Türki̇ye'de İfade Özgürlüğü: Mevzuat Ve Yargi Gözlem Raporu

TRKYEDE FADEZGRL: MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU
Hazrlayan: Hsn NDL
TRKYEDE FADEZGRL: MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

Hazrlayan: Hsn NDL
Mays 2012
Bu rapor almas, Danimarka Kalknma Program (DANDA) tarafndan desteklenmitir. Kapakta kullanlan grsel: The PEN International Writers Circle- http://www.pen-international.org/
TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU
NDEKLER
Sunu, 3 Giri, 5 Raporun Amac ve Yntemi, 7 I. Blm: fade zgrl Asndan Sorunlu Yasalar, 10 II. Blm: Avrupa nsan Haklar Szlemesi ve Avrupa nsan Haklar Mahkemesi Kararlarnda fade zgrl, 15 III. Blm: Dava Analizleri 1- Rasime ebnem Korur Fincanc-Bar Yarkada , 26 2- Seluk Kozaal, 28 3- mer Kavili, 31 4- mer Kavili, 33 5- Mustafa Elveren, 36 6- Temel Demirer, 37 7- Saadet Irmak, 38 8- Emire Eren Keskin, 41 9- Edip Polat, Emire Eren Keskin, Murat Batgi, 42 10- Eren Keskin, 44 11- Kemal Gkta, 47 12- Selahattin Demirta, 53 13- Oda TV, 57 13/a- Yaln Kk , 60 13/b- Hseyin Soner Yaln, 61 13/c- Bar Pehlivan, 63 13/d- Bar Terkolu , 64 13/e- Ahmet k, 66 13/f- Hanefi Avc , 68 13/g- Nedim ener, 70 13/h- Kaif Kozinolu , 71 13/- kr Doan Yurdakul, 72 13/i- klim Ayfer Kaleli, 73 13/j- Ahmet Mmtaz dil , 74 13/k- Myesser Uur , 76 13/l- Cokun Musluk, 77 13/m- Muhammet akr, 79 14- rfan Sanc - Sha Sertabibolu, 81 15- rfan Sanc - smail Yerguz, 85 16- rfan Sanc - smail Yerguz, 86
1
17- Eren Keskin, 88 18- HD, Mazlum-Der, THV, KESK, Diyarbakr Tabip Odas, Diyarbakr Barosu, 90 19- Temel Demirer, 91 20- Eren Keskin, 93 21- Halil Savda, Mehmet Atak, Ahmet Aydemir, Davut Erkan, Fahri Fatih Tezcan, 95 22- Halil Savda, 96 23- Gke Otlu, Volkan Sevin, 97 24- Ezgi Sarta, 100 25- Sleyman Tatar, 101 26- Atilla Yayla, 104 27- Hakan Tahmaz, brahim emeciolu, Blent Ylmaz, 108 28- Halkn Gnl Gazetesi, 110 29- zgr Dn Dergisi, 111 30- zgr Gndem Gazetesi, 112 31- Halkn Gnl Gazetesi, 115 32- rfan Aktan, 117 33- smail Beiki, Zeycan Balc imek, 119 34- Mehmet Hatip Dicle, 127 35- Filiz Koali, Ziya ieki, 130 36- Veysi Kemal Sarszen, Ziya ieki, 132 37- Filiz Koali, Ziya ieki, 135 38- Ziya ieki, 136 39- Sadk Daden, Abdrrezzak Gngr, 138 40- Ragp Zarakolu, Nur Mehmet Gler, 142 41- Ragp Zarakolu, Nur Mehmet Gler, 145 42- Selda Bausta alk, 146 43- Zlkf Akelma, Yavuz Kl, zgr Yldrm, 148 44- Doan Araz, Sibel Can, Filiz Uluelebi, Mehtap Adgzel, Gke Otlu Sevimli, Cenan Altun, Meral Takran, Ali Kurt, 149 45- Emel Yldrm, Ersin elik, Gnay zarslan, Merve Yavuz, Serpil Arslan, Sava Dzgn, Sava Koarslan, Hasan Toan, brahim Acar, Ahmet Doan, Yakup Kurtaran, Yaar alkan, Gkhan Topalolu, Ferad Adr, Olcay Bayraktar, Dilek Kmpe, Hseyin zveren, brahim Yaylal, Krat Arslan, Gazel Gzel, 151 46- Bahattin Erkmen, Raif lmez, Uur Bozta, Emrah Adgzel, 154 47- Youtube, 160 48- Youtube, 161 49- Youtube, 162 50- www.5posta.org, 163 51- Nezir Glcan, Selim Sadak, 165 52- Yargtay 8.Ceza Dairesi, 169 53- Yargtay 8.Ceza Dairesi, 170 54- Yargtay 9.Ceza Dairesi, 171 55- Yargtay 8.Ceza Dairesi, 172 56- Felat zer (Yargtay Ceza Genel Kurul Karar), 174 IV. Blm: Tespitler ve neriler, 183 V. Blm: Dizin, 193
2
TRKYEDE FADE ZGRL: MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU
SUNU
nsan Haklar Ortak Platformu (HOP) bileenleri olan nsan Haklar Dernei (HD),Helsinki Yurttalar Dernei ve Uluslararas Af rgt Trkiye ubesi insan haklarnn evrenselliini, btnselliini ve blnmezliini savunmaktadrlar. HOP bileenleri bir ana zgrlk olan ifade zgrl hakk konusuna ise zel bir dikkat gstermektedirler. Bu dikkatin nedeni iki boyutludur: lki, ifade zgrlnn bilim ve sanat, basn ve yayn, toplant ve gsteri, dernek, sendika, siyasi parti gibi hak ve zgrlk alanlarndaki temeli oluturmasdr. kinci boyut ise birinci boyuttaki zgrlk alanlaryla da ilikili olarak, ifade zgrl alannda yaanan sorunlardan kaynaklanmaktadr. Etkinlik yasaklamalar, sansr anlamna gelebilecek dzenlemeler ve uygulamalar, yrtlen soruturma ve kovuturmalar, dnceleri nedeniyle insanlarn tutuklanmalar, hapsedilmeleri bunlar arasnda saylabilir. HOP kurulduu 2005 ylndan bu yana ifade zgrl konunda almalarn srdrmektedir. Bu konudaki almalar bazen kampanya biiminde olduu gibi (2006), sempozyum, panel gibi toplantlar dzenlemek; bazen de kitap ya da rapor yaymlamak -nternet: Girilmesi Tehlikeli ve Yasaktr (2008), fade zgrl: lkeler ve Trkiye( 2007) - eklinde olabilmektedir. Avukat Hsn ndl tarafndan hazrlanan Trkiyede fade zgrl: Mevzuat ve Yarg Gzlem Raporu HOPun ifade zgrl konusundaki yeni bir almasdr. Bu alma ile HOP, ifade zgrl alanndaki kstlayc yasalar ve yargnn (savc, yarg, mahkeme) ifade zgrlne yaklamnn ne olduunu tespit etmeye, yarg pratiinin Avrupa nsan Haklar Szlemesi (AHS) 10. maddesi ve Avrupa nsan Haklar Mahkemesi (AHM) itihatlar karsndaki uyum durumunu gstermeye almaktadr. Szleme ve AHM standartlarna uygun pratiklerin sergilenmesi iin nerilerde bulunmak suretiyle Trkiyede ifade zgrl hakknn korunmasna katk salamay amalamaktadr. Trkiyenin eitli il ve ilelerindeki Cumhuriyet Savclklar ile mahkemelerinin, hazrladklar iddianame ve verdikleri kararlarla AHS ve AHM itihatlar asndan ifade zgrlne yaklamn sergileyen bu alma iin Raporu hazrlayan Hsn ndle teekkr ederiz.
TRKYEDE FADE ZGRL: MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU
Raporun hazrlanmasna iddianame ve mahkeme kararlarna ulalmasna imkn vererek katkda bulunan yaync Ragp Zarakolu, Av. zcan Kl, Av. Levent Kanat, Av. Seluk Kozaal, gazeteci Kemal Gkta, gazeteci rfan Aktan, yaync rfan Sanc, Av. Glzar Tuncer, Av. Senem Doanolu, Av.Mesut Beta, HD Diyarbakr ubesi, Evrensel Gazetesi, zgr Gndem Genel Yayn Ynetmeni Hseyin Aykol, Av. ztrk Trkdoan, Av. Eren Keskin, insan haklar savunucusu Leman Yurtsever, emekli retmen Mustafa Elveren, Ezgi Sarta, Gke Otlu, Yazar Temel Demirer, gazeteci Hakan Tahmaz, Av. mer Kavili, retim yesi Dr. Kerem Altparmak, retim yesi Dr. ebnem Korur Fincanc, Hrriyet ener, THV ve Av. Murat Diner, Av. Oya Aydna, raporun yazmndaki teknik ve fikri katklar nedeniyle Ezgi Komana, baz AHM kararlarn evirerek katkda bulunan ala Erdoana teekkr ederiz. NSAN HAKLARI ORTAK PLATFORMU
GR
Bir insan hakk olarak ifade zgrl, ulusal st insan haklar belgelerinde yer almaktadr. nsan Haklar Evrensel Bildirisinin 19. maddesi, Birlemi Milletler Siyasi ve Medeni Haklar Szlemesinin 19. maddesi ve Avrupa nsan Haklar Szlemesinin 10. maddesi ifade zgrl hakkn dzenler. nsan haklar hukukunda bir insan hakk olarak tanmlanan ifade zgrl; bilgiye, dnceye serbeste ulamak, bunlar aklamak, yaymak, savunmak, edinilen dnce ve kanaatler dolaysyla knanmamak anlamn tar. Btn bunlar yalnzca tek bana deil rgtl bir ekilde yapabilmeyi de ierir ifade zgrl. Toplant ve gsteri yry; dernek, sendika ve siyasi parti kurma; yaz, sz, resim, sinema, karikatr, tiyatro, heykel gibi farkl yollarla da yapabilmeyi ierir. Trkiyede genel olarak insan haklar ve zgrlklerinin tannmas, uygulanmas, korunmas ve gelitirilmesi konusunda ciddi sorunlar yaanyor. Bir yanda yetersiz de olsa bir olumluluk olarak belirtilmesi gereken, 2000li yllarn bandan itibaren balayan hukuki reform sreci (Anayasada 2001, 2004 ve 2010 tarihlerinde yaplan deiiklikler; 10 uyum paketinde 70in zerinde yasada yzlerce yasa deiiklii, 70e yakn btnyle yeni yasann kabul) dier yanda reformlarla uyumlu olmayan uygulamalar ayn Trkiye fotorafnda grlebiliyor. Bu fotorafta hukuki reform srecinin yavalamas, durmas ve hatta 2006 ve 2007 yllarnda olduu gibi geriye gitmesi de gzlemlenebiliyor. fade zgrl alannda da olumlu ve olumsuz gelimeler ayn zaman dilimlerinde yaanabiliyor. Bir yanda hukuksal dzenlemeler ifade zgrlnn snrlarn belirli llerde geniletirken te yanda kolluk uygulamalarnda ve yarg pratiinde olumsuzluklar grlyor. Deitirilen yasalarn yetersizlikleri ise uygulama srasnda daha ak bir ekilde kendisini gsteriyor. nsan haklar hukukuna gre insan haklar ancak yasayla snrlanabilir. Bu bir genel ilke/kuraldr. fade zgrl de yasayla snrlanabilir. Snrlama ltleri de snrldr. Trkiyede, ifade zgrln snrlandran yasalarda aklk, kesinlik, netlik, ngrlebilirlik ve hukukun stnl ilkesine uygunluk kriterlerini karlamada sorunlu olular dikkat ekiyor. Gazeteci rgtleri, insan haklar rgtleri ve eitli giriim ve platformlar, dnceleri nedeniyle yarglananlarla ilgili aklama ve raporlar yaymlyorlar. Bianet Medya Gzlem Raporu 2011 e gre 104
gazeteci ve 30 datmc 2012 ylna cezaevinde girdi. 2010 ylnda cezaevinde bulunan gazetecilerin says ise 30 idi.1 5651 Sayl nternet Ortamnda Yaplan Yaynlarn Dzenlenmesi ve Bu Yaynlar Yoluyla lenen Sularla Mcadele Edilmesi Hakknda Kanun uygulamas bakmndan da durum ciddidir. nternet zgrl konusunda izleme yapan www.engelliweb.com sitesinde yer alan istatistik bilgiye gre 15 Nisan 2012 itibariyle eriime engellenen site says 18.278i bulmutur. Ayn konuda 11 Nisan 2012 tarihinde 2011 Yl nsan Haklar hlalleri Raporunu aklayan nsan Haklarna Derneinin bildirdiine gre 2011 ylnda 6.504 internet sitesinin eriimi engellenmitir2. Elinizdeki raporda; ilkin Raporun Ama ve Ynteminin ne olduu, sonra Birinci Blmde mevzuatta yer alan ifade zgrl asndan sorunlu dzenlemelerin hangileri olduu, kinci Blmde AHMin ifade zgrl hakkna nasl yaklat ve bavurular incelerken hangi yntemleri kulland ve buna ilikin ne tr itihatlar gelitirdii, nc Blmde incelenen 56 dosya ile ilgili dava analizleri bal altnda mevzuatta yer alan dzenlemeler karsnda Trkiye yargsnn (savc ve yarglarn) ifade zgrlne nasl yaklat, AHS ve AHM itihatlarna uyum gsterip gstermedii, kovuturmaya yer olmad kararlar, iddianame rnekleri ve yarg kararlarnda ifade zgrlnn nasl deerlendirildii konularna yer veriliyor. Raporun son blm olan Drdnc Blmde ise Tespitler ve neriler bal altnda tespitler, yasal dzenlemelere ve yarg uygulamalarna ilikin neriler yer alyor.
1
2
Emel Glcan, 31 Ocak 2012, bianet.org/bianet/ifade-ozgurlugu Bknz: ihd.org.tr
RAPORUN AMACI VE YNTEM

Raporda yukarda akland gibi ifade zgrln snrlandran yasalara ve bu yasalardan bazlarnn baz maddeleriyle ilgili yarg pratiklerine (iddianame, gerekeli karar ve Yargtay kararlar) yer verilmektedir. Ama, Cumhuriyet Savcl ve yarg pratiklerinin Avrupa nsan Haklar Mahkemesi kararlarna Uyumunu belirlemek, maddelerin ve uygulamasnn ifade zgrl asndan tad sorunlara eilmek, tespitlerde ve nerilerde bulunmak ve bu suretle de Trkiyede ifade zgrlnn korunmasna katk salamaktr. HOP Rapor ile yarg pratiklerinde ifade zgrlnn korunmas konusuna dikkat ekmeyi ve yasa maddelerinin ifade zgrlnn tannmas, kullanlmas, korunmas ve gelitirilmesine imkn verecek deiikliklere uramasna katkda bulunmay istemektedir. Raporda, her bir dosya ile ilgili Deerlendirme blmlerine yer verilmitir. Raporun sonunda ise, Tespitler ve neriler blm yer almaktadr. neriler, Yasa Deiiklii nerileri ve Yargya Ynelik neriler olmak zere iki blmden olumaktadr. Raporda 56 soruturma ve kovuturma dosyasnn iddianame ve karar incelenmitir. Bu iddianame ve kararlar 100den fazla kii hakkndadr. ddianame ve kararlar Ankara, stanbul, zmir, Diyarbakr, Tunceli ve Siirt illeri ile Viranehir, erkezky, Gebze, Bulank gibi baz ile savclk ve Mahkemelerine ve Yargtaya ait kararlardr. Raporda corafi eitlilik kadar farkl yarg kurumlarndan rneklere de yer verilmitir. Ceza Muhakemesi Kanununun 250. Maddesi ile (zel) yetkili savclklar ve yine ayn madde ile (zel) Grevli Ar Ceza Mahkemeleri, Asliye Ceza ve Sulh Ceza Mahkemeleri ile Yargtayn iki dairesi ( 8. ve 9. Ceza Dairesi) ve bir Yargtay Ceza Genel Kurulu karar incelemeye alnmtr. ddianame ve kararlarn incelenmesinde Avrupa nsan Haklar Mahkemesi standartlar gzetilmitir. Biim ve ierik olarak AHM kararlarna uyum konusu incelemenin esasn oluturmaktadr. Avrupa nsan Haklar Mahkemesi, ifade zgrl ile ilgili bavurularda bir btn olarak a) yasayla ngrlme, b) meru ama, c) demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlarna bakarak ve somut durumu analiz ederek sonuca varmaktadr. Bu Raporda; Trkiyede ulusal yarg kurumlarnn (savclk ve mahkemelerin) hazrladklar iddianame ve verdikleri kararlarda Avrupa nsan Haklar Szlemesi ve Avrupa nsan Haklar Mahkemesi standartlarnn ne derece gzetildii, uygulanmas istenen yasa maddesiyle, meru amala ve uygulanmas istenen yaptrmla ilgili
7
deerlendirmelerde bulunup bulunmadklar; savc ve yarglarn ifade zgrlne nasl yaklatklar, davaya konu edilen szlerin ieriklerine iddianamelerde ve kararlarda yer verilip verilmedii ve yer verilmise ne lde ve nasl yer verildii incelenmektedir. ncelenen dosyalarda, davaya konu edilen szlerin ya da yazlarn ierikleri ile balamlarnn dikkate alnp alnmad, tartlp tartlmad, iddianame ve kararlarda bu tartma, deerlendirme ve analizlerin yer alp almad ve yerinde ve yeterli bir gerekelendirmeye gidilip gidilmediine baklmtr. Raporun odakland konu, incelenen soruturma ve dava dosyalarnda sonulardan ziyade (ifade zgrlnn korunmas dorultusunda verilmi kararlar elbette bir olumluluk olarak deerlendirilmektedir) soruturma ve kovuturma makamlarnn iddianame ve kararlarnda AHS ve AHM itihatlarn gzetip gzetmedikleri ve nasl bir yntemle konuyu inceledikleri ve sonuca vardklardr.
BRNC BLM: FADE ZGRL AISINDAN SORUNLU YASALAR
FADE ZGRL AISINDAN SORUNLU YASALAR

Trkiyede ifade zgrl asndan sorunlu yasalar; basn yayn, radyo, televizyon, internet, sendikalar, dernekler, siyasi partiler, eitim, retim, sinema, tiyatro, toplant ve gsteri, olaanst hal, skynetim mevzuat gibi geni bir alana yaylmtr.3Aada belirtilen yasalar, hem sklkla uygulanan hem de dzenlemesi itibariyle yapsal olarak ifade zgrl asndan tehdit oluturan yasalardr. nsan haklarndan bazlar yasaya dayal olarak snrlanabilir. fade zgrl de ancak yasayla snrlanabilecek haklardandr. Snrlama sebepleri ve artlar da AHSnin 10/2. maddesinde gsterilmitir. AHS snrlama konusunda yasayla ngrlen tabirine yer vermektedir. Yasayla ngrlme de tek bana yeterli deildir. fade zgrln snrlandran yasalar ak, eriilebilir, belirgin, ngrlebilir ve hukukun stnl ilkesine uygun zelliklerde olmaldr. fade zgrl asndan sorunlu yasalar ve maddeler yukarda belirtildii gibi ok geni bir alan kapsamaktadr. Bu rapor erevesinde 17 yasadan eitli maddeler anlmaktadr. Bu yasalar ve maddeler yle belirtilebilir: 1)5237 Sayl Trk Ceza Kanunu ( TCK ) - eref ve Saygnl Rencide Etme, ntihara Tevik Ve Yardm (Madde: 84), - Kamu Grevlisine Hakaret (Madde: 125), - Haberlemenin Gizliliini hlal (Madde: 132), -zel Hayatn Gizlilii (Madde: 134), - Kiisel Verilerin Kaydedilmesi (Madde: 135), - Suu ve Suluyu vme (Madde: 215), - Halk Kin ve Dmanla Tahrik (Madde: 216), - Halk Kanunlara Uymamaya Alenen Tahrik (Madde: 217), - Basn Yoluyla Kamu Barna Kar lenen Sular (Madde: 218), - Kanunun Su Sayd Fiilleri lemek Amacyla rgt Kurmak ve rgtn Propagandasn Yapmak (Madde: 220), - apka ve Trk Harfleri Hakkndaki Kanunlara Aykr Davran (Madde: 222), - Mstehcenlik (Madde: 226), - Grevi Ktye Kullanma (Madde: 257), - ftira (Madde: 267), - Yalan Tanklkta Bulunma (Madde: 273), - Suluyu Kayrma (Madde: 283) - Soruturmann Gizliliini hlal (Madde: 285), - Soruturma ve Kovuturma lemlerinde Ses ve Grnt Kayd (Madde: 286),
Baknz Prof. Dr. Mehmet Semih Gemalmaz ve Ar. Gr. Haydar Burak Gemalmaz tarafndan 2003 yl itibariyle yaplan2148 sahifelik kapsaml alma Trkiyede Bilgi Edinme, Dnce, fade ve letiim Mevzuat, Dnce Suu (!?)na Kar Giriim, stanbul,2003)
10
- Adil Yarglamay Etkilemeye Teebbs (Madde: 288), - Cumhurbakanna Hakaret (Madde: 299), - Cumhuriyeti, Devletin Kurum ve Organlarn Aalama (Madde: 301), - Devletin birliini ve lke btnln bozmak ( Madde 302) - Temel Milli Yararlara Kar Faaliyette Bulunmak in Yarar Salama (Madde: 305), - Uygulama rneklerine Bakarak Silahl rgt yesi Olmak (Madde: 314) . - Halk Askerlikten Soutma (Madde: 318), -Devletin Gvenliine likin Bilgileri Temin Etme(Madde: 327), -Devletin Gvenliine ve Siyasal Yararlarna likin Bilgileri Aklama(Madde: 329), -Yasaklanan Bilgileri Temin(Madde: 334), - Yasaklanan Bilgileri Aklama (Madde: 336), Trk Ceza Kanununda toplam 28 maddede ifade zgrl snrlandrlmaktadr. 2)- 5816 Sayl Atatrk Aleyhine lenen Sular Hakknda Kanun: 1. ve 2.maddeleri 3)- 3713 Sayl Terrle Mcadele Kanunu: Bir btn olarak sorunlu bir yasa olarak da deerlendirilmektedir. Terr tanm (1.madde), Terr sulusu (2. madde), Terr amacyla ilenen sular (4. madde), cezalarn artrlmas (5. madde), Aklama ve yaynlama (6. madde), terr rgtleri (7. madde), hkmn aklanmasnn geri braklmas karar verilmemesi, seenek yaptrmlara evirme ve erteleme yasa (13. madde) 4)- 6112 Sayl Radyo Televizyon st Kurulu Kanunu: Yayn dili (5.madde), Olaanst dnemlerde yaynlar (7. madde) Yayn Hizmeti lkeleri (8. madde). 5)- 5651 Sayl nternet Ortamnda Yaplan Yaynlarn Dzenlenmesi ve Bu Yaynlar Yoluyla lenen Sularla Mcadele Edilmesi Hakknda Kanun: erik salaycnn sorumluluu (4. madde), eriim salaycnn ykmllkleri (6. madde), toplu kullanm salayclarnn ykmllkleri (7. madde), eriimin engellenmesi karar ve yerine getirilmesi (8. madde), ieriin yayndan karlmas ve cevap hakk (9. madde). 5/a TB Bakanl tarafndan nternete eriimi engellemeye imkn verdii iddia edilen kanunlar: * -Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (ek madde 4) -Ttn ve Alkol Piyasas Dzenleme Kurumu Tekilat ve Grevleri Hakknda Kanun (8. madde) -6762 Sayl Trk Ticaret Kanunu (56 ve 58.maddeler) 6102 sayl Trk Ticaret Kanunu (54, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62 maddeler) -3713 Sayl Terrle Mcadele Kanunu (6/4. madde) -4721 Sayl Medeni Kanun (24. ve 25. maddeler) - 6100 Sayl Hukuk Muhakemeleri Kanunu (389-399 maddeler) -7258 Sayl Futbol ve Dier Spor Msabakalarnda Bahis ve ans Oyunlar Dzenlenmesi Hakknda Kanun (madde 5 ve 63. maddeler) -Diyanet leri Bakanl Kurulu ve Grevleri Hakknda Kanun (6. madde) - Markalarn Korunmas Hakknda Kanun Hkmnde Kararname, Kararname No: 556 (9. 76. ve 77. maddeler)
* http://t24.com.tr/yazi/25soruda-internette-resmi-filtre-ve-sansur/4335, Doan Akn, 21.11.2011
11
6)- 2820 Sayl Siyasi Partiler Kanunu: 43., 78., 79., 80.,81., 82., 83., 84., 85., 86., 87., 88., 89., 90., 93., 94., 95., 96. maddeler. 7)- 1117 Sayl Kkleri Muzr Neriyattan Koruma Kanunu: Bir btn olarak sorunlu yasa olarak da deerlendirilmektedir. 8)- 5187 Sayl Basn Kanunu: 11., 19., 25., 26. maddeler. 9)- 5683 Sayl Yabanclarn Trkiyede kamet ve Seyahatleri Hakknda Kanun: 19. madde. 10)- 5682 Sayl Pasaport Kanunu: 8. madde. 11)- 2935 Sayl OHAL Kanunu: 11. madde. 12)- Olaanst Hal Blge Valilii ve Olaanst Halin Devam Sresince Alnacak lave Tedbirler Hakknda Kanun Hkmnde Kararname (Kararname no: 430): 1 ve 8. Maddeler. 13)- 2911 Sayl Toplant ve Gsteri Yryleri Kanunu: 17., 19., 23., 26., 27., 28., 31., 32. Madde 14)- 5442 Sayl l daresi Kanunu: 11. madde. 15)- 2559 Sayl Polis Vazife ve Salahiyet Kanunu: Ek madde 1. 16)- 1632 Sayl Askeri Ceza Kanunu: 45.madde 17)- 5275 Sayl Ceza ve Gvenlik Tedbirlerinin nfaz Hakknda Kanun: 62. madde Yukarda belirtilen yasalardan bazlar asndan, rnein hakaret, iftira, aalama, propaganda, tahrik ile ilgili sular asndan mevcut dzenlemelerin yeterli aklkta, belirgin ve ngrlebilir nitelikte olduklarn sylemek olanakl deildir. fade zgrl lkeler ve Trkiye4 kitabnda makalesi bulunan Arnaud Amourouxun da isabetle bahsettii gibiTrkiyede gazeteciler ve yazarlar kendilerini, Cumhuriyeti aalamak, yargy, yarglar ve savclar aalamak, hkmeti aalamak, Trk kimliini aalamak, Cumhurbakann aalamak, gvenlik glerini aalamak, Atatrkn hatrasn aalamak gibi bir dizi aalama hkmnn hedefi halinde bulmaktalar. AHM kararlarndan sz edilen blmde de vurgulanaca gibi tahrik ya da propaganda olarak nitelendirilen sularla ilgili dzenlemelerde ne yasa maddesi iddet unsuruna yer vermekte ve ne de yarg pratii iddet unsuru artn aramaktadr. Bu konularda Terrle Mcadele Kanununun 6/2. maddesi iin AHMin 6 Temmuz 2010 tarihli Gzel ve zer/Trkiye, ayn yasann 6/5. maddesi iin 20 Ekim 2009 tarihli rper ve Dierleri/ Trkiye, ayn Kanunun 7/2. maddesi iin 8 Haziran 2010 tarihli Gl ve dierleri/Trkiye kararlar hatrlanmaldr.
Baknz, letiim Yaynlar, stanbul, 2008, s. 49. ( nsan Haklar Platformu ile Ankara niversitesi Siyasal Bilgiler Fakltesi nsan Haklar
Merkezi tarafndan 30 Kasm - 2 Aralk 2006 tarihleri arasnda Ankarada dzenlenen fade zgrl: lkeler ve Trkiye balkl uluslararas konferansta sunulan bildirilerden olumaktadr).
12
Baz maddeler asndan ise rnein TCK 301. madde AHM tarafndan belirsizlii ve ngrlebilirlik unsurlar asndan sorunlu bulunmaktadr. Altu Taner Akam/Trkiye karar, daha nce Dink/Trkiye kararnda belirtilen eletirileri srdren ve 301. maddenin varlnn ifade zgrl zerinde yaratt tehdidi ok arpc ekilde ortaya koyan bir karardr. Bir insan hakk olan vicdani reddin tannmamas ve tersine vicdani reddini aklayanlara yneltilen basklara kar AHM Byk Dairesi tarafndan 7 Temmuz 2011de verilen Bayatyan/Ermenistan karar btn Avrupa Konseyi yesi lkeler asndan balayc zellik tamaktadr. Trkiyeden yaplan bavurularda 20 Kasm 201de verilen Erep/Trkiye Karar ve 17 Ocak 2012de verilen Feti Demirta/Trkiye kararlar Halk askerlikten soutma suu olarak nitelenen ve vicdani retilere uygulanan TCK 318. maddenin ne kadar sorunlu olduunu ortaya koymaktadr. Trkiye hukukunda itiraz yolu olarak da nitelenen somut norm denetimi yoluna incelenen dosyalarda uygulanmas istenen maddeler balamnda bavurulmad grlmektedir. Konu yasayla ngrlme unsuru bakmndan nem tamaktadr. Anayasann 152. maddesinin tand olanak, Anayasann 90. maddesi de dikkate alnarak deerlendirilebilecekken bu yola gidilmedii grlmtr. Kanunlarda tanm yaplmam mstehcenlik sulamas altnda romanlara, yklere, dier sanat ve edebiyat rnlerine bir bask olarak uygulanan TCKnn 226. maddesini de belirtmeliyiz. Basn zgrl asndan ciddi tehdit oluturan soruturmann gizlilii ile ilgili TCK 285. madde ve adil yarglamay etkilemeye teebbs suunu dzenleyen 288. madde ve yine daha ok basn yayn mensuplarna uygulanan ancak dorudan halkn haber alma hakk ile ilgili olan devlet srr, gizlilik gibi konularla ilgili olan TCK 327., 329., 334. ve 334. maddelere de dikkat ekilmelidir. Sorunlu yasalar elbette bu raporda rnek olarak deinilenlerle snrl deildir. Yukarda belirtilen yasalarn maddelerinden bazlar ya tamamen yrrlkten kaldrlmal ya da bazlar yeniden insan haklar hukukuna uygun bir ekilde dzenlenmelidir. Konuyla ilgili tespit ve neriler Raporun son blm olan Drdnc Blmde aklanmaktadr.
13
KNC BLM: AVRUPA NSAN HAKLARI SZLEMES ve AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES KARARLARINDA FADE ZGRL
14
AVRUPA NSAN HAKLARI SZLEMES VE AVRUPA NSAN HAKLARI MAHKEMES KARARLARINDA FADE ZGRL
Avrupa nsan Haklar Mahkemesinin (AHM) kararlar Avrupa nsan Haklar Szlemesinin (AHS) metnini akla kavuturur ve yorumlar. Bu kararlar, balayc emsal kararlardr; hukuki statleri emredici hukuki norm kategorisine girer.5 Madde 10. fade zgrl 1. Herkes ifade zgrl hakkna sahiptir. Bu hak kamu makamlarnn mdahalesi olmakszn ve ulusal snrlarla kstlanmakszn, bir gre sahip olma, haber ve dnceleri elde etme ve bunlar ulatrma zgrln de ierir. Bu madde Devletin radyo yayncln, televizyon ve sinema iletmeciliini izne balamasna engel deildir. 2. Bu zgrlkleri kullanrken dev ve sorumluluk iinde hareket edilmesi gerektiinden, ulusal gvenlik, lke btnl veya kamu gvenlii, suun veya dzensizliin nlenmesi, genel salk ve genel ahlakn korunmas, bakalarnn eref ve haklarnn korunmas, gizli bilgilerin aa vurulmasnn nlenmesi, yarg organnn otorite ve tarafszlnn korunmas amacyla, demokratik bir toplumda gerekli bulunan ve hukukun ngrd formalitelere, artlara, yasaklara ve yaptrmlara tabi tutulabilir. 6 Grld gibi AHS 10/1 ile tannan ve teminat altna alnan haklar vardr. Bunlar, -fade zgrl, - Gr sahibi olma zgrl, - Bilgi, haber ve dnceyi edinme zgrl, - Bilgi ve dnceyi yayma/ulatrma zgrl olarak belirtebiliriz. fade zgrl konusunda AHM, Handyside v. Birleik Krallk davasnda7hala geerli olan yle bir deerlendirmede bulunmutu: fade zgrl, toplumun ilerlemesi ve her insann gelimesi iin esasl koullardan biri olan demokratik toplumun ana temellerinden birini oluturur. fade zgrl, 10. maddenin snrlar iinde, sadece lehte olduu kabul edilen veya zararsz veya ilgilenmeye demez grlen haber ve dnceler iin deil, ama ayrca Devletin
5
fade zgrl Avrupa nsan Haklar Szlemesinin 10. Maddesinin uygulanmasna ilikin Klavuz Monica Macovei, nsan Haklar El kitaplar, No. 2, s.5 www.humanrights.coe.int/aware/GB/publi/materials/1004.pdf 6 eviren Osman Doru, htpp//aihm.anadolu.edu.tr 7 07.12.1976 tarihli karar.
15
veya nfusun bir blmnn aleyhinde olan, onlara arpc gelen, onlar rahatsz eden haber ve dnceler iin de uygulanr. Bunlar, oulculuun, hogrnn ve ak fikirliliin gerekleridir; bunlar olmakszn demokratik toplum olmaz. Bu demektir ki, baka eyler bir yana, bu alanda getirilen her formalite, koul, yasak ve ceza, izlenen meru amala orantl olmaldr. AHS 10/2. maddesinde saylan snrlama ltleri; ulusal gvenlik, toprak btnl (lke btnl), kamu emniyeti, kamu dzeninin salanmas ve su ilenmesinin nlenmesi, saln korunmas, ahlakn korunmas, bakalarnn hret ve haklarnn korunmas, gizli bilginin edinilerek aa kmasnn nlenmesi, yarg organlarnn otorite ve tarafszlnn salanmasdr. Madde 10/2de yer alan ltlerle korunan meru amalar ise devlet kar, halk kar, toplum kar, yarg organ yarar, kamu makamlar-idare yarar ve zel kar eklinde belirtilebilir8. AHM, insan haklarnn snrlandrlmas durumunda, 1- Bu mdahalenin yasal dayanana, 2- Mdahalenin amacnn meruiyetine (meru ama), 3- Bu mdahalenin demokratik bir toplumda gerekli/zorunlu olup olmadna bakmaktadr. Yasal dayanak meselesinde AHM, bu snrlandrmann (mdahalenin) 1- Yasayla yaplp yaplmadna, 2- Yaplmsa bu norma (kurala)erimenin mmkn olup olmadna, 3- Bu normun yasann muhatab olacak kiiler asndan, sonularnn ngrlebilir nitelikte olup olmadna (ak, net, kesin) , 4- Bu normun hukukun stnl ilkesiyle uyumlu olup olmadna9bakmaktadr. AHM, snrlama ltlerine dair dncelerini de her kararna yanstmakta ve bavurular da o erevede deerlendirmektedir. Trkiyede ifade zgrl konusunda AHM 2. Dairenin verdii rper ve dierleri/ Trkiye 10 ve yine 2. Dairenin verdii Gzel ve zer-Trkiye11kararlar, her ne kadar zel olarak TMKnn 6/5 ve 6/2 maddesiyle ilgili de olsa sorunun sistemik boyutu ile ilgili olarak temel alnmas gereken kararlardr. AHM bu kararlarda ve ncesinde pek ok kararda AHSnin 10. maddesini hatrlatmakta ve dosyalarda aada yer alan trden sorular sormakta, yantlar aramaktadr:
Bkz. Trkiyede Bilgi Edinme dnce-ifade ve iletiim mevzuat Prof . Dr. Mehmet Semih Gemalmaz, Haydar Burak Gemalmaz, Dnce Suu(!?)na Kar Giriim Yaynlar ,stanbul, 2004. (Meru Amalar konusunda, nternet: Girilmesi Tehlikeli ve Yasaktr kitaplarnda ise Yaman Akdeniz ve Kerem Altparmak , HOP, maj Yaynevi, Ankara, 2008. (S. 102: Kamusal karlar iin ngrlenler, kiilik haklarn korumak iin ngrlenler ve egemenliin ve yargnn tarafszlnn korunmas olarak balk altnda toplamaktadrlar). 9 Bkz. rnein Okuolu/Trkiye Karar, 8 Temmuz 1999, Bavuru No.24246/94 10 20 Ekim 2009 ve Son Karar 20.01.2010 11 6 Temmuz 2010
16
- zgrle mdahale var mdr? Varsa bu mdahale hakl bir sebebe dayanmakta mdr? - Yasayla ngrlm mdr? Bu mdahaleyi ngren yasaya eriim mmkn mdr? - Sonular ngrlebilir midir? - Bu yasalar hukukun stnl ilkesi ile uyumlu mudur? - Mdahale iin meru ama var mdr? Meru ama, kamu gvenliinin salanmas, kamu dzeninin korunmas ve suun nlenmesi gibi amalardr. Acaba mdahale bunlar ieriyor mu? - Acaba bu meru amalara ulamak iin yaplan mdahale, demokratik bir toplumda gerekli midir? AHMe gre gerekli szc acil bir sosyal ihtiya anlamn tar. Demek ki, yukarda sylediklerimizin tekrar gibi de olsa, yle de ifade edilebilir: a- Snrlama iin bir yasa olacak, b- Snrlama iin meru bir ama olacak, c- Demokratik bir toplumda snrlama gerekli/zorunlu olacak. Cezalandrma/yaptrm uygulama yoluna gidilecekse de ngrlen ceza/yaptrm meru amala orantl olacak. Hemen belirtilmelidir ki, AHM tarafndan gelitirilen itihatlara uygun olarak ulusal mahkemeler, kararlarnda yukarda belirtilen koulun (yasallk, meru ama ve demokratik bir toplumda gerekli/zorunlu olma) bir arada olmasn gzetmek durumundadrlar. AHM, rper ve Dierleri kararnda AHM, ifade zgrlnn demokratik bir toplumun temel yaplarndan birini oluturduunu ve toplumun geliimi ve bireyin kendini gerekletirmesinin koullarndan biri olduunu hatrlatr eklinde deerlendirmede bulunmaktadr.12 Mahkeme ayn kararda Basn, demokratik bir toplumda nemli bir rol oynamaktadr. AHM, birok kez, iddet, kargaa veya su tehditlerine kar koruma salamak amacyla snrlar amamas gerekse de basnn grevinin, sorumluluk ve ykmllkleri dhilinde, blc fikirler dhil olmak zere kamu karn ilgilendiren btn konularla ilgili bilgi ve gr aktarmak olduunu kaydetmitir () Basnn bu tr bilgi ve grleri aktarma grevinin yan sra, toplumun da bu bilgi ve grleri edinme hakk bulunmaktadr ()13demektedir. AHM ayrca, rper ve Dierleri/Trkiye ve daha sonra ald Gzel ve zer/Trkiye kararlarnda, ifade zgrl ile ilgili sistemik sorun saptamasnda bulunmaktadr. Ancak rper davasnda son kararn verildii 20 Ocak 2010 tarihinden ve Gzel ve zer davasnda kararn verildii 6 Temmuz 2010 tarihinden bu yana, Trkiye yargs sanki AHM pilot kararlar vermemi ve 46. madde14iletilmemi gibi rutin uygulamasna devam etmitir. Sz gelimi, birazdan inceleyeceimiz gibi 10 Eyll 2011 tarihinde stanbul 17. Ar Ceza Mahkemesi, Halkn Gnl gazetesinin yaynlanan saysna el konulmasna ve yaynlanacak saysnn bir ay
12
Paragraf 35 13 Paragraf 36 14 AHS, 46. Madde,Kararlarn balaycl ve uygulanmas baln tar ve yledir: 1.Yksek Szlemeci taraflar, taraf olduklar davalarda Mahkemenin kesinlemi kararlarna uymay taahht ederler. 2.Mahkemenin kesinlemi karar, kararn uygulanmasn denetleyecek olan Bakanlar Komitesine gnderilir.
17
sreyle durdurulmasna karar vermitir. Raporumuzun tamamlanma aamasnda, 24 Mart 2012 gn stanbul zel Grevli Ar Ceza Mahkemesi hkimlii zgr Gndem gazetesinin 24 Mart 2012 tarihli nshasnn toplatlmasna ve yaynn 1 ay sreyle durdurulmasna karar vermitir. (Bu karar ve kararn ksmen kaldrlmas kararna da raporumuzda yer vermekteyiz).Yayn durdurma, AHMin rper ve dierleri/Trkiye kararnda belirledii gibi bir tr sansrdr. AHS ve AHM itihatlar sz konusu olduunda, 1982 tarihli Anayasann 90. maddesinden de sz etmek gerekir. Anayasann, 90/5. maddesi yle der: D. Milletleraras antlamalar uygun bulma MADDE 90. Usulne gre yrrle konulmu milletleraras antlamalar kanun hkmndedir. Bunlar hakknda Anayasaya aykrlk iddias ile Anayasa Mahkemesine bavurulamaz. (Ek cmle: 7.5.2004-5170/7 md.) Usulne gre yrrle konulmu temel hak ve zgrlklere ilikin milletleraras antlamalarla kanunlarn ayn konuda farkl hkmler iermesi nedeniyle kabilecek uyumazlklarda milletleraras antlama hkmleri esas alnr. Hemen belirtelim ki AHS de temel hak ve zgrlklere ilikin milletleraras antlamadr. Anayasann bu hkm insan haklarnn yarg yoluyla korunmasnda ok nemli bir olana sunmaktadr. Ancak bu maddenin uygulanmasnda ciddi sorunlarn yaand da bilinmektedir. Bu rapor almasnda 90. maddenin uygulandna dair bir rnee rastlanlmamtr. Hibir Cumhuriyet Savcl ya da Mahkemenin, uygulanmas istenen bir maddenin AHS ile eliip elimediine bakt ve tartt, bunu da iddianame ve mahkeme kararlarna yanstt grlmemitir. Hatta uygulanmas istenen herhangi bir maddenin Anayasaya aykrl konusunda da bir tartma (Vicdani ret davalarnda sanklar ve mdafileri anayasaya ve AHSe aykrlk savnda bulunmaktadrlar) gzlenmemitir. AHM Trkiyede yarg tarafndan pek de dikkate alnmayan iddet konusunda gemiten bu gne pek ok karar vermitir. Burada 2010 ylnda verilen iki nemli karardan sz edebiliriz. Bunlardan ilki; Resul Tademir /Trkiye karardr15. Bavurucu 6 Eyll 2005 tarihinde Arda bir gsteriye katlmtr. AHM kararda yle bir deerlendirmede bulunmutur: Mahkeme gsteri srasnda atlan HPG cepheye, misillemeye slogannn terrizmi savunmaya vardn dnmektedir. AHM bu karardan sonra verdii Gl ve Dierleri/Trkiye kararnda16ise somut durum analizinde bulunarak, ktidar namlunun ucundadr, Bizde hesaplar namlular sorar eklindeki sloganlar kalplam solcu sloganlar olarak niteleyerek balamnda ve olayn somutunda bir deerlendirmeye gitmekte ve bu sloganlarn iddete ar niteliinde olmad sonucuna varmaktadr.
15 16
23 ubat 2010 tarihli bu kararn bavuru numaras38841/07dir. Bavuru no:4870/02, 8 Haziran 2010
18
AHM bu kararnda yle demektedir: Sz konusu davada, 1997 ve 1998 yllarnda yaplan 1 Mays gsterilerinde ve Sivas Katliam ansna 2 Temmuz 1998 tarihinde yaplan gsteride bavuranlarn slogan att konusu taraflar arasnda ihtilafl deildir. Ayrca, dava dosyasnda, sz konusu gsterilerin sakin bir ekilde sonulanmadna veya gsterilerde iddet eylemlerinde bulunulduuna dair herhangi bir bilgi yer almamaktadr. AHM ktidar namlunun ucundadr, Bizde hesaplar namlular sorar gibi sloganlarn iddet ierikli olduunu gzlemlemektedir. Bununla birlikte, bu sloganlarn bilinen ve kalplam solcu sloganlar olduu ve izinli gsterilerde slogan atld (bylelikle sloganlarn ulusal gvenlik ve kamu dzeni zerindeki potansiyel etkisi kstlanmtr) gz nnde bulundurulduunda, sloganlarn iddete veya ayaklanmaya arda bulunduu dnlemez. Ancak AHM, bu deerlendirmenin sz konusu sloganlarn tonunu destekledii eklinde yorumlanmamas gerektiinin yan sra 10. maddenin yalnzca ifade edilen fikirlerin ve bilginin ieriini deil, ayn zamanda ifade edilme eklini koruduunun hatrlanmas gerektiini vurgulamaktadr (Karata / Trkiye, no. 23168/94). AHM, ayrca, yerleik itihadna gre 10. maddenin 2. paragrafnn yalnzca kabul gren veya zararsz veya kaytszlk ieren bilgiler veya fikirlere deil, ayn zamanda krc, ok edici veya rahatsz edici olanlara da uygulandn hatrlatr. Bunlar demokratik bir toplumun olmazsa olmazlar olan oulculuk, hogr ve ak fikirliliin gerekleridir (Srek ve zdemir / Trkiye, no. 23927/94). AHM, bavuranlarn sz konusu sloganlar atarak herhangi bir kiiye kar iddeti veya yaralamay desteklemediklerini gzlemlemektedir. Ayrca, ne yerel mahkeme kararlarnda ne de Hkmetin grlerinde, bavuranlarn kar karya kaldklar uzun ceza yarglamas gibi bir mdahaleyi gerektiren kesin ve yakn bir tehlike bulunduuna dair herhangi bir iaret bulunmamaktadr. AHM, ayrca, sz konusu davann olaylar ve balam bakmndan Tademir / Trkiye (38841/07) davasndan farkl olduunu kaydeder. Tademir davasnda, bavurann att sloganlar terr savunur nitelikte olup bavuran yarglama sonucunda yirmi be gn hapis cezasna arptrlmtr. Bu balamda, AHM, mdahalenin orantl olup olmad incelenirken, uygulanan cezalarn niteliinin ve arlnn da gz nnde bulundurulmas gerektiini hatrlatr (Yarar / Trkiye, no. 57258/00). Mahkeme sz konusu davada, i hukukta yaplan deiikliklerin ardndan bavuranlar aleyhindeki ceza yarglamasnn yeniden balatlmasna ramen, balangta btn bavuranlarn yl dokuz ay hapis cezasna arptrldn kaydeder. Bununla birlikte, AHM, sz konusu ceza ile uzun sren ceza yarglamasnn orantsz olduu sonucuna varr (mutatis mutandis, Ko ve Tamba / Trkiye, no. 50934/99). Yukarda anlatlanlar gz nnde bulunduran AHM, bavuranlarn, bakalarn iddet yntemlerine, silahl direnie veya isyana tevik ederek ulusal gvenlii veya kamu dzenini etkilediinin dnlemeyecei kanaatindedir (a contrario, Srek / Trkiye (no. 1), no. 26682/95).
19
iddet konusunda sak Tepe/Trkiye davas da nemli ve aklayc zelliktedir:
AHM SAK TEPE/Trkiye Davas* Bavuru No: 17129/02 - Strazburg - 21 Ekim 2008 Mevcut davada AHM, ihtilafl kovuturmaya konu olan konumada bavurann kulland ifadelere zellikle dikkat etmektedir. Bu balamda AHM, incelemekte olduu davay evreleyen koullar zellikle terrle mcadeleye bal zorluklar gz nne almaktadr. AHM, konumann, ulusal mahkemeler tarafndan aktarlan ve dalarn kahramanlar ve [bir] halkn zgrl ifadesi geen ksmnn silahl direnii dndrecek bir anlam karkln ierdiini tespit etmektedir. Bununla birlikte, ihtilafl konumann tamamn inceleyen AHM, politikac kimlii ile bavuran tarafndan yaplan konumann, iddet kullanmna, silahl direnie ve bakaldrya tevik etmediini gzlemlemektedir; bu AHMye gre dikkate alnacak temel unsurdur*. Mevcut davada, konumann belirli kiilere kar derin ve mantk d kin telkin ederek iddeti destekleyen bir nitelii bulunmamaktadr.** AHM, ayrca, bavurann, iddete tevik ettii gerekesi ile deil de Krte konuma yaparak, halkn bir ksmn Krtler olarak nitelendirerek ve blgedeki isyanc hareketleri ycelterek blc propaganda yapt gerekesi ile hakknda cezai kovuturma aldn tespit etmektedir.
* Gerger-Trkiye, bavuru no: 24919/94, 8 Temmuz 1999 ** Bkz, a contrario Srek-Trkiye (no:1), Bavuru No: 26682/95.
AHMin ifade zgrl konusunda Trkiyeden yaplan bavurularda yukarda deinilen kararlardan nce gemi yllarda iddet ve deiik konularda verdii baz kararlara da deinmekte yarar var. AHM dncesini ifade eden kiinin kim olduunu, nerede, nasl bir toplulua hitap ettiini, ne zaman ifade ettiini nasl ifade ettiini ve neden ifade ettiini deerlendirmelerinde dikkate almaktadr. Mahkeme aada belirtilen hallerde ifade zgrlnn korunacana karar vermitir: - Politikaclar daha fazla eletirilebilir (Lingens/Avusturya). Milletvekilleri daha fazla ifade zgrlne sahiptir/Hkmet daha fazla eletirilebilir/Devletin mevcut dzeni sorgulanabilir (Castells/spanya, Aksoy Trkiye). Politik konularda ifade zgrl daha genitir/Bir devlet politikasna ciddi eletiriler getirebilir ve lkenin bir blmndeki bir problemin kayna veya sorumlular hakknda tek tarafl bir gr ifade edilebilir (Srek ve zdemir/Trkiye). iddet iermeyen direni ars yaplabilir (Incal/Trkiye). Tarihi gerekler, tarafl olarak tanmlanabilir (Arslan/ Trkiye). Tarafl dnce aklanabilir (Okuolu/Trkiye, Erdodu/Trkiye). fadelerin sert olmas -fikrin, halkn bir kesimi aleyhine olumsuz, negatif ve dmanca bir tavrla ifade edilmesi) cezalandrma iin tek basna yeterli olmaz (Arslan/Trkiye, Okuolu/Trkiye).
20
iddet ars iermeyen akademik alma -Eletirel sert ifadeler veya uygulanan politik ideolojinin eletirilmesini ierse bile- engellenemez (Bakaya ve Okuolu/Trkiye). Sert bir slupla dnceler aklanabilir (Ceylan/Trkiye). Saldrgan ifadeler -Etnik konularla ilgili olarak hkmet politikalar ve gvenlik glerinin uygulamalarnn eletirilmesinde- kullanlabilir (ener/Trkiye). Fikirler -yetkililere ciddi eletiriler getirilerek- dmanca bir slupla kaleme alnabilir (Polat/Trkiye). Terr rgt sylemiyle zdelemeyen -fakat bununla alakal olarak devlet politikalarnn sonularn ve olayn gidiatn resmi grten farkl bak asyla ortaya koyan-sosyolojik aklamalar yaplabilir (Erdodu ve nce/Trkiye).
Beyann nasl bir toplulua yapld nemlidir (Gerger/Trkiye). fadenin nasl akland nemlidir (Karata/Trkiye). Belgesel biyografi nitelikli -rgt kurucusunun hayat ve mcadelesini ieren- kitap yaynlanabilir (ztrk/Trkiye) . Olaylar farkl perspektiften renme hakk -fade speklasyon ve terr rgtnn siyasi kanat temsilcisinin fikirlerini ierse bile- vardr (Srek/Trkiye No.4). fade zgrln salamak konusunda devletin pozitif ykmll bulunmaktadr (zgr Gndem/Trkiye).
AHM aadaki hallerde mdahalenin AHSne aykr olmadna karar vermitir: - Terr rgtn destekleyen -rgtn iddete bavurmasn ve sivilleri ldrmesini ve silahl mcadelesini meru grecek ekilde- aklama yaplamaz (Zana/Trkiye). Kin ve nefret arttrmaya ynelik beyanlarn -ile iddete bavurmann gerekli ve hakl olduu mesaj verilerek, iddeti ven beyanlarn- ifade edilmesi yasaklanabilir (Srek/Trkiye,No.1). Yazar, kendisini terr rgtyle -terr yoluyla mcadeleyi srdren ve bu mcadelesini silahl ekilde devam ettiren rgtle- zdeletiremez (Srek/Trkiye).17 fade zgrl ve polis uygulamalar pek ok adan dikkat ekici zellikler tayor. Prof. Dr. Mesut Bedri Erylmazn almasnda18, Snr D Edilme ve fade zgrl balkl blmde (s.11) Cox-Trkiye davas rnek gsterilmekte. Cox, iddiaya gre; (1) Medya aracl ile The Last Temptation of Christ filmini protesto etmi, (2) zel bir niversitede, rencilerine ve meslektalarna Trklerin Krt kltrn smrd ve Ermenilere kar soykrmda bulunduu ynndeki dncelerini aklamtr.
17 18
Zbeyir oban, fade zgrl Ve Su rgtnn Veya Amacnn Propagandasn Yapma Suu, Yksek Lisans Tezi, s.49-54. Erylmaz, Mesut Bedri, Prof.Dr, dari Kolluk Uygulamalar ve Avrupa nsan Haklar Szlemesi.
21
Bu aklamalar, Yabanclarn Trkiyede kamet ve Seyahatleri Hakkndaki Kanun ile Pasaport Kanununa aykr bulunmu ve Cox snr d edilmi ve tekrar Trkiyeye girmesi yasaklanmtr. Yabanclarn Trkiyede kamet ve Seyahatleri Hakkndaki Kanunun 19. maddesi snr d etmeye imkn vermektedir. Pasaport Kanunu 8/4-5. madde hkmleri de lkeye giri konusunda yasaklama getirilebileceine amirdir. Cox, bakanlk kararna kar Ankara dare Mahkemesinde dava aar fakat dava reddedilir ve Cox AHMe bavuruda bulunur. AHM Ankara dare Mahkemesinin bavuru sahibinin szlerinin ulusal gvenlik asndan bir zarar oluturduu sonucuna nasl ulatn anlalr bulmamtr. Mahkeme kararnda ulusal makamlar tarafndan mdahale iin ileri srlen sebepleri kabul edilebilir, tatmin edici ve ulalmak istenen amac gerekletirme noktasnda orantl bulmamtr. Bavuru sahibinin ulusal gvenlik iin zarar oluturaca ak olarak grlebilen davranlar iinde olduunu gsterir bilgilerin yokluunda, lkeye tekrar girmesini engellemeye ynelik getirilen snrlama, ifade zgrln kullanmasn ve dncelerini aklamasn engellemeye ynelik haksz bir snrlamadr. (Erylmaz, s.13) Ayn kitapta Yakalama ve fade zgrl bal altnda (s.84) deerlendirmelerde bulunulmakta ve AHMin Ak ve dierleri-Trkiye karar ve Grkan-Trkiye davasndaki itihatlarna yer verilmektedir. Ak ve dierleri/Trkiye davas, stanbul niversitesinin alnda rektr slogan ve pankartlarla protesto etmek isteyen ve engellenen bavuru sahibi rencilerin davasdr. Burada Mahkeme, bavurucularn iddete bavurmadklarn, hakaret anlam tayan slogan atmadklarn tespitle, yakalama ve gzaltna alma ilemini orantsz ve demokratik toplum iin gerekli bulmam ve 10. maddenin ihlaline hkmetmitir. Grkan/Trkiye davasnda ise Evrensel gazetesini satan bavurucunun, bu sebeple kimlik tespiti ilemine tabi klnmasnn ve gzaltna alnmasnn dncelerin serbeste aklanmas zerinde caydrc etkisi olacana, mdahalenin hakl sebebinin bulunmadna ve demokratik bir toplumda gerekli olamayacana hkmetmitir. Erylmazn almasnda mstehcen eserlerin yasaklanmas ve ifade zgrl balkl blmde (s.152) Akda-Trkiye davasna yer verilmektedir. Bavuru sahibi, Les Onze Mille Verges adl Franszca yazlm erotik bir roman Trkeye evirmitir. Mahkeme kitab, toplumun cinsel duygularn tahrik etme ve smrmeye ynelik olup, mstehcen ve ahlaka aykr bulmutur. AHM verilen cezay orantsz bir tedbir olarak grrken, demokratik bir toplumda gerekli bir uygulama olmadn belirtmi ve kitabn yasaklanmas konusunda zorunlu bir sosyal ihtiyatan sz edilemeyeceine hkmetmitir. (s.153)
22
OHAL Kanununun 11 (e) maddesi OHAL valisine, bir yaynn OHAL blgesinde yaymn ve datlmasn yasaklamas yetkisini vermektedir. Fevzi Sayl/Trkiye davasnda, AHM bu durumu Szlemenin 10.maddesine aykr bulmutur. Hem OHAL kanunu hem de 430 Sayl KHKnin 1(a) maddesi valiye ok geni bir takdir yetkisi tanm ve valilik kararlarna kar da yarg yolunu kapatmtr. Valinin gereke gsterme zorunluluu da bulunmamaktadr(s.164-166). Bu dzenlemeler AHMe gre ifade zgrl asndan tehdit saylmaldr. Erylmazn almasnda yer verdii bir konu da Krte tiyatro konusudur. Krte Teatra jiyana n isimli 12 kiilik gruba, Krte Komara Dinan Sermola adl oyunu sergilemesine Ankara Valilii izin vermemitir. Alan davada idare mahkemesi oyunun sergilenmesinin kamu dzenini olumsuz etkileyecei gerekesiyle davay reddetmitir. ( s.166). Konuyla ilgili AHMe bavuru yapanlarn bavurular hakknda Mahkeme, Ulusoy ve dierleri/Trkiye davasnda kamu dzenini koruma ve suu nleme amac kabul edilebilir olmakla birlikte, demokratik bir lke iin gerekli olmayabileceine karar vermitir. AHM Ayrca bavuranlar tarafndan sahneye konulan davasnda oyunun iddet ve demokrasinin reddedilmesi gibi dncelere szclk ettii ya da yasaklanmasn hakl klacak nitelikte potansiyel olumsuz bir etkiye sahip olduu tespit edilememitir eklinde deerlendirme yaparak 10. maddenin ihlaline karar vermitir. Grld gibi ifade zgrl alan ok genitir ve hem Trkiyenin mevzuatnda hem de yarg pratiinde AHS ve AHM kararlar konusunda uyum sorunu bulunmaktadr 19.
19
Raporun bu blmnde deinilen kararlar iin yararlanlan kaynaklar: 1- Zht Arslan,fade zgrl, lkeler ve Trkiye kitab iinde s. 183-205(letiim Yaynlar, stanbul,2008), 2- Bak Vahit,Avrupa nsan Haklar Mahkemesi Kararlarnda fade zgrl,Liberal Dnce Topluluu Yaynlar,Ankara,2002, 3- Yrd.Do. Dr. Kocasakal mit, Ar.Gr. Aksoy Emine Eylem, Ar.Gr. Memi Pnar, Avrupa nsan Haklar Mahkemesi Kararlarnda fade zgrl , Trk Ceza Hukuku Dernei internet sitesi(www.tchd.org.tr) 4- oban Zbeyir, fade zgrl ve Su rgtnn veya Amacnn Propagandasn Yapma Suu, Yksek Lisans Tezi, www.belgeler.com) 5- Deer Ozan, AHSnn 10.maddesi erevesinde iddet Unsuru eren fade, Gneydou Davalarndan rnekler,Ankara niversitesi SBF Dergisi Yayn Tarihi: Say: 1 Cilt: 62 s. 43-64 (dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/42/929/11583.pdf) 6- Erylmaz Mesut Bedri,Prof.Dr.dari Kolluk Uygulamalar ve Avrupa nsan Haklar Szlemesi, ileri Bakanl Yayn, Ankara, 2011
23
NC BLM: DAVA ANALZLER
24
ncelememiz, Girite akladmz gibi ulusal yarg kurumlar tarafndan ifade zgrlnn snrlandrld dosyalarda (iddianame ve yarg kararlarnda) AHM itihatlarna ne derece uyum saland, bu konuda bir standardn bulunup bulunmad, iddianame ve yarg kararlarnda nasl bir yntem izlendii, AHSin ifade zgrln gvence altna alan 10. maddesinin ulusal yarg kurumlar tarafndan nasl deerlendirildiinin tespiti ve bu tespitler nda her bir dosya ile ilgili ksa deerlendirmeleri iermektedir. Dosya Ad bal altnda yarglanan, hakknda soruturma alm ya da karar verilen gerek ya da tzel kiiler yer almaktadr. Davann Ald Tarih bal altnda ise iddianamenin hazrland ya da Cumhuriyet savclarnn talepte bulunduu tarih esas alnmtr.
1.TRK CEZA KANUNU KAPSAMINDA AILAN DAVALAR
Kamu Grevlisine Hakaret

