GU IOKI GU DIOS NA BHAAN TU AGA GUCH XOIKAM

El Nuevo Testamento Tepehun del sureste

La Liga Bblica
Las Sagradas Escrituras para Todos

La Liga Bblica 5C primera edicin 2007 [stp] La Liga Bblica versin electrnica 2009 La Liga Bblica 2007 Publicado por

El Nuevo Testamento en el tepehun del sureste

Se permite copiar, distribuir y comunicar pblicamente esta obra bajo las siguientes condiciones: Reconocimiento. Reconozca a la Liga Bblica los derechos que tiene en la impresin o distribucin de esta obra, deslindndola de responsabilidad alguna por cualquier uso que se le de a la presente publicacin. No comercial. No puede utilizar esta obra para fines lucrativos. Sin obras modificadas. No se puede alterar, transformar o generar una obra a partir de sta.

PRLOGO
El Nuevo Testamento forma parte de las Sagradas Escritas, mejor conocidas como la Biblia. Consta de veintisiete libros distintos, cada uno de los cuales es proveedor de ricas bendiciones al que lo lee. Fue escrito originalmente en el idioma griego, pero a travs de casi dos mil aos se ha traducido en ms de mil quinientos idiomas. En la actualidad, millones de personas de miles de pueblos pueden leerlo en su propio idioma. El vocabulario y la gramtica del idioma tepehun son muy distintos a los del griego, y tambin a los del espaol; sin embargo, el tepehun posee abundantes formas gramaticales y retricas que pueden expresar a fondo el significado del griego original.

ndice
MATEO ...................................................................................1 MAARKOS.............................................................................82 LUUKAS ..............................................................................133 JUAN ..................................................................................215 GU NOONBI GUCH XOIKAM .........................................279 ROOMA KAM......................................................................356 1 KORIINTO KAM ...............................................................391 2 KORIINTO KAM ...............................................................424 GALAASIA KAM..................................................................444 EEPESO KAM ......................................................................457 PILIIPOS KAM.....................................................................469 KOLOOSAS KAM.................................................................477 1 TESALOONIKA KAM........................................................485 2 TESALOONIKA KAM........................................................492 1 TIMOTEO.........................................................................496 2 TIMOTEO.........................................................................506 TIITO ..................................................................................513 PILIMOON ..........................................................................518 ISRAEL KAM .......................................................................520 SANTIAGO ..........................................................................550 1 PEEGRO ...........................................................................562 2 PEEGRO ...........................................................................576 1 JUAN ...............................................................................583 2 JUAN ...............................................................................594 3 JUAN ...............................................................................596 JUUDAS ..............................................................................598 NAT JAX T T GU JUAN ...................................................602

GUX BHAIM KAICHDHAM IOOK NA BHAAN TU AGA GUCH XOIKAM NAT TU UANAK GU

MATEO

Gu bopxi guch Xoikam

(Lk. 3:2338)

Gu Dabii gio gu Abraam jir di px am gu bopxi guch Xoikam. Japni jak moo tu tuii: 2Gu Abraam maan tu mar kat na Isaak tgich. Mi dhr ba moo gu Isaak maan jup tu mar kat na Jakob jup tgich. Mi dhr ba moo gu Jakob jkchip tu maamar kat, maadt jir di gui na Judaa tgich. 3Mi dhr ba gu Judaa gook jup tu maamar kat, maan Paaris tgich, gu jumai ba Saara, gu ja naan ba Tamaar jup tgich. Ba gu Paaris maan jup tu mar kat, Isroom jup tgich. Mi dhr ba gu Isroom maan jup tu mar kat, Araam jup tgich. 4Mi dhr ba gu Araam maan jup tu mar kat, Aminadaa jup tgich. Mi dhr ba gu Aminadaa maan jup tu mar kat, Nasoon jup tgich. Mi dhr ba gu Nasoon maan jup tu mar kat, Salomoon jup tgich. 5Ba gu Salomoon mi dhr maan jup tu mar kat na Boos jup tgich, gu dn ba Raab jup tgich. Ba gu Boos mi dhr maan jup tu mar kat, Obed jup tgich, gu dn ba Rut jup tgich. Mi dhr ba gu Obed maan jup tu mar kat, Isayii jup tgich. 6Mi dhr ba gu Isayii maan jup tu mar kat na pui tgich Dabii. Mi dhr ba gu Dabii maan jup 1

tu mar kat na Salomoon jup tgich, gui nar dn gui na bp dr jir bngan kat gu Uriiyas. 7Ba gu Salomoon mi dhr maan jup tu mar kat, Roboam jup tgich. Mi dhr ba gu Roboam maan jup tu mar kat, Abiiyas jup tgich. Mi dhr ba gu Abiiyas maan jup tu mar kat, Asaa jup tgich. 8Mi dhr ba gu Asaa maan jup tu mar kat, Josapaat jup tgich. Mi dhr ba gu Josapaat maan jup tu mar kat, Joraam jup tgich. Mi dhr ba gu Joraam maan jup tu mar kat, Usiiyas jup tgich. 9Mi dhr ba gu Usiiyas maan jup tu mar kat, Jotaam jup tgich. Mi dhr ba gu Jotaam maan jup tu mar kat, Akaas jup tgich. Mi dhr ba gu Akaas maan jup tu mar kat, Esekiiyas jup tgich. 10Mi dhr ba gu Esekiiyas maan jup tu mar kat na Manasees jup tgich. Mi dhr ba gu Manasees maan jup tu mar kat, Amoon jup tgich. Mi dhr ba gu Amoon maan jup tu mar kat, Josiiyas jup tgich. 11Mi dhr ba gu Josiiyas jkchip tu maamar kat jano na mt pai dhuuk ja uuuk gu Israel kam jatkam mu jak Babiloonia. Ba maadt Jekoniiyas tgich gui j nam jir maamran kat. 12Ba mkkat gatuuk nam pai dhuuk mu jak xi oikat Babiloonia, maan jup tu mar kat gu Jekoniiyas na Salatial jup

MATEO1 tgich. Mi dhr ba gu Salatial maan jup tu mar kat, Robabeel jup tgich. 13Mi dhr ba gu Robabeel maan jup tu mar kat, Abiot jup tgich. Mi dhr ba gu Abiot maan jup tu mar kat, Eliakiim jup tgich. Mi dhr ba gu Eliakiim maan jup tu mar kat, Asoor jup tgich. 14Mi dhr ba gu Asoor maan jup tu mar kat, Sadook jup tgich. Mi dhr ba gu Sadook maan jup tu mar kat, Akiim jup tgich. Mi dhr ba gu Akiim maan jup tu mar kat, Eliob jup tgich. 15Mi dhr ba gu Eliob maan jup tu mar kat, Eliasaar jup tgich. Mi dhr ba gu Eliasaar maan jup tu mar kat, Mataan jup tgich. Mi dhr ba gu Mataan maan jup tu mar kat, Jakob jup tgich. 16Mi dhr ba gu Jakob maan jup tu mar kat na Josee jup tgich, gui nar bngan kat gu Mariiya gui nar dn guch Xoikam gui na Jesuus t, gui na saak Dios pui bha jootsa jix dhaam dr. 17Ba jano dr nat pai dhuuk maaxir gu Abraam, mambhx daman maakob ai mt gu jatkam nat bap ba maaxir gu Dabii. Gio ba mi dhr gatuuk jakbui aixkam jup ai mt na mt maaxir jano dr nat pai dhuuk gu Dabii maaxir mi juugt na mt pai dhuuk ja uuuk gu Israel kam jatkam mu jak Babiloonia. Gio ba mi dhr jano nam pai dhuuk mu jak xi oikat Babiloonia gu Israel kam jatkam, jakbuip ai mt mambhx daman maakob na mt maaxir gu jatkam mi juugt nat pai dhuuk maaxir guch Xoikam gui na saak Dios pui bha jootsa jix dhaam dr. Nat jax jak maaxir guch Xoikam jak jum duu guch Xoikam jano nat pai dhuuk maaxir. Gu dn Mariiya tu taanda am na sap bman tu kiicha maan gu chio na pui t Josee, gu ji na gu bp dr nat chakui bman tu kiicha, dlh px bar alhich
18Japni

2 kkam ka gu Mariiya, sia kum ti chakuir jum bpnagm, na gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nat pui jak bhaan jum tajaa na ba dlh px ba tgia maan gu alhii. 19Gu ba na gu gu Josee jup jir jix bhaikam ka, gui na bman jix chu kiicham ka gu Mariiya, pui bam aagt nam jix xlhim xim jdlhkadai gt cham tu bhaan ji chu agat, na gux joign gu Mariiya, ba cham aa na ba ji iattulhdha ja bui gu ggrkam jum aandam, nam ba cham tu chiia nam muaa. 20Ba pui bam aagk na moo mai ba bua gt gu Mariiya, gu ji nat gu ba t maan gu nobii guch Gkora ttki bhaan na sap jup ttda: Aapi Josee nap jir boxii gu Dabii, chap jax jum aagt bman xi chu kiichai gu Mariiya, na gu gu alhii gui na tgia, dhi gux Dhuudu kam jix Ua Iimda px nat pui jak tu duu nat bhaan jum tajaa. 21Ba gui j gu alhii na tgia gu Mariiya, Jesuus jap ttg, na gu dhi ya jap uachuda gu ja uatulhdhara gu Israel kam jatkam. Pui ku bar am na pui jak tnka. 22Ba dhi pui jak tum duu jano nat tum kuugalh gu pui nat jax jak tk bjk guch Gkora nat bhaan jim uargidhak maadt gui nam bjk bhaankam tu agimk, nat pui jak tu uanak na japnim kaich: 23 Dlh px ba tgia gu alhii maan gu ubii tyaa. Emanoil jam ba ttg. Ba dhi jap kaikam jup jum kaich: Jich am t ni gu Dios. 24Ba nat pai dhuuk ba iia gu Josee, cham jax ji chk bhaip ji bhi gu Mariiya na jax ba ttda gu nobii gu Dios. 25Ku gu chakui maap jix bhai tu oicha mt ji jap na moo na jax nom jir jum bpnagm. Dai gatuuk nat pai dhuuk ba t gu alhii gu Mariiya na mt ba maap ba tu oicha. Ba gu Josee, Jesuus tt gu alhii nat jax chia na ttg gu nobii gu Dios.

(Lk. 2:17)

3 Nam ba tmpu guch Xoikam gui nam jix maatt ja nidha gu chiichia Ba gu Jesuus bhamm maaxir na pai pui t t Beleen gui na bhaan bipio gu Judea dbr, ba jano maaxir na pai dhuuk jir gkam ka gu Eroodis na jx jir Judea. Ba jano jkchi bhammp ba ji bubua mt Jerusaleen gui nam mu jak oika xialhbui, gui nam jix maatt ja nidha gu chiichia, na mt mui ba tgim guch Xoikam nat ba maaxir. 2Ba bhai ba t tkka am na sap pa jak jax chuii, jup kaich am: Pa jak jax chuii guch Xoikam gui nat ba maaxir, gui na saak jir ja gkam tuk ka gu ya kam dhi Israel? Maan t chich gu g chi na puir jum duukam nat ya pai ba maaxir guch Xoikam. Pui ku chich ba aach moo bhai xi jii na chich bhai bha tu daaim buior. 3Ba gampai ji dhuu gu Eroodis nat pui j ja kai, panaas kut giilhim jix buam jum lh, gio gu jai nam jk bhai oidha Jerusaleen ba pui p. 4Ba ba ja bai gu Eroodis gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, gio ba gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, ba bhai ba ja tkka na pai ba pui maaxilhia guch Xoikam gui na saak Dios bha jootsa jix dhaam dr. 5Ba guip ttda am: Dho mi dho saak na pair Beleen gui na bhaan bipio ya dhi Judea dbr, na gu puim kaich gu ioki gu Dios mi nat pai tu uanak maadt gui nam bjk bhaankamun tu agimk, na japnim kaich: 6 Ba aapim na pim jk mi oidha na pai pui t t Beleen, gui na bhaan bipio gu Judea dbr, cham tu gampai bipio pim, sia ku gu jai kap ti ggr jir kikcham ya dhi Judea,

MATEO2 na gu mi aapim jam bui maan maaxilhia gui nar gkam ka ja bui gu jatkam tuk Israel kam. 7Ba ba ja bai p gu Eroodis gui nam jix maatt nidha gu chiichia, ba mu jap dlhkob jix xlhim ba ja tkka nam pai ba duuk mu pai pu ni gu g chi na bhaan jix maat nat ba maaxir guch Xoikam. 8Ba daipu nat xi ja tkkak mui xi ja joot mu jak Beleen, jup ja ttda: Ea na pim mu jimia mu Beleen. Mi jap japim nai tu gaangmi tgia gu alhii gui na puir jich Xoikam. Ba no pimt mi pai t, ya pim xi aadhidhat na pim pai dhuuk gio jak jup ba suulhgia na pai slh jup tuika, na ba aa muip jimia na tu daamra buior. 9Ba gui daipu nat jax pui xi ja tn gu Eroodis, pu jii mt. Ba gamai gu bx boi nam mu jiim, bp gamai ba jim gu g chi bha jap jix dhaam, gui na mt bp dr mumm jak t ja kiaam na bha jap daa jix dhaam, ba mui pu jim bha jap jix dhaam gammj nam jax jiim gu bx boi. Ba na mt pai dhuuk ba ai mumm Beleen, bhai px jap ji dhaibu gu g chi slh mi na paip tuii gu alhii gui nar jich Xoikam. 10Ba joidham jix bhaim lh jamt gui nam jix maatt ja nidha gu chiichia na mt ba t gu g chi nat bhai px jap ji dhaibu, nam gux maat na mi bap tuii guch Xoikam. 11Ba na mt mui ji baap mj bak chr, mi px ji ch mt gu alhii na mi jap daa, gio gu dn. Ba nam jax jiim, ja olhia kn gukk bhai ji chu daan mt buior gu alhii gui nar jich Xoikam, gio na mt xi chu kukpiokak mi jap xi chu dalhxi gui na mi tu jim gui nax dharam tu namk, pui na jax gu dioor, gio gui na joidham uub, gio ba gui na kn tum kubhionda. 12Gatuuk ba dai na mt mi jap ba tbia. Ba ba t ttk mt na sap cham bhaai nam mu jak

MATEO2 ka jiimda buior gu Eroodis, na gux bhaam buior gu alhii gui nar jich Xoikam. Ba maakam jak bhi mt na mt pai dhuuk ba jii mu jak ja kiaam. Gu Josee na mai ba daiia mu jak Ejipto na bhika guch Xoikam nam ba cham muaa 13Ba gatuuk na mt pai dhuuk ba jii gui nam jix maatt ja nidha gu chiichia, ba t gu Josee maan gu nobii gu Dios ttki bhaan, bap ttda: Xi bamii Josee, jix k bim duu kup mai daiia mu jak Ejipto, xi bhji ap dhi alhii, gio gu dn jap bx jup xi baidhai. Mummp ba moo px daaka, aa dlh bam aagidha na pai dhuuk jix bhaain ka nap gio bhaip ba jimia, na gu ya gu Eroodis bha jimda jia na bha gaamra dhi alhii na ba ya muaa. 14Ba nat pai dhuuk ba iia gu Josee, pu tukaa cham mi bhi nat mai ba m mu jak Ejipto, xi bhk gu alhii gio gu dn bx jup xi baidhak. 15Mu jak ba pu daaka na jx duakat gu Eroodis. Ba dhi pui jak jum kuugalh gu pui nat jax jak tk gu Gkam jich Gkora bhaan jim uargidhak maadt gui nam bjk bhaankam tu agimk, nat pui jak tu uanak na japnim kaich: Mumm dr Ejipto ich bha jak bai gu mar. Gu Eroodis na ba ja chiia gu sandaaruix chugi nam ja kooda gu aaalh, katti sap maadt jir di ka gt guch Xoikam 16Ba nat pai dhuuk pui ba t kai gu Eroodis na mt maakam jak px ba bhi gui nam jix maatt ja nidha gu chiichia, giilhim bhai ji bhaam, na gu ti ka ja nrat nam saak gio bhai bhya gt nam bhai xi aadhidha gt na paip tuii guch Xoikam. Ba mu ja joot gu sandaaruix chugi mu Beleen nam sap ja kooda bx gu aaalh nam

4 jk mi jaich ka, sia gui nam mu jap oika judharan. Ba dai gui nam jk jix iom jir alhich tu chia nam ja kooda, gio gui nam jk gook oidha ba bia, na jx lhii na bar g guch Xoikam jano dr nam pai dhuuk tu aagi na mt t gu g chi gui nam jix maatt ja nidha gu chiichia. 17Ba dhi pui jak jum kuugalh gu pui nat jax jak tu uanak gu Jeremiiyas gui na bjk bhaankamun tu agimk na japnim kaich: 18 Mu na pai pui t t Ramaa px giilhim tm ti nat bhai ji chum susuan, panaas kum giilhim jix buam jum aagt ggr kn suan, gu bak gu Rakeel na suak na mt ba ja koi gu maamran. Ba cham jx t jjkgr na gu giilhim jix buam jum aa, nam gu ba koiix gu maamran na xi ja ni. 19Ba gatuuk nat pai dhuuk ba muu gu Eroodis gio buior jup bam maax gu Josee gu nobii gu Dios na mu jak ka daa Egipto, bap ttda: 20Xi bamii Josee. Xib ba bax bhaai nap giop ba jimia bhamm jak Israel, xi bhji ap dhi alhii gio dhi dn jap bx jup xi baidhai, na mt gu ba koi gui nam jaroi kax bhaamkidhat dhi alhii. 21Ba gu Josee nat jax jup bam pu jii p bhamm jak Israel, xi bhk gu alhii, gio gu dn bx jup xi baidhak. 22Gu ji na gu nat chakui bhamm ai, pui ba t kai na gu Arkelao bhaip bar gkam na jx jir Judea, gui nar maraan gu Eroodis kat. Ba pui cham mui ka ai gu Josee, na gux bhi. Ba gio buior jup bam maax gu nobii gu Dios ttki bhaan, ba pui ttda na mu jak bhya Galilea. Ba gu Josee pu slh bhi p mu jak na pai tu aagi. 23Ba nat jax mumm ai, mi dhr mu jak jup bhi na pui t t Nasareet. Ba dhi pui

5 jak jum kuugalh gu pui na mt jax jak tu uanak gui nam bjk bhaankam tu agimk gu Dios, na saak guch Xoikam pui jak jix mat ka am gu jatkam: Jesuus Nasareet kam. Gu Juan jatkam bopkondam na ba tu ja agidha gu jatkam maan kap na pair gampx jix chu gak kr
(Mr. 1:18; Lk. 3:19, 1517; Jn.1 :1928)

MATEO2,3 pui jak tu jimda na jax bp dr nam bx aixim jum uatulhidha, ba gu Juan dai na xi ja bopkonda suudai kn mi na pair Jordaan Ak. 7Ba jano mui mip ba ai mt gui nam pariseos jum ttnda gio ba gui nam saduseos jup jum ttnda nam puip xim bopkonamtu. Bap ja ttda gu Juan: Jaroo jam aagi na cham xiim jam tulhiichuda gu Dios ku pim ba gam ba jiim na pim jix aa na jam bopkona na ba cham jam tulhiichuda? Giilhim gu na pim jix bhaamna jap na gu kooko. 8Gu dhi jam am jum aa ji na pim ya dr jap jak jix kp jum duukam bap tu buada na ba bhaan jix maat ka na pim slhkam mi pui ba jiim na jax jix aa gu Dios. 9Chapim jax jum aanda: Aach matgm jich am t ni ji gu Dios, nach gur bopxi gu Abraam. Jax dhui na gu gu Dios sia gui joodai jix bhaai na pui ja duia nam jir bopxi ka gu Abraam, aapim ba jap xi jam dui no pimt cham mi pui jii na jax jix aa. 10Ba amuub ba kaat gu baidhas gui na kn jum kia gu takaan gu x, na gu gu jax chum x no cham k tu ibhaichar, jix bhaai nam ki mu baas buaji bhai xi midha. 11Ba aa na xib ya tu bopkon, jir suudai kn px, jappx na bhaan jix maat ka nam jk mi pui jimiim na jax jix aa gu Dios. Ba gui na gatuuk bha jim, gui dho gi gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda ji na kn jam bopkona, gio ba na bx midha gu jam uatulhdhara jap tum na gu tai kn. Ba guix iom bxchux aichun na pu tu duia, cham tu pui na jax aa. Pu cham jx jir jupaabkamun i dho moo nam iam tu suuskan mui ba uidhika gt. 12Ba na pai dhuuk bha jimda, pu uaka gui na kn jlhbidha gu tiriik, ba xi kmpigai dai ba ulha gui na jk jix k, gu tanaara ba mu jak xi uaa na pai cham jxkat tuutk gu tai.

Ba jano mu jap gampx jix chu gak kr gui na bhaan bipio gu Judea dbr, px ba kaika gu Juan jatkam bopkondam na oirt tu ja agidha gu jatkam, 2jup ja ttdada: Ya mam ai na pai dhuuk maaxik jum maaxdha gu Dios aapim jam bui. Mi pim sap pui ba jimia na jax jix aa. 3Ba gu Juan jatkam bopkondam jir di na aagt jup kaich gu Isaiiyas gui na bjk bhaankamun tu agimk gu Dios nat pui jak tu uanak na japnim kaich: Maan gu maankam mu jap gampx jix chu gak kr px oirt ba tu ja agidha gu jatkam, jup ja ttdada: Gor jix k bim duu, jap pk bhai bar jimdam gu Gkam. Mi pim sap pui ba jimia na jax jix aa. 4Ba gu Juan gu tidhar gan, kameeyo bapoo jir jup duixim ka, gio gu bhiisparun jir jo ka p. Gio ba gu koidhar gan, gu sossoi p na ja dangt ja kuada gio ba gu mbat gui na mu jap gampx jix jaich ka. 5Ba mui jatkam mi aajidha am mi na pai oirda gu Juan nam jix kaim ka na jax tu agada, pui na jax gu Jerusaleen kam, gio ba gui nam mu jap jup oika bx kap gui na dhi px bhaan jup bipio gu Judea dbr, gio ba gui nam jk mi jap amuub jup oidha na pair Jordaan Ak. 6Ba pui ba ttdada am gu Juan nam sap cham ka aa nam

MATEO3,4 Gu Jesuus na bam bakuana jano j na mumm gampx jix chu gak kr oirt ja bopkon gu Juan gu jatkam, mi dhr mui ma jii Galilea gu Jesuus nat ba chiaim p na puip bakuana. 14Ba nat pai dhuuk mumm ba ai, jakbui kat bhai bax aa gu Juan na bakuana gu Jesuus, jup ttda: Gu aa pui lhii ji nap aap jakbui kat ji bakuana, gu aap jakbui kat bhai ba chiaim na jum bakuana. 15Bap ttda gu Jesuus: Dho gur am kat dho jia, gu px ji na guch am jum aa nach pui jak tu kuugalhdha na jax tu uaix gu ioki gu Dios. Ba pui cham jax ka ti gu Juan, dai nat ba bakua gu Jesuus. 16Ba nat jax mi dhr gamai ji buus gu Jesuus suudai chr, panaas kut joidham bhai jim kukpio gux dhaam, ba ba t gu Jesuus nat maaxik bhamm dr bhai ji chm gux Dhuudu kam jix Ua Iimda jap tum na gu gioda. 17Mi dhr ba bhai ji chum io bhamm dr jix dhaam, jup tum kaich: Dhiir di gu mar na jix iom jix dha, na ich gu pu bjk dr bhaan t t. Gu jaook na tix maichim ka gu Jesuus
(Mr. 1:1213; Lk. 4:113)
13Ba

6
4Bap ttda gu Jesuus: Jax dhui nap jum kaich gu ioki gu Dios mi na pai tu uaix na cham tu dai tu koi kn dua gu maankam, gu japji sia ji no mi pui jim na jk jax jum kaich gu ioki gu Dios. 5Ba gatuuk ma baidhak gu jaook gu Jesuus bhamm Jerusaleen na ti lhdhat na ma maichia gt. Ba bhjmm daam dr kuugaran gu g chiop xi chsaadhak bhai na paix iom jix chu xidhuu ka, 6jup ttda ba bhai xi ksak kookban: Eap ya dr mui xi chuudai no pich moo baabui cham muu, na bax maat ka nop baabui moo slhkam Dios jir Maraan. Na gup jum kaich mi uuan tam na tu uaix na japni mui jim kksa: Gu Dios bham joochxidha gu noonbi nam bam nuukdaidha, gio nam jum noonob am tu daagi tkob jum uaka nap ba cham jodai cham jutbui lhia. 7Bap ttda p gio gu Jesuus: Jax dhui na moo japnip jum kaich p mi na pai tu uaix gu ioki gu Dios na japni mui jim kksa: Cham jir am nap mamaichkda gu Gkam jich Gkora, na gux iom jix xidhuu. 8Ba gatuuk maakam jak tip baidhak gu jaook gu Jesuus maan kap na pai tkob jir oidha tam, ba bhamm kookban xi ksak mu jap nai xi chu joojoichuda bx kap na jx jir oigan na ba t tgia na jk tu nai jap jix chu jaich. 9Mi dhr ba moop ttda: Dhi bx nap jk tu mu jap ni nax chu jaich, dhi bx jir aa gan. Ba aa bx tum makia no pich mii jap jum olhia kn xi kkbok bhai xi dhaan. 10Gu ji na gup ttda px gu Jesuus: Mu bi jim jaook. Chap tu kn ka juanda. Na gup jum kaich p mi na pai tu uaix gu ioki gu Dios na

(Mr. 1:911; Lk. 3:2122)

Ba gux Dhuudu kam jix Ua Iimda pui jak xi jurtuda gu Jesuus na mu jimia mumm gampx jix chu gak kr na sap ba mi maichia gt gu jaook. 2Ba mam saabu gook oom tanoolh gio gook oom tukaa nat pu cham tu juu, ba gatuuk jix iom ti bax bhio. 3Ba mi ba ai gu jaook na ti bax maichim, jup ttda: Eap pui xi ja tn dhi joodai na paan jup jum duia nop baabui slhkam Dios jir Maraan.

7 japni mui jim kksa: Xi chu daant ap buior gu Dios gui nar gkam. Ba dai gui buior jap px tu daanda, cham tu jumai buior p. 11Ba pui ma jii gu jaook, nat gu cham jxkat maiich gu Jesuus. Ba mi ba ai mt gu noonbi gu Dios nam ba palhbuidha gu Jesuus gu tu na amiram jum aanda. Gu Jesuus na tu ja agidha gu jatkam nat pai dhuuk pui ba t kai gu Jesuus na mt ba kuu gu Juan jatkam bopkondam, pu jii mu jak Nasareet gui na bhaan bipio gu Galilea dbr. 13Ba mi dhr mu jak jup bhi na pai pui t t Kapernaum gui na mumm bipio na pai ggr susdaka gu suudai, mi na pai jax bhaan bipio gu ja drba gu bopxi gu Sabuloon gio ba gu Neptalii. 14Ba dhi pui jak jum kuugalh gu pui nat jax jak tu uanak gu Isaiiyas gui na bjk bhaankam tu agimk gu Dios na japnim kaich: 15 Ba mumm na pai jax t drba gu Sabuloon, gio ba mi na pai jax jup t drba gu Neptalii, mumm na pai baasn dr jak bipio mi na pair Jordaan Ak, mumm nam pai oidha gui nam cham jir Israel kam jatkam. 16 Gu jatkam gui na jap ji buusan nam jix chu tukgam tr ka oipot na paix chu muuki, ampx ja am ton gui na jap ji buusan nax chu maax. 17Ba jano dr mi j dr bhai ji chbgai gu Jesuus nat bhai ji chu ja agi gu jatkam, jup ja ttdada: Ya mam ai jaadu na pai dhuuk saak maaxik jum maaxdha gu Dios aapim jam bui. Ba dai na jam am jum aa na pim mi pui ba jimia na jax jix aa.
12Ba

MATEO4 Gu Jesuus na ba ja baidhika maakob gu boptop bhiadam nam sap kaichgda na mu jap ka jim gu Jesuus bx judharan gu g suudai gui na Galilea bhaan bipio, ba mi ba ja t gook gu jatkam daim sspidhim nam mu jap buppaim suudai chr maan gu g asaak nam mi tu bhibhia gu boptop. Ba maadt dhi j Simoon t, gui nam Peegro kn jup jix mat ka, gu jumai ba Anrees jup t. 19Ba ba ja baidhim gu Jesuus nam sap kaichgda, jup ja ttda: Aa pui lhii ji jaadu na pim xib dr jap jak ba kaichgda na pim ba bar jatkam bhiadam ka, na pim tu ja agidha gux bhaim kaichdham iook. Ba gui nam jk t jdha, pui ji buusnia na pim ba ja bhia jap na gu boptop. 20Ba gui cham jax ji chk jup ma oi mt. Mi pui pup tu tuii gu ggr ja asak gui nam kn ka tu bhiadat gu boptop. 21Ba gammj gu bx judharan gu g suudai nam gamai jiim, jai mip ba ja t gu Jesuus gook gu jatkam nam puip jir jum sspidhim. Ba maadt jir di gu Jakoobo, gu jumai bar Juan, gui nam jir maamran gu Sebedeo. Ba bhai g kanuub tam ji dharaat jix bhai ka ja bua am gu ggr ja asak gui nam kn tu bhiada gu boptop. Ba gu Jesuus puip ba ja ttda nat jax ja tdak ja baidhak gu jai. 22Ba gui pui cham jax ji chk jup ma oi mt. Mi pui pup tuii p gu g ja kanuub gui nam bhaan ka tu bhiadat gu boptop, dai ba gu ja taat mi pup oir. Gu Jesuus na mui kap ba tu ja agidha gu jatkam mi dhr bx kap nai ji chu aga gu Jesuus na jx bhaan bipio gu
23Ba 18Ba

(Mr. 1:1620; Lk. 5:111)

(Mr. 1:1415; Lk. 4:1415)

(Lk. 6:1719)

MATEO4,5 Galilea dbr mu jap nam pai jax tu daanda gu dai Israel kam jatkam, na ja aadhidha gux bhaim kaichdham iook nam jax jak duuji buior aaya gu Dios, gio ba na xi ja duduadhidhat gui nam jk jix kakok ka na bx aixim tum ja ka gu kokdai. 24Ba px jax pui tu agada am gu jatkam bx na jx bhaan bipio gu Siiria dbr na gu Jesuus mu pai px oirt jix kp jum duukam jup tu bua. Ba jai dht na bx aixim tum ja ka gu kokdai, mui ma ja uuuk jamt mumm na pai oirda gu Jesuus na mt ba chiaim na ja duduadha, pui na jax gui nam jix anaanbi ka na ja am jup tuigda gu cham kk iiimda, gio ba jai gui nam ampx tu kaammukda, gio ba jai gui nam jix mamamkulhi ka. Ba bx ja dudua gu Jesuus. 25Ba mu jap na jax jimda gu Jesuus, mui jatkam px chbp kattunda am nam oichunda, pui na jax gu mi kam Galilea, gio ba jai gu Dekaapolis kam, gio ba gu Jerusaleen kam, gio ba gui nam mu jap jup oika na pai jax bhaan bipio gu Judea dbr, gio ba gui nam baasn dr jup oika mi na pair Jordaan Ak, na pai xialhbui jak bipio gui gu dbr. Gu Jesuus na oidha tam jimi ba tu ja agidha gui nam kaichu
(Lk. 6:2023)

8 nam gux maat na gu Dios gammj ja guguuxidha. 5Jap moo joidham jix bhai tu ja jim gui nam jk cham ggrkam jum taat, na gu gu Dios ja makia gui nat tu ja iimchuda. 6Jap moo joidham jix bhai tu ja jim gui nam jk jap ji buan nam jix bhio gu ja iiimda am bhaan, nam jix aa nam gammj mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios, na gu pui tu duia na pui ji buusnia nam jax lhiidha. 7Jap moo joidham jix bhai tu ja jim gui nam jk jix chu joign, na gu gu Dios puix joimdaip ja tgia. 8Jap moo joidham jix bhai tu ja jim gui nam jk cham uuatulhdhix gu ja jujur am bhaan, nam gux maat nar tup tum da gu Dios. 9Jap moo joidham jix bhai tu ja jim gui nam jk gammjr jix bhabhaikam ka, na gu gu Dios pui ja iim nam jir maamran. 10Jap moo joidham jix bhai tu ja jim gui nam giilhim jum tulhii nam jix ja bhaamki gu jatkam nam mi pui jiim na jax jix aa gu Dios, na gu gammj ja am ba t nidhidha. 11Jap moo joidham jix bhai tu jam jimia no pim cham jax jum aa nam pai dhuuk giilhim jam ttdada gu jatkam, piam nom buam px jam bua, piam nom bx aixim jam iattulhi nam xi jam bhaamkidhat na pim t jgi aa ji bui. 12Ba aapim cham jax jum aanda sia kum cham jam kgalhi gu jatkam, jix bhai pim px jum taat ka, na pim gu maichia gux dharam namkm bhammx dhaam. Na gu sia gui nam jk bjk ya jap bhaankam jup tu agimk gu Dios pui cham jup ja kgalh jamt gu jatkam, dai na mt bx aixim ja buimk ja koi nam cham ja kaim ka nam ti tu ja aagidha na jax jak jix aa gu Dios. Gu Jesuus na bhaan ji uargidhai tu aga gu on gio gux chu maax aapim jap ji buan ya dhi oigan na jax gu on. No gu on mi
13Ba

Ba na nai xi ja ni gu Jesuus gu jatkam nam jix iom namm xi ju nam mui mip tuii, ba maan kap oidha tam xi jimk bha jap ji dhaibo. Ba gu noonbi mui ji ai mt amuub, 2ba gu Jesuus bhai ji chu ja agi, jup ja ttda: 3Jap moo joidham jix bhai tu ja jim gui nam jk jix maat na ja am jum aa nam mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios, na gu gammj ja am t nidhidha. 4Jap moo joidham jix bhai tu ja jim gui nam jk jix buam jum aa,

(Mr. 9:50; Lk. 14:3435)

9 jotmoda cham ka onkak, jax japim dui lhii na giop ka onkalhia? Aa pu kaich na cham jxkat ka onkalhia, pu cham tu ka bhai ka dho ba, dai na mu jap xim nuaa drap. Mi dho gu pu kyasa am gu jatkam nam mi jap oipoda. 14Gio ba moo japnip ji buan japim ya dhi oigan na jax gux chu maax, na gu na pim jax bax maat jia pai jax chum oidha tam no daaxim jir g kiicham, na gu mk dr jap bhammx chu maax ka, ba cham jxkat jum xchu. 15Ni na cham jaroi jaich gu maankam na xi michdhai gu kadhiir mj jap pai xi chaabidha tu kn, gu japji na bhamm jap xi ksa ji tkob na bax chu maax ka mi nam paip tuika gui nam mi darka. 16Ba aapim pui jak jup ji buan, jam am jum aa na pim jir jix bhabhaikam ka ja bui gu jatkam nam ba ji jam tgi jai bhaip ji chu daia buior gu Gkora gui nax dhaam jup tuii. Gu Jesuus na ja aagidha gui nam kaichu nat bhai px tu kuugalhdham na jax tu daaxix gu ioki gu Dios 17Aa cham tu pu kaikam bha jii ji na ya ja soomchulhdha gu jatkam gu pui nat jax jak ja chiank gu Moisees nam mi pui jiimda gio gu pui na mt jax jak ja aadhak gui nam bhaankamun tu agimk gu Dios, gu aa ji bar di na ich bhai ba tu kuugalhdham na mt jax tu daasak. 18Tu slhkam kn ja ya pu jam ttda, no gux dhaam ka pup jaich gio dhi dbr, chakui dho jxdhat jum pataasa gu pui nat jax jak ja tdak gu Moisees nam mi pui jiimda gu jatkam, jano ji ba na pai dhuuk bx ba tum kuugalhdha. 19Ba no jaroi cham tu kam ni gu pui nat jax jak ja tdak gu Moisees nam mi pui jiimda gu jatkam, sia ku moo mi pai

MATEO5 maan kap ti cham pk jum aa, gio no cham ja aagi gu jatkam nam ba tu kam nidha, dho gu palhp jup jum duukam bhaan ji biya dho jix dhaam jak buior gu Dios. Ba gu jaroi no tu kam ni, gio no xi ja aagi gu jatkam nam tu kam nidha, dho gu gp jum duukam bhaan ji chu biya dho jix dhaam jak buior gu Dios. 20Ba aa pu jam ttda, no pim cham ja bhaibchichu gui nam sap jix maat ka gu ioki gu Dios gio gui nam pariseos jum ttnda, no pim gu cham mi pui jiim na jax jix aa gu Dios, dho gu pu cham jxkat aaya pim dhox dhaam na pai daa gu Dios. Gu Jesuus na ba ja aagi gui nam kaichu na cham jir am nam jix ja bhaamkidha gu jatkam gu na pim jax bax maat jia gu pui na mt jax jak tu ja daaxdhak gu jam bopxi kat nam japni ja ttda: Chap ja koonda gu jatkam, na gu gu jaroi na pui ja koonda gu jatkam, giilhim tulhiichuda gu Dios, na gu bam uatulhdha. 22Ba aa ya pu jam ttda na sia ji nar uatulhdhara gu jaroi nox bhaam px buior gu jax chum janni, piam no giilhim ttda na jax cham jir am. Pui px bax bhaai nam daagi mu bhika buior gu jax chum gkam nam ba mi maap jum jumpadai tu agidha. Piam nox bhaamut jax ttda gu janni na cham juraan bia, dho gu pu jimia dho mu jak na pai gammj mi pup jum tulhiidha. 23Ba no aapim maadt bax chu makgrxidham gu Dios, no pich gu ampk ba tcho nam buix bhaam gu jax chum jum jaduu, 24jum aa nap bp mu jimi xi chu agimrai na ba cham ka bhaam kam bui. Gatuuk jap ba mi ji ba tu makgrxidha gu Dios. 25Piam ku gu no jaroi ba xim iattulhdham buior gu jax chum
21Na

(Lk. 12:5759)

MATEO5 gkam, jum aa nap bp dr pu ba tu agidha na ba cham kam iattulhdha. Na gu not pu mumm bam aich buior gu gkam, dho gu dai dho na ba ja chiia gu sandaaruix chugi nam jum kuupa. 26Ba aa ya pum ttda nap cham jxkat buusnia mi pai nam jum kuupa no pich cham tu namki nam jk bham taanda. Gu Jesuus na pui ba tya na cham jir am nam jix bhai ja ttdada gu uuub gui nam t bpna 27Gio ba moo japni jak jup jum ti p na pim jax bax maat ji jaadu: Chap jix bhai ja ttdada gu uuub gui nam t bpna, na gur uatulhdhara buior gu Dios. 28Ba aa ya pu jam ttda na sia ji nar uatulhdhara gu jaroi no ti t bna nox joidhat ni gu jax chum jumai ubii, na gu pui ji buusnia na pu bman ba boya sia kut pui px jum aa. 29Ba nop gu gu jax chum jum bui kn jum uatulhi, jir am nap jupnai baas bua. Cham jax bua sia kup maap dr px ba tu bui, na gu cham jir am no mt bnkam mu jak xim bua nap pai gammj mi pup jum tulhiidha. 30Piam ku gu gu jax chum jum nob kn jum uatulhi ap, jir am p nap ki baas bua. Cham jax bua sia kup maap dr px tu nob, na gu cham jir am no mt bnkam mu jak xim bua nap pai gammj mi pup jum tulhiidha. Gu Jesuus na pui ba tya na cham jir am nam mai ja iabuda gu ja bpna gui nam kaichu ba moo japni jak jup jum ti p na tu aagix ka: Gu jaroi not mai ba bua gu bngan, jum aa na bp xi chu uanai makia na ba bhaan jix maatt ka nam cham kar jum bpnagm
31Gio

10 ka. 32Ba aa ya pu jam ttda na cham jir am na mai bua gu jaroi gu bngan not cham jumai bman t. Ba gu ubii not jumai ti xi oi gu chio, dho gu dai na bam uatulhdha buior gu Dios, gio gu chio ba pui p not ti jumai bhaip ji bhi gu ubii no jumai t bna. Gu Jesuus na pui ba tya na cham jir am gu jaroi buior tu dansada gu Dios jax ax tu duiim ka 33Gio ba moo japni jak jup ja tdak jamt gu jam bopxi kat: Moop mi pui xi dhuiidhat nap jax jak tu daasa buior gu Dios nap tu duia. 34Ba aa ya pu jam ttda na cham jir am na pim tu daxidha gu Dios na pim pu tu duia gu tu, na gu giilhim jix xijai, cham pk jaroi mi pui xi dhuia. Chapim jax kaichdha na gux dhaam bhaan jix maat ka na pim pui tu duia, na gu cham jir am, na gu dhir di na bhaan daa gu Gkora. 35Ni dhi oigan ku pim bha aanda na bhaan jix maat ka na pim pui tu duia, na gu dhi ya jap bhaan t kisap gu Gkora. Ni bhai Jerusaleen ku pim cham bhai tu aanda na bhaan jix maat ka, na gu bhair kiami gu Gkora. 36Ni sia gu aapim dlh jam mo ku pim cham bha aanda, na pim gu cham maat na pim jax dhui jix chuap duia gu jam kuup piam jix chuk, nim maan kuup dho moo kux bhaai na pim maakam tum jup duia. 37Ba no pim jax kaich na j, pur maan p na pim jax tya, cham tu na pim gatuuk maakam jup ba kaichdha. Piam no pim jax kaich na cham, pur maan p na pim jax tya. Na gu no pim bx aixim kaich, dhi gux buam jum duukam px pui jak jix aanda. Gu Jesuus na pui ba tya na cham jir am na jaroi puip dooda jax not dooda gu jumai ba moo japni jak jup jum ti p na pim jax bax maat ji jaadu:
38Gio

(Mt. 19:9; Mr. 10:1112; Lk. 16:18)

(Lk. 6:2930)

11 Gu jaroi not jum bui am jum g, jir am nap aap pui bhaip gbia buiran. Piam ku gu not jum chi am jum g, jir am p nap aap pui bhaip gbia chiiran. 39Ba aa ya pu jam ttda na cham jir am na pim pui bhaip gbia gu jaroi not jam g, gu japji na pim px am jix bhai ttdada ji. Pui na jax not jum kaam am jum g, jap dr jap mu jak jup xi dhaadha ku bham gbia. 40Piam kut gu jaroim iattulh buior gu jax chum gkam, no gu bham taan gum kutuun nap makia, aap bx mu jak jup xi bhidha gu daam dr kam jum kutuun. 41Piam not gu jaroi jam chia na pim bhidhika jx juugt gu tu, aapim jix iom gama jak pup xi aichulhdha. 42Piam ku gu jaroi tu jam taan, aapim cham jax ji chji xi makia, cham tu na pim dai mip ka ji iokbo. Piam ku gu no tum taibui, aapim cham jax ji chji xi chaibuidha. Gu Jesuus na pui ba ja tda gui nam kaichu nam jix bhai px ja ttdada gui nam jk jix ja bhaamkidha ba moo japni jak jup jum ti p na tu aagix ka na pim jax bax maat ji jaadu: Dai gui nam cham jam bhaamkidha pim jix bhai ja ttdada, gui ba nam xi jam bhaamki cham. 44Ku ba gu aa ya pu jam ttda ji na cham jir am gu dhi pui jak na pim tu jimda, gu japji na pim jakbui kat px am jix bhai ja ttdada ji gui nam jk xi jam bhaamkidha. Gio ba pui na jax gui nam jk xi jam koodak ka, aapim ja amkam px xi chu ja daaxida buior gu Dios. 45Ba dhi pui jak jir maamran ka pim gu Gkora gui nax dhaam jup tuii, na gu gui puir jix bhaikam jia, bx maan na jax ja lhii gu jatkam. T na bx ja bxi kn gu tanoolh gui
43Gio

MATEO5,6 nam jix uuatulhdhix gio gui nam cham uuatulhdhix, gio na bx ja dukxi p, cham tu jk px. 46Na gu no pim aapim dai guix bhai ja ttda nam jk cham jam bhaamkidha, dho gu pu cham jam am t nidhidha dho gu Gkora, na pim gu jap px ba ji buanda na jax gui nam jir tuumi tutaandam tugi gux iom gkam Rooma kam. 47Piam ku gu no pim dai gu jam jaadu px ja ioki, dho gu pu cham dho jam am t nidhidha dho gu Gkora, na pim gu jap px ba ji buanda na jax gui nam cham tu kam ni gu Dios. 48Ba dhi pui jak jam am jum aa na pim gammjr jix bhabhaikam ka, jap na jax gu Gkora gui nax dhaam jup tuii na gammjr jix bhaikam. Gu Jesuus na pui ba ja tda gui nam kaichu na cham jir am nam maaxik ja nichudat gu jatkam tu ja maakda gu tu na ja am jum aanda gui nam cham tu bia Chapim maaxik ja nichudat gu jatkam tu ja maakda gu tu gui nam jk cham tu bia. Na gu no pim pui jak tu jim, cham jxkat jam makia gu Gkora jix dhaam jak gux dharam namkm. 2Ba na pim pai dhuuk tu ja maakda gu tu gui nam cham tu bia, chapim jaroi aagidha na pimt tu ja onbai, na gu dhi gui nam sap pk ba tu kam ni gu Dios na pui jak ja koraar nam mu jap pui ba tu agidha na pai jax tum daanda gio ba mu jap rban gu g kiicham nam pai oipoda gu jatkam, sap nam ba pui ja biaka gu jatkam nam joidham jir jix bhabhaikam. Ba aa ya pu jam ttda na daipu dhi kn bar ja namki gu pui nam jk jax tu jim, cham tu ka maichia am jix dhaam jak gux dharam namkm buior gu Dios. 3Gu ba na pim pai dhuuk tu ja maakda gu tu gui nam cham tu

(Lk. 6:2728, 3236)

MATEO6 bia, chapim jaroi aagidha, ni gu jax chum mian jam bhai kaichdham tuk dho moo. 4Gu japji jix xchuixim ji na pim tu ja maakda, na ba gu gu Gkora maaxik jam makia gu tu na jam am jum aanda na pui ji jam tgi na pim jix xchuixim jix bhai tu bua. Gu Jesuus na ba ja aagidha gui nam kaichu nam jax jak tu daanda buior gu Dios na pim pai dhuuk tu daanda buior gu Dios, chapim pui jak tu daanda na jax gui nam sap pk ba tu kam ni gu Dios, na ja koraar nam gukat tu daanda mu jap na pai jax tum daanda gio ba mu jap rban gu g kiicham nam pai oipoda gu jatkam, nam sap ba xi ja nidha nam sap pk ba tu daanda buior gu Dios. Ba aa ya pu jam ttda jaadu na daipu dhi kn bar ja namki ka gu pui nam jk jax tu jim, cham tu ka maichia am jix dhaam jak gux dharam namkm buior gu Dios. 6Ba no jaroi aapim maadt bax chu daaim, jum aa nap mu pai dlhkob xim kuupai jax chum bak chr na ba cham jaroim nidha nap tu daanda buior gu Dios. Ba no puim ni gu Gkora nap jix xchuixim tu daan, jum makia dho jix dhaam jak gux dharam namkm. 7Ba na pim pai dhuuk tu daanda, chapim px pui ji kaichdha jax a pim jak tu daanda, na gu dhi gui nam cham tu kam ni gu Dios na pui jak ja koraar nam tu daanda, nam gu jap jum aanda na pui jak jix iom jix bhai ja kaaya gt gu Dios. 8Ba aapim cham pui jak tu daanda nam jax jak tu daan guiam. Jax dhui na gu gu Gkora pu bp dr jix bhai bax maat ka na tu jam am jum aanda, sia ku pimt chakui pu ti. 9Ba
5Gio

12 jap japim kaichdha na pim pai dhuuk tu daanda buior gu Dios: Aapi Gkam jich Gkora nap jix dhaam jup tuii, nap jix iom jir jix ua, 10 iam jap ja mattuda gu jatkam ya dhi oigan nam jax jak duuji mi pui jimia nap jax jix aa, ba gammj ja am ba t nidhidha ap. Pui tich aa ich p nap gt pui joidham jix bhaim duukam jup tu buada ya jap dhi oigan bhaan, jap nap jax jix bhaim duukam jup tu bua jix dhaam jak. Ku gu aap dlh ji nop moo puip jix aanda gt, aach pui px tip jum kaichun ji. 11 Gio ba dhich chutku nam tu kn jup dudua, aap gammj nabap tanoolh xi ja maakidhat nam ba kn jum guguuxidha. 12 Gio ba nap iam tuch uaika p nach jx mach uatulhdha aap jum bui, nach gu aach puip tu ja uai gui nam puip jum uatulhi aach jich bui. 13 Gio ba nap gammj jich am t nidhidha na ba cham jich maichia gux buam jum duukam. Japni daipu. 14Na gu no pim pui tu ja uai gui nam jum uatulhi aapim jam bui, dho gu pui dhop tu jam uaika gu Gkora gui nax dhaam jup tuii. 15Gu no pim cham tu ja uai gui nam jum uatulhi aapim jam bui, dho gu pui dho cham jup tu jam uaika gu Gkora. Gu Jesuus na ba ja aagidha gui nam kaichu na jax jak jir am nam jum saabda 16Gio ba moo jap ja jup xi jam tdam ji jaadu na pim cham tu

(Lk. 11:24)

13 pui jak tuika na pim pai dhuuk jum saabda na jax gui nam sap pk ba tu kam ni gu Dios, na ja koraarda nam jap tuika nom jum saab na jax nom jix buam jum aa, nam sap ba xi ja nidha gu jatkam nam jum saab. Ba aa ya pu jam ttda na daipu dhi kn bar ja namki gu pui nam jk jax tu jim. 17Ba no pim aapim pai dhuuk ba xim saabum, jum aa na pim jix bhai xim ikoimdhai, gio ba na pim jix bhai xim dui, 18nam ba cham machia gu jatkam na pim jum saab, gu japji daipu gu Gkora gui nax dhaam jup tuii na bax mat ka na pim jum saab. Ba na pui jam nidha na pim jix xchuixim jum saab, jam makia dho jix dhaam jak gux dharam namkm. Gu Jesuus na ba ja aagidha gui nam kaichu nar am nam daix dhaam jak jir jix chutumigam ka ba moo japni jak ja jup xi chu jam agidham ji jaadu, na pim cham tu jumpadidha gu tux dharam namkm ya dhi oigan bhaan, nam gu ya jap jix jaich gui nam xi chu xibua na ba mi dhr cham tu ka bhaai ka, gio nam jix jaich gu xkum. 20Jix dhaam jak dho gi gur am ji na pim jir jix chutumigam ka, nam gu cham jaich gui nam pui xi chu xibua, gio nam cham jaich gu xkum. 21Na gu pai na pim tu biaka gu tux dharam namkm, mi jak jup jujurtka pim. Gu Jesuus na bhaan ba tu aga gu buupui na jap ji buusan na jax gu tu no g tanoor gu jam buupui jap ji buan na jax gu kadhiir no mim, na joidham g tanoorda na nammx chu maax ka. Ba no gu jam buupui joidham jix kk, no gu cham jx jam gu buupui kok, dho gu joidham dho jix bhaix chu
22Ba 19Gio

MATEO6 maax ka na pim nai xi ch nidha. 23Gu ji no gu gu jam buupui cham kk, no gu jam gu buupui kok, dho gu pu cham tu maax ka dho na pim nai ti xi ch nidha, ba pu cham bhaai ka dho na pim pai jak bhya, na gu jap ji buusanda na pim jix chu tukgam kr oipoda. Gu Jesuus na pui ba tya na dai gu Dios px buior jix bhai nach tu daanda, cham tu nach jx gu tuumi bhaan jup jujurtka ba moo japni jak ja jup xi jam tdam ji jaadu, na pim dai gu Dios px buior tu daanda, chapim gu tuumi bhaan jup jujurtka. Na gu na pim jax bax maat na cham tu jaroi jaich gu maankam na gook kap tu juan, na gu jumai px jix bhaip tya gu gkam, gio gu tujuandam jumai px jix bhaip tu juaxidha, gio mkkat jumai p. Mi pum buada, pu cham jxkat jax chum jix bhai tu juaxidha. Ba aapim puip ji buanda no pim ti buior tu daan gu Dios gio no pim jx tuumi bhaan jup jujurtk. Gu Jesuus na ba ja aagidha gui nam kaichu na gammj ja am t ni gu Dios ba moo japni jak ja jup xi jam tdam p ji jaadu, na pim cham jax jum aanda sia ku pim cham ka bia na pim tu jugia, piam no pim cham ka bia na pim tu iya, ni ku pim cham jax jum aanda na pim tu tya not ma saask gu jam jajannulh. Na gu cham pk jum aa gu jajannulh gio gu koi, gu gui ji nax iom jum aa na pim mi pui duiidha na jax jak jix k kam ni gu Dios. 26Gu matgm gu tu na pim jugia, dlh jam makia ji gu Gkora. Jax japim gi ja ni gui uji nam bha jap nn jix dhaam? Jai nam
25Gio 24Gio

(Lk. 16:13)

(Lk. 12:3334)

(Lk. 12:2231)

(Lk. 11:3436)

MATEO6,7 cham pai t sdat tu kua, ni nam cham pai tu bapkichat mj namm ji ch ks gu tu nam kua, na gu tu ja maak gu Gkora gui nat ya ja docho dhi oigan bhaan. Gu gi ba aapim nax iom xi jam da na pim jir jatkam, matgm jam makia ji gu tu na jam am jum aanda. 27Gio na gu cham jxkat jaroi jakbui oidha duaka na jk ti xi lhiidha dlh, sia chi moo ti bx juraan kn puim aa na jakbui oidha duaka gt, na gu cham jaroi jxkat dlh jup duia gu iimda. 28Ba chapim jax jum aanda sia ku cham ka jaich na pim tu tya not ma saask gu jam jajannulh, na gu dlh jam makia gu Gkora. Jax japim gi ni gui yooxi na mii jap tuut? Dlh px na joidham tum ba yoota no bar ggr, cham tu nam gu ka jip tu duia gu ja taa, piam kum gu mu pai ka ji chu juanpu nam ba joidham jix abhar ma tm tidha. 29Jax dhui na gur sai px na pim jax ba ni, ni kut iam pui joidham tum jix abhar tm tidhak gu Salomoon gui na bjk jir gkam kat. Sia ku moo ti gux iom jix abhar jajannulh xi chm ttidha, matgm gu yooxi jix iom ji nax abhar. 30Gu Dios dho mi jap ja xcha gux abhar yooxi. Ba not ba yoo, jap ji buusnia na joidham jix abhar ba tu ja tidha. Tir sai px gu na pim jax ba ni, dai ji na gu cham mui juruuxi. Jk gook tanoolh px juruudha piam jk baik, jumai buimgidhak jix gak mi jap tuutka. Gu ba aapim cham pui joidham jix abhar jup tu jam tidha aa gu Gkora no pim bx jam jujur kn t jgi buior? 31Gu japji na pim cham jax jum aanda ji ji jaadu sia ku cham ka jaich na pim tu jugia. Chapim jax kaichdha: Tuch ba jugia chi? Piam ku gu no cham ka jaich na pim tu iya, chapim jax kaichdha: Tuch ba ka iya chi? Piam ku gu na pim tu tya not ma

14 saask gu jam jajannulh, aapim sia cham jax jum aanda. 32Na gu dlh jix maat gu Dios na jax dhuuji jam makia gu tu na jam am jum aanda. Na gu no pim jix buam jum aa, cham jir am, na gu dhi gui nam cham maat gui na jaroi tu maak gu tu na am jum aanda nam ba pui jak tu jim. Mi cham ka bhaain ka nam jax jum duia nom cham ka bia gu tu nam jugia. 33Dai px ji na pim gammj mi pui jiimda na jax jix aa gu Gkora na ba jam makiidha gu tu na jam am jum aagidha. 34Chapim tu bhaan jax jum aanda, dai gu Dios japim px buior jix biiak ka gammj nabap tanoolh na ba jam am t nidhidha. Gu Jesuus na pui ba tya nach cham tu kn juanda gu jaroi sia kut jix buam jich dhuu
(Lk. 6:3738, 4142)

Gio ba moo japni jak ja jup xi jam tdam ji jaadu, na pim cham juanda gu jaroi sia kut jix buam jum duukam jup tu duu jam bui. Tu uaika pim px. 2Na gu no pim cham tu uai gu jaroi, gu Dios pui cham jup tu jam uadha. Jaxbui puip jam tda na pim jax tda gu jaroi. 3Aapim jax jix idha gu jax chum jam jaduu not palhp buupuiram suulh gu tanaara, aapim dlh gu pu cham nidha ji na ggr iam bha btka jam buupui am. 4Ba cham jir am na pim jax tda: Bha jak ji jaduu ku xim boosgidha dhi tanaara na bha bt jum buupui am, no pim gu aapim dlh pu cham ni na ggr iam bha bt jam buupui am. 5Bpm aa na pim xi boosgai na pim bax bhai nidha na pim jup boosgidha gu jax chum jam jaduu. 6Cham jir am na pim ja aagidha gux kp jum duukam gui nam jap ji buan na jax gu gongox nam giilhim jix bhaamna, nam ba cham bhaakui

15 tatak jup jam dooda, ni gui nam jap ji buan na jax gu tatooxkolh ku pim cham jax ja ttdada. Gu Jesuus na ba ja aagidha gui nam kaichu nam sap tu daanda jix dhaam jak ba moo japni jup xi jam tdam ji jaadu na pim tu daanda buior gu Gkora. Ba gu tu na pim mu taanda, jam makia dho, gio gu tu na pim jix maachim ka, machia pim dho, na gu gui dlh jam makia gu matda. Na gu dhi japni ji buusan jia na jax no mu pai kiicham paxiaraim na mui xi chu iokdha, na gu ba kupiokdha gu kigob gu kiokam, mi dhr ba dai na ba chiia na mu jak ba bakia. 8Ba pui jak ji buusan no pim tu taan gu Gkora soim lhdhat, jam makia dho, na gux chu joign. Gio gu tu no pim jix maachim, machia pim dho, na gu gui dlh jam makia gu matda. Na gu dhi kaikam jap ji buusan jia na jax no mu tu ioki kigob, dai na ba kupiokdha gu kiokam, mi dhr ba ba chiia na mu jak ba bakia. 9Na gu na pim jax bax maat jia na cham jaroi jaich gu maankam na jodai px mu makia gu maraan no tu taan nar jum kuadam. 10Piam ku gu no tu batoop taan, ka ko aa px mui ba daagika? Jia na gu cham jaroi jaich na pui jak tu bua? Nam gu bx px jix ja da gu ja maamar. 11Dho jaa nam jax joidham jix bhai tu ja maakda gu ja maamar gu jatkam, sia kum gu cham tu kam t ni. Gu gi ba gu Gkora gui nax dhaam jup tuii na joidham jir jix bhaikam, matgm bha jam joochxidha ji gux kp jum duukam no pim taan. 12Ba pui jam am jum aa na pim jix bhai ja buada gu jatkam, sia kum mu dr bha jak cham bhai jam bua, na
7Gio

MATEO7 gu pui jak tu aagix ja bui gu ya kam dhi Israel, na mt gu pui jak tu uanak gui nam bjk bhaankam tu agimk gu Dios. Gu Jesuus na pui ba tya na gu lhich kigob bhaan mu tum bapk na ba aaya buior gu Dios no pim jix aa ji jaadu na pim buior aaya gu Dios, jum aa na pim gu lhich kigob kam bhaan mu baapkia na pim ba aaya buior gui. Na gu jumaip jix jaich jia gu kigob gui nax iom jir g na bhaan mu jak jup tum bapk na pai gammjr tu tulhiiara, gio ba maan jup jix jaich p gu komaarak gu boi, na dhi px jir di na bhaan mu tm bhbh mu jak. Ba mui gu jatkam dhi kam bhaan mu baapkim am gu g kigob mu jak na pai maix ch gxi. 14Bar lhich gu kigob gui na bhaan mu tum bapk mu jak na pai gammj cham jir tu tulhiiara, gio gu boi jir rdich gui na bhaan mu tm bhbh. Ba cham pk jaroi xim guguuxi na dhi kam bhya. Gu Jesuus na bhaan ji uargidhai ba tu aga maan gu x gui na tu ibhaichar pim cham ja kkda gui nam sap pk ba bhaankamun tu agada gu Dios, na ja koraarda nam jap xim buada nam panaas cham bhaamna jap na gu kakasnir, gu gu ja jujur am bhaan giilhim ji nam jix buam tomaat jap na jax gu ss gux bhaamnagm. 16Na gux maat ka jia nam jax jak tu jimda na pim xi ja nidha. Na gu na pim jax bax maat na cham jax chum jaich gu x nax maikak tu ibhaichar na moo gatuuk jix maimdagm jup ba iibhaicha, ni gu jax chum x gui na pux maimdagm tu ibhaichar ku moo
15Moo 13Ba

(Lk. 11:913; 6:31)

(Lk. 13:24)

(Lk. 6:4344)

MATEO7,8 joidham jix maikak jup ba iibhaicha gatuuk. 17Na gu gui nar jix k x ka, joidham pux maikak tu ibhaicharda, gio gui na cham k ka gu x, pu maan na jax jix maimdagm jup tu ibhaicharda. 18Ba pu maan na jax jix maikak tu ibhaicharda gux k x, gio gui na pux maimdagm jup tu ibhaichar gu x, pu maan p na jax chum tu ibhaicharda. 19Ba gu jax chum x no pui cham k tu ibhaichar, jir am nam soichi mu baas buaji bhai xi kxdha gu tai. 20Ba pui jak jup ji buan am gui nam sap pk ba bhaankamun tu agada gu Dios, jix maat ka nam jax jak tu jimda na pim xi ja nidha. Gu Jesuus na pui ba tya nam cham tu bx aaya gu jatkam buior gu Dios cham tu bx aaya am buior gu Dios gui nam pui chtdada na aa jir gkam, gu japji dai ji gui nam jk mi pui jimia na jax jix aa gu Gkora gui nax dhaam jup tuii. 22Mui pui chda am jano na pai dhuuk ba tum kuugalhdha ya dhi oigan, jup kaichdha am: Aach jum amkam tu agimk aapi Gkam jich Gkora, gio nach jum amkam mai ja jootsaimk gu cham kk iiimda ja am dr gu jatkam, gio ba nach jum amkam joidham jix bhai xi chu buimk nam tu cham pai nidhat gu jatkam. 23Ba aa ya dr mu jak jup ja tda: Chaam ji na jam maat. Mu pim baas oipoda, na pim gu cham tu kam t ni. Gu Jesuus na bhaan ji uargidhai ba tu aga maan gu maankam gux chu matda kam gio ba gui na cham tu matda ka gu jaroi not ji kk mi pui ba jii gu dhi pui na jax kaich, jap
24Ba 21Ba

16 ji buusnia na jax gu jaroi nox chu matda na mi ksa gu baki na pair ai cham. 25Ba na pai dhuuk jblh kn bhai ji dhuuduya gio na mui ji mlhia gu suudai, pu cham jxkat lhia gu baaak, na gux bhai mi kka bhaan gu ai. 26Gu ba gu jaroi not cham mi pui jii gu dhi pui na jax kaich, dhi jap jup ji buusnia na jax gu jaroi na cham tu matda ka na mi ksa gu baki na paix chu moik bhaan gu oya. 27Ba na pai dhuuk jblh kn bhai ji dhuuduya gio na mui ji mlhia gu suudai, pu maan na jax lhia gu baaak, na gux chu moik ka mi na pai kka bhaan gu oya. 28Ba nat pai dhuuk tmo gu Jesuus na pui xi chu ja agidhimk, bx mi pui pup tuii am gu jatkam, na mt gux iom joidham kai. 29Na gu joidham jix bhai xi bua na tu aga, cham tu pui na jax gui nam sap pk bax maat ka gu ioki gu Dios nam pui tip tu ja agidha. Gu Jesuus na ba duadha gui na tootolhidhat bha gakiidha gu tukgan
(Mr. 1:4045; Lk. 5:1216)

(Lk. 13:2527)

(Lk. 6:4749; Mr. 1:22)

Ba nat pai dhuuk ba jii gu Jesuus bhai dhr oidha tam, mui jatkam px chbp kattu am nam oichu. 2Ba maan mi ba ai buior gu Jesuus gui na tootolhidhat bha gakiidha gu tukgan, ba mi jap bp dr olhian kn xi kkbok jup ttda: Aa jap ti soi bham tdam ji jaduu nop moo puip lhiidha gt nap iam ji dhuadha gt na dhi kokdai. 3Ba gu Jesuus bhai xi dhaagk jup ttda: Ea, jum duadha i dho. Ba mi jotmoda jix kp jum duu gui na tootolhidhat bhai ka gakiidhat gu tukgan. Mi dhr ba moop ttda p gio gu Jesuus:

17 Jaa, bax k ap dho jaduu. Chap jax kam aanda. 4Ba xi soomchulhdhak p na sap cham jaroi aagidha nat dua, jup ttda: Dai nap moo cham jaroi aagidha na ich aa jum dua. Dai nap slh jimia px mu na pair chiop na pai daa gui na ja palhbui gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, na bam tgia nap bax k. Xi chkkada ap. Ba no jax kaich nap bax k, dho gu dai dho nap tu makgrta na jax tu aagix nat tu uanak gu Moisees nam ba bax mat ka gu jatkam na pich ba dua na kam kat gu kokdai. Gu Jesuus na ba duadha gu tujuandam tugi gu ja gkam tuk gu sandaaruix gu Rooma kam nat jax mumm ai gu Jesuus na pair Kapernaum, mi ba ai buior maan gu ja gkam tuk gu sandaaruix Rooma kam. Ba soi ba ttda gu Jesuus, 6jup ttda: Aa jap ti soi bham tdam ji jaduu nop moo puip lhiidha gt nap iam duadha gt gu chujuandam tuk nax iom jix kaook. Pu cham bhaai na bamgia, na gux iom jix chu kok. 7Ba gu Jesuus jup ttda: Ea, mu jimia i dho na dhuadhara. 8Ba gio muip ji io gu ja gkam tuk gu sandaaruix, jup kaich: Gu px ji na gu cham jir jum jupaabkam ji jaduu nap iam mu bakia gt ji kiaam, nap gu aap jix iom jir gkam. Ku ba gu aa jix maat ji na dai no pich pui ba ti sia ya dr, pu dodhia gu chujuandam tuk. 9Na gu aa cham gkam ji chaat, na gu btan jup tuii ja bui gu ggrkam na mt ya dhai. Gui px mu jak jup ja kaichu i. Ba puip ja bia i jkchi gu sandaaruix na puip tu ja chian,
5Ba

MATEO8 ba xi k am. No jaroi maadt mu pai jootos, mu jimia cham jax ji chji. Piam no mu pai dhr bai, mu jimia p. Bx gu chujuandam tuk mi pui duiidha am na tu ja chianda. 10Ba mi pui pup tuii gu Jesuus nat pui kai gu ja gkam tuk gu sandaaruix. Mi dhr ba moop ja ttda gu jatkam gui nam oichu: Tu slhkam kn ja ya pu jam ttda jaadu na cham jaroi jaich gu Israel kam na jaxbui pui bx juraan kn jix biiak buior gu Dios na jax dhi jaduu. 11Ba aa pu kaich nam mui ka jaichdhlhia mu jak na pai dhr jir xialhbui gui nam puix biiak ka buior gu Dios, gio ba jai mu dr jak jurnip. Ba gatuuk na pai dhuuk ba tum kuugalhdha ya dhi oigan, maap ba daraibu am gu Abraam, gio ba gu Isaak, gio ba gu Jakob, nam ba tu jugia gu koi jix dhaam jak na tu ja makia gu Dios. 12Gu ba gu Israel kam jatkam nam ti aagix nam buior aaya gt gu Dios, mu jap px ji biya am drap dr na pai giilhim jix chu tukgam, ba ti bhai ji susuaia am nam giilhim jix buam jum aanda na mt cham mi pui jii na jax jix aa gu Dios. 13Mi dhr ba moop ttda gu ja gkam tuk gu sandaaruix: Ea ku gi na moo pui tu tuika nap jax kaich ji jaduu. Ba jimia ap jum kiaam jak cham jax jim aagt. Ba moo jano pu dua gu tujuandam tugi, jix kp jum duu. Gu Jesuus na ba duadha gu daadan gu Peegro gatuuk ma paxiaram gu Jesuus mu jap na pai kioka gu Peegro. Ba mi px ji ch gu daadan nam bakxidhat mi jap bo na gu toidhi. 15Ba amuub xi k mi xi dhaa nobiran. Ba jotmoda jix bhai ji chu tatdat, jix
14Ba

(Lk. 7:110)

(Mr. 1:2931; Lk. 4:3839)

MATEO8 k dho gup jum duu na ka kat gu toidhi. Mi dhr dho gu dai nat bamgk ba tu ja onbai. Gu Jesuus na ba ja duduadha gux kakokkam jaxpx nat ba ji chuk, jix iom mui mi ba aichulh jamt gu Jesuus gu jatkam gui nam ampx puix anaanbi ka na pui jak ja duuka gu cham kk iiimda na ja am jup tuika, gio ba jai gui nam jappx jix kakok ka. Ba gu Jesuus px jax jup ji ja dudua, pu bx jix kkp jum duu mt. 17Ba dhi pui jak jum kuugalh gu pui nat jax jak tu uanak gu Isaiiyas gui na bjk bhaankamun tu agimk gu Dios na bhaan tu aga guch Xoikam na japnim kaich: Pu bx bhaan ji chu bii gu kokdai na kach kat. Nam tix aanda gu jatkam nam kaichgda gu Jesuus na mi jap nai xi ja ni gu Jesuus nam jix iom mui mi bap tuii gu jatkam, nam gu px mi ji aajim, ba ja baidhim gui nam kaichu nam sap baasn dr jak bhya gu jumai judharan gu g suudai. 19Ba jotmoda maan mi ba ai gui na sap jix mat ka gu ioki gu Dios, bap ttda: Aa jap lhii ji jaduu na aa bx jup bam kaichgda pai nap jak oilhidha. 20Ba gu Jesuus jup ttda: Jax dhui na gu aa nat bha joot gu Gkora ya dhi oigan bhaan, pu cham pai bhaai na gt joidham xi jpika, cham pui na jax gu kaxio, na gu slh jimia mu pai nar chiob ka no bax kooxim. Gio gu uii na gu puip tu kos ka, dai na ba koxia na pai dhuuk lhiidha. 21Ba maan mi dhr jap muip ji io gui nam kaichu, jup kaich:
18Ba 16Ba

18 Aa dho puip lhii ji jaduu na gammj bam kaichgda. Dai nap ka xi ra na ka xi yaaspai gu chaat not ba muu. 22Ba gu Jesuus jup ttda: Aap moo cham tu bhaan jim tukgidhat xi kaichgda. Matgm gu jatkam gammj koiidhat jum yaaspaidha am ji. Gu Jesuus na ba iokdha gu jblh gio gu suudai gatuuk na mi pui j xi chu ja agidhimk gu Jesuus gu jatkam pu jii, dai nat jax bha ts bhaan gu g kanuub, ba bx jup oichu am gu noonbi. 24Ba namm gama jak rban gu g suudai nam ba jiim, ba koi gu Jesuus. Ba jotmoda px jix iom bhai jb, bhai ji gunguk gu suudai, px bhai ba jim tuaim kanuub tam. 25Ba gu noonbi mu jimk ba iichun am gu Jesuus, jup ttda am: Xi iia jich jaduu! Ya chich ba ji bhaiik! Iam xich palhbui nach ba cham bhaiko! 26Ba iiak jup ja ttda gu Jesuus: Kux moo jap chakui bx jam jujur kn jix biiak japim aa aa ji bui ku pim ba moo jap jup bax chotdontu? Ba pui xi chk bamgk xi iok gu jblh gio gu suudai. Ba mi jotmoda nai ampx ji chu juu, pu cham pai ka jbr, ni gu suudai ku ka gunguk. 27Ba gu noonbi mi pui pup tuidhi am, dai nam jup jum t ttdaim jix dhunpi kn: Jap moor gkam ji bak jia dhich jaduu na ba gam jblh gio suudai jix jgi! Gu Jesuus na ba ja duduadha gook gu jatkam na ja am kap tuigda gu cham kk iiimda mt jumai judharan gu g suudai gui na
28Ba pui jim buidhat bhamm dr ba ai 23Ba

(Mr. 1:3234; Lk. 4:4041)

(Mr. 4:3541; Lk. 8:2225)

(Lk. 9:5762)

(Mr. 5:120; Lk. 8:2639)

19 Gadaara dbr bhaan bipio. Ba bhai dhr jap mui ba boopo am gook gu jatkam nam jix anaanbichu, nam pui jak ja duuka gu cham kk iiimda na ja am jup tuigda, ba mi jap ji guguu mt na paip tuii gu Jesuus. Mu dr jak xi boopo am nam paim yassapda gu koigan, nam gu mix joidha nam oipoda, gio puix dhanpakat p. Ba cham jaroi mi jap bhbhda nam gux ja bhidha, nam gu giilhim jix bhaamna ka. 29Ba g kn jiikt jup ttda am gu Jesuus: Aapi Jesuus nap jir Maraan gu Dios, chakuip jich chulhiichunda, nat gu chakuim ai jano nap pai dhuuk jich chulhiichuda! 30Ba mui gu tatooxkolh amuub bha jap jup tum bipia. 31Ba soi ba ttda am gu cham kk iiimda gu Jesuus na sap bhamm jak ka xi ja jootsa nam ja am ka xi baapkia gu tatooxkolh, nam ba cham jimia mu jak nam pai giilhim jum tulhiia. 32Ba gu Jesuus bhamm jak jup xi ja joot. Ba gu cham kk iiimda jotmoda bhai dhr bubuakk bhamm jak pu baap jamt. Ba gu tatooxkolh bhai dhr ji boop jamt nai gu ansap, pu mjmm ji baap jamt suudai chr, pu koi mt dho gu bhaikuk. 33Ba gui nam bhai ka tu bipiadat gu tatooxkolh, totdonk pu jiboior jamt mu jak na pai mui daaxim jir kikcham ka, ba ba ja aagi am gu jatkam na mt jax jum duu gu tatooxkolh gio gu gook gu jatkam na mt dudua nam kax anaanbi kat na ja am jup tuigt gu cham kk iiimda. 34Ba bx gu jatkam nam jk mi maap oika, mui ma jii mt na mt mu tgim gu Jesuus. Ba mu ji k soi ba ttda am na sap ba jimia mi dhr, nam gux bhidhat ni. Gu Jesuus na ba duadha maan gux mamkulhi Ba gu Jesuus pu jii p nat jax bha ts bhaan gu g kanuub gui
(Mr. 2:112; Lk. 5:1726)

MATEO8,9 na pu bhaan jim na mi jap s amuub suudai jugii, ba slh pu bhi bhamm dr jak na pai kioka. 2Ba cham jx mkim na mt maan mi ba aichulh gux mamkulhi bhaan gu bakxidhara. Ba gu Jesuus nat ba ja t nam buior jix biiaktu gui nam mu ua, jup ttda gux kokkam: Chap jax kam aanda ji jaduu. Ba uachudhix ji matgm gum uatulhdhara. 3Ba jkchi mip tuii am p gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, bap jum aa am ja jujur am bhaan: Jax ba lhdhat jup kaich? Jaxbui aa sap ti gkam jup xim lhii na jax gu Dios? 4Gu ji na gu gu Jesuus jix bhaix maat nam jax jum aa gu ja jujur am bhaan, bap ja ttda: Ni jx iam kur pui na pim jax jum aa gu jam jujur am bhaan. 5Na gu cham pk xijai jia no jax kaich: Ba uachudhix ji matgm gum uatulhdhara, na gu cham maat ka no moo pui ji chu buusnia ka ba gu cham. Gu ji no jax kaich: Xi bamii, munip jap ba oirda, dho gi gux xijai ji, na gux maat ka not cham pui ji chu buus. 6Ku ba gu aa xib ya duadha ji dhi jaduu nax mamkulhi na pim bax mat ka na aa jir gkam nat bha joot gu Dios jix dhaam dr na ba ya uachuda gu ja uatulhdhara gu jatkam. Ba pui xi chk jup ttda gux mamkulhi: Xi bamii jaduu. Ba jimia ap jum kiaam jak bhji ap dhim bakxidhara. 7Bax k bhai ji bam gui na kax mamkulhi kat nat jax pu tn gu Jesuus. Mi dhr ba dai nat ba jii xi bhk gu bakxidharun, mi ba buus ja saagi gu jatkam, gaammj ji dhuu. 8Ba bx mi pui pup tuii am gu jatkam na mt pui j t t, na mt gu bax chooton. Mi dhr ba dai na mt ma tu daan buior gu Dios, nam gu

MATEO9 cham jxkat jaroi pui nidhat na tu duduadhi. Gu Jesuus na ba baidhika gu Mateo jaxpx nat mi dhr buusnk ba jii gu Jesuus, na mu jap ka jim, mi ba t maan gu maankam, Mateo tgim, gui nar tuumi tutaandam tugi ka gux iom gkam Rooma kam, na mi daakat px ji dhaagim gu tuumi gui nam jk mi chu namkidhim. Ba gu Jesuus mian xi k jup ttda: Aa pui lhii ji jaduu nap xib dr gammj ba kaichgda. Ba gu Mateo nat jax jup kkbo px mip daibu cham jax ji chk, gammj px jiim am. 10Ba mkkat mu jak daakat jup ba tu kua gu Jesuus na pai kio gu Mateo ja bm gu noonbi, gio ba mui gui nam jir tuumi tutaandam tugi ka gux iom gkam Rooma kam, gio ba jai gui nam cham tu kam t nidha gu jatkam. 11Ba gui nam pariseos jum ttnda, am jix bhaak am na mt pui j t gu Jesuus, bap ja ttda am gu noonbi: Jax ku ba ja bm tu kua dhi jam gkam tuk dhi nam jir tuumi tutaandam tugi gux iom gkam Rooma kam, gio dhi jai jatkam nam cham tu kam t ni? Giilhim nam jix uuatulhdhix. 12Bap ja ttda gu Jesuus, na gu ja k nam jax kaich: Dho na gu dhi japni ji buusan jia na jax gu jatkam nom jix kk, na gu cham tu ja am jum aanda na jaroi ja duduadha, gu gui ji nam jix kakok ka na ba ja am jum aanda na jaroi ja duduadha. 13Pu kagt na pim moo mu pai jimi xi chu jikuidha mi na pai tu uaix, mi dhr japim ba xim gangada na jax kaikam puim kaich mi na pai japni tu uaix: Gu aa na jix aa ji na pim jix chu
9Ba

20 joignda, cham tu na dai na pim tu makgrxidha gu sasoi. Ba aa na ich bha jii ya dhi oigan bhaan, cham tu pu kaikam bha jii ich na ba ja baidhika gui nam puim aa nam tu kam t ni, gu gui ji nam jix uuatulhdhix na ich bha ja baidham. Gu Jesuus nam ba tkkada na sap jax kum ba cham jum saabda gu jatkam tugi mi ba ai mt gui nam kaichgda gu Juan jatkam bopkondam, ba bhai ba tkka am gu Jesuus na sap jax kum ba cham jum saabda gu jatkam tugi, jup ttda am: Jax kum ba cham jum saabda dhim jatkam tuk? Nach ba aach gammjch xaabda, gio gu pariseos ba pui p. 15Bap ja ttda gu Jesuus: Dho na gu dhi japni ji buusan jia na jax gu jaroi no mu pai ba xim tmom, nam gu cham jx jum saabum jum lhiidha gu jatkam mi jotmoda, nam gux chu nak ka gu koi. Mi dhr ba not ba jii gui na mi xim tmui nam dho gi ba xim saabum bam lhiidha ji gu jatkam. 16Cham jaroi jaich gu maankam na alhich ki gu xibkam jannulh bhai jak daaxdha bhaan gu klhiigan, na gu maan na jax sarnia bx xikoolh dhr na pai dhuuk bhai ji solhka gu xibkam jannulh, mi dhr dho gi ba gux iom bam duia ji, cham pui kia na jax bp dr. 17Ni gu bii gux ojo ku cham mim tuaba bhaan gu kklhigan jajo bopko, na gu pu xi xipia not jax dhuukat mim tua gux ojo, bar tu kub ka ba gu bii na bam nuaa, gio gu jajo bopko ba pui p na gu ba saaskia, pu cham tu ka bhain ka. Pui ku bam aa na xixiibkam jajo bopko bhaan jum tuaidha gu bii gux ojo na ba cham jax jum duia.
14Ba

(Mr. 2:1317; Lk. 5:2732)

(Mr. 2:1822; Lk. 5:3339)

21 Gu Jairo na ba baidhidha gu Jesuus na duadhara gu maraan na mi ka tu ja agi gu Jesuus gu jatkam, mi ba ai maadt gui nam jir ja ggrkam tuk ka gu Israel kam jatkam. Ba mi jap olhian kn ji kkbok soi ba ttda gu Jesuus, jup kaich: Aa jap ti soi bham tdam ji jaduu nop moo puip lhiidha gt nap mu jimia gt ji kiaam nap duadhara gu maraax nat ma muu xib kiapx. 19Ba gu Jesuus nat jax kkbo cham jax ji chk px mip daibu ja bm gu noonbi. 20Ba maan gatuuk dr muip ja oichu gu ubii na mambhx daman gook oidha bax kaook ka na ampx mrda gu ran. Ba gatuuk dr mian xi k bhai xi dhaa judharan gu jannulhi gu Jesuus gui na daam dr tichu, 21na gu jap jum aa: Dai no ba dagia gt px sia judharan gu jannulhi gui na daam dr tichu, pu dodhia i. 22Ba gu Jesuus jak xi gsk jup ttda gu ubii: Chap jax kam aanda jaduu. Pu ba dua pich ji matgm, nap gu aa ji bui bax biiak. Ba mi jotmoda joidham jix bhai bhai ji chu tatdat gu ubii nat jax pu tn gu Jesuus, jix k dhop jum duu na ka mrdat gu ran. 23Ba nat pai dhuuk mu ba ai gu Jesuus mu na pai kio gu Jairo, jix iom tum suan, gio gu sasabdam nam mip tuii nam bax yaaspapuk gu alhii tyax na mi muukix. 24Ba gu Jesuus jup ja ttda: Ea na pim alhio ka xi bubuakia jaadu, na gu cham tu muukix jia dhi alhii tyax, gu mi px ji na koos. Ba gui dai na mt xi ask. 25Ba bx xi ja bubuaxdhak gu Jesuus, dlh ba mj ji baa na pai kaat gu alhii
18Ba

MATEO9 tyax. Ba mi px xi dhaa nobiran, pu joidham jix k bhai ji bam. 26Ba bx kap nai pui ba tm ti na jx bhaan bipio gui gu dbr gu dhi pui nat jax tum duu. Gu Jesuus na ba ja duduadha gook gu jatkam nam cham iia ka 27Ba nat jax kiapx mi dhr gamai ji buus gu Jesuus, gook gu jatkam cham iia kam gatuuk dr mui ba jikuidhim am, jup ttdaim am: Aapich jaduu nap jir boxii gu Dabii, iam jap xich joimdai xich chgi xich dhuduadhai nach cham iia! 28Ba namm gama jak nat mj ba baa jumai bak chr gu Jesuus, mui ji ai mt mian gui nam cham iia ka, ba bhai ba ja tkka gu Jesuus nom sap moo t jgi nax bhaai na ja duduadha nam cham iia. Ba guip ttda am nam sap t jgi. 29Ba gu Jesuus bhai xi ja daagk ja buupui am jup ja ttda: Ea ku gi na moo pui tu tuika na pim jax kaich ji jaadu, na pim gu aa ji bui bax biiak. 30Ba mi jotmoda bhai ji iiata mt nat jax pu ja tn gu Jesuus, jix kk dho gup jum duu mt. Ba xi ja soomchulhdhak nam sap cham jaroi aagidha nat ja dudua, jup ja ttda: Dai na pim moo cham jaroi aagidha na ich jam dudua. 31Gu ji na gu moo jano na mt jax mi dhr bubua, mi jap px jax pui tu ja agi am gu jatkam. Bx pui bax chu maat am nam jk mi jap oidha bhaan gui gu dbr. Gu Jesuus na ba duadha maan gu maankam na cham tu iokda 32Ba moo jano na mt jax kiapx mi dhr gamai ji bubua gui nam cham iia kat, jkchi gu jatkam mi ba aichulh jamt gu Jesuus maan gu maankam na cham tu iokda, na pui

(Mr. 5:2143; Lk. 8:4056)

MATEO9,10 jak duuka maan gu cham k iimda na bhaan jup tuika. 33Ba gu Jesuus pu mai joot gu cham k iimda bhai dhr bhaan gu maankam. Ba jotmoda bhai ji chu iokcha, jix k dho gup jum duu. Ba mi pui pup tuii am gu jatkam na mt pui j t t, dai nam jup jum t ttda: Mooch pk jap cham jxkat pui t nidhat ji ya dhi Israel nach jax t ni xib. 34Gu ba gui nam pariseos jup jum ttnda jup kaich am p: Ja gkam tuk dho gu cham kk iiimda na bhaan jup tuidhi dhi maankam, pui ku bax bhaai na mai ja jootos gu bpnagan tuutum cham kk iiimda. Gu Jesuus nax joimdat ja nidha gu jatkam 35Ba bx kap ai gu Jesuus mu jap na pai jax lhich daaxim jir kikcham ka, gio ba mu jap na pai jax jdlh jup jir kikcham ka, tu ja agidhidha gu Israel kam jatkam mu jap nam pai jax tu daanda, na ja aadhidha nam jax jak mi pui jimia na ba ja am ba t nidhidha gu Dios, gio ba na xi ja duduadhidhat gux kakokkam na bx aixim tum ja ka gu kokdai. 36Bax joimdat ja nidhidha gu Jesuus gu jatkam mu jap na pai jax ajidha, na gu sap cham bhaain ka nam jax xim buada, gio na cham jaroi jaich na ja guguuxdha. Jap ji buusan am na jax gu kakasnir no cham jaroi ja bipia. 37Ba pui xim aagt jup ja ttda gui nam kaichu: Umri moo gr gaa tr ya jap, gu ba gu ordam jir gook alh am. Nam gur mui gui nam tix kaim gu ioki gu Dios, gu ba gui nam tu aga, jir gook alh am. 38Ba jam am jum aa na pim pu tda gu Dios gui na jap ji buusan na ya tu gaa, na jai bhaip ja jootsa gui nam ya jap tu ja agidha gu jatkam gux bhaim kaichdham ioki.

22

10

Gu Jesuus na ba ja aaga mambhx daaman gook gui nam jir noonbi ka

(Mr. 3:1319; Lk. 6:1216)

Ba ba ja bai gu Jesuus gu mambhx daman gook gu noonbi, ba pui ba ja ttda na sap bax bhaai nam pui maip ba ja jootosda gu cham kk iiimda ja am dr gu jatkam gui nam ampx puix anaanbi ka, gio sap ba bax bhaain ka p nam puip ba ja duduadhidha gux kakokkam gui na bx aixim tum ja ka gu kokdai. 2Ba dhi nam jir jaroi dha gu noonbi gu Jesuus: Moo gu Simoon gui nam Peegro kn jup jix mat ka, gio ba gu janni Anrees. Gio ba moo gu Jakoobo p, gio ba gu janni Juan, gui nam jir maamran gu Sebedeo. 3Gio ba moo gu Piliip p, gio ba gu Bartolomee, gio ba moo gu Tomaas p. Gio ba gu Mateo gui na bp dr jir tuumi tutaandam tugi kat gux iom gkam Rooma kam. Gio ba moo gu jumai na puip t Jakoobo gui na Alpeo jir maraan, gio ba moo gu Tadeo p. 4Gio ba moo gu jumai na puip t Simoon gui na bp dr ka ja kaichgda gui nam Kananiistas jum ttnda. Gio ba moo gu Juudas Iskarioti p gui na gatuuk ja aadhara gu ggrkam jum aandam na pai oirda gu Jesuus nam ba daagi tu chiia nam muaa. Gu Jesuus na nai ba ja jootsa gu noonbi nam tu ja agipu gu jatkam gu ioki gu Dios

mu jap nai ba ja jootos gu Jesuus gu mambhx daman gook gu noonbi nam sap tu ja agipu gu jatkam gu ioki gu Dios, jup ja ttda: Chakui pim mu jak jimmda ja bui gui nam cham jir Israel kam jatkam,

5Ba

(Mr. 6:713; Lk. 9:16)

23 ni mu jak ja bui gui nam jir Samaaria kam. 6Nai jap ji na pim jimia ja bui gui nam jir Israel kam jatkam, gui nam jap ji buan na jax gu kakasnir nam mai suulhgix. 7Xi ja aagidha pim nat bam ai nam pai dhuuk machia nam jax jak mi pui jimia na ba ja am ba t nidhidha gu Dios. 8Gio ba na pim xi ja duduadhidhat p gux kakokkam pui na jax gui na tootolhidhat bha gakiidha gu ja tutku. Gio gui nam ba koiix ka pim sia xi ja duduadhidhat. Gio ba gu cham kk iiimda na pim mai ja jootsaidha ja am dr gu jatkam gui nam ampx puix anaanbi ka. Ba na pim pai dhuuk pui xi ja duduadhidhat, chapim bha ja taanda gu tuumi, na gu dhi na pim tu kn ja duduadha, dhi pui px jam maa jia gu Dios. 9Ba cham jum aa na pim uaka gu tuumi gux uam totbikdam, ni gux chooto totbikdam, piam gui nax chdo totbikda. 10Nix chu asaak dho moo ku pim kusbioda, gio gu jam sussak pu daipu p na pim jax ja aantunda, cham tu na pim gu jaip ja uaka na pim mu pai ba aada not ma juu. Ni gu oxia ku pim uaka na pim kn oxiakkidha, na gu gu jaroi na pui tu juanda bhaankam gu Dios, pu bx tu makiidha am mu jap na jax ajidha gu tu na amiram jum aagidha. 11Ba mu pai jax chum kiicham na pim aaya na pai mui maap daaxim jir kikcham ka, mi jap japim nai xi gaaga gu jaroi nar jix bhaikam ka, mi pim ba xi juruudhai buior na pim jx juugt tmo na pim tu ja agidhimi gu jatkam gui nam mi jap oika. 12Ba na pim jax mui ji baapkia mi pai jax chum kiicham, xi chu ja daaxidhai pim mui xi ja iokdha gui nam mi oika. 13Ba no mt jix kgalh gu pui na pim jax tya, dho gu pui dho ji chu buusnia na pim jax jak tu ja daaxidha. Piam

MATEO10 no mt gu cham kgalh gu pui na pim jax tya, dho gu pu cham dho pui ji chu buusnia. 14Piam ku gu no ni jx kum cham jam kgalhi, gio nom pu cham jam kaim, pu jimia pim mi dhr maakam jak, dai na pim mi jap xi xiixkai gu jam tooton nat jx mi bam t gu dbr na ba bhaan jix maat ka na mt cham jam kgalh. 15Ba aa ya pu jam ttda nax iom cham bhai tu ja jimia dhi dhi jatkam jano na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan bhaan, nam gu giilhim jum tulhiia, cham tu pui na jax gu Sodooma kam gio gu Gomorra kam. Gu Jesuus na ba ja aagidha gu noonbi nam jax ja dooda nam ka tu agada gu ioki gu Dios 16Ba aa mui xi jam jootsa jap na kakasnir mu jap ja bui gui nam jap ji buan na jax gu ss nam giilhim jix bhaamna. Ba jam am jum aa na pim jix chu matda ka na pim jax dhuim palhbuidha jap na jax gu kooko gui nam jix chu mamatda, gio ba na pim cham bhakkuda jap na gu giokda nam cham bhaamna. 17Moo pim cham jax jum aanda, nam gu jam dangi jam uika ji ja bui gu ggrkam jum aandam, gio ba nam jam gbia mu jap nam pai jax tu daanda. 18Gio ba gux iom ggrkam ja buim jup jam uika nom xi lhii. Ba dhi pui jak ji amkam tu ja agidha pim gu ggrkam jum aandam gio ba gui nam cham tu kam ni gu Dios. 19Ba nam pai dhuuk mu ba jam aichdha ja bui gu ggrkam, chapim jax jum aanda na pim jax jak tya, na gu jam makia jia gu matda gu Dios na pim jax jak tya na pim pai dhuuk mui ji chu aga. 20Ba cham tu aapim mu tu aga, gu gui jix Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Gkora na jam makia gu matda. 21Ba gui nam jk t jdha aa ji bui, bhai ji ja bhaamkidha am gu

MATEO10 ja jaadu. Pui na jax gu ja maamar no mt t j aa ji bui, gu ja tataat jam bhaip ji ja bhaamkidha. Piam ku gu no mt gu ja tataat ji bui t j, gu ja maamar jam bhaip ji ja bhaamkidha, ja kooda am dho gu nom xi lhii. 22Ba bx px xi jam bhaamkidha am gu jatkam na pim jk t jgi aa ji bui. Ku ba gu gu jaroi no gammj cham jax jim aagt pu t jgi aa ji bui, jix bhai tu jimia ji, na gu jimia jix dhaam jak na pai dhuuk mukia. 23Ba nam pai dhuuk bhai ji jam obhaidha mu pai jax chum g kiicham, aapim mi dhr pu ji jimia maakam jak jumai g kiicham, na gu aa na xib bhaankamun ya oir gu Gkora, cham xiim gio bhaip jim i, aapim chakui bx tmo na pim tu agimi na jk kap jir kikcham ya dhi Israel. 24Na gu na pim jax bax maat ji jaadu, na cham jaroi jaich gu maankam na moo jaxbuip xim taat na jax gu jax chum gkam tugi, ni na cham jaich gu tujuandam na moo jaxbui puip xim lhiidha na jax gui na mi buior tujuanda. 25Gu dai ji na kjidha px na jax jak tdaidha gui na kaichgda, cham tu na gu mi bp kat gkam jup bam taat ka, gio gu tujuandam na jax jak tdaidha px p gu gkam tugi, mi pui duiidha. Gio pui na jax gu kiokam nom jax ttda na jaook bhaan jup tuii, cham aa pim lhii nam giilhim jix buam ja ttdada gui nam jk maap mi oika? Ba aapim puip jam ttdada am gu jatkam na pim t jgi aa ji bui. Gu Jesuus na pui ba ja tda gu noonbi na dai gu Dios jix bhaai nam jix bhidha aa ya pu jam ttda na pim cham ja bhidha gu jatkam, na gu pui px cham jxkat jup jum xchu
26Ba

24 gu tu na jax jum kaichdha ya dhi oigan bhaan, pu maan nam jax machia gu jatkam. 27Ba na jax jam ttdada gux xchuixim, aapim maaxik bhaam jap babhak dhaam xi guki g kn pu ja tda gu jatkam. 28Chapim ja bhidhat gui nam xi jam koodam ka, na gu dai gu jam tutku nam jam kooda, gu gu jam iiimda pu cham ji nam jax ja dooda, na gu pu cham bhaai nam jax dhui ja kooda. Gu gui ji Dios na pim bax bhidha, na gux bhaai na mu jak ja jootsa gu jam iiimda nam pai gammj mi pup jum tulhiidha no xi lhii. 29Na gu na pim jax bax maat jia, nam panaas cham mui namk gu uji gui nam mu jap jum gara. Not jaroi jk maakob tumix kam ja sabalh, mui ja aichdha. Ku gu bx ja nidhat jup tuii ji gu Gkora, sia kum gu ti cham mui namk. 30,31Ba aapim jix iom jix dharam jam lhii gu Dios, cham tu pui na jax gu uji. Bx sia jam kuup jix maat na jk aix, sia ku gu tix bii alh. Ba aa ya pu jam ttda na pim cham jax jum aanda sia kum giilhim jam ttda gu jatkam, na gu jam am t ni jia gu Dios. Gu Jesuus na pui ba ja tda gu noonbi nar am nam ja aagidha gu jatkam nam slhkam kaichu nom ba jam tkka gu jatkam no pim moo slhkam t jgi aa ji bui, ba no pimt cham jax ji chk jup xi ja aagi nar slhkam, dho gu aa pui dhop aagidha gu Gkora nax dhaam jup tuii na pim maaxik slhkam ji bui t jgi na ba jam am t nidhidha. 33Gu ji no pim gux ja bhidhat cham ja aagi na pim t jgi aa ji bui, dho gu aa pui px jup tda dho gu Gkora nax dhaam jup tuii na pim maaxik pu cham t jgi aa ji bui.
32Ba

(Lk. 12:89)

(Lk. 12:29)

25 Gu Jesuus na pui ba tya nat cham tu pu kaikam bha jii na ba ya maan iook jup ja duia gu jatkam jax jum aanda ji jaadu na ich aa panaas pu kaikam bha jii ya dhi oigan bhaan na ba ya maan iook jup ja duia gu jatkam nam ka xim bhabhaakuidha, gu jakbui kat jap ji buus ji na ich bha ja kookdhichdham. 35Na gu jai dht nom ti ba t jgi aa ji bui, bhai ji ja bhaamkidha am gu ja maamar, piam gu ja maamar gu ja gkoram bhaip ji ja bhaamkidha, jai ba gu ja kakamdam bhaip ji ja bhaamkidha gu ja dadaan. 36Dlh dho gu daim oidhagm nam cham maan iook jup duuka. 37Ba gu jaroi no aa ji bui ti t jgi, no gu dai gu taatan px jix iom jix dhaan, dhi jap ji buusan na pu cham t jgi aa ji bui, na gu cham pk ji buix biiak ka. Piam mu dr bha jak gu ja gkora nom dai gu ja maamar px jix iom jix ja da, pui jap jup ji buusan nam pu cham t jgidha aa ji bui. 38Gio gu jaroi not dai ba ji choon nom bax muaam na t jgi aa ji bui, pui jap jup ji buusanda na pu cham t jgidha aa ji bui. 39Na gu gu jaroi no tix aa na gammjx bhai tu jimda ya maaxik bhaan, gatuuk cham bhai tu jimia, na gu jimia mu jak na pai gammj mi pup jum tulhiidha. Gu cham ji no gu cham tu ji kkdat gammj pu t jgi aa ji bui sia ku mt ma mua, dai na ba jimia px jix dhaam jak buior gu Gkora. Gu Jesuus na bhaan ba tu aga gux dharam namkm gu jaroi not jix bhai jam tdak jix bhai ba jam duu, dhi jap
40Ba 34Chapim

MATEO10,11 ji buusnia nat aa jix bhai ba dhuu. Piam ku gu not aa ji bui t jdhak jix bhai ba jam duu, dhi jap jup ji buusnia nat guix bhai ba duu nat jaroi bha joot jix dhaam dr. 41Ba gu jaroi na puix bhai tdaix bhai ba duia gui na bhaankam tu agada gu Dios, no gux maat px nat Dios bha joot, dho gu pu chum dhop maichia jix dhaam jak buior gu Dios na jax chum maichia gui na bhaankamun tu agada gu Dios. Piam pui na jax gu jaroi nor jix bhaikam, not jaroix bhai tdak jix bhai ba duu, dho gu pu chum dhop maichia jix dhaam jak buior gu Dios na jax chum maichia gui nar jix bhaikam ka. 42Ba gu jaroi not puix bhai tdak jix bhai ba duu maadt gui nam pui t jgidha aa ji bui, sia tu suudai px not ba toi, dhi kn ba maichia gux dharam namkm jix dhaam jak buior gu Gkora, aa moo ya pu jam ttda. Gu Juan jatkam bopkondam na ja jootsa jkchi gu jatkam tugi nam ttkapu gu Jesuus nor di guch Xoikam gui na saak bha jootsa gu Dios jix dhaam dr
(Lk. 7:1835)

(Lk. 12:5153; 14:2627)

11

(Mr. 9:41)

Ba nat pai dhuuk tmo gu Jesuus na tu ja agidhimk gu mambhx daman gook noonbi, pu jii mu jap na pai lhich jir kikcham ka gui na dhi px bhaan jup bipio gu dbr. 2Ba bhamm na pai kuupka gu Juan jatkam bopkondam, pui ba t kai na mu pai px oirt jix kp jum duukam jup tu bua gu Jesuus. Ba mui ma ja joot jkchi gu jatkam tugi gui nam kaichgda 3nam sap ttkapu no sap moor di guch Xoikam gui na saak bha jootsa gu Dios jix dhaam dr, piam ku gu sap no jax kaich nar jumai nam ba nrada gui. 4Ba mumm jiimdat puip ba ttdaim am gu Jesuus. Ba gui cham ja aagi

MATEO11 mi jotmoda, dai nat xim jotma px nat mi jap nai xi ja dudua gux kakokkam. Mi dhr ba moop ja ttda: Ea na pim aadhapu gu Juan jatkam bopkondam gu pui na pimt jax ba ch na ich ja dudua dhi jaadu nam kax kakok kat, gio ba pui na pimt jax ba kai na ja aagi nam jax jak duia nam ba jimia jix dhaam jak buior gu Dios. 5Jap japim tda na ich tu ja tchoda gui nam cham iia kat, gio ba gui na tootolhidhat ka gakiidhat gu ja tutku na ich bx jup ja dudua. Gio ba gui nam kax mamamkulhi kat nam pu cham tu oipot, bx japim jup xi aagidha na ich ja dudua, gio ba jai gui nam cham t kkt. Gio ba jai gui nam ba koiix kat na ich bx jup ja baapmi ja duduadhak. Gio ba na tu ja agidha gux bhaim kaichdham ioki gu Dios gui nam cham tu bia nam gampai tum, nam soi px jum lhii, na ja aagidha nam jax jak duia nam ba jimia jix dhaam jak buior. 6Jap moo joidham jix bhai tu jimia gu jaroi no pu gammj t jgi aa ji bui. 7Ba pu jii mt gu jatkam tugi gu Juan jatkam bopkondam daipu nat pui xi ja tn gu Jesuus. Mi dhr ba moop ja ttda gu Jesuus gu jatkam gui nam jk mip tuii: Tu pimt mu tmpuk mumm gampx jix chu gak kr jano na pimt pai dhuuk mu jimk? Gu junbo aa na mi joidham jum bua na bhai xi jbr? 8Ka tu ji pimt mu tmpuk na pimt ba moom dkoo na pimt mu jii? Ka jaroi aa mi oir ji chm tidhat gu jajannulh jix abhar jix dharam namkm? Moo chi gu cham ji, na gu na pim jax bax maat bo jia na gui nam pu chum tm tiika, dai mummx joidha am nam darka ja bui gux iom ggrkam jum aandam. 9Moo chi gu gui ji na pimt mu tgim gui nax

26 iom jix bhai xi buada na tu agada, cham tu pui na jax gui nam bjk bhaankamun jup tu agimk gu Dios. 10Gui dho Juan jatkam bopkondam ja aagat jup kaich, na gu dhi aagat jup kaich gu Gkora mi na pai tu uaix gu ioki na japnim kaich: Jumai bp mu jootsa na ba ba ja mattuda gu jatkam nap jootom mui ba jim. 11Ba gu Juan jatkam bopkondam, aa gkam kn bia ja bui gu jatkam, nat gu gkam kn bhaan t t gu Gkora. Ku ba gu gu jaroi no mi pui ba jim na jax jix aa gu Gkora, pui px gkam kn jup biaka i ji, na gu jaxbui pui bhaan jup ba t nidhidha gu Gkora. 12Ba tix muaam ka am gu jatkam gu Juan jatkam bopkondam jano dr nat pai dhuuk ya ai, nam gu ti cham kaim ka na ti ja aagidha nam jax jak duia na ba ja am ba t nidhidha gt gu Dios, gu ji nam gu dai xix bhaakut. 13Ba pui ti pu tu ja agidha am gu jatkam gui nam bjk bhaankam jup tu agimk gu Dios na jax jak tu ja agidhimk gu Juan jatkam bopkondam, gio ba na mt ti tu uanak gu ioki gu Dios nam ba jikuidhai mi pui ba jimia gt, gu ji nam gu ba pui px cham jup t jgidha. 14Ba gu Juan jatkam bopkondam jir di px gu Eliiyas gui na bjk bhaankamun tu agimk gu Dios, na gu pui jak tu uaix gu ioki gu Dios na saak pui gio yap ba aaya. 15Moo pim jix bhai xim gangada na jax jir jum duukam gu dhi pui na jax jam ttda na pim ba mi pui jimia no pim t jgi nar slhkam. 16Tu gt bhaan ji uargidhai tu jam aagidha nam jax jak ji buan gu jatkam gui nam xib jix jaich? Jap ji buan am dho na jax gu aaalh no mt mui maap xim daagk mu pai ma ttbim jax chum giotr. Ba no mt jai

27 bha jap ji dharaibuk ma tu saas, ba nam pai dhuuk xi saasbichui jup ja tda am gu jai ja bpna aaalh: 17Ni jx ku pimt iam t ni na chich ti ma tu saas, ni ku pimt xi susuan na ti joimdam jum kaicht gu saasab. 18Pui jak ji buan am gu jatkam gui nam xib jix jaich. T na gu gu Juan jatkam bopkondam nat ti ya xi k ja bui, pui aichux jamt na jaook bhaan jup tuigda, sia ku gu gammj tim saabda gio na ti cham pai dhuuk ioda gu bii. 19Gio ba aa nat bha joot gu Gkora, maakam jup ji aichux jamt, sia ku gu ti cham pai dhuuk ji xaabda. Pui kaichdha am na sap giilhim g tu kua gio sap na giilhim jix imuk, jix ja oi i sap gui nam cham tu kam t ni gio gui nam jir tuumi tutaandam tugi gux iom gkam Rooma kam. Ku ba gu gu Dios px mattuda ji gu jaroi na tu slhkam jix maachim ka na jir tup tum da. Nam cham mi pui jimia na jax jix aa gu Dios gu Korasii oikam gio gu Betsaida kam bhaan bhaip ji chu aga gu Jesuus gook kap na pai mui maap daaxim jir kikcham ka, mi nat pai pk jix iom muix kp jum duukam jup tu duu, gu ji na mt gu cham mi pui jii na jax jix aa gu Dios. Bap kaich: 21Jap moo cham bhai tu jam jimia aapim na pim Korasii oidha gio ba aapim na pim Betsaida jak jup oidha, na pimt gu cham mi pui jii na jax jix aa gu Gkora! Ti ich jam nichudat joidham jix kp jum duukam jup tu duu jam bui na pim tu cham pai dhuuk nidhat. Iam chi na pimt gu tgk mi pui ba jii. Na gu no mu jak Tiiro pui joidham jix bhaim duukam jup tu duia gt, gio mu jak na pai Sidoon jup t t, moo jano gt nam t jdhai gu jatkam
20Ba

MATEO11 buior gu Gkora mi pui ba jimia na jax jix aa, ba dai nam ba tm tidha gt gu jajannulh jix xaasak, ni kum bar tu batbiadam ka gt, gio nam mu jap px ba daraaka gt na pai jax kaat gu matai, ba dhi bhaan jix maat ka gt nam jix iom soi bam lhii. 22Ba xib tu na jax chuika, jano na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan bhaan, na pai dhuuk gu Gkora ja aagidha bx gu jatkam nam jk tu jax buimi, aapim giilhim jam tulhiichuda, cham tu pui na jax gu Sidoon kam jatkam gio gu Tiiro kam. 23Ba aapim na pim Kapernaum oidha, jap jum aa pim aa na pim aaya jix dhaam jak buior gu Gkora? Matgm mu jak ji na xi jam jootsa jix iom tuukab jak na pai g t d, na pimt gu cham mi pui jii na jax jix aa. Na gu no mu jak Sodooma pui joidham jix kp jum duukam jup tu duia gt, moo jano gt nam t jdhai mi pui jimia na jax jix aa gu Gkora, xib dho pui mir kiicham ka gt. 24Ba aa ya pu jam ttda na jano na pai dhuuk ja aagidha gu Gkora bx gu jatkam nam tu jax buimi, aapim giilhim jam tulhiichuda, cham tu pui na jax gu Sodooma kam kat. Gu Jesuus na ba ja agidha gu jatkam nam jax jak duia nam ba cham kam tulhiia mi pui xi kaichimk gu Jesuus, bhai ji chu daan jix dhaam jak, jup kaich: Taxchaab ba Gkora nap jir Gkam jix dhaam gio ya dhi oigan bhaan, na pich gu ba ja mattuda gu jatkam gui nam cham ggrkam jum lhii na tur jix bhaim duukam. Jap xi ja duuk japich gui nam puim aa nam panaas jix iom jix maat gum iook, na gu dai nam bhaan px ggrkam jum lhii. 26Pui dho Gkora, pui jak jix aa ap.
25Ba

(Lk. 10:1315)

(Lk. 10:2122)

MATEO11,12
27Mi dhr ba moo japni bhaip ji chu ja agi gu jatkam, jup ja ttda: Aa bha joot gu Gkora jix dhaam dr na ba bhaankam ya jap ja aagidha gu jatkam na tur jix bhaim duukam. Ba dlh px jix maat gu Gkora na jir tup tum da, na gur Maraan, gio aa ya dr mu jak dlh px jup jix maat p gu Gkora nar tup tum da. Ku ba gu gu jaroi no moo jap tu slhkam kn jix maachim nach jir tup tum da gook dt gu Gkora, aai dho aagidha. 28Ba kaichgda pim bx na pim jk jix xijaim tu jim, aa jam aagidha na pim jax jak duia na pim ba cham pui jak ka tu jimda. 29Mi pim pui xi jimi na jax jam ttda, chapim dai ggrkam jum taat ka, jap na jax aa na gu gampai lhii, cham tu gkam ji chaat i. Ba aapim pui jak jam am jup jum aa na pim mi pui jimia na pim bax bhaim taat ka. 30Ba dhi pui na jax jak jam aagi na pim ji kaichgda, cham tu puix xijai na pim mi pui jimia. 3Bap

28 ja ttda gu Jesuus: Kux aapim cham jxkat tu jikui aa mi na pai tu uaix gu ioki gu Dios nat jax tu duu gu Dabii gio gu jatkam tugi jano nam pai dhuuk ba uamaim? 4Na mt tu juu bo gu paan gux xidhuu kam gui na mi tkiix kat g chiop na saak dai guix bhaai nam kuada gui nam mi ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, cham tu gu tu jappx jatkam. 5Gio ba mi nat paip tu uanak p gu Moisees nap jum kaich p na saak gui nam bhai g chiop ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, saak cham tum uatulhidha am sia kum pu tu juan jano na pai dhuuk aagix na cham tum juanda gt. 6Ba aa ya pu jam ttda na maadt ya oir nax iom jum aa na pim tu kam nidha, cham tu pui na pim jax tu kam t ni bhai g chiop. 7Cham dho bak maatt k pim jia gu pui na jax jak tu uaix gu ioki gu Dios na japnim kaich: Gu aa na jix aa ji na pim jix chu joignda, cham tu na pim jax jum aanda na aa jix aa na pim dai na pim tu makgrxidha px gu tu sasoi, dhi kn mi pui ba jiim japim na jax jix aa. Na gu no pim jix maatt kk gt gu dhi pui j na jax jak jum kaich, cham tu pui kaichdha pim gt nam jum uatulhi dhi jatkam tuk, sia kum gu ti cham tum uatulhi. 8Ba aa nat bha joot gu Gkora ya pu jam ttda na cham jax bua gu tu no jax jix dhuiim jano na pai dhuuk aagix na ti cham tum juanda gt. Gu Jesuus na ba duadha maan gu maankam nax muuk ka maap dr gu nobii na mi j pui xi chu ja agidhimk gu Jesuus gu jatkam, ma jii maan kap mu jap nam pai tu daanda gu Israel kam jatkam. 10Ba moo maan
9Ba

12

Gu jatkam tugi gu Jesuus nam tu kaipgaidhat tu koiidha gu tiriik sia ku jano ti aagix na cham tum juanda
(Mr. 2:2328; Lk. 6:15)

Ba maannim na pai dhuuk aagix ka na cham tum juanda ja bui gu dai Israel kam jatkam, ma jii gu Jesuus, moo mi buusnichu na pai t x ka gu tiriik. Ba gu jatkam tugi na ja bm mu jim, tu kaipgaidhat tu koiim am gu tiriik, nam gu bax bhio. 2Gu ba nam gu jai muip jiim jia gui nam pariseos jum ttnda, ba am jix bhaaktu am nam ja ni nam pui j tu buim gu jatkam tugi gu Jesuus, bap ttda am: Jax kum ba tu kaipgaidhat tu koiim gu tiriik dhim jatkam tuk? Kux cham maat am aa na xib aagix na cham tum juanda?

(Mr. 3:16; Lk. 6:611)

29 mip jaich ka gu maankam na maap dr jix muuk ka gu nobii. Ba gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios gio ba gui nam pariseos jum ttnda, ba tkka am gu Jesuus no sap jix bhaai na duadha gu maankam gui na maap dr jix muuk gu nobii jano na pai dhuuk aagix na cham tum juanda, sap ba no jax kaich nax bhaai na duadha, dhi bhaan jix bhai bhya am nam iattulhdhai tu chiia nam muaa. 11Gu ji na gup ja ttda gu Jesuus: Kux aapim jaroo maadt moo daas na mi px xi nidha gu soigan not mi pai ba gi jax chum t dn kr, no gu jano pk na pai dhuuk aagix na cham tum juanda? Cham aa gu moo jano mu jimi xi bhiaji ap, cham tu nap gu mi px xi nidha? 12Gu gi ba dhi nar maankam, cham aa gux iom jum aa na jix bhai dhuia, cham tu pui na jax gu tu soi? Japji na moo pu cham jax bua ji no jax jix dhuiim gux bhaim duukam, sia ku cham tum juan. 13Ba pui xi chk jup ttda gui nax muuk ka gu nobii: Ea nap xi slha dhim nob ji jaduu. Ba gui jap jup xi slh, jix kp jum duu mi jotmoda jap na jax gu jap dr kam nobii, panaas ku moo pu cham pai muuk kat. 14Ba gu pariseos bhaakuk mi dhr pu jii mt, ba ba tu aga mt nam jax jak duia nam ba tu chiia nam muaa gu Jesuus. Na jax jak jix maat na gu Jesuus jir di guch Xoikam 15Gu ji nat gu pu jii gu Jesuus nat jax pui t kai nam bax muaam, ba mui jatkam px chup jum duu mt na mt ba oi. Ba gammj kikcham na jax ajim, xi ja duduadhidhat bx gux kakok kam nam jk mi jap jix jaich ka. 16Ba xi ja soomchulhdhidhat nam sap cham
17Ba

MATEO12 jaroi aagidha nat jaroi ja dudua. dhi pui jak tum kuugalh gu pui nat jax jak tu uanak gu Isaiiyas gui na bjk bhaankam tu agimk gu Dios, na japnim kaich: 18 Dhii jir di gu mar na ich bhaan t t, bax iom jix dha i gio na jix bhai chaat buior. Ba tajaaxidha i gux Dhuudu kam jix Ua ji Iimda, mi dhr ba dai na ba tu ja aagidha gu jatkam nam jax jak duia na bax bhai tu ja jimia. 19 Ba cham pai dhuuk jaroi kokda, ni na cham pai dhuuk am g kn jikuidha gu jaroi, ni mu jap dho moo na pai jax g daaxim jir kiicham ka ku cham pai px am jaroi kk na am bhaamda kn tu agada. 20 Gio ba na bx px jix ja kgalhidha gu jatkam, cham tu jaroi maadt gampai biaka. Gio na gammj pu tu ja aagidha gu jatkam nam jax jak duia na bax bhai tu ja jimia. 21 Ba bx na jx jir oigan bax mat ka am nax bhaai nam dai gui buior px jix biiak ka nam ba jimia jix dhaam jak buior gu Dios. Gu Jesuus nam pui ba aichuxdha gu jatkam na jaook bhaan t nidhim jaxpx mi ba aichulh jamt gu Jesuus maan gu maankam na bhaan jup tuigda gu cham k iimda na pui jak duuka na cham ia ka gio na cham tu iokda. Ba cham jax ji chk jup xi dhua gu Jesuus, jix k dho gup jum duu, ba tu iok gio na bax ia. 23Ba gu jatkam na mt pui j t t, mi pui pup tuii am, dai nam jup kaich:
22Ba

(Mr. 3:1930; Lk. 11:1423; 12:10)

MATEO12 Dhi aa chi ba saak bar di guch Xoikam gui na saak bha jimda gt, nar boxii ka gu Dabii? 24Ba gui nam pariseos jum ttnda na mt pui j ja kai nam kaich, jup ja ttda am: Chaam tu ji nar pui na pim jax lhii. Japji ja gkam tuk ji gu cham kk iiimda na bhaan jup tuidhi dhi maankam. Pui kum bax jgidha na mai ja jootosda gu bpnagan tuutum cham kk iiimda ja am dr gu jatkam. 25Bap ja ttda gu Jesuus, na gux bhaix maat nam jax jum aagt jup kaich: Matgm cham tu ji nar pui na pim jax lhii ji jaadu. Jax dhui na gu gu ja gkam tuk gu cham kk iiimda jap px ji buusan na jax pai g kiicham nom cham maan iook jup duuk gu tu nom ti jax jix dhuiik. Piam pai no palhp jir kiicham piam ku gu gu dai maap jum oidhagm, nom cham maan iook jup duuk, dho pu cham tu dho jax ji dhuia am, nam gu daix bhaak ka. 26Ba pui jak jup ji buusan gu ja gkam tuk gu cham kk iiimda not ti bhai ji bhaam ja bui gu bpnagan tuutum cham kk iiimda, nam gu cham maan iook kap duuka nam gu ba bhaaku buior. 27Gu ba aapim na pim pui kaich na pui aa ji am jup tuidhi gu ja gkam tuk gu cham kk iiimda, aapim ba moo pui p aa gu jam jatkam tuk gui nam jam kaichu, pui aa ja gkam tuk gu cham kk iiimda ja am jup tuidhi, nam bax ja jgidha nam pui mai ja jootosda gu cham kk iiimda ja am dr gu jatkam? Piam aa na gu cham? Na gu pui px jak ji buusnia na jax ba kaich. 28Gu aa matgm gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan ji gu Dios na am jup tuidhi, pui ku bax bhaai na mai ja jootos gu cham kk iiimda

30 ja am dr gu jatkam, na pim ba ba machia na dhi jap jir jup duukam nat ya bam ai na pim pai dhuuk machia na pim jax jak duia na ba gammj jam am ba t nidha gu Dios. 29Na gu cham jir am gu jaroi na mu baaki bakiram t xdha gu bxchugan gu maankam jix oogm nom gu gook dt maan iook jup duuk. Dai nom cham maan iook jup duuk na bax bhaai na xi buuprai t xdha gu bxchugan. 30Gio pui na jax gu jatkam jk gook nom mu pai tu or nom cham maan iook jup duuk. Ba maan no bx gaamuim gui na jk oraidha, dhi jap ji buusnia na tu ja agidha gu jatkam na jax jak lhiidha aa. Gu ba gu jumai no mai xi iabuidhat gui na jk tip oraidha, dhi jap jup ji buusnia na cham jxkat pui tu ja agidha gu jatkam na aa jax jup lhiidha, gu jakbui kat maakam xi ja iatgidha ji na dlh jax jup lhiidha. Dhi ba jap jup ji buusanda na cham maan iook jup duuk aa ji bui. 31Ba aa ya pu jam ttda na gu Dios jix bhaai na tu ja uadha gu jatkam bx nam jk jax jix uuatulhdhix ka nom soim lhii buior. Piam nom gu gampai px bia gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Dios, no gu ti ja mattun nam jix uuatulhdhix, dho gu pu cham dho tu ja uadha gu Dios gu ja uatulhdhara, nam gu cham soim lhiidha buior. 32Ba nom gu gampai px ji bia aa nat bha joot gu Gkora, siax bhaai na tu ja uadha gu Dios gu ja uatulhdhara nom soim lhii buior. Gu ba nom gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Dios gampai px bia, dho gi gu pu cham jxkat tu ja uadha ji gu Dios gu ja uatulhdhara sia pk nar jax ka gt, nam gu cham soim lhiidha buior.

31 Gu Jesuus na bhaan ji uargidhai ba tu aga maan gu x na cham k ibhaicha no mt cham bhai moikxi pimt jix bhai moikxi gu jax chum jam x, joidham jix k ibhaicha dho. Piam ku gu no pimt cham bhai moikxi, cham k ibhaicha dho. 34Ba aapim pui p no pim gu cham jir kk jatkam, cham bhaai na pim jax dhuix bhai tu iokda na jax jak jir am ka, na gu dai pui jak jam chi am dr buusnidha na pim jax jak jum aanda gu jam jujur am bhaan. 35Na gu gu jaroi no dlh pur jix bhaikam, joidham jix bhai tu iokda, na gu dai pui jak jum aanda juraran bhaan. Gu ba gu jaroi no pu dlh cham jir k maankam, giilhim jix buam tu iokda, na gu dai pui jak jup jum aanda juraran bhaan. 36Ba aa ya pu jam ttda na bx matgilhia jix dhaam jak na pim jk jax jix buam tu iokda, jano na pai dhuuk gu Gkora ja aagidha bx gu jatkam nam jk tu jax buimi ya dhi oigan bhaan. 37Na gu no pimt cham soim lh buior na ba tu jam uadha gu jam uatulhdhara, dai na pim px am tchoka na jam aadhai giilhim jam tulhiichuda, no pimt cham jap xi dhuuk gu dhi pui na pim jax jix buam tu iokda. Gu jatkam gui nam cham tu kam t nidha nam tix aanda nax bhaim duukam jup tu duia gu Jesuus ja nichudat jai dht gui nam pariseos jum ttnda gio ba gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, ba chian am gu Jesuus na sap maan jup tu duia jix bhaim duukam ja nichudat. Jup ttda am:
38Ba 33No

MATEO12 Eap jix bhaim duukam xip duu nach tu cham pai dhuuk ni. 39Gu ji na gup kaich gu Jesuus: Tix aa am dhi jatkam nam cham tu kam t ni na jix bhaim duukam jup tu duia ja nichudat nam tu cham pai dhuuk pu chum ni, gu ji na gu aa cham tu pui tu duia, nam gu cham tu mi pui jimiik kat jup kaich na jax jix aa gu Gkora. Dai gatuuk nam ji chgia na pui jak jup ji dhuia nat jax jum duu bjk gu Jonaas. 40Ba pui nat jax jum duu gu Jonaas nat baik tanoolh jup duu gio baik tukaa na mj pu jim rban dr gu g batoop, ba aa pui p nat bha joot gu Gkora, baik tanoolh gio baik tukaa mi pu yaasapka dbr bta. 41Ba jano na pai dhuuk tum kuugalhdha na ja aagidha gu Gkora bx gu jatkam nam tu jax buimi ya dhi oigan bhaan, gui nam Niinibe oikat xi guki pu tya am na pim maaxik pu cham tu kam t ni. Na gu gu Niinibe oikam kat moo jano cham jax ji chk mi pui jii mt na jax jix aa gu Gkora na pai dhuuk pui ba tu ja agi gu Jonaas. Ba aa na xib ya oir aapim jam bui, jix iom jir gkam i, cham tu pui na jax gu Jonaas. 42Gio gui na bjk jix iom jup jir gkam kat gu ubii na muni jak kiokat jurnip, puip xi kkboi pui xi chya na pim maaxik pu cham tu kam t ni. Na gu gui j gu ubii jum dkoo nat mk dr bha jii nat bha kaim gu Salomoon gui na yar gkam kat, na pui t kk nax iom jix chu matda ka. Ba aa na xib ya oir aapim jam bui, jix iom jix chu matda i, cham tu pui na jax gu Salomoon. Gu Jesuus na bhaan ba tu aga maan gu cham k iimda cham k iimda not ba buus bhaan dr gu maankam, ba
43Gu

(Lk. 6:4345)

(Mr. 8:12; Lk. 11:2932)

(Lk. 11:2426)

MATEO12,13 jimia mumm jap pai gampx jix chu gak kr, tu gaagidha na pa jak jix bhaai na kiicha. Ba not cham pai ji ch nar joidham na kiicha, jup jum aanda: 44Gi no ich moo gio muip jii mumm na pai kiokat. Ba na gio bhaan jup ba bakia gu maankam, joidham t tgia, na gu jap t lhiidha na cham ka tu tanaara ka no bax k gu maankam. 45Ba xi dhaiia na jaip ja baimra gu bpnagan tuutum cham kk iiimda jk xijum gook pup aixim gui nam giilhim xi chu xibua. Ba nam pai dhuuk gio maap bhaip ba baapkia bhaan gu maankam, giilhim bhai jim naanbicha dho gi ji ba, cham tu pui kia na jax bp dr. Ba pui jak jup tu ja jimia gu jatkam gui nam jk cham tu kam t nidha. Gu jajaanni gio gu dn gu Jesuus nam mi ba aaya na pai ka oirda na pui mi ka tu ja agichu gu Jesuus gu jatkam, mi ba ai mt gu jajaanni gio gu dn nam jix chu agidhamtu, ba mumm jap drap dr px ji guguu mt. 47Ba maadt mu ba aadhim gu Jesuus, jup ttda: Muni mt ba ai gum jaadu gio gum naan. Muip sap xi jimda nam tum agidha. 48Bap ttda gu Jesuus gui na mi pui j kaich: Jax dhui na aa cham tu pui lhii nam dai guir ji jaadu gio na dai guir ji aan. 49Ba nobii kn mui xi ja aa gui nam kaichu nam mi jap daraa, jup kaich ba: Gu bx ji sia dhii nam jk ji kaichu na pui ja lhii nam jir ji jaadu gio nam jir ji aan. 50Na gu gu jaroi na pui mi pui ba jimda na jax jix aa gu Gkora gui nax
46Ba

32 dhaam jup tuii, dhi pui ji buusanda na bar ji jaadu ka gio na bar ji aan ka. Na jax jum duia gu tiriik na tu giidha maan gu maankam
(Mr. 4:19; Lk. 8:48)

13

(Mr. 3:3135; Lk. 8:1921)

Ba moo jano pu jii gu Jesuus mi dhr kiicham mu jak na pai g suunka gu suudai, ba mi jap judharan daakat bam jpi. 2Ba cham jx mkim na mt jix iom mui mi mam jumaap gu jatkam, alh namm ba xi ju am. Ba pui bhai ma ts gu Jesuus bhaan gu g kanuub na mi jap jup s amuub suudai jugi, 3bhai ba ji dhaakat ma tu ja agi gu jatkam bxchu bhaan ji chu uargidhak na tu ya jap jix chu jaich dhi oigan bhaan, jup ja ttda: Maannim maan gu maankam ma tu giidham gu tiriik. 4Ba nat pai dhuuk mui ji chu gii, jai mu jak suulh na pai px am boi ba katka na mi jap tum oipoda gu tu, ba maan na mt jax jugio gu uji nam mi jap nnda. 5Ba jai nat jap jak iam jup suulh na pair ai cham nax komaalhim jir dbr, dhi dho gi gu ti jotmoda bubua ji, nat gu daaman jum yaas. 6Gu ji na gu nat pai dhuuk bhaan mi ji chotnorim, maan nat jax gaa, nat gu cham tuukab takta. 7Ba jai nat jap jak iam jup suulh na pai tuutka gu tux bii uuux jix joii, maan nat jax bhaibich, jix uuam mi pup tuut gu tiriik, ba pu cham tu ka bhai. 8Ba jai nat jap jak iam jup suulh na paix k gu dbr, dhi dho gi gu joidham jix bhaim duu ji. Alh jap sasbar xim kaip, jman moom kaip maan oom daman mambhx, jai ba baik oom, jai jix chamaam oom, mi px pui. 9Moo pim jix bhai xim gangada na pim jk ji k na jax jir jum duukam gu dhi pui na jax jam ttda.

33 Gu Jesuus na ba ja aagidha gui nam kaichu na jax jir jum duukam gu tiriik nat tu gii gu maankam pui ba ttda am gu noonbi gu Jesuus na sap ja aagidha na jax kaikam pui jak tu ja agi gu jatkam na bhaan ji chu uargidhat gu tu na yax chu jaich dhi oigan bhaan. 11Bap ja ttda gu Jesuus: Matgm aapim saalh ka jam mattuda ji gu Dios na pim jax jak duia na ba gammj jam am ba t nidhidha, na pim gu ba kaichu. 12Na gu gu jaroi no pui t jgi, jix iom ba mattuda gu Gkora, bax iom bax mat ka, cham tu pui na jax bp dr. Ba gu jaroi no cham maachim, sia ku ti palhp am jix maat, saalh pui dho cham ka tchoka, mkkat pu cham ka mat ka. 13Pui ku ba aa pui px jak tu ja agi gu jatkam bxchu bhaan ji chu uargidhat na tu ya jap jix chu jaich dhi oigan bhaan, na gu sia kum ti ni gux bhaim duukam na jup tu bua, pu cham maat nidha am, gio ba nom ti k na jax tu ja agidha, pu cham maatt jup ji kk am. 14Ba dhi ja bui pui ba tum kuugalh nat jax tu uanak gu Isaiiyas gui na bjk bhaankam tu agimk gu Dios na japnim kaich: Nom ti t k, cham maatt kaaya am, gio nom ti jax t ni, cham maatt tgia am na jax jir jum duukam ka. 15 Nam gu dlh cham maatt t kk dhi dhi jatkam, panaas ba ku jap ji buusanda nam pu cham iia ka gio nam pu cham t kk, gu na ba jax dhui px cham bhaain ka nam jix maatt t kk,
10Ba

MATEO13 gio na cham bhaain ka nam jix maatt t nidha, nam ba cham maati mi pui jimia na jax jix aa, ba aa cham tup ji buixidha ja bui. 16Ku gu aapim jix bhai tu jam jim ji, na pim gux maatt t k gio na pim jix maatt t ni. 17Tu slhkam kn ja pu jam ttda nam mui gui nam bhaankam tu agimk gu Dios gio gui nam jappx jir jix bhabhaikam kat, pu chum tip jix ch tgik kat am na pim jax t ni gu xib, gu ji na mt gu cham pu chum t t, gio nam pu chum tip jix ch kaik kat na pim aapim jax t k gu xib, gu ji na mt gu cham pu chum t kai. Gu Jesuus nax bhai ba tu aanda na jax jir jum duukam gu tiriik nat tu gii gu maankam na pim jix bhai xi kaaya jaadu na jam aagidha na jax jir jum duukam gu tiriik nat tu gii gu maankam. 19Jap ja dho kaikam jup kaich: Gu jatkam no mt ti kai gux bhaim kaichdham ioki gu Dios na jax jak ja am ba t nidhidha gt, no mt gu cham maatt kai, dhi jap ji buusnia na jax gu tiriik nat mi suulh boi cham na paix chu kabaak. Ba na pai dhuuk mi ji ji gu jaook, maakam xi jurtuda, mi pu cham tu bhaan ka ttchoka. 20Gu ba gui nat mi jak jup suulh na paix komaalhim jir dbr nar ai cham, dhi gui nam jotmoda ti t jdha jix bhaim lhdhai, 21gu ji nam gu pui ji bubuakia na jax gu tiriik nat cham tuukab takta. Ba no tu jax ba ja duichu, mumm pui giop suulhgia am, nam gu cham bx ja jujur kn t jgidha. 22Ba gui nat mi jak jup suulh na pai tuutka gu tux bii uuux jix joii, dhi gui nam
18Ea

(Mr. 4:1012; Lk. 8:910)

(Mr. 4:1320; Lk. 8:1115)

MATEO13 pui ti joidham jup kaaya, gu ji na gu bhai ji ja tukgidha gu tu na yax chu jaich dhi oigan bhaan. Tu nam px bax joidha nam biaka jix dharam namkm, piam ku tu nam px jax bax dhuiim ka na tu cham jum aagidha. 23Ba gui nat mi jak jup suulh na pai joidham jix k gu dbr nat jum kaip jix chamaam oom, gio jai baik oom, gio ba jai maan oom daman mambhx, dhi gui nam bx ja jujur kn t jdhai mi pui ba jimia na jax jix aa gu Gkora, ba cham jxkat jak ka suulhgia am, nam gu gammj buior bax biiak ka. Gu Jesuus na tu aga gio bhaan jup ji uargidhai gu tiriik 24Ba gio bhaan jup ji uargidhak gu tiriik bhai ji chu ja agi gu Jesuus gu jatkam, jup ja ttda: Gu jaroi na bhaan t nidhidha gu Dios jap ji buusnia na jax gu jaroi not mu pai tu gii gu tiriik pai na tu gambhar ka. 25Ba not gu moo jano pu gui gu tukaa bhaan na pai dhuuk bx ka tum kookos ka, mi ji k gui nax bhaamki daam dr mip xi giidhak ba jii gu sai gu kai gui na cham bhai bua gu tiriik. 26Ba nat pai dhuuk bhai ji bubua gu tiriik, gatuuk dr bhaip ji bubuakia gu sai gui na cham bhai bua. 27Ba na mt pai dhuuk ba t gui nam mi tu juanda, mu jimk ba aagi am gui nat mi tu gii gu tiriik, jup ttda am: Aapich jaduu, gu tiriik na pich mu tu gii, sai bnkam aa pich mi i na ba jai mip tuut na cham bhai bua gu tiriik? Ka jaroo ji chi mi i? 28Ba gui na mi tu gaa jup kaich: Jaroi dho na xi bhaamki nat ba mi i dhi pu chum. Ba gu tujuandam tugi ba tkka am, jup ttda am: Cham jir am aa no chich boopnk mu baas iabu? 29Ba gui na mi tu gaa jup kaich: Cham ji nar am, na gu na pim pai dhuuk bhai ji boopia, bx bhaip jim takbona gu tiriik. 30Mi pui ji na ba glhia bnkam, gatuuk ba na pai dhuuk ba ji chu oraa na ba tu chiia nam alhiok buuprai midha, dai gu tiriik ja ba tu chiia nam ulha mi na paim ulhiis.

34

Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai maan gui na mostaasa jum tt jumai bhaan ji uargidhak gio bhaip ji chu ja agi gu Jesuus gu jatkam, jup ja ttda: Japni jak jup ji buusan gu jaroi no bhaan ba t nidhim gu Dios, na jax gu jaroi not mu pai i gu mostaasa kai. 32Cham jax chum jaxbuix jaich dho gu kaichuk na jx jir lhich gui, ku gu no ich mi jap xi i, joidham g ggr ji, cham tu jaxbui na jx jup t ggr gu jai x gui na puip jir jum sdam. Jix bhai nam bha jap maamragaran tu kakos ka gu uji. Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai gui na kn jappukar gu paan japni jak bhaan ji uargidhak gio bhaip ji chu ja agi gu Jesuus gu jatkam, jup ja ttda: Japni jak jup ji buusan p gu jaroi no bhaan ba t nidhim gu Dios, na jax gu jax chum ubii not ba jip duu gu paan na palhp bnda gui na kn jappukar, sia ku gu tir g gu tui. Na jax jak bhaan ji chu uargidhimk gu Jesuus na tu ja agidhimk gu jatkam dhi pui jak tu ja agidhimk gu Jesuus gu jatkam bxchu bhaan ji chu uargidhimk na tu ya jap jix chu jaich dhi oigan bhaan. Dai
34Ba 33Ba 31Ba

(Mr. 4:3032; Lk. 13:1819)

(Lk. 13:2021)

(Mr. 4:3334)

35 pui jak px tu ja agidha nam bax maatt kaaya. 35Ba dhi pui jak jum kuugalh gu pui nat jax jak tu uanak maadt gui nam bjk bhaankam tu agimk gu Dios, na japnim kaich: Aa bx aixim bhaan ji chu uargidhai tu aga na tux maax dhi oigan bhaan, ba dhi bhaan px tu agat jup kaichdha i gui nam tu cham maat gu jatkam jano dr nat jax jup duu gu Dios dhi oigan. Gu Jesuus nax iom jix bhai ba tu aanda na jax jir jum duukam gu sai gui na cham bhai bua gu tiriik 36Ba mi dhr ba jii gu Jesuus xi ja iokdhak gu jatkam, namm jak gama jak ji baa bak chr. Ba gui nam kaichgda mian xi k pui ba ttda am na sap ja aagidha na jax jir jum duukam gu sai gui na cham bhai bua gu tiriik nat ba pui bhaip ji bubua mi na paim gii gu tiriik. 37Ba gu Jesuus jup ja ttda: Dho gu tiriik giigidham, dhi aa dlh ji aagat jup kaich, aa nat bha joot gu Gkora. 38Gu ba gu gaabhar, dhi gu oigan ja aagat jup kaich, gio ba gu tiriik, dhi gui na jk ja am ba t nidhidha gu Dios ja ja aagt jup kaich. Gu ba gu sai gui na cham bhai bua gu tiriik, dhi gu jatkam gui nam cham tu kam t ni ja ja aagt jup kaich. 39Gu ba gui nat mip i gu sai gui na cham bhai bua gu tiriik, dhi gu jaook ja aagat jup kaich. Gio ba gu maankam gui na tu oraa, dhi jano tu aagt jup kaich i na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan bhaan. Ba gui na jup ja aa nam jix bhai dhui ba ulha gui na jk jum oraa gu tiriik, dhi gu noonbi gu Gkora na ja aagt jup kaich p. 40Ba pui na jax gu sai nam maap xi jumpadai bhai xi kxdha gu tai, pui jak jup tum duia jano na pai dhuuk
41Ba

MATEO13 tum kuugalhdha ya dhi oigan bhaan. aa nat bha joot gu Gkora, nai ja jootsa i gu noonbi nam maap ja jumpada gui nam jk ja chianda gu jai jatkam nam pu tu duia gu tu nar jix buam jum duukam, gio ba bx nam jk jix buam tu buada. 42Mi dhr ba dai nam mu jak xi ja iabu na pai gammj cham tutk gu tai, ba mi pu ti suanda am gammj na giilhim tix buam tu tatdaka na ja midhidha gu tai. 43Gu ba gui nam jk gammj mi pui jiimdat na jax jix aa gu Gkora, joidham tum jix abhar totbikdam jup jum duia am jano nam pai dhuuk buior bap tuika, jap tum jum maaxidha am na jax gu tanoolh. Moo pim jix bhai xim gangada na pim jk ji k na jax jir jum duukam gu dhi pui na jax jam ttda. Gu Jesuus na bhaan ji uargidhai tu aga maan gux dharam namkm no mi pai xchuix 44Ba gu jaroi no bhaan t nidhim gu Dios, jap ji buusan na jax gu jaroi not mu pai ba t gux dharam namkm na mu pai xchuix ka jax chum drbagaran gu jaroi. Ba jotmoda gio mip xi xchui xi dhaiia na tu garara gu bxchugan na jk tu biaka na ba kn ba sabada gu dbr mi na pai xchuix ka gux dharam namkm. Gu Jesuus na tu aga bhaan ji uargidhai gux abhar joodai jix dharam namkm 45Gu jaroi no bhaan t nidhim gu Dios, jap ji buusan na jax maan gu maankam no mu jap pai jimdat tu sabadaim gu joodai gux abhar jix dharam namkm. 46Ba not maan mi pai ba t gux iom jix dharam namkm, xi dhaiia na tu garara gu bxchugan na jk tu biaka na ba kn ba sabada gu joodaix abhaar jix dharam namkm, na ba mi dhr jap jak gara jix dharam iam.

MATEO13,14 Gu Jesuus na tu aga bhaan ji uargidhai maan gu g asaak gui nam kn jum bhia gu boptop 47Gio japni jak jup ji busaak gu jaroi no bhaan t nidhim gu Dios, na jax gu jatkam nom mu pai tu bhia gu boptop, no mt mui xi bua suudai chr gu g asaak nam bx aixim tum mim gaamu gu boptop. 48Ba nam pai dhuuk suuduya gu boptop bhaan gu g asaak, ba bhika am gui nam mi tu bhiada mu jap judharan gu g suudai. Ba mi jap daraibui xi gaamuimi am baalh cham dai gui na jk jix k gu boptop, gu ba gui na jk cham tu bhai ka, mumm pai baas xi iabui am. 49Ba pui jak jup tum duia jano na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan bhaan. Nai jap ji jimia am gu noonbi gu Gkora nam ja boosgapu gui nam jk cham tu kam t nidha mi dhr ja bui gui nam tu kam t ni. 50Mi dhr ba dai nam mu jak xi ja iabu na pai gammj cham tutk gu tai, ba mi pu ti suanda am gammj na giilhim jix buam tu tatdaka na ja midhidha gu tai. Na jax jir jum duukam gu jaroi no mi pai tu bia gu bxchugan 51Mi dhr ba moo bhai ba ja tkka gu Jesuus, jup ja ttda: Jix maatt aa pimt kai gu dhi pui na ich jax tu jam agi? Ba guip kaich am: Jix maatt jachich dho kai. 52Ba gio muip ji io gu Jesuus, jup ja ttda: No maadt gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios mi pui ba jii na jax pk jak bhaan ba t nidhidha, jap ji buusanda na jax gu jaroi no mi pai tu bia gu bxchugan, na gu bx px joidham t nidha, sia ku jai tir kklhigan.

36 Gu Jesuus nam cham kgalhdha gu Nasareet oikam pu jii gu Jesuus nat pai dhuuk tmo na mi pui xi chu ja agidhimk gu jatkam bxchu bhaan ji chu uargidhimk na tu ya jap jix chu jaich dhi oigan bhaan, 54mumm jak ba ba ai nat pai pk jak gr. Ba mi bhaip ji chu aga mi nam pai tu daanda gu Israel kam jatkam gui nam mi oika jano na pai dhuuk aagix ka na cham tum juanda. Ba mi pui pup tuii am na mt ba kai na joidham jix bhai xi bua na tu aga, bap jum t ttda am: Paa chi ba ji chum mamtuxdhak pui pk joidham jix bhai xi bua na xi chu aga dhich jaduu? Jax moo duukat jix aichun nap tu bua gux bhaim duukam? 55Cham aa pn jir di nar maraan gui na uuux tu jiibdat jup tu buada gu bxchu, na Mariiya jir dn, nam jir jum jajaannim gu Jakoobo, gio gu Josee, gio gu Simoon, gio ba gu Juudas? 56Gio gu uuub jajaanni, cham ja pn ya tu oidha am aach jich bui? Gu jax ji chi ba duukat jix chu matda dhich jaduu? 57Ba pui xi kaichimk mi pui cham tu kap jum buixi am. Bap ja ttda gu Jesuus: Gu jaroi na tu agada bhaankam gu Dios, cham kgalhidha am gu jatkam mi nar pai kam ka, sia ji gu gu mi kiami kam. Dai nor maakam jak kam nam ba bx kap jix kgalhidha. 58Ba cham tu muix bhaim duukam jup tu duu gu Jesuus mi na pair Nasareet, nam gu cham t jgi gu mi kam no moop jir di guch Xoikam. Gu Eroodis na ba tu chiia nam kia gu maoon gu Juan jatkam bopkondam Ba jano pui ba t kai gu Eroodis gui na mir gkam ka
(Mr. 6:1429; Lk. 9:79)
53Ba

(Mr. 6:16; Lk. 4:1630)

14

37 Galilea na mu pai px oirt tu ja agi gu Jesuus gu jatkam. 2Bap ja ttda gui nam maap mir ggrkam ka: Jir di dho bak jia gu Juan jatkam bopkondam nat duadk giop ba bam mu dr koigan tr? Pui ku ba pui joidham jix bhaim duukam jup tu bua. 3Gu nax choonnt jup kaich gu Eroodis, nat gu bp dr tu chia nam daagi kuupa gu Juan buuplhixim kn gu bapaium ttropi, nat tum dap duu gu Erodiiyas gui nar bngan kat gu Piliip janni gu Eroodis, gu ji nat gu bhai ji ch x. 4Ba na pui ti xi chtdada gu Juan gu Eroodis na cham jir am na bman tu kioka gu Erodiiyas na gu janni jir bngan, gu ji nat gu dai bhai ji bhaam. 5Ba cham bhaain ka na jax dhui tu chiia gu Eroodis nam muaa gu Juan na gux ja bhidha gu jatkam, nam gu bx px jix bhaix mat ka na gu Juan bhaankamun tu agada gu Dios. 6Gu ji na gu nat pai dhuuk jum ai nar pai dhuuk kam gu Eroodis, ma tu chia nam tu bhaidha gu koi nam ba tu jugia. Ba nam mi ka tu kua, mi ba ai gu tyaa maraan gu Erodiiyas, ba mi jap ma t ni ja nichudat gu jatkam nam mip tuii. Ba iam koraaro gu Eroodis gu pui nat jax jak t ni, 7ba pui ba ttda na makia na tu lhiidha. 8Ba gu tyaa xi m nat tkkam gu dn na tu bha taia, ba jaxpx gio mip ba ai, jup ttda ba gu Eroodis: Dho aa jix aa nap ji makia jooxia tam gu maoon gu Juan jatkam bopkondam. 9Ba nai soi jim duu gu Eroodis, giilhim jix buam jum lh. Gu ji nat gu moo puip ba tn mi ja kaixdhat gui nam jk mip tuii na makia na tu lhiidha, 10ba pui ma tu joot nam kpu gu maoon gu Juan mu na pai kuupka. 11Ba jaxpx mi ba aich jamt jooxia tam, mi xi maa mt gu tyaa. Mi dhr ba gu tyaa mu jak jup xi bhidhak gu dn.

MATEO14
12Ba na mt pui ba t kai gu jatkam tugi gu Juan na mt ba mua, mui ma jii mt na mt bhim gu tukgan nam ba yaaspa. Mi dhr ba mu jak jup bhi mt na pai oir gu Jesuus na mt aadham na mt ba mua gu Juan jatkam bopkondam.

Gu Jesuus na muidhalhdhai gu paan tu ja makia mui gu jatkam pu jii gu Jesuus nat pai dhuuk pui ba t kai na mt ba mua gu Juan jatkam bopkondam, baasn dr jak pu bhi na pair gampx ka na cham jaroi oirda, dai nat jax bha ts bhaan gu g kanuub na mi jap jup s amuub suudai jugii. Ba na mt ba maat gu jatkam gui nam mi jap oika jdlh kikcham nat pa jak bhi gu Jesuus, bhamm dr jap gakoolh jamt ji bhk bx dbr tam bhamm dr ba dar bp dr. 14Ba nat pai dhuuk bhamm dr ba ai gu Jesuus, nat jax mui ji chm bhai dhr bhaan gu g kanuub, bhai px ji ja t gu jatkam nam jix iom mui namm ju nam bhaip tuii judharan gu g suudai. Bax joimdak ba ja t, ba bhai ji ja dudua gux kakokkam gui nam ja ua. 15Ba jaxpx nat pai dhuuk ba ji jur, mu jimk jup ttda am gu Jesuus gu noonbi: Ya ba ji jur jich jaduu. Jax jach jich dhuia, na gu ya jap jir gampx? Cham jir am aa nap ba ja jootsa dhi jatkam kum ba jimia mu jap pai nar kikcham kum ba tu taapu gu tu nam jugia? 16Ba gu Jesuus jup ja ttda: Yaa pim dho ka tu ja makia aapim, tu gi pk p? Cham jum aa nam moop jimia. 17Ba guip kaich am: Tuch gip ja makia, nach gu cham tu ua gu tu koi? Dai siamri jk jix chamaam gu paan muni pai px ua maadt, gio ba gook gu boptop.
13Ba

(Mr. 6:3044; Lk. 9:1017; Jn.6 :114)

MATEO14
18Bap ja ttda gu Jesuus: Dhii dho kn ba kokban am. Ka gor bha uii! 19Ba xi ja chia gu jatkam nam mi jap xi dharaibu sai dhaam, ba xi dhaagk gu paan jix dhaam jak xi ch tgk xi chu taxchaabgi buior gu Dios. Mi dhr ba dai nat px tatak mui ji ja maa gu noonbi, gui ba mi dhr px mu jak jup ji ja maa mt gu jatkam. 20Ba bx tu juu mt nam jk mip tuii, sia kum gux iom tir mui, tu koimk am nam jx lhii. Jai mt pu cham ka jugio. Pui mt giop ma tu jumaap nat jk bii, mambhx daman gook bapaalh dho moo giop suusun gu paan. 21Ba bx dhi na mt jk mi tu juu gu jatkam, aix am jix chamaam mambhx jix chatmam oom (5000) gu dai chichio, gu uuub gu cham aagix kam ji gam aaalh.

38 chum duu nai gu bx ansap, mumm ba ba ai p gio judharan na pai g suunka gu suudai. Mi dhr ba gamai bx suudai dhaam px chum duu nat ba jii mu jak nam pai jiim gu noonbi bhaan gu g kanuub. 26Ba nat mi jap jupaaban ji bhi nam pai jiim gu noonbi, ba t mt gu Jesuus na mi jap ba jim suudai dhaam. Bax chotdont ggr kn ba jii jamt, jup kaich am: Kani gu tu mi jap ba jim! 27Gu ji nat gu jotmoda mu io gu Jesuus, jup ja ttda: Chapim totdon ka. Aai px jup tuidhi. 28Ba mui ji io gu Peegro, jup kaich: Nop baabui slhkam aap jir di jaduu, puip xi chya na aa ya dr mui xi jimia bx suudai dhaam mi nap pai dhr bha jim. 29Ba gu Jesuus jup ttda: Dho kap bhai xi jim. Ba gu Peegro nat jax jup tm bhai dhr bhaan gu g kanuub, gamai px chup jum duu bx suudai dhaam mu jak na pai dhr bha jim gu Jesuus. 30Gu ji nat gu gama jak bhai ji choon, na gux bhidhat ni gu suudai na bha slh gunguk. Ba mi gamai ba ji baa gu Peegro, jup ttda gu Jesuus g kn: Xi dhaa jaduu! 31Ba gu Jesuus jotmoda xi dhaa p, jup ttda ba: Jax ku pich ba dai ba ji choon? Moo chakui bx jum jur kn t jgi ap aa aa ji bui? 32Ba jaxpx bhai ba tts jamt bhaan gu g kanuub, ba jotmoda nai px ji kkbo gu jblh na jix iom bhai ka jbrdat. 33Ba gui nam jk bha jiim bhaan gu g kanuub, jotmoda mi jap ja olhia kn gukk jup ttda am gu Jesuus: Tu slhkam ji bak aap jir di gu Dios gu Maraan.

Gu Jesuus na joidham suudai dhaam px jimda dhr ba dai nat ba ja chia gu Jesuus gu noonbi nam bha tsdia bhaan gu g kanuub, bp ba gamai xi ja joot nam bhamm dr ba aaya baasn dr jak jumai judharan gu g suudai. Dlh ba mi pup oir, na gu mi jap ka tabuimgi gu mui jatkam nam mip tuii. 23Jaxpx ba nat pai dhuuk bx xi ja tabuimgidhak, pu jii maan kap na pair oidha tam bhamm na pai cham jaroi oirda nat ba tu daaim buior guch Gkora. Dlh ba bhai pu tu daan, sia ku bax chukgam. 24Ba gu noonbi jiim am gammj bx suudai dhaam bhaan gu g kanuub. Ba na mt jix iom mk ba bhi namm pai na bar rban gu g suudai, jix iom bhai ji jb mu dr jak nam pai jak jiim, ba bhai ji ginduk gu suudai, nai tkob ba baapmigim gu g kanuub. 25Ba namm na pai bar katukgab, mui ma jii gu Jesuus, bhamm dr px
22Mi

(Mr. 6:4552; Jn.6 :1621)

39 Gu Jesuus na ba ja duduadha gux kakok kam Genesareet kam jaxpx bhamm dr ba tts jamt na pai Genesareet bhaan bipio gu dbr. 35Ba gu jatkam gui nam bhai oika jix maatt t mt na maadt jir di gu Jesuus, ba jotmoda nai xi boop jamt mj jap kikcham gui na dhi px bhaan jup bipio gu dbr na mt tu aagam nat bhai ba ai gu Jesuus. Ba cham jx mkim jix iom mui bhai ba aichulh jamt gu Jesuus gux kakok kam, 36ba soi ba ttdaim am nam sap palhp bhai xi dhagia gu jannulhi nam ba ba duduadhia. Ba na mt pai dhuuk bhai xi dhaa, pu dudua mt, bx jamt dho gux kkp jum duu. Gu Jesuus na ba tu aanda na tur uatulhdhara ja bui gu jatkam
(Mr. 7:123)
34Ba

MATEO14,15 gu dn, am tchoka na joodai kn maiyaxix kam muukix ka. 5,6Gu ji na pim gu aapim maakam ja ttdada gu jatkam na jax cham pui jak tu daaxix gu ioki gu Dios, na pim pui ja ttdada na cham kam aa gu jaroi na palhbuidha gu taatan piam gu dn, dai sap na japni px xi chdai: Jap moo cham jax kax bhaai ji gu na jax dhuim palhbuidha, na ich gu pui ba tn gu Dios na bx mu tuaa chiop gu tu na jk biaka. Cham jax kax bhaai na jax dhuim taibuidha, sia ku jap moo tim am jum aa. Jai na pim gu maakam ja aagidha gu jatkam, gu ba gu pui na jax pk jak tu daaxix gu ioki gu Dios, bx jap xi dhuukat japim, dlh japim ba pu tu bua na pim jax lhii. 7Bak gur pui nat jax jak tu uanak gu Isaiiyas gui na bjk bhaankam tu agimk gu Dios na aapim jam aagt jup kaich, na japnim kaich: 8 Dhi jatkam pui ti xi kaichdha am nam sap aa ji bui tu daan, gu ji nam gu cham tu aa ji bui jujurtkat jup kaichdha. 9 Tum gi mip tgia sia kum bx aixim ti tu jim? Na gu dai nam jax px jak ja aagidha gu jatkam nam ba pu tu bua. 10Ba pui xi chk bx maap xi ja jumpadak gu jatkam gu Jesuus, jup ja ttda: Ka na pim moox bhai xi kaaya jaadu na jax jam tda. 11Jax dhui na moo cham tu xidhuu gu tu koi no moo tu kua px gu jaroi. Gu ji no giilhim kaich na jax cham jir am na ba puim kaich nax xidhuu, na gur uatulhdhara. 12Ba gui nam jk kaichu mian xi k jup ttda am gu Jesuus: Jix maat ap aa na mt giilhim bhaak gu pariseos na mt jum kai gu dhi pui j na pich jax tu aga?

(Mr. 6:5356)

15

Ba jano jkchi mip ba ji bubua mt buior gu Jesuus bhamm dr jak Jerusaleen gui nam pariseos jum ttnda gio ba gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, bax bhaakut bhai ba tkka am gu Jesuus, jup kaich am: 2Jax kum ba cham mi pui ka jiim dhim jatkam tuk gu pui nam jax jak tu jimdat guch bopxi kat? T na mt cham mui kim jum ikoimdhak ba ji chu juu. 3Bap ja ttda gu Jesuus: Dho pui na jax aapim na pim gu cham mi pui jiim na jax jak tu daaxix gu ioki gu Dios, dai dlh na pim jax lhii na pim ba pu tu bua. Gu na jax pk jak jum kaich gu ioki gu Dios, pu cham ji na pim mi pui jiim. 4Pui na jax maan kap na japni ti tu uaix gu ioki gu Dios: Tu kam jap nidhat gum taat gio gum naan. Gio ba moo japnip jum kaich p: Gu jaroi na cham tu kam nidha gu taatan gio

MATEO15
13Bap ja ttda gu Jesuus: Dho jax gip bua? Na gu gu x gui nat cham ya xcha gu Gkora, jix bhaai na takbonai mu baas bua. 14Chapim jax jum aagt ja nidha dhi dhi jatkam, nam gu dhi jap px ji buan na jax gu cham iia kam nam ja baichu gu jai cham iia kam. Ba gu jax chum cham ia kam no ti baichu gu jumai cham ia kam, maap jam dho mi pai suulhgia jax chum t dn kr. 15Ba gu Peegro pui ba ttda gu Jesuus na sap ja aagidha na jax jir jum duukam gu pui nat jax jak tu ja agi bp dr. 16Bap ja ttda gu Jesuus: Kux aapim aa pui cham maatt jup ji k na jax kaikam jup kaich? 17Jap ja dho kaikam jup kaich: Na cham xidhuu gu tu koi no moo tu kua px gu jaroi, na gu slh bhya bookaran jak, mi dhr gatuuk dai na giop ba buusnia. 18Gu japji no giilhim kaich ji gu maankam na jax cham jir am na ba puim kaich nax xidhuu, na gur uatulhdhara. 19Na gu ja jujur am dr bhaan gu jatkam nam gglhi gux buam jum duukam, pui na jax gu jatkam nam jix ja koodam ka, gio gui nam jai ja biaka gu uuub sia kum ti t bpna, gio gui nam jir ganai px ka, gio ba gui nam t xidha, gio ba gui nam iatda, gio gui nam giilhim ja ttdada gu jatkam na jax cham jir am. 20Dhi j na ba puim kaich nax xidhuu, na gur uatulhdhara nom pu tu bua. Gu gu koi px nom tu kua, chaam ji nax xidhuu, sia ku mt cham mui kim jum ikoimdhak tu juu.

40 Sidoon. 22Ba maan mi ba jimchu gu ubii gui na pur mi kam ka, ba soim lhdhat suakt jup ttda g kn gu Jesuus: Aapi jaduu nap jir boxii gu Dabii, iam jap jix joimdai xi chgi xi dhuadharai gu maraax na ampx puix aanbi ka na bhaan jup tuii gu cham k iimda. 23Ba gu Jesuus cham tup jum buixi sia ku jax kaich gu ubii. Bap ttda am gu noonbi: Mu xi jootos dhi ubii ku mu ba jimia. Bha jak jix oodam kaich. 24Bap ja ttda gu Jesuus: Dho gu aa gu Dios bha joot ji na bha ja gaamra dai gui nam jk jir Israel kam jatkam nam jap ji buan na jax gu kakasnir nom mai suulhgix. 25Gu ji nat gu gu ubii jix iom mian xi k mi jap olhian kn xi kkbok jup ttda gu Jesuus: No pich gi moo iam dua gu maraax. 26Gu ji na gup ttda px gu Jesuus: Japji na gu cham jir am no ich tip xi dhua gum maraax ji jaduu, na gu bp aagix gu Israel kam jatkam na jix bhai ja duia. Na gu no ich aap bp jix bhaim duu, jap ji buusnia na jax gu aaalh nom mu pai ka tu kua gu tu no ich mi dhr ja boppoidhak mu jak xi ja maa gu gongox. 27Bap kaich p gio gu ubii: Dho gur pui dat dho jia ti jaduu, gu px ji na gu aa soi lhii. Cham aa gu cham jax jup bua nop moo xi joimdaip ji chgia gt? Na gu jap ji buusnia na jax gu gongox nom mi pai t ttb gu biimigan gu koi na iigsda nam tu kuada gui nam jaroir ja gongoxi ka. 28Bap ttda p gio gu Jesuus: Aa gu moo jap tu slhkam soim lhii ap ji jia jaduu. Ea ku gi na moo pui tu tuika nap jax kaich.

Gu ubii na buior jix biiak ka gu Jesuus sia ku cham jir Israel kam dhr ba ma jii gu Jesuus mu jak na pai bhaan bipio gu Tiiro dbr gio ba gui na bhaan jup bipio gu
21Mi

(Mr. 7:2430)

41 Ba moo jano nat jax pui j ti gu Jesuus, jix kp jum duu gu tyax, pu dua na kax aanbi kat na bhaan jup tuigt gu cham k iimda. Gu Jesuus na ba ja duduadha mui gux kakok kam 29Ba mi dhr giop ba jii gu Jesuus mu jak judharan na pai g suunka gu suudai na Galilea bhaan bipio. Ba maan kap oidha daam xi jimk bha jap bam jpi. 30Ba cham jx mkim mui gu jatkam px jax ji ai mt mi na paip tuii ji ja uadat am gux kakok kam, pui na jax gui nam jix mamamkulhi ka nam cham tu oipoda, gio gui nam cham iia ka, gio ba gui nam jix mumuuk tu noonob ka, gio gui nam cham tu iokda, gio ba jai mui gui na bx aixim tum ja ka gu kokdai. Ba bx ja dudua gu Jesuus, jix kk mt jup jum duu. 31Ba gu jatkam nam jk mip tuii, mi pui pup tuii am na mt ja t na mt bhai ji chu iokcha gui nam cham tu iokdat, gio gui nam jix muuk tu noonob kat na mt jix kkp jum duu, gio gui nam jix mamamkulhi kat nam cham tu oipodat, gio gui nam cham iia kat. Ba bx dht bhai ji chu daan mt buior gu Dios, nam gux bhaim taat gu dhi pui j na mt jax t t. Gu Jesuus na muidhalhdhai gu koi tu ja makia p gio mui gu jatkam ba ja bai gu Jesuus gu noonbi, jup ja ttda: Jix joimdat ja ni i dhi jatkam, na gu cham jaich nam tu ka jugia, na mt gu baik tanoolh ya ba juruu aa ji bui. Gio gu cham jup jir am no ich tip xi ja joot nam ba jimia ja kiaam jak, nam gu mu pai tu kaamui mi pup btka boi cham. 33Bap ttda am gu noonbi: Dho tuch gip ja makia aach ya, nach gu cham g ua gu koi? Gio gu
32Ba

MATEO15,16 ya jap jir gampx, paach gip tu taia? Gio gur mui am dhi jatkam, cham tu tur gook alh am. 34Bap ja ttda gu Jesuus: Gu aapim jk px ua gu paan na pim saak ua? Ba guip ttda am: Dho xijum gook dho px, gio ba jkchi p gu boptop. 35Ba xi ja chia nam pu ja tda gu jatkam nam mi jap xi dharaibu. 36Mi dhr ba dai nat xi dhaagk gu xijum gook gu paan gio ba gu boptop, jix dhaam jak xi ch tgk xi chu taxchaabgi buior gu Dios. Mi dhr ba dai nat px mui ji ja maa tatak gu noonbi, gui ba mi dhr mu jak px muip ji ja maa mt gu jatkam. 37Ba bx tu juu mt nam jk mip tuii sia kum jix iom tir mui, tu koimk am nam jx lhii, jai mt pu cham ka jugio. Ba pui giop ma tu jumaap jamt gu tatak gan nat bii, xijum gook bapaalh dho moo giop suusun. 38Ba bx dhi na mt jk mi tu juu gu jatkam, aixim am maakob mambhx jix chatmam oom (4000) gu dai chichio, gu uuub gu cham aagix kam ji gam aaalh. 39Ba daipu nat mi pui xi chu ja maakak gu Jesuus gu mui jatkam, pu jii xi ja iokdhak, dai nat jax bha ts bhaan gu g kanuub na mi jap jup s amuub suudai jugii, slh bhi mu jak na pai bhaan bipio gu Magdaala dbr. Gu pariseos nam tix maichim ka gu Jesuus not sap moo baabui slhkam Dios bha joot
(Mr. 8:1113; Lk. 12:5456)

(Mr. 8:110)

16

Ba jkchi mummp ba ji bubua mt buior gu Jesuus gui nam pariseos jum ttnda gio ba gui nam saduseos jup jum ttnda. Ba ti bax aa am na ja nichudat jup duia gt gu tu nar jix bhaim duukam, gu nam jax dhui px jix maichim not sap moo

MATEO16 baabui slhkam Dios bha joot. 2Gu ji na gup ja ttda px gu Jesuus: Gu jax dhuukat jix mat ka pim na jax chum oidha jimiidha na pim ba gup kaichdha paij jax chum jurnk: Xib moox k oidha jimiim, t na gux bm maaxi gux dhaam? 3Gio ba moop kaichdha pim p paij jax chum kabuimuk: Xib moo cham k oidha jimiim. Jai na gux bm maaxi gux dhaam gio nax chbaa. Gu ba cham puix maatt jup ji i japim aa aa na jir tup tum da? T na pim ba gux maatt nidha gu tu na jax chum oidha jimiidha. 4Pu chuutum gu jatkam nam cham tu kam t ni, aa cham tu ja tchuda gux kp jum duukam, sia kum bhai ti aa. Dai gatuuk nam ji chgia na iampx pui jak jup ji dhuia na jax gu Jonaas. Ba daipu xi ja tdak pu jii. Gu Jesuus na ba ja aagidha gu noonbi nam cham ja kkda gui nam pariseos jum ttnda gio gui nam saduseos jup jum ttnda na mt pai dhuuk mi dhr ba jii baasn dr jak jumai judharan gu g suudai, cham ka tcho am gu paan gu noonbi gu Jesuus nam gt xi gaamui nam mu pai ba jugia. 6Ba tu ja agidhim gu Jesuus gu noonbi, jup ja ttdaim: Moo pim cham ja kkda gui nam pariseos jum ttnda gio gui nam saduseos jup jum ttnda, nam gu joidham jix bhai xi buada nam tu agada, jap ji buusan na jax gui na kn jappukar gu paan na giilhim jix chu iadhara. 7Ba gu noonbi gu Jesuus dai paan bhaan jup tu agim am, jup kaichim am: Bak gu cham bhai xi gaamuk jachich gu paan nach mu pai ba jugia gt.
5Ba

42
8Ba ba ja kai gu Jesuus nam jax kaichim, bap ja ttda: Jax ku pim ba moox buam jup bam aantu gu tu paan na pim cham ua? Moo chakui bx jam jujur kn t jgi japim aa aa ji bui na aa jir gkam? 9Chakui aa pim maatt ji i na jir tup tum da? Cham aa pim tcho na ich aa muidhalh gu paan gux chamaam na ich tu ja maa gu mui jatkam aixkam jix chamaam mambhx jix chatmam oom? Na mt jai cham ka jugio bo na pimt ba aapim giop ma tu jumaap bapaalh cham. Cham aa pim tcho na pimt jk ja susdui? 10Gio ba gatuuk na ich giop muidhalh gu xijum gook gu paan na ich giop tu ja maa bo gu jatkam gu maakob mambhx jix chatmam oom aixkam, ba jai pui cham jup ka jugio mt, ba aapim giop ma tu jumaap bapaalh cham. Cham aa pim tcho na pimt jk giop ja susdui? 11Gu jax ji ku pim ba cham maatt ji k na aa cham tu paan aagidhat jup kaichim? Gu japji gui nam pariseos jum ttnda ji gio ba gui nam saduseos jup jum ttnda na ja aagt jup kaichim na pim cham mi ja kkda, nam gu joidham jix bhai xi buada nam pai dhuuk tu agada, jap ji buusan na jax gui na kn jappukar gu paan na giilhim jix chu iadhara. 12Bax maatt ba kai mt gu Jesuus na cham tu gui aagt jup kaich na kn jappukar gu paan, gu japji gui ji nam pariseos jum ttnda gio ba gui nam saduseos jup jum ttnda na ja aagidhat jup kaichim nam cham ja kkda gu pui nam jax jak tu agada.

(Mr. 8:1421)

Gu Peegro na pui ba tya na gu Jesuus jir di guch Xoikam mi dhr giop ba jii gu Jesuus mu jak na pai Sesarea Piliipo t tgim bhaan bipio gu dbr. Ba ba ja tkka gu noonbi, jup ja ttda:
13Ba

(Mr. 8:2730; Lk. 9:1821)

43 Jax jam kaichdha gu jatkam? Jaroo sap da i aa nat bha joot gu Gkora? Tu sap jir jup tum da? 14Ba guip kaich am: Dho jman jup kaichdha am nap sap aap jir di gu Juan jatkam bopkondam. Jai bap kaichdha am p nap sap aap jir di gu Eliiyas gui nat saak pui maaxik duakam jii jix dhaam jak. Jaip bap kaichdha am p nap sap aap jir di gu Jeremiiyas, gio ba moo jx jup kaichdha am p nap sap aap maadt jir di gui nam bjk bhaankam tu agimk gu Dios. 15Ba dlh jup xi ja tkka gu noonbi gu Jesuus, jup ja ttda: Aapim gi, xi maat japim aa na jir tup tum da? 16Ba mui ji io gu Simoon gui nam Peegro kn jup jix mat ka, jup kaich: Dho aapi dhor di guch Xoikam gui na saak bha jootsa gt gu Dios. 17Bap ttda gu Jesuus: Jap moo joidham jix bhai tum jii Simoon aap nap jir maraan gu Jonaas, nat gu cham tu jaroi ya kam dhi oigan jum aa gu dhi pui na pich jax jak ti na jir tup tum da aa, gu gu Gkora ji gui nax dhaam jup tuii nat jum aa. 18Ba xib aa pum ttda, aap nap Peegro kn jup t, na jap kaikam jup jum kaich nap jir jodai, aap ya ka ja slhkanda gui nam jk ji bui t jgi gu jatkam nam ba gammj mi pui jiimda na jax tu jam agi. Ba dhi jap ji buusnia na jodai cham ba ksa gu chiop. Ba cham jxkat jax dhooda gux buam jum duukam, sia ku jax ti lhiidha gt. 19Jum makia i gui na bhaan jix maat ka na bx jum am ji chu biya gu tu nap jax jix dhuiim ka, jix dhaam dr ja ya tum aichulhdha. Ba jax ap tiidha ya dhi oigan, puip tu tuika jix dhaam jak, gio gu tu nap jax jix dhuiim ka, pui jak jup tu tuika jix dhaam jak.

MATEO16
20Mi dhr ba dai nat xi ja soomchulhdhak gu Jesuus gu noonbi nam sap chakui jaroi aagidha na dhir di guch Xoikam gui na saak bha jootsa gt gu Dios.

Gu Jesuus na ba tu aanda nam muaa ba ja aagi gu Jesuus gu noonbi na sap bhamm jak jim Jerusaleen, sap ba not bhamm ba ai, tu chiia am nam tulhiichudai muaa gu ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam, gio gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, gio ba gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios. Ku ba gu sap baik tanoolh kn duadi mi ji na jax ba oirda. 22Ba gu Peegro mu jap dlhkob xi baakuk jup ttda gu Jesuus na sap cham jir am gu pui na jax kaich, jup ttda: Chaam ji nar am gu pui nap jax kaich ji jaduu. Jax dhui na moo cham pui aa gu Dios. 23Gu ji nat gu jotmoda ku xi kkbok gu Jesuus jup ttda: Moop cham tu kn ji juanda toobilhik, nap gu cham pui lhii na jax jix aa gu Dios, dai nam jax px jak lhii gu jatkam. 24Mi dhr ba moop ja ttda bx gu noonbi gu Jesuus: No jaroix aa na gammj ba kaichgda, jum aa na jap xi dhuuji na dlh jax lhiidha, dai na px bhaan ji bamgia, cham jax bua sia kum jix muaam. 25Na gu gu jaroi no tix aa na gt jix bhai tu jimda ya dhi oigan bhaan, cham bhai tu jimia gatuuk. Gu cham ji no gu cham tu ji kkdat gammj kaichu sia ku mt ma mua, na gux bhai tu jimia mi dhr jap jak. 26Tu gi mip tgia gu jaroi sia ku ti bxchu tu bia gu tu na ya
21Ba

(Mr. 8:319 :1; Lk. 9:2227)

MATEO16,17 dhi oigan jix chu jaich? Na gu cham jxkat palhbuidha na tsdia jix dhaam jak not jotmoda am xi muu. 27Na gu aa na pai dhuuk gio bhaip jimda ya dhi oigan bhaan, jix iom gkam kn bha jimda i, na gu am t nidhidha gu Gkora, sia gu noonbi jam ji bm jiimda. Ba ya ja makia i bx gu jatkam gu tu nar ja maichk ka bx jman nam tu jax buimi ya dhi oigan bhaan, nom mi pui jiimdat na jax jix aa gu Dios piam ku gu cham. 28Tu slhkam kn ja ya pu jam ttda jaadu na pim jk yap tuii gu xib, na pim jai dht pui kapup duduaka na gio ya ji bar gkam ka dhi oigan bhaan, aa na bhaankam ya oir gu Gkora. Gu Jesuus na maakam tum jup jum duia gu buibsan gio gu jajannulhi
(Mr. 9:213; Lk. 9:2836)

44 jach jam tuttuidha gu onam, maan moor aap gan ka, maan bar Moisees gan ka, maan bar Eliiyas gan ka. 5Ba na mi pui ka kaich gu Peegro, jotmoda bhai ji chbgr, jix chutuap tum duu mi nam paip tuii. Ba bhj dr jap tbaa cham bhai ji chum io, jup tum kaich: Dhi Jesuus aa jir ji mar, bax iom jix dha i. Aai ya dr mu joot na pim ba mi pui xi jimi na jax jam tda. 6Ba na mt jax pui t kai gu noonbi guch Xoikam, mi jap ja olhia kn pu guguu mt na mt bax chooton, drap xi chu siisap gu ja moom. 7Ba gu Jesuus jaxpx mu jimk mi xi ja joidhak jup ja ttda: Xi baapmi gor. Chapim totdon ka. 8Ba na mt pai dhuuk gio muip ji ch t, cham pai tu jaich am gu jatkam gui nam mi ka gukat, dai dlh gu Jesuus mi jap kk. 9Ba giop ba jii mt bhai dhr oidha tam. Ba namm pai ansap nam ba juurkichu, jup ja ttda gu Jesuus nam sap chakui jaroi aagidha gu pui na mt jax t t, jup kaich: Moo pim chakui jaroi aagidha gu dhi pui na pimt jax t t. Dai no ich muukk giop ba dua na pim ba ba tu aanda. 10Ba moo japni bhaip ba tkka am gu Jesuus gu noonbi, jup kaich am: Jax kum bap kaichdha gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios na gu Eliiyas bp ya aaya na ba guch Xoikam yap ba aaya? 11Bap ja ttda gu Jesuus: Dho gur pui dho na bp ya aaya gu Eliiyas na ya ja slhkada gu jatkam na ba mi dhr yap ba aaya guch Xoikam. 12Ku ba gu jap moo gu tux matgm na ya jam aagidha, matgm gu Eliiyas ya ba ai ji, gu ji na mt gu cham jxkat maat gu jatkam no moop jir di, dai na mt tu px lh. Ba aa na xib ya oir aapim jam bui nat

17

Ba gatuuk jk xijum maan jurni kn ma jii gu Jesuus maan kap na pair oidha tam nax iom jir tkob, xi ja baidhak baik gu noonbi, moo gu Peegro, gio gu Jakoobo, gio ba gu Juan janni dhi j dhi Jakoobo. 2Ba na mt pai dhuuk bhjmm ba tts daam dr gu oidha, jotmoda maakam tum jup jum duu gu buibsan gu Jesuus, jap tum jum maaxi na jax gu tanoolh, gio gu jajannulhi joidham jix chooto totbikdam jup jum duu, jap tum jum maaxi na jax gu tu no michdhix na joidham tanoorda. 3Ba ba ja t mt gu noonbi gu Jesuus gook gu jatkam na mt mi bam maax, maan jir di gu Moisees, maan bar Eliiyas. Ba mi gukat tu agi am gu Jesuus nam mui xi ch ni. 4Ba gu Peegro jotmoda cham jum matda r mui ba io, jup ttda gu Jesuus: Umri moor am ji jaduu nach kapbhai yap tuii aap jum bui. Jman

45 bha joot gu Gkora, pui tu px jup ji lhdha am gu jatkam. 13Bax maatt ba kai mt gu Jesuus gu noonbi na gu Juan jatkam bopkondam aagt jup kaich nar di gu Eliiyas. Gu Jesuus na ba duadha maan gu biapma na kax aanbi ka na bhaan jup tuigda gu cham k iimda na mt pai dhuuk mumm ba ai nam pai daraa gu mui jatkam, maan mi dhr jap mui ji ai buior gu Jesuus, ba mi jap olhian kn xi kkbok soi ba ttda, jup kaich: 15Aa jap ti kaichidhat ji jaduu nap gt iam duadha dhi alhii chuk na giilhim jum tulhii na tu kaammukda. Jx tai chr ba gxia piam suudai chr. 16Ti ich ya ja aichulh dhi nam jum kaichu, gu ji na mt gu cham jxkat dua, na gu chix xijai jax a jak. 17Bap kaich gu Jesuus: Moo jap chakui bx jam jujur kn jix biiak japim aa buior gu Dios? Jx ja ba ya pu oirt jup jam aagidha? Bhai gor ji baixibop gux kokkam yani jak. 18Ba gui xi baipuk mip ba aichulh jamt. Ba ba iok gu Jesuus gu cham k iimda na bhaan jup tuidhi gu biapma, jup ttda: Mup buusnia bhai dhr bhaan dhi biapma. Chap bhai pu tuigda. Bax kp jum duu gu biapma mi jotmoda nat jax pu tn gu Jesuus. 19Ba gatuuk mu jap dlhkob ba tkka am gu Jesuus gui nam kaichu, jup ttda am: Jax bar jum duukam chi ku chich ba aach cham jxkat mai joot gu cham k iimda bhai dhr bhaan gu biapma? 20Bap ja ttda gu Jesuus: Dho na pim cham bx jam jujur kn t jgi dho buior gu Gkora.
14Ba

MATEO17 Na gu no pim bx jam jujur kn t jgidha gt buior, sia ku pim gu panaas cham tu bhaigm tuii, jap na jax gu mostaasa kai na panaas cham tu bhaigm tuii, aa pu jam ttda na sia dhi oidha jix bhaai na pim pu tda na maakam jak jimia, pui dho ji chu buusnia no pim moo tu slhkam t jgi buior gu Gkora. 21Ba gu pu chuutum cham kk iiimda, saabuix kam jum aa na bax bhaain ka na mai ja jootosda, gio ba na gammj xi tu daant buior gu Dios. Gu Jesuus na gio puip ba tya nam muaa nam pui maap mi ka oipo na pai bhaan bipio gu Galilea dbr, jup ja ttda gu Jesuus gu noonbi: Jum aaya nam pai dhuuk ji dhagia gui nam ji obhagi aa nat bha joot gu Gkora. 23Mi dhr ba dai nam ba tu chiia nam ji muaa, ku ba gu aa baik tanoolh kn ya ji na jax ba oirda. Ba bhaix buam jim lh jamt gu noonbi na mt pui j kai gu Jesuus. Nam jaroi aagix nam tu namkidha gui na jk bhaan bipioda gu g chiop 24Ba nat pai dhuuk mumm jak jup ba ai gu Jesuus na pair Kapernaum ja bm gui nam kaichu, mi ba ji bubua mt buior gu Peegro gui nam tu taanda gu tuumi na jk aagix nam tu maakda bhamm g chiop. Ba japni bhai ba tkka am: Tu namki aa gui na pim kaichu na jk bhaan bipio gu g chiop? 25Bap ja ttda gu Peegro: Tu namki ji matgm. Ba xi m nat tkkam gu Jesuus na jax jak jix bhai gu dhi pui. Ba na kiapx mui ji baakim mj bak chr, bp kat bhai ba io gu Jesuus, jup kaich:
22Ba

(Mr. 9:1429; Lk. 9:3743)

(Mr. 9:3032; Lk. 9:4345)

MATEO17,18 Aap jax lhii Simoon ja bui gux iom ggrkam jum aandam nam jix jaich ya dhi oigan bhaan? Jaroom aagix nam ja namkidha, gu dlh ja jatkam tuk aa, ka gu jai aa momkoran kam nom ja daam kk? 26Bap kaich gu Peegro: Dho gui dho nam jir momkoran kam. Bap ttda p gio gu Jesuus: Jir pui dho nap jax kaich, gu ba gui nam jir ja jatkam tuk ti cham tu aagix nam ja namkidha gt. 27Ba aach pui p, ti cham tu aagix nach tu namkidha gt, nach gu puip jir ja jatkam tuk. Ku ba gu ea nap mu jimia mumm na pai g suun gu suudai xi bhji ap gu bhaichdhakar, mup ba xi bua suudai chr. Ba gu jax chum na bp mi saya gu batoop, maan tgia ap gu tuumi na mi jimda chiiran, aixkam na jk jum aa nach kn tu namkidha aap gio aa. Ba xi bhji ap kn mu xi ja namkimra gui nam pui bham taan nam ba cham tu kn kach juanda. Gu Jesuus na pui ba tya nam aa na gampaim lhiidha gu jaroi na bar gkam ka jix dhaam jak buior gu Dios
(Mr. 9:3337; Lk. 9:4648)

46 Dios. 5Gu ba gu jaroi not jix bhai ba duu gu jax chum alhii aa ji amkam jap na jax dhii na ya daa, jap ji buusnia nat aa jix bhai ba dhuu. Gu Jesuus na pui ba tya na cham tu jimchun gu uatulhdhara gu jaroi not maakam iatgidhak jix buam ba tu mamtux gu jax chum alhii pui na jax dhii na ya daa, no gu ti ka t jdhat aa ji bui, jir am kat nam kuxboran buulhdhai gu mattur mu nuia mu pai na g suunka gu suudai. 7Jap moox buam iam ja bui gu jatkam, nam gu gammj jaich ka ja bui gui nam ja baidhidha nam jix buam jum duukam jup tu duipu. Ku ba gu gu jaroi na pui ja baidhidha gu jatkam nam jum uuatulhdhapu, giilhim joimdam jum duia ji gatuuk na pai dhuuk tulhiichuda gu Dios. 8Gu ba nop gu aap gum nob kn jum uatulhi piam gum toon kn, jix bhai nap ki mu baas bua nap ba cham gammj kn pup jum uatulhidha, cham jax bua sia kup maap dr cham tu nobtu piam kup cham tu toontu nap pai dhuuk ba aaya jix dhaam. Na gu xi cham jir am no mt gu bnkam mu jak xim bua na pai gammj cham tutk gu tai nap mi pup jum tulhiidha gammj, sia kup bx gook ti xi chu noonobtu piam kup bx gook ti tu tootontu. 9Piam ku gu nop gu maap dr gum buupui kn jup jum uatulhi, jix bhai p pui nap jupnai mu baas bua nap ba cham gammj kn pup jum uatulhidha. Na gu xi cham jir am no mt bnkam mu jak xim bua na pai gammj cham tutk gu tai nap mi pup jum tulhiidha gammj. Gu cham ji nop maap dr px tu buupuichu nap pai dhuuk ba aaya jix dhaam, cham jax bua, na gux bhai ba tum jimia.
6Ba

(Mr. 9:4248; Lk. 17:12)

18

Ba moo japni bhaip ba tkka am gu Jesuus gu noonbi, jup ttda am: Jaroo chi bax iom jir gkam ka jix dhaam jak buior gu Dios? 2Ba xi baimrak gu Jesuus maan gu alhii mi jap ja saagi xi ksak 3jup ja ttda: Tu slhkam kn ja ya pu jam ttda, gu jaroi no cham puim lhii na jax dhii alhii, cham jxkat jimia jix dhaam jak buior gu Dios. 4Ba gu jaroi na puim lhiidha na jax gu alhii na soim lhiidha, dhi j ji na bar gkam ka jix dhaam jak buior gu

47 Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai maan gu kakasnir bipiadam aa ya pu jam ttda jaadu na pim cham tu px ja lhiidha gu aaalh jap na jax dhii na ya daa, ni jax chum dho moo, nam gu dhi ja am t nidhat jup tuii jia gu noonbi gu Gkora gui nam jix dhaam jup tuii buior. 11Nat gu aa pu kaikam bha joot jia gu Gkora ya dhi oigan bhaan na ya ja palhbuidha na ja boosga gui nam jk mu jak bhichu nam pai gammj mi pup jum tulhiidha. 12Jax japim lhdhat ji k? Pui na jax maan gu maankam no ja bia gu kakasnir jk maan jix chamaam oom aix kam. Gu ba not gu jax dhuukat maan mai ma bua mu pai gampx no ka tu bipia, cham japim lhii na mi ka xi ja dochoi gu jai xi dhaiia na tu gaamra? 13Ba na pai dhuuk tgia, jix iom jix dhadam dagia, cham tu pui lhiidha na jax gu jai na mu pai xi ja dochoi. 14Ba pui p gu Gkora nax dhaam jup tuii, cham aa na jaroi maadt mai gxia dhi dhi aaalh. Gu Jesuus na pui ba tya na cham jir am nam jix bhaak ka gu jatkam ja bui gu jai ba no jax dhuukat aapim maadt tu jax ma jam dui gu jax chum jam jaduu, jix bhai nap mu jap dlhkob xi baabui xi chu agidha na cham bhai na pui tu buada. Ba no jax kaich na cham pui ka tu buada, dho gu pui dho na pim jax jix bhai ba kaichdha na jax bp dr. 16Piam ku gu not gu jax dhuukat cham jum kai gu pui nap jax tu agidha, jir am nap jumaip xi baimrai gu jaroi piam jk
15Gu 10Ba

MATEO18 gook na pim ba baik dt tu agidha, katti iam jam kji mi pui ba jimia. 17Piam ku gu maan nat jax cham jam kai, dho gu jaip dho giop xi ja baimrai bx nam jk t jgidha aa ji bui na pim ba mui dht tu agidha. Ba no gu maan nat jax cham jam kai, dho gu puip dho cham ka juanda, dai nap pui px ba biaka na jax gui nam cham t jgi aa ji bui, piam pui na jax gui nam jir tuumi tu taandam tugi gux iom gkam Rooma kam nam cham tu kam t ni. 18Ba jax a pim jix aanda ya dhi oigan bhaan, pui jak jup tu tuika jix dhaam jak buior gu Gkora, aa moo ya pu jam ttda. Piam na pim jax tiidha gio na pim tu cham aanda na pui tu tuika ya dhi oigan bhaan, pui jak jup tu tuika jix dhaam jak. 19Ba no pimt jk gook maap xi chu agak ma tu daan buior gu Gkora, jam makia dho na pim tu taanda, aa moo ya pu jam ttda. 20Na gu nom jk gook piam jk baik mi pai tu daan gu jatkam aa ji bui, aa mip tuigda ja bui. 21Ba gu Peegro mu jimk amuub bhai ba tkka gu Jesuus, jup ttda: Gu ba jkim jix bhai na pu tda gu jax chum ji jaduu not tu jax ji dui na pui px ka tu uaika, jk xijum gookim aa? 22Ba gu Jesuus jup ttda: Japji mui kim ji nax bhai nap pu tda nap pui px ka tu uaika, cham tu gu tu xijum gookim px, gu japji jk baik oom daman mambhx jakbui kim ji. Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai maan gui nam palhbuidha gu jax chum gkam gu tu na jax buada 23Ba gu jaroi no bhaan ba t nidhim gu Dios, jap ji buusan na jax maan gu jax chum gkam not mu

(Lk. 15:37)

(Lk. 17:3)

MATEO18,19 pai ba ji chu jaklh nam jk uatunda gui nam jk palhbuidha gu tu na jax buada. 24Ba nat jax kiapx mui ji chu jaklh, ba t na maan jix iom mui tuumi uatun. 25Ba ba tu chia nam daagi gara bman gu bngan, gio gu maamran, gio ba na jk tu biaka, nam sap ba pui px tujuandam kn ji biya cham ji namkidhat na sap ba pui jak cham ka uatunda, na gu cham biaka na tu kn tu namkidha dhi dhi maankam. 26Gu ji nat gu jotmoda mi jap olhian kn xi kkbok bhai soi ji chn gu gkam gui j gu maankam na mui tuumi uatunda, jup ttda: Ka tu uaika ap ji jaduu. Aa matgm jum namkidha ji bx na jk jum uatun. 27Ba gu gkam jix joimdak ma kai, pui cham ka juan sia ku uatun, dai nat ba tu chia nam giop docho. 28Gu ji na gu moo jano nat jax mi dhr buus gui j gu maankam na tu uatundat, maan mi jap jup ba t gui nam maap tu juanda na palhp jup uatunda. Ba bhai pu ji dhaa kuxboran, bhai xi bhiikchuntu jup xi chtdat: Bhaip ji amkidha gui nap ji uatun. 29Ba pui tip xi chum ua buior gui na mix bhaam, jup ttda: Ka tu uaika ap ji jaduu. Aa matgm jum namkidha ji bx na jk jum uatun. 30Gu ji na gu cham pui lhii gui na mix bhaam, japji na bha taan ji na jk uatun. Tu chia dho gu nam kuupa na sap ba namkidha. 31Ba na mt pui j t nat tu dooda gui nam puip jir tujuandam tugi ka gu gkam, giilhim jix buam jum lh jamt, ba mu jimk ba aagi am gu gkam. 32Ba gu gkam mu tu joochxi na mu jimda buior. Ba nat pai dhuuk mi ba ai, jup ttda: Jap moo alh jix buam tomaat ap. T aa na ich aa cham jax jum dooda nap jix iom mui tuumi ji uatundat, na ich gux joimdak jum kai na pich bhai soi ji chn. 33Moo cham bhaai

48 aa nap puix joimdaip kaaya gui na puim uatun na ich aa jax xim joimdak jum kai nap soi ba chtda? 34Ba bhaamuk tu chia gu gkam nam tulhiichuda na ba namkidha p gio gui nat jk pui ti ba tdak na cham ka namkidha gt. 35Ba mi px juugt tu aga gu Jesuus gu dhi pui jak. Mi dhr ba moop ja ttda: Ba aapim puip jam dooda gu Gkora gui nax dhaam jup tuii no pim cham tu ja uai gu jam jaadu bx jam jujur kn. Gu Jesuus na pui ba tya na cham jir am nam mai ja iabuda gu ja bpna gu jatkam
(Mr. 10:112; Lk. 16:18)

19

Ba gatuuk na mi pui j xi chu ja agidhimk gu Jesuus gu noonbi, pu jii mi dhr na pai bhaan bipio gu Galilea dbr, mu jak jup bhi na pai bhaan jup bipio gu Judea dbr, maan kap na pai iampx xialhbui jak bipio mi na pai bhix gu Jordaan Ak. 2Ba cham jx mkim jix iom mui mi mam jumaap jamt gu jatkam ji ja uadat am gux kakokkam, ba gu Jesuus cham jax ji chk px jax jup ji ja dudua. Bx jamt dho gux kp jum duu. 3Ba moo jkchi mip ba ai mt gui nam pariseos jum ttnda, ba bhai ba tkka am gu Jesuus nam mi px jix maichim no sap moo jax kaich na cham jir am nam ba pui jak iattulhdhai tu chiia nam muaa, jup ttda am: Jix bhaai aa gu jaroi no cham ka joi gu bngan na mai xi buaji jumai bhaip ji bhya, ka gu cham aa? 4Bap ja ttda gu Jesuus: Kux aapim aa cham jxkat tu jikui mi na mt pai tu uanak gu bjk dr kam nap jum kaich nat gu Gkora pu kaikam jup duu gu chio

49 gio gu ubii nam ba gammj maap tu oika? 5Gio ba moo japnip jum kaich p: Ba dlhkob jak ba tu kiicha gu chio na pai dhuuk bhya gu ubii, cham tu mi ka tu kioka nam pai oika gu gkorgan. Ba dhi gook jap ji buan am nam jir maan maankam ka px gu chio gio gu ubii. 6Pui ku bap kaich nam cham tu kar gookan ka, gu maan px ji. Ba cham jir am na jaroi jap xi dhuuji gu pui nat jax jak duu gu Dios nam gammj maap tu oika gu chio gio gu ubii. 7Bap kaich am gui nam pariseos jum ttnda: Gu jax ji nat ba gu Moisees pui jak ja chiank gu bjk dr kam na sap jix bhaai gu jaroi na palhp xi chu uanai mi xi makia gu bngan na ba mi dhr bhaan jix maat ka nam cham kar jum bpnagm ka? 8Bap ja ttda p gio gu Jesuus: Dho na gu nam jax bar tuutum ka jap na jax aapim nam cham maatt t kk ni jx, na gux kaapak ka gu ja jujur, cham aanda am nam mi pui jimia na jax jir am. Pui kut ba pui jak ja chiank gu Moisees nax bhaai gu jaroi na mai bua gu bngan, gu bp dr cham tu pui jak tu jimdat am ji. 9Ku gu jap moo gu tux matgm na ya jam aagidha, japji na cham jir am ji na mai bua gu jaroi gu bngan not cham bp jumai bman t na boka. Na gu not jumai ti bhai ji bhi gu chio gu ubii, cham tu pui ka ji buanda am nam jir jum bpnagm, nam gu jap px ba tu jimda panaas na jax gui nam jir ganai px. 10Ba gu noonbi gu Jesuus jup ttda am: Dho bak gur am kat ji na pu cham jaroi maadt bhbhda gu ubii, na gu not jaroi pui ma t na jumai bman boka gu bngan, cham jir am na gio maip ba bua. 11Bap ja ttda gu Jesuus:

MATEO19 Jax dhui nam gu cham tu bx gu jatkam jix maat nor am nam t bpna ka piam ku gu cham, dai jk px ji gui nat pu pui jak ja am t t gu Dios nam bax maat. 12Ba jaip jix jaich am gu jatkam nam dlh jir pu chum nam cham t bpna ka, jai ba nam jap px cham ja dochoka, jai ba jap kaikam cham jup t bpna ka am nam gammj mi pui duichunda na jax jak jix aa gu Dios. Aapim ba dlh jix bhai xim gaagidha na pim jax jak tut tu oika. Gu Jesuus na ja amkam ba tu daia gu aaalh jix dhaam jak buior guch Gkora moo jaxpx gu jatkam mip ba aichulh jamt gu Jesuus gu ja aaalh chuk nam jix aa na bhai xi ja daagi tu ja daaxidha jix dhaam jak buior guch Gkora. Gu ji nam gu cham aa gu noonbi, dai na mt bhai ji ja iok, jup ja ttda am nam sap cham mu jak ja uada gu ja aaalh chuk. 14Gu ji na gu cham pui lhii gu Jesuus, jup ja ttda: Chapim ja iokidha dhich jaadu nam bha ja ua gu ja aaalh chuk, na gu dhi pk jix iom ja am t ni gu Dios. 15Ba bhai xi ja daagk ma tu daan buior guch Gkora. Mi dhr ba dai nat ba jii. Gu biapma jix chumigam na ba tkkada gu Jesuus na jax jak jix bhai na tuigda na ba jimia jix dhaam jak buior gu Dios moo maan mip ba ai gu biapma mi na pai oir gu Jesuus, ba japni bhai ba tkka: Aa jap tum bham tkkam ji jaduu na jap t k nap jir jix bhaikam, na tix maachim nap ji aagidha gt na tux kp jum
16Ba 13Ba

(Mr. 10:1316; Lk. 18:1517)

(Mr. 10:1731; Lk. 18:1830)

MATEO19 duukam pu duia na ba jimia jix dhaam jak buior gu Dios. 17Bap ttda gu Jesuus: Gu jax duukat jap jix maat ji jaduu na jir jix bhaikam? Na gu jumaip jix jaich jia gui na puip jir jix bhaikam, gui dho Gkora nax dhaam jup tuii. Ba nop jix aa nap jimia buior, jum aa nap bp mi pui jimia na jax jum kaich gu ioki mi na pai tu uaix. 18Bap kaich gu biapma: Jax gi jak tu uaix? Ba gu Jesuus jup xi aagi jup ttda: Dho mi na pai japnim kaich: Chap ja koonda gu jatkam. Gio nap cham mai xi buaji gum bna jumai bhai ji bhya gu ubii. Gio nap cham nai t xidha. Gio nap cham nai ja iatgidha gu jatkam, ni jaroi dho moo. 19Gio ba nap tu kam nidhat gum taat gio gum naan. Gio ba nap bx px jix ja joignda gu jatkam sia nar jaroi ka gt, jap nap jax xim joignda aap dlh. 20Bap kaich p gio gu biapma: Dho gu aa bx mi pui ti duichu ji gu dhi pui nap jk jax kaich ji jaduu. Chi gu moo cham ji jia? 21Bap ttda p gio gu Jesuus: Dho gu maan kam biiix ji nap pu tu duia, pui na jax gui nap jk tu bia nap tu garai ja makia gu tuumi gui nam cham bia nam pai dhr uji kn tu sabada. Ba dhi pui jak jir jix chumigam ka ap jix dhaam jak. Mi dhr ba dai nap gammj ba kaichgda cham tu bhaan jim tukgidhat. 22Ba giilhim bhaix buam jim lh gu biapma nat pui j kai gu Jesuus, jix buam jum aagt px ba jii, na gu ti cham aa na tu gara gu bxchu na tu bia, na gu giilhim jir jix chumigam ka. 23Bap ja ttda gu Jesuus gu noonbi: Dho jaa nam jax jix xijaim lhii gux chutumigam nam mi pui jimia

50 na jax jix aa gu Gkora na ba ja am ba t nidhidha gt. 24Gu kameeyo chi iam cham xijaim jup lhii ji na buupuiram baaki gu soomkar jap dr jak buusnia, cham tu pui na jax gux chutumigam nam giilhim jix xijaim lhii nam mi pui jimia na jax jix aa gu Gkora, nam gu dai mu jak bhaan jix chutkagix ka gu tu nam biaka. 25Ba gu noonbi mi pui pup tuii am na mt pui j kai, cham bhaai nam jax xim duia, dai nam jup jum t ttda dlh: Dho bak gu cham jxkat jaroi aaya ji buior gu Dios, na gu bak pui giilhim jix xijai na mi pui jimia na jax jix aa. 26Bap ja ttda gu Jesuus mui xi ja tgk: Jax dhui na cham tu xijai kam lhii gu Dios gu tu nam jix xijai kam lhiidha gu jatkam ya dhi oigan bhaan. 27Ba gu Peegro mi dhr jap muip ji io, jup kaich: Aach ba tu maichia jix dhaam jak, na chich gu cham tu kap jich buix gu tu nach biakat jano dr na chich pai dhuuk jum kai? 28Ba gu Jesuus jup ja ttda bx nam jk jir gu noonbi: Dho gu dai dho na pim ji bm ba daraibu mambhx kap daman gook bhai na pai ba daibu aa nat bha joot gu Gkora na pai dhr nair gkam ka, na joidham jix chu abhaar, jano na pai dhuuk jum aaya na bx xixiibkam jup tum duia gu tu. Ba ba ja aagidha pim gu ja bopxi gu mambhx daman gook maamran gu Israel nam tu jax buimi ya dhi oigan bhaan. 29Gu ba gu jaroi not cham tup jim buixdhak gammj ba kaichu, na cham bhaan ka ttchoka gu baki, piam gu sspidhi, piam gu taatan, piam gu dn, piam gu

51 maamran, piam gu drbagan, cham jax bua dho, na gux iom mui bhaan ba tu biya gatuuk, gio na pu jimia jix dhaam jak buior gu Gkora. 30Gu ba gui nam xib jir ggrkam ya dhi oigan bhaan, kam aaya gatuuk nam jir cham tu ka, gu ba gui nam xib jir jappx jatkam ya dhi oigan bhaan, gatuuk ggrkam kn ji biya am jix dhaam jak buior gu Gkora. Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai gu tujuandam nam maan nam jk ja namkidha sia ku mt jai gatuuk ka tu jua Ba gu jaroi no bhaan ba t nidhim gu Dios, jap ji buusan na jax gu jaroi no mu pai t x gu bhaidha. Ba no bar am na pai dhuuk tu uya, kapbhuimuk ba ja umuadhara gu tujuandam nam tu uya gu bhaidha. 2Ba na pai dhuuk ba ja tgia, xi ja aagidha na jk ja namkidha gu maan tanoolh, ba xi ja baidhai mi xi ja chiia nam t kia gu bhaidha na pai t x ka. 3Ba moo jaxpx tkob pa duuk iam, gio jaip ma ja umuadham gu tujuandam, ba ba ja t p jkchi nam mummu jap px daraa rban gu g kiicham nam cham tu jax bua. 4Ba puip ba ja ttda, jup kaich: Aa bha jam umuadham ji jaadu na pim ji palhbuidha na pim t kia gu bhaidha mu na pai t x. Ba gui cham jax ji chk jup ma oi mt na mt tu juanam. 5Ba nat mi xi ja dochok, jaxpx jix dhaam duuk jai giop ma ja umuadham. Ba puip ba ja ttda nat pai dhuuk ba ja t nat jax ja tdak ja baidhak gu jai. Ba xi ja baidhak mu xi ja dochok p. Mi dhr ba jaxpx mia ji dhunk, gio jaip ma ja umuadham. Ba ba ja t p jai, ba puip ba ja ttda nat jax ja tdak ja baidhak gu jai. Ba puip xi ja baidhak mu xi ja dochok p. 6Mkkat ba nat jix iom ba ji jur, jai giop ma ja umuadham mu jap rban

MATEO19,20 gu g kiicham. Ba ba ja t p jai nam mi px jap daraa nam cham tu jax bua. Ba ba ja tkka na sap jax kum ba cham tu juan, jup ja ttda: Jax ku pim ba cham tu juan ji jaadu? Ya px pu daraa japim bx chanoolh. 7Ba guip kaich am: Dho na cham jaroich umuagi dho. Ba guip ja ttda p gio: Dho gu aa bha jam umuadham dho na pim ji palhbuidha na pim tu uya gu bhaidha mu na pai t x. Ba gui cham jax ji chk jup ma oi mt na mt tu juanam. 8Ba gatuuk nat pai dhuuk ba ji chuk, jup ttda gu tujuandam tugi gui na mi t x ka gu bhaidha: Eap ba xib bhai xi ja bai gui na mt jich palhbui na mt t k gu bhaidha, mip xi ja namkidha. Bpp bhai ji ja namkidha gui na mt jk jix iom gatuuk ya ai, mu jak jap ji chmo ja bui gui na mt jk kabuimuk dr bhai ji chu jua. 9Ba moo mi ba ai mt gui na mt jk jix iom jurnk ka tu jua, ba mi xi ja namki mt. Ba maan na mt jk ja namki na jk tum namkidha gu maan tanoolh sia ku mt ti palhp px tu jua. 10Ba moo jaxpx mip ba ai mt gui na mt kabuimuk dr bhai ji chu jua. Ba ti lhdhat am nam mui pa ja namkidha gt, gu ji na mt gu jakbui px jup ja namki na jk tum namkidha gu maan tanoolh. 11Ba gatuuk na mt bx xi ja namki, bhai ji iokbo mt buior gui na mi t x ka gu bhaidha, 12jup ttda am: Jax ku pich ba dhi jakbui px jup ja namki na pich jk jich amki aach? Cham bhaai aa nap mui pach amkidha gt aach, na chich gu bx chanoolh jich chulhii na chich tu jua, gio na bhax chatoi? Gu dhi ti palhp px tu jua mt, na mt gu jurnk ya ka ai. 13Bap kaich gui na mi t x ka gu bhaidha: Aa cham pai jax kaich ji jaadu na cham bx jam namkidha, na gu pu jam aagi na pu jakbui px jam namkidha gu maan tanoolh. 14Japji na pim cham jax ji kaicht xi

20

MATEO20 gaamui dhi tuumi na ich jam maa, na gu dhi aa dlh jup jix maat na ich ba jakbuip ja namki na ich jk jam namki aapim. 15Na gu dlh jir ji chumi sia jax bua. Ka pim ji xi jgam aa na jir jix bhaikam ja bui dhi jaadu? 16Ba mi px juugt tu aga gu Jesuus gu dhi pui jak, mi dhr ba moop ja ttda: Ba pui jak jup tu ja jimia gui nam xib jir ggrkam ya dhi oigan bhaan, gatuuk cham tu kn ji biya am. Gu ba gui nam xib jir cham tu, gatuuk ggrkam kn jup ji biya am jix dhaam jak buior gu Gkora. Na bar baikim ka na gio puip ba tya gu Jesuus nam muaa na pai dhuuk gamai ba jimchu gu Jesuus bhamm jak Jerusaleen, mu jap xi ja boosgak dlhkob gu mambhx daman gook noonbi, jup ja ttda: 18Xib jach ba moo ba jiimchu bhamm jak Jerusaleen nach jax ya ba jiim gu xib. Ba aa nat bha joot gu Gkora, ji dhagia am gui nam xi bhaamki gu jatkam, mi dhr ba dai nam ji bhika mu jak nam pai darka gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios gio ba gui nam jir ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios. Ba maap xim daagi ja chiia am gu jai jatkam nam cham jir Israel kam nam ji muaa. 19Ba gui bx aixim xi buimi kuruus tam ji sissapai xi muaa am. Ku ba gu aa baik tanoolh kn ya ji na jax ba oirda, na gu duadi giop bamgia mi dhr koigan tr. Gu bngan gu Sebedeo na tix aanda nam sonpan darka gt gu maamran na pai daaka gu Jesuus gu bngan gu Sebedeo xi ja baidhak gu maamran mui ji ai mi
20Ba 17Ba

52 na paip tuii gu Jesuus, ba mi jap olhian kn xi kkbok soi jim duu. 21Ba gu Jesuus xi chkka na tu bax aagt mi soi ba tuii, ba guip kaich: Dho na pui ti lhii dho nap pui xi chya gt nam jum sanoop darka dhi maamar jano nap pai dhuuk gkam kn ba daaka, maan kn dr jak nap chiia na daaka, maan ba onsop dr jak. 22Bap ja ttda gu Jesuus: Matgm giilhim jix xijai ji na ba pui tu tuika gu dhi pui na pim jax lhii, na gu bpm aa na pim giilhim jum tulhiia, jap na jax aa. Ka pim jix akoo aa na pim jum tulhiia? Ba guip kaich am: Jix akoo ich ji matgm. 23Bap ja ttda p gio gu Jesuus: Dho gur am dho no pim gux akoo na pim jum tulhiia. Ku ba gu aa cham jax jam tda ji na moo pui tu tuika gu dhi na pim tu bhaan tu aga, na pui maan kn dr jak ji xanoop daaka, gu jumai ba onsop dr jak. Na gu dai jano na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan bhaan na bax maat ka na jaroi bhai ji aaga gu Gkora. 24Ba gu jai mambhx noonbi gu Jesuus am bhaak jamt ja bui gu jai gook nam puip jir noonbi nam jir jum sspidhim na mt pui j ja kai. 25Gu ji nat gu gu Jesuus jotmoda maap xi ja jumpadak jup ja ttda: Jax dhui na cham jir am na pim moo kn jup bax bhaak na pim jix aagt na pim jir ggrkam ka. Na gu dhi jap px ba ji buusan na jax gui nam cham tu kam t ni, pui na jax gui nam jix kakai kn dadarr nam xi ggrkam jum taat ka ja bui gu ja jatkam tuk, sia ji gu nom jir miamdagan px, ggrkam bam taat ka am. 26Gu aapim matgm cham jir am ji na pim moo pui jak jup tu jimda na jax gui am. Gu matgm no pim

(Mr. 10:3234; Lk. 18:3134)

(Mr. 10:3545)

53 moo baabuix aa na pim jir ggrkam ka, jum aa ji na pim soim duukat ja palhbuidha gu jatkam sia nar jaroi ka gt. 27Ba no pui aapim maadt jix aa na pim jir ggrkam ka, jum aa na pim puim lhiidha na jax gui nam pui px tu juanda nam cham ja namkidha. 28Na gu sia aa nat bha joot gu Gkora, cham tu gkam ji lhii i, na ich gu cham tu pu kaikam bha jii ya dhi oigan bhaan nam ba ya palhbuidha gu jatkam tu na px kn. Gu japji na ich jakbui kat bha ja palhbuidham ji na ja amkam mukia na ba mi dhr ba tu namkix ka gu ja uatulhdhara. Gu Jesuus na ba ja duduadha gook gu jatkam nam cham iia ka nat pai dhuuk mi dhr gamai ji jii gu Jesuus na pair Jerikoo ja bm gu noonbi, mui jatkam px chup jum duu mt na mt ba oi. 30Ba palhp gama jak nam ba bhichu, mi ba daraa am boi jugii gook gu jatkam nam cham iia ka. Ba na mt pui ba t kai na gu Jesuus mi jap jim mui ja bm, mui ji jikui mt, jup ttda am: Aapi jich jaduu nap jir boxii gu Dabii, iam jap xich joimdai jich chgia! 31Ba gu jatkam nam muip oichu gu Jesuus, am jix bhaaktu am, jup ja ttda am nam sap cham iokat darka. Gu ji na mt gu guix iom ba xi jii nam g kn mu jiiak, jup kaich am: Aapi jich jaduu nap jir boxii gu Dabii, iam jap xich joimdai jich chgia! 32Ba gu Jesuus mi gan ji kkbo, dai na mui pup t ni mu nam pai dhr bha jiiak gu jatkam gui nam cham iia ka, ba xi ja bai nam mu jimia. Ba na mt pai dhuuk mi ba ai, jup ja ttda: Tuni aa jam duuk ji jaadu na pim ba bha jikui? 33Ba guip kaich am:
29Ba

MATEO20,21 Dho nach pui ti lhii dho nap xich dhuduadhai gt nach cham iia. 34Ba gu Jesuus cham jax ji chk jix ja joimdak jup xi ja duduadhak, dai nat bhai px xi ja daa ja buupui am, pux kkp jum duu mt mi jotmoda. Mi dhr ba dai na mt jaip ma oi mu jak na pai jim.

21

(Mr. 10:4652; Lk. 18:3543)

Ba bhamm amuub ba ai gu Jesuus na pair Jerusaleen, maan kap na pai pui t t Betpajee, sonpan gu oidha gui nam Oliibus kn jup jix mat ka gu jatkam. Ba ba ja jootos gook gu noonbi nam tmlhdhapu maan gu bhurux, 2jup ja ttda: Ea na pim mu jimia bhammni na pai px jdlh jir kikcham na pim ji chmlhdhapu maan gu bhurux. Mi moo bulhka na pim jax ya dr mu aajidha. Ba dai na pim jax xi buplhiokai bhai pu tmrika, bx sia gu maraan. 3Gu ba no gu jaroi ampk ba jam tkka na pim jax dhuia gu bhurux, jap japim tda: Dho gu Gkam nat bhach joot. Cham maat ich na tu mi bhiiora, ku ba gu sap jaxi gio yap bam aichulhdha ji. 4Ba dhi pui jak tum kuugalh gu pui nat jax jak tu uanak maadt gui nam bjk bhaankam tu agimk gu Dios na japnim kaich: 5 Xi ja aagi gor gu Sion oikam na soi jim duichugt bhurux cham mui ba jim gu ja gkam tuk. Jir bhiordam gu bhurux na bhaan jim. 6,7Ba gu noonbi cham jax ji chk muip ma jii mt mu nat pai ja joot gu Jesuus. Ba pui ji chu buus na jax ja ttda, mi bulh gu bhurux na pai tu ja aagi, ba gui dai na mt jax buplhio

(Mr. 11:111; Lk. 19:2840; Jn.12 :1219)

Gu Jesuus na Jerusaleen ba aaya

MATEO21 xi chmrak jamt bnkam gu maraan. Ba mu ja aichdhak bhai xi ja bakxi mt gu ja kuktun, ba gu Jesuus maan bhai xi dhaibuk gamai px chum duu bx boi. 8Ba gu jatkam joidham jix bhai jim taatugt bp dr bapoidhat ja kookosidhat mi ja iabuim am boi cham gu ja kuktun, nam gux iom mui mu jiim nam oichu gu Jesuus, gam jai gu tua jaaja nam omsaidhat mi iabuim mi na pai jax bhjim gu Jesuus. 9Ba nam pui xi chu buidhat px jiiak bttu am bx gui nam jk bp dr jiim gio gui nam gatuuk dr jup jiim, jup kaichim am: Taxchaab ba guch Gkora nat bhai bach joochxi gu boxii gu Dabii gui na bjk yar gkam kat! 10Ba jaxpx nat pai dhuuk bhamm ba ai gu Jesuus na pair Jerusaleen, cham maat am gu bhai oikam nar jaroi dha. Nai tim t tkka am, jup kaich am: Jaroo chi ba da dhi maankam? 11Ba jai dht jup kaich am: Dho dhi dhor di gu Jesuus gui na bhaankamun tu aga gu Dios, gui na mumm kio Nasareet gui na mi bipio na pai jax jir Galilea. Gu Jesuus na jak ba ja jootsa gui nam bhai ka tu garada g chiop jaxpx mu jak jup ba ai gu Jesuus na pair g chiop, ba mi px ji ja t gu jatkam nam jix iom mui mj tu gara gu bxchu. Ba bx mi dhr jak ji ja aadi nam jk bhai ka tu gara gio gui nam bhai ka tu saban, ja ialhxichulh gu ja memees gui nam bhai bhaan ka tua gu tuumi nam bhai ja pataaxi gu jatkam kn gu jai tuumi, gio ba gui nam giokda bhaan bhaip ka ja kuup nam bhai ka ja gara, bx jup ja ialhxichulh. 13Bap ja ttda pui xi ja doodak: Kux cham maat japim aa nap jum kaich gu ioki gu Gkora mi na pai
12Ba

54 tu uaix: Dhi chiop nat mim ki, mi dhr jix bhaai nam bha tu agidha gu jatkam soi jim lhdhat? Aapim gu ya jap tuii na jax pai nom jum jumpan gu xkum. 14Ba na pui bhai ka oir gu Jesuus na pair g chiop, bhai ba ai mt jkchi gu jatkam nam cham iia ka gio ba jai gui nam jix mamamkulhi ka, ba soi ba ttda am na ja duduadha. Ba gui cham jax ji chk jix ja joimdak jup xi ja dudua, jix kk mt jup jum duu. 15Ba giilhim bhai ji bhaak jamt gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios gio ba gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, na mt t gu Jesuus nat ja dudua gux kakok kam. Gio gu gu aaalh mi dhr jap px jiiak jup bt am nam jix bhaim taat buior gu Jesuus, jup kaich am: Taxchaab ba guch Gkora nat bhai bach joochxi gu boxii gu Dabii gui na bjk yar gkam kat. 16Bap ttda am gu Jesuus gu ggrkam jum aandam: Jap xi ja tn nam cham iokda dhi aaalh. Moo jap ja k ap px nam jax kaich. Bap ja ttda gu Jesuus: Dho jax gip bua siam jax kaich, na gu puim kaich gu ioki gu Gkora mi na pai tu uaix na saak siax bhaai gu aaalh nam tu daanda buior gu Dios, sia gui nam ka xioda. Cham aa pim jxkat tu jikui mi na pai puim kaich? 17Ba daipu xi ja tdak gu Jesuus mi dhr pu jii mu jak na pair Betaania, mi ba gan ji chbia. Gu iigx na ba gakia na iokdha gu Jesuus kabuimuk nat giop ba xia, ma jii p gio gu Jesuus bhamm jak g kiicham. Ba na gamai ka jimchu, am jix bhiogm ba tu tatdatu. 19Ba ba t
18Ba

(Mr. 11:1519; Lk. 19:4548; Jn.2 :1322)

(Mr. 11:1214, 2026)

55 na mu jap kk boi jugii maan gu iigx, ba mui ma jii nat tgim. Ba na bha jap ti xi ni, pu nim maan kut t gu iibhaigan, bap kaich: Alh moo cham jxkat ka iibhaicha dhi iigx. Ba moo jano nat jax pu tn, pu mi nai ji gaa gu iigx. 20Ba mi pui pup tuii am gu noonbi na mt pui j t t, jaxpx ba ba tkka am gu Jesuus nat jax dhuukat nai ji gaa gu iigx nat jax pu tn na cham ka iibhaicha, jup ttda am: Jax chi kut ba moo jotmoda nai ji gaa dhi iigx na pich jax pu tn na cham ka iibhaicha? 21Bap ja ttda gu Jesuus: Dho na bhaan jix maat ka na cham tu daipu puix bhaai na pim pu tu duia no pim jix biiak buior gu Gkora, gu japji sia ji gui oidha no pim jax ttda: Eap ya dr jak jim muni jak na pai g suun gu suudai, dho gu pui dho ji chu buusnia no pim bx jam jujur kn t jgi na pui ji chu buusnia na pim jax tya. 22Gu ba pui p no pim bx jam jujur kn jix biiak buior gu Gkora, jam makia dho tu na pim taanda. Gu Jesuus nam ti ba tkkada na jax kaikam pui tu bua bhai g chiop gio mip ba ai gu Jesuus na pair g chiop. Ba na mi ka tu ja agi gu jatkam, mi ba ai mt gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, gio ba gui nam jir ja ggrkam tuk ka gu Israel kam jatkam. Ba bhai ba tkka am, jup ttda am: Jax jap ba kaikam ya pu tu bua? Jaroom chiank bham joot nap ya pu tu duia nap dlh jax lhii? 24,25Ba gu Jesuus jup ja ttda:
23Ba

MATEO21 Dho ea na aa maan jup xi jam tkka gu tux buadam na jax jir jum duukam. Jaroo bha joot saak gu Juan na ja bopkona gu jatkam? Dios aa, ka dlh aa mt chia gu jatkam na ja bopkona? Ea gor xi aagi na ba aa jup jam aagidha. Ba gui dai na mt ba jim t tkka dlh, jup kaich am: Jax jach jak tda? Na gu noch jax kaich nat gu Dios bha joot gu Juan, pui dho ji chya: Gu jax ji ku pimt ba cham mi pui jii na jax ti pup tu jam agidhimk? 26Gio no chich jax tip xi chn na mt dlh chia gu jatkam na ja bopkona, bhaakuim dhoch mayasai joodai kn jich kooda, nam gu bx px t jgi na gu Juan bhaankam tu agimk gu Dios. 27Ba pui cham bhaai nam jax tda, dai nam jup ttda px: Chaam ji nach maat nat jaroi bha joot gu Juan. Bap ja ttda gu Jesuus: Dho bak aa pui cham jup jam aagidha ku gi nat jaroi bha joot na ba ya pui tu bua. Gu Jesuus na bhaan ji uargidhai ba tu aga maan gu maankam na mu pai ja jootsa gook gu maamran nam tu juanpu 28Ba moo mi dhr japni bhaip ba ja tkka gu Jesuus, jup kaich: Aapim jax lhdhat k? Pui na jax maan gu maankam no gook tu maamar, ba no maan jax ttda: Ea nap mu jimia mu gaa tr nap tu juanmra. 29Ba no gu jax kaich px gu maraan: Aa cham. Aa moox oon. Cham pai jimiim ji lhii i. Ba na pui xi kaichimk jaxpx siamri dkoo ma jii. 30Gu ba gu jumai puip ba ttda p, gui dho gi gux bhaim taatt jup kaich ji: Ea ku gi na moo mu jimia. Ba daipu xi chk pu cham mui ba ji

(Mr. 11:2733; Lk. 20:18)

MATEO21 jii, pu cham jxkat dho gu mu jii mu nat pai joot gu taatan. 31Ba mi dhr jup ja ttda gu Jesuus: Jax chum gu gook jii mu nat pai joot gu taatan nam tu juanpu? Ba guip kaich am: Dho gui nat jax bp dr pu tn dho. Bap ja ttda p gio gu Jesuus: Dho aapim puip ji buusan na jax gui nat pu cham jii mu nat pai joot gu taatan. Gu ba dhi jap jir jum duukam nam bp jimia jix dhaam jak buior gu Dios gui nam jir tuumi tutaandam tugi gux iom gkam Rooma kam, gio gu uuub gui nam jir ganai px ka. Gu ba aapim cham, sia ku pim pui ti xi lhii na pim aapim bp jimia gt jix dhaam jak, 32na pimt gu cham mi pui jii na jax ti pup tu jam agidhimk gu Juan jatkam bopkondam, dai na pimt tu px lh. Gu gu tuumi tutaandam tugi gux iom gkam Rooma kam, sia kum giilhim tix uuatulhdhix, gio gu uuub gui nam jir ganai px ka, moo jano soi jim lhdhak mi pui jii mt nat jax tu ja agi gu Juan. Gu aapim pu cham mi pui jii ji, sia ku pimt ti kai nat jax tu aga gio na pimt jax t nat joidham jix bhai tu duu. Gu Jesuus na tu aga bhaan ji uargidhai gu tujuandam na mt buam px tu dooda dhr ba moo japni bhaan ji uargidhak bhaip ji chu aga gu Jesuus, jup ja ttda: Kani na pim moo jumaip xi kaaya na tu bhaan jup tu jam agidha. Maannim maan gu maankam tu darsak gu uubas gio ba nat tu kuu mi nat jx juugt tu darai. Mi dhr ba moo tu echkai p mi na paix bhain ka nam ba kida, gio ba nat mi ki p maan gu tb bhibak na ba bhai dhr
33Mi

56 bhaan daakat nai t nidha na tu nuukanda. Gu ji na gu moo ampk jup bar jimdam mk jak. Ba mi ka xi ja dochok jkchi gu jatkam nam mi ka tu juanda pu jii ba. 34Ba nat pai dhuuk ba bhai gu uubas, mui ba ja joot gu tujuandam tugi mu nat pai ka xi ja dochok gu jai tujuandam tugi nam uapu gui na jk bhaan bipio. 35Gu ji na gu na mt pai dhuuk ti mu ba ai gu tujuandam gui nat mu ja joot, dai na mt bhai ji ja dang, ja gbiimk am, jai mt pu ja koi, jai ba dai na mt joodai kn xi ja mayasak gio pui mjp xi ja joot. 36Ba gatuuk jai mui tip ja joot, mui pa iam, cham tu jakbui nat jk mu ja joot bp dr, gu ji na gu maan na mt jax ja dooda. 37Gu ba mkkat na cham ka jaich na jaroi mui ka jootsa, dai gu maraan px ba bii gui nax iom jix dhada. Ba pui muip ma joot jup xi chk: Dhi dho gi gu chi jgidha am ji, nam gux maat na aa jir ji mar. 38Gu ji nat gu cham pui ji chu buus nat pai dhuuk mu tip ba ai gu maraan. Jup kaich am dlh jix dhunpi kn gu tujuandam: Dhi moo bhaan ji chu biya bx na jk tu yax chu jaich not ba muu gu taatan. Japji nar am ji nach muaa na ba aach jich am ji chu biya kapbhai nat dlh ya ka ai. 39Ba pui xi chk bhai ji dhaa mt, baas dr jap koraar bbhi mt xi baidhak xi muaak. 40Gu ba aapim jax lhii na ja dooda dhi dhi tujuandam na mt buam px tu dooda na pai dhuuk mi aaya gui nat mi tu darsak gu uubas? 41Ba guip kaich am: Dho gu ja kooda dho jia, jai ba mi ja iabu gu tujuandam, nam ba mi dhr ba maakidha gui na jk bhaan bipioda na pai dhuuk bax bhai ka gu uubas. 42Bap ja ttda p gio gu Jesuus: Cham aa pim jxkat tu jikui gu ioki gu Dios mi na pai tu uaix na japnim kaich:

(Mr. 12:112; Lk. 20:919)

57 Gu jodai na mt mai xi buak gu bhibhibakchadam, gu ji nat gu gio mip dai guch Gkora na ba bhaan darka gu jai joodai, na gu pui jak jix aa, ba aa joidham jix bhai chaat buior gu dhi pui nat jax tu duu? 43Ba aapim puip ji buusan na jax gu bhibhibakchadam na mt mai xi buak gu jodai gux k, ba cham jxkat aaya pim jix dhaam jak buior gu Dios. Dai gui nam jk mi pui jiim na jax jix aa nam ba jimia buior. 44Ba aa ya pu jam ttda na pu tatak jup jum duia gu jaroi not bhaan jutbuk ia dhi dhix k jodai. Piam ku gu not jax dhuukat bhaan gi gu jaroi no mi pai ka oir, pu matai dhop jum duia. 45Ba tix dhaagik am gu Jesuus gu ggrkam jum aandam, nam gux maat na dhi ja aagt jup kaich nat tu aga bhaan ji uargidhak gu tujuandam na mt buam px tu dooda. 46Gu ji nam gu moop jix ja bhi gu jatkam, nam gu bx px jix bhaix mat ka na gu Jesuus slhkam Dios bhaankamun tu agada. Ba pui cham jxkat jax dhooda mt gu mi jotmoda. Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai maan gu maankam nam tmo Ba gio bhaip ji chu ja agi gu Jesuus gu jatkam bhaan ji uargidhak maan gu maankam nam tmo, jup ja ttda: 2Ba na jax jak ja am t nidhidha gu Dios gu jatkam, jap ji buusan na jax maan gu gkam no mu pai ba xim tmom gu maraan, 3na ba ja jootsa gu tujuandam tugi nam ja baipu gu jatkam nam tu jugia gu koi. Gu ji na gu ni jx kum cham aa nam pai dhuuk mu jap pui ti ba ja ttdaim, pui mt giop ba jii gu tujuandam

MATEO21,22 tugi gu gkam. 4Ba gatuuk jai gio mui tip ja joot jup xi ja tdak: Ea na pim aapim muip jimia na pim ja baipu gu jatkam nam yani tu jugia gu koi. Jap japim ja tda na ya bax chu bhai, na ich gu tu chia gu tutuur gux dhudua kam nam ja koodai tu jidhoora gu bakaax. 5Gu ji na mt gu sia cham aa gu jatkam nam mu tu koipo nam pai dhuuk mu jap pui ti ba ja ttdaim gu tujuandam tugi gu gkam. Maan dai nat mu jak ji dhuu na pai tu gambhar, maan ba mu jak jup ji dhuu na pai tu juanda. 6Gu jai ba dai na mt bhai ji ja dang gu tujuandam tugi gu gkam, ja gbiimk jamt mi jap xi ja koodak. 7Ba gu gkam giilhim bhai ji bhaam na mt ja koi gu tujuandam tugi. Mu ja joot dho gu gu sandaaruix chugi nam puip ja kooda gui na mt jup tu dooda, gio nam pup xi ja mmidha gu ja babhak. 8Mi dhr ba moop ja ttda gu jai tujuandam tugi: Dho gu ya ti bax chu bhai dho dhi koi, gu ji na mt gu cham aa gui na ich mui ti tu ja joochxi nam bha tu koipo gt. 9Ea na pim aapim muip jimia mu jap rban gu g kiicham na pim ja baipu gu jatkam nam yani tu jugia. Bx japim bha ja baidhika na pim jk mi jap ja tgia. 10Ba muip ma jii mt gu tujuandam tugi gu gkam mu jap rban gu g kiicham, ba bx ja baidhak jamt na mt jk mi jap ja t, sia gui nam giilhim jix buam tomaat ka gio gui nam jir jix bhabhaikam ka. Suun jamt mj bak chr mi na pair koicham ka. 11Ba jaxpx nat pai dhuuk mi ba baa gu gkam, ba t na maan cham pu chum t tichu na jax chum tm tt na bax bhaain ka na mu bakia mi pai no puir koicham ka. 12Bap ttda: Jax japich dhuuk ya baa jaduu? Nap moo cham pu chum t tichu na jax chum tm tt na bax

22

MATEO22 bhaain ka na mu bakia mi pai no puir koicham ka. Ba cham iok gui na mi pui ttda. 13Bap ja ttda gu gkam gui nam mi tu bhiijim gu koi: Ea gor buuprak gu tootnan gio gu noonbi mu bua drap dhi maankam mi na pai giilhim jix chukgam na ti suakda na giilhim jix buam jum aanda. 14Ba pui tip jix aa gu Dios nam gt mui t jdhai gu jatkam mi pui jimia na jax jix aa, gu ji na gu jk px nam bax aa nam mi pui jimia. Gu Jesuus na pui ba tda nar am nam gook kap tu namkidha gu jatkam bhaakuk mi dhr pu jii mt gui nam pariseos jum ttnda. Ba ti bx maap xim jumpadak ma tu aga mt nam jax dhui maichia gt gu Jesuus na pu tya gt na jax cham pui jak tu aagix ka nam ba pui ji chji iattulhdhai tu chiia nam muaa. 16Ba mui ti ja joot jamt jkchi gu ja jatkam tuk ja bm gu Eroodis gu jatkam tugi nam sap tkkapu gu Jesuus, katti sap iam maakam px tya gt na jax cham pui jak tu aagix ka nam ba pui ji chji iattulhdhai tu chiia nam muaa. Bap ttda am mu ji k: Ji jaduu, aach t jgi nap slhkam jup kaichdha nap pai dhuuk tu ja agidha gu jatkam, jir slhkam nap jax ja ttdada na pui jak jix aa gu Dios, gio na maan nap jax ja lhii gu jatkam sia nar jaroi ka gt. 17Ba aach jap tum bham tkkam jich jaduu, jir am aa nach namkidha gux iom gkam Rooma kam Seesar tgim na jk aagix nach namkidha, ka cham aa? 18Gu ji na gux bhaix maat gu Jesuus nam jax kaikam jup ttda, bap ja ttda: Jax ku pim ba moo jap ti xi maichim ji jaadu? 19Ea gor maan
15Ba

58 bha chaibui gu tuumi gui na kn tum namki na jk aagix nam namkidha gux iom gkam Rooma kam. Ba gui maan jup xi bhidham jamt gu tuumi. 20Ba gu Jesuus xi dhaagk mi xi chgk jup ja ttda: Jaroo da dhi na ya jupix bhaan dhi tuumi, gio na jaroi mi uaix na jax ch? 21Ba guip kaich am: Dho gux iom gkam Rooma kam dho. Bap ja ttda p gio gu Jesuus: Dho pim xi maakidhat ku gi gux iom gkam Rooma kam na jk bhaan jup bipioda, gio gu Dios japim jup xi maakidhat na jk bhaan jup bipioda. 22Ba pu cham ka io mt gui nam mi tkka, dai nam mi pui pup tuii jx juugt. Mi dhr ba dai na mt ba jii cham jax ji chk. Gu Jesuus nam ti ba tkkada gu saduseos nam jax jak tu ja jimda gu koigan nam pai dhuuk gio mu paip ba oipoda moo jano mip ba ai mt p gui nam saduseos jum ttnda, gui nam cham t jgidha nam gio mu paip ba oipoda gui nam jk ba koiix ka gu ja tutku am bhaan. Ba bhai ba tkka am gu Jesuus, jup ttda am: 24Aach bhai ma jii jich jaduu na chich bham tkkam gu pui nat jax jak tu uanak gu Moisees, na sap not maan ba muu gu maankam, not dlh mi ji bii gu bngan, no cham maan bhaan tu mar kat, jix bhai na bhai ji bhya gu spdhi gui na mian oidha na ba bhaan ba tu mar ka, na ba jap ji buusnia nar dhi ka gu xiogi gui na ba mukia. 25Gu ji nam gu moo japnip tu agada gu jatkam nam sap mu pai oikat xijum gook gu jatkam daim sspidhim. Sap ba moo ti ba t
23Ba

(Mr. 12:1317; Lk. 20:2026)

(Mr. 12:1827; Lk. 20:2740)

59 bna kat gui nar bp kam, gu ji nat sap gu am xi muu, pu cham sap maan bhaan tu mar kat gu ubii. Sap ba gu spdhi gui na mian oi gui nat ba muu, tix bhai ba tdak gu nuuchixi. 26Gu ji nat sap gu pui am jup xi muu, pui sap cham maan jup tgk jamt gu alhii. Gio gu traab kam sap pui tix bhaip ba tdak p, gu ji nat sap gu pui am jup xi muu. Pu bx dho sap koi mt gu xijum gook ti pup bhbhjimk, pu cham sap jaroi maadt bhaan tgk gu alhii. 27Mkkat sap bx am jup xi muu gu ubii. 28Gu ba gu xijum gook gu jatkam nam ti pup bhbhjimk gu ubii, jax chum ba pk gio bhaip ji bhya jano nam pai dhuuk saak gio mu paip ba oipoda sia ku mt ti ba koi gu ja tutku am bhaan? 29Bap ja ttda gu Jesuus: Dho jax dhui na pim gu cham maat gu pui na jax tu uaix gu ioki gu Dios, ni na pim jix maat na jax jir gkam na pu tu duia na jax lhiidha. 30Gu matgm gui nam jk koiim nam gio mu paip ba oipoda, cham tu bhaan ka ttchoka am ji, na gu dai ya dhi oigan bhaan nam bax aanda nam t bpna ka. Gu nom maakam jak ba oipo, jappx ba ji buanda am ji na jax gu noonbi gu Gkora gui nax dhaam jup tuii. 31Gio gux bhaix maat nam bhai pai aajim maan kap gui nam jk koiim gu ja tutku am bhaan, na gu puim kaich bo gu ioki gu Dios mi na pai tu uaix bhaan gu uuan. Cham aa pim jxkat tu jikui? Na japnim kaich bo: 32Aa jir di gu Dios tugi gu Abraam, gio ba gu Isaak, gio ba gu Jakob. Cham tu na jax kaich: Aa jir ja Dios tuk kat, gu japji na puim kaich ji na puir ja Dios tuk ji. Dhi bhaan jix maat nam pui mu pai oipo dhi dhi jatkam, sia ku mt ba koi gu ja tutku am bhaan. 33Ba pu cham ka io mt bx gu jatkam, dai nam mi pui pup tuii na

MATEO22 mt pui kai gu Jesuus, na gu joidham jix bhai xi bua na tu aga. Gu Jesuus na ba tu aanda na jax chum jix iom jum aa na mi pui duichunda na jk jax tu uaix gu ioki gu Dios gu pariseos maap xim jumpadak giop ma tu aga mt na mt pai dhuuk pui ba t kai nat maan nat jax ja maiich gu Jesuus gu saduseos. 35Ba maadt gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios mu jimk amuub na paip tuii gu Jesuus, mi jap ji kkbok bhai ba tkka, gu na mi px tix maichim ku bap kaich, jup ttda: 36Jax chum pk jix iom jum aa na mi pui duichunda na jk jax tu uaix gu ioki gu Dios? 37Bap ttda gu Jesuus: Dho mi na pai japnim kaich: Bx jum jur kn jap tu daanda buior guch Gkora, gio nap jx jup jum taat. 38Dhi j ji na bp kat jix iom jum aa nap mi pui duichunda. 39Gatuuk ba moo mi na pai japnip jum kaich: Jix ja joignda ap bx gu jatkam sia nar jaroi ka gt, jap nap jax xim joignda aap dlh. 40Na gu dhi bx na jk jax tu uaix gu ioki gu Dios, dai dhi pk dhi gok kap nax iom bhaan tum agada, gio gui nam bjk bhaankam jup tu agimk gu Dios, dai dhi bhaan jup tu ja agidha am gu jatkam. Gu Jesuus na ba ja tkka gu pariseos na jaroir boxii guch Xoikam nam pui mi kap tuii gu pariseos, 42ba ja tkka gu Jesuus na sap jaroir boxii guch Xoikam, jup ja ttda: Aapim jaroo lhii ji jaadu nar boxii guch Xoikam? Ba guip kaich am: Dho saak gu Dabii dho.
41Ba 34Ba

(Mr. 12:2834)

(Mr. 12:3537; Lk. 20:4144)

MATEO22,23
43Bap ja ttda p gio gu Jesuus: Gu jax ji na ba gu dlh gu Dabii nat pui jak jurtuda gux Dhuudu kam jix Ua Iimda pui jak iim guch Xoikam nar gkam tugi? Mi pai na tu uaix bhaan gu uuan na japni kaich gu Dabii: 44 Jup ttda gu Dios gu gkam tuk: Yani kn dr ji xanoop jap ka xi dhaibu na ka xi ja tulhiichuda gui nam xim bhaamki, nam ba soi bam lhdha aap jum bui. 45Gu ba jax dhuukat pui Dabii jir boxii ji guch Xoikam na ba gu dlh gu Dabii pui jak iim nar gkam tugi guch Xoikam? 46Ba pu cham jaroi ka io, dai nam mi px pui pup tuii. Jano dr ba pu cham jaroi tu ka tkkada gu Jesuus, nam gux maat na maan na jax ja maichia.

60 sap pk ba panaas mi pui xi jiim nam xi ja nidha gu jatkam, gu pu paa gi mi puip jiimda am gu tu slhkam. Gio na ja koraarda p nam bha jap ja kokobtai am xi ja buupratunda gu bapket gui na mi tu uaix gu ioki gu Dios, piam bha jap ja noonob am. Gio nam ttb tm tiika gui na am tu bhabhasalh ka gu jajannulh. 6Gio no mu pai tum kua, jix aanda am p nam jix kk atoxkar tam xi dharka, gio mu jap na pai jax tum daanda, jix aanda am p nam bp dr xi dharka. 7Gio nam jix aanda p nam soim duukat ja iokidha gu jatkam mu jap rban gu g kiicham, gio nam jix aanda p nam pui ja ttnda nam jir jix chu mamatdagm. 8Ba aapim cham pui jak jup tu jimda nam jax jak tu jim guiam. Chapim jix aanda nam pui jam ttnda gu jatkam na pim jir jix chu mamatdagm, na pim gu aapim jap ba ji buan na pim jir jum jajaannim. Ba maan px jix jaich gui nax dhaam jup tuii na jam buir jix chu matdagm. 9Gio na pim cham jaroi pui ttnda ya dhi oigan nar jam gkora, na gu maan px jix jaich gui nax dhaam jup tuii nar jam Gkora. 10Ni na pim cham puim aanda nam gt ggrkam jam biaka gu jatkam, na gu aa nat bha joot gu Gkora na bar jam gkam tuk. 11Ba no jaroi aapim maadt jix aa nar gkam ka, jum aa nax bhai ja buada gu jatkam sia nar jaroi ka gt. 12Na gu gu jaroi no dai gkam jum taat, pu cham tu dho tu kn ji biya, gu no gammj soim lhii, dho gi gu gkam kn ji biya ji. 13Gu ba aapim na pim jk sap pk ba tip xix maat gu ioki gu Dios gio aapim na pim pariseos jum tt, cham bhai tu jam jimia na pim gu cham slhkam ja aagi gu jatkam nam jax jak mi pui jimia na ba ja am ba t nidhidha gt gu Dios, ni aapim dlh

23

Gu Jesuus na ba tu aanda nam buam px tu jim gu pariseos gio gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios
(Mr. 12:3840; Lk. 11:3754; 20:4547)

Mi dhr ba moop ja ttda gu Jesuus gu jatkam gio gu noonbi, jup kaich: 2Gui nam sap pk ba ti xix mat ka gu ioki gu Dios gio gui nam pariseos jum ttnda, gammj bhaan tu agada am gu pui na jax jak tu aagix mi nat pai tu uanak gu Moisees. 3Ba aapim cham jax ji kaicht tu kam xi ja nidhat nam jax jam ttdada, dai ji na pim gu cham pui jak jup tu jimda nam jax jak tu jim dlh, na gu jax am xi chji maakam tu buidha am nam dlh jax lhiidha. 4Giilhim jix xijaim ja chianda am gu jatkam nam mi pui jimia, sia kum gu dlh pu cham mi pui jiimdat jup kaichdha, ni palhp dho moo. 5Jap px ba dai nam bhaan px ggrkam jum taat ka nam

61 dho moo ku pim mi pui jiim, ni na pim cham aa nam mi pui jimia jai dht gu jatkam gui nam jk mi pui ti xix jimiik. 14Jam aagi i moo na cham bhai tu jam jimia aapim na pim sap pk ba ti xix maat gu ioki gu Dios gio aapim na pim pariseos jum tt, na pim gu ja xidha gu ja babhak gu ddlhdhm uuub, ba giilhim mk tu daanda pim pui xi chu buat na ba jax dhui cham maat ka gt na pim tu jax buada. Ku ba gu kam aaya ji na pim pai dhuuk giilhim jum tulhiia. 15Cham bhai tu jam jimia moo aapim na pim sap pk ba ti xix maat gu ioki gu Dios gio aapim na pim pariseos jum tt, na pim gu mu jap nai jiimdat ja chiiidha gu jatkam nam mi pui jimia na pim jax jak tu jim aapim dlh. Gu ba not jaroi maadt mi pui ba jii na pim jax ja aagidha, aapim jix iom maakam xi chiia na mi pui jimda sia ku jax cham pui aa gu Dios, gu na ba jax dhui mu jak bhya na pai cham tutk gu tai na ba giilhim jum tulhiia, cham tu pui na jax aapim. 16Cham bhai tu jam jimia moo aapim na pim sap pk ba ti xix maat gu ioki gu Dios gio aapim na pim pariseos jum tt, na pim gu pui kaichdha na cham jax bua sia kut cham pui duu gu jaroi not pui xi chk na gu g chiop bhaan jix maat ka na pui tu duia jax a jak jix chu duiim ka buior gu Dios. Gu sap ba no jax kaich na gu dioor gui na mj jaich ka mj rban dr gu g chiop bhaan jix maat ka na pui tu duia, dhi dho gi gu sap pk bax iom jum aa ji na pui tu duia sia nar jax ka gt. 17Cham jam jur bia pim dho jia ku pim ba pui kaichdha, jap ji buan japim na pim cham iia. Jax dhui na moox iom jum aa gu g chiop, cham tu px gu dioor na mj jaich ka rban

MATEO23 dr. 18Gio na pim jup kaichdha p na sap pk ba cham jax bua not cham pui tu duu gu jaroi jax a jak tu daasa buior gu Dios na pu tu duia, sia kut gu pui xi chk na bhaan jix maat ka gt gui na bhaan bha tum makgrxi gu Dios. Gu sap ba no gu jax kaich na sap pk ba bhaan jix maat ka gui na jk bhaan bipioda gu Dios gu tu gui na bhai btka bhaan gui na bha tum makgrxi, na sap pk ba dho gi gux iom jum aa ji na pu duia sia nar jax ka gt. 19Ba aapim ji jaadu na pim jap ji buan na pim cham iia, jax dhui nax iom jum aa gui na bhaan bha tum makgrxi gu Dios, cham tu pk gui nam bha makgrta. 20Na gu gu jaroi not pui ti na bhaan jix maat ka gui na bhaan tum makgrxi gu Dios na tu slhkam pui tu duia jax a jak jix chu duiim ka, cham tu dai gui aagt jup kaichdha na bhaan bha tum makgrxi, gu japji bx ji sia na aagt jup kaichdha gui na jk tu bha t btka bhaan. 21Piam gu jaroi no jax kaich na gu g chiop bhaan jix maat ka na slhkam pui tu duia jax a jak jix chu duiim ka buior gu Dios, cham tu dai gu g chiop aagt jup kaichdha, gu japji sia bx ji gu Dios gui na bhaan mi t nidha. 22Piam gu jaroi no jax kaich na gux dhaam bhaan jix maat ka na pui tu duia jax a jak jix chu duiim ka buior gu Dios, sia bx aagt jup kaichdha bhamm na pair gkam gu Dios. 23Ba cham bhai tu jam jimia aapim na pim sap pk ba tix maat gu ioki gu Dios gio aapim na pim pariseos jum tt, na pim gu cham bx mi pui duichu na jk jax jum kaich gu ioki gu Dios, dai gui na jk bhaan bipioda gu tu gu Dios na pim ba mi aichdhidha g chiop. Gu gu jai biiix ji na pim pu duia, pui na jax na pim slhkam tu agada, gio na pim jix chu joignda, gio na pim bx

MATEO23 jam jujur kn buior jix biiak ka gu Dios. Dhi j ji na bx jum aa na pim mi pui duichunda, gio gu jai na jax tu daaxix ba pui p. 24Ba aapim na pim cham slhkam tu agada, jix i japim gu jaroi no am jum uatulhi, gu aapim dlh pu cham jum nidha na pim giilhim jum uatulhi. 25Cham bhai tu jam jimia moo aapim na pim sap pk ba ti xix maat gu ioki gu Dios gio aapim na pim pariseos jum tt, na pim gu dai daam dr xi ja bopkonat gu jam bapaas gio gu jam jajooxia. Aapim ja dho jam aagt jup kaich na pim giilhim jix uuatulhdhix, na pim gu tu ja xidha gu jatkam gam na pim bx aixim tu buada na jax cham k kam ni gu Dios. 26Gu dhim aa ji na pim sia bx rban dr jak ja bopkonda gu jam bapaas na ba pui jak jix kk ka sia daam dr jak. 27Cham bhai tu jam jimia moo aapim na pim sap pk ba ti xix maat gu ioki gu Dios gio aapim na pim pariseos jum tt, na pim gu jap ji buan na jax mu nam paim yassap gu jatkam, na daam dr joidham jix chua kn xi mamxidhix ka na bax abhaar ka, gu rban dr jak jix iom mui mi ch btka ji gu kokkoidha ja aoo gam bxchu gu tu na cham kk na mix chu jaich ka. 28Ba aapim pui jak jup tu jim, panaas ku pim joidham jir jix bhabhaikam ka ja bui gu jatkam, gu gu jam jujur am bhaan ni jx ji iam kur pui, gio na pim giilhim jix buam tomaat. 29Cham bhai tu jam jimia moo aapim na pim sap pk ba ti xix maat gu ioki gu Dios gio aapim na pim pariseos jum tt, na gu jam koraar na pim jix bhai tu buada mi nam pai yassap gui nam bjk bhaankamun tu agimk gu Dios, am tu yooxmanda pim ji gu mi nam pai jax yassapka gui nam jk jir jix bhabhaikam kat.

62
30Jup kaichdha pim ba moo: Jir am kat noch gt aach jano bx mip oipoda gt na mt pai dhuuk gu bjk dr kam ja koi dhi nam bhaankamun tu agimk gu Dios. Aach ja amkam nokia gt ji nam ba cham ja kooda gt. 31Gu ji na gu sia ku pim pui ti kaich, jax dhui na gux bhaix maat na pim aapim jir ja bopxi gui na mt ja koi, 32gio na pim pui jak tu kuugalhdhim na mt jax jak bhai ji chbgai gu jam bopxi kat nam buam px tu buada na jax cham pui aanda gu Dios. 33Jax japim dui lhii na pim cham mu jak bhya na pai gammj cham tutk gu tai na pim mi pup jum tulhiidha gammj? Na pim gu giilhim jix bhaamna jap na kooko. 34Ba aa bhai ka jam joochxidha gui nam bhaankam tu agada gu Dios, gio ba jai gui nam jix chu mamatda ka, gio ba jai gui nam bx aixim jup jix chu mat ka. Ba aapim ja dangi ja kooda, jai ba na pim kukrus tam ja sissapai ja kooda p pui, gio ba jai na pim ja gbia mu jap na pai jax tum daanda, jai ba na pim mu jap nai ba ja gaagidha na pai jax jdlh lhich jir kikcham ka. 35Ba aapim jam am ji jimia na ja amkam gu jam bopxi kat jam tulhiichuda gu Dios, na ba pui jak bx tu namkix ka na mt jk ja koi gui nam jir jix bhabhaikam kat na bhai ti ja jootosda ya dhi oigan bhaan nam ba ya jap bhaankam tu aga. Mumm dr bhai ji jam kusbidha na mt pai dhuuk mua gu Abeel, mi juugt na mt pai dhuuk jup mua gu Sakariiyas maraan gu Berekiiyas gui na mt mi saadhan mua na pai kk gui na bhaan mi chum makgrxi gu Dios, mi na pai kk gu bhibak na mi chum daanda. 36Jam aagi i moo na aapim jam am ji jimia na ja amkam gu jam bopxi kat jam tulhiichuda gu Dios aapim na pim xib ya dudua.

63 Gu Jesuus nax buam bam aanda ja amkam gu Jerusaleen oikam bhai joimdara ji ai gu Jesuus ja amkam gu Jerusaleen oikam, jup kaich: Aapim Jerusaleen oikam na pim ja koon gui na bhai ti jam joochxidha gu Dios nam ba ya jap tu jam agidha bhaankamun, gu ji na pim gu aapim joodai kn mayasimi muaa gu jaroi not pui chum bhai ti ba ji buus aapim jam bui. Ba aa ti pup xi jam aadhimk na jax jak jam am ba t nidhidha gt gu Dios, jap na jax gu pippilh no ja bai gu ja naan nam mu jak xi boopoya, gu ji na pimt gu dlh cham aa. 38Ba aa ya pu jam ttda na cham ya ka t nidha gu Dios ya na pim pai oidha. 39Gio na gu aa jup ba jimia na pai dhr jup jim, ba cham pai ka chgia pim. Dai jano na pai dhuuk gio bhaip jimda na pim ba giop ba chgia, na pim pai dhuuk jup tya: Jap moo joidham iam na bhai ba jim gui nat bhach joochxi guch Gkora. Gu Jesuus na pui ba tya nam iara gu g chiop
(Mr. 13:12; Lk. 21:56)
37Ba

MATEO23,24 Gu Jesuus na ba tu aanda na jax ba tum buidha na pai dhuuk bar mian ka nam tmo dhi oigan nam mi pui xi chu agimk, moo slh bhi mt baasn dr jak oidha tam bhai nam pai Oliibus kn jix chu mat ka gu jatkam. Ba jimdat bha jap ji dhaibu gu Jesuus, ba gu noonbi mui ji ai mt nam dlh jix chkkam, jup ttda am: Paa ba pk duuk pui ba jim iara gu g chiop, gio na jax ba tum buidha na pai dhuuk bar mian ka nam tmo dhi oigan, gio nap pai dhuuk aap saak gio bhaip ba jimda? 4,5Bap ja ttda gu Jesuus: Dho gu dai nam mui ya ba aaya dho gui nam pui kaichidha nam sap aa jir gui ka. Moo pim cham mi ja kkda nam cham jam iatgidha. Nam gup kaichidha: Aa jir di guch Xoikam. Ba mui jatkam pui ja ttdaimi ja iatgidha am. 6Gio ba na pim pui ba t kk na ba jgialhcha ya jap gio ba jai kap, ku ba gu aapim cham totdon ka ji. Na gu dhi bpm aa na pui tum duia na ba pk moo bam tmo dhi oigan, ku gu chakuir jano ka ji na pai pk duuk jum tmo. 7Na gu bp ka xim kuugalhdha nam bhai ji bhaaku gu ggrkam jum aandam ja bm gu ja jatkam tuk nam ja kokda gu jai ggrkam gui nam jumai momkoran jak jup tuika. Gio ba na mui kap bhiogi ba jimia, gio ba jai kap na ba joia dhi oigan. 8Ku ba gu dhi na bhaan px jix maat ka ji na ba miamlhidha na pai dhuuk pk tum kuugalhdha ya dhi oigan bhaan. 9Ba aapim na pim jk t jgidha aa ji bui, jam dangi jam uika am nam jam tulhiichuda, gio ba nam jam kooda nom xi lhii, gio ba nam bx cham jam kgalhidha gu jatkam no pim aa ji bui t jgi.
3Ba

(Lk. 13:3435)

(Mr. 13:323; Lk. 21:724; 17:2224)

24

Ba gatuuk na mi pui xi chu agimk gu Jesuus, ba buus mi dhr g chiop. Ba nat gamai ba ji jii, mi jap amuub ji k jup ttda am gu noonbi na sap joidham jix abhaar gu g chiop na jax jak tut bha bhibakchix. 2Bap ja ttda gu Jesuus: Jia na joidham jix abhaar na pim jax ba ni? Ku ba gu kam aaya ji na pai dhuuk am xim iara, pu nip pai maan kap ku tukdhixim biya dhi joodai, aa moo ya pu jam ttda.

MATEO24
10Mui

64 tu maamar ka ba pui p. 20Ba aa ya pu jam ttda na pim gammj tu daanda buior gu Dios, na ba cham jano pk pui tum duia na pai dhuuk jix iom jix jpi ka, piam na pai dhuuk aagix na cham tum juanda. 21Na gu jano na pai dhuuk pui tum duia, giilhim jir tulhiiara ka jia, cham tu pui na mt jax jum tulhiiak ba bubua gu jai jano dr nat gu Dios jup duu dhi oigan ya juugt, gu jap jix iom ji na pui tum duia na ba pk pu bar daipu ka. Mi dhr ba cham jxkat pai dhuuk gio puip ka tum duia gatuuk, na gu pu bx ba tum kuugalhdha. 22Nat gu moo pu pui ti p gu Dios na sap jano na pai dhuuk ba ji chum kuugalhdha, cham tu mk jir tulhiiara ka, na gux ja joign gui nam jk t jgidha buior, pui ku ba cham aa nam mk ya oipot giilhim jum tulhiidha. Na gu no cham tu daasa gt na jx juugt jir tulhiiara ka, pu bx jam dho gt koya, na gu cham jaroi nakoo na giilhim jum tulhiia. 23Gu ba jano na pai dhuuk bar mian ka na pai dhuuk tum kuugalhdha, no jaroi jax ba jam ttda: Muni ba ai guch Xoikam. Maik gor jach kaipu, piam no jax kaich: Muni dhaa guch Xoikam, aapim cham jgidha, na gu cham tu slhkam aa jir di ka. 24Nam gu kaikam mui ka jaichdhlhia jia gui nam sap pk ba Dios bhaankamun jup xi chu agidha. Ba puix bhaip xi chu buidha am gui na tur jix kp jum duukam ka, gu nam jax dhui px ja iatgidha ji gu jatkam, sia ji gu gui nam jk t jgidha aa ji bui, jai dht mu jak jup ji ja kaaya am. 25Moo pu ba jam aagi xib dr na pim ba moox mat ka. 26Piam no jaroi jax ba jam ttda: Maik gor jach kaipu guch Xoikam. Muni sap pai oir gampx jix chu gak kr, aapim moo cham mi kkda, na gu cham tu slhkam aa jir di ka

dho gu cham ka t jgidha am jano aa ji bui na pai dhuuk pui tum duia, dai nam dlh bhai jim bhabhaakuidha, ja kooda am jai dht. 11Gio ba nam mui ya ba aaya gui nam sap pk ba Dios bhaankamun tu agidha, ba mui jatkam ja iatgidha am. 12Gio nam bx px giilhim jix buam ba tomaat ka gu jatkam, cham tu jaroi kar jix bhaikam ka jano. 13Ku ba gu gu jaroi no moo cham tu bhaan jax jim aagt pu t jgi aa ji bui, cham tu kam tulhiia ji gatuuk, na gu pu jimia jix dhaam jak buior gu Dios. 14Ba dhix bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga na jax jak bhaan t nidhidha gu Dios gu jaroi, dhi bx kap na jx oigan pui ba tum aga nam ba bx kaaya gu jatkam nam jk jix jaich, na ba mi dhr dho gi ba am xim tmo ji dhi oigan. 15Gio ba moo japni jak jup tum duia nat jax tu uanak gu Danial gui na bjk bhaankamun tu agimk gu Dios nap jum kaich na sap jano na pai dhuuk pk ba jim tmo dhi oigan, maan ya ba aaya gu maankam giilhim jix bhangm, ba mj ji baaki g chiop pu tu dooda na jax lhiidha. Moo pim xi chchokat dhi pui na jk jax tu uaix na pim jk tu jikuidha! 16Ba gui nam jk ya jap amuub ka oipoda na pai jax jir Judea, jum aa nam ba ji boigia mu jap uxchr na ba cham jax ja dooda. 17Pui na jax gu jaroi no bhai pai ka daa bak dhaam, jir am na bhai dhr tmni pu jimiolhia, cham tu na mjp ka bapkda bak chr na ba tu xi bhji. 18Piam no jaroi mu pai ka oir gampx, jir am na mi dhr pu jimiolhia, cham tu na tu jajannulhi jaip ka xi chu uarai na ba pk ba jimiolhia. 19Jap moo joimdam jum duia am gu uuub gui nam aaalh kn cham bhaim taat ka jano, gio gui nam lhich xiodam ka

65 jia kaikam. Piam no jax jam ttda: Muni ochix guch Xoikam. Maik gor jach kaipu, aapim moo sia cham mu jimmda, na gu kaikam cham tu aa jir di ka. 27Na gu aa na pai dhuuk gio bhaip jimda ya dhi oigan bhaan, aa na xib bhaankam ya oir gu Gkora, jap ji dhuia i na jax gu duuk na bpgia, na bhammni dhr xialhbui bhai pu bhya, mummni jak ji aaya na pair jurnip. Dhi bhaan jix maat ka na aa jir di ka. 28Na gu na pim jax bax maat bo jia na jax gu nunnui nom bhai pai px xikoolh jiim, na gu bhai tu muukix ka. Ba aa pui p na pai dhuuk gio bhaip jimda, dhi bhaan jix mat ka pim na aa jir di ka not bhai ba tm bpg. Na jax tum duia jano na pai dhuuk gio bhaip jimda guch Xoikam

MATEO24 ka na pai dhuuk ba ji chngia. Moo pim xi chchokat dhi pui na jax jam ttda. 33Na gu no pui joidham ba tum buim na jax ba tu jam agi, dhi bhaan jix maat ka na bar mian ka jano na pai dhuuk gio bhaip jimda ya dhi oigan bhaan, aa na xib bhaankam ya oir gu Gkora. 34Ba dhi bx na pui ka xi chum kuugalhdhai nam ba mi dhr am xi koya bx gu jatkam nam jk ka duduaka jano. 35Ba cham jxkat jugia dhi iook, dai dhi oigan dho gi gum tmo ji gio dhix dhaam. 36Ba dhi pui na jax ba tu jam agi, cham maat na pai pk duuk pui tum duia, na gu dai dlh gu Gkora nax maat nat pai dhuuk tu dai na pui tu duia. Sia gu noonbi gui nam jix dhaam jup tuii pu cham maat am, ni sia aa na jir Maraan cham maat i, dai gui dlh ji na bax maat. 37Ba jano na pai dhuuk gio bhaip jimda ya dhi oigan bhaan, aa na xib ya oir bhaankam gu Gkora, pui jak jup tum duia nat jax tum duu jano na pai dhuuk gu Noee ti pup tu ja agidhimk gu jatkam na ti ja aagidha na jax ja dooda gu Dios, gu ji na mt gu cham jxkat kai. 38Dai nam xi chu kuadat ggrkam jum taat ka, gio nam jix maik ka, gio nam jum ttmodat tu oichaidha jano juugt nat pai dhuuk tsaa gu Dios gu suudai, nat pai dhuuk bha ts gu Noee bhaan gu g kanuub gui nat jup duu. 39Ni jx kum cham pum aagt gu jatkam na jax jup tum duia, na gu jotmoda px nat bhai ji dhuun nam cham pum aa, ba pu bx koi mt bhaikuk. Ba puip tum duia jano na pai dhuuk aa gio bhaip jimda ya dhi oigan bhaan, aa na xib bhaankam ya oir gu Gkora. 40Ba jano gook gu jatkam mu jap ka oipoda am gampx, ba maan am xi baidhai i, gu jumai ba mi pup oirda. 41Gio jap jak gook gu

(Mr. 13:2437; Lk. 21:2533; 17:2630, 3436)

29Ba

gatuuk na pai dhuuk pui bx xi chum tulhiiaimi, nai ji chukia gu tanoolh gio gu masaan, jix chukgam jup tum duia. Gio gu chiichia na bhai ji iixia bhamm dr jix dhaam, gio nax iom nai ji gindukia dhix dhaam. 30Ba gu jatkam giilhim totdoni bhai ji susuaia am. Mi dhr ba dai nam ba chgia aa na xib bhaankamun ya oir gu Gkora na jix iom gkam kn bhai ba jimda bhamm dr jix dhaam bhaan gu tbaa, gio na g joidham namm tum tonnichunda. 31Mi dhr ba dai na g kn ba tum kuichdha, ba aa jotmoda nai ja jootsa gu noonbi gu Gkora mu jap na jx jir oigan na jx juugt ju kam tuii dhix dhaam, nam ba bx maap ja jumpada gui nam jk t jgidha aa ji bui. 32Ba dhi jap ji buusnia na jax gu x na pai dhuuk bhai ji ipuia na joidham px tgilhidha gu jaagan. Dhi bhaan jix maat ka na bar mian

MATEO24,25 uuub maap jup ka tu tuada am, maan am jup xi baidhai i, gu jumai ba mi pup biya. 42Ba aapim gammj cham kookst darka, na gu cham maat na pai dhuuk bha jimda ya dhi oigan bhaan. 43Na gu dhi japni jia na jax gu jaroi no moox maat na jax chum tukaa mi bakia kiami gu xkum, na gu t nidha bx chukaa na tu nuukanda na ba cham mi baaki t xdha gu tu na mi biaka. 44Ba pui p aapim, jum aa na pim gammj cham kookst darka, na gu aa na xib bhaankam ya oir gu Gkora, pui jotmoda px ya ba aaya na pim pai dhuuk cham lhiidha. Gu Jesuus na tu aga bhaan ji uargidhai maan gux k tujuandam gio ba maan gui na cham bhai tu juanda p gui na jaroir jix k tujuandam ka gio nax chu matda ka, pui na jax maan gu jax chum gkam no ampk mu pai bar jimdam, na mi ka xi dhochoi maan gu tujuandam tugi na bhaankam mi ka tu ja maakda gui nam mi pup biya kiami na jx juugt gio mip aaya. 46Jap moo joidham jix bhai tu jimia gu tujuandam no mi pui tu duichu na jax xi chiani gu gkam tugi na pai dhuuk ba tgia na gio mip ba aaya. 47Ba aa ya pu jam ttda na gu gkam tugi joidham jix bhaim lhdhai pui jak tum kn ba daasa na bx ba tu nuukxidha gu tu na jk biaka. 48Gu ji no gu dhi dhi tujuandam buam px tomaat na jax cham jir am, no gu jax jum aa na cham ob mi aaya gu gkam tugi, 49ba dai na bhai ji ja gbichpaga gu jai tujuandam, gio ba na bhai ji maimu ja bm gu jai maikkam, gio na xi chu kuadat na jx lhiidha.
45Ba

66
50Ba na pai dhuuk cham pum aanda, jotmoda mi px ba kka gu gkam tugi, 51dho gu giilhim tulhiichuda dho, pui xi chdai na pui px jak jup tu jimia na jax gui nam cham tu kam t ni gu jatkam. Ba giilhim tix buam jum aanda.

(Lk. 12:4148)

Gu Jesuus na ba tu aga ja am ji uargidhai jk mambhx gu uuub ttya Ba no ja am ba t nidhim gu Dios gu jatkam, jap ji buusan na jax jk mambhx gu ttya no mt xi ch bdhak mi pai dhr gamai ji jii, no mt ba namkim maan gu biapma na mi aaya na mim tmo. 2Ba jai jk jix chamaam gui j gu ttya ampx pui cham tu mamatda ka am, dai ba gu jaix chamaam joidham jup jix chu mamatda ka am. 3Ba gui nam cham tu mamatda ka gu ttya, cham jai pup xi bhk jamt gui nam mi ja toidha gui nam kn t bdhatu not am xi juum, pu daipu gui na jx mi jimchu. 4Gu ba gui nam jk jix chu mamatda ka gu ttya, dhi dho gi gu jaip xi chuaak jamt ji gui nam mi ja toidha not ba ji chutk gui nam kn t bdhatu, gio ba jai na mi pu jimchu. 5Gu ba nat gu cham ob mip ji ai gu biapma gui na mim tmo, mi pui ma kookoi mt gu ttya nam ti t nra. 6Nammx iom raab tukaa nat ba pui ba tm ti, jup tum kaich: Xib ba bhai ba jim gu biapma gui na yam tmo. Mui gor xi amkibop. 7Ba gu ttya jotmoda na mt jax baapam jix bhai ba ja duu mt gui nam kn t bdhatu. 8Ba gu jaix chamaam ttya jup ja ttda am gui nam jix chu mamatda ka gu ttya: Alhich japim jich choidha dhi na kn mmimtu dhi nach kn t bdhatu. Jai nat gu ba ji chutk dhi nach aach ja ua. 9Bap ja ttda am gui nam jix chu mamatda ka gu ttya: Chaam

25

67 ji nach jam toidha, na gu jap moo dlh jich am kam aa. Mu jap japim xi chu taapui na pai jax jum gara na ba pui jak bx dht cham jich am jum aanda. 10Ba na mt mu jak ka tu taaim na pai jax jum garada, mi jak ba ai gu biapma gui na mim tmo. Ba gui nam jk mip tuii gu ttya, gui nam jix matda na mt jax jak duu na ba cham tutkia gui nam kn t bdhatu, bman mui ji baap jamt mu jak bak chr mi na pair koicham ka. Mi dhr ba dai nat jix bhai bhai xim kuu gu kigob. 11Ba jaxpx mi ti ba ai mt gu ttya gui na mt tu taapuk gui nam mi ja toidha gui nam kn t bdhatu, gu ji nat gu pux bhai bhai bam kuu gu kigob. Jax gi dhui mui ka baapkia am? Ba ti mui ba tu soon am jup xi kaicht: Xich kupioki jich jaduu kuch aach muip xi baapkia! 12Gu ji na gu gui mj dr jup ja ttda: Jax dhui na gu cham jax kax bhaai na pim bha baapkia, na pimt gu mk dr ba suulh. 13Ba aapim pui cham kookst darka jup ja ttda gu Jesuus, na pim gu pui cham mat ka na pai dhuuk bha jimda ya dhi oigan bhaan aa na xib bhaankam ya oir gu Gkora. Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai gu tuumi 14Mi dhr ba japni jak gio bhaip ji chu ja agi gu Jesuus gu jatkam bhaan ji uargidhak gu tuumi, jup ja ttda: Gio ba moo japni jak jup ji buusan p no ja am t nidhim gu Dios gu jatkam na jax maan gu maankam no mk jak bar jimdam jumai momkoran, not ja baidhak gu tujuandam tugi xi ja maakak gu tuumi pui ba ja ttda nam kn tu juana na gui ka jimia. 15Maadt mi xi maa jix chamaam mambhx jix chatmam oom gu bapaium tuumi, gu jumai ba gook

MATEO25 mambhx jix chatmam oom mip xi maa p, maan ba maan mambhx jix chatmam oom px maa, na gu na jax ja ni nam jax jix chu jujuanara bx jman. 16Ba gui na mt jix chamaam mambhx jix chatmam oom maa gu bapaium tuumi kn bhai ji chu jua, ba jakbui aixim mi pu buusai na mt jk mi xi dhochidhak, bax iom mui bap jum duu gu tumigan gui nat mi dochidhak. 17Gio ba gui na mt gook jix chamaam mambhx jix chatmam oom jup maa, pui kn bhaip ji chu jua p, ba jakbui aixkam mip buusai na mt jk mi xi dhochidhak. 18Gu ba gui na mt maan mambhx jix chatmam oom maa, dai nat xi uuuk mu jap dbr bta xi ch drak mj xi baapai, pu cham dho gu kn ji chu jua gu tumigan gu gkam tugi. 19Ba mkkat jix iom mui jurni kn gio mip ba ai gu ja gkam tuk dhi dhi tujuandam, ba giop ba tu ja joochxi nam sap mu uatulhidha gu tumigan na ba tu jaklhdha na mt jk mi ba buusai nam kn tu juan. 20Ba moo bp mi ba ai gui nat jix chamaam mambhx jix chatmam oom mi xi dhochidhak gu bapaium tuumi, ba mi jap ji kkbok jup ttda gu gkam tugi: Pn jix chamaam mambhx jix chatmam oom ya xi dhochidhak japich jia ji jaduu. Dho jaa, jakbui aixim jaich pup muidhalh na pich jk ya xi dhochidhak. 21Bap kaich gu gkam tugi: Aa gu moo jap joidham jir jix k tujuandam ap ji jia! Ea na moo gkam kn jum daasa. Jabaak bha jak bak chr nach ba maap ya joidham jix bhaich chaat ka. 22Mi dhr ba moo mip ba ai gu jumai tujuandam tugi gui nat gook mambhx jix chatmam oom mi xi maakak gu bapaium tuumi, ba mi jap ji kkbok puip ba ttda p gu gkam tugi, jup kaich: Pn gook mambhx jix chatmam oom

MATEO25 ya xi dhochidhak japich jia ji jaduu dhi bapaium tuumi. Dho jaa, jakbui aixim jaich pup muidhalh na pich jk ya xi dhochidhak. 23Bap ttda gu gkam tugi: Aa gu moo jap joidham jir jix k tujuandam ap ji jia! Ea na moo gkam kn jum daasa. Jabaak bha jak bak chr kuch yani maap joidham jix bhaich chaat ka. 24,25Ba jaxpx mip ba ai gu jumai tujuandam tugi gui nat mambhx jix chatmam oom px mi xi dhochidhak gu bapaium tuumi, ba pui mi jap ji kkbok puip ba ttda gu gkam tugi, jup kaich: Yani ba gum tumi ji jaduu. Cham jaich moo kn ji chu jua, na gu xim bhi, na gux maat nap giilhim jix bhanaa sia palhp px tu, pu duia ap jax no pich ba lh, sia kum gu ti cham pu kaich gu jatkam. Pui ku ich ba aa mi jap xi ch drak dbr tam mj xi baapai dhim tumi na ba cham mai suulhgia. 26,27Bap ttda gu gkam tugi na mi pui ttda: Dho bak cham jir k tujuandam ap aa na pai jax kaich. Moo cham bhai aa nap mu dhochidha gt nam pai mumuidhalhi gu tuumi, na ba mi muidhidha gt nap ba mi dhr giop xi uarai ya ba doxidha gt mui pa iam? Jai nap gu moo pui tix maat na pui giilhim jix bhanaa sia palhp px tu, gio na pu tu duia na jax lhiidha, sia kum ti cham pu kaich gu jatkam. 28Ba pui xi chk jup ja ttda gui nam mi jap jup guguuk: Ea gor bha boosgi dhi tuumi na mi dhaa, mu jak japim makia dhi nat mambhx jakbui aixkam pup muidhalh. 29Na gu gu jaroi na pui joidham jix bhai tu juanda, nam gu dai dhi px ba ji umuagidha gu jatkam. Gu ji not gu gu palhp jup jum duukam cham mi pui duu not mt ti umua, dho dhi bhaan jam dho cham ka nnidha gu jatkam. 30Gu ba dhi chujuandam

68 tuk nat cham pu dhuu na jax ti lhdhat, ea gor daagk mu bua drap mi na pai giilhim jix chukgam, mi na pai ti suakda na giilhim jix buam jum aanda. Gu Jesuus na ba tu aanda na jax jak tu ja jimia gu jatkam jano na pai dhuuk gio bhaip jimda ya dhi oigan bhaan 31Mi dhr ba moo japni bhaip ji chu ja agi p gio gu Jesuus gu jatkam, jup ja ttda: Ba aa na xib bhaankam ya oir gu Gkora, jano na pai dhuuk gio bhaip jimda ya dhi oigan bhaan ja bm gu noonbi gu Gkora, joidham mk jap tum tonnichunda. Mi dhr ba dai na bhai ba daibu bhai na pai dhr nair gkam ka, na pai joidham jix chu abhaar. 32Ba bx gu jatkam nam jk jix jaich ka ya dhi oigan bhaan mi bam jumpada am aa ji bui, ba aa xi ja chiia nam jai dlhkob jak xi gukuya, jap na jax jak tu buada gu bipiadam not dlhkob jak xi ja sai gu dai kakasnir gio jap jak p gu dai kakarbax. 33Ba aa puip tu duia, xi ja chiia i gui nam jap ji buanda na jax gu kakasnir nam mi dhr jak xi gukuya kn dr jak mi na pai daaka, gu ba gui nam jk jap jup ji buanda na jax gu kakarbax, mi dhr jak onsop dr jak ja jup xi ja chiia nam gukuya mi na pai daaka. 34Ba gui nam jk kn dr jak gukuya jup ja tda i: Gor ja bha jak aapim nat jk jam am t t gu Gkora. Ya pim ba oika na pai jax jir gkam, ya na pim pai pu iimchudhix jano dr nat pai dhuuk jup duu gu Dios dhi oigan. 35Na pimt gu joidham jix bhai dhuu na pimt tu onbai jano na pai dhuuk ba uamaidhat, gio na pimt ji choi gu suudai jano na pai dhuuk ba tonmoidhat, gio na

69 pimt ji chbiaptuda na mu jap ka paxiaraim aapim jam bui, 36gio ba na pimt tu onbai gu jajannulh jano na pai dhuuk cham ka bia na tu tya, gio na pimt mu chgim jano nat pai dhuuk ma tu ai gio na mt ma kuu. 37Ba bx dhi j nam jk puir jix bhabhaikam ka jup ji chda am: Paa chi ba duuk pui mu pai tum onbai chich jich jaduu nap pui ba uamaidhat, nach gu moo cham pai dhuuk mu paim nidhat, dai xib na chich ba ya bam t, gio na chich puim toi gu suudai nap pui ba tonmoidhat, 38gio ba na chich puim tbiaptuda nap pui mu jap ka jim aach jich bui, gio ba na chich pui tum onbai gu jajannulh nap cham ka bia kat nap tu tya, 39gio na chich pui mum tgim mu pai nat ma tum ai gio na mt jum kuu? 40Ba aa jup ja tda p gio: Dho gu aa gui ji na ja aagt jup kaich nam gampaim lhiidha gui nam ji bui t jgidha na pimt puix bhai ja duu, pui ku bap kaich na pimt aa jix bhai dhuu. Na gu dhi pui na pimt jax tu duu, dhi aa ji amkam na pimt pui tu duu. 41Gu ba gui nam onsop dr jak jup gukuya jup ja tda i p: Ba aapim na pim cham tu kam t ni, na pim cham tu joign, mu pim jimia mu na pai gammj cham tutk gu tai, mi na mt paip dui gu jaook na ba mim tulhiia ja bm gu noonbi jix iom, ja bm ba aapim na pim cham tu kam t ni. 42Na pimt gu cham tu onbai jano na pai dhuuk ti ba uamaim, gio na pimt cham ji choi gu suudai jano na pai dhuuk ti ba tonmoim, 43gio na pimt cham ji chbiaptuda jano na ich pai dhuuk mu jap ti bhi aapim jam bui, gio na pimt cham tu onbai gu jajannulh jano na pai dhuuk cham ka bia na tu tya, gio na pimt cham mu chgim jano nat pai dhuuk ma tu ai gio na mt ma kuu. 44Ba gui

MATEO25,26 mu dr bha jak jup ji chda am p: Dho jax dhuip tum onbaidha ich, nach gu cham jxkat pai dhuuk mu paim nidhat na jax xib na chich ya bam t. Jax gi dhuip tum onbaidha ich pai nap duuk mu pai ti pui ba uamaim, gio na chich pui cham jum toi gu suudai nap pui ti ba tonmoim, gio na chich pui cham jum tbiaptuda nap pui mu jap pai ti paxiaraim aach jich bui, gio na chich pui cham jum onbai gu jajannulh nap pui cham ka bia nap tu tya, gio na chich pui cham mum tgim nat ma tum ai gio na mt jum kuu? 45Ba aa jup ja tda p gio: Dho gu aa gui ji na ja aagt jup kaich nam gampaim lhiidha nam aa ji bui t jgidha na pimt cham puix bhai ja duu, pui ku bap kaich na pimt cham bhai dhuu aa. Na gu no pim pui jix bhai ja duia gt, dhi pui ji buusnia gt na pim aa ji amkam jix bhai ja duia gt. 46Ba bx dhi nam jk pui buam px tomaat ka, mu jak bhya am na pai gammj cham tutk gu tai, mi nam pai pup jum tulhiidha gammj. Gu ba gui nam jk jup jir jix bhabhaikam, mu jak jup bya am nam pai joidham gammj jix bhai bam taat ka. Nam ba tu aga gu ggrkam jum aandam nam jax jak duia nam dagia gu Jesuus
(Mr. 14:12; Lk. 22:12; Jn.11 :4553)

26

Ba gatuuk na mi pui xi chu agimk gu Jesuus jup ja ttda gu noonbi: 2Xib moo gook tanoolh px ba bii na pai dhuuk jir piasta ka bhaan Paaskua tam, na pim jax bax maat ji jaadu. Ba aa na xib bhaankam ya oir gu Gkora, ampx ji dhagia am gui nam ji obhagi, gio ba nam tu chiia nam ji xissapa kuruus tam. 3,4Ba jano j na pui j tu aga gu Jesuus, bx maap bam jumaap jamt

MATEO26 gui nam jk obhagidha, pui na jax gu ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam, gio ba gu ja ggrkam tuk p gui nam bhai g chiop ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios. Ba ma tu aga mt mi na pai daaka gu Kaipaas gui nax iom jir ja gkam tuk ka, ba pui jak maan iook jup duu mt nam jax jak duia nam dagia gu Jesuus, gio nam jax jak iattulhdhai tu chiia nam muaa. 5Ku gup kaich am p ji nam sap chakui juanda jano na pai dhuuk jir piasta ka, na ka xi buusnia sap nam ba ba dagia, jup kaich am: Dai ji nach gu chakui juanda jano na pai dhuuk jir piasta ka. Na ka xi buusnia nach ba ba dagia, nam ba cham bhai ji bhaaku gu jatkam. Gu ubii na bhai ba toidha moran gu Jesuus gui na joidham uub mu jak Betaania daakat jup ba tu kua gu Jesuus buior gu Simoon gui nam pui jak jup jix mat ka gu jatkam na tootolhidhat bha gakiidha gu tukgan. 7Ba cham jx mkim mi ba ai maan gu ubii ji uadat maan gu alhich jaaa na mi jimchu gui na joidham uub nax iom jix dharam namk. Ba na jax jim xi kupiokak bhai xi choi moran gu Jesuus na mi daakat ka tu kua. 8Ba gu noonbi am bhaak jamt na mt pui j t, jup kaich am: Cham jir tu kub aa dhi na joidham uub nat ya ba nua dhi ubii? 9Aixim nat mu garak ja maa gu tuumi gui nam cham bia nam pai dhr uji kn tu sabada. 10Gu ji nat gu ba ja kai gu Jesuus nam jax kaich, bap ja ttda: Chapim tu kn juanda dhi jaduu, nat gu dhix bhai ba duu nat bhai ba choi dhi na joidham uub.
6Ba 11Matgm

70 gu dhi na pim jaroi ja aa nam pui cham bia gu tuumi na pai dhr uji kn tu sabada, dhi gammj px yax jaich ka am ji aapim jam bui. Gu aa dai xib ji na ya oir aapim jam bui, na gu aa bar boi cham kam. 12Pui kut ba bhai ba choi dhi jaduu dhi na joidham uub, na ba cham xijai ka nam ji yaaspa nam pai dhuuk ji muaa. 13Ba aa tu slhkam kn ya pu jam ttda jaadu, na pai dhuuk tum agada gux bhaim kaichdham iook mu jap pai, bx jai mip xim agada dhi jaduu nat jax tu duu nat bha choi dhi na joidham uub. Gu Juudas na maaxik bax ksam ka gu Jesuus maadt gui nam jir mambhx daman gook noonbi gu Jesuus gui nam Juudas Iskarioti kn jix mat ka gu jatkam, xi m nat ja tkkam gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, 15jup ja ttda mu ji k: Jk japim ji amkidha no ich jam aa na pair am ka na pim dagia gu Jesuus? Ba gui mi xi aagi am nam makia maan oom daman mambhx gu bapaium tuumi jix chooto totbikdam. 16Ba jano dr px am nidhidha gu Juudas gu Jesuus na pai jak jax jimda na ba giop xi ja aadhara gu ggrkam jum aandam not mi pai t na oir na pair am ka nam dagia. Gu noonbi guch Xoikam nam ba tu bhaidha gu koi nam ba tu jugia jurnk jak nat pai dhuuk kiapx mui ba jim bhi na pai dhuuk jir piasta ka, jano na pai dhuuk jum kuada gu
17Ba 14Ba

(Mr. 14:1011; Lk. 22:36)

(Mr. 14:39; Jn.12 :18)

(Mr. 14:1225; Lk. 22:723; Jn.13 :2130; 1Co.11 :2326)

71 paan gui na cham bnka gui na kn jappukar, ba tkka am gu Jesuus gu noonbi na sap pa jak jix aa nam tu bhaidha gu koi, jup ttda am: Paap jak jix aach jaduu nach tu bhaidha gu koi nach ba tu jugia xib nat kapbhai ya bam ai gu piasta bhaan Paaskua tam? 18Ba guip ja ttda: Dho bhai dho g kiicham na pai kio maan gui na jix maat. Ka na pim mu jimia na pim pu tnpu na pim bhai tu bhaidha gu koi. Jap japim tda: Aach jap jich chdak bhach joot gu Gkam nap sap ya pai maan kap ka taibuidha gum baaak pai nax chu bhaai ka nach sap ba ya tu bhaidha gu koi na tu jugia na bha jimda jaxi ja bm gu noonbi, nat gu ya bam ai gu piasta bhaan Paaskua tam. 19Ba gui cham jax ji chk muip ma jii mt na jax ja ttda gu Jesuus, pui dho ji chu buus na jax kaich. Ba gui dai na mt ba tu bhai gu koi mi na mt paim taibui gu baaak. 20Ba jaxpx nat pai dhuuk ba jur, mi ba ai gu Jesuus ja bm gu noonbi, ba mi jap ji dharaibuk ma tu juu mt. 21Ba nam mi ka tu kua, jup ja ttda gu Jesuus gu noonbi: Xib dhi tukaa maadt aapim maaxik ji ksa nam ji dhagia gui nam ji obhagi. 22Ba nai soi jim duu mt gu noonbi nat pui j xi ja tn gu Jesuus. Ba gatuuk jix bhai bhai ba tkka am na sap jaroi pk jir di na maaxik ksa, jup ttda am: Jaroo chi ba moo pui pk maaxik jum ksa jaduu? Ka ba moo aai aa chi? Gio gu jumai puip kaich p: Ka moo aai aa chi? Gio gu jai bx nam jk jir noonbi maan nam jax kaich. 23Ba gu Jesuus jup ja ttda:

MATEO26 Dho gu maan px ji gu na maaxik ji ksa, maadt dhi nach jk maap t sss bhaan dhi jooxia. Dhir di ka na maaxik ji ksa. 24Ku ba gu dhi na mi px pui ba jim ji na jax dhui px pui jak tum kuugalhdha na mt jax tu uanak gui nam bjk ya jap bhaankam tu agimk gu Dios nam aa ji aagt jup kaichdha nam saak pui ba dhooda aa na xib bhaankam ya oir gu Gkora. Ba gui na jaroi maaxik ji ksa, giilhim jum tulhiia. Jir am kat na moo pu cham jaich ka gt na ba cham puim uatulhdhai bam tulhiia. 25Ba gu Juudas gui na maaxik ksa gu Jesuus, jai pui xi kaich nam jax kaich gu jai noonbi gu Jesuus na sap ba jax dhui bhaan cham xi maat ka gt na tu jax dhuia, jup ttda gu Jesuus: Ka moo aai aa chi pui pk maaxik jum ksa jaduu? Bap ttda gu Jesuus: Dho aapi dhor di nap jax ba kaich ji jaduu. 26Ba nam pui mi daraat ka tu kua, jotmoda nat jax dhaa gu Jesuus maan gu paan, xi chu taxchaabgidhak buior gu Dios mui xi ja maa gu noonbi tatak jaisak, jup ja ttda: Dhii pim muip xi jugia, na gu dhir ji chuuku. 27Gio ba moo maan mi dhr jap bhai ji bhi p gu alhich jaaa na mi suuntu gu bii gui na uubas kn jup duiix, ba puip xi chu taxchaabgidhak buior gu Dios mu jak xi ja maa nam bha iya, jup ja ttda: Dhii pim muip xi iya, 28na gu dhir ji r na ba bhaan jix maat ka na xib dr jap jak maakam ba tu aagix ka na jax jix aa gu Gkora, na mlhia gu r na ba pui jak tu namkix ka bx gu ja uatulhdhara gu jatkam. 29Ba cham pai dhuuk giop ka iya i dhi jap tum gu uubas baraa, na gu aa bar boi cham kam. Dai

MATEO26 jano nach pai dhuuk gio maap bap tuikax dhaam jak buior gu Gkora na ba giop ba iya, ku ba gu gux ua ji gu uubas baraa, cham tu dhi jap tum. Gu Jesuus na ba aagidha gu Peegro na gatuuk pu tya na cham tu kaichu
30Ba gatuuk nam mi xi chu laalagimk buior gu Dios, ma jii mt bhamm jak oidha tam bhai nam pai Oliibus kn jix chu mat ka gu jatkam. 31Gu ji na gu gama jak nam ba jiimchu, jup ja ttda gu Jesuus gu noonbi: Jaxi tukaa pu bx ji boigia pim nam pai dhuuk ji dhagia gui nam ji obhagi nam tu chiia nam ji muaa. Na gu pui jak jum kaich gu ioki gu Dios mi na pai tu uaix na japni mui jim kksa: Muaa i gu bipiadam, ba gu kakasnir nai px tatak boopoya am. 32Ku ba gu aa na pai dhuuk duadi giop ba bamgia mi dhr koigan tr, bp kat mumm ba oirda i ji Galilea na pim ba aapim gatuuk mup ba aaya. 33Bap kaich gu Peegro: Cham aa gu aa moo chakui pk jup jimiolhia jaduu? Dai chi dhi jai jia nom jiboigia? Aa dho gi gu cham ji. 34Bap ttda gu Jesuus: Puip dho kaich gu xib, nat gu chakui tu jax jum duu. Gu jaxi tukaa pui ji na ji chu buusnia na jax jam ttda, pui na jax aap na kiapx maannim ba jiikia gu takaarui, aap baikim pui ba tya nap cham tu kaichu. 35Gu ji na gu xi kk gu Peegro na pui kaich, jup ttda gu Jesuus: Aa dho gi gu pu tya dho gi ji na jum kaichu jaduu. Cham jax bua sia ku mt jum bndak ji mua.

72 Ba bx sia gu jai noonbi puip xi kaich am. Gu Jesuus na mi ji ji Getsemanii ba tu daanda buior guch Gkora mi px ji ai mt na pai Getsemanii t t. Ba gu Jesuus jup ja ttda gu noonbi: Aapim moo yani px ka rada jaadu. Aa moo bhai ka jimia na tu daanmra buior gu Gkora. 37Ba gammj px chum duu dai gu Peegro xi baidhak, gio ba gu Jakoobo, gio ba gu Juan. Ba baasn na mt ba ai, bhai gampai jim duu gu Jesuus nam bhai xi ni gu noonbi gui na ja baichu, panaas kux buam bam aa. 38Bap ja ttda: Aa moo cham pui ka tu tatda ji, bax chaat i nam ji muaa. Ba aa pui lhii na pim aapim ya px jup ka rada, aa moo bhai ka tu daanmra buior gu Gkora. Dai na pim moo jai xi chu daanda jap na jax aa, chapim koksoda. 39Ba palhp baasn iam xi jimk mi jap olhian kn xi kkbok jix iom xi dhumaartk na drap xi chu siisap gu maoon bhai ji chu daan buior guch Gkora, jup kaich: Aapi Gkora nap jix dhaam jup tuii, ji palhbuidha ap nam ba cham ji muaa gui nam ji obhagi, na gu dhi jap ji buusnia na iya gu tu na giilhim jix xibu. Ku gu cham tu ji na moo pui tu tuika na jax kaich aa, gu japji nap jax lhiidha ji aap ji Gkora. 40Ba daipu pui jak xi chu daank ba jii p gio gu Jesuus mu jak nam pai pup dar gu noonbi. Ba nat mu ba ai, kookos am. Bap ttda gu Peegro: Moo cham bhaai aa na pim t nidha sia jx juugt na ich jam chiank na pim jai xi chu daanda jap na jax aa? 41Gu pim ji t nidha ji,
36Ba

(Mr. 14:3242; Lk. 22:3946)

(Mr. 14:2631; Lk. 22:3134; Jn.13 :3638)

73 chapim koksoda. Tu daanda pim na ba cham jam maichia gu jaook. Na pim gu aapim dlh tix aa jia na pim mi pui jiimda gt na jax jix aa gu Gkora, gu px ji na pim gu giilhim jix xijaim lhii na pim jum tulhiia. 42Ba daipu xi ja tdak gio mu jak jup ji dhuu nat ba tu daaim p gio. Ba maan na jax kaich na tu daan na jax bp dr, jup kaich: Aapi Gkora nap jix dhaam jup tuii, ji palhbuidha ap nam ba cham ji muaa gui nam ji obhagi, na gu dhi jap ji buusnia na iya gu tu na giilhim jix xibu. Ku ba gu cham tu ji na moo pui tu tuika na jax kaich aa, gu japji nap jax lhiidha ji aap ji Gkora. 43Ba daipu nat pui jak xi chu daank giop ba jii mu jak nam pai pup daraa gu noonbi. Ba maan nam jax kookos nat gio mip ba ai, na gu giilhim jix buam tu tatda nam jix kookxik. 44Ba gui mi px xi ja tgk giop ba jii nat ba tu daaim p gio buior gu Dios, ba maan na jax kaich nat jax jak tu daamrak bp dr. 45Mi dhr ba giop ba jii mu jak na pai gu noonbi, bap ja ttda mu ji k: Jir maan aa na pim jax kookos? Moo jap jix momgon japim aa? Aa na xib bhaankam ya oir gu Gkora, ya bam ai nam pai dhuuk ji muaa gui nam cham tu kam ni. 46Muni dhr bhai ba jim mui ja bm gui na maaxik ji ksa. Xi baapmi gor jach mui xi amkia.
(Mr. 14:4350; Lk. 22:4753; Jn.18 :211)

MATEO26 ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, gio ba gu jai ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam. 48Ba bp dr pu xi ja aadhak gu Juudas nam baas dr bhai ka jiim, jup ja ttda: Gui na jaroi mi xi iokdha, dhi jr di ka gu Jesuus. Moo pim mi pu dagia, jix bhai pim buuprai pu bhika. 49Ba puim duu p jia, na jax jim gu Juudas px jix bhai kaichim, jup ttda gu Jesuus: Aach bha jak p ji jaduu! Gio ba nat mi xi ioki pui xi chdak. 50Bap ttda gu Jesuus: Pui jak japich maaxik ba ki jaduu? Ba gui na ja baichu gu Juudas mi pu daa mt gu Jesuus. 51Ba maadt gui nam kaichu gu Jesuus, jotmoda nat jax baabu gu kuxiir bhai pu soiich naakaran maadt gui na mt mi ba daa gu Jesuus, gui nar tujuandam tugi ka gux iom ja gkam tuk gui nam bhai g chiop ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios. 52Gu ji nat gu jotmoda soomchulh gu Jesuus, jup ttda: Pui px ka tuika jaduu. Chap juanda. Xi ulha ap dhim kuxiir. Na gu gu jaroi na pu chum kn tu kokdada, pu chum kn jup muaa am jia. 53Cham maat ap aa na aa jix bhai na pu tda gt gu Gkora na bha joochxidha mui gu noonbi nam ba amkam tu kokda gt? 54Gu ji na gu dhi mi px pui ba jim na jax dhui px jum kuugalhdha na mt jax jak tu uanak gui nam bjk bhaankam ya jap tu agimk gu Dios nam aa ji aagt jup kaichdha nam saak pui ba dhooda. Pui ku bap jum ttda nap cham ja juanda dhi na mt ya ba dhaa. 55Mi dhr ba moop ja ttda gui na mt mi ba daa:

Gu Jesuus nam daagi ba bhika

na mi pui ka ja ttda gu Jesuus gu noonbi, mi ba ai gu Juudas gui na maadt jir di gu mambhx daman gook gu noonbi, ji ja baidhat mui gu jatkam kukxir ji chu uakat gam uuux jix kaapak na mt mui ba daagim gu Jesuus, na mt mu ja joot gu ja

47Ba

MATEO26 Gu aapim jax ku pim ba bxchu kukxir ji chu uakat bha jak jiim gam uuux jix kaapak? Tu xkum ji lhii japim aa? Moo cham bhaai aa na pim bhamm pu dhagia gt g chiop na moo bhai pu oirt tu jam agidha gammj nabap tanoolh? 56Ku ba gu na gu dhi mi px pui ba jim na jax dhuim kuugalhdha gu pui na mt jax jak tu uanak gui nam bjk ya jap bhaankam tu agimk gu Dios nam aa jix aagt jup kaichdha na pim saak pui dhaagi tu chiia nam ji muaa. Ba gu noonbi gu Jesuus dlh mi xi buak pu jiboior jamt. Gu Jesuus nam mu jak ba aichdha na pai tum agada
57Ba mu ba aich jamt gu Jesuus mi na pai daaka gu Kaipaas gui nax iom jir ja gkam tuk ka gui nam bhai g chiop ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios. Ba bx mip tuii am gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, gio ba gu jai ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam. 58Ba bp dr na mt chakui mu aich gu Jesuus mu na pai gu Kaipaas, gatuuk dr jum aoochoidhat muip jimchu gu Peegro, na gux ja bhi nam dagia. Ba mi px ji ai nam pai tu naadat juuka gu orosiiris tugi gu Kaipaas, na gu tix chgim gu Jesuus nam jax ba ba ji dhooda. 59,60Ba bx gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, gio ba gu jai ggrkam jum aandam nam mip tuii, bhai ji chu aga mt nam jax jak dui tu chiia nam muaa gu Jesuus. Gu ji na mt gu bx aixim px bhai ji chi, jai maakam jup kaich am, gio jai maakam p, nam gu cham jxkat pai

74 dhuuk ni na mu pai px jix buam jum duukam jup tu bua gu Jesuus. Mui mi tip tuii am p jai gui nam pui tip iattulhi. Mkkat jai gook mip ba ai mt p gu jatkam, pui mi jap gukk bhai tip ji iattulh jamt, 61jup kaich am: Dho gu aach mi pai pui k ji dhi maankam nap kaich: Alh ja moo iara dhi g chiop gan gu Dios, baik tanoolh kn ja ba moo gio yap ksa. 62Ba gu Kaipaas xi kkbok ba tkka gu Jesuus, jup ttda: Jax jap lhdhat ja k dhi jatkam? Jir pui aa nam jax kaich, ka cham aa? 63Gu ji na gu cham iok gu Jesuus, mi px pu tuii. Bap ttda p gio gu Kaipaas: Tu slhkam kn ja ya pum ttda buior gu Dios nap jich aagidha nop moo slhkam aap jir di guch Xoikam gu Dios gu Maraan gui na saak bha jootsa gt jix dhaam dr. 64Mi dho gi gu mui ji io ji gu Jesuus, jup kaich: Jir pui dho nap jax kaich ji jaduu. Aa jir di. Ka na pim moo ba chgia gatuuk aa na xib bhaankamun ya oir gu Gkora, na bhamm sonpan kn dr jak ba daaka buior gui na jaroi bxchux chu aichun na pu tu duia, gio ba na pim ba chgia p jano na pai dhuuk gio bhaip jimda ya dhi oigan bhaan gu tbaa. 65Ba gu Kaipaas xi saassa gu kutuunan na sap ba bhaan jix maat ka na giilhim cham jir am gu pui nat jax jak ti gu Jesuus. Jup ja ttda ba gu jatkam gui nam jk mip tuii: Dho jaa na jax kaich dhi maankam. Jarooch bap ka nra na tu aanda na tu bhaan kuicha bia, na chich gu dlh jich aanak kn ba kai nat ya bam uatulh buior gu Dios? Cham aa gu giilhim jir uatulhdhara

(Mr. 14:5365; Lk. 22:5455, 6371; Jn.18 :1214, 1924)

75 gu dhi pui nat jax jak ti? 66Ka cham aar pui jaadu? Ba guip kaich am: Jir pui ji matgm, japji na pim mu tu chiia nam mu muaa dhi maankam, na gu giilhim bax uatulhdhix. 67Ba pui xi chk bhai ji dhaa mt, jai mt bhai ji xixbuidhim buibsaran, jai ba na mt bhai xi bulhdhak gu jannulh buupuiram bhai xeeggb, 68jup ttda am ba moo: Eap xich aagi na jaroi bham gb nop baabui slhkam aap jir di guch Xoikam gui na saak Dios bha jootsa jix dhaam dr. Gu Peegro na pui ba tya na cham tu kaichu gu Jesuus gu Peegro mi daakat juuka mi nam pai tu naadat juuka gu orosiiris. Ba jaxpx maan mi ba ai gu ubii nar tujuandam tugi gu Kaipaas, ba bhai xi idhimk jup ttda: Aap dho maadt jir di jia gui nam kaichu gu Jesuus Galilea kam. 70Gu ji na gu cham tu aa gu Peegro, dai nap kaich px: Chaam tu ji matgm ji jaduu. Pu cham maat i gu jaroi nap aa. 71Ba jotmoda nat jax kkbo gu Peegro mi jap bhi, gama jak kigob ji kkbo. Gu ba na gu mi jap tum oipo jia gu jatkam, jumai mip ba t na mi kk. Ba bhai xi idhimk jup ja ttda gu jai nam mi jap jup oipo: Gui dho bak maadt jup jir di gui nam kaichu gu Jesuus Nasareet kam. 72Gu ji na gu maan na jax kaich gu Peegro, jup kaich: Chaam tu ji matgm ji jaduu. Aa dlh ji na jup oilhim. Pu cham maat i gu jaroi nap aa. 73Ba jaxpx jup ttda am p jai gu Peegro gui nam mip tuii, jup kaich am:
69Ba

MATEO26,27 Aap dho maadt jir di gui nam kaichu gu Jesuus. T nap ba moo jap pui tu iok nam jax tu iok gu mu kam nar pai kam gui. 74Gu ji na gu xi kk gu Peegro na pui kaich na cham maat gu Jesuus, jup ja ttda: Chaam tu ji matgm ji jaadu. Pu cham maat i gu jaroi na pim aa. Ba na mi pui ka kaich gu Peegro, ba kai gu takaarui nat maan ba jii. 75Ba jotmoda bhai pup tcho na bak pn bp dr jup ttda gu Jesuus: Kiapx maan ba jiikia gu takaarui nap aap baikim pui ba tya nap cham tu kaichu. Ba giilhim bhaix buam ji chu tatdat gu Peegro, baas dr jap xi buusnk ma susua. Gu Jesuus nam mu ba aichulhdha gux kai Pilaato
(Mr. 15:1; Lk. 23:12; Jn.18 :2832)

(Mr. 14:6672; Lk. 22:5662; Jn.18 :1518, 2527)

27

Ba buimgidhak nat pai dhuuk ba xia, bx maap bam jumaap jamt gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, gio ba gu jai ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam. Ba pui jak ma tu aga mt nam sap tu chiia nam muaa gu Jesuus. 2Ba ba tu chia mt nam buuplhia gu Jesuus, mi dhr ba dai na mt mui ba baidhak buior gux kai Pilaato gui na mir nobii gux iom gkam Rooma kam.

Gu Juudas nax buam jum lhdhai ba mukia 3Ba gu Juudas gui nat maaxik ki gu Jesuus, giilhim jix buam bhai jim lh na xi i gu Jesuus na mt ba bhk. Ba giop xi uuuk gu bapaium tuumi jix chooto totbikdam gui na mt bp dr maa, xi m nat ja dochidham gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu

MATEO27 Dios, gio ba gu jai ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam. 4Bap ja ttda mu ji k: Aa tak gkam kn ma uatulh buior gu Dios na ich maaxik jam kx gu Jesuus na pim ba tu chiia nam muaa, sia ku gu ti cham tu jax bua gu tu nar jix buam jum duukam. Ba guip ttda am: Cham aa gu dhi aap dlh jir jum kuicha, cham tu aach? 5Ba gu Juudas mi jap xi iabuk gu tuumi mj g chiop ba jii nat bam saichdham mu jap gampx, pu muu dho gu. 6Ba gu ggrkam jum aandam maap xi jumpadak giop xi uuuk jamt gu tuumi, jup kaich am ba: Cham kar am nach gio mip tuaa dhi tuumi mi na paim tuaba na jk bhaan bipio gu Dios, na gu cham ka k, na gu kn ba tu namkix gui nach jaroi tu chiia nam muaa. 7Ba pui jak maan iook jup duu mt nam sap dbr kn sabada mi na pai pui t t Bhi Kaat, nam sap ba mi ja yassapda gu jai jatkam nam cham jir mi kam ka gui nam mi jap koda ja bui. 8Ba mi na mt pai sabalh gu dbr, Jix rma Dbr pup t tt am gu jatkam, sia gu xib maan nam jax t tt. 9Ba dhi mi px pui ba jim na jax dhuim kuugalhdha gu pui nat jax jak tu uanak gu Jeremiiyas gui na bjk bhaankam tu agimk gu Dios na japnim kaich: Ba giop xi uuuk jamt gu bapaium tuumi gui na mt ti ja maakak gu Israel kam jatkam, 10ba dbr kn sabalh jamt mi na pai pui t t Bhi Kaat pui nat jax ji chia gu Gkora. Gu Jesuus nam mu ba aichdha buior gux kai Pilaato

76 gkam ka. Ba bhai ba tkka gu Jesuus, jup ttda: Aapi aar di nap saak jir ja gkam tuk gu ya kam dhi Israel? Bap ttda gu Jesuus: Jir pui dho nap jax kaich ji jaduu. Aa jir di. 12Ba gu ggrkam jum aandam bx aixim bhai ji iattulh jamt gu Jesuus, gu ji na gu gui cham iok sia kum jax kaich. 13Bap ttda gu Pilaato: Jir pui aa ba nam jax kaich dhi jatkam nap ba moo jap cham iok? 14Gu ji na gu sia cham iok gu Jesuus. Ba mi pu cham maat gu Pilaato na jax dhuia na ti xim ganga. Gu Pilaato na ba ja chiia gu sandaaruix chugi nam kuruus tam sissapa gu Jesuus

mu ba aich jamt gu Jesuus buior gux kai Pilaato gui na mir

11Ba

(Mr. 15:25; Lk. 23:35; Jn.18 :3338)

15Ba gu Pilaato jix joidha p na maan ba ji dhocho gui nam mi kuupka nabap maan oidha na pai dhuuk jum aajidha gu piasta bhaan Paaskua tam, jax am tum jix aanda gu jatkam. 16Ba jano maan mip kuupka gu maankam Jesuus Barrabaas tgim. 17Ba gu Pilaato bhai ba ja tkka gu jatkam gui nam jk mix bhaak, jup ja ttda: Aa pui lhii na maan docho dhi nam jk ya kuup dhi jatkam. Jaroo pim jix aa, gui aa na Jesuus Barrabaas t, ka gui aa jumai na puip t Jesuus gui nam jich Xoikam jup tt? 18Ba gu Pilaato, guch Xoikam pk na tix aagt jup kaich na docho gt, na gux bhaix maat na jap px nam jix bhaamki na mt ba mi aichulh, cham tu na moo gu tu nat jax dhuu nar jix buam jum duukam. 19Ba moo jano na pui mi ka daa gu Pilaato mi na pair gkam ka, mui ba tu joochxi gu bngan nam sap jup tda na cham juanda gu Jesuus, nat gu sap

(Mr. 15:620; Lk. 23:1325; Jn.18 :3819:16)

77 pui t ttk tukaa na cham bhai tu jimia not tu chia nam muaa. 20Gu ji na gu gu ggrkam jum aandam bx pui jak ba ja tn jamt gu jatkam nam sap gu Jesuus Barrabaas tgim bhai ji aaga na docho gu Pilaato na pai dhuuk gio bhaip ji ja tkka, dai sap ba gu Jesuus gui nar jich Xoikam tu chiia nam muaa. 21Ba puim duu dho, nat pai dhuuk gio bhaip ji ja tkka gu Pilaato, jup ja ttda: Gu jaroo pim bax aa na docho? Ba guip kaich am: Dho gu Barrabaas dho. 22Bap ja ttda gu Pilaato: Gu dhi gi ba Jesuus nam jich Xoikam tt, jax ja dhuia? Ba guip kaich am p gio: Dho nap tu chiia dho nam kuruus tam sissapa. 23Bap kaich p gio gu Pilaato: Gu tu gi moo gkam kn jix buam jum duukam jax jam dui ku pim ba moo jap jup jix bhaamki? Gu ji nam gu gui cham tu kk, dai nam jup kaich g kn: Tu chian kum mu sissapa kuruus tam! 24Ba ba tu joot gu Pilaato nam alhich bhipu gu suudai na ba kn jum ikoimdha na bhaan jix maat ka na cham tur kuichan ka na tu chiia nam muaa gu Jesuus, jup ja ttda ba: Aapim dlh jir jam kuicha ka nam muaa dhi Jesuus, cham tu aa. 25Ba guip kaich am: Dho cham jax bua dho sia ku aach jir jich kuicha ka ja bm guch maamar. 26Ba ba ja chia gu Pilaato gu sandaaruix chugi nam docho gu Barrabaas, dai ba gu Jesuus xi chu chia nam gbiipu gio nam sissappu kuruus tam. 27Ba puip tu buim am gu sandaaruix nat jax ja chia gu Pilaato,

MATEO27 ba baidhak jamt gu Jesuus maan kap na pai gx ch gr. Ba bx maap ba ja jumaap jamt gu jai sandaaruix gui nam jk mj jap jup tuii nam sap ba tgia nam jax dhooda gu Jesuus. 28Ba jax a mt px bhai ji buim, jumai mt ba ti gu jannulh jix akaabma xi chu kookoxdhak jamt gu dlh jajannulhi. 29Gio ba gu tux joii xi xikoolhkadak jamt bhai xi dhaax moran jap na kuruun, gio ba maan gu oxia mt mip xi dhaachuda nobiran. Gio ba na mt mi jap ja olhia kn xi gukk jax am px ttda, jup kaich am: Jap moo joidham jix bhaich chaat ich na yap tuii dhi ja gkam tuk gu ya kam dhi Israel! 30Gio ba nam bhai xi xixbui pui xi chtdat, gio nam bha gb moran kn gu oxia gui na mt mi xi dhaachudak. 31Ba gatuuk nam pui bx aixim xi buimk giop xi kuadhak jamt gu jannulh gux akaabma, gu dlh jajannulhi jamt ba giop xi ch tidhak. Mi dhr ba dai na mt ba baidhak bhamm jak nam pai sissapa kuruus tam. Gu Jesuus nam kuruus tam ba sissapa

nam gama jak ba baichu gu Jesuus na pai bar drap dr mi gu g kiicham, mi ba ja nam maan gu maankam Simoon tgim nar mu jak kam ka Sireene. Ba gu sandaaruix mi dhr jak buak gamai chia mt na mootika gu kuruus, nat gu ba magoo gu Jesuus na ti mooto. 33Ba na mt bhamm ba ai oidha tam bhai na pai pui t t Golgota, na jap kaikam jup jum kaich: Kakoi Mo Daa, 34ba bhai ti ichun am gu Jesuus gu uubas baraa na sap ba kn cham pk tu taat ka gt nam sissapa, gu ji nat gu ba d nar tu da, ba cham bha ii.

(Mr. 15:2132; Lk. 23:2643; Jn.19 :1727)

32Ba

MATEO27
35Ba gatuuk na mt pai dhuuk bhai xi sissapak bhaan gu kuruus, xim mamaichk jamt gu sandaaruix alhiok xi chu uuuk gu jajannulhi. Pui ji chu buus nat jax tum uanak bjk, nap jum kaich: Alhiok jamt xi chu uuuk gu jajannulh. 36Mi dhr ba dai nam mi jap daraat ba tu nuukan nam ba cham mu aaya gu jatkam. 37Ba amuub daam dr jap na pai motk gu Jesuus, maan bha siis jamt gux komaalhik taamla na ggr kn bha tu uaix na bhaan jix maat na jax kaikam bhai sissap gu Jesuus, jup jum kaich: Dhiir di gu Jesuus gui nar ja gkam tuk gu ya kam dhi Israel. 38Ba gook bxxik dr jup ja sissapa mt gu xkum jai kukrus tam, maan kn dr jak, jumai ba onsop dr jak. 39Ba gui nam jk mi jap amuub buan gu jatkam, jax am px xi chtdaidhat gu Jesuus, 40jup kaichdha am: Jaa nap jax chuii! Nap saak iara gu g chiop, gio nap saak baik tanoolh kn gio jumai bhaip ksa. Eap xi chmii bhai dhr bhaan dhi kuruus nach xim nidha nop baabui moo slhkam Dios jir Maraan, ka ba gu nap pui px kaichdha. 41Sia ji gu jai gu ggrkam jum aandam gui na mt tu chia nam sissapa, jai puip xi chtda am gu Jesuus, jup kaich am: 42Gu ba moo cham jup bhai ji jia na dlh bhai dhr ji chmia bhaan dhi kuruus, nat ba gu gu jai jatkam jix bhai ja duu? No baabui pui slhkam jir ja gkam tuk gu ya kam dhi Israel. 43Na gup kaichdha na saak Dios jir Maraan, nat gu sap pk ba bhaan t t nar jix k maankam. Cham bhaai aa na bha jimi bhai dhr ji chbaadha gu Dios no baabui moo slhkam jix iom jix dha na jax ba kaichdha? 44Bx ji gu sia jai puip xi chtda am gu xkum gui nam mi dhr jap bxxik dr jup sissap jai kukrus tam.

78 Gu Jesuus na ba mukia

nat jix dhaam ba ji dhuu, nai ji chum tukgamta, pu cham ka tu maax, namm jix iom mia ji dhunk nat ba gio bhaip jix chu maaxir. 46Ba jotmoda g kn ba jii gu Jesuus, jup kaich: Elii, Elii, lama sabaktani? na jap kaikam jup jum kaich: Aapi Dios ji Gkora, panaas kup cham ji am ka t nidhim. 47Bap kaich am jai dht gui na mt kai nam jk mip tuii: Kani na ti bai gu Eliiyas gui na bjk bhaankam tu agimk gu Dios. 48Ba maadt jotmoda xi m nat bhim maan gux moik jap tum na tok, ba xi bannidhak kn gu uubas baraa gux jk uux cham xi buraak kuugaran mui xi amkich chiiran gu Jesuus na sap ba xiopna gt na kn kapup xi dhuatgda gt jx juugt. 49Gu ji na mt gu xi soomchulh gu jai nam mip tuii, jup ttda am: Chap juanda. Yach px ka t nrada, ea not moo ya ba ji ai gu Eliiyas na tbaadha bhai dhr bhaan dhi kuruus. 50Ba gio g kn jup xi jiikk gu Jesuus dho gi ba nai ji muu ji. 51Ba gu jannulh gui na bhai g chiop ska, daam dr mui pu sar slh rban. Gio ba nat jix iom bhai ji ginduk gu oigan, jai pu jaik gu joodai, tatak mi jap pup daraa. 52Gio ba na mt duduadk pu baapam gu koigan mi dhr nam pai yassapkat gui na mt jk t jgidhak ba kok buior gu Dios. 53Ba nat pai dhuuk duadk giop bam gu Jesuus mi dhr koigan tr, maap mui ji ai mt bhai g kiicham na pair Jerusaleen, ba mui jatkam ja t mt. 54Ba gu ja gkam tuk gu sandaaruix ja bm gui nam maap mi tu nuukan, giilhim bhai ji chooton

(Mr. 15:3341; Lk. 23:4449; Jn.19 :2830)

45Ba

79 jamt nat pai dhuuk bhai ji ginduk gu oigan gio na bx aixim tum bua nam nai xi ch ni, bap kaich am: Bak ji gu moo slhkam Dios jir Maraan ji dhich jaduu na chich ya ba mua. 55Ba mui gu uuub mk pa gukat muip t ni am, gui na mt mumm dr Galilea mui pu oi nam palhbuichunda gu Jesuus tu na px kn, 56na maadt jir di gu Mariiya Magdaleena, gio ba gu jumai Mariiya gui nar dn gu Jakoobo gio gu Josee, gio ba gu jumai gui nar ja naan gu Sebedeo gu maamran.
(Mr. 15:4247; Lk. 23:5056; Jn.19 :3842)

MATEO27,28 muip ma jii mt gu ggrkam jum aandam ja bm gu pariseos na mt iokdham gux kai Pilaato, 63,64jup ttda am mu ji k: Aach moo gio bhaip ma jii jich jaduu na chich bhai puim tdam nap ja chiia gum sandaaruix chuk nam mi ka tu nuukanda mi nat paim t gu tukgan gu Jesuus gui na nai ja iatgidha gu jatkam, na chich gu ba tcho na bak pn jup kaich na sap baik tanoolh kn duadi giop bamgia mi dhr koigan tr. Pui kuch bap kaich nap ka tu chiia nam mi tu nuukanda sia gu baik tanoolh px juugt nam ba cham tukaa mi ji ji gu noonbi xi bhji gu tukgan pui ba tya nat giop dua. Na gux iom bhai jim glhdha nam nai pui ji ja iatgidha gu jatkam, cham tu pui na jax bp dr. 65Ba gu Pilaato px cham jax jup ti, dai nat xi ja chia nam ja baidhai gu sandaaruix chugi ja bm mu xi chu nuukdapu mu na pai yaasap gu Jesuus. 66Ba gui dai na mt xi ja baidhak mu jii na mt tu nuukdam. Ba mu ji k jix iom jix bhai bhai xi kuu mt gu kigob, gio ba na mt bhai pup xi matgilh na bhaan jix maat ka na cham bhai na jaroi mu jak bapkda. Mi dhr ba giop ba jii mt pui xi chu duuk, dai ba gu sandaaruix jamt mi xi ja chiank nam tu nuukanda. Gu Jesuus na duadi giop ba bamgia mi dhr na pai ka yaasapka
(Mr. 16:18; Lk. 24:112; Jn.20 :110)

Gu Jesuus nam ba yaaspa

57Ba mkkat nat pai dhuuk ba ji chuk, mi ba ai maan gu maankam nar jix chumigam ka Josee tgim, nar mu jak kam ka Arimatea, na maadt jir di gui na puip kaichu gu Jesuus. 58Ba dhi j dhi Josee mui ma jii buior gux kai Pilaato nat tkkam no moox bhaai nam tbaadhai yaaspa gu Jesuus. Ba px cham jax jup ti gux kai Pilaato na pai dhuuk pui ba ttda. 59Ba gu Josee mu jimk ba tbaa gu Jesuus bhai dhr bhaan gu kuruus, mi dhr ba dai nat ba bhiib kn gu g jannulh jix dharam namkm. 60Mi dhr ba dai nat mu ba tkaam gai dn kr mi nat pai kiapx tu chia nam t dra jix moik ai cham, nat chakui jaroi maadt mim jabsu gu tukgan. Ba mj xi chkaak maan g jodai kn bhai xi kuupak ba jii. 61Ba bx jup jiim am gu Mariiya Magdaleena gio gu jumai Mariiya, ba mi pup daraa am mi na pai dhr mu tum bapk mi na mt pai t gu Jesuus.

