2006

`ö\c jÖ²eZ

jÖ`Ð]_Ð
aÞhéSÞ[ç ckÐ`Ð[ö
ehêÑ eÕS_ Ò]WÑ

shAyZTA
w| e. Ek. TVIpAOP
H. `Þ. ]Ðh
hÞa_ÐeÐd÷Z jÐkÊ
 ... H.`Þ.]Ðh
XÞ.Aeç. XÞ. Hm
ASÞ "LÐq_" e S_ë]Þ_ Ð DLùf ]Þaj D`mÒl "LÐq_" jaÊ JXÞAbÐiÑ bÐC J bDZÑ
cÐ_*Ê kÐzÞàL hÊbLÐc_Ð SZÐDRÞ Ð SN_ðÐ\^ÐceÊ JXÞA bÐCbDZÑ Ò]h J aÞÒ]he ÒLÐZ ÒLÐZÒe dÐB
_ÞS _ÞSe MÔÐ[Þ@Sà_ LeÞaÐ jÒ= jÒ= JXÞhÐLÊ ÒN×eaéÐ_Ñ[ LeÞR«Þ, JXÞhÐ RÐXÞ ]ËeÒe ekÞÒm c^Ô
Ac cÐ_*e kô]d÷ jaÊÒaÒf aÔÐLÊf ÒkÐB\ÐH Ð

jÊÒdÐN cÞfÞÒm VÞLÞH QLÐAMúe ]hà_ LeÞaÐLÊ BoÐ kÊH Ð RÊVÞÒe dÐB ]kÞaeÐ, AfÊ]cç,
ejÒNÐmÐ MÐB SÞbe jéÐ] a]ÒfBaÐLÊ jcjñ*e c_ Qqf kÊH Ð JXÞhÐe jéo `ÐZÞ `a_LÊ AÒc
jaÊÒaÒf TÊe ÞÒkB\ÐD Ð

H jaÊ bÐa_ÐLÊ aÔLñ LeÞaÐLÊ aÞÒ]hÒe Ac c_L\Ð @_ÔcÐ_*Ê hÊÒZBaÐLÊ "LÐq_" HL

`öd÷Ðj Ð "LÐq_" cTÞÒe cTÞÒe A`ZcÐ_*e c_L\Ð Ò_B A`Z* `eÞQÞ[ cÐ_*Ê hÊZÐBa Ð cÊLñ kô]d÷Òe
A`ZcÐ_* c_L\Ð aÐ QÞ[õ Ò]B "LÐq_" LÊ [Ðe DÒzhÔ `ËeZÒe jÐkÐdÔ Le«ÊÐ
 upkVmNIkA AA Sk#Ipd dAS
ebF gPTArANP dAS

kbITA: mUCI TUEm mhAn AA ompVkAS prIwA

aAsIb pUNI bsn# AA kbITA TVIpAOP
r=ç nFbr AA rAEjtV Bp
svp^r Gr AA bISvjIT mhApATV
jAEN mUÝ AA gIrIjA pVsAd mISV
pUNI HEr AA bIBUTI BqCN prIwA
skAL aAsIczI AA pU¹mITAV EsnApTI
kUnA EmAr AA kXXC&kUmZAr

cITV: bALk hnUmAn AA aASIC dAS

gÁ: aAjI EmA bAhAGr AA pVSAn# kUmAr sAhU

c_ªréaÞ[* c[Òe ÒmÐL AA Ej. en. mhAn#I
hrI dSàn AA rSMP rFjn EdOP
BIn^ ek aTPT AA sUbVT kUmAr sAhU
sTçs= AA pVsAdPp# EcA~DUrP
gp EhEl bI sT AA w| mAyZADr EdbTA
aAm owISA AA lLIT EmAhn sAhU
 Sk#Ipd dAS
gPTArANP dAS
epVIl phIlA EhuczI uk]L dIbs A owIaA jATPyZ jPbnEr bhU sMXTI jwIT ek
eA~TIhAsIk dIn A aAjIkU 70 bCàTEL nqTn us]Ah o u@PpnA mDYEr gOIT EhAiH]lA
svT§ uk]L pVEdS A

aAmr aTPT iTIhAs EgA~rbmyZ A aTPTEr owISAr sPmA bIs#XT H]lA g=A OArU
EgAdAbrP pyàYn# A owIaA sADb pUa sAT smUdV ETr ndP pArIEhAi sUdqr jABA, sUmATVA
aAdI dlÞN pqbà esIaAr EdSmAn* sh bANIjY bYbsAyZ krI e rAjYkU smXw krIH]ElA
owIaA hIÁr nIhAN mqnrU sX½I EhAiH]lA mhAn kLAr nIdSàn A yAhAkI pUrP, EkANAkà,
rAjArANP o lI=rAj mtIr gATVEr eEb mDY bIdYmAn A pVAyZ 700 bCà TEL nImàIT
Bg^ EkANAkàkU EdK]El eEb mDY mnEr yUgpVTI aAnt o bIsMyZ jAT hUe A EsH]pAiÝ
EbDhUe kbIgUrU rbItnAH EkANAkà mtr
I r EsA~tyY Er aBIBqT Ehi khIH]El “eOAEr
pVs#rr BACA aAgEr, mNICr BACA prAjyZ brN krIczI” A

aAmOU bLI udArbAdP jATI EbADhUe aAu EkhI nAhÝI A aAm rAjEn~TIk, sAF²XTIk
THA sAmAjIk jPbn JwJ&A pqÀà A gZrIaAwU CN$UaAsP aAkVmN aAmkU BAgYbAdI krIEdlA A
sms# dU|K k½kU aTI udAr BAEb aAEm gVhN krIEnlU A

