14 Desnokretni Ciklusi

zbirka zadataka iz termodinamike strana 1
dipl.ing. @eqko Ciganovi} zelko@euheI.yu

1. DESNOKRETNI KRU@NI PROCESI
1.1. Koliko se korisnog (neto) rada moè najvi{e dobiti ako toplotni izvor temperature (T
Tl
=450 K)
predaje toplotnom ponoru temperature (T
TF
=300 K) O=800 kJ toplote, ako se izme|u toplotnog izvora
i toplotnog ponora ukqu~i desnokretna toplotna ma{ina.
Najvi{e korisnog rada se moè dobiti ako desnokretna tolotna ma{ina
radi po Karnoovom desnokretnom ciklusu.
=
K

DOV
ODV DOV
O
O O +
=
Tl
TF Tl
T
T T

O
dov
= O
odv

TF
Tl
T
T
= 800
300
450
= 1200kJ
W
heIo
=O
dov
+O
odv
=1200800=400kJ
Tl TF
O
odv
O
dov
Radno
telo
W
pokreIahja
W
dobijeh
T
Tl
T
TF
s
T
1.2. Radna supstanca vr{i potpuno povratni proces izme|u toplotnog izvora stalne temperature
T
Tl
=1000K i toplotnog ponora promenqive temperature. Toplotni kapacitet toplotnog ponora
iznosi C
TF
=200kJ/K, a temperatura toplotnog ponora se mewa od T
TF1
=300K do T
TF2
=? U toku
obavqawa kru`nog proces toplotni izvor je radnoj supstanci predao 100MJ toplote. Odrediti:
a) koristan rad kru`nog procesa
b) termodinami~ki stepen korisnosti kru`nog procesa

a)
( )
Tl
dov
12 12 sisIem
T
O
S S = (1)
( )
( )
lh TF
odv
34 34 sisIem
T
O
S S = (2)
sabirawem jedna~ina (1) i (2) dobija se:
( )
lh TF
odv
Tl
dov
T
O
T
O
0 =
( )
2 TF
1 TF
2 TF 1 TF
2 TF 1 TF TF
Tl
dov
T
T
lh
T T
T T C
T
O
0

=
|
|
.
|
\
|
=
Tl
dov
TF
1 TF 2 TF
T
O
C
1
exp T T =
|
|
.
|
\
|

1000
10 100
200
1
exp 300
3
=494.6K
( )
2 TF 1 TF TF odv
T T C O = = ( ) 6 . 494 300 200 =38.9MW
W
kor
=O
dov
+O
odv
=10038.9=61.1kW
b)
DOV
kor
B
O
W
= =
100
1 . 61
=0.61
1.3. Proveriti koji od dva prikazana kru`na procesa A i B ima ve}i stepen korisnog dejstva, ako je s
(vidi sliku) jednako za oba procesa. Pri kojoj temperaturi toplotnog ponora T
TF
, a pri nepromeqenoj
temperaturi toplotnog izvora T
Tl
=600 K, bi stepen korisnog dejstva kru`nog procesa B bio dva puta
ve}i od stepena korisnog dejstva kru`nog procesa A. Svi procesi sa radnom telom su ravnote`ni.
ciklus A: 600 T
Ti
= K, 100 T
TF
= K
S T O O
Tl 12 dov
= =
( ) S
2
T T
2
S
2
T T
2
S
2
T T
O O O
TF Tl TF Tl TF Tl
34 23 odv

+
=

+
+

+
= + =
DOV
ODV DOV
A
O
O O +
= =
( )
S T
S
2
T T
S T
Tl
TF Tl
Tl

+
+
=
600
2
100 600
600
+
=0.42
ciklus B: 600 T
Ti
= K, 100 T
TF
= K
S
2
T T
2
S
2
T T
2
S
2
T T
O O O
TF Tl TF Tl TF Tl
23 12 dov

+
=
+
+
+
= + = ( ) S T O O
TF 31 odv
= =
DOV
ODV DOV
B
O
O O +
= =
S
2
T T
S T S
2
T T
TF Tl
TF
TF Tl

+
+
+
=
2
100 600
100
2
100 600
+

+
=0.71
3
T
s
600
100
s
s/2
1 2
3
T
s
600
100
s
s/2
1
2
A
B
A
=
Tl
TF Tl
Tl
T
2
T T
T
+
B
=
2
T T
T
2
T T
TF Tl
TF
TF Tl
+

+
A
2 =
B

Tl
TF Tl
Tl
T
2
T T
T
2
+
=
2
T T
T
2
T T
TF Tl
TF
TF Tl
+

+
TF
T =0K
zadatak za ve`bawe: (1.4.)
1.4. Proveriti koji od dva prikazana kru`na procesa A i B ima ve}i stepen korisnog dejstva, ako je s
(vidi sliku) jednako za oba procesa. U oba slu~aja temperatura toplotnog izvora iznosi T
Tl
=800 K, a
temperatura toplotnog ponora T
TF
=300 K. Svi procesi sa radnom materijom su ravnote`ni.
re{ewe:
A
=0.333
B
=0.286
A
s, J/(kgK)
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
T, K
1
T
TF
2 4
3
T
Tl
s/2
s
s, J/(kgK)
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
T, K
2
3
4
1
T
TF
T
Tl
s
s/2
B
1.5. Dvoatomni idealan gas obavqa proces gasnoturbinskog postrojewa koji se sastoji od dve izobare i dve
adijabate (Xulov ciklus). Stawe radnog tela na ulazu u kompresor je 1(p=1bar,I=15
o
C), na izlazu iz
kompresora 2(p=5bar) i na ulazu u turbinu 3(I
3
=780
o
C). Stepen dobrote adijabatske kompresije je
kp
d
=0.83, a stepen dobrote adijabatske ekspanzije
ex
d
=0.85. Odrediti:
a) termodinami~ki stepen korisnog dejstva ovog ciklusa ()
b) termodinami~ki stepen korisnog dejstva ovog ciklusa za slu~aj maksimalne mogu}e rekuperacije
toplote ()
a)
T
2K
=T
1

|
|
.
|
\
|
1
1
K 2
p
p
=
4 . 1
1 4 . 1
1
5
288
|
.
|
\
|
=456.14K
T
2
=T
1
+
kp
d
1 2K
T T

=
83 . 0
288 456.14
288

+ =490.58K
T
4K
=T
3

|
|
.
|
\
|
1
3
K 4
p
p
=
4 . 1
1 4 . 1
5
1
1053
|
.
|
\
|
=664.84K
T
4
=T
3
+
ex
d
(T
4k
T
3
)=1053+ 85 . 0 (664.841053)=723.07K
=
dov
odv dov
O
O O +
=...=
2 3
4 1 2 3
T T
T T T T
+
=
58 . 490 1053
07 . 723 288 58 . 490 1053
+
=0.23
O
dov
=m
.
(q
23
)
p=cohsI
=m
.
c
p
.
(T
3
T
2
)
O
odv
=m
.
(q
41
)
p=cohsI
=m
.
c
p
.
(T
1
T
4
)
O
dov
O
odv
1 4
3 2
W
12
W
34
b)
op{ti uslov rekuperacije: T
4
>T
2
uslov maksimalne rekuperacije: T
A
=T
2
(T
B
=T
4
)
=
' O
' O ' O
dov
odv dov
+
=...=
B 3
A 1 B 3
T T
T T T T
+
=
07 . 723 1053
58 . 490 288 07 . 723 1053
+
=0.39
O
dov
=m
.
(q
B3
)
p=cohsI
=m
.
c
p
.
(T
3
T
B
)
O
odv
=m
.
(q
A1
)
p=cohsI
=m
.
c
p
.
(T
1
T
A
)
bez rekuperacije sa rekuperacijom
R
E
K
U
P
E
R
A
T
O
R
O
dov
O
odv
1 A 4
3 B 2
W
12
W
34
4K
T
s
1
4
3
2
B
A
T
s
1
4
3
2
O
rek
2K
1.6. Sa vazduhom (idealan gas) kao radnim telom izvodi se idealan Xulov desnokretni ciklus (sve
promene stawa su kvazistati~ke). Ekspaznzija je dvostepenom sa me|uzagrevawem radnog tela, a
kompresija je dvostepena sa me|uhla|ewem (slika). Ako je p
max
=16bar, p
mih
=1bari ako je stepen
kompresije u oba kompresora i stepen ekspanzije u obe turbine isti (
5
4
3
2
8
1
6
7
p
p
p
p
p
p
p
p
= = = ) i ako se
toplota dovodi od toplotnog izvora temperatura T
Tl
=T
2
=T
4
=600K, a predaje toplotnom ponoru
temperature T
TF
=T
6
=T
8
=250K, skicirati ciklus na Ts dijagramu i odrediti stepen korisnog dejstva
ciklusa ().
1
8
3
4
5
7
6
2
s
T
1
8 7
6 5
4
3
2
p
mih
=p
6
=p
5
=1bar p
max
=p
1
=p
2
=16bar
5
4
3
2
p
p
p
p
= p
3
=p
4
=4bar
8
1
6
7
p
p
p
p
= p
1
=p
8
=4bar

