Entdecken Sie eBooks
Kategorien
Entdecken Sie Hörbücher
Kategorien
Entdecken Sie Zeitschriften
Kategorien
Entdecken Sie Dokumente
Kategorien
er laqrqeitkmpfer
rnguft Roqling, rron Srlman
un
Jakob cer
<opyriglt by mnttle & lof
- feip;ig 1920, -
(CI)ne biejen lemnerk ift gelfige. igentum
in eU lereinigten taaten DOD Uoramerika
Dogeljrd.)
"et j b i f d e @I a u o e ift feinet utftng#
fiden intidtung nad ein ,nbegtift blof ftatutati
fdet ef ee, auf ieidem eine taatbetfaffung ge
gtnbet iat. - 5 ift foieii gefef, baf bas ,uben
tum eine 0um 8uftanbe bet a I I g e m e i n e n
i ' d e gegtige pode obet biefe algemeine itde
iogl gat felbft ou feint ,eit ausgemcdt gaoe, baf
es tieimegt bas gan0e menfdIide @efdledt ton fet
net @emeinfdaft ausfdlof, a!S eit befonbets tom
,egotag ft fie ausetii[rtes lo!f, ieldes aHe an
beten lHet aufeinbete unb baft ton jebem ange
feinbei rourbe."
,mmanuel ant
(lom iege bes guten \tin0ips
bet bas ofe.)
m 15. _crucr 1919 ilt id r Ui|rucq ir irr
? cNbrjcmm|urg r OIjqrcfirnu|r 4r | crIi
inr o||IIhdr 4rrnc 1n1i ar|dli[rrr [rr tIr
[t1q
d
1
0
1
f ! n Yri
ig, grlr[rn.
Ohoschen ha-mischpat 348;2 Haga:
"lU UK11m i'Pl1? Jl:rM: 1J1Vn? JU. cr:V J
l
V
t
1l1Vl:1? ,1011 JI"l r'l Cri ;,;n N.''1 1C V11' NCt 1:?:1
t ,,t UlV iVt lN 'NCN
";er 0nt um eines Uum, i l. i f) n 3 u b e t r g e n i m
fe d ne n o b e r il m n i d) t a u b eaafIe n, ta5 man if m
f d l r b e t 1 i ft e r r a U b t ; aber nur unter ber leb ing ung, ba
er e5 nidt getafr lerbe, bamit ber (ame nict entleilig t
ltrb. \and)e fagen, e5 fei ierboten, ign au bet rgen, es fei nur
erlau b t, IDenn er jic 11ott (eof geint fabe."
Ohoschen ha-mischpat 283,1 Haga:
U'N nt lV1l' Cr.V J1N lN J1 Cr.VC :"M i'iW t,t'
',,w,,,, v,,.; n
"G i l 0 u b e
I
ID erd) e r e i n e m ( ru m e t t a 5 f d u I <
b e t , i ft , t e n n b e r & f u m ft i r b t u n b f e i n & f 1 m e t
ta5 b aoon tuei\, nict oe rpffi d t e t , e 5 an f eine
G r b e n 5 u 5 a f I e n."
Oho1che1l h a-mischpat 266,1:
iT 'iM ii'tni1 1'M l11:N 'NlW J1Jl l1".li J11:N
n,mn ct, m':V ,,:,v '1' i'Tn N1nt 'l. m:v l
il1N 17l: Cir 1)111 Ct,t' JN l,N!'t 11 Cti JN t1p'
t M:1 iT ,.,
-12-
"T e n v e r I o r e n c n @ e g e n ft an b b e s 2 f u m b a r f
ma n o e f a I t e n , benn es feift: as ?eriorene beineslrubers,
j a ro e r i f n pt r c g i o t , o e g e f t c i n e g r o e n b e.
enu er ibn alber 0urcgibt, um 0 fcigen ben i(omen, b1 amit
man fooe bie ,uben unb befenne, bo fie elrfide .2eutc (inb, fo ift
es lobenswert."
-
Ohoschen ha-mischpat 156, l Haga;
D"' M "CM 1'l" l1D1pD M'!1,)D Q1'': 1 rM
" l'l1 1'M lUliD ,, Mlii Q,.,:)i 0) p10)?1 111'M? .,,
1DV p103?1. 1? lll?n Mlni ll":)i? ,,,, 1MM ?M,,; l','lD
t,1pn ;;, 1prm; cn C1":V 'O:l1 i'l'D 'P1!K;, "'' n,,,nrC,
* 1''" ",, ""'
"{ot ein ,ube an einem 2fum einen "1uten unbcn", fo gibt
es Drte, lo man rictet, ba es anberen verboten fci, ifm ou"
hmen0 0u bieten unb mit biefem 2fum @efcfte 0u mocen; unb
es gibt Drte, ro man nidt (fo) ridtet, unb mance erlauben einem
anberen ,uben, 0tt biefem !fum 0u gegen, Ujm an leif)en, mit ilm
@efcfte 0u maden, i I n 3 u b e t r ! e n u n b i l) m (f e i n
@ e 1 b) o I 3 u n e I m e n , b e n n b a s @ e1 b b e r {f u m i ft
i i e I e r r e n 1 o f e 5 @ u t , u n b i e b c r , b c r 0 u e r ft
f o m m t , n i m m t e s i n )e f i 1. - [andc verbieten es (bo
ein ,ube bem anbern Sonfurren0_ mode)."
Choschen ha-mischpat 183,7 Haga:
nvcm 1V"Cl wn K:l cr;vn cv mmc ntlV i'it 'D
lDV nrvr 1' "''1i )'p?m l'lD '" ?prc: '" mc cl".Vi
: cln '" ,_r
"enn jemanb ein @efdft mit .brm 2fum modte, unb es
fom ein anberer ,ube unb lalf ifm 1tnb b e t r o g b e n 2 f u m
i n [(a , @eroi d t o b e r Sa.II, fo t e i l e n f i e f ie i n
b e n @ e 11 i n n , einerlei, ob er igm f)off gegen le0oi)lung ober
umfonft."
Choschen ha-mischpat 28,3:
1ll cr_vC 111) V,,, rK1t' t'l 7K1t'C V:ll Ol".V CM
1l'11 ClpD ,r 1'V'I lV::ll ll".)i1 Nli NrK 1) 1'Kl 7N1t1
,,Vi CK1 1C 1')C 11CN 1nN 1) !") 11DD :11nC _ Cl".)i
t ll1K )'lDtD
"enn ein fum an einen ,uben eine forbenmg lat, unb
e ift lo ein ,ubc, be
r Seugnis aDregen f,nn fr ben 2lum gegen
ben Suben, olne ba nod ein ,euge auer ilm ift, un.b bet
2fum forbert ifn out fr iln au aeugen, fo ift es an einem Drte,
luo es @efe1 bcr ffum ift, ba man auf bie usfage eines Sengen
<efb forbern fann, v e r b o t e n , f r i I n 3 e 1 g n i s a b 5 u
-13-
l e gen; u n lu.e n n er bas 3cunn is al.gciegt lat, f o
f o I I ma n t I) n e) fo m m 11 n i 5 i er e n."
Ohoschen ha-mischpat 388,10:
1l,1i? o11 im 11: '''! c1pc ?_: iC1i .,., ,n,
mC: 1 1!U: 1l1r! i01C 1l1,i ,CI. r i1CC'I C,1p
C 1? C1,C11 1: J'i.nC1 in1C 1Cl) i1ni Cp }1C '''JN
.1 1l,1i? il 1l,CCN N?N '. N ,1 l'lD l')i CM ,,Cn
' il 1l,li? 1,",
"( s ift e r 1 a u l t 0 u t t e n b c n l e r r t e r l e r a II
a u d l e u t 0 u t a g e ; j a e 5 ift e rl a u l t , i l n pt t t e n ,
f g
o
t
b
d
o
'
b
e
u
'
n
ett
n
l b
r
o
' t
r
n
n
a oe ",
e
Co
n
'
er) a 1 f e i 1 e m S r : er o b e r f e i n e m @ el b e , it c n n es
a u c n u r it e n i g @ el b ift (0 c a b e n 1 e i b e t) , f o l a t e r
f i c b e m o b e : r e i5 g e g e Ie n , unb man iar:ne iln unb
f age au il m: "enun0iere nict!" )f enn er aler ttot unb f a gt:
"iein , ic werbe boc anaeig en", f o i ft es e in g utes ) e r f,
i I) n t g t 0 u f c 1 a g e n , u n b i e b e r , b e r ii) n 0 u e r f t t o t
f cI g t, lat !e r b ie n f t (b ato n)."
Ohoschen ha-mischpat 388, 1/:
:1";) '11: .Cl1C lN ;Mil' ,CD C')! itrII l"M1t
a r:l)i li:? ;;1:nn1 ill cp:c
")f enn bon ie manb fonftatiertift, baf er breimal .einen ,uben
ober beef f n @elb an einen 2lfum betraten lat, f o f u c t ma n
i i t t e I u n b ) e g e, i 9 n a u s b e r ) el t 0 u f c a f f e n."
Choschen ha-mischpat 388, 16:
Oi: )1? t1:''M ,,): t1,,i r_ "lOC ,V:? ltVt n1M1i
I ,MH tlpC: CD Q1),1!t cn1H l?'l
"2 u b e n 2 u s g a l e n , r e I d) e m a 1 g e m a d l a t,
u m e in e n !e t rtet a us bcr Welt 0u f cnffe n, f in b
alle Cinroln e r b es Drtes le ipt tr age n b e r
: fl i c t e t , f e ll ft b i e i e 11 i g c 1 , b i e i 1 r e 0 t e u e r n a n
e i n e m a n b e r n D r t e 1 a I) I e n."
Jore de' 239, 1 Haga:
C1,1i'i ,HI iCV: ):t'C 1i1:"nl tl".V? :llt 1ill'
):11 H?1 C1".)i C) it!n1t lll!1.1 iptC ):1.t 0'),1'1
Cti ?1?1M I'1 ''N1i i)1:1l C) 01lH i'i CM '''!M ipt?
M)1:1i ?t:D ,:,: OIM ?1?'M M.''1 C1lM i'i CM1 1n)1:1!
l !"?i ''0 ?'V?i. Ml1:1: cmc N1i ?'Mli l!?!
-15-
!cnbcn <x|1I| 1, :x+ i
x
criftlicerr ulitr. in irr
%f)nnngsfo1ig:fcit .fidJ ger'fnlid) nnjd)[en.
,x0i1ig|x! :x: u\|Ix!:.n Uxbetjxung r.
_1rub <ccrs || mm iu
i
}(r urd r n !: : grict
fir}CS udbr[tonbigrnt utlt: ii erfrtet tuor: n. m
14. xbruu. 1895 mmb but :x: erften tru|tamur bes
Y1ngiqt in1rluu gn bn lrore tr ir [Iug
blutf brl,un
murb
0x: ]cibot
ocn :. u r g "xx: ug.oxn. i:[r ]ugI unter
;einem Ci:xuu,
:. ua
|
lI
l
d r|ur|dI bot'
1
:i uurn^ Jid,tigti: mirr ?-wg.ubn rutiUid
cq|irtj ln,mtn id uul, i Ci |i in Vugt
un i :unn in glu
in lu||rn |iq
uoi tumui|d,n :qri|tencu|u ullruuag:bigI! :i
tnnn ud mubI tn :ractatus :ol,m, r `rcIuIu
bou uru, @ittin, Q.u:c u[u.! _d tun| Ja cg:i[n,
[r gl:r \rr Yunrbbinr, u[ _:n un rn
Ju||gnu|cn|brurnig uutummn i|I,
u[ ic }ur
un: b urbnung'l o|n tum immer I|rn C inbid in bie
uli|rn,gcbcimni||^ _urtum gminnn, rudm [i
in!r |cin r
u umui]qrtit turrrr ur
ut urtr nidt uri rrn, u[ t t ar tit mat|di,trI'
dbin nrn au[ 01f)ren i,tttml'b t|u[I, tr `urn
bci. qnldn urd nr cc|ortra us 5udJ [oifde
om|duI |ttuIt fr it rcnIi+t ntigttiImtr.