aAmr mDUsqdn, uk]LmNI EgApbuU THA aAgZyàY hrIhr owISA BITEr hÝI
rhIgEl A svADPnTAr 59 bCà pEr mDY aAm BITrU jEN owIaA “BArTrT^” pAiEl
nAhÝI A aHc EyAgY bYk#I*r aBAb nAhÝI A kLA sF²XTI, bIsAn, smAjEsbA aAdI ElTVEr
pArdSIàTA lAB krIH]bA bhU owIaA aczn#I, hATgNTIEr rAurEklA ispAT kArKAnA,
nAlEkA, pArAdvPp btr iTYAdIkU czAwIEdEl aAmr gbà krIbAr kN aczI ? aAmr
KAdYEpyZ THA sAmAjIk cLNI mDY udArbAdr yEH½ prIcyZ dIe A Eh owIaA smyZ
aAsIczI aAK]EKAl A nIjmDYEr H]bA hInmnYTA, svAHà o mTEBdkU prIhAr krI ek
Sk#ISALP rAjY gOnEr bVTP hUa A uk]L dIbs pALn mDYEr sPmAbw nEhAi aATMsmPlA
ebF smpàNr dIbs Ehu A ehAhIÝ Ehu aAjIr anUcIn#A A
 ompVkAS prIwA
wI. aAr. wI. el

mUCI EyEb TUm nAm hUe sMrN

hXdyZEr sX½ hUe ek ByZ*r sIhrN A

gZdrGAtrU EyEb yAe EkAtI

mJIrAsA#Er TUmkU dIe EBtI A

lPN kXC&TnU TUm mt mt gTI

sUbAsIT mhk TUm HrAi dIe czATI A

amIr Ehu abA Ehu pEcz pFkPr

TUmr nAhIÝ kAhA pVTI pATr an#r A

sms#* smBAEb kr TUEm sk]r

Edi TUm E¸CAl wIowVAÃç aAu aTr A

smAj sInA aEt ndPr dAn

EhEl TUmr e rqp ei smAjr pVTIdAn A

nIjkU kLUsIT krI hAidVAbAd kU Edicz svo jPbn

ndPr rqp hrAi bI mUCI TUEm EhAicz ndPOU mhAn A
 SVPmTP kbITA TVIpAOP

mlíP, TmAL, krbPr gu khIlA

aAsIglA pFgUN
pFUEl pFUEl hsI uOIlA BVmr
mDUbnr kUEU kUEU
mDUJrA e lgn A

kIn#U EsdIn aAsIlA nAhIÜ

bITIglA bsn#, WLIglA sqyYà
aAjI e nqaA bCàEr aAEs ekAOI
aAEgi aAsI gWIbA nqaA dUnIaA
SAn#I EpVmr m§ Eni
aAEgi yIbA, EKAjIbA
pUNI nqaA bsn# A

rAEjtV Bp
aAr. sI. aAi.

kVI= kV=
I kV=
I EpFAn bAjIlA
rIsIBr EtkI mqCA khIlA
hAElA hAElA kIe khUR hAElA
EsptU SUBIlA, mAusP hAElA

pArU nAhUÜ pUa EmAET kI jANI

ETA mA r mUÜ bw BuNP
ETAET EdK]bAkU bLURI mn
kh pFVI H]bU TU EkuÜ dIn ?
 sE= sE= mqCA pArIlA jANI
ieT khURI bIEli nAnP
jIBkU kAmUwI khIlA wrI
hAElA hAElA “r=ç nFbr srI” A

bISjv T
I mhApATV
wI. em. aAr. el.

EmA svp^r Gr
H]lA Es KUbç r=Pn aAu sUtr

gWI H]lI TAkU nIj hAET

sjAiH]lI BArI jTEn

H]lA EmA aASA, aAkFAxA EsH]Er

nAcI nAcI GUrUH]lI mÜU TABITEr

Es EmA svp^r Gr
H]lA Es KUbç r=Pn aAu sUtr

pAhAwOArU mJBUT, Es EmA svp^r Gr

pFUlOArU EkAmL aAu aAkAS BLI bISAL

nH]lA kIRI EkALAhL Es GEr

aAntTA, SAn#I aAu nIrbTA rhUH]El EmA sAH]Er
 Es EmA svp^r Gr
H]lA Es KUbç r=Pn aAu sUtr

kLA EmG dIEn EGAtI aAsIlA

adIn Jw sE= bAbTAs BI H]lA

lAgIlA Ey EmAr svp^r Gr

BA=I uwIyIb Es bhU dqr

EKAjI pAibInI aAu TAkU

hjIyIb Es EkuÜaAEw, lAgIlA ehA EmA mnkU

Es EmA svp^r Gr
H]lA Es KUbç r=Pn aAu sUtr

pVLyZ TAN#b sbU srIglA

THApI EmA svp^r Gr atL H]lA

BAFgI nH]lA Es adIn Jw aAEg

ehA khIbAkU EmAET gbà lAEg

sTEr! Es EmA svp^r Gr

H]lA Es KUbç sUdXW, r=Pn aAu sUtr A

gIrIjA pVsAd mISV

aAi. aAi. sI. tI.

jAEN mÝU, TUmr mIHYA ehA ek bAhAnA

nIjkU dUnIaArU EgApn rK]bAEr
anYkU jtIL khIbA prIbErà
nIjkU prPlA krI, mATV HEr EdK
smPlA kr nIjkU, ek nPrb mqhràEr A

jAEN mÝU, TUEm aBInyZ kr

hÝ hÝ ek bIrAt bYk#ITYr aAkAFlA
u*I mArUczI eEb TUm mnEr
kIn#U pHEy aczI aEnk dqrAn#Er
jAEN mÝU, TUmr mIHYA ehA ek bAhAnA A

e sTYkU uplwI kr, ek ekAn# mnEr

EkETdIn lUcI czpI emITI svp^ EdKUHIb
ehI auÐr mqlkEr, aAK]OArUH]b
eEb bI aczI aEnk smyZ
EpFrIaAs, svp^EdK, pqÀàEczd kr, TUm ahFkArEr A

bIBUTI BqCN prIwA

aAi. aAi. sI. tI.

pUNI HEr hjIlA sMXTIkU EKAjUczI

B=A hXdyZkU EyAwUczI
bIrh bAs^AEr
pTITprAN kU pUlkIT krUczI
bIhvL aAEbgEr A

hAT pAhAn#ArU pFI=I EdiH]bA

svp^kU sAuÝtI pkAuczI
bIEczi EhAi pwIH]bA
TmAm jPbnr jnm yATnA
o bUkUpFtA kÁnA

pUNI HEr hjIlA sMXTIkU EKAjUczI

B=A hXdyZkU EyAwUczI A
 pU¹mITVA EsnApTI
aAi. aAi.sI. tI.

