Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
SEIHNAM
A Ngeitu CSO [Malaysia]
Zarhtin Chuak
Editor
KHUA KUNG Editor Bawmtu
RAM NEIH HMUNG HOI CUNG
SEIHNAM
CAZUAL
Hmailei Caah Ruahchannak
MALAYSIA
Bawi Thawng
Chungtel
Khamh Bawi Hum Khua Tlir Paul Camping Thang Peter Lal Hup Lian
Ruahnak petu
John Kham
csoseihnam@gmail.com
website:
www.csomalay.org
Chawnhkhawhnak; 017- 8460608 017- 5627471
A Man: RM 2
Thlichia Nih A Dennak Khua Pawl Ah Obama Nih Mitt Romney Cu A Tei...Chm...16
Phawtzamhnak
Jalan Imbi (CCF-Imbi Chapel), Imbi (CSO), Fiakfairok Rawldawr, Emanuel Rawldawr, Cheras (CCF & CSO), Puchong (CCF), Klang(CCF), Jalan Ipoh, Sentul (CSO), Senthang Fellowship, MiE Fellowship(Sg.Besi), Kajang (CSO), Saremban (CCF), Loke Yew (CSO), Sg. Buloh (CCF), Jalan Damai, Serdang, Sg. Long, Bualpeng Fellowship (Maluri), ZACF (Seremban)
zarhtin chuak seihnam
Chin ramkulh Falam Peng Surbung Tlang Vanlawng Bual Saknak Ding Committee An Dirh...Chm...29
CSO
Limited Circulation
zarhtin chuak seihnam
Editor Aan
Nai cawnni nga kha cu atu le atu nan phone a ring cio lai dah! Siangca ka chimh pah in ka phone atu le atu a ring lelek. Hello... tiah ka van ti hna cu zeibia hmanh an chim hlan ah UN nih minung an laak an ti cu si maw? ti lawngte a si ko. UN nih mithar an laak a si lo. Kan hnu an rak ngol cangmi Bio data kha UN nih Royinya pawl a tuah `han hna bia a si. Atu i UN nih Bio data an tuahmi hi miphun dang ahohmanh kan i tel lo. Anmah Royinya pawl ca lawngah a si. UN nih Royinya pawl Bio data laakmi hna thawng kha thei huaha lo nain kan hawi le kip kha UN nih mithar an laak tiah kan chimh hna. Thei huaha loin biachim kan hman lengmangmi hi cu a poi ngaingai mi a si. Thil `hate in kan theih lomi kan chim lengmang mi nihhin hmailei kan lamthluan a phihter khawh ti hi faak deuh in kan ruah a hau cang. Nai hrawng cu Chinram lei in Malaysia ah a hong tharmi kan Chin miphun an tam ngai. Zeiruangah an hon ti ahcun thei huaha loin UN nih mithar an laak lai tiah chim a hmangmi kan um i, UN nih mithar an laak tiah bialeng tete a um pah lengmang ruangah a si. Tutan Royinya pawl Bio data an tuahmi hna hmanh UN nih mithar an laak tiah rian`uan loin UN dawi ah a kalmi zeimaw zat cu an um manh khah. Thei huaha loin bia kan chim ruangah a si. Kan Lai phungthluk ah kan ngeihmi cu 'Bia ~ha Kaa Khat Nih Van Ni Kuai' ti hi a si. Bia cu kan lei nih a chimmi a si. Cu nih a langhtermi cu kan lei hi thluachuah a kan hmuhtertu a si ti hi a si. Cucaah kan lei hi uk khawh deuh i zuam hna sih law, kan lei nih bia`ha, biahman, biafiang a chim ko ahcun hmailei kan nunnak ah lam`ha a kan hruaitu a si lai.
Chung-um
1 2 3 MUITAWN BIAZAI Vawlei Cung Rumra Ngei Bik Minung - 100
A voi 2nk Computer Hardware & System Installation cawnnak tuah nolh a si lai
November 12 in zarh hnih chung tuah `han a si lai. Cawn nikhat ni in ninga ni tiang, zan sml 8 in 10 tiang. Kai a duhmi paoh kai khawh a si. Man pek hau loin a lak in cawn a si lai. Cawnpiaktu Ram Cung (Kyaw Kyaw Aung). Computer cawnnak hmun CSO, Imbi ah a si lai. Cawn a duhmi hna a tanglei phone number hna hin hlat khawh a si. Ph: -0182364591(Ram Cung) -0172130891 (Van Cin Mang) -0178460608 (Khua Kung)
ONE
A satu: Kalaymyo bukipfonh Mino nih sakmi Pathian hla `ha ngaingai mi a si. Thazaang pek khawh i zuam hna usih.
8 7 8 11
Pathian Sinin Kan I Thup Kh lo Khrihfa Hlabu Tuanbia Mirang Holh Cawnnak Ngandamnak Theihtlei
12
Tuanbia
14 20
Lai Coat, Suit Coat, Matu Coat, Nu Coat, Pawngbi (pen), Shirt angki a phunphun mah duh ning phungsan tein `hit fial khawh a si. Mizomram ah cawnnak `ha tein a ngeimi le a tiamtak takmi a si. ~hit man fawt te le a caan nihlawh tuk tein lak a si lai. A hmun 28 Jln.Horley Off Jln Imbi (ICH-hmai i a chung bik dot) ah a si lai.
Pehtleihnak : 0166711754
zarhtin chuak seihnam
33
Kanmah Thawng
MUI~AWN
lands hruaitu upa pakhat a simi Hashing nih a chim. India pa nih a chimhning hna bantuk a si ti lo, sangphaw cinnak dum ah an um. Eidin tirawl zong an pe hna lo. Tirawl ei ding zong zeihmanh an ngei lo tikah Cameron Highlands a dirhmi Community sinah thawng an kan thanh. An sining kong cu a kan chimh tikah ah zuar an tong ko hi teh kan ti i, UNHCR zung thawng kan thanh colh hna, tiah a chim chap. Cuka an zuarnak hna hmun cu UN nih cozah nawl ngei palik sinah complain an tuah. Palik nih cu ka hmun cu an va lut i zuar a tongmi ralzaam hna cu kan hnu October 24 ahkhan an va tlaih hna. "Zuar a tongmi Mindat ralzaam 32 hna cu palik nih an thlaih hna i Malacca Camp ah an chiah hna. Mahhi minung 32 chungin UN card ai tlaihmi minung 2, ACR card minung 22 le ACC card ai tlaihmi minung 8 an si," tiah a chim. Seihnam
Chin Miphun Nih Pacan Kan I Ngeihmi Hna CCC Sianginn An Len Hna
Ramkhel ruangah kan Chinram zaam tak in ramleng ah kum 20 renglo khua a sa cangmi kan Chin miphun nih pacan kan i ngeihmi hna Pu Victor Biak Lian, Pu Solomon le Dr. Salai Liang Hmung Sakhong nih CCC sianginn an len hna tiah thawng kan theih. Chin Christian College (CCC) an len ahhin CCC sianginn ah a kai lio mi siangngakchia hna sinah biatawi chimnak
le thazaang peknak zong an ngei. Pu Victor Biak Lian hi kan hnu October 29, 2012 ahkhan CCC sianginn ah a va len hi a si.a. Hi lio ahhin 'Rom: 12' kha a dihlak tein a rel i biatawi chimnak le thazaang peknak cu a ngeih hna. "Kan ram, kan miphun i kan identity cu kan Khrihfa sinak a sinak hi a si. Kawl miphun nih zeiruangahdah an kan `ih tiah cun Khrihfa kan si caah a si," tiah a chim. Pu Solomon hi kan hnu November 1, 2012 ahkhan a va leng hna. Siangngakchia sinah biaruahnak zong a ngei. Dr. Salai Lian Hmung Sakhong nih kan hnu November 2, 2012 ahkhan a len hna. Baibal caang 'Exodus 6:7' kha a rel i CCC siangngakchia hna sinah thazaang peknak bia forhfialnak bia a chimh hna. "Tlangbawi khuah 7 hna nih hi tluk in ram an thlen khawh a si ahcun nanmah CCC siangngakchia minung 200 leng nihcun kan ram hi tuanbia thar in nan thlen khawh ko," tiah Dr. Salai Lian Hmnung Sakhong nih CCC siangngakchia hna sinah forhfialnak bia chimh hna. CCC sianginn Library caah amah Dr. Salai Lian Hmung Sakhong nih a `ialmi "In search of Identity" timi cauk zong pek hna. Dr. Salai Lian Hmung Sakhong, Pu Victor Biak Lian le Pu Solomon hna cu CNF nih mipi he tonbiaruahnak le i ceihhmai`inak (Public Consultation) tuah an timhmi kongah Chinram an tlun hi a si.