<oItn :it ic|tn uiuito tr tbn, [o i trot id rcr
Ut uragit big ua tg tn Iti I 'cemti|tn, [otol uua
4t|q|n|tn ntrtihgtru|djr tntr-:ijnotn nn u ra
tn :jIonni |tn uon 1ocbintrn rr nidtttun|I:r rn
gtIun|ttn Yuicjr rn ca uud ur ;rft|dr uot ormI
ld}rn tridItn utrurtItn chtn rn |or|lgcr 1or
Iommri| _tn, trrn u|gtmtinta "ctanrmtrtr uit uU
jiUbifde rtt, it o tuIt unru,tO^ 90 ro+t1 u|tr
buIdtn_iInn gtn un3r eitfdrtften nmflft, mo
!tiahd
rintrI u I. Itr und ua norrt |rtucItr.|d
utti[dt _utrIrm, \ut ta | q bm . ,,
tr rtr :cg
|uII, tr ,r urIjnrltr 3dtung" uttb rtr @efoLgdJeft
uCortrI, unn ura [n
tr Iulmri|dc uuI nidt tr
ura. S tnn I( i t u tn f in c n idt 11 nr d
rn
:uIm u t r |I jo gtiu or'tn w i t [ir ]11 b ,
[ont r 1 t r : c m u b ift ng d It rt t i n
It n n t i_n t n^t a t rg n a te n+n ,
0it [tI uitrn Iuun _crtn immtr ua
murtn, |n
un bIti|tn irtrtn, t ua [it e |
tn in:1 Ju[tn
tig:n|d;u[ttn finb nurarIl|cr' S t r :uIm r:1 b I i tb t
i m jni if dtn l I nt
t jtI i6 ft a nn nod i n
\\u [', :rn+ t r u o r Jt d I a m tt n u r [ t r
tJI r rg g tj t I \nr' t
d bc urrt c| u [I, cr tcrItr \trr untaro|
irtr, u[ id _'ntn nn _rtn \trrtn %ffegenoffen ]o
jvr uu| it J|trutn [ul|:, u btr :it Jaben ua gtltrItr
ubtrrt od o
taruIi ntr,
b:n ?|rarrd mtirtr uotgI\r \odudrrg!
r rb trg lt rc|tmo u i. `r.,
utn 8 . pur!inq cnum) 1919.
r. lf)if. nat. rInr m int t r.
}
{
91tir uo|l[tt "rnto:: au| i u{|rllid -
au|o'rrmg \r \urrarabtinrra [rt i
|ti|irrig t n a d u r a )o [l uutqri|l-
cil\ 11) ir i V V i r ( r
I
uurfno\fid C1i|t-
lit:\ |ut r roIlt[dr `u \ u` ; 0 c.
I
|urJ crr
bri gr `ri| r r m u r r 1u1 ) ngr ,1ubrolu
amatgrl" al. u| mirr rrger!m ia[:ud, ::
hdtl |i |iq fcHefHc rxil, mirrni rurg ummcbt
cIa ci cl|t gIut ;U lti|gr. 1 rr id ir t ,i-
[
ofl
tIi|l in r gkicrn Viinrr 1 u om 1. Jor 1U1U
cm tt \ura tuobut abmula ua 1 ot au &ua"
[urmg:r, c rIuc crn 'cupHr [ur :ber mcinr
hulttr `ro "\.Cpiemot unic @amang"! Dihro'f
nun i rvrr ?u|uruugn cra 2aH<ceata1c1binta lila
umuart, trI bUiig r icurrr, !rlr cir ,Ci rud
agofl cr mrms rr _ri|rrbctc[rncr%6ref,r
al
cunu (a al mH t 4cgti|nr g, ,i rUrung
|i |ut |i cbgr[d Io||r. `i| ul}u|d cm
|trif e
ift |u bciqrr b, u[ ^utubt fir 1 or u uUitr ift.
0c li[ nurmr:Ir bie r udIr ma[uhtId r
\i:rurg urter iem Hel! "2icJVftvru'len una bent `ul
m:c", & 'iU e +r ofrrer Vri | an ben 2anlbat,alc1irr
uon 0acien"meimat"{ifenac1 errn Sr. )f, i [ n" ir
ben ,S,ruidblif rn I ollrrr Vr. 33 'is 47 uom
5. 10cebittg CIr\l'mt) oia 11. _u|mur ,mIr)
1U1U tcrinr. ioi i|l rribrung cra rrr
ta'besra'o.iners auf mr rr[t n utrr Yrir{
-U
l u d tnl 0 f rietr gege! aen un1 b mtint Cnqenwng tn
tint|ta ua|anlttn |eat:
al,g.feid) eigef!gt:
gweitet offener tief an ben 2anbetlbbiner bon
Stdfenmeimarifenod, Setrn t. m i e f e n.
,n rDn t. r.tur inter.
(W $ulrn aun mr ufdltift re jtn . n
t r jr\n . i i rf rn mrnntns grgrtrn, r ns
u] bie nadfteoenbe (bun ns |lrUrn urI|r ?t\!r)
n:m frn rt, mil c wir Ir vuIrn( fr
ns uI ugq Iu}|rn un[rrn. . Jr.)
u <ir mrInr ||uru: mit gu[r _rr hegrflm
n mI 'bafr 6U1IrId m Vumtn uIlr _\r ,r}Innng-
rnu[rn n Witfmpfer" 0
,
qubr Iq rnnuq n
IrIglq rsqoIt nm: 'uIq rI|rnunguIrn cun _nrn rluHgt,
lr <Ir ,u| r rIgmr Y[}rn}q ul us rm =ulu ncr
bings frLOft rt(u|qt utrn funntrn, um _[nrn thiffenfadft!ide
<rIt[|rfrnntHI utjnutIgrn.
'ie "rmtrung tr crftieLung il trtju)rtnr,
otnn jit otld)gt, lbaf mtint .ufcrft um me)r cl
it 0nftt ocner crftleittung geri nct tn ncr unD
jud n "nfdtin u tritt1cn, c l |titn nur t ?u:
[)ru
dm0)ul1 eu,
?ejd)imcvungen, cnti}emHfct ,Perdbe uf'r." nc)er tin-
ut) tn, otrc bnl jid
r^:n lt(
rc(itl! it ucr rnl|! Zit n :t cnj umtjcrl!
tt um _tt"riffenfc.aftlice <t||l trltnnln''t(ltdI
-22-
,,Zit iIirrr "rimurs ,urr[}irtI, uu u r[tr tir
mul im _um !ddb in I|Ir tir ti[}uq tJulqJ i[I, muDv
<r u bt unailge 1tul?iIugtr btr[d,cigrII, tlqt I[US<
bt[urtt ir[ts uqi0rI ud luubuI mudurq rirr =uu-
[durgrr tu]udI
IuI. Qd Irmmt ituu ruq ju
1t 5cdau, err Ycn crubbincr! 0c f'a!c nidI
cic cini gc 5et,urteiung cr rt, roie 2ic fie fcnncidncn,
utr[qmicgcn, cnn ic ,fcnn Icirc, un ]uioil d irjioi
dcn |c[IllcUcn Iurrlc, gi bl c uud Icinc! \cinc ci n
i g c ! cr 2ic fo,mmen baltauif jra nud urud! amm
|aren 2ic |urI!
,ir[tKtiltr ulr id t[tu}Itl|rr, u[ rttrr ulirg ur
VimuI ul[u uud . ulut Jt iu JIU[It u _Irr r
[irrurgsgtru[[tr grIoI. CirurrIrr]r ul ,?uriIsfu}]t.
<ir [ir tr inrirr ,HuriI rIu[I, u[ id [ir uis urlltr
f t trjridrt u, Cir rudjIr ts [ug u uI mtirt ,rr-
}l\m rn Jcris
[
, gccugcrI ot. brr o inIcrc||icrI mid icr `gor
nidI! _d |rcnrc ood/, bun fjte cn Jodmc ou
brcn, og Joling cin \i c ! l c n | c ! [ c r geitc|ct
|! rn :ic? - Uin -i c I c n | c l| c !
,
JcIIqr 1u!|IdrIn Ibo [Id( m!I ?d;cu bun I bi
tgn |ugtdI P!q cb"co, u )i in 9upug
brIngn, mde |u tqvlm |m Ibd, oI 1ut}IdIiemue
Ie t I[.
umiI mullcn Zic rin ue[cn, oo[ Jul(!irg ci i
\i c l ! e r | c l | d, c : mor: _d, Icgrci|c ]o, bog ca
_ncn :r |dicr |cllI, bun c
r
ui|dcn J'cIboc, cincn
ogcn ou[ cin |ol|dca clia i |dibcn, obulo||cn!
?llcr |bcnn :c rcr 0[tci|IidI, cn Jtodmcia O
|i[crn, oo JIu [li g cin \i c 1 ! c n ] I | d c r gcmc|cn
|ci, gcnugcn muUcn, |u mfen :ic |dun at| cm \aiI
gclci|c bIibcn' cnn c alcr mirflid/ cr `oI|odcn
cnl[tI, og 1u Ing [i
d
in cr bun _ncn orgcgcbcncn
cijc ubcr \iIbcr trfr. gcci[crI ut, id bcrmog c
kicr nud vidI rod/rn|m , oo id ic un l/ncn on
gr| [rIc un in Amcrilo im _o [rc 1875 c;didncnc Zd/ti[I
Ju [Inga iacr ret in cincr Inibcr|iIoIbibliutl/cf
rud/ im uo nc l |Irctcn unn!: [u be\lide o
nir, oog 1o[ling id/ miI Yccn|du|I fr jcinc Icbcr
cigirg ciri|ccn bcrmudIc, og cr al|u niqI nir ein
a I{J r e i e f o m | c r , jun crn |ugor cin o r
[ c i I e | a n o t i f c r , o l|u oa gcnIcil cinca D I c I
l c n f 1{ | d c e uor, uubci ca gon incrbobid/ iI, ub
uir |cinc, Icbcr:iirg ci|lidIcn bcrmogcn ucr niqI.
`cr _mcd cca ZIir||umlcrbct|orcne, oe Zic icr bcn,
i|| |o oird|idIig gcrig ir mod,I _[rcr m|jcn|\o|I
lidcn Ze|b|tcrfcnrIia" ollc rc! o||cnflid( obcr fummcr
Zic nir ol ir :od,c, um ic ca |id [icr unclI!
,_ [In dn tqi|t: ,: dImu]ub LItt H u[IIIiq
1000 bIdl dlx ]m, t [i dImuIdI dl IdjIt, u
md un |u dqIbi[t u dt Im budu d u
ltriI uI|qugnIoroi[q [Il[qd
t. t u[J|o
0 tbdgII[q JuIugi, [cr Ii[q I \iJ]Iq, lat I l
tqIt: ,JuIiqe dImuo]u oI bIdqt Jdqibi[ bdqt:
,)dI[q lblungn, t. 16. lrIbiJ|iI, - 18. ,nI
tllt
d
QcdIt", C. 43. ,emi[|IoIg|it, . 65.
lu
"
^\|q
-
2
7-
r t d [rir ir t 6 f ei'1o rr rnu od}I" (obe r.
Glcrrrs tirIot, to|r}[ot t. ?gr}I JoIIirg, ir r
rr|rugr u|u., ?. 14). "u| rirrr tr}[i
}drr :uIu
narr gt[I uI|o ir gurr ? i[}r|du|I rs to|r}}ots
,Iid rtid! i}rt mungI[u|Irr rgrrrr rrrIris
r rrcItIidrr r}irvug rrI}]trdn rrr rtdurs ir
jogrnurrIrr ,Judbri }r", i rt grg
rr JoIlirg rtb:ad,!
uI! u rt JoIIrg}mlrdrtirgs id,I uirtIrgrr f urr,
Ofetot I" rid!s urrtrs u6ti
rr
,
I
}
r (2. Ju .21, 3)
uitriqI uum gdriIcr <Iicrc. 2. tIu[I cr tIicr circ
aucIiIcr cr circa Ou:ncicrcr um), |o lci|IcI ocr
_ruIiI tcircr
<qu rcr|u oci| cr ucrirrcr riq:
|cir Vlo|Icr i|I). 3. tlu[I cr <hcr cinca ucricrcr
bcn circa aruUiIcr, [u mu[ |crc
r
cr urcr 'daben
bculcr. icr mit bcr tu, u[ bcr ri o ridI cr
Voq|Ic ca aruclc
r
i|I, IuIiq rqIcing uctgc[|:r.)