skAL aAsIczI brEbS sAjI

sItUr mHAEr nAiEdb
SVAbN aAsIczI bCàAEr BIjI
nqaA kHA pEd khIEdb A

sUEnlI kIrN aA*IEdb czbI

EdhrU kL* EpAczIEdb
nrm nrm nIJàrINI EhAi
nImICEk mEDY bhIyIb

hjIlA kAhANP cUpI cUpI aAsI

pNTkU czUiÝ cUmIyIb
bIrhINP bDq nIrUpmA EkAEL
sUhAg s=PT gAiyIb A

kXC&kUmZAr
wI. em. aAr. el.

kUnI kUnI aAm kUnA aAK]Er

lUcIyA nId TAhA BITEr A
huczI aJt EkmITI sIe
ESAibnI EbAlI wrAuHAe A
aANIEdEb bApA EKLnA TAkU
EdEKib sIe sA= sAH]*U A
pAO pWI sIe mNIC Ehb
EdS bIEdSEr Es nAÝ krIb A
pSUplP]*U Es kEr aAdr
KAibAkU dIe aED nIjr A
cITVkAr: aASIC dAS
dvITPyZ ESVNP
bI.pI.wI.e.BI. bIdYALyZ
 pVSAn# kUmAr sAhU
wI. em. aAr. el.

aAjI EmA bAhAGr.. pVEdYsç BAinA aAjI aAEmrIkArU wIgVP DrI EpFrIczn#I A
mÝU aAjI skAEL mAmÝU GrU m=ULI EhAi EpFrIlA EbEL TA* shIT EdKA EhAiglA … A
Es EmAET EdK] aA¾yàY EhAigEl A aAK] czL czL EhAi aAsI]lA TA*r… EmAr BArI
ioA EhuH]lA TA*U jAbUwI DrI kAtIbA pAiÝ… EhEl EmA aAK]Er T lUhnH]lA, H]lA pFIkA
pFIkA mIcz hs… EsT hs nUEhÝ , H]lA EmA hXdyZEr bhUT dInDrI bsA bAuIH]bA EpVmr
asrn#I EkAh, smAjr rPTPnPTIr EbwI bAuI rK]H]lA aAjI EmAET A EssbU kU BA=I
EdbApAiÝ ioAH]El mDY BA=I pArUnH]lI EkbL EmA bIDbA mA’pAiÝ A

EyETEbEL mUÝ dSm ESVNPEr pWUH]lI, pVEdYsç BAinA EmAET gNIT

pWAuH]El A jANI pArIlInI EkET EbEL mUÝ nIEj hjIglI A EKAjUH]lI EmAr EshI svp^r
rAjjkUmAr kU A pVHmHr pAiÝ aLEsi nC aAu pFUEli pFgUN , bsn# mLyZ o DArA
SVAbN smEs# EmAET EkmITI nIjr nIjr lAgIEl , kHA EhlI TArA sh o jh^ sh,
cWI bUlIlI mÝU ntIEGAC rH A mn DAiÝ bUlIlA EKAjIbA pAiÝ, kN sFpkà aczI aAkAS o
DrITVP mDYEr A pFUl aAu pVjApTI sA=Er aAm gÝA aAmvETtA mDY EmAr aTI aApNAr
lAgIlA A

kIn#U Es H]El EmAr SIlk, BlpAuH]El bI sAhs krI TA*U khIpAErnA A

TA* kHA EbEL EbEL EmAET tIEk jtIL lAEg bUJIpAErnA, lAEg EymITI kHAgUwIe
EgAEt EgAEt cArIczk A aHàAT cArItA aHàH]bA kHA A TAhA EpVm kI SVwA H]lA , bUJIpArInI
mUÝ aAjIyAe… EbEL EbEL lAEg Es EmAET kIczI khIbAkU gZhAn#I EbAlI, kIn#U EkEb kIczI
khn#I nAhÝI… Es aAEmrIkA yIbA dsdIn pqbàrU sbUEbEL, emITIkI dInkU dUirU TInI Hr
EmAET khn#I, mÝU aAEmrIkA yAuczI EbAlI A EsdIn mÝU bUJIpArInH]lI EmAET bArmvAr khIbA
pczEr kN rhsY aczI…

kIn#U aAjI TA*r aAK] lUh ¸½ khIglA , Ey Es EmAET an#rr shIT

BlpAaAn#I EbAlI A aEplA klI, EkET dInbA aAu aEplA krIpArIHAn#I, aAu EkuÝ
BrsAEr ? mÝU aAjI kIczI krIpArUnI, kArN mUÝ smpIàTA, m=ULA aAu aAjI EmA bAhAGr…
 ÒS. H_ç. ckЫÞ
XÞ.Aeç. XÞ. Hm