|
|
.
|
\
|
=
1
8
1
8
1
p
p
T
T
=
|
|
.
|
\
|
=

1
8
1
8 1
p
p
T T = |
.
|
\
|

4 . 1
1 4 . 1
4
16
250 371.5K

|
|
.
|
\
|
=
1
3
2
3
2
p
p
T
T
=
|
|
.
|
\
|
=

1
2
3
2 3
p
p
T T = |
.
|
\
|

4 . 1
1 4 . 1
16
4
600 403.7K

|
|
.
|
\
|
=
1
5
4
5
4
p
p
T
T
=
|
|
.
|
\
|
=

1
4
5
4 5
p
p
T T = |
.
|
\
|

4 . 1
1 4 . 1
4
1
600 403.7K

|
|
.
|
\
|
=
1
7
6
7
6
p
p
T
T
=
|
|
.
|
\
|
=

1
6
7
6 7
p
p
T T = |
.
|
\
|

4 . 1
1 4 . 1
1
4
250 371.5K
=
dov
odv dov
O
O O +
=...=
3 4 1 2
7 8 5 6 3 4 1 2
T T T T
T T T T T T T T
+
+ + +
=0.35
O
dov
=m|(q
12
)
p=cohsI
+(q
34
)
p=cohsI
|=m
.
c
p
.
(T
2
T
1
+T
4
T
3
)
O
odv
=m|(q
56
)
p=cohsI
+(q
78
)
p=cohsI
|=m
.
c
p
.
(T
6
T
5
+T
8
T
7
)
1.7. U energetskom postrojewu za proizvodwu elektri~ne energije primewen je rekuperativni
desnokretni gasnoturbinski ciklus (Xulov ciklus) sa vazduhom (idealan gas) kao radnim telom. U
kompresoru se 200kg/h radnog tela temperature 80
o
C adijabatski komprimuje od 0.3MFa do 0.8MFa, sa
stepenom dobrote
d
kp
=0.86. Dovo|ewem toplote radno telo se zatim zagreva do 780
o
C i odvodi u turbinu,
gde adijabatski ekspandira sa stepenom dobrote
d
ex
=0.9. Za vreme odvo|ewa toplote rekuperi{e se 80
od koli~ine toplote koja bi se u najpovoqnijem slu~aju mogla rekuperisati. Skicirati proces u Ts
kooedinatnom sistemu i odrediti
a) stepen korisnog dejstva ciklusa
b) teorijsku snagu koja stoji na raspolagawu za pogon generatora, ako se turbina i kompresor nalaze na
istom vratilu
a) =0.33
b) F=5.5kW
1.8. Dvoatomni idealan gas obavqa teorijski (idealan) Otov kru`ni proces izme|u temperatura
T
max
=T
3
=T
Tl
=1000K i T
mih
=T
1
=T
TF
=290K. Odrediti stepen kompresije (=v
1
/v
2
) tako da korisna
snaga motora bude najve}a kao i snagu motora ako je molski protok gasa kroz motor
h =9mol/s.
odv dov heIo
O O W + = = ...= ( ) ( )
4 1 2 3 v
T T T T Mc h +
O
dov
=m
.
(q
23
)
v=cohsI
= ( ) ( )
2 3 v
T T Mc h
O
odv
=m
.
(q
41
)
v=cohsI
= ( ) ( )
4 1 v
T T Mc h
1
1
2
2
1
v
v
T
T

|
|
.
|
\
|
=
1
2
1
1 2
v
v
T T

|
|
.
|
\
|
= =
1
1
T

1
3
4
4
3
v
v
T
T

|
|
.
|
\
|
=
1
4
3
3 4
v
v
T T

|
|
.
|
\
|
= =

1
3
T
heIo
W = ( ) ( )

+
1
3 1
1
1 3 v
T T T T Mc h
( ) ( ) ( ) | |

1 T 1 T Mc h
W
3
2
1 v
heIo
0
W
heIo
=

( ) ( ) 0 1 T 1 T
3
2
1
=

( ) ( )

= 1 T 1 T
3
2
1
,
2 2
1
1
3
T
T

|
|
.
|
\
|
= =
2 4 . 1 2
1
290
1000
|
.
|
\
|
=4.7
FrisIepehukompresije=4.7moIorosIvarujehajvecushagu
W
=4.7
W
max
max
W = ( )
4 . 1 1 1 4 . 1 3
7 . 4 1000 290 7 . 4 290 1000 8 . 20 10 9

+ =40kW
MaksimalhashagamoIoraizhosi
max
W =40kW
1.9. Radna materija (idealan gas) obavqa idealan Xulov kru`ni ciklus izme|u temperatura T
2
=T
Tl
=1033
K i T
4
=T
TF
=291K. Odrediti temperaturu radne materije posle kvazistati~ke izentropskog sabijawa u
kompresoru (T
1
), odnosno posle kvazistati~ke izentropske ekspanzije u turbini (T
3
), tako da koristan rad
(rad na zajedni~kom vratilu) ima maksimalnu vrednost.
W
korisIah
=O
dov
+O
odv
=...=m
.
c
p
.
(T
2
T
1
+T
4
T
3
)=...
O
dov
=m
.
(q
12
)
p=cohsI
=m
.
c
p
.
(T
2
T
1
)
O
odv
=m
.
(q
34
)
p=cohsI
=m
.
c
p
.
(T
4
T
3
)
T
s
4
3
2
1
Tl
TF
12:p=cohsI
34:p=cohsI
T
s
1
4
3
2
Tl
TF
23:v=cohsI
41:v=cohsI

|
|
.
|
\
|
=
1
4
1
4
1
p
p
T
T

|
|
.
|
\
|
=
1
3
2
3
2
p
p
T
T
|
|
.
|
\
|
=
|
|
.
|
\
|
3
2
4
1
p
p
p
p
=
4
1
T
T
3
2
T
T
3
4 2
1
T
T T
T

=
W
korisIah
=m
.
c
p
.
(T
2
3
4 2
T
T T
+T
4
T
3
)
|
|
.
|
\
|
1
T
T T
c m
T
W
2
3
4 2
p
3
korisho
, 0
T
W
3
korisho
=
1
T
T T
2
3
4 2
=0
4 2 3
T T T = = 291 1033 =548.3K
3
4 2
1
T
T T
T

= =
3 . 548
291 1033
=548.3K
1.10. Dvoatomni idealan gas obavqa realni desnokretni kru`ni proces gasnoturbinskog bloka (Xulov)
izme|u temperatura T
max
=595
o
C i T
mih
=15
o
C. Molski protok gasa kroz postrojewe iznosi 20mol/s.).
Stepen dobrote adijabatske kompresije je
kp
d
=0.88, a stepen dobrote adijabatske ekspanzije
ex
d
=0.88.
Odrediti maksimalnu snagu gasnoturbinskog bloka pri datim uslovima.
W
T
3
T
3
=548.3
W
max
4K
T
s
1
4
3
2
2K
Korisno dobijen rad ima najve}u vrednost (vidi prethodni zadatak) kada je:

3 1 k 2
T T T = =500K
k 2
3 1
k 4
T
T T
T

= =500K
Me|utim u ovom zadatku su adijabatska kompresija i adijabatska ekspanzija
neravnote`ni (nekvazistati~ki) procesi. Uzimawem te ~iwenice u obzir
dobija se:
T
2
=T
1
+
kp
d
1 2K
T T

=
88 . 0
288 500
288

+ =528.9K
T
4
=T
3
+
ex
d
(T
4k
T
3
)=868+ 88 . 0 (500868)=544.16K
W
korisIah
=O
dov
+O
odv
=...
O
dov
=m
.
(q
23
)
p=cohsI
=m
.
c
p
.
(T
3
T
2
)= ( ) ( )
2 3 p
T T Mc h
O
odv
=m
.
(q
41
)
p=cohsI
=m
.
c
p
.
(T
1
T
4
)= ( ) ( )
4 1 p
T T Mc h
W
korisIah
= ( ) ( )
4 1 2 3 p
T T T T Mc h +
=
W
korisIah
=W
max
= ( ) ( ) 16 . 544 288 9 . 528 868 1 . 29 10 20
3
+