Qur uruug oorc ic c|ccalrc
brm ru|num u
|iicrcr, u[ bua ucrIurcr gogungcnc c(iIm rca
ricr bci tiItcm ur riqI cr| cl ocrcr mu[, ociI
cr niqI |cir Voq |Icr i |I, umgrtrI ccr m[lc bcr cic
ua lci im curicrIc OuI circa _ucn i[cm crqcr,
mrr ca ucrurrr gcI. tu i|I umuri c a II
tcqir. 2, 1 51
|cra
gc|Ic[I, riqI ur Die uratebcr) 1crmuiiIcr ca ru
|cIIcr urudcr|IuIIcI, |urcrr miI 20 ruc I gu cr
ri|lcrr gogobcr, mo
c Qvfedt uI
_u|Iiriurgcgcr \ccr ur t umutluncr auIcrI, c: ru
cir guIca U iIlcI, Vcbrungrr u cricIr. Vctcr :m
Jou, cm gcmcircr Uiurnc ir artI, IrbI cr @ltloer,
i. , Ocru[|, a|cr ca bi[I uuq cir ,burrcmcr c:r"
Vi[qru tuIu 9, 1."
.
toiociI ^ic UiIIciluugcr m6cruir. ic _cug
ri|[
c ic|r OcIcrIcn cdcr |iq burquua miI icm, iuas
HoIirgir|circm ,Ju|mujucr un |mur irc:m
,
r |;icgc mIIciII, u
uqcr u Uii|quI 272, 1,
--32-
oage|d;rirbrn, ir, J cnn r riffetfcafHiden 0lfl|t
rHrnnInia, 0i, or <i a mcgn, broin|lbuU Junnr
or 1i||n|dc [l cla ,\|ormliq fcer" urib ,rtrr
ri|qr lagiuIorrn" mu tci Iam;i &U 'eeicnen! M
im ine|nn [er 0culcn, Iu[nlt br Ju niql.
er ECfer mge, |ca i'n ic|r insen'
eiten intrf|irn,
|rlcrr ir o |qrn "2ften" (Ei\g 1886,. 1rlcg _uI
sa irfruu) ncqljn.
_n
gcbn u macen,
cnge[u'r
t
mn, c
I [rbur,c[ afid u
m Aurunn
brr ua ulriluuI 1n r lI. 'a f|I ]c[r iuntenrrt
bon l
wnig lugnn mi
ir rn iictjtvben un\b ,,rpeieU" cn Cri}ln inIidin
"rn oa cImv b ur crvfd,cncrud! Aua i r|m
tlcrn `ulb|m ]ul 1ann ber ,dtiftlid" u im
^i|drn 'Auftrcg in |rrrn |c mun ,lln tnn \r
| cluI unrridlcI, r}rn rei,entfir ce le|tturIeif roe'er
U
'
r|t nod _u me
'
r vntr|cdbn ann! ua ulr
mor :ru r lbr md ir |rr lvinm|drn Idvng! Zdon
brr `iIrl ,_vr _mn[t rud n ?ltn ra rorl|ra
1o,fIinglfoc"" ift irrefren! r ]vdf ben ?nfdin
u rion, ula 'cnef a fie Iul|cdlid um !nn u u a
gI r u n e n ru5 e f, mu:r es fie nur um
? uri rit u ng n u inem ro[ unbeit! r
rua f d i e r |c no u ' rb u v l t ni c t ft c1 I,
ba Hu[Iing |in bun ibem J u bbinrr llfoc prub,u'irt
`r|iiiung3I|ag rrn ir|rn vrvdo, t'eif
r
; rltC geg
rriJn0acrberftnllh'Jen nid,I urrrlrnnrn fonnIr un un
-33-
ad
ti
it 0dcbtr|Iqnligt nidt uufuIDebtn I'ren! IC
rum Jc!in bit tntri|q:n <omutr|Inotn a:ene:
mubte, ift in tr mtr|c trcrttn <ti|t ot :r.
tmtn
rtcr c|||rh crrl?t. tr tntri|qc
_
uu
(
|o
btr|Img ]rc|t|[cr r. V||tdt aua 2Ira
|uq, btr mir nt :na tr|unI
dI Unfretn le
fdnnI ur, cttt
l] [rtr :ereits au ifcI j|igtn
us|ctn t tn Jc lin tnrti[ tn lu||tn, d[ tr oIa n-
d
li|qt t[nul nit mt[t in tdg fumn IunnI.
tnI [dIl tt |id ur bc bt tint frtrtn iIjdqIn0
ctI ct bon einem dd|tr Ju|bintr cltn m|[tn! Zit
eler|cmrit [trtr <cbtrltcI|itn cu| rcbiri|
tclmu [1rm t|tt |trht r. (:emtn in tr enonnIer
Qri|I u bt[du fo gtunIq d b, un rdt ot oInit
2ieg|[tItrti t r. c, t t| in
|tint "ften"
ttIbI, in tin [c tit tuIt florta Yt, bo[ i mi itr
cmit nI n[tr au btfdftn buoudt.
Vun o tr u rtm leten, |c nebenbti inemor"
|tnn 2u ,_m brigtn i|I rc|t|lcr Jc lin ou ur
tir trmfbtr|c rtI| cl U|ctr enHarbt mcrtr.
(|Itr t: ]rc|t||cr JcIing . contr:a ,lod, lfttn,
4rtHtn|Itin)! .itr |rtdtn2it tint rc b t un nc ou
btHumtri]mt nmartit cu' Jchn i|I, m t uua
tn bcn ,[rntn onef[rItn fttn qtrbcret, n i t ,m dJ
cl: clrr tnlcrut m crtr! ctr i n tI|tm erf=
urt}otn, nuqdu [ t r u l .b eines |c'Idtn! Unb n tm
uo\|entn dll 1luq-Ju[Iing [dI mt btrtiI 0drgI:g!
u
rr1 rI|r
dlcIImonn, ucn uem (irr ir Her it,
i|I nun
oud
e r S rcn0 rug
r
VI cdi
un S c
ur
uie
or |Ie ll ung rr o rg n gr ui rr
; c' li n g a u[ rm 2 r ' rnrr D rirnIoIi [trw
f cn'9 r r[ ! (evgi ir c'|rn ,tIrn CriIr 184.)
Jer Bef er mir [id, onod rinrn Vegr|[ modrn fnnen,
tQ bcn ^rr t o:riI [qIir[id, iDttig t lrilrn mu[Ir,
nodrm [ir urd |c dr touu i[d-rolbini|rn.Cirlr in
curd grrr[I ucrrn lud
_q [dIir[r nur cijrn ||dniII miI rn t crIrr r=
2moe r. Clrmrra :rtcr t. 82 [nrr mrt[ad ongr-
.
"!ofIings ein0iger erg, ebener reunb toar: r o n i r i m a n
aus
\olen, ber, tole 0ie, ,err r. S., ridtig bemerfen, unter
bem Iamen Sr. ,suftus ben ",ubenfviegd" gefdrieben fat. iefer
bon mir "fo fdter berbdtigte mafrfeitsfmpfer" ift i Deftet
reid toegen Urfunb.enflfdung u setfetfaf unb Eanbesau
toeifung ocrurteilt tootben. r toar fintereinanber ,ube, \ro
teftant unb atfolif unb fat bann unter feinem eigenen lamen
mit pprobation bes iifdofs bet oon 0al0burg ein lud ber
bie
efeimfefre fetausgeQelen, tvorin er bon ber qanaen ant
.
f
emit
ifd
en almubAelefrfamfeit einfdHefIid bes ,ubenfviegels
(
feines
eiene
n
merfe) erlfrt lat, baf fie avf ummfeit unh
Unt
ijfenleit berufe."
-36-
_q tuaue mtintn utn fcm! c avoftiJd; e,
jeber tafttn Orurt|ct tntbe[ttnot rItH Hu[!na cin-
itr rrtbrncr runc mor r on Vrmon cua oltu
ftef}t nidjt tIn c in otm u||ct tinta nttrttrticntra,
|on tr talfcqH in [rrr Crmicrrun o n miql Unb
.ve [mc oq rin aueocq'tntr .n|q un )oct noq
cirtar1|bintr uo
n
Oocj|rn-trimor-Oi[cuoq un be"
jien lcau noq |o q brruncrrnmrrIr mi|[tu|qc|thiqt
0ceifterfenntnis"! m ie c ;cbfuubum [irtn,
uroucjr iq c nur au| tn u on ntn fvcttr :afS Rro
ntn atru|tntn ]ro| t||or ?idtll Irn&troeifen, crr ilO
ftiner @egnerfdaft tintn ]olq tirjtn Gintvd uon Ju-
Iina t ctc|tiftit rnonn, o rr rr:r |eintr b|ttn
runct murt! ton cI|tnanctr Ulcnntm tr t i|}tn
jdj
ir r m i I (f rrI
| qc+(!
V|iqt un rra |tI ra mI rrr dpcuIun, c
Cdrr urgrn ]rinra ,,_r|IrrriIt:rtuma oiia V n|Irr
t|rIiI:rorn |ri idtI oI Cdrr'a Jcmrn
in |ri
nem ongc|iirtrn r:|r m _|cmmn o rg mt
cm t
rn nbu"
|ItirrIIrrtuma |rrgrn mn ua V|in|Irrbr|iIigf" mur,
cuq ca qI
rcqrn
rHrrnI ctrn. IJ r Y1lrin drt ra o brr nidI
mrI rroU |rin, cc tir |rtulu
m miI dudIung
brr|rrn! Cin |r:trrrr rmrla [r _ rr bcrnlc|r
bIdqhdlriIi|I cIr `ot|cq r, bc tir oa rf Cdrr'
brr orn rm1n'|drn n[kgrl nidI ricmcI brm
Jcmrn ncqfrnnrn tir trrmrn`I rl ZrruIum
unb vlrr|rnooa, |birgr}o gI, mI 1eludng! Wo
r
[\rinhq cbrn tiro Yuq, er
rcdur|rn, c tir
uir cIid i r \dr urr|durigrr. nui|rrn c|rr rr
crIlculir|rarir|ra rir ruria grgrn Cdrr |ir|c,
^ca
tn!
,lttn au -bren cerfden Uelerfe:ungiaitaten mit "tn
lumanen
jbifdj en @efe:en" audr "f p e 3 i e I I" g e g e n b i e
t IJ r i ft
e n. ie lea. upten bornroeq, unter 1erufung auf .re
@efinnungigenoffen", baf unter "fum" "fpeatei" ber brift au
c
r
fteen fei. Sie[e lortlerfe:unf at bereits rana Seii:fd
in feiner d tift an 9olinn . 27 arg nf d a u b er l ( f ii
! e r I e um b u n g" geadtigt. Sai lort "fum" lebeutet
"ternanlete-" unb i[t bie mlrebiatur aui ben ?nfangilud"
jtaoen bet qfnifd}en lfort.e bte odaoim Umafofotl, b. l.
nbeter ber terne unb terbiiber. iur gen biefe eiben
atg einbe @ottei tn beg @laulen ridten fidr bi fdJ arfen
!erorbnungen, learo. .elrmeinungen einaeiner, bte fittliden n
fd}auungen beg einenett @Laubeng berlennenber @elelrten."
., ,en Ycntarcb litr, d tc n|t, iaf un|tr
&rum }ptitlI" tr Qt[|n btr||t tr i[|! tnn idca
on titlI" in dn[rrg[tdc| t|:, | o :[do a,
nti| id ta uIa _iIc| cua dtr brcqIt. trcud id |tI-
btr bccn|t ca cna mtintmge[vnctn Utn|dtnbtr||cnr
rrcua! natm cr t|cdtn rnnt, ntIit utn
c tti q|
un|trtntrlit trm
_ulufcj[tn,|ontrn mI!
ttnunttr Qqri||tn i [r e|tn nn \nnr|tn |rtibtn! c[
cuq tmi|tm _cnbtnortt C|trntrcnbcItr" mic t
fcren ruUtn, r cr |c borciIau|ttn. btr vcrti|
fnnen Cic
tn
tr
mtUnrgtr ti|t inca |r it _ tn
tn|t
otrb
inc
idt
ttligi|t |tavd, tn C|nIdcrcrnd on|-
gt
"
Inmt
n! tr duldcn-crnd.cbtr \aurt tr|| im 16.
r
Mtr| btr|c[f, r tr|ditn im rt 1565 ln tt
-43-
1er Jd3bummnIr fdreH)t in .fen1em liigclott
l. 7 (1912): ".m ubr igcr o t 3 i
'
ebet <dit|d on-orud-
2efer ia
'
m i:btn, te '<'t |ud, o3
bu[n n|ong3
ud
t
aom ufommmgeft <d(u||luur| cuIn tm,
un
jp
oiibn mu r 1 rf dru n g e n3 ge
t 'a
u|
t e n u
r lioroiner, m r
[||or Hu [rg n ,ulm t vr U:r[dnu|r u3 Jo b
bnmu3
0ite 8 geaegt
{J ait, ci [3 ! urI in r
"b
u finben. m sucftat Cab. 116 a !or nmlid er0lIt;
0o[ , "uq r cr Jnm (IJdften) "aben gilajon"
(Wcrqi au3 biNdn 1urtr) . l. "U n b'I, b o3
a u| I e e r m o r n e) r g e i dribn ft"
geno'nnI !ortr! ?ur giIujur |tc[t, m oud 2ebi r
feinem 1urIrud(|cmHI, totuf tmd fr buonhm.
