512

BLM 50 KONTRASEPSYON ve HRT

50 KONTRASEPSYON ve HRT
KONTRASEPSYON
Yurdumuzda kadn dourganlk hz binde 2.7 olup, modern aile planlamas yntemi kullanm %34.5, doal yntem kullanm %28.1dir. Anne lm hz (maternal mortalite) 82/100.000'dir. Evli iftlerin istedikleri zaman ve istedikleri kadar ocuk sahibi olmalar, istemedikleri zaman da bu gebeliklerin nlenmesi aile planlamasnn tanm ve amacdr.

1. Hormonal Kontrasepsiyon:
Kombine oral kontraseptifler (KOK) Mini haplar Postkoital kontraseptif haplar Depo injektable kontraseptifler Deri alt implantlar Hormon ieren RIAlar Vajinal halkalar

2. Rahim ii aralar 3. Bariyer yntemleri

Kondom Diyafram Spermisitler

4. Cerrahi sterilizasyon
Tp ligasyonu Vazektomi

5. Doal aile planlamas yntemleri

Servikal mukus yntemi (Billings) Bazal vuct ss yntemi Semptotermal yntem Takvim yntemi (Opino-Kraus) Koitus interruptus Vajinal du Emzirme ile gebeliin nlenmesi Doal aile planlamas yntemlerinin temel prensibi, fertil periodda ilikiden kanmaktr. Bariyer yntemler cinsel yolla bulaan hastalklar, PID ve servikal kansere kar korunma salar (TUS E-98). Kullanlan spermisit ajanlar nonoksiyonol 9, oktosinol 9 ve menfegol bezalkonium kloriddir. Kontraseptif metodlarn teorik ve gerek etkinlikleri:

RAHM ARALAR
RIAlar intrauterin ortamda spermisidal etki oluturur (Yabanc cisime kar steril enflamatuar reaksiyon). Etki mekanizmalar: st genital kanala sperm migrasyonunu nlemek, ovum transportunu inhibe etmek ve blastokist implantasyonunu engellemektir (prostaglandinleri ve immunglobulinleri artrr, asenkron endometrial geliime neden olur) . Ovulasyonu engelleme zellii yoktur. Baarszlk oran 1.5-5/100dr. Hormonlu RA etki mekanizmalarna ovulasyonun basklanmas da eklenmitir.

KONTRASEPSYON ve HRT BLM 50

513

Doumdan sonra 5-30. gnlerde perforasyon riski olduu iin uygulanmamaldr. En sk grlen yan etki uterin kanama deiiklikleri ( %20-50 menometroraji ve intermenstruel kanama bakrl ve progesteronlu RIAlarda kanama daha azdr) ve menstruel arda artmadr (tedavilerinde NSAID kullanlr). En nemli komplikasyon ise uterus perforasyonu, ektopik gebelik (TUS N-92), PID, infertilite ve RIAnn atlmasdr (ilk yl iinde spontan %10 atlm) (TUS N-91, E-99).

RIA kullanmnn avantajlar:

A. gvenli ve geri dnmldr B. cinsel iliki zamanndan bamszdr C. uygulandktan sonra uzun sre etkilidir D. emzirenler iin uygundur E. karldnda fertilite ksa srede geri dner RA varlnda tek tarafl adneksiyal abse geliiminde Actinomyces infeksiyonu tipiktir (TUS E-95). Bakteriyel endokardit riski olanlarda RIA tavsiye edilmez. Mitral kapak prolapsusu olanlara RIA taklabilir ancak taklmadan nce infektif endokardit profilaksisi yaplmaldr Gebelik+RIA varlnda, RIA ilk 10 hafta iinde ekilmelidir. 1. trimesterde eer RIA yerinde braklrsa spontan abrtus riski %50 iken RIA karlrsa abrtus riski %25-30a iner. 2. trimesterde RIA yerinde braklm ise abrtus (zellikle septik abrtus) riski normal populasyonun 10 kat artm iken, eer ilk trimesterde ekildi ise normal populasyon kadardr. RIA ile birlikte oluan gebeliklerin %3-4 ektopik gebeliktir. RAlar konjenital malformasyonlara neden olmaz.

