Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
Re: Res: [renetil] Fw: [ETSA] 1999, Gil Alves ho Massacre iha Igreja Liquisa
Thursday, April 2, 2009 6:53 PM
From: "hugo fernandes" <nahabere@yahoo.com>
To: renetil@yahoogroups.com
Cc: jejetupuka@yahoo.com
Maluk Victor,
Agradese tebes ba ita nia opiniaun nebe'e loke tan dalan hodi ita dadalia konaba sa mak justisa no sa
mak rekonsiliasaun.
Ema barak iha prinsipio ida katak sei laiha rekonsiliasaun sein justisa. ita bo'ot foin hato'o katak KUHP
Indonesia nian sei la permiti nia jenerais sira atu hodi ba julga!, hau mos hatene ida. Tan ne'e mak uluk
servisu iha CAVR no mos CVA, hau nia prinsipio justisa to'o agora mak oinsa mak Indonesia nudar
nasaun no estadu officialmente rekonese katak sira komite krimi iha Timor. Chega -CAVR nia relatorio
la hetan rekonesementu husi Estadu no nasaun Indonesia, maibe ita tenki hatene katak, CVA baseia
nia findings husi Chega hodi to'o ba konklusaun katak militar no governu civil Indonesia komete
Krimi Kontra Humanidade (KKH) iha Timor.
seluk tan mos hau hakarak hato'o ba Maluk Victor katak, CAVR halo rekomendasaun lubun-ba lubun
no ida deit mak refere ba justisa formal. Barak liu, CAVR rekomenda ba estadu Timor, Indonesia, ONU,
Membro Konselu Siguransa, no nasaun seluk nebe'e mak involve direitamente ka indireitamente hodi
fo marzen ba Indonesia hala'o okupasaun no KKH iha Timor, iha responsabilidade politika,moral,
ekonomia hodi fo tulun ba ema Timor.
CAVR no CVA hatene momos katak, justisa formal sei la facil no sei la akontese iha tempu badak. Tan
ne'e mak durante prosesu CAVR la'o (2002-2005), CAVR la partisipa iha eventu nebe'e mak organiza
husi maluk sira nebe'e luta ba justisa formal (izemplu ANTI), tan CAVR lakoi tama iha kondisaun
nebe'e kontribui ba kria deit espetativa nebe'e bot ba vitima sira konaba justisa formal.
CAVR iha nia relatorio mos tau rekomendasaun sira ne'e tuir perioridade. Prioridade permeiru mak
hadia, kondisaun nebe'e diak ba ema hodi moris sufisientemente iha aspektu sosial-ekonomia,
edukasaun-saude, siguransa, no edukasaun ba direitus humanos.
Agora, los duni katak nai ulun sira (PM, PPN no PR) ne'e laiha poder atu hatete ba partidu sira hodi
labele tau ema integrasionista-opurnista sira iha sira nia strutura partidu nian. Maibe hau hanoin Victor
mos tenki hatene katak, CAVR ne'e politika estadu nian ida mos! CAVR la'os partidu ida mak hari'i
nune'e mos CVA. Problema ba ita nia nai ulun sira mak hahu husi 2002 to agora, laiha definisaun ida
klaru katak politika estadu ne'e nia ba justisa no rekonsiliasaun ne'e oinsa. Iha parte ida fo marzen ba
justisa, maibe iha parte seluk praktika politika nebe'e mak kontraria ho politika nebe'e mak sira defini
uluk.
Se karik, nai ulun sira iha korazen moral - klaru sira iha poder politika tan povu mak hili-sira BELE
hatete ba partidu politik sira katak, politika estadu no nasaun nian mak ne'e. Ita la'o tuir politika ne'e,
tan ne'e mak partidu politika sira LABELE hili ema nebe'e mak uluk KONTRIBUI hodi Indonesia FOTI
DESIZAUN HALO KKH, LABELE TUR MOS IHA POSIZAUN NEBEE SEI DETERMINA LALAOK
NASAUN NE'E NIA. TAMBA IHA TENDENSI KATAK SIRA SEI HALO DESIZAUN NEBE'E SALA. SA
TAN SIRA ULUK NEGA LUTA POVU NE'E NIAN BA UKUN A'AN.
Dezisaun sala nebe'e mak agora ita rona taka ministru -secretario estadu integrasionista-opurtunis sira
http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2... http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2...