MADDE 125 (1) Bir kimseye onur, eref ve saygnln rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden () (1) veya svmek suretiyle bir kimsenin onur, eref ve saygnlna saldran kii, aydan iki yla kadar hapis veya adl para cezas ile cezalandrlr. Madurun gyabnda hakaretin cezalandrlabilmesi iin fiilin en az kiiyle ihtilat ederek ilenmesi gerekir. (2) Fiilin, maduru muhatap alan sesli, yazl veya grntl bir iletiyle ilenmesi halinde, yukardaki fkrada belirtilen cezaya hkmolunur. (3) Hakaret suunun; a) Kamu grevlisine kar grevinden dolay, b) Dini, siyasi, sosyal, felsefi inan, dnce ve kanaatlerini aklamasndan, deitirmesinden, yaymaya almasndan, mensup olduu dinin emir ve yasaklarna uygun davranmasndan dolay, c) Kiinin mensup bulunduu dine gre kutsal saylan deerlerden bahisle, lenmesi halinde, cezann alt snr bir yldan az olamaz. (4) (Deiik: 29/6/2005 5377/15 md.)Hakaretin alenen ilenmesi halinde ceza altda biri orannda artrlr. (5) (Deiik: 29/6/2005 5377/15 md.)Kurul hlinde alan kamu grevlilerine grevlerinden dolay hakaret edilmesi hlinde su, kurulu oluturan yelere kar ilenmi saylr. Ancak, bu durumda zincirleme sua ilikin madde hkmleri uygulanr.
25
1. Dosya Ad PROF. DR. RASME EBNEM KORUR FNCANCI - BARI YARKADA Akademisyen/THV Bakan- Yaync ddianameyi Hazrlayan Savclk stanbul Kadky Basavcl Davann Grld Mahkeme Kadky 2. Asliye Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 18.09.2009 Dava Konusu Yayn ynetmenlii Bar Yarkada tarafndan yaplan gercekgundem.com adl internet sitesinde dam Neden Kaldrdlar? bal altnda Rasime ebnem Korur Fincanc ile yaplan rportajda yer alan ebnem Korur Fincancnn aklamalardr. Deerlendirme ddianamede ifade zgrlnden, AHS ve AHM itihatlarndan ve yasallk, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlarndan sz edilmemektedir. Mahkemenin, TCK 125.maddeyi aklk, belirginlik, ngrlebilirlik ve hukukun stnl ilkesine uygunluk asndan deerlendirme konusu yapmam olmas ve bunu kararna yanstmam olmas eksikliktir. Bununla birlikte, Mahkemenin davay ifade zgrlnn korunmas dorultusunda sonulandrmas olumludur. Mahkemenin hem i hukuk bakmndan ifade zgrlnden bahsetmesi hem de AHS ve AHM itihatlarndan isabetli olarak sz etmesi ve bunu kararna yanstmas olumlu ve AHM itihatlar ile uyumludur. Ayrca 2.Asliye Ceza Yargc, sylenen sz ile balam tartmasn ve analizini yaparak ve bunu gerekeli kararna yanstarak(AHM tarafndan vurgulanan yerinde ya da ilgili ve yeterli gerekelendirme) hkm kurma yoluna gitmektedir ki bu da olumlu olarak deerlendirilebilir.
26
Dosya Ayrntlar stanbul Kadky Cumhuriyet Basavcl, 2009/46991 soruturma, 2009/12727 esas, 2009/7913 esas nolu iddianamesi ile 2. Asliye Ceza Mahkemesine Rasime ebnem Korur ile Bar Yarkada hakknda, 22.07. 2009 tarihinde iledikleri iddia edilen su nedeniyle 5237 Sayl TCKnn 125/1-2, 125/3-a, 125/4, 131/1, 53. maddelerinden cezalandrlmalar istemiyle dava amtr. Davada ikyeti Nur Birgendir. Davaya ilikin iddianamede yle denmektedir: Soruturma Evrak ncelendi www. gercekgundem.com adl sitede 22. 07. 2009 tarihinde internet sitesinde dam Neden Kaldrdlar bal altnda, pheli ebnem Korur (Fincanc) ile yaplan rportajda; Kadrolama adna Adli Tp Kurumunda ok eyler yapld. Uzun yllar boyunca her dnemde zellikle kendilerine yakn olanlar getirme abas iinde oldular. Nur Bilge, niye byle seildi. 3. htisas Kurulu Bakan yapld. Hi bir bilimsel, kendini kantlad bir alan yok, niye getirilir byle bir insan? Niye getirildi szlerine yer vermitir. www.gercekgundem.com adl sitenin sahibi olan pheli Bar Yarkada rportajda pheli ebnem Korur (Fincanc)n, Nur Bilgen hakkndaki ileri srd iddialarn Her halde sadakatin dl her halde. nk ikence ile ilgili raporlarda tabip odas onur kurulu zerinden yaplm soruturmalar var, ikence bulgularn gizledii iin bunlar da herhalde kendisinin sicilinde olumlu puanlar olmutur! diyerek aratrmadan ve incelemeden yaynlayarak ebnem Korur Fincann iledii iddia olunun hakaret suuna itirak ettii anlalmtr. Tm deliller deerlendirildiinde, her iki phelinin eletiri snrlarn aarak ikyeti Nur Bilgeni toplumun nazarnda kk drc szlere yer vererek yayn yolu ile hakaret suunu ilediklerinden haklarnda hakaret suundan yarglanmalarnn yaplarak yukarda belirtilen kanun maddeleri gereince ayr ayr cezalandrlmalarna karar verilmesi kamu adna talep ve iddia olunur. NOT: Rasime ebnem Korur, Bar Yarkada hakknda iftira suundan kovuturmaya ver olmadna dair ek karar verilmitir. Kadky 2. Asliye Ceza Mahkemesinde; 14.09.2011 tarihinde 2009/1510 nolu dosyann (karar no:2011/610)grld durumann 13. celsesinin tutana aynen yledir; Mdahil vekilinden son diyecei soruldu, ikyetimiz devam etmektedir, rportajda yer alan szler mvekkilim asndan kk drc nitelikte szlerdir. bu nedenle bize gre hakaret suu olmutur, sanklarn mahkumiyetlerine karar verilsin dedi. Sank Bar Yarkadatan son savunmas soruldu: Daha nceki savunmalarm tekrar ediyorum. Avukatmn savunmasna katlyorum, susuzum, beraatma karar verilsin dedi.
27
GERE DNLD Gerekeli kararda aklanaca zere sanklarn isnat olunan sulardan, sularn unsurlarnn olumamas nedeniyle beraatlarna karar verilmitir. Mahkeme 6 sahifelik gerekeli kararnda iddianameye, mdahilin ve vekilinin ikyetine ve mdahale talebine, sanklarn savunmalarna yer vermitir. Mahkeme deerlendirmesini gerekeli kararn 5 ve 6 sahifelerinde yapmaktadr. Mahkeme, Anayasann 28.maddesinde dzenlenen basn zgrln hatrlatmakta ve ayn zamanda 5187 sayl Basn kanunun 3.maddesinde belirtilen basnn zgr olduu ibaresinden sz etmektedir. Mahkeme AHS 10.maddesinden sz etmekte ve AHMin Prager ve Oberschlick/Avusturya kararna gndermede bulunmaktadr. Sonu olarak kararda Rasime ebnem Korurun sarf ettii szlerin ifade zgrl kapsamnda olduu, eletiri konusu olan Adli Tp Kurumu almalarnn toplum tarafndan bilinmesinde kamu yarar bulunduu, konunun gncel olduu, sadece mdahilden deil kurumun ileyiinden bahsedildii ve eletiride bulunulduu, bu ifadelerin aklanmasnn ve yaynlanmasnn ifade ve basn zgrl erevesinde kald o nedenle de sanklarn isnat edilen sutan beraatlarna karar verildii belirtilmitir.
2. Dosya Ad SELUK KOZAALI Avukat/HD Bakan ddianameyi Hazrlayan Savclk Ankara Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme Ankara 9. Sulh Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 9 ubat 2010 Dava Konusu ada Hukukular Dernei Genel Bakan olan Av. Seluk Kozaalnn, 18 Aralk 2009 gn Kzlayda Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu binas nnde yapt 19 Aralk Hayata Dn Operasyonlarnn Sorumlular Hesap Versin balkl basn aklamasndaki szleridir.
28
Deerlendirme Hkm mahkemesi Kozaal hakknda karar verirken, AHM itihatlarna atfta bulunmu, ifade zgrlnn kamu otoritelerine ynelik eletirilerde snrnn daha geni olduunu rneklerle belirtmi, bu yaklamn demokrasi ile ilikisini kurmu ve konuyu zgrlk bir bak asyla deerlendirmitir. Karar gerekesinin AHM itihatlaryla uyumlu olduu, yerinde ve yeterli gerekelendirme yoluna gidildii belirtilebilir. Basn aklamas metninin hem analizi yaplm hem de hangi konuda hangi nedenlerle, kim tarafndan yapld (metin ierii ve balam ilikisi kurularak) aklanmtr. Dolaysyla, iddianamenin tersine hkm mahkemesinin hem AHSi temel almas hem de AHM itihatlaryla uyumlu inceleme yntemi ve karar gerekelendirmesi ve sonucu itibariyle ifade zgrln koruma dorultusunda olumludur. Mahkemenin TCK 125.maddesini yasayla ngrlme bakmndan analiz etmemesi ve kararnda tartmamas, yasann akl, belirginlii, eriilebilirlii, ngrlebilirlii ve hukukun stnl ilkesine uygunluu bakmndan tartmam ve bunu kararda gstermemi olmas ise eksiklik olarak belirtilebilir.
Dosya Ayrntlar ada Hukukular Denei Genel Bakan olan Av. Seluk Kozaal 18 Aralk 2009 gn Kzlayda Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu binas nnde bir basn aklamas yapmtr. Basn aklamas 19 Aralk Hayata Dn Operasyonlarnn Sorumlular Hesap Versin baln tamaktadr. Basn aklamasnda, 19 Aralk hapishane katliamn Unutmadk, Unutturmayacaz. Ali Suat Ertosun ve Katliamn Tm Sorumlular Yarg nnde Hesap Vermelidir eklinde ibareler bulunmaktadr. Ankara C. Basavcl 09.02. 2010 tarih ve 2010/148 esas ve 2010/9 basn numaral iddianamesiyle Ankara 9. Sulh Ceza Mahkemesine dava amtr. ddianamede, Basn aklamasnn; 19 Aralk 2000 tarihinde gerekleen Hayata Dn Operasyonunu ve operasyon srasnda Ceza ve Tevkifevleri Genel Mdrl grevinde bulunan halen Yargtay yesi ve Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu yesi Ali Suat Ertosuna tepki olarak yapld, aklamada kullanlan, Hkimleri, insan ldrmeyi bildii, sevdii, toplu krm ynettikleri iin yksek mahkeme yeliine seerseniz iin ivisi km demektir. Terfi ile yetinmeyip stn hizmet madalyas verirseniz ilettikleri cinayetlere dorudan ortak olursunuz. ... Katliamn Ceza ve Tevkifevleri Genel Mdr, Hkim Ali Suat Ertosuna madalyay takanlar, o koltua oturanlar, hukuksal liyakati bizce pheli Hkimlii deil, Hapishane katliamnda soyunduu kanl rol esas almlardr. ... Ali Suat Ertosun iin en doru terfi sank sandalyesidir. Onu ahsnda hapishane katliam mahkm edilmedike yarg ve siyasal iktidar bu suun orta kalacaktr... Ali Suat Ertosun ve katliamn tm sorumlular yarg nnde hesap vermelidir... vb eklindeki szlerin; eletiri snrlar dnda, aalayc ve kltc deer yargs ierdii, szler ile kamu grevlisine grevinden dolay hakaret suunun ilendii kansna varld, () Belirtilen kabul dorultusunda phelinin atl sutan yarglamasnn yaplarak, eyleminden dolay 5237 Sayl Trk Ceza Kanununun 125/1.-3/a-4. maddesi uyarnca cezalandrlmas talep edilmitir.
29
Ankara 9. Sulh Ceza Mahkemesinde grlen 2010/525 esas ve 2011/198 karar nolu dosyada sank ve vekilleri tarafndan basn aklamasnn hem avukat hem da HD bakan kimlii ile yapld ve 19 Aralk operasyonu ile ilgili alan davalarda Av. Seluk Kozaalnn taraf vekili sfatnn bulunduu savunulmutur. Dosyada aklamann eletiri niteliinde olduu, ikyetinin yksek kamu grevlisi olmas nedeniyle de eletiri snrnn daha geni olmas gerektii kabul edilmelidir denmitir. Aklamann HD tzel kiilii adna yapld ve eletirilerin ifade zgrl erevesinde deerlendirilmesi gerektii savunulmutur. 9. Sulh Ceza Mahkemesi 17.02.2011 tarihinde yle bir karar vermitir: Tm dosya kapsam nda, iddia katlann ikyet beyan, savunma birlikte deerlendirildiinde; Sua konu edilen 19 Aralk Hayata Dn Operasyonlarnn Sorumlular Hesap Versin konulu basn aklamas metni bir btn olarak deerlendirildiinde, 19.12. 2000 tarihinde bir ksm cezaevlerinde hayata dn operasyonu adyla balatlan operasyonlarda, hayatn kaybeden, sakat kalan, yaralanan hkml ve tutuklu ve askerlerin olduu ve katlann bahsi geen bu dnemde Ceza ve Tevfik Evleri Genel Mdr olarak grevde bulunduu anlalm olup, basn aklamasnda zetle bu operasyonlar eletirilmekte ve bunda sorumluluu olduu iddia olunan kamu grevlilerinin yarglanmas talep edilmekte ve bu balamda katlann sorumlu olduu onun Hkimler ve Savclar Yksek Kurulu yeliine seilmesi ve devlet stn hizmet madalyas verilmesinin protesto edildii anlalmaktadr. Su konusu edilen fiilde lkemizin de taraf olduu AHSin 10/1. maddesiyle Anayasamzn 26/1. maddesinde dzenlenen ifade zgrl ve bunun sonucu olarak eletiri hakk ile anayasamzn 26/2. maddesi ve AHSin 10/2. ve 5237 sayl TCKnn 125. maddesiyle korunmak istenenlerinki olayda katlann eref ve kiilik haklarnn korunmas kar karya gelmi olup, her iki deerin ayn anda korunmas olanakl olmadna gre somut olaymzda birinin dierine stn tutulmas gerekmitir. AHSin 10. maddesiyle ilgili olarak AHMin ou kararnda belirtildii gibi ifade zgrl, demokratik bir toplumun asli temellerindendir, bu toplumun ilerlemesinin ve her bireyin kendini gelitirmesinin temel koullarndan birini oluturur: AHSin 10. maddesindeki koruma kk gruplar ya da tek bir kii tarafndan dile getirilen bilgi ve kanaatleri de bunlar ounlua sarsc gelecek trden bile olsa kapsar grlerinin daima gzetilmesi gerekir. Ayrca Avrupa nsan Haklar Mahkemesi bir baka kararnda da 10. maddenin kapsamna giren bilgi ve fikirleri yle tanmlamtr: Sadece olumlu karlanan ya da kimseye saldrgan gelmeyen ya da insanlarn kaytsz kalabildii bilgi ve fikirler deil saldrgan gelen, sarsc nitelik tayan ya da rahatsz eden fikirlerde demokratik toplumun vazgeilmez zellikleri olan oulculuun, hogrnn ve ak fikirliliin gerekleridir. Keskin ve abartl dille ifade edilen fikirlerde koruma altndadr grne yer verilerek korumann kapsam eletirinin balamna ve amacna bal tutulmutur. Kamunun tartt konularda kamu otoritesinde yneltilmi eletiriler sz konusu olduunda saldrgan szckler kullanlmas sert eletiriler yaplmas beklenen eyler olduu ifade edilerek bunlara daha fazla hogr gsterilmesi gerektii vurgulanmtr. rnein Thorgeirson davasnda sz
30
konusu edilen makalede ok sert kelimeler gemekle birlikte polisleri niformal canavarlar olarak nitelenmekte polislerin ve bar fedailerinin zalim bir doallkla rendii ve kulland kurt kapan uygulamas sonucunda zihinsel ya yeni domu bir bebeinkine kadar geri giden kiiler benzetmesi yaplarak polisler hakknda kabadaylk etmek, sahtekrlk, kanun d tutumlar, bo inanlar, cretkrlk ve beceriksizlik gibi ifadeler kullanlarak yaplan aklamalarda ama polisin bir reformdan geirilmesi olduu iin kullanlan dil ar grlmemitir. Yukarda aklanan rneklerde grlecei zere ifade zgrl ile bakalarnn hret ve kiilik haklar atm ve AHM ifade zgrlne stnlk ve koruma tanmtr. Bu rneklerdeki gerekeler ve llerden yola klarak, su konusu fiil deerlendirildiinde eletiri konusu yaplan ve onlarca insann hayatn kaybettii operasyonda Ceza ve Tevkif Evleri Genel Mdrl grevini ifa eden katlan eletirirken kullanlan szcklerin sert, incitici ve sarsc bulmamak olanakl deilse de insan haklarna saygl, oulcu ve demokratik bir toplumda bu dncelere tahamml gsterip ifade zgrlnn korumasndan yararlandrmak gerekecei kanaatiyle sann eyleminde atl suun unsurlarnn olumad deerlendirilerek beraatna dair aadaki hkm kurulmutur. Hkm gerekesi yukarda yazld zere, yasal unsurlar olumayan msnet sutan sann beraatna, karar verilmitir.
3. Dosya Ad MER KAVL Avukat Davann Grld Mahkeme stanbul Kartal 2. Ar Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 11.06.2010 Dava Konusu Avukat mer Kavilinin vekil sfatyla takip ettii Kartal 5.Asliye Ceza Mahkemesinin 2009/479 esas sayl dosyasnda, 28 Mays 2009 tarihli durumasnda iddia makamn temsil eden Cumhuriyet savcs iin Devletten maa almas dnda baka hibir zellii olmayan iddia makam dedii ve bylece TCK 125. Maddenin ihlal edildii iddias. Deerlendirme Dava, bir avukatn savunma grevini yaparken durumada sarf ettii iddia edilen szler nedeniyle alm olmasna karn gerekeli kararn hibir yerinde ifade zgrlnden, AHS 10.maddesinden, AHM itihatlarndan sz edilmemektedir. Mahkeme, yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gereklilik koullarn bir btn olarak gzetmemekte ve bunu kararnda gstermemektedir. Avukatn
31
yarglanmasnda ve cezalandrlmasnda korunan meru amacn ne olduu ortaya konmamaktadr. Gerekeli kararda cezalandrma ile demokratik bir toplumda (gereklilik bakmndan)hangi sosyal ihtiyacn karland, byle bir yaptrm uygulamann orantl olup olmad tartlmamaktadr. AHS 10/2.maddesinde yer alan hangi snrlama nedenine dayanld da kararda gsterilmemektedir. Bu kararla AHS 10/2. maddesinde snrlama sebebi olarak belirtilen yarg gcnn otoritesini salama meru amac m hedeflenmitir? Bu olayda byle bir neden mmkn mdr? Bu ve benzeri konular kararda tartlmamaktadr.
Dosya Ayrntlar mer Kavilinin vekil sfatyla takip ettii Kartal 5.Asliye Ceza Mahkemesinin 2009/479 esas sayl dosyasnda, 28 Mays 2009 tarihli durumasnda iddia makamn temsil eden Cumhuriyet savcs iin Devletten maa almas dnda baka hibir zellii olmayan iddia makam demek suretiyle su iledii iddiasyla TCKnn 125/3-a-4 maddelerine gre cezalandrlmas istemiyle dava almtr. Kartal 2. Ar Ceza Mahkemesinde Avukat mer Kavili hakknda, kamu grevlisine grevinden dolay hakaret suunu iledii iddiasyla alan davada Kartal (stanbul) 2.Ar Ceza Mahkemesi, sank avukat mer Kavilinin cezalandrlmasna karar vermitir. Yaplan yarglama srasnda sank avukat mer Kavili kendisi tarafndan sylenen szn iddia edildii gibi olmadn sylemitir. Kartal 2.Ar Ceza Mahkemesi, 16.02.2012 tarih, 2010/219 dosya no, 2012/66 karar nolu 10 sahifelik gerekeli kararnda, iddiaya, sank savunmasna, esas hakkndaki mtalaaya geni olarak yer vermitir. Sylenen sz ile ilgili olarak gerekeli kararn 7. sahifesinde sank mer Kavilinin aklamas aynen yledir: Oradaki durumada tarafmzdan sylendii fakat yazlanlarla ilgisi olmayan sz udur: 28.05.2009 tarihli tutanakta alttan 10.satrda yer alan, devletten maa almas dnda baka hibir zellii olmayan yerine ayn ekilde bir de u ekilde okumu olmanz isterdim devletten maa almas dnda baka hibir ortak zellii olmayan cmlesidir. Hkm mahkemesi, gerekeli kararn 9. ve 10. sahifesinde, Deliller ve Gereke balkl blmde kararnn gerekelerini aklamaktadr ve aynen yledir: -Kartal 5. Asliye Ceza Mahkemesinin 2009/479 esas,2010/469 karar sayl dosyas, -Tank beyanlar, sank ve mdafilerinin savunmalar, sana ait nfus ve adli sicil kayd Tm dosya kapsam birlikte deerlendirildiinde: Sank mer Kavilinin Kartal 5.Asliye Ceza Mahkemesinin 2009/479 esas sayl dosyasnda 25.05.2009 tarihinde yaplan durumas srasnda, duruma salonunda iddia makamn temsi eden Cumhuriyet Savcsn kastederek Devletten maa almas dnda hibir zellii olmayan iddia makam demek suretiyle kamu grevini yrtmekte olan iddia makamna ynelik olarak grevinden dolay hakaret suunu ilemi olduu anlalmtr. Sank aamalarda atl suu ilemediini savunmu ise de; Kartal 5.Asliye Ceza Mahkemesinin 2009/479 Esas sayl dosyann ilk celsesine ait duruma tutana ierii, tank beyanlar, szlerin sylendii ortam, syleni ekli, yeri ve zamanna gre sank tarafndan sarf edilen szlerin Cumhuriyet Savcsna ynelik hakaret niteliinde olduu hususunda tereddt grlmediinden tevilli savunmaya itibar edilmemitir. Mahkeme mer Kavili hakknda TCK 125/3-a, 125/4 hkmlerini uygulamtr.
32
Resmi Heyetlere ve Duruma Yapan Hkime Hakaret

( Mlga 765 Sayl TCK)
MADDE 268. (Deiik madde: 09/07/1953 - 6123/1 md.) Bir kimse kavlen veya fiillen her ne suretle olursa olsun adli, idari, siyasi veya askeri resmi bir heyet huzurunda veya bir hkimin duruma yapt srada veya durumaya mtaallik karar ve hkmn tefhimini mteakip eref ve haysiyetine veya vakarna tecavz ve hakarette bulunursa alt aydan seneye kadar hapis cezasna mahkm edilir. Eer fiil maddesi mahsusa tayin ve isnadyla vaki olursa verilecek hapis cezas sekiz aydan aa olamaz. 266 nc madde ile bu maddede beyan olunan fiiller bu iki maddede gsterilen heyet veya memurlara hitap edilen veya hitap edildii anlalan telgraf, telefon, mektup, resim veya herhangi bir yaz vastas ile ilendii takdirde de ayn ceza verilir. (Ek fkra: 28/09/1971 - 1490/8 md.) Hakaret ve taarruz birinci fkrada gsterilen heyetlerin sfat veya hizmetinden dolay umuma neir veya tehir olunmu yaz veya resim veya sair neir vastalaryla ilenmi olursa, fiilin mahiyetine gre birinci veya ikinci fkralarda yazl olan cezalar yars nispetinde artrlarak hkmolunur. (Ek fkra: 28/09/1971 - 1490/8 md.) Sfat veya hizmetinden dolay vaki hakaret ve taarruz, birinci fkrada gsterilen heyetlerin gyabnda alenen ilenmi olursa, fiilin mahiyetine gre birinci veya ikinci fkralarda yazl olan cezalarn yars hkmolunur. Bu fkradaki suun tekevvn iin 153 nc maddedeki aleniyet arttr.
4. Dosya Ad MER KAVL Avukat Davann Grld Mahkeme Ankara 2. Ar Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 1ubat 2006 Dava Konusu Avukatln yapt Dev-Yol Davas srasnda Mahkeme heyetine syledii szler
33
Deerlendirme Karar sonu itibariyle ifade zgrlnn ve savunma hakknn korunmasna ynelik olumlu bir karardr. Ancak kararda AHSin 10. maddesinden sz edilmemekte, ifade zgrlnn ulusal hukuktaki dayanaklarna da deinilmemektedir. AHM, Szlemenin 10/2. maddesindeki snrlama ltlerini dikkate almakta ve hukuki problemlerin analizinde yasallk, meru ama, demokratik toplumda gereklilik/zorunluluk unsurlar asndan inceleme yapmaktadr. AHSin 10/2. maddesindeki snrlama ltlerinden birisi de yarg gcnn otorite ve tarafszlnn salanmasdr. Hkm mahkemesi ise, yargda bulunurken ve kararn oluturur ve temellendirirken Szlemedeki hkmlere dayanmamaktadr. Dosya Ayrntlar Avukat mer Kavili, Ankara 6. Ar Ceza Mahkemesinde grlen, 12 Eyll dneminin en ok sayda sann yargland davalardan birisi olan ve kamuoyunda Dev-Yol davas olarak bilinen davada sanklardan birisinin vekili olarak katld 27.12.2004 tarihli durumada, Dosyadaki kayp klasrler bulunduktan sonra beyanda bulunacaz, ondan sonra duruma alma safhasna gelecektir. Dosyadaki sahtekrlklar konusunda da akla kavuunca beyanda bulunacaz eklinde mahkeme heyetine ynelik szler syledii, ayn mahkemeye 27.12.2004 havale tarihli reddi hkim talebini ieren dilekede Mahkemenin yarglama yapt dosyann, yine bu mahkemenin dosya iindeki 1996 yazma ve kararlarna gre dava dosyas 1996 ylnda 740 (yedi yz krk) klasr olduu bellidir. Oysa 1996/52 esas sayl idam cezas tayan karar dosyas 2003 ylnda Yargtaya 465 adet olarak yollanm, (bu rakam bile karalama, iziktirme yoluyla sahtecilik phesi altndadr) yani mahkeme kurulu bu rakamlara gre 275 ( iki yz yetmi be) adet klasr belgeyi Yargtaya gndermemitir. Savunma makamnda grev yapan avukatlarn dosyann tamamn grmesini ve savunma grevi yapmasn engelleme sonucu ortaya kmtr dedii ve bu szlerine dayanarak Sincan Ar Ceza Mahkemesinin 1.2.2006 gn ve 2005/326 esas 2006/12 karar say ilamyla, Av. mer Kavilinin 765 Sayl TCK 268/1-3. maddelerinden Ankara Ar Ceza Mahkemesinde yarglanmasna karar verilmitir. mer Kavili savunmasnda, avukatlk grevi nedeniyle yarglandn, dizi pusulasndaki izik ve deiikliklerin farkna vardn ve bunu heyetin dikkatine sunduunu, su ilemek kastyla hareket etmediini, mvekkilinin haklarn, savunmak ve korumay amaladn, dosyadaki tm bilgileri grp okumak istediini ve izik ve deiiklikleri plak gzle grp dile getirdiini, Yargtaya 465 dosya olarak bildirildiini ama Yargtayda dosya saynn 460 olduunu fark ettiini, btn amacnn haklya hakkn vermek olduunu, kiisel ahlak ve meslek ahlak kurallarna balln yitirmemi bir hukuku olduunu aklamtr. Ankara 2. Ar Ceza Mahkemesi gerekeli kararnda 8.2.2007 tarih ve 2006/40 dosya nolu, 2007/23 karar nolu kararnda davada yarglanan sank mer kavili hakknda, sana atl olan resmi heyetlere ve duruma yapan hkime hakaret suundan beraat karar vermitir.
34
Kararn Kantlar ve Gereke blmnde, yukarda yer alan szler tekrarlandktan sonra; gerekeli kararn 3. sayfasnda yle denmektedir: Hakaret suunun cezalandrlmasnda gdlen ama, kiiye toplum iinde saygnlk salayan eref ve onur gibi manevi deerlerin korunmasdr. Sylenen szlerde veya yaplan hareketlerde hakaret kastnn bulunup bulunmadn saptayabilmek iin szn sylendii ya da hakaretin yapld yere, zamana ve koullara baklmas gerekir. ddia ve savunma hakknn kullanlmas balamnda yazlan red dilekesi ve mahkemede sarf olunan szlerde hakaret kastnn bulunmad yaplan deerlendirme ve olumsuz iddialarn yarglama konusu olay ve dava ile ilikili olduu, iddia ve savunma snrn amad, hakaret boyutlarna ulamad, sarf olunan szlerin mahkeme heyetini hedef alarak sylendiinin de anlalamad, yaplan ikyetler zerine verilen takipsizlik kararnda pheli olarak herhangi bir ahs ve heyete yer verilmedii grlmtr. ncelenen olayda mvekkili hakknda sz edilen yarglama dosyasnn ekinde bulunan baz klasrlerin kaybolmu olabilecei, dizi pusulalarndaki paraflamadan ve mhrlemeden izilerek yaplan deitirmeler nedeniyle, baz klasrlerin kaybolmu olabileceini belirtmek ve bu hususta aratrma yaplmasn salamak amacyla sarf ettii szlerin taleplerini dile getirmek amacna ynelik olduu ve hakaret oluturmad sonucuna ulalmtr. Sonu olarak mahkeme mer Kavili hakknda beraat karar vermitir.
35
Suu ve Suluyu vme

MADDE 215. (1) lenmi olan bir suu veya ilemi olduu sutan dolay bir kiiyi alenen ven kimse, iki yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr.
5. Dosya Ad MUSTAFA ELVEREN Emekli retmen/ Tunceli Emek Gazetesi Ke Yazar ddianameyi Hazrlayan Savclk Tunceli Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme Tunceli Asliye Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 2011 Dava Konusu Mustafa Elverenin Tunceli Emek Gazetesinin 22.11.2010 tarihli nshasnda yaynlanan Ahmet Kaya ve Ferhat Tun balkl yazsnda yer alan pirim Seyit Rzaya ve ilkokul arkadam Mazlum Doana layk olmaya eklindeki ifadeleri. Deerlendirme Mahkemenin gerekeli kararnda ifade zgrl hakknda genel olarak bilgi verilmekte ve snrlama ltlerinden sz edilmektedir. Genel bilgilerin ve snrlama ltlerinin somut olayda sann yazsyla ilgisinin nasl kurulduuna dair bir deerlendirme gerekeli kararda yer almamaktadr. Kararda davaya konu olan yaz ieriinin ne olduu anlalamad gibi balamnn ne olduu da aklanmamaktadr. Mazlum Doann PKK kurucularndan olduuna dair bir tutanaktan ve PKKnin gerekletirdii iddet eylemlerinden sz edilmektedir. Sann ilkokul arkadalndan kaynakl olarak Mazlum Doann adn anm olduunu aklamas karsnda TCK 215/1. maddesindeki suun nasl olutuu kararda izah edilmemektedir. Mahkeme TCKnn 215. maddesinin yasayla ngrlme ve yasann ak, net, ngrlebilirlik zellikleri zerinde bir tartma yapmamaktadr. vme suunun AHSnin 10/2. maddesinde belirtilen meru amalardan hangisi ile
36
bann kurulabilecei belirsizdir ve mahkeme kararnda bu konular tartlmamaktadr. Sank Mustafa, yazsnda iddeti vm mdr, iddete bir ar ya da tevikte bulunmu mudur? Mahkeme gerekeli kararna ald snrlama ltlerinden hangisinin ya da hangilerinin sann yazd yaz ile ilikisini kurmaktadr? Gerekeli kararda bu sorularn yantlar yerinde ve yeterli bir gereke ile yer almamaktadr. Karar, AHM tarafndan belirlenen bir btn olarak mdahalenin yasayla olmas, meru ama iin olmas ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olmas gibi unsurlar iermemektedir. Dosya Ayrntlar Tunceli Asliye Ceza Mahkemesi 03. 05. 2011 tarih, 2011/43 dosya, 2011/100 karar nolu kararyla suu ve suluyu vmek suundan sank Mustafa Elvereni TCK 215/1., 43. ve 53. maddelere gre nce 4 ay hapis cezasyla cezalandrm daha sonra da sonu olarak 3000 TL adli para cezasyla cezalandrmtr. Asliye Ceza Mahkemesi gerekeli kararnn Delillerin Deerlendirilmesi ve Sonu blmnde, Sank Mustafa Elverenin Tunceli Emek Gazetesi ke yazarlarndan olduu; gazetenin 22.11.2010 tarihli nshasnda yaynlanan Ahmet Kaya ve Ferhat Tun balkl yazsnda hakknda daha nce soruturma alan yaz ieriini akladktan sonra, yine pirim Seyit Rzaya ve ilkokul arkadam Mazlum Doana layk olmaya eklindeki yaz ile atl suu srarla iledii eklinde deerlendirmede bulunulmutur.
5. Dosya Ad TEMEL DEMRER Yazar ddianameyi Hazrlayan Savclk Malatya zel Yetkili Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme Malatya 3. Ar Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 20 Mart 2008 Dava Konusu Tunceli 7. Munzur Kltr ve Doa Festivalinde Trkiyenin Gelecei, Siyasal Krizler ve Demokrasi konulu konuma. Deerlendirme Savclk, iddianame ve mtalaada, dnce aklamalaryla ilgili AHS ve AHM itihatlarndan sz etmemitir. Hakknda dava alan ve yarglanan kiinin konumasyla ilgili olarak metin analizinde ve balam
37
tartmas ve deerlendirmesinde bulunmamtr. Dava aarken ve mtalaada bulunurken yasallk, meru ama ve demokratik toplumda gerekli olma koullarnn birlikte var olup olmamasn tartmamtr. Sann konumasnda iddet, iddete vg bulunup bulunmadn deerlendirmemitir. Bu zellikleriyle iddianamenin AHM itihatlaryla uyumundan sz etmek olanakl deildir. Dosya Ayrntlar Malatya zel Yetkili Cumhuriyet Basavcl, Temel Demirer hakknda, 11.08.2007tarihinde, Tunceli 7. Munzur Kltr ve Doa Festivalinde Trkiyenin Gelecei, Siyasal Krizler ve Demokrasi konulu konumasnda Yasa d silahl TKP/ML terr rgtnn propagandasn yapmak suunu iledii savyla 3713 Sayl TMKnn 7/2. maddesine gre cezalandrlmas istemiyle iddianame dzenlemi ve Malatya 3. Ar Ceza Mahkemesine (zel yetkili) dava amtr. ddianame 20.03.2008 tarihli ve 2008/61 esas ve 2008/39 iddianame numaraldr. ddianamede Temel Demirerin konumasnda geen brahim Kaypakkaya, Mahir ayan, Deniz Gezmi gibi isimleri anmas ve 2005 ylnda yaplan benzer bir toplantda masada oturanlardan kke Karaoolundan bahsetmesi sulama konusu yaplmaktadr. Savclk Karaolunun gvenlik glerinin silahl bir operasyonu ile ldrlmesinden yola karak, Demirerin propaganda suunu ilediini iddia etmitir. kke Karaolu Temel Demirerin manevi oludur. Malatya 3. Ar Ceza Mahkemesinde 2008/86 esas numaras ile gren davada yarglama sonunda Cumhuriyet Savcs esas hakkndaki grnde bu defa ayn szler nedeniyle propaganda suu eklindeki su nitelemesinden vazgeerek TCKnn 215. maddesine gre (suu ve suluyu vme) cezalandrlmasn istemitir. Mtalaann ilgili paragraf yledir: Konuma ieriinin incelenmesinde sann kke Karaolu, Deniz Gezmi, Mahir ayan, brahim Kaypakkaya gibi haklarnda mahkmiyet karar verilen ve terr rgt yesi olduklar belirlenmi bir ksm kiileri ve bu kiilerin eylemlerini vd, bu ekilde bu kiilerin eylemlerini iyi grdn ifade ettii, terr rgtne ynelik olarak kiileri telkin, tevik ve etkide brakacak ekilde propaganda yapmad, bu eklide sann su ve suluyu vme suu iledii tm dosya kapsamndan anlaldndan, sann eylemine uyan TCKnn 215. maddesi uyarnca cezalandrlmasna
7. Dosya Ad SAADET IRMAK lkede Yorum Gazetesi Sorumlu Yaz leri Mdr ddianameyi Hazrlayan Savclk stanbul Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme stanbul 13. Ar Ceza Mahkemesi
38
Davann Ald Tarih 8 ubat 2011 Dava Konusu lkede Yorum adl gazetede yer alan haberde Abdullah calana Krt halk nderi denmesi. Deerlendirme Hkm mahkemesinin AHS 10. maddesinden ve snrlama ltlerinden ve AHM kararlarndan sz etmesi olumludur. Gazetede yer alan ikisi haber ve birisi makale olan yazlar konusunda ise yazlardan ve haberlerden alnt yaplmakta ancak bu metinlerin ierii tartlmamakta ve balam analizinde bulunulmamaktadr. AHS 10. maddede belirtilen ve mahkeme tarafndan da gerekeli karara alnan snrlama ltlerinden hangileriyle ilgili meru amaca dayanld aklanmamtr. Cezalandrmann demokratik bir toplumda gerekli/zorunlu olmasnn ne ekilde temellendirildii de aklanmamaktadr. PKKnn genel olarak silahl bir rgt olmas ve iddet eylemleri gerekletirmesi bir olgudur. Ama tek bana silahl bir rgtte dair haber vermek, ifade zgrlne mdahale iin AHM itihatlarna gre yeterli olmayabilir. Mdahale iin yaz ve haberlerin iddeti tevik eder ya da iddete ar nitelikte olmas gerekir. O nedenle ifade zgrlne yaplan mdahalede Szlemenin 10. maddesinin ihlal edilmediine dair AHM itihatlarna gndermede bulunurken, AHMin hangi koullarda ve hangi deerlendirmelere dayal olarak o karar verdiini de dikkate almak gerekmektedir. Mahkemenin atfta bulunduu Srek- 3/ Trkiye kararnda aklanan dnceler AHM tarafndan ayrntl olarak analiz edilmi ve balam ile deerlendirme konusu yaplmtr. Yazlar kendisinin yazmad bilinen sorumlu yaz ileri mdrnn neden cezalandrldna dair aklama getirilmemitir. Uygulanan yasalarn hukukun stnl ilkesine uygunluu tartlmamaktadr. Oysa rnein uygulanan 3713 Sayl TMKnn 6/2. maddesiyle ilgili olarak AHM 2. Daire tarafndan Gzel ve zer/Trkiye kararnda sistemik sorun tehisinde bulunulmaktadr. Bu maddenin yargcn ierii denetlemesine engel olduu belirtilmektedir. Bu nedenle Szlemenin 46. maddesinin uygulanmas karar alnmtr. Hlbuki bu davada ve baka davalarda hibir savclk ya da mahkeme bu maddeyi yasayla ngrlme bakmndan analiz etmemi ve ifade zgrln snrlandrmada maddenin dzenlenmesinden kaynakl olarak yapsal sorun bulunduu saptamasnda bulunmamtr. Mahkeme somut norm denetim yoluna gitmemitir. Oysa Anayasann 90. maddesine gre AHS 10.maddesiyle elien bu maddeyi uygulamamak mmkndr. Mahkeme bu konuyu da kararnda tartmamaktadr. Dosya Ayrntlar stanbul Cumhuriyet Basavcl (CMKnn 250. maddesiyle yetkili), haftalk olarak yaymlanan lkede Yorum adl gazetenin 08-14 Kasm 2010 tarihli nshasnda suu ve suluyu vme, terr rgt propagandas yapmak, terr rgtlerinin yaynlarn basmak veya yaynlamak sularnn ilendii iddiasyla (3713 sayl Kanunun 6/2, 7/2. Maddeleri ve TCK 215/1., 218/1. maddesine gre cezalandrlmas istemiyle) gazetenin sorumlu yaz ileri mdr Saadet Irmak hakknda 08. 02. 2011 tarih ve 2011/134 esas, 2011/82 iddianame numarasyla stanbul 13. Ar Ceza Mahkemesine (CMK 250.maddesiyle grevli) dava amtr.
39
Gazetenin 1. -6. sahifelerinde Devlet olumlu siyasiler engel balkl haberde, Abdullah calana Krt halk nderi denmesi suretiyle su ve sulunun vld, 4. sahifede, Krtler kendi mahkemelerini kuracak balkl haberde, KCK Yksek Adalet Divan tarafndan alnan kararlarn akland aklamaya yer vermek suretiyle terr rgtnn propagandasnn yapld, 7. sahifede hata yapmamak balkl yazda Krtler iin varln korumak ve zgrln kazanmak da ancak gerilla nclnde gerekleebilir denmesi suretiyle cebir ve iddetin vld bu suretle de terr rgtnn propagandasnn yapld iddia edilmektedir. ddianamenin sondan bir nceki paragrafnda Her ne kadar Trkiye Cumhuriyeti Anayasas ve AHM uygulamalar dorultusunda fikir ve dnceyi ifade zgrlnn koruma altnda bulunduu dnlse de; sua konu yazlarda terr rgtnn terr ve iddet yntemlerinin vc bir dille anlatld, terr ve iddete ar yapld kanaatine varlm, AHMin yerlemi uygulamalar da dikkate alndnda aka terr ve iddete tevik ieren grlerin aklanmasnn dnce zgrl ierisinde deerlendirilemeyecei kanaatine varlmtr eklinde bir deerlendirme yaplmaktadr. Sank, gazetecilik faaliyeti erevesinde haberlere yer verildiini, halkn haber alma hakknn bulunduunu ve toplumu bilgilendirme amal hareket edildiini, konunun ifade zgrl hakk kapsamnda iddet ve terr ortam yaratmay hedeflemediini ve bu ekilde deerlendirilemeyeceini savunmutur. stanbul 13. Ar Ceza Mahkemesi, 2011/33 dosya nolu, 2011/108 karar nolu, 26.05.2011 tarihli gerekeli kararnn, Deerlendirme ve Gereke balkl blmnde (sahife 2.-4.), iddianamede belirtildii gibi 1. -6. sahifelerde yer alan Devlet Olumlu, Siyasiler Engel balkl haberde su ve sulunun vld, 4. sahifede yer alan, Krtler kendi mahkemelerini kuracak haberlerinde PKK terr rgtnn propagandaya ynelik aklamalarna yer verildii ve 7. sahifesinde yer alan Hata yapmamak balkl yazda ise cebir ve iddet vlerek PKK terr rgtnn propagandas yapld deerlendirmesinde bulunulmaktadr. Mahkeme kararnda Anayasann 25. ve 26.maddesine atfta bulunmu, ayn zamanda AHSin 10. maddesine ve snrlama ltlerine yer vermitir. Mahkeme, AHM Srek- 3/Trkiye kararndan alnt yapmaktadr. Mahkeme ayn zamanda PKK/Kongra Gel rgtne ve eylemlerine ilikin deerlendirmelerde bulunduktan sonraYukarda belirtilen ve haftalk yaynlanan sua konu gazetenin 08-14 Kasm 2010 tarihli nshasnda yaynlanan iddianameye konu yazlar, bir btn olarak incelendiinde, silahl PKK Kongra/Gel terr rgtn sempatizan ve yelerine yn vermeyi, rgte katlm artrmay, rgtn da kadrosunda yer alan yelerin ve lke iinde faaliyette bulunan yelerin moral motivasyonunu glendirmeyi, rgte ballklarn ve aktivasyonlarn srekli din tutacak ekilde iddete ak ar niteliinde olduklar aktr. Bu ekildeki bir propaganda ve silahl terr rgt aklamas AHSin 10. maddesi kapsamnda deerlendirilemez demitir.
40
Halk kin ve Dmanla Tahrik veya Aalama

MADDE 216. (1) Halkn sosyal snf, rk, din, mezhep veya blge bakmndan farkl zelliklere sahip bir kesimini, dier bir kesimi aleyhine kin ve dmanla alenen tahrik eden kimse, bu nedenle kamu gvenlii asndan ak ve yakn bir tehlikenin ortaya kmas halinde, bir yldan yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. (2) Halkn bir kesimini, sosyal snf, rk, din, mezhep, cinsiyet veya blge farkllna dayanarak alenen aalayan kii, alt aydan bir yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. (3) Halkn bir kesiminin benimsedii din deerleri alenen aalayan kii, fiilin kamu barn bozmaya elverili olmas hlinde, alt aydan bir yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr.
8. Dosya Ad EMRE EREN KESKN Avukat ddianameyi Hazrlayan Savclk Gebze Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme Gebze 3. Asliye Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 02.06.2008 Dava Konusu Devlet Kaynakl Cinsel iddet konulu panelde yapt konuma
41
Deerlendirme ddianame ve kararda da grlecei gibi ifade zgrlnden, AHS ve AHMden ve Trkiyenin devlet olarak ykmllklerinden sz edilmemektedir. ddianamede sarf edilen szlerle halk kin ve dmanla tahrik etme suunun nasl olutuu aklanmamaktadr. Ayrca yasann bu hkmnn, 216. maddenin, belirsizlii ve ngrlebilir olup olmad da tartlmamaktadr. Hibir iddeti tevik ya da vmeyi iermeyen dncelerin cezalandrlmasnn demokratik bir toplumda hangi meru ama iin gerekli olabilecei sorusuna da yant verilmemektedir. Dosya Ayrntlar Gebze Cumhuriyet Basavcl, 02. 06. 2008 tarihli, 2008/7861 soruturma nolu, 2008/3062 esas nolu, Gebze Asliye Ceza Mahkemesinde grlen davann iddianamesinde, Eren Keskin hakknda halk kin ve dmanla tahrik etme suu nedeniyle TCKnn 216/1. maddesine gre cezalandrlmasn istemitir. ddianameye gre, pheli Eren Keskinin 06.08.2007 tarihinde Bilge Kltr Merkezince Gebzede dzenlenen Devlet Kaynakl Cinsel iddet konulu panelde yapt konumada, Trkiyenin Gneydou Anadolu Blgesini Krdistan olarak nitelendirdii, yine phelinin ayn konumada hibir asker veya polise tecavzden ceza verecek yreklilikte bir hkim tanmyorum dedii, phelinin eyleminin kl halinde halk kin ve dmanla tahrik suunu oluturduu iddia edilmekte ve cezalandrlmas istenmektedir. Mahkemenin karar ise yledir: Gebze 3. Asliye Ceza Mahkemesinin 2008/489 esasna kaytl dosyada, mahkeme, 21.04.2009 tarihinde , Her ne kadar sank hakknda halk kin ve dmanla tahrik etmek suundan eylemine uyan TCKnn 216/1., 53. maddeleri gereince cezalandrlmasna karar verilmesi istemi ile Mahkememizde kamu davas alm ise de; yaplan yarglama neticesinde; suun yasal unsurlarnn olumad anlalmakla atl sutan sann beraatna karar verilmitir.
9. Dosya Ad EDP POLAT -EMRE EREN KESKN - MURAT BATG Yazar -Avukat - Tiyatro Sanats ddianameyi Hazrlayan Savclk Diyarbakr Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme Diyarbakr Asliye Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 23.08.2007
42
Dava Konusu Diyarbakr Bykehir Belediyesi Tiyatro Salonunda yaplan etkinliklerde, srasyla panelde yaptklar konumalarda ve stand- up gsterisi srasnda kullandklar ifadeler. Deerlendirme Sz konusu konumalardan hibirisiyle ilgili olarak iddianamede suun unsurlar, AHMin ifade zgrl konusundaki kararlar ve AHS 10/2. maddesindeki koullarn-snrlama nedenlerinin bulunup bulunmad tartlmamaktadr. Kamu dzeni ve kamu gvenlii ile ilgili olarak sanklarn sarf ettii szlerde iddeti tevik eden, ven zelliklerin bulunup bulunmad da deerlendirilmemektedir. Yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlar da iddianamede yer almamaktadr. Dosya Ayrntlar Diyarbakr Cumhuriyet Basavcl, yukarda adlar yazl kiiler hakknda, 3 Mart 2006 tarihinde Diyarbakr Bykehir Belediyesi Tiyatro Salonunda dzenlenen etkinlikler nedeniyle soruturma am ve Diyarbakr Asliye Ceza Mahkemesinde dava amtr. 23 Austos 2007 tarihli, 2006/12431 soruturma, 2007/5913 esas numaras olan iddianamede savc, sanklarn halk kin ve dmanla alenen tahrik suunu dzenleyen TCK 216/1., TCK 53. maddelerine gre cezalandrlmalarn istemitir. ddianamede yle denmektedir: Murat Batginin stand-up gsterisinde, Bekle Allah etmesin, Ecevit komadadr. Ecevite dua edin bir ey olmasn, geenlerde bir ey sylemitim, Korkarm ben lmeden nce Krdistan greceim diye, ben de dedim ki, seni bin yana eritirsin ki drt tane Krdistan gresin szlerini kulland, yine ocuklar iin lm ferman kan Diyarbakr ocuklarna nasl sahip kyorsa dedii, konumalarndan sonra izleyenler tarafndan PKK yanls sloganlar atld, baka bir etkinlikte Dnden Bugne Krt Sorunu ve zm Yollar panelinin dzenlendii, panelde phelilerden Edip Polatn bir konuma yaparak () byle doru ve cesur bir insan Krt ve asl da Krttr ve Krdistanda bu ekilde ba dik olarak konumalarmz yapyorsak ben ok mutlu oluyorum diye syledii, Emire Eren Okuolu (Keskin) ise Ben tm ezilen kimliklerin buna bal olarak Krt halknn kendi kaderini tayin hakkn sonuna kadar savunmaya devam edeceim ve Trk militarizminin sivil siyaset zerindeki egemenliini sonuna kadar eletirmeye devam edeceim dedii, yine konumasnda Trkiye ve Krdistan gndemine ilikin, benim hakkmda bugne kadar iki yzden fazla dava ald, u anda da hakkmda verilmi bir ceza var, ben bu cezalar hep Krdistan kavramn kullandm iin aldm, sonuna kadar kullanmaya devam edeceim dedii, her phelinin konumalar irdelendiinde alenen halk bir kesimini dier bir kesimi aleyhine kin ve dmanla tahrik ettiklerinin ak olduu, konumalar sonras izleyenlerin eyleminin de ortaya kan ak ve yakn tehlikenin varlna kant olduu anlalmakla, () sevk maddeleri uyarnca tecziyelerine karar verilmesi talep ve iddia olunur.
43
10. Dosya Ad EREN KESKN Avukat ddianameyi Hazrlayan Savclk Viranehir Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme Viranehir Asliye Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 26.03.2007 Dava Konusu Toplant srasnda yapt konuma Deerlendirme Gerek yerel mahkeme, gerekse karar onayan Yargtay 8. Dairesinin Trk Ceza Kanunu deiikliine karn eski TCK 312. maddenin koruduu deerin deimedii grnde olduklar anlalmaktadr. Yeni Ceza Kanununun 216/1. maddesi sadece madde numaras deiiklii ile kanundaki yerini almaya devam etmektedir. ddianamede ve mahkeme kararlarnda (Yargtay dhil) ifade zgrl bakmndan AHSin ve AHM itihatlarnn sznn edilmedii, Szlemenin 10/2. maddesinde yer alan ltlere deinilmedii, kin ve dmanla ne suretle tahrik edildiinin aklanmad, tahrik diye nitelenen szlerde iddete ar ve iddete vg yer almad halde, halkn kin ve dmanla nasl tahrik edilmi olacann aklanmad(yerinde/ilgili ve yeterli bir gerekelendirmeye gidilmedii ve bunun karar gerekesinde gsterilmedii) konumann yapld yere, yani hkm mahkemesinin olaan bir yarg merci olarak grev yapt, konumann o iledeki kltrel faaliyetlerin yaplabildii bir bina olduu ve kltrel etkinlik olarak gerekletirildii, hkm mahkemesinin konumann yapld yere dikkat ekmi olmakla o yerde byle bir konumann neden hkme hakllk kazandrabileceinin aklamas gerekirken, bunun aklanmad grlmektedir. Bildirimli ve kamu grevlilerinin de izledii kapal bir yer toplantsnda, halk alenen tahrik ile sulanmasna karn kapal yer toplantsnda her hangi bir taknln olduuna dair bir kayt dosyada ve gerekeli kararda yer almamaktadr. Sann kulland szcklerle kin ve dmanlk nitelemesi arasndaki mantki ban nasl kurulabildii kararda aklanmamaktadr. Konuma ierii ile balam analizi yaplmamtr. Yasa maddesinin anlm olmas ve yasa maddesindeki szcklerin tekrarlanmas, hkmn temellendirilmesi, gerekelendirilmesi anlamna gelmemektedir. Neden dava aldnn ve neden cezalandrldnn, bu dava ama ve cezalandrmadaki meru amacn ne olduunun ve dava ama ve cezalandrmada demokratik toplumda gereklilik koulunun ne suretle yerine geldiinin aklamas gerekirdi.
44
Bu tr bir cezalandrma ile hangi sosyal ihtiyaca cevap verildii de yine dosyada aklanmamaktadr. Baro Disiplin Kurulu kararnda da tpk hkm mahkemesi ve Yargtay 8. Ceza Dairesi gibi AHSnin ifade zgrl hkmnden ve bu konudaki AHM itihatlarndan sz edilmemektedir. Somut olay analiz edilmemektedir. Meslein itibarnn Emire Eren Keskinin (Emire Eren Okuolu) hangi szleri nedeniyle ve neden zedelenmi kabul edildii aklanmamaktadr. Meslek kurallar hkmlerinin yasaya ve yasann 76. maddesindeki insan haklarn savunma ve koruma grevine ncelik ve stnlk tamasnn ve 76. maddedeki grevi unutturmasnn aklamas bulunmamaktadr. CMK 231/5. maddesinde yer alan hkmn aklanmasnn geri braklmas, kurulan hkmn sank hakknda bir hukuki sonu dourmamasn ifade eder eklindeki dzenlemeye de uygun olmayan bir karar verildii grlmektedir. Dosya Ayrntlar Viranehir Cumhuriyet Basavcl, Eren Keskin hakknda 26. 03. 2007 tarihli, 2007/189 esas, 2007/128 iddianame numaras ile Viranehir Asliye Ceza Mahkemesinde dava amtr. ddianamede suun, halk kin ve dmanla tahrik olduu belirtilmitir. Suun ilendii tarih 2.10.2004, ilendii yer olarak da Viranehir Kltr Merkezi Konferans Salonu gsterilmitir. Su tarihinde 765 Sayl TCK yrrlktedir. Savclk bu nedenle TCK 312/2. maddesinin ve 647 Sayl Cezalarn nfaz Hakknda Kanun hkmlerinin paraya evrilme ve erteleme hkmleri bakmndan sank lehine olduu dncesindedir. ddianamede ilendii iddia edilen suun, daha sonra yrrle giren TCKnn 216/1. maddesine (halk kin ve dmanla alenen tahrik suu) uyduu da belirtilmektedir. Eren Keskinin su tarihinde yapt konumada Krdistan tabirini yer yer kulland, Ama bir baka yerde stanbulda, zmirde, Uakta olduunda da bu tavr gsterebiliyor muyuz? Ya da onlara neden namus cinayeti diyoruz da Krdistanda ilendiinde tre cinayeti diyoruz, Trkiye ve Krdistan devlet kaynakl cinsel iddette fail says olarak bakacak olursak askerler ounluktadr, ok olmasnn nedeni de Krdistanda yaanan savatr diyerek, CD zm tutanann 3. sayfasnda yer alan konumasnda da nk Krdistanda gerekten kadnlar her talepleri ile sahneye km, Yani Krdistan gereine ok uzaklareklinde ifadeleriyle, halkn blge bakmndan farkl zelliklere sahip bir kesimini, bir dier kesimi aleyhine kin ve dmanla alenen tahrik ettii iddia edilmitir. ddianame, yukarda yer verilen szleri nedeniyle, phelinin eyleminin su tarihinde yrrlkte bulunan 765 Sayl TCKnn 312/2. maddesine uyduu, ayn eylemin su tarihinden sonra yrrle giren 5237 Sayl TCKnn 216/1. maddesine uyduu, paraya evirme ve erteleme artlar ynnden de 765 Sayl TCK hkmleri ile 647 Sayl yasann bir btn olarak pheli lehine olduu da grlmektedir denmektedir. Viranehir Asliye Ceza Mahkemesi, 16.10.2007 tarih ve 2007/140 esas ve 2007/534 karar sayl kararla TCK 312/2 maddesinden ceza vermitir. Bu karar Yargtay 8. Ceza Dairesinin 14. 07. 2009 tarih ve 2009/7353 esas ve 2009/10821 karar sayl karar ile 5271 Sayl CMKnn 231. maddesi gereince sank hakkndaki hkmn aklanmasnn geri braklp braklmayaca hususunun deerlendirilmesi zorunluluu nedeniyle bozulmutur. Viranehir Asliye Ceza
45
Mahkemesi, 2009/466 dosya ve 2010/272 karar notu 13.05.2010 tarihli kararnda 5271 Sayl Kanun 231/5,6. maddesi gerei hkmn aklanmasn geri brakmtr. Konumuz bakmndan ise gerekeli kararn 2. sahifesinde Sann aamalardaki savunmalarnda, kendisine atfedilen szleri sylediini ve bunlarn su olmadn ifade ettii anlalmaktadr. Sann konumas bir btn olarak deerlendirilmekle, konumas srasnda Krdistan tabirini kulland, konumasnn bir blmnde ama bu bir baka yerde stanbulda, Uakta, zmirde bu tavr gsterebiliyor musunuz daha sonra da bu cinayetler orada olduunda namus cinayeti, Krdistanda olduunda tre cinayeti diyoruz eklinde ve yine devamnda Trkiye ve Krdistan devlet kaynakl iddette fail says olarak bakacak olursak askerler ounluktadr, ok olmasnn nedeni Krdistanda yaanan savatr dedikten sonra konumasnn devamnda, nce Krdistanda gerekten kadnlar hep talepleri ile sahneye km, Yani Krdistan gereine ok uzaklar szlerini syleyerek; halkn demografik ve corafi yap itibariyle farkl zellie sahip kesimini- bu blgede yaananlar sava ve atma olarak belirtmek ve blgeyi Krdistan olarak nitelendirmek suretiyle-halkn bir kesimini dier bir kesime kar tehlikeli oluturabilecek ekilde dmanla ve kin beslemeye alenen tahrik ettii hususunda mahkememizde tam bir vicdani kanaat hasl olmutur. Ayrca suun ilendii yer de mahkememizin deerlendirmesinde dikkate alnmtr. Tm bu nedenlerle sann konumasnn eletiri snrlar dnda kald deerlendirilerek eylemine uyan 765 Sayl Yasann 312/2. maddesi gereince cezalandrlmasna karar vermek gerekmitir denmektedir. Bu kararn sonularndan birisi de avukat olan Eren Keskinin kaytl olduu stanbul Barosu Disiplin Kurulu Bakanlnn 26. 09. 2011 tarih ve 2008/D. 145 dosya, 2011/427 karar nolu karar alm olmasdr. 1136 Sayl Avukatlk Kanununun, 2 Mays 2001 tarihli, 4667 sayl Kanunun 46. maddesiyle deitirilen 76. maddesi barolara, insan haklarn savunmak ve korumak grevini vermektedir. Madde yledir: BAROLARIN KURULU VE NTELKLER: Madde 76 (Deiik fkra: 02/05/2001 - 4667/46. md.) Barolar; avukatlk mesleini gelitirmek, meslek mensuplarnn birbirleri ve i sahipleri ile olan ilikilerinde drstl ve gveni salamak; meslek dzenini, ahlakn, saygnln, hukukun stnln, insan haklarn savunmak ve korumak, avukatlarn ortak ihtiyalarn karlamak amacyla tm almalar yrten, tzel kiilii bulunan, almalarn demokratik ilkelere gre srdren kamu kurumu niteliinde meslek kurululardr. Avukat Eren Keskin hakkndaki karar, Viranehir Cumhuriyet Basavcl tarafndan kaytl olduu stanbul Barosuna bildirilmi ve Baro Disiplin Kurulu da konuyu Trkiye Barolar Birlii Meslek Kurallar erevesinde deerlendirerek Eren Keskine uyarma cezas vermitir.
46
Yasaklanan bilgileri aklama

MADDE 336(1) Yetkili makamlarn kanun ve dzenleyici ilemlere gre aklanmasn yasaklad ve nitelii bakmndan gizli kalmas gereken bilgileri aklayan kimseye yldan be yla kadar hapis cezas verilir. (2) Fiil, sava zamannda ilenmi veya Devletin sava hazrlklarn veya sava etkinliini veya asker hareketlerini tehlikeye sokmu ise faile on yldan onbe yla kadar hapis cezas verilir. (3) Fiil, failin taksiri sonucu meydana gelmi ise, birinci fkrada yazl olan halde faile alt aydan iki yla, ikinci fkrada yazl halde yldan sekiz yla kadar hapis cezas verilir.
11. Dosya Ad KEMAL GKTA Gazeteci ddianameyi Hazrlayan Savclk stanbul Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme stanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi ve 13. Ar Ceza Mahkemesi ( CMK 250. Madde ile grevli) Davann Ald Tarih 30 Eyll 2009 Dava Konusu Hrant Dink Cinayeti, Medya Yarg Devlet adl kitabnda yer alan belgeler Deerlendirme TCK 336. maddesinde dzenlenen Aklanmas yasak olan bilgileri aklama suundan alan dava, sresinde almad iin drlmtr. Kamu grevlisine hakaret (TCK 125. madde), adil yarglamay etkilemeye teebbs (TCK. 288. madde) ve emniyet tekilatn aalama (TCK 301. madde )sularndan alan soruturmada, kovuturmaya yer olmadna karar verilmitir. Cumhuriyet Savcl ve bilirkii kurulu, TCK 336. maddede yazl olan aklanmas yasak belge konusunda AHM standartlarn uygulamamlardr. Bilirkii kurulu aada yer alan dier maddelerle ilgili grleri AHS ve AHM itihatlarna uygundur. Nitekim kovuturmaya yer olmadna ilikin kararda AHSe ve AHMe deinilmektedir.
47
Kemal Gkta kitabnda yazl dnceleri ve neden yazldklarn ve kitapta yer verilen ve davaya konu edilen belgenin nemini 16. 02. 2010 tarihli durumada 2. Asliye Ceza Mahkemesi hkimi huzurunda, yukarda da yer verildii gibi Basn zgrl erevesinde kamu yarar gzetilerek anayasa ve uluslararas szlemeler erevesinde yazlmtr eklinde aklamtr. Bu belgenin yaynlanmasnn neden yasaya aykr olduu, AHM standartlaryla uyumlu ekilde ortaya konmamaktadr. Zira iddianamede ifade zgrlne mdahale edilmesinin yasallk ilkesi ile uyumlu ve meru ama ve demokratik devlette gerekli/zorunlu olma ilkeleriyle bir btn olarak deerlendirildiine dair bir kayt yer almamaktadr. Ayn ekilde kovuturmaya yer olmadna dair kararda da-sonucu itibariyle olumlu olmakla birlikte - AHM itihatlar esas alnarak deerlendirme yaplmad grlmektedir. Yazlan bir kitap nedeniyle gerekleen soruturma ve kovuturma ilemlerinin ifade zgrl zerindeki tehdit edici zellii dikkat ekicidir. Dosya Ayrntlar stanbul Cumhuriyet Basavcl, 30.09.2009 tarih ve Basn Brosu 2009/882 soruturma, 2009/15007 esas, 02009/10346 iddianame nolu iddianame ile gazeteci Kemal Gkta hakknda stanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde yazd Hrant Dink Cinayeti, Medya Yarg Devlet kitabnda Trk Ceza Kanununun 336. maddesinde dzenlenen Aklanmas yasaklanan gizli bilgileri aklama suunu iledii iddiasyla dava amtr. ddianame yledir: Soruturma Evrak ncelendi ikyeti Ramazan Akyrek ve Emniyet Genel Mdrl Hukuk ileri Dairesi Bakanlnca Ankara Cumhuriyet Basavcl araclyla Basavclmza gnderilen 26. 06. 2009 ve 31. 08. 2009 tarihli iki ayr su duyurusunda, Kemal Gktan yazm olduu Hrant Dink Cinayeti Medya Yarg Devlet isimli kitap ierisinde adil yarglamay etkilemeye teebbs, kamu grevlisine hakaret, yasaklanan bilgileri aklama ve devletin emniyet tekilatn alenen aalama sularndan soruturma yaplmas istenmi, her iki soruturma evrak birletirilmitir. phelinin Ankarada Vatan Gazetesi muhabiri olarak grev yaptnn belirlenmesi sonucu bu yerden talimatla alnan ifadesinde, yazlanlarn dava dosyas ierisindeki bilgi ve belgelerden derlendiini, hakaret ile ilgili olarak yazl savunma yapacan belirtmi, ancak yazl savunmay sresi ierisinde ibraz etmemitir. Kitap tm atl sular ynnden deerlendirilmek zere bilirkiiye tevdi edilmi, bilirkii tarafndan tanzim edilen sekiz sayfalk raporda pheliye atfedilen adil yarglamay etkilemeye teebbs, hakaret ve devletin emniyet tekilatn aalama suunun unsurlarnn olumad belirtilirken, TCK 336. madde de belirtilen aklanmas yasaklanan ve gizli kalmas gereken bir raporun akland bu haliyle suun unsurlarnn olutuu belirtilmitir. Aklanan gizli kalmas gereken belgelerin kitabn 263. sayfasnda yer alan emniyet tekilat istihbarat birimlerine ait olan ve yetkili makamlarca kanun dzenleyici ilemler uyarnca aklanmas yasak olan, F4 raporu olarak belirtilen ve raporda yazan IDP numaralarnn aklanmas eklinde olduu, bunun istihbarat tekilatnca aklanmasnn yasak olduu belirtilmitir.
48
Her ne kadar kitap Nisan 2009 tarihinde yaynlanm ise de, Basavclmza teslim edilmemesi ve ayrca TCKnn 5. maddesindeki hkmler karsnda ikyete tabi sular ynnden srenin alt aylk ikyet sresi ierisinden itibaren deerlendirilmesi gerekecei, ikyet dilekelerinin ilkinin 30. 06. 2009 tarihinde verildii bu tarihten itibaren drt aylk srenin dolmam olduu anlalarak iddianame tanzimi yoluna gidilmitir. Bu nedenle, toplanan deliller pheli tarafndan kaleme alnan ve kitabn 263. sayfasnda emniyet tekilatnn F4 raporunun aklanmas suretiyle gizli kalmas gereken bilgilerin akland anlalmakla, phelinin eylemine uyan yukarda yazl sevk maddesi uyarnca mahkemenizde yarglamasnn yaplarak cezalandrlmas kamu adna talep ve iddia olunur. ddianamede Kemal Gktan aadaki ekilde savunma yapt yer almaktadr: Bana atl suta yasaklanm belgeyi yaynlamak olup, dnemin istihbarat mdr Ramazan Akyrek ve Emniyet Genel Mdrl hakknda su duyurusunda bulunmulardr, bu belge Hrant Dink Cinayetinin nceden ileneceini polisin, bildiini ortaca koyan bir belgedir, belge Trabzon Emniyet Mdrl tarafndan stanbul Emniyet Mdrlne bilgisayar kanalyla gnderilmi bir istihbarat yazsdr. Bu belge gsteriyor ki, Trabzon Emniyeti Hrant Dinki ldrmek iin organize olmu bir gurubun lideri konusunda Yasin Hayalin stanbulda Hrant Dinki ldrmek iin gideceini bu bilgiyi vermektedir. Belge Hrant Dink cinayetinden sonra basnda yer almtr. Trkiye Byk Millet Meclisi nsan Haklar Aratrma komisyonun Hrant Dink cinayetinin alt komisyonun raporunda da bu belgeye yer vermitir. Belge cinayetteki bir dizi polisin ihmalini en nemli delilerinden biridir. Ramazan Akyrek, Trabzon Emniyet Mdr olarak Hrant Dinkin ldrleceini biliyordu, hatta Hrant Dink cinayetini organize edenler arasnda yer alan Erhan Tuncel, Ramazan Akyrek ve ekibi tarafndan Mcdonalds bombalama eyleminden yarglanmaktan kurtulma karlnda polis muhbirlii yaplmtr. Ramazan Akyrek daha sonra istihbarat Daire Bakanlna getirilmi ve bu grevdeyken de gerek aznlklara ynelik gerekse zel olarak Hrant Dinke suikast yaplacana dair ok sayda bilginin sahibiydi. Buna ramen yasalarn kendisine verdii grevi yapmam ve Dink cinayetini nleyecek admlan salamamtr. Polisin Dink cinayetindeki ihmali sadece Ramazan Akyrek ile snrl deildir. stanbul Emniyet Mdrl ve stihbarat ube Mdrl de kendisine gelen Dinke ynelik suikast yaplacana dair ak bilgiye ramen dava konusu belge ile de aa kt zere, gerekli koruma tedbirlerini almam ve cinayetin ilenmesini ihmali davran yol amtr. Dava konusu belge Trabzon Emniyet Mdrlnn, stihbarat Daire Bakanlnn ve stanbul Emniyet Mdrlnn bir btn olarak Dink cinayetinde, Dink cinayetinin nceden bilmelerine ramen gerekli nlemleri atmadklar gstermektedir. Babakanlk Tefti Kurulunun raporunda da cinayetin zeminin hazrland ekilde deerlendirilmitir. Dink cinayeti, Trkiyede son dnemdeki en nemli cinayettir. Hrant Dinkin ldrlmesi i bara ynelik ve toplum yararna ynelik ar bir saldrdr. Yazdm kitap drt blmden olumaktadr. lk blm cinayette medyann sorumluluunu ele alan bir blmdr. Akademik almadr,
49
yksek lisans tezimdir. Dier blmler ise dava dosyalar ve ilgili mfetti raporlarndan yararlanarak yazlmtr. Kitabn amac Dink cinayetinde toplumsal sorumluluu olan kesimleri ortaya karmaktr. Bu yzden ad Medya Yarg Devlet olarak belirlenmitir. Devlet grevlilerinin cinayetteki sorumluluu kamuoyunun malumudur. Bu konuda ok sayda rapor vardr, Babakanlk Tefti Kurulu Raporu ve TBMM raporu, bunu aklkla ortaya koymaktr. Tamamen basn zgrl erevesinde, kamu yarar gzetilerek, anayasa ve uluslararas szlemeler erevesinde yazlmtr. Sulamay kabul etmiyorum, beraatm talep ederim. stanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi atl su olan TCK 336. maddesinin zel grevli mahkemelerin grevine giren sulardan olmas nedeniyle, grevsizlik karar vermitir. Dosyaya stanbul 13. Ar Ceza mahkemesi bakmtr. stanbul 13. Ar Ceza Mahkemesinin 2011/40 dosya, 2011/29 esas 24. 02. 2011 karar nolu kararnda davann drlmesine karar vermitir. Kararda yle denmektedir: GERE DNLD C. Basavcl stanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesine hitaben dzenledii iddianamesinde yazm olduu, Hrant Dink Cinayeti Medya Yarg DevIet isimli kitap ierisinde emniyet tekilat istihbaratna ait olan ve yetkili makamlarca kanun ve dzenleyici ilemler uyarnca aklanmas yasak olan F4 raporu olarak belirtilen ve raporda yazan IDP numaralarnn aklanmasnn yasak olduu belirtilerek TCK 336/1. maddesi gereince cezalandrlmasna karar verilmesini istemitir. 2. Asliye Ceza Mahkemesi yarglama sonunda 15.09.2010 gn 2009/872 esas nolu dosyada eylemin, CMK 250. maddesi ile yetkili ar ceza mahkemesinin grevine girdiinden bahisle grevsizlik karar vermi ve dosya bu ekilde mahkemeye intikal etmitir. ddia makam esas hakkndaki yazl mtalaasnda; 5187 Sayl Basn Kanunun 26/1. maddesi gereince sz konusu eserin C. Basavclnn teslim tarihinden itibaren 4 aylk dava zamanam sresinin bulunduunu, iddianamenin bu srenin dolmasndan sonra ald anlalmakla, CMK 223/8. maddesi gereince davann drlmesine karar verilmesini talep ve mtalaa etmitir. Katlma talebinde bulunan Ramazan Akyrek bu talebin stanbul 2. Asliye Caza Mahkemesi tarafndan 23. 06. 2010 gnl durumada 2009/872 esas nolu dosyada dorudan zarar grmediinden reddedilmitir. Bakrky C. Basavcl (Basn Sular Soruturma Brosu) cevabi yazsnda sua konu yaznn 24. 04. 2009 tarihinde Savcla teslim edildiini bildirmi, soruturmay yapan C. Savcs dava ama sresinin 24. 08. 2009 tarihinde sona erdiini mzekkerelerinde belirtmitir. Tm dosya kapsamndan 5187 Sayl Basn Kanunun 26/5. maddesi uyarnca sreli olmayan baslm eserler iin suun ilendii tarihten itibaren 4 ay ierisinde dava almasnn zorunlu bulunduu, ayn
50
maddenin 2. fkrasna gre bu srenin baslma eserin C. Basavclna teslim edilmesiyle balad, sua konu kitabn 24.04.2009 tarihinde Bakrky C. Basavclna teslim edildii ve srenin bu tarihten itibaren balayaca, davann 4 aylk bu srenin geirilmesinden sonra ald ayrca ayn maddenin 5. fkrasna gre ikyete bal sularda da bu 4 aylk srenin gz nnde bulundurulmas gerektii, davaya konu suun ikyete bal bir su da olmad anlaldndan aadaki ekilde hkm vermek gerekmitir: Sank Kemal Gktaa yklenen aklanmas yasaklanan gizli kalmas gereken bilgileri aklamak suundan alas kamu davasnn 5187 Sayl Besin Kanunun 26/1-2 maddeleri ile CMKdan 223/5, maddesi gereince drlmesine karar verilmitir. stanbul Cumhuriyet Savcl Basn Brosu, 2009/44899 soruturma, 2009/ 882 bro nolu kararyla da, ek bir kovuturmaya yer olmadna dair karar vermitir. Kararda yle denmektedir: Soruturma Evrak ncelendi: ikyeti Ramazan Akyrek ve Emniyet Genel Mdrl Hukuk leri Dairesi Bakanlnca Ankara Cumhuriyet Basavcl araclyla basavclmza gnderilen iki ayr su duyurusunda, Kemal Gkta hakknda, yazm olduu Hrant Dink Cinayeti Medya Yarg Devlet isimli kitap ierisinde adil yarglamay etkilemeye teebbs, kamu grevlisine hakaret, yasaklanan bilgileri aklama ve devletin emniyet tekilatn alenen aalama sularndan soruturma yaplmas istenmi, her iki soruturma evrak birletirilmitir. Sz konusu kitap bilirkiiye tevdi edilmi, bilirkii tarafndan yaplan incelemede, TCK 125. ve 301. maddeleri ynnden aalama nitelii tamadka su olmayaca, bunun demokratik dzenin geliimi ve ayn zamanda eletiri hakk ile dnce ve ifade zgrlnn ayrlmak bir paras olduunu, kitabn bir btn olarak deerlendirilmesinde yazarn ikyeti konumundaki emniyet tekilat ile Ramazan Akyrek hakknda baz tahkir ve tezyif edici szler bulunduunu ancak yazarn bir gazeteci olduu haber verme hakk erevesinde tmnn, bir btn olarak deerlendirilmesi sonucunda gereklik, gncellik, konu ile ifade arasndaki fikri ba, kamu yarar ve toplumsal ilgi koullarn uygun olarak verilmesi nedeniyle TCK 125., 288. ve 301. maddelerin ihlalinden sz edilemeyecei olayda yani yazlan kitapta birok somut olgularn mevcut olduu suun maddi unsurlarnn olumad belirtilmitir.
51
Su lemek Amacyla rgt Kurma

