BWB van middel

Stilo scribit.
Zij schrijft met een schrijfstift.

= het middel waarmee handeling wordt verricht = antwoord op de vraag waarmee ?

 BWB van oorzaak

Longo itinere fessi erant.

Ze waren vermoeid door de lange tocht.

= de (uitwendige) oorzaak van de handeling

= antwoord op de vraag waardoor ?

 of reden Metu fugiunt.

Ze vluchten uit schrik.

= de (inwendige) reden van de handeling = antwoord op de vraag waarom ?

 BWB van wijze

Litterae magn cur scriptae sunt.
De brief is met grote zorg geschreven.

= de wijze waarop de handeling wordt verricht

= antwoord op de vraag hoe ?

BWB van tijd

Aestate iter facimus.
In de zomer maken we een tocht.

= het tijdstip waarop de handeling wordt verricht = antwoord op de vraag wanneer ?

de ablatief van de bijwoordelijke bepaling

vraag

waarmee? waardoor? waarom?

hoe?

wanneer?

soort BWB

middel

oorzaak

reden

wijze

tijd

 na voorzetsels
Ex Aegypto venit.
Hij komt uit Egypte.

Opmerking:
honoris caus
ter wille van de eer

exempli grati
bijvoorbeeld

De ablatieven caus en grati, voorafgegaan door een genitief, worden weergegeven als een voorzetsel en drukken het doel of de reden uit.

 handelend voorwerp
Navis vento agitatur.
Het schip wordt door de wind opgejaagd.

= het handelend voorwerp (HV) bij passieve ww.

! handelende persoon (HP) bij passieve werkwoorden a(b) + ablatief

 voorwerpsablatief

Ratione utitur homo

Een mens gebruikt zijn verstand

= Eerste aanvulling bij deponentia die in het Nederlands een lijdend voorwerp of een voorzetselvoorwerp bij zich hebben Bijvoorbeeld: Uti, frui, potiri

 van scheiding
Dux domo su expulsus est.
De leider werd uit zijn huis verdreven.

1. plaats vanwaar men zich verwijdert of verwijderd wordt

2. iets waarvan men bevrijd of beroofd wordt of waaraan men gebrek heeft

 o.a. bij:
liberare vacare carre (ei) opus est liber vacuus

bevrijden van vrij zijn van

missen; vrij zijn van

(hij) heeft (iets) nodig

vrij van leeg; vrij van naakt; beroofd van

nudus

Ablatief van het tweede lid van de vergelijking

Equus cane celerior est

Een paard is sneller dan een hond

Bij een comparatief die relatief wordt gebruikt, kan het tweede lid van de vergelijking met een ablatief van het tweede lid van de vergelijking weergegeven worden.

 door congruentie
bijgesteld adjectief
Litterae magn cur scriptae sunt.

De brief is met grote zorg geschreven.

bijstelling
Stilo, dono matris, scribit.
Hij schrijft met een schrijfstift, een geschenk van moeder.

Bepaling van gesteldheid

His servis utimini militibus!

Gebruik deze slaven hier als soldaten!