Allah'n Rzas Allah insann tm yaptklarn bilmektedir.

Allah'tan korkup saknan ve ahiret gnnde hesaba ekileceini bilen bir kii Allah'n honutluunu kazanmak iin adaletle hkmeder. Bilir ki, Allah tm yapp ettikleriyle, syledii her szle ve aklndan geen her dnceyle onu ahiret gnnde sorguya ekecek ve bunlarla eksiksiz bir ekilde karlk grecek te bu nedenle de, insann Allah'n rzasn kazanmas, sonsuz cehennem azabndan kurtulmas ve Allah'n sonsuz nimetlerine kavuabilmesi iin yapmas gereken ey, Kuran ahlakn eksiksiz bir ekilde yaamaktr. Bunun iin her insann, bu ahlaka ulamak iin bireysel olarak aba sarf etmesi, tm bencil isteklerini ve kiisel menfaatlerini bir yana brakp, adaleti, merhameti, hogry, efkati ve bar kendine yol edinmesi gerekir. Allah Kuran'da gerek adaleti ayrntl olarak tarif etmekte, her trl anlamazln adaleti ayakta tutmakla zleceini bildirmektedir. *iman edenler hem Allah'n honutluunu kazanmak, hem de huzurlu, gvenli ve bar iinde bir hayat yaayabilmek iin insanlar arasnda eksiksiz bir ekilde adaleti uygulamakla sorumludur. *Allah'tan korkan mmin, karsndaki kii fakir de olsa zengin de olsa, her ne art olursa olsun, mutlaka adaletle hkmeder, o kiinin maddi durumu nedeniyle farkl bir tutum iine girmez. nk zenginlik ya da fakirliin Allah'n insanlar denemek iin yaratt geici dnya artlar olduunu bilir. nsan ld zaman dnyadaki malnn ve mlknn hibir deeri kalmayacak, sadece takvasyla karlk bulacaktr. Allah'n honut olacan bildirdii tavr ise hakkaniyettir, adalettir, drstlk ve doruluktur. Bu gzel ahlakn karl ise sonsuz ahiret mkafatlardr. *man eden bir kii, ancak adaletle davrand zaman Allah katnda bir honutluk kazanacan bilir. *Gklerin ve yerin Rabbi olan Allah'a iman eden kullarn birbirlerine kar dmanca duygular beslemesi, Allah'n honut olmayaca bir ahlaktr ve tm iman edenler bu ahlaktan men edilmilerdir. *Sizin tmnzn dn O'nadir. Allah'in va'di bir gerektir. Iman edip salih amellerde bulunanlara, adaletle karilik vermek iin yaratmayi balatan, sonra onu iade edecek olan O'dur. Inkar edenler ise, kfrleri dolayisiyla, onlar iin kaynar sudan bir iki ve aci bir azab vardir. (Yunus Suresi, 4) te bu nedenle Mslman Allah'n honut olmayaca her trl davrantan saknr. *bir insan elinde bulunan maddi imkanlar Allah rzas iin kullanyor ve bu imkanlar onu Allah'a yaknlatryor, Allah' anmasna vesile oluyorsa, onun dnya nimetlerini istemesi konusunda sknt duymasna gerek yoktur. nk artk bu nimetler onu ahirete yaknlatracak birer vesile haline gelmitir. *dnyevi istek ve tutkularn gereklemesinin insana getirdii belli birtakm kazanlar elbette vardr. Ama dnyadaki bu kazanlar ahiret iin birer kayp olabilirler. Dnyevi

isteklerin ahiret iin de bir kazan salayan ynleri vardr. Buna en gzel rnek peygamberlerdedir. Bu kutlu insanlar, dnya hayatnn geici meta olan kazanlar sadece Allah'n rzasn kazanmak iin istemilerdir. Bunlarn en balcalar maddiyat, soyun devam, toplumda belirli bir stat edinmek gibi konulardr. Peygamberlerin istekleri tamamen Allah' honut etmeye yneliktir. Hibir peygamber ocuk edinmeyi, kendisinden sonra adn devam ettirme ayrcaln edinebilmek iin istememitir. ocuu, sadece kendilerinden sonra iman edenlere nder olmas iin istemilerdir. *Dua iin belli bir zaman snr konulmam olmasna ramen, Kuran'n seher vaktine ve geceye dikkat ekmesinin byk hikmetleri vardr. Allah ile yakn bir balant kurarak samimi bir dua ile gne balayan mminin gn iinde Allah'n rzasn unutmas ya da snrlarn gz ard etmesi ihtimali ok azalr. Gne dua ile balayan insan, gn boyunca Allah'n kendisini izlediinin bilinci ile hareket eder. *Din sadece Allah'ndr. badetlerin hepsi sadece O'nun honutluunu kazanmak amacyla yaplr. Bunun yegane yolu da O'nun istedii ve tarif ettii gibi yapmaktr. *irk Allah'n sfatlarn baka varlklara atfetmek demektir. Bu nedenle bir insan Allah'tan baka varlklarn rzasn kazanmak, onlar honut etmek iin yayorsa, bakalarndan korkup bakalarndan medet umuyorsa irk iinde yaamaktadr. nsanlar iin en byk tehlike olan irke kar korunma yollarndan biri Allah'a dua etmektir. nk dua eden insan Allah'n varln ve birliini, O'na kar olan acizliini, kendisine tek yardm edecek olann Allah olduunu ve O'ndan baka ibadet edilecek kimse olmadn kabul etmi demektir. Bu nedenle dua, mmini irke kar korur. *Kuran'a gre ne ok almak, ne ok yorulmak, ne de insanlardan sayg ve sevgi grmek bir stnlk nedeni deildir. nsanlar Allah katnda stn klan zellik imanlar, Allah rzasn kazanmak iin yaptklar salih ameller ve tm bu amelleri yaparken kalplerinde sakladklar niyetleridir. Allah bu durumu bizlere Kuran'da yle bir rnekle aklamtr: "Onlarn etleri ve kanlar kesin olarak Allah'a ulamaz, ancak O'na sizden takva ular. te byle, onlara sizin iin boyun edirmitir; O'nun size hidayet vermesine karlk Allah' tekbir etmeniz iin. Gzellikte bulunanlara mjde ver." (Hac Suresi, 37) Ayette belirtildii gibi Allah adna bir hayvan kesen kiinin yaptn Allah katnda deerli klan, bu kiinin takvas, yani Allah korkusudur. Bir insann Allah'n adn anarak kestii hayvanlarn etlerinin ya da kanlarnn -eer insan bunu Allah rzas iin yapmyorsa- Allah katnda bir deeri yoktur. nemli olan insann bir salih amelde ya da bir ibadette bulunurken bunu salih bir niyetle yapmas ve Allah'a kar samimi olmasdr. *nanan bir kii yapt iler ve ibadetlerle Allah'n dnda bir bakasnn sevgisini, honutluunu, takdirini, ilgi ve beenisini elde etmeye almaz. Eer byle bir aray

olursa, bu da ayetlerdeki tanmlarn aksine, kiinin Allah'a tam bir samimiyet ve ihlasla ynelmemi olduunu gsterir. Aslnda insanlarn "ibadet ya da salih amellerini Allah rzas dnda baka amalarla yapmas" evremizde sk sk rastladmz bir durumdur. rnein bir fakire yardmda bulunurken bunu dier insanlara gsteri olsun diye yapan, namaz klarken bu nemli ibadetle bir itibar kazanmay ya da kar salamay hedefleyen insanlar vardr. *Kuran'da Peygamberlerin de baka hibir karlk ve menfaat gzetmeden srf Allah rzas iin ihlasla ibadet ettiklerine Hz. Hud'un kavmine syledii u szler ile dikkat ekilmitir: Ey kavmim, ben bunun karlnda sizden hibir cret istemiyorum. Benim cretim, beni yaratandan bakasna ait deildir. Akl erdirmeyecek misiniz? (Hud Suresi, 51) *Kuran'da bildirilen "... Gerekten onlar hayrlarda yarrlard, umarak ve korkarak Bize dua ederlerdi. Bize derin sayg gsterirlerdi." (Enbiya Suresi, 90) ayetiyle de Hz. Zekeriya ve einin Allah'a kar olan sayg dolu ballklar tm mminlere rnek gsterilmitir. Ayette dikkat ekilen bir dier konu ise ihlas sahibi kullarn Allah rzas iin hayrlarda yarmalardr. Bu kiiler Allah'n rzasna, rahmetine ve cennetine kavumak iin glerinin ve imkanlarnn elverdii lde- srekli bir aba iindedirler. *eytann asl mcadele ettii kimseler, Allah'a iman eden ve yaamlarn Allah'n raz olaca ekilde geirme konusunda kararl grd bu insanlardr. eytan inkar edenlere dorudan etki edebilmektedir. Ama mminler Allah'a kesin olarak iman ettikleri iin eytann onlar zerinde byle bir etkisi olamaz. rnein Allah rzas iin alp yorulmalarn engelleyemez. Dinin hkmlerini yerine getirmelerini, infak edip namaz klmalarn, iyilik yapp gzel ahlak gstermelerini, Allah' zikretmelerini, mallaryla canlaryla fedakarane bir mcadele vermelerini engelleyemez. Bu gerei bilmek eytan iman edenler zerinde etkili olabilmek iin daha da sinsice yntemler aramaya iter. Allah'n rzasn kazanmak amacyla yaptklar ileri dorudan engelleyemedii iin mminler tm bunlar yaparlarken niyetlerine ktlk katmaya alr. Onlar Allah'n rzasndan baka hedeflere yneltmeye ve bu ekilde ihlaslarn zedeleyerek, katkszca Allah'a ynelmelerini engellemeye gayret eder. *eytann kandrma yntemlerinden bir tanesi de, mminler katkszca Allah'n rzasn gzeterek bir ie giritiklerinde, onlar insanlarn rzasna yneltmek iin sinsice szler fsldamaktr. rnein Allah'n rzasn kazanmak iin fedakarane bir tavr ierisinde olan bir insann niyetine insanlarn rzasn katmaya alr. Bu fedakarln, abasn ve yaptklarn dile getirmesini, kendisini yceltmesini, n plana karmasn telkin eder. Oysa Allah rzas iin yapmas gereken bir ite, kiinin kendisiyle vnmesi ihlas krabilecek bir davrantr. nk eer bir zveride bulunuyorsa bunu Allah iin yapyordur ve bunu insanlara duyurmas iin hibir sebep yoktur. Allah zaten onu grmekte ve iitmektedir.

*nsann karsnda binlerce alternatif olduunda bile, tm bunlar arasndan Allah'n en raz olaca seenei grebilmesi son derece kolaydr. Allah'a yaknlama aray ierisinde olan ve olaylara iman gzyle bakan bir insan iin bu alternatif yanp snen bir k kadar net ve belirgindir. rnein insan gnn nasl geirecei konusunda Allah'n rzasnn en ouna gre bir seim yapmas gerektiinde karsnda pek ok alternatif olduunu grr. Tm gnn evde oturup spor yaparak ve televizyon izleyerek geirebilir. Spor yapmann saln korumak iin nemli olduunu, televizyon izlemenin de kltrn artracan syleyerek bunlarda Allah rzasn grdn syleyebilir. Ama dnya zerinde dinsiz akmlar bu kadar g kazanmken, slam topraklarnda savunmasz kadnlar, yallar ve ocuklar "Rabbimiz Allah'tr" dedikleri iin ldrlrken, savalar, atmalar ve ahlaki yozlama bu derece artmken, iman eden bir insann tm gnn spora ve televizyona ayrmas vicdanl bir tavr olmaz. Bunun yerine Kuran ahlaknn mkemmelliini dier insanlara anlatp, onlarn da ahiretlerine vesile olmaya almas hi phesiz dierinden daha hayrl bir davran olacaktr. nk bu "Sizden; hayra aran, iyilii (marufu) emreden ve ktlkten (mnkerden) sakndran bir topluluk bulunsun. Kurtulua erenler ite bunlardr." (Al-i mran Suresi, 104) ayetiyle de bildirilmi, her Mslmann stlenmesi gereken bir sorumluluktur. Bu alternatife yneldii takdirde ncelikli olarak kendi ahireti iin ibadette ve salih bir amelde bulunmu olur. Bunun yan sra, ayetin hkmn yerine getirip, dini tebli ettii ve bakalarnn da hidayetlerine vesile olduu iin ecir kazanm olacaktr. Bu davrann kiiye Allah'n rzasn daha ok kazandrabilecei ise son derece aktr. *Bedizzaman Said Nursi eserlerinde insann kurtuluunun ancak ihlas ile mmkn olacan sylemi, insana ihlas kazandracak olann ise sadece Allah'n rzasn gzetmek olduunu yle belirtmitir: " Medar- necat (kurtulu vesilesi) ve halas (kurtulu), yalnz ihlastr. hlas kazanmak ok mhimdir. Bir zerre ihlasl amel, arlklarla hlis olmayana tercih edilir. hlas kazandran hareketlerdeki sebebi, srf Allah'n bir emri ve neticesi Allah'n rzas olduunu dnmeli ve vazife-i lahiyeye karmamal."5 Bedizzaman bir sznde insann bir kiiye kar duyduu muhabbetin de ihlasl olabilmesi iin karlksz ve sadece Allah rzas iin olmas gerektiini vurgulamtr: Hereyde bir ihlas var. Hatt muhabbetin de ihlas ile bir zerresi, arlklarla resm ve cretli muhabbete tercih edilir. te bir zt bu ihlasl muhabbeti yle tabir etmi: "Ben muhabbet zerine bir rvet, bir cret, bir mukabele, bir mkfat istemiyorum. nki karlnda bir mkfat, bir sevab istenilen muhabbet zaftir, devamszdr."6 te ihlas kazanmak isteyen bir kimse bu gerei kesin olarak kavramaldr. nk yapt ameller ancak bu ekilde salih amel olabilecek ve ancak bu yolla Allah'n rzasna, rahmetine ve cennetine ulaabilecektir. Ancak eytan her zaman iin insan farkl dncelere srklemek ve onu Allah'n rzas

dnda menfaatler aramaya yneltmek ister. "Zaten bu yaptklarm Allah'n rzasn kazanabilmek iin yapyorum, bunun yannda bir para da kiisel menfaatler ummann bana ne zarar olabilir ki", "Hem Allah'n rzasn kazanrm, hem de evremde biraz itibar kazanm olurum", "Ben iyilik yapacam ama karlnda onlar da bana iyilik borlu olsunlar" ya da "Fedakarlkta bulunurum, ama hereyin bir karl var" gibi mantklar hep eytann katp kartrmasyla ortaya kar. Ancak bu dncelerin her biri de kiiyi Allah'n rzas dnda karlklar aramaya ittii iin ihlas kazanmasn ve salih amellerde bulunmasn engeller. *Bedizzaman Said Nursi, ihlas kazanmann artlarn konu ettii yazlarndan birinde "Amelinizde Allah rzas olmal. Eer O raz olsa, btn dnya ksse ehemmiyeti yok. Eer O kabul etse, btn halk reddetse tesiri yok. O raz olduktan ve kabul ettikten sonra, isterse ve hikmeti lazm gelirse, sizler istemek talebinde olmadnz halde, halklara da kabul ettirir, onlar da raz eder. Onun iin, bu hizmette dorudan doruya yalnz Cenab- Hakk'n rzasn esas maksad yapmak gerektir."10 szleriyle insanlarn rzasndan arnp sadece Allah'n rzasn kazanmaya ynelmenin nemine deinmitir. Onun bu sznde vermi olduu rnek, ihlasn anlalmas bakmndan son derece nemlidir; gsterdii bir tavrdan dolay dnyadaki tm insanlar bir kiiye kar cephe alsa, hibiri ondan raz olmasa, Allah raz olduktan sonra hibir ehemmiyeti yoktur. nk tm bu insanlarn kalbi zaten Allah'n kontrolndedir; Allah dilerse onlarn hepsini raz eder. Bunun yannda gsterdii bir tavrdan dolay eer Allah bu kiiden raz olmayacaksa, tm dnya ondan raz olsa, ona minnet duysa bunun hibir nemi olmaz. nanan bir kimse bunun Allah katnda hibir kymeti olmadn ve Allah raz olmad srece insanlarn raz olmu olmasnn ahiretten yana kendisine birey kazandrmayacan bilir. Rzasn kazanaca gruh sayca kalabalk, mal ya da makamca gl bir kitleden oluuyor olabilir. Ancak bunlarn her biri de Allah'n izni ile hayat bulmu ve birgn topran altnda ryp tm g ve kudretlerini kaybedecek olan aciz varlklardr. Bu nedenle ahirette ne kalabaln, ne saladklar destein, ne de dile getirilen takdirlerin hibir faydas olmayacaktr. Baki olan ve rzas kazanlmaya asl layk olan sadece Allah'tr. nsana daimi bir ihlas anlayn kazandracak olan da ite bu gerei kavrayarak, 'insanlarn rzasndan syrlp, sadece Allah'n rzasn kazanmaya ynelmek'tir. *Allah ayetinde mminlerin kendilerinde bir eksiklik, aklk ya da ihtiya olsa bile dier mmin kardelerinin nefislerini kendilerinden stn tuttuklarn, tercih yapmalar sz konusu olduunda da kendi nefislerinden deil kardelerinden yana tavr koyduklarn bildirmitir. Medine'de yaamakta olan Mslmanlar, Mekke'den hicret ederek gelen ihtiya ierisindeki mmin kardelerine infak etmekten, kendileri zor durumda kalarak bile olsa onlar yerletirip barndrmaktan dolay ilerinde hibir sknt duymamlardr. Aksine Allah rzas iin nefislerinin bencil ve cimri tutkularn yenmi olmaktan ve

kardelerinin nefislerine ncelik tanm olmaktan dolay da byk bir sevin ve mutluluk duymulardr. nk sz konusu artlar altnda Kuran'a en uygun, en vicdanl ve en ihlasl olan tavrn bylesine bir fedakarlk gstermek olduunu bilmektedirler. Ayrca Allah bu fedakarlklarn karln dnyada da ahirette de kat kat artracak ve fazlasyla onlara geri verecektir. Kuran'da Allah'n bu ahlak gsteren kimselere vereceini vaat ettii karlk yle bildirilmitir: Eer Allah'a gzel bir bor verecek olursanz, onu sizin iin kat kat arttrr ve sizi balar. Allah ekr'dur (kr kabul edip ok ihsan eden), Halim'dir (cezay vermekte acele etmeyendir). (Tegabn Suresi, 17) *Dnyevi deerlere deil, ahirete nem veren bir insan hibir zaman insanlara ayarl bir ahlak gstermez. Onlardan iyi olmak, onlar arasnda bir yer edinmek, itibar kazanmak ya da n plana kmak iin deil, sadece Allah rzas iin gayret sarf eder. Bu noktaya kadar anlatlanlardan da anlalaca gibi insan eer nefsinde byle bir eksiklik ya da zaaf olduunu grrse bilmelidir ki, bu onun ihlasn kracak ve Allah'n rzasn kazanmasn engelleyecek bir ahlaktr. *Dnya zerinde insanlar arasnda gerek bir birliktelik, gerek bir dostluk ve ittifak salayabilecek yegane g vardr, o da 'iman'dr. Hesap gnnden korkan iman sahibi insanlar biraraya gelerek, dnyada balayp ahirette de sonsuza kadar devam edecek salam bir ittifakn temellerini atm olurlar. Birbirlerini araya hibir kar ya da menfaat beklentisi katmadan, halis niyetle ve sadece Allah rzas iin sever, Allah rzas iin dost olur ve Allah rzas iin birlik olurlar. Temeli dnya zerindeki en salam kaynaa, Allah sevgisine ve Allah korkusuna dayal olan bu birliin bozulmas, dalp yklmas Allah'n dilemesi dnda hibir ekilde mmkn olmaz. *Zira Bedizzaman'n szlerinde de yer verdii gibi ihlasla yaplan tek bir amel, ihlasszca yaplan binlerce amelden daha deerli olabilir. Ve unutmayn ki eer niyetiniz halis, ameliniz salih ise Allah rzas iin yaptnz en kk amel bile Allah katnda zayi olmayacaktr. nk ayetlerde, "Rabbiniz, sizin iinizdekini daha iyi bilir..." (sra Suresi, 25) "... Allah, muttakileri bilendir." (Al-i mran Suresi, 115) buyrulmaktadr. *'Dini katkszca Allah'a halis klmak' ise, kiinin dini yaarken baka hibir kar ya da menfaat gzetmeksizin sadece Allah'n rzasn ve honutluunu hedeflemesidir. *Kuran'da tarif edilen ihlas kazanm olan mminler 'Allah'a derin bir sayg gstererek" iman ederler. Bu, Allah'n yceliini ve gcn kavramak ve bundan dolay da O'na kar derin bir sevgi, ili bir sayg ve hayet dolu bir korku duymaktr. Rabbimize byle derin bir sayg ve korku ile balanan kimseler, Allah'n rzasn kazanmay hibir dnyevi kar ya da menfaate deimezler. nk ihlas, dnya zerindeki kk byk hibir menfaatin Allah'n rzasn kazanmaktan ve O'nun emirlerini yerine getirmekten daha nemli olmadn bilmektir. *bir insan Allah'n ve ahiretin varlna samimiyetle inanyorsa, aksini yapabilmesi de

kesinlikle mmkn deildir. Ahirette, dnyada yaad her ann hesabn vereceini ve ancak Allah'n rzasna uygun bir yaam srd takdirde sonsuz cennet hayatna layk olabileceini bilir. Bu nedenle de yapt her hareket, syledii her sz ve her tavrla Allah'n rzasn kazanabilmek iin hayrlarda yarr. Srekli olarak "Daha fazla ne yapabilirim?", "Allah'n rzasn ve rahmetini kazanmak iin daha nasl bir tavr gsterebilirim?", "Ahlakm gzelletirmek iin hangi tavrlarm dzeltmem gerekir?" diye dnerek, ciddi bir aba harcar. *dini sadece belirli ibadetlerle snrlandrmaya alan kimi insanlar, hayat bu ekilde 'ibadet anlar ve dier anlar' olarak ikiye blen bir bak asn makul ve mantkl bulurlar. Allah' ve ahireti, sadece namaz klacaklar, oru tutacaklar, sadaka verecekleri ya da hacca gidecekleri zaman hatrlarlar. Gnn ve yln dier zamanlarnda ise dnya ilerinin karmaasna kaplp giderler. Allah' ve ahirette alacaklar karl unuttuklar iin ilerinde Allah'n rzasn kazanmak iin bir evk hissetmez ve bu ynde aba da harcamazlar. *Allah'n raz olaca davranlar Kuran ayetlerinde ok ak ve detayl bir biimde belirtilmitir; ticaret yaparken drst ve adil olmak, haksz menfaat elde etmeye almamak, tartda lde hile yapmamak ve bunlara benzer daha pek ok detay Kuran'da aklanmtr. Kiinin Allah'tan korkarak ve bu ayetleri gz nnde bulundurarak hareket etmesi, yapt ticareti Allah'n rzasna uygun ve ihlasla yaptn gsterir. Ayn ekilde sohbet eden bir kimsenin bo sze dalmamas, Kuran'a muhalif bir konumaya seyirci kalmamas, faydal ve hayrl konumalar yapmas, doru ve drst konumas da yine hep Kuran ile bildirilen ahlakn birer parasdr. Bu nedenle insan hibir zaman iin dinin sadece baz ibadetlerden ibaret olduu, ihlasn da ancak bu ibadetler yerine getirilirken yaanabilecei gibi yanl bir dnceye kaplmamaldr. nsan, dnya hayatnn bir gerei olarak pek ok farkl ile megul olmak durumundadr. nemli olan kiinin kalpte her an Allah ile birlikte olmas, her yapt ite Allah'n rzasn aramas, Kuran ahlakndan dn vermemesi ve ihlas gzetmesidir. *Hayatnn her annda ihlas gzeten insan doal ve samimi olur. Sadece Allah'n rzasn gzeten, dnyadan yana bir menfaat beklentisi iinde olmayan bir insan asla yapmack, samimiyetten uzak ve suni tavrlarda bulunmaz. Hareketleri, mimikleri, slubu ve konumas son derece doaldr. nsanlar etkilemeye almad ve gsterie dayal bir tavrda bulunmad iin yannda rahat edilen, huzur ve gven veren bir karakteri olur. Sadece Allah'n rzasn hedefledii iin her trl yapmack tavrn ve insanlara ynelik yaamann ihlasn zedeleyeceini bilir. Sadece Allah' dost ve vekil edinmenin rahatn ve konforunu yaar. Bu kii ihlas ve samimiyetinde bylesine bir kararllk gsterdii takdirde, Allah'n her amelini salih amel kabul etmesini ve dnyada da ahirette de onu gzel bir karlkla mkafatlandrmasn umabilir.

*nsann ihlas gerek manasyla yaayabilmesi iin ncelikle ihlasn neden bu kadar nemli olduunu kavramas ve bu iman seviyesine ulaabilmeyi iten arzu etmesi gerekmektedir. nk ihlasn nemini kavramam olan insanlar g ve kudreti dnyevi deerlerde arayabilmekte, toplum iinde yer edinebilmek iin bunlarn peinde koabilmektedirler. an hret, zenginlik, gzellik, akademik kariyer ya da itibar sahibi olmak bu dnceye kaplan insanlarn ard sra srklendikleri zelliklerdir. Oysa bunlarn hibiri insana ne dnya hayatnda ne de ahirette gerek anlamda kalc bir g ya da itibar kazandramaz. Bedizzaman Said Nursi de "Btn kuvvetinizi ihlasta ve hakta bilmelisiniz. Kuvvet haktadr ve ihlastadr. Hakszlar dahi, hakszlklar iinde gsterdikleri ihlas ve samimiyet yznden kuvvet kazanyorlar. Evet kuvvet hakta ve ihlasta olduuna bir delil, u hizmetimizdir. Bu hizmetimizde bir para ihlas, bu davay isbat eder ve kendi kendine delil olur."4 szleriyle mminin hem dnya hayatnda hem de ahiret hayatnda g ve kuvveti ancak ihlasla kazanabileceini hatrlatmaktadr. Bu dsturu unutup, yukarda saydmz maddi deerlerin peine den bir insan ise katkszca Allah'n rzasna ynelmiyor demektir. rnein Mslmanlara fayda getirecek bir konuda drt be kii arasnda bir i blm yapldn varsayalm. Bu kiilerden birine yaplacak iin perde arkasnda kalan, pasif ve ses getirmeyecek, ama bir o kadar da zor bir blmnn verildiini dnelim. Dier kiilere de daha n planda, insanlarn vg ve beenilerini dorudan alabilecekleri, daha aktif birer grev verilmi olsun. Eer bu kii kendisine den grevi srf arka planda kalaca ve takdir toplama imkan olmayaca iin reddeder, bunun yerine insanlarn beenisini kazanabilecei, kendisini n plana karp vg alabilecei dier bir grev ile deitirmek isterse bu noktada ihlasn zedelemi olur. nk byle bir durumda kii 'Hem o kadar emek harcayacam, hem de ortaya kan ite benim adm hi gemeyecek. stelik bir de dierleri daha az alp benden daha ok takdir toplam olacaklar' gibi ihlastan uzak bir dnceye kaplm demektir. Makbul olan tavr ise takdiri ve vgy sadece Allah'tan beklemek, yaplan ite katkszca Allah'n rzasn hedeflemektir. Eer yaplacak i bir fayda getirecekse, bunu kimin yapt nemli deildir. Bir insan yapt i kimse tarafndan bilinmese ve insanlardan hi takdir toplamasa da sadece Allah'n rzasn kazanabilmek ve fayda getirecek bir ie vesile olabilmek iin bu ii evkle stlenmelidir. nk ihlasl olan tavr budur. Hayatnn her annda ihlasl davranan bir kimse, hem dnya hayatnda baarl ve huzurlu olurken, hem de ahirette gzel bir karl umabilir. nk bu kimse dnyevi imkanlarna, bulunduu makama, sahip olduu mal ya da mlkne, toplumdaki itibarna deil, nce Allah'a, sonra da imanna, aklna, vicdanna ve ihlasna gvenerek hareket eder. *Cennet, iindeki tm nimetler ve tm insanlarla bir gzellik mekanidir; Allah'in hosnut olmadigi hibir varlik cennette bulunmamaktadir. Bu da Allah'in salih kullarina olan

sefkatinin ve adaletinin sonularindan biridir. *Mminler, bir konu zerinde tartisirken Kuran'a uygun delil getirmeye, nem vermelidirler. Dini inkar edenler tam tersi bir tutum iindedirler. Onlarin tek amaci tartisma ikarmak, bu vesileyle dine ve inananlara karsi dsmanca tavirlarini ortaya koymaktir. Nitekim Allah Kuran'da bazi insanlarin "yalnizca bir tartisma-konusu olsun diye" (Zuhruf Suresi, 58) inkarci rnekler verdiklerine dikkat ekmektedir. Bunun nedeninin de "tartismaci ve dsman" bir kavim olmalari oldugunu vurgulamaktadir. Bu nedenle Kuran ahlakini yasayan insanlarin tm bunlardan kainmalari ve Allah'in hosnut olacagi sekilde davranmalari gerekir. *Ahir Zaman'da Kuran' Allah'n rzasn kazanmak iin deil de kazan elde etmek iin okuyan insanlarn da ortaya kaca hadiste yle dile getirilmitir: Kim Kuran okursa (mkafatn) Allah'tan istesin. Zira son zamanlarda Kuran okuyup (mkafatn) insanlardan isteyen birtakm insanlar treyecektir. Son Zamanlarla lgili Hadisler, s.*Allah birok ayette insanlarn dnya hayatna tutkuyla bal olduklarn ve bu tutkunun onlara ahiret hayatnda hibir faydas olmayacan belirtmitir. nsann dnya hayatnda deer verdii, nemsedii, uruna pek ok eyi gze ald deerler, eer Allah rzas iin ve Allah yolunda kullanlmyorsa, insana kayptan baka birey kazandrmazlar. Bu deerlerin her biri insanlar denemek iin zel olarak yaratlmtr. Asl yurt ise ahiret yurdudur. *Mminler, dnyada Allah rzas iin gsterdikleri abalarn karln almlardr. Bu abadan dolay da honutturlar. (Gaiye Suresi, 9) Allah kendilerine tm yaptklarnn en gzeliyle karlk vermitir. Zaten beklentileri ve umut ettikleri de budur. Bundan dolay Allah'a krederler. "Bize olan va'dinde sadk kalan ve bizi bu yere miras klan Allah'a hamd olsun ki, cennetten dilediimiz yerde konaklayabiliriz." (Zmer Suresi, 74) derler. *Kyamet saati ve sonrasndaki sonsuz yaam, insanlar bekleyen en nemli gereklerdir. Dnyadaki hibir ey, ne kariyeriniz, ne evliliiniz, ne de malnz-mlknz, uruna sonsuz yaamnz harcayacanz kadar nemli ve vazgeilmez deildir. Urunda yaanmas ve aba harcanmas gereken tek ey Allah rzasdr. *En ufak bir sarsntda panie kaplan, bir deprem ihtimalinde lm korkusuyla saatlerce evlerine giremeyen insanlar iin, gzlerinin nnde dalarn yerlerinden oynatlmas, yerin iindekilerini dar atmas, kabirlerin deilmesi, insanlarn biraraya toplanmas ve felaketlerin felaketleri izlemesi dayanlabilecek gibi deildir. Artk dnya zerinde gvenebilecekleri "tek bir kii", snabilecekleri "tek bir mekan" dahi yoktur. Dnya zerinde yeni bir balang ans, gidilebilecek herhangi bir yer de mevcut deildir. Yeni balayacak olan yaam ahirettedir, sonsuzdur ve dnyada Allah'n rzasn gzeterek yaamayanlar iin acyla doludur. Zevkler, ihtiraslar ve geici dnya hayat tketilmitir. *Dnyada eytann kkrtmalarn Allah'n rzasna tercih eden kiilerin hesap gnnde decekleri durum olduka zordur.

*Unutulmamaldr ki, hesap gn her insan Allah'n huzurunda yapayalnz ve tek bana sorguya ekilecektir. O halde lm ve sonras iin ciddi bir aba gstermek ve bir hazrlk yapmak gerekir. nk her insan ahirette dnyada yapp ettiklerinin karln, hakszla uratlmadan, tam olarak alacaktr. Ancak hereyin zerinde insann en byk kazanc kukusuz Allah'n rzasdr. *Kuran'da, Allah' unutup O'ndan bakasn raz etmeye alarak mrn geiren bu kiilerin Allah'n huzurunda birbirleriyle olan ekimeleri u ekilde anlatlr: Siz ikiniz (ey melekler), her inat nankr atn cehennemin iine, Hayra engel olan, saldrgan pheciyi, Ki o, Allah'la beraber baka bir ilah edinmiti. Artk ikiniz, onu en iddetli olan azabn iine atn. Onun yakn-dostu (saptrc) dedi ki: "Rabbimiz, ben onu kkrtp-azdrdm. Ancak kendisi (haktan) uzak bir sapklk iindeydi." (Allah buyurur:) "Benim huzurumda ekiip-durmayn. Ben size daha nce 'kesin bir uyar' gndermitim." Huzurumda sz deiiklie uratlmaz ve Ben kullara zulmedici deilim. (Kaf Suresi, 2429) *O gn, onlarn tmn bir arada toplayacaz," (Yunus Suresi, 28) "De ki: "Allah sizi diriltiyor, sonra sizi ldryor, sonra kendisinde hibir kuku olmayan kyamet gn O sizi bir araya getirip-toplayacaktr. Ancak insanlarn ou bilmezler." (Casiye Suresi, 26) O gn dnyada sahip olunan makamn ve mlkn hibir nemi yoktur. Kimse kimsenin takdirinin peinde koacak, kimse kimseye gsteri ve gurur yapacak halde deildir. Kimsenin kimseye kar bir stnl kalmamtr. Soylular, zenginler, efendiler, patronlar veya sradan insanlar ayn hesap ile kar karya kalacaklardr. Tek stnlk Allah'a olan yaknlktr. Tm insanlar Allah'n honutluunu kazanmak iin yaplan iler dnda hibir iin nemi olmadn, sahip olduklar hereyin tek sahibinin Allah olduunu kesin olarak anlamtr. *(nlerine) Kitap konulmutur; artk sulu-gnahkarlarn, onda olanlardan dolay dehetle-korkuya kapldklarn grrsn. Derler ki: "Eyvahlar bize, bu kitaba ne oluyor ki, kk byk brakmayp hereyi sayp-dkyor?" Yapp-ettiklerini (nlerinde) hazr bulmulardr. Rabbin hi kimseye zulmetmez. (Kehf Suresi, 49) Allah'tan korkmamann, O'na eler komann, O'na ibadet ediyor grnp O'ndan bakalarn da honut etmeye almann yansra, yalan, zina, kumar ve daha pek ok gnah bu defterdedir. *Namaz klmak mslmann btn hayat boyunca, aksatmadan yapaca, Allah'n belirledii vakitlerde farz olan bir ibadettir. badetlerini yerine getirmeyen insanlar, namaz klmay da genellikle yallk dnemlerine brakrlar. Halbuki namaz da tm dier ibadetler gibi son derece kolay yerine getirilebilecek bir ibadettir. unu belirtmek gerekir ki, Allah bir insan iin neyi farz klmsa, o insan kulluk vazifesi olarak onu yapmakla ykmldr. Bunun karlnda ise Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini kazanmay umabilir.

*Kullarm Beni sana soracak olursa, muhakkak ki Ben (onlara) pek yaknm. Bana dua ettii zaman dua edenin duasna cevap veririm. yleyse, onlar da Benim arma cevap versinler ve bana iman etsinler. Umulur ki irad (doru yolu bulmu) olurlar. (Bakara Suresi, 186) Mminlerin, Allah'n bu rahmeti ve nimeti zerinde bir daha dnerek Allah'n rzasna uygun yaamalar gerekir. nk Allah'n kendilerine verdii bu kolaylk yle byk ve snrsz bir imkandr ki; hereyin Hakimi, Sahibi olan tek g sahibi Allah, insanlara istedikleri hereye karlk vereceini vaat etmektedir. Ve Allah kesinlikle vaadinden dnmez. *susuz bir insana iftira atanlar Allah'n kontrolnde varlklardr. Ve Allah, insan denemek iin bu olaylar yaratr. Bunlara sabrettii takdirde, Allah'n rzasn, cennetini ve rahmetini kazanmay uman mmin iin zlp kederlenecek hibir neden olmaz. Ayrca Allah, mminlere her zaman yardmn gnderir ve onlara ilerinde kolaylk salar. Bu, Allah'n kesin bir vaadidir. *samimi bir mslman sadece Allah'n honutluunu arar. Onun iin evresindeki insanlarn ne diyecei deil, Allah'n emrettikleri nemlidir. Allah'n rzasn aramak ve ona gre hareket etmek ise her zaman dosdoru olan yoldur. Allah bir ayetinde sadece Allah'n rzasn arayanla, birbiriyle geimsiz birok ortakl sahipleri olan bir adamn durumu arasndaki fark yle bildirir: Allah (ortak koanlar iin) bir rnek verdi: Kendisi hakknda uyumsuz ve geimsiz bulunan, sahipleri de ok ortakl olan (kle) bir adam ile yalnzca bir kiiye teslim olmu bir adam. Bu ikisinin durumu bir olur mu? Hamd, Allah'ndr. Hayr onlarn ou bilmiyorlar. (Zmer Suresi, 29) Ayette belirtildii zere insann yaayna uygun olan yalnzca Allahn honutluu zerine kurulmu bir yaamdr. Said Nursi de Allahn rzasn kazanmak iin gayret etmenin her zaman ok kolay bir hayat getireceini yle aklamtr: "Amelinizde rza-y lahi olmal. Eer O raz olsa, btn dnya ksse ehemmiyeti yok. Eer O kabul etse, btn halk reddetse tesiri yok. O raz olduktan ve kabul etikten sonra, isterse ve hikmeti iktiza ederse, sizler istemek talebinde olmadnz halde, halklara kabul ettirir. Onlar da raz eder." (Lemalar, s. 154) Bedizzaman'n bu tefekkr son derece nemlidir; gerek ihlas ve samimiyetin de anahtardr. nsan ancak Rabbi'nin rzasn arayarak gerek samimi dindar olabilir. Eer yapt ilerde insanlarn veya baka varlklarn rzasna yneliyorsa, o zaman muhakkak bu iin iine riya karm olur. Riyakar bir yap ise insan hem dnyada hem de ahirette zarara sokar. ncelikle, insanlarn rzasn arayanlar, bekledikleri karl hibir zaman gremezler. Bir insann gzne girmek, ona adeta "yaranmak" iin abalayp dururlar ama karlarndaki insan onlarn bu abalarn takdir edemez. Zaten etse bile kendisi de aciz ve zavall bir insandr. Hereyin tek hakimi ve sahibi olan Allah, kendi rzasn

kazanmak iin abalayanlar ise sonsuz cenneti ile mjdeler ki, cennet, insann nefsinin arzu ettii hereyin hazr bulunduu bir mekandr. Allah yalnzca kendi rzasna uyanlarn kurtulua ereceini yle bildirmitir: Allah, rzasna uyanlar bununla kurtulu yollarna ulatrr ve onlar kendi izniyle karanlklardan nura karr. Onlar dosdoru yola yneltip-iletir. (Maide Suresi, 16) Sadece Allah'n rzasna uymak her insana, dnyada ve ahirette en kolay, en gzel ve en nee dolu hayat getirecektir. *Allah'a iman eden ve Allah'n honutluunu kazanmak iin fedakarlkta bulunan biri iin fedakarlk hem byk bir kazantr, hem de son derece kolay bir ibadettir. Mminlerin fedakarlk anlaylar bir ayette yle bildirilir: "Kendileri, ona duyduklar sevgiye ramen yoksula, yetime ve esire yedirirler. "Biz size, ancak Allah'n yz (rzas) iin yediriyoruz; sizden ne bir karlk istiyoruz, ne bir teekkr. nk biz, ask suratl, zorlu bir gn nedeniyle Rabbimizden korkuyoruz." Artk Allah, onlar byle bir gnn errinden korumu ve onlara parltl bir aydnlk ve bir sevin vermitir." (nsan Suresi, 8-11) Yapt fedakarln karlnda, ayette de bildirildii gibi, Allah'n rzasn ve "parltl bir aydnlk ve sevin" duyaca ahiret nimetlerini kazanacan bilen bir mmin iin, feda ettiklerinin hibir nemi kalmaz. Geici, ksa ve eksikliklerle dolu bir hayatta insann en sevdii mal varlnn dahi, Allah'n honutluunun ve bunun karlnda verecei cennet hayatnn yannda hibir deeri ve gzellii yoktur. Buna iman eden mminler, yaptklar fedakarlk ne kadar byk olursa olsun ne bir takdir beklerler ne de dier insanlar minnet altnda brakrlar. Btn bunlarn yannda Allah, kendi rzas iin fedakarlkta bulunanlara dnyada da bolluk ve bereket vaat eder, verdiinin fazlasn o kiiye balar. Allah bu vaadini ayetlerinde yle bildirir: Allah'a karln ok arttrma ile kat kat arttraca gzel bir borcu verecek olan kimdir? Allah, daraltr ve geniletir ve siz O'na dndrleceksiniz. (Bakara Suresi, 245) Mallarn Allah yolunda infak edenlerin rnei yedi baak bitiren, her bir baakta yz tane bulunan bir tek tanenin rnei gibidir. Allah, dilediine kat kat arttrr. Allah (ihsan) bol olandr, bilendir. Mallarn Allah yolunda infak edenler, sonra infak ettikleri eyin peinden baa kakmayan ve eziyet vermeyenlerin ecirleri Rableri katndadr, onlara korku yoktur ve onlar mahzun olmayacaklardr. (Bakara Suresi, 261-262) *eytan bir insana kibiri ve kendini beenmeyi fsldar. Ancak, acizliklerini, eksikliklerini, kusurlarn dnen veya bir gn lp de topran altnda ryecek bir bedene sahip olduunu hatrlayan insan eytann bu telkininden de kolaylkla kurtulacaktr. Elbetteki bu kolaylk, samimi olarak eytann etkisinde yaamak istemeyen, Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini hedef edinen salih insanlar iindir. Aksi takdirde, yani bir insan Allah'tan korkup saknmadnda ve Allah'n rzasn gzetmediinde eytann

tuzaklarna dmesi ok kolay olacaktr. *"Gzel bir hayat" kavram insanlara ou zaman yabanc gelir. nsanlarn byk bir ounluu, hibir sknt, znt, korku, endie duymayacaklar bir hayat, eriilmesi imkansz bir hayal olarak grrler. Gerekten byle bir hayat, dinden uzak yaayan insanlar iin eriilmesi mmkn olmayan bir hayaldir. Byle huzurlu ve sevin iinde bir hayat sadece Allah'n rzasn, cennetini ve rahmetini kendilerine hedef edinen, Allah'tan korkup saknanlar yaayabilirler. Bu Allahn inanan kullarna mjdeledii bir gerektir: Erkek olsun, kadn olsun, bir m'min olarak kim salih bir amelde bulunursa, hi phesiz biz onu gzel bir hayatla yaatrz ve onlarn karln, yaptklarnn en gzeliyle muhakkak veririz. (Nahl Suresi, 97) *insanlar hatalar veya gnahlar ne olursa olsun, hibir zaman Allah'n raz olduu gibi bir kul olabilmek iin ge kalm deildirler. nsan yaam boyunca ne kadar hata yapm olursa olsun, dinden ne kadar uzak yaam olursa olsun samimi olarak tevbe ettii ve salih bir kul olduu takdirde gemite yapt hatalar dnmesine gerek yoktur. Gemite yaayan insanlar iin ancak bir ibret vesilesi, ayn hatalara tekrar dnmemek, benzerlerini bir daha yapmamak iin t almas gereken hatralardr. *vicdann varl, Allahn insanlara verdii ok byk bir kolaylk ve nimettir. Bu nimetin kymetini bilen ve vicdann kullanan insan, her durumda, doruyu yanltan ayran, Allah'n raz olaca ve dnyada ve ahirette kurtuluunu salayan bir anlaya da sahip olur. *Kibirli insanlar, dnya hayatnda hibir emellerine eriemedikleri gibi, en nemlisi Allah'n sevgisini de kaybederler. Allah bir ayetinde bunu yle bildirir: "nsanlara yanan evirip (byklenme) ve bbrlenmi olarak yeryznde yrme. nk Allah, byklk taslayp bbrleneni sevmez." (Lokman Suresi, 18)Tevazulu insanlar, kibirli insanlarn yaadklar sknt ve basklar hibir zaman yaamazlar. Elbette ki her insan hereyin en gzeline sahip olmay, hereyin en iyisini yapmay ister. Ancak bunlar dnyevi hrslarn tatmin etmek, insanlarn gzlerinde bymek ve bundan dolay sayg grmek iin yapanlar byk bir kayp iindedirler. Mtevazi bir insan ise bunlarn hepsini Allah' raz etmek ve sevap kazanmak iin ister. Bir ey baardnda veya gzel bir zellie sahip olduunda, bunlarn hibirinin kendisinden olmadn, herbirinin Allah'n kendisine ltfettii nimetler olduunu bilir. *Kuran' bilen ve kendisine rehber edinen her insan, yaratl amacn, Allah'n honutluunu, rahmetini ve cennetini kazanmann yolunu, cennet ve cehennemde nasl bir hayat olacan, Allah'n yaratndaki srlar, en gzel ahlak ve daha birok bilgiyi en doru ve en eksiksiz ekliyle renir. *Allah tm insanlarn yaamlarnda mutlaka onlar iin doru olan yolu gstermi, din ve gzel ahlak hakknda bilgi sahibi olmalarn salamtr. Her insan lmeden nce mutlaka

dine arlr, doru olann ne olduunu renir. Dnyann geici bir yer olduunu ve ahireti iin hayatn Allahn honut olaca gibi yaamas gerektiini bilir. *insanlarn tamam vicdanlarnda Allah'n honut olaca gzel ahlakn ne olduunu ok iyi bilirler. Ne var ki eytan, insanlarn ounluuna bu ahlak yaamay zor ve imkansz gsterir. *kaderinde Hz. Yusuf gibi hakszla, zorlua, hapis gibi bir ortama sabretmek olan bir insan, bunun ahirette kendisine Allah'tan bir honutluk ve ecir olarak dneceini dnerek, kaderine sevinir. *"Kullarndan tevbeyi kabul eden, ktlkleri affeden ve ilediklerinizi bilen O'dur." (ura Suresi, 25) ayetinde de bildirildii gibi, Allah affedicidir. Mminler de Allah'n beendii ahlaka uyan kiiler olarak, birinden ktlk grdklerinde affetmeyi, ktl iyilikle uzaklatrmay seerler. phesiz, bir ktlk karsnda sabrederek, alttan almak, ktlk yapan kimseyi affederek intikam hrsna kaplmamak, fkeyi yenip tutmak takva sahibi insanlara has bir zelliktir. Ve bu tavrn karl Allah'n honutluu ve sevgisidir. Allah bir ayetinde yle bildirir: Onlar, bollukta da, darlkta da infak edenler, fkelerini yenenler ve insanlar (daki haklarn)dan balama ile (vaz)geenlerdir. Allah, iyilik yapanlar sever. (Al-i mran Suresi, 134) *Kuran ahlaknda insanlar birbirlerine Allah'n birer kulu olarak deer verirler. yilik yapmak iin bir kar gzetmez, aksine srekli iyi iler yapp hayrlarda yararak Allah'n rzasn kazanmaya alrlar. Ahirette gzel bir yaam umut ettikleri ve Allah'n "... bir sadaka vermeyi veya iyilikte bulunmay ya da insanlarn arasn dzeltmeyi emredenler... Kim Allah'n rzasn isteyerek byle yaparsa, artk ona byk bir ecir vereceiz." (Nisa Suresi, 114) ayetini bildikleri iin, daima iyi davranlarda bulunurlar. Ve bunlar da insanlardan bir kar beklentisiyle deil, karln yalnzca Allah'tan bekleyerek yaparlar. Allah, bu rnek ahlak, bir Kuran ayetinde yle tarif etmektedir: Kendileri, ona duyduklar sevgiye ramen yemei, yoksula, yetime ve esire yedirirler. "Biz size, ancak Allah'n yz (rzas) iin yediriyoruz; sizden ne bir karlk istiyoruz, ne bir teekkr. nk biz, ask suratl, zorlu bir gn nedeniyle Rabbimizden korkuyoruz." (nsan Suresi, 8-10) *Mmin, yalnzca kendinden sorumludur ve bakalarnn zayf davranmas onu etkilememelidir. Kar tarafn gc de onu hibir ekilde yldrmamaldr. Tm yaam Allah iindir ve dolaysyla sonuna kadar da Allah rzas iin ibadet etmeyi srdrecektir. *Kskanlk, rekabet, darlma inananlar arasnda birliin ve kardeliin nndeki en nemli engeldir. Hrs sonucu mminler arasnda doabilecek herhangi bir rekabet, mminlerin birbirine olan sevgisini azaltr. Bu tr bir Kuran d hareket, onlarn ruhlarna byk zarar verir ve manevi ynden byk bir gerilemeye yol aar. Oysa inananlar iin sonsuz bir sevap kayna mevcutken birbirlerinin nn tkayp,

haksz rekabet ve kskanlklarla vakit geirmenin hibir anlam yoktur. Eer hedef Allah rzas olursa, herhangi bir rekabet olmaz: nk herkes bir dierinin nn kesmeden Allah rzas iin hizmet edebilir, sevap toplayabilir. Bu nedenle mminler, her uzvun bir dierinin yardmcs ve destekisi olduunu unutmamal ve kardelerinin baarlarn kendi baarlarym gibi grebilmelidirler. *Mminin en belirgin zelliklerinden biri, son derece kararl oluudur. Hibir zaman evkini, heyecann yitirmez. O, mcadeleye yalnzca Allah'n honutluunu kazanmak iin balamtr. Dolaysyla hibir zorluk onu yolundan dndremez. nsanlarn kendisi hakknda ne dnecei de nemli deildir. Tek hedef Allah'n rzasdr; tm hayat bu hedefe gre ekillenir. *kararllk ve istikrar iki nemli mmin vasfdr. Mminler, "Mminlerden yle erkekadamlar vardr ki- Allah ile yaptklar ahde sadakat gsterdiler; bylece onlardan kimi adan gerekletirdi, kimi beklemektedir. Onlar hibir deitirme ile deitirmediler" (Ahzab Suresi, 23) ayetinde olduu gibi lnceye dek ayn kararllk ve istikrar Allah'n rzas uruna gsteren kiilerdir. *Mmin, Allah'n rzasn kazanmak iin sabreder, dolaysyla sabrndan dolay bir skntya kaplmaz, aksine manevi bir haz duyar. Kuran'da, sabrn ancak mminler iin bir lezzet, inkarclar iinse sknt veren bir "tahamml" olduu yle ifade edilmitir: "Sabr ve namazla yardm dileyin. Bu, phesiz, hu duyanlarn dndakiler iin ar (bir yk)dr." (Bakara Suresi, 45) *nkarclara kar az da olsa sevgi beslemek ise, Allah'n rzasna aykr bir harekettir ve asla mmine yakmaz. Kuran'da, bu konuda mminler ok ciddi biimde uyarlmaktadr: Ey iman edenler, Benim de dmanm, sizin de dmannz olanlar veliler edinmeyin. Siz onlara kar sevgi yneltiyorsunuz; oysa onlar haktan size geleni inkr etmiler, Rabbiniz olan Allah'a inanmanzdan dolay eliyi de, sizi de (yurtlarnzdan) srp-karmlardr. Eer siz, Benim yolumda cihad etmek ve Benim rzam aramak amacyla kmsanz (nasl) onlara kar hl sevgi gizliyorsunuz? Ben, sizin gizlediklerinizi ve aa vurduklarnz bilirim. Kim sizden bunu yaparsa, artk o, elbette yolun ortasndan arpsapm olur. (Mmtehine Suresi, 1) *Kuran'a gre, "...Allah' zikretmek ise muhakkak en byk (ibadet)tr..." (Ankebut Suresi, 45). Eer zikir olmazsa, dier ibadetler de tam yaplmam olur. Allah anlarak ve Allah'n rzas dnlerek yaplmadktan sonra, dier ibadetler, karlksz birer amel haline gelebilirler. *Kuran'da, mminler, "Onlar, tmyle bo' eylerden yz evirenlerdir" diye tarif edilir. (Mminun Suresi, 3) Ayette, mminin bo ve yararsz bir konuma veya olayla karlatnda bundan yz evirip, kendini faydal bir ie kanalize etmesi gerektii vurgulanmtr. Bu, her zaman Allah'n rzasna en uygun tavrdr.

*Mmin gnlk hayatta srekli olarak birka seenek arasnda seim yapmak durumunda kalr. Karlat seenekler iinde, Allah'n rzasna en uygun olann, dinin menfaatlerine en yararl olann semekle ykmldr. Bu seimi yaparken nce Kuran'n, sonra da vicdannn hakemliine bavurmaldr. ounlukla, muhatap olduu seenekler karsnda vicdan ilk olarak devreye girer ve hangi seenein Allah'n rzasna daha uygun olacan ona syler. *eytann ve nefsin mminlerin arasndaki tesand bozmak iin en ok bavurduu yol, rekabet duygusudur. Eer mmin gaflet halinde olursa, makam, mevki gibi konularda rekabet hissine kaplp kardelerini gemeye, kendini onlardan daha n plana karmaya alabilir. Ayn ekilde kendisinden daha n plandaki bir kardeine kar kskanlk hissedebilir. Aslnda gaflet halinde yaplan bu hareket, gerekte Allah'a isyan anlamna gelmektedir. nk, "Yoksa onlar, Allah'n kendi fazlndan insanlara verdiklerini mi kskanyorlar?..." (Nisa Suresi, 54) ayetine gre, insanlara verilmi olan nimetler Allah'tandr ve bunlar kskanmak Allah'n takdirine kar gelmek anlamna gelir. Bu nedenle mminlerin kskanlk gibi bir tavrdan kesinlikle uzak durmalar gerekmektedir. Eer byle bir tavr ortaya koyulursa, bu hem Allah'n rzasna muhalif bir harekettir hem de ayetin hkmne gre, mminlerin gcnn azalmasna neden olur: Allah'a ve Resl'ne itaat edin ve ekiip birbirinize dmeyin, zlp ylgnlarsnz, gcnz gider. Sabredin. phesiz Allah, sabredenlerle beraberdir. (Enfal Suresi, 46) *Mmin, bir baka mmin kardei ile farkl bir fikirde olduu zaman, mmkn olduunca alttan alc, mtevazi ve saygl bir slup kullanmal ve bylece iki farkl fikrin meru olan "istiare" boyutunda kalmasn ve asla "tartma" boyutuna girmemesini salamaldr. Dier iki kardei arasnda tatsz bir olay olduunda ise, "M'minler ancak kardetirler. yleyse kardelerinizin arasn bulup-dzeltin ve Allah'tan korkup-saknn; umulur ki esirgenirsiniz" (Hucurat Suresi, 10) hkm uyarnca uygun bir slupla kardelerinin arasn bulmaldr. Unutulmamaldr ki, mminler arasndaki en ufak bir srtme, Allah'n honut olmayaca bir tavrdr. *Kuran yalnzca haramlar ve helalleri kapsayan bir kitap deildir. inde gzel ahla, eitli insan karakterlerini, meydana gelebilecek tm olay ve durumlar, dnya hayat ve ahiret hayat ile ilgili bilgileri, Allah korkusu ve sevgisini, Allah rzasnn nasl kazanlacan, ksacas Yaratan'n yarattna gnderdii, gerekli olan tm bilgiyi anlatan ve kyamete kadar geerli bir kitaptr. *Allah'n varlna ve byklne iman eden bilim adamlarnn dnyaya ynelik bir makam, mevki, n veya para gibi hrslar olmad iin, bilimsel aratrmalarda gsterdikleri gayret de son derece samimi olur. Bu insanlar bilirler ki, evrenle ilgili olarak kefettikleri her sr tm insanlara Allah' tantacak, insanlara Allah'n sonsuz gcn ve ilmini gsterecektir. Ve insanlara Allah'n varln anlatmak, yaratl gereini tantmak iman eden bir kii iin kukusuz nemli bir ibadettir.

te bu samimi dnceler iinde olan inanl bilim adamlar, tm yaamlar boyunca byk bir evkle evrendeki kanunlar, doadaki mucizevi sistemleri, canllardaki kusursuz mekanizmalar, aklc davranlar kefetme yolunda nemli almalar yaparlar. Yaptklar almalardan da son derece fayda verecek sonular alrlar, byk ilerlemeler gsterirler. Bu yolda zorluklarla karlamalar onlar ylgnla srklemez. Veya insanlardan bir karlk gremediklerinde de evklerinde bir azalma olmaz. nk onlar yaptklar ite Allah'n honutluunu kazanmay amalamaktadrlar. Allah rzas iin, iman eden dier insanlara da fayda verebilme amacn tarlar. Ve bu konuda bir snr tanmazlar. Verebilecekleri en yksek fayday salamak ve insanlara en gzel ekilde hizmet edebilmek iin alrlar. Bu samimi abalarna karlk olarak da son derece verimli insanlar olurlar. Yaptklar ilerden her zaman gzel sonular kar. *Allah bir ayetinde "yleyse g yetirebildiiniz kadar Allah'tan korkup-saknn, dinleyin ve itaat edin" (Teabn Suresi, 16) szleriyle inananlara glerinin yettii oranda Kendisi'nden korkup saknmalarn emretmitir. nsan bu nedenle hibir zaman Allah korkusunu yeterli grmemelidir. Srekli olarak kendisini Allah'a daha da yaknlatracak yollar aramal ve bu amala vicdann sonuna kadar kullanmaldr. Byle bir durumda Allah, samimiyetleri ve Allah'n rzasn kazanmak iin gsterdikleri ciddi aba orannda bu kimselere verdii anlay artrabilir ve sahip olduklar "doruyu yanltan ayrma kabiliyetini" gelitirebilir. Bu, Allah'n iman edenlere olan bir destei ve Kuran'n nemli bir srrdr. nsan elindeki bu imkan en iyi ekilde kullanarak, akln dnyada ve ahirette salad nimetleri kazanma imkann elde etmi olur. *Akl sahibi kii, dnyann en zengin, en gzel, en itibarl insan da olsa, bunlarn kendisine yarar salamayacann ve bir gn mutlaka leceinin farkndadr. Ancak lmn bir son deil, aksine bir balang olduunu, Allah'n rzasna uygun bir hayat srenlerin cennete, dnya hayatna kaplp Allah'a kar olan sorumluluklarn unutanlarn ise cehenneme gideceini bilir. Dahas altm yetmi seneyi amayan stelik pek ok eksiklikle dolu olan dnya hayatnn yannda cennetin sonsuz ve kusursuz gzellikte olduunun da bilincindedir. Bu nedenle de lm zntyle karlanacak bir yokolu olarak deil, aksine Allah'n rahmetine kavuaca sonsuz bir hayatn balangc olarak grr. Bu bilin onun ahiret gereini de tam olarak kavramasn salar. *akll bir insan gnlk yaants iinde karlat her olayda vicdanna uygun davranr. rnein yardma muhta bir kimseye yardm eder ve bu sorumluluu bakalarna brakmaz. Allah'n raz olacan bildii gzelliklerin hibirini karmadan uygular. Ya da tek bana ar bir eyay tamaya alan bir insan yapacak hibir ii olmad halde oturarak seyretmez. Hasta ya da yal birini grd zaman ona yerini verip kendisi ayakta kalmay tercih eder. Aksi takdirde umursuz bir tavr gstermi olacan ve Allah'n bundan raz olmayacan bilir. Gerekten fkelenilecek bir tavrla karlatnda bile, Allah'n yumuakbal bir tavrdan raz olacan dnerek fkesini yener ve

karsndakine gzel sz syler. Kendi aleyhine olacan bilse dahi her zaman iin drst davranr, doru sz syler. Akl sayesinde tm bu tavrlar hayatnn sonuna kadar en gzel ekilde uygulayan bir insan ise hem dnyada gzel bir hayat yaar, hem de Allah'n rzasn hedefleyerek gsterdii bu gzel tavrlarndan dolay cennetle mkafatlandrlr: phesiz iman edip salih amellerde bulunanlar ise; Biz gerekten en gzel davranta bulunann ecrini kayba uratmayz. Onlar; altndan rmaklar akan Adn cennetleri onlarndr, orada altn bileziklerle sslenirler, hafif ipekten ve ar ilenmi atlastan yeil elbiseler giyerler ve tahtlar zerinde kurulup-dayanrlar. (Bu,) Ne gzel sevap ve ne gzel destek. (Kehf Suresi, 30-31) *Feraset ve basiret sahibi bir insan, karlat bir olay, bir tavr ya da bir sz en doru ekilde analiz edebilme yeteneine sahiptir. Gemite edindii tecrbelerden en aklc sonular karr ve bu bilgileri ilerisi iin en isabetli ekilde kullanmay bilir. erisinde bulunduu ortam, artlar ve imkanlar aklc bir bak asyla deerlendirir ve bu artlar olabilecek en iyi seviyeye getirmeyi ve elindeki imkanlar en iyi ekilde kullanmay baarr. Bir ie atlaca zaman mutlaka bu konuda gerekli olabilecek her trl tedbiri alr, olas aksaklklar tespit eder ve bu dorultuda hareket eder. Her konumas isabetli, her tavr itidalli ve her dncesi keskin bir akln ve kavrayn rndr. Akl sahibi kiilerin bu zelliklere sahip olmalar ise, tm hayatlarn Allah'n rzasn kazanmaya adayan ve ahireti hedefleyen ihlasl kimseler olmalarndan kaynaklanmaktadr. *Akll bir insan hereyden nce her an Allah'n rzasn en fazla nasl kazanabileceini dnr. *irk, bir insann Allah'a ortaklar komas, kendine Allah'n dnda ilahlar edinmesi demektir. irk koan kiinin ilah edindii deerler, bir insan veya herhangi bir canl olabilecei gibi, bir tutkuyu veya bir ideali hayatn amac haline getirmek de olabilir. Kii bu deerleri Allah'n rzasn kazanmaktan daha nemli gryorsa, ona Allah'tan daha ok ya da edeerde bir sevgi duyuyorsa, ite o kii Allah'a irk kouyor demektir. Kuran'da anlatlan irk budur; ancak insanlarn ou irkin bu asl anlamndan habersizdir. "Allah'a ortak komay" peygamber dneminde yaayan kimselerin tatan yonttuklar putlara tapmalar olarak yorumlarlar. Oysa gnmzde irkin binlerce farkl tr yaanabilmektedir. Bir insann Allah'a inandn syledii halde, hayatn Allah' honut etmek iin geirmemesi, O'nun kendisine bildirdii ibadetleri yerine getirmemesi, O'nun beendii ahlak yaamamas, bunun yerine hayatn sadece kendi dnyevi ideallerini gerekletirmek uruna tketmesi de irktir. Yine ayn ekilde kendisini yaratan ve saysz nimet sunan Yaratcs'n unutup, bir baka varl Allah'tan daha ok sevip, ona daha fazla kymet vermesi, Allah' raz edecei yerde, akln ve vaktini onu mutlu etmeye ve kendini ona sevdirmeye harcamas da irktir. nsanlardan eini, ocuklarn, annesini,

babasn, evliliini, okulunu, mesleini, maln, dnyevi hrslarn, hatta kendisini bile Allah'a irk koabilen kimselere rastlamak mmkndr. Bu kimseler gzlerinde byttkleri bu kavramlar ya da kiileri bir anlamda ilahlatrmakla ve tm tavrlarn da bu bak asna gre dzenlemekle bu hataya derler. Oysa Allah'tan baka bir ilah yoktur ve aksi bir tavra girmek de Allah adna yalan sylemek ve Allah'n bykln gerei gibi takdir edememek olur. Kendisini ve tm evreni kusursuzca yaratan Allah'n sonsuz kudretini takdir edemeyen byle bir insan da, kukusuz ak bir aklszlk iindedir. nk irk koan kii hem dnyada huzurlu bir hayat yaayamaz, hem de ahirette Allah'n azab ile karlar. *Onlar, dinlerini bir elence ve oyun (konusu) edinmilerdi ve dnya hayat onlar aldatmt. Onlar, bu gnleriyle karlamay unuttuklar ve bizim ayetlerimizi 'yok sayarak tanmadklar' gibi, biz de bugn onlar unutacaz. (Araf Suresi, 51) ahiretten (cayp) dnya hayatna m raz oldunuz? Ama ahirettekine (gre), bu dnya hayatnn yarar pek azdr. (Tevbe Suresi, 38) onlar ise dnya hayatna sevindiler. Oysaki dnya hayat, ahirette (ki snrsz mutluluk yannda geici) bir meta'dan bakas deildir. (Ra'd Suresi, 26) nsanlarn, kendilerini helaka srkleyen bu aklszlktan kurtulmak iin yapmalar gereken ey ise son derece kolaydr: Dnya hayatnda karlatklar her nimetin Allah'n bir ltfu olarak kendilerine verildiini bilir ve hayatlarnn asl amacnn Allah'n rzasn kazanmak olduunu unutmazlarsa, artk akllarn rtecek ya da basklayacak hibir engel kalmam demektir. *Aklszln sebep olduu en byk kayplardan biri, kukusuz insanlar Allah'n dininden uzaklatrmasdr. Dinden uzaklaan insanlar ise cennetten de uzaklar ve sonsuz bir cehennem hayatna srklenirler. Aklszlklar bu insanlara doru olan yanl, yanl olan da doru gsterir; bu nedenle dnyadaki hayat gerek hayat zanneder ve asl olan ahiret hayatn uzak grrler. Burada bulunduklar sre boyunca Allah'n rzasn ve cennetini kazanabilmek iin aba harcamaz ve cehennem azabnn kendilerine de dokunabileceini hi hesaba katmazlar. *Karun'un aklszca tavr, kavmindeki aklsz kimseleri de ortaya karmtr. Karun'u ihtiaml zenginlii ierisinde grenlerden akllarn kullanmayanlar onun yerinde olmay dileyerek onun durumuna zenmi, akl sahibi kimseler ise Allah'n rzasn kazanmann tm bu ihtiam ve zenginlikten ok daha hayrl olduunu hatrlatarak bu kimselerin tavrlarn knamlardr: Bylelikle kendi ihtiaml-ss iinde kavminin karsna kt. Dnya hayatn istemekte olanlar: "Ah keke, Karun'a verilenin bir benzeri bizim de olsayd. Gerekten o, byk bir pay sahibidir" dediler. Kendilerine ilim verilenler ise: "Yazklar olsun size, Allah'n sevab, iman eden ve salih amellerde bulunan kimse iin daha hayrldr; buna da sabredenlerden bakas kavuturulmaz" dediler. (Kasas Suresi, 79-80)

*akl, bir insann vicdann sonuna kadar kullanarak hayatnn her annda Allah'n en raz olaca ve Kuran'a en uygun olan tavr semesi ve bunun sonucunda da tm hayatn kapsayan bir dnce ve tavr mkemmellii kazanmasdr. Ayrca aklyla yeryznde bulunu amacn, kendisini yaratan Allah'n sonsuz kudretini kavrayabilmesidir. *O, i bana geti mi yeryznde bozgunculuk karmaya, ekini ve nesli helak etmeye aba harcar. Allah ise, bozgunculuu sevmez. (Bakara Suresi, 205) Grld gibi, Allah'n kitabna uyulmad mddete, yukardaki ayette sz edilen insanlar var olacaktr. Oysa Allah'tan korkan insanlarn ynettii bir lkede ok byk bir dayanma, yardmlama ve adalet hakim olur. Hi kimsenin bir bakasna hakszlk yapmasna izin verilmez, her insann her trl ihtiyac giderilir, srekli yeni zmler ve hizmetler retilir. Halkn refah ve huzuru iin tm imkanlar seferber edilir. slam ahlakn yaayan insanlar her trl hizmeti karlksz yaparlar. Allah rzas iin yaplan hizmetin, emein, yardmn karl ise dnyada deil, ahirette beklenir. *dnyaya Allah'n rzasn kazanmak ve O'nun sonsuz cennet nimetlerine kavumak iin gelen, bu ynde canla bala aba harcayan bir Mslman iin tm bu denemeler ahiret yurdu iin bir azk niteliindedir. Sonsuz cennet nimetlerinin yannda ok ksa bir sre olan dnya hayat boyunca yaananlar iman edenler iin bir ecirdir ve Allah katnda inallah ok stn bir karl olacaktr. *Allah "Sizden; hayra aran, iyilii (marufu) emreden ve ktlkten (mnkerden) sakndran bir topluluk bulunsun. Kurtulua erenler ite bunlardr." (Al-i mran Suresi, 104) ayetiyle tm inananlara verilen bu erefli sorumlulua dikkat ekmitir. O halde tm Mslmanlarn yapmalar gereken, Allah'n honut olaca ahlak bizzat yaamak, insanlara anlatmak, Kuran ahlakn tm dnyaya tebli etmektir. *Allah'a inanan, O'na dua eden, O'na gvenen insanlarn dierlerinden hem ruhsal hem de fiziksel olarak daha salkl olmalarnn nedeni, ftratlarna uygun davranmalardr. nsan ftratna aykr olan felsefe ve sistemler, insanlara hep ac, hzn, sknt ve bunalm getirmektedir. Bununla birlikte dindar bir insann yaad huzurun asl kayna Allah'n rzasn kazanmak iin hareket ediyor olmasdr. Dier bir deyile bu huzur, insann vicdannn sesini dinlemesinin doal sonucudur. Yoksa insan daha huzurlu olaym,' daha salkl olaym' diye din ahlakn yaamaz. Zaten bu niyetle hareket eden bir kii de gerek anlamda huzuru bulamaz. Allah, bir insann gizlediklerini de da vurduklarn da en iyi bilendir. Kii vicdani rahatl ancak samimi olarak, yalnzca Allah' raz etmek iin aba gsterdiinde yaar. *nasl fabrikann arklar birbiriyle uyumlu, rekabetten uzak alyorsa ve hibiri bir dierinin nne gemiyorsa ve ancak bu ekilde retim kusursuz, eksiksiz ve zamannda elde edilebiliyorsa; Allah rzas iin hayr yolunda aba gsteren mminlerin de ayn uyum iinde hareket etmeleri gerekir. *Ktlerin kendilerini ktle, azgnla ve nihayetinde cehenneme aran nderleri

olduu gibi, iyilerin de onlar hidayete aran ve Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini kazanmalarna vesile olan kiiler vardr. *iyilerin ittifaknda yer alan her insan sadece Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini gzetir. *nkarclarn en bilinen zelliklerinden bazlar da, cimrilikleri ve bencillikleridir. zellikle de hayr iin bir harcamada bulunmalar istense buna kesinlikle yanamaz, paralarndan ve mallarndan birazn bile Allah'n raz olaca ilerde kullanmak istemezler. Ancak ktlk iin harekete getiklerinde tm imkanlarn seferber etmekten ekinmezler. *ktlerin ittifakna kar, iyi ve madur durumdaki bir insan savunduklar zaman, ktlerin tepkisini ekeceklerini, baz karlarndan dn vermeleri gerekeceini hesaplayarak bundan vazgeebilirler. Bunun sonucunda inkar edenlerin ktlkleriyle karlamaktan, kariyerlerini, toplum iindeki itibarlarn kaybetmekten, iftiraya uramaktan ekinebilirler. Gelecek endiesine kaplarak, haktan yana tavr koymayabilirler. Ancak bu insanlar unu bilmelidirler ki, Allah'n raz olaca tavr szle sylenenin fiiliyata da geirilmesidir. Allah, szle iyiliin ve salih amellerin vaadinde bulunan, ancak uygulamaya gelince geri ekilen insanlarn durumunu bir ayetinde yle bildirmektedir: taat ve maruf (gzel) szd. Fakat i, kesinlik ve kararllk gerektirdii zaman, ayet Allah'a sadakat gsterselerdi, phesiz onlar iin daha hayrl olurdu. (Muhammed Suresi, 21) *Tm mlkn ve gcn sahibi, stn ve gl olan Rabbimiz'dir. Rabbimiz dilemedike hi kimse hi kimseye ne yarar ne de zarar verebilir. Bu geree iman eden mminler ise tarih boyunca ne Firavun'un ne Nemrut'un ne de bir baka er nderinin etkisi altnda kalmamlar ve onlara boyun ememilerdir. Onlar her zaman Allah'n honutluunu aramlar ve yalnzca Allah'tan korkup saknarak, asla ktlere uymamlardr. *ktlerin ittifaknn insanlk asndan tehlikelerini gzler nne sermenin yansra asl nemli olan; iyilerin, vicdanl ve samimi insanlarn ktlere kar birbirlerine destek olmalar, zulme urayan mazlumlar koruyup kollamalar, hakszla urayanlar savunmalardr. Bu, Allah'n honut olduu ve Kuran'da birok ayetiyle mminlere emrettii nemli bir ibadet ve tavr gzelliidir *Allah'n sevdii, honut olduu, ahirette iyilerle ve salihlerle birlikte cennetinde arlayaca salih insanlardan biri olmak iin, iyilikte ve drstlkte sebatkar, azimli ve kararl olmak gerekir. Samimi bir kul, en iddetli hakszlklarda veya ktlerin en ar tehditleri karsnda dahi hakk ve gzel olan sylemekten ve savunmaktan kanmamaldr. Allah'n Kuran'da tm insanlara rnek olarak gsterdii peygamberleri stn klan zelliklerinden biri, onlarn en zorlu anlarda dahi hakk savunmaktan vazgememi olmalardr. Onlarn bu kararl ve cesur tavrlar gl imanlar sayesindedir. *Allah mminleri bir ltufta bulunarak zengin klar, ancak mminler, hibir zaman dnya

nimetlerinin peinde komazlar. Onlarn tek istekleri Allah'n rzasna, rahmetine ve sonsuz nimetlerle bezenmi cennetine kavumaktr. Bu nedenle de Allah'n kendilerine verdii nimetleri ve zenginlii, yine Allah rzas iin en hayrl ekilde harcarlar. Hem israf etmez, hem ihtiyac olanlar korur ve bu nimetlerden yararlandrr, hem de sahip olduklar hereyi Kuran ahlaknn yaylmas iin en gzel ekilde kullanrlar. *Ayetlerimizi ve ahirete kavumay yalanlayanlar, onlarn amelleri boa kmtr. Onlar yaptklarndan bakasyla m cezalandrlacaklard? (Araf Suresi, 147) Ayette de bildirildii gibi, Allah'n ayetlerini ve ahiretin varln yalanlayan bir insann yaptklarnn iyi bir karl olmayacaktr. Bunlar iyilik de olsa, eer Allah'n rzas, rahmeti ve cennetini kazanmak iin yaplmaz da, dnyaya tekrar geleceine inanarak bir sonraki hayatnda daha iyi bir hayata sahip olmak gibi batl amalar iin yaplrsa, Allah'n dilemesi dnda- Rabbimizin katnda bir sevab olmayabilir. *Allah'n gcn takdir edebilen, Allah'n azaplandrmasndan korku duyan mminler, yalnzca Allah'a kulluk eder, O'nun emirlerine kaytsz artsz uyar, ktlklerden saknarak Rabbimizi honut edecek davranlarda bulunurlar. *Kendisine dnya hayatnda verilen btn nimetlerin Allah'tan byk bir ltuf olduunu bilen, bunlar iin kreden ve sahip olduu hereyi Kuran'da bildirilen snrlar koruyarak ve Allah'n honut olaca ekilde kullanan insan, ahirette gzel bir karlk almay umabilir. *Babalarnn kendilerine emrettii yerden (Msr'a) girdiklerinde, (bu,) -Yakub'un nefsindeki dilei aa karmas dnda- onlara Allah'tan gelecek olan hibir eyi (gidermeyi) salamad. Gerekten o, kendisine rettiimiz iin bir ilim sahibiydi. Ancak insanlarn ou bilmezler. (Yusuf Suresi, 68) Ayette de bildirildii gibi, insan Allah'tan gelecek hibir eyi engelleme gcne sahip deildir. Ancak ibadet olarak, Allah'n honutluunu arayarak ald nlemleri Allah vesile eder ve o insan en hayrl sonuca ulatrr. *Salih davranis, iyi ve hayirli is anlamina gelir ki, bu da Allah'in rizasina ve Kuran ahlakina uygun her trl fiil ve hareketi ifade eder. nsan, Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini kazanabilmek iin salih amellerde bulunmaldr. nk bu ameller, Mslmanlarn sabrlarn, kararllklarn, sadakatlerini, ksacas imanlarndaki dirayetlerini ortaya koyar. nsanin bir i yaparken, iinde tad niyeti son derece nemlidir. Bir amelin salih olmas, yalnzca Allah rzas gzetilerek yaplm olmasna baldr. Eer yaplan i, katksz Allah rzasndan uzaklarsa, o zaman salih amel olma zelliini yitirebilir. Bu durum, insann bakalarnn rzasn aramas anlamna gelir ki Allah, Kendisinden bakasnn rzas iin yaplan ibadetleri ayetlerinde u ekilde tarif eder: te (su) namaz klanlarn vay haline, Ki onlar, namazlarnda yanlgdadrlar, Onlar gsteri yapmaktadrlar. (Maun Suresi, 4-6)

Ayn durum infak konusu iin de geerlidir. nsanlarn bir blm mallarndan infakta bulunurken sadece Allah'n rzasn gzetir, bir ksm ise gsteri amal infak ederler. Bu kiiler arasndaki fark Kuran'da yle haber verilir: Ey iman edenler, Allah'a ve ahiret gnne inanmayp, insanlara kar gsteri olsun diye maln infak eden gibi minnet ve eziyet ederek sadakalarnz geersiz klmayn. Bylesinin durumu, zerinde toprak bulunan bir kayann durumuna benzer; zerine sanak bir yamur dt m, onu rlplak brakverir. Onlar kazandklarndan hibir eye g yetiremez (elde edemez)ler. Allah, kfirler topluluuna hidayet vermez. *Bir kisinin yaptigi is karsiliginda cret almasi zarureti yoktur. Bazi durumlarda cret alinirken, bazilarinda alinmayabilir. Bu, duruma ve kosullara gre degisebilir. Mmin tm yaptiklarini sirf Allah rizasi iin yapar. Yaptigi herhangi bir is cretli olabildigi gibi cretsiz de olabilir. cretli oldugunda da alinan para yine sadece Allah rizasi iin kullanilir. *Hz. Zlkarneyn de tipki Hz. Sleyman gibi, ekonomisi ve hazinesi ok gl bir devletin basindadir ve bu zengin devletin, yaptigi yardima bir karsilik beklemeye ihtiyaci yoktur. Ancak Hz. Zlkarneyn, maddi karsilik almadigi bu kavmin, yapacagi yardima insan gcyle destek olmalarini istemektedir. Bylece kendi devletinin insan gcn kullanmayi tercih etmemekte, yardim ettigi kavmin yerel halkini grevlendirmekte, onlara esitli sorumluluklar vermektedir. Bu sekilde, onlara sanati ve bilimi gretmekte, kltrel ve teknolojik aidan ilerlemelerini saglamaktadir. Ayrica atil ve bos duran insan gcn harekete geirmektedir. Bylece hem kendi devletinin hazinesinden gereksiz harcama yapmamakta, hem de kendi savunmalarinda grevlendirmek suretiyle onlari lkelerine fayda saglar hale getirmektedir. Adalete, saygiya ve hakkaniyete dayanan byle bir iliski hi sphesiz karsilikli gveni ve halkin destegini kolaylikla elde edebilir. Byle bir uygulamanin pek ok olumlu yn vardir. Bunlardan birincisi, halkin egitimi ve yetismis insan gcnn artmasidir. Ayrica halk tembellikten ve ataletten kurtulacak, kendi abalari ile basari elde etmenin huzurunu yasayacaktir. Bu ayni zamanda, milletin zgvenini kazandiracak bir uygulamadir. Kendi devletinin bekasi iin alisan bir milletin yaptigi iste zorluk ikarmasi, isyana ve baskaldiriya egilim gstermesi ok zordur. Dolayisiyla bu yardim sirasinda da halk kolaylikla ynetilecektir. Ayrica insanlar kendi kavimlerinden insanlarla daha rahat ve daha verimli alisir, kendi milletlerine hizmet etmekten daha ok zevk alirlar. Allah rizasi iin yapilan islerde tabi ki bunun ehemmiyeti yoktur. Ama her insanin bu konuda titizlik gstermesi, sadece Allah rizasini gzetmesi beklenemez. Bu vesileyle dindar olanlar gibi, dindar olmayan insanlarin da hukuklari korunmus olur. Burada Hz. Zlkarneyn'in, yasadigi dnemde dnyanin drt bir yanini fethetmis bir hkmdar olarak ne kadar akilci bir politika izledigini grmek mmkndr. *Salih amel insanin sadece Allah'in rizasini, rahmetini ve cennetini hedefleyerek, samimi bir kalple yaptigi hayirli fiillerdir. Salih amelin nemi ile ilgili bir baska ayet syledir: Kim izzeti istiyorsa, artik btn izzet Allah'indir. Gzel sz O'na ykselir, salih amel de

onu ykseltir. Ktlkleri tasarlayip dzenleyenler ise; onlar iin siddetli biz azab vardir. Onlarin tasarladiklari 'bosa ikip bozulur'. (Fatir Suresi, 10) *Unutulmamalidir ki insanin "iman ediyorum" demesi Allah'in rizasini, rahmetini ve cennetini kazanmasi iin yeterli degildir. Kisinin imaninin saglamligini ve Allah'in ayetlerine olan titizligini tm hayati boyunca, her durumda gstermesi sarttir. Bir zorluk, hastalik, sikinti ya da alik aninda oldugu gibi zenginlik, g, iktidar sahibi oldugunda da her zaman Allah'a ynelmeli ve Allah'in hkmlerini titizlikle uygulamalidir. *Sen de sabah aksam O'nun rizasini isteyerek Rablerine dua edenlerle birlikte sabret. Dnya hayatinin (aldatici) ssn isteyerek gzlerini onlardan kaydirma. Kalbini bizi zikretmekten gaflete dsrdgmz, kendi 'istek ve tutkularina (hevasina)' uyan ve isinde asiriliga gidene itaat etme. (Kehf Suresi, 28) Bu ayette sadece Allah'in rizasini hedefleyerek, sabah aksam srekli Allah'a dua etmenin nemine dikkat ekilmektedir. *Onlar; altindan irmaklar akan Adn cennetleri onlarindir, orada altin bileziklerle sslenirler, hafif ipekten ve agir islenmis atlastan yesil elbiseler giyerler ve tahtlar zerinde kurulup-dayanirlar. (Bu,) Ne gzel sevap ve ne gzel destek. (Kehf Suresi, 31) Bu ayette gzel davranislarda bulunup, Allah'in rizasini kazanmak iin aba sarf eden mminlerin karsilik olarak bulacaklari sonsuz cennet nimetleri tarif edilmektedir. *Kuran'da sirk, herhangi birseyi, bir kimseyi ya da bir kavrami, tercih etme ya da kiymet verme bakimindan Allah'la esit veya daha ileri bir dzeyde grmek ve bu arpik bakis aisiyla hareket etmek anlaminda kullanilir. Kuran'da bu tutum, "Allah'tan baska ilah edinmek" olarak tanimlanir. Insanin, Allah'in rizasina muhalif olacak sekilde kendisine hayat amaci olarak belirledigi, kendisinden medet umdugu, rizasini aradigi her varlik, Allah'in rizasina tercih ettigi hersey Allah'tan baska edindigi birer ilahtir aslinda. *bir insan salih amel islemekle, gerekte ancak kendisine yarar saglamakta, kendi ahiretini kazanmaktadir. Bu gerek Kuran'da "kim cehd ederse (aba gsterirse), yalnizca kendi nefsi iin cehd etmis olur. Sphesiz Allah, alemlerden mstagnidir." (Ankebut Suresi, 6) ayetiyle ifade edilmistir. Salih amelin ayette dikkat ekilen bir diger nemli zelligi ise "srekli" olmasidir. nk bazi insanlar iin gnde birka kez iyilikte bulunmak, mallarinin bir kismini bir kez infak etmek, bazi konularda fedakarlikta bulunmak ok kolay olabilir. Bunlari aliskanlikla ya da ikarlarina dokunmadigi iin yapiyor olabilirler. Ancak nemli olan mminin hayatinin her aninda hayirli isler yapmasidir. Her an Allah'in rizasini kazanmak iin gayret etmesi, srekli fedakarlikta bulunmasi, Allah'in dinini teblig etmek iin srekli bir aba iinde bulunmasi ok nemlidir. stelik evresinde baska hi kimse Allah'in bu emirlerini yerine getirmese de, kendisi hi vazgemeden devam etmelidir. Bylece kararliligini ispatlamis ve Allah'a olan yakininin ne kadar gl oldugunu ortaya koymus olacaktir. Nitekim Allah Meryem Suresi'nde su sekilde bildirmektedir:

*Iman edip hayati boyunca salih ameller isleyen bir mminin kavusacagi kurtulus ise Allah'in rizasi ve cennetidir. *Hz. Zlkarneyn'in sadece bir devlet adami ve hakim degil, ayni zamanda tebligci bir Mslman, bir mrsid oldugu da anlasilmaktadir. Tebasi altindaki insanlari egittigi, onlara Allah'in rizasina uygun tarzda hkmettigi aika anlasilmaktadir. *Insan, Kuran ahlakini yasamakla, her yaptigi iste Allah'in rizasini aramakla ve Allah'in emir ve tavsiyelerine titizlikle uymakla ykmldr. *Cennetteki nimetlerin gz kamastiriciligini kelimelerle tarif etmek mmkn degildir. Ayetlerde de belirtildigi gibi cennet, insanin bes duyusuna olabilecek en byk zevk ve lezzetlerin tattirildigi bir mekandir. Ancak cennetin tm bunlardan ok daha stn olan en byk nimeti, Allah'in rizasidir. Mminin Allah'in rizasini kazanabilmis olmasindan dolayi hissettigi sevin ve huzurdur. Dahasi, Allah'in verdigi hersey iin O'ndan razi olmanin, O'na daimi bir skr iinde bulunmanin verdigi asil mutluluktur. *En gzel davran Allah'n en ok raz olaca, Kuran ahlakna tam uygun ve ihlasla yaplan salih davrantr. Allah bir ayetinde gzel davranlarn nemini yle bildirmektedir: Gklerde ve yerde olanlar Allah'indir; yle ki, ktlkte bulunanlari, yaptiklari dolayisiyla cezalandirir, gzel davranista bulunanlari da daha gzeliyle dllendirir. (Necm Suresi, 31) Yukaridaki ayetde grldg gibi, iman eden insanlarin Allah'i razi edecek gzel davranislarda bulunmalari da son derece nemlidir. *Cennet hayatinda mminlerin layik grldkleri ok fazla gzellik vardir. Ancak bu gzelliklerin hepsinin stnde Allah'i razi etmis ve O'nun cennetine kavusmus olmanin verdigi manevi haz olacaktir.Inkar edenler, iine atildiklari cehennem azabinda tarifsiz pismanliklar iinde azap ekerlerken, mminler Allah'in sevdigi ve kendilerinden razi oldugu kullar olarak yasamlarini srdreceklerdir. *Insanlarin byk blm iman ettiklerini sylemekte, ancak Allah'in razi olacagi gibi bir hayat yasamamaktadir. Kuran ahlakina aykiri davranmakta ve peygamberin yolunu izlememektedir. *Mminler, yasamlari boyunca Allah'i razi etmeye, Allah'in emrettigi ibadetleri titizlikle yerine getirmeye ve Allah'tan geregi gibi korkup sakinmaya karsi gsterdikleri itinanin karsiligini en gzeliyle alacaklardir. Allah onlara inkar edenlerin duydugu panigi, pismanligi ve mutsuzlugu hissettirmeyecektir. Allah mminlerin ahiretteki durumlarini Kuran'da syle haber vermistir: O gn, m'min erkekler ile m'min kadinlari, nurlari nlerinde ve saglarinda kosarken grrsn. "Bugn sizin mjdeniz, iinde ebedi kalicilar (oldugunuz), altindan irmaklar akan cennetlerdir." Iste 'byk kurtulus ve mutluluk' budur. (Hadid Suresi, 12)

*Eer mmin, iinde bulunduu ruh halinde veya ortamda bir eylerin ters gittiini, sknt verdiini veya vicdann rahatsz ettiini hissediyorsa -ki bu sknt genelde vicdan yoluyla yaplan rahmani bir uyardr- hemen durup dnmesi gerekir. Bunun iin en kolay yol, insann kendisine dardan tarafsz bir yabanc gzyle bakmasdr. Bylece karsndaki insan -yani kendisini- u sorular yardmyla inceleyebilir: -O an iin kafasndan geen dnceler Kuran' uygun mu? -Allah' anmada geveklik mi gsteriyor? -Kuran'n snrlarn korumada, hkmlerini gzetmede gevek mi davranyor? -Planlar Allah'n rzas ve ahireti dnda bir amaca m ynelik? -O an iin kendi kar dier mminlerden daha m n planda? -Kendisine veya bir baka mmine ynelik kukusu, zann m var? -Mminler iinde kendisinin zel bir konumu olduunu, yerinin doldurulamayacan m dnyor? -Olaylar karsnda tevekklsz davranp hakszla uradn m dnyor? -Yapt fedakarln dier insanlar tarafndan bilinmesini, bunun konuulmasn m istiyor? -Sevdii bir maldan fedakarlk etmesi gerekiyor da, bunu bir bahane bulup yapmamaya m alyor? -Herhangi bir dnya malna kar hrs m var? -Gelecek korkusu mu tayor? -Kendisine Kuran dorultusunda yaplan bir uyarya kar tahammlsz m? -Allah'a ve dine dman bir kimseye kar iinde bir sevgi, ballk m olutu? -Kuran okumay, dua etmeyi, veya salih amellerde bulunmay geersiz mazeretlerle erteledi mi? Eer iindeki sknt burada saylanlar veya bunlara benzer bir durumdan kaynaklanyorsa, bu insana eytan o an iin musallat olmu demektir. Kendinizin zannetiiniz bu dncelerin hepsi de, eytann kalbinize fsldad szleridir. *eytann en sinsi ve aldatc hilelerinden biri de insanlara Allah'n ismini kullanarak yaklamasdr. Bu yntemle, Allah'n raz olmad hareketlerin din ve Allah adna yapldn telkin eder. Sz konusu hareketleri hizmet, ibadet kisvesi altnda yaptrr. Bu oyuna gelen bir insan, slam'n kendisine Allah yolunda mcadele etmesi iin salad imkanlar ve tand zgrlkleri, tamamen kendi nefsini tatmin iin kullanmaya balar. rnein byle bir kii, dine hizmet amacyla kfrn youn olarak bulunduu, aldatc dnya ssleriyle dolu bir ortama girdiinde, sadece kendi nefsini dnerek hareket eder. Balangta meru olan nimetlerden zevk almasnda hibir saknca yokken bir sre sonra durum deiir. slamn hayr iin balayan bir hareket amacndan sapar, nimetler ama haline gelir. Belki grnte Allah'n snrlar iinde hareket ediliyordur, ama kalpte Allah'n rzas

deil, nefsin doyurulmas hrs vardr. Yapt hareketten hibir ecir alamayaca gibi iman gittike zedelenmeye balar. eytan bir kez daha dnya hayatnn aldatc ssn kullanarak ahireti terk ettirmi, bahane olarak da "Allah'n rzas"n kullanmtr *Dnya hayatnn en aldatc tuzaklarndan biri, insanlarn birbirlerine gsteri yapma ve sahip olduklaryla vnme tutkusudur. Gsteri yapmann ekli insann iinde bulunduu ortama gre deiir. Parann n planda olduu bir ortamda zenginlik, saygnln geerli olduu bir toplulukta makam vnme konusudur. eytan bu tutkuyu dindarln n planda olduu topluluklarda da kullanr. Kalbinde iman olmayan kimseler iin ibadet etmek, Allah'n rzasn kazanmak iin deil, dindar toplulukta itibar elde etmek iin yaplan bir harekettir. *eytann gerek amacndan saptrp bir gsteri arac haline getirebilecei nemli ibadetlerden biri "infak"tr, yani insann maln Allah yolunda harcamas. Bu ibadeti yaparken Allah'n rzasn aramak yerine, insanlarn honutluunu gzeten kimseler aslnda eytana arkada olmulardr *nfak, mmine arnmas ve ahiretini kazanmas iin tannm en nemli frsatlardan biridir. Bylesine nemli bir ibadete, eytann pislii -gsteri yapma- karrsa, mminin ihtiyac olan arnma gereklemez, ahiret iin ok nemli olan bir frsat karlm olur. Bu yzden mmin olan bir kimse, infak ederken, eytana kar ok uyank olmal, her ibadetini olduu gibi bunu da yalnzca Allah'n rzas iin halis bir niyetle yapmaldr. *eytann unutkanlk vermeye alt bir dier grup mminlerdir. Ancak bu unutkanlk mriklere ve mnafklara verdii unutkanlktan daha farkldr. eytan byk-kk ayrdetmeden mminlerin sorumlu olduklar her konuda unutkanlk vermek ister. nk her insan dnya hayatnn her annda, Kuran'n emrettii hayat yaama konusunda denenmektedir. Bu yzden insann her an uurlu ve uyank olmas ve yaad her an, Allah'n rzasn aramas gerekir. *eytan, kimi zaman mminlere de duygusallk telkini yaparak yaklamay dener. nkar edenlere kar beslenebilecek bir sevgi, deien artlardan ruhen etkilenmek gibi Kuran'a ters den her hareket, bilin altna yerleen duygusallk telkinin bir iaretidir. Byle bir telkin, Kuran hkmlerini uygulamada ve Allah'n rzasna ynelmede gsterilecek tam bir kararllkla etkisiz braklr. *Mminler Allah'n honutluu iin, Allah'n sevdiini sever, sevmediini sevmezler. Mminlerin insan sevgisi Allah'a yneltilen sevginin bir sonucu olduundan, mriklerin insan sevgisinden ok daha kkl ve kalcdr. *Allah'n honutluunu, sevgisini, rahmetini ve cennetini kazanmay hedefleyen bir mmin, geici dnya hayatna ait bir vaadi elbette ciddiye almaz. nk yeryznde ulaaca herhangi bir makam, kazanaca herhangi bir mlk veya sahip olaca herhangi bir nimetin gerekte nemi yoktur. Bunlar ancak ok ksa bir sre varln koruyacak, lmle beraber yok olup gidecektir.

* nsan yaratan, onun srdrecei yaamn her ann bilen, hatta insan dnyaya gelirken dahi lm gnn bilen yalnzca Allah'tr. Her insan iin Allah tarafndan belirlenmi bir vakitte lm gelecektir. Bu gereklerden haberdar olan akl sahibi her insann yapmas gereken, kendi yaratl zerinde dnerek Rabbinin sonsuz kudretine bir kez daha ahit olmak ve tm yaamn Allah' raz edecek ekilde dzenlemektir. *insann Allah inancna dier insanlarn rzasn katmas, o kiinin ihlasn zedeler. Kiiyi Allah'a kar samimiyetsiz bir insan yapar. nsanlarn kendisi iin ne diyeceine nem vererek, inancn gsteri, vnme gibi nefsani duygularla kirletmesi onun kalbini katlatrr. Dnyadaki karlar, menfaatleri iin yaayan bir insan haline gelmesine neden olur. Kiiyi Allah korkusunu yitirmi, O'nun verecei azaptan gafil bir insana dntrr. Bunun ardndan da Allah rzas iin gstermesi gereken birok gzel ahlak zelliini, bir ticaret konusu gibi, kendisine dnyevi karlar salamas ve birtakm frsatlar nn karmas iin kullanmaya balar. *Tm peygamberlerin ve salih mminlerin ahlaklarnn temelini, Allah'a olan derin teslimiyetleri oluturmaktadr. Mminler, sadece Allah'a kulluk eden, O'nun rzas dnda baka hibir varln rzasna deer vermeyen insanlardr. Asl nemli olan tm kainatn yaratcs olan Allah'n beendii ahlak gzelliine sahip olmaktr. Bu nedenle gzel huylu olmalarnn temelinde de Allah'n beenisini kazanma amac yatar. Oysa cahiliye insan iin sistem bunun tam tersi ynde iler. nsanlara tapnma dini iinde yaayan bir kii, kurallarn ezbere bildii bu dinin gereklerini yerine getirerek, kendi deyimleri ile "insanlarn nabzna gre erbet vererek" yaamann doru olduunu dnr. yi huylu bir karakter gsterse bile, bunun temelinde, etkilemek istedii insanlarn honutluu, elde etmek istedii maddi deerler gibi yine kendi zel karlar vardr. Bu amalarna ulamak ve istedii karlar elde etmek iin de elinden gelen en yksek gayreti gsterir. Neredeyse hi hatasz denecek ekilde gzel huylu olur. rnein bulunduu ortam gerektiriyorsa, fakirlere yardm eder, merhamet gsterileri yapar, drstln insanolu iin ne kadar nemli bir fazilet olduunu etrafna anlatr. Mtevazi bir kiilik sergiler. Ktln insanla nasl byk zararlar getirdiini vurgulayan konumalar yapar. Son derece neeli, sevgi dolu ve sabrl grnr. nsanlar da bu grnt karsnda ona gvenirler, sevip kendisini dost edinirler. Ne kadar iyi huylu bir insan olduunu etraflarndaki dier insanlara anlatrlar. Ne tr yardmlar yaptndan, fakir bir ocuk grdnde ne kadar merhametli davrandndan yoldaki yalya nasl sayg gsterdiine kadar yaptklarn tek tek rneklendirirler. Yolda bulduu czdan karakola teslim ettiini, aya armasna ramen otobsteki yerini hamile bir kadna verdiini, ge saate kadar ite kalp alm olmasna ramen ertesi gn tam saatinde iine geldiini ve yorgunluunu hi belli etmediini dilden dile aktarrlar. O kii de srf insanlar kendisi iin "gzel huylu, alkan, merhametli, drst" desinler diye bunlar

byk bir zveri ile yapar. Baka bir kii bayram gnlerinde Darlaceze'ye giderek oradaki insanlara kk hediyeler verir. Kimsesiz ocuklar iin yaptrlan bir yuvaya eitli eyalar hediye eder. Sonra bu yaptklarna baka insanlarn ahit olmas iin yakn evresinde uygun bir ekilde bu yaptklarn anlatr. Adeta kendi reklamn yapar. Ya da bir hastanenin belli bir blmnn yenilenmesi iin byk bir ba yapar. Elbette buraya kadar verdiimiz rnekler gerekten gzel fiillerdir. Ama unutulmamaldr ki tm bunlar ancak Allah'n honutluu iin yapld takdirde bir anlam ifade edebilir. Eer insanlardan vg almak, takdir toplamak amacyla yaplr, "iyi, cmert, vicdanl" desinler gibi bir niyet tanrsa, bu durumda ksa bir dnyevi kar dnda kiiye salayaca kazan da olmaz. nk artlar zorlap, kii bu huylarndan dolay zarar grmeye ya da karlk grmediini anlamaya baladnda bu iyiliklerini hemen terk edebilir. Ama Allah rzas iin yaplanlar kalc ve sreklidir, hibir arta ve ortama bal olmadan srdrlr. *insann, dostluklarn Allah rzas temeli zerine kurmas gerekir. nk insan arad g ve onuru ancak Allah'a kulluk ederek kazanabilir. Kuran'da insanlarn arad tm g ve onurun Kendisine ait olduunu Allah yle bildirmektedir: Onlar, m'minleri brakp kafirleri dostlar (veliler) edinirler. 'Kuvvet ve onuru (izzeti)' onlarn yannda m aryorlar? phesiz, 'btn kuvvet ve onur,' Allah'ndr. (Nisa Suresi, 139) *insanlara tapnma dinine uymak iin aba gsteren bir insan hibir zaman istediini elde edemez, ve evresindeki herkesin honutluunu ayn anda kazanamaz. Birini memnun edecek bir eyi yaptnda, bu, dierinin honutsuzluuna neden olabilir. Ksacas bu batl dinin insan hayatna getirdii sistem tam bir ksr dngdr. Oysa Allah rzasna uyan insanlar bu tr karmak durumlarla muhatap olmazlar. Amalar yalnzca Allah' raz etmek olduu iin byle zorluklar altna girmezler. Allah insanlardan kendi ftratlarna tam anlamyla uygun bir hayat yaamalarn ister. Rabbimiz birbirleriyle uyum iinde yaayacaklar, dnyada da ahirette de huzur bulacaklar hayata ynlendirecek bir rehber olarak Kuran' gndermitir. Kuran ahlakn yaayanlar, yalnzca Allah'a ynelmenin snrsz zgrlne sahip olurlar. Hayatlarnda karmaaya, kararszla, elikiye yer yoktur. Her zaman vicdanlar ile doruyu anlar ve en gzel davranlarda bulunmaya gayret ederler. Bundan dolay da manen tatmin bulmu, huzurlu, mutlu ve daima olumlu bir ruh haline sahip olurlar. *insanlar iinde Allah'n rzasn gzetenlerle, birbirleriyle hibir uyumlar ve ortak noktalar olmayan insanlarn getirdii kurallara uyanlarn yaaylar bir olmaz. Yalnzca Allah'a iman eden insanlar emirlerini sadece Allah'tan aldklar ve O'nun kitabna uyduklar iin aralarnda bir anlamazlk ya da tartma konusu olmaz. *zerindeki dnyevi zincirlerden kurtulmu, akln, cahiliye rn olan fikirlerden

arndrm, temiz akl sahibi bir insan hr dnebilir. Byle bir insan dier insanlarn dncelerinden ve taleplerinden bamsz olarak yalnzca Allah' raz edecek kararlar alabilir. Bunun nedeni, l olarak sadece Kuran'da belirtilen snrlara uyuyor olmasdr. Bunun dnda, kitabn bandan beri zerinde durduumuz gibi, insanlarn kendisi hakknda ne syleyeceklerinin, ne dneceklerinin ya da hakknda nasl bir kanaat edineceklerinin bir nemi olmaz. man eden bir insan iin Allah'n rzasn kazanmaktan, O'nun emrettii ekilde yaamaktan baka bir hayat ekli yoktur. te bu gerei kavrayan salih mminler cahiliye toplumunun batl dinlerinden biri olan "insanlara tapnma dini"ni hibir zaman yaamazlar. *insanlara tapnma dini, bugn pek ok mensubu, pek ok inanan olan batl bir din durumuna gelmitir. nsanlarn bir ksm, Allah'n kudretini ve ahiretin yaknln kavrayamadklarndan bu dini ve uygulamalarn ok makul karlamaktadrlar. Oysa bu geersiz din, onlarn hayatna kargaa, mutsuzluk, kararszlk gibi birok belay sokmakta, Allah'n rzasn gzetmemenin skntsn hayatlar boyunca yaamalarna neden olmaktadr. *dnmek insann, Allah'tan baka tm varlklarn, aciz ve lml olduunu kesin ekilde kavramasna yardmc olur. Bunlar gibi imani adan son derece nemli olan konular dnerek anlayan, akl banda bir insan iin ise insanlar raz etmeye ynelik olan bu cahiliye dininden syrlmak ok kolaydr. Sadece ksa bir dnme sresinin ardndan, insanlarn ne dediine, ne dndne ya da nasl olmasn istediklerine nem vermeyen, tek ls Allah'n rzasn kazanmak olan, iradesi gl, son derece kiilikli ve uurlu, Allah'tan korkan, gzel ahlakl bir Mslman olarak yaamna devam eder. *Bir toplumda "insanlara tapnma dini"nin hakim olduunu anlayabilmemizi salayacak baz iaretler vardr. Bunlar arasnda en temel olan, Allah'n varln ve her an kendileriyle birlikte olduunu unutmalarnn insanlara getirdii gafil tavrlardr. Bu tavrlar benimseyen ve Allah'n rzasn unutup insanlarn kendisinden istediklerini -din ahlakna muhalif olsa dahi- gz kapal yerine getiren bir kii, her trl aalanmay ve kk dmeyi de gze alm olur. *son derece kt bir ahlaka sahip olduuna, fakir ve ihtiya iindeki insanlarn hakkn yediine, Allah'n men ettii ekilde haksz kazan elde ettiine ahit olmasna ramen, sadece kendisini terfi ettirmesi iin patronunun tm bu irkin tavrlarn grmezlikten gelen kiiyi de Allah grmektedir. Bu kii, patronu kendisi iin "alkan ve ok sadk" desin diye tm gcyle alrken de Allah'n haram kld bir fiile gz yumarken de Allah onun tm dncelerine ve szlerine ahittir. Allah'n rzasn kazanmak iin hibir abas olmad halde, herhangi bir insann rzasn kazanmak iin yaptklar, Allah katnda yazlmaktadr. *irke sapan insanlar Allah'n varln ve kainat zerindeki mutlak hakimiyetini unutmulardr. Bu gaflet halinin sonucunda da kendilerinin mstakil bir gce sahip

olduklarn zannederler. stedikleri hereyi yapabileceklerini, diledikleri hayat planladklar gibi yaayabileceklerini, kimsenin kendilerine karamayacan, kendi hayatlar zerinde sz sahibi olabileceklerini dnrler. zerlerinde hibir otorite kabul etmez, asi bir karaktere sahip olurlar. Allah'n sonsuz gcn, hereyi kontrol altnda tuttuunu, kendilerinin ise aciz birer kul olduklarn grmezden gelirler. Tm kainatn, Allah'n belirledii bir kaderi olduunu ve hibir varln, kendisi iin belirlenmi olan bu kaderin dna kamayacan kavrayamazlar. Sonu olarak da dnyada yalnzca kendi istek ve tutkular dorultusunda bir yaama sahip olmaya alrlar; Allah'n rzasn gzard ederler. *insan gzel davranlarda bulunurken de ok nemli bir gerei unutmamaldr. Bu gerek, korkulmas gereken tek gcn Allah olduudur. nsanlarn, karlarnda heyecanlandklar, korkuya kapldklar, gzlerinde byttkleri kiileri ve olaylar yaratan ve kontrol altnda tutan Allah'tr. Allah katnda onlarn ne zenginliklerinin, ne glerinin nemi yoktur. Tek nemli olan takvalar ve gzel ahlaklardr. Ayrca insanlar sadece kaderlerinde belirlenmi olan olaylarla karlarlar. Bu rnekteki kiinin kaderinde o ie girmesi tespit edilmise, Allah dnda hibir g bu sonucu deitiremez. Hatta ne kadar hata, ne kadar byk gaflar yaparsa yapsn Allah dilerse, o kii o ie girer. Ancak eer kaderinde baka bir ey belirlenmise o zaman da her ne aba gsterirse gstersin o ie giremez. Allah'n belirledii kaderin dna kamaz. Kuran'da btn olaylarn Allah'n bilgisi ile gerekletii yle haber verilmektedir: Yeryznde olan ve sizin nefislerinizde meydana gelen herhangi bir musibet yoktur ki, Biz onu yaratmadan nce, bir kitapta (yazl) olmasn. phesiz bu, Allah'a gre pek kolaydr. (Hadid Suresi, 22) Unutulmamaldr ki, burada rnek olarak ele aldmz kii, henz o ie giremeden lebilir. O zaman hayat boyunca duyduu dnyevi korkularn, insanlara verdii mstakil gcn bir anlam da kalmam olur. Harcad tm abalar boa gider. Ahiret gn, kanaatlerine byk nem verdii insanlarn hibiri kendisine destek veremez. Hayat boyunca Allah'n rzasn gzard edip insanlar raz etmeye alarak yaptklarnn karln bin yl deil, on bin yl deil, milyon ya da milyar yl deil sonsuza kadar srecek bir cehennem azab iinde kalarak alabilir. *Yalnzca ktle verilen karlkta deil her trl davranta Kuran ahlakn benimsemek yegane kurtulu yoludur. Hayatn gerek amac Allah'n raz olaca bir kul olmak, bunun iin karlksz iyilikte bulunmak, fedakarlk yapmak, zverili, adaletli, sabrl, iyilii emredip ktlkten men etmekte kararl, kaytsz artsz Allah'n rzasna ynelen bir insan olmaktr. *insanlarn gerek mutluluk ve kurtulu iinde yaamalar iin, ok kolay bir yol vardr. Bu yola girebilmek iin henz vakit varken, kendilerini uyaran, yaadklar sistemin arpkln delilleriyle ispatlayan mminlere kulak vermeleri gerekmektedir. O gne kadar

dorunun hi kimse tarafndan ortaya karlamam olabileceine ihtimal verip, vicdanlarnn sesini dinlemeleri; dikkatlerini, hibir ey yaratma ya da yok etme gc olmayan insanlardan ekerek, sadece Allah'a yneltmeleri gerekmektedir. Bu, insann akl ve anlaynn almasn, hayatn gerek amacn kavrayabilmesini ve bunun sonucunda da insanlar yerine Allah'n rzasn gzetmesini salayacaktr. *bugn toplum iinde Allah'n rzasn kazanmann nemi neredeyse tmyle unutulmutur. nsanlar kendilerini Allah yerine insanlara kar sorumlu ve baml hale getirmilerdir. Bunun kkeninde yatan sebeplerden biri ise, insanlarn sonu gelmeyen vnme ve gsteri arzusudur. (kisinden) Birinin baka rn (veren yer)leri de vard. Bylelikle onunla konuurken arkadana dedi ki: "Ben, mal bakmndan senden daha zenginim, insan says bakmndan da daha glym. Kendi nefsinin zalimi olarak (bylece) bana girdi (ve): "Bunun sonsuza kadar kuruyup-yok olacan sanmyorum" dedi. Kyamet-saati'nin kopacan da sanmyorum. Buna ramen Rabbime dndrlecek olursam, phesiz bundan daha hayrl bir sonu bulacam." (Kehf Suresi, 34-36) Ayetlerden anlalaca gibi bu kii elindeki ban gerek sahibinin kendisi olduunu dnerek kendince gsteri yapmaktadr. Bu topraklarn sonsuza kadar kendi elinde kalacan zannetmektedir. Oysa bu durumun hkmn verecek olan Allah'tr. Allah o ban ve o kiinin kaderinde ne belirlemise o olacaktr. Allah'tan baka hibir varln, olacak olanlar deitirmesi mmkn deildir. Fakat imansz ba sahibi kii bu gerekten gafil olduundan, cahiliye telkinleriyle dnmekte ve elindekilerle vnmektedir. Kader gereini hi dnmeden gerek bayla gerekse kendi gelecei ile ilgili ileriye dnk tahminlerde bulunmaktadr. Bunlar yaparken de amac muhtemelen insanlar zenginliiyle cezbetmek ve onlarn vglerini toplamak olabilir. Tm bunlar, Allah'n rzasn kazanmaktan daha stn tutmas dolaysyla, Allah bu kiinin ban byk bir afetle yerle bir etmi, kendisine vnecei, gsteri yapaca bir mlk brakmamtr. Ba sahibi bana gelen olaylar sonucunda iinde bulunduu gaflet uykusundan uyanm ve suunun Allah'tan baka ilahlar edinmek olduunu anlamtr. *O, amel (davran ve eylem) bakmndan hanginizin daha iyi (ve gzel) olacan denemek iin lm ve hayat yaratt... (Mlk Suresi, 2) Bu nedenle asl zevk alnacak, mutlu olunup neelenilecek olaylar, Allah'n beenisini kazanmak amacyla yaplan ilerdir. nk insan esas olarak imann getirdii neeyle tatmin olabilir. Dieri ok ksa sren ve ahirette insan zarara sokacak bir tatmin hissidir. *te (u) namaz klanlarn vay haline, ki onlar, namazlarnda yanlgdadrlar, onlar gsteri yapmaktadrlar, (Maun Suresi, 4-6) Bu insanlar ayn namaz gibi, Kuran'da yer alan ve "ihtiya iinde olanlara kendi ihtiyalarndan arta kalan verme" mant zerine kurulu olan infak ibadetini de gsteri, vnme gibi Allah'n rzas dndaki amalar iin kullanrlar.