Seihnam
zarhtin chuak seihnam
32
BIAZAI
Kanmah Thawng
By Thankaung Lulei
zarhtin chuak seihnam
an kai kho tiah thawng kan theih. Atu bantukin i ceihhmainak le i tonnak kan tuahnak a ruang bik cu, " Ramchungmi hriamtlaibu pawl le atu lio kan cozah pi hi remdaihnak lei kapah kaar an hlang ko tiah kan ti ko nain remdaihnak taktak kan phak khawhnak ding ah a fumtertu thil tampi a um. Mah thil pawl cu mipi nih an theih khawh nakhnga le mipi lei zongin an hmuhning tete kha an chim khawh ve nakhnga kan tuah hnawhchan cu a si" tiah NCCS Coordinator nih a chim. Cozah le hriamtlaibu kar lakah a hmunmi remdaihnak tuah an tuahmi cungah mipi ruahnak le lungput hi kaltak/hrelh awk a `ha lo, ramchung daihnak kan timi cu ramchungmi i kan duhmi/cohlanmi a si `ung lo ahcun a rawk kho `hanmi a si tiah me`ing a kaimi chungin pakhat nih a chimchap. "Tubantuk mipi ruahnak le i ceihhmainak hna hi ram chungah tuah lengmang siseh law ka duh" tiah a ti. President Thein Sein nih kum 2012 May 13 ni ah a rak chuahmi a tanglei (8) hna i a donghlei (4) hna cu ramchung hriamtlaibu pawl nih an cohlang kho lo. 1) Ram chungah a zungzal in hmunkhatte ah i funtom i um `i ding 2) Ram a rawh nak hnga lo, rammi kan lungrualnak a rawknak hnga lo le a dang kan phungphai a hmunh khawhnak hnga ding 3) Chawleh chawhrawl nak rian le `hanchonak lei rian pawl cu upadi he aikalh lo dingin kaphnih hnatlak in tuah `i ding 4) Rithai sii le thluak a hrawkkhotu/ minung lungthin a thlengkhotu sii pawl kha i bawm in doh `i ding 5) Party ser i thimnak ah i tel ding
6) Phunghrampi kha cohlan i remh duhmi a um sual si le hluatdaw ah mipi hnatlaknak he tuah/remh ding 7) A hmunmi daihnak caah upadi ningin zulh i phunghrampi he i kalhnak um loin rual te-in `utdir `i, um `i, kal `i, `uan `i le eidin `i ding 8) Phunghrampi he aitlak ningin hriamtlaibu pakhat i cang kho dingin tlennak . Khonumthung news
CABIA
lakter hna i phaisa peek loin amah nih sing 80 ning in ai laak dih" tiah meizung i a `uanmi pakhat nih a chim. Mei bawipa nih hin Rizua peng i a um dingmi meizung rian`uan pahnih Pu Za Ding le Pu Lian Luai hna zong he theihthiamnak an ngei i Matupi khua chungah a umter hna a kalter hna loh tiah a chimchap. "Pu Za Ding nih mei bawipa sinah Rizua peng i `hial lo dingin video pakhat a peek" tiah khua chung i a ummi pakhat nih a chim. Cupinah mei bawipa hi zungah kai duh loin a nupi a kaiter i a nupi kha nawlngeihnak a dihlak in a peek tiah an ti. Mei bawipa i a nupi nih a kut tangmi pakhat kha na sifak tuk tiah a ti i zung rian`uan pawl an umnak hmun ah a umter duh pinah zung pawngkam vialte a thenhter dih tiah an chimchap. Zung kam ah cun hmahphek, fuu, anthur, pe, mai, kawpi le bawnbok ti-in an cin hna. Mah an cinmi cu, "Nan thlawhpiak lai i phaisa kan peek hna lai tiah palik nupi pakhat le meizung i a `uanmi pakhat a fial hna i phaisa zong a pe hna lo" tiah a chim. Khonumthung news
Ir, Falam peng Hluatdaw palai Pu Nah Thang le Pu Khuang Ling hna an si. Committe chairman ah Pu Lal Tin Mang, vice-chairman ah Falam peng uktu le Falam District Engineering bawibik, Secretary ah Falam peng uktu chang Pu Ca Awi, Secretary (1), (2) ah Falam District in upadi bawi Pu Lian Luai le Falam peng Engineering bawi Pu Tha Peng an si hna. Yangon Airline Department in Engineering That Zaw Moe hruaimi phu, minung 10 nih kan hnu October 24-26 ahkan Falam khua in meng 10 tluk a hlatnak Surbung tlang cu vanlawng bual tuahnak dingah ai tlak/lo kong hlathlainak an van tuah. Chin ramkulh chungah Surbung tlang hi vanlawng bual caah a `ha bik mi hmun a si ko tiah an chim. Chin
World Media
Chinram Matupi Peng Meizung Bawi Pakhat Nih Cozah Phaisa Sing 80 Eihmuarnak A Ngeih
Chinram Matupi peng i meizung bawi pakhat Pu Thawng Mun Mang nih cozah nih Metre Box an peekmi kha mipi sinah cozah nih a man an khiah piakmi nak tamdeuh in a zuar pinah meitung tuahnak caah ti-in cozah nih an pekmi phaisa kha a hman lo ningin eihmuarnak a tuah tiah thawng kan theih. Cozah nih Metre Box kha mipi sinah Metre Box pakhat ah thong 80000 in peek i cupinah meitung tuahnak caah ti-in a dih lakah sing 80 an bomh hna. " Metre Box pakhat ah thong 80 in cozah nih peek ding a timi kha Metre Box pakhat ah 150000 in a zawrh hna i meitung kha a kut tangmi pawl a
30
tuahsernak ruangah a si lo. Rom Upadi kha a rak funtom khawh ca ruangtu ah a si. Amah siangpahrang `hutdan chung a `hut hnu 528 kum thawkka ah Justinian nih Commission a rak ser i ram pumpi phunghrampi a rak serter hna. A hmasa bik upadi cu 529 kum ah an rak chuah nain an rak sersiam `han i 534 kum ah an rak fehter. A hlan i a rak um bal lomi phunghrampi hna le nawlbia hna cu a rak hlohter fawn hna. Hiti an tuahmi cu Codex Phunghrampi Cauk i `hen khatnak a si i Corpus Juris Civilis tiah auh a si. ~hen hnihnak cu Pandects asiloah Digest tiah an auh i Rom Phunghrampi sertu hna i an hmuhning kha dikthilr tein an `ial. Hi cauk hna cu nihin ni tiang kan hmuh khawhmi an si. ~hen thumnak cu Institutiones tiah an auh i nihin ni tiang upadi a cawngmi hna i an kutken cauk pakhat a si. A donghnak bikah hi caukpi vialte cu an rak komh dih i amah Justinian nih a rak fehter i a thih hnu ah Novellae timi min in an rak fonh dih i an rak chuah. A taktak kan ti ahcun Justinian cu raltuknak lei, uknak lei le ramkhel lei ah aa rak i manh lo tuk caah Corpus Juris Civilis caukpi caah pumpak taktak in cun aa rak i tel kho lo. Phunghrampi le upadi hna cu Justinian nawlpeknak in sihni thiamsang le upadi lei mifim simi Tribonian tlaangtlaaknak in phunghrampi hlathlaitu bu nih an rak suaimi phunghrampi a rak si. Justinian cu mithekvak`ha a rak si bantuk in uknak lei ah thlennak tampi zong kha a `ha bikin a rak tuah khawh. Uknak lei in rawhralnak a chuahtertu thil pawl zong kha hlathlainak a rak tuah i a rak tlauter khawh hna. Chaw lehthalnak lei le thilri serchuahnak lei zong thazaang a rak pek taktak. Inn ngan pipi zong a rak sak hna. Amah chan lio ahhin inn sang pipi pawl le biakinn (Constantipole in minthang Hagia Sophia biakinn telh in) tampi a rak sak i a rak remh hna. Hiti inn tampi a rak sak ruangah le ral tampi a tuk ruangah ngunkhuai sang deuhin a rak kholh caah lungtlinlonak tampi a rak chuak. 532 kum ah Nika Buainak a rak chuak i amah zong siangpahrang `hutdan cungin a rak tolh dengmang. Asinain mah buaibainak cu a rak tei khawh caah amah zong cu a siangpahrang sinak a rak hmun `han ko. Mah hnu in cun a thih 565 kum tiang mipi hna he nuam tein khua an rak sa`i kho hna. Justinian cu a nupi Theodora sin zongin bawmhnak tampi a rak ngah. Amah nu he pehtlai in a sining kongkau tlawmte kan van langter chih ah a `ha lai. Theodora cu 500 kum ah a rak chuak. A ngakchiat lio ahcun lemcuang fidi zong a si i hlawhhlang zong a rak si lengah Justinian he an raki ton ahhin lakfa pakhat a rak ngei ciami a si.