28

Gu sandaaruix nam mi ti tu nuukanda na pai yaasapka gu Jesuus 62Ba buimgidhak na pai dhuuk aagix ka na cham tum juanda, gio

Ba na bar jumai buimgidhak nat kiapx ba ji chu maaxir, nat pai dhuuk ba buus jano na pai dhuuk aagix ka na cham tum juanda, nat kiapx mui ba jim bhi gu maan simaan, mui ma jii gu Mariiya Magdaleena gio gu jumai Mariiya na mt ba t tgim mu na mt pai yaas gu Jesuus. 2Ba na mt chakui mu ai,

MATEO28 jotmoda jix iom bhai ji chum ginduk mi na mt pai yaas gu Jesuus. Bak gu gu nobii guch Gkora nat mi ba ai jix dhaam dr, ba mui ji ai mu jak na pair kigob, ba daagk jap jak xi nuya gu g jodai gui na kn bha kuup, ba mi jap xi chkaak daam dr bhaan bhai ji dhaibu. 3Ba gu buibsan jix chua totbikdam jum maaxi jap tum na jax gu duuk na bpgia, gio ba gu jajannulhi puix chooto p, jap tum jum maaxi na jax gu jabook kb. 4Ba gu sandaaruix gui nam mi ka tu nuukan, giilhim jix chooton jamt na mt t gu nobii guch Gkora nat mi bam maax, ba ji gibokk mi jap nai ji iar mt, mi jap pup bt am na mt ba tu kaam. 5Ba na mt pai dhuuk mumm ba ai gu uuub mi na pai ka yaasapkat gu Jesuus, jup ja ttda gu nobii guch Gkora: Chapim totdon ka jaadu. Aa jix maat jia na pimt gu Jesuus bhai ba gaagam gui na mt kuruus tam sissapa. 6Xib cham tu ya kap tuii, nat gu duadk giop bam pui na jax ba jam ttda bp dr. Ka gor mj ti xi ch t na cham tu jaich mi na mt pai ka tkaak. 7Ba gu xib dai na jam am jum aa na pim xi boopoya na pim ja aadhapu gu noonbi, jap japim ja tda: Jup jich chtda gu nobii guch Gkora nat sap duadk giop bam gu Jesuus, sap ba bp kat mumm ba oirda na pai Galilea dbr bhaan bipio, mumm sap ba tgia pim. Ba aa dhi pu kaikam px bha jii na ich bha jam tchoixdham gu dhi pui. 8Ba gu uuub jotmoda na mt jax bubua mj dr na pai ka yaaspich gu Jesuus, xi boop jamt na mt ja aadham gu noonbi ji gibokidhat nam gu puip jix chotdontu, ku gux bhaim taattu am ji. 9Ba gamai gu bx boi nam mui ka boopo, mi jap bp dr jim maaxdhak gu Jesuus

80 mui xi ja ioki. Ba gui amuub xi k mi jap ja olhia kn xi gukk mi xi komkk jamt gu tootnan bhai ji chu daan buior. 10Bap ja ttda gu Jesuus: Chapim totdon ka jaadu, nat gu pu cham tu jax jum duu. Chapim jax jum aagt xi boopoya na pim pu ja tnpu gu jai jaadu gui nam puip ji kaichu nam mu jimia Galilea nam ba mumm chgia. Gu sandaaruix nam ba ja aagidha gu ggrkam jum aandam nat jax jum duu gu Jesuus 11Ba na mt chakui ai gu uuub mu na mt pai jak ba ja aadham gu noonbi gu Jesuus, jkchi gu sandaaruix kiapx jum ttchok mi dhr baapmigk xi boop jamt bhamm jak g kiicham na mt ja aadham gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios. 12Ba gui mi dhr jotmoda xi boop jamt p na mt ja aadha gu jai ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam. Ba bx maap xim jumpadak maan iook bap duu mt nam sap mui tuumi ja namkidhai ja soomchulhdha gu sandaaruix nam cham tu aanda nat giop dua gu Jesuus. 13Ba pui ba ja ttda am gatuuk, jup kaich am: Aapim moo jap ja tda gu jatkam na mt dlh gu noonbi gu Jesuus jam x gu tukgan tukaa na pim pai dhuuk ka kookos. 14Gu ba not jax dhuukat ma maat gux kai Pilaato gu dhi pui nach jax jam ttda, aach pu tda na cham tu aapim jir jam kuicha na ba cham jax jam dooda. 15Ba gu sandaaruix puip tu duu mt nam jax ja ttda gu ggrkam jum aandam, dai na mt xi gaamuk gu tuumi gui na mt ja maa. Ba gammj mi pui pup tu daachu am gu Israel kam jatkam, sia gu xib pui pui kaichdha am nat sap cham tu giop dua guch Xoikam.

81 Gu Jesuus na nai ba ja jootsa gu noonbi nam tu agapu gux bhaim kaichdham iook
16Ba gu noonbi gu Jesuus mui ma jii mt p mumm Galilea, maan kap na pair oidha tam mi na pai tu ja aagi nam tgia. 17Ba jotmoda px mi jap bam maax ja bui, ba gui mi jap ja olhia kn xi gukk bhai ji chu daan mt buior, sia kum gu jai cham pk t jgi no moo slhkam jir di gu Jesuus ka ba gu cham. 18Ba gu Jesuus amuub xi k jup ja ttda:

MATEO28 Gu Gkora gkam kn ji dhai jix dhaam jak gio ya dhi oigan bhaan. 19Ba xib dai na jam am jum aa na pim nai xi chu ja agipu gu jatkam bx kap na jx oigan nam t jdhai aa ji bui mi pui jimia na jax jix aa, gio ba na pim xi ja bopkonidhat bhaankam gu Gkora, gio ba aa na jir Maraan, gio ba gux Dhuudu kam jix Ua Iimda p. 20Gio ba na pim xi ja aadhidhat p nam tu kam xi nidhat gu pui na ich jax jak jam aa aapim na pim mi pui jiimda. Ba aa gammj nabap tanoolh jam buip tuigda siat ba am xim tmo dhi oigan.

(Mr. 16:1418; Lk. 24:3649; Jn.20 :1923)

GUX BHAIM KAICHDHAM IOOK NA BHAAN TU AGA GUCH XOIKAM NAT TU UANAK GU

MAARKOS
Gu Jesuus na mi ba aaya na pai ja bopkonda gu Juan gu jatkam
(Mt. 3:112; Lk. 3:19, 1517; Jn.1 :1928)

Japni jak bhai jim tbgai dhix bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga guch Xoikam, Maraan gu Dios, 2nat tu uanak bjk gu Isaiiyas jano nat pai dhuuk bha iokdhak gu Dios, na sap jup ttda guch Gkora gu Maraan: Jumai bp mu jootsa na ba ba ja mattuda gu jatkam nap jootom mui ba jim. 3 Na mu jap px ba tu ja agidha gu jatkam gampx jix chu gak kr nap ja ttdada: Gor jix k bim duu. Jap pk bhai bar jimdam gu Gkam. Mi pim sap pui ba jimia na jax jix aa. 4Ba puip jum duu p, mummu jap px ba oirda gu Juan na pair gampx jix chu gak kr, ja bopkonda gu jatkam pui xi ja ttdat na sap jir am nam xim bopkonai mi pui ba jimia na jax jix aa guch Gkora, na sap bax ja joimdai ba uachuda gu ja uatulhdhara. 5Ba mui jatkam mi aajidha am gu bhamm dr kam Jerusaleen na pair g kiicham, gio ba jai mui kap dr na jx Judea dbr bhaan bipio, nam jix kaim 82

ka, na gu giilhim joidham jix bhai xi buada na tu agada. Ba gui nam jk t jgidha na slhkam jir pui na jax tu ja agidha, pui ba ttdada am nam sap cham ka aa nam jix uatulhdhix ka. Ba gu Juan dai na xi ja bopkonda mi na pai mrda gu suudai Jordaan Ak. 6Ba gu Juan gu tidhargan, kameeyo gu bapoon jir jup duixim ka, gio ba gu bhisparun jir jo ka p. Ba na pai dhuuk bax bhion ka, dai gu sossoi na tu dangt tu kuada gio ba gu mbat gu gampx kam. 7Ba na tu ja agidha gu jatkam jup ja ttdada: Gatuuk dr bha jim gui nax iom jir gkam, cham tu pui na jax aa, na ni jx ku cham jir jupaabkamun na dhumarti tu suskan jup ba kookoxdha gt. 8Ba aa xib suudai kn px ka jam bopkon, gu ba gui na pai dhuuk ya aaya, puip ji buusnia na jam bopkona, na gu ba jam tajaadha gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Dios. Gu Jesuus na ba chiia gu Juan na bakuana jano muip ma jii gu Jesuus mummu dr Nasareet na pai Galilea dbr bhaan bipio. Ba mummu ba ji buus Jordaan Ak mi na pai oirt ja bopkon gu Juan gu jatkam, ba mi pui ba ttda p na sap bakuana. 10Ba nat pai dhuuk mui ji
9Ba

(Mt. 3:1317; Lk. 3:2122)

83 buus mi dhr suudai chr gu Jesuus na ba bakuaixchu, ba t nat bhai jim kupio gux dhaam, gio ba nat bhai ji chm gux Dhuudu kam jix Ua Iimda jap tum na gioda, ba nai ji jaa bhai bhaan. 11Gio ba nat ba kai nat bhai ba tum aga bhamm dr jix dhaam, jup tum kaich: Aap jir di nap jir ji mar na xim kgalhi, gio na gkam kn jix bhai chaat aap jum bui. Gu jaook na tix maichim ka gu Jesuus mummu jak maan kap na pair gampx, nat gu pui jak jurtuda gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. 13Ba mi juruu maan masaan daman mambhx tanoolh, mj jap pu oirda dlh na pai cham jaroi oirda. Dai gu tu jngiarum na mi jap tum oipoda, gio ba guch Gkora gu noonbi nam guguuxidha. Ba mi ba ai gu jaook na lhdhat na moo mi maichia gt, gu ji nat gu cham jax dhooda. Gu Jesuus na kiapx ba ji chu ja agidha gu jatkam gu Juan, ma jii gu Jesuus bhamm jak Galilea nat ba tu ja agidham gu jatkam gux bhaim kaichdham ioki gu Dios. 15Bap ja ttdada bhamm jap ji oirt: Ya mam ai jaadu na pai dhuuk tu daaxix na maaxik jum maaxdha gu Dios aapim jam bui, na pim ba bax mat ka nax chu joign sia kux iom jir gkam. Ba dai na jam am bam aa na pim mi pui ba jimia na jax jix aa, gio ba na pim t jdha na bhai ji chu jam agidha gux bhaim kaichdham ioki. Gu Jesuus na ba ja baidhika maakob gu boptop bhiadam ma jii gu Jesuus mummu jap judharan na pai g suunka gu
16Ba 14Ba mkkat na mt pai dhuuk ba kuu 12Ba gatuuk mi dhr ma jii gu Jesuus

MAARKOS1 suudai gui na Galilea dbr bhaan bipio. Ba mi ba ja t gook gu boptop bhibhiadam daim sspidhim nam mi jap buppaim suudai chr maan gu g asaak. Maan Simoon tgim, jumai ba Anrees. 17Bap ja ttda gu Jesuus: Aa pui lhii ji jaadu na pim xib dr gammj ba kaichgda, na pim ba jai palhbuidha na tu ja agidha gu jatkam. Bar jatkam bhibhiadam ka pim px ba, cham tu boptop bhibhiadam kia, na gu gui nam jk ba t jdha na pim jk jax tu ja agidha, dhi jap ji buusnia na pim ba ja bhia. 18Ba guip ma oi mt cham jax ji chk. Mi xi iabok jamt gu ja asak. 19Ba palhp gama jak iam xi jii mt bx judharan, mip ba ja t mt gu Jakoobo gio gu Juan, maamran gu Sebedeo, nam mi daraat kanuub tam ka ja jiisom gu ja asak gui nam kn tu bhibhia gu boptop. 20Ba puip ba ja ttda nat jax ja tdak ja baidhak gui na ja bm ba jim. Ba gui pui cham jax ji chk ma oi mt p, mi xi buak jamt gu ja taat Sebedeo ja bm gu tujuandam tugi. Gu Jesuus na ba duadha maan gu maankam na kax aanbi ka na pair kikcham na ba moo bam aaya na pai dhuuk cham ka tum juanda. Ba jano nat pai bam ai, mui ma jii gu Jesuus mu nam pai tu chiopi gu Israel kam jatkam. Ba mi baakk bhai ji chu ja agi. 22Alh ni jaroi ku iok, mi pui pup tuii am na mt ba kai, na gux iom bhai xi bua na xi chu aga, cham tu pui na jax gui nam jup kaichdha nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios. 23Ba maan mip oirda gu maankam na ampx jix aanbi ka, na bhaan baax ka gu cham k iimda. Ba na mi ka tu ja agi gu Jesuus gu jatkam, mi baakk chiop g kn mui ba io gux aanbigm, na gu pui jak jurtuntu gu cham k iimda, jup kaich:
21Moo mt mummu jak bhi Kapernaum

(Mt. 4:111; Lk. 4:113)

(Mt. 4:1217; Lk. 4:1415)

(Lk. 4:3137)

(Mt. 4:1822; Lk. 5:111)

MAARKOS1
24Jax japich bhai bach dhoodam Jesuus Nasareet kam? Kap ti bhai bach koodam aa? Aa jix maat jia nap aap jir di gu Dios gu maaxik duakam! 25Gu ji na gu maan nat jax iok gu Jesuus, jup ttda: Chap iokda cham k iimda nap naanbichun dhi jaduu! Mup buusnia bhai dhr bhaan! Chap bhai pu tuigda! 26Bax iom xi bhi gu maankam nat pai ba ji buus gu cham k iimda bhai dhr bhaan. G xi jiikk nat ba pk ba buus. 27Ba dappaam mi pui pup tuii am dho gi ji bax iom gu jatkam, dai nam nai tim t tkkan dlh jix dhunpi kn, jup kaich am: Jax bar jum duukam chi dhi pui? Gi nach cham jxkat pai dhuuk pui ch nidhat na jax tu buim dhi Jesuus. T na sia gu cham kk iiimda tu px ja lhii, jix jgi am. 28Ba cham mkim na mt bx pui ba t kai gu jatkam na jx jir Galilea na jk jax tu buim gu Jesuus.

84 Gu Jesuus na ba ja duduadha mui gux kakokkam nat pai ba bhi gu tanoolh, na pui bax dhdmpu, mui jatkam px jax ji ai mt mi baaak kk na pai daa gu Jesuus ji ja baidhat gux kakokkam, jai gui nam ampx jix anaanbi ka na ja am jup tuika gu cham kk iiimda. 33Giilhim mui mt mi mam jumaap kigob gu mi jap oikam na jx jir kiicham. 34Ba px jax ji ja dudua gu Jesuus gux kakokkam, na gu mi jap moo bx aixim tum jup t ka gu kokdai. Jai gui nam ampx jix anaanbi ka, bx jak ja joot gu cham kk iiimda ja am dr. Pu cham ja docho nam jax bha tu aga gu cham kk iiimda, na gux bhaix maat na not jax dhuuk xi ja docho nam bha tu aga, mi maaxik ba ksa am nar tup tum da. Gu Jesuus na ba jimia mu jap na jx jir Galilea na tu ja agimra gu jatkam bjk ba bam gu Jesuus na kapup jix chukgam, ba ma jii namm gama jak na pair gampx. Mi ba bhai ji chu aga jix dhaam jak buior guch Gkora. 36Ba jaxpx nat paix bhai ba xia, muip ma gaagam gu Simoon bamgk ja bm gui nam takaab dr maap jii mt gu Jesuus. 37Ba namm px ji ch mt na pai ka oir, bap ttda am: Bhamm tim ganga am mui gu jatkam. 38Gu ji na gup ja ttda gu Jesuus: Gatuuk jach dho gio bhaip aaya, na gu ka tum aagim. Maik gor kia mjni jap na jax jir kikcham, sia dai ya jap mian kia, nam ba gu bx jup jix mat ka gu jatkam na jk jax tu aga, na ich gu pu kaikam bha jii.
35Ba 32Ba

(Mt. 8:1617; Lk. 4:4041)

(Lk. 4:4244)

Gu Jesuus na ba duadha gu daadan gu Simoon Peegro jaxpx nat ba buus gu Jesuus mi dhr chiop, na xi chu ja agidhimk gu jatkam, slh jii mummu gama jak nam pai tu baaak gu Simoon gio gu Anrees. Ba bx jai xi jiim am gu Jakoobo gio gu Juan. 30Ba gu daadan gu Simoon mj ka bo bak chr jum bakxidhat na gu toidhi. Ba nat jax mu ai gu Jesuus, ba aagi am gu mi oikam nax kaook. 31Ba mui ji ai gu Jesuus mi na pai bo, ba daagk nobiran xi bamii. Jix k bhai ji bam mi jotmoda px, ba dai nat ba tu ja onbai.
29Ba

(Mt. 8:1415; Lk. 4:3839)

85
39Bhai ba pu oirda na jx jir Galilea na tu ja agidha gu jatkam bha jap nam jax tu chichiopi. Gio ba na jak ja jootsaim gu cham kk iiimda ja am dr gui nam jix anaanbi ka.

MAARKOS1,2 mi pup oir gu Jesuus gampx, mj jap tbiappuda, na gu cham ka aa na maaxik bhamm jap oirda ggr kikcham. Ku gu pui px mui mip aajidha am ji na pai oirda. Gu Jesuus na ba duadha maan gux mamkulhi
(Mt. 9:18; Lk. 5:1726)

Gu Jesuus na ba duadha maan gux kokkam na tootolhidhat bha gakiidha gu tukgan maannim mu ba ai maan gux kokkam na pai oirda gu Jesuus, na tootolhidhat bha gakiidha gu tukgan. Ba mi olhian kn ji kkbuk bp dr jup ttda: Aa japni moo soi bham tdam ji jaduu na jap t k nap bxchux aichun nach chu cham pai ni, nap iam ji dhuadha nop moo puip lhiidha gt. 41Bax joimdak ba t gu Jesuus, bap ttda bhai xi dhaagk: Jir am dho, na gu pu kaikam ya oir. Jai, ba dua pich. Chap jax kam aanda. 42Ba dai nat pui j xi chn, jotmodax bhai bhai ji chu taatdat. Jix kp jum duu, pu cham pai ka tu kok. 43Ba gu Jesuus ti xi soomchulhdhak ba joot na cham tu aanda nat jax dhuuk dua, jup ttda: 44Dai nap moo cham jaroi aagidha na ich aa jum dua. Dai nap slh jimia bhamm na pai daa gui na jai ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, na bam tgia na pich ba dua. Xi chkkada ap. No jax kaich nap bax k, dai nap tu makgrtai ttkia na jax jak aagix nat tu uanak gu Moisees, nam ba bax mat ka gu jatkam nat ba buus gu kokdai dhi nap kn kax kaook kat. 45Gu ji na gu gui moo jano nat jax jii, px jax ja aagi gu jatkam. Giilhim bx pui bax chu maat am. Ba pui
40Ba

(Mt. 8:14; Lk. 5:1216)

Ba gatuuk jkchi jurni kn gio mip ba ai gu Jesuus Kapernaum. Mi pai maan kiicham px ba kaidha na tbiap. 2Ba jotmoda px jax ji ai mt gu jatkam, giilhim mui mi mam jumaap jamt. Jix kabkam suun jamt mj bak chr, pu cham jir buusan mi kigob, na gu mi dhr drap dr namm jap jup xi ju am. Gu Jesuus ba dai na tu ja agichu. 3Ba jaxpx maan mi ba aich jamt gux iom jix mamkulhi maakob dt. 4Ba lhdhat am nam jiimt mj pu baapkia gt bak chr na paip tuii gu Jesuus, gu ji na gu cham bhaai, nam gu giilhim jix kabkam suuda gu jatkam. Pui mt alhich ma dgaar gu baaak daam dr na mt ba mu tsaadhak bhai dhr mu tbaa bakxidhar tam mj na paip tuii gu Jesuus. 5Ba nat ba ja t gu Jesuus nam buior jix biiaktu, jup ttda gux mamkulhi: Chap jax kam aanda jaduu. Ba uachudhix ji matgam gum uatulhdhara, na ich gu aa pui ba ti. 6Ba jkchi mip daraa am gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, bap jum aa am ja jujur am bhaan: 7Jax ba lhdhat jup kaich? Jaxbui aa sap ti gkam jup xim lhii na gu Dios? Jaroo gip ba uachuda gu tu uatulhdhara gu jaroi ya kam pu chum p jix uatulhdhix kam? Dios dho gi j ji. 8Gu ji na gux bhaix maat gu Jesuus juraran bhaan nam jax jum aa, bap ja ttda: Ni jx iam kur pui na pim jax jum aa gu jam jujur am bhaan. 9Na

MAARKOS2 gu cham pk xijai no jax kaich: Ba uachudhix ji matgam gum uatulhdhara, na gu cham maat ka no moo pui ji buusnia piam ku gu cham. Gu ji no jax kaich: Xi bamii, munip jap ba oirda bhji gum bakxidhara, dho gi gux xijai ji, na gux maat ka not cham pui ji buus. 10Ku ba gu aa xib ya duadha ji dhi jaduu nax mamkulhi na pim bax mat ka na aa nat bha joot gu Dios, jir gkam i na ba ya tu uachuda gu uatulhdhara ya dhi oigan. Bap ttda gux mamkulhi pui xi chk: 11Aapi jaduu nap jix mamkulhi, xi bamii. Ba jimia ap jum kiaam, bhji ap dhim bakxidhara. 12Bax k bhai ji bam gui na kax mamkulhi kat nat jax pu tn gu Jesuus. Ba dai nat ba jii xi bhk gu bakxidharun, mui ba buus ja saagi gu jatkam gaammj ji dhuu. Ba mi pui pup tuii am bx, mi dhr ba ma tu daan mt buior gu Dios, jup kaich am: Mooch pk cham jxkat pui t nidhat ji jich Gkora! Gu Jesuus na ba baidhika p gu Lebii mkkat giop ma jii gu Jesuus mummu jap judharan na pai g suunka gu suudai. Ba mui jatkam mi mam jumaap jamt na pai ka oir, ba xi chu ja agidhimk. 14Ba jaxpx nat giop ba jii, nat namm ba ji bhi jupaaban na pai tum namki no g tu bhiior, mi px ji ch gu Lebii, maraan gu Alpeo, gui nar tuumi tu taandam tugi ka gux iom gkam Rooma kam, Seesar tgim, na mi daakat px ji dhaagim gu tuumi gui nam mi tu namkidhim. Ba mui ji ai gu Jesuus, mi jap amuub xi kkbuk jup ttda:
13Ba

86 Aa pui lhii ji jaduu nap xib dr gammj ba kaichgda. Ba gui nat jax kkbuk px chup jum duu cham jax ji chk, gammj px kokmar jiim am. Gu Jesuus na ja bm ba tu jugia gui nam cham tu kam t nidha gu jatkam 15Ba gatuuk ma ja baidhak gu Lebii gu jatkam mummu kiami nam mi tu jugia buior. Moo jimchu gu Jesuus gio gu jatkam tugi, gio jai gui nam jir tuumi tutaandam tugi ka gux iom gkam Rooma kam Seesar tgim, gio gui nam pui ja biaka gu ggrkam jum aandam nam sap cham tu kam t ni. Ba gu Jesuus jix bhaim taatt bhai ji chu juu ja bm, nam gu mui ba kaichu. 16Ba jkchi gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios gio gui nam pariseos jum ttnda, am bhaak jamt na mt t gu Jesuus na ja bm tu kua gui nam jir tuumi tutaandam tugi ka gux iom gkam Rooma kam, Seesar tgim, gio gui nam pui ja biaka nam sap cham tu kam t ni. Ba jap jak xi ja boosgak jamt gu jatkam tugi gu Jesuus, jup ja ttda am: Jax ku ba ja bm tu kua dhi jam gkam tuk dhi tuumi tutaandam gio dhi nam cham tu kam t ni? 17Gu ji na gu ja k gu Jesuus nam jax kaich, bap ja ttda: Dho na gu dhi japni jia na jax gu jatkam nom jix kk, na gu cham ja am jum aanda na jaroi ja duduadhidha, na gu dai nam ggrkam jum taat ka. Gu gui ji nam jk jix kakok ka na ba ja am jum aanda, nam gu soim lhiidha nam jix dhuduadhim ka. Ba aa na ich bha jii ya dhi oigan bhaan, cham tu pu kaikam bha jii ich na ba ja baidhika gui nam ggrkam jum taat, nam puim aa nam tu kam t ni,

(Mt. 9:913; Lk. 5:2732)

87 gu japji gui ji nam jk bax maat nam jix uuatulhdhix, nam gu soim lhii buior gu Dios. Dhi j ji na ba ja baidhika. Gu Jesuus nam ba tkka na sap jax kum ba cham jum saabda gu jatkam tugi maannim jkchi gu jatkam mui ma tkkam jamt gu Jesuus na sap jax kum ba cham jxkat pai dhuuk ja ni nam jum saab gu jatkam tugi. Na gu gui nam kaichu gu Juan gio gui nam pariseos jum ttnda, gammj px ja nidha am nam jum saabda. Bap ttda am mummu k: Jax ku ba aap gum jatkam tuk cham jxkat pai dhuuk ja ni ich nam jum saab? 19Bap ja ttda gu Jesuus: Dho na gu dhi japni ji buusan jia na jax no jaroi mu pai ba xim tmum, nam gu cham jum saabum jum lhiidha gu jajaanni, nam gux chu nak ka gu koi. Ba puip ji buusan ja bui dhi jatkam tuk, cham jum saabum jum lhii am gu xib, nam gux bhaim taat na ya kap tuii ja bui. 20Ku gu kam aajim ji nam pai dhuuk ji dhagia gui nam boi bhichdha, jano dho gi ba bam saabu am ji. 21Na gu dhi japni ji buusan jia na jax gu jaroi not alhich kk gu xibkam jannulh ti xi dhaax gu tidhargan nor klhiigan. Maan na jax giop sarnia bx xikoolh dhr, na gu bhai ji solhka gu xibkam jannulh na pai dhuuk xi bakuana. 22Piam jap na jax gu bii, nam gu xixiibkam jajo bopko bhaan tu aidha gu buusaidham, na gu nor kklhigan, maan na jax xixiipia, pu bx jum nuaa dho gu, na gu giilhim jix ojo ka. Pui kum ba xixiibkam jajo bopko tam bhaan tu aidha gu bii gui na kiapx buusnidha.
18Ba

MAARKOS2 Gu Jesuus gu jatkam tugi nam tu kaipgaidhat tu koiidha gu muraan gan gu tiriik maannim na pai dhuuk cham tum juanda, ma jii gu Jesuus namm gama jak maan kap, moo mi buusnichu na pai t x gu tiriik. Ba gu jatkam tugi na ja bm jimchu, xi uiidhat gu muraan gan xi kaipgaidhat tu koiim am. 24Ba px am bhaak jamt jkchi gui nam pariseos jum ttnda, na mt gu ja t nam ka tu uiim gu tiriik muraada. Ba mu boopok jup ttda am gu Jesuus: Jax kum ba pui tu buim dhim jatkam tuk? Kux cham maat am aa na xib cham tum juan? 25Bap ja ttda gu Jesuus: Kux aapim cham jxkat tu jikui aa mi uuan tam nat jax tu duu gu Dabii gio gu jatkam tugi jano maannim nam pai dhuuk ba uamaim? 26Na mt tu juu bo gu paan gui na mi tkiix kat g chiop, nat ja maa gu Abiatar gui na mir ja gkam tuk ka jano gui nam jai ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, na saak dai guix bhaain ka nam kuada gt. 27Japni ba moop ja ttda jia: Pui ku ba aa cham pai jax ja ttda dhi jatkam tuk, sia ku ja ni nam jax tu buim. Na gu na pai dhuuk cham tum juanda, dai na ji jpika no jix aa cham jax ji kaicht. Piam ku gu tu jax jup jix dhuiim, jax gip bua? Na gu dhi tanoolh cham tu jax kaikam pui jak jum duu na bxchu jix chu xidhuutun ka. 28Na gu pur cham tu gu pui na pim jax jak ti xi lhii aapim. Aai ji na jix maat, nat gu pu kaikam bha joot gu Gkora na ba ya ja aagidha gu jatkam bx nam jk tu jax buada, sia na pai dhuuk cham tum juanda.
23Ba

(Mt. 12:18; Lk. 6:15)

(Mt. 9:1417; Lk. 5:3339)

MAARKOS3 Gu Jesuus na ba duadha maan gu maankam nax muuk ka gu nobii

(Mt. 12:914; Lk. 6:611)

88 ttnda bhamm jak ja bui gu jatkam tugi gu Eroodis gui na sap jir gkam ka, nam sap ba bhai xi chu agai maap nam jax jak duuji muaa gu Jesuus. Gu Jesuus na ba ja duduadha mui gux kakokkam mummu judharan na pai g suunka gu suudai gui na Galilea bhaan bipio gu dbr 7Gu ji nat gu ba jii gu Jesuus ja bm gu jatkam tugi mummu jak na pai g suunka gu suudai na Galilea bhaan bipio gu dbr. Ba mui jatkam px chup tuidhi am nam mu oichu, moo gu Galilea oikam gio gu Judea kam. 8Gio jaim muip jimchu gu bhamm dr jak kam Jerusaleen, gio gu Idumea kam, jai gu baasn dr jak kam xialhbui na pai bhix gu Jordaan Ak, gio gui nam bx xikoolh oidha mummu na pai ggr jir kikcham na pai Tiiro t t gio jap jak na pai Sidoon t t, nam gu pui t k na ggr jup jum duunkam jix bhai tu buim gu Jesuus. 9Bap ja ttda gu Jesuus gu jatkam tugi nam sap maan jix iom judharan jak xi buusaichulhdha gu kanuub, na sap ba bhaan bha tsdia nam cham mi kispa gu jatkam no mi px jap kk drap. 10Nam gu giilhim mui px ji aajim gux kakokkam, gio nam gu alh na jx kn nam amuub jix aik na paip tuii, px am jum tutki am, aanda gt nam jax pk jum duia, nam gu pui t k nat mui ba ja dudua. 11Ba jman mip oipo am gu jatkam na ja am jup tuigda gu cham kk iiimda na ja naanbichunka. Ba nam jax tgia gu Jesuus, mi ja olhia kn ji gunguk am bp dr, ba g kn mui pu nokia gu maankam, na gu pui jak jurtunda gu cham k iimda, jup tya: Aap jir di nap jir Maraan gu Dios. 12Gu ji na gu pu ja sosbhichulhi gu Jesuus nam mui ti ji okia nam sap cham mi maaxik ksa nar tup tum da.

Ba mkkat nat giop bam ai na pai dhuuk cham tum juanda, gio muip ma jii gu Jesuus maan kap nam pai tu daanda gu Israel kam jatkam, ba jimdat mj ji baa. Ba maan mjp daa gu maankam nax muuk ka gu nobii. 2Ba px nidhim am gu Jesuus gui nam pariseos jum ttnda, ea not sap moo ba ji dhua gui nax muuk ka gu nobii, na sap ba dhi bhaan jix bhaain ka nam jax tya nam iattulhdha. Na gu jano aagix ka na cham tum juanda, nam cham tu jax buada gu jatkam. 3Ba mui ba bai gu Jesuus gui nax muuk ka gu nobii, jup ttda: Eap bhai xi jim ji jaduu. Yani jap jap xi kkbu amuub. 4Ba pui xi chdak jup ja ttda p gu jai gui nam mix bhaamut ni: Jax pn jum kaich gu ioki gu Dios mi na pai tu uaix? Tu pn jix bhaai nach jax buada na pai dhuuk cham tum juanda, nach jix bhai tu buada aa pn, ka pn nach jix buam tu buada aa? Pui na jax gu jaroi nox iom jix kaook, jax jak jum aagidha, na dhuadha aa, ka na mi px xi idha aa no mi jap ba mumk ji chaagiob? Alh pu ni jaroi ku iok, mi px pu tuii am. 5Ba nai xi ja ni gu Jesuus bx xikoolh gu jatkam jix buam jum lhdhat, jx ti am jix bhaamum jum lhii, na gu ni jx ku ja jujur am baapak na jax ti tu ja agi. Bap ttda p gio gu maankam gui nax muuk ka gu nobii: Eap xi slhii dhim nob ji jaduu. Ba gui jap jup xi slh, jix kp jum duu na jap xi joii, panaas ku moo pu cham paix muuk kat. 6Ba bhaakuk jotmoda jii mt gui nam pariseos jum

89 Gu Jesuus na ba ja aaga mambhx daman gook gu jatkam tugi nam jir noonbi ka gatuuk ma jii gu Jesuus maan kap na pair oidha tam, xi ja baidhak jkchi gu jatkam tugi na jax chum jix aa dlh na ja bm jimda, ba gui ma oi mt p. 14Ba na mt pai dhuuk bhamm tts oidha daam, bhai ji ja aa nam jax chum bar noonbi ka gammj, mambhx daman gook moo aich. Dhi sap ba bhaankamun nai ja jootsa nam tu ja agipu gu jatkam gu ioki gu Dios, 15gio nap ja ttda nam puip ba ja duduadhidha gux kakokkam, gio nam mai ja jootosda gu cham kk iiimda ja am dr gu jatkam gui nam jix anaanbi ka. 16Ba gu Simoon maadt jir di na bar nobii, gui na gook kn jix mat ka gu Jesuus, Simoon Peegro ttnda. 17Mi dhr ba moo gu Jakoobo gio gu Juan, daim sspidhim, maamran gu Sebedeo, gui nax joidha na Boarnerjes ja ttnda gu Jesuus, na jap kaikam jup jum kaich: Jix bhaamnagm. 18Gio ba mi dhr moo gu Anrees, Piliip, Bartolomee, Mateo, Tomaas, gio gu jumai Jakoobo, maraan gu Alpeo, gio gu Tadeo, gio ba gu jumai Simoon, gui na ja kaichgda gui nam kananiistas jum ttnda, 19gio ba gu Juudas Iskariote, gui na gatuuk ja aadhara gu ggrkam jum aandam na pai oirda gu Jesuus nam ba boi bhichdha. Gu Jesuus gu jajaanni nam jap jum aanda na cham juraan ka biaka Ba gatuuk na mt jak suulhgk bhamm dr na mt pai jimk, gio mip ji ai mt nam paix joidha nam tbiappuda. 20Ba cham jx mkim gio px jax jup ji ai mt gu jatkam, giilhim
(Mt. 12:2232; Lk. 11:1423; 12:10)
13Ba

MAARKOS3 mui mi mam jumaap jamt, pu cham jax jix bhaai na tu jugia gu Jesuus ni gu noonbi, na gu dai nam ti ja palhbuichu gux kakokkam. 21Ba pui ba t kai mt gu jajaanni gu Jesuus na cham bhaai na jax tu jugia. Ba bhai ma jii mt mummu dr nam pai oidha na mt bhai ba baidham, nam gu jap jum aa na cham juraan ka bia. Gu Jesuus nam maakam ba aichuxdha gu jatkam na sap jajok gu ja gkam tuk bhaan jup tuigda 22Gu ba gu Jerusaleen kam na mt mip ai gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, maakam jup aichuxi am gu Jesuus, jup kaich am na sap jajok gu ja gkam tuk bhaan jup tuidhi, pui sap kum bax jgi gu cham kk iiimda na mai ja jootos ja am dr gu jatkam jix anaanbigm. 23Gu ji na gux maat gu Jesuus nam jax kaich, ba maap ja jumpadak bhai ji chu ja agi bhaan ji chu uargidhidhat gu tu na ya dhi oigan jix chu jaich nam sap bax maatt kaaya. Jup ja ttda jia: Ni jx iam kur pui na pim jax kaich. Jax dhui na cham jxkat mai ja jootsa gu jaook gkam jum aandam gu bman tuutum jajok, nam gu maan iimdap duuk. Na gu not maadt ti mai xi joot, jap ji buusnia na dlh maim jootsa. 24Na gu dhi japni na jax gu dai ggrkam jix kakai nom cham maan iook jup duuk, nom jman tu ti jax jix dhuiim na jax jak jir joidham, nom gu jai maakam jup kaichim, mi pu cham tu jax ji dhuuji mam pataasa am. 25Piam jap na jax gu jatkam nom jir maap jum oidhagm nom daim kokda, nam gu mi pui xi kaichimi gammj px tatak jimia. 26Puip jum duia gt gu jaook gkam jum aandam no jax dhuukat bhai ji bhaamu gt ja bui gu

(Mt. 10:14; Lk. 6:1216)

MAARKOS3,4 bman tuutum jajok, na gu mi px jap ji biya gt ba, cham ka nnidha am gt gu noonbi, nam gu ba bhaaku gt buior. 27Gu matgam gu jaook gkam jum aandam cham aa ji na jaroi tu kn ja juanda gu bman tuutum jajok. Na gu dhi japni ji buusan na jax maan gu maankam jix oogm jix bhangm no mi pai kio, nam bx px jix bhidha gu jatkam nam amuub aaya, sia kum tix ch xdham gu bxchugan. Dai gu jaroi nox maat nax iom jix oo na ba mu jimi xi buuprai bha jap xi dhaasai na ba ba t xdha gu bxchugan. Ba aa xib puip ji buusan na jax gui nax iom jix oo, na gu pur cham tu aa ji bui gu jaook gkam jum aandam, pu ni jx dho moo kur ji jupaabkam. 28Tu slhkam kn ja ya pu jam tda, bx na jk jatkam jix bhaai na jax jak duuji uachudhix ka gu ja uatulhdhara, sia kum giilhim jix buam tu iok, dai na bpm aa nam soim lhdha buior gu Gkora. 29Gu ba gui nam jk jix kn gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, dai nam px am tchuka nam gammjm tulhiia, na gu cham jxkat ka oia gu ja uatulhdhara. 30Ba dhi na pui j ja ttda, na mi px ja aagi na gux Dhuudu kam jix Ua Iimda bhaan jup tuidhi, cham tu na tu jajok gu ja gkam tuk nam jax aichuxi gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios. Nam mi ba aaya gu Jesuus gu jajaanni gio gu dn jaxpx mi ba ai mt dho gi ji ba gu jajaanni gu Jesuus gio gu dn, mummu jap ji guguu mt gama jak, na gu cham bhai nam jax mian aaya, nam gu giilhim mui mi jumpax gu jatkam bx xikoolh dhr mi na paip tuii. Ba mj xi chu joochxi mt
31Ba

90 na sap mu jimda. 32Ba puip ba ttda am gui nam mi jap mian daraa bx xikoolh dhr: Mi sap pai ba ai mt gum jaadu gio gum naan, sap jum gaagim am. 33Bap ja ttda gu Jesuus: Jax japim ba lhdhat pui kaich? Jax dhui na aa cham tu pui lhii nam dai guir ji jaadu gio gu aan. 34Ba pui xi chk nai xi ja tgk gui nam mi jap daraa bx xikoolh dhr, jup ja ttda: Na gu aapim jai dht na pim ya daraa, puip bar ji jaadu japim. 35Na gu gu jaroi no mi pui ba jimchu na jax jix aa gu Dios, dhi bar ji jaduu ka gio nar ji aan ka. Gu Jesuus na bhaan ji uargidhai tu aga gu tiriik giigidham
(Mt. 13:19; Lk. 8:48)

(Mt. 12:4650; Lk. 8:1921)

Ba mkkat jkchi jurni kn gio bhaip ji chu ja agi gu Jesuus gu jatkam, mummu k judharan na pai g suun gu suudai na Galilea bhaan bipio gu dbr. Ba gook alh mi ka jumpax am nat jax bhai ji chu aga, gu ji na gu cham jx mkim giilhim mui mi mam jumaap jamt. Pui bhai ma ts kanuub tam, na gu mi jap amuub jup s suudai jugi. Bhai ba ji dhaakat bha tu ja agi gu mui jatkam nam mip tuii drap. 2Bxchu bhaan ji chu uargidhat na ya dhi oigan jix chu jaich nam sap bax maatt kaaya. Ba maan japni moo mui ji ki nat mui ji chu aga: 3Ea na pim moo bx jam jujur kn xi kaaya na jax jam tda. Maannim maan gu maankam xi chu moikdak mummu paip ka jii, jkchi moo xi jur na mi px katka gu moikdan. Gu ji na gu mi jap tum oipoda, jotmoda px am boi ba kaat mi moikan tr. 4Ba gatuuk nat mui ji chu gii gu tiriik, maan na mt jax jugio gu uji nam mi jap nn gui nat mi suulh na pai

91 px am boi ba kaat, na gu maaxik px dharaat, na gu bax chu kabaak. 5Ba jai jap jak ai cham jup suulh p na paix komaalhim jir dbr. Dhi dho gi gu ti jotmoda bubua ji, nat gu daaman jum yaas. 6Gu ji na gu maan nat jax mi gu tanoolh nat bhaan mi ji chotnorim, nat gu cham tuukab takta, dai nat ba gaa px. 7Ba jai nat jap jak jup suulh na paix joidha na tuutka gu tux bii uuux jix joii, ba pui ti bhaip ji bubua. Gu ji na gu jotmoda bhaip ji ipu gu uuux jix joii, maan nat jax bhaibich, jix uuam mi pup tuut gu tiriik, pu cham tu ka bhaai. 8Ba gu jai nat jap iam jup suulh na paix k gu dbr, dhi dho gi gu joidham jix bhaim duu ji, alh jap sasbar jum kaip. Jman moom kaip maan oom daman mambhx, jai baik oom, jai jix chamaam oom, mi px pui. 9Ba mi dhr na pui j xi chu ja agidhimk, jup ja ttda p gio: Mi pim pui ba jimia jk na pim jix maatt ji k. Gu Jesuus na ba ja aagidha gui nam kaichu na jax jir jum duukam gu tiriik nat tu gii gu maankam jaxpx na mt pai ba jii gu mui jatkam gui na mi tu ja agidhimk gu Jesuus, ba tkkan am gu mambhx daman gook gu noonbi gio gu jai gui nam puip kaichu na sap ja aagidha na tu aagt jup kaich gu tu tiriik giigidham. 11Bap ja ttda gu Jesuus: Matgam aapim saalh ka maachim ji na jax jak jix bhaai na jam am t nidha gu Dios, na pim gu ba kaichu. Gu ba gui nam jk cham ji kaim na bhaankam tu aga gu Gkora, pui px jak ja tu ja agidha bxchu bhaan ji chu uargidhat ya kam dhi oigan. 12Na ba sia kum ti i na jax tu buada,
10Ba

MAARKOS4 pu cham maatt ji idha am, piam nom ti k na jax tu ja agidha, pu cham maatt ji kka am. Japni dhuuji ba matgilhia nam pu cham aa nam mi pui jimia na jax jix aa gu Dios, ba dai nam px am tchuka na ja tulhiichuda gu ja uatulhdhara. Nax bhai ba tu aaga gu Jesuus na jax kaikam jup jum kaich gu tiriik giigidham dhr bap ja ttda p gio: Cham aa pim maatt ji k? Jax japim ba duuji jix maatt jup kaaya gu jai na pai dhuuk giop tu ja agidha gu jatkam bhaan ji chu uargidhai gu tu ya kam dhi oigan? 14Japni dho kaikam jup kaich: Gu jaroi na tu ja agidha gu ioki gu Dios gu jatkam, jap ji buusnia na jax not ba tu gii gu tiriik. 15Ba jman no mt cham bx ja jujur kn kai sia kum jx ti kapup xi chchutgt palhp, na pai dhuuk mi ji gu jaook maakam xi jurtuda, mi pu cham tu kap jum buixidha. Dhi jap ji buusnia na jax gu tiriik gui nat boi cham suulh. 16Gu ba gui nam jotmoda t jdha jix bhaim lhdhai, dhi jap ji buusnia na jax gui nat mi suulh na paix komaalhim jir dbr nar ai cham nat ti jotmoda bubua, dai nat cham tuukab takta. 17Ba maan nam jax gio mummu puip suulhgia no tu ba ja duichu, nam gu palhp px nrda, na gu mi px tu ja mamaichkda nom baabui moo tu slhkam t jgi buior gu Gkora. 18Gio gu jai gui nam pui ti joidham jup kaaya, dhi jap ji buusnia na jax gui nat mi suulh na paix joidha na tuutka gu tux bii uux jix joii. 19Na gu no mt ti ba t j, bhai ji ja tukgidha gu tu na ya dhi oigan jix chu jaich. Tu nam px bax joidha nam biaka jix dharam namkm, piam ku tu nam px jax bax dhuiik ka na
13Mi

(Mt. 13:1823; Lk. 8:1115)

(Mt. 13:1017; Lk. 8:910)

MAARKOS4 tu cham jum aagidha, nam jax dhui px mi bhaan jim iatat cham mi pui ka tuigda na jax jix aa gu Gkora. Ba cham tu pui ka kia, na gu nai px ji jugiidha gux Ua Iimda. 20Ba gui nam bx ja jujur kn t jdha, mi pui ba jimia am na jax jak jix aa gu Gkora, cham jxkat jak ka suulhgia am, nam gu gammj buior bax biiak ka. Dhi jap ji buusnia na gui nat mi suulh na pai joidham jix k gu dbr, nat jum kaip maan oom daman mambhx, gio jai jap na jax gui nat baik oom jum kaip, piam jap na jax gui nat jix chamaam oom jum kaip. Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai maan gu kadhiir mimdam ba moop ja ttda: Jaroo pim ni nat xi michdhak gu kadhiir mj jap pai xi ki tu kn xi chaabidhak nox chukgam? Piam aa na cham? Jax dhui na gu cham tu maax ka no mj pai taabidhix, dai no tkob kk tu kam na bax bhaix chu maax ka. 22Ba xib pui px lhii am gu mui jatkam, nam gu cham maatt ji k na jax kaikam jup ja ttda. Jap jum aa am na iam px jix xchuixim tu aga, gu ti cham ji. Ku ba gu kam aaya ji nam pai dhuuk bx ka machia na jax jir jum duukam. 23Mi pim pui ba jimia jk na pim jix maatt ji k. 24Ba mi dhr nat pui j xi chk, jup ja ttda p gio: Jix bhai pim moo xim gangada na pim jax jak duuji jix maatt kaaya no pui pai tu aga jap na xib. Na gu no pim moo soim lhdhat jix maachik, dlh px bhai ji machia pim, na gu xi jam joimdai ba jam mattuda gu Dios na jax jir jum duukam ka. 25Gu ba gui nam jk cham soim lhiidha,
21Japni

92 nom cham maachik, mi px ganai jix ooda am, panaas kum jap jix xijaim lhiidha, nam gu cham biiak ka buior gu Gkora. Na cham mat ka gu sdam na jax jak bhai ji glhia gu tu xchuk 26Japni ba moop ja ttda mi na pai tu ja agidhimk gu Jesuus gu jatkam: Iam px pui ji buusan na pai dhuuk ja am ba t nidha gu Dios gui nam jk buior bax biiak ka, japni na jax gu jaroi not ba t i gu xchukgan, no mi pai biakat. 27Na mi px xi sai, mi dhr dai na ka nrda jk tanoolh, dlh bha bubuakia, tukaa cham piam tataab, pai na px dhuuk cham daaxix kam. Mi px ba tuutka na pai dhuuk ba tgia gu sdam, pu cham mat ka na jax jak bhai jim duia na jax kiapx bhai ji bubuakia, piam na jax buat glhidha. 28Na gu mi not ba bubua dbr tam dr, mi dhr dai na bhai ji sasarka gu jaagan, gio na ba muraanta, gio na ba kaicha, suuduya bhai na jx jir muraangan ka. 29Ba na pai bax kabaak ka, dai na jiikai xi kaipgai ba ulha. Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai gui na mostaasa jum tt mi dhr gio muip ji chu ja agi gu Jesuus gu jatkam, jup ja ttda: Tu gt bhaan ji uargidhai jam aadha na jax jak duuji ja am t nidha gu Dios gui nam buior bax biiak ka? 31Japni dho ji buusan na jax gu mostaasa kai nar lhich alh, pu ni jax chum kaichuk kur jaxbui. 32Ku ba gu no ich mi jap xi i, giilhim gp jum duia ji na pai dhuuk bhai ji buusnia, jix iom tkob tu jimm, cham jax chum jaxbui tu jimm gu jai na puip jir jum sdam. Joidham xi boorak jup jum bua, gu uji ja koraar nam bha tu kakos ka.
30Ba

(Lk. 8:1618)

(Mt. 13:3132; Lk. 13:1819)

93 Gu Jesuus na bxchu bhaan ji chu uargidhimk tu ja agidhimk gu jatkam jak ba tu ja agidhimk gu Jesuus gu mui jatkam bxchu bhaan ji chu uargidhimk na ya dhi oigan jix chu jaich. Nam pai cham ka kaim nat ba cham ka tu aga. 34Pu cham maannim tu ja agi nat cham tu bhaan ji chu uargidhak, gu japji pu bx nat jx juugt tu aga na bxchu bhaan ji chu uargidhimk. Ku ba gux bhai ja aagi ji dai gui nam jk kaichu na jax jir jum duukam. Gu Jesuus na ba iokdha gu jblh gio gu suudai moo jano jurnk nat pai ba ji dhdmpu, jup ja ttda gu Jesuus gu noonbi: Maik gor jach jimia bhamm baasn dr jak dhi g suudai. 36Ba gamai ji jii mt bx suudai dhaam pu gui gu kanuub tam na bhai dhr bhaan daakat bha tu ja agidhimk gu Jesuus, dai na mt jax xi ja tabuimgidhak gu mui jatkam. Ba gatuuk dr muip ji jii mt gu jai gui nam puip kaichu pui kaknub tam p. 37Ba na mt namm ba ji bhi rban, giilhim jix iom bhai ji jb, gio nat bhai ji gunguk gu suudai, px bhai jim tuaim kanuub tam. 38Ba gu Jesuus mi dhr jap kuu dr gu kanuub kooxchu jim moxdhat. Ba ma iiich jamt gu noonbi, jup ttda am: Aapi jaduu, bi iia! T na jax jum bua gu suudai! Chach ba ya bhaiku? 39Ba gu Jesuus bamgk ba iok gu jblh, jup ttda: Chap bha jak buam jum buada! Gio ba gu suudai jup ttda p: Chap joiat suunka!
35Ba 33Japni

MAARKOS4,5 Ba jotmoda nai ampx ji chu juu, pu cham pai ka jbr. 40Ba mi dhr jup ja ttda gu noonbi: Jax ku pim ba jap xi pk jup jix chotdon? Moo chakui bx jam jujur kn jix biiak japim aa aa ji bui? 41Ba mi pui pup tuidhi am, jax moo xi mkim pa, na gu cham bhai nam jax tya. Dai nam jup kaichim jix dhunpi kn: Jap moor gkam ji bak jia dhich jaduu na ba gam jblh gio suudai jix jgi! Gu Jesuus na mai ja jootsa mui gu cham kk iiimda bhai dhr bhaan maan gu maankam
(Mt. 8:2834; Lk. 8:2639)

(Mt. 13:3435)

(Mt. 8:2327; Lk. 8:2225)

Ba bhamm dr ba ai mt na pai giop bar judharan, Gadaara t tgim. 2Ba nat jax mui ji chm gu Jesuus bhai dhr kanuub tam, ba t na mu jap ba jim maan gu maankam na cham k tu iimda, ampx jix aanbi ka. Mu dr jak jim nam paim yassap gu koigan, 3na gu pui t lhiidha nar kiami pai nom jum yassap gu koigan. Pu cham bhaain ka p moo nam jax dhui buuplhia sia tu baium trbi kn, na gu giilhim jix oo ka. 4Paij ti ma buuplhia am baium trbi kn sia tootnaran, gu ji na gu maan na jax kda, ba pui cham ka juanda am. 5Ba nabap tanoolh gio nabap tukaa mummu jap oirt jiiakda uxchr gio nam pai jax jum yassap gu koigan, gio na dlh jum koktolhdhidha joodai kn. 6Ba nat ba t na mu jap oir gu Jesuus, jotmoda mu mraak mi olhian kn ji kkbu bp dr, 7jup ttda g kn: Jax japich bhai ba dhoodam Jesuus nap jir Maraan gu Dios gux iom Gkam? Chap tu kn ji juanda. Ka tu uaika ap gu xib. 8Gu nax choonnt na ba pui kaich, nat gu maannim pu ba iok gu Jesuus, jup ttda:

MAARKOS5 Mu buusai cham k iimda bhai dhr bhaan dhi jaduu. 9Ba ba tkkan gu Jesuus gux aanbigm, jup ttda: Jax jap t? Lejion ja dho t jup kaich gux aanbigm, nach gur mui gu cham kk iiimda. 10Ba soim duuk gio bhaip ji io mt gu cham kk iiimda bhai dhr bhaan gux aanbigm nam jup kaich na sap chakui mu jak ja jootosda mu pai nam giilhim jum tulhiia. 11Ba ampk mian oipot jup ka tu kob am mui gu tatooxkolh bha jap juurap oidha tam. 12Bap ttda am gu cham kk iiimda gu Jesuus: Bhammni gui tatooxkolh bhaan jap ka xich jootsa nach ja am ka xi baapkipu. 13Ba siamri pui ma ja tn gu Jesuus nax bhaai nam bhamm jak ka xi baapkipu. Ba gu cham kk iiimda jotmoda bubuakk bhai dhr bhaan gu maankam bhamm jak pu baapkim jamt. Ba bhai dhr ji boop jamt gu tatooxkolh na mt jax bha baap ja am, bha jap bhi mt gu bx ansap, boopok mjmm pu baap jamt na pai g suunka gu suudai, mi mt pu koi dappaam bhaikuk. Gook mambhx jix chatmam oom kat am gu tatooxkolh. 14Ba gui nam ka ja bipiadat gu tatooxkolh, totdonk pu jiboior jamt na mt ja aadham gu jatkam gu mummu g kiicham oikam, gio gui nam mu jap oidha jdlh mmk. Ba bhai ma jii mt p na mt bha t tgim no baabui moor slhkam na jax tum kaich. 15Ba na mt mi ba ai na paip tuii gu Jesuus, mi px ji ch mt nax k juraan biakam mi jap daa gui nam mui bhaan kap tuigt gu cham kk iiimda, bam tii, na gu gammj jix dhaapkat mu jap ka oirda. Ba giilhim bhai ji chooton jamt. 16Ba gu jai gui nam jk ni nat jax

94 jak dua gu maankam gui na kax aanbi kat, gio na mt jax dhuuk koi gu mui gu tatooxkolh, mi dhr jup ba ja aagidha am gui nam jk kiapx mi aajidha. 17Mi dhr ba bx na jk jatkam nam mip tuii soim duuk jup ttda am gu Jesuus na ba jimia mi dhr. 18Ba nat jax bha ts kanuub tam ba jii p. Ba tix oidhamt gui nat dua na kax aanbi kat, 19gu ji na gu cham aa gu Jesuus, dai nat jup xi chdak: Jap ji nap ba jimia jaduu jum kiaam ja bui gum jaadu. Ja aagidha ap nat maadt jix joimdak jum tgk jum dua gui na bhaankam ya oir gu Dios. 20Ba ma jii p gu maankam nat tu aagam nat jax dhuuk dua gu Jesuus, mu jap ji bhi mui kap na Dekaapolis bhaan bipio. Ba bx nat jk kap ai, mi pui pup tuika am na ba ja aagidha. Gu Jairo na ba umuagidha gu Jesuus na duadhara gu maraan nat gio bhamm dr jup ba ts gu Jesuus baasn dr jak mi na pai g suunka gu suudai, giilhim mui mi mam jumaap jamt p gio gu jatkam, ba mi pup oir judharan. 22Ba mi ba ai maan gu maankam Jairo tgim gui na mir gkam ka maan kap nam pai tu daanda gu Israel kam jatkam. Ba mi olhian kn ji kkbu bp dr gu Jesuus, 23bap ttda soim lhdhat: Aa jap ti kaicht ji jaduu nap iam mu jimia gt ji kiaam nap duadhara gu maraax, umri moo ba muukim. Aa jix maat na dai no pich xi dhaa, pu dodhia. 24Ba gu Jesuus cham jax ji chk muip ma oi. Gu ubii na pu dodhia na bhai px xi dhagia gu jannulhi gu Jesuus Ba mui jatkam px chup tuidhi am, px am kikispaim am. 25Ba maan
21Ba

(Mt. 9:1826; Lk. 8:4056)

95 muip jimchu gu ubii na mambhx daman gook oidha bax kaook. Nat pai dhuuk ai gu masaan, pui jak pu bii, cham ka duduarda, gammj px ba mrda gu ran. 26Mui kokdai mamtm ti ba ja umua, pui na jax ba tuii. Bx ti ba tu gara gu tu na biakat na tix dhuadhim ka, gu ji na gu jix iom bhai ji bhbhda. 27Gu ji na gu pui ba t k gu ubii na tu duduadhim gu Jesuus, ba xi mui xi jimchu mj jatkam tr na mian jix bhim na pai jax jimchu. Ba mian bhk bhai xi dhaa gu jannulhi, 28na gu pui px kaikam ba xi mui xi jii nap jum aa: Dai px no ich ba daa gu jannulhi gu Jesuus, pu dodhia i. 29Ba jotmoda pu kkbu gu ran, gio nat jix bhai bhai ji chu tatdat na kax chu kok kat. 30Gu ji na gux bhaix maat gu Jesuus nat maadt ba dua gu jaroi nat jax bha dhaa jannulhiran, na gux iom jir gkam. Ba jak gsk jup ja ttda gu jatkam: Jaroo bha dhaa ji jannulh am? 31Bap ttda am gu noonbi: Jaroo bha dhaa ji jannulh am sap! Jax jap gi dhuip machia? Na gu mui jatkam ya tum jiimchu, px am jum kikispaim am. 32Gu ji na gu gu Jesuus jix bhai gan xi ja ni, panaas ku cham xi maat nat jaroi bha dhaa. 33Ba gu ubii jix choonnt gibukidhat mi olhian kn ji kkbu bp dr gu Jesuus, na gux maat na dhi aagt jup kaich. Ba bx ba aagi nat jax kaikam bha dhaa jannulhiran. 34Bap ttda gu Jesuus: Pu ba dua pich ji matgam ji jaduu, nap gu aa ji bui bax biiak. Ba jimia ap, chap jax kam aanda. Cham tu jak ka gxia gu kokdai nam kat. Gu Jesuus na ba duadha gu maraan gu Jairo 35Ba na mi ka tu agichu gu Jesuus, mi ba ji bubua mt jkchi gu jatkam

MAARKOS5 mummu kam nar pai kam gu Jairo, bap ttda am: Ba muu ji matgam gum mar. Jax gip kax bhaai sia kup mui ti ba baichu dhi gkam? 36Gu ji na gu gu Jesuus ja k nam pui j ttda gu Jairo, bap ttda: Aap moo cham jax jum aanda. Dlh jup kaich am ji matgam. Aa ji bui px jap jix biiak ka. 37Ba mi cham ka aa gu Jesuus na ja bm ka jimda gu mui jatkam. Dai gu Peegro, gio gu Jakoobo, gio ba gu Juan spdhi gu Jakoobo, xi ja baidhak mu jak ji dhuu na pai kio gu Jairo. 38Ba na mt mummu ba ai, giilhim tum kaich, g kn tum suan, gio nam giilhim jix buam jum aa nat ba muu gu tyax. 39Ba gu Jesuus mu baakk bak chr jup ja ttda: Tu ma jam duu ji jaadu na pim ba moo jap giilhim kaich? Ggr suan japim. Jax dhui na cham tu muukix gu tyax, matgam mi px ji na koos. 40Ba dai na mt xi ask nat pui j xi ja tn, nam gu cham jgi, jap jum aa am na px jap kaich. Bap ja ttda nam sap ka xi bubuakia mi dhr bak chr. Ba gui px jup ji bubua mt, dai ba gu taatan gio gu dn gu tyax mi ji bii mt, gio ba gu noonbi gui na pu ja bm jimchu. Ba mui ji ai mt mi na pai kaat gu mukdha. 41Ba gu Jesuus nobiran xi dhaagk jup ttda: Talita kumi na jap kaikam jup jum kaich: Xi bamii tyax. 42Ba nat jax pu tn, bhai ji bam gu tyax, mi jap px gan ba oir na gu bar g, mambhx daman gook oidha biakam. Ba mi pui pup tum tuii na mt pui t t, am cham bhaai nam jax jum duia, nam gux iom jix bhaim taat. 43Ba xi ja soomchulhdhak gu Jesuus nam sap cham jaroi aagidha nat jax dhuuk dua gu tyax, dai nat xi chiank gu ddn na ba tu makia.

MAARKOS6 Gu Jesuus nam cham kgalhdha mummu Nasareet

(Mt. 13:5358; Lk. 4:1630)

96 Gu Jesuus na nai ba ja jootsa gu noonbi nam tu ja agipu gu jatkam maannim maan kap maap ja jumpadak gu mambhx daman gook gu noonbi gu Jesuus, nai ja joot gogok nam jai naip xi chu ja agipu gu jatkam. Jup ja ttda na sap ja palhbuidha guch Gkora, na bax bhaain ka nam bhaankamun mai ja jootsaidha gu cham kk iiimda ja am dr gu jatkam gui nam jk jix anaanbi ka. 8Gio ba nap ja ttda na cham bhaai nam kusbioda tu asaak, nich chu koi kum uada, nich chu tuumi, dai uux tapoorak nam kn oxiakkidha. 9Gio gu ja sussak daipu nam jax aantunda, gio gu ja jajannulh pu daipu nam jax t tichgda, cham bhaai sap nam jaip tu uada. 10Japni ba moop ja ttda: Pai kikcham na pim aaya, no ampk maadt jam tbiapputun gu jaroi, mi pim xi juruudhai, na pim pai tmu tu ja agidhimi gu mi oikam na pim ba giop ba jimia. 11Piam ku pimt gu mi pk ai nam pai cham jam kgalhidha, nam cham jx jam kaim ka, pu jimia pim maakam jak, dai na pim xi xiixkai gu dbr mi jam tooton am na pim jax gamai ji jimia, na ba bhaan jix maat ka na mt cham jam kgalh. Tu slhkam kn ja ya jam aagidha, chapim jax jum aanda sia kum jai cham jam kaim. Na gu jano na pai dhuuk jum aaya na tum kuugalhdha ya dhi oigan nam ba pui ti bam aanda, nam gu giilhim jum tulhiia jix iom, cham tu pui na gu Sodooma kam gio gu Gomorra kam. 12Ba gui ma jii mt p nai jap na jax jir kikcham na mt tu ja agidham gu jatkam, jup ja ttdaim am nam sap mi pui ba jimia na jax jix aa guch
7Ba

Ba giop ba jii gu Jesuus ja bm gu noonbi mummu jak Nasareet nar pai kam. 2Ba nat bam ai na pai dhuuk cham tum juanda, mui ma jii maan kap mu nam pai tu daanda gu Israel kam jatkam. Ba mi k bhai ji chu ja agi gui nam jk mip tuii. Bx mi pui pup tuii am na mt kai, na gu giilhim jix bhai xi bua na xi chu aga. Bap kaich am dlh: Paa ba ji chum mamtuxdhak pui pk joidham jix bhai xi bua? Jax moo duukat jix aix na jax tya? T na gu bxchu px nar jix bhaim duukam jup tu buim. 3Cham aar di gui na uuux ka tu jibda na bxchu kap tu buada, na Mariiya jir dn, nam jir jum sspidhim gu Jakoobo gio gu Josee gio gu Juudas gio ba gu Simoon? Gio gu uuub sspidhi, cham aa pn ya tu bpna am? Mi pui xi kaichimk gan ji mt, nam gu jappx maankam lhii. 4Gu ji na gup ja ttda gu Jesuus: Cham dho jgidha am gu mian jum oidhagm gu jaroi no ti xi chu ja agi bhaankam gu ioki gu Dios, gu chi ba pk nom jir jum jajannim. Dai nom jir mk kam nam ba siamri jgidha. 5Ba mi xi ja duduadhak jkchi gux kakokkam, dai na bhai px xi ja dang, pu duduar am. Cham pai moo maan jup duu gu tu nax iom jix bhair jum duukam, na gu ampx jix chum bhaak. 6Gampai ji dhuu gu Jesuus, na gu ni jx kum buior jix biiak gu mi oikam. Pui ma jii mi dhr mummu jap jai kap, na jx jir mian pa, na pai jax jir kikcham, na tu ja agidhim gu jatkam.

(Mt. 10:515; Lk. 9:16)

97 Gkora. 13Gio ba na mt mui mai ja joot gu cham kk iiimda ja am dr gux anaanbigm, gam na mt mui ja dudua gux kakokkam, dai nam bhai px xi ja julhiidhim gu tu joidham jix xuungi. Na mt jax dhuuk mua gu Juan jatkam bopkondam gu Eroodis gui nar gkam ka pui ba t kai na mu pai oirt jix bhai tu bua gu Jesuus, nam gu px jax pui tu aga gu jatkam. Bap kaichdha: Dhi bak gu Juan jatkam bopkondam gio duadk jup ba buus mu dr koigan tr, pui ku bax iom jix bhai ba tu buim gu tu nax bhair jum duukam. 15Jaip kaichdha am: Japji Eliiyas ji chi, gui nat saak maaxik ts jix dhaam jak. Jai maakam jup kaichdha am: Japji chi maadt px jir di gui nam bjk ya jap bhaankam tu agimk gu Dios. 16Bap kaich gu Eroodis na pui ba t k nam pui j kaichdha: Japji Juan ji nat gio duadk jup ba buus mu dr koigan tr, gui na ich tu chia na mt gu maoon. 17Ba giilhim bax choodon pui xi kaicht, nat gu dhi tum dap duu na mt pai dhuuk daa gu Juan jano nat baium trbi kn buuprak tu chia nam mu kuuppu nam paim kukpa gu jatkam, na mt gook dt maap jim daagk gu bngan Erodiiyas tgim, gui na bp dr kar bngan kat gu Piliip nam jir jum sspidhim gu Eroodis, gu ji nat gu bhai ji x, sia kum tir jum sspidhim. 18Bap ttdada gu Juan: Cham jir am nap bman tu kioka dhi ubii ji jaduu, na gu moo mian jir jum jaduu gan. 19Ba giilhim bhai ji bhaam gu Herodiiyas buior gu Juan nat pui t
14Ba

MAARKOS6 kai na sap pui j kaichdha, tix chu chiaim ka nam muaa. 20Gu ji na gu soomcholhika gu Eroodis, na gux bhidha, na gux mat ka na bhaan t nidha guch Gkora gu Juan, na gu gammj tu kam t nidha, gio na gux iom jix bhai xi buada na xi chu agidha. Ba joidham kk gu Eroodis, sia ku ti cham pk maatt kka na jax kaikam jup ttdada, pui ku ba cham aa nam muaa, pui px ti ka xi kuu. 21Gu ji na gu moo jano pk bhaip jir koicham kat nat bhai tu chia gu Eroodis nat tum bhai gu koi nat sap jum ai gu oidhargan. Ba ma tu juu ja bm gu orosiiris tugi, gio gu sandaaruix chugi, gio jai gu Galilea kam gui nam puip jir ggrkam jum aandam ka. Bax bhai px jum lh gu Herodiiyas, na gu bax maat nat noonbiran ba gi gu kdargan. Ba dai na mt xi chu agak gook dt gu tyaa maraan nam jax jak duuji jix bhai bhya gu Eroodis na ba mi bhaan jim tukgidhai aaga na tu chiia nam boi bhichdha gu Juan. 22Ba mi dhr jaxpx nam mi ka tu kua, mi ba baa gu tyaa, ba mi jap ma ch ni ja nichudat gu jatkam. Alh iam koraaru gu Eroodis pui nat jax jak t ni, gio gui nam mip tuii bman ba pui p. Bap ttda gu Eroodis: Tum am jum aa? Ya dhop tuii nop tux aa na jum makia. 23Jix bhai moo xi chtda na ba jgidha, jup ttda: Jap ji moox gm ja ya pum ttda. Jum makia i dho nap tu lhiidha, sia dbr ja dhom makia rban juugt gui na jx bhaan bipio ya nach paip tuii. Cham jax bua, na gu bx ja daa gu jatkam. 24Ba xi m gu tyaa nat tkkam gu dn, jup ttda mu k: Jup ji chtda gu ya kiokam na sap ji makia na tux aanda. Tu bha taia?

(Mt. 14:112; Lk. 9:79)

MAARKOS6 Bap ttda gu dn: Jap jap tda na ki bham makia gu maoon gu Juan jatkam bopkondam. 25Ba jotmoda gio mjp xi m gu tyaa mu na pai daa gu Eroodis, ba mu k jup ttda: Aa jix aa nap ji makia jooxia tam gu maoon gu Juan jatkam bopkondam, xib p moo. 26Ba nai soi jim duu gu Eroodis, giilhim jix buam jum lh. Gu ji nat gu moo puip ba tn mi ja kaichdhat gui nam jk mip tuii na makia na tu lhiidha. 27Ba pui tix buam jim aagt mui ma joot maan gu sandaaruix chugi na kdhara gu maoon gu Juan. 28Ba muip ma jii maan gu sandaaruix nat kim gu maoon. Ba jaxpx mi ba aich, mi xi maa gu tyaa. Mi dhr ba gu tyaa mu jak jup xi bhidhak gu dn. 29Ba pui ba t kai mt gu noonbi gu Juan na mt ba mua, ba mui ma jii mt na mt bhim gu tukgan nam yaaspa. Gu Jesuus na muidhalhdhai gu paan tu ja makia gu mui jatkam gio maap jup bam jumaap jamt gu noonbi gu Jesuus na mt jak suulhgk mu jap pai nam jax oipimk, ba ba aagi am na mt jk tux bhai tu duu, gio nam jax jak ja ttdaim gu jatkam nam tu ja agidhim. 31Bap ja ttda gu Jesuus: Maik gor pai na cham jaroi oir na pim bam jpdha. Nam gu giilhim mui jatkam mip oipo, jai jimiim am, jaim mip aajim, pu cham bhai nam jax tu jugia. 32Ba dlh dai na mt jax bha tts kanuub tam na mi jap jup s suudai jugii, pu cham xi chu tabuimgidhak pu jii mt jotmoda baasn dr jak na pair gampx. 33Gu ji na mt gu sia ja t mui jai dht, jix maatt t mt na bx
30Ba

98 gu Jesuus bhamm px daichu nam mui xi ch ni. Ba bhj jap pu boop jamt bx judharan gu suudai, bp kat bhamm dr bap tuii am na mt ba gui bhamm dr jup ba ai. Jax xikoor jumpax am, nam gu jano pk mui mip oipo jai kap dr, sia mk dr kam. 34Ba nat mui ji chm gu Jesuus bhai dhr kanuub tam, namm jap xi ju am gu jatkam nat ba ja t. Bax ja joimdat ja t, nam gu sap jap ji buusan na jax gu kakasnir no cham jaroi ja bipia. Ba bhai ji chu ja agi bx aixim na jax jak jir am nam tuigda. 35Ba jaxpx jurnidhak mu jap ba baabu mt gu noonbi gu Jesuus, jup ttda am: Jax jach jich dhuia? T nat ya px ba ji jur. Cham aach ba jimia nach ba tu koipo? Na gu ya cham bhaai nach pai tu jugia, na gu yar gampx. 36Dai nap xi ja jootsai dhi jaadu kum ba tu taapu gu koi mj jap pai na jax jir kikcham, nam gu cham tu ua gu tu nam jugia, gio na gu ya cham bhaai nam pai tu sabada. 37Bap ja ttda gu Jesuus: Yaa pim dho ka tu ja makia aapim. Tu gi pk? Bap kaich am p gio: Jax dhui na gu sia kut maadt ti ma chu jua jk xijum baik masaan, pu cham ja aix nam tu jugia siat ti ma chu sabalh bx kam na jk maichia gu tuumi. 38Ba ba ja chia nam ja tkka nom sap cham jai dht iam ua gu koi, jup ja ttda: Ea gor xi ja tkka nom iam jai dht ua gu koi. Ba gui mj jap jup xi ja tkkapuk jup ttda am gu Jesuus: Muni ti ua maadt, dai nar gook alh, jix chamaam gu paan gio ba gook gu boptop. 39Dhii dho ba ja kokbachun jup kaich gu Jesuus. Bap ja ttda gu noonbi nam sap xi ja chiia nam mi jap xi dharaibu

(Mt. 14:1321; Lk. 9:1017; Jn.6 :114)

99 xixkor gu jatkam sai dhaam na joidham jix ch tdu. 40Ba puip xi ja tn jamt, ba mi jap jup ji dharaibu mt xixkor. Jkchi kap moo gui na mt maap daraibu nam aix jix chamaam oom, jai kap ba gook oom daman mambhx, mi px pui. 41Ba gu Jesuus nat jax dhaa gux chamaam gu paan gio gu gook gu boptop, jix dhaam jak xi ch tgk xi chu taxchaabgidhak px mui ji ja maa gu noonbi tatak jaisaidhat, ba gui mi dhr naip ji ja maa mt gu jatkam. Na mt pai bx xi ja maakak gu paan, gio gu boptop naip ji ja maa mt. 42Bx chu juu mt nam jk mip tuii, tu koimk am nam jx lhii. 43Jai mt pu cham ka jugio, pui mt ma chu jumaap p gio, mambhx daman gook bapaalh jamt ja susdui, ku gu bnkam ji gu boptop, cham tu moo dai gu paan. 44Alh moo mui jatkam na mt mi tu juu, jix chamaam mambhx jix chatmam oom (5000) aixim gu chichio, gu uuub gu cham daaxix kam ji gam aalh. Gu Jesuus na joidham suudai dhaam px jimda dhr ba nat jax ja chia gu Jesuus nam bha tsdia kanuub tam gu noonbi, mj xi ja joot bp kat nam ba jimia Betsaida jak. Ba gui mi ji bii, na gu mi jap ka ja tabuimgi gu mui jatkam. 46Ba jaxpx nat pai bx xi ja tabuimgidhak, pu jii bhjmm pai oidha daam nat tu agam jix dhaam jak buior guch Gkora. 47Ba kiapx rban ba ji bhk jamt gu noonbi nat ba tuk, gu Jesuus pui bhammp tuii oidha daam. 48Ba na bhamm dr mui xi ch ni, ba ja t nam mummu ti t bh, cham ka jimm gu kanuub, nat gu giilhim jix iom bhai ji jb mu dr jak nam pai jak ti ka jiimt. Ba namm na pai bar katukgab, mui ma jii gu Jesuus, bhamm dr px tu tuidhi
45Mi

MAARKOS6,7 bx ansap, mi ba ai p gio na pai g suunka gu suudai. Mi dhr ba bx suudai dhaam px chum duu, jap gai dhr pa moo bhichu nam paip tuii gu noonbi kanuub tam. Ba nat mi jap jupaaban ji bhi, 49ggr ba jii jamt jix xusuaim na mt ba t na mi jap ba jimchu suudai dhaam. Jap jum aa am na tu mi bax ja naa. 50Giilhim jix chotdont mui ba t ni am, gu ji nat gu jotmoda bha io, jup ja ttda: Chapim totdon ka! Aai px jup tuidhi! 51Ba mui ji ai. Ba nat jax bha ts kanuub tam, nai ji kkbu gu jblh. Ba gui mi pui pup tuii am, nam gu giilhim jix juraapgix, 52nam gu chakui maat nor gkam gu Jesuus, sia kum ti ni nat muidhalh gux chamaam gu paan, nam gu cham bx ja jujur kn xim ganga na jax jir jum duukam. Gu Jesuus na ja duduadha gux kakokkam mu Genesareet judharan na pai Genesareet t t, mian Betsaida. Ba bha jap xi buraak jamt gu kanuub 54mui ji chtm. Gu ji nam gu ampk muip t ni gu jatkam, jix maatt t mt na maadt jir di gu Jesuus. 55Jotmoda mt nai xi chu aagam mj jap na jax jix chum kakok, gio jai na mt mui ji ja uuuk na pai oir gu Jesuus. 56Ba nat mj jap xi jii na jax jir kikcham, pup xim ja booso am gux kakokkam mj dr jap bapki chr, ba soi ttdada am na sap sia palhp nam bhai xi dhagia judharan gu jannulhi, pu duduadhia am. Pui bap ji buus, pu dudua mt bx gui na mt jk daa gu jannulhi sia gu palhp. Gu Jesuus nap kaich na cham jir am nam jax tu jimdat gu bjk dr kam Ba jano na mi ka oir gu Jesuus, mi ba ai mt bhamm dr jak
(Mt. 15:120)
53Ba jaxpx bhamm dr ba tts jamt

(Mt. 14:3436)

(Mt. 14:2227; Jn.6 :1621)

MAARKOS7 Jerusaleen gui nam pariseos jum ttnda gio ba gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios. 2Ba moo ampk jup ba ji chu juu mt gu jatkam tugi gu Jesuus, ba ba ja t mt na mt jai dht cham muikim jum ikoim, na gu sap jix xidhuu ka no cham muikim ikoimdhix gu jaroi. 3Na gu gui nam pariseos jum ttnda gio gu jai Israel kam jatkam, pui mi pui tu daachu am nam jax jak tu jimdat gu bjk dr kam kat, na sap nom cham muikim ikoimdhix, cham jir am nam gan tu kuada, nam gu sap jum uatulhdha. 4Gio jai cham daaxix kam, pui na jax gu jaroi not jii pai na bxchu tum gara, jum aanda sap na muikim batbia jak gsi, na gu sap jix xidhuu na tu jugia not jax dhuuk cham muikim batbia. Gio gam gu tu na bhaan tu ioda na muikim ja bopkonda, gio gu bhimkar, gio ba gu tu na bhaan dadarrda na pai dhuuk ba ji chu jugia. 5Mi dhr ba bhai ji chkka mt gu Jesuus gui nam pariseos jum ttnda gio gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, jup ttda am: Jax kum ba dhim jatkam tuk cham mi pui ka jimchu nam jax tu jimdat guch bopxikat? T nam cham muikim jum ikoimdhat tu kua. 6Bap ja ttda gu Jesuus: Dho pui na jax aapim na pim gu cham tu mi pui jiim na pim jax jak tu ja agidha gu jatkam nam tuigda. Bak gur pui nat jax tu uanak mi uuan tam gu Isaiiyas gui nat muikim bha iokdhak gu Gkora, nap jum kaich: Dhi jatkam pui xi kaich am nam sap tu kam ji i, gu ji na gu gu ja jujur mk jak jup tuii aa ji bui. 7 Tum gi mip tgia siam bx aixim tu daan? Nam gu cham tu mi pui jiim na jax jix aa,

100 gio na gu nam jk jax tu ja agidha gu jatkam, dlh px nam jax lhiidha. 8Jix matgam dho jup kaich gu Jesuus, na pim gu jap xi dhuukat na jax jix aa gu Dios. Dai na pim mi pui tu daachu nam jax tu jimdat gu bjk dr kam kat nam muikim ja bopkondat gu tu nam bhaan tu ioda, gio jai cham aagix kam ku pim pu tu buim. 9Gu ba na jax jix aa gu Dios, tu px lhii japim. Dai na pim mu jak jix chutkagix na pim jax lhii dlh. 10Moo jap cham jam am baapak aa? Gi nat japni tu uanak bo gu Moisees nap jum kaich mi uuan tam: Tu kam jap nidhat gum taat gio gum naan. Gio ba moo japnip jum kaich p: Gu jaroi na cham tu kam nidha gu taatan piam gu dn, px am tchoka na joodai kn mayaxix kam muukix ka. 11Gu ji na gu aapim jix iom maakam ba xi buim, jap jum aa pim nar am na jap tda gu jaroi gu taatan piam gu dn: Pui ba tn jaich gu Dios na bx mu tu tuaa chiop na jk tu bia. Cham ka bhaai na jax dhuim taibuidha, sia ku jap moo tim am jum aa. 12Dai not pui ba tn gu taatan piam gu dn, aapim pui ba tya na mi pui ba jimchu na jax jix aa gu Gkora, jap moo slhkam xi kaichdha pim. 13Ba xi jii pimt na pim bx aixim tu bua bhaan jim iatat nam jax tu jimdat gu bjk dr kam. Gu ba na jax jix aa gu Dios, gampai px bia pim, panaas ku pu cham tu bhai, gio jai cham aagix kam ku pim pu tu buim. Gu Jesuus nap kaich na cham xidhuu gu jax chum koi 14Ba gu Jesuus maap ja jumpadak gu mui jatkam jup ja ttda: Ka na pim moox bhai xi kaaya bx na pim jk yap tuii na jax jam tda. 15Jax dhui na gu cham tu

101 xidhuu no moo tu kua px gu jaroi, gu ji nox bhaamut nai ttcho, piam ku jax a px jum aa na jax cham jir am na bax xidhuu, na gur uatulhdhara. 16Mi pim pui ba jimia jk na pim jix maatt ji k. 17Ba mi pui xi ja ttdaimk pu jii mummu na pai tbiapka. Ba nat mu ba ai, ba tkka am gu noonbi na jax kaikam jup kaich gu pui na jax ja ttda gu mui jatkam. 18Bap ja ttda: Aapim aa pui cham maatt jup t k? Jap ja dho kaich na cham tu xidhuu no moo tu kua px gu jaroi, 19na gu slh bookaran jak bhya gu koi, mi dhr dai na giop ba buusnia, cham tu na juraran jak baapki mix buam ba jurtunka. Ba dhi na pui j kaich gu Jesuus, jap kaikam jup kaich na sap cham tu xidhuu gu tu koi, pu ni jax chum. 20Ba japnip ja ttda: Gu ji nox bhaamut nai ttchu gu jaroi piam ku jax a px jum aa nax buam jir jum duukam na bax xidhuu, na gur uatulhdhara. 21Na gu kaikam ja jujur am dr gu jatkam na bhai jim gglhi gux buam jum duukam, jax am px bam aanda, jap na jax gui nam jai jix bhai ja ttdada gu uuub sia kum ti t bpna, gio gu uuub ba pui p. Gio gui nam cham tmuix ka, siam ti maap tu oidha. Gio gui nam jatkam ja koonda. 22Gio gui nam t xidha. Gio gui nam jix bhaamut nidha gu jaroi no tu bia, nam jai puip jix aagt. Gio gui nam jax am px tu buada na jax cham jir am. Gio gui nam iatda. Gio gui nam jotmoda px jix bhai tda gu ubii, mi dhr jumai p. Gio gui nam jix ch jgak ka. Gio gui nam giilhim tu iok. Gio gui nam jix buam ja agada gu jatkam. Gio gui nam ggrkam jum taat ka. Gio gui nam bx aixim tu buada, panaas kum cham ja jujur biaka. 23Bx dhii na jk jix buam

MAARKOS7 jir jum duunkam, ja jujur am dr jum gglhi gu jatkam. Dhi ji na ba puim kaich nax xidhuu, na gu giilhim jir uatulhdhara. Maan gu ubii na cham jir Israel kam na umuadha gu Jesuus na duadha gu maraan dhr ba ma jii gu Jesuus mummu maan kap, mian px iam na pai gr kiicham Tiiro t tgim. Ba mi nat pai ai, ti cham pai jimmda na ti cham aagt na jaroix mat ka na pa jak jax chuika. Gu ji nat gu cham pui ji chu buus, moo jano pui ba tm ti. 25Mi ba jimchu maan gu ubii nat jax pui t kai, na sap cham k tu iimda ka maan gu maraan, ampx puix aanbi ka, ba mi olhian kn ji kkbu bp dr gu Jesuus. 26Gui gu ubii cham tur Israel kam ka, pur mi kam ka Peniisia, na Siiria bhaan bipio gui gu dbr. Ba soi xi chtda, jup ttda na sap iam mai jootsa gu cham k iimda bhai dhr bhaan gu tyax. 27Gu ji na gup ttda gu Jesuus: Ea na bp ka xi ja palhbuidha gu Israel kam jatkam na ba aap jup bam palhbuidha. Na gu no ich aap bpm palhbui, jap ji buusnia na jax gu aaalh nom ka tu kua gu tu koi no ich mi dhr ja boppoidhak mu xi ja maa gu gongox. 28Bap kaich gu ubii: Dho gu pui dat do jia ti, gu ji na gu aa soi lhii. Cham aa gu cham jax jup bua nop moo xich joimdai jich palhbuidha gt? Na gu jap ji buusnia na jax nom t ttb gu gongox gu biimugan na iigsda pai nam tu kuada gu aaalh. 29Bap ttda gu Jesuus: Japji moo slhkam jia nap soim lhii ji jaduu. Ba buus ji matgam gu cham k iimda bhai dhr bhaan gum maraax. Chap jax kam aanda, ba jimia ap.
24Mi

(Mt. 15:2128)

MAARKOS7,8
30Ba ba jii p gu ubii. Nat pai dhuuk mu ai kiami, jix k mi jap bom bakxidhat gu tyax, pu ba buus gu cham k iimda bhai dhr bhaan na kn kax aanbi kat.

102 Gu Jesuus na muidhalhdhai gu koi giop tu ja makia mui gu jatkam

(Mt. 15:3239)

Gu Jesuus na ba duadha maan gui na cham t kk gio na cham tu iokda 31Ba mi na pai daakat gu Jesuus mian g kiicham Tiiro t tgim, mi dhr giop ma jii, moo bhai buus na pai Sidoon t t, na puip jir g kiicham. Bhai dhr jap gakoolh bhk mummu ba buus na pai Dekaapolis bhaan bipio gu dbr. Mu ji ai mian na pai g suunka gu suudai, na Galilea bhaan ba bipio. 32Ba mi ba baichu am gu jatkam maan gux kokkam na cham t kk gio na cham tu iokda, ba soi ttda am na sap palhp bhai xi dhagia na ba dodhia. 33Ba gu Jesuus jap jak xi baidhak dlhkob palhp bhj xi kmpi naankaran, gio ba nat xi xixbuidhak gu nobii palhp bhai xi dhaa nnran. 34Gio ba nat jax jix dhaam jak xi ch tgk iimdagan xi buak jup kaich: Epaata! na jap kaikam jup jum kaich: Xim kukpiok! 35Ba joidham bhai jim kukpio gu naankan gui na cham t kkat, gio gu nnn pu dua p, jix bhai ba tu aga. 36Bap ja ttda gu Jesuus gui nam mip tuii nam sap cham jaroi aagidha nat jax dhuuk dua, gu ji nam gu gui moo jano nai px jax pui tu ja agi, sia kut ti xi ja soomcholhdhak. 37Ba gu jatkam gui nam pui tu ja agidha mi pui pup tuika am, jaxpx dai nam jup kaichdha: Joidham dho bak jia! Jai na gu pui ja duduadhim gui nam cham t k gio gui nam cham tu iok.

Ba mi na pai ka oir gu Jesuus, gio mui mip ma ai mt gu jatkam. Ba baik jurni kn ma juu gu koi nam tu uadat. Ba maap xi ja jumpadak gu noonbi, jup ja ttda: 2Jix joimdat ja ni i dhi jatkam, na mt gu baik tanoolh ya ba ji juruu. Cham ka tu ua am gu tu nam jugia. 3Na gu no ich pui cham tu ja maakak ba ja joot ja kiaam jak, mu pai uama am boi cham, nam gu jai mk dr tu jim. 4Bap ttda am gu noonbi: Jax gi dhui jaroip ba tu ja maa, na gu yar gampx? Paach gip tu sabada gu tu nach ja makia? 5Ba ba ja tkkan, jup ja ttda: Gu jk japim px ua gu paan na pim saak ua? Ba guip ttda am: Xijum gook dho px. 6Dhich dho tatak jaisai ja makia jup kaich gu Jesuus. Mi dhr bap ja ttda nam sap xi ja chiia gu jatkam nam xi dharaibu. Ba gui puip xi ja tn jamt, ba px mi jap jup ji dharaibu mt. Ba gu Jesuus nat jax dhaa gu xijum gook gu paan xi chu taxchaabgidhak px mui ji ja maa gu noonbi tatak jaisaidhat, ba gui mi dhr px naip ji ja maa mt gu jatkam. 7Gio ba gu boptop jkchip uadat am. Nat jax jup daa, puip xi chu taxchaabgidhak px muip ji ja maa gu noonbi, mi dhr ba gui px naip ji ja maa mt p gu jatkam. 8Dappaam tu juu mt, tu koimk am nam jx lhii. Jai mt pu cham ka jugio, pui mt ma chu jumaap, xijum gook bapaalh susda gu tatak gan nat bii. 9Maakob mambhx jix chatmam oom (4000) aix am gu jatkam na mt mi tu juu. Mi dhr ba dai nat jax xi ja tabuimgidhak, 10nat jax bha ts bhaan gu

103 kanuub, pu jii ja bm gu noonbi baasn dr jak maan kap na pai Dalmanuuta bhaan bipio gui gu dbr. Gu pariseos nam jix aanda na maan jup duia gux bhaim duukam gu Jesuus ja nichudat na mt bhamm dr ba tts, bhaip ba ai mt gui nam pariseos jum ttnda. Ba px am bhakku am buior gu Jesuus, bhax aa am na sap jup duia gu tu nar jix bhaim duukam ja nichudat, na sap ba bhaan matgilhia not baabui slhkam bha joot guch Gkora. 12Gu ji na gu gu Jesuus cham aa, dai nat jix buam jum aagt iimdagan xi buak jup ja ttda: Jax ku pim bax aa na jup duia maan gu tu nar jix bhaim duukam? Na pim gu gammj pu nidha. Aa pu kaich tu slhkam kn na cham tup duia dai aapim jam nichudat, na pim gu cham jxkat t jdha aa ji bui, sia ku jix bhai ti tu bua. 13Daipu xi ja tdak nat jax bha ts kanuub tam, pu jii p gio baasn dr jak mi na pai g suunka gu suudai. Na cham jir am pui nam jax jak tu agada gu pariseos gio gu Eroodis moo cham jup ka tchu am nam xi chu gaamui gt gu tu nam tu jugia gu noonbi gu Jesuus, maan px bha ua am gu paan kanuub tam. 15Ba namm gama jak nam ba jiimchu, jup ja ttda gu Jesuus: Moo pim cham ja kkda gui nam pariseos jum ttnda gio gui nam kaichu gu Eroodis. Nam gu jap ji buusan na jax gui na kn jappukar gu paan, giilhim jix chu iadhara. 16Ba bhai jim t tkka mt dlh jix dhunpi kn, jup kaich am: Jax ba ku bap kaich? Gu bak nach cham ka tchu gu paan nach bha uika.
14Jap 11Ba

MAARKOS8
17Gu ji na gux bhaix maat gu Jesuus nam jax kaich, jup ja ttda p gio: Jax ku pim ba dai gu tu paan bhaan tu agim na pim cham ua? Na gu aa cham tu tu koi aagt jup kaichim. Moo jap cham maatt t k pim aa? Moo jap jix kaapak ji jia gu jam jujur! 18Ka pim ji cham tu buupui aa, ka cham tu naanak japim aa? Kux moo jap cham ttchura pim aa? 19Jk japimt bapaalh ja susdui gu paan gu tatakgan nat bii jano na ich muidhalhdhak tu ja maa gux chamaam mambhx jix chatmam oom gu jatkam? Ba guip ttda am: Mambhx daman gook bapaalh dho. 20Jano gi na ich pai dhuuk muidhalh gu xijum gook gu paan, na ich tu ja maa gu maakob mambhx jix chatmam oom, jk japimt bapaalh ja susdui? Ba guip ttda am: Xijum gook bapaalh dho. 21Bap ja ttda: Gu jax ji ku pim ba moo jap cham maatt t k, ni ku pim xim ganga na jax jir jum duukam? Na gu aa cham tu tu koi agidhat jup kaichim, japji gui nam pariseos jum tt gio gui nam kaichu gu Eroodis na ja aagt jup kaichim, na cham jir am nam jax jak tu ja agidha gu jatkam.

(Mt. 16:14; Lk. 12:5456)

(Mt. 16:512)

Gu Jesuus na ba duadha maan gu maankam Betsaida kam 22Ba mi dhr mui ma jii gu Jesuus mummu na pair g kiicham, Betsaida t tgim. Ba mi ba baichu am maan gu maankam na cham ia ka, ba soi ba ttda am na sap palhp bhai xi dhagia na ba dodhia. 23Ba gu Jesuus am xi obchk gammj px chum duu, namm baas judharan xi baabuk palhp bhai xi julh gu chibur gan buupuiran gio nat palhp bhai xi dhaa,

MAARKOS8 ba xi chkka no sap moo bax chu maax na nai xi ch ni. 24Bap kaich gu cham ia kam nai xi ch nidhat: Bax chu maax pa dho. Jap tum jum maaxi am gu jatkam na gu tutua. 25Ba gio bhaip xi dhaa buupuiran, jix bhai bhai ji iata, pu dua, sap joidham jix bhaix chu maax na nai xi ch ni. 26Mi dhr ba dai nat ba joot kiami jak, jup ttda: Ba jimia ap jum kiaam jak. Gakoolh jap moo bhya mi dhi g kiicham nam cham bam tkkada gu mi oikam na pich jax dhuuk dua. Gu Peegro na ba tu aanda na gu Jesuus jir di guch Xoikam mkkat giop ma jii gu Jesuus ja bm gu noonbi mummu jak jkchi kap na pair kikcham, mian g kiicham na Sesarea Piliipo t t. Ba nam namm ka jimchu bx boi, ba ja tkka, jup ja ttda: Jax jam kaichdha gu jatkam? Jaroo sap da i? Tu sap jir jup tum da? 28Ba guip ttda am: Dho jman jup kaichdha am nap sap aap jir di gu Juan gui na jatkam ja bopkondat. Jai bap kaichdha am p nap sap aap jir di gu Eliiyas, gui nat saak maaxik jii jix dhaam jak. Gio ba jaip kaichdha am p nap sap aap maadt jir di gui nam bjk ya jap bhaankam tu agimk guch Gkora. 29Ba dlh jup xi ja tkka gu Jesuus, jup ja ttda: Aapim gi, xi maat japim aa na jir tup tum da? Ba mui ji io gu Peegro, jup kaich: Dho aapi dhor di guch Xoikam gui na saak bha jootsa gt guch Gkora. 30Ba xi ja soomcholhdhak nam sap cham jaroi aagidha, dlh jam sap px puix chu mat ka.
27Ba

104 Gu Jesuus na ba tu aanda nam ba muaa dhr ba gio bhaip ji chu ja agi gu Jesuus gu noonbi, jup ja ttda: Giilhim ka chulhiia i, ku ba gu cham jax bua ji, nat gu pu kaikam bha joot gu Gkora. Cham ji kgalhdha am gui nam jir ja ggrkam tuk ka gu Israel kam jatkam, gio gu ja ggrkam tuk gui nam jai ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, gio ba gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, tu chiia am nam ji muaa. Ku ba gu aa baik tanoolh kn yaa ji na jax ba oirda. 32Dhi pui dho gi gux bhai ja aagi ji, cham tu pai tu bhaan ji uargidhat. Ba gu Peegro jap jak dlhkob xi baabuk jup ttda na sap cham jir am gu pui na jax kaich. 33Gu ji na gu gu Jesuus jotmoda kuu kkbu, mu jak t nidhat nam pai pup daraa gu jai gu noonbi, jup ttda: Chap tu kn ji juanda toobolhik! Nap gu cham pui lhii na jax jix aa gu Dios. Pui px jak lhii ap nam jax lhii gu jatkam. 34Ba maap xi ja jumpadak gu noonbi gio gu jatkam, jup ja ttda: No jaroix aa na gammj ba kaichgda, jum aa na jap xidhui na dlh jax lhiidha, dai na px bhaan ji bamgia, cham jax bua sia kum jix muaam. 35Na gu gu jaroi no ti ba kaichgt, not dai mi ba ji choon nom bax muaam, cham bhai ka tu jimia, na gu cham jxdha ka tsdia jix dhaam jak. Gu cham ji no gu cham tu ji kkdat gammj kaichu, no mi pui xi jimchu na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki gu Gkora, jix bhai dho tu jimia, na gu pu jimiax dhaam jak, sia ku mt ba mua. 36Tu gix bhai
31Mi

(Mt. 16:2128; Lk. 9:2227)

(Mt. 16:1320; Lk. 9:1821)

105 sia ku jaroi bxchu tu bia gu tu na ya dhi oigan jix chu jaich? Na gu pui px cham jup palhbuidha na jax dhui tsdia jix dhaam jak, 37gu ji na soim duujim uana nox aa na cham jum tulhiia. Na gu cham jum aa na mu pai tu namkidha, dai na pu tda gu Gkora jix dhaam jak na uana gu uatulhdhar gan. 38Gu ba gu jaroi no jax dhuukat ti ba t jgi ji bui, aa nat bha joot gu Gkora, no gu daix xir na amkam tu ja agidha gu jatkam gui nam chakui t jgidha nam jix uatulhdhix ka, px am tchuka na cham baidhika jix dhaam jak, jano na pai dhuuk bhamm dr gio yap ba aaya ya dhi oigan ja bm gu noonbi gu Gkora, nam ba ampx machia bx gu jatkam na jir gkam. Japni ba moop ja ttda: Tu slhkam kn ja ya pu jam tda, jai dht na pim jk yap tuii xib, ka tgia pim na pim tu cham pai ni na ba bhaan matgilhia na aa jaxbuip jir gkam na jax gu Dios, ba bhaankam bha joot na ya jap jup tuigda ja bui gui nam jk jix biiak ka buior na ba cham tu ja duia. Gu Dios na ba tu mattuda nar gkam gu Jesuus gatuuk xijum maan jurni kn ma jii gu Jesuus ja bm baik gu noonbi, moo gu Peegro, gio gu Jakoobo, gio ba gu Juan, bhamm mt ba tts maan gu g oidha tam. Ba bhai jotmoda maakam tum bhaip jim duu, 3bhai ji chotbik gu jajannulhi, jix chuaap jum duu, ni na cham jap jix chua na jax gu jabook kb no bhaan mi chanoor. Jap jix iom jix chua ji, na moo sia ku dlh pux chua gu jannulh, cham jxkat pu chum oia, siat muikim tim bakua. 4Ba bhai bam maax gu Eliiyas gio gu Moisees, bxxik
2Ba

MAARKOS8,9 dr guguukat tu agi am gu Jesuus na mt ba t gu noonbi. 5Ba mui ji io gu Peegro, jup kaich: Umri moor am na pich bhach baidhak ji jaduu nach yap tuika jum bm! Xib ba tu na jax chuika, jman jach jam onamdha, maan jir aap gan ka, jumai bar Moisees gan ka, jumai bar Eliiyas gan ka. 6Cham jum matdar pui ba ti gu Peegro, na gu giilhim jix juraapgix, gio gu jai ba pui p. 7Ba jotmoda bhai ji ch ka dai mi nam paip tuii, slh bhai jim glh gu tbaa na pai dhr bha tanoor. Ba bhjmm dr tbaa chr bhai ji chum io, jup tum kaich: Dhir ji mar na pim ba moox mat ka. Mi pim pui xi chuigt na jax jam tdaidha. 8Ba jotmoda mu t t mt na paip tuii gu Jesuus, cham pai ka tu jaich am gui nam bman mi ka gukat. Dlh px mi ba kk. 9Mi dhr ba dai na mt giop ba jii. Ba bhamm dr ansap nam bhai ba juurkim, jup ja ttda gu Jesuus: Moo pim chakui jaroi aagidha gu xib pui na pimt jax t t. Jano ba na pai dhuuk muuki ya na jax ba oirda aa nat bha joot gu Gkora. 10Ba gui cham jaroip aagidha am, dlh px puix chu mat ka am. Dai nam tim t tkkanda dlh na sap jax kaikam jup ja ttda na pui muuki mi na jax ba oirda. 11Mi dhr ba moop ba tkka am, jup ttda am: Jax kum bap kaichdha gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios na pui bp ya aaya gu Eliiyas na ba guch Xoikam yap ba aaya? 12Bap ja ttda: Jir pui dho, na gu puim kaich mi uuan tam gu ioki gu Dios. Bp bha jimia gu Eliiyas na ba ya ba ja mattuda gu jatkam na bhai ba jim gui na bha jootsa gu Gkora. Dai ji na gu giilhim jum tulhiia, jappx maankam

(Mt. 17:113; Lk. 9:2836)

MAARKOS9 lhdha am gu jatkam, na gu pui jak jup jum kaich mi uuan tam. 13Ku ba gu jap moo gu tux matgam ba tum kuugalh ji, nat gu ya ti ai gu Eliiyas, gu ji na mt gu tu px lh gu jatkam pui na jax jup jum kaich mi uuan tam gu ioki gu Dios. Juan jatkam bopkondam ja aagt jup kaich na pui ji buusan na jax gu Eliiyas. Gu Jesuus na mai jootsa maan gu cham k iimda bhai dhr bhaan maan gu biapma jaxpx nat mummu ba ai gu Jesuus ja bm gu baik gu noonbi, mi na mt pai pup bii gu jai noonbi, ba ja t nam jax xikoor guguuk gu jatkam xikoolh dhr, mi iokbotu am ja bm gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, nam gu mip oipo. 15Ba gu jatkam na mt ba t gu Jesuus na mi amuub ba aajim, joidham jix bhaim lh jamt. Jotmoda mt mu boop, baas jamt namkk ba ioki. 16Ba nat mi ba ai na pai px tu tum kaich, ba ja tkka gu noonbi nam tu agat px tu kaich, jup ja ttda: Tu pim ba kn iokbo ja bm dhi jaadu? 17Ba mi dhr jap bhai ji io maadt gu jaroi, jup kaich: Aai dho am jup tu tuii ji jaduu na ich bhai ma baidhak gu mar nap kapbhai yj pai px kaidha nap oir, nap gt iam mai jootsa gu cham k iimda bhai dhr bhaan na kn cham tu iok. 18Paij jix iom ba xi bhya, jotmoda iari bhai jim totbhiopa, gio na bhai ji choksolhia gu chiii, gio ba na kiochonda gu taatmun. Jap ba moox gak px ba. Ti ich ba ja umua dhi jaadu dhi nam jum kaichu nam mai jootsa gt, gu ji na gu chix xijai, jax a jak. 19Bap ja ttda gu Jesuus bx nam jk mip tuii:
14Ba

106 Jax ku pim ba moo jap cham jx buior jix biiak gu Gkora? Jx ja ba ya jap oirt jup tu jam aagidha? Bhai gor xi baixibup gux kokkam. 20Ba ma baixidham jamt. Ba nam amuub ba baichu, bhai jim bhaamtuda gu cham k iimda nat ba t gu Jesuus na mip tuii. Ba xi bhi gu biapma, mi jap nai ji ia, giilhim bhai jim totbhiopa, gio nat bhai ji choksogir gu chiii. 21Ba xi chkka gu Jesuus gu taatan gu biapma, jup ttda: Paa duuk dr pui bam bua? Ba guip kaich: Alhich dhm dr do. 22Paij pui bhai jim bhammutunda gu cham k iimda na jax xib, mi ba gxia tai chr dhi mar piam pai suudai chr. Jap moo tip mumuada dho, kux ba gu joidham aa. Pui ku ba soim ttda jaduu nop moo puip lhiidha gt nap xich joimdai mach palhbuidha. 23Bap ttda gu Jesuus: Dho gu nop gu bax biiak ka buior gu Gkora, xib dho pui ji chu buusnia, na gu gui cham tu xijaichun. 24Ba gu taatan gu biapma xikam mu io p gio, jup kaich: Dho gu aa chix biiak ji panaas, gu chi moo chakuir pui ji jia. Aa nap ma aadha jaduu na bax bhai machia na jax jak jix iom bax biiak ka buior. 25Ba px ji aajim am gu jatkam na ja ni gu Jesuus, ba xim jotma nat mai joot gu cham k iimda, jup ttda: Aapi cham k iimda nap mi naanbichun dhi jaduu na ba cham tu iok gio na cham t k, mu buusai bhai dhr bhaan. Chap ba gio bhaip ka bapkda. 26Ba panaas kut jix iom ba xi bhi gu biapma nat pai dhuuk ba ji buus gu cham k iimda bhai dhr bhaan, panaas kut nai ji muu. Ba xeej jiikk gu cham k iimda nat ba pk ba buus. Ba jai dht jup kaich am gu jatkam:

(Mt. 17:1421; Lk. 9:3743)

107 Pu muukk jup jum duu ji dhi. 27Gu ji na gu gu Jesuus nat jax nobiran daa, xi bamii. Joidham bhai ji bam, jix kp jum duu. 28Ba mkkat nat gio mummup ba ai gu Jesuus na pai tbiapka, ba tkka am gu noonbi, jup ttda am: Jax ku chich ba aach cham jax dhooda gu cham k iimda nach tip ttda na buusnia gt bhai dhr bhaan gu biapma? 29Bap ja ttda gu Jesuus: Dho na gu gui pu chum gu cham k iimda, saabuix kam jum aa, gio na gammj xi chu agat jix dhaam jak buior gu Gkora na bax bhaain ka na mai jootsa. Gu Jesuus na gio puip ba tya nam muaa dhr ba giop ma jii mt, mummu mt ba bubua na pai Galilea bhaan bipio gu dbr. Ba ti cham aagt gu Jesuus na jaroix mat ka na mi buusnichu, 31na gup ja ttdaim gu noonbi: Aa nat bha joot gu Gkora, jum aaya gu tanoolh na mi px ji buusnia nam pai obhagidha gu jatkam ggrkam jum aandam. Mi pu dhaagi tu chiia am nam ji muaa, ku ba gu aa baik tanoolh kn yaa ji na jax ba oirda. 32Gu ji na mt gu cham maatt kai na jax kaikam jup ja ttda. Ti xix chkkam ka am, gu ji nam gux bhidha. Gu Jesuus na ba tu aanda nam jaroi jir ggrkam ka mummu ba ai mt g kiicham na pai Kapernaum t t. Ba nam mi ka daraa nam pai tbiapka, ba ja tkka gu Jesuus gu jatkam tugi nam tu
33Ba 30Mi

MAARKOS9 agim bhj bx boi nam pai dhuuk bha jimchu, jup ja ttda: Tu pim ba agim bhj bx boi nach bha jim na pim bax dhunpi kn px chu kaichim? 34Pu cham jaroi iok, nam gux xir, nam gum t tkkaim na jaroi jix iom jir gkam gui nam jk bha jiimchu dai gui nam jk kaichu. 35Ba maap ja jumpadak gu mambhx daman gook gu noonbi, mi jap ji dhaibuk jup ja ttda: No jaroix aa nax iom jir gkam ka, jum aa na soim lhiidha gio na ja palhbuidha gu jatkam, sia nar jaroi. 36Ba maan gu alhii nat jax nobchk mi jap ba ks ja saagi. Mi dhr ba xi dhaagk jup ja ttda: 37Not jaroix bhai ba duu maan gu alhii ji amkam jap na dhii na ya daa, pui ji buusnia nat aa jix bhai ba dhuu. Ku ba gu cham tu ji na moo dai aa nax bhai dhuia, gu japji bx ji sia gu Gkora gui nat bha joot. Gu jaroi na mi pui ba tu dachunda na jax gu jatkam tugi guch Xoikam bhai ji io gu Juan, jup kaich: Aa chi xim tkkam na chich maan t gu maankam nam amkam mai ja jootos gu cham kk iiimda ja am dr gu jatkam. Aach ba xi soomcholhdhak, na gu cham jich bm oir. 39Bap kaich gu Jesuus: Jax ku pimt bap soomchulh? Na gu cham jxkat ji amkam jix bhai tu duia gu jaroi no cham t jgi aa ji bui. 40Na gu gu jaroi no cham jix buam jich aga, mi pui tu dachunda na jax aach. 41Ba gu jaroi not tu jam maa gu koi, piam sia dai suudai not jam toi, nox maat na pim ji kaichu,
38Ba

(Mt. 17:2223; Lk. 9:4345)

(Lk. 9:4950; Mt.10 :42)

(Mt. 18:15; Lk. 9:4648)

MAARKOS9 tu slhkam kn ja ya pu jam tda, dhi bhaan ba t nidha gu Gkora. Gu Jesuus na ba tu aanda na cham tu jimchun gu uatulhdhara ba gu jaroi not maakam iatgidhak jix buam ba tu mamtux maadt gu alhii pui na dhii, no gu ti ka t jgidhat aa ji bui, piam sia kur g maankam not kiapx ba ji ch jdhak, aa pu jam ttda na dhi ba puim kaich na cham jir k. Dhi ba pui px bax bhaigt nam bha bulhdhai gu mattur kuxburan mjmm pai bua suudai chr, na ba cham gammj pup jum uatulhdhidha, gio nam ba cham mi ji kji gu jai mi bhaip jim uatulhdha. 43Gu ba not jax dhuuk mam uatulh gu jaroi, not gu gu nobii chum dap duu, pui px bax bhai na tu chiia nam kdha na ba cham px ba jim uatulhdhidha. Na gu cham jax bua sia ku maan px tu nob, no t jgi buior gu Gkora, cham tum tulhiia not bam jabsu gu tukgan, pu jimiax dhaam jak. Gu gi ba no gu cham t jgi, sia ku ti bx gook jix kk gu noonbi, mu jak pu bhya dhox chu tukgam kr na pair tulhiiara gammj, na pai cham tutk gu tai, 44mu na pai jap ji buusan na jax pai judharan gu g kiicham na tum nuaidha gu tanaarada, nam giilhim mui mi btka bo gu botpoda nam tu kuada gu tu dbaalhgan na mi chu suulhgidha, gio ba na gammj t mjidha dai mi, na gu mim kuusdaidha. 45Piam ku gu not jax dhuuk mam uatulh gu jaroi, not gu gu toonan tum dap duu, pui px bax bhai p na tu chiia nam kdha na ba cham px ba jim uatulhdhidha. Na gu cham jax bua sia ku maan px chu toon, no t jgi buior gu Gkora, cham tum tulhiia not bam jabsu gu tukgan, pu jimiax dhaam jak. Gu
42Gu

108 gi ba no gu cham t jgi, sia ku ti bx gook jix kk gu tootnan, mu jak dho pu bhya jix chu tukgam kr na pair tulhiiara gammj, na pai cham tutk gu tai, 46mu na pai jap ji buusan na jax pai judharan gu g kiicham na tum nuaidha gu tanaarada, nam giilhim mui mi btka bo gu botpoda nam tu kuada gu dbaalhgan na mi chu suulhgidha, gio ba na gammj t mjidha dai mi, na gu mim kuusdaidha. 47Piam ku gu not jax dhuuk mam uatulh gu jaroi, not gu gu bui tum dap duu, pui px jup bax bhai p na tu chiia nam jupidha na ba cham px ba jim uatulhdhidha. Na gu cham jax bua sia ku maan px tu bui, no t jgi buior gu Gkora, cham tum tulhiia not bam jabsu gu tukgan, pu jimiax dhaam jak. Gu gi ba no gu cham t jgi, sia ku ti bx gook jix kk gu buupui, mu jak dho pu bhya jix chu tukgam kr na pair tulhiiara gammj, na pai cham tutk gu tai, 48mu na pai jap ji buusan na jax pai judharan gu g kiicham na tum nuaidha gu tanaarada, nam giilhim mui mi btka bo gu botpoda nam tu kuada gu tu dbaalhgan na mi chu suulhgidha, gio ba na gammj t mjidha dai mi, na gu mim kuusdaidha. 49Gu ba gui nam jk ji kaichgda, jax a px ba tu tatdaka paij, panaas ku tu na px jax ba ja duia, jap ji na jax dhui ja tchuixika nam bax iom mui xim biikada buior gu Gkora. Ba dhi iampx japni jak uargidhat jup kaich na jax gu bjk dr kam nam tu makgrtarda na ba ja uadhidha gu Dios gu ja uatulhdhara, bpm mi xi buidhai g gu on nam ba ba midha. Ba gu xib gui nam jk jix aanda na oia gu ja uatulhdhara, ja am jum aa nam jix iom xim biikada aa ji bui na ba jap ji buusnia na jax gu makgr gu bjk dr kam kat, cham

(Mt. 18:69; Lk. 17:12)

109 tu kam aa nam moo puip tu buidha kia. 50Na gu gui nam jk mi pui ba jimchunda, nom cham tu bhaan jim banoosat tu oidha, dhi japni jak ji busaak na jax gu koi no ampx jix onkak. Gu ba no mt gu dai mi bxchu bhaan ba jim banoosa, nom gu cham pui lhii gu jai, dhi jap ji buusnia na jax gu on gui nar jai pa not maannim ba ban, na cham tu ka bhain ka, na gu cham pui ka onkak ka. Gu Jesuus nap kaich na cham bhai nam mai ja iabuda gu jatkam gu ja bpna
(Mt. 19:112; Lk. 16:18)

MAARKOS9,10 ja jujur gu bjk dr kam, cham jxkat mi pui jii mt na jax ti pk tu ja agidhimk. Ba aapim alh jap moox ja oi. 6Gu matgam japjani jak na aagix jano dr nat pai dhuuk jup duu gu Dios dhi oigan, na gu pui tu uaix gu ioki mi uuan tam nap jum kaich: Gook px ya ja docho gu jatkam, maan chio gio maan ubii. 7Gio ba moo japnip jum kaich p: Na pai dhuuk ba t bna ka gu jaroi maadt, jix bhai na maakam jak ba tu kiicha bman gu bngan, cham tu mi ka kioka nam pai oika gu gkorgan. 8Ba maan iimdap duuka am gook dt daim bpnagm. Ba dhi japnir jum duukam, na ba jap ji buusnia na bar maan maankam ka, sia kum jir gook. 9Na gu gu Dios cham tu aa gu pui jak nam xim uji gatuuk giop bam jdlhkada. 10Ba na mt pai dhuuk gio mummup ba ai nam pai tbiapka, ba tkka am gu noonbi na jax kaikam jup ja ttda gu pariseos mi na pai xi chu ja agidhimk. 11Bax bhai xi ja aagi gu Jesuus, jup ja ttda: Japni dho kaikam jup kaich, na gu jaroi not mai xi buak gu bngan jumai bhai tip ji bhi, cham tu pui ka ja biaka gu Gkora nam jir jum bpnagm ka, pui px bar tuutum ka am gu buior na jax gui nam jir ganai px ka. 12Gio gu ubii not mai xi buak gu bngan jumai tip xi oi, cham tu puip ka ja biaka gu Gkora nam jir jum bpnagm ka, pui px jak jup ba ji buusanda buior na jax ba kaich. Gu Jesuus na ja amkam tu aga gu aaalh jix dhaam jak buior guch Gkora dhr ba mkkat mi ba ai mt gu jatkam na paip tuii gu Jesuus, ji ja uadat am gu ja aaalh chuk na sap ba bx jman xi ja daagi tu aga ja
13Mi

10

Ba giop ma jii gu Jesuus mi dhr Kapernaum mummu jak maan kap na pai Judea bhaan bipio gui gu dbr. Mkkat ba baasn dr jak gu Jordaan Ak xi jii, iampx xialhbui jak, na pai maakam jak ba bipio gui gu dbr. Ba mui bhai mam jumaap jamt gu jatkam, ba bhai xi chu ja agidhimk, pui na jax ba tu ja agidha gammj na jax jak jix bhai nam tuigda. 2Ba moo bhaip ba ai mt gui nam pariseos jum ttnda, ba ba tkkan am gu Jesuus no sap jix bhaai gu jaroi no cham ka joi gu bngan na mai xi buaji jumai xi bhji. Nam mi px mamt, ee jax pk sap tya. 3Ba xi ja tkka p gu Jesuus, jup ja ttda: Jax gi jak jum kaich mi uuan tam nat tu uanak gu Moisees? Tix maat, gu ji na gu px jap ja ttda. 4Ba guip kaich am: Dho saak dai na palhp tum uana uuan tam na bhaan jix maat ka nam cham tu kar jum bpnagm ka. 5Bap ja ttda p gio gu Jesuus: Jax japim ba lhdhat k gu pui nat tu uanak? Panaas kur joidham aa? Japni dho kaikam pui jak tu uana, na gu giilhim jix kaapak ka gu

(Mt. 19:1315; Lk. 18:1517)

MAARKOS10 amkam jix dhaam jak buior guch Gkora. Gu ji nam gu gu noonbi cham aa, ba ja iok jamt, jup ja ttda am na cham bhai nam mu jak ja uada. 14Gu ji nat gu gu Jesuus ba ja kai gu noonbi nam ja ioki gu jatkam nam px ji aajim, bax buam jum lh, jx chi px am jix bhaamum jum lhi, bap ja ttda: Chapim ja iokidha dhi jaadu nam bha ja ua gu ja aaalh chuk, na gu nom soim lhii gu jatkam, ja am t nidha gu Dios. Nam gu jap ji buusanda na jax gu aaalh nom chakui tu bhaan ttchu nax buam jir jum duukam. 15Tu slhkam kn ja ya pu jam tda, gu jaroi nox aa na bhaan t nidhidha gu Dios, jum aa na soim duuka gio na soim lhiidha gammj. Ba dhi jap ji busaak na jax gu alhii nox ch k nam tu chianda. 16Daipu xi ja tdak, mi dhr ba dai na jax ja dang gu aaalh, mui xi chu aga ja amkam jix dhaam jak. Maan gu biapma jix chumigam na ba tkkada gu Jesuus na jax jak jix bhai na tuigda maannim nat ba jii gu Jesuus, namm gama jak ba ai mrdat maan gu biapmax chumigam, ba mi jap olhian kn xi kkbuk bp dr jup kaich: Aa jap t k nap joidham jir jix bhaikam ji jaduu. Ba bhai ma m ich na ich bham tkkam na jax jak jix bhai na duuji mi pui jimia na saak jax jix aa guch Gkora na ba buior bap tuika, na ba gammj ji am ba t nidha. 18Bap ttda gu Jesuus: Jax jap duukat jix maat na jir jix bhaikam ji jaduu? Na gu jumaip jix jaich gui na jaxbui puip jir jix bhaikam na jax aa, gui dho Gkora nax dhaam jup tuii. Gui j ji na bam
17Ba

110 baidhika jix dhaam jak, 19nop dho ji mi pui jimia na jax tu uaix mi uuan tam gu ioki nap jum kaich: Chap jaix bhai ka ja ttdada gu uuub nap pai dhuuk ba t bna ka. Gio nap cham ja koonda gu jatkam. Gio nap cham t xidha. Gio nap cham iatda. Gio nap tu kam t nidha, pui na jax gum taat nap moo tu kam xi idhat gio gum naan. 20Bap kaich p gio gu biapma: Dho gu aa moo ti cham pai dhuuk mu pai jax tu bua ji na ich dhr bhai jur ji bhi. Bx ja mi pui jimchu nap jax ba kaich. 21Bax joimdat ba t gu Jesuus, na gux maat nar pui na jax kaich. Bap ttda: Maan ka biiix ji matgam nam am jum aa nap mi pui jimia, nap bx tu gara gui nap jk tu bia, ja makia ap ba gu tuumi gui nam alh cham bhai nam pai dhr uji tu kn tu sabada. Na gu cham jax bua nop ba kaichu sia pich pui ji bii gu xib, na gux dhaam jak pui nap jax bar jix chumigam ka. 22Ba gampai jim duu gu biapma nat pui j xi chn. Giilhim jix buam jum aagt ba jii, na gu dai mu jak bhaan jix chukgix, na gu giilhim jir jix chumigam ka. Gu Jesuus na ba ja aagidha gu jatkam tugi na giilhim jix xijai nam t jdha buior gu Dios gux chutumigam 23Ba gu Jesuus bhai xi ja tgk gu jatkam tugi nam mi jap guguuk bx xikoolh dhr, jup ja ttda: Jax japim lhdhat t ni ji jaadu? T na jax jix xijai na t jdha buior gu Dios gu jaroi nor jix chumigam. 24Ba mi pui pup tuii am nat pui j xi ja tn. Bax bhai xi ja aagi, jup ja ttda:

(Mt. 19:1630; Lk. 18:1830)

111 Japni dho kaikam jup kaich ji jaadu. Giilhim jix xijaim lhiidha na bhaan ttchuka gu Dios gu jaroi nor jix chumigam, na gu dai mu jak bhaan jix chukgix ka gu tu na tu biaka. 25Na gu jap ji busaak na jax gu soomkar na alhich alh tu bui. Jax dhui mu baaki jap dr jak ji buusnia gu tu no giilhim jir g, jap na jax gu kameeyo? Puip ji buusan gu jaroi nor jix chumigam. 26Jix iom mi pui pup tuii am gu jatkam tugi nat gio pui jp xi ja tn. Nai tim t tkka am dlh, jup kaich am: Dho bak gu cham jxkat jaroi tsdia jix dhaam jak, na gu bak pui giilhim jix xijai na gammj bhaan ttchoka na jax jak jix bhair jum duukam. 27Ba gu Jesuus bhai xi ja tgk jup ja ttda p gio: Dho gu gu jatkam giilhim jix xijaim lhii am dho. Gu gu Dios buior pur cham tu, na gu bxchux bhaai nap tu duia. 28Ba bhai ji io gu Peegro, jup kaich: Dho gu aach chi bx jap xi dhuuk ji gu tu palhp nach biakat na chich pai dhuuk dr bhai ji ch j aap jum bui. 29Bap kaich gu Jesuus: Tu slhkam kn ja ya pu jam tda, gu jaroi not jap xi dhuuk gu tu na tu biaka, pui na jax gu bapki, piam gu xiixiogi, piam gu sspidhi, piam gu taatan, piam gu dn, piam gu bngan, piam gu maamran, piam gu dppr pai nar gan ka, not aa ji bui ba t j na ba mi dhr dai na amkam ba tu agada gux bhaim kaichdham iook, 30jix iom mui tu makia gu Gkora, jix chamaam oom pup. Cham tu jakbui na jk jap xi dhuu ji, gu japji mui ji na jak iabuidha gu babhak, gio gu xiixiogi,

MAARKOS10 gio gu sspidhi, gio gu ddn, gio gu maamran, gio gu dppr, sia ku gux buam tu tatdaka paij. Ku ba gu na pai dhuuk jabsuia gu tukgan, pu jimia ji jix dhaam jak. 31Gio ba jano na pai dhuuk jum aaya na tum kuugalhdha ya dhi oigan, gui nam xib jir ggrkam jum aandam, jappx jatkam ji biya am, gu ba gui nam xib panaas jir jappx jatkam, bar ggrkam ka am jano. Gu Jesuus na gio puip ba tya nam muaa nam bhamm ba tsdim nam Jerusaleen jak ba jiim, bp jimchu gu Jesuus, gatuuk dr ba muip jiimchu am gu jatkam tugi. Mi px pu tuidhi am, cham tum iokim, jix chotdontu am, nam gux maat nam bhai obhagi. Bax iom baasn jap xi ja boosgak dlhkob dai gu mambhx daman gook gu noonbi ba ja aagi nam jax dhooda, 33jup ja ttda: Ba aajim ich jia Jerusaleen na pim jax ba t ni. Moo mam ai na pai dhuuk tu daaxix nam ji dhagia gu ja ggrkam tuk gui nam jai ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, gio gui nam sap jix maat gu ioki gu Dios, ba ja chiia am nam ji muaa gui nam cham jir Israel kam jatkam. 34Ba gui jax am px ji buimi, ji gbiimi am, gio nam bha xixbuidhimi. Japnim ji buimi muaa, ku ba gu aa baik tanoolh kn yaa ji na jax ba oirda. Gu Jakoobo gio gu Juan nam ba tkka gu Jesuus no ja aadha nam jax lhiidha gu Jakoobo gio gu Juan, maamran gu Sebedeo, moop ba tkka am gu Jesuus nam jax lhii, jup ttda am:
35Ba 32Ba

(Mt. 20:1719; Lk. 18:3134)

(Mt. 20:2028)

MAARKOS10 Aach ti xim tkkam jich jaduu nop moo cham jax tji jich aadha gt nach aach jax jup lhii. 36Ba xi ja tkka gu Jesuus, jup ja ttda: Jax gi jak lhii japim ji jaadu? Tu pim jix aa na jax dhuia aapim jam bui? 37Ba guip kaich am: Dho nach jap ti lhdhat nap bxxik dr jich dharsa jum sanoop nap pai daaka aap jich jaduu, maan kn dr, jumai ba onsop dr, jano na pai dhuuk saak maaxik bax maat ka nap jix iom jir gkam. 38Bap ja ttda gu Jesuus: Kux lhii japim aa na cham xijai jaadu ku pim ba bxxik dr jix aa na pim daraibu ji xanop? Katti no pim gux akoo jia na pim tu iya gux xibu nam aa jax chum ji ichdha, gio nam jam bopkona kn gui nam aa jax chum kn ji bakuana? Jap ja kaikam jup kaich nar tulhiiara na pim ba ba maichia na pim jax jix aa. 39Ba guip kaich am: Jix akoo ich dho. Bap ja ttda gu Jesuus: Dho ea na pim px am t nrda ku gi nam jam ichdha gux xibu, gio nam jam bopkona pui nam jax jak ji bakuana aa. 40Gu ba dhi na pim tu chkka na pim bxxik dr jix aa na pim daraibu ji xanop, maan kn dr, gio jumai onsop dr, cham maat ji gu xib. Gu jano ji na pai dhuuk tum kuugalhdha na ba bax maat ka na jaroi bhai ji ja aaga gu Gkora. 41Ba gu jai gu mambhx gu noonbi gu Jesuus am bhaak jamt ja bui gu gook, Jakoobo gio gu Juan, nam ja k nam pui j kaich. 42Gu ji nat gu gu Jesuus jotmoda maap xi ja jumpadak jup ja ttda: Jax dhui na cham jir am na pim moo kn jup bax bhaak na pim jix aagt na pim jir ggrkam ka. Na gu dhi

112 jap px ba ji buusan na jax gui nam cham tu kam t ni, pui na jax gui nam jix kakai kn dadarr, nam dai giilhim ggrkam jum taat ka, sia ji gu gui nam miamdagan kn dadarr. 43Gu matgam no pim aapim jix aa na pim jir ggrkam ka, jum aa ji na pim soim duukat ja palhbuidha gu jatkam, sia nar jaroi, 44sia pk jax ka gt. No px maadt jix aa ji gu jaroi nar gkam ka, jum aa moo na soim duuka gio nar jix bhaikam ka, panaas ku moo pu cham jir gkam ka gt. 45Ti pk aa na jix iom jir gkam, cham pai iam jax ji aa i na px am cham ja nnidha gui nam alh gampai tuutum. Na ich gu cham tu pu kaikam bha jii na ya ji dai gkam ba chaat ka, na moo px chu ja ttdada bx na jk jatkam nam mi pui jimia na jax lhiidha. Gu japji na jix ja joign na ich ba bhai ma jii na ba ya maaxik ji ksa nam boi bhichdha, na ba tu namkix ka gu ja uatulhdhara buior gu Gkora. Gu Jesuus na ba duadha maan gu cham ia kam Bartimeo tgim bhamm ba ai mt na pair kikcham Jerikoo t tgim, alhiom bhai xi oipimk. Ba jaxpx nat gamai ji jii gu Jesuus ja bm gu noonbi gio jai mui gu jatkam, baasn judharan nam ba bubuakim, bha jap daakat tu taan gu tuumi maan gu cham ia kam Bartimeo tgim. 47Ba nat ba maat na dhi gu Jesuus Nasareet kam mu jim, g kn ba jiiak, jup kaich: Aapi Gkam Jesuus nap jir boxii gu Dabii, iam jap xi dhuadhai nop moo xi joignda gt. 48Ba px am bhaak jamt gu jatkam buior, jup ttda am na sap cham iokat daaka. Gu ji nat gu guix iom ba xi jii na g kn mu jiiak, jup kaich:
46Ba

(Mt. 20:2934; Lk. 18:3543)

113 Aapi nap jir boxii gu Dabii, iam jap xi dhuadhai nop moo xi joignda gt. 49Ba mi pup kk gu Jesuus nat kai na mu pai dhr bha jiikai gu jaroi, ba mj xi chu joot nam baixipu. Ba muip ma boop jamt gu jatkam, jup ttda am mu k: Chap jax kam aanda jaduu. Bha tum joochxi gu Gkam nap jaroi jiikai. Xib jach jum nobchi mum aichdha. 50Ba gui jotmoda nat jax jum tibhio, mi jap xi buak gu sauan kkbuk gam px chum duu ja bm gui nam bha nobchichu. Bhai mt ba aich nat pai dhr mu tu joochxi gu Jesuus, 51ba xi chkka gu Jesuus, jup ttda: Tuni aam duuk ji jaduu nap ba bha jiikai? Ba guip kaich: Dho na jap ti lhdhat nop moo puip lhiidha gt nap iam xi dhuadhai gt na cham ia. 52Bap ttda gu Jesuus: Bax k ap ji matgam, nap gu aa ji bui bax biiak. Chap jax kam aanda. Ba dai nat pui j xi chn, bhai ji ch t gui na cham ia kat, jix k dho gup jum duu. Mi dhr ba dai nat ba oi bhamm jak nat pai ba jii gu Jesuus ja bm gu jai.

MAARKOS10,11 ulhisdam. Mi moo bulhka na pim jax ya dr mu aajidha, dai na pim jax bulhiokai bha tmrika. 3No moo jaroi ba jam tkka, no jax jam ttda: Jax japim ba duia dhi bhurux ku pimt ba gamai ba ji chmrak?, jap japim tda: Bhach joot gu Gkam. Tu chi na mi bhiiora. Ku gu sap gio yap aichdha ji jaxi. 4Ba gui mui ma jii mt, pui dho ji buus. Nam jax kiapx mu aajim, mi bulh maan gu bhurux mian kigob maan gu baaak. Ba na mt jax bulhio, gampx chu dooda mt. 5Ba jai dht nam ja ni, ba ja tkka am, jup ja ttda am: Jax japim ba duia dhi bhurux ku pimt ba gamai ba ji chmrak cham ji aadhak gui nar jaroi gan? 6Ba gui dai na mt pui xi ja tdak nat jax mu ja tn gu Jesuus nam tya, ba pui cham ka ja tkka mt. 7Ba mummu ba aichulh jamt. Ba pui bhai bax dhaibum kat gu Jesuus, gu ji na gu gu noonbi siamri bhai xi bakxi mt gu ttb ja kuktun, gui nam daam dr ja tichunda, nat ba bhai xi dhaibuk gamai ji jii. 8Ba gu jatkam tugi bp dr boopok mi ba tu iabu mt gu jaaja na pai jax bhichu. Ba gu jai mui jatkam na mt ji ja tgk, pup xiim mi chu iabu mt p tu omsak gu jaaja, jai gu ttb ja kuktun. 9Ba jai bp jii mt jai gatuuk dr px jiiak bt am, jup kaichim am: Taxchaab ba guch Gkora nat bhai bach joochxi nach jaroi nrat! 10Taxchaab ba guch Gkora gui nax dhaam jup tuii! Na gu dhir di nat ya ba ai nat bha joot, dhi ya bar gkam ka jap na jax gu Dabii. Iam gt ba moo gammj bhaan t nidha guch Gkora. 11Ba bhai ba ai gu Jesuus Jerusaleen. Jimdat mjmm ji baa g chiop, alhio mj jap xi oilhimk bx xikoolh na t nidhim na tu jax jum bua. Mi dhr

11

Gu Jesuus na Jerusaleen jak ba aaya

(Mt. 21:111; Lk. 19:2840; Jn.12 :1219)

Ba bhamm ba ai mt na pai Betpajee t t, bhai na pai jap iam Betaania t t p, sonpan maan gu oidha nam Oliibus kn jix chu mat ka, nam ba pk moo ba aaya Jerusaleen. Ba bp mj xi ja joot gu Jesuus gook gu noonbi, 2jup ja ttda: Aa jap ti kaicht ji jaadu na pim mu jimia muni na pair kikcham na pim ji chmlhdhapu maan gu jigiarum bhurux na chakuir jum

MAARKOS11 ba dai nat ba jii Betaania jak ja bm gu mambhx daman gook gu noonbi, nat gu pu ba jur. Gu Jesuus na ba iokdha maan gu iigx buimgidhak na mt ba jii mi dhr Betaania, Jerusaleen jak p gio, chi gu am jix bhiogm tu tatda gu Jesuus. 13Ba na nai gan xi ch nidhim, ba t na mu jap px kk maan gu iigx joidham xiboorak jix jaagam, jix iibhaidha kam tuii. Ba mui ma jii gu Jesuus nat tgim, gu ji na gu pu nim maan ku bha dhaa na bha jap ti xi ni, bak gu jano pk cham jup iibhaich. 14Bap ttda ja kaixdhat gu noonbi: Alh jap moo cham jxkat ka iibhaicha xib dr jap jak! Gu Jesuus na bx jak jootsa bhai dhr g chiop gui nam mi tu garada gatuuk na mt pai dhuuk bhamm ba ai Jerusaleen, mj ji baakk gu Jesuus rban dr gu g chiop, bx jak ja joot mu jap drap gui nam bhai ka tu garat gu bxchu, gio gui nam bhai tu saban. Gio ba gui nam bhai ja pataaxi gu tuumi gu jatkam, ja ialhxichulh gu ja memees. Gio ba gui nam bhai ka tu gara gu giokda, pu bx jup ja ialhxichulh gu ja atoxkar, mj jap px jax tu dansa. 16Gio nat cham ka ja docho na jaroi bxchu tu uadat mu jak jimda rban dr gu g chiop, 17dai na tu ja agi mi oirt, jup ja ttda: Jax ku pim ba ya pu tu bua? Na pim gux maat gu ioki gu Dios na mi tu uaix uuan tam nap jum kaich: Dhi dhi chiop nat mi bam ki, mi dhr jix bhaai nam bha tu agidha soim lhdhat bx na jk jatkam, sia nam
15Ba 12Ba

114 jir pa jak kam. Japni bo nam kaich, cham maat japim? Aapim gu ya jap tu duuk na pai chiob nam jum jumpan gu xkum. 18Ba giilhim bhaak jamt gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios gio gu ja ggrkam tuk gui nam jai ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios. Maap jim daagk ma chu aga mt nam jax dhuuji tu chiia nam muaa, nam gux bhidhat jix jgam, na gu joidham jix bhai xi bua na xi chu aga. Mi px pui ba tuii am na jk jatkam, 19gu ji na gu jaxpx nat pai dhuuk ba tuk, pu jii gu Jesuus mi dhr g kiicham. Na ba gakia gu iigx gui nat bp dr iok gu Jesuus buimgidhak jix dhanpam ji chu maaxirk gio muip ba jiim am Jerusaleen jak. Ba t mt nax gak mi kk gu iigx na joidham jix chdu mi ka kkat takaab dr, bx chakaan jix gak. 21Ba ba tchu gu Peegro nat bak pn iok gu Jesuus, bap ttda: Kagt ji jaduu nat ba gaa dhi iigx na pich iok takaab. Attiiru dho moox gak sia gu takaan. 22Bap ja ttda gu Jesuus: Dho pui ku pim jix iom mui xim biikada buior gu Dios. 23Tu slhkam kn ja ya pu jam tda, no jaroi jax ttda dhi oidha: Jak jim ya dr, mup jimia na pai g suun gu suudai, no moo jap tu slhkam jix biiak bx juraan kn, no moo px pum aa nar pui ka na jax tya, pui dho ji chu buusnia, kux ba cham p. 24Aa moo jam aagi no pim tu ya dr mu taan gu Gkora jix dhaam jak soim lhdhat, no pim moo px pum aa nar pui ka na pim jax tda, pui dho ji buusnia. 25Ba na pim pai dhuuk tu agada jix dhaam jak buior gu Gkora, no pim ampk tchu na pim
20Ba

(Mt. 21:1819)

(Mt. 21:2022)

(Mt. 21:1217; Lk. 19:4548; Jn.2 :1322)

115 jix bhaamut ni gu jaroi, chapim bhaamut ka tchuka, tu uaika pim px na ba gu Gkora puip tu jam uaika gu jam uatulhdhara. 26Na gu no pim aapim daix bhaamut nidhat tchu gu jaroi, no pim cham tu uai, gu Gkora nax dhaam jup tuii pui cham jup tu jam uaika gu jam uatulhdhara. Nam ba tkka gu Jesuus na jax jir jum duukam nat ba pui tu dooda mi g chiop
27Ba gio mip ba ai mt Jerusaleen. Ba na mj jap ka oir gu Jesuus g chiop, mi ba ai mt gu ja ggrkam tuk gui nam jai ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, gio ba gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, gio jai gui nam jir ja ggrkam tuk ka gu Israel kam jatkam. Ba mi jap soomdhak 28ba tkka am, jup ttda am: Jax jap ba kaikam ya pu tu bua? Jaroom chiank bham joot nap ya pu tu dooda nap jax lhii? 29Bap ja ttda gu Jesuus: Dho bak aa maan jup jam tkka gu tux buadam na jax jir jum duukam, no pim moox maat na pim ji aagidha na ba aa jup jam aagidha. 30Jaroo bha jootsak gu Juan nat ja bopko gu jatkam? Dios aa, ka dlh aa mt chia gu jatkam? Ea gor xi aagi. 31Ba dai na mt ba jim t tkka dlh, jup kaich am: Jax jak jach tda? Na gu noch jax ttda nat Dios bha joot, pui ji chya: Gi jax ji na pimt ba cham t j na jax ti tu jam agidhimk? 32Cham dho bhai jia no chich pui jak tn. Na gu noch jax jup ttda na mt dlh chia gu jatkam, pui cham jup jir am.

MAARKOS11,12 Cham aa am nam tu aaga, nam gux bhaix maat nam mui jatkam t jgi na gu Juan bhaankam tu agimk gu Dios. 33Mi pui cham ka bhai nam jax tya, dai na mt jup xi chdak gu Jesuus: Cham ji nach maat nat jaroi bha joot gu Juan. Bap ja ttda gu Jesuus: Dho bak gu aa pui cham jup jam aagidha nat jaroi bha joot. Gu Jesuus na tu aga bhaan ji uargidhai gu tujuandam nam buam px tu dooda
(Mt. 21:3346; Lk. 20:919)

(Mt. 21:2327; Lk. 20:18)

12

Mi dhr ba gio bhaip ji chu ja agi gu Jesuus bhaan ji uargidhak maan gu xchadam, jup ja ttda: Maan gu maankam tu darsak gu uubas, gio ba nat tu kuu mi nat jx juugt tu darai. Mi dhr ba moop t kmpi na paix bhaain ka nam ba kidha, gio ba nat mi ki maan gu tb bhibak na ba bhai dhr bhaan nai t nidha na tu nuukanda. Gu ji na gu moo ampk jup bar jimdam mk jak, ba mi xi ja dochok jkchi gu jatkam nam mi ka tu juanda, pu jii ba. 2Ba nat pai dhuuk ba bhai gu uubas, mui ti joot maan gu tujuandam tugi mi nat pai ka xi ja dochok gu jai tujuandam tugi, na sap mu uara gui na jk bhaan bipio. 3Gu ji na gu nat jax mi ai, dai na mt bhai ji dhaa gui nam mi tu juan, gbichpagak pui mj xi joot jamt p gio. 4Jumai ba muip joot. Dho gi ba joodai kn mayasa mt ji, giilhim koktolh jamt gu maoon, gio nam bx aixim ttdaimk nam jax lhii, pui mt mjp xi joot. 5Ba jumai mui tip joot. Dho gi ba pu mua mt ji. Jai ba mui tip ja joot gatuuk. Pui mt jup ja dooda, jai mt ja koktolh px, jai mt pu ja koi.

MAARKOS12
6Ba mkkat na cham jaroi ka jaich na mu jootsa, dai gu maraan px ba bii gui nax iom jix dhada, pui muip ma joot jup xi chk: Dhi dho gi gu jdha am ji, nam gux maat na aa jir ji mar. 7Gu ji na gu nat pai dhuuk ti mi ba ai, jup kaich am dlh jix dhunpi kn gu tujuandam: Dhi moo bhaan ji chu biya bx gu tu na jk yax chu jaich not ba muu gu taatan. Jir am nach muaa, kapbhai nat dlh ya ka ai na ba aach jich am ji chu biya. 8Ba pui xi chk bhai ji dhaa mt, pu mua mt dho, baas dr jap koraar bbhi mt xi buak. 9Ba nat pai xi chmuk na pui xi chu ja agidhimk gu Jesuus, ba moop xi ja tkka, jup ja ttda: Jax japim ba lhii na ja dooda gu kiokam? Cham aa na mi ji puip ja kooda, jai ba mi ja iabu gu tujuandam? 10Kux cham tu jikaidha pim aa gu ioki gu Dios mi uuan tam? Nap jum kaich: Gu jodai na mt ti mai xi buak gu bhibhibakchadam, xib dhi pk bhaan jix oo bx gu jai. 11 Bax bhaich chaat ich nat pui j tu duu guch Gkora. 12Ba tix dhaagik am gu Jesuus gu ggrkam jum aandam, nam gux maat na dhi ja aagt jup kaich nat tu aga bhaan ji uargidhak gu xchadam. Gu ji nam gux ja bhi gu mui jatkam, pui cham juan am, dai na mt ma jii px.

116 nam tkka, bax bhaain ka nam jax dhuuji iattulhdha. 14Ba mu k jup ttda am: Aach bhai ma jiich jaduu nap jich aagidha nor am nach aach jax lhii, nach gux maat nap aap slhkam jup kaichdha nap pai dhuuk tu agada, gio nap cham jax t lhii sia kum giilhim jum aga, nap gu bhaankam tu aga na jax jix aa gu Dios, cham tu nam jax jak lhii gu jatkam. T nap gu moo cham jaroi bhi, sia ku tir gkam. Ba jap tum jachich bham tkkam: Jir am aa nach namkidha gux iom gkam Rooma kam Seesar tgim gui na jk aagix nach tu namkidha, ka cham aa? Dhi px kn jachich moo bhai xi jii, nor am nach namkidha piam ku gu cham. 15Gu ji na gux bhaix maat gu Jesuus nam cham mi pui jiimchu nam jax tu ja agidha gu jatkam. Bap ja ttda: Jax ku ba jap moo jam koraar aapim na pim iatda? Ea gor maan bhibup gu tuumi na xi chgia na jax jir tum da. 16Ba maan bhipuk mi xi maa mt. Ba mi xi chgk jup ja ttda: Jaroo da dhi na ya jupix? Ba guip kaich am: Dho gu Seesar gux iom gkam Rooma kam. Bap ja ttda p gio: Dhi gi na ya tu uaix, jax jum kaich? Ba guip kaich am p gio: Dho dhi na jax ch. 17Bap ja ttda: Dho pim xi maakidhat ku gi gu Seesar na puir jam gkam tuk na jk bhaan bipioda, gio gu Dios japim jup xi maakidhat na jk bhaan jup bipioda. Ba mi pui pup tuii am nat pui j xi ja tn, na gu joidham jix bhai xi bua na xi chu aga. Cham jaroi pui kkt am.

Gu Jesuus na pu ja tda gu pariseos nar am nam gook kap tu namkidha mkkat gu ggrkam jum aandam mu joochxi mt gu Jesuus jkchi gui nam pariseos jum ttnda gio jkchi p gu Eroodis gu jatkam tugi nam sap tkkapu, sap ba not moo jax ji chi na cham jir am gu tu
13Ba

(Mt. 22:1522; Lk. 20:2026)

117 Nam ba tkka gu Jesuus gui nam cham t jgidha nom gio mu paip ba oipoda gui na ba jabsuia gu ja tutku moo mip ba ai mt jkchi gui nam saduseos jum ttnda, nam cham t jgidha nor slhkam nam gio mu paip ba oipoda gui na ba jabsuia gu ja tutku. Ba bhai ji chu agi mt gu Jesuus, jup ttda am: 19Aach bhai ma jiich jaduu na chich bham tkkam jap tum na cham jir jich jujur. Nach gu aach mi pui tu daachu nat jax tu uanak gu Moisees na sap not maan ba muu gu maankam, not dlh mi ji bii gu bngan, no cham maan bhaan tu mar kat, jix bhai na bhai ji bhya gu spdhi na mian oidha na ba bhaan ba tu mar ka, na ba jap ji buusnia nar di ka gu xiogi na mukia. 20Gu ji nam gu moo japnip tu agada gu jatkam, sap mu pai oikat am xijum gook gu jatkam daim sspidhim. Sap ba ti ba t bna kat gui nar bp kam, gu ji nat gu sap am xi muu, pu cham sap maan bhaan tu mar kat gu ubii. 21Sap ba gu spdhi na mian oi p gui nat ba muu, tix bhai ba tdak p gu nuuchixi, gu ji nat gu sap pui am jup xi muu, pui sap cham maan jup tgk jamt gu alhii. Gio gu trab kam sap mj dr tip jim, bhai sap tix bhaip ji chn, pui sap px jup jum duu. 22Bx sap pu koi mt gu xijum gook ti pk bhbhimk, pu cham dho sap moo maadt bhaan tgk gu alhii. Mkkat sap pui am jup xi muu gu ubii. 23Gu ba jax chum pk gio bhaip ji bhya jano nam saak pai dhuuk gio mu paip ba oipoda, sia kut ti bam jabsu gu ja tutku? Jai nam gu puir xijum gook jatkam kat. 24Bap ja ttda gu Jesuus:
18Ba

MAARKOS12 Jix maat japim aa na pim pai jax chut jup kaich? Kux gu lhii japim aa na pui kaikam jup jum kaich gu ioki gu Dios mi na pai tu uaix? Cham tur pui p ji siamri. Gu matgam gu Dios tu na px jix aichun ji, gu ji na pim gu aapim cham maat. 25Na gu gui nat jk bam jabsu gu ja tutku, cham tu bhaan ka ttchuka am gu pui jak jano nam pai dhuuk gio maakam jak jup ba oipoda, nam pai chakui tu mat ka gu xib. Nam gu jap ji buusanda na jax gu noonbi gu Dios nam bhammp tuii jix dhaam, cham tu nam jup kax aanda nam t bpna ka na jax ya maaxik. 26Gu dhi na pim jax jak ti xi lhii na pim cham t jgi nam maakam jak ba oipoda, cham tur pui ji, na gu dlh px na pim puim aa, cham pai pui tu uaix. Kux cham jxkat tu jikai japim aa mi uuan tam nat pai tu uana gu Moisees jano nat pai dhuuk bha iokdhak gu Dios? Nap ttda bhaan jim uargidhak gux bii uux: Aa jir di px gu Dios nam jax ji bui bax biiak gu jam bopxi kat Abraam, gio gu Isaak, gio ba gu Jakob. Japni bo nam kaich, moo cham jup tchu pim? 27Jap jum aa pim na cham tu bhaan ka t nidhidha gu Dios gu jatkam not bam jabsu gu ja tutku. Matgam jir maan ji na jax ja am t nidhidha, na gu pui nam jax buior bax biiaktunda na jax maaxik nam ya oipoda. Jap dho moo cham maat japim na pim pai jax chut jup kaich, ni palhp ku iam jir pui na pim jax ti xi lhii. Gu Jesuus na ba tu aanda na jax jak jix iom jum aa nam tuigda gu jatkam maan gui na sap jix mat ka gu ioki gu Dios mi jap kkat jup t k nam jax kaich, ba joidham kai pui
28Ba

(Mt. 22:2333; Lk. 20:2740)

(Mt. 22:3440)

MAARKOS12 na jax jak tu aga gu Jesuus. Bax iom mian xi kkbuk xi chkka, jup ttda: Jax ba tum pk jix iom jum aa na mi pui jimda na jax jix aa guch Gkora na jax tu uaix mi uuan tam? 29Bap ttda gu Jesuus: Na jax chum jix iom jum aa aa na jk mi tu uaix? Gui dho na japnim kaich: Gor xi ch kai Israel kam jatkam, maan px jix jaich gu Dios nax iom jir gkam. 30Tu daanda pim bx jam jujur kn jix dhaam jak na paip tuii, gio bx na jx jam iiimda kn. Dai gui pim px tchuka gammj, mui pim xim biikada na pim jx pup jum taat. Dhi japni moo bp kat jum aa nam tuigda gu jatkam. 31Gio ba gu jumai na iampx pui jak jup tu uaix nap jum kaich: Moo pim xim gangada na tu ja am jum aanda gu jai, panaas ku moo aapim jam am jum aanda. Japni jak jum kaich. Dhi j dhi gook na jax jum kaich moox iom jum aa, sia pk jax ka gt. 32Bap kaich gui na sap jix mat ka gu ioki gu Dios: Umri moor pui nap jax kaich ji jaduu na maan px jix jaich gu Dios nax iom jir gkam, cham tu jumaip jix jaich. 33Jir am dho nach tu daanda bx jich jujur kn na jk jatkam jix dhaam jak, gio bx na jx jich iiimda kn. Dai guich px tchuka gammj, gio nach mui xich biikada nach jx pup jich chaat. Gio nach xich gangada na tu ja am jum aanda gu jai, panaas ku moo aach jich am jum aanda. Moo dho gux iom jix bhai ji busaak gu pui jak, gui bak gu cham pk tu bhai ji na mu pai tu makgrtat t tkkada. 34Ba gu Jesuus na gux maat na iampx mi pui jimchu na jax tu uaix, ba mui xi guguux, jup ttda: Alhich px bam aagt ji jaduu nap buior bap tuika gu Dios na ba gammj jum am ba t nidha.

118 Mi pui cham jaroi tu ka tkkan, nam gu bax xirgi, na gux iom jix matda na jax jak tya. Gu Jesuus na ba ja tkka gu ggrkam jum aandam gio bhaip ji chu ja agi gu Jesuus gu jatkam pu mi pui rban dr gu g chiop, xi ja tkkan na sap jax jir jum duukam na ba pui Dabii jir boxi. Jup ja ttda: Jax kum bap kaichdha gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios na guch Xoikam Dabii jir boxi? 36Gu jax ku ba gu Dabii puip kaich nax iom jir gkam guch Xoikam? Japni bo nat tu uana jano nat pai dhuuk pui jak jurtuda gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, nap jum kaich: Jup ttda gu Dios gu Gkam tuk gui nar jich Xoikam: Yani xanoop jap xi dhaibu na aa ka xi ja tulhiichuda gui nam xim bhaamki nam ba soim lhdha aap jum bui. 37Gu jax jam ba duukat pui jak iimchun na puir boxii, na ba gu gu Dabii jup kaich nar Gkam tugi guch Xoikam? Alh iam tix xir am gui nam mi ggrkam jum taat, nam gu jano mui jatkam mip tuii nam k na joidham tu aga gu Jesuus. Ba pu cham ka bhaai nam jax tda. Gu Jesuus na ba tu aanda nam jax jak tu jim gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios dhr ba maakam bhaip ji chu ja agi gu Jesuus, jup ja ttda: Moo pim cham ja kkdat gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, na gu jap moo ja koraarda bo nam nai jiimda ttb ji chm tidhat nam sap ba ggrkam ja lhiidha gu jatkam. Gio
38Mi 35Ba

(Mt. 22:4146; Lk. 20:4144)

(Mt. 23:136; Lk. 11:3754; 20:4547)

119 nam jix aanda nam tu kam ja nidha, jum aanda sap na xi kuanai gu bonman na ja iokdha gu jaroi mu jap nam jax jiimda. 39Gio nam jix joidha nam jaxbui puip xim taat ka na jax gu ggrkam jum aandam. Jai mjmmp xi dharka am nam pai darka mu jap nam pai jax tu daanda gu Israel kam jatkam, piam pai nam jax tu piastatda. 40Gio ba nam jix joi nam ja iatgidhat ja boosgidha gu ja bxchu gu uuub ddlhdhm. Mi dhr ba mk tu iokidha am nam pai dhuuk ba ji chu nokia, na ba jax dhui cham maat ka nam tu jax buada. Ku gu dhi kam tulhiia am ji jap jix iom jano na pai dhuuk tum kuugalhdha nam ba mi xi aaya. Gu ubii na cham jir jix chumigam na mi chuaa gu tuumi chiop ba ja ni gu Jesuus gu jatkam nam px mi ji chuaim gu tuumi na paim tuaba. Jai moo mui mi chuaim am, nam gur jix chutumigam. 42Ba moo mip ba ai maan gu ubii na cham jir tu biakam ka gio nat muu gu bngan, ba mip xi chua gook gu tuumi na cham pk tu bhaigm tuii. 43Ba gu Jesuus maap xi ja jumpadak gu noonbi, jup ja ttda: Tu slhkam kn ja ya pu jam tda, dhi ubii na cham jir jix chumigam nat gook px mi chua gu tuumi, jap ji buusan nat jix iom mui mi chua, nat gu soim lhdhak mi chua. Gu ba gu jai na mt panaas mui mi ti xi chua, pur cham tu, 44na gu gui na jk cham ja am kam aa nam ba mi chuaim. Gu gu ubii bx mi pu tua na jk uadat, sia ku gu daipu biakat na kn ka tu sabada gt. Gu Jesuus na ba tu aanda nam iara gu g chiop
(Mt. 24:12; Lk. 21:56)
41Ba jaxpx mj daakat g chiop jup

MAARKOS12,13 Kagt na jax joidham tum dhi bhibak ji jaduu! Jupaaban sobkoxim gu joodai bha bhibakchix. 2Bap ttda gu Jesuus: Ya dho pui ka tuii gu xib nap ni. Ku gu dhi kam aaya ji na pai dhuuk jum iara, pu cham pai maan kap tukdhixim biya gu joodai. Gu Jesuus na ba tu aanda na jax jak ba tum buidha na bar mian ka nam tmu dhi oigan dhr ba pu jii mt amuub baasn dr jap oidha tam nam Oliibus kn jix chu mat ka, na slh jix chu maax bhai dhr g chiop. Ba gu Jesuus bhamm tsdk mi jap ji dhaibu. Ba gu Peegro gio gu Jakoobo gio gu Juan gio ba gu Anrees, mui ji ai mt mu na pai daa, ba ba tkka am jix dhunpi kn, 4jup ttda am: Aach jap tum tix maachim jich jaduu nop moo cham jax ji chjich aagidha gt. Paa ba duuk puim iara saak gui g chiop nap jax ba kaich bp? Jax jak ba tum buidha na bhaan jix maat ka na bar mian nam iara? 5Bap ja ttda gu Jesuus: Dho dai na pim t nidhat oipoda na cham jaroi jam iatgidha. 6Nam gu mui ya aaya nam pui ja ttdaidha gu jatkam nam aa jir gui ka, jup kaichidha am: Aa jir di guch Xoikam. Ba giilhim mui ja iatgidha am. 7Gu no moo bar mian, pui ba t kaaya pim ji na jgialhcha mi pai na pim jup tuika piam maakam jak. Ku ba gu aapim cham jax jum aanda ji, na gu dhi pui ji chu buusnia sia pk jax ka gt, giilhim jix buam tum buidha, ku gu chakuir dhi ka ji na pai dhuuk pk tum kuugalhdha. 8Bx aixim ka xi chum duia ji matgam. Bhai ji bhaaku am gu jatkam ggr
3Mi

(Mt. 24:328; Lk. 21:724; 17:2224)

(Lk. 21:14)

13

Ba jaxpx nat ba buus gu Jesuus mj dr g chiop, jup ttda maadt gu nobii:

MAARKOS13 kikcham dr ja bui gu jai na puip jir ggr kikcham ka, jum kokda am, jum mamayasa am. Gio na joia dhi oigan mui kap, gio ba na bhiogi jimia. Ku gu dhi na bhaan px ba pup xi chum tulhiidha ji, na bhaan jix maat ka na ba tum kuugalhdhidha. Gu Jesuus nap kaich nam ja obhaidha gui nam jk t jgidha buior 9Japni ba moop ja ttda: Moo pim cham jum ojolhdhat t jgidha aa ji bui. Nam gu jam dangi jam uji jam gbia gu tutpilh mu jap nam pai jax tu chichiopi ka. Gio nam mu jam uika nam pai darka gux kakai gio jai ja bui gu ggrkam jum aandam, mim ba bhai ji jam tkka nor slhkam na pim t jgidha aa ji bui. 10Ba nam pai bx ka xi kaaya na jk jatkam ya dhi oigan gux bhaim kaichdham ioki gu Dios na ba pk moo ba tum kuugalhdha. 11Ba na pim pai dhuuk mu suulhgia nam pai darka gu ggrkam jum aandam, chapim jax jum aanda na panaas ku cham ka bhaain ka na pim jax tya, ni ku pim jax jum aanda: Jax ja ba jak tya chi? Matgam dlh px ya dr jap ji buusnia ji gu iook, na gu jam am jup tuigda gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. Gui px jup tu duichunda, cham tu aapim dlh, panaas ku gui pk tu agidha, na gu jam maakidha gu matda na pai dhuuk ba xi chum aagidha. 12Jap na pai jigialhi chr jup tum tuika dho gu panaas, na gu bx px jix chum bhaak ka gui nam jk cham t jgidha aa ji bui. Dlh jum iiattulhdha am gu jatkam siam sspidhim, jai gu ja maamar nam bhai ji ja bhaamkidhai ja iattulhdha nom ba t jgi aa ji bui, jai gu ja tataat nam ja iattulhdha nam bax bhai ja bhya gu ggrkam jum aandam

120 nam ja kooda nom xi lhii. 13Bx na jk jatkam gui nam cham tu kam t nidha, cham ja kaim ka am gio nam cham ja nidham ka gui nam jk ba t jgidha aa ji bui. Ku ba gu gu jaroi na cham jim ojolhdhat gammj t jgidha, cham jax bua ji sia mt ma mua, na gux dhaam jak bhya. Gu Jesuus na bhaan tu aga maan gu maankam na giilhim jir jix bhangm 14Japni moop tum duia nat jax tu uanak gu Danial, gui na bjk ya jap bhaankam tu agimk gu Gkora, nap jum kaich na jano na pai dhuuk pk ba ji chum kuugalhdha, ya ba aaya maan gu maankam giilhim jix bhangm, bhidham tu buidha nam ba tgia gu jatkam. Bhai baaki g chiop pu tu dooda na jax lhiidha. Moo pim tchukat dhii na jax ya tu uaix, aapim na pim jk tu jikaidha. Ba aa pu kaich na gui nam jk ya jap mian jup tuika jano, pui na jax ya dhi Judea, jir am nam ba ji boigia mu jap pai oidha tam na ba cham ja tulhiichuda. 15Piam no jaroi bhai pai ka daa bak dhaam, jir am na bhai dhr tmni pu jimiolhia, cham tu na mjp ka bapkda rban dr na ba tu xi bhji. 16Piam no jaroi mu pai ka oir garan, jir am na mi dhr pu jimiolhia, cham tu na tu jajannulhi jaip ka xi chu uarai kiami na ba pk ba jimiolhia. 17Jap moo joimdam tum duia ji jano, kux ba gu pui aa! Nam gu giilhim jum tulhiia gu uuub gui nam aaalh kn cham bhaim taat ka, gio jai nam lhich ka tu maamar ka xiodam. 18Ba aa pu kaich na pim gammj tu agadax dhaam jak buior gu Dios na ba cham jano pk pui tum duia na pai dhuuk jix jpi ka. 19Na gu jano na pai dhuuk pui tum duia, giilhim jir tulhiiara ka jix iom,

121 cham tu pui na mt jax jum tulhiiak gu jai bjk, jano nat dr jup duu gu Dios dhi oigan. Gu japji jix iom ji na ba pk bar daipu ka, cham jxkat pui ka tum duia gatuuk, na gu ba tum kuugalhdha. 20Nat gu pui pu ti p gu Dios na jano na pai dhuuk tum kuugalhdha, cham mk jir tulhiiara ka, na gux ja joign gui nam jk ba t jgi buior, cham aa nam mk ya oipot giilhim jum tulhiidha. No gu cham tu daasa gt na jx juugt jir tulhiiara ka, bx jam dho pu koya gt. Jaroo gip jix akoo na giilhim jum tulhiidha? 21Ba jano na pai dhuuk bar mian ka na tum kuugalhdha, no jaroi jax jam ttda: Muni dhaa guch Xoikam. Maik gor jach kaipu, piam no jax kaich: Muni ba ai guch Xoikam, chapim jgidha. 22Nam gu mui jaichdhlhia gui nam pui xi kaichidha: Aa jir di guch Xoikam, gio jai nam pui xi kaichidha na maadt jir di ka gui nam bjk ya jap bhaankam tu agimk gu Gkora. Puix bhaip xi chu buidha am gui nax bhair jum duukam ka, nam jax dhui px ja iatgidha gu jatkam, sia gui nam jk t jgidha aa ji bui. Nom gu cham pk bx ja jujur kn jix biiak, jix bhai ja bhya dho gu. 23Ba aa pu kaich na pim cham ja kkdat, nam gu tu iatgidhidha px. Moo ba jam aagi xib dr. Na jax jak tum duia na gio bhaip jimda guch Xoikam dhr ba na xi chum tulhiiai, dai na bhai ji chum tukgamta. Cham jxkat ka tonnia kn gu tanoolh, ni na cham jxkat ka masbagia. 25Gio gu chiichia nam bhai ji iixia, na gu giilhim jix iom gindukia gux dhaam. 26Ba aa nat bha joot gu Gkora, ba chgia pim na bhjmmni dhr
24Mi

MAARKOS13 bhai ji buusnia tbaa chr, nam ba ba machia bx na jk jatkam na aa puip jir gkam na jax gu Gkora. 27Ba nai ja jootsa i gu noonbi gu Gkora na jx jir oigan, pui na jax mummni jap na pai am jukam tuii dhix dhaam, nam ba ja jumpada gu jatkam gui nam jk t jgidha aa ji bui. 28Cham jxkat ni japim aa gu iigx na pai dhuuk bhai ji iipoia, na joidham px tngilhidha gu jaagan? Dhi na bhaan jix maat ka not ba ji chaam, na pai dhuuk ba ji chu juuka. 29Ba iam px puip ji buusnia dhi pui na jk jax ba kaich. Px am tchuka pim not ba jim tmu dhi oigan, bax maat ka na bar mian ka na bha jimda. 30Tu slhkam kn ja ya pu jam tda, bp pui xi chum duuji nam ba pk ba koya dappaam gu jatkam gui nam jk ka duduaka jano. 31Dai dhi oigan nam tmu gio gux dhaam, gu gu iook cham jxkat jum tmu ji. 32Ku ba gu dhi cham maat ji na pai dhuuk pk pui tum duia, na gu dai dlh gu Gkora nat tu dai na pui tum duia. Cham maat am gu noonbi, sia kum bhammp tuiix dhaam, ni aa ku cham maat na jir Maraan, dai gui dlh nax maat. 33Ba gu xib tu na jax chuika, aa pu kaich na pim gammj tu agada jix dhaam jak buior gu Gkora, chapim jx mk buppada, na pim gu cham maat na pai dhuuk tu daaxix. Gu dhi jotmoda px pui tum duia cham jum lhdham. 34Na gu dhi jap ji buusnia na jax gu jaroi not ka paxiaram mu pai jak mk, not mi ka xi ja dochok jai gu jatkam nam mi ka tu juanda, dai na xi ja chiani nam jax jak tu juanda, pui na jax mi na pai tuutka gu bapki, na gu maan mip xi chiani na ka tu nuukanda. Ba gui dai na px am t nrka na pai dhuuk gio

(Mt. 24:2935, 4244; Lk. 21:2536)

MAARKOS13,14 mip aaya, na gu bhai ji obhaidha no mi px cham tu jaich. 35Ba aapim pui p, px am t nrka pim, na pim gu cham maat na pai dhuuk ya aaya, no jaxj ji dhdmpugidhak, piam rab tukaa, piam ku gu katukgab na pai dhuuk ba jiikia gu takaarui, piam ku gux dhanpam ji chu maaxirk. 36Moo ba jam aagi xib dr na pim tchukat. Chapim moo kookst darka, na gu jotmoda ya px ji buusnia cham jum lhdham. 37Bx dhii pui na jk jax jam ttda aapim, dappaam na jk jatkam ja jup ja ttdat jup kaich: Nam cham kookst darka, gammj px tchuka am na jax ba kaich. Nam ba tu aga gu ggrkam jum aandam nam jax jak duuji muaa gu Jesuus
(Mt. 26:15; Lk. 22:12; Jn.11 :4553)

122 kio gu Simoon gui na tootolhidhat ka gakiidhat gu tukgan. Ba moo mip ba ai maan gu ubii uadat maan gu lhich jix moik gu jodai jaaachix kam, nam alabaastro kn jix mat ka, na mi suuntu gu osbhagan gui nam nardo kn jix mat ka nax dharam namk, na joidham uub. Ba nat jax kukpiokak bhai xi choi moran gu Jesuus, pu bx p moo nat bha toi. 4Ba jkchi gu jatkam nam mip tuii bhai ji bhaak jamt, jup kaich am: Jax bam aagt pui tu bua dhi ubii? T nat bx xi dhoodak dhi na tux dharam namkt. 5Cham bhai aa na tu chiia gt nam gara nam ba ja makia gt gui nam alh cham jir tu bia kam, nam attiiru cham bia nam tu kn tu sabada? Jai na gu jakbui busaakdat gu tuumi na jax no ich maan oidha ba tu jua. Ba pui j xi kaichimk am bhai ji iok jamt gu ubii, 6gu ji nat gu jotmoda ja soomcholh gu Jesuus, jup ja ttda: Chapim tu kn juanda dhi jaduu, na pim gu cham maat nat jax kaikam bha juulh dhi na pimt tu bhaan ba ji chu aga. 7Gu matgam gu jaadu na pim ja aa, gammj ya jam buip tuika am ji, xi ja maakat japim dho nam alh kn jup xiadhidha. Gu aa na bar boi cham kam 8nat ba bhai ba choi dhi ubii dhi na joidham uub, na ba cham xijai ka, dai nam ba yaaspa. 9Tu slhkam kn ja ya pu jam tda, na pai dhuuk bhai ji chum aga gux bhaim kaichdham iook ya dhi oigan, bx jup jum agidha dhi ubii na ba bhaan jix maat ka nat jix bhai dhuu nat bha choi dhi osbhagan gu nardo na joidham uub. Gu Juudas na maaxik ksa gu Jesuus nam muaa maadt gu mambhx daman gook gu noonbi, gui na Juudas
10Ba

14

Ba nat gook tanoolh px ba ji bii na ba moo bam aaya na bar piasta ka bhaan Paaskua tam, gio jumai na mian oi nam pai dhuuk jix basdak tu kuada gu paan gakdhichix kam, iampx jap tum na ariin tmkalh. Ba jano gu ja ggrkam tuk gui nam jai ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, gio ba gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, ti moom ganga am nam jax jak duuji iatgidhai tu chiia nam muaa gu Jesuus. Aanda gt am nam ba dagia, 2gu ji na gu sap cham jax jix bhaai, na gu kar piasta ka. Ba japni px ka xi chk jamt: Mooch chakui juanda na kar piasta ka, not ba buus ba. Na gu no chich xib daagk mi jap pai jax ba buim ja nichudat gu jatkam, giilhim bhai ji bhaaku am jich bui. Gu ubii na bha toidha moran gu Jesuus gui na joidham uub jaxpx gu Jesuus jimk mummup ba tu kua Betaania, na pai
3Ba

(Mt. 26:613; Jn.12 :18)

(Mt. 26:1416; Lk. 22:36)

123 Iskariote tka, xi m nat ja aadham gu ja ggrkam tuk gui nam jai ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, na ba maaxik ksa nam boi bhichdha gu Jesuus. 11Ba joidham jix bhaim lh jamt na ba ja aagi, jup ttda am nam mui namkidha na mu ja baidhika gu ja orosiiris tuk na pai slh oirda gu Jesuus. Ba gu Juudas ba jim gaa na jax jak jix bhai ji buusnia nam jix bhai bhya, nam ba cham xijaichdha nam daagi boi bhichdha. Nam ba tu bhaidha gu koi bhaan Paaskua tam gu jatkam tugi gu Jesuus buimgidhak bp dr na ba moo mui jim ksa jaxpx na pai dhuuk kasnir bakaax tum jugia, gio ba gu jumai na mian oi nam jix basdak tu kuada gu paan gakdhichix kam, ba moop ba tkka am gu noonbi gu Jesuus, jup ttda am: Paap jak jix aa nach jimi tu bhaidha nach tu jugia jaxi nat ya bam ai gu piasta bhaan Paaskua tam? 13Ba gu Jesuus gook mj xi ja joot bhamm g kiicham, jup ja ttda: Aa jap ti kaicht na pim mu jimia aapim gook bhamm g kiicham. Bhai pim tgia maan gu chio nar tujuandam na mi jap ba tu baintunda maan gu baidhakar tam. Ba aapim mui xi oidha gatuuk dr, px nidhidha pim na mummu ji aaya kiicham. 14Ba aapim cham xirdat mui xi aaya, jap japim tda gu mi kiokam: Aach jap jich chdak bhach joot gu Gkam nap sap taibuidha maan kap gum baaak pai na tu bio, na sap ya tu jugia ja bm gu noonbi nat bam ai gu piasta bhaan Paaskua tam. 15Ba gui tu jam tchuda bhj jap tkob, na pai t kmpigix gio na gx chu bhai.
12Ba

MAARKOS14 Bhai pim ba tu bhaidha nach tu jugia jaxi. 16Ba muip ma jii mt gu gook gu noonbi, bhamm mt ba ai g kiicham. Pui dho ji chu buus na jk jax ja ttda gu Jesuus. Cham xijaich jamt, dai na mt xi chu bhaidhak gu koi nam tu jugia. Jaxpx ba giop ka xi jii mt mummu nat pai dhr bha ja joot. Gu Jesuus na ba ja aagidha gu noonbi na maadt maaxik ksa nam boi bhichdha 17Ba ji chukgk mi ba ai gu Jesuus ja bm gu mambhx daman gook gu noonbi. 18Mi ba bhai ji chu juu mt. Ba nam mi daraat ka tu kua, jup ja ttda: Tu slhkam kn ja ya pu jam tda, maadt aapim na pim yap tuii, maaxik ji ksa ja bui gu ggrkam jum aandam nam boi bhichdha. 19Ba gui gampai ji dhuu mt, ba px bhai ji chkka mt jman, jup ttda am: Aai aa chi? Gio gu jumai: Ka aai aa chi? 20Bap ja ttda gu Jesuus: Maan px ji gu aapim mambhx daman gook na pim yap tuii, nach jk maap ya t sss dhi jooxia tam na jax chum kam tu kua aa. 21Jir am kat na pu cham jaich ka gt gu jaroi na maaxik ji ksa nam boi bhichdha. Tix joig i, na gu giilhim jum tulhiia maaxik xi ksai. Ku ba gu dhi mi px pui ba jimda ji, na bhaan px jum kuugalhdha na jax jum kaich mi uuan tam gu ioki gu Dios, na pui jak ji dhooda am aa nat bha joot. Gu Jesuus na ba tu daasa na jax jak aagix ka nam ba bhaan tchuka gui nam jk t jgidha buior na ja amkam mukia 22Ba mi pui nam tu kua, nat jax dhaa p gio gu Jesuus jai gu paan, xi

(Mt. 26:1729; Lk. 22:723; Jn.13 :2130; 1Co.11 :2326)

MAARKOS14 chu taxchaabgidhak jix dhaam jak tatak xi jaisaidhat px mui ji ja maa gu noonbi, jup ja ttda: Dhii pim pup mui xi jugia, na gu dhir ji chuuku. 23Gio ba maan mi dhr jap bhaip ji bhi gu alhich jaaa na mi suuntu gu bii gui na uubas kn jup duiix, ba mu jak xi ja maakak xi ja chia nam iya. Ba gui bhaip xi ii mt jman kaam. 24Na mt xi ichuk bap ja ttda: Dhi na pimt tu ii, dhir ji r na kn xib dr maakam aagix ka na jax jak jix aa gu Gkora nam mi pui jiimda gu jatkam, na gu ka mlhia gu r na ba tu namkix ka gu ja uatulhdhara, na bax bhai tu ja jimia. 25Tu slhkam kn ja ya pu jam tda, daipu dhi maan kaam na xi ioji dhi uubas baraa gu xib, na gu moo bar boi cham kam. Jano ba na pai dhuuk ba tum kuugalhdha na ba giop ba iya jix dhaam jak, ku gu gux ua ji, cham tu dhi pu chum. Gu Jesuus na ba aagidha gu Peegro na pui tya gatuuk na cham tu kaichu
26Mi dhr ba maan xi laalagk ti ma jii mt bhamm jak oidha tam, nam pai Oliibus kn jix chu mat ka. 27Gu ji na gu na mt baas ba ji bhi, jup ja ttda gu Jesuus: Ya moo mam ai nam kuugalhdha na jax tu uaix mi uuan tam nap jum kaich: Muaa am gu bipiadam, ba gu kakasnir jum jdlhkadai px chatak boopoya am jman. Ba dhi na pui j tu uaix, aapim jam aagt pui jak jum kaich, na pim pu jiboigia xib dhi tukaa nam ba dhagia gui nam bha ja jootsa gu ggrkam jum aandam. Na gu cham tu dai nam ji kuupa px, gu japji nam pu tu chiia nam ji muaa. 28Ku ba gu aa gatuuk yaa ji na jax

124 ba oirda. Kagt na bp mu ba oirda Galilea na pim ba aapim mup ba aaya. 29Bap kaich gu Peegro: Aa dho gi chakui jimiolhia ji, sia mt dhi jai jiboior. Cham jax bua sia ku mt jum bndak ji dhaa. 30Bap ttda gu Jesuus: Tu slhkam kn ja ya pum tda na gookim ka jiikia gu takaarui xib dhi tukaa, aap baikim pui ba tya nap cham ji kaichu. 31Gu ji na gu xi kk gu Peegro, jup kaich: Aa dho gi pu tya ji na jum kaichu, cham jax bua sia mt jum bndak ji mua. Ba bx puip ji chi mt gu jai noonbi. Gu Jesuus na mi ji Getsamanii tu aga jix dhaam jak buior guch Gkora mi px ji ai mt na pai Getsamanii t t, bap ja ttda p gio gu Jesuus: Yani pim ka darka. Aa bhai ka tu agara jix dhaam jak buior gu Gkora. 33Ba baasn iam xi jimk baik px xi ja baidhak gu noonbi, dai gu Peegro, gio gu Jakoobo, gio ba gu Juan. Ba gampai jim duu nam bhai xi i, panaas kux buam jum aa, 34bap ja ttda: Aa moo cham pui ka tu tatda ji, bax chaat i nam mian ba jiim gui nam boi bhichdha. Aa jap lhii na pim ya px ka rda p aapim, dai na pim moo cham kooksoda, t nidha pim. 35Bax iom baasn iam xi jimk mi jap olhian kn xi kkbuk xi dhumartk, drap na xi chu siisap gu maoon. Ba mui ji chu aga jix dhaam jak buior guch Gkora, na tkkan no
32Ba

(Mt. 26:3646; Lk. 22:3946)

(Mt. 26:3035; Lk. 22:3134; Jn.13 :3638)

125 sap jix bhaai na palhbuidha nam ba cham boi bhichdha, 36jup kaich: Aapi Gkora nap jix dhaam jup tuii, nap bxchux bhaai nap pu tu duia, xi palhbui nam cham boi bhichdha, na gu dhi jap ji buusan na jax gu tu na giilhim jix xibu na tu iya. Piam jap xi guguuxdha na ba cham jax ji aanda nop gux aa nam kuugalhdha nap aap jax lhii. Ku gu aa cham tu ji na moo cham aagt jup kaich. 37Ba jaxpx nat jak gi mi nat pai xi ja chiank nam ka darka gu baik gu noonbi, mi px kookos am nat ba ja t. Bap ttda gu Jesuus gu Peegro: Simoon, moo jap jix kooxim ap aa? T nidha ap. Moo pich chi moo jano koi na ich jax jii. Kap ji siamri jx xi ch nidhimk aa? 38Gu pim ji t nidha ji, gio na pim tu agada jix dhaam jak buior gu Gkora na ba cham jam maichia gu jaook. Pui dho px ti xi chu tatda jia na pim nakga gt na pim jum tulhiia na jax aa, gu ji na pim gu cham nakoo. 39Ba dai nat xi ja iichdhak gio mu jak jup ji dhuu nat tu agam jix dhaam jak, jir maan na jax kaichim nat jax jak tu aga bp dr. 40Ba jaxpx nat gio jak jup gi, kookos am nat giop ba ja t, pu cham iok am na ti xi chu ja agi, nam gu giilhim jix kookxik. 41Ba na bar baikim nat xi chu agarak jix dhaam jak nat gio mip ba ai, maan nam jax kookos nat ba ja t, bap ja ttda: Kux ba moo jap jix kookxik japim aa? Gi na jup jam ttda na pim t nidha na jx ka tu daan. Xib na gu cham kam aa na pim t nidha, nat gu bam ai na pai dhuuk tu daaxix na aa nat bha joot gu Gkora boi ba bhichdha am gui nam cham tu kam t ni. 42Mummuni dhr bhai ba jimchu mui ja bm gui na jaroi jam aagi bp na maaxik ji ksa. Maik gor jach mui xi amkia.

MAARKOS14 Gu Jesuus nam daagi ba bhika

na pui j ka ja ttda gu Jesuus gu noonbi, mi ba ai ji gu gu Juudas, gui na maadt jir di gu mambhx daman gook gu noonbi, ja bm mui gu jatkam kukxir ji chu uadat am, jai gu uuux jix kaapak, na mt bha ja joot gu ja ggrkam tuk gui nam jai ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, gio gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, gio ba gui nam jir ja ggrkam tuk ka gu Israel kam jatkam. 44Ba gu Juudas bp dr xi ja aadhak nam baas dr ka jiim na jax jak duia nam ba ba machia na jax chum jir di ka, jup ja ttda: Gui na jaroi mi xi iokdha, dhir di ka. Ba aapim jotmoda mi pu dagia, jix bhai pim buuprai pu bhika. 45Pui dhom duu. Na mt jax mi ai, px jix bhai kaichim gu Juudas, jup ttda gu Jesuus: Aach bha jak p ji jaduu. Gio ba nat mi xi ioki. 46Ba gui jotmoda mi pu daa mt, buuprak gamai pu bhich jamt. 47Ba maan gu maankam tugi gu Jesuus, nat jax baabuk gu kuxiirun bhai ti soiich maadt gui na mt mu ja joot gu ja ggrkam tuk gui nam jai ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios. Gu ji nat gu cham ai, nat gu jap xi ra, dai naakan px ai palhp. 48Bap ja ttda gu Jesuus gui na mt ba daa: Jax ku pim ba bxchu kukxir tu uadat bha jak jiim gam uux jix kaapak? Tu xkum ji lhii japim aa? 49Jax ku pimt ba cham mummu pu dhaa g chiop na moo mi pu oirt tu jam agidha nabap tanoolh? Ka ba na gu dhi na bhaan px jum kuugalhdha na jax jum kaich mi uuan tam gu ioki gu Dios.

43Ba

(Mt. 26:4756; Lk. 22:4753; Jn.18 :211)

MAARKOS14
50Ba dlh mi xi buak jamt gu Jesuus gu noonbi pu jiboior.

126 kn ja ba gio jumai yap ksa, dhi ba Dios bap jir duii ka, cham tu tu jatkam. 59Ni gu pui kum cham maan iook jup bua, sia kum panaas ti slhkam kam xi kaich. 60Ba gux iom ja gkam tuk gui nam jai ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, xi kkbuk xi ja soomchulhdhak nam sap cham iokda, ba ba tkka gu Jesuus, jup ttda: Jax jap lhdhat ja k dhi jaadu? Jir slhkam aa nam jax kaich, kam ji iat aa? Eap xi chu aga nach xim kka. 61Gu ji na gu cham iok gu Jesuus, mi px pu daa. Ba giop xi chkka jix bhai px, jup ttda: Jir slhkam aa nap saak aap jir di guch Xoikam, nap saak jir Maraan gu Dios gux iom Gkam? 62Mi dho gi ba bhai ji io ji gu Jesuus, jup kaich: Aai dhor di. Kani na pim ba chgia na bhjmmni dhr bhai ji buusnia tbaa chr gatuuk na bhammx dhaam xi dhaakat sonpan gu Dios kn dr. 63Ba gux iom ja gkam tuk gui nam jai ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, ais saassa gu jannulhi na sap ba bhaan jix maat ka na cham jir am pui nat jax ti gu Jesuus, jup kaich ba: Dho jaa! Jarooch bap ka nra nax bhai tu aanda? T nat dlh ya maaxik bam ki. 64Jax japimt gi lhdhat kai? Cham aa pim lhii na giilhim jir uatulhdhara gu pui nat jax ti, na moo jaxbui gkam jup xim taat na jax gu Dios? Ba bx bhai ji bhaak jamt nam jk mip tuii, pui ji chi mt na sap pui px bax bhaai nam tu chiia nam muaa. 65Ba bhai ji dhaa mt pui xi chk. Jai mt bhai ji xixbuidhim, jai na

Na ba jimiolhia maan gu biapma 51Ba nam namm gama jak ba ua buuplhixim gu Jesuus, gatuuk dr mui ka jimchu maan gu biapma dai tb kutuun ji chichgt. Ba obhaidhak ti daa mt, 52gu ji na mt gu cham bhai daa, kutuunaran px daa mt. Jum jupnak pu jimior jix dhaapkat. Gu Jesuus nam mu ba aichdha na pai tum aga mummu ba aich jamt gu Jesuus na pai kioka gui nax iom jir ja gkam tuk ka gui nam jai ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios. Ba bx maap bam jumaap jamt gu jai gui nam cham pk jir ja ggrkam tuk ka, gio ba gui nam jir ja ggrkam tuk ka gu Israel kam jatkam, gio ba gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios. 54Ba gu Peegro gatuuk mip ba ai, na gu gatuuk dr px mui ji jim jix choonnt. Mi dhr jap drap px ji dhaibu mi na pai mim gu tai, nam pai tu naadat juuka gu orosiiris. 55Ba gu ggrkam tim t tkkan am nam jax jak duuji iattulhdhai tu chiia nam muaa gu Jesuus, gu ji nam gu cham jxkat ni na mu pai giilhim tu buim, ni nam pai dhuuk pui t k. Mi dho gu pu cham bhaai nam jax tya. 56Ba jai dht ti xi iattulhi am, gu ji nam gu pui px cham jup ja jgi, na gu maan maakam jup kaichdha, gio gu jumai maakam p. Mi pui cham ka nokia, mi dhr jumai bhai tip ji chu aga. 57Jai gungukt ti xi iattulhi am, jup kaich am: 58Dho gu aach mi pai pui kai ji nap kaich: Alh ja moo ka iara dhi g chiop jatkam jup ja dui, baik tanoolh
53Ba

(Mt. 26:5768; Lk. 22:5455, 6371; Jn.18 :1214, 1924)

127 mt bhai xi bulhdhak gu jannulh buupuiran bhai xi gb, gio ba nam xi chkka, jup ttda am: Jaroo bham g? Eap xich aagi. Mi dhr ba gu orosiiris jai bhaip ji gbiim mt buibsaran. Gu Peegro na pui ba tya na cham tu kaichu gu Jesuus gu Peegro na mi ka daa cham joiat, bhj dr jap tmnk tkob mi ba ai maan gu tyaa na mir tujuandam ka. 67Ba mi px ji ch gu Peegro na mi daakat ka juuka taikob, ba bhai xi idhimk jup ttda: Aap aa maadt jir di nap kaichu gu Jesuus Nasareet kam? 68Gu ji na gu gu Peegro cham tu aa, dai nap kaich: Cham. Aa dlh ji na jup oilhim ji jaduu. Pu ni na jix maat gu jaroi nap aagt jup kaich. Ba mi dhr jimk gama jak jup ba kk kigob. Ba mi kkat jix buam jum aa, ba moo maannim ba jii gu takaarui. 69Ba gu tyaa mui xi idhimk p gio, jup ja ttda gui nam mip tuii: Gui dho bak maadt jir di na kaichu gu Jesuus. 70Gu ji na gu gu Peegro jir maan na jax kaich. Ba jaxpx bhaip ji chkka mt gui nam jk mip tuii, jup ttda am: Jap aa moor slhkam nap cham tu maadt jir di gui nam kaichu gu Jesuus Nasareet kam? Chi moo ti kaichu ap ji, gu ji nap gu cham tu aagam. Jax dhui na pim gur mian jum oidhagm. Ka cham aa aap jir Galilea kam? T nap ba moo jap pui tu iok nam jax tu iok gu mu kam. 71Gu ji na gu xi kk gu Peegro, dai nat bhai px ji bhaam nam tix bhai px xi chkka. Bx aixim ja ttda na jax
66Ba

MAARKOS14,15 lhii, jup kaich no gu sap cham jir pui na jax kaich, ku gammj pu dooda ku gi gu Dios na jax lhiidha. Japni moo kaich: No gu cham jir pui ku gi na jax jam ttda, ku pu dhooda ku gi gu Dios na jax lhiidha, na gu aa ti ba jam aagi na dlh jup oilhim. Gio pu cham jup ni i na jax chum t ni gu jaroi na pim mj pai aa. Jax japim ba duukat pui jak lhii na aa kaichu? 72Ba daipu xi ja tdak gio mi jap gampaip jim duu. Ba giop ba jii gu takaarui, bar gookim nat giop ba jii. Ba bhai pup tcho gu Peegro na bak pn pui ttda gu Jesuus bp dr: Gookim ka jiikia gu takaarui nap aap baikim pui ba tya nap cham ji kaichu. Ba bhai ji susua, nat gu giilhim bhaix buam ji chu tatdat na pui xim aa. Gu Jesuus nam mu ba aichdha na pai gu Pilaato

(Mt. 26:6975; Lk. 22:5662; Jn.18 :1518, 2529)

15

Ba buimgidhak nat jax px bhai ji chu maaxir, gu ja ggrkam tuk gui nam jai ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, gio ba gui nam jir ja ggrkam tuk ka gu Israel kam jatkam, gio ba gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, xi chu agak jamt nam jax jak duuji tu chiia nam boi bhichdha gu Jesuus. Ba jaxpx na mt pai maan iook xip duuk, dai na mt mui ba bhk jix bhai buuplhixim mu na pai daa gux kai Pilaato. 2Ba gu Pilaato xi chkkan gu Jesuus na mt jax mu aichulh, jup ttda: Aapi aar di nap saak jir ja gkam tuk ya dhi Israel kam jatkam? Bap ttda gu Jesuus: Jir pui dho nap jax kaich ji jaduu. 3Ba gu ja ggrkam tuk gui nam jai ja palhbuidha gu Israel kam jatkam

(Mt. 27:12, 1114; Lk. 23:15; Jn.18 :2838)

MAARKOS15 nam tu daanda buior gu Dios, bx aixim ti iattulhi am gu Jesuus. 4Ba gio bhaip ji chkka gu Pilaato, jup ttda: Jir slhkam chi moo pui nam jax kaich nam bx aixim jum iattulhi dhi jatkam. T nap ba cham iok. Pui aap ba cham tu bhaan jum palhbuidha? T nam jax kaich dhi jatkam. 5Gu ji nat gu cham ka io gu Jesuus nat gio tip xi chkka. Ba mi pu cham maat gu Pilaato na jax dhuia na ti xim ganga. Gu Pilaato na ba tu chiia nam sissappu kuruus tam gu Jesuus

128 gu Jesuus na sap ba mi dhr ja chiia gu sandaaruix chugi nam muaa, nam gu giilhim jix jgam. 11Gu ji na gu gui pu bp dr ba ja iatgi mt gu jatkam, jup ja ttda am nam sap pui tya na cham dadochoda gu Jesuus, Barrabaas jamt ja chia nam bhai ji aaga na docho. 12Ba xi ja tkkan gu Pilaato nax bhaix maachim nom sap cham iam jax tya na docho gu Jesuus, jup ja ttda: Jax japim ba jak lhii na tu chiia nam dooda dhi Jesuus? Na gu kaikam pui kaich nar jam gkam tuk bx aapim ya dhi Israel. 13Ba gu jatkam px jiiak suulh jamt, jup ttda am g kn: Mu ja chian gum sandaaruix chuk kum sissappu kuruus tam! 14Ba gio ti muip ka xi io gu Pilaato, jup ja ttda: Tu gi moo jax dhuu mu pai ku pim ba moo jap jix kn? Gu ji nam gu gu jatkam cham t k. Jix iom g kn pui ba xi chtda am: Mu ja chian gum sandaaruix chuk kum sissappu kuruus tam! 15Ba pui ma docho gu Pilaato gu Barrabaas nam ba cham bhaaku gu jatkam, nam gu dhi bhax aa. Mi dhr ba pui ma ja chia gu sandaaruix chugi nam gbia chipliin kn gu Jesuus nam ba mi dhr ba sissappu kuruus tam. Gu sandaaruix nam bx aixim dooda gu Jesuus 16Ba gu sandaaruix chugi gu Pilaato na mt pai xi gbiimk gu Jesuus, mu jak jup bhk jamt g bhibak chr, mi na pai gx ch gr, nax bhaai na mi jap tum oipoda gu jatkam bx xikoolh. Ba gu sandaaruix gui na mt g gu Jesuus, bx bhai ji ja bai mt gu jai sandaaruix nam mi jap jup tuii, 17ba xi ch tidhak

6Ba japni jak moop tu jimda gux kai Pilaato: Nabap oidha na pai dhuuk jum aajidha gu piasta bhaan Paaskua tam, maan dadocho gu maankam gui nam jk kuupka, dai na gu gu jaroi na lhiidha nam cham pk bhaamkidha gu jatkam. 7Ba jano maadt mip kuupka gu maankam Barrabaas tgim, gui na bx jimdat bp dr na mt pai dhuuk ja koi jkchi gu jatkam na mt ja kokda gu ggrkam. 8Mi dhr ba mim jumpadak gu jatkam jup ttda am gux kai Pilaato, na sap jix bhaai na docho maadt gui nam mj kuup nam paim kukpa gu jatkam. 9Bap ja ttda gu Pilaato: Aa jap lhii na docho dhi Jesuus, na gup kaich nar jam gkam tuk bx aapim ya dhi Israel. Jir am aa, ka cham aa? Jax japim lhii aapim? 10Ba dhi na pui j ja ttda gu Pilaato na mi px mamt, ee jax pk tya am. Na gux maat na gu ja ggrkam tuk gui nam jai ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, nam jix bhaamkidhat jamt ba mu aichulh

(Mt. 27:1531; Lk. 23:1325; Jn.18 :3819:16)

129 jamt jix akaabma, gio na mt bhai xi dhaaxdhak gu joi kuruuchix kam moran. 18Giilhim bhai ji chtdaim, jup ttda am: Gammj aap ti lhdhat nap jir ja gkam tuk ka gt gu jatkam ya dhi Israel? 19Gio na mt bhai ji gbiim moran maan gu uux tapoorak kn, gio nam bha xixbui. Gio ba nam ja olhia kn gungukt bp dr px am tum uai, tu kam ni am chi sap panaas, gu japji nam mi px xirappu. 20Ba jaxpx nam mi pui xi buimk, giop xi chu kookoxchulhdhak jamt gux akaabma na mt bp dr t ti, dlh jajannulhi jamt ba xi ch tidhak p gio, na mt ba moo baabuk mj dr g bhibak chr ba bhk na mt ba sissapam kuruus tam. Nam ba sissapa gu Jesuus kuruus tam
21Ba

MAARKOS15
25Bhammni jap moo tkob pa ba ji dhuu na mt pai dhuuk bhamm sissapa. 26Ba daam dr iam na pai motk gu Jesuus, maan bhaip siis jamt gu taamla alhich komaarak pa, ggr kn bha tu uaix na sap ba bhaan jix maat ka na mt tu kn jup dooda. Ba japnim kaich gui na bha tu uaix: Dhii jir di gui nar ja gkam tuk bx gu jatkam ya dhi Israel. 27Ba gook xkum jamt bman bhai sissapa bxxik dr jai kukrus tam. 28Ba dhi nat pui j tum duu, nat jax dhuuk px jum kuugalh gu ioki gu Dios na jax tu uaix mi uuan tam nap jum kaich na guch Xoikam tu px lhdha am gu jatkam, pui na jax gu jaroi no cham tu kam t ni. 29Ba jai dht gu jatkam mi jap amuub buant giilhim ttdaidha am bhai xi idhidhat, am gagai buppaidha am gu ja moom. Japnim moo ttda: Jaa nap jax chuii aap nap saak iarai gu g chiop baik tanoolh kn gio jumai bhaip ksa. 30Eap xi chmii bhai dhr dhi kuruus tam nach xim nidha nop baabui moox iom jir gkam. 31Ba gu ja ggrkam tuk gui nam jai ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu daanda buior gu Dios, gio gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, ba xi jii mt p nam giilhim aga gu Jesuus, jup kaich am g kn ja kaixdhat: Gi jax ji nat ba gu gu jai jatkam ja palhbui, dlh ba moo jap cham jup bhai ji jia na jax dhuim palhbuidha xib na bhai sissap. 32No gt jich ichudat bhai dhr bhai ji chmia dhi na saak jir jich Xoikam, na saak jir jich gkam tuk bx aach ya dhi Israel, dho gi gu bx t jdhach gt ji buior. Ba gui nam bhai bman sissap px am jup bhakku am buior, jax am px chtda.

nam baasn ba ua gu Jesuus na mt ba sissapam, maan bhai ka jimchu gu maankam Sireene kam Simoon tgim, nar taatan gu Alijaanru gio ba gu Ruupu, sap mu pai dhr jak jimchu gampx. Ba gu sandaaruix bhai dhr jak buak gamai chia mt na mootika gu kuruus, nat gu ba magoo gu Jesuus. 22Ba bhamm ba aich jamt gu Jesuus na pai Golgota t t, na jap kaikam jup jum kaich: Kakoi Mo Daa. 23Ba jkchi gu jatkam bhamm k ti maak am gu uubas baraa, bnkam gu osbhagan gu uuux gui nam mirra kn jix mat ka, na sap ba kn cham pk tu kok ka, na gu cham pk tu taat ka gu tukgan, gu ji na gu cham aa na iya gu Jesuus. 24Ba gu sandaaruix xi chu kookoxchulhdhak jamt gu jajannulhi, na mt ba bhai ba sissapa kuruus tam. Mi dhr ba dai na mt xim mamaichk alhiok xi chu uuuk.

(Mt. 27:3244; Lk. 23:2643; Jn.19 :1727)

MAARKOS15,16 Gu Jesuus na ba mukia

130 jix mat ka, gio ba jumai p gu ubii Salomee tgim. 41Ba dhi dhi uuub jir di am gui nam gammj bx jup xi jiimda mu jap Galilea, na pai jax tu ja agidhidha gu Jesuus gu jatkam, nam palhbuidhidha nam mu bhidhidha na tum aagidha. Gio jai mui gu uuub nam mip tuii, gui na mt bha oi p jano nat jax bha ai Jerusaleen.
(Mt. 27:5761; Lk. 23:5056; Jn.19 :3842)
42Ba

nat jix dhaam ba ji dhuu, bhai ji chum tukgamta, pu cham pai ka tu maax jap na jax nor tukaa, attiiru pui mia ba ji dhuu nat ba giop ba tu maaxir. 34Ba nat jax kiapx gio bhaip ji chu maaxir, g kn jup kaich gu Jesuus: Eloi, Eloi, lama sabaktani? na jap kaikam jup jum kaich: Dios ji Gkora, jax kup ba cham ji am ka t nidhim? T na mt jax ji dhooda. 35Bap kaich am gui nam mip tuii nam k: Ka gt na ti bai gu Eliiyas gui nat bjk ya jap bhaankam tu agimk gu Dios. 36Ba maadt gui nam mip tuii jup kaich: Ea nach nrada gu Eliiyas no bha jim na tbaadha. Na gu jap jum aa na dhi bai gu Jesuus nat g kn tu aga. Ba pui xi chk, jotmoda xi bannidhak maan gux moik jap na tok kn gu uubas bargan jix jk, uux cham xi xkunak mui xi maa chiiran gu Jesuus na sap ba xiopna na kn kapup xi dhuatgda. 37Gu ji nat gu nai ji muu, dai nat g kn xi jiikk. 38Ba nat jax muu gu Jesuus, gu jannulh gu gx kabook na mu ska rban dr gu g chiop, pu rban sar. Daam dr dr mui ji sar, mjmm ji chm. 39Ba gui nar ja mo ka gu sandaaruix ni nat g kn xi jiikk gu Jesuus nat ba muu, bap kaich: Bak ji gu slhkam ji na Dios jir Maraan kat dhi jaduu na ba saak pui kaich nar gkam. 40Ba jai gu uuub mk pa guguukat muip ni am. Maadt moor di gui na Mariiya Magdalena t, gio gu jumai Mariiya, gui nar ja naan gu Josee gio gu Jakoobo, gui nam gatuuk kam kn

(Mt. 27:4556; Lk. 23:4449; Jn.19 :2830)

33Ba

Nam ba yaaspa gu Jesuus

mkkat nat pai ba tuk nam ba moox k bam duia gu Israel kam jatkam, na gu buimgidhak cham ka tum juanda, 43mi ba ai maan gu maankam Arimatea kam, Josee tgim. Dhi maadt jir ja gkam tuk ka gu Israel kam jatkam. Jir jix bhaikam ka, na gu pui tip nrada guch Xoikam na pai dhuuk ya aaya dhi oigan. Ba juraan xi dhaasak mui ma jii na pai daa gux kai Pilaato, nat tkkam nox bhai na tbaadhai yaaspara gu Jesuus. 44Ba bhamm k pui ba ttda. Mi pui pup tuii gu Pilaato, na gu cham lhdhat no jotmoda mukia gt. Ba ba bai gui nar ja mo ka gu sandaaruix, nat mi ai ba xi chkka nor slhkam nat ba muu gu Jesuus. 45Ba guip kaich nar slhkam. Bap ttda gu Pilaato gu Josee nax bhaai na tbaadhai ba bhika. 46Ba gu Josee xi sabadak maan g gu jannulh jix dharam namkm, kn xi bhiibgak mummu tkaam jamt gai dn kr, mu nat pai tm dgaar bp dr jix moik ai cham, gio ba na mt bhai xi kuupak maan gu g jodai kn. 47Ba gu Mariiya Magdalena, gio gu jumai Mariiya gui nam jax maap ba jiimda, ni am na mt pai t gu tukgan gu Jesuus. Gu Jesuus na gio mip ba oirda gatuuk maaxik sia ku mt mua
(Mt. 28:110; Lk. 24:112; Jn.20 :110)

16

Ba mkkat nat ba buus gu tanoolh na cham tum juanat,

131 gu Mariiya Magdalena, gio gu jumai Mariiya gui nar dn gu Jakoobo, gio ba gu jumai gu ubii gui na Salomee t, ba tu sabalh jamt gui na joidham uub nam sap mu juulhdhapu gu tukgan gu Jesuus mu na pai kaat, na sap ba cham giilhim uub ka na bhai ji dhbaa. 2Ba tumiiku tam jix knkob nat kiapx bhai ba ji chon, mui ma jii mt mummu dn kr, nam gu jap jum aa na pui mu kaat gu Jesuus. 3Ba nam namm gama jak ba jiimchu, jup kaichim am: Jarooch ba umuadha na jak daasa gu jodai gui na kn bha kuup? Nach gu aach cham nakoo nach jax dhui jak daasa. 4Gu ji na gu na mt mu ba ai, mi px kupiokix, jap gai dhr px dhaa gu jodai gu g na kn bha kuupich. 5Ba gui dai na mt jiimt pu baap bhj dn kr, ba mj px ji ch mt na daa maan gu biapma tb kutuun am jix chua, kn dr daa mi na pai kaatt gu Jesuus. Ku gu cham tur maankam ji, japji gu nobii guch Gkora jix dhaam kam. Ba giilhim jix chooton jamt, 6gu ji nat gu jotmoda bha io, jup ja ttda: Chapim totdon ka. Jesuus Nasareet kam aa pimt ti gio bhaip ba tgim, gui na mt bas takaab bhamm sissapa kuruus tam? Ba jii ji bo, nat gu giop ba dua. Cham tu ka muukix. Ka gor mi xi ch t na pai kaatt na cham pai tu jaich. 7Cham tu ji na pim jix buam jum aagt yj ka t nnidha dn kr, japji dai na pim ja aadhapu gu noonbi, pui na jax gu Peegro. Jap japim tda nat giop ba dua gu Jesuus, mummu jak japim ba tgia Galilea na ba oirda, pui na jax ba jam ttda bp dr nam ba moo daagi ba muaa. 8Ba gui bubuakk pu jiboior jamt gibukidhat, na mt gu giilhim jix chooton. Pu cham jaroi aagi am na mt jax t t, nam gu daix juraapgixchu.

MAARKOS16 Gu Jesuus na mi bam maaxdha ja bui baik gu jatkam tugi jaxpx cham mkim mu bam maax gu Jesuus buior gu Mariiya Magdalena, gui nat xijum gook mai joochxi gu cham kk iiimda bhai dhr bhaan na kn jix aanbi kat. 10Mi dhr ba xi m nat ja aadham gu jai gui nam puip t jgi buior gu Jesuus mu nam pai daraat suan nam jix buam jum aa nat sap muu. 11Ba mu k ti ba ja aagi nat giop ba dua. Tip ja ttda nat maaxik t, pu cham jgi am. 12Bax iom jaxpx mummu jak jup bam maax gu Jesuus ja bui gook gu jatkam tugi nam mu jap ka jiimchu bx boi. Dai na maakam tum, cham ob maatt t mt. 13Ba gui tip xi boop jamt na mt ja aadham gu jai. Pui cham jup jgi am. Gu Jesuus na mim maaxdhai ja bui gu mambhx daman maan gu noonbi ba tu ja agidha
14Ba 9Ba

(Jn. 20:1118; Lk. 24:1335)

mkkat mummu bam maax dho gi ji ba gu Jesuus ja bui gu mambhx daman maan gu noonbi, mu nam pai daraat ka tu kua. Ba px am ja ioki, tu sap ku ba moo jap jix kaapak gu ja jujur nam ba cham ja jgi nam ti ja aagi gui na mt bp dr t nat giop ba dua. 15Mi dhr bap ja ttda: Ba xib dr tu na jax chuika, nai pim xi jimia ji jaadu na jx oigan na pim tu ja agipu ji amkam dappaam na jk jatkam gux bhaim kaichdham iook. 16Ba gui nam jk t jdhai bam bopkona, dai nam ba jimia jix dhaam jak. Gu ba gui nam jk cham t jgidha, px am tchuka am nam gammjm tulhiia. 17Gam gui nam tu slhkam t jgidha aa ji bui, ja makia

(Mt. 28:1620; Lk. 24:3649; Jn.20 :1923)

MAARKOS16 i gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nam ba kn mai ja jootsa ji amkam gu cham kk iiimda ja am dr gu jatkam, gio ba nam kn tu agada jai gu iook na ba bhaan jix maat ka na aa ja am t nidhidha. 18Gio ba na cham jxkat iadha not tu ko ba ki maadt. Piam not jax dhuuk juu gu pach, cham tu maimtuda. Gio ba nam ja duduadhidha gux kakokkam, dai nam bhai px xi ja dangda, pu duduarda am.

132 Gu Jesuus na ba tsdia jix dhaam jak agidhimk gu Jesuus, pu jiix dhaam jak, ba bhamm ji dhaibu kn dr sonpan gu Dios. 20Ba gu noonbi naip ji jii mt na mt tu ja agidham gu jatkam gux bhaim kaichdham iook na jax ba ba tum agichu sia gu xib. Jix bhai dho tu buimk am gu tu nax bhair jum duukam, na gu guch Xoikam px jup tu duichu na jax ba ja ttda bp dr nat ba moo ba jii jix dhaam jak.
19Ba daipu na jax pui j xi chu ja

(Lk. 24:5053)

GUX BHAIM KAICHDHAM IOOK NA BHAAN TU AGA GUCH XOIKAM NAT TU UANAK GU

LUUKAS

Gu Luukas na bax chu uaxidham ka gu Tiopil Mui dht gu jatkam tu uuantu am nam tu daasaim na jk tu jax buimk guch Xoikam jano na ya xi oilhimk aach jich bui. 2Pui jak tu daasaim am nam jax ja aagi gui na mt maaxik ja buupui kn t t namm dr nat jax bhai ji oilhim guch Xoikam, nat gu dhi ba ja am bii nam nai pui tu ja agidha gu jatkam, pui kuch ba aach puip bax chu maat jai dht. 3Gu ba aa jup ma guguux na tum uaxidha aap ji jaduu Tiopil na kapbhai bax maat nat jax tu duuk guch Xoikam gio nat jax pk jak jum duu dlh, na ich gux bhai xi ch tkkaimk. 4Pui jak jap dho gi ba gux iom jix bhai pui bax chu mat ka ji nam jax jup tum agi jai dht. Gu nobii gu Dios na ba aagidha gu Sakariiyas na ba maaxilhia gu maraan Juan jatkam bopkondam 5Jano na gu Eroodis bhair gkam ka na jx Judea bhaan bipio gu dbr, maan janop jix jaich ka gu maankam Sakariiyas tgim na ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam bhamm g chiop. Jk jam maap jim daagt dai pu chuutum Abiiyas jum ttnda, nam gur bopxi ka gu

Abiiyas. Ba Isabeel tnka gu bngan gu Sakariiyas, dhir boxii ka p gu Aroon. 6Ba daim bpnagm mi pui jiimda am na jax jix aa gu Dios, mi pui tu duichunda am na jax tu aagix ka, nam gu tu kam nidha gu Dios. Sia bx gu jatkam jaip jix mat ka am nam tu kam t nidha, cham ba pai jaroi tu kn jax ja ttdada. 7Ba cham jup tu maamar ka am, na gu gu Isabeel cham jir ai ka gu aaalh, ku gu bar jaggr ka am ji. 8Ba maannim giop mam ai na pai dhuuk mu jimia gu Sakariiyas bhamm g chiop nam gio maap jup jum jumpada gui nam jk maap jum daanka dai pu chuutum. 9Ba bhamm na mt bx maap xim jumpadak, bp mt xim mamaichk na ba bhaan matgilhia nam tu jax dhuia bx jman, nam gu pui jak pu buada gammj nam bp xim mamaichi. Ba bhaan ji bii gu Sakariiyas na bhj tu kubhiona na paix chu xidhuu kn gui na joidham uub. 10Ba na pai bhj ba tu kubhion gu Sakariiyas, gu jatkam mi dhr jak tu daachu am nam pai pum jumpanda gammj, na gu tuukab jak bipio na paix chu xidhuu. 11Ba jotmoda maan mi bam maax gu nobii gu Dios na pai ka tu kubhion gu Sakariiyas, kn dr jak jum maax mi na pai kk gu g kubhiokar. 12Ba 133

LUUKAS1 giilhim jix choon nat ba t, cham ka bhaai na jax jum duia, dai na bhai pup ni. 13Bap kaich gu nobii gu Dios: Chap toodon ka Sakariiyas, na ich gu aa bhai px jum aadham nat gu Dios jum kai na pich jax pui tn. Ba tgia maan gu alhii gum bna, Juan jap ba ttga na pai dhuuk maaxilhia. 14Aap gkam kn jix bhaim lhdha jano na pai dhuuk maaxilhia, sia mui gu jatkam puix bhaip jum lhdha am jap na jax aap, 15na gu gu jam alhii chuk yar gkam ka bhaankam gu Dios. Gio cham jxdha iya gu jax chum bii, gio na pu bp dr bhaan bam tajaana gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Dios na raab dr kap tuigda gu dn na ba mi dhr ba maaxilhia. 16Dai ba na bhai ji chu ja agidha gu Israel kam jatkam nam mi pui ba jimia na jax jix aa gu Dios gui na pur ja Dios tuk bjk dr. 17Dhi ba jap ji buusnia na bp ya jap ba tu bointa na ba cham ka xijai ka na ya bhya gux iom Gkam na cham xiim bhaip jim gatuuk dr. Na gu ampk maan iook bap ja duia gu jatkam nam ka xim bhabhaakuidha, pui na jax nom ja bui kax bhaak gu ja maamar, piam ku gu mu dr bha jak gu ja maamar ja bui kax bhaak am gu ja tataat. Sia bx gui nam jix bhaak ka px nam cham ji aagt nam mi pui jimia na jax jix aa gu Dios na ja jjkgtdai mi ja tuttu na paix bhai ba tu ja jimda. Gu Juan bhaan tajaaixchunda gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Dios, pu chum p na jax chum bhaan tajaaixchundat bjk gu Eliiyas gui na bhaankamun gu Dios ya jap tu ja agidhimk gu jatkam. Gam na bxchux bhaain ka gu tu na jax dhuia, na ni jaroi ku cham jxdha pu duia gu dlh px, na gu sia pu chum bhaan jup tajaaix ka na jax chum Eliiyas bhaan jup tajaaix kat bjk.

134
18Bap kaich gu Sakariiyas: Siamri chi bar slhkam aa na pui tgia gu alhii gu bna? Jax dhui nach gu moo xi pk jup bar jaggr. 19Ba gu nobii gu Dios jup ttda: Japji na gu aa slhkam ya puim ttda, cham tup jax jum aanda na pui px kaich. Jir nobii i gu aa gu Dios. Aa jir di na Gabrial t. Gui px bha joot na yam aagidha na jax jix bhai kaich. 20Gu xib ba tu na jax chuika, nap gu cham ji jgi, cham ka tu iokda ap jano juugt na pai dhuuk maaxilhia gu jam alhii chuk. Ba pu jii gu nobii gu Dios pui xi chdak gu Sakariiyas. 21Gu ba gu jatkam gui nam baas dr jap jup ka tu daant, ti px gan bam juan am na cham pai dhr ka buusnim gu Sakariiyas. Ti bam t tkka am na sap jax kut ba ba mkim. 22Mkkat ba siamri bhj dr ba ji buus. Pu cham bhaai na jax dhui tu aga, dai gu noonbi kn px jap ti tu bua na tu ja agi. Ba gu jatkam jotmoda puim aa mt p nat jax ji nat t t bhj na ka baax na paix iom jix chu xidhuu kut ba puim duu, cham tu gu jap px. Pui ba cham tu iokda gu Sakariiyas, dai noonbi kn px jap tu buada na pai dhuuk tu agada. 23Ba nat pai dhuuk jum ai na jk tanoolh tu daaxix ka nam bhai juruudha g chiop nam ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, ba jii p gio mu kiami gu Sakariiyas. 24Ba jk jurni kn bar alhich kkam gu bngan Isabeel, dai ba nat cham pai ka paxiarax chamaam masaan nat dr pui jim duu. Bap jum aanda: 25Gu Dios px jup tu duu na ba bar alhich kkam, na gu dhi pui jak ba cham gampai ka lhiidha am gu jatkam no maan ba tu mar.

Gu nobii gu Dios na ba aagidha gu Mariiya na ba maaxilhia gu Jesuus 26Ba na pai xijum maan masaan ba ua nar alhich kkam gu Isabeel,

135 gu Dios gio mu jak jup joot gu nobii Gabrial na pai Nasareet t t, na Galilea bhaan bipio gui gu dbr. 27Mu joot na paxiartunmra maan gu ubii tyaa Mariiya tgim, gui nat pui ba tn maan gu biapma Josee tgim na bman jum tmo nam maap tu oicha. Gu Josee jir boxii ka gu Dabii gui nax iom jir gkam kat bjk. 28Ba mumm ba ji buus na paip tuii gu Mariiya, jotmoda bha jap bam maax mi bak chr. Bap ttda: Aa bha jak p ji jaduu. Aa bham aadham nat gu Dios gkam kn jum am ba t t na cham jax chum ubii jaxbui pui gkam bhaan t nnidhat. 29Ba giilhim jix choon gu Mariiya nat ba t, gio nat gampai ji dhuu pui nat jax jak tdak ioki. Mi jotmoda ti xim ganga na jax jir jum duukam. 30Bap ttda p gio gu nobii gu Dios: Chap jax jum aanda Mariiya. Jix bhaip px bam taat ka, nat gu gkam kn jum am ba t t gu Dios. 31Ba tgia ap maan gu alhii chio, xib dr jap mui jir alhich kkam ka. Jesuus jap ba ttga na pai dhuuk maaxilhia. 32Dhi jix iom jir gkam ka ya dhi oigan, na gu gu Dios px dlh gkam kn daasa na jax gu boxii Dabii nat pui gkam kn jup daasak bjk. Ba maraan gu Gkam Dios kn jix mat ka am gu jatkam. 33Ba gammj pup jir ja gkam tuk ka gu Israel kam jatkam, cham jxkat jum tmo nar gkam ka. 34Ba gu Mariiya xi chkka gu nobii gu Dios, jup ttda: Jax ja ba dui tgia gu alhii, na gu aa chakui chio bman daa? 35Ba gu nobii gu Dios jup ttda: Dho na gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda jum am jum tajaana nar kgigan gu Gkam Dios, na gu dhi jap ji buusan na jax gu tbaa na t kgi. Gu Dios px dlh jup tu duia, na gux

LUUKAS1 iom jir gkam, bxchux bhaai na pu tu duia. Pui kum ba Gkam Dios maraan kn machia gu jatkam dhi dhi alhii chio jano na pai dhuuk maaxiri ya ba oirda, na gu gam nax ua kn ya oirda. 36Gio gu Isabeel na pim iam px jir jum jajaannim, puip bar alhich kkam, xijum maan masaan ba ua na dr pui ba tuii, sia ku gu panaas ti bar jag, gam nam jup agada gu jatkam na cham jir ai gu aaalh. 37Jax dhui na gu gu Dios cham tu xijai kam lhii gu tu na jax dhuia. 38Bap kaich gu Mariiya: Ea na pui tu duia gu Dios nap jax ji chtda, na gu aa jir tujuandam tugi px. Ba pu jii gu nobii gu Dios nat pui xi chdak gu Mariiya. Gu Mariiya na mui ba jimia na pai kio gu Isabeel 39Ba jano xim jotma nat mu jii gu Mariiya maan kap na pai mui daaxim jir kikcham gam na gr jukgam, Judea bhaan bipio gui gu dbr. 40Mu jii nat paxiartudam gu Isabeel nam iam px jir jum jajaannim gook dt, na gu bhamm kioka gu Sakariiyas. Ba bhamm nat k gu Mariiya, mu baakk bak chr mui xi ioki gu Isabeel. 41Ba nat kai gu Isabeel nat mu tu ioki gu Mariiya, jotmoda joi gu alhii na raab dr ua. Ba mi jotmoda joidham jix bhai bhai jim lh gu Isabeel, nat gu g bhaan bam tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Dios. 42Bap kaich g kn: Aa gu gkam kn bhaan t nidhim ji jia gu Dios gum alhii chuk nap jum raab dr ua! Jap moox bhai tum jii, na gu cham jax chum ubii jaxbui pui gkam kn bhaan t nnidhat na jax aap. 43Aa ba jax jup ji lhii nat ba jakbui kat bhaip

LUUKAS1 ji chgim gu dn gu Gkam tuk? 44Na gu na ich jum kai na pich bha tu ioki, jotmoda joi gu alhii chuk na ji raab dr ua nat jix bhaim lh. 45Jap moo joidham jix bhaim duu na pich bx jum jur kn t j na pui tum duia na jax jum ttda guch Gkam tuk! Gu Mariiya na tu aga na jax jir tum kam gu Dios 46Bap kaich p gu Mariiya: Dho gu aa ji iimda bhaan gkamtun ji gu Dios, 47 na gux bhai chaat nat ba uana gu uatulhdhara, 48 gam nat gkam kn ji am t t na ti gampai tum aa na jir tujuandam tugi. Ba xib dr gammj jak pui pup ji chtdada am gu jatkam nat joidham jix bhai tu jii. 49 Bxchu ggr jup tum duunkam ji bui bap tu duu gu gu Dios na bxchux bhaai na pu tu duia, na gu giilhim jir jix ua gui na pui t Dios. 50 Na gux ja joimdat ja am t nidhidha gu Dios gui nam mi pui jiimda na jax jix aa. 51 Jix iom jir gkam gu, bxchux bhaai na pu tu duia na jax lhiidha. T nat mk ja buichulh nam jax kam aanda gui nam jap px ggrkam jum taat ka. 52 Gam nat bhamm dr ji ja tpxi gui nam ggrkam kn ka daraat, pu cham tu kn ji bii mt. Gui ba nam jir cham tu dat, ggrkam kn xi ja darsak. 53 Gio gui nam giilhim kar jix chutumigam kat, pui gammj xi ja joot xi chu ja boosgidhak gu ja bxchu, tu ja maa ba gui nam soi tuii nam cham tu bia ni jx.
54 Nat

136 gu ba tcho nat bam ai nat pai dhuuk tu dai nax ja joimdaix bhai ja duia gu Israel kam jatkam, na gur jatkam tugi gio nam jir tujuandam tugi. 55 Pui pu xi ja tdak ji gu bjk guch bopxi kat, pui na jax gu Abraam maadt jir di nat pui tdak. 56Pui jak ba ti p gu Mariiya. Mi juruu ji gu jk baik masaan buior gu Isabeel nat ba ba jii p gio mu jak kiami. Na ba maaxilhia gu Juan jatkam bopkondam 57Ba nat pai dhuuk jum ai gu tanoolh, ba maaxir gu maraan gu Isabeel. 58Ba gu jajaanni gio gui nam cham jax iim nam jap px jix ja mat ka, ba maat jamt nat ba t gu alhii, ba maat jamt sia nat gu Dios px jix joimdak tgk maa gu alhii. Ba mi k jup ttda am nat joidham jix bhai tu jii. 59Ba nat pai aich gu xijum baik tanoolh gu alhii, dai na mt ba tt gio na mt matgilh nar Israel kam. Ba jai dht tix aagt am na gt puip tnka na jax gu taatan Sakariiyas. 60Gu ji nat gu cham aa gu dn, jup kaich px: Juan ji na jix aa na tnka dhi alhii chuk. 61Ba tip ttda am gui: Jax dhui na cham jax chum iam pui t na pim jk jir jum jajaannim. 62Ba gu taatan ba tkka am p na jax jak jup jix aa na tnka gu maraan, ja noonob kn jap ba buixi am nam tkka. 63Ba xi ja taa nam bha bhidha maan gu uux komaarak sobkoxim alhich pa na bhaan mi dhaasa na jax jak jix aa na tnka. Ba japni mi xi dhai: Juan jach ttga dhi alhii chuk. Ba gui gampai ji dhuun jamt, nam gu cham lhdhat na jai

137 pui jak jup lhii na jax gu bngan. 64Ba mi jotmoda bhai ji chu iokcha p gio gu Sakariiyas, jix bhaim taatt xi gkamtun gu Dios jix dhaam jak. 65Ba giilhim jix chooton jamt gui nam mip tuii, gio nai jap px pui tm ti nat jax tum duu na jx jir jujukgam na Judea dbr bhaan bipio. 66Bap jum aanda am gui nam pui t kk: Tu chi bar jup tum da ka gu alhii nat mu pai pu maaxir? Na gu bx aixim joidham jix bhai tu buada gu Dios buior gu alhii nam xi ch k, dhi bhaan ba ti xim gangada am na tur jup tum da ka. Na tu aga gu Sakariiyas na jax jir tum kam gu Dios 67Ba gux Dhuudu kam jix Ua Iimda g bhaan bam tajaa gu Sakariiyas, taatan gu alhii, ba bhai ji chu aga na jax jir tum kam gu Dios, jup kaich: 68 Jap moor jix bhaikam ji tu slhkam kn gu Gkam Dios! T nat moo bha jii ya ja bui gu jatkam tugi Israel kam na ba ya ja uadha gu ja uatulhdhara. 69 Bhach joochxi maan gui na bxchux bhaai na pu tu duia. Dhi bach boosga mi dhr bhaan gu boi nach bhaan mu jak ka jiim nach pai gammj mi pup jich chulhiidha. Maadt jir di gu boxii gu Dabii gui na Dios jir tujuandam tugi kat bjk. 70 Pui pu xi ja tdak ji gu gu Dios gui nam bjk bhaankamun jix uua kn ya jap tu ja agidhimk gu jatkam, 71 na sap pui ka daasaim na pai dhuuk jich palhbuidha nam cham kach juanda bx gui nam xich bhaamki. 72 Jum aaya sap na pai dhuuk gkam kn jix joimdai ja tgia bx guch bopxi kat,

LUUKAS1 cham sap ba jxkat mk bua pui na jax ja ttda. 73 Guch boxii Abraam maadt jir di nat pui tdak gu Dios, 74 na sap puich palhbuidha nam cham kach juanda gui nam xich bhaamki nach ba mi dhr cham tu bhaan ka totdont dai gui bar tujuandam tugi ka, 75 nach cham tu bhaan kach uatulhdhat mi pui ba jiimda na jax jix aa gammj nach jx ya duduaka dhi tutku bhaan, na ba bhamm dr bha jak puich am jup t nidhidha. 76 Ba aap ji chio, jup tya am gu jatkam nap aap maadt jir di gui nam bjk ya jap tu agimk bhaankam gu Dios gui nax iom jir gkam, nap gu aap bp ya jap ba tu ja agidha gu jatkam na ba mi dhr yap ba aaya gux iom gkam, jap ji buusnia nap bp ya ba tu bointa. 77 Nap gu ba ja mattuda gu jatkam tugi na jax jak jix bhaai nam dui cham mu jak ka bhya nam pai gammj mi pup jum tulhiidha, na gu ba ja uadha gu ja uatulhdhara. 78 Nat gu gu Dios jich Gkora gkam kn ba xich joiglh, ya bach aichulh jix dhaam dr maan gui na g mimtu. Dhi jap ji buus jich bui nat kiapx bhai ba tu kobxi gu tanoolh xialhbui dhr. 79 Ba bx jich am tonnia, sia gui nam jix iom jix chu tukgam tr jup tuii. Joidham bax chu maax ka nach t nidhidha nach jax jak joidham jix bhaich chaatt mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios.

LUUKAS1,2
80Pui jak ba tu aga gu Sakariiyas. Ba px ji glhidha gu alhii, t bhjidha na jax jir tu tum kam ya dhi oigan. Ba nax iom pa bar g ka, mu jap px ba oirda gampx jix chu gak kr. Jix iom mkkat nat ba nai ji chu ja agi gu Israel kam jatkam.

138 nam bhai darkat tu bipiada gu ja kakasnira nam ja biaka. 9Ba cham pum aa am nat jotmoda g namm jap ba tu maaxir mi bx xikoolh nam paip tuii, gu gu nobii gu Dios nat mi bam maax ja bui nat g ton nam ba bhaan machia na dhir di gui na bhaankam oir gu Dios. Gu gui giilhim jix chooton jamt. 10Ba gu nobii gu Dios jup ja ttda: Chapim totdon ka. Aa jam uatulhi ji maan gu iook na pim bhaan joidham jix bhaim lhdha, sia bx gu jatkam puix bhaip jum lhdha am nam pai dhuuk machia. 11Japni tum jam uatulhi: Maan bhai dhr maaxir gu alhii xib dhi tukaa na pai kiokat bjk gu Dabii. Dhir di gui na pim nra na saak bha jootsa gu Dios ya dhi oigan na jam palhbuidha. 12Kani gor t tmbop na bha jap boka bhaan gui nam sasoi mi tu kua jajannulh bhiibgixim kn. 13Ba jotmodax iom mui bhai bam maax jamt gu noonbi gu Dios nat jax px mi ji tmo nat tu aga gu maan, bap kaich am bx dht nam gkamtun gu Dios: 14 Aach jix bhaich chaatt gkamtun gu Dios nach jk mian jup tuii buior! Nat gux joimdak jix bhai ba ja duu gu jatkam ya kam dhi oigan, dai ba na ja am ba t nidhidha gui nam jk mi pui jiimda na jax jix aa. 15Ba na mt pai jiix dhaam jak gu noonbi gu Dios, gu kakasnir bipiadam jup jum t ttda am: Each mu jiim Beleen nach tmpo gu alhii nat pui maaxir na jax jich chtda guch Gkora. 16Ba na mt jax guguu mi bhi mt na mt tgim. Mumm mt ba ji bubua na paip tuii gu Mariiya gio gu Josee, gu alhii bha jap bo bhaan gui nam

Na ba maaxilhia gu Jesuus
(Mt. 1:1825)

Jano gu Auguusto Seesar bx kap jir gkam ka na jk Rooma bhaan bipio gu dppr, ba dhi ja chia nam jum daasa bx gu jatkam nam jk dhi bhaan tu oidha. 2Jano kiapx jir maannim ka nam jum daasa, nam gu cham pai dhuuk jum dansat bp dr. Jano gu Sireenio jir jix kai ka p mi jak na pai Siiria bhaan bipio gu dbr. 3Ba pui jak duu gu Auguusto Seesar nam aanda na mim daasa gu jaroi nar pai kam ka gu bjk dr kam boxii. 4Pui duuk ba gu Josee ma jii mi dhr Nasareet na Galilea bhaan bipio gu dbr, bhamm jak bhi Beleen na pai Judea bhaan bipio p gui gu dbr, nat gu bhai maaxir gu boxii Dabii nar gkam kat bjk. 5Sia gu Mariiya bx jup xi baidhak nam gook dt jum daasa, gui nat pui ba tn na bman jum tmo nam maap tu oicha. Ku gu pu bar dakoo px tun da ji ba gu Mariiya kn gu alhii. 6Ba jano pk jup mam ai gu tanoolh na pai dhuuk maaxilhia gu alhii nam bhai ka oipo Beleen. 7Cham jup ja ai gu mj na pai tm tbiappu na gt mi dodhia gu Mariiya, na mt gu suun gu jatkam na mt mui bham jumaap. Mu jak jamt ba jii nam pai kuupka bx aixim tum gu sasoi. Mi ba dua gu Mariiya kn gu bp kam maraan, jajannulh kn xi bhiibgak bhai xi boon bhaan gui nam sasoi mi tu kua. Gu nobii gu Dios na ba ja aagidha gu kakasnir bipiadam nat ba maaxir guch Xoikam 8Ba jkchi gu jatkam bhamm baasn dr jap jup tbiapka am gampx

139 sasoi mi tu kua. 17Ba na mt paix bhai xi chgk gu alhii gu kakasnir bipiadam, ba ja aagi am gui nam jk mip tuii nar tup tum da ka gu alhii, xi ja aagi am na maan gu nobii gu Dios pui ja ttda. 18Ba gui mi pui pup tuii am nam ba ja aagi nar tup tum da ka. 19Gu Mariiya ba dai juraram jup xim ganga ti na jax jir jum duukam pui nam jk jax kaich gu kakasnir bipiadam. 20Ba ba jii mt p gio gu kakasnir bipiadam xi gkamtudidhat gu Dios, xi laalagidhat am jx gu alabaan, jix bhaim taattu am gu na mt pui t t na jax ja aagi gu nobii gu Dios. Nam mui ba bhika gu Jesuus g chiop 21Ba nat pai aich gu xijum baik tanoolh gu alhii, dai na mt ba tt gio na mt matgilh nar Israel kam. Jesuus jamt tt na jax jak pu aagi gu nobii gu Dios gu Mariiya bp dr na ba moo bar alhich kkam ka. 22Ba pui jak jup tu aagix ka nat tu uanak gu Moisees bhaankamun gu Dios, nam cham pai buanda jk tanoolh gu uuub mi dhr ja kiaam no mt pui kiapx dudua aaalh kn. Pui duu p ba gu Mariiya, cham pai buus jk tanoolh. Nat pai xi aichdhak na jk aagix ka na mt ba ba bhk gu alhii bhamm Jerusaleen, bhai na pai kka gu g chiop nam ba bhai dhr iimchuxdha gu Dios. 23Na gu sia pui jak jup tu aagix ka nat puip tu uanak gu Moisees bhaankamun gu Dios. Japnim kaich: Iimchuxdhidha pim gu Dios gu aaalh chichio gui nam bp maaxilhidha. 24Pui ba kaikam mu bhk jamt bhamm Jerusaleen. Ba sia pui jak jup tu aagix ka nam aanda nam tu makgrxidha gu Dios gu uuub no mt pui kiapx ja t gu aaalh, jup jum kaich na sap

LUUKAS2 sia tu gionda gook piam gook gu joojoi. 25Ba maan gu maankam bhaip kioka Jerusaleen, Simeon tgim, na mi pui jimda na jax jix aa gu Dios, gammj tu daanda. Ba jai pui tip t nrada na pai ba duuk puix ja joimdai ja palhbuidha gu Dios gu Israel kam jatkam nam ja tulhiichunda gu jai jatkam maakam dr jak kam. Ba na gu bhaan jup tuigda gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, 26gui px pui jurtunka na chakui mukia na ya ba aaya guch Xoikam na Dios bha jootsa. 27Ba gui px jix Dhuudu kam jix Ua Iimda pui jurtuda na mu jimia g chiop, mumm ba ji buus. Maap px mi ji aajim am gu Jesuus gu gkorgan na mt mi puip ba tu duiim na jax tu aagix. 28Ba xi dhaagk gu Simeon gu alhii ma tu agax dhaam jak buior gu Dios, jup kaich: 29 Taxchaab dho bach Gkora na pich bhai bach joochxi gui nap saak pui bha jootsa na pich jax ja tdak guch bopxi bjk. Ba aa xib cham tu bhaan jax ka aa sia pich ba ba dhocho na ba mukia na jir jum tujuandam tuk, 30 na ich gu ya ba t buupui kn gui na ya ja uadha gu ja uatulhdhara gu Israel kam jatkam. 31 Xib japich ba mui ba ji ki nap jax jix aa dlh jich Gkora nap tu duia xi ja nichudat bx gu jatkam nam jk jix jaich ya dhi oigan. 32 Na gu dhi bar di gui na joidham g tanoor na ja bxidha bx gu jatkam nam jk jix jaich, ba mi dhr dai nam px jix bhai ba ja aanda gum jatkam tuk Israel kam na pich jix bhai ba ja duu.

LUUKAS2
33Ba gu Josee gio gu Mariiya gampai ji dhuun jamt nat gu ja mar bhaan tu aga gu Simeon jix dhaam jak, mi px pui pup tuii am. 34Ba bx gook xi chu ja daaxidhak gu Simeon na sap bax bhai tu ja jimda. Mi dhr ba moop ttda dai gu Mariiya: Kani nap xi kaaya na jax jum tda. Dhi alhii bhamm dr bha ja joochxi gu Dios gu Israel kam jatkam. Jai mi pui jimia am na jax ja tda, jai ba cham. Jix iom jir mui ka am gui nam cham mi pui jimia, 35sia kum gu tix maatt kaaya na jax kaikam jup ja tda, gu px ji nam gu dlh jix bhaamut kaaya, dhi ba bhaan jix maat ka nam dlh cham aanda. Aap ba giilhim jix buam jum aanda ti, jap tu tatdaka panaas na jaroi kuxiir kn bham sssda. 36Ba maan gu ubii jag bhaip oirda Aana tgim na bhaankamun gu Dios tu ja agidha gu jatkam nam jax jak mi pui jiimda. Gu taatan Panuel tgich, maadt jir di kat gui nam Aseer jir bopxi. Ba dhi Aana alhii pa oidhak maan gu chio, gu ji na mt gu xijum gook oidha px maap tu oicha, ma muu p gu bngan. 37Dlh ba pup oir nat dr dlh bii, maakob oom daman maakob oidha bap duu jano dr. Gu ba mi px jak ji ai chiop na pai ba pup jir tujuandam tugi gu Dios, cham pai maakam jak ka buus. Gammj tu juanda mi dhi chiop nabap tanoolh gio nabap tukaa, gam nam saabda, gio na tu daanda. 38Ba gui j Aana jai mip ba ji buus na pai gu gkorgan gu Jesuus, jai bap ma taxchaabgi gu Dios jix dhaam jak. Mi dhr ba nai puip ba ja ttdaim gui nam puip t nra na pai ba duuk puix ja joimdai ja palhbuidha gu Dios gu Israel kam jatkam, pui ja ttdaim nat ya ba ai gui nam jaroi nra.

140 na tu uaix gu ioki gu Dios, giop ba jii mt mu jak Nasareet nam pai oidha, na pai Galilea bhaan bipio gui gu dbr. 40Ba gu alhii px ji glhidha, jix iom bax ch bhi ka gio nax iom bax oo ka, gam nax bhaim taat ka, na gu bhaan t nidhidha gu Dios. Gu Jesuus na mi daaka g chiop 41Ba gu gkorgan gu Jesuus mui pu jimmda am bhamm Jerusaleen nabap oidha na pai dhuuk jum aajidha bhaan Paaskua tam. 42Ba namm nat giop bam ai, gio mt muip ma jii, bx jamt xi baidhak gu Jesuus, na gu mambhx daman gook oidha ba biaka. 43Ba nat pai buus gu bhaan Paaskua tam, gio jak jup ba suulhgichu am mu jak ja kiaam, gu ji nat gu bak gu Jesuus bhamm pup bii Jerusaleen. Pu cham maat am gu gkorgan not bhamm paip bii, 44jap jum aantu am gu na mi pai ja saagi jim gu jatkam nam giilhim mui mu jiim. Maan tanoolh gu pu ba jii mt na mt ba nai ti ba ji gaa mi jap ja bui gu jajaanni gio mi jap ja bui gui nam jk jix ja maat. 45Cham pai t mt. Ba gio mi dhr jak jup ma suulh jamt na mt gaagam bhamm Jerusaleen. 46Namm baik tanoolh kn ba ka t mt bhai g chiop na ja saagi daa gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, ja k nam aagi gu ioki gu Dios na bha ja tkka. 47Ba jx gampai ji dhuntkda am bx gui nam jk mip tuii nam sap cham pai dhuuk jax chum alhii pui kkt nax iom jix chu maat. 48Ba na mt ba t gu gkorgan na pai daakat px chu kaich, gampai ji dhuun jamt p sia, nam gu cham jxkat pai dhuuk pui nidhat gu jax chum alhii na jax jak tu jim gu Jesuus. Bap ttda gu dn: Jax ba chio ku pich bach oxi? Naich chim gaachu gook dt dhim taat jix buam jich aantugt.

Gu Mariiya gio gu Josee nam ba jimia p gio mu jak Nasareet 39Ba na mt bx pui xi chu duuk gu gkorgan gu Jesuus na jax jak aagix

141
49Ba gu Jesuus jup ja ttda: Jax ku pim ba moop ji ganga? Na gu aa ji am jum aa na machia na jax jir tum kam gu Gkora. Jum aa na yap tuika na pai bakchudhix. 50Pu cham maatt kai mt gu gkorgan nat jax kaikam jup ja tn. 51Ku gu pu ja oi ji ba gu Jesuus mu jak Nasareet pui xi ja tdak, na gux ja kk tu nam chianda. Ba pui px jum aanda juraram bhaan gu dn na jax bar jum duukam na jax jak tu jim gu Jesuus, tim gangada. 52Bax ch bhi kam glhidha gu Jesuus, gam nax bhaim taat ka, na gu bhaan t nidhidha gu Dios, gio gu jatkam joidham px jix bhai aanda am.

LUUKAS2,3 ji bhi bx judharam gu Jordaan Ak g na mi bhix, jup ja ttdaidha nam soim lhdhai bam bopkona na ba dhi bhaan jix maat ka na mt mi pui ba jii na jax jix aa gu Dios, ba dai na ba uachudhix ka gu ja uatulhdhara. 4Ba pui ji chu buus na jax jum kaich mi nat pai tu uanak bjk gu Isaiiyas gui nat bhaankamun gu Dios tu ja agidhak gu jatkam. Jup jum kaich: Maan gu maankam mu jap gampx jix chu gak kr ji jimdat jup ja ttdaim g kn gu jatkam: Gor jix k bim duu, bar mian na bhai ba jim gu Gkam. Mi pim sap pui ba jimia na jax jix aa. 5 Na pim gu jap px tuii na jax gu boi no giilhim ggr jix kakolhbik gam nox oonolh na jax jak cham bhai tum oir. Jam am jum aa ba na pim mi pui jimia na ba tm kmpiga jam iiimda r bhaan nax chu buichk. 6 Na gu maaxik ya aaya gui na Dios bha jootsa, bx dht tgia am gu jatkam. Dhi ba ya ja uadha gu ja uatulhdhara nam bx aixim tum kn jix uuatulhdhix. 7Mi ba Jordaan Ak ja bopkonda gu Juan gu jatkam. Mui px mi ji aajidha am nam xim bopkonamtunda. Bap ja ttdada gu Juan: Jaroo ba moox bhaip ba duu na ba jam aagi na pim jax jak dui cham jum tulhiia, na cham xiim bam aajim na tu tulhiichuda gu Dios ku pim ba gam ba jiim? Jap ji buusan gu na pim jir kooko gux bhaamnagm na pim cham mi pui jiim na jax jix aa gu Dios. 8Ku gu no pim slhkam cham aa na pim jum tulhiia, jum aa ji na pim pui jak ba tu jimda na jax jak bhaan jix maat ka na pim soi bam

Gu Juan na ja bopkonda gu jatkam

(Mt. 3:112; Mr. 1:18; Jn.1 :1928)

Ba jumaip bar gkam ka bx kap na jk Rooma bhaan bipio gu dppr, Tibeerio ba tnka gui na bar gkam ka. Mambhx daman jix chamaam oidha bhai pu bap duu na ba gu Poonsio Pilaato mip bar jix kai ka dai mi na jx Judea bhaan bipio gu dbr. Mu jak Galilea ba Eroodis tgim mip jir jix kai ka jano. Mu jak Iturea ba gio Trakoniite, maan Piliip tgim mip jir jix kai ka dhi gok kap, jir jum jajaannim ka am gook dt gu Eroodis. Ba mu jak na pai Abiliinia t t, maan Lisaanias tgim mip jir jix kai ka. 2Gu ba maan Anaas tgim gio jumai Kaipaas, jix iom jir ja ggrkam tuk ka am gui nam ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam. Dhi j ba bx nam ggrkam kn ka darka, gu Dios mumm jak ba tu agi gu Juan gui na Sakariiyas jir maraan. Mumm tu agi gampx jix chu gak kr na paix joidha na oirda, jup ttda na ampx bax bhaai na pai dhuuk jir am na ba tu ja agimra gu jatkam mu jap nam pai jax tu oidha. 3Ba gui ma jii p nat tu ja agidham, mu jap

LUUKAS3 lhii buior gu Dios na ba gui xi jam joimda p. Chapim jax jum aanda na pui px jup xi jam joimda na pim chi panaas xir bopxi gu Abraam. Jax dhui na gu gu Dios sia joodai bopxichuda gu Abraam not xi lh, no pim aapim cham mi pui tu daachu na jax jak tu daachugt bjk gu Abraam. Na gu tu na px jix bhaai na pu duia gu Dios na jax jak lhiidha gu tu, na gur gkam. 9Gio gu jap ji buusan na pim aapim jir x gui nam ibhaichardat jix maikak bhbh. Ba no maadt cham kk ibhaichar, piam ku pu cham tu ibhaichar, amuub dho ba kaat gu baidhas na kn jum iarai xim biimsai maap xim jumpadai mi xim kxdha gu tai ku mu jagia, daman pup bx takaan xim boosgai bhai xim iabu na ba cham jai bhaip ka ipunda. 10Ba gu jatkam nam mip tuii bhai ba tkka am, jup ttda am: Gu jax jach ba jak xi chu buada nach ba cham jich chulhiia jich jaduu? 11Ba gu Juan jup ja ttda: Dho na pim jix ja joimdai ja tgia gu jatkam gui nam gampai tuii nam cham tu bia. Jman japim ja makia gu jam jajannulh no pim gogok ja bia. Gio no pim jaroi ni na uamaim, xi onbaidha pim gu koi no pim aapim bia. 12Ba gu tuumi tutaandam tugi gux iom gkam Rooma kam jk mip ai mt nam puip xim bopkonam. Ba pui bhaip ba tkka am gu Juan, jup ttda am: Aach gi, jax jak jup xi chu buada jich jaduu na ba pui cham jup jich chulhiichuda gu Dios? 13Ba gu Juan jup ja ttda: Dho na pim cham jap px ja chianda gu jatkam nam mui tu namkidha na pim jix aagt na jai jam am biiidha, daipu ji na jk px aagix nam tu namkidha.

142
14Ba jk p gu sandaaruix mi dhr jap bhaip ba tkka am, jup ttda am: Aach gi, jax jak jach jup xi chu buada na ba pui cham jup jich chulhiichuda gu Dios? Ba gu Juan jup ja ttda: Dho na pim cham jaroi jap px bha taanda gu namki no pim jix maat nat cham tu jax dhuu, ni ku pim cham tu kn ji iattulhdhai mu pai ba kksaidha na pim taiidha. Jakbui pim px kn jix bhaim taat ka na pim jk maichk. 15Ba gu jatkam am nai t nidha am nam jap jim aagt na tu pk jax ba ji dhuia gu Juan nam cham pai dhuuk pu chum nidha, xim t tkkat am no sap bar di guch Xoikam nat bhai ba joot gu Dios gui na pui saak bha jootsa, ka ba gur jumai. 16Gu ji na gu bx jup ja ttda gu Juan nam jk mip tuii: Aa xib dai suudai kn px na ya ka jam bopkon na pim jax ji i, matgm maan gatuuk dr bhaip jim ji gui nax iom jir gkam, cham tu pui na aa. Cham jx iam jir jupaabkamun i na gt tu suuskan jup xi kookoxchulhdha. Gui dho gi gu jam bopkona ji kn gux Dhuudu kam jix Ua Iimda gio tai kn, na gux iom bxchux bhai na pu tu duia na jax lhiidha. 17Gio gu sia jap jup ji buusan japim na gu tiriik. Ba pu ua gui na kn jam jlhbidha na pim jix chanaara, jap jak dlhkob ji biya gux k, gio gu tanaara jap jak p. Ba dai gux k ulha maan kap na pai dai gu tiriik jum ulhiis, gu tanaara ba midha na pu cham jxkat ka tukia gu tai. 18Pui jak ba ja ttdada gu Juan gu jatkam na tu ja agidha gux bhaim kaichdham ioki gu Dios, gam bx aixim nam jax jak jum guguuxdha nam mi pui jimia na jax jix aa gu Dios. 19Ba gu Juan jkchi kim jup iok gux kai Eroodis na sap cham jir am nat gan bhi gu Erodiiyas, sia ku tir

143 bngan gu spdhi Piliip. Bx puip xi chtdada na jk tux buam tu buada. 20Gu ji nat gux bhaamut px kai gu Eroodis, dai nat ba tu chia nam kuupa na sap gan buam ttda, alhich pup xim uatulh. Gu Jesuus nat tu chia nam bakuana japnip tum duu jano na mt chakui kuupak gu Juan na mumm oirt Jordaan Ak ka ja bopkonda gu jatkam. Bx gu Jesuus chia p na mi bakuana. Mi nat xim bakuanak mui ji chu daan buior gu Dios jix dhaam jak. Mi dhr ba joidham bhai jim kupio gux dhaam mi pui na ka tu daan. 22Ba gux Dhuudu kam jix Ua Iimda maaxik bhamm dr bhai ji chm jap tum na gu gioda. Gio ba nat bhamm dr bhai ba tum aga, jup tum kaich: Aap jir di gu mar na joidham jix iom xim da, na ich gu gkam kn jum am t t dai aap. Gu bjk dr kam bopxi gu Jesuus nai ji chu ja agi gu Jesuus gu jatkam na ba biaka jk maan oom daman mambhx oidha. Ba pui lhiidha am gu jatkam nar taatan ka gu Josee, gio mi dhr gu Josee, Elii jup jir taatan kat. 24Gio mi dhr gu Elii, Matat jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Matat, Lebii jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Lebii, Melki jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Melki, Jana jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Jana, Josee jup jir taatan kat. 25Gio mi dhr gu Josee, Matatiiyas jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Matatiiyas, Amoos jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Amoos, Naum jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Naum, Elsi jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Elsi, Nagai jup jir taatan kat. 26Gio mi dhr gu Nagai, Maat jup jir taatan kat. Gio mi dhr
23Ba 21Ba

LUUKAS3 gu Maat, Matatiiyas jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Matatiiyas, Semei jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Semei, Josee jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Josee, Judaa jup jir taatan kat. 27Gio mi dhr gu Judaa, Joanan jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Joanan, Reesa jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Reesa, Sorobabeel jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Sorobabeel, Salatiel jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Salatiel, Neeri jup jir taatan kat. 28Gio mi dhr gu Neeri, Melki jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Melki, Aadi jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Aadi, Kosam jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Kosam, Elmadam jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Elmadam, Er jup jir taatan kat. 29Gio mi dhr gu Er, Josue jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Josue, Elieser jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Elieser, Jorim jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Jorim, Matat jup jir taatan kat. 30Gio mi dhr gu Matat, Lebii jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Lebii, Simeon jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Simeon, Judaa jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Judaa, Josee jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Josee, Jonaan jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Jonaan, Eliakiim jup jir taatan kat. 31Gio mi dhr gu Eliakiim, Melea jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Melea, Mainaan jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Mainaan, Matata jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Matata, Nataan jup jir taatan kat. 32Gio mi dhr gu Nataan, Dabii jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Dabii, Isayii jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Isayii, Obed jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Obed, Boos jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Boos, Salmoon jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Salmoon, Nasoon jup jir taatan kat. 33Gio mi dhr gu Nasoon, Aminadab jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Aminadab, Aram jup

(Mt. 3:1317; Mr. 1:911)

(Mt. 1:117)

LUUKAS3,4 jir taatan kat. Gio mi dhr gu Aram, Arni jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Arni, Esrom jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Esrom, Paaris jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Paaris, Judaa jup jir taatan kat. 34Gio mi dhr gu Judaa, Jakob jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Jakob, Isaak jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Isaak, Abraam jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Abraam, Taree jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Taree, Nakor jup jir taatan kat. 35Gio mi dhr gu Nakor, Serug jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Serug, Ragau jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Ragau, Peleg jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Peleg, Eber jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Eber, Sala jup jir taatan kat. 36Gio mi dhr gu Sala, Kainaan jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Kainaan, Arpajad jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Arpajad, Sem jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Sem, Noee jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Noee, Lamek jup jir taatan kat. 37Gio mi dhr gu Lamek, Matusaleen jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Matusaleen, Enok jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Enok, Jared jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Jared, Mahalaleel jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Mahalaleel, Kainaan jup jir taatan kat. 38Gio mi dhr gu Kainaan, Enoos jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Enoos, Set jup jir taatan kat. Gio mi dhr gu Set, Adaan jup jir taatan kat. Ba mi dhr gu Adaan, gu Dios jup bar taatan, nat gu dhi bp ya docho gu Dios dhi oigan bhaan. Gu jaook na tix maichim ka gu Jesuus
(Mt. 4:111; Mr. 1:1213)

144 jaroi oir, na gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda px nat pui jurtuda. 2Pu kaikam px mu jak bhi nat mim saabum gook oom tanoolh gam gu bx chukaa, pu cham tu nat juu. Ba nat pai pu ba aich gu jakbui tanoolh gio gu bx chukaa nam saab, gu jaook mi ba ai. Ti lhdhat na mi maichia gt na kapbhai mi kax bhio, 3jup ttda: Nop slhkam aap Dios jir maraan, eap jap tn dhi jodai na paan jup jum duia not moo puim duu. 4Ba gu Jesuus jup ttda: Jax dhui nap jum kaich mi na mt pai tu uanak gu bjk dr kam nax iom jum aa na mi pui jimda gu maankam na jax jix aa gu Dios na bax bhai tu jimda, cham tu gu tu koi kn. 5Mi dhr ba maan oidha kuu am xi baidhak xi chu joojoichuda bx kap na jx ggr jir kikcham na jx jir oigan. 6Bap ttda: Ji am jup tu tuii bx dhi nap jk tu ni, pu bjk dr ji am tu bii nat dr ya ji tum kikchamta dhi oigan bhaan. Ba aa ya dr jap jak puip jix bhaai na tu makia gu jaroi na lhiidha, 7pui na jax aap tum makia i no pich mii jap jum olhia kn kkbok pui xi chi na aa jir gkam. Bx jum am ji chu biya. 8Ba gu Jesuus jup ttda: Jax dhui na gup jum kaich p mi na mt pai tu uanak gu bjk dr kam na dai gu Dios jix bhai nach gkamtunda, cham tu jumai. Dai gui px jach jir tujuandam tugi ka. 9Ba bhamm jak jup baidhak Jerusaleen bhai na pai kk gu g chiop, kuugaram xi ksak jup ttda: Eap ya dr mu tuudai no slhkam jum am t nidhim gu Dios nap saak puir maraan. 10Gio gup jum kaich mi pai na mt tu uanak gu bjk dr kam: Gu Dios bha ja jootsa gu noonbi nam jum nuukdaidha gammj na cham tum duia.

Ba mi Jordaan Ak nat jum bakua gu Jesuus, g bhaan jum tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. Mi dhr ba pu slh mu jak bhi maan kap gampx jix chu gak kr na pai pu cham

145 jum bapmidhidha am nap ba cham mi pai jax chum jodai cham jutbui lhia. 12Ba gu Jesuus jup ttda: Jax dhui nap jum kaich p sia mi na mt pai tu uanak gu bjk dr kam nax xidhuu no jaroi mamaichk gu Dios, na gur gkam. 13Ba cham ka bhaai gu jaook na jax dhui ka maichia gu Jesuus, pui ma jii p gio. Ku gu gatuuk gio tip maichia ji. Na kiapx ba ji chu ja agidha gu Jesuus gu jatkam mi Galilea gu Jesuus giop ba jii mu jak Galilea, pu maan na jax g bhaan tajaaixchunda gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, gam na bxchu bax chu bhaai na pu tu duia gu tu na jax lhiidha. Ba bx na jx Galilea dbr bhaan bipio px jax pui kaichdha am gu jatkam na mu pai joidham jix bhai tu bua gu Jesuus. 15Mi jap ba pu tu ja agidha chichiop gu Israel kam jatkam nam pai jax jum jumpanda nam tu daanda buior gu Dios. Ba joidham kk am, px jix bhai aanda am. Gu Jesuus nam cham kgalhdha gu jatkam mi Nasareet dhr ba mu jak ba ai gu Jesuus Nasareet na pai glhix. Ba nat giop bam ai nam pai dhuuk cham tu juanda dai gu Israel kam jatkam, mu ba ai chiop nam paim jumpanda p nam tu daanda gu mi kam. Ba xi chia mt na kkboi xi ja jikaixdha gu ioki gu Dios, 17xi maa mt gu uuan gui nat Isaiiyas tu uanak, gui na bjk bhaankam gu Dios tu ja agidhimk gu jatkam. Ba nat bhai ji slh, ba t mi na pai japnim kaich:
16Mi 14Ba 11 Tkob 18 Gux

LUUKAS4 Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Dios ji am tajaaix, nat gu dlh gu Dios ji am t tgk ji tajaa na ba ya jap tu ja agidha gux bhaim kaichdham ioki gui nam soi tuii nam cham tu bia ni jx, gio gui nam jk kuup ja xi ja dochoi xi ja chiia nam jix bhaim taatt mu jap ba oipoda, gio gui nam cham iia ka na tu ja tchoda. Bx gui nam jk jum tulhii ja jix bhai ja duia, 19 xi ja aagidha i nat ampx jum ai oidha nat jix joimdak ja am ba t t gu Dios. 20Ba nat tmok gu Jesuus nat ja jikaix, giop xi ansapak gu uuan mu jak xi maakak gui na mir tujuandam chiop mi jap ji dhaibu p gio. Gu ji nam gu bha t ni gu jatkam nam t nra na ja aagidha na jax kaikam jup jum kaich mi nat pai ja jikaix. 21Bap ja ttda gu Jesuus: Dhi na pimt jk jax kai na ich jam jikaix gu ioki gu Dios, xib ya pui ba tu tuidhi. 22Ba px jix bhaim taat am bx gu jatkam nam mip tuii nam joidham k na tu aga gu Jesuus, px jup jum t ttda am: Dhi aa gu Josee gu maraan? 23Ba gu Jesuus jup ja ttda p gio: Jap japim dho chi chda nam jax kaichdha ya gu jatkam na saak jix bhaai na dlh xim duadhai no bax kaook gu jaroi nax maatt ja duduadhidha gu jatkam. Gam chi japni: Pui na chich jax t kai na pich joidham jix bhai tu duu mu Kapernaum, puip jup xi chu duia yam drba am na pich pai gr. 24Mui xi chu ja agichu gu Jesuus, jup ja ttda:

(Mt. 4:1217; Mr. 1:1415)

(Mt. 13:5358; Mr. 6:16)

LUUKAS4 Jax dhui nam gu cham jgidha gu jatkam gu jaroi no ti bhaankam gu Dios tu ja agi gu ioki nor mi kam, aa moo ya pu jam ttda. 25Jax japim gix maat jano na gu Eliiyas ya xi oilhimk na pui bhaankam jup tu agimk gu Dios, maannim bo nat ya giilhim bhiogi ma jii bx kap na jx jir Israel, cham duun baik oidha daman taak. Muix jaich ka am gu ti gu ddlhdhm uuub ya dhi Israel, 26gu px ji nat gu gu Dios mumm jak joot gu Eliiyas na pai Sarepta t t, na mian bipio gama jak na pai Sidoon jup t t nax iom mui pa daaxim jir kikcham, na gu mix jaich ka maan gu ubii dlhdhm. T na gur maakam jak kam gu dlhdhm ubii nat buior joot gu Dios gu Eliiyas, cham tu iam jir Israel kam. 27Gio jano na gu Eliseo pui bhaankamun gu Dios yap tu ja agidhimk gu jatkam, jano giilhim ma tu ai gui na tootolhidhat gakiidha gu ja tutku gu jatkam bx kap ya na jx jir Israel. T nat gu gu Namaan px dua nar mumm jak kam Siiria, ni kut iam maadt gu ya kam Israel dua. 28Ba na mt pui kai, giilhim bhai ji bhaak jamt bx gui nam jk mip tuii. 29Daagk jamt xi buusaidhak drap bhai bhich gu tai na pai taigm jir kikcham, namm baas dr jap amuub kookban ba aichdhidhat am na paix babaa nam sap ba mi dhr mjmm xi uia gt. 30Gu ji nat gu gu Jesuus mi buus ja saagi, gaammj ji dhuu. Gu Jesuus na ba duadha maan gu maankam na kax aanbi ka jak ba pu bhi gu Jesuus Kapernaum na pai Galilea bhaan bipio gu dbr, ba mi pu tu ja agidha gu jatkam chiop jano nam pai dhuuk cham tu juanda dai gu Israel kam jatkam. 32Ba joidham kk am, na gux gm tu ja agidha, cham tu jaaxmada kn.
31Mu

146
33Ba mi dhi chiop maan mix jaich ka gu maankam na bhaan jup tuigda gu cham k iimda, ampx puix aanbi ka. Ba g kn bhai dhr jap mui ba jii na ka tu aga gu Jesuus, jup kaich: 34Jax japich bhai bach dhoodam Jesuus Nasareet kam? Nap yach kooda aa? Cham ji nap puich buada. Jix maat i gu nap aap jir jix ua nap bhaankam ya oir gu Dios. 35Gu ji nat gu gu Jesuus pu iok, jup ttda: Chap iokda cham k iimda nap bhai bhaan baaxchugt naanbichun dhi jaduu! Mup buusnia bhai dhr, chap bhai pu tuigda. Ba mi jap ji ia gu maankam ja taagiob gui nam mip tuii, nat gu gu cham k iimda pui xi dhoodak nat ba pk ba buus bhai dhr bhaan. Gio ba bhaip ji bam gu maankam, dai na bax k, cham tu ka naanbi. 36Ba gu jatkam giilhim bax chotdon am bx nam jk mip tuii nam jax t ni, px jup jum t ttda am dlh: Aa gux iom jir gkam ji bak jia dhich jaduu nam ba gam cham kk iiimda jix jgi na ja ioki! 37Ba nai px jax pui tum kaichdha na jx jir Galilea na mu pai joidham tu buada gu Jesuus.

Gu Jesuus na ba duadha gu daadan gu Simoon Peegro mi dhr nat buusnk chiop gu Jesuus, slh jii gama jak na pai tu baaak gu Simoon Peegro. Gu ji na gu jano pk jup jix kaook toidhi kn gu daadan gu Simoon Peegro, mj bo bam bakxidhat bak chr. Ba bx dht soi ba ttda am gu Jesuus gui nam mi oidha na iam duadha. 39Ba mui ji ai p gu Jesuus amuub na pai bo, ba bp xi mugiatk nat ba mi dhr xi iok gu kokdai na toidhichun. Jix
38Ba

(Mt. 8:1415; Mr. 1:2931)

(Mr. 1:2128)

147 kp jum duu gu daadan gu Simoon, mi dhr dai nat bamgk ba tu ja onbai. Gu Jesuus na mui ja duduadha gu jatkam
40Ba nat pai pu ba jur, nat ampx bhj ji bhi gu tanoolh, mui gu jatkam px mi ji ai mt na pai gu Jesuus ji ja baidhat gux kakokkam bx aixim tum na ja ka na ba ja duduadha. Ba gu Jesuus px jup ji ja dudua, dai na bhai px xi ja dangim. 41Mui mt mip ja aich gui nam ampx jix anaanbi ka na ja am jup tuigda gu cham kk iiimda. Bap ttdada am gu Jesuus g kn: Aap jir di gu maraan gu Dios. Gu ji na gu maan na jax iokdhai pu mai jootsa gu Jesuus bhai dhr bhaan gu maankam, na gu dhi px na pui jurtunka na ba mi dhr puip kaichdha. Jix maat am gu nar di gui na bhaankam ya oir gu Dios.

LUUKAS4,5 Gu Simoon Peegro gio gook ja bm nam mui ja bhia gu boptop

(Mt. 4:1822; Mr. 1:1620)

(Mt. 8:1617; Mr. 1:3234)

Gu Jesuus na nai tu ja agidhidha gu jatkam cham jaroi ji aadhak gu Jesuus kapbhuimuk ba jii mi dhr na pai mui daaxim jir kikcham, namm jak bhi maan kap na pai cham jaroi oir. Gu ji na mt gu nai ji gangim gu jatkam na mt pai dhuuk t na cham tu jaich, mumm ba ji bubua mt na pai ka oir. Ba tix aagt am nam gt gio jak jup bua, gu ji na gu cham aa gu Jesuus, 43jup ja ttda: Jax dhui nat gu aa pu kaikam bha joot gu Dios na bx kap ja aadha gu jatkam nat jix ja joimdak ja am ba t t, sia ku gux iom jir gkam. 44Ba nai jap pu tu ja agidha gu Jesuus gu Israel kam jatkam bx kap chichiop nam paim jumpanda nam tu daanda.
42Ba

(Mr. 1:3539)

Ba mumm jak Genesareet jup ba tu ja agi gu Jesuus gu jatkam, judharam gu g suudai Galilea kam. Giilhim mui mim jumaap jamt gu jatkam nam jix kaim na jax tu aga gu ioki gu Dios, ba kisap px ba. 2Ba ba ja t gook gu kaknub jup tuutum na mu jap nangia suudai jugii, na mt gu ttmigk mi jap jup ka ja bopkon gu ggr asak gu boptop bhibhiadam. 3Ba gui na Simoon Peegro jir kanuub gan bhaan xi chsdk jup ttda na palhp kuu xi jimiichdha mi dhr judharam, bhai ba dr daakat bha tu ja agi gu jatkam mui nam mip tuii. 4Ba nat pai tmok na tu agimk, jup ttda gu Simoon Peegro: Ea nap mummni jak xi jimiichdha dhi kanuub na paix iom jix chuuk gu suudai, mi pim ba xi iabu dhi ggr jam asak nam mim iicha gu boptop. 5Bap kaich gu Simoon Peegro: Jax dhui nam cham jaich gu boptop ya jap ji jaduu. Aach bx chukaa ya jap ti pu ja iabuim dhi ggr asak, nim maan ku chich bhia. Ka ba nap gu aap pui ba kaich ji jaduu, ea nach mu ja iabupu dhich asak. 6Ba mui xi ja iabuk jamt gio bhai tip ji ja boosolh. Giilhim jix bpt, nam gu mui mi jiim gu boptop, px am kkkrunim gu asak nam mu ja baissnim. 7Ba cham bha aajim gu dai maan kam gu kanuub, ma ja baiora mt gui nam mumm judharam oipo nam mu bhika gu ja kanuub nam jai tu iicha. Jupaaban jamt xi ja ju gu boptop bhaan gu gook kaknub tam, px jix baapkimtu nam mu jak ba ja ua judharam. 8Ba gu Simoon Peegro mi jap olhian kn xi kkbok jup ttda gu Jesuus:

LUUKAS5 Cham jir am na jum bm oirda jaduu, na gu aa giilhim jix uatulhdhix. 9Jix choon gu gu Simoon Peegro ja bm gui nam gammj maap pu tu bhibhiada bhaan gu kanuub gan, nam gu cham jxkat jakbui ja bhiadat gu boptop. 10Sia gui mt jup jix chooton na mt ja bai nam jai tu iicha, na Jakoobo t gio jumai Juan, jir maamran maan Sebedeo tgim. Gu Jakoobo gio gu Juan maap gu Simoon Peegro nai pu tu bhibhiijidha am bhaan gu dlh ja kaknubi. Ba gu Jesuus jup ttda: Chap ka toodon ka, nap gu aap xib dr jap jak dai gu jatkam px ba ja bhiada jap na gu boptop. 11Ba bx gui nam jk maap tu bhiadat gu boptop, mi jap xi ja tuaak jamt gu ja kaknub suudai jugii pu oi gu Jesuus. Cham jamt tu kap jum buix nam bhaan ka tu juanat. Gu Jesuus na ba duadha maan gui na tootolhidhat gakiidha gu tukgan gu Jesuus maan kap ka oir na pai mui pa daaxim jir kikcham. Mi jap ba jim maan gux kokkam na ka gui na tootolhidhat gakiidha gu tukgan. Ba nat ba t na mi jap ba jim gu Jesuus, mu mraak bp dr mi olhian kn ba kkbo, drap xi chu siispich gu kobaan na soim lhii na duadha, jup ttda: Aapi jaduu, iam jap ji dhuadha na jix kaook nop iam puip lhiidha gt. 13Ba gu Jesuus jix joimdak t, bhai xi dhaagk jup ttda: Jum duadha i ji matgm, chap jax jum aanda. Jaa, bam dua jaich. Bax kp jum duu mi jotmoda, daipu nat xi chn gu Jesuus, pu cham pai matgir gui na kn kax kaook kat. 14Ba xi soomchulhdhak gu Jesuus na
12Maannim

148 cham jaroi aagidha nat dua, jup ttda: Chap jaroi aagidha na ich aa jum dua. Slh jap px jimia mu chiop na pai daa gui na ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, na bam tgia na pich ba dua. Ba no jax kaich nap bax k, t tkia ap na jax jak aagix nat tu uanak gu Moisees nam ba bhaan machia gu jatkam na cham tu kam gu kokdai dhi na jax chum jum kat. 15Ba sia ku pui ti xi ja sosbhichulhidhat gu Jesuus gui na ja duduadhidha nam cham jaroi aagidha nat jaroi ja dudua, px na jap ji kaichaidha cham matgm na jk jax joidham tu buada. Px ji muidhidham ba gu jatkam nam pai dhuuk mim jumpanda na paip tuika gu Jesuus nam jix kaim ka na tu agada, gio jai nam jix dhuduadhik ka nam jix kakok ka. 16Ku gu ba jimia ji gu Jesuus mumm jap gampx na pai cham jaroi oirda na ba tu daamra buior gu Dios. Gu Jesuus na duadha maan gux mamkulhi jk jurni kn maakam jak jup ba tu ja agi gu Jesuus gu jatkam. Mui mip tuii am gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios gio gui nam pariseos jum ttnda, mui kap dr mi ai mt gu gu jatkam na jx jir Galilea gio na jx jir Judea dr, sia Jerusaleen dr jamt mip xi ai. Ba gu Jesuus jix maat ka na bx aixim jix bhaain ka na pu tu duia na jax lhiidha, na gu ja duduadhidha gux kakokkam. 18Ba jkchi gu jatkam mj dr jap ba aich jamt maan gux iom jix mamkulhi bakxidhar tam. Tim sap jii mt bhj pu baasa gt bak chr na paip tuii gu Jesuus na duadha, 19gu ji na gu pu cham jir jim bha kigob, nam gu
17Ba

(Mt. 8:14; Mr. 1:4045)

(Mt. 9:18; Mr. 2:112)

149 giilhim jix kabkam suuda gu jatkam. Ba pui mt alhich ma dgaar gu baaak daam dr na mt ba mu tsaadhak bhai dhr mu tbaa bakxidhar tam mj na paip tuii gu Jesuus. 20Ba nat ba ja t gu Jesuus nam buior jix biiaktu, jup ttda gux mamkulhi: Ba uachudhix ji matgm gum uatulhdhara jaduu, na ich gu aa pui ba ti. 21Ba gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios gio gui nam pariseos jum ttnda, jup jum aa am ja jujur am bhaan: Jax bam lhdhat pui kaich dhi maankam? Dios aam lhii? Jax gi dhuip ba uachuda gu uatulhdhara gu jaroi ya kam pu chum p jix uatulhdhix kam? Dios dho gi j ji. 22Gu ji na gux maat gu Jesuus nam jax jum aa, bap ja ttda: Jax ku pim ba puim aa jam jujur am bhaan? 23Jax dhui na cham tu xijai no jax kaich: Ba uachudhix ji matgm gum uatulhdhara, na gu cham maat ka no moo pui ji buusnia piam ku gu cham. Gu ji no jax kaich: Xi bamii, munip jap ba oirda, dho gi gux xijai ji, na gux maat ka not cham pui ji buus. 24Ku ba gu aa xib ya duadha ji dhi jaduu nax mamkulhi na pim ba bhaan machia nach gook dt maap jich kk gu Dios, gio na bxchux bhaai na pu tu duia na jax lhiidha. Jix bhaai ba na tu uadha gu uatulhdhara ya dhi oigan. Bap ttda gux mamkulhi pui xi chk: Aapi jaduu nap jix mamkulhi, xi bamii, ba jimia ap jum kiaam bhji dhim bakxidhara. 25Bax k bhai ji bam gui na kax mamkulhi kat nat jax pu tn gu Jesuus, xi bhk gu bakxidharun gamai ba buus ja saagi gu jatkam gaammj ji dhuu xi taxchaabgidhidhat gu Dios.

LUUKAS5
26Ba giilhim jix chooton jamt bx, mi pui pup tuii am. Jup kaich am soim lhdhat buior gu Dios: Xib jachich dho gi ba ma t t ji nach tu cham pai dhuuk pu chum t nidhat.

Gu Jesuus na ba baidhika gu Lebii jaxpx nat mi dhr buusnk gu Jesuus, mumm gama jak jap jup ba jim maan kap na pai daakat px ji iichaim gu tuumi maan Lebii tgim, na gu maadt jir di gu tuumi tutaandam tugi gux iom gkam Rooma kam. Ba gu Jesuus mi jap mian xi k jup ttda: Ji jaduu, maik, ba kaichgda ap. 28Ba gu Lebii nat jax kkbo px mian bhi p gu Jesuus cham tup jim buixdhak gui na mi bhaan ka tu juanat, mi pui pup tu tuii. 29Mkkat ba ma tu piastata mu kiami gu Lebii nax bhaim taat na ba kaichu gu Jesuus. Mui ja bai gui nam jir tuumi tutaandam tugi ka gux iom gkam Rooma kam, gio jai mui gu jappx jatkam. Ba nam bx mi maap daraat ka tu kua bman gu Jesuus, 30bax bhaak am gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios gio gui nam pariseos jum ttnda na mt ba ja t, jup ja ttda am gui nam kaichu gu Jesuus: Jax ku pim ba gan ja bm tu kua dhi tuumi tutaandam tugi gux iom gkam Rooma kam gio dhi jai jatkam nam cham tu kam t ni? Giilhim jix uuatulhdhix am. 31Ba gu Jesuus jup ja ttda: Dho na gu dhi japni na jax gu jatkam nom jix kk, na gu cham jum aanda na jaroi ja duduadhidha, gu gui ji nam jix kakok ka na bam aanda na jaroix bhai ja dui ja duduadha. 32Ba aa pui p na ich bha jii ya dhi oigan, cham tu pu
27Ba

(Mt. 9:913; Mr. 2:1317)

LUUKAS5,6 kaikam bha jii ich na ja baidhika gui nam puim aa nam panaas cham tu bhaan uuatulhdhix, gu gui ji nam soim lhdhai machia nam jix uatulhdhix nam ba mi dhr pui ba tda gu Dios na ja uadha. Dhi j ji pu chum gu jatkam na ja baidhika. Nam pui ba tda gu Jesuus nam cham jum saabda gu jatkam tugi japnip ttda am gu Jesuus: Jax kum ba cham jx jum saabum jum lhiidha dhim jatkam tuk. Gammj ja nidha ich nabap tanoolh nam tu kuada gam nam tu ichgda gu tu nar jum iodam. Matgm gui nam pariseos jir ja jatkam tuk gio gui na Juan jatkam bopkondam jup jir jatkam tugi, gammj ji nam jum saabda gio nam gammj tu daanda. 34Ba gu Jesuus jup ja ttda: Dho na gu dhi japni na jax gu jaroi no mi paim ttmo nam cham jx jum saabum jum lhiidha gu jatkam mi jotmoda, nam gux chu nak ka gu koi. 35Gio na gu cham tu gammj mi oirt jum ttmot tu ja maakda, daipu ji maannim na bx maan jimdam mi pu tu ja makia, nam gu ba baidhika na xi chu ja maakai. Mi dhr dho gi ba gu cham jax ka bua ji sia mt ba bam saabu, na gu bar cham tu ka. Pui p ba dhi jatkam tuk, cham jum saabum am gu xib, nam gux bhaim taat na ya kap tuii ja bui. 36Ba bhaan ji uargidhak maan gu jannulh xi ja aagi nam sap bax maatt kaaya, jup ja ttda: Paa pim ni gu maankam nat taak kk gu xibkam kutuunan mu jak daax bhaan gu klhigan kutuunan? Pu nip pai dho jia. Jax dhui na gu cham abhaar ka no taak dr jir xibkam gio no taak dr jir klhiigan, tu kub px ba na xi chuidha gu xibkam kutuunan. 37Ni gu bii gux
33Ba

150 ojo ku cham jaroi bhaan tuaba gu kklhigan jajoo, pu xixiipia gu not jax dhuuk bhaan tua, na gu cham ka kaapak ka, tu kub ba gu bii nam nuaa gio gu jajoo na ba xixiipia. 38Pui kum ba xixiibkam jajoo bhaan tu aidha gu bii gux ojo gui nam bii cham tu juan na ba cham xixiipia. 39Gio gu gu jaroi no pu gammj io gu bii gux ojo, cham tu joidham dkda gu kuugan no tip xi io, na gu cham pui mat ka. Jup kaichdha gu no jaroi ti xi maak: Cham ji na ioob dhi kuugan, gux ojo ji na joidham dk. Gu jatkam tugi gu Jesuus nam tu kaipgaidhat gu muraan gan gu tiriik tu koiidha jano pk na pai dhuuk cham tum juanda
(Mt. 12:18; Mr. 2:2328)

(Mt. 9:1417; Mr. 2:1822)

Maannim bhaan gu tanoolh cham nam pai dhuuk cham tu juanda dai gu Israel kam jatkam, maan kap ka jim gu Jesuus ja bm gui nam kaichu na pai t x gu tiriik. Gu ba dai gui nam kaichu xi uiidhat am gu tiriik xi kaipgaidhat tu koiim. 2Ba jk jup jiim am gui nam pariseos jum ttnda, bax bhaak am ja bui na mt ja t, jup ja ttda am: Jax ku pim ba gan t kidhat tu kaipgaidhat tu koiim dhi tiriik? Kux cham maat japim aa na xib cham tum juan? 3Ba gu Jesuus jup ja ttda: Kux aapim cham jxkat tu jikai aa mi uuan tam na mt pai tu uanak gu bjk dr kam na bhaan tu aga nat jax tu duu gu Dabii ja bm gu jatkam tugi maannim nam pai dhuuk ba uamaim? 4Na mt saak tu juu bo gu paan jix xidhuu kam gui na chiop tkiix kat. Ti daipux bhaai nam kuada gui nam ja amkam tu daanda buior gu Dios gu Israel kam jatkam, cham tu gu jappx jatkam.

151
5Mi dhr bap ja ttda: Gio gu aa jir gkam na bhaankam ya oir gu Dios, jix maat i ba na tux bhaai na pu buada gio na tu cham na pai dhuuk pui cham tum juanda. Pui ku ba cham pai jax ja ttda dhi jatkam tuk sia ku ja ni nam jax tu buim.

LUUKAS6 Eap xi slhii dhim nob. Ba gui xi slh p, jix kp jum duu, panaas ku pu cham pai muuk kat. 11Ba bhai ji bhaak jamt gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios gio gui nam pariseos jum ttnda. Ti ma tu aga mt na jax jak jix bhaai nam dooda gu Jesuus. Gu Jesuus na ja aaga mambhx daman gook gu jatkam tugi nam jir noonbi ka mi dhr jk jurni kn maan kap jup jii oidha daam gu Jesuus nat tu daaim buior gu Dios jix dhaam jak. Bx chukaa tu daan, bhai pu xiaa. 13Ba nat pai ton, maap xi ja jumpadak bx gui nam kaichu px ji ja aa gui nam jk jir noonbi ka, mambhx daman gook ja aich. 14Gu Simoon maadt jir di nat aa nar nobii ka, gui na gook kn jix mat ka gu Jesuus, Simoon Peegro ttnda. Mi dhr ba gu Anrees jup aa, gui nam jir jum jajaannim gu Simoon Peegro. Mi dhr ba gu Jakoobo. Mi dhr gu Juan. Mi dhr gu Piliip. Mi dhr gu Bartolomee. 15Mi dhr gu Mateo. Mi dhr gu Tomaas. Mi dhr gu jumai Jakoobo, maraan gu Alpeo. Mi dhr gu jumai Simoon p, gui na ja kaichgda gui nam kananiistas jum ttnda. 16Mi dhr gu Juudas, maraan gu Jakoobo. Mi dhr gu Juudas Iskariote, gui nat gatuuk iattulh gu Jesuus nat ja aa gu ggrkam na pai oir. Gu Jesuus na tu ja agidha mui gu jatkam bhai dhr ja bm giop ba jii gu Jesuus oidha daam gui nat noonbi kn xi ja darsak gio gu jai nam jap px kaichu. Gama jak ba ji ai btaan maan kap na paix gio, nam gu mip daraa gu jai jatkam nam puip kaichu,
17Ba 12Ba

Gu Jesuus na ba duadha gu nobii maan gu maankam jano pk na pai dhuuk cham tum juanda nat giop jum ai gu tanoolh nam pai dhuuk cham tu juanda dai gu Israel kam jatkam, mu ba ai p gio chiop gu Jesuus, mi ba bhai ji chu ja agi gu jatkam gu ioki gu Dios. Ba maan mip jix jaich ka gu maankam na kn dr jix muuk ka gu nobii. 7Ba gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios gio gui nam pariseos jum ttnda, px am t nra am not sap moo ba ji dhua gu Jesuus sia ku ti cham tum juan. Sap ba not dua, dai nam ba iattulhdha ja bui gu ja ggrkam tuk. 8Gu ji na gux bhaix maat gu Jesuus nam jax jum aa, bap ttda gui nax muuk ka gu nobii: Aapi jaduu nax muuk gum nob, bhai xi jim, yanip jap xi kkbo bp dr. Ba gui nat jax jup kkbo, mu jimk mip ba kk. 9Mi dhr bap ja ttda gu Jesuus dai gui nam mix maichim: Ji aagidha pim na maan iook jam tkka. Tu daix bhaai na jax buada na pai dhuuk pui cham tum juanda? Na jix bhai tu buada aa, ka na jix buam tu buada aa? Gu jaroi aa xi idha px sia ku jax jix iom jix kaook, piam ku mi jap ba mumk chaagiob? Cham aa na jix bhai dui duadha? 10Cham iok am gui. Ba bx nai xi ja tgk gu Jesuus nam jk mip tuii na ba mi dhr jup ttda gui nax muuk ka gu nobii:
6Ba

(Mt. 12:914; Mr. 3:16)

(Mt. 10:14; Mr. 3:1319)

(Mt. 4:2325)

LUUKAS6 gam jai kap dr na jx jir Judea nam mip tuii mui gu jatkam, pui na jax gu Jerusaleen kam, gio mu dr jak kam judharam gu g suudai na pai Tiiro t t, gio jai gama jak kam iam na pai Sidoon jup t t na puip jir judharam gu g suudai. Pu kaikam px mi ai mt nam jix kaim gu Jesuus na tu aga, gam jai nam jix aa na ja duduadha nam jix kakoktu. 18Ba gu jatkam gui nam ampx jix anaanbichunda na ja am jup tuigda gu cham kk iiimda, pu bx ja duduadhidha gu Jesuus, pu mai ja jootsaidha gu cham kk iiimda. 19Ba nam nidha gux kakokkam na px ji ja duduadhidha gu Jesuus gu jaix kakokkam, px jum tutkidha am nam bhax dhaagik ka, na gu sia kut jaroi bhai px xi dhaa, pu maan jimdam dodhia, na gu jax a px jak jix bhaai na pu dui duadha gu jaroi gu Jesuus, na gur gkam. Gu Jesuus na ba tu aanda na jax jak tu ja jimia gatuuk gui nam tu kam t tgia gio gui nam jk cham ja ttda gu Jesuus mui xi ja tgk dai gui nam jk kaichu: Aapim na pim cham tu bia ni jx, joidham jix bhai tu jam jim, na gu pui chum gu jatkam nax ja joimdat jam am t nidhidha gu Dios, sia ku jax jix iom jir gkam. 21Chapim jax jum aanda sia ku pim panaas xib uamaim, na gu bam aajim na pim pai dhuuk kokbada. Joidham jix bhai tu jam jimia gatuuk sia ku pim gu xib suan, na pim gu gatuuk joidham jix bhaim taatt ba jmda. 22Joidham jix bhai tu jam jimia sia nom gu jatkam xi jam bhaamki, sia mt chi mi pai dhr ji jam joot jax chum chiop piam jax chum kiicham, piam kum jap px jix bhaamut jam ni sia gu mk dr pu kaikam
20Bap

152 px na pim ji bui t jgi aa na bhaankam ya oir gu Dios dhi oigan bhaan. 23Aapim jix bhai px jum taat ka nom pui jam bua, na gu no pimt nakoo, gp jum duukam tu maichia pim jix dhaam. Nam gu puip ja buimk gu bjk dr kam jich bopxi kat nam bhaankam tu agimk gu Dios, dhi pu chum gu jatkam jam puip ja tulhiichudimk. 24Ba aapim na pim xib giilhim jir jix chutumigam, cham bhai tu jam jimia gatuuk, na pim gu pu yax bhai bam taat kn gu tuumi na pim ji biakat. 25Cham bhai tu jam jimia na pim dai aapim jix kokban, gatuuk uama pim gu. Gam na pim jix bhaim taatt jm xib, cham bhai tu jam jimia sia, gatuuk jix buam jum aagt ba suanda pim. 26Sia cham bhai tu jam jimia na pim jix bhaim taatt px ggrkam jum taat ka nom tu kam jam lhdhat px jix bhai kaich jam bui mui gu jatkam. Puip ja buimk am gu bjk gu jatkam gui nam sap pk ba bhaankam tu agada gu Dios. Gu Jesuus na pui ba tya nam jix bhai px ja ttdada gui nam jix bhaak ka ja bui gu aa ya pu jam ttda ji aapim na pim jk yap tuii na pim ji k, na pim jix bhai ja ttdat gui nam xi jam bhaamkidha, siam chi dlh ti mu dr bha jak xi jam bhaamki. 28Xi chu ja daaxidhat japim buior gu Dios na bax bhai tu ja jimda, sia kum tix bhaakut jam aga piam kum gu maaxik giilhim jam ttda mi pai. 29Not jaroi bhai mam gm kaam am, jap dr jap mu jak jup xi dhaadha gu jumaim kaam na bham gbia. Piam not gu jaroi mam xdhak gux kabook jum kutuun nap daam dr tichgda, bx
27Ku

(Mt. 5:112)

(Mt. 5:3848; 7:12)

153 gux komaalhik jum kutuun nap tuukab tichgdap jotmoda kuanai mu makia. 30Chap taanda gu jaroi not tum xdhak. Gio gu jaroi no tu bam taan, chap jax ji chji makia. 31Pui pim jak jix bhai ja buada bx px gu jatkam na pim jax jak jix aanda aapim dlh nam gt jix bhai jam buada. 32Na gu no pim aapim dai guix ja joign nam jaroi xi jam joignda aapim, jax ba duip jix maat ka na pim aapim slhkam tu kam ni gu Dios? Na gu sia gui nam cham tu kam t ni nam pui jak tu jim. 33Gio no pim dai guix bhai ja bua nam jaroix bhai jam buada aapim, sia cham maat ka na pim aapim slhkam tu kam ni gu Dios, na gu sia gui nam cham tu kam t ni nam pui jak tu jim. 34Sia cham maat ka na pim aapim slhkam tu kam ni gu Dios no pim dai gui ja taibui gu tu nam jaroi jam taibuidha p aapim gu tu, na gu sia gui nam cham tu kam t ni nam pui jak tu jim. 35Bx px ji na pim jix ja joignda gu jatkam, jix bhai pim ja buada sia gui nam xi jam bhaamkidha. Ja taibuidha pim gu tu nam jum taibuidha, chapim nrat mu dr bha jak nam puip duia. Pui jak dho gi gu pui bam kaichdha ji na pim jir maamran gu Dios gui nax dhaam jup tuii, na siax ja joign gui nam cham buior ttcho gam gui nam cham tu kam t ni. 36Pui pim bx px jix ja joignda gu jatkam jap na jax gu Dios na bx px jix ja joign. Gu Jesuus na pui ba tya na cham jir am na jaroi jak buppidha gu jumai sia kut jix buam tu duu jak buppidha gu jaroi sia kut tux buam jam dui, tu uaika pim px, na gu cham jxkat tu jam uadha gu Dios no pim aapim cham
37Chapim

LUUKAS6 tu ja uai gu jatkam. 38Gu jaroi no tu ba jam taan, xi iichulhdha pim cham jax ji chji na ba gu Dios puip jam maakidha gu tu nam aanda. Jaxbuip jam iichulhdha gu Dios na pim jx iichulhdha gu jaroi, dai na joidham xiixkixim jix kabkam jimdam gio jupaaban. 39Ba gu Jesuus bx aixim bhaan ji chu uargidhak gu tu na ya dhi oigan jax jum buada ba ja aagi, jup ja ttda: Paa pim ni gu maankam cham ia kam na baichu gu jumai na pui cham jup ia ka? Jia na pu cham pai. Jax dhui nam gu bx gook mi pai pu suulhgia jax chum t dn kr. 40Gio japni p, gu jaroi no tu bhaan tum mamtuxi, jaxbui px juugt tu machia na jx jix chu mat ka gu jaroi na tu mamtuxdha. 41Giox idha pim not palhp buupuiram gi gu tanaara gu jax chum jam jaduu, aapim dlh pu cham ni na ggr iam bha bt jam buupui am. 42No pim gu aapim cham ni na ggr iam bha bt gu tanaara dlh jam buupui am, cham jir am na pim jax ttdada gu jam jaduu: Bha jak ji jaduu ku xim baabuidha dhi tanaara na bha kaat jum buupui am. Bp pim dlh xi boosgai gu dlh jam tanaara jam buupui am dr na pim bap ba baabuidha gu jam jaduu. Gu Jesuus na bhaan ba tu aga gu x gui na tu ibhaichar jax chum jaich gu x gui nam jix maikak ibhaichardat bhbh na mi dhr jix maimdagm iibhaichaip ba bhaaya, ni gui na pux maimdagm ibhaichardat bhbh ku mi dhr jix maikak iibhaichaip ba bhaaya. 44Bx px jix maat gu gu x nam jax jir tum, pui na gu iigx na gu cham uupar tam jup jum
43Cham

(Mt. 7:1720; 12:3435)

(Mt. 7:15)

LUUKAS6,7 bua, ni gu uubas ku cham kokma uuux cham nangiaka. 45Japni dho kaikam jup kaich, gu maankam nor jix k, joidham jix bhai tu iokda, na gu pui jak juraram dr buusnidha. Gu ba gu maankam no cham jir k, giilhim jix buam tu iokda, na gu pui jak juraram dr buusnidha p. Na gu gu jaroi na jax jak jum aanda juraram bhaan, pui jak chiiram dr buusnidha p. Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai gook gu jatkam nam tu bapkicha ku pimt ba cham mi pui ba ji jii na jax jam aagi na pim tuigda? Aapim dai pui xi kaicht na aa jir gkam. 47Kani na bhaan uargidhai gook gu jatkam jam aadha na pim bax maatt ji kaaya na jax jak ji buusan gu jaroi not mi pui jii gio gu jaroi na cham. 48Gui na mi pui jimia na jax tu aga, jap ji buusnia na ai cham t dngarsai mi ksa gu baki. Ba cham jax jum duia sia kut giilhim jix iom bhai ji dhuun jblh kn, siat chi tkob xi juu gu suudai. Ni ku cham palhp iam xi joidha, na gux bhai mi kka. 49Gu ba gu jaroi not cham mi pui jii na jax tu aga, dhi jap jup ji buusnia na ti tu bakcha p, dai na pui mi jap oyatam gio pui kichdhixim. Ba na pai dhuuk jix iom bhai ji dhuudu jblh kn, pu maan jimdam namm jap xi iabu gu uuux, pu biika ba gu suudai na pai dhuuk mui ji dhaiia. Gu Jesuus na ba duadha gu tujuandam tugi gu gkam sandaaruix Rooma kam
(Mt. 8:513)
46Jax 2Ba

154 mi Kapernaum maan jix jaich ka gu gkam sandaaruix Rooma kam, giilhim jix iom ma tu ai gu tujuandam tugi gui nax dhada, dakoo px ba duatu. 3Ba pui ba t kai gu gkam sandaaruix na mi pai amuub oir gu Jesuus na tu duduadhi, ba mj xi ja joot jkchi gu Israel kam jatkam gui nam jix mamatda gu ioki gu Dios nam sap soi tdai mu baidhika na duadha gu tujuandam tugi. 4Mumm bap ba ji bubua mt na pai oir gu Jesuus, ba soim duuk jup ttda am: Iam jap duadhara gu tujuandam tugi gu gkam sandaaruix nax kaook, soich jum ttda nap palhbuidha. 5Na gu dhi dhi sandaaruix jix ja joign gu jatkam nam ya jap tu oidha, pui na jax gu chiop mi nach paich jumpadat daan guch Gkora, dhi nat jich chiaxi nam jich kxdha. 6Ba ma ja oi gu Jesuus nat ba duadham gux kokkam. Ba nat ba maat gu gkam sandaaruix nam amuub ba jiim, gui nam maap jix bhai kaichdha mjp xi ja joot nam bhaankam jup tda gu Jesuus: Amuub px kia jaduu, na gu cham jir jum jupaabkam nap gt iam yj bakia bagr. 7Pui ku ich ba cham ji guguux na dlh jum gaamrai soim tda nap duadha gu chujuandam tuk. Mi dhr jap px pui xi chya na ba dodhia gu chujuandam tuk. 8Na gu aa cham tu gkam ji chaat, jix maat i gu na btaan jup tuii ja bui gu ggrkam tuk, daipu px ja ba pui tu duiim nam jax ji chdaim. Gio aa dlh ya dr jap jak ja jaxbui px kn jup tu ja chian gu sandaaruix chuk na jx px kn gkam daa, xi kk am p ba. Jimia gu jaroi maadt no pai jootos, piam no jaroi maadt mu pai dhr bai, mu jimia p. Sia gu

(Mt. 7:2427)

Ba mi dhr pu jii gu Jesuus mu jak Kapernaum nat pai tmok nat xi chu ja agidhimk gu jatkam.

155 chujuandam tuk no tu chian, mi pui duia p. 9Ba gampai ji dhuu gu Jesuus nam pui ba ttda gui nam maap jix bhai kaichdha gu gkam sandaaruix, na gu sap cham pai jaroi jumai jaxbui puip jix biiak na jax dhi. Ba mui xi ja tgk gu jatkam nam oichu jup ja ttda: Cham jaroi iam maadt gu Israel kam jaxbui puix biiak buior gu Dios na jax dhi sandaaruix, sia ku gu tir Rooma kam, aa moo ya pu jam ttda. 10Ba mi dhr jak ba gi p gio gu Jesuus. Dai gui nam maap jix bhai kaichdha gu gkam sandaaruix jamt mu ba ai p gio, ba ba t mt nax k mi oir gu tujuandam tugi na kax kaook kat. Gu Jesuus na ba duadha maan gu alhii biapma nam mukxikam ka uaka gu jatkam 11Ba mi dhr mu jak pu bhi gu Jesuus maan kap na pai Naiin t t, bx jiim am sia gui nam kaichu gio jai mui gu jatkam. 12Namm nam amuub ba aajim na pair kikcham, gu Jesuus ba t maan gu mukdha nam mi jap ba ua bakxidhar tam na mt ba yaaspam. Daipu maan tu mar kat maan gu dlhdhm ubii nat muu gu bngan. 13Bax joimdat t gu Jesuus gu ubii nax buam jum aantugt suakim, jup ttda mui xi k mian: Chap ka suakda. 14Mi dhr ba mu jak xi k jup xi dhaa gu bakxidharun gu maraan nam bhaan ua nam ba gukuya gui nam mu ua. Ba gui xi guguu mt p. Bap ttda gu mukxikam: Alhii biapma, aapi nap muukix, xi bamii. 15Ba bhai slh ji dhaibu gu alhii biapma, ba tu aga mi dhaakat. Ba gu Jesuus xi aagi gu dn na mi jap

LUUKAS7 kk. 16Bax chooton jamt bx gu jatkam nam jk mip tuii nam t ni, xi gkamtun am gu Dios jup ji kaicht: Dhi bak bhaankam ya oir gu Dios, gkam kn bhaan t nidhim ba. T na jax bxchux bhaai na pu tu duia. Gio ba japnip kaich am: Ya ba ai gu Dios nat bha ja palhbuidham gu jatkam tugi. 17Ba bx gu jatkam nam jk Judea dbr bhaan oidha pui t kai mt nat joidham tu duu gu Jesuus, sia mt pui t kai gui nam jix iom gama jak jap oidha na pai cham Judea bhaan bipio gu dbr. Gu Juan jatkam bopkondam na mu ja jootsa gook gu jatkam tugi mu na pai oirda gu Jesuus gu Juan jatkam bopkondam pui ba t kai p nat mu pai joidham tu duu gu Jesuus, nam gu ba aagi gui nam kaichu dlh gu Juan. Ba gook xi ja baidhak 19jup ja ttda nam mu jimia na pai oir gu Jesuus nam tkkapu no sap slhkam jir di gui na saak bha jootsa gu Dios jix dhaam dr, piam ku gu cham sap nam ba nrada gui. 20Ba mjp ji dhuu mt, mumm mt ba ji bubua na pai oir gu Jesuus, bap ttda am: Aach bhach joot gu Juan jatkam bopkondam nach jum tkka nop sap slhkam aap jir di gui na pui saak bha jimdax dhaam dr, piam ku gu cham sap kuch nrada gui. 21Ba cham jax ja ttda mi jotmoda gu Jesuus, dai na xi ja duduadhim px gu jatkam na ka ja ka bx aixim tum gu kokdai, sia gui nam ampx pui kax anaanbi ka na ja am jup tuigda gu cham kk iiimda. Mui mi tu ja tchoda p gu cham iia kam. 22Ba nat pai bx xi ja duduadhak, jup ja ttda gui nat Juan mu ja joot:
18Ba

(Mt. 11:219)

LUUKAS7 Ba jimia pim p gio bhamm na pai gu Juan, aagidha pim na pimt ji ch na ich ja dudua gu jatkam nam jix kakok kat, bx japim xi aagidha na pim jk jax t k na ich chu duu jai kap. Jap japim tda na mt dudua gu cham iia kam, gio gui na tootolhidhat gakiidha gu ja tutku, gio gui nam kax mamamkulhi kat, gio gui nam cham t kkt. Gio jai gui nam ti ba koiix kat jaich ja duduadhak jup ja baapmi. Gio gui nam cham tu bia ni jx na tu ja agi gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga nam jax jak cham kam tulhiidha. 23Jap moox bhai ba tu jimda gu jaroi no pu gammj t jdhat bhaan ba tu daachu na dai aa jix bhaai na palhbuidha sia tu na px bhaan. 24Ba daipu nat xi ja tn gu Jesuus, pu jii mt gui nat Juan mu ja joot. Mi dhr bap ja ttda gu Jesuus gu jatkam bhaan ji chu agat gu Juan jatkam bopkondam: Jano na pimt mu jii mumm gampx jix chu gak kr, tu pimt mu tgim? Junbo aa mi joidham jum bua na bhai xi jbr? 25Ka maankam aa mi oir ji chm tidhat gu jajannulh jix abhar nax dharam namk? Moo chi cham. Jax dhui na pim gux maat nam mumm jap jix joi nam pai darka gux iom ggrkam jum aandam gui nam pu chum tm tiika nam sap ba joidham xi chuika nam xi ja nidha gu jatkam. 26Jaroo ji pimt ba mu tgim na pimt ba mu jii? Ka maadt aa mi oir gui na bhaankam tu aga gu Dios? Dhi j ji na pimt mu tgim na pimt ba mu jii, cham tu gu tu na mi joidham jum bua. Dhi gkam kn bhaan t t gu Dios, cham tu pui na jax gu bjk dr kam nam pui bhaankam jup tu agimk. 27Gu Juan jatkam bopkondam aagt jup kaich i. Pu dhi aagt jup kaich gu Dios mi

156 pai na tu uaix gu ioki nap jum kaich: Maan ja bp mu jootsa na ba ampk ba ja mattuda gu jatkam nap jootom mui ba jim. 28Ba aa jix iom gkam bia dhi Juan jatkam bopkondam, cham tu jaxbui na jx gu jai jatkam. Ku ba gu buior gu Dios jix iom jir gkam ka ji gui nar cham tu ka, dai px no soim lhdhat mi pui jim na jax jix aa. 29Na gu gui na mt jk chia jano gu Juan na ja bopkona, soim lhdhak jamt chia bx, sia gui nam jir tuumi tutaandam tugi gux iom gkam Rooma kam, na mt gu ba maat nar mi pui ka jax not ba ti gu Dios. 30Dai ba gui nam pariseos jum ttnda gio gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, cham kgalh jamt gu Juan, nam gu cham t jgidha na ti ja aagidha na jax jak jix joimdat ja am ba t nidhidha gu Dios, pu cham chia mt ba na ja bopkona. 31Tu gt bhaan ji uargidhai jam aadha nam jax jak ji buan gu jatkam gui nam xib jix jaich? 32Japnim dho ji buan na jax gu aaalh no mt mui maap jim daagk ma ttbim mi pai giotr. Ba jai bha jap ji daraibui ma tu saasbia am titrimiax kn, bap ja tda am gu jai ja bpna aaalh xi saasbichui: Ni jx ku pimt iam t ni na chich ba tu saas, ni ku pimt susuan na ti joimdam jum kaicht guch xaasab. 33Pui jak ji buan am gu jatkam gui nam xib jix jaich, nam gu jax am px aichuxdhidha sia jaroi. T gu Juan jatkam bopkondam pui aichux jamt na jaook bhaan jup tuidhi, sia ku ti cham jxkat g tu kua ni ku cham jxkat io gu jax chum bii. 34Ba aa na ich yap ai, puip ji aichux jamt na g tu kua gio na g io gu bii. Gam sap jir ja bm tum i gu tuumi tutaandam tugi gux iom gkam Rooma kam gio gu jai jatkam nam

157 cham tu kam t ni, na gu sap ja bm oirda, gio na ja bm tu kuada. 35Ku gu dhi matgilhia ji gatuuk na jax kaikam pui jak bua gu Dios, na gu dhi nam jax px t nidhim nam pu kaichim, cham tu nam iam xim ganga nox bhai ji chu buusnia gatuuk piam ku gu cham. Gu Jesuus na ba tu koira buior maan gu pariseo 36Ba gu Jesuus ma tu koiim buior maan gu pariseo Simoon tgim, nat gu baidhak na bman tu koira mu kiami. Ba na mi daakat ba tu kua, 37maan mi ba baa gu ubii nar ganai px ka ji dhaachugt maan gu alhich jix jaikgam jaaa, na mi jim suungm gui na joidham uub. Amuub jup kio gu, pui ku bax maat na mip tuii gu Jesuus buior gu pariseo. 38Ba suakidhat mi ji tobiich na pai tootnatk gu Jesuus, xi bopkodhak buupui bargan kn giop xi uadhak kuupan kn nat ba mi dhr mi xi chixidhak mi xi choi gui na joidham uub. 39Bap jum aa gu pariseo juraram bhaan: No slhkam baabui pui bhaankam ya oir gu Dios dhi jaduu, cham aa moox mat ka gt na jax jir tum dhi ubii na mi dhang tootnaram? Giilhim jix uatulhdhix. 40Bap ttda gu Jesuus na mi pui kam aa: Simoon, aa maakam xim tdam. Bap kaich gui: Eap xi aagi ji jaduu. 41Ba xi aagi gu Jesuus, jup ttda: Maannim maan gu maankam ja taibui gu tuumi gook gu jatkam, maan taibui jix chamaam jix chatmam oom, maan ba gook oom daman mambhx. 42Gu ji na gu cham bhaai nam jax dhui ka namkidha gatuuk, pui ba max ja joiglh gui nat ja taibui, jup ja ttda na pui ba tuika, cham kam aa nam namkidha. Ba jaroop lhii nat jix iom jix bhaim lh

LUUKAS7 gu gook jatkam nam tu uatdat, gui aa nax iom mui tu uatdat, ka gui aa na gook alh? 43Bap kaich gu pariseo: Aa lhii na gui nax iom mui tu uatdat. Ba gu Jesuus jup ttda: Jir pui dho nap jax kaich. 44Ba mi xi chgk gu Jesuus gu ubii jup ttda p gio gu pariseo: Dhi ubii nap jax ba ni, buupui bargan kn ji bopko gu chooton, kuupan kn ba xi gakiixidhak. Na pich gu aap cham ji choi gum suungi na ich jax ya ai na kn xi bopkonai gt gu chooton na ba ya ba bakiam kiaam. 45Ni ku pich cham tu kam ji chdak ji ioki jap nap jax ni dhi ubii nat pu cham jum jp na mi pu chixichu chooton am na jx ya ba daa. 46Ni gu asait ku pich cham ji choi ya mo am na jax jak jum bua no jaroi paxiaraim, dhi ubii ba dai ba choi chooton am dhi na joidham uub. 47Ba aa pum ttda na bx ba uachudhix gu uatulhdhar gan, sia kut jax gm uatulh, na gu pui nat jax jix bhai ba dhuu, dhi bhaan jix maat nat soim lhdhak bha jii bui. Xib dr jap jak ba dai nax bhai bam taat ka, na gu na jax bam ttda na gu jaroi no mui tu uatun, giilhim jix bhaim lhdha no jax ttda gu uatdam tugi na pui ba tuika. Gu jaroi ba na pu gook alh tu uatunda not puip tn gu uatdam tugi na pui ba tuika, palhp px jix bhai tu tatdachia, na gu pu cham pai pk jax jum aanda sia ku tu uatun, na gur gook alh ka. 48Bap ttda gu ubii pui xi chk: Ba uachudhix ji matgm gum uatulhdhara, aa ya pum ttda. 49Ba gu jai nam mip tuii nat puip ja bai gu pariseo nam tu jugia, jup jum t ttda am: Jax bam lhdhat jup kaich dhi maankam na ba gam uatulhdhara xi chu uachun? Dios aam lhii?

LUUKAS7,8
50Gu ji na gu xi chu agichu gu Jesuus gu ubii, jup ttda: Giop jup ba jimia cham jax jum aagt ji jaduu. Dlh jum palhbui pich gu na pich tu slhkam buior t j na dai aa jix bhaai na jum palhbuidha. Ba cham tu mu jak ka jim ap nap pai gammj gt mi pup jum tulhiidha.

158 mui ji chu ja agi bhaan ji uargidhak maan gu tiriik giigidham, japni mui ji ki: 5Maannim maan gu maankam xi chu moikdak mui ji chu gii gu tiriik, ba jai mu jak ma suulh boi cham na mi jap amuub bhix. Ba nai ji biimk nam kissapda gu jatkam nam mi bhbhda, mkkat jamt mi k xi jugiokak gu uji. 6Ba jai jap jak joodai chr suulh p na paix komaalhim kaat gu dbr, ba nat pai dhuuk bhai ti ji bubua, gio naip ji gaa, nat gu cham tuukab takcha. 7Ba jai jap jak suulh p na paix joidha na buanda gux bii uuux jix joii. Ba pui ti bhaip ji bubua, gu ji nat gu maan nat jax bhaibich gux bii uuux jix joii nat bhaip ji bubua, mi pu bhaiku gu tiriik, jix uuam mi pup tuut, pu cham jxkat grk kaicha. 8Ba gui nat mi suulh na paix k gu dbr, dhi dho gi gu giilhim joidham jix bhaim duu ji, jman jix chamaam oom kaichuk xim kaip gu maan tiriik. Ba mi dhr nat pui xi chu ja agidhak, jup ja ttda g kn: Jix bhai pim xim gangada na pim bax maatt kaaya na jax jir jum duukam dhi na ich bhaan tu jam agi. Gu Jesuus nam ba tkka gui nam kaichu na jax jir jum duukam nat bhaan uargidhak gu tiriik giigidham tu aga na mt pai jii gu mui jatkam, ba tkka am gu Jesuus gui nam kaichu na jax jir jum duukam gu tiriik giigidham nat bhaan tu aga. 10Bap ja ttda gu Jesuus: Jax dhui na gu aapim pux bhai jam aadhim gu Dios na pim jax jak duichunda na ba xi jam joimdat jam am t nidhidha, na pim gu ba kaichu. Gu gui ji nam jk cham ji kaichu na ba bxchu bhaan tu
9Ba

Gu uuub nam palhbuichunda gu Jesuus Ba jk jurni kn nat mi pui xi chu duuk gu Jesuus, ma tu ja agidham p gu jatkam. Nai jap ji bhi na pai jax mui daaxim jir kikcham, gio na pai jax jdlh jir kikcham, ja aadhim gu jatkam na jax jak jix bhaai nam duia na bax ja joimdai ja am t tgia gu Dios. Bx oichu am gu mambhx daman gook gu noonbi, 2gio jkchi gu uuub gui nat bp dr ja dudua, nat ja am dr mai ja joot gu cham kk iiimda nam ja am jup tuigt. Maadt jir di gui na Mariiya t, nam Magdalena kn jup jix mat ka. Dhi jix jum gook gu cham kk iiimda bhaan jup tuigt am. 3Gio ba jumai Juana tgm p, Kuusa gu bngan. Gu Kuusa jir di na ja aadhat gu tujuandam tugi gu Eroodis nam jax jak tu duiidha. Gio ba jumai Susaana tgim jup jimda, gam jai mui gu uuub. Bx gui gu uuub tu sabadaidhat gu koi dlh ja tumi kn tu ja uatulhidha am bx gui nam jk maap jiimda. Gu Jesuus na bhaan ji uargidhai maan gu tiriik giigidham ja aadha gu jatkam

(Mt. 13:1017; Mr. 4:1012)

maan kap ka oir gu Jesuus na mt mui mi mam jumaap gu jatkam nam jix chgik, namm jap mk xi juu mt mi na paip tuii. Nai jap dr mi ai mt na pai jax mui pa daaxim jir kikcham. Ba gu Jesuus

4Maannim

(Mt. 13:19; Mr. 4:19)

159 uargidhat tu ja agi, nam gu cham tu bx ja jujur kn jix maachik ka na jax kaichdha. Pu cham ba maatt ji kk am sia kum tix bhai k gu tu na agada, ni kum cham jxkat machia na pai dhr jimdat ba ya oir, sia kum ti i. Gu Jesuus na ba ja aagidha gui nam kaichu na tu aagt jup kaich nat bhaan uargidhak gu tiriik giigidham tu aga ba ja aagi gu Jesuus gui nam kaichu na tu aagt jup kaich nat bhaan uargidhak gu tiriik giigidham tu aga. Jup ja ttda: Japni dho kaikam jup kaich bp na ich bhaan tu aga gu tiriik giigidham. Gu jaroi not tu ja agi gu jatkam gu ioki gu Dios, dhi jap ji buusnia na tu giidha gu tiriik. 12Ba gui nat boi cham suulh, gui ja aagt jup kaich nam ti kaaya gu ioki gu Dios, dai ji na gu na pai dhuuk mi ji gu jaook maakam xi ja jurtuda nam sap ba cham t jdhai cham kam tulhiia, mi ba pu cham ka tchoka am na pn jax jum tya, gio mumm puip suulhgia am ba. 13Ba gui nat joodai chr suulh, gui ja aagt jup kaich p nam ti joidham kaaya gu ioki gu Dios, gu px ji nam gu cham tu bx ja jujur kn t jgidha pui na jax jum kaichdha, ba dhi puim kaich na mt cham tuukab takcha. Jxpx jam ti xi ch jgidha, gu px ji na gu na pai dhuuk ja maichia gu jaook, maan nam jax gio mumm puip suulhgia. 14Ba gui nat mi suulh na pai buanda gux bii uuux jix joii, gui ja aagt jup kaich p nam ti joidham kji t jdha na jax jum tya gu ioki gu Dios, px ji nam gu mkkat saalh jum ojolhdhai nai cham tup ka jim buixdha nam pai dhuuk bhaix buam jim lhdha, nam jix chu
11Ba

LUUKAS8 aagt nam gt bx aixim tum xi chu biaka gux dharam namkm na ya dhi oigan jix chu jaich, ba dhi puim kaich na ja bhaibchi ja bhaiktuda gux bii uuux jix joii. Mi pu cham tu kap jum buixdham ba na jax jum tya gu ioki gu Dios, giom mumm puip suulhgia na jax bp dr. 15Ba gui nat mi suulh na pai joidham jix k gu dbr, gui ja aagt jup kaich i nam bx ja jujur kn pu gammj ba t jdha na jax jum tya gu ioki gu Dios, cham jxkat jak ka suulhgia am ba. Ba dhi pui bam kaich p nat giilhim joidham jix bhaim dunaak muim oo gu tiriik. Gu Jesuus na tu aga bhaan ji uargidhai maan gu kadhiir japnip ja ttda gu Jesuus: Aa cham jxkat jaroi pai ni gu maankam na xi michdhai gu kadhiir mj jap xi xchu bopto bta, piam ku tu kn xi soomdhai mi jap xi ksa. Gu japji bhamm jap na pu xi ksa tkob na bax chu maax ka nam mi jap oipoda gu jatkam. 17Gio gu cham jxkat jum xchu gu tu sia ku ti xchuix panaas, ni ku cham jxkat na moo cham jup matgilhia sia ku ti cham tu aa gu jaroi. 18Jix bhai pim xim gangada na pai dhuuk pui bxchu bhaan tu uargidhat tu agada na pim ba machia. Na gu no pim tu slhkam jix maachik kat xim ganga, jam makia gu Dios gu matda na pim bax maatt kaaya gu tu. Gu ji no pim gu pu cham maachik, sia ku pim palhp ti px am jix maatt k, sia dho dhi pu cham ka tchoka pim gatuuk. Gu dn gio gu jajaanni gu Jesuus nam mi ba aaya na paip tuika mi ba ai gu dn gu Jesuus gio gu jajaanni na paip tuii. Mi
19Ba 16Ba

(Mt. 13:1823; Mr. 4:1320)

(Mr. 4:2125)

(Mt. 12:4650; Mr. 3:3135)

LUUKAS8 dhr jap px ji ai mt ja bbhi gu jatkam, nam gu giilhim mui xikoor mi jumpax, pu cham bhaai nam jax mian aaya nam tix chu agidham. 20Ba maadt gu maankam mu jimk na pai gu Jesuus, jup ttda: Mii dhr ba ai gum naan ja bm gum jaadu, xi chum agidham am sap. 21Bap ttda gu Jesuus: Jax dhui na sia gui nam mi pui ba jiim na jax jum kaich gu ioki gu Dios na puip ja lhii na jax gu aan gio gu jaadu. Ba pui xi chk mj xi ja kaim. Gu Jesuus na iokdha gu jblh gio gu suudai maannim gu Jesuus maan kanuub tam xi chsdk jk ja bm gui nam kaichu, jup ja ttda: Maik gor jach jimia bhamm baasn dr dhi g suudai. Ba gamai ji jii mt. 23Namm rban gu g suudai na mt ji bhi, ba koi gu Jesuus mu dr jak xi jimk kuu dr gu kanuub. Ba moo jano bhai ji jb gam nat tbgirk bhai ji dhuun trndam, gam nat bhai slh ji gunguk gu suudai, px bhai ba jim tu aim kanuub tam. Bax chotdontu am gui nam kaichu nam pui xim aa not jotmoda am xi baa gu kanuub. 24Ba mu jimk ba iichun am gu Jesuus, jup ttda am: Jich jaduu, bi iia. T na jax jum bua gu suudai. Chach ba ya bhaiku? Ba gu Jesuus bamgk xi iok gu jblh gio gu suudai, jotmoda ba ampx jup ji chu juu, pu cham pai ka jbr. 25Mi dhr bap ja ttda gui nam kaichu: Gi na pim saak bx jam jujur kn t jgi aa ji bui? Jax jup jum duu? Gui cham iok am, dai nam jix chotdon, jx bhaix bhai jim lhii na
22Ba

160 mt jax t gu Jesuus nat tu duu, jup jum t ttda am jix dhunpi kn: Jap moor gkam ji bak jia dhich jaduu. T na sia jblh gio suudai puip jix jgi am nat xi ja iok. Gu Jesuus na mai ja jootsa mui gu cham kk iiimda bhaan dr maan gu maankam siamri ma ai mt bhamm dr jumai judharam gu g suudai na pai Geraasa bhaan bipio gu dbr, na Galilea dr slh bhammx chu maax. 27Ba nat mui ji chm gu Jesuus bhai dhr kanuub tam, ba t maan gu maankam jix aanbigm nat mumm dr jak bhai ji buus na pai dhr mui pa daaxim jir kikcham, bhaan jup tuigda am gu cham kk iiimda nam ba mi dhr naanbichun ka. Mui oidha ba uaka dhi dhi maankam na nai px pu oirda puix dhaapkat. Mi pk jix joidha nam paim yassapda gu koigan. Ba nat amuub ba bhi, 28ba t gu Jesuus na mi kk. Ba jotmoda mu mraak mi olhian kn bp dr ba kkbo, bap ttda g kn: Jax japich bhai ba dhoodam Jesuus maraan gu Gkam Dios? Chap ji chulhiichunda. Ka tu uaika ap gu xib. 29Na gu chian gu Jesuus gu cham k iimda na mu buusnia bhai dhr bhaan gu maankam na ba pui tum uai. Muikim jix iom ba ji koktulh gu, ti buupurda am gu jatkam bapaium jix kaapak kn na ba cham nai px mrda gt, gu ji na gu xi ki mi dhr ji dhaiia p gio, mumm jap ba px mmlhidha gampx jix chu gak kr. Gui px cham k iimda na pui jak duichunda. 30Ba xi chkka gu Jesuus, jup ttda: Jax jap t? Lejion dho jup kaich gux aanbigm.
26Ba

(Mt. 8:2834; Mr. 5:120)

(Mt. 8:2327; Mr. 4:3541)

161 Ba jap kaikam jup kaich nam giilhim jir mui gu cham kk iiimda nam bhai baapxichu bhaan gu maankam. 31Ba soi tn jamt bx dht gu Jesuus na chakui mu jak ja jootosda nam pai gammj mi pup jum tulhiidha. 32Gu ba na gu ampk mui bha jap jup tum bipia gu tatooxkolh oidha tam, jup ttda am na bhai jak ka xi ja jootsa nam ja am ka xi baapkia. Ba gu Jesuus bhai jak xi ja joot. 33Jotmoda mt ba bubuakk bhai dhr bhaan gu maankam bhamm jak pu baap. Ba bhai dhr ji boop jamt gu tatooxkolh nai gu ansap, mjmm pu suulh jamt suudai chr, pu bx koi mt bhaikuk. 34Ba totdonk bhai dhr jup ji boop jamt gui nam ka tu bipiadat gu tatooxkolh, slh boop jamt namm gama jak na pai mui pa daaxim jir kikcham na mt ja aadham gu jatkam, sia gui nam jk ja tgim gu jatkam pu xi ja aadhidhat am na mt jax t t. 35Ba gui bhaip jii mt p na mt bha t tgim no sap moor slhkam nam jax kaich, mi ba ji bubua mt na paip tuii gu Jesuus. Bax k juraan bia kam mi jap daa gui nam mui bhaan kap tuigt gu cham kk iiimda na mt ba t, gio ba t tidhix gu jajannulh, puix dhaapkat ka oirda gu. Ba giilhim bhai ji chooton jamt. 36Ba gu jai gui na mt t t nat jax tum duu nat ba pk ba dua gu maankam na kax aanbi kat, mi dhr jix bhaip ba ja aadhidha am gui nam kiapx mi aajidha. 37Ba soi tdak ba joot jamt gu Jesuus bx gui nam jk mip tuii nam Geraasa dbr bhaan oidha, nam gu bax bhi. Ba gu Jesuus nat jax bhaip ts kanuub tam ba jii, gaammj ji dhuu. 38Ba tix oidhamut gu maankam gui na kax aanbi kat, gu ji na gu cham aa gu Jesuus. Xi jootsak px na ba jimia mu nam pai oidha gu jajaanni, jup ttda:

LUUKAS8
39Ba jimiap ji matgm mu nam pai oidha gum jaadu. Ja aagidha ap nat jax jak jix joimdak jum tgk jix bhaim duu gu Dios. Ba ba jii p gu maankam nat tu aagam nat jax jak duuk dua gu Jesuus. Bx kap ai na jx jir kikcham mi Geraasa.