Re: Res: [renetil] Fw: [ETSA] 1999, Gil Alves ho Massacre iha Igreja Liquisa - Yahoo! Mail
ne'e halo Korupsaun, Kolusaun no Nepotismu (KKN)-fo fali bolsa estudu ba ema Indonesia nia oan
sira, balu halo violasaun seksual- tan nia mos uluk fo marzen ba Indonesia sira hodi halo violasaun
seksual- no mos lala'ok at seluk tan.
Maluk Victor hatete katak, rekonsiliasaun ne'e objectivu final ida tan Indonesia nia KUHP sei la permiti
jenerais sira ba tribunal. Hau la hare relasaun no rasaun ida fundamental katak tan Indonesia la bele
hodi nia generais sira ba tribunal antau ita tenki tau rekonsiliasaun nudar Objectivu Final ida. Indonesia
hodi duni nia generais sira ba julga iha tribunal, maibe prosesu ne'e mak la justu! Karik Maluk Victor
hakarak hatete katak tan Indonesia zigante ida ida iha south asia, diak liu ita diak malu deit tan ita tauk
sira atu invade timor dala ida tan? karik VIctor nia hanoin nune'e, antaun ita moris hela iha 1970-an.
Hau hatete katak, Rekonsiliasaun ne'e nia orizin esensia mak tenki hare'e husi aspeitu PROSESU-sei
iha tempu, kria kondisaun (ekonomikamente, social, edukasaun) nebe'e kontribui ba kura hakanek
vitima sira nia laran moras, nune'e prosesu ne'e sei atinsi valor rekonsiliasaun lolos. La'os fali prosesu
nebe'e mak OBRIGA hanesan dadaun ne'e nai ulun sira halo.
Irmaun Victor, wainhira ita koalia konaba participasaun iha krimi ida, ita halo distinsaun entre ema
nebe'e mak voluntariamente -iha konsiensia- participa iha krimi ida no ema nebe'e mak obrigatorio
involve iha krimi ida. Milisia sira barak liu mak tamba nivel de edukasaun nebe'e la a'as, kondisaun
ekonomia nebe'e mak la favorese sira nia moris facil atu ema obriga sira involve iha krimi. Maibe ema
nebe tama iha kategoria "Intelektual" sira iha liu hanoin hodi foti desizaun ida wainhira atu defende
politika ida-sa tan politika ne'e sei fo impaktu ba hamosu KKH- Sira mos laiha kondisaun ida katak ema
obriga, ameasa sira, sira mos la'os ema kiak los. Sira foti desizaun hodi defende otonomia tanba sira
HAKARAK MORIS DIAK LIU TAN- OSAN BARAK LIU TAN NO HETAN POSISAUN POLITIKA DIAK
LIU TAN- Ne'e mak sira nia background thinking wainhira sira foti desizaun hodi NEGA TIMOR BELE
UKUN A'AN. Se ita hatee ema ne'e uluk foti desizaun tanba nia interese privadu hodi kontribui ba KKH,
tan sa mak ita sei fo fatin no fiar katak nia sei halo kontribuisaun diak ba nasaun ne'e? HAU LA FIAR
no ba HAU:
" EMA NEBE'E ULUK NEGA TIMOR SEI UKUN A'AN, SEI LAIHA FATIN IHA TIMOR INDEPENDENTI"
Hugo Fernandes
TAF-Timor-Leste
hfernandes@asiafound.org
Mobile [Timor-Leste] +670 7230926
Mobile [Timor-Leste] +670 7241497
http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2... http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2...
Re: Res: [renetil] Fw: [ETSA] 1999, Gil Alves ho Massacre iha Igreja Liquisa - Yahoo! Mail
To: renetil@yahoogroups.com
Date: Thursday, 2 April, 2009, 10:44 AM
Hakoak boot
Victor
http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2... http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2...
Re: Res: [renetil] Fw: [ETSA] 1999, Gil Alves ho Massacre iha Igreja Liquisa - Yahoo! Mail
Assunto: RE: [renetil] Fw: [ETSA] 1999, Gil Alves ho Massacre iha Igreja Liquisa
Maluk sira
Iha 2005, CAVR nia rekomendasaun ida mak husu ba Estadu Timor atu implementa sa
mak bolu nudar Lustration-signifika katak, politika rekonsiliasaun bele la'o, maibe
ema nebe'e mak uluk involve iha hamosu krime tan nia defende politika
ida-integrasionista opurtunis sira- bele mai moris iha Timor nebe'e independenti
maibe sira ne'e sei laiha opurtunidade atu tur iha posisaun ida nudar decision maker or
policy maker (posisaun politika hodi deside nasaun ne'e nia lalaok).