`öQÑ_LÐfeÊ cÒ_ÐaÞsÐ_Ñ, c_ªréaÞ[çcÐÒ_ ÒmÐL`Þöd÷[Ð `ÐBÝ aÔLñÞ[ée aÞLÐh jcèuÒe @Ò_L [\Ô
DÒmíM LeÞ dÐBR«Þ Ð hÐeÑeÞL A^ÔÐcùÔLÊ Ò_B NöÑLç aÞÒhis cÐÒ_ aÔLñÞ[èe aÞbÐNÑLeZ LeÞ\ùÒm Ð HkÞ
aÔLñÞ[è NÊXÞL ÒkmÐ-
AhÐ`ËÀà, _ÞÒjñS, aÞiÀ, ÒLöÐ^Ñ
`öQÊe eLñ\úaÐ aÔLÞñcÐ_*Ê AhÐ`ËÀà aÔLñÞ ÒaÐmÞ LÊk«Þ Ð HcÐÒ_ MÊjÞcÞSÐSçe ÒmÐL Ð auÊ[è @Sà_
LeÞaÐ HcÐ_* `lÒe jkS ÒkÐB\ÐH Ð HcÐÒ_ ÒmÐL`öÞd÷ ÒkÐB `Ðe«Þ Ð _ÞÒjñS aÔLñÞcÐ_* Ò]kÒe eLñ
Lcç J [ÐemÔ @^úL \ÐH Ð HcÐÒ_ jaà]Ð cÐtÐ J @fjÊA \ÐA«Þ Ð HcÐÒ_ LÐkÐeÞ jÕÒN cÞh«Þ _ÐkÞÜ Ð
aÞiÀ aÔLñÞ cÐ_* Ò]kÒe @^úL LfÐ`Þr H\ú`ÐBÝ HcÐÒ_ D]ÐjÑ_ J aÞiÐ]Nöª \ÐA«Þ Ð HbfÞ ÒmÐL
ÒmÐL`öÞd÷ ÒkaÐ aÞef Ð ÒLöÐ^Ñ aÔLñÞ cÐ_* Ò]kÒe kf]ÞA`Þr \ÐH Ð HcÐÒ_ hÑOö eÐNÞ dÐA«Þ Ð HcÐÒ_
auÊ[è @Sà_ LeÞ`Ðe«Þ _ÐkÞÝ Ð
ÒmÐL`öÞd÷ ÒkaÐ`ÐBÝ ÒLÒ[ÐVÞ c[ :
1. jÐlÐ[ç LeÊ\úaÐ aÔLñÞ*Ê Òkd÷ cZ«Ê _ÐkÞÝ Ð
2. kWÐ[ç LÐkÐjk dÊLñÞ[Là _LeÞ [ÐLÊ _ÞS jk HLc[ LeÞaÐe ÒL×hf hÞM«Ê Ð
3. jÞ^Ð jfM ÒLkÞ bÊmç LeÞR«Þ ÒaÐmÞ LÊk«Ê _ÐkÞÝ Ð
4. @_ÔcÐ_* ÊLÊk«Ê A`Z WÞLç LkÊR«Þ Ð cÊÝLÞ«Ê dÐkÐ SÐZÞRÞ hÊZ«Ê Ð
5. aLñÐ ÒkaÐ WÐeÊ ÒhöÐ[Ð ÒkaÐ `jt Le«Ê Ð
6. _ÞS bÊm jéÑLÐe LeÞaÐLÊ LʶРÒaÐ^ Le«Ê _ÐkÞÝ Ð
7. LÐkÐe c[ `eÞarà_ LeÞaÐL ÊBoÐ \úÒm, `ö\Òc auÊ[é`ËÀà jéeÒe L\Ð Aec÷ Le«Ê Ð
8. @_ÔLÊ ÒahÑ LkÞaÐL ÊjÊÒdÐN ]Þ@«Ê Ð
9. aÞ`]Òe `XÞ\úaÐ ÒmÐL*Ê _ÞjèÐ\à jÐkÐdÔ Le«Ê Ð
10. ÒdDÝ aÞid÷Òe auÊ* jk c[Òb] @RÞ [ÐkÐ AÒ]× AÒmÐQ_Ð Le«Ê _ÐkÝÞ Ð
11. ÒmÐL`öÞd÷ ÒkaÐLÊ BoÐ \úÒm @_ÔcÐ_* QÞ«Ð^ÐeÐ `ö[Þ jk_ÊbË[hÞ Ñf ÒkaÐ AahÔL Ð
cÒ_ÐaÞÒhìiL jÞNçc¨ç $öHXç aÔLñÞ[èLÊ ]ÊB bÐNÒe aÞbLñ LeÞR«Þ -
akÞcÊMàÑ J @«cÊMàÑ Ð
 akÞcÊMàÑ ÒmÐLcÐÒ_ jÐcÐSÞL J ÒcfÐ`Þ Ð Ò[ZÊ MÊaç hÑOö ÒmÐL`öÞd÷ ÒkÐB`Ðe«Þ Ð OebÞ[Òe _ÞSLÊ
Aaw _LeÞ aÊmÐ aÊmÞ LeÞ @_ÔcÐ_*WÐeÊ sÐ_ @Sà_ Le«Þ Ð jkSÒe HcÐÒ_ @`cÐ_Þ[ ÒkDR«Þ
ÒaÐmÞ bÐa«Þ _ÐkÞÝ Ð @jÊaÞ^ÐÒe HcÐÒ_ @_ÔcÐ_*Ê jÐkÐdÔ Le«Þ J ÒjcÐ_*e jÐkÐdÔ ÒmÐX«Þ Ð
@«cÊMàÑ ÒmÐLcÐÒ_ mÐSLÊfÐ jébÑae Ð aÐkÔSN[ @Ò`lÐ _ÞS QÞ«Ð J LÁ_Ð bÞ[Òe _ÞSLÊ
aÊÒXB eM«Þ Ð jÐcÐSÞL jcÐÒmÐQ_Ð `ö[Þ HcÐÒ_ jÒcè]_hÑf Ð HcÐÒ_ \pÐ[ÐcjÐ aÞ]öÊ` A]Þ jkÞ
`Ðe«Þ _ÐkÝÞ Ð jcÐÒmÐQ_ÐLÊ _ÞS AXLÊ ÒLtöÑbË[ LeÞ\Ð«Þ Ð jcd÷ jcd÷Òe _ÔÊ_ cÒ_ÐbÐa ]éÐeÐ
ALöЫ kÊ@«Þ Ð HbfÞ aÔLÞñcÐÒ_ cÐ_jÞL ÒeÐNÒe c^Ô `XÞ\ЫÞÞ Ð
ÒhiÒe H[ÞLÞ LkÊRÞ Òd jcÒjñ akÞcÊMàÑ J AhÐ`ËÀà aÔLñÞ ÒkaÐL ÊÒQ½Þ[ ÒkaÐ DQÞ[ç Ð