zarhtin chuak seihnam
Cuhlan zongah Mizoram cozah nih Kawl rammi hi voihnih tiang an rak `hawl cang hna tiah min langhter a duh lo mi pakhat nih a chim. Mizoram cozah nih mahhi chungkhar hna an i `hialkamnak caah tiin Rupee 180,000 an bawmh hna lai, mahhi an i `hialnak ding khua cu Kawlram, Falam peng Vaiphai khua ah a si lai tiah theih a si. Mahhi chung hna hi chungkhar pakhat ah inncung dicitnak tlakrawh tlang 48 cio an pek hna lai. Cun, an herh dangdang hna zong kan bawmh chap hna lai tiah Mizoram cozah nih an chim. Chinland Guardian
Chin ramkulh Falam Peng, Surbung Tlang Vanlawng Bual Saknak Dingah Committee An Dirh
Kan hnu October 28, 2012 ahkhan Falam khua a ummi Falam pengkulh uktu bawi zungah chun slm 1:30 pm in Surbung Vanlawng Bual saknak ding kong ceihhmainak le mahhi vanlawng bual saknak ding kongah hruaitu thimnak an ngei tiah theih a si. Mahhi an me`ing ahhin Falam khuanu/pa hna le Falam khua ah a ummi zung kip in bawi deuh hna an kai kho i m`ing kaimi hi 40 tluk an si. An me`ing ah Surbung Vanlawng Baul saknak dingah hruaitu Committee upa hna thimnak an ngei kho. Committee hi phu hnih in an `hen i zanakah in Falam District uktu Soe Tin, Chin ramkulh Minister Ngun San Aung, Chin ramkulh Lawyer Pu Kap ~ial, Chin ramkulh fimcawnnak lei lutlai hlun Sayaci Van Kyi, Falam khuanu/khuapa in Pu Lai
zarhtin chuak seihnam
29
siang cachim saya/ma 7 an um, sayama 5 le saya 2 an si tiah theih a si. Seihnam
nan sunhlawih, nan conglawmh a si. Lungrualte le thinlung khat tein kan `an`i ko hna ahcun kan tinhmi hi kan hmuh hrimhrim ko lai," tiah a chim.
Amah kum 25 a si, Justinian zong siangpahrang a si hlan kum hnih aa duh, 525 kum ah an rak i um. Justinian nih a nupi nih a ngeihmi fimthiamnak hna cu a rak hngalh hnu thawkin amah cu a ruahnak petu bik a rak si. Ramdang he i pehtlaihnak zong amah cu nawlngeihnak vialte rak pek dih a rak si. Amah cu upadi sernak zongah aa tel chih caah nu pawl covo kong zong tampi a rak telhter chih hna. 548 kum ah amah cu cancer zawtnak in a rak thih caah Justinian cu a nupi fim nih a thihtak hnu kum 17 chung ah amah lawng nih ram a uknak ah teinak tampi a rak ngah ko nain lungthin lei in sunghnak tampi a rak tong tiah kan ti khawh. Theodora cu a mui zong aa dawh, a thluak zong a `ha i a fim fawn caah mi tampi nih an rak conglawmhmi muidawh pakhat a rak si. Hi cazin chungah Justinian ka telhnak a ruang cu Rom Upadi kha a rak serchuah `han khotu Corpus Juris Civilis caukpi ruangah a si. Hi caukpi nih cun Byzantine Pennak zong kum zabu tampi chung a rak hmunhter khawh. Nitlaklei ram hna nih cun hi caukpi cu kum 500 renglo chung an rak philhpiak. AD 1110 ceo in Rom Upadi pawl hlathlainak an tuah hnu lawngin hi cauk kong zong cu rak theih `han a rak si. A bikin Italian University pawl nih an rak hlathlai kun. Chan Laifang (Middle Ages) hnu in cun Corpus Juris Civilis cu Europe pumpi upadi `hanchonak caah a biapi ngaimi ah a hung cang. Europe i ram tampi hna le vawlei cung ram tampi hna nih hi upadi caukpi chung i a ummi hna cu upadi thluapi ah an i chiah, an chekhlai i caukpi chungin zeimawzat cu an ram caah an hman cio hna. Cu caah hi upadi caukpi nih a ngeihmi rumra cu a ngan hringhran ko. Asinain hi cauk a biapitnak kha faak tuk le kau tukin kan ruahpiak a si ahcun kan palh fawn lai. Hi caukpi lengin upadi lei cauk `ha`ha tampi chungin upadi lei a biapimi laak khawhmi le cawn khawhmi an tampi ve ko. German upadi hna le Khrihfa upadi hna zong cu an rumra ngeihnak a tetuai lomi an si ve cio ko. Chanthar ahcun Europe nih an hmanmi upadi hna cu an sersiammi le an maimilhmi lawngte an si. Nihin ni ahcun mipi he aa pehtlaimi upadi hna cu Justinian Codex upadi he aa khatmi tlawmte lawng an um cang.
* The 100 A Ranking Of The Most Influential Persons In History timi ah Machael H.Hart nih a `ialmi chung in leh a si. Calettu- Bawi Cenhrang
zarhtin chuak seihnam
28
Kanmah Thawng
Congthia Khua Sianglairun Ah Sayaci Le Kawl Sayama 2 Nih Siangnakchia Cungah Harasatnak Na Pek Hna
Thantlang peng Congthia khua ah sayaci le kawl sayama te pahnih hna nih siangngakchia cungah harsatnak, Sianginn tiang in phuahnak, thing thawhternak le kut kiak lakin fungin tukvelhnak an chuahter tiah Congthia khuami sin in thawng kan theih. "Congthia sianglairun sianguk a simi Ngun Thang hi congthia khua ah kum 15 a um cang mi a si i hi a um chungah lo a tuah, sa`il a zua i cu vialte zohkhenh, thlawh`uan vialte cu siangngakchia tu ni tiang a fial peng hna. Thing tih ding zong tu ni tiang siangngakchia nih thawh piak a si rih hlei ah siangngakchia cungah faak lak in tuk velhnak le saya/sayama te `hithruainak lei ah daithannak le `anpinak a ngei," tiah Congthia khua siangngakchia nulepa sin in thawng kan theih. "Hi tiin a inn le a lo, a sa`il kan fale nih an zohkhenh piak le an `uan piak ruangah kan fale an zawt le a thabat hi a kum in tuak ah kum hlei nga a si ve cang ko. Kan fale le nulepa nih kan celh hrim ti lo" tiah an chim. "Tukum ah kawl sayama 2 hna (ih Khine Phy le Nweh Nweh Win) nih tihthing an thawhter hna i thing an thawhmi ah ceh lo a pum in thawhmi cu a thotu kha an tuknak hna i an hlonh dih. Mehhaang tiang in an thawhter hna i a tho lo mi cu nan sung lai tiah an tlerh rih hna. Santlai lo paoh cu sungh kan hau ko rua lai," tiah siangngakchia an nu pakhat nih a chim. Hi tiin Kawl sayama te pahnih hna nih an tuahto hna lei ah Aye Zaw, Duh Tin Thang, Cung Bawi Hmung le nu 2 hna cu nan mui a chia tuk, kan in nengtuk tbk ruangah sianginn in an phuah hna. ZPBA upa hna nih an sayakyi cu zei kan ti hnga na sayamah te hi kan chimh piak pah hna law, sianginn nan phuahnak hna a konglam zong `ha deuh in hlat piak tiah an nawl nain sayakyi Ngun Thang nihcun kan chimh piak ngam hna lai lo tiah a leh hna tiah theih a si. Sianginn committee hna zong nih an phuah hna nak a ruang an hlat i an hmu lo. An hal tik hna ah kawl sayama te pahnih nih "Kan in hua tuk hna, nan mui a chia tuk i kan in fih hna caah kan in phuah hna" tiin an kan leh salam tiah an chim. October 16, 2012 ah uniform hruk lo ruangah tangcheu in tanghnih tiang siangngakchia minung 16 hna cu an zapei ah tu loin an zapei an lehter hna i an kutcaang ruh ah an tuk hna hlei ah Chinsoh...Chinsoh tiah an volhpamh pah rih hna. Tangcheu le tangkhat pawl cu an celh lo tuk i vawlei ah an i bual i an `ap hna. An kut zong a phing dih caah sianginn zong zarh khat chung an kai kho lo. An nule nih tisa in kan dip piak hna. Tluang Peng (tangkhat kai lio) cu a kut dong ruh a kiah caah Thantlang sizung ah atu tiang a kuah ko rih. Par Tin Iang le Biak Tin Mawi (tangcheu) hna hi an sayama te `ih tuk ruangah le an tuknak hna nih a zawt ruan hna ah atu tiang sianginn an kai ngam lo. Congthia sianglairun sianginn ahhin
zarhtin chuak seihnam
27