MADDE 220. (1) Kanunun su sayd fiilleri ilemek amacyla rgt kuranlar veya ynetenler, rgtn yaps, sahip bulunduu ye says ile ara ve gere bakmndan ama sular ilemeye elverili olmas halinde, iki yldan alt yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. Ancak, rgtn varl iin ye saysnn en az kii olmas gerekir. (2) Su ilemek amacyla kurulmu olan rgte ye olanlar, bir yldan yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. (3) rgtn silahl olmas halinde, yukardaki fkralara gre verilecek ceza drtte birinden yarsna kadar artrlr. (4) rgtn faaliyeti erevesinde su ilenmesi halinde, ayrca bu sulardan dolay da cezaya hkmolunur. (5) rgt yneticileri, rgtn faaliyeti erevesinde ilenen btn sulardan dolay ayrca fail olarak cezalandrlr. (6) rgte ye olmamakla birlikte rgt adna su ileyen kii, ayrca rgte ye olmak suundan dolay cezalandrlr. (7) rgt iindeki hiyerarik yapya dhil olmamakla birlikte, rgte bilerek ve isteyerek yardm eden kii, rgt yesi olarak cezalandrlr. (8) rgtn veya amacnn propagandasn yapan kii, bir yldan yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. Bu suun basn ve yayn yolu ile ilenmesi halinde, verilecek ceza yar orannda artrlr.
52
12. Dosya Ad SELAHATTN DEMRTA BDP E Bakan, Olay Tarihinde HD Diyarbakr ubesi Bakan, Avukat ddianameyi Hazrlayan Savclk Diyarbakr Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme Diyarbakr 5. Ar Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 4.11.2006 Dava Konusu HD Diyarbakr ube Bakan sfat ile 05.07.2005 tarihinde ROJ TV adl televizyon programna telefonla katld srada yapt konuma. Deerlendirme ddianame ve gerekeli kararda, ulusal ve uluslararas hukukta yer alan ifade zgrlne bir insan hakk olarak deinilmemektedir. Bu zgrlk konusunda AHM itihatlarna da yer verilmemitir. ddianame ve hkm mahkemesi AHM tarafndan insan haklaryla ilgili davalarda izlenen yasallk, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlarna bir btn olarak yaklamamaktadr. Aklanan dnceye iddianamede yer verilmekte ancak bu konuma ierii (metin ierii) iddianamede ve gerekeli kararda balam ile tartlmamakta ve analizi yaplmamaktadr. Sana ait szler yazldktan sonra, suretiyle terr rgtnn propagandasnn yapld eklinde bir sonuca varlmakta ve yasa maddesi yazlmaktadr. Sana ait szlerin neden su tekil ettii ve neden soruturma ve dava almas gerektii temellendirilmemektedir. Yargtay 9. Ceza Dairesi ise sarf edilen szlerin nerede, kim tarafndan, kime ynelik yapldnn bilindiini ihsas edecek ekilde deerlendirme yapmakta ve fakat bunlar kararnda gstermemektedir. Telkin ve tevik cmlelerinin hangileri olduu, yaynn yaymlanma amacnn ne olduu, kitlenin alglama biiminin nasl anlalaca, alglanma biimi de nazara alndnda dendiine gre Yargtay 9. Ceza Dairesinin bunu nasl tespit ettiinin karar yerinde gstermedii, snrlama ltlerinin Yargtay kararnda yer ald ancak sann kulland szlerin toprak btnl, ulusal btnlk gibi snrlama ltleriyle belirlenen kamu yarar meru amacn nasl ihlal ettii ve sann szlerinde iddete tevik, iddeti telkin bulunmad halde sann hapisle cezalandrlmasnn neden gerekli ve uygulanan yaptrmn orantl olup olmadnn tartlmad ve nedenleriyle aklanmad grlmektedir.
53
Dosya Ayrntlar Diyarbakr 5. Ar Ceza Mahkemesi (CMK 250. maddesi ile grevli) 2005/258 dosya, 2006/175 karar nolu dosyada, 4.11.2006 tarihinde yasad ve blc PKK terr rgt propagandas yapmak suundan (TCK 220/8) hakknda dava alan Selahattin Demirta hakknda, 05.07.2005 tarihinde ROJ TV canl yaynna telefonla katlarak yapt konuma sebebiyle, TCK 220/8. maddesiyle neticeten bir yl ay hapis cezasyla cezalandrlmasna karar vermitir. Mahkeme, suun ileni biimi ve ekli, sann kast, su sebep ve saikleri eklinde deerlendirmelerde bulunmaktadr. Mahkeme gerekeli kararnda iddia yle yer almaktadr: ddia Diyarbakr Cumhuriyet Basavclnn 20. 12. 2005 tarih ve 2005/387 esas sayl iddianamesiyle 5/7/2005 tarihinde sank Selahattin Demirtan yurtdnda uydu zerinden yayn yapan ROJ TV adl televizyonuna programna Diyarbakr HD Bakan sfat ile telefonla katld, yaklak 7 dakika sren ve stdyodaki program sunucusu ile soru cevap eklinde geen konumasnda zetle, Bugn yaplan aklama blgede bulunan Demokrasi Platformu ad altnda yaplan ortak aklamayd. Aklamann tamam calann durumuna dikkat ekmek, calan konusundaki, duyarszla ve suskunlua dikkat ekme mahiyetinde bir aklamayd. . Bu nedenle calann bu konudaki rol deerlendirilmeli, ama bunun iin ncelikle calan zerindeki izolasyonun yani mral sistemi dediimiz calan da kapsayan ve Krt halk zerinde basky ifade eden mral sistemine son verilmesi gerekir. Bunlar gerekleirse inanyorum ki blgedeki atmalar minimum seviyeye inecek hkmet ve ordu buna kar duyarl davranrsa, bu taleplere duyarl davranrsa, artk bayraklara sarl ya da Kesk zor zerlere (yeil, sar ve krmzlara) sarl cenazeler gencecik evlere gitmeyecek eklinde bir konuma yapt, sann programna katld ROJ TV adl televizyon kanalnn yurt dndan yayn yapan ve PKK terr rgtnn yanls olduu, rgtn gdmnde ve sesi olarak herkese bilinen bir televizyon kanal olduu, sann PKK terr rgtnn gdmnde yayn yapan televizyon kanalnda konumayla PKK terr rgt ve amacnn propagandasn yapt, sann eylemine uyan 5237 Sayl TCKnn 220/8 maddesinin 1. ve 2. fkralar ile ayn kanunun 53. maddeleri gereince cezalandrlmas istemiyle kamu davas almtr. Kararda, Demirtan savunmasna da yer verilmektedir. Kararda Demirta savunmasnda; Sank Selahattin Demirta, Diyarbakr Cumhuriyet Basavclndaki 28. 11.2005 tarihli beyannda ve Mahkememizdeki 21. 06. 2006 tarihli savunmasnda; zerine atl sulamay kabul etmediini, kendisinin Diyarbakr Barosuna kaytl avukat olarak altn, nsan Haklar Dernei Diyarbakr ube Bakan olduunu, 05. 07. 2005 tarihinde ROJ TVde yaplan bir programa telefon ile katldn, bu programa Diyarbakr Demokrasi Platformu dnem szcs olarak katldn, dosyada dkm bulunan konumay yaptn, bu konumay ifade zgrl erevesinde yaptn, tmyle iddet arsndan uzak iddet vgsnden uzak barl bir dnce aklamas olduunu, bu dnce aklamasn AHS ve AHM itihatlar dorultusunda deerlendirilmesini istediini, konumasnn su tekil etmediini, konumann tm deerlendirildiinde toplumsal huzur ve bar temenni ettiini sylemitir denmektedir.
54
Gerekeli kararda esas hakkndaki mtalaa ise yle yer almaktadr: ddia makam 21/06/2006 tarihli esas hakkndaki mtalaasnda; ROJ TVde yaynlanan Rojname isimli programa katlarak Abdullah calann saygdeer bir insan olduunu, Krtlerin olduunu, Krt sorununun zmnde rolnn deerlendirilmesi gerektiini belirterek bu kiiyi vd ve bu kiinin ahsnda kurucusu ve eleba olduu PKK terr rgtnn propagandasn yapt, bylece atl suu iledii sbuta erdiinden, eylemine uyan 5237 Sayl TCKnn 314/3. maddesi yollamasyla TCKnn 200/8 ve 53/1. maddeleri gereince cezalandrlmasna karar verilmesini talep ve mtalaa etmitir. Mahkeme Delillerin Deerlendirilmesi ve Gereke bal altnda yle bir sonuca varmtr: Tm doysa kapsam sank beyan, sann 07.05. 2005 tarihli ROJ TVye yapm olduu rportaja ilikin CD zm tutana gz nne alndnda sann su tarihinde nsan Haklar Dernei Diyarbakr ube Bakan olduu Diyarbakr Demokrasi Platformu szcs olarak PKK terr rgtnn hapisteki eleba Abdullah calann durumuna dikkat ekmek amacyla yapm olduu basn aklamasndan sonra, terr rgtnn yayn organ olan ve uydu zerinden yayn yapan ROJ TVde yaynlanan Rojname isimli programa katlarak Abdullah calann saygdeer bir insan olduunu, Krtlerin nderi olduunu, Krt sorununun zmnde rolnn deerlendirilmesi gerektiini belirterek bu kiiyi vd, yine konuma metni ieriinde hkmet ve ordu buna kar duyarl davranrsa bu taleplere duyarl davranlrsa artk bayraklara sarl ya da Kesk zor zerlere (yeil, san ve krmzlara) sarl cenazeler gencecik evlere gitmeyecek diye dnyorum diyerek PKK Terr rgt mensuplarnn cenazelerine sahip kt ve destek vermek suretiyle rgtn propagandasn yapt anlalmakla, zerine atl suu iledii, sann yasad ve blc PKK terr rgtnn propagandasn yapt, eylemine uyan 5237 Sayl TCKnn 220/8 maddesi uyarnca cezalandrlmasna dair aadaki hkm kurulmutur. Hkmn temyiz edilmesi zerine, Yargtay 9. Ceza Dairesi 2007/9370 esas, 2008/617 karar, 9/2007-13584 tebliname numaral dosyada, 4.2.2008 tarihinde yle karar vermitir: () Olay tarihinde yurtdndan ROJ TV adyla uydu zerinden yayn yapan televizyon kuruluunun canl yaynna telefonla katlan sann silahl terr rgtnn amac ve kurucusu Abdullah calann gr ve dncelerinin toplum iinde benimsenmesi, yaylmas ve kklemesini telkin ve tevik edecek ekilde yapt konumann ierii, sann konumu, hitap edilen kitle, yaymlanma amac ile hitap edilen kitle taralndan alglanma biimi de nazara alndnda, dnce ve ifade zgrl kapsamnda kabul edilemeyecei, kullanlmas kiiye grev ve sorumluluk ykleyen bu zgrlklerin demokratik bir toplumda zorunlu tedbirler niteliinde ulusal gvenliin, toprak btnlnn salanmas bakmndan snrlandrlabilecei ve eylemin 3713 Sayl TMKnn 7/2. maddesinde belirlenen terr rgtnn propagandasn yapma suunu oluturaca, sann hukuki durumunun buna gre takdir ve tayini gerektii gzetilmeden su vasfnda yanlgya dlerek yazl ekilde hkm tesisi, kanuna aykr olup, aleyhe temyiz bulunmamas nedeniyle tayin edilen ceza sresi ynnden kazanlm hakk sakl kalmak kaydyla hkmn bu sebepten dolay bozulmasna 4.2.2008 gnnde oybirliiyle karar verildi.
55
zel hayatn gizliliini ihll

MADDE 134. (1)Kiilerin zel hayatnn gizliliini ihlal eden kimse, alt aydan iki yla kadar hapis veya adl para cezas ile cezalandrlr. Gizliliin grnt veya seslerin kayda alnmas suretiyle ihlal edilmesi halinde, cezann alt snr bir yldan az olamaz. (2) Kiilerin zel hayatna ilikin grnt veya sesleri ifa eden kimse, bir yldan yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. Fiilin basn ve yayn yoluyla ilenmesi halinde, ceza yar orannda artrlr.
Kiisel verilerin kaydedilmesi

MADDE 135. (1) Hukuka aykr olarak kiisel verileri kaydeden kimseye alt aydan yla kadar hapis cezas verilir. (2) Kiilerin siyasi, felsefi veya dini grlerine, rki kkenlerine; hukuka aykr olarak ahlaki eilimlerine, cinsel yaamlarna, salk durumlarna veya sendikal balantlarna ilikin bilgileri kiisel veri olarak kaydeden kimse, yukardaki fkra hkmne gre cezalandrlr.
Adil yarglamay etkilemeye teebbs

MADDE 288(1) Bir olayla ilgili olarak balatlan soruturma veya kovuturma kesin hkmle sonulanncaya kadar savc, hakim, mahkeme, bilirkii veya tanklar etkilemek amacyla alenen szl veya yazl beyanda bulunan kii, alt aydan yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr.
Silhl rgt
MADDE 314. (1) Bu ksmn drdnc ve beinci blmlerinde yer alan sular ilemek amacyla, silahl rgt kuran veya yneten kii, on yldan on be yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. (2) Birinci fkrada tanmlanan rgte ye olanlara, be yldan on yla kadar hapis cezas verilir. (3) Su ilemek amacyla rgt kurma suuna ilikin dier hkmler, bu su asndan aynen uygulanr.
Devletin gvenliine ilikin bilgileri temin etme

MADDE 327. (1) Devletin gvenlii veya i veya d siyasal yararlar bakmndan, nitelii itibaryla, gizli kalmas gereken bilgileri temin eden kimseye yldan sekiz yla kadar hapis cezas verilir. (2) Fiil, sava srasnda ilenmi veya Devletin sava hazrlklarn veya sava etkinliini veya asker hareketlerini tehlikeye koymusa mebbet hapis cezas verilir.
56
Yasaklanan bilgileri temin

MADDE 334.
(1) Yetkili makamlarn kanun ve dzenleyici ilemlere gre aklanmasn yasaklad ve nitelii bakmndan gizli kalmas gereken bilgileri temin eden kimseye bir yldan yla kadar hapis cezas verilir. (2) Fiil, Devletin sava hazrlklarn veya sava etkinliini veya asker hareketlerini tehlikeyle kar karya brakm ise faile be yldan on yla kadar hapis cezas verilir.
13. Dosya Ad ODA TV ddianameyi Hazrlayan Savclk stanbul Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme stanbul 16. Ar Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 26 Austos 2011 Dava Konusu Davada yarglanan kiilerin yazlar, konumalar, kitaplar ve yayn faaliyetlerinin ceza yasalar bakmndan su tekil ettii iddia edilmektedir. Deerlendirme Sanklarn tek tek durumlarnn tartld blmlerde de deinilecei gibi iddianamenin 14. -16. sahifelerinde belirtilen haber balklarnn ieriklerinin TCK 216. maddesindeki suu nasl oluturduu hukuki adan analiz edilip aklanmamaktadr. TCKnn 213. -223. maddeleri kamu barna kar sular baln tamaktadr. TCK 216. maddesinde dzenlenen Halk kin ve dmanla tahrik suu ise aleniyet artna baldr ve suun olumas iin aranmas gereken unsurlar vardr. ddianamede 14. -16. sahifede halk kin ve dmanla tahrik etmek amal yrtlen faaliyetler blmnde AHM itihatlar dorultusunda yasallk, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlarnn aranmad, aleniyet kazanm Oda TV internet sitesindeki haberlerle ilgili yargya intikal etmi ve kesinlemi kararlardan sz edilmedii grlmektedir. Bu blmde yer alan konuma ve grmeler kiiler arasnda kamuya ak olmayan ikili grmelerdir ve bu grmelerde sarf edilen szleri aleni szler olarak deerlendirme ve kabul etme olana da bulunmamaktadr. Ancak blm ile ilgili olarak, her bir sann blmnde yer alan anlatm, delil ve deerlendirmeler sonucu
57
TCKnn 216. maddesinin uygulanmasnn istendii anlalmaktadr. ddianamede konuma ve yaynlarla ilgili olarak AHSnin ifade zgrl ile ilgili hkmleri ve AHM itihatlarndan bahsedilmemektedir. Dosya Ayrntlar stanbul Cumhuriyet Basavcl (CMK 250. madde ile yetkili), 26. 08. 2011 tarih ve 2011/605 esas nolu, 2011/425 iddianame nolu iddianame ile Yaln Kk, Hseyin Soner Yaln, Bar Terkolu, Bar Pehilvan, kr Doan Yurdakul, Myesser Uur, Cokun Musluk, Muhammet Sait akr, Ahmet k, Hanefi Avc, Nedim ener, Kaif Kozinolu, klim Ayfer Kaleli hakknda 16. Ar Ceza Mahkemesinde (CMK 250. maddesi ile grevli) dava amtr. Sanklar anlan mahkemede Silahl Terr rgt Kurma ve Ynetme, Silahl Terr rgtne ye Olma, Halk Kin ve Dmanla Alenen Tahrik Etme, Devletin Gvenliine likin Gizli Belgeleri Temin Etme, Aklanmas Yasaklanan Gizli Bilgileri Temin Etme, zel Hayatn Gizliliini hlal Etmek, Hukuka Aykr Olarak Kiiler Verileri Kaydetmek, Adli Yarglamay Etkilemeye Teebbs sularndan yarglanmaktadrlar. Sulamalarn TCKda karl olan maddeler 134, 135, 216., 220., 288., 314, 327, 334tr. Bu blmde 134 sahifelik iddianamede, iddianamenin ifade zgrl konusundaki yaklam dier iddianame ve mahkeme kararlar hakkndaki incelemelerimiz gibi AHS ve AHM itihatlarna uyum/uygunluk asndan incelenecektir. Sanklara atl silahl rgt yneticisi ya da silahl rgt yesi olma sulamalar konusunda herhangi bir deerlendirmede bulunulmayacaktr. ddianamenin 4. sahifesinde ddianamenin bundan sonraki blmleri u balklar altnda ele alnacaktr. dendikten sonra, balklar yle sralanmaktadr: A- TOPLANAN DELLLER B- YRTLEN FAALYETLER 1- Halk Kin ve Dmanla Tahrik Etmek Amal Yrtlen Faaliyetler 2- TSKy Darbe Yapmaya Tevik Etme Amal Yrtlen Faaliyetler 3- PKK Terr rgtne Destek Amal Yrtlen Faaliyetler 4- Siyaset Dnyasna Yn Vermek Amal Yrtlen Faaliyetler a- Ak Partiye Ynelik Yrtlen Faaliyetleri b- CHPye Ynelik Yrtlen Faaliyetler 5- Medya Yaplanmas Faaliyetleri Kapsamnda Halk TV le lgili Faaliyetler 6- Ergenekon Soruturmas ve Dava Srecini Etkilemeye Ynelik Faaliyetler 7- Devlet Gvenliine likin Bilgi ve Belgelerin Temin Edilmesi 8- Kiisel Verilerin Hukuka Aykr Olarak Kaydedilmesi ve zel Hayatn Gizliliini hlal C- PHELLERN RGTSEL KONUMLARI (s. 4-5).
58
Yrtlen Faaliyetler st bal altnda; Halk Kin ve Dmanla Tahrik Etmek Amal Yrtlen Faaliyetler alt bal ile 14. -16. sahifelerde eitli belgelerden ve Oda TV internet sitesinde yaymlanan haberlerin balklarna ve eitli telefon konumalarnn zmlerine yer verilmektedir. Ergenekon Soruturmas ve Dava Srecini Etkilemeye Ynelik Faaliyetler alt bal altnda (s.36) yaplan almalarn Ulusal Medya 2010 dokmannda belirtilen strateji dorultusunda gerekletirildii iddia edilmektedir. Ayn zamanda mamn Ordusu adl rgtsel dokman nitelemesi yaplarak sanklardan Ahmet ka ait kitap almasn rgtsel dokman olarak nitelemektedir (s.36). Ayn niteleme sanklardan Hanefi Avcya ait, Halite Yaayan Simonlar kitab iin de yaplmaktadr. Deerlendirme Bu blmde TCKnn 288. maddesine aykrlk iddiasn destekledii dnlen strateji belgesine ve kitap almalarna yer verilmi olmakla birlikte, adil yarglamann nasl etki altnda tutulmak istendii, bunun mmkn olup olmad ve adil yarglama asndan AHSnin 10/2. maddesinde yer alan yarg gcnn otorite ve tarafszlnn salanmas snrlama ltnn nasl deerlendirildii aklanmamaktadr. Devlet gvenliine ilikin bilgi ve belgelerin temin edilmesi alt bal altnda (s. 36-37) eitli yerlerde bulunduu bildirilen bazlar ilgili kurumlar tarafndan sahte olarak nitelendirilen belgelerle ilgili olarak sanklardan bazlar sulanmaktadr. Deerlendirme Bu bilgi ve belgelerin gazetecilik faaliyeti dnda bulundurulduu ya da bulundurulmad konusu tartlmamaktadr. Bu belgelerle ilgili olarak AHSnin 10/2. maddesinde yer alan snrlama ltlerine ve meru amaca dayanlp dayanlmadnn aklanmad da aklanmamaktadr. Oysa konu lke gvenlii, kamu dzeni ya da kamu gvenlii ise bu dorultuda eitli unsurlaryla konunun akla kavuturulmas gerekmektedir. Sanklarn sulanmas da yasayla ngrlmek, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma gibi AHM tarafndan belirlenen kayt ve artlar ile usullere dayal olarak yaplabilirdi. ddianamede devlet srr ve bu srra bireylerin eriimi konular ve kamunun bilme, renme, gazetecilerin de bu bilgilere ulama ve yayma hak ve grevleri de tartlmamaktadr. Kiisel verilerin hukuka aykr olarak kaydedilmesi ve zel hayatn gizliliini ihlal alt bal altnda AKP milletvekillerine, Diyarbakrda Ermeni Yurttalara Nazl Ilcak ve Gneri Civaolu ile ilgili bilgilere, Ik Koanere ve klim Kalelinin ikametinde bulunduu sylenen baz ses kaytlarnn varlndan sz edilmektedir. Deerlendirmenin sanklarn her biri ile ilgili blmde yaplaca belirtilmektedir (s.38).
59
Deerlendirme Bu blmde deinilen konu da AHSnin 8. maddesinde yer alan zel hayatn korunmas maddesi ile ilgili olabilir. Ancak konuya AHS balamnda yaklalmad, konu hakknda hak ve zgrlklerden AHM itihatlarndan sz edilmedii grlmektedir.
13/ aDosya Ad YALIN KK Prof. Dr. Yazar Deerlendirme Yaln Kk ile ilgili atl sular, Kkn eitli kiilerle yapt telefon konumalarna, ilikilerine ve kendisinin yazd notlarna dayandrlmaktadr. fade zgrl bakmndan bakldnda sz gelimi halk kin ve dmanla tahrik suunun hangi konuma ve yazlarnda, hangi unsurlaryla olutuu gsterilmemektedir. Dolaysyla tartma somut konuma ya da yazl metin ierii zerinden yaplamamaktadr. ddianamede, AHM itihatlaryla oluturulmu, ifade zgrl bakmndan temel olan, yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlarnn yer almad ve tartlmad; bir btn olarak sann yaz ve szlerinin hem ierik olarak ne olduunun gsterilmedii hem de balamnn (nerede, kim, nasl, neden konumu ve veya yazm)analiz ve tartlmasnn yaplmad, bu konuma ve grmelerin hangi yasaya dayal olarak su olarak nitelendii ve neden bu ekilde deerlendirildii AHM itihatlar gzetilerek gsterilmemektedir. Dosya Ayrntlar phelilerin rgtsel konumlar bal altnda phelilere atl sularla ilgili delillere yer verilmi ve atl sularn ne olduu belirtilmitir. Yaln Kk ile ilgili blm 39. -50. sahifelerdedir. Bu blmde telefon konumalarnn zmleri ve Yaln Kkn notlar yer almaktadr. Telefon grmeleri ve notlardan hareketle, 49. ve 50. sahifelerde yle denmitir: Yukarda ayrntlaryla sunulan btn bilgi ve belgelerdeki delillere gre pheli Yaln Kkn; -Ergenekon Silahl Terr rgt yneticisi olduu, rgtn genel stratejileri ve amalar dorultusunda dier rgt yelerini talimatlarla ynlendirdii, -Kaos ortam oluturmak amacyla halk kin ve dmanla tahrik ettii, -Devletin gvenlii veya i ve d siyasal yararlar bakmndan nitelii itibaryla gizli kalmas gereken bilgileri temin ettii, -Yasaklanan bilgileri temin ettii, -Adil yarglamay etkilemeye teebbs ettii,
60
-rgt yneticisi sfatyla dier phelilerin ilemi olduu zel hayatn gizliliini ihlal ettii anlalmakta, zerine atl eylemlerine uyan; TCK.nn 314/1., TMKnn 5. maddeleri, TCK.nn 216/1., 327/1., 334/1. ve 288. maddeleri, TCKnn 314/3. ve 220/5. maddeleri delaletiyle TCKnn 134/1. maddeleri gereince cezalandrlmas ve hakknda TCKnn 53. ve 58/9. maddesinin uygulanmas talep edilmitir.
13/ bDosya Ad HSEYN SONER YALIN Oda TV Sahibi- Gazeteci Deerlendirme ddianamede, ifade zgrl ile dorudan ilgili olan halk kin ve dmanla alenen tahrik, adil yarglamay etkilemeye teebbs gibi sularn yasallk, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlar asndan deerlendirmesi yaplmamaktadr. Halk nasl tahrik ettii ve hangi szlerle ve hareketlerle bunu gerekletirdii, ne zaman yapt, nasl yapt aklanmamaktadr. ddianamede AHS ve AHM itihatlarndan sz edilmemektedir. Oda TVde yaynlanan haber ve yaynlarla ilgili olarak dava alp almad, haber ve yazlarn su tekil edip etmedii, ettii iddia ediliyorsa ne ekilde, nasl tekil ettii iddianamede aklanmamaktadr. Dosya Ayrntlar Hseyin Soner Yaln hakkndaki iddialar, iddianamenin 50.-65. sahifelerinde yer almaktadr. Soner Yaln ile eitli kiilerin telefon konumalar ve mail yazmalar ile Hanefi, Nedim, Sabri Uzun, Hocadan notlar gibi dokmanlardan ve Oda TV internet sitesinde yaynlanan haber ve yazlarn balklarna yer verilmektedir. rnein ddianamenin 54. sahifesinde, Hseyin Soner Yalnn imtiyaz sahibi olduu Oda TV isimli internet sitesinde yaynlanan haberlere bakldnda; bir taraftan PKK terr rgt elebann bir ksm aklamalarn halk sokaa dkmek amal yaynladklar, dier taraftan da lkemizde sanki bir i sava varm algs oluturmay hedefledikleri anlalmtr. Bu kapsamda soruturma dosyasnda yer alan haber tespit tutana ve eklerine bakldnda; Oda TV isimli internet sitesinde; calan Diyarbakrdaki Krtlere, Msrdaki Gibi Sokaa kn DediTrkiyede Sava m Var, Birileri Sava Hazrl m Yapyor, Yaananlar Neyin Provas,elebi Efendiden 2010 Tahmini balkl ve benzer haberler yapld grlmtr denmektedir. 56. Sahifede de Oda TV de yaynlanan baz haber ve yaz balklarna yer verilmekte ve yle denmektedir: Yine bu kapsamda soruturma dosyasnda yer alan haber tespit tutana ve eklerine bakldnda; Hseyin Soner Yalnn imtiyaz sahibi olduu Oda TV isimli internet sitesinde; Orduya Kar Yeni Bir Komplo mu, Orduya Kar Vietnam Taktii, TSK Amerikanc Darbeye Kar kabilecek mi, TSKya Saldrlar Bitti mi, te Aama Aama TSKnn Tasfiye Projesi, Hedefte Ya Kararlar m Var, Askeri uraya Darbe mi Yaplyor,
61
Hkmet TSK inde Darbeye mi Hazrlanyor, AKP Genelkurmay Delloya Davet Ediyor, AKPnin Seim Kart Yine Asker, te Orduya Yaplan Komplonun Belgesi, Babua Gen Subaylar Rahatsz m diye Sorduk, Genelkurmay Bakan Sank Olur mu, Camiyi Bombalayacak Orduyu Lavedelim; Yerine slam Ordusu Kuralm Ne Dersiniz balkl onlarca yazlar yaynland, bu yazlarn ieriklerine bakldnda, balklarndan da anlalaca zere TSKy darbe yaplmas ynnde tahrik edici ifadeler ierdii anlalmtr. Oda TV yaynlaryla ilgili yine 56 ve 57. sahifelerde haber ve balklar ve yazlara deinilmektedir: Soner Yalnn imtiyaz sahibi olduu ODA TV isimli internet sitesinde yaynlanan haberlere bakldnda; Yaln Kkn bu talimatlarnn aynen yerine getirildii, PKK terr rgt elebasnn yapt hemen hemen her aklamasna haber deeri atfedilerek yer verildii, bu haberlerin verili ekline bakldnda, terr rgt elebasn eli kanl bir katil deil de sanki bir sivil toplum rgt lideriymi gibi masumane bir grnt ile lanse edilmeye alld, bylelikle terr rgt elebasnn aklamalar ve sylemlerinin kamuoyunda kabul ettirilmeye ve normalletirilmeye alld anlalmtr. Bu kapsamda soruturma dosyasnda yer alan haber tespit tutana ve eklerine bakldnda; Hseyin Soner Yalnn imtiyaz sahibi olduu Oda TV isimli internet sitesinde; calanla Artk Siyasiler Gryor, calan Ergenekon Konusunda zeletiri Yapt, calandan zr Dile Babakan!, calan Yakalanmasa Dnya Kupasn Nerede zleyecekti, calann Aklamalar ok Tartlacak, calan Cemil peki Defilesi Hakknda Ne Dnyor, calan Baykal Komplosuna Ne Dedi, calan Erdoan Nasl Zorluyor, calandan Devlet Baheliye Destek, calan Genelkurmaya Ne Yazd, Kldarolunun Rakibi Baykal Deil calandr, calann Son Aklamalarnn ifrelerini zyoruz, calan Babakan ile Ayn Fikirde, Mayn Tartmasna calan da Katld balkl ve benzer haberler yapld grlmtr. Adil yarglamay etkilemeye teebbs sulamas bakmndan iddianamenin 60. ve 61. sahifesinde yle denmektedir: Soner Yalnn talimatlaryla Oda TV isimli internet sitesinde birok haber yaynland tespit edilmitir. Bu kapsamda soruturma dosyasnda yer alan haber tespit tutana ve eklerine bakldnda; Soner Yalnn imtiyaz sahibi olduu Oda TV isimli internet sitesinde; Hkimler Ergenekon Davasndan ekilecek mi, Ergenekon Savclar ya Hukukun Hsini Bilmiyorlar ya da Savruklar, te Polis indeki alma Gruplarnn Belgesi, Kafes Eylem Plann Polis mi Hazrlad, Mahkeme 51. DVD Krk dedi; Polis apkadan Salam DVD kard, Ergenekon Savclar Neden flas Edecek, Ergenekon Savclar Kaybetti Uur Dndar Kazand, Balyoz ddianamesini Polis mi Yazd, Ergenekon Mahkemesi Error Veriyor balkl ve benzer onlarca haberler yapld tespit edilmitir. Soner Yaln tarafndan verilen rgtsel talimatlarn bulunduu Soner Beyden Gelen balkl belgede ise; Silivriyi ne l de takip ediyoruz, isteklerine cevap verebiliyor muyuz? Ergenekon Savclar ve Polisler hakknda gelen her Haberi deerlendirelim. Ergenekon Hkim ve Savclarnn iftar yemei gibi salam bilgiler gelmiyor yazl olduu grlmtr.
62
Soner Yalnn Ergenekon Hkim ve Savclarnn iftar yemei gibi salam bilgiler gelmiyor diyerek bahsettii fotoraflarn stanbul Cumhuriyet Basavclnda (CMKnn 250. Maddesi ile Yetkili Blm) grevli hkim ve savclar ile baz Emniyet grevlilerinin yemek yerken ekilmi fotoraflar olduu ve Oda TV isimli internet sitesinde Bu Fotoraflar Olay Yaratacak balkl haberle birlikte yaynland anlalmtr. ddianamenin 65. sahifesinde Soner Yalna atl su ve uygulanmas istenen yasa maddeleri yer almaktadr: yle: Yukarda ayrntlaryla sunulan btn bilgi ve belgelerdeki delillere gre pheli Hseyin Soner Yalnn; -Ergenekon Silahl Terr rgtnn amalar dorultusunda, medya imknlarn kullanarak kara propaganda ve toplumu yanl bilgilendirme faaliyetlerini icra ettii, bu amala dier rgt yesi phelileri talimatlaryla ynlendirdii, -Kaos ortam oluturmak amacyla halk kin ve dmanla tahrik ettii, -Devletin gvenlii veya i ve d siyasal yararlar bakmndan nitelii itibaryla gizli kalmas gereken bilgileri temin ettii, -Yasaklanan bilgileri temin ettii, -Adil yarglamay etkilemeye teebbs ettii, -zel hayatn gizliini ihlal ettii, -Kiisel verileri hukuka aykr olarak kaydettii anlaldndan, zerine atl eylemlerine uyan; TCKnn, 314/2., Terrle Mcadele Kanununun 5. maddeleri gereince, TCKnn 216/1., 327/1., 334/1., 288,. 134/1. ve 135. maddeleri uyarnca cezalandrlmas ve hakknda TCKnn 53. ve 58/9. maddelerinin uygulanmas talep edilmitir.
13/cDosya Ad BARI PEHLVAN Gazeteci, Oda TV Genel Yayn Ynetmeni Deerlendirme ddianamede sann halk nasl, ne zaman, hangi sz ve hareketlerle tahrik ettii; adil yarglamay etkilemeye nasl teebbs ettii, bu konularla ilgili olarak soruturma ve davalar alp almad, almsa nasl sonulandna dair bilgiler yer almamaktadr. Sankla ilgili blmde hangi paragrafta hangi su iin sulamada bulunduu aka gsterilmemektedir. TCK 216. madde ile ilgili hangi anlatmn delil olarak kabul edilecei tartmaya elverili aklkta ortaya konmamaktadr. 288. maddenin uygulanmas istenen sz, hareket ve fiillerin neler olduu gsterilmemektedir. Ceza Kanununda kara propaganda suu varsa bunun gsterilmesi gerekir. Yasayla ngrlme bakmndan hangi yasann hangi maddesinde kara propaganda suunun olduunun bilinmesi gerekir. Ayn ekilde toplumu yanl bilgilendirme suu diye bir su tr
63
varsa bunun da yasa ve maddesiyle gsterilmesi gerekir. AHS 7. maddesi ve Anayasann 38. maddesi bunu gerektirir. ddianamede, AHS ve AHM itihatlar karsnda, dier sanklarla ilgili blmde de gsterildii gibi yasallk, meru ama ve demokratik toplumda gereklilik/zorunluluk unsurlar bakmndan uyum/uygunluk sorunlar grlmektedir. Bar Pehlivan ile ilgili iddialar, iddianamenin 66. -73. sahifelerinde yer almaktadr. eitli telefon konumalar kaytlar ve Hocadan notlar balkl belgede yazlanlar iddialara kant olarak gsterilmektedir. Ayrca devam eden Ergenekon davasn etkilemek iin alma yaptna dair de 70. ve 71. sahifelerde kendi aralarndaki konuma, grme ve yazmalara, yarg ve savclara ait fotoraflara ve bu fotoraflarn Oda TVde yaynlanmasna yer verilmektedir. Ayrca bilgisayarlarda yaplan incelemelerde bulunduu iddia edilen MT ve Genelkurmaya ait olduu bildirilen ve MTin 1990 ylnda sahte olarak nitelendirdii, Genelkurmayn da kendilerine ait olmad, 5 adet belgeden 72. sahifede sz edilmektedir. ddianamede 73. sahifede Bar Pehlivann suunun ne olduu ve hangi yasalara gre cezalandrlmasnn istendii yazldr. yle: Yukarda ayrntlaryla sunulan btn bilgi ve belgelerdeki delillere gre pheli Bar Pehlivann; - Ergenekon Silahl Terr rgt yesi olduu, pheliler Yaln Kk ve Soner Yalndan alm olduu rgtsel talimatlarla rgtn ama ve stratejileri dorultusunda faaliyet yrtt, medya imknlaryla kara propaganda ve toplumu yanl bilgilendirme faaliyetlerini icra ettii, -Kaos ortam oluturmak amacyla halk kin ve dmanla tahrik ettii, -Adil yarglamay etkilemeye teebbs ettii, -zel hayatn gizliini ihlal ettii anlaldndan, zerine atl eylemlerine uyan; TCKnn 314/2., Terrle Mcadele Kanununun 5. maddeleri, TCKnn 216/1., 288/1. ve 134/1. maddeleri gereince cezalandrlmas ve hakknda TCK.nn 53. ve 58/9. maddesinin uygulanmas talep edilmitir.
13/dDosya Ad BARI TERKOLU Gazeteci, Oda TV Haber Mdr Deerlendirme Bar Terkoluna yneltilen halk kin ve dmanla tahrik suu asndan 74. sahifede TCK 216. maddesinin uygulanmasnn istendii sonucunu yorumla karabileceimiz, calan Diyarbakrdaki Krtlere, Msrdaki gibi sokaa kn dedi balkl yaz ierii iddianamede yer almamakta, balam tartma konusu yaplmamaktadr. Sank Oda TVnin haber mdrdr. Sann durumuyla ilgili olarak (ifade zgrl asndan) AHS ve AHM itihatlarndan sz edilmemektedir ve AHM itihatlarnda izlenen yasayla ngrlmek, meru ama, demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlarnn dikkate alnmad grlmektedir.
64
Dosya Ayrntlar Bar Terkolu hakknda rgt yelii ve halk kin ve dmanla alenen tahrik suundan dava almtr. ddianamenin 73. - 80. sahifelerinde hakkndaki sulamalara yer verilmektedir. rnein 74. sahifede, Oda TV isimli internet sitesinde yaynlanan haberlere bakldnda; bir taraftan PKK terr rgt elebasnn bir ksm aklamalarn halk sokaa dkmek amal haber yaptklar, dier taraftan da lkemizde sanki bir i sava varm algs oluturulmay hedefledikleri anlalmtr. Oda TV isimli internet sitesinde yaynlanan yukardaki blmlerde ieriinden ayrntl olarak bahsedilen calan Diyarbakrdaki Krtlere, Msrdaki Gibi Sokaa kn Dedi balkl haberle ilgili pheliler Bar Terkolu ile Bar Pehlivann yapm olduklar telefon konumalarnda da halkn bir an evvel sokaa dklmesi ynnde beklentilerinin olduu aka anlalmtr. Bahse konu (Tape No:15834) 04. 02. 2011 gn Saat:15.35de Bar Terkolu ile Bar Pehlivann arasnda geen telefon grmesinin ayrntlarna Bar Pehlivann pheli konumu anlatlrken yer verilmi grmede Bar Terkolunun calan Krtlere unu nerdi Diyarbakr Kahire Olsun dedii, Bar Pehlivann yle verelim deil mi dedii tespit edilmitir eklinde bir sulamada bulunulmaktadr. Ayrca gazetecilerin Oda TVde haberlerin nasl verilecei ve ne deneceine dair kendi aralarndaki telefon konumalarndan sonra Oda TVde yaynlanan haberlerden rnekler verilerek gazeteciler arasndaki konuma ve grmelerin rgtsel iliki olduu sonucuna varlmaktadr. Mesela 76. sahifede yer alan savc Zekeriya z ile ilgili Oda TVde yaynlanan Zekeriya z bu habere isyan edecek balkl (s.76) yaz ncesi Bar Terkolu ile Bar Pehlivan arasndaki iki Oda TV grevlisi arasndaki konuma sulama konusu yaplmaktadr. ddianamede su ve uygulanmas istenen yasa maddeleri yledir: Yukarda ayrntlaryla sunulan btn bilgi ve belgelerdeki delillere gre pheli Bar Terkolunun; -Ergenekon Silahl Terr rgt yesi olduu, pheliler Yaln Kk ve Soner Yalndan alm olduu rgtsel talimatlarla rgtn ama ve stratejileri dorultusunda faaliyet yrtt, medya imknlaryla kara propaganda ve toplumu yanl bilgilendirme faaliyetlerini icra ettii,-Kaos ortam oluturmak amacyla halk kin ve dmanla tahrik ettii anlaldndan, zerine atl eylemlerine uyan; TCK.nn, 314/2., Terrle Mcadele Kanununun 5. maddeleri, TCK.nn 216/1. maddesi gereince cezalandrlmas ve hakknda TCKnn 53. ve 58/9. maddelerinin uygulanmas talep edilmitir.
65
13/ eDOSYA ADI AHMET IK Gazeteci Deerlendirme mamn Ordusu yaynlam bir kitap tasladr. ddianamede bu kitap taslann toplatlmas ve ierii ile ilgili ifade zgrl tartmas yaplmam ve bu alma rgtsel dokman olarak deerlendirilmi ve nitelenmitir. Oysa bu taslan toplatlmas srecinde btn basn dnyas, Trkiyede ve Trkiye dnda yaymlanmam kitabn toplatlmas sorununu tartmtr. Ahmet k ile ilgili blmn hibir yerinde dier sanklarla ilgili blmlerde olduu gibi ifade zgrl sorunu tartlmam ve aklanan dncelerin, yaplan haberlerin ve uygulanan ve uygulanmas istenen yaptrmlarn, AHS ve AHM itihatlar asndan yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlar asndan deerlendirmesi yaplmamtr. Ayrca iddianame tarafndan rgt yesi olmad kabul edilen Ahmet k ile ilgili olarak TCK 220/7. maddede yer alan (7) rgt iindeki hiyerarik yapya dhil olmamakla birlikte, rgte bilerek ve isteyerek yardm eden kii, rgt yesi olarak cezalandrlr. eklindeki normu ve verilecek cezay gsteren 314/2. maddedeki (2) Birinci fkrada tanmlanan rgte ye olanlara, be yldan on yla kadar hapis cezas verilir. eklindeki dzenlemeyi yasalarn ngrlebilirlii ve hukukun stnl ilkesine uygunluu asndan tartmamaktadr. Yasa d rgt yelii suunu ilemek ile kitap yazma ve kitap ieriikitapta dile getirilen grler- arasndaki ilikinin temellendirilmesi gerekmektedir. Bilerek ve isteyerek yardm fiilinin gerekten bilerek ve isteyerek (kasten) gerekletirilmi olduunun ve ne ekilde gereklemi olduunun gsterilmesi gerekir. Dosya Ayrntlar Ahmet k ile ilgili iddialar iddianamenin 80. - 85. sahifelerde yer almaktadr. 80. sahifede yle bir deerlendirmede bulunmaktadr: Ulusal Medya 2010 isimli rgt dokmannda STRATEJ bal altnda, Operasyon srecini yrten kurumlara mensup olup tezlerimize ve faaliyetlerimize destek veren, kamuoyunun yakndan tand ve gvendii kiilere, Ergenekon ve benzeri davalarn tertip olduu ynnde aklama ve yayn yaptrlmas iin bilgi, belge ve teknik destek salanmaldr.eklinde bir stratejinin yazd grlmtr. Oda TV ve phelilerden ele geirilen delillere bakldnda bu stratejinin aynen uyguland ve bu kapsamda Ahmet ka mamn Ordusu isimli rgtsel dokmann hazrlatld, ancak elde edilen delillerden Ahmet ka hazrlatlan rgtsel dokmann kitap olarak Emniyet Mdr Sabri Uzun ismi ile yaynlatlmasnn planland anlalmtr. ddianamede yer alan bu planlama dorultusunda kitap almasnn yapld iddia edilmektedir. ddianamenin 81. sahifesinden balayarak bu iddia mamn Ordusu kitap taslandan alntlarla gsterilmeye
66
allmaktadr. 81. - 83. sahifelerde yle denmektedir: Kitap olarak yaynlanmas planlanan rgtsel almann, rgtn temel dokmanlarndan olan ve son srete rgtn medya yaplanmasn yeniden ekillendirmek amacyla hazrlanan ULUSAL MEDYA 2010 dokmannda belirtilen stratejiler dorultusunda hazrland anlalmtr. Kitap olarak yaynlanmas planlanan rgtsel almann, Ergenekon davasnn hukuki bir dava olmaktan te siyasal bir dava olduu, TSK ve Yksek Yarg bata olmak zere Anayasal kurumlarn hedef alnd tezleri ilenerek davann kamuoyunda inanlrln ortadan kaldrmaya ynelik toplumu yanl bilgilendirme yaplmas amalanmtr. Bu kitap almasnda; hukuki erevede ve bugne kadar phelilerden ele geirilen somut delillerle yrtlmekte olan Ergenekon soruturmas ve kovuturmasnn, Glen cemaati tarafndan yrtlen bir tertip ve dzmece olduunun ilendii, bylelikle soruturmay yrten kurum ve alanlarna ar iftiralarda bulunarak kamuoyundaki gvenilirliklerinin ortadan kaldrlmaya alld ve nihai olarak davann kymetsizletirilmesinin hedeflendii anlalmtr. Ayrca kitap olarak yaynlanmas planlanan rgtsel alma ile Emniyet Tekilatnn cemaat tarafndan ele geirildii ve Trk Silahl Kuvvetlerinin karsnda alternatif silahl bir g oluturulduu ne srerek devletin kurumlar arasnda atma karmay hedefledii grlmtr. Yukarda belirtilen amalarn yan sra sz konusu rgtsel dokmann 12 Haziran 2011 tarihinde yaplacak olan genel seimler ncesi yaynlanmas planlanarak, genel seimler ncesi lke gndemini etkilemeyi ve ynlendirmeyi amalad grlmtr. Kitap olarak yaynlanmas planlanan rgtsel alma ile Ergenekon Silahl Terr rgtnn ama ve hedefleri dorultusunda propaganda yapld, bu kapsamda zellikle devam etmekte olan dava srecini etkileyerek ve ynlendirerek adil yarglamay etkilemeye teebbs edildii anlalmtr. Sonu olarak; Ahmet k alnan ifadesinde her ne kadar mamn Ordusu balkl rgtsel dokman kendi bana hazrladn beyan etmise de; gerek Oda TVden ele geirilen rgtsel notlar ve rgtsel dokmandaki notlar, gerek Ahmet ktan ele geirilen taslaklardaki notlar ve soruturma kapsamnda elde edilen dier deliller, mamn Ordusu balkl rgtsel dokmann sadece Ahmet k tarafndan oluturulmadn, Ergenekon Silahl Terr rgtnn talimatlar ve ynlendirmeleri dorultusunda dier phelilerle birlikte hazrlanan bir kitap almas olduunu ortaya koymaktadr. ddianamenin 84. ve 85. sahifelerinde ise u deerlendirme yaplmakta ve Ahmet kn TCKnn birka maddesinden cezalandrlmas istenmektedir:
67
phelinin, Ergenekon Silahl Terr rgtnn ama ve hedeflerine uygun olarak, dava srecini olumsuz etkilemek ve ynlendirmek amacyla, rgtn gncel medya stratejisini ortaya koyan Ulusal Medya 2010 dokmannda belirtilen stratejiler dorultusunda Sabri Uzun adyla yaynlanmas planlanan mamn Ordusu isimli rgt dokmann yazlmasnda grev almtr. Bu srete Ahmet kn, Hseyin Soner Yalnn talimat ve Nedim enerin ynlendirmesi dorultusunda hareket ettii belirlenmitir. 12 Haziran 2011 tarihinde yaplacak olan genel seimler ncesi yaynlanmas planlanarak, genel seimler ncesi lke gndemini etkilemeyi ve ynlendirmeyi amalad da anlalmtr. Yukarda ayrntlaryla sunulan btn bilgi ve belgelerdeki delillere gre pheli Ahmet kn; Ergenekon Silahl Terr rgtnn hiyerarik yaps ierisinde bulunmamakla birlikte, rgtn ama ve faaliyetleri dorultusunda rgtsel dokman hazrlayarak rgte yardm ettii anlalmakla, zerine atl eylemlerine uyan; Trk Ceza Kanununun 220/7., 314/3. maddeleri delaletiyle TCKnn 314/2. maddesi ve Terrle Mcadele Kanununun 5. maddesi gereince cezalandrlmas ve hakknda TCK.nn 53. ve 58/9. maddelerinin uygulanmas talep edilmitir.
13/fDosya Ad HANEF AVCI Emekli Emniyet Mdr Deerlendirme Hanefi Avc ile ilgili iddialar da yazd Halite Yaayan Simonlar adl kitabna odaklanarak dile getirilmektedir. ddianamede hibir ekilde bu kitap zelinde ifade zgrlnden, AHS ve AHM itihatlarndan sz edilmemektedir. Hanefi Avcnn bir silahl rgtn yesi olduu iddia edilmemekte ve fakat rgt yesi olmad halde rgte bilerek ve isteyerek yardm ettii iddiasyla cezalandrlmas istenmektedir. Btn ilikinin kitap yaynndan ibaret olduu iddia edilmektedir. Uygulanmas istenen yasa maddeleri asndan iddianamede bir belirlemede bulunulmad, AHM itihatlarnda izlenen yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gereklilik ilkelerinin ilenmedii ve bu yolda deerlendirmelerin iddianamede yer almad tespit edilmektedir. Dosya Ayrntlar Sanklardan Hanefi Avc, Halite Yaayan Simonlar adl kitabn yazardr. ddianamenin 85.-97. sahifelerinde, Ergenekon Silahl Terr rgtnn Talimat Ve Ynlendirmeleriyle Halite Yaayan Simonlar simli Kitabn Yazdrlmas blm u ekildedir: Hanefi Avcnn,
68
- Ulusal Medya 2010 rgt dokmannda belirtilen kamuoyunun yakndan tand ve gvendii kiilere, Ergenekon ve benzeri davalarn tertip olduu ynnde aklama ve yayn yaptrlmas eklindeki strateji kapsamnda; Ergenekon Silahl Terr rgtnn talimat ve ynlendirmeleri ile Halite Yaayan Simonlar isimli kitab yazd, kitapta sank Dou Perinekin etkisi ve ynlendirmelerinin olduu, -Kitabn birinci ve ikinci blmnde birok dnce ve gr ayrlklarnn olduu, kitapta Hanefi isimli rgtsel notta belirtilen talimatlarn aynen yerine getirildii, - Oda TVden ele geirilen kitabn dijital halinin kitap yaynlanmadan 6 (alt) gn nce Oda TVye geldii ve Oda TV alanlarnn kontrolnden getii, kitabn dijital hali ile baslm hali arasnda farkllklarn olduu, -Kitabn ikinci blmnn Hanefi Avc tarafndan kaleme alnmad, ODA TVde ele geirilen rgtsel notlarda belirtildii gibi tamamen Ergenekon Silahl Terr rgtnn talimat ve ynlendirmeleri ile referandum ncesi milli iradeyi etkilemek, Ergenekon soruturmasn ve dava srecini boa karmak ve davann kamuoyunda inanlrln ortadan kaldrmak, soruturma savclarnn ve kolluk grevlilerinin gvenirliini mesnetsiz iddialar ile zedelemek ayrca kovuturmalar yrten mahkemeleri bask altna alp yryen davalar etki altna almak amacyla hazrland, -Ergenekon Silahl Terr rgtnn talimatlarnn Nedim enerin ynlendirmeleriyle Hanefi Avcya aktarld, ayrca Hanefi Avcnn Nedim ener ile gemie dayal samimi ilikisinin olduu telefon grmelerinden ve dier delillerden anlalmtr. Hanefi Avcnn, Hseyin Soner Yalnn talimat ve Nedim enerin ynlendirmesi dorultusunda hareket ettii ve 12 Eyll 2010 tarihinde yaplan referandum ncesi lke gndemini etkilemeyi ve ynlendirmeyi amalad anlalmtr. Yukarda ayrntlaryla sunulan btn bilgi ve belgelerdeki delillere gre pheli Hanefi Avcnn; Ergenekon Silahl Terr rgtnn hiyerarik yaps ierisinde bulunmamakla birlikte, rgtn ama ve faaliyetleri dorultusunda rgtsel dokman hazrlayarak rgte yardm ettii anlalmakla, zerine atl eylemlerine uyan; Trk Ceza Kanununun 220/7., 314/3. maddeleri delaletiyle Trk Ceza Kanununun 314/2. maddesi ve Terrle Mcadele Kanununun 5. maddesi gereince cezalandrlmas ve hakknda TCK.nn 53 ve 58/9. maddelerinin uygulanmas talep edilmitir.
69
13/gDosya Ad NEDM ENER Gazeteci Deerlendirme Nedim enerin Hseyin Soner Yalnn talimat ile Ahmet k mamn Ordusu, Hanefi Avcy Halite Yaayan Simonlar kitaplarnn yazlmas konusunda ynlendirdii iddia edilmektedir. rgt yesi olmamakla birlikte rgte yardm etme suundan rgt yesi gibi cezalandrlmas istenmektedir. Uygulanmas istenen maddelerin yasallk, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlar asndan tartmas yaplmamaktadr. Her iki kitabn hazrlanmasnda grev ald iddia edilmekte ancak bu kitaplarn ve iddiaya gre katks ile hazrlanan kitaplarn ieriinin su tekil edip etmedii tartlmamaktadr. Kitaplar piyasada satlmaktadr. Nedim enerin rgtsel hiyerari iinde olmad kabul edilmektedir. Ancak rgte bilerek ve isteyerek yardm ettii sonucuna nasl ulaldnn izah gerekmektedir. Yasa maddesinin belirsizlii, genilii herkesi sulama altnda brakabilir zellik tamaktadr.Yasann ak, net ve ngrlebilir nitelikten yoksun oluu insanlarn niyetlerinin sorgulanr hale gelmesine yol aabilir ya da masumiyetin ispatnn kiiye(sana) yklenmesi gibi ceza hukukunun evrensel ilkelerinin ters yz edilmesi sonucunu dourabilir. Dosya Ayrntlar Nedim ener ile ilgili iddialar iddianamenin 97. -105. sahifelerinde yer almaktadr: Ergenekon Silahl Terr rgtnn Ama Ve Hedeflerine Uygun Olarak Halite Yaayan Simonlar Kitabnn Hazrlanmasnda Grev Aldn Gsteren Deliller: () Bu tespitlere bakldnda Nedim enerin gazetedeki kesinde Halite Yaayan Simonlar kitabndan alnt yaptn belirterek yazd ksmlarn kitabn baslm halinden deil de taslak halinden alnt yapt aka anlalmaktadr. Dolaysyla bu tespitlerde Halite Yaayan Simonlar isimli kitabn ikinci blmnn Oda TVden ele geirilen notlarda belirtildii gibi Ergenekon Silahl Terr rgtnn talimat ve ynlendirmeleri ile hazrlandn ve bu faaliyetlerde Nedim enerin, Hanefi Avc ile irtibat saladn ve ynlendirdiini aka gstermektedir. mamn Ordusu simli rgtsel Dokmann Yazdrlmasnda Grev Aldn Gsteren Deliller Sabri Uzun isimli Word belgesinde; Sabrinin kitap konusunda ekincesi var ikna etmeye alalm, kitab seimden nce yetimeli. Nedim Ahmet kla bu konuda grsn, kitaba alrken cesur olun. karma ve ekleme yapmaktan ekinmeyin. Bu kitap Simondan daha kapsaml olmal. Nedimi kutlarm. Ahmeti altrsn. Hanefi kacak ve size katlacak. Emin ve Sabriye moral verin. Sabri adyla kmasna zorlayn. abuk olmas art. Seimden nce yetisin eklinde notlarn yazl olduu tespit edilmitir.
70
Bilirkiilerce incelemesi yaplan bahse konu Word dosyasnn teknik zelliklerine bakldnda 20. 12. 2010 11:29 tarihinde Soner isimli kullanc tarafndan oluturulduu tespit edilmitir. Bu balamda bahse konu notlarn Hseyin Soner Yaln tarafndan hazrland ve Nedim enere rgtsel talimatlar verildii anlalmtr. Dier taraftan pheli Nedim ener ifadesinde Ulusal Medya 2010 isimli rgt dokman ve dokmanda belirtilen rgt stratejileri hakknda herhangi bir bilgisinin olmadn beyan etmise de; ULUSAL MEDYA 2010 rgt dokmannda Operasyon srecini yrten kurumlara mensup olup tezlerimize ve faaliyetlerimize destek veren, kamuoyunun yakndan tand ve gvendii kiilere, Ergenekon ve benzeri davalarn tertip olduu ynnde aklama ve yayn yaptrlmas iin bilgi, belge ve teknik destek salanmaldr eklinde belirtilen strateji kapsamnda eski emniyet mdrleri Hanefi Avc ve Sabri Uzun ile irtibata getii, Hanefi Avc adyla yaynlanan Halite Yaayan Simonlar isimli kitabn yazm aamasnda grev ald, yine Sabri Uzun adyla Halite Yaayan Simonlar benzeri yeni bir kitap almas yapt anlalmtr.() Yukarda ayrntlaryla sunulan btn bilgi ve belgelerdeki delillere gre pheli Nedim enerin, Ergenekon Silahl Terr rgtnn ama ve hedeflerine uygun olarak, dava srecini olumsuz etkilemek ve ynlendirmek amacyla, rgtn gncel medya stratejisini ortaya koyan Ulusal Medya 2010 dokmannda belirtilen stratejiler dorultusunda Hanefi Avc ismiyle yaynlanan Halite Yaayan Simonlar isimli kitabn yazlmasnda ve Sabri Uzun adyla yaynlanmas planlanan mamn Ordusu isimli rgt dokmann hazrlanmasnda grev almtr. Bu srete Nedim enerin, Hseyin Soner Yalnn talimat ile Hanefi Avc ve Ahmet k ynlendirdii belirlenmitir. Yukarda ayrntlaryla sunulan btn bilgi ve belgelerdeki delillere gre pheli Nedim enerin; - Ergenekon Silahl Terr rgtnn hiyerarik yaps ierisinde bulunmamakla birlikte, rgtn ama ve faaliyetleri dorultusunda rgtsel dokman hazrlama amal rgte yardm ettii anlalmakla, zerine atl eylemlerine uyan; Trk Ceza Kanununun 220/7, 314/3. maddeleri delaletiyle Trk Ceza Kanununun 314/2. maddesi ve Terrle Mcadele Kanununun 5. maddesi gereince cezalandrlmas ve hakknda TCK.nn 53 ve 58/9. maddelerinin uygulanmas talep edilmitir.
13/ hDosya Ad KAF KOZNOLU (Yaamn yitirdiinden deerlendirme yaplmamaktadr)
71
13/ Dosya Ad KR DOAN YURDAKUL Gazeteci Deerlendirme Doan Yurdakula rgt yelii (TCK 314/2), halk kin ve dmanla tahrik (TCK 216. madde) ve adil yarglamay etkilemeye teebbs (TCK 288. madde) sulamalar yneltilmektedir. Sann Yaln Kk, Soner Yaln ve dosyada kendisiyle ilikileri bulunan kiilerle ilikisinin yasad silahl bir rgtn yelerinin birbirleriyle ilikisi trnden rgtsel iliki olduunun kantlanmas gerekmektedir. ddianamede yer verilen bilgilerin ve gsterilen kantlarn yasa d silahl bir rgtn yeliinin mi kantlardr yoksa atl dier sularn m, bu konuda belirsizlik bulunmaktadr. TCK 216. madde asndan hangi yaz ya da haberde kin ve dmanla alenen tahrik suunun bulunduu gsterilmemekte ve bu haber ya da yaznn ieriinin ne olduu ve balamnn ne olduu analiz edilmemektedir. Ayn ekilde adil yarglamay etkilemeye teebbs suunun (TCK 288. madde) unsurlar bakmndan nasl olutuu da izah edilmemektedir. Yaplan telefon grmelerinin tamam ya Oda TV hakkndaki soruturma ya Silivri yarglamalar ya da cezaevindeki kiilerin durumuyla ilgili ya da internet sitesinde yer alacak Trkiyenin siyasal ve sosyal olaylaryla ilgili konumalar, haber ve yazlardan olumaktadr. Bu blmde de ifade zgrlnden AHS ve AHM itihatlarndan sz edilmemekte; yasallk, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlar iddianamede yer almamaktadr. Dosya Ayrntlar . Doan Yudakul ile ilgili blm 109.-119. sahifelerinde yle yer almaktadr: pheli stanbul Organize Sularla Mcadele ube Mdrlnde susma hakkn kullanm, 06.03.2011 gn ise Savclmzda ayrntl ifade vermitir. fadesinde zetle, dnya gr ve mizac itibariyle bir kiinin talimatyla hareket etmesinin sz konusu olmadn, sz konusu belgelerde ismine atf yaplan hususlarn kendisiyle ilgili olmadn beyan etmitir. Oda TV isimli internet sitesinde yaplan aramada, yukarda ayrntl olarak anlatlan Hocadan Notlar balkl bir belge ele geirilmitir. Sz konusu belgede Yaln Kkn rgtsel talimatlarn ieren notlarn bulunduu grlmtr. Notlar ierisinde pheli Doan Yurdakul ile alakal notlarn da yer ald tespit edilmitir. Doan Yurdakulla ilgili notlara bakldnda; Genelkurmayla irtibatn Doan zerinden olmas doru. Bilgi belge onun zerinden alnsn verilsin. Ona gvenimizin tam olduunu alan herkese gsterelim eklinde notlar olduu grlmtr.() Sz konusu belgelerden pheli Doan Yurdakulun Ergenekon Silahl Terr rgtnn Medya Yaplanmas ierisinde yer ald, rgt yneticisi pheli Yaln Kk ve pheli Soner Yalnn
72
talimatlar dorultusunda hareket ettii ve bu dorultuda TSK ile irtibat salad deerlendirilmektedir.() Yukarda ayrntlaryla sunulan btn bilgi ve belgelerdeki delillere gre pheli kr Doan Yurdakulun; - Ergenekon Silahl Terr rgt yesi olduu, pheliler Yaln Kk ve Soner Yalndan alm olduu rgtsel talimatlarla rgtn ama ve stratejileri dorultusunda faaliyet yrtt, medya imknlaryla kara propaganda ve toplumu yanl bilgilendirme faaliyetlerini icra ettii, -Kaos ortam oluturmak amacyla halk kin ve dmanla tahrik ettii, -Adil yarglamay etkilemeye teebbs ettii anlalmakla, zerine atl eylemlerine uyan; TCK.nn 314/2., Terrle Mcadele Kanununun 5. maddeleri, TCknn 216/1. ve 288/1. maddeleri gereince cezalandrlmas ve hakknda TCKnn 53. ve 58/9. maddelerinin uygulanmas talep edilmitir. 13/iDosya Ad KLM AYFER KALEL Gazeteci Deerlendirme klim Ayfer Kaleli ile ilgili olarak ileri srlen iddialarn neredeyse tamam yaplm telefon grmeleridir. Soner Yaln ve Oda TV ile ilikinin bir silahl rgt yesi faaliyeti olarak deerlendirilip deerlendirilemeyecei bu raporun konusunu oluturmamaktadr. Ancak adil yarglamay etkilemeye teebbs ve zel hayatn gizliliini ihlal sular asndan yasallk, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlarnn iddianamede tartlmad; 118. sahifede halk kin ve dmanla tahrik faaliyetleri ierisinde grev ald denmesine karn sevk maddesinde byle bir sulamann bulunmad, bu iddiay desteklemek zere bir sahife tape zmlerine yer verildii grlmektedir. Dosya Ayrntlar klim Ayfer Kaleli hakkndaki iddialar, iddianamenin 114. -119. sahifelerinde u ekilde yer almaktadr. pheli 05.03.2011 gn stanbul Organize Sularla Mcadele ube Mdrlnde ve savclmzda ayrntl ifade vermitir. Alnan bu ifadelerinde Ergenekon Silahl Terr rgtnn medya yaplanmas ierisinde yer almadn beyan etmitir. Soruturma kapsamnda elde edilen delillerden phelilerin ULUSAL MEDYA 2010 dokmannda belirtilen strateji dorultusunda Halk TV isimli televizyon kanaln ele geirebilmek iin almalar yapt bu kapsamda CHPnin st dzey yneticileri ile defalarca grtkleri, hatta CHP eski genel bakannn diren gstermesi zerine buna ynelik almalar yaptklar tespit edilmitir.()
73
Bunlarn yan sra pheli klim Ayfer Kalelinin Ergenekon Silahl Terr rgtnn faaliyetleri ierisinde yer alan ve iddianamemizde ayrntl olarak anlatlan Halk Kin ve Dmanla Tahrik Etmek Faaliyetleri ierisinde de grev ald grlmektedir.() Dier yandan pheli klim Ayfer Kalelinin ald talimatlar dorultusunda dier rgt yeleriyle birlikte Oda TVde yaplan aramalara ve gz altlara kar kamuoyu oluturmak maksadyla basn aklamas yaplmas ynnde faaliyetlerde bulunduu anlalmtr. () Ayrca pheli klim Ayfer Kalelinin ikametinde yaplan aramada bulunarak el konulan Samsung marka S0VPJ9APB16196 seri numaral hard disk ierisinde bulunan (17) adet ses dosyasnn yaplan incelemesinde; klim Ayfer Kalelinin baz ahslarla yapt telefon grmelerinin kayda alnd, ses kaytlarnda gnlk konulardan ve zel hayata ilikin konulardan bahsedildii tespit edilmitir. Yukarda ayrntlaryla sunulan btn bilgi ve belgelerdeki delillere gre pheli klim Ayfer Kalelinin; -Ergenekon Silahl Terr rgt yesi olduu, pheliler Yaln Kk ve Soner Yalndan alm olduu rgtsel talimatlarla rgtn ama ve stratejileri dorultusunda faaliyet yrtt, alm olduu talimatlar dorultusunda rgtn menfaatlerine siyasi parti liderleriyle irtibata getii, -Adil yarglamay etkilemeye teebbs ettii, -zel hayatn gizliini ihlal ettii anlaldndan, zerine atl eylemlerine uyan; TCKnn 314/2. madde, Terrle Mcadele Kanununun 5. maddeleri gereince, TCKnn 288/1. ve 134/1. maddeleri uyarnca cezalandrlmas ve hakknda TCK.nn 53. ve 58/9. maddelerinin uygulanmas talep edilmitir.
13/ jDosya Ad AHMET MMTAZ DL Gazeteci, Oda TV Ankara Temsilcisi Deerlendirme ddianamede atl olan adil yarglamay etkilemeye teebbs suunun ne ekilde gerekletii, bu suun unsurlarnn neler olduu ve olayda gerekleip gereklemedii tartlmamtr. Yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma ilkelerine yer verilmemektedir. Oda TV ilikilerinde ve yazd yazlarda ifade zgrl hakknn olduunun hibir ekilde belirtilmedii, Soner Yalnn isteklerinin internet sitesinin sahibi ve yetkilisi olmak eklinde deil de rgt yneticisinin istekleri olarak algland ve yle sunulduu grlmektedir.
74
Dosya Ayrntlar ddianamenin 119. -123. sahifelerinde Ahmet Mmtaz dil hakkndaki sulamalar yer almaktadr. ddianamede yle denmektedir: pheli 03.03.2011 yakalanarak gzaltna alnm, rahatszl nedeniyle, 14.03.2011 gn Ankara Emniyet Mdrl Organize Sular Bro Amirliinde ayrntl olarak ifade vermitir. Alnan bu ifadesinde zetle; yasal olmayan bir yaplanma ierisinde yer almadn, hakkndaki sulamalar kabul etmediini beyan etmitir. pheli Ahmet Mmtaz dil her ne kadar ifadesinde Ergenekon Silahl Terr rgt yesi olmadn, rgtn medya yaplanmas ierisinde yer almadn beyan etse de, Oda TVde ve phelinin ikametinde ele geirilen belgelerden phelinin Ergenekon Silahl Terr rgt yesi olduu ve rgtn medya yaplanmas ierisinde faaliyet gsterdii anlalmaktadr. Bu kapsamda Soner Yalnn gerek telefonla, gerek bilgisayar ortamnda notlarla pheli Ahmet Mmtaz dile talimatlar verdii, phelinin bu talimatlar dorultusunda hareket ettii tespit edilmitir. () Ergenekon Silahl Terr rgtnn Medya Yaplanmas ierisinde aktif olarak rol ald, bu kapsamda Hseyin Soner Yalndan talimatlar ald grlmtr Tape No:15571, 23.01.2010 gn saat:20.11de Hseyin Soner Yaln ile Mmtaz? isimli ahsn yapt telefon grmesinde zetle; S. Yalnn ..Biraz nce Bar aradm O Mehmet Haberal ile ilgili Mmtaz bize bir ey yazsn diye dedii, Mmtazn He olur tabii ki dedii, S. Yalnn Ya imdi yle bir ey oldu adamn babas ld anladn m, Cezaevindeki adama en fazla koyan odur sevdiin birinin lmne gidememektir anladn m, Herif niversite kurmu Avrupa apnda bir niversite referans kaynaklar kitaplar yazm ve biz bu adam cezaevine atmz ya anlatabiliyor muyum, ite sen bunu gzel bir mektup eklinde yaz, adama ok moral verir. Biz sizin yerinize gittik cenazeye dersin dedii, Mmtazn Tamam dedii, Hseyin Soner Yalndan ald bu talimatlar sonras Mmtaz dilin, 24.01.2010 tarihinde www.odatv.com isimli internet sitesinde Biz Uurladk Hocam Rahat Olun balkl yazsnn yaynland grlmtr. Sz konusu yazya bakldnda, Hseyin Soner Yalnn talimatnda olduu gibi mektup eklinde Sank Mehmet Haberala hitaben yazld grlmtr. Yaznn ieriine bakldnda; Ergenekon denilen tezgh ierisinde tutuklanmanza tank oldum gazetelerde. Aklma acaba demek bile gelmedi... Brakn bu aalk sulamalar, sizi ve sizin gibi deerleri gzaltna alan McCarthy zihniyetini... Hocam, bo verin savclar, hkimleri, taraftar , ben sizden zr diliyorum onlar adna. Onlar zr nedir bilmez Bbrekleri dt zaman akllar balarna gelir eklinde yazd grlmtr. pheli Ahmet Mmtaz dil bahse konu haberle ilgili ifadesinde; Soner Yalnn istei zerine bu yazy yazdn, beyan etmitir. phelinin yazd bu yazyla ayrca henz davas sonulanmam sank Mehmet Haberal susuzmu gibi gstererek Ergenekon davasn itibarszlatrmay hedefledii grlmtr. Yukarda ayrntlaryla sunulan btn bilgi ve belgelerdeki delillere gre pheli Ahmet Mmtaz dilin;
75
-Ergenekon Silahl Terr rgt yesi olduu, pheliler Yaln Kk ve Soner Yalndan alm olduu rgtsel talimatlarla rgtn ama ve stratejileri dorultusunda faaliyet yrtt, medya imknlaryla kara propaganda ve toplumu yanl bilgilendirme faaliyetlerini icra ettii, -Adil yarglamay etkilemeye teebbs ettii anlalmakla, zerine atl eylemlerine uyan; TCK.nn 314/2, Terrle Mcadele Kanununun 5. maddeleri, TCKnn 288/1. maddeleri gereince cezalandrlmas ve hakknda TCK.nn 53 ve 58/9 maddelerinin uygulanmas talep edilmitir.
13/kDosya Ad MYESSER UUR Gazeteci Deerlendirme Myesser Uur ile ilgili olarak Oda TV ile ilikisi rgtsel iliki erevesinde sunulmaktadr. Konumuz bakmndan ifade zgrl ile ilgili dorudan hazrlad ya da yaynlad haber, yorum sulama konusu yaplm olmasa da bir yayn organ ve grevlileri ile ilikisi silahl bir rgtle rgtsel iliki olarak sunulmaktadr. Bu adan kurulan ilikinin yayn faaliyeti dndaki nedenlere dayandnn gsterilmesi gerekmektedir. Dosya Ayrntlar ddianamenin 123. -126. sahifelerinde yneltilen sulamalar yledir: pheli 05.03.2011 gn stanbul Organize Sularla Mcadele ube Mdrlnde susma hakkn kullanm, 06.03.2011 gn ise savclmzda ayrntl ifade vermitir. Alnan ifadesinde zetle; Oda TVde ele geirilen bir bilgisayarda bulunan Hocadan Notlar balkl belgede yer alan pheli Yaln Kk tarafndan verilen talimatlardaki Myesser Bakacak ve Myesser ilgilensin ibarelerinin yerine lgilen yazl olduu belirtildiinde; Sz konusu belgeden bilgisi olmadn, bilgisayarna nasl geldiini bilmediini, kimseden talimat almadn, notlarda ismi bulunan M. ztznn Eski Batman Baro Bakan Mehdi ztzn olduunu, Mehdi ztzn 2004-2005 yllarnda Batman Baro Bakan olduu dnemde tandn, Mehdi ztznn Amerikallarn blgedeki faaliyetleri ile ilgili aklamasnn olduunu, kendisinin o aklamay Avaztrk isimli internet sitesinde yaynladn, daha sonra 2010 ylnn Temmuz aynda Mehdi ztznn mral ile grmelerinin basna szmas zerine rportaj yapmak istediini, Mehdi ztznn de aklama yapmalarnn yasak olduunu, mralya gidip calanla grtklerini, haklarnda soruturma alabileceini, yz yze grrlerse baz eyleri syleyebileceini sylediini, ancak Mehdi ztzn ile yz yze grme imkn olmadndan gremediklerini, Mehdi ztznn
76
calann avukat olduunu 2005 ylnda deil, 2010 ylnn Nisan-Mays aynda rendiini beyan etmitir.() Kendisinin Ergenekon Silahl Terr rgt yesi olmadn, rgtn medya yaplanmas ierisinde yer almadn, hakknda isnat edilen sulamalar kabul etmediini beyan etmitir. pheli Myesser Uur ve Oda TVde ele geirilen Soner Yaln ve Yaln Kk tarafndan rgt yelerine hitaben yazlan talimatlar ieren dokmanlar ierisinde bizzat pheli Myesser Uura hitaben yazlm talimatlarnda bulunduu tespit edilmitir. Sz konusu bu talimatlarn bulunduu dokmanlara bakldnda; Oda TVde ve phelinin ikametinde bulunan bilgisayarlardan ele geirilen Hanefi isimli Word belgesinde; Avc ile direkt grmeyelim, Nedimi ve Cumhuru kullanalm. Myesserin Emniyet balantlarndan yararlanalm eklinde notlarn yazl olduu grlmtr. Oda TVde ve Myesser Uurda ele geirilen bilirkiilerce incelemesi yaplan Hanefi isimli belgelerin teknik zelliklerine bakldnda ise; her iki belgenin de teknik zelliklerinin ayn olduu, Soner isimli bilgisayar kullancs tarafndan 12.07.2010 tarihinde oluturulduu ve ayn tarihte son olarak kaydedildii tespit edilmitir. Yukarda ayrntlaryla sunulan btn bilgi ve belgelerdeki delillere gre pheli Myesser Uurun; -Ergenekon Silahl Terr rgt yesi olduu, pheliler Yaln Kk ve Soner Yalndan alm olduu rgtsel talimatlarla rgtn ama ve stratejileri dorultusunda faaliyet yrtt, medya imknlaryla kara propaganda ve toplumu yanl bilgilendirme faaliyetlerini icra ettii anlaldndan, zerine atl eylemlerine uyan; TCKnn 314/2 maddesi ve Terrle Mcadele Kanununun 5. maddeleri gereince cezalandrlmas ve hakknda TCK.nn 53 ve 58/9. maddelerinin uygulanmas talep edilmitir.
13/ lDosya Ad COKUN MUSLUK ODT Aratrma Grevlisi Deerlendirme Sann yazd yazlarn konu ve balklarna yer verilir ve adil yarglamay etkilemeye teebbs suundan cezalandrlmas istenirken, TCK 288. maddenin ifade zgrl ile bana deinilmemi AHS ve AHM itihatlarndan sz edilmemitir. ddianamede bu su ile ilgili yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma bir btn olarak gzetilmemekte ve tartmas da yaplmamaktadr. Yazlarn metin ieriklerinin ve balamnn ne olduu gsterilmemektedir. Dosya Ayrntlar Hakkndaki iddialar 126. - 130. Sahifelerde yle denmektedir: pheli 06.03.2011 tarihinde stanbul
77
Organize Sularla Mcadele ube Mdrlnde susma hakkn kullanm, 06.03.2011 gn Savclmzda ayrntl ifade vermitir. Alnan bu ifadesinde zetle; Yaln Kkten istifade etmek istediini, bu amala akademik almalar nedeniyle gittii Ankarada Yaln Kk ile balant kurduunu beyan etmi, hakkndaki dier iddialar ise kabul etmedii anlalmtr. phelinin ifadesinde Yaln Kk ile ok sk grtn, Yaln Kkn kendisinin hocas olduunu ifade ettii grlmektedir. rgt yneticisi Yaln Kkn blc terr rgt eleba Abdullah calanla ve PKK terr rgt ile irtibat, rgte destek amal yrtt faaliyetler gerek 2009/565 sayl iddianamede gerekse bu iddianamemizde delilleriyle birlikte ortaya konulmutur. Oda TVden ele geirilen Hocadan Notlar. doc isimli belgede, Yaln Kkn Oda TV alanlarna PKK terr rgt lehine haber yapmalar konusunda talimatlar verdii tespit edilmitir. Tm bu verilerden hareketle Yaln Kk tarafndan verilen rgtsel talimatlar dorultusunda pheli Cokun Muslukun da PKK terr rgtne destek amal faaliyetler yrtt, rgtn kurumsal bir yap olduunu belirterek rgt propagandas yapt tespit edilmitir. Bu dorultuda soruturma dosyasnda yer alan haber tespit tutana ve eklerine bakldnda; Oda TV isimli internet sitesinde yaynlanan, phelinin Emre zsuda mstear ismiyle kaleme ald yazlarna bakldnda; Kandil mral Hattnda Neler Oluyor, Aysel Tuluk Neden mralya Gidemedi, Hatip Dicle Milletvekili mi Olacak balkl ve benzer yaynlar yapld tespit edilmitir. Bu haberlerin ieriklerine bakldnda Abdullah calann sylemlerinin n planda tutulduu ve yazlarn ieriinde sk sk PKK Terr rgtnn yayn organ olduu bilinen Frat Haber Ajansndan (fratnews.com) alntlar yapt tespit edilmitir. () Yaplan telefon grmesiyle ilgili yaplan aratrmada 24.01.2011 tarihinde ODA TVde Hatip Dicle Milletvekili mi Olacak balyla Emre zsuda adyla yaz kaleme alnd anlalmtr. Sz konusu yaz ieriine bakldnda; Aysel Tulukun, Abdullah calan ile yapt grmeden bahsedilirken Abdullah calann Kendisini armha gerilmi biri tanmladndan, yine Abdullah calann Tuluku ve dier Krt siyasetilerini, En az bilgi sahibi olan biriyim. Buna ramen btn bu gelimeleri grebiliyorum. Siz neden gremiyorsunuz? diyerek eletirdiinden bahsedildii ve Abdullah calann aklamalarna genie yer verildii, bu aklamalarn arasnda Ergenekon ve KCK davalarn eletiren ifadelerinin n plana karld, devamnda KCK sanklarnn milletvekillii yaplmasyla ilgili almalarn olduundan bahsedildii, gerek Silivride gerekse Diyarbakrda hangi yarglama olursa olsun, hukuksuzluk ve zlm ykl uzun tutukluluk srelerinin alabilmesi ynnde abalarn byk nem tadndan bahsedildii, ayrca Gnay Aslann mahkmiyeti nedeniyle srgnde olduunun yazd grlmtr (). Yukarda ayrntlaryla sunulan btn bilgi ve belgelerdeki delillere gre pheli Cokun Muslukun;
78
-Ergenekon Silahl Terr rgt yesi olduu, pheliler Yaln Kk ve Soner Yalndan alm olduu rgtsel talimatlarla rgtn ama ve stratejileri dorultusunda faaliyet yrtt, medya imknlaryla kara propaganda ve toplumu yanl bilgilendirme faaliyetlerini icra ettii, -Adil yarglamay etkilemeye teebbs ettii anlalmakla, zerine atl eylemlerine uyan; TCKnn 314/2., Terrle Mcadele Kanununun 5. maddeleri, TCKnn 288/1. maddeleri gereince cezalandrlmas ve hakknda TCKnn 53 ve 58/9. maddelerinin uygulanmas talep edilmitir.
13/m-
Dosya Ad MUHAMMET AKIR Editr/ Yksek Lisans rencisi Deerlendirme Muhammet akrn halk kin ve dmanla hangi szleri sylemek suretiyle tahrik ettii, bu szlerin ne olduu ve balamnn ne olduu aklanmamaktadr. Bu suun yasal unsurlarnn ne olduu, AHSnin 10. maddesi bakmndan aklk, belirginlik, ngrlebilirlik ve hukukun stnl ilkelerine uygun olup olmad tartlmamaktadr. Ayn zamanda adil yarglamay etkilemeye teebbs suu bakmndan da AHM itihatlaryla belirlenmi yasallk, meru ama, demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma konular bir btn olarak gzetilerek iddianameye yanstlmamaktadr. Dosya Ayrntlar Hakknda iddianamenin 130. -133. sahifelerinde aadaki gibi deerlendirme yaplmaktadr. pheli 06.03.2011 gn stanbul Organize Sularla Mcadele ube Mdrlnde susma hakkn kullanm, 06.03.2011 gn ise Savclmzda ayrntl ifade vermitir. Alnan bu ifadesinde zetle; Ergenekon Silahl Terr rgtnn medya yaplanmasnda yer almadn, sulamalar kabul etmediini beyan etmitir (). Yukarda ayrntlaryla sunulan btn bilgi ve belgelerdeki delillere gre pheli Muhammet Sait akrn; -Ergenekon Silahl Terr rgt yesi olduu, pheliler Yaln Kk ve Soner Yalndan alm olduu rgtsel talimatlarla rgtn ama ve stratejileri dorultusunda faaliyet yrtt, medya imknlaryla kara propaganda ve toplumu yanl bilgilendirme faaliyetlerini icra ettii, -Kaos ortam oluturmak amacyla halk kin ve dmanla tahrik ettii, -Adil yarglamay etkilemeye teebbs ettii anlalmakla, zerine atl eylemlerine uyan TCKnn 314/2. madde, Terrle Mcadele Kanununun 5. maddeleri, TCKnn 216. ve 288/1. maddeleri gereince cezalandrlmas ve hakknda TCKnn 53 ve 58/9. maddelerinin uygulanmas talep edilmitir.
79
Mstehcenlik
MADDE 226. (1) a) Bir ocua mstehcen grnt, yaz veya szleri ieren rnleri veren ya da bunlarn ieriini gsteren, okuyan, okutan veya dinleten, b) Bunlarn ieriklerini ocuklarn girebilecei veya grebilecei yerlerde ya da alenen gsteren, grlebilecek ekilde sergileyen, okuyan, okutan, syleyen, syleten, c) Bu rnleri, ieriine vakf olunabilecek ekilde sata veya kiraya arz eden, d) Bu rnleri, bunlarn satna mahsus alveri yerleri dnda, sata arz eden, satan veya kiraya veren, e) Bu rnleri, sair mal veya hizmet satlar yannda veya dolaysyla bedelsiz olarak veren veya datan, f) Bu rnlerin reklamn yapan, Kii, alt aydan iki yla kadar hapis ve adl para cezas ile cezalandrlr. (2) Mstehcen grnt, yaz veya szleri basn ve yayn yolu ile yaynlayan veya yaynlanmasna araclk eden kii alt aydan yla kadar hapis ve be bin gne kadar adl para cezas ile cezalandrlr. (3) Mstehcen grnt, yaz veya szleri ieren rnlerin retiminde ocuklar kullanan kii, be yldan on yla kadar hapis ve be bin gne kadar adl para cezas ile cezalandrlr. Bu rnleri lkeye sokan, oaltan, sata arz eden, satan, nakleden, depolayan, ihra eden, bulunduran ya da bakalarnn kullanmna sunan kii, iki yldan be yla kadar hapis ve be bin gne kadar adl para cezas ile cezalandrlr. (4) iddet kullanlarak, hayvanlarla, lm insan bedeni zerinde veya doal olmayan yoldan yaplan cinsel davranlara ilikin yaz, ses veya grntleri ieren rnleri reten, lkeye sokan, sata arz eden, satan, nakleden, depolayan, bakalarnn kullanmna sunan veya bulunduran kii, bir yldan drt yla kadar hapis ve be bin gne kadar adl para cezas ile cezalandrlr. (5) ve drdnc fkralardaki rnlerin ieriini basn ve yayn yolu ile yaynlayan veya yaynlanmasna araclk eden ya da ocuklarn grmesini, dinlemesini veya okumasn salayan kii, alt yldan on yla kadar hapis ve be bin gne kadar adl para cezas ile cezalandrlr. (6) Bu sulardan dolay, tzel kiiler hakknda bunlara zg gvenlik tedbirlerine hkmolunur. (7) Bu madde hkmleri, bilimsel eserlerle; nc fkra hari olmak ve ocuklara ulamas engellenmek kouluyla, sanatsal ve edebi deeri olan eserler hakknda uygulanmaz.
80
14. Dosya Ad RFAN SANCI - SHA SERTABBOLU Sel Yaynclk Sahibi- evirmen ddianameyi Hazrlayan Savclk stanbul Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme stanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 27 Nisan 2011 Dava Konusu Sha Sertabibolu tarafndan Trkeye evrilen Sel Yaynclk tarafndan yaymlanan William S. Burroughs tarafndan yazlan Yumuak Makine adl eserin mstehcen olduu iddias. Deerlendirme Cumhuriyet Savclnn iddianamesinde ifade zgrl ile ilgili ulusal ve uluslararas mevzuata gndermede bulunulmad, ifade zgrl ile ilgili olarak ve AHMin erotik edebiyat eserleriyle ilgili deerlendirmelerine bavurmadan ve AHSnin ve AHM kararlarnn Trkiye asndan balaycl dikkate alnmadan bir edebiyat eseri hakknda ceza davas ald grlmektedir. Cumhuriyet Savcl Trkiyede mevzuatta mstehcenlik tanmnn bulunmadna dair bir deerlendirmede de bulunmamaktadr. Zira bu konu AHM kararlarnda da ortaya konduu gibi yasallk ilkesi ile dorudan balantldr. Konu yasayla ngrlme ilkesi asndan nem tamaktadr. Cumhuriyet Savcs bu konular iddianamede tartmamtr. Cumhuriyet Savcs, soruturmaya konu Yumuak Makine adl eserle ilgili olarak, Babakanlk Kkleri Muzr Neriyattan Koruma Kurulu Bakanlna bavurmutur. ddianamede de belirtildii gibi Kurul Bakan olumsuz gr bildirmitir. Cumhuriyet Basavcs Babakanlk Kkleri Muzr Neriyattan Koruma Kurulu Bakanl Kurumunun ifade zgrl ve BM ocuk Haklar Szlemesinde yer alan haklar bakmnda varln tartma konusu yapmamtr. Cumhuriyet Savcs ayn zamanda mstehcen, porno ve erotik kavramlar arasndaki farkllklar da ve dnyada edebiyat alanndaki gelimeleri ve bu alandaki yarat tekniklerini de dikkate almamtr. Dosya Ayrntlar stanbul Cumhuriyet Savcs smail Onaran imzasyla 27.4.2011 tarihli iddianame ile SEL yaynclk tarafndan Sha Sertabibolu tarafndan Trkeye evrilen William S. Burroughs tarafndan yazlan Yumuak Makine adl eser hakknda TCK 226. maddesine gre soruturma alm ve aadaki iddianame dzenlenerek
81
stanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesine rfan Sanc ve evirmen Sha Sertabibolunun cezalandrlmas istemiyle dava almtr. ddianame zetle yledir: Soruturma Evrak ncelendi: Yasa gerei basldklar matbaalarca Bakrky Cumhuriyet Basavclna teslim edilen ve 27.04.2011 tarihinde Basavclmza gnderilen kitaplar zerinde inceleme yaplmas srasnda SEL Yaynclk tarafndan Sha Sertabibolu tarafndan Trkeye evrilen William S Burroughs adl yazar tarafndan kaleme alnan Yumuak Makine adl eserde ecinsel ilikilere yer verildii, bu yer vermenin ksa anlatmlardan uzaklaarak ilikinin detayna, ekline kadar yer verildii grlm, bunun sadece kitabn birka yerinde deil 20 ayr yerde bulunduunun grlmesi, kitap zerinde ya uyarsnn bulunmamas nedeni ile her yatan insann, kklerin ulaabilecei de dikkate alnarak kitap Babakanlk Kkleri Muzr Neriyattan Koruma Kurulu Bakanlna gnderilmitir: Kurul tarafndan yaplan inceleme sonras zet olarak; Hibir deer sistemini dikkate almayan, disiplinsiz anti sosyal bir seks bamls tipi ile ahsiyetletirdii kitapta bir konu btnl olmad, geliigzel kaleme alnarak anlatm btnlne de riayet edilmedii, genelde argo ve amiyane tabirlerle kopuk anlatm tarznn benimsendii, zellikle erkek erkee cinsel ilikilerin zaman ve yer tasvirleriyle ar ve hay duygularn rencide edecek lde anlatld, . Kitapta asl arln cinsellie yneltilmi olduu, kitabn toplumun ahlak yapsyla badamad, bu hali ile TCK 226 maddesini ihlal eder nitelikte olduu, mstehcen bulunduu belirtilmitir. Rapor sonras eseri tercme eden ve yaynevi yetkilisi celp edilip dinlenmitir. Eseri tercme eden Sha Sertabibolu; eseri kendisinin tercme ettiini, grevinin kendisine teslim edilen eseri aslna sadk kalarak tercme etmek olduunu, yazar William S. Burroughsun dnyada ok bilinen ve ok satan popler bir yazar olduunu, en byk zelliinin bu olduunu, kitapta yer alan ahlaka aykr gibi grnen szcklerin kurulu tabular ykmak iin kullandn, kitaba salt ahlaksal gzle baklmasnn lkemizi uygar dnya gznde kk dreceini, bu nedenle sulamay kabul etmediini bildirmitir. Yaynevi yetkilisi alnan beyannda sulamay kabul etmemi, dosyaya yazl olarak verdii savunmasnda 140 sayfalk kitabn 20 ayr sayfasndan birka cmle ya da paragraf seerek esere mstehcendir demenin edebiyat metnine yaplm hakszlk olduunu, eserin kinci Dnya sava sonras ortaya kan Beat Kua olarak adlandrlan bir akmn ncs bir yazara ait olduunu her trl baskya kurala ka kan, direnen bir akmn nclerinden olan yazarn bugne dein birok yazar, mzisyeni, sinemac ve sanaty etkilediini, yazarn bu eserinin edebiyat evrelerinde kabul edilen cut-up kes-yaptr teknii ile rettii bir eser olduunu bu nedenle kalplarn dnda bir yazar ve eserinden anlam btnl beklemenin mmkn olmad belirtilerek 50 yl nce yazlan bir eserde kelime avna kmann yerinde olmad belirtilerek kovuturmaya yer olmad karar verilmesini talep etmitir. Yazarn Yumuak Makine adl eserinde mensubu olduu her trl zgrl savunan akmn bir paras olarak birok tabuyu ykt, sonsuz bir zgrl amalad anlalmaktadr. Ancak; yazarn savunduu
82
sonsuz zgrln bir paras olan cinselliin anlatm ya da baka bir deyile okura anlatm lkemizde belirli kurallara balanmtr. Eer anlatm erotik ise su deildir, ancak erotizmden uzaklalp cinselliin detaylarna, ilikinin ayrntlarna ve cinsel organlara ynelik anlatm bundan uzaklap uzaklam pornografiye varm ise su olarak kabul edilmektedir. lkelerin ahlak anlaylarnn birbirinden farkllk gsterdii bir gerektir, Hollanda da belli miktar ve trde uyuturucunun kullanm serbest iken lkemizde yasaktr, yine dnyann birok lkesinde, ocuk pornografisi dnda retilen pornografik rnlerin sat belli kurallar dhilinde serbest iken lkemizde yasaktr. Bunun nedeni lkeler arasndaki ahlak anlaynn farkl olmasnn bir gstergesidir. lkemizde yasa koyucu tarafndan yeni TCKnn yapm srasnda konu ele alnm olup yeni, TCKnn 226. maddesinde mstehcenlik su olarak kabul edilmektedir. Burada korunan hukuki yarar toplumun genel ahlak yapsdr. Ayrca ocuklarn bedensel, zihinsel, ahlaki ve ruhsal yaplarnn korunmas yasa koyucu tarafndan amalanmtr. Yine yasalarmza gre erotik yaynlar deil pornografi su olarak grlmektedir. Estetik ve hissel duygulardan ok cinsel organ ve ilikilerin tanmnn ak bir ekilde yaplmas su saylmaktadr. Eserde birok yerde cinsel organlara, romanda yaanan ecinsel ilikilere hazrlk safhasna detaylarna yer verilerek erotizmden uzaklald yazlanlarn pornografik olduu grlmektedir. Yaplan savunmalarda eserin edebi bir niteliinin bulunduu, yasann edebi eserleri koruduu, edebi deer tayan eserlerde bu tr yaynlarn yaplmasnn hukuka uygunluk nedeni sayld belirtilmektedir. nceleme konusu olan kitaba bakldnda yasa koyucu TCK 226. maddesinin 7. fkrasnda bu maddenin ocuklara ulamasn engellemek koulu ile sanatsal ve edebi deeri olan eserler hakknda uygulanamayaca hkmne ramen Yumuak Makine adl eserin kapanda buna ilikin bir uyar dahi bulunmamaktadr. Basavclmzca eserin incelenmesi, ardndan incelenmek zere kurula gnderilmesinin bir nedeni de budur. Kitap hibir uyar yaplmadan sata sunulmu ocuklara ulamasn engelleyecek hibir nlem alnmamtr. Bu suun oluumu iin yeterli olan hukuka aykrlk nedenidir. Sz konusu eserde 5187 Sayl Basn Kanununun 2/i maddesi gereince kitab tercme eden kiinin eser sahibi olarak kabul edilmesi nedeni ile kitab eviren N. Sha Sertabibolunun 5187 sayl yasann 11/2 maddesi uyarnca cezai sorumluluu bulunduu aktr. Ayrca TCK 226/2. maddesinde de yasann mstehcen olarak kabul edilen eserleri yaynlayan ya da yaynlanmasna araclk edenler de sorumlu olarak kabul edilmitir. Bu itibarla phelilerin kurul raporuna gre mstehcen nitelikte kitab yaynlamak ve yaynlanmasna araclk etmek sularndan yarglanmalarnn yaplarak eylemlerine uyan yukarda yazl sevk maddelerince cezalandrlmas kamu adna talep ve iddia olunur.
83
rfan Sancnn 06.07.2011 tarihinde verdii savunma dilekesi zetle aadaki gibidir: stanbul Sultanahmet Adliyesi 2. Asliye Ceza Mahkemesine; Yaynevimiz tarafndan yaynlanan Amerikal yazar William S. Burroughsun Soft Machine adl romannn Trke tercmesi Yumuak Makine hakknda stanbul Cumhuriyet Basavcl tarafndan yrtlen soruturmann iddianamesi tarafmza tebli edilmitir. Savclk birka noktada bilirkiilik yapmas iin grevlendirilen Babakanlk Kkleri Muzr Neriyattan Koruma Kurulu raporunu esas alm ancak hibir ekilde bir edebiyat metnini deerlendirme niteliklerine haiz olmayan Kurulun, tamamen znel bir deerlendirmeyle okuyucu haznesine ilave katks olmayaca, edebi eser nitelii tamad, konu ve anlatm btnl olmad gibi mesnetsiz ithamlarn tekrarlamamtr. ddianamede de belirtildii gibi William Burroughs 1950lerde Amerikada ortaya km ve Beat Kua olarak anlan akmn nde gelen yelerinden birisidir. Yazdklar ve yaptklar birok sanaty ve edebiyaty etkilemitir. Bu yzden lkemizde de kuan dier yazarlar ve airleri gibi eserleri snrl da olsa bir kesim tarafndan ilgi grmekte, ulusal medya kurulularnn ilgili gazetelerinde ve eklerinde tantm yazlar kmakta, hakkndaki belgeseller film festivallerinde gsterilmektedir. nk yazdklar tm dnya tarafndan belli bir politik ve sosyal arka plan dhilinde deerlendirilmekte, sadece kelimelere baklarak pornografik damgas vurulmamaktadr. Metni yazarndan, yazld dnemden, balamndan ve yazl amacndan kopardmzda yaadmz olumsuz bir rnei tekrar hatrlatmak isteriz. Fransz air Guillaume Apollinairein 1900lerin banda yazd ve yine yaynevimiz tarafndan yaynlanan Gen Bir Don Juann maceralar adl kitab da yine ayn gerekelerle soruturmaya uradnda pornocu deil dnya kltr mirasnn bir paras olarak grldnden Avrupa Parlamentosu dahi Trkiyede Sansr' balamnda soru nergesi vermiti, yine ayn yazarn lkemizde toplatma cezas verilen bir kitab hakknda Trkiye AHM tarafndan mahkm edilmiti. Mstehcen denilerek yarglanan kitabmz geni bir kamuoyu destei alm, soruturma aldktan sonra 2 bask daha yapmtr. Bu da edebiyat okurlarnn nezdinde kitabn bir su unsuru olmadnn gstergesidir. Beat kuann ve yazarn defalarca kez anlatlan zellikleri arasnda cinsel duygular tahrik gayesi olmad da aktr, eseri okuyanlarn gr de sat rakamlar vesilesiyle aikrdr. 1996 ylnda verilen bu kararn ardndan 15 yl daha gemitir, bu aradaki geen zamanda sosyal ve kltrel dzeyimizin, ahlak ve mstehcenlik anlaymzn geriye deil ileriye doru gittii dnlrse, bugn genel ahlaka aykr bir ey varsa o da dnya edebiyat eserlerinin hala mahkemelerce yarglanmasdr. Yoksa ne bu insanlarn ne de bizim ocuklara zarar vermek gibi bir gayemiz yoktur. Su kapsamna giren pornografinin ise yazl edebiyat metinlerinde aranmasnn hatta bunu ocuklara zarar vereceini iddia ederek yapmann son derece isabetsiz olduunu, dnyada byle bir yaklamn kalmadn bir kez daha belirtmek istiyoruz. Ancak tm bu kamuoyu, edebiyat camias, gazeteciler, Yaynclar Birlii, evirmenler Birlii, Uluslararas Yaynclar Birlii (IPA), Uluslararas Edebiyat evirmenleri Birlii (CEATL) ve kitabmz soruturma sonras satn alan okurlarn tepkisi yeterli deilse, bunu tespit edecek bilirkii elbette Babakanla bal Muzr Kurul deildir. Muzr Kurul raporunda yer alan son derece isabetsiz ifadeler Savclk iddianamesinde bile alntlanmamtr. Buna ramen iddianamesinde kurul raporuna gre mstehcen nitelikte kitab yaynlamak ve yaynlanmasna araclk etmek sularndan yarglanmamz talep etmitir.
84
Ulusal medyann gnlerce eletirdii bu rapor bu davann dayanak noktas olmamaldr. Estet, eletirmen, edebiyat, dil uzmanlarndan oluan yeni bir bilirkii oluturulmasn talep ediyoruz. Yaynevimiz 20 yldr kltr yayncl yapan, hem dnya hem de Trk edebiyatndan saysz nemli eserin yaynlamasn salayan hem ulusal hem de uluslararas dllere layk grlm, alannda baarl bir kurulutur. Daha nce yarglandmz benzer davalarn hepsinden beraat etmemize ramen srarla ticari faaliyetimiz sekteye uratlmak istenmektedir. Bu maduriyete dair bir tazminat davas tarafmzdan alacaktr. Yaynladmz eserin yetikinlere ynelik bir edebiyat eseri olduunu bir kez daha belirterek beraatmz talep ediyoruz.
15. Dosya Ad RFAN SANCI - SMAL YERGUZ Sel Yaynclk Sahibi- evirmen ddianameyi Hazrlayan Savclk stanbul Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme stanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 13 Mays 2009 Dava Konusu smail Yerguz tarafndan Trkeye evrilen Sel Yaynclk tarafndan yaymlanan Grgl ve Bilgili Bir Burjuva Kadnn Mektuplar adl eser. Deerlendirme Mahkeme karar, sonucu itibariyle ifade zgrlnn korunmas anlamna gelmekteyse de kararda TCK 226. maddesinin yasallk ilkesi asndan sorunlu oluu tartlmam ve analizine giriilmemitir. Ayn zamanda Babakanlk Kkleri Muzr Neriyattan Koruma Kurulunun da ifade zgrl asndan, yaratt yapsal sorunlar tartma konusu yaplmamtr. Mahkeme gerekeli kararnda AHM itihatlarna ak bir gndermede bulunmam, karar olutururken yasallk, meru ama, demokratik toplumda gereklilik/zorunluluk unsurlarn bir btn olarak ele almamtr.
85
Dosya Ayrntlar stanbul Cumhuriyet. Basavcl Basn Brosu 13.5.2009 tarihli ve 2009/547 hazrlk sayl iddianamesiyle TCKnn 226/2. maddesine gre cezalandrlmalar istemiyle Sel Yaynclk sahibi rfan Sanc ve Grgl ve Bilgili Bir Burjuva Kadnn Mektuplar isimli kitabn evirmeni smail Yerguz hakknda stanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinde dava amtr. stanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesinin 2009/366 dosya nosuna, kaytl davada, Sel Yaynclk sahibi rfan Sanc, kitabn Fransz edebiyatnn erotik edebiyat trne girdiini belirtmitir. smail Yergz ise kitab orijinalinden evirdiini ve erotik bir kitap olduunu sylemitir. Mahkeme 7.12.2010 tarihli 2010/892 karar nolu gerekeli kararnda, kitapla ilgili olarak hazrlanan bilirkii kurulu raporunda kitabn, TCKnn 226/7. fkras anlamnda edebi nitelikte bir kitap olduu, TCKnn 227. maddesinin 2. fkrasnda dzenlenen mstehcen, grnt yaz ya da szleri basm ve yaym yoluyla yaynlamak veya yaynlanmasna araclk etmek suunu oluturmayaca eklinde deerlendirmede bulunmutur. Mahkeme, Kurul tarafndan mstehcen olarak nitelendirilen bu kitabn, bilirkii kurulunun11.3.2009 tarihli raporuna gre edebi yayn olduu grne katlarak TCK 226/3. maddesinin unsurlarnn olumad dncesiyle sanklarn beraatna karar vermitir.
16. Dosya Ad RFAN SANCI - SMAL YERGUZ Sel Yaynclk Sahibi- evirmen ddianameyi Hazrlayan Savclk stanbul Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme stanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 29 Nisan 2009 Dava Konusu smail Yerguz tarafndan Trkeye evrilen Sel Yaynclk tarafndan yaymlanan Gen Bir Don Juann Maceralar adl eser. Deerlendirme Mahkeme, sonu olarak ifade zgrln koruyan bir karar vermitir. Bu karar olumludur ancak mahkemenin daha nceki kararlarnda olduu gibi konuyu yalnzca i hukuk normlaryla snrl bir ekilde kavramas, idareye bal bir kurul olan Babakanlk Kkleri Muzr Neriyattan
86
Koruma Kurulunun ifade zgrl asndan oynad rahatsz edici roln dolaysyla bunun ifade zgrl asndan yapsal bir sorun oluunu sorgulamamasn eletirmek gerekir. Zira bu durum, ifade zgrlne mdahalenin yasall ilkesiyle ve demokratik bir toplumda gereklilik/zorunluluk ilkeleriyle dorudan ilikisi bulunmaktadr. Mahkeme, sorunu analiz ederken, AHM itihatlarnda izlenen yntemi izlememektedir. Baka bir ifadeyle yasallk, meru ama, demokratik bir toplumda gereklilik/zorunluluk unsurlar bir btn olarak benimsenmi bir yntem olarak karara yansmamaktadr. Dosya Ayrntlar stanbul Cumhuriyet Basavcl Basn Brosunun 29.04. .2009 tarih ve 2009/4777 hazrlk sayl iddianamesiyle sanklar rfan Sanc ve smail Yerguz hakknda mstehcen ierikli kitap yaynlamak suundan, TCKnn 226/2. maddesine gre cezalandrlmalar istemiyle stanbul 2.Asliye Ceza Mahkemesine dava almtr. rfan Savc edebiyat yayncl yapan bir kuruluun sahibi olduunu, bir dizi olarak erotik edebiyattan rnekler yaynladn, Gen Bir Don Juann Maceralar kitabn da kendisinin yaynladn ve kitabn mstehcen olmadn savunmutur. smail Yergz ise, kitab orijinalinden aslna uygun evirdiini ve bunun erotik edebiyat kitab olduunu belirtmitir. Mahkeme 7.12.2010 tarih 2009/359 dosya nolu ve 2010/ 891 karar nolu kararnda; Babakanlk Kkleri Muzr Neriyattan Koruma Kurulunun, 2010/137 sayl ve 11.8.2010 tarihli raporunda davaya konu olan kitapta, asl arln sekse yneltilmi olduu, kitabn toplumun ahlak yapsyla badamad ve halkn ar ve hay duygularn incitici cinsi arzular tahrik ve istismar eder nitelikte genel ahlaka aykr olduuna karar verilmitir dediini gerekeli kararnda belirtmektedir. Mahkeme, dosyay TCKnn 226/7. fkrasna uygunluk asndan resen bilirkiiler tayin etmi ve bilirkiilerden rapor almtr. Bilirkiiler, kitabn edebi nitelikte bir yapt olduunu, mstehcen olarak nitelendirilmeyeceini, kitabn TCK 226/3. maddesine aykr olarak ocuklarn kullanlmad, 226/7 maddesi uyarnca su tekil eden bir hususun bulunmad yolunda rapor vermilerdir. Mahkeme, bilirkiilerin bu raporu dorultusunda, TCKnn 226/3. maddesinin unsurlar olumadndan ve yazlanlarn TCK 226/7. uyarnca su tekil etmediinden sanklarn beraatna karar vermitir.
87
Trk Milletini, Trkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin Kurum ve Organlarn Aalama