,1cOm, |u 'fragI r. [femens 1ictor, "lctten aio bie
Hu:rr rdf u:riu gut o3 1urt "[ldftus" af,o.le"
mifc in "%fum" lhteinfeg,en Iurrr!
as riour: dum d( run hr <d q
on- orud
onaigemein an :tr im :afmu u bdn 5eaeic
nungn u, Vudri, 'lm, uh; getreten, numt
rm ,j e , I i d) t j u i r ur @ un i e rr be
)
r ru[
m o' i i ? ufdJ e i n ? oo r J omuri3), r
"
lb
I er b e r 1 t) n a g u,g . r }drbt nU olba fma
1, 3: "Unt !o, I o 3 5 uIf r I oa a r
n
r ,
r e ' c : f u n odrrn , ubd ur 2e'lren
brfquen, o c a I l,a mt { n ' n r [i 1 ,
u n
1b r on m u [ m i t l n n b r|,a l rn io m
i t
@
e n t i n r r. rr i ur, ind d |(l
1ur
lo}n, u dr |d untr !bie @ojim vr man fagt
b
e
r ein
e
n folcen nicft: ,,r Trtr lb mi ^r, ur
r
n 3
(t@ e e
I
i'(n 3 l l0 [1 n t @ r u0 e."
ln
im
:u ]u
t
5u <orerr or. 63 o im au Jegio
- 44 -
o
L 28
c I rr |u , r
ririI bn circr tqIocgg ci||nn cr tm Vcm:nu
leiiLen rtl, ^abor ab,gl ahen vrc tir , e r" g
nanrt. _m a gcoI "jtr Ioa ara 3, 5 'te
t
au3
rd|id: " u3 ru 3 gb d 3 u m n"
c i r ft." Jacbtr ]cer |a gl oa |ara 4,1: "
ilric, :ben lb r f uto 1 i| c t r i |t r ir btr
a nc clt unc u ::ac,a, mit ntI1m mar rcud;rt,.
crr vm e nl ir ft."
d)Iielic mact mid o 'U |to n 0 t u c r t
t a m ' r r a i r ro d auf f|gn Urt'Cii rul;m
tn i ^|brgr `roIogitro[t|jor3 l a I l e rt I t r
aumr:t|a:m, ctr |a
oor|1tn
bargiin utr." ilm 2. il, 2. |l, tlutertmg, o-
lunn, ite 200, rmtrtrg 1:
": o[ t um mi r tli c a c \ r i it n 6 e
5 i qnt, ba3 mr mr glgnl rhb, ]io"t nar
0utIc a3 ccm CcuIccm"axu, ibo ^n _vn ber,
cottn llilb, :bem Hum ta[|tr r u n| a:u tr|au[r
ur mitrtr 5U arcdr. a3 oI tI ood nidt Ztrn
anbter [tir, i bor |cil\er 1eite unler
ro trt.dtet
tj nod immtr rit^trol roirl!"
"agegen aler tvurbe bie driftlice lelirion niemafs als eine
von b er jbif+en leligion ber[diebene burd itgenb ein e[e bat
geftefft, fonbern nur als ein be[onberer tveiA ber artjbifden
leiigion betradtet, tvas, tvie oiele anbete, aud @er[arb d f e n,
jrof. ber feo!ogie 3u loftod, in feinem eridt5!utadten mit bem
,inufgen befttigt, baf bem almub bas [[riftentum fein
enbienft unb ber egcnfa bon uibi[der leii;im" im erift
tur bet uten feines'tvcgs bas [[tiftentum, fonbern ber en
bien[t fei. (L .artmann, D. @. !c[en uft., remen 1818,
1. 182.) ud rcna [ o f i t o r, einer ber groen GeT[tten
-45-
b
er
t
a
t{ofifden [qriftenfeit, ber au! eifener jfiffenfdaft bie
enntni
beS.almul erforfrt fat, legt {eugni! lafr a
b, baf
be
%almul
nidt rlftenfeinblide! entllt. (\filofopfie ber
@efdidte Illc 0. 125-127), beg!. elifc 0. 11: "3d muf es
f
r
f
alf
c erflrren, baf beral, to ber %almub bon ienbimern
relet,
[qriften 1emeint finb."
)un|itt <itfdon iidcrr auf crm 4rr|qircebc r|
unc
btr|l
tlltn it "eidtnl drin jinlb <it |irhid On
U.i|ttr, trr mnbtarablir:tr! '0ie rrbedegen cu int,
bie ftin tnq jemala cc,uu]IrI cI unb :tfcupItr o' U"
Itiq iu, cir in i| tm _u
|1urnb^rt feinen Utn
j
qtn
inItrt[itrtn' it laoliner ucrtn |c tu enu,
fic u Itn,tn unbtr|rdbartn tn|] tr ici|qrr
,_:eligion" Ut drtftctn OUc noq in tinm tc[un trtn
<efee icaqufMitn! Uef)r a! nci abtr i| cir urm-
Iofigftit, mit crr Cir lru)ttn, crr 11mwb tnI,citt
nicts. Crjttn|tinchdtal itc m troeije furen 0ie
mir tIn|e oUt '0cartefe aua crm inn ta boritn
_u1run:crta cn m c tutn io |rumm un [qun nc
|qmi, cla
aru
m lat ,1r %almubtuiffenfcaft nidt ltcJ jene .itate ans
2tct
be
t eonne gelracJt, bie felfft bem ,eiben ge(enber 2tebe ub
We
nf
Iieit
einfdrfen? jfarum berlreite
n fic ttict auc fol
-46-
rn
r
uIr: ,CIn rIr, rr Ir uIIrslrtr [IuIrrI, glrqI uoU"
fommen berit urntIr||rr (UtI}d nulIut 13, anfebrin 59). ":ie
,rummrn uUr 1ulIrr rt rlI ubrn HnIrII un r Iin[IIr
<rIrIl (of. e,an[. 13, 2). ,,0s g rut
I au ben f.a
b:en irs
[rwrns, Ir Hrmrn r
r rIrn mII rn iSraeiitifcen 2rmen au
unIrr[Ii$rn, iren Sanfen au eifen, I[re oten au beftatten."
(ittin 21 a). "jf enn rr _srurIl rIrrr rInI[drn jfeifen tr-
gegnet, [I rr berpfiictet,, uII au rri[rn, rr von [rInrr eiSdt
rm Urn[drn mItgrIrIlI uI. (Vrrr[d. 58 a). ,us :u nh.t
vIlfI, us mun Ir Iu, us [ig' uud IrInrm unbern 0u."
(<utt. 31 a.) "@5 I[I frIn lnI rr[dIr, ut |rmun rl urr rI
rsvrrI rincm _utn ober u$'nrnrr [l\rI. (Vutu , 113 b).
"Ir 1ulIrr, In rtrn UIIIr uIr Irtrn, Ainulen an Ir run[u$r
rr rII ri[I, mIr [In rr[IJIrI, [ir Ir jfoll au beten."
([lofc."a"mtfcp. 425,5). ,rtrruU Aift ber runbfa: <IauIs
efe I[I ll eligion5Aefe." (@benba 369,8, ittht 10 b).
Ir[r unb Iuu[rn anber
e
_IIuIr aus bem armub un
<duldun-urud ubrn brI _[nrn, rrr r. ., unb bri. _rrn
jin[IIgrn !lafr!eitsfmpfcrn frInrn HnIlung gr[urrn, 00rrn
rnr unIrl[umrn _I!uIr rIn[Unrr rlrrIrt, Ir fic uu[ _rIIrn
t[IIg rr luulrnsIum][r mI! rm rIrnIum trjIrn, rrr _rrm
r [dmudr rn!\:drn. _m itgrnfommen :n:m groen <rrdi-
[uul rs 12 oiiolunr um[u[}rnrn ulmus burc eiri0eine r-
lrrIrn Ir Husnumrqr[r$r crr rIrr qtqrnitrr rm _urnIum
n rg rrrIIIgrr WrI|r uudj uu| us rrnIur in &)vnung, 0.
. bas fiembe (rumIfc) unrrdI im VrrIrr lrr _urn mI!
[rrmrn uI| bergf. mrr. <u Iunn rr lnIunIgr unr V rrid-
lIdIIungrr Irncr.n uruurrrn_ucmmrrun ruus rm lIurn
"urIIuuI rInrlnrr <IrlIrn 0u gan0 [ul[drn J r[uI!uIrn qrIung rn.
<uldr rrlul:u gru[[Igr _IIuIr uus brm <quIIr ts UIIr\Iums
aufammenaufcarren un iU [ugrn: ,<rI, us I[I ir leiiion 0rs
_urnIums' us I[I [dmu]\uU un unrrrnuI' "ar [uIdir
<rtudIIungrn IunnIr uud us UrI[IrnIum nId,I tr[Ir n, r[[
ur fittiid)e lebeutunA fein jbifcer feoloAe |rPuIs unqrj0I[ll
uI, lenn 3 m. @banf
. "uII(uI 15,26 us rInI[dr WrIb uls
,,un lrjrIqnrI, "rnn 0rr PIrqrruIrr lugu Inus Irru lr-
mrrII, u[ Ir rIrn mII Jr1,I uls unr trrIdnrI hrrrn, un0
l0rnn rr VI[uu <I. Ilur|s bte rIrn ,unr, Ir lnAiuli
grn ,<drInr nennt. Jud rm IununI[drn JrdI Aift Ir UIir,
^Ir ^rr rIr v o r rr uu[r, un rInr jhrIIr na c rr[rllrn rIn-
g rI, ni d I uls urIrr. <rrruuttr urtn nur unn rIum
munIjIrrI, hrnu [Ir rIntn UrI[IrnlrruuIrn. UIn grg rn rn Vur-
IrIl rr PI\d|r Aefctnorner @I II unrrtInlId, unb hrr uus
CI[er [ir Ir irqr :nrn C)IummunIIrrIrn IIrIr, qulI nIdI OfS
Vurrr. UIn r$rr ur rrlus unb jrugrnun[uIg, [rIn Vrrmugrn
l0ur au IoI|[I50Irrrn, m!d tenn |rInr iacfommen unfculbi |u
rrn. (HIIrn unb uIudIrn im roaef moIing bon t. opp,
1 Irn, 1890, VrrIIrn[IrIn).
btrn[ulvrnIq, Ir mun us LrI[IrnIum nud bir[w 2rusiaf!un
gen ober gur 0urd IrrI|r uu] bie fpanifce ,nquijition, bie
artfoiomusnact unb bie .e:enproaelf'e im JIIIrIuIIt) curIrI
lrn tIr. tir b man <Uc us _"rnIm nict nqq aumeljt
unberfta ribene
n
_IIuIrn rgrn 0Ir urn0rnrr im . YlItrtum ur-
urIrurn ir[rn.
