De Alliantie 17

Zijn leiders maakbaar?

De roep om sterke leiders vinden we als Nederlanders altijd verdacht. Immers, zodra iemand leiderschap verwerft en daarmee, macht, blijkt menig leider het contact met de werkelijkheid uit het oog te verliezen. Voorbeelden te over. Die aanhoudende roep om leiders heeft de laatste jaren een stroom aan boeken, artikelen, cursussen, seminars en blogs over leiderschap opgeleverd. Inmiddels heeft de mening postgevat dat managers ook moeten beschikken over leiderschapskwaliteiten. Dat moge waar zijn, toch blijken leiders en managers ondanks al die goedbedoelde teksten nog steeds twee verschillende typen te zijn. De geboren Directeur geeft de voorkeur aan filosoferen over strategie en nieuwe producten boven het dagelijks aansturen van mensen. De manager: Ik hou liever iedereen resultaatgericht aan het werk dan dat ik alweer een vergadering moet bijwonen over de volgende zogenaamde stragische move. Leiderschap is inmiddels een felbegeerd set competenties. Behalve je medewerkers moet je tegenwoordig je collegas, je baas en jezelf leiding geven: Lees verder p. 3

Hopstaken International
Kwartaalbriefing over Hopstakens activiteiten april 2013
Loeks profiel op LinkedIn: http://www.linkedin.com/in /loekhopstaken

Reacties: loek@hopstaken.com of loek.hopstaken@gmail.com

In deze Alliantie:
Zijn leiders maakbaar? 1 Over leven & Tet 2013 2 Leiders: namaakbaar? 3 The Dutch Connection 4 In het Hoge Noorden 5 Raad & Daad 6 Service Update 7

bottom up leiderschap

zelf leiderschap

Leadership attributes

JIJ

Collegiaal leiderschap

Top down leiderschap

3/7/2013 2

Hebben zijn ouders een vooruitziende blik?

Hopstaken International
Saigon, 31 maart 2013

2. Over leven

De Alliantie 17 april 2013

In vergelijking met eerdere crises valt de huidige toch echt wel mee. Niet alle bedrijfstakken zijn geraakt. De mate waarin en de gevolgen voor personeel zijn een stuk minder heftig dan bijvoorbeeld in de jaren 30. Wel heeft een zekere bezadiging die we in 2007 nog alom konden waarnemen, plaats gemaakt voor een voortdurend goed op je tellen n centen passen. Bezuinigingen hebben lang niet altijd het gewenste effect. Mensen ontslaan betekent ook kennis en ervaring vaarwel zeggen. Inmiddels zijn zelfs de geleerden het er over eens dat vrgaande bezuinigingen de economie niet versterken; integendeel. In directie en huiskamers is overleven een terugkerend thema. De strategien van 5 jaar geleden zijn intussen vele malen herzien. Men twijfelt over het nut van strategie, omdat de omstandigheden frequenter maar ook ingrijpender lijken te veranderen. Zo tref ik bij veel bedrijvenja, ik onderhoud contacten met Nederlandse ondernemerseen houding aan van: wat we vandaag doen, doen we zo goed mogelijk, verwennen onze klanten. Morgen zien we wel weer verder. Visie? Overleven. Missie? Overleven. Doel? Overleven. Volgende punt op de agenda: efficiency. In huiskamers klinkt hetzelfde liedje. Daar gaat het over de vastheid van een baan, over solliciteren en kansen op de arbeidsmarkt, minder vakantie-budget en natuurlijk over domweg rondkomen. De interesse in b.v. Europa lijkt goeddeels verdwenen. Het devies: Wat houd ik er aan over? Of: Wat gaat het (= Griekenland, Itali ...) me straks kosten? Net als de ondernemer voelt de burger zich onmachtiger dan ooit tevoren. In Vietnam is het niet veel anders. Alleen: zo lang men er in kleine rijstwinkeltjes nog 24 soorten en kwaliteiten rijst verkoopt, is het nog steeds niet cht crisis. Loek Hopstaken

Tet 2013: na de traditionele Grote Schoonmaak, was Vietnamees Nieuwjaar dit jaar 9 dagen feest en vakantie. Feest met familie. Iedereen op zn Paasbest. Kinderen krijgen envelopjes met lucky money. Lara Lien (links) droeg daartoe een speciaal tasje. Na 4 dagen feest, vakantie. Een paar dagen genieten van het strandparadijsje Phu Quoc, op 35 minuten vliegen van Saigon.