MADDE 301. (1) Trk Milletini, Trkiye Cumhuriyeti Devletini, Trkiye Byk Millet Meclisini, Trkiye Cumhuriyeti Hkmetini ve Devletin yarg organlarn alenen aalayan kii, alt aydan iki yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. (2) Devletin asker veya emniyet tekilatn alenen aalayan kii, birinci fkra hkmne gre cezalandrlr. (3) Eletiri amacyla yaplan dnce aklamalar su oluturmaz. (4) Bu sutan dolay soruturma yaplmas, Adalet Bakannn iznine baldr.
17. Dosya Ad EREN KESKN Avukat ddianameyi Hazrlayan Savclk erkezky Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme erkezky Asliye Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 02.02.2006 Dava Konusu DEHAP tarafndan dzenlenen bir panelde yapt konuma
88
Deerlendirme Kararda AHSnin 10. maddesinden ve 2. fkrasndaki snrlama ltlerinden sz edilmemektedir. Szlemenin 10/2. madde bakmndan snrlama ltleri dokuzdur. Mahkeme kararnda bu ltlerden hangisinin/hangilerinin ihlal edildii iin yaptrm uygulandna dair bir aklk bulunmamaktadr. Eletiri snrnn nasl ald, bunun hangi lt kullanlarak tespit edildii kararda yer almamaktadr. Ayrca 159. maddenin ve 301. maddenin belirsizlikleri tad ve bu nedenle de aklk, kesinlik, belirginlik, ngrlebilirlik bakmndan sorunlu olduu tartlmamaktadr. AHM tarafndan uygulanan yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olu unsurlar asndan inceleme ve deerlendirme yaplmamakta, konuma metni ile balam analizinde bulunulmamaktadr. Dosya Ayrntlar Eren Keskin hakknda erkezky Asliye Ceza Mahkemesinin 07. 06. 2007 karar tarihli, 2006/21 esas, 2007/447 karar tarihli kararnda, 20 ubat 2005 tarihinde erkezkyde DEHAP le Bakanl tarafndan insan haklar konulu konferansta yapt konuma nedeniyle lehe olduu dncesiyle TCK 159/1. maddesi gereince bir yl hapis cezas verilmitir. Yeni 5237 Sayl yasada maddenin karlnn 301/1. maddesi olduu belirtilmektedir. Mahkeme gerekeli kararn 2. sahifesinde gerekeyi yle aklamaktadr: Sann olay tarihinde DEHAP erkezky le Bakanlnca dzenlenen insan haklar konulu toplantda yapm olduu konumasnda Devlet 12 yanda bir ocuu katledecek kadar vahi bir anlaya sahip, Trkiye hesap vermek zorunda, Trkiyenin tarihi kirli bir tarihtir eklinde szler sarf ettii, her ne kadar dnce ve dncelerini ifade etme hakk her bireye tannan anayasal ve demokratik bir hak ise de, bu hakkn eletiri snrlarn aarak tahkir etme ve aalama eklinde kullanlamayaca, sann yaplan toplantda Trkiye Cumhuriyeti Devletine vahi tarihine de kirli tarih demek suretiyle ve devleti 12 yandaki bir ocuu katletme eyleminin faili olarak gstermek suretiyle eletiri snrlarn at, sann bu ekilde Cumhuriyeti alenen tahkir ve tezyif kastn tad anlaldndan, sann atl sutan cezalandrlmasna karar vermek gerektii inan ve kanaatine varlarak sann cezalandrlmas yoluna gidilmitir.
89
18. Dosya Ad HD, MAZLUM-DER, THV, KESK, Diyarbakr Tabip Odas ve Diyarbakr Barosu Talepte Bulunan Savclk Diyarbakr Cumhuriyet Basavcl Toplatma Kararn Veren Mahkeme Diyarbakr 1.Sulh Ceza Mahkemesi Afi Toplatma Kararnn Verildii Tarih 23 Haziran 2011 Dava Konusu HD ve dier rgtlerin 26 Haziran BM ikenceyle mcadele gn iin hazrlatt afilerin toplattrlmas Deerlendirme Mahkemenin kararnda yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olu unsurlar dikkate alnarak bir deerlendirmenin yaplmad grlmektedir. Cumhuriyet savcsnn talebinde ve mahkemenin kararnda gereke bulunmamaktadr. Afiin ve afite yer alan yazlarn ve fotorafn analizi yaplmam ve neden yasaya aykr olduuna ilikin gereke yazlarak temellendirilmemitir. TCK 301. maddenin 2 fkras Devletin asker veya emniyet tekilatn alenen aalayan kii, birinci fkra hkmne gre cezalandrlr eklindedir. Afilerde yer alan yaz ve fotoraflarda aalayc ifadelerin ne olduu, aalamann ne ekilde yapldna dair Cumhuriyet Savcl talebinde ve yarg kararnda hibir aklama bulunmamaktadr. TCKnn 301. maddesinde 2008 ylnda deiiklik yaplarak bu maddeye aykrlk iddiasyla yaplacak soruturmalarn Adalet Bakanlnn iznine balanm olmas yeterli gvenceyi oluturmamaktadr. Bu olayda olduu gibi Birlemi Milletler tarafndan ilan edilmi ve evrensel lekte gndeme getirilen kence ile Mcadele ve kence Grenlerle Dayanma Gn etkinlikleri de 301. madde tehdidi altnda olabilmektedir. Belirtilen durum yasann aklk, netlik, belirginlik, ngrlebilirlik ve hukukun stnl ilkesine uygunluk asndan sorunlu olduunu gstermektedir. Dosya Ayrntlar Diyarbakr Cumhuriyet Basavcl, 22 Haziran 2011 tarih ve 2011/18811 say ile Diyarbakr 1. Sulh Ceza Mahkemesinden HD, MAZLUM-DER, Trkiye nsan Haklar Vakf, KESK, Diyarbakr Tabip Odas ve Diyarbakr Barosunun hazrlatt ve kentin deiik yerlerine aslan ve zerinde 26 Haziran kenceye Kar Mcadele ve kence Grenlerle Dayanma Gn ibaresinin yer ald ve polisin fotorafna yer verilen, fotorafn altnda ise kence Bir nsanlk Suudur Sokak kencesine Klf Orantl G yazsnn yer ald
90
afilerin TCKnn 301/2. maddesine muhalefet oluturduundan bahisle toplatlmas ve el konulmasn istemitir. Diyarbakr 1. Sulh Ceza Mahkemesi, 23 Haziran 2011 tarih ve 2011/1455 sayl deiik i karar ile afilerin toplatlmasna ve el konulmasna CMK 127. madde ve devam maddelerine dayanarak karar vermitir.
19. Dosya Ad TEMEL DEMRER Yazar ddianameyi Hazrlayan Savclk Ankara Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme Ankara 2. Asliye Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 24.12. 2007 Dava Konusu Gazeteci Hrant Dinkin ldrlmesini protesto etmek iin 20 Ocak 2007 gn Ankarada Yksel caddesinde yaplan protesto gsterisi srasnda yapt konuma. Deerlendirme TCK 216. Maddede dzenlenen halk kin ve dmanla tahrik suunun ne ekilde olutuu izah edilmemektedir. Cumhuriyet Savcl, iddianamede, yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gereklilik koullarnn bir arada olmas koulunu aramam ve konuma ieriinin analizi ile balamn tartmamtr. Adalet Bakann imzasnn bulunduu metinde, sann polis tarafndan dzenlenmi ve iddianamede de yer verilen konumas yer almaktadr. Bu konumann neden 301. maddeye aykrlk oluturduu izah edilmemekte ve temellendirilmemektedir. fade zgrlnn demokratik bir toplumun temeli olduuna dair hibir aklama yer almamaktadr. Demirere ait olduu ifade edilen szler bir paragrafta yer almakta ve szlerinin bittii andan itibaren ise eklinde szler sylemek suretiyle Trkiye Cumhuriyeti Devletini alenen aalama suunu iledii kanaatine varlmtr. eklinde sona ermektedir. Bunlar iddianamede yer alan hususlardr. AHM, 25 Ekim 2011 tarihli Altu Taner Akam/Trkiye (Bavuru no. 27520/07) kararnda 301. maddenin srekli soruturma veya ceza davas tehdidi altnda tutma sonucu dourduuna hkmetmitir. Dolaysyla uygulanmak istenen maddelerden 301. maddenin ncelikle kendisinden kaynakl yapsal sorununun varln kabul etmek gerekir.
91
Dosya Ayrntlar Gazeteci Hrant Dinkin ldrlmesini protesto etmek iin 20 Ocak 2007 gn Ankarada Yksel caddesinde bulunan insan haklar ant nnde bir protesto gsterisi yaplr. Toplantda yazar Temel Demirer bir konuma yapar. Bu konumada TCK 216/1.ve 301. maddenin ihlal edildiini dnen savclk Temel Demirer hakknda 216/1 ve 301/2 maddenin ihlali iddiasyla cezalandrlmas talebiyle dava aar. Basn iddianame no 2007/106 sayl iddianamede savclk, nsan Haklar Evrensel Bildirgesinin ifade zgrl ile ilgili maddelerinden, AHSin 10 ve 17 maddelerinden ve anayasann ifade zgrl ile ilgili maddelerinden ve Yargtay Ceza Genel Kurulunun 11.07.2006 gn ve 9/169184 sayl kararndan sz eder. Savclk iddianamesinde katil devlet, soykrmc eklindeki nitelemeleri nedeniyle aalamann yapld iddia edilmektedir.. 2008 ylnda 301 madde deiiklii zerine davann grld Ankara 2. Asliye Ceza Mahkemesi durma karar vermitir. Ankara Cumhuriyet Basavcl Adalet Bakanlna bavurmutur. Soruturma izni talebinde bulunmutur. Adalet Bakanl Ceza leri Genel Mdrlnn izin talebi konulu ve B.03.0.CG.0.00.00.07-648-01-0289-2008/2167 sayl yazlar zerine o tarihte Adalet Bakan olan Mehmet Ali ahin imzasyla 18.08.2008 tarihli olur ile izin verilmitir.
92
Devletin birliini ve lke btnln bozmak

MADDE 302. (1) (Deiik: 29/6/2005 5377/36 md.) Devlet topraklarnn tamamn veya bir ksmn yabanc bir devletin egemenlii altna koymaya veya Devletin bamszln zayflatmaya veya birliini bozmaya veya Devletin egemenlii altnda bulunan topraklardan bir ksmn Devlet idaresinden ayrmaya ynelik bir fiil ileyen kimse, arlatrlm mebbet hapis cezas ile cezalandrlr. (2) Bu suun ilenmesi srasnda baka sularn ilenmesi halinde, ayrca bu sulardan dolay ilgili hkmlere gre cezaya hkmolunur. (3) Bu maddede tanmlanan sularn ilenmesi dolaysyla tzel kiiler hakknda bunlara zg gvenlik tedbirlerine hkmolunur.
20. Dosya Ad EREN KESKN Avukat Kovuturmaya Yer Olmad Kararn Veren Savclk Bulank Cumhuriyet Basavcl Soruturma Konusu Bulank Belediye Bakanl konferans salonunda yapt konuma Karar Tarihi 19. 07. 2007 Deerlendirme Cumhuriyet Savcl karar, ifade zgrlnn korunmas asndan sonu itibariyle olumlu olmakla birlikte, konu AHS ve AHM itihatlar temel alnarak, yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gerekli olma unsurlaryla bir btn olarak incelenerek sonulandrlm deildir. Baka pek ok savclka benzer dnceler nedeniyle iddianame dzenlenmi olmas gerei karsnda yasalarn yapsal olarak ngrlebilirlik ve aklk ilkelerine uygunluu zerinde durmak gerekmektedir. Yrtlen soruturmada suun ilendii sonucuna ulalmas durumunda Cumhuriyet Savclnca TCKnn 302. maddesinden dava almas gerekecekti ve TCKda en ar ceza olan arlatrlm mebbet hapis cezas ile cezalandrlmas istenecekti. Bu durum ifade zgrl asndan byk bir tehdit oluturmaktadr.
93
Dosya Ayrntlar Bulank (Mu)Cumhuriyet Basavcl 19.07.2007 tarihli karar, 2006/879 soruturma dosyasnda, 17.09.2006 tarihinde Bulank Belediye Bakanl konferans salonunda yaplan bir panelde yapt konuma nedeniyle Emire Eren Okuolu hakknda devletin birliini ve lke btnln bozma suu(TCK 302.madde) nedeniyle ek kovuturmaya yer olmadna dair karar vermitir. Kararda, atl suun ceza kanunundaki karl olan madde gsterilmemektedir. Ancak yazl olarak devletin birliini ve btnln bozma suu olarak nitelenen su sadece 302. maddenin balnda yer almaktadr. Belirtilen durumda soruturmann TCK 302. maddeye gre yrtld kabul edilmelidir. Savclk, kararnda yle bir deerlendirmede bulunmaktadr: Bulank belediyesince 17.09.2006 tarihinde belediye konferans salonunda dzenlenen panele katlan phelinin konumasnda, Krdistana gelmeden Krt sorununu anlamak gerekten mmkn deil. yle gryorlar, burada PKK bir devlet gibi olmu, herkes ayn eyi sylyor, bu bir gerek, kabul ederek zm bulmaya allmal eklindeki szleri ile devletin birliini ve lke btnln bozmak suunu iledii gerekesi ile soruturma yaplmsa da phelinin eyleminin her ne kadar kabul edilebilir olmasa da dnce aklamaktan ibaret olduu, fiilin elverilik unsurunun bulunmad, ayrca phelinin savunmasnda Krdistan kelimesindeki kastnn Krtlerin ounlukla yaad yer olduu, bu nedenle byle bir kelime kullandn beyan ettii anlalmakta olup pheli hakknda su yokluu nedeniyle zerine atl sutan kamu adna kovuturmaya yer olmadna () karar verildi.
94
Halk askerlikten soutma

MADDE 318. (1) Halk, askerlik hizmetinden soutacak etkinlikte tevik veya telkinde bulunanlara veya propaganda yapanlara alt aydan iki yla kadar hapis cezas verilir. (2) Fiil, basn ve yayn yolu ile ilenirse ceza yars orannda artrlr.
21. DOSYA ADI HALL SAVDA- MEHMET ATAK - AHMET AYDEMR - DAVUT ERKAN - FAHR FATH TEZCAN Vicdani ret hakk savunucusu/ savakartlar.org sitesi sahibi Tiyatro sanats - Vicdani Reti - Enver Aydemirin babas - Avukat - Yazar ddianameyi Hazrlayan Savclk Eskiehir Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme Eskiehir 4. Sulh Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 10.01.2011 Dava Konusu Vicdani reti Enver Aydemire destek olmak amacyla Enver Aydemir vicdanmzdr eklinde pankart ap, Herkes Bebek Doar, Bar in Vicdani Retiler, Hi Kimse Asker Domaz, Biz Orduya Sadece Fnda Gideriz, Enver Aydemir Serbest Braklsn eklinde slogan atlmas. Deerlendirme ddianamede, ne TCK 318. maddenin Anayasa ve AHSin 9. maddesine aykrl tartlmakta ne de bu haliyle sanklarn sarf ettikleri szlerin AHM 10. maddesi balamnda bir deerlendirilmesi yaplmaktadr. ddianamede siyasi, dini ya da ahlaki nedenlerle askerlii reddeden vicdani retilerin durumlaryla ve bir insan hakk olarak vicdani ret hakkyla ilgili herhangi bir deerlendirmeye yer verilmemektedir. Dava aarken Szlemenin (AHS) 10/2. maddesinde yer alan snrlama ltlerinden hangisine ve neden dayanldna dair de bir aklamada bulunulmamaktadr. Dava, Eskiehir 4. Sulh Ceza Mahkemesinin 2011/41 esasnda kaytldr.
95
Dosya Ayrntlar Eskiehir Cumhuriyet Basavcl, 21. 01. 2010 tarihinde Eskiehir ili Adalar mevkii Migros maazas nnde vicdani reti Enver Aydemirin tutuklanmasn protesto etmek zere bir basn aklamasnda bulanan, Halil Savda, Mehmet Atak, Ahmet Aydemir, Davut Erkan, Fahri Fatih Tezcan hakknda 2010/3793 sayl dosya ile soruturma yrtm ve Eskiehir 4. Sulh Ceza Mahkemesinde sanklarn TCK.318. maddesine gre cezalandrlmalar istemiyle dava amtr. ddianamede, sanklarn Enver Aydemir vicdanmzdr eklinde pankart ap, Herkes Bebek Doar, Bar in Vicdani Retiler, Hi Kimse Asker Domaz, Biz Orduya Sadece Fnda Gideriz, Enver Aydemir Serbest Braklsn eklinde slogan atarak () halk askerlik hizmetinden soutacak etkinlikte bulunma ve propaganda suu iledikleri iddia edilmektedir.
22. Dosya Ad HALL SAVDA Vicdani ret hakk savunucusu/ Savakartlar.org sitesi sahibi ddianameyi Hazrlayan Savclk Eskiehir Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme Eskiehir 4. Sulh Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 02. 08. 2011 Dava Konusu Vicdani reti Enver Aydemirin tutuklanmasn protesto eden bir basn aklamasnn ierii Deerlendirme ddianamede savclk makam, ne kavram olarak ifade zgrlnden, ne de din ve vicdan zgrlnden bahsetmitir. Avrupa nsan Haklar Szlemesinin 9. ve 10. maddelerinden ya da Anayasann 90. maddesinden de sz etmemitir. Bir insan hakk olarak vicdani ret konusunu da tartmamtr. Konuyla ilgili AHM kararlarndan da sz etmemektedir. Halk askerlikten soutma suunun bu tr szler, aklamalar yapldnda neden su tekil ettiini, TCK 318. maddenin ifade zgrl veya din ve vicdan zgrl bakmndan tad sakncalar tartmamaktadr. iddet unsuru iermeyen bu szlerin Szlemenin 9. ve 10. maddesi karsndaki durumunu tartmamaktadr.
96
Dosya Ayrntlar Halil Savda hakknda vicdani reti Enver Aydemirin tutuklanmasn protesto eden bir basn aklamasn 21 Nisan 2011 tarihinde Eskiehirde yapt iin Trk Ceza Kanununun 318. maddesini (halk askerlikten soutma) ihlal etme suundan, 4.Sulh Ceza Mahkemesinde dava almtr. Eskiehir Cumhuriyet Basavcl tarafndan hazrlanan, 2011/11693 soruturma, 2011/6461 esas, 2011/3291 iddianame nolu iddianamede: pheli Halil Savdann 02.06.2010 gn, (Eskiehir Cumhuriyet Savcl tarafndan 9 ubat 2012 tarihli durumada su tarihinin 21 Nisan 2011 olduuna dair mahkemeye yaz iletilmitir) Hizmetten ksmen veya tamamen syrlmak kastyla emre itaatsizlikte srar suundan askeri cezaevinde tutuklu bulunan Enver Aydemir isimli ahsa destek vermek ve tutuklu bulunmasn protesto etmek amacyla Eskiehir Adalar Migros Maazas nnde eyleme katld, eylem srasnda yapt basn aklamasnda Eer halk askerlikten soutma susa biz su olmadna inanyoruz, demokratik bir hak olduuna inanyoruz her tr ifade gibi. Biz bu suu ilemeye devam edeceiz, bunu mahkemede ifade ettik. Burada bir kez daha ifade ediyoruz. Halka diyoruz ki; askerlikten souyun, hatta buz olun. nk biz askerlikten souduka, ancak bar gelir. Toplum askerlikten souduka, ancak zgrlkler salanabilir ve lke demokratikleebilir diyerek halk askerlikten soutma suunu iledii iddia edilerek sevk maddelerine gre cezalandrlmas (TCK 318, 53/1. maddeleri) istenmektedir.
23. Dosya Ad GKE OTLU - VOLKAN SEVN HD Ankara ube Bakan- Antimilitarist aktivist ddianameyi Hazrlayan Savclk Ankara Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme Ankara 10. Asliye Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 13 Ocak 2010 Dava Konusu Vicdani reti Enver Aydemiri desteklemek amacyla Ankara Kadn Platformunun dzenledii yry ve basn aklamas eyleminde okunan basn aklamas.
97
Deerlendirme Gerekeli kararda, AHM itihatlarnda belirlenen yasallk, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlarnn dikkate alnmad grlmektedir. Sank mdafilerinin TCK 318. madde ile ilgili olarak, vicdani ret hakkn temel alan yaklamnn mahkemece reddedilmesi, AHM kararlaryla da elimektedir. Zira vicdani ret Trkiyenin de yesi olduu Avrupa Konseyine ye 47 lkenin 46snda kabul edilen ve ulusal st insan haklar belgelerinde bir insan hakk olarak nitelendirilmektedir. AHSde yer alan haklar ve zgrlkleri yorumlama ve ulusal yarg kurumlarnn Szleme maddeleriyle ilgili kararlarn nihai olarak denetleme yetkisi AHM dedir. AHM Byk Dairesi tarafndan 7 Temmuz 2011 tarihinde verilen Bayatyan/ Ermenistan Karar, zorunlu askerlik hizmetinin AHSin 9. maddesinde yer alan dnce, vicdan ve inan zgrlyle elitiine iaret etmektedir. Ankara 10. Asliye Ceza Mahkemesi vicdani ret konusunu ve zorunlu askerlik hizmetini gndeme getiren ve bu nedenle iddianamede ve kararda yazl sloganlar atan sanklarn bu ierikteki yazlar neden yazdklar, sloganlar neden attklar tartmasna girmemektedir. Dolaysyla davaya konu edilen szlerin ve yazlarn balam konusu tartlmam ve karar yerinde ve yetkili ekilde gerekelendirilmemitir. Dosya Ayrntlar Ankara Cumhuriyet Basavcl Basn Brosunun, 13.01.2010 tarih ve 2010/185 Basn soruturma 2010/85 Basn esas numaral iddianamesinde, 06. 01. 2010 tarihinde Ankarada Yksel Caddesinde nsan Haklar Ant nnde, Ankara Kadn Platformunun dzenledii yry ve basn aklamas eyleminde, askerlik yapmay kabul etmedii iin tutuklanan, Vicdani reti Enver Aydemiri desteklemek amacyla basn aklamas gerekletirildii bilgisine yer verilmektedir. ddianameye gre ; Vicdani Reti Enver Aydemir zgrleiyor / Vicdani Reti Enver Aydemir ile Dayanma nisiyatifi ANKARA yazl pankart ap ldrmeyeceiz, lmeyeceiz, Kimsenin Askeri OlmayacazHer Trk plak Doar, Kimse Asker Domaz, Biz Orduya Yalnz Fndk Toplamaya Gideriz/ Sosyalist Genlik Dernei Askere Gitme, Karde Kan Dkme Militarizm Yaamaktan Soutur Hi Kimse Asker Domaz, Herkes Bebek Doar/ Sosyalist Genlik Dernei dvizlerinin ortaya karld ve Reddet Diren Hayr De Askere Gitme Enver Aydemir zgrlesin, Enver Aydemir zgrleiyor sloganlarnn atld iddia edilmektedir. Bu etkinlie katlanlardan Volkan Sevin, Kemal Bolat, Zarife Ferda akmak, Gke Otlu Sevimli, Seluk Akbyk, Haydar Uar, brahim Kzartc, Cemil Cahit Selimolu, Halil Savda, Fatih zkan, Zeynep iek, Selen Tariki, Kvlcm lba, Gne Selma Yldz, Nisan Kuyucu, zgn Taar, Umur Gedik, zgr Yadn ve lhan Ylmazn 2911 Sayl Toplant ve Gsteri Yryleri Kanunun 28/1, 5237 Sayl TCKnn 215 ve 318. maddelerine gre cezalandrlmalarna Volkan Sevin iinse ayrca 5237 TCKnn 125/1 3.a, 4. maddeleriyle cezalandrlmas talep edilmitir.
98
Ankara 10. Asliye Ceza Mahkemesinde grlen davada, Mahkeme, 29.11.2010 tarihinde kararn aklamtr. 2010/586 dosya ve 2010/981 karar nolu gerekeli karara gre, sanklardan Volkan Sevin iin TCK 125/1-3 aya gre 1 yl hapis cezas ile cezalandrlmasna, ayrca TCK 318/1. maddesi uyarnca da 6 ay hapis cezasyla cezalandrlmasna, Gke Otlu Sevimlinin TCK 318/1. maddesi gereince 6 ay hapis cezas ile cezalandrlmasna karar vermitir. Mahkeme gerekeli kararnda sank vekillerinin TCK 318. maddesini Anayasaya aykr olduu ve bu nedenle konunun Anayasa Mahkemesine gtrlmesi talebiyle ilgili olarak bavurulmasna dair isteklerini reddetmitir. Mahkeme TCK 318. maddesinin her gn terrle mcadele etmek konumunda kalan TSK ve emniyet glerini gsterdii abalarn yok saylmas ve bu maddenin de tenkit boyutunu at sonucuna varlmtr. Reddet, Diren Askere Gitme, Her Trk plak Doar, ldrmeyeceiz, ldrtmeceiz ve en nemlisi Trkiye Cumhuriyetini kastederek Kimsenin Askeri Olmayacaz eklinde yaplan konumalarn su olmaktan kartlmasnn yasal gerekesini anlamak mmkn bulunmamaktadr. Burada nemli olan toplantya katlan kiilerden bu ekilde beyanatlarda bulunanlara itirak edenlerin eylemlerinin su boyutunda olup olmadnn tespitine ilikindir. Bir mahkemeyi anayasaya aykrlk iddiasyla zorunlu klmak dnlemeyecei gibi karar veren hkimi TCK 318. maddeye gre yorumu gayet ak olup, bu maddenin anayasaya aykrl dnlemez. Yarg gerekeli kararn 2. ve 3. sayfalarnda, 2911 Sayl Toplant ve Gsteri Yryleri Kanununa aykr bir durum grmediini, ayrca tm sanklar ynnden halk su ilemeye tahrik maddesi olan TCK 315. maddesi yasa unsurlarnn olumadn karar balamtr. Sanklardan Gke Otlu Sevimli ve Volkan Sevin ile ilgili olarak; Halk askerlikten soutmak suuna katldklar (defalarca yukarda sylenen szleri syleyerek) Diren, Askere Gitme, Her Trk plak Doar, ldrmeyeceiz, ldrtmeceiz Kimsenin Askeri Olmayacaz sloganlarn syleyip syletmek suretiyle msnet suu iledikleri sonu ve kanaatine varlmtr denmektedir.
99
24. Dosya Ad EZG SARITA Aratrma Grevlisi/Vicdani Ret Hakk Savunucusu ddianameyi Hazrlayan Savclk Ankara Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme Ankara 10. Sulh Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 30 Eyll 2010 Dava Konusu Vicdani Reti nan Sveri desteklemek iin yaplan basn aklamasnda okunan metin Deerlendirme Mahkeme, vicdani reddi tartmam, sann szleri bakmndan AHS 10. maddesi erevesinde deerlendirme yapmtr. Mahkeme, sonu olarak zgrlkler bakmndan olumlu karar vermitir. Ancak mahkeme vicdani reddin AHSnin 9. maddesi balamnda deerlendirmesini yapmamtr. Trkiyenin Avrupa Konseyine ye 47 ye lkeden vicdani reddi bir insan hakk olarak tanmayan bir lke olduuna da deinmemitir. Mahkeme sank avukatlarnn Anayasaya aykrlk savn da kabul etmemitir. Bylelikle somut norm denetimi de mmkn olmamtr. Gerekeli kararda, atl su, yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlaryla bir btn olarak deerlendirilmemitir. Dosya Ayrntlar Ankara Cumhuriyet Basavcl 30. 09. 2010 tarih ve 2010/837 esas numaral iddianame ile Bnyem Sinem Ezgi Sartan TCK 318. maddesine gre cezalandrlmas istemiyle Ankara 10. Sulh Ceza Mahkemesine dava amtr. Sarta, Ankara Yksel Caddesinde bir bildiri okumutur. ddianameye gre bu bildiri ile Askere gidilmemesini tevik eder ekilde konuma yapmtr. Sarta hakknda karar veren 10. Sulh Ceza Mahkemesi, Anayasann 90. maddesine gndermede bulunmu ve Szleme hkmlerinin esas alnacan belirtmitir. Mahkeme bildiride geen ifadeleri kararna aldktan sonra (Vicdani Reti nan Sver Derhal Serbest Braklsn, nan Sver Yalnz Deildir, Reddet, Diren ve Askere Gitme, nan ki Firar Deil Ret, ldrmeyeceiz, lmeyeceiz, Kimsenin Askeri Olmayacaz) Anayasann 26. maddesi ve AHS ve AHM kararlar erevesinde bu aklamalarn Szlemenin 10. maddesi erevesinde eylemin ar eletiri niteliinde olduunu belirtmitir. Mahkeme, Sann askerlik hizmetini mnhasrsan eletirilmedii, fiilinin askerlik hizmetinden soutmak yolunda telkinde bulunmaya ynelik olmad gibi bu etkiyi yaratabilecek arl da
100
tamad, bu haliyle askerlik hizmetini olumsuz ynde etkilemedii, eylemin vicdani reddin lkemizde de yasal dzenlemeye kavumasn salamaya ynelik olduu ve bunun da su olarak deerlendirilemeyecei anlalmakla, manevi unsuru olumayan atl sutan sann beraatna karar verilmesi gerekmitir dedi.
25.
Dosya Ad SLEYMAN TATAR Gazeteci ddianameyi Hazrlayan Savclk: Saryer Cumhuriyet Savcl Davann Grld Mahkeme: stanbul 31. Sulh Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 01.06.2011 Dava Konusu Boazii niversitesi kampusunda vicdani ret ile ilgili okunan basn aklamas. Deerlendirme Cumhuriyet Savcl iddianamede sann okuduu basn aklamasna yer vermi ve burada yer alan dncelerin neden su tekil ettiini ve neden TCK 318. maddeye aykr olduunu tartmadan yasa maddelerini dorudan iddianameye yazarak sann cezalandrlmasn istemitir. Bu yntem ifade zgrln tehdit eden bir yntemdir. Cumhuriyet savclarnn Avrupa Konseyi nsan Haklar Komiseri Hammerbergin kap tutma ilevi20olarak niteledii ilevi yerine getirmemesi sonucunu dourmaktadr. Her iddiann yargya intikal ettirilmesi kiilerin zgrlklerini tehdit eden bir yaklamdr kinci temel konu TCK 318. maddesi Cumhuriyet Savcs tarafndan tartlmam olmasdr. Zira sank mdafii duruma tutanana geirilen deerlendirmesinde olduu gibi TCK 318. maddesi maddi unsurlar bakmndan ak deildir. Burada AHM itihatlar asndan baktmzda yasallk ilkesinin aklk, ngrlebilirlik zellikleri ile uyumsuzluuna dikkat ekilmektedir.
20
*Thomas Hammerberg, Trkiyede Adalet Ynetimi ve nsan Haklarnn Korunmas, paragraf 23,https//wcd.coe.int
101
Dosya Ayrntlar Saryer Cumhuriyet Savcs, 01.06.2011 tarihli 2010/130 soruturma nolu 2011/1760 esas nolu iddianamesi ile Sleyman Tatar hakknda, halk askerlikte soutma suunu iledii iddiasyla TCK 318/1. madde dava amtr. ddianameye gre Sleyman Tatar, 24.12.2009 gn Boazii niversitesi kampusunda, bir basn aklamas okumutur. Tatarn okuduu basn aklamasna iddianamede aadaki gibi yer verilmitir:
BASINA VE HALKLARIMIZA
Bu topraklar yirmi be yldr kardein kardei ldrd bir kirli savaa tanklk ediyor. Bugn savaa oy birlii ile karar verenler ne eit yurttal ne de halklarn temsiliyetini tanyanlar almdan, demokrasiden bahsedip, dalara bombalar yadrmaya devam ediyor. Partiler kapatyor, barn umuduna bir kez daha darbe vuran bu zihniyete kar bizler, ellerimize silah almay, katil olmay ve bu sava srdrmeyi ret ediyoruz. Askere Gitme Karde Kan Dkme .Yirmi be yldr krk bin kiinin kanlaryla doymu olan bu topraklarda vicdanmz savatan deil, bartan yanadr. Zorunlu olarak zerimize giydirilen kyafet ellerimize tutturulan silah, savasn, militarizmin temsilcisi ve devamcsdr. Bar isteyenler olarak temelde bu militarizm ileyie karyz. Militarizm her Trk asker doar, at avrat silah gibi sylemleri ile iliklerimize kadar ilemeye alsa da askerlik denen erkeklik pekitirme kamplaryla, emre itaatkrl devlet iin insan ldrmeyi normalletirse de bizler Hayr diyoruz. Hayr, bu sava srdrmeyeceiz. Hayr, ellerimize zorla tututurduunuz silahlar atelemeyeceiz. Hayr, asker ocamza teslim olmayacaz. Hayr, Bar in Vicdani ret, Hi kimse Asker Domaz. Bizler artk gencecik beyinlerin zorla mifer iine sktrlmasn, bedenlerini alfolit ideolojilerine siper edilmesine . 31. Sulh Ceza Mahkemesinde grlen stanbul 2011/ 1090 dosya nolu davann ilk durumas 21 Kasm 2011 tarihinde yaplm ve Sleyman Tatarn savunmas alnmtr. Tatar, Bar in Vicdani Ret Platformunun yesi olduunu, anlan tarihte Boazii kampusunda olduunu ve sua konu bildiriyi de kendisinin okuduunu ifade etmi ve mahkeme tutanaklarna getii ekliyle yle demitir: Ben kiisel olarak Trkiyede uyguland biimiyle erkeklerin zorunlu olarak askerlik hizmetlerine tabii tutulmasna kar birisiyim, bunun yerine vicdani reddin anayasal bir hak olarak tannmasn savunuyorum, u anda vicdani ret konusu kamuoyunda tartlmaktadr. Ancak biz bu biimiyle deil de vicdani ret uygulandnda insanlara ekonomik, siyasi ve sosyal ayrmcla dnmesini engelleyecek biimde uygulanmasn istiyoruz. Kamuoyunda u anda tartlan hali biraz sulandrlm halidir. Ben bu grte olduum iin bu dncemi basn bildirisi yapmak yoluyla akladm. Sank Mdafi Avukat Davut Erkan: Mvekkilimin savunmasna katlyorum. ncelikle biz TCKnn 318. maddesinin anayasann deiik hkmlerine aykr olduunu dnyoruz. Zaten savunmamz da yazl olarak sunacaz, TCKnn 318. maddesi fiilin maddi unsurlar bakmndan ak deildir. Bu husus anayasann 2. ve 38. maddelerine aykr olup, yazl savunmamzda da ayrntsyla belirttiimiz zere mvekkilimin dnce aklamas niteliindeki fiili anayasann 25. ve 26. maddelerinde koruma altndadr.
102
Yine benzer olayla ilgili olarak AHMin Dzgren/ Trkiye Davasnda vermi olduu kararda zetle, dnce aklamasnn hangi hallerde snrlandrlabileceine ilikin olup somut olarak TCKnn 318. maddesi ile ilgili olarak fiilin sivil ahslara ynelik yaplan iddet iermeyen, nefret sylemi iermeyen ve silahl ayaklanma ars yapmayan ancak kiileri derhal askerden kamay veya silahl ayaklanmaya tevik eden fiillerle ilgili olarak snrlandrlabilecei hkme balanmtr. Bu husus ise; zaten devam eden 319. maddede su olarak dzenlenmi olup, bize gre, AHM itihatlar karsnda 318. madde ile verilebilecek her trl mahkmiyet hkm AHMde aleyhe sonulandrlacaktr. ncelikle bu madde ynnden anayasaya aykrlk definde bulunulmasn talep ediyoruz. Daha sonra esasa ilikin savunmamz da sunacaz.
103
2. 5816 SAYILI ATATRK ALEYHNE LENEN SULAR HAKKINDA KANUN
MADDE 1. Atatrk'n hatrasna alenen hakaret eden veya sven kimse bir yldan yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. Atatrk' temsil eden heykel, bst ve abideleri veyahut Atatrk'n kabrini tahrip eden, kran, bozan veya kirleten kimseye bir yldan be yla kadar ar hapis cezas verilir. Yukardaki fkralarda yazl sular ilemeye bakalarn tevik eden kimse asl fail gibi cezalandrlr. MADDE 2. Birinci maddede yazl sular; iki veya daha fazla kimseler tarafndan toplu olarak veya umumi veya umuma ak mahallerde yahut basn vastasyla ilenirse hkmolunacak ceza yar nispetinde artrlr. Birinci maddenin ikinci fkrasnda yazl sular zor kullanlarak ilenir veya bu suretle ilenmesine teebbs olunursa verilecek ceza bir misli artrlr. MADDE 3. Bu kanunda yazl sulardan dolay Cumhuriyet savclklarnca re'sen takibat yaplr. MADDE 4. Bu kanun yaym tarihinde yrrle girer. MADDE 5. Bu kanunu Adalet Bakan yrtr.
26. Dosya Ad ATLLA YAYLA Akademisyen ddianameyi Hazrlayan Savclk zmir Cumhuriyet Savcl Davann Grld Mahkeme zmir 8. Asliye Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 20 ubat 2007
104
Dava Konusu Prof. Dr. Atilla Yaylann, Adalet ve Kalknma Partisinin zmir Genlik Kollarnn 18.11.2006 tarihinde dzenledii Avrupa Birlii ve Trkiye likilerinin Toplumsal Etkileri konulu panelde yapt konuma. Deerlendirme fade zgrlne ne iddianamede, ne yerel mahkeme kararnda ve ne de Yargtay 9. Ceza Dairesinin kararnda deinilmitir. Konuyla ilgili AHM, itihatlarna da yer verilmemektedir. ddianame, mahkemenin gerekeli kararnda ve Yargtay 9. Ceza Dairesi kararnda AHM tarafndan gelitirilen ierik ve balam analizi yaplmamaktadr. Avrupa nsan Haklar Szlemesi ve AHM kararlarnda yer alan kavramlara da yer verilmemektedir. Yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma gibi unsurlar dikkate alnmamaktadr. Yargtay 9. Ceza Dairesi sonu olarak, kararyla ifade zgrln koruma altna almsa da bu durum haklarn ve zgrlklerin yeterli lde koruma altnda bulunduunu gstermemektedir. Zira yargnn konuya yaklam AHM ltlerinden farkldr. Hangi ltlerle konuya yaklald da yeterli aklkta deildir. Szlerin iddianamede, gerekeli kararda ve Yargtay kararlarnda yer almasnn ardndan yasa maddelerinin uygulamasna geilmesi ve yerinde(ilgili) ve yeterli gereke gsterilmeden cezalandrma ya da beraat sonularna ulalmas AHM kararlarna uygunluk bakmndan sorunludur. Dosya Ayrntlar Prof. Dr. Atilla Yayla, Adalet ve Kalknma Partisinin zmir Genlik Kollarnn 18.11.2006 tarihinde dzenledii Avrupa Birlii ve Trkiye likilerinin Toplumsal Etkileri konulu panelde bir konuma yapmtr. Yayla hakknda dzenlenen zmir Cumhuriyet Basavcl tarafndan 20ubat 2007 tarihli, 2007/4866 esas nolu, 2007/2189 iddianame nolu iddianamede, Yaylann anlan tarihteki konumasnda;Kemalizm ilerlemeden ok gerilemeye tekabl etmektedir. lerleyen yllarda bizlere, neden her yerde bu adamn heykelleri ve fotoraflar var diye soracaklar. stn rtemezsiniz, bu eninde sonunda tartlacaktr eklinde szler sarf ettii iddia edilmi ve phelinin bu szleriyle Atatrkten Bu adam eklinde sz etmek suretiyle Atatrkn hatrasna alenen hakaret etmek suunu iledii sonucuna varlarak, 5816 Sayl Kanununun 1/1. ve 2/1. maddesine gre cezalandrlmas istenmitir. Hkm mahkemesi olan zmir 8. Asliye Ceza Mahkemesi, 28.01.2008 tarih, 2007/107 dosya nolu,2008/25 karar nolu 8 sahifelik gerekeli kararnda iddia, sank savunmas ve tank anlatmlarna yer verdikten ve kararn 7. sahifesinde Delillerin Takdiri ve Deerlendirilmesi balkl blmde tekrar sank anlatmlar ve tank beyanlarn zetledikten sonra, eklinde cevap verdii, tek bana bu adam szc herhangi bir hakaret iermese de sann tank Nuran Kayann sorusu zerine verdii cevabn tamam bir btn olarak deerlendirildiinde bilimsel bir tartma srasnda aslnda kendi dncesi olan szleri Avrupa Birlii yetkililerinin soraca sorular gibi gstererek Atatrk aalar biimde neden her yerde bu adamn heykelleri ve fotoraflar var diyecekler eklinde
105
syledii szlerle Atatrkn hatrasna alenen hakaret ettii, syledii bu szlerin bilimsel aklama boyutunu at, bu ekilde sann 5816 Sayl Atatrk Aleyhine lenen Sular Hakkndaki Kanunun 1/1. maddesinde belirtilen Atatrkn hatrasna alenen hakaret suunu iledii mahkememizce sabit grlm, sann bu eylemi umuma ak mahalde ve toplantda sylediinden hakknda ayn kanunun 2/1. maddesinin uygulanmas gerektiine kanaat edilerek aadaki ekilde hkm tesis edilmitir denilmitir. Yargtay 9. Ceza Dairesi 01.11.2011 tarih ve 2011/9487 esas, 2011/28214 karar numaral kararnda, Sann su oluturduu iddia ve kabul edilen szleri sylediine dair mahkmiyetine yeterli her trl pheden uzak ve kesin ve inandrc delil elde edilemedii gibi panel konusu konuma metni ve sann akademisyen kimlii de dikkate alndnda syledii kabul edilen cmlelerin nezaket kurallarn zorlamakla birlikte Atatrkn hatrasna alenen hakaret suunu oluturmayaca gzetilmeden beraat yerine yazl ekilde mahkmiyetine karar verilmesi Kanuna aykr, sank mdafilerinin temyiz itirazlar bu itibarla yerinde grlm olduundan, hkmn bu sebepten dolay bozulmasna denmitir. 5816 Sayl Kanunla ilgili AHMde karara balanm olan Odaba ve Koak/Trkiye Davasndan ( Bavuru No: 50959/00, 21 ubat 2006) sz etmek gerekmektedir: AHMe bavuranlar, eitli gazete ve dergilerde yaymlanm yazlarn D ve Yaam adl bir kitapta bir araya getirmiler; haklarnda dava alm ve yerel mahkeme 3 Haziran 1998 tarihinde verdii mahkmiyet kararyla bavuranlar Atatrkn hatrasna alenen hakaret etme sularndan (5816 Sayl Kanun) cezalandrmtr. Yargtay 5 ubat 1999 tarihinde ilk derece mahkemesinin kararn onamtr. AHM, bavuru sonucunda bavurucularn cezalandrlmalarn 10. maddenin ihlali olarak deerlendirmitir.
106
3. 3713 SAYILI TERRLE MCADELE KANUNU Aklama ve Yaynlama