Gu Jairo na ba umuadha gu Jesuus na duadhara gu maraan nat pai dhuuk gio bhamm dr jup ba ai gu Jesuus jumai judharam gu g suudai na pai Galilea bhaan bipio gu dbr, joidham px jix bhaim lh jamt gu jatkam gui nam bhai dhr oidha, nam gu nra na gio bhamm dr jup tsdia. 41Ba moo jano mip ba ai gu maankam Jairo tgim. Dhi maan kap jir gkam ka nam pai tu chichiopi dai gu Israel kam jatkam. Ba olhian kn xi kkbok bp dr na pai gu Jesuus soi ba ttda na sap iam mu jimia kiami 42na duadhara gu maraan tyax na dakoo px ba duatu. Daipu maan tu mar gu sap, chi jk mambhx daman gook oidha biakam gu tyax. Ba ma oi p gu Jesuus, bx gu jatkam px chup jum duu mt, px maap sulhikgim am nam gamai jiim, giilhim mui am gu. 43Maan bak ba muip jimchu gu ubii na mambhx daman gook oidha dr bax kaook. Pu cham ka dua maannim nat ka xi ai gu masaan, gammj px pup mrda gu ran. Mui ti ba ja umua gu kokdai mamtm nam jix jaich, pu cham jaroi maadt iam ba dua. Gam gu tu na biakat pu bx tu garaimk na kn ti tu umuagidha na jaroi duadha. 44Ba gatuuk dr mui xi ai mian na pai gu Jesuus na ba cham tgia, bhai xi dhaa ba judharam gux kabook jannulhi na daam dr tichu. Ba jotmoda mi pum kdha, pu cham pai ka mr gu ran.
40Ba

(Mt. 9:1826; Mr. 5:2143)

LUUKAS8,9
45Ba gu Jesuus nai ba ja tkka gu jatkam nam mu jiim, jup ja ttda: Jaroo bha dhaa? Guip kaich am na cham pai jaroi dang. Ba mi dhr jap jup kaich gu Peegro: Kux ba jaroi bhaip jum dangim ji jaduu? Japji nam jum am sulhikgim gu jatkam nam jix kobkom ya jiim. 46Gu ji na gu gu Jesuus jix maat nat jaroi maadt jix kokkam bha dhaa, jup kaich: Japji gu moo maadt jix kokkam nat bha dhaa, taat i gu nat ji am dr buus gui na kn bxchux bhaai na pu tu duia. 47Ba cham ka bhaai na jax jum duia gu ubii na ti xix xchu nat dhi bha dhaa, pui gibokidhat mi olhian kn xi kkbok bp dr ba aagi na tu kn jix kaooktugt kut ba bha dhaa, xi aagi nat cham pai ka m gu ran, dai nat xi dhaa px gux kabook jannulhi. Bx xi ch k am gu jatkam na mi pui kaich. 48Ba gu Jesuus jup ttda: Pu ba dua pich ji matgm ji jaduu, na pich gu bx jum jur kn ba t j ji bui. Jix bhaip jum taattugt ba jimia. 49Ba pui ka tu agichu gu Jesuus nat maan mi ba ai gu maankam, jup ttda gu Jairo: Cham ji na jax kax bhaai sia kup mui ti ba baichu dhi gkam, jax dhui nat ba muu gum mar. 50Gu ji na gu k gu Jesuus na jax ttda, bap ttda gu Jairo: Chaam ji nap jax jum aanda jaduu, dodhia ji matgm gum mar. Aap t jgidha px na dai aa jix bhaai na jum palhbuidha. 51Ba mumm ba ai mt kiami gu Jairo. Gu Jesuus xi ja chiank gu mui jatkam nam mi dhr px ka guka drap. Dai gu Peegro xi baidhak, gio

162 gu Jakoobo, gio gu Juan, gio ba gu gkorgan gu tyax nat pui kiapx muu, mj ji baap jamt ba bak chr. 52Giilhim tum suan nat muu gu tyax. Bap ja ttda gu Jesuus: Chapim suanda. Jax dhui na gu dhi tyax mi px koos, cham tu na muukix. 53Ba gui xi ask jamt px, nam gu cham t jgi na jax ja ttda gu Jesuus, maaxik ni am gu nat muu gu tyax. 54Ba xi nobchk gu Jesuus jup ttda g kn: Aapi tyax, xi bamii. 55Ba bhai ji dhua nat jax pu tn gu Jesuus, jix k bhai ji bam. Mi dhr dai nat xi ja chia gu Jesuus nam tu makia. 56Ba cham bhaai nam jax xim duia gu gkorgan gu tyax nam jix bhaim taat nat ba dua . Xi ja soomchulhdhak p ba gu Jesuus nam cham jaroi aagidha nat dua gu ja mar. Gu Jesuus na nai ba ja jootsa gu noonbi nam tu ja agipu gu jatkam
(Mt. 10:515; Mr. 6:713)

Maannim gu Jesuus maap xi ja jumpadak gu mambhx daman gook gu noonbi, xi ja tajaa ba gui na kn jix bhaain ka nam ja am dr gu jatkam mai ja jootsa bx aixim tum gu cham kk iiimda, gio ba nam ja duduadha gui nam jap px jix kakok ka bx aixim tum kn. 2Ba nat xi ja tajaadhak nai ba ja jootos nam ja aadhapu gu jatkam na jax jak jix bhaai nam duia na bax ja joimdat ja am t tgia gu Dios, gio ba gux kakokkam nam ja duduadhapu, 3jup ja ttda: Cham jum aa na pim tu uakat gu koi mu pai jiimda, nix chu jappx asak ku pim tu kusbioda, nix chu jam oxia ku pim ja uaka, nix chu tuumi ku pim gaamtunda. Gu jam jajannulh pu daipu pim t tichgda na pim jax

163 ba t tichu. Cham tum aa gu na pim bxchu tu uakat mu pai jiimda. 4Ba gu jaroi no pimt buior ai na cham jam bhaamki, pu mi buior japim ji dharkat bx tu ja agidha gu mi jap oikam, cham tu na pim nai px tbiappuidha jai kikcham. 5Ba nom cham jam kgalhi mu pai jax chum kikcham, moo jano pim pu jimia mi dhr, dai na pim ja nichudat xi xiixkai gu dbr na mi ba gxia jam tooton am, nam ba dhi bhaan tcho p gio gatuuk na dlh jir ja kuicha na mt cham jam kgalh. 6Ba gui ma jii mt p, mu jap jamt ji bhi na pai jax jdlh jir kikcham, nam ja aadhim gu jatkam nam jax jak duia nam cham mu jak bhya nam pai gammj mi pup jum tulhiidha, gam gux kakokkam nam xi ja duduadhidhat. Gu Eroodis na cham mat ka nar jaroi dha ka gu Jesuus gux kai Eroodis pui t kk p na mu paix bhai tu buada gu Jesuus. Dai px ji na gu cham bhai mat ka nar jaroi pk da ka, nam gup kaichdha gu jatkam na sap pk ba panaas jir di gu Juan jatkam bopkondam nat giop buus duadk mu dr na mt pai yaas. 8Jaim bap kaichdha p na sap dhir di gu Eliiyas gui na bjk bhaankamun gu Dios ya jap tu ja agidhimk gu jatkam gio yap ba ai. Jaim bap kaichdha p na sap maadt px jir di gui nam pui bhaankamun gu Dios ya jap tu ja agidhimk gu jatkam bjk, dai nat duadk giop ba buus mu dr nam pai yassap kat. 9Ba cham mat ka gu Eroodis na jaroi ba pk jir di ka, jup kaichdha ti: Aai tu chia nam kia gu Juan gu kuxbon, gu ba paa dr jak jup jim gu jaroi na mu pai pu bx aixim jix bhai tu bua?
7Ba

LUUKAS9 Ti bam gangada dlh gu Eroodis na jax jak dui tgia maaxik gu Jesuus. Gu Jesuus na muidhalhdhai gu paan ja makia gu mui jatkam na mt gio jak jup ba suulh gu noonbi gu Jesuus na mt tu ja agipuk gu jatkam, ba aadhim am na mt jk tux bhai dhuu mu jap na mt jax bhi. Ba mi dhr dai gui dlhkob jap jak jix xchuixim xi ja boosgak, mi dhr ba mu jak pu ja baidhak maan kap gampx na pai Betsaida mian bipio. 11Gu ji na gu na mt pai dhuuk t gu jatkam na cham tu jaich gu Jesuus, gatuuk dr jamt mui pu ardi, mumm ba ji bubua mt na paip tuii. Ba cham pai jax ja ttda gu Jesuus, dai nat bhai ji chu ja agi na jax jak jix bhaai nam duia na bax ja joimdat ja am t tgia gu Dios, gam gux kakokkam nat xi ja duduadhak. 12Ba jaxpx nat pai ba ji jur, mian xi k jamt bx gu mambhx daman gook gu noonbi na paip tuii gu Jesuus, bap ttda am: Ya px ma ji jur jich jaduu. Cham jir am nap ba ja jootsa dhi jaadu kum bam jpdhapu mu jap pai kikcham? Ba tu taapu am gu koi nam cham ya uama gampx na pai cham tu jaich. 13Bap ja ttda gu Jesuus: Aapim dho ya ka xi chu ja makia, tu gi pk? Ba guip kaich am: Jax dhui nach jix chamaam px ua gu paan gio gu gook boptop, pu daipu. Jir mui am gu dhi jatkam. J ji noch jaip tu taapu nach ba bx maan jimdam tu ja makia nam jk yap tuii. 14Maaxik giilhim jir mui am gu gu jatkam nam jk mip tuii, aixkam chi jk gook oom daman mambhx jix chatmam oom (5000) dai gu chichio, gu cham aagix ji gu uuub gam aaalh. Bap ja ttda p gio gu Jesuus gu noonbi:
10Ba

(Mt. 14:1321; Mr. 6:3044; Jn.6 :114)

(Mt. 14:112; Mr. 6:1429)

LUUKAS9 Ea na pim xi ja chiia nam xixkor daraibu, jk gogok oom daman mamambhx aixim nam jdlh xixkor daraibu. 15Ba guip xi ja chia mt gu jatkam nam daraibu nat jax ja chia gu Jesuus. 16Mi dhr ba xi dhaagk gu Jesuus gux chamaam gu paan gio gu gook boptop, jix dhaam jak xi ch tgk xi chu taxchaabgidhak px mui ji ja maa gu noonbi tatak jaisaidhat. Ba gui mi dhr px muip ji ja maa mt gu jatkam nam tu jugia. 17Bx tu koimk am nam jx lhii. Jai mt pu cham ka jugio na mt xi ba ka koob. Gio bap ma jumaap jamt gui nat bii, mambhx daman gook bapaalh jamt ja susdui. Na pui ba tya gu Peegro na gu Jesuus jir di guch Xoikam gu Jesuus maan kap dlhkob xi chu daiimk jix dhaam jak buior gu Dios na ba mi dhr jup ja ttda gui nam kaichu nam jup oichu: Jax jam kaichdha gu jatkam na pim ja kk? Jaroo sap da? Paa sap dr jak jim? 19Ba maadt jup ttda: Dho jman jup kaichdha am nap sap pk ba panaas aap jir di gu Juan jatkam bopkondam nat giop buus duadk mu dr na mt pai yaas. Jaim bap kaichdha p nap sap aap jir di gu Eliiyas gui na bjk bhaankamun gu Dios ya jap tu ja agidhimk gu jatkam gio yap ba ai. Jaim bap kaichdha p nap sap maadt px jir di gui nam pui bhaankamun gu Dios ya jap jup tu ja agidhimk gu jatkam bjk, dai nat duadk giop ba buus mu dr nam pai yassap. 20Ba dlh jup xi ja tkka gu Jesuus, jup ja ttda: Aapim gi, xi maat japim aa na jir jaroi dha gio na pai dhr jak jim? Bap kaich gu Peegro:
18Maannim

164 Dho aap jir di guch Xoikam nach jaroi nrat na bhach joochxidha gu Dios jix dhaam dr. Gu Jesuus na ba tu aanda nam muaa gu Jesuus xi ja soomchulhdhak nam sap cham jaroi aagidha nar di guch Xoikam, dlh px sap jix mat ka am. 22Ba pui xi ja tdak jup ja ttda p: Aa matgm giilhim ka chulhiia ji gatuuk. Xi bhaamkidha am gu ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam, gio gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, gio gui nam ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam. Tu chiia am nam ji muaa, ku gu aa baik tanoolh kn yaa ji na jax ba oirda. 23Ba jaxpx mui jatkam jup ba tu ja agi, jup ja ttda: No jaroix aa na gammj ba kaichgda, jum aa na cham tu bhaan kap jum buixidha gu tu na ya dhi oigan jix chu jaich, sia chi moo jax jum tulhiiaim, na gu dhi ba jap ji buusanda na oichunda ji mootot gu kuruus. 24Na gu gu jaroi no dai bhaan ttcho gu tu na ya dhi oigan jix chu jaich, cham jxkat palhbuidha na jax jak jix bhai tu jimia gatuuk. Gu ji no gu cham tup jim buixdhat mi pui xi chu duiim na jax jix aa, jix bhai ji na tu jimia. 25Gio gu tup jix bhai sia ku ti jaroi bx tu bia na jk tux chu jaich ya dhi oigan bhaan, no gu jaxpx ba mukia? Ni ku ji palhbuidhai na jax jak jix bhai tu jimia buior gu Dios. 26Gio gu jaroi nox xir na amkam tu ja agidha gu jatkam, aa puip jix xirai cham tup ji buixdha buior jano na pai dhuuk gio bhaip jimda gkam kn ja bm gu noonbi gu Gkora, jano nam pai dhuuk bx machia gu
21Ba

(Mt. 16:2028; Mr. 8:309 :1)

(Mt. 16:1319; Mr. 8:2729)

165 jatkam na jax jir gkam. 27Ba aa pu kaich na pim aapim jai dht pui duduaka jano na pai dhuuk jix bhai matgilhia na tu slhkam jix ja joimdat ja am t ni gu Dios bx gu jatkam, chakui pim moo bx koya. Na maakam tum jup jum duia gu Jesuus jk jix jum baik tanoolh xip duu mi na pui xi chu ja agidhimk gu Jesuus gu jatkam nat ba mi dhr giop jii maan kap xi ja baidhak baik gu noonbi, moo gu Peegro, gio gu Jakoobo, gio ba gu Juan, maan kap jamt tts g oidha tam. Ba bhamm na mt ba ai oidha daam, jap jak dlhkob xi jimk gu Jesuus mui ji chu daanx dhaam jak buior gu Dios. 29Ba mi pui na ka tu daan, jotmoda maakam tum bam maax gu buibsan, jix chua totbikdam ba t ni. Sia gu tidhar gan jix chua totbikdam jup jum duu. 30Mi dhr ba mi bam maax jamt gook gu jatkam bxxik dr na paip tuii, pui joidham jix abhar jup totnor gu ja tidhara, joidham jax xikoolh tum tanoor mi nam jx guguuk, jir di gu Eliiyas gio gu Moisees. 31Aagi am ba gu Jesuus nam jax chut tulhiichudai muaa gu jatkam bhai Jerusaleen. 32Ba gu Peegro gio gu jai gook nam maap jiim, xi ch ni am sia kum jax jix kookxik, pui kum ba ni na joidham jix abhaar tobiik gu Jesuus gio gu gook na ja bm jup tuii. 33Ba nat ba ji jii gu Moisees gio gu Eliiyas, jup kaich gu Peegro: Umrir am ji jaduu nach ya ka xi juruudha. Aach jam onamdha, maan jir aap gan ka, maan bar Moisees gan ka, maan bar Eliiyas gan ka. Cham jum matdar px pui ti gu Peegro, pu cham maat na jax kaikam jup kaich. 34Ba jotmoda maan gu tbaa mi pu ja ii bx na pui ka kaich
28Ba

LUUKAS9 gu Peegro. Ba mi giilhim bhai ji chooton jamt nam rban dr bap tuii gu tbaa. 35Ba bhai ba tum io bhj dr, jup tum kaich: Aa dhir ji mar. Gkam kn bhaan t t ich. Mi pim pui xi jiimt na jax jam tdaidha. 36Ba nat pai gio ampx jup ji chu juu, dlh mi kk gu Jesuus na mt gio muip t t. Ba cham pai jaroi aagi am gu moo jano pui na mt jax t t, dlh px jix mat ka am. Gu Jesuus na mai jootsa maan gu cham k iimda bhaan dr maan gu biapma buimgidhak ba jii mt p gio bhai dhr oidha daam. Namm na mt jax px ji juur sonpan gu oidha, mui gu jatkam mi ba nam jamt gu Jesuus. 38Ba maadt mj dr ja saagi gu mui jatkam bhai ba jiiak, jup kaich: Ji jaduu, gi no pich iam dua gu alhii chuk. T na jax jum bua. Daipu maan tu mar i gu. 39Bhaan jup tuidhi maan gu cham k iimda. Paijx iom pui ba xi bhya, bhai jim totbhiopa, gio na bhai ji choksolhia gu chiii, gio ba na jiiakda. Giilhim g dho gu ba koktulh. Cham jx busaak bhai dhr bhaan. 40Aa ya ti soi ja ttda dhi nam jum kaichu nam iam mai jootsa gt gu cham k iimda na pui jak duuk, gu ji na gu chix xijai, jax a jak? 41Bap kaich gu Jesuus: Moo ni jx aa ku pim jum guguuxidha na pim buior jum biikada gu Gkora? Jx ja ba ya jap oirt jup jam agidha na pim jax jak duia? Ea gor bhai xi baixidhak dhix kokkam yani jak amuub. 42Ba nam amuub ba baichu gu biapma na pai kk gu Jesuus, gio mi jap naip ji ia, nai xim totbhiopaim,
37Ba

(Mt. 17:18; Mr. 9:28)

(Mt. 17:1421; Mr. 9:1429)

LUUKAS9 gu cham k iimda gu na pui jak duuk. Gu ji nat gu gu Jesuus pu iok gu cham k iimda, maan jimdam pu buus ba bhai dhr bhaan. Bax k juraan bia kam bhai ji bam gu biapma. Mi dhr ba mu jak xi joochxi gu taatan na mi jap kk. 43Ba bx mi pui pup tuii am gu jatkam nam cham pai dhuuk pui t nidhat nat jax jix bhaim duukam bap tu duu gu Dios nax iom jir gkam. Gu Jesuus na giop ba tu aanda nam muaa, bar gookim ka ba dhi kn Ba mi pui nam joidham jix bhaikam taat gu jatkam nat jix bhaim duukam jup tu duu gu Jesuus, mi dhr jup ja ttda dai gui nam jk kaichu: 44Aa japni xi jam tdam ji jaadu, moo pim cham mk buppada dhi na jax jam tda. Aa na bhaankam ya oir gu Dios, jum aaya gu tanoolh nam pai dhuuk ji dhagia gu jatkam gui nam xi bhaamki. 45Gu ji na mt gu pu cham maatt kai na jax kaikam jup kaich gu mi jotmoda gui nam kaichu, na gu gu Dios px dlh tu soobhi nam chakui mamtda. Panaas kum jix bhidha p gu gu Jesuus nam gt jix bhai xi chkka na jax kaikam jup kaich. Gu Jesuus na ba tu aanda na jax jak jum aa nar tum ka gu jaroi nox aa nar gkam ka maannim ma ji iokbo mt p dlh dai gui nam jk kaichu gu Jesuus, jup kaich am na jaroo ba pk jix iom jir gkam dai gui nam jk kaichu. 47Gu ba gu Jesuus na gux maat ja jujur am bhaan nam jax xi kaichimk, maan xi obchk gu alhii 48jup ja ttda: No jaroi maadt aapim ji buix biiak kat jix bhai ba duu maan gu
46Ba

166 alhii jap na dhii, dhi aa nax bhai dhuia. Gu ba gu jaroi na aa jix bhai dhuia, gu Gkora nax bhai duia p nat bha joot jix dhaam dr. Ba dhi japni kaikam jup jam ttda na gu jaroi nox aa nar gkam ka ja bui gu jai, jum aa na cham tu tu jim lhdhat jix bhai ja buada gu jai, dhi ba pui bam kaich nar gkam. Gu Jesuus na pui ba tya na gu jaroi no pui jak jup duichu nam jax jak tu duichu dlh, dhi bhaan jix maat ka na ja bm jup tuidhi gu Juan jup ttda gu Jesuus: Ji jaduu, aach maan t gu maankam nam amkam mai ja jootos gu cham kk iiimda ja am dr gu jatkam. Aach ba xi soomchulhdhak, na gu cham jich bm jup tuidhi. 50Ba gu Jesuus jup ttda: Jax ku pimt bap soomchulh? Jax dhui nach bm jup tuigda pui ji chut gu jaroi no cham bhaamut jich aa. Gu Jesuus na ja aagidha gu Jakoobo gio gu Juan na cham jir am nam jax kaich 51Ba na ba miamlhim na pai dhuuk tu daaxix na giop ji jimia gu Jesuus jix dhaam jak, juraan ba dai na mu jimia Jerusaleen. 52Bp mui xi ja joot gui nam kaichu maan kap na pai jdlh jir kikcham na Samaaria bhaan bipio gui gu dbr, nam t tkka nox bhaai nam mi xi chbiapuidhat. 53Gu ji nam gu cham aa gu mi oikam, nam gux maat nar Israel kam gu Jesuus ku ba Jerusaleen jak jim. 54Ba gu Jakoobo gio gu Juan jup ttda am gu Jesuus: Dho gi aap jax kaich jich jaduu no chich moo puip ti na ja am tai mi dhuudu kum bx mu koya gu mi oikam? Tu gi kum ba cham aa? T nat gu gu Eliiyas puip tu duu bjk.
49Ba

(Mt. 17:2223; Mr. 9:3032)

(Mr. 9:3840)

(Mt. 18:15; Mr. 9:3337)

167
55Ba gu Jesuus jak gsk jup ja ttda: Aapim dlh pu cham maat nox k iimda jam am tajaaix gu pui na pim jax kaich, ka ba gu cham. 56Jax dhui na gu aa na ich bhaankam bha jii gu Dios ya dhi oigan, cham tu na ya ja tulhiichuda gu jatkam, gu japji na jakbui kat ja aagidha nam jax jak duia nam ba cham jum tulhiia. Ba mi dhr pu maakam jak bhi mt na pui jdlh jup jir kikcham nam ba mi xi chbiapuidhat.

LUUKAS9,10
61Ba jumai mi dhr jap jup ttda p gu Jesuus: Aa dho gi gux aa ji na tu slhkam bam kaichgda, jix aa i na jaip xi jimda pai nap jak jimda. Dai px ji na ka xi ja tabuimgimrai bx gu jaadu mu kiaam, mi dhr dho gi ba gu bar cham tu ka ji. 62Ba gu Jesuus jup ttda: Aap paa duuk ni gu maankam gui na tu juantunda jaraar tam na kuu jak t nidhim? Pui dhop ji buusan gu jaroi no dai bhaan ttcho gu tu na gatuuk dr biiidha, pu cham tu ba bhaain ka na jax dhui mi pui jimia na jax jix aa gu Gkora.

Gu jatkam nam tix aanda nam gammj ba kaichgda gu Jesuus gamai nam jiimchu bx boi, maan mi dhr jap jup ttda gu maankam gu Jesuus: Aa jai tip jix aa na gt jup jum kaichgda jaduu na ba gt jaip xi jimda pai nap jak oilhidha. 58Ba gu Jesuus jup ttda: Jax dhui na aa na bhaankam ya oir gu Dios, pu cham pai bhaai na joidham xi jpdha gt, cham pui na gu kaxio na slh jimia mu pai na chio na ba kooxmra pai na duuk jix kooxim ka, piam pui na gu uii na slh jimia pai na tu kos ka na pai dhuuk jup jix kooxim ka. 59Ba dlh gu Jesuus jap jak jup ttda jumai: Aa jap lhii ji jaduu nap ba kaichgda xib dr jap jak. Bap kaich gui: Dho ea na ka xi yaaspai gu chaat not ba muu na ba mi dhr bam kaichgda gammj. 60Ba gu Jesuus jup ttda: Japji nap nai xi ja aadhara gu jatkam na jax jak jix bhaai nam duia na bax joimdat ja am t tgia gu Dios, chap tu bhaan jup jim buixdhat gu jatkam gui nam jap ji buan nam koiix. Matgm dhi ya pum yaaspaidham ji dai koigan.
57Ba

(Mt. 8:1922)

10

Gu Jesuus na bp mui ba ja jootsa baik oom daman mambhx gook gui nam kaichu Ba mkkat baik oom daman mambhx gook maap xi ja jumpadak gu Jesuus gui nam kaichu, gogok ba mj xi ja joot bp nam tu ja agipu gu jatkam gammj na pai jax mui pa daaxim jir kikcham na pai bhya. 2Jup xi ja tdak bp dr nat ba moo ba ja joot: Ggr dhor gan tr ya jap na pim jax bax maat, gu px ji nam gu gu ordam jir gook alh. Jum aa ba na pim soi ttdada gu Gkora na ya tu gaa na jai bhaip ja jootsa gu ordam nam ba ya tu oraa. 3Ku gu ea na pim aapim ka xi chu ja agipu gu jatkam. Xim nuukdat japim na cham tu jam duia, na pim gu jap ji bubuakia na jax gu kakasnir nam mi pk aaya nam paix jaich ka gu ss. 4Cham jum aa na pim gaamtunda tu tuumi, nix chu asaak ku pim kusbioda. Gu jam sussak pu daipu na pim jax ja aantunda. Gu jaroi not ampk mu pai jam nam boi cham, daipu na pim xi iokdhai maan na pim jiimda, chapim tu agidha. 5Pai jax chum kiicham

LUUKAS10 na pim jix aik ka, jap japim tya na pim ja iokdha gu mi oikam: Moo gt xi jam joimdat jam am t nidhidha gu Dios. 6Ba nom gu joidham jir jix bhabhaikam gu mi oikam, gammj dho puix joimdat ja am t nidhidha gu Dios, gu ji no gu cham, cham dho ja am t nidhidha. 7Chapim nai px tbiappuidha kikcham, mi ji na pim juruudha pai nam jam aichdhax bhai jam tdai. Na pim pai bx xi chu ja agidhai gu jatkam gui nam mi jap jup oika na pim ba ba jimia mi dhr. Gio gu koi, mi pui tu kuada pim tu nam jam maakda, gio gu suudai mi jam toidhidha am, na gu na pim jax bax maat gu jaroi no tu bhaan tu juan, mi buusnidha gu maichk gan. 8Ba mu pai mui kam tr na pim aaya, na mui pa daaxim jir kikcham ka, no mt joidham jam tdak ma tu jam onbai gu jatkam, aapim xi chu jugai gu tu nam jam bhiidha. 9Gux kakokkam japim jup xi ja duduadhai nom ampk mip jix jaich. Jap japim ja tda bx gu jatkam: Ya ma miamr na pim pai dhuuk ampx machia na pim jax jak duia na ba xi jam joimdai jam am ba t nidhidha gu Dios. 10Ba no pimt mi pk ai kikcham nam pai cham jam kgalhidha gu jatkam, jap japim xi ja tdai pu jimia mi dhr: 11Jam nichudat jach ya xi xiixkai dhi dbr nat jx ya bam bhiiis jich chooton am gu ya jam kiaam kam, ba dhi bhaan jix maat ka na pimt cham jx jich kgalh. Dai ba nach jap px xi jam tdam nat bak ya mam ai na pim pai dhuuk ampx machia na pim jax jak duia na ba xi jam joimdai jam am ba t nidhidha gu Dios. 12Ba aa ya pu jam ttda nax iom cham bhai tu ja jimia dhi dhi jatkam jano na pai dhuuk jum aaya na tum kuugalhdha ya dhi oigan, cham tu pui na gu Sodooma kam jatkam. Nam cham mi pui jiimda gu jatkam Korasiin oikam gio Betsaida

168

buam jum aagt ba ja aa gu Jesuus gu Korasiin oikam gio gu Betsaida kam, jup kaich: Aa jix buam ji aa ja bui gu Korasiin oikam gio gu Betsaida kam, na mt gu cham mi pui jii na jax jix aa gu Gkora. Ti ich jix bhai tu duu ja nichudat nam jax jak cham pai dhuuk pui t nidhat. No gt Tiiro gio Sidoon puix bhai tu duia sia kum cham jir Israel kam, moo jano gt soim lhdhai mi pui ba jimia am. Jajannulh jix xaasak jam gt pu tm tidha, ni kum ka batbiada, jakbui kat jam matai bhai xim buidhidha na bhaan jix maat ka nam slhkam soim lhii. 14Ba tu na jax chuika, jix iom tulhiiara tr suulhgia am jano na pai dhuuk jum aaya gu tanoolh na ja aagidha gu Gkora bx gu jatkam nam jk tu jax xi buimi ya dhi oigan, cham tu pui na gu Sidoon oikam gio Tiiro. 15Gu ba gu Kapernaum oikam, jap jum aa am nam jix dhaam jak jiim buior gu Gkora. Matgm mjmm jak ji nam ja iabux iom tuukab na pai g t d. 16Ba aapim na jam jootos na pim tu ja agipu gu jatkam, gu jaroi no joidham cham jax ji kaicht jam k na pim tu agidha, dhi aa na joidham ji kk. Gu ba gu jaroi na cham jam kaim ka, dhi aa na cham ji kaim ka p. Ku gu cham tu ji na dai aa na cham ji kaim ka, gu japji sia gu Gkora nat bha joot ya dhi oigan. Nam jak ba suulhgia gu baik oom daman mambhx gook gui nam kaichu gu Jesuus 17Ba gio px jax jup ji ai mt gu baik oom daman mambhx gook gui nam

13Bax

(Mt. 11:2024)

169 kaichu gu Jesuus na mt jak ba suulh na mt tu ja agipuk gu jatkam. Jix bhaim taattugt ba aagi am na mt tu joidham tu duu mu jap, jup ttda am: Jich jaduu, giilhim xich jgi am gu cham kk iiimda nach jum amkam mai ja jootos ja am dr gu jatkam! Jotmoda pu buan am! 18Bap ja ttda gu Jesuus: Dho na gu aa cham tur ji jupaabkam gu jaook, pui ku ba xi jgi. T ich gu nat bha ji buax dhaam dr gu Gkora jano nat pai dhuuk giilhim jum uatulh buior, jap jum duu na jax gu duuk not bpg. 19Pui ku ich ba aa jam tajaa gui na pim kn jum palhbuidhidha na cham tu tu jam duia, siat chi moo tu naksr cham tu jimchundam jam ki, piam jax chum jumai kox maimdagm. 20Dai px ji na pim gu cham dhi kn jix bhaip bam taat ka, gu japji na pim ba uaix uuan tam jix dhaam na pim jax ch na pim kn jix bhaim taat ka, na gu dai gui nam ba uaix kax dhaam na ja baidhika gu Dios na paip tuii. Nax bhaim taat ka gu Jesuus mi jotmodax bhai bhai jim lh gu Jesuus, nat gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda px pui jak duu na bhaan tajaaix. Bap kaich: Aa jix bhai chaat jum bui Gkora, aap nap jir gkam jix dhaam gio ya dhi oigan, na pich gu ba ja mattuda gu jatkam gui nam gampai tum na pich tu ja xchuix gux mamatdagm jum aandam. Ba aa jix bhai chaat ji Gkora, nap gu pui jak jix aa. 22Bap ja ttda gui nam mip tuii: Aa bx tu maa gu Gkora na jk tux chu jaich, na gu dai aa jix bhai xi maat na jir tup tum da, na gur maraan. Gio aa ya dr mu
21Ba

LUUKAS10 jak dai aa dlh px jup jix maat gu Gkora nar tup tum da. Gu ba gu jaroi nox maachim nach jir tup tum da gook dt, aai dho aagidha. 23Ba mu jak xi ja tgk jup ja ttda dai gui nam kaichu: Joidham nom bx puip t tgia gt gu jatkam na pim aapim jk tu joidham jix bhaim duukam t ni na jup tu bua. 24Na gu gui nam bhaankamun gu Dios ya jap tu ja agidhimk gu jatkam bjk, gio gux iom ggrkam kat Israel kam, pui ti joidham tum jup jix ch tgik kat am na pim aapim jax joidham tum t ni xib, gu ji na mt gu cham pu chum t t. Sia pui joidham tum jup jix ch kaik kat am ti na pim aapim jax joidham tum t k xib, gu ji na mt gu cham pu chum t kai. Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai maan gu maankam Samaaria kam 25Ba maadt gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios mu jimk bhai ba tkka gu Jesuus, na mi px jix maachim no sap moo pui px jup ji bua na jax lhii dlh. Jup ttda: Ji jaduu, aa jap tum bham tkkam nap iam ji aagidha gt na jap t k nap bxchu px jix maat. Tu jax dhuia na ba gammj buior bap tuika gu Dios? 26Ba gu Jesuus jup ttda: Dho jax gim kaich nap tu jikaidha mi na pai tu uaix gu ioki gu Dios na mt tu uanak gu bjk dr kam na tu pk jix iom jum aa nach pu duia? 27Bap kaich: Dho sap nach gammj tu kam nidha gu Dios, gio nach gammj tchoka bx jich jujur kn gio na jx jich iiimda kn, bx nach jx pup jich chaat. Gio sap ba nach jix joimdai tgix bhai dhuia gu jaroi no tu

(Mt. 11:2527; 13:1617)

LUUKAS10 bhaan jum tulhii, panaas ku sap moo aach px jir gui ka. 28Ba gu Jesuus jup ttda: Dho pui px nap duia jaduu nap ba gammj buior bap tuika gu Dios. 29Gu ji nat gu gio bhaip ka xi chkka gui na sap jix mat ka gu ioki gu Dios na sap ba cham jax jum aanda gu Jesuus na jap px bha tkka sia kux maat, jup ttda: Dho japji na cham maat na jax chum jatkam ba ja aagt jup kaich gui na puix ja joimdaix bhai ja duia nom tu bhaan jum tulhii. 30Ba gu Jesuus mui ji chu aga bhaan ji uargidhak maan gu maankam, jup kaich: Maannim maan gu maankam Jerusaleen kam ti ma paxiaram mu jak Jerikoo. Gu ji na mt gu gama jak daagk gbiimk gux xkum, ti pup mukxikam jamt mi jap xi buak boi cham, xi ch xdhak jamt ba bx gui na jk tu tu uakat. Daman gu jajannulhi pup jamt xi chu kookoxchulhdhak xi chu uuuk na ka t tichgt, puix dhaapkat jamt mi xi buak. 31Ba ampk mip bhichu maadt gui nam ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam. Ba ba t na mi kaat, ni jx kut iam jix joimdat t. Mi dhr jap gakoolh xi bhk maan na jimchu. 32Ba jaxpx muip ba jimchu maadt gui nam jir tujuandam mu jap chichiop nam pai tu daanda dai gu Israel kam jatkam. Ba puip ba t na mi kaat boi cham, gu px ji nat gu pui cham joimdat jup t sia, mi dhr jap gakoolh xi bhk pui maan na jimchu p. 33Ba siamri maan gu maankam Samaaria kam mi jap jup ka jim dhi kam gu boi. Dhi dho gi gux joimdak t ji na mi soi tuii, 34mui pu ji ai mian. Ba xi chu juulh na pai jax jix koktulhdhix gu tukgan, gio nat xi chu bhiibgi jajannulh saaski kn.

170 Ba bhai xi dhaasak bhaan gu bhurux na ua ba bhk maan kap na pai tm tbiappu, ba xi chu namkidhak mj ba boon. Mi ba pu daakat nuukan bx chukaa. 35Ba buimgidhak gu Samaaria kam maankam jup ttda gui nar gan mi na pai tm tbiappu: Yap ka ixika dhi jaduu na mi bo, jix bhaip ka buada. Yani gook gu tuumi nap kn sabaxidha gu tu no bam aa. No pich jax dhuuk jai dlh jum tumi kn tu namki gu tu, aa jak jum iabuidha na gio yap buusnia na jak ba gxchunda. 36Dho jaa, jax chum dhi baik jatkam na mt mi bubuax joimdak tgk jix bhai dhuu gu maankam na mi tulhiiix boi cham? 37Ba gui na sap jix mat ka gu ioki gu Dios jup kaich: Dho gu Samaaria kam. Ba gu Jesuus jup ttda: Dho pujani px jak jum aa nap duia jaduu, jix bhaip ja buada bx px gu jatkam, sia moo nar pai kam ka gt. Gu Jesuus na mi ba aaya kiami gu Maarta gio gu Mariiya 38Ba pui xi chu agidhat jimchu gu Jesuus. Namm gama jak maan kap ba ai na pai jumai jdlh jup jir kikcham. Ba maan mi kioka gu ubii Maarta tgim, joidham cham jax ji chk aich na sap mi xi chbiapui. 39Ba maan t spi ka gu Maarta, Mariiya tgim. Dhi Mariiya mi jap ji dhaibuk amuub k na tu aga gu Jesuus. 40Ba gu Maarta bha jap jix bhai tu bua bx aixim gu tu. Ba na gu cham palhbui gu spdhi, mu jimk amuub jup ttda gu Jesuus: No pich mi dhr iam jap tn dhi xiku na jai xi palhbuidha na tux bua. Mi px pu daa. Kap ji cham joimdat ji i aa jaduu? 41Ba gu Jesuus jup ttda:

171 Jax kup ba moo bhaan jix buam jup jum aa Maarta gu tu nap bx aixim ji chu buat? 42Jax dhui na maan px jix iom jum aa nap pu duia, nap yani jap daibui xi kaaya na jax dhi Mariiya. Dhi j ji nax iom jum aa. Ba cham jir am na muip bam joochxidha dhi Mariiya, nat gu dhi ya ba ai na pai pk jum aa. Gu Jesuus na ba ja aagidha gui nam kaichu nam jax jak tu daanda buior gu Dios
(Mt. 6:915; 7:711)

LUUKAS10,11 Gammjp iam jich am t nidhidha na cham jich maichi gu jaook jumai boi bhaan jich bhichdha na pai maix ch gxi. 5Ba japnip ja ttda gu Jesuus: Kani na jam aagidha na jax pk jak tu tuii dhi. No maadt aapim na pim jk yap tuii, raab tukaa mui ba tu soon jum kiaam gu jaroi na mi dhr jap jup kioka, no gu jax jum ttda: Ji jaduu, iam gook ji chaibui gu paan 6na onbaidha maan gu jaduu nat mk dr mi ai. Giilhim sap bax bhiontu, aa gu pu cham bia gu tu na iam onbaidha gt. 7Ba nop gu aap mj dr jup ttda: Kux cham jir g tukaa aa ku pich ba moo bhaip ba iiichdham. Bha siisap p gu gu kigob, gio ya ja saagi bo i gu aaalh chuk. Cham dho ba jax jix bhaai na bamgia, dampan ji ba no giop ba xi chum aagim. 8Gu ji no gu px ji ksaim na soi kaich nam taan, ma ji bamgiap ji matgm nap tu makmra bx gu tu na aanda. Ku gu aa ya pu jam ttda ji na cham tu na moo nap jix mat ka kup ba tu makia, gu japji na px ji ksaidha na soi kaichdha kup ba tu makia. 9Ba aa puip jam ttda, gu tu na pim taanda gu Gkora, jam makia dho. Piam gu tu na pim gangada, jam aagidha p. Gio no pim px ji ksaim na pim bha tu soon kigob, jam kupiokdha p. 10Na gu na pim jax bax maat gu jaroi no px ji ksaim na tu taan gu tu, makia am. Piam no tu ganga, tgia p. Gio no px bhai ji chu soon bhai pai kigob, kupiokdham p. 11Aapim daas aa na pim jodai makia gu jax chum jam mar no paan jam taan? Piam ku pim gu ko mui ba maak no batoop jam taan? 12Piam ku pim gu naksr mui ba daagi no lankiiyus jam taan? 13Jia na pim gu bx px jir jix bhabhaikam ja bui gu jam maamar, sia ku pim

11

Maannim maan kap xi jimk gu Jesuus ma tu daan jix dhaam jak buior gu Dios, bx jam jup oichu gui nam kaichu. Ba nat tmok na xi chu daiimk, maadt mi dhr jap jup ttda gui nam kaichu: Jich aagidha ap jich jaduu nach jax jak tu daandax dhaam jak buior gu Dios, jap nat jax gu Juan jatkam bopkondam jup ja aadhak gui nam kaichgt. 2Bap ja ttda gu Jesuus: Dho jap japim kaichdha na pim pai dhuuk tu daanda buior gu Dios: Aapich Gkora nap jix dhaam jup tuii, aap nap gammjx ua kn pur jum ttgdam ka. Iam jap jaxbui puip xi chu buada ya dhi oigan jap nap jax tu buadax dhaam jak. Ku gu aap ji nop dlh puip lhiidha gt, aach pui px soim kaichun ji. 3 Gio dhich chuuku na tu kn jup dua, gammjp xi maakidhat nabap tanoolh na ba kn jix bhai tu tatda ka. 4 Gio ba nap iam tuch uaika nach jx mach uatulhdha jum bui, pui nach jax jup tu ja uai aach gui nam jup jum uatulhi jich bui.

LUUKAS11 jax jir jix uuatulhdhix kam jatkam? Gu Gkora gi ba na giilhim jir jix bhaikam nax dhaam jup tuii? Tajaadha ji matgm gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu jaroi na taanda. Nam pui aichuxdha gu Jesuus na gu ja gkam tuk gu cham kk iiimda bhaan jup tuidhi gu Jesuus maan mai ba jootos gu cham k iimda bhaan dr maan gu maankam na bhaan jup tuidhi. Cham tu iokda dhi dhi maankam, na gu gu cham k iimda px na pui duuka. Ba joidham bhai ji chu iokcha gu maankam nat pai ba buus gu cham k iimda bhaan dr. Bax bhaim lh jamt jai gu jatkam na mt pui t t. 15Jai bap kaich am: Ja gkam tuk ji gu cham kk iiimda na bhaan jup tuidhi dhi, pui nam bax jgi. 16Ba jaip ttda am na sap xip duia gu tu nam cham pai dhuuk pu chum ni, nam jax dhui mi px jix maichim no sap moo bxchux aichun na pu tu duia. 17Gu ji na gux maat gu Jesuus nam jax jum aagt jup ttda, siax maat nam jax aichuxi gu jai. Bap ja ttda bx: Gu jax chum gkam no cham maan iook jup duuk ja bui bx gui nam maap tu juanda, cham jxkat tu jax dhuia am, nam gu jai maakam kaichdha, gio jai maakam p. Mkkat mi px pu bhaakui mam kooda am dlh. 18Puip jum duia gu ja gkam tuk gu cham kk iiimda not jax dhuuk bhai ji bhaam ja bui gu tujuandam tugi, nam gu cham maan iook kap duuka. Jap ja kaikam jup kaich na ni jx kur pui na pim jax ji aichuxi jai dht. Jup kaich japim na am jup tuidhi gu ja gkam tuk gu cham kk iiimda nam ba xi jgi. 19Aapim ba pui ja gkam
14Maannim

172 tuk gu cham kk iiimda ja am jup tuidhi aa gui nam jam kaichu nam bax ja jgi nam mai ja jootos ja am dr gu jatkam? Jia na gu cham? Pu dhi bhaan jix maat na cham jx jir pui na pim jax ji aichuxi. 20Matgm aa gu Dios ji na bhaankam ya oirt mai ja jootos gu cham kk iiimda ja am dr gu jatkam. Gu Dios px dlh ji am t nidhim, pui kum ba xi jgi. Ba dhi bhaan jup jix maat nat bam ai na pim pai dhuuk ampx machia na pim jax jak duia na bax joimdat jam am ba t nidhidha gu Dios. 21Gu jaook japni jak jup ji buusan na jax maan gu maankam jix oogm na mu pai tu biaka gu bxchugan jax chum bak chr. Ba mi tu nuukanda ji dhaagt gui na kn jum palhbuidha no jaroi bax ch xdham, sia ku gup jix oo. 22Gu ji not gux dhupii mu ai gu jumai maankam nax iom jix oo ka, cham tu pui na gui, mi dho daagi xi xdhai gu tu na ka daanka na gt kn jum palhbuidha, pui ba xi gbiimi gammj xi ardimia. Gu bxchugan ba bx bhaan ji chu biya na mj ka tu biaka bak chr. 23Na gu gu jaroi no cham puip lhii na aa jax lhiidha, dhi bhaan jix maat ka na xi bhaamkidha. Gio gu jaroi no cham ji palhbui na tu jumpanda, dhi bhaan jix maat ka p na jakbui kat t jdlhkanda. Gu Jesuus na ba tu aanda na jax jum buada gu cham k iimda cham k iimda not bhaan dr ba buus gu maankam, ba jimia mumm jap gampx jix chu gak kr na tu gaamra na pai kiicha. Ba not cham pai t t nar joidham, jup jum aanda: Gi no ich giop jii bhamm na pai kiokat, na gu cham pair joidham ya jap. 25Ba joidham t tgia
24Gu

(Mt. 12:2230; Mr. 3:1927)

(Mt. 12:4345)

173 na gio bhammp ba bakia bhaan gu maankam, jix ch k ka, joidham tu boxkix ka, na gu pui ji buusanda nox k gu maankam. 26Ba xi dhaiia na ja baimra jk xijum gook pup gu bpnagan cham kk iiimda, nam jix iom xi chu xi buada, maap jam ba bhai ba baapkia. Mi dhr dho gi ba gux iom bam duia ji gu maankam, cham tu pui na bp dr. Gu Jesuus na ba aagidha maan gu ubii na sia jaroi na px jix bhai ba tu jimda no mi pui ba jim na jax jum kaich gu ioki gu Dios 27Ba na mi pui ka tu aga gu Jesuus, maan gu ubii mj dr jap ja saagi gu jatkam jup ttda g kn: Moo gt joidham jix bhai tu jimda gum naan na pich bhaan dr maaxir, gio nat magoonk bam glh. 28Ba gu Jesuus jup ttda: Japji sia ji gui nam kji mi pui ba jiimda na jax jum kaichdha gu ioki gu Dios na pui gammjx bhaip ba tu ja jimda. Nam pui ba tda gu Jesuus gu jatkam gui nam cham tu kam t ni nap duia na tur jix bhaim duukam nam cham pai nidha giilhim mui px jax ji aajim am gu jatkam mi na paip tuii gu Jesuus, namm jap ba xi ju am. Bap ja ttda: Jai dht gu jaadu nam yap tuii tix aa am na sap tu jax xi dhuia nam cham pai dhuuk pu chum ni, gu ji na gu cham tu pu chum ja am jum aa, nam gu giilhim jix uuatulhdhix. Ku gu aa jir dhi pu chum ka ji nam jax chum jix aa nam tgia, pui jup ji dhuia nat jax jum duu bjk gu Jonaas. 30Gu jatkam Niinibe oikam bhaan dr maat jamt gu Jonaas na bax ja tulhiichudam gu
29Ba

LUUKAS11 Dios. Aa ba pui p ya ja bui xib gu jatkam, aa px ji am dr machia am na jax jak cham ja tulhiichuda gu Dios gatuuk jap na jax jano gu Jonaas. 31Jano na pai dhuuk jum aaya na gu Gkora ja aagidha bx gu jatkam nam jk tu jax buimi ya dhi oigan, gu ubii gui na bjk jix iom jir gkam kat mi dhr jak jurnip, jano xi kkboi pui tya na pim cham tur kk jatkam, na pimt gu cham mi pui jii na maadt ti pu ya jam aadhimk na pim pai oidha na pim jax jak mi pui jimia. Gu gui gu ubii mk dr jum dkoo nat bha jii nat bha kaim gu gkam Salomoon na giilhim jix chu matda ka. Ku gu gui na maadt xib ya oir, jix iom jix chu maat ji gio nax iom jir gkam, cham tu pui na jax jano gu Salomoon. 32Sia gu jatkam Niinibe oikam xi guki puip tya am jano na pim maaxik cham jir kk jatkam. Na gu gu jatkam Niinibe oikam moo jano pu soim lh jamt buior gu Dios nat jax pui tu ja agi gu Jonaas na cham bhai tu ja jim. Ba gui na maadt xib ya oir, jix iom bhaan t nidhim gu Dios, cham tu pui na gu Jonaas. Gu Jesuus na pui ba tya na gu buupui jap ji buusan na g tanoor cham jxkat jaroi pai ni gu maankam na xi michdhai gu kadhiir mj jap xi ksa na pai cham tu maax ka, piam ku tu kn xi chaabidha. Gu japji bhamm jap na pu xi ksa tkob na bax chu maax ka nam mi jap oipoda gu jatkam. 34Dhich buupui puip ji buusan na jax gu kadhiir na joidham g tu maaxi ka tukaa no bdhix, nach gu kn t ni. Mui px pux chum tukgam ka gu no cham kk dhich buupui. 35Ba aapim jix bhai xim duukat na cham tutkia dhi jam buupui. 36Na gu
33Aa

(Mt. 12:3842; Mr. 8:12)

(Mt. 5:15; 6:2223)

LUUKAS11 no joidham jix kk, jix bhai nidha pim gu jam tutku na jax chuika. Pui na jax gu kadhiir nox bhai mim, na gux bhai tu maaxi ka, pu cham pai maan kap px am jix ch ka ka. Gu Jesuus na pui ba ja tda nam cham bhai tu jim gu pariseos gio gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios nat pai tmo na tu aga gu Jesuus, maan gu pariseo ba baidhak na tu koira kiami. Ba gu Jesuus ma oi p, jimdat mi ji dhaibuk ba t nr nam tu bhiidha na pai tum kua. 38Ba gu pariseo cham jir juraan nat t nat cham jum ikoim, na gu panaas nax maat dlh, jum aa na xim ikoimdhai gu jaroi not ba ji chu juu. 39Ba gu Jesuus na gux maat na cham juraan daa gu pariseo, jup ttda: Jap moo tix uua jum lhii japim aapim na pim pariseos jum tt. Gu dai daam dr na pim ti xi ja bopkon gu jam ja jooxia gio jam bapaas, rban dr jak gu giilhim mi bhisap ji gu jam uatulhdhara, na pim t xidha gam bx aixim na pim tu buada na tu cham jir k. 40Cham jam jur bia pim dho jia ku pim ba pui jak tu jim. Jax jum aa pim aa na cham t ni gu Dios juraram gu maankam? Jax dhui nat gu bx jup duu na jx jir tuuku, sia rban dr, sia daam dr. 41Ba tu na jax chuika ya dr jap jak, tu slhkam japim jix ja joimdat ja palhbuidha gu jatkam gui nam cham tu bia ni jx. Pui jak dho gi gu ba oia ji sia rban dr jak gu jam uatulhdhara. 42Ti jix buam ji aa jam amkam aapim na pim pariseos jum tt, na pim gu cham bhai ja bua gu jatkam gui nam bx aixim bhaan jum tulhii. Aapim dai sap pk ba gammj mi tu aichdhidha chiop na jk bhaan jup
(Mt. 23:136; Mr. 12:3840; Lk. 20:4547)
37Ba

174 bipio gu Dios gu tu na pim t s, gu ba gu jatkam cham ja nni japim sia kum mi jap soi tuii jam taagiob. Dhi ji ba pk bpm aa na pim jix ja joimdaix bhai ja duia, gatuuk japim ba puip ba duia gu tu nam aanda. 43Gio ba na pim ggrkam jum taat ka, bp dr japim jix dharaibuktunda na pai tum daanda, ni jx ku pim iam gatuuk dr xix dharaibuktunda. Gam na pim jix aanda nam bx gu jatkam tu kam jam nidhat jam iokdhidha mu jap na pim jax jiimda. 44Jap px ji buan japim na jax gu maankam no bjk dr mi pai ba yaasap na cham ka tu maat ka, siam chi daam dr mi oipo gu jatkam. Pu ni kum jix mat ka no tu maankam btan jup dbaalhchk. 45Ba maadt gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios mi dhr jap jup kaich: Ji jaduu, aach bx jup jich ia pui na pich jax ti, panaas jap sia aach jich aagt jup kaich. 46Ba gu Jesuus jup ttda: Sia dho tix buam ji aa i jam amkam aapim na pim sap pk bax maat gu ioki gu Dios. Jap ji buusan gu na pim tu ja bhiiolhdhatu gu jatkam na pim dai gui ja chianda nam mi pui jiimda na jax jum kaich gu ioki gu Dios, gam na pim jax lhii dlh. Aapim dlh gu pu cham mi pui jiim. 47Gio na pim jix bhai xi chu buada nam pai yassap gu bjk dr kam gui nam ya jap tu agimk bhaankam gu Dios, gu gu jam bopxi kat na mt ja koodak mi ja yaas nam jix bhaamut ja kk nam ti tu ja agidha na jax jir mi pui. 48Ba dhi bhaan jix maat na pim jix bhaim taatt am jix bhai tu bua mi na mt pai ja yaas. 49Pui pu ti ji gu gu Gkora na giilhim jix chu maat nam sap cham ja kgalhdha gui nam pui

175 bhaankamun ya jap tu aga, jai ja kooda am. 50Ba aapim pk jix iom jam obhaidha gu Dios na pim xib ya oipo na mt ba ja koi gu jam bopxi kat gui nam bjk bhaankamun ya jap tu agimk. 51Namm dr bhai ji jam kusbidha bhaan gu Abel na mt bp mua, ya juugt na pai gu Sakariiyas, gui na mt mi rban mua na pai kk gui na bhaan tum makgrxi gu Dios, gio gu baaak nam pai dhr tu daan gui nam ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam. Jam aagi i moo na aapim jaip jam obhagi gu Dios na mt tu koi gu jam bopxi kat jano dr. 52Gio gu aapim na pim sap pk bax maat gu ioki gu Dios, jap ji buusan na pim aapim ua gui na kn jum kukpiok mi pai na tum mamt na jax jak jir am na pim mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios, gu ji na pim gu cham ja kukpioki gu jatkam, ni aapim dlh ku pim mi baapak. 53Ba giilhim bhai ji bhaak jamt gu pariseos gio gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios na pui ja ttda gu Jesuus. Bx aixim bhai ba tkka am maap jim daagk 54nam mi px mamaichk no sap moo puip lhii nam jax lhii dlh gu tu, piam ku gu sap cham, dai nam ba ja aagidha gu ja ggrkam tuk. Gu Jesuus na ba ja aagidha gui nam kaichu nam cham ja jgidha gu pariseos Ba giilhim mui mi mam jumaap jamt gu jatkam na paip tuii gu Jesuus, namm jap xi ju am. Giox kabkam kisap am jai mj jap, nam gux kobkom mi guguuk. Ba bp mui ji chu ja agi gui nam kaichu, jup ja ttda: Moo pim cham mian ja ajda gui nam pariseos jum tt. Giilhim jix kaidha gu gu ja iook, jap jir tum am na jax gui na kn jappukar gu

LUUKAS11,12 paan, pu cham mi pui jiim am dlh nam jax ja aagidha gu jatkam. 2Ku gu kam aajim ji na pai dhuuk matgilhia nam jax jir tum, sia kum gu xib dlh px puix chu maat. Na gu cham jxkat jum xchu gu tu sia ku ti xchuix panaas, ni ku cham jxkat na moo cham jup matgilhia sia ku ti cham tu aa gu jaroi. 3Ba aapim pui p no pimt tix xchuixim mu pai tu aga gu tu, maan na jax matgilhia gatuuk. Sia pimt chi moo tix kabkam xim kuupak mu pai jax chum bak chr, nai px jax chum jiiakda na pui tum kaichdha gatuuk. Gu Jesuus na pui ba ja tda gui nam kaichu nam cham ja bhidha gui nam tu koon jap ja jup xi jam tdam ji jaadu na pim cham ja bhidha gu jatkam gui nam jir tu koon kam, chapim totdon ka sia kum xi jam koodak. Na gu no mt moop ma jam koi, dai gu jam tutku nam ja kooda, gu jam iiimda pu cham nam jax dhooda. 5Gu Dios ji na pim jix bhidhat oipoda, na gu guix bhaai na xi jam koodai mu jak xi chu chiia nam ja iabu gu jam iiimda nam pai gammj mi pup jum tulhiidha no pim cham tu kam ni. Tu kam japim moo nidhat, aa moo ya pu jam ttda. 6Cham daram namk am dho gux bii uji nam mu jap jum gara, jix chamaam aix am gu gook tumix cham. Gu ji na gu gu Dios jix dharam ja lhii sia kum cham tu bhaigm tum panaas. 7Aapim gi ba na pim jir jatkam jam jur bia kam, jap jum aa pim aa na cham daram jam lhii gu Dios? Matgm giilhim ji nax dharam jam lhii, sia jam kuup jix bhai jaklhdhix kam bia na jk bha tuut jam moom am. Ba chapim jax jum aanda, na gux iom jix dharam jam lhii gu Dios, cham tu pui na gu uji.
4Ba

(Mt. 10:2831)

12

LUUKAS12 Gu Jesuus na pui ba ja tda gui nam kaichu nam ja aagidha gu jatkam nam kaichu ba jam tkka gu jatkam no pim ji kaichu, xi ja aagidha pim na pim ji kaichu, aa bap ja aagidha gu noonbi gu Gkora na pim slhkam ji kaichu. 9No pim cham ja aagi, aa pui px jup ja tda gu noonbi gu Gkora na pim pu cham tu slhkam ji kaichu. 10Ba not jaroi giilhim ji chn aa na bhaankam ya oir gu Dios, jum uatulhdha, dai px ji na gu giop tu uadha gu Dios not soim lhdhak pu ti na cham pui ka kaichdha. Gu cham jxkat tu uadha ji kia not gux Dhuudu kam jix Ua Iimda giilhim tn na jax cham jir am, na gu dhi buior jix iom jir uatulhdhara no jaroi jaaxmam kaich. 11No mt pai dhuuk jam dangk mu jap pai ba jam tuttuim chichiop piam mu jap paix kakai ja bui, chapim jax jum aanda sia ku panaas cham bhaai na pim jax ba ji chya ja bui. 12Jax dhui na gu dlh px bhai ji bhaigia na pim jax tya no pim bhaan bap tuidhi, na gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda jam makia gu matda na jam am tajaaixchunda. Gu Jesuus na pui ba tya na cham jir am no jaroi gan jix aa nar jix chumigam ka 13Maadt ba mj dr jap ja saagi gu jatkam jup ttda gu Jesuus: Ji jaduu, mi dhr jap iam jap ji chxidha gu xiix na tu makia na jk ji am jup tu bipio gu bxchugan gu chaat kat. Ni jx ku xi chu maakim. 14Ba gu Jesuus jup ttda: Jax dhui na aa cham tu gkam kn daaxix na mu pai ja maakda
8Nom

176 gu jatkam na jk ja am tu bipio gu tu. Ka paa pimt duuk pu chum kn gkam ji dhai kup bax maat na pu chum jir ji amkam? 15Bap ja ttda bx gu jatkam nam jk mip tuii: Chapim dai bxchux chu aanda na pim gt xi chu biaka, na gu cham tu gu bx aixim na tu biaka gu jaroi na bax bhai tu jimda. 16Ba xi ja aa bhaan ji uargidhak maan gu maankam jix chumigam nat jax tu jii, jup ja ttda: Maannim maan gu maankam giilhim g ma i gu tiriik. Giilhim jir jix chumigam ka gu, ggr ja biaka gu dppr. Ba namm ji ki nat pai dhuuk t bhi gu tiriik. 17Ba cham ggr jup tu babhak ka, lhich mi ja tuttu ka. Bap jum aa juraram bhaan: Paa ba jak ulha dhi jai tiriik na biya sia ku ich jai mi ulh dhi lhich bapki chr, na gu cham bx mi aix? 18Ba jaxpx jup jum aa p gio: Japji na ja iarsai dhi lhich babhak ggr mi ja tuttu na ba maan jimdam bx mi aaya. Gu bxchu bhai dhr jap gai dhr jup xi chu ulha. 19Mi dhr ba dai na ba jpika, tu kuada i jix bhai chaatt gio na jix maim ka. Mui oidha mi btka gu dhi tiriik. 20Ba na mi pui kam aa gu maankam, jup ttda gu Dios: Joidham ti t lhii ap jia. Jaroo ba bhaan ji chu biya dhi nap tu bhaan tu aga? Nap gu aap jaxi tukaa cham tu ka duaka. Cham jum jur bia ap kup bap kaich. 21Pui px jak ba tu jimia gu jaroi sia kut ti joidham t lhdhak namm ji ch ki gux dharam tu namkm ya kam dhi oigan, px ji no cham jir jix chumigam p buior gu Dios. Gu Jesuus na ba ja aagidha gui nam kaichu na ja am t nidhim gu Dios gui nam jir maamran mkkat gu Jesuus jup ja ttda dai gui nam kaichu:
22Ba

(Mt. 10:3233; 12:32; 10:1920)

(Mt. 6:2534)

177 No pim pai dhuuk cham jx ka bia gu koi piam tu jannulh na pim tya, chapim jax jum aanda. 23Na gu cham tu pk jum aa gu koi ni gu jannulh, gu gui ji jam iiimda gio dhi jam tutku nax iom jum aa, dhi pk japim gaachunda na jax jak jix bhai tu ja jimda. 24Gio gu ja ni japim gu kokkon. Cham pai mu pai or am gu tu nam kua, nam gu pu cham t s. Ni kum pai tum bipi jax chum bak chr, jax dhui nam gu pu cham tu babhak. Gu ji na gu gu Dios tu ja maak nax joimdat ja ni. Dho jai, aapim ba cham jix iom jup xi jam joimdat jix bhaip jam duia aa gu Dios na pim jir jatkam? 25Gio gu cham jxkat jakbui oidha aichdha na duaka gu jaroi na jk ti xi lhiidha, na gu cham jaroi dlh jup bua gu iimda, siat chi moo ti bx juraan kn puim aa na jakbui oidha aichdha gt. 26Ba dhi pui p, cham jir am na pim jap px jix chu aanda gu tu na cham jum aa, na gu cham jxkat jaroi alhich pup jup duia gu iimda na ba jax pup xi dhuaka, sia kut bam ai na pai dhuuk mukia. 27Ja ni japim p gu yooxi nam nai yoot bx aixim tum jix abhar. Cham tu dlh jup tu bua am gu tu nam kn jum abhartun, ni kut iam pu chum jix abhar tm tidhak gu Salomoon gui nax iom jir gkam kat bjk, sia ku ti joidham jix bhai xim duuka. Gu yooxi gu gu Dios na pu chum tu ja tiika, cham tu dlh. 28Ba no gu yooxi puix abhar tu ja tii gu Dios sia kur gampx kam gio na buimgidhak bax gak ka, gu Dios aa ba cham jix abhar jup tu jam tidha na xi jam joign na pim jir jatkam dudua kam jum jur bia kam? Tu jam tidha ji matgm, dai ji na pim bx jam jujur kn buior t jgidha. 29Ba chapim jax jum aanda sia ku pim cham ka bia gu tu na pim jugia, ni gu tu na pim iya not

LUUKAS12 ma gaa gu suudai. 30Puim dho tuii ji gui nam chakui maat gu Dios, bx dhi pu chum jam bhaan jix buam jum aa. Gu matgm aapim bax maat ji na jaroir jam Gkora, gu Dios dho. Gio gu guix mat ka na tu jam am jum aanda. 31Aapim dai ji na pim mi pui xi dhuichunda na jax jix aa na bax joimdat jam am t nidhidha. Gu Jesuus na ba ja aagidha gui nam kaichu nam jax jak jir jix chutumigam kax dhaam jak tu bhaan totdon ka aapim na pim jap ji buan na pim jir ji kakasnira, na gu sia ku pim jir gook alh, gu Gkora xi jam joimdat jam am t nidhim. 33Chapim jax jim aagt xi ja maakat gu tuumi gu jatkam gui nam cham tu bia ni jx. Xi chu garat japim gu tu na pim bia na pim ba mi dhr ja maakda. Na gu no pim pui jak duichu, aapim jum tutumigamtaidha jix dhaam jak buior gu Dios na pai gux xkum cham jxkat aaya, ni gu tu na t dnbalhchun ku cham jxkat aaya. 34Na gu gu jaroi mu pai no bia gu tuumi, dai mumm ttchoka. Ba pui aapim no pimt bam tutumigamtax dhaam buior gu Dios, dai bhamm jak japim ba ttchoka. Dhi pui jak jum aa na pim duia. Gu Jesuus na ba ja aagidha gui nam kaichu nam gammj mi pui xi jii mt na jax jix aa gu Dios 35Gammj pim gaachunda na pim jax jak mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios. 36Jap japim tuika na jax gu tujuandam not gu gkam xi ja chiank nam mi darka kiami nam kupiokdha na pai dhuuk mi aaya na jax maannim bha tu soosnia na xim tmorai mu pai. 37,38Jap moo joidham jix bhai tu ja jimia gu tujuandam
32Chapim

(Mt. 6:1921)

LUUKAS12 nom t ni na pai dhuuk mi aaya gu ja gkam tuk, siat raab tukaa mi ai, piam katukgab, piam jix dhanpam ji chu maaxirk. Aa ya pu jam ttda nax bhaim lhdhai gu ja gkam tuk xi ja chiia nam daraibu na ba tu ja bhiidha nam tu jugia. 39Gio gu japnip tu tuii, pu cham mat ka am gu tujuandam na pai dhuuk mi aaya gu ja gkam tuk, jap na jax gu jaroi na gu pu cham mat ka na pai dhuuk mi ji t xdha gux xkum kiami, joidham no gu pu bp dr bax mat ka gt na ba mi px ba tu nuukanda nam cham t xdha. 40Ba aapim pui, jix bhai pim jum duuka, mi pim pui xi jiimt na jax jix aa gu Gkora, na gu cham maat na pai dhuuk gio bhaip jim ya dhi oigan na jam baidhika. Cham jum lhdham px ya aaya i gu. Gu Jesuus na tu aga bhaan ji ja uargidhai gook gu tujuandam gu Peegro bhai ba tkka, jup ttda: Ji jaduu, dai aa nach jk bam kaichu nap jup jich chtdat jup kaich dhi na pich tu bhaan tu aga? Ka bx aa dhi jai nam yap tuii? 42Ba gu Jesuus jup ttda: Dho pui na maan gu gkam p not mk jak bhi na mi xi dhochoi maan gu tujuandam kiami, na mi ka tu ja maakda gu maamran ganai jajaanni na pai dhuuk jum aajidha nam tu kuada. 43Jap moo joidham jix bhai tu jimia gu tujuandam not mi pui duu na jax chiia gu gkam tugi, 44na gu gu gkam joidham jix bhaim lhdhai daasa na t nixika bx na jk tu tu biaka, tu slhkam ja moo ya pu jam ttda. 45Gu ji not gu gu tujuandam jax jim aa nat pai dhuuk jii gu gkam tugi: Kapbhai nat mk ka jii gu gkam, aa ya xi chu koimi na jx lhii, xi maimukimi i, xi
41Ba

178 ja gbichpagai i dhi oikam gio dhi bm tuutum tujuandam nam ya oipo, gammj bx aixim na jax lhii ja pui xi chu buimi. Ba puip ji chu duu gammj bx aixim nat jax lh. 46Na pai dhuuk mi px ba kka gu gkam tugi na cham pum aanda, giilhim dhox iom tulhiichuda bhaamui, jaxbui puip tulhiichuda na jax gui nam cham jx tu kam t nidha. 47Na gu gu jax chum tujuandam not ti xi aadhak gu gkam tugi na tu cham jir am na pu buada, gu ji not gu tu px lhdhak pu dhuu, na pai dhuuk mi ji gu gkam tugi giilhim gbiimi chiplii kn. 48Ba gu tujuandam not pu cham aadhak gu gkam tugi na tu cham jir am na pu buada, cham tu mui gbia sia kut pu dhuu gu tu na cham jir am, na gu pu cham mat ka. Gio gu jaroi no mt bx aixim chia gu tu na jax dhuia, bx jum aa na tu aanda not jix bhai mi pu tu duu. Gu ba gu jaroi nam jk px tu chiia p, dai jakbui aanda p na bhaan tu aanda not jix bhai mi puip duu. Gu Jesuus na ba tu aanda nat cham tu pu kaikam bha jii na ya pui ja duia nam jax jak maan iook bap duuka gu jatkam na ich bha jii ya dhi oigan, jap ji buus na ich bha tu kuusdam, ti bax aa na gt ba t mjidha. 50Gu ji na gu bpm aa na ji chulhiia na ba pui ba tum duia. Tix buam tu tatda p ba na t nra na ji chulhiia, aanda gt na mi dhr ba buusnia. 51Cham tu ich pu kaikam bha jii na pui ja duia gu jatkam nam jix iom jix bhai ba kaichdha, gu japji nam jix iom ba xim bhabhaakuidha. 52Na gu pui na jax nom jix chamaam maap mi pai ka tu oidha gu jatkam, nom gu
49Aa

(Mt. 24:4551)

(Mt. 10:3436)

179 gook ba t jgi ji bui, gu baik nam cham t jgidha bhai ji bhaaku am ja bui gu gook. Piam kum gu gu baik t jgi ji bui, bhai ji bhaaku am p gu gook nam cham ji bui t jgidha. 53Piam gu ja maamar bax bhaak ka am ja bui gu ja tataat gio gu ja nanaan, piam ku gu mu dr bha jak bhai bax ja bhaamkidha am gu ja maamar. Piam gu ja bhabhar aoo, piam gu ja kakamda, jax a px jak. Gu Jesuus na pui ba ja tda gu jatkam na jax kum ba cham maat na jaroi ja bui oir nam puix maatt t ni gio nam jix maatt tu taat dhr bap ja ttda gu Jesuus bx gu jatkam nam jk mip tuii: Na pim pai dhuuk nidha gu tbaa na bhai ba tsdia jurnip dr, bax mat ka pim na bax kibaarum ka, ba puip ji chu buusnia na pim jax lhiidha. 55Gio not jix juuk ba jb, bax mat ka pim p nax chatoidhim ka, ba puip ji chu buusnia. 56Gu jax bar jum duukam ku pim ba cham maatt ni maadt gui na ya oir jam bm na pai dhr jak jim gio na jax kaikam ya oir? Kux cham bhaai aa na pim puip jix mat ka gt? Pui px kaichdha pim dho bak. Gu Jesuus na pui ba tya na cham bhai ka tu jimia gu jaroi not cham bp dr pu tn na namkidha gu uatdam tugi japim mi pui xi jimi na jax jix aa gu Dios, dlh japim xim gangidhat na tur jix k gio na tu cham jir k. 58Na gu dhi japni px tu tuii na jax ya dhi oigan bhaan no jaroi mui tu uatun, na buuprai ba bhika gu uatdam tugi na ba kuupmra no cham namki. Gu ji not gu bp dr pui ba tn gu uatdam
57Dlh 54Mi

LUUKAS12,13 tugi na namkidha, nam chakui aaya na pai daaka gu gkam, mi dhr dho pu jak suulhgia am nam jix bhai maan iook xip dui, ba cham tu mu ka aaya am na pai daaka gu gkam. Na gu buior gu gkam dai nam xi aadha nam jax kaikam uatulhi, pu mj jap xi kuupa, cham tu na jax jup ka kaichdha. 59Cham dho jxdha buusnia mi dhr not cham tu namki nam jk bha taanda, aa moo ya pu jam ttda. Gu Jesuus na pui ba ja tda jkchi gu jatkam na ja am jum aa nam mi pui ba jimia na jax jix aa gu Dios Ba jkchi gu jatkam mip ba aadhim am gu Jesuus, nat sap gu Pilaato tu chia bhai Jerusaleen nam ja kooda jkchi gu jatkam Galilea kam, nam bhai oipot g chiop ka tu makgrxi gu Dios. Sap ba gu ja r kn tum jupsusa bx xikoolh bhai na pai tum makgrxi gu Dios, na pai gu sasoi gu ja r kn jup tum jupsus. 2Ba gu Jesuus jup ja ttda: Gu ba aapim jap jum aa aa nam dai guix iom jix uuatulhdhix kat na mt ba ja koi, gu ba panaas cham pk gu jai nam pui mup oidha Galilea? 3Matgm bx ji nam puix iom jup jix uuatulhdhix, puip ja tulhiichuda gu Dios no mt cham soim lh buior, sia aapim no pimt cham soim lh. 4Gio jano na mt mambhx daman xijum baik gu jatkam koi, nat ja tim gu tb bhibak nat ia bhai Siloe, jap jum aa pim aa nam dai guix iom jup jix uuatulhdhix kat kut bap tu ja dooda, gui ba panaas cham pk uuatulhdhix am nam bhaip oidha Jerusaleen? 5Bx ji nam puix iom jup jix uuatulhdhix, sia puip ja tulhiichuda gu Dios no mt cham soim lh buior, sia dho aapim na jax ba kaich.

(Mt. 16:14; Mr. 8:1113)

13

(Mt. 5:2526)

LUUKAS13 Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai maan gu iigx na cham ibhaicharda 6Ba bhaan ji uargidhak gu Jesuus maan gu iigx, jup ja ttda: Maannim maan gu maankam ti x ka maan gu iigx mu na pai t x ka gu uubas, gu ji na gu cham ibhaicharda. Maannim ba giop ma tgim no cham iam bax iibhaidha nat jumai oidhap ba aich. Nim maan ku bha dhaa na bhai ti ba nni. 7Bap ttda gui na mix bhai buada gu uubas: Iara ap dhi iigx, na gu cham ibhaichar. Slh px na bha jak cham bhai. Bas maakn dr ti bhai ba nni i no cham iam bax iibhaidha, pu nim maan ku bha daaka, na gu chi bak cham tu ibhaichar. 8Bap kaich gui na mix bhai buada gu uubas: Ea nach dai xib px dhi oidha ba nra not cham iam ba iibhaich. Aa ka xi moikxidha gio na mi tu buidhimi gu tu na kn jix bhaim duia. 9Mi ba not gu cham ba ji iibhaich, dai na ba iara. Gu Jesuus na ba duadha maan gu ubii jano pk na pai dhuuk cham tum juanda 10Maannim gu Jesuus ma jii maan kap nam pai tu chiopi ka gu Israel kam jatkam, jano mu jii nam pai dhuuk cham tu juanda dai gu Israel kam jatkam. Ba mi bhai ji chu ja agi gui nam jk mip tuii. 11Ba maan mix jaich ka gu ubii jag na gx kaboorak ka komiram dr. Ampx jix dhumaaram tu oirda, gio na bhaan px jix kaook ka, pu cham bhaain ka na jax jum slha. Maan gu cham k iimda pui jak duuka. Mambhx daman xijum baik oidha bap duu na dr pui ba tuii. 12Nat pai dhuuk t gu Jesuus na mi jap daa, mu jak xi baidhak amuub jup ttda:

180 Xiib ya dodhia ap ji matgm ji jaduu dhi nap tu kn jix kaook. Chap jax kam aanda. 13Ba palhp bhai xi dhaa komiram. Jotmoda mi bhai jim slh, jix kp jum duu. Ba gu ubii ma taxchaabgi gu Dios jix dhaam jak. 14Ba bhai ji bhaam gui na mir gkam ka chiop nat ba tu dua gu Jesuus na ti cham tum juan. Jup ja ttda bx nam jk mip tuii: Jano pim bha jimmda na pai dhuuk tum juanda no pim jix dhuduadhik, cham tu xib na pai dhuuk aagix nach cham tu jax buada. Tu kam japim xi ch nidhat. 15Ba gu Jesuus jup ttda: Pui px kaich ap ji matgm. Kux aapim aa cham jxkat ichdhapu gu jam bhuruxi piam tu jam tuuru no jano pk giilhim bax chanoom na pai dhuuk ti cham tum juanda? 16Pui dhop ji buusan dhi jaduu nar boxii gu Abraam, gu cham k iimda pui jak duuka nax dhumaaram tu oirda. Mambhx daman xijum baik oidha ba tulhiichuda. Cham aa gur am ba na dodhia sia na pai dhuuk cham tum juanda? 17Bax xiraak mi pui pup tuii gui na mir gkam ka chiop nat pui tn gu Jesuus, bx gu jai mt jup jix xira nam puip kax bhaakut buior. Gu jai jappx jatkam nam mip tuii dho gi gu giilhim joidham jix bhaim lh jamt ji, nam gu cham pai dhuuk pu chum t ni nat gp jum duukam bap tu duu gu Jesuus. Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai gu kai gu mostaasa ja ttda p gu Jesuus gu jatkam: Tu gt bhaan ji uargidhai jam aadha na jax jak ji busaak gu jaroi not jix joimdak bhaan ba t t gu
18Bap

(Mt. 13:3132; Mr. 4:3032)

181 Dios? 19Japni dho ji busaak na jax gu mostaasa not jaroi i, not giilhim g xiboorak gr sia ku gur lhich gu kai, ujim bhai xi chu kakoska maamragaram. Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai gui na kn jappukar gu paan ba japnip ja ttda: Tu gt bhaan ji uargidhai jam aadha p na jax jak jup ji busaak gu jaroi not jix joimdak bhaan ba t t gu Dios? 21Japni dho ji busaak p na jax gui na kn jappukar gu tui not jaroi ba jip duu gu paan, joidham g bhai ji jabka sia kut ti palhp px mi bui. Gu Jesuus na ba ja aagidha gu jatkam na gook jix jaich gu bapoi pui xi chu ja agidhidhat gu Jesuus gu jatkam mi jap na pai jax jdlh jir kikcham gio na pai jax mui pa daaxim jup jir kikcham, jimchu Jerusaleen jak. 23Ba maadt gu maankam ba tkka, jup ttda: Ji jaduu, jir gook alh ka am aa gui nam buior jak bhya gu Dios, ka mui aa? Ba gu Jesuus jup ttda: 24Dho daipu gui nam jk ja jur daasai bhai bhaan bubuakia gu kigob na pair lhich. Aa jix maat gu nam mui bhai tix bubuakik ka bhaan dhi lhich kigob, gu ji nam gux xijaim lhdha. Ba aapim pui, jam jur japim xi dhaasai xi gaaga na pim jax jak dui bhai bhaan bubuakia dhi dhi kigob. 25Gio gu cham tu gammj bhai pu kupiokix ka dhi dhi kigob. Aaya ji matgm gu tanoolh na pai dhuuk kuupa gu kiokam. Cham jxkat ka jam kupiokdha no pimt drap dr ba bii, sia pim chi ti gatuuk muip ba tu soon. Guip jam tda mj
22Ba 20Gio

LUUKAS13 dr: Jax dhui na aa cham jam maat na pim jir jaroi dha. 26Ba no pim gu jax kaich: Dho aach jir di nach jum bm tu koimk gio nach jum bm tu imk, mi jap jap oirt pu tuch agidha nach pai jax oika. 27Bap jam tda p gio: Jax dhui na gu ba jam aagi na cham jam maat na pim jir jaroi dha. Chapim bha jak mian ajda, na pim gu cham jir kk jatkam. 28Ba giilhim jix buam jum lhdhai bhai ji susuaia pim aapim. Ba tgia pim p gu gu Abraam, gio gu Isaak, gio gu Jakob, gio jai mui gui nam bhaankam tu agimk gu Dios bjk nam buior jup tuika, aapim gu pu drap dr ba biya na pim pui xim aanda. 29Bx kap dr na jx oigan gu gu jatkam nam buior jum jumpada gu Dios. Dai p gui nam jk mi pui jimia na jax jix aa nam buior aaya, maap jam ba tu jugia bx, gr koicham ka joidham. Gio gu cham tur Israel kam ka am dhi dhi jatkam. 30Ba dhi pk bp xi dharka am jai dht nam xib cham tu kam jum lhii, ba jai dht nam xib tu kam jum lhii, gatuuk dr jak daraibu am. Gu Jesuus nax buam jum aanda ja amkam gu Jerusaleen oikam jkchi gu pariseos jum ttgdam mip ba ji bubua mt na pai oir gu Jesuus. Bap ttda am: Chap mu jak jimda Jerusaleen, na gu bhaim obhagi gu Eroodis na sap jum muaa. 32Ba gu Jesuus jup ja ttda: Jap jum lhii dho gu Eroodis na gu kaxio. Jap japim tda na dai xib gio kabuimuk px ya jap ba ja duduadha gu jatkam nam jix kakok, gio jai na ja am dr mai ka xi ja jootsa gu cham kk iiimda na ja am jup tuidhi. Maaxdhi ba ba tmo, 33ku ji gu mu jak jimda ji pui xi chu
31Ba

(Mt. 13:33)

(Mt. 7:1314, 2123)

(Mt. 23:3739)

LUUKAS13,14 duduadhidhat. Xib ja jx bhya, gio kabuimuk, gio maaxdhi. Bhamm jap ja ba ji buusnia, na gu gu jaroi no pui bhaankam tu aga gu Dios, jum aanda nam bhai muaa Jerusaleen, cham tu maakam jak. 34Aapim jatkam Jerusaleen oikam, jap px na pim ja koon gui nam bhaankam tu agada gu Dios. Ti jam aadhidham px na pim jax jak duia na bax bhai ba tu jam jimda. Aapim ja mayasat ja koonda joodai kn, gu gu Dios px na bhai ti ja jootosda nam ba ya tu jam agidha. Jap na aa na ich muikim ti ji jam aa na pim mi pui jimia na jax jix aa gu Dios na ba xi jam joimdat jam am ba t nidhidha gt, gu ji na pim gu cham aa. Dhi jap ji buus na jax gu takaarui no ti pup bx xix ja boispam kat gu maamran no bax ja naa gu tu, gu ji nam gu cham mu jak ajda dlh. 35Ba xib ya dr jap jak, cham pai pim ka kaaya na pu chum tu jam agidha, ni ku pim cham pai ka chgia maaxik. Jano pim maaxik ka chgia na pim pai dhuuk jup tya: Jir gkam gio nax ua kn kk dhi na bhaankam bhai ba jim gu Dios!

182
4Gui cham iok am, dai nam mi px pu tuii. Ba gu Jesuus mu jimk xi dhuadhak gux kokkam xi joot na ba jimia kiami. 5Bap ja ttda p gio gu pariseos: Not maadt aapim tu jam alhii chuk piam tu jam tuuru mu pai ma gi jax chum t dn kr jano pk na pai dhuuk cham tum juan, mi px jap xi idha? Cham aa nap jotmoda mu daii baabu? 6Ba gui bhai px xi i am, na gu cham bhaai nam jax jak jup xi chda.

14

Gu Jesuus na ba duadha maan gu maankam na kax baigk ka Maannim nam pai dhuuk cham tu juanda dai gu Israel kam jatkam, gu Jesuus tu koiim buior maan gu gkam pariseo, nat gu bai na buior tu koira. Ba sia mip daraa am gu jai pariseos nam jix maichim gu Jesuus. 2Maan jup bai mt gu gu maankam na ka gu baigki na ja bm jup tu jugia, bhai dhr jap jup daa ba. 3Ba nat ba t gu Jesuus, ba ja tkka gu pariseos gio gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios nam mip daraa. Jup ja ttda: Jix bhaai aa na xib duadha dhi jaduu nax kaook sia ku cham tum juan, ka gu cham aa?

Gu Jesuus na ba ja aagidha gu jatkam nam jax jak cham jum xirappuda ja bui gu jai jatkam 7Ba gu jatkam gui nam kiapx mi aajim nat puip ja bai gu gkam pariseo nam jai bman jup tu jugia, bp dr px ji dharaibuim am amuub na pai daa na xi ja ni gu Jesuus. Ba xi ja aagi na cham jir am nam pui jak tu jimda, jup ja ttda: 8No jaroi mu pai bam ttmo, ba pui ma jam bai na pim buior tu jugia, chapim amuub dadaarrda na pai daaka gui na mim ttmoda, na gu cham maat ka no aapim mi jam biiika gu atoxkar, ka ba gu jai na palhp iam jix iom pax k kam ja nidha. 9Mi dhr dho ji jam jootsa no pui jai mi ja biii no aapim cham pk k kam jam ni. Ba puix xirai jap jak ma jimia pim na pai cham pk tu bhaigm tu tuika. 10Gu japji no mt pai dhuuk pui jam bai na pim tu jugia, namm dr judharam japim px pu ji dharaibuidha na pai cham pk tu bhaigm tu tuika. Mi ba dlh no jax kaich gu jaroi na jam baidha na pim mu jak daraibu amuub, mu jak japim dho bap ba jimia. Bax bhaim taatt japim mip ba darka bman gio ja bm gu jai na mip ja chiia, ba bx px jix bhai jam aanda am gu jatkam nam mumm dr jap

183 darka na pim bman xi chu kuada gui na mim ttmoda. 11Na gu gu jaroi no gampaim lhii, joidham jix k kam nidha am gu jatkam, gu cham tu k kam nidha am ji no dai gkam jum taat. 12Ba nat pui xi ja tdak gu Jesuus gu jatkam, jup ttda p dlh gu gkam pariseo nat bai na bman tu jugia: Gio aap ji jaduu nap jir kiokam, nap pai dhuuk ja baidha gu jatkam nam jum bm tu jugia, chap dai gui ja baidha nap jaroi lhiidha nam pu chum kn jak jup jum buidha, pui na jax gui nam jir jix bhabhaikam ka jum bui, piam gum jaadu, piam gux chutumigam nam ya jap amuub oidha nap pai kio. 13Gu gui ji nap ja baidha nam cham tu bia ni jx, gio gui nam jix mamamkulhi, gio gui nam cham iia. 14Mi dhr ba dai nap jix bhai px bam taat ka, na gu jak jum buidha gu Dios jano nam pai dhuuk duduadi baapmigia gui nam mi pui jimia na jax jix aanda, sia kum gu dhi cham jak jum buidha gu ya jotmoda. Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai na gr koicham ka 15Ba maadt gu maankam nat kai gu Jesuus nat koi bhaan tu aga gux dhaam kam, jup kaich: Jap moo joidham jix bhai tu ja jimia gui nam buior aaya gu Dios nax iom jir gkam! Bman tu jugia am gu! 16Ba gu Jesuus jup kaich: Maannim maan gu maankam jix aa na tu jugia jurnk kam mui ja bm gu jatkam. Gu tujuandam tugi mj jap xi joot na pu ja tnmra gu jatkam nar koicham ka. 17Ba nat pai dhuuk bam ai nam tu jugia, gio mj jap jup xi joot gu tujuandam tugi na mui ba ja baidhika gui nat bp dr ba ja aa nar koicham ka, mi pu ba

LUUKAS14 tu bhiix. 18Gu ji na gu na mu jap ti pui ba ja ttdaim p gio, cham ka aa am. Jup kaich gui nat bp pui ti xi chn: Aa kiapx alhich sabalh maan kap gu dbr. Mu jak ja ba ka tmra. Ka xi chu uaika ap na cham mu jim. 19Ba jumai jap jak pui tip ba ttdaim, jup kaich px p: Aa kiapx ja sabalh gook gu tutuur na kn tu juana. Mu jak ja ba ka matmra nom moox ojo. Cham ja ba moo mu jim, ka xi chu uaika ap. 20Ba jumai jap jak pui tip ba ttdaim, jup kaich px p: Jap moo xib pk sap muni pai ka chmo i. Cham ja ba moo mu jim, na gu mu jak ka bhya. Ka xi chu uadha ap. 21Ba pui dlh giop ma jii gu tujuandam ti pup xi ja baidhimk, bhamm ba aadhim gu gkam tugi. Ba gui ti ma bhaam nat cham jaroi mu jii, bap ttda p gio: Dhop xi dhaiia ku gi nap ja baimra gui nam cham tu bia ni jx mj jap nam jix jaich dhi g kiicham, sia gui nam jix mamamkulhi nam mj jap daraa, gio gui nam cham iia. Ba xi m p gu tujuandam nat ja baidham. 22Jaxpx ba gio mip ba ai ji ja baidhat, jup ttda gu gkam tugi: Ya ich ba ja aich gu jatkam na pich ji joot, gu ji na gu g ka tu bio ya bak chr. 23Bap ttda gu gkam tugi: Dho giop jup xi dhaiia nap ja baimra gui nam mu jap daraa judharam dhi g kiicham. Soip xi ja ttdada nam ba bham oidha. Bx jap am pup ja baidhai gui nam mi pai darka boi jugii. Jix aa i gu nam suudu ya dhi bakgr. 24Ni maadt gu ku ka tu jugia bm gui na ich bp dr ti ja bai, aa na pai jax kaich. Gu Jesuus na ba ja aagidha gu jatkam nam jax jak duichunda nom ba kaichu 25Ba na gamai ba jimchu gu Jesuus, mui gu jatkam mu oichu am, px

LUUKAS14,15 chbp kattu am. Ba mui xi ja tgk jup ja ttda: 26No tu slhkam jix aa na jaroi gammj ba kaichgda, jum aa na bx juraan kn xi dhaanda gammj. Na gu nox iom jix dhaan gu taatan, piam gu dn, piam gu jajaanni, piam gu maamran, piam ku gu dlh jix iom xim joign, cham tur am na kaichgda. 27Gu cham ji no gux iom xi dhaant ji kaichu, na gu cham tu bhaan jup jum buixidha gu tu na ya dhi oigan jix chu jaich, sia chi jax jum tulhii bx aixim tum kn. Dhi ba jap ji buusanda na gammj oichunda ji mootot gu kuruus. 28Na gu dhi japni na jax no maadt aapim mu paix ksam maan gu tb bhibak, cham aa gu bp xi dhaibui xim gangada ap no moo aix gu tuumi nap kn tmo? 29Nam gu bhai jim aga gu jatkam no pich xi chu kookbk dai joodai mi xi baapsak mi dhr mi pui pup tuii. 30Jax kaichdha am dho gu: Cham ka aich dho chi gu tuumi gu jaduu na kn tmo dhi bhibak kut ba jaxbui px ji bua. Tip ba bax xirda. 31Piam japni p, nom gook gux iom ggrkam ba xim koodak, ba no gu maan gook alh ja bia gu sandaaruix, gu jumai ba mui, cham aa gu bp xi dhaibui xim gangada gui na gook alh ja biaka gu sandaaruix, no jakbui kn mamaichk gu jumai na mui ja baichunda? 32Gu ba no gu jakbui kat mamaichk na pui xim aa, mj dho xi jootsa gu tujuandam tugi na aadhara gu jumai gkam na pui ba tuika, nam chakui maap jum naankia. Ba mi pui cham tu kam kokda am. 33Pui p ba aapim, jum aa na pim cham tu bhaan jujurtka gu tu na pim biaka no pim jix aa na pim gammj ba kaichgda, gio na pim tu slhkam xi dhaanda. Gu Jesuus na tu aga bhaan ji uargidhai gu on

184

jax lhii no jax dhuukat mi jotmoda cham ka onkak gu on no jaroi g mi pai ka bia? Jax dhui giop ka onkalhia na ba gio kn jup bax chu iob ka? 35Aa jap kaich na pu cham tu ka bhain ka, ni gu x ku kn kax joidha sia kut ti mip xim bui. Mi pim pui ba jimia jk na pim jix maatt ji k na jax kaikam jup kaich. Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai maan gu kasnir bipiadam
(Mt. 18:1014)

34Aapim

(Mt. 5:13; Mr. 9:50)

15

Ba mui mi aajidha am gu tuumi tu taandam tugi gux iom gkam Rooma kam na pai oirda gu Jesuus, nam jix kaim ka na tu agada, sia gu jai jappx jatkam nam cham tu kam t ni. 2Ba gu pariseos gio gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios mi dhr jap jix bhaamut agichu am gu Jesuus, jup kaich am: Jai dhi na saak mi pui jim na jax jix aa gu Dios, joidham cham jax ji ja lhdhat ja bm tu kua gux uuatulhdhix kam. 3Ba gu Jesuus xi ja aa bhaan ji uargidhak maan gu kasnir bipiadam, jup ja ttda: 4No jaroi maadt aapim ja bia maan jix chamaam oom gu kakasnir, ba ma tu biaam japich mumm pai nax xaii, gu ji no gu cham tu jaich maan nap ba ja nni mi k, ba aap jix buam jum lhdhak ma tu gaagam p gio mi xi ja kuupak gu jai. 5Ba siamri namm pai ma t pich jax chum bapaikkam, bax bhaim lhdhak japich xi iomdak xi mootok ba jii p

185 gio. 6Ba mu na pich ai kiicham, xi dhaibus japich na pich ja baidham gu jatkam gui nap jk jix ja maat, ba jax ja ttda ap mi maap ji ja jumpadak: Aa maan mai buak gu kasnir na ich tu biarak. Giilhim jaich jix buam ji lh na ich pai dhuuk maat na maan cham tu jaich. Ba ma tu gaagam jaich, siamri ich giop t nammni maan kap bapaikkam. Xib ja ba giilhim jix bhai chaat. Dhi pu kaikam jach ba ya maap tu jugia, na pim ba aapim puix bhaip jum taat ka bm nat jix bhai tu jii. 7Pui p dhox dhaam jak, giilhim gr koicham ka not jaroi soim lhdhak pui ba tn gu Dios na uadha gu uatulhdhar gan, nam gu bx jix bhaim lhdha gui nam jix dhaam jup tuii buior gu jaroi na soim lhdha. Jix iom jix bhaim lhdha am dhi buior, cham tu pui na jax gui nam bp dr pu soi bam lhdha. Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai maan gu ubii na mai bua gu tuumi 8Piam japni p. No jk mambhx aixim gu bapaium tuumi bhai pai ka bia maan gu ubii, gu ji no gu cham tu jakbui ka aix na pai dhuuk ti ba jaklhi, bax buam jum lhdhak nai ji chu gaa g ji ch bdhak, px am tu boxkaidhat tu gaagim mi jap drap gio bhj jap sasoosnan. Ba not gu siamri ma t na mi pai kaat, 9joidham dhox bhaim lhdhai xi dhaiia p na ja baimra gu bpnagan uuub gui na jk jix ja mat ka, pui na jax gui nam mi dhr jap amuub oika. Ba no gu jax ja ttda mi maap ji ja jumpadak: Aa maan mai buak gu tuumi, mambhx aixim ja bhai ka biakat dai bapaium. Ba tu gangimk jaich ma t dakoo. Xib ja ba joidham jix bhai chaat. Dhi pu kaikam jach ba ya maap tu

LUUKAS15 jugia, na pim ba aapim puix bhaip jum taat ka bm nat jix bhai tu jii. 10Pui p dhox dhaam jak, giilhim gr koicham ka not jaroi soim lhdhak pui ba tn gu Dios na uadha gu uatulhdhar gan. Bx jix bhaim lhdha am gu gu noonbi gu Gkora. Gu Jesuus na tu aga bhaan ji uargidhai maan gu biapma na mk jak bhya 11Ba jumai bhaan jup ji chu uargidhak mui ji chu ja agi gu Jesuus gu jatkam, jup ja ttda: Maannim maan gu maankam gook tu maamar ka biipibop. 12Gu gatuuk kam jup ttda gu taatan: Xi chu maakai ap ji chaat gum bxchu na jk ji am jup tu bipio. Ba maan jimdam bx gook xi chu ja maakak gu ja taat na jk ja am tu bipio. 13Ba jk px jur nat bx xi chu garak gu gatuuk kam nat jk tu tu maa gu taatan, mk jak bhi ba jumai momkoram xi uuuk gu tuumi. Bhamm dr pu jugio bx na jk uakat, na gux maim ka ganai bx aixim na tu buada na jax lhiidha. 14Ba jano pk giilhim bhiogi ma jii bhamm dr na ka oir, gio gu pu ba juu gu tumigan. Cham ka jaich na tu jugia, dai na ba uamaim px. 15Ba maan gu maankam buior ma tu jua na bipixidha gu tatooxkolh na ja biaka. Mumm jap chianda na bipixika na pai tu gambhar ka gui gu maankam. 16Tix aakt nidha gu tatooxkolh ja koidhara nam ja maakda mi kiicham, giilhim uamaidha gu. Aanda gt nam jax tda na jai palhp jup xi jugia na kn jx jup bam guguuxdha, gu ji nam gu cham pai jax jup ttdada. 17Ba mkkat jup jum aa: Bhamm chi giilhim g na ja bipio gu koi gu tujuandam tugi gu chaat, aa gu ya jak giilhim uamaim sia ku puip jir tujuandam. 18Gi no ich gio muip jii bhamm, jap ja

LUUKAS15,16 chda gu chaat na ich ma uatulh buior Dios gio buior dlh. 19Jap ja chda na cham pui ka iimda na jir maraan, na ich gu buam px alhio. Jap ja chda na jap px ba biaka na jax maadt gu tujuandam tugi. 20Ba puim aagk px kkbo bx boi nat ba jii bhamm buior gu taatan. Ba yamm dr jap mui ba jim nat ba t gu taatan, mu daibus nat namkim. Iomdak xi koom gio nat chixi, nat gux joimdak t na yamm dr jap mui soi ba tuidhi na mui ba jim. 21Bap kaich gu maraan: Ji chaat, aa gkam kn ma uatulh buior gu Dios gio aap jum bui. Chap pui ka iimda na jir jum mar, na ich gu buam px jum alhio. 22Gu ji na gu gu taatan cham pui lhii, jup ja ttda gu tujuandam tugi: Gor xi ch tii dhi chio gu jajannulh gux kk, xi chu uapui pim mj na naangia bak chr. Suusak japim jup xi aadha, gio maan aniiyu pim jup xi dhaaxdha nobiram. 23Xi boopoya pim p ba na pim saanpu gu tuur jax chum nax dhua. Mi pim ba xi muaa kuch ya tu jugia. 24Giilhim jix bhai chaat i gu na ich giop ba t dhi chio nat mui tanoolh mai gsk, panaas ku muukix kat gio duadk yap ba oir. Ba jaxpx giilhim mi bar koicham. 25Ba gu bp kam maraan mumm jak jup ka oir gambhar tr nat gu spdhi mi jak ba ai. Mj px g kn tum sab na mui ba jimchu, pu cham maat na jax kaikam mj tum sab, tm nichu kam tum kaich. Ba nax iom amuub ba jimchu, 26maan gu tujuandam xi baidhak xi chkka na tu jax jum bua. 27Bap ttda: Dho sap nat giilhim jix bhaim lh gum taat nat gio yap ba ai gum xiku nat mai gsk, nat gu sap jix k ya ai. Tu chia ba nam muaa maan gu tuur jix dhuakam nach tu jugia. Mi dho ba bhaajim xib. 28Ba gui dai nat bhai ji bhaam.

186 Mumm jap mk px pup kk. Cham mui ka ai. Ba mu jimk gu taatan ti soi ba ttda na mu aaya. 29Jup kaich gu maraan: Nap ba aa cham puix bhai bua chaat na gammj yam palhbui gu tu nap jax bua? T na ti px bhaan ji bamgidha na tu juantunda, px cham ji jpdhidha i. Jumai oidha bap duia, ya pui na jax jum bm bap tuigda. Chakui ich moo pai dhuuk maannim cham jum kai. Mi pui tu duiidha i gu tu nap ji chianda. Ni kup cham pai dhuuk jax kaich nap iam tu karbax xi makia na ja bm jup tu jugia gui na jk jup jix ja maat. 30Gu dhi gi ba gum tumi nat xi ja onbaidharak gu oipodam uuub bhai gam ba jim, mi xi mui pich ji gu gu tuur jix dhuakam sia kup tix maat nat jax jum alhio. 31Bap kaich gu taatan: Ba tum iimchudhix ji matgm ji chio na jk tu tu bia, bx bar tu aap gan, nap gu maaxik gammj yap tuigt ji palhbui gu tu na jax bua. 32Dai px ji na gu xib jich am jum aa nach bx maap jix bhaich chaatt tu jugia nat ya ba ai gum xiku nat mui tanoolh mai gsk, panaas ku muukix kat gio duadk yap ba oir. Gu Jesuus na tu aga bhaan ji uargidhai maan gui na iampx gkam kn daaka jabui gu jai tujuandam Ba gu Jesuus dlh jup xi chu ja agi dai gui nam jk kaichu pui bhaan jup xi chu uargidhak, jup ja ttda: Maannim maan gu maankam jix chumigam maan biaka gu tujuandam na mi dhr jup tu ja chianda gu jai tujuandam tugi. Ba cham mi pui tu duichunda dhi dhi tujuandam na jax chianda gux chumigam. Ba gu jai tujuandam ba aagi am gux chumigam na cham mi

16

187 pui tu duichu. 2Ba gux chumigam xi chu joochxi na mu jimda na tkka nor slhkam. Ba mummp ba ji buus, jup ttda: Jir slhkam aa nap cham mi pui duichu na jax jum aagi? Eap tu uamr gu uuan gui nap bhaan tu daasaim na xi chgia nop mi pui tu duichu, piam ku gu cham ku aa ya dr jum buusaidha. 3Ba nat mi dhr buusnk gamai ba jimchu gu tujuandam, jup jum aantu: Tu ba bhaan ka tu juana, na gu ba buusaidha gu kiokam na ba tgia gu uuan? Cham tu bhai i gu na tu juana jaraar tam na gt jup ba t xia. Jix xir i p na pui nai ja taiidha gu jatkam gu tuumi. 4Aa, bax maat i na jax jak duia! Jap ja ja tda gui nam uatun gu kiokam nam jk px namkidha nam ba dhix bhai dhuia. 5Ba jman px bhai ji ja bai gui nam uatun gux chumigam. Jup ttda gui nat bp mi ai: Jk jap moo uatun gu kiokam? 6Bap kaich gui: Maan jix chamaam oom kastaa dho gu oliibus baraa. Bap ttda: Dhop mii jap xi dhaibui atoxkor tam jumaip duia gui na bhaan jix maat. Yani gu uuan. Gook oom daman mambhx kastaa jap px mi dhaasa. 7Ba jumai mjp xi chu joochxi na mu jimda, jup ttda p nat mi ba ai: Aap jk jup uatun gu kiokam? Bap kaich gui: Maan jix chamaam oom janee dho gu tiriik. Bap ttda p: Dhop mii jap xi dhaibui jumaip duia gui na bhaan jix maat. Yani gu uuan. Maakob oom janee px jap mi dhaasa. 8Ba gux chumigam gatuuk ba maat nat jix aich nat jax jak duu gu tujuandam tugi kat na ba cham mu jap px mai gxix ka. Maaxik pui jak tu jim am gu gui nam cham mi pui jiim na jax jix aa gu Dios, jix iom jix aichun am nam jax jak duia gu tu na dlh jir jup ja dui ka, cham tu pui

LUUKAS16 na gui nam mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios. 9Jir am p dho na pim mui maichia gu tuumi ya kam dhi oigan nax chu uatulhdhix, na pim gu dhi kn ba ja maichia jai gu jatkam, nam jaroix bhai jam tdai jam aichdha maan kap nam pai gammj bhai pu ba oika, jano na gu tuumi ya kam dhi oigan cham pai ka matgilhia. 10Na gu na pim jax bax maat gu jaroi not mi pu tu duu gu tu palhp jup jum duukam no mt chia, dhi bhaan jix maat ka p na sia gu gp jum duukam mi puip duia no mt chia. Gu ji not gu gu palhp jup jum duukam cham mi pu duu, pu dhi bhaan jup jix maat ka na cham mi puip duia gu gp jum duukam. 11Ba pui p aapim no pim cham mi pui duiim gu tuumi na jax jak jum aa na pim duiidha, dhi bhaan jix maat ka na pim sia cham tu mi puip duia na pai dhuuk tu jam makia gu Dios gui nax dhaam jak jix chu jaich na cham jxkat tu jung. 12Piam pui na jax sia gu jaroi no pim cham mi pui tu duiim gu tu na ti jam chiia, tu pim bap nrda nar jam namki ka? 13Gio gu na pim jax bax maat na cham jir am na gu jax chum tujuandam gok kap tu juanda maan jimdam, na gu cham tu bx gook jix bhai tu ja juadha, jumai dho px jup bhaamkidha gu jaroi na buior tu juanda, mkkat jumai p, mi pum buada. Dhi jap ja kaikam jup kaich na cham bhai mi pui jimda gu jaroi na jax jix aa gu Dios, no daix chu aa na gt xi chu biaka gux dharam namkm na ya dhi oigan jix chu jaich. 14Ba gu pariseos dai na mt xi ask gu Jesuus na pui kaich, nam gu dai tuumi jix joojoidha. 15Bap ja ttda gu Jesuus:

LUUKAS16 Aapim na pim pariseos jum tt sap pk ba panaas joidham mi pui xi jiim japim na jax jix aa Dios, gu ji na gu dai nam xi jam nidha px gu jatkam, nam sap ba px jix bhai jam aanda. Gu ji na gux bhaix maat gu Dios jam jujur am na pim jax pk jak jir tum, sia ku pim gu ya ja bui gu jatkam ti pui xi chuii na pim jir kk. Na gu ya ja bui gu jatkam, sia kum moox k ni panaas gu tu, gu Dios cham k nidha. Gu Jesuus na pui ba tya nam aa na puim duiidha na jk jax tu aagix 16Gui nat jk Moisees tu uanak na jax jak tu aagix ka, mi px juugt dhi bhaan tu aga mt gui nam bhaankam ya oipimk gu Dios na pai gu Juan jatkam bopkondam. Mi dhr bha jak maakam tum bhai ji chum aga na jax jak tut jix joimdat ja am ba t nidhidha gu Dios. Ba dhi na jax chum tum aga, bx tix maachik kat mi puix jimiik am gu jatkam. 17Ku gu bx mi puim duichunda ji na jk jax tu aagix nat tu uanak gu Moisees bjk, na gu bx jum aa, cham tu pui na dhi dbr gio dhix dhaam na cham pk jum aa siat chi cham pai matgir jax chum tanoolh. Gu Jesuus na pui ba tya na cham tu pui ka ja biaka gu Dios nam jir jum bpnagm ka gu jaroi not mai xi buak gu bp kam bngan jumai bhaip ji bhi jaroi mai xi buak gu bp kam bngan jumai bhaip ji bhi, cham tu pui ka ja lhiidha gu Dios nam jir jum bpnagm ka. Gio gu ubii na mai buix ka not jaroi bhaip ji bhi, pui cham tu puip ja lhiidha gu Dios nam jir jum bpnagm ka. Jap px ba ja lhiidha na jax gui nam jir ganai px.
18Not

188 Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai maan gu maankam jix chumigam gio maan Laasar tgim na cham tu biaka 19Maannim maan gu maankam jix jaich ka giilhim jix chumigam. Gammj joidham jix bhai xim duuka kn gux dharam namkm gu jajannulh, gio gammj nabap tanoolh jix bhai tu kuada. Namm ji ch kska gu koi gam na joidham xi chu yooxmadhix ka bha jap. 20Ba maan jup jix jaich ka gu maankam Laasar tgim na gammjx kaook ka kn gu bipprx na kax kobkom bx na jx tukgan. Pu cham jir tu bia kam ka p. Dhi ba gammj mi daaka kigob na pai kioka gux chumigam, 21na ti nrda na iam ba makia gt sia gui na bhai dhr iigsda na pai tu kuada. Ba gu gongox mi ajt jup tuspunidha am gu Laasar na pai jax jix bipprxi ka. 22Ba maannim ampx muu gu Laasar pui xim tulhiiaimk, baidhak jamt bax dhaam jak gu noonbi gu Dios na buior bap tuika gu Abraam na pai joidham jix chu abhaar. Ba jk jurni kn jup ma muu gux chumigam, dhi dho gi gu joidham jix bhai duixim yaas jamt ji, gu ji nat gu pu jii mu jak na paim tulhiia. 23Ba giilhim jix buam tu tatda gux chumigam na bam tulhii ja bm gui na mt pui koi cham mi pui ji jimk na jax jix aa gu Dios. Ba mjmm dr ba t gu Laasar na bman jup tuii gu Abraam. 24Bap kaich g kn: Ji boxii Abraam, iam xi palhbui na ya chulhii tai chr. Xi chiia ap dhi Laasar na iam xi bargidhai gu deen gan bha juulhdhara n am. Giilhim jix buam tu tatda na jix chanoom. 25Bap kaich gu Abraam: Jax dhui nat jix bhai tum jii aap ji boxii nap duakat jum tuuku bhaan, gu dhi Laasar jum tulhiiaimk. Pui ku ba xib ya oir

(Mt. 19:112; Mr. 10:112)

189 bm na paix bhai tu tatda gammj, na gu pui jak jir maichk gan. Aap ba mi jak jum am bipio nap pai ba bam tulhii. 26Gio gu cham bhaai na jaroi ya dr mu jak buusnia, ni mu dr bha jak, na gu giilhim g rban jix chk. Jumai momkoram jup tuii ap aap, gio aach jumai kam p. 27Bap kaich gux chumigam: Dho piam jap mu jak jootsa na pai kio gu chaat. 28Mi dharaa am jix chamaam gu jaadu na ja aagidha na jax jak jix bhaai nam dui cham bha jak bhya ya tai chr na pai ba chulhii aa. Giilhim jix buam tu tatda gu. 29Ba gu Abraam jup ttda: Jax dhui nam bia gui nat Moisees tu uanak, gio gu jai nam pui bhaankamun jup tu agimk gu Dios. Gui kam tu daa bx na tum aa nam pu duia nam ba cham mi jak bhya. Dai ji nam t jdhai mi pui jimia na jax jum kaich. 30Bap kaich gux chumigam: Pui dho ti nap jax kaich ji boxii, dai px ji nam gu cham tu jax ji chji t jdha not jaroi muukk gio duadk jup ba tu ja agidhim. 31Ba gu Abraam jup ttda: Pui px p ji matgm sia kut tu maankam muukk gio duadk mi jap jup ba kk, px ji nom cham t jgi nat jax tu uanak gu Moisees, gio gu jai nam bhaankamun gu Dios tu ja agidhimk gu jatkam, nam gu dlh cham mi pui jimiik ka. Gu Jesuus na ba tu aanda na jax a px dhuim uatulhdha gu jaroi
(Mt. 18:67, 2122; Mr. 9:42)

LUUKAS16,17 jimia na pui xi jam doodai. 2Iam chix bhaip tu jimia ji nam bp dr mu pu ba bua suudai chr, bha bulhdhai gu g mattur na chakui maadt jam iatgidha. 3Ba aapim xim nuukdat na cham jaroi jam iatgidha. Not jax chum jam jaduu mam uatulh jam bui, xi aagidha pim na cham pui jak tu jimda. Gu ba no gu jax kaich na cham pui ka tuika, aapim jup tu uaika. 4Sia chi moo xijum gookim gu tanoolh jum uatulh jum bui, tu uai ka ap not jakbui kim puip jum tn na cham pui ka tuika. Gu Jesuus na pui ba ja tda gu noonbi nam cham iam jaxbuix biiak buior gu Dios na jx gu kai gu mostaasa 5Ba gu noonbi gu Jesuus jup ttda am: Jich jaduu, jich aagidha ap nach jax jak jix iom buior jix biiak ka gu Dios. 6Ba gu Jesuus jup ja ttda: Jax dhui na pu ni palhp ku pim iam jix biiak buior gu Dios. Kani no pim sia jaxbui buior jix biiak ka gt na jx gu kai gu mostaasa, ba no pim jax ttda dhi tua na mii kk na dlh jum takbunai mummm daasa na pai g suun gu suudai, pui dhop ji buusnia gt. Gu Jesuus na ba tu aanda na jax jak tu jimda gu jaroi nor tujuandam 7No jaroi maadt aapim bia gu tujuandam, ba not gu tu biarak gu baak piam kut tu moikdarak, ni kup iam jax tda na pai dhuuk mi ba aaya kiicham: Bi chu ju. Bhai bax chu bhai. 8Gu japji jakbui kat nap mi chiia na tu bhaidhai tum makia. Nap paix bhai xi koichoi nap bap ba chiia na tu jugia. 9Ni kup jup xi taxchaabgidha nax bhai tum

17

Bap ja ttda p gio gu Jesuus gui nam kaichu: Gammj px jix jaich ka am gu jatkam nam tu baidhidha mu jak na paix chu uatulhdhix. Ti jix buam ji aanda bhaankam gu jaroi not jax dhuukat maadt aapim mu jak jam bhich na pim kiapx ji bui ba t jgi, na gu mi dhr cham bhai ka tu

LUUKAS17 buixidha. 10Ba aapim pui na pim jir tujuandam buior gu Dios. Na pim pai dhuuk tmoidha gu tu na jam chianda, jap japim kaichdha: Ni jx kuch cham jir kk tujuandam buior gu Dios, nach gu cham tu dlh jai tu pup jax xi bua, daipu na jax px jich chian. Gu Jesuus na ba ja duduadha mambhx gui nam tootolhidhat gakiidha gu ja tutku 11Ba gu Jesuus na Jerusaleen jak jim, mi jap ajim na pai jax Galilea bhaan bipio gu dbr gio na pai jax Samaaria bhaan jup bipio. 12Ba na maan kap ba aajim na pai jdlh jir kikcham, yamm dr jap mui ba t ni am mambhx gux kakokkam na ja ka gui na tootolhidhat gakiidha gu ja tutku. 13Ba mui ba jiikai am gu Jesuus, jup kaich am: Xich dhuduadhak jich jaduu! Iam jap xich joimdat xich chgia! 14Ba nat ba ja t gu Jesuus, jup ja ttda: Ja bui pim xi jimia gui nam ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam bhai g chiop, nam jam tgia na pim bax kk. Ba nam gamai ka jiimchu, joidham jix bhai bhai ji chu tatdat, bax kk gu ja tutku nam xim nni. 15Ba maadt mi dhr pu jak gi nat bam t na bax k xi taxchaabgidhidhat gu Dios g kn. 16Slh jii p gio mu na pai gu Jesuus, ba mi olhian kn xi kkbok ba taxchaabgi nat ba dua. Jir Samaaria kam gu maankam. 17Bap kaich gu Jesuus: Kux cham tur mambhxi am aa gux kakokkam na ich ja dudua? Pu jii mt aa ba gu xijum maakob? 18Dai bak ba dhi na cham jir Israel kam bhai xi jii nat bha taxchaabgidham gu Dios. 19Bap ttda gu maankam pui xi chk:

190 Pu ba dua pich ji matgm ji jaduu, chap jax kam aanda, na pich gu bx jum jur kn t j buior gu Dios. Ba jimia ap xi kkboi. Gu pariseos nam ba tkkada gu Jesuus na pai ba duuk jum aaya gu tanoolh na gu Dios jix ja joimdat ja am t tgia gu jatkam gu pariseos bhai ba tkka am gu Jesuus na pai ba duuk jum aaya gu tanoolh na gu Dios jix ja joimdat ja am t tgia gu jatkam. Bap ja ttda: Jax dhui na pim cham tu maaxik tgia na pai dhuuk gu Dios jix joimdat ja am t tgia gu jatkam. 21Cham tu pim jax tya: Jaa, mii ba ai. Piam japni: Bhai sap pai ba ai. Gu gu Dios pu xib na yax joimdat ja am ba t nidhim gu jatkam. 22Bap ja ttda dai gui nam jk kaichu: Aapim jax chum tanoolh gio tip ba xi chgik ka maaxik jap na jax xib, gu ji na pim gu cham pai ka chgia. 23Jai dht bhai ji jam iatgidha am gu jatkam, jup kaichdha am: Mii ba ai guch Xoikam. Piam moo jax kaichdha am: Muni sap pai ba ai guch Xoikam. Chapim mi ja jgidha, na gu cham jir slhkam ka. 24Na gu na pai dhuuk gio bhaip jimda, jap tut ya aaya i na jax gu duuk not bpg na jotmoda mui kap tum tonnia. 25Ku gu bpm aa ji nam ji chulhiichuda gu jatkam nam xib yax jaich, nam gu cham ji kgalhdha. 26Ba jano na ba miamlhidha na gio bhaip jimda, cham tup jum buixidha am gu jatkam, pu cham jgidha am gu jaroi sia ku ti ja aagi. Pui p na jax jano nat ts gu suudai, na ti pup ja aadhimk gu Noee gu jatkam na jax tum duia, 27gu ji nam gu pu cham jgidha. Cham tup jum buixdhat tu
20Ba

(Mt. 24:2328, 3641)

191 kuada am, jix maik ka am, gio nam jum ttmoda. Jano ba ti px gan t t mt nat pai dhuuk giilhim jix iom bhai ji dhuun, gu ji na gu gu Noee pu rban dr jix bhai ba kuupchu bhaan gu kanuub. Pu koi mt dho gu bx bhaikuk. 28Gio jano p na gu Lot, dai gui mi pui jimda na jax jix aa gu Dios. Gu jai jatkam cham tup jum buixdhat t sdat tu kuada am, sia ku pui tip ja aagidha. Jix maik ka am, jai tu sabanda am, jai tu garada am, jai tu bapkichaidha am. 29Ba dai tai px mi ba duun nam cham pum aa, mi px pu tum totpok dbr tam. Gu Lot gu pu bp dr ba jimior mi dhr Sodooma nat chakui tai duun. Ba pu bx koi mt gui nam mi oikat, nim maan kut bii. 30Aa ba pui p jano na gio bhaip jimda ya dhi oigan, cham tup jum buixidha am gu jatkam sia kum jai dht ti ja aagi. Ya px pu ba maaxdha i nam cham pum aanda. 31Ba jano na pai dhuuk jum aaya gui gu tanoolh, no jaroi maadt aapim bhai pai ka daa bak dhaam, bhai dhr jap tmni pu jimiolhia. Chap mj ka bapkda bak chr nap tu xi bhji. Piam no jaroi mu ka oir garam, mi dhir gammj jak pu jimiolhia. Cham tu na jax jum aanda na mumm ka xi orgra kiami na ba pk ba jimiolhia. 32Jax japim gix maat nat tu dooda bjk gu Lot gu bngan, pui dhop tu jam dooda no pim dai bhaan ttcho gu jam bxchu. 33Na gu gu jaroi no dai bhaan ttcho gu tu na ya dhi oigan jix chu jaich, cham jxkat palhbuidha na jax jak jix bhai tu jimia gatuuk. Gu ji not gu cham tup jim buixdhak mi pui xi chu duu na jax jix aa gu Dios, jix bhai ji na tu jimia. 34Ba no jano pk jir tukaa na pai dhuuk gio bhaip jimda, nom gook maap mi pai ka boobok gu jatkam,

LUUKAS17,18 maan px ja baidhika, gu jumai ba mi pup biya. 35Piam no ich gu tataab jak ya ai, nom gook maap mi pai ka tu tua gu uuub, maan px ja jup baidhika, maan mi pup biya. 36Piam nom gook gu jatkam mu pai ka oipo gaa tr, pui maan px ja jup baidhika, gu jumai mi pup biya. 37Ba bhai ba tkka am gui nam kaichu, jup ttda am: Jich jaduu, ya aa ba pui tum duia, ka maakam jak aa? Ba gu Jesuus jup ja ttda: Dho na pim jax bax maat nom pai px xikoolh jiim gu nunnui na gu bhai tu muukix ka, puip jix maat ka jano na pai dhuuk pui ba tum duiidha. Gu Jesuus na bhaan ji uargidhai tu aga maan gu ubii gio maan gu gkam Ba gu Jesuus bhaan ji chu uargidhak maan gu ubii gio maan gu gkam, ba ja aagi gui nam kaichu na bhaan ja guguuxi nam cham jim ojolhdhat gammj tu daanda buior gu Dios. 2Jup ja ttda: Maannim maan gu maankam maan kap jir gkam ka, na pai mui pa daaxim jir kikcham ka. Cham tu kam ja nidha gu jatkam dhi dhi gkam, ni gu Dios ku tu kam nidha. 3Ba mip jix jaich ka maan gu dlhdhm ubii nat muu gu bngan. Dhi mi ti ajda na pai daaka gui gu gkam na pu ttdada na bhaankam nokia nam kokdada gu jatkam mu na pai kio, 4,5gu ji na gu cham tup jum buixidha. Mui tanoolh jup duu na cham tup jum buixidha gu gkam buior gu dlhdhm ubii. Ba maannim jup jum aa: Gi no ich amkamun jup io dhi ubii ku cham ka juanda, sia ku ti cham tu kam ja ni gu jatkam, ni gu Dios ku tu kam ni. Jir maan na bha jak ji chooi. 6Ba pui xi chk jup ja ttda p gio gui nam kaichu:

18

LUUKAS18 Dho jaa nat siamri dakoo amkam ma io gu gkam gu dlhdhm ubii na cham jum jpika na pu ttdada, sia ku gu ti cham tu kam t ni gui gu gkam. 7Aapim ba cham puip jam kaaya aa jax no pim ttda gu Dios nat jam am t t na pim jir jatkam tugi ka, no pim gammj pui ttda nabap tanoolh gio nabap tukaa? Ka gu ka ji mkidha aa panaas na ba pk jix joimdat ba jam tgia? 8Matgm moo jano ji na jam palhbuidha, cham tu na gu mkidha, aa moo ya pu jam ttda. Siamri chi ba gio yap ja tgia aa gu jatkam dhi oigan bhaan nam ji bui t jgidha jano na gio bhaip jimda? Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai maan gu pariseo gio maan gu tuumi tutaandam tugi gux iom gkam Rooma kam 9Ba jai dht gu jatkam ggrkam jum taat ka am nam chi sap panaas mi pui jiim na jax jix aa gu Dios, gu ba gampai ja lhiidha am gu jai jatkam. Ba gu Jesuus jumai bhaan jup xi chu uargidhak ba ja aagi nam bax maatt kaaya, jup ja ttda: 10Maannim gook gu jatkam ma jii mt maan kap chiop na mt tu daaim jix dhaam jak buior gu Dios. Maan jir pariseo, jumai ba maadt jir di gui nam jir tuumi tutaandam tugi gux iom gkam Rooma kam. 11Ba gu pariseo pui kkat jix dhaam jak xi ch tgk mui ji chu daan buior gu Dios, jup kaich: Moo taxchaab ba Gkam Dios nap ji palhbuichu na mi pui jim nap jax jix aa. Cham ja tur jix xkum na jax jai gu jatkam nam giilhim jix xbi, ni ku jir pu chum na jax jai nam mai xi ja iabut gu ja bpna jai bhai ji ja u. Cham ja pai dhuuk jix buam jum duukam jup tu bua. Jum taxchaabgi i p sia na pich cham tu pu chum

192 ya dhocho dhi oigan bhaan na jir tuumi tutaandam tugi ka gux iom gkam Rooma kam, jap na dhi na bhai dhr kk. Giilhim jix uuatulhdhix am gu gu pu chuutum. 12Aa gookim ji xaabda na giop bam aaya na pai dhuuk cham tum juanda. Gio gu tu na maichidha na tu juanda, gammjm maakidha i na jk jum am jup bipio. 13Ba gu tuumi tutaandam tugi gux iom gkam Rooma kam jax mk pa ji kkbo, ni ku iam xim guguuxi nax dhaam jak xi ch tgia, dai na bhai xim gbdat bhaastun jup kaich: Aapi Gkam Dios, xi joimdaip iam ji uadha gu uatulhdhara na giilhim jix uatulhdhix. 14Ba aa ya pu jam ttda nat gu tuumi tutaandam tugi gux iom gkam Rooma kam ba jii kiami uachudhix kam gu uatulhdhar gan, gu ba gu pariseo cham. Na gu cham tu joimdat nidha gu Dios gu jaroi no dai gkam jum taat, gu gui ji na soim lhiidha na bax joimdat nidha. Gu Jesuus na tu ja daaxidha gu aaalh jai dht gu jatkam muip ba aichulhdhim am gu Jesuus gu ja aaalh chuk nam jix aa na ja amkam tu ja daaxidha. Gu ji na gu na mt pai dhuuk ja t gu noonbi gu Jesuus, ba ja iok jamt px gu jai nam mui tip ba ja uakat gu ja maamar. 16Ba dlh gu Jesuus xi ja baidhak gu noonbi jup ja ttda: Chapim ja sosbhichulhidha dhi jatkam nam bha ja ua gu ja maamar, na gu pui chum ja am jum aa gu jatkam nam jir tum ka na bax joimdat ja am t nidhidha gu Dios. 17Cham jxkat jaroi aaya buior gu Dios not cham puim lh na jax gu alhii, aa moo ya pu jam ttda.
15Ba

(Mt. 19:1315; Mr. 10:1316)

193 Gu maankam jix chumigam na ba tkkada gu Jesuus na jax jak mi pui jimda maadt gui nam jir ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam jup ttda gu Jesuus: Aa jap tum xim tkkam ji jaduu, aap nap jir jix bhaikam. Jax jak jix bhaai na xi chu duia na ba maichia na jimia buior gu Dios na gammj buior bap tuika? 19Bap ttda gu Jesuus: Jap kaikam jup kaich ap aa jaduu na aa jaxbuip jir jix bhaikam na gu Dios? Na gu dai gui nar jix bhaikam. 20Gio gu gui nap tu chkka, jix maat ap na jax tu aagix na tu uaix gu ioki gu Dios nap tu jax dhuia. Japni bom kaich: Chap nai px ja bm boppoda gu uuub, daipu gu jax chum nar jum bna kap pu bman tu kioka gammj nap jx duaka. Gio nap cham ja koonda gum bpna jatkam. Ni kup cham t xidha. Ni kup cham iatbi ka. Gum taat jap tu kam jup nidha gio gum naan. 21Bap kaich gu gkam: Dho bx ja pui ti pu tu duichu na ich dhr bhai jur ji bhi. 22Bap ttda gu Jesuus nat pui ti: Ka biiix ji gu maan nap pu duia. Bx jap tu garai nap jk tu tu bia ja makia gu tuumi gui nam cham tu bia ni jx, bhaip ba xi jimia nap ba kaichgda. Pui jak jap ba bar jix chumigam kax dhaam buior gu Dios. 23Ba gampai ji dhuu gu gkam nat pui xi chn gu Jesuus, jix buam jum lh, na gu giilhim jir jix chumigam ka. 24Ba na bhai xi i gu Jesuus nat jix buam jum lh, jup kaich: Jap moox xijaim lhii am gux chutumigam nam mi pui jimia na jax jak jix joimdat ja am ba t
18Ba

LUUKAS18 nidhidha gt gu Dios! 25Gu kameeyo chi iam cham xijaim jup lhii ji na bhai baaki buiram gu soomkar jap dr jak buusnia, cham tu pui na gux chutumigam nam jix xijaim lhii nam mi pui jimia na jax jak jix joimdat ja am ba t nidhidha gt gu Dios. 26Ba jai dht gui nam t k, jup ttda am gu Jesuus: Dho bak gu cham jxkat jaroi buior aaya gu Dios, na gu puix xijai nach mi pui jimia na jax jix aa! 27Bap ja ttda gu Jesuus: Jax dhui na cham tu xijaim lhiidha gu Dios gu tu nam gu jatkam jix xijaim lhiidha, na gu bxchux bhaai na pu tu duia. 28Ba gu Peegro mi dhr jap jup ttda: Dho pui na jax aach na chich cham tu kap jich buix gu tu nach ka biakat jano na chich pai dhuuk t jdhak jum bm ba jii jaduu. 29Bap ja ttda bx gu Jesuus: Not jaroi cham tu bhaan kap jum buix gu taatan gio gu dn, piam gu xiixiogi, piam gu sspidhi, piam gu bngan, piam gu maamran, piam gu tu na biaka, pui na gu baki, ganai bx aixim, ba dai nat px bhaan ji bam na pui ba tu duiim na jax jak jix joimdat bhaan ba t nidhidha gu Dios, aa ya pu jam ttda na cham jax bua. 30Na gux iom mui ba tu iimchuxdha gu Dios pu ya na ka duaka dhi oigan bhaan, cham tu jakbui na jk cham tu bhaan jup jum buixdha bp dr. Gio daman pup na xi baidhika jix dhaam na buior bap tuika gammj. Gu Jesuus na giop ba tu aanda nam muaa, bar baikim ka ba dhi kn jap jak dlhkob xi ja boosgak gu Jesuus dai gu mambhx daman gook gu noonbi jup ja ttda:
31Ba

(Mt. 19:1630; Mr. 10:1731)

(Mt. 20:1719; Mr. 10:3234)

LUUKAS18,19 Xib jach ba slh mui pu ba jimia Jerusaleen, bhai na pai pui ba tum duia ba na mt jk jax tu uanak nam aa ji aagt jup kaich gui nam bjk bhaankam ya jap tu agimk gu Dios. 32Gu Israel kam jatkam jam maaxik ji ksa ja bui gui nam cham jir Israel kam, guim ba bx aixim ji buimi nam jax lhii, bha xixbuidha am, ji asdam ba pui xi buat. 33Gio nam ji gbiimi, mi dhr jam ampx ji muaa. Ku ba gu aa baik tanoolh kn yaa ji na jax ba oirda. 34Ba gu noonbi pu ni jx ku mt jix maatt kai na jax kaikam jup kaich, pu cham maatt kai mt na jax kaikam jup ja ttda. Na gu pui na jax ja ttda gu Jesuus, jix xijai na jaroix maatt kaaya gu mi jotmoda. Gu Jesuus na ba duadha maan gui na cham ia ka namm na mian ba aajim gu Jesuus na pai Jerikoo t t, maan gu maankam cham ia kam mi jap daakat boi jugii tu taan gu tuumi nam onbaidha. 36Ba nat ba ja kai nam mui mi jap px kaich gu jatkam nam buan, ba t tkka na tu jax jum bua. 37Bap ttda am na Jesuus Nasareet kam mi jap jim mui ja bm gu jatkam. 38Ba ba jiiak g kn gu cham ia kam, jup kaich: Jesuus, boxii gu Dabii! Iam jap xi joimdai xi chgi xi dhuadhai! 39Ba gu jatkam gui nam bp dr jiim, jup ttda am ti na cham iokat daaka, gu ji na gu guix iom g kn mui ba xi jiiak, jup kaich: Boxii gu Dabii! Iam jap xi joimdai xi chgi xi dhuadhai! 40Ba mi pup kk gu Jesuus nat kai, mj xi chu joot ba nam mu baixidhika. Bap ttda na mt mi ba aich: 41Tuni aa kn jum palhbuidha jaduu?
35Ba

194 Ba guip kaich: Dho na tix aa jaduu nap ji dhuduaxidha dhi buupui na cham ia. Tix ch tgim i. 42Bap ttda gu Jesuus: Pu bax kk ji matgm ji jaduu, na pich gu bx jum jur kn ji bui ba t j. 43Ba bhai ji ch t gu cham ia kam nat pui xi chn gu Jesuus, jix kp jum duu. Ba dai nat ba oi gu Jesuus xi taxchaabgidhidhat gu Dios jix dhaam jak. Sia puip xi taxchaabgidhim am gu Dios gui na mt jk t nat dua gu Jesuus.

19

(Mt. 20:2934; Mr. 10:4652)

Gu Sakeo na baidhika kiami gu Jesuus Ba mi ba ai gu Jesuus na pai Jerikoo t t, mui ji bhi rban na pair kikcham. 2Ba maan mip kioka gux chumigam Sakeo tgim, dhi maadt jir di ka gui nam jir ja ggrkam tuk gu tuumi tutaandam tugi gux iom gkam Rooma kam. 3Ba tix chgim gu Jesuus na mi jap jim, gu ji nam gu giilhim jix kobkom mu jiim gu jatkam. Gio na gu cham jir tb ka gu Sakeo, ja juraab px junka gu jatkam. Mj dr jap ba ti mmlhim ja bbhi, gu ji na gu cham pai dhr jir joidham na tgia. 4Pui ba bp dr daik maan tua tam ts na sap ba bhai dhr tgia na mi jap ji buusnia. 5Ba am pup t gu Jesuus gu Sakeo na bhai dhaa tua tam nat mi jap ji buus, bap ttda: Sakeo, xi chmnk bhai dhr tua tam mai xi baidhak mum kiaam ku mi xi chbiapui. 6Ba jotmoda xi chmnk bhai dhr tua tam gu Sakeo ba baidhak gu Jesuus mu na pai kio cham jax ji chk. 7Ba bhai ji bhaak jamt bx gu jatkam nam jk jiim, sap nat gan mi ai gu Jesuus buior gux uatulhdhix kam. 8Ba gu Sakeo xi kkbok jup ttda gu Jesuus:

195 Aa japni lhii ji jaduu. Bx na jk tu tu bia, rban juugt ja ja makia gui nam cham tu bia ni jx. Gu ba no ich jaroi tu x, maakobim jakbui jak buidha jk na t xdha. 9Ba gu Jesuus jup ttda: Pujani jak jir tum ka am gui nam tu slhkam jir bopxi ka gu Abraam. Aap ba xib ya dr jap jak cham tu mu jak ka jim nap pai gammj gt mi pup jum tulhiidha. 10Dhi j ji na ich bha ja gaagam na mt jumai boi bhaan bhi na pai maix ch gxi, aa na ich bhaankam bha jii gu Dios. Ba gui na jk ja tgim, gio mip ja tuttuim i bhaan gu boi na pai cham mai ka t gxi. Gu Jesuus na bhaan ji uargidhai tu aga gu tuumi 11Ba gu jatkam t k am na mi pui tu aga gu Jesuus. Ba xi chu uargidhak bhai ji chu ja agi, nam gu jap jum aa na dai px not bhamm ba ai gu Jesuus Jerusaleen, dai na gkam kn ba daasa gu Dios na ba gkam kn bhai ji ch slhkada. 12Jup ja ttda: Maannim maan jix jaich ka gu maankam na giilhim jir jix chumigam ka. Ba dhi dhix chumigam jumai momkoram dr bai am nam gkam kn daasa, gio ba bhaip jimia dai nam gkam kn xi dhaasa. 13Ba maap xi ja jumpadak mambhx gu tujuandam tugi, xi ja maakak ba mui gu tuumi bx jman, jup xi ja tdak: Aapim ya kn ka tu juanda dhi tuumi. Jix iom mui pim ba muidhalhdha na gio jak jup gxia. Ba ba jii pui xi ja tdak. 14Ba gu mi kam jatkam cham jup kgalhidha am, bp mt ba mj xi ja joot jai nam bhamm pu tya nam cham aa na dhir ja gkam tuk ka. 15Gu ji na mt gu sia pui gkam kn dai, gio ba bhjp ji dhuu. Ba mi k nai ji chu ja joochxi bx jman gu

LUUKAS19 tujuandam tugi na bax maachim na mt jk muidhalh gu tumigan nat mi ja dochidhak. 16Bap kaichim gui nat bp mi ai: Yani ba gum tumi. Mambhx jakbui pup jaich muidhalh na pich jk ya dhochidhak. 17Ba gu gkam jup ttda: Aa gu joidham ji jia! Jir jix k tujuandam ap dho bak. Ea na jum daasa nap jir jix kai ka mambhx kap na pai jax mui pa daaxim jir kikcham, na pich gu mi pu dhuu gu palhp jup jum duukam. 18Ba jumai nat mip ai, jup kaichim p: Yani ba gum tumi. Jix chamaamim jakbui ich pup muidhalh na pich jk ya dhochidhak. 19Bap ttda gu gkam: Aa gu joidham ji jia! Jir jix k tujuandam ap dho bak. Ea na jix chamaam kap jum daasa nap jir jix kai ka na pai jax mui pa daaxim jir kikcham. 20Ba gu jumai nat mip ai, jup ttda px gu gkam tugi: Yani ba gum tumi na pich ya dhochidhak. Aa cham tu kn tu jua. Jannulh cham jaich px xi bhiibgak bha jap xi gaamuk na pui aa na giop bam makia no pich ya ba ai. 21Na gu xim bhi nap ji iokdha no mt ma x, piam ku ich dlh mai ma iabu. Na gux maat nap giilhim jix bhanaa tu na px bhaan sia palhp jup jum duukam, pu duia ap jax no pich ba lh, sia kum cham pu kaich gu jatkam. 22,23Ba gu gkam jup ttda: Dho cham tur jix k tujuandam ap aa na pai jax kaich. Cham bhaai aa nap mu dhochidha gt nam pai muidhalhi jai dht gu ja tumi nap pui xi bhi, nap gu puix maat na pu tu duia px jax no ich ba lh sia kum cham pu kaich gu jatkam? Siamri gu jk jup ba muidha gt na ich jk juruu. 24Ba pui xi chdak jup ja ttda gu jai nam mi jap guguuk: Boosgidhai pim gu tuumi mu jak makia gui nat mambhx

LUUKAS19 jakbui pup muidhalh. 25Bap kaich am ti gui: Jax dhui na dhi mui ba bia, mambhx jakbui pup na pich jk ya dochidhak? 26Bap ja ttda gu gkam: Dho na gu gu jaroi not pui muidhalh gu tu nam chiia, jix iom mui bhaan ji chu biya gu tu. Gu ji not gu pui cham jx iam xim guguux na muidhalhdha sia gu palhp, boosgidhaim dho gu jk nam ti makia na gt kn tu juana mu jak makia gu jaroi nax iom jix chu juanar ka, aa moo ya pu jam ttda. 27Bhai pim jup ja uapui mii jap xi ja kooda gui nam jk cham aagt na jir gkam ka. Na ba aaya Jerusaleen gu Jesuus nat tmok gu Jesuus na mi pui xi chu agimk, ba jii p gio Jerusaleen jak na pai jak jim. 29Ba maan kap soosnan ba ai na pai daa gu oidha Oliibostam, na pai mian bipio na pai Betpajee t t, gio na pai palhp jap jak Betaania t t p. Ba gook gui nam kaichu maan kap ba ja jootos, 30jup ja ttda: Ji chmlhdhapu pim maan gu jigiarum bhurux bhammni dhr na pai px jdlh jir kikcham nach pai jak jiim, chakui jaroi maannim ulh gui gu bhurux. Bhai bulhka na pim jax ya dr mu aajidha. Dai na pim jax bulhiokai bha chmlhdhika. 31No jax dhuukat jaroi ba jam tkka na jax ku pimt ba bulhiokak ba ji chmrak, jap japim tda nat gu Gkam mu jam joot. 32Ba mj ji dhuun jamt, pui ji chu buus nat jax ja tn gu Jesuus. 33Ba ja t mt gui nar ja bhuruxi nam mi ka buplhiok, jup ja ttda am: Jax ku pimt ba gamai ba ji chmrak dhich bhuruxi? 34Ba guip kaich am: Dho gu Gkam nat bhach joot nach mu tmlhdhika.
28Ba

196
35Ba bhai xi bakxidhak jamt gu ttb ja kuktun nam daam dr ja tichu ba tmrak mu na pai gu Jesuus, dai ba na mt xi chia na bha daibu. 36Ba na gamai tu jimchudim, bp dr ji bapoidhat mi ja iabuim am gu jatkam boi cham gu ttb ja kuktun nam daam dr ja tichu. 37Ba namm baas dr nam ba moo gammj jak ansap ba juurkia bhaan gu oidha Oliibostam, jix bhaim taattugt px jiiak ba kattu am bx gui nam jk kaichu gu Jesuus, taxchaabgidhim am gu Dios jix bhaim taattugt nam t nidha na bx aixim joidham tum jup tu buada gu Jesuus, nam tu cham pai dhuuk pu chum t nidha. 38Jup kaichim am: Jix oim jir gkam dhi na bhaankam ya oir gu Dios, gam na joidham jix ua kn kk! Jix bhaich chaatt jach gkamtunda gu Dios jix dhaam nat xich joimdak bach ch! 39Ba jkchi gu pariseos nam jup jiim, mj dr jap ja saagi gu jatkam jup ttda am gu Jesuus: Jich jaduu, ja iokdhai dhim jatkam tuk. Jax am px kaichim. 40Bap ja ttda gu Jesuus: Jax gi dhui nam gu dhi joodai px jiiak jup suulhgia na mii jap daraa no ich tip xi ja iok nam cham iokda dhi jatkam tuk, aa moo ya pu jam ttda. 41Ba nat bhamm dr ba tu maaxir Jerusaleen na pai g daaxim jir kikcham, bhai ji susua gu Jesuus, 42jup xi kaicht: Joidham gt nom pu xib dhi tanoolh jix maatt ji chgia na jir jaroi dha bx gu Israel kam jatkam nam bhai oidha Jerusaleen, ba kji gt mi pui ba jimia am na jax jak jix bhai tu ja jimia gatuuk! Gu ji nam gu cham maatt t k, ni nam jix maatt t ni, jap ji buusan nam tu kn taabidhix. 43Jum aajim gu gu

(Mt. 21:111; Mr. 11:111; Jn.12 :1219)

197 tanoolh na pai dhuuk cham bhai tu ja jimia, gu ja sandaaruix chuk gui nam jix ja bhaamki bhai ji ja xikoolhmada am, maap jam ji ja soomdhai pu bx maan jimdam ja kooda nam jk bhai oika. 44Dhi ja babhak pu cham jk tuukdhixim biya gu joodai, na gu gu ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam nar ja kuicha ka nam cham aaga nam mi pui jimia na jax jak gt jix joimdai ja palhbuidha gu Dios. Gu Jesuus na mi dhr jak ji ja jootsa g chiop gui nam bxchu mi ka tu garada mkkat mu ba baa gu Jesuus g chiop. Mi dhr ji ja aadi gui nam bxchu mi ka tu gara rban dr, 46jup xi ja tdak: Jax ku pim ba ya pu tu duuk? Kux cham maat japim aa gu ioki gu Dios na tu uaix nap jum kaich: Dhi baaak nat mim ki, mi dhr jix bhai nam ji dhaanda gu jatkam soim lhdhat? Aapim gu ya jap tu duuk na mu pai chiob nam paim jumpan gux xkum. 47Ba mi pu tu ja agidha gu Jesuus gu jatkam g chiop gammj nabap tanoolh. Gu ba gu ja ggrkam tuk gui nam ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, gio gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, gio gu jappx ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam, ti maap tu agada am nam tu bhaan gt xi iattulhdhai tu chiia nam muaa. 48Joidham kk am gu gu jatkam na jax tu agada gu Jesuus, sia kum gu gui tix bhaamut kk. Jix ja bhidhat gu jatkam ba cham juanda am gu Jesuus. Nam ba tkka gu Jesuus gu ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam na jaroi ba bhaankam bx aixim ja aagi gu jatkam na dlh jax lhii
(Mt. 21:2327; Mr. 11:2733)
45Ba

LUUKAS19,20 chiop, na ja aagi nam jax jak duia na bax joimdat ja am t tgia gu Dios, mi ba ji bubua mt gu ja ggrkam tuk gui nam ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, gio gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, gio ba gu jappx ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam. 2Bap ttda am: Jax chum gkam jap bhaankam ya bx aixim tu bua? Jir pa jak kam gui nat pui jak jum chia? 3Bap ja ttda gu Jesuus: Dho aa jup jam tkka no pim ji aagidha na ba aa jup jam aagidha. 4Jaroo bha joot gu Juan na ja bopkona gu jatkam? Dios aa, ka ya pai dhr aa gu jatkam chia mt? Ea gor xi aagi. 5Ba bhai jim t tkka mt dlh, jup kaich am: Jax jach tya? Na gu noch jax kaich nat Dios bha joot, pui ji chya: Gu jax ji na pimt ba cham mi pui jii na jax ti jam ttdaimk? 6Gio gu noch jax kaich na mt ya pai dhr chia gu jatkam, bhai ji bhaaku am p jich bui bx gu jatkam, nam gu bx jix bhaix maat na gu Juan bhaankam tu agimk gu Dios. Jich koodam dho gu joodai kn jich mayasimi. 7Ba pui ma tn jamt nam cham maat nat jaroi bha joot gu Juan na ja bopkona gu jatkam. 8Bap ja ttda gu Jesuus: Dho aa pui cham jup jam aagidha nat jaroi bha joot, na pim gu cham ji aagi aapim. Gu Jesuus na ba tu aga bhaan ji uargidhai gu tujuandam nam jix buam tomaat ka gu Jesuus mui ji chu ja agi bx gu jatkam bhaan xi chu uargidhak na tu jax jum buada ya dhi oigan nam sap bax maatt kaaya. Jup ja ttda: Maannim maan gu maankam xi chu darsak gu uubas mk jak pu bhi,
9Ba

(Mt. 21:1217; Mr. 11:1519; Jn.2 :1322)

(Mt. 21:3344; Mr. 12:111)

20

Maannim na mi ka tu ja agi gu Jesuus gu jatkam g

LUUKAS20 dai gu tujuandam jk mi xi ja dochok nam mix bhai buixidha gu xi. 10Ba namm na pai dhuuk jix maat na bhbh gu uubas, bhamm dr bhai ti ba joot jumai gu tujuandam tugi mi nat pai ja dochok gu jai tujuandam tugi, nam gt mu makia na jk bhaan jup bipio. Gu ji na gu na mi pui ti ba ja ttdaim, dai na mt bhai ji dhaa, gbiimk jamt pui mj xi joot p gio. 11Ba jumai bhamm dr bhai tip joot. Pui mt giilhim jup xi chtdaimk xi gbiimk pui mj xi joot p sia. 12Jumai ba bhamm dr bhai tip joot. Maan na mt jax dhooda, xi gbiimk jamt jix rsu mi dhr jup ji aadi, pu cham tu mt maa. 13Bap jum aa gui nat tu darai gu uubas: Gi jaroo ba mu jootsa nam ba cham jax ji chji bha makia gu uubas na jk ji am jup bipio? Gi no ich mu joot dhi dlh ji mar, kat jam chi iam tu kam tgi makia, nam gux maat na giilhim jix dha. 14Gu ji na gu nat pai dhuuk ti mu ba ai gu maraan, jup jum t ttda am dlh gu tujuandam: Dhi dho bar di gui na bhaan ji chu biya bx na jk yax chu jaich na pai dhuuk mukia gu taatan. Japji nach ya muaa, kapbhai nat ya ba ai. Aach bach am ji chu biya na jk yax chu jaich. 15Ba pui xi chk bhai ji dhaa mt. Namm gama jak jap jamt xi bhk xi muaak na pai cham t x gu uubas. Aapim ba jax lhii na ja dooda gui gu tujuandam na mt ba mua gu maraan gui nat mi tu darsak gu uubas? 16Mu jimi dho ja koodai jaip mi ja iabu gu tujuandam. Bap kaich am gu jatkam na pui kaich gu Jesuus: Iam gt moo cham jxkat pui tuch dhooda! 17Gu ji nat gu gu Jesuus jix bhai mui xi ja tgk jup ja ttda: Gu jax japim ba lhdhat k ji gu ioki gu Dios mi na pai japnim kaich?:

198 Gu jodai gui na mt ti mai xi buak gu bhibhibakchadam nam jup jum aa na cham tu bhai, xib dhi pk bhaan jix ojo gu jai joodai. 18Jix bhidhara dho dhi jodai. Nidhat japim na pim cham dhi pk bhaan ialhia. Na gu no pimt jax dhuuk bhaan iar, tatak mi jap pup darka pim. Piam not jax dhuuk jam tim, mataip jam dooda. 19Ba mi jotmoda tix dhaagk am gu Jesuus gu ja ggrkam tuk gui nam ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, gio gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, gu ji nam gux ja bhi gu jatkam, cham juan am ba. Jix maatt kai mt gu gu Jesuus na gui px ja aagt jup kaich, nat bhaan tu aga gu tujuandam nat mi xi ja dochok gui nat xi chu darsak gu uubas, gu ji nam gu cham tur kk tujuandam. Gu Jesuus na pui ba ja tda gu jatkam nam gok kap tu namkidha gui nam jix bhaamki gu Jesuus, jix xlhim jamt mui xi ja joot jai gu jatkam nam xir jix bhabhaikamtunda buior, nam tkka no puip lhii nam jax lhii dlh. Gu sap ba no cham pui jak kaich, dai nam daagi ba bhika buior gux kai. 21Jup ttda am gui na mt mu ja joot: Aapich jaduu, aach t jgi na maaxik jir slhkam pui nap jk jax ja ttda gu jatkam. Jir mi pui na jax jich chian gu Dios nach chuigda, cham pai pui jak ja aagi ap panaas nap dlh jax lhii. 22Ba jap jach tum jup xim tkkam: Jir am aa nach namkidha gux iom gkam Seesar Rooma kam na jk aagix nach namkidha, ka cham aa? 23Gu ji na gux bhaix maat gu Jesuus nam mi px mamaichk, bap ja ttda:
20Ba

(Mt. 21:4546; 22:1522; Mr. 12:1217)

199
24Ea gor maan xi chaibui gu tuumi. Jax jum kaich yani na pai tu uaix, gio dhi na ya jupix, jir jaroo da? Ba guip kaich am: Dho dhi gux iom gkam Seesar na mi jupix, ba dhi na mi tu uaix mi dhaa na jax ch. 25Bap ja ttda gu Jesuus: Dho pim xi namkidhat gu Seesar na jk aagix na pim namkidha, gio gu Dios japim jup xi maakidhat na jk bhaan jup bipio. 26Ba cham pai jax kai mt gu Jesuus nam ti mamaichk nam ba gt dagia, na gu slhkam jir pui na jax kaich. Gui dai nam mi pui pup tuii nat am ja bui, pui ba cham ka juan am.

LUUKAS20 gu ji nat gu pui jotmoda am jup xi muu, pu cham maan jup t p sia gu alhii bhaan gui gu ubii. Ba gu traab kam ti bhaip ji bhi, pui px jup jum duu. Bx koi mt gu xijum gook ti pup bhbhimk gui gu ubii, pu cham jaroi iam t gu alhii bhaan gui gu ubii. 32Mkkat sap pui am jup xi muu dlh gu ubii. 33Jaroo ba pk jir bngan ka jano nam saak duduadi gio mu paip ba oipoda? Jai nam gu puir xijum gook jatkam kat. 34Ba gu Jesuus jup ja ttda: Jax dhui na dai ya dhi oigan bhaan nam t bpna ka gu chichio gio gu uuub, dai nam ka duduaka ja tutku bhaan. 35Gu matgm gui nam mi pui jimi koya ja tutku bhaan na jax jix aa gu Dios, cham tu bhaan jup ka ttchokam ji jano nam pai dhuuk maakam jak aaya, 36nam gu jap px bar tum ka na jax gu noonbi gu Dios. Ni kum cham tu kar tu kodam ka, na gu gu Dios px dlh na giop ja duduadhai ja baidhika nam buior bap tuika, ba gammj pu bar maamran ka. 37Gio gux bhaix maat nam maan kap aajim gui nam koiim ja tutku bhaan nam mi pui jimi na jax jix aa gu Dios. Puim kaich mi uuan tam nat pai tu uanak gu Moisees, na bhaan tu aga jano nat tu agidhak gu Dios taip jim duuk bhaan dr gux bii uuux. Gu Dios jup ttda dlh gu Moisees na dhi px jir di gu Dios na jax gammj pu buior bax biiak gu Abraam gio gu Isaak gio ba gu Jakob, cham pai jax kaich nam jix biiak kat px buior. 38Na gu maaxik gu Dios cham tu koigan na ja am t nidhidha, gu gui ji nam duduaka. Na gu gui cham tu pui lhii nam jup koya gui nam mi pui jimia na jax jix aa, gu matgm gui buior bx ji nam dudua. 39Ba jkchi gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios mi dhr jap jup ttda am gu Jesuus :

Nam mi ba aaya na pai gu Jesuus gui nam cham t jgidha nam gu koigan gatuuk gio maakam jak jup ba oipoda jaxpx jkchi mip ba ai mt gu saduseos, nam cham t jgidha nam gatuuk gio duduadi maakam jak jup aaya gui nam jk koya ja tutku bhaan. Jup ttda am gu Jesuus mi k: 28Jich jaduu, aach bha jii na chich bham tkkam nop iam jich aagidha gt jap tum na cham jir jich jur. Gui nat Moisees tu uanak jup jum kaich na sap not maadt muu gu maankam cham maan ji chgk gu alhii bhaan gu bngan, mi dhr jix bhaai na bhji gu spdhi na mian oidha bhaankam tgia gu alhii, ba jap ji buusnia na gu xiogi px jir maraan ka. 29Ba jap jach jup jix chu maat aach. Maannim maan kap oikat am xijum gook gu jatkam daim sspidhim. Ba gu bp kam ti ba bhk maan gu ubii, gu ji nat gu am xi muu cham maan ji chgk gu alhii bhaan gui gu ubii. 30,31Ba gu spdhi na mian oi ti bhaip ji bhi gui gu ubii,
27Ba

(Mt. 22:2333; Mr. 12:1827)

LUUKAS20,21 Jir pui dho nap jax kaich jich jaduu. 40Ba gui cham ka juan am, daipu na mt xi chdak. Na ba ja tkka gu Jesuus gu jatkam na jaroir boxii bhai ji ja tkka p gu Jesuus gu jatkam, jup ja ttda: Jax ku pim bap kaichdha na guch Xoikam jir boxii gu Dabii? 42Na ba gu gu Dabii dlh puip kaich nar gkam tugi guch Xoikam. Japnim kaich mi Salmos tam nat pai tu uanak dlh gu Dabii: Jup ttda gu Dios gu gkam tuk: Yani kn dr ji xanoop jap ka xi dhaibu 43 na aa ka xi ja mattuda gui nam xim bhaamki nap aap jir gkam nam bam bui soim lhdha. 44Gu jax ji pim chi ba duukat pui iimchun na puir boxii, na ba gu gu Dabii puip kaich nar gkam tugi guch Xoikam? Na ba tu aanda gu Jesuus nam jax jak jir tum gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios bx t k am gu jatkam nam mip tuii. Bap ja ttda gu Jesuus dai gui nam kaichu: 46Chapim ja jgidha gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, nam gu dhi jappx ggrkam jum taat ka. Jix joojoidha am nam ttb ji chm tidhat nai jiimda, jix aanda am nam tu kam ja nidhat ja iokdhidha bx gu jatkam mu jap nam jax jiimda. Gio bp dr jam jix dharaibuktunda na pai tum daanda gio nam pai jax tu kuada, ni jx kum iam gatuuk dr xix dharaibuktunda. 47Gam nam tu bhaan xi ja iatgidhat ja boosgidha gu
(Mt. 23:136; Mr. 12:3840; Lk. 11:3754)
45Ba 41Ba

200 ja babhak gu ddlhdhm uuub nam ba koiix gu ja bpna, sap ba mk xi chu daanda am buior gu Dios nam xi ja nidha gu jatkam, na sap ba panaas bhaan jix maat ka nam cham tu bhaan uuatulhdhix. Gu dhi ji ba pk jix iom ja tulhiichuda gu Dios, na gu cham k kam ni gu pui nam jax jak tu jim. Gu tuumi na mi tuaa chiop gu ubii gui na cham jir jix chumigam
(Mr. 12:4144)

(Mt. 22:4146; Mr. 12:3537)

21

Ba jaxpx mi jak jup ba ja ni gu Jesuus gu jatkam gui nam jir jix chutumigam, nam px mi ji chuaim gu tuumi mi na paim tuaba nam maakim gu Dios na jk bhaan jup bipio. Mui mi xi chuaim am. 2Ba maan jup ba t gu ubii dlhdhm na ba muukix gu bngan, pu cham tu bia ni jx gu tu na jax gu jai. Ba mip xi chua gook gu tuumi na cham pk tu bhaigim tuutum. 3Bap ja ttda gu Jesuus bx gui nam mip tuii: Aa ya pu jam ttda tu slhkam kn nat dhi ubii jix iom mui mi tua gu tuumi, sia ku panaas cham tu bhaigim tuii dhi nat mi tua. 4Na gu gui na mt panaas mui mi tua, daipu gui na jk cham kam aa na mt mi tua. Gu dhi ubii pu bx mi tua na jk biakat, ni kut iam jax xim aa na pai ba dr uji kn sabada gu tu na jugia, na gu cham jir jix chumigam. Na ba tu aanda gu Jesuus nam iara gu g chiop

jkchi gui nam kaichu gu Jesuus mi jap bhaan ba ji chu aga mt gu g chiop, jup kaich am na joidham tuii na joidham tut sobkoxim bha bhibakchix gu joodai. Bap ja ttda gu Jesuus na ja k: 6Ya dho pui ka tu tuii xib. Matgm jum aaya ji gu tanoolh na pu

5Ba

(Mt. 24:12; Mr. 13:12)

201 cham pai maan kap tuukdhixim biya dhi joodai. Na ba tu aanda gu Jesuus na jax jak ba tum buidha no bar mian nam tmo gu oigan gui bhaip ba tkka am na pui ja ttda gu Jesuus, jup ttda am: Jich jaduu, paa ba duuk pk pui tum duia? Tu jax bam buidha na bhaan bax maat ka na bar mian? 8Bap ja ttda gu Jesuus: Na pai dhuuk bar mian ka na pui ba ji chum duia, mui px ya ba ji da am gui nam pui kaichdha na sap panaas aa jir gui ka am. Jup kaichdha am: Aa jir di guch Xoikam. Bam ai na pai dhuuk ya aaya. Aapim cham ja jgidha, nam gu jam iatgidha. 9Gio pui ba t kaaya pim na ba jgialhcha. Aapim cham totdon ka, na gum aa na bp jgialhcha na ba pk bam tmo dhi oigan. Ku gu chakui pk jir di ka ji sia kut ba jgialhich. 10Mui xi chu ja agichu gu Jesuus, jup ja ttda: Maap jam jim daagi dai ggrkam ja bm bx gu ja jatkami mui ji chu kokda ja bui gu jai ggrkam nam jai momkoram jup tuika. Giilhim ba bar jgialhi ka. 11Gio ba na mui kap dlh px ba joidha dhi oigan. Gam na bhiogi bhai ji jimia. Gio gu kokdai na bhai ji chu aaya. Gio bha jap jix dhaam bx aixim jix bhidham jax a pim px ba t nidha na pim tu cham pai dhuuk pu chum t nidha. Gam jai bx aixim ku pim pui t tgia. Ba dhi bhaan jix maat ka na ba miamlhidha na bam tmo dhi oigan. 12Ba bp na ba moo bhai ji jgialhcha, aapim na pim jk t jgidha bui, jam dangi jam uika am gu jatkam mu jap nam pai jax
7Ba

LUUKAS21 tu chichiopi ka, mi ba bhai ji jam tkka am na pim jax kaikam mi pui tu daachugt mi pui jiim na jax aa. Mi dhr ba mu jap ba jam uaidha am nam pai jax darka gux kakai gio jai ja bui gu ggrkam. 13Ba kapbhai nam bhai ba jam tkkada, aapim xi ja aagidha na pim jax kaikam ji kaichu, xi ja aagidha pim sia na jir tup tum da. 14Ba no pim cham maat na pim jax jak tya ja bui gu ggrkam, chapim jax jum aantunda, 15na gu aa jam makia gu matda na pim jax jak ja tda no pim bhaan bap tuidhi. Dlh px ya dr jap ji bubuakia gu iook na pim jax jak ja tda, gui pu cham ka bhaain ka nam jax jam tda. 16Ku gu bx px bhai ji jam bhaamkidham ji gui nam cham ji bui t jgidha, sia gu jam tataat nom cham ji bui t jgi, sia gu mian jam jaadu, sia gu mk dr kam jam jaadu, sia gu jaroi na pim ti gook dt jix bhai ka kaichdha. Dhi ba maaxik jam tuttu am ja bui gu ggrkam, ba jai dht jam kooda am nom xi lhii. 17Bx jam xi jam bhaamkidha gu jatkam gui nam cham t jgidha aa ji bui. 18Ku ba gu cham jax bua ji, na gu gammj jam am t nidhidha gu Dios, nim maan jam kuup ku mai gxix ka jam mo am dr. 19Ba chapim jax jum aantugt mi pui xi chu duiidha na jax jix aa gu Dios sia pui jim tulhiiaidhat, na ba jam baidhika na paip tuii. 20Ba no pimt ba ja t nam bx xikoolh dhr ba daraa gu sandaaruix ya Jerusaleen, am tchoka pim na cham xiim cham pai matgilhia dhi babhak ja bm gui nam ya oidha, sia ku gu jax gr kiicham. 21Gu ba nom gu ya kam mu jap ka paxiar jai kap na pui Judea bhaan jup bipio gu dbr, mi dhr jam ba jiboigia bhj jap oidha tam na jax jix uxi, cham tu nam bha jak boopoda. Gio jai nom

(Mt. 24:328; Mr. 13:323)

LUUKAS21 ya ka oipo Jerusaleen, ya dr jam bubuaki ba jiboigia mu jap gampx. Gio jai nom mu jap ka oipo ja gagaa am, mi dhr jam gammj jak pu ba jiboigia, cham tu nam yammp ka xi oongi nam ba pk ba jiboigia. 22Bam aaya gu gu tanoolh na pai dhuuk giilhim jix iom tulhiiara ja daam jimia bx gu jatkam gui nam cham tu kam t tgia, ba pui ba tum duia na jax tu uaix gu ioki gu Dios na mt tu uanak gu bjk dr kam. 23Ti joimdam jum buada am jano gu uuub gui nam aaalh kn cham bhaim taat ka, gio gui nam kiapx ja tgia gu aaalh. Giilhim jix kokom jum buada am bx px gu Israel kam jatkam gui nam cham mi pui jimia na jax jix aa gu Dios, ja daam ba jimia gu gu tulhiiara dhi dhi jatkam. 24Ba jaim ya pu xi ja sssi kukxir kn, jaim ba ja buuprai nai ba ja uaidha jai momkoram nam pai jax dar gux iom ggrkam. Ba ya dhi Jerusaleen gampai tu dooda am gui nam cham jir Israel kam jatkam, ku gu tu ja daaxdha p ji gu Dios dhi dhi jatkam nam pai dhuuk jup ja kooda, cham tu nam pui biya. Na jax jak tum duia jano na pai dhuuk gio bhaip jimda guch Xoikam xi chu ja agichu gu Jesuus, jup ja ttda: Ba mi dhr bx aixim bhai ji chum duia bha jap jix dhaam. Gu tanoolh nai ji chukia, gio gu masaan cham ka tu masbagidha, gio gu chiichia cham pai bhai pai ka darka, gio gu ggr suudai na mu jap suusun judharam dhi ggr dppr, ggr ba troonda. Cham ka bhaain ka nam jax jum duia bx gu jatkam, giilhim bax chotdon ka am. 26Tu kaamui nai ji ialhia am nam pui xim aanda na bam tmo dhi
25Mui

202 oigan. Bx tu iixia gu dhi na tu xib bha jap jix maax jix dhaam, panaas ku jaroi bha tu xiixka. 27Ba mi dhr aa na bhaankam ya oir gu Dios, ba chgia pim na bhamm dr bhai ba jimda bhaan maan jix chua tbaa cham giilhim gkam kn, joidham am namm jap jix chu maaxchunda. 28Ba na pai dhuuk pui ba ji chum duia, chapim jix buam jum aanda. Am gan ba t nidha pim ji, na gu gu Dios cham xiim ya dr ba jam baapmidha. 29Ba bhaan xi chu uargidhak xi ja aagi, jup ja ttda: Na gu na pim jax bax maat maan gu iigx piam jax chum jumai x, 30not iinsk gu jaagan jai ba ipo, dhi bhaan jix maat ka na cham xiim ba tngia. 31Ba pui p no pim bx aixim ba t ni na ba tum bua, dhi bhaan bax mat ka pim na cham xiim xi jam joimdaix bhai ba jam duia gu Dios. 32Puix jaich ka am gu jatkam Israel kam jano na pai dhuuk pui tum duia, aa moo ya pu jam ttda. 33Na gu aa na pai jax kaichdha, pui ji chu buusnichgda, cham tu pui na dhi dbr gio dhix dhaam na jax chum tanoolh cham pai matgilhia. 34Ba aapim cham tu bhaan jum tukgika gu tu na ya dhi oigan jix chu jaich na cham tu mim nni. Chapim maik ka, dai ji na pim mi pui xi jiimda na jax jix aa gu Dios na ba cham ya px 35pu ba jam tulhiichuda na pim jum jur bhya, jap na jax gu tu na jotmoda px tgi chr ba gxia na cham pum aanda. Na gu pui jak jum duia am gui nam cham tu kam tgia gu Dios, nam gu dai gam rda kia. 36Gu aapim gammj tu daanda ji buior gu Dios jix dhaam jak na pim ba cham jum tulhiia na jax gu jatkam gui nam cham tu kam tgia gu Dios, gam na pim bax bhaim taatt baasn ba amkia na bhai ba jimda.

(Mt. 24:2935, 4244; Mr. 13:2437)

203
37Ba gu Jesuus dai tataab jak mi tu ja agidha gu jatkam g chiop, jurnk jak ba ba jimia na ba tbiapmra baasn jap oidha tam Oliibostam. 38Na jax px ji chonnidham mi ba aaya gu jatkam g chiop nam jix kaim ka gu Jesuus na tu ja agidha.

LUUKAS21,22 kam gio gu kasnir bakaax, 8gu Jesuus ba ja jootos gu Peegro gio gu Juan nam tu bhaipu nam maap tu jugia jurnk kam, jup ja ttda: Mu jimia pim aapim gook na pim tu bhaipu bhai dhr g kiicham nach tu jugia jaxi jurnk nat bam ai dhi piasta bhaan Paaskua tam. 9Ba gui bhaip ba tkka am, jup ttda am: Jax chum bak chr jap jix aa nach tu bhaidha? 10Bap ja ttda gu Jesuus: Dho bhai na pai ji aaya maan gu maankam tu baintugt baidhakar tam, ba tgia pim na ya dr mui ba tu baintunda na pim jax mu aajidha bha kikcham. Mui pim pu oidha bhamm juugt maan kap kiicham na ji aaya. 11Jap japim ba tda gu kiokam: Jup kaich guch gkam tuk nap sap pai taibui taak dr dhim baaak, na mi tu jugia ja bm gu noonbi jaxi jurnk dhi bhaan Paaskua tam nat bam ai. 12Tu jam tchoda ba bhj jap daam dr na pai joidham jix ch k gio gx ch gr. Bhai pim ba ba tu bhaidha nach tu jugia jaxi jurnk. 13Ba gamai bhi mt na mt tu bhaidham. Pui ji chu buus na jax ja ttda gu Jesuus, ba dai na mt bhai ji chu bhai. 14Ba jaxpx jurnk nat bam ai na pai dhuuk tum kua gu bhaan Paaskua tam, mi ba ai gu Jesuus ja bm gu jai noonbi nam pai tu jugia, px mi jap ji dharaibu mt. 15Mi dhr bap ja ttda gu Jesuus bx gu noonbi: Jap ja ti bax aagt na gt pui bam aaya dhi piasta bhaan Paaskua tam na bax bhai chaatt jam bm xi chu jugai daipu maannim px ba, nam gu aa ba muaa! 16Cham ja pai dhuuk ob ka tu jugia joidham jix bhai chaatt na jax xib. Na paim aaya jano na pim pai dhuuk buior aaya gu Gkora na ba giox bhai

Na mui ba jimia gu Juudas ja bui gu ggrkam gui nam jix bhaamki gu Jesuus

22

Ba bam aajim gu piasta na pai dhuuk jum kuada gu paan jix basdak gakdhichix kam, gio na pai dhuuk jup jum kua gu kasnir bakaax. 2Gu ja ggrkam tuk gui nam ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, gio gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, ti maap tu agada am nam jax dhui gt tu chiia nam muaa gu Jesuus, nam gux ja bhidha gu jatkam nam ba ti cham juanda. 3Gu ji na gu maadt gu mambhx daman gook gu noonbi gu Jesuus bhaan baa gu jaook, gui na Juudas t, nam Iskarioti kn jup jix mat ka. 4Xi m mu nam pai darka gu ja ggrkam tuk gui nam ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, gio gui nam jir orosiiris bhai g chiop, ba ja aagi na sap gui ja aagidha na pai dhuuk jir am ka nam daagi tu chiia nam muaa gu Jesuus. 5Ba gui giilhim jix bhaim lh jamt na pui ja ttda, jup ttda am nam namkidha not ja aa. 6Ba gu Juudas px jix bhaip jum lh nam aagi gu tuumi, ba gaagidha ba na pai dhuuk jir am ka na ja aadha nam dagia gu Jesuus. Nam ba tu bhaipu gu noonbi gu Jesuus bhaan Paaskua tam
7Ba nat bam ai na pai dhuuk jum kua gu paan jix basdak gakdhichix

(Mt. 26:15, 1416; Mr. 14:12, 1011; Jn.11 :4553)

(Mt. 26:1729; Mr. 14:1225; Jn.13 :2130; 1Co.11 :2326)

LUUKAS22 chaatt jam bm jup ba tu jugia, nach gu jano bx maap tu jugia bman gu Gkora. 17Ba xi dhaagk gu alhich jaaa na mi jim gu bii gui na uubas kn jup duiix, xi chu taxchaabgi buior gu Dios jix dhaam jak. Mi dhr ba mu jak xi ja bhi gu noonbi jup xi ja tdak: Dhii pim jman kaam xi iya bx. 18Aa daipu xib px jix bhai chaatt jam bm ba iya dhi bii. Na paim aaya jano na pim pai dhuuk buior aaya gu Gkora na ba giox bhai chaatt jam bm jup ba iya, nach gu jano bx maap tu iya bman gu Gkora. 19Mi dhr ba gu paan jix basdak gakdhichix kam jup xi dhaagk puip xi chu taxchaabgi buior gu Dios jix dhaam jak. Mi dhr ba tatak jaisak mui xi ja maa, jup xi ja tdak: Dhii pim muip xi jugia. Dhir ji chuuku gui nam muaa gu jatkam na ba jam amkam kn tu namkix ka gu jam uatulhdhara. Pui pim buada na pim bhaan ji chchoka na ich jam amkam tu namki. 20Ba na mt xi jugaak gu paan jix basdak gakdhichix kam, jumai bhaip ji bhi gu Jesuus gu alhich jaaa na mi jim gu bii gui na uubas kn jup duiix. Ba mui xi ja maa jup xi ja tdak: Dhi bii jup jir ji r gui na mlhia na kn jam amkam tu namkix ka gu jam uatulhdhara. Gam na dhi bhaan pup jix maat ka na xib dr maakam pup tu aagix nam jax jak buior bax biiak ka gu Dios gu jatkam, cham tu pui na jax bjk dr. 21Ba gui na maaxik ji ksa nam ji dhaagi muaa, ya bm tu kua xib, 22na gum aa na mi pui bhya nat jax kaikam bha joot gu Gkora. Tix joign i gui na maaxik ji ksa, na gu cham bhai tu jimia na pui dhooda.
23Ba ti bhai jim t tkka mt bx gu noonbi na jaroi bar di gui na maaxik ksa.

204

Gu Jesuus na ba tu aanda na jax jir tum ka gu jaroi na ba pui bam lhiidha nar gkam 24Ba dlh mi px chu ba ji chi mt p gu noonbi gu Jesuus na sap jaroi ba pk jix iom jir gkam dai gui am. 25Bap ja ttda gu Jesuus: Chapim pui tu jimda na jax gu ya dhi oigan kam gu ggrkam nam maan kap px ji dharaat tu ja chianda nam tu jax buada gu ja jatkami, ba cham tu iam jax jum kaichdha na mt dlh gu jatkam tu jax dhuu. Gu japji gu ja ggrkam tuk nam px jix bhai kaichdha ja bui, nam gu sap guix maatt pui ja chianda gu tu. 26Gu matgm no jaroi maadt aapim jix aa nar tu ka ja bui dhi jai, jum aa ji na gampaim lhiidha jap na gu alhii na kiapx glhidha, piam na tujuandam px jum lhiidha. 27Nam gu ya gu jatkam pui lhii na gu jaroi na daibui ba t nrada nam tu bhiidha, dhi sap bar gkam ka panaas, gu sap ba gu jaroi na mu tu bhiidha, jir tujuandam ka px. Gu matgm aa cham tu ji na pui lhii, jakbui kat tujuandam kn px ya oir i aa na jax ba ya ba jam palhbui bx aixim tum kn. 28Gu ba na pim gu aapim gammj pu bm jup tuidhi sia pui xich chulhiiaidhat bx aixim bhaan, 29aa ggrkam kn jam darsa bx jman jano na pai dhuuk jum tmo dhi oigan. Pui ggrkam kn jup jam darsa jap na jax aa gu Gkora nat gkam kn ji dhai. 30Maan kap ja ba jam darsa na pim pai dhr ja tkka bx gu Israel kam jatkam no mt mi pui jii na jax jix aa gu Gkora piam ku gu cham. Gio ba na pim ji bm tu kuada gammj gio na pim ji bm tu ioda tu na pim lhii.

205 Gu Jesuus na ba aagidha gu Simoon Peegro na gatuuk jup tya na cham tu kaichu

LUUKAS22
36Bap ja ttda p gio: Dho xib ja ba jap jup jam ttda na pim ba ja kusbio gu asak no pim ja bia, gio gu tuumi japim jup ba gaamu no pim bia. No jaroi maadt cham bia gu kuxiir, xi garai dho gux kabook kutuunan maan kn sabada. 37Nat gu xib ba bam ai na pui ba tum duia na jax jum kaich mi na mt pai tu uanak gu bjk dr kam nap jum kaich: Jap px jamt pui jak xi aichuxdhak mua na sap cham jx tu kam t ni, panaas ku puip jir tum kat na jax gui nam tu slhkam cham tu kam t ni. Na gu bx na mt jk jax tu uanak gu bjk dr kam nam aa ji aagt jup kaich, bx pui ji chu buusnia sia pk nar jax ka gt. 38Ba guip kaich am: Yani bt gook gu kukxir jich jaduu. Bap ja ttda gu Jesuus: Cham tu ji na pim maatt ji k. Chapim jax ka kaichdha.

31Ba gu Jesuus jup ttda p gu Simoon Peegro: Simoon, aa japni xim tdam. Gu jaook jup ttda gu Gkora na sap aapim bx jman jam maichia tu bhaan na pim ba gai suulhgia. Gu Gkora ba puip tn nar am na sap ba bhaan machia no pim bax akoo. 32Gu ji na gu aa soi ttdatu p gu Gkora na aap jix iom jum palhbuidha nap ba gatuuk gio buip ba t jgidha, sia kup gu jx ti cham xi ch jdhat ji bui. Ba nap pai dhuuk gio buip ba t jgidha, ja aagidha ap dhi jai nam gammj bx ja jujur kn ji bui t jgidha, cham tu nam ampx jum ojolhidha. 33Bap kaich gu Simoon Peegro: Jax dhui na bx ji jur kn jum bui t jgi. Pu cham jax ji aa i sia ku mt jum bndak ji kuu, piam ku mt jum bndak ji mua. 34Bap ttda gu Jesuus: Jax dhui nap moo jaxi baikim pui pu ba tya nap cham ji maat na kiapx maannim ba jiikia gu takaarui. Pum ttda moo Peegro.

(Mt. 26:3135; Mr. 14:2731; Jn.13 :3638)

Gu Jesuus na mi ji Getsemanii tu daia buior gu Dios jix dhaam jak mi dhr buusnk ba jii p gio gu Jesuus ja bm gu noonbi mu jak sonpan gu oidha Oliibostam, na pai pux joi na ajda. 40Ba na jax px mi ji aajim, jup ja ttda bx gu noonbi: Xi chu daia pim jix dhaam jak buior gu Dios na cham tu jam maichia. 41Ba dlh jax xi jimk olhian kn xi kkbok muip ji chu daanx dhaam jak buior gu Dios, 42jup kaich: Aapi Gkora, xi palhbui nam cham ji muaa, na gu dhi jap ji buusan na iya gu tu na giilhim jix xibu. Ku gu nop aap jix aa ji, aa pui px ti soim ttda ji. 43Ba jotmoda maan mi bam maax gu nobii gu Dios nat bha tajaadham gui na kn nakga gu tulhiiara. 44Ba
39Ba

(Mt. 26:3646; Mr. 14:3242)

Na pui ba ja tda gu Jesuus gu noonbi nam ba tu uaka gu tu nam aa 35Mi dhr bap ja ttda gu Jesuus bx gu noonbi: Jano na ich pui jam joot na pim nai tu ja agipu gu jatkam, jano bo na jup jam ttda na cham jum aa na pim uada tu tuumi, nich chu asak, nich chu jam sussak ku pim jai ja gaamtunda, jia nat gux bhai tu jam jii sia ku pim pui jiimt? Ba guip kaich am: Matgm jix bhai ji nat tuch jii.

LUUKAS22 giilhim jix buam tu tatda gu Jesuus na bhaan bam tajaanaim gui na kn tu nakga, gu ji na gu cham jum ojolhdhat xi chu daachu buior gu Dios. Gio r bhai ji boorat, ggr mi jap ba iigs drap. 45Ba mkkat kkbok ba jii p gio mu nam paip tuii gu noonbi nat jx xi chmok na xi chu daiimk. Ba mi px kookos am nat mu ba ai p gio, ja kookxich gu nam bhaan jix buam jum aa nam pui muaa gu Jesuus. 46Bap ja ttda: Gor xi iia! Jax ku pim ba dai kookos? Xi baapmigi pim xi chu daia buior gu Dios na cham tu jam maichia.
(Mt. 26:4756; Mr. 14:4350; Jn.18 :211)

206 soiich. 52Mi dhr ba gu ja ggrkam tuk gui nam ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, gio gui nam jir orosiiris bhai g chiop, gio ba gu ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam, jup ja ttda: Jax ku pim ba kukxir ji chu uadat bha jak jiim gam uuux jix kaapak? Jir jix xkum i aa panaas? 53Gio gu cham bhaai aa na pim gt bhai pu dhagia g chiop na moo bhai oirt pu tu jam agidha nabap tanoolh na pim gt ba cham pui yamm jap ba gaagidha? Ku gu dhi na jax dhui mi px pui ba jim ji, nat gu xib ba kam ai na pai dhuuk jam daam jimia gux chukgam. Na pui ba tya gu Peegro na cham kaichu gu Jesuus
54Ba daagk jamt pu bhk gu Jesuus bhamm na pai kio gux iom ja gkam tuk bx gui nam ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam. Ba gu Peegro mk dr mu ja oichu. 55Ba mj rban dr ba tu nai mt gu orosiiris, mi jap na pai gx ch gr, mim ba daraat bx xikoolh ba juuka, bx gu Peegro mip ji dhaibu ja sanoop. 56Ba na mi ka juuka gu Peegro, maan gu ubii gui na mir tujuandam ka mi dhr jap bhai ba ni na mamt, bap ja ttda gui nam mip daraa: Dhii dho bx jup kaichu gu Jesuus. 57Gu ji na gu gu Peegro cham tu aa, jup kaich: Jax jap ba kaich? Jax dhui na pu cham maat gu jaroi nap aa. 58Ba jaxpx jumai gu maankam pui bhaip xi idhimk jup ttda: Moo chi aap puip kaichu gu Jesuus, ka cham? Bap kaich gu Peegro: Cham tu ji matgm ji jaduu. Dlh ji na jup oilhim.

Nam daagi ba bhika gu Jesuus

na mi pui ka ja ttda gu Jesuus gu noonbi, mi dhr jap mui ji bubua mt mui gu jatkam. Gu Juudas pk bp xi jim, gui na ti maadt jir di gu mambhx daman gook gu noonbi. Bax iom amuub xi k na pai gu Jesuus bhai xi chixi kaamaram. 48Bap ttda gu Jesuus: Juudas, pu kaikam aa pich bha chixi nap maaxik ji kksa nam ji dhagia dhi jatkam nam ya jiim aa na bhaankam ya oir gu Dios? 49Ba gu noonbi gu Jesuus, na gu cham kar am nam jax t ni, jup ttda am: Jich jaduu, cham jach gu tu kokda dhich kukxir kn nach ja ua, kach ji gu cham joiat guka aa? 50Ba maadt nat jax dhaa gu kuxiir bhai ti soiich gu tujuandam tugi gux iom ja gkam tuk gui nam ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, gu ji nat gu dai naakan px ai, mu jap ji sai. 51Bap ja ttda gu Jesuus: Chapim ja juanda. Bax bhai. Ba pui xi ja tdak giop xi dhuadhak gu naakan gui na mt

47Ba

(Mt. 26:5758, 6975; Mr. 14:5354, 6672; Jn.18 :1218, 2527)

207
59Ba jax xi mkim pa nat jumai gu maankam mip ba ai na pai kk gu Peegro, ba pui bhaip xi idhimk jup ja ttda gu jai nam mip tuii: Jaip kaichgt moo dhi gu Jesuus, jix maat na jax chuii, gio gur mu kam Galilea. 60Bap kaich gu Peegro: Jax jap ba kaich ji jaduu? Jax dhui na moo pu cham maat gu jaroi nap aa. Ba na pui ka kaich gu Peegro, ba jii gu klhii takaarui. 61Ba gu Jesuus jotmoda mu t gu Peegro. Gu Peegro bhai pup tcho na pn bp dr jup ttda gu Jesuus: Jax dhui nap moo jaxi baikim pui pu ba tya nap cham ji maat na kiapx maannim ba jiikia gu takaarui. 62Bax buam jum lh gu Peegro. Buusnk baas dr jap drap ma susua.

LUUKAS22,23
67Ea nap jich aagidha nach jap tum xim tkkam. Jap aa slhkam aap jir di guch Xoikam? Bap ja ttda gu Jesuus: Jax dhui na pim cham tu jgidha sia ku tip jam aagi na aa jir di. 68Gio no tu tip xi jam tkka, sia cham ji aagidha pim. 69Ku gu aa xib dr sonpan ba daaka ji kn dr gu Gkora na giilhim bxchux bhaai na pu tu duia. 70Bap ttda am bx dht nam jk mip tuii: Jap kaikam jup kaich ap aa ba nap Dios jir Maraan? Bap ja ttda gu Jesuus: Dho aa jir Maraan maaxik, gio gu aapim dlh puip kaich. 71Bap kaich am dlh gui: Dho jai! Jaroi aach pup ka nra nach aagidha nox buam kaich piam ku gu cham? Dlh chiii kn ba kai chich gu na jax kaich.

Gu Jesuus nam jax am px buada gu orosiiris gui nam mi daraat nuukan gu Jesuus, jax am px bua. Bha gb am, as am ba pui xi buat. 64Xi bupprat am jannulh kn gu buupui nam bha gb, jup ttdada am ba: Jaroo bham gb? 65Bx aixim na jax aa kum pu ttda gu Jesuus. Nam mu ba aichdha gu Jesuus na pai tum aga
63Ba

(Mt. 26:6768; Mr. 14:65)

23

66Ba buimgidhak nat ba tu maaxir, maap jamt bam jumaap gu ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam, gio gu ja ggrkam tuk gui nam ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, gio ba gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios. Ba bhk jamt ba gu Jesuus mu na pai tum aga, ba mu aichdhak bhai ba tkka am, jup ttda am:

(Mt. 26:5966; Mr. 14:5564; Jn.18 :1924)

Ba mi dhr na mt jax guguu p gio, ba bhk jamt gu Jesuus mumm na pai gu Pilaato. 2Mu buior ba iattulhi am ba, jup ttda am: Aach jap tum kn yam uatulhi dhi maankam. Mu jap oirt ja kokdhichun guch jatkami, jup ja ttda nam sap cham namkidha gux iom gkam Rooma kam. Gio na pui ja ttda na sap jir di guch Xoikam, na jap kaikam jup ji kaicht na dhir di gux iom jich gkam tuk. 3Ba gu Pilaato xi chkka dlh gu Jesuus, jup ttda: Aapi aax iom jir ja gkam tuk gu Israel kam jatkam? Aai dho jup kaich gu Jesuus. 4Bap ja ttda gu Pilaato gu ja ggrkam tuk gui nam ja amkam tu

(Mt. 27:12, 1114; Mr. 15:15; Jn.18 :2838)

Nam mi ba aichdha gu Jesuus na pai gu Pilaato

LUUKAS23 daanda dai gu Israel kam jatkam, gio gu jatkam nam jk mip tuii: Aa cham tu buam k dhi maankam pui na jax kaich. 5Bax iom g kn jup kaich am gui: Japji aach na cham jich koraar na maakam ja mamtuxdhim guch jatkami. Mumm dr bhai ji ki Galilea, saalh pui yamm jap ba ja iatgidhim Judea. Nam mu ba aichdha gu Jesuus na pai gu Eroodis 6Ba nat ja kai gu Pilaato na mt Galilea dr bhai ji chu aa, ba ja tkka nor Galilea kam gu Jesuus. 7Guip xi aagi am nar Galilea kam. Ba mu jak xi joochxi gu Eroodis, gui na mur gkam ka Galilea. Jano pk bhaip oir Jerusaleen. 8Ba giilhim jix bhaim lh gu Eroodis nat ba t gu Jesuus, na gu puim aanda na chiia na tu jax xi dhuidhax bhaim duukam na tu cham pai dhuuk pu chum ni na pai dhuuk pui tgia. Pui t kk gu gu Eroodis na gu Jesuus mu jap pai joidham jix bhaim duukam jup tu buada, nam tu cham pai dhuuk pu chum t ni gu jatkam. 9Bx aixim ba bhai ti ji tkka, gu ji nat gu pu cham io gu Jesuus. 10Ba bx mip tuidhi am gu ja ggrkam tuk gui nam ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, gio gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios. Dhi pk pup xim taattu am gu nam iattulhdhim gu Jesuus. 11Ba jax a px xi buat as gu Eroodis gu Jesuus, tu px lhii. Sia gu sandaaruix chugi jam jai puip xi bua. Xi chi mt p ba gu jannulh gux dharam namkm nam jax chum ja t t gux iom ggrkam, ma as mt ba xi chidhak. Mi dhr ba gio mu jak jup xi joochxi gu Pilaato. 12Ba jano gui gu tanoolh cham dr bhaix bhai ji chi mt gu Pilaato gio gu Eroodis, nam gu bp dr ka xim bhabhaakuidha.

208 Nam pui ba tya bx gu jatkam nam muaa gu Jesuus

gu Pilaato maap xi ja jumpadak gu ja ggrkam tuk gui nam ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, gio gui nam jir ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam, 14bap ja ttda: Aa cham tu tu bhaan buam k dhi maankam na pimt gio yap ba aichulh na pui mu jap pai oirt ja kokdhichun gu jam jatkami. Ti ich bx aixim ba tkka na pim jax ji k, cham tur jix buam panaas aa ji bui na jk jax kaich. 15Sia chi gu Eroodis pui cham pai buam jup kai na jax kaich, t nat gio bhaip xi joochxi. Cham tu ji matgm na tu bhaan kuicha bia nach moo bhaan jup ba ji muaa. 16Xi chu chiia i nam gbia chiplii kn, mi dhr ja xi chu chiia nam docho. 17Ba nabap oidha na pai dhuuk pui aajidha gu piasta bhaan Paaskua tam, maan jup dadochoda gu Pilaato gui nam kuupka nam ba bhaan jix bhaim taat ka gu jatkam. Gu ba gu Pilaato tix aa na gu Jesuus docho, 18gu ji na mt gu bx dht px jiiak gi gu jatkam, jup kaich am: Tu chiai nam muaa dhi Jesuus, gu Barrabaas jap ba docho. 19Gu Barrabaas bhai kuupka muada kn, gio na ja bntatgt gui na mt buior bhaakuk tu kokda gux iom gkam Rooma kam bhai Jerusaleen. 20Gu ba na gu gu Pilaato tix dhochom gu Jesuus, ti gio puip xi ja tn na cham tu bhaan kuicha bia. 21Gu ji nam gu guix iom g kn ba xi jiiak, jup kaich am: Tu chiia ap nam sissapa kuruus tam dhi Jesuus! Gookim mimian jamt pu tn na sap tu chiia nam kuruus tam sissapa gu Jesuus.

(Mt. 27:1526; Mr. 15:615; Jn.18 :3919:16)

13Ba

209
22Ba gio pui tip xi ja tn gu Pilaato, jup ja ttda: Jax dhui nat cham tux buam duu gu tu gkam kn kuch moop ba tu chian nam muaa. Xi chu chiia i nam gbia chiplii kn, mi dhr ja xi chu chiia nam docho. 23Gu ji nam gu gui px ji ksaim nam chian na tu chiia nam sissapa kuruus tam. Nat pai pu ti gu Pilaato na pui tu duia nam jax kaich na mt ba cham ka io, 24sia ku gu ti pup cham xi aagimk nam muaa gu Jesuus. 25Ba xi chu chia nam docho gu Barrabaas na muada kn bhai kuup, gio na ja bntatgt gui na mt buior bhaakuk tu kokda gux iom gkam Rooma kam bhai Jerusaleen, dai ba nat xi chu chia nam dlh pu dooda gu Jesuus nam jax puix aa gu Israel kam jatkam.

LUUKAS23 ja ttdada am ti gu oidha: Gor iam bhaich am xi ialh. 31Na gu nam jax ji chulhiichun aa xib, jap px ji buusan na jax gux baa kuaa na cham midha sia ku ti mjim, na gu aa cham tu kuicha bia. Gu gi ba gui nam jix uuatulhdhix ka, jax japim lhii na tu ja dooda jano nam pai dhuuk jup jum tulhiia? Na gu jap ji buusnia na jax gux gak kuaa na maan jimdam mya. 32Ba gook pup muip ja ua am gu jatkam nam puip ja sissapa maap gu Jesuus kukrus tam. Dhi gook jatkam xdhara kn ja kooda am. 33Ba bhamm na pai Kakoi Mo Daa t t, bhai mt ba sissapa kuruus tam gu Jesuus. Ba gu jai gook jatkam nam jup ja ua, bxxik dr jamt ja sissapa, rban ba ji bii gu Jesuus. 34Bap kaich gu Jesuus: Ji Gkora, chakuip tup jum buixidha ja bui dhi jatkam, nam gu cham maat nom jup jum uatulhi jum bui. Ba gu sandaaruix mi jap ma ttbia mt mi jap ji chu darsak amuub gu jajannulhi gu Jesuus na sap ba gu jaroi na tu maichia, bhaan ji chu biya. 35Gu jatkam ba mu jap gukat bha ja ni am gui nam bhai sissap. Ba jai gu ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam jax am px aga gu Jesuus, jup kaich am: Dlh dho jia xim palhbuidha. T nat ba jai gu jatkam bxchu px bhaan ja palhbui. Gu dlh aa ba cham jup bhaai? Gio gu saak jir di guch Xoikam nat bhaan t tgk bha joot gu Dios bhamm dr jix dhaam. Bhai dhr dho ji chmia no baabuir slhkam. 36Sia gu sandaaruix pui jax am px jup xi buat as gu Jesuus, bha ichun am gu bii jix jk. 37Gam nam jup xi chtdat: Gi nap saak aap jix iom jir ja gkam tuk gu Israel kam jatkam?

Gu Jesuus nam sissapa kuruus tam nam gamai ba ua gu Jesuus na mt ba sissapam, maan gu maankam Simoon tgim jamt gamai chia na mootika gu kuruus oidhat dr gu Jesuus. Jir Sireene kam gui gu maankam, kiapx mu pai dhr jimdat gampx mui ka aajim. 27Ba mui mu jiimchu am gu jatkam nam oichu gu Jesuus, suaim am gu uuub nam jix kokom nidhim. 28Bap ja ttda gu Jesuus bhai xi ja tgk: Aapim uuub Israel kam, chapim ji xuadhidha aa, na gu aa jix bhai tu jim. Aapim ji dlh na pim jum suaidha gio gu jam maamar. 29Na gum aajim gu tanoolh na pim pai dhuuk jup kaichdha ti: Joidham jix bhai tu ja jii gui na cham jir ja ai gu aaalh, na mt cham jxkat tu xiiich, ni ku mt cham jxkat jum alhich chuutkamta. 30Ba mi dhr bx gu Israel kam jatkam tix aanda am nam gt maan jimdam koya. Jup
(Mt. 27:3244; Mr. 15:2132; Jn.19 :1727)
26Ba

LUUKAS23 Kux cham bhaai aa nap dlh bhai dhr ji chmia na pui bxchux bhaai nap pu tu duia? 38Ba bhai mobon gu Jesuus maan bha siis jamt gu taamla alhich komaarak na ggr kn bha tu uaix, jup jum kaich: Dhiir di gux iom ja gkam tuk bx gu Israel kam jatkam. 39Ba maadt gui nam bxxik dr jup sissap kukrus tam, jai puip xi chtda gu Jesuus, jup kaich: Nop baabui slhkam aap jir di guch Xoikam nat Dios bham joot, dlh jap dho bhai dhr ji chmia, sia aach jap jaip xich palhbuidha nach yach chulhii. 40Ba gu jumai na jap dr jak jup sissap jup ttda gu bman tum: Kux aap moo cham jax jum aa aa na tim tulhiichun gu Dios jap na jax aa? Aach maaxik ya pui ba tuii gu na jax jak jich am jum aa, na chich gu maaxik jich uatulh na chich pui ji chu dunaak na tu cham jir k. 41Gu dhi jaduu ti cham tu jax dhuu na ya pui tuii. 42Mi dhr bap ttda gu Jesuus: Aapi Jesuus, siamrip xi chchoi xi baidhai na jum bui bap tuika nap pai dhuuk jix iom gkam kn ba daibu. 43Bap ttda gu Jesuus: Xib jap bhammp tuika bm na pai joidham jix chu abhaar. Aa ya pum ttda.
(Mt. 27:4556; Mr. 15:3341; Jn.19 :2830)

210 Ji Gkora, ba bhika ap dhi iimda kum bui bap tuika. Ba pui xi chk nai ji muu. 47Ba gui nar ja gkam tuk ka bx gu sandaaruix, ni nat g kn pui xi chk ba muu gu Jesuus. Ba joimdara bhai ji chum suulh nat pui kai, bap kaich soim lhdhat buior gu Dios: Maaxik cham tu ji na ti kuicha biakat dhi jaduu. 48Ba gu mui jatkam na mt mip jum duu, jix buam jum lhdhak ba jii mt bhai xi gbiidhat gu ja bhaasut. 49Dai ba gui nam jk jix iom jix kgalhdhat gu Jesuus mumm jap gukat bhai pup ni am, gio jai gu uuub na mt mumm dr bhai pu oi Galilea. Nam ba ulha gu tukgan gu Jesuus
50,51Ba maan jix jaich ka gu maankam Josee tgim, jir Arimatea kam na pai bhaan bipio gu Judea kam dbr. Joidham jir jix bhaikam ka, na gu jai pui tip t nrada na gt bam aaya na gu Dios ja slhkada bx gu jatkam ya dhi oigan, nam ba mi pui ba jiimda na jax jix aa. Ba dhi jai maadt jup jir dhi ka nar ja ggrkam tuk ka bx gu Israel kam jatkam, gu ji nat gu cham tu maan iook jup duu ja bui jano na mt pai dhuuk tu aga nam bax muaak gu Jesuus. 52Dhi j ba Josee mu jimk pu tn gu Pilaato nox bhaai na tbaadhai ulhara gu tukgan gu Jesuus. Ba gu Pilaato cham jax tk jup xi chia. 53Ba xi chbaadhak bhai dhr kuruus tam ba ulham, dai nat xi bhiibgak jannulh kn xibkam jix dharam namkm. Maan kap ba ulh na paix chiobim jak t d, mi nam pai pu pui jak t dngaras ai cham nam ba pui mi ja ulhaidha gu koigan. Dai nat mi chakui jaroi maannim mim ulhak nat pai bam ulh gu tukgan gu Jesuus.

(Mt. 27:5761; Mr. 15:4247; Jn.19 :3842)

Na ba mukia gu Jesuus

44Ba jotmoda bhai ji chum tukgamta. Kiapx jix dhaam ba ji dhunaak nat pui tum duu, namm jap mia ba duu nat pai dhuuk gio bhaip ji chu maaxir. 45Dlh px nai ji chuu gu tanoolh. Ba gu gx kabook jannulh na mu ska rban dr gu g chiop, pu rban sar. 46Bap kaich gu Jesuus g kn:

211
54Ba jano bam ai p gu tanoolh nam jix bhai tu duia bx gu Israel kam jatkam, na gu buimgidhak cham tum juanda gui ja bui. 55Ba gu uuub gui na mt mumm dr bhai pu oi gu Jesuus Galilea, bx jup jiim am na mt ulham gu tukgan. Ni am ba na mt jax jak mi t gio na mt jax chum chiob t. 56Ba mu dr na mt jak suulhgk, jix bhai mt pu xi dhuuk gui na joidham uub, nam ba mu juulhdhapu tukgaram gu Jesuus na jax px xi buusnia gu tanoolh na pai dhuuk cham tum juanda, na jax tu aagix nat tu uanak gu Moisees bhaankamun gu Dios. Dai ba nam jum jpi buimgidhak gu bx chanoolh.

LUUKAS23,24 jam ttda bo na saak gui na bhaankam ya oir gu Dios dhi oigan, jum aaya gu tanoolh nam pai dhuuk daagi muaa maan kuruus tam gu jatkam jix uuatulhdhix kam, saak ba gio baik tanoolh kn ya na jax ba oirda. 8Ba gui bhai pup tcho mt na bak pn pui ja ttda jano gu Jesuus. 9Ba mi dhr bubuakk pu jii mt bhamm nam pai daraa gu mambhx daman maan gu noonbi gu Jesuus, gio gu jai nam jap px kaichu, bhamm ba ja aadhim am na mt jax t t. 10Ba gui gu uuub maadt jir di gu Mariiya Magdalena, jumai bar Juana, gio ba gu jumai Mariiya nar dn gu Jakoobo, gio jkchi pup gu uuub jam maap jiim. 11Gu ji nam gu gu noonbi gu Jesuus cham ja jgi nam ti ba ja aagi na mt jax t t, jap jum aa am nam dlh jax am px ba t ni. 12Gu ji nat gu gu Peegro mui ma daibus nat t tgim mumm na mt pai t gu tukgan gu Jesuus no sap moor slhkam nam jax kaich gu uuub piam ku gu cham. Pui dho ji chu buus nat mumm ba baa, cham pai tu jaich gu tukgan gu Jesuus, dai jajannulh px mi bt na kn bhiibgich. Ba giop ba jii jix buam jum aantugt bhamm nam paim jpi, ti xim gangim nat pai ba jak jax jum duu gu tukgan gu Jesuus. Gu Jesuus na gook ja bui bam maaxdha gui nam kaichgda nam mu jak ka jiimda Emauus pu gui gu tanoolh cham mu jak jup ka jiim am Emauus gook gui nam kaichu gu Jesuus, ti pup chix dhaam ji dhuiidhak jum aj bhai dhr Jerusaleen. 14Gammj jii mt tu agim am na tu ba ku mt ba mua gu jatkam gu Jesuus. 15Ba mi pui nam xi iokbuidhat ka tu agim, gatuuk dr mui ji ai gu Jesuus, saalh pui gammj kokmar ba jiim am. 16Ba sia ku mt
13Ba

24

Ba kapbhuimuk na pai dhuuk giop ba tum juan, mu jii mt p gio gu uuub mumm nat paim t gu tukgan gu Jesuus. Ka pup jix ka na mt mu jii, dai na mt xi ja uuuk gu lhich jaja na mi jim gui na joidham uub, na mt pu bas takaab dr jix bhai ba ja duu. 2Ba na mt mumm ba ai, bhai px pu t d bhj na mt pai t gu tukgan gu Jesuus, jap jak dlhkob px kk gu g jodai gui na kn bha kuupich. 3Ba mui ji baap jamt mj rban dr. Cham pai tu jaich gu tukgan gu Jesuus na mt ba t. 4Ba mi bhai ji chooton jamt, cham ka bhaai nam jax jum duia. Gan jam ti xi ch ni nat pai ba jax jum duu. Ba mi px jap ji ja t mt nam guguuk gook gu jatkam jix chooto t t kam tobiikdam. 5Ba giilhim jix chotdont nai ji mumgia mt gui. Bap ja ttda am gu gook jatkam: Jax dhui na cham tu ya kap tuii koigan tr gui na pim jaroi ganga. 6Duadk buus p gio na jax jam ttda jano na mumm kapup oir Galilea jam bm. Cham aa gu tcho pim? 7Jup

(Mt. 28:110; Mr. 16:18; Jn.20 :110)

Gu Jesuus na giop dodhia

(Mr. 16:1213)

LUUKAS24 ti ba t na gamai ba jim ja bm, pu cham maatt ni am nop jir di, panaas ku tu ja soobhi nam ba cham maatt tgia. 17Bap ja ttda gu Jesuus: Tu pim ba agidhat px nammm kjim ji jaadu? Ba gui gan ji guguu mt pux buam jim aantugt. 18Mi dhr bap kaich gui na Kleopas t: Dai aap dho bak chakui maat ji jaduu nat tu jax jum duu bhai Jerusaleen sia kup bhaip xi paxiaraimk. 19Bap ttda gu Jesuus: Tu gi jax jum duu? Bap ttda am: Dho gu Jesuus Nasareet kam kat na bhaankam gu Dios tu ja agidhat gu jatkam. Bxchux bhaaigt na pu tu duia na ni jaroi ku cham jxkat pu tu duia sia chi pk jax chum gkam ka gt, na gu gui bhaan t nidhidhat guch Gkora. 20Gu ji na mt gu cham bhai dhuu gu ja ggrkam tuk gui nam ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, gio gui nam aach jir jich ggrkam tuk, daagk tu chia mt nam muaa maan kuruus tam. 21Aach jup jich aagt ji na gui ba pui saak jir di ji na yar ja gkam tuk ka bx gu Israel kam jatkam, na bach palhbuidha nam cham kach chulhiichunda gui nam cham jir ya kam. Ku gu baik tanoolh bap duu ji na mt dr jup dooda. 22Jai dht gu uuub nach bhamm maap jich jpi maakam jup jich nkia mt. Bp kapbhuimuk na kapup jix ka mt mj xi boop na mt t tgim mumm nat paim t gu tukgan gu Jesuus. 23Jup jich chtda am na mt mu dr jak suulhgk na sap cham tu jaich gu tukgan mu nat paim t. Sap ba mi px ba guguuk am gook gu noonbi gu Dios, jap sap kaich am na cham tu muukix gu Jesuus, dua ji sap. 24Gio jai dht gu chichio nach pui maap jup tuii mjp xi ch tgim

212 jamt no sap baabuir slhkam nam jax kaich gu uuub. Pui ji sap na tu tuii na mt mumm ji bubua nam jax kaich gu uuub. Cham pai sap tu jaich gu tukgan gu Jesuus. 25Ba gu Jesuus jup ja ttda: Jam am jum aa dho na pim jix bhai xim gangada na jax kaikam jup jum kaich mi uuan tam na mt tu uanak gu bjk dr kam. 26Na gu pu pui jak tu uaix bjk dr na sap pui bpm tulhiia gui na Dios bha jootsa na ba mi dhr giilhim jix iom gkam kn ba daibu. 27Ba xi ja aagi gu Jesuus pui moram dr xi boosgaidhat na pai jap puim kaich nam dhi aagt jup kaich na mt tu uanak gu bjk dr kam. Mumm dr bhai ji ki nat pai gu Moisees tu uanak, mi dhr ba gu jai na mt puip tu uanak nam sia dhi px aagt jup kaich. 28Ba na mt mumm ba ai Emauus, gu Jesuus am bp mui xi jii, panaas ku gui maan na jimda kam xim duu. 29Gu ji na mt gu gui gio jak jup bua, nat gup ba jur, jup ttda am: Jich jaduu, yach ka xi chbiapui maap jix ggram. Jix chukgam ji matgm gammj boi cham. Kabuimuk jap ba giop ba jimia. Ba gu Jesuus cham jax ji chk ba ja oi p mu nam pai tbiapu. 30Ba nam mi ba daraa na pai tum kua na mt ba ji chu juu gu jurnk kam, gu Jesuus maan xi dhaagt gu paan xi chu taxchaabgidhak buior gu Dios rban jaiak mui xi ja maa. 31Ba bhai pup maat jamt na dhir di gu Jesuus, panaas kut jaroi jak bhi gui na kn ja soobhikat nam ba cham maatt tgia. Gu ji nat gu jotmoda cham pai matgir gu Jesuus. 32Ba bhai ji chu aga mt dai gook, jup kaich am: Gu bak ji pur di ji gu Jesuus. Pui ku ba giilhim joidham jix bhai tu tatdatu bp na mu dr bhach

213 aadhim na mt jax kaikam pui tu uanak gu bjk dr kam. Jix bhaix maatt kjim ich na jax jich aadhim. 33Ba na mt jax guguu mi bhi mt p gio nam pai dhr jiim, pu cham ka tbia mt. Bhamm mt ba ji bubua Jerusaleen nam pai daraa gu mambhx daman maan gu noonbi gu Jesuus, gio gu jai nam jap px kaichu. 34Ba gui chakui tu aa am nam jax jix chu mattu, dai gui nam bhai pu daraa jup ja ttda am: Jir slhkam dho bak nat giop dua guch gkam tuk. Mu sap paim maax buior dhi Simoon. 35Ba mi dhr dlh jup ba tu aa am nam jax jup jix chu maat, xi ja aagi am na jax ja ttdaim gamai bx boi nam jiim, gio ba na mt mummx maatt ka t Emauus na dhir di gu Jesuus nat xi ja jaix gu paan. Gu Jesuus na mi bam maaxdha ja bui bx gui nam kaichgda

LUUKAS24 na jax ja ttda piam ku gu cham. Ku gu jx bhaix bhai jim lhi am ji. Ba xi ja tkka gu koi nom cham bia na sap ba ja nichudat tu jugia nam bax iom ba jgidha nar di px, jup ja ttda: Chapim iam bia tu koi na xi chu jugia? Am jix bhio i. 42Ba maan xi maa mt gu batoop gaixim, panaalhix mbta mt jup xi maa. 43Ba ma tu juu gu Jesuus ja nichudat bx nam jk mip tuii. 44Bap ja ttda p gio nat xi koichok: Pujani na tu dhooda ku bap jam ttdada na mu jap jam bm oirda, nam aaya gu tanoolh na pai dhuuk pui ji chu buusnia na jax tu aagix nat tu uanak gu Moisees na aa ji aagt jup kaich, gio gu jai na mt pui bhaankamun gu Dios jup tu uanak nam sia aa ji aagt jup kaich, pui na mi Salmos tam. 45Ba dlh gu Jesuus pui xi chu duu nam jix maatt kaaya mi jap na pai jax ja aagi. 46Bap ja ttda p gio: Bx nam jk aa ji aagt jup kaich na mt tu uanak gu bjk dr kam, pu pui jak tu dai mt na aa na bhaankam ya oirda gu Dios dhi oigan bhaan, jum aa na pui muuki giop dodhia baik tanoolh kn na ich jax ba dhuu ba. 47Ba aapim ji amkam nai xi chu ja agidha bx gu jatkam nam jk jix jaich. Ya dr japim mui ji ksa Jerusaleen. Jap japim ja ttdaidha nam mi pui ba jimia na jax jix aa gu Dios na ba ja uadha gu ja uatulhdhara. 48Pui pim xi ja ttdaidha na pim jk jax jix chu maat na pimt ji ch na ich ji dhuu. 49Ku ba gu ya px ka xi darka pim ji xib Jerusaleen, na gu bhai ka jam joochxidha gux Dhuudu kam jix Ua Iimda gui nat ji Gkora jam iimchuda na jam tajaadha. Dhi ba kn bxchu bax bhaain ka na pim pu tu duia.

36Ba nam mi pu chum ka tu aga, mi px bam maax gu Jesuus ja saagi. Bap ja ttda: Aa bha jak p gor ji jaadu. 37Gui pu cham iok am, dai nam giilhim bax chotdon. Jap jum aa am na dai iimdagan mi jap oirt ja nkiat. 38Bap ja ttda gu Jesuus: Jax ku pim ba giilhim bax chotdon? Cham aa pim jx t jgi na ich maaxik giop dua? 39Jax dhui na aa px jir di maan na jax. Kani gor jix bhai xi ch. Ya puix maat oonob am gio chooton am na pai sissapich. Xi dhangda pim p, kani nam dang dhi chuuku. Matgm pu cham ji na ji dhangda no jir iimda px ka gt, pu cham tatdaka gt. 40Xi ja nnichun ba noonbiram gio tootnoram na pai sissapich na pui xi ja ttdat. 41Gu ji nam gu chakui bhai t jgi no maaxik jir slhkam

(Mt. 28:1620; Mr. 16:1418; Jn.20 :1923)

LUUKAS24 Gu Jesuus na ba tsdiax dhaam jak pui xi ja tdak ba ja baidhak namm gama jak na pai Betaania t t. Ba mi bhai ji tu ja daaxi buior jak gu Dios xi baapmidhak gu noonbi. 51Ba pui ja amkam ji
50Ba

214 chu daiidhat gamai ji bam jix dhaam jak, bhjmm ji bhi, gui ba mi pup bii mt. 52Ba guip xi dhaiimk am na mt bap ba jii p gio bhamm jak Jerusaleen joidham jix bhaim taattugt. 53Ba gammj nabap tanoolh mi aajidha am g chiop nam daanda gu Dios.

(Mr. 16:1920)

GUX BHAIM KAICHDHAM IOOK NA BHAAN TU AGA GUCH XOIKAM NAT TU UANAK GU

JUAN
Nat maankam jup jum duuk ya oilhimk guch Xoikam na jaxbuip jir gkam na gu Dios Bjk dr jumai pux jaich na jaxbuip jir gkam na gu Dios, nam gook dt maap pum kk. Ba gui mi dhr bha jak jup jich mattun na jax jir tum kam gu Dios. 2Gui mt ba gook dt bap duu gu Dios dhi oigan, 3gam bx na jk tu yax chu jaich. Nix chu kux jaich ya dhi oigan bhaan nat cham guip duu, na mt gu pu gook dt maan iook xip duuk jup tu duu bx. 4Gu jumai jir di px gui na ja maak gu iimda nam kn dudua bx gu jatkam. Jir di px p nam kn jix chu maax kr ji biya, na gu gui na iimda tu maak joidham g tanoor. 5Sia tu tonni mu jap ja bui gu jatkam nam jix chu tukgam kr jup tuii, ba cham jxdha tu saa gux chukgam dhi na joidham g tanoor. 6Ba pu kaikam px bha joot gu Dios maan gu maankam Juan tgim, 7na sap ba ya jap ba ja mattuda gu jatkam na jax jir tum kam gui na joidham g tanoor, nam sap ba cham xijaichdha not ya ba ai, dai nam ba t jdha buior bx ja jujur kn. 8Ku gu gu Juan cham tur jupaabkamun ji, gu japji nat jax dhuuk px bhaan matgr ji nat bam ai na pai dhuuk nai ji chu aaga gui na joidham g tanoor. 9Nat ba bp xi chu mattuda gu Juan nat ba moo mi dhr dlh naip ji chu aga gui na joidham g tanoor, nam bax chu maax kr ji biya gu jatkam. 10Gu ji na mt gu cham kgalh gu jatkam nat ya ti ba ai maaxik maankam jup jum duuk, na mt gu cham xim gaa ja jujur am bhaan nam iam ba machia gt na dhi px jir di gui nat jup duu dhi oigan gio na jk tux chu jaich bhaan. 11Ya ti ai ja bui gu Israel kam jatkam nam pai saak t jgidha buior guch Gkora. Pu cham kgalh jamt, tu px lh jamt ja jaaxmakar. 12Jman siamri t j jamt buior nam jk joidham k na jax tu aga. Daipui bax joindak xi ja aagi nam cham tu mai ka suulhgix, nam gu sap bar maamran gu Dios. 13Ku gu na pui j ja ttda nam bar maamran, cham tu jax kaikam jup ja ttda ji na jax gu jaroi no mt ba xim ja joojoi gook dt maan gu tyaa nam maap oichai mkkat ba ja tgia gu aaalh nam ja maamar jum ttnda, gu japji not jaroi ba t j buior gui na joidham g tanoor na bar maraan ka gu Dios. 14Na gu maaxik ya xi oilhimk gui na joidham g tanoor maankam jup jum duuk. Jir di px gu jumai na jaxbuip jir gkam na guch Gkora. 215

JUAN1 Aach jai dht jix bhaix maat, nach gu bman oipimk na jx juugt ya oilhimk. Jix bhai tgk jachich na cham tur jappx maankam, nat gu cham jxkat iatda tu agimk, dai na joidham jix chu joignda px. 15Pu dhi px nidhat jup kaich gu Juan jano nap ja ttda gu jatkam: Gujani na aagt jup kaich nat muni ba ai, na jup jam ttda bo na jumai bha jim gatuuk dr na giilhim jir gkam, na pu ni jx ku jir jupaabkamun. Na gu gui bjk dr pux jaich, sia ku gu aa tir bp kam pa gu ya maaxik. Japni bo na ja ttda. 16Jir slhkam dho na giilhim jir gkam, pui ku ba giilhim jir jix bhaikam gio nax chu joign. Jai na gu aach nach jk ba t jgi buior, gammj px jix bhai ba tu tatda na guch am t nidhim. 17No chakui ya aaya gt, chakui machia ich gt na jax jak jix bhaai nach dhuuji jir jix bhabhaikam ka gam nach jix chu joignda. Nach gu cham maatt kkt na jax kaikam jup jum kaichdha mi uuan tam nat pai tu uanak gu Moisees, daipu na jax jak jix aa guch Gkora nach chuigda nach ba siamri pux maatt pa kk. Jano ji na pai dhuuk maaxik ya xi oilhimk guch Xoikam na chich ba bhai ji maat na bach aagi. 18No chakui jich aagidha gt, pu chakui machia ich gt. Gu ji nat gu siamri xich joindak bhai xich guguuxdharak, sia ku jaxbuip jir gkam na guch Gkora, na gu dlh gu Dios cham jxkat ya paim maaxdha maaxik nach gt iam jup ba machia na jax jir tum kam. Gu Juan jatkam bopkondam na ba ja mattuda gu jatkam na jax jir tum kam guch Xoikam gu Judea kam jatkam nam bhamm oika Jerusaleen, mu ja
19Ba

216 joot jamt jkchi gui nam mu jap jir ggrkam ka chichiop nam pai tu daanda, gio jai gui nam jir bopxi gu Lebii nam jir tutpilh ka, nam sap tkkapu gu Juan jatkam bopkondam nar tup tum da. Ba gui mu k jup ba tkka am, jup ttda am: Aach japnich chdak bhach joot jamt gu ggrkam nap sap jich aagidha nap jir tup tum da na pich ba ya px ba ji kaicha nap ja bopkon gu jatkam cham jum lhdham. 20Ba gui cham jax ji chk jup xi ja aagi, jup ja ttda: Dho gu aa pur cham tu ji moo gux matgam. Cham tu na pim jax jum aanda na aa jir di guch Xoikam gui na saak bha jootsa guch Gkora jix dhaam dr. 21Ba giop xi chkka am jix bhai px na sap ba ja aagidha, jup ttda am: Jap moo gux gm jir tup tum da ap ji jaduu? Ka aap aar di gu Eliiyas gui na saak bjk ya jap bhaankamun tu agimk guch Gkora nat saak bx tukgan bnkam baidhak jix dhaam jak? Ba gu Juan jup ja ttda: Cham tur di i, jir jumai i ji aa. Ba gio bhaip ji chkka mt, jup ttda am: Ka aap aar di gui na saak jaichdhlhia gatuuk na bhaankamun jup tu aga guch Gkora jap na jax gu bjk dr kam? Bap ja ttda: Chaam. Jir jumai i ji matgam. 22Gio mt moop ka xi chkka, jup ttda am: Gi nop moop xich aagi ji jaduu nap jir tup tum da, nach ba ja aagidha gui na mt bhach joot nap cham tu jap px ya pui tu bua. 23Ba guip ja ttda: Aai dhor di gui na saak mu jap gampx jix chu gak kr ba tu ja agidha gu jatkam nat jax tu

(Mt. 3:1112; Mr. 1:78; Lk. 3:1517)

217 uanak gu Isaiiyas gui na bjk ya jap bhaankamun tu agimk guch Gkora, nap ja ttdaidha bo saak: Gor jix k bim duu na pim mi pui ba jimia na jax jix aa guch Gkora. Bam aajim na pai dhuuk bha jim. Jap ji buusnia na pim jix bhai ba t kmpiga mi na pai bhya. 24Ba gui na mt mu ja joot gu ggrkam nam pariseos jum ttnda, 25jup ttda am p gio gu Juan: Japnich ba tip kaicht ji jaduu nap jich aagidha na jax jir jum duukam nap ba ja bopkon suudai kn dhi jatkam, nap pui saak cham jir di guch Xoikam, ni gu Eliiyas, nix chu gu jumai na saak jaichdhlhia. 26Bap ja ttda gu Juan: Dho gu dhi cham pk tum aga ji na ya tu bopkon dhi suudai kn, matgam jumai ya oir ji na pim aapim chakui maat nar gkam. Gu dhi na ya pui tu bua na pim bhaan px machia ji. 27Pu kani gt na gu bhai ka jim gatuuk dr, sia ku gu gu xib cham paim mamxi. Ku gu aa cham tur jupaabkamun ji na iam tu suuskan jup ba kookoxdha gt, sia ku gu tir bp kam pa gu ya maaxik. 28Japni tum duu mummu mian Betaania japni dhr jak xialhbui na pai bhix gu Jordaan Ak, na pai oirt ka ja bopkon gu jatkam gu Juan. Gu Jesuus nach amkam mukia sia ku jaxbuip jir gkam na gu Dios 29Ba buimgidhak mi ba ai gu Jesuus na pai ja bopkon suudai kn gu jatkam gu Juan. Ba nat ba t gu Juan na mui ba jim gu Jesuus, jup ja ttda gu jatkam: Dhiir di na muni dhr bhai ba jim gui nat Dios bha joot nach amkam mukia bx na jk jatkam ya dhi oigan, na ba pui dhuuji tu namkix ka guch uatulhdhara. Dhi pui ji buusan na jax maan gux k kasnir,

JUAN1 na gum makgarta gatuuk. 30Dhi px aagt jup kaich i takaab na jup jam ttda bo: Jumai bha jim ji matgam gatuuk dr na giilhim jix iom jir gkam, cham tu pui na aa, na pu ni jx ku jir jupaabkamun, na gu gui bjk dr pux jaich, sia ku gu aa tir bp kam pa gu ya maaxik. 31Aa pui chakuip maatt jia na jax ba moo tum jir di, pui ku ich ba moo xi jotman na ich bha ja bopkonam gu Israel kam jatkam, na ba mi dhr pui ba matgilhia na jax chum jir di. 32Jix bhai moo xi ja aagi, jup ja ttda: Jix maatt ja moop jam ttda, na ich gu t gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nat bhammni dhr bhai ji chm jix dhaam jap tum na gioda, bhai ba nai jim tajaa bhaan. 33Dhi ich ba bhaan ba maat na dhir di, na gup ji chtda gui nat bha joot na ya ja bopkona gu jatkam: Gu jaroi na bhaan tmni gux Dhuudu kam jix Ua Iimda bhai jim tajaana, dhir di ka gui na ja tajaadha gux Dhuudu kam jix Ua Iimda gu jatkam. Ba jap ji buusnia na ja bopkona suudai kn. 34Xib ja dho gi ba moo bax maat ji na dhir di, ba aa ya pu jam ttda, na dhi Dios jir Maraan. Gui nam bp ba kaichgda gu Jesuus 35Ba buimgidhak na gio mup ba oir gu Juan ja bm gook gui nam kaichu, 36ba t gu Jesuus na gama jak jap ba jimchu. Bap ja ttda gui nam kaichu: Dhir di na muni jap ba jim gui na jam aagi takaab na jap ji buusan na maan gux k kasnir nat Dios bha joot nam matgarta gatuuk jich amkam. 37Ba gu gook jatkam nam kaichu gu Juan, pu mj xi oi mt gatuuk dr gu Jesuus na mt jax kai na pui j kaich gu Juan. 38Ba namm gama jak na ba jimchu gu Jesuus, ba ja t nam gatuuk

JUAN1 dr mu oi gook gu jatkam, bap ja ttda: Tu pim gaagim ji jaadu? Ba guip kaich am: Chaam tu. Ya chich px bham tkkam nap pai kio jaduu. 39Ba gu Jesuus jup ja ttda: Dho mummuni. Pu kani gor maik na pim ba t tgia. Ba guip ma oi mt mu kiami gu Jesuus. Mim ba xi dharaat alhio, na gu pu pui ba jurnim, dumaalh px ba duu na mt mu ai. 40Gui j gook jatkam nam kaichgt gu Juan na mt oi gu Jesuus, Anrees t maan nar janni gu Simoon Peegro. 41Ba xim jotman gu Anrees nat gaagam gu janni Simoon. Ba namm gama jak tgk ba aagi, jup ttda: Ampx maat jachich dho gi ji ba guch Xoikam gui na saak Dios bha jootsa. Kani maik jach tmpu. 42Ba mui ba baichu gu Anrees gu janni Simoon mu na pai kio gu Jesuus na ba tgia. Ba nam jax kiapx mu ji aajim, jup ttda gu Jesuus gu Simoon: Aa gu aapi jip tuidhi jia Simoon nap jir maraan gu Juan! Xib dr jap moo Peegro jup ba tka. Peegro jap kaikam jup jum kaich: Jodai. Gu Jesuus na ba guguuxdha gu Piliip gio gu Natanail nam ba kaichgda 43Ba buimgidhak ma jii gu Jesuus maan kap na pai Galilea bhaan bipio. Bhamm px ji ch gu Piliip na oir. Bap ttda: Ba kaichgda ap ji jaduu. 44Gu Piliip jir Betsaida kam nar pai kam gu Anrees gio gu Peegro. 45Gu Piliip jup ma gaagam gu Natanail, jumm gama jak nat ba t jup ttda: Ampx maat jachich dho gi ji ba xib gui na saak bha jimda jix dhaam dr nat jax tu uanak gu Moisees gio

218 gu jai nam bjk ya jap bhaankamun tu agimk guch Gkora nam dhi aagt jup kaich. Gu Jesuus bak jir di, maraan gu Josee Nasareet kam. 46Ba bhai ji io gu Natanail, jup kaich: Siamri aa chi moo bhai dhr jup ba ji buusnia ja bui gu Nasareet kam jatkam gu tu nar jix kp jum duukam? Bap ttda gu Piliip: Dho na ba. Kani gt maik jach tmpu nap ba jgidha. 47Ba nam kiapx mummu ji aajim, jup ja ttda gu Jesuus gui na mi ja bm jup tuii kaixdhat gu Natanail: Dhijani nat yani ba ai na tu slhkam jir Israel kam, na jax chum jix kgalhi gu Gkora, na cham pai dhuuk iatda tu aga. 48Ba gu Natanail jup kaich: Jax jap ba duukat moop jix maat ji jaduu na jax jir tum kam, nach gu chakuich mamaat? Ba gu Jesuus jup ttda: Dho na gu aa pu bp dr jum ni jia nap jax mu daa iigx bta nat ba dhi Piliip mu k bhaip bam baidhak. 49Bap kaich p gio gu Natanail: Xib ja dho gi bax maat ji nap aap jir di gu Maraan gu Dios ji jaduu. T nap gu jax bxchux chu matda. Aap bak ba ya bar gkam ka ja bui gu Israel kam jatkam. 50Ba gu Jesuus jup ttda: Ku gu cham tur daipu ji gu xib na jax jum ttda. Bxchu ka tgia ap ji matgam jix bhaim duukam nop moo cham oodat xi kaichu. T nap gu bx jum jur kn ba t jgi ji bui na ich pui xim tn na pu bp dr jum ni nap mu daa iigx bta. 51Ba mi dhr jup ja ttda gu Jesuus bx nam jk mip tuii: Tu slhkam ja ya pu jam tda, na kam aajim na pim pai dhuuk ja

219 tgia gu noonbi gu Gkora nam bhjmmni dhr bhai ji chtminda, slh jiimda am pai na jup tuika aa nat bha joot, na gu cham xiim ka kupioka dhix dhaam.

JUAN1,2 Xib japim ba alhich baxbhai mui xi choidhika gui na ya umuadhix na tu ja makia dhi jatkam. Ba gui alhich baxbhak muip xi bhidhak jamt. 9Ba na bhai xi dhnka, jir jix k bii jix ojo. Ku gu pu cham maat ji nop jir suudai kat nat bii jup jum duu, dai gu bhiadam nam mi palhbui nam bax maat nar suudai kat px, na mt gu dhi tu tua gu suudai, px ji nam gu am cham jax kaich. Ba nat xi dhkak nar bii, jap xi baabuk 10jup ttda gui na mim ttmu: Kux cham aar am kat nach dhiix k bii bp ja toidha gt dhi jatkam? Gi na gu pui jak jum bua. Nom jix iom bax bna nach ba gu kuugan muip ba ja toidha gt. Jai nap gu ti pu bia bak, xib na pich ba bhai ba ji bax. 11Ba dhi nat puix bhaim duukam jup tu duu gu Jesuus, bhaan bhai ji matgir na jaxbuip jir gkam na guch Gkora. Ba pu bx ja jujur kn t j jamt gui nam kaichu na mt t nat jax tu duu. 12Ba mi dhr ba jii gu Jesuus mu jak Kapernaum ja bm gui nam kaichu gam gu jajaanni gio ba gu dn, mi mt xi juruudhak jk tanoolh. Gu Jesuus na ba ja soomchuldha gu jatkam nam cham mi tu garada rban dr gu g chiop na gu bam aajim nam pai dhuuk tu piastatda gu Israel kam jatkam bhaan paaskua tam nam bhaan tchoka jano nat pai dhuuk ja palhbui gu Dios na mt bha bubua mu dr Ejipto, mui ma jii gu Jesuus bhamm Jerusaleen na bhamm jak buusaidha gu bhaan Paaskua tam. 14Ba nat bhamm k mui ji baa bhj g chiop, mj jap px jiiak bt am gu bhuimyax garadam, gio gu kakasnir
(Mt. 21:1213; Mr. 11:1518; Lk. 19:4546)
13Ba

Na bar koicham ka mu Kanaa na paim tmo maan gu maankam Ba mi dhr baik jurni kn dhi pui, mam tmo maan gu maankam bman gu tyaa mu Kanaa, na pai Galilea bhaan bipio gui gu dbr. Ba bx mup oir gu dn gu Jesuus 2gio dlh gu Jesuus ja bm gui nam kaichu, na mt gu ja bai nam sap jai mui xi jiimda nam jai tu jugia. 3Ba jaxpx nam ka tu kua, mi jap jix buam bam aa am jai dht gu jatkam nat ba juum gu bii. Ba gu dn gu Jesuus jup ttda palhp jap xi baabuk: Cham ka bia am gu bii dhich jaadu. 4Ba gu Jesuus jup ttda gu dn: Dho jax jach gi pup duu ji aan, nat gu chakuim ai na pai dhuuk daaxix nam machia dhi jaadu na jir tup tum da. 5Ba gu dn gu Jesuus daipu xi chdak mu jak jup ba ja aadhim gu koi bhiadam, jup ja ttda: Moo pim alh mi pui xi chu duiidha na jk jax jam tdaidha gui chio. 6Ba mi jap jup ja biaka am gu oikam xijum maan gu ggr jaja nar jix mamoik joodai sobkoxim, na chi gook ka ba baik bapaidhakar bh gu suudai bx jman, gui nam bhaan tuaka gu suudai nam kn jum ikoimidha gammj nam pai dhuuk ba ji chu jugia, nam gu pui jak tu jimda gu Israel kam jatkam. 7Bap ja ttda gu Jesuus gu koi bhiadam: Ea gor mi xi chua gu suudai dhi ggr jaja tam na muni daraa, susdagm moo. Ba gui mip xi ja susdui mt jupaaban. 8Bap ja ttda p gio:

JUAN2,3 garadam, gio ba gu giokda garadam. Gio gui nam tuumi pataasda mi jap px jax jup daraa am. 15Ba gu Jesuus nat jax trbi maan gui na kn tm gb na jap tum na chiplii, kn px chatak ja jimchun gu bhuimyax garadam gio gui nam kakasnir tu gara. Gio gu tuumi pataasdam pu ja ialhxichulh gui nam bhaan ka tuakat gu ja tuumi. Bx ja bubuax mj jak drap. 16Gio gu giokda garadam jup ja ttda: Mu pim ja bubuaxdha drap dhi giokda! Jax gi ku pim ba yj pu tu duuk na cham tu pu kaikam ya tu baaak gu Gkora na bxchu yj tum garada? 17Ba gui nam kaichu gu Jesuus ba tcho mt na bak pn pui tu uaix gu ioki gu Dios mi nat pai tum uanak nap jum kaich: Aa tix aagat na dai nam ya dr jum daanda gt px nap pai tu chiopi Gkora, cham tu na bx aixim ya tum buada. 18Ba gu ggrkam Israel kam bx maap jim daagt jup ttda am gu Jesuus: Eap jix bhaim duukam xip tu duu jich ichudat nach ba moom jgidha nap slhkam gkam kat ya pu tu bua. 19Ba gu Jesuus jup ja ttda: Dho kani gor iarai dhi chiop na aa baik tanoolh kn giop ksa. 20Ba guip kaich am: J chi gu moo baik tanoolh kn jup ba ki pich dho gi ji! Mui jatkam jam saak ya tu juanaimk na mt pai dhuuk ki dhi chiop ku mt gook oom daman xijum maan oidha kn ka tmo. Gu aap dlh gi ba, paa duuk japich jup ba tmo? 21Gu na mt gu pu cham maatt kai kum bap ttda. Jap jum aa am na slhkam dhi aa gu chiop mi nam pai dhr tu daan. Gu gu chiop na aa gu Jesuus, gu tukgan ji na aagat jup kaich. 22Sia gui nam kaichu pu cham maatt kai mt gu mi jotmoda. Mkkat ji nat

220 pai dhuuk muukk gio duadk jup ba bam na mt ba tcho na pn pui ja ttda nam duia. Mi dhr ba ba t j jamt na jk jax ja ttda, na mt gu ba maat nar pui nat jax tum uanak bjk gu ioki gu Dios. Gu Jesuus nax bhaix mat ka nam jax jum aanda gu jatkam ja jujur am bhaan 23Ba jano na bhamm oir Jerusaleen gu Jesuus bhaan Paaskua tam na bhair piasta, mui jatkam ti xi ch j jamt buior gu bhai jotmoda nam ni nat jix bhai tu duu na tur jix bhaim duukam. 24Gu ji na gu cham ja jgi gu Jesuus, na gux bhaix maat nam px jap jum bua. 25Na gu giilhim jix bhaix mat ka nam jax jum aanda gu jatkam ja jujur am bhaan, cham jaroim aa na mi dhr jup aagidha nam jax jir tum ka.

Gu Jesuus na ba tu agidha gu Nikodeemo Maan gu maankam Nikodeemo tgim bhai kioka Jerusaleen, na maadt jir di ka gu ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam nam pariseos jum ttnda. 2Ba maannim mui mam dkoo gu Nikodeemo nat mui ma jii tukaa cham mu na pai tbiap gu Jesuus. Mummu ba ji buus, bap ttda: Bax maat ich ji jaduu nat aap Dios bham joot nap ya tuch agidha nach jax jak mi pui jiimda na jax jix aa, nach gu cham pai jaroi pui nidhat nax bhai tu bua na tur jix bhaim duukam no cham bhaan t nidhim gu Dios jap na jax aap nap bxchux aichun nap pu tu duia. 3Ba gu Jesuus jup ttda: Tu slhkam ja ya pum tda, na gu jaroi no cham xim ganga na jax jak duuji giop maaxilhia, cham tu bhaan t nidhidha gu Dios. 4Bap kaich gu Nikodeemo:

221 Jax gi dhuip kax bhaai na giop maaxilhia no pui bar g maankam? Na gu cham ka bhaai na jax dhui lhich jup ji dhui mj baaki rban gu aan giop maaxilhia. 5Bap ttda gu Jesuus: Tu slhkam ja ya pum tda, na gu jaroi nox aa na gammj bhaan t nidhidha gu Dios, bpm aa na xim gangada na jax jak duuji tajaadhix ka gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, na ba mi dhr jap ji buusnia na ba bakuaix ka suudai kn. 6Gu dhi tuuku na ya maaxilhia, ya pur tuuku ka ji. Gu aa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda ji na aagt jup kaich, not bhaan bam tajaa gu jaroi no ba t jgi aa ji bui na jap ji buusnia na giop ba maaxilhia. 7Giilhim jix xijaim kaich i aa panaas kup ba mi pui pup tuii? Matgam bx ja am jum aa ji gu jatkam nam giop maaxilhia nom moo puip lhiidha gt nam mi pui ba jimia na jax jix aa gu Gkora. 8Dhi jap ji buusan jia na jax gu jblh nap pu cham mat ka na pai dhr bha jbrda sia ku yani jap px kuu, ni nap jix mat ka na pa jak jax jum duiidha. Puip ji buusan gu jaroi no ba tajaadhix gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, panaas ku giop ba maaxilhia. 9Ba gio bhaip ji io gu Nikodeemo, jup kaich: Chaam ji na maatt jum k ni jx na jax jir jum duukam nap jax kaich ji jaduu. 10Ba gu Jesuus jup ttda: Gi jax jum duu pich ji jaduu? Nap saak aap maadt jir di gu ja ggrkam tuk gu jatkam ya dhi Israel, na ba pui ni jx kup jix maatt ji k na jax kaikam jup jum ttda. 11Tu slhkam ja ya pum tda, na aa bx na jk jax tu aga, nidhix kam jup kaich i, cham tu na jax aajim px na pui tu agim. Mui dht jam dhox chu maat na aa cham tu iatda tu

JUAN3 aga, gu ji na gu aapim na pim jk jir ggrkam jap xi dhuukat, ni jx ku pim cham ji jgi. 12T na pim gup kaichdha na pim cham maatt ji k na pai dhuuk ti tu jam agidha bhaan ji uargidhat gu tu nar ya kam dhi oigan. Jax japim ba duujix maatt jup kaaya gt no dai gu tu nar jix dhaam kam bhaan ji uargidhai bhai ji chu jam agidha gt? 13Na gu aa jix dhaam dr jimdat jup kaich na pai cham jaroi t ni, dai aa na jir bhamm kam nat ba bha joot gu Gkora. 14Ji xissapa am ba kuruus tam jap na jax gu ko gup duiixim nat uux cham sissapak bjk gu Moisees mummu na pai oilhimk gampx ja bm gu Israel kam jatkam. 15Na ba gui nam jk t jgidha aa ji bui gammj ja am ba t nidhidha gu Gkora, nam ba cham kam tulhiia, dai nam ba jimia jix dhaam jak. Gu Dios nat jix ja joiglh gu jatkam 16Na gu giilhim tix ja joign gu Dios bx na jk gu jatkam, pui kut ba bha joot gu dai maan maraan ya dhi oigan, na sap ba bx gui nam jk t jdha buior, cham tu kam tulhiia am, dai nam ba jimia jix dhaam jak. 17Cham tu nat jax kaikam bha joot gu Dios gu maraan na ya ji ja tulhiichuda gu jatkam, gu japji na ya tu ja uadha ji gu ja uatulhdhara nam ba pui duuji cham kam tulhiia. 18Na ba gu jaroi not ba t jn pui buior gu Maraan, cham tu ka tulhiichuda guch Gkora. Gu ji not gu jax dhuuk cham t j buior, dho gi gu px am tchoka ji na tulhiichuda. 19Na gu giilhim jix iom jum tulhiia gu jaroi no cham t jgi buior gui na joidham g tanoor na ya ti oir. Ba xib gui nam pu cham t jgi buior, giilhim jamt dho g bam uatulh, na gu dai nam jix joi

JUAN3 nam bx aixim tu bua na tur jix buam jum duukam. 20Ba cham kgalhi am gui na joidham g tanoor pui xi chu buat. Pu cham pai mi pai gunguk am ba taaban nam jix xirdat, na gu pu ja tda na cham jir am gu pui nam jk jax tu bua. 21Dai gui nam jk tu kam ni nam ba buior xip tuidhi gui na joidham g tanoor. Dhi ba bhaan jix maat nam mi pui jiimchu na jax jix aa gu Dios. Gu Juan na giop ba ja mattuda gu jatkam na jax jir tum kam guch Xoikam 22Ba mi dhr na pui j xi chu agidhimk gu Nikodeemo, ba jii gu Jesuus ja bm gu noonbi mummu jak maan kap na paix jaich gu suudai na Judea bhaan bipio gui gu dbr. Mi mt ba juruu jk tanoolh nam ja bopkonda gu jatkam gui nam jk t jdhidha na jk jax tu ja agidha. 23Gu Juan mummu jak Enoon jup ja bopkonda mian na pai Salim t t, na gu jap moo joidham sabaar jup mrda mummu gu suudai. Dlh px ji aajidha am ji gu gu jatkam nam xim bopkonak ka, nam gu t jgidha na jk jax tu ja agidha. 24Jano chakui kuu mt gu Juan. 25Ba jkchi gui nam cham kaichu gu Juan ma ja iokbuix jamt gui nam kaichu gu Juan nam pui ji kaicht na pui jak tu daaxix nam muikim jum ikoimi nam pai dhuuk ba ji chu jugia. Cham jum aa nam moop jum bopkona, nam gu sap maakam tu jim. 26Mi pui xi kaichimk mummu jak maakam jup ba tu agidhim am gu Juan gui nam kaichu, jup ttda am: Gui nap aa jano na bhamm dr oir baasn dr gu Jordaan Ak, gui bo na pich saak bha ja mattudam gu jatkam nar tup tum da, xib puip ba ja bopkon gu jatkam. Pui muip ba kaichu am.

222
27Bap ja ttda gu Juan: Dho gu bhaan t nidhim ji guch Gkora ku bap tu bua, cham tu na moo jap px na mu pai puip ba tu bua dlh px na jax lhii. 28Kux cham tcho pim aa na jup kaich jano: Aa cham tur di guch Xoikam? Matgam aa bhai px ji joot ji guch Gkora na bp kat ya jap ba ja mattuda gu jatkam na cham xiim bha jim. Dhi dhor di na pim mu pai aa. 29Ba aa xib giilhim jix bhai chaat nat ya ba ai. Japni jix bhai chaat na jax gu jaroi na umuadhix ka na bhaankamun tu ja maakda gu jatkam na pai dhuuk bar bhaan ka na bam tmo gu biapma bman gu tyaa. 30Gu ba gu xib aa pur cham tu dho kia, nat gu bam kuugalh na jax tu daaxix kat na jax tu ja agidhimk gu jatkam. Dai ji nam mui xim dkoodha nam mui xi kaaya gui nar gkam nat ya ba ai. Cham jax bua sia ich aa ya px jap ji bii, na gu aa cham tur jupaabkamun.

Gui nat jix dhaam dr bha jii nat jix dhaam dr bha jii na giilhim jir gkam, bx jix chu maat na jax tu tuii bhamm. Cham tu pui na jax gu jatkam nam dai gu tu ya jap kam dhi oigan bhaan jim iatat ggrkam jum lhiidha, gu gui ji nat jix dhaam dr bha jii na ba puim tt nar gkam. 32Na gu bx jix chu maat na jk tu bhammx chu jaich jix dhaam nach aach tu cham maat. Gu ji nam gu mui jatkam cham t jgi, nam gu jap jum aa na px jap kaich, 33nam gu cham t jgi na jax kaich gu Dios bhaan gu uuan tam na tu uaix. Nom gu moo t jgidha gt na jax jum kaich, matgam ba t jdham gt ji buior gui nat jix dhaam dr bha jii. 34Nat gu pu kaikam bha joot gu Dios maakak gux Dhuudu kam jix Ua
31Gui

223 Iimda g cham daaxix kam, na ba ya bhaankamun tu aga. 35Ba na gux dhadat jix kgalhi guch Gkora gu Maraan, bx chu maa na tu lhii. Dai gui bhaan jup tu tuii gu xib bx nach jk tu cham lhii aach. 36Ba gu jaroi na t jdha buior gu Maraan gu Dios, pu baidhika jix dhaam jak na paip tuii. Dai gu jaroi no cham t jgi buior dho gi gu cham tu baidhika ji, dai na px am tchoka na tulhiichuda.

JUAN3,4 nam kaichu mu g kiicham. 9Ba nam gu iam px cham jum kkgalhidha gu Israel kam jatkam gio gu Samaaria kam, pui ku bap kaich px gu ubii na ti taan gu suudai gu Jesuus: Jax jap bam aagt bhaip ba chaan gu suudai na jum baxbhidha? Nap gu aap jir Israel kam, cham tur ya kam ap Samaaria. Nap gux maat nam cham jum kkgalhi bo gu Israel kam gio gu ya oikam. 10Ba gu Jesuus jup ttda: Aap gu moo cham jax ji kaicht alhich xi baxbhidha ji jaduu, nap gu cham maat na jir tup tum da aa na yam taan gu suudai, ni kup jix maat na tum makia gu Dios nop moo soim lhdhai ba taanda gt. Pu kani no pich aap soim lhdhak ji chaa gu suudai, jix k ji na jum makia na jax chum kn jix bhai ba tum jimda no pich ba ii. 11Ba gio bhai ji chu aga gu ubii, jup kaich: Tup ba kn lhii nap baxbha, na gur tuukab mjmm na pai suun dhi suudai? Tb jum aa gu tu na kn giargidhai mu baasa gu baidhakar na ba ba tu baigia. Aap gi ba nap cham ua na tu kn, ni nap tu kam baxbha. Ka paap gi nidhat jup kaich ji gux k gu suudai na pui kn jix bhai ba tu jimda no ich ba ii? 12Jap moo nap px jap kaich dho jia nap gkam ti xim lhii nap lhdhat na moop bam kaaya, jap na jax guch boxii kat Jakob nach kaichgt, gui nat yach iimchudak dhi suudai kolhbixdhak. Na gu gui ya tu baiindat ja bm gu maamran, gam gu sasoigan na ya tu ichdat. Ka giilhim gkam tu tatda aa panaas? 13Bap ttda gu Jesuus: Aa gu matgam dhi suudai nap aa aap, cham tum aga ji, na gu dhi cham tu am tu jungi, na gu jaxpx giop bax chanoom ka gu jaroi sia kut

Gu Jesuus na ba taanda gu suudai gu ubii Samaaria kam Ba ba maat gu Jesuus nam pui ba t k gui nam pariseos jum ttnda na amuub oir, sap jup kaichdha am gu jatkam: Puip ba ja bopkon gu Jesuus gu jatkam, dai gui px jam ba mu jak ba kaichu bx, gu Juan mi px jap ji biiim. 2Ku gu pui px lhii am ji na gu Jesuus ja bopkon gu jatkam, sia ku gu ti gu noonbi px na ja chian. 3Ba pui ma jii gu Jesuus mi dhr Judea, slh mummu jak bhi Galilea. 4Mi ba moo buusnichu na pai Samaaria t t. 5Ba mummu ba ai na pair kikcham, Sikaar t tgim, na Samaaria dbr bhaan bipio, mian nat pai iimchudak gu dbr gu Jakob gu maraan Josee, 6nat pai kolhbixdhak gu suudai. Ba gu Jesuus jimdat mi jap jim jp na pai kolhbixdhix gu suudai na bax magoontu nat gu mk ba jii, nat gu puix dhaam ba ji dhuu nat ba mi ka bhi. 7Ba mi pui na kam jpi gu Jesuus, mi ba ji buus maan gu ubii nat mui ba baigam nar mi kam Samaaria. Ba gu Jesuus jup ttda: No pich mi dhr iam alhich bha baxbhi gu suudai jaduu na pich kapbhai ya ba ai. Moo pk jap ba tonmoim ji kux ba pui aa. 8Gu na gu dlh mip ka daa gu Jesuus na mt ka tu taanim gu koi gui

JUAN4 ti xi ii. 14Gu gu suudai na aa jax chum tu maak, cham tu ka tanoom ka ji gu jaroi not ba ii, na gu gammj pu bhaan ba bapunda, na gu bhaan ba t nidhidha gu Gkora na ba cham tu ka tulhiichuda, dai na ba baidhikax dhaam jak. 15Bap kaich gu ubii: Eap alhich ji maak ku gi gu suudai gu pu chum nap pui tu maak na kn cham jxdha ka tanoom ka, kat ja chi iam cham bhai ka jimmda na bha tu baiinda ya. 16Bap ttda p gio gu Jesuus: Dho eap baimr gui nap bman daa jaduu. Xib ja ya jam nra bx gook. 17Bap kaich gu ubii: Jax dhui na aa cham t bna. Paa gi dhr bhaip baidha? Ba gu Jesuus jup ttda: Jir pui dho nap jax kaich ji jaduu nap pui cham t bna. 18Na pich gux chamaamim mai ba ja iabu, jumaip px jix bhaip ba tda gu maankam gio jumai. Gu ba dhi nap xib oi, cham tu dhor jum bna. Jir slhkam dho nap jax kaich. 19Bap kaich p gio gu ubii: Jax jap duukat jix bhaix maat ji jaduu? Aap ji bak bhaankamun jup ba tu aga jia guch Gkora jap na jax saak gu bjk dr kam nam bhaankamun tu agimk. 20Gup bak bax aa nach bhamm jak tu daanda Jerusaleen na pai saak aagix na pim jax ba kaichdha aapim na pim jk jir Israel kam. Gu ji na gu aach mi pui tu daachu nam jax tu jimdat guch bopxikat nam bhai dhr tu daanda gui oidha daam nach pai dhr tu daan aach xib. 21Bap ttda gu Jesuus: Ea nap jix bhai xi kaaya bx jum jur kn ji jaduu na jk jax jum tda. Kam aajim na pai dhuuk cham kam aanda na pim dai bhai dhr dhi oidha daam mu daanda gu

224 Gkora, ni bhamm dr jak Jerusaleen. 22Aapim gu jap jum aa nar am na pim jax tu daan. Chaam tur pui ji matgam, na pim gu cham maat no moop jir di gu Gkora na pim daan. Gu aach matgam jix maat ji, gam na pui bhai dhr buusnia ja bui gu Israel kam jatkam gui na uana gu ja uatulhdhara bx na jk jatkam. 23Ba xib ya bam ai nam pai dhuuk ampx machia gu jatkam nam jax jak bx ja jujur kn ba tu daanda buior gu Gkora, na gu ka ja tajaadha gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na ja guguuxdhatgda nam gammj tu daanda jix dhaam na paip tuii. 24Gu Dios pu cham maax jia, na gu giilhim jir jix ua. Ba bpm aa nam buior t jdha gu jatkam bx ja jujur kn na ba bhai ji ja mattuda gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nam jax jak tu daanda. 25Ba gio bhaip ji io gu ubii, jup kaich: Dho gu aach ya px ti nra ji guch Xoikam na saak bha jimda na ba ya tuch agidha na jax jak jix bhai nach tuigda. 26Ba gu Jesuus jup ttda: Aai dhor di na ya tum agi. 27Ba moo mip ba ai mt gui nam kaichu na mt jak ba suulh mu dr jak na mt tu taanpuk gu koi. Ba mi pui pup tuii am na mt ba t gu Jesuus na gu ubii bman tu agichu, ku gu cham maadt jum guguux ji na moo xi chkka gt nam tu tu aga, na jax tda gt: Tup ba tkkan dhi ubii? Piam na jax tda gt: Tu pim ba tu aga? 28Ba pu cham ji chu baigk gu ubii pui mi jap xi dhaasak gu baidhakarun pu jii mummu na pair kikcham nat ja aadham gu jatkam na jk jax ttda gu Jesuus, jup ja ttdaim: 29Muni dhaa maan gu maankam na pai tum baii na giilhim bx jix bhaix maat na jax ji buat oirda.

225 Cham aa chir di guch Xoikam gui na saak bha jimda? Pu ka gor maik jach tmpu. 30Ba gu jatkam mi oikam px chup jum duu mt na mt ba tgim no moor slhkam na jax ja ttda gu ubii. 31Gu ba gui nam kaichu gu Jesuus, mu jak ti tu aagi am gu koi soi ttdat jup ttda am: Ya jai bi chu ju jaduu. Cham bax bhio ap? 32Gu ji na gu gu Jesuus jup ja ttda px: Aa matgam bia ji na tu jugia na pim aapim cham maat ji jaadu. 33Ba mi pu cham bhaai nam jax ka tda gui nam kaichu. Tim t tkka am dlh, jup kaich am: Jaroo ba ya tu aichulh chi gu koi dhich jaduu ku ba pui bia na tu jugia? 34Gu ji na gux bhai xi ja aagi gu Jesuus, jup ja ttda: Matgam cham ji na tu bhiomoda no moo tu slhkam soi lhii jap na jax aa xib, na gu cham pai iam px am jix bhio, na gu dai na tix jotma na ba tmo gt nat jax ji chdak bha joot gu Gkora. 35Gup kaichdha am gu jatkam na maakob masaan kn jir orabhak ka, gu japji pu xiib ji na ya bar bhaan, nat gu dhix bhai ba kabka. Gu jatkam ja dho ja aagat jup kaich na bx ja am bam aa nam kaaya gu ioki gu Dios, cham tu gu tu na ya jap tm s. 36Na ba gu nam pai dhuuk ba t jdha aa ji bui, no jaroi mu jap pai ba tu ja agidhim gu ioki gu Gkora ji amkam, jix bhai bhai jim lhdha am, nam gu bhai ji machia na ja am ba t nidhidha gu Gkora na ba mi dhr cham tu ka ja tulhiichuda, dai na ba ja baidhikax dhaam jak. Gio gu jaroi na tu ja agidha, puix bhaip jum taat ka ja bm. Ba dhi iam px jap ji buusan na jax gu jaroi not g t i nax

JUAN4 bhaim taat ka, gio jai dht nom ni nax bhai tu kaibhaim, puix bhaip jum taat ka am, nam gu jai mi ba tu bagiata. 37Pui nam jax ba kaichdha p ya gu jatkam, na saak sia kut dlh mi pai t i maadt, jap ji buusnia nam mui jatkam jup jum duia na pai dhuuk bhai ji chu oraa. 38Ba aa xib jam guguuxi ji jaadu na pim nai xi jimia na pim tu ja agipu gu jatkam mu jap nam pai tu ja agidhimk gu jai bjk. Na gum aa nam jai naip xi jimia nam ja guguuxdha nam ba pk moo ba t jdha aa ji bui jk nam jix aanda, na pim ba pui ji bubuakia na gu bagiatdam. 39Ba jai dht gu jatkam mummu pu t j jamt buior gu Jesuus gu mi oikam Samaaria na ba ja aagi gu ubii, nap ja ttda: Giilhim bx jix bhaix maat na jk jax ji buat oirda. 40Ba jaxpx mi ba ai mt na paip tuii gu Jesuus gui na mt mu tgim, bap ttda am na sap mi xi juruudhai ja bui. Gu Jesuus ba mip xi juruudhak gook tanoolh. 41Jix iom mui ba t j jamt dho gi ji ba buior nat bhai ji chu ja agi, sia gu jai bx ba t j jamt gui nam cham jgidhat gu ubii na ti ja aagi bp dr na jax ttda gu Jesuus. 42Bap ttda am gu ubii: Xib jach dho gi ba t jgi ji nar dhi guch Xoikam na ya uachuda guch uatulhdhara. Ku gu cham tu ji na moo dai aap nap jup jich chtda na puix bhaix maat nap jax jum buada, japji na chich dlh ba kai na giilhim joidham xi bua na xi chu aga. Gu Jesuus na ba duadha gu maraan gu nobii gu gkam 43Mi dhr ba nat mi xi juruudhak Samaaria gu Jesuus gook tanoolh, giop ba jii mu jak Galilea nat pa jak ba jii, 44sia ku tix maat nam cham pk kgalhi na jax ba kaich, nam saak

JUAN4,5 cham jgidha gu jaroi nom jir maap jum oidhagm, sia kux ja joindat ti ja aagi gu ioki guch Gkora. 45Ku ba gu nat pai dhuuk mu ai Galilea, siamri px jax jup ji ch jn jamt ji gu mi oikam, cham tu na moo pu ni jx, nam gu bp dr pu ba ni nam bhamm oipimk Jerusaleen nat jix bhaim duukam jup tu duu, na gu ampk bx bhammp oilhimk gu Jesuus na bhair piasta kat gu bhaan Paaskua tam. 46Mi dhr ba moo nai jap bhi namm jak Kanaa t tgim na pai maan na jax Galilea bhaan bipio, nat pai bp dr bii jup duu gu suudai. Bax iom japni jak mk na pai Kapernaum t t, mix kaook gu maraan gu nobii gu gkam. 47Ba pui ba t kai gu nobii gu gkam na gio mip ba oir gu Jesuus Galilea jak gsk mu dr jak Judea na xi oilhimk. Ba mui ma jii nat gaagam mi na pai oir, mi ji buusnk soi ba ttdaim na sap iam duadhara gu maraan na ba muukim nax iom jix kaook. 48Bap ttda gu Jesuus: Jax dhui na pim cham jxkat t jdha aa ji bui no cham jam nichudat jup tu bua gu tu nar jix bhaim duukam. 49Ba gu nobii gu gkam jup ttda gu Jesuus na pui ka kaich: Gi no pich moom guguux ji jaduu nach mui xi jimi mu kiaam na cham ba mukia gu alhii chuk, na gux iom ba xi bhichu. 50Ba gu Jesuus jup ttda: Bax k ji matgam gum alhii chuk ji jaduu. Jak jap ba gxia cham jax jim aagt. Ba gui pu jii p nat jax pu tn gu Jesuus, na gux maat na slhkam jup ttda, cham tu na px jap kaich. 51Ba buimgidhak na namm ba jimchu na iam px ba aajim mu kiami, mi ba nam jamt gu dlh tujuandam tugi,

226 ba mi ba aagi am nat ba dua gu maraan, jup ttda am: Bax k gum alhii chuk ji jaduu. 52Ba gui xi ja tkka na pai dhuuk dr bax k, jup ja ttda: Paa duuk dr bax k? Ba guip ttda am: Takaab dho mia duuk dr cham ka jbaamuk. 53Ba xi ch tcho gu taatan gu alhii, jir bhai jap duuk na pai dhuuk jup ttda gu Jesuus: Bax k ji matgam gum alhii chuk ji jaduu. Ba dai nat ba t j bx juraan kn buior, gio gu jajaanni dappaam jamt pu t j p. 54Ba dhi nat pui j tu duu gu Jesuus nat jak gsk mi ba ai Galilea mu dr jak Judea na xi oilhimk, dhi kn ba bar gookim nat jix bhaim duukam jup tu duu.

Gu Jesuus na ba duadha maan gux mamkulhi bhamm Betesda Ba mkkat giop ma jii gu Jesuus bhamm jak Jerusaleen, nat gu bam ai nam pai dhuuk tu piastat gu Israel kam jatkam. 2Ba nat bhamm ba ai judharan gu g kiicham na pai xikoolh tu kuup, moo bhai dhr mu baakim nam pai Kakasnir tu Kigobi kn jix chu mat ka gu bhai oikam, mi na pai dhr bar mian gama jak na pai suunka gu suudai nam ebreo iook kn Betesda t ttnda, mu na pai joidham bx xikoolh dhr t kgidhix ka nax bhaai nam mim jppidha gu jatkam nom mi jap oipo. 3Ba gu Jesuus jimdat mi px ji ja t mui gu cham iia kam, jaix mamamkulhi gam jai gui nam jix xososolhik ka nam dkoo px tu oipoda. Bx aixim tum kn jix kakok kat mi jap px jax boobok am nam sap mi nra na gungukia gu suudai. 4Na gu pai j gungukda na sap mi tmiikda gu nobii guch Gkora, na

227 sap ba gu jaroi na bp mi bakia na ka gungukda, pu dodhia gu jax chum kokdai na kn kax kaook ka. 5Ba maan mi jap jup bo gu maankam na iam px gook oom oidha ba aichdhim na dr bax kaook, gook oidha px bam aagt na ba aichdha. 6Bax joindak t gu Jesuus na mi soi tuii, na gux maat nat mui oidha bap duu na dr bax kaook. Bap ttda: Ti aap jix dhuadhim ji jaduu? 7Ba gux kokkam bhai ji io, jup kaich: Ti dho, gu ji na gu cham jaroi jaich ka na gt iam ba umuadha na mu baasa suudai chr na pai dhuuk bhai ji gungukia, na gu jumai bp mi ba bakia na aa kiapx ya dr mu ji jimia. 8Ba gu Jesuus jup ttda: Dho xib ba bi bamii jaduu. Muni pap ba oirda tu uji dhim bapakxidhara. 9Bax k bhai ji bam gux kokkam nat jax pu tn gu Jesuus, tu baapmidhak gu bapakxidharun mu jap xi oir. Gu ji na gu moo jano pk cham jup tum juanda. 10Ba pu iok jamt gu ggrkam Israel kam gui nat dua gu Jesuus na mt ba t na mi jap ba jimchu tu uadat gu bapakxidharun, jup ttda am: Jax kup ba ya pu tu duichu dhim bapakxidhara? Kup jix cham maat aa na xib cham tum juan? Jix maat ap na pui tu daaxix na saak cham jaroi tu baapmigidha sia gu tu palhp jup jum duukam. 11Ba gu maankam jup ja ttda: Jax dhui na cham pai jax ji chtda gui nat ji dhua no tup jix xidhuu xib na saak cham tum juan. Dai nap ji chtda: Munip jap ba oirda tu uji dhim bapakxidhara jaduu. 12Ba bhaakuk jix bhai bhai ji chkka mt, jup ttda am:

JUAN5 Jaroo ba da gu jaroi na puim ttda nap pui mu jap ba oirda tu uji gum bapakxidhara? 13Gu ji na gu cham maat gu maankam nop jir di gu Jesuus nat dua. Mi pu cham bhaai na jax dhuuji ja aagidha nam tix bhai bhai ba tkka, nat gu mj jap pai ji dhuu gu Jesuus nat jax xi dhuadhak. Pu cham maat gu na pa jak oir, na gu mui mi jap tum oipo. 14Mkkat ji na mt ba giop bam ttg bhamm jak g chiop na bap ttda gu Jesuus: Xib jap moo tu kam xi ch nidhat ji jaduu na pich kapbhai ba dua, na ba cham gio tup bam duia jix iom jix buam jum duukam nor maan nap jax jum uatulhi. 15Mi ji nat ba ampx maat gu maankam nar di gu Jesuus gui nat dua, mi dhr dho gu dai nat ba ja aadham gu ggrkam Israel kam. 16Ba guix bhai px jup jum lh jamt na ba ja aagi, dai dho gu nam bax chu chianik nam muaa. Jotmoda nai xi jii mt mj jap na mt gaagam na pa jak oir. Ba namm gama jak ji chgk ba tkka am na sap jax kut ba dua gu maankam, na gux maat na jano cham tum juan. 17Ba gu Jesuus jup ttda: Dho na gu gu Gkora cham pai dhuuk daaxix na cham tu jax bua no moo jap xi chum aagaim jap na jax xib. Ba aa pui p, cham ji jpi i. 18Ba giilhim jix iom bhaak jamt nat pui xi ja tn, aanda gt nam ba tu chiia nam muaa. Nam gu jap jum aa na dlh px gkam jum taatt cham tu kam ni na pai dhuuk cham tum juanda, nam gu cham t jgi na jaxbuip jir gkam na gu Dios ku ba pui iim nar Gkorgan. Guch Xoikam na jaxbuip jir gkam na guch Gkora 19Bap ja ttda gu Jesuus:

JUAN5 Tu slhkam ja ya pu jam tda jaadu, ni jx kur pui iam na pim jax jum aa. Na gu aa cham tup tu bua gu tu nar jix bhaim duukam gu aa dlh px, sia ku jir maraan gu Dios, gu ji not pui ba ti gu Gkora na tu jax duia na ba aa mi dhr puip tu duia bhaankamun. Na gu bx na jk tu jax buada gu Gkora, aa mi dhr bhaankamun puip tu duiidha. 20Ka gt na pim gu ka tgia palhp gama jak iam na pim tu cham pai ni, na gu kap tu duia gu Gkora bhaan jim uargidhai aa ji bui, na gu giilhim xi kgalhi. Mi pim dho pui pup tuika no pimt ba t. 21Jap na jax gu koigan na gu ja duduadhat ja baapmigi gu Gkora na ba mi dhr ba ja baidhikax dhaam, ba aa xib pui p, ja duduadhat ja dho ja baapmigi gu koigan na ba mi dhr ba ja baidhika p. 22Na gu aa px bhaankamun ya ja mattuda gu jatkam nam jk mi pui jiimda na jax jix aa gu Gkora, gio nam jk cham mi pui jiimda, cham tu gui dlh. 23Dhi ba bhaan jix maat ka na jaxbuip jir gkam na gu Gkora nam ba pui dhuuji tu kam ji idha gu jatkam. Ba gu jaroi no cham tu kam ji i, bx gu Gkora nat bha joot cham tu kam nidha. 24Tu slhkam ja ya pu jam tda, gu jaroi nax maatt ji k na jax kaikam jup kaich, jir am na mi pui ba jimia gio na ba t jdha buior gui nat bha joot, na ba gammj bhaan ba t nidhidha, na ba mi dhr cham ka tulhiichuda, dai na ba baidhika jix dhaam jak. Na gu not pui ba t j gu jaroi, cham jxdha ka mukia gu iimdagaram bhaan, na gux chu maax kr bap tuigda. 25Tu slhkam ja ya pu jam tda aa na jir maraan gu Dios, kam aaya nam pai dhuuk maaxik ji chgi ka kaaya gu

228 jatkam, gui nam jap ji buusan nam koiix, nam jix chukgam kr jup tuii. Pu xib dho gu ya bam ai, cham tu na pai dhuuk. T nat gu px ya jap jim ti. Ba gui nam ji kji mi pui ba jimia, gammj pu ba duduaka am gu ja iiimda am bhaan, 26na gu gu Gkora ja tajaai gu iimda na jax chum lhiidha nam ba kn duduaka. Aa ba bhaankamun jix chu maax kr jak ja booso nam ba gammj mi bap tuigda na pai cham ka tu muuki. 27Na gu bx ji am jup tu tuii na pim tu cham lhii, pu kaikam bha joot gu Gkora na bhaankamun ya ja mattuda gu jatkam na jk cham ka ja tulhiichuda, dai na ba ja baidhikax dhaam jak, gio gui na jk pu gammj ba ja tulhiichuda. 28Jax ku pim ba mi pui pup tuii? Giilhim jix xijai aa panaas gu pui na jax kaich? Matgam kam aajim ji nam pai dhuuk bx ji chgi ka kaaya gu koigan mu jap nam jax yassap nat jk bam jabsu gu ja tutku. 29Na gu ka ja baapmidha na ba moo ba ja aagidha na mt jk mi pui jii na jax jix aa gu Gkora na ba cham ka ja tulhiichuda, dai na ba ja baidhika na pai cham ka tu muuki. Gu ba gui na mt jk cham tu kam t gu Gkora, px am tchoka am na ja jootsa mu nam pai mi pup jum tulhiidha gammj. Na jax jak jix maat nar slhkam na jaxbuip jir gkam guch Xoikam na guch Gkora 30Japni ba moop ja ttda gu Jesuus: Aa px bhaankamun gu Gkora ya ja mattuda gu jatkam nam jk mi pui jiim na jax jix aa, gio nam jk cham mi pui jiim. Ku gu cham tu aa dlh ji na jax lhiidha, gu japji dai na jax ji chdaidha px gui nat bha joot. Dhi ba bhaan jix maat ka nar slhkam na jax tu aga, 31na gu tu gi ku bap tu agada gt no

229 cham bhaankamun tu agada gt gu Gkora, na gur iatda ka gt px jia. 32Japji na gux maat nar slhkam na jax tu aga, na gu gui nat bha joot puip jam mattun. Cham aa dhi kat bap jum kaich? 33Na gu jano na pimt mu tu joot nam tkkapu gu Juan nar tup tum da, jir slhkam nap kaich na bar mian na bha jim bhaankamun gu Gkora. 34Ku gu aa cham tu am jum aa ji na amkamun iokda gu jaroi ya kam dhi oigan. Gu ji na pim gu aapim cham maat na jir gkam, gu bam aa na jaroi jam mattuda na pim bax chu maax kr bap tuigda, na gu ba uachudhix ka gu jam uatulhdhara no pim jix aanda gt. 35Jap na gu Juan nax chu maax kr jup tuigt jano nat pai dhuuk ya jap tu mattudak na jir gkam, na gu jap ji buusanda na gammj t bdhatgda, pui nam ba bx px joidham kkt na jax tu agimk. 36Ku gu cham tu ji na dai dhi bhaan jix maat na jax tu agimk gu Juan, matgam japim ji ba ni ji na jup tu bua na tur jix bhaim duukam nat jax ji chdak bha joot gu Gkora. Cham aa dhi slhkam kat bap jum kaich? 37Gio na gu gu Gkora nat bha joot, ti pu jam mattunka p na aa jaxbuip jir gkam, sia ku gu cham tu moo gu maaxik na ya pai jimdat ba tu jam agidhim, na gu giilhim jir jix ua, pu cham maax gu. 38Dai gu uuan tam na bhaan jim uargidhat ti jam aagi na pim jax jak tuigda. Gu ji na pim gu aapim jap xi dhuukat gu ioki na pim gu cham bx jam jujur kn t jgi buior. Japni dhuukat japim ba pui cham jup t jgi nat gui bha joot, 39sia ku tir maan na pim tu jikuidha gu ioki gu Gkora na pim sap pk ba tix maachik na jax jak gammj jam am t nidhidha. Matgam g jam am kam aa ji na pim bax bhai ba machia. T na pim gu chakui

JUAN5,6 maatt k na aa ji aagt jup kaich mi uuan tam na tu uaix, 40pui ku pim ba cham aa na pim jdha aa ji bui. Gu no pim t jgidha gt, aa dho jam aagidha gt na jax jak jix bhaai na pim duia na ba gammj jam am ba t nidhidha gu Gkora. 41Ku gu aa cham tu ji na jix aagt pui jam ttda na pim pui chtn na jir gkam. 42Na gux maat na pim jax jir tuutum, pu cham tu kam ni japim gu Dios. 43Gu aapim gu iatda ji na pim joidham lhii no jaroi ya jap pai ba tu agim dlh px na jax lhiidha, gu ba gu jaroi no ti slhkam xi chu aga, gampai px biaka pim. Jap na jax aa xib na bhaankamun ya jap ti ba tu aga gu Gkora, tu px ji lhii japim jam jaaxmakar. 44Jap jum aa pim na pim tu pk mi chgia na pim dlh xi chu agat na pim jax lhiidha, gu ba na jax jix aa gu Dios jap xi dhuukat japim, panaas ku pu cham tu bhai. 45Ku ba gu kam aaya ji na pai dhuuk jam tulhiichuda gu Gkora, na gu ka matgilhia na pim cham tu kam ni, na gu ka aagidha gu Moisees na pim cham tu mi pui jiimchu nat jax tu uanak. Sia ku gu aa ti cham aagi, gui dho gi gux bhai aagidha ji. Gu xib puim aa pim na pim panaas mi pui tu daachu nat jax tu uanak. Chaam tur pui ji matgam. 46Gu no pim mi pui jiimda gt nat jax tu uanak, ba t jdha pim gt ji aa ji bui cham jax ji chji. Na gu gu Moisees aa ji aagt jup kaich mi uuan tam nat tu uanak na saak pui jumai bha jimda nax iom jir gkam ka. 47Gu ji na pim gu jap xi dhuukat nat jax tu uanak, pui ku pim ba cham t jgi na jax ti tu jam agi. Gu Jesuus na muidhalhdhai gu koi tu ja makia gu mui jatkam
(Mt. 14:1321; Mr. 6:3044; Lk. 9:1017)

Ba gatuuk na pui j xi chu agimk gu Jesuus, ma jii baasn

JUAN6 dr jak nam pai gook kn jix chu mat ka, suudai g suun na Galilea bhaan bipio, gio ba suudai g suun na Tibeeriyas bhaan bipio. 2Ba mui jatkam mu oichu am, nam gu bp dr ba ni nax bhai tu bua na tur jix bhaim duukam, pui na jax gux kakokkam na ja duduadhidha. 3Ba gu Jesuus jimk bhamm jim jp oidha juraab na paix kotbora ja bm gui nam kaichu. 4Ba moo jano pk jup bar mian bhaan Paaskua tam nam pai dhuuk tu piastat gu Israel kam jatkam. 5Ba mui px jax ji ai mt gu jatkam nat ba ja t gu Jesuus gui nam gatuuk dr mu jiimchu. Ba gu Jesuus xi chkka gu Piliip, jup ttda: Jax jach ba dui tu ja makia dhi jatkam? Tuch kn tu sabada gu koi nach ja makia? 6Ku gu px jap ttda ji, ea jax pk sap tya, na gu pux maat gu Jesuus na jax dhui tu ja makia. 7Bap kaich gu Piliip: Dho pu ni jax dhui dho, nach gu cham mui ua gu tuumi. Tuch gi kn jup tu sabada gu koi? Sia ku chich chi moo ti ma chu jua jk xijum baik masaan, pu cham dho ja aix gu koi, sia ich chi bx kam tu sabalh na jk maichia gu tuumi. 8Ba gu jumai mi dhr jap bhaip ji io Anrees tgim, na puip jir nobii gu Jesuus, nar spdhi gu Simoon Peegro, jup kaich p: 9Muni ti ua ji maan gu alhii jix chamaam gu paan gio gook gu boptop. Tu gip ja aix, nam gu giilhim jir mui dhi jaadu? 10Ba gu Jesuus jup ja ttda: Ea na pim xi ja chiia nam bx xi dharaibu. Ba gui xi ja chia mt p. Ba px mi jap jup ji dharaibu mt sai dhaam gu jatkam, na gu jap moo joidham jup jix xaii ka bhai. Alh moo siamrir mui am dho ba ji gu jatkam, jix chamaam mambhx jix chatman oom (5000)

230 aix am dai gu chichio, gu uuub gu cham daaxix kam ji gam aaalh. 11Ba gu Jesuus nat jax daa gu paan xi chu taxchaabgidhak jix dhaam jak px mui ji ja maa gu noonbi. Ba gui mi dhr px naip ji ja maa mt gu jatkam nam mi jap px jax dharaa. Gio mi dhr gu boptop bx px muip ji ja maa mt. Bx jam tu koimk nam jx lhii. 12Ba jaxpx na xi ja ni gu Jesuus nam jai mi jap cham ka jugiokkar na mt xi ba kakoob, jup ja ttda gu noonbi: Jumpada pim gu tatak na mt cham jugio jai dht mj jap, na cham tu kub mi mai gxia. 13Ba guip ma chu jumaap jamt, mambhx daman gook bapaalh jamt ja susdui gu tatak. Giilhim muip jum duu gux chamaan gu paan gio gu gook gu boptop. 14Ba gu jatkam na mt t nat pui j tu duu gu Jesuus, jup kaich am: Dhi ji bak jir di gui na saak bha jimda na ya bhaankamun tu aga guch Gkora. 15Bx aixim ba ji chi mt, jup kaich am na sap jir am nam gkam kn daasa sia ku cham aa. Gu ji na gux maat gu Jesuus nam jax kaich, ba pu jii cham ji ja aadhak baasn jak jix iom oidha daam na pai cham jaroi oir. Gu Jesuus na joidham suudai dhaam px jimda jaxpx nat pai ba ji dhdmpu, ba jii mt gu noonbi gu Jesuus bhai dhr oidha juraab na paix kotbora. Mummu mt ba juur na pai g suun gu suudai. 17Mi dhr na mt jax bha tts kanuub tam, gamai pu bhi mt bx suudai dhaam slh baasn dr jak Kapernaum. Jix iom bax chukgam ji gu. Gu Jesuus pui bhamm pai px maich, cham pai joi ba. 18Ba na mt
16Ba

(Mt. 14:2227; Mr. 6:4552)

231 namm gama jak ba ji bhi, giilhim jix iom bhai ji jb, bhai ji gunguk gu suudai. 19Jix iom gama jak rban px iam na mt ba ji bhi nam pai cham pum aa, ba t mt gu Jesuus na joidham bx suudai dhaam px tu tuidhi na mui ba jim, amuub ba ji bhi mi nam pai jiimchu. Gui giilhim bhai ji chooton jamt, 20gu ji nat gu jotmoda mu io gu Jesuus, jup ja ttda: Chapim totdon ka! Aai px jup tuidhi. 21Ba gu noonbi jix bhaim lhdhak jup ttda am na bhai xi chsdia kanuub tam. Ba gu Jesuus bhaip xi chs, jotmoda mt pu baasn dr ai cham jum lhdham. Gu jatkam nam ba gangada gu Jesuus 22Ba buimgidhak bhamm dr ti nra am gu Jesuus gu jatkam gui na mt bhamm dr pup bii baasn dr, nam gu ja ni na mt dlh bhj jak ji dhuu gu noonbi, cham tu bx bha ts kanuub tam gu Jesuus gui na mt bhaan bha jii. Ba cham lhii am not gatuuk dr dlh bha jii, nam gu daipu maan mi ka nidhat na s suudai dhaam gu kanuub. 23Ba moo ampk jai gama jak jup ba ai mt gu jatkam kaknub tam nam mu dr jak jiim Tibeeriyas, nar mian bhai dhr oidha juraab na paix kotbora, nat pai xi chu taxchaabgidhak gu Jesuus nat tu ja maa gu jatkam. 24Gu ba na gu cham pai aajim gu Jesuus nam ti nra, ni gu noonbi kum cham pai joi nam mu namkipu, ba na mt jax bha tts kaknub tam, pu jii mt bhamm dr jak Kapernaum na mt ba gaagam. Gu Jesuus nap kaich nar jix dhaam kam gu koi 25Ba na mt jax bhamm dr tts baasn dr gu jatkam, bhai px jap ji ch mt gu Jesuus, bap ttda am:

JUAN6 Paa pich dhuuk yamm dr jak ts ji jaduu? Aach bhamm dr tim nraimk. 26Bap ja ttda gu Jesuus: Tu slhkam ja ya pu jam tda na pim jax kaikam ji gaagim ji jaadu, na pim giop bax bhio dho. Gu ni jx ji ku pim xim ganga na jax jir jum duukam na ba bxchux aichun na pu tu duia na tur jix bhaim duukam, no jaxj gkam kat ba pui tu bua, ka ba gu cham. 27Moo pim cham gam rdat oipoda jaadu. Xim gangada pim na pim jax jak duuji biaka gu koi na cham tu jung, cham tu na pim dai bhaan ttchoka gu koi na ampx tu jung na kn jum guguuxi dhi jam tutku. Gu japji na pim xim gangada ji na jax jak gammj jam am ba t nidhidha gu Gkora na pim ba ba biaka gu koi gui na cham tu jung. Aai dho tu maak no jaroi soim lhdhat ji chaan, nat gu pui chdak bha joot gu Gkora. 28Ba bhai ji chkka mt, jup ttda am: Jax gi jak jix bhaai nach dhuuji mi pui jimia na jax jix aa gu Dios? 29Bap ja ttda gu Jesuus: Dho dai na pim bx jam jujur kn t jgidha aa ji bui nar slhkam nat gui bha joot. 30Bap ttda am p gio: Dho ea nap maan jup duia gu tu nar jix bhaim duukam jich ichudat nach tu cham pai ni, nach ba t jgidha aap jum bui no baabuir slhkam nap jax kaich. 31Jap na jax jum kaich mi uuan tam nat tu uanak gu Moisees na saak mu pai oirt gampx ja bm gu jaich bopxikat nabap tanoolh ja maakda gux dhaam kam gu koi gui na saak manaa tka. 32Bap ja ttda gu Jesuus: Tu slhkam ja ya pu jam tda, matgam dhi alh jap moo pu cham jum aga ji na pim aapim tu aa. Na

JUAN6 gu cham tu dlh gu Moisees na ja maakda gux dhaam kam gu koi, gu Gkora ji na ja maakda, ku gur maan ji na jax jungda. Gu matgam dhi na aa xib ya aa na jax chum tu maak bhaankamun gu Gkora, jir jix k koi ji na pu cham tu jung. 33Ba gu koi na Dios tu maak, jir bhamm kam jix dhaam. Aa ba ya ja mattuda gu jatkam na jax jak jix bhaai nam duia na ba ja makia gu Dios gux dhaam kam gu koi gui nam kn gammj pu ba duduaka gu ja iiimda bhaan. 34Bap ttda am: Ea nap jich makia gu tu pux k koi nap aa. 35Bap ja ttda gu Jesuus: Aai dhor di gux k koi nar jix dhaam kam. Ba gu jaroi not ba t j aa ji bui, jap ji buusnia na cham ka bhiom ka, ni ku cham ka tanoom ka, na gu gammj bhaan ba t nidhidha gu Gkora. 36Ku gu jai dht cham t jgi japim ji not gui bha joot, sia ku gu ti jam nichudat jup tu bua na tur jix bhaim duukam. 37Dai gui nat jk pui jak ja jujurtuda gu Gkora nam ba siamrim guguuxi nam t jdha aa ji bui, ba aa mi dhr ja guguuxdha cham jax ji chji. 38Na ich gu aa cham tu jax kaikam bha jii bhamm dr jix dhaam na ya ji bx aixim ba ji chu buimia na jax lhii dlh, gu japji nat jax px ji chn ji gui nat bha joot. 39Na gu gu Gkora japni jak jix aa, na gui nat jk pui jak ba ja jujurtuda nam ba t jdha aa ji bui, jix aa nam gammj ba kaichgda, na ba jano na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan, cham ja tulhiichuda i, dai na pu ja baidhikax dhaam jak. 40Gio ba japni jak moop jix aa gu Gkora nat bha joot, na bx gui nam jk jix maatt ji k, no mt ba t j nar slhkam na jax tu agada, gammj ja am ba t nidhidha. Aa ba

232 ja baidhikax dhaam jak na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan. 41Ba px am bhaak jamt gu ggrkam Israel kam nap ja ttda gu Jesuus: Aa jir di gux k koi, na gu bhamm dr jim jix dhaam. 42Bhai ji iokbo mt, jup kaich am: Jax ku ba pui kaich dhi jaduu? Cham aar di gu Jesuus tgim, maraan gu Josee, gio gu dn jach jup jix maat p? Jax gi ji ku bap jich chtda: Aa bhamm dr jim jix dhaam? 43Gu ji na gu ja k gu Jesuus nam jax kaich, bap ja ttda: Moo pim cham tu bhaan iokboda jaadu. 44Na gu cham jxkat t jdha gu jaroi aa ji bui no cham pui jak jurtun gu Gkora nat bha joot, na ba aa mi dhr baidhika gt jix dhaam jak jano na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan. 45Na gu pui jak tu uaix mi uuan tam nat pai tu uanak maadt gui nam bhaankamun ya jap tu agimk gu Gkora bjk, nap jum kaich: Gu Dios bx ka ja mattuda na jk jatkam gu ioki. Ba dhi japni kaikam jup jum kaich, na gui nam jk bx ja jujur kn jix biiak ka buior gu Gkora, dlh px bhaix maatt ji kaaya am na jax tu ja agi. 46Ku gu gu Gkora cham jaroi ni ji gu maaxik, na gu giilhim jir jix ua. Dai aa ji na ba ni, na gu bhamm dr jim jix dhaam na paip tuii. 47Tu slhkam ja ya pu jam tda, gu jaroi not ba t j aa ji bui, gammj bhaan ba t nidhidha gu Gkora, 48na gu aa jir di gux k koi gux dhaam kam. 49Jir slhkam dho nam tu koimk gu manaa gu bjk dr kam jano nam mummu oipimk gampx, ku gu pui px jup koi mt ji. 50Gu aa gux dhaam kam gu koi na aagt jup kaich, pu cham tu jung ji. Ba gu jaroi na tu jugia, cham ka tu

233 mumkda gu iimdagaram bhaan. 51Na gu kaikam aa px jir di gux k gu koi nar jix dhaam kam, na ba gu jaroi not pui ba tu juu, gammj ba duaka gu iimdagaram bhaan. Na gu dhii dhi koi na aa tu maak, jir ji chuuku na ich bha ja maakim nam tu jugia bx na jk gu jatkam, nam ba kn gammj pu ba duduaka gu ja iiimda bhaan. 52Ba gio bhaip ji io mt gu ggrkam Israel kam, jup kaich am: Jax bam aagt jup kaich dhi jaduu? Jax gi dhuip jich makia gu tukgan nach tu jugia? 53Gu ji na gu ja k gu Jesuus na mt giop ba ji iokbo, bap ja ttda: Tu slhkam ja ya pu jam tda, gu jaroi not cham tu juu dhi chuuku gio not cham tu ii gu r, aa na ich jix dhaam dr bha jii, cham tu bhaan t nidhidha gu Gkora. 54Na gu gu jaroi not ba tu juu dhi chuuku gio not ba tu ii gu r, gammj bhaan ba t nidhidha gu Gkora, na ba aa mi dhr cham tu ka tulhiichuda, dai na pu baidhikax dhaam jano na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan. 55Na gu dhi chuuku gio dhi r, jir di px gux k koi. 56Ba gu jaroi not ba tu juu dhi chuuku gio not ba tu ii gu r, maap bach kkk ich gook dt. 57Ba pui na jax gu Gkora na cham tu mumk, aa pui cham jup tu mumk, na gu bhamm dr jim jia. Ba gu jaroi not ba tu juu dhi chuuku gio not ba tu ii gu r na jax ba kaich, cham ka tu mumkda p gu iimdagaram bhaan. 58Aai ji na bar di gux k koi na bhamm dr jim jix dhaam, cham tu pu chum na gu manaa nam jax chum koimk gu bjk dr kam gu jam bopxikat na mt pui px jup koi. Gu matgam not jaroi ba tu juu gu koi na aa jax chum tu maak, gammj ba duaka ji gu iimdagaram bhaan.

JUAN6
59Japni tu ja agi gu Jesuus gui nam mip tuii Kapernaum nam pai tu chiopi gu Israel kam jatkam.

Gu Jesuus na ba ja aagidha gu jatkam na jax jak jix bhaai na gammj ja am t nidhidha guch Gkora 60Ba mui jai dht gui nam kaichu gu Jesuus giilhim jix xijaim lhii am gu pui nat jax tu aga, jup kaich am: Jaroo gix maatt jup ba kai, na gu giilhim jix xijaim kaich? 61Gu ji na gux bhaix maat gu Jesuus nam giilhim jix xijaim lhii na jax tu ja agidhimk, bap ja ttda: Giilhim jix xijaim kaich i aa panaas na pim xi k? 62Jax japim bam duia no gu aa nat bha joot gu Gkora na ya ka tu aga, jotmoda bhai pu ts jaich bhjmmni jak jix dhaam na ich pai dhr bha jii? 63Dhi moo jam am jum aa ji na pim t jdha bx jam jujur kn na jax jam ttda na ba jam tajaadha gu Gkora gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na pim bax mat ka na jax jak jam am t nidhidha. Na gu gu dlh px cham jxkat machia pim, na gu dai gu tu ya kam dhi oigan na pim bhaan ttcho. 64Pui na jax aapim jai dht na pim gu cham tu bx jam jujur kn t jgi aa ji bui. Ba dhi na pui j kaich gu Jesuus, na gu bp pux bhaix mat ka nam jax chum cham bx ja jujur kn t jgidha, jap na jax gui na jaroi maaxik ksa nam boi bhichdha. 65Mi dhr ba giop xi ja tchoix na jax ba ja ttda, jup kaich: Kaikam cham jxkat t jdha aa ji bui gu jaroi no cham pui jak jurtun gu Gkora. 66Ba jano dr mui cham ka kaichgda am gu Jesuus gui nam ka kaichgt, cham pai ka ajda am. 67Mi dhr ba jaxpx na mt dlh mi ji bii gu

JUAN6,7 mambhx daman gook gu noonbi gu Jesuus, xi ja tkka nom puip bax oon nam kaichgda, jup ja ttda: Aapim aa pui cham jup kam guguuxi na pim ji kaichgda? 68Ba bhai ji io gu Simoon Peegro, jup kaich: Paach gi chi ba jak jup bhya? Na gu cham jaroi jaxbuir gkam na jax aap jich jaduu nach aagidha na jax jak gammjch am t nidhidha guch Gkora. 69Gu aach dai aap px bhai bam nidhim ji, na chich gu bx jich jujur kn ba t j aap jum bui, nach gu bax maat nap aap jir di guch Xoikam nap jir Maraan gu Dios nat bham joot. 70Bap ja ttda gu Jesuus: Dho pu kaikam jaich dho jam guguux aapim mambhx daman gook na pim jir ji oonob ka. Gu ji na gu maadt cham pui lhii, na gu dai mu jak tukgi gu jaook. 71Ba dhi na pui j kaich gu Jesuus, gu Juudas Iskariote maraan gu Simoon Iskariote na aagt jup kaich, na gu dhir di maadt gu mambhx daman gook gu noonbi na maaxik ksa gatuuk nam boi bhichdha.

234 nam jum kaichgda? 4Na gu cham tu xchuixim tu agada gu jaroi nox aa nam kaichgda. Aap dho pk saak jir gkam ji, dho gu dhim aa ji nap mu jimi bx aixim tu duia ja nichudat gu mui jatkam nam ba t jdha aap jum bui. 5Ba dhi nam pui j ttda, nam cham t jgi buior sia kum ti mian jir jum jajaannim. 6Ba bhai ji io gu Jesuus, jup ja ttda: Chakuim ai ji matgam na pai dhuuk tu daaxix nam machia gu jatkam na jir gkam. Gu pui lhii japim na jax aapim na pim mu jap pai xi jimia pai na pim duuk lhiidha. 7Aa matgam giilhim xi bhaamki am ji gu jatkam na xi ja aagidha nam jix buam px tu buada na jax cham jir am. Gu no cham tu bhaan tu aga jaroi jap na jax aapim, tum gi kn bia nam bhai ji jam bhaamkidha? 8Aapim dlh mui xi jimia bhamm na pai tum onamta no pim mur jiimdam kat jup kaich. Aa ya px ka oir sia bhj pai jax tum bua, nat gu kaikam chakuim ai na pai dhuuk tu daaxix na matgilhia na jir gkam. 9Dai pui px xi ja tdak mi ji bii Galilea. Gu Jesuus na bhamm ba aaya na pai tum dar onam tr 10Ba dlh bhamm jak ji dhuu mt gu jajaanni, gu Jesuus ba gatuuk muip ma jii jix xchuixim na ba cham jaroi mat ka. 11Ba gu ggrkam Israel kam bhamm jak ti ganga am, jup kaich am bha jap oipot: Paa jak jax chuii gui na jap moo gkam jum taat ka? Cham aa ya pai oir? 12Gam gu jappx jatkam bha jap oipot jum iiokboixi am. Jman jup kaich am: Joidham jir jix bhaikam. Jaim maakam jup lhii, jup kaich am: Chaam tu, japji na jax dhui ja iatgi gu jatkam.

Gu jajaanni gu Jesuus nam cham t jgidha buior Bhai ba pu oirda gu Jesuus Galilea, cham jimmda bhamm jak Judea, na gux maat nam bhai gangada gu ggrkam Israel kam nam jix chu chiaik nam muaa. 2Ba moo jano pk jup bam aajim nam pai dhuuk tu onamtarda gu Israel kam jatkam, nam soim lhdhat tu piastatda xijum baik tanoolh. 3Bap ttda am gu jajaanni gu Jesuus: Gu aap jax kup ba ya oir? Cham bhai aa nap mui xi jimia bhamm Judea nam ba gup jum nidha gu jatkam nap jk tu jax bua gui nam kiapx bam guguuxi

235
13Ku gu gu jatkam nam aga gu Jesuus, cham tu ji nam ji ja kaixdhat gu ggrkam, nam gux ja bhi. 14Ba na pai bar rban na bhai tum dar onam tr, bhamm ba ai gu Jesuus g chiop, mj baakk bhai ji chu ja agi gu jatkam. 15Ba mi pui pup tuii am gu ggrkam na mt kai na giilhim jix bhai xi bua na xi chu aga, bap kaich am: Jax ba duukat bxchux chu maat dhi jaduu nach moo cham jxkat ya pai ni na tum mamtuxi? 16Gu ji na gu ja k gu Jesuus nam jax kaich, bap ja ttda: Dho gu cham tu aa dlh ji na jax lhii na ya tu jam agi, gu matgam gui ji nat bha joot nar ioki dhi na jk jax tu aga. 17No jaroix maachim na mi pui jimia na jax jix aa gu Dios na tuigda, ba mattuda na Dios jir ioki na jax tu aga, cham tu aa dlh px na jax lhii. 18Na gu gu jaroi no dlh px nai tu agim na jax lhii, cham tur pui ka, na gu dai nax aanda nam px bha nidhidha gu jatkam. Gu ji not jumai mu joot, no mi pui tu daachu na bar slhkam ka na jax kaichdha, na gu bhaankamun px tu agidha. 19Jap na jax gu Moisees nat bhaankamun tu uanak gu Gkora na pim jax jak tuigda, gu ji na pim gu sia gui jap xi dhuukat, cham tu mi pui jiim japim nat jax tu uanak. Gu ba aa pui p xib, tu px jam jaaxmakar ji lhii japim, dai na pim bax chu chiaik nam ji muaa. 20Ba bhai ji io mt gu jatkam, jup kaich am: Iat ap dho. Jaroo gi paip jix chu chiaim nam jum muaa? Japji nam am jup tuidhi gu jaook na ba jax a px ba tu tatda. 21Bap ja ttda gu Jesuus: Gu jax ji na ba jano na pai dhuuk cham tum juanda na ich xi

JUAN7 dhua maan gu jaduu mi pui pup tuii pim? 22Na ba gu aapim sia ja matgilhidha gu aaalh pui xi kaicht na cham tum juanda? Na gu dai na pim mi pui tu daachu nam jax tu buat gu bjk dr kam gu jam bopxikat nat ba moo gu Moisees jup ba tu uana. 23Gu aapim ba cham jum ni ji jia gu pui na pim tu buada? lhii japim aa na cham xidhuu, ka dai aa gui na tu jax buada aa na bax xidhuu na pimt ba giilhim bhaak jano na ich xi dhua gu jaduu nax kaook kat? 24Nidhix kam ji na pim agada gu tu no pim lhii na cham jir am, cham tu na pim kuupt tu agada. Gu jatkam nam tim t tkkada no gu Jesuus jir di guch Xoikam 25Ba jai dht gu bhai kam Jerusaleen jup kaich am: Cham aar di nam saak ti gaachu nam jix chu chiaik nam muaa? 26T nam ba cham juan na mi tu agichu. Moo chi ba t jgi am gu ggrkam nar di guch Xoikam. 27Gi jax dhuukat bap jix maat nar pai kam? Cham aa gu cham maat ka gt na pai dhr buusnia nor di ka gt guch Xoikam? 28Ba na mi ka tu agichu g chiop gu Jesuus, ba ja kai nam jax kaich, bap ja ttda g kn nam ba bx kaaya: Cham tu ji na pim ji maat matgam na jir pai kam, na pim gu cham maat na ich jumai bhaankamun bha jii, na pim aapim cham maat nax bhai nam buior jix biiak ka bx na jk jatkam. 29Dai aa na ich bhamm dr bha jii na paip tuii nat bha joot na bax maat. 30Ba jai dht cham ja koraaru nat pui j xi chi gu Jesuus, aanda gt nam mi pu buuplhia, gu japji na gu panaas ku alh jap cham jax jix bhaai nam dooda, gu japji nat chakuim

JUAN7 ai na pai dhuuk daaxix nam dagia. 31Kum ti gu pui px mui jatkam jup t j ji buior, jup kaich am: Jax gi chi jak tu buidha guch Xoikam na pai dhuuk ya aaya? Cham aa pui px na jax ba tu bua dhi jaduu na jk tur jix bhaim duukam? Gu pariseos nam mu ja jootsa gu tutpilh nam buuprapu gu Jesuus 32Ba ampx ja kai mt gui nam pariseos jum ttnda nam mi ka tu aga gui nam kiapx am ba t jgi buior gu Jesuus. Ba gui nam jir ja ggrkam tuk gui nam mu jap tu juan chichiop gio gu pariseos, maap jum daagk mu ja joot jamt gu tutpilh nam sap buuprapu. 33Gu ji na gup ja ttda gu Jesuus na mt mu ba ai nam ti bax buuprak: Jax japim bap ji dhuia, na gu ya px buusnichu? Jap pk ba ji jii chi matgam bhamm jak buior gui nat bha joot, 34na pim pai cham ka chgia sia pim ti ba ganga. Na gu giilhim jix xijai na pim jax dhuuji aaya na pai bap tuika. 35Ba ni jx ku mt jix maatt kai gu ggrkam Israel kam na jax kaikam jup ja ttda. Mi jap jam tim t tkka dlh, jup kaich am: Paa ba jak tu aagat jup kaich na jimia kuch ba pui cham ka tgia sia kuch ti ba ganga? Ka moo bhamm dr jak aa bhya momkoran nam pai jak oidha gui nam puip tu jim na jax aach ya kam Israel, gui nam griago iook kn jup tu aga, na ba jai bhamm dr ji kiichai bha jap nai ji chu ja agidha? 36Ka jax gi kaikam jup kaich ji na bap jich chtda: Na pim pai cham ka chgia sia pim ti ba ganga, na gu giilhim jix xijai na pim jax dhui aaya na pai bap tuika? Gux k gu suudai gui na cham gak 37Ba jano nam ba moo ba tmu nam tu piastat gu Israel kam jatkam,

236 mi jap kkbuk jup ja ttda gu Jesuus g kn nam ba bx kaaya: No jaroix chanoom, jum aa na soim lhdhai chaia gu suudai na ba tu iya. 38Na gu gu jaroi not ba t j aa ji bui, gammj bhaan ba bapunda gux k gu suudai na cham tu gak, na kn cham ka tu mumkda gu iimdagaram bhaan, na jax bam kaich mi uuan tam nat pai tum uanak bjk. 39Ba dhi na pui j ja ttda gu Jesuus, gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na aagat jup kaich na bhaan bam tajaana gu jaroi not ba t j buior. Na gu chakui ja am tajaaix ka jano, nat gu chakui muukk giop bam mu dr koigan tr gu Jesuus. Nam ba bhaaku gu jatkam nam cham maan iook jup duuka 40Ba jai dht mj jap sasgidhan jup kaich am na mt kai na pui j ja ttda gu Jesuus: Dhi dho bak jir di na saak jaichdhlhia na bhaankamun jup ba tu aga guch Gkora jap na jax saak gu bjk dr kam. 41Jman maakam jup lhii am, jup kaich am: Japji na pur dhi guch Xoikam. Gu ji nam gu jai cham t jgi, jup kaich am: Jax dhui mi pai dhr jup ba ji buusnia Galilea guch Xoikam? 42Na gu pum kaich mi uuan tam gu ioki guch Gkora na saak guch Xoikam Beleen maaxilhia nar pai kam gu Dabii gui nar gkam kat bjk, gio na saak maadt jax chum nar boxii. 43Ba cham maan iook jup bua am nam ti xi chu aga, nam gu jai t jgi nar slhkam na gu Jesuus jir di guch Xoikam, jai gux bhaamut px k am ji, 44dai nam px am jix buuprak nam gu cham kaim gu pui na jax jak tu aga. Ku gu cham jum guguux jamt ji nam buuplhia.

237 Na giilhim joidham xi buada gu Jesuus na tu agada 45Ba pui gio mip ba ai mt gu tutpilh na mt mui ti ja joot gui nam jir ja ggrkam tuk gui nam mu jap tu juan chichiop gio gui nam pariseos jum ttnda, nam sap buuprai mu bhika gt gu Jesuus. Bap ja ttda am: Jax ku pim ba pui bha jak jiim? Gi nach jup jam ttda na pim buuprai bha bhika? 46Bap kaich am gu tutpilh: Jax dhui na giilhim jix bhai xi bua na xi chu aga. Cham jxkat jaroi pui kkt ich. 47Bax bhaakut bhai ji io mt gu pariseos, jup kaich am: Aapim aap ba jam iatgi? 48Jaroo pim gi ni na ba t jgi buior gui nam jk jir ggrkam piam gu pariseos? 49Dai gui nam jk cham maatt k gu ioki guch Gkora nat jax tu uanak gu Moisees mi uuan tam nam ba alh jap jix kaim gu ja bm tum. Ku gu dhi cham maat ji na tu jax ja duia, na gu ka ja tulhiichuda guch Gkora. 50Ba mi dhr jap bhai ji io gu Nikodeemo na puip ja kaichgda gu pariseos, gui nat maannim tukaa cham mu jimk nat tmrak gu Jesuus mu na pai tbiaput, jup ja ttda: 51Gu jax japim ba ti xi lhii na pim dooda gt? Na gu maakam jak tu daaxix mi uuan tam na saak cham bhai nach pu tya na cham jir am nat tu jax dhuu gu jaroi no cham dlh tu aa. 52Ba giilhim bhaak jamt nat pui xi ja tn, jup ttda am: Aap jup jix ja oi aa gu Galilea kam jatkam? Jix bhaip tu jikaidha gu ioki guch Gkora nap bax mat ka nat chakui jaroi mi dhr buus na bhaankamun tu agimk guch Gkora. Ka xib ba moop bax bhaai aa nat mi dhr ba ji buus?

JUAN7,8 Gu ubii nat mai xi buak gu bngan jumai oi 53Mi ba pui xi kaichimk ma tu kookxim jamt mu jap ja kiikiaam. Gu ba gu Jesuus jup ba tbiapum baasn jak oidha tam nam pai Oliibus kn jix chu mat ka, na paim jpika. 2Ba buimgidhak jix dhanpam jix chu maaxirk giop mip ba ai g chiop. Jaxpx ba na mt jix iom mui mi xi ai gu jatkam buior, mi jap ji dhaibuk bhai ji chu ja agi. 3Gu ba gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios, gio gui nam pariseos jum ttnda, mu pai ji chgk jamt maan gu ubii na jumai px ba oichu gu maankam, cham tu gui nat jaroi oi bp dr. Mi jap ba ks am ja saagi, 4bap ttda am gu Jesuus: Aach bha baidhak dhii ubii nach i na cham jir am na puim buat oirda. Na gu dhi t bna, dai nat mai xi buak jumai ba oichu gu maankam. 5Na gu gu Moisees nat tu uanak puim kaich nach sap ja koonda ja mayasat joodai kn gu pu chum gu uuub. Aap jax kaich, muaach aa? 6Ba dhi nam pui j ttda gu Jesuus nam mi px mamt not sap moo bhai bhaankamun ji io, nam ba ba iattulhdha ja bui gu ggrkam Israel kam not jax dhuuk cham pui jak ti na jax tu daaxix. Gu ji na gu cham iok gu Jesuus, dai nat gan ji mugia, mi px jap xi chu uuan nobii kn dbr tam. 7Gu ji nam gu ksaim nam tkkatu. Ba bhai xi ja tgk jup ja ttda: Aa dho bhai xi maia ku gi bp gu jaroi maadt na cham jx uatulhdhix. 8Mi dhr ba pui xi chk gio naip ji mugia, maan na jax tu uuantu. 9Gu ba na mt kai nat pui j ti gu Jesuus, gampai ji dhuu mt, nam gux maat nam giilhim jix uuatulhdhix. Cham

JUAN8 jamt ba pai ka tkka, dai na mt px ji bubuax xlhim bp kat gui nam jir jaggr. Bx jamt pu bubua, dlh dai gook jamt mi ji bii gu Jesuus gio gu ubii. 10Ba nat gio bhaip ji ch t gu Jesuus, ampx tu ju, nim maan maankam ku pai tu jaich gu mui nam mi kap tut, dai dlh gu ubii px mi kk. Bap ttda: Paa mt jak bhi gui nam ya px jix baabuim ka kaich nam saak xim bhaamki? Cham dho bak jax ka xim doodam am jia. 11Bap kaich gu ubii: Cham dho chi jia. Bap ttda gu Jesuus: Dho aa ba pui p, cham bia i na jax jum tda. Ba jimia ap, dai nap cham kam uatulhidha. Gu Jesuus na joidham g tanoor ya dhi oigan 12Ba gio bhaip ji chu ja agi gu Jesuus gu jatkam, jup ja ttda: Aa jir di gui na joidham g tanoor ya dhi oigan. Gu jaroi na ba kaichgda, cham tux chukgam kr kap tuigda. Joidham jix chu maax kr ba oirda, na gu ba machia na jax jak mi pui jimda na jax jix aa gu Gkora. 13Bap ttda am gui nam pariseos jum ttnda: Jax dhui na gu aap dlh nap jum amkam iok. Dhi cham tur pui ji matgam, na gur iatda ka no dlh ji amkam tu agim. 14Gu ji na gup ja ttda gu Jesuus: Dho gu cham jax bua ji sia ku dlh ji amkam iok, na gur pui na jk jax kaich, na gux maat na ich pai dhr bha jii gio na pa jak jim. Aapim na pim gu cham maat na pai dhr jak jim gio na pa jak bhichu. 15Gu jap jum aa pim na pui na jax aapim na pim pu tu buada na pim dlh jax lhiidha, cham tu na jax jix aa gu Gkora. Gu aa matgam cham

238 tu pui ji, 16na gu na jk jax lhii na tiidha sia nar pai dhuuk, jir pui ka, na gu cham tu aa dlh jup kaichidha, gu matgam gu Gkora ji nat bha joot. 17Dho na pim jax bax maat mi uuan tam na tu uaix na saak gu jaroi not tu jax dhuu jix buam jum duukam, cham t jgidha am gu ggrkam no maan dlh ti xi iattulhi, dai nom gook jatkam pui ba kaich na ba. 18Jap na jax xib na dlh ji amkam iok gio gu Gkora nat bha joot, gook jach dho bap jich bua. 19Bap kaich am gu pariseos: Paa ba jax chuii gum Gkora? Bap ja ttda gu Jesuus: Jax dhui na gu ni aa ku pim xi maat na jir tup tum da, chi ba pk jup bax maat japim gu Gkora. No pim gu xi maat ka gt aa, pui pim dhop jix maat ka gt gu Gkora. 20Japni tu ja agi gu Jesuus mj g chiop mi sonpan ji kkbuk na paim tuaba gu tuumi. Ku gu cham jaroi juan ji, nat gu chakuim ai na pai dhuuk tu daaxix nam dagia. Gu Jesuus nap kaichdha nax xijai na aaya jix dhaam gu jaroi no cham t jgi buior 21Bap ja ttda p gio gu Jesuus: Aa matgam ya pui xi kaichimi ba jimia ji. Sia ku pim aapim ti ba ganga gatuuk, cham pai ka chgia pim. Ya pim px pu koya jix uuatulhdhix kam, na gu giilhim jix xijai na pim jax dhui aaya bhamm na pai bap tuika. 22Bap kaich am dlh gu ggrkam Israel kam: Paa ba jak ti xi lhii na bhya gt? Ka ba moo xim muaam aa chi dlh ku ba puix xijai nach jax dhuuji aaya na pai bap tuika? 23Gu ji na gu ja k gu Jesuus nam jax kaich, bap ja ttda:

239 Na pim gu aapim jir ya kam dhi dumaalh kisap bhaan, gu aa matgam jir tkob kam ji. Aapim jir ya kam jia dhi oigan bhaan, aa gu matgam cham tur ya kam ji. 24Pui ku bap jam ttda na pim ya pu koya jix uuatulhdhix kam no pimt cham t j na aa jir di na bjk dr pux jaich bman gu Gkora. Ya pup jir bixim ka pim jix uuatulhdhix kam. 25Bap ttda am: Jir tup tum da ap gi nap ba pui kaich nap bjk dr pux jaich? Bap ja ttda gu Jesuus: Dho na jax ba kaich na ich jax dhr ya ai. 26Muix jaich na tu tu jam agidha, na pim gu cham mi pui jiimchu na jax jir am. Ku gu cham tu ji na aa dlh na jax lhii, gu japji na jax jix aa gui nat bha joot. Japni ba px tu jam agi, na gu aa jix maat nar slhkam nat jax ji chn gui nat bha joot. 27Gu ji na mt gu cham maatt kai na guch Gkora aagt jup kaich gu Jesuus. 28Bap ja ttda p gio: Jano ji na pim pai dhuuk ba xissapa kuruus tam na pim ba ba machia na aa jir di na bjk dr pux jaich bman gu Gkora, na cham tu aa dlh px pui tu bua na jax lhii, gu japji na jax px ji chdaim ji gu Gkora na tu jam agi. 29Na gu yani jap ji xanoop jup tuidhi gu Gkora gui nat bha joot. Cham jxkat pai dhocho dlh, na gu aa mi pui xi chu buim na jax jak jix aa. 30Ba mui jatkam t j jamt buior nat pai dhuuk pui j tu ja agi gu Jesuus. Gu jatkam na dai mu jak ja tukgika gu ja uatulhdhara 31Bap ja ttda gu Jesuus gui nam jk ba t jgi buior: No pim mi pui jiimchu na jk jax tu jam agi, bhaan bax maat ka na

JUAN8 pim ba kaichu. 32Ba cham jaroi jam amkam aanda na pim bha nidhidha na jax jam tdaidha, na pim gu bax mat ka na jax jak jir am na pim tuigda. 33Bap kaich am: Jax jap ba duukat puich chtda na pui cham jaroi jich amkam aanda nach bha nidhidha na jax jich chdaidha? Nach gu aach pui mi pui tu daachu na jax tu jimdat guch boxii kat Abraam, cham tu jaroi bha nidhim ich. 34Bap ja ttda gu Jesuus: Tu slhkam ja ya jam aagidha, bx gui nam jk jum uatulhi, dhi kat pui bam kaich nam dai px bha nidhim gu uatulhdhara na mu jak ja tukgi. 35Jap na jax gu jaroi no mi pai px tu juan buior maan gux chumigam, na px bha nidhidha no pui mamka na tu kam tu juana. No gu cham ka mamka, dho gu dai dho na ba jimia kiami. Piam no gur maraan, cham pai jimia dho, sia ku cham ka jaich na tum kam tu juana, na gur mi kam ka. 36Gu ba gu xib no pim moox aanda gt na pim cham bhaan kam tutkagika gu jam uatulhdhara, piam na pim ba cham mu jak ka nidhidha, jam am jum aa na pim soi chda aa na jir Maraan gu Dios na ba jam boosga mi dhr jix chu tukgam kr na pim paip tuii. 37Jix maat i dho nar jam boxii kat gu Abraam, ku pim ji gux chu chiaik ji nam ji muaa, na pim gu cham kaim na jk jax tu jam agi. 38Sia ku ti dai na jk jax ni gio na jax ji chdaim gu Gkora na tu jam agi, jap xi dhuukat japim px ji gu, na gu aapim dai mu jak kaichu gu jam taat. Gu Jesuus nap ja tda gu ggrkam Israel kam na jaook jir ja taat 39Ba bhai ji io mt, jup kaich am: Jaroo gi bap jir jich chaat? Abraam dho.