Ita nia nain ulun sira (Primeiru Ministru, Presidenti Republika no Presidenti
Parlamento iha 2005) iha lista ba ema sira ne'e-inklui ema nebe dadaun ne'e tur nudar
membro governo-ministru no secretario estadu. Maibe sira nunka hare ba
rekomendasaun ne'e no aplika fali konseitu rekonsiliasi nebe'e SALAH hodi hatur
ema sira ne'e iha posisaun nudar policy no decision maker.
Rekonsiliasaun ne'e tenki hare nudar PROSESU ida LA'OS OBJECTIVU ida. Nai
ulun sira nebe'e mak dadaun koalia no implementa rekonsiliasaun ne'e kaer fali
konseitu ida rekonsiliasaun nudar OBJECTIVU. Tan ne'e mak ema nebe mak lolos
ne'e LA BELE hetan posisaun politika nudar membro governu, dadaun ne'e goza
poder ne'e.
So, se mak sala no sa mak lolos cidadaun timor tenki halo ba ema integrasionista-
opurtunista sira ne'e?
Hugo Fernandes
TAF-Timor-Leste
hfernandes@asiafoun d.org
Mobile [Timor-Leste] +670 7230926
Mobile [Timor-Leste] +670 7241497
http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2... http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2...
Re: Res: [renetil] Fw: [ETSA] 1999, Gil Alves ho Massacre iha Igreja Liquisa - Yahoo! Mail
Igreja Liquisa
To: renetil@yahoogroups .com
Date: Wednesday, 1 April, 2009, 6:50 AM
Los duni katak Rekonsiliasi mak dalan diak ba Timor-Leste nia futuru,
maibe ne'e la significa katak ita bele ignora ka tau do'ok tiha justica.
Buat rua ne'e, tenki lao hamutuk.
ida ne mak bahasa gaul dehan Politika Rekonsiliasi fila joga langsung
ita too dada is hotu la biban..
imi mak diak hela deit - ami mak sai penonton nafatin.
Nee sala bot husi ita nia lider sira. Sira laiha visaun ida klaru
konaba nation state building process. komesa kedas husi
Governu Alkatiri to'o fali Apa bot Xanana. Uluk, Alkatiri
hakiak fali fali SIku Kalbuadi, general Dading Kalbuadi nia
oan hakiak. Agora Apa boot Xanana hakiak fali Gil Alves,
Abilio Soares nia kuinyadu. Lolos, ne'e, mau pagador
hanesan Gil Alves hatene a'an uituna, diak liu mak hakiduk
deit ona. Apa boot Xanana mos nia aten brani ne'e kala
lakon tiha deit ona hasoru mau lambe hanesan Gil Alves
http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2... http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2...
Re: Res: [renetil] Fw: [ETSA] 1999, Gil Alves ho Massacre iha Igreja Liquisa - Yahoo! Mail
ne'e. Hau nia sugestaun, diak liu mak organisa maluk sira
ne'e mak sai vitima husi kazu likisa para mai husu tok
responsabilidade Maulambe hanesan Gil Alves konaba nia
lia fuan hanesan nia hateten iha jornal ne'e...avansa hatun
opurtunistas otonomista sira ne'e...tan Timor oan nebe'e mak
fo an ba luta ne'e barak mak matenek liu otonomista sira
hanesan ne'e...tenke brani hateten ba apa boot Xanana katak
luta nain sira mos barak mak ho gelar masteradu ka
Dr...laiha tempu fo ba otonomista sira...TITIK.
http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2... http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2...
Re: Res: [renetil] Fw: [ETSA] 1999, Gil Alves ho Massacre iha Igreja Liquisa - Yahoo! Mail
Parabens
Gil!
http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2... http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2...
Re: Res: [renetil] Fw: [ETSA] 1999, Gil Alves ho Massacre iha Igreja Liquisa - Yahoo! Mail
control.
http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2... http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2...
Re: Res: [renetil] Fw: [ETSA] 1999, Gil Alves ho Massacre iha Igreja Liquisa - Yahoo! Mail
http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2... http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2...
Re: Res: [renetil] Fw: [ETSA] 1999, Gil Alves ho Massacre iha Igreja Liquisa - Yahoo! Mail
--
Kona-ba * T A T O L I *
<http://odanmatan. blogspot.
com/>
http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2... http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2...
Re: Res: [renetil] Fw: [ETSA] 1999, Gil Alves ho Massacre iha Igreja Liquisa - Yahoo! Mail
__._,_.___
__,_._,___
http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2... http://us.mc01g.mail.yahoo.com/mc/showMessage?pSize=2...