Kachin remdaihnak lei hruaitu U Luat Zaw Khawng nih a chim. Thil pakhat belte cu a si kho lai lo.Ramkhel kong ceihhmainak tuah ding ahhin Road Map aum dih cang caah a har ngaimi a si. KIO ralbawi ngan Gun Maw a rat khawh lo nak a ruang cu raltuknak hmun i a um caah a si tiah a ti. Zei a si paoh ah ramkhel kong he pehtlai in tonnak kan ngei lai tiah hnatlaknak an tuah cang bantukin a tutan i a tlamtlin lo hmanah a tuhnu tonnak tal ahcun a tlamtling te ko lai tiah kan zumh ko tiah a ti. Cupinah tuhnu tonnak ah kahdaihnak kong he pehtlai in ceihhmainak ngei kho dingin PCG an timi Kachin remdaihnak lei hruaitu hna cu KIO umnak hmunah i tonnak le i ceihhmainak an ngei tiah U Luat Zaw Khawng nih a chimchap. Kanmah PCG lei in minung 3 kan i tel kho. KIO leikap zongin an tling dih, ralbawi lei he ramkhel lei he an tling dih, pakhat le pakhat kan ruahnak kan i cheu hna kan i ceihhmai hna i ramkhel lei kong he pehtlai in `hatnak lam kan hmuh khawhnak hnga ceihhmainak kan ngei, kan nih cu KIO lei zong kan si lo, cozah lei zongah kan `ang lo cozah zong hi tin kan ti ve hna,tiah a ti. Tuhnu tonnak hmun cu Thai le Tuluk ramri si ti loin Kawlram chungah si kho dingin timhtuahnak an ngei i an i tonnak hmun cu tuhnu thlakhat ah kaphnih biakhiahnak in an thim te lai tiah U Luat Zaw Khawng nih a ti. Tuhnu thlakhat ah i ceihhmai ding a si lai caah kaphnih lei in a hmun cu thim hau lai i a biapi in kan ceih dingmi cu
ramkhel kong cu si ko lai caah mah kong he pehtlai in cozah lei nih kan ceih khawh ko lai an ti a si ahcun kanmah KIO lei in cun rat khawh lo nak a ruang a um lo tiah an ti. 1994 kum ah cozah le KIO cu kahdaihnak an rak tuah cang nain nikum June thla in an vun i kah `han caah an i kah ning a faak ngai cang i cucaah kaphnih kar lakah an i zumh veve lo caah hi bantukin an i tonnak le an i ceihhmainak kongah an rauhnak a si. Cucaah atu bantukin ton `han dingin an ot nak hi a si an ti.VOA
zoh
Cu ve bantukin nihin kannih Lai miphun zumtu khrihfa vialte hna zong nitinte kan nunnak ah kan umnak hmun le ram cio ah kan tuah sermi thil vialte hna hi Pathian nih a kan hmuh dih i, a kan theih dih cikcek ko. Cucaah nitinte kan nunnak ah kan tuahsermi thil hna hi, Pathian sinin kan i thup kho hna lai lo. Thil kan tuahsermi hna hi, a nganpi cu chim lo, a hmete kan tuahmi le a thlithup in kan tuahmi hna zong hi Pathian nihcun a kan hmuh dih i a kan theih dih, amah Pathian sin hin kan i thup kho hrimhrim in kan zaam kho hrimhrim hna lo. Mifim, mithiam, mirum pa zong nih Pathian sinin a thup kho lo. Pastor le Evangelist, khrihfa upa hna le sifak santlai lo hna zong, ngak`ah, hmeinu hmeipa, mihrut hna zong, mi zei bantuk minung hmanh hi kan tuahsermi le kan nun can hna hi, Pathian sinin kan i thup kan zaam kho lo. Caan dongh ni ah cun kanmah le kan tuahserning cio in Pathian duhnak a tuah duh lomi le, a nawl a zul duh lomi hna cu biaceih kan site lai. Cucaah Pathian sinin hohmanh kan i thuh kan zaam khawh lo bantukin, nihin zumtu khrihfa Lai miphun vialte nih nitinte kan nunnak ah kan tuah ser sualmi `hatlonak vialte hna hi, Pathian sinin a thupmi le a zaammi si loin. Pathian sin tu ah, kan sualnak le kan palhnak le kan `hatlonak le kan tuah ser sualmi dinfel lonak le amah Pathian duhning in kan nun khawh lonak vialte kha, amah Pathian sinah phuang hna usihlaw, amah sinah kir hna usih. Cucu kan damnak le kan i lawmhnak le kan thluachuahnak a si i, Pathian duhmi nun a si. Pathian bia a reltu vialte caah i nunpi dingin thluachuah pek ko seh.
West Ham vs Man City (1:30 AM) Sunday QPR vs Reading ( 9:30 PM) Sunday Liverpool vs Newcastle (12:00 AM) Monday
Hiding In Thee
Hla `ialtu: Rev. W.O Cushing Hla aw : Ira D. Sankey Baibal caang: "Bawipa cu ka ralhruang a si, ka lungpi ke kaa dornak a si." ( Salm 94:22). Hi hla a `ialtu cu pastor William Cushing a si. Amah hi a chan chungah kum 20 renglo pastor rian a `uan i, theipar tampi a ngeimi rian`uantu pakhat a si. A nupi a thih ahhin amah hi kum 47 lawng a si rih. A nupi nih a thihtak 1870 hnu cun, amah zong a ngandamnak a `ha ti lo i, a hnuah cun a zeng thai. Cu tikah pastor rian a `uan kho ti lo i, a rian in i dinh a hau cang. Ka rian kaa dinh hin zeidah ka tuah khawh lai aw, tiah lungre thei in a um. A nun chungah hla fung 300 renglo a `ial. Rev. William Cushing cu cuti lungre thei le awlokchawng in a um lio hrawngah
zarhtin chuak seihnam
La Liga
Barcelona vs Celta (1:00 AM) Sunday Real Madrid vs Zaragoza (3:00 AM) Sunday Valencia vs Atletico Madrid (5:00 AM) Sunday
Serie A
Milan vs Chievo (1:00 AM) Sunday Juventus vs Inter (3:45 AM) Sunday Pescara vs Parma (7:30 PM ) Sunday Catania vs Lazio (10:00 PM ) Sunday
26
Kawlram Thawng
Evan D.L Moddy rian ah hla hruaitu a simi Ira D. Sankey sinin cakuat a hmuh. A cakuat cu Ka rian ah bawmtu dingah pakhat-khat rak ka kua law ka duh tiah bawmhnak a hal. William Cushing nih zeidah a duh ti kha a hngalh ko. Sankey nih D.L Moody campaign tuahnak caah hla thar a herh ti kha Cushing nih a theih. Rev. William Cushing nih hi hla a `ial hlanah thla a cam ta i, Bawipa na sunparnak caah thil tuah awk pakhat-khat ka pe tiah a hal. Cu tlawmpal ah a lungthin chungah Na chungah kaa thup ko timi hi a hung chuak. A hla cu a lungthin chungah hla caang auh bantuk khin a ra. Minung nunnak ah hin a chel ahcun mitthli a tla, a lungthin a buai i, cucu mi tampi nih an thei thiam lo a ti. A hla caang thumnak ah khin Hneksaknak rili chung tilete thawh tikah, Jesuh ka thlarua hngatchannak nang na si, ka huppheng tuah a ti. Hi hla aw a bunhtu Ira D. Sankey hi Father of Gospel song tiah auh tawnmipa a si. Zeicatiah D.L. Moody he i komh in envangelistic campaings ah hla hlei in rian a `uan kho ngaimi a si. Hla phuah lawng si loin, a khawmh he cuah he a phawt tiag a tuah khotu pa a si. Kum zabu 16 lio hrawngah hin, Salm hla le a dang Thlarua lei hla pawl hi Pathian biaknak le thang`hatnak ah an hman pah ko nain, mi a `hang kho ngaimi hla hi a um tuk lo an ti. Cu tikah Ira D. Sankey nih Pumhnak caah hla hi style phun dang deuh in phuah ah a `ha lai tiah ruahnak a rak chuahpi. Cuticun amah pumpak zong nih hla cu a phuah thluahmah hna. Sankey hi D.L. Moody he an i bawm i, an rian`uannak ah Pathian hla an khawmhnak thawng`ha a chimtu, phungchim thiam an si an ti hna. Sankey le D.L. Moody cu England le America ram chungah i `hen loin, kum 30 dengmang Pathian rian an `uan`i. Sankey a biachim thiamnak nih Moody a Mirangholh chambuanak ah a ai a rolh tawn an ti. An pahnih rian`uannak hi David le Jonathan rian`uannak kha an hluan. Ira D. Sankey hi a aw a hme, aw chuahning cawnnak `hi`ha a ngei lo. A kalnak paoh ah Reed Organ hmete khi aa ken zungzal. A Organ cu a tum i, aw din nawnte in biafang khek ngai khin a lungthin chungah aa `eemmi khi langhter in hla in a sak tawn an ti. Sankey a hla sakmi kongah pakhat nih a `ialmi cu; Sankey a hla sakmi cu a aw chuahte khi sullam a ngei bantuk khi a lo, a hla sakmi caang a vun ngol i, caang dang a thawk hlan a daih lioah khin mi thinlung chungah bia chim kho. Cun a hla sak lioah mipi daite in a umter kho a ti. Ira Sankey nih Sawmkua le pakua, Thlitu a hran ah kan dornak le Jesuh bochan in um tuah kha a phuah hna.
