CORPVS INSCRIPTIONVM GRAECARVM. AVOTORITATE ET IMPENSIS ACADEMIAE LITTERARVM REGIAE BORVSSICAE EX MATERIA AVGVSTO BOECKHIO «: IOANNE FRANZIO COLLECTA ET AB HOC EX PARTE DIGESTA ET PERTRACTATA EDIDERVNT ERNESTVS CVRTIVS er ADOLPHVS KIRCHHOFF. INDICES SVBIECIT HERMANNYS ROEHL. VOLVMEN QVARTVM. PARS XXNIN. iscmstoxes Locorvat mNcenronva. PARS INDICES. ISSCRIPTIONES CHRISTIANA, BEROLINI EX OFFICINA ACADEMICA (@.voon, VENDIT G, REIVERI LIBRARIA MDCCCLXXVILPRAEFATIO EDITORIS AD INSCRIPTIONES LOCORUM INCERTORUM. Tosones reansias, quum praematura morte huic ‘operi, in quo totus babitabat, subito eriperetur, non solum quod tertii voluminis restabat, elaboratum reliquit, sed etiam ad quartum volumen edendum strenue perrexerat. Et quum duo maxime fuerint ia- scriptionum Graecarum genera ex consilio totius operis Thule quarto volumini reservata, alterum, quod est Christianae aetatis, paucis tantom attigerat, alterum, quod yetustiorum inseriptionum supplementum est titulosque eos complectitur, qui certae patriae reddi et propterea prioribus voluminibus ex ordine geo- graphico constitutis commode inseri non poterant, ita digesserat atque pertractaverat, ut ad edendam ‘materiam fere omnia parata essent neque quidquam desideraretur nisi postrewa cura, qualis inter eden- dum ab editore solet adbiberi. Quare quum contiouandi operis munus ab Aca- demia Regia mibi mandatum esset, in hoe priore yoluminis quarti fasciculo nibil aliud faciendum esse intellexi, quam ut materiam a Franzio collectam ac fere elaboratam ¢ seriniis eius eruerem, eandem ex ‘ariis litterarum subsidiis post mortem Franait editis augerem, quae ab illo nimis prolixe tractata esse vi debantur, brevius absolverem,, alia denique quae iteratis curis non probari poterant, emendarem. In quo negotio difficillimo atque param iucundo, ut sponte intelligunt omnes qui ipsi libros aliena maou seriptos edendos curaverunt, baud medioeriter adiu- vabar auctoritate Boeckbii, qua uti poteram ubi ipse decernere nolebam, neque abnuebat huinanitas Fduardi Gerbardi, ex eruditionis suae copia ad tractandas inscriptiones vasorum fictilium suppedi- tare, quaecunque ad usus meos faciebant. Tam totum illed ioseriptionum geaus, quod priore voluminis quarti fasciculo continetur, ita est compératum, ut eliam summa industria non possit ‘omnis monnmentorum, quae buc pertinent, copia ex- Ihauriri; permulta in museis et publicis et privatis la- tent inedita atque inter ea quae in lucem prodierunt, ‘non patca sunt eiusmodi, ut propter teauitatem argu: menti vix digaa sint, quae in corpus inseriptionum recipiantur. Quare equidem non dubito fore mul- tos, quibus in eligendis titulis parum severus fuisse Yidear. Sed quum Fraotius fictiliom Graecorum lit- {eratorum quam plenissimum conspectum proponere instituisset, ab hoc conslio omaino recedere mate- Fiamque summa illius diligentia congestam nimis extemuare nefus esse daxi, Instituerat practerea Franzius de toto vasorum inseriptorum genere disputationem, quam introdu- ctionis instar huie parti operis praemissurus. erat. Itaque quum meum esset cavere, ex roanuscriptis viri doctissimi ne quid periret, quod in usu litte- rarum converti posset, quaecunque illus introdu- ctionis fragmenta supererant, congessi atque concin- navi, quantum fieri poterat, ipsum suis verbis uten- tem introducens. In quo nemo me reprehendet, quod ‘neque meum indicium interponere volui neque immi- scere ea, quae de eadem re ab Tabnio et Gerardo nu- per disputata sunt; quod si voluissem, fieri non potuis- set, quin totius disputationis ordo et ratio turbaretur. L Inscriptiones vasorom ficilium, quae ubi reperta sint ut plurimum constat, nemo