RIA Formlar:
1. Lippes Loop: inert polipropilen plastikten yaplr. Belirli aralklarla yenilenmeleri gerekmez. 2. Saf T-coil: inert polipropilen plastikten yaplr. Belirli aralklarla yenilenmeleri gerekmez. 3. Bakrl RIA: hergn belirli bir miktar bakr salglayarak inflamatuar reaksiyonu artrr. Bakr iyonlar endometriumda implantasyon iin gerekli birok enzim sistemini etkiler. Boyutlar dierlerine gre daha kktr. Nulliparlarda kullanlmas dnlebilir. 3 ylda bir yenilenmeleri gerekir. 4. Progesteronlu RIA:(mirena) gnlk 65 mgr progesteron salglar. Endometriumun desidual formda kalmasn salar. Boyutlar dierlerine gre daha kktr. Nulliparlarda kullanlmas dnlebilir. Yllk yenilenmeleri gerekir. Progesteronlu RA' lar ayn zamanda DUK tedavisinde kullanlmaktadr.

RIA kontrendikasyonlar A. Kesin kontrendikasyonlar:

1- Gebelik 2- *** Tan konmam vajinal kanama (TUS E-89, N-95) 3- Pelvik infeksiyonlar (akut - kronik PID, akut servisit, postpartum endometrit) 4- Jinekolojik (serviks, uterus) maligniteler veya anormal PAP smear 5- Uterin kaviteyi bozan myomlar, konjenital uterin anomaliler

B. Relatif kontrendikasyonlar
1- Nulliparite (gelecekte fertilite ile ilgili endieler) 2- PID (zellikle gonore) ve HIV riski olan kadnlar (TUS E-91) 3- Ektopik gebelik riski bulunan kadnlar (ektopik gebelik yks, geirilmi tubal cerrahi) (TUS E-91) 4- Koagulasyon bozukluklar 5- Wilson hastal 6- Kalp kapak ve konjenital hastal 7- Endometriozis 8- Myoma uteri 9- Dismenore, hipermenore (progesteronlu RIAlar tedavi edici olabilir) 10- Ciddi servikal stenoz 11- mmunsupresyon (transplant hastalar, kemoterapi alanlar, kronik steroid kullanclar) RIA uygulanma zaman: uygun koullar salanmsa her zaman uygulanabilir, ancak gebelikten kanmak iin en uygun zaman mensturasyon dnemi veya hemen sonrasdr.

514

BLM 50 KONTRASEPSYON ve HRT

Kayp RIA sz konusu olduunda: a. Gebelik testi yaplarak muhtemel bir gebelik ekarte edilir b. USG ile kavite iinde bulunup bulunmad kontrol edilir. Eer RIA alt uterin segmente doru kaym ise kontraseptif yeterlilii azalacandan karlmaldr. c. pleri grnmyor ise Novak kreti yada histeroskopi ile kavite iinden karlr d. RIA kavitede deilse, laparotomi yada laparoskopi ile karlmaldr. Yerinde braklrsa visseral yaralanmalara neden olabilir.

KOMBNE ORAL KONTRASEPTFLER

Ierdikleri sentetik strojen+progesteron etkisi ile ovulasyonu inhibe ederek (gestajen ajan LHy, strojenik ajan ise FSH salnm inhibe eder), endometrial tabakay etkileyerek ( desidualizasyon meydana getirir, bu da implantasyonu zorlatrr, glikojen retimini engeller), servikal mukusu kalnlatrarak, spermlerin uterus ierisine gemesini engelleyerek, gonadotropinlere overyan cevab etkileyerek ve uterus ve tp motilitesini etkileyerek sperm ve ovum transportunu bozarak gebelii nler (TUS E-91, E-95).