JUAN8 Bap ja ttda gu Jesuus: No baabui Abraam jir jam taat ka gt, mi pui jiimda pim gt ji na jax tu jimdat. 40T na pim ba gux chu chiaik nam ji muaa sia ku ti tu agim na jax px ji chdaim gu Dios. Jax dhui na gu Abraam cham tu pui tomaatt na jax aapim. 41Na gu kaikam aapim dai na pim mu jak kaichgt mi pui tu daachu jia na jax tu jim gu jam taat. Bap ttda am: Jix maat ich dho p na jaroir jich chaat, cham tu nach moor sai chr kam. Dios dhor jich chaat. 42Bap ja ttda gu Jesuus: Matgam no Dios jir jam taat ka gt, xi kgalhidha pim gt ji, na ich gu aa bhamm dr bha jii na paip tuii. Cham tu na dlh px ya jap jimdat pui ba tu jam agidhim, gu japji gu Dios nat bha joot. 43Gu aapim jap jum aa na px jap kaichim, pui ku pim ba cham maatt ji k na jax tu jam agi, na pim gu cham xim ganga na jax jir jum duukam. 44Na gu aapim jaook jir jam taat, jap moo gu tux matgam, pui ku pim ba mu jak kaichgt puip tu buim na jax jam tdaim. Na gu gu jaook bjk dr pur tu muakam nat dr maaxir, cham pai dhuuk mi pui jim na jax jir am, gam na giilhim jix iatbi tu na px bhaan. Cham pai dhuuk slhkam tu aga, dhir maoon gu iatda. 45Gu ba aa na ti slhkam tu aga, cham ji jgi japim. 46Aa japim paa duuk ji i na ich tu jax ba duu na cham jir am, nar uatulhdhara? Piam aa na gu cham? Na gu aa slhkam tu aga, gu ji na pim gu cham t jgi. 47Na gu cham tu Dios jir jam Gkora, pui ku pim ba cham kaim. Gu matgam gu jaroi no moo slhkam Dios jir Gkorgan, jix kaim ka ji gu ioki. Gu Jesuus nap kaichdha na pux jaich bjk dr na ba gu Abraam maaxiri gio cham jup ka jaich ka 48Ba bhai ji io mt gu ggrkam Israel kam, jup ttda am gu Jesuus:

240 Xib jachich dho gi ba ampx jix bhai maat ji nap jir Samaaria kam gio nam am t nidhim gu jaook. T nap jax kaich. 49Bap ja ttda gu Jesuus: Japji dai na gammj daan gu Gkora, cham tu ji na tu jaook ji am t nidhim. Gu ji na pim gu aapim cham tu kam ji i, giilhim px kaichdha pim. 50Ku gu aa cham tu ji na jix aagt jup kaich na pim ji dhaanda, gu japji gu Gkora nax aa na pim ji bui tu daanda, na gu gui not jax ba ti, jir pui ka. 51Tu slhkam ja ya pu jam tda, gu jaroi no mi pui ba jimchu na jk jax tu aga, cham ka tu mumkda. 52Ba gio bhaip ji io mt gu ggrkam Israel kam, jup kaich am: Jai dho pk tu aach ji na jaook jum am jup tuidhi! T nat ba gu Abraam muu no baabui, gio gu jai nam bhaankamun jup tu agimk guch Gkora. Pui px jup koi mt, gu aap jax lhdhat puich chtda nap bap kaich: Gu jaroi no mi pui ba jimchu na jk jax tu aga, cham ka tu mumkda. 53Giilhim gkam tu tatda aa panaas? Cham tu pui na jax guch boxii kat Abraam nat pui px jup muu, gam gu jai nam bhaankamun tip tu agimk guch Gkora na mt pui px jup koi. Gu aap chi ba pk, jx jup t. 54Bap ja ttda gu Jesuus: Kux ba no gu aa dlh px ya jap tu agada gt na pui kaichdha na jir gkam, tu gi mip jum nni? Gu japji gu Dios na pim aapim jaroi aa na pui tip jir jam Gkora na pui ja mattun gu jatkam na jaxbuip jir gkam na dlh. 55Ku gu aapim cham maat ji na jir tup tum da, na pim gu cham xim ganga na jax jak jix aa. Aa dho gi gux bhaix maat ji, na gu mi pui tu buim na jax px ji chdaim. No gu jax kaichdha gt na cham maat, jap dho px ba ji buusanda i gt

241 na jax aapim na pim giilhim jix iatbi. 56Matgam no pim mi pui jiimda gt na jax jir am, jix bhaim lhdha pim gt ji na ich ya ba ai, jap na gu Abraam nat jix bhaim lh nat pai dhuuk maat na pui gatuuk bha jim. 57Bap ttda am gu ggrkam Israel kam: J, saak jap ba pn cham iatda tu aga! Jax jap ba duukat jup ni gu Abraam? Nap gu chakui jk gook oom daman mambhx oidha bia. 58Bap ja ttda gu Jesuus: Tu slhkam ja ya pu jam tda, bp dr pux jaich i aa nat ba gu Abraam ya maaxirk gio cham jup ka jaich. 59Ba giilhim bhaak jamt nat pui xi ja tn. Jotmoda ti uaam jamt gu joodai nam sap kn mayasai muaa gt. Gu ji nat gu mj jap xi baa jatkam tr gu Jesuus, pu jii mi dhr g chiop. Mi jap ba buus ja saagi, gammj ji dhuu.

JUAN8,9 bhaan, joidham g tanoor i na kn jix chu maax kr bap tuigda gu jaroi no moox aanda gt. 6Ba pui xi chk mi jap xi xixbuk dbr tam palhp xi dhamunak bhai xi juulh buupuiram gu cham ia kam. 7Mi dhr bap ttda: Xib jap ba xim ikoimdhara gum buibas muni Siloe, na pai kolhbixdhix gu suudai. Siloe jap kaikam jup jum kaich nat jumai mu jootsak. Ba mam ikoimdham gu cham ia kam mu na pai tu aagi gu Jesuus. Joidham bhai ji iata nat jax jum ikoim, jix k mummu jak ba ai kiami. 8Bap kaich am gu mi jap oikam gio gui nam mu jap ka nidha na cham ia kam mi jap daakat ka tu taanda gu tuumi nam onbaidha: Cham aar di gu yani kiokam nax joidha na mi jap daakat ka ja taanda gu jatkam gu tuumi? 9Ba jman jup kaich am: Dhii dhor di. Gu ji nam gu jai cham t jgi nar di, jup kaich am: Jir jumai ji dhi, gu ji na gu pu chum jup t ni. Ba dlh jup ba tu aa gui na cham ia kat, jup kaich: Aai dhor di. 10Bax bhai bhai ji chkka mt, jup ttda am: Gu jax ba moo duuk joidham jup ba ji dhudua dhim buupui nap cham ia kat? 11Ba guip ja ttda: Dho maan gu jaduu gui na saak Jesuus t nat jap jix bhai dhuu nat ji dhua. Mi jap px xi xixbuk dbr tam palhp xi dhamunak ya xi juulhdhak ji buupui am jup ji chtda: Xim ikoimdhamr ba xib muni Siloe. Aa ba mu jimk jup xi ikoim, pu joidham bhai ji iata ich. 12Ba giop xi chkka am, jup ttda am:

Gu Jesuus na ba duadha maan gu maankam na cham ia ka Ba namm gama jak na ba jimchu gu Jesuus, ba t maan gu maankam cham ia kam na mi jap daa, na dlh pur pu chum nat dr maaxir. 2Ba xi chkka am gu noonbi, jup ttda am: Ji jaduu, dlh aam uatulh dhi jaduu nat ba cham ia kam maaxir, ka gu gkorgan aa? 3Ba gu Jesuus jup ja ttda: Cham tu ji na tu ja uatulhdhara gu gkorgan pui dhuuk am dhi, nix chu gu dlh uatulhdhargan. Japji nat pui jak pu duu gu Dios na ba gatuuk duadha na bhaan matgilhia na cham tu xijaichun na pu tu duia. 4Ba am jum aa na xip tu buimi nat jk jax ji chn gui nat bha joot, kapbhai na kax chu maax, na gu no bax chukgam, cham jax kax bhaain ka. 5Na gu xib na maaxik ya ka oir dhi oigan

JUAN9 Paa ba jak bhi nach machia nar jaroi dha? Ba gui na cham ia kat jup ja ttda: Dho cham maat i nat pa jak bhi. Nam px bhai ji chkkada gu pariseos gui na cham ia kat nat jax dhuuk dua 13Mi dhr ba nam mi pui xi kaichimk, ba baidhak jamt gui na cham ia kat bhamm nam paip tuii gui nam pariseos jum ttnda, 14nam gux maat na jano cham tum juanda nat pai dhuuk dua gu Jesuus, nat palhp xi dhamunak gu dbr chiborgan kn bhai xi juulh buupuiram. 15Ba na mt bhamm ba aich ja bui gu pariseos, bhai ji chkka mt p nat jax dhuuk dua na cham ia kat. Ba guip ja ttda: Dho dai nat palhp xi dhamunak gu dbr ya xi juulh ji buupui am gui na jaroi ba aa, gio ba na ich xi ikoimdham, pu joidham bhai ji iata ich na pim jax ba i. 16Ba mi ba ji iokbo mt dlh gu pariseos, jman jup kaich am: Cham ji nach lhii nat Dios bha joot gu jaroi nat pui dua dhich jaduu, na ba cham tu kam ni na pai dhuuk cham tum juan. Jai maakam bhaip ji chi mt, jup kaich am: Gu ba lhii japim aa na gu jax chum jappx maankam jix uatulhdhix kam puip ba tu buada na tur jix bhaim duukam? Ba mi pui xi kaichimk cham maan iook kap duuk am. 17Ba xi chkka am p gio gui na cham ia kat, jup ttda am: Aap gi jax lhii ji jaduu? Tu chir jup tum da gu jaroi nat puim dua nap cham iakat? Ba guip ja ttda: Aa lhii na dhi bhaankamun jup ba tu aga guch Gkora jap na jax saak

242 gu bjk dr kam nam bhaankamun tu agimk. 18Gu ji na gu gu ggrkam Israel kam cham t jgi am na dhir di gui na cham ia kat, na gux kk gu buupui nam bhai xi ni. Pui mt ma tu ja joochxi gu gkorgan nam mu jiimda. 19Ba gui muip ma jii mt. Ba na mt bhamm ba ai, ba ja tkka am, jup ja ttda am: Dhii aar di gu jam mar nat saak cham ia kam maaxir na pim jup kaichdha? Jax dhuuk dua? 20Ba bhai ji io mt gu gkorgan, jup kaich am: Dho gu jax gip bia ich nach tya, nach gux maat na dhir jich mar nat cham ia kam maaxir. 21Gu nat jax dhuuk jum kdha, cham bhaai ji nach jax dhui jax aagidhach jaadu, not jaxj jaroi dua nat ba bhai jim kkgidha gu buupui, cham jach dho ba maat. Jix maat ji dlh na pim xi chkka na jam aagidha, na gu bar g maankam juraan bia kam. 22Ba dhi nam pui j kaich gu gkorgan, nam jix ja bhi gu ggrkam Israel kam, nam gu bp dr pu pui ba t k nam sap jup kaichdha nam cham ka docho gu jaroi na mu bakia nam pai jax tu daanda no jax kaich na gu Jesuus jir di guch Xoikam. 23Pui kum bap kaich px: Jix maat ji dlh na pim xi chkka, na gu bar g maankam juraan bia kam. 24Ba xi baidhak jup ttda am p gio gui na cham ia kat: Xi chum uadha ap buior gu Dios na pich ba dua, cham tu gu jaroi buior nat pui panaas jum dua. Nach gu aach jix maat nat giilhim bam uatulh gui gu maankam. 25Ba bhai ji io gui na cham ia kat, jup ja ttda: Aa cham jup maat ji nox uatulhdhix, daipu ji na jix maat na

243 aa cham ia kat. Xib jix kk gu buupui nat ji dhua. 26Ba gio bhaip ji chkka mt, jup ttda am: Jax moo duuk jum dua? Jax bhai ji chu duu na ba bax kk dhim buupui? 27Ba guip ja ttda p gio: Dho gi na gu ti ba jam aagi, gu ji na pim gu cham ji jgi. Ka na pim jix aa aa na pim t jdha buior ku pim bax aa na px mu dr bhai ji kksada na jam aagidha? 28Ba px am bhaak jamt nat pui xi ja tn, giilhim ttda am na jax cham jir am kat nam tda, jup kaich am: Aap chi nop jix aa jia nap mu jak kaichgda gum bm tum. Jaroo gip jum daa siap mu kaichu? Aach nach gu mi pui tu daachu nat jax tu uanak gu Moisees, 29nach gux maat nat Dios bha iokdhak na ba bhaankamun tu agimk. Gu gui gu maankam, pu cham maat ich ji na pai dhr jak jimdat ya jap pu tu buim. 30Bap ja ttda: Jap moo joidham cham jum lhdham jup ba dhua jia gu jaduu, sia ku pim cham maat na pai dhr jak jim. T nax kk xib gu buupui. 31Jax japim ba duukat maakam lhii? Jax dhui moo joidham jup ba ji palhbuidha gu Dios gu jaroi nox uatulhdhix, sia ku ti xi lhii nap tu duia gu tu nar jix bhaim duukam? Dai no tu kam ni gu Dios gio no mi pui jimchu na jax jix aa na ba pui ji chu buusnichgda na jax lhiidha. 32Paa gi dhuuk jaroi mu pai px ba kaidha nat ba dua gu jax chum cham ia kam? 33Gu dhix maat ji nat Dios bha joot. Jax dhui puip ba tu buidha gt no dlh px? 34Ba bhai ji io mt gu ggrkam, jup ttda am: Gu aap ba lhii aa nap ya bach aagidha nach jax jak tuigda na pich pux uatulhdhix kam maaxir?

JUAN9,10 Pui xi chdak gammj xi joot jamt. Gui nam jap ji buan nam cham iia 35Ba nat pui ba t kai gu Jesuus na mt mai joot gui nat dua na cham ia kat, ma gaagam. Namm gama jak tgk jup ttda: T jgi ap aa buior gu Maraan gu Dios? 36Bap kaich gui na cham ia kat: Jaroo gi dha? No pich iam ji aa ji jaduu na ba t jdha buior. 37Ba gu Jesuus jup ttda: Aai dhor di na ya tum agi. Xib japich ba ba maat. 38Ba gui na cham ia kat nat jax olhian kn kkbuk jup ttda: T jgi i dho bx ji jur kn aap jum bui. 39Ba mi dhr jup ttda gu Jesuus: Dho gu aa bhai px ja mattudam ji gu jatkam ya dhi oigan nam jax chum mi pui jiim na jax jix aa gu Gkora gio gui nam jax chum cham mi pui jiim, nam ba bhai ji ch tgia gui nam cham iia. Gu ba gui nam puim aa nam jix iia, nai ji chutkia gu ja buupui. 40Ba jman gu pariseos nam mi jap gukat k nat pui j ti gu Jesuus, jup ttda am: Aach jap bx jich aagt jup kaich nach cham iia? 41Ba gu Jesuus jup ja ttda: No pim aapim cham iia ka gt, cham tu kuicha biaka pim gt ji kn gu jam uatulhdhara. Gu ji na pim gup kaich na pim jix iia, giilhim jix uuatulhdhix japim.

10

Gu Jesuus na bhaan ji uargidhai tu aga gu kakasnir bipiadam Bap ja ttda gu Jesuus: Tu slhkam ja ya pu jam tda jaadu, gu jaroi not cham

JUAN10 mi dhr mu baa na pai kiidha gu ja chikiir gu kakasnir, not gu jap dr jak mu baa, dhir di ka gux xkum na mix ch xdham ka gu kakasnir nam mi kuup. 2Gu not mi dhr jak mu baa na pai kiidha gu ja chikiir, dho gi gur di ka ji gu bipiadam gui na jaroi ja nuukan, 3na gux maatt nidha gui na mi tu nuukanda na pai kiidha gu chikiir nor di gu bipiadam, piam ku gur jumai. Ba dai na ba ja kupiokdha gu kakasnir no gur dhi, gui ba dai na px ji ja baidha nam jax ch bx jman gu kakasnir tugi. Ba px muip ji bubuakia am, nam gux maatt kaaya na dhir di gui na gammj ja bipiada. 4Mi dhr ba nam pai dhuuk bx mu bubuakia, dai na bp mui xi jimia gu bipiadam pai na jak jix ja biaram ka na joidham jix xaii, gu kakasnir tugi ba dai nam gatuuk dr px mian bhya nam mu oidha, nam gux dhaanda. 5Dai nor jumai gu bipiadam dho gi gu cham jxdha mu oidha am dho gi ji sia kut mi k ti ja baidhim, piam ku gamai ti ja sasda. Pu jiboiia am dho totdoni nam gux bhidha na cham jir di ka gui na gammj ja bipiada, nam gux maatt kk nar jumai ka na pai dhuuk ti xi ja baidha. 6Japni tu ja agi gu Jesuus gu jatkam bhaan ji uargidhak gu kakasnir, gu ji na mt gu pu cham maatt kai na gu jatkam ja aagt jup kaich, nam pui ji buan na gu kakasnir. Gu Jesuus nap kaichdha nar di gux k bipiadam 7Bap ja ttda p gio gu Jesuus: Tu slhkam ja ya pu jam tda, aa jir di gu kigob bhai nam pai dhr mu baapak gu kakasnir mj jak ja chikiir am. 8Dai gui na mt bp ya ti ai dho gi gur di am ji gux xkum nam lhdat nam t xdha gt gu kakasnir, gu ji na mt gu cham jax ja

244 dooda. 9Gu xib aa jir di ji gu kigob bhai na pai dhr mu tum bapk mj jak rban dr, na ba gu jaroi not jum guguuxdhak bhai dhr mu baa dhi bhaan gu kigob, joidham jix bhai ba tu jimia, na gu bhaan ba t nidhidha gu Gkora. Jap ji buusnia na jax maan gu kasnir na buusaidhai mj dr chikiir tr gu bipiadam ba biara pai na joidham jix xaii ka, na bax k ka jix dhuakam. 10Gu matgam gui na ja aa nam jap ji buan na gux xkum na mt bp ya ti ai, jap ji buus ji na mt bha ja koodam gu jatkam gam na mt bha tu ja xdham. Gu aa matgam bha jii ji ya dhi oigan bhaan na ya ja palhbuidha gu jatkam, na ja aagidha nam jax jak duia nam ba xib dr gammj pu ba duduaka gu ja iiimda bhaan, na gu ja am t nidhidha gu Gkora. 11Aa jir di px p gux k bipiadam na gammj ba ja nuukanda gu kakasnira, cham jax bua sia ich pui ma muu na ti pup xi ja palhbuidhimi not tu ba ji ja oi. 12Cham tu pui na jax gu jaroi no umuadhix px na tu bipiada, siam tix bhai namkidhat chian na ja nuukanda gu kakasnir. Bp kat dho mi dhr ji dhaiia no mui ba jim gu bhan piam gu s. Cham ja joindai mi xi ja iabui gu kakasnir, na gu cham jir dlh gan ka. Gu bhan ba dai na ba ja dangia jk na lhiidha, jaim pu pai nam jak boopoya totdoni. 13Na gu gui na pui umuadhix ka px, cham tu jaxbui pui ja dada gu kakasnir na jax gui na dlh jir kakasnir tugi ka. Pui dho ba na bp kat ba jimiolhia not mi ba ai gu s piam gu bhan. Tu gi na gu bhaan px maichkda gu tuumi. 14Gu aa matgam tu slhkam ji na jir jix k bipiadam, cham jum aa na jaroi amkidha. Jix bhaix ja mat ka i p gui nam jk jir ji kakasnira

245 ka, gio gui mu dr bha jak puix bhaip xi mat ka am. 15Jap na gu Gkora nat bha joot na gux bhai xi maat aa, gio aa ya dr mu jak puix bhaip jix maat. Aa ba puix bhaip jix ja mat ka gui nam jk ba kaichu nam jap ji buan nam jir ji kakasnira, gam na jix ja joindat jix ja dada. Pui ku ba guguuxi na mukia ja amkam. 16Ku gu cham tu daipu jakbuii px am ji gui nam jap ji buan nam jir ji kakasnira na jk ja bia xib, jai pup ka jaich am ji matgam gu jatkam nam puip ji buan nam jir ji kakasnira, nam gu puip ba t jdha aa ji bui. Dai ji na ich chakui ya ja aich ji chikiir am, ku ji gu ka ja saanmra ji na maap ja bnda dhi jai kakasnira. Maan kap ja ba px ba ja kukpada, na gu aa dlh bar bipiadam ka xib dr. 17Ba gu Gkora gkam kn xi dhadat xi kgalhi nax bhaim taat na aa dlh boi bhichdha ja amkam gu jatkam, gio nax maat na muuki duadi giop bamgia. 18Ku gu aa chakui jaroi muaa ji gu dlh px no aa cham aa, gu japji aa dlh na ba xi chu maakim nam boi bhichdha. Mukia i ja amkam gu jatkam, mi dhr ja giop bamgia duadi, nat gu pui jak ji chdak bha joot gu Gkora na tu duia. 19Ba gu ggrkam Israel kam cham maan iook kap duuk am na mt pui j kai na kaich gu Jesuus, nam gu jai dht ti px am t jgi. 20Jai gux bhaamut px k am ji, jup kaich am: Chapim mi kk dhi maankam. Naas ku tur jix k. Bhaan baax ji dhi gu cham k iimda. T na jax pk jix aanbim kaich. 21Gu ji nam gu jaip kaich: Kux ba pui jak jup tu agada aa gu jaroi no cham k iimda bhaan jup tuidhi? Cham aa gu maakam tu agada gt no pui? Jax ji na ba gu

JUAN10 dhi daix bhaim duukam bhaan tu aga, gio na ja duduadhi gu cham iia kam? Gu ggrkam Israel kam nam cham kgalhidha gu Jesuus 22Ba jano na pai dhuuk bax jpdharda, ma tu piastatat jamt gu Israel kam jatkam bhamm Jerusaleen, nat gu giop bam ai nam pai dhuuk piastatun gu g chiop bhai nam pai dhr tu daan, nam bhaan tchoka jano na mt pai dhuuk tmu na mt ki. 23Ba gu Jesuus am pk bhjp ka oir bhai na pai rdichim tu kuup bx xikoolh dhr gu g chiop na pai tm jppi, nam Salomoon gan jix mat ka gu jatkam. 24Ba gu ggrkam Israel kam mi ji soomdhak bhai ba tkka am gu Jesuus, jup ttda am: Gi nop jup bach aagi nop aap jir di guch Xoikam na saak bha jimda. Jx jach ba mk jup ka t nra nach ba pk ba machia? Kuch cham tu bhaan ka ttchoka. 25Ba gu Jesuus jup ja ttda: Dho gi na gu ti bjk dr pu chum ba tu aga, japji na pim gu aapim cham ji jgi. Ni japim p na jix bhaim duukam jup tu bua bhaankamun gu Gkora. Kux cham aa dhi pui kaikam bap jum kaich? 26Gu ji na pim gu aapim cham t jgi sia ku ti jam nichudat jup tu bua na tur jix bhaim duukam, na pim gu cham tur dhi gui nam jap ji buan nam jir ji kakasnira. 27Gu matgam gui ji nam jk t jdha aa ji bui nam ba pui ba ji bubuakia nam bar ji kakasnira, pux maatt ji kaaya am p no ba ja bai, nam gux bhai xi mat ka, gio aa ya dr mu jak puix bhaip jix ja mat ka, ba dai nam gammj ba kaichgda mi pui jiimt. 28Aa ba mi dhr xi ja aadhai xi ja guguuxdha nam mi pui ba jimia na jax jak jix aa gu Gkora na ba ja

JUAN10,11 am ba t nidhidha, na ba cham ka ja tulhiichuda gatuuk. Ba cham jxdha jaroi ka xdha sia ti lhiidha gt. 29Na gux iom jir gkam gu Gkora, cham jxdha jaroi ka xdha gu jk no mt ji kk na jax tu aga mi pui ba jii na jax jix aa, na gu ja am ba t nidhidha. 30Na gu aa gio gu Gkora maan iimda px jup duuk ich gook dt. 31Ba gu ggrkam Israel kam na mt jax dang gu joodai bax mayasak kat am na mt kai na pui j kaich. 32Gu ji na gup ja ttda gu Jesuus: Jax ba ku pim ba bhai ba ichun gu joodai? Na pim gu ti i na jix bhaim duukam jup tu bua bhaankamun gu Gkora. Dhi kn aa pim ba moo ya ba xi mayasam? 33Ba gu ggrkam Israel kam jup kaich am: Japji na chich jum kai nap maakam px ba kaich nap ti tu aga na jax jak cham k kam ni gu Dios, nap pui kaich na pim saak gook dt maan iimdap duuk gu Dios. Na gu dhi panaas pui kat px bap jum kaich nap jai Dios jup jum lhii, sia kup jir jappx maankam. Cham ji nach jum juanda gt siap jix bhaim duukam jup tu bua, dai nop cham pui jak kaichdha gt. 34Ba gu Jesuus jup ja ttda p gio: Kux aapim cham jxkat tu jikai aa mi na pai tu uaix gu ioki gu Dios, nap jum kaich: Aapim jap ba ji bubuakia na didios? 35Cham aa gu dhi cham tu px jap tu uaix gu ioki? Gu japji maaxik ji pui ja tdak gu Dios gu bjk dr kam jam bopxi kat nam sap pui jap ji bubuakia nam jir didios ka gui nam jk slhkam tu kam ni. 36Gu ba aa pui p xib, mi pui xi chu duiim i nat jk jax ji chdak bha joot gu Gkora ya dhi oigan bhaan. Gu ji na pim gu aapim ya pui chtda na

246 gkam kn ji uatulhi buior na pui xi jam ttda na guir maraan nat bha joot. 37Kux ba gu aa tux bhaim duukam jup tu buada gt aa no cham gu Gkora bha jootsa gt? Tu ku pim bap ji jgidha gt na jax tu aga no cham jix bhaim duukam jup tu buada gt. 38Piam no pim gu moo jap cham jx ji kaim na jax tu aga, sia dai dho na pim xi ch nidha gux bhaim duukam na jup tu bua bhaankamun gu Gkora na pim ba mi dhr ba machia na slhkam ji buip tuidhi na ba bhaankamun jix bhaim duukam jup tu bua, cham tu gu aa dlh px, gam na pim ba ba machia na aa ya dr mu jak buior jup tuidhi p. 39Ba giilhim jix bhaak am na pui j ja ttda gu Jesuus. Ti aanda gt nam mi pu buuplhia, gu ji nat gu mi dhr ja nakoo gu Jesuus, pu jii. 40Slh pu bhi bhamm baasn dr jak na pair Jordaan Ak, japni xialhbui dhr na pai ja bopkonimk gu jatkam gu Juan, bhai ba pu oirda. 41Mui jatkam mu jimmda am ji gu na pai oirda gu Jesuus nam jix kaim ka na joidham tu agada, jup xi kaicht am: Gu bak ji moor slhkam ji na jax tu agada gu Juan nap kaichdha na saak pui bha jimda dhich jaduu na bxchux aichun. Sia kut gu dlh gu Juan cham tu jax dhuuk na tur jix bhaim duukam, ku gur slhkam ji na jax tu agada. 42Ba mui t j jamt gu mi oikam buior gu Jesuus.

11

Na ba mukia gu Laasar Ba bhamm baasn dr na pai Betaania t t, bhaix kaook ka maan gu maankam Laasar tgim, nar janni gu Mariiya gio gu Maarta. 2Dhir di px gu Mariiya nar janni gu Laasar gui nat jano mu ai na pai ka

247 daa gu Jesuus ji uadat gui na joidham uub nat mi xi choidhak tootnaran gio mip xi gakiixi kuupan kn. 3Ba gu Mariiya gio gu spdhi Maarta mj xi chu joot jamt nam sap aadhapu gu Jesuus mu na pai oir nax kaook gu ja jaduu Laasar. Ba gui na mt mu ja joot mummup ba aadhim am gu Jesuus, jup ttda am: Ma chu ai gui na pim gook dt maap jix bhai kaichdha jaduu. Jix kaook. 4Bap kaich gu Jesuus nam ba aagi: Cham tu pu mukia ji matgam gu jaduu not moo jap jix iom jup ma ai gui gu kokdai na jax chum . Matgam gu dhi na bhaan px matgilhia ji na giilhim bxchux aichun na pu tu duia gu Dios, gam na bhaan matgilhia p na aa jaxbuip jir gkam na gu Gkora nat bha joot. 5Ba sia kux ja joindat jix ja da gu Jesuus gu Mariiya gio gu Maarta gio ba gu Laasar nam maap jix bhai kaichdha, 6cham tu ob mu jii bhamm nam pai oidha sia kum ti ba aagi nax kaook gu Laasar. Gook tanoolh mi kapup xi juruu na pai jax ba oir. 7Gatuuk ji na ba muip bar jimdam, jup ja ttda gu noonbi: Maik gor p gio bhamm jak Judea na chich pai dhr bha jii. 8Gu ji nam gu am cham aa gu noonbi, jup kaich am: Moo cham ja bhi ap aa ji jaduu gu Israel kam ggrkam kup ba moo gio muip bar jimdam? Na mt moo bhai tip jum mayasa joodai kn jano nach bhamm xi oipimk. 9Ba gu Jesuus jup ja ttda: Dho na gu dhi japni jia na jax gu jaroi no tataab mu pai jimchu na cham jxdha moo jutbuip ba lhia mu pai, na gu mu t nidhidha na pai jax t kispaidha, na gux bhaix chu maax ka. 10Gu ji not gu ba tuk na mu pai

JUAN11 ti jim, dho gu dai dho na jutbui ba lhia piam ku gama jak px ba jimda, na gu cham tu maax ka na mui ti t nidhidha, na gux chukgam ka not px ba bhi gu tanoolh. 11Ba mi dhr jup ja ttda p gio: Mui tir jimdam i bhamm Betaania na iiichdhara gu Lasaar gui nach maap jix bhai kaich, nat tak am xi koi. 12Ba gu noonbi jup ttda am: Cham aa gu dlh ba iia pai na duuk buusnia gu kooxmoda? Cham jum aa nap moop iiichdha jaduu. 13Ba dhi na pui ja ttda gu Jesuus, jap kaikam pui ja ttda nat sap ba muu ji gu Laasar, gu ji na mt gu cham maatt kai gu noonbi, jap jum aa am na slhkam gu kooxmoda bhaan tu aga na jax na koosi giop ba iia. 14Ba slhkam xi ja aagi gu Jesuus, jup ja ttda: Japji muu ji guch jaduu Laasar kat, jap moo gux gm na ya jam aagi. 15Ku gu aa jix bhai chaat ji na moo ampk cham bhammp tuii nat pai dhuuk puim duu, na pim ba pui dhuuji mi dhr bx jam jujur kn t jdhai bax biiak ka aa ji bui no pimt ba t t na tu jax dhuia. Pu kanich mu jiim. 16Ba gu Tomaas, gui nam Gook Dm kn jup jix mat ka, jup ja ttda gu jai noonbi gu Jesuus: Each mu jiim nom moo jap jix bhaak gu ggrkam. Bhaich dhop koiix ka bman dhi Jesuus, jax gip bua? Gu Jesuus nap kaichdha nar di gui na ja duduadhat ja baapmigi gu koigan 17Ba nat bhamm ba ai Betaania gu Jesuus, bha jap px jax pui tum kaich nat sap maakob tanoolh bap duu nat dr jum yaas gu Laasar. 18Gu ba na gu bhai dhr Jerusaleen amuub baasn

JUAN11 dr jap bipio gu Betaania, ni ku chakui jx mkidha na ba aaya, 19ba mui px ji da am gu Israel kam jatkam bhamm dr kiami gu Mariiya gio gu Maarta nam guguuxidha nam cham pk moo jax xim aanda nat muu gu ja jaduu Laasar. 20Ba nat pui ba t kai gu Maarta na mu pai dhr mui ba jim gu Jesuus, mj xi m nat namkim, gu Mariiya ba mi pup daa kiicham. 21Bap ttda gu Jesuus gama jak nat pai ba nam: Ee ja! Nop moo yap tuika gt ji jaduu, moo chi chakui pui tuigda gt gu xiix Laasar. 22Ku ba gu na gu aa jix maat na gu Dios jum kk nap pai dhuuk taanda gu tu, pui ji chu buusnia jax no pich ba tn. 23Ba gu Jesuus jup ttda: Giop dodhia ji matgam gum xiix. Aap moo cham jax jum aanda. 24Bap kaich gu Maarta: Aa j, jano jia na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan, nam pai dhuuk duduadi giop baapmigia bx na jk gu koigan. Jix maat i dho. 25Bap ttda p gio gu Jesuus: Japji pu xiib ji, na gu ya bap tuii, aa na jaroi ja duduadhat giop ja baapmigi gu koigan. Na gu gu jaroi not pui jotmoda ma muu no t jdhat aa ji bui, aa giop bamiidha duadhai, ba mi dhr gammj pu ba duaka gu iimdagaram bhaan. 26Gu ba gu jaroi not chakui tu duu, na ya kapup oir dhi oigan bhaan, no puip t jgi aa ji bui, cham pai dhuuk ka mukia, gammj pu ba duaka gu iimdagaram bhaan, japji nop t jgidha gt px na jax jum ttda. 27Bap kaich gu Maarta: T jgi i ji bx nap jk jax kaich ji jaduu, na gu aa jix maat jia nap aap jir di guch Xoikam, Maraan gu Dios, gui na saak bha jimda ya dhi oigan.

248 Gu Jesuus na susuakia mi na pai yaasap gu Laasar 28Ba daipu pui xi chdak gu Jesuus nat jax jak gi bhai pu bhi p gio gu Maarta nat baidham gu xiogi Mariiya bhamm kiicham. Bhamm k jix dhupii ba aagi na ba cham jaroi kaaya, jup ttda: Ya ba ai ba xib guch jaduu Jesuus. Muni dhr bhai ba jim. Bha chu joot nap sap mu jimda xiix. 29Ba moo jano nat jax pui t kai, mi pu bhi gu Mariiya nat ba namkim gu Jesuus mu na pai dhr bha jim. 30Nat gu chakui mu ai kikcham tr gu Jesuus, gama jak px kam jpi judharan gu g kiicham nat pai nam gu Maarta bp dr na jax bhai ka jim. 31Ba nam gu mui mip ka daraa gu Israel kam jatkam kiami gu Mariiya nam mi ka guguuxi na ba cham pk moo xix buam xi chu tatda ka nat muu gu janni, jai px mian jup bhi mt nat mi dhr jotmoda gamai bhi gu Mariiya, nam gu jap jum aa nat mummu ba jii dn kr na pai yaasap gu janni, na chi sap ba mu ji suakimi na jx am jum judha. 32Gu ba nat mu ba ai gu Mariiya na paim jpi gu Jesuus, mi olhian kn kkbuk bp dr jup ttda soim lhdhat: Aach tak moo ya cham pui tuch dooda jaduu. Chi gu moo chakui pui tuigda gt ji gu xiix nop yap tuika gt aap. 33Ba gu Jesuus jai bhai joindarap ji chum suulh na joindam k gu Mariiya na suakt mi olhian kn ba kk nax buam jum aa, gio gu Israel kam jatkam nam mi jap gukat jai tip suan. 34Ba xi ja tkka gu Jesuus, jup ja ttda: Paa pimt ba yaas? Ba guip xi aagi am, jup ttda am: Dho mummuni. Pu kani maik jach t tmpu jaduu.

249
35Ba nat mu ba ai gu Jesuus na pai yaasap, bhai ji susua p jai. 36Ba kaich am gu Israel kam jatkam nam ni na suak: Jai dho bak alh tix buam jup jum aa, nam gu chi gook dt maap jix bhaim daagich. 37Jai bap kaich am: Chakui dho chi pui tuigda gt dhi Laasar kat no ya oirda gt dhich jaduu, na gu pu duadha gt jia nat jax bhai ji chu ai, jap na jax gui na cham ia kat nat dua. Aa lhii na moo dhi pui gt p, gu ji na gu jano pk cham yap oir.

JUAN11 gu aa jum amkam px ya jap oir. Ba xib ji am jum aa na jix bhaim duukam jup tu duia ja nichudat dhi jatkam nam kapbhai mui yap tuii, nam ba machia na pich aap bha joot ya dhi oigan. 43Ba pui xi chk jup ttda gu mukdha g kn: Ji jaduu Laasar, xi buusai bhj dr dn kr! 44Ba moo jano bhj dr ba ji buus gu Laasar nat jax mu jikai gu Jesuus, pu pui na jax ba bhiibgichu gu tootnan gio gu noonbi, gio gu buibsan bhai pu iiixchu komaarak jannulh kn na mt jax dhuuk bhj pu bai dn kr. Bap ja ttda gu Jesuus gui nam mip tuii: Gor xi bhippiok ku mu jap ba oilhia. Nam ti chu agada gu ggrkam na jax dhui muaa gu Jesuus mui jai dht t j jamt gu Israel kam jatkam buior gu Jesuus na mt t nat pui j tu duu, gui na mt mu dr bha oi kiami gu Mariiya nam ampk mip ka daraa nam ka guguuxi. 46Jai gu dai ji na mt xi boop na mt ja aadham gui nam pariseos jum ttnda nat jax tu duu gu Jesuus. 47Ba gui nam jir ja ggrkam tuk ka gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, maap xim daagk gui nam pariseos jum ttnda ma tu aga mt mu xi jimk nam pai tu agada gu daix aaixkam, bx jamt jup xi ja baidhak gu ggrkam jum aandam, jup kaich am: Jax jach ba duia gu maankam? T na gu oidhim nax bhaim duukam jup tu bua. 48Nam gu dhi bx mu jak ji kaaya gu jatkam noch mi px xi i. Ba gu ggrkam Rooma kam dai nam bhai ji bhaaku no mt ba maat, bha jimim dho gu yach kooda
45Ba

Na duadi giop bamgia gu Laasar na ka muukix ka 38Bar jix moik ai dn kr bhj na mt pai yaas gu Laasar, jodai komaarak ba kn bha kuup. Bax iom mian mui xi ai gu Jesuus bhai na pai yaasap gu mukdha, sia pui ji akgat nax buam tu tatda, 39bap kaich: Ea gor mi dhr jak xi bua dhi komaarak jodai na kn bha kuup. Ba gu Maarta gui nar janni gu Laasar kat, jup kaich: Kux ba gu chi giilhim bax uub ji? Na gu maakob tanoolh ba ua nat dr jum yaas. 40Ba gu Jesuus jup ttda: Matgam gu Dios cham tu xijaichun ji nax bhaim duukam jup tu duia. Japji aapi nop jix biiak kat aa ji bui bx jum jur kn t jgi na pui ji chu buusnia jax ap lhiidha, na jax bam ttda bo bp. 41Ba jak xi bua mt p gu komaarak jodai na kn bha kuupich bha gai dn kr na pai yaasap gu Laasar. Ba gu Jesuus jix dhaam jak xi ch tgk bhai ji chu aga, jup kaich: Jum taxchaabgi i ji Gkora, aap nap bhamm dr bha kx dhaam. 42Na gu aa jix maat nap gammj kk Gkora sia nar pai dhuuk, na

(Mt. 26:15; Mr. 14:12; Lk. 22:12)

JUAN11,12 bx dappaam maan jimdam nach jk ya oidha, gio nam jich ialhchulhdha dhich chiopi. 49Ba gu Kaipaas gui na jano pk gui gu oidha jir ja gkam tuk ka gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, jup ja ttda: Aa gu aapim cham maat ji jia na jax jak jir am? 50Ni ku pim jax xim aa panaas nar am na maan maankam px mukia jich amkam bx na jk jatkam ya dhi Israel, nam ba cham bx jich kooda. 51Ku gu gu Dios ji nat pui jak jurtuda gu Kaipaas na ba pui ja ttda gu jai ggrkam, na gu jano gui gu oidha puip jir ja gkam tuk ka gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam. Ba dhi na pui j kaich, gu Jesuus na aagt jup kaich na ja amkam mukia gu Israel kam jatkam, 52gam sia gu jai nam mu jap oidha bx kap na jx oigan, ba jap ji buusnia na bx maap ba ja jumpada gui nam jk t jgi buior guch Gkora. 53Ba pui jak maan iook jup duu mt nam xi chu agimk gu ggrkam Israel kam nam sap muaa gu Jesuus no mt pai t. 54Bax xchuixim px ba oirda gu Jesuus, na gux maat nam jax tu aga gu ggrkam. Ba jii bhai dhr Judea namm baas jak na pai Eprain t t na g par kiicham, na amuub bipio na pair gampx jix chu gak kr. Mi ba pu oirda ja bm gu noonbi nam jax ba oi. 55Ba moop ba miamlhim nam pai dhuuk tu piastatda bhaan paaskua tam gu Israel kam jatkam. Mui px ba ji am bhamm Jerusaleen mu dr jap kam na jax alhich jir kikcham, nam sap ba bp dr bhai soi bam lhiidha ampk nam aaya nam pai dhuuk bhai ji chu piastata gu bhaan paaskua tam. 56Ba bx nam jk pui

250 bhamm aajim Jerusaleen gu jatkam, bha jap ti t tkka am gu Jesuus na pai jak jax chuii. Tim t tkkada am bhj ji baapk g chiop, jup kaichdha am: Paa chi ba moo jak bhi? Ka ba iam ya aaya aa chi jano na pai dhuuk pk bar piasta ka? Jax japim lhii aapim? 57Nam gu gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, gio gui nam pariseos jum ttnda, pui pu ja ttda am bx gu jatkam na sap no jaroi maadt pai ni na oir gu Jesuus, jotmoda ja aagidha nam ba dagia. Gu ubii na mi choidha gui na joidham uub tootnaran gu Jesuus
(Mt. 26:613; Mr. 14:39)

12

Ba na xijum maan tanoolh px ba bichu na ba moo bam aaya gu bhaan Paaskua tam, mui ma jii gu Jesuus bhamm Betaania na pai kio gu Laasar gui nat duadhak giop bamii na ba muukix kat. 2Bax bhaim taatt ma chu bhai jamt gu koi gu jurnk kam nam tu onbaidha gu Jesuus, nam gux bhaim taat nat mi ba ai. Gu Laasar jaip ma chu juu bman gu Jesuus maap ji dharaibuk mi sonpan gui na bhaan tum kua, gu Marta ba dai nat px mui ji ja bhii. 3Ba gu Mariiya mi ba ai na pai daakat tu kua gu Jesuus ji uadat gui na joidham uub nax dharam namk, ba mi xi choidhak tootnaran giop xi gakiixi kuupan kn. Joidham ba tu uub ji gu mj bak chr nam pai daraa, nat gu bx kap mj jap jim tmo. 4Ba gu Juudas Iskariote na maadt jir dhi gu mambhx gook gu noonbi gu Jesuus na gatuuk maaxik ksa nam boi bhichdha, jup kaich mi jap daakat: 5Uu gu alh jap moor tu kub ji ba dhi! Cham bhai aa na alh jum garai jk baik jix chatmam oom aixim kn

251 gu tuumi mu jak ja makia gui na alh cham bhai nam pai dhr uji kn tu sabada? Na gu dhix dharam namk, na gu giilhim joidham uub. 6Ku gu dhi na pui j kaich gu Juudas, cham tu ji na moo slhkam jix ja joindat jup kaich gui nam cham tu bia, japji na dlh tix gaamum gu tuumi ku ba ti aandagt nam gara gui na joidham uub. Na gu pui pu tu buada na ti umuadhix ka na kusbioda gu ja tumi gu jai noonbi gu Jesuus, dlh xi gaamui jk na lhiidha. 7Bap ttda gu Jesuus: Aap moo cham jax kaichdha ji jaduu. Matgam gu dhi Mariiya pu pu kaikam ulhii kat ji dhi na joidham uub na ba pui mi ba choidha chooton am no ich ya ba ai, nat gu xib pui ba ji buus nam ba yaaspa gu jatkam. 8Gu gui nam cham tu bia, matgam gammj yap tuika am ji jam bui na pim alh jup xi ja palhbuidhat ku gi kn gu tu na ja am jum aagaidha, nam gu cham paim tcho. Gu aa matgam ya px jap bhichu ji dhi oigan bhaan, jap pk ba ji jii chi gu. Gu ggrkam nam bax muaak ka gu Laasar 9Mui jai dht gu Israel kam jatkam pui ba t kai mt na bhai dhr oir Betaania gu Jesuus. Ba mui ma jii mt na mt t tgim no moo slhkam bha oir, gam na mt bhaan jim iatak nam jix chgik gu Laasar gui nat duadhak giop bamii gu Jesuus na ti ba yaaspich mukxikam. 10Ba giilhim jix bhaak am gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, jup kaich am nam sap bx muaa gu Laasar bndai gu Jesuus, 11na gu sap dhir kuichan na gan mumk nam ba mui jai dht gu Israel kam jatkam mu jak px ba kaichu gu Jesuus na mt ji chgk nat dua, gui ba mi px jap ji biiim am.

JUAN12 Na gkam kn bhamm ba aaya Jerusaleen gu Jesuus jatkam bhaip tuii am ji gu Jerusaleen nam tu piastat gu bhaan paaskua tam. Ba buimgidhak pui ba t kai mt na sap mu jak ba jim gu Jesuus bhamm jak Jerusaleen. 13Ba na mt jax k gu kokmarak jaaja mj xi ji dhuu jamt na mt namkim mu na pai dhr mui ba jim jup xi kaichidhat g kn: Jap moor jix ua ji tu slhkam dhi na jaroir jich gkam tuk ya dhi Israel, na jaroi bhaankamun ya jap oir guch Gkora! 14Ba gu Jesuus maan xim taibuidhak gu bhurru bhai xi dhaibuk muip ba tu jimchudim na mt ba t gu jatkam. Pui ji chu buus na jk jax tu uaix gu ioki gu Dios mi nat pai tum uanak bjk nap jum kaich: 15 Aapim moo cham tu bhaan jax jum aanda ji Jerusaleen oikam. Pu kani gt na mii dhr bhai ba jimda gu jam gkam tuk alhich bhurru tam. 16Ku gu gu noonbi gu Jesuus pu cham maatt kk am ji na jax bar jum duukam bx na jk jax tu buada, ni kum cham maatt kk p gu mi na mt pai tu uanak gu bjk dr kam nam dhi aagt jup kaich. Namm ji nat pai dhuuk muukk gio duadk jup ba jiix dhaam na mt ba bhaix maatt ji kai na bak bx pui tu uaix ji ti na jk jax tu buimk gu Jesuus, px ji nam gu cham maatt kkt. 17Ba bx gui na mt jk t gu Jesuus nat duadhak giop bamii gu Laasar na ti ba yaaspich mukxikam, mu jap px jax pui tu ja agidha am gu jai nam chakui maat. 18Pui ku mt bax bhaim lhdhak mui xi am gu Jesuus mu na pai dhr mui ba jim,
12Mui

(Mt. 21:111; Mr. 11:111; Lk. 19:2840)

JUAN12 nam gu pui ba t k na joidham jix bhaim duukam jup tu bua. 19Gu gui nam pariseos jum ttnda gu giilhim jix bhaak am ji, jup jum t ttda am mi jap oipot: Dho jai na pim jax t ni! Jax jachich gip ba dooda siach chi obhagi? Nam gu giilhim bx px mu jak ba kaichu. Nam ba gangada gu Jesuus jkchi gui nam griago iook kn tu aga 20Ba jkchi bhaip oipo am Jerusaleen gui nam griago iook kn tu agada nam paip tuii gu mui jatkam, nam bhai dhr tu daan xi chu piastatdat gu bhaan Paaskua tam ja bm. 21Ba dhi j nam griago kn tu aga, mu jap ji chgk ba tkka am gu Piliip gui nar Betsaida kam na Galilea dbr bhaan bipio, soi xi chtda am na ba ja aagidha, jup ttda am: Paa jak jax chuii gu Jesuus? No pich iam jich aa ji jaduu. Aach tix iokdhak ji. 22Ba gu Piliip mu jimk ba aadhim gu Anrees nam tu tkka gu jatkam, gook dt jamt ba mui ma jii na mt aadham gu Jesuus mu na paip tuii nam t tkka gui nam griago iook kn tu aga. 23Bap ja ttda gu Jesuus: Dho nat gu xib ya bam ai jia na pai dhuuk muuki giop bamgia kum ba ba xi maachim na jir tup tum da gu jaadu. Ya bar bhaan gu na pai dhuuk giop ba jimiax dhaam na paix iom gkam kn ba dhaasa gu Gkora. 24Na gu dhi japni jia na jax ba gu kai gu tiriik, na cham jxdha muidha no mu pai px pu ulhix, gu dhim aanda ji na mu jap jum xia dbr tam na ba mi dhr buusni mui ba kaicha. Pui p ba aa, bpm aa na ji chulhiiai mukia ja amkam gu jatkam nam ba mi dhr pui bhai ji machia na jir tup tum da. 25Ba gu jaroi no daix

252 aa na gammjx bhai tu jimda ya dhi oigan bhaan, am tchoka na cham bhai tu jimia gatuuk. Gu ji no gu cham tu bhaan jax jim aagat t jgi aa ji bui, siat chi bx aixim jix buam jum duukam bhai amiram ji chu jii, dho gi gux bhai tu jimia ji gatuuk, na gu pu baidhikax dhaam na pai gammjx jkgm bap tuika. 26Ba gu jaroi nox aa na kaichgt ji amkam ba tu juanda, jum aa na bx juraan kn t jdhat mi pui xi jimda na jk jax tu aga, na ba jap ji buusnia na gammj bm jup tuigda sia nar pai dhuuk, na gux kgalhdhat bhaan ba t nidhidha gu Gkora. Gu Jesuus na ba tu aanda na jootom mukia 27Aa moo cham pui ka tu tatda ji xib, ampx puix buam tu tatda. Chi na ich gu pu kaikam px bha jii ya dhi oigan, cham bhaai na jax jup ba ji chda gu Gkora: Ji palhbuidha ap ji Gkora nam cham jxkat jax ji dhooda gui nam xi bhaamki. Jax dhui na ich gu pu kaikam bha jii na ya pui tu kuugalhdha nat jk jax ji chn. Gu japjani na tda: Ji palhbuidha ap ji Gkora na ba pui tu kuugalhdha na pich jk jax ji chdak bha joot, nam ba machia gu jatkam nap aap giilhim jir gkam. 28Ba mi dhr bhai ji chu aga jix dhaam jak jup kaich: Xi palhbuidha ap ji Gkora na pui tu kuugalhdha na pich jax ji chdak bha joot, nam ba machia gu jatkam nap aap giilhim jir gkam. Ba g kn bhai ba tum io bhamm dr jix dhaam jup tum kaich: Matgam jaich pu pui ba duu ji. Gkam kn jix bhai chaat i nap mi pui tu kuugalhdhim na jax jum ttda. Jix iom ja jix bhai ba chaat ka no pich bx pui ba tu kuugalh. 29Ba gu jatkam nam mip tuii na mt kai nat bha tum io jix dhaam dr,

253 jup kaich am nat sap tu px g tr. Jai ba maakam jup ti mt, jup kaich am: Nobii guch Gkora ji nat bha tu agi. 30Bap ja ttda gu Jesuus: Dho aapim na bha jam guguuxi dhi nat bha tu aga, cham tu aa, na pim sap ba ya dr jap jak cham jax kam aanda. 31Nat gu xib ya bam ai na pai dhuuk ja aagidha gu Dios bx gu jatkam nam jk mi pui jimia na jax jix aa, gio nam jk cham mi pui jimia. Gio gu jaook na ya tu daam kk dhi oigan, mi px jap ji biya xib dr. 32Na gu aa nam pai dhuuk ji xissapa kuruus tam, mui bhai ji ch jdha am aa ji bui. 33Ba dhi pui jak ja ttda gu Jesuus gu jatkam na ja aagi na jax jak jum duuji mukia. 34Bap ttda am gu jatkam: Gi na bap jum kaich mi uuan tam nach tu jikuidha nat pai tu uanak gu Moisees na saak guch Xoikam na Dios bha jootsa, cham pai dhuuk mukia not pui ya ba ai? Jax ji kup bap kaich nam aap jum sissapa kuruus tam? Ka guip jir jumaich Xoikam aa na bhaan tu aga mi uuan tam na saak cham pai dhuuk mukia? 35Ba gu Jesuus jup ja ttda p gio: Aa px ba jam aagi i ji jaadu na jax ji dhuia jootom, cham ja moo pui px jam ttda. Ba no pim jix aa na pim jix chu maax kr bap tuika, mi pim pui ba jimia na jk jax tu aga, na gu aa jap ji buusan na joidham g tanoor na jx ya kapup oir. Cham maat japim gu na pim pa jak bhichu na pim gux chu tukgam kr jup tuii. 36Ba t jdha pim aa ji bui na ya kap tuii jam bui na tu jam bxi, na pim ba bm bap tuika na pai joidham jix chu maax. Ba mi na pui xi chu ja agidhimk gu Jesuus, mi px jap ji bhi, pu jii ochixim. Cham pai ka t mt.

JUAN12 Na jax jir jum duukam nam ba cham t jgi gu Israel kam jatkam buior gu Jesuus na ti tu ja agi 37Ba pu cham t jgi am gu Israel kam jatkam buior gu Jesuus sia ku ti ja nichudat jix bhaim duukam jup tu bua. 38Pui ji chu buus nat jk jax tu uanak gu Isaiiyas gui na bjk bhaankamun tu agimk gu Dios, nap jum kaich: Cham jxkat ji j jamt gu jatkam ji Gkora na alh ti pup tu ja agidhimk, ni sia ku chi ja nichudat jix bhaim duukam jup tu bua. 39Gio ba japnip tu uanak gu Isaiiyas kum ba cham t jgi gu Israel kam jatkam buior gu Jesuus, na japni mui ji kksa: 40 Gu Dios px jup tu duu ji gu nam ba cham maatt t nidha sia kum ti t ni na tu jax jum bua, panaas ku moo kuukup ka gu ja buupui, ni nam cham maatt kk na jax jir jum duukam ka sia kum ti k na jk jax tum aga gu ioki, nam jax dhui px cham soim lhdha buior na ba cham tu ja uadha gu ja uatulhdhara. 41Pux maat jia gu Isaiiyas na guch Xoikam giilhim jir gkam, pui kut ba pui jak tu uanak na dhi aagt jup kaich na jk jax tu duia. 42Kum ti gu moo siamri mui t j ji gu Israel kam jatkam buior gu Jesuus, kux gu iam, gam sia jai dht gui nam jir ja ggrkam tuk. Dai ji na gux xchuixim px nam cham machia gui nam pariseos jum ttnda, nam gux ja bhi nam ja iattulhdhai ja bui gu jai ggrkam pu mai ja ardimia mi dhr g chiop no mt jax dhuuk maat. 43Nam gu kax joojoi nam mi

JUAN12,13 pui jiimda nam jax jak jix k kam ni gu jatkam, cham tu na jax jak jix aa gu Dios, gam nam kax aa nam mu dr bha jak bx px tu kam ja nidhat px jix bhai ja ttdada gu jatkam. Gu no mt ba maat nam ba kaichu gu Jesuus, pu maan jimdam ja bhaamkidha am jia. Gu Jesuus nap kaichdha nam jum tulhiia gatuuk gui nam jk cham mi pui jimia na jax tu aga 44Bap ja ttda p gio gu Jesuus g kn nam ba kk: Gu jaroi not ba t j aa ji bui, bx buior t jdhaip jum duia gu Gkora nat bha joot. 45Piam not jaroix bhai ba maat na jir tup tum da, bx gui nat bha joot jup ba machia nar tup tum da, cham tu dai aa. 46Na ich gu aa bha jii jia ya dhi oigan na ya tu ja bxidha gu jatkam nam jix chu tukgam kr jup tuii, na gu aa jap ji buusan na joidham g tanoor, na ba gu jaroi na ba t jdha aa ji bui, jix chu maax kr ji biya. 47Cham tu na aa ya ji pui xi ja ttdaimi nam giilhim jix uuatulhdhix ba ja tulhiichuda, gu japji na jakbui kat ya ja palhbuidha ji nam jax dhuuji cham jum tulhiia gatuuk. Mi dhr jam ba dlh jup bam tgia no mi pui jimia na jk jax tu ja agidha, piam ku gu cham. Dlh ba bax maat gu Gkora na jax ja dooda. 48Piam kum jai dht cham ji kaim na jk jax ti tu aga nam cham ji kgalhdhat, cham jax bua dho. Jax ja gip ja tda aa? Jumaix jaich ji gu gui na pk ja aagidha nam kuicha bia jano na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan, dai na xi ja aadhai na mt slhkam cham mi pui jii na jk jax tu ja agi xib. 49Na gu aa cham tu dlh px pui tu aga jia gammj na dlh jax lhii, japji daipu nat jk jax px ji

254 chdak bha joot gu Gkora. 50Na ba gu jaroi not ji kk mi pui ba jii na jk jax tu aga, pu baidhika gu Gkora jix dhaam jak na paip tuii, na gu gui px jir ioki dhi na jk jax tu jam agi, nat gu pui jak xi aadhak bha joot.

13

Gu Jesuus na ba ja bopkodha gu ja tooton gui nam jk kaichu Ba takaab dr na ba moo bam aaya gu bhaan Paaskua tam nam pai dhuuk tu piastatda gu Israel kam jatkam, pux bhai bax maat gu Jesuus nat bam ai na pai dhuuk giop ba jimiax dhaam buior guch Gkora nat pai dhr bha jii. Cham jax bua sia ku mt dlh ya ji bii gui nam jk kaichu, na gu pui na jax jix ja joindat bax ja dada sia kut ba jii nat jax jix ja joiglh ya dhi oigan na ja bm oilhimk. 2Ba na mt pai dhuuk ba ji chu juu gu jurnk kam, gu jaook pui jak ba jurtuda gu Juudas Iskariote maraan gu Simoon Iskariote na sap maaxik ksa gu Jesuus nam boi bhichdha, dai pui px bam aa mi dhaakat na ti tu kua. 3Gu Jesuus pui px xim aa juraram bhaan nat bam ai na pai dhuuk giop ba jimiax dhaam buior gu Dios nat jaroi bha joot. Pux bhaix maat gu na bx bhaan ji chu biya sia nar tu, gam na bx tu daam ba kka ya dhi oigan. 4Pui xim aagat ba moo jotmoda nat jax kkbo mi na pai daakat ka tu kua gu jurnk kam, bhai ji kua gu tb kutuunan na daam dr tichu, mi jap xi dhaasak bhai ji bhi maan gu jannulh joidham jix moik. Mi dhr ba bha jap xi buraak jurban 5bhai ji ja bopko gu ja tooton gu noonbi, dai nat jax jaaa tam tua gu suudai, gu jannulh kn ba xi ja gakiixidhidhat gui nat bha jap xi buraak jurban. 6Ba na pai dhuuk gu Peegro tip bax bopkodham gu tootnan, cham aa, jup kaich px:

255 Aa aap moo pui pk ba ji bopkodha gu chooton ji jaduu? 7Ba gu Jesuus jup ttda: Matgam gu saalh ka maachim ap ji jaduu na jax jir jum duukam na ba jam bopkoi gu jam tooton. Gu xib gu chakui ji nap maat. 8Ba gio bhaip ji io gu Peegro, jup kaich: Cham aa gu aa moo chakui bopkodha ap tu chooton? Nap gu aap giilhim jir gkam, cham tur jum jupaabkam i. Bap ttda gu Jesuus: Dho bak gu cham tu bui kap tuigda ap nop cham aa na jum bopkodha dhim tooton. 9Ba gio muip ji io gu Peegro, jup kaich: Xi bopkoi ku gi jaduu. Bx xia dhi oonob jap ji bopkodha gio ba dhi mo. Aa jix aa ji na gammjm buip tuigda. 10Ba gio muip ji io gu Jesuus, jup ttda: Jax dhui nax kk gu jam noonob gio gu jam moom, na pimt gu kiapx batbia. Cham jum aa na jam bopkodha, dai ji dhi jam tooton nat ba drbat na pim kn jiim na ba ya jam bopkoi, sia ku pim cham tu moo bx jix batbix na pim jk ji kaichu. 11Na gu pu bax maat gu Jesuus na maadt maaxik ksa nam boi bhichdha. Pui ku bap ja ttda nam cham tu bx batbix nam jk kaichu. 12Ba nat pai bx ja tmo nat ja bopko gu ja tooton, gio mup ji dhaibu sonpan gui na bhaan tum kua xi chk p gio gu tb kutuunan. Mi dhr bap ja ttda: Jix maat japim aa na jax jir jum duukam na ich ba jam bopko gu jam tooton? 13Aa slhkam dhor gkam na pim jax ba cht, gio na bxchux aichun. Cham tur gama jak na pim

JUAN13 jax kaich ji jaadu. 14Ku chi gu jam bopko ji gu jam tooton sia ku giilhim jir gkam gam na bxchux aichun na pu tu duia na pim jax ba i. Aapim ba dlh ya dr jap jak puip xim bopkodhat gu jam tooton bx jman. 15Na pim jax ba i aa na ich jam duu, pui jak japim bap tu kuugalhdhidha aapim gammj tchokat. 16Na gu dhi japni jia na jax maan gu tujuandam na mi pui xi chu duiidha na jk jax tdaidha gui na buior tu juanda, na gu btan jup tuika, cham tu jaxbuip jir gkam ka gu na jax gui na mi buior tu juanda. Gio ba japni p na jax gu jax chum tujuandam no mt pai joot na jimia, mu jimia dho na gux mat ka jia nar tujuandam ka px, cham tu pui na jax gui na mu jootsa. Aapim ba pui p ji jaadu. 17Mi pim pui xi chu duiidhat na pim jax ji i na jam bua gio na tu jam agi no pim jix maat na jax jir jum duukam, na pim bax jjkgm jup tuika. 18Sia ku gu cham tu moo bx jup jam ttdat jup kaich na pim jk yap tuii, na gu aa jix maat na jk px ja daa gui nam gammj ba kaichgda. Na gum aa na pui tum kuugalhdha nat jax tum uanak bjk nap jum kaich: Maadt bhai ji bhaamki gui na mt jk ji bm tu juu. 19Xib dr ja pui ba pup xi jam ttda jaadu na pim ba ba pup jix mat ka, ampk na pui tum kuugalhdha, na pim bax iom ba t jgidha not pui ba tum duu na aa px jir di guch Xoikam na jax pu bar di sia bjk dr. 20Pu ka na moo slhkam ya pu jam tda, na gu jaroi not jix kgalh gu jax chum ji chujuandam tuk, no mu jap pai jimdat ji amkam tu agim, jap ji buusnia na aa na xi kgalhdha. Gu ba gu jaroi na xi kgalhdha aa, gu Gkora nax dhaam jup tuii nax kgalhdha p nat jaroi bha joot.

JUAN13 Gu Jesuus na ba tu aanda na sap gu Juudas maaxik ksa nam boi bhichdha

256 nam cham tu bia, nam gux maat na gui umuadhix na kusbioda gu ja tumi bx nam jk jir noonbi gu Jesuus. 30Ba nat jax px mi ji jugio gu tmkalh nat maa gu Jesuus, mi jap pu bhi gu Juudas nat jax kkbo pui cham jax ji chk. Bar tukaa ji ba gu. Gu Jesuus na ba tu daasa nam sap xim ja joignda gui nam kaichu 31Ba mi dhr jup kaich gu Jesuus nat pai pu ba jii gu Juudas: Xib dho gi ba ampx jum ai ji nam pai dhuuk am xi machia gu jatkam na aa jaxbuip jir gkam na gu Gkora nat bha joot. 32Na gu na pai dhuuk duadi giop bamgia mu dr koigan tr, dhi bhaan bax maat ka na gui buip tuidhi na giilhim jir gkam. Pui duuji ba ba matgilhia p na aa jaxbuip jir gkam na gu Gkora, pui ku ba bxchux aichun na pu tu duia bhaankamun. 33Ba xib am ti pup ba jir boi cham kam i ji jaadu, cham ja tu mui ya ka juruudha jam bui. Aapim chi ba nai ti ji chu gaaga na pim gio ti ba xi chgik ka, ji na pim gu cham pai ka chgia, na pim gu cham jxdha aaya na pai jak bap tuika no ich ya dr ba jii, pui na jax jup ba ja ttda jano gu Israel kam ggrkam. 34Dai na japni jak xi chu daasai aapim jam bui na tu aagix ka xib dr, na pim joidham xim ja joindat jix bhai kaicht tu oika bx jman, jap na jax aa na xi jam joindat xi jam da bx jman aapim, 35nam ba bhai ji machia gu jatkam na pim aapim joidham jir jix bhabhaikam na pim jk ba kaichu. Gu Jesuus nap tda gu Peegro na sap pu tya na cham tu kaichu
36Ba

21Ba mi na pui xi kaichimk gu Jesuus, bhai px joindara ji chum suulh, jix buam bhai jim lh iimdagaram bhaan. Bap ja ttda gu noonbi: Maadt aapim moo maaxik ji ksa nam boi bhichdha gu jatkam. Aa moo ya pu jam ttda. 22Ba gu noonbi bhai px xim nni am, nam gu cham maat na jaroi ba aagat jup kaich na pui maaxik ksa. 23Ba maadt gui nax iom jix dhada gu Jesuus mi dhr jap daa sonpan. 24Ba gu Peegro jap xi dhuixi na sap mi dhr tkka na jaroi ba aagat jup kaich na pui maaxik ksa, na kapbhai mi sonpan daa. 25Ba gui amuub dr jup ba tkkax dhupii kn, jup ttda: Jaroo ba da gui na pui maaxik jum ksa jaduu? Jax chum jir di? 26Ba gu Jesuus jup xi aagi, jup ttda: Dho nap px nidha na jaroi t bxidhai mu jak xi makia gu tmkalh. Dhir di ka. Ba pui xi chk, nat jax daa gu tmkalh, xi ch bxidhak mu jak xi maa gu Juudas Iskariote, maraan gu Simoon Iskariote. 27Ba nat kiapx maan bhai ba ki, bhaan pu baa gu jaook. Bap ttda gu Jesuus: Xib jap ba ba jimda Juudas nap jax puix chu duiim saak, dai na moo jotmoda gt. 28Ba pu ni maadt gu bx nam jk mi dharaa kut jix maatt kai gu Jesuus na jax kaikam pui ttda gu Juudas. 29Jap jum aa am na jax kaikam jup ttda na ba tu taamra gu tu nam tu bhaidha gu bhaan paaskua tam, piam ku na ba ja makia jk gu tuumi gui

(Mt. 26:2025; Mr. 14:1721; Lk. 22:2123)

gu Peegro bhai ba tkka gu Jesuus, jup ttda: Paap gi moo jak bhya jaduu kuch ba pui cham pai kam tgia?

(Mt. 26:3135; Mr. 14:2731; Lk. 22:3134)

257 Bap ttda gu Jesuus: Dho maakam jak dho, na pai jak cham bhaai nap jax ji oidha gu xib na gamai ji jimia. Ku ba gu aap cham jax jum aanda ji, nap gu saalhim bhai px puip bhya, bhammp jup ba ji buusnia na paip tuika. 37Bap kaich gu Peegro: Pu xiib ji na px mi dhaibu aa nap pai dhuuk gamai ji jimia jaduu. Kux ba gu aa paip biya dlh? Daas i dho na mukia jum amkam no xi lhii. 38Ba gu Jesuus jup ttda: Paap gip daas nap mukia amkam Peegro? Pu ka gt nap jaxi pu baikim pui ba tya nap cham tu kaichu na ba pk moo ba jiikia gu takaarui, aa moo ya pum ttda.

JUAN13,14 dhuip ba ai gu dlh bhamm pai nap tu aa, nach gu cham maat gu boi nach pai jax ji bhya? 6Ba gu Jesuus jup ttda: Aai dhor di gux k boi na bhaan jum bhbh jix dhaam jak na pai cham ka tu muuki. Jum aa na aa ji bui t jdha gu jaroi na ba jimia jix dhaam jak buior gu Gkora. 7Na gu no pim ji bui t jdhat jix bhai ba xi maat na jir tup tum da aa, bx bhai ji machia pim na jx jir gkam gu Gkora bhamm na paip tuii. Pui na jax xib na pim gu bax maat na jx jir gkam, na pim gu dlh jam buupui kn ba ni. 8Ba gu Piliip bhaip ji io, jup ttda p gu Jesuus: Eap xich chchodak gu Dios na jax chum t ni ji jaduu, nach ba cham jax jich aagt dai gui bhaan ttchoka px ba. 9Bap ttda gu Jesuus: Kux chakui aap ji maat Piliip na moo mui chanoolh jam bm ba oir? Gi na jup jam ttda na gu jaroi not jix bhai ba maat aa na jir tup tum da, bx bhaip ji machia nar tup tum da gu Gkora. Jax ji kup bap kaich na pui jam tchoda na jax chum t ni? 10Kap ji cham t jgi aa Piliip na jup kaich na aa buior jup tuidhi gu Gkora, gio na gu Gkora mu dr bha jak ji buip tuidhi p? Jax dhui na moop jam ttda p na aa cham tu pui tu aga gammj na dlh jax lhii px, daipu ji na jax px ji chdaim gu Gkora na buip tuidhi. Gui px ji am dr jix bhaim duukam jup tu bua, nach gu gook dt maan iimdap duuk. 11Ka moo jap jix xijai aa na pim t jdha na slhkam aa ji buip tuidhi gu Gkora, gio na aa ya dr mu jak buior jup tuidhi p? Japji na pim ba t jdha jaadu, na pim gu ba t ni na joidham jix bhaim duukam jup tu bua

14

Gu Jesuus nap kaichdha na guir di gux k boi Aapim moo cham tu bhaan jax jum aanda jaadu, Dios japim px tchokat buior jix biiak ka gammj, gio ba aa ji bui p. 2Matgam bhamm na paip tuii gu Gkora, mui kap jir bapki chr ji na paix bhaai na pim oicha bx jman, aa moo ya pu jam ttda. Kux ba gu aa puip ba jam ttdada gt aa gu jap px no cham jir slhkam ka gt? Chakui ji na pui jam tda gt. Ba aa bp mui xi jimia xib na ba t kmpiga bha jap na pim jax aaya bx jman. 3Gio ba bhaip jim na jx jix bhai xi chu dui na bha jam baimra na pim bhamm jak ba oichapu ji bm na pai kio, na pim ba gammj ji bm jup tuika. 4Xib japim dho ba bax maat ji jaadu na pim jax dhui aaya na pai jak jim, na gu ba jam aagi. 5Ba bhai ji io gu Tomaas, jup ttda gu Jesuus: Pu cham maat ich jax dhui nap pa jak bhichu jaduu. Jax jachich gi

JUAN14 bhaankamun, nach gu kaikam gook dt maan iook jup duuk. 12Pu ka na moo tu slhkam ya jam aagidha jaadu, na gu jaroi no bx juraan kn t jgi aa ji bui, pui bxchup bax chu aichunda na pu tu duia jix bhaim duukam jap na jax aa. Jix iom ggr jix bhaim duunkam ba xip tu buada no ich aa ba jiix dhaam buior gu Gkora. 13Ba no ich pui ba jii, bhamm dr dai na bhai ba jam joochxidha gu tu na pim ya dr mu taanda gu Gkora aa ji bui jix biiak kat, na ba bhaan jix maat ka nach slhkam gook dt maan iimda px jup duuk gu Gkora na giilhim jir gkam. 14Tchokat japim moo na pim aa ji bui px jix biiak kat mu taanda gu Gkora gu tu na jam am jum aagaidha. Aa ba pu maan jimdam bha jam joochxidha, na gux mat ka na pim aa ji kaichu. Gu Jesuus nap kaichdha na bha ja joochxidha gux Dhuudu kam jix Ua Iimda gui nam jk ba kaichgda 15Gu ba xib na pim ba kaichu, dai na pim mi pui xi jiimt na jk jax jam ttda, no pim dho ji baabui slhkam jix aa na pim tu kam ba idha ya dr jap jak, piam ku gu cham. 16Aa ba bhamm ji soi tda gu Gkora na bha jam joochxidha gui na gammj jam buip tuigt jam nuukdaidha na cham tu jam duia, gam na jam guguuxdhatgda, na gu gui cham pai ka jimia not px ya ba ai, cham pui na jax aa na bar boi cham kam. 17Gux Dhuudu kam jix Ua Iimda dho aagt jup kaich na jam am bam tajaana not bhai ba jam joochxi gu Gkora dai aapim na pim jk ba kaichu. Gui nam jk cham t jgi aa ji bui dho gi gu cham jxdha ja am jum tajaana ji, nam gu cham mat ka nar tup tum da. Aapim

258 na pim gux bhai bax maat nar tup tum da. 18Ku ba gu cham tu ji na moo gammj pu dlh ya xi jam iabui no ich ya dr ba jii, gio bhaip jim ji matgam ya aapim jam bui, pui na jax jam bm ba oirda. 19Dai gui nam jk cham t jgi aa ji bui dho gi gu pu cham pai ka chgia am ji no ich px ya dr ba jii. Aapim na pim jk ba kaichu dho gi gu pux bhai idha ji maan na jax, na gu jam buip tuigda, gam na pim gammj pu ba duduaka ya dr jap jak gu jam iiimda bhaan jap na jax aa. 20Jano dr na pai dhuuk duadi giop bamgia mu dr koigan tr, jix bhai ba machia pim na slhkam ji buip tuidhi gu Gkora, gio aa ya dr mu jak buior jup tuidhi p. Bx japim bhaip ji machia na aa jam buip tuidhi na pim jk ba kaichu na pim ji bui t jgi. 21Na gu gu jaroi not ji kk mi pui ba jii na jk jax jam ttda, dhi bhaan bax maat ka na slhkam jix aa na tu kam ji idhat ba xi kgalhidha gammj, mi dhr bax bhai bhai ji machia na jir tup tum da, gio ba nax joindat ba tgia gu Gkora no pui mi pui ba jim na jk jax tu aga. 22Ba gu Juudas gui na cham tu Iskariote jum dansa bhai ba tkka gu Jesuus, jup ttda: Jax ku ba cham jup bhaai nam machia nap jir tup tum da gui nam cham t jgi aap jum bui ku ba moo dai aach px jup jix mat ka nach jk jum kaichgda? 23Ba mui ji io gu Jesuus, jup ttda: Dho nam gu cham ji maachim ka jia, nam gu cham ji kgalhidha nam cham ji ch jdhat ka aa ji bui. Gu gui no ba t jgi aa ji bui ba xi maachim ka ji na jir tup tum da, pui ku ba mi pui ba jimda na jk jax tu aga xib, ba gu Gkora jix joindat tgi bax kgalhidha p. Ba

259 mi dhr dai nach buior bap tuigda gammj bman gu Gkora, jap ji buusnia nach bhai pu ba oika bhaan. 24Ba gu jaroi no pui cham ji kgalhdhat cham t jgi aa ji bui, dhi bhaan jix maat ka na cham jxdha mi pui jimia na jk jax tu aga xib bhaankamun gu Gkora. Na gu na jax ba jam ttda bo jia na gu Gkora jir ioki dhi na jk jax tu jam agi, cham tu aa dlh na jax lhii. 25Aa daipu pui jak px xi jam aadhai na jax ba jam ttda na jx ya kap tuii jam bui. 26Gu not ji amkam bhai ba jam joochxi gu Gkora gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, bxchu ji na bhai ji jam mattuda na tu cham jam aagi xib, gio na gammj jam tchoxika dhi na jk jax tu jam agi na pim ba cham mk bua. 27Ba aa dhi bhaan pui jam guguuxi, na pim ba moo joidham jix jjkgm jup tuika no ich aa ba jii, na pim ba cham tu bhaan jax jim aagat jix chotdon ka. Cham pui na jax gui nam cham t jgi aa ji bui nam tu na px bhaan jix buam jum aagt jix chotdon ka, jx px jam ti sap pk bax bhai bam taat ka. 28Gio na gu na jax ba jam ttda jaadu na jup kaich bo na alhio px bhamm xi orgirai buior gu Gkora gio yap aaya jam bui na jam bm oirda. Gu ji na pim gu aapim panaas jix buam bam aa na pui xi jam ttda na bar boi cham kam. Aa ku pim ji gu px jix bhaim lhdha ji na ba jam aagi na bar jimdam jix dhaam buior gu Gkora nax iom jir gkam, cham tu pui na jax aa, no pim baabui tu kam ji idhat ba xi dhaan na pim bax maat na jir tup tum da? 29Ku ba gu dhi pui tum duia ji kia, sia ku pim gu ya cham pk ji jgi. Xib dr ja moo pui ba pup xi jam ttda na pim ba jgidha not pui ba tum kuugalh.

JUAN14,15
30Xib ja cham tu mk ka tu aga aapim jam bui, na gu amuub ba jimchu gui na ya tu daam kk na jx oigan, sia ku gu ti cham tur ji jupaabkam. 31Gu ji na gum aa na pui tum kuugalhdha na jax ba jam ttda, nam ba machia gu jatkam na aa tu kam nidhat mi pui jim na jax jix aa gu Gkora, pui ku ba bx pui tu kuugalhdha nat jk jax ji chdak ba joot. Japni dho. Maigor jach ba jiimda.

15

Gu Jesuus nap kaichdha na gui pui ji buusan na x Aa pui ji buusan jia na jax maan gu x gui na jax chum jix iibhaichalhi, gu Gkora ba puip ji buusan nar xchadam, nax bhai bua gam na mi chuichxidhat mi bapga na ba cham gakia. 2Ba no maan cham ibhaichar gu mamragan dhi x, ki mai bua gu Gkora. Piam ku gu ibhaichar, dai na jap jix bhai xi kmpiga dho, gio na xi kuumpiga na ba joidham xiboorkai jix iom mui ba iibhaicha. 3Aapim puip ji buan ji jaadu na jax gu mamragan gu x, na pim gu ba kmpigix gu jam jujur am bhaan na pim ba t jgi bx na jk jax jam ttda. 4Ba xib ya dr jap jak dai na pim px bhaan ji baapmigia na pim gammj buix biiak ka, jap na jax aa na gammj jam buip tuidhi, nach ba pui duuji gook dt maan iimdap duuka. Na gu dhi japni jia na jax maan gu mamragan gu x no kix kam mummu jap pai px kaat mk, dai na bhai px ji gakia. No bha chu daa ji toonaram gu x na ba ibhaicharda. Aapim ba puip ji buan ji jaadu, cham jxdha tu jax dhuia pim jix bhaim duukam gu aapim dlh px no pim cham aa ji buix biiak kat. Jum aanda ji gu na pim bpx biiak ka aa ji bui na ba pui ji chu buusnidha jax a pim jix chu duiik ka.

JUAN15
5Aa xib pui ji buusan na jax gu x na jax ba kaich, aapim ba na pim jk ba kaichu jap ji buan na gu mamragan. Ba no pim moo jax dhuuk gammj mi pui jiimt jix biiak aa ji bui, aa gammj jam buip tuigda p. Ba mi dhr bxchu bax chu aichunda pim na pim pu tu duia na tur jix bhaim duukam, ku ba gu no pim aa ji buix biiak kat jup tu bua ji na ba pui tum duia. No pim gu aapim dlh px pui tix chu duiik, dho gi gu pu cham tu jax dhuia pim ji. 6Piam no gu jaroi maadt cham mi pui jimdat ji buix biiak, dho gu pu cham tu dho buior kap tuigda. Dhi ba jap ji buusnia na jax gu x gu mamragan no cham ka ibhaichar na ki mu baas bua gu xchadam. Mi dhr na pai xi gakia, dai na ba midha. 7Gu no pim moo mi pui jiimt na jax tu jam agi gammjx biiak kat aa ji bui, jam kkt jam maakidha ji gu Gkora sia tu na pim ya dr mu taanda. 8Gio na gu joidham jix bhaim taat ka no pim aapim pui joidham bx jam jujur kn jix biiak kat aa ji buix bhaim duukam jup tu bua ji amkam, aapim ba bar di ka gui nam tu slhkam ba kaichgda. 9Aa xi jam joindat xi jam da jia ji jaadu na pim jk ba kaichu. Jap na jax xi dha aa gu Gkora, pui jup xi jam dada aapim no pim gammj buix biiak. 10Pu kani gt no pim aapim moo mi pui jiimt na jax ba tu jam agi px bhaan ji baapmigim na pim ji buix biiak, xi jam joindat ja dho xi jam dada maan na jax, jap na jax aa na gu xi dha gu Gkora, na gux maat na mi pui xi jim na jax jak jix aa gam nat jax ji chdak bha joot. 11Dhi px bhaan jam guguuxi ji jaadu na jax ba jam ttda, na pim ba moo gammjx jjkgm px jup tuika aa ji bui, ni palhp ku pim 12Gio

260 am tu bhaan jix buam jum aanda. japni ba moo tip kaicht ji jaadu na pim siamrix bhai kaicht tu oika, gam na pim xim jajoignda bx jman, cham tu na pim tu bhaan xim bhabhaakuidha. Pui jak japim jup xi chu jimda na jax aa na xi jam joindat xi jam da bx jman. 13Na gu dhi japni jia no moo tu slhkam baabuix chu joign, no mt ba ji g piam kum bax muaak gui nach maap jix bhai kaichdha, aa dho mj dr jup ji dhaiia na palhbuidha, cham jax bua sia ku mt ma mua bhaankamun. Dhi ba bhaan bax maat ka na tu slhkam jix chu joign. 14Aapim ji ba bar dhi jaadu gui nach tu slhkam maap jix bhai bach dhaa, na pim gu mi pui ba jiim na jk jax jam tdaim. 15Cham ja tu pui ka jam biaka na pim jir ji chujuandam tuk, na gu bx ba jam aagi na jax jir tum kam aa gio ba na jax jir tum kam gu Gkora. Kux ba no pim jir ji chujuandam tuk ka gt px, pu cham ji na jam aagidha gt na jax jir tum kam, ni na jk tux maat, daipu na tu jam chianda gt palhp tu mi jap, jap na jax gu jax chum tujuandam, na gu pu cham mat ka na tu jax jup buada gui na mi buior tu juanda. 16Aa bp jam tgk jam daa jia bx jman na pim ba kaichgda xib, cham tu na pimt aapim bp chgk bhai ji kai. Ba aa xib pui lhii na pim nai xi jimia bx kap na pim jix bhaim duukam jup tu duipu ji amkam. Gammj pim px bhaan ji baapmigia, na ich gu pu chum kn jam am t tgk ba jam daa bx jman. Ba gu Gkora dlh jam maakidha ji amkam gu tu na jam am jum aagaidha na pim pai dhuuk mu taanda. 17Tchokat japim na pim joidham jix bhai kaicht tu oika, chapim tu bhaan jum kokdat, gu japji na pim joidham xim jajoignda ji bx jman.

261 Gu Jesuus nap kaichdha nam sap bhai ji ja bhaamkidha gu jatkam gui nam kaichu na mt jax bhaamki dlh 18No mt jax dhuuk cham ji kgalhdhak ji bhaamki gu jatkam, aapim jam bx cham jam kgalhdhai bhaip ji jam bhaamkidha. Tchokat japim moo dhi. 19Na pim gu aapim cham tu kar ya kam dhi oigan. J ji no pim puir ya kam ka gt, dho gu yani jap jam dho px jix bhai jam ttdada gu jatkam nam cham ji bui t jgi. Gu ji na ich gu aa ya k ba jam umua na pim jk gammj ba kaichgda aa nam cham ji kgalhi. Dho gu bx jam dho ba bhai ji jam bhaamkidha aapim nam xi jam nidha na pim cham pui jak ka tu jimda na jax gui am. 20Cham aa gu tcho pim na jup jam ttda na gu jax chum tujuandam jir kkam ka px, cham tu jaxbuip xim taat ka na jax gui na mi buior tu juanda? Gu ba xib pui p no mt aa cham ji kgalh gu jatkam, aapim jam pui cham jup jam kgalhdha, nam gux mat ka na pim aa ji kaichgda. Piam ku mt gu jai dht cham jax ji chk mi pui ba jii na pim jax tu ja agidha ji amkam, dhi ba jap ji buusnia nam aa xi kgalhdhai kji mi pui ba jima na jax tu aga xib. 21Pui jak moo tu jam jimia ji jaadu na pim jk ba kaichu, jam bhaamkidhai cham jam kgalhdha am gu jatkam na jax ba kaich, nam gu cham mat ka gui nat jaroi bha joot. Jap jum aanda am na dlh px jup kaichdha. 22Ku ba gu dhi cham maat ji na tu ja duia nom cham ji jgi na jax ti tu ja agi, nam gu xib dr jix iom kuicha ba biaka, na ich gu aa ya k ti ba tu ja agi. No aa chakui ya aaya gt, dho gi gu pui ja biaka gt gu Gkora nam cham

JUAN15,16 uuatulhdhix, na gu jaroo gi puip ba tu ja agidha gt dhi pui jak na jax ba ja ttda. 23Gu ji na mt gu bhai px cham ji kgalh, jix bhaamut px kai mt na tip ba ja aagi. Ku ba gu bx ji gu Gkora nam cham kgalhi, sia kum gu jap jum aa nam panaas dai aa cham ji kgalhi. 24Jai nam gu pui px jup xich bhaamki gook dt gu Gkora, sia ku ti ya oirt ja nichudat jix bhaim duukam jup tu bua nam jaroi cham pai dhuuk pui ni na tu bua. Iam chi na mt gup ba t j soim lhdhak na mt ba ch na bxchux aichun. Gu paa gi ba tu? Jakbui kat jamt dho ba bhai ba ji obhai ji. Pui ku bap kaich nam xib dr jix iom kuicha ba bia. 25Ku ba gu dhi mi px pui ba jim ji na bhaan px jum kuugalhdha na jax jum kaich mi uuan tam nat pai tum uanak bjk nap jum kaich: Jap px ji gu moo na mt bhai ji bhaamki. 26Ku ba gu not ya ba ai gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na bha jam joochxidha bhaankamun gu Gkora, jix iom bhai ji jam mattuda ji na jk jax jir tum kam aa, na gu jam am tajaaix ka, gammj na jam nuukdaidha gam na jam guguuxdhatgda. 27Gio na pim gu aapim dlh pu bax maat pa na jax jir tum kam gam na jir tup tum da, na pim gu bjk dr ji bm ba oipo na pimt jax ji kai. Xib ba moo dai na pim nai xi jimia na pim ja aadhapu gu jatkam na pim jax jix chu maat na jk jax tu jam agidhimk. Pu xib dr ja moo xi jam aagi bx dhi pui na pim ba gammj t jdhat aa ji buix biiak ka, na pim ba cham buimuk gu maaxdhi jix oodai cham tu kap jum buixdha. 2Nam gu bhai ji jam bhaamkidha jia gui nam bhai g chiop ja amkam iokda jix dhaam gu jatkam, no mt ba maat na pim aa

16

JUAN16 ji kaichu. Mai jam aadimia am nom xi lhii mi dhr jam chichiopi am na pim jax tu daanda. Gio gu kam aaya p gu tanoolh nam pai dhuuk boi jam bhichdha no mt moop xi lh, puim xim aagat nam Dios bhaankamun pui jam dooda, nam gu jap jum aanda nam dai gui mi pui jiim na jax jix aa, aapim ba cham. 3Gu japji nam pu cham jich mat ka ji nach jir tup tum da gook dt gu Gkora kum ba pui jam dooda, cham tu nam moo slhkam xich mat ka. 4Xib dr ja moo pu ba jam aagi, na ba not pui ba ji chu jam dooda, ba machia pim na cham tu px jap jam ttda. Gu Jesuus na tu aanda na jax jak tu buada gux Dhuudu kam jix Ua Iimda no bhaan ba tajaaix gu jaroi Pui ku ba cham pai pui jam aagi dhi pui jak moo jano na ich jax ya ai, na gux maat na mui ya ka xi juruudhai jam bui. 5Xib ji na ba puip ba jam ttda na pai moo bar jimdam dho ji jix dhaam buior gui nat bha joot. Gu ji na gu ni jx ku pim xim guguuxi na pim jix bhai xi chkka na pai ba moo jak slh tu aagt jup kaich na bhya, 6na gu dai na pim jix buam bam aa na ti xi jam aagi na bar boi cham kam. 7Gu aa mix bhai jam ttda ji. Na gu no ya pu oir, cham jxdha bha jimia gui na aa na gammj jam buip tuika na jam nuukdaidha gio na jam guguuxdhatgda. Gu cham no ich mu jii, na gu bhamm ji bhj xi jam joochxidha. 8Not gui ya ba ai dho gi ba gu bhai ji ja mattuda ji gu jappx jatkam nam cham ji bui t jgi nam slhkam jix uuatulhdhix, nam gu cham mi pui jiim na jax jak jix k kam ni gu Gkora na jax ba tu ja agi, gio na bhai ji ja mattuda na gu

262 Gkora ja tulhiichuda no mt jax dhuuk cham tu kam t. 9Gui bhai ji ja mattuda nar uatulhdhara nom cham aa nam t jdha aa ji bui. 10Na gu aa jaxbuip jir gkam kat ya oirt ti tu ja agi na jax jak jix k kam ni gu Dios nam tuigda. Dhi bhaan ba matgilhia na puip jir tum na gu Gkora, na gu pu jimiax dhaam buior, na pu cham jaroi pai ka chgia. 11Bx bhaip ji ja mattuda na gu Gkora jax chum tanoolh ja aadhai nam kuicha bia ja tulhiichuda bx nam jk cham tu kam tgia, nat gu xib dr pui jak ba ti na bx daagi tulhiichuda p gui na ya tu daam kk dhi oigan na ja iatgi. 12Bx aixim ja ti xi chu jam agidham ji jaadu, gu ji na pim chi gu moo cham jxdha bx jix maatt kaaya, sia ku ich ti px jup ji bhich. 13Gatuuk ji chi ba not ya ba ai gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na bax bhai ba jam aagidha dhi na jk jax ti xi chu jam agidham kat xib. Na gu gui gammj jam buip tuigda na jam aadhidha na pim jax jak mi pui jiimda na jax jak jix k kam ni gu Dios. Daipu pui jam jurtudidha na jax px tdaidha gu Gkora, cham tu na dlh jax lhii, gio ba na ba jam aagidha bx na jk jax tum duia gatuuk. 14Ku gu joidham jix bhaim taat ka ji aa ji bui, na gu bx jix chu mat ka na jk tux maat aa, mi dhr ba mu jak jup jam aagidha aapim. 15Jap na jax aa na gu bx jix chu maat na jk tux maat gu Gkora, pui ku bap jam ttda na gux Dhuudu kam jix Ua Iimda bx jix chu mat ka na jk tux maat aa, gio na pui bxchup jix chu aichunda. Mi dhr mu jak jup jam aadhidha aapim na gu jam buip tuigda.

263 Gu Jesuus nap ja ttdada gu noonbi nam sap jk tanoolh jix buam xim lhdhai gio bhaix bhaip jim lhdha 16Aa cham xiim ya dr px piidha gxia, cham japim pai ob ka chgia. Jkchi tanoolh kn na ba moo gio yap ba aaya jam bui na pim ba pk moo giop ba chgia. Mi dhr ja dho gi ba moo bhai pu ba bhya ji jix dhaam jak buior gu Gkora na gio jap jup jimia, dho gi ba cham ob ka chgia pim ji. 17Ba jai dht gui nam kaichu mi jap tim t tkka am, jup kaich am: Jax chi ba kaikam jup kaich gu dhi pui na jk jax jich chtda, na pui cham xiim px piidha gxia, gio nap kaich nach jk tanoolh kn gio yap ba tgia, na ba pui mi dhr moo ba jimiax dhaam buior guch Gkora? 18Pu cham maatt k ich na jax bar jum duukam na pui cham xiim ya dr px piidha gxia. 19Gu ji na gux maat gu Jesuus nam tix chkkamut jup kaich nam ba dlh tim t tkka, nam gu cham jum guguuxi nam moo bhai ji chkka. Bap ja ttda p gio gu Jesuus: Cham aa pim maatt ji k na jax kaikam pui jam ttda na cham xiim ya dr px piidha gxia, gio ba na jup kaich na pim jk tanoolh kn gio yap ba chigia? Na pim ba panaas ti am xi chkkam kam kaich. 20Tu slhkam ja dho ya jam aagidha jaadu na pim aapim giilhim tix buam jum lhdhai bhai ji susuaia nam pai dhuuk jam nichudat mi jap px tu dhooda jix bhaim lhdai gu jatkam nam cham ji bui t jgi nam ba muapu. Ku ba gu jaxpx giox bhai bhaip jim lhdha pim ji. 21Jap na jax ba jia maan gu ubii not bam ai na pai dhuuk tgia gu alhii, na gu giilhim jix chu koklhia na bhai ji maaxilhia.

JUAN16 Mi dhr gu jk tanoolh jurni kn joidham jix bhai bhai jim lhdha ji na pui xim aanda na joidham maan ba xi chu mar, panaas ku moo pu cham pai tu koklhia. 22Pui p ba aapim, pui dhox buam ka xi chu tatda xib na pim bax maat nam jax ji dhooda. No pimt giop ba ch gu joidham ji na pim jix bhai bhai jim lhdha na jax ba jam ttda. Cham jxdha jaroi ka jam soomchuldha sia chi ti xi jam bhaamki na pim joidham jix jjkgm jup tuii. 23Jano pim dho gi cham tu bhaan jax jim aagt tup ka xi chkkam ka ji no ich gio yap ba ai duadk, na gu dai na pim pui joidham jix bhai bam taat ka. Ba mi dhr no pim tu ba taan gu Gkora aa ji buix biiak kat, jam makia dho maan jimdam ji amkam. 24Pui na jax no pimt chakui tu mu taa, bar am dho na pim mui xi chaia gu tu na jam am jum aa. Tu gi na pim gu aa ji bui bax biiak, na pim bax iom gkam kn jix bhai bam lhdha not ba jam maa gu Gkora. Gu Jesuus nap kaichdha na sap gampai ji biya gui na ya tu daam kk dhi oigan 25Dai xib ja pui jak ka tu jam agi bxchu bhaan ji chu uargidhat ya kam dhi oigan, na gu kam aaya na pai dhuuk slhkam ba jam aagidha na jax jir tum kam gu Gkora, cham tu tu bhaan ji uargidhat ka tu jam agidha na pim bax maatt kaaya. 26Cham tu kam aanda na aa soi tntunda gu Gkora na ba jam makia gu tu na pim ya dr mu taanda, japji no pim aa ji buix biiak px, pu jotmoda jam makia gu tu na pim taia. 27Na gu puip xi jam joign jia gu Gkora, na pim gu tu kam ji idhat mi pui ba jiim na jax tu aga, gam na pim ba t jgi na aa bhamm dr jim

JUAN16,17 buior nat bha joot. 28Xib ja dho gio am bhai jak jup ba t ni buior na ich pai dhr bha jii, nat gu alhio px bha joot ya dhi oigan. 29Bap kaich am gui nam kaichu: Xib jach dho gi bx jix maatt k ji nap jk jax tu aga ji jaduu, nap gu cham tu bxchu bhaan ji chu uargidhat ka tuch agi. 30Ba t jgi ich ba xib nap bhamm dr jim buior gu Dios. T nap gu jax joidham bxchux chu maat. Jix bhaix maatt ba k ich gu bx nap jk jax tu aga. Cham jum aa nach kam tkkada nap jich aagidha na jax jir jum duukam. 31Bap ja ttda gu Jesuus: Xib aa pim ba panaas bx jam jujur kn ba t jgi aa ji bui na ba jam aagi? Moo chi alh cham. 32Pu ka gt na pim xiib ya dr px chatak boopoya nam pai dhuuk bhai ji bhipu gui nam ji obhagi, dlh japim dho ya xi bua ji. Ku ba gu gu Gkora yap tuigda ji na gu am t nidhim, aapim gu pu pai ji na pim jak boopoya jix ochixim, sia ku pim gu xib yax baabuim kaich. 33Dhi px bhaan jam guguuxi ji jaadu na pim ba moo aa ji bui px jix biiak kat cham tu bhaan jax jum aanda. Xi akoonda pim siat bx aixim jix buam jum duukam bhai jam am ji chu jii. Aa japim px ji bui ttchoka, na ich gu aa ba maiich gui na ya tu daam kk dhi oigan, mi px jap ji biya xib dr.

264 ji chdak bha joot. Xi ja mattuda ap dhi jatkam nam ba machia nap jir tup tum da aap gio aa, gio nam machia na aa jaxbuip jir gkam na jax aap ji Gkora. 2Na pich pui chdak bha joot na aa ya ja amkam mukia dhi jatkam, nam ba mi dhr pui bhai ji machia nap jir tup tum da. Ba mi dhr bax bhaain ka na ja baidhikax dhaam jak na pich jk px pu ja dai bjk dr nam pui jum bui aaya, 3ku gu no mt bam maat ji Gkora nap dai aap jir gkam na jx oigan, gio aa no mt ba maat na jir tup tum da na pich bha joot na mu ja baidhika. 4Aa jum amkam yax bhaim duukam bap tu duu jia Gkora ja nichudat gu jatkam na pich jk jax ji chdak bha joot. 5Xib ba dai na ba t nr nap ji bamiidha mu dr koigan tr no mt ba yaas, na ba gio muip ba jimia bhamm aap jum bui nap giilhim jir gkam, nach ba gio maap bap tuika, nam ba mi dhr ba machia gu jatkam na aa jaxbuip jir gkam na jax aap, sia pu bjk dr na chich ba mi dhr bap duu dhi oigan. 6Bx jaich pui ba ja mattuda gu jatkam nap jax jir tum kam ji Gkora na pich jk px pu ja dai bjk dr nam pui ba kaichgda, na ba mi dhr pui ba ja aagidha nap jir gkam. Ba xib dai nam mi pui ba jiim na jax tu ja agi jum amkam, na gu aa pu kaikam ya oir ja bui. 7Bax maat am na aa puip jir tum kam na jax aap nap giilhim jir gkam, pui ku ba bxchux aichun na pu tu duia. 8Na gu ja aagi bx na pich jk jax ji chdak bha joot, ba ba t jgi am bx ja jujur kn na aa slhkam bhamm dr jim aap jum bui na pich bha joot, gio nam mi pui ba jiim na pich jk jax ji chia na tu ja agidha. 9Ba aa dhi ja amkam soi lhii nam jk ba kaichu nam ji bui ba

17

Gu Jesuus na ja amkam tu agada gui nam kaichu jix dhaam jak Ba na pui xi ja ttdaimk gu Jesuus gui nam kaichu, bhai ji chu aga jix dhaam jak xi ch tgk, jup kaich: Aapi Gkora, ya moo mam ai na pai dhuuk daaxix nam boi bhichdha gu jatkam. Ji palhbuidha ap na jax dhui pui tu kuugalhdha na pich jax

265 t jgi, cham tu gui nam cham ji kgalhdhat cham ji bui t jgi. Na gu gui nam jk aa ji bui ba t jgi, bx jam aap jum buip t jgi ji Gkora. 10Na gu gui nam jk aa ji bui t jgi, jir di px am gui nam aap jum bui t jgi. Na gu gu tu nor aa gan, bx jup jir aap gan ka, gio gu tu nor aap gan ji Gkora, bx jup jir aa gan ka. Xib bx bax maat am dhi nam ji kaichu na aa jir gkam kat ya jap oir. 11Aap ba ja am ka t nidhidha Gkora dhi nam jk ba kaichu nam dlh ya ji biya dhi oigan bhaan, na gu aa gio mu jak jup ba bhichu aap jum bui, nam ba cham tu bhaan jax jim aagat maan iook jup duukat gammj mi pui jiimda nap jax jix aa aapi Gkam nap giilhim jix ua kn kk, jap na jax aach nach maan iook jup duukat maap jich dhaa. 12Na gu aa na jx ja bm oilhimk, siamri cham tu maan ji akgak mai gi ji, na gux bhai ja nuukdaidhat gam na ja palhbuichundat bx aixim bhaan. Dai dho siamri gui na maaxik ji ksa nam boi bhichdha na ba mai ba gxix, na jax pu pu chum kn daaxix na ba bhaan jum kuugalhdha nat jax tum uanak bjk nam dhi aagat jup kaich. 13Pui jak ti kaicht ji Gkora ja amkam dhi nam jk ba kaichu, nam bax jjkgm jup tuika jap na jax aa, xib na kapbhai ya kap tuii ja bui alhio px ba na ba pk moo mui ba jimia bhamm nap pai daa. 14Nam ba cham pk moo jax xim aanda, nam gu bx px gu jatkam bax ja bhaamki nam aa ba kaichu, gam nam cham pui jak ka tu jim nam jax tu jim dlh, nam gu dai pui px jak ba tu daachu na jax jak ja aagi gum iook na pich jk jax ji chn. 15Ku gu cham tu ji na moo jax kaikam jup kaich nap pu xib ba

JUAN17 ja baidhika ya dr dhi oigan, japji dai nap ka ja nuukdaidha px na cham pai dhr jimdat jup ba ja iatgidha gux iatkum. 16Nam gu dhi bar jai, cham tu pui jak ka tu jim am na jax gui nam cham ji bui t jgi. Dai nam mi pui ba tu daachu nap jk jax jix aa ji Gkora, jap na jax aa na mi pui xi jim nap jk jax jix aa. 17Aap ba xi ja nidhat ka ja nuukdaidha, nam gu t jdhat mi pui ba jiim na pich jk jax ji chn na tu ja agidha, bax maat am na cham tur iatda gum iook. 18Ba dhi nam jk ba kaichu, nai ja joot jaich nam tu ja agipu gu jai jatkam nam chakui t jgi aa ji bui. Jap na jax aa na pich bha joot na ya tu ja agidha gu jatkam dhi oigan bhaan, pui jak jup ja ttda dhi jaadu. 19Ba aa xib pui xi chu kuugalhdha na pich jk jax ji chdak bha joot ji Gkora, nam ba chgi pui jak jup tu kuugalhdha dhi nam jk ba kaichu na ich nai ja joot nam tu ja agipu gu jatkam, na gu ba ja aagi nap jax jak jix k kam ni. 20Ku gu cham tu ji na moo dai dhi ja amkam soim ttda Gkora nam jk ba kaichu xib, japji sia gui nam jk t jdha bui gatuuk nam pai dhuuk bhai ji chu ja agidha dhi na ich nai ja joot nam tu ja agipu. 21Aap ba pui xi ja nidhat ja nuukdaidha Gkora nam bax bhai kaicht bx dht maan iook jup duuka nam jk ba t jgidhach bui, jap na jax aach nach maan iimdap duukat maan iook px jup duuk, nam ba pui duuji bhai ji machia gu jai jatkam nam cham t jgi na pich slhkam aap bha joot na ya jap pui tu ja agidha gum iook, gam nam ba machia p nap aap ji buip tuidhi, gio aa ya dr mu jak jum buip tuidhi p. 22Na gu aa puip jix ja joign dhi nam ba kaichu, pui p nap jax xi joign aap ji Gkora. Aa pu

JUAN17,18 chum jix bhaim duukam jup ja maa na pich jax chum ji maa aa, nam ba kn jix bhai kaicht maan iook jup duuka gammj, jap na jax aach nach maan iimdap duukat maan iook jup duuk. 23Ba pui ti lhii i ji Gkora na gammj ja buip tuigda gu ja iiimda bhaan, jap na jax aap nap ji buip tuidhi, nam bax jjkgm jup tut maan iimdap duuka jap tu slhkam, nam ba bhai ji machia dho gi ji ba gui nam cham t jgi na pich aap bha joot ya dhi oigan na pui tu ja agidha nap jaxbuip jix ja joign gui nam jk ba t jgi ji bui nap jax xi joign aa. 24Bax aa i ji Gkora nam bx bhamm aaya gatuuk na paip tuika gui na pich jk pui ba ja jujurtuda nam ji bui t jdha, nam ba machia na aa jaxbuip jir gkam na jax aap ji Gkora, gam na bjk dr pux jaich na ba moo dhi oigan jup ba jaichdhlhia. 25Ba gui nam jk cham t jgi na pich aap bha joot, pu cham dhom maat am ji Gkora, nam gu cham jxdham tgia gu maaxik, nap gu giilhim jix ua kn kk. Dai gui nam jk ba t jgi na pich aap bha joot nam ba xim maat, jap na jax aa na jix bhai xim maat ji Gkora. 26Bx ja ba ja aagi nap jax jir tum kam ji Gkora gam nap jir tup tum da, pui na pich jk jax ji chn. Gio na jup ja ttda na sia ku ich ba jii aa ya dr, bha jootsa i jumai na amkam ya ja guguuxidha gam na ja mattunka nam jax jak mi pui jiimda nap jax jix aa, nam ba mi dhr jap jak puip jix ja joignda gu jai jap nap jax xi joign aa.

266 oi, slh pu bhi baasn dr jak na pair akkn na Sedroon t t. Bhai mt ji ai na pai xikoolh tu kuup na bxchu mi ch xchix. 2Ba gu Juudas gui na iattulhi gu Jesuus ja bui gu ggrkam, jix bhaix chu maat mi nat pai ai gu Jesuus ja bm gui nam kaichu, na gu pu ba t ni bp dr, na gu bhai pux joidha na ajda gu Jesuus na jax bx maap ka ja baichunda nam jk kaichu, bx gu Juudas. 3Gu ba pu slh jimchu gu Juudas ja baidhat gu sandaaruix gam jai jkchi gu ja orosiiris tuk gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, gam gu ja tujuandam tuk gui nam pariseos jum ttnda, ji chu uadat am gui nam kn tu kokda, px namm jak jix chu maaxchu nam t bdhatu, na gu bar tukaa. 4Gu ji na gu pux maat gu Jesuus nam jax kaikam mu jiim gu jatkam, na gu px pum aa nam jax dhooda. Bap ja ttda na mt mi ba ai: Jaroo pim gaagim? 5Guip kaich am: Dho gu Jesuus gui na saak jir Nasareet kam. Ba gu Jesuus jup ja ttda p gio: Dho aa jir di. Tu gt? Bx mi jap eek kk ji gu gu Juudas Iskarioti ja bm gu sandaaruix na mi maaxik kksa gu Jesuus nam boi bhichdha. 6Ba nat pai dhuuk jup ja tn gu Jesuus: Aai dhor di, mui pu ku boop jamt gu sandaaruix gio gu jai, pu iar mt, panaas kut jaroi mu ja nuyasa. 7Ba giop xi ja tkka gu Jesuus, jup ja ttda: Jarooni aa pim ganga? Guir maan nam jax kaich, jup kaich am: Dho kaikam gu Jesuus gui na saak jir Nasareet kam. 8Gu Jesuus jup ja ttda p gio: Dho kaikam aa jir di. Ba ch pimt ba xib na pim pui ganga. Dai

18

Ba mi dhr na pui xi chu agimk gu Jesuus, pu jii ja bm gui nam kaichu nam jax ba

(Mt. 26:4756; Mr. 14:4350; Lk. 22:4753)

Nam ba dagia gu Jesuus

267 na pim cham ja juanat dhi na ja bm jim, na pim gu saak dai aa ji gaagim. 9Dhi ba bhaan pui ba tum kuugalh na jax pu ba kaich bp dr dlh gu Jesuus, nap kaich: Siamri cham maan maadt mai gi ji gui na pich jk pui jak ja jujurtuda Gkora nam gammj ba kaichgda. 10Ba gu Simoon Peegro nat jax baabu gu tb kuxiirun na baastu, bhai pu soiich gu kn dr kam naakan gui na Malko t, nar tujuandam tugi gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, na gu bx jup jim ja bm gu sandaaruix nat mu joot. 11Gu ji na gup ttda gu Jesuus gu Peegro: Pui px ka tuika jaduu. Ka xi baasa ap dhim kuxiir. Aap gu baabuk kn jup ba kchulh gu naakan dhi jaduu. Jax jach gi pup duu? Na gu dhim aa na ji chulhiia nat jax ji chdak bha joot gu Gkora, sia ku aa ti cham aa. Na gu dhi jap ji buusan jia na bha ichdha gu Gkora gu tu na giilhim jix xibu. Gu Jesuus nam mu ba aichdha gu sandaaruix na pai gu Anaas gui nar ja mo gu sandaaruix xi chu chia nam dagia gu Jesuus. Ba gu sandaaruix gio gu ja orosiiris tuk gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, bhai ji dhaa mt gu Jesuus, ba buupra mt. 13Ba mi dhr pu bhk jamt, mummu mt ba aich buior gu Anaas nar oogan ka gu Kaipaas gui na jano gui gu oidha jir ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam. 14Dhi Kaipaas jir di px gui na bp dr jup ja ttda gu ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam nar am na maadt px mukia ja amkam bx gu jatkam.
12Ba

JUAN18 Gu Peegro na pui ba tya na cham tu kaichu gu Jesuus gu Peegro gio jumai bman na puip kaichu gu Jesuus, gatuuk dr mu ja oi am na mt ba bhk nam jix chgik, ea jax pk sap dooda am. Gui nam maap jiim gu Peegro na puip kaichu gu Jesuus, jix mat ka gui nar ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam. Cham juan am ba sia kut jai mup ji baa kiami na mt pai ji bai gu Jesuus. 16Gu Peegro ba mi px ji bii drap dr, cham tu mu baa, na gux choodon. Ba gui nam maap jiim nax maat gui nar ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, na puip kaichu gu Jesuus, mu xi baakk rban dr gio muip ma jii mu nat pai pup bii gu Peegro nat pu tdam gu ubii gui na mi tu nuukanda kigob na sap jup kaich gu kiokam nax bhaai na bx mu bakia gu Peegro. 17Ba nat mui ba ji baa gu Peegro mj bak chr, bhai ji io gu ubii gui na mi tu nuukanda kigob, jup ttda: Aap aa maadt jir di gui nam kaichu dhi jaduu nat mj jak jim bai bak chr? Bap kaich gu Peegro: Chaam. Aa dlh jup jim ji. 18Ba gu tujuandam gio gu orosiiris mi jap xi chu naadat juuka am, na gu jano pk jak jup jix jpi. Gu ba gu Peegro mi px jup ji juukg ja bm, na gux jm. Gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam na ba tkkada gu Jesuus na jax jir jum duukam na jax tu aga
19Ba gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu

(Mt. 26:6970; Mr. 14:6668; Lk. 22:5557)

15Ba

(Mt. 26:5758; Mr. 14:5354; Lk. 22:54)

(Mt. 26:5966; Mr. 14:5564; Lk. 22:6671)

JUAN18 Israel kam jatkam, bhai ji chkka gu Jesuus na sap jax ku bax xchuixim px tu ja mamtuxidha dai gui nam jk kaichu, gio na jax ba jak tu ja agidha. 20Ba gu Jesuus jup ttda: Kux chakui aap maat ji jaduu na moo ya jap oirt pu tu ja agidha nam jax tu chichiopi bx gu Israel kam jatkam? Gio ya oirt pu tu agada p dhi g chiop nam paix iom mui yam jumpanda gu jatkam Israel kam na jax jir slhkam. Aa cham pai dhuuk maakam tu ja agi na jax cham jir pui. 21Jix chu maat am dho gu jatkam na jk jax tu aga, na gu ja aagi, na gu kaikam ya oirt pu tu ja agidha jia. Japji gui nap xi ja tkka jaduu nop jix maachim na ich jk jax ba tu aga. Jum aagidha am dho. 22Ba nat pui j xi chi gu Jesuus, maadt gui nam jir orosiiris bhai pu kapia nakpan gu Jesuus jup xi chdak: Jax kup ba moo jap giilhim px ji kaich nam mi tum agi? Paa duuk ja ba moo pui pk jup ttda tu gkam? Naas kup cham maat na dhir ja gkam tuk gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam. 23Ba gu Jesuus jup ttda gui nat bha g: Moo jap xi gkam kn jix buam ma chi ich aa na jax cham pui tum iok ku pich ba moo maan bhaip ba g? Panaas ja ti ya px tu aa na jax jir am. 24Ba mi dhr mu jak xi chu joot gu Anaas nam bhika gu Jesuus buior gu Kaipaas gui na puip jir ja gkam tuk ka gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam. Gu Peegro na gio puip ba tya na cham tu kaichu gu Jesuus
25Gu

268 Ka gu aap maadt jir di gui nam kaichu dhi maankam na mi buupulh? Gu ji na gu cham tu aa gu Peegro, jup kaich: Chaam tu. Aa dlh ya jap oirt jup paxiar ji. 26Gu ji na gu maadt gui nam jir tujuandam tugi gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, nar janni px iam gui nat naakaram soiich gu Peegro, jup ttda: Kaichu ap ji. Nap ba bx mu oir bman na pai bxchu t xchix na chich pai dhr bha bhk no baabui? 27Gu ji na gu kk gu Peegro na pui kaich na cham tu kaichu gu Jesuus. Ba mi na pui ka kaich, ba jii gu klhii takaarui. Gu Jesuus nam mu jak ba aichdha buior gu Pilaato mi na mt xi aichdhak gu Jesuus buior gu Kaipaas, mu jak jamt jup bhk buior gux kai Pilaato Rooma kam. Pux dhanpam ba tu maaxilhim ji gu, kum ti gu cham mu baap ji bhj bak chr na pai dhaa gux kai, na gu jano pk jup bam aajim nam pai dhuuk tu piastatda gu bhaan Paaskua tam. Jix xidhuutunda am gu nam mian aaya gu jaroi no pui cham jir Israel kam, na gu pui jak tu daaxix ka. Na gu sap no mt mian xi ai gu jaroi no cham jir Israel kam, ja iadha gu uatulhdhargan, ba cham ka bhaain ka nam jax tu piastata gu bhaan Paaskua tam. 29Mu dr jap jam ba px guguuk drap, ba dlh mui ma buus gux kai Pilaato nat ja tkkam, jup ja ttda: Tu jax dhuu dhi jaduu ku pim ba yamm jap jup ba uaim? 30Guip kaich am: Dho guch jix maatt ba yamm jap pui ba duichu ji na cham jir am na
(Mt. 27:12, 1114; Mr. 15:15; Lk. 23:15)
28Ba

Peegro gu gam juuka ji mi taikob ja bm gui nam mi tu naan. Ba moo bhaip ba tkka am, jup ttda am:

(Mt. 26:7175; Mr. 14:6972; Lk. 22:5862)

269 jk tu jax bua, cham tu na moo gu jap px. 31Bap ja ttda gu Pilaato: Aa dho, mu pim xi bhika ku gi. Aapim ba dlh jix maat na pim jax dhooda, no pim muaa piam ku gu cham, not dho ji baabui tu jax dhuu nar jix buam jum duukam, ka pim ji ba gu px bap kaich. Gu ji nam gup kaich gu ggrkam nam ua gu Jesuus: Dho japji na gu pui jak tu daaxix aapim jam bui na saak cham bhai nach muaa gu jaroi not tu jax dhuu aach nach jk jir Israel kam. 32Ba dhi pui jak kaich am na jax dhui px puim kuugalhdha na jax pu ba kaich dlh gu Jesuus nam saak kuruus tam sissapa gu jatkam nam pai dhuuk muaa, nam gu pui jak tu jimda gu Rooma kam jatkam, kuruus tam jam ja sissapda gui nam jix buam tu buada. 33Ba pui xi ja tdak gio mj jak jup ji baa bak chr gux kai Pilaato, ba dlh mu jak xi baidhak ba tkka gu Jesuus, jup ttda: Aapi aar ja gkam tuk gu Israel kam jatkam? 34Ba gu Jesuus jup ttda: Jaroo px am pui tum agi ji jaduu? Jaroi aa nax bhai xi maat, ka dlh px aa nap jix maachim kup ba chkka? 35Bap kaich p gio gu Pilaato: Dho japji na cham maat ji na tu ba kum ba yamm jap bam uaim ji bui dhim jaadu na pim ti maap jir jum oidhagm dai Israel kam. T nam gu jax pk jix bhaamut jum aa dhi nam jir ja gkam tuk gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam. Cham maat i dho ba na tu ba, na gu cham maat na pim jax jir tuutum, na gu aa cham jir Israel kam. 36Ba gu Jesuus jup ttda: Dho nam gu cham maat jia no jir gkam kat jup oilhim, jap jum aa am

JUAN18 na jir jappx maankam. Gu aa tir gkam ji, gu ji na gu cham tu gu ya maaxik bhaan ja bui dhi jatkam, na mt gu cham tu ya pai gkam kn ji dhai. Pui kum ba cham maat no jup jir gkam. Kux ba gu ya pai puip ba dhuichundam gt aa dhi Israel kam jatkam no aa yar gkam ka gt maaxik? Na gu ja biaka gt gui nam tu kokda amkam, jax jam gip ji dhooda gt? Gu ji nam gu cham maat no jup jir gkam, pui kum ba pui bua. 37Bap ttda p gio gu Pilaato: Jir gkam ap dho bak jia, cham tur jappx maankam ap. Ba gu Jesuus jup kaich: Dhor gkam i ji kaikam nap jax ba kaich. Aa jix dhaam dr bha jii jia ya dhi oigan na ba ya maaxiri jap na maankam bhai ji chu ja agidha gu jatkam na jax pk jak jir slhkam, nam ba maati mi pui ba jimia na jax jix aa gu Gkora. Ba xib dai gui nam jk pu mi pui jiim na jax jir slhkam xi kaim am na jax tu aga. 38Bap kaich p gio gu Pilaato: Tu da nap ja aagidha na jax pk jak jir slhkam ji jaduu?
(Mt. 27:1531; Mr. 15:620; Lk. 23:1325)

Nam bax muaak ka gu Jesuus

Pui xi chdak gio mjp ji buus drap gu Pilaato nam paip tuii gu jatkam nam iattulhi gu Jesuus. Bap ja ttda: Cham ji na t jgi nax buam tomaat dhi jaduu na pim ya jap uaim. Jax jach gip ba ji dhooda? 39Kach ji docho ku ba jimia? Nagur jam gkam tuk bx na pim jk jir Israel kam jatkam. Gio na pimt gu pui jak tu dai aapim dlh na saak maan dochoidha gui nam kuup na pai dhuuk puim aajidha gu piasta bhaan Paaskua tam. Cham aa dhich ba xi dhocho?

JUAN18,19
40Gu ji nam gu gui cham tu pui lhii, jup kaich am g kn: Dhi cham ji. Gu Barrabaas ji nach jix aa nap docho nop moo maan jup jix dhochom. Gu Barrabaas jix xbi ka ku mt ba kuu. Ba gux kai Pilaato pui ma tu chia nam gbia gu Jesuus. 2Mi dhr ba maadt gu sandaaruix nat jax gu bappandam joi kuruun xip duuk bhai eek kx gu Jesuus, gio maan gu tb kutuun jamt jup xi chi jix chukuum jix b. 3Bap ttda am mian dr bhai ji idhat: Jaa alh na jax xi chuii dhi ja gkam tuk gu Israel kam jatkam. Bhai eeg gb am ba buibsaram pui xi chtdat. 4Ba gu Pilaato gio mjp ji buus drap nat ja tkkam gu jatkam nam sap jax lhii, jup ja ttda: Bhai xi buusaidha gu jaduu na pimt ya aichulh. Jax ja gip ba ji dhooda? Na gu panaas ti cham tu jax tomaat. Cham jup maat gu no moo slhkam tu jax jam dui, ka ba gu ti cham. 5Pui xi chk gio mu jak jup ji baa gu Pilaato nat baidham gu Jesuus. Ba jaxpx bhj dr bhai ji buusai mt gu Jesuus xi chichu gu tb jannulh na mt ti nax chukuum jix b, gio gu bappandam joi jup xi kstu na mt bha dhaax moram kuruun xip duuk. Ba mi dhr jup ja ttda gu Pilaato: Jai, ya ba dhi jam kdara. 6Ba gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, gio gu orosiiris px jiiak gi mt na mt ba t gu Jesuus nat mui ji buus, jup kaich am g kn: Mu tu chiani nam sissapa kuruus tam! Chap mi pux joignda! Bap ja ttda gux kai Pilaato: Dho pim mu xi bhika aapim. Dlh japim bax maat no pim sissapa kuruus

270 tam, no pim moo jap jix bhaamki. Aa na gux maat nat ti cham tu jax dhuu nar jix buam jum duukam. 7Bap kaich am p gio gu Israel kam jatkam: Japji nach gu aach mi pui tu daachu na jax jum kaich mich uuan am na pai tu daaxix na jax tu aagix aach jich bui nach jk jir Israel kam. Na mi pai puim kaich maan kap na saak jir uatulhdhara no jaroi jax kaich nar maraan gu Dios. Jai gu dhi jap px na pui kaich nar gkam, gio na sap jir maraan gu Dios na jax dhui px bhaan jum uatulhi. Pui dho ba px bax bhai nach muaa. 8Ba giilhim jix iom bhai ji choon gu Pilaato nat pui j ja kai nam kaich gu jatkam nam mu jiiak. 9Ba gio bhj jak jup xi baidhak bak chr gu Jesuus, gio bap ba tkka, jup ttda: Gir pa jak kam aap ji jaduu jap moo gux gm? Nop moo slhkam jup xi aagi. Cham iok gu Jesuus na ti tkka. Mi px pu tuii. 10Bap ttda p gio gu Pilaato: Jax kup ba cham ji aagi? Cham maat ap aa na aa jir gkam kat ya pum ttda? Jix bhai na jum docho no xi lhii, piam ku gu na tu chiia nam jum sissapa kuruus tam. Aap gu ya cham ji aagi na tu tim tkka. 11Ba gio bhaip ji io gu Jesuus, jup ttda gu Pilaato: Puip dho kaich, nat gu gu Dios ji Gkora pui ba ti jia na ba ya j soi ba tuika jum bui. No gt chakui pu tya gu Gkora, jax jap gip ji dhooda gt siap chi pui kaichdha gt? Ku ba gu aap cham tu bhaan kuicha bia ji gu xib, gui ji nat jaroi maaxik ji ki nat ba gkam kn jum uatulh. 12Ba nat pui j giop xi chn gu Jesuus gux kai Pilaato, cham bhaai

19

271 na jax kam duia, dai na tim ganga na jax pk dui docho gt gu Jesuus. Gu ji nam gu gu Israel kam jatkam giilhim mu jiiak, jup kaich am: No pich jax dhuuk docho dhi maankam nach jum chian nap muaa, bhaan bax maat ka nap bak cham tu kam ni gu Seesar gux iom gkam Rooma kam. Na gu gu jaroi no dlh gkam jum taat na jax dhi maankam, cham tu k kam ni gu Seesar gux iom gkam. 13Ba nat ja kai gu Pilaato nam pui j kaich gu jatkam, xi chu chia nam buusaidha gu Jesuus mu drap. Mi dhr ba jimk mu ji dhaibu na pai dadarr na pai dhuuk ja slhkanda gu jatkam, na Gabaata tm tt gu ebreo iook kn, na jap kaikam jup jum kaich na joodai sobkoxim mi baapax. 14Ba takaab dr na ba buimgidhak bam aaya gu piasta bhaan Paaskua tam, jup ja ttda gu Pilaato gu Israel kam jatkam: Ya ba dhi jam gkam tuk. 15Gio px jiiak jup tm gi, jup kaich am: Mu gor muai! Sissapa pim kuruus tam! Ba gio bhaip ji io gux kai Pilaato, jup ja ttda: Kux moo aa na ba ji chu chiia ba nam sissapa kuruus tam dhi jam gkam tuk? Bap kaich am gui nam jir ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam: Aach daipu ji gu Seesar nar jich gkam tuk. Cham tu jumai p. 16Bax choonnt pui ma ti gu Pilaato nam mu bhji sissapa kuruus tam ku gi gu Jesuus nam puix bhaamki. Mj jap jamt ba xi bhk na mt ba sissapam. Gu Jesuus nam ba sissapa kuruus tam

JUAN19 am na mt ba sissapam baasn daam dr na pai Kakoi Mo Daa t t, nam Golgota kn jup jix chu mat ka gu ebreo iook kn. 18Bhamm na mt aichdhak dho gu dai na mt ba sissapa kuruus tam. Gio jai gook jamt bxxik dr jup ja sissapa pui kukrus tam p, rban ba gu Jesuus. 19Ba gux kai Pilaato nat jax dhaa maan gu taamla alhich komaarak pa, mi xi chu uana, jup jum kaich: Gu Jesuus Nasareet kam, ja gkam tuk gu Israel kam jatkam. Mi dhr ba xi chu chia nam bhamm siispapu mobon gu Jesuus na pai sissap. 20Mui gu Israel kam jatkam t mt gu dhi pui na jax bha tu uaix mobon gu Jesuus, na gu amuub judharan gu g kiicham na mt sissapa kuruus tam. Baik iiiok kn bha tu uaix: Griago iook kn, gio ba ebreo iook kn p, gio ba gu latiin kn. 21Ba gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda dai gu Israel kam jatkam, px am bhaak jamt na mt ba t na pui jak bha tu uaix mobon gu Jesuus. Mu jimk jup ttda am gux kai Pilaato: Jax ku pich ba pui jak bha tu uana taamla tam na pui gu Jesuus jir jich gkam tuk bx nach jk jir Israel kam jatkam? Japji nap siisbhiokai gio bhaip tu uana, japni nam kaichdha: Dhiir di gui na puim lhii na sap jir ja gkam tuk gu Israel kam jatkam. 22Gu ji na gup ja ttda px gu Pilaato: Puui ji na bhai ba tu uaix ka na ich jax bhai ba tu uana. Jax gi moop jum duia? 23Ba gu sandaaruix na mt sissapa kuruus tam gu Jesuus, xi chu jumpadak jamt gu jajannulhi na t tichgt alhiok xi chu uuuk. Jk jup tu uuuk maan gio gu jumai, nam gur maakoban. Gu ba gu tb kutuunan na daam dr tichgt gu Jesuus, cham bhai nam jax lhiok uika nam mi ti

17Ba na mt jax mootoi gu kuruus gu Jesuus, gamai px bp nuyasim

(Mt. 27:3244; Mr. 15:2132; Lk. 23:2643)

JUAN19 xi ni, na gu mui pum daa. 24Bap jum t ttda am: Cham jach saasasda, japji nach jich mamaichia, ea jaroix pk bhaan ji biya. Ba dhi bhaan pui ji chum kuugalh nat jax tum uanak bjk nap jum kaich: Alhiok jamt xi chu uuuk gu jajannulh, gio gu tb ji kutuun jamt xim mamaichk xi bhk. Pui mt dho tu dooda gu sandaaruix na jk jax jum kaich. 25Ba gu dn gu Jesuus mi jap amuub gam kk na pai sissap kuruus tam gu maraan, bman gu dhixii Mariiya nar bngan gu Kleopas, gio ba gu Mariiya Magdalena. 26Ba gu Jesuus mi px jap ji ch na kk gu dn bman maadt gui nam puip kaichu nax iom jix dhada gu Jesuus. Bap ttda gu dn: Dhi jaduu na mim sanoop kk ji aan, jum mar tum kn ji buusnia xib dr. 27Ba gui na kaichu jup ttda p: Xib dr jum naan tum kn ji buusnia dhi aan na mim sanoop kk ji jaduu, nap ba moo xi kuadhat, na gu aa bar boi cham kam. Ba gui am jup xi baidhak gu dn gu Jesuus mu jak kiami, na gu pui ttda gu Jesuus.
(Mt. 27:4556; Mr. 15:3341; Lk. 23:4449)
28Ba

272 Jesuus, na gux chanoom. Mi dhr bap kaich nat xi ichok: Xib dho gi ba bx pui ba tu kuugalhdhix ji nat jk jax tum uanak bjk. Daipu xi chk nai ji mugia, pu muu. Gu sandaaruix na ba sxia janomaram gu Jesuus 31Ba takaab dr na ba moo bam aaya gu bhaan Paaskua tam nam pai dhuuk tu piastatda gu Israel kam jatkam, mu jimk jup ttda am gu Pilaato na sap ja chiia gu sandaaruix chugi nam ja omxichulhdha gu ja kaakai gui nam bhamm sissap kukrus tam nam ba jotmoda koya kum xi ja yassapai ampk na jurnia, na gu buimgidhak cham ka tum juanda, dai ji nam ba tu piastatda gu bhaan Paaskua tam, nam gu cham aa nam bhai pu sissap ka buimgidhak bx chanoolh. 32Ba gux kai Pilaato mjp xi ja joot gu sandaaruix chugi, ba gui mu jimk jup ja omxichulh jamt gu ja kaakai dai gu gook nam bxxik dr sissap na pai gu Jesuus. 33Na gu ba muukix nam bhai xi i gu Jesuus, pui mt ba cham ka omxichulh gu kaakai. 34Gu ji nat gu maadt gu sandaaruix bhai ees si janomaram gu Jesuus kn gu tb uux jix muuuk na ua, sia ku ti ba muukix. Ba bhai ji m gu suudai r bnkam. 35Tgk moop kaich gui na pui tu aga bx dhi pui, cham tu na px jap kaich, na gu mip tuii na t ni nat pai dhuuk pui tum duu, na pim ba aapim puip t jdha nat slhkam pui tum duu. 36Ba gu dhi pui nat tum duu, bhaan jum kuugalh nat jax tum uanak gu ioki gu Dios bjk nap jum kaich: Ku gu cham tu maan aoon omia ji nam pai dhuuk muaa. 37Gio jap iam nap jum kaich: Mui jatkam tgia am nam pai dhuuk jix kokom dooda.

Na ba mukia gu Jesuus

mi dhr na gux maat gu Jesuus nat bx pui ba tum kuugalh nat jk jax tum uanak bjk, maan kap px ba bii na pui tum kuugalhdha, bap kaich: Tix chanoom i. 29Ba moo ampk mip bia maadt gu kuugan gu bii jix jk alhich jaaa tam. Ba dai na mt jax banni gu tok kn gu bii, uux cham xi buraak bhamm xi dhaax chiiram gu Jesuus na ba xiopna. 30Ba px muuk sai gu

273 Nam ba yaaspa gu Jesuus

JUAN19,20 muip ma jii gu Mariiya Magdaleena mu ai dn kr na mt pai ulh gu tukgan gu Jesuus. Ba mu nat ba ai, bhai px pu t d bhj dn kr, mu px jap kaat gu komaarak jodai na kn bha kuupich. 2Ba nat jax jak gi, daibus nat aadham gu Simoon Peegro gio gu jumai gui nax iom jix dhada gu Jesuus na puip kaichu, jup ja ttda mu k: Jaroi bak baabuk maakam jak tkaam gu tukgan guch Gkam tuk. Cham pai tu jaich mu na chich pai t. Jax nach ba dui ka tgia? 3Ba gu Peegro gio gu jumai na puip kaichu gu Jesuus, mui ma jii mt mu na mt pai t gu Jesuus na mt t tgim no moor slhkam, daipu na mt jax pui t kai, 4boopo am. Ba gama jak dr jix iom kuudam mui xi m gu jumai nam maap jiim gu Peegro, bp kat jumm ba ai na mt pai ulh gu tukgan gu Jesuus. 5Ku gu cham tu mu baa ji mj rban dr, mi dhr px drap dumaalh jum tkaak mui xi ch ni mj na mt pai t. Cham pai tu jaich, dai gu jajannulh mi bt na kn bhiibgich. 6Gu ba gu Simoon Peegro jax dhr mip ba ai. Gui dho gi gu mrdat mjmm pu baa ji dn kr na mt pai t gu tukgan gu Jesuus. Ba t p na cham pai tu jaich, dai gu jajannulh px mi jap tu giopan na kn bhiibgich. 7Gio gui na moram bhiibgix kat, mummu jap px daa dlhkob pui xikoolh bhiibgix kam na jax bha tut moram gu Jesuus, cham tu maap bt gu jai jajannulh na kn jup bhiibgich gu tukgan. 8Ba gu jumai na puip kaichu gu Jesuus nat bp mi ai, jai muip ji baa dn kr nat ji chgk gu Peegro nat mrdat mjmm ji baa. Mjmm baakk jix bhai mi jap xi ch nni p jai, moo gu maaxik ji na dai gu jajannulhi px mi bt na kn bhiibgich gu tukgan gu Jesuus. Ba pu t j nat slhkam duadk giop bam mi dhr, pui xim aa na cham tu pai

mi dhr nat pui ba muu gu Jesuus, gu Josee gui nar Arimatea kam mui ma jii buior gux kai Pilaato nat kaim nox bhaai na tbaadhai bhika gu tukgan gu Jesuus. Gu Pilaato jup kaich nax bhaai. Gu na gu gu Josee puip kaichgt gu Jesuus, dai nax xchuixim, na gux ja bhidha gu ggrkam jum aandam. Ba mu jimk tbaadhak xi bhk gu tukgan gu Jesuus. 39Gook dt am gu Nikodeemo gui nat bp dr tukaa cham mu jimk mu na pai tbiap gu Jesuus nax chu agidham. Gu Nikodeemo g ji kusbiot gui na joidham uub na mirram tt gio ba gui na aaloep jum tt. 40Ba mi dhr dai na mt ba juulh gui na joidham uub gu tukgan gu Jesuus, gio ba na mt jix bhai bhiib jajannulh kn nam jax jak ba tu jimda gu Israel kam jatkam nam pui jak ja buat ja yassapda gui nam jk koiidha. 41Ba amuub mi na mt pai sissapa kuruus tam gu Jesuus, maan kap xikoolh tu kuup ka na bxchu mi t xchix. Mi rban dr ba moo maan kap jup dlhix gux moik ai nam jax chuutum kr ja baapas gu koigan, dai nat chakui maan mjm jabsu gu tuuku, mi px pui tuika, nat gu jano pk chakui maan jup muu. 42Mi mt ba ulh gu tukgan gu Jesuus na kapbhair amuub, na gu moo jap jup bam aajim nam pai dhuuk cham ka tu juanda gu Israel kam jatkam. Jotmoda px jamt ba mi xi yaaspak.

(Mt. 27:5761; Mr. 15:4247; Lk. 23:5056)

38Ba

20

Gu Jesuus na duadi giop bamgia

(Mt. 28:110; Mr. 16:18; Lk. 24:112)

Ba mummu nat pai buus na pai dhuuk cham ka tum juanda na bar tumiiku tam, kapbhuimuk nat jax kiapx jix dhanpam bhai ji chu maaxir, gio

JUAN20 ka muukix. 9Nam gu bx gui na jk kaichu gu Jesuus, chakui maatt kkt am na jax kaikam jup jum kaich mi na mt pai tu uanak gu bjk dr kam na puim kaich na duadi giop bamgia sia ku mt mua. 10Mim ba ti pup xi ch nnidhimk pui giop ma jii mummu nam pai tbiapka, nam paip tuii gui nam puip kaichu gu Jesuus. Gu Jesuus na mi bam maaxdha buior gu Mariiya Magdaleena ba gu Mariiya Magdaleena dlh mi ji bik suaak mi jap kkat nax buam jum aa na cham tu jaich gu tukgan gu Jesuus. Gu Peegro gu ba jii gio gu jumai nam maap jiim. Ba mi pui na ji suakt gu Mariiya gio bhjp ka xi ch t dn kr dumaalh jum tkaak. 12Bhjmm px ji ja t nam daraa gook gu noonbi gu Dios jix chooto tt kam na mt pai ka tkaak gu tukgan gu Jesuus, maan japni dhr jak daa na pai motkat, gu jumai ba mi dhr jak na pai tootnatkat. 13Bap ttda am gu Mariiya na mu dr drap bha t nidhat suak: Tup ba kn moo jap jix buam jum aa jaduu nap ba suak? Bap ja ttda gu Mariiya: Dho nat tak gu jaroi ya dr baabuk pai nat jak jax dhuu gu tukgan gui nar jich gkam tuk kat. Cham pai tu jaich. Cham maat ich dho ba nat pai jak t. 14Ba nat pui xi chk bhai slh ji kkbo, na gu dumaalh kaatt bhjmm ka t ni dn kr, mi px jap ji ch na kk gu Jesuus. Ku gu pu cham maat ji gu Mariiya nop jir di gu Jesuus, jap jum aa nar jumai. 15Ba bhai ji io gu Jesuus, jup ttda gu Mariiya: Tu mam duu jaduu kup ba moo jap suak? Tup ti ganga? Bap ttda gu Mariiya: Dho gu tukgan guch gkam tuk kat na mi px cham tu jaich bhjni
11Gu

274 na chich pai t. Jaroi bak baabuk maakam jak tkaam. Kap ti aap aa iam baabuk maakam jak tkaam? Ji aagidha ap ji jaduu na pich pai t no pich aap bhk ku bhirai gio yap tkia. Gu na gu cham maat gu Mariiya nop jir di gu Jesuus, jap jum aa na gu jaroi na mi tu nuukan gu x na mi jap t xchix mi ba kk. 16Bap ttda gu Jesuus: Cham aap ka maat Mariiya? Ba gu Mariiya mian dr jix bhai bhai xi i, jir di gu Jesuus. Bap ttda ebreo iook kn bhai xi koomkk: Rabuuni! Aapi aar di? Rabuuni jap kaikam jup kaich na sap bxchux chu maat. 17Ba gu Jesuus jup ttda: Aai dhor di na ich giop dua. Xi dhaiia ap ji jaduu nap ja aadhara gu jai jaadu nam ji kaichu mu nam pai tbiap. Jap jap ja tda na ich aa ba jiix dhaam buior gu Gkora gui na aapim jup jir jam Gkora gio ba nar jam Dios tuk, na jax pu ba jam ttda bp dr. 18Ba gu Mariiya Magdaleena mi pu bhi nat ja aadham nat jax pu tn gu Jesuus. Mummu k nam pai tbiap bx gui nam jk kaichu, ba ja aagi nat giop ba dua gu Jesuus, bx jup xi ja aagi na jk jax ttda mu nat paim maax buior. Gu Jesuus na mi bam maaxdha ja bui gui nam kaichu
19Ba

(Mr. 16:911)

moo jano gamai nat ji jur, na gu kiapx gio muip bam bhichu na pai dhuuk giop ba tum juanda, maan kap bak chr jamt bam jumaap bx gui nam jk kaichu gu Jesuus. Dai na mt jix bhai bhai xi siispak gu kigob nam gux chotdon no mt mi ji bubua gu ja orosiiris tuk gu ggrkam

(Mt. 28:1620; Mr. 16:1418; Lk. 24:3649)

275 Israel kam, nam gu jap jum aa nam ja uji ja kuupa, pui kum bax bhaim kuupat mj daraa. Ba gu Jesuus mi jim maaxdhak rban dr nam pai daraa mui ba ja ioki, jup ja ttda: Aa moo jai ya jap p ji jaadu. 20Ba xi ja nnichun gu noonbi mi na pai t dd na sissapich gio bha janomaram na mt si. Ba guix bhaim lh jamt na mt ba t, na mt gu ba maat na dhir di gu Jesuus nat duadk giop bam. 21Bap ja ttda p gio gu Jesuus: Jix bhai pim jum taat ka na ich ya ba ai. Aa bhai px pui jam tdam na pim jix bhaim lhdhai nai xi jimia bx kap na pim tu ja agipu gu jatkam. Jap na jax aa na ich bha jii ya dhi oigan na ich bha tu jam agidham nat pai dhuuk bha joot gu Gkora, pui ku ba aa ya dr jup jam jootos aapim. 22Pui xi ja tdak nai xi ja buxcha bx, bap ja ttda: Jai. Dhiix Dhuudu kam jix Ua Iimda jam am jup tuigda ya dr jap jak 23na jam mattudidha na pim jax jak tu ja agidha gu jatkam. Ba gui nam jk t jdha na pim jk jax tu ja agidha, ba uachudhix ka gu ja uatulhdhara. Gu ba gui nam jk cham t jdha, cham tu ja uachudhix ka, pui nam jax bax uuatulhdhix ka, nam gu cham jxdha uana gu dlh px. Gu Tomaas na ba t jdha nat slhkam giop dua gu Jesuus 24Ba gu Tomaas gui na maadt jir di gu mambhx gook gu noonbi gu Jesuus, gui nam Gook Dm kn jup jix mat ka, jano pk cham mip tuii nat pai dhuuk mi ai gu Jesuus ja bui gui nam kaichu. 25Ba gui xi aagi am, jup ttda am: Giop ba dua guch Gkam tuk. Ba t chich.

JUAN20 Bap ja ttda gu Tomaas: Chaam ji na t jgi nar di. J ji no ich moo dlh t gu noonbi mi na pai sissapich na ba jam jgidha, na mi xi bapsada gu dheen mi na pai t dd gio bhai jak janomaram na mt pai si. Xib ja ji chakui t jdha ji sia ku pim jax ji chtda. 26Ba gatuuk xijum baik tanoolh jurni kn gio mt maap jup mam jumaap bx gui nam jk kaichu gu Jesuus maan kap bak chr jix bhai xim kuupak. Jano dho gi ba bx mip tuii ji gu Tomaas. Ba jaxpx nam mi ka tu agichu, mi dhr jap px bhai ji io ja saagi gu Jesuus, jup ja ttda: Aa gio bha jak p ji jaadu. 27Mi dhr bap ttda dai gu Tomaas: Aa px jir di na ich giop dua jaduu. Kanip xi ch na dd gu oonob mi na pai sissapich. Mip xi bapsada gum deen nap ba cham jax tya nar iatda, gio yammni jak jap jup xi bapsada janom am na mt pai xi. Ka moo jap jix xijai aa nap bx jum jur kn t jdha na aa px jir di na ich giop dua? 28Ba giilhim jix bhaim lh gu Tomaas, jup kaich: Aaja gu Gkam tuk! Giop dua ji bak gu slhkam gu Dios ji Gkora. 29Bap ttda gu Jesuus: Na pich paix bhai xi ch Tomaas na pich ba ba t j na aa jir di na ich giop dua. Gu cham t jdhat ap ji na pich chakui tgk gu oonob. Jai joidham pu t jgi am na ich slhkam giop dua nat jax pui tm ti, sia ku mt cham pai ch gu maaxik. Nat jax kaikam tum uana dhi ioki gu Dios 30Mui ji gu nat tix bhaim duukam jup tu duu gu Jesuus ja nichudat gui nam jk kaichu, japji na gu cham bx ya daaxix dhi uuan tam. 31Daipu dhi na jk px ya tu daa na pim ba ni, na

JUAN20,21 pim ba tu jikuidhai t jdha na gu Jesuus jir di guch Xoikam na maaxik ya xi oilhimk dhi oigan bhaan, nar Maraan gu Dios nat bha joot. Na ba gu jaroi na t jdha buior baidhikax dhaam jak na pai gammj pu ba duaka.

276
6Bap ja ttda p gio gu Jesuus: Ea gor gio muip xi bua suudai chr gu jam asaak japni dhr jak kn dr dhi kanuub, ea no mt cham iam mim gaam. Ba guix oodam gio mjp xi bua mt gu asaak, paa gi ba tu. Gu jaxpx na mt gio bhai tip ji baabu, giilhim jix bt ji, cham bhaai nam jax ka baabu nam ti baissn, na mt gu giilhim mui mim iicha gu boptop. 7Ba gui nax iom jix dhada gu Jesuus na puip kaichu, jup ttda gu Simoon Peegro: Dhir di guch Gkam tuk na bhamm dr kk judharan. Ba nat jax pui t kai gu Peegro na dhir di gu Jesuus, tm tidhak gu jajannulhi mummu pu gi suudai chr, mui pu t gi bx suudai dhaam baasn dr jak judharan na pai kk gu Jesuus. 8Gu jaim ba saalh gatuuk dr mu jiim gu kanuub tam pui ji chmrat gu g asaak nam mi iichixchu gu boptop, nam gu cham tu moo jap jix iom rban gu suudai jup tuii, chi jk gook oom daman mambhx obrasaan jir mk mi dhr judharan. 9Ba nam jax px bhamm dr ji chsdim judharan, ba t mt na joidham g tu naan gu Jesuus, maan batoop mi dhr jap jup xi chk tuupalh dhaam na tu g, gio tmkalh gook mi jap jup xi chua. 10Bap ja ttda gu Jesuus: Bhai gor xi uuuk gu boptop na pimt ja bhia kuch yani tu gaya. Bax chuplhi gu tai. 11Ba gu Simoon Peegro gio muip xi jii bhamm kanuub tam nat ja palhbuidham gu jai nam bha tmr gu asaak nam mi gaamixchu gu boptop, na gu giilhim jix bt nam mui mi jiim giilhim jax pk ggr, xijum gook oom daman mambhx baik jamt dho mim gaam. Kut ji gu siamri joidham cham jup sar ji gu asaak sia kum jax jir mui, pui mt tmrat bhamm dr pu tsaa

21

Gu Jesuus na ja bui bam maaxdha xijum gook gui nam kaichu Ba gatuuk jkchi tanoolh jurni kn gio mummp bam maax gu Jesuus ja bui xijum gook gui nam kaichu, mummu judharan gu g suudai na Tibeeriyas t t. Japnim duu. 2Maap mi ka oipo am gu Simoon Peegro, gio ba gu Tomaas gui nam Gook Dm jup jix mat ka, gio gu Natanail gui nar Kanaa kam na Galilea dbr bhaan bipio, gio ba gook gu maamran gu Sebedeo, gio jai gook pup nam puip kaichu gu Jesuus. 3Ba maannim jup ja ttda gu Simoon Peegro gu jai: Aa chi moo xib tu bhia gu boptop. Ba guip kaich am p: Aa dho aach bx jum oidha. Aach puip jix chu bhiak ji chi. Ba mi pu bhi mt na mt ba tu bhiam, dai na mt jax bha tts kanuub tam. Bx chukaam mu jap ti buppaim gu g asaak suudai chr nam jap jum aa nam joidham px mi jim gaamu gt gu boptop. Gu ji na gu pu nim maan kut mim gaam, pui mt dho pu cham maan bhia gu bx chukaa nam mu jap ti chu bhibhiijimk. 4Ba namm nax dhanpam bhai ba tu maaxilhim, baasn dr jap px ba kk gu Jesuus judharan gu suudai, ku gu gui nam kaichu pu cham maat am ji nop jir dhi. 5Ba mui xi ja jikai gu Jesuus, jup ja ttda: Jk japimt ba ja bhia gu boptop ji jaadu? Ba guip kaich am: Pu nim maan dho. Paa gi p?

277 judharan. 12Ba mi dhr jup ja ttda gu Jesuus: Ya gor bi chu ju ba xib. Bax bai gu batoop. Ku ba gu gui nam kaichu pux bhaix maat am ji na dhir di gu Jesuus. Cham pai jax kaich am ba nam jup ba tkkada gt nar jaroi dha, nam gu bax maat. 13Ba pui xi ja tdak gu Jesuus mui xi ja maa bx jman gu tmkalh gio ba gu batoop gai nam kn tu bisda. 14Dhi kn ba bar baikim nat ja buim maax gu Jesuus gui nam kaichu jano dr nat muukk duadk giop bam. Gu Jesuus na ba tkkada gu Peegro no tu kam nidhat jix kgalhi 15Ba mi na mt xi koichok, bhai ba tkka gu Jesuus gu Peegro, jup ttda: Aapi Simoon nap jir maraan gu Jonaas, jix iom aap tu kam ji idhat xi kgalhi, cham tu jaxbui na jx dhi jai? Bap kaich gu Peegro: Jix iom ji na tu kam jum nidhat xim kgalhi ji jaduu nap jax bax maat. Bap ttda gu Jesuus: Dho aap bak ba amkam ya ka ja guguuxidha dhi nam jk ba kaichu. Jap ji buusnia nap ja nuukanda. 16Pui xi chdak gio bhaip ji chkka, jup ttda: Jap aa moo slhkam xi kgalhdhat tu kam ji i ap Simoon nap jir maraan gu Jonaas? Bap kaich p gio gu Peegro: Dho slhkam ja tu kam jum ni ji jaduu nap jax bax maat na ji aa dhi jur am bhaan. Bap ttda gu Jesuus: Dho no slhkam jir pui nap jax kaich, aap ji amkam ya ka ja guguuxidha bx gui nam jk ba t jgi aa ji bui nam jap ji buan nam jir ji kakasnira.

JUAN21
17Ba gio puip ba tn, bar baikim ba moo, jup ttda: Slhkam aap moox iom tu kam ji idhat xi kgalhi Simoon nap jir maraan gu Jonaas? Ba gu Peegro bhaix buam jim lh nat baikim ba ji chkka gu Jesuus no sap slhkam tu kam ni. Bax xusuakim gio bhaip ji io, jup ttda: Dho j ji jaduu na jax ba kaich, nap gux bhaix maat jia na slhkam jup kaich na jax jum ttda. Jix bhaix maat ap na cham tu px jap kaich. Bap ttda gu Jesuus: Dhop ka ixika ap ku gi dhi nam jk ba t jgi ji bui na jax bam ttda, nam bax jjkgm px jup tuika gammj. 18Pu kani na moo slhkam yam aagidha Peegro, jano nap pai dhuuk jir biapmagich, joidham nai px jimda ap pai nap jak lhiidha jix kk xi chm tidhai gu jajannulh, ba cham jaroi jax jum tdak. Ku ba gu no pich am xi jagta, cham tu pui ji kia, jumai px ba tm tidha gum jajannulh, cham tu aap dlh kia. Mi dhr dai nam bam bhika gu jatkam mu jak nap pai ti cham aanda nap jimia. Jax gip kax bhaai ka jano? 19Ba dhi na pui j ttda gu Jesuus gu Peegro, jap kaikam jup ttda nam sap mui tgia gu jatkam nam pai dhuuk muaa, ba cham jxdha jak gxia sia ku mt tulhiichuda, pui na jax bax biiak ka buior guch Xoikam, ba joidham jix kgalhdha gu Dios not bhamm ba aix dhaam. Ba jaxpx jup ttda p gio: Ba gu xib pui lhii i nap gammj pu ba kaichgda cham tu bhaan jax jim aagat.

Gu Jesuus na bhaan ba tu aga gu jumai nax iom jix dhada na puip kaichu 20Ba jaxpx na mt ba jii mi dhr na mt namm gama jak ba ji bhi, kkbuk

JUAN21 mui ka xi ch t gu Peegro mu dr jak nam pai jiim, ba t na gatuuk dr mu jim gui nax iom jix dhada gu Jesuus na puip kaichu, jir di px gui na jano sonpan xi dhaa na mt pai dhuuk tu juu gu bhaan Paaskua tam na mt ba moo ba mua, na xi chkka nap ttda: Jaroo ba da gui na pui maaxik jum ksa jaduu? 21Bap ttda gu Peegro gu Jesuus nat tgk gu jumai na gatuuk dr mu jim: Dhii gi jaduu na yani dhr gatuuk dr jim, jax jak jup tu jimia gatuuk? 22Bap ttda gu Jesuus: Dho gu dhi ba aagix p dho na jax jak jup tu jimia. Piam no jix aanda gt na ya pu duaka jano juugt na pai dhuuk gio bhaip jimda, ya dhop oirda gt jia, jax gip bua? Ku gu dhi aa dlh jup bax maat na jax jak jup tu daaxdha na tu jimia. Aap gu dai ji nap mi pui xi jimdat gammj xi kaichgda. 23Ba maakam px lhdhat kai mt gu jai nam puip kaichu gu Jesuus na pui kaich, jap jum aa am na jax

278 kaikam jup kaich na cham jxkat pai dhuuk ka mukia gui na jaroi aa. Gu japjani px na kaich gu Jesuus: No aa jix aanda gt na pui tu duia na ya pu duaka jano juugt na pai dhuuk gio bhaip jimda, ya dhop oirda gt jano juugt. Ku gu dhi aa dlh jup bax maat ji. Aap gu dai ji nap xi kaichgda px cham jax ji kaicht. 24Dhi bar di gui na puip kaichu gu Jesuus nat ba t gu Peegro na gatuuk dr mu ja oi, na ya pui tuch agi nat jk jax t t gio na jk jax jix chu maat, nat ba ya tu uana dhi uuan tam. Jix maat ich nar slhkam dhi nat jk jax tu uana, nat gu dlh buupui kn t t nat jax tu duuk guch Xoikam. 25Mui ji gu nat tix bhaim duukam jup tu duuk gu Jesuus, gu ji na gu no bx dappaam tum uana gt na jk jax tu buimk, jir mui ka gt gu uuan na bhaan tu daaxix ka, pu cham ya aixka gt bx kap na jx jir oigan, na gu namm ji chuutka gt gu uuan. Daipu ba dhi tum dai na jk ya tu uaix uuan tam.

NAM TU JAX BUIMK

GU NOONBI GUCH XOIKAM
ba tu dai gu Gkora na pu tu duia aapim jam bui, gu pui dho na jax ba tu jam agi bp dr. 5Dho gu gu Juan pui tu bopkonak dho, ku ba gu gu suudai kn px ji, gu aapim gux Dhuudu kam jix Ua Iimda ji na pim kn jum bopkona na jam am jum tajaana cham jk jurni kn. Gu Jesuus na ba tsdia jix dhaam 6Ba bx gui nam jk bhaip tuii buior gu Jesuus japni bhai ba tkka am: Xib ba bam ai aa jich jaduu nap aap yap bam gkamta bx kap na jx jir Israel? 7Ba gu Jesuus jup ja ttda: Cham jam am jum aa ji na pim moop jix mat ka na pai dhuuk pui tu duia gu Gkora, na gu dai gui not pui ba ti na ba pui tum duia. 8Ku ba gu na pai dhuuk jam am bam tajaana gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, bax bhaain ka ji na pim pu tu duia aa ji amkam bx aixim na tur jix kp jum duukam, ba nai ji chu ja agipu pim gu jatkam. Mi dhr japim mui ji ksa Jerusaleen, mi dhr ba bx kap na jx juugt bhaan bipio gu Judea dbr, gatuuk ba mu jak p na pai jx juugt bhaan jup bipio gu Samaaria dbr, mi dhr ba nai jap bx kap na jx juugt jir oigan. 9Ba daipu nat pui xi ja tdak gu Jesuus gui nam jk bhaip tuii buior,

Dhii jir di gu uanan gu Luukas nat giop tu uaxidhak gu Tiopil Gu bp kam ji uuan na ich tum uaxidhak ji jaduu Tiopil, bx jaich pui jak mi chu dai na jk tu jax xi buimk gu Jesuus gio na jax jak xi chu ja agidhimk gu jatkam, sia gu pu jano dr nat jax bhai ji chbgai, 2mi juugt nat pai dhuuk jiix dhaam jak.

Gu Jesuus na ba ja aagidha gu noonbi na gatuuk ja amkam tajaana gux Dhuudu kam jix Ua Iimda Ba bp dr nat chakui jiix dhaam jak, pui jak pu ba ja jujurtuda kn gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nam tu jax dhuia bhaankamun gui nat jk pu ja am t t nam jir noonbi ka. 3Gio ba nat ja buim maax bx jman jano nat pai dhuuk muukk giop ba bam mi dhr koigan tr, gio ba na xi ja agi p na sap giop bax k, cham tu ka muukix. Ba maan masaan daman mambhx tanoolh ja bui xi oilhimk gio na xi chu ja agidhimk na jax jak ja am t nidhidha gu Dios. 4Ba na pui bhai kap tuii gu Jesuus ja bui gu noonbi, jup ja ttda: Chakui pim jimmda mi dhr Jerusaleen. Ka xim nrada pim na ka xim kuugalhdha gu pui nat jax jak

279

GU NOONBI GUCH XOIKAM1 pu gamai ji chs jix dhaam jak, ba bhamm px ji baa tbaa cham, pu cham pai ka t mt. 10Ba nam pui mi gukat bhamm jak ka t ni nat pai ji bhi gu Jesuus, mi bam maax jamt gook gu jatkam joidham jix chooto tt kam, 11bap ja ttda am mi jap ji gukk: Aapim jich jaadu Galilea oikam, jax ku pim bax buam jum aagt bhamm jak pup t ni jix dhaam jak? Matgm gu dhi Jesuus nat ya dr ba jii aapim jam bui, na ya xi oilhimk jam bm, gu dhi matgm gio bhaip ka jim ji gatuuk. Ba pui jak jup tuigda jano na pai dhuuk gio bhaip jimda ya dhi oigan bhaan nat jax jum duu gu xib nat ya dr ba jiix dhaam jak. Gu Matiiyas na maadt bar di ka gui nam jir noonbi guch Xoikam 12Ba bhai dhr oidha daam Oliibus t tgim, ba jii mt gu noonbi gu Jesuus mu jak na pair Jerusaleen, na gu bhai dhr mian bipio jia, jaxbui na jx juugt aagix ka ja bui gu Israel kam jatkam nam oipoda jano na pai dhuuk jum ajda gu tanoolh na cham tum juanda. 13Ba na mt pai dhuuk mumm ba ai g kiicham, mi ba baap jamt nam pai tbiapka, bhj jap ji chtis jamt daam dr. Ba dhi nam jir jaroi dha moo gu Peegro, gio gu Juan, gio gu Jakoobo, gio gu Anrees, gio gu Piliip, gio ba gu Tomaas, gio ba gu Bartolomee, gio ba gu Mateo, gio gu jumai na puip t Jakoobo, gui na Alpeo tgim jir maraan ka, gio ba gu Simoon p gui na bp dr nai ka ja kaichgda jkchi gu jatkam nam nai tu agidha nam tix ja pataasak ka gu ggrkam jum aandam Rooma kam, gio ba gu Juudas p gui nar maraan gu Jakoobo. 14Ba bx dhi jakbui gammj maap jum jumpadat tu daanda am ja bm gu jajaanni gu Jesuus, gio

280 ba gu dn Mariiya ja bm p jai gu uuub. 15Ba maannim na mt mui maap mam jumaap gui nam jk t jgidha buior guch Xoikam, jk xijum maan oom aixkam, bhai ji chu ja agi gu Peegro nat jax kkbo mi ja saagi, jup ja ttda: 16Ya mam kuugalh ji jaadu gu pui nat jax jak jurtudak gux Dhuudu kam jix Ua Iimda gu Dabii nat ba pui jak tu uanak na saak pui ba ji chu buusnia gatuuk, na bhaan tu aga gu Juudas kat gui nat boi bhich gu Jesuus nat iattulhdham, 17sia ku gu pui tip kaichgt gu Jesuus jap na jax aach nach jir noonbi. 18Ba gu Juudas dbr kn xi sabadak gu tuumi na mt maa gui nam jaroix bhaamkidha gu Jesuus, gu ji nat gu gatuuk ma ji gi, maoon kn mi pu kkbo, gio ba nat pu xip p gu tukgan, gio ba moo nat pu juupk p gu jijii. 19Ba na mt pai dhuuk pui ba t kai gu Jerusaleen oikam, pui pup t tt am nar Dbr jix rma mi nat pai muu gu Juudas kat. 20Na gu na mi px pui ba jim gu pui na jax jak tu uaix bhaan gu uuan mi Salmos tam, na japnim kaich: Cham jaroi mi ka kikiicharda mi na pai kiokat, mi pui bar gampx ka pu gammj. Gio ba moo japnip jum kaich p: Jumai ba bhaankam jup ji biya gu tu na bhaan tu juanat. 21Ba gu xib aa japni lhii ji jaadu, kapbhai nam yap tuii dhi jaich jaadu dhi nach jaroi pu gammj maap xi oipimk guch Xoikam Jesuus na jx juugt ya xi oilhimk, 22jano dr nat gu Juan buior jum bakuanak mi juugt nat pai dhuuk jii jix dhaam jak. Dho gu dhi dho maadt jir am na pui bhaankam jup ba tu agada gu Jesuus nat jax jak jum duu

281 nat duadk giop bam mi dhr koigan tr, jap nach jax jak tu agada aach. 23Ba bhai ji ja aa mt gook pk, na pui t maan Josee, gui nam Barsabaas kn jup jix mat ka gio ba Juusto kn p. Mi dhr ba moo jumai bhaip ji aa mt p, Matiiyas tgim. 24Mi dhr ba dai na mt ma tu daan jix dhaam jak, jup kaich am: Aapi jich Gkora, jich aagidha ap nap jaroi bhaan t nni dhi gook gu jatkam, na gu aap dai nap jix maat gu ja jujur am bhaan nam jax jak jum aa, 25na ba gu dhi maadt bar nobii ka guch Xoikam bhaankam gu Juudas, nat gu gui jii na pai jak jir tulhiiara nat cham am ji buak nat jum uatulh. 26Ba mi dhr dai na mt xim mamaichk nam bhaan machia na jaroi bhaan ji biya. Ba gu Matiiyas bhaan ji bii. Jano dr ba giop bar bxi am gu mambhx daman gook gu noonbi guch Xoikam. Na jax jak ja am bam tajaana gux Dhuudu kam jix Ua Iimda ja bui gui nam buior t jgidha guch Xoikam Ba nat pai dhuuk bam ai gu piasta bhaan Pentekostees tam, bx maap jumpaxich ka tu daan am gui nam jk t jgidha buior guch Xoikam. 2Ba jotmoda px giilhim tm ti bhamm dr jix dhaam slh mi nam pai jumpaxich ka tu daan, px am tu kuichun mi na jx jir bak chr, jap kaich na jax gu jblh not jix iom bhai xi jb. 3Ba ja am bhai ji mmi jap tum na gu tai, na px am nnbhik ja moom am bx jman, 4na gu dhi bak gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nat bx ja am bam tajaa. Mi dhr ba dai na mt bhai ji chu ja agi gu jatkam jai iiiok kn bx aixim na jax jak ja mattun gux Dhuudu kam jix Ua Iimda.

GU NOONBI GUCH XOIKAM1,2

5Ba nam gu jano pk mui kap dr bhammp ka oipo Jerusaleen gui nam jix iom mi pui jiimda nam jax jak tu jimda gu Israel kam jatkam. 6Ba na mt kai nat px giilhim tm ti, mui ji ai mt na mt t tgim. Ba na mt ba ja kai nam tu aga ja iiiok kn gui nam t jgi buior guch Xoikam, mi pui pup tuii am, nam gux maatt ja k. 7Ba dai nam jup jum t ttda dlh, na gu cham jir ja jujur gu pui nam jax ja k, jup kaich am: Kux cham aa pn jir Galilea oikam am dhi jatkam bx nam jk ya tu aga? 8Gu jax ji chi kum ba aach jich iiiok kn px chu kaich nam xi chu aga nach xi ja k? 9T nach gu moo ti mui kap dr ya oipo, pui na jax gu Partia kam, gio gui nam jir Meedia kam, gio gui nam jir Ilam kam, gio gui nam jir Mesopotaamia kam, gio gui nam jir Judea kam, gio ba gui nam jir Kapadoosia kam, gio gui nam jir Ponto kam, gio gui nam jir Aasia kam, 10gio ba gui nam jir Priijia kam, gio gui nam jir Panpiilia kam, gio ba gui nam jir Ejipto kam, gio gui nam jir Liibia kam nam amuub oidha na pai Sireene t t, gio jai yap oipo am p gui nam Rooma dr jak jiim. 11Jman jach jir Israel kam, jai gui nam pui jak jup ba tu jim na jax aach. Gio jai yap oipo am p gui nam Kreeta dr jak jim, gio jai gu Araabia kam. T nach gu moo bx jix maatt ja k nam xi chu daan buior gu Dios na jax jak joidham jir jix bhaikam. 12Ba mi px pu tuii am nam pui xi kaicht, gio na cham bhai nam jax xim buada. Dai nam nai tim t tkka px na jax bar jum duukam gu dhi pui, jup kaich am: Jax bar jum duukam chi gu dhi pui? 13Ba jai maakam jup ja aichuxi am, jup kaich am:

GU NOONBI GUCH XOIKAM2 Japji nam jix maikut jup kaich ji dhi jatkam. Gu Peegro na ba ja aagidha gu jatkam nam cham tux maikut jup kaich 14Ba gu Peegro nat jax kkbo ja bm gu mambhx daman maan noonbi guch Xoikam, jup ja ttda g kn gu jatkam bx nam jk mip tuii: Aapim ji jaadu Israel kam bx na pim jk mk dr jak jiim, gio ba aapim na pim jk ya pu oidha Jerusaleen, xi kaaya pim alhio bx jam jujur kn na jax jam tda, 15na japni xi chu jam agidham dho nach aach cham tux maikut jup kaich na pim aapim jax jum aa. Jax gi dhuip bax maik ka ich, na gu kiapx kar kabuimuk? 16Gu matgm dhi nat ya px pui bam kuugalh ji gu pui nat jax jak tu uanak gu Joel gui na bjk bhaankamun tu agimk gu Dios, na japnim kaich mi nat pai tu uanak na sap jup kaich gu Dios: 17 Ja am ja ba tajaana gux Dhuudu kam jix Ua Iimda bx na jk jatkam, sia kum jai cham jir Israel kam, jano na pai dhuuk ba tum kuugalhdhidha ya dhi oigan. Ba gu ja maamar nai ji chu ja agipu am gu jatkam aa ji amkam, gu chichio gio pui na jax gu uuub, gio ba gu biipibop ba chgia am na ja bui ba maaxdha, gio ba gu jaggr ttki bhaan jup ba chgia am. 18 Gio ba gui nam jk ji amkam tu juanda gu chichio gio pui na gu uuub, pui ja am jup ba tajaana i gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, mi dhr ba dai nam nai ji chu ja agipu gu jatkam aa ji amkam.
19 Gio

282 ba na bx aixim bhidham ba tu duia bha jap jix dhaam, dhi oigan ba dai na bhai ji mya, jap tum jup jum duia na gu r, gio na ya px pux jikma ka kn gu kuubhx. 20 Gio ba gu tanoolh na nai ji chukia, gio ba gu masaan jix b bhai pup daaka p. Mi dhr ba moo dai na ya ba aaya gu Gkam jich Xoikam. Ba ba tgia am gu jatkam nam tu cham jxkat pai nidhat. 21 Gu ba gui nam jk soim lhdhai pui ba tda guch Xoikam na ba ja uachuda gu ja uatulhdhara, cham tu ka ja tulhiichuda. 22Pu kagt na pim moo alhio kapup xi kaaya ji jaadu Israel kam na jax jam tda. Dho gu gu Jesuus gui nar Nasareet kam, jir di dho guch Xoikam nat Dios bha jam joochxi aapim jam bui. Pui ku ba joidham jix bhai xi chu buimk na tur jix kp jum duukam na jx juugt ya xi oilhimk bhaan dhi oigan. 23Gu ji na pimt gu pu dooda nat jax jak tk gu Dios bjk na pim saak pui ba tu chiia nam muaa guch Xoikam. Pui ku pimt ba daagk ja chia nam kuruus tam sissapa gui nam cham tu kam t ni gu jatkam. 24Ku ba gu gu Dios giop dua ji, nat gu dlh pui jak tu duu na cham mim tulhiidha, ba mi dhr cham jxkat jax ka dooda gu muuki. 25Pui kut ba gu Dabii gui na bjk jir gkam kat tu uanak bhaan ji uargidhat gu Jesuus, na japnim kaich: Gammj ni i gu Gkora na buip tuigda, sia pai na jak jimda. Gui mi dhr jap jup jimda ji xanoop kn dr jak, ba cham jxkat jax ji dhooda gux buam jum duukam. 26 Pui ku ba aa joidham jix bhai chaat ka gu jur am bhaan,

283 gio na jix jkgt tu laalanda, na gu gui buior gammjx biiak ka. 27 Na gux maat na dhuadhai giop ji bamiidha mi dhr koigan tr na pai yaasapka, gio na pui tu duia na cham tum jabsuna gu chuuku, nat gu pu kaikam ji am t t na bhaankamun tu agada. 28 Gio nat gu aa na jax jak jir am na mi pui jimda na ba gammjx k boi cham bhichgda, ba gammj gkam kn jix bhai chaat ka i, na gu pui xi aanda nach maap jup tuidhi. 29Ba dhi pui nat jax jak tu uanak gu Dabii, cham tu dlh jum aagt jup kaich. Pu kagt na pim moo alhio ka pup xi kaaya ji jaadu na ya jam aagidha nat jax jak jum duu. Dho gu gu Dabii cham tu giop dua dho, na gu mi pu yaasap gu tukgan sia gu xib mi na mt pai yaaspak jano nat pai dhuuk muu. 30Gu na pu bax maat px ji na jaroi pui jak jum duia, pui kut ba pui jak tu uanak, na gu gu Dabii maadt jir di kat jia gui nam jix bhai kkt gu Dios gio nam bhaankamun tu agimk, ba pu ba aagi na gatuuk maan jir gkam ka gu boxii. 31Pui ku bax idham xi kaich nat tu uanak na bhaan tu aga guch Xoikam na giop bamgia mi dhr koigan tr, gio sap na cham tum jabsuna gu tukgan. 32Dho gu puim duu dho gu Jesuus nat pui gio duadhak jup bamii gu Dios mi dhr koigan tr. Ba aach bx ni gu dhi pui nat jax jum duu. 33Mi dhr ba gatuuk dai nat ba jii jix dhaam jak na ba bhamm ba daaka sonpan gu Dios mi dhr jap kn dr, gio ba nat bhaan ji bii gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, nat gu ba tajaaxi guch Gkora. Mi dhr ba aach jich

GU NOONBI GUCH XOIKAM2 am jup ba tajaa nat jax xi chk bp dr na ya ka oir. Ba dhi px pui jak jich jujurtun gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nach ba pui jak tu aga gu xib na pim jax bach k nach ya tu aga. 34Nat gu cham tu gu Dabii jia nat gio duadk jup ts jix dhaam jak, na gu cham tu dlh jum aagt jup kaich mi nat pai tu uanak, na japnim kaich: Jup ttda gu Dios gu Gkam tuk: Yani dhr jap ji xanoop jap ka xi dhaaka kn dr jak, 35 na ka xi ja tulhiichuda gui nam jk cham jum kgalhi, nam ba soi bam lhdha aap jum bui. 36Ba dhi bhaan jix maat ji jaadu aapim na pim jir Israel kam, na dhir di gu Jesuus na aagt jup kaich, gui na pimt jaroi tu chia nam kuruus tam sissapa, nat gkam kn dai gu Dios na ba puir jich Xoikam ka. 37Ba na mt pui j kai gui nam jk mip tuii, bhaix buam jim lh jamt, ba soim lhdhat ba tkka am gu Peegro gio gu jai noonbi gu Jesuus, jup ja ttda am: Aapim jich jaadu, tum aa nach jax dhuia na ba cham kach chulhiichuda gu Dios? 38Ba gu Peegro jup ja ttda: Dho gu na pim mi pui ba jimia dho na jax jak jix aa gu Dios, na pim t jdha buior guch Xoikam. Mi dhr ba dai na pim bam bopkona bx jman na ba gu gu Dios xi jam joimdai uachudai gu jam uatulhdhara jam am ba tajaana gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. 39Na gu bp dr pu ba jam iimchudhix, gio ba gu jam maamar ba pui p, gio ba gui nam jk mk jap jup tuii, na jap kaikam jup jum kaich na sia gui na jk ja am t tgia gu Gkam jich Gkora. 40Mi dhr ba moo japni jak jup xi ja tdak gu Peegro:

GU NOONBI GUCH XOIKAM2,3 Dai ji na gu jam am jum aa na pim cham pui jak jup ka tu jimda nam jax jak tu jim jai dht gui nam cham tu kam ni gu Dios, na ba cham ji jam bndai maap jam tulhiichuda. 41Ba mui t j jamt gu pui nat jax jak tu ja agi gu Peegro, aixkam jk baik miil. Mi dhr ba dai na mt bam bopko, gio ba na mt ba ja bnat gui nam jk pu bp dr ba t jgidha buior guch Xoikam. 42Mi dhr ba dai nam gammj maap bam jumpanda nam tu daanda gio nam tu kuada, gio ba nam gammj mi pui jiimda nam jax jak ja aagi gu noonbi guch Xoikam. Nam jax jak joidham jir jix bhabhaikam ka gui nam jk t jgi buior guch Xoikam 43Ba bx gu Jerusaleen oikam mi pui pup tuika am nam pai dhuuk ba ja tgia gu noonbi guch Xoikam nam joidham jix bhai xi chu buada gux kp jum duukam. 44Ba bx nam jk t jgidha buior guch Xoikam, joidham maan iook jup duuka am, gio ba nam cham ji chu dadat tum aonbagidha gu tu nam biaka. 45Pui na jax jai nam xi chu garat gu ja dppra gam jai gu tu nam biaka, mi dhr ba gu tuumi na jk mi buusnidha, ja maakidha am gui nam jk cham biaka nam tu kn tu sabada. 46Gio ba nam gammj maap jim jumpadat tu daanda bhai nam pai g tu chiopi ka gu Israel kam jatkam, gio ba nam gammj maap tu kuada mu jap ja kiikiaam joidham jix bhai jim taatt, nam gu cham tu ggrkam jum lhiidha gu ja jujur am bhaan. 47Ba nam gammj pui tu daanda buior gu Dios, joidham jix ja kgalhidha am gu jatkam. Ba nabap tanoolh px jup ji ch jdhidha am buior guch Xoikam gui na jk ja am ba t tgia guch Gkora.

284 Na jax jak ba dodhia maan gu maankam na kax mamkulhi ka Ba maannim mia duuk na pai dhuuk jum ajda na tum daanda bhai na pair g chiop ka, ma jii gu Peegro gio gu Juan na mt ba tu daaim. 2Ba moo maan bhaip daaka gu maankam bhai na pair kigob ka bhai nam pai pui t ttnda: Joidham jix chu Abhaar Kr, bhai na pai dhr jax mui ji chum bapkda mu jak na pai tum daanda. Ba dhi j dhi maankam jix mamkulhi ka, lhichdham dr pu cham tu oirda. Ba gammj mi aichunda am nabap tanoolh, mim ba daaska kigob na sap ba mi bha ja taanda gu tuumi gui nam jk mui ji baapkidha. 3Ba nam pui mui ba jiim gu Peegro gio gu Juan, nam kiapx mui bax baapkiktundat mu jak na pai tum daan, ba ja t gux mamkulhi, ba bhai ba ja taan gu tuumi. 4Ba gui mi px ji guguu mt na mt t na mi jap daakat bha ja taan gu tuumi. Ba gu Peegro mui ji io, jup ttda: Jix aa ap aa jich jaduu nach jum makia gu tu? 5Ba gux mamkulhi mi pui pup tuii, dai na bha ja ni no mt moo tu ba ji maa. 6Ba gio muip ji io gu Peegro, jup ttda: Cham ua i dho gu tuumi na jum makia gt ji jaduu. Ku ba gum makia i ji gui nap tu cham lhiidha. Kap xi kkbo jaduu. Aa ya pum ttda bhaankamun guch Xoikam gu Nasareet kam, nap xib dr jap jak ba tu oirda. 7Ba daipu nat pui xi chdak gu Peegro xi dhaagk nobiran gu kn dr kam xi kkbuich gux mamkulhi. Ba pu mi jotmoda bhai ji ojota gu tootnan gio gu kklhi, 8ba am tkob tuunk mi jap pup kk. Jano dr ba pu bhai ji chu oilhich, cham tu

285 kax mamkulhi. Mi dhr ba dai nat ba ja oi gu Peegro gio gu Juan na mt mui ji baap mu jak na pai tum daanda, am tuunkim gio na xi chu daaim buior gu Dios. 9Ba bx gui na mt jk ba t na tu oir gio na xi chu daan buior gu Dios, 10mi pui pup tuii am, nam gux bhaix maat na dhir di gu maankam gui na kax mamkulhi kat na tu taandat gu tuumi bhai ji dhaakat kigob, bhai nam pai pui t ttnda Joidham jix chu Abhaar Kr. Gu Peegro na ba ja agidha gu jatkam nat jax dhuuk dua gui na kax mamkulhi kat 11Ba gui nat dua na kax mamkulhi kat, cham ka ja dadoocho gu Peegro gio gu Juan, maan na ja oichu nam bha jap xi oipo. Ba gu jatkam na mt ji chgk nax k dhi j na kax mamkulhi kat, mui mu boopok mi jim jumaap jamt maan kap sonpan gu g chiop nam pai japni t ttnda: Tootnam Bhibaki gu Salomoon, nam jix bhaix ja tgim gu Peegro gio gu Juan nam mip tuii bman gui na kax mamkulhi kat, na gu cham jir ja jujur gu pui nam jax t ni. 12Ba gu Peegro nat ba ja t nam mi jap gukat bhai ba ja ni, jup ja ttda: Jax ku pim ba bhai bach ni jich jaadu Israel kam? Jap jum aa pim aa nach aach dlh px bxchux chu aichun nach pu tu duia, pui ku chich ba dua dhich jaduu na kax mamkulhi kat na cham tu oirt, piam ku gu panaas nach am t ni px gu Dios na chich ba pui tu duu? 13Gu dhi matgm gu Jesuus ji na chich bhaankamun dua, gui nar maraan gu ja Dios tuk guch bopxi kat, pui na jax gu Abraam, gio gu Isaak, gio ba gui nar Jakob, nat gu gkam kn dai na ba bx aixim jix aichun na pu tu duia. Ba dhi Jesuus jir di na pimt jaroi ja chia gu ggrkam nam muaa,

GU NOONBI GUCH XOIKAM3 gui bo na gatuuk ti bax dhochom kat gu Pilaato, gu ji na pim gu aapim cham jx aa na docho. 14Iam chi na pim gu jax chya gt na ba docho gui nar jix ua gio nar jix bhaikam. Aapim gu dai gu tu tu muakam xi chu chia nam docho. 15Gui pimt ba xi chu chia nam muaa na kach guguuxidhat nach mi jak bhichgda jix k boi cham na pai jak jup tuii gu Dios. Ku gu gu Dios giop dua ji, ba aach bx ni dlh jich buupui kn gu dhi pui nat jax jum duu. 16Gu ba dhich jaduu na ya kk na pim ni gio na pim jix maat nar jaroi dha, dho gu dhi na soim lhdhat jix biiak dho buior gu Jesuus, pui kut ba dua na kax mamkulhi kat. Ba dhi pui px jak jir jum duukam ji jaadu. 17Ba aa xib bax maat ji jaadu na pim bak pu cham maatt na pimt jax kaikam tu chia ja bm gu jam ggrkam tuk nam muaa gu Jesuus. 18Gu dhi nat jax dhuukat px pui jak ba tu kuugalh ji gu Dios na jax pui pu ba kaichdha bjk dr ja am jim uargidhat gui nam bhaankamun tu agada, nam pui kaichdha na saak gatuuk pui jich amkam bam tulhiia guch Xoikam. 19Ba gu xib dai na bam aa px na pim soim lhdhai mi pui ba jimia na jax jix aa gu Dios na ba ba uachuda gu jam uatulhdhara, gio ba na ba jam tajaadha gui na pim kn gammj jix jjkgm bap tuika. 20Gatuuk ba dai na gio bhaip ba jam joochxidha gu Jesuus, gui nat jaroi pu bjk dr bhaan t t na puir jich Xoikam ka. 21Ku ba gu xib jootom chakui ob bha jim ji guch Xoikam, dai not bx ba tum kuugalh gu pui nat jax jak tk gu Dios ja am jim uargidhak gui nam bhaankam tu agimk. 22Pui na jax gu Moisees nat bhaan jim uargidhak pui tu ja agidhak guch bopxi kat, na japni ja ttda: Gu Gkam jich Gkora pui ba tu duia

GU NOONBI GUCH XOIKAM3,4 na gatuuk jam bui dhr maaxilhia maan gui na bhaankam tu agada gu Dios jap na jax aa. Moo pim mi pui xi jimi na jax jam tda. 23Na gu gu jaroi not cham mi pui jii na jax kaichdha gui j na bhaankam tu aga gu Dios, dho gu dai na jak jootsa dho gu Dios mi dhr ja bui gu Israel kam jatkam, na gu cham ka kgalhidha gio na cham bhaan ka t nidhidha. 24Ba bx gui nam jk bhaankam tu agimk gu Dios jano dr nat pai dhuuk bhai ji chu aga gu Samuel, pui bhaan tu agada am na jax ba ji chu buusnichu gu xib. 25Ba dhi pui nat jax jak tu daasak gu Dios ja am jim uargidhat gui nam bhaankam tu agada, dho gu aapim dho jam aagt jup kaichdha. Gio gu pui nat jax jak jup tu ja daaxdhak guch bopxi kat nat bhaan jim uargidhak gu Abraam na ba japni ja ttda: Bx na jx oigan ja am ba t nidhidha gu jatkam, nam gu mi pui ba jimia na jax jix aa, nam gu pui jak ba ja aagidha gui nam gatuuk ka maaxilhia nam jir jum bopxi ka. 26Pui kut ba gu Dios aapim bp ba jam mattuda nat jax jum duu jano nat pai dhuuk giop dua guch Xoikam, na pim sap ba ba machia na jax jak jam am t nidhidha gu Dios na pim sap ba cham kam uatulhidha bx jman aapim.

286 gatuuk duduadi giop baapmigia mi dhr nam pai ka yassapka, pui nat jax jum duu gu Jesuus nat duadk giop bam mi dhr na pai ka yaaspich. 3Ba mi pu ja dang mt, gu ji na gu moo pu pui bar jurnk p, ba cham ka aix nam tu ja agidha. Ba ka xi chu chia mt px nam ja kuupa mu jap nam pai ja kukpada gu jatkam. 4Ku gu mui t j jamt ji buior guch Xoikam gui na mt jk ja kai na mt jax tu ja agi gu Peegro gio gu Juan. Bax iom bar mui am gui nam jk t jgidha buior guch Xoikam, jk jix chamaam miil jam dho moo aix gu dai chichio. 5Ba buimgidhak maap bam jumaap jamt bhamm Jerusaleen gui nam jir ja ggrkam tuk ka gu Israel kam jatkam, gio ba jai gui nam jk jir jix aaixkam ka, gio ba jai p gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios. 6Gio ba moo bx bhaip ai p gu Anaas, gui nax iom jir ja gkam tuk ka gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam, ji ja baidhat gui nam jk jir jum maap oidhagm ka, pui na jax gu Kaipaas tgim, gio ba moo gui na Juan jup tnka, gio ba moo gu Alijaanru. 7Mi dhr ba dai na mt xi chu chia nam mui xi ja baixidhika gu Peegro gio gu Juan. Ba na mt pai dhuuk mi jap xi ja tuttu ja saagi, jup ja ttda am: Jax dhuukat japimt dua dhi maankam? Jarooni aa bhaankam japimt dua? 8Ba gu Peegro mui ji io, na gu g bhaan jup tuidhi gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, jup ja ttda: Dho gu ea na pim xi kaaya ji jaadu, aapim na pim jir ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam, gio aapim na pim jir jix aaixkam. 9Dho gu kapbhai na pim ya bach chkka na pim jix maachim nat jax dhuuk dua dhich jaduu na kax mamkulhi kat, 10dho gu jam aagidha ich dho

Gu Peegro gio gu Juan nam ja bui ba suulhgia gu ggrkam jum aandam Ba gu Peegro gio gu Juan nam pui mi ka tu ja agichu gu jatkam, mi ba ai mt gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam ji ja baidhat am gui nam saduseos jum ttnda gio ba gu ja gkam tuk gui nam bhai tu nuukanda chiop. 2Ba giilhim jix bhaaktu am, nam gu ti cham aa nam mi tu ja agi gu jatkam gu Peegro gio gu Juan, nam pui ja ttda nam gu koigan

287 nam ba jai puip bax chu mat ka gu jatkam bx nam jk jir Israel kam. Dho gu dhi dua dho dhich jaduu na kax mamkulhi kat na pim jax ba ni, ba aach bhaankamun dua dho guch Xoikam Jesuus gui nar Nasareet kam, gui na pimt jaroi tu chia nam kuruus tam sissapai muaa, nat Dios giop dua. 11Ba dhi j dhi Jesuus pui ji buus na jax gu jodai, aapim ba jap jup ji bubua na jax gu bhibhibakchadam, na pimt mai xi buak dhi j dhi jodai na pim pui lhii na panaas cham tu bhai, gu ji nat gu dhi ba pk gkam kn ji bii. 12Ba cham tu jumaip jix jaich gui na jaroi uachun gu uatulhdhara, nat gu gu Dios cham tu jumai bhaip joot ya dhi oigan na jaroi uachuda guch uatulhdhara. 13Ba mi pui pup tuii am gu ggrkam jum aandam na mt ji ja kk nam joidham jix bhai xi bua nam tu aga gu Peegro gio gu Juan, nam gux maat na mt ti cham pai tum mamtux, gio gu gampai tuutum am nam xi ja ni. Ba ba lh jamt nam jir di gui nam kaichgt gu Jesuus Nasareet kam. 14Ba pui cham bhai nam jax ka ja tda, gio na gu moo mip kk ja bm gui nat dua na kax mamkulhi kat, jax gi dhuip ja iokdha am? 15Pui dho ba cham jax ji ja tdak giop ka xi chu chia mt nam alhio ka xi ja boosga mi dhr nam pai ka tu agat. Dlh jamt ba mi ji bik ma tu aga nam tim t tkka nam jax jak ja duia, 16jup kaich am: Jax ba jak jix bhai nach ja duia dhi jatkam? Nam gu moo bx puip bax chu maat gu jatkam gu ya kam Jerusaleen na mt dua gui na kax mamkulhi kat. Jax gi dhuip ja iattulhdha ich? 17Ku gux bhai ji nach ja soomchulhdha nam ba cham nai bhaan ka tu agidha gu Jesuus, na ba cham gammj pup tum agichgda pu chum.

GU NOONBI GUCH XOIKAM4

18Ba pui xi kaichimk am giop ba tu ja joochxi mt. Ba na mt pai dhuuk mi ba ai, ja iokdhat pui ba ja ttda am nam cham nai bhaan ka tu agada gu Jesuus. 19Gu ji na gu gu Peegro gio gu Juan jup ja ttda am px: Aa dho gu dai na pim bp xim gangada dho jaadu no moox k kam ni gu Dios nach aapim tu kam jam nidha, ka ba gu gui na jax jak jich jurtudidha. 20Dho gu aach cham ji nach jich gunguxi nach moo cham jup ka ji chu aga gu pui nach jax jak nidhimk gu Jesuus nax bhai xi chu buimk gio na jax jak xi chu agimk. 21Ba giilhim jix bhaakut px ja kai mt gu ggrkam jum aandam gu pui na mt jax chi. Ba ti bax ja tulhiichudam kat am, gu ji nam gu cham bia nam jax ji chji ja tulhiichuda gt, nam gu bx px tu daan gu jatkam buior gu Dios nam xi ja k, nam jix bhai jim taatt nat dua gui na kax mamkulhi kat. Pui dho ba cham jax ji ja doodak ba ja joot jamt nam ba jimia mi dhr. 22Ba gui nat joidham dua na kax mamkulhi kat, biaka jk gook oom oidha.

Nam ba tu daanda buior gu Dios gui nam jk t jgidha buior guch Xoikam 23Ba na mt pai dhuuk xi ja docho gu Peegro gio gu Juan, pu slh jii mt mu jak ja bui gui nam puip t jgidha buior guch Xoikam, ba ba ja aagi am nam jax ja ttda gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam, gio ba gui nam jir jix aaixkam ka. 24Ba na mt pai dhuuk tmo nam pui xi chu ja agidhimk, ma tu daan mt bx maap buior gu Dios, jup kaich am: Aapich Gkora na pich jup duu dhix dhaam, gio ba dhi dbr, gio ba gu suudai na nai suun bx kap na jx

GU NOONBI GUCH XOIKAM4,5 jir oigan, gio ba bx na jk tu yax chu jaich bhaan dhi oigan, 25na pich pui jak jurtudak gu Dabii kn gux Dhuudu kam jix Ua jum Iimda nat ba pui jak tu uanak mi uuan tam na japnim kaich: Jax kum ba dai nam bhai ji bhaaku gu jatkam, gio nam cham ja matda r tu agichunda nam jax jak tu duia? 26 Pui na jax gui nam jix iom ggrkam kn daraa ya dhi oigan, gam gui nam cham pk ggrkam kn daraa, maap ba tu aga mt nam jax jak dui tu soomdha na ba cham jaroi bhaankam ka tu agada guch Gkora gio gui nat bhaan t t, na saak bha jootsa ya dhi oigan. 27Dho gu pui dho ji chu buus nat gu Eroodis bman gu Poonsio Pilaato, gio ba ja bm p gu Israel kam jatkam, gio ba gui nam cham jir Israel kam, ya maap jim jumpadak jamt na pair Jerusaleen mua gum tujuandam tuk gui nax iom jir jix ua, gui na pich pu bjk dr bhaan t t na saak gatuuk puich amkam soim duia nam muaa. 28Ba dhi pui jak dooda mt nap jax pui pu ba kaichdha bjk pai dhuuk dr na saak gatuuk pui jak ba tum kuugalhdha. 29Ba gu xib dai nach am bam aa nap jich uukdaidha nam ba cham jax jich dhooda gui nam jaroi xich bhaamki, gio ba nap pui tu duia nach cham ji chotdont nai tu ja agichunda gu jatkam gux bhaim kaichdham jum iook. 30Gio ba nap pui jak jup tu duia nach ja duduadhidha gux kakokkam bhaankamun gu Jesuus gui nar jum mar, gio ba na bx aixim jix bhaain ka nach pu tu duia gux kp jum duukam. Japni daipu.

288
31Ba na mt pai dhuuk tmo nam xi chu daaimk, px am tum ginduk mi nam paip tuii, bak gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nat ja am bam tajaa bx jman. Mi dhr ba dai nam cham ji chotdont tu agada gux bhaim kaichdham ioki gu Dios.

Nam jax jak tu jimda gui nam jk t jgidha buior guch Xoikam 32Ba bx gui nam jk t jgidha buior guch Xoikam, maan nam jax jum aanda gu ja jujur am bhaan, sia kum gu tir mui. Ni jaroi maadt ku am jix chu dada gu tu nam biaka, nam gu pui lhiidha nar ja bx gan ka px. 33Ba gu noonbi guch Xoikam gammjx iom bhaan xi chu ja agidha am gu pui nat jax jak jum duu dlh guch Xoikam jano nat pai dhuuk duadk giop bam. Ba gu Dios pui xi chu duu nam bx px biaka gu tu na ja am jum aanda. 34Ba cham jaroi maadt bhaan jum aanda gu tu, na gu jai dht gui nam biaka gu dppr xi chu garat am, piam tu na px nom bia. Ba gu tuumi na jk mi buusnidha, 35ja maakidha am gu noonbi guch Xoikam nam ba gui mi dhr jup ja maakidha gui nam jk cham biaka nam tu kn tu sabada. 36Pui na jax maadt gui nam jir bopxi gu Lebii, Josee tgim, nar mu jak kam ka na pai pui t t Chipre, gui na mt Bernabee jak ji chtgk gu noonbi guch Xoikam, na jap kaikam jup jum kaich: Gui na ja guguuxidha gu jatkam. 37Ba dhi j dhi maankam nat pui ma tu gara gu drbagan na biakat ja maa gu tuumi gu noonbi guch Xoikam gui nat jk mi buus.

Na mt jax jak jum uatulhdhak gu Ananiiyas gio gu Sapiira Ba moo maan gu maankam Ananiiyas tgim puip ma tu gara

289 gu drbagan bman gu bngan Sapiira tgim. 2Gu ji na mt gu maan iook xip duuk daim bpnagm, jai xi biaak jamt gu tuumi gui nat jk mi buus na mt tu gara. Jk px ba xi uuuk ba jii gu Ananiiyas nat ba ja maakim gu noonbi guch Xoikam. 3Gu ji na gup ttda gu Peegro nat pai dhuuk ti ba maa: Jax ba ji jaduu Ananiiyas kut bam jur am ji baakk gu jaook pui jak jum jurtuda nap ba bha jimi ya iatgidha gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, nap pui kaichim na pimt jakbui kn px gara gu jam drba na pich jk ya ba aich dhi tuumi, sia ku pimt jai xi biaak? 4Dho gu cham jax jup buat dho nop moo pu cham jax jup ji kaichidhat yap ba aichdha gt sia gu jakbui, na gur aapim dlh gan gu dbr na pimt gara. Cham jax buat sia pim jax bua gu jam tumi na pim jax lhiidha. Gu japji nap moo puip kaichim ji nar bxi nat ba bhaan cham am ka gi, na gur uatulhdhara. Na gu cham tu gu jatkam na pich ya ba ja iatgi, gu gu Dios ji. 5Ba nat jax pui j tn gu Peegro, mi jap iark pu gan ji muu gu Ananiiyas. Ba giilhim jix chooton jamt gui na mt jk pui ba t kai. 6Ba jkchi gu biipibop xi bhiibgak ba yaaspam jamt gu tukgan gu Ananiiyas kat. 7Ba moo jaxpx mip ba ai gu Sapiira bngan gu Ananiiyas kat, pu cham maat no tu jax jup jum bua. 8Ba bhai ji chkka gu Peegro no moor slhkam na mt jakbui kn px gara gu ja drba, jup ttda: Jir slhkam aa na pimt jakbui kn px gara gu jam drba na jk ba aa gum bna? Ba gui maan na jk jup aa, jup kaich: J, jakbui kn px dho. 9Ba gio muip ji io gu Peegro, jup ttda:

GU NOONBI GUCH XOIKAM5 Jax ba ku pimt ba maan iook jup duu daim bpnagm na pim ba pui ya ji ji iatgidha gux Dhuudu kam jix Ua Iimda? Na gu ti cham jir k, na gur uatulhdhara. Kani nam muni dhr bhai ba jiim gui na mt bhk gum bna na mt yaaspapuk. Ba xib aap jup jum bhika am nam jum yaaspapu. 10Ba mi jotmoda nat jax pu tn gu Peegro, mi jap taaban ji iark pu gan ji muu p gu Sapiira. Ba na mt pai dhuuk mi ba ai gu biipibop, mi px ji ch mt na muukix kam mi jap kaat. Ba ma bhk jamt p na mt yaaspam mi dhr jap sonpan na mt pai yaas gu bngan. 11Ba na mt pui ba t kai gui nam jk t jgidha buior guch Xoikam, giilhim jix chooton jamt, gio gu jai ba pui p na mt jk puip ba t kai. Nam jax jak joidham jix bhai xi chu buada gu noonbi guch Xoikam 12Ba bha jap ji oipot Jerusaleen gu noonbi guch Xoikam joidham jix bhai xi chu buada am ja bui gu jatkam nam jax jak cham jxkat pai pui t nidhat, nam sap ba ji chgi ba t jdha nar slhkam gu pui nam jax jak tu ja agidha gux bhaim kaichdham ioki gu Dios. Gio ba nam gammj ba jim jumpada bx nam jk t jgidha buior guch Xoikam nam tu daanda bhai g chiop, maan kap nam pai pui t ttnda: Tootnam Bhibaki gu Salomoon. 13Ba gui nam jk chakui t jgidha buior guch Xoikam cham jix ja bntam ka am, sia kum gu tix ja kgalhidha. 14Ku gu gatuuk siamri px jax ji ch j jamt ji buior guch Xoikam, pui na jax gu chichio gam uuub. 15Mi dhr ba dai nam ja boosgaidhat mu jap ba ja darsaim gux kakokkam bx babhak soosnap bhaan gu bapakxidhara, nam puim aa na jai ja

GU NOONBI GUCH XOIKAM5 am bhya gu kgigan gu Peegro na pai dhuuk bha buusnia nam sap ba pu duduadhia. 16Gio ba jai mui bhaip aajidha am Jerusaleen gu jatkam gui nam mu jap jdlh oidhaka ji ja uadat am gux kakokkam, jai dkoo px ji dhuduatu am na ja am jup tuigdat gu cham kk iiimda. Ba bx ja duduadhidha am gu noonbi guch Xoikam, jix kk dho gu ba jimia am. Nam ba ja kuupa gu noonbi guch Xoikam 17Ba gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam, bhai ji bhaam ja bm gui nam saduseos jum ttnda. 18Ba bhai pu ja dangk ja kuu mt gu noonbi guch Xoikam bhai nam pai pu ja kukpada gu jatkam. 19Gu ji nat gu tukaa maan gu nobii gu Dios bhai ji k bx kap tu kukpio gu kikigob, ba xi ja boosgak jup ja ttda: 20Ea na pim moo giop muip jimia mu chiop, mi pim xi guki ja aagidha gu jatkam nam t jdha buior guch Xoikam na bax bhai ba tu ja jimda gammj. 21Ba gui puip jum duu mt na jax ja ttda gu nobii gu Dios. Kabuimuk jamt mu ji baapkk chiop bhai ji chu ja agi gu jatkam. Ampk na gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam, ja bm gui nam jk maap jix bhaim daanka, kiapx nai jap ka tu ja joochxi am nam bhaim jumpada bx gui nam jk jir jix aaixkam gu Israel kam, nam sap ba maap bhai ja iattulhdha gu noonbi guch Xoikam, nam gu pu cham maat no mt jup ba bubua. Ba na mt pai dhuuk bx bhai bam jumaap, xi ja joot jamt gu orosiiris nam ja baipu gu noonbi guch Xoikam mu na mt pai ka ja kuupak. 22Gu ji na gu na mt pai

290 dhuuk mu ji k xi kukpiokak mj jap ti xi ch nni, chaam pai tu jaich am mi na mt pai ka ja kuupak. Pui dho ba gu giop ba jii mt na mt ba ja aadham gui na mt jaroi mu ja joot, 23jup ja ttdaim am mu ji k: Cham pai tu jaich am gui na pimt jaroi ti much joot nach ja baipu. Ti mi pu kuukup gu kikigob na chich jax mu ai, gio gu sandaaruix mi ti pu guguuk am p nam tu nuukan. 24Ba nat pui j ja kai gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam, gio ba gu jai nam puip jir ggrkam, gio ba gui nar ja gkam tuk ka gui nam bhai g chiop tu nuukanda, nai ti pup jum t tkka am na mt jax bam duu gui na mt bhai ka ja kuupak. 25Ba moo jano bhaip ba ai maan gu maankam, na jax jim jup ja ttda: Gui na pimt saak ja kuu, mu chiop ji gukat tu ja agichu am gu jatkam. 26Ba nat jax pui t kai gu ja gkam tuk gui nam bhai chiop tu nuukanda, mu daibus nat ja gaagam xi ja baidhak gu orosiiris tugi. Ba na mt pai dhuuk ba ja t, jix bhai px ja tdak ba ja baidhak jamt, nam gux ja bhi gu jatkam, nam gu bhaakui mi ja mayasa joodai kn no mt mi jap ba ji ja gbiim ja nichudat. 27Ba pu slh ja baichu am mu jak nam pai jumpax gui nam jix bhaak. Ba na mt pai dhuuk mi jap xi ja tuttu ja saagi, bhai ji ja iok gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam, jup ja ttda: 28Gi nach jup jam ttda na pim cham nai bhaan ka tu agada gu Jesuus. Aapim gu bx kap ba tmo na jx jir Jerusaleen na pim tu agimk, na pim jix aagt nam jich bhaamkidha gu jatkam na chich tu chia nam muaa. 29Ba gu Peegro gio gu jai noonbi guch Xoikam mui ji io mt, jup kaich am:

291 Dho gu japji na guch am jum aa nach tu kam nidha gu Dios, cham tu gu jatkam. 30Ba dhi dhi Dios jir di nam jaroi daant guch bopxi kat, jir di px p nat giop dua gu Jesuus gui na pimt jaroi tu chia nam kuruus tam sissapai muaa. 31Mi dhr ba dai nat ba baidhak jix dhaam jak, sonpan kn dr jak ba chia na daaka. Gio ba nat gkam kn dai na bax bhaain ka na tu uachunda gu uatulhdhara, na ba pui duuk ba ja uachuda gu ja uatulhdhara gu Israel kam jatkam nom mi pui ba jiim na jax jix aa. 32Ba aach jix bhaix maat gu dhi pui, na guch mattun gux Dhuudu kam jix Ua Iimda gui nat ja am tajaa gu Dios bx nam jk tu kam ni, gio dlh jachich jup t nat jax jum duu gu Jesuus na ya xi oilhimk. 33Ba giilhim jix bhaakut px ja kai mt gu ggrkam, mi dho gu bax ja koodak am gu noonbi guch Xoikam. 34Gu ji na gu moo ampk mip tuii ja bui maan gu pariseo, Gamalial tgim, na sap jix mat ka gu ioki gu Dios, gio nam bx px tu kam nidha gu jatkam. Ba dhi j dhi Gamalial jotmoda nat jax kkbo xi chu chia nam alhio mi dhr ka xi ja bubuaxdha gu noonbi guch Xoikam. 35Mi dhr ba moop ja ttda gu ggrkam nam mip tuii: Ea xib japim ba xi kaaya jaadu Israel kam na jap xi jam tdam, na pim chakui ja juanda dhi jatkam, na pim bp ka xim gangada no moor am na pim ja kooda ka ba gu cham. 36Na gu na pim jax bax maat jia nat jax jum duu gu Teudas kat jano nat pai dhuuk bhai ji chu ja agi gu jatkam, na ti gkam xim lhiidha, ba mui ba kaichgt am, jk gook mambhx oom aixim. Ba na mt pai dhuuk mua, nai px jdlh jii mt, pu ampx ji chu juu dho gu. 37Gio ba moox iom xib pa p, na pai dhuuk ja daasaidha gu jatkam

GU NOONBI GUCH XOIKAM5,6 gu gkam Rooma kam, pui bhaip ji chu ja agi gu jatkam gu Juudas kat gui nar Galilea kam kat. Ba ti jk jup ba kaichgt am, gu ji na mt gu gatuuk ampx mua, ba gu jatkam tugi nai px jdlh ji jii mt, pu ampx ji chu juu p pui. 38Na ba kn jup jam ttda ji jaadu na pim cham ja juanda dhi jatkam, nach gu cham maat nam jax kaikam pui jak tu aga. Na gu nom jap px pui jak tu agada gt, cham aa gu jx px juugt pui jak jup tu agada am gt, mi dhr pu nai ampx ji chu jugia gt na mt jax bam duu gu jai gui na jaroi ba ja aa? 39No gu dhi gu Dios pui jak ja jujurtun nam tu aga, dho gi gu pu ni jax dhui ji ku pim cham jxkat ja soomchulhdha, sia pk nar jax ka gt. Moo pim xim gangada na jax jam ttda. Chapim maan na pim jix bhaak ka, jai not gu jax dhuukat buior gu Dios jak ji chu buus. Ba gu ggrkam mi puip jii mt nat jax ja tn gu Gamalial. 40Dai na mt xi chu chia px nam ja baipui xi ja gbia chipliin kn gu noonbi guch Xoikam. Mi dhr ba dai na mt xi ja soomchulhdhak ba ja joot nam cham nai bhaan ka tu agada gu Jesuus. 41Ba gu noonbi guch Xoikam mi dhr jup ba jii mt ja bui gu ggrkam joidham jix bhaim taattugt, nam gux maat na gu Dios pui jak jix aa nam jum tulhiidha bhaankamun gu Jesuus. 42Ba gammj cham kix ka nam tu agada bhai g chiop gio mu jap kikcham, nam bhaankamun tu agada gu Jesuus jich Xoikam gui na saak Dios pui gatuuk bha jootsa. Gu noonbi guch Xoikam nam pui ba tya na cham jir am ka nom cham ka tu aga gux bhaim kaichdham ioki gu Dios Gu ba nam gu jano px ji muidhidha gui nam t

GU NOONBI GUCH XOIKAM6 jdhidha buior guch Xoikam, ba jai dht dhi j nam ba t jgidha nam griago iook kn tu agada, pui ba ja ttda am gui nam ebreo iook kn jup tu agada nam sap cham pk bhai tu ja maakda gu ddlhdhm uuub gui nam pui griago kn jup tu agada. Ba pui ja ttda am jia nam sap siamri jix bhai xi chu ja maakat gu tu nam ja onbagidha gammj nabap tanoolh. 2Ba jai dht dhi j nam ebreo iook kn tu agada nam jir di gu mambhx daman gook noonbi guch Xoikam, ba tu ja joochxi mt bx nam jk t jgidha buior guch Xoikam nam sap ba maap jum jumpadai xi chu agai maan iook jup duia na jax jak jir am ka gu dhi pui. Ba na mt pai dhuuk bx maap bam jumaap, bhai ji chu ja agi mt, jup ja ttda am: Aa dho gu aach jap kaikam tu jam joochxi dhoch jaadu nach xi jam aadham nach aach cham kach gunguxi nach jam palhbuidha nach jix bhai jam buada nach tu jam maakda gu tu, nach pui cham pk bhai tu jam maakda jai dht, nach gu aach nai ka tu aga gux bhaim kaichdham ioki gu Dios, nat gu pui jak jich am ba t t. Ba cham jir am no chich moo cham jup ka ji chu aga. 3Ba aach pu jam ttda na pim jai xi ja gaagai gui nam jaroix bhai jam buadach jaadu, nam tu jam maakda gu tu na jam am jum aagaidha, ya aapim dlh jai dht na pim jk t jgi buior guch Xoikam, nam aixka jk xi jum gook jatkam, gio nam jir jix bhabhaikam ka, gio ba nam jir jix chu mamatdagm ka, gio ba na g ja am tajaaix ka gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, nach ba pui jak ya ja darsa aapim jam bui nam jich amkam jix bhai jam buada, 4nach aach gu moo nai ka tu aga gux bhaim kaichdham ioki gu Dios, gio ba dai nach ka xi chu daanda buior jak jam amkam

292 bx na pim jk t jgi buior guch Xoikam. 5Ba bx px pui ji chi mt na sap jir am gu pui nam jax kaich gu noonbi guch Xoikam. Ba moo bhai ji aa mt gu Teeban, na gu sap dhix iom jix biiak ka buior guch Xoikam, gio sap na g bhaan tajaaix ka gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. Mi dhr ba gu Piliip bhaip ji aa mt, gio ba gu Prookoro p, gio ba gu Nikanoor p, gio ba gu Timoon p, gio ba moo gu Parmeenas p, gio ba Nikolaas p gu Antiokiiya kam, gui na jai pui jak jup tu jimda nam jax jak tu jimda gu Israel kam jatkam. 6Mi dhr ba dai na mt ba ja baidhak mu jak ja bui gu noonbi guch Xoikam, ba gui dai na mt bhai xi ja dangk ja moom am ma tu daan jix dhaam jak buior gu Dios. 7Ba gux bhaim kaichdham ioki gu Dios jix iom px mk jap jim kjidha. Ba mui jatkam px jax jup ji ch jdhidha am buior guch Xoikam gu bhai kam Jerusaleen, bax iom mui ba aixka am. Daman gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam jai puip xi ch j jamt buior guch Xoikam. Nam ba dagia gu Teeban gux aaixkam jum aandam 8Gu ba na gu gu Dios bhaan t nidha gu Teeban, ba joidham jix bhai xi chu buada gux kp jum duukam ja bui gu jatkam nam tu cham jxkat pai pui t nidhat, nam ba bhaan jix mat ka nar slhkam gu pui na jax jak tu ja agidha. 9Gu ji na mt gu jai dht gu Israel kam jatkam nam mu jap tu chiopi ka dlhkob jak, gui na mt ja docho nam tu ja juantudimk pui px cham ja namkidhat, giilhim bhai ji bhaak jamt dhi j ja bm gui nam mu jak oika Sireene, gio ba gui nam mu jak jup oika Alijandriiya, gio ba

293 jai gui nam mu jak jup oika na pai Siliisia bhaan bipio gu dbr, gio ba moo gui nam mu jak jup oika na pai Aasia bhaan jup bipio gu dbr. Ba dhi bx bhai ji iokbo mt buior gu Teeban. 10Ku gu dlh gui am cham bhaai ji nam jax jak xi chtdada gt na ba cham ka tu agada gt, na gu gui giilhim joidham jix bhai xi bua na xi chu aga nam xi k, na gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na mattun na jax jak tya na tu aga. 11Ba pui ma ja umua mt ja namkidhak jkchi gu jatkam nam sap ja iatgipu gu jatkam mu jap nam pui ja ttdaidha, na sap pui kaich gu Teeban na pur cham tu gu g chiop bhai nam pai tu daanda gio gu pui nat jax jak tu daasak gu Moisees na tu aagix ka. 12Ba nam pai dhuuk mu jap ba ja iatgidhim gu jatkam, giilhim bhai ji bhaak jamt dho gu, pui na jax gu ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam, gio ba gui nam sap jix mat ka gu ioki gu Dios. Bhai dho gu pu daa mt gu Teeban, mi dhr ba dai na mt ba baidhak mu jak na pai tum agada gu ggrkam ja bui. 13Jai mt jup xi ja umuadhak gui nam iattulhdha gu Teeban, sia kum gu ti cham k no moo pui kaich piam ku gu cham. Ba na mt pai dhuuk bx maap xim jumpadak bhai ji chu aga, mui ji io mt dhi j na mt jaroi ja umua, jup kaich am: Dho gu aach pui kk ji dhi maankam na gammj pui kaichdha na sap pur cham tu ya dhi g chiop gio ba gu pui na jax jak tu aagix nach tu jimda, 14na pui kaichdha na sap gu Jesuus Nasareet kam ka iara dhi g chiop, gio sap ba na maakam tu daasa, cham tu sap pui jak ka tu jimda ich nat jax jak tu daasak aach jich bui gu Moisees. 15Ba nam bhai xi i gu ggrkam gio ba bx gui nam jk mi daraa, jap

GU NOONBI GUCH XOIKAM6,7 tum t ni gu Teeban nam jax chum t ni gu noonbi gu Dios.

Na jax jak ba tu ja agidha gu Teeban gu ggrkam jum aandam Ba gux iom ja gkam tuk gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam xi chkka gu Teeban no sap moor slhkam nam jax chtda gu jatkam ka ba gu cham. 2Ba gu Teeban mui ji io, jup kaich: Ea na pim xi kaaya jaadu bx na pim jk yap tuii. Japjani kaikam px jup kaichdha aa nat gu gkam jich Gkora Dios buior jum maaxdhak guch boxii kat Abraam jano na mu jak ka kioka Mesopotaamia, bp dr na ba moo ba kiichmra mu jak Araan. 3Bap ttda jia jano j nat buior jum maax: Jimia ap maan kap na pai tum aagidha. Ya pui ba tuika dhim drba gio dhim jaadu. 4Ba gu Abraam mi dhr Kaldeeya jup ma jii jia, mu jak ba pu kiicham Araan. Ba mkkat jup ma muu p gu taatan kat. Mi dhr ba gatuuk bha jak jup joot gu Dios gu Abraam ya dhi dbr tam na pim pai oidha gu xib aapim ji jaadu. 5Ku gu cham pai iam xi iimchudak ji na pai ba bhaan ji biya gt gu Abraam, sia na mi t kisap ka gt maan toonan kn. Ku gu siamri pui ttda ji na gatuuk iimchuda na ba ja am ji biya gu bopxi na pai dhuuk ba mukia, sia ku gu jano ti chakui tu maamar ka gu Abraam. 6Gio ba nap ttda p jia gu Dios gu Abraam nam sap gu bopxi mi dhr maakam jak jimi oichapu ja drba am jak gui nam cham jir Israel kam jatkam ka. Ba dhi j dhi jatkam bhai ji ja tulhiichuda am nam mi bhai ji ja chiia nam tu ja juaxidha maakob jix chatmam oom oidha juugt. 7Ku ba gup ttda p ji gu Dios na sap puip ja tulhiichuda gui nam tu ja juantunda, mi dhr

GU NOONBI GUCH XOIKAM7 sap ba dai nam bha jimi ya jak ba tu daanda buior. 8Gio ba na mt maan iook jup duu gook dt gu Dios gio gu Abraam, na pui ttda na sap ja matgilhdhidha gu aaalh chichio gui nam jk kiapx maaxilhidha na bax maat ka nam jir Israel kam ka. Pui kut ba xi jum baik tanoolh kn ba matgilhchuda nat pai dhuuk maaxir gu maraan Isaak. Mi dhr ba gu Isaak pui jak jup duu p gu maraan Jakob nat pai dhuuk ba maaxir. Gio ba gu Jakob mi dhr pui jak jup dunaak p bx gu mambhx gook maamran gui na mt bhaan dr muidhak gu Israel kam jatkam. 9Ba dhi j nam jir maamran gu Jakob nam jir jich bopxi kat, bhaamkidhak gara mt gu ja xiku Josee, mu jak jamt ba baidhak na pair Ejipto. Ku gu gu Dios gammj bhaan t nidhidha ji gu Josee, 10ba joidham jix bhai tu jimda, pui na jax nax chu matda ka, gio ba nat jix kgalhdhak gu Paraoon gui nar gkam kat mumm Ejipto. Ba gkam kn daasak gu Josee na jx jir Ejipto, gio ba mi na pai daaka gu gkam. 11Ba gatuuk bhai bhiogi ji jii bx kap na jx bhaan bipio gu Ejipto dbr, gio ba ya jap na jx jir Kanaan. Ba guch bopxi kat cham ka biaka am nam tu jugia. 12Ba nat pai dhuuk pui ba t kai gu Jakob na gu tiriik jix jaich mumm Ejipto, mui ma ja joot gu maamran gui nam jir jich bopxi kat nam tu taapu. Ba dhi na mt mu jimk, kiapx jir maannim ka. 13Ba gatuuk na mt gio muip jii, dho gi ba ba ja aagi ji gu Josee gu jajaanni na dhir di gu ja xiku gui na mt gara bp dr. Jano ba ba maat gu Paraoon nar pa jak kam gu Josee. 14Mi dhr ba mkkat dai nat ba tu joot gu Josee nam baipu gu taatan Jakob mu jak Ejipto, gio bx p gui nam jk jir jum maap oidhagm nam aix baik oom daman

294 mambhx pup gio ba jix chamaam pup. 15Ba dhi pujani dhuukat mu jak kiokat gu Jakob na pair Ejipto. Mi ba pu muu jagtak, gio gu maamran ba pui p gui nam jir jich bopxi kat. 16Dai ba gu ja tutku ja uuuk jamt mu jak na pair Sikeem na mt ja yaaspam mi nat pai sabadak gu Abraam gu dbr na mt mi galhidhak gu mi kam Sikeem, nam jir maamran gu Amoor tgim. 17Gu ba na pai dhuuk bam kuugalhdhim gu pui nat jax jak tu daaxdhak gu Dios gu Abraam, jix iom px ji muidhim am gu Israel kam jatkam mi na pair Ejipto. 18Ba jano jumai gkam kn mi ba dai mt gu Paraoon mi na pair Ejipto na pu cham maatt gu Josee. 19Ba dhi dhi gkam jia bhai buam px ji ja dooda guch bopxi kat, gam na ja chianda nam mai ja iabuidha gu chichio ja maamar gui nam jk kiapx maaxilhidha nam sap ba koiidha nam cham ka muidhidha. 20Ba jano j kiapx ba maaxir gu Moisees, ba dhi dhi alhii gkam kn jix kgalh gu Dios. Mi ba pu glhdhidha am gu gkorgan ja kiaam baik masaan juugt. 21Gatuuk ba na mt pai dhuuk ba xchu mu jap gampx, mi ba t gu ubii maraan gu Paraoon. Ba xi bhk mu jak kiami, mi ba glhdhidha jap na dlh maraan. 22Ba dhi pui dhuukat jai pui jak jup jix chu maatt gu Moisees nam jax jak jix chu mat ka gu Ejipto kam jatkam, bax aichunda na jax jak tya gio na pu tu duia jax a lhiidha. 23Ba na pai dhuuk ba biaka gu Moisees gu gook oom oidha, ma ja paxiaram gu jajaanni Israel kam jatkam mu jap nam pai jax oidhaka. 24Gu ji na gu na mu jap ka jim, ba t maan gu Ejipto kam maankam na mu jap gbchu maan gu Israel kam maankam. Ba gu Moisees mu jimk

295 ma palhbui gu Israel kam, xi muaak gu Ejipto kam maankam ba jii. 25Gu na ti jap jum aa ji gu Moisees nam gt ba machia gu jajaanni Israel kam jatkam na dhir di na ja palhbuidha bhaankamun gu Dios, gu ji na mt gu pu cham maat ni jx. 26Ba buimgidhak na gio mu jap jup ba jim gu Moisees, ba ja t p nam mu jap jum ggbchu gook gu dai Israel kam jatkam. Ba na tix aa gu Moisees nam gt cham jum kokdada, mu jimk ti xi ja soomchulh, jup ja ttda: Chapim jum kokdada, na pim gu moor jum jajaannim! 27Gu ji na gu gui na pk mi gbchu gu janni mu jap xi uya gu Moisees, jup ttda ba moo: Jaroo gkam kn jum dai ya aach jich bui kup ba bha jak puch chtdaim? 28Ka gu ya ba xi muaam ap aa jap na pich jax mua takaab gu ya kam Ejipto? 29Ba gu Moisees nat jax pui kai, pu jimior mi dhr maakam jak, mu jak ba pu bhi na pai bhaan bipio gu Madian dbr. Mi ba pu ji kiicha bman maan gu ubii, gook jamt ba ja tgk gu aaalh. 30Ba gatuuk jix iom mkkat nat gook oom oidha bap duu, na mumm jap ka oir gu Moisees na pair gampx jix chu gak kr amuub mi na pair oidha tam Sinaii t tgim, mi bam maax buior maadt gu nobii gu Dios na jap tum jum maaxi na jax gu tai na bha jap px namm kkka na mjim bhaan gux bii uuux. 31Ba gu Moisees mi kkat mui pup t ni bha jap na pai mjim gu tai, na gu cham maat nar tu da. Ba jaxpx na mui xi idhimk, mui ji jii nat ba tgim no moo slhkam jir tai ka ba gu cham. Gu ji nat gu ba kai gu Gkam jich Gkora nat bhai dhr bhai ba io, jup ttda: 32Aa jir di gu Dios gui nam daant gum bopxi kat, pui na jax gu Abraam, gio gu Isaak, gio ba gu Jakob. Ba gu Moisees giilhim bhai

GU NOONBI GUCH XOIKAM7 ji gigiib nat bhai ji choon, pu cham dho gu mui ka ni gu tai na bha jap mjim bhaan gu tux bii uuux, na gu bax maat na bak jir di gu Dios na bhaip tuii. 33Ba dhi j dhi Gkam jich Gkora na bhai dhr bha tu agi, jup ttda p gio: Xi kookosa ap dhim sussak, na gu mi nap pai kk giilhim jir jix chu ua jia. 34Mi dhr ba moop ttda p gio: Dho gu aa jap kaikam px bha jii dho na ich bhai puim tdam nap mu jimia ji amkam mu Ejipto nap ja boosgara gu jatkam tuk, nam gu giilhim ja tulhiichun gu mi kam na xi ja ni. Ba ti tu daanda am aa ji bui na ja k nam pui kaichdha na ja palhbuidha. 35Ba daipu xi chdak mui xi joot na ja boosgara, sia ku mt gu bp dr ti iok na ka ja sosbhichulhi nam cham jum ggbda gt daim jajaannim, nam pui ttda na cham tu kn ja juanda nat gu cham jaroi gkam kn dai ja bui. Ku ba gu gu Dios nat bha joot maadt gu nobii nat buior jum maax bhaan gux bii uuux, gkam kn mu joot ji na ja palhbuimra na ja boosgara mu dr Ejipto nam pai giilhim jum tulhii. 36Ba dhir di dho gu Moisees nat mumm dr ja boosgak Ejipto guch bopxi kat. Jir di px p na joidham jix kp jum duukam jup tu buimk ja bui gu Israel kam jatkam nam tu cham pai nidhat gu gook oom oidha, pui na jax mumm na pai g suunka gux b suudai, gio pui na jax mumm gampx jix chu gak kr. 37Jir di px p gu Moisees na japni ja ttda bo gu Israel kam jatkam: Gatuuk pui ba tu duia gu Dios na maan aapim jam bui dhr ba maaxilhia gui na tu agada bhaankam jap na jax aa. 38Gio dhi px jup jir di gu Moisees na ja bm xi oilhimk guch bopxi kat mumm na pair gampx jix chu gak kr, gio nat iokdhak maadt gu noonbi gu Dios mumm na pair

GU NOONBI GUCH XOIKAM7 oidha tam Sinaii t tgim. Gui ba Moisees tu uanak na jax jak aagi gu nobii gu Dios nach jax jak cham jich chulhiia gatuuk, na ba mi dhr jup bach aagidha aach. 39Gu ji na gu guch bopxi kat ni jx ku mt mi pui jii, dai na mt jap xi dhuuk jak bax xuulhgik mu jak Ejipto. 40Gio nam ba chian gu Aroon na maan jup ja duidha gu dios, jup ttda am: Maan jap jup jich duidha gu dios na bach am t nidha, nach gu cham maat nat pa jak bhi gu Moisees, gui nat jich boosolh mu dr Ejipto. 41Ba gu Aroon cham jax ji chk jup ja dui p maan gu dios jap tum na bheseer. Ba giilhim jix bhaim taat am gu Israel kam jatkam, ma tu piastat jamt, gio na mt ma tu koi gu ja sasoi nam tu makgrxidha buior dhi j dhi dios na mt tu chia nam jup ja duidha. 42Ba gu Dios cham tu ja am ka t ni, nam gu cham mi pui ka jiim na jax jix aa. Cham tu ba kap jum buixi ja bui, siam ja daan gu chiichia gux dhaam kam. Na gu bp dr pui jak pu ba tu uaix jia bhaan gu uuan mi nat pai tu uanak maadt gui nam bhaankamun tu agimk gu Dios bjk, na japnim kaich bo: Aapim Israel kam, iam chi na pim aa ji makgrxidhimk gu jam sasoi gu gook oom oidha na pimt mumm juruu na pair gampx jix chu gak kr, gio na pim aa ji maakidha gt gui na jk ji am jup bipioda gu tu na pim biaka. 43 Gu ji na gu aapim dai gu didios jup duixim xi chu ja makgrxidhimk, pui na jax gui na Molok t, gio pui na jax gui na pu chum na jax gu chi na pui t Repaan. Dlh na pimt jup ja duu dhi dhi didios na pim ba pui ja daanda.

296 Ba tu na jax chuika, jam jootsa i ya dr na pim mu jak oichapu jix iom gammj jak na pair Babiloonia. 44Ba guch bopxi kat mumm biaka am p gu jannulh baaak na pair gampx jix chu gak kr gui nat jup dunaak gu Moisees jaxbui nat jx chia gu Dios, nam ba mi biaka gu joodai gui na mi chu uaix ka gu pui na mt jax jak maan iook jup duu gook dt gu Dios. 45Ba dhi dhi jannulh baaak ja am ji bii gatuuk gu ja maamar guch bopxi kat. Bha bhk jamt ba ya jak gui na mt jk bman bha jii gu Josue jano na mt pai dhuuk ya ja kokdak gui nam ya oikat, gui nat ya dr jak ja ardi gu Dios nam sap ba gu Israel kam jatkam ya oika. Ba ya pu biaka am dhi dhi jannulh baaak, sia gu jano na pai dhuuk ya bar gkam ka gu Dabii. 46Ba gu Dabii gui nar gkam kat bhaan jup t nidhat gu Dios, na gu mi pui jimdat na jax jix aa. Ba tix aagt na maan jup duidha gt gu bhibak chiop na sap ba bhaan t nidha gt gu Dios gui na Jakob bx jup daant, gu ji nat gu ba muu cham tu jax ji dhuuk. 47Mi dhr ji ba gu maraan Salomoon nat bap duidhak gu Dios gu bhibak chiop, 48sia ku gu cham bhai na mi kioka gu Dios bhaan gui nap jir ja dui gu jatkam, na jax bam kaich bhaan gu uuan mi nat pai tu uanak maadt gui nam bhaankam tu agimk gu Dios bjk, na japnim kaich bo jia na sap jup kaich guch Gkora: 49 Gux dhaam jir ji atooxkor, gu oigan ba na bhaan tuttu gu chooton. Jax gi dhui jax chum baaak jup ba dhui jamt? Paa gip jix bhai na ji jpdha aa? 50 Na ich gu aa px jup tu duu bx na jk tu yax chu jaich.

297
51Mi dhr ba moop ja ttda p gio gu Teeban, jup kaich: Gu ji na pim gu aapim ni jx ku pim cham maatt t k. Ti tu naanak japim dho gi ji sap, gu ji na gu ni jx ku pim cham jam jujur kn xim ganga na jax jak jix aa gu Dios, ni jx ku pim jix aa na pim mi pui jimia na jax jak ti jam guguuxidha gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. Jix ja oi japim dho gu jam bopxi kat nam pui jak tu jimdat bjk, 52na mt ja koi gui nam ya jap bhaankamun tu agimk gu Dios, nam ja aagidha gu jatkam na gatuuk bha jim gui na giilhim jir jix bhaikam. Ba gu xib nat pai dhuuk ya tip xi k gui na jaroir jix bhaikam, aapim dho gu iattulhdhak tu chia dho nam muaa. 53Aapim bp kat cham tu kam ni gu pui nat jax jak tu daasak gu Moisees na tu aagix ka na mt pui jak aadhak gu noonbi gu Dios.

GU NOONBI GUCH XOIKAM7,8 bhai ji mayasa mt joodai kn gui nam mi xi iattulhdhimk bp dr. Mi jap jamt xi chu darsak gu daam dr kam ja kuktun, xi chiank jamt maan gu biapma Saulo tgim na sap mi ka ja nixika. 59Ba nam mi ka mayastu gu Teeban, bhai ji chu daan jix dhaam jak, jup kaich: Aapi Jesuus nap jir jich Xoikam, ba baidhika ap dhi iimda bhamm jak aap jum bui. 60Mi dhr ba olhian kn xi kkbok gio bhaip ji chu daan jup kaich g kn: Aapi jich Xoikam, chap ja tulhiichunda dhi nam xib yam uatulhi. Ba daipu xi chk pu nai gan ji muu. Gu Saulo na bax ja kuupam ka gui nam t jgidha buior guch Xoikam Ba gu Saulo mi jap kkat mu t ni na mt mi ba mua gu Teeban, jup jum aa na giilhim joidham jix bhai ji chu buusnichu. Ba gatuuk na mt xi muaak, jai naip ji ja gaa mt bx nam jk t jgidha buior guch Xoikam gu bhai kam Jerusaleen. Gu ji na mt gu pui ba t kai nam ja obhagi, ba jai bhai dhr mai ma boop jamt mu jak Judea, gio ba jai mu jak Samaaria. Dai ba gu noonbi guch Xoikam bhai pup bii mt. 2Gu ba gu Teeban na mt mua, yaas jamt gu tukgan jkchi gu jatkam nam jir jix bhabhaikam ka, gio ba nam ti suan nam jix joign. 3Gu Saulo gu mlhchu ji na ja gaachu gui nam jk t jgi buior guch Xoikam, mj jap bapki chr baapkidhat ja tbaipput bha ja boosgaim gu chichio gio gu uuub. Mi dhr ba dai na ja utkat ja kuupaim bhai nam pai ja kukpada gu jatkam.

Nam ba muaa gu Teeban jano ji ba giilhim jix iom bhai ji bhaak jamt nat pui xi chu ja agi gu Teeban, giilhim bhai ji krni mt gu ja taatam nam giilhim bax bhaak. 55Gu ji na gu gui cham jax jum aa, na gu g bhaan jup tuidhi gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. Dai nat bhamm jak px xi ch t jix dhaam, ba ba t gu Dios na bhamm daa, gio gu Jesuus na mi dhr jap kk sonpan kn dr jak. 56Ba ti xi ja aagi gui nam mi giilhim bax bhaak, jup ja ttda: Kani na ich ba t guch Xoikam gui nat ya k dhi oigan bhaan, na bhamm kk sonpan kn dr jak buior gu Dios, bhamm nat pai dhr bha joot. 57Gu ji nam gu gui cham tu xi k, dai na mt g kn jiikidhat mui ji boop buior gu Teeban. 58Ba na mt jax daa, gamai bhich jamt mu jak drap dr mi gu g kiicham. Ba mi
54Dho

Nam ba kaaya gux bhaim kaichdham iook gu Samaaria kam jatkam 4Gu ba guch Xoikam jgidham gui na mt jk bhai dhr mai boop

GU NOONBI GUCH XOIKAM8 Jerusaleen, tu ja agichu am gu jatkam mu jap kikcham nam jax ajim nam ja aadhim na jax jak jix bhaai nam duia nam ba cham jum tulhiia gatuuk, na pai dhuuk jabsuna gu ja tutku. 5Ba maadt dhi j nam mu jap tu agidha, Piliip t, nat mu jak bhi na pair g kiicham Samaaria t tgim. Mi bhai ji chu ja agi gu jatkam gu mi kam na ja aagi gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga guch Xoikam. 6Ba mui jatkam mi aajidha am mi na pai tu agada gu Piliip nam jix kaim ka, na gu joidham jix bhai xi buada nam xi kk. Ba bx ja jujur kn kk am not ba ji chu aga, nam gu t jgidha gu pui na jax kaichdha, nam gu nidha na joidham jix kp jum duukam jup tu buada nam tu cham pai nidha. 7Pui na jax gux kakokkam nat mui ja duduadhak gui na ja am jup tuigt gu cham kk iiimda, gio ba gui nam jix mamamkulhi kat pui bx jup ja dudua p. Gu ba gu cham kk iiimda nam pai dhuuk ba ji bubuakia ja am dr gu jatkam, g kn xi jiiki am nam ba pk moo ba bubuakia. 8Ba joidham gkam kn jix bhaim lh jamt gu jatkam gu mi kam na mt pui t t. 9Ba moo maan mip kioka gu maankam Simoon tgim nax jiboiara ka nat bp dr pui jak jum mamtuxdhak. Ba mui jatkam ba ja iatgidhak gu mi kam Samaaria na pui ja ttdada nam gkam kn daasa. 10Ba giilhim jix jgidha am sia gu ggrkam gio gui nam cham jir ggrkam, jup kaichdha am: Jaxbui dho bak jup jir gkam dhich jaduu na jax gu Dios. 11Gu gu jiboiara kn ji na ja iatgidha gu Simoon, na gu pui jak tum maichkidha, pui kum ba jgidhat na ja iatgidhimk mui oidha. 12Gu ji na mt gup ma t j gu pui

298 na jax jak tu ja agidha gu Piliip na ja aagidha na jax jir tum kam gu Dios gio guch Xoikam, mi dhr ba dai na mt bam bopko mui gu chichio gio gu uuub. 13Gio ba gu Simoon jai bx jup xim bakua, mi dhr ba dai na ba kaichu gu Piliip. Ba giilhim joidham nidha gux kp jum duukam nap tu buada na tu cham pai nidha. 14Gu ba gu noonbi guch Xoikam gui na mt bhamm bii Jerusaleen pui ba t kai mt na mt ba t j buior guch Xoikam gu mumm kam Samaaria. Ba mui ma joot jamt gu Peegro gio gu Juan nam tu ja daaxipu. 15Ba na mt pai dhuuk mumm ba ai Samaaria, bhai ji chu ja daaxi mt gui nam ba t jgi buior guch Xoikam na ba ja am jum tajaana gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. 16Nat gu chakui jaroi maadt bhaan jum tajaa jia, dai na mt kam bopko px buior gu Jesuus nar gkam. 17Ba na mt pai dhuuk bhai xi ja dang bx jman gu Peegro gio gu Juan, pu ja am jum tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. 18Gu ba gu Simoon nat pui t t nat ja am bam tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda gui nam jk t jgi na mt pai dhuuk bhai xi ja dang gu noonbi guch Xoikam, ba ja saban tuumi kn gui nam tu kn pui xi chu bua, 19jup ja ttda: Aa japim jup ji galhidha jaadu dhi na pim tu kn pui xi chu bua, na ba pui gu jaroi na bhai xi dhagia, pu bhaan jum tajaana gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. 20Gu ji na gu gu Peegro jup ttda px: Jum tulhiichuda dho gu Dios kn gum tumi nap pui kaich. Na gu cham bhaai nap sabanda gui na tu Dios pui px tu maak nox maakim gu jaroi. 21Gu aap ji jaduu dho gi gu cham ji na bhaai nam am biya

299 gu dhi pu chum, na gu ni jx kur slhkam nap jax jum aa buior gu Dios jum jur am bhaan. 22Chap bhaan ka ttchuka dhi na tur jix buam jum duukam. Soi px jap ba tda gu Dios na pui px ka tum uaika gu pui na pich jax ba ti, katti iam pui ji chu buusnia. 23Jap dho ji na gu puim ni ji jaduu nap giilhim jix buam tomaat, gio na jap ji buusan na gux buam jum duukam mu paim kuup, na gum tukgi. 24Ba gu Simoon giop muip ji io, jup kaich: Dho bak gu dai na pim ji amkam xi chu daia buior guch Gkora na ba cham pui ji chu buusnia na pim jax ji chtda. 25Ba gatuuk na mt xi chmuk gu noonbi guch Xoikam nam tu agimk gu ioki gu Dios, mi dhr nai jap jup ji chu aga mt mu jap na pai lhich daaxim jir kikcham ka na dhi px bhaan bipio gu Samaaria dbr. Gatuuk ba dai na mt ba jii bhamm jak Jerusaleen. Gu Piliip na ba aagidha gu Etiopiiya kam maankam 26Ba maannim gu Piliip buior bam maax maadt gu noonbi gu Dios, bap ttda: Ea nap mu jimia mumm na pai buusan gu boi gui na bhamm dr Jerusaleen mu jak bhix na pair Gaasa, gui na mumm buusan na pair gampx jix chu gak kr. 27Ba gu Piliip dai nat jax jix kp jum duu gamai bhi nat ba jii mu jak nat pai joot gu nobii gu Dios. Ba mumm pai na ka jim, mi ba nam maan gu maankam nar mu jak kam ka Etiopiiya. Ba dhi j dhi maankam jir tujuandam tugi ka maan gu ubii nar gkam ka, nax bhai tu buixidha gu tu, pui na gu tuumi. Ba dhi dhi maankam kiapx bhamm dr jak jim

GU NOONBI GUCH XOIKAM8 Jerusaleen nat tu daamrak buior gu Dios. 28Ba kiapx gio jak jup ba gxchu mu jak kiami bhaan gu karreet. Ba ti tu jikuidhim bhaan gu uuan mi nat pai tu uanak gui na bjk bhaankam tu agimk gu Dios na jap tgich Isaiiyas. 29Ba gux Dhuudu kam jix Ua Iimda pui jak xi jurtuda gu Piliip nax iom mian mui xi aaya gui j na mui ba jim bhaan gu karreet. 30Ba nat pai dhuuk jix iom mian mui xi ai gu Piliip, ba kai gu Etiopiiya kam na mi tu jikuidhim nat pai tu uanak gu Isaiiyas. Ba ba tkka no sap moox maatt k, jup ttda: Siamrix maatt k ap aa ji jaduu dhi uuan mi nap pai tu jikuidhim? 31Ba gu Etiopiiya kam jup kaich: Dho gu cham ji na maatt k, na gu cham jaroi jaich na iam ji aagidha gt. Ba gu Piliip pui ba ttda na bhai xi chsaadha bhaan gu karreet na ba mi jap sonpan xi dhaibui aagidha na jax kaikam jup jum kaich. 32Ba mi na pai tu jikuidhim gu Etiopiiya kam, japnim kaich: Mi px pu tuii na mt pai dhuuk ba ji mua, jap na jax gu kasnir na cham iokda nom jiik gu bapoon. 33 Ti cham tu jax bua gu gu tu nar jix buam jum duukam, gu ji na gu ni jx kum iam xix joign gui na mt ba ji mua. Gio gu cham jaroip jaich na bhaankam nokia gt, daman chakui tu maamar kat jano j na mt pai dhuuk mua. 34Ba bhai ba tkka gu Etiopiiya kam, jup ttda: Ea nap moo iam ji aagidha gt ji jaduu na jax kaikam jup jum kaich dhi nat jax chu uanak gui na bjk bhaankam tu agimk gu Dios, na tix maachim dho no moo dlh jum aagt jup kaich, ka ba gu jumai.

GU NOONBI GUCH XOIKAM8,9

35Ba gu Piliip mi xi chgk gu uuan mi na pai tu jikuidhim gu Etiopiiya kam, xi aagi ba na dhi aagat jup kaich gu Jesuus na mt pui dhooda jano na mt pai dhuuk mua aach jich amkam. 36Ba palhp gama jak na mt ji bhi na pai g suunka gu suudai, jup kaich gu Etiopiiya kam: Gi no pich xi bakuanak ji jaduu na kapbhai na yani px suun dhi suudai. 37Ba gu Piliip jup kaich: Baabui jia. Dho gu japji nop t jgi ji bx jum jur kn buior guch Xoikam. Bap kaich gui: Tu slhkam t jgi i dho na guch Xoikam jir Maraan gu Dios. 38Xi chu chia ba nam ksa gu karreet gui na bhaan jim. Mi dhr ba dai na mt jax chtm mui ji juur jamt mu jak suudai chr, mi ba ba bakua gu Piliip. 39Ba na mt pai dhuuk giop ba bubua mi dhr suudai chr, mi jotmoda cham pai kam maax gu Piliip, nat gu maakam jak ba bhk gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan guch Gkora. Ba nai ti pup t ni gu Etiopiiya kam, na gu cham maat nat pa jak bhi. Mi dhr ba dai nat giop ba jii joidham jix bhaim taattugt. 40Ba mumm jak amuub Asooto t tgim giop bam maax gu Piliip. Ba mi jap bhaip ji chu ja agi gu jatkam na pai jax jir kikcham ka gux bhaim kaichdham iook. Gatuuk ba mu jak jup ba ai na pai pui t t Sesareeya.

300 mu jimk buior gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam, 2pui ba ttda na makia gu uuan na ba kn jix bhaain ka na mu jimia mumm Damaasko ja bui gui nam mu jap chichiop tu daanda, nam ba mi dhr maap xi chu agai ja dangia gui nam jk t jgidha buior guch Xoikam, nam ba ja uika bhamm jak Jerusaleen, pui na jax gu chichio gio gu uuub. 3Gu ji na gu mumm amuub na ba aajim mian Damaasko, jotmoda bhai ba tum ton bhamm dr jix dhaam dai mi na pai jim gu Saulo. 4Ba mi pu ia gu Saulo, ba ba kai nat bhai ba tum io bhamm dr jix dhaam, jup tum kaich: Aapi Saulo, jax kup ba obhagichu? 5Ba gu Saulo mui ji io, jup kaich: Jir jaroop gi dha, aapi Gkam nap bhamm dr bha tu agi? Ba bhamm dr jix dhaam gio bhaip ji chum io, jup tum kaich: Aa dho aa jir di gu Jesuus gui nap jaroi obhagichu. Ku gu nap jax dhui px jum koktulhi ji aap dlh, nap gu jap ji buusan na gu tuur no ich giilhim ba koktulh na ti bha sss no cham aa na tu juana. 6Ba gio muip ji io gu Saulo, jix choonnt dho gi ji ba, jup kaich: Gu ba gu xib, tup jix aa na jax dhuia aapi Gkam? Ba gu Jesuus na bhamm dr bha tu aga jup kaich: Aa dho gu dai nap xi bamgi mui xi aaya mi dhi g kiicham nap pai jak jim. Mim bam aagidha nap tu jax dhuia aa ji amkam. 7Ba gui nam bman jiim gu Saulo giilhim jix chotdon am, na mt gu bx jup kai nat bha tum aga bhamm dr jix dhaam, gio nam gu cham ni na jaroip kaich. 8Ba nat pai dhuuk ti bhai ji bam gu Saulo na gan ti xi

Gu Saulo na ba t jdha buior guch Xoikam

(Noo. 22:616; 26:1218)

Ba gu Saulo cham jx jum jpika na nai mlhchunda na ja dangt ja kuupaidha gui nam jk t jgidha buior guch Xoikam pui xi ja ttdat na ja kooda nom gan t jgi. Ba maannim na jaip ba ja obhagi,

301 ch ni, pu cham ia ni jx. Ba pui nobchk ma baidhak jamt mu jak Damaasko gui na ja bm jim. 9Mi ba pu juruu baik tanoolh na pu cham ia ka gio nat pu cham tu juu, nich chu suudai dho moo kut ii. 10Ba mi Damaasko maan mip kioka gu maankam Ananiiyas tgim na puip t jgidha buior guch Xoikam. Ba maannim buior bam maax gui j jich Xoikam, bap ttda: Aapi Ananiiyas. Ba gu Ananiiyas jotmoda mu io, jup kaich: Tu gt ji Gkam tuk? 11Ba guch Xoikam gio muip ji io, jup kaich: Aa dho nap xi bamgia dho, mu jimia ap maan kap na pai daaxim jir kikcham, na sakaalh mu tuut gu babhak. Mu na pai kioka gu Juudas jap ba xi ch tkkada maan gu maankam Saulo tgim nar mu jak kam Tarso, mi moo tu daan aa ji bui. 12Maan t gu maankam Ananiiyas tgim nat sap mu ji k bak chr bhai xi dhaa na ba giop bax ia ka. Pui ku ba mum jootos nap mu jimia. 13Ba nat pui j kai gu Ananiiyas jup kaich: Dho gur am kat dho jia, gu px ji nam gu mui pui tu agidha gu jatkam nat jax jix buam ja dooda bhamm Jerusaleen gui nam jk t jgi aap jum bui. 14Ba gu xib pu kaikam ya jak jup ba ai ji uadat gu uuan na mt bha maa gu ja ggrkam tuk gui nam bhamm g chiop tu daanda ja amkam gu jatkam, na ba kn jix bhaain ka na ja dangi mu ja uika gui nam jk t jgidha aap jum bui. 15Ba guch Xoikam gio muip ji io, jup kaich: Aap gu moo xi jimdat ji mu jak na paim jootos, na ich gu aa bhaan ba t t jia dhi dhi maankam na

GU NOONBI GUCH XOIKAM9 ba nai jap ji amkam tu ja agimra gu jatkam bx kap na jx jir oigan, pui na jax ja bui gu Israel kam jatkam, gio gui nam cham jir Israel kam, gio ba bx p sia gu ja ggrkam tuk. 16Ba aa ba mattuda na jax jak jum tulhiia aa ji amkam. 17Ba gu Ananiiyas muip ma jii mu na pai tbiap gu Saulo. Ba na jax jim bhai xi dhaagk jup ttda: Aapi jaduu Saulo, aa jup ji chdak bha joot gu Gkam gui na Jesuus t, gui nat jum buim maax gam gu bx boi nap bhai ka jim, na sap bhai xim dagia nap ba giop bax ia ka, gio sap ba nam am bam tajaana gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. 18Ba mi jotmoda jap tum na gu kokso bhai dhr ji ii buupuiran gu Saulo. Ba na jap xi ch ni, joidham giop bax ia. Mi dhr ba dai nat bamgk ba tu chia nam bakuana. 19Gatuuk ba dai nat ba tu juu, mi dhr ba gio bhaip ji oonta gu tukgan. Mi ba pup oir, jkchi tanoolh moo mi juruu ja bui gui nam t jgidha buior guch Xoikam nam mi oika Damaasko. Gu Saulo na ba tu ja agidha gu Damaasko oikam 20Mi dhr ba dai nat bhai ji chu ja agi gu Saulo gu Israel kam jatkam bha jap nam pai jax tu daanda, na pui ja ttdada na gu Jesuus slhkam jir di ji bak gu Dios gu Maraan. 21Ba bx gui nam jk ba kaaya na pui tu agada, mi pui pup tuika am, dai nam tim t tkkada dlh, jup kaichdha am: Kux cham tu aa pn jir di gui na saak bhamm Jerusaleen oirt ja dangt ja kukpada gui nam jk t jgidha buior guch Xoikam, gio nat saak bha jii ya na ja dangia gui nam jk puip t jgidha buior guch Xoikam, na ba ja uika bhamm jak Jerusaleen

GU NOONBI GUCH XOIKAM9 ja bui gu ja ggrkam tuk gui nam bhamm g chiop tu daanda ja amkam gu jatkam? 22Gu ji na gu gu Saulo jix iom mui xi chu ja agichunda bx nam jk jir Israel kam jatkam nam mi oika Damaasko, na pui ja ttdada na gu Jesuus slhkam jir di ji bak gui na saak gatuuk pui bha jootsa gu Dios. Ba pu cham bhaain ka nam jax xi kaichdha, na gu giilhim joidham jix bhai xi buada nam kk. Gu Saulo nam tix muaam ka gu Israel kam jatkam 23Ba mui tanoolh xi jur na mt dho gi ba moo bhai ba ji bhaak ji gu Israel kam jatkam gui nam jk cham t jgidha buior guch Xoikam, ba maan iook bap duu mt nam sap muaa gu Saulo. 24Gu ji nat gu pui ba t kai gu Saulo nam obhagi, ba cham tu mu jap pai ja taagiob ka kkkada, na gu bax maat nam jax dhooda. Gu ba na gu bx xikoolh dhr jap tkob jup tu kuupka mi dhi g kiicham na bha bhibakchix ka gu joodai, ba mj dr jap bx xikoolh na pai jax jir kikigob ka ti nrada am gu Israel kam jatkam nam sap mi pu muaa gt no mui ba jimda gt. Gu ji nat gu cham pai ji buus, 25na mt gu tukaa jix xchuixim jap dr jak buusai gui nam t jgidha buior guch Xoikam, bhai dhr jap jamt mu tsaadhak jap dr jak tbaa bhaan gu g baalh na mt mi xi gaamuk. Ba pu jii bhamm jak Jerusaleen. Pui dho ba pu cham jax dhooda mt gui nam mi kax muaam kat nat gu ba ja nakoo. Gu Saulo na Jerusaleen jak ba oirda 26Ba nat pai dhuuk bhamm jak jup ba ai gu Saulo na pair Jerusaleen, ti mui ma jii ja bui gui nam t jgidha buior guch Xoikam. Gu ji nam gu gui giilhim jix bhi, nam gu chakui

302 maat no moo bx jup ba t jgi buior guch Xoikam. 27Gu ji nat gu gu Bernabee mui ma baidhak ja bui gu noonbi guch Xoikam, ba ba ja aagi na pui bx jup ba t jgi buior guch Xoikam, nat gu sap buior jum maax mumm bx boi amuub mian Damaasko na mui ka jim, gio ba na jax ttda nat bha tu agi bhamm dr jix dhaam, bx jup xi ja aagi p nat jax jak tu ja agi gu Israel kam jatkam gui nam mumm oika, nat bhaan tu ja agi gu Jesuus, na pui ja ttda na slhkam jir di ji bak guch Xoikam. 28Ba jano dr cham ka bhi am gu Saulo, nam gu bax maat na slhkam bx jup ba t jgi buior guch Xoikam. Bhai ba pup oir ja bui, 29dai ba na tu ja agidha bha jap ji oirt gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga guch Xoikam, na ja aagidha gu Israel kam jatkam gui nam griago iook kn jix maatt tu agada, na pui ja ttdada na gu Jesuus jir di guch Xoikam. Gu ji nam gu gui jix bhaamut px kk, ba maan iook bap duu mt nam sap muaa. 30Gu ji na gu na mt pai dhuuk pui ba t kai gui nam t jgidha buior guch Xoikam nam bax muaam gu Saulo, ma baidhak jamt mu jak Sesareeya na pair judharan gu g suudai, mi dhr jamt ba dlh bhamm dr jak xi joot na pai pui t t Tarso bhaan gu g kanuub. 31Ba bx gui nam jk t jgidha buior guch Xoikam, pui na jax gui nam mu jap oika na pai jax bhaan bipio gu Judea dbr, gio ba gui nam mu jak jup oika na pai jax bhaan jup bipio gu Galilea dbr, gio ba gui nam mu jak jup oika na pai jax bhaan jup bipio gu Samaaria dbr, joidham jix bhai tu ja jimda, gio nam jix iom bha biikaidha buior guch Xoikam, gio ba nam mi pui jiimda na jax jix aa. Gio ba nam px

303 ji muidhidha, na gu nabap tanoolh nam px ji ch jdhidha gu jatkam buior guch Xoikam, na gu pui jak ja jurtunka gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. Gu Peegro na ba duadha gu Eneeyas 32Gu ba na gu gu Peegro mu jap jup ja paxiaraidha gui nam t jgidha buior guch Xoikam na ja guguuxdhidha nam jax jak mi pui jiimda. Ba maannim jup ma jii p mu jak na pai pui t t Liida nat ba ja guguuxdham gui nam mu jak jup oika. 33Ba nat pai dhuuk mumm ba ai, mi ba t maan gu maankam Eneeyas tgim na pu cham bapminda mi dhr na pai jax boka, na gux mamkulhi ka, nat jk xijum baik oidha bap duu na mi pu tuika. 34Ba gu Peegro jix joimdak ba t, bap ttda: Aapi jaduu Eneeyas, guch Xoikam xib yam duadha. Kanip xi bamii, jix k bi dhuu dhim bakxidhara nap bhaan bo. Ba gu Eneeyas mi jotmoda jix k bhai ji bam nat jax pu tn gu Peegro. 35Ba bx gui nam jk mi oika Liida, gio ba gui nam jk mu jak jup oika na pai pui t t Saroon, na mt t gu Eneeyas nat jix k bhai ji bam, pu t j jamt buior guch Xoikam, gio ba na mt cham tu pui jak ka tu jii nam jax jak ka tu jimdat bp dr. Gu Peegro na ba duadha gu Dorgas 36Ba jano maan mu jak jup kioka gu ubii na pai pui t t Joopi, na puip t jgidha buior guch Xoikam, na Tabiita t, na gu griago iook kn jap kaikam jup jum kaich Dorgas. Ba dhi dhi ubii gammj joidham jir jix bhaikam ka, tu na px ja onbagidha gui nam cham tu biaka. 37Gu ji nat gu maannim ma tu ai dhi j dhi

GU NOONBI GUCH XOIKAM9 Dorgas tgim, ba moo pu muu p. Ba gu tukgan dai na mt xi batbichdhak bhjmm xi ch jix iom daam dr mi gu bak chr. 38Ba mi dhr Joopi mian jup bipioda mi na pair Liida, mi na pai oirda gu Peegro. Ba na mt pui ba t kai gui nam t jgidha buior guch Xoikam na mi oirda gu Peegro, mui ma ja joot jamt gook gu jatkam nam sap jup tdai mu baidhika: Aach jap soi bham tdam jich jaduu nap moo cham jax ji chji jich oidha gt mu jak Joopi nap duadhara maan gu ubii jich jaduu nat ma muu. Xib gt alh moo. 39Ba gu Peegro cham jax ji chk jup ma ja oi nam pai dhuuk pui ba ttda. Ba na mt pai dhuuk mumm ba ai, pu slh baichu am bhamm tkob na pai kaat gu Dorgas. Ba nat bhamm ba ts, bx gu ddlhdhm uuub suaidhat mi jap bx xikoolh ji gukk ba aagi am gu Peegro na sap giilhim jir jix bhaikam kat gu Dorgas. Mi xi nichun am ji gu gu ja ipur gui nat tu ja onbaidhak na ka duakat, gam jai gu jappx jajannulh. 40Ba gu Peegro alhio ka xi ja chia nam bubuakia mu jap drap, dlh ba mi ji bik olhian kn xi kkbuk ma tu daan jix dhaam jak. Mi dhr ba dai nat jax kkbok mi xi chgk gu Dorgas na mi muukix, jup ttda: Aapi jaduu Tabiita, xi bamii. Ba dodhia ap. Ba mi jotmoda jix k bhai ji ch t nat jax pu tn gu Peegro. Ba nat ba t na mi jap kk gu Peegro, bhai ji bam, slh mi jap ba daa. 41Ba gu Peegro nobchk xi kkbuichdhak xi ja bai gui nam t jgidha buior guch Xoikam gio ba gu ddlhdhm uuub, mi jap ba xi ja kx jix k. 42Ba mui jatkam t j jamt buior guch Xoikam gu mi kam Joopi na mt pui ji ch kk nat giop dua gu Tabiita na ba muukix kat. 43Mi ba pup oir gu Peegro, jkchi

GU NOONBI GUCH XOIKAM9,10 moo tanoolh mi xi juruu buior maan gu maankam, gui na bapket jup tu buada, Simoon tgim.

304 matgir. Ba gu Korneelio ba ja bai gook gu tujuandam tugi gio ba maan gu sandaaruix chugi gui na gammj tu kam nidha gio ba na pui gammjp tu daanda buior gu Dios. 8Ba na mt pai dhuuk mi ba ai, ba ja aagi nat buior jum maax maan gu nobii gu Dios gio ba na jax ttda. Mi dhr ba gatuuk dai nat mui ba ja joot mu jak Joopi nam sap baipu gu Simoon. 9Ba nam kiapx mumm ba aajim Joopi, na bar buimgidhak na kiapx jix dhaam ba duu, gu Peegro bhamm bak dhaam ji chsdk bhai ji chu daan jix dhaam jak. 10Ba na bhai ka t nra na ka tu bhaajim na ba moo ba tu jugia, na gu bax bhio, 11ba t na bhai ba tmim bhamm dr jix dhaam gu tu iam g komaarak jap tum na gu jannulh na buuplhichu kuukgaran dr ttropi kn bx maakob kap dr, panaas ku moo jaroi bhamm kkat bha tbaadhim. 12Ba dhi j na jap tum na jax gu g jannulh na bhamm dr bha tmim jix dhaam, bx aixim tum bhaan mi chu jiim am gui nam gampx jak jix chu jaich gu sasoi, gio ba jai mip jiim am p gui nam jum sasoigat, pui na jax gui nam maamkob tu tooton, gio ba jai mip jiim am p gu kooko gam uji. 13Ba ba kai gu Peegro nat bhai ba tum io bhamm dr jix dhaam, jup tum kaich: Aapi Peegro, xi bamii, xi chu koon dhi sasoi kup tu jugia. 14Ba gu Peegro mui ji io, jup kaich: Moo chi cham ji na ji gunguxi na tu jugia, nam gu cham jir jum kuadam dhi jap tuutum, na gux xidhuu no gan jaroi ja kua. 15Ba gui na bhamm dr bha iok jix dhaam jup kaich: Chap pui jak kaichdha nax xidhuu, nat gu gu Dios pui ba ti na cham tu ka xidhuu ka ya dr jap jak. 16Ba baikim pui ji ch t gu Peegro, mi dhr ba dai nat ba ts jix dhaam gui

10

Gu Peegro na buior ba aaya gu Korneelio Ba maan gu maankam Korneelio tgim mu jak jup kioka na pai pui t t Sesareeya, na mir ja gkam tuk ka jkchi gu sandaaruix Italia kam. 2Ba dhi dhi maankam gammj tu daanda buior gu Dios ja bm gui nam jk jir jum maap oidhagm ka, gio ba na mui tu maakda gu tuumi nam sap ba mi dhr jup ja maakidha gu Israel kam jatkam, gui nam jk cham biaka nam tu kn tu sabada. 3Ba maannim mia duuk na ka tu daan, ba t maan gu nobii gu Dios nat buior bam maax na mi dhr jap mui ba jim mu jak na pai ka tu daan, jup xi chtdaidhat: Aapi Korneelio! 4Ba gu Korneelio mi pui pup tuii, dai na bhai pup ni gu nobii gu Dios. Jaxpx ba moox choonnt jup ttda: Tup gaagim ji jaduu? Ba gu nobii gu Dios gio muip ji io, jup kaich: Aa dho gu na ich bhai px jum aadham dho na gu Dios gammjm kk nap pai dhuuk buior tu daanda, gio ba nax bhaim taat ka nap gammj tu maakda gu tuumi nam ba mi dhr jup ja maakidha gui nam jk cham biaka nam tu kn tu sabada. 5Ba gu xib, dai nam am jum aa nap jaroi mu jootsa mu jak Joopi na pu tda gu Simoon gui nam Peegro kn jup jix mat ka na bha jimda ya aap jum bui. 6Mi moo daa gu xib buior gui na puip t Simoon, gui na bapket jup tu buada na mi kio judharan gu g suudai. 7Ba daipu nat pui xi chdak gu nobii gu Dios, pu cham pai ka

305 na jap tum na jax gu g jannulh. 17Ba bhai pui pup tuii gu Peegro, tim ganga na jax bar jum duukam gu dhi pui nat jax t t. Ba jano pk mi jak kigob ba ai mt gui nat mu ja joot gu Korneelio, t tkkaim am na pai kio gu Simoon. 18Ba na mt jax mi ai kigob, g kn bhai ba t tkka am gu Simoon gui nam Peegro kn jup jix mat ka. 19Ba na pui bhai daakat kam ganga gu Peegro na jax bar jum duukam gu pui nat jax t t, ba mattuda gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na mt mi ba ai baik gu jatkam nam gaagim. 20Ba pui jak xi jurtuda na xi kkbui mui xi chmia mi na mt pai ba ai gu jatkam na ba cham jax ji chji mu jimia mu jak nam pai baidhidha, nat gu sap gui px pui jak tu duu nam ba mu baipu. 21Ba gu Peegro dai nat jax jup tm bhai dhr bak dhaam xi ja iokdhak jup ja ttda: Aai dhor di gui na pim jaroi gaagim ji jaadu. Tu kn japim gi gaagim? 22Ba guip kaich am: Aa dho gu nat bhach joot dho maan gu ja gkam tuk gu sandaaruix na Korneelio t. Ba dhi dhi maankam joidham jir jix bhaikam, gio na gammj tu daanda buior gu Dios, gio ba nam bx px jix kgalhi gu Israel kam jatkam. Ba maannim buior jum maax gu nobii gu Dios, ba pui ttda na sap jaroi bha jootsa na bham baimra nap mu jimia mumm kiami na sap ba mim kaaya nap jax tu agidha. 23Ba xi ja chia gu Peegro nam mui xi baapkia mu jak bak chr. Mi ba pu gan ji chbia mt, kabuimuk ba maap ba jii mt mu jak nam pai baidhim. Ba jai dht jup ma ja oi mt gu mi kam Joopi gui nam jk t jgidha buior gu Xoikam. 24Ba na bar jumai buimgidhak, mumm ba ai mt na pai pui t t

GU NOONBI GUCH XOIKAM10 Sesareeya, mi na pai t nra gu Korneelio ja bm gu jajaanni gio jai gui nam maap jix bhai kaichdha, nat gu ja bai nam mip tuika. 25Ba nat pai dhuuk mi ba ai gu Peegro mi na pai pk kio gu Korneelio, mui ji jii nat ba namkim. Ba na jax jim mi jap bp dr olhian kn ji kkbo nat mi ba ji chu daan buior gu Peegro. 26Gu ji nat gu gu Peegro xi dhaagk xi kkbuichdhak jup ttda: Xi kkbo jaduu, chap jum olhia kn kkkada. Aa jir jappx maankam jia jap na jax aap, cham tur Dios i. 27Mi dhr ba maap jix bhai xi kaichidhat mui ji baap jamt mu jak bak chr. Ba mi px ji ja t gu Peegro nam giilhim mui mip tuii gu jatkam, 28bap ja ttda: Dho gu na pim jax bax maat jia jaadu na pui jak tu aagix aach jich bui nach jir Israel kam jatkam nax xidhuu noch maap tu agat maan iook jup bua ja bui gui nam cham jir Israel kam jatkam, sia noch gan mi pai px aj ja kiaam. Ku ba gu gu Dios pui jak ji aagi ji na sap cham tu kax xidhuu no tu aga gu jaroi buior no cham jir Israel kam. 29Pui ku ich ba aa cham jax ji chk bhai xi jii nam bhai ba baidhim dhim jaadu. Ba gu xib aa tix maachim na pimt jax kaikam mu tu joochxi jaadu. 30Ba gu Korneelio mui ji io, jup kaich: Aa dho gu na ich japni t t dho maannim nat kiapx jk maakob tanoolh bap duu na ya ka tu daan mia duuk jakianni na xib. Ya bam maax ji bui maan gu maankam na joidham jix chua totbikdam t tichu, 31bap ji chtda mi jap ji kkbok: Aapi Korneelio, gu Dios gammj jum kk nap pai dhuuk tu daanda buior, gio ba nax bhaim taat ka nap pai dhuuk tu maakda gu tuumi

GU NOONBI GUCH XOIKAM10 nam ba mi dhr jup ja maakidha gui nam jk cham biaka nam tu kn tu sabada. 32Ba gu xib dai nam am jum aa px nap jaroi mu jootsa mu Joopi na mu jimia na baimra gu Simoon gui nam Peegro kn jup jix mat ka. Mi moo tbiap buior gui na puip t Simoon gui na bapket jup tu buada na mi kio judharan gu g suudai. 33Ba aa cham jax ji chk muip ma tu joot p nam jum baipu, ba aap pui cham jax ji chk bhaip ma jii dho chi jaduu. Ba gu xib yap tuii ich dho buior gu Dios nach xim kaim nat jax jak pui bham joot nap tuch agidha. Gu Peegro na ba tu aga buior gu Korneelio 34Ba gu Peegro bhai ji chu ja agi, jup kaich: Xib ja ba bax maat ji jaadu na bak cham tu jai kam ja lhii gu Dios gui nam cham jir Israel kam. 35Gu bak ji siax ja kgalhi ji, dai nom tu daan px ji bak buior, gio ba nom jix kp jum duukam jup tu bua. 36Dho gu gu Dios pui tu ja agidhak dho gu Israel kam jatkam na pui ja ttdada na sap guch Xoikam gui nar gkam ja bui bx na jk jatkam, jix bhai nam buior jum palhbuidha nam ba cham kam tulhiia gatuuk. 37Dho gu pui dho na pim jax bax maat jia jaadu nat jax chum duu bhamm jap ja bui gu Israel kam jatkam, nat bhamm dr nai jim tbgai bo Galilea, gatuuk bo na pai dhuuk gu Juan bha jap oirt pui ja ttdada gu jatkam na sap jum aa nam jum bopkona. 38Dho gu pui dho na pim jax bax maat jia jaadu, nat gu Dios gkam kn bhaan t t gu Jesuus Nasareet kam gio nat g bhaan tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, pui ku ba joidham jix bhaim duukam xip tu buimk gu Jesuus, gio ba na bha jap oirt ja duduadhidha gui nam jk kam tulhiidhat nam jix kakok ka

306 na pui jak ja duuka gu jaook. Ba dhi pui nat jk jax tu duu, dhi gu Dios na bhaan t nidhidha, pui ku bax bhaai nat pui tu duu. 39Ba aach maaxik t dlh jich buupui kn gu dhi pui nat jk jax tu duu gu Jesuus bhamm jap na pai jax jir Judea dbr, gio ba bhamm jak na pai jax jir Jerusaleen. Gatuuk ba am xi mua mt, bhaan gu kuruus tam jamt xi sissapak. 40Ku ba gu gu Dios giop dua ji baik tanoolh kn, gio ba nat pui tu duu na giop bam maaxdha aach jich bui. 41Ku ba gu cham tu ji nat moo bx ja buim maax gu jatkam, gu dai aach ji nat jk pu bjk dr pu pui jak jich am t t gu Dios nach pui tgia na jax jum duia. Ba aach bman xi chu koimk gio nach xi chu imk gatuuk nat pai dhuuk duadk giop bam mi dhr koigan tr. 42Mi dhr ba dai nat nai xich jootsak nach sap nai tu ja agipu gu jatkam nach pui ja ttdaidha nat sap gu Dios gkam kn ba dai ja bui gui nam ka dudua gu jatkam gio gui nam ba koiix. 43Ba gui nam jk bjk bhaankamun tu agimk gu Dios, pu pui pu bhaan tu agada am gu Jesuus, gio ba nam pui kaichdha p na sap gu jaroi na buior t jdha, cham tu ka tulhiichuda gu Dios. Na ja am bam tajaana gux Dhuudu kam jix Ua Iimda gui nam cham jir Israel kam jatkam 44Ba na pui mi ka tu ja agichu gu Peegro, bx jman ja am bhai jim tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda gui nam jk mi k na tu aga. 45Ba gu Israel kam jatkam gui na ja bm jim gu Peegro nam puip t jgi buior gu Xoikam, mi pui pup tuii am, na gu cham jir ja jujur gu pui na mt jax t t nat ja am jup bam tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda gui nam cham jir Israel kam jatkam. 46Gio na gu nam xi ja k jai iiiok kn

307 px ba tu aga am nam tu daan, cham tu pui jak ka tu iok am na jax bp dr. 47Bap ja ttda gu Peegro gui na ja bm jim: Jax japim lhii ji jaadu? Cham aa moor am nam jum bopkona dhich jaadu, nat gu ja am bam tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda jap na jax aach? 48Ba pui xi chk ba ja chia nam jum bopkona, nam gu sap ba t jgi buior gu Xoikam. Ba gui soi ba ttda am gu Peegro na sap jk tanoolh mi ka xi juruudhai ja bui. Gu Peegro na ba tu aanda nat jax kaikam tu ja agimrak gui nam cham jir Israel kam jatkam Ba gui na mt jk bhamm pup bii Judea gu noonbi guch Xoikam, gio ba gu jai gui nam puip t jgidha buior guch Xoikam, pui ba t kai mt na mt bx jup ba t j buior guch Xoikam gui nam cham jir Israel kam jatkam nat tu ja agi gu Peegro gu ioki gu Dios. 2Ba nat pai dhuuk bhamm ba ai gu Peegro Jerusaleen, bhai ji iok jamt jai dht dhi j nam t jgidha buior guch Xoikam, 3jup ttda am: Jax bach jaduu ku pich ba mu jimk ja bui gui nam cham jir Israel kam jatkam? Nap gu moox maat nax xidhuu, gam jap ja bm xi chu koimk. 4Ba gu Peegro xi ja aagi nat jax t t bp dr gio nat jax kaikam mu jimk ja bui gui nam cham jir Israel kam jatkam, jup ja ttda: 5Aa dho gu na ich japni t t dho maannim na mu jak ka oir Joopi na ka tu daan. Ba t ich jix dhaam maan gu tu iam g jap tum na jax gu g jannulh na bhai ba tmim slh mi na pai ka tu daan, ba buuplhichu kuukgaran bx maakob kap dr, panaas kum jatkam bhamm gukat bha tbaadhim ttropi kn. 6Ba na jix

GU NOONBI GUCH XOIKAM10,11 bhai mui xi ni gui j na jap tum na jax gu g jannulh na bhamm dr bhai ba tmim jix dhaam, ba ja t ich nam mi jiim bx aixim tum gu sasoi, pui na jax gu gampx kam, gio ba jai gui nam jum sasoigat, gio ba jai gui nam maamkob tu tooton, gam jai gu kooko mip xi jiim am p, gam uji. 7Ba ba kai ich nat bhai ba tum io bhamm dr jix dhaam, jup tum kaich: Aapi Peegro, xi chu koon dhi sasoi kup tu jugia. 8Ba aa jup ttda na cham jir am na gan ja kuada, nam gu cham jir jum kuadam, na gux xidhuu. 9Gu ji na gu gui na bhamm dr bha tu agi jix dhaam jup kaich: Chap pui ka lhiidha nam cham jir jum kuadam dhi na tum aagi nap tu jugia, na gu cham tu kax xidhuu, nat gu pui jak ba ti gu Dios. 10Ba jk baikim pui chn, mi dhr ba giop ba ts jix dhaam gui j na jap tum na jax gu g jannulh. 11Ba moo jano mi ba ai mt baik gu jatkam mi na pai tbiapka na mt sap mu ja joot mu dr Sesareeya nam mu baipu. 12Ba gux Dhuudu kam jix Ua Iimda jotmoda pui jak xi jurtudak na sap cham jax ji chji mui xi jimia mu jak nam pai baidhidha. Ba aa cham jax ji chk muip ma jii dho. Ba jaip ma oi mt dhi jaadu nam puip t jgi buior guch Xoikam, dhi xijum maan aixim nam yap tuii. Ba na chich pai dhuuk mumm ba ai na pai kio gui j nat jaroi mu tu joochxi, bx jachich mj baap kiami. 13Ba dhi j dhi kiokam bach aagi nat sap t maan gu nobii gu Dios mi kiami na ka tu daan, na sap jup ttda mi jap ji kkbok: Jaroi maadt jap mu jootsa mu g kiicham Joopi na baimra gu Simoon gui nam Peegro kn jup jix mat ka na bha jimda ya aap jum bui, 14na ba ya tum agidha nap jax jak cham kam tulhiia gatuuk nap pai dhuuk mukia aap gio gum jaadu. 15Ba na ich pai

11

GU NOONBI GUCH XOIKAM11 dhuuk bhai ji chu ja agi, joidham bhai ja am jim tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. Ba pui jak jup jum duu nat jax jum duu jano nat pai dhuuk jich am jum tajaa aach. 16Ba aa mi jotmoda bhai pup tcho na bak gu pn pui kaich ji guch Xoikam jano na pai dhuuk ya ka oir, na japni kaich: Dho gu gu Juan tu bopkonak dho gu suudai kn, gu aapim gux Dhuudu kam jix Ua Iimda ji na pim kn kam bopkona. 17Gu ba no gu gu Dios dlh jup bax ja maakim gui nam cham jir Israel kam jatkam gu pu chum nat jax chum jich maa aach jano na chich pai dhuuk t j buior guch Xoikam, jax ja bia na jup ba ji chya aa, na gu cham jir jupaabkamun gu Dios? 18Ba mi pup cham iok am gu bhamm kam Jerusaleen gui nam t jgidha buior guch Xoikam, dai na mt bhai px ji chu daan buior gu Dios, jup kaich am: Dho bak gu dlh pui jak ba tu duu ji gu Dios na siax bhaain ka gui nam cham jir Israel kam jatkam nam mi pui ba jimia na jax jix aa, nam ba cham kam tulhiia gatuuk nam pai dhuuk koya, dai nam ba jimia jix dhaam jak buior. Nam jax jak ba t jdha buior guch Xoikam gu Antiokiiya kam 19Ba gatuuk na mt pai dhuuk xi muaak gu Teeban, jai naip ji ja gaa mt gui nam t jgidha buior guch Xoikam gu Israel kam. Ba gui bhai dhr mai ma boop jamt, mu jak bhi mt jai na pai pui t t Piniisia, jai ba mu jak Chipre, jai ba mu jak Antiokiiya. Ba dhi bx kap na mt jk kap ai, mi jap pu bhai ji chu ja agi mt gu Israel kam jatkam gux bhaim kaichdham iook, gu ba gui nam cham jir Israel kam jatkam, cham tu tu ja agi mt. 20Ba jai dht na mt

308 mip ai Antiokiiya gui nam puip t jgidha buior guch Xoikam nam bhamm dr jak jup jiim na pai pui t t Chipre, jai ba mu dr jak na pai pui t t Sireene, mi jap bhaip ji chu ja agi mt gui nam cham jir Israel kam jatkam gux bhaim kaichdham iook, nam pui ja ttda na gu Jesuus jir di guch Xoikam gui nar Gkam. 21Ba mui jatkam t j jamt buior gu Gkam jich Xoikam, gio ba na mt cham tu pui jak ka tu jii nam jax jak ka tu jimdat bp dr, na gu gui na mt jaroi tu ja agi, giilhim joidham jix bhai xi buada am na mt tu ja agi, na gu ja am t ni guch Gkora. 22Ba na mt pai dhuuk pui ba t kai gu Jerusaleen oikam gui nam t jgidha buior guch Xoikam, mui xi joot jamt gu Bernabee na sap jix iom xi ja guguuxdhara gui na mt kiapx ba t j buior guch Xoikam. 23Ba nat pai dhuuk mumm ba ai gu Bernabee, joidham jix bhaim lh nat ba ja t gui nam ba t jgi buior guch Xoikam, na gu sap ja am ba t i gu Dios. Bax iom xi ja guguux nam sap bx ja jujur kn jix biiak kat gammj pu t jgidha buior gu Gkam jich Gkora. 24Gu ba na gu gu Bernabee joidham jup jir jix bhaikam ka gio na g bhaan tajaaixchunda gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, ba mui jatkam t j jamt buior gu Gkam jich Gkora. 25Mkkat ba mi dhr ma jii gu Bernabee nat ba gaagam gu Saulo mu jak na pai kioka Tarso. 26Ba nat pai dhuuk ba t, ba baidhim mu jak Antiokiiya. Mim ba pu oipot tu ja agidha gu mui jatkam, maan oidha mt dho moo mi juruu ja bui gui nam puip t jgidha buior guch Xoikam. Ba jano j dr gu mi kam Antiokiiya, pui ji ja tt jamt gui nam t jgidha buior guch Xoikam nam sap jir jich Xoikam jgidham.

309
27Ba jano mummp ba ji bubua mt jkchi gui nam bhaankamun tu agada gu Dios. 28Ba maadt na Agaabo t, na pui jak jurtun gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, jup kaich mi jap ji kkbok na sap gatuuk mui kap bhiogi ka jimia. Ba gatuuk pui ji chu buus na jax ba kaich, ba jano pk pui tum duu na pai dhuuk gu Klaudio jir gkam ka bhamm dr Rooma. 29Ba gui nam t jgidha buior guch Xoikam mumm kam Antiokiiya, maap ba tu aga mt nam pui kaich nam sap mu ja joochxidha gu tuumi gui nam puip t jgidha buior guch Xoikam gu Judea oikam, nam jk px lhii sap bx jman nam tu makia. 30Ba gatuuk gu Bernabee gio gu Saulo mt mu joot nam ja uidhika gu tuumi gu Judea oikam gui nam ja guguuxidha gui nam t jgidha buior guch Xoikam, nam sap ba mi dhr jup ja makia bx jman gui nam jk t jgidha.

GU NOONBI GUCH XOIKAM11,12 mt pai kuu gu Peegro, giilhim jix bhai nuukan am gu sandaaruix, gu ji na gu gui nam t jgidha buior guch Xoikam joidham tu daaxichu am buior gu Dios. Gu Dios na ba buusaidha gu Peegro mi dhr na pai ka kuupka 6Ba moo jano gu tukaa na ba moo gu Eroodis buimgidhak mu ba aichdha gt gu Peegro ja bui gu jatkam, nat kiapx ba ji koi ja bm gook gu sandaaruix buuplhixim noonbiran kn gu bapaium ttropi, na ja noonob am jak jup buupulh gu gook sandaaruix nam bxxik dr boobok, nam jai gook mu jap jup ka guguuk gu sandaaruix drap dr nam mi tu nuukan, 7jotmoda px mi bam maax maan gu nobii gu Dios, px namm tu maaxir mi na jx jir bak chr. Ba mui ji ai mi na pai bo gu Peegro, ba mi xi dhaagk janomgaran jap xi joidhak xi iiichdhak jup ttda: Xi bamii. Ba nat bhai ji bam gu Peegro, nai px gan ji ii gu bapaium ttropi gui na kn ka buuplhich. 8Mi dhr ba moo gio muip ji io gu nobii gu Dios, jup ttda: Xi chm tii dhim jajannulh, gio dhim sussak jap bx jup ba aada. Ba gu Peegro puip tu buim na jax ttda gu nobii gu Dios. Mi dhr ba moo gio muip ji io, jup ttda: Bx dhi daam dr kam jum tidharap xi chji bhai xi oidha. 9Ba pui xi chk gamai ji jii gu nobii gu Dios, gu Peegro ba muip xi oi. Ba cham pk bhai juraan biatu no moor slhkam gu pui na jax t nidhim ka ba gu cham, jx jap jum aa ji na px bap t nidhim. 10Gu ji na gu na jap xi ch nidhim, maan kap mui ba bubua mt mi nam pai guguuk gu sandaaruix nam mi tu nuukan, gio jaxpx gama jak jup ba bubua mt

12

Gu Jakoobo nam ba muaa gio ba gu Peegro nam daagi ba kuupa Ba jano gu Eroodis gui nar gkam ka bhai ji ja obhai jai dht gui nam t jgidha buior guch Xoikam, 2ba tu chia nam muaa gu Jakoobo gui nar janni gu Juan. 3Ba na xi ja i gu Eroodis nam joidham jix bhaim taat gu Israel kam jatkam gu pui nat jk jax tu dooda, ba tu chia p nam dagia gu Peegro. Ba janor piasta ka na pai dhuuk jum ajda nam kuada gu paan gui na cham bnka na kn jappukar. 4Ba na mt pai dhuuk ba daa gu Peegro, mi px ka xi chu chia gu Eroodis nam kuupa mi nam pai mi pu ja kukpada gu jatkam, mi nam pai gammj maakob mi chu nuukanda gu sandaaruix, na sap ba mi dhr gatuuk bhai ji iattulhdha gt ja bui gu jatkam na ka xi buusnia gu piasta bhaan Paaskua tam. 5Ba mi na

GU NOONBI GUCH XOIKAM12 nam pai jaip guguuk nam pui mip tu nuukan. Mi dhr namm gama jak jup ba ai mt na pai baium bar kigob, mi na pai pu ba tum busaak mu jap drap dr na daaxim mui bar kikcham. Ba nam jax jiim, dlh px joidham nai jim kupio gu kigob, ba gui dai na mt mui ba bubua. Ba namm gama jak pai nam ka jiim na daaxim mur kikcham, mi jotmoda cham pai kam maax gu nobii gu Dios, dai dlh px mui ba jim gu Peegro. 11Ba ba maat gu Peegro nar slhkam gu pui na jax t nidhim, bap kaichim dlh px: Xib ja dho gi ba ba t jgi ji nar slhkam nat bak bha joot gu nobii gu Dios na ba pui mi dhr ji buusaidha na pai ka kuupka, na ba cham jax ji dhooda gu Eroodis gu pui na jax kam aagt, gio gu jai Israel kam jatkam. 12Ba nat pai dhuuk pui ba maat gu Peegro, pu jii mu jak buior gu Mariiya dn gu Juan, gui nam Maarkos kn jup jix mat ka. Ba jano ampk mui mip ka jumpax am gu jatkam nam mi tu daan jix dhaam jak. 13Ba na jax jim mui ba tu son gu Peegro bha kigob mi na pai dhr jax mui ji chum bapk mu jak rban dr. Ba maan gu ubii tyaa Roodi tgim mui ji jii nat ba t tgim nar jaroi dha gui na mu tu son. 14Ba nat ba kai na dhir di gu Peegro, giilhim jix bhaim lh, pu cham ji kupiokdhak xi m nat ja aadham gui nam mip tuii, jup ja ttda na sap dhir di gu Peegro na mj dr bha tu son kigob. 15Ba guip ttda am px: Iat ap dho jia! Gu ji na gu gui xi kk na pui kaich na dhir di, bap ttda am p gio: Cham tu ji nar di! Chi chu iimdagan px ji ba. 16Gu ji na gu gu Peegro px ji ksaim na mu tu son mj dr kigob. Ba gui bx mu jimk xi kupio mt

310 gu kigob, dhir di gu Peegro na mt ba t. Ba giilhim jix chooton jamt, 17gu ji nat gu gu Peegro jap xi ja dui nobii kn nam sap cham iokda. Mi dhr ba dai na xi ja aagi nat jax dhuuk buusai guch Gkora mu dr na pai ka kuupich. Gio ba moo japnip ja ttda p: Aagidha pim gu Santiago gu dhi pui na jax ba tu jam agi, gio ba bx gu jai gui nam puip t jgi buior guch Xoikam. Ba daipu nat pui xi chk, mi dhr pu jii maakam jak. 18Ba nat ba xia, nai ti t ni am gu sandaaruix, nam gu cham maat nat pa jak bhi gu Peegro nam mi ka kuupkat. 19Ba gu Eroodis nai ti xi chu joot nam gaampu gu Peegro, gu ji na mt gu cham pai ji ch. Ba bhai ji ja obhai gu sandaaruix gui nam mi tu nuukandat, tu chia dho gu nam ja kooda. Mkkat bap ma jii gu Eroodis bhai dhr Judea, mu jak pu bhi Sesareeya nat ba kiicham. Na ba mukia gu Eroodis moop jix ja bhaamkidha gu Eroodis gu Tiiro kam jatkam gio ba gu Sidoon kam, ba gui maan iook xip duuk mui ma jii mt buior gu Blaasto gui na iam px jaxbuip jir gkam ka na jax gu Eroodis, na mt pu tdam na sap ja amkam nokia, na mi dhr pu tda gu Eroodis na cham ka bhaam ka ja bui, na gu nam jix aa gu Tiiro kam gio gu Sidoon kam nam mi jap tu sabanda gu koi na pai jax jir gkam gu Eroodis na Judea dbr bhaan bipio. 21Ba ba tu ja daax gu Eroodis nam pai dhuuk mim jumpada buior dhi j dhi jatkam. Ba nat bam ai nat pai dhuuk tu ja daax, giilhim mui mi bam jumaap jamt buior. Ba joidham jix abhaar xi chm tidhak bhai ji dhaibu nam pai dadaarrda gui nam puir ggrkam ka, mi dhr ba bhai ji
20Ba

311 chu ja agi. 22Ba gu jatkam px jiiak suulh jamt, jup kaich am: Dhi na ya tu aga, cham tu ji nar maankam, gu dhir dios ji! 23Ba pui xi chu duu gu nobii guch Gkora na mi jotmoda px cham bhai ji chu tatdachia gu Eroodis, nat gu cham taxchaabgi gu Dios gu pui nam jax ttda gu jatkam. Mkkat pu muu dho ba, botpoda mt px bhai ji jugio. 24Gu ba gux bhaim kaichdham ioki gu Dios px mk jap ji kaichaidha, mui kap px jax pui ba tum agada. 25Ba gu Bernabee gio gu Saulo gio jak jup ba suulh jamt p bhamm dr Jerusaleen na mt pai dhuuk bhamm xi ja aichulhdhak gu tuumi gui nam t jgidha buior guch Xoikam. Bx jamt jup xi baidhak gu Juan gui nam Maarkos kn jup jix mat ka.

GU NOONBI GUCH XOIKAM12,13 gio nam jum saabuimk, pui jak tum kn ba ja darai mt gu Bernabee gio gu Saulo, nam sap mi dhr jap jak nai bhaankam ba tu agada gu Dios. Mi dhr ba dai na mt bhai xi ja daagk ma tu daan ja amkam buior gu Dios. Mi dhr ba dai na mt nai ba ja joot nam tu agapu. Gu noonbi guch Xoikam nam ba jimia bhamm dr jak na pai pui t t Chipre 4Ba pui nat jax ja chia gux Dhuudu kam jix Ua Iimda gu Bernabee gio gu Saulo, pu jii mt mu jak judharan gu g suudai na pai pui t t Siluusia. Mi dhr ba bhamm dr jak jup bhi mt na pai alhich jir dbr na pui t t Chipre, dai na mt jax bha tts bhaan gu g kanuub na mi jap s suudai jugii. 5Ba na mt pai dhuuk bhamm dr ba ai momkoran, bhai nam pai gungukda gu ggr kaknub na pui t t Salamiina, bhai pu ji chu aga mt gu ioki gu Dios bha jap nam pai jax chu daanda gu Israel kam jatkam, ba bx jup ja oichu gu Juan na jai ja palhbuidhidha tu na px kn. 6Gatuuk ba bhai dhr gammj dr jak jup bhi mt na pai gio jumaip bar judharan gu g suudai na pai pui t t Paapos. Ba na mt pai dhuuk mumm dr ba ai, mi ba t mt maan gu Israel kam maankam nax jiboiara ka gio na giilhim jix iatbi ka na pui kaichdha na sap bhaankam tu agada gu Dios. 7Ba dhi dhi maankam nax jiboiara ka mi daaka buior gui na mir gkam ka na pui t Serkio Paulo, nam gu gook dt maap jix bhaim daanka. Ba dhi dhi gkam jix ch bhi ka gio nax chu matda ka, ba na pui ba t k na mt mi pai ba ai gu Bernabee gio gu Saulo, mui ba tu ja joochxi, na gux ja kaim nam tu agidha gu ioki gu Dios. 8Ba na mt pai dhuuk mu jimk bhai ji chu agi gu

13

Gu Bernabee gio gu Saulo nam ba tu agapu gu ioki gu Dios Ba gui nam jk mummx jaich ka Antiokiiya nam t jgidha buior guch Xoikam, jai dht bhaankam tu agada am gu Dios, jai ba nam jap px tu mamtuxidha. Ba dhi nam jir jaroi dha moo gu Bernabee, gio gu Simoon gui nam Jix ka kn jup jix mat ka, gio ba moo gu Luusio p gui na mumm jak kioka Sireene, gio ba moo gu Manain p gui na mt maap ggr gu Eroodis kat gui na mummr gkam kat Galilea, gio ba moo gu Saulo p. 2Ba maannim nam jim saabut maap jumpaxich ka tu daan buior guch Gkora, pui jak ba ja jujurtuda gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nam sap dlh px bhai ba ji ja aaga gu Bernabee gio gu Saulo nam pui jak tum kn ja darsa nam mi dhr jap jak nai bhaankam ba tu agada gu Dios, nat gu sap dhi ja am ba t t. 3Ba gatuuk na mt pai dhuuk xi chmuk nam tu daaimk

GU NOONBI GUCH XOIKAM13 gkam, mi dhr jap muip iokim gu jiboiarkam gui nam Eliimas kn jix mat ka gu griago iook kn, na gu ti cham aa na mu jak ba ji ja kaaya gu gkam. 9Ba gu Saulo gui nam Paablo kn jup jix mat ka, na gu g bhaan tajaaixchu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, mui xi chgk 10jup ttda gu jiboiarkam: Jap moox buam tomaat ap ji jaduu, gio nap jix iatbi, gam nap cham kgalhi gux kp jum duukam! Jir maraan ap dho gu jaook! T nap gu cham aa nam kaaya gu jatkam na jax jak jir slhkam nam mi pui jimia na jax jix aa gu Dios. 11Ba xib tu na jax chuika, ka xim tulhiichuda guch Gkora, cham ia ka ap jk tanoolh, jix chu tukgam ka px ba sia ku tix chu maax kn gu tanoolh. Ba mi jotmoda nat jax pu tn, bhai px cham ji ia gu Eliimas, mi jap ba nai ti ba tu umuagi na jaroi iam nobchi ba baidhika, na gu pu cham jx ka ia. 12Ba nat pui j t t gui na mir gkam ka, giilhim jix choon, ba ba t j nar slhkam gu pui na jax tu agi gu Paablo gu ioki gu Dios na bhaan tu aga guch Xoikam. Na ba jimia gu Paablo gio gu Bernabee bhamm dr jak Antiokiiya gui na mian bipio gu Pisiidia dbr 13Ba mumm dr Paapos gio gamaip ji jii mt gu Paablo gio gui na ja bm jim, dai na mt jax bha tts bhaan gu g kanuub na mi jap s suudai jugii. Ba slh bhamm dr jak pu bhi mt na pai pui t t Perje, gui na bhaan bipio gu Panpiilia dbr. Dai gu Juan ba mi dhr pu jak gi bhamm jak Jerusaleen. 14Ba na mt pai dhuuk bhamm dr ba ai Perje, bhai dhr baasn jak jup bhi mt na pai pui t t Antiokiiya, gui na mian bipio gu Pisiidia dbr. Ba nat pai dhuuk bam ai na cham tum juanda, ma jii mt mu

312 jap nam pai tu daanda gu Israel kam jatkam, ba jiimdat mi jap ji dharaibu mt. 15Ba moo jaxpx ba ja bai am gui nam bhair ja gkam tuk ka gu Israel kam jatkam na mt pai dhuuk xi chmuk nam ja jikuixdhimk gu uuan gu jatkam mi na pai tu uaix gu pui na jax jak tu aagix ja bui gu Israel kam jatkam, gio ba mi na mt paip tu uanak gui nam bhaankamun tu agimk gu Dios, ba ba ja chian am nam tu ja agidha gu jatkam, jup ja ttda am: Ea no pim jax jix chu agam jich jaadu na pim kn ja guguuxdha dhi jatkam, xib jir am na pim ya pui xi chya. 16Ba gu Paablo nat jax jup kkbo, jap xi ja dui nobii kn gu jatkam nam sap ba xi kaaya p na jax tu ja agidha, jup ja ttda: Ea na pim xi kaaya jaadu Israel kam gio aapim na pim cham jir Israel kam na pim tu kam ni gu Dios. 17Dho gu gu ja Dios tuk gu Israel kam jatkam ja am t tgk ji guch bopxi kat, ba ja am dr ja muidhalh mui gu jatkam jano nam pai dhuuk mu jak oika Ejipto ja bui gu jai jatkam nam cham jir Israel kam, gatuuk ba mi dhr ba ja boosolh sia kum ti cham aa gu mi kam. 18Ba gatuuk nam pai dhuuk bhamm dr xi dharaat gampx jix chu gak kr gu gook oom oidha juugt, ti tu nakoonda gu Dios nam cham mi pui jiimda na jax jix aa. 19Gatuuk ba dai nat ba ja koi gu Dios gu jai jatkam jk xijum gok kap ggr kikcham nam bha jap oika Kanaan na sap ba bha jap ja oichuda guch bopxi kat. 20Ba jano dr nat pai dhuuk ja am t t gu Dios guch bopxi kat, jup duu maakob jix chatmam oom daman jix chamaam mambhx (430) oidha na mt ba pk bhamm jak ba ai Kanaan. Jano ba maan gkam kn ja bui ba dai gu Dios, gatuuk ba jumai gkam

313 kn jup dai nat pai dhuuk ba muu, gio mi dhr jumai p nat pai dhuuk jup muu, gammj pui jano juugt nat pai dhuuk gkam kn jup daasak gui na bhaankamun tu agimk gu Dios na pui t Samuel. 21Mi dhr ba jix iom gkam kn maan ja buip bax aa am na daasa gu Dios na sap ba ja slhkanda, gio not ba muu, mi dhr gu maraan jup bar ja gkam tuk ka, gio mi dhr not jup ba muu, gu maraan p jup bar ja gkam tuk ka, gammj pui. Ba gu Dios gu Sauul gook oom oidha ja bui gkam kn daasak, gui nar maraan kat gu Sis na maadt jir bopxi kat gu Benjamiin. 22Gu ji na gu mi dhr cham ka aa gu Dios nar ja gkam tuk ka gu Sauul guch bopxi kat, na gu cham mi pui ka jim na jax jix aa. Jumai ba ja bui gkam kn jup dai na pui t Dabii, na gu sap mi pui jim na jax jix aa, na japni kaich gu Dios: Gu Dabii gui nar maraan gu Isai, mi pui jim na jax jix aa, gio nax aa na mi pui tu duia na jax lhii, pui ku bax kgalhi. 23Ba maadt gui nam jir bopxi kat gu Dabii jir di gu Jesuus, gui nat bha joot gu Dios ya dhi oigan na ba ya uachuda gu ja uatulhdhara gu Israel kam jatkam nat jax pu ba tu dai bp dr. 24Ba gu Juan pu ba ja aagi gu Israel kam jatkam na ba moo ya ba aaya gu Jesuus, na pui ja ttdada na ja am jum aa nam mi pui ba jimia na jax jix aa gu Dios, gio nam bam bopkona, na gu sap bar mian na bhai ba jim guch Xoikam. 25Ba mkkat na pai dhuuk bar mian nam muaa gu Juan, ba ja aagi gu jatkam na sap cham tur di guch Xoikam, jup ja ttda: Aa cham tur di guch Xoikam na pim aapim jax lhii, gu matgm gui gatuuk bha jim ji na ni jx ku cham iam jir jupaabkamun na iam tu suuskan jup ba kookoxdha gt, na gu giilhim jix iom jir gkam.

GU NOONBI GUCH XOIKAM13

26Ba dhix bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga gu pui nach jax jak cham kach chulhiia gatuuk nach pai dhuuk koya, gu dhi aapim ji na pu jam bui ba jim ji jaadu na pim jir bopxi gu Abraam, gio aapim na pim cham jir Israel kam na pim tu kam ni gu Dios. 27Gu ji na gu gui nam bhamm oika Jerusaleen, pu cham maatt am nar tup tum da gu Jesuus, ni gu ja ggrkam tuk kum cham mat ka, gio nam cham maatt kk gu uuan na jax ba kaikam jup jum kaichdha mi jap na mt pai jax tu uanak gui nam bhaankamun tu agimk gu Dios nam ti tu jikuidha bhai na pai tum daanda gammj na pai dhuuk jum ajda na cham tum juanda na dhi bhaan tu agat jup kaichdha. Dhi dho ba px pui jak tu kuugalh jamt na jax bam kaich gu uuan na mt tu chia nam muaa gu Jesuus. 28Sia ku gu ti cham tu kuicha biakat nam jax dhui muaa gt, chia mt px ji gu gu Pilaato na ja chiia gu sandaaruix chugi nam kuruus tam sissapai muaa. 29Ba gatuuk nat pai dhuuk bx ba tum kuugalh gu pui na jax chu uaix bhaan gu uuan, giop ba tbaa jamt bhai dhr bhaan gu kuruus, mi dhr ba dai na mt ba yaas. 30Ku ba gu gatuuk giop dua ji gu Dios. 31Ba mui tanoolh gio ja buip xi oilhimk gui nam jk pu maap oipoda, pui na jax nam mu jimmda bhai dhr Galilea bhamm jak Jerusaleen. Ba xib jir di am gui nam nai tu ja agi gu jatkam bhaankam guch Xoikam. 32Pui kuch ba aach ya jap jup ba tu jam agidhim dhix bhaim kaichdham iook. Na gu gu pui nat jax jak tu ja daaxdhak gu Dios guch bopxi kat na pu tu duia ja bui, 33aach jich bui pui jak ba tu kuugalh nach jir ja bopxi. Ba dhi bhaan jix maat nat pui ba tu duu nat giop dua gu Jesuus, pui na

GU NOONBI GUCH XOIKAM13 jax ba tu uaix bhaan gu uuan mi na pair Salmos tam, na japnim kaich: Aa joidham jix bhai chaat nap jir ji mar. 34Pui pu ba kaich gu Dios na pui giop duadha na ba cham jum jabsuna gu tukgan, pui ku ba jumai kap japnip tu uaix bhaan gu uuan, na japnim kaich: Tu kuugalhdha i gu pui na ich jax jak ba tu daax gu Dabii na pu tu duia. 35Pui ku ba japnip tu uaix p jumai kap, nap jum kaich: Nap gu pui tu duia na cham tum jabsuna gu tukgan gum tujuandam tuk, na gu mi pui tu duiim nap jk jax jix aa. 36Ba gu Dabii cham tu dlh jum aagat jup kaich, na gu jappx jir ja gkam tuk kat gu jatkam na jax px jak chiaidha gu Dios. Na gu nat pai dhuuk ba muu, cham tu gio duadk jup ka bam mi na mt pai yaas ja sanoop nam pai yassap gu gkorgan, gu mi ji nat pum jabsu gu tukgan. 37Gu gui nat jaroi Dios giop dua, cham tu ji nat jum jabsu gu tukgan, nat gu giop bamii mi dhr koigan tr. 38,39Ba gu xib dai na jam am bam aa px ba jaadu na pim jix mat ka na gu Jesuus buior jix bhai na pim t jdha na ba pui jak uachudhix ka gu jam uatulhdhara, pui na jax gui nam cham mi pui jim gu pui nat jax jak tu uanak gu Moisees na tu aagix ka no cham jx ka bhai na uachuda gu uatulhdhar gan. 40Moo pim mi pui xi jimi jaadu na jax jam ttda na pim cham mi puip ba ji bubuakia na jax jum kaich gu uuan mi na mt pai tu uanak gui nam bhaankamun tu agimk gu Dios, na japnim kaich: 41 Ba jiboigia pim totdoni aapim na pim cham t jgi gu pui na jax ti kaichdha gu Dios, na gu aa bx aixim ka tu duia aapim jam bui, dai ji na pim gu cham t jgidha sia ku jaroi ti ba jam aagi.

314
42Ba na mt pai dhuuk ba tmu nam xi chu agimk, na mt mi dhr ba bubua na pai tum daanda gu Paablo ja bm gui nam maap jim, mu jap pui ba ja ttda am gu jatkam nam sap gio pui jak jup tu ja agidha na pai dhuuk gio muip jim bhya na cham tum juanda. 43Ba na mt pai dhuuk xi chmuk nam tu daaimk, na mt mi dhr ba jii gu Paablo gio gu Bernabee, jaip ma ja oi mt gu Israel kam jatkam gio jai gui nam pui jak jup ba tu jimda na jax gu Israel kam. Ba gui xi ja guguux jamt nam sap cham jim ojolhdhat gammj bx ja jujur kn t jgidha buior guch Xoikam, nat gu sap pu kaikam jix ja joimdak ja am ba t t gu Dios. 44Ba gu jumai simaan nat pai dhuuk giop bam ai na cham tum juanda, giilhim mui mi mam jumaap jamt gu jatkam gu mi kam g kiicham nam jix kaim gu ioki gu Dios na mi tu aga gu Paablo. 45Gu ji na gu gu jai Israel kam jatkam nam cham t jgi buior guch Xoikam, giilhim bhai ji bhaak jamt na mt ba ja t gu jatkam nam namm xi ju nam mi t k. Ba bhai ji iokbo mt buior gu Paablo, bx aixim jam ti xi chtda. 46Gu ji na gu gu Paablo gio gu Bernabee cham ji chotdont muip xi chu aga am, jup ja ttda am: Gu aach aapim ji ba pk bha jam aadham dhix bhaim kaichdham ioki gu Dios na pim jir Israel kam jatkam, gu ji na pim bak gu cham kaim, cham maachim japim na jax jak gammj jam am ba t idha gu Dios. Ba gu xib tu na jax chuika, ya dr jap jak gu jai jatkam jach px ba tu ja agipu nam cham jir Israel kam jatkam, 47na gu pui jak jix aa gu Dios na pui jak tu uaix bhaan gu uuan, na japnim kaich: Aa pui jak tum kn bam dai nap jap ji buusnia na jax gui na kn

315 jix chu maax ka ja bui bx gu jatkam nam jai iiiok kn tu aga, na ba ya dr jap jak jix bhaain ka nap tu ja agimra bx kap na jx jir oigan nam ba maati mi pui ba jimia na jax jak cham ka ja tulhiichuda. 48Ba na mt pui kai gui nam cham jir Israel kam jatkam, joidham jix bhaim lh jamt, ba pui ji chi mt na sap jir jix k gux bhaim kaichdham ioki guch Gkora. Mi dhr ba dai na mt ba t j buior guch Xoikam bx nam jk pu ba aagix bp dr nam pui ba t jdha nam jax jak gammj buior bap tuika gu Dios. 49Gatuuk ba mu jap naip ji chu ja agi mt gu ioki gu Dios gui nam mu jap oika na jx bhaan bipio gui gu dbr. 50Gu ji na gu gu Israel kam jatkam gui nam cham t jgi buior guch Xoikam, gui na mt bp dr pu ba ja iok, bhai ji ja iatgi mt jkchi gu uuub nam jir jix chutumigam ka gio nam tu kam t nidha, gio ba jai gu chichio gui nam bhai g kiicham jir jix aaixkam ka, nam pui ja ttda nam sap mai ja jootsa gu Paablo gio gu Bernabee. 51Ba gui bhai dhr jup ba jii mt, dai na mt mi jap xixiixkak gu dbr nat jx mi bam t ja tooton am na ba bhaan jix maat ka na mt jai cham ja kgalh gu bhai kam. Bhai dhr ba mu jak pu bhi mt Ikoonio. 52Ku gu gui na mt jk t j buior guch Xoikam joidham jix bhaim taat am ji, gio na g ja am jup tuii gux Dhuudu kam jix Ua Iimda.

GU NOONBI GUCH XOIKAM13,14 tuii nam tu daan. Ba giilhim joidham jix bhai xi bua am nam xi ja k, ba mui jatkam px jax ji ch j jamt buior guch Xoikam pui na jax gu Israel kam gio gui nam cham jir Israel kam jatkam. 2Ba jai dht nam cham t jgi buior guch Xoikam nam puip jir Israel kam jatkam, bhai giilhim ji ja aga mt ja bui gui nam cham jir Israel kam jatkam nam sap ba pui jim aaga nam cham jir kk jatkam gui nam jk ba t jgi buior guch Xoikam. 3Ba pui kaikam bhai pup oipo am gu noonbi guch Xoikam, mui tanoolh jamt bhai juruu, tu ja agidha am gu jatkam cham ji totdont, nam gu buior jix biiak ka guch Gkora, gio na gu ja palhbuidha nam jup tu buada gux kp jum duukam nam tu cham pai nidha gu jatkam na ba bhaan jix maat ka nar slhkam ka gu pui nam jax kaichdha nam pai dhuuk tu agada na jax jak jix chu joign gu Dios. 4Ba cham tu maan iook kap duuk am gu jatkam gu bhai kam g kiicham, nam gu jai mu jak ba ja kaichu gu noonbi guch Xoikam, jai ba mu jak jup ja kaichu am gu Israel kam jatkam gui nam jix bhaak ka ja bui dhi gook. 5Ba dhi dhi Israel kam jatkam gio gui nam cham jir Israel kam maap ba tu aga mt ja bm gu ggrkam nam sap pu ja dooda gu noonbi guch Xoikam nam jax lhii, gio nam ja mayasai ja kooda. 6,7Gu ji na mt gu pui ba t kai gu Paablo gio gu Bernabee nam ba ja obhagi, ba bhai dhr mai ma boop jamt, Listra jak jamt pu bhi, gatuuk ba bhai dhr Derbe jak jup bhi mt. Ba tu ja agidhidha am gu jatkam gux bhaim kaichdham iook sia mu jap na pai jdlh jir kikcham. Ba dhi gok kap kikcham na mt ai bhaan bipio gu Likoonia dbr. Gu Paablo nam ba mayasa joodai kn gu Listra oikam 8Ba bhai Listra maan jup jaich ka gu maankam na cham tu oirda, na

14

Na ba jimia Ikoonio jak gu Paablo gio gu Bernabee Ba na mt pai dhuuk bhamm jak jup ba ai Ikoonio gu Paablo gio gu Bernabee, ma jii mt mu jap nam pai tu daanda gu Israel kam jatkam, ba mi bhai ji chu ja agi mt p gui nam jk mip

GU NOONBI GUCH XOIKAM14 gux mamkulhi ka pu lhich dhm dr nat pai dhuuk dr maaxir. Ba dhi dhi maankam mi jap daakat k gu Paablo na tu aga. 9Ba na xi i gu Paablo nax iom soim lhii gu maankam, ba maat na tix dhuadhim nax aa na ba tu oirda. 10Bap ttda gu Paablo g kn: Ji jaduu, xi kkbo! Bax k namm jap pu tuun gu maankam nat jax pu tn, jano dr ba bhai pu ji chu oilhich. 11Ba px jiiak suulh jamt gu jatkam bhai kam Listra na mt pui ji chgk gu Paablo nat dua gu maankam, jup kaich am gu Likoonia iook kn: Xib ba ya ba ai mt gu didios jich bui jatkam jup jim duuk. 12Ba gu Bernabee pui xi cht am na sap jir di gu ja dios tuk gui nam pui ttnda Seus, gu Paablo sap bap jir di gu jumai ja dios tuk gui nam puip ttnda Eermes, na gu dhi pk nax iom mui xi chu aga gux bhaim kaichdham iook. 13Ba gui na bhair gkam ka bhai na pai tu daanda ja bm gu jatkam buior gu ja dios tuk gui nam pui ttnda Seus, bhai na pai dhr jax mui ji chum bapk mu jak rban dr bhai gu g kiicham, xi m nat ja saadam gu tutuur, na sap ba ja makgrxidha gu noonbi guch Xoikam. Ba nat pai dhuuk mi ba ai, gam yooxi xi chu ua. Mi dho gu bax chu ja makgrxidham, gio na ja bui bax chu daaim ja bm gu jatkam. 14Gu ji na gu na mt pai dhuuk ba maat gu Bernabee gio gu Paablo, giilhim jix buam jum lh jamt, ba xi ja saassak jamt gu daam dr kam ja kuktun mui ji jii mt mj jap ja saagi gu jatkam, xi jiikidhat am jup kaichim am: 15Chapim pui tu buadach jaadu. Nach gu aach jir jappx jatkam jap na jax aapim. Gu aach pu kaikam ji ba bha jii na chich bha jam aadham na pim cham pui jak ka tu buada, na pim mi pui ba jimia ji na jax jix aa

316 gu Dios nar maaxik dua kam gui nat jaroip duu gux dhaam, gio dhi dbr, gio gu suudai na g nai suun na jx jir oigan, gio na jk tux chu jaich bx jman bhaan. 16Na gu sia gu bjk na cham tup jum buixidha gu Dios ja bui gu jatkam nam bx aixim px tu jimda nam jax lhiidha dlh. 17Pu gammj jix bhai tu buada na jax jir am, pui na jax aapim na bha jam joochxi gu duuk na ba kn jix bhai tu kaipbhar na pim ba gammj biaka na pim tu xi kuadat jix bhaim taat ka. 18Gu ji na gu ni jx kum pui lhii nat jax ti xi chu ja agi gu Paablo, nam gux xijaim lhii, jix ja makgrxidham am px ji gu gu tutuur, gio nam jix chu daaim ja bui. 19Ba moo bhaip ba ai mt jkchi gu Israel kam jatkam gui nam jix bhaaktu ja bui gu noonbi guch Xoikam gui nam bhamm oika Antiokiiya gio gui nam bhai jak jup oika Ikoonio, ba bhai ji ja iatgi mt nam bhai kax ja daaim. Ba gui giilhim bhaip ji bhaak jamt, maap jamt xim daagk bhai ji mayasa gu Paablo joodai kn. Ba nam pai dhuuk lhii nat ba muu, tmrak jamt mu jap xi buapuk na pair judharan bhai gu g kiicham. 20Ba gui nam t jgidha buior guch Xoikam mui jim jumaap jamt mi na pai kaat gu Paablo. Mi jap gukat jam ba mi ba ni bx xikoolh dhr, ba bhai ji bam gu Paablo. Mi dhr ba dai na mt ba baidhak p gio mu jak rban dr gu g kiicham na sap ba ja bui xi chbiapui. Buimgidhak ba dai nat ba jii Derbe jak bman gu Bernabee. 21Ba na mt pai dhuuk bhai ba ai Derbe, bhai ji chu ja agi mt gu jatkam gux bhaim kaichdham iook. Ba mui jatkam px jax jup ji ch j jamt buior guch Xoikam. Gatuuk ba dai na mt bhai dhr jak ba suulh baasn jak Listra, bhai nam pai dhr

317 jak jiim. Bhai dhr ba gammj jak jup bhi mt Ikoonio gio ba bhai dhr Antiokiiya jak p. 22Ba bhai j jap na mt jax bhi, giop xi ja guguuxdhidhat am gui na mt jk bp dr t j buior guch Xoikam, nam pui ja ttdaim nam sap gammj bx ja jujur kn pu t jgidha buior guch Xoikam, gio nam jup ja ttdaim p na sap jum aa nam jum tulhiia bx aixim nam ba pui jak dui gammj buior bap tuika gu Dios. 23Gio ba nam jman xi ja darsaidhat gui nam t jgi buior guch Xoikam nam sap ba ja guguuxidha gu jai nam puip t jgi buior guch Xoikam. Ba gatuuk nam pai dhuuk xi chmuidhat nam xi chu ja daaxidhat gio nam jum saabuimi, pui xi ja ttdaidhat am na gammj ja am t nidhidha guch Gkora gui na mt jaroi buior ba t j. Na ba jimia gu Paablo gio gu Bernabee Antiokiiya jak gui na bhaan bipio gu Siiria dbr 24Ba bhai dhr pu jii mt na pai bhaan bipio gu Pisiidia dbr, gui na Panpiilia dbr bhaan jup bipio mt bap ba ai, bhai na pai pui t t Perje. 25Ba bhaip ma tu ja agi mt gu jatkam gux bhaim kaichdham iook. Gatuuk ba dai na mt giop ba jii Ataalia jak, bhai na pair judharan gu g suudai. 26Ba bhamm dr na mt jax bha tts bhaan gu g kanuub, bhai pu jii mt mi jak Antiokiiya mi nat pai dhr mu ja joot gu Dios nam bhaankamun tu ja agipu gu jatkam. 27Ba na mt pai dhuuk mumm ba ai Antiokiiya, ba ja bai mt gui nam t jgidha buior guch Xoikam, ba ba ja aagi am nat jax jak ja palhbui gu Dios na mt jup tu duu gux kp jum duukam ja bui gui nam cham jir Israel kam jatkam nam ba t jdha buior guch Xoikam. 28Mi ba pup oipo am

GU NOONBI GUCH XOIKAM14,15 gu Paablo gio gu Bernabee ja bui gui nam t jgidha buior guch Xoikam, mui tanoolh jamt mi juruu. Nam Jerusaleen maap jim jumpadai ba tu agada gui nam t jgidha buior guch Xoikam Ba jano jkchi mummp ba ai mt Antiokiiya gu Judea oikam, ba mi bhai ji ja iatgi mt gui nam t jgidha buior guch Xoikam, nam pui ja ttda na sap cham jxkat uachudhix ka gu ja uatulhdhara nom cham matgilhdhix nat jax jak tu uanak gu Moisees na pui jak tu aagix ka. 2Ba gu Paablo gio gu Bernabee jx juugt ja bui ti ma iokbo mt, gu ji nam gu cham maan iook jup bua. Pui ku ba guch Xoikam jgidham Antiokiiya kam ma ja darai mt pu chum kn gu Paablo gio gu Bernabee gio ba jai dht gui nam puip t jgidha buior guch Xoikam, nam sap mu jimia bhamm Jerusaleen nam ja tkkapu gu dhi pui j gu noonbi guch Xoikam gio gu jai gui nam ja guguuxidha gui nam jk t jgidha buior guch Xoikam. 3Ba gui mi dhr jup ma jii mt Antiokiiya bhamm jak Jerusaleen nam jax ja ttda gui nam t jgidha buior guch Xoikam. Ba gamai kikcham nam jax bhjim gui na bhaan bipio gu Piniisia dbr gio ba gui na bhaan jup bipio gu Samaaria dbr, xi ja aadhidhat am gui nam t jgidha buior guch Xoikam nam jir Israel kam na mt sap puip ba t j buior gu Xoikam gui nam cham jir Israel kam, gio nam sap cham tu mi pui ka tu jim nam jax jak tu jimdat bp dr. Ba bx joidham jix bhaim lh jamt na mt jk kap pui ja aa gui nam t jgidha buior guch Xoikam gui nam jir Israel kam. 4Ba na mt pai dhuuk bhamm ba ai Jerusaleen gu Paablo gio gu Bernabee,

15

GU NOONBI GUCH XOIKAM15 px jix bhai ja tn jamt gui nam t jgidha buior guch Xoikam, gio gu noonbi guch Xoikam, gio ba gui nam ja guguuxidha dhi j nam t jgidha. Ba puip ba ja aagi am nat jax jak ja palhbui gu Dios na mt t j buior guch Xoikam gui nam cham jir Israel kam jatkam. 5Ba jai dht nam bhaip tuii gui nam pariseos jum ttnda nam puip t jgidha buior guch Xoikam, na mt jax guguu jup kaich am: Dho dai dho ba na ja am bam aa na pim ja matgilhdha gui nam pui mu pai ba t jgi buior guch Xoikam nam cham jir Israel kam jatkam, gio ba na pim ja chiia nam mi pui jimia nat jax jak tu uanak gu Moisees na pui jak tu aagix ka. 6Ba maap jim jumpadak ma tu aga mt gu noonbi guch Xoikam gio gu jai gui nam ja guguuxi gui nam t jgidha buior guch Xoikam, 7gu ji nam gu cham maan iook jup bua. Ba gu Peegro nat jax kkbo jup ja ttda: Ea na pim aa alhiop ka xi kaaya jaadu na jax jam tda. Dho gu na pim jax bax maat jia nat jkchi tanoolh bap duu nat dr ji am t t gu Dios aapim jam bui na ba nai tu ja agidha gui nam cham jir Israel kam jatkam gux bhaim kaichdham ioki nam ba kji mi pui ba jimia na jax jix aa. 8Gu ba na gu gu Dios jix bhaix maat jia gu ja jujur am bhaan, ba ja tajaaxi gux Dhuudu kam jix Ua Iimda jap nat jax jich tajaaxi aach. Ba dhi bhaan jix maat na puip jix ja kgalhi sia kum cham jir Israel kam jatkam. 9Cham tu jai kam ja lhii gu Dios sia kum cham jir Israel kam jatkam, pui px jup ja lhii ji matgm na jax aach. Dhi bhaan jix maat nat puip uachuda gu ja uatulhdhara na mt pai dhuuk t j buior guch Xoikam jap na jax aach. 10Ba gu xib, jax ku pim ba tu

318 px lhdhat gu Dios pui kaich na pim ja chiia guch jaadu nam pu duia na jax jak giilhim jix xijai, na cham jxkat jaroi pu duia sia aach, ni guch bopxi kat dho moo kum cham mi pui jiimdat? 11Gu matgm na chich ba t j buior guch Xoikam, pui px ba uachudhix ji guch uatulhdhara, nat gu ba tu namki gu Gkam Jesuus sia ja bui gui nam cham jir Israel kam jatkam. 12Ba mi px pup tuii am, pu cham jaroi iok, dai nam t k px nat pai dhuuk bhaip ji chu aga gu Bernabee gio gu Paablo, nam ja aagi nat jax jak ja palhbui gu Dios na mt jup tu duu gux kp jum duukam ja bui gui nam cham jir Israel kam jatkam nam tu cham pai ni, na ba bhaan jix maat ka nam slhkam jup kaichdha nam pai dhuuk tu ja agidha. 13Ba na mt pai dhuuk tmu nam xi chu agimk, mi dhr jap muip ji io gu Santiago, jup kaich: Ea na pim aa jup xi kaaya jaadu na jax jam tda. 14Dho gu ya bach aagi dho dhich jaduu Simoon nat jax jak pui ja am t t gu Dios gui nam cham jir Israel kam jatkam gui nat bp ja am t t nam ba mi dhr bar jatkam tugi ka. 15Ba dhi ya pui ba tum kuugalh dho gu pui na mt jax jak tu uanak gui nam bhaankamun tu agimk gu Dios, na japni mui ji kksa: 16 Mi dhr ba dai na giop ba ksa gu bhibaki gu Dabii gui na xib ialhix, bx gu tuumki gan ja maap jumpadai mi pui duia na jax tuikat bp dr, 17 nam ba soim lhdha aa ji bui gu Israel kam jatkam ja bm gu jai jatkam nam bx aixim jai iiiok kn tu iok nam jk pu ba aagix nam t jdha aa ji bui. 18 Ba dhi guch Gkora nat pui jak ti bjk.