facile mic rabitur, quod in huius operis parte ea expo- suimus, quae est inseriptionibus locorum incertorum reservata, Nam vasa ficilia picturis ornata quum olim communi nomine Etrusca Yocarentur, Winckel- mannus primus vidit Graceae esse originis. Quippe inventis pluribus vasculis non solum ia Etruria sed ‘etiam in Magna Graecia, Nolae praesertim, et in Si cilia atque in ipsa Graecia, intellectum est a Grae- cis profecta esse si non omnia, at longe plurima. Quam opinionem mox viris quibusdam Italis incer- tam reddiderunt vasorum pictorum prope sex milia Voleis in Etruria reperta. At vasorum ia Etruria repertorum alia mere Etrusea esse, ali Graeca, inseriptiones docuerunt. Atque in Graecis quidem quam ex argumento pi- cturarum et ratione linguae appareret alia Doricae esse origings, alia eaque longe plurima genti Atticae deberi, factum est ut alii aliunde allata esse dieti- tarent, alii in oppidis Etruriae a colonis Graecis fax bricata contenderent. Et illi quidem aut Corintho et Athenis repetebant, ut Odofeedus Muellerus, qui mox etiam Cumas tanquam égurniger importatorum vasoram praedicabat, aut ex Magua Graecia vel Si- ia invecta arbitrabantur, ut R.Rochettus, Boeckbius, Broendstedtius; ingue his qui pluribus rem persecu- tus est Bunsenius quam vidisset Nolae in urbe Campanize similia vasa reperisi, supellectilem Vale" PRAEFATIO EDITORIS. centem Chaleidensibus Nolae habitantibus tribuit indeque vasorum originis Atticae ia solo Etruriae repertorum sibi caussam repperisse videbatur. Ti tem qui de importatione vasorum iudicaverunt is aquins, ita caussae suze patrocinati sunt, ut aut gentem Auticam a Pelasgis oriundam in oppidis Btruriae re- sedisse statuerent, cui opera figlina deberentur, ut Millingenius, aut coloniam Graecam, quae Atticis institutis plurimum debuisset, post aetatem Dema- rati Corintbii vel coloniam figulorum Atheniensiuis in Htruria consedisse ibique artem figlinam exer ccuisse sive izerehirely adeptam sive collegium figu- Torum constituentem, ut Gerhardus et Welckerus hhisque partim adstipulati sunt Dux de Luynes, Le- normantius ot I. de Witte, dissentientes in eo, quod irenetsrdax Graecorum Vuleis incolentium statui posse negabant. Postremo qui de ea re disputave- rant, Abekenius et Osennus, eorum illi plurima vasa ‘per commercium in Etruriam invecta videbantur, pri- mum Corintho et ex coloniis Corinthioram, deinde Athenis et ex Magna Graecia, quamquam conce- dit etiam in Etruria aliquando figlinam obtinuisse imitatricem Auticae, Osannus autem antiquam genus ‘vasorum, quod cum Aegyptiorums arte cohaerere vi- debatur, Naucratide repetendum esse statuebat, At- ticam vero vasoram originem ita explicare conaba- tur, ut ea ex colonia Attica Thurios deducta repe- teretur. Commercii gentium Graecarum per Etruriam dixeris plura superesse vestigia, quam instituta res- que Etruscorum prodere videntur. ‘Testis eat De- maratus Bacchiada, qui Corintho relicta Olymp. 5o. eum opificibus suis dicitur in Etruriam migrasse, testis Tarquinins, qui orta invidia Etruscorum cul- turam Graecam Romam propagavit favente Cuma- norum civitate dadum in terra Opica Tyrchenoram condita, Sed in tanta taciturnitate litterarum com- ‘mercia Etruseorum cum Phoenicibus et cum Grae- cis sumo opere ferbuisse colligiex iis potest, quae in sepulcris Eteuriae reperta sunt. In is quum va- ria sant quae originem aut Aegyptiam aut Babylo- nnicam produnt, tum vasa ficilia picturis oraata o ginis manifesto Graccae, quae quidem ex sepoleris Fecentioribus sunt reportata numero plura, quam ex yetustioribus, in quibus supellex aurea et aenea do- minatar. Loca hoc nomine inprimis insignia sunt