ehêÑ eÕS_ Ò]WÑ

XÞ.Aeç. XÞ. Hm
SÒZ `öjÞw jx \úÒm Ð Òj \úÒm k_ÊcÐ_*e b¦ Ð [Ð*Ê k_ÊcÐ_ Ò]MÐ Ò]D\úÒm Ð jx \Òe
k_ÊcÐ_*Ê LkÞÒm, "`öbÊ , [ÊÒc ]ÞÒ_ jaÊ ÒmÐL*Ê Ò]MÐ ]Þ@ "Ð k_ÊcÐ_ LkÞÒm , "[Ê d]Þ jaÊ ÒmÐL*Ê HLÐWÞ
LeÞaÊ cÊÝ ]hà_ Ò]aÞ Ð [Ê keÞL\Ð LkÞaÊ Ð [ÐÒkÒm cÊÝ dÞaÞ "Ð jx*e HÒ[ `öbÐa \úmÐ Òd , Òj dÊAÒX
dÐA«Þ kSÐe kSÐe ÒmÐL HLÐWÞ ÒkÐB dÐA«Þ Ð Òj HL jkeÒe dÐB LkÞÒm, ASÞ jke aÐkÐe
`XÞAÒe keÞL\Ð Òka Ð Mae hÊZÞaÐ`Òe `öªÊ[Þ Aec÷ QÐmÞmÐ Ð aÞSÊfÞa[Ñ mÐNÞNmÐ, ]eÞ aÞRÐ ÒkmÐ Ð
d\Ð jcdøÒe akÊ[ ÒmÐL HLÐWÞ ÒkÐBNÒm Ð jx bNaÐ_ QeÞ[ hÊZÐD\Ð«Þ J cTÞÒe cTÞÒe LÑrà_
QÐmÞ\ÐH Ð ^ÑÒe ^ÑÒe Òj LÑrà_Òe j−ËÀà bÐaÒe cNï ÒkÐBNÒm Ð ÒmÐLcÐÒ_ AhÐ LeÞ\úÒm jx L\Ð
hÊZÐBÒa Ð ÒjcÐ_*e [ @jmÞ bÐa _ \úmÐ Ò[ZÊ ÒjcÐÒ_ bÐaÞÒm , HcÞ[Þ LÑrà_[ AÒc OÒe dÐB
LeÞ`ÐeÞaÐ Ð HWÞ LÐkÝÞLÞ ajÞaÐ Ð Ò[ZÊ SÒZ SÒZ MjÞaÐ Aec÷ LÒm Ð jx AMúaÊSÞ A_te jk LÑrà_
LeÊ\úÒm Ð ^ÑÒe ^ÑÒe LÑrà_ aÐdøLcÐÒ_ aÞ QÐmÞNÒm Ð [Ð`Òe mÐBVç aÐmÐ cÐÒ_ ÒjcÐ_*e mÐBVç
Ò_B QÐmÞNÒm Ð ÒLaf ekÞNÒm ]eÞ aÞRÐBmÐaÐmÐ Ð jx[ aÞÒbÐe ÒkÐB ]eÞD`Òe _ÐQÊR«Þ Ð LeÞÒa
LZ Ð ÒjcÐÒ_ HL D`Ðd÷ `ÐqúÒm Ð jx ÒdÒa _ÐQLeÞ Ae`VLÊ dÐD\ÐA«Þ, ÒjcÐÒ_ H`VÊ ]eÞNÊÒXB
Ò_D\Ð«Þ Ð H`VLÊ AjÞmÐÒafLÊ Òj`VÊ NÊÒXB AZÊ\Ð«Þ Ð H`eÞ LeÞ ÒjcÐÒ_ c^Ô QÐmÞNÒm Ð [Ð`Òe
k_ÊcÐ_ AaÞbàË[ ÒkÒm Ð jx k_ÊcÐ_*Ê LkÞÒm, "`öbÊ , jaÊ ÒmÐL*Ê Ò]MÐ ]Þ@ "Ð k_ÊcÐ_ LkÞÒm , "LkЫÞ,
ÒLkÞ[ Ò]MÐdÐD _ÐkÐ«Þ ? jx LÐkÐLÊ _Ò]Mú A¾dÔà ÒkÒm Ð k_ÊcÐ_ LkÞÒm , "HcÞ[Þ j[çc_Òe LÞRÞ aÞ
LÒm bNaÐ_ç ]hà_ ]Þ@«Þ Ð bLñÞ _\ÐB MÐmÞ keÞL\Ð hÊZÞÒm bNaÐ_ç* ]hà_ cÞÒf_ÐkÝÞ Ð"