KOK' lerde kullanlan strojenler:

Etinil stradiol ve Mestranol (TUS N-2003)

KOK' lerde kullanlan progestajenler:

Norethidrone Norethidrone asetat Norgestrel (en antistrojenik) Levonorgestrel Desogestrel Norgestimate Ethinodiol diasetat (en strojenik) Norethinodrel rospirenon

KOK de metroksiprogesteron asetat bulunmaz.

SPECIAL KUTU

KOKlardaki strojen komponenti HDL kolesterol arttrrken, progesteron komponenti HDLyi azaltr. Haplar her gn ayn saatte alnmaldr. Eer siklusun ilk 5 gn iinde balanrsa, kontraseptif etkinlik o siklusta balar. OKlerde gvenlikten dn vermeden alnan toplam hormon dozunu azaltmak amacyla bifazik ve trifazik formller gelitirilmitir. Bylece ayn siklusta 2 veya 3 farkl strojen (strojen dozu ok az farkllk gsterir esas fark progesteron dozundadr) ve progesteron oran kombine edilebilmektedir. Ancak her ne kadar bu formller efektif ve yan etki potansiyeli dkse de fiks doz hormon ieren formllerden daha gvenli olduunu gsteren bir kant yoktur.

SPECIAL KUTU

KOK' ler servikal intraepiteliyal neoplazi' lerle ilikisizdir. (TUS E-90, N-92, N-95, E-97, N-98, N-00) KOK' ler serviks adenon kanserlerine neden olabilir. KOKlarn etkileri, relatif ve mutlak kontrendikasyonlar jinekolojik kanser riski zerine etkileri eski kaynaklarda farkl yazlm olabilir. Son kansersuslar nda yazlan bu maddeleri ok dikkatli okuyun. Defalarca TUS sorusu olarak geldi!!! *** KOKlar ara vermeden menopoza kadar kullanlabilir (TUS N-92) Nadiren KOKlara bal amenore geliebilir. eriindeki progesteronun relatif fazlalna baldr.

KONTRASEPSYON ve HRT BLM 50

515

KOKlarn olumlu ynleri (avantajlar):

Kullanm kolay, etkin ve cinsel iliki zamanndan bamszdr. Servikal adeno kanserlerine neden olabilir. Over CA insidansn azaltr. Menstrasyon, miktarca daha az, daha ksa ve dzenli hale gelir. Fe eksiklii anemisi riski azalr (TUS N-00). Premenstrel gerginlik ve endometriozise ilikin ikayetler azalr (PMS iin: kafeini, tuz ve ekeri kstla + vit B6 + egzersiz buna ramen etki yoksa strojen dominant KOK) Dismenoreyi tedavi eder Akneye iyi gelir Benign meme hastalklarn azaltr (fibrokist) (TUS N-2000). Meme Ca' y artrr. Bu nedenle meme Ca olgularnda kesin kontraendikedir. Benign over kist oluumunu, korpus luteum kisti geliimini azaltr Pelvik infeksiyon riskini azaltr (TUS N-97). Disfonksiyonel uterin kanama tedavisinde kullanlabilir. Romatoid artrit riskini azaltr (TUS N-98, N-2000). Ektopik gebelii nler (TUS E-94) nsidans deimez risk azalr. Endometrial CA. insidansn azaltr (TUS E-94, N-2000) Osteoporoz riskini azaltr Brakldnda fertilite ksa srede dner (Olgularn %45i ilk siklusta, %75i ise ilk iki siklusta ovule olur) Beklenen yaam sresini uzatr ***Kullanm kolorektol kanserden koruyucudur. *** Dolam bozukluu (tromboemboli, pulmoner emboli, MI ve serebro-vaskler hastalk riskini arttrrlar sigara kullanm ve ileri ya riski daha da artrr)(TUS E 2002)