Mah pinah Koko Kyun timi vanlawng dinhnak bual zong hi remh dingin timhtuahmi vanglawng bual chungah a biapi in ai tel vemi a si, tiah an chim chap. Khualtlawng umkal mi an karh cho caah atu bantukin vanlawng dihnak bual pawl remh `han dingin timh tuahnak kan ngeih hi a si, tiah Kawlram vanlawng tawlreltu zung nih an chim. Ram chung khawltlawng umkal mi hna hi January-September thla tiangah minung sing 8 tluk an si, tiah theih a si. January-September thla tiangah Yangon vanlawng dinhnak bual ah a rak phanmi minung hi Kawlrammi he ramdang mi he an dilak fonh ah nuai 1 le sing 3 tluk an si, tiah theih a si.BBC
Rev. Philip Hrengling nih a `ialmi Khrihfa Hlabu TUANBIA, Vol. 2 chung in laakmi a si. Zarhfatin telh khawh kan rak zuam lai. Seihnam
zarhtin chuak seihnam
Kawl cozah le Kachin KIO nai i tonnak an tuahmi ah kahdaihnak kong an ceih khawh lo caah atu hnu voikhat tonnak an tuah dingmi ah a tlamtlin khawhnak hnga caah remdaihnak lei rian a `uantu pawl cu KIO an umnak hmun ah nilini ah tonnak le ceihhmainak an ngei. Kan hnu
nihnihni i an i ton lioah khan Kawl cozah lei in ralkap milu `humhdeuh ding in ceihhmainak tuah an timhnak kongah a hlan kan in thawngthanhnak an tuah ko hna nain KIO lei in ralbawi ngan ai tel khawh lo caah atu hnu tonnak caah thinphan awk tete a um lio ah atu bantukin KIO lei tonnak an ngeih `han hi a si tiah Ko Win Min nih a chim. Kan hnu nihnihni i Kawl cozah le KIO a voikhatnak kahdaihnak kong i ceihhmai dingin tonnak an tuahmi ah KIO lei in an ralbawi ngan pahnihnak Gun Maw a rat khawh lo caah cozah lei nih a hlan kan in thawngthanhnak an rak ngeih ko hna nain an ceih khawh lo nak a si tiah remdaihnak lei rian `uantu pawl nih an chim. Atu bantukin cozah le KIO karlak ah remrel lo nak a um caah an i ton khawh lo nak a ruang kha remdaihnak lei an hruaitu pakhat nih hi tin a chim; Na kan cah bantukin KIO sinah kan pek ko hna. KIO lei in an cohlan khawhmi le cohlan khawh lomi rikhiahnak an ngei ve. Ca in `ha tein peek mi a si ve lo bantukin an mah (KIO) lei in biafiang deuh le thil fiang deuh theih an duh caah si kho men tiah a ti. Kawl ralkap bawi bochohkyi Minh Soe cu tonnak hmunah i tel loin a kir `han nain a luan cia tonnak an rak tuah lioah ramkhel kong ceihhmai dingin lungtlinnak a rak ngeih cang caah tuhnu i ton `hannak ding kong zongah hnahnawhnak cu a um lem lai lo tiah
zarhtin chuak seihnam
25
Kawlram Thawng
dingmi lam an ngei lo caah tangka tampi an hmuh khawhnak dingah bing lawng hi an cin, tiah mah ripawt na tuahmi ahcun an chim. Bing raang a cingtu le a chuahtu Kawlram hi Afghanistan telh loin vawlei chungah bing a cing bikmi le a chuah bikmi an si. Kawlram bing cinnak a karhmi kong he pehtlai in Kawlram a hrampi sining le atu lio i a cangmi kong tiin `hen hnih ah `hen khawh a si. Kawlram a hrampi sining kan timi ah hin Kawlram chungah sifahnak harsatnak a tamtuk ruangah lo thlomi hna nih bing cinnak dah ti lo cun a dang tisik anhnah cinnak cun pawcawm kawhawlnak hi a har tuk. Kawlram le Lao ram hna ah bing cinnak hi zei ruangah dah hi ti a tam ti a siah cun pawcawm kawlhawlnak an harsat tuk ruangah a si, tiah UNODC in an palai Gary Lewis nih a chim. Cun mah lio caan ah hin khat lei kam in ramkhel buaibainak an ton ruang zongah a si. Kaupi in kan chim a siah cun eidin man a kai ruang zongah a si,tiah a chim chap. Cu caah mahhi kong hi a hman ning in kan chim a siah cun fawi tein kham khawh ding le tawlrel khawh ding a si lo. Asinain a liam ciami kum 30/40 chungah vawlei cung hmunhma cheukhat pawl hna ahcun an kham khawhnak hmunhma pawl zong a um len ve. Tahchunhnak ah Thailand ram kan zoh a siah cun bing cin khamnak dingah kum caan saupi a lak pinah tangka zong tampi an hman, tiah UNODC an palai Gary Lewis nih a chim.
Atu sining ah rithaisii khamnak kong he pehtlai in Kawl cozah he daihnak a ser cangmi tlangcung hriamtlai bu he biatak tein an `uan caah lunghmuih a um ngai ko. A liam ciami thal chung zongah President Thein Sein nawl chuahnak in bing cinnak hmunhma tampi zong kherhhlainak kan tuah khawh. Cun UNODC leikap zong nih mah rian kongah bawmh dingin ready kan si, tiah UNODC an palai Gary Lewis nih a chim . BBC
Kawlram Vanlawng Dinhnak Bual Hman Ti Lomi Pawl A Thar In An Hman ~han Lai
Kawlram vanlawng dinhnak bual 69 chungah hman lomi vanlawng dinhnak bual 37 hna hi a thar in remh i hman `han dingin Kawlram vanlawng tawlreltu zung nih an chim. A ralaimi kum cun Kachin ramkulh chung um Man Aung le Nawng Moon timi vanlawng dinhnak bual hna cu a thar in remh i hman `han dingin Kawlram vanlawng tawlreltu zung nih an chim.
zarhtin chuak seihnam
24
Basically (mainly, primarily, in essence, in summary): Hi biafang hi biachim tikah an hman ngaingaimi a si i sullam zong tampi a ngei men lai nain a bikin an hman tawnnak cu bia kan chimmi i a muru, asiloah a biapitnak te langter tik i a tawinak in van chimmi ahkhin hman a si. - Why dont you like him? Basically, I think he drinks alcohol too much. [Zeiruangah dah na duh lo? A ruang bik cu, zu a ding tuk lawmmam tiah ka ruah.] - Basically, the UNHCR want a lot more information about me. [A biapi bik in cun, UNHCR nih ka konglam tam deuhpi theih an duh le si] Thil pakhat konglam kan i caih i kan ruahnak le kan hmuhning chim kan van duh tikah biathoknak i kei ka ruahning ahcun, kei ka hmuhning cu, ... cuticun ka ruahning a si, ka theihning ah ti bantuk caah hmanmi: - I believe that = I believe that Thein Sein is not serious about the reforms. [Ram thlennak kongah Thein Sein hi ai biatak set lai lo tiah ka zumh] - I think that Thein Sein is trying to get attention. [Thein Sein nihhin mipi nih van theihnak hmuh ai zuam tiah ka ruah] - From what I understand, Thein Sein is an honest man. [Kei ka theihning ahcun Thein Sein hi mi`ha miding cu a si.] - As I understand it, Thein Sein is still a military leader. [Ka theihning a si ahcun Thein Sein cu ralkap hruaitu a si rih `hiam`hiam ko] Midang ruahnak le hmuhning van cohlannak langhternak le cu an chimmi cohlanmi pinlei ah kan pom lo deuhning le an chimmi kan duh lonak langhter duh tikah a tanglei hi hman khawh an si: - I can see your point. However ... [Na chim duhmi ka hmuh khawh. Asinain ... ] - Thats a good point, but ... [Cucu a konglam tha ngai si, nain ...] - I see what youre getting at, but ... [Zeidah na van chim/chim duh timi ka van theih, nain ...] - I see where youre coming from, but ... [Khoika lei konglam hoih in dah na chim ti kha ka van theih, nain ... ] - I see what you mean, however ... [Zeidah na chim duhmi a si kha ka hmuh, asinain ... ]
zarhtin chuak seihnam
Japan cozah zong nih Thein Sein hruaimi Kawl cozah thlenremhnak theih pinak le thazaang peknak caah Kawl cozah nih leiba a batmi a chuekhat pawl a `umh piak cang. World Bank leikap in Kawlram nih leiba a cham dingmi American dollar in nuai 400 tluk dengmang a leiba hi Japan pinah Asian Bank nih an tawlrel piak lai, tiah theih a si.RFA
Kawlram i sifakmi hna an umnak hmunhma pawl a `hancho khawhnak hnga caah American dollar in nuai 80 tluk ka bawmh lai, tiah World Bank nih thawngthanhnak a tuah. Kawlram nih World Bank sinah American dollar in nuai 397 a rak i cawimi a cham khawh lo ruangah 1987 kum hnu thawk in World Bank nih Kawlram cu tangka cawihnak hram a phih pinah bawmnak pawl a tuahmi zong a hram a rak chah. Kum 25 chungah atu Kawl cozah nih thlenremhnak a tuahmi cungah thazaang peknak caah tiin atu bantukin bawmhnak ka pek hi a si. Thlenremhnak hi pehzulh in a thazaang a `hawn khawhnak hnga ca zongah Kawl cozah hi forhfial ka duh. Kawlram nih a biapi in a herh bikmi ngandamnak, fimthiamnak tbk hna le mipi rian kawl piaknak le rian peknak tbk hi a hlei in a bawmh lai, taih World Bank an chairman Jim Yong Kim nih a chim.