jÊaö[ çLÊcÐe jÐkÊ

XÞ. Hmç.Aeç.Hm
@$ÞjçeÊ aÐkÐeÞmÐ ÒafLÊ @mçÒeXÞ ÒmVç ÒkÐBdÑB\ùmÐ Ð jÑcÐLÊ Ò_B jÐ[VÐ ÒafLÊ XLçVe*
`ÐMLÊ dÞaÐe\ùmÐ Ð ÒcÐ LÐeçVÞ lÞ`ö N[ÞÒe AQÐdÔàakÞ Ðe Ò]B aecÊZÐ AXLÊ cÐXÞ QÐmÞ\ùmÐ Ð c_Òe
@Ò_L `öhï Ð N[ ]ÊB cÐj ÒkmÐ jÑcÐe Ò]k bm ek Ê_ÑkÞ Ð ÒeXÞ ÒkÐB ÒcÐÒ[ @Ò`lÐ LeÞ ajÞ\úa Ð
akÊ[ \e L\Ð Ò]BRÞ WÞLç jcd÷Òe `kqùaÞ ÒaÐmÞ, `kqù `ÐeÞ_Þ Ð Òj bÐeÞ @bÞcÐ_ LÒe Ð Òj akÊ[
`ÒSjÞbç Ð VÞLÞH cÒ_BÒm cÐ_ÞdÑH Ð ÒcÐe akÊ[ d_ù _ÞH Ð kWÐ[ç cÊÝ ÒaöLç cÐeÞmÞ Ð ÒcÐÒ[ mÐNÞmÐ LÞRÞ
@OVZ OVÞNmÐ Ð SÒZ b]öckÞfÐ ^£Ð MÐB [Òf `XÞ dÑBR«Þ Ð cÝÊ aÐkÐeLÊ AjÞ Ò]ÒM[...
cÝÊ H L'Z Ò]MÊRÞ Ð H [ eË`ÐmÞ Ð cÝÊ ªaç^ ÒkÐB dÑB\ùmÞ Ð Òj `ÊeÐ ÒaÒkÐjç ÒkÐB dÑB\ùmÐ Ð cÝÊ
[ÐL ÊNÐXÞÒe Ò_B LfÞ= k¸ÞVÐmç Òe dÑB`kqùmÞ Ð [ÐLÊ ABjÞd÷Ê Òe brÞà LeÐ NmÐ Ð bNaÐ_ç*Ê `öÐ\à_Ð
LeÊ\úmÞ, LÞRÞ _ ÒkB\ÐD ÒaÐmÞ Ð LÞRÞ jcd÷ `Òe XLçVe AjÞ LkÞÒm Òd eË`ÐmÞe aÐÝ ÒNÐX bÐ=Þ dÐBRÞ Ð
AahÔLÑd÷ VöÞVçÒcÃç LeÐNmÐ Ð kWÐ[ç ç ÒcÐe jÑcÐ L\Ð cÒ_ `XÞmÐ Ð jÑcÐL ÊÒ$Ñ_ç LeÞ LkÞmÞÒd
@eçÒSÃ LÐc `XÞmÐ Ò[ZÊ dÑB`Ðe Ê_ÐkÝÞ Ð LÐmÞ XLçVe* `ÐMLÊ dÞaÐ Ð j[L\Ð cÝÊ jÑcÐL ÊLkÞaÐ DQÞ[ç
cÒ_ LmÞ _ÐkÝÞ Ð
ÒaXçÒe ÒhÐBRÞ eË`ÐmÞ Ð cÝÊ _ÞSLÊ @`eÐ^Ñ cÒ_LmÞ Ð ÒjB cÊkÝ, ÒjBAMù Ð cÝÊ Ò$eÞ dÑB\ùmÞ
`Ðqaià [f @[Ñ[LÊ Ð dÐkÐ cÝÊ ASÞ`dÔà« bËmÞ`ÐeÞ _ÐkÞÝ Ð cÊÝ ½ÞJèÐVà LÒmSçÒe $3 $ÐB_Ðmç B@eçe
½ÊÒXÃç \ùmÞ Ð eË`ÐmÞ ÒcÐe jkRÐ[öÑ \úmÐ Ð cÊÝ VÞÒL mÐSLÊfÐ Ð $ÞSÞLçj @_jàÒe V`ç LeÊ\úmÞ Ð ]ÞÒ_ cÝÊ
mÐBÒaöeÑ Òe ajÞRÞ, eË`ÐmÑ kWÐ[ç ÒcÐ `ÐMLÊ AjÞ `QÐeÞmÐ,"lcÐ LeÞÒa cÝÊ HWÞ ajÞ `ÐÒeLÞ" Ð cÝÊ @_Êc[Þ
Ò]mÐ `Òe Òj LkÞmÐ, "ÒcÐe VÞÒL @`çVÞLÐmç $ÞSÞLçjÒe XÐDVç @RÞ Ð A`Z VÞÒL LíÞ@eç LeÞÒ]Òa" Ð
eË`ÐmÞ, dÐkÐ jkÞ[ L\ÐÒkaÐ `ÐBÝ jcÒª aÐkÐ_Ð ÒMÐS«Þ, Òj ÒcÐÒ[ HcÞ[Þ AÒ`öÐQç LeÞa cÝÊ QÞ«Ð
LeÞ`ÐeÞ _\úmÞ Ð HcÞ[Þ mÐBÒaöeÑeÊ LÔÐÃÞ_ç , LÔÐÃÞ_ç eÊ `ÐLà, Ace jÐlÐ[ç aYÞ QÐmÞmÐ Ð Ac bÞ[Òe
ÒLÒa Ò`öc ÒkÐBNmÐ SZÐ`XÞmÐ _ÐkÞÝ Ð ]ÞÒ_ Q¨ÞctÞeÒe `e¸eLÊ SÑa_jÐ\Ñ LeÞaÐLÊ h`\ LmÊ Ð
 kWÐ[ç jaÊLÞRÞ JmV `ÐmV ÒkÐBNmÐ Ð [Ð aÐ`Ð [Ð aÐkÐOe WÞLç LeÞÒ]Òm Ð `Ê@VÞ j[ÔcçÒe
QÐLÞeÑ LeÊ\úmÐ Ð eË`ÐmÞ ÒQ½ÐLeÞaÞ c_ÐLeÞ `ÐeÞ_\úmÐ Ð Òj SÐZÞ\úmÐ ÒcÐÒ[ _Þ¾d÷ QÐLÞeÑ hÑOö cÞfÞdÞa Ð
ÒkÒm ÒcÐ `ÐBÝ @Ò`lÐ LeÞ`ÐeÞmÐ _ÐkÝÞ Ð aÐkÐOe `ËaàeÊ ÒcÐ jkÞ[ Òhi Ò]MÐ LeÞ\úmÐ Ð bÐaaÞkéf
ÒkÐB LkÞmÐ,"jÊaö[ç [ÊÒc SÒZ bm ²mÐe bm cZÞi c^Ô Ð [ÊcLÊ dÞH aÐkÐ Òka jÊMÒe ekÞa Ð [ÊcLÊ
aÐkÐÒkaÐ ÒcÐ bÐNÔÒe _ÐkÞÝ Ð ÒQ½ÐLeÞa ÒcÐÒ[ bÊmÞaÐ `ÐBÝ "Ð
ÒcÐ AMúeÊ @höÊ^ÐeÐ akÞ dÐD\úmÐ Ð Òj LZ ctÞee Òj h`\ bÊmÞNmÐ Ð cÊÝ _ÞSLÊ _ÞÓjjkÐd÷ cÒ_
LeÊ\úmÞ Ð ÒcÐÒ[ mÐNÞmÐ cÝÊ ÒdcÞ[Þ dÊwÒe kÐeÞ dÐBRÞ Ð cÝÊ [ÐLÊ bÊmÞ`ÐeÞ _\úmÞ Ð `ö\c Ò`öcLÊ LÞH LZ
bÊmÞ`ÐÒe Ð
ASÞ cÊÝ @_Êba LeÊRÞ @SZÐ[Òe cÝÊ ÒdcÞ[Þ `ö[ÞÒhÐ^ Ò_B dÐBRÞ Ð _ÒkÒm bÊaÒ_hée bfÞ
S_NkfÞ jkeÒe ÒcÐ NÐXÞ jkÞ[ ^£Ð ÒkaÐ`ÐBÝ LZ ÒjB\úmÐ ? XLçVe* `ÐVÞ hÊZÞ cÊÝ aràcÐ_LÊ Ò$eÞ
AjÊ\úmÞ .......