- 47 -
it |illh(t nIr|Iun, cit tit itr ou||t:dtn, i|l
e
i
n
u
b
qonnlta i|]jqta <qou|lud,ola ba tit ccml
noc .c io:lq tn mlruc mocfen lcnnltn. Jctu 2t
|i
_ jj
um
nict ntrr|li fun|Iliq or|, trr \ont-
rcbintr, [ci|ctrn rttn Ct |q rlrc|l irt tr c6! d uq
r ttr|uq, eine tiqt luie' ber ti mliq umit|lttn, i|l
umfonft! ,c iuor nmHc tn urtn _ortn, co iq
ur|rnliqU|c|qintn-_ntn ituriutrctn iuclut, ouq:int
_z
i
((zr \clcmcIi nrijtr i|c u|t als |clJ,tr tltrnI, ou|
it tiqn|ltlhugicarf u oqltn' ta ]roll|qt urc
2at|cqIqt ol ir immtr imcnitrl, coritm mu|[tn Ci:
mir fqon mil `o qqtn un niql mil Je:tnaocltn
fommen, tu
e
nn ti ttn miq tInoa ouaridjltn rcl|tn!
nor|oorniqImtirt'l ufga'oe,.eine rit bta:muic
f
e
t. 2quIdjon-oruq U |qrtibt|, {cntrn _rtr du|
-
[crctrung ruc[ nur |t Cltlltn no n|o|l u moqtn,
it mtint 1t ouliu, co[ tin `til ctr |ucjqtn
liicnancr|qr|ltn unillliq, u:c|rtq tr|q,
mtird|c r-
iq uitc mil ctn ctul|qtn tIao !a t ttn nnutrtin|or |,
bcrt|tn! it|t mtint ?touliirq bo|tt iq mil ohm
Jc)crud cu|rtql, rtil|it iua I r i|l! o cit |ci|]tn
t|tca |uqtr ou
1
tltltn tnlo ltn, cit |ur unntr|:rolt
|illli1t ?eri||t tirwonc |rti, o |c or c btna rtrl |inc,
coa ubt iq niqt nur niemola in ?|rtc t c|tthI,
fottbern c
tftnm
tngtr 'f,ogl in fe
i
ner im o rt 1711 mil,,]riilt
tkrics I, nia bon ]rtu[tn, ecudltn Cqr|l
"as
entt
dlt ,ubentum": ,,a i|l |ti ctn Jobb
irtrn
]on
g
efnlic,'b,af utintniutitntrn t}tIt\ttrtn
lU^
t
0 tetben". Jtcr rif|q bol in tinm ntn
- 48 -
nrr mcincn \c|cr immcr mIdc| cm|ulcen Vudc
cr [ojqr utt,VumclmdtcruI ccn ocr" [Vr]ig,
jdmmctbcrlc, b. u||., b0. du|mb, (rcl .b0 .)
bcn .omlbct[ooift mi |u1gcr'ccn uttcn butU?[|llm gr
fcnnclmnct: _n 1c[t}r
c c|
ci:c|c3
lrrc|u[rcncibifme 4nq\l|t\d[ Icnducm dlmI|"
aI''
I
}l |u : r| i \
ua
l|uhr:ir um rir rru ra 0d)ttU1'fiUc billrr mu[lr. "rigr:
crI uur: i }l _:r }id| urmillrlbu: bmur urdl
rrr
irurilaii:igr ?f'GUt'tmrg, uu ur: \rdar ua ri o
n|d(c ?rib m J!tuluuaruargNium uIa ,\ur
oc_
rid(rrt! _m grirdqd(rr lrI uulrl ua trl:r cr r
?ul ,Iroiur! `ua i}l itofefonn ra |:ruiru:lra
,Iiirua i r r|d(r rbr:ru:g q ul}u ,pur lrir
un rid|l ,mt' 1rld| rlr:d(i im ulo\r:l'
J|:" rU |u: :ir, \r:I Yurra:mbirr:, i }l u: rr
!m}lur , u[ Yur: ' ua V u:l ,,luru:iur luI}ud|liJ| ur
:id|hg mil ,,puir u|rrlr. u ra }id cbr: um rir
ii}}rr }d(c}llidra _iIuI ,crrl, ollr mur bur _rrr,
ula cirr: Jurr, r: }u g:urr "r:l u[ ,rigtr
lr:r}d( rg 'r\ \urIr uro ,mi|}du |lhdr :rlb}l
rr|:rrIria lrgl, r: ru:Irr u:[rr, u ir uu n g:i-
d( }d|rr :lrl juIudgtrr. r: }l ra mil l|:cm |:ir-
d }d ebmfo rril r, irir mil :rm Yulrr' urn
ullrrir
u m `i}c.(r |ulrr!
Abr: }rlb
}l cr i r brl:u|}rr c bungrlirr}lrIr
ridl brir lulr 0ir P[c|u\m ,urulrir uu[iri[r, mi
ir ullr: 1llbt:mugrr :ir broulrr, u rI \rdcn
ua (ri`ri dr V :i b ula \ur ": r rid(rl:! Aua
r gurrrtlrIr grI0um fIu:|rbu:, u] :a }id um rir
|lrim rta l(oiicll! \unci r, ir um ir^ir r: |iUrr!
1ldcblid|ra 1il! a}ii:ulr:|d|rl _:m i|i }d|rr
c}ilalrtrn
rd:r
3 ; c i 1 . a rr
\ f id,
n i c t
u n1 r.
<:
_er ulo, prr\
r e obi r,
c[ i
clr
or
r
miI
(old, .io t|Ii|qr @etfifJett crg
u
lj
rl
z
r
cUr
|ur
bi <i uit,l irmul i \Ur
crgbn,
e _i
d
rimc Ie um :gr be :.,ri||!qr
fcrorid,tr
.|,
t e 3
ur|. ?| furorit|, .{f tuelcf)e ic
Tor|omm
ri}}rrqIior,r?crl,oIom1te
ncd,:,r
:rr
o: _ uj1tu. rd,l|rli gr, '\nedbw <i ir ur[rr
d
r
[fliqr 1N]iore buqO\rg lq }uqn. _m I u
hgr qr[lhq r 1liqiciturl r\i:.,l rrr i O'fs e
llc gn3irrt milllchHiq <rirrurgr gturr g
brcn mcrh. c- @ e grt i l ul r t' |l mi t r
u ri t t li qn, b r f re qr if d,r, gmi r
un l ft a
ut
eg
e f c1) r I i qr j uo |qr JI i gi
o r e\ o r_(r i|l r r cJI, c i i r m
0 dJ u1 d cr cr u c) l9 r, e r b ue f r bi
. ul e r e ul b f ir,j I iq @ 1 b u C i|I
I
ui q mr \ueiter ur!:r im ?nqlug cr rr 2I
|li ur !cr cri)r rr.
"0efoftberftnblic) brfen 0ie, {m 'r. '. aud auf 'lie aus
ber unbgruf.e antifemitifder 0c)nt(JUllgcn fer\Jorefoftc, hoiJl
fdon funbertmal hliberferte Irenfafte Ueberfe!JU11f bes Sofnibrc
reoetes nidt ber0idtm ie .ire beftcft ficr in ber fdJmillofen
eglaffung hefentrider orte, auf bie es gerabe aufommt : "1urd
eld)e (@elobe unb CibcJ tuir uns a Hf u n f e r e eigen e q e r
1 o n berfdhoren fab en," alfo auf fnblic) ober u n a u 5 f ii f r b a r
a n er f a n 1 t e 0 ei b ft b e r p f f i c t u n 1 e n , hie 'elifd, (.
52) fid ber bas SMnibrercoet aubriicft, mit bem {in0ufiigen,
ba "geridtride (ibe unb mit iffen anbem eiblicJ om10mmene
!erpflidtungen reren bicfe" fi,erbei ausgefcl)loffen jinb. 2lud ro
feffor . 0trac in )1erh
n
(!eal(Hcfiopbic fr proteftantifde
:feo!ogie, oegr. b . .eqog, b. 8, e 12i n fat neuerbing5 gut<
adHid) erffrt, baf auf bem .Roinibtegeoct "fein ?ebenfen gegen
bw @laubhrbigfeit beB ton einem Jnbe11 ge!ciftetm Gibei ber
geno
mmen hcrben fann." 0ie, {err 'r il. faben feine reube
an
ben
eftfteUungen bicfer ilutoritten."
C _ ir rodjmaa fie ormI e oIrir
b
l
e r ur |ug i\or rr\trmi[lr ,
rI
l
r
" orI, cu| oi e grc o : crlomml, ir :rrut|
m,
,AU l b , OrI|c gurgn, ?cnuvrgr, Gil
\
i
ungn, c|Iiurg n unb :loci ur!r tr
Vum
r, cuq uU Cd, rr, bic irir a uf u r1 r
b vJ i in <:rrurud inge|gIr
1urI or orm Ziu or gunn @eotsfcrml gnurI?
1oa |uU orr ooa ubruu]| igtn ,io, tir mir o u |
u n | i g n 'C r i c n r|Rcn 1ln' o
i| in gan0 firnfu|r _r|o, oud rrr r un bcn brn
bigIeIcn inn our |u, bnn 'fr o r 1b r rjurr
lorr id oud lr o |d burr i rllurr_
0fJ |c|,riIIrr ul| g i[ bcn or :uurgli[dr
,a|il |I^i| ou _i|
|dr.
`r ruq gc ri||rc|It i|rm:r ubr|I bi bon
,nen angcifrte ,ib |cnIld uao|rg uiI ,uro rra
ocmf ur bror mror, gm! i Jr ol|u inn gor ur-
ib|rIlidr, rin luroIi|r :inn. oa i|| buIouq
Dr r@runl, I}CSo{ mir @e'tCtSmQl'U oi
)r 1urltn
lr. " oruIurg umo no fie urIudII li[_q mrr
o
|r|oUa _uh|I mirn 1iorg
ubtr u ulnio"
:bIa r _[ o lIIa
ruinen, muurd( on 0m
ii|iolI in Z
bI uua
om ummrIor bruor, br br ro
gt J od |ur (bas
ohgmir n[arI cIIcud or joi|d,cr @eur)
bem \ulrio:bI [iigl ur o 'o||r r|julI Ci|n-
mrgr miI |ulgor 1urtr mi:urI|: ,i} t
or _r [oh or ,g
te
c
mm
tar
i
1baf b
r fomm
nt
rn
:a61i
one
r
tttr
.
r 0ug
!
'oi, o tn ord m
Umfcr
ei:bun
gn ml ntd)t miI
ge:nltcen
?orItr
nen
C
r id
c
\
n l|ltgtn! ,ber _itifI
an bem
0inne
c
ulnircObl rir o br tmc Wenit
oun
jiii|d|n ZUh|I}lcn nin ur: prafti:fcen Hen
b
e
dben bie Citnmtrgr m nfcLuf on \ br|rng
oIit
OtbtIt bi\trI Cng r 'finb ba1bei
nm _r
ife1f,
0U t J:ictig!iI O g[qournn W00 gu
|
_q
c
z
it ocn Ci }don ritrI wirb, wenn fie {er bi
OI|urmcl rjogn, an t jpn cn ic trt\ttnct
a|I nr ber ,et16etung DWI0j n 1cb b r:t m @e
bI in br[ammHI: minc r. tlidt ber geringfte
weifd aber fann lefteen, ba 0I 3ttbe in biefer Ie
betformel ein 9ittd at, fid ber jeben gefdworenen ttnb
u fd)wirenb
en (ib inwegufeen!
<0 t\ttI: t , i|d l:untjc,au" bo:m Z1. Jo-
b0u00r 1U1. ,"nl int ?.euanrlung bct bem
an, esgemct in <rg erffrte in- [ii d r 2bbofat,
. featter frItn, al "rtIrtItr 'agtbIq g cjduciIr
?cuem geg,en ,10tn, :)i' e i)e5 tineb' a:ngeffat warn,
o 1 |!(d JJgu n un |!11[q
0 o 10a iI c
t
0 e n i n 0 g ft a t t n, :r n n
t (d um ' J'1r n g c n r1 n ha r
0 tJ I"
o[ attiere iid)e "urfcdfIr ord it un btin(I:
uigftiI 0t ibes frr, |IUiqgornidI n Abrd
bt it|u gi! a riI !:r arIreice |+i |d J-
Ugi ore|tt qc |c gI W urI oun r o In J o"
r a I! ;er ,u'be tann dn[o orfo, tie's grw "trefft"!