*Cahiliye toplumunda insanlar kendilerini srekli olarak, "insanlarn diyecekleri, dedikleri, demeleri gerekenler" mantklarna baml olarak yaamak zorunda hissederler. Bunun sonucunda Allah' dnmekten, gzel ahlaka ynelik eylemlerde bulunmaktan uzaklarlar. Dnceleri, din ahlakndan ve dinin getirecei huzurdan uzaktr. Byk bir karmaa ve ekimenin bulunduu dorularn yanllarn birbirine kart bir kaos ortamnn iine derler. Bu arpk manta gre hakimiyet ve kural koyma yetkisi sadece insanlarn elindedir. Allah'n emir ve yasaklar insanlarn hayatndan tek tek karlmtr. Bu nedenle hak dinin kurallarn hayatna sokan, Allah'n rzasndan baka hibir gcn kanaatine nem vermeyen bir kii, hemen dikkat eker ve cahiliye insanlarnn olumsuz tavrlar ile karlk grr. Ancak elbette ihlas sahibi bir insan bu olumsuz tavrlara hi nem vermez, nk tek amac dnyada Allah'n honutluunu kazanmaktr. *nsanlara tapnma dini iinde insanlarn zenginliklerine ok fazla nem verilir. Bu batl dine gre zenginlik g demektir. Bu gc elinde bulunduran da toplumda son derece kayda deer bir takm imtiyazlara sahip olmaldr. Nitekim en zengin kii en ok rabet gren, en ok dostu olan, en zenilecek kii olarak tanmlanr. Byle bir kimse zenginliin, szde tm kaplar kendisine sonuna kadar aacan zanneder. Bu nedenle toplum iindeki kimi insanlar bu ynlerini n plana karmak iin youn gayret sarf ederler. nsanlarn kendileri hakknda, ne kadar zengin ve para harcamay seviyor diye dnmeleri iin birok giriimde bulunurlar. Zenginliklerini ortaya koyacak harcamalardan asla kanmazlar. nsanlarn bu konudaki kanaatlerini iyice salamlatrmak iin zenginliklerini vurgulayacak giyim, araba, ev gibi her trl harcamada cmert ve hatta kimi zaman msrif davranrlar. Evlerinin dekorasyonunu, zenginlerin zellikle de sosyetenin deer verecei llerde yapmaya zen gsterirler. Sosyete o yl dekorasyonda yeili tercih ediyorsa hi beenmeseler bile onlar da yeili kullanr, krmz modaysa krmzy tercih ederler. Hibir ynleriyle onlardan eksik kalmak istemezler. Bunu adeta bir gurur meselesi haline getirirler. "Desinler, dnsnler" mantnn etkisi altnda, tm hayatlarn, zenginliklerini vurgulayacak eylemler yaparak geirirler. Yaz tatillerini o senenin en moda tatil kampnda, k tatilini en moda kayak merkezinde geirirler. ocuklarn yurt dnda okutur, kyafetlerini belirli lkelerden getirtirler. inde bulunduklar evreler "onlarn da var" desinler diye en pahal yat alr, kendileri binmeseler de bir limanda demirleyip insanlara sergilerler. En ok nisbet yapmay istedikleri insanlar bu yatlarla gezdirirler. En pahal iecekleri, en pahal yiyecekleri ikram ederek hibir konuda onlardan geride kalmadklarn iyice vurgularlar. Elbette insann imkan varsa ve zevk alyorsa yukarda saydmz fiilleri yapmasnn bir sakncas yoktur; aksine eer bunlar gerekten istedii iin yapyorsa bunlar birer nimet ve gzelliktir. Ama burada sz konusu olan baz insanlarn tadklar arpk mantktr. Bu gibi insanlarn elde etmeyi istedikleri tek bir ama vardr: O da kendileri iin "zengin,

cmert, para harcamay sever" denmesi. Bunu duymak, o kiilerde nefsani tatmin salar, morallerini ykseltir, motivasyonlarn artrr. Tersinde ise allak bullak olurlar; tm moralleri bozulur, karamsarla kaplr, hibir eyden zevk alamazlar. Oysa ayn kiilerden, bu gayreti din ahlaknn insanlara anlatlmas, Allah'a iman edenlerin saysnn artmas iin gstermeleri istense byk bir olaslkla bu teklifi hemen geri evirirler. nk Allah'n rzasn kazanmak, insanlarn rzasn kazanmak kadar kendilerine cazip gelmez. Bunda dnyevi kar salayacaklar, iinde yaadklar toplumu etkileyecekleri, onlarn vgsn kazanacaklar bir yn bulamazlar. *bir kii ekonomi konusunda iddialysa, "o ekonomi ile ilgili hereyi bilir" denebilmesi iin, bu konuda kendisine sorulan her soruya doru cevap vermesi gerekmektedir. Bunun iin de gece gndz demeden almas, okumas, gndemi takip etmesi zaruridir. Ya da tarih konusunda iddial bir kii ise, dnya siyasi tarihinde yeri olan nemli bir olayn tam tarihini, kimler arasnda yaandn detaylaryla bilmek zorundadr. Bunun iin de yine senelerce almas gerekmektedir. Sadece bunlar da deil, eer spor konusunda iddial bir insansa her gn saatlerce antreman yapmas, her yarmay kazanmas, bunun iin gerekirse sosyal hayatn, arkadalarn, ailesini ikinci plana atmas gerekmektedir. Ancak unutulmamaldr ki tm bunlar dnyaya ynelik abalardr. Elbette bu abay gstermek, dnyada baarl olmak da gzeldir. Ama bu baary elde etmek iin Allah'n rzas unutuluyorsa, bunun o insana getirecei sonu zarardr. nsan bu dnyada belirli bir baarya ulasa bile, ahirette Allah'n raz olaca ekilde yaamad iin -Allah'n dilemesi dnda- ahirette sonsuza kadar kaybedecektir. *Adamlk dininin iinde yaayan insann neredeyse att her adm insanlarn kendisi iin iyi eyler dnmeleri, kendisinden raz olmalar temeli zerine kuruludur. Kiilerin kafas tamamen bu mantkla kuatlm olduundan, yaamnn her an bu aba ile srer. Ancak ayn toplumda yaasalar da samimi iman sahipleri bu cahiliye dininin mensuplarndan farkldrlar. Onlar ayn ileri yapyor grnseler de, niyet olarak insanlara deil Allah'a ynelmilerdir. Onlar, insanlarn hibir gc olmadn, tm gcn Allah'n olduunu kavramlardr. Onlar da insanlar memnun edecek davranlarda bulunabilirler; ancak bunu yaparken de Allah'n rzasn kazanmay amalamlardr. Allah'n emrettii gibi insanlara kar gzel ahlak gsterirler; bu da hem Allah'n rzasn kazandrr hem de insanlarn honut olmasn salar. *Mminler her nerede ve her kimin karsnda olurlarsa olsunlar, zor veya kolay hangi artlarla muhatap olurlarsa olsunlar Allah'n her an yanlarnda olduunu bilirler. Bir mekanda kii iseler burada drdnc olarak Allah'n olduunu bilirler. Kuran'da bu gerek yle haber verilmektedir: Allah'n gklerde ve yerde olanlarn tmn gerekten bilmekte olduunu grmyor musun? (Kendi aralarnda gizli toplantlar dzenleyip) Fsldamakta olan kiiden drdncleri mutlaka O'dur; bein altncs da mutlaka O'dur. Bundan az veya ok olsun,

her nerede olsalar mutlaka O, kendileriyle beraberdir. Sonra yaptklarn kyamet gn kendilerine haber verecektir. phesiz Allah, hereyi bilendir." (Mcadele Suresi, 7) Bu nedenle de asl korkulmas ve raz etmek iin asl aba harcanmas gerekenin Allah olduuna gnlden iman ederler. Bu gl inan mminlerde, insanlarn karsnda da olsalar Allah'n huzurunda olduklarnn uurunda olan samimi, doal bir tavr ortaya karr. Onlar, her trl yapmack konuma ve tavrdan, samimiyetsiz dncelerden ve gstermelik hareketlerden uzak tutar. *Allah insanlarn hayatlarnn her ann, Kuran'n hkmleri, emir ve yasaklar dorultusunda dzenlemelerini ister. Kuran, insanlarn doruyu yanltan ayrt etmesini salayan, onlara gzel ve irkin davranlarn neler olduunu bildiren, Allah'n raz olaca ve olmayaca tavrlarn hangileri olduunu haber veren bir klavuzdur. *Dedi ki: Yontmakta olduunuz eylere mi tapyorsunuz? Oysa sizi de, yapmakta olduklarnz da Allah yaratmtr. Dediler ki: Onun iin (ykseke) bir bina ina edin de onu lgnca yanan atein iine atn. Bylelikle ona bir tuzak hazrlamak istediler. Oysa biz, onlar alaltlmlar kldk. (brahim) Dedi ki: phesiz ben, Rabbime gidiciyim; O, beni hidayete erdirecektir. (Saffat Suresi, 95-99) Ancak insanlarn birou bu rnekte grdmz kararll gsterememektedir. Kalpleri Allah'tan uzak olduu iin, vicdanlarn da kullanmamaktadrlar. Vicdanlarnn nne "ounluk yapyor, ounluk yapyorsa dorusu budur" gibi cahiliye mantklaryla set ekmekte ve Allah'tan gafil, insanlarn honutluunu nemseyen, onlarn knamalarndan ekinen bir hayat srmektedirler. Gerekten de "insanlar ne der", "arkadalarm bir daha konumaz, beni dlarlar", "herkes yapyor ben de yapaym" gibi dnceler, kiiyi, Allah'tan baka varlklara tapan, Kuran ahlakndan tamamen uzaklap dnyaya ynelen bir insan haline getirebilir. Bunun sonucu olarak da kimileri zalimlikten holanan, efkat, merhamet, sevgi, sayg bilmeyen, kimileri sadece paraya, makama nem veren, insanlktan, gzel ahlaktan anlamayan bir zihniyet tamakta mahsur grmez. Snfndaki ounluk zalim, alayc, kt ahlakl ise bunun dnda davranmann dlanma sebebi olacan bilerek o da onlar gibi davranr. Patronu bir kii hakknda olumlu dnyorsa, sz konusu kii son derece ahlaksz bir yapya sahip olsa da onun hakknda olumlu dnr. Veya mdr bir kii hakknda olumsuz bir kanaate sahipse, o kiinin gerekte nasl bir yapda olduunu aratrmaya bile gerek grmeden o kii hakknda olumsuz fikir beyan edebilir. Bu insanlar Allah'n ve din ahlaknn kendilerine tamamen unutturulmu olmasnn doal bir sonucu olarak ounluk byle yapyor mant altnda yaamaya devam ederler. Mstakil bir ahsiyet gsteremezler. Herkes byle yayor, byle yapyor, byle dnyor gibi hatal mantklar iinde, yukarda saydmz gruplara benzer bir sosyal evrenin mensubu haline gelirler. Kafalarn nereye evirseler kendileri gibi ounlua uyan, insanlarn honutluunu ana hedef edinmi kiilerle karlatklar iin de yaadklar bu ruh halininin garipliini tehis edemezler.

Unutulmamaldr ki insanlar yukardaki rneklerde ksaca deindiimiz gibi Allah'n raz olaca dnda bir hayat tarzn benimsemilerse, ounlua uyma mantnn kendilerine getirecei bir kazan yoktur. *Mslmanlar karlarnda ktlk yapan, adaletsizlikle hkmeden insanlara, acmasz, zalim, vicdansz kiilere de gzel ahlakla karlk verirler. Hibir artta Allah'n raz olaca gzel davranlar terk etmezler. *En stn ve mutlak bilgi sahibi olan yce Rabbimizdir. Bu yzden hereyin en iyisini bilme, istedii alanda ok baarl olma iddiasnda olan bir insan bu konuda gsterdii abann yannda Allah'n raz olaca, gzel ahlakl bir kul olabilmek iin almaldr. Gerek kurtulu ancak bu ekilde mmkn olabilir. *Kuran'da Allah'n honutluu zerine kurulmayan bir yaamn, sahibini mutlaka cehenneme srkleyecei yle bildirilmektedir: Binasnn temelini, Allah korkusu ve honutluu zerine kuran kimse mi hayrldr, yoksa binasnn temelini gecek bir yarn kenarna kurup onunla birlikte kendisi de cehennem atei iine yuvarlanan kimse mi? Allah, zulmeden bir toplulua hidayet vermez." (Tevbe Suresi, 109) *insann hatasndan dnp niyetini dzeltmesi son derece kolaydr. nsanlara tapnma dinine uymann, kendisine zarardan baka bir ey getirmeyeceini anlayan insann tek yapmas gereken tevbe edip, Allah'n honutluuna niyet etmesidir. Bu, bir anlk bir karardr ve o andan sonra kii niyetini bozmadka yapt gzellikler de boa gitmez ve kendisi iin bir ecir olarak Allah katnda yazlr. nemli olan insann Allah'tan korkmas ve O'nun isteklerini yerine getirmeye niyet etmesidir. *"Desinler" mantnda olduu gibi "demesinler" mantnda da ortaya konan l, insanlarn dncelerini olumlu ynde etkileyebilmektir. Burada da kimi insanlarn Yaratcmzn honutluunu, dnyada bulunu amalarn unutup, yaratlmlarn rzasn ana hedef edinmi olmalar sz konusudur. *nsanlar iinde, Allah'tan bakasn 'e ve ortak' tutanlar vardr ki, onlar (bunlar), Allah' sever gibi severler. man edenlerin ise Allah'a olan sevgileri daha gldr... (Bakara Suresi, 165) Byle karakterdeki bir kii, ayetten de sevdii insan kendisi iin "beni gerekten seviyor, bana deer veriyor" desin diye gsterdii bu youn evki ve istei Allah'a kar gstermesi istendiinde bu teklifi kabul etmez. rnein be vakit namaz klmas istense byk bir ihtimalle bu teklifi geri evirir. mkanlarnn ve zamannn kstl olduu, youn alma temposu iinde namaza vakit ayramayaca gibi bahaneler ne srer. nk bu ibadeti yerine getirdii takdirde sosyal evresi iindeki hemen hi kimse onu vmeyecek, takdir etmeyecektir. Yani onun arpk bak asna gre bu ibadeti yapmann kendisi iin elle tutulur bir faydas olmayacaktr. Hatta insanlarn kendisi ile ilgili olarak, "namaz klyor, dine yneldi, ok deiti" dememeleri iin bile, bu ibadeti yapmaktan

vazgeebilecek kadar gafil olabilir. Yapt bu seim sonucunda, bir avu insann takdirini ve sevgisini kazanrken, dier yandan Allah'n kullarna farz kld nemli bir ibadeti yerine getirmeyerek O'nun sonsuz sevgisini ve rahmetini kaybettiinin bilincinde deildir. *nsanlarn ibadet yapmaya zorlandklar bir toplum modeli slam'a tamamen aykrdr. nk inan ve ibadet, sadece Allah'a ynelik ve kiinin kendi seimiyle olduunda bir deer tar. Eer bir sistem insanlar inanca ve ibadete zorlayacak olursa, bu durumda insanlar o sistemden korktuklar iin dindar olurlar. Din asndan makbul olan ise, vicdanlarn tamamen serbest brakld bir ortamda Allah rzas iin dinin yaanmasdr. *ehirde dokuzlu bir ete vard, yeryznde bozgun karyorlar ve dirlik-dzenlik brakmyorlard. Kendi aralarnda Allah adna and ierek, dediler ki: "Gece mutlaka ona ve ailesine bir baskn dzenleyelim, sonra velisine: Ailesinin yok oluuna biz ahid olmadk ve gerekten bizler doruyu syleyenleriz, diyelim. "Onlar hileli bir dzen kurdu. Biz de (onlarn hilesine kar) onlarn farknda olmad bir dzen kurduk. (Neml Suresi, 48-50) Bu ayette bildirilen olayn da bize gsterdii gibi, baz insanlarn "Allah adna" ortaya kmalar, hatta "Allah adna and imeleri", yani ok "dindar" gibi gzkebilecek kelimeler kullanmalar, o insanlarn dine uygun bir i yaptklarn gstermez. Aksine, tamamen Allah'n rzasna ve din ahlakna aykr bir i de yapyor olabilirler. *slam dinine giren bir insann amac Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini kazanmaktr. Bunun iin de ok ciddi bir aba iinde olmas, Allah'n raz olaca ahlak dnya hayatndayken kazanmas gerekmektedir. Bu ahlakn en belirgin zellikleri ise merhamet, efkat, adalet, drstlk, affedicilik, tevazu, hogr, fedakarlk ve sabrdr. Mmin, insanlara gzellikle davranacak, hayrlarda yaracak, iyilikte ve fedakarlkta bulunacaktr. *Ey iman edenler, adil ahidler olarak, Allah iin, hakk ayakta tutun. Bir toplulua olan kininiz, sizi adaletten alkoymasn. Adalet yapn. O, takvaya daha yakndr. Allah'tan korkup-saknn. phesiz Allah, yapmakta olduklarnzdan haberi olandr. (Maide Suresi, 8) Ayette de bildirildii gibi Kuran ahlak adil bir tavr gerektirmektedir. man eden bir kii de, ancak Allah'n rzasn arad zaman Allah katnda bir honutluk kazanacan bilir. Ayrca gzel ahlakna ahit olan her insan bu kiiye gvenir, yannda rahat eder, her trl sorumluluu ve grevi gnl rahatl ile kendisine verebilir. Byle kiiler, dmanlar tarafndan dahi sayg ile karlanr. Hatta onlarn bu tavr, inkar eden birok insana rnek olarak iman etmelerine vesile olabilir. *Mminler, gsterdikleri merhametten, yaptklar yardmdan dolay kimseyi minnet altnda brakmaya kalkmaz ve bir teekkr kadar bile karlk ummazlar. Onlarn asl hedefledikleri, yaadklar gzel ahlakla Allah'n rzasn kazanabilmektir. nk onlar, ahiret gn bu ahlaklarndan dolay sorguya ekileceklerini bilirler. *Ey iman edenler, kendiniz, anne-babanz ve yaknlarnz aleyhine bile olsa, Allah iin

ahidler olarak adaleti ayakta tutun. (Onlar) ister zengin olsun, ister fakir olsun; nk Allah onlara daha yakndr. yleyse adaletten dnp heva (tutkular)nza uymayn. Eer dilinizi eip bker (sz geveler) ya da yz evirirseniz, phesiz Allah, yaptklarnzdan haberi olandr. (Nisa Suresi, 135) Allah'tan korkup saknan ve ahiret gnnde hesaba ekileceini bilen bir kii Allah'n honutluunu kazanmak iin adaletle hkmeder. Bilir ki, Allah tm yapp ettikleriyle, syledii her szle ve aklndan geen her dnceyle onu ahiret gnnde sorguya ekecek ve bunlarla eksiksiz bir ekilde karlk grecektir. Kuran'da adaletin eksiksiz olarak tarifi yaplm, iman edenlere karlaacaklar olaylar karsndaki tutumlar ve adaletin nasl uygulanaca bildirilmitir. Bu iman edenler iin ok byk bir kolaylk ve Allah'tan bir rahmettir. Bu nedenle de iman edenler hem Allah'n honutluunu kazanmak, hem de huzurlu, gvenli ve bar iinde bir hayat yaayabilmek iin insanlar arasnda eksiksiz bir ekilde adaleti uygulamakla sorumludur. NEML BLGLER Tarih: 3/10/2006 17:25 - yok Yorum - Yorum yaz - Balant *Kamil iman sahibi olmak, uzun uralar sonunda elde edilecek bir ey deildir. Allah bir ayette, "Ve seni kolay olan iin baarl klacaz" (A'la Suresi, 8) eklinde bildirmektedir. nsan kamil anlamda bir imana, sadece birka saniyelik samimi bir niyet ile ulaabilir. O gne kadar nasl bir yaam srm olursa olsun, bu bir anlk karar ile hayatnn geri kalan blmn Allah'n honut olaca ekilde geirebilir. Dinin sunduu gzel ahlak hi eksiksiz olarak yaayabilir. *Vcuttaki "dengeler", birok insan iin ok tandk bir kavram deildir. nk bu dengelerden herhangi biri sebepsiz yere bozulmaya uramaz. Bu nedenle pek ok insan yaamn sorunsuz geirir. Oysa vcudun iinde srekli sabit olmas gereken, asla bozulmamas, zarar grmemesi gereken saysz denge vardr. Kann bedendeki dolam sistemi de bu dengelerden bir tanesidir. Bu dengeyi olumsuz etkileyebilecek pek ok faktr vardr ama dengenin sabit kalmas iin oluturulan dzen o kadar benzersizdir ki, kalpten kan kan miktaryla kalbe dnen kan miktar ayndr. Bu dengenin bozulduunu varsayalm; byle bir durumda vcuda gnderilen kan geri dnemedii iin vcudun belli yerlerinde toplanacaktr. Bu da, vcudun eitli yerlerinde demlerin ve damar atlamalarndan kaynaklanan yaralarn olumasna neden olacaktr. Kalbe yetersiz kan dnd iin temizlenen kan miktar da olduka az olacak ve kalpten yeni gnderilecek olan temiz kan, bedeni besleme konusunda yetersiz kalacaktr. Bir sre bu dengesizlik devam ettiinde ise, vcut organlar beslenemeyerek lmeye balayacaktr. Gelen kan ile giden kan arasndaki orann "eit" olmasnn nemini vurguladmzda, bunun yine size zel yaratlm bir tasarm olduunu aka anlarsnz. Allah'n, can balayan, salk veren, dirilten ve yaatan anlamlarna gelen Muhyi sfat, bu nemli

rnek ile bir kez daha karmza km olur. Grld gibi detay detay incelenen herey, bizi yaratan Allah' daha iyi tanmamz, O'nun kudretini anlamamz salamaktadr. Hereyimizi O'na borlu olduumuzu bize gstermektedir. Allah'n tm yaratt nimetler karsnda insann yapmas gereken ise Allah'a srekli kretmesi ve yaamn O'nu raz edecek ekilde geirmesidir. *Allah insanlar bara ve esenlie davet eder, iman edenler de Allah'n kendilerine ykledii iyilii emretme, ktlkten men etme sorumluluunu gerei gibi yerine getirdiklerinde, gerek din ahlakn bilmeyen ve tanmayan pek ok insan Kuran'a ynelecek ve Allah'n raz olduu gibi bir yaam srmeye balayacaktr. *mminlerin bir kiiye Allah rzas iin hatasn sylemeleri, ahireti iin onu ktlklerden sakndrmalar en samimi sevgi gsterilerinden biridir. Ancak eytani mantklar nedeniyle her konunun altnda bir olumsuzluk arayan bu kiiler, kendilerine yaplan uyarlar da olumlu anlamda alglamazlar. Bu kiilerin nefislerine gre sevgi, kiiye hibir eksiinin, hatasnn sylenmemesi, srekli vlmesi ve takdir edilmesidir. Oysa mminler hatas olan bir kiiye bunu sylememeyi vicdani olarak kabul etmezler. "Mmin erkekler ve mmin kadnlar birbirlerinin velileridirler. yilii emreder, ktlkten sakndrrlar..." (Tevbe Suresi, 71) ayeti gerei Allah rzas iin birbirlerini ktlklerden sakndrrlar. Nitekim eytann etkisindeki kiiler de aslnda mminlerin bu konudaki samimiyetlerini ve Allah'n rzasna uygun hareket ettiklerini bilirler. Ancak ayette bildirildii gibi, "Vicdanlar kabul ettii halde, zulm ve byklenme dolaysyla..." (Neml Suresi, 14) yaptklar samimiyetsizlii grmezlikten gelirler. *Kuran'da gerek iyiliin Allah'tan korkan ve Allah'n snrlarn koruyan kimselerin davranlar olduu bildirilmitir: "... ama iyilik saknan(n tutumudur)..." (Bakara Suresi, 189) Allah'tan korkup saknan kii, karsna kan her olayda Allah'n rzasna ve Kuran'a uygun bir tavr gstererek, hayatnn her annda iyi davranlarda bulunmu olur. evresinde olup biten tm olaylarn Allah'n hakimiyetinde gelitiini bilmesi, hereye hayr ve hikmet gzyle bakmas, gizli veya ak yapt her tavrn ahirette karsna kacan dnmesi kiiyi srekli olarak doru dnmeye ve gzel davranlarda bulunmaya sevk eder. Dolaysyla iyiliin gerek anlamyla yaanabilmesi iin insann; "Allah'tan korkmas, ahirete inanmas ve kendisine Allah'n rzasn kazanmay ama edinmi olmas" gerekir. Bu zellikler olmadan yaplan davranlar, Kuran'a gre gerek iyilik deildir. *"... Onlardan hibir ey Allah'a kar gizli kalmaz..." (Mmin Suresi, 16) ayetiyle bildirildii gibi, Allah yaplan her ktl ve bunlar rtebilmek iin ne srlen her samimiyetsiz mazereti tm detaylaryla bilmektedir. Bu nedenle insann tm bunlarn hesap gnnde karsna kacan bilerek hareket etmesi, Allah'n rzasna uygun bir ahlak gstermeyi hedeflemesi gerekmektedir.

*Kuran'n "... Allah'n ayetlerini oyun (konusu) edinmeyin ve Allah'n size verdii nimeti ve size t olarak indirdii Kitab' ve hikmeti ann. Allah'tan korkup-saknn ve bilin ki, Allah hereyi bilendir." (Bakara Suresi, 231) ayetiyle Allah insanlar "ayetleri bir oyun konusu edinmemeleri" konusunda uyarmtr. Bir kimsenin, uuru ak ve akl yerindeyken, Allah'n ayetlerini ak bir ekilde kavrayabiliyorken kastl olarak ocuk imajna brnmeye almas bu ayetin hkmne girebilir. (En dorusunu Allah bilir) Byle bir durumda akl ve iman sahibi bir kimsenin yapmas gereken, insanlarn gznde temize kabilmek iin samimiyetsiz yntemlere bavurmak deil, yalnzca Allah'n rzasn kazanmay hedeflemesidir. Bunun iin yapaca ise samimi olmak ve hatal bir davranta dahi bulunsa bunu rtmek yerine Allah'n affediciliine snp tevbe etmektir. *Allah'n rzasna ve Kuran'a uygun bir ahlak gsterilmedii srece, sknt ve huzursuzluk kiinin hayatndan eksik olmaz. Yemek, imek, uyumak, dinlenmek, nimetlerden zevk almak, dostluun, sevginin tadn almak, neeli, huzurlu, mutlu olmak bu insanlar iin adeta imkansz hale gelir. *Allah Kuran'da Peygamberimiz (sav) dneminde yaayan bir grup samimiyetsiz insann baklarndan rnekler vermitir. Bir ayette, Peygamber Efendimiz (sav)'e olan baklarndaki bozukluun iddetini "O inkar edenler, zikri (Kuran') iittikleri zaman, seni neredeyse gzleriyle devireceklerdi..." (Kalem Suresi, 51) eklinde bildirmitir. Oysa ne ekilde bakarsa baksn her insann unutmamas gereken nemli bir gerek vardr; Allah kendisini her an grmektedir. Kuran'n "Gzler O'nu idrak edemez; O ise btn gzleri idrak eder. O, latif olandr, haberdar olandr." (Enam Suresi, 103) ayetiyle Allah bu durumu insanlara bildirmitir. Bir baka ayette ise "(Allah,) Gzlerin hainliklerini ve gslerin sakladklarn bilir." (Mmin Suresi, 19) hkmyle haince bakan gzlere, bu kiilerin kalplerinde sakladklarna dikkat ekilmitir. eytann etkisine kaplarak, baz kt ahlak zelliklerini kalplerinde gizlice yaatan bu insanlarn gz ard etmemesi gereken ok nemli bir konu daha vardr. Bu kimseler gerek niyetlerini tavrlarnda belki aka gstermiyor ve kt ahlak zellikleri ieren davranlardan titizlikle saknyor olabilirler. Ancak unutulmamaldr ki kiinin yaad eytani ruh halini yanstan gzlerindeki ifade de ona ahirette byk sorumluluklar ykleyebilir. Bir insan dier her tavrna ok dikkat ettii halde srf iinde gizledii ve baklarna yansyan ktlklerden dolay gnaha girebilir, Allah'n rzasn ve cennetini kazanamayabilir. (En dorusunu Allah bilir) Allah Kuran'da, dnya hayatnda sorumsuzca yklendikleri nedeniyle ahirette byk bir pimanla kaplacak olan kimselerin varln hatrlatarak, tm insanlar bu tehlikeye kar uyarmaktadr: ... yle ki, saat (kyamet gn) apansz onlara geliverince, gnahlarn srtlarna yklenerek: "Onda (dnyada) sorumsuzca yaptklarmzdan dolay yazklar olsun bize" derler. Dikkat edin, o ileyip-yklendikleri ne ktdr. (Enam Suresi, 31) *hibir ey iman sahibi bir insann neesini, sevincini karamaz, iine kapanmasna,

zlp sklmasna neden olamaz. nk mmin Allah'n hereyi hayr ve hikmetle yarattn bilir. Allah'n sonsuz efkat ve merhamet sahibi olduunu, iman eden kullar iin dnyada gzel bir hayat ve ahirette hereyin en gzelini yaratacan bilmenin daimi neesini yaar. Allah'n rzasn ve cennetini ummann, sonsuza dek esiz nimetler ierisinde yaamakla mjdelenmi olmann mutluluu iindedir. *Mminlerin yaadklar tm sevgilerin temeli Allah sevgisine dayaldr. Bu nedenle hibir zaman kar tarafn tavrna ayarl bir sevgi anlay ierisine girmezler. Mmin iin bir kiinin sevilme ls o kimsenin Allah'n rzasna uygun ekilde yaamasdr. Allah'n istedii hayat yaayan, Allah'tan korktuu hissedilen bir kiiye mmin doal olarak sevgi duyar ve bu sevgisinde dnyevi zelliklere gre bir ayrm yapmaz, hibir karlk beklemez. Herhangi bir hesap ierisine girmeden, iinden geldii gibi samimi sevgisini gsterir. Kar taraftan sevgi grmese bile Allah'n rzas iin bu kiiye kar samimi sevgi, efkat ve ilgi gsterir. *nsanlar gvendikleri kiilerin yannda ok rahat ve doal davranr, onlarn kendileri ile ilgili bilgi sahibi olmalarndan rahatsz olmazlar. rnein bir anne ocuu ile ilgili her konuyu bilir. Bu konu onun bir eksiklii veya hatas da olsa, karlkl olarak iki taraf da bundan rahatsz olmaz. Anne ocuunun iyilii iin bu hatasn dzeltmesine yardmc olur, ocuu da annesinin iyi niyetini bildii iin hibir ekingenlik duymaz. ocuunun ne tr bir hatas olursa olsun annesi ona her zaman sevgi gsterir, fedakarlkta, iyilikte hibir zaman kusur etmez. Annesinin artsz sevgisinden emin olan ocuk da annesine doal olarak daimi bir sevgi ve yaknlk duyar. Aralarnda geen hibir konunun bu sevgiyi engelleyebileceini dnmez. Allah'n rzasna uyan ve Allah korkusuna dayal bir birliktelik iinde olan mminler iin de benzer bir durum sz konusudur. Mminler dnyada ve ahirette sonsuza kadar birlikte olma niyetiyle biraraya gelirler. Kuran'n "Allah'n ipine hepiniz smsk sarln. Dalp ayrlmayn. Ve Allah'n sizin zerinizdeki nimetini hatrlayn. Hani siz dmanlar idiniz. O, kalplerinizin arasn uzlatrp-sndrd ve siz O'nun nimetiyle kardeler olarak sabahladnz..." (Al-i mran Suresi, 103) ayetiyle bildirildii gibi, birbirlerini karde yaknlnda severler. Birbirlerine kar hibir kar ilikisine dayanmayan, sadece Allah sevgisine dayal, Allah'n rzasnn l alnd kesintisiz bir sevgi duyarlar. Hatta ahlaklar gzelletike ve Allah'n rzasn kazanma konusundaki abalar arttka birbirlerine duyduklar sevgi ve ballk da giderek artar. *Kullarma, szn en gzel olann sylemelerini syle. nk eytan aralarn ap bozmaktadr. phesiz eytan insann aka bir dmandr. (sra Suresi, 53) Hayatlarnn her ann Allah'n raz olaca ekilde yaama niyetinde olan mminler bu ayetler dorultusunda her zaman gzel szler sylemeyi kendilerine hedef edinmilerdir. Kendilerini eytann istekleri dorultusunda yaamaya ayarlam olan kiiler ise pek ok konuda olduu gibi bu konuda da tam tersi bir tavr taknrlar. Gzel szden, iltifattan,

hosohbet olmaktan kanmalarnn ise birok sebebi vardr. Bu kiilerin her konuda olduu gibi gzel szl olma konusunda da karlarna kan ilk engel "kibirleri"dir. Kibirli bir insann balca zellii kendi nefsini n planda tutmas; dier tm konularn, hatta asl amac olan Allah'n rzasn kazanma abasnn dahi nefsinden sonra gelmesidir. *Allah'tan 'ii titreyerek korkan' t alr-dnr. 'Mutsuz-bedbaht' olan ondan kanr. (A'la Suresi, 10-11) Oysa Allah insanlara mutlu olmann, tm bu skntlardan kurtulmann yolunu gstermitir. Bunun ancak Allah'n gsterdii hidayet yoluna uymakla mmkn olaca Kuran'da yle bildirilmitir: ... kim Benim hidayetime uyarsa artk o arp sapmaz ve mutsuz olmaz." (Taha Suresi, 123) Sz konusu kiilerin bu inat tutumlar, Kuran ahlaknn tek zm olduunu anlamaya yanamamalarndan kaynaklanr. Dnyada ve ahirette mutlu olmalar iin kendilerine verilen tleri dinlemez, ahlaklarn gzelletirme konusunda bir gayret iine girmezler. Akllarn, dikkatlerini ve iradelerini vicdanlarndan yana kullanmazlar. Oysa Mslmanlar, bunun tam tersine, kendilerini deitirmek iin irade kullanrlar. Kendilerine verilen tlere kar son derece duyarl davranr, dikkatlerini bu konulara verirler. nk Rabbimiz'e olan inanlar gerei, yalnzca Allah'n rzasn kazanabilmek iin kendilerinde deiiklik yaptklar takdirde, Allah'n zerlerindeki nimetleri deitirip artracan bilirler. *Allah'n rzasn kazanabilecek bir ahlak gsteren kii iin hatalarn telafi edebilmek son derece kolaydr. Gerek bu kadar akken ve Allah affedeceini, balayacan, hatta ktlklerini iyiliklere evireceini bildirmiken, insann 'hatasn telafi etmesinin mmkn olmadn' sylemesi Kuran'a uygun deildir. *Allah'n rzasn kazanmak iin yaayan insanlar yaptklar hereyi Allah'n bilmesini ve O'nun raz olmasn yeterli grrler. Bu ahlak gerei gibi yaamayan insanlar ise takdiri ve vgy bakalarndan beklerler. Yalnzca Allah'n rzasn kazanmak iin yaamalar gereken gzel ahlak zelliklerini, insanlarn honutluunu kazanmak iin yaarlar. *Ki melekler, kendi nefislerinin zalimleri olarak onlarn canlarn aldklarnda, "Biz hibir ktlk yapmyorduk" diye teslim olurlar. Hayr, phesiz Allah, sizin neler yaptnz bilendir. (Nahl Suresi, 28) Hayatlarn Allah'n rzasna uymak yerine eytann admlarn izleyerek geirdiklerini, doru yola arldklar halde ktlkten vazgemediklerini ve srekli kendilerini hakl karacak bir eyler bulduklarn bildikleri halde, son ana kadar kendilerini savunmaktan ekinmezler. *Allah, imtihan ortamnn bir gerei olarak, ktle aran nefis ve eytann yannda insana her an doruyu ilham eden "vicdan" yaratmtr. Vicdan, nefsin tam tersine,

eytann kkrtmalarna kar insana daima hak olan syler ve onu Allah'n raz olaca gzel davranlarda bulunmaya tevik eder. Dolaysyla vicdannn sesine uyan kii, ktle aran nefsini ve eytan kolaylkla etkisiz hale getirebilir. *Vicdan insana daima Kuran ahlakna uygun olan davranlar ilham eder. eytan ise her ne kadar sinsice oyunlarn ardna gizlemeye alsa da daima Allah'n raz olmayaca bir ahlaka tevik eder. Dolaysyla iman eden bir insan bu ikisi arasndaki fark hemen grr, eytann etkisinden Allah'a snp vicdannn sesine uyar. *Allah'n Kuran'da bildirdii tek bir Mslman karakteri vardr. Bu Allah'n raz olaca, kiiye cenneti kazandracak, cehennemden uzaklatracak olan yoldur. Bunun dnda din ahlaknn sadece bir ksmn uygulamak ve mmin karakterinden farkl bir karakter gelitirmek, insan fark etmeden cehenneme srkleyebilir. Ancak elbette ki bu kimseler Kuran' kendilerine rehber edinerek Allah'n bildirdii ayetler dorultusunda dnecek olurlarsa, ierisinde bulunduklar durumun ok ak bir ekilde farkna varabilir ve bu durumdan kolaylkla kurtulabilirler. *Allah'n dilemesiyle her trl ktlkten kurtulmak insann kendi elindedir. Allah bu gerei Kuran'n pek ok ayetiyle insanlara bildirmitir. Allah nefse hem ktl hem de ondan saknmann yollarn ilham etmitir. Dolaysyla her insan yaratltan bu imkana sahiptir. 'Elimde deil' diyerek, mitsizlie kaplmak ise ancak Kuran' bilmeyen, din ahlakn yaamayan bir kimse iin sz konusu olabilir. Mminler byle aciz ve gsz bir konumann, iman ahlakyla badamayacan bilirler. Bir insann rahat, neeli ve huzurlu olabilmesi, ancak Allah'a kendisini teslim etmesiyle ve yalnzca O'na ynelmesiyle mmkndr. Allah'n raz olaca tavr insann bu olumsuzlua ve bunun getirmi olduu hzne kar koymasdr. *Allah'a gnlden iman eden insanlar, dnya hayatnda kendilerine verilen sreyi Rabbimiz'in raz olaca bir ahlaka ulaabilmek iin ciddi bir aba ierisinde geirirler. Kalplerindeki Allah korkusu, Allah'n beenmeyecei tavrlarda bulunmaktan, bu davranlarda bile bile srar etmekten onlar alkoyar. Allah'a duyduklar sevgi ve ballk yle gldr ki, bu g -her ne zorlukla karlarlarsa karlasnlar- byk bir evkle bunlar amalarn salar. Allah korkusu ve Rabbimiz'e duyduklar sevginin gcyle yaptklar hatalardan vazgemeleri de yine onlar iin son derece kolay olur. Allah'tan tam anlamyla korkmayan, ahireti gerei gibi dnmeyen insanlar ise bu gc kendilerinde bulamazlar. nk Allah'a olan ballklar ve O'nun rzasn kaybetmekten duyduklar korku zayftr. Ahiretteki sonsuz hayatlarn azap ve pimanlk ierisinde geirebileceklerine de ok fazla ihtimal vermezler. Bu nedenle cehennem korkusu da onlar yeteri kadar harekete geirmez. Byle bir durumda Allah'n raz olmayaca ynlerini fark etseler bile, bu konularda evkli, gayretli bir telafi ierisine girmektense, eitli tevil ve bahanelerle bunlar geitirmeyi daha makul grrler. *duygusall bir hayat ekli gibi yaamaya balayan kimseler, byk bir tehlikenin

ierisine doru srklenirler. Bir an nce kurtulmalar gereken duygusallk, din ahlakn gerei gibi yaamalarn engelleyecek, Allah'n raz olaca tavrlardan uzaklamalarna neden olacaktr. *eytann etkisiyle samimiyetsiz bir yola bavuran kimselerin asl yapmalar gereken, bunu yine samimiyetsiz yalanlarla meru hale getirmeye almak deil, Allah'n affediciliine snp O'nun raz olaca ahlak gstermeye abalamak olmaldr. *Kuran ahlakna tamamen aykr bir dnce ekli olan duygusallk, yava yava gerek imandan ve Allah'n raz olaca ahlaktan uzaklamalarna neden olur. *Allah Kuran'da alamann, insanlarn yaptklar kt eylemlerin, kurduklar sinsi planlarn bir cezas olarak hayatlarna hakim olduunu yle bildirmektedir: yleyse kazandklarnn cezas olarak az glsnler, ok alasnlar. (Tevbe Suresi, 82) nsanlar arasnda bir ceza gibi deerlendirilmeyen alama, aslnda Allah'n tevekkl edemeyen, nefislerini kurtarmak adna sinsi eylemler kuran insanlara verdii ok nemli bir karlktr. nk alayan bir insan hereyden nce hi mutlu deildir; son derece karamsardr. mitsizlie kaplm, akl kapanmtr. Doruyu yanl ayrt edememekte, kendisine zarar verdiini bile bile byle bir ruh hali iinde yaamaktadr. Allah bir karlk olarak bu insanlarn hayatna hzn ve kederi hakim klmtr. Dnyann en gzel nimetleri bile neelenmelerine yetmemekte, gzelliklerden hibir tat alamamakta, yalnzca kendi sorunlarn, dertlerini dnebilmektedirler. Ve zm aslnda son derece kolay olan bu dertlerinin asla son bulmayacana inanm olmalarnn derin kederini yaamaktadrlar. Byle bir kii eytana uyduunu fark etmekte, onun kendisine dman olduunu onu hsrana ve atee srklediini anlamakta, ama ona kar koyacak gc kendinde bulamamaktadr. Tm iradesini ve gcn eytana teslim etmi gibidir. Btn bunlara istedii anda son vermek tamamen kendi elindedir aslnda. Ancak kendisine Kuran' rehber edinmedii, Allah'n gsterdii yolu gerei gibi izlemedii iin k yolu bulamamaktadr. Bu ahlakn srdrd takdirde ahirette de kendisini ok zorlu bir hayatn beklediini, yaad mutsuzluun, hzn ve kederin orada onulmaz bir dereceye ulaacan, ve eytana kar koymad iin sonsuza kadar ok byk bir pimanlk ierisinde yaayacan da bilmektedir. Ancak vicdann tm bu uyarlarna ramen, Allah korkusunun yeteri kadar gl olmamas sebebiyle bu ruh halinden kurtulacak gc kendinde bulamamaktadr. Samimi olmaya karar verip nefsini savunmaktan vazgemedii takdirde de Allah'n raz olaca bir ahlaka ulaamayacaktr. *Bir kii Allah'n kendisinden raz olaca gzel ahlak yaamamakta direniyor, nefsiyle atan en kk bir konuda hakszla uradn dnebiliyorsa; bu ynlerini de telafi etmesi gerekir. Aksinde dier ynlerdeki abalar da boa gidebilir. Bu gerei gz ard eden kimseler kendilerine herhangi bir konudaki eksikleri sylendiinde hemen iyi ynlerini gndeme getirerek, bunlarn hi grlmediini, hep

olumsuz ynlerinin gndeme getirildiini iddia ederler. Byle yaparak samimiyetsizce hakllk elde etmeye alrlar. Oysa eer insann gzel ynleri varsa bunlar elbette ki aka grlmektedir; ayrca kimse grmese bile Allah'n bilmesi insana yetmelidir. *Yeryzndeki tm varlklarn tek hakimi olan Allah, yarattklarn ve onlara en uygun olan yaam eklini en iyi bilendir. Allah insanlar ancak iman kavradklar ve Kuran ahlakn yaadklar takdirde mutlu ve huzurlu olabilecek ekilde yaratmtr. Kuran'n "... Haberiniz olsun; kalpler yalnzca Allah'n zikriyle mutmain olur." (Rad Suresi, 28) ayetiyle bildirilen bu gerek istisnasz tm insanlar iin geerlidir. nsan ancak kendisini yaratan Rabbimiz'e ynelip, O'nun sevgisini ve rzasn kazanabilecei ekilde yaad takdirde dnya hayatnda gzel bir yaam srebilir. Allah Kuran'da insanlara, kendilerini yaratt ftrata ynelmelerini yle bildirmitir: yleyse sen yzn Allah' birleyen (bir hanif) olarak dine, Allah'n o ftratna evir; ki insanlar bunun zerine yaratmtr... (Rum Suresi, 30) *Allah, insann yapt gizli ktlkleri kendi bedenine deifre ettireceini yle bildirmitir: Sonunda oraya geldikleri zaman, iitme, grme (duyular) ve derileri kendi aleyhlerine ahitlik edecektir. (Fussilet Suresi, 20) Siz, iitme, grme (duyularnz) ve derileriniz aleyhinize ahitlik eder diye saknmyordunuz. Aksine, yaptklarnzn birounu Allah'n bilmeyeceini sanyordunuz. (Fussilet Suresi, 22) Bunun ardndan "... Oysa, onlarn hi hesaba katmadklar eyler, Allah'tan kendileri iin aa kmtr. Kazandklar ktlkler, kendileri iin aa kmtr ve alay konusu edindikleri ey de kendilerini epeevre kuatmtr." (Zmer Suresi, 47- 48) ayetleriyle bildirildii gibi, dnya hayatnda kullandklar gizli ve sessiz dil tm detaylaryla ortaya km olacaktr. Bu kiilerin durumunu Allah, "...Ktlkleri tasarlayp dzenleyenler ise; onlar iin iddetli bir azap vardr..." (Fatr Suresi, 10) ayetiyle haber verir. Tm bu gerekleri dnebilen bir insan doruyu grmeli, eytann insanlara byk bir tuzak kurduunu anlayarak, bir an nce onun errinden saknp Allah'n raz olaca bir ahlaka ulamaldr. *fkelenmek insann en bata saln ciddi ekilde bozan bir ruh halidir. Affetmek ise kiiye zor gelse de fkenin getirdii tm olumsuzluklar ortadan kaldran, kiinin hem fiziken hem ruhen salkl bir yaam srmesine yardmc olan gzel bir davran ekli, stn bir ahlak zelliidir. Elbette ki affetmek, salkl kalmaya vesile olan davranlardan biridir ve herkesin yaamas gereken olumlu bir zelliktir. Ancak affetmede asl ama hereyde olduu gibi- Allah'n rzasna uygun bir ahlak yaamak olmaldr. *... Olur ki hounuza gitmeyen bir ey, sizin iin hayrldr ve olur ki, sevdiiniz ey de sizin iin bir erdir. Allah bilir de siz bilmezsiniz. (Bakara Suresi, 216) Ayette de dikkat ekildii gibi, ktlk sand ey aslnda insan iin bir iyilie vesile

olabilir. nk insann bana gelen tm olaylar, "sonsuz akl" sahibi olan Allah planlamaktadr. nsann akl ve muhakemesi ise ok snrldr. Bu nedenle insana den, kendisini her ihtimalde iyiye ulatracak olan, Allah'n sonsuz akl ile belirledii kadere teslim olmaktr. Bir olay ilk aamada er gibi grnebilir ama belki de Allah burada bu olaya maruz kalan kiilerin Kendisine olan teslimiyetlerini denemektedir. Ve belki de ikinci aamada bu olay byk bir hayra dntrecektir. Allah'a gvenmeyen insanlar, ilk anda bunun bir deneme olduunu unutup byk bir kayp ierisine girerler. Kamil anlamda bir imana sahip olan insanlar ise, hem gzel bir tavr gsterdikleri iin Allah'n rzasn kazanm olurlar, hem de olayn sonucunda mutlaka bir hayra kavuurlar. *"Her nerede olursanz, lm sizi bulur; ykseke yerlerde tahkim edilmi atolarda olsanz bile..." (Nisa Suresi, 78) ayetiyle hatrlatld gibi, kimse lmden kamay baaramamtr ve baaramayacaktr. Bu gerek, kamil iman sahiplerinin derin bir anlayla kavradklar bir konudur. lmn kesinliini ve yaknln idrak etmeleriyle birlikte, lmden sonraki sonsuz hayata hazrlk yapmalar gerektiini de anlarlar. Allah'n emrettii ahlaka tam olarak ulaamadan ve Allah'n rzasn kazanamadan lmekten korkar, bu nedenle de byk bir samimiyet ve gayretle Allah'n dinine sarlrlar. Ve her an lecekmi gibi Allah'a yaknlamakta ve O'nun rzasn kazanmaya almakta acele ederler. Kuran'da kamil iman sahiplerinin yle dua ettiklerinden bahsedilir: ... Rabbimiz, stmze sabr yadr ve bizi Mslman olarak ldr. (Araf Suresi, 126) ... Gklerin ve yerin yaratcs, dnyada ve ahirette benim velim Sensin. Mslman olarak benim hayatma son ver ve beni salihlerin arasna kat. (Yusuf Suresi, 101) Kamil iman sahipleri lm, Allah'n bir emri olduu iin son derece teslimiyetle karlarlar. Hatta lm, Rabbimizin kendilerine mjdeledii cennete kavumak iin bir kap olarak grrler. Ama bir yandan da cehennem azabndan saknmalar gerektiini bilir, var gleriyle hayrlarda yararak Allah'n rzasn kazanmak iin urarlar. *Girin ona; artk ister sabredin, ister sabretmeyin. Sizin iin birdir. Siz ancak, yaptklarnzla cezalandrlyorsunuz. (Tur Suresi, 16) te kamil iman sahibi bir mmin Kuran ayetlerinde tasvir edilen bu ortam ve azab srekli dnr ve Allah'a ynelir. Her an lm melekleri ile karlaabileceini ve bylece ahirete geebileceini hi unutmadan hareket eder. Verdii kararlar, sergiledii tavrlar ve yapt konumalarla hep cenneti kazanabilmeyi ve cehennem azabndan uzaklamay hedefler. Zira dnyada hi kimse Allah'n azabndan gvende olamaz. Karsna kan zerre kadar bir ecir imkann bile karmak istemez. Hesap gnnde "duyarl teraziler" (Enbiya Suresi, 47) kurulacan bilir. O gn iyiliklerinin ar basabilmesi iin karlat her frsat deerlendirmesi gerektiini dnerek hareket eder. nk Allah insanlar bu konuda yle uyarmtr:

O gn insanlar, amelleri kendilerine gsterilsin diye, blk blk frlayp-karlar. Artk kim zerre arlnca hayr ilerse, onu grr. Artk kim zerre arlnca bir er (ktlk) ilerse, onu grr. (Zelzele Suresi, 6-8) Ayn ekilde Allah'n rzasna ters decek her tavrdan da iddetle saknr. nk yapt her hareket kendisini ya cennete ya da cehenneme yaklatracaktr. Bu ikisinden baka gidilecek bir yer de yoktur. Bu gereklerin kesin olarak bilincinde olan kamil iman sahipleri, yaamlar boyunca "korku ve umut dolu" olurlar. Hesap gn korku iinde cennete veya cehenneme girmeyi bekleyen insanlarn ruh hallerini hatrlarndan karmazlar. nsanlar u an, cennetle cehennem arasndaki ayrma getirilseler ve birazdan yaplacak bir sorgulama ile sonsuz bir hayata balayacaklarn anlasalar, nasl bir tavr iine girerler? Bu artlar altndaki bir insann hemen yan banda duran ve belki de bir an sonra ierisine atlaca cehennemi, bile bile Allah'n raz olmayaca bir tavr gstermesi mmkn olur mu? Kukusuz ki hayr. Aksine byle bir durumla kar karya gelen her insan son da olsa bir frsatnn olduunu dnerek cennete girebilmek iin akln ve vicdann son snrna kadar kullanr, Allah'n en beenecei tavr uygulamaya alr. Dnyada iken bu durumu kendisinden ok uzak gren ve ahiret hayatndan yana hibir hazrlk yapmaya gerek duymayan bir insan bile byk bir panik ierisinde durumu telafi etmeye alacaktr. Ancak o gn artk telafi etmek iin vakit yoktur. nk Allah'n kullarna belirlemi olduu imtihan sresi lmleriyle birlikte sona ermi ve hesap defterleri kapanmtr. O ana kadar iyilikten ya da ktlkten yana ne yaptlarsa sadece bunlarla karlk greceklerdir. *Gnlerce ar bir ite altktan sonra a, yorgun, uykusuz ve belki de hasta bir halde uzun bir yolculuktan dnen mmin bir kimseyi dnelim. Tam bu ihtiyalarn karlamak zere kendisine vakit ayraca srada kendisinden yardm talep eden zor durumda bir insanla karlasa, hibir tereddte kaplmadan kendi ihtiyalarn bir kenara brakarak bu kimsenin yardmna koar. Eer kendi fiziksel durumu buna elverili deilse bile, tm imkanlarn bu kii iin seferber ederek yardmc olabilecek baka kimseleri devreye sokar. Ve bunca sknts iinde hereyi bir yana brakp byle bir yardmda bulunduu iin de kar taraf asla minnet altnda brakmaz. Ne iinde bulunduu skntl durumu, ne de kar taraf iin yapt fedakarl dile getirir. nk o tm bunlar sadece ve sadece Allah'n rzasn kazanmak amacyla yapmakta ve bunun dnda da kimseden ne maddi ne de manevi bir karlk beklememektedir. Bu kimselerin tavr Kuran'da yle bildirilir: Biz size, ancak Allah'n yz (rzas) iin yediriyoruz; sizden ne bir karlk istiyoruz, ne bir teekkr. nk biz, ask suratl, zorlu bir gn nedeniyle Rabbimizden korkuyoruz. (nsan Suresi, 9-10) te kamil iman sahibinin vicdan anlay budur. Her trl zor durum ve artta vicdanna

uyar ve vicdann kullanarak yapt hibir iyilik iin kimseden bir karlk beklemez. Allah'n raz olduunu bilmenin sevinci kendisine yeter. *Kamil iman sahibi mmin Allah'n rzasn kazanmak amacyla sabreder, dolaysyla sabrndan dolay bir skntya kaplmaz, aksine bundan manevi bir haz duyar, Allah'n bu sabrn karlnda vaadettii nimet ve gzellikleri mit ederek byk bir sevin duyar. *Kuran'da pek ok ayetle Allah'n sonsuz efkatine ve merhametine dikkat ekilmitir: ... nk O, onlara (kar) ok efkatlidir, ok esirgeyicidir. (Tevbe Suresi, 117) ... O merhametlilerin (en) merhametlisidir. (Yusuf Suresi, 92) phesiz Allah, insanlara kar efkatlidir, ok merhametlidir. (Hac Suresi, 65) te bu ahlak zerlerinde tayan kamil iman sahipleri, insanlara kar efkatli ve merhametlidirler. Ancak onlarn merhamet anlay, halk arasnda yaygn olan merhamet anlayndan byk farkllklar ierir. Onlarn merhameti Allah'n merhametinin bir tecellisi olduu iin, Allah'n rzasna ve Kuran'a uygun bir merhamet eklidir. Merhametlerinde l aldklar tek yol gsterici Kuran'dr. Kuran'n dnda bir sistemin llerini ieren bir merhamet anlaynn da "eytani" bir merhamet olacan bilirler. *Ey iman edenler, kendiniz, anne-babanz ve yaknlarnz aleyhine bile olsa, Allah iin ahidler olarak adaleti ayakta tutun. (Onlar) ister zengin olsun, ister fakir olsun; nk Allah onlara daha yakndr. yleyse adaletten dnp heva (tutkular)nza uymayn. Eer dilinizi eip bker (sz geveler) ya da yz evirirseniz, phesiz Allah, yaptklarnzdan haberi olandr. (Nisa Suresi, 135) Kamil imana sahip mminler Allah'n bu emrini eksiksiz olarak yerine getirirler. Verecekleri kararn sonular kendilerini ya da en yaknlarn etkileyecek olsa dahi, Allah iin adaleti ayakta tutarlar. nk onlar, ldkten sonra hesap vereceklerini ve tm yaptklarnn her ayrntsyla karlarna kacan, kk byk hereyden hesaba ekileceklerini bilirler. Bu nedenle de dnyada sz konusu olabilecek hibir kar, ahirette kazanacaklarn umduklar Allah'n rzas ve cennetinden stn grmezler. *mminlerin teblii sadece inkarclar dine davet etmekten ibaret deildir. Onlar Mslmanlarn da srekli daha iyiye ynelmeleri, daha gzel davranlar gstermeleri ve hatalarndan arnmalar iin tebli yaparlar. Mmin kardelerine iyilikleri emreder ve onlar da ktlklerden men ederler. Birbirlerinin Allah'n rzasn kazanmalarn ve cennetin en yksek makamlaryla karlk bulmalarn isterler. *phesiz: "Bizim Rabbimiz Allah'tr" deyip sonra doru bir istikamet tutturanlar (yok mu); artk onlar iin korku yoktur ve onlar mahzun olmayacaklardr. te onlar, cennet halkdr; yaptklarna karlk olmak zere, iinde ebedi olarak kalacaklardr. (Ahkaf Suresi, 13-14) Mminler, iman eder ve sonra da dosdoru bir istikamet tutturarak imanlarnda kararllk gsterirler. Onlar, Rabbimizden gelen hereyde hayr olduunu bilir, her zaman kredici olur ve O'na

gnlden balanarak teslimiyet gsterirler. Onlar, Allah katnda takva sahipleridir. Allah onlarn bu samimi yaknlklarna karlk hem dnyada, hem de ahirette iyilik vaat etmitir. Daha da nemlisi onlar rahmetiyle kuatm, onlardan raz olmu ve onlara sevgisini ve honutluunu yneltmitir. Kuran'da bu erefli karlk yle mjdelenmitir: Allah onlardan honut olmutur, onlar da O'ndan honut olmulardr ve (Allah) onlara, iinde ebedi kalacaklar, altndan rmaklar akan cennetler hazrlamtr. te byk 'kurtulu ve mutluluk' budur. (Tevbe Suresi, 100) Onlar dnyadan yana bir hrsa kaplmaz, Allah'n rzasn ve cennetini kazanmak iin ahirete ynelirler. Allah onlarn bu derin teslimiyetlerine karlk onlara cennetin yannda dnya hayatnn nimetlerini de arttrr: Bylece Allah, dnya ve ahiret sevabnn gzelliini onlara verdi. Allah iyilikte bulunanlar sever. (Al-i mran Suresi, 148) ... Bu dnyada gzel davranlarda bulunanlara gzellik vardr; ahiret yurdu ise daha hayrldr. Takva sahiplerinin yurdu ne gzeldir. (Nahl Suresi, 30) Mjde, dnya hayatnda ve ahirette onlarndr. Allah'n szleri iin deiiklik yoktur. te byk 'kurtulu ve mutluluk' budur. (Yunus Suresi, 64) Onlar, dnyada karlatklar tm zorluklara sabreder ve balarna gelen sknt her ne olursa olsun, Allah'tan baka dostlar, yardmclar ve velileri olmadn unutmazlar. Onlar, ancak O'na snp ancak O'ndan yardm dilerler. Rabbimiz olan Allah onlar rahmetiyle kuatr ve onlarn koruyuculuunu stlenir. Her olay onlarn lehlerine evirir ve onlarn yollarn aar, onlara kolaylk diler. Daha da nemlisi Allah'n dostlar olmalar nedeniyle onlar yeryznde mutlak galip olanlar klar, onlara zafer verir ve onlar dnyann ve cennetin miraslar yapar: Musa kavmine: "Allah'tan yardm dileyin ve sabredin. Gerek u ki, arz Allah'ndr; ona kullarndan dilediini miras klar. En gzel sonu muttakiler iindir." dedi. (Araf Suresi, 128) (Onlar da) Dediler ki: "Bize olan va'dinde sadk kalan ve bizi bu yere miras klan Allah'a hamd olsun ki, cennetten dilediimiz yerde konaklayabiliriz. (Salih) Amellerde bulunanlarn ecri ne gzeldir. (Zmer Suresi, 74) Onlar, Rabbimizin rahmetine kavumay iten arzu eden, O'nun hametinden ileri titreyerek korkanlardr. Onlar, Allah'a gnlden ballar olarak yakaranlardr. Onlar, kendilerini kurtulua ulatrmas, cehennem azabndan korumas ve cenneti nasip etmesi iin Allah'a tm kalpleriyle ve btn acizlikleriyle yalvaranlardr. Rabbimiz de onlarn bu candan yalvarlarna karlk verir ve onlar sonsuza kadar rahmeti altnda yaayacaklar cennetlere yerletirir: Muttakilere gelince; muhakkak onlar, gvenli bir makamdadrlar. Cennetlerde ve

pnarlarda, Hafif ipekten ve ar ilenmi atlastan (elbiseler) giyinirler, karlkl (otururlar). te byle; ve biz onlar iri gzl hurilerle evlendirmiizdir. Orda, gvenlik iinde her trl meyveyi istiyorlar; Orda, ilk lmn dnda baka lm tadmazlar. Ve (Allah da) onlar cehennem azabndan korumutur. Senin Rabbinden, bir fazl ve (ltuf) olarak. te byk 'mutluluk ve kurtulu' budur. (Duhan Suresi, 51-57) Gerek u ki, bugn cennet halk, 'sevin ve mutluluk dolu' bir meguliyet iindedirler. Kendileri ve eleri, glgeliklerde, tahtlar zerinde yaslanmlardr. Orada taptazemeyveler onlarn ve istek duyduklar herey onlarndr. ok esirgeyen Rabbdan onlara bir de szl "Selam" (vardr). (Yasin Suresi, 55-58) te onlar, Allah'n rzasn kazanan kamil iman sahipleridir. *Gerek u ki, bugn cennet halk, 'sevin ve mutluluk dolu' bir meguliyet iindedirler. Kendileri ve eleri, glgeliklerde, tahtlar zerinde yaslanmlardr. Orada taptaze-meyveler onlarn ve istek duymakta olduklar herey onlarndr. ok esirgeyen Rabb'dan onlara bir de szl "Selam" (vardr). (Yasin Suresi, 55-58) Kim Allah'a ve Resule itaat ederse, ite onlar Allah'n kendilerine nimet verdii peygamberler, dorular (ve dorulayanlar), ehidler ve salihlerle beraberdir. Ne iyi arkadatr onlar? Bu fazl (bol ihsan), Allah'tandr. Bilen olarak Allah yeter." (Nisa Suresi, 69-70) Gelin siz de bu karla kavumak, Allah'n rzasn ve honutluunu kazanm olarak sizin iin hazrlanan cennetlerde, peygamberler ve kamil iman sahibi mminlerle konaklamak iin acele edin. Kamil iman en gzel ekilde yaayarak, tm Mslmanlara ayetlerde belirtildii gibi, takvada nder ve rnek olun. Allah Kuran'da kurtulu bulmak isteyen tm insanlar bu ahlak yaamaya davet etmektedir: Onlar, kendilerine Rablerinin ayetleri hatrlatld zaman, onun stnde sar ve krler olarak kapanp kalmayanlardr. Ve onlar: "... ve bizi takva sahiplerine nder kl," diyenlerdir. te onlar, sabretmelerine karlk (cennetin en gzde yerinde) odalarla dllendirilirler ve orda esenlik dilei ve selamla karlanrlar. Orda ebedi olarak kalcdrlar; o, ne gzel bir karargah ve ne gzel bir konaklama yeridir. (Furkan Suresi, 73- 76) *Allah Kuran'da, "nsanlar, 'iman ettik' diyerek, snanmadan braklacaklarn m sandlar?" (Ankebut Suresi, 2) ayetiyle insanlar bu konuda uyarmtr. Bu ayetten anlalmaktadr ki, bir insan, "ben iman ettim" dedikten sonraki hayatnda, gerekten Allah' raz etmek iin yaadn, O'nun hogrd ahlak uyguladn fiili olarak da gstermelidir. Karsna kan her trl durumda Allah'n honut olaca gzel ahlak yaamal, aksi bir tavr sergilemekten de iddetle kanmaldr. te gerek dindar olmann yolu budur. Kiinin samimiyeti, Allah'n gzel grd ahlak yaama

konusundaki abasyla llr. *Allah bir ayette insanlarn kavrayn derinletirecek bir rnek vererek, raz olaca korkuya yle iaret etmitir: ayet biz bu Kuran' bir dan zerine indirmi olsaydk, andolsun onu Allah korkusundan sayg ile ba emi, para para olmu grrdn. te Biz, belki dnrler diye, insanlara byle rnekler veririz. (Har Suresi, 21) Ayette iaret edildii gibi, gnlden iman edenlerin Allah korkusu da bylesine iddetli ve derindir. Kamil iman sahiplerinin Allah korkusu son derece gldr fakat bu, cahiliyenin yaad batl korkular gibi skntl bir korku deildir. Bu korku, mmini, kendisini yaratan ve yaatan Allah'a balayan, temelinde derin bir sayg ve ili bir sevgiye dayal olan bir korkudur. nsana hayat veren, evk, heyecan ve azim veren bir korkudur. Ayn zamanda da mmini Allah'n raz olmayaca bir tavr iine girmekten sakndran, hayr ynnde harekete geiren, Allah'n beendii ahlak kazandran ve bundan dolay da "manevi haz veren" bir duygudur. Ve bu korku ancak Allah'a duyulan derin sevgi ile birarada yaanabilir. Kamil iman sahipleri Allah' ne kadar ok seviyorlarsa, O'ndan o kadar da ok korkarlar. Bu iki kavram her an eit bir denge ierisinde yaanr. Ve bunlar, kamil iman sahiplerinin imanlarnn en nemli gstergelerindendir. *Samimi mminlerin en nemli zelliklerinden biri, kendilerine "yarp ne geenlerin yolunu" semi olmalardr. Bu nedenle her ilerinde Allah'n en ok raz olacan umduklar tavr gsterirler. Bu yzden ne akrabalk balar, ne kendi dnyevi menfaatleri onlar adil davranmaktan alkoymaz. nk Allah Kuran'da yle emretmektedir: phesiz Allah, size emanetleri ehline (sahiplerine) teslim etmenizi ve insanlar arasnda hkmettiinizde adaletle hkmetmenizi emrediyor. Bununla Allah, size ne gzel t veriyor!.. Dorusu Allah, iitendir, grendir. (Nisa Suresi, 58) Bir baka ayette ise Allah, inananlarn dmanlk besledikleri kimselere kar dahi son derece adaletli davranarak, takvalarndan taviz vermemelerini emretmitir: Ey iman edenler, adil ahidler olarak, Allah iin, hakk ayakta tutun. Bir toplulua olan kininiz, sizi adaletten alkoymasn. Adalet yapn. O, takvaya daha yakndr. Allah'tan korkup-saknn. phesiz Allah, yapmakta olduklarnzdan haberi olandr. (Maide Suresi, 8) *Kuran'a gre iyilii emretmek, kar tarafn hereyden nce Allah' tanmas, O'nu ok sevmesi ve O'ndan ok korkmas gerektiini bilmesini, ahiretin kesin bir gerek olduunu ve Kuran'dan sorulacan kavramasn salamak; vicdann kullanmaya tevik etmek, samimiyeti, candanl, sevgiyi, saygy, efkati, merhameti, hogry, affedicilii, fedakarl ksacas tm Kuran ahlakn en mkemmel ekilde yaamasn salamaktr. Gerek iyilik budur. nk bu kar tarafn dnyada ve ahirette en gzel hayat yaamasn salayacak ve onun sonsuz bir azaptan kurtulmasna vesile olacaktr.

Ktlkten men etmek ise, kiinin eytana uymasn engellemek, nefsinin bencil tutkularndan arnmasn salamak, onu samimiyetsizlikten, ikiyzllkten, kibirden, Allah'a kar byklenmekten, vicdanszlktan arndrmak ve Allah'n raz olmayaca bir tavra girmesini engellemektir. *Ne kadar ok zorluk st ste gelirse gelsin kamil iman sahibi bir insan, tavrlarnda ve konumalarnda gzel ahlakndan asla taviz vermez. Bana gelen her trl zorluk ve skntnn Allah'n izniyle kendisine isabet ettiini bildiinden areyi ve kurtuluu yine Allah'tan umut eder. Zaten dnyada az bir zaman kalp gidecektir, esas olan burada her durum ve artta gzel bir sabr gstererek Allah'n istedii ve beendii ahlak yaamak ve O'nu raz etmektir. Sonuta dnya hayatnda herey gelip geicidir. nemli olan, insann bu gelip geen olaylarla imtihan olduunu unutmamas ve bu imtihann sonucunda da sonsuz hayatn kendisini beklediini bilmesidir. nk insanlarn asl yurdu ahirettir. nsan dnyada olabilecek en byk acy, zorluu, sknty da yaasa btn bunlar mutlaka geecek, veya lmle birlikte son bulacaktr. Ayn ey tersi iin de geerlidir. Kii dnyada byk bir bolluk ve refah iinde de olsa, bunlarn hibiri ona ait deildir, lmyle birlikte hepsi dnyada kalacaktr. Ve belki de dnyada bolluk iinde yaayan bu insann sonu cehennem azab olacaktr. Burada anlatlmak istenen udur: Bir insann dnyadaki yaam artlar bir l deildir, ancak bir denemeden ibarettir. Dnyada birtakm zorluklarla karlam bir insan ahiret hayatnda, cennette sonsuza kadar mutluluk ve sevin iinde arlanabilir. nk dnyada iken her art ve ortamda Allah' dost edinmi ve O'nun honutluunu kazanmak iin sabretmitir. Ahirette bu kiilerin syleyecekleri sz u olacaktr: Derler ki: "Bizden hzn giderip yok eden Allah'a hamdolsun; phesiz Rabbimiz, gerekten balayandr, kr kabul edendir. Ki O, bizi kendi fazlndan (ebedi olarak) kalnacak bir yurda yerletirdi; burada bize bir yorgunluk dokunmaz ve burada bize bir bkknlk da dokunmaz." (Fatr Suresi 34-35) *Sonra Kitab' kullarmzdan setiklerimize miras kldk. Artk onlardan kimi kendi nefsine zulmeder, kimi orta bir yoldadr, kimi de Allah'n izniyle hayrlarda yarr ne geer. te bu, byk fazln kendisidir. (Fatr Suresi, 32) Ayette akland gibi, kimi insanlar Allah'n ard doru yola uymayp zarara urarlar ancak kimileri de yarp ne geer ve kurtulua erenlerden olmay umabilir. Kuvvetli imana sahip her mmin gcnn yettii en stn ahlak seviyesine ulamaya alr. nk Allah'n sevgisini ve honutluunu ancak bu ekilde kazanabileceini bilir ki onun asl varolu amac da budur. Rabbimizi hakkyla takdir edip, O'nun sevgisini, rzasn ve cennetini kazanabilmek... *Vicdanlarn Kuran'da emredilen ekilde kullananlar, sadece kamil iman sahipleridir. nk onlar vicdanlarn hayatlar boyunca her konuda kullanrlar. Hedefleri Allah'a

yaknlamak ve O'nun honutluunu kazanmak olduu iin, artlar ne olursa olsun, gnn yirmi drt saati boyunca vicdanlarnn sesine kulak verirler. Ne yorgunluk, ne uykusuzluk, ne de gnlk hayatn kargaas onlarn bu sesi gzard etmelerine yol aamaz. En skk anlarnda, en acil ilerinde bile, vicdanlarndan gelen tek bir uyaryla hemen doruyu grr ve en hayrl olan tavra ynelirler. *Allah, "... affetsinler ve hogrsnler. Allah'n sizi balamasn sevmez misiniz? Allah, balayandr, esirgeyendir." (Nur Suresi, 22) eklinde buyurmaktadr. Mmin bir hata yapt ve bundan samimi olarak vazgetii zaman bunun hem Allah katnda balanmasn iten arzu eder, hem de Mslmanlarn onu balayp gven duymalarn ister. Ve balayc bir tavrla karlat zamanda bunun Allah'n byk bir nimeti ve Allah'n salad bir kolaylk olduunu fark eder. Bu nedenle kamil iman sahipleri kendileri iin talep ettikleri bu balanmay karlarndaki kimselere de gsterirler. Kukusuz ki bu ayn zaman da Allah'n honutluunu ve rzasn kazanmaya da en uygun olan tavrdr: ... Yine de affeder, ho grr (kusurlarn yzlerine vurmaz) ve balarsanz, artk elbette Allah, balayandr, esirgeyendir. (Teabn Suresi, 14) *Allah, iman edenlere de Firavun'un karsn rnek verdi. Hani demiti ki: "Rabbim bana kendi katnda, cennette bir ev yap; beni Firavun'dan ve onun yaptklarndan kurtar ve beni o zalimler topluluundan da kurtar." (Tahrim Suresi, 11) Firavun'un kars byk bir zenginliin iinde olmasna ramen dnyevi hrslara kaplmam, sadece Allah iin yaayaca bir hayat tercih etmi, Allah'n honutluunu, rzasn, hereyin stnde tutmutur. Bu yzden de Allah'a boyun eicilii, tevekkl, stn sabr ve olgunluu ile peygamber olmad halde btn insanlara rnek olarak Kuran'da zikredilmi deerli bir Mslman kadndr. NEML BLGLER Tarih: 3/10/2006 17:24 - yok Yorum - Yorum yaz - Balant *Allah "O, amel (davran ve eylem) bakmndan hanginizin daha iyi (ve gzel) olacan denemek iin lm ve hayat yaratt" (Mlk Suresi, 2) ayetinde insann dnya hayat boyunca denemeden geirileceini bildirmektedir. Dnya, Allah'a samimiyetle iman edenlerin ve inkar edenlerin ortaya kaca geici bir yerleim yeridir. nananlarn ktlklerinden arnacaklar, cennet ahlakna ulaacaklar, Allah'n honutluunu kazanmak iin aba sarf ederek olgunlaacaklar bir eitim yurdudur. Allah, insanlara korumalar gereken snrlar, Kendisi'nin honut olaca ve olmayaca hereyi aka bildirmitir. Buna gre, insan dnyada gsterdii ahlaka gre ebedi hayatnda ceza grecek veya mkafata kavuacaktr. Bu durumda yaadmz her saniye, bizleri cennete veya cehenneme yaklatrmaktadr. *Rabbimiz'in " Allah iin ahidler olarak adaleti ayakta tutun. (Onlar) ister zengin olsun,

ister fakir olsun; nk Allah onlara daha yakndr. yleyse adaletten dnp heva (tutkular)nza uymayn" (Nisa Suresi, 135) ayetiyle bu konuda Mslmanlara ak bir emir vermitir. Allah'n bu emri uyarnca O'ndan korkan mmin, karsndaki kii fakir de olsa zengin de olsa, her ne art olursa olsun, mutlaka adaletle hkmeder, o kiinin maddi veya sosyal durumu nedeniyle farkl bir tutum iine girmez. nk zenginlik ya da fakirliin Allah'n insanlar denemek iin yaratt geici dnya artlar olduunu bilir. nsan ld zaman dnyadaki malnn ve mlknn hibir deeri kalmayacak, sadece takvasyla karlk bulacaktr. Allah'n honut olacan bildirdii tavr ise hakkaniyettir, adalettir, drstlk ve doruluktur. Bu gzel ahlakn karl ise sonsuz ahiret mkafatlardr. Rabbimiz'in adalet konusunda Kuran'da bildirdii bir dier ayet ise u ekildedir: Ey iman edenler, kendiniz, anne-babanz ve yaknlarnz aleyhine bile olsa, Allah iin ahidler olarak adaleti ayakta tutun... (Nisa Suresi, 135) *Allah "Andolsun, Biz sizi biraz korku, alk ve bir para mallardan, canlardan ve rnlerden eksiltmekle imtihan edeceiz. Sabr gsterenleri mjdele." (Bakara Suresi, 155) eklinde buyurmaktadr. Hastalklar, yokluklar bir ceza deil, Rabbimiz'den bir denemedir. nsan bunlara sabr gstermekle, tm eksikliklere ramen en gzel ahlak gsterip Rabbimiz'in honut olaca gibi bir yaam srmekle ykmldr. *nsann dnya hayatnda varolu amac Rabbimiz'e kullukta bulunmaktr. Bunlarn sonucunda umut edilen ise sadece Allah'n honutluunu, rahmetini ve cennetini kazanmaktr. *Allah'tan gerei gibi korkabilmek ise, Allah'n bykln, ann ve azametini, sonsuz ilim ve kudretini, kullar zerindeki kaytsz artsz g ve hakimiyetini, dilediini diledii gibi gerekletirebileceini srekli aklda tutmakla, Allah'n vaadine, tehdidine, hesap gnne, cezasnn iddetine, cehennem azabnn sonsuzluuna kesin olarak iman etmekle mmkndr. Bu iman, gl bir Allah korkusunu dourur. Bu korku da insann tm tavr ve davranlarn, hareket ve konumalarn Allah'n beendii, honut olduu ahlak dorultusunda dzenlemesini salar. *nsan, Allah korkusu sayesinde, kendisine Allah'n sevgisini kaybettirecek ktlklerden saknm olur. rnein bir ayette, "Allah, her byklk taslayp bbrleneni sevmez" (Nisa Suresi, 36) eklinde buyrulmaktadr. Allah korkusu olan insan, byklk taslayp bbrlenmekten iddetle kanr. Bylece Allah'n sevgisini kazanacan umduu bir hareket yapm olur. te bu nedenle, Allah korkusu ve Allah sevgisi birbirinden ayrlmaz. Aslnda Allah korkusu, insann Allah'a yaknlamasnn ve O'nun sevgisini kazanmasnn nndeki engelleri kaldrmaktadr. Bu engellerin banda da insann kendi nefsi gelir. Kuran'da Allah'n bize bildirdiine gre, insann nefsinde hem ktlk hem de ondan saknma duygular vardr. Bunu haber veren ayetlerde yle buyrulmaktadr: Nefse ve ona 'bir dzen iinde biim verene',

Sonra ona fcurunu (snr tanmaz gnah ve ktln) ve ondan saknmay ilham edene (andolsun). Onu arndrp-temizleyen gerekten felah bulmutur. Ve onu (isyanla, gnahla, bozulmalarla) rtp-saran da elbette ykma uramtr. (ems Suresi, 7-10) te insana nefsindeki bu ktlkle mcadele etmesi, ona teslim olmamas iin manevi bir kuvvet gereklidir. Bu kuvvet, Allah korkusudur. Allah'tan korkan insan, nefsinin bencil tutkularna esir olmaz. Allah'a kar olan derin saygs sayesinde, O'nun rzasna aykr dncelerden ve ilerden uzaklar. *Allah korkusu arttka, mminin sevgi konusundaki duyarll da artar. Allah'n yaratt varlklardaki gzellikleri daha iyi fark eder. nsanlara, doaya, hayvanlara ve hereydeki estetie Allah'n gzel vasflarnn bir yansmas olarak bakma kabiliyeti kazanr. Bu, etrafndaki hereyin kendisi iin birer nimet olarak yaratldn daha iyi grmesini salar. Dolaysyla hem bu nimetlere kar, hem de bu nimetleri yaratan Allah'a kar sevgisi ayn oranda artar. Bu srr kavrayan insan, Allah sevgisini de kavramtr. Hereyden ok Allah' sever ve sevdii dier varlklarn da Allah'n birer tecellisi olduunu bilir. Onlar da Allah rzasna uygun olarak sever; Allah'a itaatli olan mminleri sever, Allah'a kar dman olanlara ise kalben soukluk duyar. *Sadece zorluklar deil, dnya hayatndaki nimetler de Allah'n birer imtihandr. Allah verdii her nimetle beraber insann Kendisine kredici olup olmadn dener. Nimetlerin yannda Allah insana hayat boyunca zerinde karar vermesi gereken pek ok olay karr. Bu olaylarn hepsinde insan ya Allah rzasna ya da nefsine uygun bir karar verme alternatifine sahiptir. Eer olayn bir imtihan olduunun farknda olur ve Allah'n rzasna uygun karar verirse imtihan kazanr. Nefsi lehinde karar verdii durumda ise bu hem ahirette kendisini piman edecek bir gnah olacak, hem de onu dnyada iken manen rahatsz etmeye ve ypratmaya balayacaktr. *Allah, iman eden ve Allah rzas iin dnyada iyi iler yapanlara vaat ettii cennet hayatn, Kuran'da detaylarna kadar tarif etmektedir. Bununla mminler mjdelenmektedir *De ki: "Ben, dini yalnzca O'na halis klarak Allah'a ibadet etmekle emrolundum. (Zmer Suresi, 11) nsann, Yaratcmz olan Allah'n sonsuz kudretinin farkna vardktan sonra O'nu unutarak bir yaam srmesi, kendisini kandrmasndan baka birey olmaz. Allah'n insandan istedii, O'nun rzasn hedeflemesi ve O'nun iin yaamasdr. nsan yaratan, ona rzkn ve hereyi veren, ona sonsuz olan ahireti verecek olan Allah'tr. Bu dnldnde, insann bakalarnn honutluunu kazanmak veya nefsini tatmin etmek amacyla yaamas byk bir nankrlktr. Bu nankrln cezas ise ebedi cehennemdir. te insan bu gerekle kar karyadr. Ya hayatn Allah'n rzas zerine kuracak ve bylece O'nun rzasn ve cennetini kazanacak ya da cehenneme giden bir yolu seecektir.

nc bir seim hakk yoktur. Bir ayette bu gerek ok ak ekilde yle ifade edilir: Binasnn temelini, Allah korkusu ve honutluu zerine kuran kimse mi hayrldr, yoksa binasnn temelini gecek bir yarn kenarna kurup onunla birlikte kendisi de cehennem atei iine yuvarlanan kimse mi? Allah, zulmeden bir toplulua hidayet vermez. (Tevbe Suresi, 109) Kuran'n getirdii gzel ahlak da tamamen Allah rzas zerine kuruludur. rnein, Allah'n beendii bir tavr olan fedakarlk, ayet karlnda bir beklenti veya bir gsteri gayesi yoksa, sadece Allah'n rzas iin yaplyorsa kymetlidir. Kuran'da mminlerin gzel ahlaknn sadece Allah rzas iin olduu yle anlatlr: Kendileri, ona duyduklar sevgiye ramen yemei, yoksula, yetime ve esire yedirirler. "Biz size, ancak Allah'n yz (rzas) iin yediriyoruz; sizden ne bir karlk istiyoruz, ne bir teekkr. (nsan Suresi, 8-9) Bir insan iin olabilecek en byk mutluluk ve eref, Allah'n kendisinden raz olmasdr. Allah verdii tm nimetlerle kullarn Kendisinden raz eder. Bir ayette Allah'n rzasn kazanm ve Allah'tan raz olmu mminlerin mkafaat yle anlatlr: Rableri katnda onlarn dlleri, iinde ebedi kalclar olmak zere altndan rmaklar akan Adn cennetleridir. Allah, onlardan raz olmutur, kendileri de O'ndan raz (honut, memnun) kalmlardr. te bu, Rabbinden 'ii titreyerek korku duyan kimse' iindir. (Beyyine Suresi, 8) Allah rzas, sadece belirli ibadetler veya belirli zamanlar iin deil, hayatn tm iin geerlidir. Aadaki ayette, bir mminin tm hayatnn tek bir amaca ynelik olmas gerektii yle bildirilir: De ki: "phesiz benim namazm, ibadetlerim, dirimim ve lmm alemlerin Rabbi olan Allah'ndr." (Enam Suresi, 162) *irk, Arapada "ortak komak" anlamna gelir ve Kuran'daki manas da Allah ile birlikte baka bir ilah edinmektir. Bu, ok geni anlamdaki tarif, tabii ki sadece totemleri ve cansz varlklar put edinenler iin deildir. nsan, kendisini yaratan Allah'a kul olmak ve sadece O'nun rzasn gzetmekle sorumlu olduu iin, hayatn bir baka amaca gre yaamas da irk olur. rnein, yaplan ilerin karlnda Allah'n deil de insanlarn rzasn gzetmek bir irktir. Ayn ekilde bir insann hayattaki amacnn Allah'n rzasn kazanmak deil de, kendi istek ve tutkularn tatmin etmek olmas da irktir. *Dnya hayat, insanlar iin bir imtihan yeridir. Allah dnyada insana ekici gelen eitli nimetler yaratm, ancak bunlarn ekiciliine kaplp Allah' ve dini unutmamalar iin de insanlar uyarmtr. Ayetlerde dnya hayatndaki sslerin aldatc olduu ve asl gzelliin Allah'n rzas ve cenneti olduu yle haber verilir: phesiz biz, yeryz zerindeki eyleri ona bir ss kldk; onlarn hangisinin daha gzel davranta bulunduunu deneyelim diye. (Kehf Suresi, 7) Bilin ki, dnya hayat ancak bir oyun, '(elence trnden) tutkulu bir oyalama', bir ss,

kendi aranzda bir vnme (sresi ve konusu), mal ve ocuklarda bir 'oalmatutkusu'dur. Bir yamur rnei gibi; onun bitirdii ekin ekicilerin (veya kafirlerin) houna gitmitir, sonra kuruyuverir, bir de bakarsn ki sapsar kesilmi, sonra o, bir er-p oluvermitir. Ahirette ise iddetli bir azab; Allah'tan bir mafiret ve bir honutluk (rza) vardr. Dnya hayat, aldan olan bir metadan baka bir ey deildir. (Hadid Suresi, 20) Mmin de dnyadaki nimetlerden faydalanr, ancak inkarclardan farkl olarak bu nimetleri hayatnn amac olarak grmez. Bunlara sahip olmay isteyebilir, ama sadece Allah'a kretmek ve O'nun rzas iin hayrda kullanmak kastyla bir ara olarak grr. Bunlarn peinden hrsla gitmez. nk, dnya nimetlerinin kendi hayat gibi geici olduunu bilir. ldkten sonra, malnn kendisine hibir fayda salamayacan, hatta onlara kaplp, dnyevi hrslar ama edinip, sadece zevkini karmaya altnda ahiretini kaybedeceini bilir. Bir ayette bu nemli sr yle haber verilir: Kadnlara, oullara, kantar kantar ylm altn ve gme, salma gzel atlara, hayvanlara ve ekinlere duyulan tutkulu ehvet insanlara 'ssl ve ekici' klnd. Bunlar, dnya hayatnn metadr. Asl varlacak gzel yer Allah katnda olandr. (Al-i mran Suresi, 14) *nsann dnyadaki vazifesi, Allah'a ve ahirete iman etmek, Kuran'da belirtildii ekilde gzel ahlak sahibi bir insan olmak, Allah'n snrlarn korumak ve O'nun honutluunu kazanmaya almaktr. Bunlar kimin yapacan ise ancak yaadmz bu dnya hayatndaki imtihan neticesinde grebileceiz. nk Allah insanlardan gerek ve samimi bir iman istemektedir. Bu ise kiinin yalnzca "ben inandm" demesiyle elde edilmi olmaz. nsan, Allah'a ve O'nun dinine gerekten inandn, eytann, kendisini saptrmak iin gsterecei byk abalara ramen doru yoldan dnmeyeceini gstermelidir. Ayn ekilde inkarclara uymayacan, kendi nefsinin tutkularn Allah'n rzasna tercih etmeyeceini de ispatlamaldr. Bunu ise karlat olaylara verdii tepkilerle ortaya koyacaktr. Allah, dini kabul eden insann karsna sabretmesi gereken baz zorluklar karacak, bunlara kar gsterdii tavrlarla onu imtihan edecektir. Bu gerek, bir Kuran ayetinde u ekilde izah edilir: nsanlar, (sadece) "man ettik" diyerek, snanmadan braklacaklarn m sandlar? (Ankebut Suresi, 2) Baka bir ayettede, Allah'n 'iman ettik" diyenleri snayaca yle bildirilmektedir: Yoksa siz, Allah, iinizden cehd edenleri (aba harcayanlar) belirtip-ayrt etmeden ve sabredenleri de belirtip-ayrt etmeden cennete gireceinizi mi sandnz? (Al-i mran Suresi, 142) Gerek bu iken iman eden bir insann karlat zorluklara armas elbette doru olmaz. Bu zorluklar gnlk hayatn sanki sradan gibi gzken problemleri de olabilir, ilk bakta byk bir felaket gibi gzken olaylar da olabilir. Mmin tm bunlarn hepsine imtihan gzyle bakmal, Allah'a tevekkl etmeli ve O'nun rzasna uygun olan tavr

gstermelidir. Bir ayette, mminlerin karlaacaklar zorluklardan yle sz edilir: Andolsun, Biz sizi biraz korku, alk ve bir para mallardan, canlardan ve rnlerden eksiltmekle imtihan edeceiz. Sabr gsterenleri mjdele. (Bakara Suresi, 155) Sadece zorluklar deil, dnya hayatndaki nimetler de Allah'n birer imtihandr. Allah verdii her nimetle beraber insann Kendisine kredici olup olmadn dener. Nimetlerin yannda Allah insana hayat boyunca zerinde karar vermesi gereken pek ok olay karr. Bu olaylarn hepsinde insan ya Allah rzasna ya da nefsine uygun bir karar verme alternatifine sahiptir. Eer olayn bir imtihan olduunun farknda olur ve Allah'n rzasna uygun karar verirse imtihan kazanr. Nefsi lehinde karar verdii durumda ise bu hem ahirette kendisini piman edecek bir gnah olacak, hem de onu dnyada iken manen rahatsz etmeye ve ypratmaya balayacaktr. Gerekte Allah dnya hayatndaki olaylar zaten imtihan kastyla yaratmaktadr. Gafil insanlarn "tesadf" veya "aksilik" diye nitelendirdikleri olaylar, aslnda kaderlerinde sonsuz hikmetle yaratlr. Allah Kuran'da buna rnek olarak, Yahudilerin bir imtihanndan bahseder; Yahudilerin cumartesi gn i yapmalar yasaklanm, ama avlamak istedikleri balklar da kendilerine hep o gn gelmitir: Bir de onlara deniz kysndaki ehri(n urad sonucu) sor. Hani onlar cumartesi (yasan ineyerek) haddi amlard. 'Cumartesi gn i yapma yasana uyduklarnda', balklar onlara aktan akn akn geliyor, 'cumartesi gn i yapma yasana uymadklarnda' ise, gelmiyorlard. te biz, fska sapmalar dolaysyla onlar byle imtihan ediyorduk. (Araf Suresi, 163) Burada sz konusu Yahudilerin ou, balklarn "tesadfen" cumartesi gnleri ehirlerine akn ettiklerini sanm olabilir, oysa bu Allah'n yaratt zel bir imtihandr. Aynen bunun gibi bizim yaadmz her olayda bir lahi hikmet ve imtihan vardr. Mmine den, bu gerei her zaman aklda tutmak ve daima Allah'n rzasna uygun davranlar gstererek dnya imtihann kazanmaya almaktr. *Mminler dnya zerinde sadece Allah'n rzasn gzeten tek insan grubudur. Allah'n honut olaca gzel ahlak yalnz onlar yaarlar. Bu ahlak da tek bana yaanamaz; bunun gnlk hayata geirilip uyguland bir ortam ve insanlar gerekir. Allah, honut olaca tavr olarak bizden adaletli olmay, efkatli ve merhametli davranmay, fedakarlkta bulunmay, iyilii tavsiye etmemizi ve bunlar gibi onlarca gzel ahlak zelliini gstermemizi ister. Bunlar ise, beraber olup uygulanacak insanlar olmazsa, yaanamaz. Bir baka deyile, efkatli ve fedakar bir insan olabilmek iin, insann etrafnda bunu uygulayaca birilerinin olmas gerekir, hem de bu gzel tavrlardan anlayacak ve buna layk olan birileri. Bunlar ancak mminler olabilir. Hibir samimi mmin, kendisi gibi olmayan, yani Allah'n lleriyle hareket etmeyen, Kuran ahlakn benimsememi, dolaysyla etrafndakilerin de kendisi gibi gafil olmasn isteyen, hatta bunun iin aba harcayan kimselerle dost olmak istemez, hayatn onlarla

birlikte geirmez. stelik inanlarna sayg duymayan, mminleri sadece Allah'a inanmalar ve din ahlakn yaamalarndan dolay knayan, toplumdan koparmak isteyen ve dmanca davrananlara kar sevgi hisleri de beslemez: Ey iman edenler, benim de dmanm, sizin de dmannz olanlar veliler edinmeyin. Siz onlara kar sevgi yneltiyorsunuz; oysa onlar haktan size geleni inkr etmiler, Rabbiniz olan Allah'a inanmanzdan dolay eliyi de, sizi de (yurtlarnzdan) srp-karmlardr. Eer siz, Benim yolumda cehd etmek ve Benim rzam aramak amacyla kmsanz (nasl) onlara kar hl sevgi gizliyorsunuz? Ben, sizin gizlediklerinizi ve aa vurduklarnz bilirim. Kim sizden bunu yaparsa, artk o, elbette yolun ortasndan arpsapm olur. Eer sizi ele geirecek olurlarsa, size dman kesilirler, ellerini ve dillerini ktlkle size uzatrlar. Onlar sizin inkr etmenizi iten arzu etmilerdir. (Mmtehine Suresi, 1-2) Allah byle insanlara sevgi beslenemeyeceini, onlarla dost olunmamas gerektiini ve doru olanlarla, yani mminlerle birlikte olunmasn bildirmektedir: Ey iman edenler, Allah'tan saknn ve doru (sadk)larla birlikte olun. (Tevbe Suresi, 119) *lm sadece dnya hayatnn, dolaysyla imtihann sonudur. Ayn zamanda, sonsuz olan ahiret hayatnn da balangcdr. man edenler bu nedenle lmden korkmazlar. Hayatlarn Allah'n honutluunu gzeterek, ahirete ynelik salih amellerle geirdikleri iin Allah'n vadettii cenneti umarak lm gzel karlarlar. *nsann dnyadaki imtihannn sonunda ya mkafat ya da ceza vardr. yi davranlarda bulunanlar, Allah'a iman edenler, Allah'n honutluunu kazanarak sonsuz cennetle dllendirilirler; kt olanlar, Allah' inkar edenler ve Allah'n koyduu snrlar ineyenler ise sonsuz azab yaayacaklar cehenneme mstahak olurlar. *Bu dnya hayat, yalnzca bir oyun ve tutkulu bir oyalanmadr'. Gerekten ahiret yurdu ise, asl hayat odur. Bir bilselerdi. (Ankebut Suresi, 64) nsann dnyadaki imtihannn sonunda ya mkafat ya da ceza vardr. yi davranlarda bulunanlar, Allah'a iman edenler, Allah'n honutluunu kazanarak sonsuz cennetle dllendirilirler; kt olanlar, Allah' inkar edenler ve Allah'n koyduu snrlar ineyenler ise sonsuz azab yaayacaklar cehenneme mstahak olurlar. nsan iin yok olmak diye birey yoktur. Sonsuz hayat yaratldmz andan itibaren balam durumdadr. u anda sonsuz yaamn iindeyiz. Denenme sremizin sonunda, lm dediimiz gei anndan sonra, yeni bir ina ile sonsuzluun iinde yaamaya devam edeceiz. nsann bu yaamnn azapla m, nimetler iinde mi geecei ise, dnya hayatnda, Allah'n sz olan Kuran'a ball ile, Allah'n honutluunu gzetmesine baldr. Btn bu sistem, kainat, dnya, insan ve insana ynelik yaratlan hereyin sebebi, sonsuz yaam olan ahirete yneliktir. Allah, insan bir amala yarattn, bu dnyadaki ksa yaamndan sonra da ahirette Kendisine hesap vereceini yle bildirmektedir:

Bizim, sizi bo bir ama uruna yarattmz ve gerekten bize dndrlp getirilmeyeceinizi mi sanmtnz? (Mminun Suresi, 115) Allah'n, ortalama altm veya yetmi sene gibi, sonsuzluun yannda bir 'an'dan farksz olan ksack dnya hayatna karlk sonsuz yaam vaat etmesi, ok byk bir nimettir. man ve Allah'n honutluunu aramak gibi, insann yaratlna en uygun, en ok huzur iinde yaayabilecei yapya sahip olmann karlnda, Allah'n sonsuz iyi bir yaam olan cenneti vermesi O'nun ltfundandr: man edip salih amellerde bulunanlar; onlar, iinde ebedi kalclar olarak, altndan rmaklar akan cennetin yksek kklerine muhakkak yerletireceiz. Salih amellerde bulunanlarn ecri ne gzeldir. (Ankebut Suresi, 58) *"... kim nefsinin 'cimri ve bencil tutkularndan' korunmusa, ite onlar, felah (kurtulu) bulanlardr". (Har Suresi, 9) nsan bu tutkularn esiri olmaktan kurtulduunda zgrleir. Artk onun yaamnn amac, sz konusu sonu gelmez tutkular tatmin etmek deildir. Yaamnn amac, yalnzca Allah'n honutluunu kazanmaktr ki, insan zaten bunun iin yaratlmtr. Gerek zgrlk ite budur; Allah'a kul olmak ve bylece Allah'n dndaki hereyden zgrlemek. Bu nedenledir ki mran'n kars, Kuran'da bildirilen u duay etmitir: "... Rabbim, karnmda olan, 'her trl bamllktan zgrle kavuturulmu olarak' Sana adadm, benden kabul et. phesiz iiten bilen Sensin Sen." (Al-i mran Suresi, 35) Ayn nedenle, Hz. brahim babasna yle demitir: "... Babacm, iitmeyen, grmeyen ve seni herhangi bir eyden bamszlatrmayan eylere niye tapyorsun?" (Meryem Suresi, 42) *Kamil anlamda bir imana sahip olmak iin, Allah'n Kendisini tantt ve kullarndan istediklerini bildirdii Kuran'a eksiksizce uymak gerekir. Bu nedenle mmin, hayatnn sonuna kadar Allah'n tm emir ve yasaklar konusunda son derece titiz davranr. Allah'n beendii ahlak modelini de hibir taviz vermeden, lene dek sabrla uygular. "Kamil iman" sahibi bir mminin gzel ahlak yaama konusunda gsterdii bu sabr olduka nemli ve belirleyici bir zelliktir. nk kamil iman sahibi bu vasfyla, insanlar arasnda ne kar. Daha nce bahsettiimiz gibi, Kuran'da bu ekilde Allah'n rzasn kazanmak amacyla "yarp ne geenler"den (Fatr Suresi, 32) sz edilir. Ancak Kuran'da "insanlardan kimi, Allah'a bir ucundan ibadet eder..." (Hac Suresi, 11) ayetinde belirtildii gibi, imann gereklerini yaamayan kimselerden de bahsedilir. *Kamil iman sahibi kii, Rabbimizin, "u halde, gzel bir sabr (gstererek) sabret" (Mearic Suresi, 5) hkm dorultusunda en derin sabr gsterir. Tevazuda sabr gsterir, en mtevazi insan olur; Allah rzas iin infakta sabr gsterir, en cmert insan olur; kendi nefsini tercih etmemekte sabr gsterir, en fedakar insan olur... *phesiz, onun Bizim katmzda gerekten bir yaknl ve varlacak gzel bir yeri vardr. (Sad Suresi, 40)

Hz. Sleyman'n bylesine stn ve seilmi bir makama layk klnmas, elbette elinde bulunan maddi imkanlar Allah rzas iin kullanmas dolaysyladr. *Kamil imann farkll, vicdann tam olarak kullanlmasyla kendini belli eder. "Vicdan" her zaman Allah'n emirleri dorultusunda kiiyi srekli olarak doruya davet eden bir sestir. Kamil iman sahibi her durumda vicdannn sesini dinler. Bu da onun daima Kuran'a uygun ve Allah'n honut olaca ahlak ve tavrlar ortaya koymasn salar. Karsna kan alternatifler arasndan en dorusunu, Allah'n beeneceini umduu tavr seer. Hibir zaman iin daha azna raz olmaz. Gzel olan tavr uygularken nne kan zorluklar karsnda ylmaz. Nefsinin istek ve tutkularna yenik derek doru ve gzel olandan taviz vermez. Bu konuyu gnlk hayattan bir rnek vererek aklayabiliriz. Byk bir fabrikada geni apta bir yangn ktn dnelim. Byle bir durumda fabrika sahibinin karsna pek ok alternatif kar. Sz gelimi fabrikann yanmasn nlemek iin, ieride kalp, iileri de seferber ederek yangn sndrmeye alabilir. Veya cann kurtarmak iin, dier alanlara haber dahi vermeden, bir an nce fabrikay terk edebilir, ya da yangn ktn duyurarak tm fabrika alanlarnn hemen dar kmasn salayp, bir yandan da durumu itfaiyeye bildirerek yardm isteyebilir. Bu alternatiflerin hepsi de bir dereceye kadar makul grnebilir. te vicdan, insana iinde bulunduu artlarda, bunlar arasndan hangisinin gerekten de en doru ve en aklc karar, "Allah'n rzasn kazanmaya" en uygun davran ekli olduunu gsterir. te, kamil iman da vicdann gsterdii doru tavr ve davran nefsine hibir taviz vermeden, kaytsz artsz ve iinde hibir burkuntu ve pimanlk duymadan uygulayan kiinin imandr. *Bir insann Allah dnda herhangi bir varl honut etmeye almas, bu varln kendine yardm etmeye g yetirebileceini zannetmesi, yaamn o varln istekleri dorultusunda dzenlemesi, onu "ilah" edinmesi olarak tanmlanabilir. rnein kimi insanlar para, gzellik, itibar, makam, mevki elde edebilmeyi ya da kendi nefislerinin isteklerini yerine getirmeyi hayatlarnn tek amac haline getirirler. Bu kimseler, asl amalarn yani Allah'n rzasn ve cennetini kazanmak iin almay unuturlar. te bu insanlar Allah'tan baka ilah edinen kiilerdir. Kamil iman sahiplerinin fark da bu aamada ortaya kar. nk onlar bu insanlarn tam aksine, dilleriyle syledikleri gibi kalpleriyle de Allah'tan baka bir ilah olmadn tasdik eder ve tm yaamlaryla da bunu ispatlarlar. Onlar "dini yalnzca Allah'a halis klarak", O'na 'katkszca' iman eder ve O'ndan baka bir ilah kabul etmezler. Allah bu samimi kullarnn zelliklerini Kuran'da yle haber vermektedir: Ancak tevbe edenler, slah edenler, Allah'a smsk sarlanlar ve dinlerini katksz olarak Allah iin (halis) klanlar baka; ite onlar mminlerle beraberdirler. Allah mminlere byk bir ecir verecektir. (Nisa Suresi, 146)

*Hayatnn her annda Allah' raz etmeye alan insanlar Allah Kuran'da yle haber vermitir: te onlar, hayrlarda yarmaktadrlar ve onlar bundan dolay ne gemektedirler. (Mminun Suresi, 61) Bu insanlar sabahtan akama kadar srekli olarak dine hizmet etmeye, dinin ve mminlerin menfaatine olacak salih ameller ilemeye, ksaca her admlarnda Allah' raz edecek bir gzellik sunmaya alrlar. Bunun iin srekli dnmek, dua etmek, Allah'n en ok raz olaca tavr aramak ve bunu bularak uygulamak gerektiini bilirler. Bu yzden srekli Allah'a yaknlaabilecekleri, O'nun ululuunu hakkyla takdir edebilecekleri ekilde derin bir dnme iindedirler. Dnmedikleri, dnyann geici yararna dalp ahireti unuttuklar bir an dahi olmasna izin vermezler. Katksz olarak iman ettikleri iin, yaamlarnn her ann Allah iin geirirler ve bu konuda gaflete kaplmazlar. Durmakszn Allah' ve onun bykln dnmek Allah korkularn iddetlendirir. Allah'n Kuran'da emrettii gibi, bir iten boaldklarnda, hemen baka bir ile yorulmaya devam ederler. te bu kiiler "yarp ne geenler"dir ve Allah onlar cennet ile mjdelemitir: Yarp ne geenler de, ne gemi nclerdir. te onlar, yaknlatrlm (mukarreb) olanlardr. Nimetlerle-donatlm cennetler iinde; (Vaka Suresi, 10-12) *Mminin en nemli zelliklerinden birisi sabrdr. Ancak Kuran'dan rendiimiz sabr, karlalan sknt annda tahamml gstermek demek deildir. Mmin mr boyunca karlat her durumda, her an Allah' en ok raz edecei tavr seme konusunda sabr gsterir. Allah mminleri, alk, korku, canlarndan ve mallarndan eksiltme, bolluk gibi eitli durumlarla imtihan eder. Kuran'da tarif edilen mmin ise hangi durumda olursa olsun, sabrla Allah'n honutluunu arar. *Mslmanlar sahip olduklar hereyi Allah yolunda, Allah' en ok raz edecekleri ekilde kullanrlar. Ellerindeki hereyin kendilerine Allah tarafndan verilmi bir nimet olduunu, kendilerinin hibirinin asl sahipleri olmadklarn unutmazlar. *Allah Kuran', insanlar neden yarattn ve onlardan ne istediini bildirmek iin yollamtr. Allah' tanmak, O'nu raz ederek, cennetine gitmek isteyen insanlarn Kuran' ok iyi bilmeleri gerekir. *Nefsini ilah edinen insan kendi karlarn ve rahatn dinin karlarnn zerinde tutan insandr. Oysa gerek ve samimi bir dindar sadece Allah' ilah edinir ve sadece Allah' honut edecek ekilde davranr. Bu, her koul iin geerlidir. Byle bir kii hastalandnda da, zorluk anlarnda da, karlar tamamen zedelenecek olsa da asla dinin karlarndan, Allah'n snrlarndan taviz vermez. *Cahiliye toplumlarnda "atalarn batl dini"ne uyarak yaayan insanlara ska rastlanr. Bu toplumlarda yaayan insanlar eitli ibadetleri ve davranlar niin yaptklarn dnmeden, babalarndan, dedelerinden rendikleri ekliyle uygular ve dinen makbul

bir eyler yaptklarn sanrlar. Temelde, Allah'n honutluunu kazanmay deil, gemiten kendilerine kt bir miras olarak braklan arpk sistemi uygulamaya alrlar. *Erkek olsun, kadn olsun inanm olarak kim salih bir amelde bulunursa, onlar cennete girecek ve onlar, bir 'ekirdein srtndaki tomurcuk kadar' bile hakszla uramayacaklardr. (Nisa Suresi, 124) Ayrca Allah baka ayetlerinde de nemli olann insann cinsiyeti deil, takvas yani Allah'tan korkarak nefsini Allah'n honut olmayaca her trl gnah ve isyandan, bozulma ve sapmadan korumas, ahirette kendisine ykm getirecek her trl ktlkten kanmas olduunu bildirmitir: Ey insanlar, gerekten, biz sizi bir erkek ve bir diiden yarattk ve birbirinizle tanmanz iin sizi halklar ve kabileler (eklinde) kldk. phesiz, Allah katnda sizin en stn (kerim) olannz, (rk ya da soyca deil) takvaca en ileride olannzdr. phesiz Allah, bilendir, haber alandr. (Hucurat Suresi, 13) *Mminler iin Allah'a gnlden iman etmeyen, Allah'n snrlarn tanmayan, Allah'tan korkup saknmayan insanlar dost olamaz. Hereyden nce bu insanlar Allah'n sevmedii kimselerdir. Allah'n dostluunu, sevgisini ve rzasn kazanmak isteyen bir mmin elbette ki O'nun sevmedii, hatta O'nun dman olan kimseleri dost edinmez. Byle bir tavrn Allah'n dostluunu ve honutluunu kaybetmesine sebep olabileceini bilir. *Salih amel, katksz olarak Allah'n honutluunu kazanmak iin yaplan ilerdir. Bir insan grnte ok byk hayr veya fedakarlk gibi grnen baz iler yapabilir. rnein, muhta durumdaki insanlara ykl miktarlarda yardmda bulunabilir. Ancak yapt yardmn miktar o iin salih bir amel olduunun gstergesi deildir. nk insanlar bu tr yardmlar toplumda iyi bilinmek, insanlara gsteri yapmak veya i hayatnda gven kazanmak iin de gerekletirebilirler. Bir iin "salih amel" olmas iin yalnzca Allah'n honutluunu kazanmak amacyla yaplm olmas gerekir. Salih bir amelde bulunurken insan, o ite yapabileceinin en iyisini, en gzelini yapmak iin gayret eder. nk amac gsteri yapmak deil, o ite Allah' en fazla honut klacak sonucu elde etmektir. te bu samimi abalarndan tr salih amellerde bulunan mminler birok ayette cennetle ve gzel bir yaamla mjdelenmektedirler *Mmin tm mlkn asl sahibinin Allah olduunu ve Allah'n mlk kime dilerse ona vereceini bilir. Bu nedenle malca zenginletiinde elindekilerden dolay marp azgnlamaz, Allah'a kendisine verdii nimetlerden dolay kreder ve sahip olduklarn Allah'n en ok honut olaca ekilde kullanr. *Kendisine peygamber ahlakn ve samimiyetini rnek alan her kii, ayn ekilde Allah'tan korkup saknarak, Kuran'n hkmlerini titizlikle yerine getirerek ve hayatn Allah'n rzasn kazanmaya adayarak peygamberlerin Allah'a olan yaknlklarn elde etmeyi umabilir. Ancak burada nemli bir nokta daha vardr: Bir insann Allah'a yaknlk

konusunda gelime gsterebilmesi yalnzca samimi bir istekle birka saniye iinde olabilir. nk Allah insanlara ok yakndr ve kullarnn dualarna icabet edendir. Bu yzden bir insann Allah ile yaknlamas yalnzca kesin bir niyetine baldr. *man eden bir insan, kendisi kadar tm dier inananlarn da Allah'n rzasn kazanabilmesini ve cennetine kavuabilmesini ister. Bu nedenle de en az kendisi kadar dier mmin kardeleri iin de dua eder. Ancak bu duann kabul edilmesi konusunda takdir Allah'a aittir. Allah dilerse, diledii kiinin isteini diledii ekilde yerine getirir. Dilerse de bir hayr ve hikmet dorultusunda bu duaya farkl bir ekilde icabet eder. *Kuran'da Allah'n rzasn kazanmak iin yaplan her trl salih amelin Allah katnda karlk bulaca belirtilmitir. Ancak Allah bu konuda kararl davranmak gerektiini bildirerek, asl makbul olann ibadetlerde sreklilik gstermek olduuna dikkat ekmitir: Mal ve ocuklar, dnya hayatnn ekici-ssdr; srekli olan 'salih davranlar' ise, Rabbinin katnda sevap bakmndan daha hayrldr, umut etmek bakmndan da daha hayrldr. (Kehf Suresi, 46) *Allah dnya hayatnn eksikliklerine ve zorluklarna kar Allah'n rzasn kazanmak amacyla tevekkl edip sabr gsteren kullarna cennetini vaat etmitir. Dahas Allah orada bu kimselerin hem manevi hem de fiziki adan tm bu eksikliklerini giderecek, onlar en gzel surette hem de sonsuz bir yaratlla yaratacaktr. *Allah Kuran'da insanlara her konuda ihlasl davranmay ve her ite sadece Allah'n rzasn gzetmeyi tlemitir. *nsanlar arasnda daha takva olanlar kesin olarak ayrt edebilmek mmkn deildir. nk insann gerek takvas, samimiyeti ve iman kalbinde gizlidir ve bunu bilebilecek tek g de Allah'tr. nsanlar ise bir kimsenin takvas hakknda ancak kuvvetli bir kanaat edinebilirler. nsanlarn bu konuda kendilerine aldklar l ise kiinin tavrlardr. Bir insann Allah'a olan samimiyeti, dine olan sadakati, Allah'n rzasn kazanabilmek iin gsterdii samimi aba, dine hizmet konusundaki evki ve kararll, mminlere olan sevgisi, ball kar tarafta bu kiinin takvas hakknda kuvvetli bir kanaat oluturur. Ancak yine de bu konuda kesin hkm sadece Allah'a aittir. *Takva sahibi bir mmin aklyla da kendisini belli eder. Ald kararlar daha isabetli olur. Karlat sorunlara ok daha kolay ve seri zmler getirir. Konumalar ok daha hikmetli ve etkileyici olur. Olaylarda bakalarnn gremedii ynleri, o ok daha ak bir uurla tespit edebilir. Yapt hizmetlerle kendisini n plana kartmaya almaz, ihlasl bir tavr ierisindedir. nsanlarn honutluunu ve vgsn deil, Allah'n rzasn kazanmay hedefler. Hangi durumla karlarsa karlasn Allah'n snrlarndan hibir taviz vermez. Tm bu alametleri zerinde tayan bir insann takva sahibi bir kimse olduu umulur. *Allah dnya hayatnda her insann iine doruyla yanl kendisine syleyen ve onu her zaman iin Allah'n rzasn kazanmaktan yana aran bir vicdan vermitir.