`ösÐ]Ñ`ñ ÒQ×^ËeÑ
H.Hjç.Hm
ÒNÐVÞH yÐ_Òe ]Òf XÐLÊ \úÒm Ð ÒjcÐ_* c^ÔÒe jaÊWÊÝ aÊYÐ XÐLÊ jcjñ*Ê LkÊ\úmÐ, "Ò]M,
ÒdDÝWÞ j[çj= ÒkD\úa ÒjWÞLÞ ÒcÐÒV dÞa _ÐkÞÝ , _ÒkÒm Ac ^tÐ at ÒkÐBdÞa Ð ]ÞÒ_ SÒZ XÐLÊLÊ
ÒL×ZjÞ dÐNÐLÊ dÞaÐLÊ `XÞmÐ Ð aÐVÒe j[çj= QÐmÞ\ÐH Ð LeÞa LZ Ð ÒdcÞ[Þ ÒkÒm dÞaÐLÊ `XÞa Ð Òj
LÐ_Òe kÐ[ Ò]B QÐmÞmÐ Ð aÐVÒe [Ð ÒNÐXÒe LÃÐ $ÊVÞNmÐ Ð Òj ÒNÐVÞH LÐ_eÊ kÐ[ LÐYÞ LÃÐ aÐkÐe
LmÐ ÒafLÊ [ÐLÊ hÊbÞmÐ Òd "bNaÐ_*e RÐB _\ÐHÐ
]ÞÒ_Ò jcÐÒ_ eÐSÐ* OÒe XLÐd÷[Þ LÒm Ð eÐSÐ NÊ`ñQecÐ_*Ê XÐLÊ*Ê ^eÞaÐLÊ AÒ]h Ò]Òm Ð
ÒdDÝ ctÞeÒe XÐLÊcÐÒ_ `ËSÐ Le«Þ, ÒjWÞ SÒZ NÊ`ñQe Ò]aÑ* Òah ^eÞ cËràÞ dÐNÐÒe WÞA ÒkÐBNmÐ Ð
XÐLÊcÐÒ_ Ò]aÑcÐ* `ËSÐ LmÐÒaÒf Òj LkÞmÐ, "[ÊÒccÐÒ_ HÒ[ ^_ AZÞm, ÒcÐÒ[ bm `öjÐ]
QYÐBm_ÐkÞÝ Ð cÝÊ [ccÐ_*Ê @bÞhÐ` Ò]aÞ Ð" XÐLÊcÐÒ_ XeÞdÐB ^Ë`, ]Ñ`, `öjÐ] Ò]B `ËSÐ LeÞaÐLÊ
mÐNÞÒm Ð ÒjkÞ jcd÷Òe j[çj= hÊZÞ\úaÐ XÐLÊ Ò]MúmÐ Òd cËràÞe RÐB `XÞRÞ Ð Òj jcjñ*Ê SZÐBaÐeÊ
NÊ`ñQe ^eÐ`XÞmÐ Ð ÒNÐVÞH ^ÐXÞ j[çj= hÊZÞ\úaÐeÊ ÒjcÐÒ_ arÞà NÒm Ð
 XÓ cÐd÷Ð^e Ò]a[Ð
H_ç.H$ç..VÞ.XÞ.jÞ.
"N` ÒkÒm aÞ j["...... _Ð, H Ace `ö\c e=Þ_ç JXÞA QfQÞ[öe LÞRÞ @ÖhaÞÒhiLÊ Ò_B NWÞ[
HL NÁ _ÊÒkÜ Ð H ÒkDRÞ ÒcÐ SÑa_ j]ôh NÁe LÞRÞVÐ @bÊmÐ jëó[...... ÒcÐ SÑa_e `ö\c e=Þ_ç
NÁ......
`ö\c Ò]MÐÒe [Êce Òj c^ÊbeÐ kj HÒaaÞ ÒcÐ ANÒe bÐjÞdÐDRÞ Ð ASÞ LÐkÚLÞ [ÊcbfÞ
@aÞhéÐjÞ, @aÞÒaLÞe ÒjkÞ eË` ÒcÐ _d÷_ dÊNf ANÒe HÒ[ aX jñc÷ `eÞ D]Ñd÷cÐ_ ÒkDRÞ Ð [Êce Òj
ÒhiQÞWÞVÞ `ÐBmÐ `Òe cÝÊ Òd`eÞ HL `öjñe `ÐmVÞ dÐB\úmÞ, QfQqf SÑa_VÐ ÒdcÞ[Þ cxe ÒkÐB
dÐB\úmÐ.......
Òj ÒkDRÞ jÐNeÑLÐ Ð Òd ÒcÐ jk @[ÊV au_Òe aÐuÞÒkaÐe `ö[ÞhöÊ[Þ Ò]B\úmÐ Ð ASÞ ÒcÐWÐeÊ
HÒ[ ]ËeLÊ QÐmÞdÐBRÞ, ÒdDÝWÊ Ò$eÞAjÞaÐ [Ð `ÐBÝ L½ Ð [Ð _ÐÝVÞ `eÞ Òj ÒNÐVÞH QÐDfÒe NYÐ Ð cÝÊ
ÒLÒaaÞ bÐaÞ _\úmÞ Òd ÒcÐ aÞid÷Òe `öSÐ[§ e ÒjkÞ NöÐSÊHj_çÒe DLùf aÞhéaÞ]ÔÐfd÷Òe V`eç
ÒkB\úaÐeÊ ÒdDÝ ÒmMÐVÞ $ÒVÐjkÞ[ `öLÐhÞ[ ÒkÐB\úmÐ, Òj\úeÊ [Ð kô]d÷Òe ÒcÐ `ö[Þ HÒ[ höwÐ SÐNö[
ÒkÐB\úa ÒaÐmÞ Ð Òj ÒmMÐVÞ @N½ cÐjÒe `öLÐhÞ[ ÒkÐB\úmÐ Ð LÞ«Ê jÐNeÑLÐ jkÞ[ ÒcÐe `ö\c Ò]MÐ
ÒkmÐ @LçÒVÐae cÐjÒe DLùf aÞhéa]Þ ÔÐfd÷Òe _Ðc ÒmMÐBmÐ ÒaÒf Ð
[Ð jkÞ[ Ò]MÐ ÒkaÐe cÐÒj `Òe SÐZÞmÞ Òd Òj ÒcÐ aÞid÷Òe ANeÊ jaÊ [\Ô jÖNök LeÞ
eMúRÞ, SÒZ XÞÒVLçVÞbç bfÞ Ð cÊÝ [ÐLÊ ÒNÐÒV $ÊÒmB TÞ@ kÞjÐaÒe [Ð jkÞ[ \pÐ cSÐ LmÐ ÒaÒf [Ðe