"ld debrc t @r:ofe trartt r&eanntlic Uen |jifdn
n
ndI. n |irr "rurrrn( cm Yu. ?riI iO
bfa.f t in |unr rm|IcI|blid rn uns leute r
go
em
|
n
o |I r tangli
d
Ho1op1
b
Ota'US, 0a] DO
'
t
l4mmtIIt Otmtint ur in OtnmaI tint jaloi
agleqI
n Ci nod iubit jdyer ?n}Joivug r 0[cIt0rJ
Wtt
ffan
ne
8
JI )ufammt. i
o bci r bwbadJienDen _:
-56-
rmcncn un i |m|tcnl\dj C|crml, b cl| nu
cnb crn :tra|n n|t rn :d)[l cu| n mn
tcgn or nIrl |ug mt ?cr |:cltn ;|ourn n
un :rc|r|, ug mcn in r :dr|t , u n
unIr rcctd
|t
a, cc[ :, rr crro|nr, a
itun {r nut g ercd)tn, mr icd cnr ,,qri|thd Au!c
rtctn |nr i cr|c;i g lt a Vclnird|a cn
v[rn un r n Ucrc lcul crubr ctn, c[
d fin ru : cn n ,,ct|tl|ungn u}r Autcr
tctn cb. : irrn, rr \cn ^:arc| bnr' q c |
m O gntl ccrcn n Jt|n|ru ' t| ,_c|t[tl
Iuirgn
r n cnrn c |'
Ca |t
i un dn ro gt r nur it m Intrl|:
uu
crnbr iqt gc.tu nl |n grc[ dinung
,
:td d in clr urtrcunaucll mn cn ra JJ|cul,
|c urc d
jorruur
|qr `ag:au|l" om 3. 11. !SJI att| Orun a 166
a Jidj|Iu|gcbdj burli|l mur - ir l|I\
_r|Ior. as mcidsgetid
t ob jebod bas Urteil am
18. mara 1895 wiebe
r auf mit bet legrnbuug, es fei
"rcdjtsirdmlid, wenn in bem 3nalte bes rtifcls eine
lcfdimfung bet jbifde
n
meligionsgefeUfdaft erbliet
werbe. ie cinaelnen angeblid roen euerungen be
gen fid nur auf bie m a f f e , nid)t auf bie m e I i g i o n
ber 3nben unb fnnten besalb nid
t
ur merurteilung
fiiren".
en botftelenben ortlaut bes fteiftcdenben ur
teils U\fb b2n lanaen l,ridt barber eutncme id ber
r. 12 ber "mitteilungen aus bem mercin ur bwelr
bes ntifemitismus" (lcdin ., Wlagbeburgerfttae 13)
bom 23. Wit3 1895. iefer letidt ift Slnen iWeifd
los ebenfo befannt wie .ber letidt aus bc
t
r. 48 bom
1. e3embcr 1894 bcs glciden 'lattes, ber iie merurteilung
in crftct 3nftana wiebergibt! Sie berufen fid ja fdber
auf "letidtc aus ben 3aren 1894/95! e i e a b e t
b e tfd w e i g e u b i e f e n l e t id
t
u n b b i e f e n
ftdfpt ud, b e f ie n jeb od b i e s n l e i t,
a n b e t e a l s "0 u e l l n u n b U r f u n b c n f I
f d e t" w a l t l e i t s w i b t i g l i n i u jt e I l e n !
_l lil iq _rr ua :qlu[\urI:
Unb "mm 5um dIufle ,1rer il ntroort f abefn 0ie nod in un<
flaren, teubd)tigenlen unb gcleimniStolfen enimtgen, \lie: )Se<
jdIfie neuaeitiider jb. (enerai<0noben". "@ejtnbniffe ton
fabbinern unb nidtgetauften unb getauftrn Eaien'', ,)Bor orbenti.
@eridten tcrfanbefte fle" u. 'bengl. m. Cs t[t bes .elrid.ts ge<
nug. 0ie iuetben aus ,1ter gegenwrtigen Wiiteimigfeit 0ur
antifemitifden @rle cmpor[teigen. ,d luerbe 0ie nimmer leo
felren fnnen, benn ie finb ilntifemit unb fnneu [id) nid)t le<
Ielren faffen.
r. fli e f e n ,
Eanbesralbinet fr 0adfen<cimat<Cifenad."
e Ju|lfoI uii|d, }|d,l 8om]|mlocr,
i :i ir ortrail 1| u i [c rgi|| au
-60-
697 (uugu] ]tI, 0uI 0t IrI 0I tt\ jt\ ul(\t\t tut
f)c.
I I. u\t tub. . t f tl(\t 5 tIIIII , ,Yt
\t t t\ Q\f tIIII i uIDtlI II 35 Hu]IItII uI!
403 (u0g\1]tI IuI tI ;]O- 00 JtII.gUIgg|tI
UI
uI tII "u\\I|tB.
III. 0tI I)utt\ . |. "0 I tI I b er . i f | t oe
[uIDtI b 5 u]IItlI HII 178 u\g:.'ji: !t QI
gtt.
IV. LI(uJUtI f)!emijrl)jni :. fJ. "\r UI , i t
81 t QI tIIuII II 29 Hu]IItI BII 42"/ (u\ug\u]tI
u5 gtuuIt [ibil UI \IBIIu\t0jI.
CIIt tUIt lt0t\tUIg t :ruid)anantd) bon
HI]u\ItIIujtI| IIu(I]IdjtI lGt|\ItI gIlI t I!u(I. It
0uI tI UtI G0t\ ut\ II jItu U|I\ugc 0uI JIu(I-
jUtI l(tuU6gtgt0tItI lt0t\tUIgtI II UI0uuIuIIg,
UIgtIuU UI I\\t|[\tI UI0 u\|u !0ItI0ju|IIIu 00Ig
Ht\Iu. u lItIt guI 0uI tI tUItI UI luItIIItI
lt0t\tUIgtI t uIuU. It 0u\It[tItI Igu0tI
\Iut\ tI _H[0! t d,ulc}anait!ttd IID Dt uIUItIIUIg
t\ !0I]tPu|!lItI IItUHIg r. ,:awo UJt\a u0t\
tI k\!WuPtI ,UO]!t gtI tI!IuuWiI. J!I I
l0tIu.I
IU\ tP|Uu\tI IItII 0t\ k0\uI(IIRg RI "t|ItRIg i'vc
_I\tI tIIt tUIt tut\tUIg t\ JuI tI JtHgI0I
0\I t\ U 0t\|IUt\I HR]IiI, RI0 R\t ! t 1W( I
0t
|u||tI\tI J'uIIt u|
I
u0tI 0|| g?rIuII
50uut I t Ru5
`0tI l0JItI, IuRI HI II t\ UIIIt!I\|I g U (u]tJu\
. Ju[IIIg <\I|I ,t\ uIuUjUt Iu[ctI. It
]\ItI JlI gIuIgt tt 0t:DItItI t t\|UPgtI t\
]u0|u(tI JGgIuI0!0(t\ UtI utIu|t Ju t\t u\
HDt\ ItDI kOtgItcI G
i
tt 0tI j!t JtIluIDu t\II
tIDt\ uUi I \I
gt|||. U
!t 0uI beufdibmfcf'Cill "t\ 0uItI RItt\|u I 00uII\ug!t
c 0tPiUIg II tU!|: 0uH <IuuI HtgtI u tI bie
_tI 0I5[t t\|u Ig\tIQ R 0t\tI!I gt HU]I. _\|u < IU
\\|u II IuU uB| 9It gItgtI!II tI t0ttUIgtI tII-
tt\ \UI0t uI grRIt| cI UID u U| It uUgtIItIt,
utIuu( tf uWtIg0|u]It UI0 mH QHuRIt\\IgtI HI
]
uUtI ktI]!tlcI 0t]ctIt clc\|.HIg 0uI U-
gugtI, It u uII I'D \ tu I i tIm tIg t\ uII
,\U!cg
|1, u
ntum, ui }id tm ,Vrlnr ;Ogd6I,att" unl :Der
,rurl|uU
r
_ctun g brlorprt, tcrn - m id brita
in minm crtn Vri| an :i uuag:{i|r( ur ir m
,ttf1cmmenl,ang irid'lul - cua }inr tulmui|dn
cut nid
t
rura, nn bi' e uben |in u nid t rt rrd
bn `uImr ur:du|d,cn
-
urud |ucirurnrie | |r,
unri[ui}dnI[|ud r ]in umlrI in ):r
lm|inna (r0mgnis .:er ucn, i [ bitln tuu-
} tn cr n :tmmeribas rme, irua } bn }n 1u}}r
:d ldur-
ur:dbfeben U[t min nud im |vi}d n VluI: in bur
ru|t, ibtnn [i ur Jdta rgn mr llun g ge}I
irrn.
:u, ,ur \ur:arubtrr! Vun |in :i, gTau'6e d,
gul un glult ru}irt 1in, ri-nfgeib rdme iq rid
t!
Jin, irUIid nidI! un inm u ld nIIcn Unldn
nun }dun gur nidt! A|r m:n nn bi :lcUn
rieber mol aii0u pi1g mud}n }in, ul! idj mid
nn &U |rrn
i n|tr b}tna tri[uIn! Jn
?ur bir}tu| Igt in irm in[umn \unur}
ba
}dorn rrnger W ua, iru id i ul|r|don}t
l: genit a:ie, md mu rrn rur htb bu u b-
}d
`!
tign, |uLa:i \edangen urcd u bn.
_u m b}di |ir rt modt id _n rud }uI-
gna |an: u| < mir| um :d lu}l rta oi:ntn
?ri
i
n
u
brli n. bdt |ucid 1etu'b!
0t modt :i ubr
-64-
biIIrn, miq rJI grIndlim
n blcl(rr, brr u furr,
iti r birigrr ,Hr rnrg :r ig :, :uq, r
id mil mrirrr br|d,nrr \ru|In inr, u rrl|q
1ulf ubr r _ncu|g uu|n fIurrr, ru |ur
Uiq rir'
n[rrrm lu[I idi rirmuihcbr nr o liq|rr blct:r
uI iq, rr urrr nr |rr, brubuqI.r ur l:vrrn un
urirn CrfrnIri}}r grmu[ ruIim lrb:r nr burtIr
n uur r t aUriI rugr, nrbfimmrrI um Iiugr
u lrn [ur minr eigene r[ur, u [ ir mir uur oII
g[ Ir \r brun}gubr, fr i : iq lcb nr Irb. ller
irga lu| im miq ula gruJIim gmulItr J|uInrmi}tn
du|!Ir 1mb mIuiq crfrr:r [enfc rnr rdj `uI
udrr trIrn nr riqI b nrd r ruI rr, nr mir rr
\r[trr ur urrrr urmiIIrIr ic Irirrnm um:: :atfacen
nr mrlojqr r unfrr nno frin Jc racrlr. 1rr
:: ului`uIudjr,uu|i qminc _utgrrrqu|I
grur rI, ana :r 1lI n mo||r in mdj rr|rnliqr
`ut uqtr n r|rn urugr, urr itur iq r aHer
rrI, or iq uun r _nrrggrrrqu |I nr _
urn|rrur
dju|I brfr rI, orrr tq rr nr uqI uuq im rr r
Jrrd rr nr bri m:murliq cI m ua :qurcra, u l0
miq miI ]ui}qr ud
r
nn JlirrIruqI nr rnI|djrr
\nriqIigI riI nu :q mrr|ulli gfiI nr burrIiq rrf
|onlqiI nr igrit rmuql ugrn nii^ lber i, fr
]n orr rn nr fuc nfn rr Jirmrr gr|um au
`ug ltgrr ing nr abeften `riou liIuIr gu r:
uqr ju qrib:r. r i uur r ubmrefe
urIr ub\tu a .."Uirr uu luII nn rr
,rurI|rtItr _iInng |iI _u
Iu(|
[udrn. mum olonrrcn oud ju u rrdr nc;(r
Ori|Inrr ou| ^em oum on|o bum r [onnIrn Zc|in
lrr Uoa|r br ormurrou |Irl <dun ibI r ]| dr
YoI|unrn b|rr,lr Hrdrod|oIgcr oun _iir|Ien unb
orun rn ufr."
mchUid |UI rnrm o lu "rbrtrr|lu
bcII rn: 1un :r b rru||rrn ur rnbrrr
|d1|I! n trf|dIrf bo |rn o IrIr _
o rr nt our
crm trr vr nbrrr| l r onrn rr
r ndI rr
oqr ui lir ubr |rI rn 1 un lr|t|Irn unb 1Ibmar
ul|ror um |eirr r|do|r rrrrI, |urrrnlir ]|1,n
rcbIjrrr nIrr lrn ulI|1jrn uli||rn, bir u rnu
norrn, cr ,brturotwr r|I
r onlrrn u mcrlo||rii! in
ruf|drr<tcabrruIIcir]ii l[dr1urrrd o|Ib inrorgr
|rgI! urum lur|'i rn mr nd I ]icrn! rr _ucr
: brutb ur W u|| , oii|t|dri|IlHrr lr
1rrhnrr2tr
bloII, rpd lI om `ar rr nIrrtqrun or <]mud
uni ?dun un l ungrr[rrrr [u|grir mIun:
,2 r ul r u l(, 1 r| n , u b r nuJ1r r n
|!ro[r 17. i r ! r'9 I c r n d r b ur d <i r
o m ud i m |rr t r g rdIu{|r1t r- "m rr"
fi n i u n|ri r: rn ol1 r }r r ,1r [. r r
& um bru t rn 2 of r lr ,2 t u mr b e r
@ rr rdIt r". W e t u n l cr 'a br r!
f rruni r. r|r `rlrramm 6crI |d ou| tnrn
"urn6r|r | rr ,ion:r i}ro|r nIrrnoIuno|r ~
,]|d rr W tlIbu+l. < irr ruqdr oI 9h. G7
outn 30. _uli 1U1U) nb lr oun || lq\rn rern
rrrdritHr un br|umr lrfjdr r6rItr|qo|I bol| bcm
inIcrnotiurolrn urntum HrruId u br|rm ,ru
r
rr crcIfrI u ol |d |u ||rr um itr o|r
-67-
ur iUtcIrcgn; nnIiririm|igriqn Seutc"
|unc tcnnt ccm uI|q rn AbiIr in ncu _mmi{t
rbIin! r uo tci|Iun buq do inIrdIicndl
rcjf:(itdI i|I r d| undb[br _iI augeliefert!