MADDE 6. (1)sim ve kimlik belirterek veya belirtmeyerek kime ynelik olduunun anlalmasn salayacak surette kiilere kar terr rgtleri tarafndan su ileneceini veya terrle mcadelede grev alm kamu grevlilerinin hviyetlerini aklayanlar veya yaynlayanlar veya bu yolla kiileri hedef gsterenler bir yldan yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. Terr rgtlerinin bildiri veya aklamalarn basanlara veya yaynlayanlara bir yldan yla kadar hapis cezas verilir. Bu Kanunun 14. maddesine aykr olarak muhbirlerin hviyetlerini aklayanlar veya yaynlayanlar bir yldan yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. (Deiik drdnc fkra: 29/6/2006-5532/5 md.) Yukardaki fkralarda belirtilen fiillerin basn ve yayn yoluyla ilenmesi hlinde, basn ve yayn organlarnn suun ileniine itirak etmemi olan () (2) yayn sorumlular hakknda da bin gnden on bin gne kadar adl para cezasna hkmolunur. Ancak, yayn sorumlular hakknda, bu cezann st snr be bin gndr. (Ek fkra: 29/6/2006-5532/5 md.) Terr rgtnn faaliyeti erevesinde su ilemeye alenen tevik, ilenmi olan sular ve sulularn vme veya terr rgtnn propagandasn ieren sreli yaynlar hkim karar ile gecikmesinde saknca bulunan hallerde de Cumhuriyet savcsnn emriyle tedbir olarak on be gnden bir aya kadar durdurulabilir. Cumhuriyet savcs, bu kararn en ge yirmi drt saat iinde hkime bildirir. Hkim krk sekiz saat iinde onaylamazsa, durdurma karar hkmsz saylr.
Terr rgtleri
MADDE 7. Cebir ve iddet kullanlarak; bask, korkutma, yldrma, sindirme veya tehdit yntemleriyle, 1 inci maddede belirtilen amalara ynelik olarak su ilemek zere, terr rgt kuranlar, ynetenler ile bu rgte ye olanlar Trk Ceza Kanununun 314 nc maddesi hkmlerine gre cezalandrlr. rgtn faaliyetini dzenleyenler de rgtn yneticisi olarak cezalandrlr. Terr rgtnn propagandasn yapan kii, bir yldan be yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. Bu suun basn ve yayn yolu ile ilenmesi hlinde, verilecek ceza yar orannda artrlr. Ayrca, basn ve yayn organlarnn suun ileniine itirak etmemi olan () (1) yayn sorumlular hakknda da bin gnden on bin gne kadar adl para cezasna hkmolunur. Ancak, yayn sorumlular hakknda, bu cezann st snr be bin gndr. Aadaki fiil ve davranlar da bu fkra hkmlerine gre cezalandrlr: a) Terr rgtnn propagandasna dntrlen toplant ve gsteri yrylerinde, kimliklerin gizlenmesi amacyla yzn tamamen veya ksmen kapatlmas.
107
b) Terr rgtnn yesi veya destekisi olduunu belli edecek ekilde, rgte ait amblem ve iaretlerin tanmas, slogan atlmas veya ses cihazlar ile yayn yaplmas ya da terr rgtne ait amblem ve iaretlerin zerinde bulunduu niformann giyilmesi. kinci fkrada belirtilen sularn; dernek, vakf, siyas parti, ii ve meslek kurulularna veya bunlarn yan kurulularna ait bina, lokal, bro veya eklentilerinde veya retim kurumlarnda veya renci yurtlarnda veya bunlarn eklentilerinde ilenmesi halinde bu fkradaki cezann iki kat hkmolunur.
27. Dosya Ad HAKAN TEMEL TAHMAZ- BRAHM EMECOLU -BLENT YILMAZ Gazeteci, Bar Meclisi Szcs- Birgn Gazetesi Sorumlu Yaz leri MdrBirgn Gazetesi Sahibi ddianameyi Hazrlayan Savclk stanbul Cumhuriyet Savcl Davann Grld Mahkeme stanbul 10. Ar Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 25.09.2008 Dava Konusu Halkn Gazetesi Birgn adl gazetenin 10 Austos 2008 gnl saysnda PKK rgt liderlerinden Murat Karaylan ile yaplm bir rportaj Deerlendirme Mahkeme, gerekeli kararnda hangi szlerin iddeti tevik ettiini aklamamaktadr. Yalnzca KCK Bakan sfatl birisi ile rportaj yaplmas gazetecinin cezalandrlmas iin yeterli bir neden olmamas gerekmektedir. Mahkeme Murat Karaylana yneltilen sorularn ne suretle ynlendirilmi sorular olduunu ve neden su tekil ettiini aklamamaktadr. Gazetecinin rportaj iin hazrlk yapmas ve sorular hazrlamas grevi gereidir, yapt i nedeniyledir. Gazeteci kamuoyu tarafndan merak edildiini dnd sorular yneltmektedir. Bu sorular yoluyla su ve iddete tevikin nasl yaplm saylacann kararda gsterilmesi gerekmektedir. Hkm mahkemesinin, AHM kararlarnda belirlenmi prensipleri izlemedii, somut olay ile ifade zgrl arasndaki ilikiyi analiz etmeden ve bir btn olarak yasayla ngrlmek, meru ama ve demokratik toplumda gereklilik koullarn aramadan cezalandrma yoluna gittii gzlenmektedir.
108
AHM 2. Dairenin Gzel ve zer Trkiye kararnda (6 Temmuz 2010, Bavuru No.43453/04 ve 31098/05), TMKnn 6/2. maddesinin bizzat kendisinin sorun tekil ettiini nk bu maddenin terr rgt olarak nitelenen rgtlerin aklamalarnn ieriinin ve hangi balamda yazldnn aratrlmas ykmlln yarglar iin getirmediini bildirmektedir. Nitekim gazeteci sanklarn eylemleri 10. Ar Ceza Mahkemesinin kararnda AHSin 10/2. maddesindeki ltlere aykrlklar boyutuyla tartlmamtr. Hkm mahkemesi TMK 6/2.maddesini de tartmamtr. Rportaj yaplan kiinin yasad PKK rgtnn liderlerinden olmas cezalandrmaya temel tekil etmitir. Basnn demokratik toplumlardaki rol ve insanlarn farkl grlere eriim hakk dikkate alnmamtr. Bu kararda ciddi sorun tekil eden bir husus da Gzel ve zer/Trkiye Kararna ramen (6 Temmuz 2010), Bakanlar Komitesi AHSnin 46. maddesine gre mahkeme kararlarnn yerine getirilip getirilmediini takip ettii bir evrede (24 Mart 2011) verilmi olmasdr. Devletler, Szlemenin 46. maddesine gre AHM kararlarna uymay taahht etmilerdir. Bu kararlara yalnzca idari otoriteler deil devletlerin tm organlar uymalar gerekmektedir. nk Szleme ve mahkeme kararlar karsnda devletler btn organlaryla sorumludurlar. Karar yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gerekli olma unsurlarn tama bakmndan AHM itihatlaryla uyum gstermemektedir. Dosya Ayrntlar stanbul 10. Ar Ceza Mahkemesinde (CMK.250 maddesi ile grevli) 2008/255 esasna kaytl olan dosyann numaras 2008/255dir. Dava, Halkn Gazetesi Birgn adl gazetenin 10 Austos 2008 gnl saysnda PKK rgt liderlerinden Murat Karaylan ile yaplm bir rportaj yaynlanmtr. Rportaj gazeteci Hakan Temel Tahmaz tarafndan yaplmtr. Gazetenin sahibi Blent Ylmazdr ve sorumlu yaz ileri mdr de brahim emecioludur. stanbul Cumhuriyet Basavcl 25.09.2008 tarihli iddianamesinde PKK yneticilerinden Murat Karaylann aklamalarna yer verilmi olmasn Terrle Mcadele Kanununun 6/2 maddesinin ihlali olarak deerlendirmitir. ddianamede rportaj yaplan kiinin aklamalarna yer verilmemi ancak Murat Karaylann kimliinden hareketle (rgt ynetici olmas ve onun bu sfatla yapt aklamalara yer verilmesi gerekesiyle) TMK 6/2. maddeye gre cezalandrlmas istenmitir. Dava stanbul 10. Ar Ceza Mahkemesinde grlmtr. 24 Mart 2011 tarihli durumada savc, esas hakknda grn bildirmi ve sanklarn beratlarna karar verilmesini istemitir. Savc, Anayasann ifade zgrl ve basn zgrl ile ilgili 25., 26., 28. maddelerini ve Avrupa nsan Haklar Szlemesinin 10. maddelerini hatrlatarak sanklarn beraatlarn istemitir. Mahkeme, gazetenin sahibi Blent Ylmaz hakknda gazete sahiplerinin cezai sorumluluklarnn bulunmadndan bahisle beraat karar vermitir. Sanklardan Hakan Temel Tahmaz hakknda sonu olarak 3713 Sayl Terrle Mcadele Kanununun 6/2. maddesine gre 10 ay hapis cezasna, sorumlu yaz ileri mdr brahim emeciolu hakknda da ayn yasann 6/2-4. maddesine gre sonu olarak 16.660 TL adli para cezas ile cezalandrlmasna
109
karar verilmitir. Mahkeme, gerekeli kararnn Delillerin Deerlendirilmesi ve Gereke balkl 4. sahifesinde genel olarak ifade zgrlnn neminden ve AHSin 10. maddesinden sz etmektedir. Daha sonra mahkeme, sank Tahmazn KCK Bakan Murat Karaylana ynelttii btn sorular pe pee sralamakta (s.5) ve sorularn ierii ve sistematii dikkate alndnda terr rgtnn aklamalarnn ve gndeme ilikin konulardaki grlerinin bildirilmesine ynelik nceden belirlenmi ve ynlendirilmi sorular olduu () iddet ieren yasa d eylemlerin meru savunma olarak gsterildii, sua konu yazlar bir rportaj tarznda gsterilmesine ramen aslnda terr rgtnn gr ve aklamalarn yaynlanmasna ynelik bir kurgulama olduu, () bu trdeki yazlarn demokratik sistemi ortadan kaldrmaya ynelik ve iddet ieren terr eylemlerini tevik eden yazlar olduu kabul edilerek sanklarn cezalandrlmas yoluna gidildii bildirilmektedir.
28. Dosya Ad HALKIN GNL GAZETES Davann Grld Mahkeme stanbul 17. Ar Ceza Mahkemesi Yayn Toplatma ve Durdurma Kararnn Verildii Tarih 10 Eyll 2011 Dava Konusu Halkn Gnl adl gazetenin 18. says Deerlendirme Bu karar, AHMin rper ve Dierleri/Trkiye ve Gzel ve zer/Trkiye kararlarnda yasann ve uygulamasnn AHS aykr olduunu tespit etmesine ramen belirtilen aykrlklarn srdrldn ve ifade zgrl hakknn bu suretle tehdit altnda olduunu gstermektedir. Zira kararda hibir gereke gsterilmemektedir. Toplatma karar yasa hkmlerinin karara yazlmas suretiyle temellendirilmeye allmaktadr. Oysa yasaya dayal olarak karar verilmesi nemli olmakla birlikte yasann neden bu olaya uygulandn ve ne ekilde mevcut yasaya aykr olduunun gsterilmesi gerekir. Anayasann 141/3. maddesi Btn mahkemelerin her trl kararlar gerekeli olarak yazlr hkmn tar. Ayrca Anayasann 90. maddesi karsnda ve AHSin taraf olmaktan kaynakl olarak yargnn bu tr uygulamalar Szlemeye ak aykrlk tekil edebilir. rper ve Dierleri kararnda da belirtildii gibi henz yaynlanmam yaynlarn gelecee dnk olarak yasaklanmas sansr niteliindedir ve Szleme hkmleri ile badamamaktadr. Dolaysyla AHMin 2009 ylndaki sistemik sorun tespitine ramen Szlemeye aykr uygulama devam ettirilmi olmaktadr.
110
Dosya Ayrntlar stanbul 17. Ar Ceza Mahkemesi (CMK 250. maddesi ile grevli), 10 Eyll 2011 tarihinde verdii 2011/32 sayl Deiik Karar ile Halkn Gnl adl gazetenin 10-20 Eyll 2011 tarihli 18. saysnda, 3713 sayl Terrle Mcadele Kanununun 6/2 ve 7/2-1-2 maddelerinde dzenlenen yasad rgt propagandas ve terr rgtnn aklamalarn yaynlamak sularnn ilendiinin anlaldn belirterek ad geen gazetenin, sz konusu 18. saysna 5187 Sayl Basn Kanununun 25/2. maddesine gre el konulmasna, sat ve datmnn yasaklanmasna ve 3713 Sayl Terrle Mcadele Kanunun 6/son maddesine gre de sz konusu, Halkn Gnl gazetesinin yaynn 1 ay sreyle durdurulmasna karar vermitir.
29. Dosya Ad ZGR DN DERGS Talepte Bulunan Savclk stanbul Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme stanbul 14. Ar Ceza Mahkemesi Yayn Toplatma ve Durdurma Karar 19 Aralk 2010 Dava Konusu Dergide yaymlanan Gncel Gelimelerle Birlikte Krt Ulusal Sorununa Ksa Bir Deini adl yaz. Deerlendirme Kararda gereke bulunmamaktadr. Bahsedilen yazlarda hangi szler nedeniyle ve ne ekilde propaganda yapld belirtilmemitir. Yaynlarn toplatlmasnn yasal dayana, meru amacn ve mdahalenin demokratik bir toplumda gerekli olup olmad konular tartlmamtr. Yazlarda iddete tevik, iddet ars var m yok mu aratrlmam ve bu durum kararda da gsterilmemitir. Ayrca gelecee ynelik olarak yayn durdurma cezas uygulanmtr ki bu sansr hkmndedir. Bu kararn verildii tarihte yarg, AHM 2. Dairesinin rper ve Dierleri/Trkiye kararndan haberdard. O kararda TMK 6/5. maddeleri uygulamasnn sistemik olmas nedeniyle, AHSnin 46. maddesinin uygulanmasna karar verilmiti. Buna ramen sanki AHM byle bir karar vermemi ve yarg AHM kararlarna uygun kararlar vermek zorunda deilmi gibi TMK 6/5. maddesi uygulanmaya devam edilmitir. Bu ve benzeri uygulamalar hem Anayasann 90.
111
maddesine hem de AHSnin 46. maddesiyle stlenilen ykmllklere aykr dmektedir. Kararda gereke bulunmamas da Anayasann 141/3. maddesine aykrdr. Dosya Ayrntlar stanbul 14. Ar Ceza Mahkemesi (CMK 250.maddeye gre grevli) 19.12.2010 tarihinde 2010/1198 deiik i numaras ile deiik i karar vermitir. Karara yol aan gelimeler yledir: stanbul Cumhuriyet Basavcl (CMK 250. madde ile yetkili) zgr Dn adl derginin Aralk 2010 Ocak 2011 tarihli 62 sayl nshasnn 18-24 sayfalarnda yer alan Gncel Gelimelerle Birlikte Krt Ulusal Sorununa Ksa Bir Deini balkl yaz altnda, silahl terr rgt PKK-Kongra Gelin propagandasnn yapldn bildirerek, 5187 Sayl Basn Kanununun 25/2 maddesine dayanarak derginin tm nshalarna el konulmas, datm ve sat yasa uygulanmasna ayrca 3713 Sayl TMKnn 7/2. maddesi gereince yaynn (1) ay sre ile durdurulmasna karar verilmesini talep etmitir. Mahkeme yukarda tarih ve numaras yazl deiik i kararyla PKK Kongra Gelin propagandasnn yapldna ynelik yazlar nedeniyle, 3713 Sayl TMKnn 6/son maddesi gereince ad geen derginin yaynn (1) ay sre ile durdurulmasna ve Basn Kanunun 25/2. maddesi gereince sz konusu zgr Dn isimli genlik dergisinin belirtilen saynn tm nshalarna el konulmasna, (..) karar verildi demitir.
30. Dosya Ad ZGR GNDEM GAZETES Talepte Bulunan Savclk stanbul Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme stanbul 14. Ar Ceza Mahkemesi Yayn Toplatma ve Durdurma Karar 24 Mart 2012 Dava Konusu zgr Gndem adl gazetenin 24/03/2012 tarihli 355.saysnn 1, 8., 9., 10 ve 11. sayfalarnda yer alan resim, haber, yorum ve balklar.
112
Deerlendirme Gnlk yaynlanan bir gazetenin bir nshasnn toplatlmasna ve gelecee ynelik olarak yaynn 1 ay sreyle durdurulmasna karar verilmi olmasna karn kararda ne ifade zgrlnden ne de basn zgrlnden sz edilmitir. Kararda AHS ve AHM itihatlarndan da sz edilmemekte ve kararda yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gerekli olma unsurlarna rastlanmamaktadr. Kararda yalnzca uygulanan yasa maddesinin ne olduu ve sulamann ne olduu yazldr. Anayasann 141/3. maddesine gre btn mahkeme kararlar gerekeli olmas gerekirken gereke gsterilmemekte, bunun yerine uygulanan yasa maddeleri belirtilmektedir. Sulanan resim, haber ve yorumlarn ne olduu belirtilmemekte, yaz ve resimlerin ierik deerlendirmesi balamyla birlikte yaplmamaktadr. Yeterli bir gerekelendirme yoluna gidilmemektedir.20 Ekim 2009 tarihinde AHM tarafndan verilen rper ve Dierleri/Trkiye kararnda, gelecekte yaynlanacak yaynlarn durdurulmasnn sansr olarak nitelenebilecei (paragraf 44) belirtilmi olmasna, AHSnin 46.maddesi uygulamasna geilerek Trkiyenin yayn durdurma ile ilgili mevzuatnda ve yarg pratiinde deiiklie gitmesi gerektii belirtilmi olmasna karn yarg tarafndan bu tr bir kararn verilebilmi olmas dndrcdr. Toplatma ve yaynn 1 ay sre ile durdurulmasna ilikin karara yaplan itiraz zerine, yayn durdurma cezasnn kaldrlm olmasna karn znde, mahkemenin yaklamnda bir deiiklik bulunmamaktadr. Mahkeme, terr rgtnn propagandasn ierir yazlar olduu aktr eklinde bir yargda bulunmaktadr. Ancak Mahkeme bu yazlarn ne olduunu karar yerinde gstermemekte, yazlarda iddet unsurunun bulunup bulunmadna ve bulunuluyorsa hangi szler nedeniyle bu yargya varldn gstermemektedir. Mahkeme kararnda AHS, Anayasann 90.maddesi ve AHM kararlarndan ve evrensel hukuktan sz edilmesine karn somut olarak yayn toplatlmasna ve yayn durdurulmasna neden olarak gsterilen yazlarn ierii kararda yer almamakta, tartlmamakta ve yaptrm uygulanmasnda yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gereklilik unsurlarna bir btn olarak yer verilmemektedir. Dolaysyla her iki kararnda AHM itihatlar ile uyum sorunu bulunmaktadr. Dosya Ayrntlar stanbul 14. Ar Ceza Mahkemesi (CMK 250.maddesi ile grevli), 24 Mart 2012 gn ve 2012/324 deiik i nolu kararnda(tek hkimle verilen karar) stanbulda baslp yaynlanan zgr Gndem adl gnlk gazetenin 24 Mart tarihli saysnn toplatlmasna ve yaynn TMK 6/5. maddesine gre de bir ay sre ile durdurulmasna karar vermitir. Karar aynen yledir: GERE DNLD: stanbul ilinde baslp yaynlanan ZGR GNDEM isimli gazetenin 24/03/2012 tarihli 355.saysnn 1, 8., 9., 10 ve 11. sayfalarnda yer alan resim, haber, yorum ve balklarnda; Yasad Terr rgtnn Propagandas yaplmas nedeniyle, 3713 sayl terrle Mcadele kanunun 6/son maddesi gereince yaynn 1 ay sreyle durdurulmasna ve 5187 sayl Basn kanunun 25/2 maddesi gereince sz konusu derginin tm nshalarnn tamamna el konulmasna, derginin datm ve satnn yasaklanmasna, kararn ilgililere teblii iin evrakla
113
birlikte stanbul Cumhuriyet Basavcl Vekilliine iadesine, evrak zerine itiraz kabil olmak zere karar verildi.24.03.2012 Bu karara kar zgr Gndem Gazetesinin avukatlar tarafndan yaplan itiraz zerine stanbul 14.Ar Ceza Mahkemesi heyet olarak toplanp itiraz deerlendirmi ve kararn, zgr Gndem gazetesinin yaynn 1 ay sreyle durdurulmas ile ilgili blmne yaplan itiraz kabul etmi toplatmaya dair yaplan itiraz ise reddetmitir.Mahkemenin30 Mart 2012 tarihli, 2012/336 deiik i nolu kesin karar yledir: ncelikle zgr Gndem isimli gazetenin 24/03/2012 tarih ve 355 sayl nshas incelendiinde gazetenin deiik i kararmzda belirtildii ekilde fotoraf yaz ve yorumlarla PKK/KCK terr rgtnn propagandasn ierir mahiyette olduu grlmektedir.5187 sayl basn kanunun 25/2 maddesinde 3713 sayl TMKnn 7.maddesinin 2. ve 5.fkralarnda ngrlen sularla ilgili olarak baslm eserlerin tamamna hkim kararyla el konulabilir eklinde ifadesini bulduu zere hkime baslm eserlere el koyabilme yetkisini vermitir. phesizi ifade zgrl ve basn hrriyeti ilkeleri, AHM kararlar, nsan Haklar Szlemesi, evrensel hukuk ve Anayasamz hkmleri nda korunmas gereken ilkelerdir. Hatta ok edici, toplumu sarsc, ifadelere dahi sayg gsterilmesi gerektii AHM kararlarnda yerini bulmutur. Ancak ifade zgrl ilkesiyle hibir zaman terr rgtnn propagandas yapma ya da terr rgtnn kararlarn topluma duyurma eklinde alglanmamaldr. PKK terr rgtnn kesinlemi mahkeme kararlar ve yine AHM kararlar ile terr rgt olarak kabul edildii, tartmadan varestedir. fade zgrl ile terr rgtnn propagandasn yapmak, hatta terr rgt adna terr rgtnn alm olduu kararlar topluma duyurma ve bu ekilde sempatizan kitleyi terr rgt adna terr faaliyetinde bulunmaya davet etme, ifade zgrl ierisin yerini bulamayaca bir gerektir. Anlatlan nedenlerle mahkememizin 2012/324 deiik i sayl kararnn 5187 Sayl Basn Kanununun 25/2 maddesi gereince zgr Gndem isimli gazetenin 24/03/ 2012 tarihli ve 355 Sayl nshasnn toplatlmasna ilikin kararda bir isabetsizlik grlmemitir. Bu nedenle itiraz edenlerin kararn bu blmne yapm olduklar itirazn reddine karar verilmesi gerekmitir. kinci olarak, Mahkememizin 2012/324 Deiik i sayl kararnda zgr Gndem isimli gazetenin 3713 Sayl TMKnn 6/son maddesi gereince yaynn 1 ay sre ile durdurulmasna ilikin karardr. 3713 Sayl TMKnn 6/son fkrasnda Terr rgtnn faaliyeti erevesinde su ilemeye alenen tevik, ilenmi olan sularn vme veya terr rgtnn propagandasn ieren sreli yaynlar hkim karar ile. 15 gnden 1 aya kadar durdurulabilir eklinde ifadesini bulmutur. Ad geen yaynn ilgili nshas incelendiinde, terr rgtnn propagandasn ierir yazlar olduu aktr. Meyyide de ise 15 gn ila 1 ay sre arasnda durdurulabilir eklinde hkime takdir hakk verdii aktr. Deiik i kararnda hkim takdir hakkn meyyidenin st snr olarak kullanm ve durdurulabilir eklindeki ifade ile yine durdurma karar ynnde takdir hakkn kullanmtr. mevzuatmz deerlendirildiinde gerekten mahkememiz deiik i kararnda bir isabetsizlik olmad aktr. Ancak Avrupa nsan Haklar Szlemesi, AHM kararlar, evrensel hukuk kurallar ve Anayasamzn 90.maddesi birlikte deerlendirildiinde ad geen gazetenin 1 aylk yayn sresi ierisinde ne
114
tr yazlar yazaca ve yaymlanaca henz bilinmediinden yayn durdurulmasn gerektirir yazlar yazp yazmayaca belirsiz olduundan ve yine basn zgrl ilkeleri de gz nne alnarak durdurulabilir eklindeki yasa koyucunun vermi olduu takdir hakk zgrlk lehine yorumlanmas gerekmektedir. Eer ad geen gazete gelecek yaynlarnda da su unsuru ierir yazlar yaymlar ise bu konularda soruturma amak her zaman mmkn olabilecektir. Anlatlan bu nedenlerle, geniletici zgrlk yorumu yaplarak haber alma hrriyeti, basn hrriyeti ilkeleri de gz nne alnarak 2012/324 deiik i sayl mahkememiz kararnn zgr Gndem isimli gazetenin 1 ay sre ile yaynn durdurulmasna ilikin kararn isabetli olmad kanaatine varlmtr. Gerei Dnld: tiraz edenlerin itirazlarnn ksmen kabul ile: 1)Mahkememizin, 2012/324 deiik sayl kararnn 3713 sayl TMKnn 6/son maddesi gereince zgr Gndem isimli gazetenin 1 ay sre ile yaynn durdurulmas ynndeki kararnn kaldrlmasna, 2)Mahkememizin 2012/324 Deiik sayl Kararnn zgr Gndem isimli gazetenin 24/03/2012 tarih ve 355 numaral saysnn toplatlmasna ilikin kararda bir isabetsizlik grlemediinden reddine()evrak zerinde yaplan inceleme sonunda kesin olarak oybirlii ile karar verildi.30/03/2012
31. Dosya Ad HALKIN GNL GAZETES Davann Grld Mahkeme stanbul 12. Ar Ceza Mahkemesi Yayn Toplatma ve Durdurma Karar 24 Nisan 2011 Dava Konusu Halkn Gnl adl gazetenin 20-30 Nisan 2011 tarihli 11. saysnda yer alan 5 TKKO Gerillas ehit Dt ve Dersimde atma balkl yazlar. Deerlendirme Savcln el koyma ve yayn durdurmayla ilgili talebinde gereke bulunmamaktadr. Mahkemenin kararnda, ifade zgrlnden, basn zgrlnden, AHS ve AHM itihatlarndan sz edilmemektedir. Propagandann ne ekilde yapld, bu yazlarda iddetin tevik edilip edilmedii, hangi meru amacn gdld, toplatma ve yayn durdurma ile hangi acil sosyal ihtiyacn karland sorularna kararda yant bulmak olanakszdr. nk kararda gereke bulunmamakta, uygulanan yasa maddelerinin belirtilmesi ile yetinilmektedir.
115
Dosya Ayrntlar stanbul 12. Ar Ceza Mahkemesi (CMK. 250 madde ile grevli), 24 Nisan 2011 tarihli, 2011/510 sayl deiik i kararnda ,Halkn Gnl adl gazetenin 20-30 Nisan 2011 tarihli 11. saysnda yer alan 5 TKKO Gerillas ehit Dt balkl yaz ile Dersimde atma balkl yazlarda TKP/MLnin propagandasnn yapld gerekesiyle Basn Kanununun 25/2. maddesi gereince el konulmasna, datm ve satnn yasaklanmasna ve 3713 Sayl TMKnn 7/2. maddesine gre gazetenin yaynnn 1 ay sreyle durulmasna karar verilmitir.
116
32. Dosya Ad RFAN AKTAN Gazeteci ddianameyi Hazrlayan Savclk stanbul Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme stanbul 11. Ar Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 16 Aralk 2009 Dava Konusu Express adl derginin, 15 Ekim 16 Kasm 2009 tarihli saysnn 18-19. sayfalarnda yaynlanan, Mcadele Olmazsa zm Olmaz balkl yaz Deerlendirme ddianame ve gerekeli kararda AHM itihatlarna uygun, yasallk meru ama ve demokratik toplumda gerekli/ zorunlu olma unsurlarnn dikkate alnmad grlmektedir. Uygulanan maddenin yasayla ngrlme, yasann da aklk, netlik, kesinlik, ngrlebilirlik ve hukukun stnl ilkeleri bakmndan tartmas yaplmamtr. Aka iddete ar ve iddeti vme tamayan bir yaz nedeniyle, sadece dnceleri yazya aktarlan kiilerin kimliklerinden hareketle ( Serhat adl kii ile Mustafa Karasu) yazarn ve derginin yaz ileri mdrnn terr rgt propagandas yapma suu ile sulanmasna demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma bakmndan ve cezalandrlmalarnn gerekli olup olmad, verilen para ve hapis cezalarnn orantl olup olmad konularnn tartlmasnn yaplmad grlmektedir. Dosya Ayrntlar stanbul Cumhuriyet Basavcl 16.12.2009 tarihli ve 2009/1194 esas ve 2009/909 iddianame nolu iddianamesi ile stanbulda yaymlanan Express adl derginin, 15 Ekim 16 Kasm 2009 tarihli saysnn 18-19. sayfalarnda yaynlanan, Mcadele Olmazsa zm Olmaz balkl yazda terr rgtn propagandasnn yapld iddiasyla, derginin imtiyaz sahibi ve sorumlu yaz ileri mdr olan Merve Erol ve sua konu yaznn yazar rfan Aktan hakknda, terr rgt propagandas yapmaktan 3713 Sayl Kanunun 7/2. maddesine gre cezalandrlmalar talebiyle iddianame dzenlenmitir. rfan Aktann yazsnda ismi geen Serhat isimli kiinin szlerine yer vermesi ve o szlerin ierii, ayn yazda PKK yneticilerinden Mustafa Karasunun yazsna gndermede bulunulmas, KCK aklamalarna yer verilmesi, propaganda olarak deerlendirilmektedir.
117
Merve Erol savunmasnda iddeti vmek ya da iddete ar yapmak gibi bir amacnn olmadn, rgt propagandas yapmak gibi amalar olmadn, rfan Aktan ise rgt propagandas amacnda olmadn muhabir olarak edindii haberi, herhangi bir yorum katmadan yaynladn, iddianamede yer ald ekliyle terr rgt ierisinde alm ve Krt sorununun zm konusunda farkl dnen yelerin olduunu vurgulamak asnda haberi yaptn belirtmitir. ddianamede ise; Srek3/Trkiye Kararna gndermede bulunularak, yaz ieriklerinin iddete tevik edici ve iddete bavurmann gereklilii ve hakl bir nlem olduu izlenimini uyandraca kanaatine varlmtr denmektedir. ddianameyi hazrlayan Cumhuriyet Basavcs iddianamede; AHMin uygulamalarna gre de aka iddete ar ieren ve iddeti ven grlerin dnce zgrl kapsamnda deerlendirilemeyecei belirlenmitir demektedir. Davann ald 11. Ar Ceza Mahkemesinde ( CMK 250. maddesiyle grevli) rfan Aktan rgt propagandas yapmadn, topluma haber verme amacyla yazy yazdn, yazda herhangi bir iddet unsurunun bulunmadn savunmutur. Merve Erol da yazda herhangi bir rgt vmenin sz konusu olmadn, yaznn su unsuru tamadn bu nedenle de sorumlu yaz ileri mdr olarak yaynlanmasna izin verdiini sylemitir Mahkeme gerekeli kararn 3. sayfasnda Delillerin Deerlendirilmesi ve Gereke balkl blmde, dnce zgrlnn AHSde de yer aldna, ayn zamanda, dnce zgrln grev ve sorumlulukta ierdiine, Szlemenin 10/2. maddesinde, dnce zgrlnn snrlanmas nedenlerinin yer aldn belirtmektedir. Mahkeme gerekeli kararn 4. sayfasnda, rfan Aktan tarafndan kaleme alnan yazda, Serhat isimli ahsn sylediklerine ve Mustafa Karasunun szlerinin yer ald blmlere yer vermektedir. Hkm mahkemesi yazda bu szlere ve deerlendirmelere yer vermek suretiyle Topluma haber verme ama ve kast alarak, PKK terr rgtnn propagandas yapld anlaldndan, sanklarn cezalandrlmalarna karar verilmeleri gerektii kanaatine varlmtr demektedir. Mahkeme Merve Erola TMK 7/2., TCK 62. ve 52/2. maddeleri uygulamak suretiyle 16.660 TL adli para cezas ile cezalandrlmasna, rfan Aktana da 3713 Sayl TMKnn 7/2. Maddesi gereince, 1 yl hapis, 7/2-2.maddesiyle de cezann yar orannda artrlmasyla 1 yl 6 ay hapsine, TCK 62.maddeye gre cezadan 1/6 orannda indirim yaplarak 1 yl 3 ay hapis cezasna karar vermitir.
118
33. Dosya Ad SMAL BEK -ZEYCAN BALCI MEK Sosyolog/Yazar- Avukat, Dergi Sorumlu Yaz leri Mdr ddianameyi Hazrlayan Savclk stanbul Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme stanbul 11. Ar Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 11 Mays 2010 Dava Konusu amzda Hukuk ve Toplum adl derginin K 2010 tarihli 59/6 saysnda 5-12. sayfalarnda yaymlanan smail Beiki tarafndan yazlm olan Uluslarn Kendi Geleceini Tayin Hakk ve Krtler balkl yaz. Deerlendirme Hkm mahkemesi her ne kadar ifade zgrlnden, bu zgrln 10/2. maddesinde belirtilen nedenlerle snrlanabileceinden ve konuyla ilgili Yargtay 9. Ceza Dairesinin muhtelif kararlarndan sz etmise de bir btn olarak yasallk, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlarn gzetmemitir. Somut olarak yazarn szleri ile balam arasndaki ilikiyi kurmamakta genel olarak PKK eylemleri ve PKKnn nitelenmesi ve daha nce verilmi Yargtay 9. Ceza Dairesinin kararlarna gndermede bulunmaktadr. Somut olayda yazar smail Beiki iddeti tevik eden, ven, iddete ar yapan bir ierikte yaz yazm mdr yazmam mdr? Sorulmas gereken soru budur ve cevab da metin ierii ile balamn incelemekte aramak lazmdr. Karar da yerinde ve yeterli bir gereke ile bu durum gsterilmelidir. Konuyla ilgili olarak karara muhalif olan yenin muhalefet erhi AHM itihatlarna uygun grleri ihtiva etmektedir. AHM aklanan dncenin, sz ya da yaznn yazarnn kim olduunun, hitap edilen kitlenin kim olduuna, yaynn ne kadar yaygn olduuna, ne zaman hangi koullarda ve durumlarda sylendiinin dikkate alnmas gerektiine dikkat ektii kararlar mevcuttur. Kararda bunlarn tartmasnn yaplmad grlmektedir. Ayrca Q harfinin kullanlm olmasn cezalandrmann gerekesi olarak grmek/gstermek tam da AHM tarafndan vurgulanan snrlamann yasayla ngrlmesi ilkesine de aykrdr. Ceza Kanununda bir yerleim yerinin Q kullanlmak suretiyle nitelendirilmesini su sayan bir maddesi bulunmamaktadr. Byle bir yasa bulunsa bile bir yazarn kullanmn su saymann bu yasann hukukun stnl ilkesi asndan uygunluunun sorgulanmasn gerektirir. Zira yasayla ngrlme ayn zamanda o yasann hukukun stnl ilkesine uygun olmasn da art koar.
119
Dosya Ayrntlar stanbul Cumhuriyet Basavcl (CMK 250. maddesiyle yetkili), 2010/314 soruturma, 2010/435 esas, 2010/319 iddianame nolu, 11.5.2010 tarihli iddianame hazrlanmtr. ddianamede; amzda Hukuk ve Toplum adl derginin K 2010 tarihli 59/6 saysnda 5-12. Sayfalarnda yaymlanan smail Beiki tarafndan yazlm olan Uluslarn kendi geleceini tayin hakk ve Krtler balkl yazda silahl terr rgtnn propagandas yapld iddia edilmitir ve Yazar tarafndan Krdistan olarak nitelenen corafyadaki Birinci Dnya Sava sonras ngiltere, Fransa ve talya tarafndan uygulanan paylam politikalarnn anlatld, bu srete Krdistan ve Krtlerin blnd, paraland ve paylald iddiasna yer verildii, yaznn ilerleyen blmlerinde, ... bugn Krtler Ortadouda 40 milyonun zerinde bir nfusa sahiptir ve Krtler tarihin bilinen alarndan beri, rnein sa dan nce 4000 yllarndan beri kendi topraklarnda yaamaktadr. Trklerin Orta douya gelilerinin ise 11. yy. olduu bilinmektedir. Fakat Krtler bu kadar byk bir nfusa sahip olmalarna ramen, bu kadar byk bir lkeye sahip olmalarna ramen, uluslararas ilikilerde tannan kck bir siyasal statye sahip deildir... kald ki Krtler 200 yldr zgrlk iin, zgr bir vatana kavumak iin mcadele etmekte, bedel demektedir. Trkiyede rklk olmad, ayrmclk olmad, herkesin bu arada Krtlerin de btn grevlere gelebildii, kamu ynetiminde rol alabildii sylenir... Bu bir demagojidir. Krtlerin ancak Trkleerek, Trk kimlii ile bir yerlere gelebildii, Krt kimlii ile hibir yere gelemedii ak bir gerekliktir... Suriye, ran, Trkiye; Krtleri ok kt ynetmektedir. Baskyla, zulmle ynetmektedir... Bugn PKK gerillalarnn stlendii Qandil; Birinci gn Trkiye, ikinci gn ran tarafndan bombalanmaktadr... Krtler ve Krdistann blnmesi, paralanmas ve paylalmas, Krtlerin ynetiminde hi bir ahlaki ilkenin dikkate alnmamas gibi bir durum ortaya karmtr. Krtleri mtereken bask altnda tutan devletler her zaman politik, ideolojik ve askeri glerini, diplomatik glerini Krtlere kar birletirebilmilerdir... Bu mterek denetimin hukuk, adalet yaratmad, bilakis hukuk ve adalet duygularn inedii, rencide ettii ok aktr. Bu bask ve zulm srelerine kar zgrlk mcadelesi gelitirmek, Krtlerin meru bir hakkdr. Bu koullarda zulme ve baskya kar direnme meru bir hak olarak belirmektedir dendii bu ekilde zulm ve bask allnda yaad iddia edilen Krt halknn zgrlk mcadelesi yapmas ve zulme ve baskya kar direnmesi gerektii fikrinin dile getirildii bu ekilde cebir ve iddete ar yaplarak silahl terr rgt propagandasnn amaland kanaatine varlmtr. Aklanan yaz ierii de dikkate alndnda Avrupa nsan Haklar Mahkemesinin SUREK-3/ Trkiye kararnda da belirtildii zere; halen gvenlik gleri ile terr rgt kuvvetleri arasnda atmalarn devam ettii bir dnemde, yaz ieriinin daha fazla iddete tevik edici ve okuyucu nezdinde iddete bavurmann gerekli ve hakl bir nlem olduu izlenimini uyandraca kanaatine varlmtr. Her ne kadar Trkiye Cumhuriyeti Anayasas ve AHSde dnce ve dnceyi aklama hrriyeti dzenlenmi ise de AHSin 10. maddesinde milli gvenlik, toprak btnl, kamu emniyetinin korunmas, kamu dzeninin
120
salanmas ve suun ilenmesinin nlenmesi bakmndan bu zgrln snrlandrlabilecei ngrlm, Avrupa nsan Haklan Mahkemesinin uygulamalarna gre de aka iddete ar ieren ve iddeti ven grlerin dnce zgrl kapsamnda deerlendirilemeyecei belirlenmitir. Bu itibarla zerine atl suu iledii kanaatine varlan phelilerin yarglanmasnn mahkemenizde yaplarak eylemlerine uyan 3713 Sayl Kanunun 7/2. maddesi ile TCKnn 53. maddeleri gereince cezalandrlmasna karar verilmesi kamu adna iddia ve talep olunur denmitir. stanbul 11. Ar Ceza Mahkemesi ( CMK 250. Madde ile grevli) 2010/179 dosya, 2011 /29 karar, 2010/435 esas nolu gerekeli kararda iddianameye ve sank savunmalarna yer verilmitir. Gerekeli kararda sank savunmalaryla ilgili olarak da yle denmektedir: Sank Zeycan Balc imek; savcla verdii ifadesinde tutanaklarda yer ald ekliyle yle demitir: amzda Hukuk ve Toplum adl derginin sorumlu yaz ileri mdrym. Soruturmaya konu yaz smail Beiki tarafndan yazlmtr. Ancak yazda herhangi bir su unsuru bulunmadn dnyorum. Son bir yllk srete alm lkenin gndemine gelmitir. Bir hukuku gzyle de incelediimde yazda su unsuru bulunmadn dndmden gncel bir konuyla ilgili yazy yaynlamakta herhangi bir saknca grmedim. Aidiyet belgesi ibraz edemem ancak yaznn sahibi bellidir. Sulamay kabul etmiyorum. smail Beikinin savunmasna da gerekeli kararda yle yer verilmektedir: Bu iddianameyi 15. 06. 2010 tarihinde tebli ettim, o gn gazetelerde Uzanlar hakkndaki davann zaman am nedeniyle ortadan kalkt yazlyd, Uzanlar bu lkede yolsuzlukla anlan kiilerdir bu kiiler olduunda zaman am kural dikkate alnmyor ve zaman am, uygulanyor ancak dnce ile ilgili sular olunca daha hassas davranlyor ve savunma alnmakszn acelece dava almna gidiliyor, bu da iddianamenin ikinci sayfasnda aka bellidir, daha nce 3713 sayl yasann 8. maddesindeki su tipi yasa ile ortadan kaldrld, ancak bu iddianamedeki iddialara baknca kaldrlmadm gryoruz, yine nceki yllarda dnce aklamak veya Krdistandan ve Krtlerden bahsedildiinde TCK 141 ve 142. maddelerle insanlar cezalandrlyordu onun yerine 3713 sayl yasa getirtilmi ve deien bir ey olmamtr, Krt sorunu Trkiyede nemli soranlardan biri deil en nemli sorunudur o nedenle bu sorunun st geitirilmemeli, aka tartmal ve irdelenmelidir, siyasi iktidar bunu bir dnem gndeme getirmi ancak ileri gtrmemitir, bugn Trkiye Ortadou da ve Kafkas devletleriyle veya Bosna ile temasa geilip blgesel bir g olmaya almaktadr. nce Trkiyedeki Krt sorununu zmesi gerekir, bunun iinde bu Krt sorununun Trkiyede zellikle niversitelerde aydn kesimde tartlmas ve irdelenmesi gerekir, bu konuda ban konuabilir, yazarlar konuabilir, herkes konuabilir ancak savclar konumamaldr. Benim dava konusu yazmda bu amalayazlm bir dnce yazsdr, atl suu ileme kastm yoktur. Delillerin Deerlendirilmesi ve Gereke blm ise yledir: Sank smail Beiki, ada Hukukular Demei stanbul ubesi tarafndan yaynlanan sahipliini ve genel yayn ynetmenliini ad geen demek adna Taylan Tanayn, sorumlu yaz ileri mdrln dier sank
121
Zeycan Balc imekin yapt amzda Hukuk ve Toplum adl derginin 2010 yl 29/6 saysnda Uluslarn Kendi Geleceini Tayin Hakk ve Krtler balkl yazsnda, genel olarak itibaren Krt sorunundan bahsedilerek kronolojik anlatmda bulunulduu, Anadolunun gneyinde halen Irak snrlar kuzeyinde yaamakta olan Krtlerin bulunduu corafyann Gney Krdistan diye nitelendii, ancak blgedeki lkelerde yaayan Krtlerin yaadklar corafi yerler nazara alnp ran Krdistan, Suriye Krdistan, Trkiye Krdistan gibi Krdistan blmeye ynelik tanmlamalara girilmemesi gerektii, Krdistann bir btn olduuna vurgu yapld, Krt milletinin yaad corafyadan sz edilip Avrupadaki benzeri milletler ve devletlerle karlatrmalar yapld, son olarak Krtler 200 yldr zgrlk iin, zgr bir vatana kavumak iin mcadele etmekte, bedel demektedir. Yukarda ad geen devletlerin byle bir bedel demeleri de yoktur. Bu devletlerin toprak geniliklerinin belki Krdistann bir ilesi kadar bile deildir. Bu bask ve zulm srelerine kar zgrlk mcadelesi gelitirmek Krtlerin meru bir hakkdr. Bu koullarda zulme ve baskya kar direnme meru bir hak olarak belirmektedir eklindeki ifadelerle Krdistan diye tanmlad, corafi olarak lkemizin Gneydou Anadolu Blgesine denk gelen yerde yaayan Krtlerin kendi zgrlklerini kazanabilmeleri iin mcadele etmeleri, baskya kar direnmelerinin meru bir hak olduundan sz ettikten sonra Krtlere kar ne tr zulmler yapldna rnek verirken randa son yllarda idam edilenler de daha ok Krtlerdir, kadn-erkek Krt genleridir. Bugn PKK gerillalarnn stlendii Qandil, birinci gn Trkiye, ikinci gn ran tarafndan bombalanmaktadr. nc gn ise Qandili her ikisi birden bombalamaktadr diyerek yazsn sonlandrd anlalmtr. Sank smail Beikinin sua konu yazsnda Krtlere yaplan zulmlerden bahsederken ifade ettii gerilla, PKK terr rgt ve bu balamda terrizm kavramlar zerinde irdeleme yapmak gerekir. Terr, sosyoloji ve strateji biliminde herhangi bir amaca ulamak iin, sivillerin veya gvenlik grevlilerinin, propagandaya ynelik, ses getirici eylemlerle ldrlmesidir eklinde tanmlanmaktadr. Terrizm hesapl bir iddettir. Amac olabildiince ok insan ldrmek deil, kitlelerin eylemlerinden etkilenmesini salamaktr. Kitlelerin dehete kaplmasn, bir umutsuzluk iinde terristin isteklerine boyun eilmesinden baka are olmadn dnmesini salamaktr. Terristin de arzu ettii sonu budur. Otoritenin zayflatlmas, insanlarn geleceklerini grememesi, tedirginlik ve sisteme inanszlk salamay hedefler. Kimseye gvenmeden, herkesi dman ya da tehdit alglamasna koyarak yaamn srdrmeye alan kitleler tm enerjilerini korunmaya ayrrken dnyalarm kltmekte, ayrca kendi ierisinde farkl olan unsurlara tahamml gsterememekte, iine kapank toplumlar meydana gelmekte ve bir arada yaayabilme ans terrizm sebebiyle azalmaktadr. Trkiye Cumhuriyetinde yaayan kahir ekseriyet tarafndan PKKnn; lke btnln bozmak amacyla iddet ierikli eylemleri (ilk eylemin kaytlara getii Eruh 1984 ylndan beri) yapan silahl ete niteliinde terr rgt olduu, rgtn nihai amacnn Trkiye topraklarnda yeni bir devletin oluturulmasn salamak ve bunu gerekletirmek iin de demokratik rejimi ykmaya almak olduu, hedefine varmak zere yukarda terrizmle ilgili paragrafta aklanan psikolojik harekt-stratejisini de-uygulamaya alt, bunca zamanlk
122
Trkiye Cumhuriyeti devlet arivinde gvenlik kuvvetlerine ve yargya ait kaytlar nazara alndnda, teden beri bilinmektedir. Gerilla tipi sava, askeri bir terim olup dzenli bir orduya kar dank, kk topluluklar tarafndan yaplan bir eit sava olarak tanmlanmakta ve askeri literatrde de dmann kontrol altna dm araziyi veya belli blgeleri ele geirmek iin yaplacak asker harekttan nce veya sonra onlarla birlikte yaplan sava olarak bilinmekte, bu savata bulunan askerlere de gerilla denmektedir. Afrika, Orta ve Gney Amerikada aka grlen gerilla savalar, bunlardan bazlardr. Esas itibariyle ve netice olarak gerilla sava; (dnya tarihi ve siyasetinin kronolojik aamalar ile askeri terminoloji birlikte gz nne alndnda) milletlerin kurtulu mcadelelerinde sk sk bavurulan bir yntem olup gerilla da bu sava icra edenlere denmektedir. Gerilla kavramnn yukarda bahsedilen anlam ve kullanm dnda lkemizde hangi kesim tarafndan kullanldna da bakmak gerekecektir. PKK terr rgtnn iletiim arac olarak kulland haber sitesinde Krt halknn efsanevi gerilla komutan Mahsun Korkmaz adyla bir kiiden bahsedilip gerilla olduuna vurgu yapld, yine ayn terr rgt mensuplarndan Murat Karaylannn terr rgtnn internetten iletiim arac olarak kulland haber sitesindeki aklamalarnda Krt genliinin yn dalar olmal, gerilla saflarna akn edilmeli, saflara katlm olmaldr gibi ifadeler kulland, bylece gerilla diye niteledii kiilerin kimlerden ibaret olduunu aka iaret ettii anlalmtr. Gerilla kavramyla ilgili Yargtay kararlarndan, Yargtay Ceza Genel Kurulunun 1999/9-33 Esas, 1999-38 Karar sayl, 16/03/1999 tarihli kararnda Olay gn sank, eitli cadde ve sokaklarda yer alan binalarn bahe duvarlarna sprey boya ile Biji Gele Krdistan, Biji asili, Yaasn gerilla ve benzeri sloganlar yazd, bunu yasad PKK rgtnn sesini duyurmak ve propagandas iin yaptm syledii anlalmtr. Yasad PKK rgtnn lke btnln bozmak amacyla eylemler yapan silahl ete niteliinde bir rgt olduu aktr. Bu itibarla sann, bu rgtn propagandasn yapmak suretiyle hareketlerim kolaylatrmak eylemi, TCKnn 169. maddesinde ngrlen suu oluturmaktadr denmektedir. Konuyla ilgili Yargtay 9. Ceza Dairesinin 2006/8821 Esas 2007/1380 Karar sayl 21.02.2007 tarihli kararnda da PKK rgtnce yaplan arya uygun olarak gvenlik glerinin operasyonlarnda ldrlen rgt mensuplarnn cenazelerini teslim alan grup ierisinde yer almak, zafer iareti yapp calan siyasi irademizdir, Bakan siyasi irademizdir, Gerilla vuruyor Krdistan kuruyor eklinde sloganlar atmak, ate yakarak yolu trafie kapatan grubu ynlendirmek suretiyle, rgte ye olmamakla birlikte rgt adna su iledii denmekte ve aka gerilla kavramnn kim veya kimler tarafndan kullanldn ortaya koymaktadr. fade zgrln dzenleyen AHSin 10/2. maddesinde ifade zgrlnn hangi nedenlerle snrlanabilecei gsterilmitir. Buna gre kullanlmas grev ve sorumluk ykleyen bu zgrlkler, demokratik bir toplumda zorunlu tedbirler niteliinde olarak, ulusal gvenliin veya kamu gvenliinin korunmas, asayisizliin veya su ilenmesinin nlenmesi... iin kanunla ngrlen baz formalitelere artlara, snrlamalara ve yaptrmlara balanabilir.
123
Yukarda aklanan, sua konu sana ait yaz ieriindeki ifadeler, gerilla kavramna ilikin aklamalar, gerilla kavramnn kim ya da kimler tarafndan kullanld tespiti, terrn amalad hedefler, btn bunlara ilikin Yargtay Ceza Genel Kurul ve 9.Ceza Daire kararlan ile tm dosya kapsam birlikte deerlendirildiinde; Terrizmin, genel bak asyla neleri amalad, zelde lkemizde sua konu yazda bahis konusu edilen PKK terr rgtnn terr rgt olup olmad, terr rgt olarak hedeflerini gerekletirme iin hangi eylemleri yapt, Trkiye Cumhuriyeti Devletinin ve yarg tekilatnn muhtelif bilgi notlarna ve kararlarna konu olmutur. Bu tip terr rgtlerinin temel hedeflerinden biri de, uzun vadede, eylemlerinin toplumda yaratt dehet-iddet-korku-gelecee gvensizlik atmosferine karlk terrist eylemlerde bulunmalarndaki-szde gerekelerine- ilikin toplumsal tabann salanmasna ynelik yerel birtakm argmanlara/sorunlara snmalardr. PKK terr rgtnn bu hususa zellikle dikkat ederek, yapt terrist faaliyetleri, Krt sorunun bir parasym gibi takdim ederek, Krt sorunun ancak bir isyan hareketine dntrlerek Trkiye Cumhuriyeti devletine kabul ettirilebilecei ve zmn ancak bu ekilde salanacana ilikin bir politika izledii de sosyolojik tm irdelemelerde izahtan varestedir. Bylesine ykc-yok edici-iddeti ara gibi kullanmak isteyen terr rgtnn sann yazsnda terr rgt olarak bile grlmeksizin sadece Krt isyan hareketinin meru ve hakl olduundan bahisle rgtn PKK adyla yer almas bir yana yukarda akland zere adeta bamszlk sava veren yerel gler ve bunlarn askerleri olarak nitelenen gerilla diye adlandrlmasnda, evrensel kriterlerde slogan bir ilke olarak kabul edilen Bakasnn zgrl balad yerde benim zgrlm biter biimindeki zgrlk snrlarna, anayasal ve yasal dzene karlk iddeti, toplu veya bireysel insan ldrerek, insanlarn yerel ikametlerinde seyahat/seme ve seilme/kendini zgrce ifade etme/eitim ve renim hakk/serbest ticaret yapma/ mlkiyet hakk gibi milli ve milletleraras yasa/anayasa/szlemelerde tannan temel haklarn dahi kullanmndan yoksun brakmay kendine hedef ve ara semi terr rgt mensuplarn; bu eylemleri ver, kabul eder ve daha da nemlisi dnyann herhangi bir corafyasndaki bamszlk savalar gibi grr manada, (hele btn bunlar yazan ve syleyenin de tannmam ve bilinmemi bir kii deil lkede birok kesim ve insan tarafndan tannan, akademik kariyeri olan sank yazar tarafndan sylenmesi sebebiyle hitap ettii topluluk zerinde yarataca etkinin de boyutu dnldnde) ifade edilmesinde sann srf sosyolojik birtakm tespit ve irdelemelerde bulunduundan sz etmenin, sank yazarn gemiteki hali, atl su konusuna ilikin kavram ve nitelemelerin ne anlama gelecei konusunda derinlemesine bilgi sahibi olduundan kuku duyulmayan akademik gemii nazara alndnda, hayatn olaan kabul ve akna uygun olmad, bylelikle sann zerine atl terr rgtnn propagandasn yapma suunun sbuta erdii, dier sank Zeycan Balc imekin de sorumlu yaz ileri mdr olarak yukarda sz edilen ve terr rgt propagandasnda bulunma olarak kabul edilen yazy amzda Hukuk ve Toplum adl dergide yaynlamak suretiyle ayn suu iledii kanaatine varlmtr. Aksine bir kanaatle sanklarn savunmalarna ve ayn ierikteki muhalefet grne itibar olunup sanklar hakknda beraat karar verilmesi halinde; PKK terr rgtnn lkemizde iddete ynelik krsalda, sempatizanlarnn da sokaklarda tal/sopal/molotof kokteyli/yzleri maskeli olarak yaptklar eylemlerle ilgili Yargtay Ceza Genel Kurulunun, 9. Ceza Dairesinin yukarda sz edilen kararlar ve daha buna benzer
124
yzlerce kararnda ve ayrca Yargtay 9. Ceza Dairesinin 2007/9370 esas 2008/617 karar sayl4/2/2008 tarihli kararnda defalarca, PKK terr rgt mensuplarna gerilla demenin rgt propagandas yapma suunu oluturacann kabul olunduunu grmezden gelmek anlamna gelecei ve daha da vahimi artk PKK terr rgt mensuplarna gerilla demenin su saylmayacann mahkeme kararyla tescillenmesi sonucunu douraca, Milli ve milletleraras metinlerde sz edilen ifade zgrlnn, AIHSnin 10/2. maddesi demokratik bir toplumda zorunlu tedbir olarak ulusal gvenlik veya kamu gvenliinin korunmas iin kanunla snrlamalara, yaptrmlara balanabilecei, Yargtay 9. Ceza Dairesinin yukarda bahsi geen 04. 02. 2008 tarihli kararnda da vurguland zere, sank smail Beikinin yazsnda szn ettii ve hakknda mahkememizce ceza meyyidesi uygulanmasna yol aan PKK gerillalar ifadesi kullanarak silahl PKK terr rgtnn propagandasn yapmann, PKK terr rgtnn ama ve hedeflerinin toplum iinde benimsenmesi, yaylmas-kklemesini telkin ve tevik edecei, sank smail Beikinin konumu, hitap ettii kitle ile kitle tarafndan alglanma ekli de nazara alndnda dnce ve ifade zgrl kapsamnda kabul edilemeyecei, kullanlmas kiiye grev ve sorumluluk ykleyen bu zgrlklerin demokratik bir toplumda zorunlu tedbirler niteliinde Ulusal gvenliin toprak btnlnn salanmas bakmndan snrlandrlabilecei, her iki sann eyleminin de 3713 Sayl Yasann 7/2. maddesinde belirlenen silahl terr rgtnn propagandasn yapma suunu oluturaca kanaatine varlmakla mahkmiyetlerine ynelik aadaki ekilde hkm kurmak gerekmitir. Sank smail Beiki tarafndan yazlan ve sank Zeycan Balc imekin yaz ileri mdr olduu amzda Hukuk ve Toplum adl derginin k 2010 tarihli, 29/6 sayl nshasnn 5. ila 12. sayfalarnda yaynlanan uluslarn kendi geleceini tayin hakk ve Krtler balkl yazda yasad silahl blc terr rgt PKKnn propagandasnn yapld anlaldndan; sanklarn kast, bunun toplumda douraca tehlikede dikkate alnarak; Sank smail Beikcinin eylemine uyan 3713 Sayl Yasann 7/2. maddesinin 1. cmlesi gereince; taktiren 1 yl hapis cezas ile cezalandrlmasna, sann suu basn ve yayn yoluyla iledii gz nne alnarak verilen ceza 3713 sayl yasann 7/2. maddesinin 2. cmlesi gereince; taktiren 1/2 orannda artrlarak 1 yl 6 ay hapis cezas ile cezalandrlmasna, sann durumadaki hali dikkate alnarak verilen cezas TCK 62. madde gereince taktiren 1/6 orannda indirilerek 1 yl 3 ay hapis cezas ile cezalandrlmasna, sank hakknda TCKnn 53. maddesinin 1 ve 2. fkralar ile 3. fkrasnn birinci cmlesinin uygulanmasna; Sank Zeycan Balc imekin dava konusu derginin yaz ileri mdr olduu gz nne alnarak yan 3713 Sayl Yasann 7/2. maddesinin 3. cmlesi gereince; taktiren 100 gn para cezas ile cezalandrlmasna, sann durumadaki hali dikkate alnarak verilen cezas TCK 62. madde gereince takdime 1/6 orannda indirilerek 833 gn adli para cezas ile cezalandrlmasna, sann durumu da dikkate alnarak verilen cezas TCK 52/2 maddesi gereince; taktiren 1 gn 20 YTLden paraya evrilerek 16.660 YTL adli para cezas ile cezalandrlmasna, sana verilen adli para cezas TCK 52/4. madde gereince taksitlendirilerek birer ay ara ile taktiren 24 eit taksitte sanktan tahsiline, taksitlerden birisini demedii takdirde geri kalan ksmnn tamamnn bir defada tahsiline ve denmeyen adli para cezasn TCK 52/4 maddesi gereince hapse evrilecei hususunun ihtarna karar verilmitir.
125
Karara Mahkeme heyetinden bir yarg muhalefet etmitir. Muhalif yenin muhalefet erhi de yledir: MUHALEFET ERH Sanklardan smail Beikinin lkemizde ve dnyada tannan bir bilim adam olup, dier sank Zeycan Balc imekde yine hukukuluk sfatnn yannda amzda Hukuk ve Toplum adl derginin yaz ileri mdr olup, dava konusu yaznn yaynland dergi hukukulara bir baka deile belli bir kesme hitabeden bir dergidir. Dava konusu yaz derginin 5-12 sayfalar arasnda yaynlanan Uluslarn kendi geleceini tayin hakk ve Kltler balkl yazdr. Yaznn ieriinde Trkiyede ve dier lkelerdeki sosyal gelimeler tarih sreci ierisinde irdelenmi ve yazara gre zmler belirtilmitir. Yaznn sadece bir yerinde bu gn PKK gerillalarnn slendii Qandil birinci gn Trkiye ikinci gn ran tarafndan bombalanmaktadr denmektedir. Yaz bir btn olarak incelendiinde; yasad silahl blc terr rgt PKKnn yapt eylemlerden bahsedilmemekte ve bu rgtn vldne dair de herhangi bir ey yoktur. Anayasamzn 25. maddesi; Herkes dnce ve kanaat hrriyetine sahiptir. Her ne sebeple ve amala olsun kimse dnce ve kanaatlerini aklamaya zorlanamaz. Dnce ve kanaatleri sebebiyle knamaz ve sulanamaz demekte, Anayasann 26. maddesi de Herkes dnce ve kanaatlerini sz, yaz, resim ve ya baka yollarla tek bana veya toplu olarak aklama ve yayma hakknda sahiptir... demektedir. Yine Avrupa nsan Haklar Szlemesinin 9. maddesi; Herkes dnce ve din zgrlne sahiptir... demekte, 10. maddesi ise Herkesin grlerini ve grlerini aklama ve anlatma zgrlne sahiptir... diye belirtmektedir. Yine yerlemi AHM kararlar incelendiinde; bu maddelere dorultusunda herkesin dnce ve fikirlerini serbeste aklayabilecei ancak bunlar iddet ve terr gibi unsurlar vmemesi, iddete ar yapmamas ve yasa d silahl terr rgt propagandas iermemesi gerektiini belirtir. Bu dorultuda genel olarak bir fikre, dnceye bakldnda, bizim dncelerimize ve fikirlerimize tamamen, aykr olabilir, toplumun ounluunca da kabul edilmeyebilir, ancak kiilerin yukarda belirtilen maddeler dorultusunda iddet unsuru olumayan dncelerinden dolay cezalandrlmamalar gerekir. Ben de dava konusu yaznn dnce olarak ieriini benimsememekle birlikte, yukarda belirtildii gibi yasa d blc terr rgtnn yaptklarnn vlmedii ve iddete ar yapmad, yasa d silahl terr rgtnn propagandasn tamad iin herhangi bir su oluturmad, bu nedenle anayasann 25.,26. maddelerinin ve AHSnin 9. ve 10. maddeleri ve AHM kararlar dorultusunda herhangi bir su unsurunun bulunmad, yazarn tamamen kendi dncelerini aklad anlaldndan; Ayrca yazda salt gerilla kelimesinin ve Q harfinin kullanlmasnn atl su unsurlarn oluturmayaca grnde olduum iin sayn ounluun yukardaki kararna katlmyorum.
126
34. Dosya Ad MEHMET HATP DCLE Seilmi Milletvekili, Mhendis ve Politikac ddianameyi Hazrlayan Savclk Ankara Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme Ankara 11. Ar Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 31 Mart 2008 Dava Konusu Anka Haber Ajansna yapm olduu aklama ierii. Deerlendirme Hkm mahkemesi ve Yargtay 9. Ceza Dairesi kararlarnda ifade zgrl, AHS ve AHM itihatlarndan hi sz edilmemektedir. Yasallk, meru ama ve demokratik toplumda gerekli /zorunlu olma unsurlar iddianame ve gerekeli kararda ve Yargtay kararnda tartlmamaktadr. Somut olarak sylenen sz deil PKKnin nitelii ve eylemlerine vurgu yaplmakta ve deerlendirmelerde bulunulmaktadr. Metin ierii iddianame ve gerekeli kararda yer almakla birlikte ierik ve balam tartmas ve analizi yaplmamaktadr. Kararda sank tarafndan sarf edilen szlerin iddeti tevik, tahrik ya da iddete vg niteliinde olup olmad da tartlmamaktadr. Yargtay kararnda somut dosya ve karar zerine deerlendirme ve analizlere rastlanlmamakta genel ve kalp cmleler kullanlarak kararn onand bildirilmektedir. Bu zellikleriyle iddianame, hkm mahkemesi ve Yargtay kararnn AHM itihatlaryla uyumundan sz edilememektedir. Dosya Ayrntlar Ankara Cumhuriyet Basavclnn (CMK 250 madde ile yetkili ve grevli) Ankara 11. Ar Ceza Mahkemesinde at davada, (31.03.2008 tarih ve 2008/79 esas, ddianame 2008/47nolu) Hatip Diclenin 3713 Sayl Kanunun 7/2. maddesine gre cezalandrlmas istenmitir. Cumhuriyet Savcl Mehmet Hatip Dicle hakknda yle iddialarda bulunmaktadr: phelinin 23. 10. 2007 tarihinde Trk Silahl Kuvvetlerince gvenlii salamak amac ile gerekletirdii operasyonlar nedeni ile Anka Haber Ajansna yapt dosya arasnda rnei bulunan aklamasnda u Atekes fiilen geersiz hale geldi ordunun operasyonlar durmad takdirde onlarda meru mdafaa haklarn kullanrlar, atmalar bu ekilde bugne kadar geldi .... eklinde beyanda bulunduu,
127
pheli savunmasnda; Anka Haber Ajansna yapm olduu aklama ieriini kabul ettiini, Trkiye Cumhuriyeti Devletinin yetkili organlarnca yaplan telkinler dorultusunda terr rgtnn lideri olan Zbeyir Aydar gibi ahslarla Avrupa da grmeler yaparak atekes ilan edilmesi yolunda telkinlerde bulunduklarn, rgtnde bu sebeple 2006 ylnda atekes ilan ettiini, buna karlk olarak da siyasi zm bulunmasna olanak salamak iin devletinde operasyonlarna ara vermesi gerektiini, fakat operasyonlarn devam etmesi zerine bu aklamay yaptn, onlarda meru mdafaa hakkn kullanrlar demekle kastettii eyin PKK da bulunan kiilerinde insan ve Trk vatanda olmalar kendilerine ynelik saldr olup sktrldktan durumunda kendi hayatlarn korumak iin buna karlk verebilecekleri olduunu, szlerinin bu ekilde yorumlanmas gerektiini belirttii, pheliye ait kamuya yansyan beyanlarn cebir ve iddeti yntem olarak kabul eden terr rgt PKKnn propagandasn yapmaya ynelik olduu, bu yn ile ifade zgrl kapsamnda deerlendirilmedii phelinin bylece PKK terr rgtnn propagandasn yapt anlalmakla; phelinin PKK terr rgt propagandasn yapmak suundan CMK nun 250. maddesi gereince yarglamasnn yaplarak yukarda belirtilen sevk maddeleri dorultusunda cezalandrlmasna, karar verilmesi kamu adna talep ve iddia olunur. Ankara 11. Ar Ceza Mahkemesi 2008/136 dosya, 2009/46 karar, 2008/79 esas nolu dosyada grlen davada Hatip Dicle, yapt savunmada tutanaklara -getii ekliyle-; zerine atl terr rgt propagandas yapmak suunu kabul etmediini, iddianamede bahsi geen Anka Ajans ile. Bir grme yaptnn doru olduunu ancak kastnn, kesinlikle terr rgtnn propagandasn yapmak olmadn, Anka Ajansndan kendisini aradklarnda durumu/bu ekilde anlattn, amacnn terr rgtnn propagandasn yapmak deil bir analiz bir tespit yapmak amac ile rgt de kendini savunuyor diye sylediini, olayn znn bundan ibaret olduunu, ayrca ifadesinin mahkemece zapta geilirken mahkeme tarafndan rgtten bahsedilirken PKK terr rgt diye getiini, kendisinin sadece PKK rgt diye gemesini talep ettiini, nk kendilerinin olaya byle baktklarn, netice itibaryla iddia edildii gibi rgt propagandas yapmak suunu ilemediini, haber ajans ile yapt grmenin ieriinin bu olduunu, kald ki grmenin tamam incelendiinde savunmasn dorular ekilde kastnn ne olduunun aka anlalacan, kesinlikle susuz olduunu beyan etmitir. Mahkeme yle deerlendirmede bulunmutur: Mahkememizce olayn olu ve kabul delillerin deerlendirildiinde; Sank Hatip Dicle internet sitelerine ve bir ksm gazetelerde yaynlanan 23. 10. 2007 tarihinde Anka Haber Ajansna yapt aklamada PKK Terr rgt ile ilgili olarak Bu atekes fiilen geersiz hale geldi. Ordunun operasyonlar durmad takdirde onlarda meru mdafaa haklarn kullanrlar, atmalar bu ekilde bu gne kadar geldi... eklinde beyanda bulunmutur. Her ne kadar sank rgt propagandasn yapmadn sadece bir tespit yaptn beyan etmi ise de sann kulland ibare ve kelimelerin byle bir tespiti gsterecek ifadeler olmad, aksine savunmasnda da
128
belirttii ekilde terr rgtne ynelik operasyonlar devam edince, rgtn de nefsi mdafaa hakkn kullandn, doal olarak rgt yelerinin de buna cevap verdiini ifade ettii grlmtr. Sank uzun yllar siyaset yapan birisidir. Sank gemiindeki siyaseti kimliiyle kulland kelimeleri seebilecek ve seilen kelimelerin neyi kastettiini grebilecek bir durumdadr. Terr rgt yapt aklamalarda zerine gelinmesini ve operasyon yaplmasn meru savunma hakk olarak ifade etmektedir. Sann beyanlarnn da devletin yasal gvenlik glerine, terr rgtne ynelik yakalamak ve enterne etmek iin bir ilem yapmas halinde terr rgtnn silahla mukavemetinin nefsi mdafaa ve meru mdafaa olduunu ifade eden aklamalar olduu grlmektedir. Bunun tespit ve analizle ilgisi yoktur. Yaplan aklama ile terr rgtne operasyon yaplmamasn istenilmektedir. Yine terr rgtnn mukavemetim meru mdafaa olarak gstermektedir. Bu cebir iddet yntemlerine destek vermektedir. Meruluk ve hakllk dncesi ile terr ve iddet mazur ve hakl gsterilmekte, dolaysyla zendirilmekte ve bu ekilde propagandas yaplmaktadr. Bu ekildeki bir beyan ve ifade hibir ada ve demokratik bir lkede msamaha ile karlanp cezasz braklan bir aklama deildir. Aksinin kabul adam ldrm ve halen adam ldrme potansiyeli olan eli silahl birisinin yakalanmas ilemine imdi ldrmyor neden yakalyorsun, silahla mukavemet ederse meru mdafaadr demek kadar basit ve yaln bir konudur. Bu nedenlerle sann savunmasna itibar edilmemitir. Sann subut bulan eylemi ile ilgili cezann ahsiletirilmesinde PKK terr rgtnn ayrlk bir ama gtmesi, lkemizde ok sayda insann lmne neden olmas ve halen de devlete ve vatandalarna ynelik eylemlerini devam ettirmesi, eylemlerinin nitelii ve arl, sann gemite de rgt yelii suundan sabkal olmas hususlar dikkate alnarak taktiren cezann alt snrdan uzaklalarak artrlmas ynne gidilmitir. Hkm Gerekesi yukarda akland zere; Sank Mehmet Hatip Diclenin terr rgtnn propagandasn yapmak eylemi sabit bulunduundan, eylemine uyan 3713 Sayl Yasann 7/2. maddesi uyarnca propagandas yaplan rgtn nitelii, kapsam ve tehlikesinin arl dikkate alnarak taktiren ve tediden 2 yl hapis cezas ile cezalandrlmasna, TCKnn 62. maddesi uyarnca sann cezasndan takdiren 1/6 orannda indirim yaplarak sann neticeten 1 yl 8 ay hapis cezas ile cezalandrlmasna karar verildi. Kararn temyizi zerine 2009/11118 esas, 2011/1798 karar, 9- 2009/109943 teblname nolu dosyaya ilikin, Yargtay 9. Ceza Dairesi ilamnda yer ald ekliyle verilen karar yle: Dosya incelenerek gerei dnld: Yaplan yarglamaya, toplanp karar yerinde gsterilen delillere, mahkemenin kovuturma sonularna uygun olarak oluan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamna gre, sank mdafiinin yerinde grlmeyen temyiz itirazlarnn reddiyle, hkmn onanmasna, 22.03.2011 tarihinde oybirlii ile karar verildi.
129
35.
Dosya Ad FLZ KOAL- ZYA EK Gnlk Gazetesi Genel Yayn Ynetmeni - Gnlk Gazetesi Sorumlu Yaz leri Mdr ddianameyi Hazrlayan Savclk stanbul Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme stanbul 14. Ar Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 01. 07.2009 Dava Konusu Gnlk Gazetesinin 02.06.2009 tarihli saysnda 7. sahifede Hseyin Asli tarafndan yazlan Operasyonlara Dur Denilmeli balkl yaz ile 11. sahifesinde PKK: PeKeKE mi PeKaKA m? balkl yazlar. Deerlendirme ddianamede davaya konu her iki yaznn da neredeyse tamamna yer verilmesi, delillerin saylmas, yasallk unsuru asndan ulusal ve uluslararas mevzuatn ne olduuna dair bilgilerin yer almas ve ifade zgrl ile ifade zgrlnn snrlandrlmas ve snrlama ltlerine yer verilmesi olumlu ve nemli bir tutumdur. Ancak bir paragraflk sonu karma blmnde bold yaz ile sua konu yazlarda PKK terr rgtnn ve iddet yanls tutumunun propagandasnn yapld eklindeki sonuca nasl varld aklanmamaktadr. Mahkemenin gerekeli kararnda ise AHM standartlarna uygun bir yol izlenmemektedir. Ne yasayla ngrlme, ne meru ama ve ne de demokratik toplumda gereklilik/zorunluluk tartlmaktadr. fade zgrlnden, ulusal ve uluslararas belgelerden ve ifade zgrlnn demokratik toplumdaki neminden bahsedilmemektedir. Yazlardan alntlarn yapld 3. ve 4. sahifede propagandasnn yapld anlalmakla denmesine ramen alnt yaplan szlerin neden propaganda olduu, bu propaganda saylan szlerde iddet unsurunun bulunup bulunmad konular tartlmamakta ve aklanmamaktadr. Dolaysyla metin ierii ve balam tartlmamakta ve kararda yerinde ve yeterli gerekelendirme yaplmamaktadr.
130
Dosya Ayrntlar stanbulda yaymlanan Gnlk Gazetesinin 02.06.2009 tarihli saysnda 7. sahifede Hseyin Asli tarafndan yazlan Operasyonlara Dur Denilmeli balkl yaz ile 11. sahifesinde PKK: PeKeKE mi PeKaKA m? balkl yazlarda terr rgtnn propagandas yapld sav ve TMK 7/2. ve TCK 53. maddesine gre cezalandrlmalar istemi ile stanbul Cumhuriyet Basavcl (CMK 250.madde ile yetkili)tarafndan 01. 07.2009 tarih 2009/726 esas nolu, 2009/544 iddianame nolu iddianame hazrlanmtr. ddianamede davaya konu yazlarn tamamna yer verilmitir. Ardndan phelilerin savunmalarna yer almtr. Hukuki delil olarak gazetenin 02.06.2009 tarihli nshas ve dosya kapsam ve savcnn tevilli ikrar olarak nitelendirdii ifadeler yer almaktadr. ddianamede 4. numaral balk olarak ilgili ulusal ve uluslar aras mevzuat bal altnda ifade zgrlne ilikin ulusal ve uluslararas mevzuat hakknda bilgi verilmitir. 8 sahifelik iddianamenin 7. ve 8. sahifelerinde Deerlendirme blm yer almaktadr. Savclk ifade zgrl ile ilgili deerlendirmelerde bulunduktan sonra, 8. sahifede AHMin Srek/Trkiye kararndan alnt yapmtr. Deerlendirmenin son paragraf somut olaya, 2 Haziran 2009 tarihli Gnlk Gazetesinde yaymlanan iki yazya ve Filiz Koali ve Ziya iekinin sorumluluklarna dairdir ve yle denmektedir: phelilerden Ziya iekinin Gnlk isimli gazetenin sorumlu yaz ileri mdr olduu, dier pheli Filiz Koalinin ise genel yayn ynetmeni olduu, pheli Filizin sua konu yazlarn seimi ve yaymlanmasnda rol ald, sua konu yazlar yazanlar mstehar adla yazdklar, gerek kimliklerinin pheliler tarafndan aklanmad, phelilerin sua konu yazlarda terr rgtnn propagandasn yapmadklarn savunduklar, sua konu yazlarda PKK terr rgtnn ve iddet yanls tutumunun propagandasnn yapld, pheli Ziyann sorumlu yaz ileri mdr olarak almakla birlikte, gazetecilik konusunda ciddi bir eitimi ve deneyiminin bulunmad ve sorumlu yaz ileri mdr olarak seilme ve atanma srecinin effaf ve anlalabilir olmad, 3713 Sayl TMKnn 7/2. maddesi anlamnda terr rgtnn propagandasnn basn yoluyla yapld, suun yasal unsurlarnn olutuu, demokratik bir toplumun basn zgrln salamak ve korumadaki kar gz nnde bulundurulduunda terrle mcadele ve bu balamda propagandann nlenmesi meru amacyla bu amaca ulamak iin kullanlan aralar (ceza soruturmas ve zgrl balayc ceza yaptrm) arasndaki makul orantllk ilikisinin bulunduu sonularna varlmtr. Dava stanbul 14. Ar Ceza Mahkemesinde grlmtr. Sanklar savunmalarnda yazlarn haber alma, yayma, kamuoyunu bilgilendirme, dnce ve ifade zgrl snrlar erevesinde yaymlandn savunmulardr. Sanklar mdafii Av. zcan Kl yazlarla ve sulama ile ilgili olarak zetle unlar belirtmektedir. Operasyonlara Dur Denilmeli yazs bir deerlendirme ve yorum yazsdr. Yazar kiisel fikirlerini aklamaktadr. PKK: Pekeke mi, Pekaka m balkl yazda da yazar kiisel fikirlerin aklamakta ve etimolojik
131
olarak dil ve politika ilikisine deinmektedir. Yazlar toplumu bilgilendirmeye yneliktir. Haber alma ve verme, yayma hakk ile ilgilidir. Yazlar iddeti vme, tevik, telkin unsurlarn tamamaktadr. Sanklarn davran demokratik bir toplumda fikirlerini aklamaktan ibarettir. Cezalandrma istemi demokratik toplum dzeni ilkeleriyle badamaz. stanbul 14. Ar Ceza Mahkemesi(250.madde ile grevli) 2009/194 dosya nolu, 2010/68 karar nolu 07. 04. 2010 tarihli gerekeli kararnda sanklardan Filiz Koalinin gazetenin genel yayn ynetmeni olmas ve 3713 ve 5187 Sayl yasalara gre genel yayn ynetmeninin sorumlu tutmak olanakl olmadndan beraatna karar vermitir. Dier sank Ziya ieki ise sorumlu yaz ileri mdr ve yazarlarla ilgili aidiyet belgesi, ibraz edilmedii iin 3713 Sayl Kanunun 7/2-2. maddesi uyarnca 1 yl 6 ay hapis cezas ile cezalandrlmasna karar vermitir. Gerekeli kararn 2. Sahifesinde, Delillerin deerlendirilmesi ve gereke balkl blmde; Sua konu yazlarn incelenmesinde 7. sayfasnda yer alan, Operasyonlara Dur Denilmeli balkl yazda Krt zgrlk hareketi Askeri Operasyonlara ve Demokratik Kurullar zerindeki ar basklara ramen atmaszlk srecini 15 Temmuza kadar uzatt Devletin Krt zgrlk hareketini ezerek bu sorundan kurtulma zihniyetini destekliyorlar, baz calan ve PKK dmanlarnn dillendirdikleri PKK olmasayd, gerilla mcadele vermeseydi, Trkiyede bu sorun daha kolay zlrd yaklam bir safsatadr benzeri ifadelerle PKK terr rgtnn propagandasnn yapld, yine ayn gazetenin 11. sayfasndaki PKK:Pekeke mi, Pekaka m? balkl yazda;Yalnz u gerek var ki, Krt sorununun demokratik zmnden veya Krtlerin doal haklarnn hukuk tarafndan gvence altna alnmasndan yana olanlar PKKy telaffuz ederken genellikle Pekeke eklinde sylyorlar, Krt sorununun zmnden yana olmayanlar Pekaka diye vurgu yapyorlar eklindeki ibareler ve yaznn geneli itibariyle PKK terr rgtnm propagandasnn yapld anlalmakla, sann atl sutan 3713 Sayl Yasann 7/2. maddesi gerei cezalandrlmasna karar vermek gerekmitir denilmektedir.
36. Dosya Ad VEYS KEMAL SARISZEN- ZYA EK Yazar - Gnlk Gazetesi Sorumlu Yaz leri Mdr ddianameyi Hazrlayan Savclk stanbul Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme stanbul 12. Ar Ceza Mahkemesi
132
Davann Ald Tarih 11 ubat 2009 Dava Konusu 6 ubat 2009 tarihinde yaymlanan Gnlk Gazetesinin 9. sahifesinde yer alan Veysi Kemal Sarszen tarafndan kalem alnm, rgt Propagandasn Biz Yapmyoruz Halk Yapyor balkl yaz. Deerlendirme Mahkeme, her ne kadar AHS ve AHM itihatlarndan sz etmekteyse de haber ve yazlara konu metin ierikleri ile balam analizini AHM itihatlar dorultusunda yapmamaktadr. Sz gelimi 6/2. maddeyi tartmamaktadr. Yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlarn bir arada gzetmemekte ve konuyu inceleme ve karara varmada bu sistematii izlememektedir. Dosya Ayrntlar stanbul Cumhuriyet Basavcl, (CMK 250.madde ile yetkili) 11 ubat 2009 tarihli, 2009/174 esas nolu, 2009/117 iddianame nolu iddianamesi ile 6 ubat 2009 tarihinde yaymlanan Gnlk Gazetesinin 9. sahifesinde yer alan Veysi Kemal Sarszen tarafndan kalem alnm, rgt Propagandasn Biz Yapmyoruz Halk Yapyor balkl yazda PKK terr rgtnn halk nezdinde ve kendilerince terr rgt olarak grlmediini, aksine bir isyan hareketi, bakaldr hareketi olarak nitelendirildii, halkn babakann terrist dedii kiiye terrist demediini, yaz btnnde sylemek suretiyle PKK terr rgtnn propagandasn yapt, yaz ileri mdrnn de yazy okuduu ve su unsuru grmedii iin yaynlamak suretiyle sua itirak ettii anlaldndan her iki phelinin eylemlerine uyan PKK terr rgtnn propagandasn yapmak suundan 3713 Sayl TMKnn7/2. maddesi, 5237 Sayl TCKnn 53. maddeleri gereince cezalandrlmalarna karar verilmesi talep ve iddia olunur grn dile getirmitir. stanbul Cumhuriyet Basavcl, 01. 04. 2009 tarih ve 2009/362 esas, 2009/258 iddianame nolu iddianamesi ile Gnlk Gazetesinin 12 Mart 2009 tarihli nshasnda yaynlanan calann Avukatlar mral Adasna Gitti balkl yaz ieriinde, Abdullah calann PKK lideri olarak nitelendirilmesini ve bu kiinin seimlerle ilgili olarak grlerine yer verilmesini terr rgtnn aklamalarnn yaynlamas olarak deerlendirmi ve Gazetenin sorumlu yaz ileri olan Ziya iekinin TMK 6/2. maddesine gre cezalandrlmasn talep etmitir. ddianamede, Anayasann 25., 26. ve 90. maddelerinden ve AHSnin 9. ve 10.maddelerinden sz edilmi ve bu hukuki dzenlemeler ile yukarda akland ekilde iddeti ara olarak kullanp terr rgt PKK/Kongra Gelin aklamalarnn yaynlanmasnn ifade hrriyeti kapsamnda deerlendirilebilir yn bulunmad, bu konudaki i hukuk dzenlemelerinin de yukarda ksaca akland ve AHSe uygun bulunduu eklinde deerlendirilmitir.
133