*insan hayatnn son anna kadar srekli olarak kendisini gelitirmeye ve hep daha gzel olan, daha iyi olan elde etmeye almaldr. Zira hibir insan, ahirette Allah'n kendisi hakkndaki hkm belli olana kadar, Allah'n rzasn ve cennetini kazandndan emin olamaz. Bu da kendisini hibir zaman iin yeterli grmemesini salayan en nemli konulardan biridir. *Mmin iin bir iin tamamlanmas yeni bir iin balamas gerektiinin bir gstergesidir. Zira mmin dnyada geirdii her saniyeyi Allah'n rzasn kazanmak iin aba harcayarak geirmesi gerektiini ve ahirette her annn hesabn vereceini bilir. Bu nedenle de sadece Allah'n rzasn kazanabilmek umuduyla her ann Allah'n en raz olacan umduu ileri yaparak geirir. *Mminler dini Allah'n rzasn kazanabilmek ve Kuran'n bu konudaki hkmn yerine getirebilmek amacyla tebli ederler. Bunun karlnda da Allah'n rzas ve cenneti dnda dnyevi hibir karlk beklemezler. *len kii mmin ise, lm ile birlikte Allah'n honutluuna ve cennetine kavuacak ve dnyayla kyaslanmayacak kadar byk nimetler ierisinde gzel bir hayat yaayacaktr. Bu durumda onun iin deil zlmek, aksine byle erefli bir sonuca ulaabildii iin sevinmek gerekir. Eer len kii dnyadaki hayatn Allah'n rzasn kazanmak iin geirmemise bu durumda da cehennemle karlaacaktr. Ancak bu da yine Allah'n adaletinin bir gerei ve Allah'n takdiri olduu iin yine zlecek bir konu yoktur. nk bu kii kendisine bu son hatrlatld halde bile bile inkar yolunu semitir. Bunun yannda insann lmle birlikte sevdii bir insandan uzak kald iin zlmesi de yersizdir. Zira unutulmamaldr ki eer o kii de Allah'n rzasn kazanmak iin ciddi bir aba gsterirse sonsuz cennet hayatnda sevdii insanla sonsuz bir beraberlii elde etmesi de sz konusudur. Dolaysyla bir mmin bir baka mminin lmnn ardndan onun cennete kavumu olmasn umduu iin hibir ekilde zntye kaplmaz. *Muhakkak ki kiinin kalbinin temiz olmas, iyi niyetli, drst bir kiilie sahip olmas Allah katnda deerlidir. Ancak bu kalp temizlii ve samimiyetin en nemli gstergesi de kiinin Allah'n emirlerini titizlikle yerine getirmesiyle kendini belli eder. Yoksa Kuran'da bildirilen ibadetleri yerine getirmeyen, Allah'tan korkup saknmayan, ls Kuran ve Allah rzas olmayan bir insan ne kadar iyi niyetli olduunu iddia ederse etsin, bu dncesinin ona ahirette bir faydas olmayacaktr. *Allah'a yaknlaan bir insann Allah'a olan sevgisi ve ball iddetlenir, kalbinde Rabbimize kar daha byk bir coku hisseder, Allah'n raz olmayaca bir tavr ierisine girmekten ok daha fazla korkar ve bu lde de Allah'tan saknr. Dine kar ball, evki ve dine hizmet etme istei kuvvetlenir. Allah'a olan yaknln gc arttka tm bu saylan zellikler de srekli olarak artmaya devam eder. *Kuran'da mminlerin, Allah'n, tm inananlarn gnahlarn affetmesi, onlar balamas ve esirgemesi iin dua ettiklerinden bahsedilmektedir. Ancak Allah'n raz olduu

insanlarn cehennem azabndan kurtulup cenneti kazanabileceini bildikleri iin, Allah'n kendileri gibi dier mminlerin hatalarn da affedip balamasn isterler. *Mminlerin en nemli zelliklerinden biri de, artlara, kiilere ve ortama gre gzel ahlaklarndan ya da inanlarndan taviz vermemeleridir. Bu nedenle gururlu ya da kibirli bir tavrla karlatklar zaman da hibir ekilde kar tarafn ierisine dt hataya dmez, aksine en mtevazi ve alakgnll tavrlaryla kar tarafa da rnek olmaya alrlar. Allah'n raz olacan bildirdii tavr da budur zaten. *Bir ayette Hz. uayb'n "Rabbinizden balanma dileyin, sonra O'na tevbe edin. Gerekten benim Rabbim, esirgeyendir, sevendir." (Hud Suresi, 90) szleriyle kavmine Allah'n sevgisini hatrlatt bildirilmektedir. man eden, Allah'tan korkup saknan, Kuran'n hkmlerini titizlikle yerine getiren ve ciddi bir aba ile ahiret iin alan her insan Allah'n sevgisini, rzasn ve honutluunu kazanmay umabilir. Allah'n bu sevgisini kimlere ynelteceini bildirdii ayetlerden bazlar ise yledir "... yilik edin. phesiz Allah iyilik edenleri sever." (Bakara Suresi, 195) "... (her konuda) adil davrann. phesiz Allah adil olanlar sever." (Hucurat Suresi,9) "Hayr; kim ahdine vefa eder ve saknrsa phesiz Allah da saknanlar sever." (Al-i mran Suresi, 76) "... Allah sabredenleri sever." (Al-i mran Suresi, 146) "... phesiz Allah, tevekkl edenleri sever." (Al-i mran Suresi, 159) "... Allah arnanlar sever." (Tevbe Suresi, 108) "... phesiz Allah, muttaki olanlar sever." (Tevbe Suresi, 7) "phesiz Allah, kendi yolunda, sanki birbirlerine kenetlenmi bir bina gibi saf balayarak arpanlar sever." (Saff Suresi, 4) *iddetli denemelerden geirilerek, nefislerinin kt zelliklerinden syrlan inananlarn bu stn ahlakna bylece dier insanlar ahit olmaktadr. Mminlerin ihlaslar, haktan yana olan stn ve erdemli tavrlar, bu iddetli denemeler karsnda ortaya kmakta, yaptklar hizmetlerin karlnda hibir ahsi beklentileri olmad gzler nne serilmektedir. Mslmanlarn gsterdikleri btn abann sadece ve sadece Allah rzas iin olduunu Mslmanlar hakknda kalbinde en ok phe tayan kii dahi tasdik etmekte, halis niyetlerine tm insanlar ahit olmaktadr. Bu ynyle zorluk ve musibetler Mslmanlarn doru yolda olduklarn gsteren bir belge hkmne gemekte ve Mslmanlar dier insanlara tantmaktadr. *bir insann nefsi, sabahlar kalkp, namaz klmasn engellemek ister. Halsizlik, isteksizlik, uykusuzluk verir. Aklndan bunlar yapmamas iin srekli nedenler geirmeye alr. "Bir gn kalkmasan ne olur ki?" gibi son derece eytani fsltlarda bulunur. Ama imanl bir insan her sabah hibir ekilde nefsinin bu fsltlarn dinlemeden, evkle ve istekle kalkar ve namazn klar. Gerek gzelliin ve kurtuluun bunda olduunu unutmaz. Veya nefis, Allah'n farz kld bir ibadet olan oru tutmay zor gstermek iin

trl bahaneler oluturur. nsana ala ve susuzlua sabretmeyi zor gstermeye alr. Oru tutarsa baz ilerinden engellenecei ynnde olmadk vesveseler vermeye alr. Ama salih bir mmin, nefsinin tm bu basksna ve srarlarna ramen evkle orucunu tutar. Allah rzas iin sabrettii aln ve susuzluun veya herhangi bir yorgunluun karln Rabbimizden umar. Ve bundan da ok byk bir haz duyar. *Mslman, gzel ahlaka dair her tavrn, nefse zor gelen eylerden olutuunu bilir. rnein cmertlik, vefa, sabr, sadakat gibi stn ahlak zellikleri nefsin houna gitmeyen, yaparken zorland zelliklerdir. Fakat hepsinin sonucu maddi ve manevi gzellikler olacaktr. Temiz ahlakn dnya ve ahiretteki karl ile yetinip, buna uygun bir yaam srmek, nefsin houna giden ve dnyaya ait olan tm bu yararlardan ok daha gzeldir. rnein dnyada nefsine hakim olup gayri meru bir ilikiye girmeyen ve yaptklarnn ahiretteki karln bekleyen kii, bunun sonucunda dnyada iffetin ve namusun hazzn yaayacaktr. Ayn ekilde sevdii bir mminin ihtiyacn karlamak iin uykusuz ya da a kalan, bu uurda karlat zorluklara nem vermeyen kii de Allah rzasn ummann derin zevki iinde olacaktr. *Bir nimete kretmek ise, szl olarak Allah'a hamd etmenin yaninda, fiili olarak Allah'in rizasina uygun tavirlar gstermekle olur. Imanin kr ibadettir. Her mmin, Allah'in kendisine verdigi imana bir kr olarak, ibadetlerini titiz bir biimde yerine getirmeli, elinden gelen tm imkanlari Allah rizasi iin kullanmali, kendisini Allah'a tam manasiyla adamalidir. *Bir insan hayatnn byk blmn iman ederek geirebilir. Dine byk hizmetlerde bulunup, son derece hayrl iler yapabilir. Ancak eer vicdanna uymaktan vazgeer, geveklik gsterir ve bu nedenle de kalbi katlar ise, sz konusu imtihan anlarnda gereken dirayeti gsteremeyecektir. Dnya sevgisi ve can korkusu Allah rzasna ar basp, bu kiiyi kfre srkleyebilir. *nkar edenler altndan rmaklar akan cennet yurdunu, sonsuz nimetleri kaybetmilerdir. En nemlisi ise Allah'n rzasn ve rahmetini kaybetmi olmalardr. *nsann dnya hayatndaki imtihan, yaamnn son anna kadar devam etmektedir. Bir insan eer 75 yl yayor ise, 75. ylnn en son gnnde de Allah'a kar olan sorumluluu devam eder, Allah tarafndan imtihan edilir ve eitilir. Bu yzden yaamnn her annda Allah'n hkmlerine uymal, ibadetlerini yerine getirmeli, O'nu anarak rzasn aramaldr. Ve bu gerek, ok nemli bir sonucu daha beraberinde getirmektedir: Eer insan, bu son gnnde, hatta son annda dahi yolundan sapacak, Allah'a kar nankrlk edecek olsa, imtihan kaybetmi ve tm dnya hayatn boa harcam olabilir. Bu son andan nceki hayatn Allah'n rzasna uygun olarak geirmise bile, son andaki bir isyankarl, tm emeklerini boa karabilir. *nsan ne zaman yaptklarnn sonsuz ahiret hayatna ulamak iin yeterli olduunu

dnse, o zaman "Hayr; gerekten insan, azar. Kendini mstani grdnden." (Alak Suresi, 6-7) ayetinde bildirildii gibi azgnlk gsterebilir. Bu nedenle de her an bu tehlikeyi gznnde bulundurmal, her hareketinde Allah'n rzasna uygun hareket etmelidir. nk imtihan, insann hayatnn son anna kadar devam etmektedir. *nsann bolluk, zenginlik ve ok byk nimetler iindeyken de Allah'n raz olaca gzel ahlak gstermesi, her tavrnda Allah'a ynelip dnmesi ve O'nun emir ve tavsiyelerine ok byk bir titizlik gstermesi gerekir. * insan zenginken fakir debilir, baarl olduu bir konuda ummad bir baarszlkla karlaabilir, sevdii bir insan yitirebilir, hastalanabilir, sakat kalabilir Ama bunlarn hepsi bu kii iin bir denemedir ve Allah byle denemelere sabreden kullarn sonsuz bir gzellikle mjdelemitir. Bu nedenle de insan dnya hayatndaki -ahireti iin ok deerli olan- her gnn, her saatini, hatta her dakikasn ve saniyesini ok iyi deerlendirmelidir. Yapt her ite, gsterdii her tepkide "Allah' nasl en fazla raz ederim?" sorusunun cevabn aramaldr. nemli olan kiinin dnyaya dalp ahireti unutmamas ve geici bir yarar uruna ahiretini gzden karmamasdr. nsann Allah'a dndrld zaman sonsuz gzelliklere kavumasnn yolu budur *nsan bir zorlukla ya da bir skntyla karlatnda iinde iki farkl ses duyar. Bunlardan biri fedakarl, cesareti, gzel ahlak ve her zaman Allah'n diledii ekilde davranmay emreden vicdannn sesidir. Bu sesi dinleyen kii her zaman iin Allah'n en ok raz olaca tavr bulacak, sabr ve tevekkl tercih edecektir. *Allah' raz edecek davranlar gstermenin zevkini yaayan Mslmanlar Allah Kuran'da "hayrlarda yaranlar" olarak da isimlendirmitir. Allah'n vaat ettii cennete kavumak iin yaplan bu yarta Mslman, her trl zorlua sabretmenin ve her trl fedakarl, gzel tavr gstermenin neesini ve i huzurunu yaar. rnein ok uykusuz olduu bir gnn sabahnda ihtiya iinde olan baka bir mmin kardeini honut etmek iin erkenden kalkar ve onun ihtiya duyduu eksikliini giderir. stelik bu gzel tavrn ou zaman kar tarafa hi hissettirmeden, kendisi iin bir zorluk olutuunu asla dile getirmeden yapar. Ve iinde bu stn ahlakn hazzn yaar. *insan bedenindeki yaklak 100 trilyon hcrenin, salg bezlerinin, birok organn, dokunun sahibi ve yaratcs stn kudret sahibi olan Allah'tr. Allah insan sahip olduu tm paralarla birlikte bir btn olarak yaratmtr, kendisini tanyp bilmesi iin de delillerini gstermitir. O halde btn bunlardan haberdar olan insan, Allah'n kendisi zerindeki nimetlerinin farkna varmaldr. Yaamn yalnzca Allah' honut edecek ekilde dzenlemeli; her sabah kalktnda kendisine verilmi olan yeni gnn ve sahip olduu bedenin, Allah'tan bir ltuf olduunu bilmeli ve srekli kretmelidir *Bbreklerde bulunan hcrelerin her birinin teker teker ne yapacaklarn bilmeleri, dier

hcreler ile organize olmu bir ekilde hareket etmeleri, kendilerine ulaan mesaj okuyup anlayabilmeleri ve gerekeni yerine getirmeleri gibi detaylar dnldnde tm bu olaylar zincirinin bal bana bir mucize olduu grlr. Byle bir sistemin, bu sistemi oluturan paralarn insan vcudunda tesadfen olumas ise kesinlikle imkanszdr. Verilen rneklerde de grld gibi bbreklerdeki bu sistemin tesadfen olutuunu iddia etmek, Darwinistler'in mantk kntsn aka ortaya koymaktadr. Ancak mikroskopla grlen ve proteinlerden oluan hcrelerin yaptklar her hareket ayr bir plan ve akl gerektirmektedir. Hcrelerde byle bir akln bulunuyor olmas elbette ki ok ak bir ekilde yaratl gstermektedir. Bu sistem, Allah'n sonsuz ilminin, aklnn ve gcnn gstergelerinden yalnzca biridir. Bu gerekleri gren kiinin durup dnmesi ve hi vakit kaybetmeden davranlarn hereyin yaratcs olan Allah'n honut olaca ekilde deitirmesi gerekir. Bu, hesap vermek iin toplanacaklar kyamet gnnde her insann kendisine fayda verecektir. *gz kapanz hem isteyerek hem de iradeniz dnda refleks olarak ap kapayabilirsiniz. Bundan baka diyafram kas da istendii zaman kontrol edilebilen bir kastr. Ancak gnlk hayatta otomatik olarak alr ve nefes alp vermenizi salar. Bunlara benzer daha pek ok kasn kendine zg bir alma ekli vardr. nsan bunlarn ounun ne gibi artlar altnda nasl ilediklerinden, hzlarndan ya da ne zaman alp ne zaman dinlenmeleri gerektiinden, nasl enerji toplayacaklarndan haberdar dahi deildir. Vcutta yaratlm olan mkemmel kontrol sistemi sayesinde bunlar dnmek zorunda da deildir. Kendisine verilmi olan bu byk kolaylk karsnda insana den yalnzca sonsuz bir efkat ve merhamet sahibi olan Rabbine kretmek ve Allah'n honut olaca davranlarda bulunmaktr. *Vcudumuz bizim iin bir nimet olarak 24 saat boyunca hi durmadan almaktadr. Ancak unutmayn! Tm sadece sizin bedeninizde deil, annenizin, babanzn, kz ya da erkek kardeinizin, ocuklarnzn, einizin, akrabalarnzn, komularnzn ksacas evrenizdeki ve dnyadaki btn insanlarn vcudunda da gereklemektedir. Gemite yaam olan insanlarn vcutlarnda da bu sistemler eksiksiz olarak vard. Gelecekte yaayanlarda da Allah'n izniyle olacak. Bu, tm alemlerin Rabbi olan Allah'n yaratdr Allah'n gc snrszdr. Akln ve vicdan kullanabilen kiiler bu ak gerei grr ve yalnzca Rablerini honut etmek iin yaamlarn srdrrler. *Kk hesaplarn ve geici dnya hayatnn peine derek imanlar zayflayan, stelik karlarn korumak iin Allah rzasn siper edinen insanlar bir sre sonra mnafk konumuna girerler *Her kim olursa olsun, dnya apnda nl ve zengin bir iadamnn veya bir dilencinin, Allah rzasna uygun olarak harcamad her kuruta, farknda olmad gl bir orta vardr. Allah inkar edenlerin mallarna eytan ortak klmtr.

*Unutkan ve dalgn bir yapya nlem olarak, mminler Allah', Allah korkusunu ve Allah rzasn, cenneti, cehennemi, dnya hayatnn geiciliini daima dnerek unutmamaldrlar. nk insan bu gerekleri aklnda tutmadka, eytana kar korumasz kalr. *Mmin Allah rzasn kazanmak iin en salkl ve doru yollar semelidir. Bo ilerle hi vakit kaybetmez. "u halde bo kaldn zaman, durmakszn (dua ve ibadetle) yorulmaya-devam et" (nirah Suresi, 7) ayetine uyarak, zerine ald her salih ameli bir an nce bitirip bir yenisine geer. Fakat insan yapt ii Allah rzasn gzetmeden yapyorsa, eytann pek fark edilmeyen bir oyununa kar korumasz der. Bu oyun insanlar gereksiz detaylara daldrmaktr. Bu tuzaa den kii, kafas karmakark, binbir trl detaya taklm, esas amatan tamamen uzaklam, hatta ne yapmas gerektiini bile hatrlayamayan bir hale gelir. NEML BLGLER Tarih: 3/10/2006 17:23 - yok Yorum - Yorum yaz - Balant *Hz. Yusuf erginlik ana geldiinde evinde kalmakta olduu kadn, yani Azizin kars, Hz. Yusuf'tan ayetin ifadesiyle "murad almak" istemitir. Bunun iin her trl ortam hazrlam, kaplar skca kapatm ve Hz. Yusuf'a gayri meru bir teklifte bulunmutur. Hz. Yusuf'un burada verdii karlk iffetli bir mminin rnek tavrdr. ncelikle, ayette haber verildii gibi kendisi de kadn arzulam olmasna ramen, byle haram bir fiil ilemekten Allah'a snm, Allah'n rzasna aykr olan byle irkin bir harekete kesinlikle yanamamtr. *Allah'n rzasn gz ard eden, insanlarn rzasn kazanmay amalayan kiiler, halkn gznde kk duruma dmekten, kendileri hakknda olumsuz bir imaj olumasndan ok ekinirler. Gizlice yaptklar sularn insanlarn bilmesi, Allah'tan korkmayan bu tip insanlarn en ok korktuklar olaylardandr. *Mminler byk bir itinayla kendilerini Allah'n rzasna aran vicdanlarnn sesini dinlerler. Dier insanlar ise nefislerinin boyunduruu altnda yaarlar. Mmin bir gaflete kaplp da nefsine uyarsa, bundan dolay tevbe etmeli ve nefsinin ktlklerine kar daha dikkatli olmaldr. nk Hz. Yusuf'un da syledii, nefs gibi daima ktl emretmektedir. *Bylece onun (Yusuf'un) huzuruna girdikleri zaman, dediler ki: "Ey Vezir, bize ve ailemize iddetli bir darlk dokundu; nemi olmayan bir sermaye ile geldik. Bize artk (yine) lei tam olarak ver ve bize ilave bir bata bulun. phesiz Allah, tasaddukta bulunanlara karln verir." (Yusuf Suresi, 88) Yukardaki ayetin sonunda Hz. Yusuf'un kardelerinin kullandklar slup dikkat ekicidir. Hz. Yusuf'tan kendilerine bata bulunmasn istedikten sonra Allah' anmakta ve Allah'n bu ekilde bata bulunanlara karln vereceini hatrlatmaktadrlar. Bu, onlarn

mnafka tavrlarnn bir gstergesidir. Zira dine ve Allah'n rzasna aykr bir yaam srmelerine, yaptklar fiillerde Allah' unutmalarna ramen karlar sz konusu olduunda Allah' anmaktadrlar. Gerekten Allah'n infakta bulunanlar sevdii Kuran'da da bildirilen bir gerektir ve bunda phe yoktur. Ne var ki onlar Allah'n rzasn gz ard eden insanlar olmalarna karn yalnzca karlar sz konusu olduunda Allah'n adn anmakta ve karlarndaki insan bu ekilde etkileyebileceklerini dnmektedirler. *Kendilerini cennete layk gren, Allah'n sevgili kullar olduklarn ne srerek ahirette mutlaka kurtulu bulacaklarn iddia eden ve bu kibir iinde dier insanlar kmseyenler, byk bir gaflet iindedirler. Buna karlk gerek mmin, her zaman iin Allah'a kar boyun eici olur, her zaman iin Allah'n rzasn kaybetmekten ekinir ve bunun getirdii tevazu iinde olur. *Dedi ki: "Bugn size kar sorgulama, knama yoktur. Sizi Allah balasn. O, merhametlilerin (en) merhametlisidir." (Yusuf Suresi, 92) Yukardaki ayetten anlald zere Hz. Yusuf, istese onlara ceza verebilecek veya kt muamele yapabilecek konumda olmasna ramen, kardelerini herhangi bir sorgulamaya tabi tutmam ve onlar knamadn sylemitir. Hatta kardeleri iin Allah'tan balama dilemi, onlara Allah'n merhametlilerin en merhametlisi olduunu hatrlatmtr. Hz. Yusuf'un bu tavr, tm mminler iin ok nemli bir rnektir. Cahiliye insanlar bu tip durumlarda kindar davranarak, alma mant iinde hareket ederler. Mminler ise Hz. Yusuf'un ahlaknda grld gibi kiisel haklar peinde komaz, Allah' raz edecek tavrn balayan ve affeden bir davran olduunu bilirler. "Sen af (veya kolaylk) yolunu benimse, (slam'a) uygun olan (rf) emret ve cahillerden yz evir." (Araf Suresi, 199) ayetine uygun olarak, ktlkleri affeder ve ktle iyilikle karlk vererek stn bir ahlak gsterirler. *Hz. Yusuf Mslman olmasayd ve onlarn batl sistemlerine, dejenere ahlaklarna boyun een biri olsayd o zaman ona kar byle dmanca bir tavr sergilemeyecekler, su ilese dahi grmezden geleceklerdi. Ancak onun tertemiz bir Mslman olmas ve Allah'n honutluunu, emir ve yasaklarn hereyden stn tutmas, ona kar dmanlk etmelerine neden olmutur. Kuran'da birok ayette bildirildii zere, dinden uzak insanlar salih mminlere kar her zaman benzer bir dmanlk beslemilerdir. *Mminin her an her yerde ayn gzel ahlaktadr. nk mminler Allah'n honutluunu kazanmak iin yaarlar ve Allah her yerdedir. Zindanda, evde, yolda yrrken, masasnn banda bir eyler yazarken, yemek yerken, televizyon seyrederken, her an Allah insann yanndadr, onu sarp kuatmtr ve her sylediinden, her iinden geirdiinden haberdardr. Bu nedenle mminlerin tavr ve ahlak bulunduklar yere gre kesinlikle deimez. Her zaman ayn stn ahlakl ve vicdanl mmin tavrn gsterirler. *Hz. Yusuf'un dikkat eken bir zellii de hereyin gzel tarafn grmesi, hereyi hayrla yorumlamasdr. rnein Allah'n kendisine iyilik ettiini ve zindandan kardn

sylemitir. Bu, tam anlamyla bir mmin tavrdr; olaylara olumlu ve gzel gzle baktnn kantdr. Hz. Yusuf hep Allah'n tarafnda olduunu, Allah'n yapt hereyden honut olduunu belli eden bir slup kullanmakta, olumsuz ya da Allah'a kar saygda kusur olabilecek her trl sluptan ve tavrdan kanmaktadr. Allah'n "diledii hereyi pek ince tedbir ettiini, O'nun bilen, hkm ve hikmet sahibi olduunu" sylemesi de bunun bir gstergesidir. Hz. Yusuf'un bu yn tm mminler iin en gzel rneklerdendir. *Kuran'n emrettii gibi davranan bir mmin iin mlk sahibi olmak hayatnda ok nemli bir yer tutmaz. Mal tutkusu, yma hrs gibi cahiliyeye zg davranlarn hibiri mminlerin stn ahlaknda grlmez. nk mmin tm yaamn Allah'n rzasn kazanmaya adamtr. Bu sebepten dolay mallarn da Allah yolunda kullanr ve nefsinin bencil tutkularna asla kaplmaz; dnyevi karlara deil, her zaman ahirette kazanaca gzelliklere ynelir. te byle hereket eden mminler Allah katnda stn klnmtr. *mminler baz insanlarn yapt gibi gsteri olarak deil, tam tersine yalnzca Allah'n rzasn kazanmak ve imanlarn kkletirip-glendirmek iin infak ederler. *nsanlarn ok byk bir ksm hayati nemi olan bir hastala yakalandklarnda ya da bir uzuvlarn kaybettiklerinde bu olay kendileri iin kt bir olay olarak deerlendirebilirler. Oysa belki de bu kiinin hastal dert olarak, bela olarak deil ahiretinin kurtulmas ve yalnzca Allaha ynelmesi iin bir vesile olarak da kendisine verilmi olabilir. nk ciddi bir hastala kaplan insann doal olarak uuru daha ok alr. Yaad zorlu hastalk insann iinde bulunduu alkanlklara dayal ruh halinden yani gafletten karak yaamnn anlamn ve ahiret gereini daha ok dnmesine neden olur. Bu kii dnyaya balln anlamszln ve lmn ne kadar yaknnda olduunu ok net olarak kavrama imkan bulur. Tm hayatn gaflet ierisinde geirecekken, hi beklemedii bir anda hastalanmas ile birlikte belki de ahiret yaamnn ve Allahn rzasn kazanmann nemini kavrayp sonsuz hayatnda kurtulu bulabilir. *hastalklarn bir hikmeti de dnya hayatnda insanlarn sabrlarnn ve Allah'a olan tevekkllerinin denenmesidir. Mminler bir hastalk durumunda Allah'a olan sadakatleri, gsterdikleri tevekkl ve sabrlar ile cahiliye toplumunu oluturan fertlerden ayrlrlar. nk zor zamanlarda gsterdikleri gzel tavrlarnn Allah'n rzasn kazanmaya uygun olduunu bilir ve ahirette de byk bir karlnn olacan umarlar. Hastal ncesinde Allah'a tam olarak teslim olmam bir kii ise belki hastal sayesinde bu gzel zellikleri kazanabilir; geici dnya hayatndaki ksa sreli skntlarnn karlnda sonsuz cennet hayatnn nimetlerine kavuabilir. *Ahiret hayatn hedef edinen ve Allah'n rzasn kazanmak amacyla yaayan bir mminin yine Allah yolunda ehit olmas son derece onur vericidir. Kuran'da haber verilmi olan bu mjdeyi bilen mminler, bir baka mmin Allah rzasn kazanmak iin alrken lrse asla hzne kaplmazlar. Tam tersine bu mminin lmndeki hayrlar ve

gzellikleri grerek nee ve mutluluk duyarlar. Hi kuku yok ki gzelliklerin en stn Allah'n rzasnn ve cennetinin kazanlm olmasdr. *Uzun ve hayrl mr sren bir mminin Allah katnda stn bir deeri vardr. Buna rnek olarak Hz. Nuh'u verebiliriz. Allah Kuran'da, Nuh peygambere ok uzun bir mr verdiini bildirmektedir. Hz. Nuh yaamnn her annda Allahn rzasn, rahmetini, cenneti kazanmak iin abaladndan dolay bu sre ahiretteki ecrini ve karln kat kat arttrmtr. *mminin hayrl harcamalar yapmasndaki hedefi dnya hayatndaki rahat veya karlar deildir. Asl amac ihtiya iinde olanlara yardm ederek Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini kazanmaktr. *salih mminler ile geveklik gsterenler birbirlerinden ayrlmaktadr. Tevekkl eden, sabreden ve olaylara hayr gzyle bakan mslmanlar hi phesiz Allaha olan gvenlerini ve sadakatlerini aka ortaya koymaktadrlar. te bu nedenle dnyada ve ahirette Allah'n rzasn kazanarak galip ve stn gelecek olanlar, her zaman inananlardr *herkes Allah rzas iin kullanmak zere malca ve mlke zenginlemek iin dua edebilir. Ancak bu, gecikiyorsa veya hi gereklemiyorsa bunda byk hayrlar vardr. Belki belirli bir olgunlua ulamadan elde edecei zenginlik insan Allah yolundan saptracak, eytann tuzana drecektir. Byle bir olayn ardnda, insann yakn zamanda grebilecei veya ancak ahirette kavrayabilecei buna benzer daha pek ok hayr gizlenmi olabilir. *Hi phesiz Allah, mminlerden karlnda onlara mutlaka cenneti vermek zere, canlarn ve mallarn satn almtr. Onlar Allah yolunda savarlar, ldrrler ve ldrlrler; (bu,) Tevratta, ncilde ve Kuranda Onun zerine gerek olan bir vaaddir. Allahtan daha ok ahdine vefa gsterecek kimdir? u halde yaptnz bu alveriten dolay sevinip mjdeleiniz. te byk kurtulu ve mutluluk budur. (Tevbe Suresi, 111) Bu gerein farknda olan peygamberler, eliler, salih mminler tarih boyunca kendilerine nimet olarak verilen maln aslnda Allaha ait olduunu bilerek hareket etmiler; tm servetlerini ve zenginliklerini Allah' raz edecek ekilde kullanmlardr. *mminler karlatklar her olayda snandklarnn bilincinde olarak Allah' raz edecek davranlar gstermeye gayret ederler. *Cahiliyenin mant ile dnldnde, bir kiinin toplum basksyla evinden, yurdundan karlmas veya tanmad bir yere srlmesi, tm hayatn alt st edecek bir olaydr. Ama, ncelikle belirtmek gerekir ki Allah'n dinini inkar edenlerin byk bir ksmndan olumsuz karlk grecekleri zaten inananlara nceden bildirilmitir. Dolaysyla mslmanlar dinlerini terk etme ynnde bir zorlamayla karlatklarnda, aslnda Allahn ayetleri tecelli etmektedir. te bu yzden hicret eden veya yurdundan zorla karlan mminler her dnemde byk bir nee ve evk iinde olmulardr. Peygamberimiz dneminde yaayan sahabelerin gsterdii stn ahlak ve sarslmaz tevekkl bunun en gzel rneklerindendir. Onlar Peygamberimize tabi olduklarnda

Allah'n kendilerinden raz olacan bildikleri iin her trl zorluu gze almlardr. Mslmanlarn hayr iin yurtlarndan hi tereddt etmeden km, dnyaya ynelik tm varlklarn geride brakabilmilerdir. *inde yaad Dnya'daki ihtiaml yapy gren her insana den hemen Allah'a ynelmek, tm yaamnnda Allah'n rzasna uygun davranlarda bulunmak; O'nun yarattklarna, verdii nimetlere kretmek, btn bu gzellikleri veren Allah'a yakn olmak, O'nu dost ve vekil edinmektir. Btn bunlarn sahibi olan Allah hamde layk olandr. *Allah btn canllar eitli renklerde ve ok farkl zelliklere sahip olarak yaratr. Allah'n sonsuz gcn byle rneklerle renen insana den ise Allah' tesbih ederek, sadece Allah'n honut olaca gzel bir ahlak sergilemektir. *Allah insann hi bilmedii ve sahip olduu snrl aklla anlamakta glk ekecei daha birok eyi yaratmaya kadirdir. Bunlar Allah'n yaratndaki benzersizliin kavranmas asndan zerinde dnlmesi gereken gereklerdir. Allah sonsuz sayda evren, sonsuz sayda varlk, sonsuz sayda mekan yaratmaya g yetirendir. Her birini farkl zelliklerde yaratmaya da g yetirendir. Btn bu gereklerden haberdar olan insana den ise, Allah'n istedii bir yaam biimini srdrmek, Allah' honut edecek davranlarda bulunmaktr. Gaflete srkleyen, dnmeyi engelleyen nedenleri ortadan kaldrmay herkes ancak kendi abas ile baaracaktr. *Allah'n varl her yeri kuatmtr ve akln kullanabilen her insan yaratltaki ihtiam hemen grecektir. Her insan akl ve vicdan lsnde Allah'n bykln kavrayabilecektir. Allah'n stn kudretini, nihayetsiz sanatn kavramaya balayan insana den en nemli grev ise, grd gzelliklerin gerek sahibine ynelmek ve yalnzca Allah'n honut olaca ekilde bir yaam srmektir. *insan bedenindeki muhteem yaplar renen kii Allah'n varlnn ve sanatnn ak delillerini grecek, kendi vcudu dahil hereyin Allah'n eseri olduunu ve her an Allah'n kontrol altnda bulunduunu anlayacaktr. Ayn zamanda aczini fark ederek Allah'a daha da yaknlaacaktr. Allah'a duyduu bu yaknlk nedeniyle O'nun rzas ve rahmetini kazanmaya daha fazla ynelecektir. rnein; belki daha nce bo geirdii zamanlarn artk Allah'n rzasn daha ok kazanmaya ayracak, ibadetlerini daha evkli bir ekilde yerine getirecektir. *Mminler Allah'n varln her an ve daha gl hissetmelerini salayan iman hakikatleri sayesinde Allah'n sfatlarn ve sfatlarnn stnln daha iyi kavrayp, O'na daha fazla yaknlamaya alrlar. man hakikatlerinden kaynaklanan derin tefekkrleri nedeniyle Allah'n ilim ve kudretinin snrszln grdklerinden, Allah'a kar duyduklar korku kat kat artm olarak, dnyada her an Allah'n rzasna, rahmetine ve cennetine kavumann arzusu ve zlemiyle yaarlar. Sonunda ise Allah'n dilemesiyle, Allah' hakkyla takdir

ettikleri ve O'nun rzas dnda hibir beklentileri olmadan yaadklar dnyadan ayrlarak, altlarndan rmaklar akan cennetlerdeki kklerine yerletirilirler. *Allah'a daha yakn olmay ve Cennet'te yksek derecelerle arlanmay isteyen her mmin, g yetirebildii kadar iman hakikatleri konusunda bilgi sahibi olmaya, onlar tefekkr etmeye ve bu sayede yakinini parlatmaya, imann kuvvetlendirmeye ve bu gl iman ile Allah' raz edecek stn bir ahlak yaamaya almaldr. *. Kuran'da iman edenlere cennetin mjdelendii ayetlerden biri yledir: man edip salih amellerde bulunanlar ise Cennet halkdrlar, orada sresiz kalacaklardr. (Bakara Suresi, 82) nkar edenler ise uursuzluk ve bilgisizliin sebep olduu gaflet hali ile Allah'n varlnn ak dellilerinden yz evirirler. Bunlarn sonu ise Kuran'da yle haber verilmitir: nkr edip ayetlerimizi yalanlayanlara gelince; onlar da iinde srekli kalclar olmak zere, atein halkdrlar. Ne kt bir dn yeridir o. (Teabn Suresi, 10) Kuran'da bildirilen bu hkmler dorultusunda cehennemden korunup-saknarak, sonsuz bir gzellikte, nefsin arzulad hereyin en mkemmel ve kusursuz bir ekilde yaratlarak mminlere sunulduu cenneti arzulayanlar, Rabbimizi daha yakndan tanyarak O'nun rzasn, dostluunu ve sevgisini kazanmaya almaldrlar. Bunun iin de iman hakikatleri zerinde derin tefekkr ederek, Allah'n stn sfatlar hakknda daha fazla ilim ve kavray sahibi olmaldrlar. renmek ve tefekkr etmenin yan sra, iman hakikatlerini anlatmak da insanlarn imanlarna vesile olmak, imanlarn artrmak asndan olduka nemlidir. man hakikatlerini anlatarak insanlar dnmeye davet etmek, tm iman edenlerin zerine den nemli bir sorumluluktur. *Kuran ahlaknda insanlar birbirlerine Allahn birer kulu olarak deer verirler. yilik yapmak iin bir kar gzetmez, aksine srekli iyi iler yapp hayrlarda yararak Allahn rzasn kazanmaya alrlar. *irkten arnp sadece Allaha ynelen insann yaad kkl deiim, ncelikle kalbinde meydana gelir. irkten kurtulan kii tamamen farkl bir bak asna ve manta sahip olur. Eskiden kendi istek ve tutkularna, birtakm fikir ve cahiliye kurallarna gre srdrd yaamn artk sadece Allahn rzasna ve honutluuna gre srdrr. *Mmin elindeki her trl maddi ve manevi imkann, yaamnn her saatini hatta her saniyesini Allahn rzasna uygun bir ekilde deerlendirir. Bunu yaparken karsna kan alternatifler arasnda bir seim yapmak durumunda kalrsa, akl ve vicdan kullanarak hareket eder yani Allahn honut olaca ekilde davranr. Bu ekilde Allahn rzasnn en fazlasna uygun hareket etmi olur. Allahn rzasn gzeterek bir i yapmak, Allahn rzasnn en fazlasna uygun davranmaktr. Allah Kuranda yle bildirmitir: phesiz iman edip salih amellerde bulunanlar ise; biz gerekten en gzel davranta bulunann ecrini kayba uratmayz. (Kehf Suresi, 30) *samimi olarak Allah seven bir insan hereyden nce Onun emirlerine son derece titizlik

gsterir, sakndrd eylerden iddetle saknr, gzel grd tavrlara ynelir. Sevgisini, yaamnn her annda Rabbinin rzasn arayarak, Ona olan derin saygs, gveni, boyun eicilii ve sadakatiyle gsterir. Bu titizliinin bir sonucu olarak, Allahn rzasn kaybetmekten, azabna uramaktan da iddetle korkar. *Dini yaamaya balayan insann Allahn emirlerini uygulamak, ibadetlerini yerine getirmek dnda kendinde yapaca en nemli deiiklik daima vicdanna uyarak gzel ahlakl yaamas olacaktr. Her insann dini tanmadan nce alt bir karakteri ve bir yaam ekli olabilir. Ancak dini yaamaya baladnda iyi olan huylarn Allahn rzas iin devam ettirmeli, Kurana uymayan ynlerini ise derhal terkederek Kuran ahlakn benimsemelidir. Mminlerin arasnda ayr dnya grleri veya yaam ekilleri, farkl bak alar olmaz. Tek kstas Kurandr ve rnek alnacak kiiler de Allahn Kuranda rnek olarak gsterdii eliler ve salih mminlerdir. *nsann Allahn rzasn kazanmak iin gsterdii gzel ahlakta, yapt hayrl ilerde en nemli zelliklerinden biri sabrdr. *Mmin, Allahn rzasn kazanmak iin sabreder, dolaysyla sabrndan dolay bir skntya kaplmaz, aksine manevi bir haz duyar. *Adamlk dinini yaayan insanlarn en temel zellii Allahn rzasn deil, iinde yaadklar toplumun rzasn hedef edinmeleri ve yaamlarn bu hedef dorultusunda ynlendirmeleridir. Allah inkar temeli zerine kurulmu bu sistemden kurtulmann yolu ncelikle yalnzca Allahn rzasn aramak, Onun Kuranda sunduu ahlak ve yaam tarzn eksiksiz olarak hayata geirmeye almaktr. Tm yaantsn Kuran ayetleri dorultusunda dzenleyen insan, doal olarak cahiliye toplumunun sunduu kt ahlaktan ve irkin tavrlardan da uzaklar. *Akl sahibi insann en belirgin zellikleri, Allahtan korkup saknmas, daima vicdanna uymas, her olay, grd hereyi Kurana gre deerlendirmesi ve her an Allahn rzasn aramasdr. *nanan bir insan ancak Allah rzas iin yaar ve Allahn kendisine dnyada verdii her trl zorluk ve sknt karsnda sabreder. Ve bu sabrn karln hem dnyada, hem de ahirette kat kat fazlasyla alacan unutmaz. *Allaha kulluk etmek, insann tm yaamn Allahn honutluunu, rzasn kazanmak amacyla srdrmesidir. Yapt her ii Allahn raz olaca en gzel ekilde yerine getirmeye almas, yalnzca Allahtan korkup saknmas ve tm dncelerini, szlerini, fiillerini bu ama dorultusunda yapmasdr. *Allahn varlna inanan bir insann ilk yapmas gereken, kendisine bir hiken can veren, yaatan, yediren, iiren, salk veren Yaratcsnn emirlerini, honut olaca eyleri renmek olmaldr. Daha sonra da tm hayatn Allahn emirlerine uyarak ve

Allahn honutluunu arayarak geirmelidir. Allahn raz olaca ahlak, davranlar ve yaam biimini bize gsteren ise dindir. Allah Kuranda dine uyan insanlarn doru bir yol zerinde olacaklarn, dierlerinin ise sapklk iine deceklerini haber vermitir *Mslmanlar yaptklar her iin hesabnn sorulacann bilincinde olduklar iin Allahn honut olmayaca bir tavr gstermekten iddetle kanrlar. Ama unu da belirtmek gerekir ki, burada sz edilen korku, dinsiz toplumlarda yaanan klasik korkudan tamamen farkl, mmine huzur veren, onu harekete geiren, Allah raz etme konusunda evklendiren bir korkudur. *Allahn honut olaca iyilik snrl bir kavram deildir. Samimi olarak iman eden ve tm yaamn Allahn raz olaca ekilde dzenleyen insan iyi insandr. *"Bo ve yararsz eylerden yz evirmek", insann sadece Allah'n rzasn kazanaca davranlarda bulunmasyla mmkn olur. Mmin dnyada kendisine verilen sreyi ok iyi deerlendirmesi gerektiini bilir. nk bu dnyada yapt iler sonucunda ahirette sonsuza kadar konaklayaca yer belirlenecektir. Bu yzden her yapt ile ahirete ynelik bir hayr kazanmaya alr. Elbette her insan gibi konuur, elenir, yemek yer, gler, dnr, alr ama bunlar yaparken aklnda hep insanlara, dine menfaat salayacak hayrl dnceler vardr. Ayrca yapt her hareket bir ama zerinedir. Daima kendisine Allah'n honutluunu en fazla kazandracak ie ynelir. *Kuran'da geen ihlas kavram, insann katkszca gnlden Allah'a iman etmesi, O'na iten balanmas anlamna gelir. hlasl bir mmin, yaam boyunca hereyi Allah'n rzasn elde etmek iin yapar ve karln da yalnzca Allah'tan bekler. Yapt ilerde, insanlarn dncelerine gre hareketlerini ynlendirmek, insanlarn gzne girmeye almak gibi samimiyetsiz hesaplar yoktur. Bu yzden her tavr samimi, iten ve Allah'n honut olaca ekildedir. *nsann kimi zaman verdii bir karar ya da yapaca ahitlik kendisinin aleyhine olabilir. Ya da yaknlarndan birinin menfaatine dokunabilir. Ancak Allah'tan korkan bir insan iin bunun hibir nemi yoktur. nk mminlerin ilerinde l Allah'n rzasdr. Allah'n raz olmayaca bir ahitlik yapmak veya bir karar almak belki zahiren o an iin kiiye kar getirecekmi gibi gzkebilir. Ancak Allah raz olmadktan sonra elde edecei dnyevi bir menfaat mminlere huzur ve mutluluk vermez. *nsanlarn adaletle karar verememelerine neden olabilecek bir dier tehlike, kiilere kar duyduklar kzgnlktr. Eer bir insan baka bir insana kar kzgnlk veya kin duyuyorsa ona bir menfaat salamak, onun hayrna bir harekette bulunmak istemez. Ancak mminler byle bir durumda da Allah'n rzasn dnr ve karlarndaki kii kim olursa olsun adaletli davranmaktan vazgemezler. nk Allah iman edenlere "Bir toplulua olan kininiz, sizi adaletten alkoymasn. Adalet yapn. O, takvaya daha yakndr" (Maide Suresi, 8) eklinde emretmitir.

*Gk yarlp atlayacak, sarkp zaafa urayacaktr. (Hakka Suresi, 16) Yldzlar bulanklap dklecektir. (Tekvir Suresi, 2) Gne ve ay birleecektir. (Kyamet Suresi, 9) Denizler tututurulacaktr. (Tekvir Suresi, 6) Dalar gveren bir kum yn haline gelecektir. (Mzemmil Suresi, 14) Dalar renkli ynler gibi etrafa salacaktr. (Kaari'a Suresi, 5) Yer para para yklp darmadan olacaktr. (Fecr Suresi, 21) Yer arlklarn dar atacaktr. (Zelzele Suresi, 2) Bunlar kyamet gn gerekleecek dehet verici olaylardan yalnzca bir ksmdr. Esas olarak o gn, insann dnyada deer verdii herey yok olacak, herkes Allah'n rzas iin yaplan salih ameller dnda hibir eyin kymetinin olmadn anlayacaktr. *Allah mminlerin dostudur. Allah Kendisini dost edinen, sadece Kendi rzasn gzeten mminlerin koruyucusu ve gzeticisidir. Mminlerin dnyadaki her trl ilerinde Allah'n yardm ve destei vardr, Allah'n rzasn gzeterek yaptklar her i mutlaka hayrla sonulanr. *Her insan gcnn yettii en yksek abay gstererek, Kuran'n hkmlerini eksiksizce uygulayarak, Allah'n makbul grd gzel ahlak hayatnn her annda yaama geirerek Allah'n rzasn kazanmaya almaldr. Bu abalarnn karl olarak cenneti umabilir, ancak hibir zaman emin olamaz. *Mmin hayat boyunca yapt her ii Allah'n rzas ve honutluu iin yapar. Yapt i ne olursa olsun ona asl amacn unutturmaz. Allah Kuran'da mminlerden bahsederken ticaretin veya alveriin onlara asl amalarn unutturmadn yle bildirmitir: (yle) Adamlar ki, ne ticaret, ne al-veri onlar Allah' zikretmekten, dosdoru namaz klmaktan ve zekat vermekten 'tutkuya kaptrp alkoymaz'; onlar, kalplerin ve gzlerin inklaba urayaca (dehetten allak bullak olaca) gnden korkarlar. (Nur Suresi, 37) Allah'n mminlerden istedii stn bir ahlak vardr ve mminler hangi i zerinde olurlarsa olsunlar bu ahlakn gereklerini yerine getirirler. Ticaret yaparken de yine drst, yine samimi, yine fedakar, yine alkan, yine adaletli, yine tevazuludurlar. Yine btn dikkatleri Allah'n rzasnda ve O'nun helal-haram snrlarndadr. Bunlarla birlikte Allah mminlere ticaret yaparken bakalarnn haklarna tecavz etmemelerini, ly ve tarty tam tutmalarn, insanlarn eyasn deerden drmemelerini emretmitir. (Hud Suresi, 85) Ayrca ticaret yaparken drst olmann, insanlara hakszlk yapmamann ve byle gzel bir ahlak gstererek Allah' raz etmenin daha hayrl olaca sra Suresi'nde u ekilde bildirilmitir: ltnz zaman ly tam tutun ve dosdoru bir tartyla tartn; bu, daha hayrldr ve sonu bakmndan daha gzeldir. (sra Suresi, 35) *O, amel (davran ve eylem) bakmndan hanginizin daha iyi (ve gzel) olacan

denemek iin lm ve hayat yaratt. O, stn ve gl olandr, ok balayandr. (Mlk Suresi, 2) Ayette bildirildii gibi tm insanlar davranlarnn nasl olduu ile denenirler. Gzel davranlarda bulunanlar, bunun sonucunda Allah'n honutluunu kazanarak cennete girmeyi arzularlar. Bunun iin de hayatlarnn her ann byle bir aba iinde geirmeleri gerektiini bilirler. Fakat kimi insanlar bu noktada nemli bir yanlg iindedirler. Sadece ibadetleri yapmann ve haramlardan saknmann Allah rzas iin olduunu ve bunlarn dndaki zamanlarn dinle bir ilgisinin bulunmadn zannederler. Oysa insan yaad her anda, her konumasnda, aklndan geirdii her dncede, yapt her trl ite Allah' en fazla honut etmenin yolunu aramaldr. rnein dnyada her insan alr ve para kazanr. Ancak hayatn Allah iin yaayan bir insan, Allah'n dinine daha fazla hizmet edebilmek iin alr ve kazancndan kendine sadece ihtiyac kadarn ayrarak, kalann Allah'n honut olaca yerlerde harcar. Bu insan her sohbetinde Allah' en honut edecek konumalar yapar. nsanlara Allah' hatrlatr, ktlkten menederek iyilii emreder. evresini ve dostlarn Allah'n honut olaca insanlardan seer. Bu seimi yaparken dnyevi karlarn veya dini yaamayan insanlarn kstaslarn dikkate almaz. Her an, "u an Allah' en fazla nasl honut edebilirim?" diye dnr. Dinin en temel artlarndan biri, hayatn tamamnn Allah iin geirilmesidir. Bu nedenle Allah mminlere yle sylemelerini emreder: De ki: "phesiz benim namazm, ibadetlerim, dirimim ve lmm alemlerin Rabbi olan Allah'ndr." (En'am Suresi, 162) *Allah'tan korkan bir insann hayattaki en byk amac Allah' raz edecek bir ahlaki yapya sahip olmaktr. Bunun iin kendisini eitmesi, srekli olarak daha stn bir ahlak yaama abas iinde olmas gerektiini bilir. nk samimiyetin, drstln, alkanln, fedakarln, tevazunun ya da dier gzel zelliklerin "st snr" yoktur. Yani bir insann "ben en gzel ahlaka ulatm bundan daha iyisi olamaz" demesi mmkn deildir. Kendisini her adan eksik gren, daha iyisini arayan bir insann manevi ynden gelimesi ok hzl olur. Byle bir kii sratle hatalarndan arnr, her gn daha stn bir ahlaka doru ilerler. Aksi takdirde eer insan bir konuda kendisini yeterli grrse daha iyisini aramak ve uygulamak iin bir abas olmaz. Eksiklerini ve hatalarn bulamaz ve dzeltemez. Bu da onun ilerleyememesine neden olur. Allah Kuran'da insann kendisini herhangi bir konuda mstani grmesinin yani yeterli bulmasnn byk bir hata olacan yle bildirmitir: Hayr; gerekten insan, azar. Kendini mstani grdnden. (Alak Suresi, 6-7) te bu yzden insan kendini gerek Allah' raz edecek hayrl iler yapma, gerekse manevi ynden kendisini gelitirme konusunda kesinlikle yeterli grmemelidir. Allah'n

kendisine verdii akl ile, hep daha iyisini, daha gzelini, daha stnn, daha mkemmelini talep etmeli ve bu konuda samimi bir aba gstermelidir. *(Bu,) Bir Kitap'tr ki onunla uyarman iin ve m'minlere bir t olmak zere sana indirildi. yleyse bundan dolay gsnde bir sknt olmasn. (Araf Suresi, 2) Onlar ki, yeryznde kendilerini yerletirir, iktidar sahibi klarsak, dosdoru namaz klarlar, zekat verirler, ma'rufu emrederler, mnkerden sakndrrlar. Btn ilerin sonu Allah'a aittir. (Hac Suresi, 41) te tm bu ayetleri bilen mminler hibir karlk beklemeden, yalnzca Allah'n rzasn kazanmak iin t verdikleri gibi, kendilerine t veren, onlar doruya davet eden Mslmanlara da en gzel ekilde icabet ederler. *neden insanlar kendilerini iinde bulunduklar karanlk ruh halinden kurtararak dnyada ve ahirette gzel bir hayatla yaatacak, hatalarndan, eksiklerinden arndracak, iyilie, gzellie ve hepsinden nemlisi Allah'n rzasna iletecek szlere uymazlar? Bununla ilgili birok neden syleyebiliriz. ncelikle Allah ve ahiret korkularnn olmamas, kendilerini eksikliklerden, hatalardan mstani grmeleri, kibirleri, verilen tlerin "... Senin kendilerini ardn ey, mriklere ar geldi... " (ura Suresi, 13) ayetinde de belirtildii gibi, gururlarna ar gelmesi... *Her insan Allah'n doru yoluna, gzel ahlaka, hak dine uymaya, ibadet etmeye, yalnzca Allah'n rzasn aramaya, ahirete ynelik hazrlk yapmaya, dnyevi hrslardan syrlmaya davet edildiinde bunun doruluunu vicdanen bilir. *Gerek u ki, eytan sizin dmannzdr, yleyse siz de onu dman edinin. O, kendi grubunu, ancak lgnca yanan atein halkndan olmaya arr. (Fatr Suresi, 6) Mminler bu insanlar Allah'n rzasna, rahmetine ve cennetine arrken onlar kendilerine anlatlanlara uymamakla ve yz evirmekle zaten eytann bu davetine uymu olurlar. *O gn, zulmeden, ellerini (hnla) srarak (yle) der: "Ah keke, eliyle birlikte bir yol edinmi olsaydm," "Vah yazklar bana, ne olurdu da filan dost edinmeseydim." "nk o, gerekten bana geldikten sonra beni zikirden (Kur'an'dan) saptrm oldu. eytan da insan 'yapayalnz ve yardmsz" brakandr." (Furkan Suresi, 27-29) lm meleklerinin ummadklar bir anda yanlarna gelmesiyle pimanla kaplan insanlar iin bu daha bir balangtr. Onlar hayatlar boyunca kendi istek ve tutkularn, arkadalarn, e ve dostlarn, mallarn, mlklerini, ilerini, kariyerlerini, an ve hretlerini Allah'n rzasna tercih etmiler, kendilerini doru yola aran mminlerin szne uymamlardr. Hesap gnnde ise dnyada Allah'n rzasna tercih ettikleri hereyden tek tek sorguya ekileceklerdir *Cennete giren mminlerin duyduklar en byk manevi haz ise; " Allah'tan olan honutluk ise en byktr. te byk kurtulu ve mutluluk budur." (Tevbe Suresi, 72)

ayetinde de bildirildii gibi Allah'n rzasdr. Allah'n kendilerinden raz olduunu, kendilerini sevdiini ve sonsuza kadar Allah'n dostu olacaklarn bilmeleridir.Allah'n rzasn kazanm olmak insana hibir maddi gzellikle karlatrlamayacak kadar byk bir sevin ve mutluluk verir. Nitekim bu gzel huylu insanlarn karlaacaklar gzel son Kuran'da yle haber verilmitir: Ey mutmain (tatmin bulmu) nefis, Rabbine, honut edici ve honut edilmi olarak dn. Artk kullarmn arasna gir. Cennetime gir. (Fecr Suresi, 27-30) *Allah pek ok ayetinde kendilerine verilen tleri dinlemeye yanamayan, gzel sze davet edildiklerinde bundan yz eviren, Allah'n honut olaca bir yaam srdrmeyi kabul etmeyen toplumlar zorlu bir azapla uyarr. *mminin teblii karsnda bir kii derhal iman ederken, dier bir kii inkar, alay ve saldrgan tavrlarla karlk verebilir. Baka bir kii vicdann kullanp, hayatn Allah'n raz olaca ekilde geirmeye karar verirken, dier kii ise inkarclardan olup, gzel sze ktlkle karlk verme ynnde karar alabilir. Ancak bu inkar, daveti yapan kimseyi hibir ekilde umutsuzlua ya da zntye drmez. Burada nemli olan Kuran'a uymaya davet eden kiinin, karlat tepkiler ne olursa olsun her zaman iin Allah'n raz olaca ahlak gstermesi, gzel ahlakndan kesinlikle taviz vermemesi, tevekkll davranmasdr. nk yeryzndeki kk byk her olay Allah'n yazd kader dorultusunda gelimektedir. Ve iman etmeye davet edilen bir kiiye hidayeti veren de Allah'tr. *Allah'n iyilii emretme, ktlkten men etme emrini yerine getirirken nemli olan, karlarndaki insanlarn bundan honut kalmas deil, Allah'n kendilerinden raz olmasdr. Bu yzden gzel sz syleyerek Allah'n yoluna davet eden vicdanl insanlarn bekledikleri hibir maddi kar, dnyevi bir talep olmamtr. Ama yalnzca Allah'n emrettii bir ibadeti yerine getirmek ve salih kullardan olabilmektir. *Allah insana nefsin yannda, nefsin ktlklerinden saknma duygusunu da vermitir. te vicdan ayn zamanda bu saknma isteidir ve kiiyi daima Allah'n raz olaca, beenecei tavrlara yneltir. nsan bu sese kulak verip uyduu takdirde Allah'n raz olaca ve gzelliklerle dolu tertemiz bir hayat yaar. *Dnyada tten kaanlar ve frsat varken bunu deerlendiremeyerek Allah'n raz olduu kullarndan olamayanlar, hesap gn Allah'n huzurunda sorgulandktan sonra dayanlmaz azaplar yaayacaklar cehenneme sevk edileceklerdir. *Kukusuz bir insan iin dnyada verilebilecek en byk mjdeler; ahirette sonsuza dek Allah'n raz olduu bir kul olarak yaam srebilecei, yapt gzel davranlarla karlk grecei ve cennetin kapsnda melekler tarafndan gzel szlerle karlanaca mjdeleridir. te gzel sze uyan insanlara dnyada verilen mjdeler bunlardr. *canllardaki k retme mekanizmalar Allah'n yaratndaki muhteemlii bize gstermektedir.Bu canllar, suyun altnda yaayan, ou zaman vcutlarnn ou sudan

oluan, bir akla ve bilince sahip olmas mmkn olmayan canllardr. Ama her biri okuyanlar hayrete drecek, harika zelliklere sahiplerdir. Bu da bize gstermektedir ki; Allah hibir rnek edinmeksizin yaratandr. Bu rnekler Allah'tan baka ilah olmadn, Allah'n hereyin yaratcs olduunu anlamamz iindir. Bu gerei anlayan kii Allah'n snrsz gcn de anlayacak ve yaamn yalnzca Allah' honut edecek ekilde geirmek iin alacaktr. *karsna kan bir zorlua Allah rzas iin sabreden, kendisine sknt veren bir kiiye gzel sz syleyen kiinin gzel ahlakl davran hibir zaman kaybolmadan sonsuza kadar muhafaza edilir. *bir insann ncelikle Allah'n Kuran'da kendisine ykledii sorumluluklar vicdan ile kanaati gelinceye kadar uygulamas, yerine getirmesi gerekir. Maddenin hakikatini bilmek ve dnyaya, bu hakikate gre bir bak as elde etmek ise, insann Allah rzas iin yapt bu gayretlerini daha da glendirir, kararlln kat kat artrr. *Kadnlara, oullara, kantar kantar ylm altn ve gme, salma gzel atlara, hayvanlara ve ekinlere duyulan tutkulu ehvet insanlara 'ssl ve ekici' klnd. Bunlar, dnya hayatnn metadr. Asl varlacak gzel yer Allah katnda olandr. (Al-i mran Suresi, 14) Bir baka ayette ise, dnya hayatnn bir oyun, oyalanma ve aldan olduu yle bildirilir: Bilin ki, dnya hayat ancak bir oyun, 'tutkulu bir oyalama', bir ss, kendi aranzda bir vnme, mal ve ocuklarda bir 'oalma-tutkusu'dur. Bir yamur rnei gibi; onun bitirdii ekin ekicilerin houna gitmitir, sonra kuruyuverir, bir de bakarsn ki sapsar kesilmi, sonra o, bir er-p oluvermitir. Ahirette ise iddetli bir azab; Allah'tan bir mafiret ve bir honutluk (rza) vardr. Dnya hayat, aldan olan bir metadan baka bir ey deildir. (Hadid Suresi, 20) nsanlar, dnya hayatnda sahip olduklarn sandklar bu grntlerin gerekte bir hayal olduunu anladklarnda, boa zlp hrslandklarn, boa vakit geirip oyalandklarn, anlamaktadrlar. Sahip olduklar iin hrslanan, onlar iin insanlara kzp baran, sinirlenenler, masalar yumruklayanlar, maddenin asl ile hibir ekilde muhatap olamadklarn anladklarnda, ryasnda insanlara saldran, kzan, barp aran insan konumuna gelecekleri iin bundan ok utanmakta ve iddetle piman olmaktadrlar. Asl olann kendilerine bu grntleri gsteren Allah'n raz olaca ekilde davranmak olduunu hemen anlamaktadrlar. *annemizi severken, aslnda sevdiimiz, Allah'n anne grntsnde tecelli ettirdii Rahim, Rauf (Esirgeyen), Asim (Koruyucu) sfatlardr. Veya mmin bir kardeimizi severken, onda Allah'n tecelli ettirdii ve raz olduu gzel ahlak severiz. Onun takvasndan ve tavrlarndan Allah'n raz olduunu umduumuz iin, biz de ondan raz oluruz. Onun Allah' sevdiini, Allah'tan korkup sakndn grdmz iin, Allah'n

yaratt bu imanl grntden biz de zevk alr, holanrz. Dolaysyla, biz asl olsun veya olmasn, bir insan sevdiimizde gerekte Allah' severiz ve o grntye olan muhabbet ve sevgimizin asl kayna Rabbimize olan muhabbet ve sevgimizdir. *Allah'n her an bizi izledii, grd, iittii ok nemli bir gerektir. Bu gerein farknda olan bir insan, Allah' gzleriyle grmese bile, O'nun her annda kendisinden haberdar olduunu bilir. Bu nedenle her ne i zerinde olursa olsun, Allah'n izlediini bilerek, Allah'n honut olmayaca bir davrantan, konumadan, baktan veya dnceden saknr. *Dnyaya nem vermeyen, maddenin hayal olduunu anlayan insanlar iin nem verilmesi gereken ey maneviyat olacaktr. Allah'n her an kendisini iittiini ve grdn bilen, yapt her hareket nedeniyle ahirette hesap vereceini idrak eden bir kii doal olarak gzel ahlakl olacak, Allah'n emir ve yasaklarna titizlik gsterecektir. Bylece toplumda herkes birbirine kar sevgi ve sayg dolu olacak, iyi ve gzel davranlarda herkes birbiriyle yaracaktr. nsanlar arasndaki deer yarglar deiecek, madde deerini yitirecek bylece insanlar arasnda stnlk, mevki ve makama gre deil, ahlaka ve takvaya gre olacaktr. Kimse, asl hayal olan eylerin peinden komayacak, herkes gerein peinden gidecektir. nsanlar "kim ne dnr?" zihniyetiyle deil "Allah ne yaparsam benden honut olur?" dncesiyle hareket edeceklerdir. *Allah'a gnlden teslim olarak boyun eenler, hem Allah'n honutluunu, rahmetini ve cennetini kazanmay umabilirler, hem de dnyada ve ahirette, gven ve mutluluk iinde bir huzurlu yaam srerler. nk, Allah'a teslim olan, Allah'n yaratt kaderin kendisi iin en hayrls olduunu bilen bir insan zecek, korkutacak, endielendirecek hibir ey yoktur. Bu insan, elinden gelen her abay gsterir, ancak bu abann da kaderinde olduunu, ne yaparsa yapsn kaderinde yazl olanlar deitirmeye g yetiremeyeceini bilir. *nsan dnyada da ahirette de, tek dostu, velisi, koruyucusu ve yaratcs olan Allah ile beraberdir. nsann cennette yannda grecei peygamberler, eliler, salih mminler, huriler ve glmanlar ise, Allah'n dostluunu, sevgisini ve yaknln en youn tecelli ettirdii varlklardr. *Tm elilerin tad ortak bir zellik, yaptklar hibir ey iin cret beklememeleridir. Yaptklar byk hizmetler karlnda bekledikleri tek ey Allah'n rzasdr. *Her eli gnderildii toplulua ilk olarak "Gerek u ki, ben size gnderilmi gvenilir bir eliyim" (uara Suresi, 107) ifadesiyle sze balayarak kendisini tantmtr. Peygamberlerin bu gvenilirlikleri, Allah'n kitabna, dinine, gnderdii eriata tam tamna uymalarndan kaynaklanr. Hibir durumda doru yolun, hak dinin snrlarnn dna kmazlar. Yalnzca Allah'n honutluunu kazanmak istemelerinden dolay kimseye boyun emezler.

*slam dininin en temel zelliklerinden biri, insann tm yaamn Allah korkusu zerine bina etmesi ve tm ibadetlerini de yalnzca Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini kazanmak iin yapmasdr. *Peygamber Efendimiz, sadece Allah'n honutluunu aram, hibir kar veya dnyevi bir kazan dnmeden, hayat boyunca Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini kazanmak iin aba gstermitir. *Peygamberimiz (sav)'in en gzel rnek olduu konulardan biri de takvas yani sadece Allah'n rzasn gzeten tavrdr. Peygamberimiz (sav) sadece Allah'tan korkup saknd ve hibir zaman insanlarn hevalarna uymad iin daima en doru yolda olmutur. Kuran ahlaknn bu zellii insan iin byk bir kolaylk ve gzelliktir. nsanlar memnun etmeye, kendini onlara beendirmeye alan, hem Allah'n hem de insanlarn rzasn arayarak, takdir ve vg peinde koan kiiler iin her yaptklar i byk bir arlktr. Byle insanlar hem ilerinden geldii gibi, samimi, zgr dnp davranamazlar, hem de her insan ayn anda memnun edemeyecekleri iin aradklar vg ve takdiri de bulamazlar. En kk bir hatalarnda bile panie kaplr, gzne girmeye altklar kiilerin honutsuz olduklarn grdklerinde onlarn sayg ve gvenini kaybetme korkusunu tarlar. Oysa, sadece Allah'n rzasn gzeten, sadece Allah'tan korkup saknan Mslmanlar hibir zaman baaramayacaklar ve onlara dnyada ve ahirette sknt ve kayp getirecek bir ykn altna girmezler. *Peygamber Efendimizi rnek alarak onun yolunu izleyenler de, Allah'n rahmetinden ve yardmndan hibir zaman umut kesmemeli, Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini umarak hayrlarda yartklar srece Allah'n daima onlarn yannda olduunu bilmelidirler. *Bir kimsenin Allah'a smsk sarlmas, Allah'tan baka bir ilah olmadn bilerek, hayatn yalnzca O'nu raz etmeye adamas ve her ne olursa olsun Allah'a olan sadakatinden vazgememesi o kiinin ihlas sahibi olduunu gsterir. *Gnmzde de Mslmanlarn, insanlarn rzalarn gzetmeden, kim ne der diyerek dnmeden Kuran ahlakn insanlara anlatmalar, Peygamberimiz (sav)'in snnetine uyarak "knayann knamasndan korkmamalar" gerekir. Bu, Allah'n raz olaca ve cenneti ile mjdeledii bir ahlak ve takva alametidir. *Peygamberimiz (sav) tm alemlere rnek bir ahlaka sahipti ve insanlar da gzel ahlakl olmaya arm, onlara Allah'n raz olaca ahlakn ve davranlarn nasl olmas gerektiini aklamtr. *nfak etmek, bir insann maln ve cann Allah'n yolunda, Allah'n raz olaca ekilde harcamasdr. *hlas sahibi bir mmin, yapt iler ve ibadetlerle Allah'n dnda bir bakasnn sevgisini, honutluunu, takdirini, ilgi ve beenisini elde etmeye almaz. hlas sahibi

mminlere en gzel rnek Hz. Muhammed (sav) ve dier peygamberlerdir. *Eliler, Allah'n emirlerini yerine getiren, insanlara Allah'n vahyini ileten ve hal ve tavrlaryla, konumalaryla, ksacas tm hayatlaryla insanlara Allah'n en honut olaca insan modelini ve hayatn nasl yaanmas gerektiini gsteren mbarek insanlardr. *mmin kiiler, Karuna zenen yahudilere de t vermi ve onlar mmin erefiyle dnmeleri ve hareket etmeleri, dnyann geici ssne deil Allahn rzasna talip olmalar iin uyarmlardr *Mal, yalnzca ihtiam ve zevk iin istenmez. Unutulmamaldr ki, Allah insanlar mallaryla da imtihan etmektedir. Bu mallar Allahn rzas iin kullanld lde insana fayda getirir. *Hz. Musa hayat boyunca Rabbinin risaletini tebli etmeye alt. Kavmini putlardan kurtarp onlara gerek dini anlatmak iin aba harcad. Onun amac, Allahn rzasn kazanmak iin insanlar uyararak onlar cehennem azabndan kurtarmakt. *Karun kssasnda detayl olarak insan ldnde hi bir zaman brakt mallar ona bir fayda getirmez. Hatta o mallar Allahn rzas dorultusunda kullanlmyorsa dnya ve ahiret azabnn artmasna sebep olur. Mallar hi bir zaman imrenme vesilesi de olmamaldr. nk Allah dilediine rzk geniletip yayar, dilediinden de keser. Allah rzas iin kullanlmad srece bir insann ok malnn olmas ona bir fayda getirmedii gibi, Allahn rzasna uyan insanlarn az malnn olmas da onlar iin bir kayp deildir. Bu yzden dnyadaki mal, mlk, zenginlik bir znt veya vn kayna olmamal, yalnzca Allahn rzasna ynelik yaamak ve takva l olarak alnmaldr. *Hz. Musann kavmi hak dini gerekten kavrayamamlard.Peygamberlerine Allah rzas iin deil, muhtemelen onu gl ve kararl bir lider olarak grdkleri iin itaat etmilerdi. *Yahudilerin dini kitaplar olan Talmudda, ibadetler veya gnlk yaam hakknda en akla gelmeyecek detaylar yer alr. rnein bir hayvann stnn nasl salacandan yaklan bir ttsnn dumannn nasl kullanlacana kadar saysz konuda, dini hi bir anlam tamayan detaylar bulunur. Yahudilikte bir insann dindarlnn ls de bu detaylar ne kadar uyguladna gre deiir. Buna karn dindarln temeli olan Allaha ve ahirete iman konusu tamamen unutulmutur. Yahudi dini, uyulmas gereken bir kurallar btn haline gelmi, Allah korkusu, Allah rzas, Allah sevgisi gibi iman esaslar kaybolmutur. *Sonra gelenler arasnda da ikisine (hayrl ve erefli bir isim) braktk. Musaya ve Haruna selam olsun. phesiz biz, ihsanda bulunanlar byle dllendiririz. phesiz ikisi, bizim mmin olan kullarmzdandlar. (Saffat Suresi, 119-122) Allah onlardan ve dier elilerinden raz olmutur. Rabbimiz bize de elilerinin yaamlarn daha iyi kavramay ve onlar gibi raz olunan kullardan klnmay nasip etsin. *Hz. Sleyman, putperestliin yaygn olduu bir dnemde yaam, ancak hibir zaman,

hibir eyi Allah'a ortak komamtr. Sadece Allah'n rzasn gzetmi ve Allah'n dinini hakim klmak iin hibir insann ya da varln rzasn gzetmeden ihlasla yaamtr. *Hz. Sleyman'n karncalarn aralarnda geen konumay duyduktan sonra, hemen Allah'a yneldii ve dua ettii ayette bildirilmitir. O, kendisine verilen nimetler karsnda her zaman bunlarn gerek sahibinin Rabbimiz olduunu bilmi, her tavr ve szyle tek hedefinin Allah'n rzasn kazanmak olduunu gstermitir. *Hz. Sleyman kssas bize Mslmann mal ve mlke gafil insanlardan ok daha farkl bakacan ve bu bilinci elde ettikten sonra mal ve mlke sahip olmann ona Allah' zikretmesi iin bir vesile olacan gstermektedir. Kastedilen bilin, tm maln ve mlkn Allah'a ait olduunu, O'ndan geldiini ve yine O'nun dilemesiyle gideceini bilmektir. Bunu bilen Mslman, kendisine mal ve mlk verildiinde bundan dolay kibirlenmez veya marmaz. "Mallar elimden gidecek" korkusuna da kaplmaz. Allah'n vermi olduu tm imkanlara kreder ve bu imkanlar O'nun rzas iin O'nun yolunda kullanr. Allah kendisine byk bir mlk, ihtiam ve iktidar nasip ettiinde de, bunlarn hepsini birer nimet ve imtihan vesilesi olarak grr, Allah'a olan sayg, korku ve sevgisi daha da artar. *... "Gerekten ben, mal (veya at) sevgisini Rabbimi zikretmekten dolay tercih ettim..." (Sad Suresi, 32) Bu ayetten mal sevgisinin, eer Allah rzas iin olursa makbul olduu anlalmaktadr. Sahip olunan zenginlikler Allah'n rzasn kazanacak ilerde, Allah'n sonsuz kudretini zikretmede kullanlrsa, bu yaplanlardan Allah'n honut olmas umulur. *"Ben onlara bir hediye gndereyim de, bir bakaym eliler neyle dnerler." (Eli hediyelerle) Sleyman'a geldii zaman: "Sizler bana mal ile yardmda m bulunmak istiyorsunuz? Allah'n bana verdii, size verdiinden daha hayrldr; hayr, siz, hediyenizle sevinip nebilirsiniz" dedi. (Neml Suresi, 35-36) Hz. Sleyman kendisine gnderilen hediyelerin, kararnda bir deiiklie yol aamayacan, Allah'n kendisine verdiklerinin onlarn hediyelerinden ok daha hayrl olduunu aka ifade etmektedir. Bu da, onun yalnzca Allah'n rzasna rabet eden gzel ahlaknn bir rneidir. *"Rabbim, beni bala ve benden sonra hi kimseye nasib olmayan bir mlk bana armaan et. phesiz Sen, karlksz armaan edensin." (Sad Suresi, 35) Hz. Sleyman, mal, Allah rzas iin sevmekte ve O'nun yolunda harcamak iin Allah'tan kendisine byk bir mlk nasip etmesini istemektedir. Bu ayetle Mslmanlarn da Allah yolunda harcamak iin dnya hayatnda benzersiz bir zenginlik ve mlk isteyebileceklerine iaret edilmektedir. *Hz. Sleyman'n Kuran'da bildirilen en nemli zelliklerinden biri ise, hi phesiz sahip olduu stn ahlakdr. O, hayat boyunca insanlar Allah'n raz olaca din ahlakn yaamaya davet ederken, kendisi de derin iman ve gzel ahlakyla tm insanlara rnek olmutur.

*Eer Mslmanlar Allah'n birer hidayet rehberi olarak gnderdii bu kutlu insanlarn ahlaklarn ve tm yaamlarn kendilerine rnek alr ve sadece Allah'n rzasn hedeflerlerse onlar da mutlaka byk bir baarya ve zafere ulaacaklardr. *Tarih boyunca Allah yolunda olup da, haksz iftiralar sonucunda hapse atlan veya eitli zorluklarla karlaan mminler daima Hz. Yusuf'un bu gzel tavrn rnek alarak, stn ahlaklarndan asla taviz vermeyeceklerini gstermilerdir. nkarclarn bir eziyet ve ceza olarak grdkleri hapsi salih mminler zevk ve nee ile karlamlardr. Allah'n rzasn kazanmak iin aba gsterirken karlatklar tm zorluklar, skntlar ve ezalar onlarn evklerini ve heyecanlarn artrmtr. *Mminlerin, Allah'n rzasn kazanmak iin aba sarf ederken girdikleri hapishane ortamn Yusuf Medresesi olarak isimlendirmelerinin nedeni, onlarn hereyde bir hayr ve gzellik olduuna inanmalardr. Onlar bilirler ki, Allah bir mmin iin her ne dilerse, o en hayrls ve en gzelidir. *Mminin zerinde, sabr gsterdii her zorluun byk bir hayr ve gzellii oluur. Yusuf Medresesi'nde bulunmak da beraberinde birok zorluu getirir. Hereyden nce maruz kalnan muamele, yaanlan mekan, mminin sevdiklerinden, dier mminlerden ayr kalmas gibi birok konu Yusuf Medresesi'nin zorluklarndandr. Ancak yaanan her zorluk mminin ahlaknn daha da gzellemesine vesile olurken, bir yandan da cennetin mjdesi gibidir. nk zorluklar karsnda gsterilen gzel tavr Allah'n rzasna, rahmetine ve cennetine vesile olacaktr. *Bir mminin en nemli zelliklerinden biri ihlas, yani her iini Allah'n rzasn kazanmak iin yapmasdr. hlas sahibi bir mmin yapt her hareketin hesabn ahirette vereceini bilerek, Allah' en fazla honut edecek tavr gsterir. *Gerekten Biz onlar, katkszca (ahiretteki asl) yurdu dnp-anan ihlas sahipleri kldk. (Sad Suresi, 46) Allah'n bildirdii ayette "katkszca" ifadesi kullanlmtr. nanan bir kii her yaptnda sadece ve sadece Allah'n rzasn kazanmay hedefler, bunun dnda hibir amac, hedefi, memnun etmek istedii bir efendisi yoktur. *Mminler ise hayr ilerlerken bunu yalnzca Allah'n honutluunu kazanmak iin yaparlar, nk sadece ihlasla yaplan ameller Allah katnda geerlidir. *nkar edenler: "Ona Rabbinden bir ayet (mucize) indirilseydi ya!" derler. De ki: "phesiz Allah, dilediini artp-saptrr, kendisine katkszca yneleni de dosdoru yola yneltip-iletir." Bunlar, iman edenler ve kalpleri Allah'n zikriyle mutmain olanlardr. Haberiniz olsun; kalpler yalnzca Allah'n zikriyle mutmain olur. (Rad Suresi, 27-28) Ayetlerde de bildirildii gibi sadece Allah'a ynelip dnen, hereyi Allah rzas iin yapan bir insan tek dostu ve velisi olan Allah'a snr ve sadece Allah'n rzasn ister. *Allah "Sizden; hayra aran, iyilii (marufu) emreden ve ktlkten (mnkerden) sakndran bir topluluk bulunsun. Kurtulua erenler ite bunlardr." (Al-i mran Suresi,

104) ayetiyle insanlar arasnda her dnemde bulunmas gereken bir toplulua dikkat ekmitir. Yusuf Medresesi'nde bulunan bir mmin eer imkan ve izni varsa bu sorumluluun gereini yerine getirir. stelik hapishane iyiliin emredilmesine ve ktlkten alkonmaya, ahiretle ve Allah korkusu ile uyarlmaya en ok ihtiya duyan kiilerin bulunduu bir yerdir. Burada bulunan su ilemi insanlarn byk bir blm eer Allah'tan gerei gibi korkup saknsalar, orada bulunmazlard. Bu kiilerin hayatlarnn geri kalan blmn huzur ve gven iinde geirmelerinin, devlete ve millete faydal insanlar haline dnebilmelerinin tek yolu, onlarn Allah'tan korkan, Allah'a kulluk eden, Kuran ahlakna uyan, mlayim, huzurlu, adaletli, vicdanl ve merhametli kimseler olmalardr. Bu nedenle Yusuf Medresesi'ndeki bir mminin, imkan olduu takdirde, buradaki kiilere Kuran'la t vermesi, hapishaneyi onlar iin de gzel bir dershaneye, verimli bir terbiyehaneye evirecektir. Bu ekilde hapse katil, dolandrc veya cani olarak giren biri cennete girmeyi mit eden, Allah'n rzasn ve rahmetini uman, Allah'tan korkup saknan, devletine ve milletine hayr getirmeyi ama edinen mmin bir kimse olarak kacaktr. *Allah, dnyada herkese yaptnn karln gsterecektir; salih mminleri de mutlaka stn klacaktr. Ancak asl karlk sonsuz ve asl hayatmz olan ahirettedir. Her insan, er ya da ge mutlaka bir gn lecektir. Herkes hi beklemedii bir anda lm melei ile karlaacak ve ite o an, her insan gerei tm plakl ile grecektir. Herkes undan emin olmaldr ki, dnya hayatna raz olanlar, zorluklardan kaanlar, keyiflerinin peinden gidenler, rahatlarn bozmaktan kananlar, istek ve arzularn Allah'n rzasna tercih edenler, gelecek endiesi ile, haksz yere hapse atlmaktan veya srlmekten korkarak dinlerini, ibadetlerini terk edenler lm meleklerini grdklerinde hi de dnya hayatnda yaadklarna sevinemeyeceklerdir. Bu insanlardan hibiri, "yi ki dnya hayatmda yan gelip yatmm, dnya zevklerinin peinde komuum. Bunlar da yanma kar kald" diyemeyecektir. Diyemedii gibi, tm bu yaptklar onda tarifi ve geri evrilmesi imkansz bir pimanla neden olacak, hibir zaman hissetmedii kadar byk bir yrek acs ve aresizlik hissi duyacaktr. *Tm hayatn Allah iin yaayan, Allah'n rzasndan vazgemedii iin hayatnn byk bir blmnde zulm gren, zorluk yaayan, hep ldrlme tehlikesi altnda kalan, insanlardan incitici ve alayc szler iiten, iftiralara urayan, hatta hapis yatan bir mmin ise lm meleini grdnde tm hayat boyunca yaad zorluklar iin byk bir sevince kaplacaktr.Mmin, zorluklarla karlat anda da ok byk bir sevin ve umut yaar; nk tm dnyadaki zorluklarn sonunun hayr olduunu, Allah'n mutlak bir kolaylk ve stnlk vereceini bilir. stelik burada yaad zorluklarn ahirette de bir gzellik ve kat kat artrlm nimetler olarak karsna kmasn iddetle umar. *Allah rzas iin yetitirilen ocuk mmin ahlakn benimsemese de kaybedilen bir ey

yoktur. nk tm insanlarn velisi Allah'tr ve kii O'nu raz edecek ekilde bir eitim verdiinde, artk gerisini Allah'a havale etmi ve hi silinmeyecek bir sevab almtr. *salih mminler iin vadedilen ebedi gzellikler kendilerine dnyadaki hayatlarnda gsterilmeye balanr. Allah mmine, onu denemek kastyla, hayat boyunca skntlar, ileleler, aclar da verebilir; ama bunlara Allah rzas iin sabreden mmin, tm bu skntlardan, inkarc bir insann anlayamayaca manevi bir lezzet alr. *Bir mmin, onu yaratan Allah'n bilincinde olmasndan, O'nun emir ve yasaklarna uymasndan, O'nun insanlar iin seip beendii dini yaamasndan ve lmnden sonras iin ok byk umut ve beklentiler tamasndan tr dnyadaki yaam boyunca her trl ruhsal sknt ve zntden uzaktr. Hereyden nce kendisini Yaratan'n yardm ve destei kendisiyle beraberdir. Mminlerin her namazda, her salih amelde, Allah rzas iin yaplan kk byk her ite Allah'n kendilerini grdn, meleklerin bunlar amel defterlerine yazdn ve ahirette tm bunlarn karln alacaklarn bilmelerinden doan bir huzurdur bu. *Mminler, "bizim Rabbimiz Allah'tr deyip sonra dosdoru bir istikamet tutturan" (Fussilet Suresi, 30) insanlardr. Ve, "onlarn zerine melekler iner. 'Korkmayn ve hzne kaplmayn, size vadolunan Cennet'le sevinin'" (Fussilet Suresi, 30) derler. Mminler Allah'n "kimseye g yetireceinden fazlasn yklemeyeceini" (Araf Suresi, 42) bilmilerdir. Kadere ve hereyi yapp edenin Allah olduuna kesin bir bilgiyle inanrlar ve bylece balarna gelenlere "Allah'n bizim iin yazdklar dnda bize kesinlikle hibir ey isabet etmez" (Tevbe Suresi, 51) diyerek tevekkl ederler. Allah rzasna uyduklarndan ve hep "Allah bize yeter, O ne gzel vekildir." (Al-i mran Suresi, 173-174) dediklerinden dolay da, onlara hibir ktlk dokunmayacaktr. Ancak dnya bir imtihan meydan olduundan elbette mminin karsna eitli zorluklar kabilir. Belli dnemlerde alk, hastalk, uykusuzluk, kaza, maddi kayp, vs. trnden eitli skntlarla karlaabilir. Fakirlikle ve zorluklarla da imtihan olabilir. Ayette bu imtihan yle bildirilmitir: Yoksa sizden nce gelip-geenlerin hali banza gelmeden Cennet'e gireceinizi mi sandnz? Onlara yle bir yoksulluk, yle dayanlmaz bir zorluk att ve ylesine sarsldlar ki, sonunda eli, beraberindeki mminlerle; "Allah'n yardm ne zaman?" diyordu. Dikkat edin, phesiz Allah'n yardm pek yakndr. (Bakara Suresi, 214) Kukusuz ki bu zor durum, peygamberin ve yanndaki mminlerin Allah'a duyduklar saygy ve korkuyu, Cennet'e olan zlemlerini daha da arttrmtr. Zaten Allah, ayetin sonunda yardmnn ok yakn olduunu da mjdelemektedir. Sonuta, "Allah, takva sahiplerini zafere ulamalaryla kurtarr. Onlara ktlk dokunmaz ve onlar hzne kaplmayacaklardr." (Zmer Suresi, 61) *insan sorumludur; Rabbini tanmakla, O'nun kendisinden istediklerini renip uygulamakla, gerek yurdunun dnya olmadn, dnyann "gz ap kapayncaya kadar" kaybolacak bir hayat olduunu anlamakla sorumludur. Bu gerekleri kavrayan insann

tavr ise, gerek yurt olan ahirete hazrlk yapmak, yaamn yalnzca Allah' honut edecek yollar aryarak geirmek olacaktr. Aksi takdirde dnyada da ahirette de azapla karlar. Zengin olur, ama mutlu olamaz. Gzel olur, ama gzellii bana belalar getirir. nl olur, ama bir gn yalnz kalr ve sonunda bir odada tek bana lr. *irk, sadece tahtadan oyulmu putlara tapmakla snrl bir kavram deildir ve sanlann aksine pek ok toplumda yaygndr. nsann Allah'n rzasna muhalif olarak kendisine hayat amac olarak belirledii, kendisinden medet umduu, rzasn arad her varlk,Allah'n rzasna tercih ettii herey Allah'tan baka edindii birer ilahtr aslnda. Bu nedenle irki uzak grmemek, onun insann ok yaknnda olabileceine ihtimal vermek gerekir. *bir kimsenin honutluunu Allah'n honutluuna tercih etmek, Allah' raz etmek yerine onu raz etmeye almak demek ayr bir ilah edinmek demektir. Bir kimseden Allah'tan korkar gibi hatta daha fazla korkmak, onun korkusuyla Allah'n emirlerini ya da honut olaca fiilleri terk etmek de ayn anlamdadr. Bir kimseyi Allah' sever gibi sevmek, o kimseyi Allah'a ortak komak, onu Allah'n yan sra baka bir ilah mertebesinde grmek anlamna gelir. rnekleri biraz daha detaylandrmak mmkndr. Mesela bir kii dini yaamas gerektiini anlad halde iinde bulunduu ortam ya da evreyi sebep gstererek, onlarn tepkisini almamak iin dinden taviz verdiini sylyorsa bu, ak bir irk gstergesidir. nk bu durumda Allah'n honut olmasn deil de evresinde bulunan kiilerin honut olmasn tercih ediyor demektir. Ya da insann ailesi veya beraber olduu insan dini kavrayamyor olabilir, byle bir durumda kiinin onlar zmemek adna dinin gereklerini terk edip, taviz vermesi de ayn eyin belirtisidir. nk bu durumda yaplmas gereken Allah'n rzasndan asla taviz vermemek, insanlarn honutluunu deil de Allah'n honutluunu tercih etmektir. nsan elbette ki ailesine sevgi ve saygda kusur etmez ama onlar hata iinde bulunuyorlarsa ve kendisini irk komaya arrlarsa o zaman ne yapmalar gerektiini de yine Allah Kuran'da bizlere yle bildirir: Biz insana, anne ve babasna (kar) gzellii (ilke edinmesini) tavsiye ettik. Eer onlar, hakknda bilgin olmayan eyle bana ortak koman iin sana kar aba harcayacak olurlarsa, bu durumda, onlara itaat etme. Dnnz banadr. Artk yaptklarnz size haber vereceim. (Ankebut Suresi, 8) *Nefsin arzu ve istekleri, heves ve tutkular snrszdr. Bu durum yalnzca inkarclar iin geerli deildir; mminlerin nefisleri de onlara ktl emreder. Allah insanlar imtihan etmek ve kimin nefsinin emirlerine uyup da hevasn ilah edindiini, kimin de nefsine hakim olup yalnzca Allah'n emirlerini gzettiini ortaya karmak iin nefiste byle bir zellik yaratmtr. Hevalarn bu dnyada tatmin edebilmek iin Allah'n snrlarn gzard eden mrikler bu imtihan kaybederler. Ve nefislerini Allah'n rzasna tercih etmelerinden dolay sonsuz azaba mahkum olurlar.

*Samimiyetsiz iki yzl bir mrik, yalnzca kendisi iin deil evresi iin de bir tehlikedir. nk kendisi ekinmeden, pervaszca irk koarken bir yandan da dier insanlar buna tevik eder. Bu tehlikeden kurtulmann tek yolu ise samimiyettir. Bir insan btn mrn irk iinde geirmi veya bilmeden bu tr insanlarn peinden gitmi olabilir. Ama bilmelidir ki gnn birinde tevbe edip, ok samimi bir kalple Allah'a ynelirse elbette ki Allah'tan kurtulu umabilir. Bunun iin yapmas gereken ise hayatnn her annda her saniyesinde yalnzca Allah'n rzasn esas almak, dini Allah'n kitab olan Kuran'dan renmek ve rendiklerini tam anlamyla -eksik ya da fazla olmakszn- uygulamaktr. Ama unutmamak gerekir ki uygularken hibir mazeret, art ne srmemeli Allah'n hkmlerine ve rzasna kaytsz, artsz teslim olmal ve hi vakit geirmeden uygulamaldr. Bu takdirde elbette ki balamas bol olan Allah'tan rahmet umabilir. *nsana yaratltan verilmi olan, sevgi, korku, gven, ihtiya, snma, vs. gibi btn duygular, Allah'n rzasn kazanmas, Allah yolunda kullanmas, iyinin ve dorunun savunucusu, takipisi olmas iin verilmitir. Ancak bu duygular Kuran, akl ve irade sayesinde doru yola ynlendirilmedikleri takdirde eytani ynde bir itici g olutururlar. *Kadn-erkek ilikilerinde, Allah rzas dnda karlkl kurulan ballk ve beraberlikler, insanlar irke saptran en nemli konulardan birisidir. Genellikle romantizm, duygusallk ve karlkl birtakm menfaatler zerine kurulan bu tr beraberliklerde kiiler Allah'n rzasn deil, birbirlerinin rzasn ve honutluunu ararlar. Birbirlerinin honutluunu Allah'n rzasna tercih ederler. Birbirlerini memnun edebilmek iin Allah'n snrlarn inemekte bir saknca grmez, rahatszlk hissetmezler. Allah'n yalnzca kendisine yneltilmesi iin verdii sevgi duygusunu birbirlerine yneltirler. Allah' deil birbirlerini anarlar. Sonuta Allah'a kar yerine getirmeleri gereken btn vazifeleri birbirlerine kar getiren, birbirlerini Allah'tan bamsz mstakil varlklar olarak gren birbirlerine kar duyan kiiler ortaya kar. Kuran'da bu tr ilikiler birbirine tapma, birbirini ilah edinme olarak tanmlanr. *irk iinde yaadn fark eden ve bundan pimanlk duyan insan, bir an bile tereddt etmeden putlarn terk etmelidir. rnein daha nce sahip olduu mallar, paralar, fabrikalar, mlkleri mutlak kendisinin sanan, rzknn bunlara bal olduunu dnen, bu byk servetin kendisine ve soyuna onyllarca saltanat srdreceini dnen, tm bunlar kendisine verenin Allah olduunu dnmeyen ve bunlarla kibirlenen bir insan, iyice dnerek bak asn ve tavrn deitirmelidir. Bundan byle mlkn tek sahibinin Allah olduunu, btn bu zenginlikleri Allah'n kendisini denemek iin verdiini, bunlar Allah'n raz olaca ekilde kullanmas gerektiini dnmelidir. indeki kibir ve sahiplik duygusundan acil olarak kurtulmaldr. Bunlar yaptnda niyet olarak putlarn krm olur, ancak elbette ki bunu fiili olarak ispatlamas gerektiinde de ayn kararl tavr gstermelidir. rnein maln, parasn Allah rzas iin harcamas gerektiinde hi tereddt etmeden, gelecek ve rzk endiesine dmeden bunu yapabilmelidir. Bu konuda

Allah'a tam gvenmeli, rzk verenin Allah olduunu unutmamal ve Allah'n karsndaki aczini bilmelidir. *Firavun'un halk bask, korkaklk, cahillik, her ne pahasna olursa olsun karlarn koruyabilme kaygs gibi sebeplerle Firavun'u ilahlatrmlar, onun dzenini Allah'n dinine tercih ederek mrik bir toplum haline gelmilerdir. Oysa onlarn yapmalar gereken ey, tek ilahn Allah olduunu bilip, yalnzca O'ndan korkmak, O'na dayanp gvenmek ve O'nun raz olaca ekilde hareket ederek peygamberlerinin izinden gitmekti. *"Ve yalnzca Rabbine rabet et" (nirah Suresi, 8) Bu, insann tek dost ve yardmc olarak Allah' grmesi, yalnzca O'nun rzasn hedeflemesi ve sadece Allah'n honutluunu esas ama edinmesi demektir. Byle bir insan iin Allah'n kendisini beenmesi, kendisinden honut olmas nihai amatr. Bu nedenle de byle bir kii tm hayatn Allah'n belirledii kstaslara gre dzenler, O'nun emir ve yasaklarna gre hareket eder. Dier insanlarn rzas, honutluu hep ikinci plandadr. Yalnzca Allah kendisinden raz olsun, gerekirse btn dnya kendisine cephe alsn, bu kii iin fark etmez. nemli olan asl dost olan Allah'n kendisinden honut olmasdr. Byle bir insan kimin ne dndnn, kimin ne sylediinin, dier insanlarn kendisini nasl deerlendirdiklerinin kaygsn duymaz. Yalnzca Allah'n raz olmas ve yalnzca Allah'n sevmesi onun iin yeterlidir. Bylece sadece Rabbine rabet etmi olur. *irkten vazgeip imana ynelen insann yaad byk deiim, ncelikle zihninde meydana gelir. D grnm olarak belki eski yaamnn baz elerini devam ettirir, ama tamamen farkl bir bak asna ve kavraya sahip olur. Ksacas, eskiden atalarndan grdklerine, kendi tutkularna, birtakm insanlarn fikirlerine gre dzenledii hayatn, imdi sadece Allah'n kitabna gre ve sadece O'nun rzas iin dzenler. Bylece binlerce kk ilaha kulluk etmeyi, onlar raz etmek iin uramay brakarak, "birbirinden ayr Rabler mi daha hayrldr, yoksa Kahhar olan bir tek Allah m?" (Yusuf Suresi, 39) diyen Hz. Yusuf gibi, sadece kendisini Yaratan'a teslim olur. *Bu dnyada Allah'n emirlerini hereyden stn tutan, nefislerinin emrettii ktlklere uymayan mminler ise ahirette, hem Allah'n honutluuna, hem de bir mkafat olarak nefislerinin her trl isteklerini meru ekilde tatmin edebilecekleri cennetlere kavuurlar *Kuran' gerei gibi okuyan, bir para akla ve vicdana sahip olan bir kimse Allah'n honut olaca tavr ve ahlak biiminin nasl olmas gerektiini grr ve anlar. Ancak, samimiyeti derecesinde bu anladna uyabilir ve hayatn buna gre ekillendirebilir. *Kuran'n rettii dinde temel Allah'n rzasdr. Mslman kendisine bunu temel almaldr. Bu konudaki bir ayet konuyu aklamaktadr: Binasnn temelini, Allah korkusu ve honutluu zerine kuran kimse mi hayrldr, yoksa binasnn temelini gecek bir yarn kenarna kurup onunla birlikte kendisi de cehennem atei iine yuvarlanan kimse mi? Allah, zulmeden bir toplulua hidayet vermez. (Tevbe

Suresi, 109) Ayetten de anlalaca gibi, Allah rzas zerine kurulmam bir iman, bunun zerine bina edilmemi bir din anlay makbul olmad gibi korkun bir sonu beraberinde getirmektedir. *Allah'a kulluk etmek, insann yalnzca namazn veya dier ibadetlerini deil, tm hayatn hatta lmn kapsamaktadr. Mmin, tm hayatn Allah'a kulluk etmekle geiren insandr. Bunun karlnda -slam'a yabanc biri iin deerinin anlalmas pek mmkn olmayan bir eyi- Allah'n rzasn rahmetini ve sonsuz cennetini kazanacaktr. Hayatn Allah rzas dndaki amalara yneltmek ise Kuran'daki deyimiyle "irk"tir, yani Allah'a ortak komaktr. Peygamberler tarih boyunca insanlar Allah'a ortak komaktan vazgemeye armlardr. Kuran'da bildirildiine gre tm "cahiliye" toplumlar Allah'a ortak koan toplumlardr. Dolaysyla u anda dnyann byk bir blm de ok tanrl bir dinin mensuplardr. Bu ok tanrl dnyann iinde ancak mmin topluluklar tek Allah'a kul ederek hak dini yaarlar. Mminlerin syledii, yalnzca udur: De ki: "Ey insanlar, eer benim dinimden yana bir kuku iindeyseniz, ben sizin Allah'tan baka ibadet ettiklerinize ibadet etmiyorum, ancak ben sizin hayatnza son verecek olan Allah'a ibadet ederim. Ben, mminlerden olmakla emrolundum." (Yunus Suresi, 104) *Mminin hayat kendisine ktl emreden nefsi ve kendi iinde tad bu yanyla mcadele ile geer. Mmin, her zaman iin Allah'n rzasna kar, kendisine olmadk alternatifler neren nefsine kar koyar. Onu, korku, bkknlk, mitsizlik, geveklik gibi eitli engelleri kullanarak yolundan dndrmeye alan nefsini, evkle, azimle, cesaretle, sabrla yener. Yolundan asla dnmez, nk bu yol onun tek dostu, tek yardmcs ve tek dayana olan Allah'n yoludur. *Mmin, Allah'n rzas iin yaayan, insanlar arasnda adaleti koruyan, onlar doruya ynelten kiidir. Mminler, stlendikleri sorumluluk ne kadar byk olursa olsun Allah'n rettii ahlaktan asla taviz vermezler. *Samimi mmini sahte dindarlardan ayran en belirgin zelliklerinden biri de, dini anlatrken, insanlardan hibir kar ummamasdr. Para, mal, makam ya da insanlarn beenisini deil, yalnzca Allah'n honutluunu kazanmak hedefidir. O "ecrini" (mkafatn) yalnzca Allah katnda arar. *Doann kendisi cansz ve uursuz atomlardan oluan bir btndr ve karar alp uygulama gcne sahip deildir. Bu olayn anne ve babadan kaynaklandn dnmek de elbette ki yanl olur. Hatta onlar da bedenlerinde gerekleen olaylardan dahi habersizdirler. Byle olmasna ramen, anne-baba, doan kiinin tarafndan hayat sebebi olarak grlr. Bu nedenle anne babaya byk bir minnet, sevgi ve sayg gsterilir. O halde insan dnmelidir: Doumunun -ve aslnda dier tm hayat fonksiyonlarnngerek Yaratcs olan Allah ok daha minnet, sevgi ve saygya layk deil midir? O'nun

varl aktr, zaten O'nsuz bir eyin var olmas mmkn deildir. *sanat ve estetik duygular Allah'n insanlara verdii ok byk bir nimettir. nsan iin, Allah'n esiz yarat delilleri olan doadaki harikalara, gzelliklere, nimetlere kar duyduu gl sevgiyi ifade edebilecei bir yoldur. Sanata ilham veren duygularn banda ise insanlarn Allah sevgisinden aldklar manevi evk ve heyecan gelir. Dinin ortadan kaldrld bir toplumda insanlarn bu evki ve heyecan yitirmeleri, manevi buhranlara kaplarak amaszlamalar kanlmazdr. *Bir ksm insanlar dine inandklar ve neredeyse hemen her gn Kuran' okuduklar halde Kuran'da yer alan ayetlerin bazlarn rahatlkla gzard edebilmektedirler. Kimileri bu hataya bilinsizce derken, kimileri de bu hkmleri, kendi rettikleri Kuran d bir mantn etkisiyle bile bile nemsememektedirler. Tm bunlar yaparken Kuran hkmlerini bile bile gzard etmenin Allah katnda kendilerine nasl bir sorumluluk ykleyeceini ve kendilerini Allah'n rzasndan nasl uzaklatracan ise hi dnmemektedirler. Oysaki Kuran ayetlerinde Allah'n hkmlerini dikkate almayan kimselerin ahirette azapla karlaabilecekleri nemle hatrlatlan bir konudur *Samimi bir iman ve halis bir niyetle, Allah'n rzasndan baka bir ey gzetmeden slam'a hizmet eden kiinin ecrini Allah muhakkak verecektir. *Kuran'da kesin bir emirle bildirildii halde, dinin menfaatleri urunda aba harcamaktan kanmak ve pimanlk duymadan bu tutumu devam ettirmek, Kuran ayetlerinde knanan bir ahlaktr. Kuran'da byle bir kiinin, hayatn srekli mcadele iinde geiren, Allah'n rzasn kazanabilmek iin cann maln tmyle ortaya koymu mminlerden derece olarak ok farkl konumda olduu bildirilmitir. Ayette geen "byk bir ecirle stn klmtr" ifadesi, zrleri olmakszn oturan kimselerle mminler arasndaki farkn ne kadar byk olduunu gsterir. Bu nedenle, dnya hayatndaki az bir kar, aldatc bir rahatlk uruna ahiretin stn derecelerini feda etmek akll bir hareket olmaz. *Mminler her devirde, Allah'a kulluk etmeleri, O'nun emirlerini yerine getirmeleri, insanlarn deil de yalnzca Allah'n rzasn gzetmeleri nedeniyle ierisinde yaadklar topluklar tarafndan yadrganmlardr. *Samimi ve ihlasl bir ekilde, Allah'n rzas dnda hibir ama ya da karlk gzetmeden infak etmek imann gstergesidir. nfak eden mminler pek ok ayette vlm ve mjdelenmilerdir. *Hibir ey Allah'n rzas ve rahmetinden daha deerli olamayaca iin gerek bir mmin bunlar elde etmek iin sahip olduu hereyi bir anda gzden karabilir. Byle davranmad takdirde sevgi ve ballk duyduu dnyevi birtakm eyleri Allah'n honutluunun zerinde tuttuu ortaya kar. Bu durumda da ayetin belirttii gibi asla iyilie eriemez. *Bir insan ok fazla infakta bulunuyor, byk hizmetler yapyor, srekli ibadet ediyor olabilir. Dini bilgisi de ok fazla olabilir. Ancak durum gerektirdii zaman sevdii bir

eyden kopamyor, Allah yolunda onu infak edemiyorsa, bu imani bir zaaf ve ok byk bir eksikliktir. nk o eyi Allah'n rzasna tercih etmi olur. Ameli ne olursa olsun bu kii, iin zn kavrayamam, nceden iyi eyler yaptn sanrken yaptklar boa gitmitir. *Sevginin yalnzca Allah'a yneltilmesi, sevilen dier eylerin, dier insanlarn ise ancak Allah'n tecellisi olarak, Allah da onlar sevdii iin, Allah'n rzasn kazanmak iin sevilmeleri gerekir. *nfak mminler iin manevi bir arnma ve temizlenme vesilesidir. nsan sevdii, deer verdii eyleri yalnzca Allah diledii iin, O'nun honutluunu kazanmak iin seve seve gzden karyor, feda ediyorsa ancak o zaman yapt infak Allah katnda bir anlam ve deer kazanr. Mmin bu ekilde Allah'n rahmet ve honutluunu dnyadaki hibir eye deimeyeceini, bu uurda hereyi feda edebileceini kantlam olur. Mmin bu ekilde davranarak Allah'n rzasn ve rahmetini kazanmaya mecburdur ve muhtatr. Allah hereyden mnezzehtir. *Bo konuma, iinde Allah'n anlmad, Allah'n rzasnn gzetilmedii, insann ahiretine bir fayda salamayan konumalara denir. *Onlar, 'tmyle bo' eylerden yz evirenlerdir. (Mminun Suresi, 3) Allah'n rzasna ynelik olmayan her i Kuran'da belirtilen bu bo eylerin kapsamna girer. nsan Kuran'da emredilen ok nemli bir ibadeti bile, Allah'n rzas dnda, alkanlk olduu iin veya o anda kolayna geldii iin veya ncelikli fakat nefsine ar gelen baka bir iten kamak iin veya herkes yapyor diye yaparsa yapt i boa gidebilir. Mminlerin Kuran'da belirlenmi ve gnlk hayatlarnda yapmalar farz olan eitli ibadetler vardr. Bunlarn dnda mmin zamann slam'a en faydal olaca, Allah'n rzasn en fazla kazanaca ilerle geirmeli, bu ilerden en yksek verimi alacak ekilde kendini gelitirmelidir. Yaplan ilerdeki ncelik ve aciliyet sras da ok nemlidir. Belli zamanlarda yaplmas gerekli olan ileri baka zamanda yapmaya kalkmak emek ve zaman kaybna yol aabilir. nk o anda yaplmas ok daha zaruri ve ncelikli iler olabilir. Tm bu nedenlerle, mmin, cahiliyenin hayat boyunca kendini kaptrd bo ilerle ilgilenmemeyi yeterli grmemeli, yapt salih amellere nefsinin karmamasna, her zaman Allah rzasnn daha ok olduu bir ii daha az olan birine tercih etmeye zen gstermelidir. *Kalben ve dille olmasnn yan sra krn fiilen yaplmas da ok nemlidir. Bu da, verilen nimeti Allah yolunda, Allah'n rzasnn en fazla olduu ynde deerlendirmekle olur. nsan mal, mlk, zenginlik, makam, mevki, itibar, zeka, salk, kuvvet gibi nimetleri Allah yolunda, Allah'n emrettii biimde kullanmazsa verilen nimetin krn hakkyla yapamam olur. *Mmin, fark etmeden dnya hayatna meyletme tehlikesine kar son derece uyank

olmaldr. Mminin, bu kadar u noktalara varmasa da, zaman zaman gaflete kaplarak, Allah'n rzasnn olduu bir ii terk edip nefsinin istekleri dorultusunda birtakm dnyevi yararlara tamah etmesi yakk almayan bir durumdur *Kuran'da tarif edilen ideal mmin modeli, btn hayat boyunca, gerek sknt ve zorluk zamanlarnda, gerekse refah ve rahatlk ortamlarnda dinin menfaatlerinden hibir taviz vermeyen, her durumda Allah'n rzasn nefsinin arzularna tercih eden bir kimsedir. Hibir durumda, evk ve heyecann, kararlln kaybetmez, geveklik gstermez ve boyun emez. *nfak etme konusunda Allah'n honut olmayaca bir tavr da bu ibadete gsteriin karmasdr. Gsteri amacyla infak etmek inkar edenlere zg bir davrantr: Ve onlar, mallarn insanlara gsteri olsun diye infak ederler, Allah'a ve ahiret gnne de inanmazlar. eytan, kime arkada olursa, artk ne kt bir arkadatr o. (Nisa Suresi, 38) Ancak yine mmin de kendini byle bir hatadan mstani grmemeli, infak ederken bilinaltnda da olsa, niyetine, saf Allah rzas dnda amalarn, beklentilerin karmamasna dikkat etmelidir. *Kuran'a baktmzda, Allah'n setii elilerin dier mminlere gre ok zel ve ayrcalkl bir konuma sahip olduklarn grrz. Eliler, Allah'n yeryzndeki halifesi, slam ahlaknn en byk temsilcisi, mminlerin de lideri konumundadrlar. Eliler Allah'n, kullar arasnda kendisinden en ok raz olduu, O'ndan en ok saknp-korkan, O'na itaat ve teslimiyette en nde giden, her konuda mminlere rnek olan, en stn ahlakl insanlardr. Allah elilerine zel bir nem vermekte ve onlar pek ok ayetle koruma altna almaktadr. *Eliye kar kastl olarak saygda kusur etmek ise Allah'n raz olmayaca bir tavrdr. *Allah'n annn yceltilmesi, slam'n menfaatlerinin ve mminlerin haklarnn korunmas, cahiliye ahlakna kar fikri mcadele verilmesi ok kuvvetli bir birlik ve dayanma iinde gerekletirilebilir. Ayn zamanda mminler Kuran' yaamada, Allah'n emirlerini uygulamada ancak bu ekilde baarl olabilir ve Allah'n honutluunu kazanabilirler. *Bilinsizce, dnmeden, samimiyetle Allah'a ynelmeden yaplan ibadetlerin, sresi ve zorluu ne olursa olsun, Allah katnda herhangi bir deeri olmayabilir. nsann yapt ibadet onun Allah'a olan yaknln, takvasn artryor, tefekkr ve maneviyatn gelitiriyor, ahlakn gzelletiriyor ve bu kiiyi ktlklerden alkoyuyorsa o zaman bu ibadetten Allah'n honut olmas umulabilir. Yalnzca ahiret yurdunu arayan, dnyann gerek mahiyetini kavram akll bir mmin, sonsuz azaptan kurtulmak ve cennette daha stn derecelere ulaabilmek iin yapt her ii sonsuz hayatna etki edecek birer vesile olarak grr. Eline geen, karsna kan ecir frsatlarn karmaz. Bu frsatlar en bilinli ekilde deerlendirir. Bunun sonucu olarak da ayette belirtilen felaha kavuur.