t drn mun im nciq i Aug n mr i|n 3UI'f "
mcn dngdu|gnuncmdnnmir r enHc rtnnn,mr
|in mdrr im utrc mruSmte i|I? r t n1
co Arb H r o qI niqI ;D a o t rI r
j u g n rt iId('oI c+o n I n -
m r o, | c+c r n c d o i n I r nd I i c n d I jbi
q r ct d(cJ, m Jq o cco d r1'+ c
d(i1dJ i r A JngJi I ! unb [ i
rju {l ni i 'f muqri]q du o !6 ut t ! do
1
nr
|
! r oinIl|ignI, in inr i|Iitgoitcit
un c |inm li[ bcr tincm A^Ir cr 1 h uor-
Irc[jn cuI|q liIr c|r |t in inIrdIicndIr
\;cnoIdrr! Wdrum? t il |in |ui|qr urr ^rq
..QnIcldug 2gen, um cd:iI n buu mddt
dbe n, im cd Vldu bcm immI runIrIcn uno
rm uI tdncnal gcl:n V\g br|mqen, |iq
qeute dlS dlamcranotrm|n' Jun ct r bn cn
din! %uf artnI in dorir r itun ur|hcb
ur|rr inc |itt m feinn refen 0. a rgrofcen a n
[cbhr|rnmu||n, cnnci|gcb crgtc[ nYrm n
ift d nur n `rc}|n du cn in Ztin!
nrotd
? G e g e :1
b 'a s 0 'U b e n lu m a npt f cm}rit |l f e ute ;; - t
n u r ri ne f r rt|ocg e , [unrr n rinr b t !e r=
-71-
ienfden \uie unter ben geborenen :eutjden! Unb es gibt
blonbe dufte unb dieber genug! Unb ber .ube at
mande (igenfdaften, bie uns :eutfden 0um lorbilbe bie
nen rnnten! ,. Q. bie, baf rein .ube bem anbetn ein
?luge ausact unb baf fie wie bie Sletten aufammenaiten,
ri)renb roit Seutfde uns gegenfettig bie dbef einfcIa
gen! ?lber es ift ein unfinniges bon bem ftitiiiofen Seut
fden nur au leid geglaubtes ircen, ber 0ube fei an fid
tdtiger als ber :eutfdJe, fonft ffe er bod nid)f beraU
in ben frenben teUen unb fei nidt im Qefie fo bielen
@efbes! Unfinn! :er 0nbe ift nur eine gute ortion
fhupeUofer unb geriffenlofer unb frcder afs ber :eutfd)e
unb ift burd feine aU0upeinliden crb<griffe gefemmt!
'lenn man if)n 0ur lorbertr inausfd)meift, fommt er
befanntrid aur ,intertr rieber erein. ie 0uben l)aben
gana geluif ein ledt fo au fein, wie fie finb, aber rh;
faben ebenfo bas ledt, uns ifrer an err"fren! cs gengt,
baf fie a n b e r e ienfd)en finb als wir, mit einem anbeten
@efffk, enf unb 1l iUensbermgen unb anbeten (ft
unb iationaibegtiffen! us naturnotroenbigen @tnben,
roeii fie eben eine anbete laffe finb als wir, aus anbetem
)lut unb anberem 9letbenftoff! Unb baf fie besaib, wie
bie ctfatung Iett, ein Unglc fr unfer lolf finb, weH
fie es burd iren (influf unb it olofes )eifpiel auf a
nen brngen, bie feinem utfprngfiden 'efen unb feiner
innerften eftimmung auriber finb! ud ber 'lolf at
ein t ba0u, fo au fein wie er ift, aber bas daf ift
besfalb nidt berpfiidtet, fid bon bem 1lolfe auffref1en au
IaHen! Unb fe6r umroecmfa wre es. menn eine d1af
erbe fid) einen' 'l olf aum irten rofrte!
' '
:er ntifemitismus entfpringt aud nidt religifer
Unbui"famfeit, wie bie 0uben unfer bummes, mit clag"
luorten fo Ieidt itte0ufrenbes lolt, immer roiebet gfau
oen madJen rooUen! ie 0uben rnnen bei uns nagogen
bauen, fo biel fie nur wollen! Sein 9Jenfd finbert je
baran! 0re lefigion ift fr uns nur infofern belang
reic, afs fie ein fennaeidnenbes Qr0eugnis bcr jbifcen
1a1fe ift unb if)te @efe}bder gerifje Qeftimmungen ent
faften, bie, wie ic in biefer drift nadgeriefen abe, mit
unferem beutfdJen driftiiden mpfinben, unb unferen beut"
fden taatsgefeen unb bem 'loIe unb ber iderfeit
les beutfden taatbrgers unbereinoar finb! (infidtige
unb eble 0uben aben roieberort geforbert, baf biefe )e"
ftimmungen aus ben jbifden lefigionsbder geftriden
- 72 -
roerben unb baf geroiffe @ebete aus bem ibifcen uftus
berfcroinben. Qs ift aber boc felr autfaUenb, baf biefen
iorberungen bisler nict entf,rocen, ia baf im @egenteif
bet neu0eitlice culcan"atudJ unb ebenfo bet ltere al"
mub als betbinblic fr bie gefamte ubenleit in aller"
neuefter eit ausbtdlic bon ben ,uben anetfannt \tt"
ben!
ie leutige antifemitifdJe 5eroegung ift reber eil1
W1etfma( ber 3eaftion noc ber "fonfeffionellen" Unbulb"
famfeit, fonbern fic ift blfifdJe Iotroeir unb entf,ringt
ben tiefften iefen, bet bon ben ,uben fnftlic franf ge"
macten unb nac @efunbung fcmactenben beutfcen
lolfsfeele! 0ie ift bas erfreulide unb ]icere eiceri ilret
oeginnenoen <rneuerung uno ?f ieoergeou! ie ,uoen
tuen felr unffug baran, biefe atfaden au betfennen unb
fie bertufcen an rollen, ftatt jie in irem roairen Wefen
au etfennen unb au rorbigen!
Unfere ?eroegung fuct man auc Icedic 0u macen
- unb bas "?erliner ageblatt" gibt aud ba ben on
an - burc ben inroeiS, roie es benn mglic fein foUe,
baf ein freies ftol0es l.olf bon 60 bis 70 WHllionen btttc
eine W1inberleit bon faum einer W1illion bergeroaltigt unb
ausgebeutet unb berborben roerben fnne! :as rore ja
gerabe fo, als roolie man einen gefunben icenfcen aus"
lacen, renn er nac .eilmitteln gegen einen 5a0ilfus
fuct, ber in feinen ?lutfteislauf eingebnmgen ift! (s
fann auc ber unanfefnfid)fte 5a0iHus ben fraftftroenbften
r,er binnen htr0er eit 0ur 0trede bringen, roenn er
erft (inaana in fein ?lut aetunben lat! Unb ein folcer
lftba0ius- im Iute bes -beutfdJen loifsfr,ers i "jt ber
ube! c meine, bie ftatiftifdJen iffern, bie ic borfin
anffrte unb bie aroeibeutige Wcorai ber ibif cen _leiigi"
onsbcer reben ba eine furctbar einbeutige ,race!
lon ben uben ritb nun immer belauvtet, roir bet"
fgten ber unerfciflice @elbmittei, es flffen uns un"
ge0ilJite W1i1Iionen aus alibeutfcen unb fanbrittfcaftlicen
reifen, bon ben monarcifc gefinnten arteien, bon ber
rof" unb croetinbufttie, bon ben criftlicen itdJen
unb roeif @ott bon roem noc 0u! :as ift feiber nict roalr!
Wh leben bon ben ?ettelgrofcen unferer Witglieber unb
bon bem, roas itit uns am W1unbe abfiaten! Wenn iuir
nur ber ben lunbertften eil ber @elbmittel berfgten, mit
benen ber "lenttaiberein ber beutfcen taatsbrger ibi"
fcen @laubens" ben erbitterten amif gegen uns flrt,
- 73 -
nir tcnnltn gcn cntre cr6tiltn un ncrtn lcng|l c
,il!
ie ,ubenftage ift ft uM .cutjde bie lragc aller
lrngen, benn ite 2fung ift bie otbebingung beut::
fdet (rneuctung unb neuen beutfdeu ufftieges! eo
fnnge nbct beutft)cs ( mpfinbcn, enfcn unb oUen butdJ
bns jbifde geemmt uub utcbetgealten witb, tft an blttt"
fde iebugeburt uidt au benfeu! _ur Ot|unung t3
uon tn _un tn|lliq trcnt gtmcqltn un utrt|tntltn
tul|qn 1oltt i|l nid,l3 utiltr tr|ortrliq, cl3 c tr
tul|q in tul|qlcn nittr |tin tigtntr \trr un un-
cbcngig uom utn itrt' 'i\ ut:lcngtn |ur una nur
c3Zelu|lbt|limmung3rqlinnr[clb un|trtr rtn;|clt'
` c3nrtni_utnmoIcu|cgtr, utnn|idjtul|qt
in it ngcltgtntittn trji|qtn tmcintn tinmi|qtn
otr crin gcr i urung btcn|ruqltn? Ltr mtnn
tin tul|qtr n Crgi cll, Jini|ltrrc|inl im
nun _utn|lccl ]clc|linc u urtn? Unb uufet
eelbftbeftimmungstedt woUn wit bem ,ubeu gegenbet
nidt mit fewnlt, fonbetn butd ol fsnbftimmuug auf
gefetge6etifdem ege butdfeten!. i r e t ft t e 6 e n
ei n e rei n g efe t l i d e 2f u n g b er ,u b e n f t a g e
u n b {e u e n je b e g ewa!t f a m e 2f u u g u u b
je b e s g ewa l ttti g e i n f d t eit e n g e g e n bi e
3 u b e u u n 6 e b i n g t a b ! Jiql nur cu3 rtin mtn|q-
liqtn rntn - tnn mi\ rtn un cqltn im _utn
cuq tn U tn|dtn - |onrn cuq cu3 rctti|qtn run-
n! c3 crt tr _until c gtrct triun|d,l, mtnn
inig unbt|onntn \itct unltr un3 |iq u ticlllclig-
ttiltn gtgtn i _utn inri[tn li[tn! c3 mcr i
grc[lt ummtil, i |it btgttn tcnnltn! tnn cnn
clltn i _utn c grct tn lcng tr|tnln torcn,
ittuligt tmtnlcr cnli|tmili|qc "tmtgung mil tucll
u unltrrdtn, iomcgliq unltr tl| cn tn ,gtrtql
mclltntn tniit3 r J tn|qil bti un|tr tintn!
i e o g t o m e t e b e ft e t u u t i u b er a n "
a f i e b er j b i f d e n S ei t u n g s f d t ei b e r u n b
git at or e n , u n b f er dt e i er b er wer b e n
u o n. b er ,u b e n eit u b u t dfi dti g c n
. w e d e u g e f Ci f f e n t l i d u e t b t e it e t ! Unb aut
rreidung unfetes Siel es auf gefetlidem ege ift nidts
weitet ntig alS uffl itung bet ba efet bes
,ubentums unb feinen uetingnisuoUcn infl u auf un
f
et
gefemtes ittfdafts:: unb Sultudeben, unb ufnmmen
-74-
fdu ber ufgdlirten 3u einer fefte
n
Drgani.fation! uf
flirung, ufUrung, unermblid}
e
ufflirun! i
n
ort
unb 6drift, bon Whn nU man
n,
bon rau 3U rau, bon
,aus 3u ,aus, bas ift bas Gin3ige was not tut, uns aus
ber merfflabung unb merelenbung burd ba 3ubentum
3u erretten! Ut anbete fommt auf gefe\!idem ege
burd ben moUswiUen bon fdbft! Gs Wite bod gdadt,
Wenn 60 bis 70 mtuionen eutfdJe auf biefent gefe\lidet
ege nidt fertig werben follten mit einer IliUion 3uben!