UNO nih, Kawlram chungah bing cinnnak hi kum 6 chungah kumkhat hnu kumkhat in a karh chin lengmang tiah an chim. UNODC nih repawtnak an tuahmi ahcun bing cinnak hi zatuak in 17% a karh tiah an chim. Kawlram chungah baing an cin cemnak hmun Shan ramkulh le Kachin ramkulh hi kahdohnak le buaibainak a um peng ruangah atu bantukin baing cinnak a karh hi a si, tiah UNO nih an chim. Lo thlawh in a paw ai cawmmi hna nih an pawcawm kawlhawlnak ah thim
zarhtin chuak seihnam
10
23
caah mipi hramhram in tangka an thawh termi hna hi American dollar in $ 2.5 tluk a si, tiah mah ripawtnak an tuahmi ahcun an chim. Cun a dang nuhrin covo nawlbuarnak an lakmi pawl cu aralaimi kum thawkka ah ripawtnak an tuah `han te lai, tiah theih a si.Mizzima
Kachin mino sinah ramkhel kong le miphun kong theihtlei a `hancho khawhnak hnga caah ram kenkip a phanmi Kachin mino hna nih Malaysia Kuala Lumpur khua ah Conference an tuah,tiah theih a si. Nithum rua in kan tauh dingmi One Kachin Youth Conference cu cacawn nili in kan thawk cang i American, Singapore, Malaysia, England, Kawlram chungah a ummi Kachin mino minung 400 tluk an i tel kho, tiah mah Conference i `uanvo ngeitu pakhat nih a chim Hika a ummi mino pawl hna he
ramkhel kong, miphun kong, Upadi hrampi kong, cun atu lioah a cang cuahmahmi ramkhel buaibainak kong tbk ceihkhan `inak kan ngei hna. Cun zeitindah hmailei ah kan dir ningcang a si lai. Ramkhel buaibainak hi zeitindah kan phisin lai, tbk kong zong ceihhmai `inak kan ngei hna, tiah mah Conference i `uanvo ngeitu pakhat nih Mizzima sinah a chim. 2008 kum Upadi hrampi chungin tlangcungmi hna kong le rakap nawlngeihnak a kham khotu Upadi kong tbk kha Kachin an hruaitu pakhat nih mipi sinah hrilhfiahnak a tuah, tiah a chim chap. Kachin Baptist Church kan poster nih Kachin miphun kan tuanbia le kan nunphung kong he ai pehtlaimi kong vial te a kan chimh, tiah a chim chap fawn. Cun zan Program ah Malaysia ram um Kachim mino hna nih KIO ralkap thuam in lam hmuhsaknak le Kachin muphun kan lam tbk hna hmuhsaknak a kan ngeih. Mah pinah Conference ah a rak ra khomi mino pawl hna nih Kachin ralzaam hrang ah RM 3, 000 tluk an hlut, tiah theih a si. A tangmi program ahhin atu lio ah a cangmi ramkhel buaibainak kong he pehtlai in mino pawl pakhat le pakhat bia i halnak i letnak an tuah lai, tiah theih a si.Mizzima
zarhtin chuak seihnam
Ngandamnak Theihtlei
~ hut hi ngandamnak caah a
tha maw?
Buaktlak in minungpakhat nih nikhat i caan kan ngeihmi hi zatuak 75% hi thutcaan ah kan hman. Kan thut tikah caan saupi zawtnak a simi cancer le lungzawtnak hna hi a cuahter. Ngandamnak ding ah kan takpum nih a herhmi cawlcanghnak phung nga hna hi langhter khawh kan zuam lai. 1. Kan `hut tuk tikah cancer zawtnak kan ngei kho ~hutbu rian`uanmi kum 10 cung kan `uan tikah ruh cancer hi zatuak 94% a chuahter, cun, tol cancer zatuak 44% a chuahter tiah Australia miphung nih an chuahmi American Journal of Epidemiology timi cauk ah an `ial. Mahhi an langhtermi hi kum 10 cung thutbu in rian a tuanmi cungah kherhhlainak an tuahmi cung in an hmuhmi a si. 2. Zunthlumzawtnak a chuahter Australiaram i zunthlum zawtnak kherhhlainak a tuahmi hna nih zatuak 60% hi kan takpum cawlcanghnak nih a khamh khawh tiah an chim. Queensland University i kherhhlainak a tuahmi hna an hmuhmi cu thutbu in riantuannak nih hin taifah, triglyceride levels and plasma glucose levels pawl hi a chuahter chih hna. 3. Thihnak tiang a chuahter khawh Naupawimi hna hi an thut tuk ahcun nau an ngeih tikah an fa hi zatuak 50% an ruak in an chuah khawh lawng si lo in lungzawtnak a chuak kho tiah Canda rammi kherhhlainak a tuahmi hna nih minung 17,000 cungah kherhhlainak an tuahmi cungah an hmuh. Professor Marc Hamilton nih," Nifatin caan hman te in cawlcanghnak ( exercise) kan tuahmi nih caan saupi kan `hut ruangah a chuahmi zawtnak hna a kham khawh", tiah Australia rammi hna Heart Foundation conferene an tuahnak ah a chim. 4. Hnawg fah, kengfah a chuahter Chunnitlak kan `hut tikah kan ei tirawl hna i vitamin pawl kha tiksa, taksa chungah duhning in lut kho lo. Cutikah tikasa hna cu thazaang an der i hnawng fah, kengfah zawtnak an chuah. Online
zarhtin chuak seihnam
22
11
Kawlram Thawng
Kawl Cozah Nih Nuhrin Covo Nawl Voi 114 A Buar
cangmi tleihhremnak, hramhram in sual phawtnak, pumpak ngeihmi thilri chuhnak le hrawh piaknak, mi zuarnak, zalong tein mi a bu in umkalnak le chimnak, miphun le ramrian asiloah biaknak ah i hremnak tbk phun 16 chungah nuhrin covo nawlbuarnak hi avoi in 114 a um, tiah theih a si. Kawlram ah thlenremhnak pawl an tuah len cang ko an ti ko nain mah thlenremhnak hi rampi huap in a um rih lo. A hlei in kahdohnak a um peng rih. Cun nuhrin covo nawlbuarnak hi tamtuk a um rih. Mah vialte chungin kherhhlainak an tuahmi ah a biapi bikmi cu lei le lo hramhram in chuhnak hi a si, tiah an chim. Shan ramkulh le Karen ramkulh ah hin nuhrin covo nawlbuarnak hi a tam cem, tiah mah ripawtnak an tuahmi ah cun an chim. Nuhrin covo nawlbuarnak kong he pehtlai in avoi kan lakmi vialte hi anmah he ai pehtlaimi hmunhma cio ah zalong tein kan la kho lo nain anmah le hmunhma cio ah a ummi hna pakhat cio sin in kan lakmi le kan khawmhsuatmi a si, tiah kherhhlainak a tuahmi hna nih an chim. Karen ramkulh chung Buyinnaung Tat timi khua pawng i a ummi thingthei cinnak hmunhma lei le lo hi a kaoh 16 hector a si i a man in tuak ahcun American dollar in $ 1, 1340 tluk a si. Cun Chin ramkulh Tidim pengchung lam cawhnak
zarhtin chuak seihnam
Kawl cozah le Kawl cozah a `anhtu hna nih mipi nuhrin covo an buarmi hi avoi in 114 a si, tiah Thailand ram ChainMai khua hrambunh nuhrin covonak kong kherhhlaitu bu nih cacawn nili ni ah ripawtnak an tuah. A liamciami April-September thla tiang, thla 6 chung nuhrin covo nawl an buarmi an lak ningah cun tleihhremnak hi avoi in 27, lei le lo i chuhnak hi avoi in 26, miphun le ramrain asiloah biaknak tbk ah i hremnak hi avoi in 21, cun tlangcung hriamtlai bu pawl, Kawl cozah ralkap le sipuazi rian`uannak tbk pawl ruangah a chuakmi nuhrin covo nawlbuarnak pawl zong mah ripawtnak an tuahmi ahcun an chim. Kawlram nuhrin covo nawlbuarnak ripawt an tuahmi ning in cun ramkulh le ram`hen 14 chungah a
12
21
Thawng bultan