*kretmekle mmin, Allah'n sevgisini ve honutluunu kazanr, O'na daha fazla yaknlar. Sebeplere, vastalara taklmaz, sahip olduu hereyi yalnzca Allah'tan bilir ve irkten uzaklar. Bu ekilde, verilen nimetin maddi lezzetinden kat kat daha fazla olan manevi bir lezzeti tadar. Verilen bu nimetler vesilesiyle Allah' yceltir. *nsana den tm evrenin yaratcs olan Allah'a kretmek ve Allah' honut edecek davranlarda bulunmaktr. *Allah'n dinini anlatmak, Kuran ile t vermek, iyilii emredip ktlkten men etmek, Allah'n ayetlerini hatrlatmak; bunlarn hepsi birer ardr ve bir insana sylenebilecek en hayrl, en gzel szlerdir. Mminlerin insanlar Kuran ahlakna ynelten bu szleri, dorudan karlarndaki kiiyi honut etmeye ynelik olmad gibi, herhangi bir menfaate ynelik de deildir. Tm bu szlerin tek bir hedefi vardr; Allah' raz etmek ve kardaki kiinin de Allah'n raz olaca ahlakta bir insan olmasna vesile olmak... Hedef bu olunca Allah' zikretmek, gzel ahlak anlatmak ve ahireti kazanmaya armak gibi, kimi zaman kiiye eksik olduu ynlerde t vermek, Kuran ayetleri dorultusunda hatalarn eletirmek, korkup saknmasn hatrlatmak da ayn ekilde gzel szdr. *Gerek anlamda gzel szn ne olduunu, yle bir rnekle zihninizde daha iyi canlandrabilirsiniz: Bir an iin kendinizi sonsuz cehennem azabnn yanbanda dnn. Orada azaptan azaba srlen, pimanlk iinde yalvaran, atein iinden kamamann dehetini yaayan, kaynar suya sunulan, uzun stunlara balanan insanlar grr ve sizi bu yakc azaba srkleyecek en ufak bir hataya dahi dmemek iin olanca dikkatiniz ve titizliiniz ile Allah'n rzasn ararsnz. En korktuunuz ve sakndnz ey ise Allah'n rzasn kaybetmek olur. Byle bir durumda yannzda bulunan bir kiinin size Kuran ile t vermesi, hataya debileceiniz bir tavra kar sizi uyarmas ya da Allah'n rzasna ynelik hatrlatmalarda bulunmas size sylenebilecek en gzel, en hayrl ve en hikmetli szlerdir. *Mminlerin inkarclarn irkin tavrlarna karlk her seferinde affedici, bar ve gzel bir slupla insanlara yaklayor olmalarnn en nemli nedeni ise Rabbimizin byle bir ahlaktan raz ve honut olacan bilmeleridir. Mminler baka hibir karlk beklemeden sadece Allah'n rzasn ve honutluunu kazanmak iin bu ibadetlerini yerine getirirler. *Dnyada yaanan hayat, insanlardan hangilerinin iyi, hangilerinin kt davranlarda bulunduklarnn belirlenmesi iin Allah tarafndan yaratlm bir deneme sresidir. Bu sre boyunca insanlar pek ok hata yapabilir, kusurlu davranlarda bulunabilirler. man eden insanlarn amac bu hatalarndan, kusurlarndan, eksikliklerinden bir an nce arnarak Allah'n rzasn kazanmak ve cennete yakr bir ahlaka ulamaktr. *Mminler ahireti yaamlarnn her annda dnr, orada ortaya kacak bir hatann insan Allah'n huzurunda utandracan ve telafisi olmayan bir pimanla srkleyeceini unutmazlar. Kuran ayetlerinden cehennem azabnn iddetini rendikleri iin Allah'n rzasna ters decek, O'nun azabn hak edecek her tavrdan iddetle kanr,

hata ve eksikliklerinden hzla kurtulmak isterler. Allah'n Kuran'da bildirdii mmin ahlakn en gzel ve en eksiksiz ekilde yaayabilmek iin mthi bir evkle aba iindedirler. *man eden insan bir tle karlatnda, cahiliye insanlarnda grlen kibir, gurur gibi nefisten kaynaklanan engelleri araya sokmaz. yilii emreden de buna uyan da, Allah'n rzasn aradklar, O'ndan korkup sakndklar iin tereddt etmeden gzel sze teslimiyet gsterirler. *mminler birbirlerine yalnzca eksik ya da hatal olduklar konularda hatrlatmada bulunmazlar. Ortak hedefleri Rabbimizin rzasnn en fazlasn kazanmaktr. Ahlaklar, manevi derinlikleri, ihlaslar zaten gzeldir; ancak onlar yalnzca gzelle yetinmez, daha iyisinin, daha gzelinin olmas iin aba harcar ve birbirlerini de bu ekilde ynlendirirler. Ve bir mmin her ne konuda olursa olsun bir tle karlatnda mutlaka karsndaki kiinin szne tam bir teslimiyetle uyar. nk mminlerin her tehislerinin ve gsterdikleri her zmn Kuran'a dayal olduunu ve kendi cenneti iin bir kazan olacan bilir. Mminlerin bu konuda dier kiilere faydal olmalarn salayan en byk etkenlerden birisi de, batan beri sz ettiimiz gibi birbirlerinin rzasn deil, daima Allah'n rzasn aramalar ve hakk aklkla sylemekten ekinmemeleridir. nemli olan syleyecekleri eyin o kiiye fayda vermesi, hatasn dzeltmesine, Allah'a yaknlamasna vesile olmasdr. Ahireti asndan ne hayrl ise onu ekinmeden ak szllkle dile getirirler. Fakat bununla birlikte bu ak szlln ardnda son derece ince dnceli, karsndakine saygl, sevgi ve efkat dolu bir anlay da vardr. rnein bir kiinin Kuran'a gre eksik ya da hatal bir ynn uyarmadan nce nasl sylerlerse daha etkili ve yapc olabileceklerini dnrler. Kiinin evkini arttrc bir konuma yapmay, ama bunun yannda konunun ehemmiyetini de vurgulamay unutmazlar. Ksaca karlarndaki kiiyi "szn en gzeli" ile uyarabilmek iin nceden dnp, tasarlar ve ona fayda vermeye ok byk bir titizlik gsterirler. Kukusuz byle bir hassasiyeti ve iten abay Allah'n rzasn arayan mminlerden baka hi kimse gstermez. *Bir insann eviyle ilgilenmesi elbette ki kt ya da knanacak bir davran deildir. Ancak insann tm dnyasnn sadece bu drt duvarla snrl olmas ve ideallerinin, zevklerinin, alkanlklarnn, sorunlarnn ve ufkunun da yine ayn drt duvar arasna skm olmas, Kuran'da bildirilen gerek amacn unutmas yanltr. Nitekim bu kimseler yaadklar mekan ile birlikte dncelerini de snrlar ve kk bir dnyada yaamaya balarlar. Kk hedefleri, kk amalar, kk beklentileri, kk hesaplar olur. Kuran'da tarif edilen, Allah'a kar kulluk grevini en iyi biimde yerine getiren, Allah'n honutluunu kazandracak tavr ve davranlarn en ounu yapmay hedefleyen, srekli Allah'a ynelip dnen, devaml ahiret yurdunu anan mmin modelinden tamamen uzak bir karaktere

sahip olurlar. *Yal insanlar kendilerini hsrana srkleyecek byk bir yanlg iindedirler. Aslnda yapmalar gereken, hereyin yaratcs olan Allah'a dnp ynelmeleridir. Belirli bir yaa kadar bunu yapmam olabilirler. Ama Allah'a hesap vereceklerini ve lmn giderek yaklatn kavradklar andan itibaren uurlarnn hi olmazsa bir derece almas ve gemi yaantlar iin tevbe ederek Allah'n honutluunu kazanmaya almalar gereklidir. O gne kadar dinden uzak geirdikleri hayatlarnda yaadklar skntlar, hastalklar, sorunlar kendilerine bir ders ve ibret vesilesi olmaldr.*Dnya hayat yalnzca bir oyun ve bir oyalanmadan bakas deildir. Korkup-saknmakta olanlar iin ahiret yurdu gerekten daha hayrldr. Yine de akl erdirmeyecek misiniz? (Enam Suresi, 32) Bu geree kesin olarak iman eden mminlerin yallk dnemleri ise ok farkl olur. Onlar zaten tm yaamlarn Allah'n honutluunu kazanmak zerine kurmulardr. Zaman getike ahirete, Allah'n izniyle sonsuz cennet hayatna yaklatklarnn evki iindedirler. Bu umut dolu bekleyi sebebiyle son derece neeli, huzurlu, gzel ahlakl bir karakter gsterirler. evrelerindeki insanlara sorun karmaya deil, aksine onlarn sorunlarn zmeye, onlara Kuran ahlakn retmeye, Allah'n honut olaca bir karakter kazandrmaya alrlar. *Mmin yeryznde karsnda her kim olursa olsun bbrlenmez ve Allah'a kar sorumlu olduunu unutmaz. Bu nedenle de byle deiken ve samimiyetsiz bir karakteri kendisine yaktrmaz. Allah'n beendii ahlak her an, her yerde, herkese kar sergiler. Karsndaki insann makam, mevkisi ne olursa olsun saygl ve nezaketli bir tavr gsterir. Ama bu gzel tavrlarna karlk o kiiden bir menfaat beklentisi olmaz; aksine her salih amelin karln Allah'tan bekler, O'nun honutluu iin aba gsterir. *nsanlarn gzne girmeye ve onlarn honutluunu kazanmaya alan kimseler, asl honutluu kazanlmas gereken tek makamn Allah olduunu unuturlar. Mminler ise sadece Allah'n honutluunu kazanmaya alanlardr. Hibir zaman insanlar gzlerinde bytp, onlar g sahibi sanp, onlardan menfaat umma gibi bir yanlgya dmezler. Tm kaderlerinin ve geleceklerinin ancak Allah'n elinde olduunun uurundadrlar. *insana yardmc olabilecek tek bir yol vardr; Allah'n sonsuz aklna ve bilgisine teslim olmak. Allah insan ve tm dier varlklar yaratandr. nsann nasl yaadnda, neler yaptnda mutlu olabileceini de yine ancak Allah bilir. Ve Allah insanlar iin kurtulu yolunu Kuran'da bildirmitir: Yalnzca Allah'tan korkup, yalnzca O'nun honutluunu aramak. *insanlarn honutluu zerine kurulan bir hayatn sadece dnyada mutsuzluk getirmekle kalmayaca, ayn zamanda ahirette de insan kayba urataca grlmektedir. Bu durumdan kurtulmann yolu ise ok aktr; Allah'a teslim olup sadece O'nun honutluunu arayarak yaamak... *Kurana gre, ... Allah, hi bir eye ihtiyac olmayandr, vlmeye layk olandr

(Bakara, 267). Dolaysyla ne mminlerin, ne de slamn kimsenin gzelliine, zenginliine, zekasna, kariyerine ya da sosyal konumuna ihtiyac yoktur. Mminler, insanlar bu tr zelliklerine gre deil, takvalarna gre deerlendirirler. nsanlarn deil ancak Allahn rzasn gzetmekle emrolunmulardr. *Mmin iin en byk hedef, Allahn rzasn kazanmak, Ona yaklamak, Ona kul olmann lezzetini yaamaktr.Dnyevi zevkler, yalnzca Allahtan gelen birer nimettir. Allah dilerse bunlar verir, dilerse geri tutar. Mminin bundan dolay sknt duymas, strese girmesi yakk almaz. Kalbi, dnyevi maceralarn, basit kaamaklarn, kk zevklerin heyecan ile deil, Allahn zikrinin, Onu bilmenin heyecan ile doludur. O, olabilecek en byk nimeti, Allahn rzasn kazanmaktadr, dolaysyla en byk huzura ve tatmine ulamaktadr. *Mmin, hereyden nce cenneti ve daha da tesi Allahn rzasn kazanmak istedii iin, gerektiinde dnyann geici metandan uzak durmay da bilir. *Sevginin ikinci tr, mriklere ve inkarclara zgdr. Bu, Allahla hibir balant kurulmadan, dorudan nefsinin bencil duygularn tatmin etmek amacyla kalpte beslenen ve duygusal ballk eklinde gelien bir sevgi eididir. Allahtan bamsz bir ekilde, iinde Allahn rzas, mmin zellikleri kstas alnmadan kurulan byle bir duygusal balln, Allahtan baka bir ilah edinmek anlamna geldii ise Kuranda aka belirtilmitir *Mnafklarn tam tersine, salih bir mmin zaten katkszca (ahiretteki asl) yurdu dnp-anan ihlas sahipleri (Sad; 46) nden olduu iin btn hayat boyunca ile ekeceini, yoksul kalacan, zorluklarla mcadele edeceini bilse bile Allahn yolundan dnmez, Allahn rzasnn en ounu gzetmekten hibir zaman taviz vermez. *Allahn rzasnn en ok bulunduu davran biimi, farkl zaman ve artlara gre farkllk gsterebilir. Akll mmin de her zaman deiebilen bu artlar deerlendirerek, yaplmas gereken en ideal hareket ve davran tarzn kavrayp uygulayan mmindir. *Amatan en ufak bir sapma olmadan, tam bir ihlasla, Allahn rzasn kazanmak, Allahn ann yceltmek, kfr kendi mekannda fkelendirmek gibi samimi ve halis bir niyetle hareket edildiinde ise, artk Allahn kesin bir baar verecei phesizdir. *Mminler; Allahn sfatlarn zerinde en ok tayan, Allahn rzasn kazanmaya alan, Allah ok seven ve oka zikreden, kendilerini Allaha teslim etmi, canyla ve malyla onun yolunda mcadele eden stn insanlardr. Dolaysyla, Allahn rzasnn en ok bulunduu yer de bunlarn yandr. *bir zorunluluk ya da Kurann gsterdii bir hedef olduu zaman elbette kfr ortamna girilir. Ancak, Allah ve din ad altnda, ii hizmet klfna sokarak bir takm nefsani amalar uruna kfrn bulunduu ortamlara girmeye almak ok byk bir samimiyetsizliktir. nsann, eytann bu tr sinsi yumuak geilerine kar son derece uyank olup niyetini kontrol etmesi, kfrn arasna girmeyi gerekten Allah rzas iin mi yoksa heva ve

hevesini tatmin etmek iin mi istediini samimi olarak kendi nefsinde sorgulamas gerekir. *Allah rzasna uygun, dine faydas olaca ak ve nefsani bir payn karmad-bir gereke olmadka, Allahn anlmad dahas Allaha, Resule ve mminlere kar kin ve dmanln beslendii, konuulduu, hatta alay edildii, Allaha isyann yaam tarz haline geldii bir ortamda durmak mmine yakmaz. *Gerekten de gzellik, zenginlik ve ihtiam yalnzca birer vesiledir. hlasl, drst, Allah rzas iin bir hareket olduu takdirde Allah bu fiziksel stnlklere bir de manevi gzellik ve stnlk katar. O zaman da metafizik ve ezici bir stnlk ortaya kar. Bu stnlk, mminin yalnzca d grnmne deil, hareket, konuma ve tavrlarna da yansr. Btn hareket, tavr ve konumalar son derece aklc olur. Tm bu zellikler de kfr, adeta bylenmiesine, ar derecede etkiler. *Cahiliyeden geldikten sonra gemi hayatn kknden silip, binasnn temelini Allah korkusu ve honutluu zerine kuramam bir insan, bilinaltnda hala cahiliyeye ait baz karakter zellikleri ve eilimler tar. *Kurana bakldnda mminin, cann, maln Allaha satm, Ona tamamen teslim olmu, yalnzca Onun honutluunu arayan ve gerek yurdu olan ahireti anan bir kimse olduu grlr. Bu yzden zgrlk anlay da mminin bu bak as iinde deerlendirilmelidir. *Mmin her ann Allahn honutluuna en uygun hareketi yaparak deerlendirmeli, nefsinin arzularn tatmin etmek iin Allahn snrlarndan asla taviz vermemelidir. Allah onu yllarca zindanda da tutsa, dnya hakimi de yapsa Allaha olan ballndan, takvasndan, imanndan ve ahlakndan hibir ey kaybetmemelidir. *Sevginin aslnda iki farkl tr vardr. Birincisi mminlere has olan bir sevgidir. Kuran, bunu, iman edenler ve salih amellerde bulunanlar ise, Rahman (olan Allah), onlar iin bir sevgi klacaktr (Meryem Suresi; 96) ayetiyle aklar. Bu sevgi, temelde Allah sevgisidir. Mmin, kendisini yaratan ve sonsuz nimetler veren Allah hereyden daha ok sever. Bu sevginin da yansmas ise, Allah sevgisinden kaynaklanan ve Allahn sevdii, kendisinden honut olduu kimselere kar duyulan sevgidir. *Dnyadaki amacnn Allah'n honutluunu, rahmetini ve cennetini kazanmak olduunun bilincinde olan bir insan ise evresinde olup biten hibir olaya kar duyarsz ve kaytsz kalamaz. Her olayn Allah'n rzasn kazanmak iin bir frsat olduunu bilir ve her zaman bunun bilincinde hareket eder. *Sadece Allah'n rzasn gzeten bir insann yapaca hayrlarn, gsterecei fedakarln snr da yoktur. Dinden uzak bir toplumda birok insan byle bir fedakarln altnda mutlaka bir kar vardr diye dnr. Oysa ki bu mantk, dinsizlie aittir. nk Allah rzasnn aranmad bir toplumda, yalnzca karlar n planda tutulur. nananlar ise Allah'n rzas dnda hibir kar gzetmezler

*Mminler Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini kazanmay ama edindikleri iin karlarna kan her trl koulda gzel bir ahlak gsterirler. *Allah rzas iin yaplan hizmetin, emein, yardmn karl ise dnyada deil, ahirette beklenir. *Allah'n honutluunu, rahmetini ve cennetini kazanmay ama edinen vicdanl bir insann dnyada sregelen zulm ortamlarna ya da zavall ve muhta insanlara kar duyarsz kalmas, bu insanlarn akbetlerini dnmemesi mmkn deildir. *Allah'a iman eden bir insan iin Allah'n raz olmas her eyin zerindedir. Byle bir insan Allah'n honutluunu kaybedeceini bildii bir eyden iddetle saknr. Sadece Allah'tan korkar; ne lm, ne alk, ne de baka bir zorluk onu doru bildii yoldan ayramaz. *Samimi bir niyetle, insanlara fayda salamak ve karlnda Allah'n honutluunu kazanmak iin yaplan hayrlar ise Allah'n ayetinde bildirdii gibi son derece bereketli ve kazanl olur. Allah insanlarn samimi niyetlerine karlk olarak her ilerinde onlar baarya ulatrr, onlara ilerinde fayda salayacak eitli yollar aar. *nsann sorumluluu ise nefsinin deil vicdannn sesini dinlemek ve Allah'n raz olaca bir ahlak gstermektir. nsann gsterecei gzel ahlak hem kendisinin ve iinde yaad toplumun huzurlu ve rahat bir yaam srmesini, hem de ahirette, Allah'n izni ile, en gzel karl almasn salayacaktr. *Her insann dnyada bulunu amac Allah'a kul olmak, Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini kazanmak iin almaktr. Bu ama dndaki tm eylemler veya iler sadece ve sadece insann gerek amacna ulamasna yardmc birer "ara" olabilirler. Arac ama edinmek ise eytann insanlar iine drd ok byk bir yanlgdr. *Temizlik yapan bir insan, Allah'n kendisine su, deterjan gibi imkanlar vermesinden dolay kreder. Allah'n temizlii ve temiz insanlar sevdiini bildii iin yapt ii bir ibadet olarak grr ve Allah'n honutluunu kazanmay umar. *Allah Kuran' tm insanlara bir rehber olarak indirmitir. Dolaysyla Kuran'n her ayeti zerinde dnmek, ve her bir ayetten bir ders ve t alarak, Kuran'a gre yaamak, Allah'n honutluunu, rahmetini ve cennetini kazanmann tek yoludur. *bir insan karsnda kendisinden ok daha gzel birini grdnde, bu kiinin gzelliini dnp kendi eksikliklerinden dolay bir eziklik duyarsa, veya o kiiyi kskanrsa bu Allah'n raz olmayaca bir dnce olur. Ancak Allah raz etmek amacnda olan bir insan, bu kiinin gzelliinin Allah'n kusursuz yaratnn bir tecellisi olduunu dnr. *nsann alp topluma faydal eyler retmesi kukusuz gzel bir davrantr.Allaha iman eden bir insan byle bir almay evkle yapar ve karln da hem dnyada, hem de ahirette Allahtan bekler. Ama baka bir insan ayn fiili Allah unutarak, yalnzca bu dnyaya ynelik baz karlar iin, insanlardan takdir grecek bir makam elde etmek iin yapyorsa, ite bu noktada yanlgya dmtr. Allah raz etmek iin arac olarak kullanabilecei bir olay ama edinmitir. Ve ahirette gereklerle karlatnda bundan

dolay tarif edilemez bir pimanlk duyacaktr. *Yeni bir gne salkl olarak balamak, insann ahireti iin daha fazla kazan salayabilmesi iin Allah'n ona bir frsat daha vermesi demektir. O halde yaplacak en gzel davran, gn Allah' raz edecek biimde geirmektir. nsan hereyden nce bunun planlarn kurmal, kafasn igal eden dnceler bunlar olmaldr. Allah' raz etmenin k noktas ise bu konuda O'ndan yardm istemektir. *nsanlarn birou sabah kalkp hazrlandktan sonra iyerine, okula gitmek veya dardaki bir ilerini halletmek zere yola karlar. Bir mmin iin bu yolculuk Allahn raz olaca hayrl iler yapmann bir balangcdr. *nsann sorumluluklar ve iinde bulunduu konum ile dnmesinin hibir ilgisi yoktur. nk Allah'n raz olmas iin dnmeye abalayan insan, yannda Allah'n yardmn bulacaktr. Grecektir ki kendisi iin problem olan pek ok konu ard ardna zlmekte, dnmeye her geen gn daha fazla vakit ayrabilmektedir. Bu ancak mminlerin yaayp anlayabilecekleri bir konudur. *Allaha iman eden bir insan asla sorumsuz, zmsz ve vurdum duymaz bir yap sergileyemez. Allahn karsna kard her olayda bir hikmet olduunu, dnyada her an denenmekte olduunu, akln, gcn, bilgisini Allahn raz olaca ekilde kullanmas gerektiini bilir. *Allah korkusu olan, yzde yz samimi ve drst insanlarn topland bir mecliste uzayan ve sonusuz kalan bir ortam kesinlikle olumaz. Ama Allah'n en raz olaca zm getirmek ve insanlara en fazlasyla fayda salamak olduu iin, akla ve vicdana en uygun olan yntem bulunur ve hi vakit geirilmeden uygulanr. Herkes vicdanen alnan karardan tatmin olaca iin herhangi bir tartma ortam da olumaz. *Allah Kuran'da gemite yaam olan peygamberlerin ve elilerin hayatlarndan baz bilgileri de bizlere aktarr ki bu insanlar Allah'n raz olaca bir insann davranlarnn, konumalarnn ve hayatnn nasl olduunu grsnler ve rnek alsnlar. *Dnen insan Allah'n yarat srlarn, dnya hayatnn gereini, cennet ve cehennemin varln, olaylarn i yzn kavrar. Allah'n raz olduu bir insan olmann nemini daha iyi anlar, dini gerei gibi yaar, grd hereyde Allah'n sfatlarn tanr, insanlarn byk ounluunun deil, Allah'n emrettii ekilde dnmeye balar. Bunun sonucu olarak da hem gzelliklerden herkesten ok daha fazla zevk alr, hem de gereksiz kuruntulara, dnyaya ynelik hrslarla kaplarak kendini skntya sokmaz. Bunlar, dnen bir insann dnyada kazanaca gzelliklerden sadece birkadr. Dnerek daima doruyu gren insann ahiretteki kazanc ise Rabbimizin sevgisi, rzas, rahmeti ve cennetidir. *Allah bizi dnyadan istedii an kartabilir yani diledii an canmz alabilir. nsann yapmas gereken bu sre dolmadan nce elinden geleni yapp Allah'n sevgisini kazanmaya almaktr.

lm bir son deil, bir gei kapsdr. Sonsuza kadar srecek olan asl hayat, ahirettedir. Bizim de her an ahiretteki bu gerek hayatmza hazrlk yapmamz gerekir. Hi snavdaki insan orada sonsuza kadar yaayacakm gibi bir aba iine girer mi? Elbette hayr. Sadece sorular dikkatlice cevaplayp snavdan bir an nce kmay dnr. te dnya hayatnda da insan Allah'n kendisi iin hazrlad imtihan en iyi ekilde bitirip Allah'n rzasn ve cenneti kazanmay istemelidir. Her insann dnyadaki en nemli abas Allah' sevmek ve O'nun rzasn kazanmak iin almak olmaldr. nk sonsuz merhamet sahibi olan Rabbimiz Kendisine inanan kullarn sevmekte ve her an korumaktadr. *Cennetteki en byk nimet ise, elbette Rabbimizin sevgisini kazanm olmaktr. Bunu bilmek ve hissetmek, insann yaayabilecei en byk sevin ve huzurdur. *Anne babamza kar gelmemek, onlara "f" bile dememek, onlara kar hep merhametli ve yumuak huylu olmak, Allah'n bizden istedii nemli bir zelliktir. Byle davranmak, hem Allah'n sevgisini bize kazandracak, hem de gnlk hayatmzda ok daha mutlu ve huzurlu olmamz salayacaktr. *gerek din, ibadetlerin yan sra, insan yaamnn her ann kapsar ve bylece insanlara Kuran'da tarif edilenler dorultusunda bir bak as ve gzel ahlak kazandrr. Dinine bal, samimi bir Mslman Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini kazanmak iin hayatnn her annda Kuran'da tarif edilen bu stn ahlak yaamaya gayret eder *Allah Kuran'da insanlara gzel ahlak, adaleti, sevgi, efkat ve merhameti, fedakarl, sabr, dier insanlarn karlarn kendi karlarnn zerinde tutmay, devlete sayg, sevgi ve itaati, bar ve gvenlii salamay, insanlarn arasn dzeltmeyi, fakir ve zavalllar koruyup kollamay, alkanl, Allah rzas iin hizmet etmeyi emreder. Bu zelliklerin hakim olduu bir milletin nasl bir stnle, refah ve huzur ortamna sahip olaca ise aktr. *tm hayatlarn Allah'n rzasn ve ahireti hedefleyerek geiren mminler de, Allah'tan bir mkafat olarak hem dnyada gzel bir hayat yaar hem de ahirette cennet ile dllendirilirler *Kiiyi harekete geiren, Allah'a ve ahirete olan inancdr. Bu da onu hem dnyaya hem de ahirete ynelik ciddi bir aba ierisine sokar. Byle bir insan iin dnyada kaybedilecek vakit yoktur. Geen her an, kendisine Allah'n rzasn ve sonsuz ahiret hayatn kazanabilmek iin verilmi bir frsattr. nemli ve byk bir hedefi vardr. Bu nedenle, duraan bir yap deil aksine hareketli, alkan ve retken bir karakter ortaya koyar. *Samimi ve drst yaamak, binbir trl plan ve sahtekarlkla yaamaktan ok daha kolay ve ok daha zevklidir. Allah'a iman etmi bir insan dnya nimetlerinden en gzel ekilde faydalanr. Tm nimetin Allah'a ait olduunu, Allah katnda olann hibir zaman bitip tkenmeyeceini ve Allah'n diledii kimseye sonsuz nimetinden hesapsz olarak hem dnyada hem de ahirette vereceini bilir. Bu yzden ne elindekinin tamahn ne de

sahip olmadnn hrsn yapar. Bu da ona hem asalet hem saygnlk, en nemlisi de Allah'n rzasn kazandrr. *insann asl ve en byk hedefi, Allah'a gerei gibi kulluk etmek ve hayat boyunca onun honutluunu kazanmay kendisine ama edinmek olmaldr. Byle bir insann hayat hibir zaman monoton ya da tekdze olmaz. Her an youn bir evk ve heyecan ierisindedir. Dnyada bir sre kalacaktr ama burada yaptklarnn karln ahirette ebedi bir mutluluk yurdu olan cennete girerek alacaktr. Bu nedenle dnyada deil "vakit ldrmek" aksine, "vakit kazanmak" ve 60-70 senelik mrn sonsuz hayatna en ok fayda salayacak biimde deerlendirme abasnda olacaktr. *Kuran ahlakna uyan insanlar ise her eyden nce Allah'n dostluunu ve honutluunu kazanm olmaktan dolay byk bir kazan ierisindedirler. Bunun yannda peygamberler, melekler ve tm inananlar, mminlerin gerek ve samimi dostlardr ve bu dostluklar sonsuz ahiret hayatnda da en gzel ekliyle devam edecektir *Mslmanlar en sevdikleri eyleri bile, kolaylkla ihtiyac olan dier insanlara verebilmekte ve bu konuda en ufak bir hrsa, kskanla kaplmamaktadrlar. Kuku yok ki vicdann sesini dinleyerek bu ahlak uygulamak, mslmanlar kskanln neden olduu tm huzursuzluklardan uzak tutar ve en nemlisi Allah'n honutluunu kazanmalarna yardmc olur. *Her konuda vicdann devreye sokan, akln ve imkanlarn bu uurda sonuna kadar kullanan mmin kii ise, Allah'n honutluunu ve ahireti kazanabilecek en isabetli davran yapmtr. Mminin bu konuda gsterdii hassasiyet onun dnya hayatnda da rahat yaamasn salar. Karlat her konuda akln kulland iin, ileri hep olabilecek en iyi neticelerle sonulanr. *nananlar ne yalanmaktan ne de acizliklerinin ortaya kmasndan korkarlar. nk onlar dnya hayatlarnda ne genlikleriyle, ne de gzellikleriyle yer edinmeye alrlar. D gzellikten ok, i gzelliin nemli olduunu bilir ve dostlar arasnda da Allah'a olan ballklar ve gzel ahlaklar dolaysyla sevildiklerini unutmazlar. Bunun yannda yalln lm hatrlatmasndan da korkmazlar. nk ahiret onlar iin, dnyayla kyaslanmayacak gzellikte, sonsuza dek srecek yeni bir hayatn balangc olacaktr. Dnya hayat boyunca Allah'n honutluunu ve cennetini kazanmak iin gzel davranlarda bulunduunu bilen ve vicdan rahat olan bir insan, yall da sevinle karlar. *dnyann hemen her dneminde insanlar bu saylan olumsuzluklarla kar karya kalmlar, bunlarla mcadele etmiler, ancak areyi hep yanl yntemlerde aradklar iin bir trl zm bulamamlardr. Kurtuluu kimi zaman deiik ynetim biimleri denemekte, kimi zaman sapkn akmlara kaplmakta, devrimler yapmakta, ou kere de umursamazl tercih edip, tm bu olumsuzluklar kabullenmekte aramlardr. Gnmzde insanlar genelde byle bir yaam tarzna ylesine almlardr ki yukarda

saydmz sorunlar hayatn gerei olarak kabul eder, bunlarn yaanmad bir toplumun var olabileceini adeta imkansz olarak grrler. Byle bir yaantdan memnun olmadklarn srekli dile getirirler ama iinde bulunduklar artlarda baka bir seeneklerinin bulunmadn dnerek, bu yaanty hemen kabullenirler. Oysa dnyada, yukarda sadece ok kk bir ksmna yer verdiimiz bu olumsuzluklarn hibirini ne ruhen ne de bedenen yaamayan, srekli bolluk, bereket, mutluluk, sevgi, sayg, huzur, gven, gzel ahlak, bar ve dostluk gibi saysz nimet ve gzelliklerin sahibi olan insanlar da vardr. te bu insanlar Allah'n rzas iin yaayan, Kuran hkmlerine uyan, Allah'n rahmetini ve cennetini uman gerek dindarlar, yani mminlerdir. *Allah'n kulundan en bata istedii onun tm yaam boyunca Kendisini honut etmeyi gaye edinmesi ve srekli bu bilinte olmasdr. Bunun iin de kiinin her olay karsnda, nefsinin isteklerini deil, Allah'n rzasn semesi gerekir.Aksi takdirde, Allah' deil nefsini ilah edinmi olur ki, ayette bu durum yle ifade edilir: Kendi istek ve tutkularn (hevasn) ilah edineni grdn m?.. (Furkan Suresi, 43) Dolaysyla mmin hayat boyunca karsna kan her olayda, her dncede, her tavrda, her eylemde bu alternatifleri deerlendirir ve ayetteki gibi hevasn deil, Allah'n rzasn tercih eder. Sonuta bu dnyada Allah'a gerei gibi kulluk etmi olan bir mmin Allah'n rzasn kazanm ve Allah'n rahmetiyle cennetine layk grd sekin bir kii haline gelmi olarak sonsuz mutluluk ve mkafata kavumay umabilir. Bu sonutan da anlalaca gibi kiinin Allah'a kulluk etmesinin yalnzca kendisine faydas vardr. Allah'n hi kimsenin ibadetlerine, iyiliklerine, gzel ahlakl olmasna ihtiyac yoktur. Ayetin ifadesiyle "Allah alemlerden mstanidir." (Ankebut Suresi, 6) *Kuran ahlak yaandnda vefann, sadakatin en gzel rneklerine ahit olunur. Anne baba el stnde tutulur, deerli sanatlar, alimler, vatana millete hizmeti, emei gemi kimseler, yalar ne kadar ilerlerse ilerlesin toplumda hep sevgi, hrmet grrler. Genler ve sevenleri tarafndan sk sk ziyaret edilir, her trl ihtiyalar gzetilir. Dostluklar z kardelikten de te bir yaklamla srer ve mr boyu devam eder. stelik hastalk, zorluk, maddi sknt gibi durumlarda yardm etmek ve bylece gzel ahlak gstererek Allah'n rzasn kazanmak iin btn evresi birbiriyle yarr. Eler, evlenecek kiiler Allah'n rzasn gzetmek ve bunun sonsuza kadar devam etmesi niyetiyle beraberliklerini yrtrler. lmden sonra sonsuza dek srecek bir yaamn varln bildikleri ve iman ettikleri iin birbirlerine ok bal, sadk ve vefaldrlar. Bu yle bir sadakat anlaydr ki, iki taraftan biri sakat kalsa da, aciz bir duruma dse de, saln ya da fiziki gzelliini kaybetse de ayn ballk ve vefa devam eder. rnein gzel bir insann yz yansa ve tannmayacak duruma gelse mmin olan ei buna efkat duyar ve sabreder, dnya hayatnn ok abuk geeceini, asl yurdun ahiret olduunu bildii iin eine sevgisinden, saygsndan, merhametinden hibir ey kaybetmez. nk karsndaki insanda deer

verdii ey ruhudur. Hatta byle bir durumda sadakat gstermek mmin iin daha da zevkli olur. *Din ahlak insanlarn kendileri iin istedikleri hereyi mmin kardeleri iin de istemelerini ve onlarn sahip olduklar zelliklerden dolay mutluluk duymalarn tler. nananlar birbirlerinin kardei ve velisidirler. (Tevbe Suresi, 71) Bu nedenle birbirlerinin sahip olduklar her iyilik ve gzellik onlar fazlasyla mutlu eder. Herkes sahip olduu zellikleri Allah'n rzas iin kullandndan aralarnda byk bir paylam ve yardmlama vardr. *mminler Allah'n, Rezzak sfatyla insanlara rzk vereceini bilirler. Elbette Allah'n rzas dorultusunda onlar da alrlar, fakat hibir ekilde dnyay hrs edinmezler ve gayrimeru yollara ynelmezler. Dnyaya balanmamalarnn karln da bolluk ve bereket ile alrlar. Asl hayatn ahiret yurdu olduunu bildikleri iin, salih mmin olduklar takdirde cennetle dllendirileceklerini ve saysz nimete kavuacaklarn da bilirler. *Din ahlaknn varl, Allah sevgisini beraberinde getirecei iin bu, tm insanlarda ok olumlu ve gzel bir etki yapar. Herkes Allah'n rzasn kazanmak iin gzel ahlak gsterir, birbirini Allah rzas iin sever, sayar. Toplumun geneline efkat, merhamet, hogr hakim olur. nsanlar Allah'n emri dorultusunda hayrlarda yarrlar. *Din ahlak yaandnda herkes birbirine en gzel sz sylemek ve en gzel tavr gstermek konusunda birbiriyle yarr. Bu da yine Kuran ahlak sayesinde mmkn olur: Grmedin mi ki, Allah nasl bir rnek vermitir: Gzel bir sz, gzel bir aa gibidir ki, onun kk sabit, dal ise gktedir. Rabbinin izniyle her zaman yemiini verir. Allah insanlar iin rnekler verir; umulur ki onlar t alr-dnrler. (brahim Suresi, 24-25) te ayetlerde tarif edilen bu ahlak yaamaya zen gsteren insanlar sevginin, saygnn ve dostluun en gzel rneklerini yaarlar. Bu, hibir kara dayanmayan, yalnzca Allah rzas iin yaanan bir sevgidir. *Din ahlaknn yaanmad toplumlarn en belirgin zellii, topluma ahlaki dejenerasyonun hakim olmas ve bunun her geen gn snr tanmaz bir ekilde artmasdr. Bu toplumlarda Kuran hkmleri, Allah rzas veya Allah korkusu gibi deerler yaanmadndan, bu dejenerasyonu engelleyecek hibir snrlama yoktur. *Allah'n varln kavrayan insan, O'nu daha ok tanmak ve kendisinden neler istediini renmek isteyecek, Rabbimizin sevgisini ve honutluunu kazanmak iin neler yapmas, nasl davranmas gerektiini merak edecektir. *Allah kullarna Kendisini tantmak, isteklerini onlara aklamak, Kendisinin beendii tavr, davran, ahlak ve yaam biiminin nasl olduunu, iyi, kt, doru, yanl, gzel ve irkin kavramlarnn gerek manada neler olduklarn, lmden sonra kendilerini nelerin beklediini bildirmek, Kendi isteklerini yerine getirip honutluunu kazananlar nasl bir mkafatn beklediini mjdelemek, Kendisine isyan edenlerin nasl bir sonla karlaacaklarn haber vermek iin her devirde elilerini ve kitaplarn hak dinle

gndermitir. *Allah, Kuran'da mminlere huzurun ve gzel ahlakn hakim olduu bir yap tavsiye etmitir. Bu yapda fkeye kaplmak, kin tutmak gibi kt ahlak zellikleri yoktur. nk Allah Kuran'da mminleri bu tr tavrlardan menetmitir: Onlar bollukta da darlkta da infak edenler, fkelerini yenenler ve insanlar (daki haklarn)dan balama ile (vaz) geenlerdir. Allah iyilik yapanlar sever. (Al-i mran Suresi, 134) (Bunlar,) Byk gnahlardan ve irkin utanmazlklardan kananlar ve gazablandklar zaman balayanlar. (ura Suresi, 37) Allah mminlerin tarifini yukardaki ayetlerde grld ekilde yapmaktadr. Mminler de bunun dnda bir ahlak sergilemekten saknrlar. nk tm hayatlarn Allah'n sevgisi ve honutluu zerine kurmulardr. *Mminler ise hereyin hesabn Allah'a vereceklerini bildikleri iin her durumda en aklc, en vicdanl ve en dnceli tavrlar gsterir, en isabetli kararlar alr, en doru zm bulurlar. Kuran'n kendilerine kazandrd stn ahlak, yksek sorumluluk duygusu ve ince dnme kabiliyeti dorultusunda hareket ettikleri iin sorunlar ok abuk sonuca balar, hibir noktada taklmazlar. leri aralarnda istiare ederek, birbirlerinin akllarndan istifade ederek hallederler. (ura Suresi, 38) Her konuda, Allah'n en ok honut olaca en hayrl tercihi yaparlar. *Akl olan insan, evrenin ve canllarn her noktasnda byk bir plan, dzen ve akl olduunu grr ve dolaysyla bunlarn stn akl sahibi bir Yaratc tarafndan var edildiklerini anlar. Bunlar yaratlm olduklarna, rastgele ve bilinsiz bir srele ortaya kmadklarna gre, mutlaka bir amalar vardr. Bu amacn ne olduu ise, bize stn Yaratc'nn, yani Allah'n insanlara yol gsterici olarak indirdii Kuran'da bildirilir. Bu gerekleri gz nnde bulunduran ve Allah'a iman eden kii yukardaki sorulara doru cevab verecek ve yle diyecektir: "Ben hereyin sahibi olan Allah tarafndan yaratldm ve bu dnyaya gnderildim. Dnyada bulunduum srece beni Yaratana kulluk etmekle emrolundum ve bunu en gzel ekilde yapp yapmadm denendi. Dnyann zaten ok ksa olduunu, gz ap kapayncaya kadar geeceini biliyordum. Doru olan yaptm;Allah'a kulluk ettim, bu dnya hayatnn geici sslerine aldanmadm. Sonras m? Hayatm boyunca iyi iler yaptm ve Allah'n rzasn kazanmaya altm iin ebedi bir mutluluk yurdu olan cennete kavumay umuyorum. Ve Rabbime kavuacam gn sabrszlkla bekliyorum." *man sahibi olan insan, tm hayatn Allah'n rzasn kazanmak iin alarak geirmi, Allah'a teslim olmann huzuru sayesinde dnyann tm korku ve hznlerinden kurtulmu ve sonu olarak da sonsuz bir mutluluk yurdu olan cenneti kazanmtr. Nitekim insann dnyada bulunu amac nasl davranlarda bulunacann snanmasdr. Allah gzel davranlarda bulunanlara dnyada ve ahirette gzellik vadetmitir

*Dnya hayat gerekten, Allah'n anna uygun olarak ok gzel, renkli ve ihtiamldr. Onda yaamak, zevk almak elbette bir nimettir ve Allah'tan istenir. Fakat hibir zaman Allah'n rzasndan ve ahiretten daha nemli deildir. Bu yzden de insanlarn bu nimetleri kullanrken asla gerek amalarn unutmamalar gerekir. *mminin evlilikteki seimi, ancak takvaca ileri bir kii olabilir. stelik Allah'n rzas aranarak yaplan bir evlilik insana son derece huzur ve gven vericidir *nsann nefsi, snrsz bir mal, mlk ve servet sahibi olmann yansra, kendisi ldnde soyunu devam ettirecek olan ocuklar edinmenin tutkusu ile de doludur. Ne var ki Kuran'da bu tutkunun, Allah'n rzas temeli zerine kurulmad takdirde, insan Allah'n zikrinden ayran ve en nemlisi O'na ortak komaya kadar gtren saptrc bir unsur olabilecei bildirilmitir. *Pek ok insan dnyann bir ss haline gelen ocuk sahibi olma fikrini, hayatnn en nemli amalarndan biri olarak grmektedir. te bu nedenledir ki Allah Kuran'da, ocuklarn insan iin byk bir deneme konusu olduundan bahsetmekte; ocua ancak Allah'n rzas gzetilerek sahip olunmas gerektiini, bunun haricinde olanlarn ise insan iin gizli bir irk koma olaca zerinde durmaktadr *ocuk sahibi olmak, ancak Allah' honut etmek iin istenirse doru bir davran gsterilir. Nitekim Kuran'daki kssalara bakldnda da, peygamberlerin ocuk isterlerken yalnzca Allah'n rzasn gzettikleri aka grlr. *Cennet'in stn olan en byk nimeti, Allah'n rzasdr. Mminin Allah'n rzasn kazanabilmi olmasndan dolay hissettii sevin ve huzurdur. Dahas, Allah'n verdii herey iin O'ndan raz olmann, O'na daimi bir kr iinde bulunmann verdii asl mutluluktur *Cennet'in dier nimetlerini deerli klan ey de, yine Allah'n rzasdr. nk ayn nimetler dnyada da ksmen var olabilirler, ama Allah'n rzas dahilinde olmadktan sonra mmin iin bir anlam tamazlar. *Cennet'te var olan maddi gzelliklerin dnyadaki benzerlerini alp bir yere toplasanz bile, Allah'n rzas olmadktan sonra, hibir anlam ifade etmezler nk. Hem Allah, o maddi gzelliklerden alnan zevki de hemen yok eder. *Sonsuz azaptan pimanlktan kurtulmann ve Allah'n rzasn ve cennetini kazanmann yolu ise bellidir: Ge olmadan Allah'a gnlden iman etmek, Tm yaamn O'nu raz edecek davranlarla geirmek... *nsann hayattaki temel amacnn Allah'n rzas olmas, dier insanlarla olan ilikilerini de kukusuz temelden deitirir *Mminlerin, sahip olduklar mallar ellerinden geldii lde infak etmeleri, yani Allah'n Kuran'da sayd kimselere -"...fakirler, dknler, zekat iinde grevli olanlar, kalpleri sndrlacaklar, kleler, borlular, Allah yolunda olanlar ve yolda kalmlar"- (Tevbe

Suresi, 60) vermeleri gerekir. nananlar bunu, kesinlikle bir klfet, bir angarya olarak grmezler; aksine Allah'n rzas iin yaplacak olan bu ibadet, mminler iin byk zevk, nee ve huzur kaynadr. *Mminlerin oluturduu bir toplumun da, kukusuz en nemli zelliklerinden biri fedakarlk olacaktr. Bu toplumda, en byk deer Allah'n rzasdr ve Allah'n rzasn kazanmann nemli bir yolu olan infak ve fedakarlk youn bir biimde uygulanr. *Toplumun yeleri, kendi ahsi menfaatlerini deil, mmin toplumunun genel menfaatlerini dnr ve ona gre davranrlar. Kendi menfaatleri ile bir dier mminin menfaati attnda ise, Allah'n rzasn kazanmak iin, kar tarafn menfaatine uygun davranrlar. *Mminin ahsiyeti ve asaleti ise yalnzca Allah'n rzasn aramasndan ve dnyada bir iyilik ve hayr yar iinde olmasndan kaynaklanr. *Allah katnda makbul olan uyanklk slam'n, mminlerin menfaatlerini srekli gzetme, mminlerin refah ve ferahn artrma, Allah'n rzasnn her zaman en ounu aramakta taviz vermeme, nefsinin, heva ve hevesinin kt arzularna kaplmama, eytann ve nefsinin hile ve vesveselerine aldanmama, imann ve akln gitgide daha fazla arttrma, ahlakn daha fazla gzelletirme yolunda gsterilen bir uyanklktr. Bu ekilde, Allah'n rzasnn en ounu arayan mminlerin de asil ve ahsiyetli karakterleri grnmlerine yansr. *badet, Allah'a kulluk etmek demektir. nsanlara yaplan bir yardm ise, ancak gerekten Allah'n rzas aranarak yaplmsa ibadet olur. *Kuran'da tarif edilen mslmanlk ise Allah'n rzasn ve sevgisini btn ahsi karlarn stnde tutan, sadece ahiretten beklentisi olan, ciddi bir aba gerektiren ve Allah'a kar drst olunan bir mslmanlktr. *Akl sahibi kii, dnyann en zengin, en gzel, en itibarl insan da olsa, bunlarn kendisine yarar salamayacann ve bir gn mutlaka leceinin farkndadr. Ancak lmn bir son deil, aksine bir balang olduunu, Allah'n rzasna uygun bir hayat srenlerin cennete, dnya hayatna kaplp Allah'a kar olan sorumluluklarn unutanlarn ise cehenneme gideceini bilir. *akll bir insan gnlk yaants iinde karlat her olayda vicdanna uygun davranr. rnein yardma muhta bir kimseye yardm eder ve bu sorumluluu bakalarna brakmaz. Allah'n raz olacan bildii gzelliklerin hibirini karmadan uygular. Hasta ya da yal birini grd zaman ona yerini verip kendisi ayakta kalmay tercih eder. Aksi takdirde umursuz bir tavr gstermi olacan ve Allah'n bundan raz olmayacan bilir. Gerekten fkelenilecek bir tavrla karlatnda bile, Allah'n yumuakbal bir tavrdan raz olacan dnerek fkesini yener ve karsndakine gzel sz syler. Kendi aleyhine olacan bilse dahi her zaman iin drst davranr, doru sz syler. Akl sayesinde tm bu tavrlar hayatnn sonuna kadar en gzel ekilde uygulayan bir

insan ise hem dnyada gzel bir hayat yaar, hem de Allah'n rzasn hedefleyerek gsterdii bu gzel tavrlarndan dolay cennetle mkafatlandrlr. *Akl sahibi kiilerin bu zelliklere sahip olmalar ise, tm hayatlarn Allah'n rzasn kazanmaya adayan ve ahireti hedefleyen ihlasl kimseler olmalarndan kaynaklanmaktadr. *Mminler gzellik, zeka, zenginlik, yetenek gibi her trl zellii, insanlara Allah'n verdiini bilirler. Birbirlerinde grdkleri gzel zellikleri de byk bir honutlukla karlarlar. Nefislerine deil, Allah'n rzasna uyduklar iin, cahiliye toplumu insanlarnn ilerinde yaadklar kibir, haset gibi duygular yaamazlar. *kavimlerin iinde peygamberlere kar mcadele eden, onlarla alay eden insanlar da eytann yoluna uyan kiilerdir. Ama unutmamak gerekir ki, eytann bu abalar hibir sonu vermez. Aksine inkarclarn bu tr alayc davranlarda bulunmalar, incitici szler sylemeleri elilerin ahiretteki derecesini artrr, Allah'n rzasn ve nimetlerini kazanmalarna vesile olur. *mminlerin din ahlakndan uzak insanlarn alayc tavrlar karsnda zlmeleri de sz konusu olamaz. Bu tavrlar ancak onlar iin bir rahmettir ve mminler gsterdikleri sabr sayesinde Allah'n rzasn ve cennetini umarlar. *Akl sahibi insann en belirgin zellikleri, Allah'tan korkup saknmas, daima vicdanna uymas, her olay, grd hereyi Kuran'a gre deerlendirmesi ve her an Allah'n rzasn aramasdr. Bir insan, dnyann en zeki, en bilgili, en kltrl insan dahi olsa eer bu zelliklere sahip deilse "aklsz" olacaktr ve birok gerei gremeyecek, kavrama yeteneinden yoksun kalacaktr. *Allah'n yaratm olduu sistemin anahtar ise Allah'n rzasdr. nk Allah sadece rzasna uyanlar doru yola iletecektir *Mslman, Allah'n rzasn arad iin Mslmandr. te Mslman, dierlerinden ayran en nemli fark buradadr. Mslmanlar, dini Allah'n rzasn kazanmak iin izlenecek bir yol olarak grrken, biroklar iin din, birtakm inanlar ieren kurallar btndr ve hayatlarnda nemli bir yeri yoktur. *Mslmanlar, dini Allah'n rzasn kazanmak iin izlenecek bir yol olarak kabul ederken, mnafklar bunu kendi kar ve isteklerini tatmin etmeye yarayacak bir ara olarak grrler. *nsanlar kendilerine tek hedef olarak belirledikleri dnya nimetlerini elde etmek iin ok byk bir aba gsterirler. Zengin olmak, stat kazanmak ya da baka menfaatler iin ellerinden gelen hereyi yaparlar. ok ksa sre iinde tmyle ellerinden gidecek olan "az bir deer" (Tevbe Suresi, 9) uruna byk bir yar iine girerler. Onlarnkinden ok daha byk bir karla, Allah'n rzasna ve cennetine talip olan mmin de bu hedefleri iin ciddi bir aba gsterecektir.

*Mmin Allah rzas ve ahiret iin "ciddi bir aba gsterek" alr. Maln ve cann Allah iin "satmtr". *Allah'a "maln ve cann satm" olan bir insan, Allah rzas iin karlaaca hibir zorluktan etkilenmeyecektir. Allah rzas dnda hibir eye ynelmeyecektir. *mmin olmann ls, Allah rzasna kar ili bir istek duymak ve gerektiinde bu yolda fedakarlk gstermekten kanmamaktr. *Mmin, Allah'n rzasnn yannda baka karlar gzetmez. *Allah'n rzasn arayan ve gzeten bir mmin iin hibir sknt, zorluk ve znt yoktur. *Nefs "var gcyle ktl emreden" olduuna gre, mmin srekli olarak nefsine kar uyank olmak durumundadr. Nefs srekli olarak ona Allah'n rzasnn dnda alternatifler sunar ve bu alternatifleri ssl gsterir. Fakat mmin, Allah korkusu sayesinde, nefsin bu "artp-saptrc" zelliine kanmaz. Daima Allah'n rzasna uygun bir yaam geirmek iin dorulara ynelir. *Mmin, irkten, Allah'tan baka hayali ilahlardan medet ummaktan, onlarn rzasn aramaktan ve onlarn boyunduruu altna girmekten arnmtr. O, yalnzca Allah'a kulluk eder. Allah'n rzasn arar. *Allah yolunda "ciddi bir aba" gstermenin anahtar ise, Allah rzasnn en ounu aramaktadr. Mmin, nnde hepsi de meru olan bir ka seenek birden bulduunda, kendisine Allah'n rzasn en ok kazandracak olann semelidir. Allah rzasnn en ounu aramay ksaca yle tanmlayabiliriz: -Mminin hayatnn tm "helal dairesi" iinde gemelidir. Haramlar aka belirtilmitir ve olduka az saydadr. Bu belli haramlarn dnda, btn fiil ve tavrlar sz konusu helal dairesi iindedir. -Bunun yansra mmine den, Allah'n helal kld ller iinde kendi akl ve "basiret"ini kullanarak, Allah'n rzasnn en ounu aramaya ynelmektir. Bununla ilgili olarak "infak" (Allah yolunda harcama yapma) konusu iyi bir rnek olabilir. Mmin, "maln ve cann" Allah'a satmtr. Elindeki imkanlar O'nun rzasna uygun bir biimde deerlendirmelidir. Ama bunu yaparken karsna deiik alternatifler kabilir. rnein elinde ykl miktarda bir para olduunu dnelim. Bununla kendine yeni bir giysi alabilir. Bu helal ve gayet meru bir harekettir; stne bana bakmas, temiz ve gzel bir grnm iinde olmas Allah'n rzasna uygundur. Ama bu paray kullanabilecei ve Allah'n rzasn daha da ok kazanmaya vesile olabilecek baka bir yer olabilir. rnein, bu paray kendisinden daha acil bir ihtiya iinde olan bir fakire vermekte, ya da bu paray dinin menfaatleri iin son derece nemli bir almaya aktarmakta, Allah'n rzas ok daha fazla olabilir. Bu, iinde bulunduu ortama ve artlara gre insann kendi vicdanyla ncelikli olan belirleyebilecei bir durumdur. Bir baka rnek daha verebiliriz: Mmin "iyilii emredip, ktlkten men etmekle", Allah'n dinini anlatmakla, yeryzndeki zorbalklara kar fikri bir mcadele iine

girmekle sorumludur. Allah'n rzasn, bu byk sorumluluu srtlanmakla kazanabilir. Bu sorumluluk her zaman iin baz ncelikli hizmetler ortaya karr. Bylesine byk bir sorumluluun gerektirdii pek ok i varken, Allah'n meru sayd bir baka ii daha ncelikli konumda deerlendirmek yanl olacaktr. rnein erkek ailesine bakmakla ykmldr. Onlarn gvenliini, geimini salama grevi ona verilmitir. Ama bunu bahane ederek yukarda bahsettiimiz sorumluluu zerine almamas elbetteki mmine yakr bir tavr olmayacaktr. Aslnda biraz dndmzde deeri az olan eyi tercih etmede "nefs"in etkili olduunu grrz. Allah katnda deeri az olan eyi ok olana tercih etmek, insann nefsine de bir "pay" ayrmasndan kaynaklanr. Oysa bir konuda yaplmas gereken, nefsine en ufak pay ayrmadan yzde yz Allah'n rzasn gzetmektir. Bir ite yzde doksan dokuz Allah'n rzas, yzde bir de nefsinin istekleri varsa, o yzde doksan dokuz da Allah katnda kabul edilmeyebilir. nk bu insan, nefsini Allah'a irk komu demektir. irkin ise yzde biri bile geri kalan ameli geersiz klmak iin yeterli olabilir. *Mminler her zaman iin sorumluluunu tadklar bu mcadele iin neyin "en hayrl" olduunu tespit edip, onu uygulamakla sorumludurlar. nk byle bir emaneti tayacak gce sahip olup da, srf nefsi iin aciliyeti olmayan ilerle uramak Allah'n rzasndan yz evirmek anlamna gelir. *Allah rzasnn en oundan yz evirip, ikinci dereceden bir ile ilgilenmek, Allah'n rzasna aykrdr. Dolaysyla zaten Allah'n rzasnn ancak en ou, Allah'n raz olduudur. Allah'n daha az raz olmas gibi bir ey yoktur. Allah'n rzasnn en ounu aramayp, azyla yetinmekse, aslnda insann ahirete ynelik yanl bir bak as gelitirmesinden kaynaklanr. *mmin iin bir tedirginlik ya da huzursuzluk yaratacak bir korku yoktur. Asl korkulmas gereken, Allah'n rzasna aykr yaamaktan dolay kalbin "katlamas"dr. *maher gn herkesin mutlaka evresinde toplanaca bildirilen cehennemin kenarnda bulunduumuzu, cehennemi tm dehetiyle grdmz dnelim... Byle bir durumda baz alternatiflerle karlasak, hi tereddt etmeden Allah'n rzasnn en ounu semez miyiz? *nkar edenler, "az bir yararlanma" dan (Al-i mran Suresi, 197) baka bir ey olmayan dnyay elde etmek iin ellerinden gelenin "en ounu" yaparlar. Sonu hsranla bitecek olan bu "az bir yararlanma"nn yannda, mminler iin Allah'n rzas, rahmeti ve cenneti vardr. Bunlara talip olan mminin yapmas gereken de elinden gelenin "en ounu" yapmaktr. *Mminin bir seim durumunda genellikle ilk dnp-yneldii alternatif, Allah'n rzasnn en oudur. *mminin sevgisi "Allah iin sevmek" dnda hibir kstasa bal deildir. Sevgisi, soy yaknl, maddi zenginlik gibi kstaslara deil, imana, ahlak gzelliine baldr. Para,

makam, hret gibi szde deerlerin sahiplerini deil, katksz iman sahiplerini, yani mminleri sever. Sevgisini Allah sevgisi dndaki kstaslardan arndrdna gre, en ok sevecei kii de Allah'n rzasn en ok arayan, en "takva" (Allah'tan korkup-saknma) sahibi olan insandr. *Mmin ahiretteki sonsuz cennet hayatn hedefler. Tm hayat Allah'n rzasn ve bu byk "kurtulu ve mutluluk"u elde etmek zerine kuruludur *Allah rzas iin evlilik, "irk" zerine kurulan evlilikten elbette tmyle farkldr. Allah iin yaplan evliliin kstas ise, elbette mal, hret, fizik gibi geici kstaslar olamaz. Evliliini de Allah'n rzasn arayarak yapacaktr. Evlilik iin talip olaca insan da Allah rzasn en ok kazanmasna vesile olacak olan insandr. *yleyse, madem hayat ok ksadr, bu hayattan sonra sonsuz bir gerek hayat vardr ve madem o sonsuz hayat, bu dnyada Allah'n rzasn arayarak kazanlacaktr; bu durumda; -nsann buradaki ksa ve deersiz hayatndan ok, lmden sonra balayacak gerek hayatn dnmesi gerekir. Bu yzdendir ki, bu gerei kavram olan mminler "katkszca (ahireti asl) yurdu dnp-anan ihlas sahipleri"dirler. (Sad Suresi, 46) -Dnyada elde edilecek servet ve imkanlara tutkuyla balanmann bir anlam yoktur. Kimse ne maln, ne gzelliini, ne kuvvetini ne ailesini, ne de hretini ahirete gtremez. Bunlarn hibiri mezardaki insana elik edemez. Mezara giren yalnzca kefene sarl bir bedendir; o da ksa bir sre iinde kurtlanp rmeye balayacaktr. -Bu dnyadan ahirete gtrlecek tek ey Allah rzas iin yaplm olan salih amel ve ibadetlerdir. O zaman bu dnyada ksa bir sre iin insana verilmi olan nimetler (salk, gzellik, servet vb.), ahirette ebedi olarak ve ok daha gzeliyle yeniden insana verilecektir. -Bu gerei kavramayp da maln ve bedenini Allah rzas iin harcamaktan kanp "cimrilik" eden, kendi ahiretini mahvetmekte ve asl kendine cimrilik etmektedir. *Kuran'da tarif edilen din, insan yalnzca Allah'a kul olmaya ve O'ndan baka varlklarn boyunduruundan syrlarak zgrlemeye arr. Buna gre insan yalnzca Allah'n rzasn aramakla sorumludur, bakalarnn honutluunu aramak gibi bir zorunluluu yoktur. *Gerek Mslman, kendisini yaratan sonsuz kudret sahibi Allah'n rzasn arayan, O'nun rzasndan baka hibir maddi veya manevi karlk beklentisi iinde olmayan kiidir. te Mslmanln tanm budur. *Mmin geici ve ksa bir yurt olan dnyada Allah'n honutluunu kazanmak hedefindedir. Tek dncesi kar karya olduu byk olaydr: Kesin olarak bir gn lecek ve Allah'n huzurunda hesap verecektir. Bu hesap onu ebedi ykma ya da kurtulua tayacaktr. Bylesine byk bir olayla kar karyayken baka hesaplar

peinde komak ya da umursuz davranmak ise elbette akl kar deildir. *Mmin, kurtuluu iin "en ou" aramakla ykmldr. Allah rzasnn en ounu aramamak, kar karya olunan tehlikenin de farknda olmamak demektir. *Mmin, hayatnn her aamasnda, karsndaki alternatifler arasndan Allah rzasnn en ounu semek durumundadr. Allah rzasnn en ok hangi alternatifte olduunu tespit etmek iin elinde olan en byk kstas ise vicdandr. *Allah'n gcn takdir edebilen ve dolaysyla hayatn Allah rzas zerine kuran bir insann sahip olduu en nemli zelliklerden biri de, Allah dndaki tm varlklardan "bamsz"lamasdr. O, hayatn Allah'n honutluunu kazanma, O'na "kul" olma hedefi zerine kurduuna gre, Allah tarafndan yaratldn ve kontrol edildiini kavrad tm evrene artk deiik bir gzle bakacaktr. Yalnzca Allah' ilah olarak tand iin, sahte ilahlar artk mmin iin bir ey ifade etmeyecektir *Mmin Allah'n verdii mlk, aklc bir biimde, Allah rzas iin harcarken, bunun bitiptkeneceinden de korkmamaldr. *ahirete gei kaps olan lm, ancak hayatn Allah rzasna uygun olarak deerlendirenler iin mutluluk ve kurtulua alr *Mmin, yalnzca Allah'n honutluunu arad, yalnzca O'na yalvard, yalnzca O'ndan istedii iindir ki, tm yaratlmlardan bamszlamtr. Allah dnda hi kimseyi honut etme ihtiyac duymaz, Allah'tan bakasndan medet ummaz. nsann gerek zgrl, zaten ancak bu gerei kavrayarak Allah'a ynelmesiyle olur. *Kuran'n tarif ettii mminlerin ahlak Allah korkusu ve honutluu zerine kuruludur. *Allah korkusu, mminin imann, evkini, Allah'a olan sevgi ve saygsn coturan bir duygudur. Kiiyi Allah'n raz olmayaca bir tavr iine girmekten sakndran, nefsinin taknlklarn, snr tanmaz ktlklerini dizginleyen, srekli iyilik ynnde harekete geiren bir korkudur. Bu korku onu Allah'n azabndan uzaklatran, Allah'n rzasna, rahmetine ve cennetine yaklatran, bundan dolay da ok byk bir manevi haz ieren bir korkudur. Mmini Allah'n snrlarn korumada, Allah'n rzasn aramada son derece yksek bir uura, uyankla ve titizlie iletir. *Mmin Allah'n bykln, azametini, kudretini bildii gibi "ntikam alan", "Kahreden", "Azap veren", "Zillete dren" sfatlarn da bilir. Allah'n rzasna ters den bir tavr ya da konumann karlksz kalmayacan bilir. *Kk byk hereyin ortaya dklecei, ellerin ve derilerin ahitlik edecei bir vakit gelecektir. Bundan korkan mmin hayatn bu geree gre yaar ve Allah'n rzasndan kesinlikle hibir art ve koulda taviz vermez. *Allah'tan gerei gibi korkup saknan mminler Allah'tan karlk grme konusunda son derece hassastrlar. yle ki kendilerine isabet eden bir musibet karsnda veya ilerinde bir terslik hissettiklerinde ya da herhangi bir skntya uradklarnda hemen bir vicdan

muhasebesi yapar, Allah'n honut olmayaca bir ey yapp yapmadklarn gzden geirirler. Ve Allah'tan balanma dileyip, O'na dua ederler. Allah'n rzasn kazanmaya olan dknlkleri ve ayn ekilde O'nun rzasn kaybetmekten duyduklar korku, onlar son derece duyarl hale getirmitir. *Doruyu yanltan ayrabilen bir akla sahip olan insann her sz, her tavr, ald her karar, verdii her tepki isabetlidir. Allah'n dorularna uygundur. yiyle kty derhal ayrt edebildii iin Allah'tan korkan bir insan, her iinde Allah'n rzasna uygun hareket eder. *Allah'tan gc yettiince korkan, her tutum ve davrannda Allah'n rzasn gzeten, dosdoru davranan samimi bir mmin iin azap sz konusu deildir. *Cennete giren mminlerin duyduklar en byk manevi haz, Allah'n bundan sonra kendilerinden raz olduunu, kendilerini sevdiini, onlara hibir zaman gazaplanmayacan, ebediyen Allah'n dostu olacaklarn bilmeleridir. Allah'n rzasn kazanm olmak insana hibir maddi gzellikle karlatrlamayacak kadar byk bir sevin ve mutluluk verir. Nitekim cennet nimetlerini deerli klan da Allah'n rzasdr. *u anda cehennemin kenarnda olsanz ve oradaki zebanilerin cehennem ehline yaptklar dayanlmaz ikenceleri gznzle grseniz, cayr cayr yanan atein uultusunu, cehennem ehlinin lklarn, kemiklerini atrdatan inlemelerini, kahrla nefes alp vermelerini, bir kez daha dnyaya geri dnmek isteyen pimanlk dolu yalvarlarn duysanz ve sonra tekrar dnyadaki yaamnza geri dndrlseniz acaba hayatnzda neler deiirdi? Hi kuku yok ki iinizi tarifsiz bir korku kaplar, bambaka bir insan olurdunuz. Hayatnz btnyle farkl dzenlerdiniz. Etrafnzdaki insanlarn bu gerei gz ard ettikleri iin byk bir gaflet iinde olduunu dnr, olanca gcnzle ahiret iin abalardnz. Allah'a kar gnah olabilecek hereyden iddetle saknr, toplayabildiiniz kadar ecir toplamaya alrdnz. Ahiret hayatnz riske sokabilecek en ufak bir sz ya da davran korkudan iinizi titretir, hemen Allah'a yalvara yalvara, rpertiyle dua eder, balanma dilerdiniz. Grdkleriniz, duyduklarnz bir an olsun aklnzdan kmazd, kendi sonunuz iin ayn ihtimali dnmekten Allah'a snrdnz. Allah'n sevgisini kazanmak, O'nun azabndan kurtulmak iin malnz, cannz, tm enerjinizi kullanrdnz. stelik bunlarn hepsinde lene dek sabrl ve kararl olur, karnza bir zorluk ksa bile bu size zorluk gibi grnmezdi. Kimse sizi yolunuzdan eviremez, Allah'n rzasndan taviz verdiremezdi. Her art ve koulda, her durumda ahiretiniz iin yapabileceinizin en fazlasn yapardnz. nsanlarn, toplumlarn ne yaptklar, nasl bir hayat tarzn benimsedikleri, hangi ideolojilerin peinden kotuklar sizi hi mi hi ilgilendirmezdi. Her halinizle ve her tavrnzla sadece Allah'n honutluunu kazanmaya alrdnz. Allah'n emir ve yasaklar konusunda son derece titiz olduunuz gibi insanlara da bunu anlatr, her grdnz kimseyi bu gerekle uyarrdnz. En byk hedefiniz, hayatnzn tek amac Allah'n

dostluunu kazanmak olurdu ve kendinizi tamamen O'na teslim ederdiniz. *Allah'tan korkmayan bir insann nefsi, onu srekli olarak Allah'n raz olmad eyleri yapmaya, raz olaca eylerde ise ihmal ve geveklik gstermeye srkler. Bu yzden Allah rzasn kazanmann yegane yolu Allah korkusudur. Bu, Allah'n koyduu bir kanundur. O halde Allah'tan gerei gibi korkmadan O'nun sevgisini ve rzasn kazanacan sanmak byk bir cahillik ve aldan olacaktr. *Allah sevgisinin tarifsiz manevi hazzn tadan mminler, Allah'a kar bir hata ya da kusur ileyerek en ok sevdikleri varln sevgisini ve honutluunu, dostluunu kaybetmekten ok korkarlar. *insanlarn sahip olduu veya olamad eyler kendileri iin bir kazan deildir. Bunlar sadece geici dnya hayatn m gerek yurt olan ahireti mi istediklerini denemek iin Allah'n yaratt imtihanlardr. Eer kii bu gerein farkna varmaz ve elindeki hereyi kendisinin zannedip cimrilik yapar, Allah'n diledii ekilde harcamazsa o zaman Allah da onun elindeki imkanlar daraltr. Tam aksi olarak elindeki hereyin kendisine Allah'n rzasn kazanacak bir harcama yapmas iin verildiini bilen kiilerin de elindeki imkanlar arttrr, dnyada da ahirette de onlara en gzeliyle karlk verir. *Peygamberler bir hkm vermeleri gerektiinde adaleti salayabilmek iin, savata zafer sahibi olabilmek iin, dnyada Allah'n rzasn kazanmak amacyla harcanabilecek mal, mlk iin, hastalandklarnda ifa bulmak iin ve bir insann hayatnn her annda isteyebilecei herey iin yalnzca Allah'a ynelmilerdir. *u an dnyada yaayan insanlara, Allah katndan bir kitap gndermitir. O'nun katndan gnderilen, hkmleri korunmu olan bu kitap, son kitaptr. Allah bu kitabn iinde dnyada yaayan insanlara neler yapmalar gerektiini ak ak belirtmitir; uymalar gereken emirleri, saknmalar gereken yasaklar bildirmitir. stelik bu kitaptaki emirlere uyarak hayatn Allah rzas iin geirenlerin sonsuza kadar cennette kalacan mjdelemitir. *mminin yegane dostu Allah'tr. Ve O'nu vekil edinmesinden dolay yaam boyunca her trl sknt ve zntden de uzaktr. Hereyden nce Yaratannn, en byk dostunun yardm ve destei kendisiyle beraberdir. Allah da velisi olduu kulunun zerine "gven duygusu ve huzur" (Tevbe Suresi, 26) indirmitir. Bu huzur, mminin; her namazda, her salih amelde, Allah rzas iin yapt kk byk her ite Rabbinin kendisini grdn ve bunlarn karln kat kat fazlasyla vereceini bilmesinden doar. *Allah' tanyan, ve O'nun zerindeki rahmetini gren, O'nun sayesinde var olduunu, yaadn ve sevip-holand hereyin O'ndan geldiini farkeden mmin ise elbette Allah sevgisinin ve imann stnlne ular, tm yaratlmlardan bamszlar, Allah'n dnda hikimseyi honut etme ihtiyac duymaz ve Allah'tan bakasndan medet ummaz.

yle ki kalbi yalnzca Allah' anmakla tatmin bulur. Allah rzas iin bir i yapmak yerine bo ve amasz ilerle uramak artk asla onun yapabilecei eyler deildir. nk Allah ibadetlerini, gzel ahlakl olmay, itaatli olmasn, Mslmanlara dknl, ahiret iin salih amellerde bulunmay mmin iin sevin ve mutluluk vesilesi yapmtr. Bunlar hayattan aldklar gerek zevkler haline getirmitir. *Allah'n gcn tanyp takdir eden insanlar vicdanlar gl olduu iin kk yalardan itibaren evrelerini hayranlkla gzlemler, grdkleri detaylarda sakl olan Allah'n delillerini, gcnn izlerini farkederek yaarlar. Bu nedenle evrenin Yaratcs'na olan sorumluluklarnn da bilincindedirler. Hayatlarn O'nun honutluunu kazanacaklar iler yaparak, O'nun tavsiye ettii bir yaam srerek ve en nemlisi de ldkten sonra O'na hesap vereceklerini bilerek geirirler. *Allah'n yardmn kazanmak iin en nemli artlardan biri O'nun dinine yardm etmek, O'nun snrlarn koruma konusunda titizlik gstermek ve bu uurda mcadele etmektir. te byle samimi bir abann karlnda mminler daima Allah'n yardmyla karlk bulurlar. Zafer, Allah'n vaat ettii gibi, yalnzca O'na inananlarn, O'nun rzas ve honutluu iin gayret gsterenlerindir *Peygamberler ve salih mminler Allah'n sevgisini kazanm ok deerli insanlardr. Onlar da Allah' ok severler ve yalnzca O'nun honutluunu kazanmak iin yaamlarnn srdrrler. phesiz Allah'n bir insan sevmesi ve onu dost edinmesi insana verilebilecek en byk nimettir. *Allah'n elilerinin ok nemli bir zellii vardr: Hep Allah' vekil edinmiler, yalnzca O'nun honutluunu gzettiklerinden kimsenin takdiri peinde komamlardr. *Altna'da tm evrenin ve canllarn Allah tarafndan yaratld gerei tm bilim dnyas tarafndan kabul edilecek ve bylece bilim doru bir temel zerine oturtulacaktr. Darwin'in hayallerini desteklemek ya da kimyasal silahlar, nkleer bombalar retmek iin kullanlm olan bilimsel imkanlar, Allah'n rzasna uygun bir biimde insanlk yararna kullanlacaktr. Bu bilince ulaan bilim adamlar ise, insanla hizmet etmenin Allah'n honut olaca bir tavr olduunu bildikleri iin, ok daha verimli bir biimde alacaklardr. *Altna da insanlarn cennete zlem duyduu, Allah'n rzasn ve cennetini umarak yaadklar bir dnem olacaktr. Dolaysyla bu dnemde insanlar her yerde cennet benzeri bir sanat, estetik ve gzellik oluturmaya alacaklardr. *Kuran ahlakna sahip olan kii her durumda adaletli davranr, srekli iyi iler yapp, Allah'n rzasn ve sonsuz ahiret yurdunu kazanmay ister. Ayrca byle stn bir ahlaka sahip olan insanlarn yaad toplumda da adalet her artta uygulanr. *Carl Feit yle der: "Bu kiiye gre, Allah sevgisinin tek yolu O'nun yaptklarn anlayabilmektir. Bu da kainattr. Kainatn ileyiini bilmek dindar bir insan iin merak konusudur nk bu Allah'n yaratt bir dnyadr".

*Allah'n verdii nimeti takdir edebilecek ahlaktaki bir insan, ayn ekilde evresindeki insanlarda grd gzellikleri de kavrayabilecek bir dnce ufkuna sahip demektir. Dolaysyla byle bir insan dnyann en zengin insan da olsa, hereyi nne hazr gelse, ya da hayat boyunca hibir zorluk ve skntyla karlamam da olsa yine de halden anlayan, ince dnceli, vicdanl bir karaktere sahip olur. Sknt ekenin, fakir olann ruh halini, ihtiyalarn bilir. Sevmeyi, saygy, sadakati en derin ekliyle yaayabilir. Dostluu, arkadal herkesten daha iyi bilir. nk bu kimse mmindir ve her ne kadar refah ierisinde olursa olsun vicdann ve akln bir kenara brakmaz. Hep daha iyisini daha gzelini bulmak ve Allah'n rzasn daha da fazla kazanmak iin srekli bir aray ierisinde olur. Bu nedenle rahatlk onu ahlak tembelliine itmez. nk onlar Allah'a yaknlamak ve O'nun sevgisini kazanabilmek iin yarrlar. *Zengin insanlara kendilerini beendirebilmek iin ok eitli yntemler denerler, ama bu antipatiden baka bir ey oluturmaz. Aslnda bir anlamda da tuzaa dm olurlar. Allah, Kendisini raz etmek iin yaamak yerine insanlara kendilerini beendirmeye alan bu insanlara umduklarnn tam tersiyle karlk verir. Bu durumda hem Allah'n sevgisini hem de insanlarn beenisini kaybetmi olurlar. *temeli Allah rzasna, korkusuna ve sevgisine dayanmayan hibir beraberlikte gerek sevgi ve sadakat yaanamaz. *Doktorlar ok az bir maaa hastanelerde gece gndz alrlar. Yllarca buralarda altktan sonra da en fazla bir bekleme salonuyla hasta odas olan bir muayenehaneye sahip olurlar. Sabahtan ge saatlere kadar da burada hastalara bakarlar. Bu hayattaki en byk idealleridir. Oysa meslei ne olursa olsun her insan ksa bir yaam srp ahiret gerei ile karlaacaktr. lmn ardndan, ka hasta bakt, tbbi terimleri yeterince bilip bilmedii, mesleindeki nvan ve bu tarz cahiliye kstaslarndan deil, Allah rzas iin nasl iler yapt, insanlara fayda vermeye alrken onlarn beenisini kazanmaya m yoksa Allah' raz etmeye mi altndan sorulacaktr. *Cahiliye insanlarn bu ekilde tutkuyla oyalayarak gaflete srkleyen konular ise belli baldr. yi bir hayat yaayabilmek, zengin olabilmek, itibar ve mevki edinip toplumda saygn bir yere gelmek, iyi bir evlilik yapp vnebilecek ocuklara sahip olmak te cahiliye insannn sonsuz ahiret hayatna tercih ettii konular sadece bunlardan ibarettir. Elbette tm bunlar Allah'n rzas ve ahiret hedeflendiinde her insann sahip olabilecei meru nimetlerdir. *Cahiliye toplumu hrs ve yar ierisinde dnya hayatnn nimetlerinden daha da fazla istifade edebilmek iin koutururlarken, yava yava hastalklarla ve yallk alametleriyle karlamaya balarlar ve bir sre sonra lmle burun buruna geldiklerini grrler. Bu aamadan sonra ise dnyadakinin aksine, para, mevki ve itibar gibi kavramlarn hibir ie yaramayaca ve sadece Allah'n rzasn kazanmak iin harcanan abalarn karlk grecei ahiret hayat ile karlarlar.

*Cahiliyedeki i adam karakterinde ise byle salih bir niyet deil, aksine dnyaya kar tutkulu bir ballk vardr. Oysa karakterlerine bu denli hakim olan para, dnya hayatnn geici bir yarardr. Dnyann en zengin insan ya da en baarl i adam da olsalar bir gn mutlaka lecek ve tm kazandklarn dnyada brakacaklardr. Kendileri ise kazandklar parann hibir faydasn gremeyecekler, bedenleri de topran altnda ryp gidecektir. Ardndan ise dnyada yaptklar ilerden hesaba ekileceklerdir. Bu hesap gnnde kendilerine para kazanmak iin ne kadar aba harcadklar ya da ne kadar biriktirebildikleri sorulmayacaktr. Allah iin ne yaptklar, Allah'n rzasn kazanp kazanmadklar sorulacaktr. Bu nedenle dnyaya ynelik olarak gsterdikleri tm bu abalar bounadr. *nsanlarn kendilerinden makamca veya yaa stn olan birine sayg gstermeleri elbette gzel bir davrantr. Ancak bu kiilerin bunu yaparken Allah'n rzasn aramalar ve kar taraf salayabilecei maddi menfaatler ynnde deil, onun ahlak ynnde deerlendirmeleri gerekir. Oysa cahiliye toplumunda insanlar bu deerlendirmeyi yapmazlar. Maddi zenginlii olan bir insan ahlaken son derece zayf bile olsa ona sayg gsterirler. Buna karlk kendilerine bal olarak alan kimseleri ahlaklarn hi deerlendirmeden ezmeye alrlar. nk burada da kstaslar Allah'n rzas deildir. *Hi kimsenin cahiliye llerine gre stn bir mevkiye sahip olmas, etrafndaki insanlardan itibar grmesi gerekli deildir. Bir insan deerli klan ve ona hem dnyada hem de ahirette gzel bir yaam salayacak olan, Allah'n rzasn gzeterek yapt ilerdir. *Kuran ahlaknda ise yaplan her i yalnzca Allah'n rzasn kazanmak amacyla yaplr ve mminler meslekleri ne olursa olsun gzel bir ahlak gsterir *Mminler gerektiinde gnlerinin byk blmn alarak, para kazanmak amacyla geirebilirler. Ancak onlar iyi bir kazan elde etmeyi, Allah'n rzasn kazanabilmek, O'nun honut olaca harcamalarda bulunabilmek amacyla isterler. *memur karakterini yaayan insanlar hem ahlak yaplarnda hem de sosyal yaantlarnda tembel ve enge bir tavr sergilerler. kar salayacaklarn dndkleri bir olay olmad srece de bu yaplarndan dn vermezler. Konunun banda da akland gibi bir kar sz konusu olmadnda yaptklarnn boa gideceine inanrlar. Oysa memurluk, bir hizmet mesleidir. slam ahlakn yaayan bir memur bir i iin gelen kiilere ok gzel tavrlar gstererek hizmet eder. Asla onlar skntya sokacak, bo yere vakitlerini alacak ekilde davranmaz. nk, insann iyilikten ve gzel ahlaktan yana yapt hibir eyin boa gitmeyeceini bilir. Yapt her ii Allah'n rzasn kazanmak, Allah'n beendii ahlak en fazlasyla yaamak niyetiyle bir ibadet olarak yerine getirir. Gzel davranlarnn hepsi hesap gnnde ortaya konmak zere Allah'n katnda bir kitaptadr. *Elbette gzel tavrlarda bulunmak iin insann aba harcamas ve emek vermesi

gerekecektir, ama alnacak karlk ayetlerden de anlalaca gibi, gzellikle geen bir yaam, sonsuz bir cennet hayat ve daha da nemlisi Allah'n rzas olacaktr. *dnya hayat bir imtihan ortam olarak yaratlmtr. Allah dnya hayatn insanlara zellikle ekici gelecek ekilde yaratm ve pek ok nimetle sslemitir. nsanlarn kimisi bu gzelliklerin Allah'tan olduunu bilecek ve bu geici nimetleri O'na krederek kullanacak, asl amac ise dnya hayatnda Allah'n honutluunu kazanaca iler yaparak ahireti kazanmak olacaktr. *Hz. Musa'nn teblii karsnda imana gelen Firavun'un emrindeki sihirbazlar ise, bu seimlerinden dolay Firavun'un zalim ve iddet dolu tavrlaryla kar karya kaldlar: Firavun: "Ben size izin vermeden nce O'na iman ettiniz, yle mi? Mutlaka bu, halk burdan srp-karmak amacyla ehirde planladnz bir tuzaktr. yleyse siz (buna karlk ne yapacam) bileceksiniz. Muhakkak ellerinizi ve ayaklarnz aprazlama keseceim ve hepinizi idam edeceim." (Araf Suresi, 123-124) Sihirbazlarn karlatklar bu acmasz uygulamann tek sebebinin de yine 'Allah'a iman etmeleri' olduu bir baka ayette yle haber verilmektedir: Oysa sen, yalnzca, bize geldiinde Rabbimiz'in ayetlerine inanmamzdan baka bir nedenle bizden intikam almyorsun. "Rabbimiz, stmze sabr yadr ve bizi Mslman olarak ldr." (Araf Suresi, 126) Grld gibi Firavun'un zalimlii ve kendi hkmranln reddederek Allah'a iman eden kimselere olan tavr ok ak bir ekilde ortadayd. Ancak hanm, tm bunlar yakndan bilen bir kimse olmasna ramen, Firavun'un onun imann rendiinde gsterebilecei tepkiden ve kendisine uygulayabilecei zulmden hibir ekilde ekinmemi, Allah'n rzasn, sevgisini ve yaknln kazanmay bundan ok daha nemli grmtr. Bu samimiyeti, Allah'a olan teslimiyeti, zor artlar altnda imann gizlemek iin gstermi olduu sabr ve tevekkl, Allah sevgisinden kaynaklanan cesareti tm inananlar iin gzel bir rnektir. Bunun yan sra, Firavun'un tm Msr'n sahibi olduu, tm hazineleri ve nimetleri elinde bulundurduu da unutulmamaldr. Firavun'-un hanm elindeki bu imkanlarn hibirini nemsememi, iman, Allah'n rzasn kazanabilmeyi, O'nun istedii ahlak yaayabilmeyi tm bu dnya nimetlerinden ok daha stn tutmutur. Nitekim Allah'a olan duasnda da bu samimiyeti ok ak bir ekilde grlmektedir. Dnya hayatnda sahip olduu tm bu imkanlara ramen, Allah'tan kendisini Firavun'dan ve onun zalim sisteminden kurtarmasn dilemi ve kendisine cennette bir ev vermesini istemitir: ... Hani demiti ki: "Rabbim bana Kendi Katnda, cennette bir ev yap; beni Firavun'dan ve onun yaptklarndan kurtar ve beni o zalimler topluluundan da kurtar." (Tahrim Suresi, 11) Firavun'un hanm bu stn ahlakyla dnya hayatna bal olmadn, asl olarak Allah'n rzasn ve cennetini istediini ortaya koymaktadr. Allah onun bu samimi imann, tm

mminlere rnek vermi, onu hem dnya hayatnda hem de ahirette stn klmtr. *Hz. Meryem dnyaya geldiinde, annesinin tavr yine Allah' raz etmeye ynelik olmutur. Hemen Allah'a ynelmi, hem Hz. Meryem'i, hem de onun soyunu eytann errinden korumas iin Allah'a itenlikle dua etmitir. *Cahiliye ahlaknn meydana getirdii kadn karakterinde ahirette alnacak karlk dnlmedii iin alay etmekte, insanlarn kusurlarn bir elence konusu haline dntrmekte bir mahsur grlmez. Bunda ciddi anlamda bir ktlk olmad ne srlr ve alay bir eit 'espri tarz' olarak deerlendirilir. Kimi zaman da insanlara ynelik alayc tavrlar konuarak deil, ka gz iaretleri, imal birtakm yz mimikleri ya da el hareketleriyle ifade edilir. Bazen de bu mimiklerin yerini, fsltyla yaptklar konumalar alr. man sahibi bir kadn ise, bu ve benzeri tavrlarn hibirine tenezzl etmez. Tm bunlarn Allah'n raz olmayaca, insan kk dren, asaletten uzaklatran ve kiiliini zedeleyen davranlar olduunu bilir. Kuran ahlakna uygun bir tavr ierisinde olmann insan daima en asil konuma getireceini bilerek bu konuda kararllk gsterir. *Allah, inkar edenlere, Nuh'un eini ve Lut'un eini rnek verdi. kisi de, kullarmzdan salih olan iki kulumuzun nikahlar altndayd; ancak onlara ihanet ettiler. Bundan dolay, (kocalar) kendilerine Allah'tan gelen hibir eyle yarar salamadlar. kisine de: "Atee dier girenlerle birlikte girin" denildi. (Tahrim Suresi, 10) Allah'n sevdii, raz olduu, cennetiyle mjdeledii bu mbarek insanlarla evli olacak kadar yakn olduklar halde, bu yaknlk, samimiyetsizlikleri nedeniyle onlara Allah'n rahmetinden yana hibir ey kazandrmamtr. Tam tersine Allah'n azabyla karlamlardr. *Rabbimiz'in 'pek byk bir ahlak zerinde olduunu' bildirdii Peygamberimiz Hz. Muhammed ise, 'kesintisi olmayan bir ecir' (Kalem Suresi, 3) ile mjdelenmitir. Kukusuz Allah'n peygamberleri ve salih mminleri Kuran'da bu ifadelerle vm olmas, onlarn ne kadar erefli bir makama sahip olduklarn aka ortaya koymaktadr. Allah'n bir insana, kendisinden raz olduunu, onu stn bir makama ykselttiini, 'dost edindiini' Kendisi'ne yakn klnanlardan, hayrl olanlardan olduunu bildirmi olmas, hakknda 'o ne gzel kuldu' diye bahsetmesi ok byk bir ltuf ve ok erefli bir karlktr. man eden her insan, Allah'n bu ltfuna erierek Rabbimiz'in yaknln, dostluunu, sevgisini ve rzasn kazanabilmeyi gnlden ister. Ancak bunun iin insann, Allah'n peygamberlerini ltuflandrd bu nimetleri kendisinden kesinlikle uzak grmemesi, Rabbimiz'in rahmetinin ve fazlnn ok geni olduunu bilmesi gerekmektedir. Allah, insanlarn Kendisi'ne gnlden ynelerek talep ettikleri her trl isteklerine karlk vereceini bildirmitir. Bu nedenle kadn olsun erkek olsun, her insann peygamberlerin bu stn makamna ulaabilmeyi hedeflemesi ve bunun iin samimi bir aba harcamas

gerekmektedir. *Kuran'da, "Ama Biz'den kendilerine gzellik gemi bulunanlar; ite, onlar, ondan uzaklatrlmlardr." (Enbiya Suresi, 101) ayetinde, Rabbimiz'in Katndan kendilerine gzellik geen insanlardan bahsedilmitir. Allah kadn ya da erkek ayrm yapmadan insann nne, bu kimselerden olabilme frsatn sunmutur. nsann yapmas gereken, Allah'a gnlden bir sevgiyle balanmak, O'nu hereyin stnde tutarak Rabbimiz'in raz olaca bir yaam srmektir. Bu samimi iman yaayan her insan, Allah'n dilemesiyle, Allah Katnda en gzel karl bulacaktr. *man sahibi insanlar, yaadklar toplumdan, ailelerinden ya da arkada evrelerinden aldklar telkinler her ne olursa olsun, bunlar bir kenara brakr ve Kuran'da belirtilen Mslman karakterini yaarlar. te mmin bir kadn da karakterini Allah'n beendii ve honut olaca ahlak l alarak, Kuran'a gre belirler. *Ve haklarna tecavz edildii zaman, birlik olup kar koyanlardr. (ura Suresi, 39) Bu, iman edenlere lahi bir emirdir ve pek ok hikmeti vardr. nkarc ideolojilerin fikren yok edilmesi de, ancak Mslmanlarn ittifak etmeleri ile mmkndr. Ancak elbette unutmamak gerekir ki, iman edenlerin ittifakn gl klan aslnda onlarn imanlar ve ihlaslardr. Gerek dostluk ve ittifak ancak samimi iman ile kurulur. Mminler, birbirlerini araya hibir kar ya da menfaat beklentisi katmadan, halis niyetle ve sadece Allah rzas iin sever, Allah rzas iin dost olur ve Allah rzas iin birlik olurlar. Temeli dnya zerindeki en salam kaynaa, Allah sevgisine ve Allah korkusuna dayal olan bu birliin bozulmas, dalp yklmas Allah'n dilemesi dnda hibir ekilde mmkn olmaz. Bylesine salam bir ittifakn, Mslmanlara dnyada eine az rastlanr bir g kazandraca ise aktr. *Samimi iman eden kiiler arasnda sevgi, bir dierinin Allah'tan korkup saknmasna, Rabbimiz'e duyduu ili sevgiye, yapt salih amellere, gsterdii gzel ahlaka gre ekillenir. Eer bir kii hayatn Allah yolunda vakfetmi olduunu tm tavr ve davranlar ile ispatlyor, her annda Allah'n rzasn ve rahmetini gzeterek gzel davranlarda bulunuyorsa, mminler o kiiye kar sevgi ve hrmet duyarlar. *Kuran ahlak sosyal dayanmay gerektirir ve insanlarn birbirlerinin ihtiyalarn gzetmelerini emreder. Hatta, iman edenler -kendi ihtiyalar olsa dahi- ellerindeki yemei ncelikle fakirlere ve esirlere ikram edecek kadar fedakar bir ahlaka sahiptirler. stelik bunu karlarndakinin memnuniyeti iin deil Allah'n rzasn kazanmak iin yaparlar. Kuran'da yle bildirilmektedir: Kendileri, ona duyduklar sevgiye ramen yemei, yoksula, yetime ve esire yedirirler. "Biz size, ancak Allah'n yz (rzas) iin yediriyoruz; sizden ne bir karlk istiyoruz, ne bir teekkr." (nsan Suresi, 8-9) *nsann bilmesi gereken en temel hakikat, Allah'n kulu olduudur. Yaplan herhangi bir i, ancak Allah'n rzas gzetilerek, O'na kulluk etme bilinciyle yapldnda deer tar.

nsann nefsinin istek ve arzularn dizginlemesi de, Allah rzas iin (ve Allah'n diledii lde) yapldnda deer tayan bir abadr. Allah, Kendi rzas gzetilmeden srdrlen bu gibi abalarn sahipleri iin "alm, bouna yorulmutur" (Gaiye Suresi, 3) buyurmaktadr. *slam zgrletiricidir. nsan; gereksiz rf ve adetlerden, yasaklardan, toplumsal basklardan, "bakalar ne der" endiesinden kurtarp, sadece Allah'n rzasn amalayan huzurlu bir hayat srmeye arr. Nitekim Peygamber Efendimiz de birok hadisinde insanlara, dini kolaylatrmay emretmitir: "Sevindirin, nefret ettirmeyin, kolaylatrn, zorlatrmayn." 1 "Kolaylatrclar olarak gnderildiniz, zorlatrclar olarak gnderilmediniz." 2 *Dnya hayatna kanmayan, Allah'n rzasn ve sonsuz ahiret hayatn tercih edenlere ise Rabbimiz u ekilde mjde verir: Kim ahiret ekinini isterse Biz ona kendi ekininde artrmalar yaparz. Kim dnya ekinini isterse ona da ondan veririz; ancak onun ahirette bir nasibi yoktur. (ura Suresi, 20) Allah dnyada da insanlara nimetlerini vermesine karn, ayetlerinde srekli olarak ahiretin nimetlerini istemeyi tler. nk onlar daha hayrl ve daha sreklidirler. (Taha Suresi, 131) *u ak bir gerektir ki, insanlarn dnya zerinde gerek huzur ve mutluluu bulmalarnn, her trl ktlkten, acmaszlktan, karamsarlktan ve mutsuzluktan kurtulmalarnn tek yolu, Yaratcmz olan Allah'a teslim olmak ve O'nun raz olaca gibi bir hayat srmektir. Yerlerin ve gklerin tek sahibi olan Rabbimiz, tm insanlarn kurtulu yolunun bir hidayet rehberi olarak indirdii Kuran'a sarlmak olduunu bildirmitir. *Dorusu, o zakkum aac; gnahkar olann yemeidir. Pota gibi; karnlarda kaynardurur; kaynar-suyun kaynamas gibi. (Duhan Suresi, 43-46) Allah'a inanan ve O'na gnlden kulluk eden insanlar ise byle bir duruma dmeyecek, kolay bir hesap ile sorguya ekilip, korkuya, hzne ve pimanla kaplmadan cennete sevk edileceklerdir. O gn mminlerin yzlerinin l l parlayacan Allah ayetlerde haber vermitir. Onlar dnya hayatlar boyunca batl felsefelerin peine taklmadan Allah' hak Kitab'nda bildirdii ekilde raz etmeye ynelik yaamalarnn, Allah'tan korkup, O'nun azabndan saknmalarnn karln sonsuza dek cennette alacaklardr. *O, amel (davran ve eylem) bakmndan hanginizin daha iyi (ve gzel) olacan denemek iin lm ve hayat yaratt. O, stn ve gl olandr, ok balayandr. (Mlk Suresi, 2) Ayette de grld gibi Allah insanlar denemek iin yaam yaratm ve onlar dnyaya geici olarak yerletirmitir. Burada karmza kan olaylarla bizi snamakta; iman edenlerle inkarclarn ortaya kmas, inananlarn ktlklerden arnmas ve cennet ahlakna ulamas iin hayat devam ettirmektedir. Yani dnya sadece Allah'n honutluunu kazanabilmemiz iin bir snanma, bir eitim yeridir. Allah insanlar

Kendisine kulluk etmeleri iin yarattn ise yle bildirmektedir: Ey insanlar, sizi ve sizden ncekileri yaratan Rabbinize kulluk edin ki saknasnz. (Bakara Suresi, 21) Allah, insanlara korumalar gereken snrlar, honut olaca ve olmayaca davranlar aka bildirmitir. Buna gre insan, dnyada gsterdii tavrlarla ebedi hayatnda ceza grecek veya mkafata kavuacaktr. Bu durumda yaadmz her saniye, bizleri ya cennete veya cehenneme yaklatrmaktadr. Allah bu gerei kullarna pek ok ayette hatrlatr ve o gne kar onlar uyarr: Ey iman edenler, Allah'tan korkun. Herkes yarn iin neyi takdim ettiine baksn. Allah'tan korkun. Hi phesiz Allah, yaptklarnzdan haberdardr. (Har Suresi, 18) Allah'n azaplandrmasndan korku duyan mminler, yalnzca O'na kulluk eder, O'nun emirlerine kaytsz artsz uyar, ktlklerden saknarak Rabbimizi honut edecek davranlarda bulunurlar. *Allah "Onlarn mallarnda dilenip-isteyen (ve iffetinden dolay istemeyip de) yoksul olan iin de bir hak vard." (Zariyat Suresi, 19) ayetiyle yardmlamay, infak etmeyi ve iyilikte bulunmay bir Mslman vasf olarak haber vermitir. Onlarn yardm hibir arta bal deildir. Mmin gerektiinde iyilik yapabilmek ve bakalarn iyilie tevik edebilmek iin her trl fedakarl gze alabilir. Yapt yardm karlkszdr, sadece Allah rzasn hedefler. Peygamber Efendimiz (sav) bir hadislerinde "Aziz ve Celil olan Allah: Ey kulum, sen fakirlere nafaka ver ki, bende sana nafaka vereyim, buyurdu."40 eklinde bildirmitir. *Eer Rabbin dileseydi, yeryzndekilerin tm, topluca iman ederdi. yleyse, onlar m'min oluncaya kadar insanlar sen mi zorlayacaksn? (Yunus Suresi, 99) rnein bir mminin teblii karsnda bir kii derhal iman ederken, dier bir kii inkar ederek alayc ve saldrgan tavrlarla karlk verebilir. Baka bir kii vicdann kullanp, hayatn Allah'n raz olaca ekilde geirmeye karar verirken, dier kii ise inkarclardan olup, gzel sze ktlkle karlk verebilir. Ancak bu inkar, daveti yapan kimseyi hibir ekilde umutsuzlua ya da zntye drmez. Allah Yusuf Suresi'nde u ekilde buyurmaktadr: Sen iddetle arzu etsen bile, insanlarn ou iman edecek deildir. Oysaki sen buna kar onlardan bir cret de istemiyorsun. O, alemler iin yalnzca bir 't ve hatrlatmadr.' (Yusuf Suresi, 103-104) Burada nemli olan Kuran'a uymaya davet eden kiinin, karlat tepkiler ne olursa olsun her zaman iin Allah'n raz olaca ahlak gstermesi, gzel ahlakndan kesinlikle taviz vermemesi, tevekkll davranmasdr. Allah insana akl ve vicdan vermitir. Elileri ve elilerine vahyettii kutsal kitaplaryla hak yolunu gstermitir. Bu nedenle de herkes kendi seimlerinden sorumludur. slam ahlak ancak samimi kararla, Allah'a teslimiyetle ve her zaman dorular emreden vicdann sesini dinleyerek yaanabilir. Bir kiiyi ibadet etmeye zorlamak slam ahlakna tamamen

aykrdr. nk nemli olan kiinin kalben Allah'a teslim olmas, samimi olarak iman etmesidir. Eer bir sistem insanlar inanca ve ibadete zorlayacak olursa, bu durumda insanlar o sistemden korktuklar iin dindar olurlar. Din asndan makbul olan ise, vicdanlarn tamamen serbest brakld bir ortamda Allah rzas iin dinin yaanmasdr. *Yaad her dakika ya da her saniye insan lme doru yaklatrmaktadr. O gn geldiinde insan dnya hayatnda peinden kotuu hereyin ahirette anlamn yitireceini, sadece Allah'n rzasn kazanmak amacyla yaplan salih amellerin ve gzel ahlakn kiiye fayda vereceini anlayacaktr. *Hayatlarn Allah'n raz olaca gibi geirenler, gnah ilemekten ve irkin ahlakszlklardan kanp, salih amellerde bulunanlar Allah'n rzas, rahmeti ve sonsuz cennet nimetleri ile karlk bulacaklardr. Allah bu kiileri Kuran'da, "... te bu, yaptklarnza karlk olarak miras klndnz cennettir..." (Araf Suresi, 43) eklinde mjdelemektedir. *O, gayb bilendir. Kendi gaybn (grlmez bilgi hazinesini) kimseye ak tutmaz (ona muttali klmaz.) Ancak elileri (peygamberleri) iinde raz olduu (setikleri kimseler) baka. nk O, bunun nne ve arkasna izleyici (gzetleyici)ler dizer. (Cin Suresi, 2627) Ayetlerde de belirtildii gibi Rabbimiz raz olduu kullarna gayb bilgilerini vahyedebilir. Bunun dnda hibir insann kendi abas, almas, ruhlarla balant kurmaya almas o kiiyi gaybe dair bir bilgiye ulatrmaz. *Sen ve kardein ayetlerimle gidin ve Beni zikretmede gevek davranmayn. kiniz Firavun'a gidin, nk o, azm bulunuyor. Ona yumuak sz syleyin, umulur ki t alp-dnr veya ii titrer-korkar. (Taha Suresi, 42-44) Yukardaki ayetler tm iman sahipleri iin ok nemli hatrlatmalar iermektedir. Bir Mslman, insanlar Allah'a iman etmeye ve Kuran ahlakna gre yaamaya davet ederken gzel szden asla vazgememeli, her zaman uzlamadan ve hogrden yana olmaldr. Bu, Allah'n Kuran'da raz olduunu bildirdii ahlaktr. *Allah'a iman eden bir insan tm hayatn Rabbimiz'in raz olaca gibi geirir, Kuran ayetlerinde bildirilen hkmlere titizlikle uyar. Mmin derin Allah korkusu ve Allah sevgisi, samimi iman ve gl vicdan ile tannr. Hayatnn her annda vicdannn sesini dinledii iin doru ile yanl birbirinden ayrabilir, feraset ve basiret sahibidir, aklldr. Kuran ahlakndan uzaklap, atalarndan grdkleri geleneklere uymann insan ne kadar byk bir kayba urattnn farkndadr. *(brahim) Dedi ki: "Siz gerekten, Allah' brakp dnya hayatnda aranzda bir sevgiba olarak putlar (ilahlar) edindiniz. Sonra kyamet gn, kiminiz kiminizi inkar ediptanmayacak ve kiminiz kiminize lanet edeceksiniz. Sizin barnma yeriniz atetir ve hibir yardmcnz yoktur." (Ankebut Suresi, 25) Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav) de bir hadislerinde mrikler iin "Herhangi bir eyi

Allah'a ortak klarak len kimse atee girer"11 eklinde buyurmu ve imanlarna irk katmayan muvahhid kullarna ise u gzel mjdeyi vermitir: "Her kim ki, Allah'a hibir eyi ortak komadan, tam bir ihlas ile O'nun birliine inanmak, O'na ibadet etmek, namaz dosdoru klmak ve zekat (gerei gibi) vermek hali zerinde dnyadan ayrlrsa, Allah (Teala) kendisinden raz iken lm olur."12 NEML BLGLER Tarih: 3/10/2006 17:20 - yok Yorum - Yorum yaz - Balant *Derin Allah korkusu ve sevgisi ile tm peygamberler gibi, btn insanlara rnek olan Hz. sa hayat boyunca inkar edenler ve mriklerle fikri mcadele iinde olmutur. Din ahlakndan uzaklam olan srailoullar'na, Allah'n varln ve birliini anlatm, Rabbimiz'in insanlara emrettii ahlak onlara bildirmitir. Kavmini, Allah'a iman etmeye, gnlden teslim olup Allah'n honutluunu kazanmak iin yaamaya, gnahlardan ve ktlklerden saknmaya, salih amellerde bulunmaya davet etmitir. Onlara dnya hayatnn geiciliini ve lmn yaknln hatrlatm, insanlar yalnzca Allah'a ibadet etmeye ve sadece Allah'tan korkup saknmaya armtr. * Allah'n, Kuran'da bildirdii gibi, irk komadan iman etmek demek "dini yalnzca Allah'a halis klarak -yani yalnzca Allah'n rzasn ve rahmetini umarak- iman etmek" demektir. *Ahir zamanda Kuran' Allah'n rzasn kazanmak iin deil de kazan elde etmek iin okuyan insanlarn da ortaya kaca hadiste yle dile getirilmitir: Kim Kuran okursa (mkafatn) Allah'tan istesin. Zira son zamanlarda Kuran okuyup (mkafatn) insanlardan isteyen birtakm insanlar treyecektir. (Tirmizi; Son Zamanlarla lgili Hadisler, s. 12) *mam Rabbani, Mehdi'nin Peygamberimiz (sav)'in vefatndan 1000 (bin) sene getikten sonra ikinci binin iinde geleceini bildirmektedir: "Ancak beklenen odur ki; aradan bin sene getikten sonra bu sakl devlet tecid edile (yenilene). Ona bir stnlk verilip suyu bulmas, arttrla... Bylece kemalatin (faziletin, iyiliin) asl zuhur edip onun zilletini rte... Ve nisbet-i aliyyenin mrevvici Mehdi gelsin. Allah ondan raz olsun." (Mektubat- Rabbani, 1/569) *phesiz, Mslman erkekler ve Mslman kadnlar, m'min erkekler ve m'min kadnlar, gnlden (Allah'a) itaat eden erkekler ve gnlden (Allah'a) itaat eden kadnlar, sadk olan erkekler ve sadk olan kadnlar, sabreden erkekler ve sabreden kadnlar, saygyla (Allah'tan) korkan erkekler ve saygyla (Allah'tan) korkan kadnlar, sadaka veren erkekler ve sadaka veren kadnlar, oru tutan erkekler ve oru tutan kadnlar, rzlarn koruyan erkekler ve (rzlarn) koruyan kadnlar, Allah' oka zikreden erkekler ve (Allah' oka) zikreden kadnlar; (ite) bunlar iin Allah bir balanma ve byk bir ecir hazrlamtr. (Ahzab Suresi, 35)

Grld gibi Kuran'a gre kadnn ve erkein karakteri, toplumun deer yarglarna ya da sregelen gelenek ve greneklere gre deil, Allah'n bildirdii "ideal Mslman ahlakna" gre ekillenmektedir. Bu ahlak yaayan Mslman kadn son derece gl ve salam bir kiilie sahiptir. Ve bu kiilii toplum nezdinde bir stnlk elde edebilmek iin deil, sadece Allah'n rzasn ve sevgisini kazanabilmek iin yaamaktadr. *"Erkek olsun, kadn olsun inanm olarak kim salih bir amelde bulunursa, onlar cennete girecek ve onlar, bir 'ekirdein srtndaki tomurcuk kadar' bile hakszla uramayacaklardr." (Nisa Suresi, 124) ayetiyle bildirdii gibi, salih amellerde bulunan her insann, kadn ya da erkek olsun, hibir fark gzetilmeksizin Allah'n rzas, rahmeti ve nimeti ile karlk grecektir. *Hz. Meryem hayatnn her annda Allah'a kar gstermi olduu gzel ahlakyla, Allah'a olan iten balln ve sadakatini en gzel ekilde ortaya koymutur. Allah'n kendisini denedii tm zorlu olaylardaki kararll, tevekkl, kaytsz artsz teslimiyetiyle de, Allah'a ne kadar gnlden ve samimiyetle bal olduunu en gzel ekilde ifade etmitir. Hz. Meryem'in yaad tm zorlu anlarda tek bana olmas, onun iin bal bana nemli bir deneme konusu olmutur. Zira insanlar zorluk anlarnda daima kendilerine yardm edecek, destek olacak yol gsterecek birilerine ihtiya duyar ve olmadnda da kimileri yalnzlklarndan dolay bir zayflk ve znt hissine kaplrlar. Hz. Meryem'de ise asla byle bir durum sz konusu olmamtr. O, hereyi yalnzca Allah'tan beklemi, yalnzca Allah'a gvenmitir. Destei, yardm ancak Allah'tan istemi ve O'nun gsterecei yola uymann, O'nun szne itaat etmenin kendisine yeteceini bilmitir. En zor annda bile mitsizlie, karamsarla kaplmam, Allah'n tm yaadklarn mutlaka hayra dntreceini, zorluklarn her birini en gzel ekilde gidereceini bilerek Allah'a gnlden teslim olmutur. Nitekim Allah, yaad her zorlukla beraber, onun iin bir kolaylk klm, onu daima yardm ve rahmetiyle desteklemi ve karlat zorluklar ok byk hayrlara ve gzelliklere dntrmtr. Bunun yan sra kar karya kald olaylar nasl zebilecei konusunda hibir tecrbesinin olmamas da Hz. Meryem iin nemli bir imtihan sebebi olmutur. Hamile kalm ve tek bana bir ocuk dnyaya getirmek durumunda kalmtr. Bu konuda hibir tecrbesi yoktur. Ancak hayatnn her safhasnda olduu gibi, bu olayda da hibir ekilde bir ylgnla kaplmamtr. ok gl, iradeli ve kararl bir kiilik sergilemi ve Allah'n yardmyla tm bunlarn en gzel ekilde stesinden gelebileceini bilmenin huzurunu ve gvenini yaamtr. Nitekim bu konuda da Allah onu olabilecek en mkemmel nimetlerle desteklemi, iini kolaylatrm ve gsterdii gl karakterden dolay onu baarl klmtr. Hz. Meryem'in ahlakndaki stnln bir baka gstergesi ise onun stlendii zor sorumluluu yerine getirirken yaad skntlar karsnda gzel bir sabr gsterebilmi

olmasdr. Hz. Meryem ok nemli ve erefli bir grev stlenmitir. Ancak bu stn ve erefli durumun, kavmi tarafndan gerei gibi anlalamamas, inkar ierisinde olan halknn kendisine haksz bir bak asyla yaklap iftiralarda bulunmas, Hz. Meryem iin nemli bir sabr ve deneme konusu olmutur. Bu aamada da Allah'a olan gveninde sabr ve kararllk gstermitir. Gl, iradeli ve dirayetli kiiliinden hibir ekilde taviz vermemitir. Her olayn Allah'n kontrolnde olduunu ve Allah'n kendisini tm bu iftiralardan en gzel ekilde temize karacan bilerek, bu olaylara ve insanlarn cahilce tavrlarna kar gzel bir sabr ile sabretmitir. Hz. Meryem'in bu olaylar srasnda dikkat eken bir baka zellii ise, insanlarn rzasndan tamamen syrlm olmasdr. Allah'a katksz bir iman ile teslim olmutur. Bu nedenle de insanlarn yorumlarndan, knamalarndan hibir ekilde etkilenmemitir. Samimi iman ve ihlasndan dolay onun iin asl nemli olan Allah'n rzasna uygun hareket edebilmi olmaktr. *Tm insanlar, lmden sonra karlaacaklar hesap gnnde, dnya hayatnda Allah'n rzasn kazanmaktan yana gsterdikleri abalarna gre sonsuza dek mkafatlandrlacak ya da cezalandrlacaklardr. *'yi bir anne, iyi bir e, iyi bir ev kadn olmak ya da kiiye maddi anlamda fayda salayacak bir yetenek kazanmak' gibi isteklerin hibirinde bir yanllk yoktur; bunlar insanlarn dnya hayatnda elde etmek isteyebilecekleri meru isteklerdir. Yanl olan, kadnn bylesine kstl bir dnyada yaamaya tevik edilmesi, ideallerinin sadece bu amalarla snrlandrlmasdr. Tm insanlar, lmden sonra karlaacaklar hesap gnnde, dnya hayatnda Allah'n rzasn kazanmaktan yana gsterdikleri abalarna gre sonsuza dek mkafatlandrlacak ya da cezalandrlacaklardr. te dier cahiliye karakterlerinde olduu gibi, kadn karakterinde de asl hatal olan yn, bu kimselerin sadece dnya hayatn kazanmaya ynelik bir kiilik gstermeleri, bu hayata gre bir yaam tarz gelitirmi olmalardr. nk insann dnya hayatnda sahip olduu mallar da, kazand itibar da, yaknlar, ailesi ya da ocuklar da bir gn mutlaka yok olacaktr. Sonsuza kadar var olacak olan yalnzca Allah'tr. Bu nedenle insann kiiliini, ahlakn, yaam tarzn, ideallerini tmyle Allah'n rzasn kazanmay amalayarak belirlemesi gerekmektedir. Aksinde kii, yaamn sadece snrl ve kk bir dnyada srdrmekle kalmayacak, ahirette de sonsuza dek byk bir pimanlk ve skntyla karlaacaktr. Bu noktada unu da eklemek gerekir ki elbette toplum ierisinde bulunduu konumdan memnun olmayan, bu karakteri sorgulayan ve toplumdaki bu yaygn kanaatin dna kmak iin abalayan pek ok kadn vardr. Hatta bu kimseler ou zaman pek ok alanda elde ettikleri baarlarla n plana kmakta ve kadnlar hakkndaki bu dncelerin yanlln ortaya koymaktadrlar. Ancak tm bu baarlar elde ederken dahi cahiliye llerine dayal bir karakteri yaamaya devam ettikleri ve yine Allah'n rzasna uygun bir

karakter sergilemedikleri iin, istedikleri sonuca ulaamamakta, toplum nazarnda aradklar gerek sayg sevgi ve gveni kazanamamaktadrlar. Kimi zaman bu isteklerine ulam gibi grnseler de, tm bunlar gerek ve kalc ekilde elde edemediklerini bildikleri iin yine de mutlu ve huzurlu olamazlar. *nsanlar hem dnyada hem ahirette, gerek insanlarn gznde gerekse Allah Katnda onurlu ve stn konuma getirebilecek tek bir yaam ekli, tek bir karakter ve tek bir ahlak anlay vardr. Kuran'a gre yaamak insanlara en gl karakteri ve en gzel ahlak kazandrr. Bu da kiinin hem Allah'n rzasn hem de insanlarn sevgisini ve saygsn kazanmasn salar. *Hayrlarda yarmak, iman edenlerin, yaamlarnn her annda Allah'n rzasn kazanabilmek iin ellerinden gelen abann en fazlasn gstermeleridir. Bu amalar dorultusunda, Allah'n en sevdii, en raz olduu ve Allah'a en yakn kii olabilmek iin hayrlarda yarrlar. Ancak bu yar, tmyle Rahmani bir yartr. Allah mminleri dnyada ve ahirette ne geiren zelliin bu ynde gsterdikleri aba olduunu Kuran'da yle bildirmektedir: te onlar, hayrlarda yarmaktadrlar ve onlar bundan dolay ne gemektedirler. (Mminun Suresi, 61) Sonra Kitab kullarmzdan setiklerimize miras kldk. Artk onlardan kimi kendi nefsine zulmeder, kimi orta bir yoldadr, kimi de Allah'n izniyle hayrlarda yarr ne geer. te bu, byk fazln kendisidir. (Fatr Suresi, 32) *Boanma, nefislerinin kendisini ynetmesine izin veren kimi insanlar iin, kar taraf ile olan tm kar ilikilerini sona erdirmeleri anlamna gelir. Bu kimseler kar ilikisinin bittii yerde, kar tarafa artk ihtimam ve ilgi gstermeleri iin bir gereke kalmadna inanrlar. ou zaman, ayrldklar insanlara kar olan tm sevgi ve sayg hislerini de yitirdikleri iin, onlara kar iyilikte bulunabilmek iin herhangi bir sebep bulamazlar. Bundan dolay sadece kendi menfaatlerini koruma altna alacak ekilde hareket eder, kar tarafn iinde bulunduu durumu, zorluk ve skntlar, ihtiya ierisinde olduklar konular grmezlikten gelebilirler. man edenlerin byle bir durum karsnda gsterecekleri ahlak ise ok farkl olur. Onlar, yaptklar her ite asl olarak Allah'n rzasn kazanabilmeyi hedefledikleri iin, ahsi isteklerine ya da nefislerinin bencil telkinlerine gre hareket etmezler. Allah'n raz olaca tavrn, artlar ne olursa olsun, Kuran ahlakna ve vicdanlarna uygun bir ahlak gstermeleri olduunu bilirler. Bu nedenle, boanma sz konusu olduunda da gsterecekleri tavr yine gzel ahlaka en uygun olan tavrdr. Allah Kuran'n "Kadnlar boadnzda, bekleme srelerini tamamlamlarsa, onlar ya gzellikle tutun ya da gzellikle brakn..." (Bakara Suresi, 231) ayetiyle, insanlara boandklar elerini gzellikle brakmalarn bildirmitir. Mminler bu konuda son derece titiz davranrlar. Gzel ahlak Allah'n rzasn kazanabilmek amacyla yaadklar iin, boanacaklar kiiye

kar da ayn hogrl, merhametli, nezaketli, saygl ve ince dnceli tavr gsterirler. *(Kocas tarafndan) Boanan (kadn)larn maruf (meru) bir tarzda yararlanma (ve geim pay)lar vardr. Bu, saknanlar zerinde bir hak (bor) tr. (Bakara Suresi, 241) Kuran ahlakna gre mminlerin, hayatlarnn her annda olduu gibi, bu konuda da Allah'n rzasn kazanmay hedefleyerek hareket etmeleri gerekir. Salanacak yardmn miktar belirlenirken, kadnn ierisinde bulunduu sosyal konumu ve ihtiyalarn gz nnde bulundurarak son derece vicdanl hareket etmek mmin ahlaknn bir gereidir. Allah mminlerin bu konudaki ykmllklerini Kuran'da yle bildirmitir: ... Onlar yararlandrn, zengin olan kendi gc, darda olan da kendi gc orannda, maruf (meru ve rfe uygun) bir ekilde yararlandrsn. (Bu,) iyilik edenler zerinde bir haktr. (Bakara Suresi, 236) Geni-imkanlar olan, nafakay geni imkanlarna gre versin. Rzk kstl tutulan da, artk Allah'n kendisine verdii kadaryla versin. Allah, hibir nefse ona verdiinden bakasyla ykmllk koymaz. Allah, bir gln ardndan bir kolayl klp-verecektir. (Talak Suresi, 7) Ayetlerden de anlalaca gibi, Allah geni imkanlara sahip zengin bir kiiyi de, kstl maddi gc olan fakir kiiyi de bu konuda sorumlu tutmu, her birine kendi imkanlar orannda yardmda bulunmalarn bildirmitir. Kuran ahlakndan uzak yaayan kimi insanlar, boandklar ve artk hibir beklentilerinin kalmad kiilere maddi yardm yapmann, boa gidecek bir harcama olacan dnrler. nk ahirete inanmamakta ve yaptklar ilerde Allah'n rzasn kazanma amac tamamaktadrlar. Amalar sadece menfaatlerini korumak olduu iin, kendilerine artk hibir kar salamayacak, yabanc konumuna gelmi birisi iin zveride bulunmann bir anlam olmadn dnrler. Bu nedenle de genellikle bu sorumluluktan bir ekilde kurtulmaya ya da kar tarafn ierisinde bulunduu durumu hi gz nnde bulundurmakszn, mmkn olduunca az bir yardm ile konuyu kapatmaya alrlar. man eden kimseler ise, tm davranlar ile Allah'n rzasn kazanmay amaladklar iin hibir zaman bu tarz dncelerle hareket etmez; tam tersine, olabilecek en fazla hassasiyeti ve titizlii gsterirler. Hayatnn sonuna kadar boand kiiyi bir daha hi grmeyecek ve ondan maddi manevi hibir menfaat elde etmeyecek de olsa, mmin bir kimse samimiyetle bu kiinin ihtiyalarn kendi maddi imkanlar dorultusunda en iyi ekilde karlamaya alr. Bunun yan sra, bir ibadeti yerine getirirken, insanlara Allah'n rzasn asl kazandracak olann, yaptklar bir iin mahiyeti deil, bunu yerine getirirken kalplerinde tadklar niyetleri olduunu bilirler. *Allah "Bir ei brakp yerine bir baka ei almak isterseniz, onlardan birine (ncekine) yklerle (mal ve para) vermiseniz bile ondan hibir ey almayn. Ona iftira ederek ve apak bir gnaha girerek verdiinizi alacak msnz? Onu nasl alrsnz ki, birbirinize

katlm (birleerek ili-dl olmu)tnz. Onlar sizden kesin bir gvence (kuvvetli bir ahid) de almlard." (Nisa Suresi, 20-21) ayetleriyle, boanma durumunda erkein, evli olduu sre ierisinde eine vermi olduu hibir eyi geri almamasn bildirmitir. Allah, ncesinde evlilik ile kadna bir sz ve gvence verilmi olduunu hatrlatm, bu nedenle de kadna 'yklerle mal ve para' verilmi olsa da, yine de erkein bunlar geri alma ynnde bir talep ierisinde olmamasn bildirmitir. man eden, Allah'tan korkan ve her ii Allah'n rzasn kazanabilme umuduyla yapan bir insan, verilen szn Allah'a kar verilmi olduunu bilir. Bundan dolay bu konudaki sorumluluunu en gzel ekilde yerine getirir. *man eden kimseler, Allah'n, yaptklar hereyi grdn ve ahirette tm bunlar ortaya karacan bilirler. nsanlar aldatmann, haksz yollarla menfaat elde etmeye almann, adaletsiz ve merhametsiz tavrlar sergilemenin, ahirette insanlar mutlaka kayba uratacann bilincindedirler. Dnya hayatnda haksz yere kazanlacak az bir menfaatin, insanlara Allah'n rzasn kaybettireceini ve ahirette sonsuz bir azaba neden olabileceini dnerek byle bir ahlaka asla yanamazlar. *Mslman, Allah'tan korkan, her iinde Allah'n rzasn arayan, dnya hayatnn geici, lmn ise yakn olduunu bilip, ahireti hedefleyen insandr. *man eden bir kadn gcn imanndan ve Allah'n rzasn kazanma konusundaki kesin kararllndan ald iin, dayankll ok kuvvetli olur. Allah Kuran'da mminlerin, bu ahlaklarn "... Hi phesiz Allah'n yolu, asl yoldur. Ve biz alemlerin Rabbine (kendimizi) teslim etmekle emrolunduk." (Enam Suresi, 71) szleriyle dile getirdiklerini bildirmektedir. Buna karlk Allah, tam bir teslimiyetle Kendisi'ne teslim olan kullarn yle mjdelemektedir: Kim ihsanda bulunan (biri) olarak yzn (kendini) Allah'a teslim ederse, artk gerekten o kopmayan bir kulpa yapmtr. Btn ilerin sonu Allah'a varr. (Lokman Suresi, 22) Hayr, kim (gzel davran ve) iyilikte bulunarak kendisini Allah'a teslim ederse, artk onun Rabbi Katnda ecri vardr. Onlar iin korku yoktur ve onlar mahzun olmayacaklardr. (Bakara Suresi, 112) *Allah'n Kuran ile insanlara bildirdii ahlak yaamakla, Allah'a ibadet ve kulluk etmekle, O'nun rzasn kazanacak iler yapmakla ykmldr. Cahiliye inanlar nedeniyle, gzel ahlakn kendilerine getirecei huzur ve mutluluktan uzak bir yaam sren insanlara Kuran ahlakn anlatp, onlarn Allah'n rzasna, rahmetine, cennetine kavumalar iin elinden gelen abay gstermekle grevlidir. nsanlara eytann sunduu, kaos ve karmaann hakim olduu, sevgi, sayg, dostluk gibi nimetlerin gerei gibi yaanamad karanlk ruh halinden kurtulmann yolunu gstermek iin samimiyetle gayret sarf etmelidir. *Allah bir ayette, "Allah'a ibadet edin ve O'na hibir eyi ortak komayn. Anne-babaya, yakn akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakn komuya, uzak komuya, yannzdaki arkadaa, yolda kalma ve sa ellerinizin malik olduklarna gzellikle davrann. nk,

Allah, her byklk taslayp bbrleneni sevmez." (Nisa Suresi, 36) szleriyle mminlerin ykmllklerinin sadece kendileri olmadn, yetimlere, yoksullara, yolda kalma ve daha bunlar gibi muhta konumda olan pek ok insana yardm elini uzatmakla da sorumlu olduklarn hatrlatmtr. Mslman kadn tm bu sorumluluklarnn bilincinde olan insandr. Bundan dolay da hibir zaman iin sadece kendi ihtiyalarnn peine dp, yalnzca kendisini ilgilendiren birka sorumluluu yerine getirip Allah'n bildirdii bu ykmllkleri gz ard edemez. Hayata dair ideallerini, dncelerini sadece bu ekilde snrlandrmaz. Dnyann drt bir yanndaki zorluk ierisindeki insanlarn, alk eken, salgn hastalklarla mcadele eden, sava ve atma ortamlarnn zorluunu yaayan ocuklarn, kadnlarn, yallarn tm skntlarn adeta kendi sorunuymu gibi dnp onlara zm ulatrabilmek iin elinden gelen gayreti gsterir. Bunun dnda, gnlk hayatnda karsna kan meselelerde de, her konuya gerekten hak ettii kadar deer verir. Asl amacnn Allah'n rzasn kazanmak, O'nun beendii ahlak yaamak ve insanlara da gerek huzuru ve mutluluu yaayabilecekleri bu ahlak anlatmak olduunu bilir. Bu nedenle de, kimi kadnlarn gnlk hayatlarnda karlap da ok nemli grdkleri, gzlerinde bytp tasalandklar, dert edindikleri pek ok konunun, insann gerek amacnn yannda, ne kadar sradan ve ne kadar nemsiz konular olduunu bilerek hareket eder. *Mslman kadnn ls Kuran'dr. Eer Allah'n Kuran'da bildirdii ahlak gsterdii iin evresindeki insanlar tarafndan knanyorsa, bu tam tersine onun bu yndeki evkini, iradesini ve isteini daha da glendirir. Allah'n rzasn kazanabilmesi onun iin, insanlarn honutluunun ve dncelerinin ok zerindedir. nk insan asl olarak deerli klan Allah Katndaki konumudur. Bunu belirleyen de onun Kuran ahlakna uygun hareket edip etmediidir. Bu nedenle insanlarn ne dediine ya da ounluun kanaatine gre deil, Kuran ahlakna gre bir kiilik gelitirirler. Tek balarna dahi kalsalar ounlua uymaz, mstakil bir tavr gsterirler. Bedizzaman Said Nursi de szlerinde bu konuya dikkat ekmi, Allah'n rzasna uygun hareket ettikten sonra insanlarn rzasnn hibir nemi olmayacan yle ifade etmitir: Rza-y lah kfidir. Eer O yr ise, herey yrdr. Eer O yr deilse, btn dnya alklasa be para demez...22 Amelinizde Allah rzas olmal. Eer O raz olsa, btn dnya ksse ehemmiyeti yok. Eer O kabul etse, btn halk reddetse tesiri yok. O raz olduktan ve kabul ettikten sonra, isterse ve hikmeti lazm gelirse, sizler istemek talebinde olmadnz halde, halklara da kabul ettirir, onlar da raz eder. Onun iin, bu hizmette dorudan doruya yalnz Cenab- Hakk'n rzasn esas maksad yapmak gerektir.23 Ey nefis eer takva ve ameli salih ile Halikini raz etti isen, halkn rzasn tahsile lzum yoktur, o kafidir. Eer halk da Allah'n hesabna rza ve muhabbet gsterirlerse iyidir.

ayet onlarn ki dnya hesabna olursa kymeti yoktur. nk onlarda senin gibi aciz kullardr..."24 *Allah'n Kuran'da bildirdii gereklerden uzak yaayan cahiliye insanlar, samimiyetsizliin Allah Katndaki ve insanlar zerindeki karln gerei gibi dnmedikleri iin yapmack tavrlara brnmekte bir saknca grmezler. Yapmacklk zellikle de cahiliye toplumlarndaki kadn karakterinde grlebilmektedir. Kimi kadnlar arkalarndan konutuklar, aslnda hi holanmadklar, sayg duymadklar insanlarn yzlerine kar ortak menfaatleri nedeniyle, samimiyetsiz bir sevgi ve ilgi gsterebilirler. ekinmeden birbirlerine yalan syleyip aldatabilir, bir insan hakkndaki olumsuz kanaatlerini gizleyip, sorulduunda tam tersi ynde bilgi verebilirler. Ayn ekilde ok sevdikleri, deer verdikleri insanlara kar eitli sebeplerle bu duygularn gizleyip tam tersi bir izlenim de vermeye alabilirler. Mslman bir kadn ise kalbindeki Allah korkusu nedeniyle bu tr tavrlardan titizlikle kanr. Hibir zaman iin kk menfaatler uruna insanlarn honutluunu kazanmaya almaz. Tm bunlarn, insan hem Allah Katnda hem de insanlarn gznde kk drecek basit tavrlar olduunu bilir ve hibir zaman iin tenezzl etmez. Amac hayatnn her annda Allah'n rzasn kazanabilecei davranlarda bulunabilmektir. Allah'n beendii ahlakn ise ancak samimiyet ile yaanabileceini bilmektedir. *Mslman kadnn cesareti onun Allah'n snrlarn koruma konusundaki kararllndan da anlalr. artlar ne olursa olsun, Kuran ahlakndan kesinlikle taviz vermez. Allah'tan baka hibir eyden ve hi kimseden korkmaz; Allah'n rzasna en uygun davran sergilemekte hi tereddt etmeden byk bir kararllk gsterir. Allah iman edenlerin bu zelliklerini Kuran'da yle bildirmitir: Ki onlar, Allah'n risaletini tebli edenler, O'ndan ileri titreyerek-korkanlar ve Allah'n dnda hi kimseden korkmayanlardr. Hesap grc olarak Allah yeter. (Ahzap Suresi, 39) *Mslmanlar yaadklar her ann kendileri iin ok kymetli olduunu bilerek hareket ederler. Tek bir anlarn bile bo bir ile oyalanarak, bo szlere dalarak geirmelerinin byk bir kayp olacann ve bunun, ahirette insann byk bir pimanlk duymasna neden olabileceinin farkndadrlar. Her anlarn bu dikkat akl ile geirir ve daima Allah'n rzasn kazanabileceklerini umduklar ilere ynelirler. Allah'n "Bunlar, Allah'a ve ahiret gnne iman eder, maruf olan emreder, mnker olandan sakndrr ve hayrlarda yarrlar. te bunlar salih olanlardandr." (Al-i mran Suresi, 114) ayetiyle bildirdii gibi, yaadklar her an Allah'n rzasn kazanabilmek iin 'hayrlarda yararak' geirirler. *Bir ayette Allah, "Karada ve denizde sizi gezdiren O'dur. yle ki, siz gemide bulunduunuz zaman, onlar da gzel bir rzgarla onu yzdrrlerken ve (tam) bununla sevinmektelerken, ona lgnca bir rzgar gelip atar ve her yandan dalgalar onlar kuatverir; onlar artk bu (dalgalarla) gerekten kuatldklarn sanmlarken, dinde O'na

'gnlden katksz ballar (muhlisler)' olarak Allah'a dua etmeye balarlar: "Andolsun eer bundan bizi kurtaracak olursan, muhakkak Sana kredenlerden olacaz." (Yunus Suresi, 22) eklinde bildirerek insanlarn aresiz bir halde denizin ortasnda dalgalarla kuatlm olarak kaldklarnda 'gnlden katksz ballar' olarak Allah'a yneldiklerini hatrlatmaktadr. te insanlara bu samimiyeti kazandran, Allah'n azabn grerek, O'nun gcn ve kudretini idrak etmi olmalardr. Dikkat eken nokta ise, bu insanlarn byle bir anda samimiyeti elde etmek iin hi zorlanmyor olmalardr. Azab grdkleri anda vicdanlarn, iradelerini son noktasna kadar kullanabilmekte ve Allah'n raz olaca ahlaka ulaabilmek iin ellerinden gelen tm samimi abay sarf edebilmektedirler. Bu da insann azapla karlamadan da samimi olabilmeye gcnn yettiini gstermektedir. Bakalarnn kendilerine anlatmasna, samimiyetsizliklerini ispat etmeye almalarna aslnda gerek yoktur. Sadece vicdanlarna bavurarak dahi Allah'n raz olaca bu zellii kazanabilirler. Buna ramen bir de kendilerine hatrlatld, samimiyete davet edildikleri halde yz evirecek olurlarsa, bu durumda Allah'n dnya hayatnda verebilecei azaptan iddetle korkup saknmalar gerekir. *geirdii bir trafik kazasyla yaralanan bir kimse, bana gelen bu olaya tevekklsz bir tavr gsterdiinde iine dt zntden kurtulamaz. Bunu yaratann Allah olduunu unuttuu iin, hatay arabay kullanan ofrde ya da kendinde arayarak fkelenir. Oysa bu sknts tmyle yersizdir. Bu kaza Allah diledii iin olmutur. Byle bir durumda olayn sadece tek bir hayrn dnmesi bile kiiyi iine dt bu zmsz azaptan kurtarmaya yetecektir. rnein yaralanmak yerine lmle karlam olabileceini dnmesi bile, Allah'a kretmesine ve huzur ve nee kazanmasna neden olacaktr. Ya da yaralanmasnn lm ve ahireti dnmesine vesile olduunu, bu nedenle Allah'a daha ok yaknlatn, Allah korkusunun daha ok arttn dnerek sevinmelidir. Belki bu sayede kibirden, byklenmekten kurtulacak, tevazusu ise Allah'n ondan honut olmasna neden olacaktr. Bu ise ahireti iin ona byk bir hayr ve kazan getirecektir. Dolaysyla Allah'a ve ahiret gnne kesin bir bilgi ile iman eden bir kimse, her trl koulda Allah'n yaratt hayr ve hikmetleri grebilir. *Allah'n sonsuz gcn, rahmetini, kullarna olan sevgisini, balaycln gerei gibi takdir edemeyen insanlar karlarna kan en kk bir zorlukta dahi hemen mitsizlie kaplabilir ve Allah'n rahmetinden umutlarn kesebilirler. Oysaki "...Allah'n rahmetinden umut kesmeyin. nk kafirler topluluundan bakas Allah'n rahmetinden umut kesmez." (Yusuf Suresi, 87) ayetiyle Allah bunun inkar edenlere has bir zellik olduunu bildirmitir. Bu nedenle Kuran'n bu hkmn bildikleri halde, ahlaklarndaki bu nemli eksii gidermeye yanamayan insanlar, sonsuza kadar bu sknt ierisinde kalmaktan, ahirette gerekten mitsiz bir duruma dmekten ekinmelidirler. Allah, Kuran'da

cehennemdeki insanlarn mitsizliklerini yle bildirir: Onlardan (azab) hafifletilmeyecek ve orada onlar umutlarn kaybetmi kimselerdir. (Zuhruf Suresi, 75) Kyamet-saatinin kopaca gn, sulu-gnahkarlar umutsuzca yklrlar. (Rum Suresi, 12) *Hayatlar boyunca Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini kazanmay hedef edinen peygamberler, Allah'n emirlerini tam olarak yerine getirerek her zaman rnek bir hayat yaamlardr. *btn hak dinler, bozulmam halleriyle temelde bir ve tek olan Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini kazanmak zerine kuruludur. *Hristiyanlk ve Yahudilik zaman iinde tahrif olmu, Allah'n vahyettii zamanki hallerinden uzaklamlardr. Ancak ilk vahyedildikleri dnemde hepsi, Allah' birleyen, irki en byk gnah olarak kabul eden, sadece Allah'n rzas iin yaamay tleyen hak dinlerdi. *Hz. brahim babasna byk bir efkat ve itidalle yaklam, onu mtevazi bir biimde hidayete arm, ama babas inkarda direnince hemen Allah'a snp babasndan uzaklamtr. Hz. brahim'in bu tavr, bir Mslmann dier insanlara bakndaki tek lnn Allah'n rzas olmas, "Allah iin sevmek ve Allah iin buz etmek (holanmamak)" olmas gerektiini gstermektedir. *Hz. brahim tevekkl etmi, kavminin dmanca tavr karsnda her zaman Allah'a olan gl iman, samimiyeti, teslimiyeti, ihlas ona g vermi, Allah'n varln anlatmak iin ok etkili yntemler gelitirmitir. Hayat boyunca ok byk bir kararllk ve evkle inkar edenlere kar fikri mcadele yrtm ve Allah'n rzas, rahmeti, cenneti dnda hibir karlk beklememitir. unu hi unutmamak gerekir ki, herkesin iman ettii ve Allah'n rzasna gre yaad bir toplum iinde iman etmek daha kolaydr. Bu toplumda insan, evresindeki kiilerin hayatlarn gzlemleyerek doru yolu kolaylkla bulabilir. Ancak imanszlarn, Allah' inkar edenlerin sayca ok olduu bir ortamda iman etmek, Allah'n raz olaca gibi bir yaam srmek daha ciddi bir kararllk gerektirir ve dolaysyla daha makbul olabilir. (En dorusunuAllah bilir.) te Hz. brahim de bu ynyle Allah'n insanlara stn kld kutlu bir peygamberdir. Gnmzde baz kiiler, evrelerindeki insanlarn bir ksmnn Allah'n varln inkar etmesi ve Kuran ahlaknn dnda yaam srmesinden dolay mitsizlie kaplmakta, Allah'n rzasn kazanma ynndeki evklerini yitirmektedirler. Oysa Mslman, btn dnya inkar etse dahi, Allah'a gnlden teslim olmakla, O'nun honut olaca gibi bir yaam srmekle ykmldr. *Mminlerin Allah'a olan imanyla, tevekkl ve gzel ahlakyla ayetlerde vlen brahim Peygamberi kendilerine rnek alarak, zorluklar karsnda her zaman Allah'a gl bir tevekkl gstermeleri ve hereyi yaratann Allah olduunu asla unutmamalar gerekir.