Hopstaken International
(vervolg van p. 1)

3. Leiders: namaakbaar?

De Alliantie 17 april 2013

Nederlanders willen doorgaans leiders die niet alleen een heldere visie hebben, maar ook in staat zijn een fout toe te geven. Vooral, een leider die tussen en niet boven de mensen staat. In andere landen gelden weer andere criteria voor goed leiderschap. In landen als China en Vietnam praten leiders alleen met hun naaste adviseurs, collega-leiders en topfiguren in de samenleving. Gegeven de flinke machtsafstand in de Aziatische cultuur neemt na een bevordering de communicatie met voormalige collegas zienderogen af. Een succesvolle loopbaan eindigt dan ook op een goedbevoorraad eilandje van gelijkgestemden. Daar komt nog bij, dat de onderlinge communicatie vooral positief van karakter is. Kritiek uiten is niet bij. Immers, dat betekent gezichtsverlies voor beiden! Intussen vragen buitenlandse ondernemers mij om de leiderschapskwaliteiten van hun Vietnamese managers te ontwikkelen. Je kunt je het probleem misschien wel voorstellen. De nietAziatische foreigner wil iets dat op veel punten strijdig is met de van kindsbeen af aan ingeprente opvattingen van de locals. Die behouden graag hun baan, willen promotie, en doen derhalve wat de baas verlangt: binnenlopen bij Directeur Jaap of John of Luc, en vertellen wat hen dwars zit, voor welk probleem zij een oplossing hebben, of gewoon vertellen wat er speelt op hun werkplek. Jong geleerd, oud gedaan: leer dat maar eens af. Vietnamese jongeren maken die omslag iets gemakkelijker; ouderen hebben er doorgaans veel moeite mee. Intussen ben je, als min-of-meer cultuurgenoot van de foreigner, geneigd de voordelen van de eigen cultuur te stellen tegenover de nadelen van de landscultuur: oppassen geblazen! Want wie heeft er gelijk? Leiderschap heeft veel gezichten. Kijkend naar de succesvolle bedrijven, dan kom je totaal verschillende leiderstypen tegen. Nu eens geboren, dan weer gemaakt. Er bestaat geen Gouden Recept. Een School voor Leiders levert geen Leiders op. Iedere geslaagde leider heeft zijn eigen, persoonlijke verhaal. Een MBA diploma garandeert geen leiderschapskwaliteiten. Echte leiders zijn zo geboren, of zijn door een bijzondere situatie zo gevormd. Een gemaakte leider slaagt pas, als de leidersrol past bij zijn karakter en deel is van zijn ambities. En namaakleiders? Mislukkelingen. In Vietnam is het andere koek. Er heerst een ingehamerd ontzag voor De Leider, waarmee bedoeld respect voor het gezag. Een paar duizend jaar Confucianisme heeft een cultuur geschapen waar kinderen nauwelijks communiceren met hun ouders, medewerkers geen informatie, oplossingen en ideen leveren aan hun managers, studenten geen vragen stellen aan hun docenten, en burgers wel uitkijken om openlijk kritiek te uiten op het regeringsbeleid. En zo gaat dat hier al duizenden jaren. Leiders maakbaar? Na al die jaren kan ik slechts constateren: soms. Namaakbaar? Nooit.

Leidersrolmodellen van Vietnamese jongeren: Steve Jobs, Bill Gates, Donald Trump (!), Che Guevara (!), Hugo Chavez (!). Voor sommigen, Ho Chi Minh.