Dezavantajlar:

SPECIAL KUTU

Karacierde koagulasyon faktrlerinin retimini hzladrr (TUS E-97) F7yi arttrr, antitrombin-3 drrler Karacier adenomu geliimine neden olabilir (bunlar genellikle vaskler orijinli ve kanama eilimindedir. OK kesildikten sonra regrese olabilir) (TUS N-92, E-92, E-96). q q q Kilo almna yol aabilir Bazen ara kanamas ve lekelenme olabilir Barbitratlar, fenitoin, fenilbutazon, rifampisinle etkileir nsline periferik rezistans artar. OK kullananlarn %50sinde glukoz intolerans geliir. Ancak 30 mgdan daha az etinil stradiol ve 40 mgdan daha az norethidrone ieren OKlerde bu etki grlmemitir. Kan basncn karacierde anjiotensinojen retimini artrarak ykseltebilir. Na retansiyonu bir dier neden olabilir. OK kullanan kadnlarn %5inde 5 yllk kullanm sonrasnda hipertansiyon geliir (TUS N-89). Trigliserit, kolesterol, VLDL, LDL artrr; HDL azaltr. Dk progesteron dozu ieren yada fazik OKler bu etkileri azaltabilir. Kloazma meydana getirebilirler. Ciltte maske eklinde hiperpigmentasyondur. Genellikle geicidir. *** *** *** Safra kesesi talarna ve kolesistite neden olabilir.

KOK kullanmnn kesin kontrendikasyonlar:

35 ya zeri, gnde 15 sigara kullanm (TUS N-2002) Migren (fokal nrolojik bulgu mevcut) Jinekolojik / Obstetrik durumlar v Gebelik varl ya da phesi v Postpartum ilk 6 hafta (emziren) v Meme Ca q Kardiyovaskler hastalklar v Orta / Ar hipertansiyon (TA>160/100 mmHg) v Derin ven trombozu yks ya da varl vslkemik kalp hastal yks ya da varl (TUS N-97, E 2002)

516

BLM 50 KONTRASEPSYON ve HRT

kalp kapak hastal nme (SVA) yks v Hipertansiyon ile birlikte vaskler hastalk varl q Kronik hastalklar / Dier durumlar v Vaskler komplikasyonlu ya da 20 seneden uzun sren diabet v Aktif viral hepatit v Dekompanse siroz v Karacier tmr
v

vKomplike

Rlatif kontrendikasyonlar:
q q q

35 ya zeri, gnde <15 sigara kullanm Migren (fokal nrolojik bulgu mevcut yok), ya 35 (TUS E-97, N-98) Jinekolojik / Obstetrik durumlar v Postpartum 6 hafta - 6 ay aras emziren (TUS N-91) v Postpartum ilk 21 gn emzirmeyen v Meme Ca yks q Kardiyovaskler durumlar v Hafif hipertansiyon (TA<160/100 mm Hg) v Hafif hiperlipidemi q Kronik hastalklar / Dier hastalklar v Semtomatik safra kesesi hastal v KOK ** kullanm esnasnda sarlk yks v Siroz (kompanse) v Baz ilalarn kullanm Barbitratlar Beniton Karbamezeprin Rifampisin Griseofulvin Ya: 40 ya ve zeri imanlk 35 ya altnda sigara kullanm Migren (Fokal nrolojik bulgu yok), ya<35 Jinekolojik / Obstetrik durumlar v Preeklampsi yks v Postpartum 6 aydan sonra(Emziren) v Memede tan konmam kitle v Gebelikte geirilmi sarlk yks v Servikal intraepitelyal neoplazi v Serviks Ca v Nedeni aklanmam vajinal kanama (tetkik ncesi) q Kardiyovaskler hastalklar v Yzeyel tromboflebit v Komplike olmayan kalp kapak hastal v Hafif hiperlipidemi q Kronik hastalklar / Dier durumlar v Orak hcreli anemi v Tip 1, Tip 2 diyabet (komplikasyonsuz) v Safra kesesi hastal (opera ya da asemptomatik)
q q q q q