319
19Ba gu xib aa pui lhii ji jaadu na gui nam cham jir Israel kam jatkam, gui nam jk mi pui jimiim na jax jix aa gu Dios gio nam cham pui jak ka tu jim nam jax jak tu jimdat bp dr, na pim cham ja chianda nam mi pui duia gu pui nat jax jak tu uanak gu Moisees na tu aagix ka. 20Dai px ji nach mui xi chu ja uaxidha na puim kaichidha nam cham ka tu kuada gu tu na ja bui makgrxix ka gup duixim didios, sia gu r nam cham kuada gam gu sasoi gui nam ja bhiikchudat ja koonda, gio ba nam cham jaix bhai ka ja ttdada gu uuub. 21Nam gu pu bjk dr bax jaich nai jap gui nam pui jak tu agada gu pui nat jax jak tu uanak gu Moisees na pui jak tu aagix, gui nam gammj jikuidha mu jap nam pai jax tu daanda gu Israel kam jatkam jano na pai dhuuk cham tum juanda.

GU NOONBI GUCH XOIKAM15 gio gui na bhaan bipio gu Siiria dbr, gio ba aapim p na pim bhamm dr jak jup oidha na pai bhaan bipio gu Siliisia dbr. 24Ba aach ya pui ba t kch jaadu, na mt jai dht ya dr mumm ji k bhai ji jam iatgi, sia ku chich ti cham mu ja joot. Ba aapim cham bhaai na pim jax kam duia. 25,26Ba aach xi chu agak maan iook xip duuk pui jak ti nach jai dht pui jak tum kn ja darsa nam mu jimia mumm aapim jam bui ja bm jai guch jaadu, pui na jax gu Bernabee gio gu Paablo, gui nam jaroim tulhii nam bhaankamun tu aga gu Gkam jich Xoikam, nam tix ja koodam ka gu jatkam nam cham ja kaim ka. 27Ba dhi nach jaroi ja bm mui xi jam joochxidha, jir Juudas gio ba gu Siilas p, nam ba dlh jix bhai jam aagidha na jax jak jir am gu dhi pui j. 28Na gux aa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda gio aach dlh nach mui xich ganga, nar am nach cham jam chianda na pim mi pui jimia gu pui na jax jak tu aagix ja bui gu Israel kam jatkam. Ba dai na tu pk jum aa na pim pu duia, 29na pim cham ka ja kuada gu sasoi gui nam ja bui makgrxix ka gu didios jup duixim, sia gu r na pim cham kuada gam gu sasoi gui nam ja bhiikchudat ja koonda, gio ba na pim cham jaix bhai ka ja ttdada gu uuub. Ba bx dhi pui no pimt mi pui jii, jir pui ka dho na jax jir am. Japni daipu. 30Ba gui dai na mt jax ja tabuimgi gui nam t jgidha buior guch Xoikam pu jii mt mu jak Antiokiiya, mu jak na mt pai ba ja joot. Ba dai na mt jax k maap xi ja jumpadak ba ja maa mt gu uuan gui nam t jgidha buior guch Xoikam. 31Ba gui dai na mt xi jikui, ba joidham jix bhaim lh jamt, na gu joidham jum kaich nam jax ja guguuxi. 32Ba gu Juudas gio gu Siilas jix iom jup xi ja guguux jamt,

Gu Israel kam nam ba tu ja uaxidha gui nam cham jir Israel kam jatkam 22Ba gu noonbi guch Xoikam ja bm gu jai gui nam ja guguuxi gui nam t jgidha buior guch Xoikam, gio ba bx dhi j nam jk t jgidha, maan iook bap duu mt nam sap jai dht mu ja jootsa ja bm gu Paablo gio gu Bernabee mumm Antiokiiya gui nam puip t jgidha buior guch Xoikam. Ba bhai ji aa mt gu Juudas gui nam Barsabaas kn jup jix mat ka, gio ba moo gu Siilas p, nam gu dhi pk jix iom tu kam ja nidha. 23Ba mui ba ja joot jamt xi ja maakak gu uuan, na japnim kaichim: Aachi nach jir jam jaadu gio nach jir noonbi guch Xoikam, ja bm gu jai gui nam ja guguuxi gui nam t jgi buior guch Xoikam, aach ya dr mui xi chu jam guguuxi jich jaadu, aapim na pim cham jir Israel kam na pim mumm oidha Antiokiiya,

GU NOONBI GUCH XOIKAM15,16 na gu pui jak ja am tajaaixchunda gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nam ba bhaankam tu agada gu Dios. 33Ba gatuuk jkchi jurni kn mi dhr ba ja joot jamt gui nam t jgidha buior guch Xoikam nam sap giop ba jimia bhamm jak Jerusaleen na mt pai dhr mu ja joot, dai na mt pui jak xi ja tabuimgidhak na sap gammj ja am t nidhidha guch Xoikam. 34Dai ba gu Siilas mumm pup bii, 35gio ba gu Paablo p gio gu Bernabee, mi jap jam ba pu oipot tu agada gux bhaim kaichdham ioki gu Dios ja bm jai mui dht gui nam t jgidha buior guch Xoikam. Gu Paablo na giop ba tu agara gux bhaim kaichdham ioki gu Dios, ba dhi kn bar gookim ka 36Ba gatuuk jkchi jurni kn giop ba baidhim gu Paablo gu Bernabee, jup ttda: Maik jach giop ja paxiartunpu guch jaadu mu jap bx kap na chich pai jax bhi bp dr na chich pai dhuuk tu ja agipuk gux bhaim kaichdham ioki gu Gkam jich Xoikam, nach ja tmpu nam jax jum lhii. 37Ba gu Bernabee bx tip jix baidhikam gu Juan gui nam Maarkos kn jup jix mat ka. 38Gu ji na gu cham aa gu Paablo, nat gu bp dr gu Maarkos cham ja oi bhamm dr Panpiilia, baasn jak na mt ti ba tu agam gu ioki gu Dios, dai nat bhai dhr jak ba gi. 39Pui dho gu cham maan iook jup duu mt, dai nam jup kaich nam jdlh bhya. Ba gu Bernabee dai gu Maarkos xi baidhak ba jii bhamm dr jak Chipre na pai alhich jir dbr, dai na mt jax bha tts bhaan gu g kanuub. 40Gu Paablo ba dai gu Siilas xi baidhak jup ba jii. Ba gui nam t jgidha buior guch Xoikam ja amkam xi chu daan mt

320 na mt jax mi dhr gamai ji jii na sap ba ja am t nidhidha guch Gkora mu jap nam pai jax bhya. 41Ba mumm jap ji bhi mt na pai bhaan bipio gu Siiria dbr, gatuuk ba mi dhr bhamm dr jak jup bhi mt na pai bhaan jup bipio gu Siliisia dbr, ja guguuxdhim am gui nam jk t jgidha buior guch Xoikam mu jap nam pai jax tu daanda.

16

Gu Paablo na ba baidhika gu Timoteo Ba bhamm dr jap ji bhi gu Paablo na pair Derbe gio ba bhamm jak Listra, ba bhai ba t maadt gui nam t jgidha buior guch Xoikam na pui t Timoteo, nar maraan maan gu ubii Israel kam na puip t jgidha buior guch Xoikam, gu taatan ba dair griago. 2Ba bx px joidham jix kgalhidha am gu Timoteo gui nam jk t jgidha buior guch Xoikam gu bhai kam Listra gio ba gu Ikoonio kam. 3Ba ba baidhim gu Paablo gu Timoteo nam sap maap tu agapu gux bhaim kaichdham iook, dai nat bp dr xi matgilhdhak na mt ba moo gamai ji jii na sap bax maat ka na puip jir Israel kam, nam ba sap jix kgalhdha gu Israel kam jatkam gammj nam jax bhya ja bui, nam gu bx px jup jix mat ka gu Timoteo na griagor taatan. 4Ba gammj gu ggr kikcham nam jax aajim ja bui gui nam t jgidha buior guch Xoikam, bx jup xi ja aadhidhat am gu pui na mt jax jak maan iook jup duu gu noonbi guch Xoikam bhamm Jerusaleen ja bm gu jai nam ja guguuxidha gui nam t jgidha buior guch Xoikam. 5Ba bx ja jujur kn jix biiak ka am buior guch Xoikam gio nam px ji muidhidha, nam gu jai px jup ji ch jdhidha nabap tanoolh. Gu Masedoonia kam maankam na buior bam maaxdha gu Paablo 6Ba pui jak ba ja jujurtuda gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nam

321 cham tu mu jak tu agapu gux bhaim kaichdham iook na pai jax bhaan bipio gu Aasia dbr, mu jak ba pu bhi mt na pai bhaan bipio gu Priijia dbr gio ba gui na bhaan jup bipio gu Galaasia dbr. 7Mi dhr ba namm judharan ba ai mt mi na pai dhr bhaan ba bipio gu Miisia dbr. Bap jum aa am nam mi dhr mu jak jup bhya gt na pai bhaan bipio gu Bitiinia dbr, gu ji nat gu gio pui jak jup ba ja jujurtuda gux Dhuudu kam jix Ua Iimda gan guch Xoikam nam sap cham tu mi jak bhya. 8Slh ba pu bhi mt gammj na pai jax bhaan bipio gu Miisia dbr, gammj dr jak jamt ba ba ai na pair judharan gu g suudai, na pui t t Troas. Mi ba gan ji chbia mt. 9Ba tukaa na ka koos gu Paablo, ba ttk maan gu Masedoonia kam maankam nat mi jap ji kkbok soi ba ttda, jap sap kaich: Mu jimia ap iam bhamm dr Masedoonia nap jich palhbuidha. 10Ba nat jax pui j t t gu Paablo, moo jano jix k bach dhuu chich nach bar jiimdak bhamm dr jak Masedoonia, nach gux maat na dhir di gu Dios na much bai nach bhamm dr jap nai tu aga gux bhaim kaichdham ioki. Gu Paablo gio gu Siilas nam Piliipos ji oipot ba tu agada gux bhaim kaichdham ioki gu Dios 11Ba mumm dr Troas dai na chich jax bha tts bhaan gu g kanuub, pu jii chich slh bhamm dr jak na pai lhich jir dbr na pui t t Samotraasia. Bhai dhr ba kabuimuk gio gamaip ji jii chich baasn dr jak na pai pui t t Niapulis. 12Ba bhai dhr Niapulis baasn jak jup bhi chich na pai pui t t Piliipos, ba bhai dhi g kiicham jix iom mui bha oika am gu Rooma kam jatkam, cham tu pui na jai kap. Ba dhi bhaan bipio gu Masedoonia dbr, bhai ba pup

GU NOONBI GUCH XOIKAM16 oipo ich jkchi tanoolh. 13Ba moo maannim nat pai dhuuk bam ai na cham tum juanda, ma jii chich mu jap judharan bhai gu g kiicham, mu jap bx ak jach px tu tuidhi nach pai lhii nam jum jumpanda gu Israel kam jatkam nam tu daanda. Ba mi jap ba ja t chich maan kap nam tu daan gu uuub, ba aach mu jak ji ai. Mi jap jachich ba ji dharaibuk bhai ji chu ja agi gux bhaim kaichdham iook. 14Ba maadt gui j gu uuub Liidia t, nar mu jak kam ka Tiatiira, ba tu garada gu jajannulh gux akaabma gux kk. Ba na gu gammj tu daanda buior gu Dios, ba pui jak xi jurtuda nax bhai xi kk gu Paablo na jax kaich na tu aga. 15Ba jaxpx dai nat ba t j buior guch Xoikam, gio ba nat bam bakua ja bm gui nam jk jir jum maap oidhagm ka. Mi dhr ba dai na soi bach chtda nach sap xi chbiappui mu jak na pai kio, jup kaich: No pim lhii ji jaadu na slhkam ba t jgi buior guch Xoikam, xi chbiappui pim mu kiaam. Ba aach jup ma oi, na gu soi kaich nach baidhim. 16Ba maannim na chich giop ba tu daaim mu jak na pai tum daanda, ba t chich nach mui ka jiim na mi jap daa maan gu ubii tyaa na bhaan jup tuii gu cham k iimda. Ba bx aixim tu na px jix mat ka no jaroi tu tkka namkidhat, pui kum ba mi daaska gu jatkam, nam gu mui tuumi bhaan mi maichkda. 17Ba gui j gu ubii tyaa gatuuk dr mui jich oi jup kaichim g kn: Dhii dhi jatkam jir tujuandam tugi am gu Dios gux dhaam kam. Pui kum ba ya jap tu jam agidhim na pim jax jak mi pui jimia na ba uachudhix ka gu jam uatulhdhara. 18Ba maan na puich chtda nach pai dhuuk mui ba jiimda mu jak na pai

GU NOONBI GUCH XOIKAM16 tum daanda. Ba maannim nax oodat px ba k gu Paablo, nat jax jak gi jup ttda gu cham k iimda na bhaan jup tuidhi gu ubii tyaa: Aa pum ttda bhaankamun guch Xoikam nap buusnia bhai dhr bhaan dhi ubii jaduu. Ba mi jotmoda buus gu cham k iimda bhai dhr bhaan gu ubii tyaa, jix k dho gup jum duu. 19Ba giilhim bhai ji bhaak jamt gui nam jaroi mi ka daaska gu ubii tyaa, na gu cham ka bhaai nam jax dhui bhaan ka maichia gu tuumi. Na gu nam ti xi i, ni jx ku cham ka mamt gu tu nam ti xi chkka gu jatkam namkidhat. Ba ba daa mt gu Paablo gio gu Siilas, mi dhr ba dai na mt ba ja uuuk mu jak rban gu g kiicham ja bui gu ggrkam. 20Ba mu ji ja aichdhak bhai ji ja iattulh jamt ja bui gu ggrkam, jup kaich am: Aach ya ja baichu dhi Israel kam jatkam nam mu jap oipot ja kokdhichun guch jatkam tuk, 21gam nam pui kaich nach sap maakam ba tu jimda na jax jak ni jx ku iam jir am nach pui jak tu jimda, nach gu aach jir Rooma kam. 22Ba gu jatkam na mt pui j ji ja kk, giilhim bhai ji bhaak jamt, gio gu ggrkam ba pui p. Ba tu chia mt dho gu nam xi ja kookoxdhai gu ja jannulh ja gbia oxia kn. 23Mi dhr ba dai na mt ba tu chia nam ja kuupa, ba xi chiank jamt gui na mi tu nuukanda na sap jix bhai ja nuukanda nam ba cham bubuakia. 24Ba gui nat puip ji ja kk, jix iom tuukab jak xi ja kuu gio nat jix bhai uuux cham xi baapai gu ja tooton. 25Gu ji na gu moo jano gu raab tukaa nam ka tu daan gu Paablo gio gu Siilas, gio ba nam ka tu laalan gu alabaan buior gu Dios, gam gu jai nam t k gui nam mip kuup, 26jotmodax iom bhai ji chum ginduk

322 sia mi jap drap mj rban dr mi nam pai ja kukpada gu jatkam. Ba nai px jim kukpio gu kikigob, gio ba gu bapaium ttropi am jup xi k gui nam kn ka buuplhich bx gui nam mi kuup. 27Ba nat pai dhuuk ba iia gui na mi tu nuukanda, ba t na bx kukpiokix gu kikigob mi nam pai ja kukpada gu jatkam. Ba bhai ji baabu gu tb kuxiirun na sap mi xim muai dlh, na gu jap jum aa na mt pu nakoo gui nam mi kuup na mi ja nuukan. 28Gu ji nat gu jotmoda mu jikui gu Paablo, jup ttda: Chap jum mumuada jaduu. Yap tuii ich bx. 29Ba pui cham kam mua gui na mi tu nuukanda nam pai ja kukpada gu jatkam, dai nat ba tu chia px nam t bdha. Mi dhr bax choonnichgt gio na ji gibokidhat mrdat mi ba baa nam paip tuii gu Paablo gio gu Siilas, mi jap ba ja tooton am bp dr jak olhian kn ji kkbo. 30Gatuuk ba xi ja boosgak ba ja tkka na sap jax jak jix bhaai na uachudhix ka gu uatulhdhar gan, jup ja ttda: Tu jax dhuia jaadu na ba ba uachudhix ka gu uatulhdhara? 31Ba guip ttda am: Dho nap t jdha dho buior guch Xoikam ja bm gum kiaam kam na ba ba uachudhix ka gu jam uatulhdhara. 32Ba pui xi chdak bhai ji chu agi mt gux bhaim kaichdham ioki guch Gkora, bx sia gui nam jk mip tuii kiami. 33Mi dhr ba dai nat ba ja bakua bha jap nam pai jax jix koktulhdhix nam ja gbiimk. Mi dhr ba dai nat ba ja umua nam bakuana mu jap na pai suun gu suudai ja bm gui nam jk jir jum maap oidhagm. 34Mi dhr ba giop ba ja baidhak mu jak kiami, ba tu ja onbai ba, joidham px jix bhaim taat ji gu ja bm gui nam jir kiami kam,

323 na gu sap joidham jir am na mt ba t j buior gu Dios. 35Ba kabuimuk nat ba xia, mui ba ja joot jamt gu ggrkam gu ja orosiiris tuk nam sap pu tnpu gui na mi tu nuukanda nam pai ja kukpada gu jatkam na sap ja docho gu Paablo gio gu Siilas. 36Ba puip ba ttda gu Paablo gui na mi tu nuukanda, jup kaich: Ba jimia pim ji jaadu, na mt gu sap bha tu joot gu ggrkam na jam docho. 37Gu ji na gu cham aa gu Paablo, dai nap ja ttda gu orosiiris gui na mt mu ja joot: Dho gu japji na gu moo cham jup jir am na mt jap px tu chia nam jich gbia gio nam jich kuupa, nach gu aach puip jir jatkam tugi gu gkam Rooma kam. Pu cham xich chkkak jamt no moor pui nam jax jich chtda gui na mt yach aich, ka ba gu cham. Gu xib ba lhii am aa nam moox xchuixim jup bach dhocho? Gu japji dlh ji jia nam yani bha jimich dhocho. 38Ba gu orosiiris ba ja aadham jamt gu ggrkam. Ba na mt pui ba t kai nam jir jatkam tugi gu gkam Rooma kam, giilhim jix chooton jamt. 39Ba xi boop jamt na mt pu ja tdam nam sap ka tu ja uaika gu pui na mt jk jax ja dooda gu Paablo gio gu Siilas. Mi dhr ba dai na mt soi xi ja tdak ba ja joot nam sap ba jimia mi dhr g kiicham. 40Ba gu Paablo gio gu Siilas na mt jax jup bubua mi dhr nam pai kuupich, pu jii mt mu jak na pai kioka gu Liidia. Ba mi giop ba ja t mt gui nam t jgidha buior guch Xoikam, ba xi ja guguuxdhak ba jii mt p gio.

GU NOONBI GUCH XOIKAM16,17 na pai jai kap jup jir ggr kikcham ka, na pui t t maan kap Anpiipolis, gu jumai kap ba Apoloonia p. Ba bhai j jap nam xi oipimk bhai dhr mu jak jup bhi mt na pai pui t t Tesaloonika, ba bhai maan kap jup tu daanda am gu Israel kam jatkam. 2Ba gu Paablo na gu koraarda na ba ji jimia mu jap pai nam jax tu daanda gu Israel kam jatkam, ba jk baikim na pai dhuuk puim ajda na cham tum juanda mui ba ji jimia mu jap nam pai pui tu daanda gu Israel kam jatkam gui nam bhai oika Tesaloonika, ba gammj ja aagidha bhaan gu uuan mi na mt pai tu uanak gui nam bhaankamun tu agimk gu Dios, 3na pui ja ttdada na sap puim kaich na kam kuugalhdha nam pai dhuuk muaa guch Xoikam gui na Dios pui bha jootsa. Mi dhr sap ba duadi giop bamgia mi dhr koigan tr, jup ja ttdada: Ba gu Jesuus jir di guch Xoikam gui na jaroi jam aagi, gui na saak Dios pui bha jootsa. 4Ba jai dht t j jamt buior guch Xoikam gu Israel kam jatkam, mi dhr ba dai nam ba kaichu gu Paablo gio gu Siilas. Gio ba jai gui nam griago iook kn tu agada, gui nam jk pu gammj tu daanda buior gu Dios, pui muip t j jamt buior guch Xoikam, gio ba jai gu uuub p gui nam jir jix aaixkam ka pui muip t j jamt buior guch Xoikam. 5Ba jai gui na mt cham t j buior guch Xoikam gu Israel kam jatkam bhai ji bhaak jamt, ba ba ja umua mt jkchi gu jatkam gui nam bha jap oipot jix buam tomaat ka na jx jir g kiicham, ba pui ja ttda am nam sap ja iatgidha gu jatkam gui nam jk cham t jgidha buior guch Xoikam nam sap ba jai bhaip ji bhaaku ja bui gu Paablo gio gu Siilas. Ba puim duu dho, giilhim bhai ji bhaak jamt. Ba bx

17

Gu jatkam nam ba bhaaku gu Tesaloonika oikam Ba bhamm dr mu jak pu bhi mt gu Paablo gio gu Siilas

GU NOONBI GUCH XOIKAM17 maap xim daagk mui ti jii mt mu na pai kioka gu Jason na mt ti obhai gu Paablo gio gu Siilas, nam gu mi tbiapka buior dhi j dhi maankam, nam sap ba mi dhr ja boosgai mu ja baidhika gt ja bui gu jatkam. 6Gu ji na mt gu cham mip ja t nam ti pup xi ja gaagaimk, ba gu Jason px bhai ji obhai mt. Tmrak jamt dho gu gamai px tu dooda ja bm gui nam t jgidha buior guch Xoikam, nam gu maap mi ka daraa. Mu ba ba ja aich jamt jiikidhat nam pai darka gu ggrkam jup kaichim am: Ya jak jup ba ai mt gu jatkam gui nam bx kap nai oipidhat ja iokbotun gu jatkam, 7ba dhi Jason mu xi ja aich kiami. Cham tu kam ni am dho bx dhi dhi jatkam gu pui nat jax jak tu dai gu gkam Rooma kam na pui jak tu aagix ka, nam gu pui kaich na sap jumaip jix jaich gu gkam na pui t Jesuus. 8Ba giilhim bhai ji bhaak jamt gu jatkam na mt pui j ja kai, gio gu ggrkam ba pui p. 9Gu ji na gu gu Jason gio gui na mt maap mi ja aich, jotmoda xi ja namki mt gu ggrkam. Ba pui cham jax ka ja dooda mt, dai na mt ba ja joot nam ba jimia. Gu Paablo gio gu Siilas nam ba jimia Bereeya jak 10Ba moo jano nat jax gamai ji chuk, bhai dhr ba ja joot jamt gui nam t jgidha buior guch Xoikam nam sap ba jimia mu jak Bereeya gu Paablo gio gu Siilas, ba gui bhai dhr jup ma jii mt mu jak nam pai tu ja aagi. Ba na mt jax k, pu jii mt mu jap nam pai tu daanda gu Israel kam jatkam. 11Ba mu ji k bhai ji chu ja agi mt gux bhaim kaichdham iook. Ba gui cham jax ji chk jup t j jamt, nam gu dlh kat pur jix bhabhaikam ka dhi j dhi Israel kam jatkam nam bhai oika Bereeya, cham tu

324 pui na jax gui nam bhamm jak jup oika Tesaloonika. Ba gammj nabap tanoolh tu jikuidha am gu ioki gu Dios nam jix maachim ka no moor slhkam gu pui na jax tu ja agidha gu Paablo gio gu Siilas. 12Ba mui dho t j jamt buior guch Xoikam gu Israel kam jatkam, gio jai gui nam griago iook kn tu agada pui muip t j jamt buior guch Xoikam, pui na jax gu chichio gio ba gu uuub p gui nam jir jix aaixkam ka. 13Gu ji na mt gu pui ba t kai gu Israel kam jatkam gui nam bhamm jak jup oika Tesaloonika na gu Paablo mu jak Bereeya ji oirt jup ba tu aga gux bhaim kaichdham ioki gu Dios. Ba mu jimk mu jak bhaip ji ja iatgi mt gu jatkam gui nam jk cham t jgidha buior guch Xoikam, ba gui na mt puip ji ja kk giilhim bhai ji bhaak jamt. 14Gu ji na gu gui nam t jgidha buior guch Xoikam jotmoda xi joot jamt gu Paablo na sap bhai dhr ba jimia mu jak taatsab na pair judharan gu g suudai. Dai ba gu Siilas gio Timoteo bhamm pup oipo am Bereeya. 15Ba jai dht jup ma oi mt gu Paablo gui nam t jgidha buior guch Xoikam mumm juugt na pair g kiicham ka Ateenas t tgim. Mi dhr ba giop ba ja joot nam ba jimia bhamm jak Bereeya pui xi ja tdak nam sap pu tda gu Siilas gio gu Timoteo nam mui xi jiimda mumm na pai oir gu Paablo. Gu Paablo na Ateenas oirda na mu jap ka oir gu Paablo na pai jax jir g kiicham, bhamm dr na pai pui t t Ateenas, na bhai ja nra gu Siilas gio gu Timoteo, bhaix buam ji chu tatdat nat ba ja t gu didios jup duixim nam mi jap px jax tuut bx kap na jx jir g kiicham. 17Ba gammj ba ji chu ja agidha gu Israel kam jatkam mu jap nam pai tu
16Ba

325 daanda, gio gui nam cham jir Israel kam jatkam ba pui p, gui nam jk gammj pu tu daanda buior gu Dios, gio gui nam mu jap jum jumpanda rban gu g kiicham. 18Ba jai dht bhai ji iokbo mt buior gu Paablo gui nam pui lhiidha nam bx aixim xi chu buada nam ba dhi kn jix bhaim taat ka, gio ba gui nam pui jak jup lhiidha na dhi kn jix bhai tu ja jimda nom cham jax jum aa sia ku bx aixim jix buam tu ja jim. Bap kaich am: Tu ba aagat jup kaich dhi maankam jix xopkigm? Jai bap kaich am p: Panaas ku ja amkam tu aga dhi maankam gu jai didios nam cham jir ya kam, nam sap ba gui ja bui t jdha gt gu jatkam. Ba dhi pui jak kaich am, na gu gux bhaim kaichdham iook na tu ja agi gu Paablo na bhaan tu aga gu Jesuus gio nat jax jak jum duu nat duadk giop bam mi dhr koigan tr. 19Ba pui xi kaichimk ba baidhim am gu Paablo mu jap na pair Areopago, mu jap nam pai gammj mim jumpandat tu agada gu tu na jax jum buada nai jap. Mu ba ji aichdhak jup ttda am: Jich aagidha ap jich jaduu nar tup tum da dhi nap jax jak kiapx ya jap tu agim. 20Na gu dhi pui nap jk jax tuch agi, aach cham pai pui t kkt, pui kuch ba tix maachim na jax jir jum duukam. 21Ba dhi dhi jatkam nam bhamm dr oika Ateenas, gio gu jai gui nam mk dr bhaip oika, gammj ja koraarda nam jix kaim ka gu jaroi no pui jax tu aga, gio ba moo na ja koraarda p nam mi dhr puip ba tu agada nom pui cham pai jaroi pui kkt. 22Ba gu Paablo dai nat jax jup kkbo mi ja saagi gu mui jatkam nam mip

GU NOONBI GUCH XOIKAM17 tuii Areopago bhai ji chu ja agi, jup ja ttda: Dho gu ea na pim ka xi kaaya jaadu na pim ya oidha Ateenas. Dho gu aa pui jam ni dho na pim giilhim tu kam ja nidhat ja daan gu jam didios tuk. 23Ba maan kap na ich t t mu jap na pim pai jax chu daan ja bui gu jam didios tuk, bha tu uaix bhaan gui na pim mi tu ja makgrxi, na japnim kaich, Gu Dios na cham jaroi maat. Ba dhi dhi Dios na pim pui cham maat na pim daan, aai dho jam aagidha nar jaroi dha. 24Dho dhi dhor di gui nat jup duu dhi oigan gio na jk tu ya jap jix chu jaich bhaan, gui nax dhaam jir gkam gio ya jap dhi oigan, ba cham tu ya jap pai kio bhaan gu chichiop gui na jatkam jup jir ja dui. 25Ni na cham tu amiram jum aa na mu pai palhbuidha gu jaroi gu tu no jax jix dhuiim, na gu dhi px jir di nach maak gu iimda bx jman, pui na jax gu jblh nach kn iibh, gio bx aixim na tuch am jum aa. 26Gio dai maan p gu maankam nat bhaan dr ja muidhalh mui gu jatkam nam sap ba bx kap nai oika na jx jir oigan, gio ba nat ja daax nam jx px juugt duduaka gio nam pai jax oika, 27nam ba ba gaaga gu Dios na pa jak jup tuii, katti iam tu tattamidhat am px tgia am na paip tuii, sia ku gu gu Dios ti cham tu mk jup tuii aach jich bui bx jman. 28Na gu gu Dios buior jia nach ba dudua, pui ku bax bhaai nach joi, gio nach ba ya jap jix jaich dhi oigan bhaan, jap na mt jax jak tu uanak p gui nam tu uuanda gu ya kam aapim jam bui, na japnim kaich: Aach jir maamran gu Dios. 29Ba noch jir maamran gu Dios, chach puich aanda na panaas gu Dios jir pu chum na jax gu jappx didios jup duixim gux uuam bapaium

GU NOONBI GUCH XOIKAM17,18 totbikdam, piam gui na pu chum na gux chua baium totbikdam, piam gu jappx jodaip duixim jax a tum jup jix dhuiim ka dlh gu maankam. 30Dho gu bjk gu Dios cham tup jum buixdhat dho ja bui gu jatkam, sia kum bx aixim px tu jimda nam jax lhiidha dlh, gu xib pui kaich ji nam sap bx kap mi pui ba jimia gu jatkam na jax jix aa. 31Nat gu ba tu dai jia gu Dios na pai dhuuk ba ja aagidha bx gu jatkam nam jax jak tu jimdat bx jman. Ba dhi bhaankam pui tu duia gui nat jaroi pu bjk dr bhaan t t, ba jano nat pai dhuuk duadhak gio mi dhr jup bamii koigan tr, bx ja mattuda gu jatkam. 32Ba na mt pui kai na bhaan tu aga gu koigan nam giop duduar, bhai bx aixim ji aichux jamt. Jai ba siamrip kaich am: Moo chi jumai tanoolh jach ba giop jum kaaya gu dhi pui nap jax tu aga. 33Ba gu Paablo mi dhr pu jii ja bui gu jatkam. 34Ba jai dht siamri px chup jum duu mt na mt ba oi gu Paablo. Maadt jir di gui nam mir ggrkam ka Areopago na pui t Doniisio, gio ba maan jappx ubii muip xi jimchu Damaaris tgim, gio ba jai jkchi pup gu jatkam. Ba dhi bx t j jamt buior guch Xoikam.

326 jak jam jiim na pair Rooma, gui na bhaan bipio gu Italia dbr, na gu gui na bhair gkam ka na pui t Klaudio, bhai dhr mai ja aadi bx nam jk bha jap ka oikat gu Israel kam jatkam, pui ku mt ba mu jak ma oicham. Ba gu Paablo ma ja paxiaram mu jap nam pai oika. 3Ba na gu pu chum kam bhaan jup tu juanda gu Paablo nam jax chum kam bhaan tu juanda gui, nam jup tu buada gu ggr jajannulh nam ja garada nam ja bakichdha gu jatkam, ba mi pu bhai ji chu jua gu Paablo ja bm. 4Ba na pai dhuuk jum aajidha na cham tum juanda, ba jimia gu Paablo mu jap nam pai tu daanda gu Israel kam jatkam. Ba gammj ba ji chu ja agidha na tix aanda nam ba t jdha gt buior guch Xoikam, gio gui nam cham jir Israel kam jatkam ba pui p. 5Ba na mt pai dhuuk mumm ba ai gu Siilas gio gu Timoteo bhamm dr jak na pai bhaan bipio gu Masedoonia dbr, cham tu ka tu jua gu Paablo, dai nat px bhaan ji bam na gammj tu ja agidha gu Israel kam jatkam gux bhaim kaichdham iook, na pui ja ttdada na gu Jesuus jir di guch Xoikam gui na saak Dios pui bhai ba jootsa. 6Gu ji na gu gui ni jx kum t jgidha, dai na mt bhai px ji bhaak, gio na jax aa kum pu ttda na jax cham jir am. Ba gu Paablo xixiixkak gu jajannulhi na sap ba bhaan jix maat ka na mt cham kgalh gu pui na jax ti pup tu ja agidhimk, jup ja ttda ba: Dho gu aapim dho ba dlh bar jam kuicha ka na jam tulhiichuda gu Dios, aa cham tu kar ji kuicha ka, na gu aa ba jam aagi. Ba xib dr jap jak dai gu jai jatkam ja px ba tu ja agimra nam cham jir Israel kam, na pim gu aapim cham kaim. 7Ba daipu nat pui xi ja tdak gu Paablo, mi dhr pu jii na pai tum daanda, mu jak ba px ji ai buior

18

Gu Paablo na ba jimia Koriinto jak Ba gatuuk na bhamm dr xi oilhimk gu Paablo na pair g kiicham Ateenas t tgim, bhai dhr gammj jak jup bhi na pai jumaip jir g kiicham ka na pui t t Koriinto. 2Ba na mi jap ka oir gu Paablo, mi jap ba t maan gu Israel kam maankam na pui t Akiila. Ba dhi dhi maankam mu jak maaxir na pai bhaan bipio gu Ponto dbr, ba kiapx pa mu jap ai mt na pair Koriinto bman gu bngan Prisiila. Bhamm dr

327 maan gu maankam na pui t Tiisio Juusto, gui na gammj tu daanda buior gu Dios gio na mi dhr jap amuub kioka bpgan mi nam pai tu daanda gu Israel kam jatkam. 8Ba maadt gui nam bhair ggrkam ka nam pai tu daanda gu Israel kam jatkam Krispo tgim, ba t j buior guch Xoikam ja bm gui nam jk jir jum maap oidhagm ka, gio ba jai gui nam jir mi kam Koriinto. Pui muip t j jamt buior guch Xoikam moo jano na mt jax kai gux bhaim kaichdham iook gio na mt pum bopko p. 9Ba maannim tukaa ba kai gu Paablo nat bhai ba io guch Xoikam jix dhaam dr, jup ttda: Chap toodon ka Paablo. Aap moo xi chu ja agichunda gu jatkam gux bhaim kaichdham iook, xi oidhidha ap moo, 10na gu aa jum am t nidhim jia. Ba cham jxkat jaroi jax jum dooda, sia ku ti xim muaam, jap dho ji na gu aa mui ya ka ja bia gu jatkam ya dhi g kiicham nam ka t jdha aa ji bui. 11Ba mi pup oir p gu Paablo na pair Koriinto, maan oidha dho moo daman taak mi juruu, tu ja agidha ba gu jatkam gux bhaim kaichdham ioki gu Dios. 12Gu ji na gu jano na pai dhuuk jup bar gkam ka gu Galion bx kap na jx bhaan bipio gu Akaaya dbr, maap xim daagk jamt gu Israel kam jatkam ba daa gu Paablo, pu bhk jamt dho gu mu na pai daaka gu gkam. 13Ba mu ji aichdhak bhai ji iattulh jamt, jup kaich am: Aach ya baichu dhi maankam na ya jap oirt pui ja ttda gu jatkam nam sap buior tu daanda gu Dios na jax jak cham jir am nach pui jak tu daanda aach, na gu maakam tu aagix aach jich bui. 14Ba kiapx mui bax chu agam kat gu Paablo, gu ji nat gu muip ba io

GU NOONBI GUCH XOIKAM18 gu Galion, jup ja ttda gu Israel kam jatkam: Aa gu dhi matgm na pim tu aga jaadu, gu dhi gu tu ji not jax dhuu no giilhim jir jix buam jum duukam piam not jaroi mua na ba dho gi cham jax ji chji jam kaaya gt ji na pim jax kaichdha aapim na pim jir Israel kam jatkam. 15Gu ji na gu gu tu iook kn px nam jax tu aga gu jatkam, gio na jax jak pui tu aagix aapim jam bui na pim tu jimda, gu dhi aa cham maat ji, dlh japim mu pui xi dhui na pim jax lhiidha. 16Ba pui xi ja tdak mi dhr gammj xi joot. 17Ba gui palhp gama jak na mt ji bhi, bhai ji obhai mt gu Soostenes gui na mir gkam ka nam pai tu daanda, daagk jamt gbiimk. Ba gu Galion cham tup jum buixi sia ku mi jap jax chum bua. Gu Paablo na gio jak jup ba gxia Antiokiiya jak, mi dhr ba giop ba jimia na tu agara gu ioki gu Dios, ba dhi kn bar baikim ka 18Ba mui tanoolh mi kapup xi juruu gu Paablo na pair Koriinto. Gatuuk ba mi dhr ba jii ja bm gu Prisiila gio gu Akiila, dai na mt jax ja tabuimgi gui nam t jgidha buior guch Xoikam. Pu jii mt ba mu jak na pai bhaan bipio gu Siiria dbr, dai na mt jax bha tts bhaan gu g kanuub. Ba bp dr nat chakui bha ts gu Paablo bhaan gu g kanuub, soosnapan xi jiikak gu kuupan na ba bhaan jix maat ka nat ba tu kuugalh gu pui nat jax jak tu dai bp dr na pu tu duia. 19Ba na mt pai dhuuk bhamm dr ba ai Eepeso, bhai px juugt oi mt gu Paablo gu Prisiila gio gu Akiila. Ba ma jii gu Paablo mu jap nam pai tu daanda gu Israel kam jatkam, ba mu ji k bhai ji chu ja agi bx nam jk mim jumpanda. 20Ba gui ti soi ba ttda am na sap jk tanoolh pup mi ka

GU NOONBI GUCH XOIKAM18,19 xi juruudhai ja bui, gu ji na gu cham jup aa. 21Dai nat ba jii jup xi ja tdak: Gio ya jap jup ba jam paxiaraidha jia no moox aanda gt gu Dios. Ba daipu xi ja tdak bhai dhr pu jii Eepeso, dai nat jax bha ts bhaan gu g kanuub. 22Ba nat pai dhuuk mumm ba ai Sesareeya, mi dhr jup ma jii bhamm jak Jerusaleen nat ba ja paxiaram gui nam t jgidha buior guch Xoikam. Ba na bhamm xi oilhimk, bhai dhr mu jak jup bhi na pair Antiokiiya. 23Ba mumm dr Antiokiiya jkchi jurni kn mi dhr giop ma jii gu Paablo bhamm dr jap na pai bhaan bipio gu Galaasia dbr gio ba gui na bhaan jup bipio gu Priijia dbr na ja guguuxdhim gui nam t jgidha buior guch Xoikam, na pui ja ttdaim nam sap gammj t jgidha buior guch Xoikam. Gu Apoolos na Eepeso ji oirt ba tu agada gux bhaim kaichdham iook 24Ba jano bhamm dr jak jup ba ai na pair Eepeso maan gu Israel kam maankam na pui t Apoolos na mu jak kiokat Alijandriiya. Ba dhi dhi maankam joidham jix bhai xi buada na pai dhuuk xi chu agada, gio nax bhaix mat ka mi na mt pai tu uanak gui nam bjk bhaankamun tu agimk gu Dios. 25Na mt gux bhai tu mamtuxdhak na jax jak mi pui jiimda na jax jix aa guch Gkora, pui ku ba joidham jix bhai xi buada na pai dhuuk xi chu agada na jax jir tum kam gu Jesuus, sia ku gu daipu kax mat ka na jax jir jum duukam ka na tu bopkonaimk gu Juan. 26Ba bhai ji chu aga gu Apoolos gux bhaim kaichdham iook mu jap nam pai tu daanda gu Israel kam jatkam. Ba na mt pai dhuuk ba kai gu Prisiila gio gu Akiila, mu jap jamt dlhkob xi baidhak jix bhai xi aagi na jax pk

328 jak jir slhkam gu pui na jax tu aga bhaankam gu Dios. 27Ba na pai dhuuk bhai dhr bar jimdam gu Apoolos bhamm dr jak na pai pui t t Akaaya, jix iom xi guguux jamt gui nam t jgidha buior guch Xoikam, gio ba maan uuan jamt muip xi maa na sap ja makia gu bhamm dr kam gui nam puip t jgidha buior guch Xoikam. Ba gu uuan puim kaichim nam sap px jix bhai tda gu Apoolos na pai dhuuk bhamm dr ba aaya ja bui. Ba nat pai dhuuk bhamm dr ba ai na pair Akaaya, jix iom bhai jim guguux jamt gui nat jk pu bp dr ja am ba t t gu Dios nam t jdha buior guch Xoikam, 28na gu gu Apoolos bhai pui xi ja ttda gu Israel kam jatkam ja kaixdhat bx gu jatkam na sap cham tur pui nam jax jak lhii. Ba cham bhaai nam jax tda, na gu maaxik jir pui na jax ja ttda. Ba bhaan tu ja agidha mi na mt pai tu uanak gui nam bjk bhaankamun tu agimk gu Dios na pui ja ttdada na gu Jesuus jir di guch Xoikam gui na saak Dios pui bha jootsa gatuuk.

19

Gu Paablo na Eepeso jak ba aaya Ba na bhamm dr jak ka oir gu Apoolos na pai pui t t Koriinto, gu Paablo bx jukgam ji bhk bhamm dr jak jup ba ai na pair Eepeso. Ba bhai ba ja t jkchi gui nam t jgidha buior guch Xoikam, 2ba japni bhai ba ja tkka: Aapim jam am jum tajaa aa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na pimt pai dhuuk t j buior guch Xoikam? Ba guip kaich am: Aach pu cham maat jia nar tup tum da gu tux Dhuudu kam jix Ua Iimda, nach gu cham pai jaroi pu chum kkt na pui jak tuch agi. 3Ba gu Paablo xi ja tkka na mt sap jax jak jum bopko, jup ja ttda:

329 Gu jax jak japimt gim bopko jaadu? Ba guip kaich am: Dho pui na jax jak tu bopkonaimk gu Juan. 4Bap ja ttda gu Paablo: Dho gu gu Juan ja bopkonaimk dho gui nam jk jix aanda nam mi pui ba jiimda na jax jix aa gu Dios, ku gu pui xi ja ttdat ji nam sap t jdha buior gui na jaroi gatuuk bha jimda, na dhi aagt jup kaichdha gu Jesuus. 5Ba gui na mt pui j ji kk gu Paablo na pui tu ja agi, giop mam bopko mt buior gu Gkam Jesuus. 6Ba nat pai dhuuk bhai xi ja daa gu Paablo, pu ja am jum tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, ba jai iiiok kn bhai ji chu aga mt. Mi dhr ba dai nam ba tu aga bhaankamun gu Dios, na gu pui jak ja jujurtun. 7Ba dhi bx nat jk ja am jum tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, aix am mambhx daman gook gu chichio. 8Mi ba pu oirda gu Paablo, baik masaan dho moo mi juruu. Ba gammj ba ji jimia mu jap nam pai tu daanda gu Israel kam jatkam na pai dhuuk jum ajda na cham tum juanda, ba gammj ba ji chu ja agidha gu jatkam cham ji choonnt na pui ja ttdada nam sap ba t jdha buior guch Xoikam na sap ba pui jak gammj ja am ba t nidhidha gu Dios. 9Gu ji na gu jai ni jx kum cham t jgidha gu dhi pui, dai na mt bhai px giilhim ji aichux guch Xoikam gui na jap ji buusan na jax gu xibkam gu boi, na jax aa kum pu kaich na jax cham jir am ja kaixdhat gu mui jatkam nam mip tuii. Ba gu Paablo mi dhr ba jii ja bui xi ja baidhak dai gui nam jk t jgidha buior guch Xoikam. Ba maan kap xim taibuidhak gu baaak mi na pai tu ja mamtuxidha gu jatkam maan gu

GU NOONBI GUCH XOIKAM19 maankam na pui t Tiraano, mi ba pu tu ja mamtuxidha gammj, dai na jx juugt px gu tanoolh. 10Gook oidha juugt ba tu ja mamtuxdhak, ba bx jup kai mt gux bhaim kaichdham ioki guch Gkora gui nam bha jap oika na jx juugt bhaan bipio gu Aasia dbr, pui na jax gu Israel kam jatkam gio gui nam cham jir Israel kam. 11Ba joidham jix kp jum duukam jix bhai xi chu buada gu Paablo, na gu palhbuidha gu Dios, na gu bhaan t nidhidha. 12Sia ji gu gu papios gan gu Paablo gam jajannulhi nam ja utkidhat ja am xi ja daxi gux kakokkam, pu duduar am. Ba jai na ja am jup tuigt gu cham kk iiimda, pu bx ja am dr bubua mt. 13Ba jai jkchi gu Israel kam jatkam bha jap jup oipoda am nam pui maip ja jootosda gu cham kk iiimda na ja am jup tuigda gu jatkam. Ba ti lhdhat am nam bhaankam gu Jesuus mai xi ja jootsa gt gu cham kk iiimda na bhaan jup tuidhi maan gu maankam. Ba bhai ji ja iok jamt, jup ja ttda am: Aach ya pu jam ttda bhaankamun gu Jesuus, gui na jaroi Paablo bhaankam tu aga, na pim mu jak bubuakia bhai dhr bhaan dhi maankam! 14Ba dhi pui jak ja ttdadat mai ja jootosda am gu cham kk iiimda gu xijum gook maamran maan gu Israel kam maankam na pui t Esseeba, gui nar ja gkam tuk ka gui nam ja amkam tu daanda gu jatkam mu jap na pai tum daanda. 15Gu ji na gu maannim nam mi pui ka ttdatu gu maankam na bhaan jup tuidhi gu cham k iimda, jotmoda mui ji io, jup kaich: Jix maat i dho gu Jesuus, gio gu Paablo pui jup jix maat nar jaroi dha. Gu aapim jir jaroo da ku pim ba bha jak pu chtda?

GU NOONBI GUCH XOIKAM19

16Ba daipu xi chk, pu mui jim gu maankam na bhaan jup tuidhi gu cham k iimda. Mi jap dho gu nai ji ja gbiim na jx jix oo, pu bx dho gu tu ja saasxichulh gu ja jajannulh. Puix dhanpak jamt px ba jiboior giox kakoktulhdhix kam. 17Ba na mt pui ba t kai gu Israel kam jatkam gui nam mi oika Eepeso, giilhim jix chooton jamt, gio gui nam cham jir Israel kam ba pui p. Ba mui kap px jax pui tum agada bhaankam gu Gkam Jesuus. 18Ba jai mui gu jatkam gui na mt jk t j buior guch Xoikam mi aajidhat ja kaichdhat gu jatkam pui ba ttdada am gu Paablo nam sap cham ka aa nam pui jak tu jimda nam jix buam tu buimk bp dr. 19Ba jai mui gui na mt bam mamtuxdhak gu jiboi mi ja aichdhak ba ja mi jamt gu ja uuan ja nichudat gu mui jatkam, gui na mt bhaan mi ba tum mamtuxdhak gu jiboi. Ba nam xi chu jaklhi nat jk kam mi ba t mi gu uuan, jup jum duu gook oom daman mambhx miil gu bapaium tuumi jix chooto totbikdam. 20Ba dhi pui mui kap px jax pui tum agada gux bhaim kaichdham ioki guch Gkora, gio ba na bx aixim jix kp jum duukam jup tum buada na ba bhaan jix maat ka nar gkam. 21Ba gatuuk pui ba kaich gu Paablo na sap giop paxiarmra bhamm dr jap na pai bhaan bipio gu Masedoonia dbr, bhai dhr sap ba mu jak jup bhya na pai bhaan jup bipio gu Akaaya dbr. Mi dhr sap ba bhamm jak jup bhya Jerusaleen, gio ba moop kaich p na sap bhamm na xi ji Jerusaleen bhai dhr Rooma jak jup bhya. 22Ba jai bp gook mui ba pup xi ja joot gui nam oichunda nam palhbuidhidha tu na px kn, nam sap bp bhamm dr jap ba oipoda na pai bhaan bipio gu

330 Masedoonia dbr. Ba dhi nat jaroi mu ja joot, maan jir Timoteo, maan bar Erasto p. Dlh ba bhamm dr pup oir gu Paablo na pai bhaan bipio gu Aasia dbr, jkchi tanoolh bhai xi juruu nat ba moo ba jii. Nam ba bhaaku gu Eepeso oikam 23Ba jano bhaip ji bhaak jamt gu jatkam gui nam bhai oika Eepeso na mt bhaan ji chu agak guch Xoikam, 24nat gu maakam ja iatgi maan gu maankam na pui t Demetrio. Na gu dhi dhi maankam jup tu buada gu lhich didios jix abhar totbikdam pu chuutum na jax gu g ubii dios tugi na pui t Artemiisa, gio nam pui chichiop kr jup tuuttuda gu lhich didios. Ba gui nam jk palhbuidha nam jup tu buada, jix dharam ja namkidha. 25Ba maannim bx dhi j nam jk palhbuidha, gio gu jai nam pu chum kam jup tu juanda, ba ja bai nam mip tuika buior. Ba na mt pai dhuuk bx mi ba ai, jup ja ttda: Aapim ji jaadu, na pim jax bax maat bo jia na joidham jir am dhi nach tu bhaan tu juan. 26Gu ji na gu buam px ba tum bua na pim jax ba t ni, gio na buam px ba tum kaich na pim jax ba t k, na pui kaich gui na saak jir Paablo nam sap cham tur didios gui nam pui jatkam jup ja bua gu didios. Ba mui jatkam ba ja iatgi pui ji ja ttdaimk, gio gu bx kap p na jx bhaan bipio gu Aasia dbr, cham tu dai ya na pair Eepeso. 27Ba dhi pui aa ji bui cham jir am, nam gu cham ka ja nnidha gu jatkam dhi nach tu bhaan tu juan, gio gu chiop mi na pai kk guch aan Artemiisa, pui dho cham jup ka nnidha am, nam gu cham gkam ka lhiidha. Ba cham ya ka tu daanda am gui nam ya buior tu daan bx kap dr na jx juugt bhaan bipio gu Aasia dbr,

331 gio ba nai jap bx kap dr na jx jir oigan. 28Ba na mt pui kai gui na mi pui ja ttda, giilhim bhaakuk px jiiak gi mt, jup kaich am: Gu dhir gkam ji dhich aan Artemiisa nar jich dios tuk bx nach jk jir ya kam dhi Eepeso! 29Ba mi cham bhai nam jax kam duia gu jatkam nam jk mi oika na jx jir g kiicham, nam gu cham ka maat na jax pk jak jir slhkam. Ba ba daa mt gu Gaayo gio gu Aristaarko, gui nam maap jiim gu Paablo, nam jir bhamm dr jak kam na bhaan bipio gu Masedoonia dbr. Ja tbiopak jamt gamai px tu ja dooda na mt ba ja baidhak mu jak na pai mi pu tum agada. 30Ba gu Paablo mui tir jimdam nax chu ja agimram gu jatkam gui nam jix bhaak, gu ji nam gu cham aa gui nam t jgidha buior guch Xoikam. 31Gio ba jai nam ampk mip ka oipo gu bhabhai kaichdham tugi gu Paablo muip ba tu joot jamt nam sap pu tda na cham mu jak jimda. Ba dhi bhamm dr jak jiim am ja bui gui nam bx kap jir ggrkam ka na jx bhaan bipio gu Aasia dbr. 32Ba gu jatkam px jiiak bt am mi ji jumpaxich na pai tum agada. Jai maakam jup kaich am gio jai maakam p, nam gu jai mui cham maat na mt jax kaikam mi jim jumpadak giilhim ba kaich gui nam mix bhaak. 33Ba jai dht gui nam jix maat na jax jir jum duukam, ba aagi am gu Alijaanru. Ba gu Israel kam jatkam mui ji uyasa mt mu jak nam paix bhaak gu jatkam, mi jap jamt ba xi ki bp dr jak na sap ja amkam nokia nam cham ja juanda. Ba gu Alijaanru nobii kn jap xi ja dui gui nam mi giilhim jix bhaak nam sap alhio ka xi kaaya na jax tu ja agidha. 34Gu ji na gu na mt pai dhuuk ba maat na puip jir Israel kam maankam,

GU NOONBI GUCH XOIKAM19 gio px jiiak jup gi mt. Mkim pa moo nam mi pu jiiak, jup kaich am: Gu dhir gkam ji dhich aan Artemiisa nar jich dios tuk bx nach jk jir ya kam dhi Eepeso! 35Ba gu gkam gui na tu uuanda gu mi dhi g kiicham siamri dakoo ma ja soomchulh nam cham iokda gui nam mi giilhim jix bhaak, jup ja ttda ba: Ji jaadu na pim jir ya kam dhi Eepeso, jax dhui nam moo bx jix maat gu jatkam nach aach ya umuadhix nach jk jir ya kam dhi g kiicham nach nuukanda dhi chiop mi na pai kk guch aan Artemiisa, na dhir di gu jodaip duixim nat jix dhaam dr ya gi. 36Ba cham jxkat jaroi jax dhooda, na gux bhai nuukdhix. Ba aa pu jam ttda na pim cham iokda, chapim jap px pu tu buada na pim jax lhiidha. 37Na gu dhi jatkam na pimt ya ja aich, cham pai buam tu bua am jia mi nach pai tu chiopi, ni kum cham pai giilhim jup aga guch dios tuk na jax cham jir am. 38No gu dhi Demetrio tux agam gu jaroi buior gio dhi jai nam maap tu juan, dho mii dho daraa am gu ggrkam gui nam jaroi t slhkan, nam ja bui pui xi chya gu tu nam pui kn jix bhaak, na bax maat ka na jaroi slhkam tu agada. 39Piam nom gu maakam jup jix chu agam, dhox bhai px jam dhop xi chu agai jia pai na slhkam tum agada, cham tu pai na jap px tum aga. 40Na gu dhi pui na pim jax jak tu bua gu xib, dhi cham jir am ji, na gu cham bhaain ka nach jax ja tda gux iom ggrkam no mt jax dhuuk maatk bhai jich chkka gu dhi pui na pim jax kaikam pui tu bua. Dho gu pui dhoch chda am na aach jir jich kuicha ka na chich dlh jix buam ji chu doodak gu tu na cham jir am. 41Ba daipu xi ja tdak ba ja joot nam ba jimia mi dhr.

GU NOONBI GUCH XOIKAM20 Gu Paablo na ba jimia Masedoonia jak, mi dhr ba Greesia jak jup bhya Ba nat pai dhuuk ampx ji chu juu nam ti pup mi xix bhaakut gu jatkam, ba ja bai gu Paablo gui nam t jgidha buior guch Xoikam. Xi ja guguuxdhak ba, xi ja iokdhak ba jii bhamm dr jak na pai bhaan bipio gu Masedoonia dbr. 2Ba bx kap ai na jk kap bhaan bipio gu Masedoonia dbr, ja guguuxdhidha soi ja ttdaidhat gui nam t jgidha buior guch Xoikam. Gatuuk ba bhai dhr mu jak jup bhi na pair Greesia. 3Baik masaan ba mu jak jup juruu, mi dhr bap bar jimdam kat bhamm dr jak na pai bhaan bipio gu Siiria dbr. Alhich px ba aagt na moo bhai ba tsdia gt bhaan gu g kanuub, gu ji nat gu puip ba t kai nam obhagi gu Israel kam jatkam gu bhamm dr kam. Ba pui jak gsk gio pui gamai bhi bx dbr tam, gio bhaip buusnichu na pai bhaan bipio gu Masedoonia dbr. 4Ba jaip ma oi mt gui nam t jgidha buior guch Xoikam, moo gu Soopatir gu Bereeya kam maraan gu Piiro, gio ba gu Aristaarko p, gio ba moo gu Seguundo p gu Tesaloonika kam, gio ba gu Gaayo p gu Derbe kam, gio ba moo gu Timoteo p. Gio ba moo gu Tiikiko p, gio ba moo gu Troopimo p, ba dhi gook jir bhamm dr jak kam am na pai bhaan bipio gu Aasia dbr. 5Ba bx dhi j dhich jaadu bp gamai xi jii mt, bhamm dr jam ba bach ra na pair Troas. 6Ba aach gatuuk nat pai dhuuk xi buus gu piasta jano na pai dhuuk jum kuada gu paan gakdhichix kam na cham bnka gui na kn jappukar, mi dhr gamaip ji jii chich na pair Piliipos bhaan gu g kanuub. Bhamm dr jachich ba ba ai jix chamaam tanoolh kn nam pai oipo

332 gu jai na mt bp mu jii. Bhai chich ba juruu xijum gook tanoolh. Gu Paablo na ba ja paxiarmra gui nam t jgidha buior guch Xoikam gu Troas oikam 7Ba nat kiapx mui ba jim bhi gu simaan, maap bach jumaap jachich nach ba tu jugia gu paan tatak xich jaixdhai, ba bhai ji chu ja agi gu Paablo gui nam t jgidha buior guch Xoikam. Ba na gu buimgidhak bar jimdam ka, mui pu xi chu ja agichu raab tukaa juugt. 8Ba mi bak chr nach paip tuii, jir tkob, gio na mui mmichdhix gui na kn jix chu maax. 9Ba moo maan bha jap jup daa gu biapma na pai dhr mu jap jix chu maax mi dhr bak chr, Eutiko tgim. Ba bhai pui ma koi na jax ka daa, na gu px cham jum tmuim na tu aga gu Paablo. Ba jaxpx bhai dhr ma ji gi, mjmm ji dhuu bptan. Ba na mt ttmigk ti xi bamii, attiiro muukix, pu cham jx joi. 10Ba gu Paablo tmnk daam dr xi bok mi xi koom gu biapma, jup ja ttda ba gui nam t jgidha buior guch Xoikam: Chapim totdon ka. Dua ji matgm dhi biapma. 11Mi dhr ba gio muip ji chs gu Paablo bhamm jak daam dr, gio aach bx. Mi dhr ba dai nat tatak bach jaix gu paan, ma tu juu chich dho gu. Gatuuk ba gio bhaip ji chu aga bx chukaa, nai pu ji xia. Mi dhr ba dai nat ba jii. 12Gio gu biapma jix k mi dhr jup ba baidhak jamt. Ba giilhim joidham jix bhaim taat am na mt pui j t nat cham muu gu biapma, sia kut tkob dr ji gi. Gu Paablo na ba jimia mi dhr Troas mu jak na pai pui t t Mileeto 13Ba aach bp gamai xi jii bhaan gu g kanuub, mj dr jap bx gakoolh jachich bhi bx suudai

20

333 dhaam. Bhamm dr jachich ba ba ai na pai jumaip jir g kiicham ka judharan gu g suudai na pui t t Aaso. Dai gu Paablo ba cham jich oi, na gu puix aa na slh bhya bx dbr tam. 14Ba na chich pai dhuuk maap bach aanam mi na pair Aaso, mi dhr maap ba jii chich, dai na chich jax bha tts bhaan gu g kanuub, gamai pu bhi chich bx suudai dhaam. Bhamm dr jachich ba ba ai na pai lhich jir dbr na pui t t Mitileene. 15Mi dhr ba gio gamaip ji jii chich gu bx suudai dhaam bhaan gu g kanuub. Na bar buimgidhak namm chich ba bubua amuub mi dhr jap na pai pui t t Kiiyo. Gu jumai buimgidhak ba nammp ba ai chich na pai jumai lhich jup jir dbr na pui t t Saamos. Mi dhr ba na chich gio gamaip ji jii, bhamm dr jak jup ba ai chich na pai pui t t Mileeto. 16Ba dhi pui jak jich dhuu chich, na gu cham aa na mk bha jap oilhidha gu Paablo na pai bhaan bipio gu Aasia dbr. Pui ba cham xi paxiarmrak mu Eepeso ja bui gui nam t jgidha buior guch Xoikam, na gu jootom jix aimtu bhamm Jerusaleen, na gu bhamm jak jix buusaidham gu piasta bhaan Pentekostees tam. Gu Paablo na ba tu ja agidha gui nam ja guguuxidha gui nam t jgidha buior guch Xoikam gu Eepeso kam 17Ba nach pui bhamm dr ka oipo Mileeto, ba tu ja joochxi gu Paablo gui nam ja guguuxidha gui nam t jgidha buior guch Xoikam gu Eepeso kam. 18Ba na mt pai dhuuk mi ba ai, bhai ji chu ja agi, jup ja ttda: Dho gu na pim jax bax maat jia jaadu na ich jax jak tu jii aapim jam bui, sia gu pu jano dr na ich pai dhuuk ya jap ai na pai bhaan bipio

GU NOONBI GUCH XOIKAM20 dhi Aasia dbr, 19na gammj tu jam agidha bo bhaankam gu Dios soi lhdhat bx ji jur kn, gam na xi suakt na mt gu giilhim bhai ji bhaak ji bui gu Israel kam jatkam, nam ti lhdhat nam pu dhooda gt nam jax ti lhdhat. 20Ku gu cham tu ji na ich moo dhi kn cham jup ka tu jam agidham, gu japji na mui xi chu jam agichu ji mi jap maaxik ja kaixdhat gu jatkam, gio mu jap jam kiikiaam ba pui p, gu pui na pim jax jak jum guguuxdhai mi pui jiimda na bax bhai tu jam jimda gammj. 21Pui na jax gu Israel kam jatkam, sia gui nam cham jir Israel kam ja pui ja ttdada nam mi pui ba jimia na jax jix aa gu Dios, gio nam ba t jgidha buior guch Xoikam gui nar Gkam na Jesuus t. 22Ba gu xib, Jerusaleen jak bhichu i, na gu pui jak ji jurtun gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. Dai ji na gu cham maat na tu dhuia bhamm, 23na gu na jk kap oilhidha gu ggr kikcham, pui jak ji jurtudidha gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na sap kam aajim nam pai dhuuk ji dhaagi ka kuupa gio nam bx aixim ji chulhiichuda. 24Ku gu dhi cham jax bua ji sia mt pu dhooda, gu aa na jix aa ji na jix bhai chaatt mi pui duichunda na jx juugt duaka gu pui nat jax jak kaikam ji am t t guch Xoikam, na pui nai tu agidha gux bhaim kaichdham ioki gu Dios na jax joidham jix chu joign. 25Ba pu xib dr bax maat i na cham jaroi maadt ka chgia aapim na ich jk ba tu jam agi gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga na jax jak jir gkam gu Dios. 26Ba aa cham tu kar ji kuicha ka sia kut jaroi cham mi pui jii na jax jix aa gu Dios, 27na ich gu aa bx pui ba tu jam agi na jax jak jix aa na pim tuigt mi pui jiimda, ni jx ku

GU NOONBI GUCH XOIKAM20,21 cham iam xix xchu. 28Ba xib dr jap jak jam am jum aa na pim mi pui xi jiimdat na jax ba tu jam agi na pim jix bhai xi ja guguuxdhat gui nam puip t jgi buior guch Xoikam, nat gu pu kaikam jam am bam tajaa jia gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. Ba jap ji buusanda pim na jax gu bipiadam, na pim gu ja guguuxidha gui na pim maap tu daan buior gu Dios nam ba cham maakam px ba jujurtka, nat gu ba ja sabalh gu ran kn guch Xoikam nat jum jaax. 29Ba aa pu ba jam aagi nam gatuuk ka jaichdhlhia gui nam jap ji bubuakia na jax gu ss gux bhaamnagm nam jix ja jdlhkadam ka gui nam t jgidha buior guch Xoikam. 30Sia dho aapim na pim jk t jgi buior guch Xoikam jam bui dhr jaichdhlhia am gui nam bhai ji ja iatgidha gu jai nam puip t jgidha, nam jax dhuix aanda px nam jk jup xi ja kaichgda. 31Moo pim siamri xi chchukat na ich jax jak jam aadhak bx jman jano na ich pai dhuuk baik oidha jam bui juruudhak na tu jam agidhimk nabap tanoolh gio nabap tukaa, sia jax xi suakt. 32Ba gu Dios px jam am t nidha jaadu na pim moo mi pui xi jiimdat na jax jum kaich gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga na jax jak joidham jix chu joign. Na gu guix aichun jia na pu tu duia na mui xi jam kaapakada gu jam iiimda bhaan na pim ba gammj mi pui jiimda na jax jix aa, na ba puip jam makia gui nat tu ba ja iimchuda gui nat jk ja am ba t t. 33Ba japni jak jup xi jam tdam ji jaadu na ich cham jaroi taank gu tu na am jum aa, nich chu tuumi ni gu jajannulh na ja tya. 34Gu japji na ich dlh ji oonob kn tu juanak tu sabalh gu tu na am jum aagaidha, na pim jax bax maat, sia gui nam jk ji bm

334 jiimda ba pui p. 35Gio aapim ja bx puip tu jam agidha na pim pui tu juanda gio na pim siamri xi ja maakidhat gui nam cham biaka nam tu kn tu sabada, pui pim xim aagt nat pn jax tk gu Gkam jich Xoikam na saak jix iom jix abhaaruix no pui tu na px ja maakim gu jatkam, cham pui na jax nom jakbui kat tu maak. 36Ba daipu nat pui xi ja tdak gu Paablo, mi jap olhian kn xi kkbok ma tu daan ja bm gui nam jk mi pui tu ja agi. 37Mi dhr ba bx mui ji ai mt gu Paablo xi suaidhat gio na mt xi koomkk, 38na mt gux buam jim lh na pui ja ttda nam cham pai ka tgia. Mi dhr ba na chich pai dhuuk ba jii, jai bx dappaam jup mach oi mt mumm juugt nam pai gungukda gu ggr kaknub.

21

Gu Paablo na ba jimia bhamm jak Jerusaleen Ba na chich jax bha tts bhaan gu g kanuub na mi jap s suudai jugii, pu slh bhi chich bhamm dr jak na pai pui t t Kos. Kabuimuk ba bhai dhr mu jak jup bhi chich na pai pui t t Roodas, mi dhr ba mu jak jup bhi chich na pai pui t t Paatara. 2Ba mi Paatara ba t chich na maan kiapx mi dhr bar jimdam gu g kanuub na mi jap s suudai jugii na slh jim bhamm dr jak na pai bhaan bipio gu Piniisia dbr, ba aach bhaan bhai pu xi chts. 3Ba namm pai nach ba jiim gu suudai raab, ba t chich na mu jap px alhich jir dbr na pai pui t t Chipre. Ba aach jap gai dhr xi bhk, maan nach jiimchu bhamm dr jak na pai bhaan bipio gu Siiria dbr. Ba slh mu jak bhichu ich na pai pui t t Tiiro, nam gu mu jak t tpxidha gu tu nam bha tu bhiior bhaan gu g kanuub. 4Ba na chich pai dhuuk

335 mi ba ai, ba ja t chich gui nam puip t jgidha buior guch Xoikam, mi chich ba ja bui xi juruudhak xijum gook tanoolh. Ba gux Dhuudu kam jix Ua Iimda pui jak ba ja jujurtuda nam pu tda gu Paablo na cham mu jak jimda bhamm Jerusaleen. 5Ba gatuuk na chich pai dhuuk mi dhr giop ba jii gu xijum gook jurni kn, jai jx juugt jup mach oi mt guch jaadu bx sia dappaam gu ja bpna gio gu ja maamar mi juugt na pair judharan gu g suudai, mi na pai juugt jir g kiicham ka. Mi dhr ba dai na chich mi jap jich olhia kn xi gukk ma tu daan. 6Mi dhr ba pu jii chich, dai na chich jax xi ja iokdhak guch jaadu na chich jax bha tts bhaan gu g kanuub na mi jap s suudai jugii. Gui ba mi dhr jak jup ba suulh jamt mu jak ja kiikiaam. 7Ba mi j dr na pai pui t t Tiiro mu jak jup bhi chich slh na pai pui t t Tolimaida. Ba na chich pai dhuuk mi ba ai, mip ba ja t chich p jai gui nam puip t jgidha buior guch Xoikam, ba mip xi juruudhak jachich ja bui maan tanoolh. 8Kabuimuk ba mi dhr giop ba jii chich, mu jak jachich jup bhi na pai pui t t Sesareeya. Ba na chich pai dhuuk mumm ba ai, ma jii chich mu jak na pai kioka gu Piliip gui na tu agada gu ioki gu Dios, na maadt jir di gu xijum gook gui nam ja palhbuidha gu noonbi guch Xoikam. Ba mi buior xi chbiapuk jachich. 9Ba dhi j na pui t Piliip, tu maamar ka maakob gu uuub ddlhdhm, ba dhi puip tu agada am bhaankamun gu Dios. 10Ba jkchi jurni kn maan mummp ba ji buus gui na bhaankam jup tu agada gu Dios na pui t Agaabo, na bhamm dr jak jim na pai bhaan bipio gu Judea dbr. 11Ba na jax jim, bhai ji dhaa gu bhiisparun gu Paablo, ba kn

GU NOONBI GUCH XOIKAM21 xi buuprak gu dlh noonbi gio gu tootnan jup kaich ba: Gux Dhuudu kam jix Ua Iimda pui jak ji jurtuda nam sap gu Israel kam jatkam pui buuplhia bhamm Jerusaleen gui na jaroir bhiisparun dhii. Mi dhr jam sap ba ja chiia nam kuupa gu jai jatkam nam cham jir Israel kam ka. 12Ba aach na chich pui kai, bhai ti soi ji chn gu Paablo na gt cham mu jak jimda bhamm Jerusaleen, gio gu jaich jaadu gu mi kam Sesareeya pui ti soip ttda am. 13Gu ji na gu cham jich jgi gu Paablo, dai nat jup xich chdak px: Jax ku pim ba moo jap dhi kn jup ba suan? Aa ba jai puix buam jup ba tu tatda, gu aa matgm cham jax ji aa ji sia ku mt ji buupra bhamm Jerusaleen. Ku gu cham tu ji dai no mt ji buupra na ba cham jax ji aa, gu japji sia ji no mt ji mua na cham jax ji aa, px ji no mt dh kn ji bhaamkidhak ji mua na mi pui duichu na jax jix aa gui nar Gkam na Jesuus t. 14Ba nat gu cham jich kai nach jax ti pup ttdaimk, aach bap kaich: Dho bak gu pui tu tuika ku gi na jax jix aa guch Gkora. 15Ba gatuuk dai na chich jax jix kch dhuu, pu jii chich bhamm jak Jerusaleen. 16Ba jai dht jup mach oi mt guch jaadu gui nam t jgidha buior guch Xoikam. Ba namm nat ba jur, mach baidhak jamt nach tbiappu mu jap na pai kioka maan guch jaduu na pui t Nasoon. Ba dhi bjk dr ba t jgidha buior guch Xoikam, jir mu jak kam ka na pai alhich jir dbr na pui t t Chipre. Gu Paablo na ba paxiarmra gu Santiago 17Ba na chich pai dhuuk bhamm ba ai Jerusaleen, joidham jix bhaim lh

GU NOONBI GUCH XOIKAM21 jamt guch jaadu gui nam t jgidha buior guch Xoikam. 18Ba buimgidhak na chich ba paxiaram mu jap na pai kioka gu Santiago, jaip mach oi gu Paablo. Ba ampk bx mip daraa am gui nam ja guguuxidha gui nam t jgidha buior guch Xoikam. 19Ba gu Paablo xi ja iokdhak ba ja aagi nat jax jak palhbui gu Dios nat jix kp jum duukam jup tu duu ja bui gui nam cham jir Israel kam jatkam. 20Ba na mt pui j kai, joidham jix bhaim lhdhak ma tu daan mt buior gu Dios. Mi dhr ba moop ttda am gu Paablo: Dho guch jaduu, nap jax bax maat jia na mt mui ba t j buior guch Xoikam gui nam jir ya kam dhi Israel, ba nam gu pui lhii na pui ja am jum aa nam mi pui jiimda gu pui nat jax jak tu uanak gu Moisees na tu aagix ka. 21Gu ji nam gu ya pui ja ttda na sap gui nam jir ya kam nam mu jap oidha jai kap na pai jax cham jir Israel, nap sap aap pui ja ttdaidha mu jap ji oilhidhat na cham kam aa nam mi pui jiimda gu pui nat jax jak tu uanak gu Moisees na tu aagix ka, nam sap cham ka ja matgilhchudidha gu ja maamar na ba bhaan jix maat ka nam jir Israel kam ka. 22Jax jap ba xi lhii gu dhi puich jaduu? Jap dho ji nam gu pui ba t kaaya gu jatkam na pich ya ba ai. 23No pich gi japni jak tu duu nam kapbhai ya jaich maakob guch jaadu na mt ba tu dai buior gu Dios nam tu makgrxidha. 24Dhip xi ja baidhai mu jimia mu g chiop nap ba ja bm mi pui xi chu kuugalhdha na mt jax jak ba tu dai buior gu Dios. Ba jano na pai dhuuk jum aaya na pim pui ba tu kuugalhdha, aap ja amkam xi chu namkidha na ba mi dhr jap jak bax bhaain ka nam jiika gu ja kuup nam bam tgia gu jatkam nap tu kam ni gu pui na jax jak tu aagix, nam

336 ba bax mat ka na cham tur pui nam jax kaich aap jum bui. 25Ba gui nam jk cham jir ya kam dhi Israel na mt puip t j buior guch Xoikam, pui jak mui ba tu ja uaxi chich nam cham ka tu kuada gu tu na ja bui makgrxix ka gup duixim didios, sia gu r nam cham kuada gam gu sasoi gui nam ja bhiikchudat ja koonda, gio ba nam cham jaix bhai ka ja ttdada gu uuub. Gu Paablo nam ba dagia gu jatkam na mi ka oirda g chiop 26Ba gu Paablo pui tip tu buim nam jax ttda gui nam t jgidha buior guch Xoikam. Mui ma jii xi ja baidhak gu maakob jich jaadu, buimgidhak ba dai na mt px pui jak bhaan ji baapam nam ba tu kuugalhdhim gu pui na mt jax jak tu dai buior gu Dios nam pu tu duia. Mi dhr ba dai nat mu ba baa gu Paablo g chiop nat ba tu aagam nam pai dhuuk tu makgrxidha gu Dios bx jman. 27Gu ji na gu jano na pai dhuuk bam aajidhat nam pai dhuuk ba tu kuugalhdha gt gu pui na mt jax jak tu dai buior gu Dios, ba t mt gu Paablo na mi oir na pair g chiop jkchi gu Israel kam jatkam gui nam bhamm dr jap oika na pai jax bhaan bipio gu Aasia dbr. Bhai ji ja iatgi mt gu jatkam nam sap ba bhai ji bhaaku buior gu Paablo, 28jup ja ttda am g kn: Gor jich palhbui jich jaadu Israel kam kuch daagi tulhiichuda dhi maankam na nai jimdat ja iatgidhidha guch jatkam tuk, na pui ja ttdaidha na sap pur cham tu gu pui nat jax jak tu uanak gu Moisees na tu aagix ka, gio sap ya dhi g chiop sia pur cham tu. Daman nat ya ja baapai gu jai jatkam nam cham jir ya kam dhi Israel, sia ku gux iom tix chu xidhuu. 29Ba dhi gu Troopimo aagt jup kaich am, gui nar bhamm dr jak

337 kam Eepeso, nam gu bp dr ka ni nam bha jap maap ka jim gu Paablo na pai jax jir g kiicham, ba jap jum aa am nat mu baidhak g chiop. 30Ba na mt pui ji ja kk gu jatkam, giilhim bhai ji bhaak jamt, px giilhim ba kaich am bx kap bhai na jx juugt jir g kiicham. Ba jai dht mu boopok bhai pu ji dhaa mt gu Paablo, tmrak jamt gamai pu bhich mu jak na pair drap dr bhai gu g chiop, ba xi buusaidhak jotmoda bhai pu tu kukpa mt gu kikigob nam gu giilhim jix bhaaktu. 31Ba jap pk ba ji muaak jamt, gu ji nat gu moo ampk puip ba t kai gu ja gkam tuk gu sandaaruix gu Rooma kam nam giilhim jix bhaak gu jatkam bx kap na jx juugt jir g kiicham. 32Ba nat jax maap ja jumaap gu sandaaruix chugi mu daibus. Ba na mt ba t gu jatkam na mui ba mlhchu gu ja gkam tuk gu sandaaruix gio gu jai sandaaruix chugi, mi pui pup tuii am nam mi ka gbchu gu Paablo, cham ka juan am. 33Ba gu ja gkam tuk gu sandaaruix mui xi k mian xi dhaagk gu Paablo xi ja chia gu sandaaruix chugi nam buuplhia gook bapaium ttropi kn. Mi dhr ba ba ja tkka gu jatkam nar jaroi dha gio nat tu jax dhuu gu tu nar jix buam jum duukam kum ba mi bax muaam. 34Gu ji na gu cham maatt ja k, nam gu giilhim g kn bha jiiak gio nam bx aixim kaich, jai maakam jup kaich am gio jai maakam p. Ba pui ma tu chia nam bhika gu Paablo mu jak nam pai oika gu sandaaruix. 35Ba na mt mu ba aich na pai dhr mu tm tssan mi na pai dhr jax mui ji chum bapk mj nam pai oika gu sandaaruix, tkob daagk ma bhk jamt gu Paablo nam ba cham daagi muaa gu jatkam gui nam mix bhaak buior, 36nam gu gatuuk dr giilhim mu boopo jiikidhat, jup xi kaichidhat am:

GU NOONBI GUCH XOIKAM21,22 Mu gor muai dhi maankam! Gu Paablo na ba tu ja agidha gu jatkam gui nam jix bhaak ka buior 37Ba na mt kiapx ba ji kuu gu Paablo mi nam pai oika gu sandaaruix, ba tkka gu ja gkam tuk gui j gu sandaaruix, jup ttda: Cham jir am aa no ich alhio ka xi chum agi jaduu? Ba gu ja gkam tuk gu sandaaruix jup kaich: Jap aa griago iook kn tu iok ap ji jaadu? 38Dho bak gu cham tu aap jir di ji jia gu Ejipto kam maankam gui nat maannim mumm ma t jgialhchuda gampx jix chu gak kr ja bm maakob miil gu sandaaruix nat ja kokda gu Rooma kam? 39Ba gu Paablo jup kaich: Cham, aa jir jumai ji matgm ji jaduu. Jir ya kam i dhi Israel, mu jak jaich maaxir na pair g kiicham na pai pui t t Tarso gui na bhaan bipio gu Siliisia dbr. Ba aa jap ti xim tdam ji jaduu nap gt alhio dhocho na ka xi chu ja agidha dhi jatkam nam yax bhaak. 40Ba gu ja gkam tuk gu sandaaruix cham jax ji chk jup xi chia na tu ja agidha gu jatkam. Ba bhai xi kkbok gu Paablo na pai dhr mu tm tssan, jap xi ja dui gu jatkam nobii kn nam sap cham iokda, ba gui px cham jup io mt. Mi dhr ba dai nat bhai ji chu ja agi ebreo iook kn, jup ja ttda: Ea na pim alhio ka xi kaaya jaadu na jax jam tda. 2Bax iom px cham io mt gu jatkam na mt kai na ebreo iook kn tu ja agi. Ba japni mui ji ki: 3Dho gu aa puip jir ya kam dho dhi Israel ji jaadu, mu jak jaich maaxir na pai pui t t Tarso, ya

22

GU NOONBI GUCH XOIKAM22 jak jaich ba gr dhi Jerusaleen. Ba buior tu mamtuxdhak jaich gu Gamalial, ba tu maat jaich gu pui na mt jax jak tu uanak gux iom bjk dr kam guch bopxi kat. Pui ku ba aa gammj buior tu daanda gu Dios jap na jax aapim ji jaadu na pim gammj tu daanda. 4Ba bp dr giilhim jix ja bhaamkidha i gui nam jk pui t jgidha buior guch Xoikam, gui na jap ji buusan nar xibkam gu boi, ja dangt ja ja kukpada gu chichio gam uuub. 5Jix maat dho gu dhi pui gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop ja amkam tu daanda gu Israel kam jatkam, sia gux aaixkam jum aandam jich jaadu, na mt gu dhi mu joot mu Damaasko ji maakak maan gu uuan na ja tchuda guch jaadu gui nam mumm oika gu ya dr jap kam Israel, na sap ba dhi kn jix bhaain ka na ja dangi bha ja uika gt guch jaadu gui nam jk t jgidha buior gu Jesuus Nasareet kam, nach ba ya Jerusaleen ja aichdhai ja tulhiichuda gt. Gu Paablo na ba ja aagidha gu Israel kam jatkam nat jax dhuuk t j buior guch Xoikam ji na gu gammj gu bx boi na mui ka jim jix dhaam duuk, na kiapx ba aajidhat mu Damaasko, ba t ich nat ji am bx xikoolh bhai ba tum ton bhamm dr jix dhaam giilhim jix ojo kn. 7Ba aa mi pu ia na jax ka jimdat, ba ba kai ich nat bhai ba tum io bhamm dr na pai bha tum tanoor, jup tum kaich: Aapi Saulo, jax kup ba obhagichu? 8Ba aa xi chkka nar jaroi dha, jap ja chtda: Jir jaroop gi dha aapi Gkam? Ba guip kaich na bhamm dr bha tu agi: Aa dho aai dhor di gu Jesuus Nasareet kam gui nap
6Gu

338 jaroi obhagichu. 9Ba giilhim jix chotdon am gui na ja bm jim, nam gu bx jup ni na bha tum tanoor bhamm dr jix dhaam, dai nam cham k gu jaroi na bha iok bhamm dr. Dai aa dlh na ba k. 10Ba aa giop xi chkka gui na bhamm dr bha iok, jap ja chtda: Tup jix aa na jax dhuia aapi Gkam? Ba guip kaich: Dho nap bamgi giop ba jimda dho mu jak nap pai jak jim Damaasko. Mummm bam aagidha nap tu jax dhuia aa ji amkam. 11Ba na gu cham ka ia nat pui dhooda gui na bhamm dr bha tanoordat, pui mt ji obchk ma baidhak mu jak Damaasko gui na ja bm jim. 12Ba maan mip kioka guch jaduu Ananiiyas tgim nax iom tu kam nidha gu Dios na mi pui jimda nat jax jak tu uanak gu Moisees na tu aagix ka, gio nam bx px joidham jix kgalhidha gui nam jk ya dr jap Israel mumm jak oika Damaasko . 13Ba dhi j dhich jaduu Ananiiyas tgim mui ma jii mu na mt pai chbiaptuda, jup ji chtda ba mu ji k: Aapi jaduu Saulo, bha joot guch Gkora nap sap giop bax ia ka xib dr jap jak. Ba mi jotmoda bhai ji iata ich nat jax pu chn. Jix bhai giop bax chu maax na nai xi ch ni. 14Mi dhr ba moo japni jak bhaip ji chu agi, jup ji chtda: Jum am ba t t ji jaduu gu ja Dios tuk guch bopxi kat nap sap bax iom jix bhai ba machia na jax pk jak jix aa, gio nap ba tgia maaxik gui na jaroix iom jir jix bhaikam, gio nap ba pui kk na bha tum agidha, 15nap sap gu aap bar di ka jia nap nai tu ja agidha gu jatkam na pich jk jax ba t t gio na pich jax jak ba t kai. 16Ba gu xib jum aa nap xim dkoodha nap bam bakuanmra mu jap pai na jax suunka gu suudai soim lhdhat buior guch Xoikam na ba uachuda gum uatulhdhara.

(Noo. 9:119; 26:1218)

339 Gu Paablo na ba ja aagidha gu Israel kam jatkam nat jax dhuuk tu ja agimrak gux bhaim kaichdham ioki gu Dios gui nam cham jir Israel kam 17Ba na ich pai dhuuk gio yap ba ai dhi Jerusaleen, mui ma jii ich mu g chiop na ich ba tu daaim. Ba na mi ka tu daan, 18ba t ich gu Gkam jich Gkora nat mi jap bam maax, jup ji chtda ba: Ba jimia ap ya dr dhi Jerusaleen, xib moo, nam gu cham jxkat jum jgidha sia kup ti ja aagi na jir tup tum da aa. 19Ba aa bhai ti soi ji chn jap ja chtda: Japji nam gux maat na aa bp dr mu jap nai ja dangt ka ja tulhiichunda gui nam jk t jgidha aap jum bui, na jax aa ku pui ja gbdat ja koktulhidha. 20Gio jano na mt pai dhuuk mayasimk mua gu Teeban, gui nam amkam ka tu agat gu pui nap jax jak jix aa, nam gu bx jup jix maat na aa jai mi jap jup xi kk na ja nuukxi gu daam dr kam ja tidhara gui na mt mi jap xi ja darsak na mt mi ba ji mua. Jai jaxbui puip xi chaat i na sap pk bar am nam muaa. 21Ba maan na jax ji chtda gu Gkam jich Gkora, jup kaich: Japji nap ba jimia, na gu aa jix aa nap mk jak bhya ja bui gui nam cham jir Israel kam jatkam. Gu Paablo nam ti bax gbim ka gu sandaaruix 22Ba jaxbui juugt px kai mt gu Paablo nat tu ja agi, mi dhr gu gio px jiiak jup suulh jamt ji, jup kaich am: Mu gor muai dhi maankam, na gu cham jir am gu pui na jax kaich! 23Ba px mj dr ji kksa am nam pui kaich, gio nam mi jap nai xi ja xiixkaim gu ja jajannulh, nam gu giilhim jix bhaak, gio gu dbr nam jax

GU NOONBI GUCH XOIKAM22 dang nai tkob xi buppa am. 24Ba gux iom ja gkam tuk gu sandaaruix xi chu chia nam giop baidhika gu Paablo mu jak nam pai oika gu sandaaruix, gio sap nam xi gbia na sap ba tu aaga nam jax kaikam jix bhaamki gu jatkam. 25Gu ji na gu na mt pai dhuuk ba buupra gu Paablo nam ba moo ba gbia gt, ba tkka gu ja gkam tuk gu sandaaruix, jup ttda: Aagix aa na pim ja gbda gui nam jk jir jatkam tugi gu gkam Rooma kam, pui na jax aa na maadt jir di, gio no pui chakui maat no ich tu jax dhuu gu tu nar jix buam jum duukam ka ba gu cham? 26Ba nat pui kai gu ja gkam tuk gu sandaaruix, xi m nat aadham gux iom ja gkam tuk gu sandaaruix, jup ttda: Jax jap ba lhii gu maankam na pich jich chia nach gbia? Maadt jir di gu jatkam tugi gu gkam Rooma kam. 27Ba nat jax pui t kai gux iom ja gkam tuk gu sandaaruix, mu daibus nat tkkam gu Paablo, jup ttda: Jir slhkam aa nap aap maadt jir di gu jatkam tugi gu gkam Rooma kam? Ba gu Paablo jup kaich: Jir pui dho nap jax kaich ji jaduu. 28Ba gux iom ja gkam tuk gu sandaaruix jup ttda: Aa mui tuumi tu namki na ba maadt bar di gu jatkam tugi gu gkam Rooma kam. Ba gu Paablo jup kaich: Japji aa lhichdham dr pur pu chum ji. 29Ba pui cham ka g mt gu Paablo, na mt gu dai bax chooton na mt ba maat na maadt jir di gu jatkam tugi gu gkam Rooma kam, sia ji gu gux iom ja gkam tuk gu sandaaruix giilhim jix choon nat gan tu chia nam buuplhia bapaium ttropi kn.

GU NOONBI GUCH XOIKAM22,23 Gu Paablo na ba tu ja agidha gu ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam nam ti bax iattulhdham ka 30Ba buimgidhak ba tu chia gux iom ja gkam tuk gu sandaaruix nam sap alhio ka xi dhocho gu Paablo na buupulh bapaium ttropi kn. Mi dhr ba dai nat ba tu ja joochxi gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam gio ba jai gui nam jappx jir ja ggrkam tuk ka, nax maachim nam jax kaikam buior jix bhaak gu Paablo. Ba na mt pai dhuuk bx mi bam jumaap mi na pai tum agada, ba tu chia nam mu baidhika gu Paablo, mi jap ba xi ja kx ja saagi gui nam mi bax iattulhdham. Ba gu Paablo bha jap nai xi ja tgk gu ggrkam nam mui mi ba jumpax nam mi bax iattulhdham, jup ja ttda: Aa gammj mi pui jim ji jaadu na jax jak jix k kam ni gu Dios. 2Ba gu Ananiiyas gux iom ja gkam tuk gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam, xi ja chia nam bha gbia chiiran gu Paablo gui nam jk mi jap amuub jup tuii. 3Gu ji na gup ttda gu Paablo: Aap dho pui jap jup ji buusnia nam gbia gu Dios, na gum tulhiichuda. T nap gu cham mi pui jim na jax jix aa nap moo mi jap daakat bhaip ba tu chian nam bha gbia dhi jatkam ji chi am, sia ku gu ti cham tu pui jak tu aagix, gio nap sap pk ba ya ba xi chu agidham na jax jak jir am na mi pui jimda na jax jak tu aagix. 4Ba gu jai gui nam mip tuii p jup ttda am gu Paablo: Jax ba kup ba pui pk jup ttda dhi nat Dios gkam kn dai na ba puix iom jir ja gkam tuk ka gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam?

340
5Ba gu Paablo gio muip ji io, jup ja ttda: Dho gu aa cham maatt ji jaadu no moop jir di gux iom ja gkam tuk gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam. Na gu gu uuan tam puim kaich jia gui na mt bhaan mi chu uanak gui nam bjk bhaankamun tu agimk gu Dios na sap pui cham jir am na giilhim ttdada gu jax chum gkam na ja slhkanda gu jatkam. 6Mi dhr ba moo japni jak bhaip ji chu ja agi nat ba ja t nam jai dht mip tuii gui nam pariseos jum ttnda gio ba jai gui nam saduseos jup jum ttnda, jup ja ttda g kn: Aa dho pui maadt jup jir di jaadu gui nam pariseos jum tt. Ja bui maaxir jaich, ba puip t jgi i nam gio duduardat jup bapmi gu koigan. Pui ku pim ba dhi kn xi bhaamkidhat ya ba xi iattulhdham. 7Ba nat jax pui ja tn gu Paablo, ma tu aga mt gu pariseos jum ttgdam ja bm gu saduseos. Mi dho gu cham maan iook kap duuk am nam ti pup xi chu agimk. 8Nam gu jai maakam jup kaich, pui na jax gu saduseos nam gu pui kaichdha nam sap cham tu duduardat giop ka bapmi gu koigan, gio sap nam cham tu jaich gui nam jir noonbi gu Dios, ni jax chum iimda dho sap moo ku mu pai ka oirda. Gu ba gu pariseos puip kaichdha am p nam sap gu giop duduardat jup bapmi ji gu koigan, gio sap gui nam jir noonbi gu Dios nam jix jaich, sia gu jax a px chum iimda sap na mu pai oirda. 9G kn dho gu px jiiak bt am bx nam jk mip tuii nam pui kaich, jai nam pui kaich na cham tur pui na jax kaich gu Paablo, jai ba nam pui kaich na slhkam jir pui ji na jax kaich. Gio jai mi dhr jap na mt jax jup guguu gui nam sap jix mat ka gu

23

341 ioki gu Dios nam pui jak jup tu jimda na jax gu pariseos, jai bhai bhaankam jup ji io mt gu Paablo, jup kaich am: Dho gu maaxik cham tu jax bua ji dhich jaduu gu tu nar jix buam jum duukam. Jax jach gi bia nach jup tda no gu pui jak aagi maadt gu nobii gu Dios na ba pui jak tu jim, piam gu jax chum iimda? Dho gu cham jir am dho nach jax dhui moop ba ji soomchulhdha. 10Gu ji na gu jai gui nam cham t jgi gu dhi pui jak, giilhim cham t jjkgr am nam bhax bhaak. Ba pui toonnk giop ka xi chu chia gu ja gkam tuk gu sandaaruix nam giop ka xi kuupa gu Paablo mu jap nam pai oika gu sandaaruix nam sap ba cham daagi gbiimi tatak jup dooda. 11Ba moo jano nat jax gamai ji chuk, buior bam maax guch Xoikam mi na pai kuup gu Paablo, bap ttda: Aap moo cham jax jum aanda Paablo, nam gu cham jxkat jax jum dooda sia kum jax ti lhii gui nam xim bhaamki gu ya kam dhi Jerusaleen. Na gu kam aa nap ji amkam bhamm dr jak ka tu ja agimra gu jatkam na pair Rooma jap na pich jax jak ba tu ja agi ya dhi Jerusaleen. Gu Israel kam jatkam nam maap jim jumpadai ba tu aga nam jax jak dui muaa gt gu Paablo 12Ba moo jano buimgidhak nat jumai gamaip ji chu maaxir, jai dht maap jim jumpadak ba tu aga mt gu Israel kam jatkam nam pui kaich nam sap muaa gu Paablo. Gio na mt pui ti nam sap cham tu jugia gio nam cham tu iya, nam pai dhuuk xi muai sap nam ba ba tu jugia. Piam sap no mt gu moo jax dhuukat cham jax dhooda, dlh dho sap ba cham bhai tu ja jimia. 13Ba dhi na mt jk pui jak maan

GU NOONBI GUCH XOIKAM23 iook jup duu, aix am gook oom damdr jkchi pup. 14Gatuuk ba na mt pui xi chu agak, dai na mt ba ja aadham gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam gio gui nam jappx jir ja ggrkam tuk ka gu Israel jatkam, jup ja ttdaim am mu ji k: Aach pui ba ti nach cham tu jugia gio nach cham tu iya, nach pai dhuuk xi muai gu Paablo nach ba ba tu jugia. Piam ku chich gu moo cham jax dhooda, dlh dho ba cham bhai tuch jimia. 15Ba gu xib japni jak jix bhaai na pim aapim mu jimia ja bm gu jai jappx jich ggrkam tuk na pim pu tnpu gu ja gkam tuk gu sandaaruix na kabuimuk bha jam baixidhika gu Paablo, jap japim xi iatgidhai na pim jix bhaix chkkam nat tu ba jax dhuu gu tu nar jix buam jum duukam. Aach ba dai nach gama jak pai boi cham ba t nrda bp dr nach ba mi pu muaa na bhai ka baichunda. 16Gu ji na gu moop ja k maan gu biapma nar tataalhi gu Paablo, ba jotmoda xi m nat aadham mu na pai kuup ja bui gu sandaaruix. 17Ba gu Paablo nat pui j kai, maadt ba tu joochxi gu sandaaruix, ba pui ba ttda nat pai dhuuk mi ba ai na sap mu baidhika gu biapma buior gu ja gkam tuk na sap bax xlhim tu agidha. 18Ba gu sandaaruix cham jax ji chk muip ma baidhak gu biapma mu jak na pai daaka gu ja gkam tuk, jup ttda ba mu ji k: Aa ya baichu dhi biapma nat bha joot gu Paablo gui na mu kuup, na sap jix xlhim xi chum agidham. 19Ba gu ja gkam tuk gu sandaaruix xi obchk mu jap xi baidhak gu biapma na pai cham jaroi xi ja kk nam jax kaichdha, ba tkka ba, jup ttda: Jax jap xi chdam ji jaduu? 20Ba gu biapma mui ji io, jup ttda:

GU NOONBI GUCH XOIKAM23 Dho gu na ich bham aadham dho na mt maan iook bap duu gu Israel kam jatkam nam sap pk ba bha jimi pum tda nap kabuimuk mu ja baixidhika gu Paablo nam sap pk bax bhaix chkkam nat tu ba jax dhuu gu tu nar jix buam jum duukam. 21Ku gu aap cham mi ja jgidha ji nom moo ya pai jiimdat pui bam ttdaim, nam gu pui kaich jai dht gu ja jatkam tuk nam sap gook oom aixkam damdr jkchi pup mi pai t nrda boi cham jix xchuixim, nam sap ba mi pu muaa gu Paablo nap mui ka baichunda, na mt gu sap bp dr pui jak ba ti nam cham tu jugia gio nam cham tu iya, nam pai dhuuk xi muai sap nam ba ba tu jugia. Piam sap no mt gu moo jax dhuukat cham jax dhooda, dlh dho sap ba cham bhai tu ja jimia. Ba gu xib dai aap px nam ka xim kaim nap jax chya. 22Ba gu ja gkam tuk gu sandaaruix px cham jax jup ti. Mi dhr ba dai nat xi soomchulhdhak ba joot gu biapma na sap dlh px puix chu mat ka gu pui nat jk jax ba tu agi. Gu sandaaruix nam Sesareeya jak ba dochopu gu Paablo 23Gatuuk ba dai nat gook ba ja bai gu sandaaruix chugi, jup ja ttda ba na mt pai dhuuk mi ba ai nam sap xi ja chiia gu jai sandaaruix chugi nam jix k bam duia nam ba jaxpx gamai ji jimia na ji chukgia nam dochopu gu Paablo mu jak na pair Sesareeya, jk gook jix chatmam oom sap nam jiimda gui nam aagix nam pui ja tooton kn oipoda, gio ba jai baik oom daman mambhx aixkam p sap gui nam kakbai cham jup aagix nam oipoda, gio ba gook jix chatmam oom p sap gui nam jup aagix nam dai laansas ja uadat jup oipoda. 24Gio nat

342 xi ja chia p nam ja ulha gu kakbai na ba maan bhaan jup jimda gu Paablo, gio nap ja ttda nam sap jix bhai baichu gt mu aichulhdha gux kai Peeles. 25Damdr maan uuan muip xi ja maa na japnim kaichim na mi chu uaixchu: 26Aai na pui t Klaudio Liisias ya dr ja mui xi chum guguuxi bhaan dhi uuan nap jax jum lhii aapi jaduu Peeles nap jir jix kai. 27Mi dhr ja ba moo japni jak jup xim tdam na mt gu Israel kam jatkam ya daa dhi maankam gio ba na mt jap pk ba ji muaak, gu ji na ich gu aa mu daik ma palhbui ja bm gu sandaaruix chuk, na ich gu pui ba t kai na dhi maadt jir di gu jatkam tugi gu gkam Rooma kam. 28Gatuuk jaich ba ti ma baidhak mu nam pai tu agada jim jumpadat gu Israel kam jatkam gu tu nom bax agam, na gu tix maachim nam tu ba kn jix bhaamki. 29Ba bhaan bhai ji chu aga mt gu pui na jax jak tu aagix nam tu jimda, gu jap gu tux buam jum duukam gu cham pai aa am ji na jax jak moor am nam ba muaa, nich chu palhp jup jum duukam dho moo na jax jak moor am ka gt na ba mi pai pui ba kuupka gt. 30Gu ji na ich gu ya pui ba t kai na mt sap maan iook bap duu gu Israel kam jatkam nam pui kaich nam muaa. Ba mu jak ja mui xi chu jootsa nam mum baixidhika, gio ba gui nam jaroix bhaamki bx puip ba ja tn jaich nam mumm jimi aap jum bui mi pu tya nam jax ba kaikam puix bhaamki. Japni daipu. 31Ba gu sandaaruix puip tu buim am na jax ja ttda gu ja gkam tuk, ma baidhak jamt gu Paablo nat pai dhuuk gamai ji chuk mu jak na pai Antiipatris t t. 32Kabuimuk ba jai mi dhr jak ba suulh jamt

343 gu sandaaruix gui nam pui jiim ja tooton kn, dai gui nam kakbai cham jiim jamt ba pu oi gu Paablo mu jak Sesareeya. 33Ba na mt pai dhuuk mumm ba ai, mi xi maa mt gu uuan gux kai, gio gu Paablo mt bx mi jap jup xi kx. 34Ba gux kai xi jikuidhak gu uuan bhai ba tkka gu Paablo na sap jir pai kam. Ba nat ba maat nar mu jak kam na pai Siliisia bhaan bipio gu dbr, 35jup ttda: Dho bak gur am ji na jum kaaya nap jax jak xi buada nap tu agada no mt ya ba ai gui nam pui xim bhaamki. Ba daipu xi chk ba tu chia nam kuupa gu Paablo pu mi pui na pai jax kio dlh, na pai kiokat p bp dr gu Eroodis kat. Gu Paablo nam cham jax dhooda gu Israel kam jatkam nam ti ba ji iattulhdha buior gux kai Peeles Ba gu Ananiiyas gui nax iom jir ja gkam tuk ka gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam, jix chamaam jurni kn mumm ba ji buus na pair g kiicham ka Sesareeya t tgim ji ja baidhat jkchi gui nam jappx jir ja ggrkam tuk ka gu Israel kam jatkam, damdr maan jup xi baichu gui nax matda ka na tu aga buior gu jax chum gkam, Tertulo tgim. Ba dhi j dhi jatkam mu ba ai mt buior gui na mir jix kai Peeles tgim nam mi bax iattulhdham gu Paablo. 2Ba xi chu joot gux kai nam baipu gu Paablo mu jap na pai kuupka nam sap ba mi ba tu aga maap gui na mt jaroi mi ba ai nam jix bhaamki. Ba na mt pai dhuuk mi ba aich, mui ji chu aga gu Tertulo, jup ttda gux kai Peeles: Taxchaab bach jaduu, moo pk jap joidham jix jjkgm jup tuii ich ji. Taxchaab p gum matda na joidham

GU NOONBI GUCH XOIKAM23,24 bx aixim jix bhai ji chu buusnichu aach jich bui nach jir jum jatkam tuk. 3Ba bx dhi pui aach gammj bhaan gkam kn jix bhaich chaat nap ba moox mat ka aapich jaduu Peeles. 4Ba na cham jix iom ba ji mkidha nach ya tum agi, ka xich kaaya ap nach japni jak jum tda: 5Dho gu dhi maankam aach pui ni ji na giilhim nai jimdat ja kokdhichdhaim gu Israel kam jatkam, na ja iatgidhim na jax jak cham jir am. Dhi dhor di gui nar ja gkam tuk gui nam nasareenos jum tt. 6Gio bhamm chiop na pai ti giilhim jix chu xidhuu, nat cham tu kam t t nat agreen mu ja baapai gu jai jatkam nam cham jir Israel kam. Ba aach pu kaikam ti daa nach ba pu tdai tulhiichuda gt na cham tu kam t ni gu pui na jax jak tu aagix aach jich bui. 7Gu ji nat gu mu daik jup jich baabui gu Klaudio Liisias gui nar ja gkam tuk gu sandaaruix. Pui chich dho ba cham jax dhooda, 8na gu puich chtda nach sap ya jak aap jum bui tu aga gu dhi pui nach jax ba kaich. Jix maat dho no pich bhai xi chkka dlh nap ba ba t jgidha nach slhkam jup kaich gu dhi pui nach jax ba tum agi. 9Ba gui nam mi jap jup daraa gu Israel kam jatkam bx puip xi kaich am na jax kaich gu Tertulo na mi iattulhi gu Paablo. 10Ba gux kai jap xi dui gu Paablo na sap mui xi chu aga. Ba gui muip ji chu aga, jup kaich: Dho gu aa jix bhai chaatt ya pui xi chya dho na jax jak jup xi maat, na gux maat nap aap mui oidha ya bar jix kai na jx juugt bhaan bipio dhi dbr. 11Dho gu aa nat kiapx mambhx daman gook tanoolh ba juruu na ich bhamm ai Jerusaleen na ich mu tu daaim buior gu Dios, kagt nap tkkada jaduu nar pui na jax kaich. 12Ku

24

GU NOONBI GUCH XOIKAM24 gu cham pai jaroi buior iokbo ich ji, ni mj rban dr gu g chiop ku cham pai ja kokdhichun gu jatkam, ni mu jap pai nam jax jum jumpadat tu daanda gu Israel kam jatkam, ni sia dho moo bhai dhi g kiicham. 13Ku gu dhi pui nam jax kaich dhi jatkam ni jx ji iam kur pui, cham bia am dho nam jax tya. 14Na gu aa dai jia na mi pui jim nat jax jak tu dai xib gu Dios gui nam puip daant gux iom bjk dr kam jich bopxi kat, na gu dai nax aa nach jix bhai mi pui jiimda na jax jak jix k kam ni. Dhi bar di gu xibkam boi nam jap lhii dhi nam xi bhaamki nach dlh px pu tu bua nach jax lhii nach jk maap jich dhaa. Gu matgm aa jix maat ji na jax jak tu aagix na mt tu uanak gui nam bjk bhaankamun tu agimk gu Dios, ba mi pui tu daachu i dho. 15Ba puip jix biiak i aa buior gu Dios na jax dhi am nam pui jak jix biiak nam gatuuk duduadi giop baapmigia bx gu koigan, pui na jax gui nam cham uuatulhdhix ka gio gui nam jix uuatulhdhix ka. 16Pui ku ba aa ji dhkoodhatu na mi pui jim na jax jak jix k kam ni gu Dios gio gu jatkam ja bui. 17Ba mkkat jkchi oidha kn na maakam jak xi oilhimk na pai jax cham jir Israel, bhai ma jii ich ya jak na jir pai kam na ich bha ja dochidham gu tuumi gui nam cham bia nam tu kn tu sabada, gio na ich bha tu makgrxidham gu Dios bhamm g chiop. 18Ba bhai pui ka tu kuugalhdhim i na jax jak tu aagix buior gu Dios, bam aajidhat na pai dhuuk pui tu kuugalhdha gt, gu ji na mt gu jano pk bhai chgk g chiop bhai pu dhaa gu Israel kam jatkam gui nam jir bhamm dr jak kam na pai bhaan bipio gu Aasia dbr, ku gu ti cham pai ja kokdhichun i ji gu jatkam. 19Dho

344 gu gui ji jia nam yani bha jimi pu tya nam jax kaikam ba pui xi bhaamki. 20Piam kum gu dhi nam yap tuii, dho ya pui xi chya am no mt moo ch na jix buam tu bua gu tu nar jix buam jum duukam jano na pai dhuuk bhamm kap tuii ja bui nam pai tu agada. 21Jap jaich px xi chi g kn jano na pai dhuuk bhammp tuii ja bui: Pu kaikam ya iattulhi japim na t jgi nam gio duduardat jup bapmi gu koigan. 22Ba gux kai Peeles mi pui cham ka ja kaim gui nam mi ti ka iattulhi gu Paablo, na gu pui pu t kk na bhaan tum aga guch Xoikam gui na pui ji buusan nar xibkam boi. Bap ja ttda: Moo chi jano ba na pai dhuuk ya aaya gux iom ja gkam tuk gu sandaaruix na Liisias t na ba jam aagidha na jax jak jir am ka gu dhi pui na pim tu bhaan tu aga. 23Ba daipu xi chk gux kai Peeles, ba chia gu sandaaruix chugi na giop ka xi kuupmra gu Paablo amuub mi dhr jap, ku gu sap cham tu ji na moop buupulh ka na bax bhaain ka na jx mi jap jup xi oirda, gio nam cham ja juanda gui nam jk mi aajidhat jix chgik ka. 24Mi dhr ba gatuuk nat pui jak xi chiank gu sandaaruix chugi, jkchi jurni kn gio mip ba ai gux kai Peeles na pai tum agada, bx jup xi baichu gu bngan Drusiila tgim na puip jir Israel kam ka. Mi dhr ba moo xi chu joot gux kai Peeles nam baipu gu Paablo. Ba na mt pai dhuuk mi ba aich, bhai ji chu ja agi na jax jak jix bhai nam mi pui jiimdat jix biiak ka buior guch Xoikam. 25Gatuuk ba japni jak bhaip ji chu ja agi, na sap tu cham jir am nam pu tu buada, nam gammj tu kam t nidha na ba cham ja tulhiichuda gu Dios na pai dhuuk tum kuugalhdha

345 ya dhi oigan. Ba giilhim pux choonnt kai gux kai Peeles, mi pui dho gu cham ka kaim, dai nat ba soomchulh px gu Paablo na ka tu aga, jup ttda: Bax bhai px tu aga ap ji jaduu. Ba jimia ap, gatuuk ja ba giop bam baidha na pai dhuuk cham tu jax buada. 26Gu na jap ti lhdhat p ji gux kai Peeles na gt tu tuumi ba aagidha gu Paablo na ba ba docho gt, pui ku ba mimian ti baidha nam gook dt tu agada. 27Gook oidha dho gu moop duu na maan na baidha na jx juugt jir jix kai kat. Mi dhr nat gu bam pataasa, jumai ba bhaankam mi bar jix kai, Porsio Pesto tgim. Ba gu Peeles, na gux aa nam jix kgalhidha gu Israel kam jatkam, pui cham xi dhochok gu Paablo. Dlh chi sap panaas jix maat na jax dhuia gui na gatuuk mi bar jix kai. Gu Paablo nam gio cham jax jup dooda gu Israel kam jatkam nam ti iattulhidha buior gux kai Pesto Ba mi ba ai gu Pesto na pair Sesareeya nam ba mix kai kn ba daasa. Ba gatuuk baik jurni kn mi dhr ma jii bhamm jak Jerusaleen. 2Ba nat pai dhuuk bhamm ba ai, bhai ji iattulh jamt gu Paablo gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam ja bm gui nam jappx jir ja ggrkam tuk ka gu Israel kam jatkam, 3nam pui ttda na sap tu chiia nam mu baidhika bhamm Jerusaleen. Gu japji nam ti lhdhat ji nam sap bhamm pai boi cham muaa gt nam mui ka baichunda. 4Gu ji na gu cham jup aa gux kai Pesto, dai nap ja ttda px na mi px kuupka Sesareeya, na gu sap cham xiim gio mu jak jup bhya. 5Jup ja ttda: Mumm ji nam mu oidha gu jam ggrkam tuk na pai dhuuk ya dr

GU NOONBI GUCH XOIKAM24,25 gamai ji jimia mu jak Sesareeya. Ba no gu moo slhkam puix buam tu dooda gu Paablo, dho gu mi dho ba pui xi kaichdha pim nat jax pui tu dooda. 6Ba bhamm ka pup xi juruu gux kai Pesto na pair Jerusaleen jk xijum baik tanoolh, gatuuk ba dai nat ba jii mu jak Sesareeya. Ba nat mu ji k buimgidhak bhamm ba daibu atooxkor tam na pai daaka gu gkam, na pai dhr jix bhaai na daakat nai tu ja agidha gu jatkam. Mi dhr ba moo ba tu joot nam baipu gu Paablo. 7Ba nat pai dhuuk mi ba ai gu Paablo, mui xi ai mt jix iom mian gu Israel kam jatkam gui na mt Jerusaleen dr mu ai. Mi ba bx aixim bhai ji iattulh jamt, panaas kum moox idham xi kaich gu tu nat jax dhuu nar jix buam jum duukam. Gu px jap kaich am ji, nim maan ku iam jir pui, pu cham dho jax dhooda mt. 8Ba gu Paablo na jax jup xim maat muip ji chu aga, jup kaich: Aa na jax px jup ba kaich dho na cham pai dhuuk tux buam jum duukam jax bua, ni na pai dhuuk jax kaich na cham tu kam aa nach mi pui jiimda na jax chu aagix aach jich bui nach jir Israel kam jatkam, ni sia dho moo gu g chiop ku cham pai dhuuk jax kaich na cham tu bhai, ni buior gu gkam Rooma kam ku cham pai dhuuk buam px tu bua. 9Ba gux kai Pesto nax aagt nam jix kgalhidha gu Israel kam jatkam, xi chkka gu Paablo, jup ttda: Kach ji sap mu jimia aa bhamm Jerusaleen nach ba bhamm tu aga gu dhi pui na pim tu bhaan tu aga? 10Gu ji na gu gu Paablo jup ttda px: Dho gu yap tuii i ji na pai juugt jir gkam gu Rooma kam na pai pk jix iom jum aa na pim pui tu agidha. Gio na gu nap jax bax maat

25

GU NOONBI GUCH XOIKAM25 na aa cham tux buam jum duukam jax ja buixi gu Israel kam jatkam. 11Gu no gu moo slhkam puix buam tu dooda gt gu tu nar jix buam jum duukam, cham ja dho jax kaicht sia ku mt ba mua, na gu pui jak px bar am ka gt. Gu ji na gu cham tu pui tu bua nam jax ji iattulhi, cham bhai dho ba moo na jaroi muip ba baichunda ja bui. Gu aa bhamm dr jak ji na jix aa na bhya buior gu gkam Rooma kam nach ba maap tu aga gui nam jaroi iattulhi. 12Ba gux kai Pesto nat pui kai, xi ja tkkarak gui nam aagidha na jax jak jir am ka gu tu no jax jix dhuiim. Mi dhr ba moo gio mip ji k jup ttda gu Paablo: Dho bak gu bhamm dr jak bhya ap ku gi jaduu buior gu gkam Rooma kam, nap gu dlh pui ba kaich. Gu gkam Agriipa tgim na bax kaim ka gu Paablo na jax jak tu agada 13Ba gui nar gkam ka Agriipa tgim bman gu bngan Berniis tgim mumm ba ai mt Sesareeya nam paxiartudim gux kai Pesto. 14Ba na mt gu mui tanoolh mi juruu, ba gux kai Pesto ba aagi gu gkam na jax jak tu tuii buior gu Paablo, jup ttda: Maan ya kuup gu maankam nat ya pu cham xi dochok gu Peeles gui na bp dr yar jix kai kat. 15Ba maannim na ich ma jii bhamm Jerusaleen, bhai pui ba chtda am gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam gio gui nam jappx jir ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam na sap tu chiia nam muaa gu Paablo. 16Gu ji na gu aa jup ja ttda nach cham tu pui jak tu jim aach nach jk jir jatkam tugi

346 gu gkam Rooma kam nach moop ba ji muaa gu jaroi no mt pui chakui tu aga gu jaroi bman nam xim bhabhaakuidha na bax maat ka na jax jak jix chu buusnia. 17Ba moo jano na mt pai dhuuk ya ai, pu buimgidhak ba tu chia chich nam bha baidha gu Paablo mi na pai tum agada nam ba mi tu aga maap. 18Ku gu na mt pai dhuuk bhai ji chu aga, cham tu pui jak ji chi mt ji na aa jax jak lhii nam tya gt, nim maan dho moo ku mt bhaan tu aga gu tu nar jix buam jum duukam. 19Dai nam jax jak tu jim dlh jamt px bhaan bhai ji chu aga na sap cham mi pui jim gu Paablo, gio sap na pui kaich nat giop dua gu jaroi na pui t Jesuus na mt ti mua. 20Gu ba aa na gu cham maat na jax jak jir am gu dhi pui nam jax kaich, aa xi chkka gu Paablo no moox bhai nach mu jimia bhamm Jerusaleen na ba bhamm ja kaaya gu dhi pui nam jax kaich. 21Gu ji na gup kaich na sap bhamm dr jak buior gu gkam Rooma kam jix aa nam maap tu aga gui nam jaroix bhaamki. Ba aa ya px ka xi chu chia nam kuupka na ba mi dhr gatuuk mui ba tu jootsa nam mu baidhika pai na duuk jir am ka. 22Ba nat pai dhuuk tmu na pui xi chu agimk gux kai Pesto, mui ji io gu Agriipa, jup ttda: Aa dho puip jix kaim gu jaduu nap jaroi aa na jax ba jak moo xi bua na tu agada. Ba gu Pesto gio muip ji io, jup ttda: Jir am dho jia nach kabuimuk kaipu. Kagt na jax xi buada nap kaaya. 23Ba na bar buimgidhak, mui ma jii gu Agriipa bman gu bngan Berniis na mt ba kaim gu Paablo na jax jak xi buada na tu aga mi na pai jax ba tum agada. Dai na mt jai xi chm tidhak gu jajannulh

347 gui nam jax chum ggrkam ja tka na sap bax maat ka nam jir ggrkam. Mi dhr ba dai na mt mui ba baap mi na pai tum agada ja bm gu ja ggrkam tuk gu sandaaruix gio gui nam jk jir aaixkam mi dhi g kiicham. Mi dhr ba xi chu joot gux kai Pesto nam baipu gu Paablo. 24Ba na mt pai dhuuk mi ba aich, mui ji chu aga gux kai Pesto, jup kaich: Dho ya dho bap tuii dhich jaduu nap saak jix kaim aapi jaduu Agriipa gio aapim na pim jk yap tuii. Ba dhi gu Israel kam jatkam maan nam ya iattulhi aa ji bui, sia bhamm Jerusaleen na ich mu jimk maannim puip ji chtda am, gio na px cham jx kix nam bha chian na sap tu chiia nam muaa. 25Gu ji na gu aa na pui xi aa, panaas cham tu jax bua gu tu nar jix buam jum duukam na jax jak moox bhaigt na tu chiia nam muaa. Gu ji nat gu dlh pui jak jup ti na sap buior jak gu gkam Rooma kam maap tu aga am gui nam jaroix bhaamki, ba mui tip jix chu jootsam ka i nam mu baidhika. 26Gu ji na gu cham bhai na jax jak mui xi chu uaxidha gu gkam Rooma kam, na gu cham maat nat tu jax dhuu dhich jaduu Paablo. Ba aa pu kaikam bha jam baixi xib aapim na pim jk yap tuii gio aap gkam ji jaduu Agriipa, na pim ba kaaya na jax jak tu aga na ba gu aa jup jix bhaain ka na jax jak mu tu uaxidha gu gkam Rooma kam. 27Jap dho ji na gu cham jir am aa ji bui na moo jap px muip ba tu jootsa gu jaroi nam mu baidhika no ich cham bx mu tu joot gu uuan na puim kaichidha nat tu jax dhuu. Gu Agriipa gui nar gkam ka na ba kaaya gu Paablo na pui kaichdha na ti cham tu jax buada gu tu nar jix buam jum duukam Ba gu Agriipa xi chia gu Paablo na mui xi chu aga,

GU NOONBI GUCH XOIKAM25,26 jup ttda: Eap xi chu aga jaduu nap jax jak lhii. Ba gu Paablo nobii kn jap xi ja dui gu jatkam nam sap cham iokda, ba mui ji chu aga, jup kaich: 2Moox bhai chaat i na ich ya ba ji chu aga aap jum bui gkam ji jaduu Agriipa, na gux maat na aap jum bui palhbuidha gu dhi pui nam jax jak ji iattulhi gu Israel kam jatkam. 3Nap gu aap jix bhaix maat jia jaduu gu dhi pui nach jk jax jak tu jim aach nach jir Israel kam jatkam gio nach jax jak tu agada gu tu noch bax agak. Ba gu xib aa pum ttda nap jix bhai ka xi kaaya gt nop moo puip lhiidha gt na jax jum tda. Gu Paablo na ba tu aanda na jax jak tu jimdat bp dr na chakui t jdhat buior guch Xoikam 4Bx jam dhox maat gu Israel kam jatkam na jax jak tu jimdat jano na pai dhuuk ja bui kiokat bhamm Jerusaleen, sia gu pu lhichdham dr. 5Puip jix maat am dho na gammj pui jak tu jimda na jax gui nam pariseos jum tt, gui nam tu kam ni bx na jk jax jak tu aagix. Jum aagidha am dho nom moo puip lhiidha gt nam bha jimi ya pum tda. 6Ba gu xib dhi kn px ya chulhiichun am na mi pui tu daachu gu pui nat jax jak tu ja daaxdhak gu Dios gu bjk dr kam jich bopxi kat na gatuuk pu tu duia. 7Ba aach nach jk jir bopxi gu mambhx gook maamran gu Jakob, t nr ich na pai dhuuk pui ji chu buusnia gu dhi pui nat jax jak tu ja daaxdhak, pui kuch ba aach gammj tu daanda buior gu Dios nabap tanoolh gio nabap tukaa. Ba gu xib dhi j kn px ya iattulhi am gu Israel kam jatkam, nap ba moox mat ka jaduu, 8nam gu cham t jgi jia na gu Dios

26

GU NOONBI GUCH XOIKAM26 jir gkam, nax aichun na pu tu duia nam gio duduadip baapmigia gu koigan. Gu Paablo na pui ba tya na giilhim ja tulhiichudimk gui nam t jgidha buior guch Xoikam 9Aa dho bp dr na chakui t jdhat buior gu Jesuus Nasareet kam, pui aanda i na bx aixim tu dooda na jax jak dui cham jaroi bhaan ka ttchuka gt buior. 10Pui ich dho gu tu dooda maannim bhamm Jerusaleen kn gu uuan na mt ji maa gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam. Mui ich dho gu ja dangk ja kuu nam jk t jgidha buior gu Jesuus, gio ba nam pai dhuuk ba ji ja kooda, aa jai bx puip xi aanda nar am gu pui nam jax ja buada. 11Gio ba na gammj ja gbdat ja chianda nam pu tya nam cham tu ka t jgidha buior gu Jesuus. Bx kap jaich dho gu pui ja dooda nam jk kap jum jumpadat tu daanda, sia gui nam mu jap oidhaka jai kap na pai jax cham jir Israel. Gu Paablo na gio puip ba tya nat jax dhuuk t j buior guch Xoikam
12Ba dhi px kn ja muip ka jim mu jak Damaasko ji uadat gu uuan gui na mt ji maakak mu joot gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop tu daanda ja amkam gu Israel kam jatkam. 13Gu ji na gux dhaam duuk na gamai ka jim gu bx boi ja bm gui nam ji oichu, ba t ich nat bx xikoolh jich am bhai ba tum ton bhamm dr jix dhaam giilhim jix iom jix ojo kn, cham tu pui na jax jix ojo gu tanoolh. 14Ba aach mi pu iar bx nach jk mui ka jiimdat,

348 ba ba kai ich nat bhai ba tum io bhamm dr na pai bha tum tanoor, jup ji chtda gu ebreo iook kn: Aapi Saulo, jax kup ba obhagichu? Jum koktulhi ap dho aap dlh, na gu jap ji buusan nap joi cham t kyas. 15Ba aa xi chkka, jap ja chtda: Jir jaroop gi dha aapi Gkam? Ba gui na bhamm dr bha iok jup ji chtda: Dho aai dhor di gu Jesuus Nasareet kam gui nap jaroi obhagi. 16Ba gu xib bamgip xi kkbo, na ich gu pu kaikam jum am ba t t nap tu aga gu dhi pui na pich jax ba ch gu xib, sia na jax jum aagidha gatuuk. 17Gio na aa px pui tu duia nam cham jax jum dooda gu Israel kam jatkam, sia gui nam cham jir Israel kam na jaroi ja buim jootsa. 18Ba dhi jap kaikam ja mum jootsa nap ja aagidha nam ba ba machia nam jax jak mi pui jimia nam ba cham jix chu tukgam kr ka oipoda, nam ba cham ka kaichgda gu jaook. Gu japji nam mi pui ba jimia ji na jax jix aa gu Dios, gio nam ba ba t jdha aa ji bui. Dhi pui jak duuk ba ba uachudhix ka gu ja uatulhdhara, gio na ba ja am biya gui nat tu ba ja iimchuda gui na jk ja am ba t nidhim gu Dios. Gu Paablo na pui ba tya nat pui tu duu nat jax jak t t gio nat jax jak kai guch Xoikam 19Ba aa pui tu duu dho na ich jax jak t tx dhaam gio na ich jax jak kai gui nat bha tu agi, 20na ich bhai pu ji chu ja agi gux bhaim kaichdham iook gui nam mumm oidhaka Damaasko. Mi dhr ba bhamm jak Jerusaleen jaich bhaip ji chu ja agi, mi dhr ba bx kap na jx jir Judea. Sia gui nam cham jir Israel kam jatkam ja pui ja ttdaim nam cham kam uatulhidha, dai nam mi pui ba jimia px na jax jix aa gu

(Noo. 9:119; 22:616)

349 Dios, gio ba na pui ja ttdaidha nam jir jix bhabhaikam ka na ba bhaan jix maat ka nam tu slhkam cham tu pui jak ka tu jim na jax bp dr. 21Ba dhi j kn px ji dhaa mt gu Israel kam jatkam na mt bhamm ji chgk g chiop, gio ba na mt ti lhdhak nam moo muaa gt, gu ji nat gu cham pui ji chu buus. 22Ku gu aa maan ji na jax mi pui tu daachu na tu ja agichu gu jatkam gam aaalh sia ggr, na gu gu Dios ji palhbuichu. Gammj pui tu ja agidha na mt jax jak tu uanak gui nam bjk bhaankam tu agimk gu Dios gio gu pui nat jax jak jup tu uanak gu Moisees na jax jak ji chu buusnia gatuuk, 23na saak pui gatuuk ya aaya guch Xoikam nam ba muaa, ku gu sap gatuuk na xi muuki, dhi pk jir bp kam ka ji na giop bamgia duadi mi dhr koigan tr. Mi dhr ba jap ji buusnia na ja bxidha gu Israel kam jatkam na ba ja aagidha na jax jak duuji uachuda gu Dios gu ja uatulhdhara, sia gui nam cham jir Israel kam jatkam. Gu Paablo na ti bax aanda na gt gu Agriipa cham jax ji chji ba t jdha buior guch Xoikam 24Ba nat pai dhuuk ba tmu gu Paablo na pui xi chu agimk na jax jak jup xim maat, g kn jiikt mui ji io gux kai Pesto, jup kaich: Iat ap dho Paablo! Gu na pich giilhim xi pk ba tum mamtux cham aagix kam. Gu ba ampx pui bax aanbi ap, pui kup ba jax ap px ba kaich. 25Ba gu Paablo jup ttda: Japji cham tu ji na jix aanbigt jup kaich ji jaduu Pesto, gu japji slhkam ji na ya tu aga na jax jak jir pui. 26Mii dho daa dhi jaduu Agriipa na puip jix chu maat gu dhi pui na jax ba kaich. Pui ku ba aa

GU NOONBI GUCH XOIKAM26,27 kaixdhat ya pui xi kaich, nam gu bx px puix chu maat gu jatkam, nat gu cham tux xchuixim pui tum duu. 27Jia nap gu t jgi ji jaduu gu pui na mt jax jak tu uanak gui nam bjk bhaankam tu agimk gu Dios? Aa jix maat nap t jgi. 28Bap ttda gu Agriipa: Alhich px dho ba aagt na t jdha buior guch Xoikam na xim k. 29Ba gu Paablo jup ttda p gio: Dho gu no moox aanda gt gu Dios na gt cham tu dai aap nap t jdha buior guch Xoikam, gu japji sia bx gt ji nam jk ya k gu xib na ya tu aga nam puip ji buusnia gt na jax aa, sia kum gu cham pui buupulh dhi bapaium ttropi kn. 30Ba nat pai dhuuk tmu na pui xi chu agimk gu Paablo, mi dhr nat jax kkbo gu Agriipa gio gu bngan Berniis gio gux kai Pesto gio ba bx nam jk mip tuii, 31mu jap dlhkob jamt xi jimk ma tu aga, jup kaich am: Cham bhaigt ji na ya pai kuupka gt dhi maankam, ni na cham jir am nam muaa, na gu cham tu jax bua gu tu nar jix buam jum duukam. 32Ba gu Agriipa mui ji io p, jup kaich: Jir am kat ji nap docho no gt chakui pu kaichdha nam bhamm dr jak baidhika buior gu gkam Rooma kam nam pui maap tu aga gui nam jaroix bhaamki.

27

Gu Paablo nam ba bhika gu sandaaruix bhamm dr jak Rooma Ba na mt pai dhuuk ba bhk gu Paablo bhamm dr jak na pai bhaan bipio gu Italia dbr ja bm gui nam maap mi kuupich, maan chia mt gu ja gkam tuk gu sandaaruix na pui t Julio ja bm gui nam maap jir sandaaruix. Ba dhi dhi sandaaruix pui jak jix ja mat ka

GU NOONBI GUCH XOIKAM27 am nam sap jir sandaaruix chugi gu gkam Rooma kam. 2Ba maan ampk mi dhr suudai jugii jup bar jimdam gu g kanuub na slh jim bhamm dr jak na pai bhaan bipio gu Aasia dbr, ba dhi puir bhamm dr jak kam ka na pai pui t t Adramiitio. Ba aach dhi kam bhaan bhai xi chts, gio ba maan bhaip xi chs p guch jaduu na pui t Aristaarko na sap jir bhamm dr jak kam na pai pui t t Tesaloonika, gui na bhaan bipio gu Masedoonia dbr. 3Ba buimgidhak bhamm dr ba ai chich na pai gr kiicham ka judharan gu g suudai na pai pui t t Sidoon. Ba ma paxiaram gu Paablo mu jap nam pai oika gui nam t jgidha buior guch Xoikam. Ba gu Julio gui nar ja gkam tuk ka gu sandaaruix cham jax ti, gio na mt jix bhai dhuu sia cham pai jax ti. 4Ba bhamm dr Sidoon na chich gio gamaip ji jii gu bx suudai dhaam bhaan gu g kanuub, mj dr jap jachich bhi bx gakoolh mi na jx alhich jir dbr na pui t t Chipre, na gu mj dr jap cham pk jix iom t gb gu jblh, na gu mi dhr jak pk bhaip jbr nach pai jak jiim, ba cham bhai nach slh mu bhya, na gu bha jak nuyas gu g kanuub nach bhaan jim. 5Namm dr jachich ba jap ba noo amuub na pair dbr tam gui na Siliisia dbr bhaan bipio. Mi dhr bax iom gama jak gio jap jup ba bhi chich na pai gu Panpiilia dbr bhaan jup bipio. Bhamm dr jachich ba ba ai na pai Miira t t, gui na bhaan bipio gu Liisia dbr. 6Ba bhamm dr ampk maan bhai dhr jup bar jimdam gu Alijandriiya kam gu g kanuub na slh jim bhamm dr jak na pai bhaan bipio gu Italia dbr. Ba ba t gu ja gkam tuk gu sandaaruix, ba dhi kam bhaan bhai xich chssa na chich giop ba jii bhamm dr jak na chich pai ba jii.
7Ba

350 cham pk xi jimm gu g kanuub na chich gamai ti ji jii gu bx suudai dhaam, na gu pui bha jbr mu dr jak nach pai jak jiim, ba siamri dkoo soi tuidhi kn ba bubua chich na pai pui t t Niido. Ba mi dhr jap jak ba bhich jamt gu g kanuub na pai jak cham pk jix iom jbr na ba xi pa ba jimda. Ba namm jak jup ba bubua chich amuub na pai lhich jir dbr na pui t t Salmoon, mj dr jap jachich bhi bx gakoolh mi na jx jumai lhich jup jir dbr na pui t t Kreeta. 8Ba gamai bx judharan ji bhk jachich namm dr jup ba ai na pai pui t t Buenos Puertos. Ba bhai dhr mian bipio baasn jak na pair g kiicham na pui t t Laseeya. 9Ba nat gu mui tanoolh bap duu nach ti jiim, ba cham kar am no chich gio gamai tip ji jii gu bx suudai dhaam, na gu ba miamlhim jano na pai dhuuk jix jpdharda gio na duukda jblh kn. Ba gu Paablo pui ba ja ttda nam ka xim nrada na ka xi buusnia na jx juugt jix jpi ka, 10jup ja ttda: Jap tu tuii jaadu na cham kar am no chich gio gamai tip ji jii, na gu mu pai jak dr gsi am xi bakia dhi g kanuub, pu bx dho gu mai t gxia gu tu nach bha tu ua, gio aach nach bhaikui koya. 11Gu ji na gu cham jgi gu ja gkam tuk gu sandaaruix, dai gui mu jak ji kai gu ja gkam tuk gui nam jix bhai buidha gu g kanuub nam slh bhichdhidha no gama jak px jim. 12Ba bx px pui ji chi mt na sap cham jir am nach mi t nrada na pai pui t t Buenos Puertos na jx juugt jix jpi ka. Ba mi dhr ba jii chich mu jak na pai pui t t Peniis, gui na dhi px bhaan jup bipio gu Kreeta dbr, nach sap ba mu jak ka xi ch nrada na jx juugt jix jpi ka, gio na gu mir am na mi kkbo gu g kanuub.

351 Na giilhim jix iom bhai ji jlhbia na suudai dhaam ka jimda gu g kanuub 13Ba gamai ji jii chich gu bx suudai dhaam bhaan gu g kanuub, na gu palhp px bhai ka jbr mu dr jak jurnip dr. Ba mj dr jap bx gakoolh bhichu ich mi na jx jir Kreeta. 14Gu ji nat gu jaxpx jap dr jak xialhbui bhai ji jb giilhim jix iom, ba am jax bua gu g kanuub nach bhaan mui ka jiim, 15ba jap jak gamai ji nuya. Ba cham bhai nach jax dhui jak ka bua mu jak na pai dhr bha jbr, bhai px jach ba pu daraichu. 16Ba namm pai ba bubua chich amuub mi dhr jap bpgan na pai lhich jir dbr na pui t t Kauda. Ba mi xi ch saadhak jachich gu lhich kanuub gui nach gatuuk dr tmr, na gu mi cham pk jix iom jbr, ba dkoo px bhamm ji chsaa jachich. 17Gatuuk ttropi kn xi buuprak jachich gu g kanuub, gio na chich xi chbaadhak gu komaarak jannulh gui na kn jim gu g kanuub, nach gu giilhim bax chotdontu nax iom gnxim bhaan gu oya gui na pui t Sirte. 18Ba buimgidhak nach nai ti xi ch nidhim, pui na jax ba tum bua, ba aach gio jai nammp xi chu iabu suudai chr gu tu nach bha tu bhiior. 19Ba nat jumai gamaip ji xia, jai chich nammp xi chu iabu bx dht gui na kn jimmda gu g kanuub. 20Ba mui tanoolh pu cham ton, ni gu chiichia kut jum maax bha jap jix dhaam, ba aach pu cham ka lhii noch moop ka bubuakia gt mi dhr suudai chr, na gu giilhim jix iom pui bha jbr. 21Gio nat mui tanoolh bap duu na chich chakui tu juu, ba gu Paablo mi jap jich saagi xi kkbok jup jich chtda: Aa moo ti pu ba jam aagi ji jaadu nach gt mumm px ka darka

GU NOONBI GUCH XOIKAM27 Kreeta, gu ji na pimt gu cham ji kai. T ba nach jax ya bach chulhiiaim. 22Ba xib tu na jax chuika, chapim jax jum aantunda, na gu cham tu jaroi maadt bhaimui mukia, sia kut gu dhi kanuub mu pai am xi jaik. 23Pui chtda maadt gui nam jir noonbi gu Dios nat tukaa buim maax, nat gu bha joot, 24jup kaich: Chap toonnichunda Paablo, na gum amkam aa nap buior aaya gu gkam Rooma kam. Ba gu Dios pui tu duia na cham jaroi maadt bhaimui mukia na pim jk ya jiim bhaan dhi g kanuub, nap gu aap ya jim. 25Pui ku bap jam ttda jaadu na pim cham jax jum aantunda, na gu aa buior jix biiak gu Dios, na gu pui ji chu buusnia na jax ji chtda gu nobii. 26Ku ba gu na ka nuiika ji gu jblh dhi g kanuub nach bhaan jiim pai na jak jax chum dbr. 27Ba maannim tukaa nat gook simaan bap duu, ba maat jachich nach mummp tuii na pai pui t t Adriatiko, nat bak mu jak bhich gu jblh nuyasidhat, na gu jap jak jup bhichdha jia gio jap jak p. Ba moo jano gu raab tukaa ba maat jamt gui nam ua gu kanuub nach bak mian ba aajim bhaan gu dbr. 28Ba xi jupaaban am na jx kax chuuk gu suudai, ba maan oom obrasaan jix chuuk. Mi dhr ba palhp gama jak na chich ji bhi, giop xi jupaabai mt na jx px moo bax chuuk, ba mambhx daman jix chamaam obrasaan px bax chuuk. 29Ba na gu px am ba tu sissapim gu kanuub bhaan gu joodai, ba mui xi dhadonkosa mt maakob gui na kn cham ka jimda gu kanuub, dai na mi px ba ska suudai dhaam. Mi dhr ba dai nam mi px ka tu daan buior gu Dios na ba pui tu duia na jotmoda ba xialhia. 30Ba gui nam ua gu kanuub ti lhdhat am nam dlh mi dhr ba jimia gt jix xchuixim, na mi pup ska sap gt gu ja kanuub. Ba ti mui ji chbaa jamt gu lhich

GU NOONBI GUCH XOIKAM27,28 kanuub, panaas sap kum jap xi chu buada gt nam jai mi dhr jak muip xi dhadonkosa gt gui na kn mi px ska gu g kanuub. 31Gu ji nat gu ba ja t gu Paablo, ba ba ja aagi gu sandaaruix gio gu ja gkam tuk, jup ja ttda: Ba jii mt gui nam ua dhi kanuub. Dhi moo mi pai bhaikui koya pim nom cham bx ya ka jiim. 32Ba gu sandaaruix xi k mt gu ttropi gui na kn ka gigiarxix kat gu lhich kanuub, mui dhocho mt ba suudai chr. 33Mi dhr ba na bar katukgab, soi ba ja ttda gu Paablo gu jatkam nam sap xi jugai gu tu na jaich ka, jup ja ttda: Gook simaan ba jip duu na pimt chakui ba ji chu juu jaadu, na pim jix chotdontu nach panaas mi pai bhaikui am xi koya. 34Ba aa pu jam ttda jaadu na pim cham jax jum aantugt xi chu jugai gu tu nach ua, na gu dhix iom jum aa jia no pim dho jix aa na pim duduatgda. Na gu ti cham tu jaroi maadt mi pai bhaimui mukia jia, nich chu kuupan dho moo ku jaroi maadt mai bua. 35Ba daipu nat pui xi ja tdak gu Paablo, bhai ji dhaa gu paan. Mi dhr ba dai nat xi chu taxchaabgidhak buior gu Dios mi pui ja saagi gu jatkam nai xi ja maa tatak gio ba nat bhai ji chu juu dlh. 36Ba aach bhaip jich guguux na chich ma ji chu juu. 37Ba bx nach jk jiim bhaan gu g kanuub, aix ich gook jix chatmam oom daman baik oom damdr mambhx xijum maan (276) pup. 38Ba gatuuk na chich xi chu jugaak nach jx jix chu naa, nammp xi iabu chich gu tiriik suudai chr na bax jabkam saichgda gu g kanuub. Gu kanuub na oya bhaan ji chu siispai ba jaikia 39Ba nat ba xia, cham maatt t ni am gui nam ua gu g kanuub na jax t t mu jap na pai px jix chu maax nar

352 dbr tam, ba ba t mt mu jap na pai dhr joidham jix komaalhim mu suun gu suudai mi na pai dhr bar dbr. 40Ba xi k mt gu ttropi gui na kn mi px ka skat gu g kanuub, mi ba pup baapax suudai chr. Gio ba gu uuux gui nam kn ka tu bhiijidhat na ba jimda gu g kanuub mumm xi iabu mt suudai chr. Mi dhr ba dai na mt bp dr jak xi saiich maan gu komaarak jannulh, ba gu kanuub gamai ji jii mu jak suudai jugii. 41Gu ji na gu palhp gama jak nat ji bhi, mi ba tu siis bp dr jak bhaan gu oya na mix oidha. Mi dho gu pu cham bhaai na ka jimia, nat gu giilhim jix bhai mi ba tu siis. Dai nat bhai px ji jaik gatuuk dr jak, na gu giilhim na bha nuyas gu suudai na bha slh gunguk. 42Ba gu sandaaruix mi bax ja koodam kat am gui nam ja baichu na mt ba ja kuupam, sap nam ba cham ja oxidha nam ji bubuaki mi dhr nam mui ji chu suulhgia mu jak na pair dbr tam. 43Gu ji na gu gu ja gkam tuk dhi j dhi sandaaruix jotmoda ja soomchulh, na gu cham aa nam jai bx jup ba ji muaa gu Paablo. Dai nat xi ja chia px gui nam jk jix maatt tu suulhi nam bp mui xi chu suulhgia mu jak na pair dbr tam. 44Gio ba gu jai nam jk cham maatt tu suulhi, xi ja chia p nam sap taamlas bhaan mui xi chu suulhgia, piam sap gu tatak gan gu g kanuub gui nat mi ba jaik. Ba dhi puich buidhat siamri bx dappaam ma tts jachich mi na pair dbr tam. Gu Paablo na bhamm dr ba oirda na pai lhich jir dbr na pui t t Malta Ba na chich pai dhuuk bx ba bubua mi dhr suudai chr, ba maat jachich nach mip tuii na pai pui t t Malta. 2Ba gu mi oikam px jix bhaich chtda am gio na mt mi jap ba tu nai g, na gu giilhim jix jpi na bha duuk, ba bach bai am nach mui xi juukgipu. 3Ba gu Paablo

28

353 jai xi uuuk gu kuaa mip xi chua tai dhaam. Ba maan mj dr jim gu ko na ba midhim gu tai, ba nobiran jum bhiibgak pu ki. 4Ba gu mi oikam na mt t nat nobiran ba ki gu Paablo gu ko, jup jum t ttda am dlh: Jir tu muakam dho bak dhi maankam nat ba ba ki gu ko, na gu giilhim jix uatulhdhix, sia kut gu ti cham mu pai bhaimuk muu suudai chr. Gu ji na gu gu Dios cham aa na duaka. 5Ba gu Paablo mi tai dhaam xi dhaagk xixiix gu nobii na ba jigxia gu ko, ba pu cham tu jax jum duu. 6Ba bx dht px am ni am na pai dhuuk bhai ji baigkia piam na pai dhuuk am xi mukia, gu ji nat gu chakui pai jax ba jim duu nam ti xi ni, ti gu ba mkim. Ba gatuuk pui ji chi mt na sap jir dios ji gu Paablo, nat ba cham maimtuda gu ko nat ti ki. 7Ba mi judharan nach pai xi juukgimk, mi dhr amuub bipio gu dppr gan gui na mir gkam ka na pui t Publio, gui nat jich chbiaptuda baik tanoolh gio nax bhai tuch maakda. 8Ba gu taatan gu Publio jano pk jup ka gu toidhi bnkam gu book kok, ba gu Paablo mui ma tgim. Ba dai na jax jim xi chu daank buior gu Dios bhai xi dhaa gux kokkam, jix k dho gup jum duu mi jotmoda. 9Ba na mt pui ba t kai gu jaix kakokkam nam mu jap oika, jum dkoo jamt na mt mu jii buior gu Paablo. Ba gui px jax jup ji ja dudua, jix kk dho gup jum duu mt bx. 10Mi dhr ba dai na mt ma tuch onbai bx aixim gu tu, gio na chich pai dhuuk ba jii bhaan gu jumai g kanuub bx jamt jup xi chuch maa na jk tuch am jum aagaidha gammj nach jax jiimda. Gu Paablo na bhamm dr ba aaya Rooma 11Ba gu baik masaan na chich bhamm dr xi juruudhak na pai

GU NOONBI GUCH XOIKAM28 lhich jir dbr, ba jii chich bhaan gu jumai g kanuub gui nat pui bhaip juruu na jx juugt jix jpi kat. Ba dhi g kanuub jir bhamm dr jak kam ka na pai pui t t Alijandriiya, ba bhaan bha tuuttu am bp dr jak gook gu ja didios tuk gu bhamm dr kam, na pui t maan Kaastor, gio ba gu jumai Poolus p. 12Ba bhamm dr ba ai chich jumai momkoran na pai pui t t Sirakuusa, ba bhaip juruu jachich baik tanoolh. 13Mi dhr ba giop ba jii chich bhamm dr jak na pai jumaip jir momkoran na pui t t Reegio. Ba buimgidhak ampk bhaip ji jb mu dr jak jurnip, ba aach mui pu xi jii bhamm dr jak nach pai jak jiim, maan tanoolh jachich bap duu na chich ba bhamm dr jup ba ai na pai pui t t Putioli. 14Ba bhai ba ja t chich p jai guch jaadu gui nam puip t jgidha buior guch Xoikam. Ba bach baidhim am mu jap nam pai oika, ba aach muip ma jii, maan simaan jachich dho gu ja buip juruu. Ba dhi puich buidhat siamri dkoo ba aajim ich bhamm dr Rooma. 15Ba gui nam bhamm jak jup oika Rooma guch jaadu jich Xoikam bhaan, pu bax maat am nach mui ba jiim, ba bhai ma jii mt na mt bhach amkim bhai na pai pui t t Pooro de Aapio, gio ba bhai na pai puip t t Baik Tabernas. Ba nat ba ja t gu Paablo, bhaix bhai jim lh, ba ma tu taxchaabgi buior gu Dios. 16Ba na chich pai dhuuk bhamm dr ba ai Rooma, mui xi ja aich gu ja gkam tuk gu sandaaruix buior gu jumai ja gkam tuk gu sandaaruix gu bhai kam, gui na ja baichu nat mui ba ja kuupam. Ba gui xi chu chia nam ja kuupa mi nam pai mi pu ja kukpada gu jatkam. Dai ba gu Paablo dlhkob jak tu chia mt nam kuupa, gio sap na maan px mi nuukanda gu sandaaruix.

GU NOONBI GUCH XOIKAM28 Gu Paablo na bhamm dr ba oirda Rooma 17Ba baik jurni kn nai ba tu ja joochxi gu Paablo gu ja ggrkam tuk gu Israel kam jatkam gui nam bha jap oika Rooma. Ba na mt pai dhuuk bx bhai bam jumaap, bhai ji chu ja agi, jup ja ttda: Aa ma dhaa mt bhamm Jerusaleen gu Israel kam jatkam sia ku ti cham tu jax ja buixi, ni ku cham pai iam cham tu kam jup ni gu pui nam jax jak tu jimdat guch bopxi kat, ba ja chia mt gui nam ya dr bhammr ggrkam nam ji chulhiichuda. 18Ba ti ba xi dhochom kat am, na gu cham tu bhaan kuicha bia kum gup ba muaa gt. 19Gu ji nam gu gu Israel kam jatkam giilhim ba xi muaam, ba aa pui ma dkoo na ich pu tn gui na bhamm dr jir gkam Judea na tu chiia nam bha bhika ya jak Rooma buior gui na yar gkam na ba ya chkka no moo kuicha biaka ba gu cham, sia ku gu aa cham ja iattulhdham gu jaadu Israel kam. 20Ba aa jap kaikam mu tu jam joochxi jaadu na xi jam tgim gio na bhaan xi chu jam agidham gui nach jaroi saak nrada na bha jimda gt ya aach jich bui nach jk jir Israel kam jatkam, gui na jaroi buior t jgi na ba ya buupulh xib kn dhi bapaium ttropi. 21Ba guip kaich am: Dho gu aach ya cham pai jax t k ji, na gu cham pai jaroi pui jak bha tuch uaxi gu bhamm dr kam Judea, gio jai ti bhamm dr jup jiim am guch jaadu, sia cham pai jax kaich am nop moo mu pai px oirt jix buam tu bua. 22Ba aach ti xim kaim dho gu pui nap jax jix chu agam jich jaduu, na gu aach nach jix maat, bx kap px pui kaich am gu jatkam na

354 sap cham tur slhkam gu dhi pui nap jax kaich. 23Ba ba tu dai mt nam pai dhuuk bhaip tuika. Ba nat pai dhuuk jum ai, mui bhai bam jumaap jamt, ba bhai ji chu ja agi gu Paablo kabuimuk dr pu nai ji jur. Ba mi bhaan tu ja agidhimk mi nat pai tu uanak gu Moisees gio ba mi na mt paip tu uanak gui nam pui bjk bhaankamun jup tu agimk gu Dios nam sap bax maatt kji ba t jdha buior gu Jesuus. 24Ba jman siamri t j jamt gu pui nat jax jak tu ja agi gu Paablo, jai ba pu cham, 25dai na mt xi iokboidhat ba jii. Bap ja ttda gu Paablo: Pui ba ji bubua pimt ji jaadu nat jax tu uanak maadt gui nam jir jich bopxi kat, gui nam bhaankam tu agat gu Dios nat pui jak jurtudak gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, gui na pui tgich Isaiiyas, na japnim kaich mi nat pai tu uanak: 26 Xi ja aadhamr dhi Israel kam jatkam na jax jak jix aa nam mi pui jimia. Dai ji na gu nop ti pui ba tu ja agi, pu cham maatt kaaya am, piam nom tim ni nap jix kp jum duukam jup tu bua, pu cham maatt tgia am na jax jir jum duukam ka. 27 Nam gu pu cham maatt t k dhi dhi jatkam, panaas ba ku jap ji buusan nam pu cham iia gio nam pu cham t k. Pui kum ba cham xim gangada na jax jir jum duukam ka gux kp jum duukam nom ti ni, gio nam cham bx ja jujur kn xi ch kk gu nam ba jax dhui px cham mi pui jimia dho na jax jix aa. Ku gu aa cham tup ji buixidha ji ja bui.

355
28Ba xib dr jap jak bax mat ka pim ji jaadu na cham tu aapim ka tu jam agidha gu ioki gu Dios, dai gu jai jatkam ja px ba tu ja agidha gui nam cham jir Israel kam ka, nam gu guix kaim jia. 29Ba nat pai dhuuk tmu na tu agimk gu Paablo, ba jii mt gu Israel kam jatkam xi iokboidhat.

GU NOONBI GUCH XOIKAM28

30Ba gook oidha bhai juruu gu Paablo bhai nat paim taibui maan gu baaak tu namkidhat. Ba mui bhai aajidha am gu jatkam, ba gui px jix bhai ja ttdada. 31Ba cham jaroi soomchulhika na tu ja agidha gu ioki gu Dios na bhaan tu agada guch Xoikam gui nar Gkam.

GU UANAN GU PAABLO NAT TU JA UAXI GUI NAM T JGI BUIOR GUCH XOIKAM NAM

ROOMA OIDHA

Na ba ja iokdha gu Paablo guch Xoikam jgidham Rooma kam Aa jir Paablo, jam ioki i bhaan dhii uuan aa na jir tujuandam tugi guch Xoikam, nat gu pu chum kn ji am t t na pui chum kn jir nobii ka. Ba na nai tu aga gux bhaim kaichdham ioki gu Dios nat bhaan ji am t t, dhi ba bhaan jir tujuandam tugi i gio na jir nobii. 2Ba gui na bhaan tu aga dhix bhaim kaichdham ioki gu Dios, gu Dios dlh ja aa gui na bjk bhaankamun ya jap tu agimk na pui gatuuk ya aaya, dhi ba mi dhr pui jak tu uana mt. 3Ba dhix bhaim kaichdham ioki gu Dios bhaan tu aga gu Maraan, dhi nach jaroi iim aach nar jich Xoikam gio nar jich Gkam tuk, na tuuku bhaan jir boxii gu Dabii gui na bjk jir gkam kat. Nat gu guch Xoikam maaxik maankam jup jim duuk ya maaxir dhi oigan bhaan, dai gu iimdagan nar jix ua. 4Ba nat pai dhuuk muukk giop dua guch Xoikam, dhi bhaan matgir na slhkam jir Maraan gu Dios na bxchux bhaai na pu tu duia, na ni jaroi gu jappx maankam cham jxdhat pu tu duia, gam nat cham tu bhaan jum uatulh sia pk nar jax

ka gt. 5Ba dhir di guch Xoikam nat xi joimdak ji chgk ji dhai na jir nobii ka na ba mi pu tu duia na jax jix aa, nam ba bx kap na jx oigan jaichdhlhia gui nam buior t jdhai mi pui ba jiimda na jax jix aa. 6,7Pui na jax aapim ji jaadu na pim bhai oidha Rooma, ba t j japimt buior guch Xoikam, nat gu dlh gu Dios xi jam joimdak pui jak tu duu na pim ba bar jatkam tugi ka guch Xoikam. Ba gu Dios jich Gkora bman guch Xoikam jam am t nidhidha am na pim ba joidham jix bhaim taatt tu oika. Gu Paablo na pui ba ja tda gu Rooma kam na ja amkam tu daachu buior gu Dios 8Bp jap xi jam tdam ji jaadu jich Xoikam bhaan na aa taxchaabgi gu Dios na pim jix iom buior ba t jgi guch Xoikam, bx kap nai pui tum kaich na pim jix iom buior t jgi. 9Na gu aa gammj jam amkam tu daanda buior gu Dios na ba jam palhbuidha na pim jix iom buior t jdha. Jix maat dho gu gu Dios na gammj jam amkam tu daanda, na gu gammj jam tchoka. Gu Dios gui na jaroir tujuandam tugi ja aagt jup kaich, na jaroi bhaankam nai tu ja agidhim 356

357 gu jatkam gux bhaim kaichdham ioki na bhaan tu aga gu Maraan. 10Ba pui jak ja jup tu daanda buior gu Dios na gt gui dlh aaga na mu jam tmra, na gu not gui dlh pui ba ti na mu jam tmra, gui dlh pui tu duia na jax jak jix bhaain ka na mu jam tmra. 11Ti mur jimdam i gu na xi jam tgim gio na xi jam gunguxdham bx jman jam iiimdar bhaan na pim bax iom mi pui xi jiimda na jax jix aa guch Xoikam. 12Piam nach maap jich gunguxdha, jax a px. Pui na jax aapim ji guguuxdha na pim tu bax maat na pim jx buior ba t jgi guch Xoikam, gio aa na tup jix maat na jx buior jup ba t jgi. 13Ji jaadu jich Xoikam bhaan, aa muikim ti ba ji tu dai na mu jam tmra, gu ji na gu tu na px bhaan cham jax kax bhaain ka panaas. Na gu tix aa na pim jaxbuip ba t jgidha buior guch Xoikam na jax aa, jap na jax jai kap nam jaxbuix iom jup ba t jgi na jax aa. Dhi ba jap ji buusnim na jax no tu oraim. 14Jum aa gu na bx kap nai tu ja agidha gu jatkam nam jk jix jaich, cham jax bua sia kum jai dht jir jix chu mamatdagm piam ku gu cham, piam sia kum jai dht tu kam ja ni gu jai jatkam, piam sia gui nam gampai tum, sia jaroi na px ji am jum aa na tu agidha sia pk nar jax ka gt. 15Pui ku bax aa na mu jimia Rooma na mu tu jam agimra gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga guch Xoikam, ti aanda gt i na bhamm ba aaya. Gu Paablo na bhaan ba tu aga gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga guch Xoikam 16Aa cham tu xir bhaan gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga guch Xoikam, na gu dhix

ROOMA KAM1 bhaai na mi dhr baabu gu jaroi na mu jak ka jimda na pai gammj gt mi pup jum tulhiidha, ba jumai boi bhaan ksa na paix bhai ba tu jimda gammj, ku gu not t jdhak mi pui ba jii ji na jk jax jum kaich. Gu Israel kam jatkam pk gt jam bx t jdhai mi pui jimia na jax jum kaich, na gu dhi pk ti ja bui jim gux bhaim kaichdham iook. Gu px ji na gu sia pui ja buip jim gui nam cham jir Israel kam jatkam, jum aa p ba sia nam kji mi pui jimia. 17Gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga guch Xoikam, dhi bhaan jich aagi gu Dios nax uua kn jich chuttu, dai px no chich soich lhdhak ba t j buior guch Xoikam, pui na mt jax tu uanak gu bjk dr kam nap jum kaich: Gu jaroi na mi pui jimda na jax jix aa gu Dios gio no bx juraan kn buior t jgi, dhi gammjx bhai ba tu jimda. Gu Paablo na ba tu aanda nam tu bhaan jum uatulhi gu jatkam 18Aa jix maat na gu Dios jix dhaam dr jix bhaamut ja ni gu jatkam gui nam cham mi pui jiim na jax jix aa, na gu dai nam bx aixim tu bua nam dlh jax lhii, pui ku ba bxchu bhaan px ba ja tulhiichun. Na gu pui nam jax cham tu kam ni gu Dios, jap ji buusan nam dhi tu soobhi nam cham machia gu jai jatkam na jax pk jak jir mi pui nam tuigda. 19Jix bhaix maat am ti dhi dhi jatkam nam jax jak dui machia na jax jir tum kam gu Dios, gu px ji nom jix maachik ka gt. Nat gu gu Dios dlh jup tu duu gui nam tu bhaan machia gt. 20Na gu no jix bhai bhaan xi ganga gui nat jk tup tu duu gu Dios, pu dhi bhaan jix maat na jax jir tum dlh gu Dios, sia ku gu cham maax gu maaxik bhaan. Pui na jax dhi oigan nach xi i na jax jir

ROOMA KAM1 tum nat jup duu, dhi bhaan jix bhaix maat na jax jir gkam na ba bxchux bhaai na pu tu duia. Pu dhi bhaan jix bhaix maat sia na cham jxkat jum tmo na bxchux bhaain ka na pu tu duia sia tu na px. Cham tu dho ba bhaai nam tu bhaan jax tya dhi dhi jatkam, 21nam gu tix maat gu Dios na jax jir gkam, gu px ji nam gu dlh cham xim gunguxi nam iam gkamtuda na jax jak jum aa nach gkamtunda nar Dios. Ni kum cham iam jup xi taxchaabgi sia tu bhaan, dai nam bx aixim bhaan ttcho na tu pu cham tu mim nni. Jix chu tukgam tr jak ttcho am dai, cham tux chu maax kr jak. 22Pui xi kaicht am nam jix iom jix chu mamatda, gu japji nam pu cham tu maat gux matgm. 23T na mt jap xi dhuuk gu Dios gui na cham tu mumk, ba dai gui na dlh gu jatkam jup jir ja dui bhai ji ja daan mt. Iam nam gu slhkam Dios ba pk daant gkamtun nam kapbhai bax maat na jax jir gkam. Gu dai guim px ba ja daan nam jup jir tu duixim, na pu chum ka p na dlh gu maankam, gam ujip tu duixim, gam gu tu nam maakob tu tooton, gam kookop tu duixim. 24Ba dhi bhaan gu Dios xi ja docho px nam ba dlh mu pu tu duia nam jax lhii gu tu nar jix buam jum duukam, pui ku mt ba bx aixim jix buam tum duunkam bhaip jip tu duu na tu cham jir k. 25Dlh bhai ji gaa mt nam jax jak duix iatbi ka, iam chi na mt jakbui kat gaa nam jax jak slhkam tu agada na jax jix aa gu Dios. Gio nam bx aixim ja bui ba tu daan na tu Dios px jup jir duii, iam chi nam gui ba pk buior tu daan na jaroip jir tu duii bx dhi nam ja bui tu daan. Na gu dai gu slhkam Dios jix dhaam kam jix bhaai nach dhaanda gammj sia pk nar jax ka gt. Iam gt jach bx pui duichunda gammj.

358
26Dhi j ji bhaan ba gu Dios xi ja docho dhi dhi jatkam nam ba pu tu duia nam dlh jax lhii, pui ku mt ba bhai jip tu duu gui na tu cham jir k. Jai dht gu ja bpna dhi dhi jatkam, jai uuub jamt ja oi, cham tu kap jum buix jamt gu ja chichio chuk, jix xiraam jum duu mt. 27Gio jai dht gu chichio puip jum duu mt, jai mt ja oi gu chichio, cham tu mt kap jum buix gu ja bpna uuub, nam gu daix buam tum bhaan ba ttcho. Xim ja joojoi mt dai chichio gio dai uuub, cham tur am ti pui na mt jax jum duu, jir jix xiraam dhi pui. Ku gum tulhii am ji pui ji chut ja tutku bhaan, nat gu pu chum ja daam ba jii na mt jax jix aagk puim duu. 28Ku gu dlh ji gu Dios nat xi ja docho px nam pui jak jum duia, gio nam pu tu duia nam jax jix aa dlh, na mt gu cham aa nam mi pui jimia na jax jix aa, na mt gu dai bhaan ba ttcho gu tu na cham jir k. Ba cham jax bua siam chi ba pum buimk jax am lhii dlh, sia ku ti cham jir am. 29Gio gu bx aixim jix buam tu jim am na jax cham jir k, cham tu dai pui px. Jix jgak ka am gu jaroi sia tu na px bhaan. Gio nam jir tu koon kam. Gio nam jap px ja iokidha gu jai sia kum cham tu jax bua. Gam nam jix iatbi. Joidham lhdhat pu buada am gu tu na cham jir k, gam nam nai ja agidhat ja axiidha gu jatkam. 30Gam nam pui ja agada gu jai jatkam nam jix buam tu jim, dlh ba pu cham jum nidha am. Gio nam jix bhaamki gu Dios. Gio nam cham tu kam ja nidha gu jai jatkam, ggrkam jum taat ka am px, jix aanda am nam joidham jix bhai ja aanda gu jai gu tu nam jax buada. Gio nam dlh px jix aichunda nam jax jak duia gu tu nar jix buam jum duukam. Gio gu ja ggkora pu cham tu kam ja ni am. 31Gio pu

359 cham maatt t k am sia jaroi ti tu ja agi. Gio cham jxkat pu duia am jax no mt ti xi chi. Gio nam cham tux joimdat nidha gu jaroi. Gio nam cham jxkat tu uadha gu jaroi not tu bhaan mam uatulh ja bui, nam gu pu cham maatt taat na jax tu tatda no jix chu joign. 32Jix maat am ti nat gu Dios pui jak tu dai, na gu jaroi nox buam tu bua nam jax jix buam tu jim dlh, dhi mu jak bhya na pai gammj mi pup jum tulhiidha, gu px ji nam gu jap xi dhuukat pu tu duiim sia kum tix maat. Joidham px nidha am gu jaroi no puip xi chu bua nam jax tu buada dlh. Gu Paablo na pui ba tya na gu Dios ja tulhiichuda gu jatkam na jx px ja am bipioda Ba aapim Israel kam jatkam, cham jir am na pim jix uua jum lhdhat pui ja ttdada gu jai jatkam nam jir jix uuatulhdhix kam, na gu cham jam joimda gu Dios jano na pim pai dhuuk buior ti ba aaya, sia ku pim gu aapim pui lhii panaas na xi jam joimda na pim jir Israel kam jatkam. Jax dhui na pim gu pu chum kn jup jix uuatulhdhix na jax gui am. 2Jix maat ich dho na gu Dios ja tulhiichuda bx gui nam pui jak tu jim. 3Gu ba aapim jap jum aa aa ba na katti iam pui jak cham jam tulhiichuda gu Dios na pim pui ja ttdada gu jai nam jir jix uuatulhdhix kam? Chaam tu ji matgm. Dhi kn ji bax iom jam tulhiichuda, na pim gu jaxbui px jup jix uuatulhdhix na jax gui am. 4Gu ji na gu gu Dios joidham jix chu joign, tu nakoo px kia na pim tu jax bua, na gu t nra no pim iam mi pui ba jimia na jax jix aa, sia ku pim gu aapim pu cham maat na jax jum aa gu Dios jam bui. 5,6Gu ji na gu aapim cham tu iam pui bam aa na pim mi pui ba jimia, jakbui kat japim

ROOMA KAM1,2 jix iom jum uatulhdhim. Ba gu Dios jix iom bhaamuim p jam bui, bx jam bichulhdhim jano na pai dhuuk jum aaya na bx ja tulhiichuda gui nam pui cham mi pui jimia na jax jix aa, jano na dlh gu Dios maaxik ja bui xim maaxdhai ja aagidha na tu ja am bipioda bx jman gu jatkam jax am jak tu jimia ya dhi oigan. 7Gui nam jk pu gaaga ya dhi oigan nam jax dhui aaya buior gu Dios, gio na jax jak dui px jix bhai ja aanda, gio nam jax jak dui cham jimia nam pai gammj mi pup jum tulhiidha, nam mi pui jimia na jax jix k kam ni gu Dios, dhi j am, gu Dios ja baidha nam buior bap tuika gammj. 8Gu ba gui nam gammj px jum uatulhdha, nam cham jx aaga nam mi pui jimia na jax jix aa gu Dios, nam dai gux buam jum duukam jix joojoidha, dhi j am gu Dios cham ja joimdai mu jak xi chu chiia nam ja iabo nam paix iom gammj pup jum tulhiidha, na gux iom bhaamu ja bui. 9Bx jum tulhiia am gui nam jk jum uatulhdha, tix buam jum aanda am ba. Aapim pk jam bui jim dhi tulhiiara na pim jir Israel kam jatkam, ku gu sia ji na pui ja buip jim gui nam cham jir Israel kam. 10Piam ku gu japni p, joidham jix bhai ja duia gu Dios gui nam mi pui jimia na jax jix aa, px jix bhai ja aanda, ba gui px jix bhaip jum taat ka am. Gui pk jix bhai ja duia nam jir Israel kam jatkam, ku gu sia puix bhaip ja duia ji gui nam cham jir Israel kam ka. 11Na gu gu Dios maan na jax px ja bia gui nam jir Israel kam jatkam gio gui nam cham jir Israel kam. 12Na gu sia kum jai dht cham bia gu uuan gui na bhaan tu daaxix na jax jak tu aagix nat tu uanak gu Moisees, sia mu jak bhya am nam pai gammj mi pup jum tulhiidha, nam gu pui px

ROOMA KAM2 jup jum uatulhdha, sia kum gu ti pu cham maat na jax jak tu aagix. Gu ba gui nam ti biaka gu uuan na mi tu daa na jax tu aagix, gu px ji no mt gu jap xi dhuuk jum uatulh, dhi bhaan bhai ji ja dagia gu Dios na mt jax kaikam cham mi pui jii, nam gu tix mat ka. 13Cham tur bixim ka am gu gui nam jap px kaaya na jax tu aagix nat tu uanak gu Moisees, gu gui ji nam pu duia na jax jum kaich nam ba cham jum tulhiia. 14Na gu gui nam cham jir Israel kam jatkam, sia kum gu pu cham maat na jax tu aagix nat tu uanak gu Moisees, gu ji nom gu dlh jup bia na jax jak jup tu aagix ja bui, bhaan tu daachunda am na jax tu aagix ka sia pk nar jax ka gt. 15Ba dhi bhaan jix maat ka na ja jujur am px tu uaix na jax tu aagix nam tuigda. Ba nam tux mat ka na cham jir k gio na tur jix k, dhi bhaan mui xim gangada am nam tu pu duia gio nam tu cham pu duia, dai ba nax bhai ba tu ja jimia no mt gux kp jum duukam jup tu duu. Piam ku gu cham, dho dai na cham bhai tu ja jimia 16jano na pai dhuuk jum aaya gu tanoolh na gu Dios bx ja aagidha gu jatkam nam tu jax xi buimi ya dhi oigan, pui na jax jum kaich dhix bhaim kaichdham ioki guch Xoikam na jax chum bhaan tu aga aa, sia kum gu cham jum matdar px pu buim xib nam jax lhii. Gu Paablo na pui ba tya nam gu Israel kam jatkam cham mi pui jiim na jax chu aagix gui nat Moisees tu uanak 17Ba aapim na pim pui kaich na pim jir Israel kam jatkam, ba na pim pui ji kaicht dhi bhaan tu daachu pim na jax tu aagix nat tu uanak gu Moisees. Bax bhaim taatt am ggrkam jum taat japim na pim xi iim gu Dios jix dhaam kam. 18Jix bhaix

360 maat japim p na jax jak jix aa na pim tuigt mi pui jiimda, na gu na jax tu aagix nat tu uanak gu Moisees, jix bhai jam aagi na tu pk jum aa na pim mi pu duia. 19Bax bhaix maat japim panaas na pim slh ja baichu bhaan gu boi gui nam cham jx iia, gam nax bhai mimtu panaas gu jam taai na pim kn ja bxichu gui nam jix chu tukgam tr jiimchu. 20Na japni kaikam jup kaich na pim panaas jix bhaix maat na pim pui xim aa na pim jax jak jix bhai ja aagi gui nam pu cham jx maat nam jax jak mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios, gio na pim panaas jix bhaix maat na pim jax jak ja palhbuichu gui nam kiapx maachim nam jax jak mi pui jiimda, na pim gu aapim jix bhai bax maat na jax jir mi pui, na pimt gu bhaan dr maat gu uuan gui na mi tu daa na jax jak tu aagix gui nat Moisees tu uanak. 21Gu ba na pim kapbhai tu ja mamtuxi gu jai nam jax jak tuigda, cham bhaai aa na pim dlh puip xi chum mamtuxdhat na pim jax jak mi pui jiimda? Na gu no pim jax ja ttda gu jai na cham jir k nam gan t xidha, gu jax ku pim ba aapim bp kat t xi? 22Piam no pim jax ja ttda na cham jir am nam jai ja bm boppoda gu uuub, daipux bhaai gu ja bpna, gu jax ku pim ba aapim nai px ja bm boppo gu jai uuub, iam na daipu gu jam bpna? Gio no pim baabui slhkam cham ja kgalhi gu didios jup duixim ya kam dhi oigan, gu jax ku pim ba gan jix xlhim mu baapkt ja chichiop am mi dhr ja xi gu ja tumi ganai bx aixim nax dharam tu namk? 23Ti bhaan ggrkam jum taat japim dho pui na jax tu aagix nat tu uanak gu Moisees, gu px ji na pim gu cham tu bhai biiim buior gu Dios, na pim gu cham tu mi pui jiim na jax tu aagix. 24Pujani bak bar jum duukam na bap

361 jum kaich mi na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Jix buam px aga am gu Dios gui nam cham jir Israel kam jatkam. Jir jam kuicha aapim na pim jir Israel kam jatkam. 25Jir slhkam dho na tux bhaai nam jum matgilhi ja tutku bhaan gu Israel kam jatkam nam ba bhaan jix maat ka nam jir Israel kam, ku gu nom mi puip duichunda gt ji na jk jax tu aagix. Gu px ji nam gu cham tu mi pui jiim, pu cham tu bhaai ba siam tim matgilhi. 26Na gu gui nam mi pui jiimda na jk jax tu aagix, dhi bhaan jix maat ka nam jir Israel kam jatkam ka, ba pui ji buusanda nam matgilhdhix ka ja tutku bhaan, sia kum gu pu cham pai matgilhdhix. 27Ba gui nam pui mi pui jiimda na jk jax tu aagix, sia kum gu cham tu matgilhdhix ja tutku bhaan, dhix bhaai nam pu ja tda gui nam jir Israel kam jatkam na jax kum ba cham mi puip jiim, nam gu jakbui kat tim matgilhi. 28Na gu gui nam puim ttnda nam jir Israel kam, cham tu dai daam dr px nam puim ttnda. Gio gui nam jum matgilhidha, cham tu dai daam dr px p nam jum matgilhidha na ba pui bam kaichdha nam ba matgilhdhix. 29Gu matgm gui nam tu slhkam puim ttnda nam jir Israel kam jatkam, sia rban dr ji nam jir pu chum ka, cham tu dai daam dr px. Gio gui nam tu slhkam ba matgilhdhix ka, sia rban dr p ja jujur am bhaan nam matgilhdhix ka. Dhi ba gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na pui jak ja duia, cham tu na jax tu uaix na tu aagix. Ba gu jaroi na pui jak jir tum ka, dhix k kam nidha gu Dios, sia kum gu gu jatkam cham tu pui lhii. Gu tu mt ba mi ch gui nam puim tt nam jir Israel kam jatkam gio nam jum matgilhi?

ROOMA KAM2,3
2Matgm mui ji nat ja am ba tu bii bx aixim tum. Gu gp jum duukam ja am bii, dhir di gux bhaim kaichdham ioki gu Dios na bhaan tu aga nam jax jak mi pui jiimda na jax jix aa. 3Ba aapim jax lhii na tu tuii nam ba cham mi pui jiim jai dht na jk jax tu aagix? Panaas aa gu Dios pui cham mi puip ka tu duichu nat jax ti? 4Chaam tu ji matgm. Jax dhui na gu gu Dios maan na jax mi pui duichunda jax na tya sia nar jax ka gt, cham tu na maakam jup ba kaichdha gatuuk. Dai ji gu jatkam ya kam dhi oigan nam ba maakam jup ba lhiidha jax nam xi chji. Na gu japnim kaich maan kap na tu uaix nat pai tu uanak maadt gu bjk dr kam na buior tu daan gu Dios: Bx px jam puim biaka nap dai aap jix bhai ji buusnichu, nap gu gammj pui tu duiidha nap jax kaichdha. Ba cham jxdha jaroi jax jum tda nap tu bhaan cham am buatu, nap gu bx pui tu duichu. 5Gu ba palhbui ich aa panaas gu Dios nach jich uatulhi na ba dai gui dlh jix bhai ji biiidha? Gu ba nach chulhiichun nach jich uatulhi, dhi aach ba bhaan pui kaichdha na cham tu mi puip jim, nach gu tix bhai bua nach jich uatulhi na ba dai guix bhai ji biiidha? Tuuku bhaan tu aga i, cham tu gu iimda bhaan. 6Chaam tu ji matgm. Na gu no cham mi pui tu duichunda gt dlh gu Dios nat jax ti, jax dhui gt jup ja slhkanda gu jatkam ya kam dhi oigan nam cham mi pui jiimchu? 7No baabuir slhkam ka gt na aa px palhbui gu Dios kn na jax jix iatbi na ba dai guix bhai ji biiidha, gu jax ji chi ku bax uatulhdhix kam kn ji chgi ba chulhiichuda? 8Gio gu nor pui ka gt, cham aa

ROOMA KAM3 nach bx maap jich dhaagi bx aixim jix buam tu buimi gt na bax bhai tuch jimda, nach gux bhai ba duia na ba dai gu Dios jix bhai ji biiidha? Pui jak sap ji aga am jai dht na aa pui jak ja mamtuxi gu jatkam, gu sap nam jax dhui px cham ji kgalhidha gu jatkam. Ku gu dhi dhi jatkam nam pui aga, ja tulhiichuda ji gu Dios. Gu Paablo na pui ba tya nam bx px jix uuatulhdhix nam jk jix jaich gu jatkam 9Gu jax japim ba lhdhat ji k dhi pui na jax chu jam agi ji jaadu? Aachi aa panaas nach jir Israel kam jatkam jix iom jir jix kk jatkam, gu ba panaas cham pk gui nam cham jir Israel kam? Matgm chaam tu ji nar pui. Jax dhui na gu nach jax bax maat nach bx maan nach jax px jich uatulhi, sia nach jir Israel kam jatkam gio gui na cham, jich dhaam jup tuii gu uatulhdhara sia pk nar jax ka gt. 10Gio gup jum kaich mi na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Cham jaroi jaich na iam jix bhaim duukam jup tu duia, nim maan kux jaich. 11 Ni ku cham jaich gu jaroi nax maatt t k, ba pu cham jaroi jaich na iam xi gaaga gu Dios. 12 Bx px jamt bhaan bhi gu boi na pai cham t k, bx aixim jix buam px ba tu jim am ba. Pu cham jaroix jaich iam nax kp jum duukam xip tu duia, nim maan dho moo kux jaich. 13 Gu ja chiichi jap ji buusan na jax no yasbhiokix gu mukdhax dhbaalh, dhi pui jak ji buusan nam giilhim jix iatbi.

362 Daman jap jup ji buusan nax maimda gu ja chiichi, jap na jax gu kooko nam ja chiichi am uaka gux maimda na cham ji jimchuda not maan ji ki, 14 na gu giilhim daix buam tum px nam ba tu aga. Japnip ji buusan panaas na giilhim jix xibu ja chi am dr buanda nam pai dhuuk giilhim kaichdha. 15 Gio nam px jix dhunpi boopoya nam muapu gu jaroi no mt ba obhai. 16 Bx aixim jix buam kum pu tu buidha pai nam jak jiimda, ja tulhiichudidha am gu jai jatkam mu jap pai. 17 Nam gu pu cham ka maat nop jix jaich gux k boi nam ba gt bhaan bhji cham tu kam tulhiidha, 18 pu cham pai dhuuk jax xim aanda am iam nam xix bhidha gt gu Dios, sia ku gu tim aa nam gt jix bhidhat tu kam nidha. 19Jix maat ich dho na gui na jk jax tu aagix, pui kaikam tu uaix nam bhaan machia bx gu jatkam na tur uatulhdhara, nam ba cham jax tya na mt pu cham jxkat maat jano na pai dhuuk dlh gu Dios bhai ba ja tkkada. 20Na gu jano gu Dios cham jxkat jax tda gu jaroi na cham uatulhdhix ka, sia kut ti bx pu tu duu na jk jax tu aagix ka. Na gu dhi na jk jax tu aagix, mi px bhaan jich aagi nach jix uuatulhdhix. Na pui ba tya gu Paablo nach tu slhkam soich lhdhat buior t jgidha guch Xoikam na bach uadha guch uatulhdhara gu Dios 21,22Gu japjani na tu tuii, kani nach jap ka xi dhui dhi na jk jax tu

363 aagix nach bhaan ka tu aga. Gu Dios jix bhaich aagi na jax jak duich uachuda guch uatulhdhara, dhi px bhaan jich aagi na jax tu aagix na tu uaix, gam na mt jax jak tu jii bjk gui nam bhaankam ya jap tu agimk, gu japji dai noch jix bhai xi chu jikai bx jich jujur kn. Guch Xoikam px bhaan ji buppa nach sap tu slhkam soich lhdhai buior t jdha na ba pui jak jich uadha guch uatulhdhara. Jaroi na px sia uadha gu uatulhdhargan, dai px not pui bx juraan kn ba t j buior guch Xoikam. 23Na mt gu bx jum uatulh gu jatkam, ba dlhkob jak ji bii mt na pai cham ja am ka t nidhim gu Dios. 24Gu ji na gu joidham jix chu joign gu Dios, ba pui jak duu na gu jaroi na soim lhdhai buior ba t jdha guch Xoikam, dhi ba uachudhix ka gu uatulhdhargan, ba mi dhr dai nax joimdat bhaan ba t nidhidha. Gio pui px na tu uadha, cham tu gu tu na jax dhuia nar jix bhaim duukam. 25Na gu jano nat jaax gu ran guch Xoikam na mt mua, gu Dios px dlh pui jak ti na gu ran kn bhaan tu ja uaika gu jatkam sia nar jaroi ka gt, dai not px soim lhdhak ba t j buior guch Xoikam. Bax maat na gu Dios daix bhai ji buusnichu, cham tu pui na gu jatkam. Cham tup jum buixidha gu bjk ja bui gu jatkam sia kum jum uatulhidha, 26dai na t nrada na pai dhuuk tu namkidhix ka na ba maan jimdam ba uachudhix ka. Ba mi dhr nat pai dhuuk tu namki guch Xoikam bx gu uatulhdhara, bx ba tu ja uadhim gu Dios gui nam jk soim lhdhat buior t jdhim guch Xoikam. 27Pu cham tu dho bax jaich nach bhaan tu kam xich lhiidha buior gu Dios, nach gu cham tu mi pui duichu na jk jax jum kaich pui na jax tu aagix, pui px nach bhaan

ROOMA KAM3,4 t jgi. 28Ba bx na chich jk tu bhaan ba tu aga, bhaan ji chmo chich na gu Dios pui px uadha gu uatulhdhargan gu jaroi, dai px not soim lhdhak buior ba t j guch Xoikam, cham tu na mi pui tu duia na jk jax tu aagix. 29Gio gu gu Dios cham tu dai gu Israel kam jatkam jir ja Dios tuk, gu matgm bx ji gu jatkam nam jk jix jaich na puip jir ja Dios tuk. 30Na gu dai maan px jix jaich gu Dios, cham tu nam muix jaich. Daipux jaich gu Dios gui na uachuda gu uatulhdhargan gu jaroi not soim lhdhak buior ba t j guch Xoikam, cham jax bua sia ku matgilhdhix nar Israel kam piam ku gu cham. 31Gu ba dhi jap jir jum duukam aa panaas na pu cham tu bhaai pui na jk jax tu aagix? Chaam tu ji nar pui. Jax dhui nach pui px jup tu duichu na jk jax tu aagix aach nach jk buior ba t jgi guch Xoikam.

Gu Paablo na bhaan ba tu aga gu Abraam Ea nach bhaan jup xi chu aga guch boxii Abraam nat jax jak tu jii bjk na ya oilhimk, bhaan jach xi chu aga nat jax chut bx aixim bhaan tu bii. 2No gt gu Abraam jix k maankam tgia gu Dios nax bhaim duukam bap tu duia gu tu na dlh jax lhiidha, dhi kn gt bhaan gkam bam taat ka ja bui gu jatkam, sia ku gu cham tu buior gu Dios. 3Gu ji na gup jum kaich maan kap nat pai tu uanak maadt gu bjk dr kam: Gu Abraam bx juraan kn soim lhdhak buior t j gu Dios, pui kut ba gu Dios pui jak t nar jix k maankam. 4Na gu aach nach jix maat na gu jaroi not tu bhaan tu jua, cham tu nam pui px makia gu tuumi nam pai dhuuk namkidha, gu japji dhir maichk gan ka na ba tu juana. 5Matgm gu not

ROOMA KAM4 jaroi soim lhdhak buior ba t j gu Dios, ba uadha gu uatulhdhargan pui px, cham tu nam aanda na tu jax dhuia nar jix bhaim duukam na ba gt dhi px jir maichk gan ka. Ba mi dhr dlh gu Dios pui jak ba tgia nar jix k maankam ka. 6Gu Dabii gui na bjk jix iom jir gkam kat, dhi bhaan jup tu aga nax bhai ba tu jimda gu jaroi not pui dlh gu Dios uadhak gu uatulhdhargan pui ba t na bar jix k maankam, sia kut gu cham tu tux bhaim duukam jup tu duu na ba gt dhi bar maichk gan ka. 7Japni moom kaich mi nat pai tu uanak dlh gu Dabii: Joidham jix bhai ba tu ja jimia gu jatkam gui na Dios ja uadha gu ja uatulhdhara, ba cham tu bhaan kap jum buixdha gui nam tu bhaan jum uatulhdha bp dr. 8 Joidham jix bhai ba tu jimda gu jaroi no gu Dios cham tu bhaan kap jum buixi gu uatulhdhargan. 9Ba dhi pui nat tu uana gu Dabii, dai aa chi gui ja aagt jup kaich nam jum matgilhi nam jir Israel kam, ka bx aa chi gui nam cham jum matgilhi? Nach gup kaich nat saak gu Dios pui t gu Abraam nar jix k maankam, dai px nat soim lhdhak buior t j. 10Gu paa chi ba duuk pk pui jak t gu Dios gu Abraam nar jix k maankam? Gatuuk aa nat xim matgilhdhak nar Israel kam, ka bp dr aa nat chakuim matgilhdhak? Bp dr ji matgm nat chakuim matgilhdhak nar Israel kam. 11Mi dhr bap bam matgilh nat ba bhaan jup matgir ja bui gu jatkam nat gu Dios pui jak ba t nar jix k maankam, dai px nat buior soim lhdhak t j. Ba gu jaroi na pui soim lhdhai buior jup t jdha gu Dios sia ku gu chakui matgilhdhix nar Israel kam, gu Dios

364 px dlh pui jak ba tgia nar jix k maankam ka, na gu mi puip tu daachunda na jax gu Abraam, jap ji buusanda nar taatan ka. 12Sia puip ji buusanda nar ja taat ka gu Abraam gui nam ba matgilhdhix ka nam jir Israel kam, dai px no mt tu slhkam soim lhdhak buior pu ba t j gu Dios bp dr nam chakuim matgilhdha, nom gu sia xib pu buior t jdhatu. Na ba tu aanda gu Paablo na pui tu duia gu Dios jax na tda gu jaroi no soim lhdhat buior t jgi 13Na gu jano nat gu Dios iimchux gu Abraam na makia gu dbr sia gu bopxi, cham tu nat mi pu tu duu gu Abraam na jk jax tu aagix kut ba iimchux. Jax dhui na gu chakui pai jax tu aagix ka jano. Gu japji na bx juraan kn soim lhdhat buior t jgidha, pui kut ba puip t nar jix k maankam, na cham tu bhaan uatulhdhix. 14Ba no gu jax dhuukat dai gui ja am ji chu biya gt nam mi pui jimia na jk jax tu aagix dhi nat tu iimchuxdhak gu Dios gu Abraam, jir tu kub ka gt sia ku jaroi ti soim lhdhat buior t jgi gu Dios, gio dhi bhaan bax maat ka gt na cham pk jir gp jum duukam dhi nat tu iimchux gu Dios gu Abraam. 15Na gu pai nox jaich na jax tu aagix nam tu jimda gu jatkam, not maadt cham am bua mi pai maan kap, dhi bhaan jum uatulhdhai ba tulhiichuda am. Gu ji no gu pu cham pai jax jup tu aagix, dho pu cham pai jaich ka p gu uatulhdhara. 16Pui ku ba mi dhr gu Abraam gu bopxi jk nam soim lhdhat buior jup ba t jgi gu Dios, ja maa gui nat tu iimchux jano dlh gu Abraam, nat gux ja joimdak ja t nam jap px buior t jgi. Ba cham tu dai na mi pu tu duia gu jaroi na jk jax tu

365 aagix ka na ba maichia gui na Dios tu maak, gu japji no soim lhdhat buior jup t jgi gu Dios jap na jax jano gu Abraam. Ba bx nach jk pui soich lhdhat buior t jgi gu Dios, jap ji buusan nar jich chaat gu Abraam. 17Na gup jum kaich maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Aa pui jak jum duia nap mui jatkam jir ja taat ka. Ba dhi gu Dios nat pui tdak gu Abraam nat jaroi buior soim lhdhak t j, dhir di gu Dios gui na sia koigan ja duduadha no xi lhii, gio nax bhaai nap duia gu tu na pu cham pai dhuuk jaich ka. 18Ba gu Abraam slh px t jgidha nar slhkam pui na jax chtda gu Dios na mui jatkam jir ja taat ka, sia ku gu pu cham mat ka na jax dhui pui tum duia. Ba mui tu bopxicha gu Abraam pui na jk jax ttda gu Dios. 19Nat gu gu Abraam cham jx jum ojolh na soim lhdhat tu slhkam t jgidha buior gu Dios, sia ku gu jano ba aichdhidha gux chamaam oom oidha. Jix mat ka gu ti gu Abraam na cham xiim ba mukia bman gu bngan Saara, nam gux iom bar jaggr ka, cham bhaai panaas nam jax dhui ka ja tgia gu aaalh. 20Gu ji na gu gu Abraam xi kkgda na slhkam t jgidha buior gu Dios na jax ttda, cham pai px am jum ojolh iam, gu japji na jakbui kat jix iom xim otdatgda nax iom xi ch jgidha pui na jax ttda, 21dai na pui kaichdha na dai dlh gu Dios jix bhaai na pui tu duia na jax kaich. 22Pui kut ba gu Dios pui t gu Abraam nar jix k maankam. 23Ba pui jak tum uana nat gu Dios jix k maankam t gu Abraam, na cham pai buior ka uatulhdhix, daipu px nat soim lhdhak buior t j. Ku gu cham tu ji na dai buior gu Abraam pui tu uaix, 24gu japji sia aach na jaip jich iadhi dhi nat

ROOMA KAM4,5 jax chum uana. Na gu pui nach jax soich lhdhat buior t jgi gu Dios jai dht, gui puip bach lhii nach jir jix kk jatkam, cham tu buior ka uuatulhdhix ich gu Dios gui nat duadhak buusai koigan tr dr guch Xoikam nar jich gkam tuk xib. 25Nat gu gui px jich Xoikam dlh jum docho nam muaa na ba pui jak tu namkix ka guch uatulhdhara. Ba nat pai dhuuk gio duadk jup buus mu dr koigan tr, dhi bhaan matgir na ba tu namkix guch uatulhdhara, ba cham tuch dhaam kap tuii. Gu Paablo na pui ba tya nam cham tu bhaan kuicha ka bia buior gu Dios gui nam soim lhdhat buior ba t jgi Ba aach jai dht cham tu bhaan kuicha ka bia buior gu Dios, nach gu tu slhkam t jgi soich lhdhat nat guch Xoikam bx ba tuch amkichulh guch uatulhdhara. 2Ba guch Xoikam nat jix bhai dhuu kuch bax bhaich chaatt jix bhai ba tu jim buior gu Dios, na gu gu Dios xich joimdat jich am ba t nidhim xib, na chich gu tu slhkam buior t j soich lhdhak. Sia xib maan nach jax buior t jdhatu, dai ji ba nach jix bhaich chaatt t nra nach buior aaya gu Dios na pai joidham jix chu abhaar, na pai dhr bx kap jir gkam. 3Ku gu cham tu ji nach dai dhi bhaan jix bhaich chaat, gu japji sia bx aixim bhaan nach jich chulhii nach bhaan jix bhaip jich chaat. Na gu noch jich chulhii, dhi ba bhaan jix iom jich guguuxdhaidha ich nach soich lhdhat cham jich ojolhidha nach t nrda nach buior aaya gu Dios. 4Ba noch gu pui bax maat nach jax jak dui cham jich ojolhdhat t nrada nach aaya buior gu Dios, dhi bhaan jix maat ka nach cham tuch ojolhdha sia kut tu bhaan ma

ROOMA KAM5 tuch maiich jix buam jum duukam. Ba not gu pui ji chu buus nach slhkam xi guki sia kut tuch maiich tu bhaan, dho mi dhr dai nach jix iom jix bhaich chaatt ba t nrada nach buior aaya gu Dios. 5Bach jujur am bhaan jix chaat ich nach slhkam buior aaya pui nach jax jak t nra, na gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na puich jurtun nat gch am tajaa dlh gu Dios. 6Pu cham bhaain ka gt gu nach jax dhuich palhbuidha dlh pui nach jax giilhim jix uuatulhdhix, gu ji nat gu guch Xoikam ya ma ai nat pai dhuuk gu Dios dlh tu dai, ba siamrich amkam ma muu nach jix uatulhdhix, giilhim jix buam tu jim ich gu. 7Aach nach jix maat ya aach jich bui, jix xijai na jaroi pu tya na bhaankam mukia gu jumai nom bax muaam not tu bhaan cham am bua, ni ku cham iam xim gunguxidha sia kut gu ti mi pui jii jax na tu aagix ka. Siamri chi ti am jum gunguxidha palhp nox iom jir jix bhaikam gu jaroi, gu chi ba pk no giilhim jix buam tomaat. 8Gu matgm gu Dios japji nat xich joimdak jich ch sia kuch giilhim kax uuatulhdhix. T nat mooch amkam muu guch Xoikam sia pu chum jix uuatulhdhix kam. 9Gu ba xib cham tu bhaan kuicha ka bia ich buior gu Dios, nat gu guch Xoikam px pui jak tu duu. Ba sia jano cham tu kach chulhiia ich na pai dhuuk jum aaya nam jum tulhiia gui nam cham mi pui jimia na jax jix aa gu Dios. 10Ba nat gu dlh gu Dios pui tu duu, nat guch amkam muu gu Maraan nach aach buior jix bhai biya, sia kuch jir kdargan kat nach jix uuatulhdhix, dhi bhaan jix maat na pu cham pai dhuuk jup kach chulhiichuda sia pk nar jax ka gt, dai nach gammj pu buior bap tuika ba. 11Ku gu cham tu ji nach jap px gammj buior jup

366 tuika gu Dios, gu japji nach buior jix bhaich chaat ka bhaankam gu Gkam jich Xoikam, na chich gu bhaankam guch Xoikam jix bhai ji bii buior gu Dios. Gu Paablo na bhaan ba tu aga gu Adaan gio guch Xoikam 12Japni moom duu jano nat gu Adaan bp ya ai dhi oigan bhaan nat ba gatuuk guch Xoikam yap ba ai. Gu Adaan nat bp ya docho gu Dios, dai dhi bhaan ya jaichdhr gu uatulhdhara nat ba bhaan ji jii gu muuki, bx ba gu jatkam bhai gam pu ja daam jimiidha p, nam gu puip bam uatulhidha nat jax jum uatulh gu Adaan. 13Pu bax jaich ka gu uatulhdhara ya dhi oigan nat chakui jaichdhrk na jax jak tu aagix ka gui nat Moisees tu uana, ba cham tu mat ka am gu jatkam nam tu bhaan jum uatulhidha. 14Gu px ji nam gu sia koiidha gui nam puim uatulhidha nat jax jum uatulhdhak gu Adaan, pu jano dr jam ba gam bhai pu koiidha nat dr jup muu gu Adaan, sia kut gu mi dhr jup ba tu uana ba gu Moisees na jax jak tu aagix ka. Ba nat jax jak tu jii gu Adaan, jum aanda na jumai yap aaya na maakam jup tu jimia. 15Ku gu cham tu ji nar jaxbui p dhi nat tu bhaan xich joiglh gu Dios na jax gu uatulhdargan gu Adaan, na gu nat jum uatulh jano gu Adaan, mui ja daam jii gu muuki, sia kut ti dai dhim uatulh. Matgm gu gui nat tu bhaan xich joiglh gu Dios, jix iom ji nar gp jum duukam, nat gux bhai ba tu ja jii gu jatkam pui mui p, daipu dlh guch Xoikam nat bhaan jix bhai tu ja jii. 16Ba dhi bhaan jix maat na cham tur jaxbui p nat jx jum uatulh gu Adaan gio nat jx jup xich joiglh gu Dios. Na gu gu Adaan mu jak ja bhich gu jatkam nam pai gammj mi pup jum tulhiidha, gu

367 ba guch Xoikam nat yap ai, pui jak jup tu duu na gu Dios pui tya na bx ba uachudhix ka guch uatulhdhara sia ku chich muikim bach uatulh. 17Na gu gu Adaan nat jum uatulh, bx ja daam jii gu jatkam gu muuki, sia kut gu ti dlh gu Adaan jum uatulh. Ba pui dai guch Xoikam p nam bhaan bx jix bhai ji biya buior gu Dios pui px, cham jum aa nam tu jax dhuia. Mi dhr bap bax bhaain ka nam bxchux bhaim duukam bap tu buada. 18Ba pui nat jax jum uatulh gu Adaan nat ba jaichdhr nam paim tulhiia gu jatkam nam puip jum uatulhdha nat jax jum uatulh gui, guch Xoikam jix bhaip ja duu nat muu bhaan gu uuux na gai bt. Ba bx cham tu bhaan kax uuatulhdhix ka am, dai nax bhai ba tu ja jimda. 19Piam japni jak jax a pim jak jix bhaix maatt kaaya: Gu Adaan cham tu kam t gu Dios nat jax ti tn na jax jak jix aa. Pui kut ba bx ja daam jup jii gu uatulhdhargan, na mt gu mi puip tu daa nat jax tu jii gui. Ba guch Xoikam nat yap ai, mi pui tu duu na jax jix aa gu Dios, ba bx puip ja duu nam jix bhai ji biya buior gu Dios. 20Gu ba nat pai dhuuk tu uana gu Moisees na jax jak tu aagix ka, jix iom g bhai jim glh gu uatulhdhara. Gu ji na gu nat jix iom g bam glh gu uatulhdhara, ba matgir nat gu Dios jix iom jup jum glh nat jix ja joiglh gu jatkam. 21Ba aa joidham jix bhai ba tu jim xib, na gu cham tu bhaan kuicha ka bia buior gu Dios, nat gu xi joimdak ji ch bhaankam gu Gkam jich Xoikam, pui nat jax jich dhaam jup jii gu muuki nar kuichan gu Adaan nat jum uatulh. Na pui ba tya gu Paablo na jap ji buusan nach koiix buior gu uatulhdhara Jax japim ba lhdhat k jaadu nat gu Dios jix iom xich

ROOMA KAM5,6 joiglh nat pai dhuuk jix iom jum glh gu uatulhdhara? Panaas aa ba kur am nach maan nach jax jich uatulhdhidha na ba gu Dios jix iom jup glhdhidha na xich joignda? 2Chaam tu ji nar am nach kach uatulhdhidha, na gu jap ji buusan nach aach ba koiix buior gu uatulhdhara. Jax gi dhuip kar am nach pui buior jup tuigda? 3Ka pim ji chakui maat aa na chich maan maankam px jup jich dhuu bman guch Xoikam na chich pai dhuuk jich bopko suudai kn, gio na chich maap jup koi jano na mt pai dhuuk mua? 4Jano na chich pai dhuuk jich bopko suudai kn, dhi jap jir jum duukam na mt maap guch Xoikam much chua t dn kr jano na mt pai dhuuk mua. Ba na chich maap koi guch Xoikam, pu kaikam maap koi chich nach ba jai puip duduadi giop baapmigia nat jax jum duu gui. Mi dhr ba pui bar jix kk jatkam ka ich, jix bhai ba tuch jimda p ba, na gu guch Gkora na bxchux bhaai na joidham tum jup tu duia, dua guch Xoikam. 5Ba no chich gu pui jai bman jup koi guch Xoikam, dho pui bman duduadk jup baapam jachich nat pai dhuuk duadk bam gui. 6Ba bax maat ich nat guch uatulhdhara bx bhai pup bii bman guch Xoikam bhaan gu uuux na gai bt na mt bhaan sissapa jano na mt mua, ba xib cham tuch dhaam kap tuii. 7Na gu gu jaroi no ba muukix tukgaram bhaan, cham tu daam ka jimda gu uatulhdhara. 8Ba t jgi ich na chich bman koi guch Xoikam jano na mt mua, gio puip t jgi ich na chich bman jup duduadk baapam jano nat pai dhuuk duadk bam mi dhr koigan tr. 9Jix maat ich p sia na guch Xoikam cham tu giop ka mukia, nat gu muukk duadk ba bam, na gu gu muuki cham bhaai na jax dhui giop ka muaa. 10Nat

ROOMA KAM6 gu guch Xoikam pu daipu maannim px muu jich amkam nach jix uuatulhdhix kat, pu cham jxkat pai dhuuk ka mukia p gio, pu gammj ba duaka buior gu Dios jano dr nat duadk giop bam. 11Ba pui p aapim, t jgidha pim na pim ba koiix buior gu uatulhdhara, ba dai gu Dios buior japim px ba dudua, na pim gu maap bap tuidhi guch Xoikam. 12Jap japim xi dhui ya dr jap jak gu uatulhdhara na ba cham pui jam daam jup tuigda jam tutku bhaan. Chapim tup jum buixidha sia ku ti jam chian na pim jix buam jum duukam jup tu duia, sia chi jax chu tatda jam tutku bhaan. 13Chapim mi dadoochidha gu jam tutku gu uatulhdhara na cham bx aixim bhaan pu tu buada na jax lhii, gu japji gu Dios na pim mui xi dhochidha na ba bhaan pu tu duia na jax jir jix bhaim duukam. Na pimt gu aapim ba koi buior gu uatulhdhara, ba giop dudua pimt na pim ba mi dhr pui ba tu duia na jax jak jix aa dai gu Dios. 14Mi dhr dho gi ba gu cham tu jam daam kap tuigda ji gu uatulhdhara, na gu xi jam joimdat jam am ba t nidhidha gu Dios pui px, cham tu na pim mi pu tu duiim na jax tu aagix. Na pui ba tya gu Paablo na cham tu ja daam kap tuii gu uatulhdhara guch Xoikam jgidham Rooma kam 15Ka gu jax gi jak lhdhat k pim dhi pui na gu Dios pui px xich joimdat jich am ba t nidhim, cham tu na chich pu tu duu na jax tu aagix? Ka gu pui lhdhat k pim aa na cham jax bua siach chi bach uatulhdhimk, kapbhai na pui px xich joimdat jich am t nidhim gu Dios? Chaam tu ji nar pui. 16Jax gix maat japim not jaroi tujuandam tugi kn mi pai

368 ba ai buior gu jax chum gkam pui px cham ji namkidhat? Cham aam aanda na mi pui tu duiidha na jax tdaidha gu gkam tugi, na gu pu kaikam mi aaya? Pui p dho no jaroi buior jup tuidhi gu uatulhdhara, jum aanda na mi pui tu duiidha na jax jix aanda, ku gu dhi mu jak bhichdha ji na pai gammj mi pup jum tulhiidha. Gu ba not jaroi buior jup ai gu Dios, pu kaikam buior jup aaya na mi pui jimia na jax jup jix aa. 17Ba aa taxchaabgi gu Dios na pim aapim dai gu Dios px bar tujuandam tugi, joidham bx jam jujur kn japim mi pui jiim na jax jix aa, na pimt gu pui jak maat na mt jax jam aa, sia ku pim gu bp dr giilhim kam tulhiidha na pim jir tujuandam tugi ka gu uatulhdhara. 18Mi dhr na pimt bubuakk na pim xir tujuandam tugi kat gu uatulhdhara, mi jak japimt jup baap na pim pai mi pui ba jiim ba na jax jix aa gu Dios. 19Aa tu uargidhat bhaan tu aga na tu jax jum buada ya dhi oigan na pim bax maatt ji kaaya na bhaan tu aga gu iimda bhaan. Ba pui na pimt jax dhuu na pimt dochi gu jam tutku gux buam jum duukam na pimt ba bx aixim bhaan giilhim jum uatulh, pui pim jup dochidha gux bhaim duukam na pim ba mi pui ba jiimda na jax jix k kam ni gu Dios, na pim jix uua bap tuigda buior gui. 20Na pim pai dhuuk kar tujuandam tugi ka gu uatulhdhara, chakui pim mip tuigda na pai xib jix k kam ba jam ni gu Dios. 21Pu cham tu pimt mi ch na pim jax jak tu jimdat bp dr na pim jum uatulhidha, dai na pim bhaan px ti bax xir ba xib, na pim gu mu jak slh ba jiimt na pim pai gammj gt mi pup jum tulhiidha. 22Ba xib na cham ka tu jam juantun gu uatulhdhara, dai na

369 pim mi pui ba jiim na jax jix aa gu Dios. Dhi dho gi gu mi tgia pim ji na tur jix kp jum duukam, na pim gux uua kn bap tuigda buior gu Dios, ba gatuuk dai na pim buior ba aaya na pim ba pu gammj buior bap tuika. 23Gu uatulhdhara dai dhi kn tu namki na mu jak bhichdha gu jaroi na pai gammj mi pup jum tulhiidha. Matgm gu gu Dios baidhika ji na buior bap tuika gammj na pai joidham jix bhai ba tu jimda gu jaroi na bman maan maankam bap jum duia guch Xoikam gui na xib jir jich Gkam tuk.

ROOMA KAM6,7 nat duadk giop bam koigan tr dr. Ba dhi gu Dios px nat pui jak tu duu nach ba pui ya dr jap jak bar jix kk jatkam ka buior, ba dai nach mi pui ba jiimda na jax jix aa. 5Na gu pui na jax tu aagix ka, panaas kut dhi bach iich nach jix buam jum duukam jup tu duia na chich chakui bman kok guch Xoikam. Dhi ba mu jak jich bhichdhatundat panaas nach pai gammj gt mi pup jich chulhiidha. 6Gu ji na chich gu xib ba koi buior dhi na jax tu aagix, ba cham tuch dhaam kap tuii. Dlhkob jak px bap tuii ich xib nach pai dhr cham tu bhaan jax jich aagt mi pui ba jiim na jax jix aa gu Dios. Dai nach pui tu duiim na jk jax jich jurtudim gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan, cham tu na jax chu aagix na tu uaix uuan tam. Na ba tu aanda gu Paablo na chich jax jak duuk maat nach am jup tuii gu uatulhdhara 7Jap japim lhdhat ji k aa jaadu na panaas jap kaikam jup kaich i nar uatulhdhara dhi pui na jk jax tu aagix? Chaam tu ji matgm. Na gu no cham pai jax tu aagix ka gt, aa xib pu cham mat ka gt na tu puim tt uatulhdhara. Pui na jax na pu cham mat ka gt xib nop jir uatulhdhara na bx aixim jap px bhax chu aanda gu tu no gt chakui pui jak tu aagix ka. Gu ji na gu japni tu uaix: Jir uatulhdhara nop gan jap px bx aixim bhax chu aa nap gt xi chu biaka gu tu. 8Gu ba gu uatulhdhara dhi bhaan jim iatak na jk jax tu aagix bhaich dhaam ji jii, panaas ba kut dlh gu uatulhdhara pui jak tu dai na jax jak tu aagix ka na ba dhi bhaan jix bhaich bhya. Na chich gu dhi ba bhaan bhai ji iia nach jax jak jich uatulhdha, mu jak jach ba ba jiimt nach pai gammj gt

Na ba tu aanda gu Paablo na jax jir jum duukam pui na jax chu aagix Ji jaadu jich Xoikam bhaan, jix maat japim na jax kaikam jix jaich ka jax na tu aagix ka. Ba dhi na jax tu aagix ka, daipu na jx px duaka gu maankam bhaan jup tuigda, cham tu na pui bhaan jup tuigda sia ku ba muukix. 2Pui na jax maan gu ubii no t bna na gum aanda na bman jup tuigda gu chio na jx duaka, na gu pui jak tu aagix. Ba not gu jax dhuukat ma muu gu chio, gu ubii cham tu kn ji biya buior gu chio gui na ba mukia, mi px juugt aaya gu na jx tu aagix ka nam maap jup tuigda. 3Ba no gu gu chio ka dua nat gu ubii jumai ba oi gu chio, dhi pui jak bam kaichdha na jax gui nam jir ganai px ka. J ji not gu pui tu bhaan ma muu gu chio, dho gi gu cham jax bua ji siat ba jumai ba oi. 4Ba puim duu pimt aapim ji jaadu, koi pimt bman guch Xoikam na ba aapim mi dhr cham jam daam kap tuigda pui na jax tu aagix, na gu jap ji buusandat na dhir jam bna kat. Gu ji na gu mi dhr na pimt giop dudua, jumai ba oi pimt, na pim gu guch Xoikam px jak ba kaichu gui

ROOMA KAM7 mi pup jich chulhiidha. Na gu no pu cham pai jax tu aagix ka gt, pu cham paix jaich ka gt gu uatulhdhara. 9Na pai dhuuk chakui mat ka aa na jax tu aagix ka, joidham jix bhai tu jimda i panaas, pu cham pai bhaan jax ji aanda i gu tu uatulhdhara. Gu ji na gu na ich pai dhuuk bhai ji maat na jk jax tu aagix, panaas kut mi dhr kiapx bhai ji jaichdhr gu uatulhdhara, 10ba dai na mu jak ba bhichdhatu na pai gammj mi pup ji chulhiidha. Na gu dhi na jk jax tu aagix, ti pu kaikam tum uana nach mi pui jimia na ba mi dhr jix bhai ba tuch jimda, gu ji na gu jakbui kat mu jak px bach bhichdhatu nach pai gammj mi pup jich chulhiidha. 11Gu bak ji nat jax dhui px bhaan jix bhaich bhi ji gu uatulhdhara pui na jk jax tu aagix, pui kut ba panaas dhi mi dhr mu jak jup jich bhich nach pai gammj gt mi pup jich chulhiidha. 12Ku gu tir jix ua ji dhi bx na jk jax tu aagix, cham tu na uatulhdhara bhaan jup tuii. Bx jman na jk jax tu aagix jir mi pui na jax jum kaich, jir jix kp jum duukam. 13Gu ba jap kaikam jup kaich i aa panaas ji jaadu na gux kp jum duukam ba mu jak t bhbhichun na pair tu tulhiiara? Chaam tu ji matgm. Gu japji gu uatulhdhara na dhi bhaan t bhbh na jk jax tu aagix, panaas ba ku dhi na jax jak tu aagix pui jak tu bua, sia ku tir jix kp jum duukam. Gu ji nat gu dhi bhaan jup matgir ba nar jix buam jum duukam gui na puim tt uatulhdhara, dlh maaxik jum ki. 14Jix maat ich p na pui na jk jax tu aagix jir tkob kam, cham tur ya kam dhi oigan bhaan. Ba aach nach jir ya kam dhi oigan bhaan, jap ji buusan nach galhix buior gu uatulhdhara na ba mi dhr jup tuch

370 juantun nach jup tu buada na tur jix buam jum duukam. 15Aa cham maatt na jax kaikam pui jak tuch jimda, na gu tu no ti jax jix dhuiim na jax jix aanda, cham jxdha mi pu duia, gui px pui ba duichunda na tu ti cham aanda na pu duia. 16Gu ji na gu na jix bhai xi ganga na pui cham tu mi pu buada gu tu na tix aanda, dai gu tu na cham aanda na pui ba tu duia, dhi bhaan jix maat nar jix bhaim duukam pui na jk jax tu aagix, cham tu na uatulhdhara bhaan jup tuii. 17Ba cham tu aa na pui tu buada gu tu nar jix buam jum duukam, gu japji gu uatulhdhara na am jup tuika na pui dhuichunda. 18Ba bax maat i na gu chuuku ya kam dhi oigan cham tux kp jum duukam bhaan jup tuidhi, gu uatulhdhara bhaan jup tuidhi. Na gu gu tu no tix aa na pu duia, cham ja jxdha pu duia. 19No ti pux chu duiim na tur jix bhaim duukam, dai gux buam jum duukam ja px pu tu duia na tu ti cham pu duiim ka. 20Gu ba no gu aa ti cham pu duiim gu tu nar jix buam jum duukam, dhi bhaan jix maat na cham tu aa na jix buam jum duukam jup tu buada, gu japji gu uatulhdhara na am jup tuika na pui jak ji dhuichunda. 21Jix bhaix mat ka i ti na cham jir am ka gu tu na pui ba tu duia, gu px ji na gu panaas dai dhix bhaain ka na pu tu duia na tur jix buam jum duukam ka, sia ku gu aa ti cham aa. 22Ji jur am bhaan aa t jgi nar am pui na jk jax tu aagix, 23gu ji na gu jap dr jak ji am jup baapak jumai na pui jurtun na cham mi pui jimmda. Dhi bar di gu uatulhdhara na am jup tuii, panaas ku jap ji dhuuk na mu pai kuup na ba cham mi pui jimia na jax jir am. 24Jap moox buam iam. Jaroo ba chi palhbuidha na mu jak

371 ba jim na pai gammj mi pup ji chulhiidha? Jaroo jak jootsa gu uatulhdhara na dhaam jup tuii? Na gu aa cham bhaai na dlh jak jootsa. 25Dai dho gu Dios jix bhaai na pu duia, dhi na jaroi taxchaabgi aa bhaankam gu Gkam jich Xoikam. Ba sia ku ti t jgi nar pui na jk jax tu aagix buior gu Dios, gu chuuku bhaan mi pui tu daachu i na jax ji jurtun gu uatulhdhara. Na bhaan ba tu aga gu Paablo nam guch Xoikam jgidham mi pui jiim na jax ja jurtun gux Dhuudu kam jix Ua Iimda Na gu gui nam jk buior bap tuigda guch Xoikam, cham tu mu jak ka jiimda am nam pai gammj gt mi pup jum tulhiidha, nam gu cham tu mi pui ka jiimda na jax jix aanda gu ja tutku, gu japji daipu na jax px ja jurtudidha gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. 2Na gu noch pui buior jup tuigt guch Xoikam mi pui ba jiim na jax jich jurtunka gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, cham tuch dhaam kap tuigda gu uatulhdhara, ba cham tu mu jak ka jiimda ich nach pai gammj gt mi pup jich chulhiidha. 3Gu Dios pui jak ba tu duu gu nat tu cham jxdha pu duu gui na jax tu aagix nat Moisees tu uanak, cham bhaain ka gu na jax dhuich pataasa guch chutku bhaan nach jir ya kam dhi oigan. Ba gu Dios bhai ma joot gu dlh Maraan pu chum jup xi dhuuk na jax chum gu ya kam maankam dhi oigan tam nat ba ya muu jich amkam nach jix uatulhdhix, pui dhuuk ba cham tuch dhaam kap tuii xib guch uatulhdhara. 4Gio pu kaikam pui jak duu p na ba pui jak dui bax bhaain ka nach mi pui ba jimia na jax tu aagix gui nat Moisees tu uanak, nach gu cham tu mi pui ka tu

ROOMA KAM7,8 daachunda na jax jix aanda dhich chutku nar ya kam dhi oigan bhaan, gu japji na jax jak jich jurtunka gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. 5Na gu gui nam pui mi pui tu daachu na jax jix aanda gu ja tutku nar ya kam dhi oigan bhaan, dai gu tu nar ya kam dhi oigan nam bhaan jix buam jum aanda. Gu ba gui nam mi pui jiimda na jax jup ja jurtunka gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na cham maax, dai gu tu na cham maax jam bhaan jix buam jup jum aanda. 6Gio gu gu jaroi nax buam jum aantugt gaagidha na jax jurtunka gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, dhi joidham jix bhai tu jimia, na gu buior jak aaya gu Dios na pai joidham jix bhai tu tatda. Gu cham ji gui na dai bhaan jix buam jum aanda gu ya kam dhi oigan na tux maax, na jax jurtunka gu tukgan, dai gu na mu jak bhya na pai gammj mi pup jum tulhiidha. 7Gio gu gui nam pui dai bhaan jix buam jum aanda na jax ja jurtunka gu ja tutku nar ya kam dhi oigan, dhi bhaan jix maat ka nam jix bhaamkidha gu Dios, na gu cham bhaain ka nam jax dhui mi pui jimia na jax tu aagix buior, gio gu cham jxkat mi pui jimia am sia pk jax ka gt. 8Ba cham jxkat ja kgalhdha gu Dios gui nam pui daix buam jum aantugt gaagidha na jax ja jurtunka gu dlh ja tutku, na gu dai gu tu na ya dhi oigan jix chu jaich ka nam jix kgalhidha. 9Ba aapim ji jaadu, cham tu mi pui ka tu daachu pim na jax jam jurtun gu jam tutku nar ya kam dhi oigan, gu japji dai na jax px jam jurtudim gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Dios, gui dho ji no slhkam jam am jup tuidhi. Na gu gu jaroi no cham mi pui tu daachu nat jax jak tu jii guch Xoikam, cham tu bhaan jup tuigda gux Dhuudu kam

ROOMA KAM8 jix Ua Iimdagan gu Dios. 10Gu ji no gu mi pui tu daachu nat jax jak tu jii guch Xoikam, dho gi gu dhi bhaan jix maat ka ji na bhaan tajaaix ka gu slhkam jix Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Dios. Gio dhi bhaan jix maat ka nat gu Dios mi dhr ba baabu na pai bhaan kap tuigt gui na dlh jax lhiidha na pu tu duiidha na tu ya dhi oigan jax jum bua. Sia dhi bhaan jup jix maat ka nat gu Dios buior jix bhai ba bii, ba cham tu mu jak ka jimda na pai gammj gt mi pup jum tulhiidha, na gu ba uachudhix ka gu uatulhdhargan. 11Gu ba no gu slhkam jam am tajaaix gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Dios, nat jich Xoikam gio duadhak jup bamii mu dr koigan tr, dhi j Dios nat bamii guch Xoikam, jai tutku jam makia na pim ba cham tu pui ka tu jimda na jax bp dr, sia ku gu pui na jax bar ya kam dhi oigan. Gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan px jai jam pataaxdha dhi na jam am ba tajaaix. 12Ba pui px aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, jich am jum aa nach mi pui jimia na jax jich jurtunka gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Dios, cham tu na jax jich jurtunka guch chutku nar ya kam dhi oigan. 13Na gu no pim aapim mi pui jiim na jax jam jurtunka gu jam tutku, mu jak bhya pim na pim pai gammj mi pup jum tulhiidha. Gu cham ji no pim gu mi pui jiim na jax px jam jurtudidha gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Dios, na gu dai na pim buior jimia gu Dios na pai joidham jix bhai ba tu jam jimda. Ba dhi jap ji buusnia na pim muaa gux uatulhdhix kam jam tuuku na pim bhaan kap tuigda bp dr. 14Ba gui nam pui mi pui jiimda na jax px ja jurtudidha gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Dios, dhi

372 puim ttnda am nam jir maamran gu Dios. 15Ba chapim jix chotdont mi pui jiimda na jax jam jurtudidha gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. Na gu dhi cham tur di gux buam jum duukam na jap px tu jam juantun na ba mi dhr cham bhai ka tu jam jimia, gu matgm dhix Dhuudu kam jix Ua Iimda pui ba jam duu ji na pim jir maamran ka gu Dios. Dhi px jix Dhuudu kam jix Ua Iimda puich jurtunka nach ba gu Dios pui iimda nar jich Gkora. 16Dhix Dhuudu kam jix Ua Iimda maap jum dagia am gu dlh jich iimda, ba maan iook xip dui am mi dhr pui ba tya nach aach jir maamran gu Dios. 17Gu ba noch mi dhr pui bar maamran gu Dios, dho dai nach am ba tu biya gui nat tu Dios dlh jich iimchux. Ba dhi na tuch am biya, maap jich am ji biya gook dt guch Xoikam, ku gu no chich jaxbui puip jich chulhii ji nat jax jum tulhii guch Xoikam, ba mi dhr dai nach buior ba aaya na pai joidham jix chu abhaar. Na pui ba tya gu Paablo na cham jax bua sia kuch jich chulhii xib 18Aa japni lhii, na cham tu jaxbuip jir g dhi tulhiiara na jax gui nach tu tgia gatuuk na joidham jix abhaar. Aa ji bui jir cham tu dhi tulhiiara. 19Na gu nat jk tup tu duu gu Dios dhi oigan bhaan, ti t nra am na gt bam aaya gui gu tanoolh na pai dhuuk gu Dios dlh ba tu aanda nam jir jaroi dha gu maamran. 20Cham tu pui jak tum tu bii gu nat jax pk kaikam tip tu duu gu Dios gui na tux chu jaich ya dhi oigan. Ku gu cham tu ji nat dlh pui jak tu bii, gu japji gu Dios nat dlh pui jak jix aa, ba kapup jix bhaai na jax dhui gio pui jak jup tu biya nat jax pk kaikam jup tu duu gu Dios. 21Na gu gu Dios px dlh pui jak tu duia na

373 jax jak gio pu chum jup tu biya nat jax pk kaikam jup tu duu, na gio tup bax chu bhaain ka, cham tu na gatuuk cham pai tu matgilhia. Na gu xib bhaan jup tuii gu tulhiiara dhi nat jk tup tu duu gu Dios. Ba gu Dios px dlh giox joimdaip ja tgix bhai ja duia, pui p na jax jix joimdat ja palhbui gui na maamran ba ja lhii. 22Jix maat ich na giilhim tulhiiara tr jup tu tuidhi dhi bx nat jk tup tu duu gu Dios ya dhi oigan, tix kokom tum bua jap na jax maan gu ubii no bax chgim gu alhii nax kokom jum buada. 23Ba puip suan ich aach jich iimda r bhaan, nach gu puip jich chulhii na jax gui nat tup tu duu gu Dios, sia ku guch am jup tuii gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. Dhix Dhuudu kam jix Ua Iimda bp bach onbai gu Dios na ba dhi bhaan jich onbaidha p gu gp jum duukam gatuuk. Gio no ba pataaxix guch chutku, mi dhr dai nach tu slhkam bar maamran ka gu Dios, nach gu cham tux buam jum duukam kap tu buada. 24Ba dhi pui nach t nra nach jich dhuia, dhi bhaan cham mu jak ka jiim ich nach pai gammj gt mi pup jich chulhiidha. Aapim jix maat na gu tu noch nra, cham tu jap kaikam jup jum kaich nach biaka gu tu, piam kuch mi pai nidhat jup kaichdha, gu japji cham tu ji nach nidha, pui kuch ba t nrda px. 25Ba dhi nach tu nra xib, cham tu bia ich ni kuch ni. Slh px nach t nra na pai dhuuk pui tum duia, ba gammj jich am jum aa nach t nrda cham kix kam. 26Gu ba gux Dhuudu kam jix Ua Iimda jich palhbuidha p gu tu noch cham am buatu piam kuch cham maat. Na gu noch cham maatt tu daan buior gu Dios na jax jak jum aa nach buior tu daanda, gux Dhuudu kam jix Ua Iimda mi dhr

ROOMA KAM8 pui soi ttdada gu Dios jich amkam, dai na cham tu iook kn jap nach jax kaichdha aach. 27Na gu gu Dios dlh jix maatt kk na jax kaikam jup ttdada, na gu gu Dios siax mat ka nam jax jir tum ka gu jatkam ja jujur am bhaan. Ba gux Dhuudu kam jix Ua Iimda pui px ttdada gu Dios nox aa na pui tu duia nam jax ttdada gui nam buior jup tuigda. Na pui ba tya gu Paablo na cham jxkat jax jich dhooda gu tu aach nach buior t jgi guch Xoikam 28Jix maat ich na gu Dios px jup tu duichunda na ba joidham jix bhai tu ja jimda gui nam buior tu daanda, gui nat jk ja am t t nam mi pui jimia na jax jix aa. 29Pu bjk dr bax maat gu Dios nam jk buior t jdha gu jatkam, ba pu jano dr pui pu ti p nam puip jir tum ka na jax gu Maraan. Jap ji buusnia nam jir jajaanni ka, dai na gu Maraan jir bp kam ka. 30Ba pui nat jax ti bjk gu Dios nam jir pu chum ka p na jax gu Maraan, xib dai nat pui ba ja duu nat jax ti. Ba nat pui xi ja dunaak, pui jak tu duu p nam jax jak jix bhai ji biya buior. Ba na mt jix bhai ba bii buior, dai nat pui ba ti p nam buior aaya na pai dhr jix iom jir gkam nax chu abhaar. 31Dho jai, jax bar jum duukam ji jaadu dhi pui? Dho nach palhbui dho gu Dios xich joimdat bx aixim bhaan, jich am t nidhim. Ba cham jxkat jax jich dhooda sia chi jaroi ti xich bhaamki. 32Nat gu gu Dios cham tu xich dhai gu Maraan, gu japji nat cham jax ji chk tu maa nat ba yach amkam muu na ba mi dhr jix bhai ba tuch jimda pui. Gu ba nat cham jich dhai gu Maraan, dhi bhaan jix maat p na bxchuch am jup tu tuii bman gu Maraan. 33Gio cham jxdha jaroi pui ka ja tda

ROOMA KAM8,9 nam jix uuatulhdhix gui nat Dios dlh ja am ba t t, nat gu dlh gu Dios pui ba ti nam cham tu bhaan kax uuatulhdhix. 34Ni ku cham jxkat jaroi jax tya nam mu jak jiim nam pai gammj mi pup jum tulhiidha. Jax dhui nat gu mi dhr bach boosolh guch Xoikam nat muu jich amkam, gioch amkam duadk bam p. Xib sonpan daa gu Dios kn dr jak, ba bhai dhr soi ttdatu xib jich amkam. 35Tu pim lhii ji jaadu na mi dhr kach boosga na pai xich joimdat jich am ba t nidhim guch Xoikam? Gu tulhiiara aa? Ka gux xijaim jum aandam aa? Ka nom jich gb aa gui nam xich bhaamkidha? Ka gu bhiogi aa? Ka noch cham ka bia aa nach tuch chidha? Ka noch muuki chr bap tuidhi aa? Ka dlh aa gu muuki? 36Na gu pui tu uaix mi na mt pai tu uanak gu bjk dr kam, jup jum kaich: Bx px ba xich koodak am gu jatkam nach jum bui t jgi aapi Dios, jap tuii ich panaas na jax gu kakasnir nom amuub ba ja tuttu nam paim koon. 37Matgm chaam tu ji na tuch dhaam jup tuii. Jakbuich ja daam jup tuii ji dhi bx na jk jir jix buam tum duunkam, nat guch palhbui guch Xoikam xich joimdak nach ba pui ja daam jimia. 38Ba cham jxkat tu mi dhr kach boosga na pai xich joimdat jich am ba t nidhim gu Dios, sia chi moo tu muuki ka gt, piam gu tu na duaka, nix chu gu noonbi gu Dios, nix chu gu tu nam tu dudua iiimda bhaan nam ti bx aixim jix bhaai nam pu tu duia nam dlh jax lhiidha, nix chu gu tu na xib jix maax, nix chu gu tu na gatuuk tu maaxilhia, 39nix chu gu tu na tkob jak jix chu jaich, nix chu gu tu na tuukab jak jup jix chu jaich, nix chu dho moo gu tu na

374 Dios jup jir duii ku cham bhaai na jax dhui mi dhr jich boosga, na pai xich joimdat jich am ba t nidhim gu Dios bhaankam guch Xoikam nar jich Gkam tuk, na gu guch Xoikam px bhaan jix maat na xich joimdat jich am t ni gu Dios. Na pui ba tya gu Paablo nat gu Dios ja am t t gu Israel kam jatkam Ba aa japni xi jam tdam ji jaadu, slhkam pui tu tatda na jax jam tda, cham tu na jam iatgidha, na gu aa slhkam tu aga na t jgi buior guch Xoikam, na gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda mattun na jax jak slhkam tu agada. 2Japni xi jam tdam: Aa gammj tix buam ji aanda jur am bhaan, panaas ku gammj px dhi bhaan jix kaook ka. 3Pui aanda i gu na ja amkam ji chulhiia gu jaadu nach maap jir jich oidhagm, no gt pui jak iam cham mu jak ka jiimda am nam pai gammj mi pup jum tulhiidha, siat chi moo pu cham tu kn ji palhbui guch Xoikam. 4Jir pu chum am p gu na jax aa, maan nach jax px jir Israel kam jatkam gui nat Dios pui ja duu nam jir maamran ka. Dhi Israel kam jatkam, joidham jix abhaar kn ja buim mamxidhimk gu Dios, ja aadhak ba na jax jak tu tuika ja bui gio na jax jak tu aagix ka, gui nat ba Moisees ba tu uana, gio ba nam jax jak tut tu daanda buior, gio ba nat bxchu tu ja iimchuxdhak na gatuuk tu ja makia. 5Dhi Israel kam jatkam jir bopxi am gu bjk dr kam jich bopxi nam puip jir Israel kam jatkam kat. Ba dhi Israel kam jatkam ja bui dhr jaichdhr guch Xoikam, puip jir Israel kam ba tuuku bhaan. Dhir di px gu Dios gui nat jup tu duu bx na jk tux chu jaich, pui ku ba dai guix bhai nach gammj buior

375 tu daanda, iam gt jach moo pui pu duichunda gammj. 6Ku gu cham tu ji nach jax jich aanda na gu Dios ba cham pui tu duichu nat jax ja tdak guch bopxi kat, gu japji nam gu cham tu slhkam bx jir Israel kam jatkam, sia kum jai dht pui tim lhii. 7Na gu cham tu slhkam bx jir bopxi am gu Abraam gui nat jk ti tu bopxicha, na gup ttda gu Dios gu Abraam: Bhaan dr gum mar Isaak jap mui tu bopxicha. 8Ba dhi japnir jum duukam, na gu Dios tu slhkam bopxi ja lhiidha gui nam puip tu jimda nat jax tu jii dlh gu Abraam, cham tu gu jaroi na jap px puim lhiidha. Jap ji buusanda gu nam mi dhr maaxilhia na pai gu Isaak nat jax tdak dlh gu Dios gu Abraam. 9Gio japnip tn jano gu Dios gu Abraam: Gamai jakianni moo gio ya jap jup ba oir, ampk maan ba tgia gu alhii gum bna Saara. 10Gio mi dhr gatuuk puip jum duu p na mt gook maaxir gu maamran gu Rebeeka, daipu dlh jir ja taat ka gu ti guch boxii Isaak. 11-13Ba pu bp dr ba aagi gu Dios gu Rebeeka nam jax jir tum ka gu maamran gatuuk, nat gu pu pui jak ba tu duu dlh gu Dios, sia ku mt chakui maaxir gu maamran, ni ku mt chakui tux buam jum duukam jup tu dunaak, piam ku gu gu tux bhaim duukam. Jup ttda gu Rebeeka: Gum mar gui na bp maaxilhia, btaan ji biya, ba gui na gatuuk maaxilhia, tkob ji biya. Ba jap jak iam na iam px puip tu uaix jup jum kaich p: Aa dai gu Jakob jix joimdak t, gu Esauu ba cham. Ba dhi bhaan pup jix maat na gu Dios pui duia gu jaroi na dlh jax lhiidha, siatti tux buam jum duukam jup tu duu piam ku gu cham. 14Gu dhi bhaan jach ba pui kaichdha aa na gu Dios cham tu mi

ROOMA KAM9 pui tu duichu nat jax tk bjk? Chaam tu ji matgm. 15Jax dhui nat gu gu Dios pui pu tdak p gu Moisees bjk, jup xi chdak: Jix joimdat tgia i gu jaroi na lhiidha. Jix bhai duia i p gu jaroi na dlh lhdha. 16Dho jai, gu jaroi bak na dlh lhiidha gu Dios nax joimdai tgix bhai duia, gu pur cham tu ka ji gu jaroi sia ku ti bx aixim jix bhai tu bua, na jax jak ti xi lhiidha na gt jix bhai ji biya buior gu Dios, na ba gt mi dhr bax joimda. 17Na gup jum kaich p maan kap na tu uaix na mt pai tu uanak gu bjk dr kam nap ttda gu Dios gui nax iom jir gkam ka Ejipto: Aa pu kaikam jix iom gkam kn jum dai ya Ejipto, nap ba aap ji amkam bhaan matgilhia ja bui bx gu jatkam nam jk jix jaich ya dhi oigan na jax jir gkam, na bxchux bhaai na pu tu duia na dlh jax lhiidha. 18Ba dhi bhaan jix maat na gu Dios jix joimdai tgia gu jaroi na dlh lhiidha, gio bax bhaai p na pui duia gu jaroi na lhiidha na kabkada gu juraan. 19Gu ba no gu maadt aapim jax kaich ji jaadu: Gu jax ji ba ku ba gu Dios bhach kusbi nach puix uuatulhdhix, na gu pui cham bhaai nach tu bhaan jax chda, daipu na dlh jax lhii px na pu tu duia? 20Gu aap bap jir tup tum da kup bap tkkada gu Dios na jax kaikam pui tu bua, nap gu cham jir jupaabkamun? Jir jup duii ap px gu. Paa pim gi duuk k gu bhi jaaa na jax ttda gui nat jup duu: Jax ku pich ba pu chum jup ji dhuu? 21Gu matgm daipu ji gui na jajap tu buada nax mat ka na jax chum jup ja duia. Dlh bhirai gu bhi damunai pu chum jup ja duia na jax chum lhdha, siat chip ja duu gu lhich jaja gui na gampai tum ka, piam ku gu gui nax kk pa ka, piam ku gu gui nax iom jix kk ka.

ROOMA KAM9,10
22Ba gu Dios pui p, pu pui jak duu bjk nam jum tulhiia gu jatkam gui nam cham mi pui jimia na jax jix aa, tu dai ba na pai dhuuk pk jum aaya nam jum tulhiia na ba dhi bhaan matgilhia na jax jir gkam. 23Ba puip tu dai p na pai dhuuk jup jich aagidha na xich joimdat jich am t ni aach nach jk mi pui jiimda na jax jix aa, nat puch am t t p bjk dr nach buior aaya. 24Ba gui nach jk pui buior aaya gu Dios, gu Dios dlh jk px mi dhr jich boosolh ja bui gu Israel kam jatkam, gio jk ja bui dhr p gui nam cham jir Israel kam. 25Na gup jum kaich mi uuan tam nat pai tu uanak gu Oseas bhaankamun gu Dios: Gui nam cham jir ji jatkam tuk, aa pui ja duia nam bar ji jatkam tuk ka. Gio gui na cham ja dadat, bax ja dada i. 26Ba palhp iam jap jak dhi kam px dhi uuan jup jum kaich p: Aapim na pim cham jir ji jatkam tuk, maamran gu Dios duakam japim bar jum ttgdam ka. 27Ba gu Isaiiyas na bhaan tu aga p gu Israel kam jatkam, jup kaich: Sia kum jap px tuii gu Israel kam jatkam na jax gu oya na mu jap katka g suudai jugii, jk px jam jimia buior gu Dios, cham tu bx, 28jano na pai dhuuk cham xiim pui tu duia gu Dios na jx oigan nat jax tk bjk. 29Na gu jap jak iam japnip kaich p gu Isaiiyas: No gt gu Dios gui na bxchux bhaai na pu tu duia cham jich bopxichunda gt, xib jach gt jap ba tuigda na jax gu Sodooma kam kat jatkam gio gu Gomorra kam. 30Jax ba kaikam jup jum kaich dhi pui? Dho na gu gu Dios puix

376 kk jatkam ba ja tgia gui nam cham jir Israel kam jatkam ka, dai px no mt tu slhkam buior ba t j soim lhdhak, sia kum gu ti cham tu ganga nam jax jak duix bhai ji biya gt buior gui. 31Ba gu Israel kam jatkam nam ti mi pui jiim na jk jax tu aagix, nam jap jum aa nam gt pui jak jix bhai ji biya buior gu Dios, jakbui kat gampai ji bii mt. Cham tux kk jatkam ja t gu Dios. 32Jax bar jum duukam chi? Dho nam gu cham tu soim lhdhat buior t jgidha gu Dios, daipu gu tu nam jax buada nam bhaan ggrkam jum taat ka. Jap ji buus ba na mt dhi bhaan jutbuk iar, jap na tu jodai no ich bhaan jutbuk ia. 33Puim kaich ji gu maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam na bhaan tu aga dhi na pui ji buusan na gu jodai, jup jum kaich: Maan ja mi ja daaxdha gu jodai gu Sion oikam nam ba dhi bhaan jutbui ialhia. Ba gu jaroi na bhaan bam machia dhi jodai, cham tu bhaan jum xirbo gatuuk. Na bhaan ba tu aga gu Paablo gu Israel kam jatkam gio gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam Ji jaadu jich Xoikam bhaan, aa tix aa nam gt gu Israel kam jatkam cham mu jak bhya nam pai gammj mi pup jum tulhiidha, ti ja amkam pui jak tu daachunda i buior gu Dios. 2Jix maat i aa nam gu Israel kam jatkam tix aa nam gt mi pui xi jiimda na jax jix aa gu Dios, dai ji nam gu cham maat na jax pk jak jum aa nam mi pui jiimda. 3Cham t jgi am gu na gu Dios px dlh nax k maankam tgia gu jaroi, cham tu na dlh jix k maankam jum lhiidha nam jax tu jim dlh. Dhi bhaan ba cham tu mi pui jiim

10

377 am buior gu Dios na jax pk jak jum aa nam mi pui jiimda. 4Na gu pui na jk jax tu aagix gui nat Moisees tu uanak, mi bhaan ji juu buior guch Xoikam. Pui ku ba gu jaroi no buior ba t jgi guch Xoikam, gu Dios pui ba lhdha nar jix k maankam ka. 5Jano nat gu Moisees tu uanak na jk jax tu aagix, japni jak jup xi chu uana: Gu jaroi na mi pui jimia dhi na jk jax ba tu aagix, dhi buior jimia gu Dios. 6-8Ba jap jak iam nat dhi px Moisees jup tu uanak, tu aa p nam slh px buior t jdha gu Dios nam ba buior jimia, na gu pui jak cham pk xijai. Na gu cham jum aa kia nam jax jum aanda: Jix xijai na jaroi mu tsdiax dhaam na ba tgia gu Dios, piam ku gu mjmm pai nam jum jumpan gu ja iiimda gu koigan na ba mu jak tgia no ampk mu jak oir. Matgm gu japji sap ja am nap tuii gu ioki gu Dios, ja chiichi am gio ja jujur am. Ba xib dhi pui p, gu jaroi not jap px soim lhdhak buior ba t j guch Xoikam, gu Dios pui ba tgia na dhir jix k maankam ka. Cham jum aa nax xijaim lhiidha, no gu jax jum aa: Jix xijai na mu tsdiax dhaam na ba tgia guch Xoikam, piam ku gu mu jak nam paim jumpan gu ja iiimda gu koigan no ampk mu jak oir. Gu japji na gu na jax bam kaich nach am jup tuii gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam. Dhi bar di gux bhaim kaichdham iook nach jax chum bhaan tu aga aach. Pui ja ttdaim ich gu gu jatkam nax bhaai nam soim lhdhai buior ba t jdha guch Xoikam, pui px, cham tu nam aa nam tu pk jax dhuia. 9Na gu daipu no jaroi dlh chiii kn pui ba kaich na guch Xoikam jir Gkam, gio na bx juraan kn ba t jgi nat gu Dios px duadhak giop bamii mu dr koigan tr, cham tu mu jak ka

ROOMA KAM10 jimda na pai gammj gt mi pup jum tulhiidha. 10Na gu noch bx jich jur kn buior ba t jgi guch Xoikam, gio noch dlh jich chi kn pui ba kaich nar Gkam, gu Dios jix kk jatkam bach chgia, ba cham tu mu jak ka jiimda ich nach pai gammj gt mi pup jich chulhiidha. 11Jup jum kaich gu maan kap mi na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Gu Dios px dlh pui tu duia nam cham tu bhaan jum xirbo gui nam tu slhkam soim lhdhai buior t jdha. 12Ba dhi bx px ja aagt jup kaich gu jatkam sia nar jaroi, cham jax bua nor Israel kam maankam piam ku gu cham. Bx px jir ja Dios tuk gu gu Dios nam jk jix jaich gu jatkam, ba g makia gu tu gu jaroi no soim lhdhat taan. 13Na gu japnip jum kaich maakam jak na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Gui nam jk soim lhdhat buior ba tu daanda gu Dios, gui dlh mi dhr ba ja boosga nam pai mu jak jiim nam gammj mi pup jum tulhiidha. 14Gu px ji na gu jax jam dui soim lhdhaip tu daia buior gu Dios nom gu cham buior t jgi? Gio jax jam dui buior jup t jdha nom cham pai pu chum t k na tum aga? Gio jax jam dui pu chum jup t kaaya no pu cham jaroi pu chum tu ja agi? 15Gio jax dhuip jaichdhlhia gu jaroi na pu chum tu ja agidha no gu gu Dios cham jaroi pu chum kn nai jootos? Jup jum kaich gu maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Jap moo joidham jix bhai tu tatda nom pai dhr jiim gui nam tu agidha gux bhaim kaichdham ioki gu Dios! 16Gu ji na gu cham tu nam moo bx kji mi puip jimia na jax jum kaichdha gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, jap na jax jum kaich mi nat pai tu uanak gu Isaiiyas

ROOMA KAM10,11 bjk, jup jum kaich: Aapi Dios, cham jaroi iam t jdhak mi pui ba ji jii sia ku mt ti ba kai gux bhaim kaichdham jum iook. 17Na gum aa na bp kaaya gu jaroi gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam na ba mi dhr bhai ji t jdha bx juraan kn. 18Ba aa dlh jup ji aanda: Kux chakui aa chi pai dhuuk kai mt gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam bx nam jk jir Israel kam jatkam? Ba kai mt ji matgm, na gup jum kaich maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Bx kap nai pui tum aga gux bhaim kaichdham ioki gu Dios, na mt gu bx kap ai na jx oigan gui nam pui nai tu aga. 19Gu ba jap ja jup ji aa: Ka gu pu cham maatt k am aa na tu bhaan tum aga? Japji na gu gu Moisees jup kaich maan kap nat pai tu uanak bhaankamun gu Dios: Aa pui ja duia gu Israel kam jatkam nam ja jmui bhai ji bhaaku ja bui gui nam cham jir Israel kam jatkam, pui ja duia nam ja bhaamkidha gui nam pu cham tu maatt t k. 20Ba jap jak gu Isaiiyas jix bhai puip xi kaich bhaankamun gu Dios, jup kaich: Ji ch mt gu jatkam gui nam ti cham ji ganga, ja bui maax jaich gu jatkam gui nam cham jx iam pai dhuuk t chkka. 21Ba gu Isaiiyas px na bhaankam tu aga gu Dios jup kaich p na bhaan tu aga gu Israel kam jatkam: Aa bx chanoolh mui ti pu ja daagi gu ob dhi jatkam, gu ji nam gur jix kaapak, pu cham tu kam t ni am.

378 Na ba tu aanda gu Paablo na pui ja am t nidhim gu Dios gu Israel kam jatkam Ba jap ja jup kaich aa: Pu cham tu aa chi ba kap jum buixi gu Dios ja bui gu Israel kam jatkam? Matgm ja am ji na t nidhim pui. Jax japim gi i aa? Aa puip jir Israel kam maankam gu, jir ji boxii gu Abraam, gio mi dhr jaichdhr jaich ja bui gu kukuulsi gu Benjamiin. 2Jax dhui nat gu gu Dios pu bjk dr ja am t t gu Israel kam jatkam nam puir jatkam tugi ka, ba xib pui pui ja lhii nam jir jatkam tugi. Gi na pim gux maat na jax jum kaich maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam, na bhaan tu aga gu Eliiyas na ti aagi gu Dios nam buam px ba tu jim gu Israel kam jatkam, jup ttda: 3Aapi Dios, gu Israel kam jatkam jamt bx ba ja koi gui nam jum amkam ti tu aga, ja xichui mt gui nam bhaan ka tum makgrxidhat. Dai aa px ba bichu na pui kapup duatu, ku gu sap sia bx ka muaa am ji kia. 4Gu ji na gu gu Dios jup ttda: Matgm jai pup ji nam jix jaich gui nam jir ji jatkam tuk. Baik oom daman mambhx jix chatmam oom (700) pup ja ja bia, na mt chakui maannim ja olhia kn gukk tu daan buior gu jappx dios Baal jum ttgdam. 5Ba dhi pui p xib, jk px biiix am gu Israel kam jatkam nam mi pu tu duia na jax jix aa gu Dios, nat gu dlh gu Dios jix joimdat pui jak ja am t t. 6Gu ba no gu puim kaich nat gu Dios jix joimdak ja am t t, dhi bhaan jix maat na cham tu gu tu na mt jix bhaim duukam jup tu duu na ba pui jak jir ja maichk, gu japji pui px nat jix ja joimdak ja am t t. Na gu nom gt jix bhaim duukam jup tu duia gu tu, cham tu puim kaichdha gt nat

11

379 pui px jix ja joimdak ja am t t gu Dios. 7Mi dhr gi, jax jak jach jup xi kaichdha? Aa dho na mt jai dht gu Israel kam jatkam cham jxkat t gui nam tu pk ti gaagidhat, dai gui t mt nat jk dlh gu Dios ja am t t. Gu jai ba dai nat xi ja kaapakadak gu ja jujur nam ba cham jxkat maatt kaaya ni kum jix maatt tgia gui nam tu ti ganga. 8Na gup jum kaich maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam na bhaan tu aga gu Israel kam jatkam: Gu Dios pui ja duu nam jap tu jimda nam panaas pu cham ja jur biaka. Cham maatt t nidha am, ni kum jix maatt t kk. 9Gio gu Dabii japnip kaich p jap jak bhaankamun gu Dios: Gammjm joidham jix bhaim taatt mui dht maap tu kuada nam ba dhi bhaan jum tukgika. Dhi px bhaan ja maichia gux buam jum duukam na ba mi dhr dai nam bam tulhiia. 10 Gio nai px cham ji iia ka am nam ba cham t nidha na tu jax jum buada, gio nam nai px ji dhunmarka, pu cham jxkat pai dhuuk kam sssa am. Na pui ba tya gu Paablo nam jax jak dui cham mu jak ka jiimda gui nam cham jir Israel kam jatkam nam pai gammj gt mi pup jum tulhiidha 11Ba jap ja jup kaich: Pu gammj mai ba suulh jamt aa chi ba gu Israel kam jatkam na mt pui bx aixim bhaan bam tukgi? Chaam tu ji matgm, gu japji nam ba jax dhui dhi bhaan cham mu jak bhya gui nam cham jir Israel kam jatkam nam pai gammj mi pup jum tulhiidha. Ba bhai pup iiam p gu Israel kam jatkam na guix bhai ba tu ja jimda, panaas kum

ROOMA KAM11 dhi bhaan px bhai ji ja jmo. 12Ba no gu pu kaikam px jix bhai tu ja jii gu jatkam bx na jx oigan gui nam cham jir Israel kam jatkam, na mt cham am bua px gui nam jir Israel kam jatkam, dho bak gux bhai ji na tu ja jimia bx gu jatkam ya kam dhi oigan no mt bx gu Israel kam jatkam mi puip jii na jax jix aa gu Dios. 13Ba jap ja xi jam tdam aapim na pim cham jir Israel kam jatkam: Gu Dios, ja bui joot na jimia gui nam pui cham jir Israel kam jatkam na tu ja agidha, ba joidham jix bhai chaat i dhi nat jax chum kn ji dhai gu Dios. 14Na gu aa jix aa nam gu Israel kam jatkam bhai ji jam jmoi mi puip ba jimia na jax jix aa gu Dios. Cham aa i gu ti nam mu jak bhya nam pai gammj mi pup jum tulhiidha. 15Na gu na jax ba kaich, no mt gu Israel kam jatkam jix bhai duu nam ba bx gu jatkam gui nam cham jir Israel kam jix bhai ji biya buior gu Dios, jax ba tu tuika pim lhii no mt bx jix bhaip bii buior gu Dios gui nam jir Israel kam? Japni dho tum duia panaas na jax no mt kok gio bhaip ji baapam bx gu jatkam. 16Na gu dhi japni na jax gu bp kam paan no mt jix xidhuu kam jup duu, gu tui nam pai dhr jup duia, pui bx jup jix xidhuu ka. Gio gu jax chum tua no ti dai gu takaan jup jix xidhuu, sia gu mamragan puip jix xidhuu ka. 17Japni ji buusan am p gu Israel kam jatkam na jax gu oliibo. Dai ji nat gu dhi oliibo jaim k gu mamragan, jai bam uarak bham tuttui gui nar gampx kam, na cham tur xchix kam. Dhi ba jap ji buusan nar aapim na pim cham jir Israel kam jatkam, ba maap bam daa pim gu oliibo gui na mi pu kk, jap ji buusan na maan na jax px jir di gu dlh mamragan. 18Ku

ROOMA KAM11 pim ji gu cham tu jax jum aanda ji na pim aapim jix iom jir jix kk jatkam ku mt ba bhai jam tuttu bhaan gu oliibo, gu ba gui na pk jir mamragan jamt ja k nam cham jir kk, na pim gu dhi bhaan ggrkam bam taat ka. Gu ba no pim gu puim aa, dai na pim xi chchoka na pim cham tu dlh dudua, gu japji gu takaan gu oliibo na mu jam maak iimda na pim ba kn dudua, na gu gui mi pu tu tak. 19Piam ku pim gu jax kaich: Jax dhui na mt gu dlh ja kk aach bhach chuttu. Tu gi bhaan jup jir jich kuicha? 20Ti dhor pui, dai ji na gu gui ja k mt nam cham soim lhdhat tu slhkam buior t jgi guch Xoikam. Ba aapim pu kaikam px bhaip jam tuttu mt na pim buior soim lhdhat t jgi guch Xoikam. Cham jir am ba na pim ggrkam jum taat ka, gu japji na pim jix chotdont soi px jum lhiidha bhai pui ji chut. 21Cham bhai ka tu jam jimia gu no pim dai ggrkam jum taat, nat gu cham ja joiglh gui na pu dlh jir mamragan kat dhi oliibo. lhii japim aa ba nap xi jam joimda aapim na pim cham slhkam jir mamragan? Chaam tu ji na jam joimda. 22Jir jix chu joign dho gu Dios, gu ji na gu puip jix bhanaa. T nat bhaam ja bui gui na mt bx aixim bhaan jum tukgi gu tu na ya dhi oigan jix chu jaich, sia kum tir Israel kam jatkam. Aapim ba xi jam joimdak jam tgk jix bhaip jam duu, sia ku pim ti cham jir Israel kam. Jum aa ba na pim mi pui tu duiidha nat jax pk kaikam xi jam joimdak jam am t t, na gu no pim cham mi pui tu duiim, giop jam kia bhai dhr bhaan gu oliibo. 23Gu ba no mt gu gu Israel kam jatkam mi pui jii na jax jix aa gu Dios, gio dho bhaip ja tuttu bhaan gu oliibo nam jir pai kam, na gu gu Dios bxchux bhaai na pu tu duia, pu cham tu tu

380 jboxchun. 24T na aapim na pim ti cham jir Israel kam jatkam, gu Dios xi kdharak gu mamragan gu gampx kam oliibo bhai jak tuttui gui nar xchixim gu oliibo. lhii japim aa ba nap jix xijaichun gu Dios na gio bhaip tuttuidha gui na dlh pur mamragan gu oliibo gui nar xchixim? Chaam tu ji na xijaichun, na gu pu dlh jir mamragan, gio dlh gu Dios bhai dhr k. Na ba tu aanda gu Paablo nam jax jak dui cham mu jak ka jiimda gu Israel kam jatkam nam pai gammj mi pup jum tulhiidha 25Ji jaadu jich Xoikam bhaan, aa jam aagidha na jax jak tut pui jak tu duichu gu Dios na pim ba cham tu bhaan jix mamatdagm jum lhiidha. Dho jai dht gu Israel kam jatkam ja kaapakai gu Dios gu ja jujur nam ba cham jx maatt t kk, kut ji gu alhio px pui ja duu ji nam jx px bx ka xi ch jdha buior guch Xoikam gui nam cham jir Israel kam jatkam. 26Ba no mt pui bx ba t j, bx nam jk jir Israel kam jatkam mi dhr ba ja boosga gu Dios bhaan gu boi nam pai bhaan mu jak jiim nam pai gammj gt mi pup jum tulhiidha. Na gu maan kap jup jum kaich na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Gui na tu boosonda mi dhr bhaan gu boi nam pai mu jak jiimda gu jatkam nam pai gammj mi pup jum tulhiidha, mi dhr maaxilhia Sion. Dhi bar di ka gui na ja uachuda bx gu ja uatulhdhara gu bopxi gu Jakob. 27 Gio jap iam jup kaich p gu Dios: Na pai dhuuk bx xi ja uadhai gu ja uatulhdhara, dai na mui xi ja bnta. 28Gu Israel kam jatkam xib jix bhaamki am gux bhaim kaichdham

381 ioki guch Xoikam, ba ampx jix bhai na pim aapim kaaya, ku gux ja joign ji gu Dios, nat gu pu bjk dr ja am t t gu ja bopxi kat. 29Na gu gu tu na makia gu Dios gu jaroi, cham tu giop baabuidha gatuuk, gu japji na gammj pup jir dlhgan ka. Gio gu jaroi na pui bhaan t tgia, pu gammj p na bhaan pup t nidhidha. 30Bjk na pimt aapim cham am bua buior gu Dios, pu cham tu jam am ka t nidhim. Ba na mt gu Israel kam jatkam cham am jup ka bua buior gu Dios, aapim xi jam joimdak jam am jup t t. 31Pu chum kn jamt cham am jup bua xib gu Israel kam jatkam na pimt aapim jax chum kn cham am bua bjk, ku gu dlh ji gu Dios nat pui jak tu duu na ba jax dhui xi jam joimdai jam am t tgia aapim. Mi dhr ba giox ja joimdai ja am jup t tgia gu Israel kam jatkam pui nat jax ba duu xib. 32Ba dhi japni pk jir jum duukam, nat gu Dios px pui tu duu nam bx gu jatkam cham mi pui jimia na jax jix aa na ba mi dhr bx jix ja joimdai ja am ba t nidhidha. 33Jap moo joidham bxchux aichun gu Dios na jax jak tu duia gu tu! Jix iom jix chu matda. Cham jaroi mat ka na jax jak ji chu buusnia pui na jax lhiidha, ni ku cham jaroi mat ka na jax kaikam pui tu duiidha, sia kum tix mat ka gu jatkam gu tu na jax buada. 34Jup jum kaich gu maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Jaroo gip guguuxdha gu Dios? Na gu pu cham jaroi maat na jax jum aanda. 35Gio jap iam japnip jum kaich: Jaroo tu ba maa gu Dios na ba bhamm dr bha jak jak jup buidha gu tu kn? 36Jax dhui na gu bx bhamm dr bha tu jim buior gu Dios na jk tux chu jaich, guip tu duu na bax chu jaich. Jir t dlhgan bx gu Dios, cham tu na jaip jir tu aachgan. Pui ku bam aa nach gammj buior

ROOMA KAM11,12 tu daanda. Mooch gt pui duichunda gammj.

12

Na ba tu aanda gu Paablo nach jax jak jix kk iiimda ba uaka Ba aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, aa soi jam ttda na pim gammj mi pui xi jiimda na jax jix aa gu Dios, kapbhai nat xi jam joimdak jam am ba t t. Gammj pim jix uua jup tuigda gui buior, chapim tu bhaan kam uatulhidha. Na gu no pim pui duichu, dhi bhaan gkamtunda pim gu Dios, gio nax bhai tu jam jimda aapim dlh. Gio na gu pui jak jap ji buusanda na pim makgrxidha gu Dios gu jam iiimda. 2Chapim pui jak ka tu duduaka nam jax jak tu dudua gu jai jatkam nam cham t jgi buior guch Xoikam, ni ku pim cham pui jak kam aanda, gu japji na pim ba gaagidha na pim jax jak jix bhai biiidha gammj buior gu Dios, na tur jix k buior gui gio na jax jir mi pui. 3Aa na jir nobii guch Xoikam nat pu chum kn ji dhai gu Dios, pu jam ttda i ji jaadu na pim cham tux iom tu kam xim lhiidha, daipu ji na pim jax px jum lhii xib, nat jx px bhaan jam am t t gu Dios na pimt soim lhdhak buior t j. 4Na gu pui na jax dhich chutku, sia ku mui tuttuidhix nach kn tux bua, gu px ji nach gu cham tu bx kn pu duia gu tu. Jax dhui na gu bx jman aagix nach tu kn jax buada. 5Pui p ba aach nach jk buior t jgi guch Xoikam, maan nach jax px buior maap jich dhaa sia kuch jir mui, nach gu bx buior t jgi. 6Bx aixim tum jich maa gu gu Dios nach jix joojoidhat pu tu duia bx jman, nat jax chum lh dlh. Ba not gu jai dht jich am bii nach nai tu aga bhaankamun gu Dios, dhoch nai xi chu aga na jax px jich

ROOMA KAM12 jurtunka dlh gu Dios, gio nach jx px t jgidha nar mi pui. 7Piam kut gu jai dht jich am bii nach ja palhbuidha gu jatkam tu na px kn, dho japji nach puip ba duichunda, dai ji na gu na jax px jir mi pui p. Piam kut gu jaroi maadt bhaan bii na tu mamtuxidha px gu ioki guch Xoikam, dho pui ba duichunda p. 8Piam kut gu jaroi maadt bhaan bii na ja gunguxidha gui nam t jgidha buior guch Xoikam nam jax jak cham jum ojolhidha, dho pui ba duichunda p sia. Piam kut gu jumai bhaan jup bii na tu ja maakda gu tu gui nam cham tu bia ni jx, dho puip ba duichunda dho. Piam kut gu jaroi bhaan jup bii p na jax jak ja slhkanda gu jai, jir am p na pui duia, dai na jaxchudhix kam na jax px jir mi pui. Ba gu jaroi not bhaan bii nax ja joimdat ja palhbuidha gu jatkam tu na px bhaan, joidham dhox bhaim taatt puip ba duichunda. Na ba tu aanda gu Paablo na jax jak jum aa nam tuigda gui nam buior t jgidha guch Xoikam 9Aapim na pim ba t jgi buior guch Xoikam, tu slhkam japim xim ja joignda bx jman, cham tu na palhp px. Chapim ka kgalhidha gux buam jum duukam, gu japji dai gui na tur jix k na pim gaachunda. 10Pui pim jak xim ja joignda na jax no pim mian jir jum jajaannim ka gt. Tu kam japim xim nnidhat, cham tu na pim ampx jum jajaaxmagidha. 11Gio na pim tu juanda cham oodat buior gu Dios, cham tu na pim ampx puix chu ojonda. 12Gio ba na pim jix bhaim taatt nrada guch Xoikam na gio bhaip jim. Gio na pim nakoonda gu tulhiiara not tu bhaan jam daam ma jii. Gio ba na pim gammj tu daanda buior gu Dios.

382
13Gio na pim jix bhai ja buada guch Xoikam jgidham gui nam cham tu bia ni jx, pui pim jum lhiidha na pim panaas aapim px jir gui ka. Gio gui nam jam paxiaraidha, jix bhai pim ja ttdat, cham tu na pim jix ja bhaamkidha. 14Gio gui nam xi jam bhaamkidhat xi jam koodak ka, chapim pui kaichdha na gt iam tu na px ja duiax buam jum duukam, jakbui kat ji na pim tu ja daaxidha na gt jix bhai tu ja jimda. 15Ba nom jai dht jix bhaim taat, jai pim jix bhaip xim taat ka ja bm. Gu ba nom jai dht suan, pui pim jup xi suanda ja bm. 16Joidham japim jix bhai kaicht tu oika, cham tu na pim xim bhabhaakuidha. Ni ku pim cham ggrkam jum taat ka, soi px ji na pim jum lhiidha nam jax soim lhiidha gu jai. Chapim jix chu mamatdagm jup jum lhiidha sia, na gu cham jir am na pim tu px ja lhiidha gu jai. 17Not jaroix buam jam dui gu tu, chapim jak buppidha, gu japji na pim jakbui kat jix bhai ja buada bx px gu jatkam. 18Xi gaagidha pim na pim jax jak jix bhai biiidha gammj ja bui gu jatkam nam ba cham xi jam bhaamkidha, ni aapim mu jak. 19Ji jaadu jich Xoikam bhaan, aa pu jam ttda na pim cham tu puip buada gu jaroi not tux buam jam dui. Gu Dios dlh jix maat na jax jak ja duia gui nam jix buam tu buada, na gup jum kaich maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam, na japni kaich gu Dios: Dai aa jix bhaai na jak buidha gu jaroi na buam jam dooda. Pu chum kn ja jak jup buidha na jax chum kn jix buam jam dooda. 20Gio jap jak iam nap tu uaix jup jum kaich p: No mi paim taagiob ba uamaim gu jaroi na xim

383 bhaamkidha, xi chu makia ap. Piam no mi pai ba tonmoim, xi choidha ap gu suudai. Na gu pui jak jum xirboi cham kam bhaamkidha. 21Jakbui pim maichkda gux buam jum duukam kn gux bhaim duukam na pim jup tu buada, cham tu na jakbui kat jam maichkda. Gio gu ggrkam nam jix chu jaich, tu kam japim xi ja nidhat, cham tu na pim gampai ja lhiidha, na gu dhi gu Dios px na ja daraas. Cham tu jaich kam gt gu gu ggrkam ya dhi oigan no gt gu Dios cham pu kaichdha. 2Gu jaroi ba no cham tu kam ja ni gu ggrkam, dhi bhaan jix maat ka na cham tu mi pui tu dang na jax lhii gu Dios. Ba gu jaroi na cham pui lhiidha na jax lhiidha gu Dios, dai na ba tulhiichuda. 3Na gu gu Dios cham tu pu kaikam ja daraas gu ggrkam nam bax ja bhidha gui nam jix bhaim duukam jup tu buada, gu gui ji nam jix buam tu buada. Pui na jax aapim no pim jix aa na pim cham tu bhaan ja bhidha gu ggrkam, dho dai na pim cham tux buam tu buada, dai ba nam px jix bhai jam aanda dlh gu ggrkam na pim jix bhai tu jim. 4Pu kaikam ja daraas gu gu Dios gu ggrkam nam ba joidham jix bhai tu oikam gui nam jir jix kk jatkam. Ba no pim gu aapim jix buam px tu jim, dho pui dai na pim jix chotdon ka na pim jix ja bhidha gu ggrkam. Na gu cham tu jap px uaka gu gkam gu oxia, gu japji na dhi bhaan jix maat ka na ja tulhiichuda gui nam jix buam tomaat ka. Pui jak bhaankam tu juan am gu Dios gu ggrkam ya kam dhi oigan. 5Pui ku bam aa na pim tu kam ja nidha gu ggrkam, ku gu cham tu ji na dai na pim jix ja bhidhat nam cham jam tulhiichuda, gu japji na gu dhi pui jak jum aa buior gu

ROOMA KAM12,13 Dios. 6Gu ba nam gu gu ggrkam bhaankam tu juan gu Dios, jum aa p na pim tu maakda gu tuumi na jk aagix na ja am biiidha. 7Gammj jam am jum aa na pim tu maakda gu tuumi na pai dhuuk jum aajidha. Tu namkidhidhat japim sia tu na px bhaan no pim tu uatun. Gio tu na aagix ka na pim tu namkidha, tu namkidhidhat japim. Gio tu kam japim ja nidhat gui nam aagix ka na pim tu kam ja nidha, jir jix bhabhaikam ka pim ja bui. 8Gio dlh japim cham tum uuatunda, xim nanamkidhat japim. Gu jaroi no pim jix joimdat ni, jix bhai pim xi dhuia na pim ba dhi bhaan cham tu ka uatunda. Na gu gu jaroi noch jix joimdat ni, jap ji buusanda nach uatunda. Gu ba noch jix ja joimdat puix bhai ja bua gu jatkam, dhi bhaan pui bam kaich na chich bx pui ba duu gu jai na jax jak jup tu aagix. 9Japni tu aagix gu buior gu Dios nach tu duichunda: Chap jai ja bm boppoda gu uuub, daipu gum bna nap jax chum bman tu kioka. Chap ja koonda gu jatkam. Chap jix joidha gu tu nor jumai gan. Ba dhi pui na jax tu aagix, gam bx gu jai, dhi px bhaan jim ttmo na japnim kaich: Jix ja joimdat jap jix bhai ja buada gu jatkam sia nar jaroi ka gt. Puip jak jix ja joimdat jix bhai ja buada nap jax dlh xim joimdat jix bhaim buada. 10Na gu gu jaroi nox chu joign, jir jix bhaikam ka px ja bui gu jai, cham tu nax ja bhaamkidha. Pui ku ba dhi bhaan jim ttmo bx na jk jax jup tu aagix gu jai. 11Jix ja joimdat japim jix bhai xi ja buada gu jatkam, nat gu xib jix iom ba miamr na pai dhuuk bach baidhika guch Xoikam nach buior bap tuika, cham tu pui na jax jano na chich jax kiapx buior t j na

13

ROOMA KAM13,14 mt pai dhuuk tuch agi gux bhaim kaichdham iook. Jum aa ba na pim jix bhai xi iiai xib mi pui xi chu duia na jax jix aa gu Dios. 12Jap ji buusan gu nach tukaa buujim xib, gu px ji nach gu ba xiadhim, cham xiim bhai ba tu maaxilhia. Pui ku bach am jum aa nach cham tu bhaan kap jich buixidha gu tu nar jix chukgam gan, gu japji dai gui na tur jix chu maax gan nach bap tu duiidha. Jap ji buusnia nach gux chu maax kn ba tch chidha, jap na jax gu sandaaruix nam bapaium kuktun ba tm tidha nom bax chu kokdak. 13Gammjch jix chu maax kr jiimda jap na jax no joidham jix bhai tanoor, nach cham tu mu pai jimmda pai nam mui dht maap tu kuadax bhaim taatt gu jatkam gui nam cham tu kam t ni, piam sia tu na px nam sap pk ba bhaan jix bhaim taat ka. Ni kuch cham jix maik ka, ni kuch cham nai px ja bm boppoda gu jai uuub nam jir ganai px ka, ni kuch cham nai tu kokdada, ni kuch cham bxchu bhaan jix ch jgak ka. 14Gu japji nach gammj mi pui xi jiimda na jax jix aa guch Xoikam. Chach jich dhochoka na jax jich jurtunka gux buam jum duukam, na gu dhi dai nach bach uatulhdha noch mi jgi. Na bx aixim ba tu aga gu Paablo na jax jak jir am nam tu jimda gu daich Xoikam jgidham No jaroi maadt ba jam paxiaraim na cham pk bhai buior t jgi guch Xoikam, ba no gu cham maat na jax pk jak jix aa gu Dios, chapim bx aixim ba ji chda, jix joignda pim px. 2Pui na jax nam gu jai dht guch Xoikam jgidham puim aa na bx px jix bhaai nam tu kuada gu koi na tux jaich ka, gu ba gui nam cham pk bhai buior t jgi guch Xoikam, pui lhii am na

384 dai gum xchadam kn jix bhaai nam tu kuada. 3Gu ba no pim gu aapim pui lhii nax bhaai na pim tu kuada bx, dho pim cham jax ja ttdada gui nam jix xidhuutun ka jai gu koi, ni gui mu dr bha jak kum cham jax jam ttdada, na gu gu Dios maan na jax px lhii sia ku jaroi bx aixim tum tu kua piam ku jk px. 4Gio gu pui na jax no jaroir tujuandam tugi gu gkam, jax kup bap slhkanda aap, na gu cham tu aap tum juaxidha? Gu gui ji gkam tugi na dlh slhkada no puip lhii, cham tu aap. Gio dlh jup jix maat ka gui nox bhai biya buior gu gkam tugi piam ku gu cham. Ku gu gu Dios dlh jix maat ji nam jax jak jix bhai biya gui nam buior t jgidha. 5Gio jai japnip lhii am guch Xoikam jgidham na sap jman px jir jix kk tanoolh ka, cham tu bx, ba jai pui lhii am na sap gammj px jir jix kk tanoolh ka. Ba buior gu Dios, cham jax bua sia jax lhii maan gio gu jumai. 6Na gu gu jaroi na pui lhiidha na jax chum tanoolh px jir jix k ka, pu kaikam px gui gu tanoolh pui lhiidha nar jix k ka na ba dhi bhaan buior tu daanda gu Dios soim lhdhat. Gu ba gu jaroi na bx tu kuada na jk tux chu jaich ka, nax bhaim taat ka buior gu Dios ku ba tu kuada, dai na xi taxchaabgidhat. Gu ba gu jaroi na jk px tu kuada, na puix bhaip jum taat ka buior gu Dios ku ba jk px jup tu kuada gu koi, puip xi taxchaabgidhat p gu Dios. 7Ba aach nach jk buior t jgi guch Xoikam, cham tu jap px dlh ka dudua ich, ni kuch cham jap px dlh koya. 8Gu japji nach bhaankam dudua guch Xoikam tutku bhaan, gio nach pai dhuuk koya, buior jup jimia ich. Ba cham jax bua sia kuch dudua piam kuch koiix, maan nach

14

385 jax jir jich Xoikamgan ka. 9Nat gu pu kaikam muukk giop dua guch Xoikam na ba mi dhr pui bar ja gkam tuk ka gui nam duduaka gio gui nam koya. 10Ba cham jir am na pim pui kaichdha na cham mi pui jim gu jumai na pui tip t jgidha buior guch Xoikam. Bx maan nach jax buior aaya gu guch Xoikam na paip tuii, bx jman jup jich aagidha noch jir jix kk jatkam piam ku gu cham. 11Na gup jum kaich maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Jup kaich gu Dios: Tu slhkam kn ja pu kaich aa na jir Dios na bx gu jatkam nam jk jix jaich, soim lhdhai ja olhia kn guki dhaia am jano na pai dhuuk aa dlh pu tya. 12Ba dhi bhaan jix maat nach bx jman buior aaya gu Dios na ba gui dlh pu tya noch jir jix kk jatkam piam ku gu cham. Na pui ba tya gu Paablo nach cham tu bhaan jax ja ttdada gui nam puip t jgidha buior guch Xoikam 13Ba cham jir am nach gan naich aagada nach cham jir kk jatkam na jax ba kaich, gu japji nach jakbui kat jix bhai xi ja ttdada gui nam pui chakui bx ja jujur kn jix bhai t jgidha buior guch Xoikam nam ba cham gio jak jup suulhgia, jai no gu jax dhuuk pu cham ka t jgi buior guch Xoikam gu jaroi noch gan aga. 14Pui na jax aa na gu dlh jup jix chaat ji jur am bhaan na cham tu tux xidhuu ya dhi oigan gui nar koi, na gu pui jak t jgi. Gu ji no gu jaroi pui tux xidhuutun, dho cham tu kuada p gu tu nax xidhuutun ka, na gu pui jak t jgidha. 15Gu ba no pim gu aapim nichudat kua

ROOMA KAM14 gu tu na tu cham kuada gu jumai, dhi cham joignda pim ku pim bap buada. Pui ku ba cham jir am na pim nichudat kuada gu tu na jax chum jix xidhuutun ka gu jumai, na ba cham tu px t lhdhai mi cham ka t jgidha buior guch Xoikam, dai ba na mu jak ba bhya na pai gammj mi pup jum tulhiidha. 16Xi gaagidha pim na pim jax jak jix bhai ji bubuakidha ja bui gu jaich Xoikam jgidham nam ba xi jam nidha p gu jai jatkam nam cham t jgi na pim jix bhai tu jim. 17Na gu na ba ja am t nidhidha gu Dios gu jatkam, nam mi pui jiimda na jax jix aa, nam jix bhaim taatt tu oika bx jman na jax px ja jurtudhidha gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, dhi j bhaan na ja am t nidhidha gu Dios, cham tu gu tu koi no bx tu kua piam ku gu cham. 18Ba noch pui gammjx bhaich chaatt tu oidha, jix bhaim taat ka p gu Dios jich bui, gio gu jatkam tu kam jich nidha am. 19Jum aa nach bhaan tu juanda nach gammj gaagidha nach jax jak jix bhaich chaatt tu oika, nach bax iom jix ojop jich dhuiidha nach buior t jgidha guch Xoikam. 20Ba chapim bhaan tu agada gu tu koi nor jix xidhuu piam ku gu cham. Jax dhui nat gu gu Dios bx tum kuadam jup tu duu na jk jix chu jaich. Gui dho gi gux xidhuu ji not gan koi kn gai gi gu jaroi na pui tip ka t jgidha buior guch Xoikam. 21Ba no gu pui, dho cham jir am na gan tu kuada gu jaroi gu bakaax no gux xi dhuutun gu jumai na puip t jgidha buior guch Xoikam na ba cham dhi bhaan gai gxia, ni chu bii ku cham ioda. 22Ku gu aapim dlh jix maat ji na pim jax jak jix bhai ji biiidha buior gu Dios, na pim gux chaat ka jam jur am bhaan. Joidham jix bhai tu tatda gu no jix chaat ji jur am

ROOMA KAM14,15 bhaan na jix bhai biiim buior gu Dios, no mi pui tu duiim na tur jix kp jum duukam. 23Gu ji no gu jaroix chaat juraram bhaan na gu jax chum koir jix xidhuu, ba not gu xi juu sia kux chaat, bam uatulhdha buior gu Dios, na gu cham tu pui jak t jgidha nar jum kuadam ka. Na gu no pui t jgi na cham tur uatulhdhara gu tu na kuada, dho cham tur uatulhdhara ka, gu ji no gu pui t jgi nax xidhuu gu jax chum koi, dhox xi dhuu ka p buior gu Dios, ba dai na bam uatulhdha buior not xi juu.

386 pui aach bhaan machia nach jax jak jix iom jich guguuxdha nach buior t jgidha guch Xoikam, gio nach jax jak tu nakga pui na jax jix chu xijai ya dhi oigan. 5Ba gu Dios px na dhi bhaan jich guguuxi nach jix iom buior t jgidha guch Xoikam, gio nach jax jak tu nakga ya dhi oigan. Ba maan na jax gu Dios px gt moo pui jam duuka na pim bx maan iook jup duuka cham tu bhaan jax ji kaicht, pui nat jax jak tu jii dlh guch Xoikam jano na ya xi oilhimk. 6Na gu pui jak bx maan na pim jax px jix bhai maap buior tu daanda gu Dios gio buior guch Xoikam, na gu cham jir am no jumai maakam jup lhii, gio gu jumai maakam p. Na pui ba tya gu Paablo na gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam bx ja buip jim gui nam cham jir Israel kam jatkam 7Jum aa ba na pim xim kkgalhdhat bx jman sia na pim jax jir tum ka gt. T nat gu guch Xoikam xi jam kgalh sia ku pim jax jix uuatulhdhix kat. Na gu no pim bx xim kkgalhi, bx maan na pim jx buior tu daanda p sia gu Dios, na pim gu cham tu maakam lhiidha bx jman, gu japji maan ji na jax px. 8Guch Xoikam bha jii ya dhi oigan nat bha ja palhbuidham gui nam jir Israel kam jatkam, pu kaikam bha jii nat bhai pu duiim nat jax ja tdak gu Dios bjk guch bopxi kat na puich palhbuidha gatuuk aach nach jir Israel kam jatkam. Ba dhi bhaan matgir na gu Dios pui duia jax not ba ti. 9Pu kaikam bhaip jii guch Xoikam nam ba pui bhaan machia p gui nam cham jir Israel kam jatkam na joidham jix chu joign gu Dios. Na gu japnim kaich maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam:

15

Na pui ba tya gu Paablo nach jix bhai biiidha ja bui gu jai Jai dht nach jk bx jich jujur kn buior t jgi guch Xoikam, nach jix bhai bax maat na jax pk jak jix aa gu Dios, ja palhbuidha ich gui nam chakui bx ja jujur kn jix bhai t jgi, nam chakui bhai maat na jax pk jak jix aa gu Dios nam mi pui jiimda, cham tu nach dlh ggrkam jich chaat ka nach xix maat. 2Bx jman nach jk pui bx jich jujur kn jix bhai ba t jgi buior guch Xoikam, jum aa nach pui ja palhbuidha nam jax jak jix bhai tu jimia buior gu Dios gui nam chakui bx ja jujur kn jix bhai t jgidha, nam bax bhai machia na jax pk jak jix aa gu Dios nam mi pui jiimda. 3Nat gu sia guch Xoikam cham tu gkam jum lh jano na ya xi oilhimk, sia ku bx jix maat na jax pk jak jix aa gu Dios, nat gu pui jak tu jii na jax jum kaich maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam, jup jum kaich: Aa jam px jup ji chtdat jup kaich gu jatkam, sia kum gu aap px xim bhaamkidhat jax am px jum ttda panaas. 4Na gu bx na mt jk jax tu uanak gu bjk dr kam, pu kaikam tu uanak jamt nach ba

387 Pui ku ba aa jum gkamtun ja bui dhr dhi nam cham jir Israel kam jatkam, nap gu aap ji palhbuichu sia tu na px kn. Jum laalaxidha i jix bhai chaatt. 10Gio jap jak iam japnip jum kaich p: Jix bhai pim xim taat ka aapim na pim cham jir Israel kam jatkam ja bm gui nam jir Israel kam, na Dios jir jatkam tugi. 11Ba jap jak iam japnip jum kaich p: Xi dhaia pim gu Dios bx na pim jk jir jatkam na pim jix jaich ya dhi oigan, dai gui pim xi gkamtuda. 12Gio jap jak iam nat pai gu Isaiiyas jup tu uanak na bjk bhaankamun gu Dios ya jap tu agimk, jup jum kaich p: Maadt jaichdhlhia gu boxii gu Isayii na bam gkamtai ja slhkada bx gu jatkam. Ba joidham jix kgalhdham p gui mu dr bha jak, dai dhim px buior xim palhbuidhak ka. 13Ba gu Dios px dhi nach jaroi buior jich palhbui, jam tajaadha gui na pim kn jix bhaim taatt tu oika, na pim cham tu xim bhabhaakuidha aapim na pim jk tu slhkam ba t jgi gui buior. Gio gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan na jam tajaadha gt na ba pui jam jurtuda na dai guix bhaai nach buior jich palhbuika gammj. 14Ji jaadu jich Xoikam bhaan, aa jix bhaix maat na pim aapim jir jix bhabhaikam ja bui gu jai, bx aixim jix chu mamatda pim na pim jax jak tu duia gu tu, giox maatt jup tum aagi japim na pim jax jak tuigda bx jman. 15Gu ji na gu aa ya tu daasaim bhaan dhi uuan dhi na bhaan mu tu jam uaxi na pim ba

ROOMA KAM15 bhaan tchokat mi pui duiidha na jax jix aa gu Dios, na pim cham mk buppada. Gio nat gu gu Dios px pui jak ji dhai xi joimdak 16na pui chum kn jir tujuandam tugi ka guch Xoikam. Bax bhaip ba tu ja jimia p pui gui nam cham jir Israel kam jatkam, na gu aa ba jap ji buusan na maadt jir di gui nam jai ja amkam tu daanda gu Israel kam jatkam mu jap chichiop. Na gu gui nam cham jir Israel kam jatkam na pai dhuuk pui tu ja agidha gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, no mt t j, dai na buior jak ba ja aichdha gu Dios joidham jix uua kn. Ba dlh gu Dios joidham ja tgia, na gu ja am ba tajaaix ka gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. 17Ba aa na t jgi buior guch Xoikam, joidham jix bhai tu tatda nat jax chum kn ji dhai gu Dios na jir tujuandam tugi ka. 18Ba dai pui px chum tu agada i nat tu jax joidham jix bhaim duukam bap tu duu guch Xoikam bhaankam aa, na gu aa nai tu ja agidhim gui nam cham jir Israel kam jatkam nam mi pui ba jimia na jax jix aa gu Dios. Dlh ji iook kn jaich pui tu ja agi, gio pui tu duu ich p ja nichudat gu jatkam. 19Na gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Dios na am tajaaix ku ba bx aixim jix bhaim duukam jup tu buim, nam tu cham pai dhuuk pu chum t ni gu jatkam. Na gu bxchux bhaai na pu tu duia gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na cham jxdha jaroi pu tu duia gu ya kam dhi oigan. Gio ba na nai pui tu ja agidhidha gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, na bhaan tu aga nam jax jak dui cham mu jak bhya nam pai gammj mi pup jum tulhiidha. Mui kap jaich nai ba tu ja agi, Jerusaleen dr jaich bhai ji bhich, mu jap jaich sia ba tu ja

ROOMA KAM15,16 agi na pai jax Iliiriko bhaan bipio gu dbr. 20Gio gu dai pai na jix mat ka nat chakui jaroi tu ja agi gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam na ba tu ja agi aa, nam pai chakuix jaich ka guch Xoikam jgidham. Na gu cham jir am no aa mjmmp ba baakchu not jumai mi ba tu jua, tu gaagidha i ba nat pai chakui jaroi mi tu jua. 21Na gup jum kaich maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Gui gu jatkam tgia am sia kum cham pai dhuuk pui t k na ja bui aaya. Jix maatt tgia am nar jaroi dha sia ku cham pai dhuuk jaroi pui tu ja agi. Na pui ba tya gu Paablo na mur jimdam Rooma 22Pujani kaikam jaich ba chakui mu jam tgim, sia ku aa ti aanda gt na ba jam tgia. 23,24Mui oidha bap duu gu na dr ti mui ba xi jam tmram, ku gu na ich kapbhai ba tmo ya jap na ich tu ja agidhimk gu jatkam, ti bhaix buusnim i jam bui na bhai xi jam tgidhat na Espaaa jak bhya, kat japim chi bhai dhr iam jup ji palhbuidha na tu kn aaya. 25Aa xib Jerusaleen jak kar jimdam na ka ja uidhika nam tu kn jum palhbuidha guch Xoikam jgidham gui nam cham tu bia ni jx. 26Na mt gu jk maap jim daagk guch Xoikam jgidham Masedoonia kam gio gu Akaaya kam, ja taa gu tuumi gu jaich Xoikam jgidham nam ba mu ja joochxi guch Xoikam jgidham Jerusaleen kam gui nam cham tu bia ni jx. 27Ba dhi na mt maap jumpadak gu tuumi mui ba ja joochxi guch Xoikam jgidham Jerusaleen kam nam cham tu bia ni jx, dlh ja jujur kn jamt pui dhuu, cham tu nat jaroi ja chia. Ba dhix

388 bhai bua am, na gu gu Jerusaleen kam nam jir Israel kam jatkam gio aa, jix bhai dhuu chich na chich ja uap gux kp jum duukam iimda bhaan sia kum gu cham jir Israel kam jatkam, jum aa p ba nam ja palhbuidha guch Xoikam jgidham gui nam jir Israel kam jatkam sia tu bhaan nax maax ya dhi oigan. 28Ba daipu dhi na xi ja dochimrai guch Xoikam jgidham, mu dr na jak gxia, pu Espaaa jak ja ba bhya. Bhai ba buusnia jam bui na xi jam tgidhat, na jax ba kaich. 29Ba na pai dhuuk bhai aaya jam bui, aa jix chaat ji jur am bhaan na guch Xoikam px ji palhbuidha gkam kn gu tu na am jum aanda. 30Ji jaadu jich Xoikam bhaan, bhaankam guch Xoikam jich Gkam tuk gio bhaankam gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na pui jak jich jujurtun nach xich jajoignda bx jman, aa soi jam ttda na pim ji amkam xi chu daanda bx dht. Bx aixim bhaan ji chulhiiaim i gu. 31Pui pim jak xi chu daanda buior gu Dios nam cham jax ji dhooda gui nam cham t jgi buior guch Xoikam mu kam Judea, gio ba gui na ja uatulhidha guch Xoikam jgidham Jerusaleen kam nam gt moo cham tu bhaan jax ji chji xi gaamui. 32Gu ba not gux bhai tu jii, bhamm jap jup ba ji buusnia jam bui, no moop jix aanda gt gu Dios. Joidham chix bhai lhdha i na ba jam tgia, gio na bam jpdha gu jur na ka xi jam tgim ka. 33Ba gu Dios px jam palhbuichunda na pim ba joidham jix bhai kaicht tu oika bx jman. Japni px gt ba moo tu tuika. Na pui ba ja tda gu Paablo guch Xoikam jgidham nam mi dhr bhaankam xi ja iokdha gu jaich Xoikam jgidham Bhaan ja xi chu jam agidha maan gu ubii jaduu jich

16

389 Xoikam bhaan na Peebe t. Dhi tu ja agi jkchi guch Xoikam jgidham na pai Senkrea t t. 2Joidham japim jix bhai tdai aichdha na bhamm aaya jam bui, na gu dhi tu slhkam t jgi buior guch Xoikam. Xi palhbuidha pim tu na bhaan amiram jum aanda, nat gu dlh pui mui ba ja palhbui gu jatkam bx aixim bhaan gu tu na ja am jum aanda, pui na jax aa nat gu sia puip ji palhbui xi joimdak na cham bhai tu jimdat. 3Ji amkam japim xi iokdha gu Priiska gio gu Akiila, nach gu dhi maap jir tujuandam tugi guch Xoikam. 4Dhi mt bp dr guguu na mt ji palhbui nam ba xi muaam, dlh jamt ba tip ja koi. Ba aa gkam kn ja taxchaabgi, ku gu cham tu ji na dai aa ja taxchaabgi, gu japji sia guch Xoikam jgidham nam nai jap maap jum jumpadat tu daan nam jk cham jir Israel kam jatkam. 5Bx japim sia amkam xi ja iokdha guch Xoikam jgidham gui nam bhai ja kiaam jum jumpan gu Priiska gio gu Akiila. Bx japim ji amkam xi iokdha gu bhai kaichdhami, gui na joidham jix kgalhi na Epeneeto t. Jir bhai kam na pai Akaaya dbr bhaan bipio, dhi bp t j buior guch Xoikam gu bhai kam Akaaya dbr. 6Sia gu Mariiya pim ji amkam jup xi iokdha. Dhi g ba tu jua jam amkam na bax bhai tu jam jimda. 7Bx japim ji amkam xi iokdha gu Androoniko gio gu Juunias, nam puip jir Israel kam jatkam jap na jax aa. Dhich maap kuupich na mt jich kuu gui nam cham buior t jgi guch Xoikam, gio puip jir noonbi am guch Xoikam jap na jax aa, pu bp dr ba t jgi am buior guch Xoikam na ich ba aa jup ba t j. 8Sia gu Ampliato pim bx ji amkam jup xi iokdha. Dhir ji bhai

ROOMA KAM16 kaichami bhaankam guch Xoikam. 9Gio gu Urbaano pim bx ji amkam xi iokdha. Dhich maap jir tujuandam tugi p guch Xoikam. Sia pim bx ji amkam xi iokdha gu Estaakis. 10Gu Apeeles japim sia amkam xi iokdha. Dhi tu slhkam bx juraan kn buior t jgi guch Xoikam, jix maat na jax jak tu jim. Sia pim ji amkam xi iokdha gu Aristoobulo, gam sia bx gui nam jk maap jir jum oidhagm. 11Gio gu Erodioon japim bx ji amkam jup xi iokdha. Dhi siar Israel kam maankam jap na jax aa. Sia gu Narsiiso pim ji amkam xi iokdha gam gui nam jk maap jir jum oidhagm nam buior t jgi guch Xoikam. 12Bx japim ji amkam xi iokdha gu Tripeena gio tu Tripoosa. Dhi pui bhaankam jup tu juan am guch Xoikam. Bx japim ji amkam xi iokdha gu Peersida, nach gu dhi pui joidham jup jix kgalhi na buior t jgi guch Xoikam, gio gu dhi g ba tu jua bhaankam. 13Bx japim ji amkam xi iokdha gu Ruupo. Dhi joidham jix bhai buior t jgi guch Xoikam. Sia gu dn japim bx ji amkam xi iokdha. Dhi jap ji buusan aa ji bui na puip jir ji aan. 14Ji amkam japim xi iokdha p gu Asiinkrito, gio gu Plegonte, gio gu Ermes, gio gu Patroobas, gio gu Ermas, gio bx gu jai nam puip t jgi buior guch Xoikam nam ja bm jum jumpadat tu daan. 15Sia pim ji amkam xi iokdha gu Piloologo, gio gu Juulia, gio gu Neereo, bx gu janni ubii. Sia pim ji amkam xi iokdha gu Oliimpas, sia bx guch Xoikam jgidham nam jk dhi maap jum jumpadat tu daan buior guch Xoikam. 16Ba aapim dlh bx jman jup xim iiokdhat. Pui pim jak jum iiokidha na jax jak bhaan jix maat ka na pim tu slhkam xim ja joign. Ya

ROOMA KAM16 dr mu jam ioki am guch jaadu jich Xoikam bhaan bx kap dr nam jk kap maap jum jumpadat daan guch Xoikam. 17Ba aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, chapim mi ja kkda gui nam maakam tu aagi gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam. Na gu no pimt mi ba ji ja kai, nai px jim jdlhkada pim, cham tu pim maan iook kap duuka, pu chum px tu uapu no pim mi ja kk. Piam jai dht cham ka t jgidha am buior guch Xoikam jax a px. Gu japji na pim dhi bhaan tu daachunda na mt jax chum iook tu jam agi. 18Dhi pu chum gu jatkam, cham tu bhaankam tu aga am gu guch Xoikam, gu japji dlh px nam jax lhii nam jax dhui dhi bhaan ja maichia p sap pk ba gu jatkam nam ba puip xi ja kaichgda. Joidham jix bhai xi buidha am nam jax jak ja iatgidhidha gui nam cham mat ka na jax jak jir slhkam. 19Ku gu aapim mi pui jiim ji na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam. Jix bhai chaat i aa na pim mi pui jiim. Ba gammj pim mi pui pu jiimda, jix kp jum duukam japim jup xip tu duiidha, cham tu gux buam jum duukam. Na gu no pim gammjx kp jum duukam jup tu duiim, dhi bhaan jix maat ka na pim jir jix chu mamatda. 20Gio gu pui jak dui ba maichia p gu Dios gu jaook na ba cham tu jax ka jam buada aapim. Btaan ji biya jam bui gu jaook, jap ji buusanda na pim daam dr mi kisapka. Ba guch Xoikam jich Gkam tuk px gammj jam am t nidhidha. 21Ya dr muip jam ioki gu Timoteo nach maap jir tujuandam tugi guch Xoikam. Sia gu Luusio, gio gu Jasoon, gio ba gu Sosiipater, nam puip jir Israel kam jatkam jap na jax aa. 22Ba aa na Tersio t na bhaankam gu Paablo tu uuan dhi na mu tu jam uaxi, aa pui muip jam ioki bhaan dhii uuan, mu jam ioki i bhaankam guch Xoikam.

390
23Gio gu Gaayo pui ya dr muip jam ioki. Dhi buior tbiap i ya kiami, nam gu dhi buior maap jum jumpadat tu daan gui nam pui buior t jgi guch Xoikam. Bx muip jam ioki gu Erasto. Dhi buior tu namki am bx gu jatkam nam jk ya oidha dhi g kiicham na jk aagix nam tu namkidha. Bx mu jam ioki guch jaduu jich Xoikam bhaan na Kuarto t. 24Moo gt gu Gkam jich Xoikam gammj jam am t nidhidha bx jman aapim. Moo gt pui tu tuika.

Na pui ba tya gu Paablo na dai gu Dios jix bhaai nach gammj gkamtunda 25Dai gu Dios jix bhaai nach gkamtunda, na gu dai guix bhaai na gammj slh jam bhichdhatgda na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, dhi nax bhaai na mi dhr baabu gu jaroi na mu jak ka jimda na pai gammj mi pup jum tulhiidha. Dhir di na jax chum bhaan tu aga aa, gio dhix bhaim kaichdham iook bhaan tu aga guch Xoikam. Ba dhi mi pui tum duiim na chich jax jak maat na lhii gu Dios, pu bjk dr pui jak pum aa na tu duia gatuuk, pu bp dr nat chakuip dunaak dhi oigan. 26Ba nat jax jak jix aa gu Dios na ji chu buusnia gatuuk, tu dai mt uuan tam gu bjk dr kam nam bhaankam ya jap tu agimk. Mi dhr jachich ba maat p aach, nat gu dlh ja chia gu Dios nam pui tu uana nam ba mi dhr pui machia bx gu jatkam nam jk jix jaich ya dhi oigan nam ba mi puip tu dagia. 27Ba dai gu Dios jach gammj gkamtunda na cham tu mumk, na gu daipu maan jix jaich, gio daipu guix chu matda na jax jak tu duia gux kp jum duukam. Pui kuch ba dai gui gammj daanda bhaankam guch Xoikam. Iam gt moo pui tu tuika.

GU BP KAM UANAN GU PAABLO NAT TU JA UAXI GUI NAM T JGI BUIOR GUCH XOIKAM NAM

KORIINTO OIDHA

Na ba ja iokdha gu Paablo Aa Paablo na jir nobii guch Xoikam, dlh gu Dios pui jak jix aagak pu chum kn ji dhai. Mu tu jam uaxidha i bman gu jaduu jich Xoikam bhaan na Soostenes t. 2Aapim ja mu tu jam uaxidha na pim mi maap jum jumpadat daan gu Dios g kiicham na Koriinto t t, na pim puip jir ji jaadu jich Xoikam bhaan. Na pim gu puix uua kn jup ba guguuk buior gu Dios, nat gu gui px jam am t tgk mi jam tuttu na pai gu jatkam tugi na pim ba pui jai maap jum jumpadat buior jup ba tu daan jap na jax aach, gam sia bx gui nam jk nai mui kap pui maap jum jumpadat jup tu daan buior gu Gkam jich Xoikam. 3Moo gt ba gu Dios jich Gkora gio gu Gkam jich Xoikam px jam am t nidhidha am na pim ba gammjx bhaim taatt tu oika. Na ba ja aagidha gu Paablo na taxchaabgi gu Dios 4Aa gammj taxchaabgi gu Dios nat bhaankam guch Xoikam jam am ba t t, 5gio nat bhaankam jam maa gu matda na pimt bax maatt kai gu ioki, gam na bax bhaain ka na pim jax jak bhaankam jup tu aga mi

dhr gammj jak jai ja bui gu jatkam. 6Jix bhai jam bnat gu gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga guch Xoikam, na pimt gux bhaix maatt kai. 7Ba cham tu tu ka biiix na jam aagidha gu Dios na pim tu jax dhuia, na pim gu bx bax maat, dai ba na pim mi pui jiimda, na pim gu pui jak nrda gu Gkam jich Xoikam na jootom gio yap aaya dhi oigan bhaan. 8Gu Dios px dlh jam palhbuichunda na pim jax jak mi pui jiimda na jax jix aa na pim ya kap tuidhi dhi oigan bhaan na ba cham jaroi jax jam tda na pimt cham am bua. 9Pui tu duia gu gu Dios jax not ba ti sia pk nar jax ka gt. Gui px jam am t tgk mi jam tuttu na pim mi pui ba jiimda na jax jix aa guch Xoikam nar Maraan. Dhich Xoikam ba bx dht jir jich Gkam tuk nach jk buior t jgi. Na ba ja aagidha gu Paablo nam maan iook jup duuka gammj 10Ji jaadu jich Xoikam bhaan, bhaankam gu Gkam jich Xoikam soi jam ttda i na pim gammj maan iook xip duukat, cham tu na pim dai iokboda. Jix bhai pim kaicht tu oika, chapim maakam kaichdha jai gio jai maakam. 11Aa dhi pui jam ttda, nam gu ba aagi gui nam 391

1 KORIINTO KAM1 maap jir jum oidhagm gu Kloee na pim sap cham tu maan iook jup duuk bx, xim bhabhaakuidhat japim sap jdlh jup tuii. 12Jap sap kaichdha pim jai dht: Aach gu Paablo jak kaichu. Jai sap bap kaichdha pim p: Dho aach gu Apoolos jak jup kaichu. Jai sap bap kaichdha pim p: Aach ba gu Peegro jak jup kaichu. Jai sap bap kaichdha pim: Aach slh ji guch Xoikam nach kaichu. 13Jax ba ku pim ba pui jak tu jim? Ka pim ji lhii aa na guch Xoikam muip jum bua? Gio gu aa na jir Paablo, cham tu jam amkam ji xissapa mt bhaan gu uuux na gai bt, ni ku pimt cham ji amkam jum bopko suudai kn jano na pimt pai dhuuk t j buior guch Xoikam. 14Gio gu aa gook px ja bopko suudai kn, daipu gu Krispo gio gu Gaayo. Taxchaabgi i gu Dios na ich dai dhi gook ja bopko 15na pim cham pui ba kaichdha jai dht na pim jir ji jatkam tuk. 16Gio dho bak pn gu Esteepanas ja bm gui nam jk maap jir jum oidhagm jaich ja bopko. Cham pai jai pup ka ja bopko ich mi dhr. 17Gio gu cham tu pu kaikam nai joot guch Xoikam na ja bopkonaidha gu jatkam, gu japji na nai ja aadha gux bhaim kaichdham ioki na bhaan tu aga nam jax jak dui cham jimia mu jak nam pai gammj mi pup jum tulhiidha. Ni ku cham giilhim jix aixkam jup xi kaichim na ja aadhim nam jax kaichdha gux aaixkam, jappx maankam nai jimdat tu agim i nam bax bhaix maatt kaaya gu jatkam nat jax kaikam jich amkam muu guch Xoikam bhaan gu uuux na gai bt. Na pui ba tya gu Paablo nam tu px lhii guch Xoikam gui nam cham t jgi buior 18Gui nam jk cham mu jak jiim nam pai gammj mi pup jum

392 tulhiidha jap na jax aach, jix maat ich na dhi Dios jup jir tu dunii, pui kut ba muu guch Xoikam bhaan gu uuux na gai bt. Ba gui nam jk mu jak jiim, gampai px lhii am. 19Na gup jum kaich maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam, na pai gu Dios px dlh tu aga, jup jum kaich: Gui nam ggrkam jum taatt puim lhii nam jix iom bx aixim jix chu maat, pui ja duia i nam cham maatt kk jax a tum agada, siam chi moox bhai ja jujur kn ti xi ch k. Ni kum cham ka t bhbhidha ka, sia kum ti kax ch bhbhi kat. 20Puim duu dho. T gui nam tix chu maatm xi kaichdha, cham maat am na tur jix kp jum duukam. Sia gui nam jix maatm ka xi kaichdha nam jich aadha gu tu nax maax ya dhi oigan, pu cham bhaai nam jax pk jak jix bhaich aadha kia. Gu Dios dlh pui jak tu duu na jakbui kat gu jatkam ya kam dhi oigan jappx ji bubuakia am na jax gui nam cham ja jur bia. 21Nat gu gu Dios ti pui tu duu nam jax jak machia gt gu jatkam na gu Dios bxchux bhaai na pu tu duia, gu ji nam gu pu cham maatt t ni. Pui kut ba gu Dios jix ja joimdak pui tu duu na dai px nom tu slhkam bx ja jujur kn ba t jgi na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki, cham tu mu jak ka bhya am nam pai gamm mi pup jum tulhiidha, sia kum gu jai tu px lhii. 22Gu Israel kam jatkam dai nam jix aa na jaroi tu jax xi ja duidha nam cham pai dhuuk pu chum t ni nam sap ba bhaan jum gunguxdhai tu slhkam ba t jdha na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki gu Dios. Ba gui nam cham jir Israel kam jatkam, ti gaachu am nam jax jak

393 bx aixim jix chu mat ka. 23Ba aach nach t jgi buior guch Xoikam, dai dhi bhaan jup tu agichu ich na mt jax kaikam sissapa guch Xoikam bhaan gu uuux na gai bt. Ba gu Israel kam jatkam jix bhaamum lhii am, gu ba gui nam cham jir Israel kam jatkam, pui px jich bia am nach cham jich jur bia kuch ba pu chum tu aga. 24Ba gui nat jk Dios ja am t tgk pui ja duu nam tu slhkam buior ba t jgidha, bax maat am na bhaankam guch Xoikam tuch agi gu Dios. Bx sia bhaankam guch Xoikam tu ja agi gui nam jir Israel kam jatkam gio gui nam cham jir Israel kam. 25Ba sia ku panaas pur cham tu pui na jax jum kaich gu ioki gu Dios, dhi pk jix iom jum aa nach tu kam lhiidha, na gu maaxik jir slhkam pui na jax kaich gu Dios, cham tu pui nam jax kaichdha ya gu jatkam. Gio sia ku panaas gampai px jum kaich gu ioki gu Dios, dhix iom bxchux bhaai na pu tu duia na jaroi cham jxdha pu duia gu tu. 26Ji jaadu jich Xoikam bhaan, jix bhai pim xim gangada na pim jax jak jix bhai machia na jam am t nidhim gu Dios aapim na pim gampai tum. Nam gu jman px jix jaich jam bui gui nam bx aixim tum jix chu maat na tux jaich dhi oigan bhaan. Gio jk px jup jix jaich am jam bui gui nam tu kam ja lhii gu jatkam. 27Ba gu Dios ja am t t gui nam gampaim lhii na ba bhaan ja xirbo gui nam ggrkam jum taatt puim lhii nam bx aixim jix chu maat na tux maax dhi oigan bhaan. Sia bx ja am t t gui nam panaas cham tu bhaigm tuii ja bui gu jatkam na ba dhi bhaan puip ja xirbo gui nam panaas bxchu kn tux bhaai. 28Piam japni jak jax a pim jak jix maatt ji kaaya: Gu Dios dhi pk ja am t nidhim xib nam jax chum gampai tum gu jatkam,

1 KORIINTO KAM1,2 nam cham tu kn ja bia gui nam jix chu mamatdagm jum lhii. Gui ba pu cham tu kn ji bii mt nam puim aagt na dhi ba pk ja am jimiim gux bhaim duukam. 29Pu kaikam px pui jak duu gu Dios nam ba bhaan jix mat ka gu jatkam na cham jir am na jaroi gkam jum taatt pui kaichdha na bx jix chu maat na jk tux chu jaich dhi oigan bhaan. 30Ba aapim taxchaabgidha gu Dios nat xi jam joimdak jam am t tgk ya jak ba jam aich na pai guch Xoikam, dhi na jaroi bhaankam tuch mattun bx aixim gu Dios, gam na dhi bhaankam jix bhai tuch jimda, gam nach bhaankam jix bhaich chaat ka. Nat gu dhich Xoikam bhaankam jich boosolh gu Dios mi dhr na pai cham bhai tuch jimdat. 31Ba no jaroix aa na gkam jum taat ka, jum aa na pui jak duia na jax jum kaich maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam nap jum kaich: Jir am na jaroi bhaan gkam jum taat ka na mi pui jim na jax jix aa gu Dios. Na pui ba tya gu Paablo na mt jax kaikam sissapa guch Xoikam bhaan gu uuux na gai bt Ji jaadu jich Xoikam bhaan, jano na ich bhamm jap k tu jam agi gu ioki gu Dios dhi na cham jaroi dlh px jix maatt kaaya na jax jir jum duukam, cham tu ich giilhim jix aixkam kn tu jam agi nam jax kaichdha gux aaixkam jum aandam ya kam dhi oigan. 2Ni ku ich cham jumai jappx maankam bhaan tu jam agi, gu japji guch Xoikam na ich bhaan tu jam agi, na gu dhi pk jum aa na pim kaaya na mt jax kaikam sissapak mua bhaan gu uuux na gai bt. 3Gampai tuigt jaich ba kkbo na ba xi chu jam agidham, ji gibokidhat i, na gux aa na jix bhai jam aadha na pim

1 KORIINTO KAM2 jax jak jix maatt ji kaaya. 4Cham jaich paix aixkam kn tu jam agi nam jax kaichdha gux aaixkam jum aandam nam sap pk ba joidham jix bhai xi buidha nam tu ja agidhidha gu jatkam nam sap ba joidham ja kji bax ja kgalhdha. Gu matgm aa ji kgalh japimt, nat gu palhbui gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na ich jax jak jam tn, gio dlh gu Dios na am t nidhim na bxchux bhaai na pu tu duia. 5Ba dhi pui jak duu gu Dios na pim ba pu slh bx jam jujur kn buior t jdha guch Xoikam, cham tu gu jax chum jappx maankam jix aixkam nat bx aixim jam ttdaimk. Na ba ja aagidha gu Paablo na gux Dhuudu kam jix Ua Iimda bhaan jum uargi gu Dios 6Jix aaixkam kn tu aga ich dho ja bui dai gui nam jk bhaan bax kaapak nam t jgi buior guch Xoikam, nam gux bhaix maatt ba k na jax jir jum duukam gu ioki gu Dios. Gio gu cham tu pui jak bua ich nam jax jak tu jim ya dhi oigan gux aaixkam nam ggrkam kn daraa, dhi nam alhio px yar ggrkam, na gu bam aajim nam pai dhuuk gampai ji biya. 7Jax dhui nach aach maakam tut jir jix aaixkam bhaankam gu Dios, dlh px gu Dios pui jak duu pu bjk nat chakuip dunaak dhi oigan na pui dhi bhaan jich am t tgia. 8Pu cham maatt kai mt dhi gu ggrkam jix aaixkam na jax pk jir jum duukam sia kum ti ja aagidha. Na gu nom jix maatt kaaya gt, cham tu chiandam gt nam sissapda guch Xoikam bhaan gu uuux na gai bt, jix dhaam dr ti bha jii gu guch Xoikam. 9Gu ji na gu mi px pui ba jim na jax dhui pui tum duia na jax jum kaich maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam, nap jum kaich:

394 Gui nam jk tu slhkam buior t jdha gu Dios, ja bichulhi nam tu cham pai dhuuk ni ni kum cham pai dhuuk pu chum k na tum aga. 10Ba aach nach jk buior ba t jgi guch Xoikam, gu Dios bhaankam gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan jich aagi dhi nat tuch bi pu bjk. Na gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda no am bap tuidhi, bx tu aagidha, sia ku panaas jix xijai gu tu na jix maatt kaaya. 11Na gu dhi japni px na jax aach nach pu cham mat ka gu jumai na tux mat ka, na gu dlh bhaan jup tuigda gu iimdagan, cham tu jaip jich iadhika. Ba pui p buior gu Dios, dai gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan jix maat na jax jak lhii dlh. 12Gu ji na gu aach cham tuch am kap tuidhi gu iimda ya kam dhi oigan, gu japji gux dhaam kam nach am bap tuidhi, na Dios jir iimdagan, nach ba pui dhuuk jix mat ka nar tu da gui na Dios bha tuch joochxi xich joimdat. 13Ba aach dhi px pu chum bhaan tu aga na tup jir duii gu Dios, cham jach tur jix aaixkam nam jax jak tu jim gu jatkam ya kam dhi oigan nam giilhim bx aixim kaichdha, gu japji daipu na jax px jich jurtun gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. Ba dai gux dhaam kam jach tu ja agidha gui nam jk bar jix uua, nam gu gu jai cham maatt jich kaaya. 14Pui ku ba gu jaroi no cham bhaan jup tuidhi gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, cham kgalhdha gui na tu maak gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, pui px jak jum aanda nar iatda. Pu cham jxkat maatt kaaya ba, na gum aa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na palhbuidha. 15Gu ba gu jaroi no bhaan jup tuidhi gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, bx jix bhaix maatt kk gu tu nam

395 aagidha. Na gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda px na palhbuidha, xim gangada no moor pui gu tu, piam ku gu cham, cham tu na puip lhiidha nam jax lhiidha gu jai. 16Na gup jum kaich mi na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Cham jaroi jaich gu maankam nax maat na jax jum aanda gu Dios, ni ku cham jaroi jaich na jakbui kat ya dr mu jak aagidha na jax jak mi pui jimda. Gu ji na gu aach jix maat na jax jum aa guch Xoikam, na gu gui px dlh jich mattun nach ba aach mi puip tu daachunda na jax gui. Na ba ja aagidha gu Paablo nam jir tujuandam tugi px gu Dios gui nam tu aga gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam Cham tu jam agi ich aapim ji jaadu na jax jak tu tuii iimda bhaan, na pim gu chakui bhai kaapak na pim buior t jgi guch Xoikam, jap ji buusan na pim kar aaalh. 2Daipu gui na tux maax jaich bhaan tu jam agi na pim bax maatt ji kaaya, jap na jax gu alhii lhich na gu dai gu biim na ioda na xichunda gu dn, cham tu maakda gu tu nax kaapak ka, na gu cham iogidha. Aapim ba puip ji buan, 3na pim gu chakui mi pui jiim na jax jak jum aa na pim tuigda. Pui ka xim bhabhaakui japim gu, jix ch jjgak japim bx aixim tum kn. Pui pui jak tu jim japim nam jax chu jim gui nam jir ya kam dhi oigan. 4Na gu maadt no jax kaich: Aa gu Paablo kaichu, gio gu jumai no jax kaich: Dho aa gu Apoolos jak jup kaichu, pu dhi bhaan jix maat na pim pui jak tu jim nam jax tu jim gui nam jir ya kam dhi oigan. 5Jax dhui nach jir tujuandam tugi px gu Dios gook dt gu Apoolos, gui px much joot nach tu jam agidha

1 KORIINTO KAM2,3 na pim ba buior t jdha guch Xoikam. Pui ich px tu duu nat jax xi chn gu Dios na tu duia, gio gu Apoolos pui p. 6Aapim jap ji buan gu na jax gu gaa, jap ji buus na ich t i na ich tu jam agi gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, gu Apoolos ba jap jup ji buus nat tu baa nat jam aa na pim jax jak tuigda. Gu ji na gu gu Dios px nap tu duichu na pim jax jak jix iom t jdhidha buior guch Xoikam, jap jup ji buusan ba na gu Dios px glhdhim dhi gaa. 7Ba dhi bhaan jix maat nam pur cham tu gui nam tu agada gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam gio gui nam tu aagidha nam jax jak tuigda gui nam ba t jgidha, na gu gu Dios pk na pui ja duia gu jatkam nam bax bhai ba t jgidha buior guch Xoikam. 8Na gu gui nam tu agada gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam gio gui nam mi dhr tu aagidha nam jax jak tuigda gui nam ba t jgidha, maan na jax px ja lhii gu Dios, gio dlh px jup jix maat na jx tu ja makia gu tu nar ja maichk ka. 9Jir tujuandam tugi ich px ba gu Dios gook dt gu Apoolos na jax ba kaich, aapim ba jap jup ji buan na jax gu gaa, ba gu Dios dlh jix bhai jam bua. Gio jap jup ji buan japim na jax gu bhibak no kiapx jum ksaim, gu ji na gu gu Dios bhaan t ni dhi dhi bhibak. 10Gu Dios dlh xi joimdak ji am t t na aa mi baapsa gui na bhaan bam ksaim gu bhibak, jir jai am p ba gui nam tsaadhim nam bhibakchaim. Matda kn jaich mi t gui na bhaan bam ksaim gu bhibak, gio gui nam tsaadhim nam bhibakchaim pui matda kn p. 11Ba cham jxdha jaroi maakam tum kap duia dhi na ich jax chum mi ba t, pu gammj pup jir pu chum ka, na gu dhi na bhaan ba kk gu bhibak,

1 KORIINTO KAM3,4 dhir di guch Xoikam. 12Ba not pu chum mu paip bam t sia pai na px jak, jax a px chum gu bhibak jix bhaai na bhaan mim ksa. Siat chi sai baaak bhaan mim ki, piam juk sobkoxim, piam kut joodaix abhar jum sobkonak bham bhibaki, piam gu bapaium gui na joidham jix abhar jix chooto totbik nax dharam namk, piam gui nax uuam totbik nax iom jix dhara. 13Na gu gu Dios ba dlh tai kn machia nor jix k gu jax chum na mi ksa gu jaroi jano na pai dhuuk jum tmo dhi oigan, jano bx machia gu Dios nor jix k gu tu nach jax dhuia. 14Not jaroi maadt jup duu gu tu, ba cham mm jano na pai dhuuk xi mmidha gu Dios, makia gu tu jx na bhaan bipioda. 15Gu ba not gu maan nat jax mi, cham tu bhaan biya, daipu dhir maichk gan ka na cham jum tulhiia, na gu cham tulhiichuda gu Dios. Ba jap ji buusnia na jax gu jaroi not mj dr buusnk jimior not ba mi gu baki. 16Aapim aa chakui maat na pim jap ji buan na jax gu chiop? Jir chiop gan japim dho aapim gu Dios, gio jam am tajaaix gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan. 17Bhaan t nidhim ba gu Dios dhi dhi chiop. Ba not jaroi iar, dlh gu Dios pu dooda na jax lhii. 18Cham jir am na pim bx aixim kaichdha, na pim gu bhaan gai suulhgia. No jaroi puim aa na bx jix chu maat na jax jak tu tuii ya dhi oigan, jum aa na gampaim lhdha jap na jax gui nam pu cham tu maat ni jx, na ba mi dhr tu slhkam jix chu matdagm ba buusnia. 19Na gu gu jatkam gui nam bx aixim jix chu mamatdagm jum lhii ya dhi oigan, buior gu Dios jap ji buusan am nam cham ja jur bia, na gup jum kaich maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Gui nam jix

396 chu mamatdagm jum lhii ya dhi oigan, gu Dios dhi bhaan jix bhai ja bhya jano na pai dhuuk bhai ba ja tkkada nam jax jak tu jimia ya dhi oigan. 20Gio jap iam japnip jum kaich: Jix bhaix maat gu Dios nam pui px jak tu jim nam cham ja jur bia gui nam tix chu mamatdagm xim lhii. 21Ba dhi bhaan jix maat na pur jappx ka sia ku jaroi ti bhaan gkam jum taat gu tu nax mat ka, na gur ya kam ka px dhi oigan gui na tu tix mat ka. Gu ji na gu aapim na pim jk ba t jgi buior guch Xoikam, bx jam am jup tu tuii na jk tux chu jaich. 22Pui na jax aa jam buip tuii, sia gu Apoolos, sia gu Peegro. Sia dhi oigan jir jam aapim gan, gio gu iimda, gio na pai dhuuk jum aajim na pim koya, gio xib dhi tanoolh nach ya ka dudua, gio gatuuk pai nach jak ba oipoda. 23Ba aapim jup jir jich Xoikam gan, gio mi dhr guch Xoikam, Dios buior jup tuii p. Na ba ja aagidha gu Paablo na jax jak tu ja jimda gui nam jir tujuandam tugi ka guch Xoikam Aach dai dhi kn px daraa nach ja aagidha gu jatkam nam pu cham maatt na jax jak lhii na tu duia gu Dios ja bui. Ba pui pim px jak jich lhiidha nach jappx jir tujuandam tugi guch Xoikam. 2Na gu na pim jax bax maat gu jaroi no tu kn ba daa, jum aa na pui jak tu jimda na tu kn daaka na ba bhaan jix maat ka na slhkam jup kaich. 3Ba no pim aapim jax jum aa, piam sia gu ggrkam nom puim aa na dlh cham mi pui jim na jax tu aga, dhi cham jax bua, na gu sia aa dlh cham jir am na pu tya na mi pui jim piam ku gu cham, gu japji dlh gui nat pu chum kn ji dhai. 4Ti cham paix buam tu bua i panaas na ich dr t j buior guch Xoikam,

397 ku gu cham tu ji na jap kaikam jup kaich na moox bhai mi pui jim na jax jix aa gu Dios, gu japji dlh gu Dios na pu tya no ich mi pui jii piam ku gu cham. 5Ba cham jir am na pim pui ttdada gu jaroi na mi pui jim na jax jix aa gu Dios piam ku gu cham, nat gu chakui jak gi guch Xoikam na dlh ja aagidha gu jatkam na mt jax chu jii bx jman, na ba mi dhr gu Dios jup ba tu ja makia na tur ja maichk ka. 6Ji jaadu jich Xoikam bhaan, aa tu jam agi na pim jax jak duia na bax bhai tu jam jimia gatuuk. Bx ja jup xi aa aa dlh na jax jak tu jim, gio gu Apoolos ja bx jup xi aa, na pim ba aapim mi puip tu dagia. Chapim bx aixim maakam lhdhat kk gu ioki gu Dios, japji na jax px jum kaich na pim bhaan tu daachunda, na gu bhaan px gkam jum taat ka gu jaroi no bx aixim maakam lhii. 7Cham jaroi maadt jir dlh gan gu gu tu, gu Dios px tu jam maak bx na pim jk tu tu bia. Cham jir am ba na pim dhi kn ggrkam jum taat ka, na pim gu cham dlh jup tu bua. 8Ggrkam jum taatt pui bam lhii japim na pim jir jix chutumigam, tu px bach lhii japim ba, pu cham tu bhai ich panaas jam bui. Joidham chi no pim slhkam ggrkam kn darka gt nach jai jam bm jup bar ggrkam ka. 9Bx aixim tum kn px bach chulhii ich gu aach nach jk jir noonbi guch Xoikam, panaas kut judharam jak xich chuttuk gu Dios na pai cham pk jich am t nidhidha. Pu kaikam px jir noonbi ich panaas guch Xoikam nach jich chulhiiaimi koya. Gio gu jatkam panaas joidham jich idhat jich as am nach jich chulhii, sia panaas dlh gu noonbi gu Dios. 10Sia bhaan jich as am panaas gu jatkam

1 KORIINTO KAM4 pui nach jax jak tu jim. Pui px jak tu jim ich gu ti na jax px jix aa guch Xoikam, gu gui puich bia am nach cham jich jur bia ni jx. Aapim ba pui xi jam biakat am na pim jix bhai jam jur bia, aa taxchaabgi guch Xoikam na gui px pui tu duichu. Gio aapim na pim puim lhii na pim panaas jix iom jix kaapak na pim buior t jgi guch Xoikam, aach ba panaas cham. Gio nam cham tu kam jich i aach gu jatkam, aapim joidham tu kam jam ni am. 11Xib puich chulhii ich kn gu bhiogi, cham bhaai nach pai dhr uji gu tuumi kn tu sabada, gam nach jix chanook ka. Gio nach cham tu jajannulh, alhich px nach puix dhanpak oipoda gt. Gam gu jatkam nam bx aixim buam jich chtdaidha nai jap. Gio na pu cham pai bhaai nach joidham xi chu oika gt. 12Gio dlh jach gaagidha nach pai tu juanai maichia gu tu nach am jum aanda, jix momgon ka ich nabap jurnk. Gio nach tu ja daaxidha nax bhai tu ja jimda gu jatkam gui nam giilhim jich chtdada gio gui nam xich bhaamkidhat jich gaagim nam xich koodak. Aach cham tu bhaan jax jich aa sia pk nar jax ka gt. 13Nam pai dhuuk pui giilhim jich chtdada gu jatkam, aach jix bhai px ja ttdada. Jappx jich lhii am ya dhi oigan na jax tu tanaara, piam jap na jax gu koi gui na cham tu ka bhaai. 14Cham tu jap kaikam pui jak mu tu jam uai na jax dhui bhaan px jam xi rappu, gu japji na dhi bhaan px jam aagi na pim bax maatt ji kaaya, na gu xi jam joign na pim jir ji maamar tuutum. 15Na gu sia kum jix jaich ka gt jk mambhx miil gui nam tu jam agidha gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, gu jam tataat tuutum cham tu jakbuix jaich kam gt. Daipu aa jix jaich na jir jam taat tum, na

1 KORIINTO KAM4,5 ich gu aa tu jam agi gux bhaim kaichdham iook na pim ba xib buior bap tuidhi guch Xoikam. 16Ba aa xib soi jam ttda na pim mi pui jimia na jax jak tu jim aa. 17Pu kaikam jaich mjp xi jam joochxi gu Timoteo na tu jam agidha na jax jak tu jimdat t jgi buior guch Xoikam, gio na jax jak tu aga jai kap gam nai jap chichiop. Mi pui jim gu dhi Timoteo na jax jix aa guch Xoikam, giox joign i p aa, na gur ji mar tum, pui ku ich ba dhi mj xi jam joochxi. 18Gio sap aapim jai dht ggrkam ba xim lhii ja bui gu jai nam puip t jgi buior guch Xoikam nam jap jim aagt na cham mui ka jim. 19Matgm mui ka jim i ji no moox aanda gt guch Xoikam, mi ba ja tgia dhi nam ggrkam jum taat nom moo tux bhaigt jup kaich ka ba nam jap px bx aixim kaichdha nam jax dhui ggrkam jum taat ja bui gu jai. 20Na gu gu jaroi no tu slhkam bhaankam tu aga gu Dios, pui jak tu agada na jax jak bhaan jix maat ka na tu slhkam bhaan t nidhim gu Dios, cham tu na jap px tu agada na jax px lhiidha. 21Ku gu jax ji jak lhii japim aapim na pim jk ggrkam jum taat? Jix aa pim aa na bhaamda kn tu jam agidha na pai dhuuk mu jimda, ka gu na xi jam joimdat tu jam agidha? Na pui ba ja tda gu Paablo na cham jir am na jaroi bhbhda gu dn tum Jup tum kaich na sap bhai jam bui maadt guch Xoikam jgidham xi bhk gu dn tum bman ba tu kio. Jir jix buam dhi pui na tu bua gu jaroi, ni kum cham pui jak tu jim gui nam cham t jgi buior guch Xoikam. 2Px cham jax jum aa pim panaas buior gu jaroi na pui jak tu jim, iam chi na pimt jix

398 buam tgk baabu bhai dhr jam bui na gt ba cham jam bm ka oirda. 3Aa ya dr pu kaich na cham tu kar k maankam gu jaroi nat bhi gu dn tum. Sia ku gu cham bhammp tuii jam bui gu maaxik, gu iimda bhaan bhammp tuii i. 4Pui pim xim aanda na jam bm jup tuii na pim pai dhuuk maap jum jumpanda. Gio gu gu Dios jam tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na pim kn pu duia gu tu na puim aagidha, dhi kn japim bhaankam guch Xoikam 5mu joochxidha gu jaook gu jaroi na bhai pai puix buam tu bua na ba mu pu dooda gu tukgan na dlh jax lhii, katti pui jak iam soim lhdha, siat ba dai iimdagan jii buior guch Xoikam jano na pai dhuuk gio bhaip jim. 6Chapim joidham nidhat jix bhaim taat ka gu jaroi no puix buam tu bua. Cham jax ka lhii japim gu chi, not gu bx jup ba jam ia na jax bar jum kaichdham na saak palhp px jum aa gui na kn g jabka gu ariin not jaroi ba jip duu gu paan. 7Baabu pim bhai dhr jam bui dhi na kn jappukar gu paan, na gu cham bhai jam iadhi, jap ji buusan gui nar bjk kam. Jappx japim jir tum ka na jax gu paan pui gakdhichix kam nam jax chum kua gu Israel kam jatkam bhaan Paaskua tam. Guch Xoikam puip ji buusan gu nar di gu kasnir bakaax na pui bhaan Paaskua tam jup jum kua, nat gu dhi tuch amkix guch uatulhdhara na mt sissapa bhaan gu uuux na gai bt. 8Na gux bhai tu tatda noch cham bna gui na kn jappukar gu ariin, na japni kaikam jup kaich nach jix bhaich chaat ka cham tu kn bhaan ji uuatulhdhix kat. Jir jappx paan gakdhichix kam ka ich nach mi pui jiimda na jax jix k kam ni gu Dios. 9Gui na ich bp dr mu tu jam ua, jup jam ttda i na pim cham ja

399 kgalhidha gui nam jai ja bm boppoda gu uuub nam cham jir ja bpna ka, jir jix xidhuu gu dhi buior gu Dios. 10Cham tu jap kaikam jup kaich na pim cham pai ka ja nidha dhi pu chum gu jatkam. Jum aanda gt gu na pim ya dr bubuakia dhi oigan na pim ba cham pai ka ja nidha, pui na jax sia gui nam jap px jix chu aanda nam gt bxchu xi chu biaka, piam gui nam bxchu t xidha, piam gui nam bx aixim tum tu didios tuk. 11Japji na jap px kaikam jup jam ttda na pim cham tu pui jak jup tu jimda, ni ku pim am maap daraat tu kuada sia ku pui kaich na puip t jgi buior guch Xoikam no pim gu ni na mui ja bm boppo gu uuub, piam ku pim jix maat na jap px bxchux chu joi na gt xi chu biaka, piam ku gu bx aixim tum tu didios tuk, piam ku gu bxchu bhaan jix iatbi, piam ku gu dai nax maim ka, piam ku gu bx aixim t xi. Dhi j pu chum gu jatkam ja ja aagt jup kaich nom jix jaich jam bui na pim cham jx ja bpnatda, ni ku pim am ja bm tu kuada. 12,13Na gu aa dai gui nam t jgi buior guch Xoikam na ja slhkan, cham tu am bipio na ja slhkanda gui nam cham t jgi, dhi dlh gu Dios jix maat na jax jak ja slhkada. Aapim ba pui p, mai jootsa pim gu jaroi na pui bhai oirt jum uatulhi jam taagiob, cham tu na pim bhai px pu nidha. Na ba ja aagidha gu Paablo nam jax jak tu jimda ja bui gu ggrkam nam cham t jgi buior guch Xoikam No maadt aapim na pim jk t jgi buior guch Xoikam tu bhaan cham bhai ua gu jumai na puip t jgidha, cham jir am nam buior jimmda gu jax chum gkam na cham t jgidha na ba tu ja agidha, gu

1 KORIINTO KAM5,6 japji daich Xoikam jgidham nam maap xi chu agai. 2Jix maat japim gu na aach nach jk buior t jgidha guch Xoikam, jano na pai dhuuk jum tmo dhi oigan, jakbui kat tu ja agidha ich bx gu jatkam gui nam cham mi pui jimia na jax jix aa guch Xoikam. Jax jach ba duukat jakbui kat jup ja kaichu nam jax jich chtdada mu dr bha jak? 3Jix maat japim p nach sia gu noonbi gu Dios ja slhkanda jano. Ya gi ba gu palhp jup jum duukam noch cham jich gunguxi nach pu duia? 4Cham jir am ba na pim ja gangada gu ggrkam gui nam cham t jgidha buior guch Xoikam no pim pui cham bhai kam uua daich Xoikam jgidham, nam gu aach jich bui pu cham tu bhaai gui nam pui cham t jgidha buior guch Xoikam. 5Siamri pim dhi bhaan xim gangat xix xirda na jax jam ttda, nam gu tix jaich jam bui gui nam t jgi buior guch Xoikam nam jix mamatda nam jax jak tu jam agidha no pim pui cham bhai kam uua. Kam ji gu cham jaich aa? 6Jir jix buam dho nom cham bhaim uua daich Xoikam jgidham, gio puip jir jix buam nom mu jap ba sulhikgim ja bui gu ggrkam nam cham t jgidha buior guch Xoikam. 7No pim gi xi akoo sia ku jaroix buam jam bua na pim cham dhi bhaan jum kokdada daich Xoikam jgidham, xi akoonda pim sia ku jaroi tu jam xi. 8Aapim gu puip dooda jaroi not jax jam dooda, cham jx nakgam jum lhdha pim. Jir jix buam gu na pim daich Xoikam jgidham puim bua. 9,10Iam gur cham pu tut ji jaadu, cham jxkat aayam gu buior gu Dios na pai dhr bx kap jir gkam gui nam pui bx aixim jix buam tu buada. Pui na jax gui nam ganai px ja bm boppoda

1 KORIINTO KAM6 mui gu uuub, gio gui nam bx aixim tum tu didios tuk. Gio gui nam jai ja bm boppoda gu uuub sia kum ti t bpna. Gio gui nam dai chichio maap boppoda nam pui ji dhui dlh na maadt jir ubii ka. Gio gui nam bx aixim t xidha. Gio gui nam jap px jix chu aanda nam gt bx aixim xi chu biaka. Gio gui nam daix maik ka. Gio gui nam bx aixim bhaan iatda. Gio gui nam bx aixim bhaan ja iatgidhat gu jatkam dhi kn ja mamaichkda. 11Jai dht pui jak tu jimdat japim na pim chakui t jdhat buior guch Xoikam, gu ji nat gu dlh guch Xoikam jam uadhak gu jam uatulhdhara pui jam duu na pim jir jatkam tugi ka, gook dt jamt pui jam duu gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Dios. Na pui ba tya gu Paablo na cham tu pu kaikam guch chutku nach kn bx aixim jix buam tu buada 12Cham jax bua dho ti sia kuch bx aixim pu tu bua nach jax lhii dlh nar joidham panaas, nach gux maat nat guch Xoikam bx jich amkam ba tu namki. Gu px ji na gu jx px jir am nach pu tu buada, cham tu bx nach jax lhdhidha. Jir am nach pu tu buada nach tu lhii dlh nar joidham, dai px nach bp xich gangada gu tu nach jax ba ji duia no cham jix chu tukgam tr jich iabu. 13Gio saak japnip jir jum kaichdham: Pu kaikam px tu boopok ich na mim gaamuidha gu koi. Piam japni: Pu kaikam px jix jaich gu koi nach boopok am jum gaamu. Maaxik jir pui dho, dai px ji na gu cham paich matgilhdha gu Dios pai na duuk lhdha, sia gu koi, na gur ya kam px dhi oigan. Dhich chutku ba pui p, pu kaikam px jup duiix nach mi pui jimia na jax jix aa guch Xoikam na bach am jup t nidhidha, cham

400 tu nach jix buam jum duukam jup tu buada. 14Gio na ba noch pui mi pui jiim na jax jix aa guch Xoikam, gu Dios jich dhuduadhai mi dhr jich baapmidha pai nach yassapka jano na pai dhuuk dlh pu tya, jap nat jax duadhak bamii guch Xoikam. Na gu gu Dios bxchux bhaai na pu tu duia, na gur Gkam. 15Jix maat japim aa na aach nach jk t jgi jap ji buusan na jaip jir bakxigan guch Xoikam dhich chutku? Jir am aa panaas nach guch Xoikam gu tukgan mu jak bpnalhidha bhaan gu ubii nar ganai px ka? Jir jix buam ji matgm. 16Jix maat ich gu not jaroi bman ba boi gu pu chum, maan maankam bap jum duia bman. Na gu japnim kaich maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: No mt maap ba tu oicha gu chio gio gu ubii, jap ji buusnia nam maan maankam jup jum duia. 17Gu ba guch Xoikam noch buior ba t jgi, pui maan maankam px jup bap duuka ich bman iimda bhaan, nach gu mi puip ba tu daachunda na jax gui. 18Ba chapim nai px ja bm boppoda gu uuub, na gu cham bhai jam iadha jam tutku bhaan. Cham bhai tu bua gu dhi pu chum gu uatulhdhara, na gu slh jich chutku am jak na tu iadhi, cham tu pui na jax gu jai uatulhdhara nap jix jaich. 19Cham maat japim aa sia na gu jam tutku jap ji buusan na jax gu chiop na pai dhr jum daan gu Dios? Jam am kio ba gux Dhuudu kam jix Ua Iimda gui nat dlh gu Dios jam tajaa na ba pui jam jurtudidha na pim jax jak mi pui jiimda, cham tu na pim dlh jix mat ka gu tu na pim jax duiidha. Dhi bhaan jix maat na cham tur aapim dlh gan dhi jam tutku. 20Jano nat pai dhuuk xi jam joimdak jam tgk jam palhbui gu Dios

401 na pim mu jak ba jiimt na pim pai gammj mi pup jum tulhiidha gt, jam sabadak jup jam duu, giilhim jix dharam nam japimt. Ba kapbhai nat jix bhai ba duu gu Dios, jix bhai pim xi ja bhichdhatgda dhi jam tutku na jax jak jix aa, gam na pim ba dlh jix bhaim taatt tu oika.