Hopstaken International

4. The Dutch Connection

De Alliantie 17 april 2013

Nederlandse bedrijven doen het goed in Vietnam. Zoals De Heus, de diervoedingsfabrikant uit Ede. 5 jaar geleden begon Gabor Fluit met de opzet van de eerste fabriek in Vietnam. Nu zijn er vijf vestigingen, met ruim 2.000 medewerkers. De Heus heeft personeelsontwikkeling hoog in t vaandel staan. Daarom doen onder meer de managers geregeld trainingen om hun ken-

nis en vaardigheden op een hoger peil te brengen. Zoals hier in Hai Phong. Foto boven: Edith Punt (Edith Punt Consultancy, Zwolle) werkt aan competency management. Onderdeel van een 3-daagse. Speciale gast was Isolde Eleveld, Directeur Human Resources van De Heus International. Zij woonde delen van het programma bij, voerde kennismakingsgesprekken met de managers, en pakte en passant een stuk Vietnamese cultuur mee (foto rechts: karaoke).

De Dutch Connection Nederlandse bedrijven overzee maken gebruik van locale en Nederlandse trainers en coaches (voorzover die vertrouwd zijn met werken in een multi-culturele werkomgeving). Een prettige bijkomstigheid: Edith had als aardigheidje Kees van Kootens boekenweekgeschenk voor me meegenomen. Je hebt dan wel de Boekenweek gemist, maar zo kun je toch even meelezen.

Sippahooi sippahooi! uit: De verrekijkerKees van Kooten

Hopstaken International

5. In het Hoge Noorden

De Alliantie 17 april 2013

De ene na de andere herdenking. In december de Kerstbombardementen van 1972 op Hanoi en Hai Phong. Een achteraf gezien moorddadige poging van Nixon & Kissinger om Noord Vietnam op de knien te dwingen. In januari de vredesbesprekingen van 1973, die Kissinger en de Vietnamese onderhandelaar Le Duc Tho een op zn zachtst gezegd controversile Nobelprijs voor de Vrede opleverden. In februari het Tet-offensief van de Vietcong (1968), die historische paradox van enerzijds een voor het Noorden bijna catastrofale militaire operatie, maar anderzijds het begin van een wereldwijde protestbeweging tegen de Amerikaanse betrokkenheid bij de oorlog. Ik kan me de nieuwsberichten nog wel herinneren. Vaak hoorde je dan de namen van steden als Hanoi en Hai Phong. Daar kom ik met enige regelmaat. De ooggetuigen nemen snel in aantal af. De Vietnamese jeugd heeft weinig of geen interesse in de oorlogstijd. Zoals wij destijds konden afhaken wanneer het over de Hongerwinter ging. Zoals overal: de geschiedenis wordt geschreven en herschreven door de overwinnaars. De ouderen schakelen over op een andere zender, omdat ze niet herinnerd willen worden aan die rottijd. Jongeren kennen alleen de officiele versie: ze halen er hun schouders bij op. Mensen zijn taaie rakkers. Hoewel je na 40 jaar nog steeds de wonden van de oorlog ziet (en soms hoort in verhalen van ooggetuigen), gevolgd door jarenlange isolatie en meer oorlog en armoede, is het wonderbaarlijk wat een veerkracht dit volk heeft. Die veerkracht valt op wanneer je lesgeeft aan volwassenen, zoals hier een groep MBA-studenten in Hai Phong. Ik werkte er opnieuw samen met Dr. Khoa. Hij behaalde in 5 jaar zijn doctorsgraad in Engeland. Sindsdien doceert hij aan een universiteit in Hanoi. Opnieuw genoten we behalve van onze samenwerking, en van banh da cua, die lekkere krabsoep. In januari was het er fris. 10-12 Celsius. Sjalen- & truien. Omdat scholen in Vietnam geen verwarming hebben, krijgen de kinderen bij <10 Celsius vrij. Wij dus niet: de studenten zaten met truien & jassen aan en sjalen om in de collegezaal. Spartaans onderwijs!