as fedt, aufflirenb fr unfere 3been 3u werben, ftet
uns berfaffungsmiig 3u fo aut wie bem 3uben ub Spar
tafiften unb Sommuniften! Unb wee ber fegierung, bie
uns biejes berfaffungsmiige fedt 3u nemen fudt! ann
.fnnte fie erleben, ba gerabe bas eintritt, was wir beutfd
bUifden trer unbebingt 3U berinbern fuden, ba bie
gewaltige antifemitifde lewegung auf gewaltfame eife
fid lan bridt!
t abtn fid) Da mt mir inre\t autt Ja'ftmatttn
dnelaf|tn, {err 2ant5r6b.r, ctnn lr,e c\t it
faul, fo. gar olerraul, it mtint aber ift bi !eftt er llelt,
mn|it ift grof unb |t cC u r r:in un rclr urlb carm
unuitrltli\ un un|t|itli\l Cit un |rt aHj'iiCen
1untJtncj|tn tcnntn mid c|J :eJer in einer 1cU
ber]ammlung ic |l einmal nieber :f dJ r e ie n, it |t ba
blof)er bergdHd utr|ud,Jeu, lbe Icnntn mi\ ctr a'n
mtintm \rtbI|qt nidJt nhb er f dJ r t i b tn! d fa1nn
cu\ in Ue! bereinftimmnn1 g mit g:ii||tn jibi1fden :eU
gionsborfd)riften ((lofden lJamifcJ:lalt 388, 10 unlb 15)
uinttrrJe tijd,c||tn oie ertoidt rtrtn, rie mi: tas
in tin:m tr unterfdJriftslofen :qmc[brt|t, it mir |cjt
tcgli\ inJ cuJ |lctItrn, cn:rc Jt uurt, attr tr
ti|t ctr uttn :c\, it i\ utrtrOt, Iann ri\t gtt:t:t
it:n, :nn ncbn Ul linter mi jtelen |tutt 'bereit
.punlerttaufenbe beutfc)e Jonntr un irauen, bie bon
tm lti\tn ei|te bt|rll filbl Unl wftr ti|t i i r D
fiq our1jtrn |c fi\er, al auf it 9a\t er a:g, unl
auf tn linter !er rni |clt, til cit \ue auf ie
auer ni\t ucr tr ? o:eit ce|ttltn!cnn. arum OIt
id |ntn ol: u| |rc |tJ 1 ittr|:|tn, {trr 2antsmo
6intr!
r1[:nro1crrtr i. lr.
Eanbfaus "lfalbruf",
im lracmonb (;uni) 1919.
r. piT. at. ' r t u r in t e r.
-75-
rn rr ZrJbrridIigng ra bo:|Irrnrn
o[|rnr n Vrirjraunn \uirrarubbinrr rrn r. Wir[rn,
mrr mir bon brr[dir rnrr riIr rinr |[dri|I gr
|diJI, bir in rn<Iru [rn Vrrlina brrIri bn un ioit uua
rnuin[Cngrn un V g|riI[drrbrn ra Vrr|ugra rr
borgrI, un \rrr, |urrrr, VrumIr [io. to
[frn|oa
brr[didI it. tir r|u[I [i miI mrirr cr|Irn
rrirrng uu rn rrrn unrarubbinrr, nrnnI
[ire "nrue[tr \ri[tung crr unt[rmiI[drn rr", |orrI
gIi d u ingung miI [ddmig brrUI:r ruI|id triI brn
rrrn tlau Iunu u lI auf, [idj miI mrinrr.)fe}gfrit au
br|o|[rn, u id grgrn ie lb i[dr tf CIu b e nage
mr i n [duf" et ne I u g|drf I 11D r r ]ut u nb
1 cr1rri Irt" u' r. Z[r \ugr [t iocr |u[miJ,
cbrr ruIr, ioo ?IU]ad ir o|Ii[qr Ju\ ut, funn
mcm nir mi||rn! _d drrr u I[o brr tdrrgen.
ir Iugfcrift i[I 1 trilrn ftarf unb |t1ben r
brr}rr rnrn `iIr
l
11
:
ir ? u9 r 9 e it 'o rr b !
'i(qr 1 dti|I'um
"
. 4on u m? - "1 o n
r i n r( e nnr r". Au! ?Il[o numrn|oa! r[d,irnrn
ift [ir im cbriIJirgrrVrr|u g, . m. b. . V:rIi
1919". tir [IroI bon lnmurl,riI n Unra1frfa: fti:lfeit
n ioi rrr[o|I o|| ir Icmui[d rn VrirrIn|t|IJr, ir
iq irr IrrtIa rDrrrgI ubr. u [ir [iq ubri in ben
[rUrn :mtrngurgrn, 0. `. [our in m[rUrn Wor
lu tr brr r gI, rir ir Ii rn o||rrn Vri|r ^ra .en:n
Yunrarubtnrr- r. 1ir}n cn m, t o'U brrmnf u,
u[ rr rrr \ un rar uu'binrr ir|er tdri|I nidI
Ol ifU |rrn [t)!. Vud r m oefannten ranibin[qen leF\t
rJI rr rrr Vrr|u|[rr u| rn Snof, ber Qoroen b es
r irtu[trna j|net [id, n ra rr[drin inr Ju[Irr
[ummlng ebeifter JubbinrrioriariI u[ummrngr[IrUI d
rm `ulm: ,,\id,I|Itulrn uua rm `u|m"! Ulr'
rI bon ir[rm ldnr nmmI rr }^mlo[r ruI[r su
[ddrr u|aunn ud nod 118Un td,u[|r ir Hru[rrngrn
drift I ide r or[drr un r|rrIrr bon ? rI Ir ("
iifer0eugt rnIgrgrn. :ali mrrtt rr nuIrIid nid I, u[
bf lrirn IbrrI:rtrr i[rr ,,qri[tlrn" clrrtn,
cir ]rfr|[o1en tIi[d m tIruJ, ubi[drn
Hutes [in, n u[ ^i bigrn "@ehfrten bon
WrlIru|" nur in cm crrrI:itou ra rumnlo[ e er
|u[rrftef,en. _rr,ui[[rn[daftliden Qrteif e" beftefen eUs
iId!n ra ulIrn `r[IcmrnIra, 0. 5. "?ldf mir, id bt
-76-
] , rr cir Jurr uirirr Yi]cr |ir id, rrr ^r
ori
Ueoecfd)ri:
,"u:reiI ur rdIi g IiI! C ir "ciltu
g ur )olfsauf"
fluritrg. r mil|IUid urII ur ur r ,,grdI mul-
Irr criua r Jr|qiI, en err 2ararabb
i
nt
r. ? i|n gg r wid [drur, urb in r :at ift i[r
:dj\i [l gidr i[Ia. i urbiI:l mit tn[|br
nmulrbilr uit tu||iri| d,r <igl[dIrir, ]Il|t
'unberttnall 1iUgIa aum unberIuner[In J|cl al!s
einhmtbfrei. 0rgc|ria r ,,1i[lr[du[I [in u [Irv!
ben |ni[dh :ur mit bul|r ur r bem u[rvrgalu[n
uuI|r Jl r 2luge, m uru t. 2Iuc [ic tu,
mi man mir miIte]ft, r u[tr! u. ar Yrr, 1umI,
JidIr, [urrrum. oer'f dicfl. :u a r 6 iIt _ub a !
:dlugI man r 1bra einen suf a, [u[urI muq[n i[r
ctuce
i
neu! a. rii' rid I (r urra mr, alS bis
r uI[d ::[ri: m }vi|d r oUrrudrr ua
:dfrrI i|Ia in fr aUemal rdI gruIi^i in bie
Ji\r |Iu [uln riub.
um ecrue furIi :dri[Ii urIi[miI(dr Au0-
|rud |Nurr!r uI|dcr "crrr ur, i grgnmrIig
in Jilliunr bur Iug tluIl: oon tr arli uI}mr
samtpf"Duganif uIiur',_rIulorirauqd:r :Io1a-
burg r |ui|dr lur|r aur
|t
rs ":er
?nti:femitismus tt ic :o[c <1;unc [r uns tul|dt".
Vun, (to|u ie I e r mor in Ctru\hurg utin
]|ojo i:l:rcr unc id tunc bi |tirtn un|cn|t
tr
folfen oc mit im ir 1|rief|i1)ent \edefr. d l;
nnt
|HntnZtur,uiitt inltr,uben'frge
efrtnuuun cirt;[,
bo[ tr fie auf oo- oIt aus cr uff|crns0tit tom
utnot torurttil rtbdt, ,!i ur'cnfrot ti eirt "r on"
| tf i i on tI I t uno nid,! tint Juf f tn un boI f s "
uirt[do|tr ic) e {mgt. -He) it berannt, a[ uu
]ro[tn Cdutrt c tr ,u!btnerit, :f coi a | 2 i tI tr
irc ?ur ff'affung im ttoru[t t- Vriets |tr tcrotrt
ot! o3 bon iu onq:[urtt ort ftam1nt nttine
Ti||tn- nod aus 1em bod,en or{unctrl. Uon er,
fee nu n n aU liefcn utruutO onIbfemiHden ?us"
|rudtnco V rrt " tuI|dt" burd bas 1or t ,td,o|-
l,rot"unribie. rbos _uotnIuutttidntn tn<tri|t rd
o- 1 orI "V o'If". Jtor mirt :ou.nn 0u eu ttfid:n
rgeinis tomren, bo[ ts |r uns :eutfde tint Grt un
V unrt [tin mu[It, vn- 'burd in iilfden ?lolf auf"
|rt||tn u {raffen. aou, btut[dit \olltsrgenofcn, ic ir
in u. rrols tirt
r
i:nfidt tn 4tr1Itid mit tintr td o|-
tr btrl i tnt, 1orgt bmd ?ufflcuun, 2uUrun,
0uhcrun ^or, Uaf r bor bem |ui|qn tot ndt
augefrefhm mtrldi V tnn ir trt ou|t|rttn]tk, i t t
u ut! Jr bat trot tbtn nod tt, tutr oumu-
tuodttn tdct| cu ctu |ibi]qtn Hcdtn ferausu
i:tn'
'
eetib r mi
n <q|n
1|llI i|I, uI oud |lgn n <IUn
<qi|I:
<ifenad, .errn
<r. ciefen unb fentlide 'ufforberung an bie .crren
9abbiner <t. Qruno eange in <[en unb <r. 9ofenac in
<remen fotuie an fmtlide 9abbiner <eutfdlanM. <edag
' a t t l e G & l o ft 1 iei)0ig unb Sartenftein in 6adf en
5. Qluflage. 51.-60. aufenb. '. 2.-.
<on " t u f i n t e f erfdienen:
ttcrdrifdc 6driftcn:
"<u imon", Gdaufviel in filnf 'lften. w. 1.50 geeftct.
cedag < t 3 o l b & G o ., Wnden. Uraufrung:
Gtabtteater <if enad.
"i'SdmugglefN, elffffde ombie in biet Qlften, lon
1rehausfdreiben fr dffffde Qnenterfe mit bem erfen
1reife gefrnt. <lffffde ialeftausgabe. 'ilnfte 'uf
lage. metlag ( t ( Q i I I Wllaufen i. (fa1. Ur
aufilrung: Gtabtteater <illaufen t. <lfau.
"iie SdmugglefN, odbeutfde Qearbeitung bet ialdt
ausgabe. w. 1.50 geeftet. mettag < t 3 o ( b & . t o.,
Wnden. Htaufrung : GdiUetteater Qerlin.
"mie <f&itfUN, Sombfe in 4 Qlffen. 9. 2.- geeftef.
metlag ber "merttiebsfteUe bes merbanbes meutfder
Qnenf dtiftfteUet1, . m. b. S. I Qedin. Uraufiirung:
Gtabtteater oftoc.
"mae elfetue Jfeu&", moltftc in fnf Qlften. s. 1.50
geeftet. metlag ' e l i e m a n n , 'erlin. Urauf
fiirung: Softeater lbenburg.
" - teil nod bae fimtden gltN.
<nfes unb
Seiteres aus bem Qiinenleben l. Ql(bert Qoree. 9. 2.
geeftet, s. 3.- e(eg. geb. 3. 'uflage. metlag 9eue
\eben, Q i l e ( m Q o r n g t b e t, Qerlin.
"SugenbbringenN, oman eines Siinglings. 3. 'luf(age.
metlag 9 i t t e & 0 f I eiV3ig. w. 6.-gel.,
brofd. W. 3.50.
"mte ennbe tiber bae <lutN, ein Seitroman. 15. 'luf
tage. 101.-10. aufenb. (438 0.) cerlag 9 ( t t e s &
of, eiV3ig. W. 8.50 ungebunben, 9.12.-gebunben
Sn corbereitung:
"mie Enbe tiber beu <eifN, omanusberegentr