Genellikle Kullanlabilir

KONTRASEPSYON ve HRT BLM 50

517

Emergency kontrasepsiyon:
Morning-after pill Acil kontrasepsiyon (TUS N- 2001, E-2002) Korunmasz koitusu takiben ilk 72 saat iinde (24-48 saat iinde daha etkili!) yksek doz strojen veya estrjen+progesteron kombinasyonu ieren preparatlar vererek gebelik nlenmeye allr. 2 rejim vardr: 1.DES (5 gn boyunca 25 mg DES gnde iki kez) 2.Ovral (12 saat arayla 2 adet Ovral tb (=Levonorgestrel 0.025 +Etinil Estradiol 0.05)

Yksek doz levonorgestrel kullanm ektopik gebelik riskini artrr.

SPECIAL KUTU
Gebelii nleyici etki szkonusu ilalarn endometrium ve corpus luteum zerine etkileri ile oluur. 3. RA 4. Mifepriston (RU-486) Acil kontrasepsiyonda ama, olas gebelik iin endometrium'da implantasyon ortamn bozmaktr.

Mini haplar:

Sadece projestin ierirler. Servikal mukusu kalnlatrr, %50 orannda ovulasyonu engeller (LH srgen inhibe eder), tubal motiliteyi etkiler, endometriumu incelterek implantasyonu engeller. Emzirenler iinde uygun yntemdir (Trkiyede etinadiol diasetat/Femulen/mevcuttur). Ayrca, strojenin yan etkisi nedeniyle OK kullanamayanlar ve ileri ya kadnlarda gvenle kullanlabilir. Adetin 1.gn balanir, haplar gnn ayn saatinde alnmaldr. 3 saatten fazla bir gecikme yntemin etkinliini azaltr (%96). (TUS E-2003) Progesteron ierirler. Etki mekanizmalar mini haplara benzer. lk enjeksiyon adet siklusunun ilk 5 gn iinde yaplmaldr. Sonraki enjeksiyonlar Depo medroksi progesteron asetat iin 3 ay Noretisteron enantat (NET-EN) iin 2 ay sonra tekrarlanmaldr (7 gn iinde). Endometrium CA, PID, demir eksiklii anemisi ve ektopik gebelikten koruyucu etkileri vardr. Ancak kullanm sresi sonunda 2 ile 3 aylk amenore sonras progesteron krlma kanamasna bal fazla kanama olabilir. (TUS N-99)

Enjektabl kontraseptifler:

Orak hcreli anemisi olanlar ve ileri yataki kadnlarn kullanabilmesi avantajdr.

SPECIAL KUTU

Yntemin braklmasnda fertilizasyonun 5-7 ay gecikmesi, adet dzensizlii ve kilo alm yan etkileridir. Geri dnml hafif kemik kaybna neden olabilir!

Deri alt implantlar:

6 adet ortalama herbiri 36 mg Levonorgestrol ieren silastik kapsllerden oluur. 5 yl sreyle korunma salar. Uygulamay izleyen ilk 24 saate kontraseptif etki balar. Olgularn %80ininde irregler kanamalar gzlenir. Tedavide nce prostaglandin inhitrleri (Ibuprofen) kullanlr, yant alnamazsa etinil estradiol 20 mg veya konjuge strojen 1.25 mga geilir. Yant yine yoksa bu PI+EE kombinasyonu kullanlr. Kanama devam ediyorsa EE dozu 50ma klr. Hala yant yoksa yntem deiikliine gidilir (Ilk iki basamak tedavi enjektabl kontraseptiflerdeki kanama dzensizlikleri iin de geerlidir.)