Nitekim zarar getirecei dnlen olaylarn tm aslnda birer imtihan olarak ve yine mminlerin hayrna gereklemektedir. Bu durumda Mslmann daima evkli ve azimli olmas ve her zaman Rabbimize dayanp gvenmesi Allah'n rzasn kazanmaya en uygun tavr olacaktr. *Akl ve vicdan sahibi olan insanlar Allah'n sonsuz g ve kudretini kavrar, O'nun hereye g yetirdiini, sonsuz ilim ve hikmet sahibi olduunu bilir ve tm hayatlarn Allah'n rzas zerine kurarlar. *Hz. brahim Allah'n hidayet verdii ve insanlar iman etmeye armakla grevlendirdii kutlu bir elisidir. O, her eli gibi insanlar doru yola, Allah'n rzasn kazanmaya, ahiret iin yaamaya ve gzel ahlakl olmaya armtr. *Hz.brahim Allah'n kendisine verdii tebli sorumluluunu yerine getirmek iin ok byk bir cesaret ve kararllkla, hibir zorluk karsnda ylmadan gayret etmitir. nsanlardan hibir karlk beklememi, ktlklere iyilikle karlk vermi, bunlar yaparken de sadece Allah'n rzasn hedeflemitir. *Peygamberleri ve samimi iman sahiplerini dier insanlardan ayran en temel zelliklerden biri, onlarn dnya hayatna dair bir beklenti iinde olmakszn sadece Allah'n rzasn ve ahireti kazanmak iin ciddi bir aba iinde olmalardr. Hayatlarnn sonuna kadar byk bir sabr ve ihlasla kavimlerini uyarmaya devam etmeleri, bunun en ak delillerindendir. hlas sahibi bir mmin, yapt iler ve ibadetlerle sadece Allah'n sevgisini, honutluunu, takdirini ve dostluunu hedefler. Bu konuda en gzel rnek ise Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed'in hayatdr. Peygamberimiz (sav), sadece Allah'n honutluunu aram, hayat boyunca Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini kazanmay ama edinmitir.

*Bir mminin sahip olmas gereken en nemli vasflardan biri, "katkszca ahiret yurdunu dnp anmasdr." Yaplan her i, sylenen her sz sadece Allah'n honutluunu kazanmak iin olmaldr. Mmin, srekli asl hayat olan ahirete zlem duymal ve dnyaya hibir zaman balanmamaldr. man edenler de elbette Allah'n dnyadaki nimetlerinden faydalanacak, bu yolla Allah'a kredip bu nimetlerin ahiretteki asllarn dneceklerdir. Ama bunlar, hibir zaman ama haline getirmemelidir. Her biri Allah'n rzasn kazanmaya, din ahlakn anlatmaya, ahiret yurdunu anmaya vesile olan birer nimet olarak grlmelidir. Cennetin sonsuz gzelliklerini dnmek, Allah'n cennet vaadinden dolay sevinmek, cehennemin bitmeyecek azabndan saknmak ve bunu aklda tutmak, mminin Allah'a olan yaknln ve Kuran ahlakn yaama evkini artran ok nemli vesilelerdir. Aksi takdirde eytan insann unutma zelliini kullanarak, onu ahiret gnnn varlndan gafil halde yaatmak isteyecektir. Mmin, hibir zaman eytann bu tuzana dmemeli, her zaman Hz. brahim gibi ahiret yurdunu derin derin dnen ve anlatan mminlerden

olmaldr. Nitekim Allah katkszca ahiret yurdunu anan, Allah'n rzasn hereyin stnde tutan ve din ahlakn yaymak iin tm hayat boyunca ihlasla aba gsteren bu kymetli kulu iin Bakara Suresi'nde u ekilde buyurmaktadr: Kendi nefsini aalk klandan baka, brahim'in dininden kim yz evirir? Andolsun, Biz onu dnyada setik, gerekten ahirette de O salihlerdendir. (Bakara Suresi, 130) *Hz. brahim, Allah' hereyin zerinde tutan, sadece O'nun rzasn gzeten, O'na iten bal olan, yalnzca Allah'tan korkup saknan ve Allah'a gvenip dayanan bir peygamberdir. ok sayda insan karsna ald, onlar tarafndan ldrlmek, hatta atee atlmak istendii halde, imanndan kaynaklanan cesareti ve tevekkl sayesinde Allah'n dinini hakim klmak iin yapt mcadelesinde ok kararl olmutur. Tm iman sahiplerinin de, Hz. brahim'in bu stn ahlakna zenmeleri ve tek bana kalsalar da Hz. brahim gibi tevekkll, cesur, kararl, samimi, teslimiyetli ve iradeli olmalar gerekmektedir. Bunun iin ncelikle yaplmas gereken ise, bir ve tek olan Rabbimize gnlden teslim olmak, sadece O'ndan korkup, O'nu dost edinmektir. nk bir mmin, dnyann herhangi bir yerinde inkarc bir topluluun iinde, tek bana da kalsa Allah'n rzasn kazanma evki ve istei, onu daima hayrl davranlarda bulunmaya, ibadetlerini yerine getirmeye, din ahlakn eksiksizce yaamaya ve Kuran ahlaknn bir gerei olarak insanlara din ahlakn tebli etmeye yneltir. Allah'n her zaman yannda olduunu, her an onu koruyup desteklediini bilmenin verdii g ile hareket eder. Kim Hz. brahim ile ayn ahlak gsterir, Allah'a ayn sadakat ve teslimiyetle balanrsa, Hz. brahim gibi "tek bana bir mmet" kuvvetinde klnmay umabilir. *Hani Lut da kavmine yle demiti: "Sizden nce alemlerden hi kimsenin yapmad hayasz-irkinlii mi yapyorsunuz? "Gerekten siz kadnlar brakp ehvetle erkeklere yaklayorsunuz. Dorusu siz, ly aan (azgn) bir kavimsiniz." Kavminin cevab: "Yurdunuzdan srp karn bunlar, nk bunlar oka temizlenen insanlarm!" demekten baka olmad. Bunun zerine Biz, kars dnda onu ve ailesini kurtardk; o (kars) ise geride kalanlardand. Ve onlarn zerine bir (azab) saana yadrdk. Sulugnahkarlarn uradklar sona bir bak ite. (Araf Suresi, 80-84) Aka uyarlmalarna ramen yaptklar sapknla devam eden bu insanlar, Hz. Lut'u ve beraberindeki mminleri bulunduklar ehirden srmekle tehdit etmilerdir. Ve "oka temizlenen insanlarm" (Araf Suresi, 82) diyerek kendilerince mminlerle alay ettiklerini sanmlardr. Kavmin bu sapknlna ve azgnlna karn, Hz. Lut Allah'n rzas iin tebliine devam etmitir. *Allah'n yardm ve destei daima mminlerin yanndadr ve mhim olan da budur. Kuran'da Rabbimiz samimi kalple iman eden, sadece Allah'n rzasn gzeten, ahiret yurdu iin salih amellerde bulunan, slam ahlakn insanlar arasnda yaygnlatrmak iin gayret eden iman sahiplerinin her zaman galip geleceklerini vaat etmektedir. Nur Suresi'nde Rabbimiz u ekilde buyurmaktadr.

Allah, iinizden iman edenlere ve salih amellerde bulunanlara va'detmitir: Hi phesiz onlardan ncekileri nasl 'g ve iktidar sahibi' kldysa, onlar da yeryznde 'g ve iktidar sahibi' klacak, kendileri iin seip beendii dinlerini kendilerine yerleik klp salamlatracak ve onlar korkularndan sonra gvenlie evirecektir. Onlar, yalnzca Bana ibadet ederler ve Bana hibir eyi ortak komazlar. Kim bundan sonra inkar ederse, ite onlar fasktr. (Nur Suresi, 55) *Hicret, ancak salih mminler tarafndan gerekletirilebilecek bir ibadettir. Dinden uzak yaayan insanlar, tm varlklarn bir anda arkalarnda brakp bilinmeyen bir yere doru g etmeye yanamazlar. Evleri, eyalar, mal ve mlkleri onlar iin ok nemlidir. Oysa bir mmin nereye giderse gitsin, Allah'n kendisine nasip ettiinin en hayrls olacan bildii iin, hi tereddt etmeden varn-younu brakp Allah'n rzas iin hicret edebilir. Hz. brahim ve Hz. Lut, bu teslimiyeti ve tevekkl en gzel ekilde gstermilerdir. Allah'n honutluunu kazanmak iin dnyadan vazgemi, karlnda ise Rabbimiz onlar hem dnya hayatnda bereketli bir yere yerletirmi, hem de ahirette sonsuz cennet nimetlerini bahetmitir. *Peygamberler gibi Allah'n dostu olabilmek ve ahirette de peygamberlerle birlikte olabilmek iin, insann tm hayatn Allah'n rzasna uygun olarak yaamas, hep Allah'a gvenmesi, Allah' ve O'nun dinini hereyden stn tutmas gerekir. Her kim bu ahlak gsterirse, her kim Hz. brahim gibi "alemlerin Rabbine teslim oldum" der ve bu ekilde yaarsa, o en byk mutluluk ve kurtulua kavumay Allah'tan umabilir. *Peygamberlerin Allah'a iman etmeye ve daha nceki sapkn inanlarn terk etmeye davet ettikleri toplumlar genellikle sz anlamayan azgn insanlardan olumaktadr. Ancak Rabbimizin Peygamberimiz (sav)'e "u halde, sen bundan dolay davet et ve emrolunduun gibi doru bir istikamet tuttur..." (ura Suresi, 15) ayetiyle de emrettii gibi, tm eliler teblilerinde Allah'n raz olaca ekilde davranmlar ve stn bir ahlak gstermilerdir. *Rabbimiz Kuran'da Hz. smail'in; "hayrl olanlardan olduu" ve "alemlere stn klnd"n bildirir. Ayetlerde smail Peygamber iin "vaadinde doruydu ve gnderilmi bir peygamberdi" (Meryem Suresi, 54-55) eklinde buyurulmaktadr. Allah Kuran'da Hz. smail'den raz olduunu da tm insanlara bildirmektedir. *Allah'n stn ahlak sahibi elilerini kendisine rnek alan bir mminin de Allah'a yaknlamak, O'nun sevdii ve raz olduu bir insan olabilmek iin kalbini cahiliyenin tm batl inanlarndan, arpk dncelerinden uzaklatrmas, yani temiz bir kalp ile Allah'a ynelmesi gerekir. *... Dorusu brahim, ok duygulu, yumuak huyluydu. (Tevbe Suresi, 114) Dorusu brahim, yumuak huylu, duygulu ve gnlden (Allah'a) ynelen biriydi. (Hud Suresi, 75) man edenler Rabbimize duyduklar cokulu sevginin bir tecellisi olarak, Allah'n raz

olaca gibi bir kul olmak ve ayetlerde bildirilen gzel ahlaka sahip olmak iin ok ciddi aba sarf ederler. *Hz. Lut, Rabbimize gnlden iman eden, gzel ahlakl, tevekkl sahibi mbarek bir peygamberdir. Kavmini de Allah'tan korkup saknmaya, Allah'n menettii bu sapklktan vazgemeye ve Allah'n raz olaca gibi bir yaam srmeye davet etmitir. *Hz. brahim'in kavmi inkarda direnen zorba bir topluluktu ve ayetlerde de bildirildii zere bu kymetli insanla kendilerince tartmaya girmeye almlardr. Hz. brahim ise, bana gelen her olayda byk bir sabr gstermi, Allah' vekil tutup O'na hamd ederek stn bir ahlak gstermitir. Hz. brahim kavmine tebli yaparken daima tm somut delilleri ortaya koymu, Allah'n ona bahettii stn hikmet sayesinde en etkili rnekleri vermi ve son derece ikna edici bir yntem kullanmt. O, Allah'n honut olaca gibi bir ahlak gstermi, insanlara her zaman efkatle ve merhametle yaklamt. *Allah korkusuna ve sevgisine sahip, Allah'a dost olan insann hayattaki tek amac O'nun honutluunu, rahmetini ve cennetini kazanmaktr. *Allah Kuran'da iyilii ve honut olaca ahlak bizlere u ekilde tarif etmektedir: Yzlerinizi douya ve batya evirmeniz iyilik deildir. Ama iyilik, Allah'a, ahiret gnne, meleklere, Kitab'a ve peygamberlere iman eden; mala olan sevgisine ramen, onu yaknlara, yetimlere, yoksullara, yolda kalma, isteyip-dilenene ve klelere (zgrlkleri iin) veren; namaz dosdoru klan, zekat veren ve ahidletiklerinde ahidlerine vefa gsterenler ile zorda, hastalkta ve savan kzt zamanlarda sabredenler(in tutum ve davranlardr). te bunlar, doru olanlardr ve muttaki olanlar da bunlardr. (Bakara Suresi, 177) Allah bir baka ayette ise "arnanlar seveceini" (Tevbe Suresi, 108) bildirmektedir. *Rabbimiz Hz. brahim'i Kuran'da, Allah' birleyen bir muvahhid olarak bizlere tantr: Hani brahim babasna ve kendi kavmine demiti ki: "phesiz ben, sizin taptklarnzdan uzam. Beni Yaratan baka. te O beni hidayete yneltip-iletecektir." Ve bunu (bu tevhid inancn) belki (insanlar Allah'a) dnerler diye ardnda kalc bir kelime olarak kld-brakt. (Zuhruf Suresi, 26-28) Hz. brahim'in tm iman sahiplerine brakt bu miras tevhid inancdr. Allah'n mbarek elisinin bu miras, onun sadece Allah'n honutluunu kazanmak iin yaadn, sadece Allah' dost ve vekil edindiini ve sadece Allah'tan korkup sakndn bizlere gstermektedir. Hz. brahim, hayat boyunca Allah' birleyerek ve O'na hibir eyi ortak komadan yaamay kavmine tebli etmitir. *Yoksa siz, Yakub'un lm annda, orada ahidler miydiniz? O, oullarna: "Benden sonra kime ibadet edeceksiniz?" dediinde, onlar: "Senin ilahna ve atalarn brahim, smail ve shak'n ilah olan tek bir ilaha ibadet edeceiz; bizler O'na teslim olduk" demilerdi. (Bakara Suresi, 133) Hz. brahim'in ardndan gelen dier peygamberler de kendi soylarna ayn vasiyette

bulunmular, Allah'a gnlden teslim olmalarn ve Mslmanlar olarak lmelerini tlemilerdir. Her kim Hz. brahim'in vasiyetine uyarsa ve sadece Allah'a kulluk edip, tm hayatn O'nun rzas iin srdrrse, Allah'n honutluunu ve sonsuz mutluluk yurdu olan cenneti umabilir. *Lut (kavmi) de, gnderilenleri yalanlad. Hani onlara kardeleri Lut: "Saknmaz msnz?" demiti. "Gerek u ki, ben size gnderilmi gvenilir bir eliyim. Artk Allah'tan korkupsaknn ve bana itaat edin." (uara Suresi, 160-163) Hz. Lut, kavminden yaptklar "irkin-hayaszl" brakmalarn ve kendisine tabi olmalarn istemitir. O, yapt bu tebliin hemen arkasndan onlardan hibir karlk beklemediini, yalnzca Allah'n honutluunu kazanmak iin gayret gsterdiini belirtmitir: "Buna karlk ben sizden bir cret istemiyorum; cretim yalnzca alemlerin Rabbine aittir." (uara Suresi, 164) *Hz. brahim putperest kavmine kar kararllkla teblide bulunmu, Allah'a olan teslimiyeti sayesinde nne kan her engele sabretmi, imannda kararl olmutur. Hz. Lut ise, sapkn kavmine kar sabrla mcadele etmi, onlar Allah'a iman etmeye ve ahlakszlklardan uzak durmaya davet etmitir. Allah'n alemlere stn kld bu mbarek insanlar, hayatlar boyunca gsterdikleri iman derinlii ve yksek ahlak ile Allah'n honutluunu kazanm, sonsuz nimetlerle bezenmi cennet yurduna erimilerdir. Samimi iman sahiplerinin hayatlarndaki en byk amalar da, birer hidayet rehberi olan peygamberlerimizin bu erefli yolunu izlemek ve bylece Allah'n raz olduu, muvahhid kullardan olmak olmaldr. Allah Kendisi'ne itaat edenlerin alaca mkafat Nisa Suresi'nde u ekilde mjdelemektedir: Kim Allah'a ve Resul'e itaat ederse, ite onlar Allah'n kendilerine nimet verdii peygamberler, dorular, ehidler ve salihlerle beraberdir. Ne iyi arkadatr onlar? (Nisa Suresi, 69) Peygamberler gibi Allah'n dostu olabilmek ve ahirette de peygamberlerle birlikte olabilmek iin, insann tm hayatn Allah'n rzasna uygun olarak yaamas, hep Allah'a gvenmesi, Allah' ve O'nun dinini hereyden stn tutmas gerekir. Her kim bu ahlak gsterirse, her kim Hz. brahim gibi "alemlerin Rabbine teslim oldum" der ve bu ekilde yaarsa, o en byk mutluluk ve kurtulua kavumay Allah'tan umabilir. *sa ak belgelerle gelince, dedi ki "Ben size bir hikmetle geldim ve hakknda ihtilafa dtklerinizin bir ksmn size aklamak iin de. yleyse Allah'tan saknn ve bana itaat edin. (Zuhruf Suresi, 63) Hz. sa, tm peygamberler gibi ahlaki dejenerasyonu ve dinsizlii hedef ald. nsanlardan yaptklar tm adaletsizlikleri, hakszlklar, ahlakszlklar ve batl dinlerini terk etmelerini, Allah'n istedii ahlakla ve sadece Allah'n rzas iin yaamalarn istedi. *Yahudiler arasnda ok youn bir ekilde kullanlan "Allah'n olu" ifadesi mecazi olarak

"Allah'a ait" anlamna geliyordu. Buna gre, bir kiiye Allah'n olu dendiinde, o kiinin Allah'a yakn olduu, Allah'a gnlden hizmet ettii ve Allah'n raz olaca gibi bir yaam srd ifade edilmek isteniyordu. Hibir ekilde o kiinin Allah'a benzer veya eit vasflara sahip olduu ya da ilahlk tad kast edilmiyordu. (Allah' tenzih ederiz) Nitekim Yahudilikte de byle bir inancn yeri yoktu. *ncil'de ska yer alan ve leme inancn savunan Hristiyan ilahiyatlar tarafndan nemli bir delil olarak kabul edilen ifadelerden biri de "baba" kelimesidir. (Hristiyanlarn yanl inanlarn yanstmak amacyla bu blmde kullanlan her trl ifadeden Allah' tenzih ederiz.) Oysa bu tabir de yine "oul" ifadesi gibi mecazi bir anlam tamaktadr. stelik ncil'de bu kelimenin sadece Hz. sa tarafndan deil, iman sahibi, Allah'tan korkan, Allah'a dua edip yardm dileyen tm insanlar tarafndan da kullanld grlmektedir. "Baba" ifadesiyle Allah'n bu insanlarn tek sahibi, tek dostu ve velisi olduu ifade edilmektedir ve leme inancn destekleyen bir anlam yoktur. Bu kullanmlardan bazlar u ekildedir: (Aadaki ifadelerin tmnden Allah' tenzih ederiz) ... Baba benden stndr. (Yuhanna, 14/28) Siz gklerde olan Babanzn oullar olasnz. Zira O, gneini ktlerin ve iyilerin zerine dodurur ve salih olanlar ile olmayanlarn zerine yamur yadrr. (Matta, 5/45) ... Kardelerime git ve onlara syle, benim Babamn ve sizin Babanzn, benim Tanrm'n ve sizin Tanrnz'n yanna kyorum." (Yuhanna, 20/17) O vakit doru kiiler Babalarnn hkmranlnda gne gibi parlayacaklar... (Matta, 13/43) Ama sen dua ederken "i odana ekil, kapn rtp" gizlide olan Babana dua et. Gizlilikte gren Baban da sana yaraan verecektir. (Matta, 6/6) Babanz size gerekli olan, siz daha O'ndan dilemeden nce bilir. (Matta, 6/8) ... Gksel Babanz btn bunlara gereksinmeniz olduunu bilir. Siz hereyden nce Tanr'nn hkmranln ve doruluunu arayn, bunlarn tm size salanacaktr. (Matta, 6/32-33) "Sizin nz insanlarn nnde byle parlasn da, sizin iyi ilerinizi grsnler, ve gklerde olan Babanza hamd etsinler." (Matta, 5/16) "Saknn, insanlara salhnz onlarn nnde gsteri iin yapmayn; yoksa gklerde olan Babanzn nnde karlnz olmaz." (Matta, 6/1) mdi siz yle dua edin: Ey gklerde olan Babamz, smin mukaddes olsun." (Matta, 6/9) "nk insanlara sularn balarsanz, semav Babanz da size balar." (Matta, 6/14) "Babanz nasl merhametli ise, siz de merhametli olun." (Luka, 6/36.) ncil'den alnan yukardaki pasajlar dikkatle incelendiinde, Allah'n Zat'n zikretmek amacyla kullanlan "Baba" kelimesinin bir sayg anlam tad, bunu kullanan insana insan-st bir konum vermedii ve tm insanlar iin geerli olduu anlalmaktadr. Bu

ifade ile sadece Hz. sa ile Allah arasndaki zel bir ba ifade edilmemi, Allah'a teslim olup, Allah'n raz olaca ekilde yaayan tm insanlara hitap edilmitir. *Ne baba ifadesiyle ne de ocuk ifadesiyle insanlara bir ilahlk atfedilmedii aktr. (Allah' tenzih ederiz) Allah'a itaatli, Allah'a sadk, Allah' dost edinmi ve sadece Allah' raz etmek iin yaayan insanlar ncil aklamalarnda "Allah'n ocuklar" olarak ifade edilmitir. *Kuran'n "Artk vay hallerine; Kitab' kendi elleriyle yazp, sonra az bir deer karlnda satmak iin "Bu Allah Katndandr" diyenlere..." (Bakara Suresi, 79) ayetinde bildirildii gibi, baz Yahudi ruhbanlar Tevrat hkmlerini deitirmilerdi. Hz. sa ise, bu insanlara yalnzca Allah'a ibadet etmeyi, Allah'tan korkup saknmay, Allah' sevmeyi ve Allah iin yaamay tlyordu. Allah rzas iin gzel bir ahlak yaayp, batl dinlerinden yzevirmeleri gerektiini; insanlara adaletsizlik yapmaktan saknmalarn bildiriyordu. *Hz. brahim'i atee atan, ordularyla birlikte Hz. Musa'y takip eden, sevgili Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav)'i bir gece basknyla ldrmeye kalkan, Hz. Yusuf'u kuyuya terk eden, sadece "Rabbimiz Allah'tr" dedikleri iin mminleri yurtlarndan srmeye kalkanlar, farkl dnemlerde yaam olmakla birlikte benzer dnce yapsna sahip olan insanlardr. Hepsi, Allah'a ve elilerine bakaldrmaya kalkm, Allah'n emrettii din ahlakna kar gelmi, ahirette yaptklarnn hesabn vereceklerini gz ard etmilerdir. Peygamberlerin, kendilerine Allah'n kulu olduklarn hatrlatmalarna, onlar fedakar olmaya, sadaka vermeye, Allah rzas iin iyilikte bulunmaya, adil olmaya, tevazulu olmaya davet etmeleri fke duymalarna ve Allah Katnda sekin ve tertemiz olan eliler aleyhinde tuzaklar kurmalarna neden olmutur. *Hz. Muhammed (sav)'in Mslmanlara Hz. sa ile ilgili verdii mjdelerden biri de, Hz. sa yeniden dnyaya geldiinde, Mslmanlarn bu deerli insann yardmclar olma erefine eriecekleridir. Hadis-i erifte yle buyurulmaktadr: ... Beni hak peygamber olarak gnderen Allah'a yemin ederim ki, elbette Meryem olu sa (kyamete yakn indirildii zaman) benim mmetimde, kendi (peygamberlii dnemindeki sahabeleri olan) havarilerine halef (onlarn yerini tutacak kimseler) bulacaktr.8 Hz. sa'nn yardmclar olmak hi phesiz samimi olarak iman edenler iin hem ok byk bir mjde hem de nemli bir sorumluluktur. Hz. sa'nn destekisi olmak gibi erefli bir konuma eriebilmek tm iman edenlerin gnlden talebidir. Hz. sa'nn geliinin alametlerinin iyice belirginletii bu *nsann karsna kan skntlarn, zorluklarn, musibetlerin her biri aslnda birer imtihan vesilesidir. Zorluklar karsnda Allah'a gvenip dayanarak gzel bir sabr gsterenler, Allah'n istedii ekilde davranm olurlar. nsanlar mallar, evlatlar, gzellik, salk gibi Allah'n nimetleriyle de snanrlar. Byle bir durumda insann yapmas gereken, kendi

bencil istekleri dorultusunda deil, Allah'n honutluunu kazanmaya ynelik hareket etmektir. *nananlar dier insanlar Allah'n istedii ekilde yaamaya tevik ederler, hatalarn dzeltmelerinde onlara yardmc olurlar. nananlar uyarlarn yalnzca Allah'n honutluunu kazanmak iin yaparlar. *Kibirli bir insan kendini herkesten daha ok sever. Bu nedenle karyla ters den hereyde, Allah'n rzasn ve vicdann deil, kendi tutku ve isteklerini nde tutar. Bu ise, onu hep gnaha ve kt ahlaka yneltir. *Kibirin neden olduu bir baka azap ekli de, bu tip insanlarn 'hata yapma korkular'dr.stnlk ve byklk iddias ierisinde olduklar iin, hataszlk iddiasndadrlar. Bu nedenle hata yaptklarnda byk bir sknt ekerler. Allah'n rzasn kazanmak yerine, insanlarn gzndeki prestijlerini korumay amalarlar. *tevazulu insan hata yapma korkusu ierisinde olmaz. Bir hata yapt kendisine hatrlatldnda hemen Allah'a ynelir, Allah'tan balanma diler, niyet ve tavrn dzeltir. Ayrca, tevekkl ile, bu hatay kendisi iin bir hayr olarak grr, kendisini daha gelitirmesine vesile olduunu dnerek sevinir. nsanlarn kendisi iin ne dndn deil, Allah'n rzasn nemser. Byle dnen bir insanla, kibirinden gerginlik ve huzursuzluk yaayan bir insann ruh halinin ve hayatnn ne kadar farkl olaca aktr. *ie gitmek zere binecei otobs karan bir insann, otobsn ardndan fke ile sylendiine pek ok defa rastlamsnzdr. Bundan dolay dakikalarca kendine gelemez, hatta bir baka yolla iine vaktinde ulamay baarsa bile, gn boyu bu olayn etkisinden kurtulamaz. Gne aksilikle baladn, dolaysyla da gn boyunca tm ilerinin ters gideceini dnerek, kendi kendine strese girip azap eker. Bunun yerine Allah'n bu olay ile takdir etmi olabilecei hayrlar dnm olsa, hem hi byle bir skntya girmeyecek, hem de ters gitmi gibi grnen bir olayda Allah'a teslim olduu iin Allah'n rzasn kazanm olmay umacaktr. *Allah Kuran'da, "... Gerek u ki, Biz insana Tarafmzdan bir rahmet taddrdmz zaman, ona sevinir. Eer onlara kendi ellerinin takdim ettikleri dolaysyla bir ktlk isabet ederse, bu durumda insan bir nankr kesiliverir" (ura Suresi, 48) ayetiyle, birok insann sahip olduu kt bir ahlak zelliine dikkat ekmektedir. Gerekten de baz insanlar, ierisinde yaadklar saysz nimete ramen, Allah'a kar nankrlk edebilmektedirler. Oysa belki hi dnmemi olabilirler ama mutsuz bir hayat yaamalarnn balca nedenlerinden biri, Allah'a kar gsterdikleri bu ahlaktr. nk Allah, "yleyse (yalnzca) Beni ann, Ben de sizi anaym; ve (yalnzca) Bana kredin ve (sakn) nankrlk etmeyin." (Bakara Suresi, 152) ayetiyle, insanlara nankrlkten kanmalarn emretmektedir. man ettikleri halde Allah'n rahmetini ve kendilerine verilen onca gzellii takdir edememeleri, elbette ki insanlara azap olarak geri dnmektedir.

Bu kimselerin byle bir ahlak sergilemelerinin asl nedeni temelde dinin zn tam olarak kavramam olmalardr. Kaderin mkemmel ileyiini, iyi ya da kt grnen hereyde bir hayr olduunu dnmemeleri, olaylara olumsuz bir gzle bakmalarna neden olur. Oysa bir olayda insann nimet olarak grp sevin duyabilecei yzlerce detay vardr. Ama bu insanlar bak alarndaki arpklk nedeniyle, bu nimetleri gerei gibi grp takdir edemezler. Kimi zaman da Allah'tan kendilerine ulaan bu gzellikleri grdkleri halde, bunlar kendilerinden bilerek gerei gibi kretmezler. Kendisine, anahtarlarn dahi tayamayaca kadar ok hazineler verilen Karun'un, Allah'a kar nankr bir tavr ierisine girerek ayette bildirildii zere, "... Bu, bende olan bir bilgi dolaysyla bana verilmitir..." (Kasas Suresi, 78) dedii gibi, bu kimseler de sahip olduklar nimetleri zaten hak ettikleri dncesine kaplrlar. Bu yzden de bunlar birer sevin ve mutluluk vesilesi nimetler olarak grmezler. Dnya hrsn kalplerinden tam olarak atamam olmalarndan dolay ellerindeki onlara yetmez. Kanaatkar olmamalar nedeniyle nimetler karsnda dahi aksi, ters ve byklenen bir karakter sergilerler. Bu kimseler ayrca nimeti verenin de, alann da, azaltann da, artrann da Allah olduunu unuturlar. Bundan dolay da nimet kaybna uradklarnda byk bir hayal krklna kaplrlar. Oysaki bu Allah'n bir denemesidir ve insann elindeki nimetlerin kymetini anlamas iin nemli bir eitim frsatdr. nsann asl yapmas gereken, karsna kan bu frsatlar deerlendirerek, kredici ahlakyla Allah'n rzasn kazanmaya almak olmaldr. Zira aksinde, Allah Kuran'da nimet ierisinde iken Kendisi'ne kar nankrlk eden insanlarn nimet kayb ile karlk grebileceklerini bildirmektedir. Bu gerei haber veren ayette yle buyrulmaktadr: Allah bir ehri rnek verdi: (Halk) Gvenlik ve huzur iindeydi, rzk da her yerden bol bol gelmekteydi; fakat Allah'n nimetlerine nankrlk etti, bylece Allah yaptklarna karlk olarak, ona alk ve korku elbisesini tattrd. (Nahl Suresi, 112) *Kuran'da samimi Mslmanlarn Allah'n rzasn kazanmak iin canlarn ve mallarn ortaya koyduklar, hibir karlk beklemeden iyilik yaptklar, dier Mslmanlarn ihtiyalarn kendilerininkinden ncelikli tuttuklar bildirilmektedir: Kendilerinden nce o yurdu (Medine'yi) hazrlayp iman (gnllerine) yerletirenler ise, hicret edenleri severler ve onlara verilen eylerden dolay ilerinde bir ihtiya (arzusu) duymazlar. Kendilerinde bir aklk (ihtiya) olsa bile (kardelerini) z nefislerine tercih ederler. Kim nefsinin 'cimri ve bencil tutkularndan' korunmusa, ite onlar, felah (kurtulu) bulanlardr. (Har Suresi, 9) Kendileri, ona duyduklar sevgiye ramen yemei, yoksula, yetime ve esire yedirirler. "Biz size, ancak Allah'n yz (rzas) iin yediriyoruz; sizden ne bir karlk istiyoruz, ne bir teekkr." "nk biz, ask suratl, zorlu bir gn nedeniyle Rabbimiz'den korkuyoruz." Artk Allah, onlar byle bir gnn errinden korumu ve onlara parltl bir aydnlk ve bir sevin vermitir. (nsan Suresi, 8-11)

*Birok insann sknt ve huzursuzluk ierisine dmelerine neden olan ahlak zellikleri arasnda kin ve fkenin yeri de olduka byktr. Her insan gnlk hayat ierisinde houna gitmeyen pek ok olay ya da tavrla kar karya kalabilir. Baz insanlar bu tr durumlarda hemen fkelenir, hatta bununla da yetinmeyip fkelerini ilerine yerleen bir kine dntrrler. man edenler ise nefislerinin bu telkinlerine kulak vermezler. nk Allah, rzasn kazanacak ve cennetine kavuacak kullarn, "Onlar, bollukta da, darlkta da infak edenler, fkelerini yenenler ve insanlar (daki haklarn)dan balama ile (vaz) geenlerdir. Allah, iyilik yapanlar sever." (Al-i mran Suresi, 134) ayetiyle tanmlamaktadr. Bu nedenle mminler fke ve kinden Allah'a snr ve bunun iin yle dua ederler: Bir de onlardan sonra gelenler, derler ki: "Rabbimiz, bizi ve bizden nce iman etmi olan kardelerimizi bala ve kalplerimizde iman edenlere kar bir kin brakma. Rabbimiz, gerekten Sen, ok efkatlisin, ok esirgeyicisin." (Har Suresi, 10) man edenlere kar kin ya da fke duymak, gerekten inanan bir kimsenin korkup saknmas gereken bir durumdur. nk Kuran'da Allah, "Sizin dostunuz (veliniz), ancak Allah, O'nun elisi, rku' ediciler olarak namaz klan ve zekat veren m'minlerdir." (Maide Suresi, 55) ayetiyle mminlerin birbirlerinin velileri olduunu bildirmitir. Allah' seven, O'nun rzasn arayan, Kuran ahlakn yaayan ve hayatn dine hizmet etmeye adam insanlara kar, kiinin kalbinde kin ya da fke gibi duygular tutmas, iman kalbine tam olarak yerletirmemi olduunu gsterir. Allah'a ve inananlara kar kalbinde byle bir samimiyetsizlik yaamas, bu kiinin imann huzurunu ve mutluluunu gerei gibi yaayamamasna da neden olur. Bu ahlak yaayan insanlar rahatlkla hogr gsterip geebilecekleri olaylarn etkisinden bir trl kurtulamazlar. Sradan bir olay ya da bir kimsenin basit bir hatas bu kiilerin fkelenmesi iin yeterli olur. Hatta bazen de srf fke gzyle baktklar iin, insanlarn normal davranlarn dahi kzlacak tavrlar olarak alglayabilirler. fkelerinin etkisiyle doru dnemez, olaylar adil ve objektif bir ekilde deerlendiremezler. Daha da nemlisi fke hislerini tatmin etme arzular o an iin pek ok eyden daha ncelikli hale gelir. Allah'n rzasnn, fkelerini yenip hogrl ve balayc bir tavr gstermekte olduunu bildikleri halde, nefislerinin etkisiyle fkelenmekten kendilerini alamazlar. Allah insanlara Kuran'da, "Sen af (veya kolaylk) yolunu benimse, (slam'a) uygun olan (rf) emret ve cahillerden yz evir." (Araf Suresi, 199) diye bildirmektedir. Bu nedenle, gerekten fke duyulacak bir durumda dahi, Allah' seven, Allah'n rzasn arayan bir mmin, mmin kardeinin hatasn affeder. *Baz insanlar aslnda gerekten alngan bir tavr ierisinde olmadklar halde kastl olarak alnm gibi grnerek, haksz olduklar konularda ste kmaya alrlar. Kserek, kendilerince kar taraf sylediklerine piman etmek ve geri adm atmalarn salamak

isterler. Oysa bu tip yntem ve tavrlar iman edenlerin tenezzl etmeyecekleri tavrlardr. Kuran ahlaknda kar taraf cahilce, yanl ya da dncesizce bir tavr gsterse dahi byle bir alnganlk ya da ksknln makuliyeti yoktur. nk mmin karlat her olay, her tavr, her sz Allah'n yarattn bilir. Buna ramen byle honutsuz bir ahlak gstermek, Allah'a kar yaplan bir hata olur. Bunun yannda mminler Allah'n rzasnn, hogrl, affedici ve balayc bir ahlak gerektirdiini de bilmektedirler. *nsanlarn bir ksm dnya hayatnn geiciliini dnmekten kanr. Ama aslnda bu durum, onlarn bu gerei kavrayamam olmalarndan kaynaklanmaz. nk hemen her gn bu gerei ortaya koyan pek ok olayla karlarlar. Kimi zaman bir yaknlarnn iflas ettiine, kimi zaman bir kaza geirdiine, kimi zaman da yaamn yitirdiine ahit olurlar. Hepsinden nemlisi, bata kendileri olmak zere tm tandklarnn her geen gn lme daha da yaklatklarn bizzat yaayarak grrler. Yallkla birlikte kaybolan gzellikleri zamanla ortaya kan hastalklar, acizlikler ve zayflklar insanlarn dnya hayatnn geiciliini anlayabilmeleri iin fazlasyla yeterlidir. Buna ramen baz kimseler bu konuyu dnmekten kanrlar. Bunun nedeni, dnrlerse dnyaya balanamayacaklarn bilmeleridir. Eer insanlar hayatn ok ksa olduunu, her an hi beklemedikleri herhangi bir sebeple lebileceklerini, gzellik, zenginlik, itibar gibi deerlerini her an yitirebileceklerini dnecek olurlarsa, bunlara sadece hak ettikleri kadar deer vereceklerdir. Bunun sonucunda ise hrs yapmalarnn mantkszln anlayacak ve dolaysyla tmyle Allah'n rzasn ve ahiret hayatn kazanmaya ynelmeleri gerekecektir. *O'nun dnda, hibir eyi yaratmayan, stelik kendileri yaratlm olan, kendi nefislerine bile ne zarar, ne yarar salayamayan, ldrmeye, yaatmaya ve yeniden diriltipyaymaya gleri yetmeyen birtakm ilahlar edindiler. (Furkan Suresi, 3) Allah'tan baka taptklarnz sizler gibi kullardr. Eer doru iseniz, hemen onlar arn da size icabet etsinler. (A'raf Suresi, 194) Ancak unu da unutmamak gerekir ki, bu insanlarn ouna sorulacak olsa, hibir zaman iin gzlerinde byttkleri bu varlklar "ilah" olarak adlandrmaz, onlar ilah olarak grdklerini kabul etmezler. Ne var ki yaamlar iinde gsterdikleri tm tavrlar, bu kimseleri ilahlatrdklarn ortaya koyar. Yalnzca Allah'tan medet ummalar, yalnzca O'ndan yardm dileyip, O'na kretmeleri gerekirken, tm bunlar g sahibi sandklar insanlarda ararlar. Yine yalnzca Allah'tan korkup sadece O'nun rzasn aramalar gerekirken, insanlardan ekinip, onlarn honutluunu kazanmay Allah'n rzasndan ncelikli grrler. *Baz kimselerin, insanlarn rzasn Allah'n rzasnn zerinde tutmalar, yaamlarn Kuran'a gre deil de, insanlarn kural ve anlaylarna gre dzenlemeleri, onlara byk skntlar yaatr. *Sadece Allah'n rzasn arayan bir insan iin herey ok kolaydr. Hayat boyunca

uyaca dorular ve yanllar Kuran'da kendisine bildirilmitir. Bunun dnda insanlarn ne dndklerinin ve ona kar nasl bir tavr ierisinde bulunduklarnn hibir nemi yoktur. Samimi bir Mslman, Allah'n rzasna uyduu srece, dnyada ve ahirette kurtulu bulacan umarak yaar. Dolaysyla evresindeki insanlara gre srekli kendisini ekillendirmek zorunda olan ve insanlarn rzasn arayan kiilerden ok daha huzurlu, kolay ve gzel bir hayata sahip olur. *Samimi mminin amac, her zaman iin Allah'n rzasn ve sevgisini kazanmaya almaktr. Allah'n sevgisini kazanmann yollarndan biri ise Kuran'n bir ayetinde "... Allah arnanlar sever" (Tevbe Suresi, 108) szleriyle aklanmaktadr. *man ettiklerini syledikleri halde samimiyetsizlikten tam olarak kurtulamam insanlarn, samimiyete davet edildiklerinde gsterdikleri tepkilerin nemli bir blm seste, konuma slubunda ve baktaki bozukluklarla kendini belli eder. Bu kimseler dnyada Allah'n rzasn kazanmaktan daha nemli bir konu olmadn ok iyi bildikleri halde, insanlar arasndaki imajlarn daha fazla nemseyebilmektedirler. *Samimiyetsizlii ortaya koyan bir baka tepki de normal zamanlarda canl, neeli bir karakter sergileyen, sohbetlerinde seri, akc ve candan konumalar yapan kimselerin bir eletiri karsnda bir anda suskunlap, konuamaz hale gelmeleridir. Gerek imanda mminler en zor anlarda, en g artlarda bile evklerinden ve iradelerinden bir ey kaybetmezler. Hatta tam aksine bu tarz durumlarda daha da evklenerek, daha da byk bir gayret gstererek imanlarnn gcn ortaya koyarlar. Elbette ki, bu tr durumlarda doyurucu aklamalar yapmaktansa susmay tercih edenler, bunu ak bir eylem ve protesto olarak yaparlar. Bu ekilde, kendilerine hatrlatmada bulunan mmin kardelerini yldrmak isterler. Ancak kendilerine bu yaptklarnn irkin bir tavr olduu sylense, bu kez de akllarna bir ey gelmedii iin konumadklar gibi mazeretler ne srerler. Bu tarz tavrlar elbette ki sinsice yaplr ve ispatlanamaz. Daha nce de belirtildii gibi, ancak altnc his ile grlp anlalabilir. Samimiyetsiz kii ise, delil olmamasndan istifade ederek, eylemlerini srdrr. Ancak bu irkin inadyla hem Allah'n rzasn, hem de mminlerin gven, sayg ve sevgilerini kaybeder. Buna ramen kendisini akll ve karda saymas ise, onun ne kadar kk bir akla sahip olduunun ak bir gstergesidir. stelik sz konusu kii, sinsice yapt planlar nedeniyle son derece karmak bir ruh haline sahip olur. Yaptklarnn samimiyetsizlik olduunu bilmenin vicdani skntsn yaar. Bu yzden srekli tedirginlik ve huzursuzluk iinde yaar. Bu da, Allah'n bu dnyada gizli samimiyetsizlik uygulamaya kalkanlara verdii gizli azaplardan biridir. *Kimi insanlarn kendilerine verilen d etkisiz klmak iin bavurduklar yntemlerden biri de, ters bir slup kullanmalardr. Bylece karlarndaki Mslman iyilii emredip, ktlkten men etmekten vazgeirebileceklerini zannederek yanlrlar. nk, salih bir Mslman sadece dorular gstermekle sorumludur, kar tarafn tavr onun Allah'n

rzasna uygun davranmasn etkilemez. *Dnya hayatlarnda nefislerini egoistlikten, bencillikten arndrmayanlar, fedakarlkta ekingen davrananlar, bu ahlaklarnn ahirette kendilerini zarara uratabileceini dnmelidirler. Mallarn, canlarn, vakitlerini, emeklerini Allah'n rzasna uygun ekilde kullanmayp, nce kendi rahatlarn ve kendi karlarn gzetenler, ahirette byk bir pimanla kaplacaklardr. Bu kimseler dnyada iken hrs yaptklar, kendilerinin olmasn istedikleri, fedakarlk yapp bakalaryla paylamak istemedikleri her ne varsa, bunlarn tmn azaptan kurtulabilmek iin fidye olarak vermek isteyeceklerdir: Onlar birbirlerine gsterilirler. Bir sulu-gnahkar, o gnn azabna karlk olmak zere, oullarn fidye olarak vermek ister; Kendi eini ve kardeini, Ve onu barndran airetini de; Yeryznde bulunanlarn tmn (verse de); sonra bir kurtulsa. Hayr; (hibiri kabul edilmez). Dorusu o (cehennem), cayr cayr yanmakta olan atetir. (Mearic Suresi, 1115) Zulmeden her nefis, yeryzndekilerin tmne sahip olsa bunu (azaba karlk) mutlaka fidye olarak verirdi. Onlar azab grnce pimanlklarn gizlerler, oysa onlar hakszla uratlmadan aralarnda adaletle hkmedilmitir. (Yunus Suresi, 54) Ancak Allah, deer verdikleri hereyi verseler de yine de bu kimselerden fidye olarak hibir eyin kabul edilmeyeceini bildirmektedir: Dinlerini bir oyun ve elence (konusu) edinenleri ve dnya hayat kendilerini marur klanlar brak. Onunla (Kur'an'la) hatrlat ki, bir nefis, kendi kazandklaryla helake dmesin; (bylesinin) Allah'tan baka ne bir velisi, ne bir efaatisi vardr; her trl fidyeyi verse de kabul olunmaz. te onlar, kazandklar nedeniyle helake urayanlardr; kfre saptklarndan dolay onlar iin lgnca kaynar sular ve ackl bir azab vardr. (Enam Suresi, 70) Bu nedenle nefislerinde az da olsa egoistlie yatknlk hisseden, kendi nefislerinin ihtiya ve isteklerini dier mminlerinkinden stn tutan kimseler, bu ahlak bile bile srdren insanlarn ahirette alacaklar karl dnmelidirler. *Hayatlarn Allah'n rzasn kazanmaya ve Kuran ahlakn en gzel ekilde yaamaya adam, inananlara kar olabildiince candan, tevazulu ve sevgi dolu bir ahlak sergileyen mminleri takdir edemeyen kimseler, sonsuza dek bu stn insanlardan uzakta yaamaktan korkmaldrlar. Allah'n dostu olan ve O'nun rzas iin alan insanlar olduklarn grdkleri halde, mminlerle dost olamayan, onlara kar samimi davranamayan insanlar, ahirette inkar edenlerle yaamak durumunda kalabilirler. *Andolsun, insan Biz yarattk ve nefsinin ona ne vesveseler vermekte olduunu biliriz. Biz ona ahdamarndan daha yaknz. Onun sanda ve solunda oturan iki yazc kaydederlerken o, sz olarak (herhangi bir ey) sylemeyiversin, mutlaka yannda hazr bir gzetleyici vardr. (Kaf Suresi, 16-18) Bu gerei anlamak da samimi mmin olmann en temel artlarndandr. Byle bir insan

her an Allah'n gzetiminde olduunu bildii ve Allah'n honutluunu amalad iin samimiyetsizlii douracak tm tavrlardan iddetle kanr. Bir kimsenin Allah'n iittiini ve grdn bilerek mminlere yalan sylemesi, onlar rahatsz edecek konumalar yapmas, samimiyetsiz baklarla bakmas, bencil tavrlar sergilemesi, gerek karakterini saklayarak yapmack davranmas mmkn olmaz. nk Allah'n her an yannda olduuna kesin bilgiyle iman etmektedir. Yapt her trl vicdanszln ahirette hesabn da mutlaka vereceini bildii iin daima vicdanl davranp, her an Allah' honut edecek bir ahlak gsterir. spat edilemeyeceini dnd tavrlara, gizli hainliklere hibir zaman iin tenezzl etmez. nk Allah'n sinelerin znde sakl olan da bilen olduunun farkndadr. Ayn ekilde kendisini kandrma, masum olduuna inandrma yoluna da gitmez. Allah'n bunu da bildiini bilir. Dier insanlar bilmese dahi Allah'n bildii bir gerei, insanlardan saklama yoluna da gitmez. nk nemli olan Allah'n takdiridir. Tm bunlarn sonucunda ise tertemiz, vicdanl, drst, samimi bir insan ortaya kar. Byle bir insan zaten her an Allah'n rzasna uygun bir ekilde davranmann getirdii huzur, gven ve i neesini yaar. Samimi bir insan dnyada gzel bir hayat yaad gibi, ahirette de inananlar iin hazrlanan sonsuz gzellikteki cennette benzersiz bir mutluluu sonsuza dek yaar. *Allah, Kuran'da "Gerekten, insan, 'bencil ve haris' olarak yaratld. Kendisine bir er (ktlk) dokunduu zaman feryad basar. Ona bir hayr dokunduunda engelleyici olur (veya cimrilik eder)." (Mearic Suresi, 19-21) ayetleriyle insanlarn nefsinde var olan bir zayfl haber vermektedir. nsan bencil tutkulara kaplmaya yatkn bir varlktr; her frsatta kendini n plana karmaya, kendi menfaatlerini korumaya ve kendini herkesten ok sevmeye msaittir. nsan, eer Allah korkusu ile gzel ahlakta irade gstermezse, nefsi insan srekli olarak 'sadece ben sevileyim', 'ben vleyim' 'ben takdir edileyim' gibi bencilce isteklerde bulunmas iin kkrtr. Byle bir ahlakta bakalarnn rahat, huzuru, mutluluu her zaman ikinci plana atlr. 'nce onlarn rahat salansn' ya da 'onlarn karna uygun olsun, gerekirse ben kendi menfaatlerimden dn vereyim' 'bakalar mutlu olsun, ben de onlarn mutluluundan zevk alaym' gibi fedakarane dncelerdense, her zaman iin 'ne olursa olsun, nce ben' fikriyle hareket edilir. man edenler nefislerindeki bu tutkuyu yener ve Allah'n raz olduu ahlak yaarlar. Ancak kimi insanlar da, 'nasl olsa dinin baz hkmlerini yerine getiriyorum, arada srada kendi menfaatlerimi kollamann ne gibi bir ktl olabilir ki' gibi yanl bir dnceye kaplarak, ahlaklarndaki bu eksiklii zararsz grrler. Dahas insann kendi menfaatlerini kollamasn 'hayatn bir gerei' olarak grrler. *Dnya hrs olan bir insan iin yalanmak, hastalanmak, itibarn ve maln yitirmek gibi olaylar da byk bir gerilim kaynadr. Oysa bir gn leceini, ldkten sonra da hibir eyasn, parasn ve mlkn yanna alamayacan bilen bir insan, hibir eyin hrsn yapmaz. Hereyini, Allah'n raz olaca ekilde, cmertlikle kullanr; dnyadaki ksack

mrn nasl yaayacan deil, ahiretteki sonsuz hayatnn nasl olacan dnr ve bunun iin alr. *Allah Kuran'da, "Sizden; hayra aran, iyilii (marufu) emreden ve ktlkten (mnkerden) sakndran bir topluluk bulunsun. Kurtulua erenler ite bunlardr." (Al-i mran Suresi, 104) ayetiyle insanlar iyilie ve gzellie armay, onlar ierisinde bulunduklar yanllklardan kurtarmay mminler zerine bir sorumluluk kldn belirtmektedir. Bir baka ayette ise Allah, "M'min erkekler ve m'min kadnlar birbirlerinin velileridirler. yilii emreder, ktlkten sakndrrlar, namaz dosdoru klarlar, zekat verirler ve Allah'a ve Resl'ne itaat ederler. te Allah'n kendilerine rahmet edecei bunlardr. phesiz, Allah, stn ve gldr, hkm ve hikmet sahibidir." (Tevbe Suresi, 71) szleriyle mminlerin, birbirleri zerinde koruyucu ve gzetici vasflar olduunu hatrlatmaktadr. te mminler Allah'n bu emri dorultusunda birbirlerinde grdkleri eksiklikleri yine Kuran'da bildirildii ekilde "szn en gzelini syleyerek" (sra Suresi, 53) birbirlerine anlatrlar. Kar tarafn verecei tepkinin, verilen tten pay alp almamasnn, iyilii emreden mmin asndan bir sorumluluu yoktur. Allah bir ayetinde "Gerek u ki, sen, sevdiini hidayete erdiremezsin, ancak Allah, dilediini hidayete erdirir; O, hidayete erecek olanlar daha iyi bilendir." (Kasas Suresi, 56) szleriyle bu geree dikkat ekmekte ve insanlarn doruyu grebilmelerinin ancak Allah'n dilemesiyle gerekleebileceini hatrlatmaktadr. Bu nedenle mminler birbirlerine iyilii emredip ktlkten men etmeye alrken bunu Allah'tan isteyerek yapar ve sonucu da her ne olursa olsun buna teslim olurlar. Ancak elbette ki samimiyetin getirdii gzellikleri ve gerek mutluluu tm insanlarn renip yaamasn da en iten ekilde arzu ederler. Aksi bir hayatn dardan normal gzkse bile iten ie insan kemiren, huzursuzluk ve sknt veren azaplarla dolu olduunu ok iyi bilirler. Sz konusu kiilerin ilerinde yaattklar bu irkin fikir ve ruh halini saklamak iin maddi ve manevi eziyet iinde olduklarn unutmazlar. Bu nedenle karlarndaki bir insanda az da olsa bir samimiyetsizlik hissederlerse, onu herhangi bir ekilde yarglamadan, sadece Kuran ahlakna davet ederler. Her trl gizli azap ve skntnn, huzursuzluk ve mutsuzluun tek zmnn Allah'n raz olaca bir ahlak yaamak olduunu en gzel ekilde hatrlatrlar. *eytan iman eden insanlar kendi yoluna dndrebilmek iin elinden gelen her trl abay gsteren bir varlktr. En istemedii eylerden biri de, iman edenlerin mutlak samimiyeti kazanp, Allah'n raz olaca ahlaka ulamalardr. Bu nedenle, bir insan gerek imana arldnda, eytan mutlaka ona ters ynde etki etmeye alacaktr. *samimi bir kalple Allah'a ynelen ve O'nun raz olmayaca hereyden iddetle kanan insanlar dnyada ve ahirette huzur ve mutluluk bulabilirler.

NEML BLGLER Tarih: 3/10/2006 17:18 - yok Yorum - Yorum yaz - Balant *sahip olduu tasarm rendiiniz ve zerinde dnp tefekkr ettiiniz "tek bir canlnn" size getirecei yle bir kazan vardr ki, bunu dnyadaki herhangi bir deerle kyaslamak mmkn deildir. Siz, bir karncann olaanst bir kimya laboratuvarna sahip olduunu renince aslnda son derece byk ve nemli bir gerekle karlarsnz: Bu canlnn bedeninde gizli bir "akl" hakimdir. Her parasnda, insann zekas, bilgisi ve tecrbesiyle ulaamayaca bir "kusursuzluk" ve mkemmellik hakimdir. Her paras o kadar kompleks yaplara ve sistemlere sahiptir ki, deil benzerlerini yapmak, yalnzca bunlarn srlarn zebilmek dahi insanlk tarihinin binlerce yllk teknoloji ve bilgi birikimi sonucunda olmutur. Dahas, canllkta henz gnmz bilim ve teknolojisiyle dahi kefedilmemi saysz mucizeler gizlidir. Sonuta, siz canllardaki bu mkemmel yaratl rneklerini kefettike Allah'n phe gtrmez varln, sonsuz ve stn sfatlarn daha yakndan mahade edeceksiniz. u ok nemli gerei de farkedeceksiniz ki kendi yaratlnz da bouna deildir. Yeryzndeki varlnzn bir amac vardr. O halde, eer yeryzndeki her ey -siz de dahil- bu kapsaml yaratln bir paras olduuna ve size tm bunlar anlayacak bir ruh ve anlay da verildiine gre, bunlar veren Allah'a kar sorumlusunuz demektir. Tek bir karnca rneine bakarak karabileceiniz bu sonu ite sizin iin en byk kazantr. Artk bundan sonra yeryznde Allah'n eserlerini, yaratmasndaki mucizeleri izleyecek, tm bunlardan zevk alacak, evrenizdeki insanlar deil yalnzca Allah' raz etmeye alacaksnz. Dolaysyla dnyaya ait endie ve zorluklarn etkisinde kalmayacaksnz. Kaderi anlayacak, ahirete inanacak ve dnya hayatnn sadece bir imtihan iin yaratldn anlayacaksnz. Dnyaya ait her trl beklentinin, nefsi vp yceltmenin, hrs yapp fkelenmenin size hibir ey kazandrmayacan kavrayacaksnz. Asl yaanacak yerin sadece ve sadece "ahiret" olduunu byk bir heyecanla fark edeceksiniz. Fark ettiiniz bu gerek, bu dnyadaki yaamnz sonsuz olan ahiret hayatna ynelik dzenlemenizi salayacaktr. Ahirete yneldiiniz ve bunun iin Allah'a inanp O'nu raz etmeye altnz srece, size esiz gzellikler ve bitip tkenmeyen nimetleriyle cennet vaat edilmitir. Orada 100 sene deil, 1000 sene deil, 1 milyon sene deil, "sonsuza kadar" kalacaksnz. Size, sonsuza kadar gzellikler, nimetler sunulacak, nefsinizin istedii "herey" sonsuza kadar sizin olacaktr. Hereyden nemlisi orada sizi bekleyen en byk karlk, Rabbimizin rzasdr. *Gvenin iitme organnn tam yerinde olmas ve bir set oluturmas gerekmektedir ki gvelerdeki s yaltm tam olarak salansn ve gerekli blgeler snsn. Antifriz tam gereken miktarda ve zelliklerde olmaldr ki gve harekete geecek vakti kazansn. Gvelerin sinir sistemleri ve kaslar ayn anda hareket etmelidir ki gveler titreen

kanatlaryla snabilsinler. Btn bunlar rastlantlarla aklanmas kesinlikle mmkn olmayan sistemlerdir. Gvelerdeki mhendislik tasarmlar Allah'n canllar ne denli kusursuz bir yaratlla yarattn gsteren saysz delilden yalnzca bir tanesidir. Bu delilleri gren insan dnmeli ve Allah'tan baka ilah olmadna bir kere daha kanaat getirerek yaamn Allah' honut edecek ekilde srdrmelidir. *nsan Allah'n rzasn kazanacan dnerek yapaca bir ite sknt ve bkknlk duymaz. Bunun aksine dnyevi amalar gzetilerek yaplan bir iten alnacak olan zevk ise son derece snrl ve ksa sreli olur. Elde edilen kar sona erdiinde, ie kar duyulan heyecan da biter ve artk o ie sadece klfet gzyle baklr. Allah'n rzasn kazanmak iin yaplan bir ite ise durum ok farkldr. Halis niyetle yaplan iin karlnda Allah'n sevgisini ve yaknln kazanma umudunun verdii zevk yaanr. Allah'n Kuran'da, "Onlarn etleri ve kanlar kesin olarak Allah'a ulamaz, ancak O'na sizden takva ular. te byle, onlara sizin iin boyun edirmitir; O'nun size hidayet vermesine karlk Allah' tekbir etmeniz iin. Gzellikte bulunanlara mjde ver." (Hac Suresi, 37) ayetiyle dikkat ektii gibi, mminler yaptklar iin mahiyetine gre deil, bu ii yaparken niyetlerine gre karlk alacaklarn bilirler. Bu nedenle yaptklar i her ne olursa olsun, bununla Allah'n rzasn kazanabileceklerini umuyorlarsa, hayatlarnn sonuna kadar ayn ii de yapsalar, bundan dolay bir bkknla kaplmaz, aldklar zevki yitirmezler. Ayrca gnlerce, aylarca ya da yllarca ayn ii yapsalar da, hibir zaman iin bununla snrl kalmazlar. Allah'n rzasn kazanma ak ve evkiyle dnce ufuklarnda srekli olarak gzellikler ve yenilikler retirler. Allah korkularndan kaynaklanan gzel ahlaklar nedeniyle evrelerindeki insanlarla da son derece iyi ilikiler ve gzel dostluklar kurarlar. Makam, mevki ya da para kazanmak gibi dnyevi hrslara kaplmadklar iin, kskanlk, ekime gibi tavr bozuklular gstermezler. Verdikleri emein karl dnya hayatnda ne olursa olsun, bundan dolay bir skntya kaplmaz, Allah'n rzasn ve cennetini ummann huzur ve mutluluunu yaarlar. *Mminler hibir zaman bkknla kaplmazlar. Aksine her geen gn, ruhlarndaki derinliin artmasyla birlikte, ellerindeki nimetlerin kymetini daha da detayl olarak anlarlar. Ve bunlardan her geen an daha fazla zevk almaya, daha fazla heyecan duymaya balarlar. Bunlarn her birini, Allah'n kendilerine olan rahmetinin, sevgisinin ve ltfunun tecellileri olarak grrler. Tm hayatlarn Allah iin yaadklar, sahip olduklar her nimeti Allah'n rzasn kazanmak iin kullandklar, her ii O'nun honutluunu hedefleyerek yaptklar iin srekli olarak ayn derin hazz ve heyecan duymaya devam ederler. Allah iman edenlerin bu mutmain olmu ruh hallerini Kuran ayetlerinde yle bildirmektedir: Ey mutmain (tatmin bulmu) nefis, Rabbine, honut edici ve honut edilmi olarak dn.

Artk kullarmn arasna gir. Cennetime gir. (Fecr Suresi, 27-30) *Gerekten seven insan, sevdiini onore eder, yceltir. Onu, dnyada ve ahirette zarar gelecek eylerden sakndrr. Onun iyilii, rahat, gvenlii iin samimi bir gayret sarf eder. Hepsinden nemlisi, sevgisi belirli artlara bal deildir. Sevgisine karlk grd takdirde seven bir insan, gerek anlamda sevgiyi bilmiyor demektir. Gerek sevgide karlk ancak Allah'tan beklenir. Asl ama Allah'n rzasn kazanabilmektir. *Mslmanlar birbirlerini, grdkleri gzel ahlak zelliklerine gre sevdikleri iin sayglar da daimidir. Bu saygl tavr ayn zamanda da Allah'n onlara Kuran ile bildirdii bir emirdir. man edenler Allah'n rzasn kazanmak iin bu gzel ahlak itenlikle yaamalar gerektiini bilirler. Suni bir saygnn Allah katnda da kabul grmeyeceini, Allah'n kalplerinde olana gre kendilerine karlk vereceini bilerek hareket ederler. *Mminler kalplerinde Allah'n rzasna uygun, iyi zellikleri yaadklar iin bunlar da vurmakta da hibir saknca grmezler. *Sokakta kalm, a ya da soukta m bir kiiye yardm elini uzatabilmek, hasta birine insaniyet gsterebilmek ve imkan salayabilmek yksek bir ahlak gerektirir. Bu ahlak gstermenin verecei haz, dnyadaki hibir maddi zevkle kazanlamaz. Milyarlarca lira para verilse, mlk teklif edilse, imkan sunulsa, hibiri bu ahlak gstermenin verecei zevkle kyaslanamaz. Bu ahlak Allah iin gsterebilmek, karlnda Allah'n rzasn umabilmek, Kuran'a ve Peygamberimiz (sav)'in snnetine uygun hareket edebilmi olmann sevinci, evki ve heyecan tm bu zevklerin zerindedir. *Yaamlarn dnya hayatnn peinden koarak tketen cahiliye insanlarnn kaybettikleri zevklerin biri de, Allah'n rzasna uygun hareket etmenin, O'nun sevgisini, dostluunu ve yaknln ummann verdii derin heyecandr. Bu, birok cahiliye insannn hayatlar boyunca hi farkna varamadklar ve hi tatmadklar ok derin bir duygudur. Bir insann en yakn dostu, yegane yardmcs ve destekisi, asl sevdii ve tm hayatn rzasn kazanmaya adad varlk Rabbimizdir. man eden bir insan, uyand andan itibaren tm vaktini Allah'n beenecei bir ahlak gsterebilmek, O'nun sevgisini kazanabilecei davranlarda bulunmak iin geirir. Allah'n honut olacan umduu bir tavr gsterebildii her an, iman eden bir insan iin byk bir heyecan kayna ve byk bir sevin vesilesi olur. Ayn ekilde Allah'n rzasna uygun olmayan bir tavrdan, O'na olan sevgisinden dolay saknmas, O'na olan sadakatinden ve ballndan taviz vermemi olmas da yine iman eden bir kimsenin kalbinde derin bir mutluluk hissi olumasna neden olur. Salih bir mmin tm hayat boyunca, insanlar arasnda Allah'n en sevdii, en ok honut olduu, Allah'a en yakn kii olabilmek iin abalar. Bu abann ruha verdii haz, dnyadaki hibir nimetten alnacak zevkle kyaslanamaz. Allah, Kuran'n bir ayetinde "...Allah, brahim'i dost edinmitir." (Nisa Suresi, 125) eklinde bildirir. Mmin bir kimse, peygamberlerin ahlaklarn kendisine rnek alarak,

Allah'n Hz. brahim'e ltfettii dostluk nimetine layk olup, Allah'n yaknln kazanabilmek iin tm hayat boyunca samimi bir aba harcar. Allah Kuran'da iman edenlerle ilgili olarak yle buyurmaktadr: "ne geen Muhacirler ve Ensar ile onlara gzellikle uyanlar; Allah onlardan honut olmutur, onlar da O'ndan honut olmulardr ve (Allah) onlara, iinde ebedi kalacaklar, altndan rmaklar akan cennetler hazrlamtr. te byk 'kurtulu ve mutluluk' budur." (Tevbe Suresi, 100) man eden bir kimse Allah'n ayette bildirdii insanlardan olabilmek ve Rabbimizi honut etmek iin elinden gelen hereyi yapar. Bu samimi abann ruhta oluturduu coku, vicdanda uyandrd huzur ve gven duygusu insana ok derin bir haz verir. Tm bu zevkler mminlerin ahirette de sonsuza dek tadacaklar nimetlerdendir. Allah, iman eden kullar iin ahirette de "rahmetinin, rzasnn ve cennetinin" olduunu mjdelemektedir: De ki: "Size bundan daha hayrlsn bildireyim mi? Korkup saknanlar iin Rablerinin katnda, iinde temelli kalacaklar, altndan rmaklar akan cennetler, tertemiz eler ve Allah'n rzas vardr. Allah, kullar hakkyla grendir." (Al-i mran Suresi, 15) te cahiliye insanlar tm bu nimetlerin varlndan habersiz bir yaam srerler. Vicdanlarna uymadan, sadece hrslarnn ve tutkularnn ardndan giderek yaadklar iin, tm bu gzelliklerden mahrum kalrlar. Ve bu mahrumiyet dier nimetlerde olduu gibi, ahiret hayatnda da Allah diledii srece devam edecektir. *Allah'n raz olaca umulan tavr, tm dnya nimetlerinin Rabbimizin bir ltfu olarak bizlere ulatn kavramak ve O'na kar kredici bir ahlak ierisinde olmaktr. Bu gzel ahlak yaayan insan, evresinde daima Rabbimizden gelen gzelliklerin, nimetlerin ve hayrlarn olduunu her an hissedecektir. *Mminler her an her yerde Allah ile birlikte olduklarnn bilincindedirler. Dnya hayatnn her annn Allah'a olan sadakatlerini gsterebilecekleri bir imtihan ortam olduunun uurundadrlar. Bu nedenle de karlatklar her olaydan, Allah'n kendileri iin yaratt her art ve durumdan razdrlar. Tm bunlar Allah'n yarattn bilmeleri, onlara tm bunlardan zevk alabilecek teslimiyetli ve tevekkll bir ruh hali kazandrr. te ayn ruh hali yaadklar ortamlarda da kendini gsterir. Kk bir kulbede de, bir kk ya da sarayda da yaasalar, hepsinden honut olur ve Allah'a kar kredici bir ahlak gsterirler. nk bulunduklar binann mimarisi, inasnda kullanlan malzemeler, bu malzemelerin cinsi, rengi, ekli, evin bykl-kkl, modernlii-klasiklii ya da o evde ne kadar sre kaldklar nemli deildir. Bunlarn hepsi insanlar iin elbette birer nimettir, ancak mminlerin nem verdikleri, kendilerini mutlu ve huzurlu klan deerler tm bunlarn zerindedir. Mminler iin Allah'n raz olaca bir ahlak gsterebilmek hereyden nemlidir. Elbette onlar da yaadklar ortamn en gzel, en modern ve en estetik grnmde olmasn isterler. Hatta evrelerindeki hereye iman gzyle baktklar iin, gzellikleri grebilme, detaylar fark

edebilme yetenekleri pek ok insana kyasla ok daha gelimitir. Bu nedenle de gzellik, estetik, deiiklik ve farkllk araylar ok daha zengin olur. Ama ayn zamanda, ne kadar eksikleri olursa olsun, ellerindeki nimetlerin kymetini ve bunlardan zevk almasn bilirler. Hrsa kaplmam olmann verdii ak gr ile ellerindekinin incelik ve gzelliklerini grebilirler. Allah, bu ahlaklarna karlk mminlere hereyin en gzelini ve bunlardan da en derin zevki alabilme yeteneini vereceini vadederek, onlara olan rahmetini ve sevgisini gsterir. *nsann sadece hibir sknt ekmeden nefes alabilmesi, cannn ektii bir yiyecei istedii gibi tadna vara vara yiyebilmesi, kendisini yorgun hissettiinde istedii gibi uzanp huzur ierisinde uyuyabilmesi ok byk nimetlerdir. Ve daha bunlar gibi pek ok nimeti hi dnmeden istedii gibi kullanabilme zgrlne sahip olmas ok byk bir gzelliktir. Kimi insanlarn eitli sebeplerle sahip olamadklar nimetler de olabilir. rnein bir insann salk sorunu nedeniyle yaayamad bir zevk olabilir. Ama bu sahip olduu nimetlerden sadece biridir. Sonsuz rahmet sahibi Rabbimiz, onun yaayamad bir zevkin yerine baka bir zevki yaamasna izin vermektedir. Eer bir insan tm bunlar ilk kez fark ediyorsa ve bunlardan mutlu olabiliyor, ruhunda derin bir haz duyabiliyorsa, bilmelidir ki, dnya hayat daha bunlar gibi saysz gzellikle doludur. Belki u ana kadar hep cahiliye ahlaknn getirdii karamsar ruh haliyle evresindeki bu gzellikleri hi dnmemi, bunlarn aslnda kendisi iin ne kadar nemli, ne kadar byk nimetler olduunu grememi olabilir. Tm bunlar insanlar iin, insanlarn rahat, huzuru, mutluluu iin yaratann Allah olduunu grp, O'na samimiyetle kretmesinin gerekliliini anlayamam olabilir. Yllarca gafil bir yaam srm de olsa, bu geree samimiyetle kanaat getirdiyse, artk gemiteki bu bak asnn hibir nemi yoktur. nemli olan bundan sonraki yaamnda kendisini yaratan, her an koruyup kollayan, hayatn devam ettirebilmesini salayan, gece gndz yaad her an kendisine saysz nimetini bahederek, sevgisini, efkatini ve rahmetini esirgemeyen Rabbimize sevgiyle, samimiyetle balanmas, Allah'a itenlikle teslim olup, O'nun verdii tm bu nimetlere kar O'nun honutluunu kazanacak ekilde bir yaam srmeye karar vermesidir. Bilmelidir ki, bu karar almasyla birlikte, yaad dnya tmyle deiecek, belki de daha nce aslnda hi bylesine gzel bir hayat yaamam olduunu fark edecektir. Dnyada iken pek ok sknt nedeniyle cehennem benzeri bir hayat yaarken, dnya artlarnda, bir nevi cennet hayat yaamaya balayacaktr. Yedii yemekten itii suya kadar her bir nimet farkl birer anlam kazanacak, evresinde sevinilecek, zevk alnacak, mutlu olunacak ne kadar ok gzellik olduunu belki de ilk kez anlayacaktr. Sevmenin sevilmenin gerek anlamda ilk kez tadna varacak, dostluun, sadakatin, gzel ahlakn hazzn ilk kez yaayacaktr. Ve hepsinden nemlisi Allah' dost edinmenin, O'nun sevgisini, yaknln ve honutluunu ummann derin heyecann hissedecektir.

Dnyada yaanacak bu gzel hayat Allah'n iman edenlere olan vaadidir ve Allah vaadinden dnmeyendir. (Rum Suresi, 6) Dnya hayatnda geirilecek bu gzel hayatn ardndan ise, Allah, dnyada iken karlatklar tm denemelere sabreden, Allah'a olan ballklarnda kararllk gsteren kullar iin sonsuz cennet hayatnn gzellikleri olduunu mjdelemektedir. Allah dnyada ve ahirette insanlara nefislerinin holarna gidecek en gzel hayat sunmaktadr. Bu nedenle her insann bu gerei grerek aklc bir deerlendirme yoluna gitmesi gerekir. Tm zevklerin tketilip yok edildii, mutsuzluk, hzn ve skntlarn hakim olduu birka on senelik bir hayat ve ardndan acdan baka bir eyin olmad cehennem hayat m? Yoksa Allah'n dostluunun, yaknlnn ve sevgisinin kazanld, huzur ve gven dolu, her ann zevke dnt ve ardndan da sonsuza dek srecek zevklerin asla tketilip yok olmayaca cennet hayat m? Kukusuz ki, akln ve vicdann kullanan her insan iin tek yol Allah'a teslim olmak ve O'nun rzasna uygun bir yaam srmektir. *Rabbimiz, her dnemde peygamberler gndererek toplumlara farkl eriatlar, emir ve yasaklar indirmitir. Ancak znde, tm peygamberler toplumlarn, yalnzca Allah'a iman ve ibadet etmeye ve Rabbimiz'in emirlerine uymaya davet etmilerdir. Dier bir deyile bozulmam halleri ile btn hak dinler, Allah'a hibir eyi irk komamak, Allah'n rzas, rahmeti ve cenneti iin yaamak ve almak temeli zerine kuruludur. Her toplum Allah'n kendilerine emrettiklerini eksiksiz olarak yerine getirmekle ve Allah rzas iin gzel davranlarda bulunmakla ykmldr. *phesiz, iman edenler(le) Yahudiler, Hristiyanlar ve sabiiler(den kim) Allah'a ve ahiret gnne iman eder ve salih amellerde bulunursa, artk onlarn Allah Katnda ecirleri vardr. Onlara korku yoktur ve onlar mahzun olmayacaklardr. (Bakara Suresi, 62) Bu ayetin anlam apaktr. Mslman, Yahudi veya Hristiyan olsun, Allah'a ve ahiret gnne iman eden ve salih amellerde bulunanlar mjdelenmekte; sz konusu mminlerin kurtulua ve esenlie kavuacaklar haber verilmektedir. Maide Suresi'nin 48. ayetinde ise, insanlar iin "farkl bir eriat ve yol-yntem klnd", sorumluluklarnn ise "hayrlarda yarmak" olduu belirtilmitir. Bu da ister Yahudi, ister Hristiyan, isterse Mslman olsun samimi olarak Allah'a ve ahiret gnne iman eden tm inananlarn gzellikle davranmalar ve Allah rzas iin hayrlarda yarmalar gerektiini gstermektedir. *Kuran'da Bakara Suresi'nin 113. ayetinde Yahudilerin, Hristiyanlar "bir temel zerine olmamakla", Hristiyanlarn da Yahudileri ayn ekilde "birey zere olmamakla" itham ettikleri bildirilmektedir. Oysa kimin doru yol zerinde olduunu en iyi bilen Allah'tr. Bu nedenle samimi olarak iman edenler, birbirlerine kar eitli ithamlarda bulunmak yerine, kendilerini Allah'a daha ok yaknlatracak yollar aramal, samimiyetlerini artrmaya gayret etmeli, Allah'n rzasn ve rahmetini kazanmak iin aba gstermelidirler.

*nsan yaratan Allah, hi phesiz onun yapsn, ihtiyalarn ve dnyada nasl bir dzen iinde rahat edeceini de en iyi bilendir. Dolaysyla insann, izlemesi gereken yol Rabbimiz'in bildirdii yol olmaldr. Nitekim Allah her dnemde elileri ve kitaplar araclyla insanlara yol gstermi, raz olaca dnce, davran, ahlak ve yaam biimini insanlara haber vermitir. Allah'n rettii bu yaam tarzn ve ahlak modelini uygulayanlar, hem dnyada hem de ahirette en mutlu, en huzurlu ve en gzel yaama kavumay uman insanlardr. Farkl dnemlerde, farkl corafyalarda yaayan ve farkl lahi dinlere mensup olan inananlar, tm bu farkllklara ramen aslnda ayn ahlaki deerlere sahiptirler. Hrszlk yapmamak, adam ldrmemek, zina etmemek, yalan sylememek, adil olmak, her trl hakszlktan saknmak, insanlara kar nazik ve saygl bir slup kullanmak gibi temel deerler tm inananlar iin geerlidir. Bu, inananlarn -eitli gr ve uygulama farkllklar olsa da- olaylar karsnda benzer tepkiler vermelerine ve ortak hareket etmelerine neden olur. Bu ortak ahlak anlay Yahudilik, Hristiyanlk ve slamiyet'te de geerlidir. Nankrlk, marklk, kendini beenmilik, azgnlk, yalanclk, alayclk, bencillik, a gzllk, dzenbazlk, kskanlk, kavgaclk, itaatsizlik, saygszlk, vefaszlk, cimrilik, dedikoduculuk, saldrganlk, zalimlik, iftiraclk, sabrszlk, ikiyzllk, kkrtclk gibi irkinlikler slam ahlakna kesinlikle uygun olmad gibi, Yahudilik ve Hristiyanlkta da yasaklanmtr. nsanlar saygl, sevgi dolu, adaletli, vicdanl, efkatli, merhametli, yardmsever, iyiliksever, alakgnll, drst, gvenilir, cmert, kredici, fedakar, yumuak huylu, itaatli, vefal olmaya arlmlardr. Bu lahi hkmleri izleyen samimi dindarlar, saygn, sekin ve onurlu insanlardr. Allah'a gnlden baldrlar. Derin bir imana, stn ahlaki niteliklere sahiptirler. Yaptklarnn karlnda herhangi bir menfaat talep etmezler, sadece Allah'n rzasn kazanmaya ynelik olarak alrlar. Her zaman dorunun, iyinin, hakkn, gzel ahlakn yannda olurlar. Her trl ktlkten ve ahlakszlktan iddetle saknrlar. *nananlarn ortak ahlak zelliklerinden biri de samimiyettir. Mmin, Allah'n hereyden haberdar olduunu, ahirette tm dncelerinin, konumalarnn ve davranlarnn hesabn vereceini bilir. Bu nedenle yaam boyunca yalnzca Allah'n rzasn elde etmek iin alr. tenlikle hareket eder, samimiyetsizlikten kanr. Yaptklarnn karln Allah'tan bekledii iin ufak hesaplar peinde olmaz; insanlarn sevgi ve ilgisini kazanmaya ynelik samimiyetsiz tavrlar iine girmez. *Kuran'da, iman edenlerin ibadetlerinin, hayatlarnn ve lmlerinin yalnzca "alemlerin Rabbi olan Allah" iin olduu bildirilmitir. (Enam Suresi, 162) Bu, mminin tm hayatnn tek bir amaca, Allah'n honutluunu kazanmaya ynelmesi anlamna gelir. Allah Kuran'da, Kendisi'nin rzasn kazanmay tek ama edinmi olan kimselerin kurtulua ereceini bildirmitir:

Binasnn temelini, Allah korkusu ve honutluu zerine kuran kimse mi hayrldr, yoksa binasnn temelini gecek bir yarn kenarna kurup onunla birlikte kendisi de cehennem atei iine yuvarlanan kimse mi? Allah, zulmeden bir toplulua hidayet vermez. (Tevbe Suresi, 109) Kuran'da Hz. Sleyman'n duasnda, Allah'tan kendisine O'nun rzasn kazanabilecei ileri ilham etmesini istedii bildirilmektedir. Hz. Sleyman'n bu duas tm mminler iin gzel bir rnektir: ... Rabbim, bana, anne ve babama verdiin nimete kretmemi ve honut olacan salih bir amelde bulunmam ilham et ve beni rahmetinle salih kullarn arasna kat. (Neml Suresi, 19) Eski Ahit'te de iman edenlerin, Allah'a "Rzan ilemeyi bana ret" diye dua ettikleri ifade edilmektedir. Mezmurlar kitabnda geen bu dua u ekildedir: Sana snyorum. Rzan ilemeyi bana ret. nk Sen benim Allah'msn... (Mezmurlar, Bap 143, 9-10) ncil'de de Hz. sa'nn kendisine tabi olanlardan asl isteinin Allah'n rzasn kazanmak iin almak olduu belirtilmitir. Hz. sa'nn her zaman yalnzca Allah'n raz olaca stn bir ahlak ve tavr iinde olduu bildirilmi ve tm inananlarn Hz. sa gibi olmalar gerektii ifade edilmitir. man edenlerin nerede, hangi ile megul olurlarsa olsunlar, yaptklarn mutlaka yalnzca Allah iin yapmalar gerektii ncil'de u ekilde bildirilmektedir: Ne yerseniz yiyin, ne ierseniz iin, ne yaparsanz yapn, tmn Tanr'nn ycelii iin yapn. (Korintoslulara I. Mektup, Bap 10, 31) ... Rab'den korkarak itaat edin... her ne yaparsanz insanlara deil, Rabbe yapar gibi candan ileyin. (Koloselilere Mektup, Bap 3, 22-24) *Hataszlk ve kusursuzluk yalnzca Allah'a mahsustur. Mmin, bilerek veya bilmeyerek hata yapabilir, her seferinde gnlden Allah'a ynelerek tvbe eder, bir daha ayn hatay yapmamaya zen gsterir. Kendisini hatasz ve gnahsz gstermeye, bakalarn aa grerek kendisini yceltmeye almaz. Samimiyetten uzak olarak yaptklar ilerin, kendilerini kurtaracan zannederek byklenenler Allah'n rzasn ve rahmetini kazanamayabilirler: Kendilerini (vgyle) temize karanlar grmedin mi? Hayr; Allah, dilediini temizleyip yceltir. Onlar, 'bir hurma ekirdeindeki iplikik kadar' bile hakszla uratlmazlar. (Nisa Suresi, 49) *Allah Kuran'da, Allah ve ahiret gnne iman edenler iin Allah'n Resul'nde en gzel rnekler olduunu bildirmitir. (Ahzap Suresi, 21) Bu nedenle, salih Mslmanlar iin peygamber ahlak ile ahlaklanmak, peygamberlerimizin erefli yolunu izlemek ve onlar gibi Allah'n raz olduu insanlardan olabilmek en nemli amalardan biridir. *Hristiyanlar bilmelidirler ki, Hz. sa Mesih'in ikinci kez yeryzne geliini yalnz

Hristiyanlar deil, Mslmanlar da byk bir heyecanla beklemektedir. nk bu mucizeye Kuran'da iaret edilmekte ve Hz. Muhammed (sav)'in hadislerinde de ak olarak bildirilmektedir. Dolaysyla hem Hristiyanlar hem de Mslmanlar bu byk mucize iin ortak bir bekleyi ve hazrlk iinde olmaldrlar. Yaplmas gereken en nemli hazrlk ise Allah'n raz olaca bir ahlak iinde olmaya aba gstermektir. *Rabbimiz'in verdii saysz nimet karlnda insann yapmas gereken ise yalnzca O'na ynelmek ve O'nun raz olaca bir kul olabilmek iin vargcyle gayret etmektir. *Allah, insanlara her dnemde onlara doruyu ve yanl gsterecek, Kendisi'nin raz olduu ahlak retecek eliler gndermitir. Bu eliler insanlar Allah'a iman etmeye arm, onlara Allah'n dinini tebli etmilerdir. *Alakgnllln nemi ve bu tavr gsterenlerin Allah katnda stn klnm insanlar olduklar ncil'de yle ifade edilir: Her bakmdan alakgnll, yumuak huylu, sabrl olun, sevgiyle birbirinize katlann. (Efesoslulara Mektup, Bap 4, 2) Ayn ekilde Tevrat'ta da kibirli olmaktan saknmak gerektii, Allah'n alakgnll kullarndan raz olaca bildirilmektedir. Tevrat'a gre inananlar mtevaz olmakla sorumludurlar, kibirli davrananlar ise muhakkak kk drleceklerdir. Konuyla ilgili baz Tevrat pasajlar u ekildedir: Dinleyin ve kulak verin, kibirli olmayn; nk Rab syledi. (Yeremya, Bap 13, 15) ...Rabbin hkmlerini yapm olan dnyann btn alakgnllleri, Rabbi arayn; salah arayn, alakgnlll arayn... (Tsefanya, Bap 2, 3) Alakgnllleri kurtarr, gururlular gzler, gururunu krarsn. (2.Samuel, Bap 22, 28) *Allah' tanyp gerei gibi takdir eden bir insann yaamnda, ahlaknda, genel tavr ve davranlarnda ok olumlu deiiklikler olaca da aktr. Rabbimiz'in gcnn ve kudretinin uuruna varan bir insan, O'nun emirlerini eksiksiz yerine getirmek iin aba gsterecek ve Allah'n raz olaca ahlak yaamaya gayret edecektir. Bylece, yumuak huylu, mtevaz, hogrl, anlayl, sabrl, vefal, sadk, fedakar, merhametli, cesur, ak grl, drst, adil insanlarn says artacak ve Allah'n bildirdii gzel ahlakn yaygnlamasyla dnya ok gzel bir mekan haline gelecektir. *Allah'tan gerei gibi korkan bir insan, ktlklerden ve hatalardan korunmu ve arnm olur, Allah'n honutluunu kazanmasn engelleyecek eylerden uzak durur. Allah korkusunun insana akl ve anlay kazandrdna dair bir sr Kuran'da yle belirtilmitir: Ey iman edenler, Allah'tan korkup-saknrsanz, size doruyu yanltan ayran bir nur ve anlay (furkan) verir, ktlklerinizi rter ve sizi balar. Allah byk fazl sahibidir. (Enfal Suresi, 29) NEML BLGLER Tarih: 3/10/2006 17:18 - yok Yorum - Yorum yaz - Balant

*Basit insanlar fiziksel ihtiyalarini sik sik gndeme getiren konusmalar yaparlar. Byle insanlardan sik sik "aciktim, susadim, basim agridi, hi uyuyamadim" gibi szler duymak mmkndr. Elbette insan bir ihtiyacini gerektiginde dile getirebilir. Ama burada sz edilen basit karakterli insanlarin bu konulari gndeme getirmeleri ihtiyalarini karsilamak, zm bulmak amali degildir. Bu insanlar bazen "laf olsun" diye bazen de dikkat ekmek iin byle konusmalar yaparak bos vakit geirirler. Oysa bir Mslman bu tarz konulari dile getirmeye tenezzl etmez. Eger bir ihtiyaci varsa bunu ortadan kaldiracak tedbirleri alir. Zihni kendi kk ihtiyalari ile degil, daima Allah'i ycelten, dnyada Allah'in razi olacagi faydali isler yapmaya ynelik dsncelerle doludur. *Vicdanini tam kullanarak, Allah korkusunun eksikliginin dnyada nasil bir kargasa olusturdugunu grp bu ynde kendisinden baslayarak insanlar zerinde Kuran ahlakini hakim kilmak iin samimi bir aba gstermek yerine sadece kendisini ve yakin evresini kurtarmak isteyecektir. Kendi ihtiyalarini istedigi sekilde karsilayabilmek, sikinti yasamamak, zorluk ekmemek onun iin fazlasiyla yeterli olacaktir. Baskalarinin ne durumda oldugunun nasil yasadiklarinin pek bir nemi olmayacaktir. Oysa yksek ahlaka ve bilince sahip bir insan, yukarida verdigimiz rnekte oldugu gibi bir ortamla muhatap olmasa bile dnyanin genel gidisatina bakarak, insanligin, Allah korkusuna dayali olan bir ahlak yapisina siddetle ihtiya duydugunu hemen fark eder. Kendisinden baskasini umursamayan, vurdumduymaz, bencil ve zalimlige yatkin kisilerden olusan bir toplumun, insanlari dinsizligin rktc dnyasina ekecegini fark eder. Allah'in razi oldugu gzel ahlakin yasanmiyor olmasinin toplumlar zerinde atigi derin yaralari grr ve bunlari tamir edecek tek yolun din ahlakinin toplumlar zerinde hakimiyeti oldugunu tespit eder. Ardindan da elinden gelenin en fazlasini yaparak, bu stn ahlaki yasama ve insanlarin da yasamalarina vesile olma amacina ynelir. *Basit insanin bir baska yn de insanlarin dikkatlerini zerine ekmek iin olaylari abartarak anlatmasidir. Insanlarin, sylediklerini dinlemelerini saglamak, onlari gldrmek, kendisini sempatik bulmalarini saglayarak dikkat ekmek gibi basit amalari iin ok rahatlikla abartili anlatimlar yapmaktan, karsi tarafa dogrulugu spheli olan ilgin bilgiler aktarmaktan ekinmez. Hatta bu ynde inati tartismalara, szl ekismelere girmekten de kainmaz. Dikkat ekme arzusu baskin geldiginden bir sekilde bunu dindirmek amaciyla, geregi saptirarak ve orjinalinden farkli sekillere sokarak yalan syleyebilir. Bu basit karakterdeki kisiler dikkatlerini, Allah'in razi oldugu ahlaki gstermeye degil de daha agirlikli olarak kendilerini n plana ikarmaya, insanlarin rizasini kazanmaya ynelttikleri iin bu slubun temelde yalan zerine kurulu olmasini nemsemezler. Hatta yaptiklari bu abartili konusmalari yalandan saymaz, zararsiz bir sohbet ya da masumane bir eglence olarak gstermeye alisirlar. *Kendi ellerinde olani harcamaktan ekinen ve ellerini simsiki tutan bu basit karaktere

sahip insanlar baskalarina karsi ise tam tersi bir tavir iindedirler. Allah Kuran'da "Eksik lp tartanlarin vay haline, Ki onlar, insanlardan lerek aldiklarinda noksansiz alirlar. Kendileri onlara ltklerinde veya tarttiklarinda eksiltirler." (Mutaffifin Suresi, 1-3) ayetleriyle onlarin tamahkarliklarindan kaynaklanan sahtekarliklarini desifre ederek haber verir. Oysa bu, Allah'in razi olmadigini Kuran'da bildirdigi ve insanlari sakindirdigi bir basitliktir. *Bir kisinin insanlardan korkmasi, onlarin rizalarini kaybetmekten ekinmesi, onlarin sevgisini ve hosnutlugunu kazanmayi Allah'in sevgisine ve hosnutluguna tercih etmesi ya da onlardan medet ummasi da o kisiyi basit davranislara yneltir. Bunlarin yanisira bir kisinin karsisina ikan olaylarin Allah'in kontrolnde oldugunu unutarak panige kapilmasi, yakinmasi, fkelenmesi de basitlik gstergesidir. *Bir insan ne kadar akilci hareket eder, ne kadar ince dsnrse dostlugu ve arkadasligi da o kadar gzel ve degerli olur. Peygamberler ve Kuran ahlakini yasayan Mslmanlar bu konuda insanlar iin en gzel rnektirler. Onlar hayatlarinin her aninda Allah'in hosnutlugunu hedefledikleri iin her konusma ve tavirlari bu amaca uygundur. *basitlikten kurtulmanin yolu insanin fitratina uygun tek ahlak sekli olan Kuran ahlakini yasamasidir. Ancak, tm kalbiyle ve ruhuyla Allah'a teslim olmaya karar vermis; O'nun razi oldugu sekilde yasamaya tam niyet edip, zerinde cahiliye ahlakindan eser birakmayacak sekilde kendini yenileyen bir insan bu kltrden kolayca ikabilir. Insanin gemiste yasadiklari, benimsedigi ve uyguladigi kirli kltr nemli degildir. nemli olan kisinin Allah'in rizasini kazanmaya ynelik aldigi son karari ve son halidir *Mslmanlar arasnda bulunan baz insanlar iman edenlerin imani evk ve heyecanlarna uymayan bir hal iinde olabilirler. Bu kiiler Mslmanlarn yaad yksek iman heyecann ilerinde yaamaz, onlarn mutluluk ve huzurundan uzak, souk ve donuk bir hayat srerler. Bu kiiler, Allah'n bykln kavrama, Kuran ahlakn benimseme isteinde olmadklarndan, din ahlaknn yaanmas ve anlatlmas amacyla yaplan her trl giriimde hep geride kalan, olanlar uzaktan izlemekle yetinen bir grnt sergilerler. Ne yaantlarnda ne de iman anlaylarnda canl, aklc ve salkl bir yaklamlar yoktur. Sevgi, yaknlk, samimiyet, dostluk, kardelik, sadakat, vefa, ballk gibi Allah'n raz olacan bildirdii Mslmanlarn stn ahlak zelliklerinden yoksundurlar. *man eden bir insan iin l Allah'n rzasdr. Pasiflik taraftarlar iinse nemli olan kendi menfaatlerine bir zarar gelmeden, insanlar aldatabilmeyi baarmaktr. evrelerinde szde dindar olarak bilinmek ve bunun iin de grnrde belli konulara dikkat etmek bu kiiler iin yeterlidir. Bu amala namaz klabilir, oru tutabilir, zaman zaman fakirlere yardm edebilir, toplum iindeyken belirli kurallara uyabilirler. Ancak ktlklere kar fikri bir mcadele iinde olmaya asla yanamaz, akl, feraset ve basiret gerektiren ilerden kanrlar.