=48.27kW
1.11. Sa troatomnim idealnim gasom obavqa se Eriksonov desnokretni kru`ni proses sa izme|u
temperatura T
max
=T
Ti
=600Ki T
mih
=T
TF
=400K. Odrediti stepen korisnog dejstva ovog ciklusa za
slu~aj maksimalno mogu}e rekuperacije toplote i {rafirati na Ts dijagramu povr{nu koja odgovara
rekuperisanoj toploti.
re{ewe: =0.33
1.12. Nekom idealnom gasu dovodi se pri kvazistati~koj izotermskoj ekspanziji (1-2) O
12
=300kJ toplote
od izotermnog toplotnog izvora temperature T
Tl
=1000K, pri ~emu entropija idealnog gasa poraste za
S
12
=0.5kJ/K. Pri kvazistati~koj promeni stawa (2-3) entropija idealnog gasa opada linearno u Ts
koordinatnom sistemu i pri tom se toplota predaje izotermnom toplotnom ponoru temperature T
TF
=293
K sve dok se ne uspostavi stawe termodinami~ke ravnoteè. Od stawa (3) do po~etnog stawa (1) dolazi se
kvazistati~kom izentropskom kompresijom. Skicirati promene stawa idealnog gasa u Ts koordinatama i
odrediti:
a) stepen korisnog dejstva ovog kru`nog ciklusa
b) odrediti promenu entrpopije sistema (kJ/K)
c) {rafirati na Ts dijagramu povr{inu ekvivalentnu korisno dobijenom radu
a)
= =
+
= ...
O
O O
dov
odv dov
0.26 (26)
kJ 300 O O
12 dov
= =
K 600
5 . 0
300
S
O
T S T dS ) s ( T O O
12
dov
2 12 2
2
S
1
S
12 dov
= =
= = = =
) S (
2
T T
S
2
T T
dS ) s ( T O O
12
3 2
23
3 2
3
S
2
S
23 odv

+
=
+
= = =
kJ 3 . 223 ) 5 . 0 (
2
293 600
O
odv
=
+
=
T
1
3
2
Tl
TF
s
b)
kgK
kJ
46 . 0 76 . 0 3 . 0 ... S S S S
TF Tl radhoIelo sisIem
= + = = + + =
K
kJ
30 . 0
1000
300
T
O
S
Tl
dov
Tl
= = =
K
kJ
76 . 0
293
3 . 223
T
O
S
TF
odv
TF
=
= =
c)
W
korisIah
=O
dov
+O
odv
=O
dov
odv
O
Princip {rafirawja korisnog rada na Ts dijagramu je princip oduzimawa
povr{ina koje predstavqaju dovedenu (O
dov
) i odvedenu (O
odv
)toplotu.
1 2
T
s
3
2
T
s
O
dov

odv
O
1 2
T
s
W
korisIah
=
3
1.13. Radna susptancija (idealan gas) obavqa desnokretni kru`ni proces koji se sastoji iz izobarskog
dovo|ewa toplote, kvazistati~ke (ravnote`ne) adijabatske ekspanzije, izotermskog odvo|ewa toplote i
kvazistati~ke (ravnote`ne) adijabatske kompresije. Toplota se radnoj supstanciji predaje od dimnih
gasova (idealan gas), koji se pri tome izobarski hlade (C
p
=1.06 kJ/K), od po~etne temperatureI
g1
=900
o
C.
Od radne susptancije, okolini stalne temperature I
o
=18
o
C, predaje se 300kJtoplote na povratan na~in.
Odrediti stepen korisnosti ovog kru`nog procesa i skicirati ga u
Ts i pv koordinatnom sistemu.
O
odv
=O
34
=300kJ
K
kJ
03 . 1
291
300
T
O
S S T dS ) s ( T O O
3
dov
34 34 3
4
S
3
S
34 odv
=
= = = = =
S
12
=S
34
=1.03
K
kJ
( ) ( )
12
gas h dim 12 12 sisIem
S S S + = ( )
12
12
gas h dim
S S = =1.03
K
kJ
( )
1 DG
2 DG
pDG
1 dg
2 dg
g dg
12
gas h dim
T
T
lh C
p
p
lh R m S =
|
|
.
|
\
|
=
pDG
gas hi dim
1 DG 2 DG
C
S
exp T T = |
.
|
\
|
06 . 1
03 . 1
exp 1173 =443.9K
O
dov
=O
12
=O
DG
= ( )
1 DG 2 DG pDG
T T C = ( ) 1173 9 . 443 06 . 1 =772.85kJ
=
dov
odv dov
O
O O +
=
772.85
300 - 772.85
=0.61
zadatak za ve`bawe (1.14.)
1.14. Vazduh (idealan gas) vr{i slede}i kru`ni proces. Od po~etnog stawa (T
1
=300K) vr{i se
kvazistati~ka promena stawa po zakonu prave linije u Ts koordinatnom sistemu pri ~emu se radnom
telu dovodi toplota od toplotnog izvora stalne temperature T
Tl
=T
2
>T
1
, pri ~emu je v
1
=v
2
. Nakon toga
vr{i se kvazistati~ka izentropska ekspanzija do po~etne temperature. Kru`ni proces se zatvara
kvazistati~kom izotermom. Stepen korisnog dejstva ovog ciklusa iznosi =0.25. Skicirati ciklus na
Ts dijagramu i odrediti promenu entropije izolovanog sistema za najpovoqniji poloàj temperatura
toplotnog izvora i toplotnog ponora.
re{ewe: s
sisIem
=74
kgK
J
T
1
4 3
2
s
4
3
2 1
p
v
1.15. Vazduh (idealan gas) u prvom slu~aju obavqa desnokretni Xulov kru`ni proces.
U drugom slu~aju pri istom odnosu pritisaka p
max
/p
mih
=3, istoj dovedenoj koli~ini toplote i istoj
T
max
=973K, izentropska kompresija zamewuje se izotermskom kompresijom, pri temperaturi T
mih
=395K.
Sve promene stawa vazduha su ravnote`ne.
a) odrediti termodinami~ke stepene korisnosti kru`nih procesa za oba slu~aja
b) odrediti termodinami~ke stepena korisnosti, ako se u oba prethodna slu~aja obavqaju kru`ni
procesi sa potpunim regenerativnim zagrevawem radne materije
a)
p
2
=p
3
=p
max
p
1
=p
4
=p
mih
T
4
=T
3
=
|
|
.
|
\
|

1
3
4
p
p
= |
.
|
\
|

4 . 1
1 4 . 1
3
1
973 710.9K
T
1
=T
2
=
|
|
.
|
\
|
1
2
1
p
p
= |
.
|
\
|

4 . 1
1 4 . 1
1
3
395 288.6K
T
s
1
4
3
2
T
s
1
4
3
2
T
max
T
max
T
mih
prvi slu~aj:
l
= =
+
dov
odv dov
q
q q
...= =
578
3 . 442 578
0.27
q
dov
=q
23
=c
p
.
(T
3
T
2
)= ( ) 395 973 1 =578
kg
kJ
q
odv
=q
41
=c
p
.
(T
1
T
4
)= ( ) 9 . 710 6 . 288 1 =422.3
kg
kJ
drugi slu~aj:
ll
= =
+
dov
odv dov
q
q q
...= =
578
4 . 440 578
0.24
q
dov
=q
23
=c
p
.
(T
3
T
2
)= ( ) 395 973 1 =578
kg
kJ
q
odv
=q
41
+q
12
=...=315.9124.5=440.4
kg
kJ
q
41
=c
p
.
(T
1
T
4
)= ( ) 9 . 710 395 1 =315.9
kg
kJ
q
12
=T
1
.
R
g
.
lh =
2
' 1
p
p
3
1
lh 287 . 0 395 =124.5
kg
kJ
b)
u oba slu~aja maksimalna rekuperisana toplota je jednaka i iznosi:
q
rek
=q
41
=316
kg
kJ
prvi slu~aj:
l
= =
+
' q
' q ' q
dov
odv dov
...=0.59
q
dov
=q
dov
-
rek
q =262
kg
kJ
q
odv
=q
odv
+
rek
q =106
kg
kJ
drugi slu~aj:
ll
= =
+
' q
' q ' q
dov
odv dov
...=0.52
q
dov
=q
dov
-
rek
q =262
kg
kJ
q
odv
=q
odv
+
rek
q =106
kg
kJ
1.16. Ciklus gasne turbine koji radi sa troatomnim idealnim gasom kao radnim telom sastoji se iz
izotermskog kvazistati~kog sabijawa (1-2), izohorskog dovo|ewa toplote (2-3), adijabatske ekspanzije (3-
4) i izobarskog odvo|ewa toplote (4-1). Ako je odnos pritisaka (p
3
/p
4
)=8.4 i (p
2
/p
1
)=3.5, odrediti
termodinami~ki stepen korisnosti kru`nog procesa () za slu~aj da je adijabatska ekspanzija (3-4):
a) kvazistati~ka
b) nekvazistati~ka sa stepenom dobrote ekspanzije
d
ex
=0.95
a)
T
2
=T
1
p
2
=3.5
.
p
1
3
2
3
2
p
p
T
T
=
1
1
1
1
2
3
2 3
T 4 . 2
p 5 . 3
p 4 . 8
T
p
p
T T =
= =
T
4k
=T
3
=
|
|
.
|
\
|
1
3
k 4
p
p
=
|
|
.
|
\
|