Yukarda zetlediimiz her iki dava stanbul 12. Ar Ceza Mahkemesinde(CMK 250.madde ile grevli) birletirilmitir. Cumhuriyet Savcl esas hakkndaki mtalaasn 24.03.2010 tarihinde bildirmi, Veysi Kemal Sarszen ve Ziya ieki 06.02.2009 tarihli Gnlk Gazetesindeki ke yazs nedeniyle 7/2. maddeye gre, 12 Mart 2009 tarihli Gnlk Gazetesindeki haber nedeniyle de Ziya iekinin 6/2. maddeye gre cezalandrlmasn talep etmitir. Savc mtalaasnda hibir gereke gstermemitir. Kanunun metinlerinin madde numaralarn bildirmi, propaganda yaplmas ve bildiri ve aklamalarn yaynlanmas sularn ilediklerini iddia etmitir. Sanklar mdafii Av. zcan Kl, 7. maddeden ibaret ifade zgrl, haber alma ve verme haklar hak ve zgrlklerini ve demokratik toplumda gr ve ifadelerin tad deeri hatrlatm ve AHM itihatlarndan alnt yapmtr. stanbul 12. Ar Ceza Mahkemesi, 13.10.2010 tarih ve 2009/48 dosya no, 2010/329 karar nolu gerekeli kararnda, TMK 6/2. maddeden Ziya ieki hakknda beraat karar vermitir. Veysi Kemal Sarszen hakknda ise TMK 7/2. maddesinden bir yl hapis cezasna arptrlmasna, basn yayn yoluyla su ilendii iin de yar orannda artrlarak cezalandrlmasna karar verilmitir. Ayn su nedeniyle sorumlu yaz ileri mdr Ziya iekinin 7/2-2. maddesinden 1000 gn adli para cezas ile cezalandrlmasna hkmetmitir. Netice olarak adli para cezas 16.660 TL olarak belirlenmitir. Mahkeme gerekeli kararnn 2. sahifesinde Mahkemenin Deerlendirmesi ve Gereke balkl blmde, dnce ve vicdan zgrlne, anayasann ilgili hkmlerine deinmitir. Ayrca AHS 9. ve 10. maddeden bahsedilmitir. Mahkeme daha sonra i hukuktaki dzenlemelerin neler olduunu (3713 Sayl Yasa ve TCKnn 220/8. maddelerini) propaganda suu bakmndan analiz etmitir. Neden 3713 Sayl TMKnn 7. maddesini uyguladn izah etmitir. Mahkeme ayn zamanda TCKnn 215. maddesinin neden uygulanmadn da aklamtr. Bu arada propagandann Yargtay Ceza Genel Kurulunun 16. 03. 1999 tarih ve 1999/33-18 nolu kararndan alnt da yaplmtr. Yukarda belirtilen aklamalar 2. ve 3.sahifelerde yapldktan sonra kararn 4. sahifesinde Sarszenin, iddianameye de bir ksm alnm rgt Propagandasn Biz Yapmyoruz Halk Yapyor balkl yazsndan alntlara gerekeli kararda yer verilmi bu szleri sarf etmek suretiyle, Devlet topraklarndan bir ksmn devlet idaresinden ayrmaya ynelik vahim eylemlerde bulunduu ve terr rgt olduu mahkeme kararlaryla subut bulan PKK terr rgtnn halk nezdinde ve kendilerince terr rgt olarak grlmediini, aksine bir isyan hareketi, bakaldr hareketi olarak nitelendirildii, halkn babakannn terrist dedii kiiye terrist demediini, yaz btnnde sylemek suretiyle PKK terr rgtnn propagandasn yapt, yaz ileri mdr phelinin de yazy okuduu ve su unsuru grmedii iin yaymlamak suretiyle sua itirak ettii anlaldndan diyerek cezalandrma yoluna girmitir. Mahkemenin bu kararna kar stanbul Cumhuriyet Basavcl, Ziya ieki hakknda verilen 3713 Sayl Yasann 6/2. Maddesinden beraat kararna kar 31. 12. 2010 tarihli dileke ile aleyhe temyiz yoluna bavurmutur. Temyiz dilekesinde calandan PKK lideri diye sz edilmesi ve PKKnin seimlerle ilgili aklamasna yer verilmesinin TMK 6/2. maddeye gre cezalandrlmasn gerektirdii ileri srlmektedir.
134
37. Dosya Ad FLZ KOAL- ZYA EK Gnlk Gazetesi Genel Yayn Ynetmeni - Gnlk Gazetesi Sorumlu Yaz leri Mdr ddianameyi Hazrlayan Savclk stanbul Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme stanbul 13. Ar Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 11.09.2009 Dava Konusu Gnlk Gazetesinin 7, 8 ve 9 Austos gnl nshalarnda yaymlanan Murat Karaylan ile yaplan rportaj. Deerlendirme Mahkeme sonucu itibariyle ifade zgrln koruyan bir karar vermitir. Mahkemenin ifade zgrlnn nemine iaret etmesi, AHS ve AHM kararlarna gndermede bulunmas ve grn konuyla ilgili AHM karlaryla temellendirmesi olumludur. Ancak yine de yasallk, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olmak unsurlaryla bir btn olarak konuya yaklalmamaktadr. Sz gelimi ayn mahkemenin baka kararlarnda da, AHMde tartlm ve yaps ve uygulamasnda Szlemeye aykrlklar tespit edilmi olan TMKnn 6/2. ve 7/2. maddelerin tartlmam olmas(yasann aklk, netlik, kesinlik, ngrlebilirlik ve hukukun stnl ilkesine uygunluk zellikte olmas bakmndan) nemli bir eksikliktir. Dosya Ayrntlar Gazeteciler Filiz Koali ve Ramazan Pekgz Gnlk Gazetesinin 7, 8 ve 9 Austos gnl nshalarnda yaymlanan Murat Karaylan ile rportaj hazrlamlardr. Ziya ieki gazetenin imtiyaz sahibi ve sorumlu yaz ileri mdrdr. stanbul Cumhuriyet Basavcl tarafndan hazrlanan 11.9.2009 tarih ve 2009/909 esas, 2009/679 iddianame numaral iddianamede Gazetenin 7 Austos 2009 tarihli nshasnda, Hasan Cemalin istediini yaptk balkl, 8 Austos 2009 tarihli nshasnda Yaar Kemale harfiyen katlyorum balkl, 9 Austos 2009 tarihli nshasnda Devlet bir adm atsn biz iki adm atarz balkl rportajda, terr rgtnn aklamalarna yer verildii ve propagandasna dnk yayn yapld belirlenmitir denmektedir. Savc 13. Ar Ceza Mahkemesinde(CMK 250.madde ile grevli) grlen davada esas hakkndaki mtalaasnda (01. 06. 2010) terr rgtnn propagandasnn yapld gryle 3713 Sayl Kanunun 7.
135
maddesine gre cezalandrma istemitir. Davaya bakan 13. Ar Ceza Mahkemesi, 23.11.2010 tarih, 2009/229 dosya no, 2010/260 karar nolu kararnda beraat karar vermitir. Mahkeme gerekeli kararnn Deerlendirme ve Gereke balkl blmnde, yaplann gazetecilik faaliyeti kapsamnda Murat Karaylan ile yaplan rportaj ve gr aklamas niteliinde olduu sonucuna ulalmaktadr. Mahkeme hem basn zgrln dzenleyen Anayasann 28. maddesine hem de AHSnin 10. maddesine gndermede bulunmaktadr. Mahkeme, benzer bir gazetecilik faaliyeti nedeniyle mahkmiyetle sonulanan dava nedeniyle AHMe intikal eden Srek ve zdemir-Trkiye davasnda AHM tarafndan verilen karardan alntlara yer vermektedir. Mahkeme, gazetecilik faaliyeti gerei rportaj haber niteliindedir demektedir. Mahkeme Terr rgt propagandas yapmak ve rgt aklamas yaynlamak sular da kast altnda ilenebilen sulardr. Tm dosya ierii ve yazlar bir btn olarak dikkate alndnda haber verme zgrl snrnn alarak terr rgt propagandas yapmak veya rgt aklamas yaynlamak kastna ulatnn sabit olmad, bu nedenle yazlan yazlarn Anayasamzn 28. maddesi ve AHSnin 10. maddesi kapsamnda kald sonu ve kans ile sanklarn beraatna karar verilmitir eklinde belirtmektedir. Karar stanbul Cumhuriyet Basavcl tarafndan sanklar aleyhine temyiz edilmitir. Savclk temyiz sebeplerini belirtirken; Krt sorunu ile PKK sorunu nasl ki et ile trnak i ieyse yledir nder Aponun gc ynetimimizin gcn aan bir gtr eklinde terr rgtnn propagandasn yaptklar anlaldndan sanklarn eylemlerine uyan 3713 Sayl yasann 7/2 maddesi uyarnca haklarnda mahkmiyet hkm kurulmas gerekirken beraatlarna karar verilmesi usul ve yasaya aykr grldnden, anlan hkmn temyizen incelenerek yukarda arz edilen nedenlerle bozulmasna karar verilmesi, kamu adna arz ve talep olunurdemitir.
38. Dosya Ad ZYA EK Gnlk Gazetesi Sorumlu Yaz leri Mdr ddianameyi Hazrlayan Savclk stanbul Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme stanbul 13. Ar Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 29.12.2009
136
Dava Konusu Gnlk adl gazetenin 12 Aralk 2009 tarihli nshasnda 1. ve 9. sahifelerinde yer verilen Alm Deil, Yntem Yanl haberi. Deerlendirme Mahkeme gerekesinde genel olarak ifade zgrlnden sz edilmekte ve fakat aklamann hangi blmlerinin iddete tevik niteliinde olduu belirtilmemektedir. Mahkeme 3713 sayl kanunun 6/2. maddesinin dzenlemesinin ve uygulamasnn sistemik sorun olduunu belirten AHM Gzel ve zer/Trkiye davas kararn dikkate almamaktadr. Ayrca byle bir karar olmasa dahi yasa maddesinin terr rgtnn bildiri ve aklamalarn yaynlamay, ieriinden bamsz olarak yasaklamaya elverili dzenlemesi nedeniyle Anayasann 90. maddesi gerei AHSnin 10/2. maddesiyle eliik grebilir ve yasayla ngrme kuralna aykrlndan maddeyi uygulamayabilirdi. ddianamede de AHM Srek - 3/Trkiye kararna gndermede bulunmakta ancak dava konusu haberin hangi blmlerinde iddete yer verildiini aklamamaktadr. Dosya Ayrntlar Gnlk Gazetesi adl gazetenin 12 Aralk 2009 tarihli nshasnda 1. ve 9. sahifelerinde PKK/Kongra Gel rgtnn aklamalarnn yaynland iddiasyla gazetenin imtiyaz sahibi ve sorumlu yaz ileri mdr Ziya ieki hakknda stanbul Cumhuriyet Basavcl (CMK 250. madde ile yetkili) terr rgtlerinin aklamalarn yaymlamak suundan (3713 Sayl Kanunun 6/2. maddesi) cezalandrlmas istemiyle 29. 12. 2009 tarih ve 2009/1242 esas, 2009/947 iddianame numaras ile stanbul 13. Ar Ceza Mahkemesi (CMK 250. maddesi ile grevli) dava almtr. ddianamede gazetenin 1. sahifesinde Alm Deil, Yntem Yanl bal altnda 9. sahifede de devam eden haberde Abdullah calann aklamalarna yer verildii belirtilmektedir. Ziya ieki gazetenin imtiyaz sahibi ve sorumlu yaz ileri mdrdr. Haberde rgt propagandas yaplamad ve iddete arnn bulunmadn savunmutur. ddianamede AHMin Srek-/Trkiye kararna atfta bulunmaktadr. ddianamede, gvenlik gleri ile terr rgt kuvvetleri arasnda atmalarn devam ettii bir dnemde, yaz ieriinin daha fazla iddete tevik edici ve okuyucu nezdinde iddete bavurmann gerekli ve hakl bir nlem olduu izlenimini uyandraca kanaatine varlm denmektedir. ddianamede AHS 10. maddeden ve Anayasann ifade zgrln korumasndan sz edilmitir. Sank savunmasnda haber verme, toplumu bilgilendirme amacyla ve haber deeri tad iin yaznn yaynlandn savunmutur. Cumhuriyet Savcs 16. 6. 2010 tarihli durumada esas hakkndaki mtalaasn bildirmitir. ddianamede yer verilen ve 3713 Sayl yasann 6/2. maddesi ile cezalandrlma talep edilen haber/yazyla ilgili olarak bu defa hkmlye PKK lideri denildii, bu ekilde PKK terr rgtnn propagandasnn yapld anlalmakla denilerek ayn yasann 7/2. maddesine gre cezalandrma talep etmitir.
137
Hkm mahkemesi 26. 10. 2010 tarih, 2010/8, 2010/238 karar sayl kararnda 3713 Sayl Kanunun 6/2. maddesine gre terr rgtnn aklamalarn yaynlamak suundan bir yl hapis cezas vermitir. Mahkeme gerekeli kararnn 2. sahifesinde Deerlendirme ve Kabul blmnde: PKK terr rgt silahl eylemlerde bulunup gvenlik grevlilerine ve halka kar ldrme ve yaralama eylemlerini gerekletirdiinden, bu rgte ynelik iddet olaylarn destekler ekilde aklama yaynlamak ifade zgrl kapsamnda deerlendirilemez. Avrupa nsan Haklar Szlemesinin 10/2. maddesine gre ulusal gvenliin, toprak btnlnn ve kamu emniyetinin korunmas, kamu gvenliinin salanmas ve su ilenmesinin nlenmesi amac ile ifade zgrlne snrlama getirilebilir ve yaptrma balanabilir denmitir.
39. Dosya Ad SADIK DADEN- ABDRREZZAK GNGR Matbaa Sahibi - Yaync ddianameyi Hazrlayan Savclk stanbul Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme stanbul 14. Ar Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 2007 Dava Konusu Anlarla Abdullah calan-Gnein Sofrasnda adl 2 ciltlik eseri kitap.
138
Deerlendirme Yazlardan ksa alntlar yapan mahkeme silahl terr rgt olan PKK-KONGRA/GELin propagandas yapld anlaldndan sann aadaki ekilde cezalandrlmasna karar verilmitir. diyerek hkm kurmutur. Kurulan hkmde TMK 6/2. madde ile ilgili ise hibir deerlendirme yaplmamtr. AHM Gzel ve zer/Trkiye kararnda da belirtildii gibi bu madde yarglara metinleri deerlendirme olana da vermemekte ve yapsal olarak AHSnin 10. maddesine aykrlk tamaktadr. Yarg da bu Szlemeye aykr hkm Anayasann 90. maddesine gre uygulamamas gerekirken uygulamaktadr. Bylelikle Szlemenin 46. maddesine aykr bir durum ortaya kmaktadr. Hukuki sorumluluu bulunmayan matbaac Sadk Daden cezaevine girmitir. Bu duruma neden olan yasa maddelerinin aklk, netlik, kesinlik ve ngrlebilirlik ve hukukun stnl ilkesine uygunluu savclk ve mahkeme tarafndan tartma konusu yaplmamtr. Karar AHM tihatlaryla uyumlu deildir. Dosya Ayrntlar stanbul 14. Ar Ceza Mahkemesinin (CMK 250. maddesi ile grevli) 2007/582 dosya, 2010/230 karar nolu, 27.10 2010 tarihli kararnda, su, Terr rgt propagandas yapmak, terr rgtlerinin yaynlarn basmak veya yaynlamak olarak tanmlanmtr. Sadk Daden Berdan Matbaaclkn sahibi ve sorumlusudur. Abdrrezzak Gngr ise etin Yaynlar sorumlusu bir yayncdr. Glseren Aksu adl bir yazarn Anlarla Abdullah calan-Gnein Sofrasnda adl 2 ciltlik eseri kitap olarak yaymlanr. Kitap matbaac (basmc) Sadk Daden tarafndan matbaada baslr ve yaync Abdrrezzak Gngre teslim edilir. stanbul Cumhuriyet Savcl, eser sahibinin Almanyada bilinmeyen bir adreste olduunu o nedenle Yaync Abdrrezzak Gngrn sorumluluu cihetine gidildiini belirtmitir. Matbaa sahibi Sadk Dadenin sorumluluu 5187 Sayl Basn Kanununun 11. maddesine gre ancak yazar ve yayncnn bulunamamas halinde domaktadr. Bu durum iddianamede yle aklanmaktadr: Her ne kadar basn kanununa gre sank Abdurrezak Gngrn sorumluluu dier sank Sadk Dadenin sorumluluunun nnde ise de ilk sradaki sann herhangi bir sebeple yarglama engeliyle karlamas durumunda sorumlu srasna dhil olacak ikinci sank hakknda tekrar su ihbar ve dava almas gibi zaman kaytlarn nleme asndan usul ekonomisi dncesiyle her iki sank hakknda beraberce dava almtr. ddianamede, 1-Her eyden evvel iki kitapta ismi geen kiilerin byk bir yeknunun rgtn st dzey elemanlar olduklar, hatta bunlardan Abdullah calann bir zamanlar rgt kuran ve liderliini yapan kii olduu, masumane gayretler iinde kalnarak bunlarla ilgili fikir, eylem ve anlar yaynlanmasnn su tekil edecei, 3713 Sayl TMKnn 6/2. ve son maddesine mmas fiili oluturaca phe gtrmez bir gerektir.
139
2-Yaz ve ibarelerin incelenmesi sonucu ierik olarak da 3713 Sayl TMKnn 7/2. ve son maddesine mmas suun ilenmi olduu kanaati hsl olmutur eklinde deerlendirme ve talepte bulunulmutur. Yaync Abdrrezzak Gngr yakalanmam ve savunmas alnmamtr. Sadk Daden ise kitaplarn kendi sorumluluunda olan Berdan Matbaasnda basldn ve yaync kurulu olan etin Basm Yayn irketi yetkilisi Abdrrezzak Gngre teslim ettiini bildirmitir. 14. Ar Ceza Mahkemesinin Delillerin Deerlendirilmesi ve Ulalan kanaat balkl gerekeli kararnn 7. sahifesinde, Beyolu Basn Savclnn 21. 06. 2005 tarihli ve 2005/49 sayl yazs gz nne alnarak Anlarla Abdullah calan- Gnein Sofrasnda isimli 1. ve 2. ciltten ibaret 2 kitap etin Yaynevince yaynlanm olup, etin Yaynevinin sahibi sank Abdurrezzak Gngr olduu sabit olduundan Anayasa Mahkemesinin 18.06. 2009 tarihli, 2006/121 esas, 2009/90 karar sayl 3713 Sayl TMKnn 6. ve 7.maddelerinin 2. fkralarnda yazl Sahipleri ve ibaresinin anayasaya aykr olduunun iptaline dair karar 26. 11. 2009 tarihli Resmi gazetede yaynlanm olduundan, bu nedenle yaynevinin sahibi Abdurrezzak Gngr hakknda 3713 Sayl Yasann 6/2-son ve 7/2-son maddelerinden alan kamu davasnn sann sorgu ve savunmas alnmam olsa dahi eylemi su olmaktan karldndan ve bu nedenle sank Abdurrezzak Gngrn msnet sutan beraatna karar verilmitir. Sua konu olan Anlarla Abdullah calan-Gnein Sofras isimli kitabn ieriindeki birok yerde PKK terr rgtnn bildiri ve aklamalarnn yapld iddia edilmi ise de 3713 Sayl TMKnn 6/2. maddesi kapsamnda kalan sutan dolay sank Sadk Dadogene n deme ihtarat yapld, sann n demeyi yapt anlaldndan, bu sutan alan kamu davasnn ortadan kaldrlmasna karar verilmitir. Sank Sadk Dadgenin beyanlar ve kitap nshalarndaki ibarelerden kitabn sann sorumlusu olduu Berdan Matbaaclk isimli i yerinde basld, sann kitabn yazar ile ilgili aidiyet belgesi sunamad anlalmakla, sonu itibariyle Anlarla Abdullah calan-Gnein Sofrasnda isimli kitap bir btn halinde incelendiinde, ancak zellikle kitabn birinci cildinde; - nsz yerine geen sunumun sonunda 15. sayfada zgr insan calann zgrlk ve insanlk iin verdii mcadelesinin baarya ulaacana yrekten inanyor 3. sayfasnda * Ben Ate Topuyum balkl Mslme ait olduu kaytl yazda ve kitabn 31. Sayfasnda * Bakan Gerein ve nsann Dilini zd balkl Ali Haydar Kaytana ait olan yazda, *Apo Biz Halkn Gzbebeidir balkl Hayri Kzltepeye ait yaznn sonunda ve kitabn 68. sayfasnda, *Murat Karaylana ait Halk Onu Bakan Yapt balkl yazda ve kitabn 76., 83. ve 89. sayfalarnda, *Mirxan Afrine ait Yreimizdeki Apoyu Esir Alamadlar balkl yazda ve kitabn 103. ve 105. sayfalarnda, *Mustafa Karasuya ait Deniz Ve Mahirlerin zerinde balkl yazda ve kitabn 111. ve 118. sayfalarnda, *Sakine Vartoya ait Gizemlileerek Derinleen Bir Gereklik balkl yazda ve kitabn 133. ve 147 ve 151. sayfalarnda, *Fatma Adra ait nderlik Kadn Byle Yaratt balkl yazda ve kitabn da 181. sayfasnda,
140
*skender Amede ait Gya Dedemi Ziyaret Edecektik balkl yazda ve kitabn 193. sayfasnda, *Ayn Zelihaya ait nderlik Bize Dil Verdi balkla yazda ve kitabn 202 ve 205. sayfasnda, * evin Almana ait Bir Alman Kz Dalara Kouyor balkl yazda ve kitabn 209. ve 212. sayfasnda, *Sewra Azadiye ait Bakann Dnyasna Giri balkl yazda ve kitabn 228. , 233. ve 236. sayfasnda, *Fazl Buldana ait Sava Benim ehidmdir balkl yazda ve kitabn 257. sayfasnda, * Hejaya ait Gnee Yolculuk balkl yazda ve kitabn 357 ve 361. sayfasnda, *Zelal Serhata ait Bakan Anlatmak balkla yazda ve kitabn 372. , 373. ve 377. sayfalarnda, *Melle Ali Sipertiye ait Apo 2010da Trkiyenin Cumhurbakan Olacak balkl yazda ve kitabn 393. sayfasnda, Kitabn ikinci cildinde; *Cemil Bayka ait kinci Douun balkl yaznn ve kitabn 10. sayfasndaki blmnde, *Kalkana ait O zgrlk Ayd balkl yaznn ve kitabn 33. sayfasndaki bir yerinde, *Vahide ye ait Aponun erbetinden tik balkl yaznn ve kitabn 78. sayfasndaki bir yerinde, *Dorin Ar a ait am Yolu Ald, Bakan Gelecek balkl yaznn ve kitabn 134. sayfasndaki bir yerinde, *Fehmi Erbaa ait Hatrlyor musunuz balkl yaznn ve kitabn 138. sayfasndaki bir yerinde, *Bave Agite ait Gneyde Halkn Gnln Feth Etti balkl yaznn ve kitabn 176. sayfasndaki bir yerinde, *Bawer Kobani ye ait Suriye Halk Elimizden Tuttu balkl yaznn ve kitabn 189.sayfasndaki bir yerinde, *Hasan Deniz e ait O Sevdiklerince Yalnz Brakld balkl yaznn ve kitabn 259., 263. ve 280. sayfalarndaki bir yerinde, (...) eklindeki ibareleriyle silahl terr rgt olan PKK-KONGRA/GELin propagandas yapld anlaldndan, sann aadaki ekilde cezalandrlmasna karar verilmitir. denmektedir. Hkm ise yledir: HKM: Gerekesi yukarda akland zere; 1-Beyolu Basn Savclnn 21.06. 2005 tarihli ve 2005/49 sayl yazs gz nne alnarak Anlarla Abdullah calan- Gnein Sofrasnda isimli 1. ve 2. ciltten ibaret 2 kitap etin Yaynevince yaynlanm olup, etin Yaynevinin sahibi sank Abdurrezzak Gngr olduu sabit olduundan Anayasa Mahkemesinin 18. 06. 2009 tarihli E. 2006/121 K. 2009/90 sayl 3713 Sayl TMKnn 6. ve 7. maddelerinin 2. fkralarnda yazl sahipleri ve ibaresinin anayasaya aykr olduundan iptaline dair karar 26. 11. 2009 tarihli Resmi gazetede yaynlanm olduundan bu nedenle yaynevinin sahibi Abdurrezzak Gngr hakknda 3713 Sayl TMKnn 6/2-son ve 7/2son maddelerinden alan kamu davasnn sann sorgu ve savunmas alnmam olsa dahi eylemi su olmaktan karldndan ve bu nedenle sank Abdurrezzak Gngrn msnet sutan beraatna, sank hakkndaki yakalama emrinin geri alnmasna ve bu hususta C. Basavclna yaz yazlmasna, 2-Sua konu kitab yaymlayan etin Yaynevinin sorumlusu olan sank Sadk Dadgenin verilen yasal sre ierisinde n demede bulunduu anlalm olmakla birlikte sank hakknda alan 3713 sayl TMKnn 6/2. maddesinden dolay n deme de yapt gz nne alnarak 5237 Sayl TCK 52/2. ve 75. maddeleri gz nne alnarak sank hakknda alan (3713 Sayl Yasann 6/2. maddesinden dolay) kamu davasnn ortadan kaldrlmasna.
141
3- Sank Sadk Dadgenin sua konu olan Anlarla Abdullah calan-Gnein Sofrasnda, 1. ve 2. cilt adl kitabn sorumlusu olduu dosya kapsamndan anlalmakla birlikte sank kitabn yazaryla ilgili aidiyet belgesini mahkemeye ibraz etmediinden dolay yazar gibi sorumlu tutularak ve ayrca 5252 sayl yasann 9/2. ve 5237 Sayl TCK 7/3. maddesi gz nne alnarak lehe olan yasa hkmlerinin uygulanmas gerektiinden 3713 Sayl Yasann 5532 Sayl Yasayla deiik 7/2. maddesinin 1 yl hapis cezas ngrd ve ayrca 7/2 maddesinin 2. cmlesi gereince yan oranda arttrldnda 1 yl 6 ay hapis cezas ngrd gz nne alnarak 3713 sayl yasann deiiklikten nceki durumunun sank lehine olduunun kabul ile buna gre; - Sua konu olan kitabn sorumlusu olan ve yazar gibi sorumlu tutulan sank Sadk Dadogenin yasa d terr rgtnn basn yoluyla propagandasn yapmak suundan eylemine uyan 3713 sayl yasann 7/2. maddesi gereince suun ileni biimi, su konusunun nem ve deeri, suta kullanlan aralar, meydana gelen zarar ve tehlikenin arl, sann kast ve gtt ama gz nne alnarak ceza tertip edilirken aa snrdan uzaklalmasna herhangi bir neden grlmemekle takdiren; 1 yl mddetle hapis ve 500 TL adli para cezas ile cezalandrlmasna, - 765 Sayl TCK Ek 2/2. maddesi gz nne alnarak sana verilen adli para cezas yeniden deerleme oranna gre arttrlarak sann neticeten 1 yl mddetle hapis ve 782 TL adli para cezas ile cezalandrlmasna, -5532 sayl yasayla deiik 3713 sayl yasann 13. maddesi gereince sana verilen hapis cezasnn seenek yaptrmlarna evrilmesine ve ertelenmesine yasa gereince yer olmadna, -Sank hakknda 5237 sayl TCK 53. maddesinin 1. ve 2.fkralar ile 3. fkrasnn 1. cmlesinin uygulanmasna, -Unsurlar olumadndan ve bir atifet maddesi saylmadndan 5271 sayl CMK 231. maddesinin sank hakknda uygulanmasna taktiren yer olmadna, -Dosya ierisinde yer alan kitabn delil olarak dosyada muhafazasna, -Aada dkm yaplan ( 16,95 ) TL yarglama giderinin sanktan tahsiline, Sanklarn yokluklarnda iddia makamnda C. Savcs Sayn Mustafa avuoglunun huzuru ile talebine uygun olarak Yargtay yolu ak olmak zere oybirliiyle verilen karar usulen ve alenen okundu
40. Dosya Ad RAGIP ZARAKOLU - NUR MEHMET GLER Yazar/Belge Yaynlar Sahibi/Yaync- Yazar ddianameyi Hazrlayan Savclk stanbul Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme stanbul 10. Ar Ceza Mahkemesi
142
Davann Ald Tarih 11 Eyll 2009 Dava Konusu lmden Zor Kararlar adl kitap. Deerlendirme ddianamede yazlan yazlarn gerek hayatta var olan bir rgtn propagandasnn yaplmas olarak deerlendirilmektedir. Oysa yazar, kendi yaratsndan ve kurgusundan bahsetmektedir. Dolaysyla hayali kiilerin yani roman yazarnn yaratt kiilerin, durumlarn, kurgularn gerek hayatta cereyan eden olaylarla zde klnmas hukuka uygun bir yaklam deildir. Bu yaklam kabul edildiinde btn romanlar, oyunlar, sinema ve sanat eserlerini toplamak ve cezalandrmak gerekebilir. yleyse gerek hayatta cereyan eden olaylar ve olgularla, o olaylarn ve o olgularn kahramanlarnn (bu bazen gerek kiiler olabilir, bazen de tzel kiiler olabilir) sanatnn yaratt olay olgu ve kurgularla kartrlmamas gerekmektedir. Burada nem tayan nokta, konuya AHM itihatlar dorultusunda yaklalp yaklalmaddr. Romanda, alnt yaplan konumalarn hangi balamda yapld yazarn gerek dnya ile bu konumalar arasnda nasl bir ba kurduu ve bu ban hangi kelime ve cmlelere kurulduunu, iddeti tevik edip etmediini, iddete vgde bulunup bulunmadn gstermesi gereklidir. PKK adl rgtn silahl bir rgt oluundan hareket edilerek ve romanda da yazarnn ve yayncsnn savunmasnn tersine anlatlann PKK rgt olduu sonucuna varlarak yazar hakknda, silahl rgtn propagandasn yapt sonucuna ulamak ifade zgrl ile badamamaktadr. fadelerin iddet ierdii konusunda yeterli ve yerinde temellendirme, gerekelendirme abas grlmemektedir. Dosya Ayrntlar stanbul Cumhuriyet Basavcl,(250.madde ile yetkili) 11.9. 2009 tarih ve 2009/577 esas ve 2009/430 iddianame numaral iddianamesiyle, stanbul 10. Ar Ceza Mahkemesine ( CMK 250. maddesiyle grevli) lmden Zor Kararlar isimli kitapta terr rgtn propagandasn yapmak suundan bahisle, TMK 7/2. maddesine gre cezalandrlmalar istemiyle, yaync Ragp Zarakolu ile Kitap Yazar Nur Mehmet Gler hakknda dava amtr. Kitap bir romandr. ddianamede kitabn 39. sayfasnda 40. ve 41. sayfalarnda, alntlar yaplmaktadr. Yine kitabn 76. ve 77. sayfalar, 91, 92 ve 100. sayfalar ve 104. sayfa ile arka kapak sayfasnda yer alan szler nedeniyle kitabn, terr rgtn propagandasnn yapld iddia edilmitir. ddianamenin 3. sayfasnda; kitabn seilen blmleri dnda da edebi bir eser verme kaygs dnda, silahl terr rgt PKKnn fikirleri, eylemler ve faaliyetleri kurgusal bir yaklamla hikye edilmi ve kitap rgtn propagandasna tahsis edilmitir denmektedir. Kitabn yazar Mehmet Gler iddianamede yer ald ekliyle; 1992 -2001 yllar arasnda cezaevinde hkml olarak kaldn, bu srada mahkmlar tarafndan aktarlan olaylar ve anlar bir kurgu halinde birletirerek cezaevinden ktktan sonra bu roman yazd, kitab yazarken
143
gazetelerde yaynlanan rportajlardan da yararlandn, kitabn PKK rgt yeleri arasnda geen olaylar anlattn, propaganda yapmak amac tamadn syledi. pheli Ragp Zarakolu ise kitab kendisinin yaynlandn ieriinde Trkiyede yaanan 20-30 yllk olaylarn edebi bir ekilde roman haline getirildiini sylemitir. Cumhuriyet savcs iddianamede Anayasann 25. ve 26. maddelerinden ve AHM 10. maddesinden sz etmektedir. ddianamede yle bir deerlendirme yaplmaktadr: AHMin uygulamalarna gre; iddet ar iermemek art ile her fikir ve dnce aklanmak suretiyle demokratik tartma ortamn aktarlmaldr prensibi nazara alnarak yaplan tespit karsnda, terr rgt PKKnn cebir ve iddete dayal silahl su rgt olduu, tm eylemlerini bu dorultuda yaptklar ve bu rgtn propagandasnn yaplmayaca sonu ve kanaatine varlmtr. 10. Ar Ceza Mahkemesinin 10 Haziran 2010 gn yaplan durumasnda ( Celse NO: 4) sank Ragp Zarakolu; Romanda rgt ad gememektedir. Bir kurgu sz konusudur. Propaganda yaplmamtr. Btn olarak deerlendirildiinde herhangi bir su sz konusu deildir. Beraatimize karar verilmesini ve toplatma kararnn kaldrlmasn talep ediyorum eklinde savunma yapmtr. Sank Nur Mehmet Gler ise savunmasnda Sz konusu roman bir edebiyat almasdr. Olgular, ayrlklar, toplumsal travmalar, romanda yer almaktadr. Roman tamamen olay ve kahramanlar asndan benim kurgularma dayanmaktadr. Gerek kiiler ve gerek rgtten bahsedilmemektedir. Bu bir edebiyat almasdr. Eletirel bir boyutu vardr. Sava kart bir romandr. Romanda rgt propagandas yaplmamtr. Beraatma karar verilmesine ve toplatma kararnn kaldrlmasn talep ediyorum demitir. 10. Ar Ceza Mahkemesi 10 Haziran 2010 tarihinde kararn aklamtr. Buna gre mahkeme Ragp Zarakolu hakknda Basn Yasasnn 11. maddesi gereince cezai sorumluluun bulunmamas nedeniyle atl sutan beraatna, sank Mehmet Gler hakknda ise lmden Zor Kararlar isimli kitaptan yasad PKK/ Kongra Gel terr rgtnn propagandasn yapt, sz konusu kitap ierii ve tm dosya kapsam ile sabit olduundan sann kast suun nitelii nazara alnarak sann eylemine uyan 3713 Sayl Yasann 7/2 maddesi uyarnca takdiren 1 yl hapis cezasyla cezalandrlmasna, sank eylemini yayn yoluyla gerekletirmi olmas nedeniyle sann cezasnn 3713 Sayl Yasann 7/2 maddesi, uyarnca orannda artrlarak 1 yl 6 ay hapis cezasyla cezalandrlmasna, sann mahkeme huzurundaki tutum ve davran kendisi lehine takdiri hafifletici sebep kabul edilerek sann cezasndan TCKnn 62/ 1.maddesi uyarnca 1/6 orannda indirim yaplarak sann 1 yl 3 ay hapis cezasyla cezalandrlmasna karar vermitir.
144
41. Dosya Ad RAGIP ZARAKOLU - NUR MEHMET GLER Yazar/Belge Yaynlar Sahibi/Yaync- Yazar ddianameyi Hazrlayan Savclk stanbul Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme stanbul 10. Ar Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 25 Haziran 2010 Dava Konusu KCK Dosyas- Kresel Devlet, Devletsiz Krtler isimli eser. Deerlendirme ddianamede AHM itihatlarndan sz edilmesi olumlu olmakla birlikte, yaynlarn dava almadan ve yarglamalar bitmeden nce toplatlmasna karar verilmi olmas, ifade zgrl asndan kabul edilebilir bir durum deildir. ddianamede belirtilen uygulanmas istenen TMKnn 6/2. maddesiyle ilgili olarak AHMin Gzel ve zer-Trkiye Davasnda, 2010 ylnda sistemik sorun tehisinde bulunmutur. Buradan hareketle uygulanmas istenen 6/2. maddenin kendisi AHSnin 10. maddesine aykrdr. Dolaysyla Cumhuriyet Savcsnn 6/2.nin uygulanmasn deil aksine bu maddenin uygulanmayacan belirtmesi gerekirdi. Zira AHM itihatlarna gre, yasallk ilkesi bunu gerektirir. Ayn ekilde 7/2. madde asndan da AHS 10. maddeye aykrlnn tartlmas gerekirdi. Zira maddenin dzenlenmesinde iddet unsuruna yer verilmemektedir. Bu ynyle yasallk ilkesinin aklk unsuru asndan tartlmas gerekirdi. ddianame yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlarn bir btn olarak tamamaktadr. Dosya Ayrntlar stanbul Cumhuriyet Basavcl,(250.madde ile yetkili) 25.6 2010 tarihili, 2010/544 esas ve 2010/408 iddianame numaral iddianamesiyle, stanbul 10. Ar Ceza Mahkemesinde yaync Ragp Zarakolu ile Yazar Nur Mehmet Glerin KCK Dosyas- Kresel Devlet, Devletsiz Krtler isimli eserde terr rgtn propagandasn yapmak ve terr rgtlerinin yaynlarn basmak veya yaynlamak sularndan bahisle, TMK 6/2. ve 7/2. maddelerine gre cezalandrlmalar istemiyle dava amtr. Kitap bir romandr. ddianamede;
145
Kitapta KCK sisteminin anlatld, KCK szlemesine yer verildii, kitabn 10., 24., 31., 38., 41., 117., 121., 199. sayfalarda terr rgtn propagandasnn yapld ve terr rgtnn deiik tarihlerdeki aklamalarnn bahse konu eserde yaynland grlmtr denmektedir. Yaync Ragp Zarakolu, savclkta verdii ifadede iddianamede yer ald ekliyle savunmasnda; soruturmaya konu olan kitabn bilgi edinme zgrln temin etme amacyla basldn, propaganda amac tamadn belirtmitir. Yazar Nur Mehmet Gler ise; iddianamede yer ald biimiyle; Soruturmada konu olan eseri kendisinin yazdn, eserde KCK modelinin bilimsel adan ele alndn, kitap ierisinde terr rgt ve ngrd KCK sistemiyle ilgili olarak lehte ve aleyhte grlere yer verildiini belirtmitir. ddianamede kitabn stanbul 14. Ar Ceza Mahkemesi nbeti hkimlii 24.5.2010 tarih ve 2010/ 457 deiik i nolu el koyma, datm ve sat yasa tedbirinin uyguland bilgisine de yer verilmektedir. ddianamede yle bir dikkat ekici bir deerlendirme yaplmaktadr: Her ne kadar Trkiye Cumhuriyeti Anayasas ve insan haklar mahkemesinin uygulamalar dorultusunda fikir ve dnceyi ifade zgrlnn koruma altnda bulunduu dnlse de sua konu eserde terr rgtnn terr ve iddet eylemlerinin vc bir dille anlatld, terr ve iddete ar yapld kanaatine varlm, insan haklar mahkemesinin yerlemi uygulamalar da dikkate alndnda; aka terr ve iddete tevik ieren grlerin aklanmasnn dnce zgrl ierisinde deerlendirilmeyecei, kanaatine varlmtr denmektedir.
42. Dosya Ad SELDA BAUSTA ALIK Trkiye Gerei Dergisinin Sahibi ve Sorumlu Yaz leri Mdr ddianameyi Hazrlayan Savclk stanbul Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme stanbul 13. Ar Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 25 Austos 2009
146
Dava Konusu Trkiye Gerei Dergisinin Mays-Haziran 2009 tarihli saysnda yaymlanan Halklarn-Ezilenlerin Bayra; Orhan Ylmazkaya balkl yaz. Deerlendirme ddianamede ve gerekeli kararda ifade zgrl ile ilgili olarak AHS ve AHM itihatlarna yer verilmemektedir. Davada ifade zgrlne mdahale iin aranmas gereken yasallk, meru ama ve demokratik bir toplumda gerekli olma/zorunluluk konular tartlmam ve bu konular da aklanmamtr. Propaganda suunun ne ekilde olutuu temellendirilmemitir. iddetin tevik edilmesi ya da vlmesinin ne ekilde yapldnn aklkla ortaya konmas gerekmektedir. Kararda basnn haber verme, halkn haber alma hak ve zgrl ile somut olaydaki vme/propaganda arasndaki farkn yeterli ve gerekli bir ekilde deerlendirilmedii gzlenmektedir Dosya Ayrntlar Selda Bausta alk, Trkiye Gerei adl derginin sahibi ve sorumlu yaz ileri mdrdr. stanbul Cumhuriyet Basavclnn (CMK 250 maddesi ile yetkili) 28. 08. 2009 tarih ve 868 sayl iddianamesi ile alk hakknda sulamada bulunulmaktadr. ddianameye gre alkn sorumluluundaki derginin Mays-Haziran 2009 tarihli saysnn, son sahifesinde, Halklarn-Ezilenlerin Bayra; Orhan Ylmazkaya balkl yazda 27 Nisan 2009 tarihinde stanbulun Bostanc semtinde kuatlan devrimci karargh savas Orhan Ylmazkaya lmeden nce polis telsizine girerek devrim kuana laik olmaya alacam. Devrimci karargh savasym, emekilerin mcadele birlii iin savayoruz eklinde szlere yer verilmitir. Yaznn yannda Orhan Ylmazkayann fotoraf da yer almaktadr. Fotorafn altnda (1970-) eklinde doum tarihinin yazlmasnn ve lm tarihinin bo braklmas suretiyle lmszlnn ima edildii ve bylelikle terr rgtnn propagandasnn yapld iddia edilerek stanbul 13. Ar Ceza Mahkemesinde (CMK. 250 maddesi ile grevli) dava almtr. Mahkeme 2009/207 esas, 2010/113 karar sayl davada 6.5.2010 gn karar vermitir. Mahkeme, gerekeli kararnn Deerlendirme ve Kabul balkl blmnn ilk paragrafnda, Sann Trkiye Gerei isimli derginin sorumlu yaz ileri mdr olduu, derginin son sayfasnda yukarda ierii yazlan Orhan Ylmazkaya hakkndaki yaznn yaynlanmasna izin vermek suretiyle devrimci karargh isimli terr rgtnn propagandasn yapt, sann savunmas, sua konu dergideki yaz ierii, fotoraf ve tm dosya kapsamndan anlalmtr. eklinde bir deerlendirmede bulunmaktadr. Ayn blmde 3. paragrafn sonunda ise yaz ieriinin haber verme zgrln aarak iddete ynelmesi, iddetin iyi grndnn ima edilmesi karsnda toplumu bilgilendirme, haber verme zgrlnn kullanlmas ynndeki savunmalara itibar edilmemitir eklindeki deerlendirmesiyle savunmann tezlerine neden itibar
147
etmediini aklamaktadr. Sank Selda Bausta alk sonu olarak 3713 Sayl Terrle Mcadele Kanunun 7/2. maddesine gre, basn yoluyla terr rgtnn propagandasn yapmak suundan 1 yl hapis cezas ile cezalandrlm ve 7/2. maddenin son cmlesi gerei de suun basn yoluyla ilenmesi nedeniyle ceza miktar yar orannda artrlmtr.
43. Dosya Ad ZLKF AKELMA -YAVUZ KILI - ZGR YILDIRIM Tp Fakltesi rencileri ddianameyi Hazrlayan Savclk Ankara Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme Ankara 12. Ar Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 02.03.2012 Dava Konusu Mitingde atlan slogan ve sylenen Hernepe adl ark. Deerlendirme Hernepe arks yaklak 40 yldr eitli ses sanatlar tarafndan sylenmektedir. Herhangi bir mahkeme kararyla yasaklanm deildir. eriinde iddet ars da bulunmamaktadr. ddia makam bu arknn neden su tekil ettiine arknn szlerine iddianamede yer vererek analiz etmemi ve metin ierii ile balamn tarttktan sonra bir deerlendirme yapmamtr. ndersiz yaam olmaz slogannn da neden su tekil ettii, neden propaganda sayld, iinde iddete ar anlam tayp tamad tartlmamaktadr. Sanklar ifade ettikleri iddia edilen szler nedeniyle sulanmakla birlikte iddianamede ifade zgrlnden, bu konudaki i hukuk dzenlemelerinden, AHS ve AHM itihatlarndan sz edilmemektedir. ddianame belirtilen zellikleri nedeniyle yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gerekli olma unsurlarn tamadndan, AHM itihatlaryla uyumlu deildir.
148
Dosya Ayrntlar Ankara Cumhuriyet Basavcl tarafndan(CMK.250.madde ile yetkili ve grevli), 2012/48 esas no, 2012/31 iddianame numaras ile 2 Mart 2012 tarihli ddianame dzenlenmitir. pheliler Ankara zel Grevli Ar Ceza Mahkemesinde yarglanacaklardr. ddianamede phelilerin Ankarada 25 Kasm 2011 tarihinde terr rgt propagandas yapma suunu iledikleri belirtilmektedir. Su tarihi 25 Kasm 2011 olarak belirtilmesine karn iddianamenin Eylemler blmnde sanklarn 13 Mart 2011 tarihinde Ankarada yaplan toplant ve gsteri yryndeki sz ve eylemleri sulama konusu yaplmaktadr. ddianamede terr rgtnn ne anlama geldii, propaganda ile neyin kastedildii aklandktan sonra, Eylemler blmnde 13 Mart 2011 tarihinde dzenlenen mitingde, 1) pheli Zlkf Akelmann olay tarihinde saat 16.20-17.20 zaman diliminde elinde megafon cihaz ile ieriinde PKK/KCK terr rgtnn propagandasnn yapld HERNEPE (Daima ileri) adl mar grupla birlikte syledii ve sylettii, 2)pheli zgr Yldrmn olay tarihinde saat 21.49 sralarnda terr rgt PKK/KCKnn ele bas Abdullah calana atfen ndersiz Yaam Olmaz eklinde slogan att, 3)pheli Yavuz Kln olay tarihinde saat 21.49 sralarnda terr rgt PKK/KCKnn elebas Abdullah calana atfen ndersiz yaam olmaz eklinde slogan att iddia edilmektedir. ddianamede Deliller bal altnda olay yeri grntleri, inceleme ve tespit tutanaklar ile phelilerin mzie elik etmi olabileceklerine dair ifadelerine gndermede bulunulmakta ve phelilerin terr rgt propagandas eylemini kabul etmedikleri belirtilmektedir. Sonuta Talep blmnde phelilerin 3713 sayl Terrle Mcadele Kanununun 7/2.maddesi gereince cezalandrlmalar istenmektedir.
44. Dosya Ad DOAN ARAZ - SBEL CAN - FLZ ULUELEB- MEHTAP ADIGZEL- GKE OTLU SEVMLCENAN ALTUN- MERAL TAKIRAN- AL KURT Gazeteci- Ankara Emeki Kadnlar Dernei Bakan- Ezilenlerin Sosyalist Partisi yesi- Ezilenlerin Sosyalist Partisi yesi- HD Ankara ubesi Bakan- ESP Ankara l Yneticisi- ESP yesi- ESP yesi. ddianameyi Hazrlayan Savclk Ankara Cumhuriyet Basavcl
149
Davann Grld Mahkeme Ankara 11. Ar Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 28.12.2006 Dava Konusu Basn aklamasnda atlan slogan Deerlendirme Mahkeme ifade zgrl ile ilgili hibir deerlendirmede bulunmamtr. Basn aklamas metninin ieriinin ne olduunu kararnda gstermemitir. Basn aklamas metninin ieriini ve balamn tartmam ve neden su tekil ettiini, AHM kararlarnda uyguland gibi yasallk, meru ama ve demokratik toplumda gereklilik/zorunlu olma unsurlaryla tartmamtr. Sanklarn her birinin tek tek hangi sloganlar attklar ve tek tek ya da topluca atlan sloganlarn neden su tekil ettii kararda gsterilmemitir. Mahkeme terr rgt propagandasndan sanklar cezalandrmtr ama sulamaya konu slogan ve basn aklamas metninin ieriinde iddeti vc, tevik edici ibarelerin bulunup bulunmadn ve ierik itibariyle neden su tekil ettiini analiz etmemitir. Dosya Ayrntlar Ankara 11. Ar Ceza Mahkemesi (CMK. 250 maddesi ile grevli), 6. 5. 2008 gnl, 2007/19 dosya nolu, 2008/130 karar nolu kararyla, dosyada silahl terr rgtne ye olmak iddiasyla yarglanan sanklar hakknda 3713 Sayl Yasann 7/2. maddesi uyarnca birer yl hapis cezas vermitir. ddiaya gre sanklar, 7. 12. 2006 tarihinde Ankarada ileri Bakanl nnde PKKya ynelik gerekletirilen operasyonlar protesto etmek iin basn aklamas yapmlardr. Sanklar basn aklamasnda Operasyonlar Durdurulsun, Eitlik, Kardelik, Krt Halkna zgrlk, Kirli Haksz Savaa Son, Yaasn Halklarn Kardelii eklinde sloganlar attklar ve o nedenle 5237 Sayl TCKnn 314/2. maddesini ihlal etmekten cezalandrlmalar istenmitir. Cumhuriyet Savcs esas hakkndaki mtalaasnda su vasfn deitirmi, sanklarn yasa d rgtn amac dorultusunda hazrlanan bildiri metnini okuyup pankart tadklarndan hareketle sanklarn eylemleriyle 3713 Sayl Terrle Mcadele Kanununun 7/2. maddesini ihlal ettikleri ve o nedenle de bu maddeye gre cezalandrlmalarn istemitir. Sanklar savunmalarnda ayr ayr basn aklamasna katldklarn ancak slogan atmadklarn (yalnzca Doan Araz, Yaasn Halklarn Kardelii slogann attn), yasa d bir rgtn yesi olmadklarn savunmulardr. Gerekeli kararnn 5. sahifesinde mahkeme, Delillerin Tartlmas ve Gereke blmnde bilgisayar ktlarna, fotoraflarn bulunduu CDlere ve o fotoraflarda hangi sanklarn grndne dair tespitlerde bulunmaktadr. Basn aklamasn Gke Otlunun okuduunu ve dier sanklarn da basn aklamasna
150
katlp slogan attklarn bunlarn da grntler, tutanaklar ve basn aklamas gibi delillerle sbut bulduundan savunmalara itibar edilmeyeceini belirtmitir. Mahkemeye gre, sanklarn MLKP terr rgtnn aklamalar ve demokratik zm balkl PKK rgtnn aklamalarndan sonra bu basn aklamasn rgtn istei dorultusunda gerekletirmilerdir. Mahkeme Mnferit olarak rgtn propagandas eylemlerinin rgt yesi olmak boyutlarna ulamad ve rgt adna su ileme niteliinde grlmediinden, sanklar hakknda TCK 314/2. maddeden deil, terr rgtnn propagandasn yapmaktan TMK 7. maddeye gre cezalandrma yoluna gittiini belirtmitir.
45. Dosya Ad EMEL YILDIRIM- ERSN ELK- GNAY ZARSLAN-MERVE YAVUZ - SERPL ARSLAN- SAVA DZGN- SAVA KOARSLAN-HASAN TOAN- BRAHM ACAR- AHMET DOAN- YAKUP KURTARAN- YAAR ALIKAN- GKHAN TOPALOLU- FERAT ADIR- OLCAY BAYRAKTAR, DLEK KMPE- HSEYN ZVEREN- BRAHM YAYLALI- KRAT ARSLAN-GAZEL GZEL renci- siz - Anketr- Karadeniz Temel Haklar Ve zgrlkler Dernei yesi- Karadeniz Temel Haklar Ve zgrlkler Dernei yesi- renci, Kitap - Karadeniz Temel Haklar Ve zgrlkler Dernei yesiKaradeniz Temel Haklar Ve zgrlkler Dernei yesi- renci- i Kyl Gazetesi Muhabiri, Gazetecirenci- renci- renci. ddianameyi Hazrlayan Savclk Ankara Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme Ankara 11. Ar Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 21.02.2007 ve 09.11.2007 tarihli iddianameler Dava Konusu Protesto gsterisinde eitli pankartlar tamak, slogan atmak. Deerlendirme Mahkeme gerekeli kararnda, sanklar tarafndan okunan yazl metinlere yer vermektedir. Hangi sank tarafndan hangi sloganlarn atldn belirtmektedir. Bu ynyle genelleme yapmaktan kand ve somut olarak kiilerin sorumluluklarn belirlemek iin aba gsterdii gzlenmektedir. Mahkeme iddiay sanklarn savunmalarn olaylarla ilgili kantlar tek tek gerekeli kararna aktarmtr. Mahkeme ifade zgrl asndan, ulusal ve uluslararas hukuktaki dzenlemelere kararnda yer vermitir. Benzer konularda AHMin
151
Srek/Trkiye ve Karata/Trkiye kararlarndan da bahsetmitir. Btn bu ereveye karn, Mahkemenin izledii yntem ve konuyu deerlendirmesi AHMin oluturduu standartlarla birebir uyutuu sylenemez. Zira gerek propaganda suu asndan gerekse suu ve suluyu vme suu asndan yasallk meru ama ve demokratik toplumda gerekli/ zorunlu olma unsurlarn gzettiini ve olaylara bu dorultuda analiz ettiini sylememiz mmkn olamamaktadr. Sz gelimi okunan basn aklamalarnn metin ieriine kararda yer vermek olumlu olmakla birlikte, balam analizinin yani kim tarafndan okunduu, nerede okunduu, niin okunduu ve okunan metinlerin kamuoyunda yaratt etkiler ve somut olarak iddete ar niteliinde olup olmad tartlmamaktadr. len kiilerin yesi olduu belirtilen yasad rgtlerin anlaylar, eylemleri, almalarndan hareketle basn aklamas yapan grubun su iledii sonucuna ulald ortaya kmaktadr. Dolaysyla bu tr dnce aklamalarnn ve toplant dzenlemelerinin afi ve pankart tamalarnn demokratik bir toplumda neden mdahaleyi gerektirdii temellendirilememektedir. Dosya Ayrntlar Ankara 11. Ar Ceza Mahkemesi (CMK 250 maddesi ile grevli), 6. 3. 2009 tarih ve 2007/82 dosya nolu, 2009/72 karar nolu dosyada yukarda adlar yazl sanklar hakknda (Gazel Gzel hari) TMK 7/2. madde ve Gazel Gzel ve Gnay zarslana da TCK 215. maddeden ceza vermitir. Sanklar iki gsteri nedeniyle sulanmaktadrlar. - 21. 06.2005 ve 8 Temmuz 2005 tarihli olaylar: Anlan iki tarihte Samsunda 17 Haziran 2005 tarihinde Tuncelide 17 kiinin ldrlmesi Adalet Bakanl nnde gzaltna alnan ve daha sonra silahla ate edilmek suretiyle ldrlen Eyp Beyazn ldrlmesini protesto iin eitli pankartlar tamak, Direne direne kazanacaz. Bedel dedik, bedel deteceiz ve benzeri sloganlar atmak suretiyle 3713 Sayl Yasann 7/2. maddesini ihlal ettikleri iddia edilmitir. Sanklardan Gaye Gzel ve Gnay zarslann 10.9.2001 tarihinde ldrlen ve mezar Zonguldakta bulunan Uur Blbln mezarna 22. 9. 2007 tarihinde Kahramanlar lmez halk yenilmez slogann yazdrdklar iddia edilmi ve sanklarn TCK 220/6. madde, 314/3. madde, 314/2. madde ve TCK 215. maddelere gre cezalandrlmalar istenmitir. Mahkemenin gerekeli kararnda iddianamenin zetlendii, su tekil ettii iddia edilen eylemlere ve szlere yer verildii, sanklarn savunmalarna zet olarak yer verildii ve dier maddi delillerin ne olduunun gerekeli kararda gsterildii grlmtr. Ayrca 21.6.2005 ve 8.7.2005 tarihli basn aklamas olayna, 22.09.2005 tarihli mezar tana yaz yazdrma olayna ilikin delillerin ne olduuna dair bilgiye yer verilmitir. Mahkeme gerekeli kararnda, Mahkemenin Deerlendirmesi bal altnda (s.28) ulusal ve uluslararas hukuktan kaynaklanan dzenlemeler alt bal ile Anayasann ifade zgrln dzenleyen 26. maddesinden ve AHS 10. maddesinden sz edilmi ve ayn zamanda her iki dzenlemedeki snrlamalarn neler olduuna yer verilmitir. Mahkeme, Dnce aklamak suretiyle tm uluslarn lanetledii terr
152
vlemez-terr rgtlerinin propagandas yaplamaz. eklinde bir deerlendirmede bulunmutur (s.29). Gerekeli kararda AHM tarafndan ihlalin bulunmadna karar verilen Srek/Trkiye Karar ve Karata/Trkiye kararlarn rnek gstermitir. Mahkeme, Ancak, ifade zgrl kullanlrken, halk cebir ve iddet hareketlerinde bulunmaya ynlendiren kelimeler sarf edilirse, bu tr konumalar su olarak dzenlenebilir. Cebir ve iddet hareketlerine ynlendirme dnda, silahl direni (armed resistance) ya da ayaklanmaya (uprising), bir grubu dier bir gruba kar nefret duymaya (hate speech) ynlendirme (incite) fiilleri de, su olarak dzenlenebilir. (s.30) 1-Mahkeme, 21.6.2005 tarihli olaya (basn aklamasna) ilikin olarak sank savunmalarn, olay tutanan, basn aklamas metnini, arama yakalama ve el koyma karar ve tutanaklar, CD ve fotoraf inceleme tutanaklar ve dosyadaki dier delillerin deerlendirilmesinden Serpil Arslann basn aklamasn okuduunu (basn aklamasna kararda yer verilmektedir), okuma srasnda yer yer durarak grubun slogan atmasn salad, Ersin elikin kalabala ehit Namirin eklinde slogan attrd, sanklardan Ferhat Adr, Yakup Kurtarann, Hseyin zveren, Dilek Kmpe, Ahmet Doan, Sava Dzgn, Hasan Toan, Krat Arslan, Serpil Arslan, Olcay Bayrakta ve brahim Yaylalnn da bu slogana itirak ettikleri, sanklar Ahmet Doan ve Sava Koalann ayrca ellerinde Ovack ehitleri lmszdr dvizini tadklar, Sava Dzgnn Katil Devlet Hesap Verecek, Devrim ehitleri lmszdr, Yaasn Devrimci Dayanma eklinde slogan attrd, dier sanklar Yaar alkan, Krat Arslan, brahim Yaylal, Sava Koalan, brahim Aar, Dilek Kmpe, Ersin elik, Merve Yavuz ve Hasan Toann bu slogana itirak ettikleri, sanklar Hasan Toan, Serpil Arslan, Krat Arslan, Sava Dzgn, Merve Yavuz, brahim Aar, Sava Koalan, brahim Yaylal, Yaar alkan ve Ersin elikin Bedel dedik, Bedel deteceiz eklinde slogan attklar, sank Ahmet Doann kalabala Bedel dedik Bedel deteceiz eklinde slogan attrd, dier sanklarn da bu slogana elik ettiklerini belirtmektedir (s.33). Mahkeme, Somut olay btn halinde deerlendirildiinde sanklarn demokratik haklarn kullanmaktan ziyade terr rgtnn sylemi ile terr ycelttikleri ve propagandasn yaptklar rgtn cebir ve iddet ynne mesafelibir yaklamlarnn bulunmadn tam tersine benimseyici bir tavr ierisinde olduklar ve bu eilimlerini evrelerine yansttklar anlalmtr. Dnceyi aklama zgrl erevesinde ok eden ve sarsc sylemlerin dahi bu zgrlk kapsamnda bu zgrlk kapsamnda deerlendirilmesi gerektii fakat sanklarn aklama ve sloganlarnn bir sorunun zmnden ziyade sorunun kayna olan yasa d rgt ve yelerini vc, yceltici ve genel olarak terr zendirici nitelikte bulunduu bu haliyle sylemin dnceyi aklama zgrlnn kanatlar altna alnmayacan ve yasad terr rgtn propagandasn yapan sanklar ( ) 3713 Sayl Terrle Mcadele Yasasnn 7/2. Maddesi gereince cezalandrlmalar gerektiini dnmektedir.
153
2-Mahkeme 08. 07. 2005 tarihli olaya ilikin olarak;sanklar Gnay zarslan, Merve Yavuz, Serpil Aslan, Sava Dzgn, Birdal Koalan, Sava Koalan, Hseyin Akta, Hasan Toan, Emel Yldrm, brahim Aar, Veli imek ve Ahmet Doan hakknda da sank savunmalarn eylem tarihinde, okunan basn aklamas metnini olaya ilikin fotoraflar, bilirkii raporlarn ve dosyadaki dier delilileri deerlendirmekte ve sanklardan Merve Yavuzun basn aklamas okuduunu, sanklardan Ahmet Toann slogan attrdn, Basklar Bizi Yldramaz, Yaasn Devrimci Dayanma, Basklar Bizi Yldrmaz pankart ve dvizini tand, sanklar Serpil Arslan, Sava Dzgn Merve Yavuz, Birdal Koarslan, Sava Koarslan, Hseyin Akta, Hasan Toan, Emel Yldrm, brahim Aar ve Ahmet Doann Tutuklamalar Provakasyonlar Bizi Yldramaz, Direne Direne Kazanacaz, Bedel dedik bedel deteceiz, sloganlarna elik ettikleri anlalmtr eklinde deerlendirilmitir. Mahkeme birinci olayla ilgili yapt deerlendirmenin aynsn, bu olay ve atlan sloganlar zelinde de ayn deerlendirmeyi yapmaktadr ve sanklarn konumalar, tadklar pankartlar ve attklar sloganlardan hareketle terr rgtn propagandasn yaptklar sonucuna varmakta ve sanklarn 3713 Sayl terrle Mcadele Yasasnn 7/2 maddesine gre cezalandrma yoluna gitmektedir. Bu olay nedeniyle olay tarihinde olay yerinden bulunmad anlalan Veli imek ve propaganda yapt kantlanamayan Gnay zarslan hakknda beraat karar verilmitir. 22. 09. 2007 tarihli olaya ilikin olarak, mahkeme sank savunmalarn, yakalama tutanan, tank beyanlarn ve dosyadaki dier delilileri deerlendirerek, bir silahl eylem srasnda yaamn yitiren uur Blbln Bartn mezarlndaki mezarn mermerden yaptrarak, mezar tana Kahramanlar lmez Halk Yenilmez slogann yazd dncesiyle Gnay zarslan ve Gazel Gzelin TCK 215. maddesinde yazl olan suu ya da suluyu vme suunu iledii sonucuna varmtr. Mahkeme mezar tana yazlan slogann ayn zamanda yasad rgt tarafndan da kullanldn gerekeli kararn 36. sayfasnda belirtmektedir. Uur Blbln intihar eylemi sonucunda iki polis eylemini yitirmesi ve 15 polis memurunu ve 9 sivil vatandan yararlanmas da hatrlatlmaktadr.
46. Dosya Ad BAHATTN ERKMEN- RAF LMEZ- UUR BOZTA-EMRAH ADIGZEL niversite rencileri ddianameyi Hazrlayan Savclk Diyarbakr Cumhuriyet Basavcl
154
Davann Grld Mahkeme Diyarbakr 6. Ar Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 14 Haziran 2011 Dava Konusu renci topluluuna yaplan konuma - Abdullah calann kitabnn satDeerlendirme Mahkemenin yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlarn bir btn olarak dikkate alarak bir karara varmad anlalmaktadr. fade zgrlnden, AHS ve AHM itihatlarndan mahkemenin gerekeli kararnda sz edilmemektedir. Sonular itibariyle karar (ifade zgrlnn korunmas anlamnda) olumlu olmakla birlikte sanklardan Raif lmez 11 Mays 2011 tarihinden karar tarihi olan 15 Aralk 2011 tarihine kadar, Uur Bozta, 11 Mays 2011 tarihinden 15 Aralk 2011 tarihine kadar ve Emrah Adgzel 10 Mays 2011 tarihinden 15 Aralk 2011 tarihine kadar zgrlnden yoksun braklmlardr. Srf dncelerinden dolay insanlarn tutuklanmalar kabul edilemez uygulamalardr. Yarglanmalar da tutuklanm olmalar da AHSin ihlal edildiini ve soruturma ve yarglamalarn AHM itihatlaryla uyumlu olmadn gstermektedir. Krte savunma konusunda da mahkeme kararnda hibir aklamaya yer verilmemekte ve mahkemenin Krte savunmaya neden izin vermedii gerekesiyle birlikte aklanmamaktadr. Sanklarn savunma yapamadklar mahkeme kararndan deil ancak mahkeme kararnn yorumundan anlalabilecek durumdadr. Savunma hakk kutsaldr ve sanklarn neden savunma yapmadklar ya da yapmlarsa kendilerini nasl savunduklar, savunmalarnn ieriinin ne olduu gerekeli kararda gsterilmeliydi. Savunmalarn yapmlarsa ve fakat bu savunma Krte olduu dnlen dilde yaplmsa/yaplmak istenmise de neden savunma yapmalarna izin verilmedii, yasal dayanaklaryla gsterilmeliydi. Dolaysyla, bu noktada sulanan sz ya da yazl metnin ierii ile balamnn ne olduu konular (durumadaki yarg karndaki savunmalar esas olduu iin, yze karlk ilkesi gerei) savunma cephesi eksik olarak deerlendirilebilecektir. Gerekeli kararda bu konulara aklk getirilmemesi nemli bir eksikliktir. Dosya Ayrntlar Diyarbakr Cumhuriyet Basavcl (CMK 250. madde ile yetkili), 14.06.2011 tarih ve 2011/1165 esas sayl ddianameme ile Bahattin Erkmen, Raif lmez, Uur Bozta, Emrah Adgzel hakknda, terr rgt propagandas yapmak, grevli memura direnme, tehdit, rgte ye olmamakla birlikte rgt adna su ilemek sularndan cezalandrlmalar istemiyle Diyarbakr 6. Ar Ceza Mahkemesinde (CMK 250 madde ile grevli) dava amtr.
155
Diyarbakr 6. Ar Ceza Mahkemesi 15.12.2011 tarih ve 2011/527 dosya nolu, 2011/641 karar nolu kararnda sanklar hakknda beraat karar vermitir. 11.05.2011 tarihinde gzaltna alnp 12 Maysta tutuklanan Raif lmez ve Uur Boztan ve 10 Maysta gzaltna alnp 12 Maysta tutuklanan Emrah Adgzelin de hkmle birlikte tahliyelerine karar verilmitir. Dava dosyasnda 3 olay vardr. ddianamede bu olaylara ve sanklarn konuma ve davranlarna yle yer verilmektedir: Birinci olay, 3 Mays 2011 tarihlidir. Bu olayda Uur Boztan Dicle niversitesi kampusunda renci topluluuna, Arkadalar, burada bulunan arkadalara sesleniyorum, u an Krdistann bakenti Amed ehri cayr cayr yanmaktadr () Burada kimse beklemesin eklinde bararak konuma yapt iddia edilmektedir. Bozta, ylelikle terr rgtnn propagandasn yapmak ve bu konumalar terr rgtnn ars zerine yapt iddia edilerek terr rgtne ye olmamakla birlikte rgt adna su ilemek sularn ilemekle sulanmaktadr. Bu olay nedeniyle Uur Boztan TMK 7/2. maddesi gereince cezalandrlmas istenir. kinci olay ise 10 Mays 2011 tarihli olaydr. ddianameye gre, olay tarihinde Abdullah calann Bir halk savunmak adl kitab niversite iindeki bahede bir stantta satlmaktadr. Polis memurlar stant yerine yakn bir yerde iken Uur Bozta ve Bahattin Erkmen ve renci, polislere hitaben, Burada ne iiniz var, sizi kampus iersinde grmek istemiyoruz, Krdistan topraklarndan defolun eklinde tehdit ve propaganda ierikli konuma yapmlardr. Raif lmezin polis memurlarndan birisinin boazna sarld, Sizi bir daha burada grrsem kafanz koparrm diyerek tehdit ettii, dier sanklar Uur, Bahattin ve Raifin de polis memurlar Mehmet Keskin ve Beyaz Ycere tekme atarak vurduu, bylelikle sanklarn terr rgtnn propagandasn yapmak suunu iedikleri, ayrca polis memurlarn tehdit ve direnmek suretiyle su iledikleri, Raif lmezin ayrca polis Beyazt Ycerin boazna sarlmas ve kafanz koparrm demesinin de zincirleme yoluyla lmle tehdit olduu, sanklarn terr rgtnn yesi olmamakla birlikte rgt adna su ilemek suunu iedikleri, bu olay nedeniyle tm sanklarn TMK 7/2., TCK 265/1-4., TCK 314., 220/6., TCK 314/2. maddelerine gre ve Raif lmezin ayrca TCK 106/2-c-d maddesine gre cezalandrlmas istenir. nc olay 15 Mart 2011 tarihlidir. Emrah Adgzel niversite kampusu iinde yaplan yryte en n saftadr. Leger kyafet giymitir. Mekap benzeri ayakkab giymitir. ddianameye gre, bylece terr rgt mensuplarnn giysileri gibi giymek suretiyle silahl terr rgt mensuplarna meruluk kazandrmak ve onlar sahiplenmek amacyla giymek sergilemek suretiyle terr rgtnn propagandasn yapmak suunu iledii, Raif lmezin de ayn etkinlikte konuma yapt, konumasnda, Evet arkadalar u anda bahar geldi, gelii ile comutur. Krt halknn cokusu gibi, Krt halknn ba kaldr gibi nevruz atei ile arkada Mazlumun atei ile Krtler esaret altndan kmtr. u an bizim bildiimiz kara Krtler tarihte hep esaret altnda olmutur. Arkada Mazlumun bakaldr ile nevruz atein ile Krtleri esaret altndan karmtr, biz nevruzun atei ile bakan Aponun nderliinde 2011 ylnn ve Onurlu bir yaam ve zgrlk iar ile
156
nevruzu kutluyoruz eklinde konuma yaparak terr rgtnn propagandasn yapmak suunu iledii anlaldndan denilerek TMK 7/2. maddesi ile cezalandrlmas istenir. Sanklar atl sulamalar savclk ifadelerinde reddederler. Durumada Uur Bozta, Emrah Adgzel ve Raif lmez Krte savunmak yapmak isterler. Gerekeli kararda, bu durum her sank iin de ayr ayr olmak zere yle yazlmtr: Sank (Uur Bozta, Emrah Adgzel, Raif lmez), mahkememizce alnan savunmasnda: Sann Krte olduunu dndmz bir dilde konutuu anlalmtr. Mahkeme, tehis tutanaklar, sank anlatmlar, tank beyanlarna dayanarak bir sonuca varmtr. Gerekeli kararn 12. sahifesinde, Mahkemenin Deerlendirmesi ve Gereke balkl blmde, sanklar hakknda grevli memura direnme ve tehdit suu iin grevsizlik karar verilerek dosya Diyarbakr Asliye Ceza Mahkemesine gnderilmitir. Sanklar hakknda 10 Mays 2011 tarihli olayda rgte ye olmamakla birlikte rgt adna su ilemek ve terr rgt propagandas yapmak sularndan yeterli delil bulunmad gerekesiyle beraat karar verilmitir. Uur Bozta hakknda 3 Mays 2011 tarihinde terr rgt propagandasn yapmak suundan byle bir suu ilediine dair kant bulunmadndan beraatna karar verilmitir. Emrah Adgzel hakknda 17 Mart 2011 tarihinde terr rgt propagandas yapmak suunu ilediine dair bir kant bulunmad, grntlerde zafer iareti yapt saptanmasna ramen, bu iareti hangi slogan esnasnda ve hangi gerekeyle yaptnn tespit edilememesi nedeniyle, pheden sank yararlanr ilkesi uygulanarak beraatna, ayn tarihli eylem nedeniyle sank Raif lmez hakknda daha nce baka bir davann alm olmas nedeniyle mkerrer alan bu davada alan kamu davasnn reddine karar verilmitir.
157
4. 5651 SAYILI NTERNET ORTAMINDA YAPILAN YAYINLARIN DZENLENMES VE ERM YASAINA LKN KANUN
Eriimin Engellenmesi Karar ve Yerine Getirilmesi
MADDE 8. (1) nternet ortamnda yaplan ve ierii aadaki sular oluturduu hususunda yeterli phe sebebi bulunan yaynlarla ilgili olarak eriimin engellenmesine karar verilir: a) 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayl Trk Ceza Kanununda yer alan; 1) ntihara ynlendirme (madde 84), 2) ocuklarn cinsel istismar (madde 103, birinci fkra), 3) Uyuturucu veya uyarc madde kullanlmasn kolaylatrma (madde 190), 4) Salk iin tehlikeli madde temini (madde 194), 5) Mstehcenlik (madde 226), 6) Fuhu (madde 227), 7) Kumar oynanmas iin yer ve imkn salama (madde 228), sular. b) 25/7/1951 tarihli ve 5816 sayl Atatrk Aleyhine lenen Sular Hakknda Kanunda yer alan sular. (2) Eriimin engellenmesi karar, soruturma evresinde hkim, kovuturma evresinde ise mahkeme tarafndan verilir. Soruturma evresinde, gecikmesinde saknca bulunan hallerde Cumhuriyet savcs tarafndan da eriimin engellenmesine karar verilebilir. Bu durumda Cumhuriyet savcs kararn yirmi drt saat iinde hkimin onayna sunar ve hkim, kararn en ge yirmi drt saat iinde verir. Bu sre iinde kararn onaylanmamas halinde tedbir, Cumhuriyet savcs tarafndan derhal kaldrlr. Koruma tedbiri olarak verilen eriimin engellenmesine ilikin karara 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayl Ceza Muhakemesi Kanunu hkmlerine gre itiraz edilebilir. (3) Hkim, mahkeme veya Cumhuriyet savcs tarafndan verilen eriimin engellenmesi kararnn birer rnei, gerei yaplmak zere Bakanla gnderilir. (4) erii birinci fkrada belirtilen sular oluturan yaynlarn ierik veya yer salaycsnn yurt dnda bulunmas halinde veya ierik veya yer salaycs yurt iinde bulunsa bile, ierii birinci fkrann (a) bendinin (2) ve (5) numaral alt bentlerinde yazl sular oluturan yaynlara ilikin olarak eriimin engellenmesi karar resen Bakanlk tarafndan verilir. Bu karar, eriim salaycsna bildirilerek gereinin yerine getirilmesi istenir. (5) Eriimin engellenmesi kararnn gerei, derhal ve en ge kararn bildirilmesi anndan itibaren yirmi drt saat iinde yerine getirilir.
158
(6) Bakanlk tarafndan verilen eriimin engellenmesi kararnn konusunu oluturan yayn yapanlarn kimliklerinin belirlenmesi halinde, Bakanlk tarafndan, Cumhuriyet basavclna su duyurusunda bulunulur. (7) Soruturma sonucunda kovuturmaya yer olmad karar verilmesi halinde, eriimin engellenmesi karar kendiliinden hkmsz kalr. Bu durumda Cumhuriyet savcs, kovuturmaya yer olmad kararnn bir rneini Bakanla gnderir. (8) Kovuturma evresinde beraat karar verilmesi halinde, eriimin engellenmesi karar kendiliinden hkmsz kalr. Bu durumda mahkemece beraat kararnn bir rnei Bakanla gnderilir. (9) Konusu birinci fkrada saylan sular oluturan ieriin yayndan karlmas halinde; eriimin engellenmesi karar, soruturma evresinde Cumhuriyet savcs, kovuturma evresinde mahkeme tarafndan kaldrlr. (10) Koruma tedbiri olarak verilen eriimin engellenmesi kararnn gereini yerine getirmeyen yer veya eriim salayclarnn sorumlular, fiil daha ar cezay gerektiren baka bir su oluturmad takdirde, alt aydan iki yla kadar hapis cezas ile cezalandrlr. (11) dar tedbir olarak verilen eriimin engellenmesi kararnn yerine getirilmemesi halinde, Bakanlk tarafndan eriim salaycsna, on bin Yeni Trk Lirasndan yz bin Yeni Trk Lirasna kadar idar para cezas verilir. dar para cezasnn verildii andan itibaren yirmi drt saat iinde kararn yerine getirilmemesi halinde ise Bakanln talebi zerine Kurum tarafndan yetkilendirmenin iptaline karar verilebilir. (12) Bu Kanunda tanmlanan kabahatler dolaysyla Bakanlk veya Kurum tarafndan verilen idar para cezalarna ilikin kararlara kar, 6/1/1982 tarihli ve 2577 sayl dar Yarglama Usul Kanunu hkmlerine gre kanun yoluna bavurulabilir.
159
47. Dosya Ad YOUTUBE Talepte Bulunan Savclk Ankara Cumhuriyet Basavcl Eriimin Engellenmesi Kararn Veren Mahkeme Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi Cumhuriyet Savcl Talep Tarihi 1 Mays 2008 Dava Konusu Youtube adl video sitesinde yaynlanan bir video Deerlendirme Mahkeme kararlarnn gerekeli olmas gerektii yolundaki Anayasa hkmne karn ( 141. madde) mahkeme kararnda gerekenin bulunmad, sadece engellemeye dayanak oluturan yasann ve maddelerinin belirtildii grlmektedir. AHM tarafndan gelitirilen itihatlardaki yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gereklilik/ zorunluluk unsurlarnn kararda bulunmad ve bu unsurlar asndan tartma ve analizin yaplmad grlmektedir. Dosya Ayrntlar Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesinin 5 Mays 2008 tarih ve 2008/402 mteferrik numaral kararnda yle denmektedir: Ankara Cumhuriyet Basavclnn 1 Mays 2008 tarih ve 2008/852 sayl yazs ile belirtilen nternet adreslerinde 5816 sayl Atatrk Aleyhine lenen Sular Hakknda Kanuna aykrlk suunun ilendiinden bahisle sz konusu sitelere eriimin engellenmesine karar verilmesi talep edilmi olmakla evrak incelendi. Gerei Dnld: Talebin kabulne, 1 10- Ara linklerinde 5816 Sayl Atatrk Aleyhine lenen Sular Hakknda Kanuna aykrlk suunun ilendii anlalmakla http:/www.youtube.com alan adl internet sitesine ve bu siteye eriimi salayan () 5651 Sayl Yasann 8/1. b ve 2,3,9. fkralar ile CMK 162. maddesi gereince engellenmesine, evrak zerinde yaplan inceleme sonucunda itiraz kabil olmak zere karar verildi.
160
Mahkemenin bu kararna karn Yaman Akdeniz ve Kerem Altparmak, vekilleri Av. Aye Altparmak ve Av. Serkan Cengiz tarafndan itiraz edilmitir. tiraz zerine Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi, 2008/402 mt. 09. 06. 2010 tarihinde ek bir karar vermitir. Kararda yle denmektedir: Gerei dnld. Mahkememiz kararna kar, mahkememiz nezdinde 7 gn ierisinde itirazn mmkn olduu ve itiraz sresinin getii, soruturma amasnda taraf olmayan itiraz edenlerin itiraz haklarnn bulunmad, ieriinin yayndan karlmas talep edilen videolarn veri tabanndan karlmayp yayna devam edilerek sadece Trkiye eriiminin engellendii, ayn husustaki itirazlarla ilgili olarak daha nce Ankara C. Basavclnca 04. 06. 2008 tarihinde red karar verildii anlalmakla itirazlarn reddine karar vermek gerekmitir. HKM 1- Yaman Akdeniz, Kerem Altparmak vekili Av. Aye Altparmak ile Av. Serkan Cengizin itirazlarnn reddine; dosyann Cumhuriyet Basavclna iadesine, evrak zerinde yaplan inceleme sonucunda karar verildi. 21
48. Dosya Ad YOUTUBE Talepte Bulunan Savclk Ankara Cumhuriyet Basavcl Eriimin Engellenmesi Kararn Veren Mahkeme Ankara 7. Sulh Ceza Mahkemesi Cumhuriyet Savcl Talep Tarihi 3 Ocak 2008 Dava Konusu Youtube adl video sitesinde yaynlanan bir video Deerlendirme Mahkeme kararnda gereke bulunmamaktadr. AHM itihatlar gz nnde bulundurulmamakta ve konu yasallk, meru ama, demokratik toplumda gerekli/ zorunlu olma unsurlaryla bir btn olarak deerlendirilmemektedir.
21
Her iki karar da Gncel Hukuk Dergisinin Austos 2010 8-90.Saysnda, Yaman Akdeniz Kerem Altparmakn yazd Trkiyede nternet Yasaklar adl makale iinde de yer almaktadr.
161
Dosya Ayrntlar Ankara 7. Sulh Ceza Mahkemesi 03.01.2008 tarihli ve 2008/5 deiik i nolu bir karar vermitir. Bu kararda yle denmektedir 22: Ankara Cumhuriyet Basavcl Basn Sular Soruturma Brosunun 3.1.2008 tarih ve 2008/75 soruturma sayl yazs ile grnt rnekleri yaz ekinde gnderilen ve www.youtube.com isimli internet sitesinde MHP TV ismiyle yaynlanan grntnn 5651 sayl yasann 8. maddesi gereince eriiminin engellenmesine karar verilmesi talep edilmi olmakla evrak incelendi. GERE DNLD: Talebin kabul ile 5651 Sayl Yasann 8/5. maddesi gereince www.youtube.com isimli internet sitesinde MHP TV ismiyle yaynlanan grntnn eriiminin engellenmesine,evrakn ikmali iin C. Basavclna tevdiine evrak zerinde yaplan inceleme sonucunda7 gn iinde Asli ceza Mahkemesine itiraz kabil olmak zere karar verildi
49. Dosya Ad YOUTUBE Talepte Bulunan Savclk zmir Cumhuriyet Basavcl Eriimin Engellenmesi Kararn Veren Mahkeme zmir 7. Sulh Ceza Mahkemesi Cumhuriyet Savcl Talep Tarihi 29 Ocak 2008 Dava Konusu Youtube adl video sitesinde yaynlanan bir video Deerlendirme Kararda gereke bulunmamaktadr. Mahkeme konuyu bir btn olarak AHM itihatlarnda belirlenen yasallk meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlar asndan analiz etmemektedir. Dosya Ayrntlar zmir 7. Sulh Ceza Mahkemesi 29. 01. 2008 tarih ve 2008/100 deiik i nolu bir karar vermitir. Kararda syle denilmektedir:
22
Bu karar, HOP tarafndan yaymlanan, yazarlar Kerem Altparmak ve Yaman Akdeniz olan nternet: Girilmesi Tehlikeli ve Yasaktr adl kitabn 69.sayfasnda da yer almaktadr.
162
zmir Cumhuriyet Basavclnn 29. 01. 2008 tarih ve 2008/8820 soruturma yazlar ile yaplmakta olan soruturmaya esas olmak zere; internet ortamnda yayn yapan http:/www.youtube.com/watch isimli site hakknda eriimin engellenilmesine karar verilmesi istenilmi olmakla evrak incelendi. GERE DNLD Evrak ieriine gre CMK 162. maddesi uyarnca talep yerinde grlmekle; internet ortamnda yayn yapan http:/www.youtube.com/watch isimli sitesinde eriimin engellenilmesine, evrakn gerei yaplmak zere Cumhuriyet Basavclna gnderilmesine karar verildi
50. Dosya Ad www.5posta.org Talepte Bulunan Savclk Ankara Cumhuriyet Basavcl Eriimin Engellenmesi Kararn Veren Mahkeme Ankara 6. Sulh Ceza Mahkemesi Cumhuriyet Savcl Talep Tarihi 24 Ocak 2011 Dava Konusu www.5posta.org adl sitesinde yaynlanan yaz ve grseller Deerlendirme Her iki kararda da (eriim engelleme karar veren ve itiraz reddeden mahkeme ) gereke bulunmamaktadr. Her iki kararda da AHM itihatlarnda belirlenen yasallk meru ama, demokratik toplumda gereklilik/zorunluluk ilkeleri gzetilmemektedir. Dosya Ayrntlar Ankara 6. Sulh Ceza Mahkemesinin 24.01.2011 tarih ve 2011/94 deiik i numaral kararnda yle demektedir: Ankara Cumhuriyet Basavcl Ceza Mahkemeleri tevzii brosunun 24.01 2011 tarih ve Ankara Cumhuriyet Basavcl Basn Brosunun 24. 1. 2011 tarih ve 2011/189 basn soruturma no ile TCKnn 226. madde ve TCK 103. maddesi kapsamna giren grnt ve resimlerin www.5posta.org isimli internet sitesinde yaynlandna ilikin Telekomnikasyon letiim Bakanl (TB) tarafndan su duyurusu yazs dikkate alnarak yaplan deerlendirme sonucu, dosyaya yanstlan CD ierii ve yazcdan alnan ktlarn
163
ieriinin TCKnn 226. madde ve TCK 103. madde kapsamnda kald dnldnden 5651 Sayl Kanunun 8/1. maddesi gereince eriimin engellenmesine karar verilmesi talep edilmekle; evrak incelendi. GERE DNLD 5651 Sayl Yasann 8/1. maddesi uyarnca talepte bulunan TB tarafndan www.5posta.org sitesinin kapatlmasna ilikin birok ihbarlarn olduu, www.5posta.org sitesinin hesabnn engellenmedii, 5651 Sayl yasann 8/1. maddesi uyarnca yasal sre ierisinde mahkememize ieriin yayndan karlmas iin bavurulduu anlalmakla talebin kabul ile aadaki ekilde hkm kurulmutur. HKM Yukarda aklanan nedenlerle; talebin kabul ile www.5posta.org. isimli internet sitesinin linkine Eriimin Engellenmesine; link eriiminin engellenmesi iin karardan bir suretin Cumhuriyet Basavcl tarafndan TBe tebliine, kararn talepte bulunan tebliine, dair, tebli tarihinden itibaren 7 gn ierisinde mahkeme kalemine verilecek bir itiraz dilekesi ya da itiraz bavurusunun mahkeme kalemine yaplacak sz beyann zapta geirilmesi suretiyle Ankara Nbeti Asli Ceza Mahkemesine itiraz yolu ak olmak zere dosya zerinden karar verildi Bu karara www.5posta.org sitesinin sahibi ( .) vekili Av. Aye Altparmak itiraz etmitir. tiraz deerlendiren Ankara 4. Asli Ceza Mahkemesi 17. 02. 2011 tarih ve 2011/57 D i nolu kararnda yle demitir: Ankara 6. Sulh Ceza Mahkemesinin 24.1.2011 tarih ve 2011/ 94 D. saysyla verilen karara Korkut Duman vekili Av. Aye Altparmak tarafndan itiraz edilmekle birlikte dosya ve ekleri incelendi. GERE DNLD 6. Ankara Sulh Ceza Mahkemesinin 24.1.2011 tarih ve 2011/ 94 D. i sayl karar usul ve yasaya uygun olmakla talebin reddine, dosyann Ankara Cumhuriyet Basavclna iadesine dosya zerinden yaplan inceleme sonunda karar verildi.
164
5. 2820 SAYILI SYAS PARTLER KANUNU