Bu kiiler iin ama, minimum hareketle kendilerince maksimum fayda salamaktr. evrelerine de bunun telkinini yaparlar. Elbette kastettikleri fayda dnya hayatna ynelik menfaatlerdir. Yoksa Allah rzas iin fayda salamak isteyen insann her an vicdanl hareket edecei aktr. *Srekli hayr ve fayda getirecek ilerde bulunmak mminlerin nemli zelliklerindendir. Mminler bir ileri bittikten sonra hemen bir dierine geerek Allah'n rzasn ve ahirette gzel bir makam kazanma gayretinde olurlar. Onlar pasifize etmeyi amalayan insanlar ise tam tersine, mmkn olduunca ar davranr, mminlere de engel olmaya alrlar. Mminlerin ilerine engel olduklar, onlarn vakitlerini alp oyaladklar takdirde bir zarar oluturabileceklerini, en azndan yaplacak faydal ileri geciktirebileceklerini dnrler. lk bakta onlarn oyalamalar ile mminlerin vakitlerinin gittii ve bu kiilerin de amalarna ulatklar dnlebilir. Oysa Kuran ahlakna gre gerek byle deildir. man eden bir insan iin yapt iin ierii deil, o ii yap amac nemlidir. Dier bir deyile, mmin her an Allah rzas iin faaliyet gsterdiinden, bu kiilerin engellemelerini ortadan kaldrrken de, baka bir ey iin aba gsterirken de -Allah'n izniyle- hayr kazanmaktadr. Ahirette de Allah'tan en hayrl karl alacan umar. *Pasifist kiiler, ekli ibadetlere ksmen de olsa nem verirken, dinin zn tekil eden ahlaki esaslar neredeyse tamamen yok sayarlar. Bu kiiler iin l Allah rzas ve Kuran ahlak deildir. *Bir mmin iin zaman son derece deerlidir ve iman eden kimse geirdii her an Allah rzas iin en gzel ekilde deerlendirmeye alr. man edenlerin hayatlar boyunca yerine getirmeleri gereken pek ok sorumluluk vardr: Mmin, imann glendirmek ve derinletirmek, ahlakn gzelletirmek iin gayret gstermeli, insanlara gerek din ahlakn anlatmak iin aba harcamal, din d ideolojilerle fikri alanda mcadele etmeli, ihtiya iinde olanlara yardm ulatrmal, srekli salih amelde bulunmaldr. Dier bir deyile mminlerin, bu sorumluklardan kendilerini alkoyabilecek her trl bo iten saknmalar gerekmektedir. Rabbimiz, bir ayetinde iman edenlerin bu zelliini, "Onlar 'tmyle bo' eylerden yz evirenlerdir" (Mminun Suresi, 3) eklinde bildirmitir. Bir baka ayette ise iman edenlerin bo eylerle karlatklar zaman, bunlardan yz evirdikleri yle buyurulmutur: 'Bo ve yararsz olan sz' iittikleri zaman ondan yz evirirler ve: "Bizim yappettiklerimiz bizim, sizin yapp-ettikleriniz sizindir; size selam olsun, biz cahilleri benimsemeyiz" derler. (Kasas Suresi, 55) *Allah'a kesin bir bilgiyle inanan bir insan ise Allah'n honutluunu, rahmetini ve cennetini kazanmak iin elinden gelenin en fazlasn yapmak ister. Bir ii bitirip hemen dier bir hayrl ie geer; olabilecek en sratli, en kapsaml ve en doru ekilde dine hizmet eder. Allah'a olan balln elinden gelen en hayrl hizmetleri yaamna sdrarak gstermek iin ciddi bir aba harcar. Daima slam'n, Mslmanlarn yararna

dnr, tm insanlarn bar, dostluk, gven ve huzur iinde yaamalar iin fikirler getirir ve bunlar uygular. Bu nedenle gerek dindarln nemli alametlerinden biri Allah rzas iin yaplan hizmetlerdeki evk ve istektir. Ancak kalbinde hastalk olan insanlar, karlksz yapacaklar hayrl bir hizmet giriiminde bulunmazlar. Kalplerinde onlar karlksz hizmete yneltecek gte bir Allah sevgisi ve korkusu yoktur. Bu nedenle karlksz olarak yorulmak, gerektiinde uykusuz kalmak, fedakarlkta bulunmak arlarna gider. "Eer dnyevi bir menfaatim olmayacaksa neden kendimi yoraym" eklinde sapknca dndkleri iin zerlerinde daima bir yavalk olur. Maddi kazan elde etme ihtimali olan iler iin gece gndz uykusuz kalmay, yorulmay hatta her trl fedakarl gze alrken, Allah rzas iin yaplacak bir hizmeti kendilerince byk bir yk olarak grr ve yaptklar her ite mminleri minnet altnda brakmak isterler. Ancak elbette ki bu hibir i yapmazlar anlamna da gelmez. Bu sinsi karakterli insanlar kendilerini evrelerine dindar gsterecek, dikkat ekmeyecek kadar hizmet eder ve minimum emek sarf ederek hayatlarn srdrmek isterler. *Mslmanlar tm hayatlarn Allah'n rzasn kazanmaya adam, cennete ulama umudu tayan, samimi insanlardr. Bu amalar onlar her an canl, evkli ve uyank tutmaktadr. inde bulunduklar artlar ve ortam deise de onlarn bu durumlar hi deimez; samimi, evkli, Allah'a kar teslimiyetli tavrlarn korurlar. Allah'n emir ve yasaklarna kar hassasiyetlerini her an muhafaza ederler. Allah'a samimi olarak iman eden bir insan, tm olaylarn Allah'n kontrolnde ve belirledii kader dorultusunda ilediine kesin olarak iman eder, her zorluun ardndan mutlaka bir kolayln yaratlacana inanr. Allah bu gerei Kuran'da yle bildirmektedir: Demek ki, gerekten zorlukla beraber kolaylk vardr. Gerekten glkle beraber kolaylk vardr. (nirah Suresi, 5-6) ... Allah, hibir nefse ona verdiinden bakasyla ykmllk koymaz. Allah, bir gln ardndan bir kolayl klp-verecektir. (Talak Suresi, 7) *Gerek Mslmanlar Allah'n rzasn kazanmakta ve gzel ahlakta gsterdikleri evk ve heyecan ile dier insanlardan ayrlrlar. *Kuran'da bildirildii gibi, doru yola uyanlara, sapanlarn zarar vermesi mmkn deildir: Ey iman edenler, zerinizdeki (ykmllk) kendi nefislerinizdir. Siz doru yola eriirseniz, sapan size zarar veremez. Tmnzn dn Allah'adr. O, size yaptklarnz haber verecektir. (Maide Suresi, 105) Kukusuz bu kiilerin en byk yanlglarndan biri, ilerinde bulunduklar durumun fark edilmediini sanmalardr. Kuran'da karakterleri ve tavrlar detayl olarak tarif edilmi bu tarz insanlar, mminler kolaylkla tehis eder ve bunlara kar gerekli tm nlemleri en aklc ekilde alrlar. rnein hibir zaman acil olarak yaplmas gereken bir ii bu kiilere emanet etmezler. Allah'n "phesiz Allah, size emanetleri ehline (sahiplerine) teslim

etmenizi ve insanlar arasnda hkmettiinizde adaletle hkmetmenizi emrediyor..." (Nisa Suresi, 58) ayeti gerei emaneti ehline verir, onlar bilinli olarak geri planda tutarlar. Ancak bu kiiler iinde bulunduklar aklszlk nedeniysle bu tr durumlarda sevinir ve kendilerince bunu kendi uyanklklarnn bir neticesi olarak deerlendirirler. Onlara gre nemli olan Allah'n rzasn kazanmak olmad iin, ne kadar az i yaparlarsa o kadar karda olduklarn sanrlar, oysa ok byk zarardadrlar. *Mminler dnya hayatnn geici, asl yurdun ise ahiret olduunu bilirler. Dnyadaki tm imkanlarn en gzel davranlarda bulunmak iin deerlendirirler. Amalar Allah'n rzas, rahmeti ve cennetidir. Bu sebeple de dnya hayatna dair konulara ancak gerekli olduu kadaryla nem verir, esas olarak ahiretlerini dnrler. *samimi mminler iin insanlarn dnyevi zelliklerinin bir anlam yoktur. Ancak bir kii bilgisini, kltrn, imkanlarn slam'n hayr, Mslmanlarn yarar iin kullanyorsa muhakkak ki bu gzel bir davran olacak ve ahirette de bunun karln Allah'n izniyle en gzel ekilde alacaktr. Fakat Allah'n rzasn gzetmeyip, geici baz zelliklerden dolay kibirlenen kiilere bu zellikleri, dnyada da ahirette de bir kazan getirmeyecektir. Ayette de bildirildii gibi, mmin kimse iin "... azn en hayrls takvadr..." (Bakara Suresi, 197) Bir baka ayette ise, lnn sadece takva olduu ve insanlarn dnyada edindikleri maddi zelliklerin Allah katnda bir deerinin olmayaca u ekilde bildirilmitir: ... Allah katnda sizin en stn (kerim) olannz, (rk ya da soyca deil) takvaca en ileride olannzdr. phesiz Allah, bilendir, haber alandr. (Hucurat Suresi, 13) *Onlar, kendilerine insanlar: "Size kar insanlar topla(n)dlar, artk onlardan korkun" dedikleri halde imanlar artanlar ve: "Allah bize yeter, O ne gzel vekildir" diyenlerdir. (Al-i mran Suresi, 173) Rabbimiz Kendisi'ne teslim olan ve tevekkl edenlere verdii gzel karl ise bir sonraki ayette yle bildirmektedir: Bundan dolay, kendilerine hibir ktlk dokunmadan bir bolluk (fazl) ve Allah'tan bir nimetle geri dndler. Onlar, Allah'n rzasna uydular. Allah, byk fazl (ve ihsan) sahibidir. (Al-i mran Suresi, 174) iman edenler ve Allah'n rzasna uyanlara bir ktlk dokunmaz ve onlar Rabbimiz tarafndan nimetlendirilirler. *Gerek dindarlar, Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini kazanacak olmann umudu ve sevinci ile, her anlarnda ok evkli, canl ve alkandrlar. Allah ayetlerde mminlere yle buyurmutur: u halde bo kaldn zaman, durmakszn (dua ve ibadetle) yorulmaya-devam et. Ve yalnzca Rabbine rabet et. (nirah Suresi, 7-8) Allah bir baka ayetinde ise mminlere "hayrlarda yarnz..." (Bakara Suresi, 148) diye emreder. Bu ayetlere uyan mminler, bir an dahi bo kalmadan, gn boyunca

srekli olarak hayrl ilerin peinde olurlar. Her konuda birbirlerine ncelik tanyan, asla rekabet iinde olmayan mminler, hayr ilemek ve iyilik yapmak konusunda birbirleriyle yar iindedirler. Her an bir ecir kazanmak iin frsat kollar, hibir zaman enmeden, bakasna brakmadan, ertelemeden nlerine kan her salih ameli yerine getirirler. Yorulduklarnda ise, bunu dile dahi getirmeden baka bir ile yorulmaya devam ederler. Yaptklarndan dolay ise hi kimseyi minnet altnda brakmaz, kimseye iyilik yapyormu edasnda olmazlar. Aksine Allah'a, Allah'n rzasna ve rahmetine ve lmeden nce toplayacaklar sevaplara muhta olduklarn bilerek, tevazu ve kanaatkarlk iinde, hi kimseden tek bir teekkr dahi beklemeden salih amellerde bulunurlar. *Allah Kuran'da sevgi duyarllna sahip olmay stn bir meziyet olarak bildirir: Katmzdan ona bir sevgi duyarll ve temizlik (de verdik) (Meryem Suresi, 13) Ancak karsndaki insanlara iman gzyle bakmayan, Mslmanlarn Allah'n rzasn kazanmak iin gsterdikleri samimi gayreti deerlendirmekten yoksun olan kiiler, onlara kar sevgi ya da ballk hissetmezler. Bu tarz insanlar maddi kar elde edemedikleri bir insana balanmay aklc bulmazlar. *Allah'n "nsanlardan kimi, Allah hakknda bilgisi olmakszn tartr durur ve her azgnkaypak eytann peine der." (Hac Suresi, 3) ayetinde bildirdii gibi eytann yolundan giderler. Ayette bildirilen "azgn-kaypak eytann peine dmeleri" ifadesi ise ok dikkat ekicidir. nk bu kiiler, hayatlarnn amac yalnzca Allah'n rzas, rahmeti ve cenneti olan Mslmanlarn arasnda yaarken, onlara benzemek ve Kuran ahlakna uymak imkanlar varken, bile bile azgnlk yolunu tercih ederler. *Allah'n "(eytan) Onlara vaatler ediyor, onlar en olmadk kuruntulara dryor. Oysa eytan, onlara bir aldantan baka bir ey va'detmez." (Nisa Suresi, 120) ayetinde bildirdii eytani vaatler, bu insanlar Allah'n yolundan evirerek din ahlakndan uzak bir hayat ekline ekmektedir. Dolaysyla birtakm dnyevi kayglar tayarak din ahlakn yaamaktan uzaklap cahiliye yaantsn benimseyen bu insanlar, aslnda eytann bu bo vaatlerine aldanan insanlardr. Allah bu gerei, "phesiz, kendilerine hidayet aka belli olduktan sonra, gerisin geri (kfre) dnenleri, eytan kkrtm ve uzun emellere kaptrmtr." (Muhammed Suresi, 25) ayetinde de aka bildirir. Vesveseye son derece ak olduklarndan, cahiliye ahlak iinde yaayan insanlardan i, evlilik, eitim gibi karlarna daha uygun olacan dndkleri bir teklif aldklarnda hemen ona ynelir, Allah' ve din ahlakn unuturlar. Oysa eer bu teklifler Allah'n rzasna uygunsa zaten Mslmanca bir ahlak gstererek de bu imkan deerlendirebilirler. Ancak onlar, kendilerine din ahlaknn yaand ortamdan bir ka sebebi aradklar iin, bu vesileyle hemen Mslmanlarn arasndan uzaklarlar. Benzer ekilde bu kiiler tatil, alveri, elence gibi konularda da yine cahiliye toplumunun telkinlerine ok aktrlar. Elenceyi Allah'n rzasna uygun olan bir ie ya da ibadete rahatlkla tercih edebilirler. Peygamberimiz (sav) dneminde, bir elence grdklerinde

Peygamber Efendimizin yanndan uzaklap, cahiliye insanlar ile birlikte bo ilere dalanlarn tavrlar bu insanlarla byk benzerlik gstermektedir. Allah bu kiilerin durumunu yle haber vermitir: Oysa onlar (kendilerini tmyle Allah'a ve slam'a teslim etmeyenler) bir ticaret ya da bir elence grdkleri zaman, (hemen) ona skn ettiler ve seni ayakta braktlar. De ki: "Allah'n katnda bulunan, elenceden ve ticaretten daha hayrldr. Allah, rzk verenlerin en hayrlsdr." (Cuma Suresi, 11) Kukusuz bu insanlarn eytann alad fikirlere bu kadar ak olmalar Allah'n bir hikmetidir ve bunda Mslmanlar iin byk hayrlar vardr. nk kalbinde hastalk olan insanlarla Allah'tan korkan samimi insanlar bu vesileyle birbirinden ayrlmakta ve Mslmanlar bu insanlar tanyp bilmektedirler. Allah bu gerei "eytann (bu tr) katp brakmalar, kalplerinde hastalk olanlara ve kalpleri (her trl) duyarllktan yoksun bulunanlara (Allah'n) bir deneme klmas iindir. phesiz zalimler, (gerein kendisinden) uzak bir ayrlk iindedirler." (Hac Suresi, 53) ayetiyle haber vermektedir. Bir baka ayetinde ise Allah, "Bu, Allah'n murdar olan temizden ayrdetmesi; murdar, bir ksmn bir ksm zerinde klp tmn biriktirerek cehenneme atmas iindir..." (Enfal Suresi, 37) eklinde buyurmakta ve bunun Mslmanlar iin ferahlk veren bir temizlik olduuna iaret etmektedir. *Rabbimiz, mallarn ve ocuklarn insanlar iin bir fitne konusu olduunu bildirmitir. (Enfal Suresi, 28) Bu nedenle, mminler Allah'n dnya hayatnda kendilerine verdii nimetlerin birer deneme olduunu bilir ve buna gre davranrlar. Allah kendilerine nimet verdiinde buna sevinir, kreder ve bu nimeti Allah yolunda en iyi ekilde deerlendirmeye alrlar. Eer Allah mal verdiyse bu mal slam'n hayr iin en iyi ekilde kullanmann yollarn bulurlar. Allah'n kendilerine ocuk vermesi durumunda da, ocuklarn samimi bir mmin olarak yetitirme konusunda ellerinden gelenin en fazlasn yaparlar. Tm bunlar yaparken her zaman Allah'n rzasn ncelikli tutar ve hep slam'n hayrna olacak ekilde hareket ederler. Ayrca eer Allah kendilerine verdii bu nimetleri bir sebeple onlardan alacak olsa, yine ok teslimiyetli ve tevazulu davranr, Allah'n yaratt hereyde bir hayr olduunu bilirler. *Kalplerinde hastalk olan insanlar evrelerindeki kiilerin ahiretin varln tamamen unutup dnyaya balanmalarndan, salih amellerde bulunmak yerine bo ve amasz bir hayat yaamalarndan, hrsla dnya mallarn oaltmalarndan, itibar kazanmak iin hayaszca iler yapmalarndan ya da Allah' raz etmek yerine insanlar raz edecek bir hayat srdrmelerinden rahatsz olmazlar. *Mminler, Allah'i ok severler ve hayatlarinin her aninda Allah'in sevgisini ve rizasini kazanmak iin ciddi bir aba gsterirler. *Allah'in sevdigi ve hosnut oldugu kullarina vadettigi cennet, gerek sevginin, dostlugun ve yakinligin sonsuza kadar byk bir cosku ile yasanacagi olaganst gzellikte bir

yerdir. Allah'in Kuran'da cennet hayatina dair verdigi haberlerde hep nese, arkadaslik, sevgi, muhabbet, gzel sz ve huzurdan bahsedilmektedir. Sevgi ve dostlugu engelleyecek hersey cennetteki insanlardan uzak tutulmustur. rnegin Allah bir ayetinde cennete girecek olan mminlerin kalbinden kinden ne varsa alindigini bildirmistir. (Araf Suresi, 43) Kiskanlik, dsmanlik, rekabet, fke, darilma, alinma gibi sevgiyi ve dostlugu engelleyen btn kt zellikler cennetin disinda kalacaktir. *Allah'i seven ve Allah'tan korkan bir insan, O'nun sinirlarini byk bir sevk ve istekle korur; Allah'in her emrini kusursuzca yerine getirmek iin byk bir titizlik gsterir, Allah'in hosnutlugunu, sevgisini, rahmetini ve cennetini kazanmak iin hayati boyunca btn gcyle alisir. Allah'i ok seven, Allah'tan korkan, O'nun kendisinden hosnut olmasi iin samimi bir gayret gsteren her mmin, dnyaya gzellik kazandiran hayirli insanlardandir. *Bir insan begendigi bir gzellikle karsilastiginda, hosuna giden bir ses duydugunda, bir yiyecekten zevk aldiginda, hemen bu gzellikleri yaratan Rabbimiz'i dsnmeli; sevgisini, hosnutlugunu ve skrn O'na yneltmelidir. *Kuran'da, dnya hayatina ait metalari ya da insanlarin sevgisini kazanmayi, Allah'in hosnutlugundan daha ncelikli gren insanlar syle uyarilmaktadir: De ki: "Eger babalariniz, ocuklariniz, kardesleriniz, esleriniz, asiretiniz, kazandiginiz mallar, az kar getireceginden korktugunuz ticaret ve hosunuza giden evler, sizlere Allah'tan, O'nun Resl'nden ve O'nun yolunda aba harcamaktan daha sevimli ise, artik Allah'in emri gelinceye kadar bekleyedurun. Allah, fasiklar topluluguna hidayet vermez. (Tevbe Suresi, 24) *"Eger Allah'in sizin zerinizde fazli ve rahmeti olmasaydi ve Allah gerekten tevbeleri kabul eden hkm ve hikmet sahibi olmasaydi (ne yapardiniz)?" (Nur Suresi, 10) Allah, sonsuz bagislayici oldugundan insan iin her zaman bir kurtulus midi vardir. Tevbeleri kabul eden, fazl ve rahmet sahibi olan Rabbimiz, insanlara olan merhametinden dolayi onlara hayatlari boyunca kurtulus imkani saglamis, onlara tevbeleri kabul eden oldugunu bildirmistir. Allah'in tm bu nimetlerine ve rahmetine ragmen, Allah'i unutanlar, O'na muhta olduklarinin farkinda olmadan yasayanlar, gerekten gaflet iindedirler. Dnya hayatinda Rabbimiz'in rahmetini, sevgisini ve nimetlerini geregi gibi takdir edememeleri, bu kimselerin ahirette cehennem azabiyla karsilik grmelerine neden olacaktir. *Kuran'a uyan bir insanin yasadigi bu stn ahlak onu hem Allah Kati'nda hem de mminlerin gznde ok degerli bir varlik haline getirir. Kuran'a uyan, takva sahibi bir mmin herseyden nce Allah'in sevgisini ve rizasini kazanacagini umar. Allah sevdigi kulunu, diger mminlere de sevdirir, ona Kendi Kati'ndan bir nur, gzellik verir ve insanlarin kalplerinin isinmasini saglayacak zellikler kazandirir. *Din ahlakini yasamayan insanlarin gerek anlamda sevmeleri ve sevilmeleri imkansizdir.

Gerek sevginin karsilikli olarak yasanmasi iin, o insanin herseyden nce Allah'i derin bir sevgiyle sevmesi ve Allah'in sevgisini kazanabilecegi bir ahlak gstermesi gerekir. Allah, sevdigi kullarinin kalbine bir sevgi verir ve diger insanlarin kalbinde de onlara karsi bir sevgi kilar. Unutulmamalidir ki, sevginin asil kaynagi ve asil sahibi yalnizca Allah'tir. Sevgi gibi ok byk ve kiymetli bir nimeti yasayabilmek iin, insanin ncelikle ahlaki ile bu nimete layik olmasi ve Allah'tan kendisine bu nimeti vermesini istemesi gerekir. Kt bir ahlaka sahip olan ya da din ahlakini yasamayip cahiliye hayatina zenen bir insan, dnyada da ahirette de bu yzden mutsuz olabilir, yalniz ve dostsuz kalabilir. *Peygamber Efendimizin sevgi iin ettigi dua, Allah'a ve mminlere karsi duyulan sevginin nemini anlamamiz aisindan bizlere gzel bir rnek olusturmaktadir: Resulullah bir kere dua ederken syle buyurdu: "Ya Rabbi! Bana Kendi sevgini, sevdiklerinin sevgisini ve beni Senin sevgine yaklastiracaklarin sevgisini ihsan eyle ve Kendi sevgini bana hararetten, susuzluktan yananlarin, soguk suya kavusmasini istemelerinden sevgili kil. 16 *Dinde, Allaha ynelik Allah rzas iin yaplan ibadetler bir deer tar. *Hz. Musa Tur Dagi'ndan inerek kavminin yanina ulastiginda Samiri'ye "Ya senin amacin nedir ey Samiri?" (Taha Suresi, 95) demistir. Samiri'nin peygamberine verdigi cevap; "...Ben onlarin grmediklerini grdm, bylece elinin izinden bir avu alip ativerdim; bylelikle bana bunu nefsim hosa giden (bir sey) gsterdi." (Taha Suresi, 96) seklinde olmustur. Israilogullari iinde hak dine iman etmekle kazanilan yksek suura sahip olmayan insanlarin bulundugunu ve bu kisilerin basit ikarlar pesinde olduklarini, dnyevi isteklerinden vazgemeyeceklerini fark eden Samiri onlarin bu zayifliklarindan faydalanmistir. Peygamberin yoklugundan firsat bilerek onlari yeniden msrik yasamlarina geri dndrecek bir sistem kurmustur. Bu sistem iinde "Ben onlarin grmediklerini grdm" ifadesinden anlasildigi gibi kendini zel yetenekleri olan bir insan gibi tanitarak, makam ve mevki tutkusunu tatmin etmek istemistir. Ancak asil nemli olan konulardan biri ve bizim de vurgulamak istedigimiz nokta Samiri'nin szyle hareket eden bu kisilerin Allah'in rizasini kazanmak ve peygamberlerine itaat etmek yerine Samiri gibi dnyevi idealleri olan firsati bir kisinin ynlendirmesine uyum saglamalaridir. Kk hedefleri, basit idealleri olan, yksek ahlak gstermekten, Allah rizasi iin yasamaktan gerektigi gibi zevk almayan bu kisiler kendilerine sunulan en basit dnyevi tekliflerde bile hemen inanlarini yitirecek bir ahlak gstermislerdir. *Bir Mslman, Allah'in kendisinden razi olacagi ve cennete uygun olan ahlaki gzel grr ve bu ahlaki en gzel sekilde yasamayi hedefler. Oysa insanlardan bazilari byle bir hedeften gafildirler. Ilerinde, Allah'i razi edebilecekleri gzel ahlaka ait zellikleri kazanma istegi duymazlar. Sadece dnyada kendilerini ayakta tutacak, yasamalarini, yalniz kalmamalarini, istedikleri insanlarla dostluk kurmalarini, dnyevi hedeflerine

ulasmalarini saglayacak yani toplum tarafindan kabul grecek kadar bir kisilik ve ahlak seviyesinde olmayi yeterli grrler. Bu dar bakis aisiyla belirledikleri hedefleri, onlarin Allah'in hosnut olacagini bildirdigi ahlaka zenmelerine engel olur. Allah'in rizasina, rahmetine ve cennetine ulasmayi hedeflemek yerine belirttigimiz gibi vasat, siradan dnyevi hedefleri olan insanlardan biri olmayi tercih ederler. Bu hedefleri elde etmek onlar iin yeterlidir. Oysa bir insanin yaratilisindaki asil ama bu dnyevi hedeflerin ok stnde, bambaska bir amatir. Allah bir ayette, "O, amel (davranis ve eylem) bakimindan hanginizin daha iyi (ve gzel) olacagini denemek iin lm ve hayati yaratti..." (Mlk Suresi, 2) seklinde belirterek insanin yaratilisindaki amaci haber vermektedir. Baska bir ayette de Rabbimiz, bu amacin farkinda olmadan son derece basit ve yzeysel bir anlayis iinde yasama gayesinde olan insanlara su soruyu sormaktadir: Bizim, sizi bos bir ama ugruna yarattigimizi ve gerekten Bize dndrlp getirilmeyeceginizi mi sanmistiniz? (Mminun Suresi, 115) Insan dnyada bulundugu imtihan sresi boyunca Kuran'a uymakla, her dsncesinde ve tavrinda Allah'in rizasini aramakla, vicdanini kullanmakla, gzel ahlaki yasamakla ve salih amellerde bulunmakla sorumludur. *Bir insan Allah'in her an kendisini grdgn, yaptiklarindan, tm dsncelerinden haberdar oldugunu ve bunlarin kendi adina Allah Katinda kaydedildigini kavriyorsa, sahip oldugu Allah korkusu onu Kuran ahlakini yasamaya yneltir. Ona, hem davranislarindan hem de dsnce seklinden rahata fark edilebilecek zel bir kalite getirir. Bu, basitlikten uzak, dogal, Kuran ahlaki disindaki hibir kltr barindirmayan temizlikte, peygamberlerde grlen haysiyeti, sabri, samimiyeti ve vicdan anlayisini tasiyan bir kalitedir. Bu ahlakta keskin bir suur aikligi vardir ve kisiyi her an Allah'in ve ahiretin varligindan haberdar olmaya, yaptigi her iste Allah'in rizasini gzetmeye ynlendirir. *gt alan bir kisi ne olursa olsun Allah'a olan imanini, degeri ok az olan dnyevi kazanlarla degistirmez. Dnyaya ait basit hedeflerine ulasmak amaciyla imanini zedeleyecek, ahirette cennet hayatini kaybetmesine neden olabilecek bir talep ve beklenti iinde olmaz. Ideallerini Allah'in rizasina gre belirler. Allah'in rizasini grmedigi bir konuda hemen geri ekilir. Kendisini cennet hayatindan uzaklastiracak bir hayat sekline ve kltre yaklasmaz. Bundan siddetle kainir ve evresindeki insanlara da yasatmak istemez. Cahiliye ahlakina dair gsterecegi herhangi bir tavrin diger insanlar zerinde olusturacagi olumsuz etkinin sorumlulugunu almaktan siddetle korkar. Kendi takvasi iin gsterdigi zene benzer bir zeni, ayni Hz. Musa'nin ahlakinda grdgmz gibi, diger insanlar iin de gstermek iin aba sarf eder. Insanlari basitligin kirli kltr iinde, sirk dolu bir hayatin iinde birakmayi arzu etmez. *bir insan, sadece kendisini ve bazi sevdiklerini dsnerek bencilce ve byk bir hirs iinde onlari hosnut edecek bir gayeye ynelebilir. Yapacagi isten Allah'in rizasini kazanip

kazanamayacagini dsnmeden elde edecegi kazancin dnyevi isteklerini tatmin etmesini yeterli grebilir. Dnyada elde ettigi bu kazancin ahirette kendisine nasil bir karsilik olarak geri dnecegini aklina dahi getirmeyebilir. Oysa dnyada insanin nefsini tatmin eden bir kazan, ahirette onun sonsuza kadar mutsuz olmasina neden olacak bir kayba dnsebilir. *babasi son derece basit, saldirgan karakterli ve putperest bir insan olmasina karsilik Hz. Ibrahim, Allah'in sevdigi, elisi olarak setigi ve "...Allah, Ibrahim'i dost edinmistir." (Nisa Suresi, 125) ayetinde haber verdigi gibi sereflendirdigi bir peygamberdir. Hz. Ibrahim, iinde yasadigi putperest toplumun basit kltrn asla benimsememis, bu anlamda kendisini onlardan tamamen soyutlamistir. Onlarin kendisine anlattigi, grettigi hibir seyi kabul etmemis, imanli, onurlu ve gl bir kisilik sergileyerek, Kuran'in, "Sizden ve Allah'tan baska taptiklarinizdan kopup-ayriliyorum ve Rabbime dua ediyorum. Umulur ki, Rabbime dua etmekle mutsuz olmayacagim." (Meryem Suresi, 48) ayetinde bildirildigi gibi Allah'in rizasina uygun yasamistir. *Kuran ahlakini yasayan bir kisi ise Allah'in kendisini Mslman olarak yaratmasindan dolayi O'na skreder. Insani degerli kilanin, Mslman olmak, iman ve akil sahibi, vicdanli takva sahibi bir insan olmak oldugunu bilir. Hibir eksikligi onu basit davranmaya itmez, aksine onu Allah'a tevekkl etmeye, kusurlarini ve eksiklerini olabildigince dzelterek, kendini gelistirerek, Kuran ahlakina uygun davranmaya yneltir. Gemiste bu kisi cimri ve bencil, kavgaci insanlarin bulundugu bir ortamda yetismis olsa bile, benzer olaylar karsisinda ayni tr tepkiler vermez. Aksine Allah'in "Onlar, bollukta da, darlikta da infak edenler, fkelerini yenenler" (Al-i Imran Suresi, 134) ayetinde bildirdigi gibi cmert ve yumusak huylu bir karaktere sahip olur. Ayette bildirildigi gibi her ne sart altinda olursa olsun ihtiyaci olanlari gzetir, fkesine yenilmez aksine byle bir durum karsisinda son derece bagislayici olur, alakgnll bir ahlaki benimser. Asla basit hedefler edinmis, ahireti unutup dnyaya hirsla baglanmis, Allah'in rizasini gzetmeyen, kk ikarlar pesinde kosan insanlarin ahlakina benzer bir ahlak gstermez. Kuran'i kendisine rehber edinerek yaptigi bu tavir degisikligi, cahiliye hayatinda grendigi her tavri terk etmesi iin yeterlidir. *Rabbimiz mitsizligin bir su oldugunu bildirmistir: "... Allah'in rahmetinden umut kesmeyin. nk kafirler toplulugundan baskasi Allah'in rahmetinden umut kesmez." (Yusuf Suresi, 87) te yandan insanlara odakli bir hayat sren bu kisiler srekli olarak onlarin rizasini ve hosnutlugunu kazanmaya alisirlar. Bu abadan kastedilen elbette Allah'in rizasini gzeterek insanlara gzel ahlakli davranma, iyilik yapma, gnllerini alarak hosnut etme abasi degildir. Kastedilen kisiliksiz bir tavir sergileyerek her insanin yaninda o kisiye gre sekil almalari ve insanlarin takdirini kazanabilmek iin her trl basitligi tavir ve ahlak bozuklugunu rahatlikla yapabilmeleridir.

*kalabaliga uymanin yanlisligi Allah'in Kuran'da "Yeryznde olanlarin ogunluguna uyacak olursan, seni Allah'in yolundan sasirtip-saptirirlar..." (Enam Suresi, 116) ayetiyle aika bildirdigi bir gerektir. Kalabaliga uyma psikolojisi, basit karaktere sahip insanlarda yogundur. Mslmanlarin ise nerede olurlarsa olsunlar, ne yaparlarsa yapsinlar kalplerinde ve konusmalarinda Allah vardir. Hayatlarinin yegane amaci Allah'in rizasini, rahmetini ve cennetini kazanmak oldugundan, iinde bulunduklari her an bu asil ama dogrultusunda hareket ederler. Gerektiginde seyahat eder, tatile gider, eglenirler fakat tm bunlari yaparken Allah'in "...Sphesiz benim namazim, ibadetlerim, dirimim ve lmm alemlerin Rabbi olan Allah'indir." (Enam Suresi, 162) ayetinde bildirdigi teslimiyet iindedirler. Bulunduklari kalabalik ortamda din ahlakina uygun hareket eden tek kisi de olsalar bu onlarda asla bir gevseklik meydana getirmez. Tam tersine daha da dikkatli davranir ve Allah'in hosnut olmayacagini dsndkleri hal ve tavirlardan titizlikle sakinirlar. "(yle) Adamlar ki, ne ticaret, ne alis-veris onlari Allah'i zikretmekten, dosdogru namazi kilmaktan ve zekati vermekten 'tutkuya kaptirip alikoymaz'; onlar, kalplerin ve gzlerin inkilaba ugrayacagi (dehsetten allak bullak olacagi) gnden korkarlar." (Nur Suresi, 37) ayetinde bildirildigi gibi hibir sart ve ortam onlari din ahlakini yasamaktan, Allah'i ve ahireti dsnmekten 'tutkuya kaptirip alikoymaz'. *Basit karaktere sahip insanlar yaptiklari iyi isleri, gsterdikleri olumlu tavirlari herkesin bilmesini isterler. Bu yzden de bunlari olabildigince insanlarin grebilecekleri sekilde ortada yaparlar. rnegin bir yoksula para yardiminda bulunurken bunu aiktan aiga etraftakilerin grebilecekleri sekilde verirler. Sonrasinda da yine yaptiklari bu yardimin, ya st kapali sekilde vurgulayarak anlasilmasini saglar ya da bunu aik bir dille anlatirlar. Veya bu tarz insanlardan sik sik "O hediyeyi ben verdim, zerindekini ben aldim, orayi ben temizledim, o dosyayi ben hazirladim, fikri ona ben verdim, ben hatirlatmasam unuturdu, arabamla evine biraktim, hastayken ona ben baktim..." seklinde cmleler duymak mmkn olur. Iste bir insani bunlari yapmaya iten sebep basitliktir. nk basit karakterdeki insanlar bu tip seylerle kendilerini szde yceltmeye, vmeye ve bylelikle insanlarin yaninda bir deger kazanmaya alisirlar. Sayet kalplerinde ve dsncelerinde Allah'in zikri olsa kuskusuz insanlarin takdirine, vgsne tenezzl etmezler. Fakat Allah'in rizasini gz ardi ettikleri ve ahiret karsiligini uzak grdkleri iin o an orada bulunan insanlarin takdiri ve tesekkr bu insanlara daha yakin bir yarar olarak grnr. *Din ahlakini yasayan Mslmanlar gsterdikleri tm gzel tavirlari, yaptiklari iyilikleri, isledikleri hayirlari yalnizca Allah'in rizasini kazanmak amaciyla yaparlar. Onlar katiksizca ahiret yurduna yneldikleri iin insanlardan maddi veya manevi hibir karsilik beklemezler. *Tamahkarlik insani zayiflatan, alaltan bir dsncedir ve byk zarara yol aar. Bu

ahlaktaki kisi, hirsi yznden elindeki degerli imkanlari birakarak degersiz seylerin pesine dser. Allah'in rizasini, rahmetini ve sonsuz nimetlerle donatilmis cennetini istemek ve bunun iin aba gstermek varken, dnyanin rk ve geici yararini ister. Nefsi hirslarla dolu oldugundan ilerisini grmeyip sadece iinde bulundugu ani gzetir. "Gerek su ki bunlar, arabuk gemekte olan (dnyay)i seviyorlar. nlerinde bulunan agir bir gn birakiyorlar." (Insan Suresi, 27) ayetinde buyuruldugu gibi ahireti gz ardi eder. *basitlik ne egitimle, ne kltr seviyesi ile, ne de zenginlik, yoksullukla dogrudan baglantili bir konu degildir. Esas olarak din ahlaki ile ve vicdanla ilgili bir konudur. Ancak vicdanini kullanan, Allah'in rizasini arayan ve ahireti hedefleyen Mslmanlar mutmain ve tokgzl insanlardir. Onlar hirs, tamah, istismar etme gibi din ahlakina ters dsen hallerden kainirlar. nk sz konusu insanlar gibi iinde bulunduklari anin geici yararlarini degil, sonsuz ahiret hayatini gzetirler. *Allah'a tevekkl eden bir insan eger bilmesi, haberdar olmasi gereken bir konu varsa Allah'in mutlaka o bilgiye bir sekilde ulasmasini, bunu esitli vasitalarla grenmesini saglayacagini bilir. Bu nedenle hibir sekilde endiseli bir meraka dsmez. En hayirlisi ne ise onun gereklesecegini, Allah'in rizasini gzettigi takdirde mutlaka Allah'in kendisini koruyacagini, ihtiyaci olan konulari ve bilgileri kendisine aktaracagini bilir. nk Mslman Allah'in olaylar zerindeki mutlak hakimiyetinin varligini aklindan hi ikarmaz. *Din ahlaki yerine basitlik kltrn yasayan insanlarin bazilarinin, hibir hedefleri olmaksizin gnlerini geirebildiklerini, adeta lm beklediklerini grebiliriz. Byle kisilerin bazilari perdeleri ardina kadar aik bir pencerenin nnde gn boyu pijamayla, sabahlikla oturabilirler. Basitlik kltr iinde yasayan ve hayattan hibir beklentileri kalmayan bu insanlarin amalari "sadece yasamak"tir. Bunlar hayatlarinin amacini vicdanlarinda sorgulamayan, ahirete imanlari zayif olan, din ahlakindan uzak yasayan kimselerdir. Allah'in rizasini, rahmetini ve cennetini kazanmak, O'nun razi olacagi salih amellerde bulunmak, gzel ahlakli, vicdanli insanlarla hayirlarda yarisip ne gemek gibi hedefleri olmadigi iin bu noktaya gelmis, kendilerine olabilecek en alaltici ve basit ideallerden birini edinmislerdir. *insanin yaratilis amaci Allah'in razi olacagi ahlaki ve hayati yasamaktir, bir mrn geride birakildigi lm ani ise bu amaci anlamak iin olabilecek en kt zamandir. *Dnya bir oyun ya da eglence yeri degil, Allah'a kulluk etme, ahiret iin alisma mekanidir. Bu geregi kavrayamayan insanlarin idealleri yle basit ve geicidir ki, insan, bu ideallerinin tmne ulassa da lm melekleri yanina geldiginde kayipta oldugunu anlayacaktir. Bir kisi dsnn; bu kisi en byk idealini gereklestirmis belki kendi alaninda uzman, dnyaca nl bir profesr olmustur. ocuklara, torunlara sahip olmustur, onlara iyi bir yasam standardi saglamistir fakat ahireti unutmus, Allah'in razi olacagi bir ahlaki yasamamistir. Byle bir insan senelerce alismis abalamistir ama sonsuz hayatini yasayacagi ahiret iin hibir seye sahip degildir.

*Bedenimizi olusturan hcrelerden evrendeki gezegenlere kadar var olan hersey, bize stn g sahibi Allah'in varligini gsterir. Gklerin yerin ve bu ikisi arasindaki herseyin Sahibi ve Yaraticisi O'dur. Neye baksak, nereye ynelsek Allah'in eserleri ile karsilasiriz. Yerde yryen bir karinca, gkte uan kus, her gn dogan Gnes, mis gibi kokan ilekler, denizin stnde hareket eden dag gibi bir gemi, yagan yagmur... Bize hep Yce Allah'in varligini haber verir. Yzeysel dsnce yapisina sahip insanlarin ogu tm evrene hakim olan bu kusursuz yaratilisi grr, ama vicdanlarini kullanarak bu mucizevi yaratilis zerinde derinlemesine dsnmezler. Evrenin her noktasina hakim olan hassas dengeleri, i ie gemis kusursuz sistemleri, evremizde grdgmz sayisiz nimet ve gzellikleri dahasi kendilerini yaratanin kim oldugunu ve tm bu sayilanlarin hangi amala, ne iin yaratildiklarini vicdanlarinda sorgulamazlar. Ayette bildirildigi gibi "Gklerde ve yerde nice ayetler vardir ki, zerinden geerler de, ona sirtlarini dnp giderler." (Yusuf Suresi, 105) Evrendeki canli cansiz herseyi yaratanin sonsuz akil ve g sahibi Allah oldugu geregini gz ardi ederler. nk tm bunlari dsndkleri takdirde Allah'in razi oldugu ahlaki ve hayat seklini yasamakla sorumlu olduklarini greceklerdir. Bunun yerine kendi basit dnyalarinda siradan ve geici amalari iin yasamayi tercih ederler. *Din insana Allah'in razi olacagi ahlaki gretir. Bunun disindaki her yasam sekli insanin yaratilisi ile elisir. *Bundan sonraki yasaminda sadece Mslman ahlaki ile yasamaya karar veren bir insan basit kltrn getirdigi gafletten tek bir karar ile ikabilir. Allah'in razi olacagini belirttigi gzel ahlaki kendi dnya ve ahiret hayati iin en uygun ahlak olarak benimseyerek, yasamina samimi, gzel ahlakli bir Mslman olarak devam edebilir. Diger insanlara da bu ynde gzel bir rnek olusturabilir ve bunun gzel karsiligini Allah'tan umabilir. *Allah'in varligini ve sonsuz gcn unutan ya da bildigi halde batil basitlik dinini yasamakta mahsur grmeyen bir insanin Allah'tan gerektigi gibi korktugunu sylemek mmkn degildir. Bunun sonucu olarak da ogunlukla aklina ahiretteki yasantisi iin hazirlik yapmasi gerektigini getirmez. Bu nedenle kendini kisilik olarak gelistirme, ahlakini Allah'in razi olacagi cennete yakisir bir dzeye getirme idealine de sahip olamaz. *Mslmanlar ahirete ynelik byk idealleri olan insanlardir. Bu ideallerin basinda ahirette Allah'in iman edenler iin hazirladigi cennete girme istegi yer alir. Ancak bunun stndeki yegane idealleri Allah'in kendilerinden razi olmasidir. Allah, m'min erkeklere ve m'min kadinlara iinde ebedi kalmak zere, altindan irmaklar akan cennetler ve Adn cennetlerinde gzel meskenler vadetmistir. Allah'tan olan hosnutluk ise en byktr... (Tevbe Suresi, 72) Cennet, nefsin arzu ettigi her trl nimeti iinde barindiran kusursuz bir mekandir. Kuran ahlakini yasayan bir insanin iinde yasamayi tutkuyla istedigi, kavusmak iin aba harcadigi sonsuz bir gzellikler yurdudur. Ancak ayette de bildirildigi gibi bir mmin iin

sonsuz g sahibi Rabbimiz'i razi etmek herseyin zerindedir. Bu ama dogrultusunda bir Mslman kendisini her an daha gzel ahlakli olacagi sekilde yetistirir, insani zelliklerini ise daha gl ve kaliteli hale getirmek iin hedefini her geen gn biraz daha ykseltir. Bu nedenle samimi bir Mslman kendini hibir konuda yeterli grmez. Kendini yeterli grp bu ynde kisiligini, aliskanliklarini, davranis biimini degistirmekten ya da gelistirmekten vazgemez. Kisiligindeki gelisimi hibir dnyevi l ya da kiyaslama ile sinirli tutmaz. Her an daha iyiye, daha gzele, Allah'in kendisinden razi olacagini umdugu daha olgun bir karaktere sahip olmaya istekli olur. Kendisini, dnyayi degil cennet ortamini l alarak gelistirir ve Allah'in cennete layik grdg peygamberler gibi stn ahlakli insanlarla birarada yasamayi umarak bir hazirlik yapar. Bu yzden de hedefi hep ok byk olur. *"Onlar, m'minleri birakip kafirleri dostlar (veliler) edinirler. 'Kuvvet ve onuru (izzeti)' onlarin yaninda mi ariyorlar? Sphesiz, 'btn kuvvet ve onur,' Allah'indir." (Nisa Suresi, 139) "Oysa izzet (g, onur ve stnlk) Allah'in, O'nun Resl'nn ve m'minlerindir..." (Mnafikun Suresi, 8) Bu nedenle samimi bir Mslman, tm ikarlarini ve elindeki imkanlarini kaybetmek ugruna da olsa bu ahlaki sistemin islemesine destek veren bir insan olmayi kabul etmez. Kendisini, sartlara ve evresine uyum saglama gibi bir mecburiyet iinde hissetmez. Aksine Allah'i razi edecek sartlar ne ise bunlari olusturma abasinda olur. Bu onurlu ve ihlasli karakterin karsiligi olarak Allah salih Mslmanlari hem dnyada hem de ahirette mkafatlandiracagini ayetlerde syle bildirir: Iman edenler, hicret edenler ve Allah yolunda mallariyla ve canlariyla cehd edenlerin (aba harcayanlarin) Allah Katinda byk dereceleri vardir. Iste 'kurtulusa ve mutluluga' erenler bunlardir. Rableri onlara Katindan bir rahmeti, bir hosnutlugu ve onlar iin, kendisinde srekli bir nimet bulunan cennetleri mjdeler. Onda ebedi kalicidirlar. Sphesiz Allah, byk mkafat Katinda olandir. (Tevbe Suresi, 20-22) *Allah "Arkadan ekistirip duran, kas gz hareketleriyle alay eden her kisinin vay haline;" (Hmeze Suresi, 1) seklinde buyurmakta ve insanlari byle bir ahlaka karsi uyarip korkutmaktadir. Allah'a samimi olarak iman eden, Allah'in kendisinden her haliyle razi olmasini isteyen bir insan bu bakislarin tamamindan sakinir. Kalbini ve vicdanini her zaman temiz tutar. nk din ahlakina muhalif olan ve Allah'n Kuran'da raz olmadn bildirdigi bu basit tavirlar kisinin Allah Katinda bekledigi karsiligi almasini engelleyebilir. Bu nedenle insanin basitlige; basit kltre ait bakislarin olusmasina neden olan dsncelere, mantik bozukluklarina karsi duyarli olmasi gerekir. *Tevazu sahibi bir kii mal, makam, mevki gibi zelliklerin verilmesi veya alnmas durumunda tavrn deitirmez. nk hepsinin hayrl olduunu bilir ve iinde bulunduu

konumda Allah honut etmek iin urar. *Hz. Yusuf ocukluundan itibaren pek ok iftiraya maruz kalm ve kendisine defalarca tuzak kurulmu peygamberlerden biridir. ocukluk yllarndan itibaren, ok temiz ve gzel ahlakl bir insan olmasna ramen en yaknlar tarafndan bile zulm grmtr. Hatta kendi z kardeleri ona olan kskanlklar nedeniyle onu ldrmeye yeltenmilerdir. Allah'tan korkan, daima Allah'n rzasn gzeten bu tertemiz insan, hrszlk ve zina gibi her toplumda ayplanarak knanan sularla itham edilmi, susuzluu aka ortada olmasna ramen kendisine atlan iftira nedeniyle yllarca hapiste tutulmutur. *Ne zaman onlara Allah katndan yanlarndakini dorulayan bir eli gelse, kitap verilenlerden birtakm, sanki bilmiyorlarm gibi Allah'n Kitabn arkalarna attlar. Ve onlar, Sleyman'n mlk (nbvveti) hakknda eytanlarn anlattklarna uydular. Sleyman inkar etmedi; ancak eytanlar inkar etti (Bakara Suresi, 101-102) nkarclar, iftiraclar ve mminler aleyhinde fitne karmak isteyenler ise, Hz. Sleyman'n mlk aleyhinde yalanlar retmilerdir. Kuran'da Hz. Sleyman'n mlk aleyhinde uydurulanlarla ilgili bir detay verilmemitir. Ancak baz tarihi kaynaklarda, Hz. Sleyman'n zenginlie dalp sefahat iinde yaad ynnde dedikodularn yayld belirtilmektedir. Eer, Hz. Sleyman aleyhinde byle bir ayia kartlmsa bu byk bir yalan ve iftira olur. nk Hz. Sleyman, yukarda da belirtildii gibi zenginliin Allah'n verdii bir nimet olduunu bilen ve her an Allah'a kendisine verdii nimetler iin kreden salih bir peygamberdir. Zenginliini ve gcn ise daima Allah'n rzasna uygun olarak kullanmtr. *" Eer onun gmlei n taraftan yrtlmsa bu durumda kadn doruyu sylemitir, kendisi ise yalan syleyenlerdendir. Yok eer onun gmlei arkadan ekilip yrtlmsa, bu durumda kadn yalan sylemitir ve kendisi doruyu syleyenlerdendir." (Yusuf Suresi, 26-27) Ayette bildirildii gibi gmleinin arkadan yrtlm olmas Hz. Yusuf'un doru sylediinin bir delilidir. Ancak, iffetine dair apak deliller bulunmasna ramen Hz. Yusuf zindana atlmtr. Burada Hz. Yusuf, Allah'tan korkmayan, mevki ve makam sahibi insanlarn tuzaklar ile kar karya kalmtr. Hz. Yusuf, kadnn istekleri ile zindan arasnda seim yapmak zorunda braklmtr. stelik zindana atlabilmesi iin de ilemedii bir su zerine yklenmitir. tham edildii bu su ise toplum tarafndan en ok ayplanacak, dedikodusu en ok yaplacak, yz kzartc bir su olan "zina"dr. Bylesine irkin bir iftiraya uramasnn nedeni ise "zina" yapmay reddetmesi ve iffetli, stn ahlakl bir Mslman olmasdr. Hz. Yusuf'a uygulananlar, inkarclarn, samimi Mslmanlar kendi yollarna dndrmek veya onlar bask ile hak olan dinden vazgeirtmek iin uyguladklar "geleneksel" yntemlerdendir.

Bu olayla ilgili dikkat ekici bir dier konu ise yledir: Kadn Hz. Yusuf'u zinaya zorlamakta, yani onu kendi inansz ve ahlaksz dnyasna katlmaya armaktadr. Ama istedii gibi davranmad ve Mslmanlnda direttii iin, Hz. Yusuf'u zina iftiras ile zindana attrmaktadr. Hz. Yusuf'un rneinde grld gibi, inkarclar ou zaman kendi iledikleri ve hayatlarnn birer paras olan su ve ahlakszlklarla iman edenlere iftira eder ve bunun sonucunda onlarn cezalandrlmalarn salamaya alrlar. Hz. Yusuf, kendisine bir dzen kurulduunu bilmektedir, ancak Allah'n honutluunu hereyin zerinde tutan her Mslman gibi, o da, zindan inkarclarn ardklar ahlakszla tercih etmi ve uzun bir sre zindanda kalmtr. Hz. Yusuf'un bu konuda Allah'a olan duas Kuran'da yle bildirilmitir: (Yusuf) Dedi ki: "Rabbim, zindan, bunlarn beni kendisine ardklar eyden bana daha sevimlidir. Kurduklar dzeni benden uzaklatrmazsan, onlara (korkarm) eilim gsterir, (bylece) cahillerden olurum." Bylece Rabbi, duasn kabul etti ve onlarn hileli dzenlerini kendisinden uzaklatrd. nk O, iitendir, bilendir. (Yusuf Suresi, 33-34) Bir insann hibir maddi dayana olmadan, iinde bulunduu toplumun nde gelen kiilerini karsna alarak, sadece Allah' raz etmek iin hapse girmeyi kabul etmesi, onun ne derece yksek bir imana sahip olduunun gstergesidir. *Kuran'da hayatlarndan rnekler verilen eliler, Allah'n sevdii, kendilerinden raz olduunu haber verdii ve cennetle mjdeledii kullardr. yle ise, Allah'n honutluunu ve sevgisini kazanmak isteyen her mminin onlarla benzer bir ahlak ve davran tarz iinde olmas gerekir. Nitekim bir ayette "Andolsun, sizin iin, Allah' ve ahiret gnn umanlar ve Allah' oka zikredenler iin Allah'n Resl'nde gzel bir rnek vardr." (Ahzab Suresi, 21) diye bildirilmitir. *Tarih boyunca Allah'n gnderdii eliler, dier insanlara hak dini tebli etme, iyilii emredip ktlklerden men etme grevini stlenmilerdir. Peygamberlerin olmad dnemlerde ise samimi, drst ve gl bir imana sahip olan Mslmanlar, Allah'n insanlar iin seip beendii din ahlakn anlatma grevini stlenmilerdir. Ancak, Allah'a iman eden ve insanlar da Allah'n honutluunu, rahmetini ve cennetini kazanmaya davet eden bu insanlar, tarihin her dneminde baz evrelerin szl ve fiili saldrlarna maruz kalmlar; hatta kimi zaman lm tehdidi altnda yaamlarn srdrmlerdir. *Onlar: "Siz ikiniz, bizi atalarmz zerinde bulduumuz (yol)dan evirmek ve yeryznde byklk sizin olsun diye mi bize geldiniz? Biz, sizin ikinize inanacak deiliz" dediler. (Yunus Suresi, 78) Oysa, Hz. Musa ve Hz. Harun, tm dier peygamberler ve samimi Mslmanlar gibi, asla dnyevi mevki ve karlarn peinde olmamlardr. Onlar insanlardan hibir cret ve karlk beklemeden, sadece Allah'n honutluunu, rahmetini ve cennetini isteyerek insanlar Allah'n yoluna armlar ve onlara ahiret yurdunu hatrlatmlardr. Allah, "Kitap'ta Musa'y da zikret. nk o, ihlasa erdirilmi ve gnderilmi (Resul) bir

peygamberdi." (Meryem Suresi, 51) ayetiyle, Hz. Musa'nn yalnzca Kendi rzasn arayan bir kul olduunu haber vermitir. *Mmin gerektiinde iyilik yapabilmek ve bakalarn iyilie tevik edebilmek iin her trl fedakarl gze alabilir. Yapt yardm karlkszdr, sadece Allah rzasn hedefler. *Allah insana akl ve vicdan vermitir. Elileri ve elilerine vahyettii kutsal kitaplaryla hak yolunu gstermitir. Bu nedenle de insan kendi seimlerinden sorumludur. slam ahlak ancak samimi kararla, Allah'a teslimiyetle ve her zaman dorular emreden vicdann sesini dinleyerek yaanabilir. Bir kiiyi ibadet etmeye zorlamak slam ahlakna tamamen aykrdr. nk nemli olan kiinin kalben Allah'a teslim olmas, samimi olarak iman etmesidir. Eer bir sistem insanlar inanca ve ibadete zorlayacak olursa, bu durumda insanlar o sistemden korktuklar iin dindar olurlar. Din asndan makbul olan ise, vicdanlarn tamamen serbest brakld bir ortamda Allah rzas iin dinin yaanmasdr. *Bedizzaman terr ve anari ile mcadelede en nemli noktann din ahlaknn yaygnlamas olduunu her frsatta dile getirmitir. Bu szlerinden birinde unlar ifade eder: Hem her bir ehir kendi halkna geni bir hanedir. Eer ahiret inanc o byk aile fertlerinde hkmetmezse; gzel ahlkn esaslar olan ihlas, samimiyet, fazilet, hamiyet, fedakrlk, Allah'n rzas, ahiret sevab yerine kt niyet, menfaat, sahtekrlk, kendini beenmilik, yapmack hareket, riya, rvet, aldatmak gibi haller meydan alr. Zahir gvenlik ve insaniyet altnda, anaristlik ve vahet manalar hkmeder; o ehir hayat zehirlenir. ocuklar haylazla, genler sarholua, gller zulme, ihtiyarlar alamaa balarlar. 59 Bedizzaman'n da vurgulad gibi, din ahlaknn yaanmasyla pek ok gzel ahlak zellii ortaya karken, dinden uzak bir toplumda her trl sahtekarlk, zorbalk, anari, vahet ve terr geliir. Yardmlama, fedakarlk, drstlk gibi meziyetler ortadan kalkar. nsanlar sadece kendi karlarn dnr, sadece kendi rahatlarn kollar, sadece kendi menfaatleri iin alr hale gelirler. Ancak dinin yaanmas toplumda ok byk bir dayanma, kardelik ve dostluk olumasna vesile olur. *man edenler, Rabbimizin zerlerindeki korumasnn, sonsuz fazl ve ihsannn farkndadrlar. Bu nedenle de Allah'n raz olaca, sonsuz cennetine ve rahmetine layk bir kul olmak iin ciddi aba gsterirler. *Eer Rabbin dileseydi, yeryzndekilerin tm, topluca iman ederdi. yleyse, onlar m'min oluncaya kadar insanlar sen mi zorlayacaksn? (Yunus Suresi, 99) rnein bir mminin teblii karsnda bir kii derhal iman ederken, dier bir kii inkar ederek alayc ve saldrgan tavrlarla karlk verebilir. Baka bir kii vicdann kullanp, hayatn Allah'n raz olaca ekilde geirmeye karar verirken, dier kii ise inkarclardan olup, gzel sze ktlkle karlk verebilir. Ancak bu inkar, daveti yapan kimseyi hibir

ekilde umutsuzlua ya da zntye drmez. *Sen iddetle arzu etsen bile, insanlarn ou iman edecek deildir. Oysaki sen buna kar onlardan bir cret de istemiyorsun. O, alemler iin yalnzca bir 't ve hatrlatmadr.' (Yusuf Suresi, 103-104) Burada nemli olan Kuran'a uymaya davet eden kiinin, karlat tepkiler ne olursa olsun her zaman iin Allah'n raz olaca ahlak gstermesi, gzel ahlakndan kesinlikle taviz vermemesi, tevekkll davranmasdr. *slam ahlakna gre her insan kendi inanlarna gre ibadetlerini zgrce yerine getirebilir. Hi kimse bir dierini kendi dininin ibadetlerini yerine getirmekten alkoyamaz. Ya da bir insan istedii ekilde ibadet etmeye zorlayamaz. Bu slam ahlakna aykrdr ve Allah'n raz olmad bir davran biimidir. *Allah'a samimi bir kalple iman eden, O'nun ayetlerini titizlikle uygulayan ve sonsuz ahiret azabndan korkan bir Mslman tek bir insana bile zarar vermekten saknr. nk Allah'n sonsuz adalet sahibi olduunu ve her yaptnn karln mutlaka alacan dnr. Peygamberimiz (sav) bir hadisinde Allah'n honut olmad insanlar u ekilde saymtr: Harem (Kutsal blge) iinde zulm ve hakszlk eden, cahiliye adetini arzulayan ve haksz yere insan kan aktmak isteyen olmak zere tr.15 *Mminler ahit olduklar, duyduklar, hatta dolayl yoldan haberdar olduklar hibir zulme kar duyarsz kalmazlar. Kuran ahlakndan kaynaklanan merhametleri onlar, her trl zorbala, ktle ve zulme kar tavr almaya, mazlumlarn hakkn korumaya ve onlar iin fikri mcadele etmeye yneltir. Karlarnda en yakn dostlar da olsa, hi tanmadklar ve hibir menfaatlerinin olmad yabanc biri de olsa, yaplan zulm engelleme konusunda kararl davranrlar. Bu durumun Allah'n honutluunu kazanmak ve Kuran ahlakn uygulamak iin deerli bir frsat olduunu dnrler. *Bir terrist sahip olduu ideolojik fikrin tm temel kaynaklarn ezbere bilebilir. Ancak kendisini hem dnyada hem de ahirette gerek mutlulua ve esenlie kavuturacak olan apak bir gerekten habersizdir. nk hayat boyunca dinsiz ideolojilerle, hayatn sadece gller lehinde gelien bir mcadele meydan olduu fikriyle eitilmitir. Onun iin ayakta kalmak iin iddetten, zorbalktan baka bir yol yoktur. Bilinmelidir ki, dini, rk, milleti ne olursa olsun terrizme bavuran her insan, mutlaka materyalist ve Darwinist dncenin etkisiyle hareket etmektedir. Terre bavuranlarn habersiz olduu en nemli gerek ise, Allah'n ve ahiret hayatnn varl, dnya hayatnn yalnzca bir denemeden ibaret olduu ve ancak iman edip salih amellerde bulunanlarn kurtulua erecekleridir. iddet bu kimseleri hem dnyada hem de sonsuz ahiret hayatnda ok byk ve geri dnlemez bir ykma uratacaktr. te bu noktada hangi dinden olursa olsun, iman sahibi her insana ok byk bir sorumluluk dmektedir. Yahudiler Eski Ahit'te yer alan ve insanl bara ve hogrye

aran aklamalar gz ard etmemeli, tm Yahudileri terrn karsnda durmaya davet etmelidirler. Hristiyanlar da Allah'n honut olaca gzel ahlak kendilerine rehber edinerek, tm Hristiyanlar terrizmle mcadeleye davet etmelidirler. Kukusuz bu mcadele, terre zemin oluturan ideolojilerle fikri alanda yaplacak olan bir mcadeledir. Bir yandan bu ideolojilerin elikilerini, bir yandan da hibir fikrin iddetle, baskyla, zulmle hakim olamayacan, zorbaln asla bir gzellik oluturamayacan anlatmaldrlar. *Peygamberimiz (sav) bir sznde "Hogrl Haniflik (Hz. brahim'in dininden olanlarn vasf) ile gnderildim, kim benim snnetime muhalefet ederse, benden deildir.27 eklinde buyurmu, bir dier sznde ise mminlere "Ben merhamet edici ve bar olarak gnderildim...28 eklinde seslenmitir. Peygamberimiz (sav)'in bu stn ahlak bir dier sznde yle ifade edilir: fkelendii zaman (nefsine hakim olup) yumuaklkla mukabele eden kimse Allah'n sevgisine nail olur!29 *Yahudilik, ayn ideolojiler gibi kalplere deil, bedenlere seslenir. Yahudilik, yalnzca nelerin yaplmas gerektii zerinde duran ve "niyet", "ihlas", "Allah rzas" gibi kalbe ynelik slami kavramlardan hi haberi olmayan bir retidir. *Din, insanlara, bu dnyadaki yaamn geici bir yaam olduunu, asl amacn bu dnyay yaratan Allah'n rzasna uygun davranmak, O'na kulluk etmek ve teki dnyadaki (ahiret) Cennet'i kazanmak olduunu haber verir. *Peygamber Efendimiz mminlere, birbirlerine duyduklari sevginin Allah rizasi iin olmasi gerektigini hatirlatmistir: Hz. Eb Zerr (radiyallhu anh) anlatiyor: "Resulullah (aleyhissaltu vesselm) buyurdular ki: "Amellerin en faziletlisi Allah iin sevmek, Allah iin bugzetmektir." 10 "Iman baglarinin en saglami Allah iin dostluk, Allah iin dsmanlik, Allah iin sevgi, Allah iin nefrettir."11 *Sevginin temeli iman, Allah korkusu ve Kuran ahlakina dayandigi ve Allah rizasi iin sevdigi iin mminin sevgisi ok gl ve derindir. Iman edenlerle yasadigi dostlugun, ahirette sonsuza dek srecegini bilmesi de sevgiyi gl ve daimi kilan bir baska nedendir. *Iman edenler Allah'in rizasini kazanmak iin aba gsteren tm salih mminlere yakinlik duyar, onlari kendilerine yakin birer dost ve veli edinirler. Her kosulda ve kayitsiz sartsiz onlarla birlikte olmaktan byk zevk alirlar; btn Mslmanlara vefa ile baglidirlar. *Allah, tarih boyunca insanlara elilerini de gndermistir. Allah'in setigi eliler, ok gvenilir, takva sahibi, adaletli, gzel ahlakli ve ok hayirli kimselerdir. Eliler yalnizca Allah'in rizasini aramislar, lm dahi gze alarak, insanlari dogru olan yola agirmak iin hayatlari boyunca mcadele vermislerdir. Allah'in elilerinin bir baska zelligi de, ok sefkatli, mminlere ok dskn, onlari koruyup kollayan, ince dsnen, fedakar kimseler

olmalaridir. Allah'in tarih boyunca setigi tm elilerin bu kadar gzel zelliklere sahip olmalari, Rabbimiz'in mminlere byk bir ltfudur. *Insan, Allah'in rizasina, helal ve haram sinirina uyarak, hibir kisitlama olmaksizin Rabbimiz'den herseyi isteyebilir. *Allah'tan korkup sakinan bir kisi asla yalan sylemez. ikarlari zedelense de, aksinde Allah'in rizasini kazanamamaktan ve O'nun kendisine verebilecegi karsiliktan korkup sakinir ve drst davranir. Bir anlik bir gaflet sonucunda yanlis bir sey sylese bile, hemen gnahindan dolayi Allah'a tevbe eder ve hatasini dzeltir. Bunun gibi, bir insanin, ok byk bir ihtiya iindeyken bile, haram yollardan para kazanmaya asla yanasmamasi da, yine onun Allah korkusundandir. *Rabbimiz'in sonsuz gcn ve ahiretteki sonsuz azabi geregi gibi takdir edebilen bir insan, hayatinin her aninda, yaptigi her iste Allah'tan ii titreyerek korkar. Bu korkusundan dolayi Rabbimiz'in razi olmayacagi bir tavir ierisine girmekten titizlikle kainir. Ancak bir yandan da, Allah'a samimi bir sevgi ve sadakatle baglanmis olmasindan dolayi, Allah'in, hatalarini bagislayip tevbelerini kabul edecegini, Allah'in rizasini kazanmak iin gsterdigi ciddi aba nedeniyle kendisini cennetiyle mkafatlandiracagini umar. Kuran'da iman edenlerin bu ahlaki syle bildirilmektedir: Gerek su ki, Rablerinden gayb ile (O'nu grmedikleri halde) ileri titreyerek-korkanlara gelince; onlar iin bir magfiret (bagislanma) ve byk bir ecir vardir. (Mlk Suresi, 12) Ey iman edenler, Allah'tan nasil korkup-sakinmak gerekiyorsa ylece korkup-sakinin ve siz, ancak Mslman olmaktan baska (bir din ve tutum zerinde) lmeyin. (Al-i Imran Suresi, 102) Allah'i gerekten seven her mmin, Allah'in azabindan, Allah'in hosnutlugunu ve sevgisini kaybetmekten byk bir korku duyar ve bu nedenle hayati boyunca ok ciddi ve samimi bir aba ierisinde olur. Allah Kuran'da bu ahlaki yasayan mminleri syle mjdelemektedir: Kim de ahireti ister ve bir mmin olarak ciddi bir aba gstererek ona alisirsa, iste bylelerinin abasi skre sayandir. (Isra Suresi, 19) *Dnya hayatindaki tek amalari Allah'in rizasini, rahmetini ve cennetini kazanmak olan ve Allah'a gnlden teslim olan mminler tm hayatlarini Allah iin yasarlar. Kuran'in "De ki: "Sphesiz benim namazim, ibadetlerim, dirimim ve lmm alemlerin Rabbi olan Allah'indir." (Enam Suresi, 162) ayetiyle bildirildigi gibi, yaptiklari her iste, gsterdikleri her tavirda Allah'in rizasini kazanmayi hedeflerler. Sahip olduklari herseyi Allah'in rizasini ve hosnutlugunu kazanmaya adayan mminlerin sevgileri de yine ancak Allah iindir. Allah'i tm sifatlariyla taniyan, O'nun gcne ve byklgne her an sahit olan, Rabbimiz'in rahmetini, sevgisini ve sefkatini tm yasami boyunca her an hisseden bir mminin Allah sevgisi, hibir sevgiyle kiyaslanmayacak kadar gldr. Allah Bakara Suresi'nde mminlerin Kendisi'ne olan gl sevgileri ile, msriklerin arpik sevgi

anlayislari arasindaki farki syle bildirmektedir: Insanlar iinde, Allah'tan baskasini 'es ve ortak' tutanlar vardir ki, onlar (bunlari), Allah'i sever gibi severler. Iman edenlerin ise Allah'a olan sevgileri daha gldr... (Bakara Suresi, 165) *Allah, iman edip salih amellerde bulunanlara Kendi Kati'ndan bir sevgi bahedecegini haber vermistir: Iman edenler ve salih amellerde bulunanlar ise, Rahman (olan Allah), onlar iin bir sevgi kilacaktir. (Meryem Suresi, 96) Burada ok nemli bir konunun daha zerinde durmak gerekir. Allah'in rizasina gre seven bir insan, en gzel ahlakli, Allah'a en bagli, en takva olan kimseyi herkesten ok sever. Bu nedenle Peygamberimiz (sav) btn mminler iin en sevgili, en yakin dosttur. *Sirke dayali sevginin rnekleri, kadin ile erkek arasindaki iliskilerde siklikla grlr. Bazi kimseler Allah'a duymalari gereken sevgiyi ve bagliligi, hibir seye g yetiremeyen aciz varliklara yneltirler. Kimi zaman, bir insani hayatlarinin asil amaci haline getirir, her an her yerde onun ismini anar, onu yceltir ve onun sevgisini kazanmaya alisirlar. Sabah kalktiklari andan itibaren, gn boyunca srekli olarak o kisiyi dsnrler. Ya da o kimseyi dsnp, sabaha kadar uykusuz kalabilirler. Allah'in rizasini kazanmak yerine, sadece onu hosnut etmeyi hedefler, hatta kimi zaman, o kisiyi razi etmek iin Allah'in rizasina uygun olmayan isler yapabilirler. Onun iin her trl fedakarligi gze alir, ama Allah'in rizasini kazanmak iin aba harcamazlar. *Bir insanin baska insanlari sevmesi, onlara dskn olmasi, ailesini, yakinlarini sevgi ile korumasi elbette ok gzel bir ahlaktir. Daha nce de belirtildigi gibi, sevgi duyabilmek, sevgi ve yakinligi yasayabilmek Allah'in insanlara verdigi ok gzel bir nimettir. Ancak bu sevgi, sadece Allah'in rizasi iin yasandiginda insana dnyada ve ahirette mutluluk getirir. Allah'tan stn tutulan sevgiler, insana dnyada da ahirette de aci ve azap getirir. *Kendilerinden nce o yurdu (Medine'yi) hazirlayip imani (gnllerine) yerlestirenler ise, hicret edenleri severler ve onlara verilen seylerden dolayi ilerinde bir ihtiya (arzusu) duymazlar. Kendilerinde bir aiklik (ihtiya) olsa bile (kardeslerini) z nefislerine tercih ederler. Kim nefsinin 'cimri ve bencil tutkularindan' korunmussa, iste onlar, felah (kurtulus) bulanlardir. (Hasr Suresi, 9) Ayette hem Mekkeli hem de Medineli mminlerin gzel ahlaklarindan sz edilmektedir. Mekkeli mminler, mallarini, akrabalarini, esyalarini, evlerini, baglarini bahelerini, islerini geride birakarak, Allah'in dinini yasayabilmek iin yurtlarindan ikmis, Medine'ye hicret etmislerdir. Allah'in rizasini kazanabilmek iin sahip olduklari herseyi geride birakmayi gze almislardir. Bu, ok stn bir ahlakin gstergesidir ve onlarin, kendilerine Allah'i vekil edinmis gvenilir insanlar olduklarinin bir ifadesidir. Bu gzel ahlaklari, diger mminlerin onlara derin bir sevgi, saygi ve merhamet duymalarina neden olmustur. *Insanin asil hayati, lm ile birlikte baslayan ahiret hayatidir. Dnya her insanin geici

olarak ve sadece denenmek iin bulundugu bir yerdir. Bu geregin suurunda olan mminler, birbirlerine olan sevgilerini, asil olarak birbirlerini ahiretteki sonsuz hayatlarina hazirlayarak gsterirler. Kendileri Allah'in rizasina, rahmetine ve cennetine ne kadar ok kavusmak istiyorlarsa, ok sevdikleri mmin kardeslerinin de ayni nimetlere ve gzelliklere kavusmalarini isterler. Aksinde, insanin sonsuza dek, bir daha kurtulus imkani olmaksizin cehennem azabiyla karsilik grecegini bilmeleri, iman edenlerin bu konuda byk bir sevk ve kararlilik ierisinde hareket etmelerini saglar. Birbirlerinde grdkleri hatali ya da kusurlu ynleri hi vakit geirmeksizin hemen telafi etmeye ve birbirlerini Allah'in en fazlasiyla razi olacagi ahlaka ulastirmaya alisirlar. Birbirlerini daima iyi ve gzel olana davet eder, ktlklerden sakindirmaya gayret ederler. Onlarin bu konudaki sevk ve azimleri, birbirlerine olan gerek sevgilerinin de en aik gstergelerinden biridir. Allah Kuran'da, iman edenlerin birbirlerinin ahiretlerine ynelik bu gl sevgi anlayislarini syle haber vermektedir: Mmin erkekler ve mmin kadinlar birbirlerinin velileridirler. Iyiligi emreder, ktlkten sakindirirlar, namazi dosdogru kilarlar, zekati verirler ve Allah'a ve Resl'ne itaat ederler. Iste Allah'in kendilerine rahmet edecegi bunlardir. Sphesiz, Allah, stn ve gldr, hkm ve hikmet sahibidir. (Tevbe Suresi, 71) *Insanlarin birogu iin hayatlarinin en nemli konusu, kendi nefislerinin rahatidir. Ancak gerek sevgide insan kendi nefsini unutur ve sevdigi insanin nefsi n plana geer. Onu rahat ettirmek iin elinden gelen her trl gayreti gsterir. Her zaman, sevdigi kisinin isteklerini, kendi isteklerine tercih eder. rnegin birlikte yaptiklari bir is nedeniyle kendisinin vlmesindense sevdigi insanin vlmesi onun iin daha nemli olur. Kendi hakli ikmaktansa sevdigi kisinin hakliligindan daha ok zevk alir. Eger emek gerektiren bir isin yapilmasi gerekiyorsa, sevdigi kisinin yorulmasi yerine kendisi yorulmayi tercih eder. Asla karsi tarafi utandiracak, kk dsrecek, kiracak bir tavir iine girmez. Bunun sebebi ise Allah'in rizasini, sevgisini ve cennetini kazanma istegidir. Bir insan ancak Allah'in rizasini kazanmak iin karsisindaki kisiyi bu kadar fedakarane ve samimi bir anlayisla sevebilir. *Bazi insanlar, din ahlakini yasamak ve Allah'in razi olacagi bir insan olmak iin yalnizca Allah sevgisinin yeterli oldugunu zannederler. Ancak Allah Kuran'da, razi oldugu takva sahibi kullarinin, Allah'i ok sevmelerinin yaninda, Kendisi'nden glerinin yettigi kadar korkup sakindiklarini bildirmektedir. Allah'i tm sifatlariyla taniyan, O'nun byklgn geregi gibi takdir edebilen, akil ve vicdan sahibi her insan, Allah'tan gc yettigince korkup sakinir. Allah, Kendisi'nden korkup sakinan kullarina dogru ile yanlisi birbirinden ayirt edebilme yetenegi verir; Allah'in sinirlarina eksiksiz olarak uymasi, daima vicdanina gre hareket etmesi iin ona g kazandirir. Allah, iman edenler zerindeki bu nimetini Kuran'da syle bildirir: Ey iman edenler, Allah'tan korkup-sakinirsaniz, size dogruyu yanlistan ayiran bir nur ve

anlayis (furkan) verir, ktlklerinizi rter ve sizi bagislar. Allah byk fazl sahibidir. (Enfal Suresi, 29) *Allah korkusu olmayan her insanin kendine gre bir siniri vardir; o sinira kadar drst ve dogru olsa bile, bir yerden sonra nefsine gre hareket eder. Allah'tan korkup sakinan bir insan ise, ne kadar zor durumda kalirsa kalsin, hibir zaman iin Allah'in razi olmayacagi bir yolu semez. Bir zorlukla karsilastiginda Allah'a dayanip gvenir, kendisine bir ikis yolu gstermesi iin Rabbimiz'e dua eder ve tevekkl eder. *Allah'in sevdikleri, mminlerin de sevdigidir; Allah'a dost olan, mminlere de dosttur; Allah kimden razi ise, mminler de ondan razidir; Allah'i seven, Allah'in sevdigi kullarini da sever. Allah yolunda olan salih mminler, Allah'in en sevdigi kullarindandirlar. Bu nedenle mminler birbirlerini ok severler ve birbirlerine ok dskndrler. *nsanlarn byk bir ounluu, Allah'n ak ayetlerinden, emir ve yasaklarndan habersiz bir ekilde, sadece kendi istek ve arzular dorultusunda yaarlar. Bu insanlarn, dnya nimetlerine sahip olmak, mutlu olmak, elenmek, nefsani arzularn tatmin etmek dnda baka bir istekleri yoktur. Sadece dnyann ekici ssne ilgi duyar ve istedikleri eylere sahip olmak iin yaamlar boyunca aba harcarlar. En byk sknty ise, bu abalarnn boa kmas ya da ellerindekini yitirmeleri sonucunda yaarlar. Oysa yalnzca ksa bir sre yaadklar dnya hayat hereyiyle bir gn sona erecektir. Onlar ise, kendileri ve Allah'n honutluundan uzak bir hayat sren dier insanlar iin hazrlanm olan iddetli ve ebedi azaptan habersizdirler. Byk bir korku ve sknt duyacaklar ahiret gnne doru ilerlerken dnyann geici ssne tutkuyla balanp sadece dnyevi tutkularn kaybetmenin endiesini ya da zntsn duyarlar. nsanlarn, Allah'n ak delillerine, emir ve uyarlarna ramen gsterdikleri bu uursuz, kaytsz ve ilgisiz tutumlarna "gaflet" ad verilir. *nkr edenler ise, onlarn amelleri dmdz bir arazideki seraba benzer; susayan onu bir su sanr. Nihayet ona ulatnda bir ey bulamaz ve yannda Allah' bulur. (Allah da) Onun hesabn tam olarak verir. Allah, hesab ok seri grendir. (Nur Suresi, 39) Ayette aka bildirildii gibi, dnya iin yaplanlarn hepsi birgn yok olup gidecek ve insan yalnz Allah rzas iin yaptklaryla Rabbimizin huzurunda hesap verecektir. te o an insan yanlgsn farkedecek ve cehennem azab karsnda sonsuz bir aresizlik ve pimanlk duymaya balayacaktr. *"Andolsun, sen bundan gaflet iindeydin; ite Biz de senin zerindeki rty apkaldrdk. Artk bugn gr-gcn keskindir." (Kaf Suresi, 22) Artk insan, gaflet halinin hakim olduu toz pembe dnya hayatnda srekli yz evirdii, inanmamakta direndii gerekleri, alenen grmeye balayacaktr. Daha nce kendisine haber verilen ancak hi dikkate almad cehennem azab ile karlar. O gn yok olmay ya da dnya hayatna dnp Allah rzasn kazanacak ekilde yaamay ister. *mminlerin aksine gaflet iindeki insanlarn kalpleri dnya malna sahip olma hrsyla

doludur. Bu hrsla, ne durumda olurlarsa olsunlar, hep daha fazlasn kazanmak ve daha iyi yaamak iin alrlar. Para ile g ve kiilik kazanarak, mutlu olabileceklerini dnrler. nce kazanmaya alr, sonra da kazandklarn yp-biriktirmeye balarlar. Bu hrslarn meru ve makul gstermek iin de eitli bahaneler ne srerler. Allah'n rzas iin kazanp, harcamaktan kanan, yalnzca dnyevi arzularn tatmin etmeyi dnerek maln yp-biriktiren bu insanlar bekleyen son Kuran'da yle haber verilmektedir. Bunlarn zerlerinin cehennem ateinde kzdrlaca gn, onlarn alnlar, brleri ve srtlar bunlarla dalanacak (ve:) "te bu, kendiniz iin yp-sakladklarnzdr; ypsakladklarnz tadn" (denilecek). (Tevbe Suresi, 35) Ki o, mal yp biriktiren ve onu saydka sayandr. Gerekten malnn kendisini ebedi klacan sanyor. Hayr; andolsun o, 'hutame'ye atlacaktr. (Hmeze Suresi, 2-4) Mal ve mlk hrs nedeniyle kendini bekleyen bu sondan gafil olan insann zihnini, para kazanma ve harcama tutkusu srekli megul eder. Para kazanyorsa, parasyla elde edebileceklerini dnr, eer kazanamyorsa da gpta edip imrendii eylere sahip olmann yollarn arar. Bu dncelerinin sebep olduu gaflet onu, Allah' anmaktan, namaz klmaktan, zekat vermekten alkoyar. Oysa kalbi yalnzca Allah'n rzasn kazanma arzusuyla dolu bir mmin kazand paray, elde ettii mal ve mlk yalnzca Allah'n verdiini ve btn bunlar O'nun rzasn kazanmak iin harcamas gerektiini hi unutmaz. Sadece Allah'n rzasn ve rahmetini dnerek, dine katkda bulunmak amacyla iine sarlr. Bu durumda mminin samimi bir abann dnda hrs ve tutkuya kaplmas sz konusu deildir. Bu durumu ise, gnn her saatinde Allah' anmasna, O'na ynelerek dua etmesine ve hereyin Rabbimizden geldiini bilerek, sahip olduklarnn tmn ancak bir kr ve zikir vesilesi olarak grmesine sebep olur. *Gaflet iinde Allah'n rzasndan yz evirerek, zenginlik, makam ya da hretin mutluluk ve huzur getireceini dnenler, bu tr sohbetlerin yapld ortamlardan da byk bir nefsani zevk alrlar. Kendini vme, bakalarn eletirme gibi konular zerinde konuur, bo ve faydasz konumalarn yer ald televizyon programlarn saatlerce izlerler. Hibir sonuca varlamayan, hibir fayda salamayan bu sohbetleri byk bir zevkle dinlerken, Kuran' dinlemekten holanmaz hatta dinlemeye katlanamazlar. Gaflet iindeki bu insanlarn durumu bir ayette yle haber verilmektedir: Ki onlar, Beni zikretme (konusun)da gzleri bir perde iindeydi. (Kuran') dinlemeye katlanamazlard. (Kehf Suresi, 101) *Cahiliye toplumuna gre aklszlk, yalnzca zihinsel zrl olan ve anormal davranlar gsteren insanlar iin geerlidir. Oysa Kuran'a gre bu tanm daha farkldr. Kuran'a gre Allah' ve ahiret gnn tanmayan, Allah'n rzasnn deil, kendi nefsinin ve hevasnn istekleri dorultusunda yaayan insanlar akledemeyen kimselerdir. Bu tarife gre dnldnde ise, aklsz kimselerin yalnzca akl hastanesindeki hastalardan ibaret

olmad, toplumun olduka geni bir kesiminin bu tanmn iinde yer ald grlr. *Gaflet iinde olduu halde doru yolda olduunu dnen baz insanlar ise, Allah'n rzasn gzetmeden, gelenek ve greneklerinden gelen bir alkanl srdrmek, gsteri yapmak, ya da vicdanlarn rahatlatmak iin kendilerince birtakm iyiliklerde bulunurlar. Bu iyilikler ise menfaatleriyle kesinlikle atmayan ilerle snrldr. Oysa gerek amac gsteri ve minnet etmek olan bu tr iler onlara ahirette bir yarar salamayabilir. Onlar ise, Allah'n rzas yerine insanlarn rzasn gzeterek yaptklar bu ilerin karl olmayabileceinden habersiz, kesinlikle doru yolda olduklarndan emindirler. *Andolsun, biz sizi biraz korku, alk ve bir para mallardan, canlardan ve rnlerden eksiltmekle imtihan edeceiz. Sabr gsterenleri mjdele. (Bakara Suresi, 155) Mmin, Allah'n bu mjdesini zorlu olaylar karsnda hatrlayarak, sabrda daha kararl ve istekli olur. Ayrca kendisine verilen mal, mlk, makam, mevki gibi nimetlerin ona, denenmesi iin verildiinin, karlnda ise kretmesi ve bunlar Allah'n rzas ve istekleri dorultusunda kullanmas gerektiinin bilincindedir. *gaflet iindeki insanlar gnlk hayatlarnda tevekklsz, isyankar ve Allah'n rzasndan uzak bir hayat yaarlar. *Vicdann dinlemeyen insann, Allah'n rzasndan uzak gafil davranlarnn sonucu ise, elbette byk bir ykm olacaktr. Bu ykm da dnyadaki en byk ac ve en byk ikencelerle bile kyaslanamayacak derecede iddetli ve sonsuz bir azap demektir. Bu azap yeri de phesiz ate ukuru olan cehennemdir. *nsann gzlerini dnyaya at andan itibaren sahip olduu hibir fiziksel zelliin seimi kendine ait deildir. Anne-babasn seemez, ten rengini, gz rengini, boyunu kendi isteine gre belirleyemez. Aktr ki, hibir fiziksel zelliini seme gcne sahip olmayan insann yaayacaklarn da kendi isteine gre belirlemesi sz konusu deildir. Kuran'da, "Hi phesiz, biz hereyi kader ile yarattk." (Kamer Suresi, 49) ayetiyle bu gerek insanlara haber verilmitir. Bunun bilincinde olan insann yapmas gereken, sahip olduu hereyi ve karlat her olay Allah'n rzas ve rahmetine ynelerek Allah'n istedii ekilde deerlendirmektir. Kuran bu deerlendirmede tek yol gstericidir. *Dnyada yaptklarnn karln hemen grmeyen, kendisine sre verilen gaflet iindeki insanlar ahirette de byle olacan zannederler. Bu dnceleri sebebiyle Allah'n rzasna uygun olmayan bir davran yaparken de yanlarna yandalar ararlar. *Muttakiler hari olmak zere, o gn, dostlarn kimi kimine dmandr. (Zuhruf Suresi, 67) O gn, bir dost dosttan herhangi bir eyle yarar salayamaz. Ve onlara yardm edilmez. (Duhan Suresi, 41) Dnyadaki sahte dostluklar yok olup gitmi, ahirette yerini dmanla brakmtr. nk, bu dostluklar Allah'n rzas gz ard edilerek kurulan kar dostluklardr.

*Allah'n gklerde ve yerde olanlarn tmn gerekten bilmekte olduunu grmyor musun? (Kendi aralarnda gizli toplantlar dzenleyip) Fsldamakta olan kiiden drdncleri mutlaka O'dur; bein altncs da mutlaka O'dur. Bundan az veya ok olsun, her nerede olsalar mutlaka O, kendileriyle beraberdir. Sonra yaptklarn kyamet gn kendilerine haber verecektir. phesiz Allah, hereyi bilendir. (Mcadele Suresi, 7) Ayette ak olarak tarif edilen bu gerek, samimi bir biimde zerinde dnldnde insan gafletten kurtarmaya yeter. Gerekleri idrak etmesine, hem dnyada hem de ahirette gzel bir yaam srmesine vesile olur. nk kendisinin srekli Allah'n hkm ve kontrol altnda olduunu bilerek Allah'n rzasnn dna kmaktan iddetle korkup saknacaktr. *yleyse melekler, yzlerine ve arkalarna vura vura canlarn aldklar zaman nasl olacak? (Muhammed Suresi, 27) Kuran'da bildirildii gibi, inkar edenlerin canlar ac iinde alnacaktr. Bu anda, urunda hrs gstererek Allah'n emir ve yasaklarn gz ard ettii hereyin nemini yitirdiini grecektir. Hayat boyunca en ok deer verdii ailesi, arkadalar, akrabalar, ok sevdii ii, arabas, evi, mal-mlk hepsi tamamen deerini yitirir. Artk aresiz ve yalnz kalm, korkusu daha da artmtr. Bu durumda inkar eden kii tm hayatn boa geirdiini ve Allah'n rzasna ynelik hibir ey yapmadn fark ederek derin bir pimanlk duyar. *Bu dnyann geiciliinin farkna varmak, gaflet iinde olan bir insann gafletten kurtulmasna vesile olur. nsan, geici fayda salayan dnya nimetlerine duyduu tutkulu isteklerden arnr, sonsuz gzellikteki cennet nimetlerini ve Allah'n rzasn kazanmaya ynelir. *Cehennemde srekli olarak, byk bir ac ekilecei, oradan hibir ekilde kurtuluun olmad, aclarn hi son bulmayaca, acya kar bir baklk ya da alkanlk da olmayaca ok ak bir gerektir. Bunlar vicdanl ve samimi bir biimde tefekkr etmek insann Allah korkusunu artrarak uurunun almasna, gafletten kurtularak Allah'n rzasn aramasna vesile olur. *Cennet, geici olan dnya hayatnda yaplan salih amellerin, Allah'tan korkmann, Allah'n rzasn kazanmann karldr. *Dnyada eksik olan ve zlemi duyulan btn hareket ve tavrlar cennette tamdr. Allah'n emrettii gzel ahlak orada tam olarak yaanr. Orada gybet, iftira, ekitirme, kfr, yalan, riya, haset, kibir, sadakatsizlik ve kin yoktur. Selam, esenlik ve Allah'n rzas vardr. *Gaflet iinde yaayan, bu durumdan kurtulmak iin aba harcamayan, Kuran'dan ve Allah'n rzasndan habersiz bir ekilde len insanlar cehenneme srklenirler. *Sonsuzluk, bir insann mr kadar sre deildir. Birka insan nesli kadar bir sre de deildir. Sonsuzluk bin yl deil, on bin yl deil, yz bin yl deil, milyon veya milyar yl deil, hatta trilyon yl da deildir. Sonsuzluk bunlarn tamamnn dnda, hibir sona

ulamayan, asla bitip tkenmeyen bir zaman ifade eder. te bu gerei dnen insan sonsuz yaamn cehennemde geirme tehlikesini asla gze alamaz. Dnyada bir an bile dayanamad kadar iddetli azaplar, bitip tkenmesi olmayan zamanlar boyunca hissetmeyi tercih edemez. Dolaysyla sonsuzluu dnmek gafil olan insan uyandrr, kendine getirir ve Allah'n raz olaca iler yapma konusunda harekete geirir. Sonsuz cehennem hayatndan korkan imanl bir insan, ayn zamanda sonsuz cennet nimetleri iinde yaama imkan olduunu da dnr ve dnyadaki ksa sren yaam bir an bile sonsuz ahiret hayatna tercih etmez. *nsan sabah kalktnda aynaya bakarken genelde yznn genel grnm, bakm veya salarnn ekli dnda baka bir eyi aklna getirmez. Zihninde genelde i, okul ya da gn iinde yapacaklar dnda bir dnce yoktur. Oysa ounluun dikkatinden kaan gerek udur: Yeni balayan bir gnle tm insanlara Allah'a ynelmeleri ya da O'na olan yaknlklarn artrmalar iin yeni bir frsat daha verilmitir. Belki de bu frsat kiiye tannm son bir frsattr. Kim bilir belki de o gn dnyada geirecei son gndr. Ne yazk ki, insanlarn byk ounluu kendilerine verilen bu frsatn farknda deildir. Bu nedenle de genelde zihinlerini, Allah' deil kendilerini ya da evrelerindeki insanlar honut etmeyi dnerek ve bunun planlarn yaparak megul ederler. *Sulu-gnahkarlar, Rableri huzurunda balar ne eilmi olarak: "Rabbimiz, grdk ve iittik; imdi bizi (bir kere daha dnyaya) geri evir, salih bir amelde bulunalm, artk biz gerekten kesin bilgiyle inananlarz" (diye yalvaracaklar zaman) bir grsen. (Secde Suresi, 12) Bu durumun ayetlerde bildirilmesinin bir hikmeti de geri dn olmayan gnden nce insanlarn kanlmaz olan bu gerei bilmesi, aksine kuruntulara kaplmadan Allah'n honutluunu kazanmaya almalardr. *Bylece brahim'e, -kesin bilgiyle inananlardan olmas iin- gklerin ve yerin melektunu gsteriyorduk. Gece, stn rtp brynce bir yldz grm ve demiti ki: "Bu benim Rabbimdir." Fakat (yldz) kayboluverince: "Ben kaybolup-gidenleri sevmem" demiti. Ardndan Ay', (etrafa aydnlk saarak) doar grnce: "Bu benim Rabbim" demi, fakat o da kayboluverince: "Andolsun" demiti, "Eer Rabbim beni doru yola erdirmezse gerekten sapmlar topluluundan olurum." Sonra Gnei (etrafa klar saarak) doar grnce: "te bu benim Rabbim, bu en byk" demiti. Ama o da kayboluverince, kavmine demiti ki: "Ey kavmim, dorusu ben sizin irk komakta olduklarnzdan uzam." (Enam Suresi, 75-78) Hz. brahim rneinde olduu gibi Allah'n varl dnebilen, vicdan sahibi insanlar iin apaktr. Bu gerei bilen insan Allah'n kendisinden honut olaca bir yaam srmekle ykmldr. Allah ayetlerinde 6-7 tane 10 seneden oluan dnyadaki hayatn, sonsuz bir yaam olan ahirete gre tercih edilmeyecek bir yer olduunu haber vermitir. Bir ayette yle buyrulmaktadr:

Dnya hayat yalnzca bir oyun ve bir oyalanmadan bakas deildir. Korkup-saknmakta olanlar iin ahiret yurdu gerekten daha hayrldr. Yine de akl erdirmeyecek misiniz? (Enam Suresi, 32) Allah'n kendisini kulluk iin yarattnn bilincinde olan ve bu nedenle Rabbimizin honut olaca bir yaam sren kii hem dnya hayatnda gzel bir hayat yaar hem de sonsuza kadar srecek olan ahiretteki yaamnda cenneti umabilir. *Dinle romantizmin birbirine nasl kartrldn anlamak iin, dinin temeli olan "ihlas" kavramn iyi kavramak gerekir. hlas, bir iin sadece ve sadece Allah'n rzasn kazanmak iin yaplmasdr. Bir i ancak ihlasl olarak yaplrsa ibadet olur ve Allah katnda deer kazanr. rnein namaz klmak, oru tutmak, zekat vermek, Allah yolunda aba harcamak ve tm dier ibadetler, Allah'n rzasn kazanmak kastyla yapld takdirde ibadet olur. Allah Kuran'da "ite u namaz klanlarn vay haline, ki onlar, namazlarnda yanlgdadrlar, onlar gsteri yapmaktadrlar" (Maun Suresi, 4) buyurarak, Allah rzas iin yaplmayan ibadetin geersizliini bildirmitir. Romantizmin dini arptmas da bu ekilde olur. Dini, Allah'n rzasndan baka bir amaca ynlendirir: nsanlara dini, Allah'n rzas iin deil de, kendi duygusal ihtiyalarn tatmin etmek iin yaatr. *Kadn-erkek ilikilerinde, Allah rzas dnda karlkl kurulan ballk ve beraberlikler, insanlar irke saptran en nemli konulardan birisidir. Bunlar evlilik ya da toplumda giderek yaygnlaan evlilik d beraberlikler eklinde olabilir. *Mutlak sevgiye layk olan tek varlk, hepimizin yaratcs olan Allah'tr. Allah bizi var etmi, saysz nimetle rzklandrm, bize yol gstermi ve ebedi cenneti vaat etmitir. Her trl skntmza O yardm eder, her samimi armza icabet eder. Bizi O doyurur, hastalandmzda bize O ifa verir, kalbimizi O felaha kavuturur. Dolaysyla kainatn srrn kavram olan insan, hereyden ok Allah' sever. Sonra da Allah'n sevdiklerini, yani Allah'n rzasna uyan salih insanlar sever. *Kalbindeki istek, hrs, tutku, nefret veya fke gibi duygulara esir olmu yzmilyonlarca insan, akla aykr iler yaparlar ve bunu da "ne yapaym, seviyorum ite" veya "ne yapaym, ok istiyorum, iimden geliyor" gibi aresizlik dolu szlerle savunurlar. Oysa bir eyin bir insann "iinden gelmesi", o eyin doru ve meru olduu anlamna gelmez. nsann nefsi kendisine daima ktl emretmekte, eytan da onu daha byk ktlkler iin kkrtmaktadr. "Ne yapaym, iimden geliyor" diyerek Allah'n rzasna aykr iler yapan insan, aslnda nefsinin ve eytann oyunca olmutur. Allah bu insanlardan Kuran'da yle sz eder: imdi sen, kendi hevasn ilah edinen ve Allah'n bir ilim zere kendisini saptrd, kulan ve kalbini mhrledii ve gz stne bir perde ektii kimseyi grdn m? Artk Allah'tan sonra ona kim hidayet verecektir? Siz yine de t alp-dnmyor musunuz? (Casiye Suresi, 23)

*phesiz akl, bir insann sahip olduu en nemli zelliklerdendir. Akll bir kimse kendisine olduundan ok daha fazla fayday evresine salar. nk imann getirdii ahlakta, Allah'n rzasn kazanmak dnda hibir dnce, hedef ya da ideal yoktur. Byle bir kii Kuran'da tarif edilen mmin zelliklerini eksiksiz olarak yaar; mazlumlarn korunup kollanmas, yolda kalmlara, kimsesizlere, yardma ihtiyac olanlara sahip klmas, adaletin hak olarak ilemesi, kimsenin a braklmamas gibi her konunun sorumluluunu zerinde hisseder. Kuran'dan rendii bu incelikleri, vicdani sorumluluklar akl sayesinde kusursuz bir ekilde gerekletirir. Nitekim zm getirme, hikmetli konuma ve yazma, tedbir alma, uygulama, yol gsterme gibi pek ok konuda doal olarak herkesin gz akll bir kimseyi arar. nk byle bir kimsenin her tavrndan, her konumasndan, her fikrinden istifade edilir. *insan, Allah'n kendisinde yaratt duygular yine Allah'n rzas dorultusunda ynlendirmelidir. Yani Allah'n raz olmad bir sevgi anlayn, bir korku ya da fkeyi kendinde barndrmamaldr. Aksi takdirde Allah'n gsterdii deil, duygularnn gsterdii yolu benimsemi olur. Bu da bal bana bir irktir. *eytani merhamet beraberinde hakszlk ve adaletsizlii de getirir. Akl sahibi bir mmin her durumda adaletle ve Allah'n rzasna uygun karar alp hkm verirken, duygusal insanlar eytani merhamet hislerine ve acma duygularna kaplarak kolayca adaletsiz davranabilir, hakszlk yapabilirler. *Dinden uzak toplumlarda ou zaman dorular yanl, yanllar ise doru olarak tantlr. Allah'n honut olmayaca, hatal bir tavr takdir ve tevik grrken, gzel bir tavr ise son derece sradan karlanabilir, hatta eletiri konusu olabilir. *eytani merhamet, kiiyi kar tarafa fayda deil tam aksine zarar verecek bir merhamet gstermeye yneltir. Dinden uzak toplumlarda insanlar, karlarndaki kiinin ahirette zarara urayp uramayacan dnmeden hereyi yapmalarna gz yumarlar. rnein, kt bir ahlak gstermesine msaade eder, Allah'n haram kld bir fiili uygulamasna ses karmaz, hatta bu konuda yardmc olurlar. rnein oru tutabilecek yaa gelmi olan ocuunun kendince "a kalmasna dayanamad iin" oru tutmasna izin vermeyen bir anne-baba, ya da elinde olduu halde "uyandrmaya kyamad iin" yaknndaki birini sabah namazna kaldrmayan bir kimse gerekte eytani bir merhamet anlayna sahiptir. Mminlerin bu konuda kendilerine aldklar l ise, gsterilecek merhametin kar tarafn ahiretini mutlaka olumlu ynde etkilemesidir. Kimi zaman bir mmine olan sevgileri ve merhametleri, onlar adna birtakm nlemler almay ya da eletirilerde bulunmay gerektirebilir. Karlarndaki kiinin yapt kt bir tavrda onu eletirebilir, iinde bulunduu durumdan caydracak konumalar yapabilir, Kuran'n bir emri olarak ktlkten men edebilirler. Gerek merhamet de budur. nk mminler bunlar yaparak, karlarndaki kiinin nefsine ar gelebilecek bir sz sylemeyi, onun Kuran d

bir hareketini engellemeyi gze alr, ama o kiinin sonsuz hayatn cehennem gibi geri dn olmayan bir azap iinde geirmelerini gze almazlar. Bu nedenle de Allah'n en beenecei ve en ok honut olaca ahlak yaamas ynnde tevik ederek onu cennete hazrlar ve dolaysyla da olabilecek en stn merhamet rneini sergilerler. Unutmamak gerekir ki, asl merhametsizlik, kar tarafn ahiretini dnmeksizin, yapt yanllara bile bile seyirci kalmaktr. *Duygusallk kimi insanlarda, iine kapanklk, insanlarla iletiim kuramama biiminde kendini gsterir. Bu tr duygusallkta kii yalnzca kendi dnyasnda, kendi sorunlaryla ilgilenen, evresinde olup bitenlere kar duyarsz ve etkisiz bir yap sergiler. Kuran'da emredilen gl bir kiilie sahip olmadndan d dnyann olaylaryla baa kacak dirayeti ve gc gsteremez, karsna kan sorunlarn stesinden gelmeyi gze alamaz, srekli aciz, aresiz ve baarsz bir yap gsterir. Tevekkl, Allah'a dayanp gvenmeyi, Allah'a ynelip O'ndan yardm istemeyi dnmedii iin, kendini tm dnyaya kar tek bana ve savunmasz hisseder. Bu yzden kendi iinde yaratt hayal dnyasnn dna kmaktan korkar. Duygusalln sebep olduu bu melankoli hali bu tip kiileri bunalma kadar srkler. Kendini insanlardan tecrit etme, stresli olma, moral bozukluu, sinir krizleri geirme, yas tutma, efkarlanma, bunalma girme, intihar dnceleri gibi, duygusal insanlar tarafndan doal karlanan tavrlarn zel anlamlar vardr. rnein arkadann yapt bir espriden alnan bir gen kz btn geceyi alayarak geirmeyi, btn akam arkadann bu sz sylemesinin nedeni zerine dnmeyi makul grebilir. Bir bakas iinse sann beyazlamas, deimeyecek fiziksel bir kusurunun olmas bunalma girmesi iin yeterli olabilir. Gz neden renkli deil, boyu neden biraz daha uzun deil gibi onlarca, yzlerce konu zihnini megul ederek, soruna dnr. Tm bunlar iin de can sklr, znt duyar. Bu tr kiilerde karanlkta oturarak "dnme" ad altnda vesvese yapma, hznl iirler yazma, saatlerce duvara bakarak hayal kurma, yamurda yrme, derin derin i ekme, uzaklara dalma, omuza yaslanp alama, gzleri dolarak sesi titreyerek konuma gibi tavrlar sk sk grlr. Bazlar "efkar datma" ad altnda ar derecede iki ve sigara ier. Neticede bunlarn hepsi karanlk bir dnyaya ait i skntsna, huzursuzlua ve ruhen-bedenen salksz bir hayat srmelerine sebep olur. Hepsinden nemlisi de Allah'n beenmedii bir ahlak yaam, O'nun honut olmad bir hayat benimsemi olurlar. *man sahibi uurlu bir kii, btn kalbiyle sevmesi, yaknlamas, balanmas gereken varln Allah olduunu bilir. nk kendisini yoktan var etmi, bedenini, akln, uurunu, imann ve sahip olduu btn hereyi kendisine O vermitir. Btn ihtiyalarn karlam ve karlamaktadr. Kendisi iin bu dnyada saysz nimetler yaratmtr. Dahas, kendisine iman ettii ve itaat ettii takdirde onu hem dnyada hem de ahirette ok byk ve sonsuz bir nimetle, kendinden bir sevgi ve honutlukla mjdelemektedir.

Btn bunlar da yalnzca kendisinden bir rahmet ve ltuf olarak karlksz bir ekilde vermektedir. O halde gerek anlamda, herkesten ok sevilmeye, balanlmaya layk olan yalnzca Allah'tr. Nitekim Allah, mminleri "Ve yalnzca Rabbine rabet et" ayetiyle bu konuda uyarmaktadr. (nirah Suresi, 8) *Akl sahibi kiiler olarak hayatlarn tevazu zerine kuran peygamberler ve mminler, bizlere en gzel rnekleri oluturmaktadrlar. rnein Hz. Sleyman ok zengin ve glyd ama bunu sadece Allah rzas iin kullanmt. Ayn ekilde Zlkarneyn de kavimler zerindeki hakimiyetini Allahn dinine hizmet etmek iin bir ara olarak grmt. Hz. Davud ise bulunduu makamda Allahn rzasna uygun davranmaya ve adaletli olmaya ok titizlik gstermiti. Bu stn insanlarn yan sra Peygamberimizin yannda bulunan sahabelerin hayatlar da mslmanlar iin iyi bir model tekil eder. Birou kavmin nde gelen elit tabakasna mensup ailelerin bireyleri olduklar halde, Allahn diniyle makam, mal, evre arasnda bir seim yapma durumunda kaldklarnda, hepsi hi dnmeden Allah ve Resuln semilerdi. nk onlar dnya hayatnn nemli olmadn, asl olann ahiret hayat olduunu biliyorlard. Allah honut ve raz etmek kasdyla Peygamberin safnda yer aldlar, gerektiinde hicret ettiler, mallarn-servetlerini geride braktlar, mevkileriniitibarlarn nemsemediler, btn hayatlarn dine hizmet etmeye adadlar. Allahn honut olduu model bellidir. Birtakm zelliklere sahip olan kiiler (mal, para, gzellik, zeka, itibar, genlik v.b.) bilmelidirler ki, bunlarn hepsi Allah tarafndan onlara verilmitir ve kendileri bylece denenmektedirler. Ahirette de hepsinden tek tek hesaba ekileceklerdir. Bunu kavrayamayp Allaha kar byklenen kiilerin ruh hallerinden bahseden bir ayet yledir: O, hi kimsenin kendisine asla g yetiremeyeceini mi sanyor? O: 'Ynla mal tketipyok ettim diyor. Kendisini hi kimsenin grmediini mi sanyor? (Beled Suresi, 5-7) *nkarclar Allahn kendilerine verdii imkan ve nimetlerle marp azarken, mminler markln ve kibirin Allah katnda sevilmeyen bir hareket olduunu bilirler. Alakgnll ve teslimiyetli davranarak Allahn honutluunu kazanmaya alrlar. Allah rzas iin gsterdikleri bu ahlak hayatlarnn her annda ve herkese kar uygularlar. Mminler nefislerine ters gelen bir olayda veya sktklar bir anda da evrelerindeki insanlara tevazulu davranr ve gzel ahlak gsterirler. nk onlar iin en nemli ey Allahn raz olmasdr. Allahn her an hereyi grdn bildiklerinden bu konuya ok titizdirler. *Mminler Allaha kar acizliklerini ve dnyada onlara verilen eksiklikleri kabul ettiklerinden hata yapmaktan korkmazlar. Bir byklk iddias ile ortaya kmadklar iin eksiklikleri, yanllar olmas onlar etkilemez. nk insanlara kar "prestijlerini koruma" derdinde deildirler; tek amalar Allaha kul olmak, Onu raz etmektir. *hedefi Allahn rzas olan bir dini, Allahn raz olmad enaniyetten taviz vermeden yaamaya almak, anlamsz ve kendi iinde elikili bir davran olacaktr.

Din tevazu, teslimiyet, alakgnlllk, Allaha kar boyun eicilik gerektirir. Enaniyetli bir kiide ise bu tr mmin zellikleri barnamaz. Bu yzden byle bir kii gerek anlamda iman edemez. *itaat konusu, enaniyetli insanlarn dine girebilmelerine kesinlikle geit vermeyen bir kale gibidir. Bu kalenin kaplar ancak tevazu, teslimiyet ve alakgnlllkle alr. Btn bunlarn yan sra enaniyet, bir kiinin btn ahlaki vasflarnn krelmesine, kalbinin katlamasna yol aan bir hastalktr. Yani enaniyet bizzat dinde istenmeyen bir zellik olduu gibi enaniyetin dourduu dier olumsuz karakter zellikleri de dinin ngrd stn ahlak modeliyle btnyle tezat tekil eder. rnein mmin, cmertlik, fedakarlk, sabr, anlay, efkat, merhamet, kararllk, vefa, hogr, ve bunlara benzer pek ok stn ahlaki zellie sahiptir. Oysa enaniyetli bir kimsede bu mmin zelliklerinin gerek manada bulunmas mmkn deildir. Bunlarn aksine enaniyetli kii, cimri, sadece nefsinin karlarn dnen, sabrsz, kararsz, anlaysz, zalim ve benzeri zelliklerin topland bir karakter yaps sergiler. Byle bir yapyla da dini yaamak ve onun hkmlerini gerei gibi yerine getirebilmek mmkn deildir. Zaten dinin en nemli amac insann, Allahn raz olduu, beendii bu stn ahlaki vasflar kazanmasdr. NEML BLGLER Tarih: 3/10/2006 17:15 - yok Yorum - Yorum yaz - Balant *"Gerekten Allah'a ve Reslne kar (onlarn koyduklar snrlar tanmayp kendileri snr koymaya kalkmakla) bakaldranlar, kendilerinden ncekilerin alaltlmas gibi alaltlmlardr. Oysa biz apak ayetler indirdik. Kafirler iin kltc bir azap vardr. Allah, hepsini diriltecei gn, onlara neler yaptklarn haber verecektir. Allah, onlar (yaptklaryla bir bir) saymtr; onlar ise onu unutmulardr. Allah, her eye ahid olandr." (Mcadele, 5-6) Buna karlk Resul'e tabi olan mminler ise dnyada zafer ve hakimiyetle, ahirette Cennetle ve hepsinden en nemlisi, Allah'n rzasyla dllendirilirler. *insan Allah'n kendisini yaratm olduunu unutmaya son derece eilimlidir. Allah' unuttuu anda ise, kendi bencil hrs ve tutkular (nefsi) devreye girerek ona yeni ilahlar gsterecektir. Artk kendisini yaratan ve "dzgn bir adam klan" (Kehf,37) Allah'a deil, baka varlklara kulluk etmeye; onlar honut etmeye, onlardan medet ummaya, onlar sevip onlardan korkmaya balar. *nsan kendi iindeki sesleri birbirine kartrmaktan, hangisinin doruyu, hangisini yanl sylediini anlayamamaktan endie edebilir. Ama bilmek gerekir ki, vicdan doruyu grdnde bir an dahi tereddt etmez, hibir zaman insan kararszlk iinde brakmaz ve doruyu annda syler. Ancak vicdann bu sesinin hemen sonrasnda nefis devreye girer ve vicdann sylediini kiiye yaptrmamak iin binbir trl bahaneler uydurur. Yani bir insann karlat bir olay karsnda duyduu ilk ses vicdannn sesidir.

Arkasndan gelen tm mazeretler, olumsuzluklar ise nefis kaynakldr. Siz duyduunuz anda, Allah rzas iin en gzele aran o ilk sesin vicdannza ait olduunu anlamazlktan gelmeyin. *Nefse ve ona 'bir dzen iinde biim verene', Sonra ona fcurunu (snr tanmaz gnah ve ktln) ve ondan saknmay ilham edene (andolsun). (ems Suresi, 7-8) Ayette de bildirildii gibi nefis insan en knden en byne kadar yaad her olayda Allah'n snrlarn amaya, isyana ve ktle arr. nsann kendi istek ve tutkularn n plana kartarak Allah'n rzasn gz ard etmesini ister. *u anda lmeyeceinizin garantisini size ne kendinizin, ne bakasnn veremeyeceini bilen biri olarak hayatnz bu keskin gerei unutmadan dzenleyin ve Allahn raz olaca bir insan olmaya aln. Pimanln ve tevbenin fayda etmedii o gn gelmeden evvel... *Kurana tabi olan insanlar Allah olabilecek en fazla ekilde raz etmeye ve O'nun honutluunu kazanmaya alrlar. Bunun iin Kuran'n gsterdii ekilde srekli bir tavr mkemmellii iinde, hayr, gzellik peinde olurlar. Hibir karlk ve takdir beklemeksizin fedakarlkta bulunur, Allah'n emrine uygun olarak ktl iyilikle uzaklatrrlar. Her kararlar, konumalar, tavrlar, tepkileri Allah korkusuna dayal olduundan yaamlarnn her annda olabilecek en gzel ahlak sergilerler. *nsan Allah'n Zat'n gremez, ama O'nun varln ve kudretini evresinde var olan saysz delilden anlayabilir. Ve O'nun insanlardan isteklerini, emirlerini, honutluunu kazanmann yollarn, samimiyeti orannda idrak edebilir. *Dnp arkanza baktnzda, zamann mthi bir sratle geiinden dolay hibir eyden tam tatmin olamadnz grrsnz. Belki belli bir zamana kadar bu gerei fark edememi de olabilirsiniz. Ama bu keskin gerei anlamaya balayan bir insan artk hereyi daha aklc dnmeli, kendisini ve hereyi yaratan Allahn insanlardan istediklerini renmeli, hayatn da buna gre dzenlemelidir. En bata dnyada kendisine hereyi veren, ahirette ise sonsuza kadar verecek olan Rabbini honut etmeye almaldr. nk bu gerei anlamazlktan gelip ksack dnya hayatlarn sorumsuzca tketen inkarclar, ahirette iddetli bir aknlk yaayacaklardr. Diriltilip Allahn huzuruna getirildiklerinde dnyada ok ksa bir sre kaldklarn anlayacaklardr. *Allah, seip beendii dininin hkmlerini, snrlarn Kuranda tm insanlara bildirmitir. nsanlar ancak Allahn emrettii bu hkmleri eksiksiz olarak uygulamak suretiyle kurtulu bulabilirler. Ahirette, bu snrlar byk bir evkle uygulayan, tm hayat boyunca kendisini yaratan Allahn honutluunu kazanmaya alm bir kii ile bu snrlar gzard edip, kendi zevkleri uruna dnya hayatn tketmi bir kiinin grecekleri karln ayn olmayaca APAIK ortadadr. Allah Kuranda nasl bir kuldan honut olacan ok ayrntl ve ak bir ekilde anlatmtr. Dolaysyla insann en byk sorumluluu Allahn kitabnda anlatlanlar

uygulamaktr. *Allah'n honut olaca bir ahlakn en nemli gstergelerinden biri, insann Allah'a kar olan samimiyeti ve drstldr. nsan hi kimseye kar deil, yalnzca Allaha kar sorumludur ve ahirette kendisini hesaba ekecek olan da Allahtr. yleyse dnyevi birtakm karlar uruna, Allah unutup da insanlarn rzas iin birtakm yalanlara, samimiyetsiz tavrlara bavurmak son derece anlamszdr. *Allahn varlna inanan bir insan tm yaam boyunca, Onun kendisine gsterdii yolda ilerler. O'nun emirlerine, hkmlerine byk bir hassasiyet gsterir, mrn Rabbinin honutluunu kazanmak iin geirir. Bunun iin de Allahn insanlar iin seip beendii din olan slama gre yaar ve Kuran kendisine rehber edinir. Yksek vicdanlar sayesinde Allahn kendilerinden istedii ve birok ayetinde rneklerini bildirdii gzel ahlak tm yaamlarna yanstrlar. Asla Rablerinin hkmlerinin dna kmaz, yasaklarn gz ard etmezler. Bu, Allah'n kendilerini yaratt gibi, lm, hayat ve ahireti de yarattn bilerek O'ndan korkup saknan insanlarda var olan bir ahlaktr. *Yalnz Allah'tan korkmanz ve yalnz O'nun rzasn aramanz gerektiini unutmayn. Yaantnzda nemli olduunu dndnz veya g sahibi gibi grdnz, bu nedenle kendi kendinize gznzde byttnz hibir insann, gerekte kendisine ait en ufak bir gc yoktur. Byleyken bir insandan, Allah'tan korkar gibi korkmak, ekinmek veya Allah' sever gibi sevmek Kuran'a gre "o kiiyi Allah'a e ve ortak" tutmaktr ki, Kuran'da Allah bunun byk bir gnah olan irk olduunu bildirmitir: nsanlar iinde, Allah'ta bakasn 'e ve ortak' tutanlar vardr ki, onlar(bunlar), Allah' sever gibi severler. man edenlerin ise Allah'a olan sevgileri daha gldr. O zulmedenler, azaba urayacaklar zaman, muhakkak btn kuvvetin tmyle Allah'n olduunu ve Allah'n verecei azabn gerekten iddetli olduunu bir bilselerdi. (Bakara Suresi, 165) Yukardaki ayette de haber verildii gibi inananlar ise Allah'n rzasn hereyden stn tutarlar. Bu ylesine nemli bir konudur ki, eer insann yaants bu temel zerine olursa, kii her an Allah'tan baka korkacak, saknacak, muhta olunacak, boyun eilecek bir varlk olmadnn bilinciyle hareket eder. Bu bilinle gerek anlamda bir hrriyete sahip olurken, ayn zamanda sonsuz g sahibi bir Veli edinmi, malup edilemez bir kii olur. Bu ekilde var olan hereyin tm ihtiyalarn gideren, i huzuru ve skunet veren, sknt ve ihtiya iinde olana yardm eden, herkesin yaptklarnn karln eksiksiz olarak veren ve koruyan Allah'n rzasn kazanmay umar. Kuran'da Allah rzasnn nemine yle bir rnek verilerek dikkat ekilmektedir: Binasnn temelini, Allah korkusu ve honutluu zerine kuran kimse mi hayrldr, yoksa binasnn temelini gecek bir yarn kenarna kurup onunla birlikte kendisi de cehennem atei iine yuvarlanan kimse mi? Allah, zulmeden bir toplulua hidayet vermez. (Tevbe Suresi,109)

nsanlarn ounun iine dt en byk yanlglardan biri budur: Tm hayatn insanlar raz etmek zerine kurmak. Oysa kendini yaratan ve yaatan unutup da insanlar raz etmek iin harcanan her saniye, yaplan her i, sonunda o kiiye azap olarak dner. Allah bu konuyla ilgili olarak Kuran'da, dnebilenler iin ok hikmetli bir rnek vermitir. Ayette yle buyrulmaktadr: Allah (ortak koanlar iin) bir rnek verdi: Kendisi hakknda uyumsuz ve geimsiz bulunan, sahipleri de ok ortakl olan bir adam ile yalnzca bir kiiye teslim olmu bir adam. Bu ikisinin durumu bir olur mu?... (Zmer Suresi, 29) Allah, Kendi istedii ekilde yaayan kullarn hem dnyada hem de ahirette olabilecek en gzel hayatla yaatr. Ama Allah'n rzasna uymaktan uzaklap, kendisi gibi aciz birer kul olan insanlardan veya baka varlklardan medet umanlar daima byk bir kmaz ve zulm ierisindedirler. Allah bunu bir ayetinde yle bildirmitir: phesiz Allah, insanlara hibir eyle zulmetmez. Ancak insanlar kendi nefislerine zulmediyorlar. (Yunus Suresi, 44) Dahas Allah ile birlikte baka ilahlar edinenler ayette bildirildii zere, knanm olarak kendi bana, yapayalnz ve yardmcsz braklrlar. Allah ile beraber baka ilahlar edinme, yoksa knanm ve kendi bana (yapayalnz ve yardmcsz) braklm olursun. (sra Suresi, 22) *lm, hayatn Allah'n rzasna uygun olarak deerlendirenler iin mutluluk ve kurtulua alr. Allah'tan yz evirmi olanlar iinse, kesin bir ykm ve felaketin balangcdr. *Gerek u ki, kyamet saati yaklaarak gelmektedir, onda phe yoktur. Gerekten Allah kabirlerde olanlar diriltecektir. (Hac Suresi, 7) u an durup kolunuzdaki saate bir bakn, geen her saniye sizi Allah'n huzuruna kp hesap vereceiniz o gne daha da yaklatryor. stelik size dnyada kalmanz iin ne kadar sre verildiini de bilmiyorsunuz. Fakat sizin iin belirlenen o vakit muhakkak gelecek ve byk ihtimalle sizin hi beklemediiniz bir anda melekler cannz alacak, sonrasnda ise kyamet gn ile karlaacaksnz. Bir anda dnyaya dair tm ileriniz anlamn tamamen yitirecek, nemli olann sadece takva ve Allah'n rzasn kazanmak olduunu kesin olarak greceksiniz. *Allah cennetini zletmek ve insanlarn Allah'n rzasna gre yaamasn salamak iin dnyay eksikliklerle dolu yaratmtr. Cennete gre nimetleri az olan bu dnyann en nemli eksikliklerinden biri de, hereyin bir sonunun olmasdr. Ayrca inkarclara Allah'n verdii bir bela daha vardr ki, dnyaya balanp ahireti unutmalar dolaysyla, buradaki en gzel eylerden dahi bir sre sonra artk bkarak zevk alamaz hale gelirler. Oysaki cennet, gzelliklerle dolu olan, bkmadan ve yorulmadan tm bu nimetlerin her birinden en fazla lezzetin alnaca bir mekandr. Mminlere ayn dnyada olduu gibi, cennette de bir bkknlk dokunmayacak ve stelik hibir yorgunluk da kesinlikle hissetmeyeceklerdir. (Fatr Suresi, 35)

Ancak unutmayn ki, cennetteki btn nimetlerin de stnde, en byk gzellik, Allah'n honutluunu kazanm olmaktr. Allah'n honutluunu kazanm olmak, hibir maddi gzellikle kyaslanamayacak bir mutluluk ve huzurdur mminler iin... Kuran'da da bildirildii gibi "... Allah'tan olan honutluk ise en byktr" (Tevbe Suresi, 72) Cennetteki tm mkafatlar, Allah'n honutluu neticesinde verildikleri iin ok deerlidirler. Allah, cennete layk grd kiinin yaam boyunca yapt ilerden honut olmu, hatalarn balam ve kendisini sonsuz olan asl yaamnda, honut olaca en gzel mekana koymutur. Allah iman edenleri Kuran'da yle mjdelemektedir: Ey mutmain (tatmin bulmu) nefis, Rabbine, honut edici ve honut edilmi olarak dn. Artk kullarmn arasna gir. Cennetime gir. (Fecr Suresi, 27-30) te Allah' honut edenlere vaad edilen cennet budur. Bu gzel sonuca yani cennete yalnzca dnyann imtihan yeri olarak yaratldn bilen, Allah'n uyarlarn dinleyen, vicdanna uyan, yalnz Allah'n rzasna gre hareket edenlerin ulaacaklarn asla unutmayn. *Kuran, insanlarn Allah' tanmalar, O'nun bir tek ilah olduunu bilmeleri, Rabbimize nasl kulluk edeceklerini renmeleri ve akl sahiplerinin iyice t alp dnmeleri iin Allah katndan gnderilmi bir kitaptr. Yol gstericimiz olan Kuran'da Allah bize ihtiya duyacamz hereyi aklamakta, Kendisinin raz olaca yollar gstermekte ve Kendisine kulluk etmenin gzel sonucunu mjdelemektedir: ... Biz Kitab' sana hereyin aklaycs, Mslmanlara bir hidayet, bir rahmet ve bir mjde olarak indirdik. (Nahl Suresi, 89) *O, amel (davran ve eylem) bakmndan hanginizin daha iyi (ve gzel) olacan denemek iin lm ve hayat yaratt. O, stn ve gl olandr, ok balayandr. (Mlk Suresi, 2) Yukardaki ayette de grld gibi Allah insanlar denemek iin yaam yaratm ve insanlar dnyaya geici olarak yerletirmitir. Burada karmza kan olaylarla bizi denemekte; inkarclarn ortaya kmas, inananlarn ktlklerden arnmas ve cennet ahlakna ulamas iin hayat devam ettirmektedir. Yani dnya sadece Allah'n honutluunu kazanabilmeniz iin bir snanma, bir eitim yeridir. Allah, insanlara korumalar gereken snrlar, honut olaca davranlar ve Kendisini raz etmeyecek hereyi aka bildirmitir. Buna gre, insan dnyada gsterdii tavrlarla ebedi hayatnda ceza grecek veya mkafata kavuacaktr. Bu durumda yaadmz her saniye, bizleri ya cennete veya cehenneme yaklatrmaktadr. yleyse siz de u an denenmekte olduunuzu, bu denemenin sonucunun sonsuz yaamnz belirleyeceini ve bu sonucun ok yakn olduunu sakn unutmayn. Allah bu gerei kullarna pek ok ayette hatrlatr ve o gne kar onlar yle uyarr: Ey iman edenler, Allah'tan korkun. Herkes yarn iin neyi takdim ettiine baksn. Allah'tan korkun. Hi phesiz Allah, yaptklarnzdan haberdardr. (Har Suresi, 18)

*nsan bedeninin lmden sonra girdii hal kukusuz ibret vericidir. Byle bir grntyle birka dakika hatta saniyeler sresince muhatap olmak bile bir insan iin dayanlmazdr. Peki yaam sresince son derece dzgn grnm olan insan bedeninin, lmn ardndan neden bu hale geldiini hi dnm mydnz? Elbette bu, zerinde dnmeniz gereken bir konudur. nk kendi bedeninizin de, deer verdiiniz tm insanlarn bedeninin de bir gn ryp kokuaca gerei sizi dnyaya balanmaktan, ahireti unutmaktan kesin bir suretle alkoyacaktr. Tm bu gereklere ramen insanlarn ou dnyayla ilgili her konuda kendi kar ve menfaatlerini en ince ayrntlaryla hesaplarken, kendileriyle ilgili en byk hakikat olan lm hesaba katmazlar. Ama bu byk bir yanlgdr; bu yanlg sebebiyle lmden sonras iin hazrlk yapmamalar onlar iin sonsuz bir azaba neden olur. O halde insann yapmas gereken, leceini asla aklndan karmamak ve dnyada Allah' raz edecek iler yapmaktr. *Ben grmekte olan biriyken, beni niye kr olarak harettin Rabbim?" diye sormalarna karlk; (Allah da) Der ki: "te byle, sana ayetlerimiz gelmiti, fakat sen onlar unuttun, bugn de sen ite byle unutulmaktasn. (Taha Suresi, 125-126) te siz de hesap gn bu duruma dmek istemiyorsanz yaamnz boyunca Allah' raz etmeniz gerektiini unutmayn. *Yanl yaplan ey ne olursa olsun drstlkten dn vermemeyi salayacak olann; Allah'tan baka kimseden korkmamak olduunu sakn unutmayn. eytan, daha ok insanlar arasnda kk dme, adaletsizlie urama, zarar grme gibi dncelerle insanlar samimiyetsizlie srkler. Oysa bu bir kuruntudur. nk en nemli olan Allah'n raz olmas ve affetmesidir ki dnyada da, ahirette de ceza ve mkafat yalnzca Allah'tandr. *insann gerek bir samimiyetle balanmas gereken yalnzca Allah'tr. Bir insan cahil olabilir, Allah' raz etmek iin yapmas gereken baz eyleri bilmiyor da olabilir. Ama Allah samimi olarak Kendisine ynelmek isteyen kullarna mutlaka doruyu gsterecek, onlar hidayete ulatracaktr. nemli olan; kiinin samimi bir kalple Rabbimize balanmasdr. Allah Kendisine teslim olanlarn, asla zarara uramayacaklarn yle bir rnekle mjdelemitir: Kim ihsanda bulunan (biri) olarak yzn (kendini) Allah'a teslim ederse, artk gerekten o kopmayan bir kulpa yapmtr. Btn ilerin sonu Allah'a varr. (Lokman Suresi, 22) *Bir insan u dakikaya kadar dinsiz olarak yaam olabilir, tm mrn Allah'n raz olmayaca bir ekilde geirmi de olabilir. Ama bir anda samimi ve kesin olarak ald bir kararla tevbe etmesi karlnda, Allah'n balamasn ve tevbesini kabul etmesini umabilir. Unutmayn Allah'a kar ilenen sulardan samimi bir tevbe ile kurtulmak bir anlk karara baldr ve tek kurtulu yoludur. Fakat nemli olan Allah'a verilen szn tutulmas ve Allah'n tavsiye ettii samimiyeti yakalayabilmektir.