1
1
1
1
p 4 . 8
p
T 4 . 2 = |
.
|
\
|

28 . 1
1 28 . 1
1
4 . 8
1
T 4 . 2 1.5
.
T
1
( ) ( ) ( ) | |
2 3 v cohsI v 23 dov
T T Mc h q m O = =
=
=(Mc
v
)
.
1.4
.
T
1
( ) ( ) | |
cohsI T 12 cohsI p 1 k 4 odv
q q m O
= =
+ = = ( ) ( ) ( )
(
+
2
1
1 g k 4 1 p
p
p
lh T MR T T Mc h
( ) ( ) ( )
(
+ =
5 . 3
1
lh T MR T 5 . 0 Mc h O
1 g 1 p odv

= =
+
dov
odv dov
O
O O
( ) ( ) ( )
( )
1 v
1 g 1 p 1 v
T 4 . 1 Mc
5 . 3
1
lh T MR T 5 . 0 Mc T 4 . 1 Mc

+
=
=
4 . 1 1 . 29
5 . 3
1
lh 315 . 8 5 . 0 4 . 37 4 . 1 1 . 29
+
=0.285
1
4k
3
2
T
s
b)
k 4 3
4 3 ex
d
T T
T T
= ( )
k 4 3
ex
d 3 4
T T T T =
( )
1 1 1 4
T 5 . 1 T 4 . 2 95 . 0 T 4 . 2 T = =1.55
.
T
1
( ) ( ) ( ) | |
2 3 v cohsI v 23 dov
T T Mc h q m O = =
=
=(Mc
v
)
.
1.4
.
T
1
( ) ( ) | |
cohsI T 12 cohsI p 41 odv
q q m O
= =
+ = = ( ) ( ) ( )
(
+
2
1
1 g 4 1 p
p
p
lh T MR T T Mc
( ) ( ) ( )
(
+ =
5 . 3
1
lh T MR T 55 . 0 Mc h O
1 g 1 p odv

= =
+
dov
odv dov
O
O O
( ) ( ) ( )
( )
1 v
1 g 1 p 1 v
T 4 . 1 Mc
5 . 3
1
lh T MR T 55 . 0 Mc T 4 . 1 Mc

+
=
=
4 . 1 1 . 29
5 . 3
1
lh 315 . 8 55 . 0 4 . 37 4 . 1 1 . 29
+
=0.24
1
4k
3
2
T
s
4
1.17. Vazduh (idealan gas) obavqa desnokretni kru`ni proces koji se sastoji od dve kvazistati~ke
(ravnote`ne) izentrope i dve nekvazistati~ke (neravnote`ne) izoterme, izme|u temperatura T
mih
=300K
i T
max
=800K. Pritisak vazduha na kraju izotermske kompresije iznosi p
1
=0.1MFa, a na kraju izotermske
ekspanzije iznosi p
3
=0.8MFa. Temperature toplotnog izvora i toplotnog ponora su stalne i iznose
T
Tl
=850K i T
TF
=280K. Odrediti:
a) termodinami~ki stepen korisnosti kru`nog procesa, ako promena entropije izolovanog sistema za
proces dovo|ewa toplote iznosi 60J/(kgK), odnosno promena entropije izolovanog sistema za proces
odvo|ewa toplote iznosi 100J/kgK
b) promenu entropije izolovanog sistema (koji sa~iwavaju toplotni izvor, toplotni ponor, i radno
telo) za slu~aj da se sve promene stawa odvijaju kvazistati~ki (ravnote`no)
a)
= =
+
dov
odv dov
q
q q
...
q
dov
=q
23
=...
q
odv
=q
41
=...
p
2
=p
1
1
1
2
T
T

|
|
.
|
\
|
=
1 4 . 1
4 . 1
5
300
800
10 1

|
.
|
\
|

=31
.
10
5
Fa
proces 2-3:
s
23
= =
2
3
g
2
3
p
p
p
lh R
T
T
lh c =
31
8
lh 287 389
kgK
J
( )
23 sisIem
S =s
23
Tl
23
T
q
q
23
=T
Tl ( ) ( )
23 sisIem 23
s s

q
23
= ( ) 60 389 850 =279.65
kg
kJ
T
max
T
mih
T
1 4
3 2
Tl
TF
s
p
4
=p
3
1
3
4
T
T

|
|
.
|
\
|
=
1 4 . 1
4 . 1
5
800
300
10 8

|
.
|
\
|

=0.26
.
10
5
Fa
proces 4-1:
s
41
= =
4
1
g
4
1
p
p
p
lh R
T
T
lh c =
26 . 0
1
lh 287 389
kgK
J
(uo~iti da jes
41
=s
12
)
( )
41 sisIem
S =s
41
Ip
41
T
q
q
41
=T
TF
( ) ( )
41 sisIem 41
s s
q
41
= ( ) 100 389 280 =136.92
kg
kJ
q
dov
=q
23
=279.65
kg
kJ
q
odv
=q
41
=136.92
kg
kJ
= =
+
dov
odv dov
q
q q
65 . 279
92 . 136 65 . 279
=0.51
b)
q
dov
= ( )
cohsI T 23
q
=
= =
3
2
g 2
p
p
lh R T =
8
31
lh 287 800 311
kg
kJ
q
odv
= ( )
cohsI T 41
q
=
= =
4
1
g 4
p
p
lh R T =
26 . 0
1
lh 287 280 116
kg
kJ
kgK
J
4 . 48 3 . 414 9 . 365 ... s s s s
TF Tl radhoIelo sisIem
= + = = + + =
K
J
9 . 365
850
311
T
q
s
Tl
dov
Tl
= = =
K
J
3 . 414
280
116
T
q
s
TF
odv
TF
=
= =
1.18. Parno turbinsko postrojewe radi po idealnom RankinKlauzijusovom kru`nom procesu izme|u
p
mih
=0.1bari p
max
=10bar. U kondenzatoru, se rashladnoj vodi predaje toplota i pri tom se rashladna
voda w m
=3kg/s, zagreje od stawa A(p=1bar,I=10

o
C) do stawa B(p=1bar,I=20
o
C). Snaga napojne pumpe
iznosi 0.1kW. Skicirati kru`ni proces na Ts dijagramu i odrediti:
a) termodinami~ki stepen korisnog dejstva ciklusa
b) snagu turbine
a)
ta~ka 4: p=0.06bar, x=0 (kqu~ala te~nost)
h
4
=191.9
kg
kJ
, s
4
=0.6492
kgK
kJ
ta~ka 1: p=10bar, s=0.6492
kgK
kJ
(te~nost)
h
1
=193.61
kg
kJ
ta~ka 3: p=1bar
Prvi zakon termodinamike za proces u pumpi: 12 12 12 W H O

+ =
12 12 H W

= = ( )
4 1
p h h m

= p W
1 4
F
p
h h
W
m
=
61 . 193 9 . 191
1 . 0
=5.9
2
10
s
kg
2
1
4
3
T
s
A B
1
4 3
2
Prvi zakon termodinamike za proces u kondenzatoru: 12 12 12 W H O

+ =
2 1 H H

=
A
w
3
p h m h m +

=
B
w
4
p h m h m +

h
3
=
( )
p
A B
w
4
p
m
h h m h m

+
=...=
( )
2
2
10 9 . 5
42 84 3 9 . 191 10 9 . 5
+
=2311.3
kg
kJ
s
3
=7.295
kg
kJ
(p=0.1bar,h=2311.3
kg
kJ
)
ta~ka A: p=10bar, I=10
o
C h
A
=42
kg
kJ
ta~ka B: p=10bar, I=20
o
C h
B
=84
kg
kJ
ta~ka 2: p=10bar, s=7.295
kgK
kJ
(pregrejana para)
h
2
=3155.5
kg
kJ
a)
dov
odv dov
O
O O