Tp ligasyon veya vazektomi:

Bu ilem iin srekli ve kesin medikal kontrendikasyon yoktur. Giriimin zamanlamas ynnden interval, postpartum veya postabrtusus dnemlerinde yaplabilir. Kalc sterilizasyon isteyen olgular iin idealdir ancak baarszlk oran 1/300dr. Tekrar tp devamllnn salanmas ileminde (reversal) baar ans %70lere ulamaktadr. Post-tubal sendrom (nadiren oluur: menstrel paternde deiiklik, menstruasyon kan miktarnda deiiklik, mens esnasnda ar, veya menstrel siklusla ilgili subjektif semptomlar) bir baka dezavantajdr.

518

BLM 50 KONTRASEPSYON ve HRT

SPECIAL KUTU

BTL sonras over Ca riski normal olgulara gre azalr. BTL sonras Reverse cerrahi ans koter ile BTL yaplan olgularda en kt, halka veya klips kullanlarak BTL yaplan olgularda daha fazladr. BTL sonras gebelik isteyen olgular tubal faktr nedeniyle tp bebek nitelerine refere edilir.

HORMON REPLASMAN TEDAVS

Menopozda:
En nemli kadn saln tehlikesi: %60 Ca %6 CVH-nme Gerekte ise her 4 CVH geirenlerden biri yaamn yitirirken, her 30 meme Ca olgusundan ancak biri yaamn yitirir. Tmrlerin kmlatif olarak art gsterdii menapoz ya grubunda gerek salk problemleri kardiyovaskler hastalklar ve osteoporza bal kala krklardr. Bayanlarda CVH riski erkeklerden on yl sonra artar ve 80 li yalarda eitlenir. CVH riski ileri ya, sigara, total kolesterol, hipertrigliserit ve DM ile ilikilidir. Menapozla ilikili deildir.

HRT ile ilgili: 1- HERS 1 almas

1. ylda HRT alanlarda CVH riski artar.3.1 yl sonunda risk art kaybolur. Birinci mesaj: Kalp hastalklarnda ilk bir yldaki art nedeniyle HRT den vazgeelim mi? Bir yldan uzun sre HRT alanlarda devam edelim. CVH riski olanlara balamayalm. Bu almann sonucunda 6 - 8 yl HRT kullanmnda CVH riskinde art yok. Ancak olumlu etkide yok. Bu almada salkl bayanlardan kontrol grubunun oluu nemli. HRT ile kala krklarnda belirgin azalma var. HRT ile kolorektal Ca da azalma var. Koroner arter hastalnda art var. Meme Ca da art var. nme de art var. Pulmoner embolide belirgin art var. Derin ven trombozunda belirgin art var HRT alanlar da meme Ca da art. HRT almayan bir yl ge menapoza girenlerde ayn oran da meme Ca art var. HRT kesildikten 5 yl sonra meme Ca zerindeki olumsuz etki ortadan kalkar. WHI almas ile HRT nin CVH riskinden korur ksm ve sylemi ortadan kalkm oldu. HRT ierisindeki estrojen + progestin nedeniyle bu kez de progestinler suland. Endometriumun aksine meme dokusunda progestinler proliferasyon ve dansite art yapyor. Meme Ca sklnda art var. MPA-kolesterol ilikisi olumsuz. TG ilikisi olumludur. Pro inflamasyon ve koaglasyon faktrleri zerindeki etkileri ktdr.

2- HERS 2 almas :

3- WHI almas: (TUS N-2001, E-2002)

Obesite ile CVH ilikisi ve HRT

Karnda obesite ile yksek LDH CVH risk art inme risk art gsterilmitir. En nemli faktr BMI. BMI dk yani zayf hastalarda serbest E2 ve E1 daha az buna bal vazomotor semptomlar daha iddetlidir.