1 KORIINTO KAM6,7 na pim pui duia. 7Ba jap ja jup lhii na pim gt bx ddlhdhm oipoda, jap na pim jax ji chtda na pim ji chkka. Pui pim gt jup jir ddlhdhm ka jap na jax aa, na pim cham tu ka gangada gu jaroi na pim bman tu kiicha, ni ku pim puim aagt ka oipoda. Gu ji nat gu gu Dios bx jman jich am t t nach jax jak duduaka ya dhi oigan, jai dht maakam tut jam ya duduaka, gio jai maakam p. 8Pui na jax gu chichio gio gu uuub nam pur ddlhdhm, aa chix aa nam gt pui ddlhdhm ba biya, sia gui nam ba koiix gu ja bpna. 9Gu ji nom gu cham nakoo nam dlh oipoda, jix iom jir am nam xi ja gaagai gui nam ja bm tu oika, na gu cham jir am nom dai bhaan t tcho nam t bm jix boiik. 10Gu ba gu uuub gui nam ba t bpna, pu gammjm ja bm ba tu oika gu chichio gui nam ba ja oi, cham tum kam jdlhkanda. Pui jak jix aa gu Dios, cham tu aa dlh na puix aagt jup kaich. 11Gu ba not gu maadt dhi ubii jax dhuuk tu bhaan mai ma bua gu chio gui na ka oidha, jir am na pui dlh ba oirda, cham tu jumai ka gangada. Gu ba no gux aa na chio bman tu kioka, gio gui gaagaix bhaip tda na jax chum bman tu kiokat, cham tu na jumai gangada. Sia gu chichio pui jak jum aa nam duia na jax jak ja aagi gu uuub. 12Ba jai gu chichio nam t jgi buior guch Xoikam, nom gu ja bpna cham t jgi, no gu cham pai jax kaicht jix aa na bman tu kioka, jir am na gammj pu bman tu kioka, cham tu na mai xi buaji. Dhi aa dlh px na pui jak lhii nar joidham, cham tu na pui jak tu aagix buior gu Dios. 13Gu ba no gu gu ubii t jgi buior guch Xoikam, ba

Na ba ja aagidha gu Paablo nam jax jak tu jimda gui nam t bpna Gui na pimt bha tu ua, ji chkka pim nor am na pim cham t bpna ka. 2Gu px ji na gux xijai na jaroi nakga na dlh oirda, nai px jix ja joidhat ba ja nidha gu uuub. Piam nor ubii, nai px jix ja joidhat ba ja nidha gu chichio, mi px pum uatulhdha jaxpx. Jir am ba na maan xi gaagai gu jaroi na bman tu kioka na ba cham pui naim uatulhidha no gu cham nakoo na dlh oirda. 3Ba gu jax chum chio piam gu jax chum ubii no ba t bna, jum aa nam gammj maap boppoda daim bpnagm. 4Na gu gu ubii gu tukgan, cham tu dlh jir tukgan ka, gio gu chio gu tukgan, cham tu dlh jup jir tukgan ka. Bx gook maan tuukup duukam gu daim bpnagm. 5Jix bhai kaicht jam ba maap boppoda pai nam duuk lhiidha, cham tu na maadt cham aanda. Gio gur am p nam gook dt xi chu agai nom jix aa nam jk tanoolh cham maap boppoda, nom gux aa nam soim lhdhat dai gu Dios buior ka xi chu daia. Ba na paim aaya nam pai dhuuk juugt tu daasa, mi dhr maan nam jax jix bhai kaicht maap boppoda. Na gu nom mk cham maap boppo, cham maat ka nom moo nakga nam t bm jix boiik ka, ka ba gu dhi bhaan ja maichi gu jaook bam uatulhdha am. 6Ba dhi na jk jax jam ttda, na jam aagi px na jax jak jir joidham, cham tu na jam chiant jup kaich

1 KORIINTO KAM7 gu bngan chio cham t jgi, gu ji no gu pui cham jax jup ji kaicht jix aa na bman tu kioka, jir am nam pui gammj maap jup tu oika, cham tum maim iiabuda. 14Na gu sia ku cham t jgi gu chio, bx gook ja am t nidhidha gu Dios, na gu bx gook jix uua ja nidha sia ku dai gu ubii t jgi buior guch Xoikam. Gu ba no gu gu chio t jgi buior guch Xoikam, gu ubii ba cham, pui maan na jax bx gook ja am jup t nidha gu Dios, na gu gu chio t jgidha. Gio mi dhr gu ja maamar maan na jax ja am t nidhidha gu Dios, cham tu na cham kk aaalh jup ba ja biaka. 15Ba no gu gu chio piam gu ubii na cham t jgidha buior guch Xoikam px ji kksa na pui kaich na cham ka aa na bman tu kioka gui na t jgidha buior guch Xoikam, jir am nam jum jdlhkada nam ba cham dhi bhaan jum kokdada. Na gu aach nach t jgi buior guch Xoikam cham jir am noch tu bhaan jix buam jich aa, gu japji nach gammjx bhaich chaat ka. 16Na gu gu ubii na t jgidha buior guch Xoikam cham mat ka no moo jax chum tanoolh puip t jdha gu bngan chio, ka ba gu cham. Piam gu chio na t jgidha buior guch Xoikam, cham mat ka no moo jax chum tanoolh t jdha gu bngan ubii, ka ba gu pu cham jxkat. 17Ku gu aa japjani na jam guguuxi bx na pim jk kap maap jum jumpadat daan guch Xoikam, na cham jax bua sia jax a pim jak tu oika, px ji no pim mi pui jiim nat jax jak jix aagak jam am t t gu Dios na pim tu jimda jano dr na pimt pai dhuuk t j buior guch Xoikam. 18No pimt jai dht t j buior guch Xoikam na pimt pu bam matgilh na pim jir Israel kam jatkam, cham jax bua sia kum bx jix maat na pim matgilhdhix. Piam ku pimt gu

402 cham matgilhdhix kam t j buior guch Xoikam, pui pim dho cham jum matgilhidha. 19Na gu cham jax bua sia ku jaroi matgilhdhix nar Israel kam piam ku gu cham, gu japji no t jdhat buior guch Xoikam mi pui jim na jax jix aa. 20Maan na pim jax tu jimda nat jax jak jix aagak jam am t t gu Dios na pim tu jimda jano dr na pimt pai dhuuk buior t j guch Xoikam. 21Ba jaroi maadt not t j buior guch Xoikam nor tujuandam pui cham namkidhat am, sia pui cham jax jup jim aagt mi pui xi jimda na jax jix aa gu Dios. Piam kut gu jotmoda jax xix bhaaig na buusnia mi dhr na pair tujuandam, jir am na buusni maan na jax mi pui jimda na jax jix aa guch Xoikam. 22Na gu guch Xoikam px na pui tu duia na ba buusnia mi dhr na pair tujuandam ka, dai ba gui px bar tujuandam tugi ka. Gu ba gui na pu pui t jdha buior guch Xoikam, na cham pair tujuandam ka pui cham namkidhat am, dhi jap ji buusnia na panaas bar tujuandam tugi ka guch Xoikam pui cham namkidhat. 23Jum aa gu nach dai guch Xoikam px bar tujuandam tugi ka noch buior ba t jgi, cham tu jumai. Jich xabadak jup jich dhuu gu gu Dios nat jich amkam muu guch Xoikam nach mu jak ba jiimt nach pai gammj mi pup jich chulhiidha, giilhim jix dharam nam jachich nat ba bach bubuax mi dhr. 24Pui ku bap jam ttda aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan na pim maan na pim jax jak tu jimda nat jax jak jix aagak jam am t t gu Dios na pim tu jimda jano dr na pimt pai dhuuk t j buior guch Xoikam. 25Gu ba gu uuub gio gu chichio nam pur ddlhdhm, cham pai jax ji jurtun gu Dios na jax jak xi ja ttdada, dai dlh px ja japni lhii nom iam dlh puip lhiidha gt

403 nam ba mi pui xi jimi, nam gux maat na aa jix iom bax kabaak na buior t jgi guch Xoikam, katti ba iam ji jgidha am. 26Nam gt pui ddlhdhm ba oipoda, cham tum ka ja gangada nam jaroi ja bm tu kiicha, na gux chu xijai ya dhi oigan bhaan no ba t bna. 27Gu ba no gu gu jax chum chio piam jax chum ubii ba t bna, cham jir am na mai buppada gu bngan, pu bman tu kioka nam jx juugt duduaka. Piam ku gu cham t bna, jix iom jir am na pui dlh ba oirda. 28Ti cham tur uatulhdhara dho sia kut jax chum chio gaagak gu ubii bman ba tu kiicha, piam gu jax chum ubii not oidhak bman ba tu kiicha gu chio, dai px ji na gu nam pai dhuuk ti maap ba tu oika, bx aixim bax chu xijai ka, bhaan px bam tulhiidha am. Dhi bhaan ja ba ti cham aa na pim t bpna ka. 29Ji jaadu jich Xoikam bhaan, jap ja kaikam jup jam ttda nach ya dr jap jak cham tu bhaan kach chulhiidha gt, nach gu dhi bhaan px jich chukgi ka ba panaas nach ti mi pui xi jiimda na jax jix aa guch Xoikam, gui na cham ka mkidha na gio bhaip jim. Ba aa pu ja ttda gui nam jk t bpna, jap jam tu jimda nam panaas pu cham tu t bpna ka gt. 30Gio jai nom tu bhaan jix buam jum aa, jap jam jup tu jimda nam panaas jix bhaim taat. Gu ba gui nam jix bhaim taat ka, jap jam jup tu jimda nam panaas jix buam jum aa. Gio jai dht nom bxchu tu sabadat tu bia, jap jam tu jimda nam panaas pu cham tu bia. 31Gio jai dht nox bhai tu jam jim ya dhi oigan bhaan na pim dudua, jap japim tu jimda na panaas pu cham bhai tu jam jim, na gu dhi oigan nach ya ni xib, gatuuk cham pai matgilhia. 32Ti cham aa i gu na pim bxchu bhaan jix buam jum aanda ku

1 KORIINTO KAM7 bap jam ttda. Na gu gu jaroi nor dlhdhm, dai gu Dios buior jix buam jum aantugt gaagidha na jax jak mi pui jimda na bax bhai ji buusnichgda buior. 33,34Jax dhui na gu gui nam t bpna ka dai bhaan jujurtka am gu tu na ya dhi oigan jix chu jaich nam gaagidha nam jax jak jix bhai ji bubuakidha p ja bui gu ja bpna, ba cham jxkat jix bhai mi pui jimia am na jax jix aa gu Dios. Chichio ja ja aagt jup kaich gio gu uuub. 35Chapim jax jum aanda na jap kaikam jup jam ttda na cham jax jix bhaai na mi pui jimia na jax jix aa gu Dios gu jaroi no ba t bna, japji na bhaan jam aagi na gu Dios pk jix iom jum aa nach bp buior jix bhai ji bubuakidha, cham tu bp gu tu na ya dhi oigan jix chu jaich. 36Ba no jaroi lhii nax bhai ji chu buusnia na bman tu kiicha gu jax chum ubii na bax mat ka, jir am nam maap xi chu oichai, dai no mt ba aich na jk oidha bia kam tum kikiichar, na gu dhi cham tur uatulhdhara. 37Gio gu jaroi no lhii na nakga na dlh oirda, na cham tu jax jum aanda na jaroi pui chian piam na mi pai pui tu aagix, japji dlh nox chaat nar dlhdhm ka, jix iom jix bhai tu jimia ya dhi oigan na ka duaka, na gux iom jir joidham gu dlh no oir. 38Jir am ba gu jaroi not bman tu kiicha gu ubii gu jax chum na bax mat ka, gu px ji na gux iom jir am gu jaroi nor dlhdhm. 39Gu ubii no t bna, jap ji buusanda nam maap buupulh ka daim bpnagm nam jx duduaka. Ba not gu chio ma muu, jap ji buusnia nam bam docho. Mi dhr bax bhaai na gu ubii jumai oidhai gu chio bman ba tu kiicha, dai na puip t jgidha buior guch Xoikam. 40Piam ku gu dlh pu ba biya na bax iom jix bhai

1 KORIINTO KAM7,8 tu jimda. Japni jak px lhii aa, na gu t jgi na pui jak jup lhii gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na am jup tuidhi. Na ba ja aagidha gu Paablo nam jax jak buada gu koi gui nam jappx didios jup duixim ja ttki gu jatkam Ba xib ja bhaan jup xi chu jam agidha na pim ji chkka na pim jax jak buada gu koi gui nam didios jup duixim ja ttki gu jatkam. Bx jman jix maat ich dhi na jax jir jum duukam, gu px ji na gu nach tix chu mamatda, bhaan px ggrkam jich chaat ka ich. Ba no guch am jup tuii gux chu joign, dhi bhaan kabkaidha ich nach jix iom buior t jgidha guch Xoikam. 2Na gu gu jaroi no puim aa na panaas jix bhaix maat gu tu, cham tu slhkam jix bhaix mat ka. 3Gu jaroi ba na daanda gu Dios, jix bhaix mat ka p gu Dios na dhi buior tu daan, jix joimdat ba bhaan t nidhidha. 4Jix maat ich nam gu didios jup duixim pur cham tu, nam gu pu cham dudua ni palhp, pur cham tu p ba sia gu koi gui nam ja ttki. Maan px jix jaich gu gu Dios duakam aach nach jix maat. 5Jai gu jatkam didios ja biaka am sia tu na px na bha jap jix maax jix dhaam piam tu na ya jap jix jaich dhi oigan bhaan, ggrkam ja lhii am. 6Gu ji na gu aach nach jk t jgi buior guch Xoikam, bax maat ich na maan px jix jaich gu Dios duakam nat jup tu duu bx na jk tux chu jaich, dhir jich Gkora aach. Pu kaikam px ya dudua ich dhi oigan bhaan nach dai gui px buior jup tuigda. Gio maan px jup jix jaich guch Xoikam nar jich Gkam tuk, dhi nat bhaankam jup tu duu bx gu Dios na jk tux chu jaich, pui na jax aach nach ya dudua.

404
7Jai dht gui nam xib ba t jgi buior guch Xoikam, ja bui tu daant am gu didios jup duixim jano nam cham t jgidhat, ba chakui bhai maat am sia gu xib na jax pk jak jir slhkam. Jap jum aa am nam dudua pui ji chut gu didios jup duixim, jix buam lhiidham ba nam pai dhuuk ti kuada gu bakaax nam ja ttki gu jatkam, dai pui jak jum aagt kuadam gu, uatulhdhara lhii am. 8Jax dhui na gu cham tu dhi kn jich am t nidhidha gu Dios gu jax chum koi nach kuada. Nach gu cham tu dhi kn jir jix uua ka noch tu kua gu tkiix kam koi, ni kuch cham dhi kn jich uatulhdhidha noch cham tu kua. 9Ku gu aapim na pim jk jix bhai bax kaapak na pim t jgi buior guch Xoikam, jum aa na pim cham ja taagiob tu kuada gui nam chakui bhai kaapak buior guch Xoikam, sia ku pim gu aapim jix maat na cham xidhuu gu jax chum koi. 10Na gu not jaroi maadt aapim na pim jix bhai bax kaapak buior guch Xoikam, mu jimk pai nam tuut gu didios jup duixim mi ba ji chu juu gu koi na mi tkiix, no gu mi dhr jap mum ni gui na cham kabaak buior guch Xoikam, jai dho mummp ba tu jugia. 11Ba sia kup aap jix maat na cham jax bua sia kup tu kua, gu jumai puim aanda nam dudua pui ji chut gu didios jup duixim, mi dhr ba pu cham ka t jgidha buior guch Xoikam, sia kut gu ti dlh guch Xoikam jix joimdak bhaan t t gam nat pui ti bhaankam jup muu. Aap ba bar jum kuicha ka na mai ba gxia. 12Gio gu aach nach bax kaapak buior guch Xoikam, noch pui tu kua piam tu noch jax bua ja nichudat gui nam cham bhai kaapak buior guch Xoikam, jix buam jum aagt jich idha guch Xoikam, nach gu uatulhdhara tr ja iabutunda gu

405 jatkam tugi. 13Jum aa ba na cham tu ja taagiob kuada gu jax chum koi gui nam chakui bhai kaapak ka buior guch Xoikam, no gux maat nam dhi kn jum uatulhdha. Na ba ja aagidha gu Paablo na jax jak tu jimda gu jaroi nor nobii guch Xoikam Aa jix maat ji jur am bhaan na pim bx t jgi na aa jir nobii guch Xoikam, jix bhaai ba na pu tu duia jax a jak lhiidha nar joidham, maaxik dlh ji buupui kn t ich gu guch Xoikam. Ba aapim bhaan jix maat na gui bhaankam tu juan, na pim gu buior ba t jgi na ich tu jam agi. Jir ji maichk japim p ba aapim. 2Gu ba nom gu jai kap guch Xoikam jgidham pui lhii na cham jir nobii guch Xoikam, cham jax bua, na pim gu aapim ba xi maat. Dhi bhaan jix maat gu na pim jk buior ba t jgi guch Xoikam na maaxik jir nobii. 3Ba aa japni ja ttda gui nam jk jix buam lhii na jax jak tu jim: 4Jix bhaai na mi dhr tu kuada gio na mi dhr tu ioda gu tu na ich pai ba tu jua. 5Siax bhaai na mi dhr maadt xi baidhai gu ubii gui na buior ba t jgi guch Xoikam na bar ji bnatunda. T na ba gu Peegro gio gu jai noonbi guch Xoikam, gam sia gu dlh sspidhi guch Xoikam? 6Ka aach aa ba dai gook dt dhi Bernabee cham jir am nam tu kn jich palhbuidha gui nam ba t jgi buior guch Xoikam? 7Jix maat japim gu na cham jxkat jax chum sandaaruix dlh tu namki gu tu na kn duaka. Gio gu jaroi na t sda gu uubas, mi dhr garat kn tu kuada. Gio gu jaroi no ja bia gu kakaasnir, mi dhr ja suussat ioda gu biim, piam na garat kn tu kuada. 8Chapim jax jum aanda na dlh px pui lhdhat

1 KORIINTO KAM8,9 jup kaich, gu japji sia na pui jak tu aagix na tu uaix mi nat pai tu uanak gu Moisees. 9Japnim kaich: Chap bulhdhatunda gu chiii gu tuur nap pai dhuuk tu kaipinda gu tiriik na ba jaip koiidha. Ba cham tu jap kaikam pui jak tu aagix na ba dhi bhaan jix maat ka na gu Dios jix iom jix ja joign gu tutuur, 10gu japji aach nach jir jatkam. Na gu na jk jax tu aagix, aachi nach jir jatkam nach mi pui tu daachunda na bax bhai tuch jimda. Gio gu gu jaroi na t xia gu tiriik, pu kaikam t xia na ba mi dhr maichia p gu tu na bhaan bipioda, gio gu jaroi na tu kaipga pui p. 11Ba pui p aach nach tu aga gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, jap ji buus na chich t i na chich tu jam agi. Gu ba na pim gu aapim ba t jgi, dai na pim bach siispatgda nach tu kn duduatgda, na gu dhi ba bar jich maichk ka. 12Jir am p dho no pim ja siispatu gu jai na mt ti cham tu jam agi gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, dai ji na gu aach pk jix iom jum aa na pim gammjch siispatgda na chich pk tu jam agi, nach ba dhi kn duduatgda. Cham jach pai dhuuk dhi bhaan tu jam agidhat sia kuch gu tix maat, tu nakoondach px nam ba cham maakam lhdhai gu jatkam bhai ji bhaakuch bui nach nai ka tu agim gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam. 13Gio gux maat japim p na gui nam jk chiop tu juan, mi dhr jum palhbuika am chiop nam ba xiadhidha. Pui na jax gui nam mi tu juanda nam pai ja koodat gu sasoi makgrxi gu Dios, mi dhr gu bakaax nam kuada nam ba siamri kn duduatgda. 14Pui p ba gui nam nai tu aga gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, Dios px dlh mi ja tuttu gu nam ba dhi bhaan tu

1 KORIINTO KAM9 juanat mi dhr maichidha gu tu nam kn duduatgda. 15Gu ji na gu na jax ba kaich nach cham pai dhuuk jax jam ttda gu pui jak, ni sia xib ku cham pu kaikam muip ba tu jam uai na jix aagt na pim tu bhai xi joochxidha. Jax dhui na gu aa dhi kn jix bhai chaat na jir nobii guch Xoikam, pu dhi kn jix bhai chaatt mukia i sia kut gu cham jxkat jaroi tu kn ji xiis ya dhi oigan. 16Gio cham tu dhi bhaan gkam ji chaat na tu aga gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, na gux maat nat gu Dios px ji am t tgk ji chia na dhi bhaan tu juana. Jap chi cham bhai tu jimia no ich cham pu duu. 17Gio gu cham pai jax ji chn gu Dios na tu namki nrada mi pai maan kap xi chu agai, ni kut cham pai chkka no jix aa na nai tu agara ka ba cham. Japji nat ji joot na nai tu aga. 18Pui ba px na jax ba kaich na dai dhi kn jix bhai chaat ka na tu aga gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam cham ji nrat gu tu nam gt ji makia gu jatkam mu dr bha jak. Gio na japni kaikam jup kaich p na cham tu bhaan jup ji buixdhat gu tu na am bipioda gt na jir nobii guch Xoikam. 19Jap px ji buusan ba na jir tu ja juandam tuk gu jatkam pui px cham ji amkidhat, sia ku gu ti cham pai jaroir tujuandam tugi gu maaxik. Gio gu gu jatkam px dlh na ja maichim gui nam jk t jdhim buior guch Xoikam na tu ja agi, cham tu na moo cham tu am jup biiim. Ti ji dhakoodhatu ba na tu ja agichu, na gux aa nam gt mui t jdha. 20Ba japni chut ja ja maichim: Na pai dhuuk ja buip tuika gu Israel kam jatkam, pui jak xi chu jimda nam jax tu jim nam ba

406 cham jax ji chtdada, mi dhr ja ba bhai ji ja maichia na bhai ji chu ja agidha nam t jdha buior guch Xoikam. Tu kam ja xi ch nidha na jk jax tu aagix gui nat Moisees tu uanak, sia ku gu aa dlh cham tu mi pui ka tu daachu. 21Gu ba no ja buip tuii gui nam cham mi pui tu daachu na jax tu aagix gui nat Moisees tu uanak, pui jak jup tu jimda nam jax tu jimda dlh, jap ja xi dhuukat na jk jax tu aagix nam ba kgalhdha, sia ku gu aa dlh px jix maat na mi pui jim na jax jix aa gu Dios, na gu mi pui jim nat jax tu jii guch Xoikam na ya xi oilhimk dhi oigan bhaan. Mi dhr ba dai na bhai ji chu ja agidha gux bhaim kaichdham ioki na ba ba ja maichia gui nam jk t jdha. 22Ba no ja buip tuii p gui nam chakui bhai buior t jgi guch Xoikam, pui jak jup tu jimda na panaas chakui bhaip t jgi, aa gu na jax dhui dhi bhaan ja palhbuidha nam jax jak jix bhai kaapaka nam t jgidha buior guch Xoikam. Ba pui sia pai na jup tuigda, na jax jak ja nidha gu jatkam nam tu jimda gu mi kam, pui jak jup ba tu jimda na ba bhaan ja maichia, kat jam chi iam pui jak jai dht t jdhai jimia buior guch Xoikam. 23Bx aixim ja gaachu na jax jak ja kaichdha dhix bhaim kaichdham ioki guch Xoikam gu jatkam, jix joojoidhat ja tu ja agi, na gu maaxik jir pui na jax jum kaich. Jix aa i gu ti nam gt bx gu jatkam mi pui tu dagia na jax jum kaich, nam cham tu bx aixim tu jimda. 24Gio japni p na pim jax bax maat ji jaadu, nam pai dhuuk mu jap pai ttbiada gu jatkam nam bapoda, cham tu bx tu maichia am jk nam maap boopoya, maadt px gu jax chum na tu maichia jaroi nax iom jix

407 mlhdha ka. Aach ba pui ttbiadam kn jup ji buan nach jk buior t jgi guch Xoikam nach ya ka dudua dhi oigan bhaan. Jum aa ba nach jix bhai mi pui xi jiimda nach ba maichia gu tu nar jich maichk ka gatuuk. 25Na gu gui nam bax chtbik ka, bpx bhai bam duia am nam jax jak ttbia nam ba cham buam px jum buada jano na pai dhuuk bar bhaan ka. Gio nam pai dhuuk pk ba ttbiada, dai dhi bhaan nam ttchoka nam jax jak jum buidha nam bax bhai pu duiidha, nam gu cham am bua nom bx aixim jum aantu. Ba dhi ya px dhi oigan kam nam jix maichik ka gu tu nam bam dkoodhatgda nam jix bhai mi pui xi duichunda, gatuuk maan na jax dbaa gu. Aach matgm japji gui nach jix maichik na cham jxkat dbaa, na gur jix dhaam kam. 26Gui px na jix maichim aa na ba dhakoodhatu na ti gaachu na jax jak jix bhai ji buusnia buior gu Dios, na gu dhi jap ji buusan na mlhchu. Jix maat i na cham tu tu kub px ti dhakoodhatu na mlhchu, gu japjix maat i na tu maichia gatuuk. 27Mi pui ti xi jim na jax jak jix bhai ji chu buusnichgda nam ba mi puip tu daachunda gu jatkam, xi chulhiiaidhat i na jax aa. Na gu no aa dlh maakam tu duichu, cham tu pui na jax ja aagi gu jatkam, aa px dlh cham tu kn ji biya gatuuk buior gu Dios. Na pui ba tya gu Paablo na cham jir am na jaroi buior tu daanda gu jax chum dios jup duixim Ji jaadu jich Xoikam bhaan, tchokat japim jano na mt guch bopxi kat mi bubua g suudai raab, nam pai B Suudai t tt bx px gu jatkam, gio nat ja ii bo gu Dios tbaa kn. 2Dhi jap ji buus na mt

1 KORIINTO KAM9,10 kn jum bopko gu tbaa gio gu suudai mi na mt pai bubua nam ba mi dhr dai gu Moisees px ba kaichgda. 3Gio bx maap tu juu mt gu koi gux dhaam kam nat Dios tu ja maa. 4Gio gu suudai gux dhaam kam bx maap ii mt p, maan aai cham dr bubua nam giilhim bax chanook. Ba gu aai gui nat bhaan dr bubua gu suudai, jir di px guch Xoikam na pu ja oi jano. 5Gu ji na mt gu mui cham mi pui jii guch bopxi kat nat jax ti ja tn gu Dios nam tuigda, koi mt ba, pui mi jap pup bt gu ja tutku gampx jix chu gak kr. 6Ba dhi pui nat jax chum duu jano, dhich bhaan mui xich gangada nor am pui nat jax tu ja dooda guch bopxi kat. Ba not gux buam tu ja dooda, dho cham jach pu chut na mt jax jak tu jii gui, cham jir am nach bhaan jujurtka gu tu na cham jir k. 7Cham jir am nach ja bui tu daanda gu didios jup duixim, na mt gu dhi pu chum kn koi jai dht guch bopxi kat jano. Japnim kaich maan kap na mt pai tu uanak gu jano kam: Xi dharaibuk jamt ma tu juu gu jatkam gio na mt bhai ji maik, mi dhr jamt jix iom bx aixim bhai ji chu duu na tu cham jir k. 8Sia cham jir am nach ganai px ja bm boppoda mui gu uuub, jap na mt jax tu duu jai dht guch bopxi kat jano, koi mt maan oom daman baik miil gu maan tanoolh cham. 9Sia cham jir am nach tu bhaan mamaichkda gu Dios jap na mt jax tu duu p jai dht jano guch bopxi kat, koi mt ba na mt ja kki gu kooko. 10Sia cham jir am noch cham t jgi nach mi pui jimia jax a tich chtdada gu Dios, jap na mt jax jup tu jii jai dht guch bopxi kat jano, ja koi ba gu nobii gu Dios gui na pu chum kn daa na ja koonda gu jatkam. 11Ba pu kaikam jup tu uana mt p jai dht guch bopxi kat jano kam nach

10

1 KORIINTO KAM10 ba pui bhaan jix mat ka na tu cham jir k aach nach yamm bar kukgan ka px ba. Nach gu dhi bhaan ba bax maat na mt tu bhaan cham am buak dhi kn koi jai dht guch bopxi kat nach ba aach cham puip tu jimda. 12Ba aapim na pim ba t jgi buior guch Xoikam, no pim jix maat na pim mi pui jiim na jax jix aa, maan dho na pim jax mi pui jiimda, xi ch nidhat japim na pim cham tu bhaan gai suulhgia. 13Gio gu aapim na pim ba t jgi buior guch Xoikam, cham jxkat jaxbui bhaan tu jam maichia na pim jx cham nakoonda, aagix px na pim jx jix akoo jam tutku bhaan. Jam palhbuichu gu gu Dios na pim jaroi soim lhdhat buior t jgi, gui jam gunguxdha jam tutku bhaan na pim ba nakga gu tu na bhaan tu jam maichia. Maan ba na pim jax buior t jgidha guch Xoikam na xi chu jam maichi. 14Pui ku bap jam ttda aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan na pim cham tu ka ja daanda gu jappx didios jup duixim. 15Jix maat i na pim aapim jix maatt ji k jaadu na jk jax jam ttda, na pim gu aapim jir jix chu mamatdagm. 16Nach pai dhuuk maap jich jumpadai xi taxchaabgidhai gu Dios tu iya gu bii lhich bapaas tam nach bhaan tcho guch Xoikam jano nat pai dhuuk jup tu ii ja bm gu noonbi, bx maan nach jax chum iya, na gu dhi bhaan jum uargidha gu ran guch Xoikam. Gio nach pai dhuuk tatak jich jaixdhai tu jugia gu paan gakdhichix kam, pui maan nach jax px bx jup jugia, na gu dhi bhaan jup jum uargi gu tukgan guch Xoikam. Bx ba maan nach jax chum jugia gio nach tu iya nach pai dhuuk pui soich lhdhat maap jich jumpada nach bhaan tcho guch Xoikam. 17Ba maan px gu paan jach alhich jaisat kua bx dht sia

408 kuch jax jir mui, nach gu bx maap dai guch Xoikam buior t jgi. Na gu pui bar jum duukam kat kuada ich gu paan na bhaan jum uargi na dhir bakxigan guch Xoikam nach jaroi buior t jgi bx dht, dhi ba bhaan jix maat nach bx dht maan tuukup duuk bman. 18Gio japni p, na pim jax jix maat nam tu buada gu Israel kam jatkam, nam xi makgrxidhai gu Dios gu bakaax, dlh jam ba jugia gatuuk. Dhi ba bhaan jix maat ka nam buior jup tuidhi gu Dios, nam gu maap tu kuada gu bakaax. 19Ba dhi cham tu jap kaikam jup kaich nam gu didios jup duixim tux bhaai, ni ku cham tu jap kaikam jup kaich na gu bakaax nam ja ttkidha dhi didios jum ttgdam jix iom jir jix k ka, cham tu pui na gu jappx bakaax. 20Gu jakbui kat ji na japni kaikam jup kaich na gui nam cham t jgi buior guch Xoikam, gu jajok nam tu ja ttkidha nam pai dhuuk tu ja ttkidha, cham tu gu ja didios tuk, gu ji nam gu gui cham mat ka. Pui ku ba aa cham aa na pim kuada gu tu nam ja ttkidha, na pim gu jajok px ja bm tu kuada. 21Cham jir am gu na pim bhaan tu ioda gu bapaas gan guch Xoikam gio bhaan gu ja bapaas gu jajok. Ni ku cham jir am na pim maap jum jumpadat kua gu paan na pim bhaan ttcho guch Xoikam gio no pim jimm mu jap nam paip jum jumpadat ja daan gu jajok gui nam cham t jgi buior guch Xoikam. 22Ka pim ji gux aa aa na bhaamuch bui gu Dios? Jix maat ich gu nach pur cham tu buior, jich chulhiichuda ba pai na duuk lhiidha noch tu bhaan cham am buatu. Na pui ba tya gu Paablo na cham tu bx jir joidham gu tu nach jax buada 23No pim jai dht jax kaich: Xib bx aixim jix bhaai nach pu tu duia

409 nach jax lhii nar joidham, nach gu buior ba t jgi guch Xoikam. Jir pui dho ti, dai px ji na gu cham tu bx jir am nach pu tu buada nach jk tu lhiidha nar joidham panaas, nam gu cham tu bx puip lhiidha guch Xoikam jgidham gui nam chakuix iom jix kaapak nam t jgi. Cham tu bx kn ja palhbuika ba gu tu nach jax buada nam jax jak jix iom kn kaapakaidha. 24Jum aa gu nach ja palhbuichunda gui nam pui kax mamoik nam buior t jgi guch Xoikam, cham tu nach kuupt pu tu buidha jax ach lhdhidha aach nach bax kaapak nach t jgi. 25Jix bhaai dho na pim sabadai jugia gu bakaax mu jap na tum gara, dai na pim cham t tkkat ni na pim pui jim aagt no tkiix kaat ka ba cham. 26Jix maat ich gu na Dios px jup jir duii gu bakaax, bx jir tu gui gan gui na jk tux chu jaich dhi oigan bhaan. 27Gio not jaroi jam baidhak na pim tu koipo kiami sia ku gu cham t jgi buior guch Xoikam, aapim cham jax ji chji xi chu jugai jax chum koi nam jam bhiidha, chapim jax jum aagt nor am na pim jugia ka ba cham. 28J ji not gu jax dhuukat jax jam tn na tkdhix kat ja bui gu didios na ba cham jir am na pim jugia, na pim ba cham dhi bhaan gammj pup jix buam jum aanda. 29Gui jup ja ttdat jup kaich nam kax mamoik nam buior t jgi guch Xoikam, cham tu aapim na pim bax kaapak. Na gu sia ku pim jai dht cham jax lhii gu bakaax gui nam didios jup duixim ja ttki, cham mat ka pim no jaip jam bm jiim am gui nam chakui bhai kaapak ka nam t jgidha buior guch Xoikam. Pui ba px jix bhai na pim pu cham kuada nom ba jam aagi na tkiix kat gu tu nam jam bhiidha nom ba tu jam onbagi.

1 KORIINTO KAM10,11 Cham jir am dho ti sia aa ji bui na moo cham jup bhaai na jugia gu tu na xi i px gu jumai nax buam lhdha. 30Na gu no aa taxchaabgidhat gu Dios kua gu tu, jax ku bax buam jum aagt jup ji idha gu jumai? 31Jum aa dho ba na pim bp xim gangada na pim jax jak jix bhai ji bubuakidha ja bui gui nam chakui bhai kaapak ka nam t jgidha buior guch Xoikam. Bp pim xim gangada gu tu na pim ba ji jugia, piam gu tu na pim ba ji iya, gam bx aixim tu na pim jax buada, na pim gu pui jak ba bx maap jix bhai ji bubuakidha buior gu Dios gui nar Gkam. 32Piam pui na jax gui nam jir Israel kam jatkam nom jam ni gu tu no pimt jax ba ji dhuu, no pim jix maat nam buam lhdha, chapim pu buada. Sia ja bui gui nam cham jir Israel kam, gam sia ja bui gui nam t jgi buior guch Xoikam na jax ba kaich. Bx sia jaroi na px no pim jix maat nam jix buam lhdha gu tu na pim jax bax dhuiik ka, chapim pu buada. 33Na gu aa gu tu na jax buada, bp jix bhai xi gangada no moox bhai ji buusnia ja bui gu jai piam ku gu cham, na gux aa nam pui buior jup jimia guch Xoikam, sia ku gu aa tix maat na pur cham tu sia tu na px. Pui pim jak tu duichunda na pim jax ji i aa na tu duichu, na gu aa ya dr jap jak pui px jup tu duichu nat jax jak tu jii guch Xoikam jano na ya xi oilhimk. Gu Paablo na bhaan ba tu aga nam jax jak tu jimda gu uuub 2Ku gu aa jix bhai chaat ji na pim gammj chchot mi pui jiim na jax jam aagi. 3Ba jap ja jup xi jam aadham na pim gt ba mi puip xi jimi: Pui nach jax tu kam ni aach

11

1 KORIINTO KAM11 guch Xoikam nach jir chichio, puip jum aa nam tu kam ja nidha gu uuub gu ja bpna. Guch Xoikam pui tu kam jup ni gu gu Dios. 4Pui ku ba gu chio no tu kn iiat gu maoon tu daan piam no bhaankam gu Dios ja aagi gu jaich Xoikam jgidham na jax jak jix aa, dhi jap kaikam puim duuka na cham tu kam nidha guch Xoikam. 5Gu ba gu ubii no cham jup iiat gu maoon tu daan buior gu Dios piam no pui bhaankam jup tu aga, dhi jap kaikam puim duuka p na cham tu kam nidha gu chio gui nar bngan ka. Jap px ji buusanda gu nax dhaapkam jiikix ka gu maoon no cham ii. 6Ba no gu gu jax chum ubii cham joi na iika gu maoon na pai dhuuk pui tu daanda buior gu Dios, jix dhaapkam dho xim jiikai no cham xir gu pui jak. Piam no gux xir, xim iiat do. 7Gu chio cham jir am na iika gu maoon, nat gu gu Dios pu chum jup duu na jax chum dlh na ba tu kam nidhat buior tu daanda. Ba gu ubii nom ii, dhi bhaan jup jix maat ka na tu kam ni gu chio gui nar bngan ka. 8Nat gu gu Dios cham tu gu bakxigan gu ubii alhich kdhak jup duu gu chio, gu japji gu chio nat alhich kdhak jup duu gu ubii. 9Gio cham tu gu ubii nat bp jaichdhr nat bap ba jaichdhr gu chio, gu japji gu chio nat bp jaichdhr nat bap ba jaichdhr gu ubii na ba bar bngan ka. 10Pui px kaikam bam aa na gu ubii xi iiat gu maoon na pai dhuuk pui tu daanda, gio na ba dhi bhaan jix maat ka na tu kam ja ni gu noonbi gu Dios. 11Gu ji na gu xib nach ba t jgi buior guch Xoikam, maan nach jax px jich lhiidha bx. Nach gux maat na cham jxdhat jaichdhlhia gu ubii no cham jaich gu chio, ni gu chio ku cham jxdha jaichdhlhia no

410 cham jaich gu ubii. 12Na gu sia kut gu Dios jup duu gu bp kam ubii bhaan dr gui nat pui bpp duu p gu chio, xib bx gu chichio nam jk jix jaich bhaan dr maaxir jamt gu uuub. Maan ba nam jir jx px gu ubii gio gu chio, gam sia bx na jk tux chu jaich ya dhi oigan giox dhaam jak, na gu Dios px jup jir tu duii bx. 13Dlh japim ba xim gangada nor am na gu ubii tu daanda buior gu Dios pui cham jim iiat piam ku gu cham. 14Na gu maaxik ya nach jax jak tu jim xib, jix xiraam tuika gu chio not xi chtbilh gu kuupan, 15gu gu ubii cham, sia kur ttb gu kuupan, nat gu maaxik pu pui jak ya docho gu Dios na ba kn iika gu maoon. 16Gu ba no gu jaroi maadt cham maat na jax pk jak xi dhuia dhi na jax kaich, no gu dai nat bhaan px ba ji iokbo, aa ya dr pu ttda nach daipu pui jak jix maat nar joidham, cham jach jax chum jumaix maat. Sia jai kap gui nam puip t jgi buior guch Xoikam, daipu pui jak jix maat am nar joidham. Na bhaan ba tu aga gu Paablo jano nat pai dhuuk tu juu guch Xoikam jurnk kam bhaan Paaskua tam 17Dai jap tum kn ja cham tux bhai chaat jam bui, panaas na pim pai dhuuk ti maap jum jumpanda, cham bhai jam iadhi, cham tu na pim dhi kn kaapakaim na pim t jgi buior guch Xoikam. 18Bp japni mui ji ksa na tu jam agidha: Jup ji chtda am na sap na pim pai dhuuk ti maap bam jumpada, cham tu maap maan iook jup duuka pim, jk sap maap jap jak jumpax ka pim gio jai jap jak p, jix bhaak ka pim sap pui ji chut. Px am t jgi i ba aa na pim slhkam puim bua. 19Gio gu maaxik jup jum aagt na pim puim jdlhkada na pim ba bhaan

411 matgilhia na pim jir jaroi dha gui na pim tu slhkam kaichu guch Xoikam. 20Jap t k i gu na pim dhi kn cham maan iook kap duuk na pim jai dht cham pui ka duichu na jax jak jum aa na pim tu kuada gu jurnk kam, na pim bhaan ttchoda guch Xoikam jano nat tu juu jurnk kam bhaan Paaskua tam. 21Jai sap bp ba tu koichgda pim sia kut chakuim ai na pai dhuuk tu daaxix ka na pim bx maap tu jugia, gam sap jai bax maik ka pim. Bhai sap xi ja nidhat japim gu jai nam jix bhiogt mi jap jup darka nam ti t nrda nam aaya na pai dhuuk pk tu daaxix ka. 22Kux cham tu oidha pim aa na pim mu pu xi chu jugai no pim puix bhio gio na pim mu pu xi ioji gu tu na pim jix aa ku pim ba mummp bam xirappuidha na paim aanda na pim soim lhdhat tu jugia gio na pim tu iya? Jap japim moo cham tu kam t ni. Jap jum aa pim na jix bhai chaat jam bui pui na pim jax jum bua. Na ba ja aagidha gu Paablo nat jax jak tu juu guch Xoikam jurnk kam bhaan Paaskua tam
23Pui ich jak jam aa gu na jax jak jix maat nat tu juu guch Xoikam jurnk kam bhaan Paaskua tam, palhp iam bp dr nat ba moo ba iattulh maadt gu nobii. Japni jak tu duu: Bp xi dhaagk gu paan 24xi chu taxchaabgidhak buior gu Dios nat ba tatak jaisak mui xi ja maa gu noonbi jup xi ja tdak: Dhiir ji chuuku na ba tu maakix nam muaa na ba aapim jix bhai tu jam jimia. Pui pim tu buada na pim ba bhaan ji chchoka. 25Ba na mt xi jugaak gu paan, guch Xoikam jup xi dhaagk maan gu alhich jaaa na mi jim gu bii gui na uubas kn jup duiix jup ja ttda gu noonbi: Dhii bii jir

1 KORIINTO KAM11 ji r na kn bhaan jix maat ka na xib dr maakam ba tu aagix ka jam bui. Pui pim jup tu buada na pim ba bhaan ji chchoka. 26Pui ku ba aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, na pim pai dhuuk tu kuada soim lhdhat gu paan jurnk kam gio na pim tu ioda gu bii alhich jaaa tam, ja aadhat jup jum buada pim gu jatkam nat jax kaikam muu guch Xoikam. Gammj pim pui pu tu buada jano juugt na pai dhuuk gio bhaip jimda guch Xoikam. Na ba ja aagidha gu Paablo na jax jak jum aa nam tut tu kuada nam pai dhuuk bhaan tchoka guch Xoikam 27Gu jaroi ba na pui cham mi pui duichugt tu kuada gu paan gio na tu ioda gu bii nat jax jak duu dlh guch Xoikam jano nat pai dhuuk tu juu jurnk kam bhaan Paaskua tam, dhim uatulhdhidha buior guch Xoikam, na gu na jax ba kaich na dhi px bhaan jum uargidha gu tukgan gio gu ran. 28Japni jak jum aa na pim tut tu kuada gio na pim tu ioda: Bp pim xi chchoi na pim jax kaikam jugia gu paan gio na pim jax kaikam iya gu bii, na pim paix bhai xi chcho na jax jir jum duukam ka na pim ba ba jugia gio na pim iya. 29Na gu tulhiichuda gu Dios gu jaroi no jap px kua gu paan gio gu bii no jap px io cham jum matda r. Jum aa na bpx mat ka na gu paan bhaan jum uargidha gu tukgan guch Xoikam gio gu bii na bhaan jup jum uargidha gu ran. 30Dhi pu kaikam muix kakok japim jam tutku bhaan na pim pui cham mi pui duichugt tu kuada gio na pim tu ioda jurnk kam na pim ti bhaan tchoka gt guch Xoikam, jai ba koiix am. 31Na gu noch jix bhaix maat nach jax kaikam jugia gu paan

(Mt. 26:2629; Mr. 14:2225; Lk. 22:1420)

1 KORIINTO KAM11,12 gio gu bii nach kaikam iya, cham tuch chulhiichunda gu Dios. 32Pu kaikam jich chulhiichunda gu gu Dios na bhaan tich aagidha nach tu bhaan cham am buatgda, kat jach chi ba maati mi dhr cham pui ka tuigda. Tix aa gu gu Dios na gt nim maan ku mu jak bhya nam pai gammj mi pup jim tulhiidha, mi nam pai jak bhya gui nam cham t jdha buior guch Xoikam. 33Ba aa xib japni jam ttda aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan: Xim nnrat japim na pim pai dhuuk pui maap ba ji chu jugia jurnk kam na pim bhaan tcho guch Xoikam, na pim pai bx mi xi aaya pai na pim jum jumpada na pim ba maap bhai ji chu jugia gu paan gio gu bii na pim tu iya. 34Pu xi chu jugai pim jam kiaam jai dht no pim jix bhio na pim ba cham jix bhiogt mu jiimda pai na pim tu jugia, na gux bhaim aa gio soim lhdhat na pim tu jugia na ba gu Dios cham ka jam tulhiichunka. Ba gu jai na pim ji chkka na jax jak jix bhai na pim tu duia, jano jam aagidha na pai dhuuk dlh mu jim. Na ba ja aagidha gu Paablo na bx aixim tum tu maak gux Dhuudu kam jix Ua Iimda Ji jaadu jich Xoikam bhaan, aa jix aa na pim jix mat ka na bx aixim tum tu maak gux Dhuudu kam jix Ua Iimda gu tu na pim jix aanda nar jam amkam ka na pim ba dhi bhaan tu juana bhaankam gu Dios. 2Jano na pim chakui t jdhat buior guch Xoikam, bx aixim bhaan jum uatulhidha pim, ja daanda pim gu didios jup duixim nam pu cham t k ni jx ni nam pu cham tu iok. 3Gu ba xib na pim ba t jgi buior guch Xoikam, jam am bap tuidhi gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. Dhi

412 ba pui jam jurtunka na pim cham bhaamut ka aanda guch Xoikam, pui px jak ba jam jurtun nar jam gkam tuk, na gu bxchux bhaai na pu tu duia gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. 4Jk nam mi pai t jgidha buior guch Xoikam, bx aixim tum jir ja amkam ka gu tu nam jax dhuia, gu ji na gu maan px gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na bx aixim tum tu maak. 5Gio gu tu nam bx aixim bhaan ba tu juanda bx jman, jir maadan px guch Xoikam nam jaroi bhaankam tu juanda. 6Gio gu Dios bx aixim tum bhaan jup jich aagidha na bxchux bhaai na pu tu duia, ti maan px jix jaich gu Dios gui na pui bxchu bhaan jum uargi, na gu maaxik bxchux bhaai na pu tu duia. 7Bx jman jich makia ba gu Dios gu tu na bhaan jix maat ka nach am tajaaix gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nach ba dhi kn maap jich gunguxdhidha. 8Jai dht gui nam t jgi buior guch Xoikam, gux Dhuudu kam jix Ua Iimda ja maak gu matda nam ba bx aixim jix chu maatt ja aagidha gu jai, jai ba jup ja maak gu matda nam bax iom tuukab jak xim gangat jup ja aagidha gu jai. 9Jai bap ja maak nam jax jak jix iom t jgidha buior guch Xoikam, gio jaip ja maak p nam jax jak ja duduadhidha gux kakokkam. 10Gio jaip ja maak na jax jak bxchux bhaain ka nam pu tu buada nam tu cham pai dhuuk pu chum nidha gu jatkam, gio jai ja maak p nam jix oo iokda nam pai dhuuk bhaankam tu agada gu Dios. Gio jai ja maak p nam ja aagidha gu jai nam jax jak tu jimda no slhkam jix Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Dios ja am jup tuidhi, gio jai p gui na ja maak nam ja aagidha gu jai nam jax jak tu jimda no cham ja am jup tuidhi gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Dios. Jai ba na ja

12

413 maak nax bhaain ka nam jumai iook kn daanda, jai am p ba gui na ja maak nam jix maatt kk pui gu jai iiiok. 11Ba daipu maan gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na tu maak bx dhi, gio dlh p gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na makia jaroi na lhiidha gui na jax chum bar amkamun ka ba na pu tu duia. Na pui ba ja tda gu Paablo nam maan tuukup duuk nam jk buior t jgi guch Xoikam 12Bx nach jk t jgi buior guch Xoikam, jap ji buusan nach jir maan maankam px. Na gu maaxik gu tuuku nach jax bax maat, sia ku mui tu tuttuidhix gui na kn tu juan, bx maan tuukup tuii. Pui bap tuii ich buior guch Xoikam nach jk buior t jgi. 13Na gu jai dht gui nam buior t jgi guch Xoikam jir Israel kam jatkam am, jai ba cham. Gio jai dht jir tujuandam am pui cham ji ja namkidhat, jai ba cham p. Gu ji na chich gu maan maankam px jup jich dhuu jano nat pai dhuuk jich am jum tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda bx jman. Maan px gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nat jich chajaa gu Dios, jap ji buus nat kn jich bopko. 14Ba pui na jax ba kaich, guch chutku mui tu tuttuidhix nach kn tu juan, cham tur maadan px. Bx jman aagix p nam tu jax buada. 15Nom gu tu iokda gt dhich chooton, ba jax kaich maadt: Aa cham tu bhaan bipio dhi tuuku, na gu cham tur nobii. Ba dhi cham tu na moop jir pui ka sia ku pui kaich, na gu dhi px tuuku bhaan tu daagich jup kaichdha na jax chum bhaan tu daanka gu nob na aanda. 16Piam kum gu guch aanak tu iokda gt, ba jax kaich maadt: Aa cham tu bhaan bipio dhi tuuku, na gu cham tur bui. Sia cham tu na moo puip ba tu

1 KORIINTO KAM12 tuigda, na gu dhi px tuuku bhaan jup darka gu buupui na jax chum kam bhaan tu daanka dlh. 17Gio gu no daich bui ka gt bx na jx jir jich chuuku, cham t kkch gt. Gio no gu daich aak ka gt p, cham t bhdach gt. 18Gu ji na gu gu Dios dlh jix maat na tu tum aa, bhai pu tuch chuttui ba nat pai lh dlh. 19Gio gu cham tu jaich ka gt guch chutku no gt daich buupui jaichdhlhia piam daich aak. 20Gu ji nat gu pui jak jup jich dhuu gu Dios nach jax jak bar tum ba. Sia ba ku bx aixim tum tuch chuttuidhix nach kn tu juanda, bx maap maan tuukup duuk ich. 21Gio gu no moop tu iokda gt gu bui, cham jir am na jax chtdada gu ob na cham tu kn palhbui, ni gu mo ku pui ttdada gu chooton no moo puip tu iokda gt, bx maan nam jax px jum papalhbui gu. 22Na gu sia kut jk gampai tuutum jich am tu tuttu gu Dios, dhi pk jix iom jich palhbui. 23Giox bhai buat tiika ich gu tu nach cham tu bhaigm nidha, gam gu tu nach jix xirgidha. 24Cham tu jaxbui puix bhai ja buat tu ja tii ich gui nach cham ja xirgi, nat gu gu Dios dlh pu pui jak duu nach pui tu kam ja nidhat jix bhai ja buada gui nach ti gampai ja nidha. 25Bx jman jum aa ba nam jum papalhbuidha na jk jich am tu tuut jich chuuku am na ba bx guch chuukux bhai tu jimda. 26No jax chum jix kaook gui na jk ya tuch chuttuidhix jich chuuku am, bx maan nam jax px jix kakok ka, nam gu bx maan tuuku bhaan tu daanka. Gu ba no ich jix bhai xi dhuu gu jax chum nax kaook ka, bx jam bhaip ji duduadhia, maap jam jix bhai bam taat ka. 27Pui p ba aach nach jk t jgi buior guch Xoikam, bx maap maan maankam px jup tuii ich

1 KORIINTO KAM12,13 bman guch Xoikam, jap ji buusan na guch Xoikam jir tuuku, aach ba bhai px bhaan tuttuidhix na kn tu juan. 28Jix aa gu gu Dios na ja bui guch Xoikam jgidham jix jaich ka am gui nam nai jiimt tu agidha gu ioki, jai ba gui nam mi dhr bhaankam jup ja aagidha gu jaich Xoikam jgidham na jax jak jix aanda, jai ba gui nam jix bhai ja agidha gu ioki gui na tu uaix na jax kaikam jup jum kaich, jai ba nam jix bhaim duukam jup tu buada na ni jaroi ku cham pai dhuuk pu chum t nidha, jai ba nam tu duduadhidha gux kakokkam, jai ba nam ja palhbuidha gu jai jatkam sia tu na px kn, jai ba gui nam jix gm kn ja slhkanda gui nam puip t jgidha buior guch Xoikam, gio jai gui nam jai iiiok kn jix maatt tu daanda. 29Gio gu cham tu maan pix bx jir jam amkam gu tu, pui na jax maadt nor amkamun na nai jimdat tu agidha gu ioki gu Dios, cham tu bx na pim jir jkian maan na jax pu chum jir jam amkam ka. Ni ku cham bx jir jam amkam ka no maadt jir amkamun na ja aagidha gu jai nam jax jak mi pui jiimda nam t jgidha buior guch Xoikam. Gio cham tu bx jir jam amkam ka no maadt jir amkamun na pu tu duia na tu jaroi cham pai dhuuk pu chum nidha. 30Sia cham tu bx jir jam amkam ka no maadt jir amkamun na ja duduadhidha gux kakokkam, ni sia ku cham bx jir jam amkam ka no maadt jir amkamun na jumai iook kn jix maatt tu daanda, gio ni ku bx jir jam amkam ka no maadt jir amkamun nax maatt k pui gu jai iiiok. 31Dlh japim xim gangada bx jman na jax chum jix iom jir jam amkam na pim ba dhi bhaan tu juana. Kani na bhaan jup xi chu jam agidha gui na tux iom jum

414 aa na pim pu duia na bax bhai tu jam jimda. Na ba ja aagidha gu Paablo na jax jak tu jimda gu jaroi nox chu joign No cham tu joign, pu cham tu mi tgia i sia chi mui iiiok kn jix maatt tu daan, sia chi moo ti ja iook kn gu noonbi gu Dios jix maatt kn tu daan. Jap px kaichdha i na jax gu baium piam tu jooxia klhdha no jaroi kn t gb. 2Piam sia ku tir ji amkam na bhaankam gu Dios ja aagidha gu jaich Xoikam jgidham na jax jak jix aa, piam ku bx jix chu maat na jk tux chu jaich ya dhi oigan gio na jax jak tu tuii, piam sia kux bhaai na ja joichuda gu oidha na jix bhai t jgi buior guch Xoikam, gu px ji no gu cham tu joign, pur cham tu ka i. 3Piam sia ku ich ti tu ja maa bx gu tu na bia gui nam cham tu bia ni jx, sia ich chi moo bhaankam ti xi muu gu jaroi na pui ji aagt nam gatuuk px jix bhai aanda gu jatkam, gu px ji no ich gu cham tu joimdak muu, pur cham tu ka i sia pk nar jax ka gt. 4Gux chu joign, dhi puim tt no jix maat na jax jak nakga nox buam tu jim, gio na jix bhai ja buada gu jai. Gio na cham tu bhaan t jgam ka, gio na cham tu nai px am ja nnichunda gu jai gu tu na xi biaka. Gio na cham tu kam gkam ji chaat ka, 5gio na cham giilhim tu iokda, gio na cham dlh xi joignda. Gio na cham bhaamdar ka, ni ku cham ji jur am biaka gu bhaamdara. 6Gio na cham tu bhai chaat ka no jix maat na cham jir am gu tu not mi pai jax tum duu, no am gxim gu tu na bax bhai chaat ka. 7Cham tu bhaan ja jax jir ji aandam ka no tu slhkam jix chu joign, sia

13

415 jax ji chulhii. Jir jix chu nakoonda i, gam na t jgidha tu na jax jum kaichdha. 8Gammj pux jaich ka dhi nax chu joign jum tt, cham pai dhuuk jugia, na gu pu cham tu jung. Dai gu jaroi na bhaankam ka tu agada gu Dios na ba jax chum tanoolh cham pai ka tu agada, daipu na xi ja aadhimi na jax jak jix aanda gu Dios. Ni ku cham pai jaroip ka tu daanda gu jumai iook kn, ni ku cham kam aanda sia ku jaroi bx aixim jix chu maat ya dhi oigan. 9Na gu gu jaroi na bx aixim jix chu mat ka na jk tux chu jaich ya dhi oigan, gio gu jaroi na bhaankam gu Dios ja aagidha gu jaich Xoikam jgidham na jax jak jix aanda, dhi jap ji buusan nam ttki bhaan oipoda. 10Ba jano na pai dhuuk pk bar maaxik ka, cham pai ka oipoda am dhi gook, jap ji buusnia gu nach kookst bhai ji iia. 11Aa jano na jir alhii kat, pui jak tu jimdat na jax jak tu jimda maan gu alhii, na jax jak ji aanda, gio na jax jak tu agada, gio gu tu na jax jak jix maatt kk. Ba xib na bar g maankam, cham tu pui kia. 12Pui bap ji buusan xib aach nach jk t jgi buior guch Xoikam, nach gu chakui bhai maat na jax pk jir tum kam gu Dios. Jap px jich i ich panaas xib na jax noch jich ni bhaan gu baium totbikdam nach jix koomgim jix maax ka. Pui jak px jup ji buusan sia no bx aixim tix chu maat ya dhi oigan, ku gum aaya ji gu tanoolh nach pai dhuuk jix bhai machia gu Dios na jax pk jir tum kam, jap na jax gui bhamm dr bha jak na gammj pux bhai xi maat aa na jax jir tum, maaxik mian dr ba tgia ich gu. 13Ba baik px jum aa nach bhaan tu daachunda gammj: Nach tu slhkam t jdhat buior guch Xoikam mi pui jiimda na jax jix

1 KORIINTO KAM13,14 aa, gio nach tu slhkam t jgidha na pui tu duia gu Dios nat jax ti, gio ba nach tu slhkam jix chu joignda. Ba dhi baik na ja aa, dhi pk jix iom jum aa nach tu slhkam jix chu joignda.

14

Na bhaan ba tu aga gu Paablo gu jai iiiok Gammj pim jix chu joignda jaadu, gio ba na pim gammj bhaan ttchoka na gu Dios jam makia gu tu nar jam amkam ka bx jman na pim ba dhi bhaan tu juana. Dhi pk japim jix aanda na gt jir jam amkam ka na pim bhaankam gu Dios ja aagidha gu jaich Xoikam jgidham na jax jak jix aanda. 2Gu jaroi no pim cham maatt k na jumai iook kn tu daan, dhi bhaan jix maat ka na dai gu Dios buior tu aga, cham tu gu jaroi ya kam dhi oigan. Dlh gu iimdagan gu na buior tu daanda gu Dios, pu cham jaroi maatt kk ba. 3Na gu gu jaroi no bhaankam gu Dios tu aga na jax jak jix aa, jix maatt kk pim, ba dhi kn jum gunguxdhat mi pui xi jiimda pim, dhi kn jix bhai tu tatda ka ba. 4Gu ba no jaroi tu daan gu jumai iook kn na pu cham jaroi maatt k, dlh px tum daaxidha na bax bhai kabkaidha na t jgidha buior guch Xoikam, gu jai ba pu cham ja palhbuidha. Dai no bhaankam gu Dios ja aagi na jax jak jix aa na ba jaip ja palhbuidha, nam gux maatt kk na jax kaichdha. 5Aa tix aa na pim gt bx jai iiiok kn tu daanda buior gu Dios, gu ji na gux iom jix aa na pim bhaankam gu Dios ja aagidha gu jaich Xoikam jgidham na jax jak jix aanda. Jix iom jir am gu dhi pui jak, cham tu pui na jax na jumai iook kn tu daanda buior gu Dios. Jir am p dho no gux jaich gu

1 KORIINTO KAM14 jaroi nax maatt k, dhi ba mi dhr jup ja aagidha gu jaich Xoikam jgidham na jax kaikam jup kaich nam ba kn jum gunguxdhai mi pui xi jiimda na jax jix aa gu Dios. 6Pui na jax aa no ich jax chum tanoolh mu jimk jam bui tu daan buior gu Dios jumai iook kn na pim jax chum pu cham maatt k, pu cham jaroi bhaan baapkia, na gu pu cham jaroi maatt kaaya. Jir tu kub ka px ba na mui ba jimia gio sia ku pimt ti ba kai. Gu cham no ich gu tu jam agi na jax jak jix aa gu Dios kn gu iook nach jax chum jix maatt k, bx jix maatt ji kaaya pim gu. 7Gio gu dhi japni p, no maan nam jax px tu kuuda gt gui na kn tum sab, pui na jax gu kichaar piam gu labeer, cham bhaim kaichdha gt gu saasab. 8Gio japni p, no cham bhai tu kuu gu kuichdhakar gui na kn tum kuichun nor jgialhi, cham maatt kaaya am gu sandaaruix sia kut ti ba tum kuich nam jix bhai bam duia nam tu kokda, jap jum aanda am na jap px tum kuichunda. 9Pui bap jam kk am gu jai nam puip t jgidha buior guch Xoikam no pim jai iiiok kn tu daan, pu cham maatt jam kk am, jir tu kub ka px ba na pim ja kaichdhat tu daanda. 10Mui iiiok dhop jix jaich ya dhi oigan, dai nam gu dai guix maatt kk jax chum nam pu chum tu agada gu jatkam, nam gux bhai tu agada, gio nam jix bhai norrada na jax jak jum aa. 11Pui na jax aach ya gu dlh jich iook, no jaroi maakam dr jak jimdat ti xi chuch agi, no gu cham mi pui norra na jax jak jum aa, dhi bhaan jach pu machia na cham tur ya kam ka. Gio aach ya dr mu jak ba pui p noch ti xi chu ja agi kn gu ja iook mu pai maakam jak noch cham mi pui norra na jak jum aa, dhi bhaan pu machia am nach

416 cham tur mi kam ka. 12Pui ku bap jam ttda na pim gui pk jix aanda nar jam amkam ka, na jax chum jam palhbuidha na pim kn bx jix iom kaapakaidha na pim t jgidha buior guch Xoikam. 13Ba no gu jaroir amkamun na tu daanda gu jumai iook kn, xi chaia p gu Dios na puip jir amkamun ka nax maatt kk dhi jumai iook na bap ja aagidha bx nam jk mi pai maap jup tuika na jax jir jum duukam. 14Na gu no tu daan buior gu Dios gu jumai iook kn, jir slhkam na dai gu iimda bhaan tu daanda cham ji matda r. 15Jax japim ba jak lhii nach duia jai dht no pu chum jir jich amkam? Aa dho nach bx gook kn tu daanda, jich iimda bhaan gioch matda r. Sia noch kantaarxi gu Dios, jich iimda bhaan nach kantaarxidha gioch matda r p. 16Na gu no dai iimda bhaan tu daan, ba no gu xi k p jumai na chakui bhai maat gu ioki gu Dios, cham maatt ji kaaya na ti taxchaabgidha gu Dios, pu cham mat ka ba na jax jak tu daia. 17Cham tu ba tu kn palhbuidha i gu jumai na ti bm tu daia, sia ku ich gu aa joidham tix bhai xi dhuu na ich taxchaabgi gu Dios. 18Jir ji amkam dho p aa na tu daia buior gu Dios gu jumai iook kn, cham tu na cham. Jix iom jix bhaix maatt tu daan i, cham tu pui na jai dht aapim. Aa dhi bhaan taxchaabgi gu Dios. 19Gu ji na gu na pai dhuuk ja bui bap tuika guch Xoikam jgidham, aa cham tu jumai iook kn tu daanda, na gux maat nam cham maatt ji kaaya, cham tu kn ja palhbuidha gu sia kum ti k. Pui ku ba jk jix chamaam px okia na xim kaima ka, na gur tu kub ka sia ich mambhx miil io na ich tu daan buior gu Dios nom gu pu cham maatt ji k.

417
20Ji jaadu jich Xoikam bhaan, dlh japim jix bhai xim gangada na jax jak jix bhai ji chu buusnia dhi na tu bhaan tu aga. Jap na ggr jatkam japim bhaan xim gangada, cham tu jap na tu aaalh nam gampai px t lhiidha. J ji gu tu nar uatulhdhara na pim gampai px lhdhat cham pu buada, jap na gu aaalh nam gu cham tu uatulhdhara bhaan ttchoka. 21Gio gu japnip jum kaich gu ioki gu Dios maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Jup kaich gu Dios: Jai iiiok kn ja tu ja agidha dhi Israel kam jatkam, ji amkam tu ja agidha am gu mk dr kam nam jai iiiok kn tu aga, gu ji nam gu sia pui jak cham mi pui jimia na jax jix aa. 22Dho jai, dhi bhaan jix maat na cham tu tum aga gu jai iiiok kn ja bui gui nam t jgi buior guch Xoikam, gu japji sap dai ja bui gui nam cham t jgidha. J ji no bhaankam tu aga gu Dios na jax jak jix aa na ba ja bui tum aga gui nam t jgi buior guch Xoikam, na gu dai dhi ja bui tum aga gu pu chum, cham tu ja bui gui nam cham t jgi. 23Kani no pimt ba ji tu daan buior gu Dios maap jim jumpadak, no gu maadt mip tuii p gu jaroi na cham pk t jgi buior guch Xoikam piam ku gu pu cham t jgi, dai na jap px mi jam k. Ba no pimt gu aapim bx jman jai iiiok kn bhai ji tu daan, pui dhom aaga gui na pim bax anaanbi. 24Gu cham not gu jaroi maadt bhai ji chu aga kn gu iook nam jax chum jix maatt kk bx na ja aagidha na jax jak jix aa gu Dios, na gu xim gangada ba gui na jap px jam kk. 25Katti ba iam dhi bhaan ba machia na jax jir tum iimdagaram bhaan, ba dai na soim lhdhai ba daia gu Dios olhian kn kkboi, ba t jgidha ba mi dhr na slhkam jam am t ni gu Dios.

1 KORIINTO KAM14 Na ba ja aagidha gu Paablo nam pui jak tu daanda na jax jak jix bhai ji chu buusnia 26Ji jaadu jich Xoikam bhaan, palhp px ja ba tu jam agidha dhi na jax chum bhaan tu jam agi. Na pim pai dhuuk pui maap jum jumpadai ba ji chu daia buior gu Dios, jaim tu kantaaru bhaan dr gu Saalmus tam na tu uaix, jai ba nam tu ja mamtuxdha gu jai nam jax jak tuigda, piam nam ja aagidha jax a ja jurtunka gu Dios. Jai ba nam pui jai iiiok kn tu daia buior gu Dios, jai ba nam ja aagidha gu jai nam jax kaikam jup kaichdha dhi nam ba tu daia jai iiiok kn. Jax a pim jak kn jix iom kaapakaidha na pim t jgidha buior guch Xoikam na pim pui xi chu duiidha. 27Ba jai nom pui bax chu agak jai iiiok kn, jk gook piam baik nam tu aga, cham tu mui. Gio jman px nam mui ji chu aga, cham tu maap maan jimdam. Gio nam jix jaich ka gui nam jix maatt ja kk nam ba mi dhr jup ja aagidha gu jai. 28No cham jaroi jaich, pui dho cham jaroi tu agada ja bui guch Xoikam jgidham. J ji na dlhkob jak xi jimi slh tu agidha dlh gu Dios. 29Gio gui nam jix chu agak ka na jax jak jix aa gu Dios, pui gook piam baik jam px jup tu aga, cham tu mui, gio pui jman px p, cham tu maap maan jimdam. Ba gu jai nam mip tuika, dai nam xim gangada no moor pui na jax kaich piam ku gu cham. 30Gu ba not gu jotmoda maadt jax jurtuda gu Dios gui nam mip tuika na ka tu agada gu jumai, dhi bp xi chiia pim na xi jam aagidha jax a jurtun ka gu Dios, gu jumai ba ka xim nra. 31Pui jak japim duichunda na jax jak jix bhai ji chu buusnichgda nam pai

1 KORIINTO KAM14,15 dhuuk pui bax chu agak ka jai na jax jak jix aa gu Dios, na gu aa jix aa na pim jix bhai tu maachidha gio na pim dhi kn jum gunguxdhat jum dkoodhatgda na pim mi pui xi jiimda. 32Gu jaroi na bhaankam gu Dios ja aagidha guch Xoikam jgidham na jax jak jix aa, jum aa na mi pui tu agada na jax jak jum aa nam tu agada gui na pu chum kn ja daraas gu Dios, cham tu na bx aixim kaichdha. 33Na gu gu Dios cham aa nam bx aixim jum aanda gu jatkam nam cham maatt ji kkt gu tu, gu japji na jax jak jix bhai ji chu buusnichgda ja bui. Ba pui nach jax jak jup ba duichu bx nach jk t jgi buior guch Xoikam, 34nam gu uuub px cham iokda na pai dhuuk tum agada gu ioki gu Dios mi pai na pim maap jumpax ka daich Xoikam jgidham, gu japji nam tu kam ja nidha gu ja bpna nam mip tuika, pui na jax tu aagix gu ioki gu Dios. 35Nom jix bhaix maachik gu tu, mumm pai kiami ji dlh tkka gu bngan na jax jir jum duukam gu tu, cham tu na mi bhai ba t tkkada na ka tum agada gu ioki gu Dios. 36Jix maat japim gu nat cham tu jam bui dhr jaichdhr gu ioki gu Dios, jakbui kat jam bui ai gu. Ni ku pim cham jax jum aanda nat dai aapim jam bui ai, mui kap ji nat puip ba ja ai. 37No jaroi puim aa na dhir amkamun na ja aagidha gu jaich Xoikam jgidham na jax jak jix aa gu Dios, piam ku jaroi puim aa na mi pui jim na jax jurtudim gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, dhi bhaan matgilhia na slhkam jir pui no t jgi na Dios px pui jak jix aa dhi na jk jax mu tu jam uai. 38Ba no gu cham t jgi, dhi bhaan jix maat ka na cham tur pui ka, ba guch Xoikam cham tup kam buixdha p buior.

418
39Ba aa pu jam ttda aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, na pim dhi pk bhaan ttchoka na gt jir jam amkam ka, na pim ja aagidha guch Xoikam jgidham na jax jak jix aa gu Dios. Gio cham tu jap kaikam jup kaich p na pim cham ja dochoka jai dht nom jix chu daaik jai iiiok kn. Jir am ji nom jix chu daaik, 40dai px ji na pim mi pui tu duichunda na jax jak jix bhai ji chu buusnichgda jam bui bx.

15

Na ba ja aagidha gu Paablo nat guch Xoikam duadk giop buus mi dhr koigan tr Ji jaadu jich Xoikam bhaan, xib ja ba giop xi jam tchoixdha na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam dhi na ich jax chum tu jam agi, dhi na pim bhaan t jdhat mi pui jiim sia gu xib. 2Dhi px jix bhaim kaichdham ioki guch Xoikam cham mu jak jam bhichdha na pim pai gammj mi pup jum tulhiidha no pim gammj mi pui xi jiim na jk jax jum kaich na pimt kai jano na ich tu jam agi. Na gu no pim cham mi pui jiim, jir jap px sia ku pim ti t jgi. 3Jano na ich jax kiapx bhamm tu jam agi aapim ji jaadu, dhi px jaich jup jam aa na ich aa jax chum jup tu maat. Japni jam ttda nat guch Xoikam jich amkam muu kn guch uatulhdhara. Ba japni tu uaix maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam 4nat baik tanoolh mi juruu na mt pai t gu tukgan, mi dhr ba gio duadhak jup buusai gu Dios. Gio jap iam japnip tu uaix 5nat mi dhr maan kap bam maax buior gu Peegro, mkkat bx ja bui bam maax gu noonbi. 6Jix iom mkkat ja bui bam maax jix chamaam sianto gui nam buior t jgi. Mui pui dudua

419 am xib gui na mt maaxik t, sia ku mt gu jai dht ba koi. 7Mkkat buior bam maax p gu Santiago, mkkat gio bx ja bui bam maax p gu noonbi. 8Mkkat dai aa px ji bui bam maax, cham tu jumai buior kam maax, jap ji buusan na bar jigx gan px. 9Pui ku ba cham tu kam ji lhii ja bui gui nam bp dr pu bar noonbi guch Xoikam, ni ku iam xi amk na pui chtnda na puip jir nobii guch Xoikam, na gux ja bhaamkidhat gui nam kaichgda, jir jatkam tugi ka gu ti gu Dios. 10Gu ji nat gu xi joimdak ji chgk dlh gu Dios pu chum kn ji dhai na jir nobii ka guch Xoikam, pui na jax bar nobii ba pui xib. Ba cham tur tu kub buior gu Dios nat xi joimdak pu chum kn ji dhai, na ich gu g bhaankam ba tu jua, cham tu pui na jax gu jai nam jup jir noonbi guch Xoikam. Sia ku gu cham tu moo aa dlh nax bhaai na tu juan, gu japji gu Dios px na xi joimdat ji palhbuichu. 11Ku gu cham jax bua ji sia ku ich aa tu jam agi piam sia kum gu jai noonbi guch Xoikam tu jam agidha gt, na gu maan nam jax px pu chum jup tu jam agidha gt na pim jax chum bhaan t jdhat mi pui ba jiim xib. Na ba ja aagidha gu Paablo nam duduadi giop baapmigia gui nam ba koiix ka 12Ba aach pu chum nai tu agim nat guch Xoikam duadk giop buus mi dhr koigan tr, gu ji na gu jai dht aapim sap pui kaich nam gu koigan cham jxdha duduadi giop ka baapmigia. Jax japim ba duukat pui kaich? 13Nor slhkam ka gt nam gu koigan cham jxdha duduadi giop ka baapmigia, dho bak pui mi pai kaat gu tukgan guch Xoikam na mt pai t. 14Gio nor slhkam ka gt

1 KORIINTO KAM15 nat guch Xoikam cham tu duadk giop buus mi dhr koigan tr, dho bak pur cham tu p nach nai pu chum tu agim, ni ku pu cham tu bhaai sia ku pim aapim pui jak ti ba t jgi. 15Gio bhaankam iatdach px gt gu Dios nach pui kaich nat gui duadhak buusai mi dhr koigan tr guch Xoikam sia kuch gu tix maat na cham tur slhkam, no gu pui cham jxdha giop duduadi ka baapmigia am gu koigan. 16No pim aapim pui jak t jgi nam gu koigan cham jxdha duduadi giop ka baapmigia na jax ba kaich, dhi bhaan jix maat na pim sia pui jak t jgi nat guch Xoikam cham tu duadk giop bam. 17Gio pu cham tu bhaai sia ku pim aapim ti t jgi buior guch Xoikam not gu pui cham duadk giop buus guch Xoikam mu dr koigan tr, maan na jax jam am jup tuii ba gu uatulhdhara. 18Gio gui na mt ba koi ti xi ch jdhak buior guch Xoikam, pu mai ba suulh jamt p bak. 19Jap moox buam aach nach jk ti ba t jgi buior guch Xoikam no gu dai yach chutku bhaan nach ka dudua nax bhai tuch jimda, mi dhr nach pai koya, pu cham maat ich nox bhai tuch jimia ka ba cham. 20Gu ji na gu maaxik jir slhkam nat guch Xoikam duduadk giop buus mi dhr koigan tr. Jap ji buus na jax gu bhaidha na maan bp bhaaya na ba gu jaip ba bhaaya, nach gu aach mi puip bhichu nat pai bhi guch Xoikam. 21Pui nat jax chum duu bjk nat maan px bhaan dr gu maankam jaichdhr gu muuki, xib pui p, maan px jup jaichdhr gu maankam nat pui jak jup tu duu nam duduadi baapmigia gu koigan. 22Piam japni p, jax a pim jak jix maatt kaaya: Gu Adaan pui jak jich boixi nach jir tu kodam ka, ba guch Xoikam pui jak jup jich boixi nach duduadi giop

1 KORIINTO KAM15 baapmigia nach ka koiix ka. 23Gu ji na gu dhi aagix na pai dhuuk pui tum duia, pui na jax guch Xoikam nat bp duadk ba buus mi dhr koigan tr, aach ba nach jk t jgi buior gatuuk duduadip baapmigia na pai dhuuk gio bhaip jimda. 24Jano ba bam aaya nam tmo dhi oigan, ba guch Xoikam gampai ja iabu gui nam kar ggrkam ka ya dhi oigan, gampai px ji biya am, sia gui na kax bhaain ka nam bx aixim pu tu duia na jax chum cham jxdha jaroi jap px pu tu duia. Ba dai gu Dios, Gkorgan guch Xoikam px bax jaich ka nar gkam ka, na gu guch Xoikam px pui ba tu duia. 25Gkam kn ya aaya gu guch Xoikam dhi oigan bhaan, ba bx pui ja duia nam cham tu kn ji biya gu ggrkam gui nam cham kgalhdha. 26Jix iom gatuuk am jup xi chbaadha gu muuki na ya kar gkam ka dhi oigan bhaan, pu cham tu kn ji biya p, pu cham ba pai ka jaich ka gu muuki. 27Gu Dios px dlh pui jak ti na bx btaan bap tu tuika guch Xoikam na jk tux chu jaich. Ba na pui kaich gu Dios na bx btaan bap tu tuika guch Xoikam na jk tux chu jaich, cham tu na bx jum aagt jup kaich gu Dios na btaan bap tuika guch Xoikam. Jax dhui na gu gui px ba pui tu duichu na btaan bap tu tuika guch Xoikam bx na jk tux chu jaich. 28Ba na pai dhuuk bx btaan bap tu tuika guch Xoikam, guch Xoikam dlh puip jum duia na btaan jup tuika gu Dios, na gur Gkorgan. Na gu gu Gkorgan pui ba tu duia na bx btaan bap tu tuika na jk tux chu jaich, bx ba bhaan jup tu tuika gu Dios na jk tux chu jaich. 29Jai dht sap ja amkam jup jum bopkon japim gui na mt ba koi cham jim bopkonak suudai kn sia ku mt ti ba t jdhak buior guch

420 Xoikam, na pim sap jap jim aagt nam pui dhui jimia buior guch Xoikam. Gu ji nom gu pui cham jxkat duduadi giop baapmigia gu koigan, jax ku pim ba ja amkam jup jum bopkon? 30Gio aach nach tu aga gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, jax kuch bap jich dhkoodhatu nach nai tu agim sia puich chulhiiat gammj? 31Jix maat japim dho jaadu nam gammj px xi muaak ka gu jatkam nabap tanoolh, ku gu aa jix bhai chaat ji na pim aapim ba t jgi buior guch Xoikam. 32Gio bhamm dr Eepeso ich jup tu daa ja bui gu jatkam jix bhaamnagm nam jap tu jim na gu gampx kam nam jix chu bhaamna. Pur jap px bak ba sia ku jax ji bua, nam gu pui cham jxdha giop duduadi baapmigia gu koigan, dai ba pui px bax bhaai nam jax kaichdha gu jatkam nach pui xi chu buimi nach jax lhii na kapbhai kam k dhi aoo. Na gu not bam kajaa, cham tu ka bhaain ka gu tu nach jax dhuia. 33Chaam tu ji nar pui jaadu, chapim nai px ja jgidha gu jai jax nam kaichdha. Na gu maaxik jir pui na saak jax kaich maannim gu jaroi, na cham jir k noch ja bm jiim gui nam maakam lhiidha gu tu, no gu aa ti pui jak lhii na jax jir mi pui, cham tu ba pui ji chu buusnia na jax ti lhiidha. 34Chapim kam uatulhidha jaadu. Jix bhai pim xim gangidhat mi pui xi jiimda na jax jir am, pui pim jak mi pui xi jiimda na jax jak bhaan jix maat ka na pim jix bhai jam jur bia. Jap tu jim japim gu jai dht na pim panaas pu cham maat gu Dios, pui ku ba pui jam ttda na pim ba iam jix xirai mi pui ba jimia.

421 Na ba ja aagidha gu Paablo nam jax jak duduadi giop baapmigia gu koigan 35No maadt jaroi t tkka nam jax ba jak ba jim duia gu koigan nam pai dhuuk duduadi ba ji baapmigia, no gu jax kaich na jax bar tum ka, no maaxik gio tuuku bnkam jup bamgia ka ba cham, 36jix aanbim kaichdha gu jaroi no pui kaich, maaxik jix maat gu sia tu na px. Pui na jax gu jaroi not ba i gu jax chum kaichuk, bp dbaa gu kaichuk na ba mi dhr takchai bhai ba buusnia. 37Gio bar jaagam ka na bhai ba buusnia, cham tu kar kaichuk ka. Na gu gu kaichuk nax jaich, jair kakbulhik, jair gai chtb jap na jax gu tiriik. 38Na gu gu Dios px pu chum jup duia jax a tum jix aanda na buusnia, sia moo nar jax chum kaichuk ka gt, dai na pu chum tu jaanka na jax chum aagix na ba bhaan jix maat ka na dhir di gu jax chum na mim xia. 39Gio pui na jax gu tu nam jix chu jaich ya dhi oigan, na gu cham tu maan nam jax chum bx. Aach nach jir jatkam, cham tu pu chum ich nam jax chum gu sasoi gio gu gampx kam nam jix chu jaich. Sia gu boptop jir maakam tum am gio gu uji. 40Bax dhaam jak pu chum jup jix chu jaich am nam jax chum jix chu jaich ya dhi oigan, dai nam pu chum kn abhartudhix na jax chum jix aa gu Dios nam jix jaich ka gux dhaam kam, jap nam jax chum kn jup abhartudhix gui nam ya dhi oigan jix chu jaich. 41Gio bx jman jir maakam tum am, pui na jax gu tanoolh na gu cham tu pu chum jup tu tonni na jax chum tu tonni gu masaan, gio gu chiichia maakam tum jup mmimda am, sia ji gu dlh dai chiichia bx aixim tum xi mmimda am jai. 42Pui bam duia am gu

1 KORIINTO KAM15 koigan jano na pai dhuuk jum aaya nam gio duduadip baapmigia. Dbaa dho dhich chutku nam pai dhuuk jich yaaspa. Gu ji na gu nach pai dhuuk duduadi giop baapmigia, cham tu ka t dnbarda ich, nach gu cham tu kar tu kodam ka. 43Gio gu na pai dhuuk dbaa guch chutku, jix buam tum jup jum duia, gu ji nam gux abhar jup jim dui ba bubuakia jano na pai dhuuk jum aaya nam giop duduadhia, ba cham jxkat ka koya am. 44Jir bakaax ka dhich chutku nam pai dhuuk jich yaaspa, gu ji nach gu dai iimda px ba bubuakia jano na pai dhuuk jum aaya nach gio duduadip baapmigia. Jix jaich am gu gu tutku iimda bhaan, jap na jax ya bakaax bhaan nam jix jaich. 45Jup jum kaich gu ioki gu Dios maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam nat sap bhai ji dhua gu bp kam maankam nat ba jaichdhr na ba mi dhr ya bar kiokam ka dhi oigan bhaan, ba dhi gu jano kam Adaan na aagt jup kaich. Ba gu jumai Adaan nat xib yap ai, nar dhi px guch Xoikam, iimdap jum duu nach ba aach pu chum jup jich dhuia p. 46Ba dhi japnir jum duukam: Bpch ya xi oipimi bakaax bhaan nach ba gatuuk iimda bap jich dhuia. 47Na gu gu bp kam maankam dbr px jup duiix, gu gu jumai nat yap ai gatuuk, jir jix dhaam kam. 48Gio bx na jk tux chu jaich dhi oigan bhaan jir tu pu chum na jax chum gu maankam gui nat bp jaichdhr ya dhi oigan. Gio gui na jk tup jix chu jaich jix dhaam jak, jir tu pu chum p na jax chum gui nax dhaam dr jim. 49Ba pui nach jax jir tum xib na jax gu maankam gui nat bp jaichdhr, gatuuk jach pu chum jup jich dhuia p na jax chum gui nat jix dhaam dr ya ai. 50Japni kaikam jup jam ttda jaadu nach cham tu pu chum jimia

1 KORIINTO KAM15,16 buior gu Dios na pai dhr jir gkam nach jax chum ya oipo xib, cham tu bnkam dhich bakxi ni dhich aoo. 51Kani na xi jam aadha na jax jak tu duia gu Dios gatuuk, gui px pui jurtun na ba aa ya dr jup jam aagidha, cham jaroi jumaix maat gu dhi pui: Na aach nach jk t jgidha buior guch Xoikam, cham tu bx koiix ka ich jano na pai dhuuk jum aaya nam gio duduadip baapmigia gu koigan, kuch ji gu bx maan jimdam maakam tum jup jich dhuia ji, 52jap na jax nach maannim kupiogia. Jano na maannim px ba tum kuichdhax dhaam dr, duduadi bhai ji baapmigia am bx gui nam koiix ka, ba dai gui nach jk duduaka nach t jgidha buior guch Xoikam, jotmoda maakam tum jup jich dhuia ich. 53Gu Dios px dlh jaip ja duia dhich chutku nam xib kar tu kodam, gio nam kar t dnbadam, pu chum jup ja duia nam jax chum cham jxkat ka koya, nam pu gammj pu ba duduaka. 54Ba jano nach pai dhuuk pui bach dhuia, bam aaya gu tanoolh na pai dhuuk tu aagt jup kaich maadt gu bjk dr kam maan kap nat pai japni tu uanak: Ampx maiich jamt gu muuki, pu cham pai ka matgir ba. 55Paa pich ba jak jax jum duu xib Muuki nap kar gkam kat? Jum kchulh jamt aa gui nap kn ka tu koondat? 56Gu uatulhdhara px kn tu koon gu muuki, ba gu uatulhdhara dhi bhaan jup tu dang na jk jax tu aagix nam tuigt mi pui jiimda gu jatkam. 57Gu ji na gu gu Dios jir jix bhaikam jich bui, aa taxchaabgi, nat gu gui px pui tu duu nach bhaankam guch Xoikam tu px bia gu muuki. 58Ba mi pim pui xi jiimda aapim ji jaadu na jax jix aa guch Xoikam. Jix iom japim bhaankam xi chu juanda, cham tur jappx ka gu buior gu Dios gu tu na pim jax buada.

422 Na pui ba ja tda gu Paablo nam jumpada gu tuumi Ba jap ja jup xi jam tdam ji jaadu jich Xoikam bhaan, na pim jumpada gu tuumi na pim ja makia gu jai nam puip t jgi buior guch Xoikam gui nam Jerusaleen oidha. Pui pim jak duia na jax ja aagi gu jai nam puip t jgi buior guch Xoikam nam jkchi kap jum jumpadat jup tu daan na jx Galaasia bhaan bipio gu dbr. 2Nabap tumiiku tam japim jk biaidha gu jam maichk na pim ba ampk mui ba jumpada na pim ba cham kiapx bha jap bam tataanda jano na pai dhuuk bhamm aaya na mu jam tmra. 3Aa ba dlh bhai dhr tu ja uadhai ja makia gu jaroi na pim ja aanda nam mu jimia Jerusaleen nam ja dochipu. 4Piam ku pim gu jax kaich na aa mu jimia, aa dho muip jimia, dai na gu pui px jup jix aa nam jk ji oidha bhai dhr nach ba maap. Dlh japim xi ja aanda gu jaroi nam ji oidha. Na ba ja aagidha gu Paablo na pai jax bhya na pai dhuuk mui ji jimia 5Na pai dhuuk mui ji jimia na mu jam tmra, bhai dhr jap ja bhya na pai Masedoonia bhaan bipio gu dbr na ba bhai dhr jak ba aaya. 6Cham maat i no bhai dhr jam bui buusaidha gux jp na ba miamlhim, ka ji ba gu jotmoda px bhai xi ji jam bui maakam jak jup bhya. Ba aa puip jam ttda na pim puip ji palhbuidha gu tu na kn bhai dhr jimia pai na jak jum aanda. 7Ti dho cham aa i na xib bhai px jup ba buusnichgda, gu ji na gu dlh jix maat gu Dios, iam gt pui tya na jk bhai xi jam juruuxidhai. 8Dai ya Eepeso ya ka xi juruudha, ya

16

423 buusaidha i bhaan Pentekostees tam. 9Ya ka xi chu aga ya oirt gu ioki guch Xoikam na kapbhai kar joidham. Jix chaat i ji jur am bhaan nam mui ka t jdha, sia kum gu jai dht xi bhaamki. 10Not bhai ba ji buus jam bui gu Timoteo, jix bhai pim duia na ba cham tu bhaan jax jum aanda, pui bhaankam jup tu juan gu guch Xoikam jap na jax aa. 11Bx px japim jix bhai duia aapim na pim bhai oidha na pim t jgi buior guch Xoikam. Xi palhbuidha pim p gu tu na kn bha chmra ja bm gu jaich Xoikam jgidham, aa gu ya dr nra. 12Ti soi ttda gu Apoolos na puip jir jich jaduu guch Xoikam bhaan na jk ja baidhai guch Xoikam jgidham muip jam tmra, gu ji na gu sap cham jax jix bhaai, ku gu sap mu jimia ji pai na duuk jix bhaain ka. Na ba ja tabuimgidha gu Paablo pim pui xi jiimda na jax jix aa guch Xoikam, gammj pim tu slhkam buior t jdhat. Chapim jum ojolhidha, ni ku pim cham tu bhaan jum tukgika gu tu na pu cham tu mi nni. 14Gio na pim pai dhuuk jix bhai ja buada gu jai, tu slhkam kn japim jix ja joimdat jix bhai ja buada. 15Ji jaadu jich Xoikam bhaan, aapim jix maat nat gu Esteepanas ja bm gui nam maap jir jum oidhagm bp t j jamt na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, pu cham jaix jaich ka am jano nam puip t jgidha buior guch Xoikam na jx Akaaya bhaan
13Mi

1 KORIINTO KAM16 bipio gu dbr. Xib ba dai nam bxchu px kn ja palhbui gu jai nam puip t jgi buior guch Xoikam. 16Pui pim jup xi chu duia aapim na jax gui am, gam na pim jax ja ni sia gu jai nam pui bhaankam tu juan gu Dios. 17Jix bhai lh jaich na mt ya xi k gu Esteepanas gio gu Portunaatu gio gu Akaiku, na mt gu jam amkam ji gungux. 18Bx aixim bhaan ji gungux jamt, jap na pim jax jak ji gunguxdha gt no pim dlh bha jimia. Jix iom japim jix bhai ja buada gui nam pui tu gunguxidha. 19Ya dr mu jam ioki am guch Xoikam jgidham nam jkchi kap maap jum jumpadat tu daan ya na jx Aasia dbr bhaan bipio. Sia mu jam ioki gu Akiila gio gu Priiska, gam gui nam jk ja bm maap tu daan ja kiaam. 20Bx jam ya dr mu jam ioki guch Xoikam jgidham. Gammj pim xim iiokdhat p aapim dlh, pui pim jak jum iiokidha na jax jak bhaan jix maat ka na pim xim ja joign. 21Ba dlh ji ob kn ja palhp yap xi chu jam uaxidha aa Paablo na bhaan jam tabuimgidha. 22No jaroi maadt cham soim lhdhat daan guch Xoikam, aa pu kaich na cham bhai tu jimia dhi dhi jaduu, gammm tulhiichuda gu Dios. Ba aa ya dr pum ttda aapi Gkam jich Xoikam nap jootom gio bhaip xi jimda gt. 23Ba guch Xoikam px gammj jam am t nidhidha bx jman. 24Aa pu gammj xi jam joignda bhaankam guch Xoikam, sia pk nar pai dhuuk ka gt. Japni daipu.

GU GATUUK KAM UANAN GU PAABLO NAT GIOP TU JA UAXI GUI NAM T JGI BUIOR GUCH XOIKAM NAM

KORIINTO OIDHA

Na ba ja iokdha gu Paablo Aa Paablo na jir nobii guch Xoikam, nat gu Dios px pu chum kn ji dhai, jam ioki i bman gu Timoteo nar ji jaduu jich Xoikam bhaan. Aapim jach jam ioki na pim bhai dhr oidha Koriinto na pim puip t jgi buior guch Xoikam, gam sia gu jaich Xoikam jgidham nam nai jap jup tuii bx na jx Akaaya bhaan bipio gu dbr. 2Ba gu Dios jich Gkora gio gu Gkam jich Xoikam xi jam joimdat jam am t nidhidha am na bax bhai tu jam jimda.

Na ba ja aagidha gu Paablo nam bx taxchaabgidha gu Dios 3Gammjch taxchaabgidha gu Dios gui nar Gkorgan gu Gkam jich Xoikam, na gu gammj xich joimdat jich gunguxi. 4Jich gunguxidha noch tu bhaan jich chulhii nach ba ya dr jap jak puip ja gunguxidha gui nam puip jum tulhiidha. Jaxbuich jup ja gunguxidha na jx jich gunguxidha aach gu Dios. 5Jaxbuix iom jich chulhii ich gu nat jx jum tulhii guch Xoikam ya dhi oigan, gio jaxbuip jich gunguxi p gu Dios nat jx gunguxdhimk guch Xoikam jano. 6Gu ba aach nach jich chulhii, pu kaikam jich chulhii ich

na bax bhai tu jam jimia aapim, na pim gu cham mu jak ka bhya na pim pai gammj mi pup jum tulhiidha. Jam gunguxdhatu gu Dios jap na jax jich gunguxdhatu aach na pim ba cham jum ojolhdhat mi pui xi jiimda na jax jix aa sia ku pim jup jum tulhii. 7Jix bhaix maat ich ba na pim mi pui pu jiimda na jax jix aa guch Xoikam, nach gux maat na jam gunguxdhatunda. 8Aa jam aagidha jaadu na chich jax jich chulhii maannim ya jap dhi Aasia dbr bhaan, na gux aa na pim jix mat ka. Jix iom tuch maiich, cham ka bhaai nach jax jich dhuia. Ni jx kuch cham ka lhii noch duduakam jup ka bubuakia ya dr, 9jup jich aa ich gu nam jich gbiimich kooda. Ba dhi bhaan maat jachich na cham tur slhkam ka jax ach lhiidha dlh, gu japji dai gu Dios nach tchoka na guich palhbuidha sia tu na px kn, sia koigan ja duduadhi gu. 10Gui px Dios gu nat jich palhbui, jix maat ich ba na gammj pui puch palhbuichunda, 11gam no pim gu aapim jaich amkam xi chu daan nax bhai tuch jimda. No pimt mui dht tu daanch amkam nax bhai tuch jimda, muip jaichdhlhia am gu jatkam nam taxchaabgidha gu Dios, nam gux 424

425 bhaim taat ka na bxchu kn jich palhbuichunda nach tu agim gu ioki. Na ba ja aagidha gu Paablo nat jax kaikam cham mu jii Koriinto 12Aach cham tux buam jum duukam jup tu duiim ji jaadu nach xich ganga, jix bhaich chaat ich ba. Mi pui jiim ich gu na jax jak jum aa nach mi pui jiimda nach ya ka oipo dhi oigan bhaan, pui na jax aapim nach gu cham tu tu bhaan jax jam ttda ku pim gu bhaan jix buam jup bam aa. Gio nach gu cham tu pui jak jujurtk na jax gu jatkam ya kam dhi oigan, gu japji na jax jak jix aa gu Dios na jaroi xich joimdat jich idhim. 13Gui na chich mu tu jam uaxi, dai pui px jak jum aa na pim duia na jax px jum kaich na pimt jikai, cham tu na bx aixim jir jum duukam. Ti tu jam daaxi na pim gt iam mi puix maatt kaaya na jax px kaikam jup jum kaich. 14Gio guch i japim aach nach jax jak mi pui jiim, jx bax maat japim ba na jax jak jum aa nach mi pui jiimda na jax jix aa guch Xoikam. Gu ba no pimt gu mi pui jii na jax aach, jix bhaim lhdha pim jich bui jano na guch Xoikam gio bhaip jimda, na pim gu ba machia nar slhkam ka. Aach ba puix bhaip jich lhdha jam bui. 15Ba na pui ji aagt bx dhi na jax jam ttda, pui ba aagk jaich na mu jam guguuxdhara, gookim ja sap gt bhai ji aaya. 16Na gu sap bp bhai xi jam ji gt na Masedoonia jak bhya, gio sap ba bhaip bhya gt na jak gxia. Jap ja sap ba jam tda gt na pim bhai dhr ji palhbuidha gu tu na kn aaya Judea jak. 17Jix maat gu Dios na ti pui ba aagt, gu ji na pim gu chi aapim puim aa na jir gook iokdam. Jax dhui na gu aa dai pui jak tu iok

2 KORIINTO KAM1 na j, cham jxkat jax kaich i na cham. 18Siax maat gu Dios nach cham tur gook iokdam, jax dhui nach gu gammj pui pu jam ttdada na maaxik jir slhkam ka jax nach kaichdha. 19Jano na chich bhaan tu jam agi guch Xoikam gui nar Maraan gu Dios, jano nach maap jiim gu Silbaano gio gu Timoteo, cham tu chich gio puip jam tn mkkat na cham jir slhkam pui na chich jax chu jam agi, pu pui jak bii na chich jax jak tu jam agi, na gu maaxik pui jak jir slhkam. Na gu gu Dios px dlh na pui jak tu iok, t jdhidhat pui kaichdha na pui tu tuika, nat gu guch Xoikam px pui ba tu duu na mi pui tu tuigda na jax jir slhkam. 20Nat gu gu Dios dhi px jich Xoikam bhaan pui tu duu nat tu ja aadhak guch bopxi kat bjk, pui kuch bap kaichdha nach pai dhuuk tmoidha nach tu daanda buior gu Dios: Ee ku pui tu tuika bhaankam guch Xoikam. 21Bx ba maap jup tuii ich buior guch Xoikam, aapim gio aach. Gu Dios px dlh pui kaich nach pui jak tuii, nat guch am t t nach aach jir jatkam tugi ka. 22Ba na bhaan jix maat ka nach aach jir jatkam tugi, jich chajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan, gam nach ba dhi bhaan machia na gatuuk gp jum duukam tuch makia. 23Ba na ich jax kaikam chakui mu jam tgim na ich jax ba aagk, na ti mi px ka xi jam ni dho no pimt moo mi pui ba ji jii na jax jam ttda bp dr. Dios dhox maat na pui kaikam cham mu jimm, gui baabuidha gu iimda no jam iatgi. 24Cham jir am gu nach moop jam chian na pim mi pui jimia, gu japji dlh na pim mi pui xi dhuia cham jax ji kaicht, na pim gu t jgi buior guch Xoikam. Aach dai nach mu jam palhbui px na pim jax jak jix iom jix bhaim taatt buior t jgidha guch Xoikam.

2 KORIINTO KAM2 Pu kaikam jaich cham mu jam tgim na pim ba cham jix iom jix buam jum lhdha na pim ba chgia. 2Na gu no pimt dai bhaix buam jim lh no ich ti bhamm dr ba ai, cham jaroi jaich ka na gunguxdha aa, na pim gu daix buam jum aanda aapim. 3Jap px ja ba mu tu jam uai p gio xib jap na jax bp dr, na gu cham mu jimiim na cham jaix buam jup ba aanda ji jam nidhat, cham tu gunguxdha pim gu gu pui jak. Na gu bp dr na ich mu tu jam ua, jam aagi i na jx jix bhai chaat jam bui na jap ji aagt na pim aapim jaxbuix bhaip jum lhdha gt. 4Gu px ji nat gu cham tu pui ji chu buus na pimt pai dhuuk ti ba jikai gu uuan, dai na pimt bhaix buam jim lh sap. Aa ba bhaix buam jup ji lh, bhai ji susua ich dho gu, na ich gu ti cham tu pu kaikam mu tu jam ua na pim bhaan jix buam jum lhdha, gu japji na pim dhi px bhaan machia gt na joidham xi jam joign.

426 pui na ich jax jam tn piam ku gu cham. 10Ba aa jup tu uadha ya dr dhi na pim jaroi tu uadha, gui dho ji nom aa p na bx jaip tu uadha aa piam ku gu cham. Aa gu pui px duichu na pim ba mi puip tu daachunda na pim jax ji idhat, na gu pui jak jich am t nidhidha guch Xoikam. 11Gio cham tu bhaan jich maichia gu jaook, nach gux maat na dhi bhaan tu dang gam bx aixim gu tu nar jix buam jum duukam. Na ba ja aagidha gu Paablo nax buam jum aa jano nat Trooas ai 12Jano na ich Trooas ai, slh jaich bhai ai na pai gr kiicham na ba bhai tu aga gt gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam. Ba joidham ti cham tu jax jum kaich na nai xi ch k, tir am kat na mui ji chu ja agidha gt gu jatkam. 13Gu ji na gu cham tu pui tu tatda jur am bhaan, na ich gu cham tu bha t gu Tiito nar ji jaduu jich Xoikam bhaan. Cham jaich ba tu ja agi, ba jii ich Masedoonia jak xi ja tabuimgidhak gu bha oikam. Na pui ba ja tda gu Paablo na taxchaabgi gu Dios 14Ku gu aa taxchaabgi ji gu Dios na gammjch palhbuichu bhaankam guch Xoikam nach ba jakbui kat ja maichim gux buam tum duunkam, nach gu bhaankam nai tu agim gu ioki, bx kap ba ja aajim gu jatkam nam pai jax oidha. Jap ji buusan gu dhi ioki gu Dios na jax gux xuungi nap jum bua na joidham uub, bx kap ba bhim am gu jatkam. 15Aach bar di px nam jich bh gu jatkam, jap ji buusan nach am juulhix gui na joidham uub, gui nat jax chum jich Xoikam kn tu kubhio gu Dios. Bx bhia am ba gu jatkam sia pk nar jax ka gt, sia gui nam mu jak

Na pui ba ja tda gu Paablo nam tu uaika gu jaroi nat pui buam aga 5Ba gu jaroi na pui bhai dhr oirt jix buam ji aga, chapim jax jum aanda na dai aa ji aga, gu japji sia aapim na jam iadhi sia gu palhp. Aa pui kaich na sia gu palhp jam iadhi, na gu cham tu jaxbui jam iadhi na jx aa. 6Ku gux bhai ba tu tatdat ji na pimt tu kn tulhiichuda mui maap jim jumpadak. 7Dai ba na pim ba tu uadha px nat bach aga, chapim ka juanda. Jix bhai pim px ba ttdada na cham jix buam jum aanda. 8Pui pim jak jix bhai buada na jax jak bhaan jix mat ka na pim jix joign, soi jam ttda na pim pui jak duia. 9Bp dr jaich bo pu pui jak mu tu jam ua na pim tulhiichuda gu jaroi not tu bhaan cham am bua, xib ja ba machia no pim mi pui jimia

427 bhiya nam pai gammj mi pup jum tulhiidha, gio gui nam jk buior jak jup bhya guch Xoikam. 16Gui nam mu jak bhya nam pai gammj mi pup jum tulhiidha, pui jak bhia am nar maimda kam, ba gui nam jk buior jimia guch Xoikam, pui jak bhia am na dhi jakbui kat ja duduadha. Ba cham pk jaroi xim gunguxi na pui nai tu aga jap na jax aach. 17Gio gu aach cham tu pu kaikam tu agim gu ioki gu Dios nach jax dhui ja taiim gu jatkam gu tuumi, jap nam jax jak tu jim jai dht. Jax dhui nat gu pu kaikam naich joot gu Dios nach bhaankam nai tu aga gu ioki na jax jir slhkam. Gio nach gu maan tuuku bap duichu bman guch Xoikam, jich am jum aa ba nach bhaankam tu aga.

2 KORIINTO KAM2,3 jatkam. Gio gu guch Xoikam cham tu gu jax chum na jap px tu mamxi nat kn ya tu uanach jujur am, gu japji gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan kn gu Dios. Ni kut cham bhaan tu uana gu jax chum jappx uuan nax jaich, gu japjich am aach sia kuch jir jatkam, jich jujur am slh nat tu uana. 4Jix maat gu Dios na slhkam jir pui na jax jam ttda, nach gu buior t jgi guch Xoikam. 5Gio gu cham tu dlh px nax bhaai nach pu tu buim na pim jax jich i, gu japji gu Dios px nap tu buim. 6Nat gu gui px pu chum jup jich dhuu nax maat na jax jak tum jum aa gui nam pui bhaankam nai ja aagidha gu jatkam na xib maakam tut jum aa nam mi pui jiimdat buior t jgidha, nam cham tu mi pai bhaan ka tu daachunda gu jax chum uuan na jax jak tu aagix, gu japji dai na jax px ja jurtudidha gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. Na gu jaroi maadt not cham am bua pui na jax tu uaix ka nam jax jak tut mi pui jiimda gu jatkam, dhi mu jak bhichdha na pai gammj mi pup jum tulhiidha. Gu ba nom gu bhaan px tu daachugt mi pui ba jiim na jax px ja jurtudidha gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Dios, cham tu mu jak bhya am, bhai jak ja bhichdha gu na pai gammjx bhai pu ba tu ja jimda. 7Kani na gu jano nat tu uana gu Dios bhaan gu jappx joodaix kokmalhik na jax jak tu aagix ka nam tuigda bx gu Israel kam, sia ku gu mu jak t bhbhichun nam pai gammj mi pup jum tulhiidha, joidham jix abhar kn ja bui ai gu Israel kam jatkam. Na gu nat pai dhuuk mu ba ja aichulh gu Moisees, joidham jix abhaar mimtu gu buibsan, ba cham bhaai nam jax dhui bha tgia slh buibsaram gu Israel kam jatkam. Gu ba nax abhaar mimtu gu buibsan

Na ba ja aagidha gu Paablo na xib maakam ba tu aagix Ba dhi nach jk jax jam ttda, chapim jax jum aanda jaadu nach dhi bhaan px jam aagi nach aach jir jix kk jatkam. Jax dhui na gu cham tum aa nach jam aagidha nach jax jir tum kam, ni ku cham jum aa nach uakat gu jax chum uuan jam tchoda na mi puim kaichdha, ni aapim kuch cham jxdhat jam taia na pim tu uanaich makia nach bap ja nnichudidha jai kap nach slhkam jir jix kk jatkam, jap nam jax bua jai dht. 2Jax dhui na gu jap ji buusan na aapim dlh px jir jich uuan, pu chum yap tu uaix gu aach jich jujur am na jax chum jam jujur am tu uaix aapim, bx dht jich am tu jikui am ba gu jatkam. 3Jix bhai xim kaima pui na jk jax tu uaix jam jujur am, gio aach jich jujur am pui p. Jap ji buus nat guch Xoikam px bhamm dr jam am pu chum yap tu uanach jujur am nach ba kn nai ja aadhidha gu jatkam nach slhkam jir jix kk

2 KORIINTO KAM3,4 gu Moisees, dhi nam bhaan jix mat ka nar gp jum duukam gui na tu ja uatulhi, gu ji nat gu jk px jur nat nai ji tuu gu buibsan. 8Gu ba not gu dhi gkam kn ja bui ai gu Israel kam jatkam na mu jak bhichdha gu jaroi not cham am bua na pai gammj mi pup jum tulhiidha, dho bak jix iom ji nar gp jum duukam dhi nax Dhuudu kam jix Ua Iimdach aagi na maakam tut bam aa xib nach mi pui jiimdat buior t jgidha gu Dios, na gu jap ji buusan na gux Dhuudu kam jix Ua Iimda bhaan tu uaix. 9Piam japni p, jax a pim jak jix maatt kaaya: Not gu dhi gkam kn ja bui ai gu Israel kam jatkam na mu jak jich bhichdha nach pai gammj mi pup jich chulhiidha no chich cham am bua tu bhaan mi pai, jix iom jir gp jum duukam bak na bach aagi gu Dios na jax jak jix bhai ba tuch jimda ya dr jap jak. 10Ba dhi bhaan jix maat na cham tur gp jum duukam gui nat jax chum ja bui ai jano gu Israel kam jatkam, gu matgm jix iom ji nar gp jum duukam dhi nat xib jich bui ai na jax ba kaich. 11Gam nat gatuuk nai ji jaa nat tix abhaar tonnichgt ja bui ai, gu dhi gi ba nat xib jich bui ba ai na pu gammjx abhaar mimda? Jix iom dho bak jir gp jum duukam. 12Dhi pu kaikam jach ba aach cham tu bhaan ji chotdont tu aga dhi nat gp jum duukam jich bui ba ai. 13Cham jach tu pui jak jich dhuuk na jax jum duuka jano gu Moisees na iika gu buibsan maan jix xuungi jannulh kn, nam ba cham nidha gu Israel kam jatkam na jax jak jagia na joidham jix abhaar ka mimda. 14Gu ji nam gu pu cham maatt nidha gu Israel kam jatkam na jax jir tum duukam ka dhi nam jk jax t nidha, sia xib jam pui cham maatt ni. Na gu jap ji buusan na

428 pui ja soobhi gu jannulh gui na jax chum kn jum iika jano gu Moisees, nam gu cham t jgi buior guch Xoikam, na gu dai guch Xoikam jix bhaai na jak ja bhidha dhi jannulh na ja ii. 15Cham maatt k am na jax kaikam jup jum kaich sia kum ti tu jikai gui nat jk Moisees tu uanak, na gu jap ji buusan na gui px jannulh ja soobhi gu ja moom nam ba cham maatt kaaya. 16J ji no mt buior ba t j guch Xoikam na ba jak ba ja bhidha, jix maatt bhai ji kaayam ba. 17Dhi px jir Dios gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. Ba no jaroi bhaan bap tuidhi gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, ba palhbuidha sia tu na px kn. 18Pui na jax aach na gu cham tu tu kach ii guch buibas, pui px ba maaxik g tanoor ich, na guch am jum maaxi gu Dios na jax jir tum kam. Gammjch jix iom puich dhuiim na jax jir tum kam gu Dios, na guch Xoikam px nap tu duichu, na gur dhi px gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. Ba aach cham tu bhaan jich ojolhdhat xi chu agichu gu ioki gu Dios, nat gu gui px xich joimdak dhi bhaan jich chuttu nach bhaankam tu juana. 2Cham tuch pui jak tu jim na jax gu jaroi na am jix xiraam jum lhiidha noch am mamt na tu bhaan jich iatgi, nach gu aach maaxik slhkam tu aga gux bhaim kaichdham ioki gu Dios, cham tu nach aach ya dr maakam duiim na jax cham jir slhkam. Kani na pim jix bhai xim gangada na maaxik jir slhkam pui nach jk jax tu aga bhaankam gu Dios. 3Jix bhaix maatt k pim gu aapim dhix bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, cham tu pui na jax gui nam cham t jgi na jap px ji buusan na ii gu ja buibas. 4Na gu pui ja duuk gux buam jum duukam ya kam dhi oigan nam

429 ba cham maatt kaaya ni kum jix maatt tgia, sia ku tix abhaar mim na bhaan jum maaxi gu Gkam jich Xoikam na jax jir tum kam, gio guch Xoikam na pui bhaan jup jum maaxi gu Dios duakam na jax jup jir tum kam. 5Cham tuch ja aadhim gu gu jatkam nach jax jir tum kam dlh, gu japji nach pui ja ttdaim na guch Xoikam bx jir jich Gkam tuk. Gio gu pui px jich lhii ich jam bui nach jir tu jam juandam tuk, nach gu xi jam joign bhaankam guch Xoikam. 6Nat gu gu Dios gui nat tu chia bjk na mi dhr jaichdhlhia gux chu maax na paix chu tukgam, mmich guch jujur nach ba pui ja bxidha gu jatkam, na japni kaikam jup kaich nach ja aagidha gu jatkam na jx jir gkam gu Dios, gio na dhi px bhaan jum maaxi guch Xoikam na jax jir tum kam gu Dios. Na ba ja aagidha gu Paablo nam jax jak nakgat buior t jgidha guch Xoikam 7Jano nat pai dhuuk jich maa gu Dios gux bhaim kaichdham ioki, jap ji buus nat bhi jaja tam gaam gux bii bapaium gui nax dharam namk ya dhi oigan. Nach gu aach jap px ji buan na jax gu bhi jaja, pui ku bax bhaix maat na Dios px jir ioki dhi nach tu aga, gio guch am t nidhidhat jich palhbuichu nach bx aixim pu tu buim na jaroi cham jxdha pu tu duia, sia kuch gu aach jir jappx jajax jaikgam. 8Cham tuch ba bhaan jich ojolhdhat nai xi chu agichu sia pui jich chulhiiat bx aixim, nach gux maat nach cham tu gammj puch chulhiidha. Pui na jax xib sia kuch jix buam jich aa na cham bhai tuch jim, cham tuch xi kam jix aa nax bhai ba tuch jimda. 9Piam jai dht nam xich bhaamkidhat jich gaagim nam jax pk xich dhooda

2 KORIINTO KAM4 gt, aach cham jax jich aa, nach gu bia gui na jaroich palhbuichu. Gio gu chakuich koi mt sia kum ti xich koodak. 10Ba sia pai na px jak nach jup tuigda, jich chulhiiaidha ich jap nat jax jum tulhii guch Xoikam na ya xi oilhimk, gu ji na gu jaxbuip jich palhbuidha gu Dios nat jx jup palhbui guch Xoikam jano. 11Na gu aach nach buior tu juan guch Xoikam, jich chulhiidha ich sia pk nar jax ka gt, nam ba xich idha gu jatkam nach jax jak nakgat maan nach jax mi pui jiim, na guch gunguxi gu Dios. 12Ba pui px kaikam jich chulhii ich aach xib, jich am jup tuidhi gu muuki, aapim ba dai nax bhai tu jam jim. 13Maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam jup jum kaich: Aa jum amkam tu aga, na gu tu slhkam jum bui t jgi. Aach ba pui p xib, tu slhkam jach buior t jgi gu Dios nach ba bhaankam tu aga. 14Jix maat ich gu na jax chum tanoolh jich dhuduadhaich baapmidha nach ba mi dhr buior bap tuika gammj, jap nat jax duadhak giop buusai guch Xoikam na ka muukix kat. Bx maap jich dhuduadhaich baapmidha sia aapim. 15Gu ba dhi nach jich chulhii, dhi na jax dhuix bhai tu jam jimda aapim. Na gu no muix ja joimdat ja am t nidhim gu Dios, dhi bx dht taxchaabgidhat jix bhaim taat ka am, gkamtunda am. 16Cham tuch dho ba bhaan jich ojolhi, na gu sia ku ja ggrtaim dhich chutku, jich iimda bhaan jich xixiibkamtaim ich gammj nabap tanoolh. 17Gio gu ya dhi oigan bhaan nach jich chulhii pur cham tu, jootom ya dr ba bubuakia ich gu. Ba dai nach ba tu maichia ggr jup tum duunkam na pu cham jakbui namk iam nach jx jich chulhiia ya dhi oigan. 18Ba aa pu jam ttda aapim

2 KORIINTO KAM4,5 ji jaadu nach dai bhaan ttchoka gui nach tu cham ni xib, cham tuch bhaan jup jich buixidha gu tu nax maax. Na gu gui na tux maax ya dhi oigan, gatuuk cham pai ka maat ka, gu matgm gui nach tu cham ni xib, gammj ji na pux jaich ka, pu cham tu jung, na gur jix dhaam kam. Dhich chutku puip ji buusan na jax gu babhak gui nam jup ja bua gu jatkam ya dhi oigan na cham tu mui juruuxi. Not jax chum tanoolh ma kklhiichak nai jim kajaa, cham jach jax jich aanda, nach gux maat nach jai ba tu babhak jix dhaam buior gu Dios na cham jxkat kklhicha, dai nach bhai px ji baapkia nach pai dhuuk mu jiimda. Cham tur jup ja dui gu jax chum jatkam ya kam dhi oigan. 2Ti aandach gt nach bhai ba oika bhaan dhich babhak jix dhaam kam, gu ji nach gu ya ka dudua bhaan dhi jaich babhak nar ya kam dhi oigan. Pui px jach bach iimda ka xi buppa nach tix aa nach gt gui bhaan ba oika. 3Gio japnip ji buusan dhich chutku na jax guch tidhara. Not jax chum tanoolh am xi kklhichak nai ji dhbaa dhich tidhara, cham tuch puix dhanpak pup oipoda, jai tch chidha gu gu Dios kn gu tidharax dhaam kam. 4Ba ka xi tu nakoo ich sia kux buam tu tatda nach ya kap tuii bhaan dhich babhak na jax chum tanoolh kklhicha, na gu kam aajim nach pai dhuuk jai xixiibkam babhak bhaan aaya. Gio cham aa ich nach puix dhanpak pup oipoda na pai dhuuk kklhichai nai ji iixia dhich tidhara nach ya ka ja t xib, gu japji nach jix aa nach jai t tya na cham jxkat ka kklhicha, jumai iimda bap jich dhuia ich gu. 5Gu Dios px dlh gu nat pui jak tu duu nach pui jaip jich dhuia, maaxik ba pui ji chu buusnia, nat gu pu kaikam jich

430 tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na ba dhi bhaan jix maat ka. 6T jgi ich na pui ji chu buusnia sia pk nar jax ka gt. Gio gu xib nach ya kap tuii dhi tutku bhaan, mk jup tuii ich, cham tu amuub na paip tuii guch Xoikam. 7Pu cham ni ich maaxik, slh px jach buior t jgi jich jujur am bhaan 8cham tu bhaan jax jich aagt, dai nach ti bax aa px na gt jabsuni dhich chutku jai bap jum duia nach ba buior ba jimia guch Xoikam. 9Pui kuch ba gammj pui ti tu duichu nach jax jak jix bhai ji bubuakia buior guch Xoikam nach ya ka oipo dhi oigan bhaan, gammjch sia mi pui pu tu duichunda na jax jix aa sia kuch buior bap tuii. 10Na gu bx buior gukia ich nach jk jatkam ka na pai daaka nar gkam ka, gui ba dlh pu tya na tur jich maichk ka bx jman tu nach jax dhuia ya dhi oigan bhaan, piam ku gu nach jich chulhiia px jir jich maichk. Na pui ba ja tda gu Paablo nam dai gu Dios daanda 11Ba kapbhai nach aach bax maat na dai gu Dios jum aa nach tu kam nidhat mi pui jiimda na jax jix aa, aach ya dr jap jak puip ja gunguxi gu jatkam nam pui tu kam jup tgi mi puip ba jimia na jax jix aa. Jix maat gu Dios nach pu kaikam px ya jap oipot pu chum tu aga, aapim gt jup xim gangada jaadu na maaxik jir slhkam. 12Cham tu pim jax jum aanda jaadu nach dhi bhaan ggrkam jich chaatt px am jam aagi nach jax jir tum kam, gu japji nach mi px jam aagi na pim ba dhi bhaan xim gangada nam jaroi slhkam bhaankam tu aga gu Dios, nam cham jam iatgidha gui nam pui xi kaichdha nam bhaankam tu aga gu Dios, sia kum gu cham tu

431 slhkam bhaankam tu aga. 13Ba no pim gu jai dht jix anaanbim px jich k pui nach jax kaich, cham dho jax bua, na gu gu Dios cham tu pui lhii. Piam ku pim gux maatt jich k, jix bhai ji chu buusnia dho p jam bui. 14Jano dr xich joimdat jich am t nidhim guch Xoikam na chich dhr maat nat gui px jich amkam muu bx, jap ji buus ba na chich pu bx maan jimdam koi. 15Ba pu kaikam px bx jich amkam muu gio nat bx jich amkam giop dua, nach ba aach mi dhr pui px jak ba tu duichunda na jax jix aanda, cham tu nach dlh jax lhiidha. 16Gio gu cham tuch puip ka lhii nam jax lhii gu jatkam ya kam dhi oigan, bx aixim lhdhat k am gu nam bhaan tu aga guch Xoikam, sia kuch gu aach pui bx aixim jup lhdhat nach chakui t jdhat. 17Pui ku ba gu jaroi not ba t j buior guch Xoikam, bar maakam tum ka iimdagaram bhaan, cham tu pui kia na jax bp dr. Jap ji buusnia na jumai maankam xibkam jup jum duia. 18Ba dhi gu Dios px dlh nat pui ti na pui jak tum duia. Na gu guch Xoikam nat jich amkam muu, pui jak tu duu nach jix bhai ba biya buior gu Dios. Dhi pu chum ba aach jup jich chia gu Dios nach nai ja aagidha gu jatkam. 19Piam japni jak, jax na pim jak jix maatt kaaya: Gu Dios px dlh pui jak tu duu na guch Xoikam bhaankam pui jak tu duia nam jix bhai biya bx gu jatkam buior dlh gu Dios, cham jax bua sia kum jax jix uuatulhdhix. Dhi j pu chum jich chia aach gu Dios nach nai tu aga. 20Bhaankam px nai tu agim ich ba aach guch Xoikam, jap ji buusan na gu Dios px dlh soi ja ttda gu jatkam nam t jdha buior guch Xoikam. Ba aach xib bhaankam guch Xoikam soi jam ttda aapim ji jaadu na pim

2 KORIINTO KAM5,6 mi pui xi jiimda na pim bax bhai ji bubuakia buior gu Dios. 21Guch Xoikam dho ti cham tu tu bhaan jum uatulhdhak na ya xi oilhimk dhi oigan, gu ji nat gu gu Dios jich amkam tu bhiiolh, ba pui ji buus nat giilhim gm uatulh. Jix bhai ji bii chich ba aach buior gu Dios, nat gu guch Xoikam jix bhai ba duu. Ba aach nach jir tujuandam tugi gu Dios, soich jam ttda na pim mi pui xi jiimda na jax jix aa nat kapbhai xi jam joimdak jam am ba t t, bx aixim bhaan bax maat japim gu na slhkam xi jam joimdat jam am t ni. 2Jup jum kaich gu gu ioki gu Dios maan kap nat pai tu uanak maadt gu bjk dr kam: Aa jum kai jano nat pai dhuuk jum ai gu tanoolh na jum kaaya, gio jano ich jix bhaim duu p nat pai dhuuk jup jum ai na jum palhbuidha. Ba dhi xib tu aagt jup kaich, jam kk gu Dios jap jak ba jam tuttu na pim mu jak ba jiimt na pim pai gammj mi pup jum tulhiidha.

Na ba ja aagidha gu Paablo na bx aixim tum bhaan naim tulhiiaim na bhaankam tu agim guch Xoikam 3Gio gu aach cham tu maakam tu buim na jax cham jir mi pui, maan nach jax px jam boixichu na jax jix k kam ni gu Dios, nach gux maat na pim cham kach jgidha noch aach dlh cham mi pui duichu nach jax kaichdha. 4Bx na jk jax tuch jim, dhi bhaan jix maat nach slhkam jir tujuandam tugi gu Dios, pui na jax nach bx aixim tum kn naich chulhiiaim, gu ji nach gu aach tu nakgatu. Ya bx aixim tum jich am tum aanda ti, gio bx aixim jix chu xijai ka panaas. 5Gio nam naich gbiidha, gam nam naich

2 KORIINTO KAM6 kukpaidha. Gio nax oodam tu tatda ka nam giilhim kaichdha gu jatkam nam cham t jgidha nach jax ti ja ttdada. Gam nach gammj tu juanda nach ba maichi gu tu kn jumaip ba xiadha, paijch uamaidha, gam nach cham koksoda. 6Sia bx aixim bhaan jup jix maat nach jax jich aach jujur am, pui na jax nach mi pui tu aga na jax jir slhkam, gio nach tu nakoonda sia kuch jich chulhii, gio nach jix ja joimdat jix bhai ja buidha gu jatkam tu slhkam kn, gio gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nach am jup tuidhi. 7Gio nach tu slhkam tu aga gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam na jax jir pui, gam na bx aixim jix bhaai nach pu tu duia, ba dhi bhaan jix maat nach am t nidhidhat jich palhbuichu gu Dios. Dhich kn bx aixim jich palhbui nach mi pui jiim na jax jix aa guch Xoikam, gio dhich kn jup tu kokda. 8Paijch ja buip tuika gu jatkam gui nam jix bhai kaichdhach bui, paij ba ja bui gui nam xich bhaamkidha. Gio paij tu px jich lhiidha am jai, jai ba nam tu kam jup jich lhiidha paij. Gio paijm puich chda gu jatkam nach ja iatgi noch ti tu ja agi gu ioki gu Dios, sia kuch gu aach ti mi pui tu ja agi na jax jir slhkam. 9Gio jai kap gui nam tix bhai xich mat ka, mi px jap gai t nidhidha am nam chi sap panaas pu cham jich mat ka. Gio nam ti pup jich koodaidha nai jap, ji nach gu xi dhuduatu. Cham jax jich aa ich ba, nam gu cham jich kooda sia kum bxchu kn jich chulhiichun. 10Gio gu aach pu gammjx bhaich chaat ka, sia kuch gu panaas pui tuii nach jix buam jich aa. Gio mui pui ba ja duu chich nam jir jix chutumigam ka iimda bhaan, sia kuch gu aach cham tur jix chutumigam ya maaxik. Gio gu bx jup jir tu aach gan nach jk

432 tu t ni, sia kuch gu cham tu bia panaas na pim jax jich i. 11Ji jaadu jich Xoikam bhaan na pim Koriinto oidha, bx jir slhkam dhi nach jk jax jam ttda, giox bhai jam aagi ich na pim jax jak jix bhaix maatt jich kaaya, gio bx jach jam aagi nach jk jax jix chu maat, nach gu xi jam joign. 12Pu cham pai palhp am cham jam kgalhi ich iam, aapim ji na pim jx am cham jich kgalhi. 13Ba aa soi jam ttda na pim xi joignda jap na jax xi jam joign aapim. Soi jam ttda, na gu jap jam lhii na pim jir ji maamar. Na pui ba ja tda gu Paablo nam cham ja bm jum ttmoda gui nam cham t jgidha buior guch Xoikam 14Chapim ja bm jum ttmoda gui nam cham t jgidha buior guch Xoikam. Jix maat japim gu nar jumai gux kp jum duukam, gio gux buam jum duukam jir jumai p. Gio pui na jax na pai dhuuk jix chu maax ka, na gu cham tu pu chum jup tum maaxidha na pai dhuuk jix chukgam ka. 15Jix maat japim sia na guch Xoikam cham kgalhi gu jaook. Gio gu jaroi na buior t jgidha guch Xoikam, na gu cham tu pui jak jup tu jimda na jax gu jaroi na cham t jgidha. 16Gio gu chiop gui na slhkam Dios duakam bhaan t nidha, na gu cham tup jir pu chum ka nam jax chum kr ja tuttuka gu jatkam gu didios jup duixim. Jap ji buusan gu nach aach jir chiop gan gu Dios duakam nach t jgi buior guch Xoikam. Jup kaich gu dlh gu Dios mi na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Aa ja bm oirda dhi Israel kam jatkam, na gu ja bm kioka. Jir ji jatkam tuk ka am,

433
17Gio

2 KORIINTO KAM6,7 bhai tu tatda gu na pim aapim puip t jgi buior guch Xoikam, cham tu tu bhaan jax ji aa i jam bui. Gio sia ku gu aa xi chulhiiat bx aixim, cham tu bhaan ji ojolhi i, jix bhai chaatt ja px mi pui xi jim na jax jix aa gu Dios. 5Jano dr na chich jax bhai dhr jap ai na Masedoonia bhaan bipio gu dbr, jano dr jam nai pup xich bhaamkichu gu jatkam, cham pai dhuuk maannim joidham cham jich juan am. Bx aixim jach ba tich palhbuichundax chotdontugt. 6Gu ji na chich gu xib bach gungux nat ya ba ji buus gu Tiito, gu Dios px jich gungux gu na jaroi tu gunguxi no jaroi bam ojolhi. 7Gio gu cham tu dai nat ya ai px gu Tiito na chich kn jich gungux, gu japji sia na bach aagi na joidham jix bhaim taat jam bui, na pim gu sap mi pui tu duichu na jax jix aa gu Dios. Jich aagi p na pim sap ti xich chgik, gam sap na pim ji amkam jix buam jum aa na jax tu jim, dhi bhaan jaich jix iom jix bhai lh aa. 8Na ich jax jak mu tu jam ua bp dr ji jaadu, cham tu bhaan jix buam ka aa xib, moo jano ji na ich jix buam ji lh, na pimt gu sap jix buam jum lh aapim. Jk tanoolh japim sap jix buam jum aanda px. 9Xib ja jix bhai chaat na ich jax jak mu tu jam ua, ku gu cham tu ji na dhi bhaan jix bhai chaat na pimt jix buam jum lh, gu japji na pimt jix buam jum lhdhak gio mi puip ba jii na jax jix aa gu Dios. Dios px jup jir duii bak gu nach pui jak mu tu jam uadha, cham tu bar jich kuicha aach. 10Pui jak tu aagi gu gu Dios no jaroi cham mi pui jim na jax jix aa, tu jax xi dhuidha na bhaan jix iom jix buam jum lhdha na ba katti juraan bhji mi pui ba jimia na jax jix aanda. Mi px jix bhai buada gu na ba cham mu jak bhya na pai gammj mi

aa bar ja Dios tuk ka. jap iam nap tu uaix japnip kaich p dlh gu Dios: Chapim mi ja bm oipoda gui nam jix buam tu jim, bubuakia pim mi dhr. Chapim gan dangda gui na cham jir k aa ji bui. No pimt pui duu dhi na jax jam ttda na ba ba xi jam kgalhidha p gio. 18 Gammj ba pui ba jam lhiidha na pim aapim slhkam jir ji maamar na pim jk jir uuub gio na pim jk jir chichio, na gu aa bar jam Gkora ka. Aai pui kaich na bxchu pu tu bua na tu jaroi cham jxdha pu duia, na gux iom jir gkam. Ji jaadu jich Xoikam bhaan, aapim na xi jam joign, dhir di nat xib ya pui ba tu duuch bui gu Dios nat jax ja tdak bjk guch bopxi kat, pui ji chu buus nat jax ti. Xib ba aach px bam aa nach mi pui jimia na jax jix aa nach ba cham tu bhaan jix uuatulhdhix kach iimda bhaan gioch chutku bhaan. Jix bhidhat jach mi pui ba jiimda gu Dios na jax jix aa, gammjch px jix uua bap tuigda gui buior. Na pui ba ja tda gu Paablo nax bhaim taat ja bui nam mi pui jiim na jax jix aa gu Dios 2Chapim kach bhaamkidha jaadu, nach gu cham tu jax jam buixi, ni kuch jaroi mu pai ba gbiim, ni ku chich jaroi tu ba x. 3Chapim jix buam jum aanda pui na jax jam ttda, na gu xi jam joimdat mi px jam aagi. Tu slhkam xi jam joign i gu na jax pu ba jam ttda bp dr, pu gammj xi jam joignda nach jx ya duduaka dhi oigan bhaan, sia chich chi pu gan ji koi. 4Joidham jix

2 KORIINTO KAM7,8 pup jum tulhiidha. Jix iom jir jix buam gu gu jaroi not mu jak pu bhi, dhi mu jak t bhbhichun no bhaan jurtkat jix buam ji aa gu tu na ya dhi oigan jix chu jaich. 11Am gi ba dhi nat jax jak jam aa gu Dios, na pimt gux buam jum lhdhak gio mi puip ba jii na jax jix aa. Sia ba maat japimt gu na maaxik cham tu am jup tu tuii pui na ich jax jak mu tu jam ua, sia ku pimt gu jx ma bhaak ji bui. Giop ma tooton japimt gu na pim jix bhai xim ganga na jax jum kaich, giop ba xi chgik japim ba. Maaxik ba maat japimt gu nat am gi pui na ich jax mu tu jam ua. 12Na ich pai dhuuk mu tu jam ua, cham pai jax ji aa i nop bar ji kuicha ka gatuuk, na gu pu cham maat no pim dhi kn jix buam jup jum lhdha. Pui ich px ji aagk mu tu jam ua Dios buior na gt iam dhi bhaan matgilhia no pim tu slhkam jix buam jum aagt jich chcho piam ku gu cham. 13Jix bhai chaat i ba aa xib na pim gio mi puip ba jiim na jax jix aa gu Dios. Ba na chich tu pk bhaan jix iom jix bhaich lh, gu Tiito nat jix iom jix bhaim taattugt ya ba ai, bx aixim bhaan gungux japimt gu sap p gio. 14Gio gu aa pui pu ba tn bp dr gu Tiito na jix bhai chaat p aa jam bui, maan ba na jax jix bhai chaat jam bui sia gu xib. Tu slhkam ja jix bhai chaat jam bui, cham tu na pui px kaich, gio dhi nach jk jax jam ttda, jir slhkam p. 15Jix iom dhi bhaan jix bhaim taat gu Tiito na pimt sap cham jax ji chk mi pui jii nat jax jam tn, tu kam tgk japimt sap mi pui jii. 16Pui ku ba cham tu tu bhaan jax ka aa aapim jam bui, na pim gur jix kk jatkam.

434 t ni gu Dios gui nam puip t jgi buior guch Xoikam bx nam jk kap maap jum jumpadat tu daan na jx Masedoonia dbr bhaan bipio. 2Jix bhaim taat am dhi dhich jaadu sia kut bx aixim tum bhaan tu ja maiich. Gam sia kum cham tu bia, mui tu maakda am gu tuumi buior gu Dios, jap na tux chutumigam panaas. 3Dlh ji buupui kn ja ja ni aa nam mui tu maak gu tuumi buior gu Dios, jix iom mui xi chu makia am sia kum gu cham tu bia na jax ba kaich. Dlh p ja jujur kn nam tu maakda, cham tu na jaroi ja chianda. 4Maannim jamt pui mui maap xi jumpadak gu tuumi soich chn nach aach ja uidhika gu jaich Xoikam jgidham nam cham tu bia ni jx. 5Gio gu tu slhkam soim lhdhak tu maa mt. Bp mt soim lhdhak tu maa buior gu Dios, mi dhr ba aach jich bui soip bam lhii am nam puich chtda nach ja uidhika gu jaich Xoikam jgidham nam cham tu bia ni jx. Gu Dios px gu na pui jak tu buim. 6Ba aach xib ya dr pui soip tn gu Tiito na mu jimi jumpada gu tuumi na pim pai maap jum jumpadat tu daan, kat japim chi ba iam jix ja joimdai gu jai tu makia jk na pim pui pup jum duuk. Nat gu dhi Tiito pu ba tu jumpai bp dr gu tuumi bhai jam bui, dhi ba gio muip jimia xib. 7Jix bhai t jgi japim gu aapim buior guch Xoikam, giox bhaai na pim jax chya, gio bxchux chu maat japim na jax jak tu tuii. Pui chum px jum aa am guch Xoikam jgidham gui nam ja palhbuidha gu jai. Gio gu bax maat japim nach jax jak jix chu joignda, nach gu jam aagi. Dai dhi px ba bam aa na pim machia na pim ja palhbuidha tuumi kn gu jaich Xoikam jgidham. 8Cham tu na jam chiant jup kaich dhi na jax jam ttda no pim gu aapim

Na ba ja aagidha gu Paablo nam jumpada gu tuumi Ji jaadu jich Xoikam bhaan, xib ja bap xi jam aagidha nat jax jak matgir nax ja joimdat ja am

435 cham aa, japji na mi px jam mamt no pim jaxbui puip jix chu joign nam jax jix chu joign jai kap guch Xoikam jgidham. 9Gio gux maat japim gu Gkam jich Xoikam nat gampai xim duuk ya xi oilhimk dhi oigan bhaan. Nat xich joimdak jich ch kut ba puim duu nach ba aach jix chutumigam kn ji biya iimda bhaan, cham tu na jax pk jir jum duukam. 10Aa jix maat na pimt aapim maakn bp tu maa gu tuumi jk maap xi jumpadak, joidham japimt cham dadat tu maa. 11Aa ba xib puip lhii na pim maan na pim jax cham dadat tu maakda na pimt jax ba duu maakn, sia jax a pim pui pup jum duuka pim xi chu makia. 12Gio gu gu Dios jix k kam tgia gu tuumi no pimt cham dadat tu maa, gio dai gui nam biaka nax aanda nam tu makia, cham tu gui nam cham biaka. 13Gio gu no pim pui tu kn ja palhbui gu jai, cham tu nam moo kn jup bam tutumigamta, aapim ba gampai px ji biya, 14gu japji na japni kaikam pui jak bua nam gui puip tu biaka na pim aapim tu tu bia xib. Gio gu jax chum tanoolh puip ba duia am nom puip ba bia gu tu, sia kum gu xib cham tu bia. Kani no pim aapim buimok gu maaxdhi cham ka bia gu tu na pim xib bia, gui dhop ba jam onbaidha am nom gup ba bia, maan ba na pim jax px jum papalhbuidha. 15Japnim kaich gu maan kap nat pai tu uanak maadt gu bjk dr kam: Gui na mt mui tu jumaap, ampx ja ai bx, cham tu pai palhp tu bii. Gio gui na mt gook alh tu jumaap, pui ampx jup ja ai p, cham pai jax ti mt nat cham ja ai. Na ba ja aagidha gu Paablo nar jix k maankam gu Tiito gam sia gui nam maap tu juan 16Aa taxchaabgi gu Dios nat pui jak jup jurtuda gu Tiito nat jax chum

2 KORIINTO KAM8 ji jurtuda aa, xi jam joimdat jam tcho p gu sia jap na jax aa. 17Jix aa ba na amkam pu duia na jax ka tu duia gt aa, dlh pui kaich na dhi mu jam tmra, na gu sap xi jam tgim. 18Jumai bman muip jimda gu Tiito na puip t jgi buior guch Xoikam. Jir jix bhaikam dhi dhich jaduu, bx px pui kaich am gu jaich Xoikam jgidham nam jai kap jup tuii. Jix bhai sap mi pui tu duichu na jax jak jum aa na bax bhai ji buusnichgda dhix bhaim kaichdam ioki guch Xoikam nach tu aga. 19Gio dlh guch Xoikam jgidham jamt bhaan t tgk pui ti na dhi jaip jich oidha nai jap, na ba jaich palhbuidhidha nach tu jumpada gu tuumi nach tu bhaan ba tu aga. Gio gu dhi nach bhaan px gkamtun guch Xoikam nach ba pui jak duichu nach ja palhbuidha gu jai, gam nach jix aa nax bhai tu ja jimda p dlh. 20Gio gux maat ich nam bx aixim bhai ji chya gu jatkam no chich cham mi pu duu nach jax kaikam jumpada, 21pui kuch ba mi pui tu duiim na bax bhai ji chu buusnichgda. Gio gu cham tu dai buior gu Dios nach jix bhai ji bubuakidha, gu japji sia ja bui gu jatkam nam xich idha. 22Jumai pup bman xi jimda gu Tiito, puip t jgi buior guch Xoikam, gook ba bap jum duia am gu jumai kn na pui bman muip jimda. Dhi sia puip jir jix k maankam ya nach xi i na jax jak tu jim, gam na puix bhaip jum taat jam bui na pim t jgi buior guch Xoikam. 23Gu Tiito aa ji buir jix k maankam, jam amkam maap tu juan ich na bax bhai tu jam jimda. Ba dhi jai gook nam bman mu jiimda gu Tiito, gu jaich Xoikam jgidham jamt dhi kn ja darai, mi px ba puip tu duichu am na jax jix aa guch

2 KORIINTO KAM8,9 Xoikam. 24Aapim ba iam mi dhr cham tu bhaan jax ji chjix bhaip ja aichdha nam pai dhuuk bhamm dr ba aaya. Pui pim jak jix bhai ja duia na jax jak bhaan jix maat ka na pim tu slhkam jix ja joign, nam bax bhaim lhdha jai kap dr guch Xoikam jgidham nam pui ba t kaaya, gio na ba dhi bhaan matgilhia na slhkam jir pui nach jup kaich nach jix bhaich chaat jam bui na pim mi pui tu duiim na jax jix k kam ni gu Dios. Aa ya px juugt pu chum tu jam uadha dhi na bhaan tu aga na pim tu makia gu tuumi nach bap ja makia gu jaich Xoikam jgidham. Cham tum aa gu na g muip tu jam uaidha gu pui jak, 2ba xi jam maat i gu na pim jir jix bhabhaikam. Jix bhai chaatt ja ja aagi guch Xoikam jgidham gui nam Masedoonia oidha na pim aapim Akaaya kam cham tu bhaan jax ji chji tu makia na pai dhuuk pui ba tum aagidha, na pimt gu maakn cham jax ji chk tu maa. Ba na ich pui ja tn, mui mt jum gunguxdhak tu maa jk nam pui pup jum duuk. 3Mj ba xi jam joochxidha dhi jaadu na ja aa, na ba gt iam pui ji chu buusnia na jax ja ttda jai kap guch Xoikam jgidham na pim aapim bxchu kn px jir jix bhabhaikam. 4Jir jix xiraam gu no mt jax dhuuk jk maap jim daagk guch Xoikam jgidham mu baidhak nam jix maachik no moor pui na jax jam aa. Jai no pim gu cham pui lhii na chich bhamm dr ji bubua, bhai bach xirbo chich dho gu jam bm. 5Pui kaikam ja ba bp mui ba ja jootos dhi jaadu nam ba bhamm dr ji jai jam palhbuidha na pim jumpada gui na pim jk pui tu makia p gio na pimt jax ti maakn. Dhim ba bhaan bach jgidha gu jaich Xoikam jgidham nar slhkam

436 pui nach jax kaich, na pim gu joidham jix chu joimdat ba tu makia cham dadat. Na ba ja aagidha gu Paablo na jaxbuip tu oraa gu jaroi jx na t xia 6Jup kaichdha am gu jatkam na saak gu jaroi no g t s, gp tu orda, ba gu jaroi na palhp t sda, palhp tu orda p. 7Ba aapim pui na pim tu makia gu tuumi, jakbui pim tu makia na pim jk lhii nar am na pim bax bhaim taatt tu makia, ni ku cham jaroi jam chianda p. Jix joignda gu gu Dios gu jaroi nax bhaim taatt tu maakda. 8Gio gu gu Dios px bx tu jam maak tu nam aa, jai pup xi jam bipio na pim ba pui mi dhr ja makia gu jai nam cham tu bia, piam gu tu na kn jax jum duia na jax jix k kam ni gu Dios. 9Na gu japnim kaich maan kap nat pai tu uanak maadt gu bjk dr kam: Xi ja makia ap gu tu nap bia gui nam cham tu bia ni jx, gammj bax bhai ba tum jimda sia nar pai dhuuk ka gt no pich pui duu. 10Ba gu Dios px bx aixim tum jam makia gu kaichuk na pim ba t sdat tu kuada, jir gui gan gu gu kaichuk dhi na bx aixim tum jix jaich. Gio gu Dios px dlh jup tu duichunda nax k ggrdat ggr iibhaicharda gu jam gaa, gam na pim g tu orda. Dhi px bar jam maichk ka na pim ba tu makia gu tuumi. 11Gammj bx aixim tu jam maakidha gu Dios tu nam aanda, mui namm ji chu jam kxdhidha na pim ba aapim mi dhr jup ja maakda gui nam pui cham tu bia. Gio gu gui na pim xib jumpadai bhach joochxidha, pu kaikam ja makia ich gu jaich Xoikam jgidham nam ba mi dhr jam amkam taxchaabgidha gu Dios

437 na tu jam maak. 12Nach gu cham tu dai pu kaikam px ja maak gu tuumi guch Xoikam jgidham nam ba ba biaka nam kn sabada gu tu, gu japji dhi kn jup jum gunguxi am nam jam amkam taxchaabgi gu Dios. 13Pu kaikam jix bhaim lhdhai taxchaabgidham p gu Dios, na pim mi pui jiim na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam dhi na pim pui bhaan jup tu aga p aapim, dhi bhaan machia am gu na pim mui ba ja joochxidha gu tuumi. Sia dhi bhaan taxchaabgidham p gu Dios no pimt mui maap jumpadak mui xi ja joochxi. 14Gio gu xi jam joimdat jam amkam tu daan am, nam gux bhaim taat na pim jir jix bhabhaikam, nam gux maat nat gu Dios px dlh pui jak jam jurtuda na pim jix ja joimdat ja palhbuidha gu jai. 15Aach puix bhaich chaatt jup taxchaabgi gu Dios nat pu chum kn jich dharai nach tu bhaan ba tu juan xib, cham bhaai nach jax pk jak xi taxchaabgidha gt. Na ba ja aagidha gu Paablo nat cham tu jumai tu ja agi gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam Aai Paablo soi jam ttdat tu jam agi, na gu buior t jgi guch Xoikam gui nax chu joign, sia ku pim gu pui kaich na mk dr jix bhaamut tu jam agidha, no jam buip tuii sap ba xi jam bhidha i panaas. 2Ba aa xib dr soi jam ttda na pim cham tu chianda na pai dhuuk bhamm dr aaya, na ja iokdha gui nam saak bhai dhr puich aga nach aach pui jak tu jim, nam jax jak tu jim gui nam cham t jgi. Cham tu ja bhi i gu no ba xim aagim. 3Jir jatkam ich dho px ya kam dhi oigan aach nach jk t jgi buior guch Xoikam, gu ji nach gu cham tu pui

2 KORIINTO KAM9,10 jak tu kokda nam jax chu kokda gui nam cham t jgi. 4Gui nam jax chum kn tu kokda gui nam cham t jgi, aach cham tu pu chum kn tu kokda, gu japji gui kn nat Dios jich chajaa, na cham maax, dhi kn jix bhaai nach cham pai matgilhdha gux buam jum duukam sia kur gp jum duukam panaas. Puich jup ja dooda gui nam pui bhai pai oipot buam jich aga na jax cham jir pui, iimda bhaan jach cham pai ja matgilhdha. 5Sia jax a px chum gux buam jum duukam no tu sosbhi nam cham machia gu jatkam gu slhkam ioki guch Xoikam, dhi kn jach cham pai matgilhdha. Na gu dhi px nach am tajaaix na ba pui tu duichu nam gu jatkam jix maatt kjidhat gu ioki gu Dios mi pui jimiim na jax jix aa guch Xoikam. 6Jix bhaai p ba nach tulhiichuda gu jaroi no cham mi pui jim na jax jix aa guch Xoikam no gu ti t jgi buior, aapim jam bui dhr jach bhai ji ksa no pim cham mi pui jiim. 7Aa jix maat na pim aapim cham tu tuukab xim ganga na jax jak jir tum kam ka gui na slhkam mi pui jimda na jax jix aa guch Xoikam. Kani no pim aapim tu slhkam buior jup tuidhi guch Xoikam, jix mat ka pim nach aach tu slhkam buior jup tuidhi p. 8Ba sia ku jx am bhabhaibchun na jax jak tu jam agidha paij, aa cham tu dhi bhaan jup bax xir, nat gu gu Dios px jich chajaa gui nach kn jam slhkanda no pim cham mi pui ka jiim na jax jix aa, cham tu nach kn cham pai jam matgilhdha jap nach jax dhooda gux buam jum duukam. 9Cham tu pim jax jum aanda na dhi bhaan px jam nkiat mk dr mui ji chu jam uadhat. 10Jai dht saak jup kaichdha pim na mk dr jix bhaamut mu tu jam uaidha, na jam buip

10

2 KORIINTO KAM10,11 tuika sap ba cham tu bhaan jax jam ttdada i, daman ja sap cham pk bhai maatt tu aga. 11Ba aa xib dhi uuan bhaan pu ja ttda gui nam pui kaichdha nach jix bhaamut tu ja agidha nach pai dhuuk bhamm dr aaya jam bui nom cham mi pui jiim na jax jix aa guch Xoikam. Jaxbuix bhaakut jach jup tu ja agidha nach jx jix bhaakut pui mu tu jam uai. 12Gui nam nai jiimt pui kaichidha nam jir jix kk jatkam, aach cham tu pui jak bhaan jup tu daachu, ni kuch jix aa nam jich bpnanda pu chum gu jatkam. Jap ji buusanda gu na jir jix aanbigm no bx aixim bhaan gkam ji chaat. 13Aa daipu dhi bhaan gkam ji chaatt jix bhai chaat na jir tujuandam tugi gu Dios, gio daipu dhi bhaan gkam jup ji chaat na ich jk kap ba tu jua, jap na jax na chich bhai k jam bui tu jam agi gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, t j japimt p cham jax ji chk. 14Aach bp bhamm dr k tu jam agi gu Koriinto gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, dhi bhaan ja ba pui kaich nach sia aapim jam buix bhaich chaatt ggrkam jich chaat. 15Cham tuch bhaan ggrkam jich chaat ja bui gu jai na chich cham aach tu ja agi gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, dai aapim jam bui px. Jix iom jach jam bui tu juana no pim aapim xim glhdhim na pim buior t jgi guch Xoikam. 16Gio gu ka tu ja agidha ich jai gu jatkam gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam gammj jak iam na pim pai oidha aapim, nach ba dai dhi ja buix bhaich chaatt ggrkam jich chaat ka, cham tu ja bui gui na mt jai ba tu ja agi. 17Gu jaroi ba no gkam xim lhdham, dhi bhaan gkam jum taat ka no mi pui jim na jax jix aa gu Dios. 18Na gu gu jaroi nam tu kam

438 lhiidha gu jatkam, no pui kaich gu Dios nam ba tu kam lhiidha. No gu cham pui kaich gu Dios, dho cham tu kam lhiidham p gu jatkam, pur jappx maankam ka sia ku jax kaich mi jap oirt.

11

Na ba ja aagidha gu Paablo nam jap ji buan na jax maan gu tyaa Ea na pim ka xi k jaadu na jai pup ka xi chu jam agidha dhi uuan bhaan, sia ku pim gux aanbim px ji k. 2Aa jix buam ji aagt jam tchoka gammj, jix maat i na gu Dios px jup tu duichu na ba pui aa, jap ji buan japim gu bx na jax maan gu tyaa no buior ba xim tmom maan gu biapma. Ba gu biapmar di guch Xoikam na ich aa jam iimchuda na pim buior jum tmo. Jix aa i na pim tu slhkam jir ttya ka jano na pim pai dhuuk bman jum tmo. 3Pui ku bax buam ji aanda, na gu cham maat no pim moo gammjm nuukdat oipoda, ka ba gu pui ma tu jam dooda nat jax chu dooda bjk gu Eeba nat bx aixim iatgidhak maiich gu ko. Na pim gu cham tu kar pu chum ka na jax chum jix aa guch Xoikam na pim buior jum tmo not pui tu jam dooda. 4Japni kaikam pui jam ttda na pim jap xi bubuakia no jaroi maakam tu jam agidhim na jax cham puim kaich gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, no cham tur pu chum na chich jax chum tu jam agi aach. Aapim gu sap kk jaroi na jimda sia ku cham mi pui tu agim na jax jir slhkam. Cham tu dhi px bhaan jup tuigda gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na jax chum jich am jup tuidhi aach, jumai px jam am jam tajaadha na jax chum cham k. 5Gio gu aa cham tu dhocho nam tu px ji lhdha gui na mt gatuuk bha jap ai nam

439 saak pui kaichim nam jix iom jir jix kk tujuandam tugi guch Xoikam, cham tu pui na jax aa. 6Cham tur ji jupaabkam am gu sia ku cham puix bhai xi bua na tu aga na jax gui am, na gu na jk tux chu maat aa, cham tu jaxbui pui tu maat am gui. Jix maat japim dho aapim jano nach bhamm dr oipimk nach bx aixim tu buada nam tu cham pu bua gui xib. 7Gio gu cham tu kn ji uatulh jaich jam bui. Pui px jaich tu jam agi gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, cham pai jam taa ich tu tuumi. Gampai ich ji dhuuk tu jam agi na pim ba aapim tkob iam ji biya. Ka chi gu dhi kn aa ma uatulh jam bui jaadu? 8Jai kap dr ji palhbui mt gu guch Xoikam jgidham tuumi kn na ich ba kn bhai dhr jap k jam bui ba tu jam agi gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam. 9Cham tu tu jam taa ich na pim kn ji palhbuidha na ich jk tanoolh bhai juruu jam bui, na mt gu palhbui guch Xoikam jgidham Masedoonia kam na mt bha k na ich ba kn bhai buusai. Jix maat i gu nax xijai jam bui no ich bx aixim bhaip ba ji chu jam taa, sia xib ja cham tu tu jam taan. 10Jix bhai tu tatda gu aa ji bui na cham tu tu jam taan, sia ku jaroi pui kaich na cham jir am bha jap ji oirt na jx jir Akaaya. Jaxbui ji jur kn jix maat nar am na jx t jgi nar slhkam na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam. 11Cham tu jap kaikam pui jam ttda na cham ka jam joign, xi jam joign i ji matgm, jix maat do gu Dios. 12Aa gammj mi pui pu jimda na jax ba jim nam ba cham tu bhaan ji maichia gu jai nam ti dhi bhaan ggrkam xim lhdhak nat jax chum kn jich dharai aach gu Dios. 13Cham

2 KORIINTO KAM11 tu slhkam jir noonbi am gu guch Xoikam sia kum pui kaich, pui px jak jam ti xi chu jim nam jax dhui bhaan ja iatgi gu jaich Xoikam jgidham. 14Gio gux maat ich gu jaook na bxchux aichun na jax jak bhaan ja iatgidha gu jatkam, sia pui xim dui na panaas jir nobii ka gu Dios. 15Mi puip tu daachu am ba gui nam jir noonbi gu jaook ya dhi oigan, puim jak xi chu jimda nam panaas jir jix kk jatkam, gu ji na gu na pai dhuuk jum aaya nam jum tulhiia, mu jak pu bhya am, na gu pui px jak jir ja maichk ka. Na ba ja aagidha gu Paablo nat g bam tulhii na bhaankam tu juan guch Xoikam 16Jix gm ja ya tu jam agi ji jaadu, sia ku pim gu aapim pui px jak ji k na jax gux aanbigm na jax ba jam ttda, piam ku pim gu puim aa na slhkam jix aanbi. Sia pim ka xi k na jam aagidha na jax jir tum kam aa dlh, sia ku gu dhi bhaan jix maat na am gkam ji chaat. 17Cham tu pui jak jix aa gu gu Dios na gkam ji chaatt am ja aagidha gu jai na aa jix iom jir jix k maankam, jix aanbigm px ji lhiidha gu no pui kaich. 18Gu ji na gu kapbhai nam muix jaich gui nam ggrkam jum taatt pui kaich nam jix bhai tu jim, aa jai puip xi chya gkam ji chaatt sia gu palhp na jax jak jix bhaip tu jim. 19Jix bhai jam jur bia pim dho ti aapim ji jaadu, gu px ji na pim gu joidham ja k gui nam puix anaanbim kaichdha. 20Cham jax lhii japim panaas sia chi jaroi tu jam juantun, piam sia kum jam bui dhr jum tutumigamtaim bx aixim xi jam iatgidhat, gam chi siam gampai xi jam lhdhat, jx jam xi jam kakpiasat na jax aa. 21Aach gu gampai tuigt

2 KORIINTO KAM11,12 bhamm dr jam bui ai jano, jix xiraam tu tatda xib na mui xi ganga. Ba kapbhai nam jai ggrkam jim lhdhat pui kaich nam jax jir tum kam, aa dho puip xi chya xib, sia ku gu buior gu Dios jap ji buusan na jix aanbi. 22Japni kaich na aa jaxbuip jir pu chum nam jax chum gui, ebreo iook kn ja tu aga jap nam jax chum kn tu aga gui, gior Israel kam maankam i p jap na jax gui nam jir Israel kam, jir ji boxii p gu Abraam jap na jax gui na puip jir ja boxii. 23Gior tujuandam tugi i guch Xoikam jap na jax gui nam sap pk ba jaip jir tujuandam tugi. Jix iom jir jix k tujuandam tugi i aa guch Xoikam, pui xi chi ich sia ku buior gu Dios jix aanbim kaich. G ba tu jua ich gu bhaankam guch Xoikam, gui cham pai pui tu juan am. Gio muikim jamt ba ji g jo kn, gui cham pai ja gb am, paij tip ji mumuada am. 24Jix chamaamim jamt jix iom ba ji g jo kn gu Israel kam jatkam, aichdha am maan oom daman mambhx damdr jix jum maakob nam mi chtkidha gu jo gu maannim nam ji gbia. 25Baikim jamt jup ba ji g uux jix kabaak kn, gio maannim joodai kn jamt jup ji mayasa. Gio baik suudai chr jup ba baap gu kaknub gui na bhaan ka jimda. Maannim ja suudai dhaam pu s ji bhabhaimukdat, rban gu g suudai na pu s maan tukaa gio maan tanoolh. 26Gio nai jap na jax jimda, tip ji bhbhntkidha gu suudai na g jimda nai akkn. Paij gux xkum jam tip ji mumuada nam mian ma bhya. Gam dlh gu Israel kam jatkam nam xi muaak ka sia ku tip jir pu chum, gam jai kap dr nam cham jir Israel kam jatkam. Pai na jak jimda muuki chr jup tuigda, sia ku g kiicham

440 oir, piam mu jap gampx, piam ku suudai dhaam ka jim kanuub tam, gam sia ja bui gui nam sap pk ba ti t jgidha buior guch Xoikam. 27Gio na jix iom tu juanda, bhaan px ji chulhiidha i, paij cham koksoda gu, gam paij na uamaidha, puix bhiogt juruuxidha i. Gam na tonmoidha paij, gam na gbkaidha na cham kk tu jajannulh. 28Bx aixim ja bhaan nai chulhiiaidha, gam na jix ja joimdat ja tchoka nabap tanoolh bx guch Xoikam jgidham nam jk nai maap jum jumpadat tu daan. 29No ja bui kap tuii mu pai not jano pk tu bhaan ma tu ai maadt, aa jaxbuix kokkam jup xi dhuia na ba bhaan jix maat ka na jix joimdat ni. Piam no mt jaroi tu bhaan gai bua nam uatulhdha, jix buam ji lhdhai gampai pup tuika. 30Aa dhi px bhaan gkam ji chaat na gampai px ji lhii, cham tu jumai tu bhaan pup gkam ji chaat i. 31Jix maat do gu Gkorgan gu Gkam jich Xoikam na slhkam jup kaich, dhi na gammjm aa nach gkamtunda sia nar pai dhuuk ka gt. 32Jano na Damaasko xip tut, gux kai gui nat jix iom gkam Areetas mi dai, tu chia nam mi g kigob gukuya gu sandaaruix nam tu nuukda na pai dhuuk mu buusnia nam ba dhaagi kuupa. 33Gu ji na mt gu jai dht jix bhai duu nam jix chu joign, maan kap dr jamt ji buusai na pai dhr mu jap tum joojoi na lhich t d, ampx ji aixim. Baalh cham jamt xi dhaasak xi giargidhak trbi kn mu tbaa mjmm drap. Pui tut jaich ba ja nakoo gui nam ka xi kuupak kat.

12

Na ba ja aagidha gu Paablo nat jax ch t iimda bhaan Ba pui na jax ba jam ttda, pur cham tu sia ku ti gkam

441 ji chaatt bx aixim tu aga, gu ji na gu dhi na tu bhaan tu jam agidha xib, jum aa na jam aagidha sia ku panaas dhi bhaan px gkam ji chaat. Jam aagidha i nat jax t chchuda gu Dios maannim ji iimda bhaan. 2,3Aa maan jix maat gu jaduu na puip t jgi buior guch Xoikam, ba t ich iimda bhaan na mt baidhak bhjmm baik jix dhaam bhaan. Mambhx daman maakob oidha bap duu jano na mt baidhak, dai na cham maatt ni no bx tukgan bnkam jim, ka ba dai iimdagan px, gu Dios dlh jix maat. 4Maan kap aich jamt na pai joidham tu tuii, bhai ba t kai na tum aga kn gu iook nax xi dhuu ya dhi oigan na jaroi kn tu aga. 5Ba aa pu jam ttda na dai dhi dhi jaduu jir am na gkam jum taatt px am tuch agidha gui na tur jumai oigan kam na cham tu jung. Aa gu no ich ti bhaip ji chu aga gu tu na jix maat ya dhi oigan, dhi px bhaan tu agada i na tu bhaan ji chulhii. 6Gio gu aa ji bui ti cham tu na gkam ji chaat ka no tu aga na tux maat, na gu slhkam maaxik jix maatt jup kaichdha. Gu ji na gu aa jaxchudhix kam px tu agada nam ba cham jax jum aanda gu jatkam na jap px gkam ji chaat. 7Pui na jax nat t chchuda iimda bhaan gu Dios, na gu cham tu bx tu aa na ich jax t t, dlh px ja puix chu maat. Tu nakoo i sia ku jax ti bhaan gkam xi lhdham gui na tux maat, bhai px ji chu ai ba chuuku bhaan, jap tu tatda na panaas joi kn ji xss gu jaook bx kap na jx jir ji chuuku. 8Aa ba ti baikim pui ba tn gu Dios na cham ka aa na dhi kn ji chulhiidha. 9Gu ji na gu gu Dios jup ji chtda na dhi bhaan xi joimdat ji am t nidhim, gio sap dhi bhaan mamt am

2 KORIINTO KAM12 gu jatkam na bx aixim jix bhaai na pu tu duia sia ku cham jax jix bhaai panaas gu tu. Pui ku ba aa jix aa na cham bhai tu jimda na ba dhi bhaan matgilhdha na bxchux bhaai na pu tu duia guch Xoikam sia ku jax jix chu xijai panaas. 10Gam ba na gammj pux bhai chaat ka sia ku cham bhai tu jim, siam chi giilhim ji chtda gu jatkam, gam sia ku cham tu bia, gam sia kum jai xi bhaamkidhat xi muaak, gam sia ku jax jix xijai na mi pui jimda na jax jix aa guch Xoikam. Gio gu aa ji bui no tu bhaan jix buam tu tatda, dhi kn ja jix iom bhaan xi gunguxdhai mi pui ba xi jimda. 11Jap px kaich i dho gu na tux aanbigm na jax chu jam agi, na gu panaas dhi px bhaan gkam ji chaat, gu ji na gum aa na dhi bhaan tu jam agidha na pim ba aapim tu kam ji lhdha, cham tu na aa dlh gkam ji chaatt jam aagi na jax jak tu jim. Jap ji buus ba na pimt ji chia na pu chum tu jam agidha na pim ba dhi bhaan xim gangada. Cham tur ji jupaabkam am gu gui nam bhai pai oipot pui kaich nam jix iom jir jix kk tujuandam tugi guch Xoikam, aa ba gampai px ba lhii am. 12Dhi bhaan jix maat na aa jir jix k tujuandam tugi guch Xoikam na xi akoontugt mi pui xi jim na jax jix aa sia pui ji chulhiiat. Sia dhi bhaan jix maat na ich bx aixim jix bhaim duukam jup tu duu jam bui na pim tu cham pai dhuuk pu chum nidhat. 13Gio gu aapim cham tu btaan bipio ja bui gu jaich Xoikam jgidham nam nai maap jum jumpadat jup tu daan, cham tu pim dhi kn btaan bipio na ich cham tu tu jam taa na pim kn ji xiispa jano na bhaip tut jam bui. Xi chu uadha pim no pimt pui jak lh, chapim dhi kn jix buam jup bam aanda.

2 KORIINTO KAM12,13 Na pui ba ja tda gu Paablo na gio muip ja tmra 14Ba aa gio px am jix bhaip ba bua na gio muip ba xi jam tmram, bar baikim ka ba dhi na gio bhamm dr jup ba aaya jam bui. Ba maan na jax px cham tu jam taiidha na pim tu kn ji xiispa, na gu aa cham tu mu gaagidha gu tu na pim bia, gu japji aapim na mu jam gaagidha. Na gu na pim jax bax maat ya dhi oigan no jaroi tu maamar, jum aa na gu ja taat gaagidha gu tuumi na kn tu ja taaxidha gu maamran, cham tu nam jakbui kat tu taaxidha gu ja taat. Aa ba pui p, aapim jap ji buan gu na pim jir ji maamar. 15Ba aa dhi kn jix bhai jam duia na jk kn pui pup ji dhuuk dlh, sia ich chi pui ji bii. Sia aa dlh ja jam amkam xi chulhiia na ba aapim jix bhai tu jam jimia. Jix iom xi jam joign i gu, cham maat i na jax ku pim ba aapim cham jaxbui puip ji joign mu dr bha jak. 16Jix maat japim p ji jaadu na ich cham tu tu jam taa na pim kn ji xiispa, gu ji nam gu jai sap pui kaich na ich xchuixim gp jum duukam ma tu maiich jano na bhai dhr oilhimk jam bui, dai ji sap na pim gu aapim pu cham maat na ich jax duu. 17Ka pim ji gu aapim jap jum aa aa na mt gui pui jam dooda na ich mj ja joot nam mu jam tmpo? 18Jax dhui na gur jix bhaikam gu Tiito nat mu jimk jam bui jumai bman p na puip jir jix bhaikam, nam gu t jgi buior guch Xoikam. Mi px puip tu daachu gu gu Tiito na jax aa, maan iimda px jup duuk ich, cham lhii i ba nat jix xchuixim jup maiich gu tu bhamm dr jam bui. 19Gio gu chi aapim jap jum aa jaadu nach pu kaikam px bx aixim soi jam ttdat maichim gu tu

442 na ba kn jix bhai tuch jimda aach. Chaam tu ji matgm, jax dhui na gu gu Dios jix maat nach jax kaikam pui jak tu jam agi. Bx dhi nach jk jax jam ttda, dhi na pim kn jum gunguxdha na pim mi pui xi jiimda na jax jix aa guch Xoikam. 20Na gux aa na pim mi pui jiimda na pai dhuuk gio muip jam tmra. Jix buam tu tatdachia gu no ich ba jam t na pim cham mi pui jiim, cham tu ba ka tu jam agidha na pim jax jak bhaan jix bhaim taat ka. Jix buam gu no pim daim kokda, piam ku pim xim jjgak bxchu px bhaan, piam ku pim gu bx aixim bhaan ggrkam jum taat, piam ku pim gu dlh px xim jajoign, no pim gu pu cham jajoign gu jai. Piam ku pim jum iiattulhi, piam ku pim jum aaga, gammj bx aixim ku pim puim bua na jax cham k kam ni gu Dios. 21Sia dhi bhaan jix buam ji aa na pai dhuuk bhamm dr ba ji buusnia no ich ja t na maan nam jax ksaim nam jum uatulhi gui nam pum uatulhi jano na ich bhamm dr xi k. Ji xusuakchuda dho gu gu Dios na jix xirai ja amkam dhi dhi jatkam nam ti t jgi buior guch Xoikam. Mui ja bm boppo am gu gu uuub gam bx aixim gu tu nam dlh joidham lhii nam pu tu buim nam jax tu jimdat nam chakui t jdhat buior guch Xoikam, ni jx ba kum cham soim lhdhat jak sulhii p gio. Na ba ja aagidha gu Paablo nam jax jak tu duichunda gio na ja tabuimgidha Ba na jax ba kaich, dhi bar baikim ka na gio bhamm dr jup ba jam tgia. Jup jum kaich gu ioki gu Dios nach sap cham tu jap px bha kusbidha gu jaroi noch cham bhai maat not slhkam cham am bua gu tu, j ji nom gook

13

443 jix jaich piam jk baik gui nam jix bhaix maat ka nat maaxik cham am bua, piam no mt t ja buupui kn nat tu bhaan cham am bua nach ba bhai ba kusbidha. 2Ba aa ya dr gio puip ja ttda gui nam pum uatulhi jano na ich gatuuk gio bhamm dr jup xi k, na cham tu ka ja joimda no maan nam jax jum uatulhi na gio muip jimda, pui ich pu xi ja tdak dlh jano, 3nam gu chix maachik kat puim bua na jax jak bhaankam guch Xoikam ja slhkada. Na gu guch Xoikam na pai dhuuk jam slhkanda, cham tu na soi jam ttdada na pim mi pui jimia, gu japjix oo iook kn na tu jam agidha na pim ba bhaan xim gangada, 4sia kut gu gampaim duu jano na mt pai dhuuk sissapak mua bhaan gu uuux na gai bt. Na gu mi dhr nat pai dhuuk gio duadk jup bam, tajaa gu Dios gui na kn bx aixim jix bhaain ka na pu tu duia. Aach ba pui gampaip tuii xib, nach gu buior t jgi guch Xoikam, gu ji na gu puich am jup tajaaix gui na kn bxchux bhaai nach pu tu duia. Mi pim dho bach machia no pim cham mi pui jiim nach pai dhuuk bhamm dr ji bubuakia. 5Xim gangada pim dlh no pim slhkam buior t jgi guch Xoikam, tu pim jax xi dhuia na pim bhaan machia. Jix bhai pim xim gangada no jam am t nidhim guch Xoikam pui na pim jax jak tu jim piam ku gu cham. 6Bx japim xim gangada nor am piam ku gu cham pui nach jax jak jup tu jim aach. Aach dlh jix maat gu na chich chakui tu bhaan gai suulh, mi pui pu jiim ich na jax jix aa guch Xoikam. 7Gu ba no pim gu aapim tuch ixi nach bhaan gai suulhgichu, aach jam amkam tu daan na pim aapim cham tu bhaan gai suulhgia. Cham tuch jam amkam tu daanda nach aach xir jix kk

2 KORIINTO KAM13 jatkam, gu japji jap px nach jam amkam tu daanda na pim bax bhai mi pui jiimda. 8Aach dai pui px tu duichu gu na jax px jix k kam ni gu Dios, cham tu nach maakam tu duichu na jax cham jir mi pui. 9Pui kuch bax bhai px jich chaat ka sia ku cham bhai tuch jim, nach gux maat na pim dhi kn jum gunguxdhai mi pui xi jiimda aapim. Gammjch pu jam amkam tu daanda na ba gu Dios jam palhbuidha na pim jir jix kk jatkam ka, na pim cham tu uuatulhdhix ka. 10Bp dr ja mui pu ba tu jam uai bhaan dhii uuan na pim jax jak tuigda na ba cham xix oo kn tu jam agidha na pai dhuuk bhamm dr aaya. Ji chajaa gu gu Dios gui na kn bx aixim pu tu duia na jax lhiidha, dai nat cham tu pu kaikam ji chajaa na cham pai jam matgilhdha ya dr dhi oigan, gu japji na ba dhi kn jix iom ja kabkadidha guch Xoikam jgidham. 11Jap ja bap xi jam tdam ji jaadu jich Xoikam bhaan na ba moo jaxbui px tu jam uadha: Aa jix aa na pim gammjx bhaim taatt tu oika. Xi gaagidhat japim na jax jak jix bhai tu jam jimda na pim ya kap tuii dhi oigan bhaan. Xim gunguxdhat japim p bx jman na pim jax jak mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios. Gio na pim jix bhai kaicht, chapim daim kokdada na ba gu Dios xi jam joimdat jam am t nidha, na gu gu Dios cham tu pui bhanaa. 12Xim iiokdhat japim p na jax jak bhaan jix maat ka na pim xim ja joign. 13Ya dr mu jam ioki am bx guch Xoikam jgidham. 14Ba gu Dios gui nax chu joign bman gu Gkam jich Xoikam gio gux Dhuudu kam jix Ua Iimda px jam am jup tuigda am gammj. Japni daipu.

GU UANAN GU PAABLO NAT TU JA UAXI GUI NAM T JGI BUIOR GUCH XOIKAM NAM

GALAASIA OIDHA

Na ba ja iokdha gu Paablo Aa jir Paablo, jir nobii i guch Xoikam. Dlh guch Xoikam bman gu Gkorgan Dios pu chum kn ji dhai mt, cham tu na mt gu jax chum jatkam ya kam dhi oigan pu chum kn ji dhai. Gu Gkorgan guch Xoikam, dhi px ja aagt jup kaich gui nat jano mi dhr duadhak bamii koigan tr. 2Ba aai gio ja bm bx guch Xoikam jgidham nam jk ji bm jup tuii, mu tu jam uai ich bx aapim na pim jk kap maap jum jumpadat tu daan buior guch Xoikam na jx Galaasia bhaan bipio gu dbr. 3Ba gu Dios jich Gkora gio gu Gkam jich Xoikam px gt xi jam joimdat gammj jam tajaadhidha am gui na pim kn joidham jix bhaim taatt tu oika. 4Guch Xoikam dlh jum docho na mt mua na ba pui jak tu namkix ka guch uatulhdhara, gam na ba cham tuch dhaam kap tuika gux buam jum duukam na ya dhi oigan jix jaich, nat gu pu kaikam bha jii na ya pui tu duia na jax jix aa gu Dios. 5Ba dai guich px gkamtunda gammj sia nar pai dhuuk ka gt. Iam gt jach moo bx pui duichunda!

Na pui ba tya gu Paablo na maan px jix jaich gui na slhkam bhaan tum aga gu ioki guch Xoikam 6Gu Dios jam am t t aapim na pim bar jatkam tugi ka, bhaan guch Xoikam matgir nat tu slhkam xi jam joimdak jam am t t. Gu px ji na gu cham maat na pim jax kaikam jotmoda maakam jup ba tu jim na jax jak cham aa gu Dios. Cham japim mi pui ka jiim, jumai bhaan gu iook japim px bhaan ba tu daachu, cham tu kia gui na jax chum pk jir slhkam. 7Gu ji na gu maan px jix jaich gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam na slhkam tu aga, cham tu gook, gu px ji nam gu mi dhr jai maakam duiim na jax jak cham jir slhkam. Mi ba maakam jak jup ba jam bhichdhatu am aapim, na pim gu mi cham ka maat na jax pk tum jir slhkam. 8Ku gu no jaroi maakam jam aagi gu ioki guch Xoikam, no cham tu pui jak na chich aach jax jak tu jam agi, aa pu kaich na gt iam tulhiichuda dhi gu Dios. Cham jax bua sia chi moo maadt gui nach maap tu aga nom maakam jam aagi na jax cham jir slhkam, piam sia kut maadt gu nobii gu Dios jix dhaam dr ya ji k. 9Gio moo puip xi chya: 444

445 No jaroi maadt maakam jam aagi gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, cham tu pui jak na chich jax jak tu jam agi, pu kaich i na gt iam tulhiichuda gu Dios sia pk nar jax ka gt. 10Aa cham tu ja nra gu gu jatkam nam pu tya na jir jix k maankam, piam no mi pui tu aga, gu japji gu Dios na aa nra na pu tya. Na gu no aa jix aanda gt na jix bhai biya ja bui gu jatkam, cham tu slhkam jir tujuandam tugi ka gt guch Xoikam. Na ba tu aanda gu Paablo nat jax dhuuk mi ji buus nar nobii ka guch Xoikam 11Ji jaadu jich Xoikam bhaan, aa jix aa na pim jix bhaix mat ka nat cham tu jaroi jap px pui jak jim aagak gu jax chum maankam ya kam dhi oigan pu chum nai ji chu aga dhix bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, dhi na aa jax chum bhaan tu aga. 12Chapim jax jum aanda nat jaroi jax chum maankam pu chum ji aadhak nai joot na nai pu chum tu aga, gu japji dlh guch Xoikam nat pui jak ji aadhak nai joot. 13Jix maat japim dho na aa jax jir tum kat na chakui buior t jdhat guch Xoikam, na mi pui ka tu daachunda nam jk jax tu jim gu Israel kam jatkam gui nam cham t jgi buior guch Xoikam. Jix bhaamut ja ja gaagidha gui nam t jgi, jix ja koodaktunda i. 14Aa pk jix iom bp pup xi chaattunda na mi pui xi chu duiidha nach jk jax tu jimda bx nach jk jir Israel kam jatkam jano na cham t jgidha. Cham jaroi gui nach jk maan nach jax jich chaat ka kum iam ji jupaab jimmda nam sap pk ba ti mi puip xi chu duichunda. Aa jix iom jix bhidha gu na jax tu

GALAASIA KAM1 aagix ka, pui ku ba mi pui xi chu duiidha nam jax tu jimdat guch bopxi kat. 15Gu ji nat gu gu Dios pu bjk dr xi joimdak ji am pu t t na puir tujuandam tugi ka, pu bp dr ji am ba t t na ich chakui maaxir. Ba yamm nat pai dhuuk jup lh dlh gu Dios, 16ba mattuda gu Maraan na ba bhaankam nai ji chu aga gux bhaim kaichdham ioki na bhaan tu aga nam jax jak dui cham mu jak ka bhya gu jatkam nam pai gammj mi pup jum tulhiidha, gui nam cham jir Israel kam jatkam ja tu ja agidha. Gu ba aa jano cham pai mu pai gaagam gu jaroi na tkka na jax jak ba ji chu duia ja bui gu jatkam, piam na jax jak ba ji chu ja agidha. 17Ni ku ich cham ja tgim p gui nam pu bp dr bar noonbi guch Xoikam nam Jerusaleen jup tuika na xi ja tkkada gt. Jax dhui na ich gu moo jano mu jak pu bhi maan kap na pai Araabia bhaan bipio gu dbr, gio mi dhr Damaasko jak jaich pu bhi p. 18Baik oidha kn jaich ba mui ka jii Jerusaleen, jano ich kiapx ba maat gu Peegro. Dhi buior juruu jaich mambhx daman jix chamaam tanoolh. 19Ba mi dhr daipu gu Santiago ich px ba t, gui nar janni gu Gkam jich Xoikam. Pu daipu dhi px ba, cham jaich jumai pup ka t gui nam jir noonbi guch Xoikam. 20Jir slhkam dhi pui na jk jax jam ttda, cham tu na pui px kaich. Jix maat sia gu Dios na slhkam jup kaich. 21Ba gatuuk jaich mu jak pu bhi p na pai Siiria gio Siliisia bhaan bipio gu dppr, jkchi kap jaich ai mi jap. 22Ba jano pu cham ji mat ka am guch Xoikam jgidham bx kap nam jk kap maap jum jumpadat tu daanda na jx jir Judea, pu cham ji idha am maaxik. 23Dai sap japni px ja kk am jai nam kaichdha: Xib

GALAASIA KAM1,2 sap mu pai oirt ba tu aga gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam gui na ka xich bhaamkidhat ka xich koodak ka. Pu chum sap jup ba tu aga na jax chum cham aanda na gt cham pai pu chum ka tum agada. 24Jix bhaim taat am sap ba buior gu Dios na jax jak bar tum xib. Na ba tu aanda gu Paablo na mt joidham jix kgalh gu jai noonbi guch Xoikam Ba mambhx daman maakob oidha xip duu na ich gio muip jii Jerusaleen bman gu Bernabee, bx gu Tiito ich xi baidhak. 2Gu Dios px pui jak ji jurtuda gu na mu jimia na ich ba aa muip jii. Ba bhamm nach bap tuii Jerusaleen, maan kap jachich bach jumaap dlhkob ja bm gui nam jk jix iom jir jix chu mamatda ja bui bx guch Xoikam jgidham. Ba aa xi ja aagi na jax jak tu aga gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam na bhaan tu aga nam jax jak dui cham mu jak ka bhya gu jatkam nam pai gammj mi pup jum tulhiidha, xi ja aagi i na pui chum ja bui tu aga gui nam cham jir Israel kam jatkam. Ba dhi na ich ja aa, jap kaikam ja aa jaich nam gui mu dr bha jak ji aagidha nor am pui na jax jak tu aga piam ku gu cham, na gux maachim no cham jir tu kub na jax jak tu ja agi. 3Ba cham pai jax kaich am. Sia gu Tiito na baichu, cham pai jax ttda am sia ku cham jir Israel kam maankam. Cham pai jax ttda am nop jum aa nam matgilhdha na ba bhaan bax maat ka na jaip bar Israel kam maankam. 4Jix maat i gu nam jai dht bhaip oipoda gui nam sap puip t jgidha ti buior guch Xoikam, gu nam jax dhui bhaich maichidha nach sap gio mi puip tu dagia nam jk jax tu jim gu Israel

446 kam jatkam gui nam cham t jgi buior guch Xoikam. Ti chian am gu gu Tiito nam matgilhdha na ba jaip bar Israel kam maankam ka. Jax dhui na gu aach dhi pui jak cham kam aa nach pui ka tu buada, cham tuch dhaam kap tuii gu pui nam jax jak tu jim, nat gu aach guch Xoikam mi dhr bach boosolh. Ba dhi bhaan jix maat nam cham tu slhkam buior t jgidha guch Xoikam, nam pui px xi iatat jix xlhim bha jap jich iatgi. 5Gu ji nach gu aach xi gukinda sia kum jax jich chtda, ni jx dho moo ku chich am pui ti nach mi pui jimia, nach gu aach jix aa na pim mi puip tu dagia bhaan gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam nar slhkam pui na jax jum kaich. 6Ba gui nam jir jix chu mamatda ja bui bx guch Xoikam jgidham, cham pai jax ji chn jamt na jax ba kaich no tu cham mi pu duichu na jax tu aga gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam. Cham pai jax ji chtdam p no tu pup jum aa na mi xi bnda dhi na jax jak tu aga. Gu ji na gu cham maat nom slhkam jir jix chu mamatdagm ka ba cham. Gio gu cham jax bua sia ku cham maat nom jir jix chu mamatdagm, na gu gu Dios cham tu dhi kn xich joimda. 7Gu ji nam gu jakbui kat jup ji chtda nat sap aa ji am t t gu Dios na tu ja agidha gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam gui nam cham jir Israel kam jatkam, gu ba gu Peegro bhaan jup t t sap na tu ja agidha gu Israel kam jatkam. 8Ba gu Dios, dhi nat Peegro bhaan t t na nai tu ja agidha gui nam jir Israel kam jatkam, dhi px gu Dios nat aa ji am jup t t na pui naip tu ja agidha gui nam cham jir Israel kam jatkam. 9Ba gu Santiago gio gu Peegro gio ba gu Juan, dhi nax iom jix bhaai

447 nam jax jak tya ja bui bx guch Xoikam jgidham, dhi bx puip ti mt nat aa ji am t t gu Dios na nai tu ja agidha gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam gui nam cham jir Israel kam jatkam. Gu ba na bhaan jix maat ka nach maap pu chum kam tu juana, bhai xi dhaa jamt gu ja noonob, panaas ku chich jich iioki, sia bx gu Bernabee bhaip xi dhaa jamt, nat gu dhi ba bhaan bii na bm nai tu aga. Ba gui dlh sap ja bui tu aga am dai gu Israel kam jatkam. 10Ba japni soip xich chn jamt nach sap siamrix joimdat jix bhai xi ja buat gui nam cham tu bia ni jx, na pu cham bhaai nam pai dhr uji gu tu kn tu sabada. Ba aa dhi pui ti duichu, cham mk buppa i. Na pui ba tya gu Paablo nat iok gu Peegro bhamm Antiokiiya 11Ba maannim nat mu jii gu Peegro Antiokiiya, iok jaich maaxik bhai ji nidhat buibsaram, na gu buam px tu jim na jax cham k kam ni gu Dios. 12Bp dr ja bm ka xi chu kuada gui nam cham jir Israel kam jatkam. Ba mkkat na mt bhammp ba ji bubua jkchi gui nam bhaankam bhamm jap oipim gu Santiago, cham tu ja bm ka tu kua, nat gu bax ja bhi. Mi pui tu daachu am gu nam jax tu jim gu Israel kam jatkam nam cham t jgi buior guch Xoikam, jum aanda sap gu nam matgilhdhix ka sia kum gup t jgi buior guch Xoikam, mi dhr ba bax bhaain ka p nam ja bm tu kuada gui nam jir Israel kam jatkam. 13Ba gui nam jir Antiokiiya kam nam pui tip t jgi buior guch Xoikam, jai mi pui tip ba tu daagk jamt nam jax ji idhat gu Peegro na jax jak tu jim, nam gu puip jir Israel kam jatkam, sia jai gu Bernabee pui jak jup xi chu jii. 14Ba pui na mt jax

GALAASIA KAM2 jak tu jii, dhi cham tu puim kaich gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam nach pui jak tu jimda. Pui ku ich ba pu tn gu Peegro nam bx dht xi ch k guch Xoikam jgidham gui nam jk jir Antiokiiya kam. Japni moo ttda: Aap nap jir Israel kam maankam, pui jak jap tu jimdat nap panaas pu cham tur Israel kam maankam. Gu ba xib, jax kup bap ba ja chian gui nam cham jir Israel kam jatkam nam mi pui jimia na jax gui nam jir Israel kam jatkam? Na gu cham jir am gu pui. Na pui ba tya gu Paablo na dai px no jaroi tu slhkam buior ba t jgi guch Xoikam, cham tu mu jak ka bhya na pai gammj mi pup jum tulhiidha 15Aach dho pui tich cht nach jir Israel kam jatkam, nach mi pui jiim panaas na jk jax tu aagix gu ioki gu Dios, ba cham tu puir jich chtgdam ich nach jir jix uuatulhdhix kam, jap na jax gui nam cham jir Israel kam jatkam. 16Gu px ji nach gux bhaix maat na gu Dios cham jxkat ja uadha gu ja uatulhdhara gui nam mi pui ti xi chu duiim na jk jax tu aagix ja bui gu Israel kam jatkam, gu gui ji na ja uai nam tu slhkam soim lhdhai buior ba t jdha guch Xoikam. Pui ku chich ba aach tu slhkam soich lhdhak buior t j nach jix aagt nach uadha guch uatulhdhara gu Dios, cham tuch mi pui ka tu daachu na jk jax tu aagix, na gu dhi cham jxkat jich palhbuidha. 17Gu ba aach nach gaagim nach jax jak jix bhai biya buior gu Dios bhaankam guch Xoikam, gu ji nam gu jai pui lhii nach aach ji bar di gux uuatulhdhix kam, jap kaikam jup kaichdham aa ba na guch Xoikam uatulhdhara bhaan jup tuidhi?

GALAASIA KAM2,3 Chaam tu ji matgm. 18Na gu dhi japni na jax gu tu no ich xi iarak na pui lhii na cham tu bhai, gu ji no ich gu gatuuk gio mip ki, dhi bhaan jix maat ka na cham jir am pui na jax tu bua. 19Aa na gu cham tu mi pui ka tu daachu na jk jax tu aagix gu bjk dr kam, jap ji buusan na muukix buior dhi. Ku ji gu dua ji buior gu Dios, na gu dai pui px jak ba tu duiim na jax jix aa, cham tu kia na jax jak tu aagix. 20Bman muu ich gu guch Xoikam jano na mt pai dhuuk mua. Ba na ich pai dhuuk bman duadk giop bam, cham ja kar pu chum na jax jir tum kat bp dr, bar jumai i. Guch Xoikam px ji am pup kio ba mi dhr, dai ba na soi lhdhat px buior ba t jgi, nat gu xi joimdak ji amkam muu. Dhir di gu gu Maraan gu Dios. 21Ba aa t jgi dhi pui nat jax jak tu duu gu Dios xich joimdak, na gu cham kam aa nach mi pui ka tu duiidha na jax tu aagix. Na gu no pui jak xich joimdat jich am t nidhidha gt gu Dios nach mi pui tu duiidha na jk jax tu aagix, jir tu kub ka gt px ba guch Xoikam nat ba muu bhaan gu uuux na gai bt. Na pui ba ja tda gu Paablo nom mi pui jimia na jax chu aagix gu bjk dr kam piam ku gu nam slh px ba t jgidha soim lhdhat buior guch Xoikam Jap moo cham am buatu pim aapim na pim Galaasia oidha na pim ti buior t jgi guch Xoikam! Jaroo bx aixim jam ttdaimk maakam jam iatgi na jax cham jir slhkam? Maaxik jam aa jachich gu nat jax jak jum duu guch Xoikam nat muu bhaan gu uuux na gai bt. Jap cham jam jur bia pim panaas! 2Jano nat jam am jum tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gu Dios, na

448 pim mi pui jiim aa na jk jax tu aagix gui nat Moisees tu uanak kut ba jam am jum tajaa, ka na pimt t j aa nar slhkam pui na pimt jax jak kai gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam? Jia na gu na pimt t j na maaxik jir slhkam pui na jax jum kaich? Ji aagidha pim. 3Jap cham jx jam jur bia pim panaas ku pim ba puim bua! T na pim gu bp dr ka xix aanda na jam am jup tuigt jam palhbuichunda gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na pim jax jak mi pui jiimda, gu ji na pimt gu xib jap xi dhuuk, dlh japim px mi pui ba tu duichu na pim jax px lhii. Ya px jup jir ja dui gu gu jatkam dhi na pim jax chum bhaan ba tu daachu. 4Bx aixim japimt ti xi chu maat panaas na pim jax jak mi pui jiimda gt na jax jix aa gu Dios, gu px ji na pimt gu bak pu cham tu maat. Cham lhii i na pimt moo cham tup maat. 5Jano na jam am jam tajaaidha gu Dios gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, gio na bx aixim jix bhaim duukam jup tu buada jam bui na pim tu cham pai dhuuk pui t nidha, dhi cham tu pu kaikam pui tu buada na pim mi pui jiimda na jax tu aagix, gu japji na pim slhkam t jgidha na maaxik jir pui na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam. 6Puim duu gu bjk gu Abraam, nat tu slhkam t j px buior gu Dios, pui kut ba gu Dios bhamm dr bha jak puip t nar jix k maankam. 7Gu ba gui nam tu slhkam jir bopxi ka gu Abraam, jum aa nam pui tu slhkam t jgidha soim lhdhat buior gu Dios. 8Gio gu puip tu uaix maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam gu ioki gu Dios na saak sia gui nam cham jir Israel kam jatkam jix kk jatkam ja tgia gu Dios, dai px nom tu slhkam soim lhdhat

449 buior ba t jgi. Pui ku bap ttda gu Dios gu Abraam: Jix bhai tu ja jimia bx gu jatkam aap jum amkam. 9Ba bhaankam gu Abraam, gu Dios bx jix kk jatkam ja tgia gui nam jk soim lhdhai tu slhkam buior ba t jdha, jap nat jax soim lhdhak tu slhkam buior t j dlh gu Abraam. 10Gu ba gui nam jk mi pui jiimda na jk jax tu aagix gui nat Moisees tu uanak nam pui jim aagt na gt dhi kn jix bhai tu ja jimia, dhi cham tu bhai tu ja jimia. Na gu japnim kaich: Ba gu jaroi na cham bx pui tu duia na jk jax tu aagix dhi na ba tu uaix, gu Dios pui tya na dhim tulhiia sia pk nar jax ka gt. Siat chi moo maan kap px cham am bua, na gu jap ji buusnia na pu bx maan jimdam cham am bua na jk jax tu aagix ka. 11Gu ba na gu cham jxdha jaroix bhai biya buior gu Dios dhi kn na jax tu aagix na tu uaix, pui kut ba japnip tu uanak maadt gu bjk dr kam: Gu jaroi na soim lhdhat tu slhkam buior t jgidha gu Dios, dlh gu Dios pui ba lhdha nar jix k maankam. 12Gu ba noch jix bhai biiidha gt buior gu Dios nach mi pui tu duiidha na jk jax tu aagix na tu uaix, dai pui px jak jach jup tu duiidha gt, ba cham tum aanda gt nach slh px soich lhdhat buior t jgidha gu Dios. Na gu jap iam japnip jum kaich nat tu uanak gu Moisees na jax jak tu aagix ka: Gu jaroi na bx mi pui tu duiidha na jk jax tu aagix dhi na ba tu uaix, dhi kn jix bhai tu jimia buior gu Dios. 13Gu ba guch Xoikam mi dhr jich boosolh nach pai cham jxdha mi pui jimia, mi dhr jich boosolh nat pai gu Dios pui ba tk nach jich chulhiia gt, nach gu cham tu bx mi pui tu duiidha na jk jax tu aagix ka. Guch Xoikam ba jap ji buus

GALAASIA KAM3 nat dlh mi jak ji bii, jich amkam ba cham bhai tu jii. Na gu japnip tu uaix jap iam mi na pai tu daa na jax jak tu aagix: Gu jaroi na bhaan mukia gu uuux na gai bt, dhi bhaan jix maat ka nat gkam kn jix buam tu duu. 14Ba dhi pui jak tum duu na ba bhaankam guch Xoikam jai ja am jup biya gui nam cham jir Israel kam jatkam dhi nat tu iimchuxdhak gu Dios gu Abraam, dai px nom soim lhdhat tu slhkam buior ba t jgi. Gio na ba pui bx jich am jich chajaadha gu Dios gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan aach nach jk buior t jgidha guch Xoikam, pui nat jax tk bjk. Na bhaan ba tu aga gu Paablo na jk jax chu aagix gio gui nat tu tu iimchuxdhak gu Dios gu Abraam 15Ji jaadu jich Xoikam bhaan, ya kam dhi oigan ja bhaan xi chu jam agidha na pim bax maatt ji kaaya na jax kaikam jup kaich. Pui na pim jax bax maat, no mt gook maap xi chu agak gu jatkam nam jax jak duia gu tu, jum aanda nam uuan tam tu uana, btaan jam ba mip xi dharsa nam jax t na ba dhi bhaan jix maat ka na pui tu tuika. Ba cham jxdha jaroi gio maakam jup ka duia pui na jax jak ba tu uaix ka, pui jak pup tuika. 16Ba pui p gu Dios na mt gook dt maan iook jup duu gu Abraam bjk. Gu Dios pui jak tn gu Abraam nax bhai tu jimia dlh gio gu bopxi nam jaichdhlhia gatuuk. Ba dhi nam jir bopxi ka gatuuk, cham tu jap kaikam jup kaich na dlh px jix bhai tu ja jimia, gu japji na maadt mi dhr jup jaichdhlhia nam ba dhi bhaankam jix bhai tu jimia, dhi bach Xoikam nat xib ya ba jaichdhr. 17Kani na jix bhai xi jam aagidha na jax pk jak tu tuii dhi. Pui nat jax jak tn gu Dios gu Abraam, tu

GALAASIA KAM3 slhkam kn pui tn na pui tu duia, ba cham tu na gio maakam jup ba kaichdha, sia kut bap duu gu maakob sianto daman maan oom mambhx oidha nat ba mi dhr jup ba jaichdhr na jax jak tu aagix ka nat tu uanak gu Moisees. 18Na gu no gu Dios gt jix bhai ja duiidha dai gui nam mi pui tu duiidha na jk jax tu aagix, dhi cham tu pui jak ka duichunda gt nat jax jak tdak gu Abraam. Na gu jano nat pai dhuuk pui tn gu Dios, cham pai jax ttda na tu jax xi dhuia na ba pui tu duia nat jax tn. 19Gu tu ji chi bax bhaai pui na jk jax tu aagix? Aa dho bp dr nat pui xi chdak gu Dios gu Abraam nax bhai tu ja jimia p gu bopxi, gu Dios px dlh gatuuk jich maa dhi pui na jk jax tu aagix nach ba dhi bhaan px jix mat ka nach tu bhaan jich uatulhidha, ba jano juugt px tux bhaain ka na pai dhuuk pui jaichdhlhia maadt gu boxii gu Abraam, dhi na bhaankam jix bhai tu ja jimia gu jai bopxi. Ba dhi pui na jk jax tu aagix, gu noonbi gu Dios jamt maa gu Moisees nat bha ja joot dlh gu Dios, mi dhr ba gu Moisees dlh jup jich aagi nach ba mi pui jiimda gt. 20Gu ji na gu jano nat pai dhuuk maan iook jup duu gu Dios bman gu Abraam, cham tu jumai px pu tn gu Dios na ba mi dhr puip tda gu Abraam, gu japji dlh maaxik nat pu tn. Ba xib cham tu kam aa nach mi pui ka tu daachunda na jax tu aagix, nat gu dlh guch Xoikam ya k jich boixi nach jax jak mi pui jimia na bax bhai tuch jimia, na gu jaxbuip jir gkam na gu Dios. Na ba tu aanda gu Paablo nat tu kn jich palhbui pui na jax chu aagix 21Jap kaikam jup kaich i aa ba panaas na pui nat jax tu uanak

450 gu Moisees na tu aagix ka, dhi bhaan jix maat na cham tu pui ka tu duia gu Dios nat jax tdak gu Abraam, na gu pui xib cham tu ka bhai nat jax tu uanak gu Moisees na tu aagix ka? Chaam tu ji matgm. Na gu no pui jak jix bhai tuch jimda gt nach mi pui jiimda px na jk jax tu aagix, jum aanda gt nach dai dhi bhaan jup tu daachunda nach bax bhai biiidha buior gu Dios. 22Gu ji na gup jum kaich maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam na gu uatulhdhara bx ja daam jup tuii gu jatkam. Gu ba gui nam jk pui tu slhkam buior ba t jdha guch Xoikam, mi dhr ba ja bubuaxdha gu Dios, na gu dhi puir jum duukam nat jax tdak gu Abraam. 23Bp dr nach chakui tu slhkam buior t jgidha guch Xoikam, jap ji buusandat na mu paich kuupka jap na gux xkum dhi na jax jak tu aagix ka. Ya juugt jich kuu nat pai dhuuk jum ai nach soich lhdhai tu slhkam buior t jdha guch Xoikam. 24Ba dhi pui na jk jax tu aagix ka, jap jup ji buus na panaas bhai puch baichu, yamm ba xich dhocho na pai guch Xoikam. Jap na jax maadt gu tujuandam na ja aadhidha gu aaalh nam jax jak tuigda, nam pai bar ggr jatkam ka nam ba mi dhr dlh bax mat ka. 25Gu ji na gu xib nat bam ai na dai guch Xoikam px bax bhaai nach buior soich lhdhat tu slhkam ba t jgidha, cham tu kam aa na pui kar jich boitunda dhi pui na jk jax tu aagix, cham kam aa na kach aadhidha nach jax jak tuigda. 26Pui na jax aapim xib, bar maamran japim gu Dios, na pimt gu soim lhdhak tu slhkam buior ba t j guch Xoikam, 27na pimt gum bopko suudai kn. Dhi ba bhaan matgir p na pimt maan tuukup duu

451 maap guch Xoikam, xib ba pui jak jup ba tu jim japim na jax gui. 28Ba ya dr jap jak, cham tu jax ka bua sia chi maadt jir Israel kam maankam piam ku gu cham, piam sia kur tujuandam pui px cham namkidhat am piam ku gu namkidhix kam jir tujuandam, piam ku gur chio piam kur ubii, px ji no pim bx soim lhdhat tu slhkam buior t jgi guch Xoikam. Bx maap jup tuigda pim bman guch Xoikam sia pk nar jax ka gt, panaas ku pim jir maan maankam px ka bman. 29Gu ba no pim gu pui bman jup tuidhi guch Xoikam, dho aapim bar di na pim tu slhkam jir bopxi gu Abraam. Jaip tu jam makia ba gu Dios gui nat tu iimchuxdhak gu Abraam jano. Japni jak jup xi chu jam agidha na pim bax maatt ji kaaya na jax kaikam jup kaich. No gu jax chum jix chumigam maan tu mar, gu ji no gu kar alhii gu maraan, chakui bhaan jup tu tuika gu bxchugan gu taatan, dai na tu iimchudhix ka px. Gio no pui kar alhii, pui px jup jir tum ka na jax maadt gu tujuandam, sia ku gu gatuuk bx bhaan ji chu biya na jk tu tu biaka gu taatan. 2Gio jai gu jatkam nam jix bhai buada, bha bhidhidha am gu tu na aanda. Na pai dhuuk dlh gu taatan xi dha na bar am ka na ba ba tu makia gu bxchugan. 3Pui p ba aach nach jk ba t jgi xib buior guch Xoikam. Bjk nach chakui buior t jdhat, mi jak jich bhichdhatunda na jax jak lhiidha gux buam jum duukam na ya dhi oigan bxchux bhaai na pu tu duia, aach ba mi puip tu duiidha jap na tu aaalh. 4Gu ji na gu yamm nat pai dhuuk jum ai nat pai px juugt tu dai dlh gu Dios, bhai ba joot gu Maraan nat ba ya maaxir bhaan dr maan gu ubii, dhi na mi pui tu daachunda

GALAASIA KAM3,4 na jk jax tu aagix ja bui bx gu Israel kam jatkam. Ba dlh mi puip tu duu na jk jax tu aagix dhi Maraan gu Dios, 5mi dhr ba dai nat bach boosolh nach cham mi pui ka tu daachu nam aandat nach mi pui tu duichunda bx na jk jax tu aagix kach bui aach nach jk jir Israel kam jatkam. Ba xib nat bach boosolh, maamran bach lhii gu Dios. 6Ba mi dhr dlh gu Dios jup jich chajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimdach jujur am nach ba dhi bhaan machia nach slhkam bar maamran, pui nat jax jup tajaa dlh gu Maraan. Ba dhix Dhuudu kam jix Ua Iimda puich jurtunka nach pui kaichdha na gu Dios jir jich Gkora. 7Ba aapim cham tu pui ka ji buan na jax gu jappx tujuandam, gu japji bar maamran japim aapim gu Dios. Gu ba na pim gu aapim bar maamran, cham kam aa na pim mi pui tu duichunda bx na jk jax tu aagix, na gu tu jam makia p jai gu bxchugan na pim pai dhuuk buior aaya. Na pui ba tya gu Paablo nax buam jum aa ja amkam guch Xoikam jgidham Galaasia kam 8Bp dr na pim chakui maatt dhi na jax chum slhkam jir Dios, jir tu ja juandam tuk ka pim gu didios jup duixim ya kam dhi oigan. 9Gu ba xib na pim ti bax maat gui na jax chum slhkam jir di gu Dios, sia ku gu jakbui kat jix bhai xi jam maat na pim jax jir tum, jax ku pimt ba gio mip ja j gux buam jum duunkam nam jam daam jimia, nam bxchux bhaai nam pu tu duia ya dhi oigan? Pu cham tu bhaai am gu ti buior gu Dios. 10Pui pim bx aixim tum bhaan tu piastat gu, jix bhidhat japim tu piastatda jax chum masaan nam aajidha, piam jax chum tanoolh, piam jax chum oidha. 11Jix buam tu tatda

GALAASIA KAM4 ba nat moo pui pk cham jam am jup baap gu ioki gu Dios na ich ti tu jam agi. 12Ji jaadu jich Xoikam bhaan, aa soi jam ttda na pim soim lhdha jap na jax aa na ich soi lh jam bui jano na jam bui oilhimk. Cham tu jap kaikam jup kaich na pimt tu bhaan ma koktulh, japji na soi px jam ttda na pim mi pui jimia na ich aa jax tu jii jano. 13Na gu na pim jax bax maat jano na ich tu jam agi gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam na bhaan tu aga na pim jax jak dui cham jum tulhiia, jix kaooktugt jaich tu jam agi. 14Ba sia ku jax jix xijai ka aa ji bui na jix kaooktunda, aapim maan na pim jax joidham xi kgalhidha, cham paix buam ji idha pim, ni ku pim cham ji oonda. Joidham jix bhai aichdhidha pim nai jap jam kiaam jap na panaas maan gu nobii gu Dios piam jap na dlh guch Xoikam. 15Joidham japim jix bhaim taat ka jano, cham bhaain ka na pim jax pk xim buada na pim joidham jix bhaim taat ka. Sia gu jam buupui pim xi chaibuidhak ka. Gu xib japimt ba jax jum duu na pim jix bhai kam taatt ji bui? 16Panaas ku pimt dhi kn ba bhaamki na ich xi jam aa na tur slhkam. 17Gu jatkam dhi nam bx aixim maakam jam iatgi, joidham xi jam dadat jix bhai jam ttda am, gu nam jax dhui jumai boi bhaan jam bhichdhatu na mu jak bhix na pair tu tulhiiara. Jix aa am na pim cham tu bui kap tuigda, nam gux aa na pim dai gui px mu jak ba ja kaichgda. 18Jir am p dho na jix ja dada gu jatkam nom gur ji jatkam tuk tu bhaan, dai px ji no mi jak ja bhichdhatu na pai jak jix bhai tu ja jimia, cham tu mu jak na pai cham bhai tu ja jimia. Gu ba no

452 pim gu aapim slhkam xi kgalhdhat ji buip tuidhi, gammj pim pu xi kgalhidha sia ku cham jam buip tuii, cham tu na dai no jam buip tuii na pim ba xi kgalhidha. 19Aa ya dr mu jak jap jam lhii gu na pim panaas jir ji maamar, gammj ba pux buam ji aanda no pim cham mi pui jimm nat jax jak tu jii guch Xoikam, jix kokom jix buam tu tatda gu xib jap na jax maan gu ubii not kiapx ba maaxir gu maraan. 20Ti dhox aa i na gt xib jam bui bap tuika na ba maakam tut jup tu jam agidha na pim jax jak jix bhaix maatt ji kaaya, na pimt gu chi cham bhai maatt ji kai na ich jax ti tu jam agi. Gu Paablo na bhaan ba tu aga gu Agaar gio gu Saara 21Ea na aapim jup xi chu jam agidha na pim mi pui tu daachu na jk jax jum kaich na jax tu uaix na tu aagix. Jap tum japim xi aagidha: Aapim aa cham jxkat jikai gu uuan gui na mt bjk dr kam tu uana? Pu cham maat japim aa na jax jum kaich maan kap na pai bhaan tu aga gu Abraam? 22Japnim kaich na sap gook tu maamar kat gu Abraam, maan bhaan gu tujuandam tugi, gio ba jumai bhaan p gu dlh bngan. 23Gu maraan gui nat t gu tujuandam tugi, jappx maankam maaxir. Gu ba gui nat t gu dlh bngan, dhi pu kaikam maaxir nat jax tdak bp dr gu Dios dlh gu Abraam na saak pui maan makia gu alhii. 24Dhich bhaan jix bhai xich gangada na jax jak ji chu busaak. Gu Agaar gio gu Saara jap ji buan am nam jir di nat jax jak ti gu Dios na tu tuika ja bui bx gu jatkam. Ba gu Agaar jap ji buusan na dhir di na jax jak tu aagix bx nat jk tu uanak gu Moisees, nat jax aadhak gu Dios bhaan gu oidha

453 na Sinaii t. Ba gui nam jk pui pui mi pui jiim na jx jax tu aagix, jap ji buusan nam jir maamran gu Agaar, ba puip jir tujuandam am. 25Sia gui nam jk Jerusaleen oidha xib, na Judea bhaan bipio gu dbr, nam gu dhi sia pui mi puip tu daachu nat jk jax tdak gu Dios gu Moisees na tu aagix ka jano nat ioki bhaan gu oidha na Sinaii t, na Araabia bhaan jup bipio gui gu dbr. 26Ba gu Saara jap ji buusan na dhir di gu g kiicham jix dhaam kam na puip t Jerusaleen. Ba aach nach jk buior t jgi guch Xoikam, dhir maamran ich. Cham tuch ba tujuandam kn oipo, gu japji jap px nach oipo jix bhaich chaatt. 27Jup jum kaich gu maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Jix bhaip jum taat ka aapi ubii na cham jir jum ai gu aaalh. Xi jiiakda ap jix bhaim taatt nap cham tu taat na jax jix chu kok nop ja nni. Jix iom mui ja tgia gu gu aaalh gu ubii gui nar dlhdhm ka, cham tu pui na jax aap sia kup ti t bna. 28Ji jaadu jich Xoikam bhaan, aach nach jk buior ba t jgi guch Xoikam, jir bopxi ich gu Abraam, nat gu gu Dios dlh pui tdak gu Abraam na saak mui tu bopxicha bhaan dr gu Isaak. Gu ba na gu guch Xoikam jir boxii gu Isaak, aach jaip jir jich boxii. 29Gu ba gu Ismael nat jappx maankam maaxir, bhai ji bhaamki gu spdhi Isaak nat pk bhaan t t gu Dios. Pui bap tuch bua aach xib, gui nam mi pui tu daachu na jk jax tu aagix gui nat Moisees tu uanak, xich bhaamki am aach nach jir di gu bopxi gu Isaak. 30Gu ji na gu japnip jum kaich jap iam mi na mt pai tu uanak gu bjk dr kam nap ttda gu Dios gu Abraam: Mai jootsa ap mi dhr jum kiaam dhim tujuandam tuk,

GALAASIA KAM4,5 bman jap mai jootsa gu maraan. Na gu dhi tujuandam gu maraan, cham jir am na jai bhaan jup tu biya gui na tu bhaan bipio gu maraan gum bna. 31Ba aa pu jam ttda aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan na cham jir am nach aach pui mi pui ka tu daachunda na jax tu aagix gui nat gu Moisees tu uanak, nach gu aach cham tu gu tujuandam jir maamran, gu japji gui ji na pk jir bngan gu Abraam.

Na pui ba tya gu Paablo nat guch Xoikam jich palhbui Guch Xoikam px dlh mi dhr bach bubuax nach pai pui ka tu daachugt na jax tu aagix na tu uaix gu bjk dr kam. Pui ku bam aa na pim aapim mi pui xi jiimda bhaan dhi boi nat pai jak bach chuttu. Chapim gio mu jak jup ka bhbhda, na pim gu jap jum duia p gio na jax gu tutuur nam yuu tam buuplhichgda. Pui pim dho tut bp dr. 2Kani na pim jix bhai xi kaaya na jax jam tda. Aa Paablo ya jam aagi na cham tu dhi kn jam uadha gu Dios gu jam uatulhdhara sia ku pim ti ja matgilhi gu jam maamar nam jir Israel kam. Na gu nor pui ka gt, jir tu kub px ka gt ba nat jich amkam ba muu guch Xoikam. 3Na gu gu jaroi no tu bhaan mi pui tu daachu nat jax tu uanak gu Moisees, pui na jax nam jum matgilhidha nam jir Israel kam, jap ji buusanda na bx bhaan tu daachunda na jk jax tu aagix ka nat jk jax tu uanak gu Moisees, sia ku ti panaas dai maan bhaan tu daachu. Jum aanda ba na bx mi pui tu daachunda na jk jax tu aagix. 4Aapim ja jup jam ttdat jup kaich na pim jk jix joojoi na pim pui mi pui jiim na jax tu aagix gui nat Moisees tu uanak, na pim gu

GALAASIA KAM5 jap jum aa na pim pui jak cham ka uuatulhdhix ka. Gu ji na gu cham tur pui, jap xi dhuuk japimt gu guch Xoikam, pu cham jam am t nidhim ba gu Dios. 5Gu ji na gu aach maan nach jax tu slhkam buior t jgi guch Xoikam, na gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda puich jurtun. Pui jak t jgi ich nach cham tu ka uuatulhdhix nach kax uuatulhdhix kat. 6Na gu aach nach bax maat nach buior jup tuidhi guch Xoikam, jich am t nidhim sia kuch cham kach matgilhi. Na gu guch Xoikam cham tu dhi bhaan jich am t nidhidha noch matgilhdhix piam ku gu cham, gu japji noch tu slhkam buior t jdhat xich jajoign. 7Aapim ti moo mi pui ka jiimt. Jax ku pimt ba moo mip ja j gui na mt jam iatgi? 8Na gu cham tu dlh gu Dios nat pui jam jurtuda na pim gio jak jup suulhgia. Jax dhui nat gu gu Dios ba ti mi dhr jam boosolh na pim pai bap tuii p gio xib. 9Maadt ji gu gu jaroi na bhai oirt maakam jam aagi gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam bx na jk jax jum kaich. Dhi japni ji buusan na jax gui na kn jappukar gu paan na palhp px jum aa nam mi giixidha gu tui, gp jum duia na bhai ji jabka. 10Iam gt mu gammmm tulhiia gu jaroi nat jam iatgi, sia chi moor jaroi pk ka gt. Aapim gt ba moo cham mi ja jdhat xi gukgda na jax jix aa guch Xoikam. 11No gt aa pu pui jak ja mamtuxdhidha gu jatkam gui nam cham jir Israel kam nam moo janom matgilhdhidha nam jax t jdhidha buior guch Xoikam na ba bhaan jix maat ka nam jaip bar Israel kam, sia ku gu gu maaxik ja tutku bhaan cham tur Israel kam am, cham tu bhaamkidham gt gui nam jir Israel kam jatkam nam cham t jgi buior

454 guch Xoikam, nam gu cham tu jax lhii no jap px tu aga nat jax jum duu nat muu guch Xoikam bhaan gu uuux na gai bt. 12Iam gt pu bx maan jimdam ja kia am mi nam pai matgilhdhix gui nam bha jap oipot jam iatgi na ba cham ka bhaain ka nam tu agada bhaankam gu Dios, nam gu buam px jam aagi. 13Ba aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, dlh px gu Dios jam am t tgk mi jam tuttu na pim mi pui ba jimia nat jax jak tu dai na tu tuika ya dr jap jak, na cham tu pui jak kia nat jax tu uanak gu Moisees na tu aagix ka. Cham tu pu kaikam jam am t t na pim pu tu duia na pim dlh jax lhii. Xim jajoimdat japim jup jum papalhbuidha bx jman, 14na gu bx gu jai na jk jax tu aagix, dhii bhaan jim ttmo na japnim kaich: Jix joimdaip jix bhai duia gu jaroi no tu bhaan jum tulhii, sia moo nar jaroi ka gt, panaas ku moo aap px jir di ka gu jaroi nam tulhiidha. 15Ba aa pu jam ttda na pim jix bhai kaicht, chapim jum kokdat, na gu cham bhai tu jam jimia no pim daim kokda. Na ba tu aanda gu Paablo na sia jaroi bxchu bhax chu aanda no px dua tuuku bhaan 16Ba jam guguuxi i na pim dai pui px jak tu duichunda na jax px jam jurtudidha gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. Chapim gaagidha na pim pu tu duia na pim dlh jax lhii, na gu jam maichia gux buam jum duukam. 17Cham tum kkgalhi am gu gux buam jum duukam gio gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, dhi bhaan ba cham jir am na pim pu tu buada na pim dlh jax lhii, sia pim chi moo tu ti jax jix dhuiik. 18Na gu no gux Dhuudu kam jix Ua Iimda jam am jup tuigt pui jam jurtudim

455 na pim jax jak tu duichunda, cham tum aa na pim mi pui ka tu duiidha na jax tu aagix gui nat Moisees tu uanak. 19Jix bhaix maat am gu jatkam gui nam jix buam tu jim, na ja daam jup tuidhi gux buam jum duukam. Pui na jax gui nam mui ja bm boppo gu uuub, gio gu uuub nam mui ja bm boppo gu chichio, gam bx aixim kum pu tu bua na jax cham jir k. 20Gio nam tu kam nidhat daanda sia tu na px nam pui ji lhdhat nar dios, sia ku gu cham tu maaxik jir di gu slhkam Dios. Gio nam jix jiipoiar ka. Gio nam jix chu bhaamkidha, gio nam jix ch jjgak ka, gio nam palhp px nrda nam bhaaku. Gio nam jix aichun ka nam jax jak ja kokdhichdha gu jatkam. 21Gio nam jai puip jix chu aanda nam gt pu chum jup xi biaka gu tu nam jax chum nixi ka gu jaroi. Gio nam jix maik ka, gio nam gammj px ggr tu kuada cham aagix kam, gammj bx aixim na tu cham jir k kum pu tu buidha. Dhi pu chum gu jatkam cham jxkat aaya am buior gu Dios na pai dhr jix iom jir gkam, aa moo jam aagi, na gu cham ja kgalhi gui nam pui jak tu jim. 22,23Ba no jaroi bhaan tajaaixchu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, jix chu joignda px sia tu na px bhaan ja bui gu jatkam, na gammjx bhaim taatt ja palhbuidha sia nar pai dhuuk ka gt. Gio na cham bhaamdar ka, nax chu nakoonda px sia tu na px kn. Gam na dlh jum palhbuika na jax jak cham tu bhaan maichia gux buam jum duukam. Na gammj soim lhdhat tu slhkam t jdhat buior guch Xoikam mi pui jimda na jax jix k kam ni. No jaroi gammj pui mi pui tu duichu, cham jum aa na jaroi aagidha na jax jak tu aagix, na gu pui px jak jum aa nam

GALAASIA KAM5,6 tuigda gt bx gu jatkam. 24Na gu aach nach jk buior ba t jgi guch Xoikam, bx bnkam sissapa mt guch Xoikam bhaan gu uuux na gai bt na jx jich am jup tut guch uuatulhdhara, gam sia bx nach jk tux buam jum duukam kap tu duia gt. 25Ba noch gu xib mi pui tu daachugt mi pui tu duiim na jax jich jurtudim gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, dho gammjch mi pui tu daachugt mi pui jiimda na jax jich jurtudidha. 26Gio nach cham tu ggrkam jich chaat ka, soich px jich lhiidha. Ni kuch cham ja kokdhichunda gu jatkam, ni kuch cham xich jjgak ka aach dlh nach jk ba t jgi buior guch Xoikam. Gu Paablo na pui ba ja tda guch Xoikam jgidham nam xim papalhbuidhat bx jman nam jax jak jix bhai mi pui jiimda Jap ja jup xi jam tdam ji jaadu jich Xoikam bhaan, not jaroi tu bhaan mam uatulh, xi palhbuidha pim aapim na pim mi pui jiim, xi aagidha pim jix bhai px na jax jak jix bhai mi pui jimda. Gio aapim dlh mi puip xi jiimt, xi gaagidha pim na jax jak cham jam maichia gux buam jum duukam. 2Xim papalhbuidhat japim bx jman na pim jax jak mi pui jiimda na jax jix aa guch Xoikam. Jap ji buusan gu nach bx jman jix bpt tu kuuksiop, pui ku bam aa nach jich papalhbuichunda nach ba bx mi pui jiimda. 3Gu jaroi no tu kam jum lhii sia ku tir cham tu, dlh tu daam jimiidha. 4Jum aa ba na pim bx jman xim gangada na pim jax jak mi pui jiim. Ba no pim gux bhai mi pui jiim, chapim jax jum aanda. Chapim pui jak jup tu jimda nam jax tu jimda gu jai, gu japji aapim dlh na pim xim gangidhat na jax jak jir am na jax ba

GALAASIA KAM6 kaich. 5Dlh px japim jix mat ka na pim jax jak jix bhai ji bubuakidha buior gu Dios, na gu jap ji buusan nach bx jman tu kuuksiop guch bxchu, ba dlh jach soich buidhat aaya nach pai jak jiim. 6Gio gu jaroi na tum mamtuxidha gu ioki guch Xoikam, jum aa na tu kn palhbuidha gu jaroi na tu mamtuxidha, na gum aanda na tu kn duaka ya dhi oigan bhaan. 7No pim bx aixim jix buam xi chu buat gio na pim sap pk ba mi pui xi jiim na jax jix aa gu Dios, dhi na pim jax dhui jaaxmagidha px gu Dios. Cham tum jaaxmagi gu gu Dios, na gu cham jaroir jupaabkamun. Ba pui na pim jax chum t xia xib iimda bhaan, pu chum tu oraa pim p gatuuk. 8Na gu gu jaroi nax joojoidhat daix buam jum duukam jup tu buada, jap ji buusan na pu chum t sda. Ba na mu ba aaya na pai bam tulhiia, jap ji buusnia na pu chum ba tu oraa. Ba gu jaroi nax joojoidhat mi puip tu duiidha na jax px jurtudidha gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, dhi puip ji buusan na pu chum jup t sda. Ba na pai dhuuk ba aaya buior gu Dios na gammj buior bap tuika, jap jup ji buusnia na pu chum jup tu oraa. 9Gammjch jix kp jum duukam xip tu duiidha cham jich ojolhdhat. Na gu no chich cham jich ojolh, jix kp jum duukam tu oraa ich na pai dhuuk jum aaya. 10Jum aa nach bx jix bhai ja buada gu jatkam gui nam jum tulhiidha, gui pk jach jix iom jix bhai ja buada nam puip t jgi buior guch Xoikam jap na jax aach, nam gu dhi jap ji buan nam jix iom mian jir jich jaadu. Gu Paablo na ba ja aagidha guch Xoikam jgidham nam jax kaikam maakam ja iatgi jai bhai ji oipot, mi dhr ba dai na ba ja tabuimgidha 11Aa dhii dlh jir ji uuan nar ggr. Jia na ggr tu uuan na pim xi i? 12Gu jatkam nam jam chian na pim

456 jum matgilhdha na pim ba jaip bar Israel kam jatkam ka, dhi pu kaikam px pui jak bua am nam ba jax dhuix bhai biiidha ja bui gui nam cham t jgi buior guch Xoikam, nam gu cham aa nam jai bhaip ji ja obhaidha nom bhaankam jup ba tu agim guch Xoikam na mt jax kaikam mua bhaan gu uuux na gai bt. 13Gio gu pui px cham tu bx mi puip tu duichu am na jk jax tu aagix gui nat Moisees tu uanak gui nam jk tim matgilhi. Dhi ba bhaan jix maat nam jax dhui px bhaan ggrkam jum taat ka no pimt jum matgilh, nam gu mi dhr pui ba kaichdha ba na mt gui px pui jam chia. 14Aa cham tu pui jak tu jim na jax gui am, aa daipu px bhaan jix bhai chaat na ji chulhii bhaankam guch Xoikam gui na mt sissapa bhaan gu uuux na gai bt. Na gu na jix maat aa, pu kaikam px muu guch Xoikam na ba mi dhr jumai maankam jup ji dhuia iimda bhaan, cham tu pu chum kia na jax jir tum kat. Ba xib cham tu ka jaich i na jax jir tum kat bp dr, ni buior gux buam jum duukam ku kax jaich. 15Aa jix maat na pu cham tu bhaai sia ku jaroi ti matgilhdhix piam ku gu cham, gu japji na cham tux buam ka tu buada, dhi pk ji nam aa, na jumai iimda am bap tuigda. 16Ba na pim jk mi pui jiim dhi na jax jam aagi na pim jk maap jum jumpadat daan gu Dios, gammj pim gt moox bhaim taatt tu oika gio na pim xim ja joimdat bx jman. 17Chapim mi ka ja jgidha gui nam bhai oipot maakam jam iatgi na jax cham jir pui, na gu aa bax iom ji chulhiia no pim gan mi ja jgi. Dlh kat ggr bax bapaimi gu chuuku, sia ku gu dhi bhaan jup jix maat na tu slhkam jir tujuandam tugi guch Xoikam. 18Japni px ji jaadu jich Xoikam bhaan ku ba dlh px gu Gkam jich Xoikam jam am t nidhidha gammj bx jman aapim. Japni tu tuika.

GU UANAN GU PAABLO NAT TU JA UAXI GUI NAM T JGI BUIOR GUCH XOIKAM NAM

EEPESO OIDHA

Na ba ja iokdha gu Paablo Aa jir Paablo, jir nobii i guch Xoikam, nat gu gu Dios pui jak jix aagak pu chum kn ji dhai. Aa mu tu jam uaxi bhaan dhii uuan aapim na pim mi oidha Eepeso na pim buior t jgi guch Xoikam, na pim gu aapim Dios bar jatkam tugi. 2Ba gu Dios jich Gkora gio gu Gkam jich Xoikam px xi jam joimdat jam am t nidhidha am na pim ba gammjx bhaim taatt tu oika. Na pui ba tya gu Paablo nach dai gu Dios taxchaabgidha 3Taxchaabgidha ich gu Dios gui nar Gkorgan gu Gkam jich Xoikam, nat gu guch Xoikam bach uap jix dhaam dr gui na tu kn jix bhai ba tuch jimdach iiimda r bhaan, nach gu buior ba t jgi. 4Gu Dios pu bjk dr jich am t t nach jir jatkam tugi ka bhaankam guch Xoikam, pux iom bjk dr nat ba moo bap duu dhi oigan. Jich am pu t t nach pui gatuuk cham tu buior kax uuatulhdhix ka. Joidham xich joiglh gu gu Dios gkam kn, 5pui kut ba bha joot guch Xoikam na ba dhi bhaankam maamran jich lhdha, pu bjk dr pui jak pum aa gu Dios

na tu duia. 6Pu kaikam pui jak duu gu Dios nach ba aach pui dhi bhaan taxchaabgidhat ba gkamtunda gammj nat gkam kn xich joimdak jich am ba t t, gam nat jix bhai ba duu nat bhai bach joochxi gu Maraan na ba yach palhbuidha. 7Gkam kn xich joimdak pui tu duu gu Dios na dai px gu ran gu Maraan nat jaax, dhi kn pu bach ua guch uatulhdhara, ba cham tu mu jak ka jiim ich nach pai gammj mi pup jich chulhiidha gt. 8Dhi bhaan jix maat ich p nat gu Dios xich joimdak jich am t t nat jich chajaa gu matda nach ba kn jix maatt kaaya gu ioki na jax jir jum duukam. 9Jix maatt ba kai chich ba xib nat jax jak jum aa bjk na tu duia pui gatuuk, bak na pui bha jimda guch Xoikam na ba dhi bhaankam ya pu tu duia na jax jix aa. 10Ba jano na pai dhuuk bx pui tum duia nat jax jak tu dai dlh gu Dios na tu duia, bx maap tu jumpadai na jk tux chu jaich jix dhaam gio ya dhi oigan pu ja tda nar ja gkam tuk guch Xoikam. 11Ba gu Dios bhaankam guch Xoikam xich joimdak jich am pu t tx iom bjk nach pui gatuuk jir jatkam tugi ka. Gu ba nach pai bar jatkam tugi ka, dai na ba tuch makia nat tu pu tu dai bjk na tuch makia. 457

EEPESO KAM1,2 Pu tu duia gu gu Dios jax a lhdhai pu tya. 12Gu Dios px dlh puix aa na aach nach jir Israel kam jatkam bp soich lhdhai buior t jdha guch Xoikam nach ba mi dhr dai gui ba gkamtunda, nach gu pui bax mat ka na dai gui bxchux bhaai na pu tu duia na jax lhiidha. 13Mi dhr ba aapim na pim cham jir Israel kam jatkam jup ba t j buior guch Xoikam soim lhdhak, na pimt gup t j pui na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki. T j japimt na dhir slhkam pui na jax jum kaich, guch Xoikam px bap tu duu na pim ba xib jaip bar jatkam tugi gu Dios. Ba gu Dios jup jam tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nat dlh pui pu ti bjk nach chajaadha aach nach jk bar jatkam tugi ka. 14Ba dhix Dhuudu kam jix Ua Iimda nat bach chajaa gu Dios, dhi bhaan jix maat na ka tuch makia p gui na tu ka biiix na tuch makia, dai px not bx mi bach chuttu na paix aa gui dlh aach nach jk jir jatkam tugi ka. Dhi bhaan jach ba gammj gkamtunda dai gu Dios, na gu dai guir Gkam. Na pui ba ja tda gu Paablo na tu daan buior gu Dios ja amkam 15Pui t kai ich na pim sap aapim tu slhkam buior t jgi gu Gkam jich Xoikam, jix ja joign japim sap ba bx gui nam jir jatkam tugi gu Dios. 16Ba dhi bhaan gammj ba jam tcho i na pai dhuuk ba ji chu daia buior gu Dios, xi taxchaabgidha i ba na gui jam palhbuichu na pim buior t jgi guch Xoikam. 17Gio pui soip ttdatu i gu Dios, dhi nar Gkorgan gu Gkam jich Xoikam, na jam tajaadha gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na ba dhix bhai jam aadha na jax pk jak jir tum kam dlh gu Dios, na gur matda gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. 18Pui jak soip ttda

458 i gu Dios na gui px jam mattuda na pim ba machia nach tu nra na gatuuk jup tuch makia dlh gu Dios, gio na pim ba machia na cham tu jap px puim kaich na guch Xoikam mi dhr baabu gu jaroi bhaan dr gu boi na mu jak bhix na pai gammj mi pup jum tulhiidha, dhi mi dhr ja boosgaim gu gu Dios gui nam jk jir jatkam tugi ka. 19Pui jak soip ttdatu i gu Dios na jam mattuda p na pim jix bhai machia nax iom bxchux bhaai na pu tu duia dlh, na gu dhi ba bxchu px kn jich palhbui aach nach jk buior t jgi guch Xoikam. Bxchu px jix bhaai gu na pu tu duia gu Dios cham aagix kam. Dhi px kn pui tu duu 20jano nat duadhak giop buusai guch Xoikam mu dr koigan tr nat ba mi dhr kn dr xi chia na daibu bhammx dhaam na pai daa dlh gu Dios, bhai na pai dhr jir Gkam. 21Gio dhi kn px na jax chum kn bxchux bhaai na pu tu duia dlh gu Dios, dhi px tajaa guch Xoikam na ba ja daam bap tuika gui nam iiimda bhaan jix chu jaich, nam pui ti bxchux bhaai p nam pu tu duia nam jax lhiidha, sia bx na jk tu yax chu jaich dhi oigan bhaan giox dhaam. 22Bx na jk tux chu jaich, btaan ji chu bii mt buior guch Xoikam, ba cham tur jupaabkamun am. Gu Dios px dlh jup dai guch Xoikam nar Gkam ka bx jich bui nach jk buior t jgidha, jap ji buusan na dhi bar jich mo. 23Aach ba ya dr mu jak jap jup ji buusan nach jir tukgan, nach gu buior t jgi. Bx nach jk buior t jgi, gui bhaan jix ojo ich. Sia bx na jk tux chu jaich, bhaan jup tu tuii guch Xoikam sia pk nar jax ka gt.

Na pui ba tya gu Paablo nat gu Dios xich joimdak jich palhbui Bp dr na pim chakui buior t jdhat guch Xoikam, jap

459 tuikat japim panaas na pim koiix kat buior gu Dios, na pim gux buam tu buada na tur uatulhdhara. 2Mi pui tu daachugt japim nam jax jix buam tu jimda gu jatkam nam ya dhi oigan dai bhaan ttcho, jix jgidhat japim na jax jam jurtunka gui na iimda bhaan jix jaich na bxchux bhaai na pu tu duia, dhi na jai iiimda pui ja daam jup tuii nam pui cham jup jir kk. Dhi ba mk jak ja bhichdhatgda gu jatkam na dlh jax lhii gui nam jk cham mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios. 3Aach sia pui jak jup tu jimdat nach pui chakui buior jup t jdhat guch Xoikam, mi pui tu duiidha ich jax no tu tatdach chutku bhaan, piam jax nach jich aanda, xich jjgidha ich panaas aach dlh nach jix buam jum duukam jup jix chu duiik ka na tur uatulhdhara. Gu ba dhi nach tu bhaan jich uatulhidha, cham tuch joimdaich chulhiichuda gt gu Dios noch pui mi pui tu daachunda gt, jaxbui puip jich chulhiichuda gt na jax ja tulhiichuda gui nam cham mi pui jimia na jax jix aa. 4Gu ji na gu joidham jir jix chu joign gu Dios, gkam kn xich joimdak jich ch ba aach. 5T nat jich dhuduadhak jich baapmi jano nat pai dhuuk duadhak giop bamii guch Xoikam mi dhr koigan tr, sia kuch gu koiix kat kn guch uuatulhdhara nach jix buam tu buada. Ba xib cham tu mu jak ka jiim ich nach pai gammj mi pup jich chulhiidha gt, sia ku gu mi jak jum aagt ti nach bhya gt na chich g bach uatulhdhak. 6Jano nat pai dhuuk gu Dios duadhak giop bamii guch Xoikam mu dr koigan tr, jap ji buus nat aach jano maap jich dhuduadhak bman jich baapmi nach ka koiix kat. Mi dhr ba maan kap jich bi dlh gu Dios jix dhaam nach pai aaya gatuuk, nach mian

EEPESO KAM2 bap tuika buior. 7Ba pu kaikam pui jak duu na ba dhi bhaan jup jix maat ka nax iom xich joimdaix bhaich dhuia p gatuuk, na gammjx iom pu ba xich joignda, cham tu dai xib. Jaxbuip xich joignda nat jx pu ba xich joiglh xib bhaankam guch Xoikam. 8Ba na pimt t j aapim nat gu Dios tu slhkam ba xich joiglh, dhi bhaan cham tu mu jak ka jiim japim bhaan gu boi na mu jak bhix na pim pai gammj gt mi pup jum tulhiidha. Cham tu pimt tu bhaan tu juanak maiich dhi, gu japji pui px nat xi jam joimdak jap jak jam tuttu gu Dios. 9Ba chapim tu kam jup bam lhiidha na pim cham tu mu jak ka jiim na pim pai gammj gt mi pup jum tulhiidha, na pimt gu cham tu tu bhaan tu juanak pu chum maiich. 10Gio gu aach jup jir dunii px gu Dios, gui px puich dhuu bhaankam guch Xoikam nach aach dai gux kp jum duukam bap tu duiidha ya dr jap jak, cham tu kia gux buam jum duukam nar uatulhdhara. Pu bjk pui jak pu ti gu gu Dios na tu duia. Na pui ba tya gu Paablo nat guch Xoikam px pui tu duu nach ba bx maan iook bap duuka nach jk buior t jgidha 11Aapim na pim jk cham jir Israel kam jatkam, gui nam jir Israel kam jatkam jup jam tt am: Gu jatkam cham jum matgilhdhadam. Ba dlh gu Israel kam jatkam jup jum tt am: Aach jatkam jich matgilhdhadam. Ba dhi nam pui jam tt, jap kaikam jup kaichdha am na pim aapim cham tur kk jatkam, pu cham jam am t nidhim gu Dios. Dlh sap ba ja am t nidhim panaas nam jum matgilhi ja tutku bhaan. 12Gu px ji na gu maaxik aapim cham tu buior jup t jdhat guch Xoikam, dlhkob jup tuikat japim, cham tu ja bm gu

EEPESO KAM2 Israel kam jatkam. Ba pui cham tu jam am jup bipiodat gui nat tu ja iimchux pu bjk gu Dios gu Israel kam jatkam, nam jaroir jatkam tugi. Cham tu pim pui jak tu jimdat nat jax jak maan iook jup duu gu Dios ja bui gu Israel kam jatkam, jap px japim duduakat ya dhi oigan bhaan. Pu cham buior t jgidha pim gu Dios, pu cham mat ka pim sia na pim pa jak jiimda. 13Ba sia ku pim mk jup tuikat buior gu Dios, xib na pim maap bap tuidhi guch Xoikam na pim buior ba t jgi, mian ba ai pimt, pu kaikam jich amkam muu gu guch Xoikam bhaan gu uuux na gai bt. 14Guch Xoikam px puich dhuu nach cham kach bhabhaakuidha. Nat muu px bhaan gu uuux na gai bt, dhi kn pui ba tu duu nach mi dhr maan iook bap duuka jam bui aapim na pim cham jir Israel kam jatkam, gio aapim mu dr bha jak jich bui aach nach jir Israel kam jatkam. Panaas kut iar gu tu na puich dhuukat, ba xib jap ji buusan nach maap bar jich oidhagm. 15Guch Xoikam px nat muu bhaan gu uuux na gai bt nach ba cham tu pui jak ka tu jim na jax tu daaxix na tu aagix, nach pui tu px ja lhiidha gui nam cham jir Israel kam jatkam, jap ji buus nat daam dr mim jaax gu ran na ba cham ka maax ka pui na jax jak tu aagix kat. Ba xib jap ji buusan na pu cham pai ka maat gu pui jak aach jich bui, maap px bar jich oidhagm ich xib, nach gu maap buior bap tuidhi guch Xoikam. Dlh guch Xoikam px puich dhuu nach cham kach bhabhaakuidha. 16Daipu nat muu px guch Xoikam bhaan gu uuux na gai bt, mi jotmoda cham kach bhabhaakui ich. Cham ka jam bhaamki ich aach ya dr mu jak jam bui aapim na pim cham jir Israel kam jatkam, gio aapim mu dr bha jak pui cham jup kach bhaamki aach

460 nach jir Israel kam jatkam. Maap jach px jix bhai ba kaich, nat gu maan maankam px jup jich dhuu. 17Guch Xoikam bhach bhidhak gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga nach jax jak cham kach bhabhaakuidha, nach jax jak maan iook bap duuka, pui na jax aapim na pim cham jir Israel kam jatkam na pim mk jup tut buior gu Dios, gio aach nach jir Israel kam jatkam nach pu mian jup tuii buior gui. 18Gio nat muu px guch Xoikam bhaan gu uuux na gai bt nach ba maan iimda px bap duuk. Aapim na pim cham jir Israel kam jatkam jach jam bui maan iimda bap duuk, gio aapim mu dr bha jak pui maan iimda px bap duuk jich bui aach nach jir Israel kam jatkam. Ba maan iimdap duichugt jach amuub bap tuii buior gu Dios jich Gkora. Ba pui nach jax maan iimda bap duichu, maap bx jach buior aaya gu Dios. 19Ba xib cham tu pim kar jai jatkam buior gu Dios, cham tu pui kam tt pim na pim cham jir Israel kam jatkam, na pim gu xib puip bar Israel kam jatkam, maap bar jum oidhagm japim gui nam jir Israel kam jatkam. Gio jaip bar jatkam tugi japim gu Dios, puip tu jam makia ba na jax tu ja makia gui nam pur Israel kam jatkam. 20Aapim na pim jk buior ba t jgi guch Xoikam, jap ji buan japim na jax gu joodai na daam dr mui ba bhibakchix ka bhaan gu jai joodai na btaan jup darka. Gu joodai na btaan darka, dhi pui ji buan am na jax gui nam jk jir noonbi guch Xoikam, piam gui nam bhaankam tu aga gu Dios. Ba dlh guch Xoikam jap ji buusan na dhir di gu jodai na bx bhaan jum siisap dhi dhi bhibak. 21Ba na pim saalh kaapakaim na pim buior t jgi guch Xoikam, jap ji buusan na dlh guch Xoikam saalh

461 tmuim dhi dhi bhibak, dai px no pim bx maan iook jup duichugt buior xip tuidhi. 22Na gu no pim aapim bx buior xip tuidhi guch Xoikam, bx jir bhibaki ka pim, mi bar mi ka na paip tuika gux Dhuudu kam jix Ua Iimda bhaamkamun gu Dios. Na ba tu aanda gu Paablo nat tu bhaan t t gu Dios na bhaankam tu juana Aa Paablo, pu kaikam ya kuup i na jir tujuandam tugi px guch Xoikam, ku gu mi pui tu duiim i ji na jax jak jix bhai tu jam jimia aapim na pim cham jir Israel kam jatkam. 2Bax maat japim dho nat gu Dios px pu chum kn ji dhai na pui jam aagidha nat tu bhaan xich joimdak jix bhaich dhuu, pui nat jax pu ti bjk na tu duia. 3Gu Dios dlh ji mattuda gu na bax maatt ba k nat jax jak tu dai pu bjk na cham jaroi maatt kkt. Dhi bar di na ich jax jak mu tu jam ua jk daam bp dr. 4Ba no pimt gux bhai jikaidhak jix maatt kai dhi na ich jax mu tu jam ua, bax maat japim na jax jak jix maatt k pui nat jax jak tu daasak gu Dios nat jax pum aa bjk na cham jaroi maatt. Guch Xoikam gu na bhaan tu agat jup kaich, pui ba tu duu xib nat jax jak tu dai bjk. 5Dhi nat tu jax ba duu xib gu Dios, nat bjk pui jak pum aa na tu duia, dhi pu cham tu ja mattudak guch bopxi kat gui nam bjk ya tu duduakat. Ba xib bhaankam gux Dhuudu kam jix Ua Iimda ba ja mattuda gu Dios gui nam jir noonbi guch Xoikam nam bhaankam tu agat jix uua kn ya oipo. 6Nat jax jak jum aagak tu dai gu Dios bjk na tu duia pui gatuuk, jir dhii: Na sap pui bhaankam guch Xoikam bax bhaain ka bx gui nam jk cham jir Israel kam jatkam ka

EEPESO KAM2,3 nam puip ba bubuakia mi dhr bhaan gu boi nam bhaan mu jak jiim nam pai gammj mi pup jum tulhiidha. Gio na bax bhaain ka p na jaip tu ja makia gu Dios na tu ja biii gui nam jir Israel kam jatkam, dai px ba nam aa nam t jdha na maaxik jir slhkam pui na jax jum kaich gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga guch Xoikam. 7Jix bhai dhuu aa gu Dios, t nat ji dhai na aa bar di ka na pui nai ja aagidha gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, na gu bxchux bhaai na pu tu duia. Ti cham tur am kat na dhi kn ji dhasada, 8na gu tir cham tu, gampai tum i ja bui gui nam pui Dios jup jir jatkam tugi. Gu ji nat gu gui xi joimdak ji dhai na aa jir di ka na nai tu ja agidha gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam gui nam cham jir Israel kam jatkam, na ja aadha na bhaankam guch Xoikam jix bhai ba tuch jim. Bx aixim bhaan jix bhai ba tuch jim na jaroi pu cham jxdha tmo sia ku ti ba tu jaklhi. 9Bx pu chum kn jup ji dhai gu Dios na ja mattuda na jax jak pui tu duiim nat jax jak lhdhak tu daasak bjk. Dlh gu Dios nat pui jak lhdhak tu dai bjk, dhi nat jaroip tu duu bx na jk tux chu maax ya dhi oigan giox dhaam jak. Mui oidha bap duu nat pui jak lhdhak pu tu dai na tu duia pui gatuuk. 10Ba xib gui nam iiimda bhaan jix chu jaich, pui na jax gu noonbi gu Dios gio gu jai bx aixim nam jix chu jaich, na bxchux bhaai nam pu tu duia, nam xi ja nidha gui nam jk buior ba t jgi guch Xoikam, dhi bhaan ba machia am na gu Dios bxchu bhaan joidham jix chu matda. 11Pui jak pum aa gu Dios na tu duia jano bjk nat jax puim aagk pui jak tu dai, ba xib maaxik ya pui ba tu duu

EEPESO KAM3,4
12Ba

462 Ba no gu dhi jam am bap tuidhi, mi dhr dai na pim jix bhai ba machia na jax jir tum kam gu Dios. 20Gu Dios jich makia gu tu nach aach taanda. Jix iom gch makia gu tu, cham tu nach aach jx lhiidha na panaas jich makia. Piam noch jax chtda na tu bhaan jich palhbuidha, jix iom gch palhbuidha, cham tu jaxbui nach aach jx lhiidha, na gu gu Dios jix iom gx bhaai na pu duia gu tu. 21Ba bx nach jk buior t jgi guch Xoikam, jum aa nach gammj buior tu daanda gu Dios sia pk nar jax ka gt. Pui gt moo tu tuika. Na pui ba ja tda gu Paablo nam maan iimda px jup duichunda bx nam jk buior t jgi guch Xoikam Ba aai na ya kuup, pu kaikam px na jir tujuandam tugi guch Xoikam. Aa soi jam ttda na pim mi pui tuigda na jax jak bhaan jix maat ka nat jam am ba t t gu Dios, jam am ba t nidhim gu aapim. 2Soi pim px bam lhiidha, bar jix bhabhaikam ka pim, chapim ka bhaamna ka, xim jajoimdat japim px bam papalhbuidha sia tu na px bhaan. 3Xi gaagidha pim na pim jax jak ti gt cham bhakkurda ja bui gu jai nam puip t jgi buior guch Xoikam, na pim ba gammj maan iimdap duichunda, pui na jax jak jam jurtun gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. 4Maan tuuku pim px jup duichunda gio maan iimda, pui nat jax bx maap jam boosolh gu Dios mi dhr bhaan gu boi na pim bhaan mu jak jiimt na pim pai gammj gt mi pup jum tulhiidha. 5Maan px jix jaich gu guch Gkam tuk, ba dai dhich buior t jgidha, gio dai dhich buior jich bopkonda. 6Maan px jix jaich gu Dios, dhi bx dht jir

bhaankam gu Gkam jich Xoikam. taxchaabgi ich guch Xoikam nat jix bhaich dhuu, dhi nach jaroi buior t jgi, na gu xib bax bhaai nach mian aaya buior gu Dios cham tu bhaan ji chotdont. 13Ba chapim jum ojolhdhat buior xi ch jgidha guch Xoikam. Soi jam ttda na pim cham tu dhi bhaan jum ojolhidha na giilhim ji chulhii aa, na gu dhi na jax ji chulhii, jam amkam aapim ja pui chulhii. Gu japji na pim jix bhaim taatt mi pui xi jiimda na kapbhai jam amkam ji chulhii.

Na ba tu aanda gu Paablo nat jx kn xich joiglh guch Xoikam 14Ba bx dhi pu kaikam ja ji olhia kn kkat gammj buior tu daan gu Dios, dhi nar Gkorgan gu Gkam jich Xoikam, 15dhi nat jaroip tu duu bx na jk jix chu jaich ya dhi oigan giox dhaam. 16Gio jap ja soip ttda gu Dios, na bxchu bhaan jir jix chumigam bhammx dhaam na pai dhr jix iom jir Gkam, na gt bhaankam gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan pui jam duia na pim jix iom buior xi ch jgidha guch Xoikam, na dhi px pui jam guguuxdha. 17Bx ja pui soip ttdatu gu Dios na dlh guch Xoikam px jam jujur am ba kioka, dai na pim aapim pui jak buior t jgidha. Gammj pim ba joidham jix kgalhdhat gu Dios mi pui xi jiimda na jax jix aa, gio na pim jix ja joimdat jix bhai xi ja buat gu jai jatkam 18na pim ba dhi bhaan bhai ji machia nat jx gkam kn xich joimdak jix bhaich dhuu guch Xoikam bx nach jk buior ba t jgi. 19Pui jak soip ttdatu i ba gu Dios na gui px jam mattuda na jax kaikam jup jum kaich no maan jix kgalhi gio no maan jix joign. Jix iom jir gp jum duukam gu dhi na puim kaich, cham tu nach jx lhii aach dhlh.

463 jich Gkora, na gu bx dht jir jich Gkam tuk. Tu not jax ba ji dhuuch bui, bx jich bui pui tu duia, na gu bx px jich am t ni. 7Ku gu guch Xoikam bx jman jich dharai ji nach tu jax dhuia bhaankam, ba dhi bhaan jix joojoidhaich mi pu duia. Pu chum kn jich dharai guch Xoikam nat jax chum lh dlh, 8puim kaich gu maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam, jup jum kaich: Nat pai dhuuk giop ts jix dhaam, mui xi ja buuprak xi ja uuuk gui nat ja bui tu kokda, jai ba ya xi ja chiank nam jk tu jax dhuia bx jman. 9Gu tu ba ku ba puim kaich chi nat pui giop ts jix dhaam? Dho na japni kaikam jup jum kaich dho nat guch Xoikam bhamm dr bha tm ya dhi oigan bhaan. 10Ba dhi nat bhamm dr bha tm, maan na jax jir dhi px nat gio muip ts. Jix iom daam dr ji bii na jk kap jix jaich gux dhaam. Dhi bar di na ja daam jup tuii bx na jk tux chu jaich. 11Ba dhi px jup jir di nat jai dht ja darai nam pui mian jir noonbi ka, nam ba mi dhr bhaankam nai pu tu duia na jax lhiidha. Gio jai dht jup ja darai nam bhaankam tu agada na jax ja jurtunka. Gio jai dht jup ja darai nam nai tu aga gux bhaim kaichdham ioki na dlh bhaan tu aga guch Xoikam. Gio jai dht jup ja darai gui nam maap ja jumpadat daich Xoikam jgidham ja jikaixdhat ja aagidha gu ioki na jax jir jum duukam, gio ba nam maap tu daanda. Gio jai ja darai p gui nam ja mamtuxidha gu daich Xoikam jgidham nam jax jak mi pui jiimda. 12Ba dhi nat bx aixim tum kn ja darai, pu kaikam dhi kn ja darai nam bax joojoidhat mi dhr pui duia na jax jix aa. Aach pu chum kn jich dharai bx jman

EEPESO KAM4 nach jk buior t jgi, nach ba ya dr puip tu ja agidha gu jai jatkam nam ba muidha gui nam buior t jgidha, gio nach ba mi dhr ja aagidha nam jax jak tuigda. Na gu na jax ba kaich nach aach jap ji buan nach jir tukgan guch Xoikam, 13nach ba mi dhr bx maan nach jax jix iom buior t jgidha, gio nach bx maap mi pui jiimda na jax jix aa, bx jix bhai bax mat ka ich gu na jax jak jir tum kam gu Dios. Ba jaxbui mi puip ba jiimda ich nat jx mi pui jii guch Xoikam, chakui jupaaban bhi chich gu na jx jum aa. 14Ba chach pui jak ka tu jimda na jax gu aaalh. Na gu gu alhii jax am aanda na tu duia, jaxpx maakam jup bam aanda, cham tu pui ka tu duia na jax ti xim aaga bp dr. Gio ba na cham tux bhai xim gangada gu jaroi no ba iatgi, jap px t jdhai mi pui ba duia jax a iatgidha. Jix jaich am gu gu jatkam nam bx aixim tum kn tu iatgi, gu japji nach pui jak ba tu jimda na jax noch jir ggr jatkam. 15Maan iimdap duichugt jach mi pui tu agada na jax jir slhkam, xich jajoimdat ich bx jman. Mich pui ba tu duichunda nat jk jax tu duu guch Xoikam nach ba jaxbui mi puip ba jiimda, na gu dhir jich Gkam tuk bx nach jk buior t jgi. 16Guch Xoikam px dlh mi ksa gu jaroi ja bui gui nam buior t jgidha not mi pui ba jii na jax jix aa. Gio gui px jich Xoikam puip ja duia bx gui nam buior t jgidha nam bx maap jix bhai kaicht mi pui tu duia na jax jix aa, nam bax iom muidha gio nam jix iom bax chu joignda. Na pui ba tya gu Paablo nach jumai iimda ba ua nach jk buior t j guch Xoikam 17Ba jap ja jam ttda bhaankam guch Xoikam jich Gkami na pim

EEPESO KAM4,5 cham tu pui jak ka tu jimda nam jax chu jim gu jai jatkam nam cham buior t jgi guch Xoikam, nam gu dhi pui jak tu jim nam jax px lhii dlh, pu cham tu bhai pui nam jax jak tu jim. 18Cham tu mamatda am gu dhi dhi jatkam, gio nam cham maatt t k sia ku jaroi ti tu ja agi na jax jak jir joidham, pu cham maat am ba na joidham jir jix k pui na jax jix aa gu Dios. 19Jir jix kaapak am dhi dhi jatkam kum ba cham maatt t k, bx aixim px ba tu buim am na tu cham jir k, na tu cham bhaigt nam pu buada nam pu tu buim. Ni jx kum iam xim ganga nor am gu pui ka ba cham. 20Ba aapim cham tu pui jak tu jim, na mt gu cham tu pui jak jam aa gui na mt tu jam agi bhaankam guch Xoikam. 21Dai guch Xoikam bhaan tu jam agi mt, gio jam aagi am p na jax jak jix aa na pim mi pui jiimda. Dai pui jak jir jix k gu gio nar slhkam nat jax jak jich aa guch Xoikam. 22Ba chapim gio jak jup ka sulhiinda mu jak na pim paix buam tu jimdat bp dr, na pai gux buam jum duukam pui jam duichunda na pim jix buam tu buada na tu cham jir k. 23Chapim pui jak kam aanda, dai pui jak japim px bam aanda na jax jak jir jix k. 24Bar jai jatkam ka pim, cham tu pu chum kia na jax gu bp dr kam. Jix uua kn japim xi gukgda pui na jax jir tum gu Dios, na ba dhi bhaan jix maat ka nat gui jam pataasak jaip jam duu. Mi pui pim ba jiimda na jax jak slhkam jir mi pui. 25Chapim ba nai kam iiatgidha, slhkam japim tum aagidha bx jman, nach gu bx maan tuuku px jup duuk nach buior t jgi guch Xoikam. 26Ba no pimt gu jax dhuukat tu bhaan ma bhaak, chapim jum uatulhidha, xi akoonda pim, gio

464 gu cham tu na pim bx chanoolh jix bhaak ka. 27Chapim jix jgidha gu jaook no pui jam jurtun na pim jum uatulhdha no pimt pui tu bhaan ma bhaak. Dhi bhaan ba jam maichia gu no pimt bam uatulh. 28Gu jaroi no bp dr kax xbi kat, ya dr jap jak cham tu ka t xidha. Ba tu juanda px na ba dlh noonbi kn maicht gu tuumi jai ja maakda gui nam cham bhaai nam jax dhui tu juana. 29Giox bhai pim tu iokda, cham tu na pim giilhim kaichdha. Pui pim jak tu iokda na jax jak ja palhbuichunda nam mi pui jiimda gu jaich Xoikam jgidham, gio nam cham dhi bhaan jix buam jum aanda. Dhix iom jum aa na pim jix bhai tu iokda, 30na gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda puix buam jup jum aanda no pim jix buam tu iok. Jum aa ba na pim cham jix buam tu iokda. Dhix Dhuudu kam jix Ua Iimda gu na jam am tajaaix, jap ji buusan nat dhi kn jam matgilh gu Dios na ba dhi bhaan jix maatt jam tgia p gio gatuuk na pim aapim cham tu mu jak bhya na pim pai gammj mi pup jum tulhiidha. 31Chapim bx aixim bhaan jix buam jum aanda, ni ku pim cham bhaak ka. Chapim giilhim ja ttdat ja jikaidha gu jatkam. Jap japim xi dhui bx gux buam jum duukam mi pui ba jimia na jax jix aa gu Dios. 32Bar jix bhabhaikam ka pim px, jix ja joimdat japim jix bhai xi ja buat gu jai. Xi chum uuadhat japim no pimt tu cham am bua, pui nat jax xi jam joimdak tu jam ua gu Dios bhaankam guch Xoikam. Na pui ba tya gu Paablo nam jax jak mi pui jiimda gui nam jir maamran gu Dios Jir maamran japim aapim gu Dios, ba joidham xi jam da. Xi

465 gaagidha pim na pim jax jak ti gt puip xi chu jimda na jax gui, mi pui pim xi jiimda na jax jix aa. 2Jix ja joignda pim gu jai sia tu na px kn, jap na jax guch Xoikam nat xich joimdak jich amkam muu. Na gu guch Xoikam nat muu, jap ji buus buior gu Dios nat jaroi kubhioxi gui na kn joidham uub. Dhi bhaan ba xich joimdak jich ch. 3Gu ba kapbhai na pim aapim jaip bar jatkam tugi gu Dios, chapim bhaan ka ttchoka na pim gt jai ja bm xi boppoda gu uuub nam cham jir jam bpna, gam jai bx aixim gu tu na puip jir uatulhdhara, pui na jax a pim cham tu jap px bx aixim bhax chu aanda na pim gt xi chu biaka. 4Gio na pim cham tu giilhim ka tu iokda. Chapim jix anaanbim kaichdha. No pim giilhim bax chiik, xi chu daia pim buior gu Dios, xi gkamtuda pim, cham tu na pim giilhim tya. 5Giox maat japim p na japnip tu tuii: Na gu jaroi no ganai px ja bm boppo gu uuub sia ku ti t bna, piam no bx aixim tu bua gu tu na puip jir uatulhdhara, piam no cham am jum jungi sia ku ti bar jix chumigam, no gu jap px bhax chu aa na gt bx aixim xi chu biaka, dhi cham tu buior aaya guch Xoikam na pai dhr jir Gkam bman gu Dios jich Gkora. Na gu no jaroi bx aixim jap px jix aa na gt xi chu biaka, jir jix buam jum duukam buior gu Dios, na gu dhi jap ji buusan na buior tu daanda gu jax chum didios jum ttgdam jappx jup duixim. 6Xim gaagidha pim nam jax jak cham jam iatgidha gui nam nai oipot maakam tu iatgi, na pu cham tu mim nni buior gu Dios. Jix iom ja tulhiichuda gu gu Dios gui nam nai pui tu iatgidhidha, nam gu dhi cham tu mi pui jiimda na jax jix aanda. 7Jam aagi i ba na pim cham tu mi

EEPESO KAM5 ja jgidha dhi pu chum gu jatkam, ni ku pim am ja bpnatda. 8Gu jaroi no cham maat na jax jir tum kam gu Dios, jap ji buusanda nax chu tukgam kr oirda, pui na jax aapim na pim jix chu tukgam kr oipot bp dr na pim chakui maatt na jax jir tum kam gu Dios. Ba xib na pim bax maat, jix chu maax kr jak ba oipo pim, jum aa ba na pim mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios na ba dhi bhaan jix maat ka na pim bax maat na jax jir tum kam. 9Gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan px gu dlh gu Dios jich mattudidha nach jax jak mi pui jiimda, nach jax jak jix chu joignda, gio nach jax jak mi pui jiimda na jax jix k kam ni gio na jax jir slhkam. Gu ba noch gu dhi bx mi pui tu duichu, dhi bhaan jix maat ka nach jix chu maax kr jiimchu. 10Xi gaagidha pim na pim jax jak ti gt mi pui xi jiimda na jax jix aa gu Dios. 11Chapim jai ja palhbuidha gu tu nam jax buada gui nam cham maat ni jx na jax jir tum kam gu Dios, na gu nam jk tu jax buada, pu cham tu mi nni am. Jakbui kat ji na pim ja aagidha na cham jir am pui nam jax jak tu bua. 12Jix xiraam gu sia noch am jai pu chum jup tu aga aach nach jk jix chu maax kr bap tuii, nam gux chu tukgam kr jup tut pui tu bua gui. 13Ba nom gu iam mi jak xi baapkia gt na paix chu maax, jix bhai bhai ji machia am gt na maaxik cham tur pui nam jax tu bua, giox bhai ba machia am na jax jak jir slhkam. 14Pui ku bap jum kaich maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Gor xi iia, chapim ka kookos ka. Xi baapmigia pim mi dhr koigan tr na ba jam bxidha guch Xoikam. 15Ba xi gaagidha pim p na pim jax jak tu jimda aapim dlh. Pui pim jak

EEPESO KAM5 tu jimda na jax jak bhaan jix maat ka na pim jix bhai jam jur bia, na pim gur jix chu mamatda. Chapim jap px tu jimda na jax gui nam cham ja jur bia ni jx. 16Gammj pim tu jax xi buada na tur jix kp jum duukam, chapim gam rdat darka, na gu cham tu gammjr jix k tanoolh ka. 17Chapim puim lhiidha na pim panaas pu cham jxdha machia na jax jak jix aa gu Dios, na gu dhi pui ji buusanda na pim pu cham jum jur biaka no pim puim aa, gu japji na pim xi gaaga na pim jax jak jix bhai mi pui jiimda. 18Gio na pim cham tu maikkorda, na pim gu bx aixim jix buam tu buada no pim cham jam jur ka bia, gu japji jakbui kat na pim xi baidha gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na g jam am jum tajaana na ba dhi jam jurtudidha na pim jax jak tu duiidha gu tu. 19Gio na pim pai dhuuk tu daanda buior gu Dios, kn japim xim guguuxdhat xi chu jikaidhat bhaan Saalmos tam, gio mi dhr japim xi boosgat na pim laalanda, piam sia jax a pim jak jix mat ka na pim laalanda, dai nax dhaam kam bhaan tu agada. Dhi pui jak japim bhaan gkamtunda gu Dios bx jam jujur kn. 20Gammj pim taxchaabgidha gu Dios jich Gkora na bxchu px kn jix bhaich bua, bhaankam japim taxchaabgidha gu Gkam jich Xoikam. Na ba tu aanda gu Paablo nam jax jak tu jimda daim bpnagm gio ja bui gu ja maamar 21Tu kam japim xim nnidhat bx jman, cham tu na pim ggrkam jum taat ka, na gu pui jak bhaan jup jix maat ka ba na pim tu kam ni guch Xoikam. 22Gu uuub gui nam t bpna, jum aa nam tu kam ja nidha gu ja bpna, pui nam jax tu kam ni guch

466 Xoikam. 23Na gu gu chio pk bhaan jup tu tuii, cham tu gu ubii. Jap na jax guch Xoikam na gui pk bhaan jup tu tuii bx nach jk buior t jgi. Gio gu dhi px jich Xoikam gammjch palhbuichunda sia tu na px bhaan, na gu na jax ba kaich nach jir tukgan px. 24Jum aa ba na gu ubii tu kam nidha gu bngan sia pk nar jax ka gt, jap na jax aach nach jk buior t jgi guch Xoikam nach gu tu kam ni. 25Gio gu chichio gui nam t bpna, pui tu kam jam jup ja nidhat jix ja joignda, jaxbui puip jix ja joignda am nat jx xich joiglh guch Xoikam aach bx nach jk buior ba t jgi xib. Gkam kn xich joimdak jich amkam muu gu. 26Ba nat xich joimdak jich amkam muu, dhi pu chum nai pup tum aga, dhi nat ba aach jax chum kn uana guch uatulhdhara bnkam na chich jich bopko suudai kn. Gui dlh pui jak tu duu nach ba bar jatkam tugi ka, 27dlh jich kmpi nach ba joidham jix kk buior jup tuika na xich nidha, na ni jx ku iam palhp jich am jup tuika gux buam jum duukam. Jap px jach tuika na jax gu ipuur gui nax iom jix chua ka, na pu cham pai px am jix ikoora ka, ni ku cham pai px am jix xosolhik ka, ni palhp ku px am jax tuika. 28Gu chio japni jak jup jix joignda gu bngan na jax gu dlh tukgan. Na gu gu jax chum chio nox joign gu bngan, jap ji buusanda na dlh xim joignda. 29Na gu cham jaroi jaich gu maankam na gampai px lhiidha gu tukgan, gu japji gammj nam jix ja joimdat jix bhai ja buada gu ja tutku, tu ja maakda am gio bx aixim nam jix bhai ja buada. Ba pui xich joimdat gammjx bhaich bua guch Xoikam aach nach jk buior t jgi. 30Na gu pui na jax ba kaich, bx jman

467 nach jk buior t jgi, jap ji buusan nach jir tukgan. 31Pui ku bap jum kaich maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Gu chio not maan ba bhi gu ubii, mi dhr ba jimia ja bui gu gkorgan, na gu dlhkob jak ba tu kiicha bman gu bngan. Jap ji buusnia ba nam maan maankam px jup jum duia gook dt. 32Bar gp jum duukam dhi pui na jax jak tu tuii nam tu chakui maat mui gu jatkam. Guch Xoikam gio gui nam jk buior t jgi ja ja aagt jup kaich. 33Bx dho ba na pim jk jir chichio na pim t bpna, jum aa na pim jix ja joignda gu jam bpna. Gio bx na pim jk jir uuub na pim jup t bpna, jum aa p na pim tu kam ja nidha gu jam bpna chichio. Ba aapim na pim t ggkora, tu kam japim jup xi ja nidhat, na pim gu aapim buior bap tuidhi guch Xoikam, pui jak jam am jum aa ba na pim duichunda. 2Dhi bpm aa nach pui duia na bax bhai tuch jimda nat jax tu daasak gu Dios na tu aagix ka, nat ba mi dhr jup tu uana gu Moisees, japnim kaich: Tu kam jap nidhat mi pui jimda na jax jum tdaidha gum taat gio gum naan 3na bax bhai tum jimda gio nap ba mk duaka ya dhi oigan bhaan. 4Ba aapim na pim tu maamar, chapim tu bhaan ja bhakkutunda gu jam maamar, chapim buam px ja ttdada. Jakbui kat japim xi ja mamtuxdha nam jax jak jir jix kk jatkam ka, xi ja aagidha pim na jax jak jix aa guch Xoikam. 5Gio aapim na pim pui px jir tujuandam nam cham jam namki, tu kam japim ja nidhat mi pui xi chu duiidha jax am jam tdaidha gui nam jir jam ggrkam tuk ya dhi oigan bhaan, jix ja bhidhat japim mi pui tu duiidha gu tu nam jam chiiidha. Gio cham tu na pim jix

EEPESO KAM5,6 oodat parban pu buada gu tu, gu japjix bhai, panaas ku pim guch Xoikam px tujuaxidha. 6Gammj pim jix bhai tu ja juaxidha sia nom cham jam ni, cham tu na dai nom jam ni na pim bax bhai mi pu duia gu tu, na pim gu aapim jir tujuandam tugi guch Xoikam, jum aa ba na pim mi pui tu duiidha na jax jix aa gu Dios. 7Chapim ojodat mi jap pui xi chu duiidhat na jax ba kaich. Pui pim px xim aagat na pim gu Dios px tu juaxi, cham tu gu jam ggrkam tuk ya kam dhi oigan. 8Bax maat japim gu na gu Dios tu ja makia bx gu jatkam gui nam jk buior t jgi guch Xoikam na tur ja maichk ka, jaxbui tu ja makia nam jx tux bhaim duukam jup tu duia ya dhi oigan, cham jax bua sia kum jai dht puir tujuandam kat pui cham ja namkidhat piam ku gu cham, na gu gu Dios maan na jax px ja lhii. 9Ba aapim na pim jir ggrkam, chapim buam px ja buada gu jam tujuandam tuk nam pui px tu jam juaxi cham ji ja namkidhat, jir jix bhabhaikam ka pim ja bui. Tchokat japim na jumaip jix jaich gui nax iom jir gkam, jir jam gkam tuk aapim gio gu jam tujuandam tuk, na pim gu buior jup tuidhi. Gu Dios ja dho aagt jup kaich nax dhaam jup tuii, gui na maan na jax px ja lhii bx gu jatkam. Na ba tu aanda gu Paablo na jax jir tuutum gui nam kn tu kokdada buior gux buam jum duukam gui nam buior t jgidha guch Xoikam 10Ba aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, xi chaia pim guch Xoikam na jam makia gui na kn bx aixim jix bhaain ka na pim pu duia gu tu. 11Gio dhi kn japim jum palhbuika

EEPESO KAM6 nat tu ba tu jam maa gu Dios, dhi kn cham jax jam dooda gu jaook sia kut ti ba ji jam oi. 12Nach gu aach cham tu tu kokda ja bui gu jatkam gu ya kam nam jix maax, gu gui ji nam iiimda bhaan jix chu jaich nam cham maax, nam jix dhaam jap oipo, nam jir jix buam jum duunkam. Pui bxchux bhaai p nam pu tu duia nam jax lhiidha, gu px ji na gu dai ya dhi oigan bhaan, na gu dai ya px nam ggrkam jum lhii. 13Pui ku bam aa na pim xi ja dangia bx dhi nat Dios ba tu jam maa na pim kn jum palhbuidha na pai dhuuk ti ji jam maichia gux buam jum duukam. Maan ba na pim jax mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios, na gu cham jxdha jax jam dooda sia pk jax ka gt no pim aapim xi guki. 14Ba gammj pim mi pui xi jiimt na jax jix aa gu Dios, dai dhi pim bhaan tu daachunda na jax jir slhkam, na jax jir mi pui. Dhi ba jap ji buusanda na pim jum tiika gu baium kutuun na pim kn jum taabika na cham jam jur am jam aaya gux buam jum duukam na bhai ji jam mumuuya. 15Gammj pim jix km duuka na pim ba cham xijaichdha na pim nai tu aga gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam na bhaan tu aga nach jax jak jix bhaich chaatt tu oika. Ba dhi jap ji buusanda na pim aanka gu sussak gui nam jax chum sandaaruix ja ada. 16Ba na pim tu slhkam soim lhdhat t jgidha gu Dios, dhi jap ji buusanda na pim daanka gu baium komaarak na pim kn sosbhidha gu uuun gu jaook na pai dhuuk mui ji jam mumuuya xi mmichdhai na pai dhr jix mumuk. 17Gu ba na pim cham tu mu jak ka jiim na pim pai gammj gt mi pup jum tulhiidha, dhi jap ji buusan na pim jam moom am ja baapas gu bapaium bopnam na pim kn taabi, na ba cham bhai jak

468 jam aaya gux buam jum duukam na bhai ji jam mumuuya. Ba na pim jix mat ka na jk jax tu uaix gu ioki gu Dios, dhi jap ji buusnia na jax no pim daa maan gu tb kuxiir na pim kn jup jum palhbuika, gui nat jam maa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. 18Gammj pim jup tchokat na pim tu daanda buior gu Dios, pui pim jak tu daanda na jax jak jam jurtudidha gux Dhuudua kam jix Ua Iimda, sia gu tu na pim taanda. Gio soi pim jum lhdhat, gio na pim cham tum ojolhidha, japji na pim xi buatgda na pim mi pui xi jiimda. Ja amkam japim tu daanda p sia bx gui nam jk jir jatkam tugi gu Dios. 19Sia aa japim ji amkam xi chu daanda, pui pim xi chtdada gu Dios na gui px ji guguuxdhatgda na nai tu aga dhi bhaan nat jax lhdhak bjk xib ya pui ba tu duu, na dlh px puix chu maatt. 20Gu Dios px gu dlh nai joot na pui nai tu aga dhi pui nat jax lh pu bjk nat xib ba ya pui ba tu duu, dhi na ba kn ya kuup xib. Pui pim soi xi chtdada gu Dios na aa cham tu bhaan toonnt nai xi chu agidha dhix bhaim kaichdham ioki guch Xoikam.
21Ba gu Tiikiko nach joidham jix

Na ba ja tabuimgidha gu Paablo

kgalhi nar jich jaduu jich Xoikam bhaan, gam na joidham jir jix k tujuandam tugi guch Xoikam, dhi mu jimia jam bui na ba jam aagidha na jax ji lhii aa gio na jk tu jax bua. 22Mui xi jam joochxidha na jam aagidha nach jax jich lhii na pim ba bhaan jum guguuxdha. 23Ba gu Dios jich Gkora gio gu Gkam jich Xoikam px jam tajaadha am gui na pim kn joidham jix bhaim taatt tu oika, 24gio ba nam gammj gt px ba moo xi jam joimdat jam am t nidhidha bx na pim jk buior jup tuidhi gu Gkam jich Xoikam.

GU UANAN GU PAABLO NAT TU JA UAXI GUI NAM T JGI BUIOR GUCH XOIKAM NAM

PILIIPOS OIDHA

Na ja iokdha gu Paablo Aa Paablo bman gu Timoteo nach gook dt jir tujuandam tugi guch Xoikam, mu tu jam uai ich aapim na pim mi oidha Piliipos na g daaxim jir kiicham, na pim gur jatkam tugi gu Dios na pim buior bap tuidhi guch Xoikam Jesuus. Bx ja jam aagt jup kaich na pim jk maap jum jumpadat daan gu Dios, sia gui nam bp dr gukat tu jam agi gu ioki, gam gui nam jappx jir tujuandam mi jam bui. 2Ba gu Dios jich Gkora gio guch Xoikam Jesuus nar gkam px jam am t nidhidha am gammj na pim bax bhaim taatt tu oika bx jman aapim. Na ba ja aagidha gu Paablo na gammj ja amkam tu daan 3Aa gammj taxchaabgidha gu Dios na ba jam tcho, 4gio na pai dhuuk tu daanda, jix bhai chaatt ja jai jam amkam jup xi chu daia bx aapim. 5Na gux maat nach maap tu agichu gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga guch Xoikam, jano dr jach maap puch dhaachu na pimt dr t j, sia pui xib. 6Tu slhkam kn t jgi i aa na gu Dios px dlh gammj jam palhbuichunda na pim bax bhaim duukam jup tu

duixidhidha dai gui, nat gu pu chum kn jam am ba t t, pui pu jam palhbuichunda jano juugt na pai dhuuk gio bhaip jimda guch Xoikam Jesuus ya dhi oigan bhaan. 7Cham tur jap jak dhi pui na jk jax ji aa jam bui bx aapim, na gu joidham xi jam joign, jaxbui pui jam am jup t nidhim gu gu Dios na jax aa sia ku ya kuup. Ji am t nidhidha sia ja bui gu ggrkam no mt ji aich, na gu mi bhaankam nokia gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga guch Xoikam, jix bhai xi ja aagidha na jax pk jir jum duukam. 8Jix maat gu Dios na ti xi jam tgim bx jman aapim, na gu xi jam joign bhaankam guch Xoikam. 9Jam amkam tu daan i p na pim bax bhai machia na pim jax jak joidham jix chu joignda, cham tu jaxbui na pim jx jix chu joign xib, gio na pim jix ch bhbhi ka na pim bax mat ka gu tu na pim jax jix dhuiik ka, 10na pim dai gux kp jum duukam jup tu duiidha na bax uua ka gu jam iiimda na pim ya ka xip tuii dhi oigan bhaan, ba cham tux buam jum duukam jam txidha guch Xoikam na gio bhaip jimda. 11Na gu dhi xib jap ji buusan na pim oraim bx aixim tum gux bhaim duukam na pim jup tu bua, jano pim ba ba tchuda guch Xoikam na 469

PILIIPOS KAM1 gio bhaip jim. Gui px jam palhbuidha na ba pui ji chu buusnia, ba bhaan gkamtuda pim gu Dios nax iom jir gkam. Na pui ba ja tda gu Paablo na pu kaikam px dua tuuku bhaan na dai guch Xoikam tu juanxidha 12Ji jaadu jich Xoikam bhaan, aa jam aagi na pim cham jax jum aanda, nat gux bhaim duu na mt ji kuu, nat gu ya ba bhaip ji chum aga gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga nam jax jak dui cham jimia gu jatkam nam pai gammj mi pup jum tulhiidha. 13Bx nam jk yar tujuandam ja bui gu ggrkam gam jai gu jappx jatkam, bx jix maat am na pu kaikam ya kuup na buior t jgi guch Xoikam. 14Ba mui guch Xoikam jgidham nam ji idhat na aa kuup, bhaan jum gunguxdhak nai ji chu aga mt gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam cham tu bhaan ji chotdont, jix iom jamt px buior xim biikadak guch Xoikam nar gkam. 15Ji nam gu jman jup tu aga bhaankam guch Xoikam nam jix ch jmut, gam jai nam jap jum aa nam jix iom jix bhai xi bua. Ba jai jix bhaip tu aga am na jax jir mi pui, 16,17nam gu slhkam jix ja joimdat gu jatkam tu aga jap na jax aa, nam gux maat nat dhi kn ji dhai gu Dios na bhaan tu agada gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam nach aagi nach jax jak cham jich chulhiia gatuuk. Gui nam tu aga bhaankam guch Xoikam nam dlh jax jup lhii, dhi na sap bax bhai tu ja jimda dai gu maaxik bhaan, sia ku gu ja iiimda bhaan xi jgak kat tu aga am. Jix iom ji chulhiichun am ba dhi pui nam jax jak tu jim, daman pup na ji chulhii na ya kuup. 18Ba cham jax bua sia jax am kaikam tu

470 agada, ku gu aa jix bhai chaat ji nam tu aga bhaankam guch Xoikam, nam gu kjim gu jatkam gux bhaim kaichdham ioki. Jix iom ja jix bhai ka lhdha gatuuk, 19na gux bhaix maat pui na jk jax tu dhuichu, dhi na jax dhui px jix bhai tu jimia, na gu guguuxdhatu gux Dhuudukam jix Ua Iimdagan guch Xoikam, gio aapim na pim ji amkam tu daan. 20Gio gu bx ji jur kn jup t jgi i na mi pui tu kuugalhdha na jax jix aa gu Dios, na gu palhbuichu, ba dai na jix iom xi chu ja agidha gu jatkam sia nam jir jaroi cham tu bhaan jax ji aagt. Ba dhi bhaan ji am matgilhidha gammj nax iom jir gkam guch Xoikam, na pim jax pu bax maat bp dr na am pu matgilhim. Ba sia no ich ba muu, piam ku pui dua, pu am jix maat ka. 21Na gu aa dai guch Xoikam tu juaxidha na jx duaka dhi tuuku bhaan. Ba no ich ba muu, dai na ba tu maichia na tu am bipio na tu makia guch Gkora. 22Gio gu no jax dhuukat duatgt dhi tuuku bhaan maan na jax tu juantu bhaankam guch Xoikam, maan na jax jix bhai tu jimda. Bax xijai na machia. 23Cham maat i no mukia piam ku gu duaka. Na gu no ich ba muu, dai na ba jimia na buior bap tuika guch Xoikam. Jix iom jix bhai ji chu buusnia gu pui jak aa ji bui. 24Gu ji na gu puip xi aa nax iom jix bhai ji chu buusnia aapim jam bui na duatgt jam palhbuichunda tu na px bhaan. 25Ku gux bhaix maat i ji aa na pui ka xi dhuatu dhi tuuku bhaan, ba mu jak ji chcho i jam bui na jam guguuxdhara na pim xi gukinda na pim mi pui jiimda na jax jix aa guch Xoikam, gio na pim bax iom jix bhaim taatt jix biiak ka buior. 26Ba aapim joidham jix bhaim

471 lhdha na gio mup ba aaya jam bui, na gu mi oirt ba jam guguuxidha bhaankam guch Xoikam. 27Ba jap ja jup xi jam tdam ji jaadu, xim gangada pim no pim mi pui jiim na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam. Na gu no ich moo mui ma jii piam ku gu cham, puix chu maachim ka i sia nar jax ka gt no pim mi pui jiim, gio no pim dlh xim gunguxdhat na pim jax jak jix iom jum biikadim buior guch Xoikam, pui na jax jum kaich gux bhaim kaichdham iook nach aagi nach jax dhuia nach ba cham jich chulhiia gatuuk. 28Gam na pim cham tu ji ja bhidhat gui nam xi jam bhaamki, na gu dhi bhaan jix bhaix maat ba na pim aapim cham mu jak ka jiim na pim pai gammj mi pup jum tulhiidha gt, gio gui nam xi jam bhaamki jix bhaix maat p nam mu jak jiim nam pai gammj mi pup jum tulhiidha, nat gu gu Dios pui jak duu na tu tuika. 29Na gu no pim t jgi buior guch Xoikam, cham tu dai jam am jum aa na pim jap px t jgidha buior, gu japji sia na jam am jum aa na pim bhaankam jum tulhiidha. 30Maan na jax px chum jich am jum aa nach nakga aa gio aapim, sia ku gu jax jix xijai. Na pim jax bax maat na ich ji chulhiiaimk nakoo maannim, sia xib japim jix maat na jax ji chulhii, gu px ji na gu nakoo. Na pui ba ja tda gu Paablo nat soim duu dlh guch Xoikam sia ku jax jix iom jir gkam Aapim ji jaadu, no pim bax maat na guch Xoikam px jam guguuxi bx aixim bhaan, gio no gux Dhuudu kam jix Ua Iimda jam am tajaaix, gio no pim jix maat na jax jak jum bua no pim ni na maadt mi paim tulhii, 2jam am jum aa p na

PILIIPOS KAM1,2 pim jix bhai kaicht tu oika. Bx na pim xim ja joignda maan na jx. Gio jax a pim jum aanda, bx maap na pim pui jak jum aanda, cham tu na maadt maakam jum aanda, sia gu tu na pim jax jix dhuiik ka. Aa joidham jix bhai chaat ka no pim bx pui tu duichu. 3Chapim ggrkam jum taatt bx aixim tu buada na pim dlh jax lhii, na gu dhi dai na pim jax dhui bhaan px jix bhaak ka, gu japji na pim soim lhdhat tu jax buada nar jix bhaim duukam. Pui pim ja biaka gu jai nam jix iom mui namk, cham tu pui na aapim. 4Na gu cham jir am no jaroi gan gaagim na jap jim aagt na dlh joidham jix bhai tu jimda, gu japji bx maan jimdam na pim maap gaachunda na jax jak jix bhai tu jam jimda. 5Pui pim jak jup jum aagt tu jimda na jax guch Xoikam na ya xi oilhimk. 6Japni jak bo nat tu jii: Sia ku gu jaxbuip jir gkam na gu Dios, cham jxdha jaxbui gkam jum lh. 7Jap xi dhuuk na dlh jax jir tum nat ba mi dhr tujuandam kn ji bii nat maankam jup jim duuk maaxir ya aach jich bui. 8Ba soi px jum lhiidha na jx ya oilhimk tuuku bhaan, mi dhr ba dlh maaxik xim ki na mt mua, na gu tu kam nidhat mi pui jim na jax jix aa guch Gkora. Pui jak t mt na giilhim jix buam tu jim, bhaankam jix xirak mua mt bhaan gu uuux na gai bt. 9Pui dhuuk ba gu Dios dlh jix iom gkam kn dai nat pai dhuuk giop ts jix dhaam, cham jax chum jumai jaxbui joidham kaidha na jax gui. 10Ba na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan, ja olhia kn gukuya am buior gu Jesuus bx gui nam jk jix dhaam jup tuii, sia gui nam yap tuika dhi oigan bhaan, sia gui nam ka koiix ka. 11Bx bhai ji machia am na dai gu Jesuus jich Xoikam jix iom

PILIIPOS KAM2 jir gkam, pui dhuuk ba gkamtuda am gu Dios jich Gkora. Gu Paablo na ba ja aagidha guch Xoikam jgidham nam jap ji buan nam t bgii ya dhi oigan 12Jap ja ba xi jam tdam ji jaadu jich Xoikam bhaan. Tcho i na pim tu kam ji idhat mi pui duiidha jax a jam ttdada jano na mup tut jam bui. Aa ba xib jup jix aa na pim jix iom tu kam ji chgi mi puip xi dhuia na jax jam ttda, na gu mk jup tuii. Dlh japim mi pui xi jiimt na pim jax jak cham mu jak bhya na pim pai gammj mi pup jum tulhiidha, tu kam japim xi ch nidhat sia tu na px bhaan na bax bhai tu jam jimda. 13Na gu gu Dios dlh pui jam jurtudidha na pim ba dai gux kp jum duukam bhaan ttchot pui tu duichunda, na gu guix aa na pim jix bhai ji bubuakia buior. 14Bx na pim jk jix bhaim duukam jup tu buada, chapim bhaan iokboda, ni ku pim px am bhaan tu agada 15na ba cham tux buam jum duukam jam am jup tuika nam xi jam nidha gu jatkam gui nam cham tu kam t ni. Pui pim jak tu jimda nam jax jak jix maatt jam nidha na pim jir maamran gu Dios. Na gu aapim jap ji buan na pim mmim ya dhi oigan ja bui gui nam cham t jgi buior guch Xoikam, jap na jax gu chiichia nam mmimda tukaa jak bha jap jix dhaam. 16Ba dhi bhaan jix maat ka nar jix bhaim duukam gux bhaim kaichdham iook dhi na sia jaroix k iimda tgia not bhaan t jdhak mi pui ba jii na jax jum kaich. Aa ba cham pai jax ji aanda jano na guch Xoikam gio yap aaya dhi oigan bhaan no pimt pui mi pui jii na jax jam ttda, na gu cham tur jap px ka ba na jx nai oilhia
17Ba

472 na bhaankam tu juana guch Xoikam. cham jax bua sia mt ma mua, na gu dhi jap ji buusnia na aa ba bx mui xi ch tkia na jx ka jam biiix na pim t tkiim, na gu pui jak ji buusan na pim jum tulhiiat mi pui jiim na jax jix aa gu Dios tu slhkam t jdhat buior. Aa joidham jix bhai chaat dhi bhaan, ti puip jix aa i na pim gt aapim jaxbui puix bhaip jum taat ka na jax aa. 18Gi no pimt moo aapim jix bhaip xim lh pui na jax aa, pui pim jak xim lhdha na panaas aa px jir aapim ka.

Na ba ja aagidha gu Paablo na mu ja joochxidha gu Timoteo gio gu Epafrodito guch Xoikam jgidham nam Piliipos oidha 19Aa mu jam joochxidha gu Timoteo na mu jam tmra na ba uapdha na pim jax jum lhii na ba bhaan jix bhai lhdha, ku gu nox aanda gt ji guch Xoikam nar gkam. Aa gui px buior jix biiak. 20Na gu cham jaroix jaich na jax gu Timoteo na puix buam jup jum aa jam amkam jap na jax aa. Cham jaroi jax xim aa iam nox bhai tu jam jim ka ba cham. 21Na gu jai dht nam pui tip t jgi buior guch Xoikam, dlh px nam jax lhii nam mi pui jiim, cham tu na jax lhii guch Xoikam. 22Dai gu Timoteo nax bhai mi pui jim. Jix maat japim sia aapim na jax jak tu jim jano na pu oichu na chich bhamm dr tu jam agi gux bhaim kaichdham iook, bx aixim tum kn ji palhbuidhim jap na jax maan gu alhii no joidham jix jgi gu taatan. 23Dhi ba mj xi jam joochxidha na jax px xi machia na jax jak tu jimia na ya kuup, 24sia ku gu aa dlh buior jix biiak kat t nra na dlh px pu tya guch Xoikam na jootom dlh mu jimi jam tgia na pim jax jum lhii. 25Gu ba xib na mui xi ganga, bx jup jum aa na mu jam

473 joochxidha gu Epafrodito na puip jir jich jaduu jich Xoikam bhaan, sia ku pimt gu aapim bhamm dr bha joochxi nach ba pui ya maap ba tu juan bhaan gux bhaim kaichdham iook dhi nach kn jich chulhiiat xi akoo. 26Ti xi jam tgim sap bx aapim na pim jax jum lhii, gio sap nax buam jum aa na pimt pui t kai nat tu ai. 27Maaxik jup tu ai dho, tip muu, gu ji nat gu siamri dlh gu Dios jix joimdak ma t, sia aa xi joimdak ji ch na ba cham jumai pup bhaan jix buam ji aanda, daipu na tu px pu bhaan jix buam ba aa. 28Mj ba moo xi jam joochxidha na pim ba cham jax kam aanda na pimt giop ba t, dai na pim joidham jix bhai bam taat ka, jootom moo bhamm dr ba ji buusnia. 29Joidham japim jix bhaim lhdhai aichdha na bhamm ba aaya, jap japim lhdha na jax gu mian jam jaduu, na gu puip t jgi buior guch Xoikam. Jix iom japim tu kam ja nidhat jix ja joignda gui nam pui jak tu jimda na jax dhi. 30T na gu dhi tip mumkim, pu kaikam px na jaip jir tujuandam tugi guch Xoikam. Cham jaroi maadt aapim iam bha jimk jax kaich gu na pim tu bhaan xi palhbuidha na am tum aagim ya na paip tuii, dai dhi na ya jak gxchunda. Gu Paablo na ba ja aagidha nax iom jum aa nach mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios, cham tu nach jax jak tu jimda aach dlh Aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, jix bhai pim jum taat ka buior guch Xoikam. Maan na jax jam ttda xib, na gu aa ji bui cham jax bua sia px mj dr bhai ji kksa, pui na ich jax tu jam uaxi bp dr, na gu aapim bhaan maachim na pim jax jak mi pui jiimda na bax bhai tu jam jimda. 2Chapim mi ja

PILIIPOS KAM2,3 kkdat gu jatkam nam buam px tu jim, nam gu ja jikiakkichulhidhat ja k alhich gu ja tutku gu jatkam nam sap ba bhaan jix maat ka nam jir Israel kam. 3Jax dhui na gu gui nam slhkam matgilhdhix ka nam jir Israel kam jatkam, jum aa nam pui jak tu jimda na jax aach nach tu daan buior gu Dios, pui na jax px jich jurtun gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, jix bhaich chaat ich ba nach buior t jgi guch Xoikam. Dhi bhaan tu daachu ich aach, cham tu gu tu na daam dr jich chutku bhaan jix maax ka. 4Maaxik dho aa pui jak jup jir tum kat bjk na chakui t jdhat buior guch Xoikam. Cham jaroi pui jak jup tu jii jano na jax aa. 5Na gu na ich jax maaxir, jix jum baik tanoolh kn ji matgilh jamt na ba bhaan jix maat ka na jir Israel kam maankam, nam gur Israel kam gu gkora, gio mi dhr jak jim i na pai gu bopxi gu Benjamiin, ba aa jaip jir ji boxii. Gu ba na jax jak jix maatt kk na jk jax tu aagix ja bui gu Israel kam jatkam, mu jak jaich maan iook jup duu ja bui gui nam pariseos jum ttnda. 6Bax iom jix joojoidhat mi pui jimda i nam jax jak tu jimda, cham jaroi jaich ka na tu bhaan jax ji chda, nam gu bx px jix mat ka na mi pui jimda. Ba dhi bhaan gkam ji chaatt bhai ji ja tulhiichuda ich gui nam ba t jgidha buior guch Xoikam. 7Jix iom gu na tu kam lhiidha pui na jk jax tu jimda. Ba xib na buior ba t jgi guch Xoikam, jap xi dhuuk jaich, na gu pu cham tu bhai na ich ba maat. 8Jap px gu na mi pui jimda bak sia ku cham tu mi chgim ji iimda bhaan, gu guch Xoikam ji nar gkam nax iom jum aa na machia nar tup tum da. Dhi bhaan ja ba gampai px ba lhii na jk jax tu jimdat bp dr,

PILIIPOS KAM3 dai guch Xoikam ja px bax dhaan gio na buior bax biiak, na gu am t nidhim, 9ba gammj buior jup tuigda. Na gu cham jxdhax bhai biya i gt buior gu Dios no gt maan na jax mi pui jimda na jax px tu aagix ja bui gu Israel kam jatkam, gu japji na ich buior tu slhkam t j na ich bax bhai ji bii. 10Ba xib dai na jix iom jix maachim na jax pk jak tu jim guch Xoikam. Jix aa i na jaxbui pui bxchup jix chu aichunda na jax gui nat dlh duadk giop buus mu dr koigan tr na mt ti yaas. Jaxbui puip jix aa i na ji chulhiia nat jax jum tulhii gui, gio pu chum kn jup jix aa i nam ji bhaamkidhai muaa na mt jax chum kn bhaamkidhak mua, 11na gu puip jix aa na duadi giop bamgia mi dhr koigan tr nat jax jum duu gui. Na ba ja aagidha gu Paablo nach xi gukinda nach mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios nach ba buior aaya 12Ku gu cham tu ji na pui kaikam jup kaich na bar pu chum na jax chum bhaan tu aga, ni ku cham pui jak kaich na jix ua kn ba kk. Jax dhui na ich gu chakui ai na pai juugt tu daaxix na aaya, ba am jum aa na pui mi ka pup xi jimda cham ji ojolhdhat na ba pu chum ba maichia, nat gu pu chum kn ji am t t guch Xoikam na am jum aa na aaya sia nar jax ka gt. 13Chapim pui jak jum aanda aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan na moo pui bar tum. Chakui ji matgam. Ku gu cham tu bhaan ka ttcho i ji na jax jir tum kat bp dr, jap xi dhuuk jaich bx. Ba dai na bx ji jur kn t jdhat mi pui jim na jax jix aa guch Xoikam. 14Bhaan jurchichu i na tu maichia buior gu Dios na tu makia na tu am bipio, na guch

474 bai na tuch makia bx nach jk jich chulhiiat mi pui jiim nach t jgi buior guch Xoikam Jesuus. 15Bx nach jk bhaan ba xich maat nach t jgi buior guch Xoikam, bx dht jach mi pui duichunda na jax jak jum aa. Ba no maadt cham maatt maakam jum aa na jax cham jir mi pui, gu Dios dlh pui jak jurtuda na jax jir mi pui. 16Ba pui jak bx maap mi pui ba duichunda ich nach jk tu bax maat nach am jum aa nach mi pui duiidha gammj. 17Mi pim pui tu daachugt mi pui jiimda na pim jax ji i aa na mi pui jim, piam gui pim xi ja nidhat nam jk mi pui ba jiim na chich jax jak jam aadhak jano nach bhammp tut jam bui. Aa pu jam ttda aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan. 18Nam gu muix jaich gu jatkam nam ti puip t jgi buior guch Xoikam, dai ji nam gu pui jak tu jim na jax jak bhaan jix maat nam cham jx nidham gu uuux na gai bt nat bhaan muu guch Xoikam. Mui kim jaich bhaan ba tu jam agi dhi bhaan ji jaadu, ba gio puip xi jam ttdax buam ji aagt. 19Jap lhiidha am gu ja boopok na jax gu Dios nam ba dai gu tu gaachunda nam gaamdha. Gio gu tu nam gt bhaan jix xirda, jakbui kat dhi bhaan ggrkam jum taat ka am, gio nam dai bhaan jujurtka gu tu na ya dhi oigan jix chu jaich. Ku gu dhi pu chum gu jatkam mu jak bhya am ji gatuuk nam pai gammj mi pup jum tulhiidha. 20Aach ba dai nach ba iimchudhix nach buior aaya gu Dios. Ba jix dhaam dr px jup nra ich na bha jimda gu gkam jich Xoikam nax bhaai na jaroi na px baabu mi dhr bhaan gu boi na mu jak bhix na pai gammj mi pup jum tulhiidha. 21Ba yach pataaxdhai guch chutku na cham k, pui jak duia na jax dlh

475 gu tukgan na joidham tanoor, na gu bxchux aichun na pu tu duia, sia tu na px cham xijai kam lhii, na gux iom jir gkam.