+
= =...=
7 . 174
125 7 . 174
=0.28
( )
1 2 p
12 dov h h m O O = =

= ( ) 61 . 193 5 . 3155 10 9 . 5
2

=174.7kW
( )
3 4 p

= ( ) 3 . 2311 9 . 191 10 9 . 5
2

=125kW
b)
Prvi zakon termodinamike za proces u turbini: 12 12 12 W H O

+ =
12 12 H W

= = ( )
2 3
p h h m

= ( ) 5 . 3155 3 . 2311 10 9 . 5
2

=50kW= Iur W

1.19. U parnom kotlu uz konstantan pritisak od p=40bar od vode temperature 30
o
C proizvodi se vodena
para temperature I=500
o
C. Ta para izentropski (ravnote`no) ekspandira u turbini do pritiska od
p=0.06bar, a zatim se odvodi u kondenzator. Napojna pumpa vra}a u kotao pothla|en kondenzat. Toplota
potrebna za proizvodwu pare u parnom kotlu obezbe|uje se hla|ewem dimnih gasova (idealan gas) od
po~etne temperature 1600
o
C do temperature od 200
o
C. Koli~ina dimnih gasova je 5500kmol/h, a wihov
zapreminski sastav 18CO
2
,9O
2
,73N
2
. Skicirati promene stawa vodene pare na Ts dijagramu i
odrediti:
a) termodinami~ki stepen korisnog dejstva kru`nog procesa
b) snagu turbine
ta~ka 1: p=40bar, I=30
o
C (te~nost)
h
1
=129.3
kg
kJ
, s
1
=0.433
kgK
kJ
ta~ka 2: p=40bar, I=500
o
C (pregrejana para)
h
2
=3445
kg
kJ
, s
2
=7.087
kgK
kJ
ta~ka 3: p=0.06bar, s
3
=s
2
=7.087
kgK
kJ
(vla`na para)
x
3
=0.84, h
3
=2180.5
kg
kJ
4
=s
1
=0.433
kgK
kJ
(te~nost)
h
4
=125.9
kg
kJ
2
3
T
1
4
s
= =
+
dov
odv dov
q
q q
...= =
3315.7
6 . 2054 7 . 3315
0.38
q
dov
=q
12
=h
2
h
1
=3445129.3=3315.7
kg
kJ
q
odv
=q
34
=h
4
h
3
=125.92180.5=2054.6
kg
kJ
b)
analiza dimnih gasova:
2
N
2
N
2
O
2
O
2
CO
2
CO dg
M r M r M r M + + = = 28 73 . 0 32 09 . 0 44 18 . 0 + + =
M
dg
=31.24
kmol
kg
( )
2
pN
2
N
2
N
2
pO
2
O
2
O
2
pCO
2
CO
2
CO
dg
pdg
c M r c M r c M r
M
1
c + + = =
( ) 04 . 1 28 73 . 0 91 . 0 32 09 . 0 85 . 0 44 18 . 0
24 . 31
1
c
pdg
+ + = =0.98
kgK
kJ
dg
dg dg M h m =

= 24 . 31
3600
5500
=47.7
s
kg
prvi zakon termodinamike za proces u parnom kotlu: 12 12 12 W H O

+ =
2 g pdg
dg
2
p
1 g pdg
dg
1
p T c m h m T c m h m + = +

1 2
2 g 1 g pdg
dg
p
h h
) T T ( c m
m
=
3 . 129 3445
) 200 1600 ( 98 . 0 7 . 47

=19.74
s
kg
Prvi zakon termodinamike za proces u turbini: 12 12 12 W H O

+ =
12 12 H W

= = ( )
2 3
p h h m

= ( ) 3445 5 . 2180 74 . 19 =25MW= Iur W

1.20. Parnoturbinsko postrojewe radi po Rankin-ovom kru`nom procesu. Stepen dobrote adijabatske
ekspanzije u turbini iznosi
d
ex
=0.8, a stepen dobrote adijabatske kompresije u pumpi iznosi
d
kp
=0.96.
Stawe vodene pare na ulazu u turbinu je p=40bar i I=320
o
C, a pritisak u kondenzatoru jep=0.02bar.
Skicirati promene stawa vodene pare na Ts i hs dijagramu i odrediti:
a) termodinami~ki stepen korisnog dejstva ciklusa ()
b) termodinami~ki stepen korisnog dejstva Karnoovog ciklusa koji radi izme|u istih temperatura
toplotnog izvora i toplotnog ponora (
K
)
a)
ta~ka 2: p=40bar, I=320
o
C (pregrejana para)
h
2
=3010
kg
kJ
, s
2
=6.446
kgK
kJ
ta~ka 3k: p=0.02bar, s=6.446
kgK
kJ
(vla`na para)
x
3k
=0.73, h
3k
=1868.9
kg
kJ
ta~ka 3: p=0.02bar,
d
ex
=0.8
k 3 2
3 2 ex
d
h h
h h
=
h
3
=h
2
( ) =
k 3 2
ex
d
h h
h
3
=3010 ( ) = 9 . 1868 3010 8 . 0
2
2097.1
kg
kJ
(vla`na para)
h
4
=73.52
kg
kJ
, s
4
=0.2909
kgK
kJ
2
4
3
1
T
s
1K
3K
h
s
2
3
1K
1
3K
4
ta~ka 1k: p=40bar, s=0.2909
kgK
kJ
(te~nost)
h
1k
=77.96
kg
kJ
ta~ka 1: p=40bar,
d
kp
=0.96
1 4
k 1 4 kp
d
h h
h h
= h
1
=h
4
- =
kp
d
1k 4
h h
78.14
kg
kJ
h
1
=73.52- =
96 . 0
14 . 78 73.52
78.14
kg
kJ
(te~nost)
= =
+
dov
odv dov
q
q q
...= =
2931.9
6 . 2023 9 . 2931
0.31
q
dov
=q
12
=h
2
h
1
=2931.9
kg
kJ
q
odv
=q
34
=h
4
h
3
=2023.6
kg
kJ
b)
K
= =
Tl
TF Tl
T
T T
...= =
593
5 . 290 593
0.51
T
Tl
=T
2
=593K T
TF
=T
3
=T
4
=(T
klj
)
p=0.02bar
=290.5K
1.21. Idealni Rankin-Klauzijusov ciklus obavqa se sa vodenom parom izme|u pritisaka p
mih
=0.04bar i
p
max
=40bar, sa pregrejanom vodenom parom (I=460
o
C)na ulazu u turbinu. Za rekuperativno zagrevawe
napojne vode (u zagreja~u me{nog tipa), do temperature od I
B
=104.8
o
C, iz turbine se pri pritisku od
p
3
=1.2bar oduzima deo pare(
m
3
=180kg/h)(slika). Zanemaruju}i radove napojnih pumpi, skicirati
proces na Ts dijagramu i odrediti:
a) termodinami~ki stepen korisnosti ovog kru`nog procesa
b) snagu parne turbine
O
dov
O
odv
W
Iur
1
B
A
5 4
3
2
a)
ta~ka 2: p=40bar, I=460
o
C (pregrejana para)
h
2
=3353
kg
kJ
, s
2
=6.965
kgK
kJ
ta~ka 3: p=1.2bar, s=6.965
kgK
kJ
(vla`na para)
x
3
=0.94, h
3
=2548.4
kg
kJ
ta~ka 4: p=0.04bar, s=6.965
kgK
kJ
(vla`na para)
x
4
=0.81, h
4
=2091.8
kg
kJ
h
5
=121.42
kg
kJ
,s
5
=0.4225
kgK
kJ
ta~ka A = ta~ka 5 (jer se zanemaruje rad pumpe)
ta~ka B: p=1.2bar I=104.8
o
C (kqu~ala te~nost)
h
B
=439.4
kg
kJ
ta~ka 1 = ta~ka B (jer se zanemaruje rad pumpe)
2
3
s
T
4
1
B
A
5
dov
odv dov
O
O O

+
= =...=
17 . 1107
23 . 650 17 . 1107
=0.41
( )
1 2

= ( ) 4 . 439 3353 38 . 0 =1107.17kW
( )
4 5
3 45 dov h h m m O O
|
|
.
|
\
|
= =

=( ) ( ) 8 . 2091 42 . 121 05 . 0 38 . 0 =650.23kW
prvi zakon termodinamike za proces u me{nom zagreja~u vode:
12 12 12 W H O

+ = 2 1 H H

=
B 3
3
A
3 h m h m h m m = +
|
|
.
|
\
|

A B
A 3
3
h h
h h
m m
=

A B
A 3
3
h h
h h
m m
=

=
42 . 121 4 . 439
42 . 121 4 . 2548
05 . 0
=0.38
s
kg
b)
prvi zakon termodinamike za proces u parnoj turbini: 12 12 12 W H O