# Capital one Cup (League cup) Chelsea he an chuihmi puai an sunghnak cu Nani santlaih lo ruangah a si tiah Ferguson nih a ti. 3-2 in puai a dih kho ding a si ko lio ah Nani palhnak ruangah kan sung ko tiah a chim.Hi puai cu Chelsea 5-4 Man U in a dih. Nani hi puai tlingin a hman ti lo caah a chuak te lai tiah ruah a si. Soccermyanmar.com # Liverpool manager Rodger nih a Sweansea cu an thiam deuh hrim tiah a ti. Kum 39 a si mi Rodger hi Swansea ah a rak tuan bal. Nikum ah League cup champion a rak simi Liverpool cu anmah hmun cia ah Swansea nih 3-1 in an tei hna. Soccermyanmar.com # PSG club nih 100 million in Ronaldo le Mourinho cawk a timh hna. Ronaldo nih Real Madrid cu kumkhat 14.5 million hmuh ding a ngen hna ruangah club he an ciangkuang set lomi cu caan tha lain cawk an timhmi a si. Atu lio an manager Ancelotti canah Mourinho in thlen an duhnak kong zong Daily mail a langhter. Soccermyanmar.com # Barcelona kan dawi pengmi hna hi kan thazaang pakhat a si tiah Ramos nih a ti. Spain La Liga zuamnak (puai 9 ) ah mark (25) veve hmu in Barca le A. Madrid nih Real Madrid cu mark (8) in an lonh. Ramos nih hiti ningin puai a dih lai lo, kan dawi peng hna ahcun phanh le lonh khawh a si. Cucu kan thazaang a si tiah Marca thanhca ah a chim.Goal.com # Chelsea manager Di Matteo nih Ballon dOr pek dingmi cazin ah Chelsea chungin pakhat lawng telh a si caah a zai. Champion League champion kan si caah tam deuh kan i ruah nain Drogba lawng an telhmi cu ka khuaruah a har ko. A ngaingai ti ahcun Europe champion pei kan si cu tiah club website ah a tial.Goal.com # Man U vs Arsenal puai ah Van Per Sie upat a herh zia Wenger nih Arsenal thapetu hna cu a forhfial hna. Kan caah kum (8) chung a si khawh chungin a ttang. Thil tha tampi a tuah. Cucaah tha tein kan kawmhhawi awk a si tiah a ti.Goal.com # Theo Walcott (23) he rianrang in hnatlaknak Chrismas hlanah tuah a herh ko tiah manager Wenger nih a chim. League Cup (Arsenal 7-5 Reading) ah kawl 3 a thunmi Walcott cu Arsenal he an biakamnak a dih deng cang nain atu tiang cu min an thu kho rih lo. Walcott nih a lai hmaikal a ngenmi an pompiak lo caah ai thial men lai tiah bia a leeng lengmang.Goal.com # Brazil le Santos hmaikal Neymar (20) nih Messi he chuihtti hi ka saduhthah a si tiah a chim. Ballon dr nominee a si vemi Santos nih chuihtti cu chim lo training tuahtti hmanh khi nuam ka ti tuk hnga tiah a chim. Iniesta , Ronaldo le Messi hi an thim bik ko. Cu hna lakah Messi hi a thiam khun ko. Midang tuah khawh lomi khi a tuah tiah Marca thanhca ah a chim.Goal.com
zarhtin chuak seihnam
lungretheihnak a tuar kha a vun ka theihter colh. Senduk in a ummi a mit laifang ah ai dillulhmi a mitthli fim tete ko nih khuaza a ka ruahter khun. Ka vun naih deuh i ziah zeitin dah si, zeithil dah na ton? tiah ka vun hal. A mit nih a zawi khawh ti lomi ngaihchiatnak mitthli fim tete a vun hnawh dih hnu ah, keimah lei ah a lu cu a vun mer i, Saya, zeidang thil harsatnak, ngaihchiatnak cu ka tong lo, ka u nu nih tuzing ah ram thumnak lei ah a ka kal taak i ka ngaihchia le si tiah a ka leh. Ram thumnak kal taak ruang cun ngaihchiat ding si `ung lo, khi ka a phak hnu khin pei an vun in zohkhenh khawh deuh lehlam lai cu. Cun, ramthumnak tuante deuh i a kal khawh cu nangmah ca zongah a `ha deuh lai si, rianrang deuh in an laak khawh lai i tiah ka hei hnemh. Um..si ko, saya ti a vun chim vial ahkhin a thaw nih a `ang cu a vun suk zuahmah i, holh kho loin caan sau nawn a vun tuah `han. Thinlung chungah ai erhmi biafang an tamtuk tikah hmurkaa hi a pit tawn i biafang hna cu an chuak kho tawn lo. Caan sau nawn bia i ruah kho loin kan um hnu ah saya... tiah biahram a vun domh `han. Lau nawn in ka vun zoh, zeiko dah a chim lai tiah `ha tukin ka ngaihnak ah Chimbu hnakhaw ai hlanmi ko khi ka lo. A chim dingmi cu `ha tein ka ngaih. A vun peh `hanmi cu saya zeidang thil ka tong lem lo, ka u nu ram thumnak (US) ah a ka kal taak caah ka ngaihchia tuk i si tiah a bia cu a vun nolh `han. A bia ka theih cun ka thawpi voithum khel kai chuah ( a tonmi hi zei dang lungretheih ding um lem lo tiah ka ruah). Ka dua, ram thumnak kal taak ruang hna ahcun ngaihchiat ding si `ung lo, ram thumnak kal cu pei kan saduhthah, kan i tinhmi cu a si ko cu tiah thazaang ka vun peek. Citkhatte cu a mithmai a vun i panh nain lungretheih, ngaihchiatnak nih faktukin a rak den cangmi thinlung nih lawmnak mithmai panh cu caan sau a tlaanter kho hrim lo. Citkhat ah a hung dul `han colh, lawmhnak mithmai ceu dawh cu...
By Kingriang
>>>>>>>>>Peh`han te ding
20
13
Ramdang Thawng
Sandy Thilchia Ruangah US Le Canada Ah Minung 13 An Thi Tuluk Communist Me`ing An Tuah Party
US nichuah chaklei ah a hrangmi thlichia ruangah inn le lo, a rawk ralmi a tam chin lengmang. Atu tiang ah a tlawm bik minung 13 an thi cang. Culawngsiloin Thlichia hran ruangah Electric a rawk i minung tampi hna cu ti kongah harnak tampi an tong. A thimi tam deuh cu thlichia hran ruangah thingkung an pur i thingkung nih a nenhmi, inn a purmi nih a nenhmi, thlichia nih a choih ruang hna ah thil pakhatkhat he an i suk ruangah a thimi an si, tiah theih a si, Thlichia hran ruangah US minung cheunga chungah cheukhat (taan 60 leng) cu harnak an tong i thlichia nih a hrawhmi thilri hi US dollar billion 20 tluk hrawng a si, tiah khuacan sining hlathlaitu Eqecat nih thawng an thanh. Tuluk ram i an hruaitu upa pawl tonbiaruanh nak Beijing khua ah an nei.Mah cu tonbiaruah nak an neihnak hmun cu security pawl voi dangnak tam in an chiah hna. Kumzabu 20 chung ah an rak tuah bal mi hruaitu thar thimnak kong zong an i ceih.Phungning tein hruai tu thlen nak cu a ralai mi zarhah an tuah lai. Tuluk ram communist party Central committee a voi 17 nak civui pi zong adih lak in an i ceih dih cang tiah kanhnu nilini Shanghai news nih a thanh cang.Party i upadi pawl thlenremh ding kong an i ceih tiah a tawinak in an thanh.Civui pi cu zarhkhat chung caanlak in antuah lai tiah an zumh.VOA
zarhtin chuak seihnam
D VB
14
19
Sports News
Chelsea nih Clattenburg sual an kawl
Pumpululh vawlei ah buaibainak tete a um pah peng. Chuihtu cheukhat ziaza `ha lo ruangah dantatnak peek aa huahmi zong an um. Tangka liamter, puai dinhter ti in an sualning zulh in an kong ceih a si. Thintawi par, sungh par, ningzah par ah kutke in siseh bia in siseh khatlei phu le khatlei phu i ti cu a phung zong cu a si ko. Nai tanah a chuih lomi puai tawlreltu Clattenburg nih Juan Mata Spanish t****t tiah a timi le Mikel Monkeya timi cu bia chiakha, miphun thleidannak bia a si caah dintuai in kan ti lai lo tiah Chelsea cu a turin an tur colh chuah hna hlah sehlaw chelsea nih kan tei hnga, chicharito thunmi a rel ruangah mark 1 kan sung hoiti in. Kan hnu zarh Chelsea vs Man U puai (2-3) ah Chelsea hnukham Ivanovic nih Asley young a thluk ruangah chuah a si. Cu hnu minute 5 ah Torres cu aa tenghter (diving) tiah a chuah ve. Puai caan 75 ah Chicharito nih offside dirhmun in a kawl tikah Chelsea thapetu hna thinlinh cu a zual chin lengmang. Vawleicung thawngpang kipah Clattenburg kong a linsa taktak. Chelsea thapetu hna (kut) ruangah Bualtual hngak (security) lehlam hliamhma a tuar . Ai hliamnak a ruang an hlat lio. Chelsea nih bia (3) in Clattenburg cu FA ah an sual an kawl: 1nk-Torres cung ah thil dik lo a tuah; 2nk- Juan Mata le Jonh Obi Mikel cu miphun thleidannak biachiakha a chim , 3nk- Chicharito nih offside position in a kawlmi kha aa theihter lo (kawl ah a relpiak hna) tiin tongh an timh. Clattenburg nih hi kong fianter ding timhcia ka si a ti ve. Hi puai ah a bawmtu hna ( assistant refree minung pathum) nih kan `anpi lai an ti ve. 1993-94 in Northern League ah assistant refree a rak i thawkmi Clattenburg (37) cu 2004 ah Premier League le 2006 ah FIFA refree a hung cangmi a si i England refree lakah minthang a simi Howard Webb a chawng kho te ding tiah an ruahmi a si. Chelsea thapetu hna nih lih, lih, lih ti in an auhnawhmi refree Clattenburg a sual an hmu te lai maw.. Chelsea nih John Terry kongah feeling an ngei ve. FA nih zeitindah a fianh te lai ti hi. The Star, Goal.com