PILIIPOS KAM3,4 xi aagidha px gu Dios buior ji chu daant na tu jam am jum aanda. Xi taxchaabgidhai pim ba na pim pai dhuuk pui xi aadhai. 7Ba dlh jam tajaadha gui na pim kn jix bhaim taatt tu oika gammj, na gu dlh jix bhaix maat na jax jak jich guguuxdhatunda, sia kuch gu aach dlh cham maat. Ba gui px pui jam jurtudidha na pim ba dai bhaan ttchoka na tur jix bhaim duukam, ba bhaan jix bhaim taat ka pim, na pim gu maap maan iook jup duuk guch Xoikam Jesuus. Gu Paablo na pui ba ja tda nam dai bhaan ttchoka gu tu nar jix bhaim duukam 8Japni ba moop xi jam tdam ji jaadu jich Xoikam bhaan. Dai gu tu nar jix kp jum duukam japim bhaan ttchot mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios. Pui pim jak tu jimda nam jax jak px jix bhai jam aanda gu jatkam na pim jir jix kk jatkam. Bx aixim japim tu kam xi ch nidhat. 9Pui pim jak mi pui xi jimia na ich jax jam aa gio na pimt jax jak ji ch na ich mi pui jii jano na bhamm dr jup tut jam bui, pui na jax jak tu agada na pim ji kk, gio na ich jk tu jax dhuu. Na gu no pim bx pui tu duichu, jam am jam tajaadhidha gu Dios gui na pim kn gammjx bhaim taatt tu oika. Gu Paablo na ba ja taxchaabgidha na mt mui ba joochxi gu tuumi 10Aa jix bhai chaat buior guch Xoikam na pimt giop ma chcho. Ku gu cham tu ji na jap kaikam jup kaich na pim moo pu cham jx ji chchokat, japji na jap kaikam jup kaich na pimt siamrix bhai ma duu na pimt ma palhbui kn gui na pim tu lhii na am jum aa. 11Dhi sia cham pui kaikam jup kaich i

Gu Paablo na pui ba ja tda nam gammjx bhaim taat ka Ba jap ja xi jam tdam p ji jaadu jich Xoikam bhaan aapim na jix iom xi jam joimdat xi jam da, gam na ti xi jam tgim. Na gu aapim jir ji maichk, jix bhai chaat i ba jam bui. Mi pim pui xi jiimda na pim jax mi pui ba jiim na jax jix aa guch Xoikam nar gkam. 2Gu Eboodia gio gu Siintike, aa soi ja ttda nam iam maan iook xip duia, nam gu t jgi buior guch Xoikam. 3Ba aap Siisigo nap jir ji jaduu guch Xoikam bhaan, iam jap mi dhr xi ja palhbuidha nam jax jak maap maan iook jup duia, aa pum ttda, nap gu dai aap mi pui duichu gt tu juan jap na jax aa. Jum guguuxdhak ji palhbui mt gu dhi gook uuub jano na ich bhamm dr tu aga gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga nam jax jak dui cham mu jak bhya gu jatkam nam pai gammj mi pup jum tulhiidha. Sia bx gu Klemeente gio jai jkchi pup na mt jup ji palhbui, ba aa jix maat nam dhi bx ba uaix jix dhaam bhaan gu uuan nam pai ja daasaim gui nam jk gammj buior bap tuika gu Dios. 4Bax bhai pim jum taat ka gammj buior guch Xoikam. Gio moo puip xi chya: Jix bhai pim jum taat ka. 5Chapim ja bhaamkidhat gu jatkam, jir jix bhabhaikam ka pim px ja bui. Na gu guch Xoikam bar mian na gio yap aaya, ba cham jir am nom jax jam aga gu jatkam na pim cham jir jix bhabhaikam. 6Chapim bxchux buam jum aagt bhaan ttchoka, gu japji na pim

PILIIPOS KAM4 na moox iom ji am bam aagt dhi na pimt tu kn ba palhbui. Jax dhui na aa cham jax kar ji aandam sia ku palhp px bia gu tu, na gu bhaan ba xi maat. 12Siax maat i na jax jak tu jimda no pu cham tu bia ni jx, gio no g bia gu tu, puip jix maat i na jax jak jup tu jimda. Sia tu na px na dhaam jimiidha bhaan ba xi maat i. Pui na jax no uamaim, bhaan ba xi maat i na jax jak nakga. Gio no bia na tu jugia, jix maat i p na jax jak jup tu jimda. 13Bx aixim cham tu bhaan jax jir ji aandam i kia, na gu guch Xoikam px na am t nidhidhat ji palhbuichu na ba bx aixim bhaan jix chu nakoonda. 14Ku pim ti gu siamrix bhai duu ji na pimt bhai ba joochxi na pim pui jim aagt na bxchu am tum aa na ya chulhii. 15Ji jaadu jich Xoikam bhaan, aapim na pim bhai oidha Piliipos na pim jk maap jum jumpadat daan guch Xoikam, dai aapim jix bhai duu na pimt bha joochxi gu tuumi na pimt maap xi jumpadak jk na cham jam am kam aa, na pim gux bhaim taat na ich jam uap gux kp jum duukam jam iiimda r bhaan na bax bhai ba tu jam jim. Jano bhai ba aichulh jamt na ich kiapx bhai dhr ba ji jii Masedoonia na ich maakam jak ba ji chu agam gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga nam jax jak dui cham kam tulhiia gu jatkam. 16Gio gama jak Tesaloonika na bap tuii, gio pimt bhaip xi joochxi jkchi kim pup gu tuumi na jk cham

476 jam am kam aa maap ji jumpadak, na ba kn tu sabada tu na am jum aa. 17Ku gu cham tu ji na moo dai dhi bhaan jurtkat jix aa na pim px bhai ji joochxidha gu tuumi, gu japji na tu pk jix aa aa, japji na pim aapim jix iom gp jum duukam tu maichia buior gu Dios gatuuk. 18Aa xib cham tu am jum aa gu, kapup bia i aixim na jk ji am tum aa, jai pup xi bipio. Pui dhi px jir di na pimt bha joochxi buior gu Epafrodito. Ba dhi jap ji buus na pimt tu kubhio kn gui na joidham uub, gio na pimt t t buior gu Dios nat bax kp jum duukam kn t. 19Gui px ba gammj xi jam joimdat tu jam maakidha na jk tu jam am jum aagidha, na pim gu buior t jgi guch Xoikam. Na gu guch Gkora bxchu bhaan jix iom jir tu bia kam, 20ba dai gui px jix bhai nach gkamtunda gammj. Pui ba moo tu tuika. Na ba ja tabuimgidha gu Paablo dhr japim bx ji amkam xi ja iokdha gui nam jk t jgi buior guch Xoikam. Ya dr muip jam ioki am guch Xoikam jgidham nam ya bm jup tuii. 22Sia bx mu jam ioki am guch Xoikam jgidham gui nam jk ya jap maap jum jumpadat daan guch Gkora, gui pk nam jir tujuandam tugi gux iom gkam Rooma kam. 23Japni tu tuika ku ba moo guch Xoikam nar gkam px gammj jam am t nidhidha bx jman aapim.
21Mi

GU UANAN GU PAABLO NAT TU JA UAXI GUI NAM T JGI BUIOR GUCH XOIKAM NAM

KOLOOSAS OIDHA

Na ba ja iokdha gu Paablo Aa jir Paablo, jir nobii i guch Xoikam, nat gu gu Dios pui jak jix aagak pu chum kn ji dhai. Ba tu jam uaxi ich gook dt gu jaduu jich Xoikam bhaan na Timoteo t. 2Tu jam uaxidha ich aapim na pim puip jir jich jaadu jich Xoikam bhaan na pim bhamm dr oidha Koloosas, Dios buior jup tuidhi pim. Ba gui px jich Gkora Dios gt jam am t nidhidha na pim bax bhaim taatt tu oika.

Na pui ba tya gu Paablo na gammj ja amkam tu daan buior gu Dios 3Aa gammj jam amkam tu daan buior gu Dios gui nar Gkorgan gu Gkam jich Xoikam, taxchaabgidha i gammj, 4nach gu pui t k na pim sap tu slhkam bx jam jujur kn buior t jgi guch Xoikam, xim jajoign japim sap bx jman na pim Dios buior jup tuidhi. 5Ba xib dai na pim t nra na pim maan kap aayax dhaam nat pai gu Dios ba tu jam bi na pim aaya. Ba dhi na pim ba t nra na pim maan kap aaya buior gu Dios, gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam nat pui jam duu, na pimt gu cham jax ji chk kk mi pui ba jii na jax jum kaich, na pimt gu

maat nar slhkam, cham tu nar iatda. 6Dhix bhaim kaichdham ioki guch Xoikam na mt tu jam agi, jum glhdhim bx kap na jx oigan, px jax ji t jdhim am mui gu jatkam, jap na jax aapim bhai dhr na pimt ba muidha, sia ku mt gu ti jk px kk t j na jax jix chu joign gu Dios, maat japimt na tu slhkam jix chu joign, cham tu na pui px jum kaich. 7Guch jaduu Epaapras pui tu jam agi na pu chum kam jup tu juan jap na jax aach, na pim aapim jaroi pui bia nar jix k tujuandam tugi guch Xoikam. Gio aach puip jix kgalhi dhi dhich jaduu jich Xoikam bhaan, 8nat gu dhi ba yach aichulh gu iook na pim jax tu jim bhamm dr, pui sap xim ja joign japim bx jman na jax jam jurtun gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. 9Ba aach moo jano na chich jax pui t kai, jam amkam jachich pu tu daan buior gu Dios, jano dr jach cham jx mk ka buppa nach jam amkam tu daan. Pui soi ttdatunda ich gu Dios na jam makia gu matda na pim bax bhai machia na jax pk jak jix aa na pim mi pui jimia, sia gu iimda bhaan na pim tu machia na jax jak tu tuii. 10Na gu mi dhr ba no pim puix bhai bax maat, mi pui ba duichunda pim na jax jak jum 477

KOLOOSAS KAM1 aa no pui buior bap tuidhi guch Xoikam, dai gux kp jum duukam japim bap tu duiidha gu na jax px jix aa gui. Saalh japim puix kp jum duukam bhai jip tu duia, mkkat jix iom, na pim gux bhai ba machia na jax jak jix aa gu Dios na pim mi pui jiimda. 11Gio pui soip ttdatunda ich gu Dios na gui px pui jam duia na pim bx aapim jix chu nakoonda, na pim cham tu jax jir jum aandam ka, na gu gu Dios joidham bxchux bhaai na pu tu duia. 12Dai ba na pim taxchaabgidha gu Dios jich Gkora joidham jix bhaim taatt nat ba tu jam bi na pim pai buior aaya, na pai joidham jix chu maax, nat gu gu Dios dlh pui pu ja tdak guch bopxi kat na pui maan kap ja aichdha nam buior aaya gui nam jir jatkam tugi ka. 13Gu Dios mi dhr jich boosolh na paich dhaam kap tut gux chukgam, mi jak bach chuttu na pair gkam gu dlh Maraan, gui nax iom jix dha. 14Dhi dhi Maraan bhaankam xich joiglh p aach nat bach boosolh mi dhr nach pai mu jak ba jiimt nach pai gammj gt mi pup jich chulhiidha, dhi bhaankam jich ua bx guch uatulhdhara. Na pui ba tya gu Paablo na chich jix bhai ba bii buior gu Dios bhaankam guch Xoikam nat jich amkam muu 15Guch Xoikam jir di px gu Dios nat maankam jup jim duuk ya xi oilhimk jich bui. Na gu gu Dios ti cham maax, jir iimda px. Pu bp dr bap tuidhi dhi Maraan nar jich Xoikam nat ba mi dhr bap tu duu bx nach jk tu t ni. 16Gu Maraan px bhaankam jup tu duu gu Dios bx na jk tux chu jaich jix dhaam jak gio dhi oigan bhaan, pui na jax gui na tu cham maax. Jup ja duu gui nam iiimda bhaan tu dudua na bx aixim

478 jix bhaai nam pu tu duia nam jax lhiidha. Dhi bx jup tu duu gu Dios bhaankam guch Xoikam, pu kaikam px jup tu duu na ba guch Xoikam px bhaan tu biya. 17Gu ba na gu guch Xoikam jix iom bjk dr pu bax jaich nat bap ba tu jaichdhr bx aixim, gui px bhaan jup tu tuii na ba pui tu tuidhi na jax jir joidham dhi na jk tux chu jaich. 18Gio gu guch Xoikam puip ji buusan nar jich mo aach nach jk buior t jgi. Gio bp duadk jup bam koigan tr dr jap na jax nax iom bjk dr pu bax jaich nat bap ba tu jaichdhr bx aixim, pu kaikam bp duadk bam na ba pui bx bhaan ji chu biya na jx tux chu jaich. 19Na gu guch Xoikam pu bjk dr dhi px jir di gux Ua Iimdagan gu Dios, 20bhaankam ba guch Xoikam pui tu duu nax bhai tu biya buior na cham mi pui ka tu tuigt na jax jix aa bx nat jk tup tu duu na jk tux chu jaich, pui na jax na jk tux chu jaich jix dhaam jak gio na jk tup jix chu jaich ya dhi oigan. Jix bhai tu bii bx buior gu Dios nat jaax px gu ran guch Xoikam bhaan gu uuux na gai bt. 21Aapim cham tu jam kgalhdhat bp dr gu Dios, na pim gu cham tur Israel kam jatkam ka jam jujur am bhaan, daix buam jum duukam japim jup tu buada na tu cham jir k. 22Gu ji na gu xib gu Dios px dlh pui jam duu na pim jix bhai biya buior na ba xi jam joimdat jam am ba t nidhim, pui jam duu bhaankam guch Xoikam nat jum tulhii tuuku bhaan na ya xi oilhimk. Pu kaikam pui duu gu Dios nax aa na pim buior aaya cham tu bhaan uuatulhdhix kam, dappaam jix uua px na pim buior aaya. 23Ba no pim gu aapim jix aa na pim buior aaya, dai na pim mi pui xi jiimda tu slhkam t jdhat buior guch Xoikam, maan na pim jax mi pui tu

479 daachunda na pimt jax jak kai gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, na mt tu jam agi na bhaan tu aga na pim jax jak dui cham mu jak bhya na pim pai gammj mi pup jum tulhiidha. Dhi j ji pu chum dhix bhaim kaichdham ioki guch Xoikam na bx kap nai tum aga na jx jir oigan. Ba aai Paablo dhi pu chum kn jup ja palhbui gu jai nam nai tu aga, aa puip tu agichu. Na pui ba tya gu Paablo nat dhi bhaan t t gu Dios nax bhai tu ja aagidha gui nam buior t jgi guch Xoikam 24Ba aa xib jam amkam px ji chulhii. Jix bhai chaat i na jam amkam ji chulhii, jam amkam ba tmuim i p sia na jx ti ka biiix nam jum tulhiia bx gui nam jk t jgi buior guch Xoikam. Dlh gu chuuku kn ja ja amkam ba tmuim, katti ba iam jix bhai tu ja jimia dlh, pui nat jax jup jum tulhii guch Xoikam jich amkam aach nach jk buior ba t jgi. 25Gu Dios pu chum kn ji am t t na jix bhai ja duia gui nam jk pui buior t jgi guch Xoikam na bax bhai tu ja jimia, na jix bhai ja aadhidha gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam na jax pk jir jum duukam. 26Gui aagt jup kaich na jix bhai jam aagidha nat dlh gu Dios jax jak tu dai na tu duia pui gatuuk. Jix iom mui oidhap duu nat dr pui jak tu daasak, pu cham jaroi maatt kk na jax jir jum duukam ka. Xib bax bhai ka matgir na jax jir jum duukam, nat gu dlh gu Dios px jich aa nach jk jir jatkam tugi. 27Gu Dios dlh jix aa na puich aagidha aach nach jk jir jatkam tugi nat jax jak tu daasak bjk na pu cham jaroi maatt kk, nach ba mi dhr bhaan machia nax aa gu Dios na joidham jix bhai tu ja jimia bx gu jatkam, pui

KOLOOSAS KAM1,2 na jax sia gui nam pui cham jir Israel kam. Ba dhi nat jax jak tu daasak gu Dios na pu cham jaroi maatt kk, guch Xoikam ti pu aagt jup kaich na pui gatuuk ya aaya, dhi na jam am t nidhim xib, gam dhi na pim jaroi buior t jdhat jix aik na pai joidham jix chu abhaar. 28Ba aach bx jich jujur kn jix bhai xich gangidhat tu agim na jax jak tu tuii buior guch Xoikam, nach bax bhai biya buior jano nach pai dhuuk buior aaya. 29Dhi bhaan ja gammj tu juantu aa, cham ja pai ojolhi, na gu am t nidhim guch Xoikam na ba bxchux bhaai na pu tu duia. Tchoka pim ji jaadu jich Xoikam bhaan na aa jix iom ji dhkoodhatu jam amkam aapim na pim jk Laodiisea oidha, bx sia gui nam cham ji maat, nam pu cham pai dhuuk ji i maaxik. 2Ji dhkoodhatu i ja amkam nam bam guguuxdhai ja jujur am bhaan gammj xim jajoignda bx jman. Ji dhkoodhatu i p nam bax bhai machia nat jax jak ti gu Dios bjk na tu jax dhuia. Gu Dios jir dhi px guch Xoikam. 3Ba guch Xoikam px bhaan jix jaich gu matda, dhi buior bhaan jup tu tuii sia pk nar jax ka gt. 4Aa jam aagi na pim ba cham jaroi jgidha sia chi moo ti joidham jix bhai xi bua na xi chu aga. Na gu dhi na mi px jam iatgidha, jix mamatdagm xi kaichdha am gu gui nam iatda. 5Gammj jam tcho i gu aa sia ku gu cham jam buip tuii gu maaxik, ba aa jix bhai chaat na jix maat na pim aapim mi pui jiim na jax jix aa guch Xoikam, na pim gu sap tu slhkam buior t jgi. Na pui ba tya gu Paablo nax k iimda ba uaka gu jaroi not buior ba t j guch Xoikam 6Ba gammj pim mi pui xi jiimt na jax jix aa guch Xoikam, na pimt

KOLOOSAS KAM2 gu pu kaikam buior t j. Jir jam gkam tuk ba xib. 7Mi pim pui tu daachunda nam jax jak jam aagi nax aa guch Xoikam, maan na pim jax mi pui tu duiidha na pim ba pu dhi bhaan jix iom kaapaka. Gammj pim taxchaabgidha gu Dios. 8Chapim mi ja kkda gui nam jix mamatdagm xi kaichdha, nam gu jam iatgidha px. Jir pui ka dho panaas nam jax kaichdha, gu px ji na gu cham tur slhkam ka. Na gu dlh px nam jax lhiidha nam pu kaichdha na jax ja jurtunka gux buam jum duukam ya kam dhi oigan, cham tu nam mi pui tu daachunda na jax jix aa guch Xoikam. 9Guch Xoikam maan na jax px jir di gu Dios. 10Ba guch Xoikam jir gkam ja bui gux buam jum duunkam nam jix chu jaich iimda bhaan, cham tur jupaabkamun am. Jix bhai tu jam jim ba aapim na pim jk buior t jgi. 11Gu Israel kam jatkam jum matgilhi am na ba dhi bhaan bax maat ka nam dhir di gu jatkam tugi gu Dios. Ba aapim sia ku pimt cham pui jak duu, na pimt buior t j guch Xoikam, gu Dios pui jak ba jam duu na pim puip bar jatkam tugi ka jap na jax gu Israel kam jatkam. Mk ba jam buichulh na pim ba cham uatulhdhara bhaan ka ttchoka, ba dhi pui jak jap ji buus na pimt jum matgilh jap na jax gu Israel kam jatkam na pim ba bar jatkam tugi gu Dios. 12Na pimt pai dhuuk jum bopko suudai kn, dhi jap jir jum duukam na pimt bman jum yaas guch Xoikam jano na mt pai dhuuk yaas na mt xi muaak. Ba nat pai dhuuk duadk giop buus mi dhr koigan tr, aapim pui bman duduadk jup baapam, na pimt gu t j na dai gu Dios bxchux bhaai na pu tu duia. 13Na gu bp dr jap ji buusandat na pim koiix kat, na pim

480 dai uatulhdhara bhaan jum tukgika, cham tur jatkam tugi ka pim gu Dios. Ba xib ba bubua pimt bman guch Xoikam, gu Dios px dlh bman jam dudua, ba uachudhix xib gu jam uatulhdhara. 14Bx na jk jax tu aagix nat tu uanak gu Moisees, cham tuch palhbuidhat nach jk jax ti chu buada, dai na mu jak jich bhichdhatundat nach pai gammj gt mi pup jich chulhiidha, gu px ji nat gu guch Xoikam tu soom nat muu bhaan gu uuux na gai bt. 15Ba bhaankam guch Xoikam, gu Dios ja xirbo bx gui na bxchux bhaai nam pu tu duia, nam iiimda bhaan jix chu jaich. Cham tu kn ji bii mt nam xi ja ni gu jai nam jup jix chu jaich, nat gu xi ja uuuk ja saagi ja tuttuk bx pu ti nam cham tu ka bhaai, guch Xoikam px nat muu bhaan gu uuux na gai bt. Na pui ba tya gu Paablo nach dai gaagidha nach jax jak tu maichia gux dhaam kam 16Cham jir am no jaroi cham jam kgalhi na pim kua gu tu, piam gu tu na pim io, piam no pim cham tu piastat gu jax chum tanoolh na pai dhuuk jum aanda, pui na jax na kiapx bhai dhr jap ba gxia gu masaan, piam na pai dhuuk cham tum juanda. 17Jax dhui na gu dhi jap px ji buusan nar kgigan guch Xoikam, dhi bhaan px jum uargi nam jax jak tu jimda gu jatkam. Gu ba guch Xoikam pk bhaan jup tu tuii dhi bx. 18Ba chapim jaroi jgidha sia ku jaroi jax kaich na pim jum uatulhi, sia chi moo soim lhdhat ti tu daan panaas ja bui gu noonbi gu Dios. Pui xi kaichdha am moo nam jix dhuduunkam ja ni jix dhaam kam, gu ji nam gu iatda nam jax dhui px bhaan ggrkam jum taat ka, dai gux buam jum duukam nam bhaan

481 ttchoka gu na tu cham jir k. tu buior jup tuika am gu guch Xoikam dhi pu chum gu jatkam, guch Xoikam px gu nar gkam ja bui dhi nam buior t jgidha, dhi ba ja guguuxdha nam jix iom mi pui xi jiimda na jax jix aa. Guch Xoikam px sia ja maak na tu ja am jum aanda gui nam buior t jgidha, sia guch Xoikam px dlh mi ja tuttu gui nam buior t jgi na pai jax jix aa gu Dios nam tuutka. 20Ba aapim buior bap tuidhi guch Xoikam xib, na pim gu ba t jgi nat jich amkam muu, cham tu pim ja bui kap tuidhi gui nam iimda bhaan yar ggrkam dhi oigan bhaan. Gu ba no pim gu cham ja bui kap tuidhi dhi, jax ku pim ba pui pui jak tu jim jap na jax no pim panaas ja buip tuidhi? Pui pim ja jgi gui nam jup jam ttdada: 21Jap tum jir uatulhdhara no pim gan dang. Jap tum jir uatulhdhara no pim gan kua. Jap tum jir uatulhdhara no pim gan dnka. 22Dhi ya px gu nam dlh jax lhiidha gui nam pui kaichdha, na gu dhi saalh pui jak ti pup xi chu jimdat am gu jatkam mkkat maakam jup ba tu duichunda, cham tu nam gammj pui pu tu jimda. 23Ti dhor am p pui nam jax kaichdha, nam gu tu ja aagidha nam jax jak soim lhiidha gu jatkam gio nam jax jak jix bhai tu jimda. Ja aagidha am nam tulhiichuda gu ja tutku na bax bhai tu ja jimia, gu px ji na gu dhi pui jak cham jxkat jich palhbuidha nach jax jak dui nakga nach bx aixim jix buam jix chu duiik kach chutku bhaan. Gu ba na pimt gu aapim kok giop ba dudua bman guch Xoikam, jum aa na pim gaachunda na pim jax jak daix dhaam jak tu maichia, na gu guch Xoikam jix dhaam daa, kn dr jak daa na pai
19Cham

KOLOOSAS KAM2,3 gu Dios. 2Dai gux dhaam kam japim bhaan ttchoka, cham tu gu tu na ya dhi oigan jix jaich. 3Na pimt gu aapim jap ji bubua na pimt koi buior gux buam jum duukam, ba xib jap ji buusan na pim buior ba ulhix gu Dios bman guch Xoikam. 4Guch Xoikam px jir jam iimda aapim, na gu na pai dhuuk maaxik jam buim maaxdha, aapim pui buior jup jum maaxdha, ba dai na pim buior jak ji aaya, gammj pim ba pu buior bap tuika na pai dhr jix iom jir gkam. Gu Paablo na bhaan ba tu aga nach jax jir tum kat bp dr gio xib nach buior ba t jgi guch Xoikam 5Ba kapbhai nat jap ji buus na pim ba koiix buior gux buam jum duukam, chapim ka ksaidha na pim jix buam jum duukam jup tu buada. Chapim nai px ja bm ka boppoda gu uuub nom cham jir jam bpna. Chapim pui jak jix buam tu jimda. Xi akoonda pim sia ku jax jix buam tu tatda na pim jix buam jix chu duiik. Chapim jix aanda sia na pim gt jap px mui xi biaka gu tuumi, na gu dhi pui px jup ji buusan na jax noch ja bui tu daan gui nam didios jir jum ttgdam jup duixim. 6Na gu dhi pu chum kn ba ja tulhiichuda gu Dios gu jatkam gui nam cham jx kgalhdha. Na gu gui nam cham kgalhidha gu Dios, dai pui jak nam tu buada, cham tu kam nidha am. 7Aapim pui jak jup tu jimdat gu bp dr na pim chakui t jdhat buior guch Xoikam. 8Ba xib chapim kam bhabhaakuidha. Chapim ka gangada na pim jax jak jix buam ja dooda gu jai jatkam, chapim giilhim ka ja ttdada. Chapim jix buam jum duukam kap tu buada na ba cham giop bhaamu gu Dios jam bui. Chapim tu kap jum buixidha bx dhi pui. 9Chapim kam iiatgidha tu na px

KOLOOSAS KAM3 bhaan. Ba docho pimt gu aapim na pim jax ka tu jimdat bp dr, cham tu pim pui jak ka tu jim. Kam uatulhidha pim gu bp dr, 10xib maakam japim ba tu jim, mi pui ba jiim japim na jax jix k kam ni gu Dios. Saalh japim px mi pui ji jimiim na jax jak tu jim gu Dios nat jaroip tu duu bx na jk tux chu jaich, na pim gu saalh px jix bhai maachim na jax jak tu jim gu Dios. 11Cham tu bam aa kia sia ku jaroir Israel kam maankam piam ku gu cham. Piam sia ku matgilhdhix nar Israel kam maankam piam ku gu cham. Piam sia kur mi pai kam gu jaroi nam pai oidha gux chutumigam, piam ku gu maakam jak kam nam pai oidha gui nam cham tu tumi. Piam ku gur tujuandam pui cham namkidhat, piam ku gu namkidhix kam jir tujuandam. Jax dhui na gu bx px ja am ba t nidhidha guch Xoikam, dai nom soim lhdhat buior ba t jgi. Ba dai guch Xoikam jix bhaai na ja palhbuidha bx gu jatkam sia nar jaroi ka gt. 12Jix iom xi jam joign aapim gu Dios, ba mi jam tuttu ja bui gui nam jir jatkam tugi na pim ba aapim puip bar jatkam tugi ka. Dai ba na pim mi pui ba jiimda na jax jak jum aa na pim mi pui jiimda na pim bar jatkam tugi. Xix jajoimdat japim gu jai, jir jix bhabhaikam ka pim. Soi pim jum lhiidha, chapim nai tu kokdada. 13Xi akoonda pim not jaroi maadt tu cham am bua jam bui, cham tu na pim tukgi puip dooda. Tu uaika pim px, jap na jax guch Xoikam nat tu jam ua na pim buior jix uuatulhdhix kat. 14Dhi pk jix iom jum aa na pim jix iom xim jajoignda bx jman, na gu no pim xim jajoign, bx maan iook jup duichunda pim. 15Pu kaikam jam am t t gu gu Dios na pim maan

482 tuuku px buior bap tuigda bhaan gu tukgan guch Xoikam. Jix bhai pim jum taatt tu oika, na gu dhi guch Xoikam pui jak jix aa, pui jak jam jujurtunka na pim jix bhaim taat ka. Jix bhaim taat ka pim p ba buior guch Xoikam nax bhai jam bua. 16Chapim mk buppada na pimt tu ba maat nat jam aa guch Xoikam, na gu dhi joidham jir jix kp jum duukam. Gio na pim pai dhuuk tum aaagidha gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, piam na pim pai dhuuk jum sslhkanda sia tu na px bhaan, bp pim xim gangimi na pim jax jak tya na pim bax bhai ja aagidha. Xi laalaxidhat japim gu Dios, bhaan japim dr xi boosgat Saalmos tam, piam sia jax a px chum, dai nax dhaam kam bhaan tu agada. Dhi pim ba bhaan taxchaabgidha gu Dios gio na pim bhaan gkamtunda bx na jx jam jujur kn. 17Gio bx na pim jk jax kaichdha, piam na pim jk tu jax buada, pui pim jak buada na jax jak bhaan jix maat ka na pim aapim slhkam kaichu guch Xoikam nar Gkam. Xi taxchaabgidhat japim p ba gu Dios jich Gkora nat jix bhai ba duu jam amkam guch Xoikam. Na ba ja aagidha gu Paablo nam jax jak tu jimda nam buior ba t jgi guch Xoikam 18Aapim uuub na pim t bpna, tu kam japim xi ja nidhat gu jam bpna. Jum aa na pim pui jak duichunda na pim buior ba t jgi guch Xoikam. 19Gio aapim chichio na pim jup t bpna, xix jajoimdat japim p gu jam bpna, chapim giilhim ja ttdat. 20Ba aapim na pim t ggkora, tu kam japim xi ja nidhat gu jam tataat gio gu jam nanaan, sia na pim jir aaalh, piam ku pim jir biipibop, piam ku pim jir ggr jatkam, na gu

483 pui jak jix aa guch Xoikam. 21Ba aapim na pim jir ja gkora, chapim ja bhakkutunda gu jam maamar nam ba cham tu bhaan jum ojolhidha. 22Gio aapim na pim pui px jir tujuandam cham ji jam namkidhat, pui pim tu kam jup ja nidhat gui na pim tu ja juaxi. Gammj pim mi pui ja duixidhidha gu tu, cham tu dai nam pai dhuuk xi jam nidha no pim mi pui tu duiim. 23Bx na pim jk tu jax buada, chapim jum ojolhdhat pu buada, gu japji bx jam jujur kn, panaas ku pim guch Xoikam px pu buixidha gu tu, cham tu gu jatkam ya kam dhi oigan. 24Bax maat japim gu na gu Dios jam makia gui nat tu bjk pu ja iimchux na ja makia gui nam puir jatkam tugi ka. Bhaankam tu juan japim gu guch Xoikam dhi na pk jir jaroi gan bx na jk jix chu jaich. 25Na gu gui nam jix buam tu duia ya dhi oigan, cham tu pu chum tu maichia am, jaxbui kam jum tulhiia am nam jk tux buam tu duia, na gu gu Dios cham tu jai jap px jix ja kgalhdhai ja aichdha buior, gu japji gui nam mi pui jimia na jax jix aa. Ba aapim na pim jk ja bia gu tujuandam pui cham ji ja namkidhat, jix bhai pim ja buat, jix bhai pim ja ttdat, cham tu na pim buam px ja buada. Tchot japim na jumaip jix jaich gu ja gkam tuk nax dhaam jup tuii, jam tkka ba na pimt jax jak tu jii ja bui. Jich Xoikam dhor di gu ja gkam tuk. 2Gammj pim tu daanda buior gu Dios, taxchaabgidha pim sia tu na px bhaan, chapim dai gam rdat darka. 3Jich amkam japim sia tu daanda, pui pim xi chtdada gu Dios na cham tu tux buam jum duukam tu sosbhidha nach nai tu aga gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, nach jix bhai ja aagidha

KOLOOSAS KAM3,4 gu jatkam nat jax pk kaikam bha jii ya dhi oigan. Dhi kn ya kuup i aa na tu aga px dhi pu chum. 4Pui pim xi chtdada gu Dios na gui px ji palhbuichunda na bax bhai ja aadhidha gu jatkam gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam na jax jir mi pui. 5Dlh japim xim gangada p na pim jax jak tu jimda ja bui gui nam cham buior t jgi guch Xoikam. Gammj pim tu ja agidha gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, cham tu na pim jax chum tanoolh gam rdat darka. 6Dai gux kp jum duukam p na pim tu ja agidha gammj na tu joidham jum kaich. Gio bp dr japim pu bam gangada na pim jax jak tda maan gu tu na ba jam tkkada, cham tu na pim jap px mui ba nokia cham bhai ji kji na tu pk jix maachim ka. Gu Paablo na ba ja tabuimgidha Tiikiko nar jich jaduu jich Xoikam bhaan, joidham jir jix k tujuandam tugi guch Xoikam, gammj pu palhbuichu na jk tu jax bua. Dhi amkam mumm tu jam agidha. 8Mu jam joochxidha i na bax bhai jam aagidha nach jax jich lhii aach ya, gio na jam guguuxdha na pim cham tu bhaan jum ojolhdhat mi pui xi jiimda na jax jix aa guch Xoikam. 9Bx muip jimda bman gu Oneesimo na puip jir jich jaduu jich Xoikam bhaan. Jix kgalhi ich dhi dhich jaduu, na gu mi pui xi jim na jax jix aa guch Xoikam jap na jax aapim. Bax maat japim nar jaroi dha, na gur mi kam jam bui. Dhim ba jam aagidha na jk tu jax jum bua ya jap. 10Mu jam ioki dhi uuan tam bhaan gu jaduu jich Xoikam bhaan Aristaarko, nach maap ya kuup. Gio gu Maarkos pui muip jam ioki,
7Gu

KOLOOSAS KAM4 nam iampx mian jir jum jajaanim gu Bernabee. Bax maat japim na pim joidham jix bhai tdai aichdha dhi Maarkos not jax dhuuk mumm jap ba ji buus jam bui. 11Bx gu Jesuus muip jam ioki, nam Juusto kn jup jix maat ka jai dht gu jatkam. Dai dhi baik gammj bm jup tuigda am nam ji palhbuidhidha bx aixim na tu aga na jax jak duix joimdat ja am ba t nidhidha gu Dios gu jatkam. Daipu dhi palhbuichunda am sia kum gu ti jaip jix jaich gui nam pui buior jup t jgi guch Xoikam nam puip jir Israel kam jatkam. Ba dhi ja am ji guguuxi. 12Sia gu Epaapras mu jam ioki, dhi na puip jir tujuandam tugi guch Xoikam. Dhi puip jix maat japim, na gur mu kam jam bui. Gammj soim lhdhat tu daanda jam amkam aapim na ba gu Dios jam am t nidhidha na pim mi pui jiimda na jax jix aa, na pim cham tu bhaan jum ojolhdhat sia nar jax ka gt. 13Ni i aa na tu slhkam jix buam jum aa jam amkam guch jaduu Epaapras, sia ja amkam jix buam jum aa guch jaadu gui nam Iaraapolis oidha gio gui nam Laodiisia oidha. 14Sia gu Deemas ya dr mu jam

484 ioki, gio gu Luukas, dhi nax maatt tu ja julhii gux kakokkam. Joidham jix kgalhi ich aach dhi Luukas. 15Aapim ba amkam jup xi ja iokdha bx gui nam jk buior t jgi guch Xoikam nam Laodiisia maap jum jumpadat tu daan. Bx japim ji amkam xi iokdha gu Ninpas, gam bx gui nam jk buior jum jumpadat maap tu daan buior gu Dios. 16Ba na pim pai dhuuk tmo na pim jikuidha dhii uuan na mu tu jam uani, ja dochipu pim gui nam Laodiisia maap jum jumpadat tu daan buior gu Dios nam bap jikuidha. Aapim bap xi jikuidha gu uuan gui nam bhaip jam joochxidha, gui na ich muip tu ja ua bp dr. 17Jap japim tda gu Arkiipo nax bhai mi pui xi dhuiidha nat jax kaikam bhaan t t gu Gkam jich Xoikam, jix bhai na xi chu juaxidhidha. 18Ba aa Paablo, dlh ji ob kn ja ya xi chu uana, jap ja ya xi chu jam uadha. Xi chchokat japim na ya kuup. Bx ji jur kn ja aa pui aa na gt gu Dios px jam tajaadha gui na pim kn jix iom xim jajoignda bx jman.

GU BP KAM UANAN GU PAABLO NAT TU JA UAXI GUI NAM T JGI BUIOR GUCH XOIKAM NAM

TESALOONIKA OIDHA

Gu Paablo na ba ja iokdha Aa Paablo bman gu Silbaano gio gu Timoteo, mu tu jam uaxi ich aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan na pim Tesaloonika dbr bhaan jup tuii na pai mui pa daaxim jir kikcham, bhai na pim paim jumpadat daan gu Dios jich Gkora gio guch Xoikam nar Gkam, na pim gu buior bap tuidhi. Ba guim px jam am t nidhidha bx jman aapim na pim bax bhaim taatt tu oika gammj. Na ba tu aanda gu Paablo nam gammj tu daanda ja amkam 2Aach gammj jam tchot taxchaabgidha gu Dios na pim xi guki na pim buior t jgi guch Xoikam, tu jam daaxi ich na ba cham tu jam am jum aanda jam iiimda bhaan gio jam tutku bhaan. 3Puich jich aagt taxchaabgidha gu Dios jich Gkora na pimt jx xim biikadak buior guch Xoikam pu duu na jax jix aa, gio na pimt jx jix kgalhdhak tu juaxi sia pui jim tulhiiaimk, na pim gux iom buior jix biiak. Cham jax jum aa pim ba na pim pui jim aagt na gui px jam palhbuichu. 4Aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, gu Dios xi jam joimdat

jam am t ni. Jix maat ich nat gui px jam am t tgk pui jam duu na pim dai gui px ba daanda. 5Na gu na chich pai dhuuk tu jam agi gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam nax bhaai na mi dhr baabu gu jaroi na mu jak ka jimda na pai gammj gt mi pup jum tulhiidha, cham tu dai aach dlh px nach jax kaich, gu japji gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nach am jup tuidhi nat jich guguux na chich bax gm jix oo kn pu jam tn na maaxik jir slhkam pui na jax jum kaich. Gaa chich nach jax jak tu jimia jam bui na pim bach chgi pui jak jup ba tu jimda jai ja bui. Jix bhaix maat japim dho na chich puich dhuu. 6Ba na pimt jax jak jich chgk nach tuidhi, pui jak jup ji chu jii pimt, na gu pui jak jix aa guch Xoikam. Cham jax ji chk joidham jix bhaim taatt kai pimt gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga guch Xoikam, na gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na pui jam jurtun, sia ku pimt gu mi dhr giilhim bam tulhii. 7Ba aapim jir ja booichu bx guch Xoikam jgidham gui nam Masedoonia dbr bhaan oidha gio gui nam Akaaya dbr bhaan jup oidha, nam gu mi puip ba tu daachu nam jax ji ch kkt na pim tu jim. 8Ba cham tu dai Masedoonia 485

1 TESALOONIKA KAM1,2 gio Akaaya nam pui t k na pim jax jak tu jim, gu japji sia jai kap mui kap nam pai jax cham t jgi buior guch Xoikam, bax maat am na pim buior jix biiak gu Dios. Ba aach cham tuch am kam aa nach jax kaichdha, 9jakbui kat dlh pui tu aga am na chich aach pu chum tu jam agi bha jap ji jam paxiarak. Sia pui tu aga am na pimt joidham jix bhaich aich cham jax ji chk. Bx puip xi kaich am na pimt cham tu kap jum buix ja bui gu didios nar jup ja dui gu jatkam, dai gu slhkam Dios duakam japimt bhaan ba jujurt, dai gui pim px bar tujuandam tugi. 10Gio nam puip xi kaich na pim jax jak tut nra na gio bhaip jimda guch Xoikam, Maraan gu Dios, nat Dios px dlh duadhak mi dhr buusai koigan tr. Gu Jesuus jir di nach palhbui nach ba cham jich chulhiia na cham xiim jum aaya nam jix iom jum tulhiia gui nam cham mi pui jimia na jax jix aa.

486 na jax jir slhkam, cham tur gama jak. Ni kuch cham iam maakam ja iatgidhat gu jatkam tu mi tgim na ba aach dlh jich am ji chu biiidha. 4Jax dhui na gu gu Dios pux maatt jich i nach jax jir tuutum. Jix kk jatkam jich chgk pu chum kn jich dharai nach nai tu aga gu ioki na bhaan tu aga nam jax jak duia gu jatkam, nam ba cham mu jak ka bhya nam pai gammj mi pup jum tulhiidha. Dai ba pui px jach tu agim, cham tu jumai tu pup kuimgi ich, ni ku chich cham aa p nam px jix bhaim taatt joidham jich aanda gu jatkam, nach gu aach jix aa na dai gu Dios jix bhaim taat ka aach jich bui, gui nax bhaix maat nach jax jich aa jich jujur am bhaan. 5Gio cham pai dhuuk mu pai giilhim bx aixim xi bua ich nach tu jam agi na pim jax jak joidham jich kji px jix bhaich aanda gt, jix maat japim dho. Ni ku chich cham pai dhuuk mu pai bxchu bhaan tu agimk maiich gu tuumi. Jix bhaix maat sia gu Dios na chich cham tu pui tu jii. 6Pu cham jich koraaro gu na jaroi ggrkam jich biakat px jix bhaich aanda, ni jaroi dho moo, ni aapim. 7Jix bhaigt p dho nach pui jak tu jimia na jax gu ggrkam, nach gu bhaankam tu aga guch Xoikam nach jir noonbi. Gu ji na chich gu jap px tu jii jam bui na jax gu aaalh, gio jap na jax maan gu ubii nax ja dadat jix bhai ja buada gu maamran. 8Puich jup jam lhii aach na pim panaas jir jich maamar. Joidham xi jam dadat xi jam joign ich, cham tu na chich dai gu ioki gu Dios px xi chu jam agidhak, gu japji sia guch iiimda na jam am jup tuii. Joidham tu slhkam kn xi jam da ich gu! 9Ji jaadu jich Xoikam bhaan, sia tcho pim dho chi nach jix iom tu juanaimk nach ba maichkda gu tu nach am jum aanda. Tu juanda ich nabap tanoolh gio nabap

Na ba tu aanda gu Paablo nat jax jak tu jii ja bui Aapim jix maat ji jaadu jich Xoikam bhaan na chich cham tu tu kub px tu aga gux bhaim kaichdham ioki gu Dios jano nach bha jap tu jam agidhim, 2sia kuch gu bp dr jup xich chulhiiaimk bhamm Piliipos na pim jax jup bax maat. Giilhim jamt bx aixim jich chtdaimk jich gbiimk, gu ji nat gu gu Dios jich palhbui nach ba aapim jup jam aagidha gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga na jax jak jix bhai na pim duia, na pim ba cham mu jak ka jiimda na pim pai gammj gt mi pup jum tulhiidha. Cham jax jich aagk jachich tu jam agi sia kum mui dht tich obhagi nam cham jich kgalhdhat. 3Nach gu aach maaxik jix maat nach mi pui tu agim

487 tukaa, nach gux mat ka nax xijai ka aapim jam bui na pim tu kn jich xiispa nach bha jap tu jam agi gux bhaim kaichdham ioki gu Dios. 10Aapim dhox bhaix maat gam sia gu Dios na chich mi pui tu jii na pimt jax jak joidham jix kk jatkam jich ch. Jix bhai nidhix kam jachich pu tu duu jam bui aapim na pim t jgi buior guch Xoikam. 11Gam na chich jam gunguxdhimk na pim jax bax maat p, jam aadhimk ich bx jman na pim jax jak tuigda, jap na jax maan gu maankam no tu ja aagi gu maamran. 12Jup xi jam tdak jachich na pim pui jak duia na jax jak bhaan jix maat ka na pim Dios bar jatkam tugi, na gu aapim bar dhi na pim ba iimchudhix na pim buior aaya na pai dhr jix iom jir gkam na joidham jix chu abhaar. 13Puich jup taxchaabgi gammj gu Dios na pimt cham jax ji chk kk mi pui jii na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki na chich tu jam agi. T j japimt na maaxik Dios jir ioki, cham tu gu jatkam. Na gu maaxik Dios bhaan tu aga gux bhaim kaichdham iook nach bhaan tu aga. Aapim jam am jix maat na tup jir tum da na pim jk dhi bhaan t jgi. 14Aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, jano na mt gu bhai kam jatkam jam tulhiichuda sia ku pim ti bhai maap oidha bhaan gu dbr, puip tu ja dooda guch jaadu Judea kam nam puip t jgi buior guch Xoikam nam ti mi jap maap jum jumpadat jup tu daanda. Gu mi kam jatkam nam jup ja bua, jir Judea kam am p pui, gu ji nam gu gui cham t jgidha buior guch Xoikam. 15Dhi Judea kam jatkam jir dhi am na mt mua gu Gkam jich Xoikam, puix maat am gu na mt mui ba ja koi gui nam bhaankam ti tu agada gu Dios. Sia aach mi dhr mai bach aadi mt. Ni jx

1 TESALOONIKA KAM2,3 ba kum xim gangada nox bhaim taat gu Dios ja bui ka ba cham. Giox bhaak ka am tu na px kn, 16na gu noch ti xix chu ja agidham gui nam cham jir Israel kam jatkam nam ba cham jup jum tulhiia, gui cham aanda am nach gan tu ja agidha. Pui dhuuk jamt ba bam uatulh jap gkam kn, ba suuda ja iiimda bhaan. Ba dai na cham xiim jix iom ja tulhiichuda cham ja joimdat gu Dios. Gu Paablo na ti giop jix ja tmram ka 17Ji jaadu jich Xoikam bhaan, aach gammj jam tcho bx jich jujur kn, sia kuch gu mk cham pai ka jam ni maaxik. Tich jich gangada nach jax dhui mu jam tmpo gt p gio. 18Maannim jachich ti mui ma ji jam tgim, aai Paablo ti muikim ji tu dai nach mu jam tmpo gt, gu ji na gu gu jaook mi gaim ttka. 19Na gu aapim bar di nach ji jam nidhat jich gunguxi nach jix bhaich chaat. Jix bhai tu tatda ka nach xi jam tchoka, na gu jano na pai dhuuk gio bhaip jimda guch Xoikam, aapim px jir di ka na pim bpch chuttu. 20Pui ku bap kaich nach aapim ji jam nidhat jix bhaich chaat, cham tu bhaan jax jich aa ich ba. Ba na gu cham nakgaim na jix maachim na pim jax tuii, pui ma ti ich na aa mi px ka oirda Ateenas, 2gu Timoteo ich ba mj xi joot na amkam mu jam tmra na puip jir jich jaduu jich Xoikam bhaan, gio na pui bhaankam jup tu juan gu Dios, na tu aga gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga guch Xoikam. Jup xi chdak jaich na bhamm jam guguuxdha na pim ba mi pui tu daachugt t jgidha dhi na pimt tu ba maat nar joidham. 3Gio na pim ba bx cham jum ojolhdhat xi gukgda sia pui bx aixim bhaan

1 TESALOONIKA KAM3,4 jim tulhiiaidhat, na gu dhim aa nach pui bx aixim jich chulhiia na pim jax bax maat. 4Pu jam aagi ich jano nach bhamm xip tut jam bui na pui bxchu bhaan bhai jim tulhiia pim p aapim na pimt ba t j buior guch Xoikam, ba puip ji chu buus. Tcho pim dho chi nach pui jam ttda. 5Pujani na ji aagt ba cham nakgaim na jix maachim na pim jax tuidhi. Pui ku ich ba mj tu joot nam jam tkka no pim pui mi pui tu daachu na pimt tu maatk t j jano na chich bhamm tu jam agi. Na gux choonnt jam tchoka ti not jax dhuuk tu bhaan ji jam maichk gu jaook mu jak jam iabu p gio uatulhdhara tr, na gu cham aa nar tu kub ka guch magooi na chich bhamm jap ba bhi. 6Ba xib bhamm dr jak ba gi gu Timoteo Tesaloonika na pim pai oidha, joidham jix chu guguuxdham kaichim. Mi pui tu daachugt jix biiak japim sap na pimt tu tu maat, jix chu joign japim sap sia tu na px bhaan kn. Sia aach japim sap tich chchoka, xich chgik ka pim sap ti maaxik jap na jax aach ya dr mu jak nach pui ti joidham jup xi jam tgik. 7Ba dhi bhaan aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, gkam kn jachich jix bhaich lh nam pui bach chtda na pim mi pui jiimt jix biiak buior guch Xoikam, sia kuch gu aach bx aixim bhaan jich chulhii. 8Panaas ku chich mi pai dhr kiapx bhai ji dhudua koiix kat nam pui bach chtda na pim mi pui jiim na jax jix aa gu Gkam jich Xoikam. 9Cham bhaai dho nach jax pk jak moox bhaich chaatt xi taxchaabgidha gt gu Dios na pim mi pui tuidhi na jax jix aa, 10dai nach soi ttdatu nabap tanoolh gio nabap tukaa na iam pu tya nach mu jimia nach ba maaxik jam tgia p gio, gio nach bax iom jix bhai xi

488 jam aagidha na jax jak tu tuii dhi nach jax jak tu jim na pim ba cham tu bhaan jax jim aagt jix bhai bhaan t jgidha. 11Jix aa ich ti na gt gu Dios jich Gkora gio gu Jesuus jich Gkam tuk jich palhbuidha nach jax dhui mu jimia nach jam tmpo. 12Gio ba na gui px Dios jam maakidha matda na pim jax jak jix iom maachidha na pim xim jajoignda bx jman, jap na jax aach nach xi jam joimdat ti jam tcho. 13Gio gu Dios px gt p ba moo pui jak duichunda gu jam jujur na pim jax jak mi pui jiimda na jax jix aa, na pim jix uua jup tuigda, na ni jax chum uatulhdhara ku jam txidha gu Dios jich Gkora jano na pai dhuuk gio bhaip jim gu Jesuus jich Gkam tuk ja bm bx gui nam jk buior jum biikada. Moo gt pui tu tuika.

Na ba ja aagidha gu Paablo nam jax jak tu jimda Ba xib aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, soi jam ttda bhaankam gu Jesuus jich Gkam tuk na pim gammj mi pui jiimda na chich jax jam aadhak na pim duichunda na bax bhaim taat ka gu Dios jam bui, pui na pim jax jak ba duichu xib. 2Jix bhaix maat japim gu na jax jak jum aa na pim duia, na chich gu xi jam aadhak bhaankam guch Xoikam gui nax iom jir gkam. 3Dai pui px jak jix aa gu gu Dios na pim jix uua jup tuika gui buior gammj. Chapim nai px ja bm boppoda gu uuub nom cham jir jam bpna, 4daipu ji gui nam jir jam bpna ka na pim jix ja dadat. Tu kam japim ja nidha, cham tu na pim jax a pim px ja alhiosda na jax cham jir am. 5Ni ku pim cham bx aixim jix buam jum aagt ja nidha jap nam jax jak tu

489 jim gui nam cham maat gu ioki gu Dios. 6Ni ku pim cham jix joidhat nidha gu jax chum jich Xoikam jgidham gu bngan, ni jaroi jax chum jumai. No jax dhuukat jaroi pui jak tu jim, Dios dhox iom tulhiichuda cham joimdai, nach gu ti pu ba jam aagidha. 7Nat gu gu Dios pu kaikam jich am t t nach ba mi pui ba jiimda na jax jix aa, nach jix uua jup tuika gui buior, cham tu nach bx aixim tu buada na tu cham jir k. 8Pujani nax abhaaruix. Gu jaroi na tu px lhiidha dhi na jk jax kaich na jax jim aagt na maankam jup jir dunii, cham tu gu jax chum maankam na cham kgalhidha, gu japji gu Dios nat jam am tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. 9Ba na pim jax jak xim jajoimdat jix bhaim buada dlh daich Xoikam jgidham, cham jum aa na pui jak tu jam uaidha bhaan dhi uuan, nat gu dlh gu Dios ba jam aa na pim jax jak xim jajoignda bx jman. 10Pui jak tu jim japim sap gu ja bui guch Xoikam jgidham bx gui nam jk Masedoonia dbr bhaan oidha, ku gu aach jam aagi ji soich lhdhat na pim jix iom xim glhdhidha na pim xim jajoignda. 11Ba dai dhi bhaan japim jup jum tukgika gu tux bhaim duukam na pim jup tu buada, cham tu na pim bx aixim jum aanda gu tu na cham jum aa. Dlh jam boorda kn japim tu biaka gu tu, na chich jax pui pu xi jam tdak moo ba pui, 12nam ba pui jak px jix bhai jam aanda gui nam cham t jgi buior guch Xoikam, gio na ba cham tu jam am jum aanda aapim dlh. Na ba tu aanda gu Paablo na jax jak gio bhaip jim guch Xoikam 13Ji jaadu jich Xoikam bhaan, xi jam aagidhach p nam jax jum duiim jai dht nam koiim ja tutku

1 TESALOONIKA KAM4,5 bhaan guch Xoikam jgidham, nach gux aa na pim jix mat ka na pim ba cham bhaan jix buam jum aanda jap na jax gui nam pu cham maat ni jx nam jax jum duia nam pai dhuuk koya. 14Pui nach jax t jgi xib nat muukk giop dua guch Xoikam, puip t jgi ich na gu Dios px dlh ja duduadhai ja baapmidha nam jimia buior guch Xoikam jk nam buior t jdhai koya. 15Japni jak tu tuii na pim bax mat ka, guch Xoikam jich Gkam tuk px yach aagi dhi. Aach nach jk duduaka tutku bhaan jano na pai dhuuk gio bhaip jimda guch Xoikam, cham tuch bp kat baasn namkia. 16Na gu jano na pai dhuuk jum aaya gu tanoolh, bhamm dr pui ba tm tyax gm kn gio g kn. Sia gu ja gkam tuk bx gu noonbi gu Dios g kn puip ba tya, gio gu Dios gu kuichdhakarun bam kuichdha. Ba guch Xoikam nar Gkam bhamm dr bhai ji jimia jix dhaam, ba gui nam jk buior t jdhai koiix ka, bp duduadi bhai ji baapmigia am. 17Ba gui nach jk duduaka nach puip t jgidha buior, maap jach bhai ba bhya nach ba namkipu bhamm tbaa cham gui na bhaan bha jimda, gammjch ba buior pu bap tuika guch Xoikam. 18Pui pim xi kaicht bx jman cham jax jum aagt mi pui xi jiimda na jax jix aa guch Xoikam. Ba na jax jak ba tum buidha, piam na tu tanoolh ba pk gio bhaip jimda guch Xoikam, cham jum aa jaadu na pu chum yap jam aagidha, 2na pim gu bax maat na guch Xoikam gio bhaip jim na cham jaroi pum aanda. Ya px ba aaya jap na jax maan gux xkum na mu pai aaya bak chr jax a px chum tukaa. 3Nam pai dhuuk gu jatkam jup kaichdha: Jap moo joidham cham tu jax jum bua xib, joidham jix bhai tuch

1 TESALOONIKA KAM5 jim, ba jotmoda cham jum lhdham px ja daam ba jimia gux buam jum duukam, jap tu ja dooda na jax maan gu ubii na bax chgim ka gu alhii nax iom joimdam jum buada. Pu cham bhaain ka nam jax dhuim palhbuidha. 4Ba aapim ji jaadu cham tux chukgam tr kap tuii, ba cham tu totdoia pim na pai dhuuk ya px ba kka guch Xoikam jap na maan gux xkum. 5Jix chu maax kr bap tuidhi pim, tanoor joidham na pim pai jax oipo, pu cham jx jich am jup tuii gux chukgam. 6Pui ku ba aach cham jich am jum aa nach mu pai kookos ka jap nam jax tuii gui nam cham t jgi buior guch Xoikam, gu japji nach t nidha, joidham jach jix bhaich jur bia kam jup tuika. 7Na gu gui nam kookos ka, tukaa buujidha am kum ba kookos ka, gio gui nam jix maik ka, pui tukaa buujidha am p kum bax maik ka. 8Gu matgm aach nach jk jix chu maax kr bap tuidhi, jum aa ji nach gammj px jich chtcho kam jix bhaich jujur bia kam oipoda, gio nach jix bhai bhaan jix biiak kat tu slhkam bhaan t jgidha pui nach jax jak tu jim. Xich jajoimdat ich tu slhkam kn, gam nach tu slhkam kn t jgidha nach cham tu mu jak ka jiim nach pai gammj gt mi pup jich chulhiidha. Dhich ba bhaan jich palhbuichunda sia tu na px kn. 9Na gu gu Dios cham tu mi jak ka tch ichun nach pai gammj gt mi pup jich chulhiidha, gu japji bhaankam guch Xoikam nar Gkam mi dhr jich boosgak maakam jak jich chuttu nach pai jak cham kach chulhiia. 10Nat gu guch Xoikam jich amkam muu, ba cham jax bua sia kuch jai dht dudua tutku bhaan piam ku mt jai dht ba koi, pui px maap buior jup oicha ich gu gatuuk. 11Pui ku pim ba cham jax jum aagt dhi bhaan xim

490 gunguxdhat mi pui xi jiimda na jax jix aa guch Xoikam, pui na pim jax jak pu ba tuidhi xib. Na ba ja aagidha gu Paablo nam jax jak tuigda 12Ji jaadu jich Xoikam bhaan, jam aagi ich p soich lhdhat na pim siamri tu kam xi ja nidhat gui nam mi tu juan jam bui bhaankam guch Xoikam, sia gui nam tu jam aagi na pim jax jak tuigda na pim mi pui jiimda na jax jix aa gu Gkam jich Xoikam. 13Jum aa na pim jix ja joimdat ja nidhat jix bhai ja buada, na gur jix bhaim duukam pui nam jk tu jax bua. Joidham japim jix bhai kaicht tu oika p bx jman. 14Jap jach jup xi jam tdam ji jaadu jich Xoikam bhaan, gui nam cham tu juanak ka, xi ja aagidha pim na ja am jum aa nam tu juanda. Xi ja guguuxdhat japim p gui nam jix buam jum aanda tu na px kn. Gio gui nam cham maat nam jax pk jak mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios, xi ja aagidha pim. Jir jix bhabhaikam ka pim sia jaroi na px buior. 15Chapim jak buppidha gu jaroi not jax jam alhio, siat chi moo jax jix buam jam alhio. Jakbui kat ji na pim jix bhai buada sia jaroi na px, sia ku cham t jgi buior guch Xoikam. 16Gammj pim jix bhaim taatt tu oika, cham tu na pim jix buam jum aanda tu na px kn. 17Tu daanda pim gammj. 18Taxchaabgidha pim gu Dios sia bx aixim bhaan jax a tu jam jimda, na gu pui jak jix aa gu Dios na pim taxchaabgidha aapim na pim ba t jgi buior guch Xoikam. 19Chapim tussada gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na jam am mim. 20No maadt tu aga gu tu nar jix bhaim duukam, no aapim jix maat na Dios pui jak jurtun, tu kam japim xi chgi mi pui xi jimi na jax

491 kaichdha. 21Bx aixim jax a tum agada piam gu tu na jax jum buada, xim gangada pim dhi bhaan no moor jix kp jum duukam piam ku gu cham. Dai gu tu nar jix kp jum duukam japim biaidha jam jujur am, 22gux buam jum duukam japim ba jap xi dhuiidhat, na gu bx aixim tum jix jaich. 23Ba gu Dios na buior jix bhai tu tatda px jup tu duia na pim jax dhuix iom jix uua bap tuigda gui buior, gio na jam am t nidhidha na ba cham jax chum jix buam jum duukam jam daam jimia, sia jam iiimda bhaan, sia na pim jax jak jum aanda, sia jam tutku bhaan, na ba cham tux buam jum duukam jam txidha gu Gkam jich Xoikam jano na gio bhaip jim. 24Slhkam jup

1 TESALOONIKA KAM5 kaichdha gu guch Xoikam jax not ba ti, gui nat jam am t t na pim buior jup tuigda, cham tu na pui px xi chji. Pui ba ji chu buusnia nat jax xi chk. Na ba ja tabuimgidha gu Paablo jaadu jich Xoikam bhaan, jich amkam japim tu daanda gammj. 26Bx japim xim aaadha nach xi jam joimdat mu jam ioki bhaan dhi uuan. 27Ba bhaankam ja puip jam ttda gu Gkam jich Xoikam na pim bx xim jijikuixdha dhi uuan na pim jk buior t jgi. 28Ba gu Gkam jich Xoikam px jam am t nidhidha gammj bx jman aapim.
25Ji

GU GATUUK KAM UANAN GU PAABLO NAT GIOP TU JA UAXI GUI NAM T JGI BUIOR GUCH XOIKAM NAM

TESALOONIKA OIDHA

Na ba ja iokdha gu Paablo Aa Paablo bman gu Silbaano gio gu Timoteo, mu tu jam uaxi ich aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan na pim bhai oidha na pai mui pa daaxim jir kikcham na Tesaloonika bhaan bipio gu dbr, bhai na pim pai maap jum jumpadat daan gu Gkam jich Xoikam gio gu Dios jich Gkora, na pim gu gui ja bui bap tuidhi. 2Ba gu Dios jich Gkora gio gu Gkam jich Xoikam px jam am t nidhidha am bx jman aapim na pim bax bhaim taatt tu oika gammj. Na ba tu aanda gu Paablo na gu Dios ja tulhiichuda gux uuatulhdhix kam jano na gio bhaip jimda guch Xoikam 3Aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, aach gammj maan nach jax taxchaabgichu gu Dios na pim t jgi buior guch Xoikam, na guch am jum aa nach dhi bhaan jam siispatgda. Jix bhai ba maachim japim gu na jax jir jum duukam dhi pui nach jax jak tu jim, bax iom jix bhai bhaan t jdhidhat jum biikadim japim, gio na pim jix iom jum glhdhim na pim xim jajoign. 4Ba aach jix bhaich lhdhat ya dr

jap jak jup ja aagi gu jaich jaadu jich Xoikam bhaan nam jai kap maap jum jumpadat tu daan. Ja aagi ich na pim jix bhai bhaan t jdhat jix biiak nach jk jax tu jim, xi guki pim sia kum giilhim jam ttdat jam tulhiichun gu jatkam. 5Ba dhi bhaan jix maat na aagix na jax jak jum aa nam tu jimia gui nam jix jimiik ka buior gu Dios. Jix bhai bax maat na pim aapim ba iimchudhix na pim buior aaya na pai dhr bx kap jir gkam, na pim gu pui jak tuigt maichim na pim jum tulhii. 6Ba gui nam jam tulhiichun, ja bichulhi gu Dios na puip ja tulhiichuda, na gu pui jak ja am bipio. 7Aapim ba dai na jam jjkgtdai ba jam jpdhatda na pim jum tulhii, sia pui na jax aach. Dhi jano pui jak tum duia na gu Gkam jich Xoikam gio bhaip jimda ja bm gu noonbi gu Dios nam bxchux bhaai nam pu tu duia, g tonnichgda jap na gu tai no pai g mim na bhai ba jimda jix dhaam dr. 8Pu kaikam px bha jimia na ya ja tulhiichuda gui nam cham tup jum buixdha na jax jum kaichdha gux bhaim kaichdham ioki, na bhaan tu aga nam jax jak dui cham kam tulhiia gt, nam dai tu px lhdha gu Dios. 9Dhi pu chum gu jatkam, cham

492

493 pai bhai pai mian aaya am na pai dhr jix iom jir gkam gu Dios, mk jak pu ja iabu pai nam jak gammj mi pup jum tulhiidha. 10Jano pui tum duia na guch Xoikam gio bhaip jimda, na bam aaya nam pai dhuuk jix bhaim lhdhai gkamtuda bx gui nam jk t jdha buior. Aapim jir dhi ka na pim gkamtuda, na pimt gu t j na chich jax jam tn, jix bhai ba tu jam jim ba xib. 11Tu daan ich buior gu Dios na cham tur tu kub ka nat jam am t t. Jam palhbuichunda px na bar jix bhaim duukam ka bx na pim jk jax jum aagidha, gam na ba pui ji chu buusnichgda jax a pim jim aagai pu duia gu tu tu slhkam t jdhat na pui ji chu buusnia. 12Ba sia jaroi na px pu kaichdha nar gkam guch Xoikam nam ji jam nidhat na pim jix bhaim duukam jup tu buada. Ba dlh gu Dios bman gu Gkam jich Xoikam tu kam jam lhiidha am jx nam xi jam joimdat jam ni. Na ba tu aanda gu Paablo na jax jak ba tum buidha na bar mian ka na gio bhaip jimda guch Xoikam Ji jaadu jich Xoikam bhaan, bhaan ja jup xi chu jam agidha na jax jak ba tum buidha jano nach pai dhuuk baasn ba namkia guch Xoikam na gio bhaip jim. Aach soi jam ttda 2na pim siamrix bhai xim gangada bhaan jax a tum kaichdha, cham tu na pim jotmoda px ba t jgidha, sia moo ku jaroi jax kaich nax Dhuudu kam jix Ua Iimda bhaan jup tuidhi. Chapim totdon ka, ni ku pim jix ja bhidha. Piam kut jaroi ba jam uap gu jax chum uuan jax ji kaichidhat na aach jir jich uuan, no gup jum kaich gu uuan nat bx pui ba tum duu na jax tu daaxix na tum duia, ba dai nach ba nra px na cham xiim ya aaya

2 TESALOONIKA KAM1,2 guch Xoikam, 3chapim ja jgidha dhi nam pui kaichdha. Na gu jano na pai dhuuk bar mian ka na bha jimda guch Xoikam, ba jaichdhlhia am gu jatkam nam cham tu buior ka t jgidha gui na slhkam jir Dios, jap xi dhuuji am na jax jak jix aanda ti nam tuigda gt. Maadt jaichdhlhia gu maankam na pui jak ja mamtuxdha. Dhi dhi maankam dai gux buam jum duukam na bhaan jurtka, mu jak t nichudhix na pai gammj pup jum tulhiidha. 4Dlh jum aagidha nar Dios ka dhi dhi maankam jix buam tomaatm, pu ja ttdaidha gu jatkam nam dai gui px ba daanda, na gu sap cham tu jumaip jix jaich ka na bhaan jup tu tuika bx na jk tux chu jaich. Mi pai jax chum chiop ji bp dr daakat bhai ba tu ja agidha gu jatkam, sia ku gu tix chu xidhuu na slhkam Dios jup duixidhix ka gu chiop. 5Pui pim dho chi tcho na pui jam ttda jano na bhamm jam buip tut. 6Jix maat japim na maadt tu kn tu soobhi na ba cham bp dr jaichdhlhia dhi dhi maankam na chakuim aaya na pai dhuuk pk tu daaxix. 7Ba tu daaxix iimda bhaan na tux buam jum duukam jup tum duia jano, dai dhi px ba aa na tu soobhi na gai dhr xim ksa, 8na ba mi dhr ba jaichdhlhia gu maankam na Dios jum lhiidha. Ba guch Xoikam na pai dhuuk g tonnichgt ya aaya, pu biimsa maan jimdam, bhai px xi buxchana. 9Bhaan t nidhidha gu jaook dhi maankam na puim lhiidha nar Dios. Bx aixim jix bhaim duukam xip tu buidha na tu jaroi cham pai dhuuk pu chum t nidha, dai na cham tur slhkam ka. 10Bx aixim jix buam jum duukam bhaan ja iatgidha gu jatkam gui nam pui mu jak jup t nichudhix nam pai gammj mi pup jum tulhiidha, gui

2 TESALOONIKA KAM2,3 nam cham soim lhdhai mi pui jimia na jax jum kaichdha dhi na slhkam bhaan tum aga nam ba cham mu jak bhya gt. 11Cham tup jum buixdha gu Dios ja bui dhi jatkam sia ku mt bhaan ba suulh na tu cham jir slhkam, xi ja nidha px nam dhi bhaan t jdha 12na ba maan nam jax mu jak pu t nichudhix ka nam pai gammj mi pup jum tulhiidha, sia gui nam jk xib cham aa nam mi pui jimia na jax jir slhkam, nam dai gux buam jum duukam bhaan jix bhaim taat. Na pui ba tya gu Paablo nat Dios ja am t t 13Dhi bhaan ba aach jich am jum aa nach gammj taxchaabgidha gu Dios nat jam am t t aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, nat gu pu kaikam px jam am t t na pim ba aapim bp ba boosgix ka mi dhr bhaan gu boi na mu jak bhix nam pai gammj mi pup jum tulhiidha gui nam pui dhi bhaan jiim, nat gux uua bap jam duu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, na pimt gu mi pui jii bhaan gui na tur slhkam. 14Jam bai gu Dios kn gux bhaim kaichdham ioki na bhaan tu aga na pim jax jak dui cham gammj kam tulhiidha, dhi nach aach tu bhaan tu aga. Jix dhaam jak ba t nichudhix japim na pim buior aaya, na pai dhr jix iom jir gkam guch Xoikam. 15Ba chapim jax jum aanda aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, dai na pim mi pui xi jiimda xi chchot nach jax jam ttda jano nach jam buip tut, gio dhi nach jax mu tu jam uai. 16Ba gu Gkam jich Xoikam bman gu Dios jich Gkora nat xich joimdak jich bai nach buior bap tuigda, gam nat bach aa nach gammj cham tu bhaan jax jich aagt dai gui buior t jdhat jix biiak ka, 17gui px

494 pui jam jujurtudidha am na pim jum guguuxdhidhat mi pui jiimda na jax jir slhkam, na pim dai gux bhaim duukam jup tu buada gio na pim jax kaichdha.

Na pui ba ja tda gu Paablo nam mu dr bha jak ja amkam tu daanda Palhp px ja ba tu jam agidha bhaan dhi uuan aapim ji jaadu na ba moo bar daipu ka. Jich amkam japim tu daanda buior gu Dios na ba gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam jotmoda bx kap aaya, gio nam ba cham jax ji chji joidham kji mi pui ba jimia gui nam kaaya, jap na jax aapim na pimt cham jax ji chk kk mi pui jii. 2Pui pim xi kaichdha sia buior gu Dios nam cham jich juanda gu jatkam nam jix buam tomaat nam cham tu kam t ni, nam gu cham tu bx puip lhiidha nach jax kaichdha aach. 3Ku gu na gur gkam guch Xoikam, pui tu duia jax not ba ti. Jam palhbuichunda sia aapim na pim jax jak mi pui jiimda na jax jix aa, gio na ba cham tux buam jum duukam jam daam jimia. 4Guch Xoikam px nar Gkam buior jix bhaich chaat ich na jam palhbuichu na pim mi pui jiim na chich jax jam aadhak, gui px jam palhbuichunda na pim gammj mi pui jiimda. 5Sia guch Xoikam px jam palhbuidha na pim ba jaxbuip jix chu joignda na jax gu Dios, gio na pim ba jaxbuip jix akoonda gu tulhiiara nat jax jix akoo dlh guch Xoikam.

Na pui ba tya gu Paablo na ja am jum aa nam tu juanda 6Aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, jix gm ja japnip xi jam tdam bhaankam gu Gkam jich Xoikam. Chapim mi bpnatda gu jax chum jich Xoikam jgidham no cham tu juanam, piam no cham mi

495 pui tu daachu nach jax jam aagi na pim tuigda. 7Jix maat japim gu na jax jak jum aa na pim mi pui jiimda, na pimt guch ch aach na chich jax jak mi pui jii nach jam buip tut na pim ba aapim mi puip tu dagia. Tu juanda ich gammj, cham tu nach mi pai px pu darka. 8Ni kuch pui px jam taant tu kuada gu tu, gu japji nach jam sabanda. Jax dhui nach gu gammj tu juanda nabap tanoolh gio nabap tukaa, nach gux mat ka nax xijai ka aapim jam bui na pim tu kn jich xiispa. 9Sia ku gu maaxik jum aagt p na pim jich xiispa sia tu na pim bhaan jum gunguxidha gt, gu ji nach gu cham pai jax jam ttda. Dlh jach tu juanat duduaka, pu kaikam jach px dlh tu juanda na pim ba aapim jich idhat mi puip tu daachunda. 10Jano nach bhammp tut jam bui, japni chich xi jam tdak na tu tuika: Jaroi nax cho oodat cham aanda na tu juanda, pui mu oirda cham tu kuadat. 11Ba aach pui t k na pim aapim jai dht pu cham tu juan, dai na pim gam darka sap. 12Dhi pu chum gu jatkam, aach ya dr pu ja ttda bhaankam gu Gkam jich Xoikam nam tu juanda cham tu bhaan jax jim aagt nam ba maichidha tu nam aanda nam jx duduaka.

2 TESALOONIKA KAM3
13Ji jaadu jich Xoikam bhaan, chapim jum ojolhdhat jix kp jum duukam xip tu duiidhat gammj. 14No jaroi maadt cham pu bua nach jk jax kaich dhi uuan tam bhaan, jix xiraam japim xi idhat cham mi bpnatda na ba bhaan maachidhat jix xiraidha p dlh. 15Ku gu cham tu ji na pim moop jix bhaamkidha, iimda pim ji nar jam jaduu jich Xoikam bhaan na ba cham xi pk jix buam jum aanda.

Na pui ba ja tda gu Paablo nax bhai tu ja jimda, mi dhr dai na xi ja tabuimgidhai 16Ba gu Dios jich Gkora na buior jix bhai tu tatda px jam am t nidhidha gammj na pim bax bhaim taatt tu oika, sia bx aixim bhaan nax bhai tu jam jimda. Gui px jam bm jup tuigda gammj. 17Aa Paablo, dlh ji ob kn jaich ya tu uana dai dhii na bhaan jam tabuimgi. Dhi ba bhaan jix maat ka na aa mu jam joochxi dhi uuan. Pui jak bua i gu bx na jk aa jir ji uuan, dlh ja mip xi chu uana na paim tmo. 18Ba gu Gkam jich Xoikam px jam am t nidhidha gammj bx jman aapim.

GU BP KAM UANAN GU PAABLO NAT TU UAXI GU

TIMOTEO

Gu Paablo na ba iokdha gu Timoteo Aa Paablo na jir nobii guch Xoikam, nat gu gu Dios ji am t tgk pu chum kn ji dhai, dhi nat jaroich ua guch uatulhdhara gook dt guch Xoikam, dhi nach jaroi buior jix biiak xib. 2Ba aa tum uaxidha bhaan dhii uuan aapi Timoteo na jap jum lhii nap jir ji mar, na pich gu am dr maat na jax jak jix bhaai nap buior jix biiak ka guch Xoikam, ba pui mi pui tu daachu ap na jax aa. Ba guch Gkora Dios gio gu Gkam Jesuus jich Xoikam xim joimdat jum am t nidhidhat jum tajaadhidha am jum jur am gui nap kn jix iom jum biikadidha ja bui, gio gui nap kn jum guguuxdhat cham jax jum aagt jix bhaim taatt oirda. Gu Paablo na ba aagidha gu Timoteo na jax jak tu duia mu Eepeso 3Aap mi px ka oirda Eepeso na ich jax soi xim tdak na ich ba jii Masedoonia jak. Aap bhai ka ja soomchulhika jai dht guch Xoikam jgidham nam cham maakam ja iatgidha gu jai. 4Jap jap ja ttdada nam cham tup jum buixidha nam jax tu jimdat gu bjk dr kam jich

bopxi, na gu dhi bhaamdara px ba ua. Bhaan ji iokboi px chatak jimia am gu no mt bhaan ba ji chu aga, cham tu na iam ja palhbuidha nam jax jak bhaan xim guguuxdhaix iom mi pui ba jiimda na jax jix aa gu Dios. 5Jax dhui na cham tu kam aa nach bhaan ttchoka gu tu bjk dr kam, japji dai nach xich jajoignda bx jman. Dhi pu chum tu uapu no jix kp jum duukam bhaan jurtkat pui ba duiim, na cham tu gux buam jum duukam bhaan ka jurtka, gio na slhkam t jgidhat buior jix biiak ka guch Xoikam. 6Jai dht gui nach maap ti kach dhaachugt pui bx aixim jim aagk bhaan px ba iokbo am, pu cham tu mi chgim am siam ti bhaan iokbo maakam ji ch lhdhat, bhaan px mai ba suulh jamt. 7Jix maatm xi kaichdha am ti nam pai dhuuk ba ji chu aga na jax chu aagix na tu uaix gu ioki gu Dios, gu ji nam gu pu cham maatt kkt jup kaichdha. Pui ti xi ja ttdada am gu jatkam na maaxik jir slhkam pui nam jax lhii, gu ji na gur gama jak ka. 8Jix maat ich dho nam aa nach mi pui jimia na jk jax tu aagix na tu daaxix gu ioki gu Dios, dai ji na gu mi pui na jax pk kaikam jup jum kaich, cham tu nach jax lhiidha dlh. 9Kani nach jix bhai xich gangada na cham tum aa na 496

497 jaroi ja aagidha na jax jak tu aagix gui nam cham tux buam tu bua, gu gui ji nam aa nam ja aagidha nam jix buam tu bua, gui nam cham mi pui jimiik ka, nam cham t jgidha, nam gammj px jum uatulhi, gio nam pu cham tu kam ni gu Dios, gio na ni jax chum jaix xidhuun kam na naix chu jaich kum cham tu kam t ni. Gio gui nam ja tataat ja koon piam gu ja nanaan, bx gui nam jk jir tu koon kam. 10Gio gui nam mui ja bm boppo gu uuub, piam gu uuub gui nam mui ja bm boppo gu chichio. Gio gui nam dai chichio maap boppo nam pui ji dhui na maadt jir ubii ka, piam gui nam dai uuub maap boppoda nam pui ji dhui p na maadt jir chio ka. Gio gui nam t xdhat gu jai jatkam maakam jak ja gara nam tu ja juantunda pui cham ji ja namkidhat. Gio gui nam jix iatbi nam pui xi kaichdha nar slhkam, sia kum gux maat na cham jir slhkam. Sia gui ja aagt jup kaich nam mi dhr maakam duiidha na jax cham jir slhkam gux bhaim kaichdham iook na slhkam tu aga. 11Dhix bhaim kaichdham iook na slhkam tu aga, dhir di gu ioki guch Xoikam. Dlh guch Xoikam jich aagi nach jax jak duia nach ba cham jimia mu jak nach pai gammj pup jich chulhiidha, dhi na jax chum bhaan tu aga aa, nat gu Dios jix dhaam kam ji chia na nai tu aga. Gu Paablo na ba taxchaabgidha gu Dios 12Taxchaabgi i aa gu Gkam jich Xoikam, nat gux k maankam ji chgk tujuandam tugi kn ji dhai, gio ba nat ji guguux na pu tu duia na jk jax jix aa, 13sia ku gu bp dr giilhim jix bhaamut ka agada, ganai bx aixim ja aichuxdhat agada na jax cham jir am kat na

1 TIMOTEO1 pu kaichdha. Gam na ja dangt ja kukpada gui nam buior t jgidha, giilhim ja xi ja ttdat. Gu ji nat gu siamri xi joimdak ji ch gu Dios sia pu chum giilhim jix uatulhdhix kam, na gu chakui t jgidha buior guch Xoikam, pu cham mat ka i no jix buam jum duukam bhaan jup tuika. 14Gu ji nat gu gu Dios gkam kn xi joimdak ji am t t, ji chajaa gui na kn buior bax biiak ka, gio gui na kn bax jajoignda gu jai. Sia aap pu chum jum am tajaa, nach gu buior ba t jgi guch Xoikam, maap maan iook jup duuk ich ba. 15Jum aa nam bx gu jatkam t jgidha na slhkam maaxik japni tu tuii: Guch Xoikam pu kaikam px bha jii ya dhi oigan na ba ya ja uadha gu ja uatulhdhara gu jatkam nam ba cham ka jimia nam pai gammj mi pup jum tulhiidha. Aa pk jir di kat na giilhim jix iom jix uatulhdhix kat. 16Pui dhuuk ba gu Dios xi joimdak ji ch na ba dhi bhaan matgilhia nat guch Xoikam pu kaikam jum tulhii. Aa ba jap ji buusan na jir ja booichu gu jatkam, na mt gu chgk jup ba t j jai dht gui nat jk Dios ja am t t nam t jdha, nam ba mi dhr buior bap tuika gammj. 17Jum aa ba nach dai dhi buior tu daandat gkamtunda gammj cham aagix kam, na gux iom jir gkam, cham tu mumk, gio na cham maax. Gio daipu dhix jaich gu Dios. Maaxik jir pui moo. 18Ba aap Timoteo na jap jum lhii nap jir ji mar, xim guguuxdha ap nap jix iom xim biikada buior guch Xoikam. Xi kkgda ap nap mi pui xi jimda na jax jix aa, na gu dhi jap ji buusan nap bhaan tu kokdatu. Puip jak duichunda na pich jax jak ja kai na mt tum daaxi buior gu Dios guch Xoikam jgidham. 19Jai dht nam ti buior kax biiak kat guch Xoikam,

1 TIMOTEO1,2 xib cham tu kap jum buixi am buior, na gu dai na mt maakam jim aagk mu jak bhaan ba tu daachu na tu cham k kam ni gu Dios. 20Gu Imeneo gio gu Alijaanru pui jak tu ja duichu. Aa xi ja ni px na pu ja dooda gu jaook nam ba mi xi machia na cham bhai nam giilhim aichuxdhat agada gu Dios.

498 jix aa, ba cham tu mu jak ka bhya ich nach pai gammj gt mi pup jich chulhiidha. Yamm pu dhuuk pui tu duu gu Dios nat pai dhuuk tu dai dlh na pui duia. 7Dhi pu chum ja ba aa bhaan tu aga, na gur nobii guch Xoikam. Gui chia na pui jak nai tu ja agidha gu jatkam gui nam cham jir Israel kam, pui ja ttdaim i nam dai gui buior px jak bax biiak ka. Jir slhkam na jir nobii guch Xoikam, cham tu na pui px kaich. 8Ba aa pu kaich nam gu chichio tu daanda buior gu Dios pai na px dhr maap jim jumpadai, xi baapmidhat am gu ja noonob, gio nam cham jix buam jum duukam bhaan jujurtkat, ni kum cham bhaak ka jai ja bui, ni kum cham tu bhaan iokboix ka. 9Ba gu uuub aa jix aa p nam jaxchudhix kam px jix bhaim duuka, na ba dhi bhaan jix maat ka nam soim lhiidha. Nam pai dhuuk jum gaxbuda, jaxchudhix kam px nam jix bhai buada gu ja kuup, cham tu na xi bhaibchixim. Gio cham jir am nam tu xialhich ka gux dharam namkm, ni gu jajannulh kum tu aanka gux dharam namkm. 10Gu japji nam bx aixim jix bhaim duukam xip tu duiidha na jax jix k kam ni gu Dios, ba dhi pui bam kaich nam jix bhaim duuk. Puim jak xi chu duia gu uuub na jax jak bhaan jix maat ka nam dai gu Dios px buior soim lhii ja iiimda bhaan. 11Gio ba nam tu kam ja nidha gu chichio jax am kaichdha, t kkm px, 12cham tu nam jakbui kat tu ja aagidha nam jax jak tuigda. Na gu nom jakbui kat tu ja aagi, dhi bhaan gampai px ba ja lhiidha am, gu japji nam cham iokda nom tu aga gu chichio. 13Nat gu gu Dios bpp duu gu Adaan, cham tu gu Eeba. 14Ni kut cham gu Adaan tum dap duu na mt bam uatulh, gu gui ji Eeba nat iatgidhak

Gu Paablo na pui ba tya nach ja amkam tu daanda bx gu jatkam Bx ja pu jam ttda na pim jk buior t jgi guch Xoikam na pim siamri soim lhdhat ja amkam tu daanda buior gu Dios bx gu jatkam, sia gui nam cham t jgi buior, na ba cham tu bx aixim ja am jum aanda. Xi taxchaabgidhat japim p ba na bha tuch joochxi gu tu nach pui taanda. 2Bx japim tu ja daaxidha nam jix bhaim taatt tu oika gui nam ggrkam kn daraa ya dhi oigan nam ba cham t jgialhchunka, gio ba nam cham jich juanda aach nach buior t jgi guch Xoikam, nach ba cham tu bhaan jax jich aagt mi pui jiimda na jax jix k kam ni gu Dios. 3Pui jak jix aa gu gu Dios gui nat jich boosolh nach mu jak ba bhichgt nach pai gammj gt mi pup jich chulhiidha, nach pui bx px ja amkam tu daanda gu jatkam. 4Na gu gu Dios jich Gkorax aa nam bx gu jatkam mi pui jimia na jax jum kaich gu ioki na slhkam tu aga na bax bhai tu ja jimia. 5Na gu maan px jix jaich gu Dios, cham tu mui. Gio maan px jup jix jaich guch Xoikam na pui ja duia bx gu jatkam nam maan iook bap duuka buior gu Dios, ba mi dhr gammj buior bap tuigda am. 6Nat gu guch Xoikam dlh maaxik jum ki na mt mua, pui jak jich amkam tu namki guch uatulhdhara gui nach jk pui mi pui jiim na jax

499 maiich gu jaook. 15Ku gu cham tu mu jak bhyam ji gu uuub nam pai gammj mi pup jum tulhiidha nom mi pui xi jiim na jax jak jum aa nam mi pui jiimda nam jir uuub, gio ba nom mi pui xi jiimt buior jix biiak guch Xoikam, nam jix uua jup tuigda, gio nam jix chu joignda. Gu Paablo na ba tu aanda na jax jak jum aa nam tu jimda gui nam bp dr gukat ja guguuxidha guch Xoikam jgidham Jir slhkam dho na japni tu tuii: No jaroi puim aa na bp dr kkat ja guguuxidha guch Xoikam jgidham, dhi joidham jir jix kp jum duukam gu jaroi no puim aa. 2Dai nam aa na joidham jir jix bhaikam ka, nam cham jix bhaamkidha gu jatkam. Gio ba na maan px t bna ka, daipu gu jax chum na bman jum tmo gu ubii. Gio bxchu bhaan na tu kam t nidhat mi pu tu duiidha, gio nax gm tu agada. Gam nax bhai ja ttdat ja tbiaptudidha gu jatkam nom paxiaraim kiami. Gam nax joojoidha na tu ja agidha gu jatkam gu ioki gu Dios. 3Gio ba na cham maimmukda, ni ku cham ja kokdada gu jatkam, gu japji nar jix bhaikam ka px ja bui, jix ja joimdat px ja nidha. Gam na cham tu bhaan jup jum buixidha gu tu tuumi. 4Gio ba nax bhai ttdat gu bngan na jax jix k kam ni gu Dios, gio gu maamran na tu ja agidha nam jax jak jix bhai mi pui jiimda, nam tu kam t nidha gio nam jix ch kk. 5Na gu no aa dlh cham maatt ja slhkan gu kiaam kam, cham jir am na mu paip ba ja slhkanda guch Xoikam jgidham. 6Gio na cham jir am na jaroi jotmoda pu chum kn ba daaka na jax kiapx t jdha buior guch Xoikam. Na gu

1 TIMOTEO2,3 cham maat ka no gammj maan na jax mi pui jimda na jax jix aa gu Dios, ka ba gu moo jano gkam jim taati pum uatulhdha jap nat jax chum kn jum uatulh gu jaook. 7Gam nam aa p na tu kam ja nidha gu jappx jatkam nam cham t jgidha buior guch Xoikam nam ba mu dr bha jak jix k kam jup nidha, pui jak ba cham tu bhaan maichia gu jaook. Gu Paablo na ba tu aanda na jax jak jum aa nam jup tu jimda gui nam mi tu juanda ja bui guch Xoikam jgidham 8Gio gui nam mi tu juanda ja bui guch Xoikam jgidham, jum aa p sia nam jir jix kk jatkam ka, nam jir jix bhabhaikam ka bx px ja bui. Gam nam slhkam tu agada jax am kaichdha. Ni kum cham jix maik ka. Ni kum cham jap px muix maichik ka gu tuumi nam dlh kn xim tu tumigamtak ka. 9Gio nam mi pui tu daachunda na jax jir slhkam nach aach jax chum bhaan t jgi, nach gux maat nar slhkam, dai gux kp jum duukam nam bhaan jujurtka. 10Bpm aa nam tu jax xi dhuia nom moo mi pu bua gu tu nam aanda nam jax dhuia nam ba mi dhr tujuandam kn ba darka ja bui guch Xoikam jgidham. 11Sia gu uuub nom jix aa nam tujuandam kn baapkia ja bui guch Xoikam jgidham, jum aa nam tu kam t nidha p sia. Slhkam nam tu agada jax am kaichdha, cham tu nam iatda. Jix gm nam tu agada, gam nam mi pui xi chu dhuiidhat tu nam aanda nam pu duia. 12Jum aa p na maan px t bna ka gu jaroi nar tujuandam ka ja bui guch Xoikam jgidham, pu daipu gu ubii gu jax chum na bman jum tmo. Gio nax bhai ja mamtuxidha gu maamran, nam cham buam tum tu maachidha,

1 TIMOTEO3,4 sia gu bngan jix bhai ttdat. 13Na gu gu jaroi na pu chum bhaan ba tu juanda, nox bhai mi pu tu duiim na tum aanda na pu duia, jix k maankam tgix iom tkob ba daasa am guch Xoikam jgidham, px jix bhai ba aanda am ba na slhkam buior jix biiak ka guch Xoikam. Gu Paablo na ba tu aanda na pu dhi bhaan jix bhaix maat na pui jak jir slhkam nam jax jak tu daan guch Xoikam jgidham 14Jootom ja mui bam tmra, dai na bp mu tum uaxi 15na ba no ich cham ob mu ai, aap bax mat ka na jax jak jum aa na tuigda gu jaroi ja bui guch Xoikam jgidham. Na gu dhi ja am t nidhat ja nuukan gu Dios maaxik duakam, nam ba mi pui tu agada gu ioki na jax jir slhkam. 16Aach dlh jix bhaix maat nar gp jum duukam dhi nach tu bhaan jix biiak kat pui jak tu jim, na gu japni tu tuii: Guch Xoikam ya ai dhi oigan bhaan maankam jup jim duuk. Bx aixim jix bhaim duukam jup tu buimk, na gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na bhaan tajaaixchu. Gu noonbi gu Dios joidham jix k maankam t mt, sia nai pu chum ba tum aga ja bui gui nam cham jir Israel kam, jai dht ba t jgi am buior. Ba ya dr giop jii jix dhaam jak na pai dhr jir gkam xib bx kap. Na pui ba tya gu Paablo nam gatuuk jai dht cham mi pui ka jiimda na jax jix aa gu Dios Gux Dhuudu kam jix Ua Iimdap kaich na sap jano na pai dhuuk bar mian ka na ba ji chum kuugalhdha ya dhi oigan, mui cham mi pui ka tu daachunda am na jax jix aa gu

500 Dios. Mu jak px ba ja kaichgda am gui nam maakam tu mamtuxidha gu ioki gu Dios, dlh px jam pui ba tu buidha nam jax lhiidha. Pu cham jir slhkam ka, na gu gu cham kk iiimda ja am bap tuigda dhi dhi jatkam, dhim ba pui ja jurtunka nam cham slhkam ka tu agada. 2Pu cham mi pui jiimda am dlh nam jax jak ja aagidha gu jai, dai gux buam jum duukam nam bhaan jujurtka dlh, jap ji buusanda nam pui jak bapaimichdhix ka. 3Dhi pu chum gu jatkam jup kaichdha am na cham jir am na gan t bna ka gu jaroi no ba t jgi buior guch Xoikam. Sia jman gu koi uatulhdhara lhiidha am, aagix ka px na jax chum jix bhaai nam kuada. Jax dhui nat gu gu Dios jup tu duu bx na jk jir tum kuadam nam ba pui tu kuada gui nam t jgidha buior guch Xoikam, dai nam xi taxchaabgidhat gu Dios. 4Nat gu gu Dios tum kuadam jup tu duu gu koi bx na jk jix chu jaich, cham tu nach gu aach ba ya dr puip ba duia na cham jir tum kuadam ka, dai ji nach tu kuada xi taxchaabgidhat gu Dios. 5Na gux ua jup jum duia gu koi na xi taxchaabgidhai gu Dios tu jugia, nat gu dlh gu Dios pui pu ti nax bhaai nach tu kuada. Gu Paablo na ba tu aanda na jax jak jir tum ka gu jaroi na tu slhkam jir tujuandam tugi ka guch Xoikam 6Ba nop gu aap pui dai gux kp jum duukam ja aagi guch Xoikam jgidham, gio nop mi pui tu daachugt jum biikadat bhaan jum guguuxi na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki gu Xoikam na slhkam tu aga, gio ba nop maan nap jax mi pui jim gammj, jir jix k tujuandam tugi ka ap guch Xoikam. 7Chap mi ja kkdat gui nam bxchu

501 iatda ganai sapooki tu agada. Cham tu mim nni gu pu chum, gio gu dai gui nam cham ja jur bia nam ba pu chum tu agada. Aap cham tup jim buixdhat xim guguuxdhatgda nap jix iom xi gaachunda nap jax jak mi pui jimda na jax jix aa gu Dios. 8Na gu dhi japni ji buusan na jax ya maaxik jich chutku bhaan nam aanda nach jap xi oipoda nach jich xssda na bax bhai tu tatda ka, sia ku gu cham pk jum aa dhich chutku nach jix bhai ja buada. Gu matgm guch iiimdax iom ji nam aa nach jix bhai ja duia na bax bhai tuch jimda ya nach ka dudua dhich chuuku bhaan gio gatuuk jich iiimda bhaan. 9Jir slhkam dhi na jk jax tu aga. Jum aa nam bx dht t jgidha na maaxik jir slhkam. 10Jich dhakoodhatundat tu agichu ich aach gux bhaim kaichdham ioki gu Dios, sia kum cham jich kgalhi gu jatkam nach buior jix biiak gu Dios duakam, gui nat mi dhr jich boosolh nach jk ba t jgi buior guch Xoikam nach mu jak ba bhichgt nach pai gammj gt mi pup jich chulhiidha, gui na sia puip jix bhaai na ja boosga mi dhr gui nam jix aanda nam ba cham jum tulhiia. 11Puip xi ja aadhai xi ja chiia nam mi pui jimia guch Xoikam jgidham. 12Chap jum dochoka nam tu px jum lhiidha nap jir biapma, jakbui kat ji nap aap jir ja booichunda nam jax jak mi pui jiimda bx guch Xoikam jgidham. Chap jx jap t kissapda nap jax ba jim, jix bhaip tu iokda, gio nap jix chu joignda, gammj nax chu ua kr jup tuigda gum iimda nap mui xim gangada. 13Ba ampk na aa mu aaya, aap ka ja jikaixidha guch Xoikam jgidham gu ioki gu Dios na tu uaix, xi ja guguuxidha ap nam mi pui jimia na jk jax jum

1 TIMOTEO4,5 kaich. 14Puip xi chu duia nap jax jak jix chaat jum jur am bhaan, nat gu gu Dios dhi bhaan jum am ba t t. Nap gup kaich nap bhaankam jix chu juanam gu Dios, pui ku mt ba pui jak tum daaxi bhai xim daagk gui nam bjk dr ba t jgi buior guch Xoikam. 15Mip pui xi jimia na jk jax jum ttda nam ba xim nidha gu jai nap jix iom jum biikadim buior guch Xoikam. 16Xim nuukdat ap nap cham uatulhdhara tr gxia. Xim gangadap p nop moo mi pui ja aagi gu jai na jax jir slhkam. Gammjp mi pui xi jimdat na jax jix k kam ni gu Dios, na gu nop mi pui duichu, cham mu jak bhya ap nap pai gammj mi pup jum tulhiidha, sia gui nap jk pui ja mamtuxdha. Gu Paablo na ba tu aanda na jax jak jum aa nach tu jimda ja bui gu jaich Xoikam jgidham Chap bhaamda kn tu ja agidha gu chichio jaggr nap pai dhuuk tu ja agidha. Tu kam jap ja nidhat tu ja agidha, nam gu gu puim taatm jap ji buanda na jax gum taat. Gio gum bpna biipibop jap puip ja lhiidha na jax gu mian jum jaadu, tu kam jap ja nidhat tu ja agidha. 2Gio gu uuub jaggr jap pui tu kam jup xi ja nidhat, nam gu gu puim taatm puip ji buanda na jax gum naan. Gio gu ttya puip jup ja lhiidha na jax gu mian jum jaadu, tu kam jap ja nidhat jup tu ja agidha. 3Jix bhaip xi ja buat gu uuub ddlhdhm nam ba koiix gu ja bpna, na gu cham jaroi ka jaich nax bhai ja duia. Xi ja maakat ap gu tu na ja am jum aanda. 4Gu jax chum dlhdhm ubii not muu gu bngan, gu ji nom gu dudua gu maamran piam gu abuilan, dhi ji nap ja aagidha nam aa nam

1 TIMOTEO5 bpx bhai ja duia gui nam maap jir jum oidhagm ka, nam ba mi dhr gu jaix bhaip ba ja duia. Jum aa gu nam puix ja joimdaix bhaip ja duia jap na jax gui na mt jix ja joimdak jix bhai ja buimk ja gglh, pui jak jix aa gu gu Dios, na gur jix bhaim duukam. 5Gio gu gu ubii gui na slhkam puim ttnda nar dlhdhm, soim lhdhat tu daanda buior gu Dios gammj nabap tanoolh gio nabap tukaa. 6Gu ji no gu nai bx aixim tu bua na jax cham k kam ni gu Dios sia ku tir dlhdhm, dhi dho gi gu pu muukix ka ji iimdagaram bhaan. 7Puip jak xi ja chiia nam duichunda gammj bx guch Xoikam jgidham, na gu cham tu jaroi tu bhaan jax ja ttdada nom gammj mi pui jiim. 8Na gu gu jaroi na cham ja joignda gui nam maap jix bhai kaichdha, ni gu jajaanni na pk tix iom jum aanda, dhi bhaan jix maat ka na cham tu buior jix biiak ka guch Xoikam. Jix iom cham jir k maankam ka ba, cham tu pui na gui nam cham t jgidha buior guch Xoikam. 9Ja daasa ap gu ddlhdhm uuub gui na slhkam jum aanda nap jix bhai ja duia. Dai gui na mt jman px ja bm tu kiichak gu chichio, gio dai gui nam baik oom oidha biaka gammj jak. 10Gio ba nam bx px jix mat ka not jix bhai ja mamtuxdhimk ja gglh gu maamran. Gam nor jix bhaikam kat ja tbiapputun kiami gui nam paxiaraidha. Gio no soim duukat ja palhbui guch Xoikam jgidham bx aixim tu na ja am jum aanda. Gio gui nam bx aixim tum bhaan jum tulhii nox bhai ja bua, no dai gux kp jum duukam bhaan ji bamgim nap tu bua. 11Chap ja dansada gu ddlhdhm uuub nam gook alh oidha biaka, na gu cham am ka gxia nom jax dhuuk gio maakam jup ba lhii gatuuk. Jap

502 xi dhui am ba guch Xoikam nam bax ja oidhak ka p gio jai gu jatkam, 12bam uatulhdham ba, nam gu cham mi pui jimia nam jax ti xi chya nam jax jum daasa. 13Piam nam nai px jiimt ba tu agidha kikcham na tu cham bhaim kaich, piam nam iataidha, piam nam bax chu ojonda. 14Ba japni jak jix bhai, nam gu xixibkam ddlhdhm uuub jai xi ja oidhai gu chichio, xi chu oichaim jix bhai xi ja dui gu ja maamar no mt jk ja t. Ba pui jak cham tu tu bhaan jax jich chtdada am gui nam xich bhaamki aach nach t jgi buior guch Xoikam. 15Jai dht gu ddlhdhm uuub cham tu mi pui ka jiim am na jax jix aa gu Dios, mu jak px bhaan bax chutkagix am na jax ja jurtun gu jaook. 16No maadt guch Xoikam jgidham, cham jax bua nor chio piam kur ubii, no tu jaadu jk gu uuub ddlhdhm na mt koi gu ja bpna, jum aa na dlh jix bhai ja duia na ba cham xix xijai ka ja bui bx guch Xoikam jgidham nam jup ja palhbuidha gu jai na pu cham jaroi jaich ka nax bhai ja duia. 17Guch Xoikam jgidham nam jix iom bax maat nam jax jak tu ja aagi gu jaich Xoikam jgidham, dhix iom jum aa p na pim jix bhai ja buada. Gook jakbui kim japim ja maakda gu tu nam aanda, gui pk nam jix iom tu agat tu mamtuxidha gu ioki gu Dios. 18Na gup jum kaich maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Jum aa na kuada gu tuur gu tu nar magoogan ka. Gio jap iam japnip tu uaix, iam px puip jum kaich: Jum aa nam maakda gu tu na bhaan jup bipioda gu tujuandam. 19Ba no jaroi maadt jax jum ttda na maadt gui nam tu aga gu ioki gu Dios cham mi pui duichu na jax

503 jak jum aa na tuigda, aap cham jgidha. J ji nom jix jaich jk gook piam jk baik nam maaxik ni. 20Ba nom jai dht pui ksaim nam jum uatulhi, ja iokdha ap nam pai dhuuk bx maap jup tuika guch Xoikam jgidham nam ba jaip t kkt jix chotdont cham puip jum uatulhidha. 21Ja kaichdhat ja ya pum ttda gu Dios gio guch Xoikam, gio gui nat pu pui jak ja am t t bjk gu Dios nam jir noonbi ka, nap gammj pui duichunda. Maan nap jax px jup lhiidha sia nar jaroi, na gu cham jir am nop jai cham ja juan sia kum jum uatulhi. 22Gu jaroi nap bax dhaasam ka na bp dr kkat ja aagidha gu ioki gu Dios guch Xoikam jgidham, bpp xi nidha nox joojoi na mi pui jim na jax jix aa gu Dios. Na gu not jax dhuukat cham mi pui ka jii, aap jum am ji ch gxia. Dai gux kp jum duukam jap bhaan jum tukgika nap xip tu duiidha. 23Alhich jap muip xi iodat gu uubas gu bargan gux ojo pa na ba jotmoda duadhidha gum book na saak jix kok, cham tu dai suudai. 24Jai dht gu jatkam jix bhaix maat pu ya nam tu bhaan jix uuatulhdhix, sia kut chakuim ai na pai dhuuk ja aagidha gu Dios. Ba jai na cham maat ya nam tu bhaan jix uuatulhdhix, janox bhai matgilhia nam tu bhaan jix uuatulhdhix ka. 25Ba gui nam jix bhaim duukam jup tu buada, jk px p nax bhaix maat pu ya, gu ba gui na jk cham maat, gatuuk jix bhai matgilhia. Jai dht guch Xoikam jgidham nam tu ja juantun pui cham ji ja namkidhat, jum aa nam tu kam ja nidhat mi pui xi dhuiidha tu nam ja chianda gu ja ggrkam tuk nam ba bx px jix bhai aanda gu Dios gio gu ioki

1 TIMOTEO5,6 dhi nach aach bhaan tu aga. 2Ba nom gu puip t jgi buior guch Xoikam gu ja ggrkam tuk, jum aa nam jix iom tu kam ja nidhat mi pui xi dhuiidha jax am ja tdaidha. Giox bhai nam mi pui xi dhuiidha, cham tu parban, na gu jap ji buusanda nam mian jir jum jajaannim ka nam maap t jgidha buior guch Xoikam. Gio gu guch Xoikam jgidham pk nax iom jum aa nach jix bhai ja buada. Xi ja aagidha ap bx nam pui jak duichunda. Gu Paablo na pui ba tya na cham jir am na jaroi bxchu bhax chu aanda na gt xi chu biaka 3No jaroi maadt jix iom maakam xi bua na tu ja agi guch Xoikam jgidham na jax jak cham puim kaich gu slhkam ioki guch Xoikam dhi nach tu bhaan t jgi aach, 4dhi na jax dhui bhaan px gkam jum taat ka ku bap kaichdha, cham tu nax mat ka. Na gu gu jaroi na gammj bx aixim kaichdha na jax lhii dlh, dhi jap ji buusan na pu chum kn jix kaook ka, mi dhr bap ja iadhidha gu jai. Mi dhr jum gglhi p gu jmoda, gio gu bhaamdara, gam nam nai px ba tu agada, gio nam cham ka t kgalhidha. 5Bar kokdhicham ka px ba, gammj bx aixim px bam buidha am dai jap tuutum nam cham ji maatt na jax pk jak jir slhkam. Nam gu bax iadhix ka gu tu na cham jir k ka, bhaan px jum tutumigamtaidha am nam jax jak tu jimda. Chap mi ja kkda pu chum gu jatkam. 6Jir pui dho p nax iom jum tumigamta gu jaroi iimda bhaan no dhi kn jix bhaim taat na jx px maakidha gu tu gu Dios nam aanda, na gu buior t jgidha. 7Nach gu aach pu cham tu ua na chich pai dhuuk maaxir ya

1 TIMOTEO6 dhi oigan bhaan, ni kuch pu cham tu xi bhi nach pai dhuuk giop koya. 8Noch bia nach tu kua gio nach tuch ch ti, dhi kn jach jix bhaich chaat ka, cham tu nach bhaan jix buam jich aanda gu tu na pu cham jum aanda. 9Na gu gui nam jix aanda nam jir jix chutumigam ka, dhi bhaan bx aixim tum kn bhai ji chu ja maichi mu jak bhaan px bax chutkagix ka am, bx aixim px bam aandam ba. Dhi pui jak tu bua nam ba cham jxkat mi pui jimia gu jatkam na jax jix aa gu Dios, dhi ba kn jup ba ja tulhiichuda gatuuk. 10Na gu gu jaroi not bhaan ba ji jurt gu tuumi, dhi mi dhr bhai jim glhdha bx aixim gu tux buam jum duukam. Jai dht nam ti mi pui ka tu daachugt na jax jix aa gu Dios, cham tu mi pui ka jiim am, nam gu dai bhaan px bax chutkagix nam jum ganga nam jax dhui bx aixim tum xi chu biaka gt, dai nam bam tulhii px ba ja iiimda bhaan. Gu Paablo na pui ba tya nam aa nach mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios 11Ba aap nap bhaankam tu juan gu Dios, chap pu chum bhaan jum tukgidhat mi pui xi jimda na jax jix aa. Soip jum lhdhat jix ja joignda gu jai gammj. Mip pui tu daachugt xi kkgda nap tu bhaan jix biiak kat t jgi bx jum jur kn. 12Jap ji buusanda nap tu kokdatunda nap mi pui tu daachundat xi kkinda. Xim docho ap nam am t nidhidha gu Dios gammj, na gu dhir jix bhaim duukam. Gio gu pu kaikam jum am t t nap ba mi pui tu duia na jax jix aa, pui na pich jax ti jano nam mui t k guch Xoikam jgidham nap saak buior jix biiak guch Xoikam bx jum jur kn. 13Ba gu Dios na ja maak iimda bx nam jk

504 tu nai tu dudua, gio guch Xoikam nat aa gu Poonsio Pilaato nar tup tum da, aa dhi ja kaichdhat jum chian 14nap mi pui xi dhuia na jax jum ttda. Chap pataasat na ba cham tu bhaan jax jum ttdada. Gammjp ba moo pui pu duichunda jano juugt na pai dhuuk bha jimda guch Xoikam nax iom jir gkam. 15Na gu gu Dios pui tu duia na pai dhuuk dlh pu tya, na gu dai guir Dios nax iom jir gkam. Jir ja gkam tuk gui nam jix iom jir ggrkam ya dhi oigan, sia gui nam alhich kn jir ggrkam. 16Dai guix jaich na cham tu mumk. Maan kap kio na pai joidham jix chu abhaar gio nax chum tua kat tum tanoor. Pu cham jaroi ni maaxik, ni ku cham jxdha jaroi tgia, na gu pu cham jaroi mian aj bhai na paip tuii. Pui kuch ba dai gui gkamtunda, na gu bxchux bhaai na pu tu duia. Ee ku pui tu tuika. 17Gui nam jir jix chutumigam ya dhi oigan bhaan, jap jap ja tda nam cham tu ja tumi bhaan jujurtka, ni kum cham dhi bhaan ggrkam jum taat ka, na gu pu cham tu bhaai sia ku jaroi ti giilhim jir jix chumigam ya dhi oigan bhaan. Jap jap ja tda na dai gu Dios jix bhaai nam buior jix biiak kat jix bhaim taat ka, na gu gui px na tuch maak bx aixim tu nach am jum aanda nach ba aach ya dr kn jup jich guguuxidha dhich chutku bhaan. 18Xi ja aagidha ap nam jix joojoidhat jix chu onbaidhar ka gu tu nam bia na ba pui jak slhkam pui bam kaichdha nam jir jix chutumigam, nam gux bhaim duukam jup tu buada. 19Jix bhai tu ja jimda ba, na gu ja am ba t nidhidha gu Dios. Gatuuk dai na ba ja baidhika nam buior bap tuika gammj, nam gu xib dr buior pu bam tutumigamtaidha.

505 Gu Paablo na ba guguuxdha gu Timoteo na cham ja kkda gui nam maakam ja mamtuxidha gu jatkam 20Ba aap Timoteo, dlh jap mi pui xi dhuichunda na pich tu ba maat nar joidham. Chap ja kkdat gui nam bx aixim tum tu aga na tu ya dhi oigan jax jum bua, na gu pu

1 TIMOTEO6 cham tu mim nni. Dlh px nam jax lhiidha nam pu kaichdha, cham tu na pui jak jix aa gu Dios. 21Na gu jai dht nach ti maap kach dhaachugt, na mt pai dhuuk pui bx aixim tum ba ji chu aga, pu cham mi pui ka tu daa mt na jax jix aa guch Xoikam. Japni tu tuika ku ba moo guch Gkora gt px gammj jam am t nidhidha bx jman aapim.

GU GATUUK KAM UANAN GU PAABLO NAT GIOP TU UAXI GU

TIMOTEO

Gu Paablo na ba iokdha Aa Paablo na jir nobii guch Xoikam nat Dios bhach joochxi ya dhi oigan, nat gu bjk dr pui jak pu tu dai na ba mi dhr puix bhai ba tuch jimda gammj, na gu guch Xoikam px bhaan jup tu tuii nat jix bhai dhuu. 2Ba aa ya tum uaxidha aapi Timoteo na joidham xim da, jap ji buusan nap jir ji mar. Guch Gkora Dios gio gu Gkam jich Xoikam px gt ba moo xim joimdat jum am t nidhidha am na ba cham jix buam jum duukam jum daam jimiidha. Gu Paablo na ba aagidha na cham xirdat ja aagidha gu jatkam nar tup tum da guch Xoikam 3Aa gammjm tchot taxchaabgidha gu Dios na tu daanda buior nabap tanoolh gio nabap tukaa, na gu aa dai guir tujuandam tugi na pu duiim na tur jix kp jum duukam, jap na jax gu bopxi kat na mt puip tu juaxidhak gu Dios. 4Jap ja chi moo joidham jix bhai lhdha no ich jax dhuuk giop jum t maaxik, ti xim tgim i gu. Pui tcho i na pich susua, cham mk buppa i. 5Tcho i sia nap jix bhai buior jix biiak guch Xoikam. Bp buior jum biikai gum abuil Loida gio

gum naan Euniise, pui ku ba aa jix maat nap jaxbuip jix biiak na jax gui am. 6Ba aa jum aagi nap jix iom xim guguuxdhai pui xi dhuia nat tu bhaan jum am t t gu Dios jano na ich bhai xim daagk tum daaxi. 7Nat gu gu Dios cham tuch am tajaa gu jax chum iimda na bhaan jich ka gu toonni, gu gui ji na tu guguuxi, gio na tu maak joimdara, gio na mattunka no moox bhaim duukam jup tu bua. 8Jum jur jap xi dhaasai nai xi ja mattuda gu jatkam nar tup tum da guch Xoikam, chap xirdat. Ni kup cham ji amkam xirda na pu chum kn ya kuup, gu matgm japji jx nam guguuxi gu Dios jap cham jax ji kaicht puip xim tulhiia kn gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam. 9Nat gu gu Dios mi dhr bach boosolh nach pai mu jak ba jiimt nach pai gammj mi pup jich chulhiidha gt, xib ba dai nach aach dlh mi pui ba jiimda na jax jix aa. Xi dhochidha ich guch iimda na ba gui dlh pui jak duichunda na jax jix aa. Gio gu aach cham tu tux bhaim duukam jup duu gu tu nat bax bhaich dhuu gu Dios, gu japji dlh px nat jix bhaich dhuu, na gu pux maat na pui jak jix bhai ji chu buusnia. Xich joiglh

506

507 bhaankam guch Xoikam pu bp dr nat chakuip duuk dhi oigan. 10Xib jix bhai kach mattuda na tu slhkam xich joign, bhaan maat jachich nat bhach joochxi guch Xoikam nat bach boosolh nach mu jak ba jiimt nach pai gammj gt mi pup jich chulhiidha. Maiich guch Xoikam gu muuki na ya tu daam kkat dhi oigan bhaan. Ba jap ji buus nat jix chu maax jup tum duu nach bax bhai t nidhat mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios, gammjch ba buior bap tuigda. 11Aa dhi pu chum kn jir nobii gu Dios na ja aadhim gu jatkam gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam, pu chum ji aadhak nai joot na nai jimdat ja mamtuxdhidha. 12Dhi pu chum kn ba ya ba chulhii i. Ku gu cham tu ji na moo dhi kn jup bax xir, na gu aa jix maat na jaroi buior jix biiak. Cham jax ji aa i ba, na gux maat na gui palhbuichu na ba bx tu kuugalhdhim na jk tanoolh tu daaxix na ya pui tu duia nat jk tu chia, na gur gkam. 13Aap ba mi puip xi dhuichugt na ich jax jak tum aa. Gammjp jix biiak ka buior guch Xoikam gam nap jix ja joimdat gu jai, gook dt maan iook jup duuk ich gu buior guch Xoikam. 14Dai dhip bhaan tu daachundat mi pui jimda nap tux chaat nar jix kp jum duukam, na gu gu Dios px na dhix aanda nap bhaan tu daachunda, na gu gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan nam palhbuichunda nach am tajaaix. 15Ba pui nap jax jup bax maat na mt jap xi dhuuk guch jaadu nam pui tip t jgi buior guch Xoikam gui nam Aasia dbr bhaan oidha, jai dht jir di am gu Pijeelo gio gu Ermoojenes. 16Gu Onesiiporo dho gi gu muikim ya ba ji ai ji na guguuxi na cham tu bhaan jax ji aanda.

2 TIMOTEO1,2 Cham pai jax kaich nop jix xir ji amkam na ya kuup. Guch Xoikam px gt ba moo ja am t nidhidha bx nam jk maap jir jum oidhagm. 17Jum dkoo nat ji gaa nat jax ya ai Rooma, pu cham jx jum jp. Nat pai ch nat bax bhaim lh. 18Gu Dios gt px ba moox joimdat tgia jano na pai dhuuk tu kuugalhdha. Jix maat ap dho nat bxchu bhaan gkam kn jich palhbui nach maap mu oipimk Eepeso. Gu Paablo na pui ba tda nar jix k sandaaruix chugi ka guch Xoikam Aapi na puim lhii nap jir ji mar, dlh jap xim guguuxdhai mi pui xi jimda na jax jix aa guch Xoikam, na gu gui xich joimdat jich am t nidhim. 2Jaip pui xi ja tdai gu chichio nam puip t jgi buior guch Xoikam nam mi dhr gammj jak ja aagidha gu jatkam na pich jax jak ji kai na kaich jano nam mui k, ku gu gui ji nap pu ja tda nap jaroix ja mat ka nam slhkam pui duia, gio nam jix joojoidha nam tu mamtuxdha. 3Chap tu bhaan jax jim aagt xim docho nap jum tulhiia, na gu dhi bhaan jix maat ka nop jir jix k sandaaruix chugi guch Xoikam. 4Na gu gu jax chum sandaaruix nor jix k, cham tu tu jumai bhaan ttchoka, dai na mi pui tu duiidha na jax jak tu aagix ka ja bui gu sandaaruix, na gux aanda nax bhai biiidha buior gu gkam tugi. 5Piam pui na jax gui nam ttbia, not maadt cham pui jak ttbia na jax jak aagix ka nam ttbia, cham jxkat makia am gu tu nam ti iimchuxdha bp dr nar maichkgan ka. 6Piam gu jaroi not mi pai t i na gum aanda nax bhai duia na ba tu mip oraa. Na gu not cham bhai duu, cham jxkat tu mi oraa. 7Jix bhaip bhaan xim gangada dhi na jk jax

2 TIMOTEO2 jum ttda, guch Xoikam ba dlh puim jurtuda na jax pk jir jum duukam bx. 8Tchokat ap nat guch Xoikam muukk gio duadk jup buus mi dhr koigan tr. Jir boxii kat gu Dabii gui nax iom jir gkam kat bjk. Dhi ba ja aagi gu jatkam na jax jir jum duukam. Ba gui nam jk t jdhim, cham ja tulhiichuda gu Dios gatuuk. 9Dhi ba pu chum kn ya chulhiiat tu nakoo i. Ji buupur am bapaium kkixim kn, jap tuii i na jax gui nam giilhim jix buam tomaat. Ku ba gu na gu gux bhaim kaichdham ioki gu Dios cham tu buupulh. 10Pui ku ba cham jax ji aagt xi kk na tu nakoo nam ba bhaan jum guguuxdhai puip t jdha buior guch Xoikam gui nat jk Dios ja am t t. Ba cham jxkat mu jak ka bhya am nam pai gammj gt mi pup jum tulhiidha, dai nam jimia na pai joidham jix chu abhaar, dai px no mt ba t j buior guch Xoikam. 11Jir slhkam dho maaxik na japni tu tuii: Jap ji buus na chich bman koi guch Xoikam jano na mt pai dhuuk mua. Ba nat pai dhuuk duadk giop buus, puip ji buus na chich pui bman duduadk jup bubua. 12 Ba no chich jich chulhii, jir jich maichk ka nach buior jimia na pai dhr bx kap jir gkam. Ba no chich jap xi dhuuk, gui jap jup xich dhunai. 13 Gio noch aach jx cham mi pui jiim na jax gui, dlh maan na jax mi pui jimda, na gu dlh cham jxkat jum ojolhdha. Gu Paablo na ba aagidha nax bhai ja aagidha gu jatkam na jax jir slhkam 14Jix gm jap xi ja aagidha guch Xoikam jgidham na cham jir am

508 nam bhaan tu agada gu tu na pu cham tu bhai. Na gu dhi dai nam bhaan px ba iokboda, jix buam jum aanda am ba jai dht nam t kk. 15Dlh jap xim guguuxdhai mi pui xi jimia na jax jix aa gu Dios, chap xirdat. Slhkam jap tu agada na jax jir mi pui gux bhaim kaichdham iook. 16Aap dlh cham jup tu agat gu tu na pu cham tu bhai nam jax chum tu aga gu jatkam ya dhi oigan. Na gu gui nam pu chum ba ji chu aga, saalh pui pu chum ji chu agimi gammj mkkat cham kar kk jatkam ka am, maakam px ba kaichdha am. 17Mi dhr ba puip ja mamtuxdhidha am gu jai, saalh px ji ja iadhidha jap na jax gu kokdai gui na cham duadhi na saalh jak tu aj. Pui jak tu ja duichu gu Imeneo gio gu Pileeto. 18Maakam sap px ba tu aga am na jax cham jir slhkam, jap sap kaichdha am na cham jxkat gio mip ka baapkia guch iiimda bhaan guch chutku nach ba gio duduadip baapmigia. Muim sap pui jak bhaan ba t jgi nam jax ja aagi. 19Ku ba gu na gup jum kaich maan kap na mt pai tu uanak gu bjk dr kam: Dlh jix maat guch Gkora nam jk slhkam buior jup tuidhi. Gio jap iam japnip tu uaix: Gui nam slhkam daan gu Gkam Dios, jum aa nam cham tux buam jum duukam bhaan ka ttchoka. Dhi bhaan jich aagi gu Dios nach ba dlh xich gangada noch mi pui jiim piam ku gu cham. 20Mi pai no gr kiicham, cham tu dai mix jaich ka gux uuam piam jix chooto bapaium jix abhar totbikdam jup duiixim lhich jup jum duunkam, gu matgm japji sia gu uuux jup duixim na mix chu jaich ka gam bhi. Ba jk px nam jix dharam ja lhiidha, jax chum nax iom jix abhar ka. 21Aach ba pui p buior

509 guch Gkora noch jix aa nax dharam jich lhiidha, gio noch jix aa nach tux bhaain ka buior, jum aa nach jix uua oipoda, nach cham tux buam tu buada. Pui jak dho gi gu tux bhaain kach ji buior guch Gkora, jich dharsa ba tu na px bhaan nach jix bhaim duukam jup tu duia. 22Jap jap xi buusnichgda no bxchu bhaan xi chum maichim nap jir biapma. Xi kkgda ap nap mi pui jimda na jax jix k kam ni guch Xoikam, gammjp jix biiak ka buior, xix ja joimdat ap gu jatkam. Jix bhaip jum taatt oirda, ja bm ap gui nam mi pui jiimdat bx ja jujur kn puip iim guch Gkora. 23Chap mi ja bpnatdat gui nam dai iokboda bxchu bhaan ji chu agat na pu cham tu mim nni, na gu dhi dai gu bhaamdara tu uapu nap jax bax maat. 24Na gu no jir tujuandam tugi guch Gkora, cham jir am na ja kokdada gu jatkam, gu japji na jir jix bhaikam ka bx px ja bui, gio na jix joojoidha na tu ja agidha. Cham bhammukda i sia kum jai dht jax ji chtda. 25Soi lhdhat ja px xi ja aagidha gui nam jix bhaamkidha gux bhaim kaichdham ioki gu Dios. Gu Dios ba dlh jix maat no pui ja duia nam buior t jdhai machia na jax jir slhkam, aach dai gui px buior jix biiak ka. 26Na gu jap ji buusnia nam bhai ji iia no mt jix bhai ba maat na jax jir slhkam, ba machia am gu na tngikar tr ja biaka gu jaook. Mi dhr ji boopoya am ba, na gu mi ba ja biakat ja iatgidha na ba pui ja duichunda na dlh jax lhiidha. Gu Paablo na ba tu aanda nam jax jir tum ka gu jatkam jano na pai dhuuk bam aajidha na tum kuugalhdha Bx ja jup xim aadham nap bax mat ka na jax ba tum buidha

2 TIMOTEO2,3 no bar mian na tum kuugalhdha ya dhi oigan. Jix xijaim px ba tum buidha bx aixim. 2Gu jatkam bax aanda am nam mui biaka gu tuumi nam ba bhaan tu px ja lhiidha gui nam cham tu biaka, ggrkam jum taat ka am. Sia gu Dios tu px ba lhiidha am, jax am px aichuxdhat ba agada. Ni kum cham tu kam ka ja nidha gu ja tataat, tu px ba ja lhiidha am. Ni kum cham tu kam ka t nidha gux xidhuun kam nax chu jaich, jap jam px xi dhuukat sia kum tix maat. 3Ni kum cham joimdat ka aanda gu jaroi, gam nam jix iatbi ka. Pu cham ka bhaain ka nam jax dhui mk bua pui nam jax chu jimda. Cham t jgidha am sia ku jaroi ti tu ja agi na tur jix bhaim duukam. Cham kaim ka am, dai nam jix bhaak ka px. 4Gio nam cham jxkat pu duia nam jax ti xi chya, sia ku mt ti slhkam pui xi chi nam pu duia gu tu nar jix bhaim duukam, dai gu tu nar jix buam jum duukam dho gi gu pu duiam ji no mt ba lh. Ggrkam jum taatt gaagidha am gu tu nam kn jix bhaim taat ka dlh, iam nam gaagidha gt nam jax jak mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios. 5Pui xi kaichdha am nam Dios buior t jgidha, gu px ji na gu nam jax jak tu jimda, dhi bhaan jix maat ka nam cham tu mi pui jiimda na jax jak jix aa gu Dios nam tuigda. Chap mi ja bpnatdat dhi pu chum gu jatkam. 6Nam gu dhix ja oi gui nam nai jiimt ja iatgidhidha gu uuub mu jap nam jax oika nam sap pk ba ti ioki gu Dios xi chu agidha, gu ji na gu dlh nam jax px lhiidha, pu cham jir slhkam ka. Guim jup ja jgidha, nam gu cham mat ka no moor slhkam. Dai gu tu nar uatulhdhara ka gu nam bhaan jujurtka p dhi dhi uuub. 7Bx aixim tum ti bax chu mat ka am, ji nam

2 TIMOTEO3,4 gu pu cham mat ka gui na pk tur slhkam ka. 8Jap na jax gux jiipoiar kam Jannes gio gu Jamres na mt ti maiich gu Moisees, pui p xib dhi jatkam nam bx aixim tum tu aga. Ti cham aa am na tum agada na tur slhkam, nam gu daix buam jum duukam bhaan ttcho na tu cham jir k, pu cham buior biiak am gu Dios. 9Ku gu cham mkidha ji nam ba ja machia gu jatkam nam jax jak jir tum. Cham ja jur bia kam px ba ja biaka am mi dhr gammj jak, pui nat jax tu ja dooda gu gook jiipoiar kam nam ti pup mamaichimk gu Moisees. Gu Paablo na daipu px ba aagidha na jax jak tuigda 10Aap dho gi gu mi pui tu daachu ji na jax jak tu mamtuxi aa, na jax jak tu jim, na tu jax bua, na jaroi bhaan jix biiak, gio na jx jix akoo gu bhaamdara, gio na jax jix chu joign, gio na jax jak ji guguuxdhat jix akoo na nai chulhiiaim 11nam cham ji kgalhi gu jatkam. Jix maat ap dho nat jax tu dhooda mu Antiokiiya, gio gama jak Ikoonio, gio mi amuub jap jak na pai Listra t t. Giilhim na mt ji bhaamkidhak ji dhaagk ji chulhiichuda, ji nat gu guch Xoikam ji palhbui. 12Jir slhkam gu nam puix ja bhaamkidhat ja tulhiichunda gui nam jk buior bap tuigda guch Xoikam. 13Ba gui nam gammj pux buam jum duukam jup tu buada, gio gui nam slhkam xi kaichdha nam iatda, jix iom cham bhai tu ja jimia gatuuk, sia ku gu xib palhp px cham bhai tu ja jim. Gammj pup ja iatgidhidha am gu jatkam, gio dlh nam puip iatgidhix ka. 14Xi kkgda ap aap na pich jax jak ba tu maat. Dhip px jak bhaan bam

510 otonka, na gu pui jak bam guguux japich dlh nam jax jak slhkam jum aagi gui na mt jaroi tum mamtux. 15lhich dhm dr bax maat ap na jax jum kaich gux ua ioki gu Dios na tu uaix. Dhi maan na jax mi puim bhichdhatunda nap ba cham mu jak bhya nap pai gammj mi pup jum tulhiidha. Gio nap jix bhai buior jix biiak ka guch Xoikam. 16Na gu bx na jk jax tu uaix gu ioki gu Dios na mt tu uanak gu bjk dr kam, gu Dios dlh nat pui jak ja jurtuda nam tu uana nach ba bhaan tuch mamtuxdhai mi dhr puip ja mamtuxdha gu jai. Gio gux gm na mi puim kaich nach ba aach mi dhr jix gm jup ja aagidha gu jai. Gio nach aagi na tu cham bhaai nach pu buada, nach ba aach ya dr jap jak jup ja aagidha gu jai na tu cham jir k nam pu buada. Gio ba nach ja aagidha nam jax chut mi pui jiimda na jax jix k kam ni gu Dios, 17na ba gu gu jaroi na slhkam buior jup tuika gu Dios, jix bhaix mat ka na jax jak duia sia tu na px nar jix kp jum duukam. Ba gu Dios gio guch Xoikam na gio bhaip jim jix iom gkam kn, na ba gu jatkam gui nam duduaka gio gui nam koiix ka ja tutku bhaan, ya ja aagidha no mt jix bhaim duukam jup tu duu piam ku gu dai gu tu nar uatulhdhara, aa dhi ja kaichdhat ya puim tda 2nap siamri xi chu aga gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam. Cham jax bua sia kum cham kaik piam kum gux kaik, na cham jx kix ka nap tu agada. Jix bhaip ja aagidha nam jax jak jix maatt jum kk nam bam jgidha. Gu jaroi no buam px tu bua, xi aagidha ap jix gm na cham pui jak tu jimda. Xi ja guguuxdhat ap nam ba cham jum ojolhidha. Chap bhaamda kn jup tu ja mamtuxidha. 3Kam

511 aajim nam pai dhuuk jaichdhlhia gu jatkam nam cham jx ka kaim ka dhix bhaim kaichdham ioki guch Xoikam na slhkam tu aga. Dlh px ba ja gangada am gui nam tu ja mamtuxidha dai pui jak nam jax jix aanda dlh. Dai dhi kk am jaroi na ja koraarda na jax chum tu agada. 4Jap jam xi dhuuji na tu pk jir slhkam ka, dai gu tu nar sapooki ka nam jix iom jix joojoidha. 5Aap gammj mi pui xi jimdat na jax jix k kam ni gu Dios, chap tu bhaan jum uatulhdhat. Xim guguuxdhaip xi chu aga gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam na bhaan tu aga na jax jak dui cham ja tulhiichuda gu Dios gu jatkam. Jix bhaip xi chu juana dhi bhaan, sia kup jim tulhiiat, xi akgat ap. 6Na gu chi moo ba miamlhim nam pai dhuuk ji muaa, aa dhi pui px lhii na buior ba makgrxidha gu Dios, ba dai nax bhai bam lhdha bui. 7Na ich gu mi pui jii na jax jix aa sia pui ji chulhiiaidhat, jap na jax maan gu sandaaruix not mu pai tu kokdarak na pai cham jaroi lhiidha na gio duakam jak jup ka gxia. Panaas ku mlhchu gt p jap na jax gui nam pu chum kam ttbia, bp ich ai na pai juugt daaxix. 8Xib ba dai na bichulhi guch Xoikam maan gu kuruun jix abhaar na kxdha jano na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan. Na gu guix ua kat jir gkam, cham jxdhax buam jum duukam jup tu duia. Ba cham tu dai aa ji bichulhi gu kuruun, gu japji sia gui nam jk soim lhdhat nrada na gio bhaip jimda. Gu Paablo na ba aagidha na jk tu jax dhuia 9Xim gangada ap nap jax jak dui jootom bha chmra. 10Nat gu gu Deemas ya xi buak ba jii Tesaloonika

2 TIMOTEO4 jak, na gu dai bhaan jurtk gu tu na yax chu jaich dhi oigan bhaan. Gu Kresente maan kap jup jii na pai Galaasia bhaan bipio gui gu dbr. Ba gu Tiito bhai dhr jak jup bhi maan kap na pai Dalmaasia bhaan bipio p gui gu dbr. 11Dai ba gu Luukas yap tuii bm. Xi gaagai ap gu Maarkos bhai xi baidhai, katti jai palhbuidha na tu jax bua. 12Gu Tiikiko ich mu jak joot na jimia Eepeso. 13Nap pai dhuuk bhai ba jimdap tchokat nap bha jap xi bhjidhat Troas nap bhai xi bhidhai gux kabook ji kutuun bhai buior gu Karpo na ich ka daasak, bx gux koopok ji uuan. Gu jajoo uuan pk jap tchokat, na gu dhi pk jix iom jum aa bui. 14Gu Alijaanru na bapaium tam tu juan, cham jup ka kgalhi. Guch Gkora dlh makia gu tu nar maichkgan ka. 15Chap tup jum buixidha sia ku jax kaich, na gu dhi cham tu mi pui ka tu daachu na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam dhi nach bhaan tu aga, jix bhaamki px ba. 16Pu cham jaroi palhbui jano na mt jax ji iattulh gu jatkam ja bui gu ggrkam. Dlh na ich ji palhbui, na mt gu bx jap xi dhuuk nach jk ti maap jich dhaachugt. Iam gt dhi bhaan cham tup jum buixidha gu Dios. 17Guch Gkora dho gi gu palhbui ji, nat gu gui guguux na ich ba siamri kuugalh na ich tu aga gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam na bhaan tu aga nach jax jak duia nach ba cham mu jak bhya nach pai gammj pup jich chulhiidha gt. Bx kai mt gui nam cham jir Israel kam jatkam, na gu guch Gkora px dlh pui jak jix aa na tu duia, pui kut ba gkam kn ji palhbui, jap tu tatda nat panaas mabii ba ji jugiokak. 18Ba pu palhbuichunda gammj na cham ji dhaam jimia gux

2 TIMOTEO4 buam jum duukam, na gu bichulhi na buior aaya na pai dhr bx kap jir gkam. Pui ku bam aa nach dai gui gkamtunda gammj cham aagix kam. Moo gt pui tu tuika. Gu Paablo na pui ba tda na mi dhr bhaankam xi ja iokdha guch Xoikam jgidham 19Mi dhr jap ji amkam xi ja iokdha gu Priiska gio gu Akiila, sia gu Onesiiporo nam jk maap jir jum oidhagm. 20Gu Erasto bhai dhr pup oir Koriinto. Gu Troopimo ich

512 ba baasn dr xi dhochok Mileeto, nat gu ma tu ai. 21Bp dr jap bhai xim dkoodha nap bha jimia na chakui jpdha, na gu bax xijai ka not ba jpdha. Ya dr mum ioki gu Eubulo, gio gu Pudente, gio gu Liino, gio gu Klaudia, gio ba bx guch Xoikam jgidham nam jk yap tuii. 22Ba pui px tu tuika ku ba moo gu Gkam jich Xoikam px jum bm jup tuigda, gio gu Dios jich Gkora px jam am t nidhidha bx jman aapim.

GU UANAN GU PAABLO NAT TU UAXI GU

TIITO

Gu Paablo na ba iokdha gu Tiito Aa Paablo na jir nobii guch Xoikam nat pu chum kn ji dhai gu Dios na tu juaxidha. Ji joot na ja aadhara gu jatkam nam jax jak dai buior bax biiak ka gui nat jk dlh ja am ba t t, ba bhai ji machia am na pui jak jir slhkam nach jax jak tu jim. 2Jum aa na pui jak tu jimia gu jaroi na bax bhaain ka na buior jimia gu Dios na ba gammj buior bap tuika. Gu Dios dlh pu pui ti bp dr nat ba moo bap duu dhi oigan na pui ja baidhika gu jatkam gui nam jk soim lhdhai buior jum biikadai t jdha. Ba dhi pui ji chu buusnia, na gu gu Dios cham jxkat iata. 3Yamm pu duuk jix bhai kach aagi na tu pk aagt jup kaich bhaan gux bhaim kaichdham ioki, nat gu dlh yamm pu dhuuk tu dai. Bhaan maat jachich jai dht nam jich aagi nam pu chum kn bhaan tu juan, dhi nat tu aa ji am ji bii p na pu tu duia. Nat gu gu Dios pu chum kn ji dhaasak ji chia, dhi nat bach boosolh nach mu jak ba bhichgt nach pai gammj gt mi pup jich chulhiidha. 4Ba aa tum uaxidha bhaan dhii uuan aap Tiito, na jap jum lhii nap jir ji mar, nap gu jaxbui puip jix biiak buior guch Xoikam na jax aa. Ba moo gu Dios

jich Gkora gio guch Xoikam Jesuus px gt jum am t nidhidha am nap ba gammjx bhaim taat ka. Gu Paablo na ba aagidha gu Tiito na jax jak tu duia mi Kreeta 5Jano na ich jax bhamm dr xim dochok Kreeta, jup xim tdak jaich nap aap bar di ka nap t tmo nat jk tu tu bii nach jax ka tu buat. Gio ba nam pai jax jum jumpan guch Xoikam jgidham, saak jap jman nai ja darsa gui nam tu ja agidha nam jax jak mi pui jiimda gammj. Gio nar mi kam ka ja bui gui am gu jaroi nap daasa, gam na mui tanoolh ba t jgidha buior guch Xoikam. 6Gu jaroi nap daasa, jum aa na joidham jir jix bhaikam ka, nam cham jx bhaamkidha gu jatkam. Gio ba na maan px t bna ka, pu daipu gu jax chum na bman jum tmo gu ubii. Gio gu maamran nam bx t jgidha buior guch Xoikam, cham tu nam jax ja agada gu jatkam nam jix buam tu jim gio nam cham tu kam t ni. 7Na gu gu jaroi na tu ja agidha guch Xoikam jgidham, dhi gu Dios na bhaankam mi pui tu buada. Pui ku bam aa na tu kam t nidhat mi pui jimda na jax jix aa, na cham tu dlh px xim joignda, ni ku cham bhammukda, ni ku cham maimmukda, ni ku cham joojoidha na ja gbda

513

TIITO1,2 gu jai, ni ku cham jix maichim ka gu tuumi na kn jix chu sabadam ka gu tu na pu cham tu mim nni buior gu Dios. 8Gu japji jakbui kat nax bhai ja buada bx px gu jatkam, jum aa na joidham jix bhai tdai tbiaptuda gu jaroi na paxiaraidha. Dai gux kp jum duukam na bhaan jum tukgika nap tu buada, dlh xim guguuxdhatgda na mi pui jimda xim gangidhat na jax jak jix aa gu Dios. 9Gam na gammj maan na jax mi pui tu daachunda nat jax jak ba maat gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam na slhkam tu aga, na ba gu mi dhr gammj jak pu chum ja aadhat bhaan ja guguuxidha gu jai, gam na bax bhai ja aagidha gui nam maakam lhdhat k gux bhaim kaichdham ioki guch Xoikam nam ba mi pui jimia. 10Nam gu muix jaich gui nam maakam lhdhat k gu ioki guch Xoikam, jap jum aa am nam pui mi pui tu daachunda na jax gu bjk dr kam Israel kam, nam ja matgilhdhat gu aaalh chichio nam kiapx maaxilhidha na ba bhaan jix maat ka nam jir Israel kam ka. Gam bx aixim tum nam tu aga na ni jaroi kux maatt k na jax jir jum duukam, jai dht gu jatkam ja jgi am nam jax kaich. 11Ja soomchulhdha ap dhi pu chum gu jatkam nam cham pu chum tu agada. Bx mu jak ji ja kaajidham gu nam jk maap jir jum oidhagm ka not maadt ba iatgi mi pai jax chum kiicham. Mi dhr ba bx maap aixim ba ja ttdada am na jax jak pu cham jir slhkam ka, nam jax dhui bhaan maichkda px ba gu tuumi. 12Maadt gu mi kam kat Kreeta nax chu matdagich, bx aixim tum tu uana. Ba maan jix jaich gu uuan nap jum kaich: Gammj px iatda am gu jatkam ya oikam Kreeta, gam nam jix chu ojon. Nam ggr tu kuada

514 dho gi gu giilhim ji, daman jap tu jim am na jax gu jngiarum nam mu jap jix jaich gampx. Gu mi kam px na ja aagt jup kaich gu jatkam. 13Maaxik jir pui dho nat jax tu uanak, sia xib pui pui jak tu jim am. Jix gm jix oo kn jap xi ja aagidha nam dai dhi bhaan t jdhat mi pui tu duiidha nach jax jak tu jim aach, na gu dai dhir jix kp jum duukam. 14Ni kum cham mi ja jgidha gui nam bjk dr kam bhaan tu daachugt tu aga, na gu dlh px nam jax lhii nam pui tu jim. Jap xi dhuukat am gui na pk tur slhkam, slh px nam ja chianda gu jatkam nam pu duia sia ku ti cham jir slhkam. 15Na gu gu jaroi na daix kp tum duunkam bhaan jurtka, bx jir jix kp tum duunkam ka p na jk tu naix chu jaich. Gu ji no gu pu cham jx t jgi nax jaich gu tu nar jix k, dho pu cham jxdha jaichdhlhia, na gu dai pui px jak jum aanda. Pui na jax gui nam cham t jgi buior guch Xoikam nam daix buam tum duunkam bhaan jujurtk. 16Pui xi kaicht am nam mi pui jiim na jax jix aa gu Dios, gu px ji na gu nam jax jak tu jim, pu dhi bhaan jix bhaix maat nam jap xi dhuukat na jax pk jak jum aa nam tuigda. Jix ja bhaamkidha am gu jatkam, gio nam cham t jgi na tu pk jir slhkam, ni kum cham jx iam xim gunguxi nam xip tu duia gu tu nar jix kp jum duukam. Gu Paablo na ba aagidha gu Tiito na jax jak ja aagidha guch Xoikam jgidham Ba aap nap pai dhuuk tu ja agidha nap ja guguuxdha guch Xoikam jgidham, dai gu tu nar slhkam jap bhaan ttchokat tu ja agidha. 2Gio gu chichio nap saak ja darsa nam tu ja agidha guch Xoikam jgidham, jum aa nam

515 jix gm tu agada gio slhkam, gam nam tu kam ja nidha gu jai. Xim gangidhat am dlh nam jax jak mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios, gio nam gammj bhaan tu daachugt mi pui jiimda dhi nach tu bhaan jix biiak kat t jgi. Gam nam jix chu joignda, gio nam jix akoonda gu tulhiiara nam ba nakga na pai dhuuk ja daam ji jimia. 3Gio gu uuub nap saak puip ja darsa nam tu ja agidha p gu jai uuub, jum aa sia nam pui jak jup tu jimda na jax jix k kam ni gu Dios. Cham jir am nam nai bx aixim tum tu agidha na tu cham jir slhkam, ni kum cham jix buam ja agada gu jatkam, ni kum cham jix maik ka. Gu japji nam jix bhai tu jimda nam ba puip ji ja nidhat mi puip tu daachunda gu jai. 4Xi ja aagidha ap nam xix ja dadat gammj gu ja bpna gio gu ja maamar. 5Dlh jam puip xim gangidhat nam jax jak mi pui jiimda na jax jix k kam ni gu Dios, nax uua jup tuigda gammj gu ja iiimda. Gio nam jix bhai tu buat mu jap ja kiikia am, gio nam jix chu joignda, gam nam jix ja kkt gu ja bpna. Pui jak jum aa nach tu duichunda na ba cham jaroi buam aga gux bhaim kaichdham ioki gu Dios. 6Ba aap dlh jup xi ja guguuxdhatunda gu biipibop nam gammj dlh xim gangidhat nam jax jak mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios. 7Na gu aap jap ji buusanda nap jir ja booi ka, nam gum nidhat nap jax jak tuigda mi puip tu daachunda. Ba nap pai dhuuk tu ja agidha nam jax jak tuigda, jix gm nap pu ja ttdada, cham tu jaaxmada bhaan. 8Noch bx pui tu duichu dhi na jk jax kaich, cham jaroi buam jich agada, nam guch nidha nach jix bhai tu jimda, jix

TIITO2 xiraam jum aagat jich idha am px. 9Ba gu tujuandam nam puip t jgi buior guch Xoikam, xi ja aagidha ap nam cham jax ji kaicht mi puip xi dhuiidhat gu tu na ja chianda gu jaroi nam tu juaxidha. Na gu cham jir am nom jix bhaakut px tu kaich tu na ja chianda, jir jix bhabhaikam kam px buior. 10Gio nam cham t xidha, ba dhi bhaan bhai ji machia am gu jatkam na gu Dios jix bhaai na pataasa gu iimdagan gu jaroi not soim lhdhak buior mi pui ba jii na jax jum kaich gu ioki, jap na jax aach nat bach boosolh nach mu jak ba bhichgt nach pai gammj gt mi pup jich chulhiidha. 11Nat gu gu Dios maaxik xich joimdak jich ch, pui kuch ba t jgi na gu Dios puix joimdaip tgi baabu gu jaroi bhaan dr gu boi na mu jak bhix na pai gammj mi pup jum tulhiidha, dai px not soi bam lh buior. 12Ba pui nat jax xich joimdak jich ch, puip jum aa nach mi pui jimia na jax jix aa, nach cham tu kap tu buada gux buam jum duukam na tu dhi oigan jich aagi, dai gux kp jum duukam px nach bhaan bach chukgika. Dlh jach xich gangidhat na jax jir joidham, gio ba nach soich lhdhat dai gui tchoka. 13Pui jak jach tu duichugt jix bhaich chaatt nrada gu Dios jich Xoikam na gio bhaip jim jix iom gkam kn giox abhaar bhaan. Na gu dhir di nat jich boosolh mi dhr bhaan gu boi na mu jak bhix nach pai gammj gt mi pup jich chulhiidha, na gux iom jir gkam. 14Guch Xoikam dlh jum docho na mt mua nat ba pu duuk bx jich uachuda guch uatulhdhara nach am jup tut jano nach chakui t jdhat buior, jap ji buus nat jich boosgak jap jak jich chuttu mi dhr

TIITO2,3 na paix chu uatulhdhix. Ba aach dlh xich guguuxdhai mi pui ba jimia na jax jix aa, dai gui buior px jak jach bap tuigda. 15Ba aap mi dhr puip ja aagidha guch Xoikam jgidham, bx aixim jap bhaan xi ja guguuxidha nam jax jak mi pui jiimda. Ja iokidha ap nom jai cham mi pu bua, nap gu jap ji buusanda nap aap jir gkam ka ja bui. Chap gan ja dochoka nam tu px jum lhiidha. Gu Paablo na ba aagidha gu Tiito na jax jak jum aa nam tuigda gui nam t jgi buior guch Xoikam Gammjp ja tchoxika guch Xoikam jgidham nam tu kam ja nidhat gu ggrkam jix kakai ganai bx aixim nam tu kn tu daraa, xix ja kkt am jax am kaichdha. Bpm jup xim gangada no moor jix kp jum duukam gu tu nam ja chianda gu ggrkam. 2Cham jir am nam buam ja agada gu jatkam, ni kum cham bhaamna ka, jix chu joigndam px. Puim jak tu jimda nam jax jak jix maatt ja nidha gu jatkam nam soim lhii ja jujur am bhaan. 3Pui dhor tum kat ich ji bp dr nach chakui t jdhat buior guch Xoikam, bx aixim tu buada ich na tu cham jir k, nach gu pu cham tu kam nidha gu Dios, jap ji buusanda px nach jir tujuandam tugi ka gux buam jum duukam. Mai suulhgix kat ich tu slhkam kn, dai nach xich jjgak ka tu na px bhaan nach jax dhuix bhaak ka. 4Ba aach na chich jk buior soich lh, gu Dios xich joimdak jich chgk jich boosolh mi dhr bhaan gu boi nach pai bhaan mu jak ka jiimt nach pai gammj gt mi pup jich chulhiidha. 5Ba cham tu na chich moo tu gkam kn jix bhai dui gu Dios kut ba xich joimdak jich boosolh mi dhr nach pai jak jich chulhiia

516 gt, gu japji dlh px nat xich joiglh. Uana bx guch uatulhdhara, jap ji buus nat jich bopko suudai kn nach jix ikora kat, gio na chich panaas kiapx ba maaxir. Ba gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nat jich am jum tajaa, dhi puich jurtunka nach jix mat ka na tur jix kp jum duukam nach ba mi pui jiimda. 6Ba dlh px gu Dios jich palhbui bhaankam guch Xoikam nat bax iom gch am tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. 7Ba mi dhr dai nach ba jimia nach gammj buior bap tuika nach jax ba tum ti nra xib, nat gu bach ua guch uatulhdhara nat xich joimdak jich ch. 8Ba aa jix aa nap gammj dai dhi bhaan tu agada ja bui guch Xoikam jgidham nam bax kp jum duukam bhaan jum tukgidhidha nam jup tu duiidha. Na gu dhir jix kp jum duukam, jaroi na px palhbuichunda na jax jak mi pui jimda. 9Chap tup jum buixidha nom jai dht bhaan iokbo gu tu na pu cham tu mim nni, pui na jax nom bhaan tu aga gu bjk dr kam sapooki nam jax tu jimdat guch bopxi kat, na gu dhi bhaan px jix bhaak ka am bhaan ji chu agat na jax tu aagix nat tu uanak gu Moisees. Gu dhi cham tu kam aa xib, pu cham ja maat nam jax kaikam pui jak tu daachu. 10No jaroi maadt mi pai maakam ja aagi guch Xoikam jgidham, dlhkob jap xi baidhai xi chu agidha na cham jir am na jax jak tu jim. Ba no cham jum jgi, jap jap tda na buusnia mi dhr ja bui guch Xoikam jgidham, cham tu na mi oirt maakam ja aagidha. 11Na gu no cham jx jum kk nap jax ti ttdada, dhi bhaan jix mat ka ap na cham jxkat mi pui ka jimia na jax jir slhkam, dlh ba gu uatulhdhargan tulhiichuda.

517 Gu Paablo na ba aagidha gu Tiito na jk tu jax dhuia 12Aa mum joochxidha gu Arteemas piam gu Tiikiko nam amkam mi ka oirda nap aap yamm ka jimia Nikoopolis nap bha chmra. Xim gaaga ap nap jax dhui mip tuika, na gu aa mix buusaidham gux jp na ba miamlhim. 13Aap ba xi palhbuidha gu abogaan Seenas gu tu na amiram jum aanda, gio gu Apoolos. Sia tu nap bhaan pui pup jum duukap kn xi ja palhbuidha, na gux iom jum aa na jaroi ja palhbuidha na ba cham tu ja am jum aanda nam nai ja palhbuidhim guch Xoikam jgidham. 14Xi ja aagidha ap guch Xoikam

TIITO3 jgidham na puip jum aa nam ja palhbuidha tu na px kn nam ba pui maachidha. Na gu pui jaroi na px bam aanda nam palhbuidha guch Xoikam jgidham. Gu Paablo na pui ba tda gu Tiito na bhaankam xi ja iokdha guch Xoikam jgidham 15Bx ya dr mu tum guguuxi am guch Xoikam jgidham nam jk ya bm jup tuii. Aap ba mi dhr gammj jak puip xi ja tda gui nach maap jix biiak guch Xoikam nach aach ya dr mu tu ja guguuxi. Japni ku ba gu Dios jich Gkora px gt jam am t nidhidha gammj bx jman aapim.

GU UANAN GU PAABLO NAT TU UAXI GU

PILIMOON
Gu Paablo na ba iokdha gu Pilimoon 1Aa Paablo na pu kaikam kuup na buior t jgi guch Xoikam, tum uaxidha i bman gu jaduu Timoteo aapi Pilimoon nach joidham xim kgalhi, nap gu pu chum kam jup tu juan na jax aach. 2Bx ja tu ja uai gui nam mim kiaam maap jum jumpadat daan guch Xoikam, pui na jax gu Aapia gio gu Arkiipo nach maap jich dhakoodhatu nach jax jak mi pui jiim na jax jix aa guch Xoikam. 3Ba gu Dios jich Gkora bman guch Xoikam px jam am t nidhidha am na pim bax bhaim taatt tu oika bx jman aapim. Gu Paablo na ba aagidha gu Pilimoon na joidham jix chu joimdat jix bhai t jgi buior guch Xoikam 4Aa gammj taxchaabgi gu Dios na jim tchoi jano pk na pai dhuuk tu daanda buior, 5na gu pui t k nap sap joidham jix ja joimdat jix bhai ja bua bx guch Xoikam jgidham na pim jk maap jum jumpadat daan gu Dios, gam nap sap tu slhkam kn t jdhat buior jix biiak guch Xoikam. 6Ba aa tu daan buior gu Dios jum amkam nax iom jum makia gu matda nap bax 518 bhai machia bx nat tuch am ji bii bhaankam guch Xoikam, nap gu aap pu chum jup tu aga nach aach jax chum bhaan t jdhat jix biiak kat mi pui jiim. 7Joidham jix bhai chaat i ba nap jix ja joimdat jix bhai ja bua guch jaadu jich Xoikam bhaan, joidham ji guguux jaich na ich pui t kai. Cham tu bhaan jax kam aa am p sap ba bx guch Xoikam jgidham na pim jk maap jum jumpan, na mt gu ba maat na tur jix kp jum duukam. Gu Paablo na pui ba tda gu Pilimoon nax bhai aichdha gu Oneesimo na mu joochxidha 8Ba sia ku moo ti jap ji buusan na jir gkam na jir nobii guch Xoikam, bax bhaaigt na jix gm jix oo kn tum chiia jax a lhiidha, gu ji na gu aa dlh cham pui lhii. 9Xim joimdat soi lhdhat ja px pui xim tdam, aa Paablo na bax maat na jax jak jix bhai ji chu buusnia nap pu tu duia, na gu aa mi dhr ba jim, jagkat ja jup jum ttda. Ba pu kaikam ya kuup i na t jgi buior guch Xoikam. 10Aa bhaankam iok gu Oneesimo nat iimda bhaan jap ji buus na bar ji mar, nat gu ba tu maat gux kp jum duukam na tu agidha ya pui na ji kuupich. 11Bp dr gu Oneesimo cham tux k tujuandam buus jum bui. Xib jix

519 k tujuandam ba buus na ba bx gook bar jich chujuandam tuk ka, aap gio aa. 12Ba xib ja mj xim joochxidha p gio, puip jak lhdha na panaas aa px jir gui ka na bhamm ba aaya. 13Aa tix aa nam amkam ya daakat ji palhbuidha gt bx aixim na tu am jum aagidha, na gu aa dlh cham bhaai na tu jax duia na kuup pu kaikam px na tu aga gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga guch Xoikam. 14Gu ji na gu cham jir am pui na jax lhii aa, pui ku ba mum kk nap ba aap dlh ji aagidha nop puip lhii na jax kaich. Ku gu cham tu ji na moo na jum chiant jup kaich, gu japji aap dlh nop puip lhii. 15Jap ji buus nat pu kaikam px mi dhr jum oxidhak mai m jk tanoolh gu Oneesimo na ba mi dhr na gio mup aaya, gammj jum bm pu bap tuika. 16Ba pui px jak jap jup ba lhdha na jax gu jaich jaadu jich Xoikam bhaan. Jix joimdat jap nidha, cham tup pui jak ka lhiidha na jax bp dr nap tujuandam kn ka biaka pui cham ji namkidhat. Jix kgalhi i gu aa. Aap jum am jum aa nap jix iom jix dharam lhiidha, cham tu pui na aa, na gu bar jix k maankam, gio na puip bar jum jaduu na ba t jgi buior guch Xoikam. 17Ba na jax ba kaich, puip jak lhdhai aichdham kiaam na panaas aa px jir gui ka, nop dho ji pui lhii na aa jir jum jaduu jich Xoikam bhaan. 18Not tux buam jum dui, piam ku tu bhaan jum uatun, ji aagidha ap na aa jum namkidha. 19Slhkam ja jum namkidha, cham

PILIMOON tu na pui px kaich. Aai Paablo na ya tu uuan dhi uuan tam bhaan ya pui kaich. Sia ku gu aap jap ji buusan nap jix iom g uatun, cham tu jaxbui na jx jum chian nap pu dhuidha xib, ku gu na gu aa dhi bhaan cham tup ka buixi. 20Ea nap pu duia jaduu jich Xoikam bhaan. Soi lhdhat ja pum ttda nap iam pu dhuidha na jax jum ttda, nap gu bax maat na jax jak jum aa nach pu duiidha noch ba t jgi buior guch Xoikam. Dhi bhaan jap xi guguuxdha na cham jax ji aanda jur am bhaan, nach gu pu kaikam bar jich jajaannim jich Xoikam bhaan. 21Jix maat i ji jur am bhaan nap mi pui tu duia na jax jum ttda, pui ku ba mu tum uai. Jix maat i nap jix iom jix bhai mi pu duia, cham tu pui na jax jum aagi. 22Gio jap ja jup xim tdam nap mi dhr jix k xi chu dhuidha mi jap paim bagr na mi aaya, na ba gu not jotmoda ma aa gu Dios na mu jam tmra, bax maat ka na pai aaya, na pim gu pui jak soi ttda gu Dios. Gu Paablo na ba tabuimgidha gu Pilimoon 23Ya dr mum ioki gu Epaapras nach maap kuup pu kaikam px nach buior t jgi guch Xoikam. 24Bx gu Maarkos ya dr mum ioki, gio gu Aristaarko, gio gu Deemas, gio ba gu Luukas, nam puip ji palhbui nach bhaankam tu juan guch Xoikam. 25Ba guch Xoikam nar gkam px jam am t nidhidha gammj bx jman aapim.

GUX BHAIM KAICHDHAM IOKI GU DIOS NA MT TU JA UAXI

NAM T JGIDHA BUIOR GUCH XOIKAM

Guch Xoikam na puip jir tum na jax gu Dios Bjk muikim bha ja iokdhak gu Dios bx aixim jak gui nam jk bhaankamun tu agat gu ioki, jai ttki cham, jai ba maaxik ja bui jim maaxdhai. Gui ba mi dhr bha jak jup ja mattunka am guch bopxi kat nam jax jak tuigda bx jman. 2Ba aach xib dai guch Xoikam jup jich mattun na jax jak jix aa gu Dios nach tuigda bx jman, pui ba nat jax jak xi chu daasak na jax ya xi oilhimk. Dhi px jir di gui nat jaroip duu dhi oigan gio dhix dhaam bhaankamun gu Dios. Ba bx na jk tux chu jaich jir tu gui gan xib, nat gu bx bhaan ji chu bii. 3Ba xib jix bhai bax maat ich na jax jir tum kam gui na pui t Dios nar jich Gkora, nach gu bax maat na jax jir tum kam gu Maraan. Na gu gu Maraan jich Xoikam pui px jup jir tum na jax dlh gu Dios, jaxbuip jir gkam, gio na jaxbui bxchup jix chu aichun. Dhi ba xich joindak mach palhbui nach jax jak cham mai suulhgix ka, t nat bha jimk jich amkam muu kuruus tam na ba pui duuji tu namkix ka guch uatulhdhara. Mi dhr ba pu jii p gio jix dhaam, bhamm ji dhaibu sonpan gu Dios kn dr jak. Gu Maraan gu Dios nax iom jir gkam, cham tu pui na jax gu noonbi 4Guch Xoikam gui nar Maraan gu Dios, jix iom jir gkam, cham tu pui na jax gu noonbi, nat gu dai guix iom gkam kn dai gu Dios, cham tu pui nat jx ggrkam kn ja darai gu noonbi. 5Nat gu gu Dios cham pai dhuuk maannim jax tdak maadt gui nam jk jir noonbi jap na jax jum kaich gu ioki mi na pai tu uaix, na japni mui ji kiksa: Aap jir ji mar, gkam kn jum am ba t nidhim i. Aa jir jum gkora. Ni ku cham pai dhuuk jax kaich na maadt gui nam jir noonbi aagt jup kaich na jax jup jum kaich jumai kap gu ioki na japnip jum kaich: Aa jir Gkorgan ka, gui bar ji mar ka. 6Ba jano nat pai dhuuk ya ai dhi oigan bhaan gu Maraan jich Xoikam, jup ja ttda bx na jk noonbi, pui na jax jup ba tu uaix gu ioki nap jum kaich:

GU ISRAEL KAM JATKAM

520

521 Tu daanda pim buior gu mar bx na pim jk jir ji oonob. 7Ba jumai kap japnip tu uaix gu ioki gu Dios na bhaan tu aga gu noonbi: Jix bhaai na jblh jup ja duia dhi nam jk jir ji oonob no xi lhii, jai ba tai. 8Gio ba jumai kap japnip jum kaich gu ioki na gu Maraan jich Xoikam aagt jup kaich: Aap gammj pur Dios sia nar pai dhuuk, cham pai juka nap jir gkam. Jix bhai t slhkan ap na jax pk jak jum koraar aap dlh. 9 Jix kgalhi ap gui na jk tur jix kp jum duukam, gui ba na jk tur jix buam jum duukam cham kgalhi ap. Pui ku bap kaich nap aap puip jir Dios jap na jax aa, na ich gu pu chum kn jum am t t. Ba xib dai nap joidham gkam kn jix bhai bam taat, cham jaroi pui. 10Gio ba moo jumai kap japnip jum kaich gu ioki na sia guch Xoikam aagt jup kaich: Aapi Dios ji Gkora, bxchux aichun ap nap pu tu duia ggr jup tum duunkam. T na pich jup duu dhi oigan bjk na chakui jaich kat, sia dhix dhaam japich bx jup duu. 11 Ba aap gammj pux jaich ka Gkora, cham tu pui na jax dhi oigan gio dhix dhaam na pich jup tu duu, na gu alhio px yax chu jaich ka. Na gu dhi cham xiim kklhichai nai jim xichuidha, jap na jax gu tu jannulh na klhiichai nai ji saaskia.
12 Nap

ISRAEL KAM1,2 gu aap bx tu kuugalhdha ya dhi oigan, jap ji buusnia na jax no pich ba nansapa gu jax chum jannulh, piam pui na jax gu jaroi not jai ba tm ti gu jajannulhi xixiibkam, ba dai na mai ba tu iabo gu kklhigan. Aap puip tu dooda Gkora ya dhi oigan gio bhai jap jix dhaam, na gu kaikam alhio px yax chu jaich ka. Dai aap ji nap ba gammj duakat pux jaich ka, ni kup cham pai dhuuk jum pataasa. 13Gio jumai kap puip tu uaix gu ioki gu Dios nat sap gui cham pai dhuuk maannim jup tdak maadt gui nam jir noonbi: Yani kn dr ji xanoop jap ka xi dhaibu na aa ka xi ja tulhiichuda gui nam xim bhaamki. 14Nam gu gu noonbi gu Dios jir jappx tujuandam tugi, japni px jir tuutum am na gu jblh, na tu ja chianda px. Pui na jax na bha ja jootosda ya jap ja bui gui nam jk t jdhidha buior guch Xoikam nam ja nuukanda na ba cham jax ja dooda gux buam jum duukam. Na jax ku bam aa nach jix bhaix mat ka gu ioki gu Dios na bhaan tu aga guch Xoikam Ba dhix bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga guch Xoikam na mt ba tuch agi, jix iom jich am jum aa nach tu kam nidhat mi pui jiimda na jax jum kaich, cham tu nach gampai px lhdhat jap xi dhuukat, nach ba cham gama jak px bhichgda na pai jak jir tu tulhiiara noch jap xi dhuukat. 2Na

ISRAEL KAM2 gu kaikam dhix iom jum aa nach tu kam nidha, ti pk aa na mt gu ja tulhiichudak gu bjk dr kam jich bopxi kat na mt cham tu kam tgk na jax ti tu daaxix ka gu ioki gu Dios na mt ja aadhak gui nam jir noonbi px, nam cham tux iom jir ggrkam. 3Gu gi ba dhix bhaim kaichdham iook na xib ya jap tum agichu, nat dlh bha jimk guch Gkora maankam jup jum duuk ya xi chu daasak na jax jak tu aagix ka jich bui, cham aa gux iom jum aa nach bx jich jujur kn t jdhai buior mi pui ba jimia? Na gu noch aach jap xi dhuukat cham t jgi nat tuch ua nach jix uuatulhdhix kat, am tchoka ich nax iom jich chulhiichuda, na gu dhi cham tur jaaxmada, ni ku cham tur iatda. Gu dhi matgam maaxik kjimk am ji gui nam maap oipimk jano guch Gkora, jix maatt jam ba mi dhr bha jak puip ba tuch agi. 4Gio gux bhaix maat na slhkam jir di gu Dios na ya oilhimk jich bui, na gu bxchup tu buimk jix bhaim duukam nach tu cham jxkat pui t nidhat. Sia xib jix bhaai nach bhaankamun gui jix bhaim duukam jup tu duia nach jk ba t jgi buior, sia ku cham ya kap tuii jich bui, nat gu xich chajaadhak gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan na ba pui jak jich jurtudidha nach jk tu jax dhuia bhaankamun bx jman. Guch Xoikam na puip jir tum na gu jatkam 5Bjk nat jax jup duu gu Dios dhi oigan, cham tu gu noonbi ya tu daam kkam gt. 6Jumai ji, na gu japnim kaich mi pai uuan tam na tu uaix gu ioki: Tup ba pk moop lhdhat gu maankam ku pich ba ti gkam kn daasak ya dhi oigan? Pur cham tu gu ti.
7 T

522 na pich gu bx ti tu iimchudak na pich jk tup tu duu ya dhi oigan, sia ku gur jappx maankam, pu cham iam puip jir tum kat gu na jax gui nam jir jum noonob. 8 Bx ti tu daam kkat na jk tux chu jaich, na pich gu ti gkam kn daasak. Dho jai, maaxik dhor pui na jax bam kaich mi uuan tam nat ti bx tu iimchudak gu Dios gu bp kam maankam nar jich boxii kat gui na jk tux chu jaich. Gu ji nat gu cham pui ji chu buus, nat gum uatulh. Ba xib cham ka bhaai nach tu daam kka ya dhi oigan. 9Pui kut ba bha joot gu Maraan jich Xoikam na yach amkam mukia na ba pui duuji tu namkix ka nach ba cham ka uuatulhdhix ka, nat gu gkam kn xich joiglh gu Dios. Saak ba nat ya dr bhamm ai jix dhaam, pu gkam kn dai guch Gkora, nat gu pui tu kuugalh nat jk jax tdak bha joot. Sia ku gu na jax ya xi oilhimk, jir jappx maankam kat na jax aach, ni ku cham pair gkam kat ya dhi oigan, xib gux iom ji na gkam kn ba daa. 10Gu Dios bx jup tu duu na jk tux chu jaich bx kap nat tu lh dlh, na jax bar tu gui gan ba gu xib sia nar tu. Ba tix aa na gu jatkam nat jup ja duu bx dappaam bhamm aaya am gt jix dhaam na paip tuii nam bar maamran ka, na gu tix ja joign, na ba bx jai ja am jup tu biya gui na jk jir tu gui gan. Bam aagat na pui maadt bha jootsa bhamm dr jix dhaam, nat jax bhai ba joot ba gu Maraan jich Xoikam. Ku gu pui jak duuji gu Dios na puip xim tulhiidha gu Maraan ya dhi oigan nam jax jum tulhii gu ya kam jatkam, na bhaan matgilhia not moo cham jum ojolhdhak pu maan jimdam jum uatulh, na sap ba not cham jum

523 ojolhdhak jum uatulh, mi dhr jix bhaain ka na ja amkam mukia bx gu jatkam. 11Ba gui nam jk t jdhat buior guch Xoikam mi pui ba jiim na jax jix aa guch Gkora, pui bam tt am nam jir maamran gu Dios, pui p na jax guch Xoikam gui nat tu ja namkix gu ja uatulhdhara nar Maraan gu Dios. Ba cham pai jax lhii guch Xoikam sia ku jajaanni ja iim gu jatkam nam ba t jgi buior, na gux maat nam gui puip bar maamran gu Dios na jax dlh. 12Pui tu uaix gu gu ioki gu Dios mi uuan tam, jup jum kaich: Ja aagidha i gu jaadu nap jax jir tum kam ji Gkora, ja bm ja jup jum laalaxidha gu alabaan mu nam paim jumpadat tu daanda aap jum bui. 13Gio ba moo japnip jum kaich: Aa dai gu Gkora px buior jix biiak ka. Gio ba moo japni p: Ya ja bm oir i gu jaadu nam puip jir maamran gu Dios nam ba kaichu. 14Na gu guch Xoikam jir maankam kat jano na ya xi oilhimk, pu chum kat p gu tukgan na jax gu aach jich chutku, gio t r kat p na jax aach. Japni na jax ba gu jaroi no gook tu maamar, na gur maan nam jax chuutum ka bx gook, pui p guch Xoikam. Cham tu na pim jax jum aanda nar maakam tum kat, na gu dai pui jak jix bhaigt na duuji jich amkam mukia na ba mi dhr ba maichia gu jaook gui na jaroi giilhim xich bhaamkidhat mu jak xich bhichdhak kat na pai giilhim jir tu tulhiiara. 15Ba xib joidham jix bhaich chaatt jix jkgm bap tuii ich, nat gux bhai ba duu guch Xoikam nat xich joindak mach palhbui nach jax dhui cham mu jak ka bhya na pai giilhim jir tu tulhiiara. Xib cham tu

ISRAEL KAM2,3 ka totdon ich, nach gu bax maat nach jix dhaam jak ba bhichu. 16Nat gu guch Xoikam pu kaikam px bha jii ya dhi oigan nat bha ja palhbuidham gu jatkam nam jir bopxi gu Abraam, cham tu gui nam jir noonbi gu Dios. 17Bam aagt na pu chum jup jum duia na jax gu jatkam ya kam dhi oigan, na ba mi dhr bax bhaain ka na ja palhbuidha nam jax dhui cham mai ka suulhgix ka. Pui kut ba maankam jup jum duuk ya k jich bui, ba yam makgrta jich amkam na ba pui duuji tuch uadha gu Dios bx guch uatulhdhara, nat guch amkam ba muu guch Xoikam. Dhir di ba xib gui nach amkam iok buior gu Dios, na pui tntunda gammj na tuch uaika guch uatulhdhara nach gammj px jich uatulhi. Pui ji buusan na jax gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop tu ja daaxidha gu jatkam gio nam ja palhbuidha nam tu daanda buior gu Dios, na joidham jix chu joign. 18Ba jano na ya xi oilhimk jich bui guch Xoikam, puip jum tulhiiaimk nach jax jich chulhii aach xib. Muikim ti ji maiich gu jaook na sap bam uatulhdha gt, gu ji nat gu cham jxdhat maiich. Ba xib gui xich joindat jich palhbuika not tu bhaan ba jich chulhiichuda gu jaook na bhaan xich maichim ka, na gu gui bax maat na giilhim jix chu xijai ya dhi oigan nach mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios.

Guch Xoikam nax iom jir gkam, cham tu pui na gu Moisees Ba aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan na pim bar maamran gu Dios, nat gkam kn xi jam joindak jam am t t, jam am jum aa na pim bx jam jujur kn t jdhat jix biiak ka buior guch Xoikam. Gu Dios pu kaikam px bha joot na ya pui ba ji buusanda na jax gu ja gkam tuk gui

ISRAEL KAM3 nam bhai g chiop ja palhbuidha gu jatkam nam tu daanda buior gu Dios. 2Dhi pu chum kn dai, nat gu mi pui tu kuugalh nat jax tdak bha joot na pui yach palhbuidha nach jax dhui cham kach chulhiia gatuuk. Japni na jax bjk gu Moisees nat pui tu kam jup tgk pui tu duu na jk jax ttda gu Dios, jano nat chia na ja palhbuidha gu Israel kam jatkam na ja boosga mi dhr nam pai giilhim tu ja juantunda. 3Ku gu gu Jesuus jich Xoikam jix iom tkob ji bii ji, cham tu pui na gu Moisees, nat gux iom jix kgalh gu Dios nat jk tu jax dhuu, sia ku mt gu bx gook mi pui tu kuugalhdhak nat jax ja chia gu Dios. Na gu dhi japni jia na jax ba gu jaroi not mi pai ki gu baaak jix abhaar, nam gux iom gkam biaka gu jatkam gui na jaroi mi ksa, cham tu pk buior gui na mi tu juanda na nuukanda. 4Na gu gu baaak cham jxdha dlh jup jum duia, jum aanda ji gu jaroi na ksa. Guch Xoikam dhor di nat ki gui gu baaak bhaankamun gu Dios nat jaroip tu duu bx na jk tux chu jaich. 5Nat gu gu Moisees mi pui xi chu duu nat jk tu chia gu Dios, ja palhbui gu Israel kam jatkam nam jax dhui bubuakia mu dr nam pai giilhim tu ja juantunda. Xi ja aagi p na jk tu jax dhuia gatuuk gu Dios ja bui bx nam jk jir Israel kam, pui nat jk jax tdak mu joot. Puip tu kuugalh ba gu Moisees jap nax k tujuandam na nuukdaimk gu baaak. 6Ba gu Jesuus jich Xoikam nar Maraan gu Dios, jix iom gkam kn dai ya aach jich bui jano dr nat pui xi chu kuugalhdhak nat jax tdak bha joot. Jap ji buus nat gui bhaan ji bii gu baaak nat ki bhaankamun gu Dios na nuukandat gu Moisees, na guch palhbuichu bx aixim bhaan aach nach jk buior bap tuidhi gu Dios. Ba gammj pu bach palhbuichunda noch aach

524 cham oodat buior t jdhat mi pui xi dhuichu na jax jix aa jix bhaich chaatt. Nach mi pui xi jiimda na jax jix aa gu Dios tu kam nidhat 7Gu jaroi no cham tu kam ni gu Dios, dhi ba pui ba ji buusnia na jax ba tu uaix gu ioki gu Dios na mi chu aga gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nap jum kaich: Aapim na pim xib k gu ioki gu Dios, 8 xi moimkada pim gu jam jujur na pim bax maatt kaaya na jax kaikam jup jum kaich. Chapim kaapakanka na mt jax jum duu bjk gu jam bopxikat mummu gampx jix chu gak kr na mt cham tu kam tgk jum uatulh buior gu Dios, sia ku ti ja aagidha na jax jak jix aa guch Gkora nam tuigda. 9 Cham ji jgidha am sia jax ti ja ttda. Ti ja palhbuichunda i kn gu tu na ja am jum aagaidha, gam na jix bhaim duukam tip tu buada ja nichudat gook oom oidha juugt, nam ba pui duuji jum biikada gt buior guch Gkora. Gu ji na mt gu cham jxdha tu kam t. 10 Aa bap ja ttda, na gu bax bhaam na ni jx ku ja am baapak na alh ti ja aagi nam jax jak tuigda: Aapim chi cham jxdha mi pui jimia ji na jk jax tix aa na pim tuigda, sia ku ti jax jam ttda. T nar maan na pim jax jum uatulhi ji bui, cham aa pim na pim mi pui jimia na jax jix aa.

525 xib tu na jax tuika, cham jxdha aaya pim bhamm dr na pim paix jjkgm bap tuika gt. Ya pim pu bam tulhiidha na pim jax bam tulhii. 12Ba aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, jix bhai pim, chapim bx aixim tum bhaan ttchoka nar jix buam jum duukam, na pim cham mk bua na jax jix aa gu Dios na pim tuigda. Jix iom japim px mui xix biiak ka buior. 13Jix joindat japim xi guguuxidha no jaroi maadt cham pk mi pui ka jim na jax jix aa gu Dios, kapbhai na xialhidhat kapup tu maaxilhim, na jax bam kaich mi uuan tam, na pim ba cham jum uatulhdhai maakam jak px ba bhichgda na pai jak jir tu tulhiiara. 14Na gu na bach baidhika gu Jesuus jich Xoikam jix dhaam jak, jum aa nach mi pui jimia na jk jax tu daaxix gu ioki gu Dios, gio nach gammjx biiak ka buior nach jax bax biiak jano dr na chich jax t j buior. 15Na gup jum kaich mi na pai tu uaix gu ioki gu Dios: Xib nam kapbhai kapup tu jam agi gu ioki gu Dios na xialhidhat kapup tu maaxilhim, xi moimkada pim gu jam jujur na pim bax maatt kji mi pui ba jimia na jax jum kaich. Chapim kaapakanka na mt jax jum duu bjk gu jam bopxikat mummu gampx jix chu gak kr. 16Jix maat japim aa na jaroi ja aagt jup kaich na mt cham jxkat mi pui jii na jax tix aa gu Dios, sia kum ti ja aagidha? Aa dho gu Israel kam jatkam nat mu dr bha ja boosolh Ejipto gu Moisees nam mi ja tulhiichudat. 17Ba jai dht na mt xix iom bam uatulh, pu maan jimdam ja koi dlh gu Dios, na mt gu g bam uatulh nam cham jx jum biikan
11 Ba

ISRAEL KAM3,4 buior, sia kut gook oom oidha ti ba ja palhbui mummu gampx jix chu gak kr. Cham t jgidha am sia jax ti ja ttda. 18Pui kut ba maan jimdam ja koi nam ba cham aaya bhamm nat pai ti ba tu ja iimchudak nam paix jjkgm bap tuika gt, nam cham tu bhaan kam tulhiidha, dai nam jix bhaim taatt bam jpika gt, na mt gu cham jxdham biikadak mi pui jii na jax ti pup ja ttdaimk. 19Pui dho ba pu cham bhamm dr ai mt Kanaan nat pai ti ba ja maakak gu dbr, na mt gu cham jxdha mi pui jii na jax jix aa. Xib pui p aach jich bui, tuch iimchuda gu Dios maan kap nach aaya nach pai joidham jix jjkgm bach jpdha, nach cham pai tu bhaan kach chulhiidha. Ba aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, mui pim xix biiak ka buior guch Xoikam cham jum ojolhdhat, na pim gu cham jxdha aaya nat pai tu jam iimchuda gu Dios no pimt dai ba jim ojolh jap nat jax tu ja dooda jano guch bopxi kat. 2Bax maat ich gu nach jax jak dui bhamm aaya nach pai tu iimchudhix, nam gu bach aagi, jap na jax jano guch bopxi kat nam gu ti pup ja aadhimk nam jax jak duia nam ba bhamm aaya gt Kanaan. Gu ji na mt gu cham pu duu sia kum ti bax maat. Jap xi dhuuk jamt, nam gu pu cham pai biiak ka buior gu Dios, ni gu jai kum cham iam ja jgidha sia kum ti ja guguuxi nam bx ja jujur kn bam biikada buior. 3,4Aach dho gi gu aaya ji bhamm nach pai gammjx jjkgm bap tuika, nach pai gammj bach jpika, gio nach pai cham tu bhaan kach chulhiidha, nach gu aach bx jich jujur kn t jdhat bax biiak buior guch Xoikam. Sia ku gup jum kaich mi pai uuan tam na tu uaix gu ioki gu Dios: Ba xib tu na jax tuika,

ISRAEL KAM4 cham jxdha aaya pim na pim pai gammjx jjkgm bap tuika gt, na gu bax bhaam na pim cham ji jgi na jax ti jam ttda. Gio jumai kap na pai japnip jum kaich na bhaan tu aga nat pai dhuuk jum jp gu Dios nat xi chmok nat jup duu dhi oigan: Ba buimgidhak na bar xijum gook tanoolh, dai nat bam jp gu Dios nat xi chmok nat jup duu dhi oigan. 5Gio ba mi na pai jax ba jam aagi bp dr na japnim kaich: Ba xib na tu jax tuika, cham jxdha aaya pim bhamm dr na pim paix jjkgm bap tuika gt. 6Dhi gu bjk dr kam jich bopxi kat ja aagt jup kaich na mt cham jxkat mi pui jii tu kam tgk na jax ti pup ja ttdaimk guch Gkora, pui ku mt ba cham jxdha bhamm dr ai Kanaan nam paix jjkgm bam jpdha gt. 7Ku ba gu xib pui kapup jix bhaai ji no jaroix jimiim jix dhaam na pai gammjx jkgm bap tuika, japji dai na mi pui xi jimia na jax tum aga gux bhaim kaichdham ioki gu Dios, pui nat jax tu uanak gu Dabii jix iom gatuuk nat pai dhuuk pui jak tu ja jii guch bopxi kat, na japnim kaich: Nom tu jam agi gu ioki gu Dios, xi moimkada pim gu jam jujur na pim bax maatt kji na jax kaikam jup jum kaich mi pui ba jimia. 8Gu na pai jak tu aa xib gu Dios nach aichdha nach paix jjkgm bach jpdha, cham tu mu jak ka tu aa ji Kanaan na mt pai ai gu Israel kam jatkam xi ja koodak gu mi oikam jix iom gatuuk nam mu xim tulhiiaimk gampx jix chu gak kr. Na gu no mi px tu aagt jup kaichdha gt, xib cham tu jap jak

526 jup ka tuch iimchunda gt. 9Gu xib aach puich chtda ji na jumaip jix jaich nach pai gammjx jjkgm bach jpika nach jk ba t jgi buior guch Xoikam, nach pai cham tu bhaan kach chulhiidha, na pai joidham jix chu ua. 10Na ba gu jaroi not bhamm ba ai, gammjx jkgm bam jpika, cham pai tu bhaan ka magoonka, ni ku pai ka tu juanda, jap na jax gu Dios nat gu pum jp jano nat xi chmok nat jup duu dhi oigan. 11Ba aa jam guguuxi ji jaadu na pim cham oodat mui xi buatgda na jax jix aa guch Gkora na pim ba bhamm aaya na pim pai gammjx jjkgm bap tuika, na cham puip tu jam dooda na jax guch bopxi kat Israel kam jatkam na mt cham jxdha bhamm dr ai nat pai ti ba tu ja iimchudak gu Dios nam paix jjkgm bam jpika gt, na mt gu cham mi pui jii na jax jix aa. 12Na gu dhix bhaim kaichdham ioki gu Dios na tum aga xib, tu maak iimda na kn gammj pu ba duakax bhai chaatt, gio na bxchux aichun na pu tu duia. Jap ji buusan nax iom jix muuuk, cham tu pui na jax gu tb kuxiir na bxxik dr jix mumuk. Dhix bhaim kaichdham iook jix bhaich mattunka na jax jir tum ka guch iimda, gio nach jax jich aanda, gio ba nach tu jax jix dhuiik ka, gio bx jix bhaich mattunka na cham jir am nach tu jax buat oipoda. 13Cham jxkat tu xchoidha ich gu Dios, sia kuch puich aa na chi cham maat nach tu jax bua. Jax gi dhui na gu gui bx t nidhat jup tuii nat jk tup tu duu. Kagt na gu ka ja aagidha bx gu jatkam nam tu jax buimk nam duduakat ja tutku bhaan not ba tum kuugalh ya dhi oigan, na gu kaikam bx jix bhaix mat ka nam tu jax buada.

527 Gu Jesuus jich Xoikam na pui ji buusan na jax gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop tu juan bhaankam gu Dios 14Gu Jesuus jich Xoikam nar Maraan gu Dios, pui ji buusan na jax gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop ja palhbuidha gu jatkam nam tu daanda buior gu Dios, na bhamm ba daax dhaam sonpan gu Dios, nach amkam iok. Jum aa ba nach dai gui px buior jix biiak ka gammj. 15Guich palhbuika noch tu bhaan cham ka xi ja buatu, na gu guch Xoikam na pui ji buusan na jax gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop tu juan, jix bhaix maat na giilhim jir tulhiiara ya dhi oigan, na gu dlh puip jum tulhiiaimk jano na ya xi oilhimk. Ti mamaichimk gu jaook na sap bam uatulhdha gt, gu ji nat gu cham jxkat maiich. Ba cham tu bhaan jum uatulhdhak guch Xoikam, pui ku bap kaich nax maat na giilhim bxchu bhaan tu mamaichk gu jaook ya dhi oigan. 16Ba aa jam guguuxi ji jaadu na pim jix iom mui xim biikada buior gu Dios jich Gkora na bhamm daax dhaam, na jaroi joidham jix chu joign, na bach palhbuika not tu bhaan ti ba jich maiich gux buam jum duukam, na gu gui joidham xich joign bx jman. Gu jaroi nar ja gkam tuk ka gui nam bhai g chiop ja palhbuidha gu jatkam nam tu daanda buior gu Dios, pu kaikam mi daaxix ka na ja amkam iokda gu jatkam jix dhaam jak buior gu Dios, gam na tu makgrxidha gu sasoi ja amkam gu jatkam, na ba pui duuji tu ja uaika gu Dios gu ja uatulhdhara. 2Gammj soi tntunda gu Dios ja amkam bx gu jatkam na siamri tu ja uaika gu

ISRAEL KAM4,5 ja uatulhdhara, na gux ja joignda, na gux mat ka nax chu xijai na duaka, tu na px bhaan gai ba gxia gu. 3Pui ku ba gui na pui mi tu juanda chiop, gammj nabap tanoolh tu makgrxidha gu sasoi gu Dios ja amkam bx gu jatkam gio dlh, na ba pui duuji tu ja uaika gu Dios gu ja uatulhdhara. 4Ku ba gu dhi gu Dios ji not pu chum kn bhaan ba t t gu jaroi na ba pui bar ja gkam tuk ka gui nam bhai g chiop tu juanda, cham tu na dlh px nox aa pai na duuk lhiidha. Jap na jax bjk gui na Aroon tgich, nat gu Dios pu chum kn bhaan t tgk dai na puir ja gkam tuk ka gui nam mi tu juanda rban dr gu jannulh baaak nam ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu makgrxidha gu sasoi gu Dios, cham tu dlh px. 5Gu ba gu Jesuus jich Xoikam pui p xib, gu Gkam Dios pu chum kn bhaan t t na ba xib pui ji buusanda nar ja gkam tuk ka gui nam bhai g chiop tu juan, cham tu nat pai dhuuk lh dlh nat pu chum kn jum dai. Na gu japnim kaich mi na pai tu uaix gu ioki gu Dios na dhi aagt jup kaich: Aap jir ji mar, gkam kn jum am ba t nidhim i. Aa jir jum gkora. 6Gio ba moo jumai kap japnip jum kaich: Ya dr jap jak gammj pui ba ji buusanda ap na jax gui na Melkisidek tgich na ja palhbuidha gu jatkam nam tu daanda buior gu Dios. 7Jano na ya xi oilhimk guch Xoikam, palhbui gu Gkam Dios na bxchux aichun na pu duia na jax dhui nakga nam bax muaak gu jatkam, na gu gkam kn soim lhdhat suakt soi tntunda na palhbuidha. Palhbui p

ISRAEL KAM5,6 ba gu Dios gu Maraan jich Xoikam, na gu mi pui tu kuugalhdhim nat jax tdak bha joot. 8Ba sia kut jax giilhim jum tulhiiaimk guch Xoikam, bx mi pui tu kuugalhdhak na jk jax jix aa guch Gkora. Na gu na bar maankam, ba maat na jax jak tu kam jum nni gu Dios, sia ku gu pu bjk dr jix maat, na gur Maraan. 9Gu ba nat gu cham jxdha pai dhuuk tu bhaan jum uatulhdhak buior gu Dios, bx mi pui tu kuugalh na jax jix aa, ba pui jak duu gu Dios nar am na ja amkam mukia gu jatkam, na tu ja namkixdha gu ja uatulhdhara, na ba mi dhr pui duuji bax bhaain ka nam jimia jix dhaam nam pai gammjx jjkgm bap tuika, gui dho ji nam jk soim lhdhai t jdha buior gio nam mi pui jimia na jax jix aa. 10Gio pu chum kn jup dai p gu Dios gu Maraan jich Xoikam na jap ji buusanda na gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop tu juanda, jap na jax jir tum kat gui na Melkisidek tgich. Nach jax jak jix iom machia gu ioki gu Dios 11Mui ka biiix ji gu gui na jk ti xi chu jam agidham ji jaadu, gu ji na gux xijai na jam aagidha na pim jax jak jix bhaix maatt kaaya, na pim gu cham bx maatt kaaya no mui px tip xi jam aagi. 12Ti bar am kat ji gu na pim jix bhai bax mat ka gt dhi ioki gu Dios na jax pk kaikam jup jum kaich, am jai ba tu mamtuxidha pim gt, nat gu dhi mui ba jur jano dr na pimt pai dhuuk kk dhix bhaim kaichdham iook t j buior guch Xoikam. Gu ji na gu cham, pui jam am jum aa ji gu na jaroi jam aagidha na jax pk kaikam jup jum kaich dhix bhaim kaichdham ioki gu Dios. Japni px ji buan japim kia na jax gu aaalh gui nam jix iom kar alhich ka, nam pu

528 chakui iogidha gu tmkalh, dai biim nam ioda. 13Japni dho moo ji buan japim na jax gu aaalh gui nam kiapx maaxilhia, nam chakui mat ka na tur jix buam jum duukam gio na tur jix kp jum duukam. 14Nom bar ggr jatkam gux bhai bax mat ka am ji gui nar jix buam jum duukam gio gui nar jix kp jum duukam, nam gu bxchu ba tu machia. Gio gu bx aixim tum ba tu kuada am gu koi, cham tu dai biim kia na jax nam jir alhich kat. Ji jaadu, japji nach jix iom mui xich mamtuxdha gux bhaim kaichdham ioki gu Dios jax chum nach chakui maat, nach ba mi dhr jix bhai ba glhia guch iiimda bhaan. Aa ti cham tu bhaan ka xi chu jam agidham ji na mt jax tuch agi jano na chich ba ba t j buior guch Xoikam, pui na jax nach saak cham jix buam ka tu buada na tur uatulhdhara, gio na jax jak jix iom mui xix biiak ka buior gu Dios. 2Piam pui na jax nach jax jak saak jich bopkonda suudai kn no chich ba t j buior guch Xoikam, piam nach jax jak tu ja daaxidha guch Xoikam jgidham. Gio ti cham kam aa nach pui pu chum jup tu agada nam cham xiim bx duduadi baapmigia gu koigan, nam ba mi dhr bhamm ba aaya na pai daaka guch Xoikam na ja aagidha nam tu jax buimk nam duduakat ja tutku bhaan, nach gu dhi bx jix bhai bax mat ka gt nach bjk dr ba t jgi. 3Gu xib jai ji nach bhaan jup ba tu agada gt gu ioki gu Dios nach chakui maat, saalhiom ji chi ba, no puip jix aanda gt guch Gkora. 4Ba gui nat jk ja am bam tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nam jix chu maax kr bap tuii, nat jk jix ja joindak ja am t t gu Dios, 5gio na mt joidham kk gux bhaim kaichdham ioki t j buior guch Xoikam, nam gu bax maat na bxchux

529 aichun, gammj mi pui jiimda am na jax jix aa gu Dios. 6Gu ji no mt gux oodak gio jak jup suulh nam giox buam jup ba tu buada, dhi pu chum gu jatkam cham jxdha mi pui ka jimia am na jax jix aa gu Dios, sia jaroi ti giop ba ja guguuxi, nam gu cham tu pui soi kam lhiidha buior guch Xoikam. Tu px ba lhiidha am no pui ti xi chu ja agi gu jaroi, ba jap ji buusnia nam giop ba sissapa kuruus tam guch Xoikam, nam gu giilhim bx aixim px ba aichuxidha ja kaixdhat gu jai jatkam na jax jano na mt pai dhuuk mua. 7Japni px ba ji buusan na jax dhi dbr na mi pu bhaan baapkidha gu suudai na pai dhuuk bha duukda. Na gu no joidham dai gux kp jum duukam mix joi, joidham jir jix k dbr ka. 8Gu ji no gu dai gu tux bii uuux jix joii mix joi na cham tur jix k sai, dhi dho gi gu cham tux k dbr ka ji. Ba gu jaroi no pui px jak ji buusan, am tchoka nam mu bua tai chr. Nach jix biiak ka buior guch Xoikam nach ba bhamm aaya jix dhaam 9Ku ba gu aa lhii ji na pim aapim cham tu mu jak jup tuidhi jaadu jich Xoikam bhaan na pai jak maix ch gxi. Slh bhichu pim ji na pim pai gammjx jjkgm bap tuika, cham jum aagat na pui chum tu jam agidha. 10T na pim gu joidham jir jix bhabhaikam, jix ja joindat ja palhbui japim gu jai nam puip t jgi buior guch Xoikam kn gu tu na ja am jum aagaidha. Dhi ji ba bhaan bax maat na jam am t ni gu Dios na joidham jix chu joign. 11Ba aa jam guguuxi ji jaadu na pim cham mk buppada na pim jax ba duichu xib jano juugt na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi

ISRAEL KAM6 oigan. Dai na pim px am t nrda na pim jimia na pim pai tu iimchudhix na pim saak paix jjkgm bap tuika. 12Gammj pim cham oodat px bhaan ji baapmigidha na pim jax ba duichu, mi pim puip xi bhichgda nam jax tu jim gui nam tu slhkam tu kam nidhat gu Dios mi pui ba jiim na jax jix aa, nam jk jix aik jix dhaam nat pai tu ja iimchuda guch Gkora gui nam jk pui tu kam tgia. 13Jano nat tu daax gu Dios gu Abraam na saak mui bopxichuda, dlh xi chum daaxdhak na pui tu duia, na gu cham tu jumaip jix jaich ka gux iom gkam na jaip jix mat ka na pui tu duia. 14Japni bo na ttda: Aa muim bopxichuda cham daaxix kam. Ba joidham jix bhai tu ja jimia. 15Ba gu Abraam cham pai jax kaich na pui j ttda gu Dios, dai na soim lhdhat px t nr na pui ji chu buusnia na jax ttda. Pui dho ji chu buus mkkat na jax ttda. 16Ya jap gu jatkam nom jix aa nam slhkam jup kaichdha gu tu, jum aanda nam bhaankamun pu kaichdha gu jax chum gkam na ba bhaan jix maat ka nar slhkam ka, ba pui tu tuika not px pui jax ba ti. 17Ba jano nat pai dhuuk pui tu daaxdhak gu Dios gu Abraam, bhaankamun dlh pu ttda na ba bhaan jix maat ka na slhkam pui tu kuugalhdha nat jax ba tn, gio na slhkam ja makia gu bopxi no mt ba muidha gui nat tu ba ja iimchuda. 18Xib jach dho ba bax maat ji jaadu na gu Dios jich Gkora cham jxdha iat, jir pui ka jax not ba ti. Dhich ba bhaan jix bhaich chaat ka nach jk buior ba t jgi, na gu cham tu px jap kaich nat tuch iimchuda na bhammch aichdha nach pai gammjx jjkgm bap tuika, gio nap kaich na gammjch nuukdaidha nach jk ya ka oipo dhi oigan bhaan. 19Ba cham jax jich aa ich kia gu xib, jir maan

ISRAEL KAM6,7 nach jax bx jich jujur kn jix biiak kat buior guch Xoikam t nr nach baidhika nat pai jak tuch iimchuda nach aichdha gatuuk, bhamm na pai joidham jix chu ua. Dhich ba bhaan cham jxdha kuu ka jimia, pui nach jax bax biiak ka buior. Dhi dhi iook japni ji buusan aach jich bui na jax gui na kn bulhka gu kanuub na cham maakam jak nuiika gu jblh. 20Jix dhaam nach pai tu iimchudhix, jir bhai nat pai jak bhi guch Xoikam nat ya dr mj ji dhuu. Aach bhamm px jup ji bubuakia nach pai dhuuk ya dr muip ji jimia. Guch Xoikam xib bhamm daakat jich amkam iok buior guch Gkora, na gu pui ba ji buusan na jax gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop tu juanda nam ja palhbuidha gu jatkam nam tu daanda buior gu Dios, jap na jax jir tum kat gui na Melkisidek tgich bjk. Guch Xoikam na pui ji buusan na jax gui na tu ja daaxidha gu jatkam na jax jir tum kat gui na Melkisidek tgich bjk Gui na Melkisidek tgich bjk, Saleem t tgim jir gkam kat, gio ba na tu ja daaxidha gu jatkam jix dhaam buior gu Dios. Ba maannim na gu Abraam kiapx jak ba gxchu nat tu kokdarak ja bui jkchi gu ggrkam, gui j Melkisidek namm gama jak namkk xi chu daaxidhak nax bhai tu jimia. 2Ba gu Abraam xi chu maa gu Melkisidek gui na jk bhaan bipio gu Dios gui nat tu ja boosgi gu ggrkam nam ba tu uakat nat xi ja koktulhdhak. Ba gu pui na jax tgich Melkisidek jap kaikam jup jum kaich: Gu gkam nax bhai ja slhkan gu jatkam na jax px jir am. Gu ba mi na pair gkam ka na Saleem t tka, jap kaikam jup jum kaich p: Gu g kiicham

530 nam paix jkgm jup tuii gu jatkam. 3Ku gu gui gu jaduu pu cham jaroi maatt ji nat pai dhr jak buus, ni nat pai ba maaxir, gio na jaroir taatan kat, gio ba na jaroir dn kat, ni ku cham maat nam jaroir kukuulsi gio nam jaroir bopxi. Ni ku cham pai kaidha not muu piam ku dua. Panaas ba ku pui mu pai dua sia gu xib na ja palhbui gu jatkam nam tu daanda buior gu Dios gam na tu ja daaxi, iam px pui jak jup ba ji buus na jax guch Xoikam na bhaankamun ya oilhimk gu Dios na gammj pu dua. 4Ku gu gu Melkisidek cham tur jappx maankam kat ji, ni ku cham pai jaroi tu px lhdhat. T nat guch boxii kat Abraam tu kam tgk xi chu maa gui na jk bhaan bipio gu Dios gui nat tu ja boosgi gu ggrkam nam ba tu uakat nat xi ja koktulhdhak. 5Mi nat pai tu uanak bjk gu Moisees nat aadhak gu Dios, jup jum kaich na sap dai gui nam jk jir bopxi gu Lebii nam mi tu juan chiop nam ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu makgrxidha gu sasoi gu Dios, jix bhaai nam tu ja maakidha gui na jk Dios bhaan bipioda gu tu nam tu maichkda gu jakam, nam gu puip jir bopxi gu Abraam na jax gui nam jir jappx jatkam nam cham tu mi tu juan chiop. 6Gu gu Melkisidek ti cham tur boxii ji gu Lebii. T nat guch boxii kat Abraam xi chu maa gui na jk Dios bhaan bipio gui nat tu ja boosgi gu ggrkam. Ni gu Abraam kur jappx maankam kat, nam gux bhai maap jum kk gu Dios, pui kut ba pui tu daax na gp jum duukam buior jup tu duia. Ba gu Melkisidek xi chu daaxidhak p gu Abraam nax bhai tu jimia. 7Dhi ba bhaan jix maat na cham tur jappx maankam gu Melkisidek. Na gu gui na tu daaxidha gu jaroi, jix iom tkob jup tuika, cham tu pui na gui nam

531 tu daaxidha. 8Gui nam xib bhai tu juan g chiop nam tu ja daaxi gu jatkam gio na ja am biiim gui na jk bhaan bipio gu Dios gui nam tu maichk gu jatkam, jir tu kodam am px ba. Gu mi pai uuan tam na tu uaix gu ioki gu Dios pui jak px iam jum kaich ji na sap gui j na Melkisidek t gammj pu dua, na gu cham pai kaidha not jup muu. 9Ba gui nam xib bhai tu juan g chiop na ja am biiim gui na jk bhaan bipio gu Dios gui nam tu maichk gu jatkam, nam jir bopxi gu Lebii, jap ji buus ji na mt bx tu maa gu Melkisidek gui na jk bhaan bipio gu Dios gu tu nam tu maichk, nat gu guch boxii kat Abraam ja amkam pu ba tu maa, 10na gu dhir boxii gu Lebii gio gu jai. Pu bhaan bap tuidhi am gu Abraam jano nat gu Melkisidek mui xi am na jak ba gxchu nat tu kokdarak, sia ku mt gux iom gatuuk ba ka maaxir, na gu jano pu pui ba ttda gu Dios na mui tu bopxicha cham daaxix kam. 11Bjk gui nam bhai g chiop tu juanda nam ja palhbuidha gu Israel kam jatkam nam tu makgrxidha gu sasoi gu Dios, nam jir bopxi gui na Aroon tgich, na dhi Aroon tgim Lebiip jir boxii kat, tu daasak jamt bhaankamun gu Dios na jax jak tu aagix ka ja bui bx gu Israel kam jatkam nam mi pui xi jiimda. Gu ji na gu dhi pui na mt jax tu daasak jano dhi j nam jir bopxi gu Aroon, cham jxdhach aichdhax dhaam sia kuch ti mi pui xi jiim na jax jum kaich. Bam aa na jumai jaichdhlhia gui na mi tu juanda chiop na ja palhbuidha gu jatkam nam tu daanda buior gu Dios, na cham tu kar boxii ka gui na Aroon tgich, japji gui ji Melkisidek. 12Na gu not puim pataasa gui na jaroi ja palhbuidha gu jatkam nam tu daanda buior gu Dios, bx jup jum

ISRAEL KAM7 pataasa gu ioki gu Dios, na gu maakam ba tu daasa, ba cham tu pui jak ka tu aagix ka na mt jax tu daasak gui na bp dr. 13Gu Gkam Jesuus jich Xoikam ja dho aagt jup kaich na jaroi aagt jup kaich mi na pai tu uaix gu ioki gu Dios na saak jir boxii ka maadt gui nam jk jir maamran gu Israel, na cham tu maadt bhai tu juan g chiop gui gu bopxi. 14Gui dho na Judaa tgich jir boxii gu Gkam jich Xoikam. Bx gui nam jk jir bopxi gu Judaa, cham tu maadt mu jap tu juan chiop na ja palhbuidha gu jatkam nam tu daanda buior gu Dios gam na tu ja daaxidha, na gu gu Moisees cham pai jax kaich nox bhaai nam mu jap tu juanda chiop gui nam jk jir bopxi ka gu Judaa. 15Ba dhich Xoikam na pui ji buusan na jax gui na mu jap tu juan chiop na ja palhbuidha gu jatkam nam tu daanda buior gu Dios gam na tu ja daaxidha, pui jak jir tum px iam na jax gu Melkisidek gui na tu ja daaxidhat bjk gu jatkam, 16na pu cham jaroi maat na jax chum jir boxii kat gui nam jk jir maamran gu Israel, gio na pu cham jaroi maat not muu, ka ba pui mu pai dua. 17Na gu japnim kaich mi na pai tu uaix gu ioki gu Dios na guch Xoikam aagt jup kaich: Aap xib dr jap jak gammj pui ba ji buusanda na jax gu Melkisidek gui na tu ja daaxidhat gu jatkam bjk. 18Ba nat jk jax chu daasak bjk gu Moisees na tu aagix ka, bx mi px jap ji bii. 19Na gu dhi na jax jak tu daaxix, cham jxdha uana gt guch uatulhdhara, na gu cham tu bhaai. Xib gu na chich jk kk gux bhaim kaichdham ioki gu Dios mi pui ba jiim, ba uachudhix ji guch uatulhdhara, ba dai nat ba

ISRAEL KAM7 tuch iimchuda gu Dios na bhammch aichdha nach pai gammjx jjkgm bap tuika. 20Dlh gu Dios pui jak tu dai na gu Maraan jich Xoikam gammj pui ji buusanda na ja palhbuidha gu jatkam nam tu daanda buior gu Dios gam na tu ja daaxidha. 21Gu gui nam bjk bhai tu juanat g chiop, cham pai tu pui tk ji gu Dios nom gammj ya pu ja palhbuidha gu jatkam nam tu daanda buior gam nam tu ja daaxidha. Gu jano na pai dhuuk bhaan tu aga guch Xoikam, slh pu tu aa ji na gammj pui ji buusanda na jax gui na ja palhbuidha gu jatkam nam tu daanda buior gu Dios gam na tu ja daaxidha. Puim kaich gu ioki mi na pai tu uaix na japnim kaich: Japni kaich guch Gkora: Aap gammj pui ji buusanda na jax gui nam bhai g chiop tu juanda nam ja palhbuidha gu jatkam nam tu daanda buior gu Dios gam nam tu ja daaxidha. Cham pai dhuuk ka pataasa gu Dios gu pui nat jax ba ti. 22Pui ku ba xib gu Jesuus jich Xoikam puich chtda aach nach ba t jgi buior na xib ba bax bhaai nach aaya buior gu Dios. 23Gu gui nam bjk ja palhbuidha gu jatkam nam tu daanda buior gu Dios gam nam tu ja daaxidha, cham tu pui jak kaicht am jia, gio gu mui jaichdhrk jamt, cham tu na tu maan, nam gu px ji koiidha, nam gur tu kodam kat px. 24Gu gu Jesuus jich Xoikam na xib puip ji buusan, cham pai dhuuk ka mukia ji, gammj pu jaich ka, cham pai dhuuk jum pataasa. 25Ba dhi ya dr jap jak pu gammj bax bhaain ka na ja baidhikax dhaam buior gu Dios jk nam mux jimiik ka, na gu dhi ya dr

532 jap jak gammj pu ba jaich ka, nach amkam iokda buior gu Dios. 26Dhi j ji pui chum nach am jum aa na puim ttnda nar ja gkam tuk gui nam bhai g chiop ja palhbuidha gu jatkam nam tu daanda buior gu Dios gam nam tu ja daaxidha na jax jir tum guch Xoikam, na joidham jir jix ua, cham pai tu bhaan jix uatulhdhix, ni ku cham paix buam tu bua na tu cham jir k, na xib bhamm ba daax dhaam jix iom Gkam kn nat ya dr maaxir ja bui gu jatkam jix uuatulhdhix kam. 27Ku gu gui cham tu pui jak jup tu bua ji nam jax chu buat gui nam bjk jir ja ggrkam tuk kat gui nam bhai g chiop tu juanat nam ja koodat gu sasoi makgrxidha gu Dios gammj nabap tanoolh, na ba tu ja uaika gu dlh ja uatulhdhara gio ba gu ja uatulhdhara bx gu Israel kam jatkam. Gu dhich Xoikam na jaroi bhaan tu aga cham ji, maannim px ji nat tu makgrxi gu Dios, pu daipu. Dhi kn pu gammj ba tu ja uadhix gu ja uatulhdhara gu jatkam, nat gu dlh tukgan makgrxi gu Dios, cham tu gu sasoi. 28Na gu gui nam bjk ja palhbuidhimk gu jatkam nam tu makgrxidha gu sasoi gu Dios gam nam tu ja daaxidha nat ja darsak gu Moisees, cham jxdha uachudak jamt ji gu dlh ja uatulhdhara, gammj px jum uatulhidha am jap na gu jappx jatkam. Ba na gu tix aa gu Dios na maadt gt jax chum na cham uatulhdhix ka na pu chum kn daaka, ba gu Maraan jich Xoikam nat cham pai dhuuk jum uatulhdhak jano na ya xi oilhimk, pu chum kn dai guch Gkora na sap pui gammj pui ji buusanda na jax gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop tu juanda na tu ja daaxidha gu jatkam gio na ja palhbuidha nam tu daanda buior gu Dios.

533 Nax iom jir jix k guch Xoikam na xib pui ji buusan na jax gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop ja palhbuidha gu jatkam nam tu daanda buior gu Dios gam nam tu ja daaxidha Na tux iom jir joidham dhi nach jk tu bhaan tu aga xib, dho nach maadt ba bia gui na jap ji buusan nar ja gkam tuk gui nam bhai g chiop tu juanda, na bhaam ba daa jix dhaam sonpan gu Dios kn dr jak, na gammj jich amkam iok, dhi jx iom jir joidham aach jich bui. 2Gu Jesuus jich Xoikam ja dho aagt jup kaich na bhamm ba daa nat pai ki gu chiop guch Gkora na joidham jix chu ua, cham tu pui na jax ya jap nam pai tu chichiopi gu jatkam. 3Na gu ya dhi oigan gui nam bhai tu juanda g chiop, pu kaikam px mi darka am nam tu ja daaxidha gu jatkam gio ba nam ja palhbuidha nam tu makgrxidha gu sasoi gu Dios. Ba gu Jesuus jich Xoikam na pui ji buusan na jax gui nam bhai g chiop tu ja daaxidha gu jatkam gio na ja palhbuidha nam tu makgrxidha gu sasoi gu Dios, jum aagt ji na tu xi makgrxidha gu Dios. 4No gt pui ya oirda dhi oigan bhaan gu Jesuus jich Xoikam, cham tu pui biakam gt gu jatkam no gui jap jup ji buusan na jax gui nam bhai g chiop tu ja daaxi gu jatkam gio na ja palhbui nam tu makgrxidha gu sasoi gu Dios. Nam gu muix jaich gui nam bhai g chiop tu ja daaxi gu jatkam gio nam ja palhbui nam tu daanda buior gu Dios, daipu gui na jax chum px ja aa mi nat pai tu uanak gu Moisees nar am nam pu chum kam tu juanda. 5Ba bx nam jk tu jax bua gui nam ya darka gui nam bhai g chiop tu ja daaxidha gu jatkam gio nam ja palhbuidha

ISRAEL KAM8 nam tu daanda buior gu Dios, iam px pui jak ti xi chu bua am nat jax aadhak bjk gu Dios gu tujuandam tugi Moisees, nar pu chum na jax tum bua bhammx dhaam, pui na jax tu tuii bhai na pai tu chiopi gu Dios. Na gu jano nat pai dhuuk chia gu Dios gu Moisees na ksa gu jannulh baaak mi na pai dhr mu daanda, nax iom jix chu xidhuu ka, jup ttda: Pu chum jap moop duia gu chiop mi na pim pai dhr bha tu daanda ji bui na ich jax chum jum tchoda bhamm oidha tam nach pai xi chu agimk. 6Gu dhi na jaroi ba daaxix xib nar ja gkam tuk ka gui nam bhai g chiop tu ja daaxidha gu jatkam gio nam ja palhbuidha nam tu makgrxidha buior gu Dios, jix iom jir jix k ji, gio gu pui jak ba duu na ya dr jap jak maakam ba tu aagix ka, cham tu nat jax jak ti tu ja daaxdhak gu Moisees bp dr. Gu xib gu pui jak duu ji nach jax jak jix bhai maan iook bap duuka gook dt gu Dios, gam nach am ba tu biya gui nat tu tuch iimchuda. 7Na gu bjk nat ti tu ja daaxdhak gu Moisees gu Israel kam jatkam nam jax jak tuigda, jap ji buusan na dai daaman px tu ja uaika gu Dios gu ja uatulhdhara, rban dr jak ba pu cham, siam chi moo mi pui ti xi chu kuugalhdhidha gt. Maakam aagt na duia gu Dios na ba pui duuji bx dappaam tu ja uadhix ka gu ja uatulhdhara gu jatkam, ba jap ji buusnia na sia rban dr ba tu ja uadha. 8Gio ji nam gu cham tux bhai mi puip jiimda gu Israel kam jatkam nat jax jak ti tu ja daaxdhak gu Moisees. Ti dho mi pui xi chu buada am jx na jax ja chianda, gu ji na gu pui nam jax bam uatulhidha. Ba pui jak ti gu Dios na jax chum tanoolh pui ma tu duia na jax jak jix bhaai na tu ja uadha pu bx dappaam gu ja uatulhdhara, pui na

ISRAEL KAM8,9 jax bam kaich gu ioki mi na pai tu uaix na japnim kaich: Kam aajim moo na pai dhuuk maakam tu jam daaxdha na pim tuigda aapim na pim jir Israel kam jatkam gio aapim na pim jir bopxi gu Judaa, maakam ba tu aagix ka mi dhr jap jak. 9 Ku gu cham tu pui jak ji kia nat jax jak tu ja daaxdhak gu Moisees ji amkam nam tuigda gu jam bopxi kat bjk na mt cham jxkat mi pui jii, sia ku ich ti ja palhbui nam bha bubuakia mu dr Ejipto nam pai tu ja juantudat. Pui ku ba cham ja am t nidhidhat jk tanoolh. 10 Gu dhi matgam na jax jak lhii xib na tu daasa jam bui aapim Israel kam jatkam na tu aagix ka, cham tu pui ji kia na jax jano. Xib ja ji jam jujur am uana ji gu iook, ba gammj tchot mi pui jiimda pim na jax jix aa. Aa jam buip tuigda gammj, gio aapim mu dr bha jak ji buip tuigda. 11 Cham kam aanda na pim jum aaagidha bx jman na jax jir tum kam piam na jax jak jix aa na pim tuigda, na pim gu bx jman jix bhai bax mat ka gu iook. Jix bhai bax mat ka pim p na jax jir tum kam, bx jam jix mat ka na jk jatkam, sia gui nam jir ggrkam gio gui na cham. 12 Gio gammj px ja ba tu jam uaika gu jam uatulhdhara, sia pim chi moo jax gkam kn jum uatulhi, panaas ku pim moo pu cham paim uatulhidha.

534
13Ba na pui kaich gu Dios na maakam ba tu daasa, dhi bhaan jix maat na cham tu ka bhaai nat jax chu daasak gu Moisees bp dr, ba cham xiim cham pai maat ka na jax jak tu aagix kat.

Na jax tu tuii bhai g chiop nam pai dhr tu daan gu jatkam buior gu Dios gio bhammx dhaam na pai tu chiopi gu Dios Gu Dios aadhak bjk gu Moisees nam jax jak buat mu daanda gu Israel kam jatkam jix dhaam jak na paip tuii, gio na jax jak tu tuika mi nam pai dhr tu daanda. 2Maan chia na ksa gu jannulh baaak, rban ba saiich gu jannulh na kn tu kuupka. Ba mi dhr na jax mu baakidha, jix chu xidhuu kam tm ttnda. Maan mi kk gui na bhaan mmimda gu tai na kn t bdhix ka mj rban dr, gio ba moo maan gu mees na bhaan jum tuaba gux xidhuu kam paan. 3Gu ba mi na pai s gu jannulh mj bpgan dr, jix iom jix chu xidhuu kam tm tt, na cham pk jaroi mj bapk. 4Maan mip kk gui na bhaan tum kubhion nar jix uam totbikdam nax dharam namk, gio ba gux xidhuu kam kaaja mip daa na bx kap juulhdhix gux uam totbikdam. Mj rban dr ba gaamix maan gu alhich jaaa na puip jir jix uam totbikdam na bhaan mi jim gu koi na manaa jum tt na jap tum na gu jabook kb. Gio ba moo gu oxian gu Aroon mip jim jix xidhuu kam kaaja tam na joidham jix iipun, gio gu kokmarak joodai na bhaan tu uaix gu ioki gu Dios. 5Ba bha daam dr gu kuupargan bha tuut am jup duixim gook gu noonbi gu Dios, px am ii am ja kakarbo kn gu kuupargan gu kaaja. Dhi ba bhaan jix maat na gkam kn mi t ni gu Dios. Ku gu chi dhi cham pk jum aa ji na bx jam aagidha na jk tu

535 mj jap jix chu jaich kat rban dr gu jannulh baaak, ku gu pujani jak tu duu mt jano gu Israel kam jatkam. 6Ba gammj nabap tanoolh mi baapakda am gui nam pui chum kn darka nam tu ja daaxidha gu jatkam buior gu Dios, ku gu dai ji mi dhr na jax mui ji bakia, cham tu bx tuukab dr na pai tu kuup, na gux iom jix chu xidhuu. 7Dai ji dlh gui nar ja gkam tuk gui nam mi tu juanda chiop nam tu ja daaxidha gu jatkam gam nam ja palhbuidha nam tu makgrxidha gu sasoi, na bax bhaai na mu bapkda bhjmm dr jix iom tuukab dr na paix iom jix chu xidhuu, ku gu maannim px ji nabap oidha. Ba gammj na pai dhuuk mu bakia, uada gu sasoi ja r na makgrxidha gu Dios, na ba kn tu ja uaika gu ja uatulhdhara bx gu Israel kam jatkam gio dlh gu uatulhdhargan, nam pu cham jx mat ka nam tu bhaan jum uatulhidha. 8Ba gux Dhuudu kam jix Ua Iimda pui jak jich mattun na sia ku ti ba jaich nam pai dhr ja amkam nokia gu jatkam buior gu Dios gui nam mi tu juan, pui px cham jup bhaai nam mu baapkia mj dr na paix iom jix chu xidhuu. 9Gu ba gu xib ya pui p aach jich bui, cham jxdha bx dappaam uachudhix ka guch uatulhdhara sia kuch aach mi pui ti tu daachugt tu makgrxidha gu Dios gu sasoi nam jax tu jimdat gu bjk dr kam, gam siach ti tu maak gui na jk bhaan bipio gu tu nach tu maichk. 10Na gu dhi jap px nach pui jak tu buada, koi px nach mix bhai buada gam gu tu nach iya na pu cham tu bhaain ka sia kuch ti jax chu bua, panaas ba kuch bhaan px t nrada na jx juugt pui maakam tu daasa gu Dios na tu aagix ka ya dr jap jak, cham pai nach iam uachudidha guch uatulhdhara pu chu buat.

ISRAEL KAM9
11Ku ba gu xib nat ya ba ai guch Xoikam, cham tu pui ji kia na jax bp dr, nat gu gui jap ba ji buus xib na jax gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop tu juanda nam tu ja daaxidha gu jatkam gio nam ja palhbuidha nam tu makgrxidha buior gu Dios. Ba dhi pu gammj bar pu chum ka, na gu bhamm ba daa jix dhaam, bhai na pai tu chiopi gu Dios na joidham jix chu ua, cham tu pui na jax ya jap nach pai tu chichiopi aach. 12Guch Xoikam maannim px mu baa bhamm dr tuukab dr na paix iom jix chu xidhuu nat mu tu makgrximrak gu Dios gu dlh ran, cham tu kia gu kakarbax ja r gam bhemser. Pu daipu maannim px nat tu makgrxi, dhi kn pu gammj ba tuch uadhix guch uatulhdhara, bax bhaai ba xib nach bhamm aaya jix dhaam buior gu Dios. 13Na pim jax bax maat ji jaadu na saak gu ja r gu tutuur gam karbax no ich makgrxi gu Dios, dhi kn tu uadha gu uatulhdhara sia gu palhp. 14Gu gi ba gu ran guch Xoikam nax iom jir gp jum duukam, pu gammj ji nat ba tuch ua gu Dios guch uatulhdhara nat pai dhuuk makgrxi guch Xoikam. Gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na gammj bhaan tajaaixchundat guch Xoikam guguux nach amkam jum makgrta buior gu Dios, na cham tu bhaan uatulhdhix, na ba pui duuji dappaam tuch uadhix ka guch uatulhdhara. Ba aach dai nach kaichgt gammj mi pui ba jiimda na jax jix aa guch Gkora na gammj pur Dios. 15Jano nat pai dhuuk pui ya xi k jich amkam muu guch Xoikam, pui jak xi chu daasak na mi dhr jap jak bax bhaain ka nach am tu biya gui nat tu tuch iimchudak bjk gu Dios. Pui jak duu p na mi dhr jap jak pu ba tuch uadhix ka na chich

ISRAEL KAM9 jx g bach uatulhdhak, sia kuch gu pui ti duichugt nat jax jak tu daasak gu Moisees bp dr. Ba gu xib dai nach am ba tu biya gu ggr jup tum duunkam nat tuch iimchuda gu Dios. 16Na gu dhi japni jia na jax tum buada ya jap maaxik, pui na jax gu jaroi not tu iimchuda gu maraan bx na jk tu biaka, pui jak tu daasa uuan tam. Ku gu chakuir tu gui gan ka ji no pui ka dua gu taatan, not ba muu ji na ba bhaan ba tu biya. 17Chakuir tu gui gan ka gu bxchu no gu pui ka dua gui nat tu iimchuda, na jax ba kaich, daipu nar iimdhargan ka px. 18Pui ku ba moo jano nat jax tu ja daax gu Dios gu Israel kam jatkam nam jax jak tu buada buior, gu Moisees ja koodak gu sasoi makgrxi na ba pui duuji jix bhaain ka na tu ja uaika gu ja uatulhdhara sia gu palhp. Ba dhi pui ji buusan na jax gu jaroi not bhaan ba tu bii gu bxchu na tu iimchudhix. 19Ba nat pai dhuuk xi ja aadhak gu Moisees gu jatkam gu ioki gu Dios nam jax jak tuigda, mi dhr ba baxbhat gu ja r gu sasoi kn ja jupsusda bx na jk gu Israel kam jatkam suudai palhp xi bpnadat, bx sia kn jupsusda gu kokmarak joodai na bhaan tu uaix gu ioki gu Dios. 20Jup ja ttda ba: Dhi r na ich kn ba jam jupsussa, jap jir jum duukam na gu Dios jix aa na pim pui jak tu kuugalhdhidha na jk jax jix aa na ba tu jam uaika gu jam uatulhdhara. 21Gio ba mu jak jup tu jupsusda gu Moisees gam gui na mj tu daraa rban dr gu chiop nam bhaan tux buada gui nam mi tu juanda nam tu ja daaxidha gu jatkam gio nam ja palhbuidha nam tu makgrxidha gu sasoi gu Dios. 22Pui dho tu duu gu Moisees na jax jak ttda gu Dios, na sap jum aa nam r kn ja jupsusda gui nam kn tu

536 daanda buior na bax kk ka, na gu sap cham bhaai na ja uadha gu ja uatulhdhara gu jatkam nom cham bx makgrxi gu ja r gu sasoi. Guch Xoikam jix bhaai na tuch uadha guch uatulhdhara nat guch amkam bam makgrta 23Gu chiop nat ksak bjk gu Moisees, iam px jir pu chum kat na jax chum gux dhaam kam chiop, sia gu tu na mjx chu jaich rban dr. Pui kut ba gu Moisees ja koodak gu sasoi baxbhak gu ja r kn tu jupiis mj rban dr bhaan gui na mj tu daraa nam bhaan tux buada gui nam mi tu juanda na sap bax ua kr tu biya. Dho jai na gu ya jap dhi oigan tum makgrtar gu sasoi bhai g chiop na sap bax chu ua ka, gu bhamm gi bax dhaam na paix iom jix chu xidhuu, jix iom gp jum duukam ji na aa na tum makgrta, cham tu gu sasoi. 24Bhai j na tu aagt jup kaich nat baa guch Xoikam nax iom jix chu xidhuu, cham tu pui na jax ya jap nach pai tu chichiopi aach, na gu gui Dios jir chiopgan, cham tu gu jatkam. Ti iam px pu chum xip duu mt gu ja chichiopi gu jatkam na jax chum gux dhaam kam. Bhai j ba daakat jich amkam iok xib guch Xoikam buior gu Dios, na pu tntun na tuch uanika guch uatulhdhara. 25Maannim px bhai tu makgrxi guch Xoikam gu Dios, cham tu na muikim nam jax chu buada ya jap dhi oigan gu ja ggrkam tuk gui nam bhai g chiop tu juanda, nam gammj nabap oidha mui ba ji bhika gu sasoi ja r mj na paix iom jix chu xidhuu nam kn jupsusda gux xidhuu kam kaaja, na ba dhi kn tu ja uadhix ka gu ja uatulhdhara gu jatkam. 26Na gu no muikim ji chu makgrxidha gt guch Xoikam gu Dios, cham aa gu jk na kim ba mukia gt dhi jano dr nat pai

537 dhuuk jup duu gu Dios dhi oigan, kux ba gu tu maannim px? Dai xib na ya ba miamlhim na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan nat ba bhai xi jimk ya aach jich bui xim makgrtak jich amkam, pu daipu maannim px. Dhi kn pu gammj ba tu uadhix ka guch uatulhdhara. 27Na gu dhi japni jia na jax ya jap gu jatkam, nam gu cham tu kodat gio duduardat ya jap oipo, japji not px ba muu, pu cham pai ka dodhia, dai jano na ba tum kuugalhdha ya dhi oigan nam ba duduadi giop bhaip ji baapmigia na bam aaya na pai dhuuk ja aagidha guch Xoikam nam tu jax buimi nam duduakat gu ja tutku bhaan. 28Pui p guch Xoikam jano nat ya xi k, maannim px jum makgrta jich amkam, dhi kn pu ba tu namkix bx maan jimdam nam jix uuatulhdhix gu jatkam ya dhi oigan. Ba xib na gio bhaip jimda, cham tu na gioch amkam jup ka mukia na tuch amkixdha guch uatulhdhara, japji daipu na bha ja baimra px gui nam jk pui t nra na bha ja baimra mi pui ji jiimt na jax jix aa. Gu Moisees pui jak tu daasak bhaankamun gu Dios ja bui gu Israel kam jatkam nam sap tu makgrxidha gu sasoi gu Dios na ba kn tu ja uaika gu ja uatulhdhara. Ba dhi j nat jk jax tu daasak, iam px pui jak p na jk jax jum duia guch Xoikam not pui ya ba ai, na ba mi dhr pu bx dappaam tu ja uadhix ka gu ja uatulhdhara gu jatkam. Na gu gu pui nat jk jax tu daasak gu Moisees nam pui tu makgrxidha gu sasoi gu Dios, cham bhaai na dhi kn pu bx dappaam tu ja uadha gu ja uatulhdhara, sia kum gu ti gammj nabap oidha px mj dr ji bapo nam tu makgrxi gu sasoi, pui nam jax bax uuatulhdhix ka. 2Ba pux mat

ISRAEL KAM9,10 ka am gu Israel kam jatkam na cham tu bhaai na pu bx maan jimdam tu ja uadha gu Dios gu ja uatulhdhara, sia kum gu ti tu koodat gu sasoi makgrxi nat jax tu daasak gu Moisees, pui nam jax bax uuatulhdhix ka nam xim taat ka. Ba ti px mj dr ji bapoda am nam tu makgrxidha gu sasoi. 3Ku gu dhi pu jap px ji ba nam ti xi chu makgrxidha, panaas ba nam jax dhui px bhaan tchoka gammj nabap oidha gu ja uatulhdhara, na gu cham pai iam pu bx dappaam ja uadhidha gu Dios, 4na gu gu ja r gu tutuur gam kakarbax cham jxkat bx dappaam uachuda gu uatulhdhara. 5Pui ku ba nat pai dhuuk ya ai guch Xoikam ya dhi oigan, jup ttda gu Dios jich Gkora jix dhaam: Cham ka aa ap ji Gkora nam jum makgrxidha gu jatkam gu sasoi ja r, pui ku pich ba maan ji maa gu tuuku nax iom jir gp jum duukam na jum makgrxidha ja amkam. 6 Nap gu cham jxdhat bx dappaam tu ja uadha gu ja uatulhdhara siam chi moo tim mmixi gu sasoi gam nam jum makgrxi. 7 Ba na jax ba kaich ji Gkora, ya bap tuii ba xib dhi oigan bhaan na pui tu kuugalhdha na pich jax ji chdak bha joot gam nap jax jix aa, na ba pui ba tum kuugalhdha na jax tu uaix gum iook mi uuan tam. 8Dho jai na jax kaich guch Xoikam. Bp dr jup xi chk na gu Dios cham jxdha bx dappaam tu ja uadha gu ja uatulhdhara gu jatkam siam chi moo ti makgrxi gu sasoi gam bx aixim tum nat jax tu daasak gu Moisees nam saak tu buada, na ba dhi

10

ISRAEL KAM10 kn tu ja uaika gu ja uatulhdhara sia gu palhp. 9Mi dhr ba moo japnip xi chi: Ya bap tuii ba xib dhi oigan bhaan ji Gkora na pui tu kuugalhdha na pich jk jax ji chdak bha joot. Dhi jap kaikam jup kaich na mi dhr jap jak maakam ba tu aagix ka ja bui gu Israel kam jatkam, cham tu kia nat jax tu uanak gu Moisees bhaankamun gu Dios nam saak tu makgrxidha gu sasoi. 10Gu ba nat pai dhuuk pui dlh jum makgrta guch Xoikam jich amkam, pu bx dappaam tuch amkix guch uatulhdhara. Daipu maannim px nat jum makgrta jich amkam, pu dhi kn gammj ba tuch uaika gu Dios guch uatulhdhara. 11Cham pui na jax gui nam bhai tu juan g chiop nam ja amkam tu daanda gu jatkam, nam gammj nabap tanoolh ba ji chu makgrxidha gu sasoi gu Dios na sap ba pui duuji tu ja uaika gt gu ja uatulhdhara. Gu ji na gu pui px cham jup bhaai na bx dappaam ja uadha nam jx jix uuatulhdhix, sia kum gu ti px bhaan ji baapmigim nam tu makgrxi. 12Guch Xoikam gu kaikam maannim px ji nat xi makgrxidhak gu Dios gu dlh tukgan, pu daipu. Mi dhr pu jiix dhaam, bhamm ji dhaibu sonpan gu Dios kn dr jak. 13Ba bhamm px dhaakat t nra na bx ka xi ja tulhiichuda gu Dios gui nam jk jix bhaamki. 14Ba sia kut maannim px jum makgrta jich amkam guch Xoikam, dhi kn pu gammj ba tu ja uaika gu Dios gu ja uatulhdhara dai gui nam jk soim lhdhai t jdha buior. 15Pui jak jich jurtun gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na bx aach jich aagt jup kaich mi na pai tu uaix gu ioki gu Dios na japnim kaich: 16 Jano na pai dhuuk maakam tu daasa na tu aagix ka ja bui gu Israel kam jatkam,

538 ja jujur am ja uana gu iook, nam ba gammj tchokat mi pui jiimda na jax jix aa. 17 Dappaam ja tu ja uadha gu ja uatulhdhara sia mt jax g bam uatulh, gio na gammj px ba tu ja uaika nom jum uatulhi, panaas kum moo pu cham paim uatulhidha. 18Dho jai nat jax jak ji chu buus ji jaadu, pu bx ba tuch uadhix guch uatulhdhara xib. Cham kam aa nach gammj nabap tanoolh tu makgrxidha gu sasoi gu Dios nach jax tu buat bp dr, nat gu guch Xoikam na jax ya xi oilhimk jum makgrta jich amkam na ba pui duuji bx dappaam tuch uadhix ka guch uatulhdhara. Nach gammj tu daanda buior gu Dios 19Ji jaadu jich Xoikam bhaan, xib dho gi bax bhaai ji nach dlh ba tu daanda buior gu Dios cham tu bhaan ji chotdont, cham kam aa na jaroi tuch dhaaxidha na jax bp dr. Jap ji buusan ba xib na bax bhaai nach dlh mu baapkia mj rban dr gu chiop mi na paix iom jix chu xidhuu, sia kuch jir jappx jatkam. Tu gi nat gu guch Xoikam ba makgrxi gu Dios gu dlh ran na ba pui bax bhaain ka nach ya dr jap jak slh ba tu daanda buior. 20Na gu nat pai dhuuk muu guch Xoikam jich amkam, pu rban sar gu jannulh na mi s rban gu g chiop na Jerusaleen kk, na kn tu kuup na ba cham jaroi mu bakia bhjmm dr soosnan na paix iom jix chu xidhuu. Ba dhi jap ji buus nat jich kupiok bhai nach pai dhr mu baapkia, na gu bach aagi nach jax jak dui slh ba tu daanda buior gu Dios aach dlh. 21Gu Jesuus jich Xoikam ba pui ba ji buusan xib na

539 jax gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop tu juan, na xib bhamm ba daa jix dhaam na pai tu chiopi gu Dios, ba bhai dhr soi tntu na tuch uaika guch uatulhdhara. 22Bax bhaai ba xib nach slh buior tu daanda gu Dios soich lhdhat, nach gu ba t jgi buior guch Xoikam gui nat jaroi tuch amkix guch uatulhdhara. Jap ji buus nat jich batbich joidham jix k suudai kn, nat gu bx uachuda nach jx jix uuatulhdhix kat. 23Xib gu dai ji nach jix biiak kat buior guch Xoikam px ba t nrda nach bhamm aaya na paip tuii gu Dios. Cham jach tu bhaan jax kach aanda, na gu gu Dios cham xiim pui tu kuugalhdha nat jk jax ba tu dai jich bui. 24Japji dai ji nach ba xich ja joignda bx jman, joidham nach jix bhai kaicht jich papalhbuidha tu na px kn, gio nach jix bhaim duukam xip tu buada bhaankamun. 25Jum aa p nach gammj mu jimmda pai nach jich jumpanda nach tu daanda buior gu Dios, cham tu nach am rdat oipoda na jax jai nam pu cham jimm mu jap nam pai jax jum jumpan nam tu daanda buior gu Dios. Aach gu jiimchunda ji mu jap nach pai jax jich jumpanda nach tu daanda, na gu pui jak jix aa guch Gkora nach gammj mu daachunda. Jix iom jach mui ba xi dhaachunda xib, na gu bar mian na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan, na pai dhuuk ja aagidha guch Xoikam nam tu jax buimk bx gu jatkam nam duduakat ja tutku bhaan. 26Na gu noch aach am rdat daraat jich uatulhi jap xi dhuukat guch Xoikam sia kuch tix maat na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki, cham jxdha tuch uadha gu Dios guch uatulhdhara, nach gu pu cham soich lhiidha buior guch Xoikam nat tich amkam muu kuruus

ISRAEL KAM10 tam. 27Ba noch gu aach pui px tuii, dai nach am tchoka jano na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan na xich aadhai guch Xoikam na chich tu bhaan jich uatulh mu jak xich jootsa na pai g mim gu tai na gammj cham tutk, mi na pai ja tulhiichuda gu Dios gui nam jk jix bhaamki. 28Mi nat pai tu uanak gu Moisees bhaankamun gu Dios, jup jum kaich nam sap pu maan jimdam muaa gu jaroi no cham tu kam ni nat jax tu daasak gu Dios, dai px nom jk baik ni nat pai cham am bua, tchoka nat jaxbui px t t. 29Dho jai, gu gi ba jano na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan, jax japim lhii na tu ja dooda gui nam jk tu px lhii guch Xoikam Maraan gu Dios nat tix ja joindak ja amkam muu kuruus tam, nat g jaax gu ran nat kn tu ja namkix gu ja uatulhdhara? Jix iom ji na ja tulhiichuda gu Dios, cham tu na tu palhp, gam nam gu tu px lhii gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na tix ja tajaadham gu Dios nax ja joign. 30Na gu pui pu kaich gu Dios mi na pai tu uaix gu ioki na jax ja duia gui nam cham tu kam tgia, jup jum kaich: Aa dlh jix maat ji na jax ja dooda gatuuk gui nam jk cham ji kgalhdhai cham tu kam ji chgia. Ja makia i na jax jak ja am bipioda gu pu chum gu jatkam. Gio ba jumai kap japnip jum kaich: Gu Dios jich Gkora dlh ja aagidha gatuuk gu jatkam nam tu jax buimi bx jman, nom jix bhaim duukam jup tu buimk piam ku gux buam jum duukam. 31Jap moox bhidham ji na tu ja dooda jk nom jaaxmam px lhii gu Dios na gammj pur gkam! 32Ba aapim ji jaadu, jam guguuxi i na pim cham jax jum aanda not tu jax ba ji jam duu, jap na jax jano na pimt jax t j buior

ISRAEL KAM10,11 guch Xoikam, na pimt nakoo nat pai dhuuk bx aixim jix buam jum duukam bhai jam daam ji jii, pui na pim jax bax biiak buior. 33Jai dht aapim jamt bx aixim jam aichuxdhak gam na mt jam koktulh gui nam xi jam bhaamki ja nichudat gu mui jatkam. Ba jai dht cham jax lh japimt sia ku mt ti pui bhaip ji jam tulhiichuda nam jax ja tulhiichun gu jai nam jix iom jix biiak buior gu Dios nam ba cham jax jum aa sia kum jax ja bua. 34Gam na pimt jix ja joindak ja tgk ja palhbui gu jaich Xoikam jgidham na mt ja kuu, gio na pim cham pai jax jum aa sia ku mt ba tu jam boosgi gu jam bxchu gu ggrkam na pim tu biakat na pim ba t jgi buior guch Xoikam, na pim gu pui px xim aa nax dhaam buior gu Dios no pimt ba ai, jix iom mui jam am tu biya gu bxchu, na pu cham tu jax jum bua, ni ku cham t kklhichar. 35Ba jam guguuxi i ji jaadu na pim cham oodat jix iom mui xix biiak ka buior gu Dios, na ba jam am biya gu ggr jup tum duunkam. 36Chapim jax jum aanda sia ku pim bxchu bhaan jum tulhii ya dhi oigan. Xi akgat japim mi pui xi chu kuugalhdhidha na jk jax jix aa gu Dios, na pim ba pui duuji tu maichia gu ggr jup tum duunkam nat tu jam iimchuda na tu jam makia bx jman not ya ba ai, na gu dhi cham xiim bha jim. 37Puim kaich jia gu ioki mi na pai tu uaix na japnim kaich: Alh moo cham xiim ya aaya gui na saak bha jimda, cham tu ka mkidha. 38 Ba gui nam jk bx ja jujur kn t jdhat jix biiak buior gu Dios, joidham jix bhai tu ja jimia. Gu no mt jix oodak gio jak jup suulh mu jak na pair tu uatulhdhara,

540 dho gi gu am tchoka am ji na ja tulhiichuda gu Dios. 39Jai na jax jum kaich gu ioki gu Dios. Ku ba gu nach gu aach bx jich jujur kn t jdhat jix biiak buior guch Xoikam, cham jxdha jak suulhgia ich sia ku jax jix buam tuch jim, nach gux maat nach baidhika gu Dios jix dhaam nach pai joidham jix jjkgm bap tuika gammj, cham pui na jax gui nam gio jak jup suulhi mu jak na pair tu tulhiiara. Na jax jak bx ji jur kn t jgidhat jix biiak ka buior gu Dios No slhkam bx ji jur kn t jdhat jix biiak buior gu Dios, puip t jgidha i na pui tu kuugalhdha nat jax tu dai na saak tu duia gatuuk, sia kuch gu cham maat na jax ba jak ba ji chu duia na pui ba ji chu kuugalhdha. 2Jap na jax bjk guch bopxi kat nam joidham bx ja jujur kn t jdhat jix biiak kat buior gui, ba joidham jix ja kgalh, nam gu tu kam nidhat mi pui jiimt na jax jix aa nam tuigda. 3Bx jup t jgi ich nat gu ioki kn jup duu gu Dios dhi oigan bnkam gui na jk tu yax chu jaich gam gu jai oigan na mk jak daraa, na chakui tux chu jaich kat, dai na pui px xi kaich. 4Jai gui na Abeel tgich bjk, joidham jix kgalh gu Dios gui nat tu makgrxi gio dlh, cham tu pui na gu xiogi Kayiin, na gux maat nat bx juraan kn soim lhdhak pui tu duu, na gu tu slhkam kn tu kam nidhat jix biiak ka buior. Ba cham jax bua sia kut mui oidha ba jur jano dr nat muu, xib gu jap ji buusan ji na pui ya oirt pui na jax bax biiak buior gu Dios, nach ba aach nidhat puip jich biikada buior guch Gkora. 5Gio gui na Enok tgich, pu bx tukgan bnkam bhk gu Dios jix

11

541 dhaam, mi px pu cham pai ka matgir, na gu pui bx juraan kn jup t jdhat jix biiak kat buior gu Dios, gam na mi pui jimda na jax jix aa, pui kut ba joidham jix kgalhdhak baidhak pu bx tukgan bnkam. 6Bam aa nach aach pui bx jich jujur kn t jdhat jix biiak ka buior gu Dios noch baabui slhkam ba kaichu, na gu gui cham tu ja kgalhi gui nam cham t jdhat jix biiak ka buior. Slhkam nach t jgidha bx jich jujur kn nax jaich ji gu duakam Dios nax dhaam jup tuii, gio na slhkam jich baidhika gatuuk bhamm na paip tuii. 7Gio ba pui na jax gu Noee p, pui bx juraan kn t jdhat jup jix biiak kat buior gu Dios. Jgi p jano nap ttda na tsaadha gu suudai bx kap na jx oigan, pui kut ba jotmoda cham jax ji chk jup duu gu g kanuub nat jx chia gu Dios, na sap ba bhaan jum ocho dlh gu Noee ja bm gu jajaanni na pai dhuuk bhai ji dhuudu gio na bhai ji chsdia gu suudai. Puim duu dho, dai gu Noee ja bm gu maamran gio gu ja bpna mt bhaan tts gui gu kanuub, na gu dai gui nam tu kam nidhat jix biiak ka buior gu Dios, gu jai jatkam dho gi gu pu bx koi mt ji bhaikok. 8Gio guch boxii kat Abraam pui bx juraan kn jup jix biiak kat buior gu Dios. T nat tu kam tgk pui tu duu jano nap ttda na jimia mi dhr kiami mu jak na pai ja makia saak gu dbr gu bopxi nam muidha. Gu Abraam mui px pu jimchu na pai jak aadhim gu Dios na bhya, na gu dai gui px buior jix biiaktu, dlh pu cham maat gu na pai ba slh ba ji aaya, dai ba na px t nraim na aagidha gu Dios na pai. 9Mummu ba ji kiicha na pai tu aagi, na gup ttda na mi j ja makia gu dbr gu bopxi no mt ba maaxir. Cham tu bhaan ji

ISRAEL KAM11 choonnt ba mip xi kioka gu Abraam cham ja bhidhat gu mi oikam, dai nat jax mi jap tu tuttu gu jajannulh babhak, na gu dai gu Dios px buior jix biiak ka bx juraan kn. Gio mi dhr gu maraan Isaak nat maaxir pui p, gio gu kuulsi Jakob, pui jajannulh babhak chr jam px jup tu oikat, nam gu pui dai gu Dios buior jup jix biiak kat, na gu puip ja ttda gu Dios na mui ja bopxichuda. 10Gu Abraam bx juraan kn jix biiak kat buior gu Dios pu t nrada na jax chum tanoolh bhamm aaya na pai joidham jix abhar tuut gu babhak nat dlh bhai ja tuttu gu Dios. 11Gio jano nat chakui maan ba ji ch gu alhii gu Saara, gu Abraam dai gu Dios px buior xix biiak ka, t jgidha bx juraan kn na gui pui tu kuugalhdha nat jax tu daax bp dr, nap ttda nam saak maan tgia gu alhii sia kum jax bar jaggr, na ba mi dhr dhi bhaan mui tu bopxicha gu Abraam. Puim duu dho, gu Dios dlh ja palhbui nam jax dhui tgia gu alhii, na gux maat nam tu slhkam jix biiak buior. 12Ba pui ji chu buus na jax ttda gu Dios gu Abraam, jix iom mui tu bopxicha cham daaxix kam, cham jum lhdham ji gu, na mt gu dakoo px ji ch gu alhii daim bpnagm nam pux iom bar jaggr, nam cham ka lhii, na gu am ti pup pu am bax muukim gu Abraam nax iom bar jag ka. Gui j ba gu alhii na mt t bhaan mui tu bopxicha gu Abraam, japni px jum duu mt na gu chiichia na bhai jap daraa jix dhaam, gio japni p na jax gu oya na mu jap kaat suudai jugii. Pu cham jaroi maat nam jk aix. 13Bx jman dhi na jaroi ja aa nam tu slhkam jix biiak kat buior gu Dios, chakui ja am tu bik gu gp jum duukam nat Dios ja iimchudak na mt koi. Ku gu nam gux biiak kat

ISRAEL KAM11 buior, jap ji buus ji na mt sia gu mk dr mu t tgk bhamm jix dhaam na pai ja makia gu Dios gu gp jum duukam. Ba joidham jix bhaim taat am, pux maat am nam cham tu gammj ya pu oika dhi oigan bhaan, nam gux maat nam cham jir ya kam. Pui kum bax biiak kat buior gu Dios t nrda na jix dhaam jak pui tu kuugalhdha nat jax tu ja daax. 14Ba pui kum bap kaichdha px jano nam ya ka oipoda dhi oigan bhaan nam cham tur ya kam, nam gu pux maat na kam aajim gu tanoolh nam pai dhuuk aaya jap iam nam pai gammj bhai pu ba oika dho gi ji ba, nat pai tu ja iimchuda gu Dios nam saak oicha. 15Nom gt cham pai maakam jak jum tchoka nam pai gammj bhai pu ba oika, cham aa gu mi pu cham joiat daraaka am gt nam pai jax ba oikat nom puim aanda gt nam jir ya kam dhi oigan? Piam kum palhp jap xi jimi jk tanoolh gio mup ba aaya gt nam jir pai kam. 16Gu ji nam gux maat nam cham tur ya kam, ba jap jak jix aik am nam pai gammj bhai pu ba oika nax dhaam jak kat jup jum kaich. Ba gu Dios cham paix xiraam jum lhii sia ku puim tt nar ja Dios tuk dhi j, nam gu bx ja jujur kn jix biiak kat buior, dai nax ja aichdham jix dhaam nam pai gammj bhai pu ba oika joidham jix abhar bapki chr. 17Gio jano nap ttda gu Dios gu Abraam na sap muaji makgrxidha gu maraan Isaak na mi px bhaan machia no sap moo slhkam jix biiak buior piam ku gu cham, gu Abraam cham jax ji chk puip tu duu na jax ttda gu Dios, na gu bx juraan kn t jdhat jix biiak ka buior. Pui ku ba bx juraan kn jix aa na makgrxidha gu Dios gu maraan Isaak, cham jax bua sia ku daipu maan tu mar, 18sia ku gup ttda bp dr na saak bhaan dhi

542 dhi maraan Isaak mui tu bopxicha cham daaxix kam. 19Na gu pux bhaix maat gu Abraam na gu Dios jix iom jir gkam, bxchux aichun na pu tu duia, sia koigan jix bhaai na ja duduadhai giop ja baapmidha. Ba pui px jum aa na cham jax bua siat muaak makgrxi gu maraan Isaak, na gu gui giop duadha. Gu Dios pux bhaix maat p na gu Abraam tu slhkam bx juraan kn jix biiak buior, bap ttda na sap cham ka mumuada gu maraan na bax muaam. Ku gu pui ji buus ji nat ti mua gu Abraam gu maraan Isaak, gu ji nat gu gu Dios giop dua. 20Gio mi dhr gu Isaak nat pai dhuuk gr, bx juraan kn t jdhat jup jix biiak kat buior gu Dios, pui ku bap ja ttda gu gook maamran, Jakob gio Esauu, na sap joidham jix bhai tu ja jimia. 21Gio pui na jax gu Jakob, pui bx juraan kn jup jix biiak kat buior gu Dios, mi puip jimdat na jax jix aa. Pui ku ba jano na pux iom bar jag, na pu bar mian na mukia, pui jak xi chu ja daaxdhak gu gook maamran gu Josee na sap jix bhai tu ja jimia. Gio sia ku cham ka oo na kka nax iom bar jag, gu oxian bhaan xim siispak nat tu daan buior gu Dios, na gu kaikam tu slhkam jix biiak kat buior. 22Gio gu Josee pui p, bx juraan kn jix biiak kat buior gu Dios. Pui ku ba jano nat pu ba ji muu, na pu palhp px ba iok, jup xi ja tdak gu jajaanni na sap jkchi oidha kn gu Dios ja palhbuidha nam bubuakia mi dhr Ejipto. Bap xi ja tdak nam sap xi bhji gu tukgan no mt ba jii mi dhr, na gu bx juraan kn t jgidha na pui tu kuugalhdha gu Dios jax not ba ti. 23Gio japni p na jax gu gkorgan gu Moisees nam pui bx ja jujur kn jup jix biiak kat buior gu Dios. Pui

543 ku mt ba cham tu bhaan ji chotdonk xchu baik masaan gu Moisees nat jax maaxir, sia kum gux maat nat pui jak tu dai gu gkam mi kam Ejipto nam pu bx ja koodaidha gu aaalh Israel kam nam jax maaxilhidha nom jir chichio. Na gu nam xi i, joimdam tum gu alhii, gio nam gu pui px xim aa na ja palhbuidha gu Dios, nam gu buior jix biiak ka. 24Gio mi dhr nat gr gu Moisees, puip jum biikai buior gu Dios, bx juraan kn t jdhat mi pui jimda na jax jix aa. Pui ku ba cham ka aa na pui puim ttnda nar glhgan gu maraan gui na mir gkam Ejipto. 25Na gu cham aa na pui jak jup tu jimda nam jax tu jim gu mi kam Ejipto nam bx aixim tu buada na jax cham jir am, sia gui nar dn tum, pui ku ba cham ka aa na kaichgda. Puim aa ba nar am na mu jak ba ja bnta gu Israel kam jatkam na mian jir jajaanni, cham jax bua sia ku mt pui bhaip ji chulhiichuda nam jax ja tulhiichunda gu Israel kam jatkam. 26Puim duu ba, buus gu Moisees mi dhr ja bui gu Ejipto kam jatkam, na gux aa na ja bm jum tulhiia gu Israel kam jatkam, cham tup jum buixdhak sia chi jax kar jix chumigam kat. Jix aa gu na jaxbuip xim tulhiia na jx jum tulhiia guch Xoikam not pui ya ba ai, na gu pux maat na gp jum duukam makia gu Dios jix dhaam not ba ai, na gu bx juraan kn jix biiak ka buior. 27Pu mai m ba mi dhr Ejipto cham tu bhaan ji choonnk sia ku jax giilhim jix bhaam gu gkam mi kam, na gux maat na gkam kn bhaan t nidhim gu Dios sia ku cham pai ni maaxik. 28Mi dhr ba dai nat ba tu juu gu paan gakdhichix kam bhaan Paaskua tam ja bm gu Israel kam jatkam, na bhaan jix maat ka nam jix iom jix biiak kat buior gu Dios t jgi na

ISRAEL KAM11 gui ja palhbuidha nam bubuakia mi dhr Ejipto. Gio ba nat ja chia bx jman nam sap r kn mamxidha gu kikigob mu jap nam pai jax chu babhak, na sap ba cham mi aaya gu nobii gu Dios na pai dhuuk bx kap ja kooda gu bp kam ja maamar gu Ejipto kam jatkam. 29Ba buimgidhak na mt ba jii mi dhr Ejipto, ja palhbui gu Dios nam jax dhui mi bhya rban gux B Suudai, nam gu bx ja jujur kn jix biiaktunda buior. Joidham jix chu gak kr bhi mt, nat gu joidham rban nai ji gu suudai. Gu ba gu Ejipto kam jatkam nam mui ti ja ardim gu Israel kam jatkam, mi pu koi mt na mt pai dhuuk mui tip ji bubua, nat gu jotmoda am xim kuu p gio gu suudai na mt mu ji bhi rban. 30Gio gatuuk nam mummu jak jup ba tu kokda na pai Jerikoo t t, dlh px nai ji iar gu bhibhiibak, dai na mt bx xikoolh dhr px xi jii sakaalh gu Israel kam jatkam xijum gook tanoolh juugt, nam gu bx ja jujur kn jix biiaktunda buior gu Dios, pui kut ba gui px jup tu duu. 31Gio pui na jax gui na Raab tgich bjk, puip t jdhat jix biiak kat buior gu Dios, sia ku gu bp dr jir ganai px kat. Pui kut ba cham muu ja bm gu mi oikam nat pai dhuuk ja koi gu Dios, nat gux joiglh nat ja palhbuidhak ja tbiaptuda gu gook jatkam na mt mu ja joot gu Israel kam jatkam nam t tmpu nam jax tut tu oidha mi Jerikoo. 32Jax ja pk jak moop xi jam tda gt na pim bax maatt kaaya? Ti mui ka biiix am ji gu na ich chakui ja aa nam puip jix biiak kat buior guch Gkora, dai ji na gu chix iom tb jup jum bua no ich bx mui ji jam aa nam jk jax tu buimk na bhaan jix maat nam jix biiak kat buior gu Dios. Dai nam jax tgich ja px mui xi jam aadha, pui na jax gui na

ISRAEL KAM11,12 Gedeon tgich, gio ba gu Barak, gio ba gu Sansoon, gio ba pui na jax gu Jepte nam puip jix biiak kat buior gu Dios. Gio gu Dabii gui na bjk jir gkam kat, gio ba gu Samuel, gam gui nam bjk ya jap bhaankamun tu agimk gu Dios. 33Bx ja jujur kn t jdhat jix biiak kat am buior gu Dios dhi dhi jatkam, pui kum ba jai dht ja daam kkat gu jai jatkam, jai dht ba nam jix bhai ja slhkadimk gu jatkam nam pai dhuuk jir ggrkam kat na jax jix aa gu Dios. Jai dht ba nat ja am tu bii gui nat tu tu ja iimchuda gu Dios. Gam jai dht nat cham jxdhat ja jugiokak gu maapi sia ku mt mj ti ja iabo nam pai kuup, nat gu ja palhbui gu Dios nam buior jix biiak ka. 34Gio ba jai dht na mt ti tai chr ja iabok, cham jxdhat ja midhak sia ku giilhim jix choi, nat gu ja palhbui gu Dios na ja buip tuigt. Gio gam jai dht na mt cham jxdha mian ja bhi na mt jiboior nam ti bax ja koodak ttb kukxir kn. Ku ba gu gatuuk na mt gio muip ji chu kokda, pu tu maiich jamt ji, nat gu ja palhbui gu Dios nam buior jix biiak ka. Cham jxdha ba jax ja dooda mt gui nam jix ja bhaamkidha. 35Jai dht dhi na jaroi ja aa, jix bhaim duukam jup tu duuk jamt ja bui gu ddlhdhm uuub, ja duduadhak bhaankamun gu Dios giop ja baapmi mt gu ja maamar nam ba koiix kat. Jai dht moo xix iom jix biiak kat am buior guch Gkora, pui ku mt ba cham jax lh na mt giilhim ja tulhiichudaimk ja koi nam xi chuut nam gammj pu kaichgda gu Dios sia kum ti ja chian nam sap cham ka kaichgda, nam gux aa nam ba jimia nam pai cham tu bhaan kam tulhiia. 36Jai dht nam ja gbiimk giilhim bx aixim xi ja aichuxdhimk, gio jai dht na mt ja buuprak bapaium ttropi kn ja kuu nam ti xi chu ja

544 agidha gu ioki gu Dios. 37Jai dht jamt joodai kn ja mayasimk ja koi, jai dht ba na mt rapan ja k sirruuch kn, gam jai dht nam ja sxximk kukxir kn. Bx dhi na jk ja aa, jai dht cham pai tu oikat am, mui kap oipimk am, kakasnir jajo tm tiika am gam kakarbax jajoo, nam gu cham tur jix chutumigam kat, gampai tuutum kat am. Bxchu bhaan jum tulhiiaimk am, gam na mt ja koktulhdhimk. 38Bx px gu jatkam jix ja bhaamkidha am sia kum ti mi jap jix chu oichak ja bm. Ba jimia am ba mu jap gampx jix chu gak kr na pai cham jaroi oir, gam bha jap ggr oidha tam. Mu jap jam ba tbiapka jx na pai chiichio gio na pai jax ggr t dd. 39Ku ba gu siam jix iom jix biiak kat buior gu Dios, cham tu pui tu kuugalh ji nat jax tu ja daaxdhak, 40na gu pui pum aa gu Dios na xib ba pui ka tu kuugalhdha nat jax tu ja daaxdhak gui nach pai dhuuk aach ya ba oipoda pui, na ba bx maap maan jimdam tuch uadha guch uatulhdhara, na ba m dhr bax bhaain ka na sia aach jich am tu biya gu ggr jup tum duunkam nat ja iimchuda gui. Nach cham jax jich aanda sia kuch puip jich chulhii nax jum tulhii guch Xoikam Dho jai nam jax pk joidham bx ja jujur kn t jdhat jix biiak kat buior gu Dios gu bjk dr kam jich bopxi kat. Aach dho pui p ji jaadu, jap jach xi dhui bx nach jk tu bhaan jich chukgi, ba dai nach bx jich jujur kn bach biikada buior gu Dios. Cham jach bhaan ka ttchoka gu tu nar uatulhdhara, dai ji nach px bhaan ji baapmigia nach mi pui ba tu kuugalhdhidha na jax jix aa guch Gkora. 2Mich pui ba jimia nat jax xi chk guch Xoikam

12

545 jano na ya xi oilhimk, guich px buior jix biiak ka gammj. Gui dlh jich palhbuidha not tu ba jich dhuu, gio nach guguuxidha nach ba cham jax jich aanda, gam na tuch uaika no chich tu bhaan cham am bua, nat gu gui puip jum tulhiiak jano na mt gbiimk sissapa kuruus tam. Ku gu cham paix xiraam jum lh ji nam pui bax dhoodak, ni ku paix buam jum aa, na gu pux bhaix maat na alhio px ya xim tulhiiai mi dhr jap jak gammjx jkgm bap tuika, pui na jax xib na gux jkgm bhamm px daa sonpan gu Dios kn dr jak. 3Aapim pui p ji jaadu, mi pim puip xi chu daachunda nat jk jax tu duu guch Xoikam nam pai dhuuk tulhiichudimk gu jatkam jix uuatulhdhix kam. Cham tu na pim moo maan jimdam totdoni pu jak suulhgia nom jax ba xi jam doodak gu jatkam na pim ba kaichu guch Xoikam, piam ku gu na cham bhai tu jam jim, gu japji na pim jix bhai px jum taat ka ji. 4Na gu dhi cham pk jir tu no pim tu bhaan jum tulhii, piam nom pui jax ba xi jam doodak gu jatkam, no mt gu chakui jam koi na mt jax dhooda guch Xoikam. 5Ba aapim cham tu dhi bhaan kuu jimmda no pimt ba jim tulhii, na gu pai j Dios px jir jup dunii ka. Tchokat japim gu ioki mi na paip jum kaich na saak ja tulhiichudat ja slhkanda gui nam jk moo tu slhkam ba kaichu, nam bar maamran, na japnim kaich: Moop cham jix buam jum aanda ni nap jix bhaam ka nom tulhiichudat jum slhkan gu Dios, piam kut jum iok nop mi pai cham pu duichu na jax jix aa, na gu xim joindat px jup jum buada. Cham tu nap moo dhi bhaan pu jak gxia.
6 Na

ISRAEL KAM12 gu gu Dios slhkanda gu jax chum maraan nox dha, tulhiichuda p no cham mi pui jim na jax jix aa. 7Aapim pui p ji jaadu, chapim jax jum aanda no pimt tu bhaan ba jim tulhii, na gu xi jam joindat px jup jam buada gu Dios na pim jir maamran, na pim ba pui duujir maan na pim jax jix biiak kat buior mi pui bhichgda na jax jix aa. Na gu dhi japni jia na jax ya jap gu jatkam, nam gu ja gbdat ja slhkanda gu ja maamar nom buam px tu bua. 8Na gu no cham jam tulhiichudat jam slhkan gu Dios no pim buam px tu bua, dhi bhaan jix maat ka na cham tu maamran jam lhii, na gu na jk tu slhkam maamran ja lhii, ja slhkanda na jax jak jix aa. 9Jap na jax aach bjk nach jir aaalh kat, nam guch chulhiichudat jich xlhkadimk guch gkora, tu kam ja nidhat ja kk ich p ba nom jax jich chtda nach cham pu buada gu tu. Gu gi ba gu Dios nax iom jir gkam nax dhaam jup tuii, cham aa gux iom jum aa nach tu kam nidhat mi pui xi jiimda na jax jix aa? Nach ba gu pui duuji bhamm aaya gatuuk na paip tuii. 10Mi px jich xlhkanda jia gu Dios na bach chulhiichunda noch cham mi pui jiim na jax jix aa, nach ba cham pk moo jap xi pk xich uatulhidha. Na gu no mi px xich i nach jich uatulhi, dhi bhaan jix maat ka na cham jich joign, na gu cham bhai tuch jimia ba gatuuk. Pui ku ba tich xlhkanda na xich joindat, jap na jax aach nach jir aaalh kat na mt guch gbak jich xlhkadimk guch gkora kat nam jax jak lhii nach jix kk jatkam biya, na bax bhai tuch jimia nach jx juugt ya duduaka, nam pui xich joignda. 11Maaxik dho gu cham tur jix kp jum duukam gu tulhiiara not ji am ba gi, na gux

ISRAEL KAM12 buam tu tatda na ji chulhiidha. Ku gu mi dhr no ich ba buus na xi chulhiiaimi, ba machia i ji na tu cham k kam ni gu Dios. Ba mi dhr dai na jix jkgm px bap tuika, gio na cham tux buam ka tu buada na tu cham jir k, na gu ba toonnia. Na cham bhai tu jimia gu jaroi not cham mi pui jii na jax jix aa gu Dios 12Ba aa jam guguuxi ji jaadu na pim jix iom mui xim biikada buior gu Dios na ba jap ji buusnia na pim giop ba ojonta, na gu xib jap ji buusan na pimt ba momgo na pim ti jiimchu, pui duuji pim ba giop ojonta. 13Mui pim ba moo xi gaachunda na pim jax jak jix bhai mi pui jiimda na jax pk jak jix aa gu Dios na pim tuigda. Jap ji buusnia na pim dai mi bhichgda na paix ch k, na ba gu jai nam chakuix bhaix biiak ji jam tgi jix iom soim lhdhai mi puip ba jimia am na jax jix aa gu Dios. 14Jam guguuxi i p na pim joidham jix bhai kaicht jix jjkgm tu oika, chapim tu kn jum kokdat, gu dai ji na pim soim lhdhat mi pui xi jiimda na jax jir am. Chapim kam uatulhidha, na gu gu jaroi no daim uatulhi, cham jxdha aaya bhamm buior gu Dios. 15Jam aagi i moo jaadu na pim siamri bx tu kam xi idhat gu Dios. Na gu no pim jai dht am rdat oipo, cham tu bhai tu jam jimia gatuuk. Ni ku cham tur am na pim jai dht tu bhaan ba ji ja kokdhichdha gu jai, nam gu mi dhr ba bx bhai jim kooda na jk guch Xoikam jgidham. Ba jap ji buusnia gui na tu kokdhichdha na jax gu jax chum x nax maimdagm t bh na ja maikkutun gu jatkam no mt xi juu. 16Gio jam guguuxi i p na pim cham jai dht ja bm

546 boppoda gu jai uuub no pim cham maap tmuix. Ni ku pim cham tu mk bua ji tu px ba lhiidha gu Dios nat ti xi jam joindak tu jam ua gu jam uatulhdhara. Pui dhom duu ji gui na Esauu tgich bjk, na pui moo gampai px t lhiidha. T nat gara nar bp kam kat, maan jooxia gu bhab gisaar jamt px xi maa, jap ji buus ba nar gatuuk kam px ba. 17Ba gatuuk na ti ba chian gu taatan na tu daaxidha nax bhai tu jimia, nap jum aa na gui bhaan bipio nar bp kam na jax tu daaxix, cham tu tu daaxi gu taatan, nat gu pu bp dr ba maa gu spdhi na saak gui jap ji buusnia nar bp kam ka. Ba ti ma susua jap iom pa, cham jxdha bhaan ka bii gui na amiram bipiodat nar bp kam, nat gu gara, jappx ba ji buusan gu nar gatuuk kam. 18Aapim chi gu cham pai dhuuk pu chum t tgk ji na mt jax t tgk guch bopxi kat bhamm g oidha tam na pai Sinaii t t, jano nat maaxik bha k gu Dios. Giilhim bhidham ji nat tum duu jano, bhai ji ginduk gu oidha, gio nat giilhim jix chukgam jup tum duu, gio gu tai na px namm kkka bhai na jx jir oidha tam. 19Gio nat g kn bhai ji chum kuich, px am joichun gu dbr, nat ba mi dhr bhai ba tu ja agi gu Dios guch bopxi kat na jax jak tu daaxix ka ja bui. Ba guch bopxi kat jix chotdont tip kaich am na jaxbui px tu aga gu Dios, 20nam gux maat na cham jxdha jaroi nakga na jk jax kaich, nam gux bhidhat k nap kaich: Pu maan jimdam japim moo muaa mayasimi joodai kn piam kuxiir kn gu jaroi not gan yamm ts oidha tam na paip tuii, sia gu jax chum soi. 21Giilhim ji nax bhidham tum bua jano, cham tu pui px. Sia gu Moisees tix choodon na bhammp tuii oidha kuu am, jup kaich: Giilhim ja jix iom gibok na jix choodon.

547
22Aapim gu ba jam kupiokdhix ji bhammx dhaam na pai joidham jix abhar gu babhak na paip tuii guch Gkora na gammj pur Dios, na pim ba jiimt aaya bhamm na pim pai iimchudhix na pim saak oicha, bhamm na pai jap ji buusan nar xibkam g kiicham na Jerusaleen t t, nam mui bhaip tuii gu noonbi gu Dios nam gammj gkamtun. Cham tu kax ch bhidhara ka nach pai dhuuk bhamm aaya buior, cham pui na jax jano nat bha k Sinaii. 23Jai dht jam bhamm bap tuii xib buior gu Dios na mt jk tu slhkam mi pui jii na jax jix aa jap na maamran, nat jk pu ja dai nam pui bhamm aaya buior. Ba aapim pui xib ji jaadu, cham xiim japim bhammp ji bubuakia, na pim gu aapim mi pui ba jiim na jax jix aa gu Dios gui na ja aagidha gatuuk gu jatkam nam tu jax buimi nam duduakat ja tutku bhaan, nat gu ba tu jam ua bx dappaam gu jam uatulhdhara, 24jano dr px nat guch Xoikam ya k maakam tu dai na tu aagix ka, nat guch amkam muu, na ba pui duuji bx tuch uadhix ka guch uatulhdhara. Nat gu pu kaikam px jaax gu ran bhaan gu kuruus na ba dhi kn pui tuch uadhix ka, cham tu na jap px na jax bjk gui na Abeel tgich nat pui ti gp jaax gu ran na mt pai dhuuk mua. 25Ba aapim ji jaadu, mi pim pui xi jiimt na jax jam tdaidha gu Dios, chapim gampai px lhiidha. Na gu no pim gampai px lhii jax no ti jam ttda, jam tulhiichuda jap nat jax ja dooda bjk guch bopxi kat nat pu maan jimdam ja tulhiichuda gui na mt jk cham tu kam t nat jax ti ja tn. Aach puip tuch dhooda noch am rdat oipo no tich agi nach jax jak tuigda. 26Jano nat maaxik tu ja agidhak gu Dios guch bopxi kat bhamm Sinaii, jix iom ginduk gu

ISRAEL KAM12,13 dbr nat jx mkim tu aga. Ba dhi cham xiim jum aaya na pai dhuuk giop joichuda gu dbr, pui tu uaix gu ioki, jup jum kaich: Maannim ja px ba joichuda dhi oigan, bx sia dhi na tu bhai jap jix maax jix dhaam. 27Ba gu dhi pui na kaich na pui maannim px ba joichuda dhi oigan, jap kaikam jup kaich na bx tu kuugalhdha nat jk tup tu duu, na cham tu bhai, na pui ampx tu gindukda, na ba mi dhr dai gui px bax chu jaich ka na cham jax jum bua, ni ku pai joidha. 28Jix dhaam jak kat jup jum kaich dhi na paip tuii gu Dios, bhamm jak dho gi cham pai dhuuk joia ji gu oigan not bhamm bach aich gu Dios. Na gu guix iom jir jix k ka, cham tu pui na dhi nach bhaan oidha xib. Pui kuch ba gammjx bhaich chaatt mui xi dhaachunda bhamm jak na paip tuii tu kam nidhat. Gammj nach mu gkamtunda cham oodat na jax jak jix aa, na bach baidhika. 29Na gu no chich jax dhuuk cham tu kam t, am tchoka ich nax iom jich chulhiichuda, na gu gui jap ji buusan na gu tai gui nax iom jix choi na tu na px jangichun.

13

Nach jax jak tu jimda na ba xich kgalhidha gu Dios Jam guguuxi i p ji jaadu na pim joidham jix bhai kaicht xim jajoignda na jax jak jum aa noch t jgi buior guch Xoikam. Chapim tu bhaan jum bhabhaakuidha ni na pim jum kokdada, gu japji na pim joidham jir jix bhabhaikam ka ji px. 2Gio nom jam paxiaraim gu jatkam, joidham japim jix bhai ja tdai ja aichdhai ja tbiaptuda jix bhaim taatt, cham tux oodam. Jai dht gu bjk dr kam nam pui joidham jir jix bhabhaikam kat, gu noonbi gu Dios jamt ja tbiaptudak nam cham pum aa, na gu pui jaroi

ISRAEL KAM13 nam px tbiaptudidha. Aapim pui p ji jaadu, cham maat ka gu nar tup tum da ka gui na mi jam paxiaraidha. 3Jix ja joindat japim soi px jum lhiidha ja amkam guch jaadu jich Xoikam bhaan nam jum tulhii mu nam kuup, panaas ku pim moo aapim bx mup kuupka ja bm. Sia gui nam jap px ja tulhiichun japim pui soip jum lhiidha ja amkam, panaas kum moo aapim bx jup jam tulhiichunda, na pim ba gu cham jax lhiidha no mt pui bhaip ji jam dooda jaxpx. 4Gio ba jam guguuxi i p na pim cham jir ganai px ka. Chapim jaix bhai ja ttdadat ja bm boppoda gu uuub, dai ji gui na pim maap tmuix na jax tu daaxix. Na gu pui px jam tda gu Dios jano na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan na pim jix uuatulhdhix no pim pui jaix bhai ja ttda gu uuub. Ba pui xi jam tdai mu jak xi chu chiia nam jam iabu na pim pai gammj mi pup mjidha. 5Jam guguuxi i p ji jaadu na pim cham tu bhaan jum tutkagika gu tuumi ni ku pim jix aanda na pim mui biaka. Dhi kn japim jix bhaim taat ka jk na pim biaka. Dios dlh jix maat na pai dhr tu jam maakidha gu tu na jam am jum aagaidha no pim cham ka bia, na gup jum kaich gu ioki mi uuan tam na tu uaix: Aa gammjm am t nidhidhat jum palhbuichunda kn gu tu nam am jum aagaidha. Cham jxdha pai dhuuk dlh jum bua i. 6Jai na gu jax pk joidham kaich gu Dios jich Gkora, japji dai nach buior jix biiak kat px tchoka mi jak na pai japnip tu uaix gu ioki: Cham ja pai dhuuk tu bhaan jix choodon ka, na gu cham jxkat jaroi jax ji dhooda, na gu gu Dios gammj xi joindat ji am t nidhidhat ji palhbuichu tu na px bhaan.

548
7Gammj pim tchokat mi pui xi chu daachunda na mt jax tu jii gui na mt ya jap tuch agi gu ioki gu Dios, nam joidham bx ja jujur kn t jdhat jix biiak kat buior. 8Guch Xoikam bjk dr pux jaich, cham pai dhuuk jum pataas. Gio ya dr jap jak gammj pux jaich ka, cham pai dhuuk jum pataasa. 9Pui ku pim ba dai gui px buior t jdhat jix biiak ka gammj. Chapim tup jum buixdhat na jk jax tu daaxix gu ya maaxik, pui na jax gu koi na jax chum jir jum kuadam gio na jax chum cham. Na gu dhi cham jxkat tu kn jich palhbuidha sia kuch ti mi pui tu daachu na jax tu daaxix. Japji dhi nax iom jum aa nach mi pui xi chu kuugalhdhidha nat jax tu daasak guch Xoikam, nach ba bhamm aaya jix dhaam buior gu Dios. 10Na gu guch Xoikam pui ji buusan na jax gu xibkam sasoi mmikar, cham tu pui na jax gu bajk kam na jax chum jaich mi nam pai tu juan gui nam tu ja daaxidha gu Israel kam jatkam. Dai px nam aa nach buior jix biiak ka, na ba pui ji buusanda nach tu makgrxi gu Dios. 11Piam pui na jax gu ja gkam tuk gui nam bhai g chiop tu juanda nam tu ja daaxidha gu jatkam, na baxbhat gu ja r gu sasoi mummu kn tu jupsusda na paix iom jix chu xidhuu ka, na ba dhi kn tu ja uaika gu Dios gu ja uatulhdhara gu jatkam. Gu ja bakxim ba mk jak ja utkat ja mmidha, na pair gampx na cham jaroi oir. 12Ba jano nat ya k guch Xoikam puip jum duu, drap dr gu g kiicham jamt baidhak tulhiichudimk mua, gu ran nat jaax kn ja uachuda bx dappaam gu ja uatulhdhara gu jatkam. 13Aach ba xib pui cham jax jup jich aanda sia ku mt pui bhaip jich chulhiichuda na mt jax dhooda guch Xoikam, jix bhaich px jix chaat ka, dai ji nach jix iom mui xix biiak ka px buior, jap jach xi dhui bx na jk tuch chukgi ya dhi

549 oigan, 14nach ba aayax dhaam nach pai gammj bhai pu ba oika. Na gu ya nach pai oidha xib cham tu gammj ya pu oika ich, pui kuch ba ti gaachu xib dr nach jax dhui jap iam oicha nach pai gammj bhai pu ba oika. 15Ba aa jam guguuxi ji jaadu nach gammj mu daachunda guch Gkora jix dhaam, gam nach taxchaabgidha nat jix bhai ba duu nat bha joot guch Xoikam na pui ya tuch amkixdha guch uatulhdhara, jap ji buusanda nach mu tu makgrxidha gui na kn tuch uaika guch uatulhdhara. 16Jam guguuxi i p na pim cham mk buppat jix bhaim duukam xip tu buada bhaankamun gu Dios, gam na pim jix ja joindat xi chu ja maakat gu jai gu tu no ja am jum aagaidha, na gu dhi pui jak jix k kam ni gu Dios, jap ji buusanda na pim tu makgrxidha. 17Gio gui nam bp dr gukat jam aagi gu ioki gu Dios japim siamri tu kam jup xi ja nidhat, chapim gampai px ja lhiidha. Na gu jap ji buusan nam gui gammj jam nuukan na cham tu jam duia, nam gu gammj tu jam daaxidha buior gu Dios na jam nuukanda. Gu Dios dlh pu chum kn ja darai nam pui jam nuukanda gu jam iiimda bhaan, na ba not ba tum kuugalh ya dhi oigan, joidham jix bhaim taatt pu tya am na pimt jix bhai tu jii bx jman. Jix bhaim duukam japim xip tu buada, nam bax bhaim taatt gammj bp dr gukat jam aagidha gu ioki gu Dios. Na gu no pim buam px tu bua na tur jix buam jum duukam, jix buam jum aanda am, na gux xijai ka nam jix bhai jam tuttu na jax jak jix k kam ni gu Dios. 18Bhai pim xi chuch dhaaxidha jaadu, nach ba gammjx bhai tu agada dhix bhaim kaichdham ioki gu Dios. Jix aa ich nach jix bhai mi pui tu kuugalhdhidha na jax jix aa guch Gkora. 19Gio jam taan i p na

ISRAEL KAM13 pim pui jak tu daanda buior gu Dios na palhbuidha na jax dhui jootom gio muip jam paxiarmra mu jap na pim jax tu oidha na mu jam tmra. Na ba tmo na tu aga gui nat mu tu ja uaxi gu Israel kam jatkam gio ba na tu ja daaxidha 20Ba gu Gkam Dios gui nat duadhak giop bamii guch Xoikam mu dr koigan tr, gui na xib pui ji buusan nar jix k bipiadam, xi jam joindat tu jam uaika gu jam uatulhdhara kn gu ran nat jaax, 21gam nax kk jatkam jup jam duia bx jman, na pim ba gammjx biiak kat mi pui jiimda na jax jix aa. Gu Dios ba dlh jix maat mi dhr jap jak na tu jax dhuia jam bui na pim ba t jgi buior guch Xoikam. Gammjch ba moo gkamtunda. Japni px tuika. 22Ba jam guguuxi i ji jaadu jich Xoikam bhaan na pim cham oodat xi chu jikuidhai dhi na ich mui ba tu jam uaxi, na gu cham pk moo jap jup jir g, palhp ji, na jx px bhaan jam guguuxi na pim jax jak gammjx biiak ka buior guch Gkora. 23Gio ba xi jam aadham i p nat kiapx ba buus na kuupich gu Timoteo nar jich jaduu jich Xoikam bhaan. Ba pui ti lhii i not jootom ya ai nach maap mu jiim nach mu jam paxiarpu mu jap na pim pai tu oidha. 24Mj ja ioki i gu jaadu nam bp dr gukat jam aagi gu ioki gu Dios, gio gui nam jk ba t jgi buior guch Xoikam nom jix bhaim lhii. Aa ya jap siamri jix bhai lhii ji sia gu palhp. Gu ya kam Itaalia guch Xoikam jgidham mjp xi jam ioki am no pim sap jix bhaim lhii. 25Japni px ba moo tuika ku ba gu Dios jich Gkora px gammj xi jam joindat jam am t nidhidha bx jman.

GU UANAN GU

SANTIAGO
Gu Santiago na mui ba ja iokdha gu Israel kam jatkam mu jap nam jax oidha Aa Santiago na jir tujuandam tugi gu Dios jich Gkora gio gu Jesuus jich Xoikam ja ya dr mu jam ioki ji jaadu na pim mummu jap oidha mui kap na jx oigan, na pim jir ja bopxi gu mambhx gook gu maamran gu Jakob, na pim t jgi buior guch Xoikam. Na jax jak buat jum mamt gu ioki gu Dios 2Aa ya dr mu jam guguuxi ji jaadu jich Xoikam bhaan na pim gkam kn jix bhai px jum taat ka not tux buam jum duukam jam am ba ji chu jii na panaas ku cham nakgam tu tatda. Xi akoonda pim, 3na gu no pim puir maan na pim jax jix biiak buior guch Gkora, sia ku pim bxchu bhaan jum tulhii, pui ba machia pim. Mi dhr cham tu jax ka lhiidha pim sia tux buam jum duukam jam am jimiim, panaas ku pim moo pu cham tum tulhiidha, na pim gu pui jak ba kaapaka. 4Dai ji na pim gux bhai xim gangidhat mi pui duichunda na jax moox k kam ni guch Gkora, dhi pim bhaan ba pui mui xim otdatgda cham tu bhaan jax jim aagt. Dhi ba bhaan bax maat ka na pim slhkam jix biiak buior gu Dios, mi dhr bax iom bhai ji machia pim na jax jak jix aa gui na pim tuigda. 5Ba no pim gu jai dht aapim jix bhaix maachik na jax pk jak moox aa gu Dios na pim tuigda, soim lhdhai pim mui xi chaia gu Dios. Gui jam makia maan jimdam gu matda cham jax ji chji, g cham daaxix kam, na pim ba mi dhr kn bhai ji machia pui na jax pk jak jix aa na pim tuigda. 6Dai ji na gum aa na pim bx jam jujur kn jix biiak kat pu tda na pim ba lhiidha na pui ji chu buusnia, bx jam jujur kn na pim t jgidha na slhkam jam makia gu Dios na pim pai dhuuk mu taia. Na gu no pim aapim px bap xi chtda pu cham ji ch jdhat bx jam jujur kn na pui ji chu buusnia, cham tu jam makia gu Dios gu matda. Na gu no pim pui cham bx jam jujur kn t jgi na pui ji chu buusnia na pim jax lhiidha, jap px ba ji bubuakia pim na jax gu suudai na gungukidhat mu jak jup jimda pai na jak bhda gu jblh, jap jak gio jap jak. 7Ba gu jaroi no pui jak px jir tum, cham jxdha makia gu matda guch Gkora, sia ku tix maachim na jax jak jix aa gu Dios, 8na gux mat ka na cham tux biiak kat jup ttdada, px bap na ti xi chaanda. Ni ku cham tu gammj nabap tanoolh

550

551 pu chum bhaan ttchoka, na gu buimgidhak maakam tum bhaan jup ba ttchoka, gio buimgidhak maakam p. Mkkat mi pu cham ka tchoka na pn tu ka taant gu Dios, pu cham tu kap jum buixdha. 9Ba gu jax chum ji jaduu jich Xoikam bhaan no gampai px tuii na cham tu bia, jix bhai px jum taat ka buior gu Dios, na gu bhamm dr bha jak jix chumigam lhiidha gu Dios, na gu bhaan t nidha. 10Gu ba gu jax chum ji jaduu jich Xoikam bhaan nor jix chumigam, gu ji not gu nai ji chu juu gu tu na biakat, jix bhai px jum taat ka p sia buior gu Dios, na gu gu Dios pui na jax bhaan ba t nidhidha, pui na jax bar jix chumigam ka buior, sia ku gu ya gu maaxik bhaan pui ji bii. Gio na gu cham tu gammj ya pur jix chumigam ka gu jaroi nor jix chumigam. Jap px ji buusan jia na jax gu yooxi na alhio px mu pai yoota, ni jx ku iam moo gammj mi pu yootda. 11Na gu not jix iom bhai xi chon, bhaatai pu nai ji gakia bx bnkam gu toonan, jix gak mi jap pup katka, mi pu dbai cham pai ka matgilhia. Pui p gui nam jir jix chutumigam, jotmoda px cham pai matgilhia not tu ma duu, gio gu pu nix chu p ku bhika. Na jax jak jix bhaai na dhuia no cham bhai tu jim 12Jap moo joidham jix bhai ba tu jimia gu jaroi no xi akgat gammj pux biiak buior gu Dios, sia kut giilhim bx aixim jix buam jum duukam bhai amiram ji chu jii, na gu gatuuk na pui xim tulhiiaimi, mi dhr dai na ba baidhika guch Xoikam jix dhaam jak na pai gammj jix jkgm bap tuika, na joidham jix chu abhaar. Ba pui ji buusnia na ba maichia gu kuruun na joidham jix

SANTIAGO1 abhaar nax dharam namk, gui nat jax chum ja iimchuda guch Xoikam na saak ja makia gui nam jk pui mi pui jimia na jax jix aa. 13Gu ba gu jaroi no ampx puix buam jix chu duiim na jax jak cham k kam ni gu Dios, cham tu jax jum aanda na gu Dios pui jak jurtun ku ba pui tu tatda. Jax dhui na gu Dios cham jxdha pui jak jurtunda gu jaroi nax buam tu duia, na gu cham tux buam jum duukam amiram dr busaak. 14Japji dlh juraram dr na buusnia gu jaroi na pui bx aixim bam aanda, na mi ba ji kaaya na jax jak jurtunka gux buam jum duukam na bax buam bax chu duiim ka na jax jak cham k kam ni gu Dios. 15Mi ba na pui xim aagaimi, dho gu dai na pui ba duia dho na jax cham k kam ni gu Dios, ba dai na bam uatulhdha. Mi dhr ba not cham soi kam lh buior gu Dios na tu uadha, muuki chr bap tuigda gu iimdagaram bhaan, na gu gatuuk dai na ba tulhiichuda gu Dios. 16Ba aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, chapim pui jak kam aanda na gu Dios pui jak jam jurtunka na pim ba pui buam px jix chu duiim ka na jax jak cham k kam ni gui. 17Jax dhui na gu Dios cham tu amiram dr busaak gu tu nar jix buam jum duukam, dai ji gui na jk tur jix kp jum duukam. Bx gui na jk tuch am jimiim nar jix kp jum duukam, Dios jir jup dunii, gui nax dhaam jup tuii nat jaroip duu dhi chiichia na bhai jap daraa jix dhaam gio dhi tanoolh na bx kap tu toonni. Gu Dios gammj pur Dios jia, cham pai dhuuk maakam jup bar tum, pu maan na jax px jir tum na jax bar tum. 18Ba xich joindat ti xich baidhikam jix dhaam na paip tuii nach pai gammj jix jjkgm bap tuika, dai sap nach mi pui xi jiimda na jax jum kaich gux

SANTIAGO1,2 bhaim kaichdham ioki. Joidham jix bhaich chdai jich aichdhax dhaam dai aach nach jk mi pui jimia. Na jax jak tuigda no slhkam ba t jgi buior guch Xoikam 19Japni ba moo tip xi jam tdam ji jaadu jich Xoikam bhaan, na pim siamri xi akgat no jaroi giilhim jam ttda na jax cham jir am. Chapim juanda, xi kk pim px sia ku jax kaich. 20Cham tu na pim moo maan jimdam bhaakui giilhim muip tda ya dr mu jak, na gu dhi pui jak cham k kam ni gu Dios. 21Gu japji na pim soim lhdhat mi pui xi jiimda ji na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki gu Dios, gui na bhaan jich aagi na jax jak jix bhaai nach duia nach ba cham jich chulhiia gatuuk, na pim gu bax maat. Jap japim xi dhui bx na jk tur jix buam jum duukam na ya dhi oigan jix chu jaich na pim ba cham dhi bhaan jum uatulhidha. 22Ku gu dhim aa ji na pim tu slhkam mi pui xi dhuichunda na jk moo jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki gu Dios, cham tu daipu na pim jix mat ka px. Na gur ba pui px p sia pim tix maat no pim gu cham pu bua na jax jum kaich, dlh japim uatulhdhara tr jum iabuda, na pim gu cham am buatgda. 23Na gu gu jaroi no tix maat na jax jak jum kaich gux bhaim kaichdham ioki gu Dios, gu ji no gu cham pu bua, dhi japni px ba ji buusan na jax gu jaroi nom nni nax maachim na jax moo tum ba t ni, piam no cham jix jakkulhi. 24Ba dai mi na ka tchoka na kam nnidha, mi dhr na jap t tgia, pu cham tu ka tchoka na pn jax chum t ni. Pui p ba dhi. 25Gu ba gu jaroi no kkt gux bhaim kaichdham ioki gu Dios mi pui xi dhuichu na jk jax

552 jum kaich na bhaan jich aagi nach jax jak dui cham kach chulhiia, dhi dho gi gu joidham jix jkgm bap tuika ji gio nax bhai ji chu buusnidha na jk tu jax buada, na gu joidham bhaan t nidhidhat palhbuichunda gu Dios. 26Ba gu jaroi no mi pui ti xi jim na jax moo tu aagix gu ioki gu Dios na t jgi buior guch Xoikam, gu ji no gu buam px tu iok na jax cham jir am na cham k kam ni gu Dios, pur cham tu ka, sia ku gu ti puim aa na mi pui bhichu na jax tu aagix, jir jap px ka ba na puim ttnda nar jich Xoikam jgidham, na gu giilhim tu iokda. 27Gu dhi matgam no tu slhkam mi pui ba bhichu na jax tu aagix gu ioki gu Dios na ba t jgi buior guch Xoikam, cham tu ji na ka uatulhidha kn gu tu ya kam dhi oigan, pui na jax na jix buam tu iokda gam na giilhim ja ttdada gu jatkam, gu japji na jix ja joignda ji gio na ja palhbuidha gu aaalh nam alh jir ddr koi, gio gu ddlhdhm uuub na xi ja maakidhat gu tu na ja am jum aagaidha. Na jax jak jix bhai ja buada gu jatkam sia jaroi na px Japni jak ja ba moo tip kaicht ji jaadu na pim ba t jgi buior gu Gkam jich Xoikam, na pim cham tu jk px jix ja joindat jix bhai ja buada gu jatkam, jai ba tu px ja lhiidha pim. 2,3Pui na jax mu pai no pim jum jumpan na pim tu daanda buior gu Dios, not gu maan mi ba ai gu maankam jix chumigam na bxchu bapaium jix uuam totbikdam xi chu baapsatu noonbiram, gio nax kk xi ch tichu jix dharam namkm, ba aapim px jix bhai ttdak jax chtda: Jam jp ji jaduu yani jak dhix k atooxkor tam. Gu ba not gu jax dhr mip ba ai jumai gu maankam na alh gampai px chum nax xaasak

553 t tichu giox k suuskam, ba aapim jax chtda px: Aap baasn jap px ka kka soosnan, piam kup mi jap xi dhaibu drap nop jix oon nap kk. 4Dhi j no pim pui jak px tu bua pui bam kaich na pim jk px jix ja kgalhdhat jix bhai ja bua gu jatkam, jai ba cham. Dhi cham tur am gu pui jak. Bx ji sia nar jaroi na pim jix bhai ja buada. 5Dho gu dhi ji ba pk jix iom jix ja joindat ja am t ni gu Dios gui nam alh gampai tuii nam cham tu bia, nam gu gammj px soim lhiidha buior. Tum gi bhaan ggrkam jum lhiidha? Dai nam jix iom jix biiak ka px buior gu Dios. Dhi ji ba pk ja baidhika jix dhaam jak nat pai jak ja iimchuda na saak ja aichdha gui nam jk mi pui jimia na jax jix aa. 6Gu ji na gu aapim dhi ba pk tu px ja lhiidha, gampai px ja lhii japim na pim ja ni nam alh cham tu bia, dai gux chutumigam na pim bax ja kgalhdhat jix bhai ja buada. Gu dhi jim ba pk tu xi bua no mt bach obhai, jich uika am dho buior gu gkam nam jich chulhiichuda no chich palhp am cham am bua mi pai. 7Gio nam gu dhi ba pk cham kgalhi gu ioki gu Dios na ti tum aga, tu px lhii am gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga guch Xoikam gui nach jaroi buior ba t jgi. 8Gu dhim aa ji na pim mi pui xi chu daachunda na jax jum kaich mi pai uuan tam na tu daaxix gu ioki gu Dios nap jum kaich: Jix ja joindat jap jix bhai ja buada gu jatkam sia jaroi na px, jap nap jax xim joindat jix bhai buada aap dlh. Dhi j no pim pui jak duichu na pim ba bhaan pui ba lhiidha na pim mi pui bhichu na jax jum kaich gu ioki gu Dios. 9Gu ji no pim gu pui jk px jix ja kgalhidhat jix bhai ja bua

SANTIAGO2 gu jatkam, jai ba tu px ja lhii japim, cham tu mi pui duichunda pim na jax jak tu daaxix gu ioki gu Dios. Ba dhi bhaan bam uatulhdha pim, na gu dai na pim dlh jax lhiidha px na pim pu tu buada, cham tu na jax jix aa gu Dios. 10Gu ba no pim bx mi pui ti ka duichu na jk jax tu daaxix gu ioki, gu ji no pimt gu mi pai maan kap am cham am xi bua, mi pimt dho bam uatulh gkam kn, jap ji buusnia na pim moo pu bx cham am bua na jk jax tu daaxix gu ioki gu Dios, sia ku pimt gu maan kap px ti cham am bua. 11Pui na jax mi pai maan kap nap jum kaich gu ioki gu Dios: Chap bman boppoda gu ubii nop cham dhi bman tmuix, gio jumai kap nap jum kaich: Chap ja koonda gu jatkam. Ba no gu gu jaroi ti cham tu bman boppo gu jumai ubii na cham tu bman tmuix, gu ji not gu maan ma mua gu maankam, dhi dho kn gkam kn bam uatulh, jap ji buusnia na pu bx cham am bua na jk jax tu daaxix gu ioki gu Dios. 12Ba aapim pui p ji jaadu, mi pim pui xi jiimda na jax jix aa gu Dios. Chapim buam px ka tu iokda na jax cham k kam ni guch Gkora, gu japji na pim mi pui xi bhichgda ji, panaas ku moo bar bhaan ka na pai dhuuk jam aagidha gu Dios no pimt mi pui jii na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki na bhaan jich aagi nach jax jak duia nach ba cham mu jak bhya nach pai gammj mi pup jich chulhiidha, piam ku chich gu cham mi pui jii. 13Na gu no pimt aapim cham ja palhbuix ja joindak gu jatkam kn gu tu na ja am jum aanda, gu Dios pui cham jup jam joinda aapim, gu japji na jam tulhiichuda jano na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan, dai na pui xi jam tdai na pimt cham bhai

SANTIAGO2 ja duu jix ja joindak gu jatkam. Gu ba gui nam jk jix bhai ja buimi jix ja joindat gu jatkam sia jaroi na px, dhi dho gi gux bhai tu ja jimia ji, jix bhai ja tdai ja aichdha guch Gkora na paip tuii. Gu Santiago nap kaichdha nam aa na pui xi chu duiidha na jax jak jix biiak ka 14Gio ba noch aach jax kaich nach bx jich jujur kn jix biiak kat t jgi buior guch Xoikam, gu ji no gu ni jx kuch iam pui xi bua na jax jak bhaan jix maat nar pui, pu bar iatda ka dho, px jap kaichdha ich px ba. Ba dhi pu cham jxdhat jich palhbuidha jano na pai dhuuk jich aagidha guch Gkora na chich cham tu mi pui jii na jax jix aa, sia kuch gu aach yax baabuim kaich xib nach pui kaich nach bx jich jujur kn t jgi buior guch Xoikam, noch gu cham mi pui bua gu maaxik bhaan na jax jix aa. 15Na gu dhi japni jak ji buusan jia na jax no maadt gu jax chum jich jaduu jich Xoikam bhaan cham ka bia gu koi na tu jugia ni gu jajannulhi na t tya, no gu puix dhaapak px ba oir. 16Ba no gu maadt aapim mu jimk jax chtda: Moo gt alh joidham jix bhai tum jimda jaduu tu na px bhaan, g biaka ap gu koi nap tu kuada, gio gum jajannulh jap gt moop tu biaka nap t tka nap ba cham gbkaidha. Gu ji no gu ni jx ku pich iam xi onbai gui na tu amiram jum aa nap ni, tu gi kn jup palhbuidha sia kup aap mi joidham ti xi chtda? 17Pui jak px jup ji busaak ba sia ku aa pui ti xi kaich na bx ji jur kn jix biiak kat t jgi buior guch Xoikam. Pur jap px ka ba na pui kaichdha na sap pk ba t jgi buior guch Xoikam no gu cham pui xi bua gu maaxik bhaan na jax jix aa guch Gkora, pui

554 ji buusanda ba na pu cham pai t jgi buior guch Xoikam. 18Jai no jaroi jax jum ttda mu pai jim namkk: Na ba aap moo ni jx kup iam jix bhaim duukam xip tu bua na jax jak jix k kam ni gu Dios, na saak aap ba pk bx jum jur kn jix biiak kat t jgi buior guch Xoikam. Aa iam jix bhaim duukam jup tu bua ji, sia ku cham t jgi buior guch Xoikam. Pui kaichdha ap na saak jum aa na bx ji jur kn jix biiak kat t jgidha buior guch Xoikam na ba baidhika jix dhaam jak, gu ji na gu ni jx kup iam jix bhaim duukam xip tu bua na jax jix aa gu Dios na bhaan jix maat ka gt nap slhkam bx jum jur kn jix biiak kat mi pui jim na jax jix aa. Aai ji na ba pui bam kaich na panaas tu kam nidhat mi pui jim na jax jix aa gu Dios. T na gux bhaim duukam xip tu bua na jax jix k kam ni. 19Ka na pim bax maat aa nax iom jir gkam gu Dios gam na daipu maan jix jaich na bxchux aichun ku pim ba lhii na pim dai pui px jak bhaan jix biiak kat bx jam jujur kn? Chaam ji gu jaadu, na gu dhi cham pk xijai jia na t jgidhat jix mat ka na jax jir tum kam gu Dios. Sia dho gu jajok jix maat am na jax jir tum kam gu Dios, jix maat am p na ja tulhiichuda gatuuk, ba tix chotdon am xib, nam gux maat nam jum tulhiia. 20Moo pim siamri jam jujur xi biakat xim gangada na jax pk jak jix aa gu Dios na pim tuigda, jam moom am japim xi baapsai dhi na jk jax jam ttda. Na gu kaikam pui px cham tu kn jup jam palhbuidha sia pim aapim ti bx jam jujur kn jix biiak kat t jgi buior guch Xoikam, no gu ni jx ku pim iam jix bhaim duukam xip tu bua ja bui gu jatkam na jax jak jix k kam ni gu Dios, pur jap px ka ba na pim puim ttnda na pim

555 jir jich Xoikam jgidham. 21Jax japim gi bax maat nat tu jii bjk guch boxii kat Abraam? Jai nat ti pup makgrxi gu Dios gu maraan Isaak, sia ku daipu maan tu mar. Ba joidham jix kgalh gu Dios, na gux maat na dhi joidham tu kam nidhat mi pui jim na jax jix aa. 22Jia na gu gui tu slhkam bx juraan kn jix biiak kat t jgidhat buior gu Dios? T na gu moo mi pui xi chu buidha na jk jax tdaidha, jix bhaim duukam xip tu buada gu maaxik bhaan, cham tu na daipu bx juraan kn jix biiak kat t jgidha px buior gu Dios. Dhi j ji ba bhaan ba matgir na tu slhkam tu kam nidhat mi pui jimdat na jax jak moox aa. 23Pui dho mi pai tu uaix uuan tam dhi nat jax tu duuk gux boxii kat Abraam, mi na pai tu uaix gu ioki gu Dios nap jum kaich: Gu Dios jix iom jix kgalhdhak gu Abraam, nat gu bx juraan kn tjdhat mi pui tu dunaak na jk jax tdaidha. Pui jak jam ba pup jix maat gu jatkam na sap gu Abraam gio gu Dios maap jix bhaim daa am, nam gu maap maan iook jup duuk. 24Dho jai nat jax jak tu jii guch boxii kat Abraam. Pui p ba aach xib, jum aa nach jix bhaim duukam xip tu buada gu ya maaxik bhaan na jax jix k kam ni guch Gkora, gio ba nach pui bx jich jujur kn xi ch jdhat buior, na ba gu Dios pui bach lhiidha nach tu slhkam mi pui ba duichu na jax jix aa, bax kk jatkam bach biaka. 25Gio japni p nat jax tu jii bjk gui na Raab tgich nar ganai px kat. T nat joidham jix kgalh p pui gu Dios nat bx juraan kn t jgidhak buior jix bhai ja duu nat ja palhbuidhak ja tbiaptuda gu gook jatkam nat mu ja joot gu Josue. Gio buimgidhak nat xia na mt giop ba jii, nat jap jak gablh ja joot nam bhya, cham tu mi g boi

SANTIAGO2,3 cham nam sap ba cham ja tgia gu mi oikam. 26Aach pui jak jich am jup jum aa nach xi chu buada noch baabui slhkam mi pui ba jiim na jax jix aa gu Dios. Na gu noch cham pu bua, pur jap px ka siach ti puich tt nach jir jich Xoikam jgidham. Japni na jax ba jia gu maankam na gu muukix ka no cham bhaan kap tuidhi gu iimdagan, dai no bhaan jup tuidhi na ba duaka.

Gu Santiago nap kaichdha na cham jir am nach giilhim px tu iokda Moo pim alh jix bhai jaadu, chapim bx px jix aanda na pim bp dr gukat ja aagidha guch Xoikam jgidham gu ioki gu Dios, na gu dhi cham tur jaaxmada. Jum aa gu na bp jix bhaix mat ka gio ba na mi pui xi jimda na jax pk jak moox aa gu Dios na ba bar pu chum ka, na ba gu cham maakam px ja aagidha guch Xoikam jgidham. Na gu no mi pai maakam px ja aagi, no gu cham tu pui kaikam jup jum kaich gu ioki gu Dios, dhi ich dho bhaan gkam kn ba uatulh buior, ba dai na ba chulhiichuda. 2Na gu tu na px bhaan ba uatulhdha sia tu palhp jup jum duukam mi jap no cham bhai maat, sia no ich mi pai maakam px ti na cham pui tum iok, dhi kn jaich dho pu ba uatulh buior gu Dios. Na gu dhi bpm aa na jix bhai tu iokda na ba lhiidha na am t nidhidha gu Dios, na cham tu giilhim ka tu iokda na jax cham jir am na cham k kam ni. Dhi px no pui jak ba duichu, cham jxdhat pui ka tu duia dhi chuuku na dlh jax lhiidha nar jix buam jum duukam, na gu jap ji buusnia na mi bhichdhatgda na pai jax jir am. 3Japni na jax ba jia gu kabai piam gu tu maachu, na gu bhai xi baaxdhai

SANTIAGO3 chiiram gu pirii no ich pai ba jii na ba kn slh bhichdhatgda pai na jak jimda, gam na kn kksaidha gammj bx boi no bax chmim. Na gu no cham tu piriichu, gammj pup jimda pai na jak lhiidha dlh. 4Gio japni p na jax gu ggr kaknub na mu jap bhaan tum oir g suudai dhaam. Jai jir lhich gu uuux nam kn palhp jax xi chu bhiijidha gui nam bha daraichgda, slh ja bhichdhatgda am pai nam jak lhiidha sia ku gu jax jir ggr gu kaknub, gio sia jax jix iom jix jbr. 5Pui px jup ji buusan dhi n na yj kk ji chi am, jir lhich jup jum duukam ti na palhp jap joidha na ba tu agada. Gu ji na gu dhi ba pk jix iom xi chu xi bua na pai dhuuk mui ji okia, jap na jax gu tai not palhp mi jap pai gi nax ch midha, pu giilhim jx na g t mya pai na juugt jix ch midha ka. 6Dhi n na yj kk ji chi am, puip ji buusan na jax gu tai, na gu na pai dhuuk bhai ji joia, jix bhaai na giilhim tya na jax cham pui tum iok na sia gu Dios cham k kam ni. Aa ba bhai am ji jimia gu uatulhdhara na pai dhuuk pui giilhim tya dhi n bnkam gu chi no cham soomchulhi, na gu na jax ba kaich, na kaikam dhi n pui ji buusan na jax gu tai. Ba na pai dhuuk giilhim tya, jap ji buusnia na bhai pu ji mya bx dhi chuuku, na gu am ba jimia gu uatulhdhara. Ku gu dhi mummu kat jup jum kaich ji na pai cham tutk gu tai na pu ba mjidhat jup tuika na pai gammj mi pup ji chulhiidha, dhi n na tum dap duia no cham soomchulhi. Ku ba gu chi na gux xijai na ba soomchulhdha no jax jix chiim, 7cham pui na jax gu jaroi nox ja sasointam gu jngiarum sasoi, pui na jax gu uji, piam gu kooko, piam gu maapi, piam sia jax chum,

556 daipu na ja dangi ja mamaansutdai ja mamtuxdha jax a lhiidha, pui jak machia am. 8Gu matgam dhi n gio dhi chi chi gu moox xijai ji na aadha gio na soomchulhdha na jax jup lhiidha, japji na pu tya na jax jup jix chiim ka, na gu dhi cham tur jix kp jum duukam bak. Dhi jap ji buusan ji na bhaan dr jum gglhi dai gu tu nax iom jix maimda. 9Jai gu dhi n gio dhi chi ja kn px jup gkamtunda ti gu Dios jich Gkora nax dhaam jup tuii, gu ji na gu dhi kn px giilhim jup ja tda gu jai jatkam na jix maat nat Dios jup ja duu, na saak jir pu chum am p na dlh, na jax aa ku pu ja ttdaimi na jax lhii na cham k kam ni gu Dios. 10Jax ba jak jup tuii dhi jaadu nach ba gu dhich chiichi kn px jup gkamtunda gu Dios gio ba moo nach giilhim jup ja ttdada gu jatkam na jax aa? Panaas gu moo dhi cham tu am gns ji gu pui ji jaadu. 11Na gu dhi japni jia na jax ba pai no dbon gu suudai, paa pim duuk ni na jx jix ioob mi dhr jup ba buan, jx ba moox xibu? Jia na gu cham? 12Gio japni p na jax gu iigx, na gu cham jxdha turaasno iibhaicha, nix chu gu uubas ku cham jxdha iigx iibhaicha, na gu cham tur pu chum ka gu toonan. Pui p ba dhi jaadu, aa cham pai dhuuk t ni ji pai na dbon gu suudai na jx jix xibu mi dhr jup ba buanda, jx ba moox ioob p. Na jax jak tu jimda no slhkam jix bhai bax maat na jax jak jix aa gu Dios 13No jaroi maadt jix bhai bax maat na jax pk jak moox aa gu Dios na tuigda, jum aa nar jix bhaikam ka gio nax bhai xi chu jimda ja bui gu jai, na ba dhi bhaan jix maat ka na slhkam jix bhai bax maat gu

557 ioki gu Dios. Bax iom px bhai ji maachidha no pui jak duichu. 14Gu ji no gu dai gkam jum taatt naix ja bhaamki gu jai na pui jim aagt nax iom jix chu maat sia tu na px, gam sia na jax jak jix aa gu Dios, cham tur di ka gu matda gui na Dios tu maak. 15Na gu gui cham tu pu chum tu maak jia gu matda na ba gu jaroi kn gkam jim taatt naix ja bhaamkidha gu jatkam na palhp bar jix aixkam. Gu dhi ya kam px ji dhi oigan na bhaan jup tuigda gu matda gu jaroi na pui jak px jir tum ka na jax jak jurtunka px gu jaook, pui ku ba gkam jim taatt nai px jix chu bhaamkidha. 16Pai nom mui jaich gu pu chum gu jatkam, gammj px jum daangichgda am tu na px bhaan nam xim jjgak kat kn gu tu nam biaka bx jman. Jum koonda am jai, jai ba nam jum kokdadat jum koktolhidha, gammj na jax cham k kam ni gu Dios. 17Matgam gu gui nam moo tu slhkam bax maat na jax jak jix aa gu Dios nam tuigda, nat ba ja tajaa gu matdagan, mi pui ji nam xi jiimda na jax jak jix k kam ni. Cham pai tu bhaan jum uatulhidha am, ni kum cham pai dhuuk tu kn ja bhaamkidha gu jatkam, dai ji nam jir jix bhabhaikam kat jix bhai ja ttdada, gio ba nam jix ja joimdat ja palhbuidha tu na px bhaan. Dhi j ji na ba pui bam kaich nam slhkam jix maatt mi pui ba bhichu na jax jak jix aa gu Dios nom puir jix bhabhaikam sia jaroi na px buior. 18Ba gu jk nam pui jix maatt gu ioki gu Dios jix bhai px ja ttda gu jatkam, nam cham pai dhuuk tu kn ja kokda, dhi jap ji buusnia nam jix kp jum duukam ja am t s gu jatkam. Pui na jax nam jax jak dui cham tu bhaan jax ji kaicht tu oika, ni kum cham pai dhuuk tu kn jum kokdada, dai ji nam jix

SANTIAGO3,4 jjkgm jix bhaim taatt mi pui jiimda na jax jak jix aa gu Dios. Gu Santiago nap kaichdha na cham jir am nach bhaan ttchoka gu tu ya kam dhi oigan Paa pim dr lhii nam gglhi gu bhaamda na pim ba ba jim iiokboixdha tu na px bhaan gam na pim ba jim kooda? Dho bhai dhr jam jujur am bhaan na pim bx aixim jix chu duiik ka na tu cham jum aagaidha, gam na pim bhaan ttchoka gu tu ya kam dhi oigan. 2Tix aanda pim na pim jaip biaka gu tu na pim nixika na bia gu jumai. Jx japim ti bax chu kokdak ka, piam ku pim bax muaam ka gu jaroi na pim ba pui duuji ba biaka gt gu tu na pim jix aanda na pim biaka. Gu ji na gu cham, na gu ni jx ku pim soim lhdhat jup xi chaanda gu Dios na jam makia, dai na pim puix bhaamut ja tchoka gu jai, gam na pim jix ja jgak ka tu na px bhaan. 3Gio ji na gu sia ku pim ti taan gu Dios na jam makia gu tu na pim jix aanda na pim biaka, cham tup jam maakda, na gux bhaix maat ka na pim bhaan px ggrkam jum taat ka gio na pim kn bx aixim jix chu duiik ka na jax jak cham k kam ni, cham tu na pim kn jix bhaim duukam jup tu buada. 4Jap japim px ba ji buan ji jaadu na jax gu jax chum ubii no ti bman tmuix maan gu chio, no gu jumai bman boppo. Dhi pu chum gu jatkam cham tu ja kgalhi gu Dios, na pim gux maat na gu jaroi no pui px jak tu jim, no dai bx aixim tu bua na jax cham jir am, cham tu bhaan t nidhidha gu Dios, jir kdargan ka px, na gu cham mi pui jimda na jax jix aa. 5Na gup jum kaich gu ioki nax iom xich joindat xich dha aach, nat gu tich am ba tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nach ba kaichgt mi

SANTIAGO4 pui xi jiimda gt na jax jix aa, cham tu nach maakam tu buidha. 6Jumai kap jup jum kaich p gu ioki na sap jix kgalhdhat jix joignda gu Dios gu jaroi na gampai px jum lhiidha, gu ba gui na gkam jum taat ka, gampai px biaka, ni ku cham kgalhidha. 7Ba aa jam guguuxi ji jaadu na pim mui xix biiak ka buior gu Dios bx jam jujur kn. Chapim mu jak kk gu jaook. Xi iokdhai pim bhaankamun guch Xoikam, ka na gu pu jimiolhia, ba cham tu maakam ka jam jurtunka. 8Soi pim bam lhdha buior guch Gkora na ba xi jam joindai gio jam am jup ba t nidhidha. Jap ji buusnia na pim jix bhai bam ikoimdha gio na pim ba uana gu jam jujur, na gu ba tu jam uadha gu Dios no pimt soim lhdhak pui ba tn na pim cham pui ka tuika, sia ku pim gu pui ti kam aagt na pim bx gok kap jup tuika gt, pui na jax na pim kaichgda gu Dios gio ba na pim pui bx aixim tu buada gt na jax cham k kam ni. 9Na gu cham kgalhi gu Dios gu pui jak, gu ji na pim soi px bam lhiidha ya dr jap jak. Chapim jix bhaim taatt ka jmda, ni na pim ggrkam jum taat ka, japji na pim soim lhdhat ba suanda ji pui xim aagt na pim gkam kn cham am buatu gu pui na pim jax jak tu jim. 10Gio na pim gampai px bam lhiidha buior gu Dios, cham tu na pim bhaan ka ttchoka gu tu ya kam dhi oigan, na ba mi dhr pui xi jam joindai gio jam am jup ba t nidhidha, gam na ba jam palhbuichunda tu na px bhaan. Gu Santiago nap kaichdha na cham jir am nach pu tda guch jaduu jich Xoikam bhaan na cham tu mi pui jim na jax jix aa 11Gio japni ba moo tip kaicht ji jaadu jich Xoikam bhaan, na pim gt

558 cham tu bhaan jax ji kaicht tu oika. Chapim jum aagat, gio na cham jir am na pim jax tda gu jax chum jich jaduu jich Xoikam bhaan na cham tu mi pui jim na jax tu daaxix gu ioki gu Dios. Nap gu cham tu dhi pu chum kn daaxix ka jaduu nap mi dhr ja aagidha gu jai nom mi pui jiim ka ba cham, japji nap mi pui xi jimda aap dlh cham tup jum buixdhat nam jax jak jup tuigda gu jai. Na gu nop pui jak duichu, puir jum duukam ka nap gkam jum taat, cham tu nap mi pui jim na jax jum kaich gu ioki gu Dios. 12Na gu dai gu Dios jich Gkora jix maat na jaroi mi pui jimchu na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki gio na jaroi cham tu mi pui jim. Gui ba dlh ja aadhai na mt pai cham am bua ja tulhiichuda gatuuk gu jk nam cham mi pui jimia. Gu ba gu jk nam mi pui jimia, dai na ba ja baidhikax dhaam na paip tuii. Japni jak dhi jaadu, ba cham bhaai nach aach moo jax jup ja ttdada guch jaadu nam cham mi pui jiim, nach gu cham pu chum kn dalhxix ka. Japji aach dlh nach mi pui xi jiimda nax iom jum aa. Gu Santiago nap kaichdha na cham bhaai nach dlh ggrkam jich chaatt pux chu duiik ka nach dlh jax lhiidha 13Jix bhai pim xi kaaya aapim na pim joidham t lhdhat jup kaichdha: Maik jach tu juanpu mummu jap na jax jix bhai tum namki. Maan oidhach mu juruudha, joidham jach mui xi maichi gu tuumi bhaip ba jimia, tu gi. Jaxich moo gamai ji jimia piam kabuimuk, xi chu bhiiorai ich gu tu nach tu garaidha nach bax iom mui maichia gu tuumi. 14Jai gu ni ku pim jix mat ka na tu jax jam duiidha gu mi jotmoda, sia ku pim

559 aapim joidham ti t lhii na pim tu duia. Pu cham mat ka pim no pim moo puip ka duduaka buimgidhak ka ba gu cham, gui dho ji nach gu cham tu gammj joodaip jich dhuukat ya pai darka. Jax dhui nach gu aach japni px ji buan na jax gu jikoom na mu jap ska kabuimuk jak. Alhio px mi pui tuika, na pai dhuuk bhai ji chu juuka px cham pai matgilhia. 15Gu dhi bpm aa ji nach jix biiak ka buior guch Gkora gui na jaroich chaibui gu iimda nach kn dudua. Japjani nach kaichdha noch jax jup lhii: Moo japni tu duia kabuimuk gio japni, no moo pui jak jup jix aanda gt dho ji guch Gkora na jaroich palhbui bx aixim bhaan. 16Gu ji na gu aapim dlh px ggrkam jim taatt bx aixim jum aanda na pim tu duia, ni jx ku pim iam jix biiak kat buior gu Dios. Dhi pui chuutum gu jatkam, cham tu ja kgalhi guch Gkora, na gu cham k kam ni nom dlh ggrkam jum taat. 17Pui jak ja dho ba px jam ttda jaadu, jam guguuxi i na pim siamri mi pui xi jiimt na jax jak jix k kam ni guch Gkora. Na gu moop jir uatulhdhara ji bo noch aach jap xi dhuukat na jax jak jix aa gu Dios maakam tu buim, noch gu tix maat na jax jak jix aa.