+ =
12 12 H W

= = 2 1 H H

=
(
|
|
.
|
\
|
+
(

4
3
3
3
2
h m m h m h m =456.94kW= Iur W
1.22. Vodena para obavqa Rankin-Klauzijusov ciklus (slika kao u prethodnom zadatku)
izme|u pritisaka p
mih
=0.1bar i p
max
=1bar. U kotlu se voda zagreva i isparava. Suvozasi}ena vodena
para ulazi u turbinu gde ekspandira kvazistati~ki adijabatski. Pri ekspanziji se iz turbine oduzima
jedan deo pare na pritisku od p=0.3bar i koristi za rekuperativno zagrevawe napojne vode u me{nom
zagreja~u od temperature koja vlada u kondenzatoru do temperature od 69.12
o
C. Zanemaruju}i radove
napojnih pumpi odrediti snagu turbine ako kotao proizvodi 1kg/s pare i skicirati procese na Ts
dijagramu.
2
3
s
T
4
1
B
A
5
ta~ka 2: p=1bar, x=1 (suva para)
h
2
=2675
kg
kJ
, s
2
=7.36
kgK
kJ
ta~ka 3: p=0.3bar, s=7.36
kgK
kJ
(vla`na para)
x
3
=0.94, h
3
=2484.9
kg
kJ
ta~ka 4: p=0.1bar, s=7.36
kgK
kJ
(vla`na para)
x
4
=0.89, h
4
=2320.9
kg
kJ
h
5
=191.9
kg
kJ
ta~ka B: p=0.3bar, I=69.12
o
C (kqu~ala te~nost)
h
B
=289.3
kg
kJ
prvi zakon termodinamike za proces u me{nom zagreja~u vode:
12 12 12 W H O

+ = 2 1 H H

=
B 3
3
A
3 h m h m h m m = +
|
|
.
|
\
|

A 3
A B
3
h h
h h
m m
=

3 m
=
2 . 191 9 . 2484
2 . 191 3 . 289
1
=0.043
s
kg

+ =
12 12 H W

= = 2 1 H H

=
(
|
|
.
|
\
|
+
(

4
3
3
3
2
h m m h m h m =342kW= Iur W

1.23. Parno turbinsko postrojewe (slika), radi po Rankinovom kru`nom procesu. U parnoj turbini
nekvazistati~ki adijabatski {iri se pregrejana vodena para stawa 2(p=25bar,I=460
o
C) do pritiska p
4
=0.04bar. Deo pare pri pritisku p
3
=3barse oduzima iz turbine radi regenerativnog zagrevawa napojne
vode (u zagreja~u vode povr{inskog tipa) od temperature(I
KLJ
)
F4
do temperature (I
KJ
)
F3
. Ako prvi deo
turbine (do oduzimawa pare) radi sa stepenom dobrote
d
ex
=0.9i masenim protokom
m=12.5kg/si ako je korisna snaga turbine Iur W
=11MW, zanemaruju}i rad napojnih pumpi odrediti:

a) toplotni protok koji para predaje okolini u kondenzatoru
b) stepen dobrote adijabatske ekspanzije u drugom delu turbine (nakon oduzimawa pare)
c) termodinami~ki stepen korisnog dejstva ciklusa
d) skicirati procese sa vodenom parom na Ts dijagramu
O
dov
O
odv
W
Iur
1
B
A
5 4
3
2
m
3 m
3 m m

2
5
3
4k
T
3k
s
4
A
B
1
ta~ka 2: p=25bar, I=460
o
C (pregrejana para)
h
2
=3373
kg
kJ
, s
2
=7.202
kgK
kJ
ta~ka 3k: p=3bar, s=7.202
kgK
kJ
(pregrejana para)
h
3k
=2816.9
kg
kJ
ta~ka 3: p=3bar,
k 3 2
3 2 ex
d
h h
h h
= =0.9
h
3
=2871.7
kg
kJ
, s
3
=7.322
kgK
kJ
ta~ka 4k: p=0.04bar, s=7.322
kgK
kJ
(vla`na para)
x
4k
=0.86, h
4k
=2213.4
kg
kJ
h
5
=121.42
kg
kJ
ta~ka B: p=0.04bar, x=0 (kqu~ala te~nost)
h
B
=561.4
kg
kJ
prvi zakon termodinamike za proces u otvorenom termodinami~kom sistemu
ograni~enom isprekidanom konturom:
12 12 12 W H O

+ = 2 1 H H

=
B 3
3
A
3 h m h m h m m = +
|
|
.
|
\
|

A 3
A B
3
h h
h h
m m
=

3 m
=
42 . 121 7 . 2871
42 . 121 4 . 561
5 . 12
=2
s
kg

+ =
12 12 H W

= = 2 1 H H

=
(
|
|
.
|
\
|
+
(

4
3
3
3
2
h m m h m h m = Iur W
h
4
=
3
3
3 Iur
2
m m
h m W h m

=
2 5 . 12
7 . 2871 2 10 11 3373 5 . 12
3

=2420.9
kg
kJ
h<h
4
<h ta~ka 4 je u vla`noj pari
a)
O
kohd
=
O
45
= ( )
4 5
3 h h m m
|
|
.
|
\
|

= ( ) ( ) 9 . 2420 42 . 121 2 5 . 12 1 =24.1MW
b)
k 4 3
4 3 ex
d
h h
h h
= =
4 . 2213 7 . 2871
9 . 2420 7 . 2871
=0.68
c)
dov
odv dov
O
O O

+
= =...=
1 . 35
1 . 24 1 . 35
=0.31
( )
1 2

= ( ) 4 . 561 3373 5 . 12 =35.1MW
( )
4 5
3 45 dov h h m m O O
|
|
.
|
\
|
= =

=( ) ( ) 9 . 2420 42 . 121 2 5 . 12 =24.1MW
1.24. Sa vodenom parom kao radnim telom, izvr{ava se RankinKlauzijusov kru`ni proces sa
maksimalnom regeneracijom toplote. Regeneracija toplote, koja se odvija sa beskona~no mnogo predajnika
toplote povr{inskog tipa, naizmeni~no povezanih sa beskona~no mnog toplotno izolovanih turbina,
vr{i se sa ciqem predgrevawa napojne vode pre ulaza u parni kotao. Kru`ni proces se odvija izme|u
pritisaka p
mih
=0.05bar i p
max
=50bar i najve}om temperaturom u tokou procesa od I
max
=400
o
C. Kotao
proizvodi
m=0.1kg/spare, a procesi u turbinama su ravnote`ni (kvazistati~ki). Skicirati proces na

Ts dijagramu i zanemaruju}i rad napojne pumpe, odrediti:
a) termodinami~ki stepen korisnosti kru`nog procesa
b) snagu turbine visokog pritiska, TVF
c) snagu turbine niskog pritiska, TNF, (sve turbine osim prve)
d) relativno pove}awe stepena korisnog dejstva (%) u odnosu na ciklus bez regeneracije toplote(sa samo
jednom turbinom)
napomena: {rafiran povr{ina (ispod linije A1) i povr{ina ispod
stepenaste linije 34 je jednaka i predstavqa maksimalno
mogu}u regenerisanu (rekuperisanu) toplotu u ovom ciklusu
h
5
=137.83
kg
kJ
, s
5
=0.4761
kgK
kJ
ta~ka 1: p=50bar, x=0 (kqu~ala te~nost)
h
1
=1154.4
kg
kJ
, s
1
=2.921
kgK
kJ
, I
1
=263.91
o
C
ta~ka 2: p=50bar, I=400
o
C (pregrejana para)
h
2
=3393
kg
kJ
, s
2
=6.64
kgK
kJ
ta~ka 3: I
3
=I
1
=263.91
o
C,s
3
=s
2
=6.64
kgK
kJ
(pregrejana para)
h
3
=2940
kg
kJ
(ova vrednost se ~ita sa hs dijagrama za vodenu paru)
2
3
s
T
4
1
A
5
A
1
4
3
T
s
p
mih
p
max
T
max
34
=s
A1
(uslov ekvidistantnosti)
s
4
s
3
=s
A
s
1
s
4
=s
A
s
1
+s
3
=0.47612.921+6.64=4.195
kgK
kJ
x
4
=0.47 h
4
=1276.7
kg
kJ
a)
= =
+
dov
odv dov
q
q q
...= =
2238.6
9 . 1138 6 . 2238
0.49
q
dov
=q
12
=h
2
h
1
=33931154.4=2238.6
kg
kJ
q
odv
=q
45
=h
5
h
4
=137.831276.7=1138.9
kg
kJ
b)
prvi zakon termodinamike za proces u TVF: 12 12 12 W H O

+ =
12 12 H W

= = 2 1 H H

= ( )
3 2
h h m
= ( ) 2940 3393 1 . 0 =45.3kW= TVF W
c)
prvi zakon termodinamike za proces u TNF: 12 12 12 W H O