Siyasi partiler
MADDE 81. a) Trkiye Cumhuriyeti lkesi zerinde milli veya dini kltr veya mezhep veya rk veya dil farkllna dayanan aznlklar bulunduunu ileri sremezler. b) Trk dilinden veya kltrnden baka dil ve kltrleri korumak, gelitirmek veya yaymak yoluyla Trkiye Cumhuriyeti lkesi zerinde aznlklar yaratarak millet btnlnn bozulmas amacn gdemezler ve bu yolda faaliyette bulunamazlar. c) Tzk ve programlarnn yazm ve yaynlanmasnda, kongrelerinde, ak veya kapal salon toplantlarnda, mitinglerinde, propagandalarnda Trkeden baka dil kullanamazlar; Trkeden baka dillerde yazlm pankartlar, levhalar, plaklar, ses ve grnt bantlar, bror ve beyannameler kullanamaz ve datamazlar; bu eylem ve ilemlerin bakalar tarafndan da yaplmasna kaytsz kalamazlar. Ancak, tzk ve programlarnn kanunla yasaklanm diller dndaki yabanc bir dile evrilmesi mmkndr
Kanuna aykr sair davranlar

MADDE 117. Bu Kanunun drdnc ksmnda yazl yasak fiilleri ileyenler, fiil daha ar bir cezay gerektirmedii takdirde, alt aydan az olmamak zere hapis cezas ile cezalandrlrlar.
51. Dosya Ad NEZR GLCAN- SELM SADAK Siyaseti - Siirt Belediye Bakan ddianameyi Hazrlayan Savclk Siirt Cumhuriyet Basavcl Davann Grld Mahkeme Siirt 2. Asliye Ceza Mahkemesi Davann Ald Tarih 24 Mart 2010 Dava Konusu Parti genel kurul toplantsnda Krte konuma yaplmas.
165
Deerlendirme Siyasi Partiler Kanununun 81. maddesi yapsal olarak ifade zgrln engelleyen bir maddedir. Ancak dil yasa ieren 81/c maddesi de ngrlebilirlik ilkesi asndan sorunludur. Sz gelimi maddede geen Bu eylem ve ilemlerin bakalar tarafndan da yaplmasna kaytsz kalamazlar ne anlama gelmektedir? Burada bir belirsizlik sz konusudur. Siyasi partiler ile gerek kii eylemleri ayrmnn nasl yaplaca ve hangi gerek kiilerin eylemlerinin siyasi parti eylemi olarak kabul edilecei ak deildir. Bu zellii ile 81/c sorunludur. Somut olayda mahkemenin baka baz iddianame ve baka baz mahkeme kararlarnda da rastlanld gibi, ifade zgrlnn bir insan hakk olarak deerinden, AHS ve AHM kararlarndan ve Anayasa tarafndan da koruma altna alnm bir insan hakk oluundan sz etmesi phesiz nemli ve olumludur. Ancak bu gerekeli kararlara aktarlan bilgilerin somut olaylara da uygulanmas gerekmektedir. Mahkeme gerekeli kararnda snrlama ltlerine atfta bulunmaktadr. Yukarda yaplan aklamalar nda diye balayan paragrafta baz kavramlara yer verilmektedir. Ancak Krte konuma yasa ile hangi meru amacn korunduunun belirli olmas gerekir. Meru ama olarak kamu kar iin ngrlen; - Kamu dzeni, - Toprak btnl, - Kamu gvenlii snrlama ltlerinden hangisi Krte konuulduu iin ihlal edilmi olmaktadr? Mahkemenin gerekeli kararnda snrlama lt de kullanlmaktadr. Dolaysyla burada tipik ierik ve balam sorununa tank olunmaktadr. Krte konuma ile lkenin toprak btnlnn korunmas ya da kamu gvenliinin korunmas arasnda nasl bir ba kurulabilmektedir? Devlet televizyonu olan TRT 6 da 24 saat Krte yayn yaplmas ile kamu dzeni, kamu gvenlii ve toprak btnl tehlikesi, tehdidi sz konusu deilse nasl olur da bir kiinin Krte konumas ile bir kapal yer toplantsnda bu kamu karlar tehlike ve tehdit altnda olabilir? Bu sorunun mantki bir aklamasnn yaplmasnn zorluu ortadadr ve mahkeme kararnda bu ynde yerinde ve yeterli bir gerekelendirmenin yaplmad grlmektedir. Mahkemenin incelemesinde AHM itihatlarna uygun bir yol izlenmedii, somut vaka temelinde yasallk, meru ama ve demokratik bir toplumda gerekli/zorunlu olu gibi koul ve unsurlarn tartlmad ve dava somutunda bu unsurlarn analiz edilerek uygulamaya gidilmedii gzlenmektedir. O nedenle yerinde(ilgili) ve yeterli bir gerekelendirmenin yapldn sylemek olas deildir. Mahkeme konumann ieriiyle ilgili deil dorudan doruya Krte konuma yasann sanklar tarafndan biliniyor olmasna ramen Krte konuma yapma kastlarn sorgulamakta ve kasten Krte konuma yapm olmakla kamu dzeni ve kamu gvenliine aykr hareket ettiklerini belirtmektedir. Krte konumay kasten (bilerek ve isteyerek yapm olmak) yapmakla kamu dzeninin ve kamu gvenliinin nasl ihlal edilmi olduu ve cezalandrma yaptrmnn bu meru amaca nasl uygun olduu ve demokratik bir toplumda ceza yaptrmnn hangi sosyal ihtiyaca cevap verdiinin ve bu tr yaptrmn orantl olduunu, yeterli ve yerinde olarak gerekelendirildiini syleme imkn bulunmamaktadr. Dosya Ayrntlar Siirtte Bar ve Demokrasi Partisi Merkez tekilat tarafndan elale Dn Salonunda01.03.2010 tarihinde dzenlenen 1. Olaan Genel Kurulu toplantsnda Parti Meclis yesi Nezir Glcan ve Selim
166
Sadak, Krte konuma yapmlardr. Siirt Cumhuriyet Savcl, 24.03.2010 tarih ve 2010/356 esas nolu iddianamesiyle Siirt 2. Asliye Ceza Mahkemesinde dava amtr. ddianamede, 2820 Sayl Siyasi Partiler Kanununun 81/c. maddesine aykr davranld iddia edilmi ve sanklarn ayn kanunun 117. maddesine gre cezalandrlmalar istenmitir. Gerekeli kararda yle denmektedir: Sanklardan Nezir Can Parti meclis yesi olarak Trke anlamayan katlmclar taknlk yapmamas iin konumalarn baz ksmlarn Krte yaptn, propaganda ya da su unsuru iermeyen bu konumalarn tamamen skneti salamak iin yaptn savunmutur (Gerekeli karar, sahife 1). Sanklardan Selim Sadak da Krte konumann hukuka aykr olduunu dnmediini, hitap ettii insanlarn ounluunun Trke bilmemesi nedeniyle Krte konutuunu, kanuna aykr olduunu bildiini, ancak dncesine gre su olarak kabul etmedii iin bu ekilde konutuunu, ana dilini konumann doal hakk olduunu, insani bir durum olduunu ve meru olduunu savunmutur (Gerekeli karar, sahife 2) Hkm mahkemesi, gerekeli kararnn Gereke ve Sonu balkl 2. ve 3. sahifesinde yle bir deerlendirmede bulunmaktadr: Tm dosya kapsam zerinde yaplan deerlendirmede; zellikle sanklarn ikrar ieren savunmalar, izleme tutana ierii, CD zm tutana ierii birlikle dikkate alndnda, sanklarn olay gn Bar ve Demokrasi Partisi Siirt l Tekilat tarafndan elale Dn salonunda yaplan 1. Olaan Kongresinde yapt siyasi ierikli konumalarnda Trkeden baka bir dil kulland anlalmtr. AHSin 10. maddesinde yer alan dnceyi aklama zgrl, zgrlk demokratik devletlerin temelini oluturur. AHM dnceyi aklama zgrln demokratik toplumun ilerlemesi ve her bireyin geliimi iin temel koullardan biri olarak nitelendirmitir. Bu zgrlk olmakszn demokrasi dnlemez. Demokrasi iin bu kadar nemli olan dnceyi aklama zgrlnn kesin ve tartmasz snrlarn belirlemek olduka zordur. Bununla birlikte zgrl yok etme zgrlmn verilmesi, insan odakl bir rejim olan demokrasiyi ortadan kaldrabilir. Tali kurucu iktidara dahi bunu yapma imkn verilmemesi ve nlenmesi noktasnda anayasann koruyucu hkmlerine ayr bir nem ve deer vermek gerekir. Hukukun aklanmam dnceyle ilgisi yoktur. Dncenin aklanmas d dnyada meydana gelen bir davran olduu iin, dier davranlar gibi hukukun ilgisini eker. Genel olarak dnceyi aklama zgrl iki tr snrlama ile kar karyadr. lki, bireyi korumaya ikincisi ise, kamuoyu ve devleti korumaya ynelik snrlamadr. 1982 Anayasasnn 25. ve 26. maddelerinde dzenlenen dnceyi aklama zgrlne, yine Anayasann 13. ve 14. maddeleriyle snrlama ltleri getirilmitir. Anlan snrlama maddeleri dorultusunda Anayasann 26/2 hkmnde dnceyi aklama zgrl bakmndan getirilen
167
snrlama nedenleri Bu hrriyetlerin kullanlmas, milli gvenlik, kamu dzeni, kamu gvenlii, Cumhuriyetin temel nitelikleri ve devletin lkesi ve milleti ile blnmez btnlnn korumas, sularn nlenmesi, sulularn cezalandrlmas, devlet srr olarak usulnce belirtilmi bilgilerin aklanmamas, bakalarnn hret veya haklarnn zel ve aile hayatlarnn yahut kanunun ngrd meslek srlarnn korunmas veya yarglama grevinin gereine uygun olarak yerine getirilmesi amalaryla snrlanabilir eklinde, AHS 10. maddesinde yer alan ifade zgrlnn snrlan ise Kullanlmas grev ve sorumluluk gerektiren bu zgrlkler, ulusal gvenliin, toprak btnlnn, kamu gvenliinin, dzeni korumann, suun nlenmesinin, saln ya da ahlakn veya balarnn n ya da haklarnn korumas iin, demokratik bir toplulukta zorunlu nlemler niteliinde olarak, gizli haberlerin aklanmasnn engellenmesi ya da yarg erkinin stnlnn ve yanszlnn salanmas bakmndan, kanunla belirti ilemlere, koullara snrlamalara ya da yaptrmlara bal tutulabilir biimindedir. AHS devletler iin gvence sistemi bakmndan minimum, snrlama sistemi bakmndan maksimum standart oluturur. Anayasa 26/2. maddede yaplan yeni dzenleme ana hatlaryla AHS 10/2. maddede yer alan snrlama sebepleriyle benzerlik tamaktadr. Temel sorun, dnceyi aklama zgrlnn siyasi nitelikte olan bakmndandr. Eer dnceyi aklama zgrl tamamen snrsz olursa, farkl her dncenin aklanmas ve taraflar bulabilmesi iin gereklerinin yaplmasna Devlete izin verilmesi gerekir. Toplanma, gsteri yapma, basn-yayn olanaklarnn kullandrlmasna olanak salama gibi. Bu noktada doal olarak farkl siyasi dncelere sahip kiiler zellikle, net siyasi gr olmayanlarn inandrlmas, ynlendirilmesi ve onlarn kazanlmas abas ierisinde olacaklar, bu ise kart grler arasnda kar atmasn douracaktr. Sz konusu atan karlarn demokratik dzey ve mecradan kartlp saptrlmak suretiyle ikna dnda empozeye dayal bir kimlie demokrasi ve insan haklan klf ierisinde brndrlmesi yoluyla onlarca halta yzlerce taraf ve bunlarn ierisinde yer alanlarn birbirleri ile ve kar tarafla ve nihayet tarafsz olanlarla etkileim ve iletiimi yerine gre kutuplamay douracaktr. Sonuta anari nedeniyle kamu dzeni bozulacak ve bu dzensizlik dorudan ve dolayl olarak tm masum halk etkileyebilecektir. AHS 10/2. madde hkmnde, dnceyi aklama zgrlnn snrlanmas nedenlerini ulusal gvenlik, lke btnl, kamu gvenlii, saln korunmas, ahlakn korunmas, bakalarnn hret ve haklarnn korunmas, gizli bilgilerin aa kmasnn nlenmesi, dzensizliin ve suun nlenmesi, yarglama organlarnn etkinlik ve saygnlnn korunmas biiminde snrlayc olarak saylmtr. Buradan da anlalaca zere, AHSnin 10/2. maddesinde kabul edilebilirlii beyan edilen dnceyi aklama zgrlnn kullanlmasna getirilen snrlamalardan genel yarar korumaya dnk olanlarn ulusal gvenlii, toprak btnln, kamu gvenliini, dzeni konuna, suu nleme amacna hizmet ettii anlatlmaktadr. Bununla birlikte, dnceyi aklama zgrlne getirilecek snrlamalarn yasa ile olmas gerekir. Bu yasa tm bireyler tarafndan ulalabilir olmal ve gerektiinde baka bir hukukunun yardmyla da olsa. Belirli bir davrann hangi sonular dourabilecei kestirebilmelidir.
168
Yukarda yaplan aklamalar nda sanklarn yapm olduklar savunmalardan da aka anlalaca zere, olay gn siyasi amala yapm olduklar konumalarda, 2820 Sayl Siyasi Partiler Kanununun 81/C, 117. maddelerine aykr olduunu bilmelerine ramen Trkeden baka bir dil kullanarak konuma yaptklar, bu konumay yaparken ifade zgrln kullanmaktan ziyade kamu dzenine ve gvenliine aykr hareket etme kastyla hareket ettikleri ve bu ekilde yasa ile dnceyi aklama zgrlne toprak btnl ve kamu gvenlii amacyla getirilen snrlamay ihlal ederek zerlerine atl sular iledikleri anlalmtr. Mahkeme bu deerlendirmeler nda, sonu olarak Nezir Glcana 2820 Sayl Kanunun 81/c, 117. ve TCK 62. maddeleri uyarnca 5 ay hapis cezas vermi ve CMK 231/5. maddesi gereince de hkmn aklanmasnn geri braklmasna karar verilmitir. Sanklardan Selim Sadak ile ilgili olarak 2820 sayl Kanunun 81/c ve 117. maddeler, TCK 62. madde uyarnca sonu olarak 5 ay hapis cezas verilmi, ksa sreli hapis cezas TCK 50/1-a 150 gn adli para cezasna evrilmi, bu da TCK 52/1-2 maddesine gre 3.000 TL para cezas olarak hesaplanm TCK 52/4e gre 10 eit taksitte para cezasnn alnmasna karar verilmitir.
6. YARGITAY KARARLARI
52. Karar Veren Daire Yargtay 8. Ceza Dairesi Dava Konusu Suu ve Suluyu vme Karar Tarihi 13. 04. 2010 Dosya Bilgisi 2008/5295 E., 2010/5826 K. Deerlendirme Karar, yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlarn iermemektedir. fade zgrlnden, AHS ve AHM itihatlarndan sz etmemektedir. Sylenen szn ne zaman, hangi koullarda, nasl, neden sylendii ve hangi amala okunduu tartlmamaktadr. Yasa
169
metninin ngrlebilir olmad, belirsiz olduu ve iddet koulunu tamad o nedenle yapsal olarak hukukun stnl ilkesine aykr olduu tartlmamaktadr. Basn aklamasnn 20-25 kiilik kk bir gruba okunmas gerei yksek mahkemece de kabul edildiine gre yaptrma tabi tutulmasnn ve olas hapis cezasyla cezalandrlmasnn orantl olup/olmad tartlmamaktadr. Ayn zamanda kararda iddet unsuru da tartlmamaktadr. Karar zeti Yargtay 8. Ceza Dairesinin 13. 04. 2010 tarihinde vermi olduu karar yle: Sann, su tarihinde Basna ve Kamuoyuna balkl yazda ...lkemizde hala sava ve atma ortam devam etmektedir... Krt halk nderi Sayn A... ... zerinde ... ibareleri bulunan bildiriyi cadde zerinde 20-25 kiilik bir gruba okumak suretiyle terrle mcadeleyi sava olarak niteledii, yasad PKK terr rgt adna su ileyen kiiye nderlik atfedip ycelttii, bu itibarla suu ve suluyu vme suunun yasal unsurlarnn olutuu gzetilmeden yazl biimde sann beraatna karar verilmesi, Bozmay gerektirmi, st C.Savcsnn temyiz itirazlar bu itibarla yerinde grlm olduundan, hkmn bu sebepten dolay istem gibi (BOZULMASINA), 13.04.2010 gnnde oybirliiyle karar verildi.
54. Karar Veren Daire Yargtay 8. Ceza Dairesi Dava Konusu Suu ve Suluyu vme Karar Tarihi 26.03.2009 Dosya Bilgisi 2007/7162 E. , 2009/4809 K. Deerlendirme Yargtay kararnda yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlar yer almamaktadr. A. lehine atld belirtilen slogan ieriklerinin ne olduu kararda yer almamaktadr. Suu ve suluyu vme suunun ilenmesinde Atlan sloganlar alkla desteklemek ve yryle de eyleme katlmak eklinde bir belirleme, uygulanan yasann (TCK 215. madde) ne kadar belirsiz olduunu gstermektedir. fade zgrl asndan bu yasann ngrlebilirlik unsurlarn tayp tamad ve hukukun stnl ilkesine uygunluu tartlmamtr. Kararda ifade zgrlnden, AHS ve AHM itihatlarndan sz edilmedii ve kararda konunun bu alardan incelenmedii gzlenmektedir.
170
Karar zeti Yargtay 8. Ceza Dairesinin 26.03.2010 tarihinde vermi olduu karar yle: Sanklarn, 1996 ylnda gvenlik kuvvetlerine kar dzenlenen intihar saldrsnda canl bomba olarak kullanlan Zeynep isimli terr rgt yesinin lm yldnm nedeniyle dzenlenen toplant ve yry srasnda blc terr rgt lideri A.. lehine atlan sloganlar alkla destekledikleri ve yryle de eyleme katldklar anlalmakla, haklarnda 5237 sayl TCKnn 215/1. madde ve fkras ile uygulama yaplmas gerekirken, yazl biimde beraatlerine karar verilmesi, bozmay gerektirmi, o yer Cumhuriyet Savcsnn temyiz itirazlar bu itibarla yerinde grlm olduundan, hkmn bu sebepten dolay istem gibi (BOZULMASINA), 26.03.2009 gnnde oybirliiyle karar verildi.
53. Karar Veren Daire Yargtay 9. Ceza Dairesi Dava Konusu Silahl Terr rgtnn Propagandasn Yapma Karar Tarihi 01.06.2010 Dosya Bilgisi 2008/10402 E., 2010/6653 K. Deerlendirme Yargtay karar yasayla ngrlme, meru ama, demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlarn tamamaktadr. fade zgrlnden, AHS ve AHM itihatlarndan sz edilmemektedir. Kararn 1. maddesinde yazl (TMK 7/2. madde) propaganda suu iin sann hangi szleri, neden, nasl su olarak deerlendirildii kararda gsterilmemektedir. Metin ierii ile balamnn gsterilmedii gzlenmektedir. iddet unsuru tartmasnn yaplmad, kararda buna dair bir deerlendirmenin bulunmad grlmektedir.2.maddede yer alan suu ve suluyu vme(TCK 215. madde)suunun olumas iin iddet unsurunun aranmad, karar yerinde sloganlara yer verilip tartmasnn yaplmad ve kararda gsterilmedii gzlenmektedir.
171
Karar zeti Yargtay 9. Ceza Dairesinin 01.06. 2010 tarihinde vermi olduu karar yle: Dosya incelenerek gerei dnld: 1- Sank hakknda 28.04.2005 tarihli eylem ile ilgili olarak verilen hkme ynelik yaplan incelemede; Ama ve stratejisi iddet ve terr olduu herkes tarafndan bilinen PKK rgtnn propagandasn yapan sann eyleminin 3713 sayl Kanunun su tarihinde yrrlkte olan 7/2. maddesinde tanmlanan silahl terr rgtnn propagandasn yapma suunu oluturaca, hukuki durumunun buna gre takdir ve tayini gerektii gzetilmeden, su vasfnda yanlgya dlerek yazl ekilde hkm kurulmas, 2- 30.09.2005, 16.01.2006 ve 14.02.2006 tarihli eylemlerle ilgili olarak kurulan hkmlere ynelik temyize gelince; a- Anlan tarihlerde dzenlenen gsterilerin amac ve sann att sloganlarn ierii de nazara alndnda, eylemlerinin 5237 sayl TCKnn 215. maddesinde tanmlanan suu ve suluyu vme suunu oluturacann gzetilmemesi, b- Sank hakknda 30.09.2005 tarihli eylemden ayr bir iddianame ile dava almas nedeniyle hukuki kesinti olutuu ve bu eylemin ayr su oluturacanda kuku yok ise de; dosya kapsamna gre somut olayda 16.01.2006 ve 14.02.2006 tarihli eylemlerin gerekletirili biimi ve zaman aral da dikkate alndnda sann bir su ileme kararnn icras kap-samnda hareket ettii ve zincirleme su hkmlerinin uygulanmas gerektii gzetilmeden yazl ekilde hkm kurulmas, Kanuna aykr, sank mdafiinin temyiz itirazlar bu itibarla yerinde grlm olduundan, hkmn bu sebeplerden dolay (BOZULMASINA), 01.06.2010 tarihinde oybirlii ile karar verildi.
55. Karar Veren Daire Yargtay 8. Ceza Dairesi Dava Konusu Silahl Terr rgtnn Propagandasn Yapma Karar Tarihi 15.06.2011 Dosya Bilgisi 2009/3222 E., 2011/4969 K
172
Deerlendirme Yargtay karar, yasayla ngrlme, meru ama, demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlarn tamamaktadr. Kararda gereke bulunduunu sylemek olas deildir. Kararda yer alan bir btn olarak ele alnp deerlendirildiinde ifadesinin gereke olarak kabul edilmesi mmkn deildir. Yargtay kararnda bir konserde atlan sloganlarn iddet ierip iermedii tartlmamtr. Hlbuki AHM kararlarnda bu konu temel inceleme konularndandr. fade zgrl iin ve snrlamaya gidilebilmesi iin atlan slogann ne olduu, ieriinin ne olduu hangi amala, nerede, ne zaman atld nem tamaktadr. Sz gelimi AHM 8 Haziran 2010 tarihli Gl ve Dierleri/Trkiye kararnda, AHM, ktidar namlunun ucundadr, Bizde hesaplar namlular sorar gibi sloganlarn iddet ierikli olduunu gzlemlemektedir. Bununla birlikte, bu sloganlarn bilinen ve kalplam solcu sloganlar olduu ve izinli gsterilerde slogan atld (Bylelikle sloganlarn ulusal gvenlik ve Kamu dzeni zerindeki potansiyel etkisi kstlanmtr) gz nnde bulundurulduunda, sloganlarn iddete veya ayaklanmaya arda bulunduu dnlemez () AHM, bavuranlarn sz konusu sloganlar atarak herhangi bir kiiye kar iddeti veya yaralamay desteklemediklerini gzlemlemektedir der. (s 6) AHM bu kararnda ayn zamanda Resul Tademir/Trkiye kararna23da gndermede bulunmaktadr. AHM kararnda Mahkeme ayrca, sz konusu davann olaylar ve balam bakmndan Tademir/Trkiye davasndan farkl olduunu kaydeder. Tademir davasnda, bavurann att sloganlar terr savunur nitelikte olup bavuran yarglama sonucunda yirmi be gn hapis cezasna arptrlmtr. Bu balamda, AHM, mdahalenin orantl olup olmad incelenirken, uygulanan cezalarn niteliinin ve arlnn da gz nnde bulundurulmas gerektiini hatrlatr. Tademir/Trkiye kararnda, bavurucunun att slogan Biji Serok Apo, HPG cepheye misillemeye eklindedir. AHM kararnda, Sz konusu davann koullarnda mahkeme, gsteri srasnda atlan HPG (PKKnin silahl kanad) cepheye, misillemeye! slogannn, terrizmi savunmaya vardn dnmektedir. Mahkemenin grne gre sz konusu mdahale en azndan dzenin bozulmasnn veya suun nlenmesi sebebiyle Szleme 10/2ye uygundur. Dahas, yarglama sonunda bavurucu yirmi be gn hapis cezasna arptrlm ve bu 500 Trk Lirasna evrilmitir, sz konusu davann koullarnda bu ceza oransz veya gereinden ar deildir.(s.2) Grld gibi, AHM kararlarnda sloganlarn ne zaman, hangi koularda, kim tarafndan ve somut bir hedefi iaret edip etmedii gibi unsurlaryla deerlendirilmektedir. Ayn zamanda ngrlen ceza yaptrmnn da oranl olup olmad da deerlendirme konusu yaplmaktadr. Aada yer alan Yargtay kararnda bu tartmalarn yaplmad gzlenmektedir. Karar zeti Yargtay 8. Ceza Dairesinin 15.06.2011 tarihinde vermi olduu karar yle: Su tarihinde E...ye G... E... Dernei tarafndan dzenlenen konserde sanklar tarafndan sylenen Selam, selam mralya bin selam, Biji Jerok Apo, Die di kana kan seninleyiz calan eklindeki szlerin bir btn olarak ele alnp deerlendirildiinde sanklarn eyleminin 3713 sayl
23
23 ubat 2010
173
Kanunun 7/2. maddesinde dzenlenen silahl terr rgtnn propagandasn yapmak suunu oluturduu, bu nedenle de davaya bakmann CMKnn 250. maddesi uyarnca kurulmu bulunan zel grevli Ar Ceza Mahkemesine ait olduu gzetilmeden durumaya devamla yazl ekilde hkm tesisi, Bozmay gerektirmi, () hkmn (BOZULMASINA), 15.06.2011 gnnde oybirliiyle karar verildi.
56. Dosya Ad FELAT ZER Karar Veren Daire Yargtay Ceza Genel Kurulu Dava Konusu Silahl Terr rgtnn Propagandasn Yapma Karar Tarihi 04.03.2008 Deerlendirme Yargtay Ceza Genel Kurulunda (YCGK) konu insan haklar ve zgrlkleri asndan irdelenmemitir. Kararn hibir yerinde ifade zgrlnden, toplant ve gsteri yry zgrlnden sz edilmemektedir. Kararn hibir yerinde AHS ve AHM itihatlarndan sz edilmemektedir. AHM itihatlar dorultusunda yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik bir toplumda gerekli/zorunlu olma konular tartlmamaktadr. Kararda ar cezalar ieren mdahalenin orantl olup olmad tartlmamaktadr. Mahkeme PKK tarihesinden, ideolojisinden ve gerekletirdikleri eylemlerden uzun uzun sz etmektedir. Burada yer alan bilgilerin ve aklanan kanaatlerin nereden edinildii ve nasl edinildiine dair bir aklamada bulunulmamaktadr. Bilgilerin test edilmesi olana bulunmamaktadr. Bilgiler doru da olsa somut olayla nasl bir ba kurulduu aklanamamaktadr. Ayrca kararda bilgisel adan yanllklar da bulunmaktadr. Szgelimi Hernepe-leri adl mar hakknda verilen bilgiler ve kurulan hkm yanltr. Bu Krte mar air Cigerxwinin iirinden bestelenmitir. nce iwan Perwer tarafndan 1970lerde sylenmi ve albm kartlmtr. Gnmzde de iwan Perwer ve Grup Yorum albmlerinde yer almakta ve piyasada serbeste satlmaktadr24. Bu marn kararda yer ald gibi PKK terr rgtnn szde mar ya da rgtn szde genlik mar olarak nitelendirilmesi kabul edilemez nitelikte bir yanla ve vahim sonulara yol amaktadr. 2008 ylndaki bu kararn etkisiyle olmal ki Hernepe mar ya da arksn sylemek 2012 ylnda Ankara zel Yetkili Cumhuriyet Savcl tarafndan da sulama konusu yaplabilmitir25.
24 25
http://tr.wikipedia.org/wiki/Herne_pe%C5%9F Baknz: Raporun Dava Analizleri blmnde 43. Dosya.
174
Kararda belirtilen gerekletirilen yasal eylem, etkinlik ve kampanyalarn gerekte yasa d silahl bir rgtn talimatlar ve etkinlikleri olduunun ima edilmesi vahim bir durumdur. Yasa d silahl rgtlerin ok geni alanlar kapsayan almalar ya da arlar (lm cezas kampanyas, Krte eitim kampanyas ve kararda belirtilen pek ok konudaki ar) olabilir. YCGKnun yaklam kabul edilirse bireylerin ve sivil toplum rgtlerinin ayn konulardaki almalarnn yasad rgt yelii sulamasna maruz kalma riski domaktadr. Bu adan YCGK yasayla ngrlme ilkesi bakmndan TCKnn 220/6-7. maddelerini ve 314/2. maddesini ak olmay, belirsizlii, kesinlik zelliinin bulunmay bakmndan irdelemesi beklenirdi. Ayrca rgt yesi olmamakla birlikte rgt yesi gibi cezalandrmann hukukun stnl ilkesine uygunluu da tartlabilirdi. Ceza Genel Kurul Karar ifade ve toplanma zgrl iin potansiyel bir tehdit zellii tamaktadr. Zira etkinliklere katlanlar ya da dzenleyicilerin etkinlikler sonrasnda ya da srasnda yasad rgt amalar dorultusunda hareket etme ve etkinlik dzenleme sulamasna maruz kalmayacaklarnn garantisi bulunmamaktadr. Nitekim (Human Rights Watch) nsan Haklar zleme rgtnn Protestoyu Terr Suu Saymak (Kasm 2010)(http://www.hrw.org)adl raporunda bu gelimeye dair rneklere Veysi Kaya, Murat Ikrk davalarna (s. 33-43) yer verilmektedir. Grld gibi insan haklar ve zgrlklerini snrlayan yasalarn ak, net, ngrlebilir ve hukukun stnl ilkesine uygun olmay, insan haklarn gvencesiz brakabilir ve keyfi bir biimde snrlama yoluna gidilebilir. Bu da haklarn ve zgrlklerin kullanlamamas sonucunu dourabilir. YCGK kararndan sonra yzlerce davada bu tr hukuka aykr uygulamalar grlmtr. Karar Ayrntlar Felat zere, katld iddia edilen ve 2911 Sayl Toplant ve Gsteri Yryleri Kanununa uygun olmad iddia edilen toplant ve gsteri yryleri eylemleri nedeniyle verilen cezalar ve uygulanan yasa maddeleri konusunda yarg kurumlar arasnda ihtilaf km ve konu Yargtay Ceza Genel Kurulunda ( YCGK) karar balanmtr. Aada, gsterilere katlmak suretiyle dncesini ifade eden kiilerle ilgili verilen YCGK karar ifade zgrln tehdit eder nitelie sahiptir. -TCK 220. madde, (6) rgte ye olmamakla birlikte rgt adna su ileyen kii, ayrca rgte ye olmak suundan dolay cezalandrlr. (7) rgt iindeki hiyerarik yapya dhil olmamakla birlikte, rgte bilerek ve isteyerek yardm eden kii, rgt yesi olarak cezalandrlr. -TCK 314/2. madde, (2) Birinci fkrada tanmlanan rgte ye olanlara, be yldan on yla kadar hapis cezas verilir. -2911 sayl kanunun 32. maddesi ise gsterilerde direnme konusunu dzenler. Konuya ilikin Yargtay Ceza Genel Kurulunun verdii karar aadaki gibidir: 1- 5237 sayl TCKnn, 314. maddesinin 3. fkrasnda; Su ilemek amacyla rgt kurma suuna ilikin dier hkmler, bu su asndan aynen uygulanr. hkmne yer verilip, rgt kurma suuna ilikin 220. maddenin 6.
175
fkrasnda ise rgte ye olmamakla birlikte rgt adna su ileyen kiinin, ayrca rgte ye olmak suundan dolay cezalandrlaca belirtilmi, anlan normun konulu amac gerekesinde; rgte ye olmamakla birlikte rgt adna su ileyen kii, ayrca rgte ye olmak suundan dolay cezalandrlr eklinde aklanm, 765 sayl TCYnn sistematiinden tamamen farkl bir anlayla dzenlenen maddede, rgtn faaliyetleri dorultusunda ilenen sulardan da ayrca sorumluluk esas kabul edilmi, yardm etme fiilleri de rgt yelii kapsamnda deerlendirilerek, bamsz bir ekilde rgte yardm suuna yer verilmemi, gsterdii vahamet dikkate alnarak rgte silah salama eklindeki yardm fiilleri 315. maddede bamsz olarak, dier yardm fiilleri ise rgtn niteliine gre anlan Yasann 220 ile 314. maddeleri kapsamnda yaptrma balanmtr. nceleme konusu somut olayda; rgtn genel ars, rgte ait yayn organlarnn yaynlar ve arlar ile somutlam olup, bu arnn belirli bir kiiye yaplm olmasna gerek bulunmamaktadr. rgtn bilgisi ve istemi dorultusunda gerekletiren bu eylemlerin, rgt adna gerekletii sabittir. rgt adna gerekletirilen bu eylemlere katlan sann eylemi dier sularn yannda 5237 sayl TCYnn 314/3 ve 220/6. maddeleri yollamasyla 314/2. maddesine de aykrlk oluturmaktadr. 2- Anlan sular, rgt faaliyeti kapsamnda ilenen sulardan ise veya anlan sular rgte yelik veya bu mahkemelerin grev alannda bulunan sularn kantn ve dayanan oluturmakta ise, bu sulara da aralarndaki zorunlu irtibat nedeniyle, zel Grevli Ar Ceza Mahkemesince baklmas zorunludur. () Karar Sank Felat zerin, 5237 Sayl TCYnn 314/3., 220/7-6. maddeleri yollamasyla ayn Yasann 314/2. Madde, 53. madde, 63. madde, 58/9. madde ve 3713 sayl TMYnn 5. maddeleri gereince cezalandrlmas istemiyle alan kamu davasnda; Sann 3 ayr tarihte gerekletirdii eylemlerinin rgte yardm etmek suunu oluturmayp, 3713 sayl Terrle Mcadele Yasasnn 7/2. madde, 2911 sayl Yasann 32/3. madde ve ayn Yasann 32/1. maddelerinde dzenlenen sular oluturduu gerekesiyle cezalandrlmasna karar verilen somut olayda; Yargtay Ceza Genel Kurulunca zmlenmesi gereken uyumazlklar, 1- rgte ye olmamakla birlikte rgt adna su ileyen kii ayrca rgte ye olmak suundan dolay cezalandrlr hkm uyarnca sann ayr eyleminin oluturduu sularn ayrca rgt adna ilenen sular kapsamnda deerlendirilip, deerlendirilemeyecei, 2- Yerel Mahkemece 2911 sayl Yasaya aykrlk kapsamnda deerlendirilen eylemler nedeniyle zel Grevli Ar Ceza Mahkemesince hkm verilip verilemeyecei, Konularyla ilikilidir. () ncelemeye konu dosyadaki zel ve rgtle ilgili kamu davalar dosyalarndan edinilen genel bilgilerin ulatrd kanaate gre;
176
Amac Trkiye Cumhuriyetinin hkimiyeti altnda bulunan topraklardan bir ksmn silahl mcadele vererek devlet idaresinden ayrp bu blgede Marksist-Leninist ilkelere dayal bir Krt devleti kurmak olan PKK terr rgt, elebann yakalanmas zerine yurtdnda faaliyet gsteren yandalar ve yeleri ile yeni politikalar retme yoluna gitmi, bu amala silahl terr rgtnn szde Bakanlk Konseyi tarafndan 02-23 Ocak 2000 tarihinde 7.Kongre yaplm ve bu kongrede amalarna ulaabilmek iin Demokratikleme ve Bar Projesi ismini verdikleri yeni bir eylem tarzn benimsemi, ayrca Merkez Komite-Parti Meclisi, ARGK-HPG ( Krdistan halk savunma kuvvetleri ), ERNK-YDK ( Krdistan Demokratik Halk Birlikleri ) olarak deitirilmi ve yeni parti tz hazrlanp, rgt amblemi deitirilmitir. 7. Kongrede alnan kararlarn uygulamaya geirilmesi amacyla 05-22-Austos 2001 tarihinde 6. Ulusal Konferans ismini verdikleri konferans gerekletirilmi, rgtn nihai amacna ulamas iin gelitirdii yeni stratejisi gerei, iddete dayal olmayan ancak Trkiye Cumhuriyeti Devletinin yasalarna aykr ekilde devlet glerini ve devleti uluslararas alanda zor durumda brakmak iin Sivil itaatsizlik-Serhildan ( Bakaldr ) ad verilen yeni bir eylem tarz uygulamaya konulmutur. Bu kapsamda; 1- rgt sempatizan ve yesi rencilerin organizesinde Krte dersinin semeli dersler kapsamnda niversite bnyesinde okutulmasna ilikin niversite Rektrlklerine matbu dileke verilmesi, 2- lk ve Orta retim renci velileri tarafndan ocuuma Krte Eitim verilmesini istiyorum eklinde Milli Eitim Mdrlklerine dilekeler verilerek kitlesel bask oluturulmas, 3- Sempatizan tekilatlar organizesinde kadnlar tarafndan yresel kyafetler giyilmesi, 4- Nfus Mdrlklerine veya Mahkemelere Kimliime Krt yazdrmak istiyorum talepleriyle bavurulmas 5- Bende PKKlym ve PKKnn yeni stratejisini destekliyorum eklinde bavurular yaplmas, 6- rgt sempatizan niversite rencileri tarafndan srdrlen Krte eitim kampanyasnn PKK szde bakanlk konseyince Lise ve lkretim okullarnda da yaygnlatrlmas yeni bir eylem tarz olarak benimsenip uygulamaya konulmutur. 04-10 Nisan 2002 tarihinde gerekletirilen 8.Kongrede PKK ismi KADEK ( Kongra Azadi U Demokrasi A Krdistane-Krdistan zgrlk Ve Demokrasi Kongresi ) olarak deitirilmi ve bu kongre 1. Kurulu Kongresi olarak ilan edilmitir. Bu kongreden sonra zellikle baz sivil toplum rgtleri tarafndan Anadilde eitim, damn kaldrlmas, Genel Af ve Krte Yayn gibi konular her platformda dile getirilmeye balanm, 26 Ekim-15 Kasm 2003 tarihinde yaplan 9. Kongrede KADEK ismi bu kez KONGRA-GEL ( Krt Halk Kongresi ) olarak deitirilip, bu kongre 1. Kurulu Kongresi olarak ilan edilmi, Bu kongreden sonra, 2003 yl ierisinde Siyasi Serhildan hareketi kapsamnda yukarda belirtilen kampanyalar srdrlm, Bu balamda; 1- 16-26 Mays 2004 tarihinde Kuzey Irakta bulunan Kandil danda 2. Olaanst Kongre olarak adlandrlan 10. Kongre gerekletirilmi ve rgt iinde yaanan hiziplemeler nedeniyle Abdullah calann liderliinin zafiyete uramas, Avrupa Birliinin szde siyasal almlara itibar etmeyerek KONGRA-GELi terr rgtleri listesine almas, rgtn son be yl iinde hedeflenen baarya ulaamamas ile genel af, siyasi faaliyetlerin
177
yasallatrlmas, kltrel kimliin anayasal dzeyde kabul gibi istekler gncelletirilerek tabandaki dankln giderilmesi amacyla rgtn silahl savunma gc HPG ( Halk Savunma Gc ) militanlarnn pasif durumdan aktif duruma geirilmesi ve gvenlik glerince rgt mensuplarna ynelik olarak gerekletirilen operasyonlarda verilen kayplara misilleme olarak eylemler gerekletirilmesi ve rgte sempati duyan kii ve sivil toplum rgtleri araclyla. 1- Ayrmsz genel bir af karlmas, 2- Terr rgt elebann serbest braklmas, 3- Krt halkna anayasal yurttalk hakknn tannmas, 4- ki tarafl atekes yaplmas ve barn salanmas, 5- atmasz ortamn devam etmesi iin devletin Krt sorunu ve Abdullah calann serbest braklmas ile ilgili somut admlar atmas, konular, her platformda gndeme getirilip kamuoyu yaratlmaya ve uluslararas alanda devlet aleyhine bask oluturulmaya allm, 04.04.2005 tarihinde, halen cezaevinde olan Abdullah calann doum gnnde rgt ad tekrar PKK ( Partiye Karkerani Krdistan- Krdistan i Partisi ) olarak deitirilip kamuoyuna duyurulmutur. 2- 24.03.2006 tarihinde 49. Gvenlik Piyade Tugay ve Bingl l Jandarma Komutanlna bal gvenlik glerince yasad PKK terr rgt mensuplarna ynelik Bingl ili ile Mu ili snrlarn kapsayan blgede yaplan operasyon sonucunda enyayla mntkas olarak bilinen ve Solhan ilesi krsalna yakn yerde 14 rgt militan l ele geirilmi, otopsi ve adli ilemleri Malatyada yaplarak, len militanlardan 4nn cenazesinin Diyarbakrda gmlmesine karar verilmitir. Cenazeler yaknlar tarafndan teslim alnarak 28.03.2006 tarihinde defnedilmek zere Diyarbakra getirilmi, saat 07.00 sralarnda 4 rgt mensubunun cenazeleri Balar Medine bulvar zerinde bulunan erif Efendi camiine gtrlm, burada yolu da trafie kapatmak suretiyle toplanan yaklak 1500-2000 civarnda kii cenazeleri tayp, rgt ve rgt elebas lehine blc ve iddet ierikli Trke ve Krte sloganlar atm, rgtn szde genlik mar olan Hernepe-leri marn sylemi, ayrca yol zerinde lastik yakmak suretiyle ateler yaklm, grup ierisinde maskeli ve maskesiz baz gstericiler kaln sopalara taklm vaziyette rgt simgeleyen flamalar ve Abdullah calana ait posterler am, ayrca 2x1 metre ebadnda byk harflerle zerinde ehitler Onurumuzdur ve PKK yazl pankart tanmtr. Gvenlik glerinin yasad slogan atmamalar, rgt propagandas yapmamalar ve yasad bayrak amamalar hususunda kitleyi uyarmasna ramen, kalabalk galeyana gelerek ncelikle grevli polis memurlarn talam, pek ok polis memurunu yaralam, sokaa dalan gstericilerin tekrar toplanarak gvenlik glerine, kamu binalarna, banka ubelerine ve vatandalara ait ok sayda i yeri, resmi ve sivil otoya, ta ve molotof kokteyl atarak saldrda bulunmalar sonucunda byk apl maddi hasarlar meydana gelmitir. ok sayda aracn kundaklanarak yakld, baz iyerlerinden hrszlk yapld, tal ve molotof kokteylli saldrlarn zellikle ak bulunan iyerlerine yneldii, gstericilerin yolu trafie kapatarak polislere ve polis panzerlerine tal, sopal ve molotof kokteyli saldrda bulunduklar, bir banka ubesinin molotof kokteyli atlmak
178
suretiyle kundakland ve Trk Bayrann indirilip yakld eylemler 29, 30 ve 31 Mart tarihlerinde de srdrlmtr. Bu eylemler ncesi rgtn yayn organlar olan; Frat Haber Ajansnn internet sayfasnda PKK Halk Savunma Komitesi adna rgtn st dzey yneticisi Turan Kalkann ... Krt halk zgrlk ve demokrasi taleplerinde nder Apoyu sahiplenmede ne kadar kararl, srarl olduunu btnlkl olduunu nete, herkesin grebilecei biimde ortaya koydu. Bu direnii yl boyu ok deiik biimlerde srdreceinden kuku duyulamaz. Bata Krt genlii ve kadnlar olmak zere tm emeki halkn 2006 yln nder Apoya zgrlk ve Krt sorununa demokratik zm iaryla boydan boya bir Serhildan yl haline getirme kararll iinde olduu bilinmelidir. Nevroz bunun en nemli, en grkemli zirvelerinden biri olmutur. imdi kahramanlk gnmz, haftamz dolaysyla her alanda halkn ehitlerimizi anma, sahiplenme, anlama temelinde demokratik eylemlerini gelitirmesi sryor. Nisan ay boyunca nderlik gnnden ii ve emekilerin 1 Mays bayramna kadar uzanan srete bu devam edecektir..., HPGnin internet sitesinde benzer ekilde halk sivil itaatsizlik ad verdikleri serhildan eylemlerine katlmas iin Ey Amed ... Sana kar top yekn sava balatmlar, uyuturucusundan, fuhuusuna, tinercisinden, kapkasna, copundan ikencesine, kurunundan soykrmna kadar tm kirli sava yntemleri devreye sokulmutur... bil bunlar, bil ve isyana dur, ordu, polis, mit, jitemi hepsi birer cellt rgtleri..., rgte yaknl ile bilinen Komalen Civann internet sayfasnda ...Krt halk Nevroz Bayramn bar arlar iinde kutlarken, savata srar eden gler halkmza kar katliamlarn kimyasal silahlarla devam ettirmektedirler. Son olarak Mu enyaylada halkmzn kahraman evlatlarndan 14 gerillann katledilmesi ile sarslm bulunmaktayz. Acmz derindir. Bu katliam iddetle protesto etmek ve Krt halknn yiit direniilerine sahip kmak, tm Krt halknn ve Amed halknn onur borcudur. Bu amala 28 Mart gn, tam da tarihimizdeki kahramanlk haftasna yakr bir ekilde, Amede gelen 6 ehidimize sahip kmak amacyla tm halkmza o gn kepenklerini kapatma, ie gitmeme, cenaze trenine kitlesel bir ekilde katlma arsnda bulunuyoruz... eklinde halk kitlesel eylemlere ynlendirme ars yaplm, 27.03.2006 tarihinde Diyarbakrda ayn ifadelerin yazl olduu bildiriler deiik yerlerde halka datlmtr. rgtn yayn organ niteliindeki bu internet siteleri ile ayrca rgtn sesi konumundaki ROJ TV olay ncesinde sk sk yapm olduu yaynlarla ortam germi, halkn ie gitmemesini, kepenklerini kapatmasn, ocuklarn okula gitmemesini salam, eylem arlar ve provaktif yaynlar sonucu len rgt mensuplarnn cenaze trenlerine katlan kiiler belirtilen eylemleri gerekletirmi, ayn ekilde bata Batman, Siirt, stanbul ve Mersin olmak zere pek ok il ve ileye de olaylar yaylm, yurt apndaki bu olaylar esnasnda 200n zerinde polis yaralanm, pek ok ara kullanlmayacak ekilde kundaklanm, says tespit edilemeyen yzlerce iyerinin camlar krlm, pek ok kamu binas kundaklanm, meydana gelen bu olaylarda 9 kii lm, 41 kii de yaralanmtr. Diyarbakrdaki olaylar ile ilgili olarak yakalanan 400 civarndaki kiinin ariv kaytlar incelendiinde belirli bir blmnn daha nce PKK terr rgtne yelik, yardm, rgt lehine propaganda yapmak gibi sular kapsamnda soruturma geirmi kiiler, bir blmnn ise gasp, hrszlk gibi sulardan
179
mahkm olan kiiler olduklar ve bu kiilerin 3-4 gn sren kaos ortamn frsat bulup deerlendirmeye altklar saptanm, olaylara kartklar tespit edilen 26s 18 yandan kk toplam 77 kii gzaltna alnm, PKK terr rgtnn ars ve talimatlar dorultusunda gerekletirilen gsterilere katld saptanan Felat zer de olaylarn sona ermesinden sonraki gnlerde 05.05.2006 tarihinde yakalanmtr. Sann 28-31.03.2006 tarihli Diyarbakr olaylarnn haricinde; 26.02.2006 tarihinde l ele geirilen PKK terr rgt mensubu Engin Ekincinin Diyarbakr l Merkezindeki cenaze trenine katlp, bu cenazede len terristin tabutunu tad, PKK terr rgtnn szde mar Hernepe adl mar syleyen grup ierisinde yer ald, yine PKK terr rgt ve szde lideri lehine slogan atan grubun ierisinde bulunup grubu ynlendirdii ve calan, calan, calan siyasi irademizdir, Krdistan faizme mezar olacak, Gerilla vuruyor, Krdistan kuruyor eklinde sloganlar att, Ayrca 21.03.2006 tarihinde Diyarbakrda fuar alannda yaplan nevruz bayram kutlamalarna katld, fuar alanna girite kurulan polis arama kontrol noktalarnda grevli polis memurlarna kar saldrya geen, bariyerleri ykan ve ellerinde PKK terr rgtn simgeleyen bayraklar ve szde liderinin posterlerini tayan grup ierisinde onlar ynlendirdii, bu olaylarda 10 polis memurunun yaraland, Olay tutana, tehis tutanaklar, CD izleme tutanaklar, CD grntleri ve olay esnasnda ekilen fotoraflar ile kukuya yer vermeyecek ekilde saptanmtr. Ceza Genel Kurulunca zmlenmesi gereken uyumazlk, PKK terr rgtnn genel eylem ars ve yeni stratejisi dorultusunda, 26.02.2006, 21.03.2006 ve 28.03.2006 tarihlerinde anlan rgtn yayn organlar tarafndan zel olarak gerekletirilen eylem arlar zerine organize edilip gerekletirilen korsan gsterilere katlarak, rgte ait amblem ve iaretlerle Abdullah calann posterlerini tayan gstericilerin nnde yer alan, polise saldrmalar iin talimat veren ve bizzat polise saldran, rgte yaplan arya uygun olarak gvenlik glerinin operasyonlarnda ldrlen rgt mensuplarnn cenazelerini teslim alan grup ierisinde yer alp, zafer iareti yapp calan siyasi irademizdir, Bakan siyasi irademizdir, Gerilla vuruyor, Krdistan kuruyor eklinde sloganlar atan, ate yakarak yolu trafie kapatan grubu ynlendiren sann eylemlerinin, oluturduu bamsz sular dnda ayrca rgt adna ilenen sular kapsamnda deerlendirilip, deerlendirilemeyeceine ilikindir. 1 Haziran 2005 tarihinde yrrle giren 5237 sayl TCYnn, 314. maddesinin 3. fkrasnda; Su ilemek amacyla rgt kurma suuna ilikin dier hkmler, bu su asndan aynen uygulanr, hkmne yer verilip, rgt kurma suuna ilikin 220. maddenin 6. fkrasnda ise rgte ye olmamakla birlikte rgt adna su ileyen kiinin, ayrca rgte ye olmak suundan dolay cezalandrlaca belirtilmi, anlan normun konulu amac gerekesinde; rgte ye olmamakla birlikte rgt adna su ileyen kii, ayrca rgte ye olmak suundan dolay cezalandrlr. eklinde aklanm, 765 sayl TCYnn sistematiinden tamamen farkl bir anlayla dzenlenen maddede, rgtn faaliyetleri dorultusunda ilenen sulardan da ayrca sorumluluk esas kabul edilmi, yardm etme fiilleri de rgt yelii kapsamnda deerlendirilerek, bamsz bir ekilde rgte
180
yardm suuna yer verilmemi, gsterdii vahamet dikkate alnarak rgte silah salama eklindeki yardm fiilleri 315. maddede bamsz olarak, dier yardm fiilleri ise rgtn niteliine gre anlan Yasann 220 ile 314. maddeleri kapsamnda yaptrma balanmtr. nceleme konusu somut olayda; rgtn genel ars, rgte ait yayn organlarnn yaynlar ve arlar ile somutlam olup, bu arnn belirli bir kiiye yaplm olmasna gerek bulunmamaktadr. rgtn bilgisi ve istemi dorultusunda gerekletiren bu eylemlerin, rgt adna gerekletii sabittir. rgt adna gerekletirilen bu eylemlere katlan sann eylemi dier sularn yannda 5237 sayl TCYnn 314/3 ve 220/6. maddeleri yollamasyla 314/2. maddesine de aykrlk oluturduundan, direnme kararnn bozulmasna karar verilmelidir. Sank tarafndan 23.02.2006 ve 21.03.2006 tarihlerinde gerekletirilip, Yerel Mahkemece 2911 sayl Yasaya aykrlk suu kapsamnda deerlendirilen sularla ilgili olarak zel Yetkilere Haiz Ar Ceza Mahkemesince grevsizlik karar verilmesi gerekip, gerekmediine ilikin uyumazlk konusuna gelince, Kabule gre yaplan bozmalar, retici ve yol gsterici nitelikte olmalar itibariyle direnmeye konu olamayacak ise de uygulamada doan tereddt nedeniyle bu hususun da deerlendirilmesi zorunluluk arz etmektedir. 5271 sayl CMYnn 250. maddesinde, bu madde kapsamna giren sularn kovuturmasnn Hkimler ve Savclar Yksek Kurulunca grevlendirilen ve yarg yetkisi birden fazla ili kapsayan Ar Ceza Mahkemelerince yaplaca belirtilmi, 1. fkrada, mahkemenin grev alanndaki sular tahdidi olarak belirtilmi, Yasann 251. maddesinde soruturma, 252. maddesinde ise kovuturma ile ilgili hususlara yer verilmitir. Bu genel dzenleme yannda 3713 sayl Terrle Mcadele Yasasnn 3. maddesinde terr sular, 4. maddesinde ise terr amac ile ilenen sular tanmlanmak suretiyle bu sulara da 5271 sayl CYYnn 250. maddesi uyarnca kurulmu Ar Ceza Mahkemelerince baklaca anlan Yasann 9. maddesinde hkm altna alnm, ayrca bir ksm zel Yasalarda da, rnein 6831 sayl Orman Yasasnn 110. maddesinde bu mahkemenin grev alannda yer alan sularla ilgili dzenlemelere yer verilmitir. Anlan bu normlar uyarnca belirtilen bu sularn yarglamalarnn zel ve snrl grevli Ar Ceza Mahkemesince yaplp sonlandrlmas zorunlu olup, bu konuda herhangi bir ayrks dnce de bulunmamaktadr. Sorun, anlan maddelerde belirtilmeyen sularn, rgt faaliyeti erevesinde ilenmesi nedeniyle rgt yelii suunun kantn ve alt yapsn oluturduu ahvalde, bu ara suun yarglamasnn da zel Grevli Ar Ceza Mahkemesince yaplp yaplmayacana ilikindir. Anlan sular, rgt faaliyeti kapsamnda ilenen sulardan ise veya anlan sular rgte yelik veya bu mahkemelerin grev alannda bulunan sularn kantn ve dayanan oluturmakta ise, bu sulara da aralarndaki zorunlu irtibat nedeniyle, zel Grevli Ar Ceza Mahkemesince baklmas zorunludur. Ancak sabit kabul edilen eylemler rgtsel su kapsamnda deerlendirilmeyip, somut olayda olduu gibi bamsz sular olarak deerlendirildii takdirde, zel Ar Ceza Mahkemesinin yarglama ynteminin kendine zg ve belli sularla snrl olmas gerei karsnda, yaplmas gereken ilem 5271 sayl CYYnn 252/1-g bendi hkm de dikkate alnmak suretiyle, grevsizlik karar verilerek, dosyann grevsizlik karar ile grevli ve yetkili mahkemeye gnderilmesinden ibarettir.
181
Somut olayda, 2911 sayl Yasa kapsamnda deerlendirilen eylemler, Yerel Mahkemece, rgt faaliyeti kapsamnda deerlendirilmediinden, zel Dairenin bu ayrntya Yerel Mahkemenin dikkatini ekmek ynndeki grevsizlik karar verilmesini neren bozmas anlan dorultudaki kabul ve vasflandrma l alndnda ilkesel dzeyde isabetlidir. Direnme kararndan sonraki hukuki gelimeler; Yerel Mahkemece direnme kararnn verildii 31.05.2007 tarihinden sonra yrrle giren, 5728 sayl Yasann 426. maddesiyle 2911 sayl Yasann 32/1. maddesinde yaplan deiiklik ile fkrada yer alan ar para cezas yrrlkten kaldrlm, 5728 sayl Yasann 562. maddesi ile 5271 sayl CYYnn 231. maddesinin 5 ve 14. fkralarnda yaplan deiiklikler ile de hkmn aklanmasnn kapsam geniletilip, maddedeki hapis cezas snr iki yla ykseltilmi, ayrca 14. fkradaki ikyete tabi sularla snrl olma koulu kaldrlmtr. Her ne kadar, 01.03.2008 tarihinde yrrle giren 5739 sayl Yasann 3. maddesi ile 3713 sayl Yasann 13. maddesi deitirilmek suretiyle, terr sular ynnden hkmn aklanmasnn geri braklmasna karar verilemeyecei kabul edilmi ise de, aleyhe olduunda kuku bulunmayan bu dzenlemenin gemie yrmeyecei izahtan varestedir. Bu itibarla, Yerel Mahkemece 3713 sayl Terrle Mcadele Yasasnn 7/2, 2911 sayl Yasann 32/1. maddesi kapsamnda deerlendirilen eylemler hakknda tesis edilen hkmlerin ayrca bu nedenle de bozulmasna karar verilmelidir. ounluk grne katlmayan iki Kurul yesi, Yerel Mahkeme kararnda belirtilen gerekelerin isabetli olduu gryle hkmlerin onanmas ynnde oy kullanmlardr. SONU Aklanan nedenlerle; 1- Yerel Mahkeme direnme hkmnn, BOZULMASINA, 2- Dosyann, mahalline gnderilmek zere Yargtay C.Basavclna TEVDNE, teblinamedeki isteme uygun olarak, 04.03.2008 gn oyokluuyla karar verildi.
182
DRDNC BLM TESPTLER VE NERLER