SANTIAGO4,5 buusan na ampx bam bh nax iom bax dhbaalh. 3Gux uam totbikdam gio gux chua totbikdam na pim bia nax iom jix dharam namk, jap ji buusan nax iom jix kuukum px ba gam na bax konbi, na gu pur cham tu buior guch Gkora, sia ku gu panaas jix iom jix dharam namk na pim pui xim aa. Aapim chi gu jap jum aa na pim pui px jup jimia jix dhaam jak sia ku pim jax ji ch ksaim na pim jumpadaim dhix dharam namkm xib na ya bar mian na pai dhuuk tum kuugalhdha. Jakbui kat jap ji buusnia ji na dhi ba mu jak xi jam iabu tai chr na pai cham tutk, na gu dhi bhaan jam tulhiichuda gu Dios na pim dai jumpadim gux dharam namkm, iam gu mi puip ba ji jii pimt na jax jix aa na pim ba pui duuji jimia gt buior. 4Daman gu jam tujuandam tuk japim pui pu cham ja namkidha paij, sia kum alh tix bhai bua nam jam xiidha gio nam tu orda. Tu px ja lhiidha pim, ni jx ku pim jix ja joignda. Ku ba gu na gu gu Dios jix bhai ja k nam gkam kn ti soim lhii buior na pim ja tulhiichun, gui ba dlh jup bax maat na jax dhui ja palhbuidha, 5sia ku pim gu aapim cham tup jum buixdhat ggrkam jum taatt bx aixim tu bua na jax cham k kam ni guch Gkora, dai gu na pim bx aixim tu bua na pim dlh jax lhii. Jap ji buusan na pim jum giichudaim na ba mi dhr jap tu jam dooda na jax gu sasoi nam ja giichudat ja koodat ja kuada, 6na pimt gu g bam uatulh na pimt bx ja tulhiichudak ba ja koi gui nam cham tu bhaan kuicha biakat. Gu Santiago nap kaichdha nach sap cham jax jich aagt t nrka na pai dhuuk bha jim guch Xoikam 7Aapim moo cham tu bhaan jax jim aagt t nrka jaduu jano na

Nam jax jak tuigda gui nam jir jix chutumigam Ba aapim na pim jir jix chutumigam, soi pim bam lhdha buior guch Gkora, na gu bam aajim na pai dhuuk cham bhai tu jam jimia. 2Chapim mu jak bhaan ka jujurtka gu tu na pim bia na pim kn jir jix chutumigam, na gu dhi jap ji buusan na bax dhbaalh, na pu cham tu ka bhai. Gio dhi jam jajannulh jix dharam namkm na pim t t, pui cham tup ka bhai, na gu jap jup ji

SANTIAGO5 pai dhuuk bha jim guch Xoikam, Dios japim px buior jix biiak ka cham jim ojolhdhat. Japni na jax ba gu jaroi not t i, na gu soi px jum lhiidha na ba bha duukda na kn tu kaibhaidha, mi dhr ba t nrda na pai kabka na ba pk ba tu oraa, cham tu gu mi jotmoda nax aanda na gt ba tu oraa. 8Aapim pui p ji jaadu, chapim jax jum aanda na cham ob pai aajim guch Xoikam na pim ti xi ch nra, Dios japim px buior jix biiak ka cham jax jim aagt na jax ba jam ttda. Pu ka na gu jootom ya px ba kka cham jum lhdham, dai ji nach cham oodat px am t nrda. 9Aapim jix bhai xi chu jimda dai. Chapim bx aixim jum iiattulhdhat jum iiokboixidha, ni ku pim cham jum bhabhaakuidha, na ba gu cham pui jam tdai jam tulhiichuda guch Xoikam not ya ba ai. Na gu no pim aapim pui jak px tu jim, pui ji jam tda na pim dhi bhaan kuicha bia, pui jam tda na pimt dhi bhaan cham tu mi pui jii na jax jix aa, ba dai na ba jam tulhiichuda. Alh moo cham jx ka mkidha ji gu na ya px ba aaya guch Xoikam, am bha mian bam kisap ji gu na bhai bar jimdam. 10Aapim gu mi pui xi jiimdat ji na jax jix aa jix biiak ka buior, chapim jax jim aagt sia ku jax giilhim cham bhai tu jam jim xib bx aixim bhaan. Mi pim pui xi chu daachunda nat jax tu ja jii gui nam bjk ya jap bhaankamun tu agimk guch Gkora nam pui giilhim jum tulhiiaimk bx aixim bhaan nam ti tu agada gu ioki. 11Aapim ba pui p, na gu aach nach jk ba t jgi buior guch Xoikam, gammj jich am t nidhidhat jich palhbuichu guch Gkora nach ba gammjx bhaich chaatt jix jjkgm jup tuika guch iiimda bhaan, sia kuch pui bx aixim bhaan jich chulhii. Jax japim gi bax maat nat

560 tu jii bjk gui na Job tgich? Jai nat giilhim jum tulhii bx aixim bhaan, ku gu mi nat xi akoo sia ku jax giilhim jix buam tu tatda, joidham jix bhai tu jii ji, gp jum duukam jup tu duu gu Dios buior, jix joindat palhbui, na gu bhaan t nidhidhat jup tuika. Aach ba pui p ji jaadu noch xi akoo siach pui giilhim jich chulhii tu na px bhaan, gui dhoch palhbuidha, na gu gui joidham jir jix bhaikam, dai px ji noch jix biiak buior. 12Gio japni ba moo tip kaicht ji jaduu jich Xoikam bhaan na pim tuigda gt, na pim cham pai dhuuk jax kaichdha dho na dhix dhaam bhaan jix maat ka nar pui ka jax na pim kaichdha, piam dhi oigan, piam sia gu tu ya kam dhi oigan, na pim pui jim aagt na dhi ba jam palhbuidha piam ku jam tulhiichuda no jax dhuukat cham jir pui jax na pim kaichdha. Japji daipu na pim pu tya px na cham no pim jix maat na cham jir pui. Piam no pim jix maat nar pui, dho daipu na pim pu tya px na j. Daipu dhi nax aa guch Gkora nach slhkam tuch aagidha na ba cham dhi bhaan jich chulhiichuda gatuuk not ba tum kuugalh. 13Gu ba no moo maadt aapim cham bhai tu jim na tu na px bhaan jum tulhii, jum aa na soim lhdhai pu tda gu Dios na palhbuidha na ba mi dhr cham kam tulhiidha. Piam ku gux bhai tu jim, bax jkgm jup tuii nax bhai tu tatda, dho gu dai dho na laalaxidha gu alabaan buior gu Dios na taxchaabgidha. 14Piam ku gu jaroi maadt gu jax chum kokdai na kn jix kaook, dai na ja umuadha dho guch Xoikam jgidham gui nam jk bjk dr ba t jgi nam tu daaxidha buior gu Dios na duadha xi juulhdhai am palhp gu asait. 15Duadha dho guch Gkora no mt bx ja jujur

561 kn soim lhdhak buior tu daaxi, tu uadha p not tu bhaan jum uatulh buior. 16Pui jak jum aa na pim duichunda jaadu. Xi chu agat japim xi chum uadhat maan iook xip buat no pimt tu bhaan mam uatulh dai aapim jam bui, na ba gup jam kk gu Dios na pim pai dhuuk pui soi ba ttdada na pim tum daaxidha bx jman na jam duduadha not ba ji jam ai gu jax chum kokdai, sia gu jam iiimda bhaan. Na gu gu jaroi no moo mi pui xi dhuichu na jax jak moox aa guch Gkora, bxchux bhaim duukam jix bhaai na pu tu duia bhaankamun, na gu kk na pai dhuuk mui ba taanda. 17Japni na jax gu Eliiyas gui na bjk ya jap bhaankamun tu agimk guch Gkora. Jai na ti pui px jup jir tum kat na jax aach, cham tu mu pair tup tum da kat. T na kk gu Dios na pai dhuuk taanda gu tu, na gux mat ka na mi pui jimda na jax jix aa. Jai jano nat soim lhdhat pu tn gu Dios na cham

SANTIAGO5 tu duukchuda baik oidha daman taak mi na jx jir Israel. Pui dho ji chu buus, kai gu Dios nat jk jax tn. 18Gio mi dhr nat xi buus gu jakbui baik oidha daman taak, gio soim lhdhak puip xi chn gu Dios nax bhaai na ba tu duukchuda. Pui giop ji chu buus, giop ba duun mi na jx jir Israel na mt ba giop ba t sa gu jatkam. Pui p ba aach noch moox biiak buior guch Gkora. 19Gu ba no moo jax dhuukat jaroi maadt cham tu kap jim buix buior gu Dios, no gu maakam px ba tuidhi na jax cham pui jak aa, ba not gu jaroi maadt jix joindak tgk guguux na gio mi puip ba jimia na jax jix aa gu Dios, 20dhi gkam kn jix bhai ba duia, na gu guguuxdhaimi na jax jak dui giop bax biiak ka buior guch Gkora, ba bx pu tu uadha p gio gu Dios na jk uatulhdhargan. Mi dhr ba cham tu mu jak ka bhichgda na pai gammj mi pup jum tulhiidha gt.

GU BP KAM UANAN GU

PEEGRO

Na mui ba ja iokdha gu Peegro guch Xoikam jgidham Aa Peegro na jir nobii guch Xoikam, ya dr mu tu jam uaxi i aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan na pim mummu jap oidha mui kap na pai jai dppr bhaan bipio, pui na jax aapim ji jaadu na pim mummu jak oidha na pai Ponto dbr bhaan bipio, gio aapim na pim mummu jak jup oidha na pai Galaasia dbr bhaan jup bipio, gio ba moo aapim p na pim mummu jak oidha na pai Kapadoosia dbr bhaan bipio, gio ba aapim na pim mummu jak oidha na pai Aasia dbr bhaan jup bipio, gio aapim na pim mummu jak jup oidha na pai Bitiinia dbr bhaan bipio. 2Nat gu bjk dr pu chum kn jam am t t gu Dios na pim pui t jdha buior gu Maraan jich Xoikam, gio ba nat bx jman jam tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan na pim ba kaichgt mi pui xi bhichgda na jax jak jam jurtudidha, gam na jam mattunka nat guch Xoikam tu jam ua gu jam uatulhdhara jano nat pai dhuuk jaax gu ran bhai bhaan gu kuruus na mt sissapa, na pim ba mi dhr cham tu ka uatulhdhix ka. Japni, moo gt ba gu Dios px jam am t nidhidha na pim ba gammj cham tu bhaan jax jim aagt jix jjkgm jup tuika jaadu.

Nach jax jak dui maichia gux kp jum duukam na cham jax jum bua 3Jap moor gkam ji gu Dios jich Gkora gui nat bha joot gu Jesuus jich Xoikam ya dhi oigan, tu daanda ich buior ji jaadu na gur jix bhaikam. T nat jix bhai duu nat xich joindak tuch ua guch uatulhdhara nach jix uuatulhdhix kat, nat tuch amkix guch Xoikam jano nat muukk duadk giop bam mu dr koigan tr na mt pai ti yaas. Ba xib jap ji buus na chich giop ba maaxir nach jk ba t jgi buior, xib ba gu dai ji nach jix bhaich chaatt px am t nrda nach am tu biya gui nat tuch iimchuda gu Dios, 4nap kaich na saak jich makia gatuuk gu ggr jup tum duunkam no chich bhamm ba ai na paip tuii, gui na cham jxdha jax jum duia ni gu cham pai dhuuk klhiichai nai ji dhbaa. Ka gt na gu pui ji chu buusnia na jax jam ttda, 5na pim gu bx jam jujur kn bax biiak buior gu Dios, gkam kn jam am ba t nidhim ba gu xib. Ba jano na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan, dai na ba jam baidhikax dhaam na pim pai gammjx jjkgm bap tuika, cham tu mu jak na pair tu tulhiiara. 6Ba aapim dhi kn jix bhai px bam taat ka jaadu na pim ba tu iimchudhix, chapim kuu jimmda

562

563 sia ku jx cham bhai tu jam jim tu bhaan. Mui pim xix biiak ka buior guch Gkora na gu gatuuk joidham jix bhai tu jam jimia. 7Na gu dhi cham pk jir tu sia ku pim jum tulhii tu na px bhaan, na gu bhaan px jix maat ka no pim moo tu slhkam bx jam jujur kn jix biiak buior guch Gkora. Japni na jax ba jia gux uam totbikdam nax dharam namk, nam gu xi mmidha tai chr nam mi px mamtda no moor di gux k, piam ku gu gui na cham pk tu bhai. Aapim ba pui p ji jaadu, mi px bhaan jix maat ka no pim moo slhkam jix biiak buior guch Gkora no pim pui tu bhaan jum tulhii. Ba no pim pur maan na pim jax jix biiak, jap ji buusnia buior gu Dios na pim aapim jir di gui nax dharam namk. Jix iom tu kam jam lhii gu Dios, cham tu pui na jax gux uam totbikdam, na gu dhi pui px jup jum xichuidha saalhiom. Ba jano na pai dhuuk ya ba aaya guch Xoikam, joidham px jix bhai jam tdai jam baidhika buior, na gux mat ka na pim aapim gammjx biiak kat buior sia ku pimt jum tulhii. 8Na pim gu aapim buior t jdhat tu kam nidhat guch Xoikam mi pui ba jiim na jax jix aa, sia ku pimt cham tu maaxik tgk na ya xi oilhimk. Jix maat i na pim bx jam jujur kn jix biiak buior, sia ku pim jix maat na cham tu ya kap tuii dhi oigan bhaan, gam na pim gkam kn jix bhaim taatt buior jix jjkgm jup tuii na pu cham bhaai na pim jax xim buada ni na pim jax xi chtdada, 9na pim pui xim aa nat gkam kn jix bhai ba duu nat tu jam ua gu jam uatulhdhara na pim ba mi dhr cham tu kam tulhiia, dai na ba jam baidhikax dhaam nat pai tu jam iimchuda. Pui ku pim chi ba cham jax jum aagt mui xix biiak buior bx

1 PEEGRO1 jam jujur kn sia ku pim jum tulhii tu bhaan. 10Na gu gui nam bjk ya jap bhaankamun tu agimk gu Dios, pui tu agimk am gio na mt pui tu uanak na sap pui jax chum tanoolh jix joindat jam tgi gu Dios tu jam uadha gu jam uatulhdhara na pim ba cham jum tulhiia gatuuk. 11Dlh guch Xoikam pui jak ja jurtunka gui j nam bhaankamun tu agada gu ioki jano, na jk jax tu duia not pui ya ba ai dhi oigan bhaan, gam na jax jak jum tulhiia ja amkam na ba mi dhr jix iom gkam kn ba daasa guch Gkora. Ti ba xim gangada am ja jujur am bhaan nam jix maachik ka na jaroi ba puir jich Xoikam ka, na pai dhr buusni ba pui ba ja palhbuidha gu jatkam, gam na pai dhuuk ba pui tum duia gu pui na jax ja jurtunka gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. 12Ba dlh gu Dios ba ja mattuda gui j nam bhaankamun tu agada na cham tu jano pui tu kuugalhdha na pui tu ja uadha gu ja uatulhdhara gu jatkam nam pai dhuuk mi kapup oipoda gui. Japji sap jix iom gatuuk ji na ba pui ba tu kuugalhdha, xib bak ba nach pai dhuuk pui ya ba oipoda aach. Jai, pui dho ba tum kuugalh ba xib na mt jk jax tu uanak gui j nam bjk ya jap bhaankamun tu agimk guch Gkora. Ya dho k guch Xoikam pui xi chu duuk nat tu kn bha jii. Xib ba dhix bhaim kaichdham iook naip ba tum agichu na bhaan tu aga guch Xoikam, nat jk ja am tajaa gu Dios gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gui na ja am tajaaixchundat gui nam bjk ya jap bhaankamun tu agimk, na ba ja mattudidha nam jax jak tu agada, piam nam kn machia gu tu nom jix maachik sia moo jax jix xijai, nam sia gu noonbi gu Dios cham jxdha machia siam tix maachik.

1 PEEGRO1 Gu Peegro nap kaichdha nach sap jix chu ua kr bap tuika na jax gu Dios 13Ba aa jam guguuxi ji jaadu na pim siamri mi pui xi jiimt na jax jix aa guch Gkora px am t nrda jano na pai dhuuk ya aaya guch Xoikam na ba mi dhr ba jam makia gu ggr jup tum duunkam nat jam iimchuda gu Dios na jam makia. 14Chapim mu jak bhaan ka ttchoka gu tu ya kam dhi oigan na pim jax tu buimk jano na pim chakui t jdhat buior guch Xoikam, na pim gu aapim xib bar maamran gu Dios. 15Gu japji dai ji na pim px bhaan ji baapmigia na pim mi pui xi jiimda na jax jak moox aa guch Gkora na pim ba pui duujix chu ua kr bap tuika jap na jax gui nat jaroi xi jam joindak jam am t t na joidham jix ua. 16Na pim gu bax maat na jax jum kaich gu ioki mi pai uuan tam na tu uaix nap jum kaich bo: Joidham japim jix chu ua kr jup tuika jap na jax aa na joidham jix ua. 17Gu ba gu xib jum aa na pim siamri soim lhdhat mi pui xi jiimda na jax jak jix k kam ni gu Dios, gui na pim pui ba iim xib nar jam Gkora, na pim ya kapup dudua dhi oigan dhi jam tutku bhaan, na ba jam baidhika jix dhaam jak. Na gu gui cham jxdha jaroi joinda nox maat nat cham mi pui jii na jax jix aa jano na pai dhuuk jum aaya na ja aagidha bx gu jatkam nam tu jax buimi nam duduakat. Bx ji na mi pui xi ja tda nam slhkam kuicha bia na mt cham mi pui jii nat jax tu daasak, cham tu na gu jk bap jix ja joignda sia ku mt cham tu kam t. 18Ba aapim ji jaadu cham pu chut, tu kam japim xi idhat gu Dios, nat gux bhai ba duu nat tuch ua guch

564 uatulhdhara nach buam px tu jimdat nam jax tu jimdat guch bopxi kat gam jich kukuulsi kat, nat bha joot guch Xoikam na ya tuch amkixdha kn gui nax iom jix dharam namk, cham tu kn gu tu ya kam dhi oigan na sap pk ba pui tix dharam jup namk, pui na jax gux uam totbikdam gio gux chua totbikdam na nai px jim xichuidha mkkat. 19Gu japji gu ran guch Xoikam nat jaax bhaan gu kuruus nax iom jix dharam namk nat kn tuch amkix nach jix uuatulhdhix kat, na mt mua sissapak kuruus tam na ba mi dhr pui duuji tuch uadhix ka guch uatulhdhara. Jap jum duu na jax maan gux kx dhuakam gu kasnir nam ba makgrta bhaan gu sasoi mmikar. 20Gu Dios bjk dr na chakui yar oigan ka pu pu chum kn dai jia guch Xoikam na sap ba pui bha jimi yach amkam jum tulhiia na tuch amkixdha nach jix uuatulhdhix, nach ba mi dhr cham mai ka suulhgia. Dho jai, pui tum duu dho, ya dho xi k pui xi chu kuugalhdhak. Jap moo joidham iam, t na gu jano pk nach pai dhuuk ya ba oipo aach, jix bhai tuch jii dho gu, nat gu ba tuch ua gu Dios guch uatulhdhara. 21Jix bhai duu dho guch Xoikam nat tuch amkix, nach gu mi dhr ba pui duuji dai gu Dios px buior bax biiak ka, gui nat jaroi duadhak giop bamii guch Xoikam mu dr koigan tr na mt pai ti yaas gu jatkam xi muaak nat ba mi dhr jix iom gkam kn ba dai bhammx dhaam. Ba xib dai gui pim px buior jix biiak kat t nrda na pui tu kuugalhdha nat jax tuch dhaaxdhak. 22Na pim gu aapim jix chu ua kr bap tuii ba xib, na pim gu kkt gux bhaim kaichdham ioki gu Dios mi pui ba bhichu na jax jix aa t jdhat buior guch Xoikam, nat gu ba tu jam ua gu jam uatulhdhara,

565 gio na pimt ba maat na pim jax jak dui jix bhai kaicht xim jajoigndat tu oika bx jman gammj . Ba dhi pui jak japim duichunda gammj nabap tanoolh, chapim tu bhaan jum kokdada, gu japji na pim joidham jix bhai kaicht jix bhai xim t ttdat xim ja joignda ji bx jman bx jam jujur kn gio na pim jx jup jum taat. 23Na gu aapim na pim mi pui ba jiim na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki gu Dios, jap ji buus na pimt giop ba maaxir gu jam iiimda bhaan, cham tu gu ya maaxik na jax na pimt pai dhuuk maaxir dhi tuuku bhaan. Gu japji na pim mi pui ba jiim ji na jax jix aa guch Gkora na jax bam kaich gux bhaim kaichdham ioki, nat gu ba pataasa gu jam iiimda, cham tu pui jak ka tu jim japim na pim jax chu jimdat. Ba dhix bhaim kaichdham ioki gu Dios na pim kaichgt mi pui ba jiim, cham pai dhuuk jum pataasa ni ku cham pai dhuuk jugia, gammj ya pui pu tu daaxix ka na jax ba tu uaix. 24Pui na jax ba tu uaix maan kap gu ioki gu Dios nap jum kaich: Bx na jk gu jatkam japni px ji buan am na jax gu sai na mu jap tuut. Ba nam pai dhuuk bar ggrkam ka, jap px jup ji buanda am na jax gu yooxgan. Ba na pai dhuuk bhaatai nai ji gakia gu sai, bx gu yooxgan px cham pai matgilhia, na gu ba gakia gu toonan. 25 Pui p gu jatkam ya dhi oigan, alhio px nam ya oipoda, gu matgam gu ioki gu Dios cham pai dhuuk jugia ji, gammj ya pui pu tu daaxix ka nat jax ba tu dai na tu aagix ka, ni ku cham pai dhuuk jum pataasa.

1 PEEGRO1,2 Ba dhix bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga guch Xoikam na jax jir tum kam na xib mui kap tum agichu, jir di px gu ioki gu Dios na gammj pui pup tu aagix ka. Ba aapim ji jaadu, mi pim pui xi jiimt na jax jix aa guch Gkora, cham tu na pim pui px xim ttgat na pim jir jich Xoikam jgidham pu cham tu kam nidha na jax jix aa, sia ku pim gu pui ti xi chu bua nam jax jak bhaan pui jam lhiidha gu jatkam na pim jir jich Xoikam jgidham. Gu japji na pim slhkam tu kam nidha ji. Chapim bx aixim jix buam jum duukam kap tu buada, ni ku pim cham jum iiatgidhat, slhkam japim tu agada. Ni ku pim cham tu ka jgak ka maan no tu bia, gam na pim cham nai ka tu agada. 2Gu japji dai ji na pim joidham bax maachik ka na jax pk jak jix aa gu Dios na pim tuigda, na pim kn joidham jix kokban ka gu jam iiimda bhaan, jap na jax gu aaalh gui nam kiapx maaxilhia nam gu joidham gammj px kax xiiik ka. Pui p aapim ji jaadu, mui pim xi gaachunda na jax pk jak jix aa guch Gkora na pim ba cham mu jak ka bhichgda na pim pai gammj mi pup jum tulhiidha gt, 3no pim dho ji moo baabui pui bax chu maat na joidham jir jix bhaikam gu Dios piam ku gu cham. Guch Xoikam na jap ji buusan na jax maan gu jodai gui nax iom jix k 4Mui pim xix biiak kax iom buior guch Xoikam ji jaadu, na gu guix iom jir gp jum duukam buior gu Dios, pui kut ba gkam kn bhaan t tgk bha joot ya dhi oigan. Gui jap ji buusan jia na jax maan gu jodai gui nax iom jir jix k na mt tu px lhdhak jap xi dhuuk gu jatkam cham

1 PEEGRO2 kgalhdhak. 5Ba aapim no pim moo bx jam jujur kn t jgi buior guch Xoikam, gu Dios pu chum jup jam duia na jax gu joodai gux kk joidham, mi dhr ba kn ksa gux abhaar gu chiopgan. Piam na pu chum jup jam duia na jax gui nam mir ggrkam ka jax chum chiop, nam mi oipot tu makgrxidha gu Dios gam nam tu kubhioxidha na gammj gui na joidham jix kgalhdhidha. Aapim puip ji bubuakia jaadu no pim moo px bhaan ji baapmigim na pim mi pui jiimt jix biiak buior guch Xoikam nar gp jum duukam buior gu Dios, 6pui na jax bam kaich mi pai uuan tam na pai tu uaix gu ioki gu Dios nap jum kaich: Maan ja mu jootsa gui na amkam ja palhbuidha gu Sion oikam nar gp jum duukam aa ji bui. Gui jap ji buusan na jax maan gu g jodai nax iom jum aa nam mi daasa gu bhibhiibakchadam nam pai bhaan jum otonka gu jai joodai. Ba gu jaroi not soim lhdhak t j buior, gkam kn jix bhai ba tu jimia gio na ba palhbuichunda gammj. 7Aapim dho puip bax maat nar gp jum duukam gui j na jap ji buusan na jax gu jodai gux k joidham, na pim gu ba t jgi buior bx jam jujur kn. Gu ba gui nam jk cham kgalhdhat cham t jgi buior, dhi bhaan px pui ba tum kuugalhdha nat jax tum uanak bjk nap jum kaich: Gu jodai na mt mai ti xi buak gu bhibhiibakchadam, xib mi daa na paix iom jum aa nam bhaan jum oton gu jai joodai. 8Gio jumai kap japnip jum kaich p:

566 Dhi j dhi jodai bhaan jutbui ialhia am gu jatkam. Maaxik dho pui ba ji buusan nam ba ialhix jutbuk bhaan dhi jodai gui nam jk cham tu kam ni guch Gkora, na gu dai na ba ja tulhiichuda gatuuk nam cham t jdha buior guch Xoikam na ti tum aga gu ioki. Dhi ba pui jak ja bichulhi. 9Aapim nat gu xi jam joindak jam am t t gu Dios na pim ba pui tu kam nidhat mi pui jiimda na jax jix aa na ba jam am t nidhidha, gio na pim ba pui bar tuutum ka na jax gui nam mu jap tu juanda chiop bhaankamun gu Dios, gam na pim sap ba joidham jix chu ua kr bap tuika gammj na jax gui, na pim gu mi pui jiimda na jax jix aa. Pu chum kn jam am t t p gu Dios ji jaduu na pim joidham tu kam nidhat nai xi jimia bx kap na pim tu agapu gux bhaim kaichdham ioki na bhaan tu aga guch Xoikam, na pim ja aadhidha gu jatkam nat gui xi jam joindak jam boosolh mu dr jix chu tukgam tr na pim paip tut, na pim ba mi dhr pui joidham jix chu maax kr bap tuika. 10Na gu jano na pimt chakui t jgidhak buior guch Xoikam, cham tu jam am t nidhat gu Dios, ni ku cham pai xi jam joigndat. Gu matgam xib na pim ba kaichu, gkam kn ji na jam am t nidhidhat xi jam joign, na pim gu buior bap tuidhi mi pui jiimt na jax jix aa. Nach jax jak bhaankamun tu juanda gu Dios 11Japni ba moo tip kaicht ji jaadu jich Xoikam bhaan, na pim gammjx bhai px jum taat ka, na pim gu cham xiim ba jimia maakam jak na pai joidham jix chu abhaar. Na gu xib jap ji buusan na pim ya px jap bhichu dhi oigan bhaan, jap na jax pai no cham jir mi kam. Pui

567 ji buusan na pim cham tur ya kam dhi oigan, bam aa na pim siamrix bhai xi chu jimdat na jax jix k kam ni guch Gkora na pim ba jimia jix dhaam. Chapim pui jak jup tu jimda nam jax tu jim gu ya kam dhi oigan nam cham tu kam ni gu Dios. Xi akoonda pim sia ku pim ti puip jix chu duiik. 12Jix bhai pim xi chu jimda na jax jix aa gu Dios mi ja bui gui nam cham t jgi buior guch Xoikam. Na ba jano na pai dhuuk jum aaya na ja aagidha gu Dios bx gu jatkam nam tu jax buimi nam duduakat, ba machia am na pimt aapim slhkam tu kam tgk guch Xoikam, nam gu xi jam nidha na px jix bhai jam tdai jam aichdha na paip tuii. Ba dai nam ba gkamtuda gu Dios, sia kum gu xib ka xi jam bhaamki nam jam ni na pim maakam px tu jim na jax cham ja koraar. 13Jam guguuxi i p ji jaadu na pim tu kam xi ja nidhat gu ggrkam ya kam dhi oigan, pui na jax gux iom gkam Rooma kam. Pui jak jix k kam ni gu gu Dios na pim tu kam ja nidha gu ggrkam. 14Sia gui pim tu kam ja nidhat nat jix kakai kn mu jap ja darai jam bui na ggr jir kikcham na ba bhaankamun ja slhkanda gu jatkam, gio nam ja tulhiichunda gu jk nam buam px tu buada na jax cham jir am. Dai ba gui nam tu kam t nidhat jix bhai tu jimdax kk jatkam ja biaka am. 15Na gu guch Gkora pui jak jix aa na pim tu kam t nidhat jix bhai xi chu jimda na jax jak jir am, nam ba cham tu bhaan jax jam agada gui nam cham tu kam t ni. Jax jam gi bia nam ba ji chya jam bbhi dhr no pim gux bhai xi chu jim? 16Ku pim ji gu cham pk moo jap xi pk jup ka xim uatulhidha ji ji jaadu na pim pui jim aagt na

1 PEEGRO2 gammj tu jam uaika guch Xoikam nat ba tu jam namkix bhaan gu kuruus, gu japji na pim jix bhai ba tu jimda ji ya dr jap jak, dai na pim jix bhaim taatt bhaankamun ba tu juana gu Dios. 17Soim lhdhat japim tu kam xi idhat gu Dios, sia gux iom gkam Rooma kam na jax ba jam ttda bp, sia gui nam jir jappx jatkam nam cham t jgi buior guch Xoikam, gam sia gui nam bar jich Xoikam jgidham japim jix ja joindat ja palhbuidhat kn gu tu na ja am jum aagaidha. Gu Peegro nap kaichdha nach jaxbui puip xich chulhiidha nat jax jum tulhii guch Xoikam 18Ba aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan na pim nai jap jir tujuandam, jam guguuxi i p na pim tu kam xi ja nidhat gui na pim ja bui tu juan. Mi pim pui xi dhuiidhat jax a jam tdaidha, sia ku cham pk jir k maankam gu jaroi na pim buior tu juanda no cham jir jix bhaikam. Cham tu na gu moo dai nor jix bhaikam na pim bax bhai tu juaxidha, japji sia ji nor jax chum. 19Cham jax bua sia kum jam tulhiichun, na gur joidham aach jich bui nach ba t jgi buior guch Xoikam nom puich chulhiichun jap px sia kuch cham tu jax bua gu tu nar jix buam jum duukam, dai nach jix bhaich chaatt mui xix biiak ka px buior gu Dios. Gui dlh jich guguuxidha na ba cham pk moo jax xi chu tatda ka, na guch am t nidhat jup tuika, gio na gux mat ka nam jap px jich chulhiichunda. 20Gu ji no chich gu dlh tu jax dhuu nar jix buam jum duukam, jax jach dhuix bhaich chaatt tu nakoonda no mt pui bach chulhiichuda, no chich gu dlh cham am ji buak ja bui? Pui px chum jich am bam aanda gu, nach

1 PEEGRO2,3 gu bach uatulhdha. Gu ji noch gu ti moo cham tu jax bua gu tu nar jix buam jum duukam, no mt bhai jich chulhiichuda, dhi j ji nax abhaaruix buior gu Dios, jix bhaim taat ka p noch aach cham jax jich aagt xi akoo nom pui bach chulhiichun. 21Pui jak aa nach tuigda jaadu, mich puip xi chu daachunda nat jax jum duu guch Xoikam jano nat jum tulhii jich amkam, nat gu xich joindak ba tuch ua guch uatulhdhara. Dai ba nach pui mi px puip ji bhya nat jax tu jii gui, 22nat cham pai dhuuk tu bhaan jum uatulhdhak, ni nat cham pai dhuuk iatda tu agak, slhkam tu ja agidha gu jatkam. 23Jai na gu jano na mt mi jap daasak giilhim ttdaimk na jax aa, gam nam giilhim aichuxdhimk, cham pai jax kaich, ni kut iam mu dr bha jak giilhim bhaip ja tn na jax aa, mi px ji na pu tuii. Gio na mt pai dhuuk bhai ji chulhiichuda, na mt bhai ji gbiim, cham pai jax xim bua na gt xim palhbuidha, ni ku pai xim oton, daipu na soi xim lhii buior gu Dios bhamm jak jix dhaam na paip tuii, na jaroix bhaix maat no kuicha bia ka ba cham. 24Guch Xoikam dho ba t bhk bx guch uatulhdhara jano na mt pai dhuuk pui xi chulhiichudaimk gu jatkam ba sissapa kuruus tam, nach sap ba mi dhr cham tu ka uuatulhdhix ka, nat gu bx bhamm jak ji bii tukgaran guch Xoikam guch uatulhdhara. Xib ba dai nach px bhaan ji baapmigia nach mi pui xi jiimda na jax jix aa nach tuigda. Guch Xoikam pui kaikam px jum tulhii jia jich amkam nach ba aach ba duduadhia nach jix kakok kat kn guch uatulhdhara, na ba mi dhr jich am ba t nidhidha. 25Nach gu aach japni px tut na jax gu kakaasnir no cham jaroi jaich na ja bipiada, nam gammj px chatak

568 jiimda, jai jap jak gio jai jap jak. Gu matgm xib bax maat ich ji na jaroir jix k bipiadam, guch Xoikam dho nach jaroi buior t jdhat bax biiak. Gui ji na bach am t nidhidhat jich nuukdaim nach ba gammjx jjkgm bap tuika, nach gu cham tu mai ka suulhgix.

Nam jax jak tut tu oika gui nam jir jum bpnagm Gio aapim uuub ji jaadu jich Xoikam bhaan na pim t bpna, jam guguuxi i p na pim siamri tu kam xi ja nidhat gu jam bpna na pim maap tu oidha, na ba gu nom jax dhuukat jai dht cham t jgi buior guch Xoikam, saalhiom bhai ji ch jdha am, dai nam xi jam nidha px no pim aapim joidham jir jix bhabhaikam ja bui. Cham pk jum aanda ba na pim gammj tu ja agidha gu ioki gu Dios, 2daipu nam xi jam nidha px na pim aapim joidham jix bhai tu jim na jax jak jix abhaaruix, gam no pim joidham tu kam t ni. Mi dhr ba pui jim aaga am na bak gur joidham ji no ba t jgi buior guch Xoikam. 3Gio ba na pim pai dhuuk jum iamtunda, chapim pk moo jap jix abhar tm ttidha gu jajannulh na jax chum jix dharam namk, am buixim japim px jix bhaim buada. Sia na pim jum gaxbuda, jaxchudhix kam px, cham tux iom jix bhai, ni ku pim cham pk tu baapasda gui nax iom jix dharam namk nar jix uam totbikdam. 4Gu japji gu jam iiimda bhaan ji na bpm aa na pim jix bhaim duuka. Jap ji buusnia na pim gammjx abhar tm tiika gux dharam namkm na pu cham jax jum bua, na pim gu gammj soi px jum lhdhat mi pui jiimda na jax jix aa guch Gkora. Ba mi dhr dai na jam am ba tajaaixchunda gux Dhuudu kam

569 jix Ua Iimda na jam guguuxidha na pim ba gammj cham tu bhaan jax jim aagt jix jjkgm jup tuika. Dhi j ji nax iom jix k kam ni gu Dios. 5Gui nam bjk ya oipimk gu uuub nam pui buior t jdhat guch Gkora, pui jak tu jimdat am ji na jax ba jam ttda, nam gux iom mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios. Cham pai tux iom jix bhaim duuka am, am buixim px, gio nam joidham tu kam ja nidha gu ja bpna, cham tu nam pu tu duiidha nam dlh jax lhiidha. 6Pui na jax gui na Saara tgich, jai na joidham tu kam nidha gu bngan Abraam nam maap tu oika, gkam tugi xi iimt, na gu gampai px jum lhiidha buior, cham pai tu na dlh gkam jum taat ka. Aapim ba pui p uuub ji jaadu, tu kam japim xi ja nidhat jix bhai xi chu jimda ja bui gu jam bpna. Mi pim pui xi chu daachunda nat jax chu jii bjk gu Saara na ba jap ji buusnia na pim jir maamran, na pim gu pui jak jup xi chu jimda nat jax tu jii. Ba no pim pui jak duichu na jax jam ttda, cham pai dhuuk tu bhaan jix chotdon ka pim ja bui gu jam bpna, na pim gu tu kam ja nidha. Tum gi bhaan bhaaku jam bui? 7Gu ba aapim na pim jir chichio, jam guguuxi i p na pim siamrix bhaip xi ja ttdat gui nam jir uuub nam jir jam bpna. Chapim ja bhaamkidha, xi ja palhbuidhat japim tu nam jax buada mi jap. Na gu gu ubii cham tu jaxbui puix oo na jax gui nar chio, pui ku bam aa na pim jix ja joindat ja palhbuidha na ba gu puix bhai tu tatda ka. Gio na gu gu Dios jaxbui puip jix ja joign gui nam jir uuub na jax aapim, puip ja baidhika gatuuk jix dhaam jak nat pai jam iimchuda aapim na jam aichdha, nam gu puip ba t jgi buior guch Xoikam. Na ba no pim puix bhai

1 PEEGRO3 kaicht maan iook jup duuk na pim jir jum bpnagm, jam kk gu Dios tu na pim mui ba taanda soim lhdhat. Nam jax jak tu jimda gui nam ja tulhiichunda siam cham tu jax bua gu tu nar jix buam jum duukam 8Ba bx na pim jk t jgi buior guch Xoikam, jam guguuxi i na pim joidham jix bhai kaicht tu oika. Joidham japim maan iook xip duukat bx dht xim ja joignda bx jman, panaas ku pim moo jir maan na pim jax px lhiidha bx jman, cham tu jai maakam. Gam na pim joidham jir jix bhabhaikam ka ja bui gu jai, gio na pim gampai px jum lhiidha. 9Tu uaika pim gu jaroi not tu jax ma jam dui, cham tu na pim ya dr mu jak puip dooda. Sia not jaroi giilhim jam tn na jax cham jir am, tu uaika pim sia, cham tu na pim moo pui giilhim muip tda ya dr mu jak na jax cham jir am. Xi chu daaxidha pim px buior gu Dios nax bhai tu jimda sia ku buam px jam bua, na ba jam am t nidhidha p aapim gu Dios, na pim gur jix bhabhaikam ka. 10Pui na jax bam kaich mi pai uuan tam na tu daaxix gu ioki gu Dios nap jum kaich: Gu jaroi nox aa na gammjx jkgm bap tuika gio na joidham jix bhai ba tu tatda ka, jum aa nax bhai ba tu iokda na jax jir am, cham tu na giilhim px kaichdha na jax cham pui tum iok, gio na cham tu iatda ka tu agada, japji slhkam na tu agada na jax jir pui. 11 Gio ba na cham tu bx aixim jix buam ka tu buada na jax cham k kam ni gu Dios, gu japji dai ji na px bhaan ji bamgidha nax bhaim duukam bap tu buada na jax jix aa,

1 PEEGRO3 na ba pui duuji gammj cham tu bhaan jax jim aagt jix jkgm bap tuika, gammj na pui jak duichunda, cham tu pai px. 12 Na gu gu jaroi no moo pui tu kam nidhat mi pui xi jim na jax jix aa guch Gkora, gkam kn bhaan t nidhidhat ba nuukdaidha na ba cham tu duia, gio na maan jimdam kaaya na pai dhuuk soim lhdhat mu taanda gu tu, makia p. No gu pu cham mi pui jim na jax jix aa, no gu dai na buam px tu bua na jax cham k kam ni, pu cham tu dho bhaan t nidhidha, dai na ba bichulhika na tulhiichuda gatuuk. 13Ba aapim cham pu chut ji jaadu, mi pim pui xi jiimt na jax jix aa gu Dios. Jaroo gi jax jup jam dooda ya dhi oigan no pim aapim tu kam nidhat mi pui xi bhichu na jax jix abhaaruix? Na gu jam am t nidhidhat jam palhbuichunda guch Gkora. 14Piam no mt gu moo sia bhai ji jam tulhiichuda gu jatkam sia ku pim jix bhai tu jim na jax jir am, jix bhai pim px jum taat ka. Chapim jax jum aanda, ni ku pim cham pai totdon ka siam jax ba xi jam doodak nam xi jam bhaamkidhat. 15Mui pim px xix biiak ka soim lhdhat buior guch Xoikam, tu kam japim xi nidhat, na gux iom jir gkam gam na jam am t nidhim. Gu ba no jax dhuukat jaroi maadt bhai ba jam tkka na pim jax kaikam ba pui t jdhat buior guch Xoikam maakam ba tu jim, na tu ba mim nni na pui jak tu jimda, aapim slhkam xi ja aagidha cham jax ji chji na jax kaikam. Xi

570 ja aagidha pim na pim jix jimiik jix dhaam jak nat pai jam iimchuda guch Xoikam na jam aichdha, pui ku pim ba t jdhat mi pui ba jiim na jax jix aa. 16Ku gux bhai px ji na pim xi ja aagidha soim lhdhat gio tu kam ja nidhat, cham tu na pim ggrkam jim taatt, ni ku pim jix bhaakut. Pu ka gt nam gux xira gui nam xi jam bhaamkidhat bx aixim jam aichuxi, nam xi jam nidha na pim aapim joidham jir jix bhabhaikam gio na pim tu kam nidhat jix bhai tu jim na pim jk ba t jgi buior guch Xoikam. 17Ba chapim jax jum aanda jaadu sia ku mt gu moo bhaip ji jam tulhiichuda sia ku pim cham tu jax bua gu tu nar jix buam jum duukam, no moo pui jak jup jix aanda gt gu Dios na pim jum tulhiia. Jix bhai pim px jum taat ka buior. Ba no pimt gu dlh cham am bua mi pai, pui dho px chum jam am ba jimmda nam jam tulhiichuda. 18Gu matgm cham jax bua ji siam jam tulhiichun no pim gu ti cham tu jax bua. Pui kam dho noch ba t jgi buior guch Xoikam. Jai sia dlh guch Xoikam pui pk jum tulhii jano nat pai dhuuk tuch amkix guch uatulhdhara pu daipu maannim px, na ba mi dhr pu gammj ba tuch uadhix ka. Gui ti cham tu paix buam tomaatt dho, ni nax uatulhdhix kat, cham tu kuicha biakat nam pui dooda gt. Gu japji na gu aachi nach jix uuatulhdhix, nat xich joindat ba puim duu jich amkam, na sap ba mi dhr bax bhaain ka nach bhamm aayax dhaam na paip tuii gu Dios. Ba sia ku mt ti mua, gu iimdagan gu pui ji na jax ba dua, 19mummu jak pu oir gu iimdagan na jx ka muukix gu tukgan nam pai kuupich jum tulhii gu ja iiimda gu jatkam nam ba koiix. Mu jap xi chu ja agidhimk gux bhaim kaichdham ioki gu Dios. 20Jir di

571 px am gu ja iiimda gui na mt jano cham jxkat t j buior gu Dios na ti pup tu ja agidhimk gu Noee jano nap duiidha gu g kanuub. Ti pup xi ja nraimk p gu Dios nam gt soim lhdhai mi pui ba jimia na jax jix aa ampk na tmo gu Noee nap duiim gu g kanuub, na ba bax bhaain ka nam bhaan jum ocho gt na pai dhuuk jix iom duudui bhai ji chsdia gu suudai. Gu ji na gu cham, tu px lh jamt. Xijum baik jamt ba px bha tts bhaan gui gu kanuub nat pai dhuuk bhai ji chs gu suudai na mt jk t jdhak mi pui jii na jax jix aa gu Dios, gu jai pu bx koi mt. 21Ba gu xib nach ya dr mui xich ganga, jap ji buus nat jum bakua gu Noee gui gu suudai kn nat ts jano, na gu soim lhii buior gu Dios, pui kut ba cham muu bhaimuk. Aach ba puip ba ji bubua xib, nach gu cham tu mai ka suulhgix, na chich guch bopkonak suudai kn pui ba tn guch Xoikam nach gammj ba kaichgda. Na ji bakuana suudai kn, cham tur pui na jax na batbia no bax ikoora, gu japji na bhaan jix maat ka ji na mi dhr jap jak soi ba lhiidha buior gu Dios, gam na mi pui ba jimda na jax jak jix aa na tuigda, gio ba na pui xi chda guch Xoikam na gammj ba tu uaika gu uatulhdhara, nat gu xi joindak jix bhai ba duu nat ji amkam muukk giop bam mu dr koigan tr, 22gui na jaroi ya xi oilhimk giop ts bhjmmni jak jix dhaam, na xib bhamm sonpan ba daa gu Dios kn dr jak. Ba bx px tu kam ni am gui nam bhammr noonbi gu Dios, sia gui nam bhamm ggrkam kn dalhxix.

1 PEEGRO3,4 jum tulhii bo jano na ya xi oilhimk tuuku bhaan, jai na cham pai jax jum aa. Aapim pui p ji jaadu, chapim jax jum aanda sia pimt bhai jim tulhii tu na px bhaan, jix bhai pim px jum taat ka. Na gu no pim puim tulhii, gammj soi px jum lhiidha pim, cham pai tu bhaan ka xim uatulhdhaka pim, 2dai ji na pim gammj px bhaan ji baapmigidha na pim mi pui tu kuugalhdhidha na jax px jak jix aa gu Dios na pim tuigda. Cham tux buam jum duukam kap jix chu duiik ka pim nar ya kam dhi oigan, ni na pim dlh jax lhiidha, na pim gu kaikam soi px bam lhiidha buior no pim xim tulhii. 3Sia ku pimt gu gm uatulhdhak buior gu Dios na pim chakui t jdhat buior guch Xoikam, na pim bx aixim tu buat na pim dlh jax lhiidha nar ya kam px dhi oigan bhaan, pui na jax na pim jix maik ka ggr xi chu kuadat mi jap pai maap jim jumpadat, gam na pim bxchu bhaan jum tutkagika na pim jup tu duia nar jix buam jum duukam, gio na pim tu daanda ja bui gu didios jum ttgdam nam jir jup duiixim px, na tu ni jx ku cham kgalhi gu Dios gui nax dhaam jup tuii. 4Ba gu xib na pim cham pui jak ka tu jim na pim jax tu jimdat, xi jam bhaamkidhat bx aixim jam aichuxi am gui nam cham tu kam ni gu Dios nam cham t jgi buior guch Xoikam, na pim cham ka ja bpnat nam jix buam tu bua na jax cham k kam ni gu Dios, na pim gu aapim maakam ba tu jim. 5Ku ba gu aapim cham jax jum aanda ji ji jaadu siam xi jam bhaamki na pim cham ka ja bpnat, na gu dhi kam aajim na pai dhuuk ja aagidha gu Dios na mt cham tu bhai tu jii gu pui nam jax jak tu jim xib, jano nam pai dhuuk bx maap jum jumpada gu jatkam, sia gui nam ba koiix gio gui

Na bhaankamun tu juanda gu Dios jax a jak ji am t tgia Ba pui na pim jax bax maat ji jaadu, nat guch Xoikam jix iom

1 PEEGRO4 nam ka duduaka, na ja aagidha gu Dios na mt jax tu jii bx jman, no mt tu kam tgk piam ku gu cham. 6Na gu gu ja iiimda gu jatkam gui nam pu bp dr ba koiix nat chakui muukk guch Xoikam, mu jimk bx pui ba tu ja agi dlh nat jax kaikam jum tulhii ja amkam, na sap ba jk nam t jdhai soim lhdha buior dai jano, jimia am jix dhaam buior gu Dios nam pai gammjx jjkgm bap tuika, sia ku mt gu cham tu kam tgk gu Dios nam ka duduakat gu ja tutku bhaan. 7Ba aapim ji jaadu, mi pim pui xi jiimt na jax jix aa gu Dios, gammj pim soim lhdhat tu daanda buior, na gu dhi ya bar mian na pai dhuuk tum kuugalhdha. 8Gampai pim px jum lhiidha bx jman, joidham japim xim jajoigndat bx jman jix bhai kaicht. Xi chum uadhat japim no pimt tu bhaan mam uatulh dai aapim jam bui, na gu pui jak jum bua no tu slhkam jix chu joign, na tu uaika gu jaroi siat jax ji dhooda. 9Gio na pim joidham px jix bhai tdai aichdha gu jaroi cham jax ji chji no jam paxiaraim mu jap na pim jax oidha. Xi ja tbiaptudidhat japim jix ja joindat, gio na pim xi chu ja onbaidhat no pim pup bia gu koi. 10Na gu aapim xi jam joindat jam am ba t nidhim gu Dios, pui ku pim ba aapim puip jix ja joindat xi chu ja maakidhat gu jai gu tu na jam maakidha xi jam joindat guch Gkora. Pui pim xi chu duiidha jax a pim jak jix joojoidha na pim bhaankamun tu juana gu Dios, nat gu bx jman ba jam maa na pim jax tu duia bhaankamun. 11Pui na jax no gu jaroi maadt jix joojoi na bhaankamun tu aga gux bhaim kaichdham ioki gu Dios, dho dhir di ka, dai ji na ba oidhidha na ba tu agichgda. Na gu gu Dios dlh

572 aadhidha na jax jak tiidha, na gu bhaan t nidhidha. Piam ku gu jaroi maadt jix joojoi px na bhaankamun ja palhbuidha gu jatkam gu tu na ja am jum aagaidha, puip jir am dho, na gu dlh gu Dios guguuxdhatgda na ba cham oodat px bhaan ji bamgidha nax bhai ja buada. Dhi pim ba pui jak tu buat bhaan gkamtunda gu Dios na pim jix bhaim taat ka nat jix bhai duu guch Xoikam nat tu jam ua gu jam uatulhdhara. Gammj pim ba moo tu daachunda buior, na gu gui gammjr gkam. Japni ba px tuika. Gu Peegro nap kaichdha nach cham jax jich aanda sia kuch jich chulhii aach nach ba t jgi buior guch Xoikam 12Gio ba pui na jax ba jam ttda jaadu jich Xoikam bhaan, na pim alh moo xi chu nakoonda sia ku pimt jax jix iom bhai jim tulhii na pim ba t jgi buior guch Xoikam. Chapim jix buam lhiidha, 13nat gu dlh guch Xoikam pui pk jup jum tulhiiak. Pui ku pim ba aapim gkam kn jix bhai px jum taat ka na pim puip jum tulhii nat jax jum tulhii gui jich amkam jano na ya xi oilhimk gu tuuku bhaan, na ba jano na pai dhuuk gio bhaip jimda jix iom gkam kn, joidham jix bhaim lhdha pim buior, na gu px jix bhai jam tda na pimt puip tu jii na jax gui. 14Sia no jaroi giilhim jam aichuxi piam ku giilhim jam ttda na jax aa na pim maakam ba tu jim na pim ba t jgi buior guch Xoikam, gkam kn japim jix bhai px jum taat ka sia, na gu aapim gkam kn jam am t nidhim gu Dios pui ji chut, na gu jam am ba tajaaix gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan. 15Cham tur jix xiraam jia nom jam tulhiichun na pim ba t jgi px buior guch Xoikam. J ji no pimt tu jax dhuu

573 nar jix buam jum duukam, pui na jax no pimt maan mua gu maankam, piam ku pimt tu t x, piam ku pimt tu jax ja dui gu jai. Dhi ji na bar jix xiraam nom pui chum kn mu pai ba chulhiichun. 16Gu cham ji no gu na pim t jgi px buior guch Xoikam nam ba jam tulhiichun, cham dho jax bua. Xi gkamtunda pim px gu Dios jix bhaim taatt nam pui jam bua, chapim xirda. 17Na gu xib ya aach jich bui nach jk ba t jgi buior guch Xoikam, bar bhaan na pai dhuuk matgilhia nach jk moo jimia jix dhaam jak buior gu Dios. Pui ku bam aa nach jich chulhiia xib nach ya ka dudua dhi tutku bhaan, na ba bhaan jix maat ka noch slhkam buior t jgi, piam kuch gu px jap kaich. Dho jai nach gu aach puip xich chulhiia palhp sia kuch ba t jgi buior guch Xoikam nach ba pk ba jimia nach pai jak cham kach chulhiia. Gui gi ba nam pu cham kgalhdhat pu cham t jgi buior sia kum ti tu ja agi gu ioki, jax japim lhii na ji chu buusnia ja bui? Dho dai na xi ja aagidha dho na mt pu cham mi pui jii na jax jix aa, mi dhr dai na ba ja tulhiichuda. 18Jai no gu aach nach ti t jdhat mi pui jiim na jax jix aa guch Xoikam, jich chulhiiaimk ich na chich ba pk ba jiix dhaam na paip tuii gu Dios. Gui gi ba nam pu ni jx kum Dios tchokat bx aixim tu bua na jax cham k kam ni, nam gammj px jum uatulhi, jax japim lhii na ja dooda gu Dios jano na pai dhuuk ba tum kuugalhdha ya dhi oigan? Dho dai dho na ba ja tulhiichuda px, cham tu na pui px ja nidha. 19Pui ku bap jam ttda jaadu na pim aapim cham tu jax jum aanda sia ku pimt bhai jim tulhii bx aixim bhaan, no gu moo pui jak jup jix

1 PEEGRO4,5 aanda gt dho ji gu Dios, na gu alhio px na pim jum tulhiia. Aapim gu mi pui xi jiimt na jax jix aa jix bhaim duukam xip tu buada ji ji jaadu, Dios japim px tchoka gammj nat jaroip jam duu bx jman. Gui dlh jam palhbuichunda, na gu gammj jam am t nidhidha, cham jxdha pai dlh jam iabu. Nam jax jak tuigda gui nam bp dr gukat tu ja aagidha guch Xoikam jgidham Ba aapim ji jaadu na pim jix iom bjk dr ba t jgi na pim bax maat gu ioki gu Dios, palhp ja jup xi chu jam agidham na pim jax jak tuigda na kapbhai bax maat pa na jax jak jix bhai. Na gu aa pui px am jup bax maat gu ioki gu Dios na jax aapim, na gu pui bjk dr jup ba t jgi, gio na ich gux bhai tgk ji buupui kn guch Xoikam nat jax jum duu jano nat jum tulhiiak jich amkam bhaan gu kuruus. Ba puix bhaip ji lhdha i jano na pai dhuuk gio bhaip jimdax iom gkam kn na pim jax jix bhaim lhdha aapim, na gu maap bach baidhika. 2Jap ja bap xi jam tdam ji jaadu na pim bhaan bax kaapak gu ioki gu Dios, na pim joidham jix bhaim taatt mui xim guguuxdhatgda na pim ja aagidha guch Xoikam jgidham gux bhaim kaichdham ioki gu Dios. Jap ji buusnia na pim ja bipiada, nam gu jap ji buan nam jir jam kakaasnira. Ku gu cham tu ji na pim bhaan px jix maichik ka gu tuumi ku pim bam dakoodhatgda na pim ja aagidha, sia ku pim jix oon no pim gu cham joojoi gu pui jak. Gu japji na pim joidham jix bhaim taatt ji, dlh px na pim joidham jix aanda na pim pui jak bhaankamun tu juanda guch Gkora. 3Ni na pim ggrkam jum taatt jix bhaakut mu

1 PEEGRO5 ja chianda nam mi pui jimia na jax jix aa gu Dios na pim pui jim aagt na pim jix iom bax maat gu ioki. Japjix bhai px ji na pim ja aadhat xi ja guguuxidha, gio aapim dlh na pim jix bhai mi pui xi jiimda na jax jix aa gu Dios nam ba jam nidhat mi puip bhichgda. 4Na ba jano na pai dhuuk jich baidhika guch Xoikam gui na jaroir jam gkam tuk na pim tu bipixi gu kakaasnir gan, joidham jix bhaim lhdha pim buior, na gu px jix bhai jam tdai ba jam tuttuidha bx jman gu kuruun nax iom jix dharam namk, na pu cham jax jum bua, dhi ba kn jix iom gkam kn jix bhai bam lhdha pim. 5Gu ba aapim ji jaadu na pim kar biipibop, jam guguuxi i p na pim siamri tu kam xi ja nidhat gui nam jam aagi gu ioki gu Dios, nam gu guix iom bax maat, nam gu bjk dr ba t jgi buior guch Xoikam. Jam guguuxi i p na pim jix bhai xi kaicht bx jman, chapim jai dht ggrkam jum taatt tu px ja lhiidha gu jai. Japji gampai px na pim jum lhiidha bx jman, na gu japnim kaich gu ioki gu Dios mi na pai tu uaix: Cham tu ja kgalhi gu Dios gui nam ggrkam jum taatt giilhim xim lhiidha, ni ku ja am t nidha, dai gui nam jk gampai px jum lhiidha na ba joidham jix ja joindat ja am t nidhidhat ja palhbuichunda tu na px bhaan. 6Ba aapim pui p ji jaadu, chapim ggrkam jum taat ka, soi pim px jum lhiidha buior guch Gkora na ba jam am t nidhidhat jam palhbuichunda tu na px bhaan, na ba cham xi gampai xi chu tatda ka. 7Sia xib no pim tu bhaan jix buam jum aa na cham bhai ji buusnim, soim

574 lhdhai pim pui xi chda gu Dios na jam palhbuidha. Na gu gui joidham xi jam joign bx jman, pu moo jano jam palhbuidha no tu ba jam duichu, dai ji na pim mui xix biiak ka px buior. 8Moo pim alh jix bhai jaadu, chapim am rdat darka. Tu daanda pim buior gu Dios, chapim kookst darka, na ba cham jax jam dooda gu jaook. Na gu giilhim xi jam bhaamki na pim ba kaichu guch Xoikam, giilhim nai mmra na tu ganga no jaroi pai am rdat daa, na ba mi pu xi maichi maakam jak bhichdha na pai jak maix ch gxi. Na gu gui jap ji buusan na jax gu mabii no giilhim bax bhio na g kn jrkt nai t nidha. 9Aapim xi akgat maan na pim jax mi pui xi jiimda na jax jix aa guch Gkora not ti bhai ji jam tulhiichuda gu jaook tu na px bhaan. Mui pim px xix biiak ka buior gu Dios, nam gu sia puim tulhii guch jaadu jich Xoikam bhaan nam nai jap oidha na jx oigan na bxchu bhaan ja tulhiichun gu jaook. 10Ku ba gu aapim cham jax jum aanda ji ji jaadu, na gu na jax ba jam ttda na sia ku pim palhp jum tulhii ya dhi oigan, gatuuk joidham jix bhai tu jam jimia. Na gu gu Dios gui na joidham jir jix bhaikam jam baidhika jix dhaam jak na pim pai gammj joidham jix jkgm bap tuika. Gio na gu no pim moo mui xix biiak px buior gu Dios, gammj jam am t nidhidhat jam palhbuichunda, gam na jam guguuxidha na pim jx ya kapup oipo na ba cham pk moo xix buam xi chu tatda ka no pim jum tulhii, na pim gu aapim ba t jgi buior guch Xoikam. 11Dai guich ba px moo gkamtunda gammj sia nar pai dhuuk, na gur gkam. Japni ba px tuika. Gu Peegro na ba ja tabuimgidha guch Xoikam jgidham 12Mj ich ba xi joot gu jaduu Silbaano na jaroix maat na joidham

575 bx juraan kn t jdhat mi pui jim na jax jix aa guch Gkora, na mu jam dochimra dhi uuan na ich bhaan mi tu dai na pim jax jak mi pui jiimda na jax jix aa gu Dios, gio na bhaan jam guguuxi na pim jix jjkgm jup tuika, gam na pim ba bhaan jix mat ka na gu Dios joidham xi jam joign bx jman. Bx jaich mip xi chu dai na pim jax jak gammjx bhai kaicht tu oika, gio na pim xim ja joignda. 13Ba gu jaadu jich Xoikam bhaan nam ya oidha Babiloonia, nat

1 PEEGRO5 puix ja joindak ja am jup t t gu Dios na jax aapim, mu jam ioki am no pim jix bhaim lhii. Bx gu Maarkos muip xi jam ioki na pim jax jum lhii, dhi na jaroi mar lhii guch Xoikam bhaan. 14Japni ba px jam ttda jaadu. Moo gt ba gammj px jix jjkgm jup tuika pim bx jman na pim ba kaichu guch Xoikam. Xim iiokdhat japim ba xim kookmikk na pim pai dhuuk bam ttgia, jix bhai pim jum taatt na pim ba t jgi buior guch Xoikam.

GU GATUUK KAM UANAN GU

PEEGRO

Gu Peegro na mui ba ja iokdha guch Xoikam jgidham Aa Simoon Peegro na jir tujuandam tugi gu Jesuus jich Xoikam, mu jam ioki i ji jaadu bhaan dhii uuan no pim mj jap paix bhaim lhii, na gux bhai chaat na pim aapim puip t jdhat jix biiak buior gu Dios jich Xoikam na jax aach, gui nat jaroi joidham xich joindak tuch ua guch uatulhdhara nach ba mi dhr jap jak cham mai ka suulhgix ka. 2Moo gt ba gammj jam am t nidhidha gu Dios na bax bhai tu jam jimda tu na px bhaan, gio na pim ba gammjx jjkgm jup tuika cham tu bhaan ji chotdont, na pim gux maatt mi pui ba jiim na jax jix aa guch Gkora gio gu Jesuus jich Xoikam na pim jaroi buior ba t jgi. Na mi pui xi jimda na jax ji chdaidha gu Dios 3Na gu gu Dios nax iom jir gkam xich joindak tuch ua guch uatulhdhara nach ba mi dhr jix bhaich chaatt ba tu daanda buior cham tu bhaan jax jich aagt, gio ba nach joidham jix bhai ba tu jimda na jax jix aa, nach gu bax maat nat gkam kn jix bhaim duukam jup tu duu aach jich bui nach ba cham mai

ka suulhgia. 4Mi dhr ba xich aagi p na jax jak jich palhbuichunda bx jman nach jk tu kam ba ni, nach ba mi dhr pui duuji pui jak jup xi chu jimda na jax gu Dios, ba cham tu bhaan kach chutkagika ich gu tu nar ya kam dhi oigan, ni nach jix buam kax chu duiik ka na jax cham k kam ni. 5Ba gu xib kapbhai nat xi jam joindak ba jam palhbui gu Dios, jam am jum aa na pim tu kam nidhat gammj t jdhat jix biiak ka buior gui, jix bhai na pim xi chu jimda na jax jak jix kgalhi na pim ba mi dhr bhaix maatt ji kaaya gu ioki gu Dios. 6Mi dhr ba no pimt jix maatt ba kai gu ioki, bhaip ji machia pim na jax pk jak jix aa na pim tuigda, ba dai na pim jix maatt mi pui ba jiimda dlh jam jujur kn, cham kam aanda na jaroi jam aagidha. Gu ba no pim pui jak ba duichu, cham pk jax kam aanda pim sia cham ob pui ji chu buusnim jax a pim lhiidha, gio na pim bax akoonda not tu ba ji jam duu, dai na pim jix bhaim taatt xi gkamtunda px gu Dios. 7Mi dhr ba bhai ji machia pim p na pim jax jak tu kam ja nidhat jix ja joignda gu jaich Xoikam jgidham, nat gu jam am bam tajaa gux chu joign na pim ba kn gammj bax chu joignda. 8Dhi j bx no pim pui jak ba duichu na jax tu jam agi, dho 576

577 gi ba gux bhai ba machia pim ji na pim jax jak tuigt mi pui jiimda na jax jak jix aa gu Gkam jich Xoikam, cham tu na pim jap xi dhuukat am rdat darka sia ku pim tix maat. 9Na gu gu jaroi no cham pui jak duichu na jax jam ttda, dhi jap px ba ji buusnia na jax gu jaroi no cham ia, piam no cham mk ia. Ba dhi bhaan bax maat ka na jap xi dhuukat sia ku tix maat nat jix bhai duu gu Dios nat tu ua gu uatulhdhargan na gx uatulhdhix kat, gio na cham aa na tu kam nidha. 10Ba aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, mui pim xim dkoodhatgda na pim mi pui xi jimi na jk jax jam ttda na ba bhaan jix maat ka na gkam kn xi jam joindat jam am ba t nidhim gu Dios. Ba mi dhr cham tu jak jix xuulhgik kam lhiidha pim na pim jax tu jimdat bp dr na pim chakui t jdhat buior guch Xoikam. 11Pui jak no pimt duu na jax kaich, joidham cham tu bhaan jax ji chji jam aichdha gu Gkam jich Xoikam bhammx dhaam na pai dhr nair gkam, gui nat jaroi xich joindak tuch ua guch uatulhdhara na ba mi dhr pui bax bhaain ka nach baidhika. 12Aa gammj pui jak tu jam agidha jaadu na jax ba jam ttda na pim ba bhaan tchoka na pn jax jak jix aa guch Gkora, sia ku pim gu bx jam jujur kn t jdhat buior bax biiak, gam na pim jix maatt mi pui ba jiim na jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki na mt ba tu jam agi. 13Na jx ya kapup dua jaadu, pui jak ja tu jam agidha gammj na pim ba tchokat mi pui xi jiimda na jax jix aa gu Dios, sia ku gu alhio px ya bap tuii dhi oigan. 14Na gu pui kam tu tatda na jootom ba mukia panaas, dlh gu gkam jich Xoikam pui jak ji jurtun na

2 PEEGRO1 jootom ba baidhika. 15Pui ku ba ti dhkoodhatu na tu jam agi dhi pui na jax ba jam ttda na pim bax bhai machia, na ba sia ku ich aa am xi muu, aapim tchokat pui na pim jax mi pui jiimda na jax jix aa guch Gkora. Na jax jak jix bhaix mat ka nax iom jir gkam guch Xoikam 16Na gu dhi na chich jk jax ba tu jam agi jaadu bhaankamun gu Dios nach jup kaich nar gkam kat bxchux aichun gu Gkam jich Xoikam, gam nach jup kaich na gio bhaip jimda gatuuk, cham tur iatda px dhi, ni ku chich dlh pui jak xi duuk nai jap pu chum ba tu agim, ni ku cham tur sapooki. Japjir slhkam ji dhi, maaxik jachich tch buupui kn gu Gkam jich Xoikam nax bhaim duukam jup tu buimk na ya xi oilhimk kuch ba pui ba tu jam agi. 17Jix bhai kai chich p guch Gkora maannim nat bhamm dr ba io jix dhaam na gkamtun guch Xoikam nach maap jiim, jup kaich: Dhir ji mar na jix iom jix dha, gkam kn jaich bhaan t tgk mu joot. Jix bhai chaat i p ba buior. 18Jix bhai tcho ich na pui bha kaich guch Gkora bhjmm dr jix dhaam jano, nach gu pu maap jiim gu Gkam jich Xoikam bhamm maan kap oidha tam nat pai dhuuk bhai ba tum io. Dhi j jich ba bhaan pui kaich nar gkam ji guch Xoikam. 19Ba aa jam guguuxi ji jaadu na pim kkt mi pui xi jiimda nach jax tu jam agi dhix bhaim kaichdham ioki gu Dios na ba bhaan jix maat ka na cham tur jap px na mt jax tu uanak gui nam bjk ya jap bhaankamun tu agimk gu Dios nam dhi px aagt jup kaich guch Xoikam na pui bha jimda. Dhix bhaim kaichdham iook ba pui ji

2 PEEGRO1,2 buusan na joidham g tanoor, na tu tonnika pai nox chukgam. Gammj ya pu g tanoorda dhi ioki gu Dios namm juugt na pai dhuuk gio bhaip jimda guch Xoikam. Jano guch Xoikam jap ji buusnia na jax gu g chi gui na katukgab bha tssan na ba mi dhr dlh ba jam bxika bx jman jam jujur am bhaan. 20Gio japni ba moop xi jam tdam ji jaadu, na pim cham tu maakam lhdhat kk dhi ioki gu Dios nom tu jam agi, sia ku cham tu pui jak kaikam jup jum kaich. Na gu noch aach dlh px tix maachik nach jir jatkam, maakam px lhdhat kk ich noch gu cham taan gu Dios nach mattuda. 21Na gu gui nam bjk ya jap bhaankamun tu agimk gu Dios, cham tu dlh na mt jax lh nam pui tu agimk, gu japji na jax jak jix aa ji gu Dios, na gu bx jman ja am tajaaixchunda gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan na ja mattudidha nam jax jak tu agada gu ioki, nam gu tu kam nidhat mi pui jiimda na jax jix aa. Nam jax jir tum kam gui nam nai tu iatgidhidha
(Juudas 413)

578 px am tchoka na pu maan jimdam ja tulhiichuda gu Dios mu nam pai gammj mi pup jum tulhiidha. 2Mui gu jatkam joidham lhdha am nam jax jak tu agidha dhi pu chum gu jatkam, nam gu pui tu ja agidhidha na cham tur uatulhdhara ka siam chi bx aixim tu bua na jax cham jir am. Ba bhai ji bhaamkidha am gux bhaim kaichdham ioki gu Dios dhi na ti slhkam tum aga, nam gu maakam ba ja aagidha gui nam nai jiimt maakam tu iatgidhidha pui xi kaicht nam Dios bhaankamun tu agada. Ba gui nam chakui t jgidha buior guch Xoikam, bx aixim bhaip ji aichuxdha am gu ioki gu Dios, iatda px ba lhiidha am. 3Ku gu dhi nam bhaan px xi jam boosgidhak ka ji gu jam tumi nam ba pui mu jap jiimt maakam jam iatgidhidha, cham tu nam slhkam ioki gu Dios tu agidha joidham jix joojoidhat. Ku ba gu dhi kam aaya ji gu tanoolh nam pai dhuuk jum tulhiia jap iom pa, nat gu gu Dios pu bjk dr tu dai na pui ja tulhiichuda gu pui chum gu jatkam. 4Japni nat jax ja dooda jano gu noonbi na mt jum uatulh buior. T nat moo jano tu chia nam ja dangi ja buuprai mu jak xi ja iabu na pair tu tulhiiara, na giilhim jir jix chukgam kr, cham tu nat paip tu ja ua na mt jum uatulh buior. Xib dho gu dai nam px am t nr jano nam pai dhuuk bhamm aayax dhaam na pai ja aagidha guch Xoikam na mt tu bhaan jum uatulh nam ba bam tulhii. 5Gio japni p na jax gui nam bjk ya oipimk gu jatkam nat cham jxdhat tu ja ua gu Dios nam pui giilhim bx aixim jix buam tu buada na jax cham k kam ni, gu japji nat pu maan jimdam ja koi ji suudai kn jano nat jix iom tu duukchuda nat ba mi dhr bhai ji

Ba mui gui nam tip t jgidha buior guch Xoikam bhai ji jaichdhlhia am nam bx aixim bhai ji chu jam agidha nam sap pk ba ti Dios ioki xi chu agada, gu ji na gu maakam px na jax cham jir pui. Pu chum jaichdhlhia am na mt jax chum jaichdhrk bjk ya ja bui gu Israel kam jatkam. Bx aixim jam tu agidha na jax jak cham k kam ni gu Dios, nam jax dhui px bhaan bam tulhiia gatuuk. Sia gu Gkam jich Xoikam jam bx aixim jix bhaamut agada nat jaroi tix ja joindak ja palhbuidhak ja boosolh mu dr jix chu tukgam kr. Ku gu dhi dai ji ba nam

579 chs gu suudai na mt ba kn ba koi bhaikuk. Daipu gu Noee jix joindak palhbui na cham mukia bhaimui ja bm gux xijum gook gu jajaanni. Na gu gu Noee mi pui jimda na jax jix aa, gam na bhaankamun ti pup tu ja agidhimk gu jatkam, gu ji na mt gu cham jxdha tu kam t gu Dios. 6Gio pui na jax gui nam bjk mu oikat Sodooma gio japni jak na pai Gomorra t tgich nam pui cham tu kam nidhat gu Dios, bx aixim tu buada am na jax cham k kam ni. Jai nat pui cham jup ja joiglh gu Dios, pu maan jimdam ji nat ja koi tai kn, mataip ja dooda bx dappaam. Dhim sap ba bhaan jix mat ka gu jai jatkam nam jaichdhlhia gatuuk na puip tu ja dooda nom jax dhuukat cham tu kam ni pui, nom gu bx aixim tu bua na jax cham k kam ni. 7Jano maan px gu maankam Lot tgim mi pui jimda na jax jix aa gu Dios bhai ja bui gu Sodooma oikam, sia ku gu tix buam ja nidha nam jax jak tu jimda. Pui kut bax joimdak palhbui gu Dios na ba cham bhai mya bnkam gu jai nat pai dhuuk ja mi. 8Na gu mi pui xi jimda na jax jix aanda gu Dios sia dlh, xi akgat sia ku tix buam ja ni nam bx aixim tu buada, gio nam bx aixim kaichdha gu mi oikam gammj nabap tanoolh. 9Ba pui p aach noch moo tu slhkam tu kam nidhat mi pui xi jiim na jax jix aa gu Dios, gui dhoch palhbuidha not ba jich maiich gux buam jum duukam. Gu ba gui nam bxchu bhaan jum uatulhi xib, dai na ba ja bichulhi na ja tulhiichuda xi ja aadhai na mt tu bhaan jum uatulh jano na pai dhuuk jum aaya nam buior aaya guch Xoikam. 10Bx ja tulhiichuda gu Dios gui nam tu px lhii gu ioki na ti tum aga, nam dai bxchu bhaan

2 PEEGRO2 ttcho nar jix buam jum duukam, nam gu jap moo cham tu kam t ni gu jatkam, ggrkam jum taatt bx aixim tu buada am, gam nam bx aixim jix buam xi ja aichuxdhat ja aga gu noonbi gu jaook. 11Gu noonbi gu Dios cham tu moo pui pk ggrkam jup jum taat am, sia kum gur ggrkam pa, cham pai dhuuk tu px ja lhdhat bx aixim ja aichuxi am gu noonbi gu jaook, ni nam pai xi ja iattulhi buior guch Gkora. 12Gu matgam dhi dhi jatkam ni jx ji kum iam ja jur bia, ni jx nam xim ganga na jax jak jix aa gu Dios nam tuigda. Jap px nam dudua jap na jax gu sasoi nam pu cham ja jur bia, jap px nam mkkat ja koodai ba ja bioma. Dhi pui jak px ji buan am, gammj pup kaichidha am nam jax aajidha nam sia dlh pu cham maatt kk. Ku ba gu dhi pu chum gu jatkam am tchoka am ji na jap tu ja jimia na jax gu sasoi nam ja koodat ja kuada gu jatkam. 13Na mt gu dhi giilhim g bam uatulh nam bx aixim bhaan ja tulhiichun gu jatkam. Puim dho ka xi chu bua xib nam dlh jax lhii nam bhaan jix bhaim taatt ggrkam jum taat ka. Jap chi moox buam gio nax xiraam no pim aapim jai mjmmp xi oipo pai nam tu piastatda dhi dhi jatkam, nam gu bx aixim jum buada mi pui ji chu buat. 14Nam gu kaikam gammj px jum uatulhi jia. Sia tu ubii no mi jap pai oir dho gux joidhat nidha am ji, maakam jum aagt nidha am. Dhim ba ji ja nidhat pui jak jup t bhjidha gu jai nam cham jir pu chum, gio gu bxchux aanda am nam tu biaka jix dharam namkm. Dhi ba kn pui bam kaich nam cham tur jix kk jatkam. 15Ba dhi pu mai ba suulhgix kat jup tuii am, nam gu cham tu mi pui jiim na jax jak jix aa gu Dios nam

2 PEEGRO2,3 tuigda, dai dlh px nam jax lhii. Pui px jak jup tu jim am gu nat jax tu jii bjk gui na Balaam tgich, maraan gu Beor, na ti t jgidha buior gu Dios, gu ji na gu pui muix maichim ka gu tuumi nam namkidha gu jatkam, sia ku gur jix buam jum duukam gu tu nam chianda na jax dhuia na jax cham pui jak aa gu Dios. 16Gu ji nat gu maannim cham pui ka ji chu buus na jax ti ka t lhiichundat. Mummu pai boi cham na ka jim, mi ma juraap gu bhuruxi na bhaan jim. Jotmoda bhaamda kn bhai ba io, ba mi dhr toonnk pu jak gi gu Balaam, nat gu dhi bhaan ba maat na cham jir am gu pui na jax jum aantugt mui ka jim. 17Dhi pu chum gu jatkam japni px ji buan am na jax no ti mu jap pai ggr kakolhbixdhix gu suudai, gu ji no gu pu cham mi suun, jir jap px ka ba na mi kakolhbixdhix ka. Piam japni p na jax gu tbaa no bha jap pai ka daraa, gu ji not gu jotmoda mui ji jb, pu cham pai matgilhia, na gu pai na jak jax ja dooda. Pui px jak jup ji bubuakia am dhi, nam gu dhi ba bichulhdhix nam mu jak bhya na pai giilhim jix chu tukgam, na pu cham tu maax ni jx. 18Nam gu giilhim ggrkam jum taatt bx aixim kaichdha dai, cham pai dhuuk gampai px jum lhdhat tu aga am. Gam nam ja iatgidhat ja chianda nam jix buam jum duukam jup tu duia gui nam kiapx bax mat ka na jax jak jix aa gu Dios nam tuigda. 19Pui xi ja ttdat am nam dai pui jak jix jjkgm jup tuika nom pui xi chu bua nam jax jak tu jimda dlh, gio sap nam cham tum tulhiia sia kum pui jak tu jim. Gu ji nam gu pu dlh mai suulhgix kat jup tuika nam giilhim bx aixim tu buada na jax cham k kam ni gu Dios. Bax bhai ba ja dagia gux buam jum duukam, nam gu mi pui

580 xi chu buidha na jax ja chianda. Iam gu nam tu kam nidha gt gu Dios. 20Ba gui nam pui ti ba t jgidha buior guch Xoikam, nam bax mat ka nat ja amkam muu kuruus tam nam ba cham kam tulhiia, gu ji no mt gu gio jak jup suulh mu jak na pair tu uatulhdhara nam giox buam jup ba tu buada na jax cham k kam ni gu Dios, jix iom jix buam tum px ba biya am, cham tu pui kia na jax bp dr nam chakui t jdhat buior guch Xoikam. Jix iom jix buam px ba tu buada am na jax cham k kam ni gu Dios. 21Jir am kat nam pu cham mamtda gt na jax jir tum kam guch Xoikam nam ba cham puix iom bam uatulhdha no mt alhio px xi ch jdhak buior guch Xoikam gio jak jup suulh mu jak na pair tu uatulhdhara jap xi dhuuk na jax jak tix aa guch Xoikam nam tuigda gt. 22Dhi pu chum gu jatkam pui px jak ba tu jimda am na jax gu gagoox not mi jap pai ma bio, jaxpx giop xi jugai gu bioxi. Piam pui na jax gu tooxkolh no mt tix bhai batbich jix k suudai kn, nam pai dhuuk xi dhocho, giop xi dhaiia nam bakchira mu na paix chu jaraam, pui na jax jix ikoora mi jap ba oirda. Pui px jak tu jimda am gui nam jak suulhgi giop bam uatulhdha, sia kut ti ba tu ja uadhak guch Xoikam.

Na jax tum duia jano na pai dhuuk gio yap aaya guch Xoikam Ji jaadu jich Xoikam bhaan, aa ya dr gio muip tu jam uaxi, dhi kn ba moo bar gookim. Bx gook kam dhi uuan jir maan na ich jax px mi tu jam uaxi na bhaan jam guguuxi na pim jax jak jir maan na pim jax mi pui tu daachun na jax jix aa gu Dios na pim ba cham maakam ba jim aaga na jax cham k kam ni. 2Tchokat japim mi pui

581 xi jiimda na mt jax tu uanak gui nam bjk ya jap bhaankamun tu agimk gu Dios, gio nat jax jak jup xi chk gu Gkam jich Xoikam gui nat jaroich amkam muu na ya xi oilhimk, gam na mt jax tu jam agi gu noonbi nam bman oipimk. 3Japni ba moop xi jam tdam ji jaadu na pim ba moo tchokat, na jano na pai dhuuk ba miamlhidha na tum kuugalhdha ya dhi oigan, bx aixim px ba tu buada am gu jatkam nam dlh jax lhiidha na pu cham k kam ni gu Dios, gam nam bx aixim bhai ji jam tda nam bhaan px jam asda aapim na pim ba kaichu guch Xoikam. 4Jup jam ttdada am: Jax jum duu na saak gio bhaip jimda guch Xoikam na pim jup kaichdha, nat ba moo cham pai ba ji ai? Jap moo na pur iatda ji bak. Bjk dr pu chum ba tum aga, yamm pui ba koi mt guch gkora kat pu chum jup xi ch kjimk. Gio gu ni ku cham pai iam maakam jup ba tum duiim no moo tum pataasaim, pui na jax px ba tu tuii na jax pu ba tu tuii nat dr jup jum duu dhi oigan. Jap moo na pur iatda ji dhi. 5Pui jak jam ttdada am jai dht gu jatkam, nam gu cham mat ka nax iom bjk dr nat jax jup duu gu Dios dhi oigan gio dhix dhaam, chakui paix maax kat gu dbr na jax xib. Na gu suudai px ya suun kat bx kap na jx oigan moo jano nat jax jup duu gu Dios, cham pai maan kap jix chu gak kat. Gu ji nat gu dlh gu Dios px jup tu duu nat ba jman kap px jim tua gu suudai, pui kut bax chu gak kr jup tum duu jai kap. 6Gio xib pa nat tum surnk ya dhi oigan nat g ts gu suudai, gu Dios px jup tu duu p, na gu bxchux aichun. 7Gu ba gu xib na ya ba miamlhim p na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan, gu Dios na jaroi bxchux aichun na pu

2 PEEGRO3 tu duia, pui jak ba tu dai na tai kn midhai tmo dhi oigan. Gio ba na tai chr ja tulhiichuda gui nam jk buam px tu buada na jax cham k kam ni, daipu na xi ja aadhai na mt tu bhaan jum uatulh jano nam pai dhuuk bhammm jumpada gu jatkam buior. 8Tchokat japim na gu Dios cham tu xijaichun na pu tu duia, ni na mk kam t lhii siat chi mambhx jix chatmam oom oidha ba jur. Maan tanoolh dho px t lhii gu jakbui oidha, sia ku gu aach jich bui mambhx jix chatmam oom oidha ba jur. 9Cham tu ji na moo nar saalhiom gu Dios na pui tu kuugalhdha nat jax tu dai na pui saak gio bhaip jimda guch Xoikam, sia kum pui kaich jai dht gu jatkam na pur iatda. Gu japji na ti ja nr px ji nam gt bx gu jatkam kji gu ioki mi pui ka xi jimia na jax jum kaich nam ba cham jum tulhiia. Na gu bx na jk jatkam tix ja joign gu Dios, pui ku ba cham ob bha jimiim ya dhi oigan, na mt gu chakui bx kai gu ioki. 10Ku ba gu na pai dhuuk jum aaya na bha jimda gu Gkam jich Xoikam, ya px ji na ba kka cham jum lhdham, cham jaroi mat ka na jax chum tanoolh. Japni na jax ba gu jax chum jix xkum no pai bax ch xdham bak chr na gu pu cham aagidha gu mi kiokam, mi px ba bakiax xlhim. Pui jak jup ji buusnia guch Xoikam na pai dhuuk bha jimda, dai na jotmoda px giilhim ba tm tya. Ba pu cham pai matgilhia dhix dhaam, gio gu chiichia bhai nai ji mya gam gui na jk tu bha jap tu daraa. Gio dhi oigan bx pu mya maan jimdam bnkam gu tu na yax chu jaich, na gu jano bar bhaan ka na pai dhuuk ja aagidha gu Dios gu jatkam nam tu jax buimi nam duduakat ja tutku bhaan.

2 PEEGRO3
11Dho jai, bax maat japim dho jaadu na jax jix bhidham tum duia jano na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan bhaan, na pai dhuuk bha jimda guch Xoikam. Ba mi pim pui xi jiimt na jax jix aa gu Dios, chapim jix buam ka tu buada, na pim gu bax maat ba xib na jax chu ja dooda gui nam jk cham tu kam tgia gu Dios. 12Gu dai ji na pim mi pui jiimt na jax jix aa px t nrda jano na pai dhuuk bha jimda. Gammj pim pu chum bhaan ttchokat pui xi chu duiidha na jax jix aa na ba jotmoda bha jimda. Ba jano na pai dhuuk bar bhaan ka na bha jimda guch Xoikam, pu maan jimdam bhai pu mya dhix dhaam na bhai jap bnkam gui na jk bha jap tu daraa. Pu cham pai tu matgilhia, na gu pu bx t mya, na gu giilhim namm kan kkkidha gu tai. 13Ku ba gu aach nach jk ba t jgi buior guch Xoikam jimia ich ji na pai gu xibkam oigan gio na pai gu xibkam jix dhaam, nat pai tuch iimchuda gu Dios nach aichdha na pai dhuuk pui ba tum kuugalhdha ya dhi oigan. Bhamm jak dho gi cham tu ka jaich ka ji gu uatulhdhara, cham paix buam ka tum buada na jax cham jir am. 14Pui ku bap jam ttda jaadu jich Xoikam bhaan na pim cham jax jim aagit mi pui xi jiimda na jax jix aa gu Dios cham jim ojolhdhat, na ba na pai dhuuk ya aaya guch Xoikam, pu jam baidhika maan jimdam, na pim gu cham tu bhaan uuatulhdhix ka. 15Pujani px kaikam ba cham ob pai aajim guch Xoikam ya dhi oigan bhaan, na gux aa nach bpx bhai mi pui ka xi jimia na jax jix aa na ba bhai ba jimda, ba mi dhr dai na bach baidhikax dhaam nach pai gammjx jjkgm bap tuika. Gu Paablo gui na puip jir jich jaduu jich Xoikam bhaan, dhi px bhaan jup tu aga mi uuan tam nat pai tu jam uaxi na tu bhaan tu jam agi aa xib,

582 daipu na jk jax jurtudim gu Dios na mu tu jam uaxi. 16Bx moo nat jkim ba tu jam uaxi, dhi px pu chum bhaan tu aga na jax chu jam agi aa, na pui bhaan jup jam guguuxi na pim jax jak tuigda, sia ku jman kap jix iom jix xijaim tu aga na cham pk moo jaroi maatt xi kaaya na jax jir jum duukam. Ku gux maatt kaaya am ji gui nam bx ja jujur kn jix biiak buior gu Dios. Gu ba jai dht nam cham pk buior jix biiak kat gu Dios tu jikuidha dhi uanan gu Paablo, maakam px lhdhat kk am, cham tu pui na jax kaikam jup jum kaich. Ba no mt gu cham bx ja jujur kn xim gaa na jax pk kaikam jup jum kaich, pu cham jxdha maatt kaaya am, maakam px lhdhat kk am. Sia gu jai ioki gu Dios na cham jir uanan gu Paablo bhai maakam ji dhuia am nam jax px jak lhdhat kk dlh, cham tu na jax pk kaikam jup jum kaich, nam gu cham bx ja jujur kn jix biiak kat buior gu Dios tu jikuidha. Ku ba gu dhix iom ja tulhiichuda ji gu Dios no mt jax dhuuk maakam duu. 17Ba aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, t nidhat japim nam cham jam iatgidhai mu jak jam aichdha ja bui dhi pu chum gu jatkam, na gu ba jam aagi nam kaikam mui cham maatt kk na jax pk kaikam jup jum kaich gu ioki gu Dios. Sia kum gu ti tu jikui, maakam px lhdhat kk am, nam gu cham bx ja jujur kn xim gangada na jax pk kaikam jup jum kaich. 18Aapim gu dai ji na pim jix iom mui xi gaagidha na pim jax jak jix bhai machia na jax jir tum kam gu Gkam jich Xoikam gui nat jaroi xich joindak tuch amkix guch uatulhdhara bhamm kuruus tam, gio ba na pim jix bhai machia na pim jax jak joidham jix chu joignda. Gammjch ba moo tu daanda buior sia nar pai dhuuk ka gt. Japni px tuika.

GU BP KAM UANAN GU

NAR NOBII GUCH XOIKAM

Gu Juan nap kaichdha na guch Xoikam jir di px gui na tu maak gu iimda Mj jap tu jam uaxi i ji jaadu na pim pai jax tu daraa na bhaan tu jam agi na jax jir tum kam guch Xoikam gui na bjk dr pux jaich. Aach jai dht jix bhai maatk na jax jir tum kam, na chich gu maaxik tgk jich buupui kn, iokdhak jachich, kjimk ich p na jax tu agimk. Dhi px jir di gui na bjk dr bhaan ba tum aga, jir di px p gui na tu maak gu iimda. 2Ba dhi j na jaroi tu maak gu iimda, maaxik ya xi oilhimk maankam jup jum duuk. Aach jix bhai tgk jai dht, jix maatt jach ba ya dr pu chum jup ba tu jam agi ji jaadu na pim ba moo mui xim guguuxdha na pim jix iom mui xix biiak ka buior na ba jam makia gu iimda na pim kn gammj pu ba duduaka bhamm jak jix dhaam. Na gu dhi na jaroi bhaan tu jam agi ji jaadu, cham tur ya pai kam dhi oigan, matgm gu dhi bhamm dr ji nat bha jii jix dhaam na paip tuii gu Dios, nat pai jak giop bhi na jax ya xi oilhimk. 3Ba aach xib bhaankamun gui jam guguuxi ji jaadu na pim bx jam jujur kn ba t jdha buior. Na gu dhi cham tur iatda nach jax tu jam agi, gu aach maaxik tgk ji jich buupui kn na jax ba jam ttda, jix bhai kjimk ich na jax tu agimk. Ba jam guguuxi ich na pim bx jam jujur kn t jdhai mi pui ba jimia na jax jix aa nach ba maap maan iook bap duuka jam bm, jap na jax aach nach maap maan iook bap duuk gu Dios gio gu Maraan jich Xoikam, nach gu bx jich jujur kn ba t jgi buior. 4Bx dhi pui jak ja mu tu jam uaxi ji jaadu, na gu gkam kn jix bhai ba chaat buior guch Xoikam, na pim ba aapim pui dhuuji puix bhaip jum taat ka buior. Gu Juan nap kaichdha na gu Dios joidham g tanoor 5Jano nach maap oipimk guch Xoikam, pui tuch agidhimk na gu Dios joidham g tanoor bhamm na paip tuii, cham pai dhuuk jix chukgam kr jup tuii. Ba aach ya dr pu chum jup ba tu jam agi ji jaadu na jax jir tum kam gu Dios nat jich aadhak guch Xoikam. 6Ba noch aach jax kaich nach slhkam t jdhat mi pui ba jiim na jax jix aa, gu ji noch gux chu tukgam tr jup tuii pui xi kaicht, ba iatda ich px, cham tu pai slhkam t jgidha ich

JUAN

583

1 JUAN1,2 buior. 7Gu noch slhkam bx jich jujur kn t jdhat mi pui ba jiim na jax jix aa, dho gi gu pui bam kaich ji nach tu slhkam jix chu maax kr jup tuii, na gu tich bxika gu Dios noch tu kam ni. Gio gu joidham jix bhai kaicht maan iook bap duuka ich nach jk ba t jgi buior gu Dios, ba gammj ba tuch uaika noch jich uatulhi kn gu ran gu Maraan jich Xoikam nat jaax bhamm kuruus tam. 8Ba cham jir am noch aach jax kaich nach cham ka uuatulhdhix, na gu cham jxdha jaroix ua kn pu ba kka ya dr jap jak, na gu yax chu uatulhdhix. Pui ku bap kaich na cham jir am no jaroi puim aa na cham ka uatulhdhix, na gu cham tur mi pui ka na jax jir slhkam, dlh px na pui lhiidha. 9J ji noch maaxik jax kaich nach gammj px jich uatulhi na bar pui ka na jax jir slhkam. Tuch uaika p gu Dios noch soich lhdhat jax chtda na tuch uadha no chich tu bhaan mach uatulh. 10Sia cham jir am noch jax kaich nach cham pai dhuuk tu bhaan jich uatulhi, na gu pui px ba ji buusnia ba gu Dios nar jix iatkum, na pui kaich nach bx px jix uuatulhdhix nach jk jatkam, maaxik jup jir pui gu nach bx px jix uuatulhdhix. Ba noch pui kaich nach cham pai dhuuk tu bhaan jich uatulhi, dhi bhaan bax maat ka nach cham tu bx jich jujur kn t jgi buior gu Dios.

584 gu moo jax dhuuk jaroi maadt mam uatulh cham jum lhdham, maadt bia ich ji gu matgm gui na jaroix bhaai nach amkam nokia buior gu Dios jich Gkora, na ba tuch uaika nach jich uatulhi. Gui dho Jesuus jich Xoikam ja aagt jup kaich na jaroix ua kn kk, 2nat jaroi jich amkam jum makgrta bo jano bhaan gu kuruus na ba pui dhuuji tu namkix ka bx nach jx jix uatulhdhix. Ku gu cham tu ji na dai nach jk jir ya kam dhi Israel nat tuch amkix, japji dappaam ji na jx oigan kam gu jatkam. 3Ba noch mi pui xi jiim na jax jix aa gu Dios, dhi bhaan bax maat ka nach tu slhkam bx jich jujur kn t jdhat tu kam ba ni, ba pui bam kaichdha nach jix bhai bax maat na jax jir tum kam. 4Gu ji noch gu pu cham tu mi pui jiim na jax jix aa, sia kuch gu pui ti xi kaich nach bx jich jujur kn ba t jgi buior, px jap kaichdha ich, cham tur pui ka. 5Gu matgm gu jaroi not moo tu slhkam ba maat na jax jir tum kam gu Dios, joidham ji na tu kam nidhat mi pui jimda na jax jix aa. Dhi ba bhaan bax maat ka na bx juraan kn ba t jgi buior, ba maap bam kk am gu Dios. 6Ba no jaroi jax kaich nam maap maan iook bap duuk gu Dios, jum aa na pui jak jup xi chu jimda nat jax tu jii guch Xoikam jano na ya xi oilhimk na ba bhaan jix maat ka nar slhkam. Na jax jak tu aagix ka ya dr jap jak 7Ba dhi na jk tu mu tu jam uaxi ji jaadu, jir di px gu ioki gu Dios na pim bjk dr pu ba k na pu chum tum aga, nat pu bjk dr pui jak tu dai gu Dios. Cham tu na pim jax jum aanda na dhi ba bar xibkam na aa mui ba tu jam uaxi. 8Ku ba gu dhi na jk tu

Guch Xoikam jich amkam iok buior gu Dios Ba aa dhi pui jak px mi tu jam uaxi ji jaadu jich Xoikam bhaan na bhaan jam guguuxi na pim mi pui xi jiimda na jax jix aa gu Dios, na pim ba moo cham kam uatulhidha. Piam kut

585 mu tu jam uaxi ji jaadu, jap ji buus ji nar xibkam ioki gu Dios, sia ku gu bjk dr pu chum bhaan ba tum aga, nat gu kiapx pui tum kuugalh na jax ya xi oilhimk guch Xoikam. Dhi bar di ba xib gui na joidham g tanoor ya dhi oigan. 9Ba no gu maadt jax kaich nax chu maax kr bap tuii na pui jim aagt na ba t jgi buior guch Xoikam, gu ji no gux bhaamki gu jumai na puip t jgi buior guch Xoikam, cham tux chu maax kr jup tuika, puix chukgam kr kap tuika. 10J ji no gu joidham jix joindat px jix bhai ttda gu jumai na puip t jgi buior guch Xoikam, dhi j ji na ba pui bam kaich na joidham jix chu maax kr bap tuidhi, ba cham jxdha tu bhaan jutbui lhia. Jap ja kaikam jup kaich na cham jxdha maichia gux buam jum duukam. 11Gu ji no gu daix bhaamki gu jumaich Xoikam jgidham, dhi dho gi gu puix chu tukgam kr jup tuika ji, ba pu cham mat ka na pai jak bhichgda, pui px ba ji buusnia na jax maan gu cham iakam. 12Japni ba moo yap tu jam uaxi ji jaadu jich Xoikam bhaan na pim jix bhai px jum taat ka, nat gu ba tu jam ua gu Dios bx gu jam uatulhdhara nat jix bhai duu guch Xoikam nat tuch amkix. 13Ba aapim na pim jk bar ggr jatkam, mu tu jam uaxi i p na jix bhai chaat na pimt puip ba maat guch Xoikam gui na bjk dr pux jaich, na gammj pur gkam. Gio aapim na pim jk jir tu biipibop, pui muip tu jam uaxi na jix bhai chaat na pim cham ka kaichu gux buam jum duukam, na pim gu ba t jgi buior guch Xoikam. 14Pui jak ja dho ba px tu jam uaxi ji jaadu na bhaan jam guguuxi na pim jix bhai px bam taat ka, na pim gu bax maat ba xib na jax

1 JUAN2 jir tum kam gu Dios jich Gkora. Gio aapim na pim jk jir ggr jatkam, pui jak px ja muip tu jam uaxi na pim ba moox bhai px jup bam taat ka na pimt puip ba maat guch Xoikam gui na bjk dr pux jaich. Bx sia aapim na pim jir tu biipibop ja pui px jak muip tu jam uaxi, na gux bhai chaat na pim bhaan bax ojo ba xib buior guch Xoikam, na pim gu ba t jgi buior, ba cham jxdha jax ka jam dooda gu jaook. 15Jam guguuxi i p ji jaadu na pim siamri mk ba bua gu tu nar ya kam dhi oigan. Chapim bhaan kam tutkagika, ni ku pim pui jak jup ka tu jimda nam jax tu jim gui nam chakui t jgi buior guch Xoikam. Na gu gu jaroi no dai mu jak bhaan ttcho gu tu nar ya kam dhi oigan, dhi bhaan jix maat ka na cham tu bx juraan kn t jdhat tu kam nidha gu Dios. 16Na gu cham tu gu Dios na pui jak jurtunka nox buam bax chu duiim na jax cham k kam ni, ya dr px ji bhaan dhi oigan na pu chum busaak. Bx nam jk tu jax bua gu jatkam nar jix buam jum duukam, jir ya kam px dhi oigan bhaan, pui na jax nam ggrkam bam taat ka nom bar jix chutumigam, piam nam bxchu bhax chu joidha jix dharam namkm, gam nam jai bhax ja joidha gu uuub. 17Ku gu dhi alhio px ji nam ya pui xi chu buimi dai ya dhi oigan bhaan, iam gu gammj kn ya pux bhaim taat ka am gt. Na gu na pai dhuuk jum tmo dhi oigan, bx pu cham pai matgilhia gu tu na yax chu jaich. Gu matgm gu jaroi not ba t j buior guch Xoikam, gammj ji na pux jkgm bap tuika, na gu pu baidhika bhamm jak jix dhaam na buior bap tuika. Nam jax jak tu jimda gui nam jix bhaamut agada guch Xoikam 18Ji jaadu jich Xoikam bhaan, ya moo ba miamlhim na pai dhuuk tum

1 JUAN2 kuugalhdha ya dhi oigan bhaan. Ba na pim jax bax maat ji jaadu na pui tum kaich bo na saak maan jaichdhlhia gui nax bhaamut agidha guch Xoikam na pai dhuuk pui bar mian ka na tum kuugalhdha. Dho gu xib mui ji nam pu chum ba oipo gu jatkam nam jix bhaamut aga guch Xoikam. Dhi ba bhaan pui ba kaich na bar mian ji na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan. 19Dhi dhi jatkam nam xib nai jiimt jix bhaamut agim guch Xoikam, ya maap jich jumpadat ich nach chu daandat buior guch Xoikam, nam gu panaas ka t jgidha buior. Gu ji na mt gu mkkat ya dr ji jii jich bui, mummu jap jam px jix bhaamut ba agim guch Xoikam. Dhi ba bhaan ba matgir nam bak gu pu cham kgalhi ji sia pu bjk dr, nam gu chi pu cham t jgidha buior bx ja jujur kn. Na gu nom pux kgalhidha gt pu bjk dr, puich bm jup tuigdam gt sia gu xib. 20Aapim na pim gu bx jam jujur kn ba t jgi buior guch Xoikam, ba bx jman jam am ba tajaaix gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan. Dhi bax bhai jam mattun na jax jir tum kam guch Xoikam, gio na jax jak jix aa na pim tuigda. 21Pui ku ba mj tu jam uaxi ji jaadu, na gux bhai chaat na pim jix bhaix maatt tu kam ba ni guch Xoikam, gam na pim bx jam jujur kn ba t jgi buior. Ba gui nam jk puix bhai bax mat ka na jax jir tum kam guch Xoikam, cham tux bhaamut aanda am. 22Gui nam jk pui kaichdha na gu Jesuus cham tur di guch Xoikam nat Dios bha joot jix dhaam dr na ba yach amkam mukia, dhir di ka am gui nam jix bhaamkidha guch Xoikam. Ba pui bam kaichdha nam tu slhkam jir jix iatkum ka, nam gu nai

586 jiimt tu iatgidhidha nam jix bhaamut agidha guch Xoikam, jap jum aanda am na gu ja am t nidhidha gu Dios nam chi sap pk ba panaas ti t jgi gui buior. Jax gi dhui p nam gu maap jup tuidhi gu Dios gio gu Maraan jich Xoikam. Ba gu jaroi no tu px lhdhat jap xi dhuukat gu Jesuus jich Xoikam, cham tu bhaan t nidhidha gu Dios, na gu pui ji buusanda na bx jix bhaamkidha no tu px lhii gu Maraan jich Xoikam. 23Na gu kaikam na jax ba kaich, na gu jaroi no tu px lhdhat jap xi dhuukat gu Jesuus jich Xoikam, cham tu bhaan t nidhidha gu Dios, sia ku gu kaikam ti t jgi dai gu Dios buior. J ji gu jaroi no t jgi bx juraan kn buior gu Maraan jich Xoikam na ba bhaan t nidhidha gu Dios jich Gkora, nam gu kaikam maap jum kk gu Dios gio guch Xoikam. 24Ba aa jam guguuxi na pim cham tu mk buppada dhix bhaim kaichdham iook na pimt jano dr pu maat na pimt pai dhuuk t j buior guch Xoikam. Jam jujur am japim xi baapsai na pim ba gammj tchokat mi pui tu daachunda na pim jax ba jiim, na ba bhaan jix maat ka na jam am t nidhidha gu Dios jich Gkora gio gu Maraan jich Xoikam. 25Na ba noch pui mi pui xi dhuichu na jk jax jix aa guch Xoikam, dai na bach baidhika bhamm jak jix dhaam nat pai tuch iimchuda na saak jich aichdha. Dlh pui xich chdak gu guch Xoikam jano na ya xi oilhimk. 26Pui ku ba ti dhakoodhatu na mu tu jam uaxi ji jaadu na bhaan px jam aagi nam jax jir tuutum gui nam pui nai jiimt jix bhaamut agidha guch Xoikam, gam nam maakam tu iatgidhidha, na pim ba moo cham ja kkda aapim ji jaadu nom pu chum mi jap pai

587 ba gunguk, jir maan na pim jax t nidhidha na pim pai jax ba jiim. 27Na gu aapim jam am ba tajaaix gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, dai dhi ji na pim px kaichgda na jax jak jam jurtudidha. Cham kam aa na jaroi pai dhr jimdat jam aagidha na pim jax jak tuigda. Gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na jam am ba tajaaix bx jman, jir di na pui jak jam jurtudidha na pim jax jak tuigda, gam na jam mattudidha na jax pk jak jix aa gu Dios. Gu ba no pim mi pui xi bhichu, dhi bhaan jix maat ka na pim slhkam bx jam jujur kn t jdhat tu kam ni guch Xoikam. 28Ba aa jam guguuxi ji jaadu na pim mui xix biiak ka buior guch Xoikam cham tup jum buixdhat sia ku mi jap jax tum aga. Na gu no chich jax dhuuk cham mi pui jii na jax jix aa, jix xirai nai gampai jich dhuia ich jano na pai dhuuk gio bhaip jimda. Gu dai ji nach jix bhaich chaatt baasn ba namkia no chich mi pui jii, 29nach gu tu slhkam bar maamran ka. Na gu na pim jax bax maat ji jaadu nap kaich bo gu Dios na gu jaroi not tu kam tgk mi pui jii na jax jix aa, dhi ba pui bam kaichdha na slhkam jir maraan ka, jap na jax guch Xoikam jano na ya xi oilhimk nat gu tu kam tgk gu Dios. Gu Juan nap kaichdha nach aach bar maamran gu Dios nach jk ba t jgi buior guch Xoikam Dho jai na jax pk jir jix bhaikam gu Dios, bx puich bia nach sap bar maamran, na gu joidham xich joign. Maaxik dho slhkam bar maamran ich, nach gu ba t jgi buior gu Maraan jich Xoikam. Gu ba gui nam jk cham t jgi buior, pu cham maat am nach jir tup tum da, nach jax kaikam ba pui bach cht nach bar maamran gu Dios, nam gu

1 JUAN2,3 cham t jdhat buior xim ganga bx ja jujur kn nam iam ba machia gt na jax jir tum kam gu Dios nach jaroi buior bap tuii. 2Aach dho gi nach gu bax maat nach tu slhkam bar maamran gu Dios na jax ba jam ttda jaadu, sia kuch gu chakui pk moo maat gu xib nach jax moo tum jup jich dhuia jano nach pai dhuuk buior bap tuika guch Xoikam not bach baidhak ya dr dhi oigan. Daipu nach jix maat nach saak pui tuutum jup jich dhuia na jax jir tum gui, nach gu maap bap tuika. 3Gu ba gu jaroi nox aa na bhamm aaya na paip tuika guch Xoikam, jum aa nax bhai xi chu jimda, na cham tux buam ka tu buada na tur uatulhdhara. Na gu cham jxdha jaroi bhamm aaya nox uatulhdhix, na gu guix ua kn kk na paip tuii. 4Na gu gu jaroi no bx aixim tu bua na jax cham jir am, jum uatulhidha buior gu Dios, na gu gui cham k kam ni gu pui jak. 5Pu kaikam dho bha jii guch Xoikam ya dhi oigan na ba t bhika gu uatulhdhara ya dr dhi oigan. Nat gu gui cham pai dhuuk jum uatulhdhak, pui kut bach amkam jum makgrtak t bhk. 6Ba noch tu slhkam pui jak ba t jgi bx jich jur kn buior guch Xoikam, jum aa nach cham tu bhaan kach uatulhidha. Gu no gu pui uatulhi pui xi kaicht na ba t jgi buior, cham tu t jgidha i, px jap kaichdha i. 7Japni ba moop jam guguuxi ji jaadu jich Xoikam bhaan na pim siamri xi ch nidhat na cham jaroi pai dhr jimdat maakam jup ba jam iatgidha na jax cham jir pui na jax jix aa gu Dios. Aapim cham tu ji kkdat jir maan na pim jax mi pui xi jiimda na jax jix aa gu Dios na ba bhaan jix maat ka na pim dai gui tu kam ni. 8Gu no pim gu dai bx

1 JUAN3 aixim tu bua na tur uatulhdhara, dhi bhaan jup bax maat ka na pim dai mu jak kaichgt gu jaook mi pui tu kuugalhdhim na jk jax jam tdaim. Na gu gu jaook gammj dhi bhaan tu juan, bjk dr pum uatulhi nat dr jup duu gu Dios. Pu kaikam ba px bha joot gu Dios gu Maraan jich Xoikam na ba yach palhbuidha na pui tuch uadha guch uatulhdhara, na ba mi dhr cham jxdha jax kach dhooda gu jaook na jax ti ka lhdhat. 9Na gu gu jaroi no slhkam bar maraan gu Dios, cham tu kam uatulhidha. Jix bhai px ba tu jimda, na gu bhaan jup tuigda gu Dios. 10Pux bhaix maat ka jia nam jax jak tu jimda gui nam slhkam jir maamran ka gu Dios gio gui nam jup jir maamran gu jaook. Pui na jax gui nam bx aixim tu buada na jax cham jir am, na jax cham k kam ni gu Dios, gio nam jix ja bhaamkidha gu jaich Xoikam jgidham, dhi cham tu Dios jir maamran ka am, gui ji jaook. Gu Juan nap kaichdha nach xich jajoignda bx jman 11Japni jak jup xi chk guch Xoikam jano na ya xi oilhimk, sap nach xich jajoignda bx jman na pim jax ba t k jaadu jano dr na pimt jax t j buior. 12Cham tuch mi puip ka tu daachun nat jax tu jii bjk gu Kayiin nat cham tu k maankam buus. T nat bhaamkidhak mua gu spdhi Abeel nat jax jak jurtuda gu jaook na bhaan jup tuigt. Jax japim lhii nat kaikam jup dooda? Dho nax jgam dho, na gux maat na gu spdhi tu kam nidhat mi pui jimda na jax jix aa gu Dios, ba joidham jix kgalhidha. Dlh gu gu Kayiin pu cham tu mi pui jimda na jax jak jix k kam ni gu Dios, ba pu cham kgalhidha, na gu buam px tu buada.

588
13Jam guguuxi i p ji jaadu na pim cham tu bhaan jax jum aanda sia kum xi jam bhaamki gu jatkam na pim bar jich Xoikam jgidham. 14Na gu aach nach jk ba t jgi buior guch Xoikam, cham tu mu jak ka bhichu ich nach pai gammj mi pup jich chulhiidha gt. Xib gu dai ji nach slh ba bhichu nach pai gammjx jjkgm bap tuika, jap ji buus nach koiix kat gio duduadk jup ba baapam. Pui kuch ba xib joidham bax ja joign guch Xoikam jgidham, na gu pui jak jia noch slhkam ba dua guch iimda bhaan, gu noch pui ka koiix guch iiimda bhaan, dai ji nach jix chu bhaamkidha. 15Ba gu jaroi nox bhaamki gu jumai na puip t jgi buior guch Xoikam, jap ji buusnia na ba muaa, na gu gu jaroi na puix chu bhaamkidha, jap ji buusanda nar tu muakam ka, ba cham jxdha ja baidhika guch Xoikam jix dhaam nam pai gammjx jkgm bap tuika. 16Aach dho gi gu nach jk bx jich jujur kn ba t jgi buior guch Xoikam jix bhai bax maat ji nach jax jak tu buada noch slhkam jix chu joign, nach gu mi pui tu daachu nat jax tu duu guch Xoikam jano nat joidham xich joindak jich amkam muu nach ba pui duuji cham kach chulhiia. Aach ba pui p ji jaadu, puich jup xix chu joignda nat jax xich joiglh guch Xoikam, cham jax bua sia mt chi mach koi ja amkam gu jai, nach gux ja joignda. 17Dhi j pui jak noch xi dhuichu na ba pui bam kaich nach bax maat na jax kaikam puim kaich nach jix chu joignda. Gu ji no gu pui na jax gu jaroi no tir jix chumigam, ba no gu ti ni na tu amiram jum aa gu jax chum jich Xoikam jgidham, ji not gu pu cham pai iam jix joindak xi maa, dhi pu cham tux mat ka na jax kaikam puim kaichdha na jix chu

589 joign, na gu bak pu cham mat ka na jax jir tum kam gu Dios. 18Ba aapim cham pu chut ji jaadu jich Xoikam bhaan, japji nach xi ja palhbuidhat guch jaadu kn gu tu na ja am jum aagaidha na ba bhaan jix maat ka nach slhkam bax chu joign, cham tu nach pui px kaichdha. Nach jax jak tuigda na bach am t nidhidha gu Dios 19Dhi px noch pui jak xi dhuichu bhaan bax maat ka nach tu slhkam bax maat na jax jak jum aa nach tuigda noch pui ba t jgi buior guch Xoikam, ba pui ba lhiidha ich nach am t nidhidha gu Dios. 20Nach gu cham jxkat tu xchuidha gu Dios, sia kuch gu jax jich aa na chi cham maat noch mi pai maan kap cham mi pui jiim na jax jix aa. Jax gi dhui na gu gui bx jix chu maat sia nar tu, pux bhaix mat ka noch jich uatulhi. Ti pk aa nach gu aach sia dlh jix mat ka noch mi pai cham pu duichu na jax jix aa, gu gi ba gui nar gkam. 21Ba aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, xim gangada pim jam jujur am bhaan no pim moo mi puip duichu na jax pk jak moox aa gu Dios, piam ku gu cham. Ba no pim gu moo panaas mi pui bhichu na jax jix aa na pim mui xim ganga, dho gu dai dho ba na pim joidham px jix bhaim taat ka buior, na pim gu bhaan bax mat ka na jam am t nidhim gui. 22Ba gui xi jam joindat tu jam maakidha bx na pim jk tu mu taanda bhamm jak na paip tuii, na gux mat ka na pim tu kam nidhat mi pui bhichgda na jax chu daaxix gux bhaim kaichdham ioki gam na jax pk jak jix aa. 23Gux bhaim kaichdham ioki na tu daaxix, jir di px gui na bhaan tu aga gu Maraan jich Xoikam na puim kaich nach sap t jdha buior na

1 JUAN3,4 ba pui duuji uachudhix ka guch uatulhdhara. Mi dhr sap ba dai nach ba xich jajoignda bx jman jap na jax guch Xoikam nat xich joiglh, dlh sia puip xich chdak na ya xi oilhimk. 24Dhi j ba noch bx mi pui xi dhuichu pui bam kaichdha nach mi pui tu kuugalhdhim na jk jax chu daaxix gu ioki gu Dios. Ba guich am ba t nidhidha, gio aach ya dr mu jak buior jup tuigda p, nach gu maap bach kkk. Ba pux bhaix mat ka ich noch am t nidhim gu Dios, na guch mattunka gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan nat jich am tajaa. Nach jax jak duujix mat ka nam jax chum slhkam Dios bhaankamun tu agada Ji jaadu jich Xoikam bhaan, moo pim siamri xi ch nidhat na cham jaroi pai dhr jimdat maakam jam iatgidha pui xi kaichidhat na Dios bhaankamun tu agada. Bp pim xi mamtda no moo slhkam Dios jir tujuandam tugi piam ku gu cham, nam gu xib mui nai oipichu gui nam maakam tu iatgi pui xi kaichidhat nam sap pk ba Dios bhaankamun tu agim. Ba aapim cham tu maan jimdam ja kji mu jak jup ji ja kaaya, ka xi mamtda pim. 2Jix maat ka am jia gui nam slhkam Dios jir tujuandam tugi gio gui na cham. Gui nam slhkam Dios bhaankamun tu aga, pui jak kaichidha am nat guch Xoikam maankam jup jum duuk ya ai dhi oigan bhaan. 3Ba no gu cham tu pui jak kaichim, dhi cham tur di ka gui na slhkam Dios bhaankamun tu aga, gui ji jaook na bhaankamun tu agidha, gui px na pui jak kaichidha, na gux bhaamki guch Xoikam. Nam gu saak pu chum jaichdhlhia gu jatkam nam puix bhaamut agidha guch Xoikam na pim jax ba t k.

1 JUAN4 Dho gu dhi pu xib ji nam pu chum ba oipichu, cham tu na pai dhuuk. 4Ku gu aapim ji jaadu, cham jxdha jam iatgidham ji dhi pu chum gu jatkam sia kum ti lhiidha gt, na gu aapim jam am t nidhidhat jam nuukdaim gu Dios, na pim gu bx jam jujur kn ba t jgi buior. Gio na gux iom jir gkam gui na jam buip tuidhi aapim, cham tu pui na jax gui na ja buip tuidhi gui nam puix bhaamut agidha guch Xoikam. 5Na gu dai gu tu nar ya kam dhi oigan nam bhaan tu agidha na jax jak ja jurtunka gux buam jum duukam, cham tu gu ioki gu Dios. Ba joidham ja kk am gui nam cham tu kam nidha gu Dios, na gu bx ja koraarda nam jax jak tu ja agidha, na gur ya kam ka px dhi oigan bhaan. 6Ku gu aach nach jk ba t jgi buior guch Xoikam, cham tu kach bpnat ji siam jax tich iatgi gu dhi pu chum gu jatkam, nach gu aach jix bhai bax maat na jax pk jak jir slhkam, dai ji gui nam cham tu kam ni gu Dios nam ba joidham ja kk. Aach ba noch tip xi chu ja agi gui nar slhkam ioki gu Dios, pu cham kaim ka am, na gu cham ja koraarda, dai ba gui nam tu kam ni gu Dios nam ba joidham jup jix kaik ka. Pui jak japim ba duujix mat ka ji jaadu nam jax chum slhkam Dios bhaankamun tu agidha gio ba na jax chum cham. Gu Juan nap kaichdha na gu Dios jir jix chu joign 7Jam guguuxi i p ji jaadu na pim siamri xim jajoignda bx jman na ba bhaan jix maat ka na Dios jam am t nidhim, na gu gui joidham jix chu joign. Ba gu jaroi no pui joidham jix ja joign gu jai, dhi bhaan jix maat ka na bax maat na jax jir tum kam gu Dios, ba pui bam

590 kaichdha na Dios bar Maraan. 8Gu no ampx jix ja bhaamki gu jai, dho gi gu bhaan jup bax maat ka ji na pu chakui maat na jax jir tum kam gu Dios, na gu bak pu cham t jgidha buior. Na gu no t jgidha gt, puip jix chu joignda gt jia na jax gu Dios na joidham jix chu joign. 9Na gux bhaix maat jia na joidham jix chu joign gu Dios. T nat moo bha joot gu dai maan Maraan ya aach jich bui, nat xich joiglh na sap ba no chich t j buior, jich baidhikax dhaam nach pai joidham jix jjkgm bap tuika. 10Dlh px nat xich joiglh gu Dios, sia kuch chakui mi pui jiimda na jax jix aa, dai px nax mat ka nach mu jak bhichun nach pai gammj mi pup jich chulhiidha. Pui kut ba bhai ma joot gu Maraan jich Xoikam na yach amkam jum makgrta na ba pui duuji tu namkix ka nach jx jix uuatulhdhix. 11Dho jai na jax pk jir jix bhaikam gu Dios, gkam kn xich joiglh nach mai ba suulhgix kat. Aach ba mi puip xi chu daachunda jaadu na jax gui, joidham jach xich jajoignda bx jman. 12Na ba noch pui xich jajoign bx jman, gammjch am ba kioka guch Gkora, gam nax iom ba xich joignda. Sia kuch gu cham ni gu maaxik bhaan na jax chum, ku gu yap tuika ji jich bui noch pui jak xi dhuichu. 13Jix bhaix maat nach am t nidhim gu Dios, gio aach ya dr mu jak nach buior jup tuidhi, na gu pui jak jich mattun gux Dhuudu kam jix Ua Iimda nat jich am tajaa bx jman. 14Bax maat ich p nat guch Gkora bha joot gu dai maan Maraan ya dhi oigan na ba yach palhbuidha bx nach jk jatkam nach ba cham kach chulhiia gatuuk. Dhi bx pui jak jich mattun gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. 15Gu jaroi no t jgi nat gu Dios bha joot gu Maraan jich

591 Xoikam, dhi bhaan t nidhidha, na gu bx juraan kn ba t jgidha nar slhkam, gio gui ya dr mu jak buior jup tuigda p. 16Ba aach nach jk ba t jgi bx jich jujur kn buior guch Xoikam, jix bhai bax maat ich na gu Dios joidham xich joign, na gur di px gux chu joign. Ba gu jaroi no puip jix chu joign na gui, dhi bhaan bax maat ka na slhkam bax maat gu Dios, ba pui bam kaichdha na bhaan ba t nidhim. 17Ba noch aach puip jix chu joign na gu Dios, cham pai totdon ka ich jano na pai dhuuk jum aaya na ja aagidha guch Xoikam bx gu jatkam nam tu jax buimi nam duduakat ja tutku bhaan, nach gu pui xich aanda nach pui jak jup tu jimdat nat jax tu jii dlh jano na ya xi oilhimk. 18Na gu no moo joidham xix chu joign na jax gu Dios, cham tu bhaan toodon ka i, dai na joidham jix bhai px ji chaat ka, pu pai na jak jax jum duia gu toonni. Gu dai ji no cham puip jix chu joign na gu Dios na ba tix choodon ka, na gux mat ka na ba chulhiia px ba, na gu dhi bhaan cham am buatunda. 19Aach tu kam nidhat mi pui ba jiim ji ba xib na jax jix aa gu Dios, nat gu gui bp dr xich joiglh ampk nach ba aach tu kam jup ba nidha, cham tu nat gatuuk xich joiglh nach aach pu tu kam ba ni. 20Ba no gu jaroi maadt jax kaich: Aa dho gi tu kam nidhat mi pui jim ji na jax jix aa gu Dios, gu ji no gux bhaamki gu jumai na puip t jgi buior guch Xoikam, px jap kaichdha, cham tu slhkam tu kam nidha gu Dios. Na gu no pui cham tu kam nidhat jix joign gu jumaich Xoikam jgidham na ya ni maaxik, jax dhui tu kam jup tgia gu Dios na cham maax? 21Gu dhim aa ji na puip xix jajoignda gu jaich Xoikam jgidham no baabui

1 JUAN4,5 tu kam nidhat mi pui ba jim na jax jix aa gu Dios, pui nat jax jak xi chu daasak guch Xoikam jano na ya xi oilhimk nap kaich bo: Gu jaroi no tu kam nidhat mi pui ba jim na jax jix aa gu Dios, jum aa na tu kam nidhat jix joignda p gu jumai na puip t jgi aa ji bui. Na cham jxkat jax ji dhooda gux buam jum duukam no bx ji jur kn t jgi buior guch Xoikam Gu jaroi no bx juraan kn t jgi na gu Jesuus jir di guch Xoikam nat Dios bha joot, dhi j pui bam kaichdha na Dios jir Maraan. Ba no pui bam tt na Dios bar Maraan, jum aa nax ja joindat jix bhai ja ttdada gu jai nam puip jir maamran gu Dios. 2Ba aach noch tu slhkam tu kam nidhat mi pui ba jiim na jax jix aa guch Gkora, jich am jum aa nach jix ja joindat tu kam ja nidha gu jai nam puip t jgi buior guch Xoikam, nam gur maamran guch Gkora. 3Na mi pui xi jimda na jk moo jax jix aa gu Dios na ba pui bam kaich na tu kam ni. Cham xijai p na mi pui tu kuugalhdhidha nat jax tu dai, ni ku paix magooi. 4Gio na gu no slhkam bar maraan gu Dios, cham tu bhaan ka ttchoka i jia gu tu nar ya kam dhi oigan, ni ku tu bhaan ka xi uatulhdham ka, na gu bx ji jur kn ba t jgidha buior guch Xoikam, ba cham jxdha jax ji dhooda gux buam jum duukam. 5No t jgi dho siamri bx ji jur kn na gu Jesuus jich Xoikam Dios jir Maraan nat bha joot na ba cham jax ji dhooda gux buam jum duukam, na gu ba palhbuichunda gu Dios na ba cham ka xi uatulhdham ka.

Nach jax jak duix mat ka nat slhkam Dios bha joot guch Xoikam 6Jano na ya xi oilhimk guch Xoikam dhi oigan bhaan, suudai

1 JUAN5 kn jum bakuanak, gio mkkat na mt pai dhuuk mua na mt sissapa kuruus tam, g jaax gu ran. Dhich ba bhaan jix mat ka na slhkam ya oilhimk. Bx gux Dhuudu kam jix Ua Iimda puix chu maat nat puim duu guch Xoikam, bam aa nach jgidha na pai dhuuk pui jak jich jurtunka. 7,8Ba pui ji buusan nam baik puix chu maat nat slhkam ya k guch Xoikam, pui na jax gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, gio ba gu suudai, gio ba gu ran p. Ba dhi dhi bx baik xi chuut am nam pui kaich nat slhkam ya k ji guch Xoikam, bam aa nach t jgidha nom pui ba tuch agi. 9Na gu japni jia na jax ba gu jaroi no yani jap pai kkat jax tu agi, na gu joidham px jix dhappaam jgidha no jax kaich. Gu dhi gi ba na Dios jir ioki, pu moo jano ji nach joidham kji ba t jdha nom pui ba tuch agi, nam gu puich chtdaidha na guch Xoikam Dios jir Maraan nat bha joot bhamm dr jix dhaam. Dhi ioki gu Dios gp jum duukam bhaan tu aga, cham tu tu palhp jup jum duukam. 10Ba gu jaroi no bx juraan kn t jgi na guch Xoikam slhkam Dios jir Maraan nat bha joot, cham tu iatda lhiidha no jaroi pui ba tu agi. Gu no gu cham t jgi na Dios jir Maraan guch Xoikam, iatda dho px lhiidha gux bhaim kaichdham ioki gu Dios na bhaan tu aga na guch Xoikam jir Maraan nat bha joot bhamm dr jix dhaam, pui ba px ba ji buusnia nax iatbi gu Dios. 11Gu gu Dios pui ti ba ti ji na sap jich baidhikax dhaam nach pai gammjx jjkgm bap tuika, ku gu sap noch t jdha ji buior gu Maraan jich Xoikam. Noch gu sap cham t jdha, cham tu dhoch baidhika. 12Na gu dai gu jaroi no t jgi buior gu Maraan gu Dios na ba jimiax dhaam na paip tuii. No gu

592 pui cham t jgi buior, dho gi gu cham tu jimia ji, ya pup biya na pair tu tulhiiara. Na ba ja tabuimgidha gu Juan guch Xoikam jgidham 13Ba aapim jix bhai px jum taat ka jaadu, na pim gu aapim jimiax dhaam na pim pai gammjx jjkgm bap tuika, na pim gu aapim bx jam jujur kn ba t jgi buior guch Xoikam nar Maraan gu Dios. 14Na gu aach nach jk ba t jgi buior guch Xoikam, dai gu Dios jach px buior bax biiak, nach gux maat nach kk nach pai dhuuk soich lhdhat mu taanda gu tu nach am jum aanda, nox maat na slhkam jich am jum aa. 15Ba dai nach px t nrda na guich makia maan jimdam gu tu nach mu taia nach am jum aa, noch dho ji baabui t jgi na guich kk nach jk tu mu taanda soich lhdhat. 16Gio ba moo japnip xi jam tdam ji jaadu, no pim maadt ni gu jax chum jich jaduu jich Xoikam bhaan na cham pk mi pui jim na jax jix aa guch Gkora, no gu pui t jgi buior guch Xoikam, tu daaxidha pim buior gu Dios na tu uadha gu uatulhdhargan na ba cham ka tulhiichuda gatuuk. No gu pu cham ka t jgi buior guch Xoikam, dho gi gu cham jxdha tu uadha ji gu Dios, sia ku pim aapim ti tu daaxi buior na tu uadha gu uatulhdhargan, na gu pu cham pai soim lhiidha, ba dai na ba tulhiichuda gatuuk. 17Na gu ya dhi oigan bhaan, tu nach px bhaan bach uatulhdha ji bo, ku ba gu no moo t jdhat buior guch Xoikam soi lhii, tu uadha ji gu Dios gu uatulhdhara, ba cham tu ka chulhiichuda gatuuk. 18Gu ba gu jaroi no Gkorgan ba iim gu Dios, cham ka joojoidha nam

593 uatulhidha, na gu palhbuichunda guch Xoikam na ba cham maichia gux buam jum duukam. 19Aach nach jk moo ba t jgi buior guch Xoikam, Dios buior jup tuidhi ich, na guch am t nidhim. Gu ba gui nam jk tu px lhii guch Xoikam nam cham t jgi buior, dhi dai bx ja daam kk gu jaook. 20Aach nach gu bax maat gu slhkam Dios na jaroix iom jir gkam, nat gu bach mattuda gu Maraan jich Xoikam nat bhamm dr bha joot jix

1 JUAN5 dhaam na pui yach aagidha na jax jir tum kam guch Gkora. Pui kuch ba aach xib dai guch Xoikam buior t jdhat mi pui bhichu na jax jix aa, nach gu bax maat nar di gu slhkam Dios nax iom jir gkam, gio nax bhaai nach baidhika gatuuk jix dhaam jak nach pai gammjx jjkgm bap tuika. 21Dai gu Dios japim ba tu kam nidhat mi pui jiimda na jax jix aa ji jaadu. Chapim mu jak ja daanda gup duiixim didios. Japni ba px jam guguuxi.

GU TRAB KAM UANAN GU

NAR NOBII GUCH XOIKAM

Gu Juan na ja guguuxidha guch Xoikam jgidham nam jax jak mi pui xi jiimda na jax jir slhkam gam nam jax jak xim jajoignda 1Mj jap tu jam uaxi i ji jaadu na pim jk joidham maap jum jumpadat tu daan buior gu Dios jich Gkora mi pui jiimt na jax jix aa tu kam nidhat, na gu aa joidham jix bhai chaatt aapim jam bui xi jam joign bx jman. Bx sia bm jix bhaim taatt xi jam joign am gu ya kam ji jaadu nam puip kaichgt guch Xoikam mi pui ba jiim na jax jix aa guch Gkora. 2Ba aach ya dr jap jak cham jxdha mk ka bua dhi nach tu bax maat xib, nach gu bx jich jujur kn ba t jgi na dhir slhkam, cham tu nar iatda. Pui kuch ba xib joidham jix bhai bach chaat aapim jam bui na pim pui bx jam jujur kn jup ba t jgi buior guch Xoikam. Jam guguuxi i ba na pim cham tu mk ka buppada dhi na pimt tu ba maat. 3Japni ku ba gu Dios jich Gkora bman gu Maraan jich Xoikam xi jam joindat jam am t nidhidha am gammj na bax bhai tu jam jimda, gam na pim ba joidham jix jjkgm jup tuika cham tu bhaan jax jim aagt, gio na pim ba mi pui jiimt na jax jix aa xim jajoignda bx jman.
4Joidham gkam kn jaich jix bhai lh aapim jam bui na ich pui ba t kai na pim joidham bx jam jujur kn t jdhat buior guch Xoikam mi pui ba jiim na jax jix aa gu Dios jich Gkora. 5Ba aa pui ti jam guguuxi ji jaadu na pim siamri cham jum kokdat, joidham japim xim jajoignda px bx jman, na gu pui jak aagix jia gu ioki gu Dios na pim jax ba t k jano dr na pimt pai dhuuk t j buior guch Xoikam. Cham tu na dhir xibkam na aa mui ba tu jam uaxi, pu dhi px ji na jax bhaan ba tum aga bjk dr. 6Na gu no moox aa na tu slhkam tu kam nidha gu Dios jich Gkora, jum aa na bx mi pui tu kuugalhdhidha na jk moo jax jix aa, cham tu na maan kap cham mi pui duichunda. Ba aach na chich pai dhuuk dr t j buior guch Xoikam, pui puch chtda nach sap jix ja joignda gu jai, sia jaroi na px.

JUAN

Nam jax jir tum kam gui nam jix bhaamkidha guch Xoikam 7Moo pim xi ch nidhat ji jaadu, nam gu xib jix iom mui nai oipichu gu jatkam na jx oigan nam pui tu iatgidhim nat sap guch Xoikam cham tu slhkam maankam jup jum duuk ya k, nam gu dhi cham tur jix kk

594

595 jatkam. Dhi jim ba bar di gui nam tu slhkam jix bhaamki guch Xoikam, pu cham t jgi am gu nat ya k, gu chi ba pk nam jup ba t jdha buior. 8Ba aapim ji jaadu cham pu chut, ni ku pim cham ja kkda gu dhi pu chum gu jatkam nom jax jam iatgi. Jir maan na pim jax tu daachun na pim pai jax ba bhichu na ba jam am tu biya gu ggr jup tum duunkam na saak tu jam makia gu Dios. No pimt gu mu jak ji ja kai, dho gi gu cham tu jam makia ji. 9Ba gu jaroi no jai pup mi xi baapsaim na dlh jax lhiidha na pai dhuuk ti sap pk ba tu agada gu Dios ioki, cham tu bhaan t nidhidha gu Dios. J ji no daaxix kam px tu aga, daipu nat jax px xi chu daasak guch Xoikam jano na ya xi oilhimk na ba bhaan t nidhidha gu Dios gio gu Maraan Jesuus. 10Ba no jaroi maadt mu jap pai jimdat jam kiaam jax ba tu jam agidhim, no gu cham tu pui jak kaichim nat jax tu daasak

2 JUAN guch Xoikam, sia ku gu pui kaichim na Dios ioki tu agim, chapim ja kkda, ni ku pim cham tu px jix bhai ja tdai ja aichdha. 11Na gu no pimt aapim px jix bhai ja tdak ja aich, dhi bhaan pui bam kaichdha na pim jaip ba ja bntatu gui nam jix bhaamut agada guch Xoikam. Na ba tmo na tu aga gu Juan aixim ji gu na ti xi chu jam agidham ji jaadu dhi uuan tam, gu ji na gu chi moo jaxbui px mu tu jam uaxidha gu xib. Dlh ja mu jim bhamm dr jam bui na ba maaxik mi jap daibui jam aagidha na jk jax ka xi chu jam agidham, nach ba mi dhr jap jak bx dht joidham jix bhai bach chaat ka. 13Japni ba px mu tu jam uaxi ji jaadu. Ba mj jap jam ioki am gu ya kam jich Xoikam jgidham no pim jix bhaim lhii, nam gux bhaim taat nax ja joindat pui ja am jup ba t nidhim gu Dios na jax aapim.
12Bx

GU GATUUK KAM UANAN GU

NAR NOBII GUCH XOIKAM

Gu Juan na guguuxidha gu Gaayo 1Mu tum uaxi i ji jaduu Gaayo, na gu gkam kn xim joign, nach gu gook dt maan iook jup duukat jix bhai maap jich dhaa. 2Aa gammjm amkam tu daachunda jaduu buior guch Gkora na pui tntunda nam am t nidhidhat jum palhbuichunda na bax bhai tum jimda gu maaxik bhaan, nax bhai ji buusnidha gu tu nap jax buada, jap na jax jix bhai tum jim gum iimda bhaan. 3Joidham gkam kn jix bhai lh jaich nam pui ba tu agi jkchi gu jaadu jich Xoikam bhaan nam bhj dr jiim, nap sap joidham jir maan nap jax mi pui jim na jax pk jak moox aa guch Gkora 4ja bm gu jai jaadu nam jk t jgi buior guch Xoikam. Ba gammj px joidham jix jkgm jup tuii i na pui xi aagt na pim jir maan na pim jax mi pui xi jiim na pim pai jax ba bhichu. 5Aap dho gi tu slhkam jix biiak kat buior guch Gkora jir jix bhaikam ji ji jaduu. T nap gu joidham jix ja joindat jix bhai ja bua gu jaich jaadu nam mk dr jak tu jimda nam mi aajidha jum kiaam, nam mi jap tu agidha gux bhaim kaichdham ioki gu Dios. 6Dhim ba ya jap pui ba tu agim nap jax jir tum kam ji jaduu, nap sap pui joidham jix ja joindat jix bhai ja buada na mt jkim bhai ba ai jum kiaam. Bx jam pui bax chu maat gu ya kam jich Xoikam jgidham. Ba aa jum guguuxi ji jaduu nap siamri puix bhai xi ja buat gu jaadu jich Xoikam bhaan nom bhai aajim jum kiaam, xi ja palhbuidhat ap kn gu tu na ja am jum aagaidha, na gu pui jak jix k kam ni gu Dios. 7Nam gu dhi tu juanaidhat jup tuigda jia buior guch Xoikam nam tu agidha gux bhaim kaichdham ioki, cham tu nam jap px mu jap jiimda, na gu sap cham jir am nam ja taanda gui nam cham t jgi buior guch Xoikam gu tu na ja am jum aagaidha. 8Aach bach am jum aa nach jk ba t jgi nach pui xi ja palhbuidhat guch jaadu nom jich aajim kn gu tu na ja am jum aagaidha nam ba kn jum guguuxdhatgda nam tu agidha gux bhaim kaichdham ioki gu Dios. Ba pui bam kaichdha nach aach bx jup jir tujuandam tugi guch Gkora noch ja palhbui. Na jax jir tum kam gu Diotrepes gio gu Demetrio 9Maannim jaich mj ti tu ja uaxi guch Xoikam jgidham na

JUAN

596

597 ja aagi na jax jak jix aa gu Dios nam tuigda. Gu ji na gu jap t k nax bhaam gu Diotrepes nat mu bam aich gu uuan, panaas ku gkam jum taat. Tix aa nam dlh kaichgda gt guch Xoikam jgidham, pui ku ba cham aa na aa ya dr jax jup ka ja ttdada gu jaadu, na gu tix aa na ja daam kka gt. 10Ku ji gu aa siamri xi aagidha ji na pai dhuuk mu jimda na cham bhai na pui jak tu jimda, na gu dhi cham tur am buior gu Dios. Gio gu bx aixim jich aga bx nach jk t jgi ya jap buior guch Xoikam, sia ku cham jir pui, na pui px jich buixi na xich bhaamkidhat. Gio jap jup t k i na sap cham jxdha ja tbiaptuda guch Xoikam jgidham nam mk dr mi ti aajidha kiami nam bhaankamun tu agidha guch Xoikam. Piam nom jai dht gu mi kam jich Xoikam jgidham tix ja tbiaptudak, ja soomchulhika. Ba not jaroi maadt xi ja tbiaptuda, pu mai ardimia sap mi dhr nam pai tu daanda. Japni jak dho px kaidha. 11Ba aap ji jaduu cham pu chut. Jix bhaip xi chu jimda na jax jak jix k kam ni guch Gkora cham tup jum buixdhat sia kum jai jax jup tu jim. Na gu cham tu bhaan t nidhidha jia saak gu Dios gu jaroi nox buam

3 JUAN px tu jim na jax cham k kam ni, j ji gu jaroi na joidham jix bhai xi chu jimda na ba joidham bhaan t nidhidha. 12Gio gu jaduu Demetrio pui joidham jup kaidha, bx px jix bhai aa am, jup kaich am na sap joidham jir jix bhaikam. T jgi i dho nar slhkam na jax kaidha, na gux maat na gui tu kam nidhat mi pui jim na jax jix aa guch Gkora, nap jax bax maat ji jaduu. Na ba tmo gu Juan na tu aga px mu tum uaxi ji jaduu. Bx aixim ji gu na mui ti xi chum uaxidham kat, ji na gu chi moo jaxbui px gu xib. 14Dlh ja mu jim na mum paxiarmra jaduu mu nap pai kio, mu ba moo bam aagidha dho gi ji ba na jk jax ka xi chum agidham. 15Japni dho ba px mu tum uaxi ji jaduu. Moo gt ba joidham gammj px jix jkgm jup tuika ap. Ba ya dr mum ioki am gum jaadu jich Xoikam bhaan nop jix bhaim lhii, gio aa ya dr mjp ja ioki gu mu jap kam ji jaadu jich Xoikam bhaan nam jax jum lhii, nap ba mi dhr ji amkam ja iokdha.
13Jaxbui

GU UANAN GU

NAR NOBII GUCH XOIKAM

Na mui ba ja iokdha gu Juudas guch Xoikam jgidham 1Aa Juudas na jir janni gu Santiago gio na jir tujuandam tugi guch Xoikam, mu tu jam uaxi i ji jaadu jich Xoikam bhaan mu jap na pim jax tu oidha na jk xi jam joindat jam am ba t nidhim gu Dios jich Gkora na pim ba t jgi buior guch Xoikam no pim siamri mj jap paix bhaim lhii. 2Moo gt ba gkam kn jam am t nidhidhat xi jam joignda gu Dios na pim ba gammjx jjkgm px jup tuika bx jman, gam na pim xim jajoignda. Nam jax jir tum kam gui nam tu iatgidha dr ja mj ti xi chu jam uaxidham ka jaadu, na ti bhaan xi chu jam agidham ka nat jk tu jax dhuu guch Xoikam jano nat tuch amkix guch uatulhdhara nach ba cham kach chulhiia gatuuk. Ku ba gu xib jumai bhaan xi chu jam agidham i ji, cham tu dhi. Xib gu dai ji na pui ti xi jam tdam dhi uuan tam ji jaadu na pim mui xim guguuxdhatgda na pim jix biiak kat bx jam jujur kn mi pui xi jiimda na
3Bjk

JUUDAS

(2 Peegro 2:117)

jax jum kaich gux bhaim kaichdham ioki guch Gkora, nat jich chiank nach saak mi pui tu kuugalhdhidha na jk xich joindat jich am ba t nidhim. 4Tix buam ji aa i gu na mt bhj ba ji kaicha jam bui gui nam tu iatgi, nam pui kaich na sap cham tum aa nach tu kam nidha guch Xoikam, na gu sap pur cham tu. Gam nam pui kaicht oipo na sap cham jxdhach chulhiichuda gu Dios sia kuch jix buam tu bua na jax cham k kam ni, na gu sap guir jix bhaikam, cham jxdha na moop ba jich chulhiichuda. Ku ba gu dhi am tchoka am ji nax iom ja tulhiichuda guch Gkora, na mt gu giilhim g bam uatulh buior. Pui jak tu daaxix gu ioki mi nat pai tum uanak bjk na jax ja dooda gu pui chum gu jatkam. Cham jir am gu gu pui nam jax kaicht oipo bhaan xim iatat nam sap pk ba t jgi nat gu Dios jix ja joindak ja palhbui, gu na jax dhui px bhaan cham maat ka ji nam cham kgalhdhat jix bhaamut aa guch Xoikam, gam nam bx aixim tu bua na jax cham k kam ni. 5Na gu dhi japni jia nat jax tu ja dooda bo bjk guch bopxi kat. Pu kani gt na moo palhp bhaan xi chu jam agidha. Jano nam bhamm dr 598

599 tu ja juantunda Ejipto gu Israel kam jatkam, gu Dios ja palhbui na mt ba bha bubua yamm dr jak Kanaan. Yamm dr nat ja aichdhak ba moo dai nat jup ba ja koi gui na mt jk cham tu kam t na jax tix aagat. Dhi puip tu ja dooda. 6Gio japni p na jax gu noonbi gu Dios jano na mt gkam kn jum uatulh buior, na mt dai dlh ggrkam ba jim lh, gio na mt pui ba ji chu duu nam dlh jax lhii. Jai nat cham tu tu ja ua gu Dios, pu moo jano ji nat tu chia nam ja buuprai bapaium ttropi kn mj jap ka xi ja kuupa mi maan kap na paix iom jix chu tukgam, jano juugt na pai dhuuk tum kuugalhdha ya dhi oigan na xi ja aadhai na mt tu bhaan cham am bua na ba moo mu jak xi ja iabu nam pai gammj mi pup jum tulhiidha. 7Gio japni p na pim jax bax maat nat tu ja dooda bjk gui nam mu oikat Sodooma, gio japni jak na pai Gomorra t t, gio mi dhr jap bx xikoolh na jax alhich jir kikcham kat, nat tai kn ja koi bo gu Dios nam cham tu kam nidha. Pui bx aixim tu buada am na jax cham k kam nidha, gam nam giilhim mui ja bm boppoda gu uuub, gam sia dlh dai chichio. Gammj nam jax aajidha nam pu tu buichgda, japni kaikam ba ja mi gu Dios, na mt gu giilhim g bam uatulh buior. Sia xib jam dho pui mjim mu na pai g mim gu tai na cham jxdha tukia, ba dhi gammj mi pup jum tulhiidha am. Dhich ba bhaan tchoka xib na puip tuch jimia aach noch jax dhuuk cham tu kam tgia gu Dios. 8Ba dhi dhi jatkam na jaroi ja aa na mt bha jap maakam ba ji jam iatgi, pui jak jup tu ja dooda, na mt gu pui gp bam uatulh bxchu bhaan, gam nam pui kaicht oipo na cham tur jich Gkam tuk guch Xoikam. Gio gu cham tu kam ni am pui xi

JUUDAS kaicht, daman tu px ja lhii am gui nam ya jap jir ggrkam. Sia gu noonbi gu Dios gampai px ja bia am, dai nam giilhim xi ja aichuxdhat, nam gu jap moo tu nam px bhaan ggrkam jum taat ka. 9Cham pui na gu Migial gui nar nobii gu Dios, na cham pai moo jap pui pk gkam jum taat sia kur ja gkam tuk bx na jk noonbi gu Dios. Jai na cham pai jax xi chtda gu jaook dlh gkam jum taatt na jax lhii jano nat joot gu Dios na baabuidhai yaaspa gu tukgan gu Moisees nat ba muu. Jup ttda px soim lhdhat: Dho gu gu Dios jich Gkora ji nam aagidha na jax jup lhii. Aa na gur tujuandam tugi px, cham bia i na jax jum tda. 10Gu dhi dhi jatkam japji nam moo pu cham ja jur bia, jap px ji nam moo ggrkam jim taatt bx aixim kaichdha nam sia dlh pu cham maatt k nam jax kaikam jup kaichdha. Slh px nam gammj pup kaichidha nam jax lhiidha, jap px ji buan am na jax gu sasoi na ni jx kum ja jur bia. Dhi ba pui px ba ji buusan nam dlh gaachu nam jax dhui mu jak suulhgia nam pai gammj mi pup jum tulhiidha. 11Tix buam ji aa i ja amkam, na gu dhi cham bhai tu ja jimia, nam gu buam px tu bua na jax cham k kam ni guch Gkora. Pui jak jup xi chu jim am gu nat jax tu jii bjk gu Kayiin nat mua gu spdhi. Gam nam bx aixim jix buam jum duukam bhaan muix maichik gu tuumi, jap nat jax tu jii p bjk gui na Balaam jup tgich, na pui dai tuumi muix maichim kat. Ba dhi saalhiom dai na japni px ba tu ja dooda nat jax jum duu bjk gui na Koree tgich, nat bhaa gu dbr nat gkam kn bam uatulh buior gu Dios. 12Jap chi alh moox xiraam nom jai mjmmp xi dharaa pai na pim tu piastatda daich Xoikam jgidham

JUUDAS na pim jix bhaim taat ka buior gu Dios. Nam gu dhi dhi jatkam cham tu kam t ni, ni nam jix maatt tu xira, ggr bha chu koimi am nam jx lhiidha, nam jax dhui px ba mi ba jam iadha nam jax jir tuutum no pim gan ja bm tu kua. Nam gu mu dr bha jak pu cham xi jam joignda, dai dlh px nam xim joign. Dhi japni px ji buan am jia na jax no ti px jix chuk saichu gu tbaa, gu ji no gu cham bha duuk, dai na px ji jim gammj pai na jak uaka gu jblh. Piam japni p na jax gu jax chum x no cham ibhaichar sia kut ti bam ai na pai dhuuk iibhaichai ba bhaaya gt. Jap ji buusan nam pu ba koiix dhi dhi jatkam, nam gu cham xiim bam tulhiia. 13Gio ba japni jak px jup ji buan am dhi na jax gu g suudai na giilhim bha slh gungukda nox jbr. Gu ja uatulhdhara ba japni p na jax gu tokso na mi dhr jap katka bx suudai jugii, jix ikoora giox chanaara na jax aa gu pu chum, nam gu dhi dhi jatkam giilhim bxchu bhaan jum uatulhi. Japni px jup ba ji buan am na jax gu chiichia nom gammj px pup jiim, na gu dhi ba ja bichulhdhix nam mummu ja iabu maan kap na pai giilhim jix iom jix chukgam, nam pai gammj mi pup jum tulhiidha. 14Moo pu pui ba kaich ji gu gui na Enok tgich na bjk bhaankamun tu agimk gu Dios, na mk dr par kuulsi gu Adaan, na sap jax tu ja jimia gu dhi pu chum gu jatkam, nap kaich: Alh moo jootom bhai ka jim gu Dios jich Gkora ja bm mui cham daaxix kam gu noonbi 15na bam aaya na pai dhuuk ja aagidha bx na jk jatkam nam tu jax buimi nam duduakat gu ja tutku bhaan. Ba mi dhr dai na ba ja tulhiichuda gui nam jk bx aixim jix buam tu buimi na jax cham k kam ni, gam

600 gui nam bx aixim aichuxdhat jix bhaamut agimi gu Dios. 16Ba pui jak tu ja jimia dhi dhi jatkam na jaroi bhaan tu aga, nam gu giilhim buam px tomaat na jax cham pui jak aa gu Dios. Jix bhaix mat kam xim lhiidha am gu ioki gu Dios, ggrkam jum taatt gampai px ja lhdhat jix bhaamut ja aanda am ba gui nam slhkam tu agada gu Dios ioki pui xi ja aichuxdhat nam cham tu maat, nam sap ba dai gui px mu jak ja kaichgda gu jatkam. Jix bhaim taat ka am ba no mt mu jak ji ja kai, nam gu mi px ja iatgidha. Gu Juudas na ja guguuxidha guch Xoikam jgidham nam jax jak tuigt gammjx biiak ka buior guch Xoikam 17Tchokat japim ji jaadu jich Xoikam bhaan nam jax tu jam agidhimk gu noonbi gu Gkam jich Xoikam, 18nam jup jam ttda bo na saak pui na pai dhuuk ba miamlhia na tum kuugalhdha ya dhi oigan, mui bhai ji jaichdhlhia am gu jatkam nam pui bx aixim tu buada nam dlh jax lhiidha, gio gam nam bx aixim xi ja aichuxdhat tu px ja lhiidha gui nam bhaankamun ti tu agada guch Gkora. 19Dho gu dhi jim ba bar di nam bha jap ba oipo jam bui nam ba xi jam kokdhichdhak na pim joidham maap maan iook jup duukat kax biiak buior guch Xoikam, na pim sap bam jdlhkadai mu jak ji ja bnta na pim jai pui jak jup ba tu jimda nam jax tu jim dlh. Pui kaikam px jam ba maakam ba xi jam iatgidhak, na gu dhi dhi jatkam cham tu ja am tajaaix jia gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na pui jak ja jurtudim nam ba xi jam iatgidhak, dlh px ji nam ggrkam jim taatt. 20Ba aapim ji jaadu jich Xoikam bhaan, chapim ja kkda no mt jax

601 ba ji jam iatgi dhi dhi jatkam. Dios japim px buior jix biiak ka mi pui jiimt na pim pai jax ba bhichu. Gammj pim tu daanda buior gu Dios na ba jam aagidha gux Dhuudu kam jix Ua Iimda na pim jax jak tuigda. 21Joidham japim tu kam nidhat mi pui xi jiimda px na jax pk jak jix aa, dai ji na pim px t nrda jano na pai dhuuk bha jim gu Gkam jich Xoikam, gui na jaroix iom xich joign, na ya dr jich baidhika bhamm jak jix dhaam nach pai gammjx jjkgm bap tuika. 22Jix ja joindat japim jix bhaip xi ja aagidha gui nam chakui bx ja jujur kn t jgi buior guch Xoikam nam ba maati jum biikada buior. 23Gio jai dht nam chakui pai k gux bhaim kaichdham ioki gu Dios, jix ja joindat japim xi ja aagidha nam jax jak duia nam ba cham mu jak ka bhichgda na pai giilhim g mim gu tai, nam pai gammj mi pup mjidha. Ku pim ji gux bhai ji nam cham jakbui kat mu jak jam bhichdha nam jax jak tu jim dlh nam giilhim bx aixim bhaan jum uatulhi. Jap

JUUDAS ji buusnia na cham bhaai na pim gan dangda gu ja jajannulh no mi jap pai daraa na cham jam iadha gu ja uatulhdhara, na gu giilhim g mi bhisap. Gu Juudas na gkamtunda gu Dios 24Ku ba gu gu Dios jich Xoikam dlh jam palhbuidha ji na pim jax dhui cham gai suulhgia tu na px bhaan, gui nat jaroi bha jimk tuch amkix guch uatulhdhara. Gui tu jam uaika gammj no pim soim lhii buior, na pim ba cham uuatulhdhix ka jano na pai dhuuk ya aaya, ba dai na pim joidham jix bhaim taattugt ba oidha bhamm jak jix dhaam. 25Dai gu Dios jach ba px buior tu daanda gammj nat jaroi xich joindak jich boosolh mu dr na pair tu tulhiiara, na gu guix iom jir gkam, bxchux aichun na pu tu duia. Joidham jix chu joign p, t nat bhach joochxi gu Gkam jich Xoikam na yach palhbuidha nach jax dhui cham mai ka suulhgia. Gammjch ba moo tu daanda buior sia nar pai dhuuk ka gt. Japni ba px tuika.

NAT JAX T T GU

JUAN
Gu Juan nat jax t t nat mattuda guch Xoikam na jax tum duia gatuuk Bx na jk jax ya tu uaix dhi uuan tam, yach aagi gu Jesuus jich Xoikam nach jk ba kaichu na jax tum duia gatuuk, pui na jax jak jup mattun gu Dios. Ba guch Xoikam mu joot maadt gu nobii gu Dios mummu buior gu tujuandam tugi Juan na sap ba mattuda na jk jax tum duia gatuuk. 2Ba gu Juan puip tu uana bx nat jk jax t t nat pai dhuuk mattuda guch Xoikam bhaankamun gu Dios na tu jax dhuia. Cham pai maan kap tu uana na dlh jax lhii, daipu nat jax px t t gio nat jax t kai. 3Ba joidham jix bhai tu ja jimia gui nam jk tu jikaidhai mi pui ba jimia na jk jax ya tu uaix dhi uuan tam gux bhaim kaichdham ioki gu Dios, bar mian gu na pai dhuuk pui tum kuugalhdha na jk jax ya tu daaxix. Gu Juan na mui ba tu ja uaxidha guch Xoikam jgidham mu jap xijum gok kap nam pai jax jum jumpan nam tu daanda 4Aa na Juan t mu tu jam uaxi i ji jaadu jich Xoikam bhaan mu jap xijum gok kap na pim pai jax jum jumpadat tu daan buior guch Gkora na Aasia dbr bhaan bipio, na mu jam ioki no pim jix bhaim lhii. Gammj gt ba xi jam joindat jam am t nidhidha gui na bjk dr pux jaich, gio na ya dr jap jak gammj pux jaich ka, gam na gio bhaip jim gatuuk, gio ba gux xijum gook jix dhuudu kam jix uua iiimda nam bhammp tuii sonpan na pai daa, 5gio ba gu Jesuus jich Xoikam p gui nat duadk giop bam mu dr koigan tr, na xib jix iom gkam kn ba daa ja bui bx gu ggrkam ya dhi oigan. Guch Xoikam gkam kn xich joign jia, pui kut ba bha jimk tuch amkix guch uatulhdhara kn gu ran nat jaax kuruus tam, na ba pui duuji tuch uadha gu Dios. 6Ba mi dhr pui jak duu na gatuuk ggrkam kn jich dharsa nach ja slhkanda gu jai, gio ba nach bhai ba tu juanda na pai tu chiopi gu Dios jich Gkora. Jai na jax pk joidham. Gkamtunda pim guch Xoikam, na gux iom jir gkam sia nar pai dhuuk. 7Ba jano na pai dhuuk gio bhaip jimda guch Xoikam, tbaa cham bhaan bhjmmni dhr bhai ji chmia. Bx tgia am gu jatkam na jx oigan kam, sia gui na mt tulhiichudak sissapa kuruus tam jano na ya xi oilhimk. Bax buam jum lhdhai bhai ji susuaia am ti gui na mt jk cham t j buior nam ba tgia na bhai ba jimda, nam gu pui xim aanda na mt

602

603 cham mi pui jii na jax jix aa. Kani gt na pui tum duia. 8Gui nax iom jir gkam, na bjk dr pur Dios, gio na ya dr jap jak gammj bar pu chum ka, gam na saak gio bhaip jimda, japni kaich: Aai na bjk dr pux jaich, jup tu duu ich bx na jk tux chu jaich. Aa ba giop tu kuugalhdha, dai ba aa gammj pu jaich ka. Na ba tgia gu Juan na jax jir tum kam guch Xoikam 9Aa puip jir jam jaduu guch Xoikam bhaan, na gu aa puip t jgi buior, pui ku ba mj tu jam uaxi, pui bhammp aaya i buior gu Dios na pim pai jak bhichu aapim. Gio jaxbui puip ji chulhii i bxchu bhaan na jax aapim, gu ji na gu guch Xoikam ji palhbuidhat ji guguuxi na jax dhui nakga. Xib ja yamm dr jak jup tuii suudai raab na pai alhich jir dbr na Patmos t t, na mt ji dhaagk yamm dr jak ji aich gu Rooma kam nam cham aa na bha jap tu agada gux bhaim kaichdham ioki gu Dios na bhaan tu aga guch Xoikam. 10Ba maannim maan tumiiku tam na ka tu daan buior gu Dios, g am bam tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda. Ba mj dr jap pai bhai ji chum io ji bbhi dhr jix iom g kn, jaxbui na jx tu kuu gu kuichdhakar, 11jup tum kaich: Tu uana ap uuan tam bx nap jk jax t tgia na tm tchoda, mu ja joochxidhap ba gui nam ji bui t jgi mu jap xijum gok kap nam pai jax jum jumpada nam tu daan ji bui na Aasia dbr bhaan bipio, pui na jax mu na pai Eepeso t t, gio ba jumai mu jak jap jup tu jootsa na pai Esmirna t t, gio ba moo jumai mu jak p na pai Peergamo jup t t, gio ba moo mu jak p na pai Tiatira t t, gio pui na jax mu jak na pai

NAT JAX T T GU JUAN1 Sardiis jup t t, gio ba moo mu jak Piladelpia p, gio ba mu jak Laodiisia. 12Ba na ich pai dhuuk mui ji ch t na jix maachim na jaroi ba mj pai dhr bha tu agi, mi jap tuut xijum gook gui na bhaan jum tuttu gu kadhiir nar jix uam totbikdam. 13Mi rban ba kk maan gu maankam, pui kam tuii na gu Jesuus jich Xoikam. Tb jum tii gu jannulh, drap xi ju, gio ba maan gu bhispara bha jap jup xi bur bhaasturam na puip jir jix uam totbikdam. 14Gu kuupan joidham jix chuam maaxi jap na gu jabook kb, piam jap na jax gux chua bapoo, gio gu buupui ggr mmim jap na tai. 15Gio gu tootnan jix iom jix mmim jap na jax tuika gu baium no tai chr baaxich, na giilhim bax mim ka nax iom bax choi ka. Ba na xi chu aga, giilhim gx kaidha, am troon, jap na jax kaichdha gu suudai pai no g mr na pui am troonda na sasbakda. 16Ba japni kn dr ja daa xijum gook gu chiichia, gio ba na chiiram dr busaak maan gu tb kuxiir na bxxik dr jix mumuk. Gio gu buibsan giilhim jix ojo tanoor, jap na jax gu tanoolh nox dhaam ba daa. 17Ba aa na ich pui t, mukxi kam jaich panaas mi jap pu gi tootnaram na ich tu kaam, na ich gu giilhim jix choon. Ba gui bhai xi dhaagk kn gu kn dr kam nobii jup ji chtda: Aap moo cham toodon ka jaduu. Aai px jir di na bjk dr pu jaich na ich jup tu duu bx na jk tux chu jaich. Aa ba giop tu kuugalhdha, dai aa ba gammj pu jaich ka. 18Aa px jir di na ich duadk giop bam mu dr koigan tr. Ba ya dr jap jak ja gammj pu ba duaka, cham ja pai dhuuk ka mukia. Aa ba tu daam kk ba xib mu nam paim tulhii gu koigan, jap ji buusan na aa ba ua ba xib gui na kn jum kukpiok

NAT JAX T T GU JUAN1,2 gu kigob na pai dhr mu tum bapk, cham tu kia gu jaook. 19Ba aa pui lhii nap tu uana bx nap jk jax t ni xib gio nap jk jax ka t tgia. 20Ba xim aagidha i na jax jir jum duukam dhix xijum gook chiichia na ja daa gio dhix xijum gook na bhaan jum tuttu gu kadhiir nap ya ni. Dho dhix xijum gook chiichia, jir di am gu chujuandam tuk gui nam mu jap bp dr gukat ja aagi gux bhaim kaichdham ji iook gui nam ba kaichu. Gu ba dhix xijum gook na bhaan jum tuttu gu kadhiir, dhi px pui jak jum maaxi mu jap xijum gok kap nam pai jax jum jumpan nam ji dhaanda gui nam ba t jgi aa ji bui. Gu Juan na mui ba tu ja uaxidha guch Xoikam jgidham mu nam paim jumpadat tu daan buior na Eepeso t t Mu tu uaxidha ap gu chujuandam tuk na mu tu juan Eepeso ji amkam ja bui gui nam t jgi ji bui. Japnip jak mi chu daasa: Gui na ja daa gux xijum gook chiichia, na mi rban kk na pai xikoolh tuut gui na bhaan jum tuttu gu kadhiir nar jix uam totbikdam, nap sap ba mi dhr ja aagidha gui nam t jgi buior, japni kaich: 2Jix bhaix maat i na pim jax jak tu dudua aapim na pim ji bui t jgi, gio na pim jk tu jax buat oipo. Jix maat i p na pim pui na pim jax bax biiak aa ji bui, sia ku pim bxchu bhaan jum tulhii, gam nam bx aixim jam ttdada gui nam jix buam tomaat. Siax bhaix maat i na pim cham ja kk gui nam maakam tu iatgi mi jap oipot pui xim ttgt nam aa jir ji chujuandam tuk, na pim gu bax maat nam bhaan px tu iatgi. 3Jix maat i p nar maan na pim jax t jgi ji bui sia kum giilhim jam tulhiichun gu

604 jatkam na pim ba kaichu. 4Maan kap dai cham pui ka duichu pim na jax jix aa, cham tu bx jam jujur kn jix biiak kat tu kam ka i japim, jap na jax moo jano na pimt jax t j ji bui na pim joidham bx jam jujur kn jix biiak kat. Xib ampx puix oodam t jgi japim ji bui. 5Ba aa pui lhii xib na pim gio soip jum lhdhai mi pui ba jimia na pim jax jak tuigt bp dr, na pim joidham tu kam nidhat mi pui jiimt na jax jix aa gu Dios. Piam ku pim gu cham pu tu duia na jax jam ttda, jak bhya i gui na tu jam bxi na pim bax chu maax kr jup tuii, ba puix chukgam kr ji biya pim, na gu xi pk cham ka xi akgaim na pim jax tu jim. 6Siamri dho maan kap mi pui duichu pim na jax lhii aa, na pim cham ja kaichgt pui jak jup tu bua nam jax tu jim gui nam Nikolaitas jum tt, pui cham jup ja kgalhi japim na jax aa. 7Ba gu jk nam kji mi pui jimia na jax tu agada gux Dhuudu kam jix Ua Iimda mu jap chichiop nam paim jumpadat tu daan ji bui gui nam ba kaichu, ja baidhika i bhamm jak na pai joidham jix chu abhaar, na bxchu bha t xchix. Ja chiia i ba nam jugia gu bhaidha na bhaip kk nam kn gammj pu ba duduakax jjkgm, sia gui nam nakgair maan nam jax jix biiak ka aa ji bui sia kut jax bx aixim jix buam jum duukam bhai jam daam ji chu jii, nam gu bhamm jak gammjx jjkgm bap tuika. Gu Juan na mu jak jup ba tu ja uaxidha guch Xoikam jgidham na pai Esmirna t t 8Mu jak jap jup tu uaxidha gu jumai chujuandam tuk na mu jak jup tu juan ji amkam na pai Esmirna t t ja bui gui nam ba kaichu. Jap jap tda: Gui na bjk dr pux jaich, gio na gammj pu bax jaich ka ya dr jap

605 jak, nat maannim duadk giop bam mu dr koigan tr na mt ti mua, nap sap ba mi dhr ja aagidha gui nam ba t jgi buior, japni kaich: 9Jix bhaix maat i na pim giilhim bxchu bhaan jum tulhii mi jap na pim jax tu oidha, gam na pim gampai px tuii na pim cham jir tu bia kam. Ku ba gu aapim cham jax jum aanda ji, na gu kam aajim na pai dhuuk jam am tu biya gu ggr jup tum duunkam bhamm jak jix dhaam, sia ku pim gu xib cham tu bia. Jix maat i p nam xi jam bhaamkidhat giilhim jam aga gui nam puim aa na gkam kn ja am t ni gu Dios, nam gur Judea kam, nam gu paa gi mi puip jiim na jax jix aa gu Dios pui xi kaicht. Na jax jak jix aa gu jaook dho gi gu j ji, pui xi chu buim am dho na jax ja tdaim. 10Ba aapim cham tu bhaan jax jim aagt gammj mui xix biiak ka buior gu Dios. Chapim jax jum aanda sia kut bx aixim jix buam bhai ji chu jam jii. Xi akoonda pim sia no mt bhai ji jam tulhiichuda gu jatkam bhaankamun gu jaook, na gu jax chum tanoolh pui jak ja jurtuda nam jam tulhiichudai jam kuupa, ku gu dhi na bhaan px matgilhia ji no pim moox biiak ji bui piam ku gu cham. Gio gu cham tu mui tanoolh jum tulhiia pim, mambhx tanoolh px. Ba no pimt nakoo sia ku pim pui giilhim jum tulhii, jam makia i gu ggr jup tum duunkam nar jam namki ka. 11Na gu gu jk nam kji mi pui jimia na jax tu agada gux Dhuudu kam jix Ua Iimda mu jap chichiop nam paim jumpadat tu daanda gui nam ba kaichu, cham tum tulhiia am gatuuk mu nam paim tulhiia gui nam cham tu kam tgia gu Dios. Gu Juan na mu jak jup ba tu ja uaxidha guch Xoikam jgidham na pai Peergamo t t 12Xib jap ba moo mu jak jup tu uaxidha gu chujuandam tuk na mu

NAT JAX T T GU JUAN2 tu juan ji amkam na pai Peergamo t t ja bui gui nam ba kaichu. Japnip mi chu daasa uuan tam: Japni kaich gui na chiiram dr busaak gu tb kuxiir na bxxik dr jix mumuk: 13Jix maat i na pui na pim jax bax biiak bx jam jujur kn ji bui sia ku mi tu daam kk gu jaook na pim pai oidha, ni ku pim cham tu bhaan jax jum aa sia kut mua gu jaook gu chujuandam tuk Antiipas na mi pui jimdat na jax jix aa, na cham aa na mi jap tu agada gux bhaim kaichdham ji iook, na gu mi kiami t lhii na jx Peergamo t t. 14Dai maan kap moo cham ji koraar na pim jax jak duichu, na pim gu jai dht pui jak tu bua nat jax tu jii bjk gui na Balaam tgich, nax xchuixim aagi gu Balak na jax jak duia nam bam uatulhdha gu Israel kam jatkam na cham ja kgalhidha. Pui ku mt ba saalh pui mu jak ji ja bnat gu mi kam jatkam na pai kio gu Balak, jaip ba tu daanda am ja bui gu ja didios tuk jup duiixim, gam nam tu kuada gu koi nam ja ttkidha gu ja didios tuk, gio ba nam jix bhai ja ttdat ja bm boppoda gu mi kam uuub. Ku ba gu gu Balaam ji nat tum dap duu. 15Gio jai dht dhi nam ji bui t jgi nam pui jak px iam jup tu daachu nam jax tu jim gui nam Nikolaitas jum tt. Dhijani bhaan ja ba pui kaich na pim cham tu bx pui tu kuugalhdhim na jax jix aa. 16Ba aa pui lhii na pim siamri soim lhdhai mi pui xi jimi na jax jix aa, jap japim xi dhui na pim jax jak tu jim xib. Piam ku gu cham, mu jimi jam tulhiichuda jam bndai dhi nam Nikolaitas jum tt. Jap ji buusnia na jam kooda kn dhi tb ji kuxiir na chi am dr busaak. 17Japni ku pim ba siamri mi pui xi jimi na jax jam ttda, na gu no pimt moo mi pui xi jii na jax jix aa cham tu bhaan jax jim aagt sia ku pimt bxchu

NAT JAX T T GU JUAN2 bhaan bhai jim tulhii, aa bhamm jak jam aichdhaix dhaam jam makia gux k koi na manaa jum tt na pim kn gammjx jjkgm bap tuika. Gio ba moo gu alhich kokmarak joodai sopkoxim p na joidham jix chooto na bhaan mi uaixchunda na pim jax jak ba tka mi dhr jap jak. Cham jaroi mat ka, dai aapim dlh. Gu ba no jaroi maadt jix kaim gu ioki gu Dios, bx juraan kn xi kk na jax tu agada gux Dhuudu kam jix Ua Iimda mu jap chichiop nam paim jumpadat tu daanda gui nam ji bui t jgi. Gu Juan na mui ba tu ja uaxidha gu Tiatira kam jich Xoikam jgidham 18Xib jap ba moo mu jak jup tu ja uaxidha gu Tiatira oikam nam ji bui t jgi, buior gu chujuandam tuk na mi tu juan ja bui, na ba mi dhr ja aagidha. Japnip jak mu tu uaxidha: Japni kaich gui na ggr mmim gu buupui, gio ba gu tootnan nax mmim jap na jax gu baium toidhichdhix kam: 19Jix bhaix maat i na pim jax jak tu dudua mi na pim pai oidha. Jix maat i p na pim joidham bx jam jujur kn tu kam nidhat jix biiak aa ji bui, gam na pim joidham jix ja joindat jix bhai ja buat ja palhbui gu jai kn gu tu na ja am jum aa. Gio xib joidham bax chu joign japim, cham tu pui na bp dr. 20Gu ji na gu cham ji koraar na pim jai dht pui jak jup tu daachu na jax tu jimdat bjk gu ubii na Jesabeel tgich, pui kaichdha pim na pim Dios bhaankamun tu agada jap na jax kaichdha gui. Paa gip jir slhkam, pu cham tu kam ni japim gu Dios pui xi kaicht. T na pim jaix bhai ja ttdat ja bm boppo gu uuub, gam na pim tu kua gu koi na tkdhix kat gu didios jup duiixim,

606 pui p na jax jak tu buada bjk gu Jesabeel. Dhijani bhaan ja ba cham tux bhai chaat jam bui. 21Bx gui nam pui jak tu jam agidha na jax tu jimdat gu Jesabeel, tix ja joindat ja nrka i nam soim lhdhai mi pui ba jimia gt na jax jix aa gu Dios, bx sia aapim na pim jk pui jak ba tu jim. Gu ji na pim gu cham tu soi xim lhdhak buior gu Dios, pui na pim jax bam uatulhi, na pim jaix bhai ja ttdat ja bm boppo gu uuub, gam na pim tu daan ja bui gu didios jup duiixim. 22Ba gu xib na tu jax tuika, jam tulhiichuda i kokdai kn, cham jax bua sia pimt jai dht ma koi no pimt cham nakoo. Ba no pim gu sia cham soim lhi buior gu Dios, dho gi ba gux iom ba jam tulhiichuda ji, no gur maan na pim jax pui jak tu jim nat jax chu jii gu ubii na Jesabeel tgich, 23nam ba dhi bhaan jix chotdon ka bx nam jk ji bui t jgi nam mui kap jum jumpadat tu daan, na gu pui jak jup tu ja jimia nom jai pui jak jup tu jim. Gio nam bax mat ka na aa bx jix mat ka nam jk jax jum aanda gu jatkam, gam nam jax tu buada, gio nam tu jax jix dhuiik ka. Ba bhaan jup ba machia am p na aa tu maak na jax jak ja am bipioda gui nam pui tu px lhdhat cham tu kam nidha gu Dios. 24Gu ba aapim na pim jk cham pui jak tu jim na jax tu jimdat gu Jesabeel, cham ja jam tulhiichuda, na pim gu cham tu pui jak jup tu bua na jax tu buat gui, na gu dhi ba bhaan bax maat ka gt na pim puip kaichu gu jaook na jax gui. 25Dai na jam guguuxi na pim cham mk buppat gammj t jgidha aa ji bui jano juugt na pai dhuuk gio bhaip jimda. 26Gio no pimt mi pui jii na jk jax jix aa, gam no pim pu gammjx biiak ji bui sia kut tux buam jum duukam bhai jam daam ji jii,

607 ggrkam kn jam darsa i ja bui bx gu jatkam na pim ja slhkanda, 27jap na jax aa nat gkam kn ji dhai gu Gkora bx kap na jx oigan. Aapim pui p gatuuk, jman japim ja daada ka gu bapaium oxia, aapim ba ja aagidha bx gu jatkam na mt tu bhaan cham am bua nam duduakat ja tutku bhaan, ba jap ji buusnia na pim ja jaisa kn gu jam oxia jap na bhi jaja. 28Gio ba pui jak tum kn jam darsa i na jax gu g chi na katukgab bha tssan. 29Gu ba gu jaroi no tu slhkam jix maachim gu ioki gu Dios, jum aa na bx juraan kn xi kk na jax tu aga gux Dhuudu kam jix Ua Iimda mu jap chichiop nam paim jumpan gui nam ba kaichu. Gu Juan na mu jap jup ba tu ja uaxidha guch Xoikam jgidham na pai Sardiis t t Xib jap ba moo mu jak jup tu uaxidha gu chujuandam tuk na mu jak jup tu juan ji amkam na pai Sardiis t t ja bui gui nam ba kaichu. Jap jap tda: Japni kaich gui na ja daa xijum gook gu chiichia gio gux xijum gook jix dhuudu kam jix uua iiimda, nap sap ba mi dhr ja aagidha gui nam ba kaichu: Jix bhaix maat i na pim jax jak tu dudua mu jap na pim pai oidha. Cham tu mi pui jiim japim na jax jix aa, pui xi kaicht japim na pim t jgi buior gu Dios, gu paa gi tu kam jup ni japim pui xi kaicht. Ba dhi ka daasaim na pai dhuuk jam tulhiichuda. 2Ku ba gu no pimt moo soim lh pu xib na kapbhai xialhidhat kapup tu maaxilhim, cham tu jam tulhiichuda ji. Jix iom japim mi pui xi jimia na jax jak jix aa, cham tu palhp px na pim jax tuidhi xib. Alhich px ba aa gu na ba jam tulhiichuda gu Dios no pimt chakui soim lh, ba dhi jap ji buusnia na jam kooda, na gu cham

NAT JAX T T GU JUAN2,3 tu k kam ni gu pui na pim jax jak tu jim. 3Siamri pim moo mi pui xi jimi na jk jax jix aa gu Dios, jap na pim jax jak tuigt moo jano na pimt jax t j aa ji bui na pim joidham bx jam jujur kn tu kam ji idhat. Soi pim bam lhdha p gio, chapim kookst darka. Na gu no pim aapim cham tup jum buixdhat am rdat oipo, cham tu jam baidhika i bhamm jak nat pai tu jam iimchuda gu Dios na saak jam aichdha, na gu aa jotmoda px mi px ba kka cham jum lhdham na pai dhuuk mu jimda. Pu cham jaroi mat ka na pai dhuuk, jap na jax ba gu jax chum jix xkum pai not ba tu obhai jax chum bak chr na t xdha, na gu cham tu na mu paip ja aagidha gu mi oikam, mi px ba bakia. Pui p ba aa na pai dhuuk mu jim. 4Dai ba gui nam jk ji r ja xi ja baidhai, pui na jax gui nam jk mi pui jiim na jax jix aa gu Dios mi dhi Sardiis, nam cham pai dhuuk tu bhaan jum uatulhi. Ba gammj bm oipoda am bhammx dhaam joidham jix chooto ji chm tidhat. 5Bx gui nam jk mi pui jimia na jax jix aa, pui chum ja tu ja tidha joidham jix chooto, gio ba na mi xi ja daasa uuan tam nam jax ch na pai ja daasaim gui nam jk tu kam ji idhat mi pui ba jiim na jax jix aa na ba gatuuk pu slh ja baidhika bhamm jak jix dhaam nam pai gammjx jjkgm bap tuika. Aai pu tda jano gu Dios ja kaixdhat bx gu noonbi na ich aa bx tu ja ua gu ja uatulhdhara gui nam jk tu kam ji chgia xib. 6Ba no jaroi tu slhkam jix maachim gu ioki gu Dios, jum aa na mu jimi bx juraan kn xi kk na jax tu agada gux Dhuudu kam jix Ua Iimda mu jap chichiop nam paim jumpanda gui nam t jgi ji bui nam tu daanda buior gu Dios.

NAT JAX T T GU JUAN3 Gu Juan na mu jak jup ba tu ja uaxidha gu Piladelpia kam jich Xoikam jgidham 7Xib jap ba moo mu jak jup tu uaxidha gu chujuandam tuk na mu jak tu juan ji amkam na pai Piladelpia t t ja bui gui nam ba t jgi aa ji bui. Japnip mu tu uaxidha: Gui nar Maraan gu Dios, na joidham jix ua kn kk gio nax iom jir gkam, cham tu pui na jx jir gkam kat gu Dabii, gam na cham jxdha jaroi soomchulhdha no tu jax jix dhuiim, pui tu kuugalhdha. Japni kaich nap sap ba mi dhr ja aagidha gui nam ba kaichu: 8Jix bhaix maat i na pim jax jak tu dudua p aapim. Jix bhai mi pui jiim japim na jax jix aa cham tu bhaan jax jim aagt, sia ku pim jum tulhii bxchu bhaan. Ba aa pui lhii na jix iom gkam kn jam am ba t nidhidha ya dr jap jak, cham jxdha jaroi soomchulhdha na jx gkam kn xi jam joign, dai ji no pim jix biiak px aa ji bui. 9Aa pui jak tu duia nam xi jam bhidhai tu kam jam tgia bx gui nam kaichu gu jaook, gui nam puim aa na gkam kn ja am t nidhim gu Dios nam jir Israel kam, nam ba machia na aapim xi jam joindat jam am t nidhim, nam gu gui cham tu mi pui jiim na jax jix aa, dai na jax jak ja tdaim px gu jaook. 10Aapim ji na pim ba bx jam jujur kn tu kam ji idhat jix biiak ji bui, t na pim gammj mi pui jiim na jax jix aa. Ba aa xi jam joindat jam am t nidhidhat jam palhbuichunda na pai dhuuk bhai ja daam ji jimia gu tulhiiara bx gu jatkam na jx oigan, na bhaan px matgilhia nam jk moo tu slhkam jix biiak ka aa ji bui, gio na jk cham. Aapim ja ba dai jam palhbuidha, na pim gu gammjx biiak ji bui.
11Bam

608 aa na pim pui gammj t jdhat jix biiak ka aa ji bui na ba jam am tu biya gu ggr jup tum duunkam jano na pai dhuuk jam baidhika bhamm jak jix dhaam. Na gu no pim am r, jumai bhaan biya. Bar mian gu na pai dhuuk mu jim na mu ja baimra jk nam ji ra. 12Ba gui nam pui mi pui jimia na jax jix aa, ggrkam kn ja darsa i bhammx dhaam, jap ji buusnia nam gui bhai siisap ka gu chiop gan gu Dios. Gammj bhai pu bap tuika am, cham tu jx juugt. Ja am uana i na jax ch gu Dios gio na jax t t bhai na pai dhr nair gkam, nax iom gr kiicham, na xibkam Jerusaleen jup t t, gio ba na jax jup ba tka p aa mi dhr jap jak. 13Ba no jaroi tu slhkam jix maachim gu ioki gu Dios, jum aa na bx juraan kn xi kk na jax tu agada gux Dhuudu kam jix Ua Iimda mu jap chichiop nam paim jumpanda gui nam ba t jgi aa ji bui nam tu daanda buior gu Dios. Gu Juan na mu jak jup ba tu ja uaxidha guch Xoikam jgidham nam mu jak jup oidha na pai Laodiisia t t 14Xib jap ba mu jak jup tu uaxidha gu jumai chujuandam tuk na mummu jak tu juan ji amkam na pai Laodiisia t t ja bui gui nam ji bui t jgi. Japnip mi tu daasa bhaan gu uuan nap mu joochxidha: Gui nat jup duu dhi oigan bman gu Dios gio na jk tux chu jaich, na joidham jix ua kn kk, gam na pui tu kuugalhdha jax not ba ti, japni kaich nap sap ba mi dhr ja aagidha gui nam ba kaichu: 15Jix bhaix maat i na pim jk tu jax buat tu dudua mu jap na pim pai oidha. Jix maat i p na pim cham tu bx jam jujur kn tu kam ji idhat jix biiak aa ji bui.

609 Cham tux bhai mi pui jiim japim na jax jix aa, palhp px. Jap px ji buan japim na jax gu suudai nox juuk px, na cham tux iom jix choi ka piam na cham iom jix jpi ka. Ba aa ji bui cham tur am gu pui na pim jax tuidhi, japji no pim jix aa na pim ji kaichgda, bx jam jujur kn p na pim tu kam ji idhat mi pui jiimda na jax jix aa, cham tu palhp px. Piam no pim jup jix oon na pim tu kam ji idha, chapim pui kaichdha na pim ji kaichu. 16Gu ba gu xib na tu jax tuika, cham tu jam am t nidhidha, na pim gu cham tu bx jam jujur kn tu kam ji idhat mi pui jiim na jax jix aa, sia ku pim gu pui kaich na pim ji kaichu. Jap ji buusnia na jam bibo ya dr ji chi am, na pim gu pui px ji buan na jax gu suudai nox juuk na pu cham ioob no ti xi io. 17Pui kaichdha pim gu na pim jir jix chutumigam, na pim saak bx tu bia na tu jam am jum aa jam iiimda bhaan gio gu maaxik bhaan, gam na saak gammjx bhai tu jam jim, gio na bx jix bhai ji chu buusnidha gu tu na pim jax buada. Gu aa ji bui, paa gip jir jix chutumigam japim. Cham tu bx tu bia pim na tu jam am jum aa. Japni px ji buan japim na jax gui nam alh gampai tuii, nam cham jir tu bia kam. Jap ji buusan p na pim puix dhanpakat oipo, gio na pim cham iia, sia ku pim gu aapim pui kaich na pim jir jix chutumigam, pui ku pim ba cham Dios ka tcho. 18Paa gip jir pui na pim jax jum aa. Cham tu bia pim gui nax iom jix dharam namk. No pim jix aa na pim biaka dhi nax iom jix dharam namk, jum aa na pim aa ji chaia, na ba dhi kn pui bam kaichdha na pim jir jix chutumigam. Daipu aa bia jia dhi j nax iom jix dharam namk. Ba no pimt ji chaa, cham tux dhanpakat ka oipoda pim

NAT JAX T T GU JUAN3,4 gu jam iiimda bhaan, jap ji buusnia gu na pim ba tm tidha joidham jix chooto gu jajannulh, gio na pim ba tum juulhia gui na duduadha gu jam buupui na pim cham iia. 19Jap ja dho kaikam jup jam ttda, na pim soim lhdhai mi pui ba jimia na jax jix aa, chapim kam uatulhidha. Piam ku gu cham, jam tulhiichuda i na pim jx px juugt soim lhdha aa ji bui, na gu ti xi jam joign. Pui jak ja ja buat ja slhkan jia gui na jk jix ja da. 20Tix aa i na bx jam am jup tuigda gt, jap ji buusan na mi dhr kigob kkat mu tu son na pim pai jax chu oidha. Ba not jaroi maadt ji kupiokdhak ji chia na mu bakia rban dr, mui dhop ji bakia cham jax ji chji, ba mi dhr dai nach maap daraibui ba tu jugia. Pui jak jum aa na duia gu jaroi nox aa na bhaan jup tuigda. 21Gu ba gu jk nam ji buix biiak kat mi pui tu kuugalhdhim na jk jax jix aa cham tu bhaan jax jim aagt sia tu ba ji ja duu, aa ggrkam kn ja darsa ya na pai Gkam kn ba daa sonpan gu Dios, nam jai amkam ja slhkanda gu jatkam. 22Gu ba no jaroix bhaix maachim gux bhaim kaichdham ioki gu Dios, jum aa na mu jimi bx juraan kn xi kk na jax tu agada gux Dhuudu kam jix Ua Iimda mu jap chichiop nam paim jumpadat tu daanda buior gu Dios gui nam jk ba t jgi aa ji bui.

Na ba tum daanda buior gu Dios bhammx dhaam Ba mi dhr bx dhi pui, bhamm jak jup ba tum maax jix dhaam. Maan kap g kiidha na pai bx xikoolh dhr kuup na pai tuut gu babhak, kupiokix ji gu, cham tu kuup. Bap ji chtda p gio gui na mi tu agi, nax iom g tu iok jaxbui na jx tu kuu gu kuichdhakar:

NAT JAX T T GU JUAN4 Bhai xi jiim yammni jak na paip tuii, na tm tchoda na jax chum duia jano na pai dhuuk tu kuugalhdha ya dhi oigan. 2Ba nat gu g am bam tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, bhamm ich ba ai jix dhaam. Ba bhai kk maan gu atooxkor nam jax chum bhaan daraaka gui nam jix iom jir ggrkam. Jaroi maadt ba bhai dhaa bhaan dhi dhi atooxkor. 3Joidham jix abhar totbik gu tidhar gan gio dlh, jap na jax chum totbikda gu joodai gui nax iom jix dharam namk ya dhi oigan. Gio maan gui na jap tum na kioor bhaip kk daam dr na pai daa, pui bx aixim tum kn jup mmim joidham jix abhar. 4Gio ba moo bx xikoolh dhr jup tuut p jai maan oom daman maakob gu atoxkar nam jax chum bhaan jup dadarr gui nam cham pk jir ggrkam ka. Bx jman dhi atoxkar bhaan daraa am maan oom daman maakob gu jatkam nam bar jaggr pa, nam jir tujuandam tugi gu Dios. Jix chooto t t am bx jman, gio nam ja tuttu gu kukrun jix uuam totbikdam. 5Ba giilhim g tm troon mi na pai daa gux iom Gkam, jap na jax kaichdha gu duuk no troo, gio ba na g kn tum aga. Amuub japni bp dr bap mmim gui na jap tuutum na kadhiir xijum gok kap, dhi px pui jak jum maaxi gux dhuudu kam jix uua iiimdagan gu Dios. 6Gio ba gu suudai mi jap jup suun joidham jix kx ua, cham pai ikoora. Gio ba moo bx xikoolh dhr mi na pai daa gux iom Gkam gio gu jai nam jir tujuandam tugi, mip guguuk am maakob gu sasoi kam tuutum nam jir dudua kam gio nam pui ja jur jup bia na jax gu jatkam, bx kap tu buupui am na jx jir ja tutku. 7Maan jap tum na gu mabii, jumai ba jap tum na gu

610 tuur, gio ba moo gu jumai jap tum p na gu maankam, gio ba moo gu jumai jap tum p na gu bhaaa na jax tuigda no daichu. 8Bx jman dhi sasoi xijum maan tu kakarbo am, sia bx kap tu buupui am na jx jir ja kakarbo, daam dr gio btaan dr. Ba gammj cham jum jpika am nam laalanda nam gkamtunda gu Dios, jup kaichdha am: Jap moox ua kn kk ji dhi Dios jich Gkora na ya daa. Joidham bxchux aichun na pu tu duia, na gux iom jir gkam. Dhix iom bjk dr pux jaich na chakui jaich kat gu oigan, gio xib ya dr jap jak gammj pux jaich ka. Dhi ba dlh giop kuugalhdha gu oigan. 9,10Ba gammj gu maakob sasoi, nam pai dhuuk gkamtundat taxchaabgidha gui na bhai daa g atooxkor tam na gammj pu dua sia nar pai dhuuk, gu maan oom daman maakob gu jatkam nam bx xkoolh dhr daraa, jotmoda ja olhia kn gukt tu daandam p buior, nam puip gkamtunda, xi ja kookosat am gu ja kukrun mu xi ja daraasdat japni bp dr na pai daa gu Gkam. Jup kaichdha am: 11 Dai aap jix bhai nam tu kam jum nidhat jum gkamtunda gammj Dios jich Gkora, nap gux iom jir gkam, gio nap bxchux aichun nap pu tu duia. T na pich jup tu duu bx na jk tux chu jaich, sia gui nam jir tu dudua kam, aap ja taibui gu iimda nam kn dudua xib.

611 Gui na jap ji buusan na gux k kasnir na ba slha gu uuan bhiibgixim Ba gux iom Gkam na bhai daa atooxkor tam, japni kn dr daa maan gu uuan bhiibgixim na bxxik dr mi tu uaix, xijum gok kap ba bhiibhisap kn gui nax kabkam tu bhibhisap, na sap ba cham jaroi slhai tgia na jax jum kaich. 2Ba maadt gu nobii gu Dios bha jap kkat jup kaich g kn na jx tu jiiak: Jaroo chix bhai na bhispiokai slhai tgia na jax jum kaich dhi uuan bhiibgixim? 3Pu cham jaroi jaich gu nax bhai na bhispiokai slhai tgia gu uuan na jax mi tu uaix gui nam jk bhamm jap jup tuii jix dhaam nam jir noonbi gu Dios, gio gui na mu jap jix chu jaich na jx oigan, piam sia chi moor pa jak kam ka gt. 4Ba aa jix buam ji aagt ma susua nat moo pui pk cham jup jaichdhr gu jaroi nax bhai na bhispiokai slhai tgia gui gu uuan. 5Gu ji na gu maadt gu maan oom daman maakob nam mi daraa bx xikoolh dhr na pai daa gux iom Gkam, jup ji chtda: Aap moo cham jax jum aanda jaduu, ba jkg ap. Matgam ya pai jaich ji maadt nax bhai na bhispiokai slhai tgia na jax jum kaich dhi uuan bhiibgixim, nat gu gui ba maiich gux buam jum duukam. Gui dho aagt jup kaich nar boxii gu Judaa, na xib jix iom gkam kn ba daa, sia bx jai bhaankamun gu Dabii, na gu puip jir boxii. 6Ba gui nat jap ji buus na gux k kasnir mip kk japni bp dr na pai daa gux iom Gkam, mi rban nam pai bx xikoolh dhr daraa gu jatkam nam jir jaggr pa gio gu maakob sasoi nam bx aixim tum, xijum maakob tu

NAT JAX T T GU JUAN5 aaa, gio gu buupui jakbui p. Dhi px kat jup jum kaich gux xijum gook jix dhuudu kam jix uua iiimdagan gu Dios nat mui kap ja joot bx kap na jx oigan. Gui j na pui ji buusan na gux k kasnir, bx kap jix bapaimi gu tukgan nam pai jax gbiimk jano nat jum makgrta, 7ba mu jimk bhai ji dhaa gu uuan bhiibgixim na japni kn dr daa gux iom Gkam na bhai daa atooxkor tam. 8Gu ba gu maakob sasoi nam bx xikoolh dhr guguuk, gio gu maan oom daman maakob gu jatkam nam bx xikoolh dhr jup daraa, mi ja olhia kn ji guguu mt japni bp dr na pai kk gui j na jap ji buusan na gux k kasnir, bx jman ja daada am gu sasaasbikar gio gu alhich jaja jix uuam totbikdam, susdagm mi jim gui na joidham uub na jax chum jum kubhioxi gu Dios. Dhi px pui jak jum maaxi gui nam jk ba tu daan buior gu Dios nam ba t jgi buior guch Xoikam, na gu pui ji buusanda nam tu kubhioxidha nam pai dhuuk tu daanda buior. 9Ba bx dht bhai ji laalag mt maan gu xibkam alabaan na japnim kaich: Dai aap jix bhai nap bhispiokai slhai tgia na jax jum kaich dhi uuan bhiibgixim nap mi daa, na pich gu pu kaikam jum tulhiiaimk jum makgrta jano nat g jaax gum r bhaan gu kuruus ja amkam bx dappaam gu jatkam na jx oigan, nam bx aixim tum tu iok gam bx aixim tuutum, na pich gu bx ja sabalh kn gum r na pich kn tu ja namkix gu ja uatulhdhara na ba mi dhr bax bhai ka nam yamm aaya na paip tuii gu Dios. 10 Ba xib pui jak ba duu pich nam jai dht ba tu daam kka na jx oigan,

NAT JAX T T GU JUAN5,6 gam jai nam nai ba tu agidha gux bhaim kaichdham ioki gu Dios, nam pui ja ttdaidha gu jatkam nam ba t jdha soim lhdhai aap jum bui. 11Ba mi dhr mui cham daaxix kam mi bam maax jamt gu noonbi gu Dios bx xikoolh dhr mi na pai daa gux iom Gkam, gio nam pai daraa gu maan oom daman maakob gu jatkam gio ba gu maakob sasoi. 12Jup kaich am g kn: Gkamtunda ich dhi na pui ji buusan na gux k kasnir, nat gum makgrta kuruus tam. Na gu xib jix iom gkam kn ba daa, bx bhaan ba tu bii gu tu nax chu jaich, pui na jax gu ggr jup tum duunkam gio gu alhich jup tum duunkam. Xib dhi bax bhai na pu tu duia jax a lhiidha ja bui bx gu jatkam. Japni kuch ba moo gammj tu kam nidhat gkamtunda. 13Ba mi dhr bx gui nat jk tup tu duu gu Dios na bhamm jap jix chu jaich jix dhaam, gio ba mu jap na jx oigan bhaan, gam mu jap suudai chr, jup kaich am p: Gammjch moo tu kam nidhat tu daanda buior gux iom Gkam na bhai daa atooxkor tam gio dhi nat jap ji buus na gux k kasnir nat jum makgrtak, nam gu gammj pur ggrkam sia nar pai dhuuk ka gt. 14Ba gu maakob sasoi nam bx xikoolh dhr guguuk mi na pai daa gux iom Gkam jup kaich am p: Pui dho. Gu ba gu maan oom daman maakob gui nam bx xikoolh dhr daraa, na mt jax ja olhia kn guguu bhai ji chu daan mt buior.

612 Na ba bhiibhispioka guch Xoikam gu uuan bhiibgixim Ba gui na jap ji buusan na gux k kasnir, maan kap xi bhispio gui j uuan bhiibgixim na daa. Ba maadt gu maakob sasoi jup ji chtda g kn, px am namm jap tu baapkichun: Pu kani muni jak xi ch t. 2Ba na ich mui xi ch t, maadt mu kk gu maankam jix chua kabai cham gaat ji dhaagt. Ba maan xi kx jamt gu kuruun na bhaan jix maat nat ba tu maiich nat tu kokdarak ja bui gui nam jix bhaamki, gio ba na bhaan jix maat ka p na mi dhr jap jak gammj tu daam ba kka. 3Ba nat jumai kap jup xi bhispio gu uuan bhiibgixim gui j na jap ji buusan na gux k kasnir, jup ji chtda p jumai maadt gu maakob sasoi: Mii jak jup xi ch t. 4Ba na ich mui xi ch t, maadt mu jak jup kk gu maankam jix b kabai cham. Ba maan xi maa mt gu tb kuxiir na bxxik dr jix mumuk, gio ba na mt xi chia na ja kokdhichdha gu jatkam bx kap na jx oigan na pui jak tu duia nam dlh px bhai jim kokda, nam cham maan iook kap duuka. 5Ba nat pai dhuuk jumai kap jup xi bhispio gu uuan bhiibgixim na ba moo baik kap ba bhiibhispiokix ka, jumai bhaip ji io maadt gu maakob sasoi, jup ji chtda p: Muni jak jap jup xi ch tgia. Ba na ich mu jak jup xi ch t, jumai mu jak jup kk gu maankam jix chuk kabai cham ji uadat maan gui na bhaan jix maat ka na jx jix bt ka gu tu. 6Ba mi rban nam pai bx xikoolh dhr guguuk gu sasoi, bhai ji chum io, jup tum kaich: Ya dr jap jak gook kiilo px ba aix ka gu juun na jk maichia gu maan

613 tanoolh not tu jua gu jaroi, piam baik kiilo gu tiriik. Pui ku pim ba siamri cham xi buada gu asait gio gu uubas baraa, na pim gu pui cham tu gammj g biaka. 7Ba nat pai dhuuk jumai kap jup xi bhispio gu uuan bhiibgixim gui na jap ji buusan na gux k kasnir, na ba moo maakob kap ba bhiibhispiokix ka, jumai bhaip ji io gu maakob sasoi, jup ji chtda: Mii jak jap jup xi ch tgia. 8Ba aa mu jak jup xi ch t na pai jak tu aagi. Mu kk p jumai gu maankam jix uam kabai cham, Muuki sap t gui gu maankam. Ba dhi jumaip oichu gu maankam na Tulhiiara t, na dhi px kat jup jum kaich mi nam paim tulhiia gatuuk gu jatkam. Ba bx gook jup ja ttda am nam sap ja kooda gu jatkam nam jk daaxix mui kap na jx oigan, nam pui jak tu duia nam dlh px bhaakui bhai ji ch jgialhchuda nam jax dhui px koya, gam jai nam uamai, nam ja am jimiichdha gu bhiogi, gio jai kokdai kn, gam jai nam ja jugioka gu gampx kam sasoi nam jix bhaamna. 9Ba nat jumai kap jup xi bhispio gu uuan bhiibgixim na ba moox chamaam kap ba bhiibhispiokix ka, mi sonpan gu sasoi mmikar na mi jap kk, ba t ich nam mim maaxi gu ja iiimda gui nam bhaankamun tu agimk gu Dios na mt ja bhaamkidhak ja koi gu jatkam nam cham aa nam tu agada. 10Bap kaich am mi ji gukat g kn: Aapi Gkam Dios jich Gkora, nap joidham bxchux aichun gio nap joidham jix ua kn kk, gam nap pui tu kuugalhdha jax no pich ba ti, paa duuk jum aaya nap saak ja aagidha bx gu jatkam nam tu jax buimk gu ja tutku bhaan kup ba ja tulhiichuda gui na mt jich bhaamkidhak jich koi

NAT JAX T T GU JUAN6 nach mu jap jum amkam ka tu agat gux bhaim kaichdham jum iook? 11Ba bx jman dhi nam mi guguuk sonpan gu sasoi mmikar, xi ja ti mt gu jajannulh joidham jix chooto, gio ba nam jup ja ttda nam sap ka xim nra alhich px ba, nam bx bhamm ka xi aaya gui na mt chakui ja koi, nam pui ka tu agichu gux bhaim kaichdham ioki gu Dios bx kap na jx oigan nam jk daaxix nam pui ja kooda, na ba mi dhr pui ba tu kuugalhdha gu Dios nam jax kaich. 12Ba nat pai dhuuk jumai kap jup xi bhispio gu uuan bhiibgixim, giilhim g bhai ji chm tr, gio gu tanoolh bhai px ji chukuur, jix chuk bhai pup daa, jap na gu jax chum jannulh nox chukuum jix chuk, gio gu masaan jix bp jum duu jap na r. 13Gio gu chiichia nat mui ji ii mu jak oigan bhaan, jap na jax gu iibhaigan gu iigx na giilhim mui mu px ttronia drap not jix iom bhai xi jb. 14Gio gux dhaam px cham pai matgir, japni px jum duu na jax gu uuan not jotmoda xim bhiib. Gio ba nat giilhim jix iom bhai ji gindok gu oigan, px cham pai matgir gu oidha na mui kap ka daraat na jx oigan, gio gu alhich dppr na mu jap dr kax maaxich suudai raab. 15Ba gui nam nai jap daraa nam jir ggrkam na jx oigan, ma jiboior jamt bha jap oidha tam na jax chiichio, jai bha jap na jax t dd na mt bam ochom, ja bm gu jajatkam tuk gam gu ja tujuandam tuk, pui na jax gu ja ggrkam tuk gu ja sandaaruix chuk, bx sia gui nam jir jix chutumigam, sia gui nam jix iom jix ojo, gam sia gui nam jir jappx jatkam. 16Bap ja ttda am gu oidha bhj jap ji baapxich chiichiob gam bha jap na jax t dd: Iam gor bhai xi ialh jich am, xich xchu pim, na cham jich chgia gui

NAT JAX T T GU JUAN6,7 nax iom gkam kn daa bhammx dhaam, gio gui na jap ji buusan na gux k kasnir, na gu giilhim jix bhaam jich bui. 17Bam ai gu na pai dhuuk jich chulhiichuda aach na chich cham mi pui jii na jax jix aa, gam gu jai. Jaroo gip jix akoo nax iom jum tulhiia? Na ba ja matgilhdha gu Dios xijum gook oom daman maakob miil gu Israel kam jatkam nam mi pui jiim na jax jix aa Gio ba moo mi dhr japni ich jup t t, maakob sap gu noonbi gu Dios maakob kap guguuk am na jx oigan, na mt pui jak ja tdak mu ja joot nam jix iom t jlhbichdha bx kap na jx oigan na ba tum xichuidha bx na jk tux chu jaich bx kap, sia mu jap suudai chr. 2Ba jumai japni jurnip dr jak muip ba jim gu nobii gu Dios ji uadat gui na kn ja matgilhchun gu Dios gui nam jk kaichgda. Ba mui xi ja jikai gu jai noonbi nam mu jap guguuk maakob kap na jx oigan, na mt ja chia nam tu xichuidha jblh kn bx kap na jx oigan, jup ja ttda: 3Chakui pim jix iom t jlhbichunda, nam gu bx pu koya gui nam jk tu dudua na jx oigan, sia bx pum xichuidha gu tutua gam sai gio gu suudai, nach gu ka ja matgilhdha gui nam jk tu kam nidhat mi pui tu kuugalhdhim na jax jix aa guch Gkora. Dai nach ka xi ja matgilhdha na pim ba moo mui ba t jlhbichdha. 4Ba gu nobii gu Dios xi ja matgilh ja kokobtai am gui nam jk tu kam ni gu Dios nam jir Israel kam jatkam, xijum gook oom daman maakob miil (144,000) ja matgilh. 5Mambhx daman gook miil ja matgilh gui nam jir bopxi gu Judaa, gio gui nam jir bopxi gu Rubeen jakbui p mambhx

614 daman gook miil, gio gui nam jir bopxi gu Gaad mambhx daman gook miil p, 6gio ba gui nam jup jir bopxi gu Aseer jakbui mt jup ja matgilh mambhx daman gook miil, gio ba gui nam jir bopxi gu Neptalii jakbui mt jup ja matgilh mambhx daman gook miil, gio gu bopxi gu Manasees mambhx daman gook miil p, 7gio gui nam jir bopxi gu Simeon mambhx daman gook miil p, gio ba moo gui nam Lebiip jir bopxi jakbui mambhx daman gook miil jamt jup ja matgilh, gio gui nam jir bopxi gu Isakaar jakbui mambhx daman gook miil jamt jup ja matgilh, 8gio ba moo gui nam jk jir bopxi gu Sabuloon jakbui p mambhx daman gook miil p, gio ba gui nam jir bopxi gu Josee mambhx daman gook miil p, gio ba gui nam jup jir bopxi gu Benjamiin jakbui mt jup ja matgilh mambhx daman gook miil. Gu Juan na ba ja tgia mui gu jatkam jix chooto t t kam 9Ba mi dhr mui mi bam maax jamt gu jatkam cham daaxix kam, japni bp dr na pai daa gux iom Gkam gio gui na jap ji buusan na gux k kasnir, pu cham jaroi maat nam jk aix, pui px tuii am. Bx kap dr mi guguuk am gu jatkam na jx oigan kam, nam bx aixim tum tu iok gam bx aixim tuutum. Jix iom mui dho ba ji gu jatkam nam mi guguuk, nam pu cham jxdha jaroi ja tmo siat ti ma ja jaklh. Bx jix chooto t t am, gio nam jman ja daada gu kokmarak jaaja. 10Bap kaich am g kn: Jap moo gkam kn jix bhai duu ji dhi Dios jich Gkora na bhai dhaa atooxkor tam nat jich ua guch uatulhdhara, nat gu mu joot dhi na jap ji buusan na gux k kasnir na ba

615 puich amkam jum makgrta na ba kn tu namkix ka guch uatulhdhara! Gammjch jix bhaich chaatt tu daanda buior, na gur jix bhaikam. 11Ba gu mui cham daaxix kam gu noonbi gu Dios nam bx xikoolh dhr guguuk mi na pai daa, gio mi nam pai bx xikoolh dhr daraa gu maan oom daman maakob gui nam jir jaggr pa, gio gu maakob sasoi, ja olhia kn gukk bhai ji chu daan mt buior gu Dios na mi daa rban. 12Jup kaich am: Maaxik dhor pui nam jax kaich dhich jaadu, gammjch dho tu kam nidhat gkamtunda dhi Dios jich Gkora na ya gkam kn daa, na gu maaxik jix iom jir Gkam, bxchux aichun na pu tu duia. Gammjch gkamtundat taxchaabgidha sia nar pai dhuuk ka gt. Japni tu tuika. 13Ba maadt gui nam mi bx xikoolh dhr daraa nam jir jaggr pa jup ji chtda: Jaroom da dhi jatkam jix chooto t t kam nam ya guguuk? Paam dr jak jiim? 14Ba aa jup ttda: Cham ji na maat. No pich mi dhr iam ji aa ji jaduu nap jix maat. Ba gui xi aagi p, jup ji chtda: Jir di am dho gui nam giilhim jum tulhiiaimk mu jap oigan bhaan nam duduakat gu ja tutku bhaan, gio nam gammj pux biiak kat buior gu Dios siam jum tulhii. Ba xib yamm jak bap tuii am jix bhaim taatt, nat gu bx dappaam tu ja ua gu ja uatulhdhara guch Xoikam, dhi na jap ji buusan na gux k kasnir, kn gu ran nat jaax bhaan gu kuruus, na mt gu soim lhdhak t j buior. 15Ya j bar di nam pai gammj bman

NAT JAX T T GU JUAN7,8 bap tuika gu Dios joidham jix jjkgm, jap ji buusnia nam gammj ya pu ba tu juanda na pai tu chiopi gu Dios. Dhi ba dlh ja buip tut ja nuukanda. 16Ya dr jap jak cham pai dhuuk kax bhion ka am, ni nam cham pai dhuuk ka tanook ka, ni gu tanoolh ku cham pai dhuuk ja am ka tonnia, ba cham paix chatoi kr kam tulhiia am. 17Ba xib ya dr jap jak gammj ya pu ba oika am jix bhaim taatt, cham tu bhaan jum tulhiiat ka suanda am nam jax jum tulhiiaimk mu jap oigan bhaan, na gu ya gammjx bhai tu tatda buior dhich Gkora, gio na gu gammj ja bm oirda dhi na jap ji buusan na gux k kasnir, jap ji buusnia na ja bipiada jap na kakasnir, gio na gammj ja ichunda gux k suudai nam kn gammjx bhaim taat ka.

Na jumai kap jup ba bhispioka gu uuan bhiibgixim guch Xoikam Ba nat pai dhuuk jumai kap jup xi bhispio gu uuan bhiibgixim gui na jap ji buusan na gux k kasnir na ba kn bx ba bhiibhispiokix ka na jk kap bhiibhisap kat, px cham tum io bx kap na jx jir jix dhaam, mkim pa moo na cham tum iok. 2Ba gux xijum gook gu noonbi gu Dios nam japni bp dr guguuk mi na pai daa, xi ja maa mt jman gu kukuichdhakar. 3Jaxpx ba moo jumai mip ba ai na puip jir nobii gu Dios alhich kubhiokar ji kusbiot nar jix uam totbikdam, ba mi ji kkbo sonpan gu g kubhiokar na jap tum na sasoi mmikar. Ba g xi maa mt gui na joidham uub na sap ba kubhioxidha gu Dios bhaan gu kubhiokar na mi kk japni bp dr na pai daa, maap xi bndai gui na mt tu kubhioxi gui nam t jgi buior guch Xoikam, na pui ji buusan nam tu kubhioxidhimk nam tu daiimk

NAT JAX T T GU JUAN8,9 buior tu kam nidhat. 4Ba nat pai dhuuk bhai ji chu kubhiona, slh mu jak bhi gu kuumxigan na pai daa gu Dios, maap jum bndak gui nam tu kubhioxi guch Xoikam jgidham. 5Mi dhr ba nat jax daa p gio gu alhich kubhiokar, mi xi suuduidhak gu tuupalh bhai dhr bhaan gu g kubhiokar mjmm xi bua oigan bhaan. Ba bhai pu ji gindok gu oigan, gio na g tm troon jap na jax kaichidha gu duuk trndam. Gu noonbi gu Dios nam ba tu kuichdha 6Gu ba gux xijum gook noonbi gu Dios nam jman ja daada gu kukuichdhakar, jix k bam duu mt nam ba tu kuichdha. 7Ba nat pai dhuuk maadt xi chu kuich, jix dhaam dr mui pu ji ii gu chia mu jap oigan bhaan, gio ba gu tai p bnkam gu r. Ba pu mi alhich gu dbr bnkam gu tutua gam sai na mi jap ka tu tuutt na jx px aagix na t mya. 8Mi dhr ba nat pai dhuuk jumaip xi chu kuich gu nobii gu Dios, maan jix dhaam dr mui xi jibua mt g gui na jap tum na oidha, dai na bx mimtu, slh mummu gi rban gu g suudai. Bax bp jum duu taak dr gu suudai jap na r na jx px aagix na blhia. 9Ba koi mt gu boptop gam gu jai nam mi ka tu oipot mi nat jx bgiir gu suudai na jk aagix nam koya. Gio gu jatkam nam mi jap ka oipot kaknub tam puip koi mt nam jk px jup aagix, bx pu baap gu ja kaknub. 10Ba nat pai dhuuk jumaip xi chu kuich gu nobii gu Dios na ba kn bar baik ka, jix dhaam dr mui ji jigi maan gui na jap tum na chi, ba mu jap gi jkchi kap ggr jir akkn na pai mr gu suudai gio mu jap na jax jir biipiatam, na jk kap aagix

616 na gxia. 11Jix Xibu sap t gui gu chi, ba bx nat jk kap akkn gi, jix xibup jum duu gu suudai. Ba mui koi mt gu jatkam na mt jk ii gui gu suudai na jk px aagix nam koya, nat ja maimtuda gu suudai na gu giilhim jix xibu. 12Ba nat pai dhuuk jumaip xi chu kuich gu nobii gu Dios na ba kn bar maakob ka, ti pup rban juugt nai ji chuu gu tanoolh, gio gu masaan, gio ba gu chiichia. Cham tux bhai ka tu tonni gu tanoolh, gio gu masaan palhp px ba tum masbagi gio gu chiichia, bax chukgam jup tum duu jai kap na jk kap aagix na tum tukgamta, tataab jak gio tukaa jak. 13Ba maan gu bhaaa bhamm jap ji dhddat jix dhaam jup kaich g kn: Jap moo joindam jum duia am gu jatkam bx na jx oigan nam pai dhuuk xi chu kuichdha dhi baik noonbi gu Dios nam ka biiix nam tu kuichdha. Ba nat pai dhuuk jumaip xi chu kuich gu nobii gu Dios na ba kn bar jix chamaam ka, maan jix dhaam dr mui ji jigi gu chi mummu oigan bhaan, ba xi maa mt gui na kn jum kukpiok mu na pai g t d na cham pai ju. 2Ba xi kupio mi dhr na pai kiidha, giilhim g mj dr ji buus gu kuubhx bhidham jix chuk jix kubhabi, jap na jax chum kuubhsda gu tnkar no jaroi bax chu mamaim. Ba jaxpx bhai px ji chm ka bx kap na jx oigan, nat gu ba taabi gu tanoolh gu kuubhx, na gu giilhim jix chuk nat mj dr buus na pai g t d. Sia gu jblh cham tu ka k, nat gu bx ba ia gu kuubhx. 3Ba bhj dr jap bhaan gu kuubhx bhai ji bubua mt mui gu sossoi, bx kap ba oipo am na jx oigan, dai nam puix iom jup jix bhaamna na jax gu nankasr. 4Pui jak ja tdak mu ja joot jamt nam ja kimna gu jatkam na

617 jk cham daaxdhix ka ja kokobtai am gui na kn tu matgilhchun gu Dios na bhaan jix maat nam gui kaichu, gio nam cham jax ja buada gu tutua gam sai na mi jap tu tuut, daipu nam jax px ja ttda. 5Gio ba moop ja ttda am p nam sap cham tu pu ja koodaidha gu jatkam nam jk ja kimna, japji dai nam jx px bhaan jum tulhiia. Ba dhi j nam jap tuutum na sossoi, bhai ji ja kimna mt bx gu jatkam jix chamaam masaan juugt, pui jak t kk am na nankasr. 6Ba na mt pai dhuuk bhai jim tulhii gu jatkam na mt bhai ji ja kimna gu sossoi, mui tix aa am nam ba koya gt nam cham mi pum tulhiidha, gu ji nam gu cham ko siam chi moo jax jum buat ti muuki dhaan, jap ji buus gu nat mai m gu muuki mi dhr ja bui. 7Gu sossoi jap tuutum am na gu kakbai, gio nam puix ja joii nam nai xi bapo nam jax xim buada gu kakbai pai nor jgialhi. Dai nam bx jman jap tum tu moom na jatkam, gio nam bx jman ja tuttutu gui na jap tum na kuruun. 8Gu ja kuup ba jaxbuir ttb nam jx tu kuup gu uuub, gu ba gu ja taatam jap tum p na gu mabii gu taatmun. 9Bx kap na jx jir ja tutku tu baapsatu am gu kokmarak bapaium nam kn jum soomdhatu. Ba nam xi angb jap tum kaich na jax nom pai dhr mui mu boopo gu kakbai ji ja tbiopat gu kakret not ba ji chum kokda. 10Gu ba gu ja bhaabhai jap tum na gu bhai gu naksr, kukgaram mi chuut gui na kn t kk. Dhi ba kn ja kimna mt gu jatkam jix chamaam masaan juugt. 11Gu ja gkam tuk dhi sossoi, Abadoon t gu ebreo iook kn, gu ba gu griago iook kn Apolion. Dhi px jir di gui na mu jak jup jir gkam na pai giilhim g t d. 12Japni jak tum bua, ku gu gook ka biiix ji gu tulhiiara na ja am ka

NAT JAX T T GU JUAN9 jimia gu jatkam, cham tu daipu. Dhi kn kiapx maan ba jim. 13Gu ba nat pai dhuuk xi chu kuich gu jumai nobii gu Dios na ka biiix, bhai ji chum io bhai dhr bhaan gu kubhiokar nar jix uam totbikdam na mi kk japni bp dr na pai daa gu Dios, 14jup ttda gu nobii gu Dios nat kiapx tu kuich: Mi dhr jap ja dochora gu maakob noonbi gu Dios nam mummu buupulh g akkn na Eupraates t t. 15Ba gu nobii gu Dios mu jimk jup xi ja docho gu jai noonbi nam mummu buupulh ak jugii, nam sap ba ba ja kooda jkchi gu jatkam na jk aagix, nam gu pu pu kaikam mi buupulh nam pui tu duia na pai dhuuk jum aaya gu tanoolh gio gu oidha na pui tu kuugalhdha. 16Ba gu ja sandaaruix chuk gook jix chatmam oom miyoones ja aa am nam aix, bx kakbai cham jiim am. 17Bx jman gu ja sandaaruix chuk nam bha daraichu kakbai cham, jman ja baapsatu am gu kokmarak bapaium nam kn jum soomdha, dai na g mimtu jap na tai, taak dr jix chdum maaxi, taak dr bax uam. Gu ba gu ja kakbai jap tum tu moom am na jax chum tu mo gu mabii, ba ja chiichi am dr busaak gu taix iom jix choi kuubhx bnkam. 18Ba mui ja koi mt gu jatkam kn gu tai nam jk px aagix nam ja kooda. 19Gu ja bhaabhai ba jap tuutum na kooko, tu moom kukgaram dr na jax chum gu ko. Dhi kn jamt ba muip ja kimna gu jatkam. 20Ba gui na mt bii na mt cham koi kn gu tai na ja chiichi am dr busaak gu kakbai, gio na mt cham ja kimna, cham pai iam soi ba jim lh jamt buior gu Dios sia kum jax t ni, pui nam jax ba tu bua na jax cham k kam ni. Jix iom ba xi jii mt nam tu daan ja bui gu cham kk iiimda

NAT JAX T T GU JUAN911 nam jir noonbi gu jaook, gam ja bui gu didios jum ttgdam nax uam totbikdam kn jup duiix, gam jai gui nax chooto totbik, gio jai bx aixim tum, gio gam jai gui nar uuux jup duixim nam pu cham tu oipo sia kum ti tu tooton, ni nam t k sia kum ti tu naanak, gio nam cham iia sia kum ti tu buupui, nam gu pu cham tu dudua, nam gur jup duiixim px. 21Gio ba nam mui ja biakat gu uuub ja bm boppo, gio nam t xi, gam nam ja koon gu jatkam, gio ba nam nai tu jiboi.

618 pux jaich ka, gam nat jup tu duu bx na jk tux chu jaich: Jaxbui px juugt t nra gu Dios, 7na gu xib na pai dhuuk xi chu kuichdha dhi jumai nobii nat chakui tu kuich, bx pui ba tu kuugalhdha nat jk jax ja tdak gui nam bjk bhaankamun tu agimk bx kap na jx oigan. 8Ba gui na bhamm dr bha tu agi jix dhaam, jup ji chtda p gio: Taamr gu uuan na daa gu nobii gu Dios na mu kk oigan bhaan, na maap dr suudai chr t kisap, jap jap tda nam makia. 9Ba aa mu jimk bhaip ba taan gu uuan na daa, ba guip ji chtda: Ya dho, dai ji nap gu bha jugia. Joidham jix maikak ka nap mui ji jugia, rban dr gum book ba bhai jim maimtuda. 10Ba aa bhaip xi juu gu uuan nat pai dhuuk bhai xi maa gu nobii gu Dios. Pui dho joidham jix maikak jap na mbat na ich mui ji juu, nat pai dhuuk rban dr jum gaam ji gu book nat ba giilhim bhai ji maimtuda. 11Ba gui na bhamm dr bha tu agi jix dhaam jup ji chtda p gio: Jum aa nap giop ka tu agara gux bhaim kaichdham ioki gu Dios, nap ja aagidha bx gu jatkam na tu jax dhuia gatuuk. Bx kap jap aaya na jx oigan, na gu bx jum aa nam pui tu machia na jk jatkam, sia nam jir jax chum, siam jir pa jak kam, piam siam jai maakam tu iok, bx jap pui tu ja agidha, sia gui nam jir t ggrkam.

10

Gu nobii gu Dios na uaka gu uuan Ba maan gu nobii gu Dios jix dhaam dr mui ba jurnim mu jak oigan bhaan joidham tbaa cham. Gkam kam tuidhi gui gu nobii gu Dios, kioor bx xikoolh xi bhichdhixchu bha mor daam, gio gu buibsan na g mimtu jap na gu tanoolh, gio gu tootnan pui p, 2maan daachu gu uuan slhixim na bxxik dr mi chu uaix. Ba mummu ji kkbo oigan bhaan, maap dr suudai chr t kis gu kn dr kam toonan kn, gu onsop dr kam toonan ba dbr tam t kis. 3Ba xi jii g kn, jap ti na gu mabii no g kn jrok. Ba mu pai dhr bhai ji chum io g kn gio nat tm tr, jix xijum gook ti na mt bha io maap maan jimdam. 4Ba aa ba ji chu uanak nam jk jax kaich gui nam mu pai dhr bha iok, gu ji nat gu jotmoda bhai ba tum io bhamm dr jix dhaam, jup ji chtda: Dhip dai cham tu uuanda nam jax kaich dhi nam mu iok, dlh jap px puix chu mat ka. 5Ba gu nobii gu Dios na mu kk oigan bhaan, na maap dr suudai chr t kisap, xi bamiidhak gu kn dr kam nobii 6jup kaich bhaankamun gui na bjk dr pux jaich, gio na mi dhr jap jak gammj

11

Gu gook tujuandam tugi gu Dios Ba mkkat maan xi maa mt gu jupaabdakar jap tum na tootkom, mi dhr bap ji chtda am: Jupaabda ap dhi kn gu chiopgan gu Dios gio gu sasoi mmikar na bhaan tum makgrxi gu Dios, gio ba

619 nap ja jaklhdha gu jatkam nam jk aix nam mi chu daan rban dr. 2Dai mu jap drap dr gu chiop jap cham jupaabanda, na gu dhi mi dhr jap ja am bipio gui nam cham t jgi aa ji bui. Na gu dhi jap jir jum duukam nam bx tu px ja lhdha gui nam jk ba t jgidha aa ji bui baik oidha daman taak juugt. 3Ba aa gook mu ja jootsa gu chujuandam tuk nam ji amkam tu ja agidha gu iook bx gu jatkam baik oidha daman taak juugt. Gampai px tuigda am, jix xaasak t tichgda am na bhaan jix maat ka nam soi px jum lhiichunda. 4Gui j gook tujuandam tugi gu Dios, dhi px pui jak jum maaxi am gu gook oliibos na japni bp dr tut bhai na pai daa gu Dios, gio gu gook na bhaan jum tuttu gu kadhiir. 5Ba nat pai dhuuk mu ja joot gu Dios gu gook tujuandam tugi nam tu ja agipu gu jatkam, cham jxdha jax ja dooda mt gu jatkam sia kum tix ja bhaamki, na gu bxchux bhai nam pu tu duia, ja chiichi am dr busaak gu tai. Ba jai dht nam tix ja koodam, pu ja mi jamt. 6Siax bhai na mt pui tu duu nat cham duun baik oidha daman taak na mt jx juugt tu ja agi gu jatkam gu ioki gu Dios na jax jak tu duia gatuuk, gio na mt r jup duu gu suudai, gio ba na mt pui jak tu duu nam bxchu bhaan bhai jim tulhiia gu jatkam na mt jx juugt lh. 7Gu ba nat pai dhuuk jum ai na jx juugt daaxix nam tu aga, na mt bx kap ba tmo nam tu agimk gu Dios ioki, maan gu nobii gu jaook nax bhidham tum mj dr buusnk na pai g t d bhai ji chu kokda ja bui, ja maichk pu ja koi. 8Mi px jap bt am babhak sanoop, mi rban gu g kiicham na Jerusaleen t t, na mt pai gbiimk sissapa p kuruus tam guch Xoikam jano na mu

NAT JAX T T GU JUAN11 xi oilhimk, mi na pai jap ji buusan na gook kn t t: Sodooma gio ba Ejipto, nam gu pui jak jup tu jim gu mi oikam Jerusaleen na jax gu Sodooma kam gio gu Ejipto kam. 9Baik tanoolh daman taak mi pu bt gu ja tutku gu gook tujuandam tugi gu Dios. Bx na jk jatkam ja t mt nam mi px jap koiix, sia gui nam mk jak oidha, gio jai gui nam maakam tu iok. Bx kap dr na jx oigan ja t mt, ba pu cham jaroim guguux na ja yaaspa, mi px xi ja ni am, nam gu tu px ja lhii. 10Dai na mt joidham jix bhai bhai jim lh bx na jk jatkam na mt ba ja t na mt ba koi gui j gook tujuandam tugi gu Dios, px am tum aonbagi am bx jman gux dharam namkm, nam gu pui xim aa na mi dhr jap jak joidham jix bhai ba tu ja jimia, cham tu bhaan kam tulhiia am, na mt gu ba koi gui nam pui jak ka tu buat. 11Ba mi dhr nat xim ai gu baik tanoolh daman taak, gu Dios giop ba ja dudua gu gook tujuandam tugi, ba baapam jamt mi dhr nam pai ka btt. Ba giilhim bhai ji chooton jamt bx na jk jatkam na mt ba ja t gu gook jatkam na mt giop ba dudua nam ka koiix kat. 12Jaxpx bhammx dhaam dr mui ba tum io g kn, jup ja ttda am gu gook tujuandam tugi gu Dios: Bhai gor bi jiim. Ba gu gook tujuandam gamaip ji chts jamt joidham tbaa cham na mt ba jii bhamm jak jix dhaam buior gu Dios ja nichudat bx gu jatkam nam jix ja bhaamki. 13Ba mi dhr jix iom bhai ji gindok gu oigan na mt jax px bhamm ji bhiibhi gu gook tujuandam tugi gu Dios, ba jkchi iar gu babhak na jk daaxix na ialhia gui gu tanoolh, gio gu jatkam xijum gook miil jup koi mt nat ja tim gu babhak. Ba gui na mt jk bii, jix chotdonk ma tu daan mt buior gu Dios nax dhaam jup tuii.

NAT JAX T T GU JUAN11,12 moo ba jim gu tulhiiara, maan px ba bii na pui tum kuugalhdha. Na jumaip ba tu kuichdha gu nobii gu Dios nam ba kn bar daipu ka 15Ba nat pai dhuuk jumaip xi chu kuich gu nobii gu Dios nam ba kn bar daipu ka, mui dht bhai ji chum io g kn bhamm dr jix dhaam, jup kaich am: Dhi Dios jich Gkora bman guch Xoikam, bx kap bar ggrkam am na jx oigan, ba gammj pu bar ggrkam ka am sia nar pai dhuuk ka gt. 16Ba gu maan oom daman maakob gu jatkam nam jir jaggr pa, nam bx xikoolh dhr daraa mi na pai daa gu Dios, na mt jax ja olhia kn guguu, nai ji mumgia mt, drap xi chu sissap gu ja moom, bhai ji chu daan mt buior, 17jup kaich am: Taxchaab Dios jich Gkora nap jix iom jir gkam kat bxchux aichun nap pu tu duia, gio nap bjk dr pux jaich na chakui jaich kat dhi oigan, nap gu aap bx kap bar gkam ba xib na jx oigan gam sia nar pa jak. 18 Mui jai dht gu jatkam na jx oigan nam cham t jgi aap jum bui, tix bhaak am nap bx kap bar gkam na jx oigan. Ku ba gu nap gu ba ja tulhiichuda, ya bar bhaan gu nap pai dhuuk ja aagidha bx na jk jatkam nam tu jax buimk nam duduakat ja tutku bhaan, nom jix kp jum duukam jup tu buimk piam ku gux buam jum duukam. Xib jap ba ampx tu ja makia gui na tu ja am bipio gui nam bjk
14Gook

620 jum amkam tu agimk gum iook, gio gui nam jum amkam tu juanaimk, gam gui na mt t jdhak mi pui jii nap jax jix aa. Gio gui na mt jk cham tu kam jum t, puip jup ja makia na tu ja am jup bipio, siam chi moor jix chutumigam piam siam cham tu bia. Sia ja makia ap na tu ja am bipio gui nam tu koktulhdhimk bx kap na jx oigan. 19Ba jaxpx bhai jim kupio gu kigob bhai na pai tu chiopi gu Dios. Ba na mui xi ch ni, bhjmm px daa rban dr gux xidhuu kam kaaja. Ba mi dhr g bhai ji chm tr, gio nat bhai ji gindok gu oigan, gam nat bhai ji ii gu chia. Gu Juan na ba tgia gu ubii gio gu jaook na jap tum tu tuuku na gu trook Ba mi dhr maan bhamm jap bam maax jix dhaam gu ubii ji chkat maan gu jannulh na g tanoor, jap na jx tu tonni gu tanoolh, maan xi ks gu kuruun na mambhx daman gook bha daraa gu chiichia, amuub btaan jap ba daa gu masaan na pai kk gu ubii. 2Jir alhich kkam ji gu gu ubii, ba mi dhr g kn bhai ji saraa nat bhai jix chu kokor nat bam ai na pai dhuuk tgia gu alhii na bia. 3Ba jaxpx jap jak jup bam maax gu jaook, dai na giilhim bhidham tum gu tukgan, jap tum na trook dai na g gio nax b, xijum gook tu moom, mambhx ba tu aaa, ba bx na jk moomoram jman ja tuttutu gu kukrun. 4Mi dhr ba gu bhai kn ja gbiorak xi ja iixich mui gu chiichia na bha jap daraa na jk px aagix, mummu jak xi ja iabu oigan bhaan.

12

621 Mi dhr ba mui ji ai mu jak na pai gu ubii na kiapx ba duduar alhii kn, na sap ba mi pu jugioka gu maraan na jax maaxilhia. 5Gu alhii nat t gu ubii, jir chio. Dhi sap bar ja gkam tuk ka gu jatkam bx na jx oigan, nax oo kn ja slhkanda kn gu baium oxia. Ba moo jano nat jax maaxir gu alhii mi dhr pum bhk baasn jak jix dhaam buior gu Dios, nam bhamm jak gkam kn daasa. 6Dlh mi pup bii gu ubii, dn gu alhii. Ba mai ba m mu jap gampx na pai cham jaroi oir na ba cham jaroi jax dhooda, slh pu bhi mummu maan kap na pai tu aagi gu Dios na aaya, nat gu pu pui jak ba duu bp dr nam gu mi oikam ka tu maakda gu koi na kn duaka baik oidha daman taak juugt. 7Ba gatuuk jup ma jgialhich bhammx dhaam, gu nobii gu Dios nar ja gkam tuk gu jai noonbi na Migial t, ma tu kokda ja bm gu sandaaruix chugi buior gu jaook na jap tum tu tuuku na gu trook. Gu jaook tix iom tu kokda ja bm gu noonbi na lhdhat na moo ja maichia gt gu noonbi gu Dios. 8Gu ji nat gu cham tu jax ji dhuu, tu px dooda mt, ba pu mai ardi mt bhamm dr jix dhaam. 9Mu jak jamt xi ardi oigan bhaan bnkam gu noonbi, ba xib bx kap na jx oigan oirt ja iatgi gu jatkam. Dhi px jir di gu ko na bjk dr pu jaich nat dr dhi oigan jup jum duu, na gook kn t: Jaook gio ba Dhiabur. 10Ba mkkat bhamm dr jix dhaam bhai ba tum io g kn, jup tum kaich: Xib ba ya bam ai na pai dhuuk saak jix ja joindai gu Dios tu ja uadha gu ja uatulhdhara gu jatkam na jx oigan. Bx kap bar gkam ba xib gu Dios ja bui gu jatkam, nat gu guch Xoikam pui ba tu kuugalh nat jax tdak mu joot mu oigan bhaan, mai

NAT JAX T T GU JUAN12 ba ardi gu gu jaook na ya mmrat ka ja iattulhidha gu jatkam, gammj ya kka kia na ja iattulhichunda buior gu Dios jich Gkora. 11Xib na mt gu mai ba ardi, ba ya dr jap jak cham ka bhaai ka na jax ja iattulhdha gu jaook dhich jaadu, nat gu ba tu ja namkix gu ja uatulhdhara guch Xoikam gui na jap ji buusan na gux k kasnir, jano nat jaax gu ran bhaan gu kuruus na ba pui duuji bx dappaam tu ja uadhix ka gu ja uatulhdhara. Ba cham jax ka ja dooda xib gu jaook, nam gu dhi ba kaichu guch Xoikam. Pui ku ba na mt pai dhuuk t j buior, mi dhr naip ji jii mt na mt tu ja agidham gu jai gux bhaim kaichdham ioki gu Dios cham tu bhaan ji chotdonk sia mt chi ja bhaamkidhak ja koi, nam gu bx ja jujur kn bax biiak buior guch Xoikam. 12Ba aapim na pim jk ya jap tu oidhax dhaam, gkam kn japim jix bhai px bam taat ka na mt ya ba ai dhich jaadu na mt mi pui jii na jax jix aa guch Gkora nam jich bm ba oika. Dai aapim na pim jk mu jap jup tuii bx kap na jx oigan dho gi gu gkam kn jix buam jum aanda ji, na gux iom jam tulhiichuda gu jaook bx aixim bhaan nat ya dr mj xi m, sia aapim na pim jk mu jap oipo suudai dhaam kaknub tam, gam na jam iatgidhai mu jak jam bhichdha na paix iom jum tulhiia dlh, na gux maat na bar mian nam pai dhuuk daagi tulhiichuda. 13Ba na mt pai dhuuk mu jak xi ardi gu jaook na jap tum na trook oigan bhaan, mu k bax muaam gu ubii gui nat kiapx t gu alhii, na gu giilhim jix bhaamtu. Gu ji nat gu jimior gu ubii, gu jaook ba gatuuk dr muip ji ardi. 14Ba gu Dios xi angatuda gu ubii jap tum na gu bhaaa gu angan na sap ba dji

NAT JAX T T GU JUAN12,13 nakga gu jaook, gio na ba jotmoda aaya mummu gampx nat pai joot nam ocho baik oidha daman taak juugt, na ba cham muaa gu jaook. 15Ba gu jaook chiiram dr mui xi nua g gu suudai na sap ba bia gt gu ubii nax muaam, 16gu ji nat gu gu dbr jotmoda xim kupio na mui ba mlhiim gu suudai mu na pai gu ubii, mj jak px ji baap gu suudai dbr bta, px cham pai matgir, pu cham jax dhooda. 17Giilhim tix bhaam ji gu gu jaook buior gu ubii nat cham jax dhooda. Ba gatuuk na mt pai xi muidha gu bipsalhi gu ubii, bhai ji chu kokda ja bui. Gu bipsalhi gu ubii, dhi px kat jup jum kaich am gui nam jk t jdhat buior guch Xoikam mi pui ba jiim na jax jix aa gu Dios, gio nam gammjx biiak buior. 18Ba gu jaook na jap tum na gu trook, mi px ji kkbu judharam gu g suudai.

622 koktolhdhix, cham jxdha ka dodhia kam tuii, gu ji nat gu mi jotmoda bhai ji dhua cham jum lhdham. Ba bx gu jatkam na jx oigan na mt t nat ba dua gu maoon gui nar nobii gu jaook, joidham jix bhaim lhdhak mu jak ji kai mt. 4Ba dai nam ba tu daanda buior gu jaook gui na jap tum tu tuuku na gu trook dai na g, nam gu bx ba kaichu gui na mian jir nobii nat pu pu kaikam gkam kn dai na ba pui ja iatgidhai bx gu jatkam ja chiia nam tu daia buior. Tu daanda am ba gu jatkam buior gu jaook gio buior gu nobii jup xi kaicht: Jap moo tu slhkam jir gkam ji dhi nach jaroi kaichgt ba tu daan buior! Cham jxdha jaroi jax dhooda sia pk jax ka gt, na gu cham tu jumaip jaich na jaxbuip jir gkam na dhi. 5Ba gui j nar nobii gu jaook jup ja ttda bx gu jatkam na sap dhir di gu Dios, na gu pui jak aagi dlh gu jaook. Ba bx ja daam kkat gu jatkam na jx oigan baik oidha daman taak juugt. Jup ttda p gu jaook na sap bx aixim aichuxdha gu Dios na jax cham k kam ni. 6Ba puip duu gu nobii gu jaook nat jax chia, jix bhaamut bhai ji aga gu Dios, bx aixim ba aichuxi na jax cham k kam ni ja bndat sia gu noonbi nam bhamm jap jup tuiix dhaam. 7Gio ba nat bhai ji ja tulhiichuda gui nam jk t jgi buior guch Xoikam, nat gu sia dhi pui jak chia gu jaook na tu duia. Ba jkchi ja koi nam jk kaichgt gu Dios, na gux aa nam dai gui kaichgda. Bx ja daam kka na jk jatkam, sia nam jir pa jak kam, piam siam jai maakam tu iok. 8Ba bx kap na jx oigan gu jatkam ba tu daan am buior gu nobii gu jaook nat jk pu cham ja dai gu Dios jix iom bjk dr na ba moo dhi oigan jup ba

13

Gu gook noonbi gu jaook nam puix bhidham tuutum jup tu tutku Ba mkkat maan mj dr ba ji buus suudai raab gui nar nobii gu jaook, pui bhidham tum jup tu tuuku, xijum gook jup tu moom, mambhx ba tu aaa. Ba bx jman kam gu agan ja tuttutu gu kukrun, bha moomoram ba mui bha uaixchu gu iiiok na jax jak cham k kam ni gu Dios. 2Gu tukgan gui j nobii gu jaook nat mj dr ji buus suudai raab, jap tum na dnbalh, gu tootnan ba jap tum p na gu booji gu tootnan, gu chiii ba jap tum na gu mabii gu chiii. Gu ba gu jaook gui na jap tum jup tu tuuku na gu trook, gkam kn ba dai gui j nat mj dr buus suudai raab nar nobii, na sap ba jaxbuip bar gkam ka na dlh, gam na bxchux aichun na pu tu duia. 3Gu ji na gu panaas jap tuii na maan muukixchu gu maoon gui j nobii gu jaook, panaas kux iom jix

623 jaichdhlhia, bhaan gu uuan nam pai daaxix nam jk bhamm aayax dhaam, nam pai gammjx jjkgm bap tuika, na pai ja daasaim xib gui na jap ji buusan na gux k kasnir nam jk t jdhim buior. 9Gu jaroi nox aa na bx jix mat ka gu ioki gu Dios, jum aa na bx moram baapsa mi na pai japnim kaich: 10Bx gui nam jk daaxix nam ja dangi ja kuupa, pui ja dooda am, gio gui nam jk jup daaxix nam ttb kukxir kn ja kooda, puim jup ja dooda, ba aagix am nam jaroi pui ja dooda. Dhi ba bhaan matgilhia na jaroi moo tu slhkam bx juraan kn jix biiak buior gu Dios, nom moo pui nam jax bax biiak buior siam jax ja bua. 11Ba jaxpx jumai jap dr jak dbr bta bhaip ji buus gu nobii gu jaook na pui bhidham tum p gu tukgan, gook tu aaa jap tum na gu kasnir gu agan, pui jak tu iok na dlh gu jaook na jap tum tu tuuku na gu trook. 12Jaxbui gkam kn jup daaxix na gu jumai nobii gu jaook nax xijum gook tu moom. Bx kap ja daam jup ba kk gu jatkam na jx oigan, ja chia nam sap tu daanda buior gu jumai nobii gu jaook nax xijum gook tu moom, gui nat kiapx dua gu maoon na ka muukix kat maan, sia ku gu cham jxdha ka dodhia kam tut. 13Gio na joidham jix bhaim duukam xip tu bua ja nichudat bx na jk jatkam, tai bhamm dr jap jix dhaam bhai ji iixichun. 14Ba na mt t bx gu jatkam na jx oigan na joidham bxchux aichun na pu tu duia nam tu cham lhii, bx jix bhaim lhdhak mu jak jup ji kai mt, nat gu dhi kn ba ja iatgi. Ba mi dhr dai nat ba ja chia nam sap jup duia gui na puip tum ka na gu jumai nobii gu jaook nax xijum gook tu moom, gui na mt

NAT JAX T T GU JUAN13,14 ti si tb kuxiir kn, gu ji nat gu cham tu muu. 15Ba na mt pai dhuuk tmo na mt jup duu, gu nobii gu jaook gui nat tu chia nam jup duia, xi dhua gup duiixim na sap ba dlh ba tu oirda gio na tu iokda. Ja chia ba bx gu jatkam nam sap tu kam nidhat tu daanda buior gup duiixim. Ba gui nam jk cham aa nam tu daia buior, pu bx ja koi. 16Gio nat ja chia nam sap jum matgilhdha bx na jk jatkam ja kokobtai am piam gu kn dr kam ja noonob am, na bhaan jix maat ka nam buior jup tuidhi gu jaook. Bx jamt bam matgilh gu jatkam na jx oigan, pui na jax gui nam jir jix chutumigam gio gui na cham, sia gui nam jir tujuandam gio gui na jk cham, gam bx gu aaalh nam kiapx maaxilhim, gio gui nam jix iom bar jaggr. 17Ba pu cham bhaai nam tu sabada gio nam tu gara gui nam jk cham bha daaxdhix ja kokobtai am gui na bhaan jix maat nam buior jup tuidhi gu jaook piam na jk jaklhi bia, nam gu ja obhagi. 18Ya ba moox iom matda jum aa gio na pim jix bhai xim gangada na pim ba machia na jax ch gui na bhidham tum bhaan dhii jaklhi na yani daa: Xijum maan jix chatmam oom daman baik oom xijum maan (666). Dhi pim ba bhaan machia. Ku gu na jax chka, jir pu chum ka ji nam jax ch gu ya jap kam jatkam. Nam ba laalanda gux xijum gook jix chatmam oom daman maakob miil gu jatkam nam t jgi buior guch Xoikam Ba gui na jap ji buusan na gux k kasnir, bhamm kk g oidha tam na pai Sion t t ja bm xijum gook jix chatmam oom daman maakob miil (144,000) gu jatkam. Bx jman bha uaix ja kokobtai am na

14

NAT JAX T T GU JUAN14 jax ch gui na jap ji buusan na gux k kasnir gio na jax ch gu Dios. 2Ba jaxpx g kn bhai ji chm tr bha jap jix dhaam, jap tum kaich na jax no troon gu duuk, piam pai no g mr gu suudai, gio ba na jax jup tum kaichdha nom pai tu sab mui dht gu sasabdam kikchar kn. 3Ba gu mui jatkam nam bhai guguuk bman gui na jap ji buusan na gux k kasnir, laalan am maan gu xibkam alabaan mi ji gukat japni bp dr na pai daa gux iom Gkam, nam pai bx xikoolh dhr daraa gu jatkam nam jir jaggr pa gio gu maakob sasoi. Ku gu cham bhai ji na jaroi machia dhi dhi alabaan, daipu gux xijum gook jix chatmam oom daman maakob miil na mt mi pui jii na jax jix aa guch Xoikam nam duduakat gu ja tutku bhaan, 4nam cham tu bx aixim tu buimk na jax cham k kam ni gu Dios, ni nam cham tu muix bhai ja ttdaimk ja bm boppimk gu uuub, dai ji nam tu kam nidhat mi pui jiimt na jax jix aa gui na jap ji buusan na gux k kasnir. Jap ji buus na mt jum makgrta buior gu Dios nat pai dhuuk ja tulhiichudak ja koi gu jaook. 5Cham pai dhuuk tu bhaan jum uatulhdhak jamt, ni na mt cham pai dhuuk iatda tu agak. Gu baik noonbi gu Dios nam ba tu aga bhaankamun 6Ba maan gu nobii gu Dios bhamm jap dd rban gux dhaam, jir di px gui na bx kap na jx oigan tu ja agi gu jatkam gux bhaim kaichdham ioki na bhaan tu aga guch Xoikam. Bx na jk jatkam tu ja agi, siam jai maakam tu iok, piam sia kum jir jax chum, gam sia kum jir pa jak kam. 7Jup kaich g kn: Tu kam japim nidhat gkamtunda gu Dios, na gux iom jir gkam. Xib ya bam ai na pai dhuuk

624 saak ja aagidha gu jatkam nam tu jax buimk nam duduakat gu ja tutku bhaan. Dhi px jir di gui nat jup duu dhi oigan gio dhix dhaam, gio gu suudai na mu jap suusun mui kap. 8Gio ba moo mi dhr jumai bhaip ji io gu nobii gu Dios, jup kaich p: Xib dho gi ba am xi koya am ji gu Babiloonia oikam, na mt pai dhr pui ja mamtux bx gu jatkam na jx oigan nam jax jak gkam kn jum uatulhdha, gam nam jax jak ja daanda gu didios jum ttgdam jup duiixim nam jax jak tu jim dlh. Jap ji buus na mt ja iiich gu bii nam kn jum uatulhdha buior gu Dios. 9Mi dhr ba moo jumai bhaip ji io gu nobii gu Dios na ba kn bar baikim ka, jup kaich p g kn: Gu jaroi not tu daan buior gu jaook na jap tum tu tuuku na gu trook, gio gup duiixim na puip tum, gam not jum matgilh bha kobtagi piam gu kn dr kam nobiram na bhaan jix maat na ba kaichu gu jaook, 10am tchoka nax iom tulhiichuda gu Dios mu na pai mim gu tai nax iom jix choi ja nichudat bx na jk noonbi gio gui na jap ji buusan na gux k kasnir, jap ji buusnia na ja ichdha gui nax iom jix xibu nax maimda. 11Mim ba pu mjidha gammj sia nar pai dhuuk ka gt, na gu cham pai dhuuk tukia gu tai, nam gu gkam kn cham am bua no mt jax dhuuk tu daan buior gu jaook, gio gui nar jup duiixim na puip tum, gio no mt jum matgilh na bhaan jix maat ka nam gui ba kaichu. 12Ba gui nam jk t jgi buior guch Xoikam, jum aa nam nakga siat puix iom bhai ji ja tulhiichuda gu jaook, dai nam mi pui xi chu kuugalhdhidha px na jax jix aa gu Dios. Dhi ba bhaan ba matgilhia nam slhkam bx ja jujur kn jix biiak buior guch Xoikam.

625
13Mkkat ba moo bhammx dhaam dr bhai ba tu agi mt, jup ji chtda am: Japni jak jap mip xi chu daasa uuan tam: Jap moo joidham jix bhai ba tu ja jimia gui nam jk t jdhai koya buior guch Xoikam! Ba gux Dhuudu kam jix Ua Iimda jup kaich p: J dho. Cham pai dhuuk magooi ja am ka jimia, nam gu cham pai dhuuk ka tu juana, ni nam tu bhaan kam tulhiia, dai nam gammjx jjkgm bap tuika. Dhi bar ja maichk ka nam jix bhaim duukam jup tu buimi bhaankamun gu Dios.

NAT JAX T T GU JUAN14,15

19Ba gu nobii gu Dios nat jax puip t kai, xi m nat t kim gu uubas mu jap oigan bhaan, bx kk mu xi iicha bhaan gu g na bhaan jum bak gu bargan gu uubas na mi jap kk nam ba bakia. Dhi gu jatkam kat jup jum kaich nam pui ji buan na gu uubas, ba na pai dhuuk jix iom ja tulhiichuda gu Dios, jap ji buusnia na ba ja bakia. 20Ba nat pai dhuuk xim bak gu uubas nat mi iicha gu nobii gu Dios gui na bhaan jum bak na mu jap kk judharan gu g kiicham, r px bhai ji m gu bargan, giilhim gp jum duu, bhamm jap xi juu ja chiichi am gu kakbai nam mi jap guguuk, gio nat mk jap juugt m, chi jk baik simaan kn jum aj gu pui na jimda.

Na ba tum oraa bx kap na jx oigan 14Ba mi dhr bx dhi pui, maan gu maankam bha jap daa joidham jix chua tbaa cham, kuruun maan xi ks nar jix uam totbikdam, gio ba juus maan jup xi dhaa joidham jix muuuk. 15Ba maadt gu nobii gu Dios bhj dr buusnk na pai tu chiopi gu Dios jup ttda g kn gu maankam na bhamm daa tbaa cham: Ba kabka ba xib gu tiriik mu jap oigan bhaan. Bar am nap t bhji kn dhim juus ba tu kaipga. Bar bhaan gu na pai dhuuk tm bh. 16Ba gui na bhai daa tbaa cham nat jax puip t kai, ba t bhim gu tiriik mu jap oigan bhaan. Bx kap t bh na jk kap t x. 17Mkkat ba moo jumai bhj dr jup ji buus chiop gu nobii gu Dios, pui juus jup xi dhaachu joidham jix muuuk. 18Gio ba moo jumai bhai dhr jup ji buus bhaan gu kubhiokar na jap tum na sasoi mmikar, na pui jak gkam kn daaxix na midha sia tu na px. Bap ttda g kn gu jumai nobii gu Dios na ua gu juus: Ba t kmrap ba xib gu uubas mu jap na t x bx kap na jx oigan kn dhim juus nap daa. Bar am gu na pai dhuuk jum u, na gu bax bhai.

15

Gux xijum gook noonbi gu Dios nam ba ja tulhiichuda bx aixim bhaan gu jatkam bx kap na jx oigan Gio ba moop ja t ich xijum gook gu noonbi gu Dios nam pui jak tum kn dalhxix bx jman nam bx aixim bhaan ja tulhiichuda gu jatkam bx kap na jx oigan bhaankamun gu Dios, na ba moo bar daipu ka. 2Gu ba gu suudai mi jap jup suun g, joidham jix kx ua, dai na bna gui na g mim jap na tai. Mi jap gai dhr dhi g suudaim ba guguuk jkchi gu jatkam ji chu daangt gu ja kikchar. Jir di am gui na mt maiich gu jaook nax bhidham tum tu tuuku, gio gup duiixim na puip tum, na mt cham tum matgilh ja kokobtai am, gio na mt cham tu daan buior sia ti pup ja chiiim. 3Ba mi ji gukat laalan am maan gu alabaan gui na jax chum laalanda bjk gu Moisees gui na bhaankamun tu agimk gu Dios, gio na jax chum jup laalanda gui na jap ji buusan na gux k kasnir jano na ya xi oilhimk, nap jum kaich:

NAT JAX T T GU JUAN15,16 Jap moo tu slhkam jix iom jir gkam ap ji bak jich Gkora, gio nap bxchux aichun nap pu tu duia jix bhaim duukam gio ggr jup jum duunkam! Bx kap jir gkam ap na jx oigan, gio nap bx kap ja slhkan gu jatkam nap jax px jix aa aap dlh. 4 Bx px gu jatkam tu kam jum nidhat tu daan am aap jum bui Dios jich Gkora, na gu dai aap nap jix iom jix ua kn kkat jix iom jir gkam. Bx na jk jatkam tu kam jum tgi tu daia am aap jum bui, nam gu ba machia nap aap joidham jir jix bhaikam kat jix bhai ja slhkan gui nam bam kaichu. 5Ba jaxpx bhai jim kupio gu chiopgan gu Dios na bhamm kk jix dhaam, bhai na paix iom jix chu xidhuu. 6Ba bhj dr bhai ji bubua mt xijum gook gu noonbi gu Dios nam pu chum kn dalhxix nam ja tulhiichuda gu jatkam bx aixim bhaan bx kap na jx oigan. Jix chooto t tichu am bx jman, jix kk ji gux uua gu ja jajannulh, gio nar jix dharam namkm, kokmarak bhibhispara nar jix uam totbikdam jam bha jap jup xi chu buupratu ja bhabhaastu am. 7Ba maadt gu maakob sasoi nam bx xikoolh dhr guguuk mi na pai daa gu Dios, jman xi ja maa gu alhich jaja nar jix uam totbikdam gux xijum gook noonbi gu Dios na mt bhj dr ji bubua chiop. Dhi jaja bhaan mi jim gui na tu kn jix iom ja tulhiichuda gu Dios na jaroi gammj pux jaich bx na jk jatkam nam cham tu kam ni, na gux iom jix bhaam ja bui. 8Ba jaxpx mi dhr bhai ji bam gu kuubhx na pai daa gu Dios, bhjmm jak ji baa na pai tu chiopi, bhj jim tmo

626 rban dr. Ba dhi bhaan jix maat na chakui jaroi bhaai na mu bakia na pai tu chiopi gu Dios, na mt gu chakui tu tulhiichuda gux xijum gook noonbi. No mt pui ba tu kuugalh na ba bax bhaain ka nam mu baapkia. Gu kuubhx dhi px pui jak jum maaxi na jax jak jir gkam gu Dios.

16

Gux xijum gook noonbi gu Dios nam ba ja tulhiichuda gu jatkam Ba jaxpx g kn bhai ji chum io bhj dr na pai tu chiopi gu Dios, jup ja ttda gux xijum gook noonbi gu Dios nam jman ja daada gu jaja: Nuapu pim mu jap oigan bhaan dhi na kn tu tulhiichun gu Dios na mi jim dhi jaja tam na pim ja daada. 2Ba maan bp mu jii mu oigan bhaan nat ba nuaam gui na mi jim jaaa tam. Ba nat mu k mi jap xee ua dbr tam. Bx gui nam jk matgilhdhix ja kokobtai am na bhaan jix maat nam kaichu gu jaook na bhidham tum gu tukgan, gam nam tu kam nidhat tu daan buior, sia gup duixim na puip tum, bhai ji ja ai gui na jap tum na biprx na giilhim jix kok. 3Mi dhr ba moo jumai mjp ji dhuu gu nobii gu Dios uadat gu jaaa nat ba nuaam p mu jap oigan bhaan gui na mi jim. Ba mu k mi xi ua g suudai chr. r jup jum duu gu suudai bx na jx juugt suun, jap tum na jax gu ran gu jaroi no mt mua. Pu bx koi mt gu dudua kam nam mi ka tu oipo nat pai dhuuk r jup jum duu gu suudai. 4Mi dhr ba moo jumai mjp ji dhuu gu nobii gu Dios uadat gu jaaa, baik ba moo ba jim. Ba mu jap xi ua akkn na pai mr gu suudai gui na mi jim jaaa tam gio mu jap na jax jir biipiatam, r jup jum duu p gu suudai. 5Bap kaich gu nobii gu Dios gui na mu jap nuukan gu suudai:

627 Aap dho gi ja maak ji Dios jich Gkora nap jix ua kn kk na tu ja am bipio dhi jatkam nam cham tu kam jum ni aap nap bjk dr pux jaich gio nap gammj pu jaich ka ya dr jap jak, 6na mt gu dhi gkam kn jum uatulh aap jum bui. T na mt giilhim ja tulhiichudaimk ja koi gui nam jum bui t jdhat gio gui nam jum amkam tu agimk bjk gum iook. Xib jam ba mi xi aaya nam iya gu r nam ba mi xi machia na jax tu tatda gu pui na mt jax ja dooda gui nam jum kaichgt gio gui nam jum amkam tu agat. Pui dho tum ja am bipio. 7Gu ba bhai dhr bhaan gu kubhiokar na jap tum na sasoi mmikar, bhaip ji chum io, jup tum kaich: Pui dho aapi Dios jich Gkora nap bxchux aichun nap pu tu duia. Maaxik dho ja maak ap na jax jak ja am bipio dhi jatkam, nap gux maat na mt gkam kn cham am bua aap jum bui. 8Ba gu jumai nobii gu Dios mu jimk bhamm jak jup xi ua bhaan gu tanoolh gui na mi jim jaaa tam na ua. Ba dhi kn jix iom jix choi bhai ji chon gu tanoolh, ba ji ja mi gu jatkam. 9Ti pup koi mt kn gu tanoolh nat ja am ton, na gu giilhim jix choi, gu ji na gu ni jx ku mt iam soi ba jim lh buior gu Dios sia ku jax ja tulhiichun. Jano mt dho ba giilhim bhaak ji buior, bx aixim bhai ji aichux jamt na jax cham k kam ni. Cham pai na mt iam soim lhdhak ba tu daan buior ku cham ka ja tulhiichunda gt. 10Ba mkkat gu jumai nobii gu Dios muip ji jii, mip xi ua gui na mi jim jaaa tam na pai dhr jir gkam gu nobii gu jaook nax xijum gook tu moom, jix chukgam jup tum duu mi na pai daa. Ba gu jatkam nam kaichu,

NAT JAX T T GU JUAN16 giilhim px sasrak bt am nam jum tulhii, 11na ja gui na jap tum na biprx nax iom jix kok. Gu ji na gu sia kum jax jum tulhii, cham pai iam soi ba jim lh jamt buior gu Dios, pui nam jax jix buam ba tu bua na jax cham k kam ni, gio nam giilhim jix bhaamut bx aixim aichuxi gu Dios nax dhaam jup tuii. 12Ba mi dhr jumai muip ji jii gu nobii gu Dios uadat gu jaaa, xijum maan ba moo ba jim. Slh jim mu g akkn na pai Eupraates t t, na pai g mr gu suudai. Mu k mi xi ua suudai chr gui na mi jim jaaa tam. Ba nai px ji gaa gu suudai, cham pai ka mr, na bax bhaain ka nam mu bubuakia baasn dr jak gu ggrkam nam mu dr jak mu jiim xialhbui. 13Ba gu jaook na jap tum tu tuuku na gu trook dai na g, gio gu nobii na pui giilhim tum jup tu tuuku nax xijum gook tu moom, gio ba gui na bhaankamun tu aga, bhj dr ji bubua mt ja chiichi am gu cham kk iiimda jap tum na sosbhan, 14nam jir noonbi gu jaook, nam bxchux aichun nam pu tu duia. Ba dhi dhi cham kk iiimda mu jap ja joot gu jaook ja bui bx gu ggrkam na jx oigan nam pui jak ja jurtunpo nam bx maan iook jup dui tu kokda buior gu Dios nax iom jir gkam. 15Ba aapim ji jaadu na pim ba kaichu guch Xoikam, chapim jax jum aanda sia jax tum bua, na gup kaich guch Xoikam: Jap moo joidham jix bhai tu jimia gu jaroi no gammj pu t jgi aa ji bui, ni na cham pai dhuuk koost daaka. Na gu no cham tup jum buixdhat am rdat daa, jap ji buusanda nax dhaapkat oirda, ba giilhim jix xiraa na pai dhuuk mu jimda. Gu cham ji no gu gammj soim lhii, jap ji buusanda ji na tm tiika, ba cham xiraam jum lhdha na pai dhuuk mu aaya. Na gu aa jotmoda mi px ba kka cham jum lhdham, jap na jax gu xkum no pai bax ch xdham

NAT JAX T T GU JUAN16,17 jax chum bak chr, na gu jotmoda px mu jimi mi bakia, pu cham mat ka gu kiokam na jax chum tukaa mu jim. 16Ba gu cham kk iiimda pui jak ja jujurtuda mt bx na jk gu ggrkam na jx oigan nam maan iook jup dui mummm jumpadat na pai Armagedoon t t gu ebreo iook kn, na gx gio. 17Mi dhr ba moo jumai muip ji jii gu nobii gu Dios na ba moo bar daipu ka. Mu jap jup xi ua gui na mi jim jaaa tam bhaan gu jblh. Ba bhj dr chiop na pai daa gu Dios bhai ji chum io g kn, jup tum kaich: Xib dho gi gu pu bx dappaam ba tum kuugalh ji. 18Ba mi dhr bhai ji chm bpg bha jap jix dhaam, gio nat g kn bhai ji chm tr, gam nat jix iom bhai ji gindok gu oigan, na cham pai dhuuk pui pk jix iom joidhat. 19Ba mi g kiicham na pai Babiloonia t t, baik kap bhai ji jai gu dbr. Ba pu bx nai ji iar gu babhak, sia bx kap na jx oigan na jax jir kikcham kat, nat gu bx kap joi gu dbr, ba mui koi mt gu jatkam. Ba gui nam Babiloonia oikat, jix iom ja tulhiichuda gu Dios, na gu pu ja bichulhi na pui ja dooda jax chum tanoolh, na mt gu g bam uatulh buior, jap ji buus nat ja iiich gu bii nam kn koya. 20Sia bx px cham pai matgir gu alhich dppr na mu jap ka daraat suudai raab, gio gu oidha, nat gux iom joi gu oigan. 21Gio jaxpx jix dhaam dr bhai ji ii gu chia ggr, chi jk gook oom kiilos jix bpt bx jman. Ba gu jatkam giilhim jix bhaak am buior gu Dios, bx aixim aichuxi am na jax cham k kam ni, na gu giilhim ja tulhiichun kn gu chia.

628 Bhai xi jim yani jak na jum tchuda nam jax jak tulhiichuda gu ubii gui nax iom jir ganai px ka, na bx kap tu daam kka na jk kap suusun gu suudai. 2Dhi dhi ubii jap ji buusan na bx jix bhai ja ttdat ja bm boppo gui nam jir ggrkam mu jap na jx oigan, nam gu pui jak jup ba tu jim na jax gui, bx jaip ba tu daan am ja bui gup duiixim didios jum ttgdam, bx sia gui nam jir jappx jatkam jap ji buus nat ja iiich gu bii na pui jak tu bua. 3Ba nat g am bam tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, ba baidhak gu nobii gu Dios mummu pai maan kap gampx. Ba mi oir maan gu ubii bhaan gu tux buadam jix b na bhidham tum, jix xijum gook tu moom, mambhx ba tu aaa. Bx kap na jx jir tukgaram bha uaixchu gu iiiok na jax jak cham k kam ni gu Dios. 4Gu ubii ba joidham jix abhaar jup xi ch tichu, jix b kat jix muraanma gu jannulhi, jix uam totbikdam kn bha jap jup xi oichdhix gio gu joodai gui nax abhar totbik. Ba maan ua gu jaaa na suungm mi jim na jax jak jir tum dlh, pui na jax nax iom jir ganai px gam na jax jak cham k kam ni gu Dios, gio pui na jax na mui tu didiosi jup duixim. 5Gio ba bha kobtagi bhai xi chu uaixchu palhp na jap kaikam jup jum kaich: Mi g kiicham na pai Babiloonia t t, jap ji buusan na dhir ja naan bx gu uuub gui nam jir ganai px, na gu mi dhr na mt pui ja mamtux gu jatkam nam jix buam tu buada na jax cham k kam ni gu Dios, jap moo joidham. 6Gu ji na gux maimtu gu ubii kn gu ja r gui nam t jdhat buior gu Dios gio gui nam bhaankamun tu agat. Ba aa mi px pui ba tuii, 7ba gu nobii gu Dios jup ji chtda: Jax kup ba mi pui pup tuii? Xib ja jum aagidha na tu pui jak jum

17

Nam ba tulhiichuda gu ubii gui nar ganai px Ba maadt gux xijum gook noonbi gu Dios nam ja daada gu jaja, bha jimk jup ji chtda:

629 maaxi dhi ubii gio dhi na bhaan jim nax xijum gook tu moom, gio ba na jax jir jum duukam kum ba pui tuii. 8Dhi nax bhidham tum nax xijum gook tu moom na bhaan jim dhi ubii, dhi maadt jir di gu nobii gu jaook. Ku gu cham tu ya ka oir ji xib, dai bjk na jax ya xi oilhimk, ku ba gu cham xiim gio yap aaya ji, mu dr jak jimda na pai g t d na cham pai ju. Daipu px ya xi ji, nam gu mi dhr daagi mu ba bua na pai gammj mi pup jum tulhiidha. Ba gu jatkam gui nat jk pu cham ja dai gu Dios bhaan gu uuan mi na pai ja daasaim gui nam jk t jdhim buior bp dr na ba moo bap duia dhi oigan, giilhim bhai ji chotdonia am nam ba tgia na gio mip ba aaya gu nobii gu jaook, sia ku gu xib cham pai maat. 9Xib jap ba moox iom bx jum jur kn xi kaaya na jum aagidha na jax jir jum duukam gu pui na jax jak tum gu nobii gu jaook: Gux xijum gook moomon gui nax bhidham tum, jix xijum gook gu ggrkam kat jup jum kaich, gio ba xijum gok kap p na pai jax tu daam kk gu ubii na bhai daa bhaan gu nobii gu jaook. 10Ba dhix xijum gook ggrkam, jix chamaam jamt jum ggrkamtak ba koi. Maan px yar gkam xib, maan ba moo chakuim gkamta. Ku ba gu not ya bam gkamta gu maan na ka biiix nam gkamta, cham tu mk yar gkam ka ji, alhio px. 11Ba gu jumai gkam na mi dhr bhaip ji jaichdhlhia, jir di ka gu nobii gu jaook nax xijum gook tu moom na bhaan daa dhi ubii, na gu jano gio yap ba aaya na pui giop bam gkamta, sia ku gu bjk puip jir gkam kat. Ku gu maadt jir di ka ji gux xijum gook nam bp dr jum ggrkamta, daipu maannim px bam gkamta, nam gu mi dhr daagi mu ba bua na pai gammj mi pup jum tulhiidha.

NAT JAX T T GU JUAN17

12Gu ba gu mambhx gu agan dhi nar nobii gu jaook, mambhx gu ggrkam kat jup jum kaich, dai nam chakui jaich gu xib. Ku ba gu ka jaichdhlhia am ji dhi dhi ggrkam, ku ba gu alhio px ji nam maap jum ggrkamta gu nobii gu jaook na aa bp. 13Ba nam pai dhuuk pui bam ggrkamta gu mambhx na ja aa, maan iook jup dui gkam kn daasa am mi ja bui gu nobii gu jaook nax xijum gook tu moom gui na bhaan jim gu ubii. 14Gio ba nam palhbuidha na tu kokda buior guch Xoikam na jap ji buusan na gux k kasnir. Gu ji nam gu cham jxkat jax dhooda, na gu guch Xoikam na mu dr bhaip ji chu kokda ja bm gui nam kaichu, pu maan na jax tu px dooda gu nobii gu jaook gio gu ggrkam nam kaichgda. Na gu guch Xoikam cham jxdhat jaroi jax dhooda, na gu guir ja gkam tuk gui nam nai jap jir ggrkam. Bx oidha am jano gui na mt jk t jdhak buior mi pui jii na jax jix aa. 15Gio ba moo japnip ji chtda gu nobii gu Dios: Ba dhi suudai na mui kap suusun nap ni, na pai jax tu daam kk dhi ubii nar ganai px, dhi bx gu jatkam nam pui jak jum maaxi, sia nam jir pa jak kam, sia gui nam maakam tu iok, bx nam jk jaich ya dhi oigan. 16Ba gu mambhx gu ggrkam nam jaichdhlhia ya dhi oigan, gio gu nobii gu jaook, bhai ji bhaamkidha am dhi ubii nar ganai px. Bx tu boosgidha am gu tu na bia, sia gu jajannulhi na t tichgda. Mi dhr jam ba bhai ji jugia gu tukgan, ba gu jx na biya, mu xi midha am tai chr. 17Ba dlh gu Dios pui jak ja jurtuda gu mambhx ggrkam ya kam dhi oigan nam pui bx dht maan iook jup dui gkam kn daasa gu nobii gu jaook

NAT JAX T T GU JUAN17,18 ja bui, na jax dhui px ba gui pui tu kuugalhdha nat jax jak tu dai dlh gu Dios na tum buimi tum kuugalhdha ya dhi oigan. 18Ba dhi ubii nar ganai px nap ya ni, dhi px pui jak jum maaxi gu g kiicham mi nam pai mui oidha gu jatkam, na gu gu mi kam gu gkam, bx ja daam kk gu jai ggrkam na jx oigan, sia gu jappx jatkam. Pui jak jam bap ba tu jim na jax gu mi oikam g kiicham, na mt gu pui ba ja mamtux.

630 uatulhdhara gu mi oikam, gio na ba cham jai jam daam jimia gu tulhiiara na pai dhuuk ja am gxia. 5Na mt gu dhi giilhim g bam uatulh buior gu Dios, jap ji buusan nat yamm ba ai jix dhaam gu ja uatulhdhara mi nam pai jumpadim. Ba bx jman nam jk mi oidha dhi g kiicham, ja bichulhi gu Dios nax iom ja tulhiichuda. 6Xib na tu jax tuika, aapim na pim jir tujuandam tugi, xi ja tulhiichuda pim gu mi oikam dhi g kiicham na jx ja am bipio gu tulhiiara na mt gan ja iatgidhak buam ja mamtux gu jatkam, jap ji buusnia na pim gookim bha ja ichdha gu bii gui na giilhim jix xibu nax maimda na mt jax ja dooda dlh gu jai jatkam. 7Aa pu jam ttda bhaankamun gu Dios na pim siamri xi ja tchoixdha dhi dhi jatkam na mt gkam kn cham am bua buior, giilhim gu nam ggrkam jum taat ka tu na px bhaan, gio ba nam mui tu biakat gux dharam namkm bhaan jum uatulhidha, jup kaichdha am ba: Bx px tu kam jich i am gu jatkam dai aach nach jir ya oikam Babiloonia, gu chi nach gur jix chutumigam. Bx tu bia ich na tuch am jum aa, gio na joidham jix bhai tuch jim. Ba cham pai dhuuk tu bhaan jich chulhiia ich. 8Ku ba gu xib ya bam ai ji na pai dhuuk ja am jimia gu tulhiiara nam tu cham nrat. Bhiogi ja am jimia, gio ba muuki p. Dlh gu Dios nax iom jir gkam pui jak ja tulhiichuda dhi dhi jatkam, mi dhr ba mu jak xi ja iabu na pai g mim gu tai, nam pai gammj mi pup mjidha. 9Ba gui nam jir ggrkam bx kap na jx oigan, nam jai puix buam jup tu buimi nam jax ji ja nidhat dhi dhi jatkam, joindam ja tgi bhai ji susuaia am nam mu px mjidha tai chr gu Babiloonia oikam. 10Ba totdoni nam cham puip ja

18

Nam ba koya gu Babiloonia oikam Ba mi dhr bx dhi pui, maan gu nobii gu Dios bhamm dr jix dhaam bhai ba jurnim, na gkam kn daaxix, g tonnichu, bx kap tu maaxir na jx oigan, 2jup kaichim g kn: Am xi koi mt ba xib gu Babiloonia oikam. Bx pu iar gu ja babhak, jajok jam px mi ba oidha nam pai oikat, gam gu cham kk iiimda, gio gu uji gux bupuichk nam jax chum cham kk ja ni gu jatkam. 3Nam gu giilhim cham bhai tu jimdat dhi dhi jatkam, bx pui ja mamtux jamt gu jatkam na jx oigan nam jax jak jix iom jum uatulhdha nam ba puip ba tu daanda ja bui gu didios jup duiixim, gam jai bx aixim tum na cham kgalhi gu Dios, sia gui nam bx kap jir ggrkam na jx oigan. Jap ji buus na mt bha ja iiich gu bii gui na pui jak tu bua nam ba pui bx aixim bhai ji chu duia na jax cham jir am. Bx na jk jatkam na jx oigan nam bxchu tu gara, jix chutumigam jup jum duu mt, nam gu mi dhi g kiicham tu ja sabanda gu tu nam mu tu garaidha. 4Ba bhamm dr jix dhaam jup tum kaich p: Aapim na pim jk ba kaichu gu Dios, jak japim jimia mi dhr dhi g kiicham na cham jam iadha gu ja

631 tulhiichuda ja bndai, dlhkob jak xi gukia am, bap kaichdha am mui ji ja nidhat nam jum tulhiidha: Cham pum aagt japim na jax jup ba tu jam buidha aapim Babiloonia oikam, na pim bx kap tu daam kkat na jx oigan, gu ji nat gu jotmoda px cham jum lhdham ba jam tulhiichuda gu Dios na pim cham pum aa. 11Sia gui nam bxchu mi ka tu garat bx kap dr na jx oigan, bhai ji susuaia am nam joindam ja nidha nam jum tulhiidha gu Babiloonia oikam, gam nam pui xim aanda na cham jaroi ka jaich ka na tu ja sabada gui nam tu gara nax dharam namk. 12Pui na jax gux uam totbikdam, gio ba gux chua totbikdam, gam gu jai na puix abhar jup totbik nax dharam jup namk. Gio pui na jax gu jajannulh gui na bx aixim tum na puix dharam jup namk, pui na jax gui nar jix chooto na joidham am totbikda, gio gux mumranma, gio ba gux ankabma, gam jai bx aixim tum. Gio ba pui na jax gu bxchu nam jup tu bua nar uuux sobkoxim na puix dharam jup namk, gio ba gui nar bapaium nax iom jix kaapak, gio gui nax mamoik pa. 13Gio ba pui na jax bx aixim gui na joidham uub, pui na jax gui nam jum jurda gu jatkam nam kn joidham uubka, gio ba gui nam kn tum kubhion, gam jai bx aixim tum. Gio gu bii gui nax dharam namk, gio pui na jax gu tiriik gio gu ariin nar tum kuadam, gio gu asait. Sia pui na jax gu bx aixim tum gu sasoi, pui na jax gu kakbai gam mamchus na bhaan tum bhiimor, gio ba gu karretas, gio gam kakasnir, ganai tujuandam nam tu ja juantunda pui cham ji ja namkidhat. 14Bap kaichdha am p ti mui ji ja nidhat gu Babiloonia kam nam bam tulhiidha:

NAT JAX T T GU JUAN18 Xib ba jaroo ka tuch sabada dhi nach tu tu gara? Na gu dai aapim na pim jir jix chutumigam kat gio na jam koraarot na pim tu biaka gux dharam namkm. Xib ba gu cham jax kax bhaai ji, na gu mi na pim pai bam tulhii xib, cham pai dhuuk kam tutumigamta pim. 15Ba dhi na mt jk mi tu garaimk ja bui gu Babiloonia kam jum tutumigamta, totdoni dlhkob jak xi gukia am nam ba cham puip ja tulhiichuda ja bndai, ti joindam ja nidhat xi suanda am 16jup ji kaicht: Jap moo joindam jup bua pim na pim jum tulhii aapim na pim Babiloonia oikat! Cham pum aagt japim na jax jup ba tu jam buidha. Bx ti tu daam kkat japim na jx oigan, gio na pim jir jix chutumigam kat, jix abhar jix dharam namkm japim xi ch tka gu jajannulh na bx aixim tum kn mamxidhix, pui na jax gux mumranma, gio gux ankabma na px am oichdhix ka kn gux uam totbikdam nax dharam namk, gam jai gui na bx aixim tum totbik. 17Gu ji na gu na mt pai dhuuk bhai ji jam tulhiichuda, bx pu cham pai matgir dhix dharam namkm na pim ka tu biakat, ni nat tu kn jam palhbui. Sia mk jak xi guguu mt gui nam gammj mu jap oipo suudai dhaam kaknub tam na mt pai dhuuk bhai ji ja tulhiichuda gu Babiloonia oikam, gui na mt puip jum tutumigamta nam mip tu garaimk gu boptop ganai bx aixim tum ja bui. 18Bap kaich am g kn nam xi ja ni na mu px mjim tai chr: Dai dhi nam jk mi oikat Babiloonia nam bx kap tu daam kkat na jx oigan, gio nam dai dhir jix chutumigam kat. Cham pai dhuuk pu chum ka jaichdhlhia am chi ba gu jatkam ya dr jap jak.

NAT JAX T T GU JUAN18,19

19Ba bhai xim buidhak ja moom am gu matai ggr kn bhai ji sasra mt jix buam jum aagt nam joindam ja ni gu Babiloonia oikam nam ja tulhiichun, jup xi kaicht am: Jap moo siamrix bhidham ja dooda mt dhi nam Babiloonia oikat! Ti cham tur jappx jatkam kat am. Mi dhr gu na chich jich chutumigamta gui ja bui, nach mi ja galhidhimk gu boptop ganai bx aixim tum aach nach jk ja bia gu kaknub, nam gu dai dhix iom jir jix chutumigam kat. Gu ji na mt gu ya jotmoda cham pai matgir, sia gu tu nam biakat nax dharam namk. 20Ba bx aapim na pim jk bhamm jap jup tuiix dhaam, jix bhai pim jum taat ka, nat gu ba ja tulhiichuda gu Dios gui nam mi oikat Babiloonia, nam giilhim jix buam tomaatt. Bx sia aapim jix bhai px jum taat ka na pim t jgi buior gu Dios na pim bhamm bap tuiix dhaam, gio aapim na pim jk bhaankamun tu agimk guch Gkora mu jap na jx oigan, na gu xib ba ja tulhiichun gui na mt jam tulhiichudak jam koi jano na pim duduakat gu jam tutku bhaan. Xib ba ja am ba gi gui na tu ja am bipio. 21Ba maan gu nobii gu Dios na bxchux aichun na pu tu duia, nat jax daa maan gu g komaarak jodai jap tum na jax gui na kn jum tua gu tiriik, mjmm xi bua rban gu g suudai, mi dhr bap kaich: Japni ji bubuakia pim aapim na pim jk mi oidha na pai Babiloonia t t na pai dhuuk jam kooda gu Dios, ba cham pai dhuuk ka jam tgia am gu jatkam. 22Ya dr jap jak cham pai dhuuk ka jaichdhlhia am gu sasabdam nam bx aixim tum sasaasbikar kn tu sab mi na pim pai oidha xib, gio nam cham pai dhuuk mi ka tu gara gux dharam namkm bx kap dr na jx oigan. Jaroo

632 gip ka tu jam sabada? Sia gui na pim bhaan tua gu tiriik, cham pai matgilhia, sia aapim na pim bx aixim tum kam tu juan, bx sia cham pai matgilhia pim. 23Ampx ji chu jugia mi na pim pai oidha, gampx jup tum duia. Tukaa jak cham pai ka mimda gui na kn jix chu maax ka, ni ku cham pai dhuuk mi pai kar bhoon ka na jax chum bua xib na g kn tum sabda pai no mt bam tmo, na pimt gu gkam kn cham am bua na pimt pui ja mamtux gu jatkam bx na jx oigan nam jax jak ja daant gu cham kk iiimda nai tu jiboidha. Nai xi ja jootsat japim gu jam tujuandam tuk bx kap na jx oigan nam tu garapu gux dharam namkm. 24Ba pui jak ja dooda gu Dios gui nam mi oikat g kiicham na pai Babiloonia t tgich, nam gu giilhim jix buam tomaatt. T na mt ja tulhiichudaimk ja koi gui nam bhaankamun tu agimk gu ioki, gio jai gui nam buior t jdhat, gam jai jappx nam ja koodaimk bx kap na jx oigan. Ba mi dhr mui dht bhai ji chum io g kn bhamm dr jix dhaam, jup tum kaich: Jap moor gkam ji dhi Dios jich Gkora! Gammjch tu daanda buior tu kam nidhat, na gur gkam kat jir jix bhaikam. T nat jix bhai duu nat tu ja ua gu ja uatulhdhara gu jatkam mu jap oigan bhaan, pui kuch ba dai dhi tu kam nidhat gkamtunda gammj. 2 Na gu dhi nidhix kam ja tulhiichun gu jatkam nam jk kuicha bia, cham tu na sia gui nam jix bhai tu jim. Pui ba nat jax ba ja dooda gui nam mi oikat g kiicham na pai Babiloonia t tgich,

19

633 na mt gu dhi maaxik gkam kn cham am bua buior, na mt pui ja mamtux bx gu jatkam na jk oigan nam jax jak bx aixim tu buada na tur uatulhdhara buior gu Dios, gam nam tu daanda ja bui gu didios jup duiixim, gio na mt ja tulhiichudaimk ja koi gui nam mu jap ti pup tu ja agidhimk gu ioki gu Dios. Pui kut ba ja koi, na mt gu g bam uatulh. 3Mi dhr ba moop kaich am p gio gu mui nam bhamm dr bha iok jix dhaam: Gkamtunda ich gu Dios jich Gkora, na gux iom jir gkam, gio na bxchux aichun na pu tu duia. Jai nat jax ja dooda gui nam mu oikat g kiicham Babiloonia t tgim. Dhi gammj mi pup mjidha am tai chr sia nar pai dhuuk ka gt. 4Ba gu maan oom daman maakob gu jatkam nam jir jaggr pa nam bx xikoolh dhr daraa mi na pai daa gu Dios, gio ba gu maakob sasoi nam bx xikoolh dhr jup guguuk, na mt jax ja olhia kn guguu, nai ji mumgia mt, drap xi chu sissap gu ja moom, bhai ji chu daan mt buior gu Dios, jup kaich am: J, pui dho. Bx dht jach dho gkamtunda dhi Dios jich Gkora na ya daa. 5Ba jaxpx bhai dhr bhaip ji chum io sonpan na pai daa gu Dios, jup tum kaich: Tu daanda pim buior gu Dios bx aapim na pim jk mu jap oidha dhi oigan bhaan na pim jir t ggrkam, gio aapim na pim jir jappx jatkam, sia aapim na pim tu kam nidhat bhaankamun tu juan, na gux iom jir gkam.

NAT JAX T T GU JUAN19 Na bar piasta ka bhammx dhaam na pai jap ji buusnia na bam tmo guch Xoikam 6Mi dhr ba panaas ku mt mui dht bhai ji io gu jatkam, px jap tum kaich na jax pai no g mr gu suudai na sasbakda, piam jap na jax chum kaichdha no tm troon, jup kaich am: Bx dht jach tu kam nidhat gkamtunda guch Gkora, na gur gkam kat bxchux aichun na pu tu duia. Xib ya dr jap jak bx kap sia bar gkam ka na jx oigan gam sia nar pa jak. 7 Joidham jach bx jich jujur kn jix bhaich chaatt buior gkamtunda. Gio na gu xib yar bhoon ka, bam ai gu na pai dhuuk jum tmo dhi na jap ji buusan na gux k kasnir. Ya bap tuii gui na bman jum tmo, 8 ba tti mt gux chua jannulh na joidham jir jix k gio nar totbikdam. Gux chua jannulh, dhi px kat jup jum kaich na mt joidham jix bhai tu jii na jax jix aa gu Dios nam duduakat gu ja tutku bhaan gui nam jk t j buior. 9Ba maadt gu nobii gu Dios jup ji chtda: Japnip mip xi chu daasa uuan tam: Jap moo joidham jix bhai tu ja jimia gui nam jk baidhix nam tu jugia gu bhoon, nam gu bx dht bman jum tmo dhi na jap ji buusan na gux k kasnir! Ba ya dr jap jak gammjx jjkgm bap tuika am. Gio ba moo japnip xi chi: Dhi na jk jax jum ttda, bhaankamun gu Dios ja puim ttda, cham tu aa dlh. Slhkam jup kaich gu dhi pui na jax kaich.

NAT JAX T T GU JUAN19

10Ba aa na ich jax ji olhia kn kkbo, ba ji chu daan ich buior gu nobii gu Dios na mi tu agi, gu ji na gu guip ji chtda: Chap tu daanda aa ji bui, na gu aa pur cham tu. Jir tujuandam tugi i px gu Dios jap na jax aap ji jaduu gio gu jai nam jk tu kam nidhat mi pui ba jiim na jax chum aga gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga guch Xoikam. Gui ji Dios nap xi dhaia. Na gu bx nam jk bhaankamun tu aga gu Dios, bx ja jujur kn ba t jgi am na jax jum kaich gux bhaim kaichdham iook na bhaan tu aga guch Xoikam.

634 Dhi ba kn tu kokda bx kap na jx oigan ja bui gui nam jix bhaamki. Mi dhr jap jak ba bar ja gkam tuk ka bx na jk jatkam, gio nax bhai ja slhkanda kn gu baium oxian, gio ba na ja aagidha bx nam jk tu jax buimk nam duduakat gu ja tutku bhaan. Mi dhr ba dai na ba ja tulhiichuda gui nam jk cham mi pui jimia na jax jix k kam ni, jap ji buusnia na jax gu uubas not xi ba ki tootnan kn, gio ba na bha ja ichdha gu bii gui na giilhim jix xibu gio nax maimda, na jax chum kn tu tulhiichun gu Gkam Dios na bxchux aichun na pu tu duia. 16Ba bha jap jannulhiram gio toonaram bhai xi uaixchu na jax ch, jup jum kaich: Gu ja gkam tuk gui nam bx kap jir ggrkam sia nar pa jak. 17Ba jaxpx maadt gu nobii gu Dios bhamm ji kkbok bhaan gu tanoolh jup ja ttda bx gu uji nam bha jap nnx dhaam: Bhai gor sap jiim na pim tu jugia gu koi na tu jam makia gu Dios. 18Na gu g jaichdhlhia gux k bakaax na pim tu jugia, nar ja tutku gui nam bx kap jir ggrkam na jx oigan, gio gu ja ggrkam tuk gu ja sandaaruix chuk, gam jai gui nam jix ojo nam giilhim jix maatt tu kokda, gio gu ja tutku gu jatkam gui nam kakbai cham jiim gam gu ja bakxi gu ja kakbai, gio ba gu ja tutku gui nam jir tujuandam gio ba gui nam cham, gam gui nam palhp ggrkam kn dalhxix, gio ba gui nam jir jappx jatkam. 19Ba gu nobii gu jaook na giilhim tum tu tuuku gio nax xijum gook tu moom, ja bm gui nam jir ggrkam bx kap na jx oigan, gio gu ja sandaaruix chuk, maap bam jumaap jamt nam ba tu kokda buior gui nax chua kabai cham jim ja bm gu sandaaruix chugi. 20Gu ji nat

Na ba tu maichia gui nax chua kabai cham jimda 11Ba jaxpx bhai jim kupio gux dhaam, ba bhamm bam maax maan gu maankam jix chua kabai cham, na japni t: Na pui tu kuugalhdhidha jax not ba ti, gio na slhkam jup kaichdha. Na gu guix bhai ja slhkan gu jatkam, gio na nidhix kam tulhiichuda gu jaroi not tu bhaan cham am bua buior. Piam not jaroi jax ba ji dhooda, tu kokda p buior. 12Gu buupui ggr mmim jap na tai, gio na mui ja tuttutu gu kukrun. Ba bha kobtagi maan bhai xi uaixchu gu iook na pu cham jaroi maat na jax kaikam jup jum kaich, dai gui dlh px jix maat. 13Ba gu jannulh na tichu, r kn mamxidhix, jix chukuum jix b. Gio ba moo japni jak jup t dhi j nax chua kabai cham jim: Gu ioki gu Dios. 14Mui oichu am ji gu gu sandaaruix chugi gu Dios puix chooto kakbai cham p, gio ba nam jix chooto ttichu, jix kkx uua gu ja jajannulh gio nar totbikdam. 15Ba maan chiiram dr busaak gu tb kuxiir na bxxik dr jix mumuk.

635 gu cham tu maiich gu nobii gu jaook, nat gu tu px dooda gui nax chua kabai cham jim. Ba pu daa mt gu nobii gu jaook bman gui na bhaankamun ja iatgidhimk gu jatkam na bx aixim jix bhaim duukam jup tu buimk ja nichudat nat bhaan px ja iatgi nam ba aaga nam jum matgilhdha ja kokobtai am na bhaan jix maat ka nam ba kaichu gu jaook, gio nam ba tu daia buior gui nar jup duixim na puip tum na gu nobii gu jaook. Ba ja uuuk mummu xi ja iabu mt pui dudua kam na pai g mim gu tai, na giilhim jix mim nax iom jix choi. 21Gu jai ba nam kaichgt gam gu sandaaruix chugi, ja koi dlh gui nax chua kabai cham jim kn gu tb kuxiir na bxxik dr jix mumuk na chiiram dr busaak. Ba bx gu uji bhai ji chu juu mt gu ja tutku, tu koimk am jum ju mt. Nam buuprai ba kuupa gu jaook mambhx jix chatmam oom oidha juugt Ba mkkat maadt gu nobii gu Dios bhamm dr bhai ba jurnim jix dhaam ji uadat gui na kn jum kupiok mu na pai g t d na cham pai ju gio maan gu baium trbi sarbhak. 2Ba daagk xi buupra kn gu baium trbi gux bhangm, nar di px gu jaook na jap tum tu tuuku na gu trook dai na g, jir di px p gu ko gui na bjk dr bax jaich, kuupa ba buuplhix kam mambhx jix chatmam oom (1000) oidha juugt. 3Ba mi dhr nat xi buuprak, kupiokak mi na pai g t d mjmm xi bua, gio mip xi kuu gu kigob jix kabkam na ba cham buusni cham nai ka ja iatgidha gu jatkam. Mi ba na xim aaya gu mambhx jix chatmam oom oidha, giop ka xi dhocho am gu jaook, dai na gu alhio px, cham tu mk.

NAT JAX T T GU JUAN19,20

4Ba maan kap daraa am mui gu jatkam bhaan gu atoxkar nam jax chum bhaan daraaka gui nam jir ggrkam pa. Pui jak ggrkam kn dalhxix am nam ja aagidha bx gu jatkam nam jax jak tuigda nax k kam ni gu Dios nam jx juugt ya duduaka dhi oigan bhaan. Jir di px am gui na mt ja tulhiichudaimk ja koi ja kchulhdhak gu ja kuukxiopo jano nam duduakat gu ja tutku bhaan, nam xi chuut nam gammj pu kaichgda guch Xoikam nam ti ja chian nam jum matgilhdha ja kokobtai am piam ja noonob am na bhaan jix maat ka gt nam kaichu gu jaook. Ba cham tum matgilh jamt, gio na mt cham tu tu daan buior gu nobii gu jaook gio gup duixim na puip tum. Ba duduadk baapmigk ba jii mt bhamm jak jix dhaam nam ba gatuuk gio bhaip jimi maap bar ggrkam ka guch Xoikam ya dhi oigan ja bui gu jatkam mambhx jix chatmam oom oidha juugt. 5Ku gu dai gui ji nam jk t jdhat buior guch Xoikam na mt ba baapmigk jii bhamm jak buior. Ba gui nam cham t jgi, cham tu dudua mt, mi pup koiix am, nat pai xim ai gu mambhx jix chatmam oom oidha na mt ba duduadk bhaip ji baapam. Gui nam jk t jgi buior guch Xoikam, bp baapam jamt. 6Jap moo joidham jix bhai tu ja jimia gui nam jk bp duduadi baapmigia, cham tu gatuuk not bam ai gu mambhx jix chatmam oom oidha! Nam gu mi dhr jap jak gammjx jjkgm bap tuika, nam gu bar maamran ka gu Dios. Cham pai dhuuk mu jak bhya am nam pai gammj mi pup jum tulhiidha gt, nam gu bhamm jak bap tuika buior, jap ji buusnia nam bhamm tu juanda na pai tu chiopi gu Dios gio guch Xoikam, nam gu bman jir ggrkam ka bx kap na jx oigan nam ja

20

NAT JAX T T GU JUAN20,21 aagidha gu jai jatkam na jax jak jix aa gu Dios nam tuigda mambhx jix chatmam oom oidha juugt. Nam ba tulhiichuda gu jaook dhr ba nat xim ai gu jakbui mambhx jix chatmam oom oidha, giop xi dhocho mt gu jaook na kuupkat. 8Ba giop xi m bx kap na jx oigan nat giop ba ja iatgidham gu jatkam nam ba pui tu duia na jax lhii. Bp bhai ji ja iatgi gui nam mur ggrkam na pai ggr jir kikcham na Goog t t, gio japni jak na pai Magoog jup t t, nam pai dhr bx ja daam kk gu jatkam na jx oigan. Ba bx maap ja jumaap gu sandaaruix nam jk jaich na jx oigan, jap px tuii am na jax gu oya, pu cham jaroi maat nam jk aix. 9Mi dhr ba nai ji jii mt bx kap na jx oigan na mt ba ja gaagam gui nam t jdhat mi pui jiim na jax jix aa gu Dios nam ja kooda. Ba maan kap px ji ja t mt nam bx maap oidha na pai gr kiicham na gkam kn ja am t ni gu Dios. Ba nam pai dhuuk bax ja koodam, tai bhamm dr bha jigsk jix dhaam ja am gi gu sandaaruix, pu bx jaa mt. 10Gu ba gu jaook nat ja iatgi, daagk mu xi bua mt na pai g mim gu tai na giilhim jix iom jix choi, mi na mt pai bua gu nobii gio gui na bhaankamun tu agimk na puip ja iatgidhimk gu jatkam. Mim ba pup jum tulhiidha tai chr nam mjidha gammj sia na pai dhuuk ka gt.
7Mi

636 jaxpx japni bp dr na pai daa gui j gkam, mi bam maax jamt gu ja iiimda bx gu jatkam nam jk jaich kat na jx oigan, sia gui nam jir jix chutumigam kat gam gui nam jir gampai tuutum kat. Ba gu Dios xi ja chia gu noonbi nam xi chgia gux kakbok uuan na bhaan mi chu daaxix na mt jax chu jii gio nam tu jax buimk bx jman gu jatkam nam duduakat gu ja tutku bhaan. Mi dhr ba gu jumai uuan jup xi chu chia nam xi chgia nam bhaan daaxix nam jax ch gui nam jk jimiax dhaam nam pai gammjx jjkgm bap tuika, na mt t jdhak buior guch Xoikam mi pui jii na jax jix aa. Ba gu Dios xi ja aagi bx gu jatkam nam tu jax buimk bx jman jano nam duduakat gu ja tutku bhaan, gio nam tu bhaan kuicha bia jai, mi xi idhat gu uuan na bhaan mi chu daaxix na mt jax chu jii. 13Bx jamt sia baapmigk bhamm ai gui na mt mu jap koi bhaikok g suudai chr, sia gui nam jk mu jak jup tut nam pai aajidhat gui nam koiidhat cham ji ch jdhai buior guch Xoikam. Xi ja aagi p gu Dios na ja tulhiichuda, nam gu gkam kn kuicha bia na mt gu cham mi pui jii na jax jix k kam ni. 14Ba dhi j nam mu jak jup tut nam pai jak aajidhat gui nam koiidhat cham ji ch jdhai buior guch Xoikam, mjmm xi ja iabu mt na pai g mim gu tai nax iom jix choi, dai na mt xi ja aadhak nam tu bhaan kuicha bia, mi nam pai gammj mi pup jum tulhiidha, jap ji buusnia nam giop ba koya. 15Bx jamt sia mu jak xi ja iabu gui nam cham mi buan uuan tam nam jax ch, mi nam pai buan gui nam buior bap tuika gu Dios jix jjkgm, na mt gu buior t jdhak guch Xoikam mi pui jii na jax jix aa.

Gu Dios na ba ja aagidha bx gu jatkam nam tu jax buimk nam duduakat gu ja tutku bhaan 11Ba na mui xi ch ni bhammx dhaam, bhamm px dhaa gui nax iom jir gkam jix chua atooxkor tam. Ba gu oigan gio gux dhaam na bha jap jix maax jotmoda px cham pai matgir. 12Ba

21

Gu Juan na ba tgia gu xibkam oigan gio gu xibkam jix dhaam Ba mi dhr bx dhi pui, jap jak jup bam maax gu xibkam

637 oigan gio gu xibkam jix dhaam, na gu gu klhiigan oigan gio gux dhaam pai nat jak jax jum duu, cham pai ka matgir bnkam gui na mix chu jaich kat bhaan. 2Ba jaxpx bhamm dr jix dhaam buior gu Dios bhai ba tmim gu g kiicham na joidham tu tuii, jir di px gu xibkam Jerusaleen. Joidham jix chu abhaar ji gu, jap ji buusan na jax maan gu tyaa not joidham jix chua ba tm ti not ba jim tmo bman gu chio. 3Mi dhr ba g kn bhai ji chum io bhai dhr na pai daa gu Dios, jup tum kaich: Xib ya dr jap jak gammj buior bap tuika am gu Gkam Dios dhich jaadu nam ya bap tuii, gio gu Dios mu dr bha jak gammj ja bm jup tuika p, nam gu bar maamran. 4Cham pai dhuuk tu bhaan jix buam jum aagt ka suanda am ya dr jap jak, ni na cham pai dhuuk ka ja aaya gu jax chum kokdai, gio nam cham tu bhaan jum tulhiia, ni nam pai dhuuk ka koya, na gu ya cham tu pui kia na jax mu jak nam paip tut bp dr. 5Ba gux iom Gkam na bhai daa atooxkor tam jup kaich: Bx jaich ba tu pataasa, cham tu pui kia na jax bp dr. Mi dhr bap ji chtda aa: Bx jap dhi mi xi dhaasa na jax kaich, na gu slhkam jup kaich. 6Gio ba moo mi dhr jup ji chtda p gio: Bx jaich pui ba tu kuugalh ba xib na jax tu daaxix kat, aa na bjk dr pux jaich gio na ya dr jap jak gammj pu jaich ka sia nar pai dhuuk ka gt. Ba gu jaroi nox chanoom gu iimdagaram bhaan, aai dho makia pui px gux k suudai mi dhr baxbhixim bibiatam na pai cham gak, na kn gammjx jkgm bap tuika mi dhr jap jak, gio na kn cham pai dhuuk ka tanoom ka. 7Dhi j pu chum jaich ja iimchuda na ja makia

NAT JAX T T GU JUAN21 gui nam jk gammj pux biiak ka bx ja jujur kn aa ji bui, sia kut tux buam jum duukam ja daam ba ji jii. Ba gammj ya bm bap tuika am, nam gu bar ji maamar ka, aa pur ja Dios tuk ka gammj sia nar pai dhuuk. 8Dai gui nam jk cham jum guguuxi nam t jdha aa ji bui, sia kum ti ba k gu iook, cham tu ja makia i, sia gui nam cham bx ja jujur kn jix biiak ka aa ji bui sia kum ti ba t jgi, ni sia gui nam nai px jix chu bhaamkidha, sia gui nam jix buam tu bua, pui na jax gui nam ja koonda gu jatkam, gio gui nam jai ja biakat gu uuub ja bm boppda nam cham maap tmoix, gio gui nam jir uuub nom jai ja bm boppo gu chichio, gio ba gui nam nai tu jiboidha na ja am jup tuigda gu cham k iimda, sia gui nam ja bui tu daanda bha jap ja tuttut gu didios jum ttgdam nam jir jup duiixim, gio ba gui nam jix iatbi na pu cham jir slhkam ka jax nom kaich, gam sia gui nam bx aixim tu bua na tur uatulhdhara. Bx dhi j nam pui jak jir tuutum gu jatkam, mu jak xi chu chiia i nam ja iabu na pai giilhim g mim gu tai gio nax iom jix choi, mim ba pup jum tulhiidha nam mjidha gammj sia nar pai dhuuk ka gt, jap ji buusnia nam giop ba koya. Gu Juan na ba tgia gu xibkam Jerusaleen 9Ba maadt gu nobii gu Dios nam ja daada gu jaja na bhaan mi jimdat gui nat kn ja tulhiichuda gu Dios gu jatkam, bha jimk jup ji chtda: Bhai xi jim yani jak na jum tchuda gui na bman jum tmo gui na jap ji buusan na gux k kasnir. 10Ba nat gu g am bam tajaa gux Dhuudu kam jix Ua Iimda, mummu pai chich ba ai gook dt gu nobii gu Dios na mu baichu, maan kap

NAT JAX T T GU JUAN21 g oidha tam na mk jap jix chu maax. Ba bhammx dhaam dr na paip tuii gu Dios, bhai ba tmim gu g kiicham na joidham jix chu abhaar, jir di px gu xibkam kiicham na pai Jerusaleen t t. 11Joidham g tum tanoor ji gu bx kap na jx jir kiicham, na gu g tanoor gu Dios na bhai daa, jap tum mim na jax chum totbikda gu jodai gui nax iom jix dharam namk gio na joidham jak dr jix chu maax. 12Ba bx xikoolh dhr tkob kuup gu g kiicham, mambhx gok kap bar kikigob, bx jman kap ba bha uaix nam jax ch gu mambhx gook gu maamran gu Jakob. 13Baik moo japni xialhbui dhr jak bipio gu kikigob, baik ba moo japni onsop dr jak, gio ba moo japni jurnip dr jak baik p, gio ba moo tai dhr jak baik p. 14Ba bx xikoolh dhr daraa mambx gook gu joodai ggr na bhaan kk gui na kn kuup bx xikoolh dhr gu g kiicham. Bx jman bhaan dhi joodai bha uaix nam jax jup t gu mambhx gook gu noonbi guch Xoikam na jap ji buusan na gux k kasnir. 15Ba gu nobii gu Dios na mu jap ji baichu, maan ua gu jupaabdakar nar jix uam totbikdam na kn jupaabda na jx moor g gu g kiicham, gam gu kikigobgan, gio ba gui na kn tu kuup bx xikoolh dhr. 16Ba xi jupaabai, mambhx gook jix chatmam oom miil (12,000) kiloometros jir tb maap dr gu g kiicham, bx maakob kap dr jir maan na jxi, cham pai maap dr jir tb. Gio na jx jir ttb gu babhak, jakbui p mambhx gook jix chatmam oom miil kiloometros. 17Mi dhr ba gui na bx xikoolh dhr kn kuup jup xi jupaabai, maan oom daman mambhx maakob obrasaan jir tkob. Pui jak jupaabai nam jax jak tu jupaaban gu jatkam ya kam dhi oigan.

638
18Gui na bx xikoolh dhr kn kuup gu g kiicham, jix abhar joodai kn bha bhibakchix na bx aixim tum totbik gio nax dharam namk, gu ba gu babhak na rban dr tuut, jix uam totbikdam nax dharam namk kn jup duiix, na joidham jak dr jix chu maax. 19Gu ba gu ggr joodai na btaan dr daraa na bhaan kk gui na kn tu kuup bx xikoolh dhr gu g kiicham, bx aixim tum totbikdam bha bhiibhispidhix. Maan gui na bx aixim tum totbik bha bhispidhix, gu jumai ba gui nax chukuum jix chdo totbik bhaip bhispidhix, gio ba moo gu jumai gui nax iom bx aixim tum totbik bha bhispidhix, gio gu jumai na jap iam jup daa, jix mondora totbikdam bhaip bhispidhix. 20Gu ba gu jumai na jap jak jup daaxdhix, gui na bx aixim tum totbikdam bha bhispidhix, gio ba gu jumai na jap jak, jix chukuum jix b totbikdam bhaip xi bhispidhix, gio ba moo gu jumai na jap jak iam jup daa, jix uam totbikdam bhaip bhispidhix, gio ba gu jumai na jap jak, gui nax mondora kat jix chdo totbik, gio ba gu jumai na jap iam jup daa, gui nax b kat jix uam totbik bhaip bhispidhix, gio ba moo gu jumai na jap jak jup daaxdhix, jix mondora totbikdam bha bhispidhix, gu jumai ba moo gui nax b kat jix uam totbik, gio ba moo gui na jap dr jak jup daaxdhix, gui nax muraanma kat jix chdo totbik bhaip bhispidhix. 21Gu ba gui na kn jum kukpa gu kikigob, jir joodai sobkoxim gui nax iom jix kaapak gio nax abhar jix dharam namkm. Ba gu komaarak boi na mu bhix rban gu g kiicham, dai gux kgan gux uam totbikdam kn jup duiix nax iom jix dharam namk, na gu joidham jak dr jix chu maax. 22Ba bhai dhi g kiicham, cham tu ka jaich gu chiop na pai dhr tum daan, na gu jap ji buusan na gu Dios

639 bman guch Xoikam bhair chiop, na gu bhaip tuii bx kap na jx jir kiicham. 23Ba cham tu kam aa gu tu na tu tonni ka bx kap na jx jir g kiicham, pui na jax gu tanoolh gio gu masaan, na gu gu Dios na bhai daa joidham g tanoor, bx kap tu tonni na jx jir kiicham, gux chu maax jir di guch Xoikam. 24Joidham jix chu maax kr jam jup tuika gu jatkam nam bhamm aaya bx kap dr na jx oigan bhai dhi g kiicham. Gio gui nam jir ggrkam kat bx kap na jx oigan na mt mi pui jii na jax jix aa, tu kam tgi xi chu makia am gux dharam namkm gu Dios. 25Cham pai dhuuk jum kukpa gu kikigob bhai na pai dhr mu tum bapk mj jak na pair kikcham, gammj pu kukpiokix ka, na gu cham pai dhuuk tukgia, gammj pur tataab ka. 26Ba bx na jk gu jatkam na mt tu kam t gu Dios, bhamm ji tu daia am buior, jap ji buusnia nam tu makia gux dharam namkm gio gu tu na joidham jix abhar. 27Bhai cham tu ka jaich ka am gui nam jix buam tomaat na jax cham k kam ni gu Dios, ni sia gui nam bxchu bhaan jum uatulhidha gam nam naix chu bhaamkidha, gio gui nam nai px tu iatgidha, dai ji gui nam mi daaxix ka nam jax ch bhaan gu uuan na pai ja daasaim guch Xoikam gui nam jk t jdhidhat mi pui jiim na jax jix aa nam ba bhaip tuika. Ba mi dhr jap jak jup ji baidhak gu nobii gu Dios, maan kap ji aich na pai g mr gu suudai joidham jix k, jir di px gui na kn gammjx jkgm bap tuika gu jaroi not xi ii. Joidham jix kx ua ji gu, cham pai palhp px am jix ikoora, bhai dhr jak bha mr na pai daa gu Dios gio guch Xoikam dhi na jap ji buusan na jax gux k kasnir. 2Slh mi rban gu g kiicham

NAT JAX T T GU JUAN21,22 buusan gu ak na bhaan mr gux k suudai, bxxik dr juudharam gu ak ba xchix gu bhaidha na gammj bh nabap masaan. Dhi kn sia gammjx jkgm bap tuika gu jaroi not ba juu, gu jaagan bax bhaai nam kn jum duduadhidha nom jix kakok gu jatkam nam mu jap oidha na jx jir oigan. 3Bhai dhi g kiicham cham tu ka jaich ka gu tu nam bhaan jum tulhiia gu jatkam nom bhamm bap tuii, na gu gu Dios gio guch Xoikam bhaip tuika ja bm na ja am t nidha, dai ji nam jix bhaim taatt tu daanda buior. 4Maaxik ba nidha am gu ja buupui kn na jax jir tum kam gui na pui t Dios, gio na bhai ba uaix ka ja kokobtai am na jax ch. 5Cham pai dhuuk xialhidhat ka jurnidha mi dhr jap jak, gammj pur tataab ka. Gio na cham kam aanda gu tu nam kn t bgiika piam gu tu na tu tonnika, pui na jax gu tanoolh gio gu masaan, na gu gu Dios jich Gkora g mimda na bhaip tuika. Bx kap tu tonnika gu na jx jir kiicham, gui ba nam jk bhamm bap tuika, ja slhkanda am gu jatkam na mummu jap tu oika oigan bhaan. Gu Juan nap kaichdha na bar mian na bha jim guch Xoikam 6Ba gu nobii gu Dios jup ji chtda p gio: Bx na jk jax jum ttda gu Dios, slhkam jup kaich, cham tu na px jap kaich, na gu gu Dios jich Gkora gammj pui tu kuugalhdhidha jax not ba ti. Jir di px gui na ja tajaaika gux Dhuudu kam jix Ua Iimdagan gui nam jk bhaankamun ja aagidha gu jatkam na jax tu duia gatuuk. Aa ba bhaip xi joot na sap pui bx ja mattuda gui nam jk bhaankamun tu aga gu ioki na jax tu duia jootom, na cham ka mkidha. 7Guch Xoikam jup kaich p:

22

NAT JAX T T GU JUAN22 Jootom ja moo mui ba jim. Ba joidham jix bhai tu jimia gu jaroi no t jgi na jax mi chu uaix dhi uuan tam na jax chu duia gatuuk, na gu dai na px bhaan ji bamgidha na mi pui ba jimda na jax jix aa gu Dios. 8Pui jak jaich t kai gio na ich t t aa na Juan t na jax ba tu jam agi ji jaadu. Ba nat pui t chchuda gu nobii gu Dios, ji olhia kn kkbok ba ji chu daan ich buior, 9gu ji nat gu gui pu xoomchulh, jup ji chtda: Chap tu daanda aa ji bui, na gu aa jir jappx tujuandam tugi gu Dios jap na jax aap gio gu jai nam pui bhaankamun jup tu aga, gam gui nam jk t jdhat buior guch Xoikam mi pui ba jiim na jax ya tu uaix dhi uuan tam. Dai ji gu Dios buior nap tu daanda. 10Gio ba moo japnip ji chtda gu nobii gu Dios: Xib ba moo dai nap bx kap ja aagidha gu jatkam na jx oigan dhi na pich jk tu tu uana dhi uuan tam, nam ba bx pui ba tu machia na tu jax dhuia gu Dios, na gu dhi cham xiim pui tu kuugalhdha. Cham tu nap dlh px puix chu mat ka. 11Cham jax bua sia kum jai cham aa nam mi pui jimia. Nom bx aixim jix buam tu bua na jax cham jir am, chap ja soomchulhika, sia gui nam bx aixim tum bhaan ttcho nar jix buam jum duukam. Dai gui nam jk t jdhat mi pui ba jiim na jax jix aa guch Gkora, nam jix bhaim duukam bap tu bua na jax jix k kam ni, xi ja guguuxdha ap nam jix iom jix bhaim duukam xip tu buada bhaankamun gu Dios. Piam gu jaroi no bx juraan kn ba t jgi buior guch Xoikam, puip jup xi guguuxdha nax iom mui xix biiak ka buior gu Dios. 12Bap kaich p gio guch Xoikam:

640 Cham xiim ja mui ba jim. Moo pim px t nrada. Pu tu uada i gui na tu jam makia nar jam maichk ka, na tu jam am bipioda na pim tu jax buimi amkam na pim duduakat gu jam tutku bhaan. 13Aa bjk dr pux jaich, gio ya dr jap jak gammj pu jaich ka i sia nar pai dhuuk ka gt. 14Ba joidham jix bhai tu jimia gu jaroi no cham tu bx aixim ka tu bua na tur uatulhdhara, na jap ji buusanda nax k tm tiika gu jajannulhi, nam gu dhi ba px jix bhai tdai mu baasa bhai dhr na pai mu tum bapk mj jak g kiicham, ba dai nam ba chiia na tu jugia gu bhaidha na mu kk rban gu g kiicham na kn gammjx jkgm bap tuika. 15Dai gui nam bxchu bhaan jix uuatulhdhix kam mu dr jap pup biya drap dr, pui na jax gui nam bx aixim tu buada na jax cham k kam ni gu Dios, gio gui nam giilhim nai ja jiboidha gu jatkam, gio ba gui nam jaix bhai ja ttdat gu uuub ja bm boppoda, gio gui nam jir uuub nom jai ja bm boppo gu chichio, sia gui nam ja koonda gu jatkam, gio ba gui nam tu daanda ja bui gup duixim didios, gam gui nam jix iatbi nam nai px tu iatgidha. 16Aai Jesuus ya dr mu joot jaich gui nar nobii gu Dios mummu buior gu chujuandam tuk Juan na ba pui tu mattuda na jk jax tu duia jootom, na ba mi dhr gu Juan bx kap ba ja aagidha gui nam ba t jgi aa ji bui na jx oigan nam ba pui tu machia. Aa pui ji buusan na jax gu g chi gui na katukgab bha tssan. Jir di px i gu boxii gu Dabii gui na bjk jir gkam kat. 17Gu ba gux Dhuudu kam jix Ua Iimda gio gui na jap ji buusan nar bngan guch Xoikam, jup kaich am p: Jum nra ich nap jootom bhai xi jimda Jesuus jich Xoikam.

641 Pui p ba gu jaroi no ba t jgi buior guch Xoikam, nox aa na jimia bhamm jak buior, jum aa na tu kam nidhat nrka, gio na xi baidha na jotmoda bha jimda. Piam no jaroi maadt jix chanoom gu iimdagaram bhaan, guch Xoikam dho pui px toidha gux k suudai na kn cham pai dhuuk ka tanoom ka gio na kn gammjx jkgm bap tuika. 18Japni jak ba moop kaich bhaankamun gu Dios ja bui gui nam jk jix aa nam tu jikuidhai mi pui jimia na jax ya tu uaix dhi uuan tam: Na cham jir am not jaroi jai mip baapai gu iook na dlh jax lhii ya na pai tu daaxix dhix bhaim kaichdham iook, na gux iom tulhiichuda gu Dios mu na pai ja tulhiichuda gui nam jk cham tu kam tgia, pui na jax ba tu uaix dhi uuan tam na mi chu aga na pai jak ja tulhiichuda. 19Gu ba gu jaroi not jai boosolh dhi ioki gu Dios na jk ya tu

NAT JAX T T GU JUAN22 daaxix uuan tam, piam ku jap xi dhuukat, gu Dios puip baabo na mi ka daaxix ka na jax ch bhaan gu uuan na pai ja daasaim gui nam jk bhamm aaya g kiicham, na pai joidham jix chu abhaar, bhai na pai gammjx jkgm bap tuika, pui na jax tu aga bhaan dhi uuan. Ba cham tu ka jugia gu bhaidha na bhamm kk na kn gammjx bhai ba tu tatda ka gt. 20Bap kaich p gio guch Xoikam: Jix iom jootom mu jimda i no pimt xim jotman na pim bx kap ja aagidha gu jai jatkam dhi na jk mi chu uaix uuan tam. Aa bap ttda: Ea nach pui tu duia nap jax kaich Jesuus jich Xoikam nap ba moo jootom bha jimda. 21Japni ba px jam ttda jaadu. Moo gt ba gu Gkam jich Xoikam xi jam joindat jam am t nidhidhat jam palhbuichu tu na px bhaan bx jman aapim.