+ =
12 12 12 H O W

= = 12 rek H O

= ( ) ( )
3 4 1 A
h h m h h m

= TNF W
TNF W
= ( ) ( ) 2940 7 . 1276 1 . 0 4 . 1154 83 . 137 1 . 0 =64.7kW= TNF W
d)
2
A
5
B
T
s
= =
+
' q
' q ' q
dov
odv dov
...= =
3255.17
07 . 1890 17 . 3255
0.42
q
dov
=q
A2
=h
2
h
A
=3393137.83=3255.17
kg
kJ
q
odv
=q
B5
=h
5
h
B
=137.832027.9=1890.07
kg
kJ
ta~ka B p
B
=0.05bar,s
B
=s
2
=6.64
kgK
kJ
(pregrejana para)
x
3
=0.78, h
3
=2027.9
kg
kJ
:100=():x
'
'
x

= = 100
42 . 0
42 . 0 49 . 0
=16.67
1.25. Parni kotao proizvodi paru stawa 2(p=20bar,I=360
o
C).Para se po izlasku iz kotla deli: jedan
deo ide u turbinu, a drugi deo se prigu{uje. Prigu{ena para se zatim me{a sa onom koja je
kvazistati~ki adijabatski ekspandirala u turbini, a dobijena me{avina odvodi u kondenzator u kojoj
se kondezuje na 120
o
C. Dobijeni kondenzat se pumpom vra}a u kotao. Snaga turbine iznosi 1MW, a
toplota predana okolini u kondenzatoru iznosi 5.9MW. Skicirati procese sa paroma na Ts
koordinatnom sistemu i odrediti:
a) koliko pare proizvodi kotao, koliko se prigu{uje a koliko ide u turbinu
b) termodinami~ki stepen korisnosti ovog postrojewa
re{ewe: koIao m
=2.6
s
kg
, Iurbiha m
=1.94
s
kg
, vehIil m
=0.66
s
kg
,=0.14
1 2
5
4 3
6
+O
12
O
56
W
TUR
W
F
1.26. Vodena para stawa 2(I=400
o
C,p=80bar)kvazistati~ki izentropski ekspandira u turbini visokog
pritiska do stawa3(p=4bar),posle ~ega joj se izobarski dovodi q
34
=488kJ/kg toplote. Nakon dovo|ewa
toplote para kvazistati~ki izentropski ekspandira u turbini niskog pritiska do stawa (p=0.08bar).
Proces se daqe nastavqa po idealnom Rankinovom ciklusu (slika). Skicirati ciklus na Ts dijagramu i
odrediti termodinami~ki stepen korisnosti ovog kru`nog procesa.
ta~ka 2: p=80bar, I=400
o
C (pregrejana para)
h
2
=3135
kg
kJ
, s
2
=6.358
kgK
kJ
1
6 5
4
3
2
W
TVF
W
TNF
W
F
+O
12
+O
34
O
56
2
1
6
3
T
s
5
4
ta~ka 3: p=4bar, s=6.358
kgK
kJ
(vla`na para)
x
3
=0.89, h
3
=2514
kg
kJ
ta~ka 4: p=4bar, q
34
=488
kg
kJ
h
4
=3002
kg
kJ
s
4
=7.447
kgK
kJ
(pregrejana para)
5
=s
4
=7.447
kgK
kJ
(vla`na para)
x
5
=0.90, h
5
=2335.8
kg
kJ
h
6
=173.9
kg
kJ
, s
6
=0.5927
kgK
kJ
ta~ka 1: p=80bar, s
1
=s
6
=0.5927
kgK
kJ
(te~nost)
h
1
=182.6
kg
kJ
= =
+
dov
odv dov
q
q q
...= =
3440.4
1 . 2157 4 . 3440
0.37
q
dov
=q
12
+q
34
=h
2
h
1
+q
34
=3135182.6+488=3440.4
kg
kJ
q
odv
=q
56
=h
6
h
5
=173.92335.8=2157.1
kg
kJ
1.27. Parno turbinsko postrojewe radi po Rankin-Klauzijus-ovom kru`nom procesu sa dvostepenim
adijabatskim {irewem vodene pare. Pregrejana vodena para stawa 1(p
1
=100bar,I
1
=440
o
C) {iri se u
turbini visokog pritiska nekvazistati~ki, sa stepenom dobrote
D
TVF
=0.9, do pritiskap
2
=5bar.
Potom se para izobarski zagreva do temperature I
3
=300
o
C, nakon ~ega se, u turbini niskog pritiska,
nekvazistati~ki {iri, sa stepenom dobrote
D
TNF
=0.8, do pritiska p
4
=0.05bar, koji vlada u
kondenzatoru.
a) da li je termodinami~ki stepen korisnosti ovog kru`nog procesa mogu}e dosti}i u Rankin-
Klauzijus-ovom kru`nom procesu sa jednostepenim adijabatskim {irewem vodene pare stawa 1 do
pritiska p
4
, uz maksimalno pove}awe stepena dobrote procesa u turbini
b) koliko mimimalno mora da iznosi stepen dobrote jednostepene adijabatske ekspanzije da bi
dostigli stepen korisnog dejstva koji ima navedeni ciklus sa dvostepenom adijabatskom
ekspanzijom
U svim slu~ajevima zanemariti rad napojne pumpe.
ta~ka 1: p=100bar, I=440
o
C (pregrejana para)
h
1
=3211
kg
kJ
, s
1
=6.377
kgK
kJ
ta~ka 2k: p=5bar, s
2k
=s
1
=6.377
kgK
kJ
(vla`na para)
x
2k
=0.91, h
2k
=2559.2
kg
kJ
h
s
2
3
4
5
1
2k
4k
0
ta~ka 2: p=5bar,
k 2 1
2 1 Ivp
d
h h
h h
= =0.9
h
2
= ( )
k 2 1
Ivp
d 1
h h h =2624.4
kg
kJ
(vla`na para)
ta~ka 3: p=5bar, I=300
o
C (pregrejana para)
h
3
=3062
kg
kJ
, s
3
=7.463
kgK
kJ
ta~ka 4k: p=0.05bar, s=7.463
kgK
kJ
(vla`na para)
x
4k
=0.88, h
4k
=2270.2
kg
kJ
ta~ka 4: p=0.05bar,
k 2 1
2 1 Ihp
d
h h
h h
= =0.8
h
4
= ( )
k 4 3
Ihp
d 3
h h h =2433.5
kg
kJ
(vla`na para)
h
5
=137.83
kg
kJ
ta~ka 0 = ta~ka 5: (jer se zanemaruje rad pumpi)
= =
+
dov
odv dov
q
q q
...= =
8 . 3510
4 . 2227 8 . 3510
0.31
q
dov
=q
01
+q
23
=h
1
h
0
+h
3
h
2
=3211137.83+30622624.4=3510.8
kg
kJ
q
odv
=q
45
=h
5
h
4
=137.832433.5=2227.4
kg
kJ
ciklus sa jednostepenom ekspanzijom sa maksimalnim stepenom dobrote
d
=1
ta~ka A: p=0.05bar, s=6.377
kgK
kJ
(vla`na para)
x
A
=0.74, h
A
=1930.9
kg
kJ
= =
+
'
dov
'
odv
'
dov
q
q q
...= =
2 . 3073
15 . 1793 2 . 3073
0.42
'
dov
q =q
01
=h
1
h
0
=3211137.83=3073.2
kg
kJ
'
odv
q =q
A5
=h
5
h
A
=137.831930.9=1793.15
kg
kJ
kako je >, u ciklusu sa jednostepenom adijabatskom ekspanzijom sa maksimalnim pove}awem
stepena dobrote ekspanzije ( =
ex
d
1) moè se dosti}i stepen korisnog dejstva navedenog ciklusa
sa dvostepenom adijabatskom ekspanzijom.
1
h
s
5
A
0
b)
ciklus sa jednostepenom adijabatskom ekspanzijom sa stepenom
dobrote ekspanzije
mih
d
=0.31
' '
dov
q =q
01
=h
1
h
0
' '
odv
q =q
B5
=h
5
h
B
= =
+
' '
dov
' '
odv
' '
dov
q
q q
0 1
B 5 0 1
h h
h h h h
+
h
B
= ( )
0 1 5 0 1
h h h h h +
h
B
= ( ) 83 . 137 3211 31 . 0 83 . 137 83 . 137 3211 + =2258.3
kg
kJ
A 1
B 1 mih
d
h h
h h
= =
9 . 1930 3211
3 . 2258 3211
=0.74
1
h
s
5
A
0
B
1.28. Parno turbinsko postrojewe radi sa dvostepenim {irewem i me|uzagrevawem pare uz jednostepeno
regenerativno zagrevawe napojne vode od temperature koja vlada u kondenzatoru do temperature od
I
B
=212
o
C (slika). Zanemaruju}i radove napojnih pumpi i ako je:
pritisak pare u kondenzatoru 6kFa
pritisak pare u kotlu 12MFa
pritisak pare na izlazu iz turbine visokog pritiska p=4MFa
temperatura pare na ulazu u turbinu visokog pritiska I=530
o
C
temperatura pare na ulazu u turbinu niskog pritiska I=530
o
C
protok pare kroz turbinu visokog pritiska
m=0.4kg/s
protok pare kroz turbinu niskog pritiska 3 m m