*Allah honut olaca ahlak Kuran'da tarif etmitir. Dolaysyla her insan Kuran' yaamakla yani hkmlerini uygulamakla ykmldr. nsanlar, dnya hayatnda yaptklarnn hesabn verecekleri gn, Kuran'dan sorulacaklardr. Bu nedenle tm davranlarnzn, dnce yapnzn, aldnz kararlarn ksacas yaam eklinizin toplumun ounluuna deil, sadece Kuran'a uygun olmas gerektiini unutmayn. Kuran'a gre yaamak insan kurtulua gtrecek yegane yoldur. *halk arasnda zellikle kader ile ilgili olarak pek ok yanl kanaat vardr. Cahil bak alarndan dolay bu konuda herkes dnmeden konuabilmektedir. stelik bunun Allah'n honut olmayaca bir tavr olduunu da gz ard ederek arklarda, iirlerde, gnlk konumalarda farknda olarak ya da olmayarak kadere isyan manasna gelecek ifadeler kullanlabilmektedir. Bozuk mantk rgsnden kaynaklanan "kaderini yenmek", "kaderini deitirmek" gibi birtakm yanl ifadeler de toplumda olduka yaygndr. Bu manta sahip olan kiiler baz beklenti ve tahminlerine "kader" adn koyup, bunlarn gereklemediini grnce de kaderin belirlendii gibi gitmediini, deitiini zannederler. Bu tr tutarsz mantklar kaderin anlamnn tam olarak kavranamam olmasndan kaynaklanr. *Unutmayn ki eytan, kendisi gibi sizin de Allah'a kar kstah, saygsz, itaatsiz ve kibirli olmanz ister. Kt ahlak gstermenizi, Allah'n honut olmayaca her trl tavr uygulamanz ve Allah'a kar birtakm zanlarda bulunmanz emreder; O'nun gcn ve bykln gerei gibi takdir etmenizi engellemeye alr. Allah Kuran'da bu tehlikeye zellikle dikkat ekmitir: Ey insanlar, yeryznde olan eyleri helal ve temiz olarak yiyin ve eytan'n admlarn izlemeyin. Gerekte o, sizin iin apak bir dmandr. O, size yalnzca, ktl, irkinhayaszl ve Allah'a kar bilmediiniz eyleri sylemenizi emreder. (Bakara Suresi, 168169) *"... Siz dnyann geici yararn istiyorsunuz. Oysa Allah (size) ahireti istemektedir..." (Enfal Suresi, 67) ayetinde de belirtildii gibi Allah kullarnn ahirette en gzel makama ulamalar iin dnyann eksikliklerle dolu olduunu srekli hatrlatr. Siz de bu hatrlatmalar sakn gz ard etmeyin ve sonsuz mutluluk iin dnyada Allah' honut etmeniz gerektiini unutmayn. *nsan unutkandr ama Allah asla unutmaz ve yanlmaz, bu nedenle dnyada ilenen ktlklerden, sahipleri hibir ekilde kaamayacaklardr. Bir kii bundan 10 sene nce Allah'n honut olmayaca bir sz sylediini veya aklndan isyankar bir dnce geirdiini hatrlamayabilir ama hesap gn Allah o sz de, dnceyi de an an karsna getirecektir: De ki: "Sinelerinizde olan -gizleseniz de, aa vursanz da- Allah bilir. Ve gklerde olan da, yerde olan da bilir. Allah, hereye g yetirendir." Her bir nefsin hayrdan yaptklarn hazr bulduu ve her ne ktlk ilediyse onunla kendisi arasnda uzak bir mesafe

olmasn istedii o gn (dnn). Allah, sizi kendisinden sakndrr. Allah, kullarna kar efkatli olandr. (Al-i mran Suresi, 29-30) Allah, hepsini diriltecei gn, onlara neler yaptklarn haber verecektir. Allah, onlar (yaptklaryla bir bir) saymtr; onlar ise O'nu unutmulardr. Allah, hereye ahid olandr. (Mcadele Suresi, 6) *Yzlerinin atete evrilip evrilecei gn, derler ki: "Eyvahlar bize, keke Allah'a itaat etseydik ve Resl'e itaat etseydik." (Ahzap Suresi, 66) Ate, onlarn yzlerini yalayarak yakar da onun iinde onlar, (etleri syrlm olarak srtan) dileriyle kalverirler. (Mminun Suresi, 104) Cehennemde yznzn atete evrilip evrilmesini istemiyorsanz sakn dnyada bulunu amacnz ve Allah'n honutluunu kazanmadnz takdirde mutlaka cehennemle yzyze geleceinizi unutmayn. *Din Allah korkusu temeli zerine kurulmutur. Ancak Allah'tan gerei gibi korkanlar dinde samimi olabilirler. nk Kuran'a baktmzda samimiyetin, Allah'tan ii titreyerek korku duyan, sadece Allah'n honut olaca tavra ynelen kiinin tutumu olduunu anlarz. *Allah kullarna, elileri ve onlara gnderdii kitaplar vastasyla emirlerini bildirmi, honut olaca tavrlar hatrlatmtr. *insanlarin zorunlu olarak Mslman ya da Hiristiyan yapildigi bir lkeyi dsnelim. Dahasi bu dinlere inanan kisilerin, dinlerin kurallarina gre yasamalari iin de zorlandiklarini farz edelim. Diyelim ki sz konusu devlet modeli, toplumdaki insanlari namaz kilmalari ya da kiliseye gitmeleri iin devletin kolluk kuvvetleriyle zorlasin. Ya da biraz daha 'ilimli' bir yntem benimseyip, namaz kilanlara ya da kiliseye gidenlere dl versin. Byle bir devlet laiklige tamamen aykiri bir devlet olacaktir. Dahasi, bir o kadar da Islam'a ve Kuran ahlakina aykiri olacaktir. Bunun nedeni, zorla ya da menfaat karsiligi elde edilen bir dini inancin ya da ibadetin, Islam'a gre hibir degerinin olmayisidir. nk inan ve ibadet, Allah'a ynelik ve Allah rizasi iin oldugunda bir deger tasir. *lm vaktinin bilinmemesi insann dnyadaki imtihannn bir srrdr. Bunun bilincinde olan mmin her an lecekmi gibi ahiret yurdu iin hazrlk yapar. Allah'n tm emir ve yasaklarn samimi bir ekilde hayatnn her annda yerine getirir. man etmeyen bir insan ise, Allah rzasnn deil, nefsinin istekleri dorultusunda yaar. *insan dnyada sergiledii hal, tavr ve ahlakyla Allah'n rzasn kazanrsa, Allah onu dnyada ve ahirette koruyup gzetecektir. Ama dnyadayken bu frsat karrsa, daha lm melekleri yanna geldii anda artk hibir zaman telafi edemeyecei bu korkun hatasnn farkna varacak ve sonsuza kadar srecek bir pimanlk iinde yaayacaktr. *gerek pimanlk, insanlar hemen harekete geiren, hatta onlar deitiren, hatalarn dzeltmeye ynlendiren byle bir pimanlktr. Bylesine samimi bir pimanlkta insanlar,

hayatlarnn geri kalan blmn Allah'n rzasna uygun olarak yaayacak ve Allah' balayan ve esirgeyen olarak bulmay umacaklardr. *Bilinmelidir ki Allah sonsuz adalet sahibidir. Yaplan hibir hatay karlksz brakmaz, ancak Kendi rzas iin yaplan gzelliklerin de kat kat karln verir. Samimi bir pimanlk duyarak Kendisi'ne ynelen bir kimseyi mutlaka kurtulua erdireceini ve onu rahmeti ve cennetiyle mkafatlandracan mjdeler. Bu durumda insann kendine u soruyu sormas gerekir: Dnyada yaanan geici bir pimanln dahi ne kadar byk bir sknt olduunu biliyorken, sonsuza dek srecek bir pimanl gze almak doru olur mu? stelik azabn bir an olsun hafifletilmeyecei cehennem hayatnda yaanacak bir pimanl... Elbette hi kimse byle bir pimanl gze alamaz. Bu durumda insann yapmas gereken bellidir. Dnyada bu frsat deerlendirme imkan her insan iin halen mevcuttur. Dahas bu frsat kullanabilen bir insan sadece cehennem azabndan kurtulmakla kalmayacak, hem dnyadaki hem de cennetteki tm nimetlerin varisi olacaktr. te bu nimetlere kavumak ve cehennem halknn pimanlndan uzak kalmak isteyen her insan, hayatn Allah'n rzasn kazanmaya adamaldr. *lm ile birlikte Allah'n vaat ettii her olayn gerek olduunu kavrayan bu kimselerin pimanln artran bir konu daha vardr. Dnyada iken inanmadklar, szlerini ciddiye almadklar ve hatta alay ettikleri mminler, o gn inkar edenlerin ektii azaplarn hibirini yaamazlar. Onlar tm hayatlarn samimiyetle Allah'n rzasn isteyerek geirmelerinden dolay sonsuza kadar her eyin en gzeliyle mkafatlandrlrlar. *Sur'a frlecei gn, artk siz dalga dalga geleceksiniz. (Nebe Suresi, 18) te bu hesap gn inkarclar, hibir eyin Allah'n rzasn kazanmaktan ve O'nun azabndan korunmaktan daha nemli olmadn anlarlar. Allah'n gcnn ve varlnn delilleri son derece akken ve Allah Kendi rzasn kazanmann yollarn gstermiken, bu frsat nasl kardklarn dndke, yaadklar pimanlk iddetlenir. *O gn, yle yzler vardr ki apaydnlktr; Gler ve sevin iindedir. Ve o gn, yle yzler de vardr ki zerini toz brmtr. Bir karart sarp-kaplamtr. te onlar da, kafir, facir olanlardr. (Abese Suresi, 38-42) te o gn insanlarn sahip olduklar en kymetli ey, Allah'n rzasn arayarak yaptklar salih amellerdir. *...Dorusu Bana ibadet etmekten byklenen (mstekbir)ler; cehenneme boyun bkm kimseler olarak gireceklerdir. (Mmin Suresi, 60) Bu insanlarn bir ksm dnyada kendilerini ok gl grmler ve bundan dolay ba kaldrmlardr. Glerinin kendilerini her trl tehlikeye kar koruyacan sanmlardr. Ne zaman kendilerine cehennemin varl, bu dnyada Allah'n rzas iin yaamalar, ahirette cennet yurdunu istemeleri ve Allah'n Kahhar (kahreden) sfat hatrlatlsa, yle demilerdir:

Ve kendi kendilerine: "Sylediklerimiz dolaysyla Allah bize azab etse ya." derler. Onlara cehennem yeter; oraya gireceklerdir. Artk o, ne kt bir gidi yeridir. (Mcadele Suresi, 8) *nsann unutmamas gereken en nemli gerek udur: Dnyada bulunmasnn asl amac, Allah'n raz olduu bir kul olmaktr. Bunun dndaki her ey, kazand baarlar, sahip olduu mal mlk, ailesi, evresi, makam Allah'a yaknlamak iin yalnzca birer aratr. Bunlarn kendisine Allah'a kretmesi, O'na ynelmesi iin verildiini unutup veya gz ard edip, yalnzca bu aralar elde etmeyi ama edinenlerin ise dnyada yapmakta olduklar her ey boa kacaktr. Dnyada elde ettikleri geici faydalar bu kiilere ahiret gnnde hibir ey kazandrmayacaktr. *Her insan henz dnyada iken, hayatn Allah'n kendisinden istedii ekilde ynlendirme ve tevbe ederek geri kalan yaamn Allah' raz edecek ekilde srdrme imkanna sahiptir. *te, kimin tartlar ar basarsa, Artk o, honut olunan bir hayat iindedir. Kimin tartlar hafif kalrsa, Artk onun da anas (son dura) "haviye"dir (uurum). Onun ne olduunu (mahiyetini) sana bildiren nedir? O, kzgn bir atetir. (Kaari'a Suresi, 6 -11) Tm bunlar hesap gn inkar edenlerin yaayacaklar byk pimanln iddetini anlayabilmek asndan son derece nemlidir. nk o gn geldiinde insan piman olmak iin ok ge kalm olacaktr. Eer burada anlatlanlar dnr ve Allah'n raz olaca gzel davranlarn artrrsa, yukardaki ayette bildirildii gibi "tartlar ar basacaktr". Ve ancak bu ekilde ebedi pimanlktan kurtulabilecektir. *Ve hi kimsenin, hi kimse adna bir ey demeyecei, hi kimsenin efaatinin kabul edilmeyecei, hi kimseden bir fidye alnmayaca ve yardm grlmeyecei bir gnden saknn. (Bakara Suresi, 48) nkarclar kendilerine yaplan her trl uyarya ramen inkarda diretmi ve bile bile kendilerine byle bir son hazrlamlardr. O gn kavrayacaklar en byk gereklerden biri kendi kendilerine zulmettikleri yani kendi yaptklar dolaysyla cehennemi hak ettikleri olacaktr. Bunu anladklarnda hissettikleri pimanlk ise sonsuz hayatlar boyunca hibir zaman kurtulamayacaklar bir azap olacaktr. nk artk ok nemli bir gerekle yzyze gelmilerdir. Eer hayatlarn bo amalar yerine kendilerini yaratan Rableri'ni raz etmeye adam olsalar, bugn cehennemin kapsnda deil cennetin yannda olacaklardr. Ama onlar doru olan yapmamlardr ve bu yzden de ebedi hsranla karlamlardr. *Kuran'da Allah, samimi olarak yaplan her tevbeyi balayacan mjdeler. Allah insann iinde saklad, dnd, aklndan geirdii her kelimeyi, her dnceyi ve

insann kendi iinde samimi olup olmadn bilir. Nitekim "Rabbiniz, sizin iinizdekini daha iyi bilir. Eer siz salih olursanz, phesiz O da, (kendisine) ynelip dnenleri balaycdr." diyerek insana olan yaknln haber verir. (sra Suresi, 25) Ancak ok nemli bir gerek daha vardr ki; ldkten sonra dnyada yaplan hatalarn, ilenen gnahlarn telafi edilmesi asla mmkn deildir. O halde insann kaybedecei tek bir an dahi yoktur. Yaad dakikalar gz ap kapayncaya kadar gemekte, insan lme her geen saniye daha da yaklamaktadr. stelik lmn ne zaman, hangi gn ve saat kendisini bulacandan da emin deildir. Bir gn mutlaka lecek ve dnyada yapm olduu davranlar ile yaad hayattan dolay Rabbinin huzurunda hesaba ekilecektir. Bu nedenle insan ok yaknda leceini srekli aklnda tutmal ve ahirette piman olmamak iin yaamn yeniden gzden geirmelidir. u an lm melekleri ile karlam olsa, acaba geirdii bunca senenin hesabn verebilecek midir? Bugne kadar Allah' raz etmek iin neler yapmtr? O'nun hkmlerini uygulamadaki titizlii yeterli midir? Bu sorularn belki de hibirine verebilecei olumlu bir cevab olmayabilir. Ama eer, u anda tevbe eder ve bundan sonraki hayatn Allah' raz etmek iin geireceine samimi olarak karar verirse, Allah'n tevbesini kabul edeceini, onu balayacan umabilir. *Allah'a ynelip dnen insan dnyada ve ahirette Rabbinin rzasn kazanr ve honut edilmi olarak cennete girer: "Ey mutmain (tatmin bulmu) nefis, Rabbine, honut edici ve honut edilmi olarak dn. Artk kullarmn arasna gir. Cennetime gir." (Fecr Suresi, 27-30) lmn pimanlndan kurtulmak ve sonsuz cennetin gzelliklerine kavumak isteyen insan, lm ve sonrasn imdiden dnmeli ve kendisini yaratan Rabbinin yolunu semelidir. *Allah istemedike insan kendine zarar veya fayda salama gcne sahip deildir. Bana gelecek hibir eyi nleyemez, hibir hayra da kavuamaz. Mmin, Allah rzasn arad iin yaplmas gereken hereyi yapar, alnmas gereken tm tedbirleri alr. Ama sonucun Allah'n izni ile olduunu kesin olarak bilir, yanlzca O'na gvenip dayanr. *Bir insann baka bir insan Allah'tan daha ok sevmesi, Allah'tan daha ok ona deer vermesi, Allah'n rzas yerine onun honutluunu tercih etmesi veya Allah'tan korktuundan daha ok o insandan korkmas da birer mrik zelliidir. *Nefsin istekleri, Allah'n rzasna uygun olan tavrlarla elitiinde, mminler hibir zaman nefislerinden yana bir tavr gstermezler. Her olayda Allah'n rzasn gzetirler. *Allah'n rzasn gzard ederek harama giren ve bu ekilde kazan elde eden kii, bu tavrn lnceye kadar srdrmesi durumunda ahirette de sonsuza kadar cehennem azab ile karlk grr.

*Mrik kavimlerin en belirgin zelliklerinden biri bu insanlarn baka insanlardan veya varlklardan Allah'tan korktuklarndan daha ok korkmalar, bunlar Allah'tan daha ok sevmeleri veya Allah'n rzasn bu varlklarn rzasna tercih etmeleridir. *Sahip olduu hereyin Allah'n kendisine verdii birer nimet olduunu bilen Hz. Sleyman, bunlar Allah'n rzasn kazanmak amacyla istediini ise yle ifade etmitir: Hani ona akama yakn, bir ayan trna stne diken, br ayayla topra kazyan, yaz atlar sunulmutu. O da demiti ki: "Gerekten ben, mal (veya at) sevgisini Rabbimi zikretmekten dolay tercih ettim." Sonunda bu atlar (kotular ve toz) perdesinin arkasna saklandlar. "Onlar bana geri getirin" (dedi). Sonra (onlarn) bacaklarn ve boyunlarn okamaya balad. (Sad Suresi, 31-33) *... "Sizler bana mal ile yardmda m bulunmak istiyorsunuz? Allah'n bana verdii, size verdiinden daha hayrldr; hayr, siz, hediyenizle sevinip vnebilirsiniz" dedi. (Neml Suresi, 36) Hz. Sleyman bu szleriyle Allah'n rzasn hibir dnyevi kara tercih etmeyeceini gstermitir. Hz. Sleyman'n hibir eye tamah etmeyen bu tavr nemli bir stnlktr. Ve mminlerin rnek almas gereken gzel bir iman zelliidir. *Allah'n Hz. Muhammed'in kavmini denedii imtihanlardan birisi sava olmutur. Bu insanlardan bir ksm savaa kmalar gerektiinde insanlarn kendilerine bir zarar vermesinden korkmu ve geride kalmak istemilerdir. Elbette bunun altnda lm korkusu ve dnya sevgisi vardr. Oysa dnya hayat ok ksadr. nsan savata veya baka bir yerde ama mutlaka Allah'n kendisi iin belirledii zamanda lecektir. Bu sebeple lmekten veya baka bir eyden korkarak Allah'n rzasn gzard etmek, insann ahireti iin ok byk bir kayptr. Bu nedenle Hz. Muhammed kavmine dnya hayatnn yararnn ok az olduunu tebli ederek, asl yurtlar olan ahiret iin almalarn emretmitir. Kendilerine; "Elinizi (savatan) ekin, namaz kln, zekat verin" denenleri grmedin mi? Oysa sava zerlerine yazldnda, onlardan bir grup, insanlardan Allah'tan korkar gibihatta daha da iddetli bir korkuyla- korkuya kaplyorlar ve: "Rabbimiz, ne diye sava zerimize yazdn, bizi yakn bir zamana ertelemeli deil miydin?" dediler. De ki: "Dnyann meta azdr, ahiret, ise muttakiler iin daha hayrldr ve siz 'bir hurma ekirdeindeki ip-ince bir iplik kadar' bile hakszla uratlmayacaksnz." (Nisa Suresi 77) Ayn ey Allah'n emri olan her konu iin geerlidir. Allah'n beendii ahlak insanlara anlatmak, Mslmanlara fayda salamak, dine hizmet etmek belki kimi zaman insann nefsi ile atabilir. Mslmann yerine gre fedakarlk yapmas gerekebilir. Ama Allah'n rzasn kazanma amac ile yaayan gerek bir mmin iin byle anlar byk birer frsattr. nk ok ksa olan dnya hayatnda eytann kayp gibi gstermeye alt fedakarlklar, ahirette insana byk fayda getirecektir.

*Dnya Allah'n insanlar imtihan ettii bir yerdir ve insann sahip olduu herey ona Allah kendisini denemek iin vermitir. nsann bu gerei bilerek kretmesi ve sahip olduu eylerle yalnzca Allah'n rzasn kazanmaya almas gerekir. Oysa birok insan sahip olduklarn Allah'a ortak koar. Hz. Muhammed bu insanlar Allah'n azab ile uyarmtr: De ki: "Eer babalarnz, ocuklarnz, kardeleriniz, eleriniz, airetiniz, kazandnz mallar, az kar getireceinden korktuunuz ticaret ve hounuza giden evler, sizlere Allah'tan, O'nun Resl'nden ve O'nun yolunda cihad etmekten daha sevimli ise, artk Allah'n emri gelinceye kadar bekleyedurun. Allah, fasklar topluluuna hidayet vermez. (Tevbe Suresi, 24) *tm elilerin hayatlarnda grdmz gibi, mr boyunca insanlara tebli yapp, onlardan hibir karlk beklememek nemli bir mmin zelliidir. Bir mmin hangi devirde yaarsa yaasn, kimlerle beraber olursa olsun insanlar Allah'n beendii ahlaka armakla, onlara yaklamakta olan hesap gnn hatrlatmakla sorumludur. Bundan dolay ise kimseden bir karlk beklemez, yalnzca grevini en iyi biimde yerine getirmeyi ve Allah'n kendisinden raz olmasn ister. *nsann en byk dman eytandr. Allah ilk insan olan Hz. Adem'i yarattnda, eytana Hz. Adem'e secde etmesini emretmi, ancak eytan byklenerek Allah'n emrine kar gelmitir. Bunun zerine Allah eytan lanetlemi ve cennetten kovmutur. eytan cennetten kovulduktan sonra insanlar doru yoldan saptrmak kastyla, Allah'tan, kyamete kadar kendisine izin vermesini istemitir. eytann amac kendisinin cennetten kovulmasna sebep olarak grd insanlar, Allah'n raz olaca hak yoldan alkoymak ve bylece onlarn da cehenneme gitmesini salamaktr. *Dedi ki: "Gerekten ben, sizin bu yaptnza fke ile kar olanlardanm." (uara Suresi, 168) Bu ayetten de anlald gibi, Hz. Lut, kavminin tm srarlarna ve azgnlna ramen, Allah'n emirlerine uymu, insanlar da buna davet etmi ve bunda kesin bir kararllk gstermitir. Allah'n raz olmayaca her trl davrantan, kendisinin de raz olmadn ve buna engel olmak iin aba harcayacan dile getirmitir. *Evinde kalmakta olduu kadn, ondan murad almak istedi ve kaplar smsk kapatarak: "steklerim senin iindir, gelsene" dedi. (Yusuf) Dedi ki: "Allah'a snrm. nk O benim efendimdir, yerimi gzel tutmutur. Gerek u ki, zalimler kurtulua ermez." (Yusuf Suresi, 23) Amacna ulaamayan kadn ise Hz. Yusuf'a iftira atmtr. Yaplan ahitlik ve kullanlan delillerde Hz. Yusuf'un sulu olmad anlalmasna ramen bir sre sonra zindana atlmtr. Her durumda Allah'n kendisini denediini bilerek, Rabbimizi en ok raz edecei tavr seen Hz. Yusuf, bu olayda da zindanda olmann kendisi iin daha makbul olduunu yle dile getirmitir:

(Yusuf) Dedi ki: "Rabbim, zindan, bunlarn beni kendisine ardklar eyden bana daha sevimlidir. Kurduklar dzeni benden uzaklatrmazsan, onlara (korkarm) eilim gsterir, (bylece) cahillerden olurum." (Yusuf Suresi, 33) Bu olayda grdmz gibi, Allah'a kesin bir bilgiyle iman eden kii, karsna kan hibir olayda itidalini kaybetmemeli, Allah'a tevekkl etmeli ve mutlaka gzel bir sonula karlaacan unutmamaldr. nk Allah samimi kullarna dnyada ve ahirette yardm edeceini bildirmitir. Nitekim Hz. Yusuf'un hayat Kuran'da bu konuyla ilgili verilen nemli bir rnektir. *nsann, Allah'n beendii ahlak tam olarak yerine getirebilmesi iin gerek anlamda bir Allah korkusuna sahip olmas gerekir. Eer bir insan Allah'tan korkuyorsa, Allah'n beenmedii bir ahlak bile bile zerinde barndrmaz. Bilmeden yapt yanl bir davran varsa da doruyu rendii anda hatal tavrn dzeltir. Allah'n honut olaca bir yaam srer ve hem dnyada hem de ahirette gzel bir hayat umabilir. *"Andolsun, biz Nuh'u kendi kavmine (eli olarak) gnderdik. Bylece kavmine dedi ki: 'Ey Kavmim, Allah'a kulluk edin. Onun dnda sizin baka ilahnz yoktur, yine de saknmayacak msnz?' Bunun zerine, kavminden inkara sapm nde gelenler dediler ki: 'Bu, sizin benzeriniz olan bir beerden bakas deildir. Size kar stnlk elde etmek istiyor. Eer Allah (ne srdklerini) dilemi olsayd, muhakkak melekler indirirdi. Hem biz gemi atalarmzdan da bunu iitmi deiliz'." (Mminun, 23-24) Bu ayetler gstermektedir ki, inkarclar Resulleri de kendileri gibi basit insanlar zannetmektedirler. Hz. Musa ve baka tm Resuller, insanlar kendilerine itaate armaktadrlar; ama onlardan Allah rzas iin kendilerine itaat etmelerini istemektedir. Yoksa istenen kiisel bir itaat deildir. *"Erzak yklerini kendilerine hazrlaynca da, su kabn kardeinin yk iine brakt, sonra bir mnadi (yle) seslendi: "Ey kafile, sizler gerekten hrszsnz." Onlara doru ynelerek: "Neyi kaybettiniz?" dediler. Dediler ki: "Hkmdarn su tasn kaybettik, kim onu (bulup) getirirse, (ona armaan olarak) bir deve yk vardr. Ben de buna kefilim." "Allah adna, hayret" dediler. "Siz de bilmisiniz ki, biz (bu) yere bozgunculuk karmak amacyla gelmedik ve biz hrsz deiliz." "yleyse" dediler. "Eer yalan sylyorsanz (bunun) cezas nedir?" Dediler ki: "Bunun cezas, (su tas) yknde bulunann kendisidir. te biz zulmedenleri byle cezalandrrz." Bylece (Yusuf) kardeinin kabndan nce onlarn kablarn (yoklamaya) balad, sonra onu kardeinin kabndan kard. te biz Yusuf iin byle bir plan dzenledik. (Yoksa) Hkmdarn dininde (yrrlkteki kanuna gre) kardeini (yannda) alkoyamazd. Ancak Allah'n dilemesi baka. Biz dilediimizi derecelerle ykseltiriz. Ve her bilgi sahibinin stnde daha iyi bir bilen vardr." (Yusuf, 70-76) Ancak dikkat edilmesi gereken, Resuln ve mminlerin szkonusu tuza Allah rzas iin

ve meru bir amaca ynelik olarak tasarlamalardr. *Binasnn temelini, Allah korkusu ve honutluu zerine kuran kimse mi hayrldr, yoksa binasnn temelini gecek bir yarn kenarna kurup onunla birlikte kendisi de cehennem atei iine yuvarlanan kimse mi? Allah, zulmeden bir toplulua hidayet vermez. Onlarn kalpleri paralanmadka, kurduklar bina kalplerinde bir phe olarak srpgidecektir. Allah bilendir, hkm ve hikmet sahibidir." (Tevbe,107-110) Ayette de belirtildii gibi, mnafklarn kurduu mescidin amac, mminlere zarar vermek ve mminlere kar savaanlarla ibirlii yapmaktr. Her ne kadar bu mescidi kuran mnafklar, "biz iyilikten baka bir ey istemedik" deseler de ama budur. ki mescidi ayran en nemli fark ise, mminlerinkinin "takva", yani Allah korkusu ve Allah rzas zerine kurulmu olmasdr. *"nkr edenler dediler ki: "Siz darmadan olup daldnzda, gerekten sizin yeni bir yaratlta bulunacanz size haber veren bir adam gsterelim mi size? Allah'a kar yalan m dzp uyduruyor, yoksa kendisinde bir delilik mi var?" Hayr, ahirete inanmayanlar, azapta ve uzak bir sapklk iindedirler." (Sebe, 7-8) "Onlar iin t alp-dnmek nerede? Onlara, aklayan bir eli gelmiti. Sonra, ondan yz evirdiler ve dediler ki: "(Bu,) retilmitir, bir delidir." (Duhan, 13-14) nkarclarn nde gelenlerinin Resullere kar srekli olarak byle bir iftirada bulunmalarnn en nemli nedeni, kukusuz Resulleri karalamak istemeleridir. Ancak bunun yansra, byle bir sulamay semelerinin ikinci bir nedeni daha vardr: nde gelen inkarclar, Resul'n nasl olup da tm bir kavme kar aka meydan okuyabildiini bir trl anlayamazlar. Resul'n kendi hayatn tehlikeye atarak, ok byk bir maddi gce sahip olan nde gelenlere "kafa tutmas", onlarn gznde gerekten de bir tr deliliktir. nk inkarclarn tek kstas kardr; yalnzca ve yalnzca kendi ahsi karlarn gzetirler. Buna karn, Resul tm ahsi karlarn dini tebli edebilmek iin feda etmektedir. nkarclarn gznde bu son derece "karsz" bir davrantr ve bir tr deliliktir. Oysa Resul karlarndan vazgeerken, Allah'n rzasn, rahmetini ve Cennetini kazanmaktadr ki, bunlarn deeri hibir eyle llemez. *"De ki: "Eer biliyorsanz (syleyin:) Yeryz ve onun iinde olanlar kimindir?" "Allah'ndr" diyecekler. De ki: "Yine de t alp-dnmeyecek misiniz?" De ki: "Yedi gn Rabbi ve byk Ar'n Rabbi kimdir?" "Allah'ndr" diyecekler. De ki: "Yine de saknmayacak msnz?" De ki: "Eer biliyorsanz (syleyin:) Her eyin melekutu (mlk ve ynetimi) kimin elindedir? Ki O, koruyup kolluyorken kendisi korunmuyor." "Allah'ndr" diyecekler. De ki: "yleyse nasl oluyor da byle byleniyorsunuz?" Hayr, biz onlara hakk getirdik, ancak onlar gerekten yalancdrlar." (Mminun, 84-90) Ayetlerde tarif edilen kiilerin durumu son derece ilgintir: Kendilerine sorulan tm sorulara doru cevap vermekte (yani Allah'n hereyin yaratcs olduunu tasdik

etmekte)dirler. Ancak davranlar bu szlerine uygun deildir ki, onunla muhatap olan mmin "dnmeyecek misiniz?" "saknmayacak msnz?" "nasl oluyor da byleniyorsunuz?" gibi sorularla onlarn akln amaya almaktadr. Bunun nedeni ise, sorulara cevap veren kiilerin gerekte verdikleri cevaplarn anlamn kavramyor olulardr. Peki acaba bu garip durumun sebebi nedir?.. Sebep gayet aktr: Szkonusu kiiler Hak Din'in deil, cahiliye dininin yeleridir. Bu dinin zellii ise, Allah'a iman, Allah korkusu, Allah'n rzas zerine kurulu bir din olmaydr. Bu dinin temelinde, atalardan gelen bir takm inan ve deerlerin gelenek biiminde korunmas yatar. *nfak etmek, Kuran'da emredilen, Allah' raz edecek ibadetlerden biridir. *u halde, sen bundan dolay davet et ve emrolunduun gibi doru bir istikamet tuttur. Onlarn heva (istek ve tutku)larna uyma... (ura Suresi, 15) Mnafa itaat etmek, ona uymak birok zarar da peinden getirecektir. Allah'n raz olaca tavrlar brakp mnafklara uyan kii aslnda eytana uymu olur. eytana uyanlar da ancak onun frkasdr ve dnyada da ahirette de asla kurtulu bulamazlar. Bu nedenle Allah byle bir tehlikeye kar mminleri uyarmakta, mnafklarn hevalarna uymak gibi bir davranta bulunmaktan onlar men etmektedir. *insan kendini kandrp, gerekleri grmezden gelerek dnyaya ynelik isteklerinin hayatn yegane amac olduunu zannederse, hi ummad bir anda lmle karlatnda byk bir pimanlk yaayacaktr. O ana kadar kendisi iin en nemli deerlerin evi, iyeri, arabas, diplomas, kyafetleri, arkadalar, akrabalar, i evresi olduunu zannetmitir. Ancak bunlarn ne kadar geici olduunu ve dnyadaki imtihan ortamnn birer paras olduunu daha lm meleklerini grd ilk anda anlar. Devamnda, bir tarafnda sonsuz mkafaat yurdu olan cennet bir tarafnda ise insann bedenine ve ruhuna en iddetli azaplarn yaatld cehennem olduu halde, Allah'n huzurunda sorgulanrken yaad aresizlik ve pimanlk dayanlmaz boyuttadr. O anda geerli olan tek ey Allah'n rzas iin yaplan ilerdir. Ama sz konusu kii hayat boyunca hi byle bir ey yapmam, Allah rzas iin almamtr. te o zaman dnyada hayatn adad, uruna yaland, mrn tkettii ilerin hibir anlam ve nemi olmadn olabilecek en ak ekilde anlar. *Nefsinin istek ve tutkular uruna Allah'n emir ve yasaklarn aanlar hep "cehennemde cezam eker sonra nasl olsa cennete giderim" gibi bir inanca sahiptirler. Bu kiiler dnya hayatndan istedikleri gibi yararlanp, bunun karlnda cehennemde bir sre kalacaklarn, daha sonra balanacaklarn dnrler. Oysa hibir insann -Allah'n dilemesi dnda- byle bir garantisi yoktur. Cehennem sonsuza kadar var olacak bir azap yeridir. Ve Allah rzasna gre yaayan her insan sonsuza dek bu azap yurdunda tutabilir. "Nasl olsa bir sre kalr cehennemden karm" mantyla dnenler, Allah'tan gerei

gibi korkmayan, O'nun azabn dnp kavramayan kiilerdir. *ounlua uymann temelinde "herkes yle dnyordu, ben de onlara uymaya mecbur olduumu dndm" gibi aciz bir mantk yatar. Yani kii doru bildiinden vazgeip ounlua uymad takdirde insanlarn tepkisini ekmekten, onlar tarafndan knanmaktan ya da dlanmaktan ekinir. Bu, gen yal tm insanlar arasnda son derece yaygn bir mantktr. Srf bu yzden ibadetlerini yerine getirmeyen, bir mr boyu Allah'n rzasn unutup ounluun rzas iin yaayan insanlar vardr. Oysa insan yzlerce, binlerce insann deil yalnzca Allah'n rzasn aramakla sorumludur. Ayn ekilde insan kimin ne dneceini hesaplamak ve buna gre hareket etmek durumunda da deildir. Allah Kuran'la insanlar her trl bamllktan zgrle kavuturmutur. nsan yalnzca Allah'a hesap verecek ve Kuran'a uyup uymadndan sorulacaktr. *Hayr; eer o, (bu tutumuna) bir son vermeyecek olursa, andolsun, onu pereminden tutup srkleyeceiz; O yalanc, gnahkar olan alnndan. O zaman da meclisini (yakn evresini ve yandalarn) arsn. Biz de zebanileri aracaz. Hayr; ona boyun eme (Rabbine) Secde et ve yaknla. (Alak Suresi, 15-19) Bu durumdaki bir insan, dnyadayken evresinin hatr iin Allah'n rzasn gzard etmi, hesap gnyle karlaacan hi aklna getirmemitir. imdi, ok nemsedii ve uruna Allah'n rzasn gzard ettii o "dinden uzak ounluk"la beraber cehenneme girecektir. O halde siz bu gerei bile bile sakn ounluu bahane ederek kendinizi kandrmayn ve dinden uzaklamayn. Hibir konuda ounlua uymak zorunda deilsiniz. Kuran'a gre doru bildiinizden asla vazgemeyin ve tek banza da olsanz hakk yaayn. Unutmayn, Allah'n rzasn arama konusunda gsterdiiniz kararllk, sonsuza kadar byk bir rahmet iinde yaamanza vesile olacaktr. *nsann karakterinin ekil almaya balad ilk yllar ocukluk yllardr. Bu yllarda ocuklarn olduka sorumsuz ve dnyadan habersiz bir yaants olur. Ardndan okul hayat ve genlik yllar gelir. Bu yllarda ama, kalabalk bir arkada evresi edinmek, okulda popler bir insan olmak, modaya uygun markalarda giyinmek, evresindekilere gsteri yapmak gibi klasik isteklerle snrldr. Ardndan okul biter ve i hayat balar. hayatnda kii kendi mesleinde ykselmeye, daha ok para kazanmaya, daha st bir mevkiye ulamaya alr. Bunun iin tm vaktini ve imkanlarn kullanr. Bu arada iyi bir e bulup evlenmek ve bir an nce "oluk ocuk sahibi olmak" iin de urar. Dnyadaki tek nemli olayn -kendi deyimiyle- "mutlu bir yuva kurmak" olduunu dnr. Ksacas doar, byr, eitim grr, i hayatna atlr, evlenir, ocuk sahibi olur, bu arada gc yettiince para ve itibar kazanmaya alr, sonra ocuklarn evlendirir, torun sahibi olur Ve byle belirli birka dnyevi ama ve idealle yaar. Derken hi ummad bir anda hayatn en byk ve kanlmaz gereklerinden biriyle karlar. lm vakti gelmitir; belki 50, belki 60 veya en fazla 70 yandayken bu dnyadan ayrlr.

O ana kadar lm ya hi dnmemi veya ok az dnmtr. evresinde birok insann lmne ahit olmutur, ama kendi lmn her zaman uzak grmtr. Hayat boyunca lmn dncesine bile yanamamtr; nk lm aklna bile getirmeyecek kadar dnyevi hrslara kaplmtr. Bu yzden Allah'n rzas, cennet, cehennem gibi konulara ok uzaktr; bu gerekler zerinde dnerek hayatnn gerek amacn kavrayamamtr. *phesiz Biz insan karmak olan bir damla sudan yarattk. Onu deniyoruz. Bundan dolay onu iiten ve gren yaptk. (nsan Suresi, 2) Bu imtihan ortam ierisinde insan, her an Allah'n emir ve yasaklarn gzetmekle, Allah'n rzasna uygun hareket etmekle sorumludur. Bu sorumluluu red veya inkar eden insanlarn, sonsuza dek cehennem azab ile karlk grecei Kuran'da bildirilmitir. nk bu, Allah'n verdii tm nimetlere kar byk bir nankrlk ve byk bir sutur. *Bir insann dnyada btn yaptklarndan hesaba ekilecei, sorgulanma gn ile yzyze gelecei kukusuz apak bir gerektir. Buna ramen kiinin derin bir gaflet iinde olmas ve bundan kp kurtulmak iin aba harcamamas en byk aklszlk ve vicdanszlktr. Ve elbette bu vicdanszlk ahirette Allah'n dilemesiyle kesin bir karlk grecektir. Eer siz de kendinizi kendi ellerinizle asla telafisi olmayan bir pimanla srklemek istemiyorsanz, dikkat edin. Sakn dnyevi amalarla kendinizi kandrp oyalamayn. Sizin bu dnyada bulunmanzn gerek amac, ne iyi bir kariyer yapmak, ne ok zengin olmak, ne de iyi bir yuva kurup, oluk ocuk sahibi olmaktr. Bunlarn hibiri gerek varolu amacnz deildir. En byk ama, Allah'a kulluk ederek O'nun rzasn, rahmetini ve cennetini kazanmaktr. Elbette bir insan dnya hayat sresince baarl bir iadam olabilir, yksek bir mevkiye ulaabilir, evlenip pek ok ocua, toruna da sahip olabilir ya da bunlara sahip olmak iin gayret gsterebilir. Ama bunlar dnyaya ynelik tek ama haline getirmemek ve bunlar yaarken de Allah'n rzasn aramak artyla Yoksa dnyaya ynelik bu deerlerin hepsi insann lmyle birlikte anlamn tamamen yitirecek ve insan, geerli olan tek eyin Allah'a olan kulluu olduunu anlayacaktr. *Gerek ve samimi imana sahip insanlar hibir konuda kendilerini kandrmaz ve gereklerden kamazlar. nk bu insanlarda gl bir Allah korkusu vardr ve bu nedenle Allah'n rzasn kaybetmekten, O'na kullukta kusur etmekten iddetle saknrlar. Allah'n kendisini her an sarp kuattn, kendisine ah damarndan yakn olduunu, hereyi grdn, iittiini, herkesin gizlediklerini de aa vurduklarn da bildiini bilen bir insan, O'na olan kulluunda asla samimiyetsizlik yapmaya kalkamaz. Bir bahane ne srecek olsa bunu, daha kalbinden geirirken ve hatta henz geirmeden Allah'n bileceini ya da kullukta ekimser davranan bir insann iindeki isteksizlikten Allah'n haberdar olacan ok iyi bilir. Ve byle bir samimiyetsizlie kalkmann karlksz kalmayacan da dnp anlar. Dolaysyla da kendisini kandrmann bir ka

olamayacann aksine onu ok byk kayplara uratacann bilincindedir. Byle bir insan hibir artta Allah'n rzasndan taviz vermez. nk Allah'a kesin bir bilgi ile iman ettii iin zaaf yoktur. Kaytsz artsz bir samimiyet iindedir. *eytan'n, srekli frsat kollamasna ramen etki edemedii yegane insanlar, Allah'n Kuran'da bildirdii gibi salih Mslmanlardr. nk bata da belirtildii gibi, mminler Allah'tan korktuklar ve cehennemden iddetle sakndklar iin eytan'n olas bir sinsiliine kar dikkatleri son derece aktr. Ayrca Allah'a olan imanlar nedeniyle ok gl bir akla, vicdana ve iradeye sahiptirler. eytan'n taktikleri, telkinleri tm insanlara yneliktir. Yani siz de eytan'n bu sinsi telkinlerine maruz kalma tehlikesi altnda olan bir insansnz. O halde eer samimi imana sahip bir insansanz, sakn bu gerekleri bile bile eytan'n tuzana dmeyin. Unutmayn; eytan sizi de kendisiyle birlikte cehenneme srklemek iin pusuda bekliyor, hakknzda planlar yapyor. lk frsatn bulduunda sinsice harekete geecektir. Siz eytan'a bu frsat vermeyin. Sizi Allah'n yolundan alkoymak, O'na kulluk ve dua etmenizi engellemek iin binbir trl mazeret fsldayacaktr. stelik bunlar son derece makul ve mantkl gstermeye de alacaktr. Bylelikle kendi kendinizi de kandrarak ikna etmenizi salamaya alacaktr. Halbuki siz vicdannz sayesinde bunlarn hepsini rahata anlayabilirsiniz ve Allah'n rzasndan yana iradenizi kullanarak eytan'n etkisini kendinizden kolayca uzaklatrabilirsiniz. Bu dnyada sizin iin hibir ey cehennemden kurtulmaktan daha nemli ve acil olamaz. O halde eytan'n sizin iin rettii mazeretleri benimseyerek kendinizi kandrmaya kalkmayn. nk din gn hibir mazeret geerli olmayacak, hatta Allah'n ayetinde bildirdii gibi insanlarn mazeretlerini sayp dkmelerine dahi izin verilmeyecektir. Gerek budur; dikkat edin! Sakn Allah'n dinini yaama konusunda bahaneler ne srp kendinizi kandrmayn. *eytan'n, insanlarn kendilerini kandrmalar iin kulland taktiklerden biri de onlar bo ve amasz ilerle oyalamaktr. Bunun iin de yapt telkinlerle, Allah'n rzasndan uzak olan ileri insanlara ssleyip ekici gsterir. *Rabbin(in buyruu) geldii ve melekler dizi dizi durduu zaman; O gn, cehennem de getirilmitir. nsan o gn dnp-hatrlar, ancak (bu) hatrlamadan ona ne fayda? Der ki: "Keke hayatm iin, (nceden bir eyler) takdim edebilseydim." Artk o gn hi kimse (Allah'n) verecei azap gibi azaplandramaz. Onun vuraca ba hi kimse vuramaz. (Fecr Suresi, 22-26) O halde siz ahirette "keke" diyenlerden olmamak iin hemen imdi, hayatnzn gerek amacn dnn ve yaptnz ilerin bu amaca ne kadar hizmet ettiini bir daha gzden geirin. Dikkat edin, sakn bo ve amasz ilerle kendinizi, iyi iler yapyormu gibi avutup kandrmayn. Bu, gn boyunca yaptnz tm iler, megul olduunuz tm uralar iin geerlidir. Mutlaka maddi ve manevi pek ok ey iin alp,

abalyorsunuz. Bunlarn hepsini yapmaktaki asl gayeniz, Allah'n rzasn ve cennetini kazanmak olmal. Eer bir ite Allah'n rzasn grmyorsanz ve ahiretinize bir fayda salamayacan dnyorsanz onu terk edin. Ancak yapmakta hayr ve fayda grdnz ilere ynelin. Vicdannzn sesi size bu ayrm en doru ekilde syleyecektir; mutlaka ona kulak verin ve dikkat edin; eytan deersiz, geici eyleri ssleyip ekici klarak sizi de kandrmasn. *eytan'n etkisine giren insanlar nlerinde ok uzun yllarn olduuna kendilerini inandrp, uzun vadeli planlar peinde koarlar. Sanki bu dnyada sonsuza dek yaayacakm gibi mal, mlk, makam, mevki hrsna kaplarak Allah'n rzasndan tamamen uzaklarlar. Allah bunun eytan'n bir kkrtmas olduuna baka bir ayetinde yle dikkat eker: phesiz, kendilerine hidayet aka belli olduktan sonra, gerisin geri (kfre) dnenleri, eytan kkrtm ve uzun emellere kaptrmtr. (Muhammed Suresi, 25) *Bir insana, gnde 1 saatini ayrarak bir i yapmas karlnda ok ykl bir miktarda para teklif edilse (rnein, aylk kazand maan 10 mislinin denecei sylense), bu kii iinde bulunduu artlar ne olursa olsun hemen teklifi kabul eder. stelik bu insan bir yandan niversite snavna hazrlanyor olabilir veya ayn zamanda bir ite almas gerekebilir. Her ne olursa olsun, gerekirse uykusundan fedakarlk yapar, gerekirse kendine ayrd vakitten ksar, ama zaman gibi bir konuyu problem olarak ne srmez. Ayn ekilde tm artlarn da hemen bu ie uygun hale getiriverir. Bu, dnya zerindeki insanlarn ou iin geerli olan, inkar edilemez bir gerektir. te bu yzden eer bu insan ayn kararll Allah'n rzas iin gstermezse, bu, byk bir samimiyetsizlik ve vicdanszlk olur. stelik insan yapt ibadetler karlnda be kuru para ile kyaslanmayacak kadar deerli bir kazanca kavuacak, sonsuza kadar Allah'n rahmetini ve cennetini kazanacaktr. *dinden ve Kuran ahlakndan uzak insanlar, kendilerine Allah'n rzasn ve cennetini kazanma frsat verilmiken fiziki rahatszlklarn bahane ederek, ibadetlerini bir yana brakr, nefislerine uymay tercih ederler. Bu samimiyetsizliklerinin karln ise ahirette ac bir azap olarak alrlar. nk Allah'n emirlerini yerine getirmeme konusunda ne srdkleri mazeretlerde samimiyetsizdirler. *Hi kukusuz Allah'tan cennetini mit etmek ve istemek gzel bir beklentidir. Ama bu temenninin samimi olduunun en nemli gstergelerinden birisi, kiinin hayatnn her annda cennete yakacak bir ahlak sergilemesi ve Allah'tan korkup saknarak hareket etmesi olacaktr. Aksi takdirde, yani Allah'n raz olmayaca bir yaam tarz iindeyken, kulluk grevlerini yerine getirmeden cennete gideceini ileri srmek son derece samimiyetsiz bir yaklam olaca gibi, bu dnce kiinin kendisini kandrmasndan baka bir ey deildir. *(Hz. Yusuf) Gklerin ve yerin yaratcs, dnyada ve ahirette benim velim Sensin.

Mslman olarak benim hayatma son ver ve beni salihlerin arasna kat." (Yusuf Suresi, 101) Bu durumda kimse kendisini kandrmasn; Allah'a boyun eip teslim olmad ve Rabbini raz etmedii srece hi kimse cennetin kaplarndan ieri giremeyecektir. *tm insanlar gibi bilimadamlar da sahip olduklar bilgilerin, nvanlarn okluuna gre deil, sahip olduklar bilgileri yaratl amacna uygun kullanp kullanmadklarna, Allah'n raz olaca ekilde yaayp yaamadklarna gre deerlendirilmelidir. Allah'a iman eden bir insan iin doru olan budur. *Bir insann Allah'n honutluunu kazanmaktan ve cennetine layk bir kul olmaktan daha nemli bir ii olamaz. *Allah'n (kabuln) zerine ald tevbe, ancak cehalet nedeniyle ktlk yapanlarn, sonra hemencecik tevbe edenlerin(kidir). te Allah, bylelerinin tevbelerini kabul eder. Allah, bilendir, hkm ve hikmet sahibi olandr. Tevbe; ne, ktlkleri yapp-edip de onlardan birine lm atnca: "Ben imdi gerekten tevbe ettim" diyenler, ne de kafir olarak lenler iin deil. Byleleri iin ac bir azab hazrlamzdr. (Nisa Suresi, 17-18) O halde insann bir hataya dtnde nem vermeyip "nasl olsa balanrm", "nasl olsa affedilirim" diye dnmesi deil, hemen samimi bir ekilde Rabbine ynelmesi ve hatasn dzeltme konusunda kesin bir kararllkla tevbe etmesi gerekir. nemli olan insann Allah'a kar samimi ve drst bir kul olmasdr. Ancak bundan sonra Allah'n balamasn umabilir. Ama son derece pervasz ve samimiyetsiz ekilde hareket etmeye devam ederken, Allah'tan saknmaz ve balanma da dilemezken "nasl olsa Allah affeder" gibi bir slup ve mantk iinde olanlar hi de bekledikleri gibi bir sonula karlamayabilirler. te bu yzden siz dikkat edin, "nasl olsa Allah affeder" gibi bir mantkla kendinizi kandrarak bile bile Allah'n honut olmayaca bir hayata yanamayn. Aksi takdirde sonsuz hayatnz kendi ellerinizle byk bir tehlikeye atm olursunuz. *Dini yaamayan toplumlarda insanlarn kendilerini kandrdklar konulardan biri de, kendilerinin cennete girmeye hak sahibi olduklarn dnmeleridir. Bu insanlarn byk bir ounluunun lmden sonra hayat olduunu kabul etmelerine ramen dini yaamamalarnn nedeni, kendilerinin mutlaka cennete gideceklerini dair olan zanlardr. nsanlarn nereden byle bir kanaate vardklar bilinmez. Ama byk ounluu kendisini dier insanlarla kyaslayarak sadece iyi ynlerini grr ve bu yzden de genele gre iyi bir insan olduu ve bu durumda cennete girmeye hak sahibi olduu kanaatine varr. En artc olan da, bu insanlar "iyilik" kavramn, Kuran'a gre deil cahiliye kstaslarna gre deerlendirirler. Allah'n honut olaca bir yaam ve ahlak deil, bulunduklar toplumun honut olaca bir yaam ve ahlak seerler. Ve cahiliye kstaslar ile yaptklar deerlendirme sonucunda, kendilerini kandrarak cennete gireceklerini dnrler. *Yer, o iddetli sarsintisiyla sarsildigi, yer agirliklarini dia atip-ikardigi ve insan: "Buna

ne oluyor?" dedigi zaman; o gn (yer), haberlerini anlatacaktir. nk senin Rabbin, ona vahyetmitir. (Zelzele Suresi, 1-5) Korkun bir grlt, ardndan yerin iddetle sarslmas ve bir de yeraltndaki maddelerin volkanik patlamalarla her yandan dar boalmas, dnya zerindeki hereyin deerini bir anda yok etmitir. nsanlar bu ana kadar bu eylere ok nem vermektedirler. rnein evleri, iyerleri, arabalar, tarlalar onlar iin ok nemlidir. Tm hayatlarn iyi bir ev satn alp iinde oturmak zerine kurmu olabilirler. Ancak bunlarn ne kadar bo olduu kyametin daha ilk dakikalarnda ortaya kar. nsanlarn hayatlarn adadklar yaplar, kattan bir ev gibi bir anda yklp yok olur. Hayatn iinde alt irkette ykselmeye adam olan bir insan, artk bir hi haline gelmitir. Tm abasn bir lkede iktidar ele geirmek iin alm olan bir bakas da ayn korkun durumdadr. nk artk ortada lke kalmamtr... Herey anlamn yitirmitir, Allah rzas iin yaplm ibadetler dnda. Kuran'n ifadesiyle, "o, 'hereyi batirip gmen byk-felaket' (Kiyamet) geldigi zaman. O gn, insan, neye aba harcadigini dnp-anlar. Grebilenler iin cehennem de sergilenmitir." (Naziat Suresi, 34-36) *man etmemi insan; dnyadayken Allah'n etrafnda yaratt hikmetli olaylardan ibret almaz, Allah'n gnderdii uyarlar dinlemez, vicdann bastrarak anlamazlktan, grmezlikten gelir, lm kendinden ok uzakta grr, Allah'n rzas deil, nefsinin istekleri dorultusunda hareket eder. *O inkar edenler Mslman olmay nice kereler dileyecekler. Onlar brak, yesinler, yararlansnlar ve onlar (bo) emel oyalayadursun. leride bileceklerdir. (Hicr Suresi, 2-3) Sonsuz azaptan ve bu pimanliktan kurtulmanin ve Allah'in rizasini ve cennetini kazanmanin yolu ise bellidir: Ge olmadan Allah'a gnlden iman etmek, Tm yaamini O'nu razi edecek davranilarla geirmek *Dnya hayatnda inkarcnn en byk hedeflerinden biri, baka insanlarn kendisine imrenmeleri, kendisini takdir etmeleridir. yi bir i, ocuklar, gzel evler, arabalar ve benzeri dnyevi tutkular insanlara yaplan gsterile deer kazanr. Nitekim Kuran'da dnya hayatnn aldatc sslerinin arasnda insanlarn kendi aralarnda "vnme"leri saylr: te, insanlarn dnyadaki en byk tutkusu olan bu "vnme" inkarclar iin ahirette iddetli bir azaba dnr. Bu azab, nceden szn ettiimiz fiziksel aclarn yannda, aalanmay, hor ve aalk klnmay da iermektedir. nk kafir dnyadayken "vlmeye layk olan" (Bakara Suresi, 267) Allah' unutmu, buna karn "kendi istek ve tutkularn (hevasn) ilah edinmi"tir. (Furkan Suresi, 43) Bu nedenle de hayatn Allah' vmekle deil, kendisine vg toplamaya uramakla geirir. Kendisini yaratan Allah'n deil, insanlarn honutluu stne bir hayat kurmutur. te bu yzden de, en byk ykm insanlar karsnda kk dp aalannca yaar.

*Karada ve denizde sizi gezdiren O'dur. yle ki siz gemide bulunduunuz zaman, onlar da gzel bir rzgarla onu yzdrrlerken ve (tam) bununla sevinmektelerken, ona lgnca bir rzgar gelip atar ve her yandan dalgalar onlar kuatverir; onlar artk bu (dalgalarla) gerekten kuatldklarn sanmlarken, dinde O'na 'gnlden katksz ballar (muhlisler)' olarak Allah'a dua etmeye balarlar: "Andolsun eer bundan bizi kurtaracak olursan, muhakkak Sana kredenlerden olacaz." "Ama (Allah) onlar kurtarnca, hemen haksz yere, yeryznde taknla koyulurlar. Ey insanlar, sizin taknlnz, ancak kendi aleyhinizedir; (bu) dnya hayatnn geici metadr. Sonra dnnz Bizedir, Biz de yaptklarnz size haber vereceiz. (Yunus Suresi, 22-23) Size denizde bir sknt (tehlike) dokunduu zaman, O'nun dnda taptklarnz kaybolurgider; fakat karaya (karp) sizi kurtarnca (yine) srt evirirsiniz. nsan pek nankrdr. Kara tarafnda sizi yerin dibine geirmeyeceinden veya zerinize ta ynlar ykl bir kasrga gndermeyeceinden emin misiniz? Sonra kendinize bir vekil bulamazsnz. (sra Suresi, 67-68) nsana bir zarar dokunduunda, yan yatarken, otururken ya da ayaktayken Bize dua eder; zararn stnden kaldrdmz zaman ise, sanki kendisine dokunan zarara Bizi hi armam gibi dner-gider. te, ly taranlara yapmakta olduklar byle sslenmitir. (Yunus Suresi, 12) nsanlara bir zarar dokunduu zaman, 'gnlden katksz ballar' olarak, Rablerine dua ederler; sonra kendinden onlara bir rahmet taddrnca hemencecik bir grup Rablerine irk koarlar. (Rum Suresi, 33) Grld gibi ayetlerde tarif edilen insanlar, bir skntyla karlatklar an Allah'a ynelirler. Ancak tehlikeden kurtulduktan sonra bir anda Allah'a verdikleri sz unutarak nankrlk ederler. Buradan da anlalmaktadr ki, yaadklar pimanlk, tehlike anndaki aresizliklerinden kaynaklanmaktadr. inanan insanlara has, fayda getiren pimanlk byle deildir. Gerek pimanlk, bir anda unutulmayan, insan harekete geiren, hatta kimi zaman insanda kkl deiiklikler meydana getirebilen bir duygudur. Samimi bir pimanl kalbinde hisseden kii, hayatnn kendisine balanan ondan sonraki blmn Allah'n rzasna uygun olarak yaar ve Allah' balayan ve esirgeyen olarak bulmay umar. artlar deitiinde ve kendisine yeni bir frsat tanndnda asla eski tutumuna geri dnmez. nk byle bir nankrln, Allah'n, ayetlerinde belirttii gibi, kendi aleyhine olacan bilir. Ayetlerde geen, gemideki insanlarn psikolojilerini Allah tm insanlara bir ibret olarak Kuran'da aktarmaktadr. Zira bu, her insann nefsinde bulunan bir eilimdir. yleyse her insan nefsinin bu olumsuz zelliinden saknmal, ayetlerde tarif edilen insanlarn durumundan ibret alarak samimi bir vicdan muhasebesi yapmaldr. Ve unlar dnmelidir: "Ben, buna benzer bir durumla kar karya kalsam nasl bir ruh haline sahip olurdum?

Nelerden pimanlk duyar ve bana isabet eden tehlikeden kurtulduum takdirde kendimde neleri deitireceime dair Allah'a sz verirdim? Nelerden vazgeer, hangi kararlarm samimiyetle uygulamaya balardm?" nsann bunlar dnmesi ve doru bir karar almas iin mutlaka tehlike iinde olmas gerekmez. Hatta byle bir tehlikeyle kar karya olmad iin kimse aldanmamaldr. Bugn byle bir duruma hi dmeyeceini dnen bir insan, belki ok yakn bir zamanda benzeri bir olay yaayacaktr. Veya belki de hayatnn sonuna kadar byle bir olayla karlamayacaktr. Ama kesin olan bir ey vardr ki, kendisi iin takdir edilen lm an gelip attnda, bir anda lm meleklerini yannda bulacaktr. Ve lmn gerekliini grd anda, eer Allah'n rzasna uygun bir yaam srdrmediyse mutlaka pimanln hissedecei eyler olacaktr. *Dinsizligin hakim oldugu bir hayatin kisiye getirdigi azabi ok iyi bilen mminler, insanlarin Allah'a ve dine iman etmeleri ve iinde bulunduklari durumdan kurtulabilmeleri iin ok esitli yollar denerler. "Kalbi dine isindirilacak" olan kimselere dini anlatma konusunda maddi manevi hibir fedakarliktan kainmazlar. Kuran'da, bu kimselerin imani kavramalari iin mminlerin karsiliksiz olarak yaptiklari tm maddi harcamalar "sadaka" olarak adlandirilmistir. Bu, Allah katinda makbul tutulan ve karsiligi gzel olan bir harcamadir. Zira bir kisinin iman etmesi onun ayni zamanda cehennem azabindan kurtulup sonsuz cennet hayatini kazanmasi demektir. Mminlerin hibir karsilik beklemeksizin bu harcamayi yapmalari ise, Allah korkularindan kaynaklanan merhametlerinin bir geregidir. nk onlarin bu harcamalar sonucunda elde edecekleri hibir menfaat sz konusu degildir. Aksine tm bunlar kendi imkanlarindan kisarak ve byk fedakarliklarda bulunarak gereklestirdikleri yardimlar da olabilir. Ancak tm bunlari sadece Allah'in rizasini kazanmak amaciyla yaptiklari iin hibir karsilik beklemezler. yle ki "kalbi dine isindirilacak" olan bu kisilerin tm bu abalarin sonucunda dini kabul etmeme ihtimali de sz konusu olabilir. Ancak bu durumda da mminler iin bosa giden bir sey yoktur. nk tm yapilanlarin karsiligi ahirette kendilerine eksiksizce, hatta fazlasiyla verilecektir. * Onlari yararlandirin, zengin olan kendi gc, darda olan da kendi gc oraninda, maruf (mesru ve rfe uygun) bir sekilde yararlandirsin. (Bu,) iyilik edenler zerinde bir haktir. (Bakara Suresi, 236) Genis-imkanlari olan, nafakayi genis imkanlarina gre versin. Rizki kisitli tutulan da, artik Allah'in kendisine verdigi kadariyla versin. Allah, hibir nefse ona verdiginden baskasiyla ykmllk koymaz. Allah, bir glgn ardindan bir kolayligi kilip-verecektir. (Talak Suresi, 7) Allah zengin olana da, fakir olana da kendi imkanlari oraninda yardimda bulunmalarini bildirmistir. Cahiliye toplumlarinda bosanilan ve artik hibir menfaatin sz konusu olmadigi bir kimseye ykl miktarda maddi yardim yapmak, bosa giden bir harcama

olarak degerlendirilir. Bu nedenle de kisiler bosandiklari kadinlara mmkn oldugunca az miktarda bir nafaka vermeye alisir ve hatta kimi zaman sirf bu ama iin sahtekarca yntemlere basvurmaktan da ekinmezler. Ancak mmin vicdani ve merhameti geregi bu konuda asla ekimser davranmaz. nk mmin bu yardimi herseyden nce Allah'in rizasini kazanmak iin ahirete ynelik salih bir amel olarak gereklestirmektedir. *Mminler birbirlerine olan merhametlerini, birbirlerini Allah'in rizasinin en fazlasini kazanacak tavirlara tesvik ederek gsterirler. Gerek sefkatin karsilarindaki kimseyi cennete en layik olacak sekilde hazirlamak oldugunu bilirler. Iste bu nedenle de bu konuda glerinin yettigi oranda yardimlasir ve birbirlerinin eksiklerini tamamlamaya, yanlislarini dzeltmeye alisirlar. Bu yardimlasma ayni zamanda da Allah'in bir emri ve Kuran ahlakinin geregidir. Kuran'da bu yardimlasmanin sinirlari syle bildirilmistir: ... Iyilik ve takva konusunda yardimlasin, gnah ve haddi asmada yardimlasmayin ve Allah'tan korkup-sakinin. Gerekten Allah (ceza ile) sonulandirmasi pek siddetli olandir. (Maide Suresi, 2) *Allah mminlere "gzellikle davranmayi" emretmistir. Bu, mminin Allah korkusundan ve Kuran'a olan bagliligindan kaynaklanan istikrarli bir ahlak anlayisidir. Bu nedenle mmin hayati boyunca bu ahlaktan taviz vermez ve Allah'in rizasini kazanmak iin evresindeki insanlara gzellikle davranir. *merhametsizlik ilk basta insanin kendisine zarar verir. Vicdani kendisine merhameti emrettigi ve dogru olani gsterdigi halde bu sesi bastirip, zalimligi tercih eden insan hibir zaman gerek anlamda bir i huzuru yasayamaz. nk vicdani onu rahatsiz eder ve iinde bir vicdan azabi yasamasina neden olur. Her yardima muhta insan grdgnde, kendisinin imkani oldugu halde bu insanlara yardim etmedigi ve onlari bu hayata terk ettigi aklina gelir. Yine ayni sekilde her bencillik yaptiginda vicdani bunun yanlis oldugunu syleyerek onu huzursuz eder. Vicdanin bu baskisindan ve verdigi rahatsizliktan kurtulmanin tek yolu ise, onun sesini dinlemek ve syledigini yapmaktir. nk vicdan Allah'in rizasina ve Kuran'a ynelten bir gtr. Insan ancak vicdaninin sesini dinlediginde huzur duyacak sekilde yaratilmistir. *. Kuran'in grettigi merhamet anlayisi ne kadar serefli, ne kadar stn ahlakli insanlar ve ne kadar huzurlu toplumlar olusmasini sagliyorsa, aksi bir zihniyet de o kadar zalim, huzursuz ve kt ahlakli insanlar retir. Dahasi Allah'in rizasini kazanma amaciyla yasanan bu merhametin sagladigi gzellik sadece dnyayla da sinirli degildir. Onlar ahirette de serefli bir karsilik grecek ve bu ahlakin gzelligini ahirette de yasayacaklardir. Zira Allah "sag yanin adamlari" olarak adlandirdigi cennet halkinin bir zelliginin de dnyada iken birbirlerine "merhameti tavsiye etmeleri" oldugunu bildirmistir: Sonra iman edenlerden, sabri birbirlerine tavsiye edenlerden, merhameti birbirlerine tavsiye edenlerden olmak. (Beled Suresi, 17)

*Kuran'a uyan insanlarin ise dogrulari, yanlislari, iddialari, talepleri, kisacasi her trl grs ve dsnceleri ortaktir. Dahasi bu ortak anlayisin temeli Allah'in indirdigi hak kitaba dayali oldugu iin mutlaka en gzel ve en dogru sonu ortaya ikar. Bu anlayis ierisinde evlenen insanlar, bosandiklarinda da ayni ortak uyum ierisinde hareket ederler. nk mminler iin olaylar ya da sartlar degisebilir, ancak esas olan Kuran ahlakini en mkemmel sekliyle yasamalari ve Allah'in razi olacagi sekilde hareket etmeleridir. *(Kesilen kurbanlarin) Onlarin etleri ve kanlari kesin olarak Allah'a ulasmaz, ancak O'na sizden takva ulasir... (Hac Suresi, 37) Buna gnlk hayattan da pek ok rnek vermek mmkndr. Sz gelimi bir kimse fakirlere para yardiminda bulunabilir, ok yardimsever, ince dsnceli ve fedakarca tavirlar gsterebilir. Ancak buradaki l sudur; eger bu kisi tm bunlari yaparken, Allah'i razi edebilme umuduyla ve sadece Allah'in takdirini kazanmak amaciyla hareket ediyorsa tavri takvaya uygundur. Eger insanlarin hosnutlugunu, vgsn kazanmak, gsteris yapmak gibi bir niyeti varsa, bu durumda tm yaptiklarinin bosa gitmis olma ihtimali vardir. nk, kisi ahirette takvasina gre karsilik grecektir. *Karsi tarafin kt bir ahlak gstermesi kisinin kendisinin de kt ahlak gstermesine bir gereke degildir. Her insan Allah'a karsi yaptiklarindan tek basina sorumludur. Dahasi kt bir tavra karsi sefkat, merhamet ve gzel ahlak gsterebilmek Kuran'a gre stn bir ahlakin gstergesidir. nk mminin bu gzel tutumu, onun Allah'a olan bagliliginin gcn ve siddetini gsterir. Sz konusu kisi bu ahlaki sadece Allah'in razi olmasi iin sabirla uygulamaktadir. * iman edenlerin yasadiklari merhamet anlayisi, insanlara her zaman gzellikle davranmalarini saglar. Hibir zaman kavgaci, ters, bozucu bir yapi sergilemez ve etraflarindaki insanlari da bu konuda dogruya ynlendirirler. Kuran ahlakini yasamalari nedeniyle en basta kendileri her zaman iin barisi, uzlasmaci ve yapici bir karakter gsterirler. Dinden uzak yasayan kimselerin sik sik yasadiklari "darilma", "kavga etme", "tartisma" gibi tavir bozukluklarinin Kuran ahlakinda yeri olmadigini bilirler. Bu nedenle de ne olursa olsun affetme, hosgrme ve karsi tarafi gzel olana ekme yoluna giderler. Diger insanlari da daima bu ahlaki yasamaya tesvik ederler. Onlara Allah'in byle bir ahlaki daha ok begenecegini ve ahirette daha gzel bir karsiligi olacagini hatirlatirlar. Insanlarin arasindaki ayriliklarin ya da anlasmazliklarin zmlenmesine vesile olduklari iin ayrica kendileri de Allah'in razi olacagi bir tavir ierisine girmis olurlar. Allah onlarin sirf Rabbimizin hosnutlugunu arayarak gsterdikleri bu ahlaka byk bir ecirle karsilik verecegini bildirmistir: Onlarin 'gizlice sylesmelerinin' ogunda hayir yok. Ancak bir sadaka vermeyi veya iyilikte bulunmayi ya da insanlarin arasini dzeltmeyi emredenlerinki baska. Kim Allah'in rizasini isteyerek byle yaparsa, artik ona byk bir ecir verecegiz. (Nisa Suresi, 114)

*Mminler, yaptiklari fedakarligin karsi tarafi memnun etmesinden dolayi byk bir mutluluk duyarlar. Vicdanen dogru olanin bu tavir oldugunu ve Allah'in da bundan razi olacagini bilmenin verdigi vicdan rahatligini yasarlar. *Halk arasinda Kuran'a gre yanlis bir merhamet anlayisi hakim olabilmektedir. Bu, karsi tarafa fayda yerine zarar getirecek bir merhamet olmasi nedeniyle "seytani" bir merhamet olarak nitelendirilebilir. Dinden uzak toplumlarda insanlar, karsilarindaki kisinin ahirette zarara ugrayip ugramayacagini dsnmeden herseyi yapmalarina gz yumarlar. rnegin kt bir ahlak gstermesine msaade eder, Allah'in haram kildigi bir fiili uygulamasina ses ikarmaz, hatta bu konuda yardimci olurlar. Mminlerin bu konuda kendilerine aldiklari l ise, gsterilecek merhametin karsi tarafin ahiretini mutlaka olumlu ynde etkilemesidir. Kimi zaman bir mmine olan sevgi ve merhametleri, nefislerine zor ve agir gelebilecek bazi noktalarda onlara mdahale veya elestirilerde bulunmayi gerektirebilir. Karsilarindaki kisinin yaptigi kt bir tavirda onu elestirebilir, iinde bulundugu durumdan caydiracak konusmalar yapabilir, Kuran'in bir emri olarak ktlkten men edebilirler. Asil merhamet de budur. nk mminler bunlari yaparak, karsilarindaki kisinin nefsine agir gelebilecek bir sz sylemeyi, onun Kuran disi bir hareketini engellemeyi gze alir, ama o kisinin sonsuz hayatini cehennem gibi geri dns olmayan bir azap iinde geirmelerini gze almazlar. Bu nedenle de Allah'in en begenecegi ve en ok hosnut olacagi ahlaki yasamasi ynnde tesvik ederek onu cennete hazirlar ve dolayisiyla da olabilecek en stn merhamet rnegini sergilerler. Unutmamak gerekir ki, asil merhametsizlik, karsi tarafin ahiretini dsnmeksizin yaptigi yanlislara bile bile seyirci kalmaktir. *Mminler sahit olduklari, duyduklari, hatta dolayli yoldan haberdar olduklari zulme ynelik hibir harekete karsi duyarsiz kalmazlar. Kuran ahlakindan kaynaklanan merhametleri onlari her trl zulme karsi tavir almaya, mazlumlarin hakkini korumaya, onlar iin mcadele etmeye yneltir. Karsilarinda en yakin dostlari da olsa, hi tanimadiklari ve hibir menfaatlerinin olmadigi yabanci biri de olsa yapilan zulm engelleme konusunda kararli davranirlar. Bu durumun Allah'in hosnutlugunu kazanmak ve Kuran ahlakini uygulamak iin degerli bir firsat oldugunu dsnrler. *Iyilikle ktlk esit olmaz. Sen, en gzel olan bir tarzda (ktlg) uzaklastir; o zaman, (grrsn ki) seninle onun arasinda dsmanlik bulunan kimse, sanki sicak bir dost(un) oluvermistir. (Fussilet Suresi, 34) Ktlg en gzel olanla uzaklastir; biz onlarin nitelendiregeldiklerini en iyi bilenleriz. (Mminun Suresi, 96) Ayette grldg gibi Allah mminlere, ktlge karsi en gzel tavirla karsilik verdikleri takdirde hayirli bir sonu elde edeceklerini vaat etmistir. Hatta karsilarindaki kisiyle aralarinda dsmanlik gibi bir durum sz konusu olsa dahi sicak bir dostluk olusabilecegine

dikkat ekmistir. Bu, ayni zamanda inananlarin merhamet anlayislarinin da bir geregidir. Karsi tarafin Allah'in begenmeyecegi kt bir tavir ierisinde oldugunu grdkleri zaman, herseyden nce bunun o kisinin ahireti aisindan riskli bir durum oldugunu dsnerek, kibir ve gurura kapilmadan, hosgrl ve tevazulu bir biimde yaklasirlar; alttan alan bir slup kullanirlar. Kuran ahlakini yasamayan insanlarda oldugu gibi "hatali olan, ktlg yapan karsi taraf, nce o alttan alsin" ya da "ne yaparsa yapsin" gibi bir mantikla hareket etmezler. Gzel tavri kim gsterirse Allah'in o kisinin tavrindan hosnut olacagini ve ktlge maruz kalindigi halde gzellikle davranmanin Kuran'a en uygun olan tavir oldugunu bilirler. Bu nedenle de alttan almanin bir kayip degil aksine byk bir kazan oldugunu dsnerek hareket ederler. *Su halde bil; gerekten, Allah'tan baska ilah yoktur. Hem kendi gnahin, hem m'min erkekler ve m'min kadinlar iin magfiret dile. Allah, sizin dnp-dolasacaginiz yeri bilir, konaklama yerinizi de. (Muhammed Suresi, 19) Kuran'in mminlere kazandirdigi merhamet anlayisi, mminlerin birbirlerine karsi olan dsknlkleriyle kendini gsterir. Mminler ahiretteki azaba karsi hissettikleri korkuyu mmin kardesleri iin de duyarlar. Kendi kurtuluslarini istedikleri kadar diger mminlerin de Allah'in hosnutlugunu ve cennetini kazanmalarini isterler. Bu nedenle de Allah'in emrettigi sekilde onlarin da bagislanmalari iin dua ederler. *Mnafklarn, mminlerin arasnda bulunmalarnn balca sebebi daha nce de belirttiimiz gibi, kendi menfaatleridir. Yaadklar rahat bozacak, menfaatlerine olumsuz etki edecek bir durumla karlatklarnda ise, hemen dnerler ve mminlerden ayrlrlar. Bu anlar genellikle zorluk veya mcadele anlardr. Allah'n rzasn kazanmaya ynelik bir hayat yaamadklarndan, zorluk durumunda din ahlakn yaamaya yanamazlar. Nefislerinin ilk zora girdii anda mminlerden ayrlan bu kiilere bir rnek, Hz. Musa'nn kavmindeki mnafklardr. Savaa ktklar gn, asl yzlerini ortaya karmlar ve hem savatan kamlar, hem de Allah'n elisine kar saygsz bir tavra girmilerdir: Dediler ki: 'Ey Musa biz, onlar durduu srece hibir zaman oraya girmeyeceiz. Sen ve Rabbin git, ikiniz savan. Biz burada duracaz. (Maide Suresi, 24) Allah'a gerek anlamda inanmayan ve ayetleri inkar eden bu insanlarn mminlerin arasnda birtakm nedenlerden dolay bulunmalar elbette ilgintir. Bu insanlarn en nemli deerleri kendi menfaatleridir. Bu deer uruna, srf kendilerine menfaat salayabilmek iin mmin topluluunun arasnda belirli bir sre kalabilmeyi baarrlar. Menfaatlerinin tehlikeye dtn anladklar zamanlar ise, ayrlma vakitleridir. Bu zoraki beraberliklerini belli bir sre devam ettirirler, ta ki menfaatleri zarar grene kadar... Zorluk ve mcadele anlar, Allah rzas iin yaplan bir mcadelede kimlerin salih olup olmadn ortaya karmaktadr. Menfaati zarar gren bu kiiler iin, artk mminlerle beraber kalmalarna sebep olacak balayc bir durum yoktur.

*Ayetlerde mnafklarn yalnzca iman ettikleri iin mminlere kar takndklar tavrlar net bir biimde anlatlmaktadr. Kendilerini stn ve ahiretten olabildiince uzak grmelerinin bir sonucu olarak, karlarndaki kiilerin Allah iin yapmakta olduklarna anlam verememekte, Allah rzas ve ahiret iin yaanan bir hayat alaya almaktadrlar: Dorusu, 'su ve gnah ileyenler,' kimi iman edenlere glp-geerlerdi. Yanlarna vardklar zaman, birbirlerine ka-gz ederlerdi. (Mutaffifin Suresi, 29-30) Allah bu tutumlarna karlk olarak ahirette karlaacaklar ortam ise yle bildirmektedir: Artk bugn, iman edenler, kafir olanlara glmektedirler. (Mutaffifin Suresi, 34) *Allah'n ayetleri size okunuyorken ve O'nun elisi iinizdeyken nasl oluyor da inkar ediyorsunuz?... (Al-i mran Suresi, 101) Yukardaki ayet mnafklarn Allah'n ayetlerine kar olan bak alarn ortaya koymas bakmndan olduka nemlidir. Zira Kuran' okumak ve dinlemek mminin imann arttrr. Eliyle ayn ortam paylaan mnafn da "inanyorum" dedii ayetleri iittiinde, normal artlarda imannn artmas ve kalbinin yumuamas gerekir. Fakat o imann artrmak deil, dnya hayatndan kar ve kar elde etmek peindedir. Bu nedenle de, ite bu mucize gerekleir; Kuran ayetlerini srekli dinliyor ve uygulama yntemleri kendisine srekli gsteriliyor olsa da, kalbindeki hastalk bir trl ifa bulmaz. Unutulmamaldr ki sadece Allah' raz etmek iin yaplan eyler birer kstas olabilir ve cenneti hak etmeye vesiledirler. Oysa mnafn en belirgin zelliklerinden biri, "bir ekilde" iman ediyor gzkse bile, Allah' raz etme konusunda gsterdii gevek tavrlardr. Nitekim bu zayflk ve geveklik, karsna kan en ufak bir zorlukta kendini hemen gsterir. *mminler "namazlarnda huu iinde olanlardr" (Mminun Suresi, 2); ibadetlerinin karlnda da Allah'n rzasn kazanrlar. *(eytan) Onlara vaatler ediyor, onlar en olmadk kuruntulara dryor. Oysa eytan, onlara aldantan baka bir ey va'detmez. (Nisa Suresi, 120) eytan insana sadece bo vaatlerde bulunur. Bu vaatlerin hepsi, geici dnya hayatna yneliktir. Mminlere verilmi bir nimet olan akla sahip olmamasna ramen olduka zeki olan eytan, herkese zayf ynlerinden ulamaya alr. Bu zayf ynler, kiinin Allah'n rzasnn yerine tercih ettii 'put'lardr. *Mnafklarn dayandklar temel Allah'n rzasndan uzaktr. *Allah'n rzasn kazanmak amacyla O'nun szlerini kstas alarak yaayan mminlerin kararll, mnafklar daima huzursuz etmektedir. Mminler, cesur ve kararl halleriyle gl bir imana sahip olduklarn, hibir eyden olumsuz etkilenmeyeceklerini tam anlamyla ortaya koymaktadrlar. Bu da mnafklarn en ekindii ynlerden biridir. nk sarf ettikleri abalar, detayl planlanm olmasna ve belli bir amaca ynelik dnlmesine ramen, istenen sonucu vermemektedir. *Kendilerini Allah'n ayetlerinden mstani gren, yani ayetlerin kendi durumlarn tarif

ettiinden habersiz olan inkarc gruplarndan biri mnafklardr. Kuran' okuduklar halde, kendilerini birok ayetin hkmnden uzak grrler. rnein, cehennemi tasvir eden ayetler mmin olanlarn korkusunu artrr, zira Allah'n rzasn kaybetme ve cehenneme girme ihtimali her zaman vardr. Ancak mnafk olanlar, kendilerini kesin olarak cennetlik grdkleri iin bu ayetler onlarn zerinde hibir etki uyandrmaz. Bu dorultuda, birok ayetin aslnda tam da kendilerine hitap ettiini gremez ve anlayamazlar. *Allah'a ve elisine teslim olmamakla, mcadele etmemekle infak etmemekle ve daha birok ibadeti uygulamamakla kendilerini 'karda' zanneden mnafklar, bu ibadetleri yerine getirirlerse kayba urayacaklarn dnrler. Dolaysyla Allah'n rzasn aramadklar ve kendilerini mstani grdkleri iin, bu ibadetleri yapmak onlara zor gelir. *Allah mmin topluluunu hayrla da erle de denemeden geireceini bildirmektedir. Mminler dnyada ahireti kazanmak iin bir imtihandan geirilmektedirler. Dolaysyla karlarna kimi zaman hayrl grnen, kimi zaman da er gibi grnen ama Allah'n sonucunu mminlerin hayrna evirdii eitli olaylarla karlarlar. Kendileri bunun imtihann bir srr olduunun farkna vardklar iin her zaman ayn evk ve gayretle Allah'n rzasn kazanma yar ierisindedirler. Asla mitsizlie, korkuya kaplmazlar. *mminlerin ve zellikle elilerin en nemli vasflar 'iyilii emretmek ve ktlkten men etmek'tir. Yani inananlar srekli olarak birbirlerine t verir, hatalarn, eksikliklerini gidermeye alrlar. Mnafklar da mmin topluluunun iinde bulunduu iin onlar da mminlerin Allah'n rzasn kazanmak iin uyguladklar bu ibadetle sk sk muhatap olurlar. Kendilerini kusursuz gren mnafklarn, verilen tler karsnda fkeye kapldklarn, Hz. Muhammed (sav) dneminde yaam mnafklarn anlatld ayetlerde grrz. Kuran'dan kendilerine yaplan hatrlatmalar karsnda ylesine azgnlamlardr ki, "... seni neredeyse gzleriyle devireceklerdi..." (Kalem Suresi, 51) ayetinde ifade edildii gibi, peygambere duyduklar kini, fkeyi, nefreti gizlemeye dahi gerek grmemiler, bunu baklaryla aka ortaya koymulard. *Mnafn en nemli zelliklerinden biri, dine inandn syledii halde, inand din anlaynn Kuran'a uymamasdr. Bunun nedeni Kuran'dan ayr, kendine has, mstakil bir mantnn oluudur. Kuran'a gre deil, kendi mantna gre dnr. Mnafklarn bu mantk rgleri, Kuran'da "sama akl" olarak yle tabir edilmektedir: Yoksa bunu kendilerine sama-akllar m emrediyor? Yoksa onlar azgn bir kavim midir? (Tur Suresi, 32) Mnafk, yukarda da belirtilen gibi Allah'tan korktuunu iddia eder; fakat tavrlar, Allah'tan korkan bir insann tavrlarna benzemez. Amac Allah'n honutluunu kazanmak deildir; aksine O'nun gazabn zerine alacak her trl davran sergiler. Btn bunlar yaparken kendisinin olduka takva olduunu, her davrannn da Kuran'a uyduunu

iddetle savunabilir. *mmin sadece Allah'n honutluunu kazanmak iin namaz klarken, mnafk insanlara gsteri yapmak iin namaz klar. Allah mnafklarn bu tavrn aadaki ayetle bildirmitir: Gerek u ki, mnafklar (szde), Allah' aldatmaktadrlar. Oysa O, onlar aldatandr. Namaza kalktklar zaman, isteksizce kalkarlar. nsanlara gsteri yaparlar ve Allah' ancak ok az anarlar. (Nisa Suresi, 142) *Allah'n mmine vermi olduu nemli sorumluluklardan biri de, insanlara iyilii emredip onlar ktlkten menetmek ve Kuran ahlaknn gereklerini yeryznde duyurmaktr. nsanlara gaflet iinde olduklar hayati bir konuyu anlatarak, ebedi ahiret hayatlarn kurtarmalar iin kendilerini uyarmaktr. Sorumluluk byk, yaplacak i olduka kapsamldr. nk mminler iin bir kiinin bile iman etmesine vesile olmak, Allah'n honutluunu kazanabilmek asndan byk nem tar. *Allah'n elisine itaat eden mmin, Allah' ve O'nun kitabn hereyden stn tutuyor demektir. nk Allah'a ve Kuran'a itaat, eliye de itaat etmek demektir. Allah'a gnlden bal ve itaatli olan mminler, eliye de ayn ball ve itaati gsterirler. Allah'n elisi onlar iin kendi canlarndan, kendi znefislerinden daha deerlidir. Kuran'da Peygamberimiz (sav)'i canlar pahasna koruyan, onunla birlikte savaa giderek, onun nefsini kendi nefislerinden stn tutan mminlerden sz edilmektedir. O dnemin mnafklar ise savaa gitmemi ve Peygamber Efendimizi korumak zorunda kalmam olduklar iin kendilerini son derece karl ve akll saymlardr. Savaa katlan, ancak korkup geri dnen mnafklar ise Hz. Muhammed (sav)'in kendilerini armasna kulak vermemiler ve ardlarna bakmadan kamlardr: Siz o zaman durmakszn uzaklayor, kimseye dnp bakmyordunuz. Eli de srekli sizi arkadan aryordu... (Al-i mran Suresi, 153) Bu kan onlar kurtard kanaatindedirler. Oysa Peygamberimiz (sav)'in emrinden ktklar iin, ok byk bir hataya dmler, Allah'n honutsuzluunu kazanmlar ve dolaysyla sonsuz bir azaba mahkum olmulardr. *Mnafk kendini mmin olarak tantma konusunda olduka yeteneklidir. Mmin gibi namaz klarak, Allah' anarak kendini -bir sre de olsa- gizleyebilir. Kendini gizleyebilmesinin bir baka nedeni de, mminlerin hsn- zanla, yani iyi gzle bakmalar, onlar olumlu deerlendirmeleridir. Aralarna "ben mminim" diyerek gelen bir kiiye samimi mmin gzyle bakmalar da, tamamen gzel ahlaklarndan ve Allah' raz etme abalarndan kaynaklanmaktadr. Nitekim ounlukla, bandan itibaren kiinin niyetinin arpk olduu farkedilse bile, "belki zamanla iman edip dzelir" dncesiyle mminlerin arasnda bulunmasna izin verilir. *Bir insann, sadece Allah'n honutluunu kazanmak iin yapt her eylem ve davran salih bir ameldir. rnein bir insann Allah'n dinini insanlara anlatmas, tevekklsz

birine kaderi hatrlatmas, dedikodu yapan engellemesi, evini ve bedenini temiz tutmas, ilmini ve kltrn artrmas, gzel sz sylemesi, insanlara ahireti hatrlatmas, hasta olan birini kollamas, yal birine sevgi ve efkat gstermesi, hayr iin kullanaca paray kazanmak iin almas, kt sze iyilik ve sabrla karlk vermesi gibi insann her tavr Allah'n honutluu iin yapldnda salih amel olur. Ahirette, Allah'n ktlklerini rterek iyiliklere evirmesini dileyenler, daima Allah'n en honut olaca tavr semelidirler. Bunun iin insann ahiret gn verecei hesab dnmesi gerekir. rnein, ahiret gnnde cehennem ateinin yannda durdurulan bir insana, dnya hayatnda iledii ktlkler gsterilse ve ona, bu ktlklerinin balanmas iin salih amellerde bulunmas gerektii sylense bu insann tavrnn nasl olaca aktr. Cehennem ateini yanbanda gren, cehennemdeki insanlarn umutsuzluklarn, pimanlklarn, azaptan dolay kardklar zdrap dolu inlemeleri duyan, cehennemdeki azabn nasl olacana gzleriyle ahit olan bir insan, Allah' en honut edecek davranlar seecek ve vargcyle aba gsterecektir. Bu durumdaki bir insan, salih amellerde bulunmak konusunda geveklik gsteremez, asla tembellik yapamaz, Allah' daha honut edecek bir tavr varken, daha az honut edecek olan seemez, umursuzluk yapamaz veya asla gaflete demez. nk cehennem her an yanbandadr ve ona sonsuz hayatn ve Allah'n azabn her an hatrlatmaktadr. Bu durumdaki bir insan yapaca amelleri geciktirip ertelemez de. Vicdannn emrettii hereyi derhal ve eksiksizce yapar. badetlerinde ok titiz ve devaml olur. te, Allah, dnya hayatnda da, sanki cehennemi grp de gelmi, ya da cehennemi her an yanbanda gren biri gibi, salih amellerde bulunan, Allah'tan ve ahiretten korkup saknarak davrananlarn ktlklerini iyilie evirecektir. Bu mminler, ahirete kesin bir bilgiyle iman ederler ve Allah'in azabindan siddetle korkup sakinirlar. *nsan maddi ve manevi pisliklerden temizleyen, nefsini eiterek Allah'n honut olduu bir ahlaka erimesine vesile olan en nemli ibadetlerden birisi de Allah yolunda ve hayr iin yaplan harcamalardr. * Allah Peygamberine mminlerin mallarndan sadaka almasn bu ekilde onlar temizlemesini bildirmitir. "Onlarn mallarndan sadaka al, bununla onlar temizlemi, arndrm olursun" (Tevbe Suresi, 103) Ancak, insanlarn temizlenip arnmalarna vesile olan harcamalar, Kuran'da bildirildii ekilde yaplan harcamalardr. nsanlar yolda grdkleri dilencilere bozuk paralarndan biraz verdiklerinde ya da eski kyafetlerini fakir grdkleri bir iki kiiye dattklarnda veya a grdkleri birini doyurduklarnda, zerlerine den sorumluluu fazlasyla yerine getirdiklerine inanrlar. Bunlarn hepsi elbette Allah'n honutluunu kazanmak iin

yapldnda Allah katnda sevab olan davranlardr. Ancak, Allah'n Kuran'da bildirdii snrlar vardr. rnein Allah, ihtiyalardan arta kalann infak edilmesini bildirir: ...Ve sana neyi infak edeceklerini sorarlar. De ki: "htiyatan artakalan. Bylece Allah, size ayetlerini aklar; umulur ki dnrsnz;" (Bakara Suresi, 219) *Bir mslman iin hibir ey, Allah'n honutluundan ve O'nun sevgisini kazanmaktan daha stn deildir. Mmin hayat boyunca srekli olarak kendisini Allah'a yaknlatracak vesileler arar. *man edenler sadece Allah'n honutluunu, rahmetini ve cennetini kazanmak iin infak ederler. *Ey iman edenler, size meclislerde "Yer an" dendii zaman, yer an; Allah size genilik versin. Size: "Kalkn" denildii zaman da kalkn. Allah, sizden iman edenleri ve kendilerine ilim verilenleri derecelerle ykseltsin. Allah, yaptklarnzdan haberdardr." (Mcadele Suresi, 11) Allah, bir toplantda, yeni gelenler iin veya kalabaln azaltlmas iin yer almas gerektiinde, mminlerin bu arya hemen uymalarn emreder. Bu, hem ince dnce, hem fedakarlk, hem de itaat gstergesidir. Allah, bu davrann bir karl olarak, mminlere genilik vereceini ve onlar derecelerle ykselteceini bildirir. Allah her insann niyetini ve kalbini elinde tutar. Allah bir davrantan honut olduunda, o insana diledii her ekilde nimet ve gzellik verebilir. Bu nedenle, mminler hereyin sonucunu ve karln Allah'tan beklerler. Bir toplantda yer atklarnda, insanlardan teekkr veya minnettarlk deil, Allah'n honutluunu ve O'nun kalplerine verecegi huzur ve genisligi ve derecelerindeki artisi umarlar. *Ey Peygamber, m'minleri savaa kar hazrlayp-tevik et. Eer iinizde sabreden yirmi (kii) bulunursa, iki yz (kiiyi) malub edebilirler. Ve eer iinizden yz (sabrl kii) bulunursa, kafirlerden binini yener. nk onlar (gerei) kavramayan bir topluluktur. imdi, Allah sizden (yknz) hafifletti ve sizde bir za'f olduunu bildi. Sizden yz sabrl (kii) bulunursa, (onlarn) iki yzn bozguna uratr; eer sizden bin (kii) olursa, Allah'n izniyle (onlarn) iki binini yener. Allah, sabredenlerle beraberdir. (Enfal Suresi, 65-66) Allah'n bu ayetlerinde de bildirildii gibi, eer mminler kendi ilerinde bir zaaf tamazlarsa, sabr ve takvada gl olurlarsa bir mminin gc, 10 kiiye bedel olabilir. Bu g ilk anda anlalan fiziksel g olarak dnlebilecei gibi daha birok anlamda da dnlebilir. rnein bir mminin insanlara dini anlatma, onlar Allah'n yoluna arma konusundaki abas, on kiinin anlatmasna bedel olabilir. Bir mminin ilmi, on kiinin ilmine bedel olabilir. Bir mminin Allah'n honutluunu kazanmak iin yapaca bir hayr ii, on kiinin biraraya gelip yapaca bir ie bedel olabilir. Bir mmin, on kafirin saptrd kadar insan Allah'n doru yoluna arp, slah olmalarna vesile olabilir. Bir mmin, on inkarcnn anlatt inkar bozup yerine hakk getirebilir.

Allah'n Kuran'da bildirdii bu sr son derece nemlidir. nk her mslman, Allah'n izniyle, eer takvada ve gzel ahlakta stnlk yarnda olursa, saylar ne kadar az olursa olsun farketmez, Allah onlar her giritikleri ite stn duruma getirecektir. rnein karlarnda inkar eden bir dnya dolusu insan, niversiteler dolusu profesr olsa, ve bunlar yine ehirler, ktalar dolusu insan inkara srklese de, Allah ok az sayda mslman, tm bu insanlara hakk ve gerei gsterecek kadar gl, yetenekli, akll klar, kfrn ilerini zorlatrrken, onlarn ilerini kolaylatrp abuklatrr. Bu srr bilen mminler, "benim abamdan veya benim kk bir katkmdan ne olur ki" dememeli, sadece Allah'n honutluu iin samimi olarak yaptklar her amelin, Allah tarafndan etkisinin artrlacandan emin olmaldrlar. *Allah'n gsterdii gerek imanda, Allah'n honutluu hereyin stndedir. Allah dndaki tm varlklar, tm ilgi, sevgi ve yaknlklar, ancak Allah'n honutluunu kazanmada bir arac olabilirler. *Allah, Kuran'da dinin gnlden yaanmasn emreder. Kim gnlden bir hayr yaparsa bu da kendisi iin hayrldr. Oru tutmanz, -eer bilirseniz- sizin iin daha hayrldr. (Bakara Suresi, 184) Namazlar ve orta namazn (stlerine derek, titizlik gstererek) koruyun ve Allah'a gnlden boyun eiciler olarak (namaza) durun. (Bakara Suresi, 238) Gerek u ki, brahim (tek bana) bir mmetti; Allah'a gnlden ynelip itaat eden bir muvahhiddi ve o mriklerden deildi. (Nahl Suresi, 120) Yukardaki ayetlerde de grld gibi Allah, yaplan ibadetlerin hep gnlden olmasn bildirmitir. rnein namaz klan, oru tutan, zekat veren, itaat eden bir insann asl niyeti, kalbinden geirdikleri nemlidir. Allah, Kuran'da gsteri iin infak eden veya gsteri iin namaz klan insanlar olduunu haber verir. Bu insanlar, namaz klarken Allah' dnmyor, O'nun karsnda ne kadar aciz ve boyun eici olduunu dnmeden sadece azyla dua ve tespihleri yapyor olabilirler. Veya dtan bakldnda bir insan srekli hayr ileri yapyor, okullar ap, fakirlere yardm ediyor olabilir. Ancak bu insan eer bu yaptklarn, Allah'n kendisinden honut olmasn dileyerek, Allah'a kar aciz ve muhta olduunu dnerek, ahiretten korkarak yapmyorsa yaptklar Allah katnda kabul edilmeyebilir. *Yeryzndeki hemen her insann kendisine gre doru ve yanllar bulunur. Herbirinin dorularn tespit etmedeki kayna ise farkldr. Kimi okuduu bir kitab, kimi evresinde grd bir insan, kimi bir politikacy, kimi ise bir felsefeciyi kendisine rehber edinir. Oysa, en doru ve insan kurtulua kavuturacak tek yol Allah'n insanlar iin belirledii dindir. Ve bu yolda insann tek hedefi Allah'n honutluunu, rahmetini ve cennetini kazanmaktr. *Allah'n verdii nimetlerle azp marmayan, hepsi iin Allah'a kredici olanlar, ellerindeki nimetler alndnda ise, Allah'a tevekkl ederek, sabr gsterenler Allah'n

honut olduu kullardr. *Allah, Sonra is(ler)i taksim edene andolsun (Zariyat Suresi, 4) ayetiyle islerini aralarinda blserek yapanlar zerine yemin ederek, bu uygulamanin faydalarina isaret etmistir. Kuranin bu tavsiyesine uyularak tm gerekli isler mminler arasinda paylasildiginda ncelikle hiz ve vakit kazanilacaktir. Nitekim bir kisinin 10 saatte gereklestirebilecegi bir isin, on kisi tarafindan 1 saatte tamamlanabilecegi bilinen bir gerektir. Is blm yapmanin diger bir avantaji ise, ise dahil olan herkesin akil, bilgi, beceri ve tecrbelerinden ayri ayri yararlanma firsatinin dogmasi ve bylece yapilan isin kalitesinin artirilmasidir. Bunun yaninda, bir isi ayni anda birok kisinin stlenmesi, aceleden kaynaklanabilecek potansiyel hata ve zarar riskini en aza indirmis olacaktir. Oysa cahiliye toplumunda insanlar mmkn oldugunca her isi tek baslarina yapmak isterler ki bylece elde edilen basariyi da sahiplenebilsinler ve evrelerinden de bu oranda takdir toplayabilsinler. Iste Kuranda tavsiye edilen is blm ynteminin bir baska faydasi da kisilerin bu hirslarini kirmasi ve sahiplenme duygusunu ortadan kaldirmasidir. nk ortaya ikan sonu ve elde edilen verim sadece bir kisinin degil, ok sayida mminin aklinin, bilgi ve becerisinin bir gstergesi olacagindan kisiler, nefisleri adina byklenecek, bbrlenecek, vnecek ve sahiplenecek bir malzeme bulamazlar. Herkes esit oranda bir stnlk gstermis olur; ki mminler de zaten byle bir arayis iinde degil, yalnizca Allahi razi etmenin kaygisi iindedirler. *Cennet ile ilgili ayetlerde tahtlardan sik sik bahsedilmekte ve tahtlar Allahin razi oldugu kullarina verdigi bir mkafat olarak tanitilmaktadir: Orada ykseklerde kurulmus tahtlar da vardir. Konulmus (iecek dolu) kaplar. Dizi dizi yastiklar. Ve serilmis yaygilar. (Gasiye Suresi, 13-16) *Ancak Rablerinden korkup-sakinanlar ise; onlara yksek kskler vardir, onlarin stnde de yksek kskler bina edilmistir. Onlarin altinda irmaklar akmaktadir. (Bu,) Allahin vadidir. Allah, vadinden dnmez. (Zmer Suresi, 20) Altindan irmaklar akan yerlere, Kuranda cennet tasvirlerinin yapildigi ayetlerde dikkat ekilir. Cennetteki evlerin ve ksklerin hep byle mekanlarda yer aldigi bildirilir. Allahin, razi oldugu kullarini cennette altindan irmaklar akan mekanlarla dllendirmesi, dnyada da buralarin en gzel yerler olduguna aik bir isarettir. *Cennetin ve cehennemin varligina kesin bir bilgiyle iman eden eliler, karsilastiklari her insanin cehennem gibi sonsuz ve korkun bir azaba ugramasindan endise ederler. Onlari yanlis olan seylerden sakindirmaya alisir ve onlara Allahin gcn ve byklgn anlatirlar. Tm bu abalarinin karsiliginda ise tek beklentileri Allahin hosnutlugunu kazanabilmektir. Bunun disinda insanlardan bekledikleri dnyevi hibir menfaat yoktur. *Senin iinde olduun herhangi bir durum, onun hakknda Kuran'dan okuduun herhangi

bir ey ve sizin ilediiniz herhangi bir i yoktur ki, ona (iyice) daldnzda, Biz sizin zerinizde ahidler durmu olmayalm. Yerde ve gkte zerre arlnca hibir ey Rabbinden uzakta (sakl) kalmaz. Bunun daha k de, daha by de yoktur ki, apak bir kitapta (kaytl) olmasn. (Yunus Suresi, 61) Bu ayetten de anlald gibi, yeryznde gereklemi ve gerekleecek olan her olay, henz bu evren yaratlmadan Allah katnda yazlmtr. te bu nedenle de insan henz dnyaya gelmeden, hatta annesi, babas, dedesi bile dnyada yokken yapaca konumay da Allah bilmektedir. Bu gerein renilmesi, insana karmak gelen birok konunun da, kolayca anlalmasna vesile olur. Burada en nemli konu, Allah'n tek mutlak varlk, tek g sahibi olmas ve hereyi sarp kuatmasdr. Allah bize ah damarmzdan da yakndr. Herey kontrol altndadr, hereyi Allah en gzel ekilde dzenleyip belirlemitir. nsan sadece kendisi iin belirlenmi kaderi seyreder. Bu ise her trl maddi veya manevi endieyi, gelecekle ilgili korkular yok eder. nsann dnyaya ynelik tutku ve hrslar nemini yitirir, yalnzca Allah'n rzas nem kazanr. Bylece insan, olaylar gerek anlamyla ve doru bir ekilde grp yorumlar. Ve hereyin yaratcs ve mutlak hakimi olan Allah'n gcnn ve hakimiyetinin farkna varr. *nsanlk anlamaldr ki, bu dnyaya Darwinizm'in iddia ettii gibi tesadfen deil, Allah'n yaratmasyla gelmitir. Darwinizm'in iddia ettii gibi babo bir varlk deil, Allah'a kar sorumlu bir varlktr. Ve Darwinizm'in iddia ettii gibi "yaam mcadelesi" srmek iin deil, Allah'n rzas iin gzel ahlak gstermek iin yaamaktadr. *Hani Musa gen yardmcsna demiti: "ki denizin birletii yere ulancaya kadar gideceim ya da uzun zamanlar geireceim." (Kehf Suresi, 60) Bu ayette kullanlan "gen" kelimesi ile, bir i yaplrken gen insanlarn da yardmn almann ve onlarla birlikte hareket etmenin nemine iaret ediliyor olabilir.Genlerin yatlarnn getirdii enerjilerini, dinamizmlerini, glerini, evk ve heyecanlarn Allah rzas iin hayr ilerinde kullanmalarn tevik etmek gereklidir. *Dedi ki: "Kim zulmederse biz onu azablandracaz, sonra Rabbine dndrlr, O da onu grlmemi bir azabla azablandrr. Kim iman eder ve salih amellerde bulunursa, onun iin gzel bir karlk vardr. Ona buyruumuzdan kolay olann syleyeceiz." (Kehf Suresi, 87-88) Hz. Zlkarneyn konumalarnda hemen Allah' ve ahiret gnn hatrlatmakta yani onlarla Mslmanca konumaktadr. Ayetlerde geen ifadelerden Hz. Zlkarneyn'in Mslman bir idareci, devletinin ise Mslman bir devlet olduu; tebas altndaki insanlar eittii, onlara Allah'n rzasna uygun tarzda hkmettii aka anlalmaktadr. *nananlar Allah'a olan imanlar, Allah korkular ve ahiret zlemleri nedeniyle doal bir cesaret ortaya koyarlar. Her davranlar son derece samimi ve cesurdur. Allah rzas iin, Allah'n emrettii ahlak yaamak ve dier insanlarn da bu gzellii yaamasn salamak

iin abalar, etraflarnda ileyen ktlklere kar sessiz kalmaz, gereken Kurani tavr gsterirler. Ktlklere kar mcadele etmeyi, doruyu, gzeli, iyiyi anlatmay grev edinmilerdir. Mminlerin cesaretinin kkeninde tamamen Allah sevgisi, Allah korkusu ve Allah'n rzasn kazanmaya ynelik samimi bir aba bulunmaktadr. Bu yzden gzel ahlak yaama konusundaki cesaretleri belirli artlara bal deildir. Her ortamda ve her durumda mmin Rabbine gvenmenin getirdii cesaretini korur. *Allah korkusu tayan insanlar vicdanen cesaret gstermeleri gereken bir olayda, o olay grmezlikten gelerek kamay vicdanlarna sdramazlar. rnein, bir kii susuz olduu halde sulanyorsa ve bir mmin de onun susuzluuna ahitse, kendi karlarna ters de dse, kendini riske de atsa bu kiinin hakkn Allah rzas iin savunur. Bu gerekten gzel bir cesaret rneidir. Mminin gsterdii bu cesaretin kayna, Allah korkusudur. *Kuran'a uygun bir cesaret, Allah'tan baka hibir eyden ve hi kimseden korkmamay, Allah rzasna en uygun davran yapmakta hi tereddt gstermemeyi ve kararszlkta bulunmamay da gerektirir. *sabretmek ok gzel bir ahlak zellii iken, eytan bu kavram insanlara yanl tantr. nsanlar sabr kavramnn gzel ynlerini hemen hemen hi tanmaz, ounlukla sabretmenin zor, skntl ve eziyetli bir his olduunu zannederler. Sabr deyince akllarna gelen, bir eye katlanma zorunluluundan kaynaklanan isteksiz bir bekleyi, "tahamml"dr. Oysa sabr, Allah'n rzas olan bir ite kararl ve srekli davranmak, vazgememek, ylmamak, o ii sk tutup sonuna kadar azimle gtrmektir. rnein, her olay karsnda hogrl olabilmek, kzgnlk oluturabilecek bir ortam da olsa fkeyi yenerek gzel sz syleyebilmek ve her ne pahasna olursa olsun bunda kararllk gstermek, ylmamak gzel bir sabr rneidir. Ayn zamanda sabr, Allah'n vaat ettii gzel bir sonucu sevin ve zlemle beklemektir. Bu da eytann gstermeye alt gibi zor ve skntl bir ey deil tam aksine mminin evk, heyecan ve neesini artran bir durumdur. rnein, btn mminler ahirete kar byk bir istek ve zlem duymakta, cennete kavumay iddetle arzulamakta ve bunun iin sabrla beklemektedirler. Herhangi bir konuda Allah rzas iin sabreden mmin, bunun karln muhakkak Allah'tan bulacan bilmenin mutluluk ve sevincini yaar. *Mslman grd kiiye hibir knamadan korkmadan mutlaka yardmda bulunur. nk yardma muhta insan Allah yaratm ve karsna zel olarak kartmtr. Bununla, belki de onun gzel ahlakl davranp davranmayaca denenmektedir. nce bir kavraya sahip olan mmin bir kimse Allah'n bu olay zel olarak yarattn ve kendisini imtihan ettiini derhal anlar ve Allah'n rzasna uygun olan davran seer. *Cesaret Allah'n rzasn kazanmak iin gsterilen bir tavrdr. Mminler Allah'n honutluunu elde etmek maksadyla canlarn ve mallarn gzden karrlar. Esasnda bu, inanan insanlar iin sonradan alnan bir karar deildir. nananlar bu karar "iman

ettik" dedikleri anda vermilerdir: Hi phesiz Allah, m'minlerden -karlnda onlara mutlaka cenneti vermek zerecanlarn ve mallarn satn almtr. Onlar Allah yolunda savarlar, ldrrler ve ldrlrler; (bu) Tevrat'ta, ncil'de ve Kuran'da O'nun zerine gerek olan bir vaaddir. Allah'tan daha ok ahdine vefa gsterecek olan kimdir? u halde yaptnz bu alveriten dolay sevinip-mjdeleiniz. te 'byk kurtulu ve mutluluk' budur. (Tevbe Suresi, 111) Bu karar ilk bata vermi olduklar iin geriye sadece bunun gereini yerine getirecekleri frsatn nlerine kmas kalmtr. Gerekte mminlerin gsterdikleri bu cesaret yanlzca Allah'n kendilerine emretmi olduu davrantr. Bu yzden mminler en byk cesaret rneklerini gayet soukkanl, tevekkll ve korkusuzca sergilerler. nk Allah'n honutluunu kazanmak szkonusu olduunda inanan bir kimsenin vazgeemeyecei ve gze alamayaca hibir ey yoktur. *nsanlarn ou n plana kmaktan ve ktlerin dikkatini ekmekten ekinir. Doru bildii yolda mcadele etmeye cesaret edemez. Bu konuda vicdanl davrananlar, Allah'tan korkan, yaamn Allah'n rzasn kazanmaya adam ve bunun iin sorumluluk almaktan kanmayan mminlerdir. Karlnda inkarclar tarafndan iftiralara urayacaklarn ve basklara maruz kalacaklarn bilmelerine ramen Allah'n varln, birliini ve O'nun emrettii ahlak insanlara duyurur, evk ve kararllkla bu fikri mcadelelerine devam ederler. *"Sen onlara dn, biz onlara yle ordularla geliriz ki, onlarn kar koymalar mmkn deil ve biz onlar ordan horlanm-aalanm ve kk drlmler olarak srp karrz". (Neml Suresi, 29-37) Hz. Sleyman'n bu kararl ve cesur tutumu, Allah'n rzasn aramas ve dnyevi hibir eye tamah etmeyen tutumu Sebe melikesini derinden etkilemi ve imanna vesile olmutur *Hz. Nuh'ta grdmz ahlak, knayann knamasndan hi ekinmeyen, aksine yalnzca Allah'n rzasn kaybetmekten ekinen ve O'na tam bir teslimiyetle gvenen mmin tavrdr. Ve Nuh Peygamber bu tavryla kendisinden sonra yaam olan btn mslmanlara ok gzel bir rnek tekil etmektedir. *nsan bu dnya hayatnda ancak ok ksa bir sre yaar. Asl yaayaca yer, sonsuz ahiret hayatdr. Sonsuz hayatta cennete layk bir kul olabilmek iin bu dnyada Allah'n rzasn kazanacak davranlarda bulunmas arttr. Allah'n insanlardan istedii ise, Kendisine kulluk etmeleri ve emrettii gzel ahlak yaamalardr. * Kuran'a uygun cesaret insana maddi manevi birok kazan salar. ncelikle, insan kesin bir kararllkla Allah'n rzasna uygun davranyor olduu iin, vicdan son derece rahat olur. Vicdan rahat olduu iin ise huzurlu bir hayat olur. *Cesaret insann Allah'n rzasn kazanma, Kuran ahlakn insanlar arasnda

yaygnlatrma amacna daha da gl balanmasn salar. *Gerek cesaretin bize en gzel ekilde tarif edildii Kuran'da, peygamberlerin ve onlar izleyen mminlerin hayatlarndan verilen rneklerde, Allah' raz etmek iin sergilenen cesaretin son derece stn bir meziyet olduu anlalmaktadr. *Kurani bir cesaretin amac ne insanlarn takdirini, hayranln toplamaktr, ne de kiinin kendi egosunu tatmin etmesidir; ama sadece Allah'n honutluunu kazanmaktr. *toplumda oturmu olan cesaret anlaynda "dnyevi hedefler" vardr; yani kii herhangi bir konuda cesaret gsterirken ahirete ynelik bir ama gzetmeden, dnyaya dair hesaplar yapmaktadr. Belki gzel ve faydal bir i yapyordur, rnein; aniden yola frlayan bir ocuu ezilmekten kurtaryordur; ama burada amac kendi vicdann rahatlatmaktr. Ya da topluluk nnde hakszla urayan birinin hakkn savunuyordur. Davran gzeldir, ancak amac oradakilerin takdirini kazanabilmektir. Oysa bu davrann Allah katnda geerli klacak olan, bu davrann Allah'n honutluunu kazanmak iin yapyor olmasdr. *hicret edenlere Allah rizasi iin gzel bir tavir gsterenler, Allah'tan bir bagislanma ve stn bir rizik ile mjdelenmislerdir: (Hicret edenleri) barindiranlar ve yardim edenler, iste gerek m'min olanlar bunlardir. Onlar iin bir bagislanma ve stn bir rizik vardir. (Enfal Suresi, 74) *Kadinlari bosadiginizda, bekleme srelerini tamamlamislarsa, onlari ya gzellikle tutun ya da gzellikle birakin. Fakat haklarini ihlal edip zarar vermek iin onlari (yaninizda) tutmayin. Kim byle yaparsa artik o, kendi nefsine zulmetmis olur... (Bakara Suresi, 231) Allah'in bu hkm geregi mminler gnl rizasiyla yaptiklari evlilikleri, gerektigi zaman, yine gnl rizasiyla sona erdirirler. Evlenirken eslerine gsterdikleri hrmeti bosanma aninda da korurlar. Bosanmayi bir kavga veya kirginlik sebebi yapmazlar. Allah rizasi iin evlendikleri gibi Allah rizasi iin bosanirlar. Bu nedenle mmin bir erkek bosandigi esini ne szleriyle ne de tavirlariyla kesinlikle zor bir durumda birakmaz. Dahasi bir mmin bir baska mmini imanindan ve ahlakindan dolayi sevdigi iin, bosandigi kisiye karsi duydugu imani sevgi, saygi ve hrmet de her zaman devam eder. Mminler, Kuran ahlakinin kendilerine kazandirdigi merhamet geregi, bosandiklari kadinlari bir anda ortada birakmazlar. Bu kimselerin kendilerine bakacak aileleri, geinebilecek maddi imkanlari ve hatta kalabilecekleri bir baska evleri dahi olmayabilir. Bu ve benzeri sartlari gz nnde bulunduran mminler, kadin kendini bu ynde garanti altina alana kadar, bosanmis olduklari halde, ona her ynden gvence saglarlar. Karsilikli tercihleri dogrultusunda onlarin kendi evlerinde ya da yine kendi gzetimleri altindaki bir baska yerde barinmalarini saglarlar. Ancak bu davranislarinin tek amaci Allah'in rizasini kazanmak ve mmin bir kimseye karsi gzel ahlakli ve merhametli bir tavir sergileyebilmektir. *Infak ederken asil nemli olan insanin Allah rizasi iin nefsinden feragat edebilmesi ve

kendi sevdigi seylerden fedakarlikta bulunabilmesidir. nk insanin kendisi iin hibir deger ve nem tasimayan bir seyi bir baskasina vermesi zaten zveride bulunmayi gerektirmez. *Sonra iman edenlerden, sabri birbirlerine tavsiye edenlerden, merhameti birbirlerine tavsiye edenlerden olmak. Iste bunlar, sag yanin adamlaridir. (Beled Suresi, 17-18) Allah'in, ahiret gn kurtulusa erenlerden olmalari, rahmetine ve cennetine kavusabilmeleri iin kullarina emrettigi hkmlerden biri ayette grldg gibi "merhameti birbirlerine tavsiye edenlerden olmak"tir. Hayatlarini Allah'in rizasini kazanmaya adayan mminler de Allah'in bu hkmn eksiksiz ve kusursuz olarak yerine getirmeye alisirlar. Onlarin merhamet anlayislarinin temelinde Allah'a olan samimi imanlari yatar. Mminler, Allah'in izni disinda hibir olayin gereklesmeyecegini ve O'nun kendilerine bagisladiklarina ne kadar muhta olduklarini bilirler. Dolayisiyla, bu kavrayistan kaynaklanan bir tevazuya sahiptirler. Iste bu zellikleri de onlarin merhametlerinin temelini olusturur. *Gerek su ki, iman edenler, hicret edenler ve Allah yolunda mallariyla ve canlariyla cihad edenler ile (hicret edenleri) barindiranlar ve yardim edenler, iste birbirlerinin velisi olanlar bunlardir... (Enfal Suresi, 72) Allah'in "barindiranlar" olarak adlandirdigi mminler, maddi manevi sahip olduklari her trl imkani arkalarinda birakarak kendilerine siginan bu kimselere, belki de daha nce hi tanimadiklari halde yardim elini uzatirlar. Hicret edip gelen bu kimselerin ne mal varliginin miktari, ne itibarlari, ne de meslekleri, onlar iin hibir nem tasimaz. nk onlar bu kimselere sadece Allah'a iman ettiklerini sylemelerinden dolayi destek olurlar. Ayrica bu kisilerden ne o an iin, ne de ileriye ynelik bir karsilik ummazlar. Buradaki amalari sadece Allah'in rizasini kazanabilmektir, dolayisiyla verdikleri destegin karsiligini da yine yalnizca Allah'tan beklerler. *mminler, gsterdikleri merhametten, yaptiklari yardimdan dolayi kimseyi minnet altinda birakmaya kalkismaz ve bir tesekkr kadar bile karsilik ummazlar. Onlarin asil hedefledikleri yasadiklari gzel ahlakla Allah'in rizasini kazanabilmektir. nk onlar ahiret gn yoksula hakkini verip vermediklerinden sorguya ekileceklerini bilirler. Kuran'da, Allah'in bu hkmlerini bile bile yerine getirmemenin sonucunun cehennem oldugu birok ayetle bildirilmistir: "Sizi su cehenneme srkleyip-iten nedir?" Onlar: "Biz namaz kilanlardan degildik" dediler. "Yoksula yedirmezdik." (Mddessir Suresi, 42-44) (Allah buyruk verir:) "Onu tutuklayin, hemen baglayin." "Sonra ilgin alevlerin iine atin." "Daha sonra onu, uzunlugu yetmis arsin olan bir zincire vurup gnderin." "nk, o, byk olan Allah'a iman etmiyordu."