Wat weerhoudt mensen ervan kritische vragen te stellen? Van een afgewogen oordeel? Van innovatie? Wat voedt weerstand tegen verandering?
Lang geleden kwam ik Blooms Taxonomy tegen. Een manier om verschillende leer-niveaus te onderscheiden. Leren doen we op drie manieren: met hoofd (cognitief), hart (gevoelens), en handen (motorische vaardigheden). De cognitieve niveaus geven aan hoe we kennis tot ons nemen, en hoe we daar vervolgens mee omgaan. Ruim 10 jaar geleden verscheen een herziene versie: Blooms Revised Taxonomy. Door een kleine wijziging won dit instrument ineens aan praktische waarde, onder meer om kritisch nadenken te plaatsen. De cognitieve niveaus, van laag naar hoog: (1) herinneren, (2) begrijpen, (3) toepassen, (4) analyseren, (5) evalueren, en (6) creren. Blooms helpt mij inzien waarom mensen kritisch vragen stellen uit de weg gaan, en aannames en dogmas voor zoete koek slikken. Immers, wanneer in de scholing de niveaus (4), (5) en (6) nauwelijks aan bod komen, dan schept het gebrek aan kritisch denkvermogen een bijkans blinde volgzaamheid die afgewogen oordeelsvorming, veranderingsbereidheid maar ook innovatie in de weg staan. Blooms Taxonomy kan je ook helpen meer inzicht te krijgen in weerstand tegen noodzakelijke verandering, en mijden van verantwoordelijkheid en risicos. Google Blooms Revised Taxonomy. Fascinerend!

Hopstaken International

6. Raad & Daad

De Alliantie 17 april 2013

Loek Hopstaken publiceert De Alliantie voor Nederlandse relaties, en

The Dutch Vietnam Management Supporter voor Vietnamese & internationale relaties. Overzichten (pdf) van Hopstakens diensten zijn beschikbaar in Nederlands & Engels. Wilt u De Alliantie doorsturen naar een relatie? Graag! Alle nieuwsbrieven staan op www.scribd.com. Email: loek@hopstaken.com of loek.hopstaken@gmail.com.

Hoe kan ik u helpen?

Nationaal en internationaal gepokt en gemazeld op de gebieden Personeel, Organisatie en Communicatie is uw vraagstuk mijn vraagstuk. Inmiddels put ik uit 37 jaar ervaring bij het vinden van maatwerk-oplossingen.

Van 131 mei ben ik in Nederland.

Normaal gesproken ben ik zowel in voor als najaar enkele weken in Nederland. Maar ook daarbuiten sta ik tot uw beschikking, mits we tijdig afspreken. Voor tenminste 12 dagdelen (workshops, consultancy, seminars, coaching) kom ik over naar Nederland. Reis en verblijfkosten Nederland-Vietnam zijn dan inclusief; reiskosten binnen Nederland niet. Tijdig afspreken houdt verband met agendaruimte, boeken van de vlucht, intake en voorbereiding. Dit kan eenvoudig via skype (id = mrloek) of per email (loek@hopstaken.com).

Goede zaken!
Papegaaien apen hun eigenaren na. Die eigenaren vinden dat een teken van intelligentie. Marty Rubin De Alliantie is samengesteld door Loek Hopstaken. (1)
Gouden Leeuw 628 1103 KN Amsterdam Zuidoost Mobiel: 06 510 97 328

(2)
62/44 Duong So 6, P.5, Q. Go Vap Ho Chi Minh CityVietnam Mobiel: *84 9 0888 9450 Email: loek@hopstaken.com of loek.hopstaken@gmail.com website: www.hopstaken.com

Ik leer nog steeds. Michelangelo op zn 87ste.