maritima ad mare inferaum, ager Vulcentium, Cacre, ‘Farquinii, ad mare superum Hadria, miaus medi- terranea Veii, Clusium, Volterra, ut Agsllseorum, ‘Tarquiaiensium, Hadrianorum cum Graecis commer- cia facile agnoscas. Post Etruriam, si de proventu yasorum pictorum agitur, longe feracissimum so- Jum est Magase Graeciae atque Siciliae. Et ex Magoa Graecia quidem inpricais notabiles sunt Cam- Lucania, Apulia Iam quum artem fglinam bus Magnae Graeciae floruisse dubitari non posit, consentaneum est fglinam Atticam Cumis ex ‘etustissna civitate Tonics propagatam esse in colo- niam postea Palaepolim et Neapoli dicta Nolam operibus figlinis refertissimam, studiis potius Graceam quam natura. Fuit enim Nola olim civitas Osea, mox Tusca, postremo Sacnitibus subiecta, unde litterae Oscae hine inde sub pedibus vasorum Nolanorum rasae (v. GerhardNenerworb. Deakmiler. Tn. 1614. 1616. 1617. In. 1667). Sed qui multi- ‘tudinem vasorum ibi repertam sine colonia Att explicati posse diffidebant, Nolam pro eivitate prope ‘Attica habuerunt nixi auctoritate Iustini (zx, 1) et Si- tii Ttalict (XII. 161), Abellae et Nolae colonos Chal cidenses tribuenti ‘quod tradunt, tamen quam seriore demum tempore €Ol.94. nummi Nolanorum (NQAAIQN) apparesnt Neapolitanis similes, vix severius iudicium videatur Krameri, coloniam Atticam Nolae tribui posse ne- gantis. Praeter Cumas et Nolam notabiles sunt Ca- pua, Plistia, Surrentum. In Lucania urbs Posi- donia, quae Samnitibus subiecta Paestum audit, s2- tis multe pracstitit opera fglinas praestitit Anxia, contra nibil repertum Crotone, nihil Thuriis, quo rum celebres olim AxevSet, panca in Brutiis, ut Locris (cf. 5770). Tares bie figlinae olim floruerunt, quarum adimodurm innotuerunt reliquize (cf n.7751): superest fervidissimt Tarentinorum et Corinthioram commercii testimo- nium in nummis regionum mari Adriatico adiacen- tivm indeque quantum institatorum Graecorum in viciniam redundarit, non nulls indiciis demonstrant oppida Apulise, ut Rubi, Canusinm, Barium, Gn2- thia, quorum figlinae recentiores. Atque Urise in Apulia a. 1826. reperta figlina officina est vasis varit generis referta, Iuculento testimonio fgliaarum olim jn Magna Graecia obtinentiam. Denique ex urbibus quae repertis vasis fictilibus memorabiles sunt, notamus Agrigentum, Gelam, Camarinam, Pa- normum, Syracuses, Acras. Tngentem copiam vasorum ex Italia redundantem siconsideraveris, pauea numero videbuntur esse, quae ex Graecia parente huius supellectlis reportata ba- eotar, ut Athenis (vid. Gerhard Annal. dell’ Tast. archeol- Rom. IX, 1857 p. 158q. ef. huius operis Vol. 1. n. 35. et infra vetustiora m. 7472. 9.7489. n. 7518. 7629. 7703. 789. 7982. 8006. 8210. 8226. recentiora n. 8553. 8558. 8358. 8561. 8372. 8464. 8502., Corintho (vid. huius operis Vol. Ln. 7- et R. Rochette Annal. de I'lost. arch. Vol. XIX. 1847. p. 254 sqq.), Megaris (vide Dodwell a Tour cet. Il. p. 180. ef. R, Rochette 1. c. p- 250m. 2.), “Argis (R. Rockette 1. c. p. 250. 0. 5.), ex insulis ‘Aegina (Bull, dell Inst. arch. 1829 p. 118, +22. 1850 p- 129. 1841 p. 85. cf. R.Rochette lc. p. 250. not. 4), Thera et Melo (Bull. dell’ Inst. arch. 182g p. 126 Gerhard Annal. de last, arch, Vol. IX.p. 134 5q.). Melite (Bull. dell Inst. arch. 1842. ps 43.) dengue ex Tonia in Asia minore (Bullett. dell Tast, arch. 1832 p. 16g). Huius rei caussa inde repetenda videtur, quod asa alibi alii usui potissimum destinata erat, et sepulera, quae tli supellectile exornare moris erat, ubi cadavers sepeliebantur, non cremabantur, (cf. Abek. Mitelitalien p. 259.), non ubique pari dil gentia exstructa sunt. Quippe aliis sepulera in rupibus qui auctores