KONTRASEPSYON ve HRT BLM 50

519

HRT ile meme Ca art dk BMI yani zayf hastalarda daha fazladr. Zayf bayanlar HRT kullanacaksa CVH risk faktrleri daha dikkatli aratrlmaldr.

Sigara ve stres ile HRT Geree giden kap :

Sigara ien bayanlarda erkeklerden daha fazla AC kanseri riski vardr. Daha fazla MI ve daha fazla inslin rezistans art vardr. Estrojen reseptr polimorfizmi dir. 6q kromozomun da Alfa estrojen reseptr geninin diziliminde varyasyonlar ile HRT alanlarda IVS - 1 = 40 / C / C ve C / T veya T / T olanlarda estrojen etkisi HDL de iki misli arta neden olmaktadr.Yani olumlu etki olur. G-202106 da A protrombin mutasyonu varsa HRT ile MI art olur. Hcre ierisindeki hormon nemlidir.ntraselller hormonlarn fonksiyonlar ve aktiviteleri nemlidir. Salnan hormon tekrar ayn hcreye etki ediyorsa otokrin etki. Salnan hormon komu hcrelere etki ediyorsa parakrin etki Hormon salnmadan yapld hcredeki etkisi intrakriminoloji Hormonlarn uzak organ etkilerine endokrin etki denir. Post menapozal bayanlarda E1 ve E2 ayn ya grubu erkeklerden daha az. Bayanlar da DHEA ve DHEASO4 ise daha fazla. Post-menapozal overler aktif bir androjen kaynadr. Ooferektomi yaplan olgularda testosteron dzeyleri %50 azalr. Dardan estrojen verince estrojenin gonadotropinler zerine olan negatif feed-back etki ile FSH ve LH azalr. Ayrca estrojen SHBG dzeylerini artrarak sonuta post menapozal androjenler azalr. Meme dokusunda E res uyarc. Meme de progesteron res basklatc BRCA-1 mutasyonu androjenlerin meme zerindeki basklatc etkisini nler. Kleinfelter sendromlu erkeklerde meme Ca riski artyor.

ntrakriminoloji :

DHEASO4

Meme ve prostat Ca da koruyucudur. mmnomodlatr dr. Libido art yapar. Antionkojenik prostat ve meme Ca da. Venlafaksin serotonin ve NA geri alm inhibitr Beladon alkaloidi(bellegran) vazomotor semptomlar azaltr.

strojen kala krn azaltr. HRT risk deerlendirmesi ve iyi hasta seimi yaplarak verilmelidir. HRT ksa sre verelim.(50-55) 70 ya zerinde yksek oranda kala kr grlr ve En az 5 yl HRT almal HRT kesilince etki geri dner. Statinler ve dk doz estrojen tedavisi Alzheimer hastalna kar koruyucudur.

SPECIAL KUTU

Postmenapozal replasmanda dier yntemler

Tibolon (Livial) - 19-nortesteron derivesidir. Zayf strojenik, zayf progestejenik ve zayf androjeniktir. - Vajinal sitolojide proliferatif deiiklik salar bundan dolay vajinal kuruluk ve disparoni anlaml olarak azalr - HDL dzeylerinde azalma (1 yl sonra bu etki kaybolur), total kolesterol ve LDL dzeylerinde belirgin deiiklik yapmaz Bellergal - Nrovejetatif semptomlara yneliktir. strojen R T kullanamayan kadnlara verilir

520

BLM 50 KONTRASEPSYON ve HRT

Klonidin -Alfa-2 adrenerjik reseptr antagonistidir. -Scaklk basmas ikayetini %50 orannda geriletir. - strojen R T kullanamayan kadnlara verilir. Bifosfonatlar: Kemikte antirezorptif etkili ajanlardr. Progesteronlar: Anovulatuar sikluslara bal DUKlarda kullanlrlar (MPA, Noretindron) KOK: Perimenapozal dnemde kullanlabilir. FSH > 30mIU/ml olduunda siklik +P tedavisine geilir.