Profiel: www.linkedin.com/in/loekhopstaken

Hopstaken International

Update van Hopstakens Services PRINT DEZE PAGINA

Bijlage bij De Alliantie nr. 17

Vraag de 2013 edi e aan van Hopstakens Aanbod (pdf) of stuur mij uw vraag: loek@hopstaken.com. WORKSHOPS (in-company) - 1.250,- per dag / 10.000 per 10 dagen ex. BTW ALLROUND MANAGER I & II: een Management Development-programma met 2 x 12 seminars & prak jkopdrachten. A4ankelijk van de planning komen binnen 1 2 jaar de 24 basis-pe9en aan de orde die iedere leidinggevende moet kunnen dragen. Van Coach tot Verandermanager, Mediator tot Strateeg. 4-8 deelnemers. (zie ook Allian!e nr. 11, en pag. 8 & 9 van Hopstakens Aanbod) P&O-THEMAs voor niet-HR managers: van Talent Management tot en met Loopbaanbegeleiding, van Werving &
Selec!e tot en met Exit-interviews. 3-4 daagse workshop. 4-8 deelnemers. TEAM ENGINEERING: het vlot trekken van uw ingedu4e, vastgelopen of ontspoorde team door herstel van het onderlinge vertrouwen en het maken van nieuwe, werkbare afspraken. 3-daagse workshop. 4-16 deelnemers. COMMUNICATIE & MANAGEMENT: communiceren is het voornaamste middel om wederzijds begrip, vertrouwen n uitvoering tot stand te brengen. Omvat ook presenteren en De Bonos Zes Denkpe4en. 4/5-daagse workshop. 4-8 deelnemers. COMMUNICATIE & COACHING: leren met communica!e het beste in uw mensen naar boven te halen, en een produc!eve werksfeer te scheppen en te behouden. 4-daagse workshop. 4-8 deelnemers. COMMERCILE COMMUNICATIE: communica!e (beter) leren gebruiken om uw zakelijke rela!es op- & uit te bouwen tot duurzame win-win-rela!es. 4-daagse workshop. 4-8 deelnemers. STRATEGISCH DENKEN & DOEN: strategisch denkvermogen, toegepast op uw eigen bedrijfssitua!e. Resultaat: een visie, een doel, waarden, plus wegen waarlangs die visie te realiseren. 2-daagse workshop. 2-6 deelnemers

PRESENTATIE-TECHNIEKEN:
het eec!ef leren overbrengen van uw boodschap naar uw publiek, met body & soul, vanuit de eigen persoonlijkheid. Inclusief werken met PowerPoint, internet en andere presenta!e-media. 2-daagse workshop. 4-8 deelnemers.

PUBLIC RELATIONS:
PR komt vr Marke ng. Het zodanig uitdragen van uw goede naam & reputa!e, zowel oine als online, dat uw marktbewerking ook echt werkt. O.m. aandacht voor social media (LinkedIn, Facebook). 2-daagse workshop. 4-8 deelnemers. TIME MANAGEMENT & EFFICIENCY: herkennen van bronnen van ineciency in uw organisa!e, de aanpak hiervan, leren werken met schone bureaus, en ecinte interne communica!e. 2-daagse workshop. 4-6 deelnemers. SELECTIE, INWERKEN & BEHOUD VAN WAARDEVOL PERSONEEL: beproefde (gespreks-)technieken om de juiste mensen te selecteren, in te werken n te behouden. 2-daagse workshop. 4-8 deelnemers. FUNCTIONERINGS- & BEOORDELINGSGESPREKKEN: het juiste gebruik van deze formele gesprekken door u, uw managers en uw p&o-medewerkers. 2-daagse workshop. 4-8 deelnemers. ORGANISATIE-ONTWERP: uw team de eigen organisa!e in kaart brengen zodat u beschikt over een prak!sche landkaart. Of: reorganiseren van een ineec!eve, inecinte organisa!e. Tevens, leren hoe mul func onele func ebeschrijvingen te maken. 2-daagse workshop. 4-6 deelnemers.

BEDRIJFSADVIES - 125,- per uur / 1.000,- per 10 uur ex. BTW MANAGEMENT COACH: uw gesprekspartner op de gebieden personeel, organisa!e, communica!e, ethiek en strategie. PERSOONLIJKE (E-)COACH: wanneer een persoon dreigt vast te lopen !jdens de loopbaan, kan een korte reeks
intensieve gesprekken met een Persoonlijke Coach hem of haar weer op weg helpen. Face to face, of online (Skype). MEDIATION: conictbemiddeling conform de richtlijnen van het Nederlands Media!on Ins!tuut (NMI). Specialisme: conicten op direc!e resp. managementniveau, en waar sprake is van machtsongelijkheid (leidinggevendemedewerker). IN EN EXTERNE SURVEYS: het onderzoeken van de tevredenheid van klanten en medewerkers, maar ook imagoonderzoek zijn verplichte nummers voor elk bedrijf dat marke!ng & public rela!ons serieus neemt. Hopstaken neemt persoonlijk interviews af. Als externe hoort hij mr; de opbrengst van schriLelijke of internet-enqutes is immers beperkt betrouwbaar. Een specieke vorm is het uitvoeren van 360 Feedback in interview-vorm, o.m. ter ondersteuning van loopbaan-planning. Rapportage met conclusies en aanbevelingen. april 2013