=0.3kg/s
stepen dobrote adijabatske ekspanzije u turbini niskog pritiska
d
Ihp
=0.82
a) odrediti stepen dobrote adijabatske ekspanzije u turbini visogog pritiska,
d
Ivp
b) odrditi termodinami~ki stepen korisnog dejstva kru`nog procesa
c) skicirati promene stawa vodene pare na hs dijagramu
1
O
12
B
A
6 5
4 3
2
W
TVF
O
56
O
34
W
TNF
m
3 m

a)
=
=
k 3 2
3 2 Ivp
d
h h
h h
...= =
6 . 3097 3426
5 . 3175 3426
0.76
ta~ka 2: p=120bar, I=530
o
C (pregrejana para)
h
2
=3426
kg
kJ
s
2
=6.5885
kgK
kJ
ta~ka 3k: p=40bar, s=6.5885
kgK
kJ
(pregrejana para)
h
3k
=3097.6
kg
kJ
ta~ka 3: p=40bar
prvi zakon termodinamike za proces u otvorenom termodinami~kom sistemu
ograni~enom isprekidanom konturom:
12 12 12 W H O

+ = 2 1 H H

=
B 3
3
A
3 h m h m h m m = +
|
|
.
|
\
|

3
A
3
B
3
m
h m m h m
h
|
|
.
|
\
|

= =...
h
6
=151.5
kg
kJ
ta~ka A = ta~ka 6 (jer se zanemaruje rad pumpi)
ta~ka B: p=40bar, I=212
o
C (voda)
h
B
=907.5
kg
kJ
1 . 0
5 . 151 3 . 0 5 . 907 4 . 0
h
3

= =3175.5
kg
kJ
b)
dov
odv dov
O
O O

+
= =...=
35 . 1108
7 . 686 35 . 1108
=0.38
( ) ( )
3 4
3
1 2
34 12 dov h h m m h h m O O O
|
|
.
|
\
|
+ = + =

=
dov O
= ( ) ( ) 5 . 3177 3514 3 . 0 5 . 907 3426 4 . 0 + =1108.35kW

( )
5 6
3 56 odv h h m m O O
|
|
.
|
\
|
= =

= ( ) 4 . 2440 5 . 151 3 . 0 =686.7MW
ta~ka 4: p=40bar, I=530
o
C (pregrejana para)
h
4
=3514
kg
kJ
s
4
=7.1745
kgK
kJ
ta~ka 5k: p=0.06bar, s=7.1745
kgK
kJ
(vla`na para)
x
5k
=0.85, h
3k
=2204.7
kg
kJ
ta~ka 5: p=0.06bar,
k 5 4
5 4 Ihp
d
h h
h h
=
h
5
=h
4
( ) =
k 5 4
Ihp
d
h h 3514 ( ) = 7 . 2204 3514 82 . 0 2440.4
kg
kJ
ta~ka 1 = ta~ka B (jer se zanemaruje rad pumpi)
2
3
B
4
5
6
5k
3k
s
h
A
1
1.29. Parni kotao proizvodi
m=20I/h pare stawa 2(p

2
=16bar,I
2
=400
o
C). Para u turbini ekspandira
u dva stepena. Nakon prvog stepena, deo pare ( 3 m
)se odvodi za potrebe nekog spoljnog predajnika

toplote u kojem se vr{i potpuna kondenzacija pare na I=180
o
C pri ~emu se od pare odvodi 2MW
toplote. Tako nastalo kondenzat se ne vra}a u kotao, nego ispu{ta u okolinu, a umesto wega se u kotao
dodaje ista koli~ina vode iz okoline stawa (p=1bar,I=15
o
C). Ostatak pare ekspandira u drugom
stepenu turbine a zatim odvodi u kondenzator, u kome vlada temperatura od 30
o
C. Ekspanzije u
turbinama su ravnote`ne (kvazistati~ke) i adijabatske. Zanemaruju}i snage napojnih pumpi, skicirati
proces na Ts dijagramu i odrediti:
a) maseni protok sveè vode, 3 m
b) ukupnu snagu koja se dobije u turbinama

c) termodinami~ki stepen korisnog dejstva ciklusa
+O
12
O
36
O
45
1
2
3
4
5 0
6
2
3
s
T
4
1
6
5
ta~ka 2: p=16bar, I=400
o
C (pregrejana para)
h
2
=3253
kg
kJ
s
2
=7.233
kgK
kJ
ta~ka 3: p=( )
C
o
180 I
p
=
=10bar, s
3
=s
2
=7.233
kgK
kJ
(pregrej. para)
h
3
=3117.3
kg
kJ
ta~ka 4: I=30
o
C s
4
=s
3
=s
2
=7.233
kgK
kJ
(vla`na para)
x
4
=0.85 h
4
=2191.4
kg
kJ
ta~ka 5: I=30
o
C, x=0 (kqu~ala te~nost)
h
5
=125.71
kg
kJ
, s
5
=0.4366
kgK
kJ
ta~ka 1: p=16bar, s
1
=s
5
=0.4366
kgK
kJ
(te~nost)
h
1
=128.1
kg
kJ
ta~ka 6: I=180
o
C, x=0 (kqu~ala te~nost)
h
6
=763.1
kg
kJ
a)
prvi zakon termodinamike za proces u spoqnom predajniku toplote:
12 12 12 W H O

+ = ( )
3 6
3 predajhika h h m O =

3 6
predajhika
3
h h
O
m
=
3 . 3117 1 . 763
10 2
3

=0.85
s
kg
b)
prvi zakon termodinamike za proces u turbini visokog pritiska:
12 12 12 W H O

+ = ( )
3 2
Ivp h h m W =

= ( ) 3 . 3117 3253
3600
10 20
3

Ivp W
=0.75MW
prvi zakon termodinamike za proces u turbini niskog pritiska:
12 12 12 W H O

+ = ( )
4 3
3 Ihp h h m m W
|
|
.
|
\
|
=

= ( ) 4 . 2191 3 . 3117 85 . 0
3600
10 20
3

|
|
.
|
\
|
=
Ivp W
=4.36MW
c)
prvi zakon termodinamike za proces u parnom kotlu:
12 12 12 W H O

+ = ( )
1 2
koIla h h m O =

= ( ) 1 . 128 3253
3600
10 20
3

koIla O
=17.36MW
koIla
Ihp Ivp
O
W W

+
= =
36 . 17
36 . 4 75 . 0 +
=0.29
1.30. Parno turbinsko postrojewe radi po RankinKlauzijusovom kru`nom procesu sa dvostepenim
adijabatskim {irewem vodene pare(slika kao u zadatku 1.26) . Pregrejana vodena para stawa 2(p=10
MFa,I=440
o
C) {iri se u turbini visokog pritiska nekvazistati~ki, sa stepenom dobrote
Ivp
d
=0.9, do
pritiska od p
3
=0.5MFa. Potom se izobarski zagreva do temperature od I
4
=300
o
C, nakon ~ega se, u
turbini niskog pritiska, {iri nekvazistati~ki, sa stepenom dobrote
Ihp
d
=0.8 do pritiska od
p
5
=0.005MFa, koji vlada u kondenzatoru. Skicirati proces na hs dijagramu i zanemaruju}i snage
napojnih pumpi odredit stepen korisnosti posmatranog kru`nog procesa.
re{ewe: =0.365

14 Desnokretni Ciklusi

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Originaltitel

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

14 Desnokretni Ciklusi

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

zbirka zadataka iz termodinamike strana 1

dipl.ing. @eqko Ciganovi} zelko@euheI.yu

=3kg/s, zagreje od stawa A(p=1bar,I=10

zbirka zadataka iz termodinamike strana 24

zbirka zadataka iz termodinamike strana 26

zbirka zadataka iz termodinamike strana 31

m=12.5kg/si ako je korisna snaga turbine Iur W

=11MW, zanemaruju}i rad napojnih pumpi odrediti:

m=0.1kg/spare, a procesi u turbinama su ravnote`ni (kvazistati~ki). Skicirati proces na

= ( ) 2940 3393 1 . 0 =45.3kW= TVF W

= ( ) ( ) 2940 7 . 1276 1 . 0 4 . 1154 83 . 137 1 . 0 =64.7kW= TNF W

zbirka zadataka iz termodinamike strana 44

= ( ) ( ) 5 . 3177 3514 3 . 0 5 . 907 3426 4 . 0 + =1108.35kW

m=20I/h pare stawa 2(p

)se odvodi za potrebe nekog spoljnog predajnika

b) ukupnu snagu koja se dobije u turbinama

Das könnte Ihnen auch gefallen