Trkiyede ifade zgrl alanndaki bu aratrmann sonunda baz tespitlerde ve nerilerde bulunmak istiyoruz. Sorunun yasal dzenlemeler ve uygulama boyutu olmak zere iki boyutunun olduu grlmektedir. Tespitlerimizin ve nerilerimizin ifade zgrl hakknn korunmasna mtevaz bir katk olacan dnyoruz. Burada dile getirilen grlerin pek ou eitli vesilelerle bilim insanlar, gazeteciler ve hukukular tarafndan da dile getirilmi olabilir. Bu almann zellikle yarg uygulamalar boyutunda dile getirilen eksikliklerin izlenmesi ve yasa uygulayan grevlilerin AHM standartlarn iselletirmesi ve bunun iin de bata eitim olmak zere ok ynl almalarn gerekletirilmesi gerekmektedir.
183
TESPTLER
1- Rapor iin incelenen iddianame ve mahkeme kararlarnda genellikle gereke bulunmamaktadr. Su tekil ettii iddia edilen ya da su tekil ettiine hkmedilen dncelerin neden su tekil ettii tartlmamakta, analiz yaplmamakta; aklanan dncenin balamna baklmamakta, gereke de bu tartma ve analizler nda oluturulmamaktadr. ddianame ve karar rneklerinde de grld gibi genellikle olay anlatlmakta ve sonra yasa maddesi belirtilerek ya da yasa maddesinin szleri tekrarlanarak su ilendii sonucuna varlmaktadr. 2- Gerekeden yoksunluk Cumhuriyet Savclarnn takipsizlik ya da mahkemelerin beraat kararlarnda da grlmektedir. 3- ddianame ve mahkeme kararlarnda AHS ve AHM kararlarna nadiren ve genel olarak deinilmektedir. Cumhuriyet Savclar ve yarglar, ifade zgrl ile ilgili olarak bazen iddianamelerde ifade zgrlnn AHSde yer aldn, Anayasa ve yasalar tarafndan da ifade zgrlnn korunduunu belirtmektedirler. Ancak incelenen iddianamede ve yarg kararlarnda ifade zgrl ile ilgili AHS hkmlerinin ve AHM kararlarnn somut olayda uygulamasna rastlanlmamtr. 4- ncelenen iddianame ve mahkeme kararlarnda uygulanmas istenen yasa maddesinin AHSnin 10. maddesine uyumu sorununun tartldna rastlanmamtr. 5- AHM tarafndan sistemik sorun saptamasnda bulunulan konularda da (rper ve dierleri/Trkiye karar gibi) savc ve yarglarn ayn hatal uygulamay srdrdkleri grlmtr. Belirtilen durum, Anayasann 90. maddesinde yer alan Szleme ile yasa hkmlerinin elimesi halinde Szleme hkmlerinin uygulanacana dair hkmn hayata gemesi konusunda ciddi sorunlarn varlna iaret etmektedir. Bu durum ayn zamanda AHSnin 46. maddesiyle stlenilen kesinlemi kararlara uyma ykmll bakmndan da sorun tekil etmektedir. 6- ncelenen hibir iddianame ve mahkeme kararnda, AHM tarafndan gelitirilen hak snrlamasnda izlenen yntemin izlenmedii, ifade zgrlnn snrlanmas konusunda yasal dayanan belirtilmesi dnda, yasa hkmnn hukukun stnl ilkesi ile uyumunun sorgulanmad, meru amacn ne olduunun belirtilmedii, demokratik toplumda snrlamann gerekli olup olmadnn tartlmad ve uygulanan yasa hkmnn orantl olup olmad ile ilgili deerlendirmenin yaplmad grlmtr. Belirtilen durumda AHSnin ncelikle ulusal yarg kurumlarnda uygulanmas ve bu uygulamann AHM itihatlar dorultusunda gereklemesi hedefine ulamak mmkn olmayacaktr. Baka bir ifade ile AHSnin taraf tm lkelerde insan haklarnn hukuk yoluyla korunmas amac gerekleemeyecektir. Bu durumun dourduu sonulardan birisi de AHS taraf lkelerde standart oluumunun (insan haklarnn AHS taraf lkelerde ayn ekilde korunmas) salanamamas olacaktr.
184
7- ncelenen iddianame ve mahkeme kararlarnda uygulanmas istenen ve uygulanan yasa maddelerinin hem normatif dzenleme bakmndan hem de uygulama bakmndan AHS ve AHM standartlarna uyumsuzluu grlmektedir. Sz gelimi aklanan dnceler asndan iddet unsuru iermeyen ve genel olarak propaganday yasaklayan TMK ve TCK hkmleri bu niteliktedir. Cezalarn basn yoluyla ilenen sular bakmndan artrlmas ve hakaret sularnda da bu uyumsuzluk grlmektedir. 8- ncelenen iddianame ve mahkeme kararlarnda AHM tarafndan AHS 10/2. madde balamndaki ltlere dair kararlarn dikkate alnmad; mahkeme kararlarnda Szlemenin 10/2. maddesindeki kavramlarn somut olaylarda kullanlmad grlmtr. Oysa AHM Szlemenin yorumu konusunda en yksek ve nihai denetim organdr. 9- ncelenen iddianame ve mahkeme kararlarnda davaya konu edilen grlerin iddet ierip-iermemesi ile ilgili herhangi bir deerlendirmesinin yaplmad, bunun yerine yasa hkmlerinde geen propaganda yapld, halk tahrik ettii aalad eklindeki szcklerin tekrarland grlmtr. 10- 5651 Sayl nternet Ortamnda Yaplan Yaynlarn Dzenlenmesi ve Bu Yaynlar Yoluyla lenen Sularla Mcadele Edilmesi Hakknda Kanun uygulamasnda ok yaygn bir biimde eriimin engellendii siteler bakmndan engelleme nedenleri belirtilmeyen ve dorudan yasa maddelerinin yazlarak verilmi pek ok karar bulunmaktadr. 11- 5651 Sayl Kanunun uygulamas bakmndan Kanunun sadece 8. maddesinde sayl katalog sular bakmndan ve 5846 Sayl Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu bakmndan eriimi engelleme karar verilebilecekken idare organlarnn ve yargnn eriimi engelleme ve ihtiyati tedbir kararlar almas, insan haklarnn ancak yasayla snrlanabilecei kuralna, baka bir ifadeyle AHM tarafndan belirtildii gibi kanunla ngrlme kuralna aykrlk tekil eder. 12- 5651 Sayl Kanun ve uygulamasnda engelleme kararlarnn sadece belirli bir ierii deil tm sisteme eriimi engelledii, alan temelli engelleme denilen uygulamann Anayasaya ve AHM tarafndan uygulanan zorunluluk, orantllk kriterlerine aykr olduu grlmektedir. 13- 5651 Sayl Kanuna ya da yasaya ve hukuka aykr olarak baka yasalara dayanarak verilen engelleme kararlar AHS 10/2. maddesine aykrdr. Akdeniz ve Altparmakn da iaret ettii gibi 5651 Sayl Kanuna gre verilen engelleme kararlar anayasa ve uluslar aras insan haklar hukukunda ngrlen temel gvencelerden yoksundur. erik salayclara web sitelerinin hukuka uygunluunu ileri srme frsat verilmemektedir. Btn sre gizlilik iinde gemekte ve gerekeler kamuya aklanmamaktadr. nceleyebildiimiz az saydaki rnekte, mahkemelerin ileri srlen iddialar ayrntl olarak incelemedikleri gibi
185
temel zgrlklerle zorunlu toplumsal gereksinim arasnda bir denge salayacak anayasal ilkeleri de gz ard etmekte olduu gzlemlenmektedir. 26 14- Terrle Mcadele Kanununun 6. maddesi (Gzel ve zer/Trkiye kararnn iaret ettii 6/2. madde, rper ve Dierleri/Trkiye kararnn iaret ettii 6/5. madde) ve 7. maddeleri (Gl ve Dierleri/Trkiye kararnn iaret ettii 7/2. madde) AHM kararlarna ramen ifade zgrln tehdit eder ekilde uygulanmaya devam edilmektedir. Bu maddelerin ieriinde ve yarg uygulamasnda iddet kullanma, iddete tevik, iddete telkin, belirli kiilere ynelik nefret sylemi, silahl direni ile silahl ayaklanmaya ar gibi ifadeler aranmamaktadr. 15- Trk Ceza Kanununun 301. maddesi Frat Dink/Trkiye ve Altu Taner Akam/Trkiye kararlarna karn hala yrrlktedir ve ifade zgrln tehdit eder durumdadr. 16- Trk Ceza Kanununun 215. ve 216. maddeleri yasalarn ngrlebilir olma ve aklk, kesinlik, netlik ilkeleriyle eliir zelliklerini korumaktadr. Bu zellikleriyle tpk 301. madde gibi ifade zgrl ile ilgili bir tehdit oluturmaktadrlar. 17- Trk Ceza Kanununun 285. ve 288. maddeleri halkn haber alma haklar ve basn zgrl asndan ciddi sorun olma zelliini korumaktadr. Bu maddeler asndan da ngrlebilirlik ve aklk ilkeleri asndan sorunlar bulunmaktadr. 18- 5275 Sayl Ceza ve Gvenlik Tedbirlerinin nfaz Hakknda Kanunun 62. maddesinde dzenlenen hkm dzenleni ekli itibariyle ifade zgrl asndan sorunludur. 19- Trk Ceza Kanununun mstehcenlik suunu dzenleyen 226. maddesi ngrlebilirlik ve aklk ilkesine uygun bir dzenleme deildir. Yarg mstehcen diye nitelendirilen eserler hakknda karar verirken ve idari organlar zellikle internet eriiminin engellenmesi konusunda karar verirken hangi sosyal ihtiyac karladklarn ve demokratik bir toplumda bunun gerekli olduunu temellendirememektedir. 20- ddianamelerde ve mahkeme kararlarnda standartlar olumamtr. Raporumuzda yer alan ve incelenen hibir iddianame ve mahkeme kararnda yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik toplumda gerekli/zorunlu olma unsurlarnn bir btn olarak yer almamas ve incelemelerin, olay analizlerinin, metin ierik ve balamlarnn tartlmamas ve gsterilmemesi ile bu unsurlara yer verilmemesi dnda; - hi gereke bulunmayan, - ifade zgrl sznn hi gemedii, - AHS ve AHM itihatlarndan hi sz edilmeyen iddianame ve kararlar da bulunmaktadr.
26
nternet: Girilmesi Tehlikeli ve Yasaktr, s: 166
186
21- AHM tarafndan da sorunlu olduu tespit edilen ( TMK 6/2., 6/5., TCK 301. maddeler gibi) yasalar dhil insan haklarnn yasayla snrlanabilecei kural bakmndan yasayla ngrlme unsuru asndan, Anayasann 152. maddesinde tand, Anayasaya aykrln dier mahkemelerde ileri srlmesi maddesinin, Anayasann 90. maddesi dikkate alnarak iletilmedii ve somut norm denetimi yoluna gidilmedii tespit edilmitir.
NERLER I-Madde Deiiklii nerileri

1- Terrle Mcadele Kanununun tmyle yrrlkten kaldrlmas ya da aada yer alan maddelerin yrrlkten kaldrlmas seeneini dlamakszn, a- Terrle Mcadele Kanunu ve zel yetkili mahkemelerin kaldrlmas seenekleri dlanmamakla birlikte, Terrle Mcadele Kanununun terr belirsiz, ok geni ve iddet unsuru ile erevelemeden tanmlayan 1.maddesi deitirilmelidir27. b- Kanunun AHMin Gzel ve zer/Trkiye kararnda eletirdii Terr rgtlerinin bildiri veya aklamalarn basanlara veya yaynlayanlara bir yldan yla kadar hapis cezas ngren 6/2. maddesinin deitirilmesi, c- Kanunun AHMin rper ve Dierleri/Trkiye kararnda gelecekte yaynlanacak yaynlarn durdurulmasna imkn verdii iin sansr maddesi olarak niteledii ve eletirdii 6/5. maddesinin deitirilmesi, d- Kanunun terr rgtlerinin propagandasn yapma olarak nitelendirdii ve AHMin Gl ve Dierleri/Trkiye, amyar ve Berkta /Trkiye kararlarnda eletirdii uygulamalarn dayana olan 7/2. maddesinin deitirilmesi, e- Kanunun, bu kanuna dayanarak verilen cezalarn yar orannda artrlmasn ngren 5. maddesinin deitirilmesi, f- Altu Taner Akam/Trkiye kararnda varl ile ifade zgrl asndan tehdit oluturduu karar altna alnan TCK 301. maddesinin ve
27
Benzer nitelikte neri iin baknz: BM nsan Haklar Komisyonu, Terre Kar karken nsan Haklar ve Temel zgrlklerin Gelitirilmesi ve Korunmasna likin zel Raportr Martin Scheinin lk Raporu, 24 Mart 2006, E7 CN 4/2006/98 Add:2 eviri: http://www.ihop.org.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=124&catid=33:ceviriler&Itemid=114
187
- Vicdani reddi bir insan hakk olarak tanmayan ve varl ile tehdit oluturan, Bayatyan/ Ermenistan davasnda AHM Byk Dairesinin verdii balayc karardan sonra iyice uygulanamaz hale gelen TCK 318. maddesinin Erep/Trkiye ve Feti Demirta/Trkiye kararlar da dikkate alnarak kaldrlmas gerekir. 2- Trk Ceza Kanununun; onur, eref ve saygnl rencide etme, ntihara tevik ve yardm (Madde: 84), Kamu grevlisine hakaret (Madde: 125), Haberlemenin gizliliini ihlali (Madde: 132), zel hayatn gizlilii (Madde: 134), Suu ve suluyu vme (Madde: 215), Halk kin ve dmanla tahrik (Madde: 216), Basn yoluyla kamu barna kar ilenen sular (Madde: 218), Soruturmann gizliliini ihlali (Madde: 285), Soruturma ve kovuturma ilemlerinde ses ve grnt kayd (Madde: 286), Adil yarglamay etkilemeye teebbs (Madde: 288), Cumhurbakanna hakaret (Madde: 299, Temel milli yararlara kar faaliyette bulunmak iin yarar salama (Madde: 305), Halk kanunlara uymamaya alenen tahrik (Madde: 217), Kanunun su sayd fiilleri ilemek amacyla rgt kurmak ve rgtn propagandasn yapmak (Madde: 220), apka ve Trk harfleri hakkndaki Kanunlara aykr davran (Madde: 222), Mstehcenlik (Madde: 226), Grevi ktye kullanma (Madde: 257), ftira (Madde: 267), Yalan tanklkta bulunma (Madde: 273), Suluyu kayrma (Madde: 283), Uygulama rneklerine bakarak silahl rgt yesi olmak (Madde: 314), Devletin gvenliine ilikin bilgileri temin etme (Madde: 327), Devletin gvenliine ve siyasal yararlarna ilikin bilgileri aklama (Madde: 329), Yasaklanan bilgileri temin (Madde: 334), Yasaklanan bilgileri aklama (Madde: 336) ve Raporun Konuyla ilgili 1.Blmde gsterilen 17 yasada deiikliklere gidilmelidir. Yukardaki yer alan maddelerin dzenlenmesinde AHM 10/2. maddesindeki snrlama ltlerine uymayan, daha geni snrlamalara elverili olan, baz kavramlar asndan yeterli aklkta tarifler iermeyen, belirsiz ve yasalarn ngrlebilirlii ilkesi asndan sorunlar bulunmaktadr. Maddeler hem aklk, netlik, kesinlik hem de ngrlebilirlik asndan sorunludur. Yukarda belirtildii gibi 301. madde AHM tarafndan da Altu Taner Akam/Trkiye davasnda vurguland gibi (Altu Taner Akam v. Trkiye, Bavuru no: 27520/07 25 Ekim 2011) ifade zgrln tehdit eden bir zellie sahiptir. vme, propaganda, rgtn amac dorultusunda faaliyet sularyla ilgili maddeler (TCK 215. ve 220/6-7-8. maddeler) yeterli aklkta, ngrlebilir nitelikte ve iddet boyutunu iermeyen dnce aklamalarn da snrlandran zellikler tamaktadr. Mstehcenlik ise yasada tanmlanmamtr ve neden su tekil ettii ya da etmesi gerektii anlalamamaktadr. TCK 132., 133.,134. maddeler ve 285. ve 288. maddeler zellikle basn zgrl asndan dikkat ekilmesi gereken maddelerdir28 Bu maddelerde tartlmasnda kamu yarar olan konularda basnn haber verme ilevi, halkn haber alma, bilgiye ulama hakk ile basn yayn organlarnn ve mensuplarnn haber ya da bilgiyi iletme haklarn ceza tehdidi altnda tutan zellikler bulunmaktadr.
28
CHP Milletvekili Sayn Oktay Ekinin bu maddelerin deitirilmesi ve TCK 327., 329., 334., ve 336. maddelerinin yrrlkten kaldrlmasna ilikin verdii 20 Kasm 2011 tarihli Trk Ceza Kanununun Baz Maddelerinin Deitirilmesi Hakknda Yasa Teklifini olumlu bulduumuzu belirterek, dikkat ekmek isteriz.
188
Yasa maddelerinde gazetecilik faaliyeti nedeniyle gazeteciler iin ngrlen hapis cezas yerine para cezalarnn ngrlmesi ve basn yayn yoluyla ilenen sularda cezalarn belirli oranlarda artrlmas eklindeki dzenlemelerin yrrlkten kaldrlmas gerekmektedir. fade zgrl bakmndan sorun tekil eden konulardan olan yasalarda tanmlanmam ve aklk ve ngrlebilirlik ilkeleri asndan ve hukukun stnl ilkesi asndan sorunlu olan TCK 327., 329., 334. ve 336. maddelerdir. Bu maddeler varlklar ile zellikle basn zgrl asndan sorunlu yasalardr. Bu yasalarn varl toplumun haber alma hakkn tehdit etmektedir. 3- 5816 Sayl Atatrk Aleyhine lenen Sular Hakknda Kanunun 1. maddesinde Atatrkn hatrasna alenen hakaret su olarak dzenlenmitir. Konu AHSnin 8. maddesi kapsamnda deerlendirilebilir. Ancak mevcut dzenlemenin Atatrkn eletirilemezlii boyutlarnda uygulamalara da neden olabilmektedir. O nedenle maddede eletiri zgrlnn ilave edilmesinde yarar bulunmaktadr. Mevcut haliyle dzenleme ifade zgrln snrlandrma potansiyeli tamaktadr. O nedenle de yeterli aklkta ve sonular ngrlebilir saylamaz. 4- 5651 Sayl nternet Ortamnda Yaplan Yaynlarn Dzenlenmesi ve Bu yaynlar Yoluyla lenen Sularla Mcadele Edilmesi Hakknda Kanun yrrlkten kaldrlmaldr29. Kanun un amacnn ocuklar hukuka aykr ve zararl internet sitelerinden korumak olarak aklansa da konu dorudan herkes asndan sansr boyutlarna varmtr. O nedenle bu alanda yeni bir politika oluturulmaldr. Yeni internet dzenlemesi, Akdeniz ve Altparmak tarafndan nerildii gibi ifade zgrlne ve Trk yetikinlerin her trl nternet ieriine eriim ve tketim haklarna sayg temelinde gelitirilmelidir. Bu ilkeleri hayata geirmek iin bu yeni giriim, effaflk, aklk ve oulcu bir yntemle gerekletirilmelidir. Bu amala u drt temel ilke zellikle dikkate alnmaldr: a- nternetin dzenlenmesi uluslararas insan haklar hukuku ilkelerine, zellikle ifade zgrl ve haberlemenin gizliliine saygl olmaldr. b- Snrlandrmalar kanunla belirlenmeli, orantl ve demokrasinin gereklerine uygun olmaldr. c- Saklanmas, okunmas ya da grntlenmesi su saylmayan ierik, internet ierik dzenlemesine de konu edilmemelidir. d- Avrupa Komisyonunun da belirttii gibi (hukuka aykr ve zararl ieriklerin) yol at ilkesel sorunlar birbirlerinden kkl biimde farkldr ve bunlara ok farkl hukuki ve teknolojik cevaplar bulunmas gerekir. ocuklarn yetikinler iin olan pornografik ierie eriimi ile farkl konular
29
Ayn neri tavsiyeler bal ile Akdeniz ve Altparmak tarafndan hazrlanan nternet: Girilmesi Tehlikeli ve Yasaktr kitabnn 168. Sayfasnda yer almaktadr.
189
birbirine kartrmak tehlikeli olur. Yeni giriimin bu nemli farkll kesinlikle hesaba katmas gereklidir.30 5- nternete eriimin engellemesine olanak salad Bilgi Teknolojileri letiim Bakanl tarafndan bildirilen aadaki yasalardaki ihtiyati tedbir hkmlerinin internet eriiminin engellenmesine imkn veren hkmlerinin (btnyle yrrlkten kaldrlmas talebi sakl kalmak kouluyla, 5651 Sayl Kanundaki hkmler de dhil olmak zere) deitirilmesi gerekmektedir. Bu yasa maddeleri; Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun Ek-4. maddesi Ttn ve Alkol Piyasas Dzenleme Kurumu Tekilat ve Grevleri Hakknda Kanunun 8. maddesinin beinci fkrasnn (k) bendi; Trk Ticaret Kanununun haksz rekabete ilikin hkmleri (eski kanunda 56. ve 58., yeni kanunda 54., 55. ve 56. maddeler); Terrle Mcadele Kanununun 6. maddesinin 4. fkras; Trk Medeni Kanununun 24 ve 25. maddeleri; mlga Hukuk Usul Muhakemeleri Kanununun 101. Maddesi (Yeni Hukuk Muhakemeleri Kanununun 389. ve devam maddeleri); Futbol ve Dier Spor Msabakalarnda Bahis ve ans Oyunlar Dzenlenmesi Hakknda Kanunun 5. maddesi; Diyanet leri Bakanl Kurulu ve Grevleri Hakknda Kanunun 6. maddesi; Markalarn Korunmas Hakknda Kanun Hkmnde Kararnamenin 9., 76. ve 77. maddeleri eklinde saylabilir. 6- 22 Kasm 2011 tarihinde yrrle giren nternetin Gvenli Kullanmna likin Usul ve Esaslar da tpk 5651 Sayl Kanun gibi yrrlkten kaldrlmaldr. Zira internet filtresi uygulamas devlet eliyle uygulanmaktadr. kinci olarak tek tip bir ocuk/aile dncesi mutlaklatrlmakta ve dayatlmaktadr. Devletin filtreleme konusunda yetkili olmas ve kullanclarn hangi sitelere girebileceine karar verme mevkiinde olmas ifade zgrl asndan kabul edilemez. Merkezi filtre uygulayan tek AGT yesi lke Trkiyedir.31 7- Siyasi Partiler Kanununun 78-90 maddeleri ve 96.maddesi deitirilmelidir. nk bu maddelerde ifade zgrl ile ilgili aklk ilkesi ve ngrlebilirlik ilkesiyle elien, belirsizlikler tayan ifadeler bulunmaktadr. Ayrca AHS 10/2. maddesiyle elien ve ok geni alana yaylan (aznlklardan dini ve inansal konulara, rejimin niteliinden resmi ideoloji ve grlerin tartlamamasna ve Trke dnda dil kullanm yasana dein eitli hak ve zgrlkler konusunda) yasaklama ve snrlamalar bulunmaktadr. 8- 1117 Sayl Kkleri Muzr Neriyattan Koruma Kanunu yrrlkten kaldrlmaldr. Tpk 5651 Sayl Kanun gibi bir btn olarak uluslararas insan haklar hukukuna ve ifade zgrl hakkna saygl bir dzenleme yaplmaldr. ocuklarla ilgili yasa BM ocuk Haklar Szlemesi ilkelerine dayanmal ve ocuun yksek yarar ilkesinden hareket edilmelidir. 9- 6112 sayl RTK Kanununun yeterli aklkta olmayan, belirsiz ifadeler tayan ve AHS 10/2. maddesindeki snrlama ltlerinden daha geni snrlamalara yer vererek ifade zgrln snrlandran maddeler deitirilmelidir. Bu maddeler, 5., 7., 8., 18., 32., 33. ve 46. madde olarak belirtilebilir.
30 31
Agy. Sh (169-170) Bknz: BTKnn filtre uygulamasna kar akademik farkndalk ve tm niversite rektrlklerine ar metni, 9 Ocak 2012, Bianet/ ANF)
190
10 - Trk Ceza Kanununun 285., 288. ve 318. maddelerinde olduu gibi suun basn yoluyla ilenmesinin cezann belirli oranda artrlmasna sebep tekil etmesi anlayndan ve arlatrc sebep saylmas uygulamasndan vazgeilmesi gerekiyor. Bu nedenle yasalarda deiiklik yaplmas gerekiyor (Ayn yaklam iin baknz ifade zgrl, lkeler ve Trkiye, letiim Yaynlar, stanbul 2007 iinde Arnaud Amouroux, 45-54). 11- 5187 Sayl Basn Kanununun 19. maddesinin yargy etkileme eklindeki bal adli haber eklinde deitirilmelidir (Bkz. fade zgrl, lkeler ve Trkiye, S. 221 Fikret lkiz nerisi). 12- Vicdani reddin bir insan hakk olarak tannmas ve TCK 318. maddesinin yrrlkten kaldrlmas gerekmektedir. Bunun yan sra Askeri Ceza Kanununun vicdani ret hakk ile balantl olan ve din ve vicdan zgrl hakkn snrlandran 45. maddesi yrrlkten kaldrlmaldr. 13- Hakaret ve iftira sularnn ceza kanunlarndan karlmas gerekmektedir. Zira dnce aklamas yoluyla gerekleen konular ceza hukukunun deil zel hukuk alannn ilgisinde olmas gereken konulardr. Dnce aklamalarnn ceza kanunlarnn konusu haline gelmesi ve zellikle kamu grevlilerine ya da devlet kurumlarna ynelik ifadelerin ceza tehdidi altnda tutulmas, oto sansr riskini artrmakta ve kamusal konularn zgrce tartlmasn tehdit etmektedir. Kamu grevlilerinin eletirisinde eletiri snr daha geni olmaldr. 14- TCKnn 220/6.,7. ve 8. maddeleri ile 314. maddesi yeniden dzenlenmelidir. Zira bu maddeler de terr rgt yesi olmasa bile terr rgt yesi gibi cezalandrlmak ya da terr rgtnn amacnn propagandasn yapmak gibi tanmlamalar belirsizdir; geni ve keyfi yorumlamaya elverilidir. Bu nedenle bu maddelerdeki dzenlemeler ifade zgrlnn yasayla snrlandrlmas, yasann ngrlebilir aklkta ve hukukun stnl ilkesine uygun olmas ilkesiyle elimektedir.
II-Yargya Ynelik neriler

1- Cumhuriyet savclar ve yarglarn genel olarak uluslararas insan haklar hukuku konusunda bilgilendirilmeleri ve eitim srelerine katlmalar salanmaldr. 2- Cumhuriyet savclar ve yarglar Avrupa nsan Haklar Szlemesi ve Szlemenin uygulanmasn nihai olarak denetleyen en yksek organ olan Avrupa nsan Mahkemesinin Szlemenin uygulanmasna ilikin kararlar ve uygulamas konusunda bilgilendirilmeleri ve bu konudaki eitim srelerine katlmalar salanmaldr.
191
3- Cumhuriyet savclar ve yarglarn, AHS 10/2. madde ve bu konudaki hem genel olarak eitli lkelerle ilgili verilen kararlar ile Trkiye hakkndaki kararlar konusunda bilgilendirilmeleri ve eitim srelerine katlmalar salanmaldr. 4- Cumhuriyet savclar ve yarglarn hizmet ii eitim programlarna AHS ve AHM konusu srekli eitim konusu olarak yer almaldr. 5- Cumhuriyet savclar ve yarglarn, bireyin haklarna kamu otoritelerinin mdahalesinin etkili hukuki denetimi anlamna gelen hukukun stnl ilkesi konusunda (Silver ve Dierleri/ ngiltere Davas) eitilmeleri gerekmektedir. Onlarn grevlerinin insan haklarn korumak olduu srekli vurgulanmaldr. Avrupa Konseyi nsan Haklar Komiseri, Thomas Hammerbergin de Trkiyede fade zgrl ve Medya zgrl konusunda hazrlad Raporunun 93. paragrafnda isabetle belirttii gibi, Yaplan baz aratrmalar, yarg mensuplarnn temel grevlerini, bireylerin insan haklarn, hukukun stnln ve demokrasiyi korumak yerine devletin karlarn korumak olarak grdklerini ortaya koymaktadr. 6- Cumhuriyet savclar ve yarglarn baar ltleri arasnda temel bir gsterge olarak AHS ve AHM kararlarna uygun yarg uygulamas olduu konuyla ilgili mevzuatta yer almaldr. 7- Cumhuriyet Savclar dorudan ileri Bakanlna bal olan dolaysyla yrtme gcnn bir paras olan polis tarafndan gazete, dergi, kitap ve brorlerin her gn okunmas ve izlenmesi suretiyle yine polis tarafndan yazlan fezlekelere dayal olarak dava ama uygulamasndan vazgemelidir. 8 -Adli polis uygulamasna geilmelidir ve yrtmenin etkisi bu kurumlama ve uygulamada ortadan kaldrlmaldr. Adli polis uygulamasnda ve bu kurumlama salanncaya dek de polisin insan haklar ve ifade zgrl konusundaki eitimi gerekletirilmelidir. 9- Ayn ekilde toplant ve gsterilerde tutulan polis tutanaklarna dayal olarak insanlarn fikirleri nedeniyle gzaltna alnmalar, ifadeye arlmas ve haklarnda soruturma alp dava almas uygulamalarndan vazgeilmelidir. 10- Btn mahkeme kararlarnn (adli ve idari yargnn) effafl ve akl salanmaldr. Yksek mahkemelerin btn kararlar o arada ifade zgrl ile ilgili kararlar, herkesin eriimine ak olmal ve o nedenle de yaymlanmaldr. 11- Btn mahkeme ve idare organlarnn ifade zgrl ile ilgili kararlar gerekeli olmaldr. Gerekeler de ak ve ulalabilir olmaldr. Bu konuda anayasal ve yasal hkmler bulunmasna karn uygulamada bunun aksine rnekler grlmektedir.
192
12- fade zgrl ile ilgili iddianamelerde ve kararlarda yalnzca aklanan dncenin yazlmas ve ardndan da ceza maddelerinin yazlmas suretiyle hkm kurulmas uygulamasndan vazgeilmelidir. 13- ddianamelerde ve yarg kararlarnda AHM tarafndan gelitirilen uygulamaya paralel bir yol izlenmelidir. fade zgrl konusunda Szlemenin 10/2. maddesindeki ltler temel alnmaldr. Snrlama iin bir yasann bulunup bulunmad, yasann ngrlebilir ve ak, net olup olmad; meru amacn ne olduu ve bu meru ama dorultusunda snrlamaya gidilip gidilmemesinin demokratik bir toplumda gerekli/zorunlu olup olmad ve orantllk ilkesine uygun olup olmad gibi sorularn sorulmas ve yantlarnn verilmesi, iddianamelerde ve kararlarda bunlarn gsterilmesi gerekmektedir. Avrupa Konseyi tarafndan hazrlanan ifade zgrl ile ilgili rehber yaynlarda da gsterildii gibi zgrlk esastr ve snrlama yoluna gidildiinde de bu yerinde ve yeterli bir gereke ile ortaya konmaldr. Andreottinin32 de iaret ettii gibi genel olarak ifade zgrlne ilikin bavurular incelerken yntem, bir yanda metin (tekst), dier yanda balam (kontekst) analizi yapmaktr. Benzer grler/tavsiyeler, fade zgrl ve Trkiye kitab iindeki Yine Dnce zgrl, Yine 301. madde balkl yazsnda Profesr Dr. Trkan Yaln Sancar tarafndan da dile getirilmektedir: Bu noktada mahkemelere ok nemli grevler dmektedir. Kullanlan ifadeleri balamndan kopararak tek bana ele almamaya, mutlaka hangi balamda kullanlyorsa o erevede deerlendirmeye dikkat etmelidirler. (S.140) 14- 5651 Sayl Kanunun yrrlkten kaldrlmas nerisinin yannda bu yasa yrrlkte olduu srece de bu yasa dnda baka yasalara dayanarak eriim yasa verilemez.. Eriim yasa ifade zgrlne bir mdahaledir. nternet eriimi konusunda sadece tek bir zel yasa 5651 Sayl Yasa bulunmaktadr. 5651 Sayl Yasada bulunmayan bir konuda ve tannmayan bir yetkininin kullanlmas ve konuyla ilgili olmayan yasalara dayanarak kyas yoluyla eriim engelleme kararlar vermek suretiyle ifade zgrlne kanunsuz mdahale anlamna gelmektedir. Yargnn bu tr kanunu bulunmayan kararlar vermemesi gerekmektedir. Kanun bulunmadan ifade zgrlne mdahale ierik tartmasna da gerek bulunmadan 10/2. maddenin ihlali anlamna gelir. 15- Yksek yarg organlarnn kararlar tpk AHM kararlarnda olduu gibi yasayla ngrlme, meru ama ve demokratik bir toplumda gereklilik balklar ve ierikleriyle AHM ile uyumlu olmaldr. Davalar AHS ve AHM kararlarna uyum perspektifi ile incelenmeli ve kararlar da AHS ve AHM kararlaryla uyumlu olmaldr. 16- Avrupa Konseyi nsan Haklar Komiseri Thomas Hammerbergin yukarda 5. maddede deinilen Raporunun 100. paragrafndaki katldmz tavsiyesini tekrarlamak durumundayz: Komiserin grne
32
Onur Andreotti, Civan Turmangil, Yksek Yarg Kurumlarnn Avrupa Standartlar Bakmndan Rollerinin Glendirilmesi Ortak Projesi,
1-2-3 Aralk 2010 .Ayrca Onur Andreotti sunumu:fade zgrln snrlayan meru amalardan yargnn otoritesi ve tarafszlnn gvence altna alnmas s.1-2.www.yargitay.gov.tr/abproje/.../civan-onur_art9-10-11_notes.pdf
193
gre Trkiyede ifade zgrl ve medya zgrl ile ilgili sorunlar ancak, her seviyede hkim ve mahkemenin, zellikle de yksek mahkemelerin, Avrupa nsan Haklar Mahkemesi standartlarn tmyle gz nne alarak, ifade zgrlnn muhtemel bir snrlamaya tabi tutulabilecei btn kararlarna bu standartlar dhil etmeleri halinde zme kavuturulabilir perspektifi ile incelenmeli ve kararlar da AHS ve AHM kararlaryla uyumlu olmaldr. 17- Hammerbergin Trkiyede Adalet Ynetimi ve nsan Haklarnn Korunmas Raporunda (para 23) iaret ettii gibi, Cumhuriyet Savclar CMK 170-175. maddelerdeki grevlerini titizlikle -kap tutma ileviyerine getirmeli ve soruturma ve dava amak suretiyle zgrlklerin tehdit altnda tutulmasnn nne gemelidirler. 18-Mahkemeler insan haklarnn ancak yasayla snrlanabilecei kuralndan hareketle yasann aklk, netlik, ngrlebilirlik ve hukukun stnl ilkesine uygunluk bakmndan sorunlu olduu durumlarda Anayasann 90. ve 152 maddesindeki zellikleri ve olanaklar dikkate alarak somut norm denetimi yolunu iletmelidir.
194
DZN
195
DAVA ADI Abdrrezzak Gngr, 138, 139, 140. Ahmet Aydemir, 95,96. Ahmet Doan, 151, 154, 155. Ahmet Mmtaz dil, 74, 75. Ahmet k, 58, 59, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71. Ali Kurt, 149. Atilla Yayla, 105, 106. Bahattin Erkmen, 154, 155, 156. Bar Pehlivan, 63, 64, 65. Bar Terkolu, 58, 64, 65. Bar Yarkada, 26, 27. Blent Ylmaz, 109, 110. Cenan Altun, 149, Cokun Musluk, 58, 72, 78. Davut Erkan, 95, 96, 103. Dilek Kmpe, 151, 153. Diyarbakr Barosu, 54, 90. Diyarbakr Tabip Odas, 90. Doan Araz, 149, 150. Edip Polat, 42, 43. Emel Yldrm, 151, 155. Emire Eren Keskin, 51, 53, 56, 57, 58, 59, 93, 94, 117, 118, 124. Emrah Adgzel, 154, 155, 156, 157. Ersin elik, 151, 153. Ezgi Sarta, 100. Fahri Fatih Tezcan, 95, 96. Felat zer, 174, 75, 176, 180. Ferad Adr, 151, 155, Filiz Koali, 130, 131, 132, 135. Filiz Uluelebi, 149. Gazel Gzel, 151, 152 Gke Otlu Sevimli, 97, 98, 99, 100, 149, 150, Gkhan Topalolu, 151. Gnay zarslan, 151, 152, 154. Hakan Temel Tahmaz, 109, 110, 111. Halil Savda, 95, 96, 97, 98, 99. Halkn Gnl Gazetesi, 17, 111, 112, 116. Hanefi Avc, 58, 59, 61, 68, 69, 70, 71, 77. Hasan Toan, 151, 153, 154. Hseyin zveren, 151, 154. Hseyin Soner Yaln, 58, 61, 62, 63, 65, 67, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 77, 78, 79. brahim Acar, 151. brahim emeciolu, 109, 110. brahim Yaylal, 151, 154. HD, 53, 54, 90, 91, 98, 149 klim Ayfer Kaleli, 58, 59, 73, 74. rfan Aktan, 117, 118, 119. rfan Sanc, 81, 82, 84, 85, 86, 87 smail Beiki, 119, 120, 121, 122, 125, 126. smail Yerguz 86, 87
196
Kaif Kozinolu, 58, 71. Kemal Gkta 47, 48, 49, 51. KESK, 90. Krat Arslan, 151, 154. Mazlum-Der, 90. Mehmet Atak, 95. Mehmet Hatip Dicle, 78, 127. Mehtap Adgzel, 149. Meral Takran, 149. Merve Yavuz, 151, 154, 155. Murat Batgi, 42, 43. Mustafa Elveren, 36, 37. Myesser Uur, 58, 76, 77. Nedim ener, 58, 70, 77, 79, 80, 81, 87. Nezir Glcan, 183, 187. Nur Mehmet Gler, 158, 159, 160, 161, 162. Oda TV, 57, 58, 59, 61, 62, 63, 64, 65, 67, 69, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 78. Olcay Bayraktar, 167, 170. mer Kavili, 35, 36, 37, 38. zgr Dn Dergisi, 124, 125. zgr Gndem Gazetesi, 20, 125, 126, 127, 128. zgr Yldrm, 164, 165. Ragp Zarakolu, 158, 159, 160, 161, 162. Raif lmez, 171, 172, 173, 174. Rasime ebnem Korur Fincanc, 26, 27. Saadet Irmak, 38. Sadk Daden, 138, 139, 140. Sava Dzgn, 151, 154, 154. Sava Koarslan, 151, 154. Selahattin Demirta, 53, 54. Seluk Kozaal, 28, 29. Selda Bausta alk, 146, 147, 148. Selim Sadak, 165, 166, 167, 169. Serpil Arslan, 151. Sibel Can, 149. Sha Sertabibolu, 81, 82, 83. Sleyman Tatar, 102, 103. kr Doan Yurdakul, 58, 71, 72. Temel Demirer, 37, 38, 92, 93. THV, 26, 90. Uur Bozta, 154, 155, 156, 157. Veysi Kemal Sarszen, 132, 133, 134. Volkan Sevin, 97, 98, 99. www.5posta.org, 163, 164. Yakup Kurtaran, 151, 154 Yaln Kk, 58, 60, 62, 64, 65, 71, 72, 74, 75, 76, 77, 78, 79. Yaar alkan, 151, 154. Yavuz Kl, 148, 149. Youtube, 160, 161, 162, 163. Zeycan Balc imek, 119, 121, 124, 125, 126. Ziya ieki, 130, 131, 132, 133, 134, 135, 136, 137. Zlkf Akelma 148, 149.
197
LGL YASALAR 1117 Sayl Kkleri Muzr Neriyattan Koruma Kanunu 12, 190. 1632 Sayl Askeri Ceza Kanunu 12, 191. 2559 Sayl Polis Vazife ve Selahiyet Kanunu 12. 2820 Sayl Siyasi Partiler Kanunu 12, 165, 166, 167, 169, 190. 2911 Sayl Toplant ve Gsteri Yryleri Kanunu 12, 99, 100. 2935 Sayl OHAL Kanunu 12, 23. 3713 Sayl Terrle Mcadele Kanunu 12, 16, 38, 39, 55, 61, 110, 112, 113, 114, 115, 116, 117, 118, 131, 133, 134, 135, 139, 140, 141, 143, 145, 151, 152, 156, 157, 171, 185. 5187 Sayl Basn Kanunu 28, 50, 83, 112, 113, 114, 115, 117, 139. 5237 Sayl Trk Ceza Kanunu ( TCK ) 10, 11, 25, 158, 186, 188, 191. TCK Madde: 125, 10, 25, 26, 27, 29, 30, 31, 32, 47, 51, 98, 99, 188. TCK Madde: 134, 10, 44, 56, 58, 61, 63, , 74, 188 TCK Madde: 135, 10, 56, 58, 63. TCK Madde: 215, 10, 36, 37, 38, 39, 98, 134, 152, 154, 170, 171, 172, 186, 188. TCK Madde: 216, 10, 41, 42, 44, 45, 57, 58, 61, 63, 64, 65, 71, 72, 79, 91, 92, 186, 188. TCK Madde: 218, 10, 39, 188. TCK Madde: 220 10, 52, 54, 55, 58, 61, 66, 68, 69, 71, 152, 156, 175, 176, 180, 181, 188, 191. TCK Madde: 226, 10, 13, 80, 82, 83, 86, 87, 88, 159, 163, 169. TCK Madde: 257, 10, 188. TCK Madde: 285, 10, 13, 186, 188, 191, TCK Madde: 286, 10, 188. TCK Madde: 288, 10, 13, 186, 188, 191 TCK Madde: 301, 11, 13, 47, 51, 88, 89, 90, 91, 186, 187, 188. TCK Madde: 302, 11, 94, 95. TCK Madde: 305, 11, 188 TCK Madde: 314, 11, 55, 56, 58, 61, 63, 64, 65, 66, 68, 71, 72, 75, 77, 78, 79, 108, 151, 152, 156, 175, 176, 180, 181, 188, 191. TCK Madde: 318, 11, 13, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 102, 103, 104, 188, 191. TCK Madde: 327, 11, 13, 56, 8, 61, 63, 188, 189 TCK Madde: 334, 11, 13, 57, 58, 61, 63, 188, 189 TCK Madde: 336, 11, 47, 48, 50, 188, 189. 5275 Sayl Ceza ve Gvenlik Tedbirlerinin nfaz Hakknda Kanun 12, 186. 5442 Sayl l daresi Kanunu 12, 5651 Sayl nternet Ortamnda Yaplan Yaynlarn Dzenlenmesi ve Bu Yaynlar Yoluyla lenen Sularla Mcadele Edilmesi Hakknda Kanun 6, 11, 158, 160, 162, 164, 185, 189, 190, 193. 5682 Sayl Pasaport Kanunu 12, 22. 5683 Sayl Yabanclarn Trkiyede kamet ve Seyahatleri Hakknda Kanun 12. 5816 Sayl Atatrk Aleyhine lenen Sular Hakknda Kanun 12, 105, 106, 107, 158, 160, 189. 6112 Sayl Radyo Televizyon st Kurulu Kanunu 12. 430 Sayl Olaanst Hal Blge Valilii ve Olaanst Halin Devam Sresince Alnacak lave Tedbirler Hakknda Kanun Hkmnde Kararname 12
DAVALARIN GRLD MAHKEMELER VE CUMHURYET SAVCILIKLARI

Ankara Ankara 6. Sulh Ceza Mahkemesi 163, Ankara Cumhuriyet Basavcl 28, 91, 97, 100, 127, 148, 149, 151, 160, 161, 163. Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi 160. Ankara 10. Asliye Ceza Mahkemesi 97. Ankara 11. Ar Ceza Mahkemesi 127, 150, 151. (CMK 250. madde ile grevli)
198
Ankara 12. Ar Ceza Mahkemesi 148. (CMK 250. madde ile grevli) Ankara 2. Ar Ceza Mahkemesi 33 Ankara 2. Asliye Ceza 91. Ankara 7. Sulh Ceza Mahkemesi 161. Ankara 9. Sulh Ceza Mahkemesi 28. Diyarbakr Diyarbakr 1. Sulh Ceza Mahkemesi 90. Diyarbakr 5. Ar Ceza Mahkemesi 53. (CMK 250. madde ile grevli) Diyarbakr 6. Ar Ceza Mahkemesi 155. (CMK 250. madde ile grevli) Diyarbakr Asliye Ceza Mahkemesi 42. Diyarbakr Cumhuriyet Basavcl 42, 53, 90, 154. (CMK 250. madde ile yetkili) Eskiehir Eskiehir 4. Sulh Ceza Mahkemesi 95, 96 Eskiehir Cumhuriyet Basavcl 95, 96 stanbul stanbul 31. Sulh Ceza Mahkemesi 102, stanbul Kartal 2. Ar Ceza Mahkemesi 31, stanbul 10. Ar Ceza Mahkemesi 109, 142, 145. (CMK 250. madde ile grevli) stanbul 11. Ar Ceza Mahkemesi 117, 119. (CMK 250. madde ile grevli) stanbul 12. Ar Ceza Mahkemesi 114, 132. (CMK 250. madde ile grevli) stanbul 13. Ar Ceza Mahkemesi 38, 135, 136, 146, (CMK 250. madde ile grevli) stanbul 14. Ar Ceza Mahkemesi 112, 113, 130, 138. (CMK 250. madde ile grevli) stanbul 16. Ar Ceza Mahkemesi 57, (CMK 250. madde ile grevli) stanbul 17. Ar Ceza Mahkemesi 111. (CMK 250. madde ile grevli) stanbul 2. Asliye Ceza Mahkemesi 47, 81, 86, 87. stanbul Cumhuriyet Savcl 109. stanbul erkezky Asliye Ceza Mahkemesi 88. stanbul erkezky Cumhuriyet Basavcl 88. stanbul Kadky 2. Asliye Ceza Mahkemesi 26. stanbul Kadky Basavcl 26. stanbul Saryer Cumhuriyet Savcl 102. stanbul Cumhuriyet Basavcl 47, 57, 81, 86, 112, 113, 117, 119, 130, 132, 135, 136, 138, 142, 145, 146. (CMK 250. madde ile yetkili ) zmir zmir 8. Asliye Ceza Mahkemesi 104, zmir 7. Sulh Ceza Mahkemesi 162. zmir Cumhuriyet Basavcl 104, 162. Kocaeli Kocaeli Gebze 3. Asliye Ceza Mahkemesi, 41. Kocaeli Gebze Cumhuriyet Basavcl, 41.
199
Malatya Malatya 3. Ar Ceza Mahkemesi 37 (CMK 250. madde ile grevli) Malatya zel Yetkili Cumhuriyet Basavcl 37 (CMK 250. madde ile yetkili) Mu Mu Bulank Cumhuriyet Basavcl 93. Siirt Siirt Cumhuriyet Basavcl 165. Siirt 2. Asliye Ceza Mahkemesi 165 Tunceli Tunceli Asliye Ceza Mahkemesi 36 Tunceli Cumhuriyet Basavcl 36 Urfa Viranehir Asliye Ceza Mahkemesi 44 Viranehir Cumhuriyet Basavcl 44 Yargtay Yargtay 8. Ceza Dairesi 169, 170, 172 Yargtay 9. Ceza Dairesi 171. Yargtay Ceza Genel Kurulu 174
LGL AHM KARARLARI Ak ve dierleri/Trkiye Davas, 22, Akda/ Trkiye Davas 22, Altu Taner Akam/Trkiye Davas, 13, 92, 186, 187, 188. Arslan / Trkiye Davas, 20. Aksoy/Trkiye Davas, 20 Bakaya ve Okuolu/Trkiye Davas, 21. Bayatyan/Ermenistan Davas, 13, 98, 188. Castells/spanya Davas, 20. Ceylan/Trkiye Davas, 21. Cox/Trkiye Davas, 21. amyar ve Berkta /Trkiye 187. Dink/Trkiye Davas, 13. Erep/Trkiye Davas, 188. Erdodu ve nce/Trkiye Davas, 21. Erdodu/Trkiye Davas, 21. Feti Demirta/Trkiye Davas, 13, 188. Fevzi Sayl/Trkiye Davas, 23. Gerger/Trkiye Davas, 20, 21. Grkan/Trkiye 22. Gzel ve zer/Trkiye Davas, 10, 12, 17, 39, 110, 111, 137, 139, 145, 187. Gl ve dierleri/Trkiye 12. Handyside v. Birleik Krallk Davas 15. Incal/Trkiye Davas, 20. sak Tepe /Trkiye Davas, 20 Karata/Trkiye Davas, 19, 152, 154. Ko ve Tamba/Trkiye Davas, 19. Lingens/Avusturya Davas, 20,
200
Odaba ve Koak/Trkiye Davas, 107, Okuolu/Trkiye Davas, 20, zgr Gndem/Trkiye 21, ztrk/Trkiye Davas, 21. Polat/Trkiye Davas, 21. Prager ve Oberschlick /Avusturya Davas 28. Resul Tademir /Trkiye Davas, 18, 173. Silver ve Dierleri/ ngiltere Davas, 192. Srek/Trkiye Davas, 21, 131, 137, 152, 154. Srek No.1/Trkiye Davas, 19, 20, 21. Srek No.3/ Trkiye Davas, 39, 40, 118, 137. Srek No. 4 / Trkiye Davas, 21. Srek ve zdemir/ Trkiye Davas 19, 20, 136. ener/Trkiye Davas, 21. Ulusoy ve dierleri/Trkiye Davas, 23. rper ve Dierleri/Trkiye 111, 112, 114, 184, 186, 187. Yarar/ Trkiye Davas 19, Zana/Trkiye Davas, 21.
201

Türki̇ye'de İfade Özgürlüğü: Mevzuat Ve Yargi Gözlem Raporu

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Originaltitel

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

Türki̇ye'de İfade Özgürlüğü: Mevzuat Ve Yargi Gözlem Raporu

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

TRKYEDE FADEZGRL: MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

Hazrlayan: Hsn NDL

TRKYEDE FADEZGRL: MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL: MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL: MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

Emel Glcan, 31 Ocak 2012, bianet.org/bianet/ifade-ozgurlugu Bknz: ihd.org.tr

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

RAPORUN AMACI VE YNTEM

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

BRNC BLM: FADE ZGRL AISINDAN SORUNLU YASALAR

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

FADE ZGRL AISINDAN SORUNLU YASALAR

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

iddet konusunda sak Tepe/Trkiye davas da nemli ve aklayc zelliktedir:

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

NC BLM: DAVA ANALZLER

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

1.TRK CEZA KANUNU KAPSAMINDA AILAN DAVALAR

Kamu Grevlisine Hakaret

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

Resmi Heyetlere ve Duruma Yapan Hkime Hakaret

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

Suu ve Suluyu vme

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

Halk kin ve Dmanla Tahrik veya Aalama

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU

Yasaklanan bilgileri aklama

TRKYEDE FADE ZGRL:MEVZUAT VE YARGI GZLEM RAPORU