zarhtin chuak seihnam
America ram nichuah chaklei ah thlichia hran ruangah harnak a tongmi pawl cu a thar in kan remh `han lai tiah Obama nih New Jersey khua a rawkmi a zoh pah ah a chim. Thlichia hrannak ram`hen pakua chungah minung 50 an thi i nuai zeimawzat cu mei hmu lo in an um. A hmasa bik ah mei an hmuhnak dingah kan tuah lai, tiah Obama nih a chim nain a hlan sining phanhnak dingah cun a zei hmanh kan hmu rih lo, tiah khuami nih an chim. New York khua ah cun dawr le Airport pahnih zong an on `han cang. Manhattan ti kulh ah cun minung pathum cung a phur mi motor luhlo ding, tiah New York khua Mayor Michael Bloomberg nih nawl a chuah. BBC
remhpiak i 2015 cun chungkhar pakhat nih fa pahnih ngeih khawh dingin Tulukram hleithlaitu lei i nawlngeitu pawl nih cozah sinah an chim. Tuluk cozah he neih tein ai chawn bia pengmi Tuluk ram `hanchonak caah hlethlainak a tuahtu bu pawl nih hi bantukin ruahnak an ngeihmi cu cozah ngeihmi Xinhua tadinca ah an langhter. Tulukram ah hi bantukin chungkhar pakhat nih fa pakhat lawng ngeihnak phunglam an tuahmi ruangah hin Tulukram caah ramkhel lei siseh, mibu caah siseh, kan sunghmi a tam tuk tiah Xinhua tadinca nih a langhter chih. Hibantukin phunglam kan ngeih ruangah hin mipi/mibu caah hnahnawh buaibainak a chuahpi hlei ah i hruainak lei kong zongah phaisa in a dih heumi a tamter khun, cupinah fa pakhat lawng ngeih a si caah fanu le fapa kongah buainak tamtuk a chuahpi. Fapa ngeih lawng a duhmi an um caah fanu an ngeih ahcun an thah hna, mah ruangah nu naak in pa an tam deuh i nu le pa milu an i ruan lo caah harnak tamtuk kan tong tiah an ti. Mah phunglam kong he pehtlai in kum 2020 ah cun a dih lakin remhpiak dih i fa ngeihnak kongah rikhiahpiak mi um lo ding tiangin Xinhua tadinca nih a langhter. Chungkhar pakhat nih fa pakhat lawng ngeih khawh si timi phunglam ruangah hin a chuak hnga dingmi ngakchia nuai 100 in a kham ko hna nain kam khatlei in a `hat ve nak cu nuai 100 in sifahnak/harsatnak a tuar hnga dingmi kha a khamh ve hna tiah cozah lei in nawlngeitu pawl nih phunglam dirpi pah in an vun chim ve. VOA
zarhtin chuak seihnam
18
15
Thlichia Nih A Dennak Khua Pawl Ah Obama Nih Mitt Romney Cu A Tei
Aralaimi November 6 ah a tuah ding mi US thimnak cu ni 3 lawng a duh cang. Sandy thilchia cu US ah a hran dih hnu cun atulio a `uanmi Obama nih tamlak in hmak a ngah i avoi hnihnak President `uan khawh ding ah mee hmuhnak ding i mi lung laknak a tuah lio ah khat te lei in Romney zong nih a mah a si khawh tawk in mee in mi lung laknak cu a tuah ve. An tuak chunhmi cazin ningin an pahnih in 49% veve an hmu, an i tluk. Thimnak biakhiah caan a hung nai deuhdeuh, an thin tur a cawlcanghning a rang deuhdeuh. Atu i an chuahmi US rian ngei lo hi 7.9% an um tikah an rak ruah domhmi 8% tang a phak cang caah atu lio Obama caah cun a ning deuh cang. Obama nih ram `hen 3 ah tlawn in mee a lak bantukin a zaummi Romney zong nih Virginia ram`hen ah mee hmuhnak dingah a zuam len ve. Obama mee lung laknak i a hmanmi a tlaihtleng cu hmai ah timi biafang hi si, mah cung ah Romney nih a soisel .Obama zong nih
Romney kha faak ngai in a leh ve, cu cu "chaw lehnak i a thiammi Romney hi mi rum US pawl kha ngun khuai kholhmi `humh ding le bank rian`uannak i ri khiahnak pawl `humh dingmi hi aa zuam te lai" ti in mi pi kha a `hih pheih hna. Obama nih Kansas ram`hen ah mipi kha mee pek dingin a bia a thlen i "ka hruai nak in atu hnu kum 4 American mipi he kal`i nan duh ahcun rak ka cohlan uh, mi dang zong kha mee an ka pek khawhnak hnga phone in lung laknak ka tuah piak uh, November 6 ah tuah dingmi ni zong ah mee thlaknak inn ah kal in mee pek dingin ka chimh piak uh, thimnak ah atu voi khat ka tei lai, teinak ka hmuh hrimhrim ko lai," tiah a chim. Obama cu naite i a cangmi US ram ni chuah lei ah rak luh in a hrang i minung 90 leng an thimi Sandy thlichia ah mi`hithruai thiamnak cu a hmuhter khawh. Ahlan ah Republican a si i atu ah zei bu hmanh a si ti lomi New York khua uk Micheal hmanh nih Obama cu ka lung tling ti ah a lungput kha a langh ter. Sandy thli chia i Obama i hruaitu `ha a sinak kha a lung a tling tuk i hmak a pek zong a si . Sandy thli chia ruangah President thimnak a phi a chuak cang ti chim khawh a si lo, nain thilchia nih a denmi hna ram`hen ah cun Obama nih a tei cang ti ah kan chim khawh. Nain, ahodah a tu aralaimi ah US President thimnak ah teinak a hmute lai cu November 6 ah theih a si te lai. BBC
zarhtin chuak seihnam
Celebrities News
CMA Laksawng Peknak
USA um Country Music Association (CMA) nih kumtin a tuah tawnmi laksawng peknak avoi 46nk cu 1/ 11/2012 (Cacawn Nili ni) ah Nashville, Tennessee khua ah an tuah. Kumtin an pek tawnmi laksawng phun 12 peknak an ngei. A sunglawi bik laksawng simi Entertainer of the Year laksawng cu Blake Shelton nih a co. Hi laksawng a ngah ah Blake cu aa zumh kho lo i "Entertainer of the Year timi laksawng maw ka ngah? A si kho lai lo! Zei bia dah nan chim, nan i palh i si ko lai?" a ti hna. Hi CMA Laksawng ca i Entertainer of the Year laksawng tambik a hmumi hna cu Kenny Chesney (2004, 20062008) le Garth Brooks (19911992, 19971998) an si i voi 4 veve an hmu cang. Avoi 46nk 2012 ca CMA Laksawng a hmumi cheukhat hna cu a tanglei bantuk an si. Online Album of the Year: Entertainer of the Year: Chief Eric Church Blake Shelton Male Vocalist of the Year: Song of the Year: Blake Shelton "Over You" Miranda Lambert and Female Vocalist of the Year: Blake Shelton Miranda Lambert Single of the Year: New Artist of the Year: "Pontoon" Little Big Town Hunter Hayes
James Bond Baisakup peh a simi "Skyfall" ah fidi lem a cuangmi Brnice Marlohe cu atu lio ah khua lakah a kong ceih bikmi le a laar bikmi a hung si. Hi "Skyfall" baisakup cu James Bond Baisakup peh ah 23nk a si i James Bond Baisakup kum 50 a tlin camtuak ca i an i thlakmi zong a si fawn. Hi baisakup cu 23 October 2012 ah London ah an piah hmasat bik hnu ah vawlei cung ramkip zongah an piah i Malaysia zongah 1 November 2012 in piah hram an thawk. James Bond (Ian Fleming) in lem a cuangmi Daniel Craig bawmtu le a nungak ah lem a cuangmi Brnice Marlohe (Svrine) cu an baisakup an piah hnu ahcun minthang ngai pakhat ah aa hun i chuah. FHM mekazin nih hman an thlakmi hrim zong nih mi mit a hlaanter kun. Tilionak thilthuamte he lawngin a `hu i a pei a lang dih i a tai zong a fiang dihmi a hmanthlak cu mikip mitthlam ah a loh a har ngai. Amah cu French miphun fidi, kum 33, a si i Hollywood baisakup thlaktu pawl zong nih hlaan dingin an ceihkhaan cuahmah lio a si. A chan chuah aa tim tak cang ko rua!
16
Online
17