"Yoksula yemek vermeye desteki olmazdi." (Hakka Suresi, 30-34) *Mmin hayatnn her annda Allah'n rzasn kazanmay kendine tek hedef edinmi, Allah'n yaratt olaylardaki hikmetleri arayan, ahireti dnen bir ahlaka sahiptir. *cehennemden kurtulmann, Allah'n rzasn ve rahmetini kazanmann yolu "iyi insan" olarak tannmak deil, Allah'n Kuran'da tarif ettii ekilde bir mmin olmaktr. *Allah'n ayetlerine karlk az bir deeri satn aldlar, bylece O'nun yolunu engellediler. Onlarn yaptklar gerekten ne ktdr. (Tevbe Suresi, 9) Oysa tm dier ibadetler gibi dini anlatma vazifesini de ancak Allah'n rzasn kazanmak amacyla yapan gerek mminler iin byle basit bir maddi kar beklentisi sz konusu olamaz. * slam'n temeli sevgi zerine kuruludur. Allah mminlerin kalbine dier mminlere kar bir sevgi ba koymutur. Mmin nce Allah', ondan sonra da Kuran ahlakn yaayan insanlar sever. Aralarnda Allah'n rzasna dayal byle bir sevgi ba bulunan, ayn gzel ahlak yaayan, sonsuza kadar birlikte olmaya niyet etmi insanlarn ayr kalmaya, farkl uralar iinde olmaya raz olmalar dnlemez. *Allah'n birok ayette kendisinden vgyle bahsettii ve rnek gsterdii Hz. Sleyman, kukusuz Allah'n rzas dnda bir amaca ve Allah'n dini dnda bir yol gstericiye sahip deildi. *nsanlar iinde, Allah'tan bakasn 'e ve ortak' tutanlar vardr ki, onlar (bunlar), Allah' sever gibi severler. man edenlerin ise Allah'a olan sevgileri daha gldr. O zulmedenler, azaba urayacaklar zaman, muhakkak btn kuvvetin tmyle Allah'n olduunu ve Allah'n verecei azabn gerekten iddetli olduunu bir bilselerdi. (Bakara Suresi, 165) Allah'a kar olan sevgi de, kukusuz yeryznde O'na kulluk eden, Allah'n rzasn arayan mminlere yneltilecektir. *cahiliye toplumunun iinden kp gelen insann ailesi de Kuran ahlakna sahip deilse ve ocuklarn Allah'n rzasndan alkoymaya alyorsa, bu durumda onlara gzellikle dorular anlatmak gerekir. Eer bu anlatm fayda etmezse, onlara kar taknlacak tavr, Kuran'n "itaat etmeme, ancak iyi geinme" prensibine uygun olarak yrtlmelidir. *iman edenler bilirler ki, insan yalnzca Allah'a kar sorumludur ve yalnzca Allah'n rzasn kazanmak iin yaamaldr. *eytann samimi bir kalple Rabbimize ynelen, ok byk bir titizlikle O'nun emir ve tavsiyelerini uygulayan, sadece Allah'n rzasn kazanabilmek iin ihlasla salih amellerde bulunan ve her yaptklarnn karln ahirette greceklerini bilen insanlar zerinde hibir gc yoktur. *eytan insanlara iddetli bir byklenme duygusu vererek, hereyi en doru ve eksiksiz ekilde kendisinin bildiine inandrr. Bu nedenle de kii evresinden gelen hatrlatmalara, tavsiye ve eletirilere ak olmaz, bunlara alayla ve kibirle karlk verir. Hi kimseyi ya da

hibir eyi yol gsterici tanmad gibi, sadece kendi inancndan vazgememek uruna yanl olduunu grd eylerden dahi vazgeemez. Kendi fikrinin baz eksiklikleri, hatal ynleri olduundan biraz olsun phe etse dahi doruyu grebilecekken, hibir konuda ikna edilemeyen, inat, sabit fikirli ve kuralc bir karaktere sahip olur. Bu nedenle de kendine yaplan daveti samimiyetle deerlendirmez, yanl anlar, iman edenlerin bu davetle kendine kar bir stnlk salamak peinde olduunu dnrek kendini kandrr. man edenlerin hibir karlk beklemeden, sadece Allah'n rzas iin insanlara Kuran ahlakn anlattklarna bir trl inanmak istemez. *Kuran okumaktan ve Kuran'da bildirilen gerekleri dnmekten kaanlar, insanlarn kendilerine bu apak gerei anlatmasna da frsat vermezler. Oysa Kuran' okusalar ya da kendilerine yaplan davetlere kulak verseler, Allah'n ayetlerde bildirdii gereklerden haberdar olacak, Allah'n honut olaca ekilde bir hayat srdrmenin nemini ve aciliyetini kavrayacaklardr. Bylece kendileri ve yaknlar iin yarar salayacak, sonsuz cehennem azabndan kurtulmay umabileceklerdir. Bu kavray ve umut her insan iin ok nemlidir, nk asl varlacak yurt, sonsuz ahiret hayatdr. *Baz insanlarn Kuran'da bildirilen gereklerden kamalarnn bir baka nemli nedeni ise ilerindeki iddetli byklk duygusu yani kibirleridir. Kendi fikirlerinin, inanlarnn, hayat tarzlarnn doruluuna ve kusursuzluuna o kadar inanmlardr ki, bunlardan daha doru bir fikrin, inancn varln asla kabullenmek istemezler. Byle bir dnce dahi onlar rahatsz eder. Allah'n "Ona: "Allah'tan kork" denildiinde, byklk gururu onu gnaha srkler, kuatr. Bylesine cehennem yeter; ne kt bir yataktr o." (Bakara Suresi, 206) ayetinde de bildirildii gibi, insan inkara srkleyen de ite bu "byklk gururu" yani kibiridir. Byle insanlar Kuran'a davet edildiklerinde onu inkar ederler. nk hak dine tabi olmalar demek, o ana kadar batl bir inanca sahip olduklarn kabul etmek demektir. Yllar boyunca yanl bir yol izlediklerini, doru yolda olmayan kiileri kendilerine nder setiklerini ya da yazdklar, okuduklar, deer verdikleri tm bilgilerin byk bir yanlg olduunu renmeleri demektir. Bu da onlar iin byk bir felakettir. Bu felaketi yaamamak iin, her trl delili ile ispat edilse dahi sahip olduklar fikirlerin hezimetini kabul etmek istemezler. nk kibirleri buna izin vermez. Kibirleri, ayette bildirildii gibi "onlar gnaha srkler". Oysa yapmalar gereken Kuran'n tek gerek olduunu idrak ettikten sonra, yanl bir yol zerinde olduklarn hemen kabul etmek, vicdanlarnn sesine kulak vermek ve tevbe edip yepyeni bir hayata balamaktr. Kolay olan ve Allah'n honut olaca ahlak da budur. Aksi, hem dnyada hem de ahirette skntl bir hayat demektir. *Allah insanlar gzel ve doru olan yapmaya, Allah'n honutluunu kazanarak nimet iinde yaam srmeye davet ederken, insanlarn ou eytann emirlerine uyarak kendilerine anlatlan duymamak iin ellerinden gelen hereyi yaparlar. Allah, "nkar

edenler dediler ki: 'Bu Kuran' dinlemeyin ve onda (okunurken) yaygaralar koparn. Belki stn gelirsiniz'." (Fussilet Suresi, 26) ayetiyle bu kimselerin nasl bir yaklam iinde olduklarn bildirmitir. *nsanlarn byk bir blm Allah'a ve Kuran'a iman ettiklerini sylerler. Ancak bu kiilerin byk bir blm hayatlar boyunca bir kez bile Kuran' okumam ve Kuran'da bildirilen ahlak, ibadetleri ve hkmleri uygulamam olabilirler. Oysa tm hayatn Kuran'dan habersiz geirmek ya da sadece iman ettiini syleyip, Kuran'da tarif edilen hayat gerek manasyla yaamamak Allah'n honut olmad bir davrantr. *tm peygamberler insanlar, dini yalnzca Allah'a has klarak ibadet ve kulluk etmeye davet etmilerdir. nsanlara Allah'n dnda baka ilahlar edinmemelerini ve sadece Allah'n rzasn aramalar gerektiini tebli etmilerdir. *Kuran'da, insanlarn niin ve nasl yaratldklar, nasl bir hayat srerlerse Allah'n rzasn kazanabilecekleri, ibadet ekilleri, gzel ahlakn tarifi, beden ve ruha salkl olmann yollar, zor anlarda ve beklenmedik durumlarda alnmas gereken nlemler, eitli insan karakterleri detayl olarak aklanmtr. Ayrca bilimsel gereklere iaret eden ayetler, gnlk hayata ve toplumsal sorunlara dair bilgiler, kyamet gn, cennet ve cehennem gibi daha pekok konu hakknda bilgiler verilmitir. Yani Kuran'da bir insann yaamnn her annda gereksinim duyaca temel bilgilerin tm mevcuttur. *Kuran'da insana, Allah'n hkmlerini kaytsz artsz kabul etmesi, sadece Allah' dost ve vekil edinmesi, hayattaki tek amacnn Allah'n rzas, rahmeti ve cenneti olmas gerektii bildirilir. *Mslmanlar tevekkll, sabrl, efkatli, merhametli, sevgi dolu, tevazu sahibi, yumuak huylu ve kanaatkar insanlardr. Allah'n tarif ettii dini yaamann huzuru ve rahat iindedirler. Kuran'da emredildii gibi Allah'tan bakasndan korkmazlar. Allah'n rzasn hereyin zerinde grrler. *Allah'n dnya hayatnda belirledii sre ierisinde her anlarn Allah'n rzasna ve rahmetine uygun olarak, vicdanlarn kullanarak yaayan mminler ise sonsuz ahiret hayatlarnda cennetle dllendirilirler. lm melekleri ile karlamalarnn ardndan canlar gzellikle ekilip alnan mminlerin blk blk cennete sevk edilecekleri ve cennet bekileri tarafndan ne ekilde karlanacaklar ayetlerde yle haber verilmitir: Adn cennetleri; ona girerler, onun altndan rmaklar akar, iinde onlarn her diledikleri ey vardr. te Allah, takva sahiplerini byle dllendirir. Ki melekler, gzellikle canlarn aldklarnda: "Selam size" derler. "Yaptklarnza karlk olmak zere cennete girin." (Nahl Suresi, 31-32) *gnmzde Kuran'la ve Peygamberimiz (sav)'in snnetiyle dnen, hkmeden, konuan ve karar veren bir neslin yetimesi son derece nemlidir. Peygamberlerin ahlakn kendilerine rnek alan, sadece Allah'n rzasn hedefleyen bu salih Mslman topluluun zellikleri Kuran ayetlerinde tm detaylar ile anlatlmtr.

*insan eytann, "Bugne kadar yapmadn, bundan sonra yapsan ne fayda eder?" eklindeki yanl ynlendirmelerine kaplmamal ve eytann benzer aldatmacalarna kar da dikkatli olmaldr. Allah, her insan son halinden sorumlu tutacaktr. Eer kii, gerekleri grerek, Allah'a ve Kuran'a ynelir, Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini kazanmak iin yaamaya balarsa, Allah gemi gnahlar iin ettii tevbesini kabul eder. *Akla ve vicdana uygun olan insann hayatn Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini kazanmak iin geirmesi ve Allah'n emrine uymasdr. *Kuran bir insann, Allah' ve slam ahlakn tanmak ve Allah'n raz olaca bir hayat srmenin yollarn renmek iin bavurabilecei tek kaynak, doru ile yanl birbirinden ayran mutlak ldr. Bu nedenle Kuran'n bir ismi de Furkan, yani doruyu yanltan ayrandr. *Kuran'da haram ve helaller ak bir dil ile anlatlm, Allah'n raz olaca ahlak ise tm detaylar ile tarif edilmitir. Bu nedenle de mminlerin hayatlarnda Kuran'da tarif edilenlerin dnda hibir kuraln yeri yoktur. *Peygamberimiz (sav), Kuran'da da bildirildii gibi, yksek ahlak sahibi, mminlerin skntya dmesi gcne giden, onlara pek dkn, efkatli ve esirgeyici olan (Tevbe Suresi, 128), insanlara iyilii emreden ve onlar ktlklerden men eden, onlarn ar yklerini, zerlerindeki zincirleri indiren (Araf Suresi, 157), insanlara Allah'tan bir ltuf olan, onlar sapknlklardan arndran, onlara Kitab ve hikmeti reten kutlu bir insandr. (Al-i mran Suresi, 164) Bir kiinin Allah'n raz olduu gerek bir Mslman olabilmesi iin Kuran'n hkmlerine uymas, Hz. Muhammed (sav)'in snnetini anlayarak kabul etmesi ve bu hkmleri yaamnn her annda dikkatle uygulamas gerekir. *insanlarn byk ounluu yalan sylemekten kanmaz, bir yalan sylediklerinde bunun Allah katnda bir cezas olduuna ihtimal vermez ve "bu kadarndan gnah olmaz" diye dnrler. Veya kendi akllarnca "beyaz yalanlar" diye bir yalan ismi uydurur ve bu yalanlarn gnah olmayaca hkmn verirler. Oysa bu, dinleri hakknda iine dtkleri byk yanlglardan biridir. nk Allah Kuran'da yalan sylemenin haram olduunu aka bildirmitir. Veya karsndaki insana Allah'n honut olmayaca bir ey yaptrmak isteyen kii, "Sen yap, ben senin gnahn yklenirim," veya "Gnah benim boynuma" gibi batl ifadeler kullanr. Ancak, Allah "Hibir gnahkar bir baka gnahkarn gnahn yklenemez" (Fatr Suresi, 18) ayetiyle bu konudaki hkmn bildirmitir. *Onlarn hidayete ermesi, senin zerinde (bir ykmllk) deildir. Ancak Allah, dilediini hidayete erdirir. Hayr olarak her ne infak ederseniz, kendiniz iindir. Zaten siz, ancak Allah'n honutluunu istemekten baka (bir amala) infak etmezsiniz. Hayrdan her ne infak ederseniz -hakszla (zulme) uratlmakszn- size eksiksizce denecektir. (Bakara

Suresi, 272) Allah yolunda her ne infak ederseniz, size 'eksiksiz olarak denir' ve siz hakszla uratlmazsnz. " (Enfal Suresi, 60) De ki: "phesiz benim Rabbim, kullarndan rzk dilediine geniletip-yayar ve ona ksar da. Her neyi infak ederseniz, O (Allah), yerine bir bakasn verir; O, rzk verenlerin en hayrlsdr. (Sebe Suresi, 39) Mminler mallarn ve canlarn infak ederken sadece Allah'n rzasn ve cennetini isterler, ancak ayetlerde grld gibi Allah'tan bir sr olarak her ne infak ederlerse kendilerine geri denir. *Hereyden nce kiinin doru yola iletilmesi iin iman etmesi gerekir: Eer bir insan gklerin yerin ve ikisi arasndakilerin tek sahibi ve yaratcsnn Allah olduuna ve dnyada var olma amacnn Allah'a kulluk etmek olduuna iman edip, hayat boyunca Allah'n rzasn ararsa Allah onu doru yola iletir. *man edenlerin tam bir teslimiyetle Allah'a ynelmeleri, Allah'a kalpleri tatmin bulmu olarak balanmalar da doru yola iletilmenin srrdr. Allah'a iman eden ve ahiretten korkan bir mminin dnyaya ynelik bir hrs yoktur. Tek amac Allah' raz etmektir. Bu sebeple, bir mmin her tutum ve davrannda Allah'a ynelir, Allah'n kendisini denediini bilerek, her olayda Allah'n kendisi iin yazd kadere tabi olur. *Allah'tan korkan mminler srekli olarak hatalarndan arnmak ve Allah'n en ok raz olaca ahlaka ulamak iin alrlar. Ancak, elbette hatalardan hzla arnmak ve doru yola iletilmek iin kiinin tevazulu olmas gerekir. Tevazulu ve arnmay isteyen bir insan bata Allah'n emirlerini tam olarak yerine getirir. Ayrca salih mminler birbirlerinin velileridir. Birbirlerine iyilii emreder, ktlkten men ederler. Bu sebeple, mminlerin birbirlerinin verdii tlere kar da tevazulu olmas, bir hatay mmin bir kardeinin kendisine sylemesinin ahireti iin byk bir nimet olduunu bilerek sz dinlemesi gerekir. Kendisine verilen tleri tutan bir insan hzla hatalarndan arnacak ve Allah'n ayette bildirdii gibi doru yola ulaacaktr. *Dnya zerinde, Allah'a inanmad halde bolluk ve nimet iinde yaayan, bereketli topraklar, salkl ocuklar sahibi olan, uzun mr srm ve halende srmekte bulunan birok insan vardr. Bu insanlar sahip olduklaryla Allah' raz etmek yerine marmakta, bunlarla Rabbinin rzasn aramak yerine, Allah'tan uzaklamaktadrlar. Her geen gn kfrleri artan ve durmadan gnah toplayan bu insanlar, sahip olduklarnn kendileri iin hayr olduunu zannederler. Oysa, Allah Kuran'da bu insanlara verdii nimetlerin ve tand srenin hikmetini ve srlarn u ayetlerle aklamaktadr: Onlarn mallar ve evlatlar seni imrendirmesin; Allah bunlarla, ancak onlar dnyada azablandrmak ve canlarnn onlar inkar iindeyken zorluk iinde kmasn istiyor. (Tevbe Suresi, 85) "O kfre sapanlar, kendilerine tandmz sreyi sakn kendileri iin hayrl sanmasnlar,

biz onlara, ancak gnahlar daha da artsn, diye sre vermekteyiz. Onlar iin aalatc bir azab vardr." (Al-i mran Suresi, 178) Artk sen onlar, belli bir sreye kadar kendi gafletleri iinde brak. Onlar sanyorlar m ki, kendilerine verdiimiz mal ve ocuklarla Biz onlarn hayrlarna kouyoruz (veya yardm ediyoruz)? Hayr, onlar uurunda deiller. (M'minun Suresi, 54-56) *Eer sana eytandan yana bir kkrtma (vesvese veya iva) gelirse, hemen Allah'a sn. nk O, iitendir, bilendir. (Allah'tan) Saknanlara eytandan bir vesvese eritiinde (nce) iyice dnrler (Allah' zikredip-anarlar), sonra hemen bakarsn ki grp bilmilerdir. (Araf Suresi, 200-201) Ayette grldg gibi mminler seytandan gelen vesveselere karsi ok dikkatlidir. Uzun uzun oturup ondan gelen vesveseleri dsnerek vakit kaybetmez, sz konusu vesveselerle Allah'in razi olmayacagi, bir mmine yakismayacak sikintili, hznl korkulu bir ruh haline girmezler. Bir sikinti, Kuran'a uygun olamayan bir dsnce hissettiklerinde hemen dsnrler. Bunun Allah'in hosnut olmayacagi seytandan gelen bir vesvese oldugunu anlarlar. Hemen Allah'i ve Kuran ayetlerini dsnerek seytanin fisildamalarindan kurtulurlar. *Allah, izzet ve onuru, Kendisine dost olan, gnlden bal, Kuran'a uyan kullarna verir. Kuran'a uyan bir insan, hibir zaman kendisini ahirette Allah'n karsnda kk drecek, onu utandrp, pimanla sevkedecek bir ahlaka ve tavra yaklamaz. Hibir insandan korkup ekinmez, kimseye yaranmaz, kimsenin g ya da zalimliinden korkup ekinmez. Sadece Allah' raz etmek ister ve sadece Allah'tan korkup saknr. Bu nedenle hibir zayfl, insanlar karsnda eziklii yoktur. Mala, zenginlie, makam ve mevkiye sahip olmasa dahi Allah onu Kendi katndan yardmyla g ve eref sahibi yapar. Byle bir insan ayn zamanda Kuran ahlakn yaamann ve imann getirdii stnl ve erefi zerinde tar. *Mminler de dualarnda Allah'tan salk, zenginlik, ilim ve gzellik isterler. Ancak onlarn her dualarnda Allah'n honutluu ve dine uygun bir niyet vardr. rnein zenginlii, Allah yolunda kullanmak iin isterler. Bu konuyla ilgili olarak Allah'n Kuran'da rnek verdii peygamberlerden biri Hz. Sleyman'dr. Hz. Sleyman, Allah'tan kendisine kimsenin eriemeyecei kadar byk bir mlk vermesini isterken bunu dnyaya ynelik bir hrs olarak deil, Allah yolunda kullanmak, insanlar Allah'n dinine armak ve Allah' zikretmek iin istemitir. Hz. Sleyman'n Kuran'da bildirilen szleri onun samimi niyetinin bir gstergesidir: "...Gerekten ben mal sevgisini Allah' zikretmekten dolay tercih ettim." (Sad Suresi, 32) *Mminler, kadere iman ederler ve Allah'n yaratt kaderin en hayrls ve en gzeli olduunu bilirler. Bundan dolay da hayatlarnn her annda tevekklldrler. Yani olaylar Allah'n belli bir hikmetle yarattn ve ahit olduklar olay ne olursa olsun, Allah'n bunda bir hayr dilediini bilirler. rnein, lmcl bir hastala yakalanmak, ok etin ve

acmasz bir dman ordusu ile karlamak, masum olmasna ramen iftiralara uramak veya insann aklna gelebilecek en rktc olaylar dahi, mminleri telaa veya korkuya kaptrmaz. Onlar Allah'n kendileri iin yarattn sabr ve metanetle beklerler. man etmeyen bir insann dehete ve mitsizlie kaplaca olaylar karsnda onlar byk bir zevk alrlar. nk en rktc grnt ve konuma dahi, Allah katnda nceden planlanm ve insann imtihan iin yaratlmtr. Bunlara sabr ve tevekklle karlk verenler, Allah'a ve O'nun yaratt kadere teslim olup gvenenler Allah'n honutluunu ve sevgisini kazanacaklar, karlnda sonsuza dek cennette yaayacaklardr. Dolaysyla, mminler hayatlar boyunca tevekkln konforunu ve imani neesini yaarlar. Bu, Allah'n mminlere verdii bir sr ve gzelliktir ve Allah Kuran'da tevekkl edenleri sevdiini bildirir. (Al-i mran Suresi, 159) *Allah, insanlar kaderlerinde belirledii birok olayla dener. Bu olaylara tevekkl edenler, Allah'n honutluunu ve sevgisini kazanrlar. Tevekklsz davrananlar ise, hem dnyada sknt, huzursuzluk ve mutsuzluk yaarlar, hem de ahirette sonsuz bir azapla karlk grrler. Tevekkln insan iin hem dnyada hem de ahirette byk bir kazan ve kolaylk olduu ok ak bir gerektir. Allah, tevekklle ilgili srlar mminlere vererek onlarn zerinden zorluklar alm ve onlar iin dnya hayatndaki imtihan kolay hale getirmitir. *Ahireti dnerek yaayan bir insan iin dnya hayatndaki olaylarn her biri ahirete ynelik bir hayr ve gzelliktir. Byle bir olay yaayan insan aczini ve muhtaln daha da iyi anlayarak, Allah'a dua ve tefekkrle daha ok ynelecek ve yaknlaacaktr. Bu da insann ahireti iin ok nemli bir hayr ve gzellik demektir. Ayrca byle bir olaya tevekkl edip sabr gstererek Allah'n honutluunu kazanm olacaktr. Allah'n honutluu ise hereyin zerindedir. *insan dnyada hangi olayla karlarsa karlasn, o olay geer biter. Her insan hayatndaki en zorlu veya en tehlikeli gn dnse, bunun zihninde sadece bir an olarak kalm ve bitmi bir hayal olduunu grecektir. nsanlar izledikleri film sahnelerini de ayn ekilde hatrlarlar. Dolaysyla, insan iin en nemli veya en "sarsc" gn dahi bir gn gelecek ve izlenen bir film karesi gibi bir an, bir hayal olarak aklda kalacaktr. Ancak bu andan geriye tek birey kalr ve o sonsuza kadar devam eder: O da, bu kiinin o zor anda gsterdii tavr ve Allah'n o kiiden honut olup olmamasdr. *bir kiinin iyilikte bulunmas, Allah'tan korkup saknarak, ahiretteki hesabn dnmesi ve vicdann kullanarak her an Allah' en ok honut edecek davran semesidir. Allah, imanlarndan, Allah korkularndan ve Allah'a duyduklar sevgiden dolay srekli iyilik ileyenleri seveceini ve onlara iyilikle karlk vereceini bildirmektedir: Bylece Allah, dnya ve ahiret sevabnn gzelliini onlara verdi. Allah iyilikte bulunanlar sever. (Al-i mran Suresi, 148) ...Bu dnyada gzel davranlarda bulunanlara gzellik vardr; ahiret yurdu ise daha

hayrldr. Takva sahiplerinin yurdu ne gzeldir. (Nahl Suresi, 30) Bu, iyilikte bulunarak fedakarlk yapanlara, Allah'n honutluunu kazanmak iin ciddi bir aba gsterenlere Allah'n Kuran'da bildirdii bir mjdedir. Allah, hem dnyada hem de ahirette byle insanlar gzel bir hayatla yaatacan mjdelemektedir. Bu, hem maddi hem de manevi nimetlerde bir arttr. *Mminler hibir zaman dnyann peinde komazlar. Dnya malnn, itibarnn ve gcnn hrsn yapmazlar. Allah'n ayetinde de bildirdii gibi, onlar ahireti satn almak iin canlarn ve mallarn satarlar. Ne alverileri, ne ticaretleri onlarn ibadetlerini, Allah' anmalarn, din iin hizmette bulunmalarn engellemez. Hatta, alk ve yoksullukla denendiklerinde dahi, son derece teslimiyetli ve sabrl olurlar ve asla ikayette bulunmazlar. Peygamberimiz dneminde hicret eden mminler bunun bir rneidir. Onlar, Allah yolunda evlerini, ilerini, ticaretlerini, tm mallarn, balarn, bahelerini arkalarnda brakarak, baka bir ehre gitmiler ve ok azla yetinmeyi bilmilerdir. Bunlarn karlnda ise sadece Allah'n kendilerinden honut olmasn dilemilerdir. Allah, mminlerin bu samimi, katksz olarak ahiret yurdunu dnen kanaatkarlklarna karlk olarak onlar daima rzklandrm ve gzel ve temiz nimetler iinde yaatmtr. Bu nimetler ve zenginlikler ise onlarn dnyaya balanmalarna deil, aksine Allah'a kredip O'nu anmalarna vesile olmutur. Allah'n vaadinin bir sonucu olarak, bu ahlaklarna karlk her mmin dnyada gzel bir hayatla yaar. *Mminlerin hedefi Allah'n honutluunu, rahmetini ve cennetini kazanmaktr. NEML BLGLER Tarih: 3/10/2006 17:12 - yok Yorum - Yorum yaz - Balant *Allah'n rzasn gzeten kii, srekli olarak O'na ibadet halinde olur. Basit kar hesaplar yapmad iin, dnya hayatnn ss onu etkilemez. *Akl, mminin, Allah'n en ok raz olduu, en doru tutum ve davranlar sergilemesini, Allah'n snrlarn korumada, Kuran'n emir ve yasaklarna uymada tam bir titizlik gstermesini, Allah' gerei gibi takdir edebilmesini, iyiyi ktden, doruyu yanltan ayrt edebilmesini, en gzel ahlak edinmesini, her konuda en doru karar vermesini, en isabetli tercihi yapmasn, ahireti iin en faydal ve en gzel bir biimde hareket edebilmesini salayan bir yol gstericidir. *irk hereyden nce kalpte olur, daha sonra dnce ve hareketlere yansr. Kuran'dan anladmza gre bir kiinin irke girmesinin temelinde Allah'tan baka herhangi bir eyi Allah'a tercih etmesi yatar. rnein bir kimsenin honutluunu Allah'n honutluuna tercih etmek veya bir kimseden Allah'tan korkar gibi hatta daha fazla korkmak ya da bir kimseyi Allah' sever gibi sevmek o kimseyi Allah'a ortak komak, onu Allah'n yan sra ayr bir ilah edinmek demektir. te Kuran'da en ok zerinde durulan irk eitleri de bunlardr.

*Mminin dnya hayatnda nasl yaamas gerektiini, hereyin Yaratcs olan Allah en ince ayrntsna kadar bildirmitir. Ancak insan istek ve tutkularn l aldnda, bedeni arzularn ve kendi beklentilerini dinin menfaatlerinin ve Allah'n honutluunun nne alabilmekte, gaflet dolu bir ruh haline girebilmektedir. Byle olunca da Allah'n, saknmasn syledii eylerin iine bsbtn dalabilmekte, titizlik gstermesi gereken konularda vurdumduymaz bir duruma gelebilmektedir. *Allah korkusu olan bir kimse yapt hayrl ileri yeterli grmez, daima Allah rzasnn en fazlasn gzetir. nk elinde imkan olduu halde snrl bir gayret gstermek, nefsinin arzularna da yer vermek, kiinin dier amellerini de tehlikeye atabilir. *mitsizlik kiiye hibir ey kazandrmaz; ne ahlaka, ne kiinin ruh salna, ne geleceine, ne de halihazrdaki yaantsna en ufak bir olumlu etkisi yoktur. Aksine insan hastalklara, hatta lme dek srkleyebilecek ekilde moral kntsne sokar. mit dolu olmann ise maddi ve manevi olarak kazandraca ok ey vardr. ncelikle Allah'n bir emrini uygulad iin kii ok nemli bir ibadeti yapm ve Allah'n rzasn kazanm olur. nsann her olay karsnda mit dolu olmas, asla mitsizlie kaplmamas ruhunda birok olumlu gelimeye yol aacaktr. Tevekkll, dnya hrslar olmayan, sabrl, sakin, olaylarn kapp srklemedii, gl, mutmain, insanlar tarafndan sayg duyulan, aklna bavurulan, olgun, lider karakterli bir kii olacaktr. *Kendi nefsinin zalimi olarak (bylece) bana girdi (ve): "Bunun sonsuza kadar kuruyupyok olacan sanmyorum" dedi. "Kyamet-saati'nin kopacan da sanmyorum. Buna ramen Rabbime dndrlecek olursam, phesiz bundan daha hayrl bir sonu bulacam". (Kehf Suresi, 32-36) Grld gibi, kyamet gnnden dahi phesi olan bu kii, ahirete gittii takdirde hayrl bir sonula karlaaca eklinde tutarsz bir manta sahiptir. Bu tutarsz mant da, gerekten iman etmemesinin getirdii aklszlndan kaynaklanmaktadr. Bu rnek gnmzde de olduka yaygn bir zihniyeti yanstmaktadr. Bu sama mit ve beklenti iinde olanlar dnyada -kendi karlar dorultusundayaptklar iyiliklerin karln almalar gerektiini, bunun doal haklar olduunu dnrler. "almak en byk ibadettir", "halka hizmet Hak'ka hizmettir" gibi sloganlar benimser ve sk sk kullanrlar. Elbette bu dnceler samimi olduu srece insana fayda salayabilir, ama bir yandan Allaha kar nankr ve isyankar bir tavr sergilerken, bir yandan Kuranda yasaklanan her trl irkin tavr, kt ahlak uygularken, bir yandan da dnyada nefsine ynelik yapt almalardan karlk beklemek mantkszdr. Ama bu tr insanlara bunun bo ve sama bir beklenti olduu, Allah katnda deerli olann iman edip yalnzca Allah'n rzasn kazanmak iin yaplan iler olduu hatrlatlnca, bu gerei kabul etmeye yanamazlar. Oysa Allah'a iman olmadan ve Allah'n rzas gzetilmeden yaplan ilerin ahirette bir kazan salamayaca, boa gidecei Kuran'da bildirilen gereklerdir.

*Allah'n rzasna gre davranan, O'nun emir ve tavsiyelerine uyan, hibir art ve ortamda Allah'n ayetlerinden taviz vermeyen kii bu durumda Allah'n cennetle dllendireceini belirttii kiilerden olmay mit etmeye hak kazanr. *Allah dnyaya bal, gelecek kaygs tayan, hrsl, olaylar kendisinin kontrolnde sanarak byklenen ve en kk bir olumsuzluk karsnda umudunu yitirip, nankrlk edenlerden ise raz olmadn bildirmitir: Andolsun, biz insana tarafmzdan bir rahmet tattrp sonra bunu kendisinden ekip-alsak, kukusuz o, (artk) umudunu kesmi bir nankrdr. Ve andolsun, kendisine dokunan bir skntdan sonra, ona bir nimet taddrsak, kukusuz; "Ktlkler benden gidiverdi" der. nk o, marktr, bbrlenendir. Sabredenler ve salih amellerde bulunanlar baka. te, balanma ve byk ecir bunlarndr. (Hud Suresi, 9-11) *Allah'a kesin bir imanla iman eden ve O'nun kendisinden istediklerini yapan kiinin vicdan ok rahattr. Dnya hayat boyunca Allah'a kar gsterdii balln karsnda Rabbimizin kendisini cennetle dllendireceinden yana byk bir mit ierisindedir. Tad bu mit, hayatnn her anna yansr. Daha dnyadayken "cennete kavumu gibi" sevinli, neeli ve heyecan doludur. nk Allah' dost edinmi, O'nun rzasn kazanmak iin alp abalam, nefsini ktlklerden arndrm ve hep hayr peinde komutur. Sonunda da Rabbimize varacaktr. Bunun heyecann tayan mmin ahirette Allah' raz etmi olarak O'na kavumaktan yana byk bir mit iindedir. *Kuran'da iman etmeyenler tarafndan srgn edilmi, zindanlarda tutulmu peygamberlerden, mminlerden bahsedilmektedir. Buna benzer olaylarda mminler asla mitsizlie kaplmazlar. Kendileri iin bunun byk bir hayr olduunu bilirler. Onlarn amalar her durumda en gzel ahlak gstererek ecir toplamak ve Allah' raz etmek olduu iin, bulunduklar her mekan ibadetlerini uygulayabilecekleri bir yer haline getirir, bundan byk haz duyarlar. *Muhammed, Allah'n elisidir. Ve onunla birlikte olanlar da kafirlere kar zorlu, kendi aralarnda ise merhametlidirler. Onlar, rku edenler, secde edenler olarak grrsn; onlar, Allah'tan bir fazl (ltuf ve ihsan) ve honutluk arayp-isterler... (Fetih Suresi, 29) Ayette grld gibi, Allah'n vaatlerine karlk olarak mminlerin tavr yaamlar boyunca Rabbimizi honut edecek davranlarda bulunmalardr. Kendilerine dnyada ve ahirette verilen mjdelere karlk mminler, daima Allah'n elileri ve kitaplaryla bildirdii emirlere uyar, O'nun honut olaca gzel ahlak en gzel ekliyle yaamak iin aba harcarlar. Allah'n merhametli, hogrl, adaletli, sabrl, mitvar, tevazulu, yardmsever, fedakar kullarndan honut olduunu bilir ve bu ahlakn en stnne sahip olmak iin birbirleriyle yarrlar. *hata yapan, gnaha giren mmin, tevbe edip Allah'tan balanma diledii takdirde znt ve mitsizlie kaplmamaldr. nk mitsizlik Allah'n honut olmayaca bir tavrdr. ledii bir kusur karsnda Kurana uygun tavr gsteren bir mminin evk,

heyecan ve neesi kaybolmaz, hatta tam tersine daha da artar. *Her zaman mitvar olan, geleceine daima mitle bakan mmin ise hem Allah'n honutluunu ve ahiret sevabn kazanr, hem de Allah'n bir nimeti olarak dnyada da salkl ve mutlu bir yaam srer. Her artta mitvar, Kuran'a sk skya bal ve Allah' ok yakn dost edinmi olaca iin eytan mitsizlie kaplmas ynnde onu kandramayacaktr. Bu konu dinin zn oluturan nemli konulardan biri olduu iin mmin Kurani her konuya olduu gibi bu konuya da olduka titizlik gsterir. *nsan yaratan, ona can veren ve onu yaatmaya devam eden Allah'tr. Ve Allah insann yaratl amacn ok ak bir ekilde bildirmitir: "Allah'a kul olmak". nsan mutlu edecek olan tek ey de, yaratl amacna uygun olarak Allah'a boyun emek, hereyini O'na adayp sadece Allah'n rzasn kazanmaktr. *Dnya hayatn Allah'n rzasna gre yaamam biri iinse bedeni nasl lrse lsn, ruhunun yaadklar azap dolu yaamnn bir balangc niteliinde olacaktr. Allah bu insanlara karlaacaklar zorlu gn yle hatrlatmaktadr: yleyse melekler, yzlerine ve arkalarna vura vura canlarn aldklar zaman nasl olacak? (Muhammed Suresi, 27) *lm melekleri dnya hayatnda Allah'n rzasna gre yaamam, lm ve ahireti unutmu kiilere ok korkun bir yzle grnebilirler. *Bir insann yaamasnn, var olmasnn, hayat srmesinin yegane nedeni Allah'n dilemesidir. Bu gerein farknda olan bir kii iin elbette ki en nemli varlk Allah, en nemli konu da O'na yaknlamak olacaktr. Ancak insanlar dnya hayatnn bysne ve detaylarna kendilerini kaptrarak bu gerei hi dnmezler. Yaptklar elbette byk bir nankrlktr. nk bu kadar nemli bir gerei dnmeyen insan, yaknlarnn veya evresindeki insanlarn kendisi iin ne dndn ok nemser. nsanlarn gzne girmek iin hereyi yapar, beenilerini kazanmak iin ciddi bir aba harcar ve bunun iin trl yollar dnr. Ama kendisini yoktan var eden Rabbimizi honut etmenin yollar nelerdir, ne yaparsa Allah'n sevgisini kazanr, dnmez. nsan bilmelidir ki, Allah'n rzasn kazanmak yalnzca bir sorumluluk deil, ayn zamanda insana mutluluk ve huzur verecek yegane yoldur. Allah' unutup baka insanlarn rzasn arayanlar ya da benzeri bo hedeflere kaplanlar, asla tatmin bulamaz ve mutlu olamazlar. Oysa Allah'n rzas, bir insann kalbinin kendisiyle tatmin bulaca en byk sevin ve mutluluktur. *Kk-byk karlatnz her olayda vicdannzn sesine uymanz, aslnda Allah'n rzasna uymanz demektir. *Her karlalan olayda hem vicdan hem de karlarn, tutkularn, ktlklerin kayna olan eytan devreye girer. Her ikisi de kiiyi kendi yoluna arr. Bu iki sesi ayrt edebilenler ve vicdanlarna uyanlar, Allah'n rzasn kazanrlar. *Kuran'da bir insana dinin ve Allah'n rzasna uygun tavrn ve ahlakn tm temel

noktalar ayrntl ekilde verilir. nsan da akl ve vicdan sahibi ise, bu temele dayanarak, Kuran'da verilen rnekleri ve olaylar rehber edinerek tm hayatn dzenler. *bir insan hayat boyunca Allah'n honutluunu hedeflemediyse ve Allah'n honutluunu kazanmak iin var gcyle abalamadysa, lm annda duyduu korkunun yannda yaayaca en byk his, telafi edilemez bir pimanlk olacaktr. *Allah'n ve ahiretin varlnn farkna varan insann tek amac Allah' honut etmek ve sonsuz hayatnda cennette yaayabilmek olacaktr. *De ki: "phesiz benim namazm, ibadetlerim, dirimim ve lmm alemlerin Rabbi olan Allah'ndr. (Enam Suresi, 162) Bunun anlam udur; bir insan her tavrnda, her konumasnda, her kararnda, ksacas hayatnn her annda Allah'n kendisinden honut olup olmayacan dnmeli, eer Allah'n honut olmayacana kanaat getirirse o tavrdan tamamen vazgemelidir. *her kim vicdanna bavurursa hayatnn tek amacnn Allah iin yaamak olduunu anlayacaktr. Dnyada srdrd yaamdan sorguya ekilecek ve sonucunda sonsuz hayatn geirecei mekan belirlenecek bir insan iin baka bir seenek mmkn deildir. Dahas, nankr olmayan, dnen, gerekleri idrak etme yeteneine sahip her insan elbette ki kendisini yoktan var eden, kendisine bir hiken hayat veren ve sonsuz cennette yaama imkan tanyan Rabbimizi honut klmaktan daha nemli birey grmez. Btn hayatn Allah iin yaamaya karar veren insan, Allah' nasl honut edeceini bulmak iin yine vicdanna bavurur. *Vicdanna uyan, daima Allah'n honutluunu arayan bir insann ilk bakta dier kiilerden bir fark yokmu gibi grnebilir. O da okula veya ie gider, alveri yapar, elenir. Ancak her yaptnda Allah'n honutluunu aramaktadr. Bir ayette Allah yle bildirmektedir: (yle) Adamlar ki, ne ticaret, ne al-veri onlar Allah' zikretmekten, dosdoru namaz klmaktan ve zekat vermekten 'tutkuya kaptrp alkoymaz'; onlar, kalplerin ve gzlerin inklaba urayaca (dehetten allak bullak olaca) gnden korkarlar. (Nur Suresi, 37) "Bir insan, yapt sradan, gndelik iler esnasnda Allah'n honutluunu nasl arar, Allah' her an nasl zikreder?" diye dnlebilir. ncelikle belirtmek gerekir ki, vicdanna uyan biri iin ibadetleri ve Allah'n emirleri hereyden ok daha nceliklidir. *Vicdanl bir insan Allah'n honutluunu aramada ok titiz davranr. Her zaman "Allah' en fazla nasl raz ederim" diye dnr. Hibir tavrnda baka insanlarn honutluunu, onlarn gzndeki konumunu gzetmez. Katksz olarak Allah'a ynelir. *Kullarma, szn en gzel olann sylemelerini syle. nk eytan aralarn ap bozmaktadr. phesiz eytan insann aka bir dmandr. (sra Suresi, 53) Allah'n bu emrini bilen kii szn en gzelini vicdanna bavurarak bulacaktr. Konumalarnda "ne olursa olsun" deyip ilk aklna geleni syleyip brakmaz. Aksine, en gzel, en etkileyici konumalar yapar, karsndaki kiileri incitmemeye, onlarn neelerini

karmamaya zen gsterir. Allah'n en honut olaca konumay seer ve bunda vicdann anahtar olarak kullanr. *vicdann sonuna kadar kullanan bir kii, Allah'n yceliini kavrayabildii iin O'na kar sayg dolu bir korku duyar. Bu dier bilinen korkulardan farkl bir korkudur; Allah'n honutluunu kaybetme korkusudur. Bundan korku duyan insann tm yaam yalnzca Rabbimizin rzasn kazanmaya alarak geer. *Allah'n ve cehennemin varlndan emin olan biri Allah' hibir zaman unutamaz. Herkes bir dnsn: Cehennem ateinin yaknnda dnya hayatndan sorguya ekilen hangi insan, Allah dndaki bir varl dnebilir? yle bir anda Allah'tan baka bir varln honutluu gzetilir mi? O durumdaki kii en ok kimin sevgisini ve dostluunu aranr m? Bu durumdayken tand herhangi birinin fikri veya kendisine yaknl onun iin bir nem tar m? *Allah' raz etmek iin aba harcamayan insanlar da kimi zaman evrelerine veya kendilerine gre gzel grnen davranlarda bulunabilirler. rnein karakter olarak insanlar krmayan, ince dnceli kiiler olabilirler. Fakat eer iledikleri hayr Allah'n honutluu iin istemiyorlarsa, yaptklar ilerin Allah katnda geerlilii olmayabilir. nk bu kiiler vicdanlarna uyduklar iin deil, kendi birtakm karlar iin iyilikte bulunuyorlardr. Bu kar, "iyiliksever" insan olarak bilinmenin verecei tatmin duygusu ya da sadece duygusal bir tatmin de olabilir. Ksacas insan yapt iten ok, vicdana tabi olma konusundaki niyetinden sorumludur. Eer tm yaamnn "Allah iin" olmasn istiyorsa, niyetini deitirmesi gereklidir. rnein ince dnceli davranrken insanlarn gzne girmeyi, onlardan takdir beklemeyi deil, Allah'n honut olmasn aramaldr. Bu srekli olarak Allah' dnmesini, O'na ynelmesini, O'na dua ederek hereyi O'ndan istemesini salar. *yleyse sen yzn Allah' birleyen olarak dine, Allah'n o ftratna evir; ki insanlar bunun zerine yaratmtr. Allah'n yarat iin hibir deitirme yoktur. te dimdik ayakta duran din (budur). Ancak insanlarn ou bilmezler. (Rum Suresi, 30) Ve Allah vicdanlara bu ftrata uygun tavr ve dnceleri ilham eder. Bu nedenle her insann vicdan aslnda Allah' honut etmek ister. Bu yzden insann vicdanna ters decek eyleri yapmas zor ve sknt verici bir itir. Vicdana uyulmadan yaplan eylerde kalp sknts, huzursuzluk veya gerginlik oluur. Kalbin rahatlamas ise, ancak Allah'n anlmas ve O'nun rzasnn aranmas ile olur. Vicdana uymann kolayl Kuran'da birok ayette bildirilmektedir. Ayrca Allah Kendi rzasna uyan kiiler iin zellikle kolaylk salayacan sylemektedir: Allah, size kolaylk diler, zorluk dilemez (Bakara Suresi, 185) Kim Allah'tan korkup-saknrsa (Allah) ona iinde bir kolaylk gsterir. (Tahrim Suresi, 4) Kim iman eder ve salih amellerde bulunursa, onun iin gzel bir karlk vardr. Ona

buyruumuzdan kolay olann syleyeceiz. (Kehf Suresi, 88) Ve seni kolay olan iin baarl klacaz. (Ala Suresi, 8) *Dinin ngrd gzel ahlak gstermek, Allah'n honutluuna uygun yaamak ise ciddi bir aba ve irade gerektirir. Vicdanna uyan kii daima "daha iyi ne yapabilirim" diye dnr ve bunu yaantsnn her annda uygular. "Mminlere kar daha tevazulu, daha yumuak huylu, daha sevgi dolu, daha dkn, daha ilgili nasl olabilirim?", "Allah'n dinini insanlara anlatmak, onlar gzel ahlaka, samimiyete ve drstle armak iin daha fazla ne yapabilirim?", "nsanlarn kalbini dine ve gzel ahlaka nasl sndrabilirim?", "Allah'a daha fazla nasl yaknlaabilirim?", "Allah' inkar edenleri bu sapkn ve dar grlerinden vazgeirmenin yollar nelerdir?" gibi, hi durmadan dnd birok yksek hedefi vardr. *Vicdana uymak tabii ki beraberinde birtakm fedakarlklar getirecektir. rnein bir insann a olduu, ihtiya iinde bulunduu halde hrszlk yapmamas, ihtiyacn karlayacak meru yollara bavurmas vicdan sayesinde olur. Bu zor grnen artlar altnda kiinin asla Allah'n hogrmeyecei bir tavra ynelmemesi, ilk bakta nefsi bir kayp olarak grlebilir. Ancak vicdanl kii bu sayede birka gnlk kar iin, ahiretteki sonsuz karn gz ard etmemi ve Allah'n honut olaca ekilde davranm olur. Ve sonsuz bir kazan salar. *Vicdanna uymayan kii, "naslsa bu yaptm Kuran'da yasaklanmam" mant ile hareket ederek kendini karda zannedebilir. Ama byle kiiler bilmelidirler ki, Allah'n en honut olaca tavrlar vicdanlarn dinleyerek uygulamadklar srece, ahirette byk bir pimanlk yaayacaklardr. *Vicdanna uyan kiilerin en byk hedefleri ise Allah'n honutluunu ve cennetini kazanmaktr. Allah bu kiilere, byk bir zlem duyduklar cenneti hatrlatmak ve cennete olan arzularn arttrmak iin onlara zenginlik ve ihtiam dnyada da yaatr. Ayrca Allah vicdan sahibi, sekin ve onurlu insanlarn dnyada dier kiilere kar her ynden stn ve gl olmalarn da istemektedir. Ancak unu da belirtmek gerekir ki, Allah dnya hayatndaki imtihann bir gerei olarak baz kullarna burada zenginlik vermeyebilir. Byle bir durumda da mminler Allah'n diledii kiiye, diledii kadar rzk verdiini bilir ve bulunduklar durumdan raz olurlar. Ahireti dndkleri iin ksa dnya hayatndaki hibir koul onlar skntya drmez. Her trl durumda Allah'a krederek, ahireti isterler. *Allah dilediine rzk geniletir-yayar ve daraltr da. Onlar ise dnya hayatna sevindiler. Oysaki dnya hayat, ahirette (ki snrsz mutluluk yannda geici) bir meta'dan bakas deildir. (Rad Suresi, 26) Dnyadaki maddi zenginlik ve refahn yan sra Allah bu stn ahlakl kiilere asl olarak manevi bir refah verir. Bu kiiler vicdanlarn kullanmalarna ve Allah'n honutluunu aramalarna karlk, bir insan iin en nemli zelliklerden biri olan huzura sahiptirler.

Ruhlarnda hibir sknt ve karmaa olmaz. Drstln ve samimiyetin rahat ve gvenli halini yaarlar. Allah'tan baka hi kimseden korkmadklar ve ekinmedikleri iin sknt, endie, korku gibi hisleri yaamazlar. Dnyevi hrslarnn, kskanlklarnn, bencilliklerinin olmamas onlarn mutlu, rahat ve neeli olmalarn salar. *Vicdan sahibi kiiler sadece kendileri gibi gzel huylu kiilerin yannda rahat edebilir. nk bir insann bakasyla dost olabilmesi iin onun ahlakndan ve karakterinden holanmas gerekir. Vicdan ise sadece vicdanl tavrlardan zevk alr. Nefsindeki istek ve tutkulara uyan kiilerin kararlar, tavrlar, sohbetleri hep Allah'tan uzak olur. Allah'a yaknlamak iin aba harcayan insan ise byle bir ortamdan kanarak, Allah'n honut olaca ortamlarda bulunmay ister. *nk Allah insann ruhunu sadece vicdanna uymakla, Allah'n honutluunu kazanmakla tatmin olacak ekilde yaratmtr. *Allah'n yardm ve korumas altnda doumunu tek bana gerekletiren Hz. Meryem kavmine dndnde gl bir karakter gstererek yine alemlere rnek oldu. Hz. Meryem ve ailesi kendi yaadklar ehirde dindar, iffetli ve inanl insanlar olarak tannyorlard. Fakat Hz. Meryem aradan uzunca bir sre getikten sonra, kavmine yannda bir ocukla dnnce btn kavmini karsnda buldu. Hz. sa'nn Allah'n Hz. Meryem'e verdii bir mjde olduuna inanmayanlar, ona iftira edenler, sulayanlar, hatta zarar vermeye kalkanlar oldu. Fakat Hz. Meryem insanlarn rzasna gre deil, yalnzca Allah'n honutluuna gre hareket ettii iin bu durum onu hi etkilemedi. *Mminler mlk Allah rzasna uygun olarak, hayrl iler iin harcarlar. *slam'da insanlar zenginlik kstasna gre deerlendirilmezler. Bir insann fakir ya da zengin olmas onun Allah katndaki konumunu etkilemez. nemli olan, sahip olduu mlk, ister ok az ister ok fazla olsun, Allah'n rzasna uygun olarak harcaypharcamaddr. Mminin zengin olma talebinin ardnda da, elde edecei mallar Allah rzasna uygun olarak kullanabilmek istei vardr. Bunun aksi bir tavr, yani "mal biriktirmek" mminler iin szkonusu olamaz. *nsan, Kuran ahlakn iine sindirdike, Kuran'da bildirilen mmin zelliklerini kazandka, eskisinden ok daha farkl zevklerin varln fark edecektir. rnein cahiliye toplumundaki bir insan iin hayatn en byk zevki, gezip-elenmektir. Oysa mmin, daha stn, daha asil ve daha kalc zevkler vardr. Allah rzas iin almak, Allah'n dinini tebli etmek, Kuran ahlaknn gzelliklerini insanlara anlatmak, insanlar ktle srkleyen inkarclara kar fikri bir mcadele vermek gibi. *Sizin dostunuz (veliniz), ancak Allah, O'nun elisi, rku ediciler olarak namaz klan ve zekat veren m'minlerdir. Kim Allah', Resl'n ve iman edenleri dost (veli) edinirse, hi phe yok, galip gelecek olanlar Allah'n taraftarlardr. (Maide Suresi, 55-56) Allah bu ayette yalnzca mminleri dost edinmenin, ayn zamanda Allah rzas iin yaplan

amellerin baarsnn da anahtar olduuna iaret etmektedir. *Mslman, son derece ili, ince ruhlu, hassas bir insandr, ama Allah'n dininin gerekleri, slam'n menfaatleri sz konusu olduunda en ufak bir duygusalla kaplmaz ve Kuran ayetlerini uygulama konusunda taviz vermez. ls Allah'n rzasnn en ounu gzetmek olduu iin hibir konu, hibir kii, hibir ey hakknda saplants ve nyargs yoktur. Gerek iman ancak byle bir ruh haliyle elde edilebilir. Duygusalln znde yatan, sevginin yanl ynlendirilmesidir. Gerek bir mmin sevgisini ancak Allah'a ve O'nun rzasnn olduu kiilere yneltir. Bunun dnda, yani Allah rzas dnda beslenen bir sevgi Kuran'da "put edinme" ya da "irk (ortak) koma" ad verilen durumu oluturur. *"Sen de sabah akam O'nun rzasn isteyerek Rablerine dua edenlerle birlikte sabret. Dnya hayatnn (aldatc) ssn isteyerek gzlerini onlardan kaydrma. Kalbini Bizi zikretmekten gaflete drdmz, kendi 'istek ve tutkularna (hevasna)' uyan ve iinde arla gidene itaat etme." (Kehf Suresi, 28) Ayette, mminlere hangi davrann Allah'n rzasna uygun, hangi davrann da nefis kaynakl olduu bildirilmektedir: "Sabah akam O'nun rzasn isteyerek Rablerine dua edenlerle birlikte" olmak, Allah'n rzasna uygun bir davrantr. *"De ki: 'phesiz benim namazm, ibadetlerim, dirimim ve lmm alemlerin Rabbi olan Allah'ndr" (Enam Suresi, 162) ayeti gereince, bir mminin tm yaam Allah rzasna gredir; yaamn bir blmn dine, bir blmn "dnya ilerine" ayrmak ise Allah'a ortak komaktr. Dolaysyla bir mmin iiyle de okuluyla da Allah rzas iin ilgilenir. inden kazanacaklarn Allah rzasna gre harcayacak, okulda reneceklerini yine Allah'n dinine hizmet iin kullanacaktr. Ve byle bir durumda da -dinin bir hkmn uygulamak, tekini uygulamaya engel olamayaca iin- "i ya da okul yznden dini yaamaya zaman bulamamak" gibi bir ey szkonusu olamaz. Aksi halde "gelecek endiesi"nden kaynaklanan birtakm dnyevi karlar gzetilmesi ve bunlarn da dinden stn tutulmas gibi bir durum ortaya km olur. Bu ise, Kuran'n ifadesiyle "dnya hayat"nn Allah'n rzasna ve ahirete tercih edilmesidir. Oysa dnya hayat, Allah rzas ve ahiretin yannda son derece deersizdir: "Dnya hayat yalnzca bir oyun ve bir oyalanmadan bakas deildir. Korkup-saknmakta olanlar iin ahiret yurdu gerekten daha hayrldr. Yine de akl erdirmeyecek misiniz?" (Enam Suresi, 32) *Mmin Allah'n rzasn (honutluunu) aramaktadr. nsanlarn kendisinden raz olupolmamas onun iin nem tamaz. Zaten eer Allah kendisinden raz olursa (ve gerekirse) onu insanlarn gznde de ykseltecektir. *Bundan sonra kalpleriniz yine katlat; ta gibi, hatta daha kat. nk talardan yleleri vardr ki, onlardan rmaklar fkrr, yleleri vardr ki yarlr, ondan sular kar, yleleri vardr ki Allah korkusuyla yuvarlanr. Allah yaptklarnzdan gafil (habersiz)

deildir. (Bakara Suresi, 74) Allah yukardaki ayetinde, Allah korkusundan dolay iinden rmaklar fkran, cokuyla yuvarlanan talarn rneini vermitir. te Allah korkusu, tpk bu benzetmede olduu gibi evksiz kimseleri evkli hale getirecek ve onlarn Allah'n rzasn aramak iin hayrlarda yarmalarn salayacak ahlaka ulatracaktr. *evkin insann hangi tavrlarndan anlalabildii konusu mminler iin byk nem tar. Zira insanlarn birbirlerinin imanlarnn derinlii ve Allah'a olan yaknlklar hakknda kesin bir fikir yrtebilmeleri mmkn deildir. Bu konunun bilgisi Allah katnda gizlidir. Kimin samimi bir imana sahip olduunu kimin ise kalbinde hastalk olduunu bilen tek g Allah'tr. Ancak Allah bu konuda mminlere yol gsterici olmas iin bir l klmtr. Bu l, mminlerin Allah' raz etme ve O'nun dinini yaama konusunda gsterdikleri "evk ve heyecan"dr. *Allah'n raz olaca bir insan olabilmek, kiinin Kuran'da bildirilen ayetlerin tmn birden karlat olaylarda uygulamasyla mmkndr. *Allah rahmetini dilediine verendir. Eer kii gzel ve mutlu bir hayat yayorsa, bu sadece Allah'tandr. Bu gerek per ok ayette vurgulanmaktadr. "Allah dilediini yaratr ve seer", "karanlklardan nura karr", "dilediini hidayete erdirir." Nimetler iinde yaayan bir mmin, bunu, Allah'a borlu olduunu bilir. Ve Allah'n onu semi olmas, ona gzellikleri yaatmas, ktlklerden onu uzak klmas, nimetler iinde yaratmas byk bir cokuya kaplmasna neden olur. Duyduu evk ve heyecanla O'na ynelir, tm hal ve tavrlaryla O'nu raz etmeye alr. *Allah' raz etmek gayretiyle byk sorumluluk yklenen insanlarn ahlaklarnn gzelletiine slam bymz Bedizzaman Said Nursi de bir sznde dikkat ekmitir: "Maksadn bymesiyle himmet (samimi gayret) de byr ve hamiyet-i slamiyenin (mslmanlara sahip kma gayreti) galeyan (cokusu) ile ahlak da tekemml eder (olgunlar). (Divan- Harbi rfi, s.45) badetleri yerine getirmenin verdii heyecan... Allah' raz edebilmek ve sevgisini kazanabilmek mminler iin hereyden nemlidir. Bu nedenle hayatlar boyunca Allah'a daha da yaknlaabilmenin yollarn ararlar. Allah "Ey iman edenler, Allah'tan korkup-saknn ve (sizi) O'na (yaklatracak) vesile arayn..." (Maide Suresi, 35) ayetiyle mminlere bunu emretmitir. *"Sizden; hayra aran, iyilii (marufu) emreden ve ktlkten (mnkerden) sakndran bir topluluk bulunsun. Kurtulua erenler ite bunlardr." (Al-i mran Suresi, 104) Salih mslmanlar Allah'n bu ayeti dorultusunda insanlara Kuran ahlaknn gzelliini ve cahiliye sisteminin yanlln anlatmaya ve onlar doru olana yneltmeye alrlar. Kendileri cahiliye yaamnn zorluklarndan kurtulup, dinin getirdii gzel ahlakn nasl konforlu bir hayat sunduunu grebildikleri iin ayn huzuru ve gzellii dier insanlarn da yaamasn isterler. Daha da nemlisi cehennemin ne kadar kesin bir gerek olduunu

bildikleri iin, tm insanlarn Allah'n raz olaca bir hayat srerek cehennemdeki sonsuz azaptan korunmalarn isterler. *Kuran'da cennet nimetlerinin bir blm, mminlere bildirilmitir. rnein mminler, cennetlerde tm sevdikleriyle, dostlaryla birlikte olacaklardr. Orada gelmi gemi tm peygamberlerle, ehitlerle, sddklarla, Rabbanilerle ve salih mminlerle dostluk edecek ve sonsuza kadar da sadece Allah'n raz olduu bu insanlarla birlikte yaayacaklardr. *Allah, "ne geen Muhacirler ve Ensar ile onlara gzellikle uyanlar; Allah onlardan honut olmutur, onlar da O'ndan honut olmulardr ve (Allah) onlara, iinde ebedi kalacaklar, altndan rmaklar akan cennetler hazrlamtr. te byk 'kurtulu ve mutluluk' budur." (Tevbe Suresi, 100) ayetiyle, cennetine kabul ettii kullarndan honut olduunu mjdelemektedir. Nitekim Kuran'da cennet nimetleri arasnda en byk nimetin "Allah'tan olan honutluk" olduu bildirilmitir: Allah, m'min erkeklere ve m'min kadnlara iinde ebedi kalmak zere, altndan rmaklar akan cennetler ve Adn cennetlerinde gzel meskenler vaadetmitir. Allah'tan olan honutluk ise en byktr. Ite byk kurtulu ve mutluluk budur. (Tevbe Suresi, 72) *vicdan insann iindeki doru bir yol gstericidir. nsanlar vicdanlarna uyduklar srece doru davranlarda bulunurlar. Dinin znde de bu vardr. Allah rzasna en uygun olan tavr insana vicdan vastasyla bir nevi ilham eder. *bir teblide karlalan en byk glklerden biri de, dinle uyumayan dnya grlerini ykp yerine Allah rzasna ve korkusuna dayal, dnyaya deil ahirete ynelen bir dnya gr yerletirmektir. *Allah her trl eksikliklerden mnezzehtir ve hi kimsenin iman etmesine ihtiyac olmayandr. Ama herkes imana ve Allah'n rzasn kazanmaya muhtatr. *Dinde zorlama (ve bask) yoktur. phesiz, doruluk (rd) sapklktan apak ayrlmtr. Artk kim tautu tanmayp Allaha inanrsa, o, sapasalam bir kulpa yapmtr; bunun kopmas yoktur. Allah, iitendir, bilendir. (Bakara Suresi, 256) Tebli yaplan kiiye bu konu anlatlmal ve ne slamn kurallar ne de kendisiyle ilgilenen mminler tarafndan hibir ekilde bir bask ya da zorlama ile karlamayaca, bunun Kuran ahlakna aykr olduu ve Allah'n raz olmad bir ahlak olaca aklanmaldr. Bylece cahiliyenin oluturduu yersiz endieler giderilir ve tebliin nndeki engellerden biri daha kalkar. *...Seni tenzih ederim, hakkm olmayan bir sz sylemek bana yakmaz. Eer bunu syledimse mutlaka sen onu bilmisindir. Sen bende olan bilirsin, ama ben sende olan bilmem. Gerekten grnmeyenleri (gaybleri) bilen Sensin Sen. (Maide Suresi, 116) Rabbim, bilgim olmayan eyi senden istemekten sana snrm. Ve eer beni balamaz ve beni esirgemezsen, hsrana urayanlardan olurum. (Hud Suresi, 47) Rabbim, sen bana mlkten (bir pay ve onu ynetme imkann) verdin, szlerin yorumundan (bir bilgi) rettin. Gklerin ve yerin yaratcs, dnyada ve ahirette benim

velim sensin. Mslman olarak benim hayatma son ver ve beni salihlerin arasna kat. (Yusuf Suresi, 101) Rabbimiz, phesiz sen, bizim sakl tuttuklarmz da, aa vurduklarmz da bilirsin. Yerde ve gkte hibir ey Allaha gizli kalmaz. (brahim Suresi, 38) Rabbim, beni bala ve benden sonra hi kimseye nasip olmayan bir mlk bana armaan et. phesiz sen, karlksz armaan edensin. (Sad Suresi, 35) Peki Allah, resullerin ve mminlerin tm bu samimiyetine ve itenliine nasl karlk verir? Aslnda bu karl tek bir cmlede zetlemek mmkndr: Allahn rzas, rahmeti ve cenneti... Sonunda Allah mminlerden raz olacak, onlar da Ondan raz olacaklardr. Ve iyilik yapanlarn ve sabredenlerin karl, kyamet gn kk drlmemeleri ve yaptklarna karlk olmak zere miras klndklar cennete sokulmalar olacaktr... Kendilerine hibir sknt ve yorgunluk dokunmadan, diledikleri tm nimetler arasnda, gzlerinin lezzet ald ve nefislerinin arzu ettii hereyin iinde ebediyen kalacaklardr... te bu, korkup saknanlarn mutlu sonu ve ebedi kurtuluudur. *mminin, tebli yapmak, yani Allahn dinini duyurup yaymaktaki tek amac, Allahn kendisine farz kld bir ibadeti yerine getirmektir. Bu hareketi ile sadece Allah raz edebilmeyi, Onun merhamet ve efkatine mazhar olabilmeyi hedeflemektedir. *nimet, insan azgnlatrmak iin deil, krettirmek iin vardr. Bunun uurunda olan mmin, Kuranda geen ifadeyle "dnya hayatnn geici ssn" sadece Allahn rzasn kazanmak iin kullanr, dnyevi zevkleri ve gzellikleri tketebilmek iin yarmaz. Yaad hayatta hibir ey tesadfen karsna kmamtr, mutlaka kendisinin nasl bir davranta bulunacann snanaca bir durumla kar karyadr. Bunu bilen biri artk dnyann nemli bir srrna vakf olmutur. Bylece Allahn honut olaca en gzel, en doru ve en aklc davran da gstermi olur. * insan d glerden ok daha byk bask altna alan asl g, nefsindeki sz konusu ktlktr. Bu ktlk, insan bencillik iinde boar, kskanlk verir. Srekli bir gvensizlik ve gelecek korkusu alar. En kts de, insann, nefsindeki bu g nedeniyle, sonu gelmeyen bir tutku ve hrs iinde boumasdr. Nefsin iindeki bu g, insana srekli daha fazla mal biriktirmesini, daha fazla para kazanmasn, daha fazla toplumsal stat elde etmesini emreder. Oysa bu tutkularn tatmin edilmesi mmkn deildir. Zengin olmak byk bir tutkudur, ancak bu tatmin edildiinde yeni tutkular gelecektir. Yaanan, bir ksr dngdr. Kurtulu bu dngden kurtulmakla elde edilir. Kuranda geen ifadeyle "... Kim nefsinin 'cimri ve bencil tutkularndan korunmusa, ite onlar, felah (kurtulu) bulanlardr". (Har Suresi, 9) nsan bu tutkularn esiri olmaktan kurtulduunda zgrleir. Bu noktada, artk onun yaamnn amac, sz konusu sonu gelmez tutkular tatmin etmek deildir. Yaamnn amac, artk yalnzca Allahn honutluunu kazanmaktr ki, insan zaten bunun iin

yaratlmtr. *man edenler, inkarclarn aksine sk sk lm dnrler, yaptklarnn hesabn vereceklerini bilerek, her an Allahn honut olaca ekilde davranrlar. *Sadece Allaha kulluk eden mmin, ayn zamanda Kurandan edindii stn bir karaktere ve peygamber ahlakna benzer bir ahlaka sahiptir. Hibir zaaf yoktur ve hedefi sadece Allahn rzasn kazanmaktr. *nsann ok mal sahibi olmas ve birok nimetle donatlmas, Kuran'a gre hareket ettii takdirde onun Allah'a yaklamasna vesile olur. Ama vnd ve sahip olduklarn Allah rzasna uygun biimde sarf etmedii takdirde doru yoldan sapm olur. *Mal, Allah rzas ve dinin menfaatleri dorultusunda kullanldnda rahmete dnecek ve ahirette olumlu karl olan bir fayda salayacaktr. *Allah'n rzasn gzeterek sahip olmad srece, mal ve ocuklarnn insana ahirette hibir faydas olmayacaktr: Ne mallar, ne ocuklar onlara Allah'a kar hibir eyle yarar salamaz. Onlar, atein halkdr, iinde sresiz kalacaklardr. (Mcadele Suresi, 17) *Mminler ve inkarclar arasndaki bu byk farklardan biri de sadakat konusunda ortaya kar. nkarclar asla gerek bir sadakate sahip olamazlar: Kstas olarak yalnzca kendi karlarn setikleri iin, bu karlar uruna kolaylkla sevdiklerini syledikleri insanlar (dostlarn, yaknlarn) aldatabilirler. Doru olduunu bildikleri bir yoldan kolaylkla geri dnebilirler. Oysa mminler tamamen farkldrlar. Onlarn kstas kendi kk karlar deil, Allah rzasdr. Tm tavrlarn Allah'n istedii ekilde dzenlerler. *Sadakatsizlik yapan bir kii, ilk nce bu hareketini mminlerden gizli tutmaya alarak sahtekarlk boyutuna girer. Birbirini izleyen yalanlarla mminleri aldatmak iin uramaya balar. Bu durumu yeni yalanlar takip eder ve kii mminleri aldatabildii hissine kaplarak farkl bir yaam tarzn benimsemeye balar. Bu yaam tarz olabildiince mminlerden kopuk, onlara sevgi duymayan sadece mminlerden faydalanabilmeye dayanan bir yaam tarzdr. Bu, kiinin Allah rzasn deil insanlarn rzasn alabildiince gzettii ve onlar karsndaki itibarn kendi aklnca kurtarabilmek gayesiyle yalanlara snd zavalllk durumudur. *bir ameli salih klan ey, yalnzca onun sonucu deildir, onun arkasndaki "niyet"tir. Bu nedenle de, bir amelin salih olmas, yalnzca ve yalnzca Allah rzas gzetilerek yaplm olmasna baldr. Bu gerek, "salih amel" kavramn, cahiliye toplumundaki "hayrseverlik" kavramndan ayrr. Salih amel Allah rzas iin yaplr; hayrseverliin arkasnda ise sosyal bir dayanma hissi ve zellikle de "hayrsever" olarak tannma istei vardr. Aadaki ayetler, mminlerin stteki tarifteki "hayrseverlik" kavramndan neden uzak

olduklarn ortaya koymaktadr: Adaklarn yerine getirirler ve erri yaygn olan bir gnden korkarlar. Kendileri, ona duyduklar sevgiye ramen yemei, yoksula, yetime ve esire yedirirler. "Biz size, ancak Allah'n yz (rzas) iin yediriyoruz; sizden ne bir karlk istiyoruz, ne bir teekkr." "nk biz, ask suratl, zorlu bir gn nedeniyle Rabbimizden korkuyoruz". (nsan Suresi, 7-10) Eer "salih amel" tanmna uygun olan iler, stteki ayetlerde tarif edilen amatan, yani katksz Allah rzasndan uzaklarsa, o zaman salih amel olma zelliklerini yitirirler. Bu durum, aksine, insann baka insanlarn rzasn aramas anlamna gelir ki, bunun Kuran'daki tanm "irk"tir ve irk byk bir gnahtr. Maun Suresi'ndeki ayetlerde, Allah'n deil, insanlarn rzas iin namaz klan ve bu nedenle ibadetlerinin salih amel olma niteliini kaybettii kiiler yle haber verilir: te (u) namaz klanlarn vay haline, Ki onlar, namazlarnda yanlgdadrlar, Onlar gsteri yapmaktadrlar. (Maun Suresi, 4-6) Ayn namaz gibi salih bir amel olan infak -maln Allah yolunda harcanmas- da, eer Allah'n deil de insanlarn rzas iin yaplrsa tm deerini yitirir. Kuran'da, gerek infakla gsteri iin yaplan infak arasndaki fark yle aklanr: Ey iman edenler, Allah'a ve ahiret gnne inanmayp, insanlara kar gsteri olsun diye maln infak eden gibi minnet ve eziyet ederek sadakalarnz geersiz klmayn. Bylesinin durumu, zerinde toprak bulunan bir kayann durumuna benzer; zerine sanak bir yamur dt m, onu rlplak brakverir. Onlar kazandklarndan hibir eye g yetiremez (elde edemez)ler. Allah, kfirler topluluuna hidayet vermez. Yalnzca Allah'n rzasn istemek ve kendilerinde olan kkletirip- glendirmek iin mallarn infak edenlerin rnei, ykseke bir tepede bulunan, sanak yamur aldnda rnlerini iki kat veren bir bahenin rneine benzer ki ona sanak yamur isabet etmese de bir isintisi (vardr). Allah, yaptklarnz grendir. (Bakara Suresi, 264-265) Ayn konu, bir baka surede yle vurgulanr: Ve onlar, mallarn insanlara gsteri olsun diye infak ederler, Allah'a ve ahiret gnne de inanmazlar. eytan, kime arkada olursa, artk ne kt bir arkadatr o. Allah'a ve ahiret gnne inanarak Allah'n kendilerine verdii rzktan infak etselerdi, aleyhlerine mi olurdu? Allah, onlar iyi bilendir. (Nisa Suresi, 38-39) Ksacas, bir ameli salih klan, onun ardndaki niyettir. Eer o amelle istenen maddi sonu elde edilememi dahi olsa, eer niyet salihse, amel de salih olur. rnein bir insan Allah rzas iin bir ie el atp uzun sre abalayabilir. Fakat sonu istedii gibi olamayabilir. Ancak fark etmez; o yine de kazanaca sevab kazanm olur. Hem Mslman bilmelidir ki, Allah'n kendisini bata hedefledii sonuca ulatrmamasnn byk bir srr ve hikmeti

vardr. nk ayetteki, "... Olur ki hounuza gitmeyen bir ey, sizin iin hayrldr ve olur ki, sevdiiniz ey de sizin iin bir erdir. Allah bilir de siz bilmezsiniz" (Bakara Suresi, 216) hkmne gre, ulalmak istenen sonucun gerekten hayrl olup olmadn bilen ancak Allah'tr. Mslman, her ie Allah rzas iin girimeli, ancak sonucunu da Allah'a brakmaldr. *salih amel yaplrken, niyetin srekli salam tutulmas, yani yaplan iin sadece Allah rzas iin yapldnn aklda tutulmas son derece nemlidir. Bu amala da, Allah'la manevi bir balant iinde olmak, bir i yaparken O'nu tesbih etmek ve iin kabul iin Allah'a dua etmek gereklidir. *Mminin hedefi Allah'n rzas, rahmeti ve cennetidir. Bunun dnda kk dnyevi karlar aramaz. Bu nedenle Allah mminleri "Gerekten Biz onlar, katkszca (ahiretteki asl) yurdu dnp-anan ihlas sahipleri kldk" (Sad Suresi, 46) eklinde tarif eder. Gerekten de ihlas (yani halis, katksz bir ekilde Allah rzasn aramak), mmini mmin yapan en nemli zelliklerdendir. Zaten asl nimetler, ahirettekilerdir. Bu dnya, geici ve olduka da eksik bir yurttur. Dnyadaki nimetler, ahirettekilere gre son derece snrldr. Dnya, ahiretteki gerek nimetin, yani cennetin olduka eksik bir rnei, bir numunesi olarak yaratlmtr. *Kskanlk, rekabet, darlma inananlar arasnda birliin ve kardeliin nndeki ok nemli engeldir. Hrs sonucu doabilecek herhangi bir rekabet, insanlarn birbirlerine olan sevgisini azaltr. Bu tr Kuran'a uymayan bir hareket, onlarn ruhlarna byk zarar verir ve manevi ynden gerilemeye yol aar. Oysa inananlar iin sonsuz bir sevap kayna mevcutken birbirlerinin nn tkayp, haksz rekabet ve kskanlklarla vakit geirmenin hibir anlam yoktur. Eer hedef Allah rzas olursa, herhangi bir rekabet olmaz. nk herkes bir dierinin nn kesmeden Allah rzas iin hizmet edebilir, sevap toplayabilir. *Mmin her trl olayn Allah'tan geldiini bilir ve her trl olay karsnda Allah'tan raz olur, en byk sknty bile tevekklle karlar. Dnyaya ait hibir deer onun kalbinde yer tutmadndan bunlarn kaybndan veya elden kmasndan znt duymaz. Bu ruh halinin Allah'n rzasn kazanabilmek iin en uygun olduunu bilir. *Fitne ne kadar byk olursa olsun mmin Allah'n rzasn kazanmak iin hareket ettiinden onun stesinden gelecektir. *Mminler (dman) birliklerini grdkleri zaman ise (korkuya kaplmadan) dediler ki: "Bu, Allah'n ve Resul'nn bize vadettii eydir; Allah ve Resul doru sylemitir." Ve (bu,) yalnzca onlarn imanlarn ve teslimiyetlerini arttrd. (Ahzab Suresi, 22) Onlar, kendilerine insanlar: "Size kar insanlar topla(n)dlar, artk onlardan korkun" dedikleri halde imanlar artanlar ve: "Allah bize yeter, O ne gzel vekildir" diyenlerdir. (Al-i mran Suresi, 173) Fitne ne kadar byk olursa olsun mmin Allah'n rzasn kazanmak iin hareket

ettiinden onun stesinden gelecektir. *Allah ocuk istemenin ve ocuk sahibi olmann lsn yine Kuran'da vermitir. Bu lye gre, adet olduu iin deil, Allah'n rzasna uygun grld takdirde ocuk istenir. Bu konudaki rnek Hz. mran'n karsnn u duasdr: Hani mran'n kars: "Rabbim, karnmda olan, "her trl bamllktan zgrle kavuturulmu olarak" Sana adadm, benden kabul et. phesiz iiten bilen Sensin Sen" demiti. (Al-i mran Suresi, 35) *nefsini arndrp-temizleyen, yani nefsinin fcurunu kabul edip, Allah'n ilhamna uyarak ondan saknanlar kurtulacaklardr. Bu, ebedi ve gerek kurtulutur, yani Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini kazanmak... *Kuran'da iman edenlere ihtiyalarndan arta kalan infak etmeleri emredilir. Fakat ihtiyacnn ne kadar olduunu herkes kendi vicdan ile belirler. Vicdan yeterince gl olmayan bir insan ise, dinin hkmlerini Allah'n rzasna en uygun biimde uygulayamaz. Mmin gnlk hayatta srekli olarak birka seenek arasnda seim yapmak durumunda kalr. Karlat seenekler iinde, Allah'n rzasna en uygun olann, dinin menfaatlerine en yararl olann semekle ykmldr. Bu seimi yaparken muhatap olduu seenekler karsnda vicdan ilk olarak devreye girer ve hangi seenein Allah'n rzasna daha uygun olacan ona syler. *yleyse g yetirebildiiniz kadar Allah'tan korkup-saknn, dinleyin ve itaat edin. Kendi nefsinize hayr (en byk yarar) olmak zere infakta bulunun. Kim nefsinin benciltutkularndan (ya da cimri tutumundan) korunursa; ite onlar, felah (kurtulu) bulanlardr. (Tegabn Suresi, 16) Ayette, mminlere Allah'tan korkmalar, O'na itaat etmeleri, O'nun hkmlerini dinlemeleri ve infakta bulunmalar, yani mallarn Allah'n rzasna uygun olarak harcamalar emredilmektedir. nk bunlar, insann "nefsinin bencil-tutkularndan" korunmasna ve sonuta felaha (byk kurtulu ve mutluluk) ulamasna neden olur. Ayn gerek baka ayetlerde de yle vurgulanr: Kim Rabbinin makamndan korkar ve nefsi heva (istek ve tutkular) dan sakndrrsa, Artk phesiz cennet, (onun iin) bir barnma yeridir. (Naziat Suresi, 40-41) Nefsinin bencil tutkularndan korunarak nefsini arndrp-temizlemi, dolaysyla Allah'n honutluuna ve cennetine kavumu olan kiinin nefsi ise Kuran'da mutmain olmu, yani tatmin bulmu nefis olarak tanmlanr. *Mminin en belirgin zelliklerinden biri, son derece kararl oluudur. Hibir zaman evk ve heyecann yitirmez. O, yalnzca Allah'n honutluunu kazanmak amacndadr. Dolaysyla hibir zorluk onu yolundan dndremez. nsanlarn kendi hakknda ne dnecei de nemli deildir. Tek hedefi Allah'n rzasdr; tm hayat bu hedefe gre ekillenir. *Kararllk ve istikrar iki nemli mmin vasfdr. Mminler, "Mminlerden yle erkek -

adamlar vardr ki- Allah ile yaptklar ahide sadakat gsterdiler; bylece onlardan kimi adan gerekletirdi, kimi beklemektedir. Onlar hibir deitirme ile (szlerini) deitirmediler" (Ahzap Suresi, 23) ayetinde olduu gibi lnceye dek ayn kararllk ve istikrar Allah'n rzas urunda gsteren kiilerdir. *Sabr, Allah'n rzasn ve cennetini kazanabilmek iin gsterilecek en nemli vasflardan biridir. *salih amel, iyi ve hayrl i anlamna gelir ki, bu da Kuran'da Allah'n rzasna ve indirdii dine uygun her trl fiil ve hareketi ifade eder. *man edip hayat boyunca salih ameller ileyen bir mminin kavuaca kurtulu ise Allah'n rzas ve cennetidir. *Bir insann imannda samimi olduunun (yalnzca Allah'n rzasn gzettiinin) en byk gstergelerinden biri, basit karlar peinde komamas, ihlasl yani halis olarak Allah'n rzas iin almasdr. Her nimetin Allah'tan geldiini kavram, yalnzca Allah'n rzasn hedefleyen, Allah'tan isteyen ve O'ndan korkan bir mmin, elbette basit ve kk baz hesaplarn peinde komayacaktr. *Allah yolunda yaplan tebli karlnda hibir dnyevi kar gzetilmez. Bu kar yalnzca para deildir; yaplan hizmet karlnda itibar, insanlarn beenisi ya da takdiri de gzetilmez. Tek karlk Allah'n rzasdr. Eer Allah dilerse, yaplan hizmetin karlnn bir ksmn da dnyada verecektir. Dolaysyla yaplan hizmetin kymetinin ls de insanlarn beenisi deil, Allah'n rzasna uygun oluudur. Baz peygamberlerin dnemlerinde, yaptklarn takdir eden kimse olmamtr. Kimse onlar dinlememi, kimse onlara tabi olmam, hatta btn toplum onlara kar cephe almtr. Ancak bu, sz konusu peygamberlerin "baarsz" olmas demek deildir. nk baar, insanlar etkilemek, onlarn beenisini kazanmak deil, Allah'n rzasn kazanmaktr. *Allah Kuran ayetleri ile tm insanlara nasl bir ahlaktan ve nasl bir hayat eklinden raz olacan bildirmitir. Allah'n bu emrini en gzel ekilde yerine getirenler sadece "mminler"dir. nsanlarn byk ounluu ise, Allah'n beendii yaam eklinden haberdar olmasna karlk bunu gzard eder. nk bu insanlarn Allah'n rzasn kazanabilmek gibi bir hedefleri yoktur. Mminler iin ise Allah'n rzasn ve sevgisini kazanabilmek hereyin zerinde ve hereyden nemli bir konudur. Bu nedenle Kuran'da bildirilen her ayeti byk bir titizlikle uygulamaya alrlar. Bu konuda hayatlar boyunca bir an olsun taviz vermemeleri de onlarn evklerini ortaya koyan nemli bir delildir. yle ki Allah'n rzasn kazanma uruna nefislerine zor gelen bir durumla da karlasalar, onlar yine de bu konuda hibir zaman iin en ufak bir ylgnlk gstermezler. Aksine en zor grnen ileri bile byk bir evkle yerine getirirler. Mminlerin Allah'n rzasn kazanma konusunda ne kadar evkli olduklarn gsteren dier bir dikkat ekici tavrlar da onlarn her zaman iin sadece Allah'n rzasn deil "Allah'n

rzasnn en ounu" aryor olmalardr. Allah'n rzasnn en ounu aramann anlam, mminlerin pek ok seenek ile kar karya olduklar durumlarda bunlar arasndan Allah'n en ok raz olacan umduklarn semeleridir. Bu konudaki lleri ise Kuran ayetleri ve vicdanlardr. Allah Kuran ile inananlara en hayrl ve Allah katnda en makbul olabilecek yaam eklini bildirmi ve bylece onlara Allah'n rzasnn en ounu kazanmann yollarn gstermitir. Dahas mminlerin ilerinde hayatlarnn sonuna kadar bir an bile ara vermeden onlara en doru ve en hayrl olan fsldayan vicdanlar vardr. Vicdan, insan her zaman iin Allah' raz etmekten yana ynelten bir nimettir. Vicdanlar insanlara karlatklar tm seenekler arasnda Allah'n en honut kalaca tavrn hangisi olduunu syleyerek onlar doru yola yneltir. evk sahibi insanlar da Kuran'a ve vicdanlarnn seslerine en gzel ekilde uyarak, her zaman Allah'n en raz olaca ekilde hareket eden kimselerdir. Mminlerin bu konudaki evklerine yle bir rnek verebiliriz: Allah "Kullarma, szn en gzel olann sylemelerini syle..." (sra Suresi, 53) ayetiyle insanlarn birbirlerine "szn en gzelini" sylemelerini bildirmitir. Sadece gzel bir sz sylemek de insanlara Allah'n rzasn kazandrabilecek bir tavrdr. Ancak "szn en gzelini sylemek" kiiye Allah'n rzasnn en ounu kazandracak, Allah katndaki ecrini en fazlasyla artracak bir davrantr. nk Allah Kuran'da bu tavrn daha hayrl olduunu bildirmitir. Bunun gibi yine Allah ayetlerinde yaplan bir ktle misliyle karlk verilebileceini ancak affetmenin ve kar tarafa rnek bir tavr sergileyerek onu slah etmenin daha hayrl bir davran olacana dikkat ekmitir: Ktln karl, onun misli (benzeri) olan ktlktr. Ama kim affeder ve slah ederse (dirlii kurup-salarsa) artk onun ecri Allah'a aittir. Gerekten o zalimleri sevmez. (ura Suresi, 40) Ayetin ifadesinden de anlalaca gibi kiiye yapt ktln karln vermek Allah'n rzasn kazanmaya uygun bir davrantr. Ancak buna ramen affedip balamak Allah katnda makbul tutulan ve kiiye Allah'n rzasnn en ounu kazandracak bir tavrdr. nsann hakl olduu bir durumda, ktlk grd bir kimseyi, fkesini yenerek affedebilmesi stn bir ahlakn gstergesidir. Zira byle bir durumda kii yalnzca Allah'n rzasn daha fazlasyla kazanabilmek iin nefsinin isteklerini yenmekte ve gzel bir sabr gstererek alttan almaktadr. Bu kii, "Kim sabreder ve balarsa, phesiz bu azme deer ilerdendir." (ura Suresi, 43) ayetiyle de hatrlatld gibi, sabretmenin ve affetmenin daha hayrl olduunu bilmektedir. evk sahibi kimselerin farkllklar, her zaman iin en hayrl olan davranlar, asla ylmadan ve geveklik gstermeden semeleriyle ortaya kar. Nasl bir ortamda bulunurlarsa bulunsunlar bu kimseler Allah'n rzasnn en ounu aramakta kararllk gsterirler. Mslmanlarn imanlarndan kaynaklanan bu muazzam evklerine karlk Allah, onlar kurtulua ulatracan, karanlklardan nura karacan ve doru yola

ileteceini bildirerek onlara mjde vermektedir: Allah, rzasna uyanlar bununla kurtulu yollarna ulatrr ve onlar kendi izniyle karanlklardan nura karr. Onlar dosdoru yola yneltip-iletir. (Maide Suresi, 16) *Dnya hayatnda mminler iin asl nemli olan Allah'n rzasn en fazlasyla kazanabilmektir. nk onlara dnyada ve ahirette asl fayda salayacak olan burada elde ettikleri menfaatler deil "Allah'n rzas" olacaktr. Allah'n rzas ise, daima dinin ve mminlerin menfaatinden yana hareket etmektedir. te bu bilinci alan mminler byk bir evkle hareket eder ve her zaman iin dinin menfaatlerinden yana dnrler. *mminler gerekirse kendi haklarndan da feragat ederler. Kimilerinin aklna mslmanlarn bu samimi tercihleri nedeniyle "safa" davrandklar gibi yanl bir dnce gelebilir. Toplum arasnda ska kullanld gibi "dnyay kurtarmak sana m kald" mantyla dnenler olabilir. Ancak durum bu kiilerin sandklar gibi deildir. Mminler kendi menfaatlerinden vazgeerken dnyaya ynelik herhangi bir hesap ierisinde deildirler. Onlar yaptklar fedakarln karln Rablerinden ok daha gzeliyle beklemektedirler. Bu nedenle de byk bir evk iinde hizmet eder, gzel ahlak tebli eder, insanlar ebedi kurtulua davet ederler. Allah onlarn evkli kararllklarna karlk, onlara feragat ettiklerinden daha hayrlsn vereceini mjdelemitir. Dolaysyla da kendi ahsi menfaatlerini bir yana brakp dinin menfaatlerini gzeten bir insan aslnda dnyada ve ahirette kendi adna olabilecek en fazla menfaati elde etmi olur. nk gsterdii evk dolu tavryla hem Allah'n rzasn kazanm hem de ayette bildirildii gibi "dnyada ve ahirette gzel bir hayat" ile mkafatlandrlm olur: Erkek olsun, kadn olsun, bir m'min olarak kim salih bir amelde bulunursa, hi phesiz biz onu gzel bir hayatla yaatrz ve onlarn karln, yaptklarnn en gzeliyle muhakkak veririz. (Nahl Suresi, 97) Mminlerin bu konudaki evkli tavrlarna gnlk hayatn pek ok aamasnda rastlamak mmkndr. Szgelimi ykl miktarda bir kazan elde etmek zere olan bir kimse, topluma ve insanlara farkl bir ynde faydas olacan grrse, hi tereddt etmeden kendi iini bir kenara brakp, daha aciliyetli olan ancak kendisine dnyadan yana hibir kar salamayacak olan hayrl bir ie ynelebilir. Ya da kendi ihtiyalar dorultusunda harcamay planlad bir paray, Kuran ahlaknn anlatlmas asndan daha faydal ve verimli olacan dnd bir hayr iine derhal kanalize edebilir. te evk sahibi bir mmin byle bir olay karsnda da kendi ilerini hemen bir kenara brakp hibir sknt duymadan dinin hizmetine koar. Byle bir durumda kiinin byk bir evkle kendi haklarndan feragat edebilmesi, tm bunlarn kendisi iin bir kayp deil aksine bir kazan olduunu bilmesinden kaynaklanr. Belki maddi adan elde edebilecei ykl bir kar gzard edecek, hatta belki de zahiren maddi bir kayba urayacak ancak hereyin zerinde tek kazan olan "Allah'n rzas"n kazanm olacaktr.

*Dnya hayatnda kendisine Allah'n rzasn kazanmay ama edinen bir kimse, Allah'n beendii gzel ahlak en gzel ekilde yaama konusunda da byk bir evk gsterir. Allah'a gnlden iman etmemi olan, O'nun rzasn kazanmak iin iinde herhangi bir evk ya da istek duymayan kimseler iin ise bu byk bir zorluktur. *Kuran'n "Andolsun, mallarnzla ve canlarnzla imtihan edileceksiniz..." (Al-i mran Suresi, 186) ayetiyle tm bunlarn insanlar iin bir deneme konusu klnd bildirilmitir. Ancak bu gerei gzard eden cahiliye toplumu insanlar, ilerindeki bu ehvet nedeniyle mallarna ve canlarna kar tutku derecesinde bir ballk gsterirler. En korktuklar konu sahip olduklar ya da vndkleri eylere bir zarar gelmesidir. nk bu durumda hayattaki asl amalarn yitirmi olacaklardr. Bu nedenle tm yaantlarn, mallarn ve canlarn korumaya ve bu uurda menfaat elde etmeye adarlar. Bu konudaki kararl tavrlar ise, onlarn dnya hayatn ve onun ekici ssleri olan mal ve can gibi deerleri Allah' raz etmekten daha nemli grmelerinden kaynaklanmaktadr. Mminler ise cahiliye insanlarnn uruna hayatlarn adadklar bu deerleri Allah'n rzasn ve cennetini kazanabilmek iin hi dnmeden bir kenara koymulardr. nk onlarn asl amalar malca ya da makamca glenip dnya hayatnda itibar elde edebilmek deil, Allah'n rzasn kazanabilmektir. *insan elindeki imkanlar Allah'n rzasn kazanmak iin kullanacak olursa, dnyada da ahirette de gzellikle karlk bulacaktr. te bu gerein farknda olan mminler mallarn ve canlarn Allah yolunda kullanmak zere, daha en bandan Allah'a teslim etmilerdir ki bu teslimiyeti salayan da ancak kalplerinde yaadklar imann evkidir. Kuran'da mminlerin bu konudaki teslimiyetleri yle anlatlmaktadr: Hi phesiz Allah, m'minlerden -karlnda onlara mutlaka cenneti vermek zerecanlarn ve mallarn satn almtr (Tevbe Suresi, 111) Ayetin devamnda ise mminlere, "yaptklar bu alveriten dolay sevinip mjdelemeleri" hatrlatlmtr. te bu nedenle mminler de kalplerinde bu mjdenin sevincini ve evkini tayarak hareket ederler. Gerektiinde mallarn Allah'n rzasn kazanabilecekleri hayrl bir yolda hi dnmeden seve seve harcarlar. Canlaryla da sonuna kadar dine hizmet etmeye ve Allah'n rzasn kazanacak salih amellerde bulunmaya alrlar. Elbette ki Allah yolunda gerektiinde mallarna ya da canlarna zarar gelebileceini de bilirler. Ancak onlar bunu zaten daha en bandan byk bir evkle gze almlardr. nk onlar bunu bir zarar olarak deil aksine bir kazan ve bir gzellik olarak grmektedirler. Kuran'da inananlarn Allah'n rzasn kazanmak iin karlaabilecekleri her zorluu sevinle karladklarndan ve bunlar birer gzellik olarak nitelendirdiklerinden bahsedilmitir: De ki: "Allah'n bizim iin yazdklar dnda, bize kesinlikle hibir ey isabet etmez. O bizim mevlamzdr. Ve m'minler yalnzca Allah'a tevekkl etmelidirler." De ki: "Siz bizim iin iki gzellikten (ehidlik veya zaferden) birinin dnda bakasn m bekliyorsunuz?

Oysa biz de, Allah'n ya kendi katndan veya bizim elimizle size bir azab dokunduracan bekliyoruz. yleyse siz bekleyedurun, kukusuz biz de sizlerle birlikte bekleyenleriz. (Tevbe Suresi, 51-52) *kiinin iman konusundaki samimiyeti ve ihlas, Allah'n rzasn kazanmak iin harcad aba ile llebilir. Allah'a ve ahirete iman eden bir kimse, daha nce de belirttiimiz gibi Allah'n rzasn en fazlasyla kazanabilmeyi ve Allah'a en yakn insan haline gelebilmeyi hedefler. *Allah'n Kuran'da yaamlarndan rnek verdii peygamberler de, hayatlarn Allah'n rzasn kazanma konusunda bir yar iinde geirmilerdir. Kendilerine peygamber ahlakn rnek alan mminler de ayn ekilde onlarn Allah'n rzasn kazanma konusunda gsterdikleri bu yolu izlerler. Mminlerin hayrlarda yarmalarnn bir dier nedeni de dnya hayatnn ok ksa, lmn de ok yakn olduunun bilincinde olmalardr. Her an lebileceklerini ve byle bir durumda da Allah'n rzasn kazanmakta yeterli abay gstermemi olmaktan dolay ahirette byk bir pimanlk duyabileceklerini bilirler. nk ahirete geiten sonra insann bir daha dnyaya geri dnp de hayrlarda yarmas, salih amellerde bulunmas mmkn deildir. te bu nedenle de mslmanlar daha ok hayr kazanma konusunda zamana kar byk bir yar ierisine girerler. Dnya hayatnda kendilerine tannm olan sre ierisine hayrdan yana olabildiince fazla ey sdrmaya alrlar. Bu dorultuda karlarna kan her ie byk bir evkle talip olur ve her frsat en iyi ekilde deerlendirmeye alrlar. Salih mslmanlarn bir duas Kuran'da yle haber verilmitir: "Ve onlar: "Rabbimiz, bize elerimizden ve soyumuzdan, gzn aydnl olacak (ocuklar) armaan et ve bizi takva sahiplerine nder kl," diyenlerdir." (Furkan Suresi, 74) Ayette grld gibi inananlarn Allah'a olan "bizi takva sahiplerine nder kl" eklindeki dualar da onlarn hayrlarda yarma konusundaki evklerini ortaya koymaktadr. Mslmanlar bu evk ve kararllkla, Allah'n "u halde bo kaldn zaman, durmakszn (dua ve ibadetle) yorulmaya-devam et." (nirah Suresi, 7) emrini en gzel ekilde yaarlar. Bir an bile bo bir vakit geirmemeye alr, insann hibir zaman iin Allah'n rzasn kazanma konusunda kendisini yeterli gremeyeceini bilerek byk bir evk ve istekle hayrlarda yarrlar. *Mminler Allah'n rzasn kazanmak uruna bedenen veya zihnen yorulmann insan iin byk bir kazan olduunun farkndadrlar. Bu nedenle bu yorgunluu cahiliye toplumunun alglad gibi rahatszlk verici bir yorgunluk olarak alglamazlar. Onlar bunu ahiretleri iin nemli bir frsat olarak grr, evkle ve neeyle Allah iin yorulmaya, bir ilerinden boalr boalmaz kendilerine Allah'n rzasn kazandracak bir baka ie ynelmeye devam ederler. nk onlar, dnya hayatlarnda gsterdikleri bu ciddi abann "Kim de ahireti ister ve bir m'min olarak ciddi bir aba gstererek ona alrsa,

ite bylelerinin abas kre ayandr." (Isra Suresi, 19) ayetinde de bildirildii gibi, en gzel ekilde karlk bulacan bilmektedirler. *Allah dnya hayatnda Allah'n rzasn kazanmak iin yorgunlua talip olanlara ahirette hibir yorgunluk dokunmayacan da mjdelemitir: Orda onlara hibir yorgunluk dokunmaz ve onlar ordan karlacak deildirler. (Hicr Suresi, 48)"Ki O, bizi kendi fazlndan (ebedi olarak) kalnacak bir yurda yerletirdi; burada bize bir yorgunluk dokunmaz ve burada bize bir bkknlk da dokunmaz." (Fatr Suresi, 35) *Mminler zorluklarn, gelmi gemi tm inananlarn karlat bir durum olduunu da bilirler. Allah'n ayette vaat ettii zere nceki kavimlerin karlat olaylar mutlaka kendi balarna da gelecektir. Bu gerei bilen bir mmin henz bu zorluklarla karlamadan kendisini bunlara kar hazrlam olur. Her ne olursa olsun Rabbine sadk kalacana, sabrda teslimiyette ve tevekklde kararllk gstereceine ve Allah'tan raz olacana dair Allah'a sz (ahid) verir. " Allah'a verilen sz (ahid) ise, (ar bir) sorumluluktur." (Ahzap Suresi, 15) ayetinin emri gerei de ahdini mutlaka yerine getirir. Dayanlmaz bir alk, fakirlik, korku, yaralanma hatta lm bile olsa bundan raz olur ve Rabbine kar kredici bir tavr gsterir. Binlerce zorluk ardarda da gelse, tm hayat durmakszn bu zorluklar ierisinde de gese o, yine de bunu bir gzellik olarak deerlendirir. nk bu dnyadaki bir ka on yllk zorlua Allah iin gzel bir sabr gsterdii takdirde, sonsuza kadar tek bir an iin bile hibir sknt yaamayacan bilmektedir. nk Allah'n dilemesiyle bu evk dolu tavr ona nimetlerin en gzelini, Allah'n rzasn, rahmetini ve cennetini kazandracaktr. *Mminlerin evklerini ifade eden bir baka zellikleri de, Allah'n rzasn kazanmak ve dine hizmet etmek amacyla yaptklar her ii sevin ve neeyle yerine getiriyor olmalardr. Onlarn yaadklar bu nee "iman neesi"dir. man neesi, kalplerinde gerek iman yaamayan kimselerin hibir ekilde taklit edemeyecei, iten gelen, samimi bir needir. nk bu, iman etmi olmaktan kaynaklanan, Allah'n rzasn, rahmetini ve sonsuz cennet hayatn ummann verdii bir needir. *man kalplerine gerei gibi yerletirmemi olan kimseler de eer Allah'n rzasn kazanmalar nefislerine zor gelen bir i yapmalarn gerektiriyorsa, bu durumda tm neelerini kaybederler. Dahas bu ii olabildiince memnuniyetsiz bir tavrla yerine getirerek isteksizliklerini ve evksizliklerini ifade etmeye alrlar. nk onlar karlnda maddi bir kazan salamadklar ya da herhangi bir cret almadklar bir ie harcanan zaman, boa geen bir vakit olarak deerlendirirler. Allah'n rzasn kazanabilmi olmann, alnabilecek tm karlklarn en gzeli ve en deerlisi olduunun uurunda deillerdir. Bu nedenle de sanki byk bir klfet yklenmi ve byk bir fedakarlkta bulunuyormu gibi bir tavr sergilerler. Ite mminlerin evklerindeki farkllk da bu noktada ortaya kar. Yaplmas gereken i zor ya da zahmetli de olsa, onlar

neelerinden hibir ey kaybetmezler. nk mminler Allah'a gnlden, yani isteyerek ve severek kulluk ederler. O'nun rzasn kazanabilecek salih bir ameli de ayn ekilde gnlden gelen bir evkle yerine getirirler. te bu evk de onlarn tavrlarna sevin ve nee olarak yansr. *mslmanlar evklerini ve imanlarn beraber olduklar insanlarn tavrlarna gre deil, Allah'n rzasn ve beenisini kazanmaya gre ayarlarlar. *Kuran ahlakn yaayan kii, hangi zelliklere sahip olduunda kendisine sevgi duyulacan ve dost olunmak isteneceini bilir ve bunlar en mkemmel ekliyle hayata geirir. Ayn ekilde kar tarafn hangi zelliklerinin sevilmeye deer olduunu takdir edebildii iin gerek anlamda sevmesini de bilir. Bu anlay devam ettii ve kiiler arasnda Kuran ahlak en gzel ekilde yaand srece de sevgiden ve dostluktan duyulan heyecan hibir zaman son bulmaz. Dahas kiilerin ahlaklar gzelletike sevgiden ve dostluktan aldklar haz ve heyecan da srekli olarak artar. Onlar birbirlerindeki mmin vasflarn, iman ve vicdan alametlerini, birbirlerinin ihlas ve samimiyetlerini, Allah korkularna ve takvalarna dair alametleri grdke daha da evklenirler, ayn ekilde bereberlerindeki mminlerin Allah'n rzasn ve sevgisini kazanm, ahirette stn makam sahibi kimseler olabileceini ummann heyecann da yaarlar. Zira byle bir durumda Allah'a bylesine yakn, O'na dost olmu ve belki de Allah'n dost edindii biriyle dost olmu olacaklardr. *nsan hem zihinsel hem de fiziksel adan gl ve zinde tutacak olan tek duygu imandr. Kiinin kalbindeki Allah korkusu onu her an uyank, zinde ve gl klar. Allah mminlere, kendisine olan imanlarna ve Kuran'a olan ballklarna karlk bu gc verir. nananlarn Allah'n rzasn kazanma konusundaki istekleri ve evkleri onlara bu bitmek tkenmek bilmeyen gc kazandrr. *Mnafk karakterli kimseler inanlarndaki bozukluk nedeniyle mminlerden tamamen farkl ve Kuran'dan ok uzak bir hayat felsefesi gelitirmilerdir. Mantk rgleri, Allah'n rzasn kazanmak zerine deil, nefislerini honut etmek ve kar elde edebilmek zerine kurulmutur. *kalbinde hastalk bulunan bu kimselerin dinin menfaatleri sz konusu olduunda gsterdikleri arlk ile kar elde edeceklerini umduklar durumlarda gsterdikleri evk arasnda byk farkllklar vardr. Bu farkllk onlarn dnya hayatnn salad menfaatleri Allah'n rzasn kazanmaktan daha stn grmelerinden kaynaklanmaktadr. *Kukusuz kalplerinde hastalk bulunan kimselerin "ar davranmalar" byk bir yanlg ierisinde olduklarn gstermektedir. nk Allah'n rzasn kazanma konusunda ar davranmak bir uyanklk deil, aksine byk bir aklszlktr. Zira Allah yolunda harcanan her aba insana olabilecek en byk menfaati salayacak bir abadr. Kiinin evkle ortaya koyduu emek, ona Allah'n rzasn kazandracaktr. Allah raz olduu kullarna

hem dnyada hem de ahirette gzellik ve iyilik vaat etmitir. Dolaysyla dnya menfaatleri yerine Allah'n rzasn hedefleyen bir insan, ayn zamanda nefsi adna da olabilecek en gzel karl alm olacak, dnya hayatnn da gzelliklerini kazanacaktr. Ancak unu da hatrlatmalyz ki, salih bir mminin evki, harcad aba sonucunda dnya hayatnda somut bir karlk almak zerine kurulu deildir. Onun iin Allah'n raz olacan bilmek yeterlidir. Buna karlk Allah sonsuz bir adaletin, sevginin, rahmetin ve ltfun da sahibidir. Kendi rzas iin yaplan hereyin karln fazlasyla verendir. *"... Allah kendi (dini)ne yardm edenlere kesin olarak yardm eder. phesiz Allah, gl olandr, aziz olandr." (Hac Suresi, 40) ayetiyle de hatrlatld gibi, Allah dine evkle sarlanlarn, Allah'n rzasn kazanmak uruna canla bala alanlarn yardmcsdr. *evksiz insanlarn yaptklar iler genellikle verimsiz ve bereketsiz sonular verir. Onlar ortaya kan bu bereketsizlie kar her ne kadar mazeretler ne srseler de, olayn perde arkasndaki gerek, sadece iman etmenin evkini ve heyecann yaayamamalardr. Ancak unu da hibir ekilde unutmamak gerekir ki, bu kimseler sahip olduklar manevi hastalkla herkesten ok kendilerine zarar verirler. nk dnya hayatnda uradklar bu kayplarn yansra ahirette de -Allah'n dilemesi dnda- iddetli bir hsran ile karlaacaklardr. O gn onlar ar davrandklarna, yarp ne geenlerden olmadklarna piman olacak ve "sorumsuzca yaptklarmzdan dolay yazklar olsun bize" diyeceklerdir: Allah'a kavumay yalan sayanlar, dorusu hsrana uramlardr. yle ki, saat (kyamet gn) apansz onlara geliverince, gnahlarn srtlarna yklenerek: "Onda (dnyada) sorumsuzca yaptklarmzdan dolay yazklar olsun bize" derler. Dikkat edin, o ileyipyklendikleri ne ktdr. (En'am Suresi, 31) Hesap gnnde, dnyadayken isteksizce yaptklar, kamaya altklar ya da ardan aldklar tm ilerin kendilerine zarar olarak geri dndn greceklerdir. Allah'n rzasn kazanmann nemini anlamazlktan geldikleri ve gereken abay gstermedikleri iin tm amellerinin boa ktna ahit olacaklardr. *Allah'n varln ve bykln, insanlar zerindeki rahmetini dnmeli, bylece O'nun rzasn kazanmann nemini kavramaldr. Ayn ekilde insan bir ama zerine yarattn, onu denemekte olduunu da dnmelidir. Allah'n her an kendisiyle beraber olduunu grmekte ve iitmekte olduunu bilmelidir. Yapt kk byk hereyin Allah katnda saklandn ve hesap gnnde tm bunlardan hesaba ekileceini unutmamaldr. lmn ne kadar yakn olduunu ve insan hi beklemedii bir anda nasl apansz yakalayabildiini dnmelidir. Bunun yannda dnya hayatnn ok ksa olduunu ahiret iin bireyler yapabilmenin ne kadar aciliyetli olduunu kavramaldr. Cennetin gzelliini, nimetlerin insana ne kadar byk bir haz vereceini tefekkr etmeli ve sonsuzluu kavramaya almaldr. Ayn ekilde cehennemin nasl ac azaplarla dolu

olduunu, orada gzel olan, nee ve zevk veren hibir eyin olmadn, sonsuza kadar bir daha oradan geri dnn mmkn olmayacan kavramaldr. Dnyada iken kendisine gerekler anlatld halde dnmeyip, zerinde durmad iin sonsuza kadar yaayaca her an nasl byk bir pimanlk duyacan bilmelidir. nsan tm bunlar samimiyetle dnrse doru sonuca varr. Byle bir sonla karlamaktansa vicdannn sesini dinleyip, iradesini kullanp harekete gemenin, evkle dine sarlmann ok kolay olduunu grecek ve kararn verecektir. Zaten be on yl amayan hayatn, Allah'n rzasn, sevgisini ve rahmetini kazanmaya adar ve Rabbinin vaat ettii cennete kavumak iin yarr...