ÒcÐ `ö[Þ \úaÐ au_LÊ D`maç^ú LmÞ Ð cÝ [Ð `ÐBÝ SÒZ bÞ_ð J @[Þ A]ee auÊ \úmÞ Ð AD j[ LkÞaÐLÊ
NÒm [Ð LkÞaÐ @_ÊdÐd÷Ñ Òj ÒcÐe aX $ÔÐ_çç \úmÐ Ð @[Þ _ÞSe bfÞ Òj akÊ[ç L\ÐÒe ÒcÐ `ö[Þ [Ðe
@^úLÐe aÞ jÐaÔjñ LeÞ AjÞRÞ Ð Òj SÐZÞ\úmÐ Òd Òj [Ð AXÊ QÐmÞ AjÞ\úmÐ ÒcÐ jkÞ[ auÊ[Ð LeÞaÐLÊ Ð
Ac auÊ[Ð HL _ËA eË` J _ËA ÒcÐX Ò_B\úmÐ Ð HkÐ HL @[ÊV au_Òe `eÞZ[ ÒkÐB\úmÐ Ð ÒaÒf
ÒaÒf [ÐLÊ \pÐ LeÞ [Ðe eÐN J eÊiÐ beÐ cÊMeÊ [Ðe ÒcÐ `ö[Þ \úaÐ @_ÐaÞf Ò`öcLÊ D`maç^ú LeÊ\úmÞ Ð
eÐN, eÊiÐ J c[Ыe Ò`öce HL @bÞ_ð @= Ð LÞ«Ê H`eÞ HL c[Ыe Ace HkÞ j−Làe jéNàLÊ _LàÒe
`eÞZ[ LeÞÒ]a ÒcÐe [ÞÒf cÐ[ö kô]çÒaÐ^ ÒkÐB _\úmÐ Ð Ac j−Làe ÒRÐV NRVÞLÊ bÐeÞ d_ùe jkÞ[
aÒYB HL hLñÞhÐfÑ aôlVÞH LeÞaÐe jé`ð jé`ðÒe kÞÝ ekÞNmÐ Ð aÐZÑaÞkÐeÒe `YÐ ÒhiLeÞ DnhÞlÐ `ÐBÝ
cÝÊ aÞÒ]h NmÞ ÐkÝ, mÐNÊ\úmÐ Òd`eÞ cÊÝ DLñf aÞhé aÞ]ÔÐfd÷eÊ ÒcÐ jaçÒSLçVÒe ÒNÐmçX ÒcXÐmç `ÐBaÞÒaÐmÞ
jÐNeÑLÐ ÒcÐ WÐeÊ @^úL L_ç$ÞÒXÃç \úmÐ, J [Ðe jé`ð j[Òka ÒaÐmÞ SÐZÞ\úmÐ, dÐkÐLÞ cÊÝ SÐZÞ`ÐeÞmÞ Òj
`WÐB\úaÐ jaÊ NÞ$çVLÊ bmbÐaÒe _ÞeÑlZ LmÐ`Òe Ð
cÝÊ aÞÒ]hÒe \úaÐ ÒaÒf Òj ÒcÐ `ÐMLÊ jaÊ j`ñÐkÒe `[ö `WÐH Ð cÊÝ d]Þ Òj `[ö NÊXÞL HLÐWÞ
LeÞaÞ [ÐLÊ Ò_B HL aX Nöx eQ_Ð LeÞÒka Ð cÊÝ eÞjQà LÐcÒe HÒ[ aÔª \úmÞLÞ `[ö cÐ^ÔcÒe Òj
`QÐeÞ\úaÐ ÒLÒ[L `öhðe `öLô[ Dre Ò]B`ÐeÞ _\úmÞ Ð AD j[ LkÞaÐLÊ NÒm Òj ÒcÐe kô]d÷eÊ
`QÐeÞ\úaÐ LÞRÞ SeÊeÑ `öhðe bÊm Dre Ò]B\úmÐ Ð H ÒkDRÞ "c[Ð_ñe" bfÞ HL hve jË[ö^Ðe Ð ÒcÐe
LÞRÞ `öhðe Dre aÞ cÝÊ [ÐWÊÝ `ÐBmÞ_Þ......
AD ^ÑÒe ^ÑÒe Òj [Ð jéBoÐÒe ÒcÐ AD [Ð bÞ[Òe HL ]ÑOà aÔa^Ð_ jô½ÞLeÞ ÒcÐ WÐeÊ
]ËÒeBNmÐ Ð Òj ekÞNmÐ ÒcÐ `ÐBÝ HL @aÞhéÐjÞ, @aÞÒaLÞ jÐNeÑLÐ ÒkÐB Ð [Ð `ÐBÝ ÒcÐ `ÐMÒe LÞRÞ hv
_\úmÐ [ÐLÊ ÒcÐ `ÐMLÊ `ÐÒRÐVÞ AZÞaÐ `ÐBÝ LÐeZ j−Là[ Òj jéBoÐÒe NYÞaÐLÊ QÐmÞ AjÞ\úmÐ Ð
[Ðe Òhi`[öVÞLÊ `YÞ ÒcÐe [Ð `ö[Þ \úaÐ höwÐ, A]e, AcúÑd÷[Ð, jaÊ `ÐZÞ Ò$ÐVLÐ `ÐmVÞ ÒNÐVÞH
`mLÒe $ÐVÞNmÐ......

mfÞ[ç ÒcÐk_ jÐkÊ

Aeç.jÞ.AB.

S_jÖMÔÐ : 3.67 ml (2001 S_NZ_Ð )

jÐle[Ð : 64 h[LXÐ (2001 S_NZ_Ð)
Òl[ö$f : 1,55,707 aNà L.ÞcÞ.
S_jÖMÔÐ O_[é : 236 `ö[Þ aNà L.ÞcÞ.
`ÊeÊi ±Ñ @_Ê`Ð[ : 1000:972
yÞ[Þ : 81029' `ËaàeÊ 87029'`Ëaà 17049' DreeÊ 22034' Dre
S_aôwÞ kÐe : 16.51 `ö[Þh[
S_akÊf jke : LVL
LôiÞD`dÊLñ ScÞ : 79 ml ÒkLçVe
SfÒjQÞ[ ScÞ : 30 `ö[Þh[
aÞ^Ð_jbÐjÞVç : 147
eÐSÔjbÐjÞVç : 10
ÒmÐLjbÐjÞVç : 21