Deze keer voor het neersteken van een gozer

Moord, poging tot doodslag, verkrachting en aanranding. Niet alleen bij relatief lichte misdrijven worden vaak taakstraffen opgelegd, ook bij de zwaardere gevallen grijpen rechters naar dit middel om daders te straffen. Het nieuwe kabinet wil hier een einde aan maken. De VVD wil taakstraffen alleen nog maar uitdelen bij lichte misdrijven, het CDA wil de straf vervangen door een dienstplicht en gedoogpartij PVV wil helemaal af van de ruim 30.000 taakstraffen die op jaarbasis worden uitgedeeld. Reclassering Nederland, belast met de uitvoering van de taakstraffen, is het hier niet mee eens en heeft een website opgericht. (www.werkstraffen.nl) Hier proberen ze aan te tonen hoe effectief werkstraffen kunnen zijn. Maar klopt dat ook? Een dagje undercover mee met een werkstrafuitvoeringsproject in Noord-Brabant. Straks komt zon jongen in een ziekenhuis te werken. Dat moet je toch niet willen? Ger , een vrolijke oude man van begin vijftig, is al vanaf 1999 werkmeester bij de reclassering. Hij heeft in al die jaren veel zien veranderen en zit zichtbaar met de aankomende kabinetsplannen in zijn maag. Hans, zijn collega en een paar jaar jonger, doet het werk pas drie jaar. Hij bekijkt alles wat luchtiger. Die jongens met een jaarcontract vliegen er waarschijnlijk wel uit. Maar wij toch niet Ger, wij hebben een vast contract. En anders doen we die taakstraffen toch gewoon zelf. Er komen er genoeg niet opdagen. Het gesprek vindt plaats in een vervallen busje op weg naar de volgende speeltuin waar wat bladeren moeten worden opgeruimd. Achterin het voertuig zitten de jongens waar het gesprek eigenlijk over gaat een beetje voor zich uit te staren. Ze lijken hun zonden te overzien. Ger vervolgt het gesprek. Als ze het merendeel van die jongens individueel gaan plaatsen, blijft er voor ons weinig werk over. En als ze iedereen die een tweede vergelijkbaar delict pleegt gelijk opsluiten in plaats van naar ons te sturen nog minder. Sommige jongens zijn hier al voor de zesde of zevende keer. Risicootje Pascal is zon jongen. Hij heeft er ondertussen al meer dan zevenhonderd uur taaks traf opzitten. Ter vergelijking: dat is bijna vijf maanden onbetaald werken. De vroege dertiger heeft er wel een verklaring voor. Ik heb nog nooit gewerkt, wil ik ook niet. Maar je moet iets, om wat bij te verdienen. Dan moet je af en toe een risicootje nemen De rest van de ochtend is hij verder stil, een heel verschil met Polat. Deze 25-jarige Turkse jongen vertelt over een vriend van hem die nu zes jaar vastzit. Alhoewel, volgens mij is hij ondertussen thuis, met zon bandje om zijn enkel. Echt een aardige gozer. Alleen knalt hij er wel n zo neer. Terwijl hij het verhaal vertelt bewegen zijn handen mee. Ze vormen een pistool dat tussen je wenkbrauwen wordt gedrukt. SBS6 had het over een roofmoord. Hij zou iemand hebben achtervolgd vanuit het casino in Breda. Maar dat is onzin. Hij kende die jongen en had gewoon nog geld van hem tegoed. Zwerver Een uur of twee eerder is de dag begonnen. Iedereen die vandaag een taakstraf moet uitvoeren meldt zich bij een afgelegen loods in een bos nabij Gilze. Om acht uur s ochtends vertrekken de busjes met groepjes van een man of vijf, plus begeleiding, richting werklocaties. Anderen mogen in de loods blijven werken. En wie te laat komt heeft pech. Als je er pas om vijf over acht bent, kom je op een andere dag maar terug, is de stelling van de Reclassering Nederland. Maar voordat er gewerkt kan worden, moeten de werkspullen worden opgehaald. Bij een oude houten balie zijn schoenen, handschoenen en een jas of vestje te krijgen. De man achter de balie is een opvallende

verschijning. Grote grijze baard, woest haar en een verweerd gezicht boven een met oude kleding bedekt lijf. Als je hem ergens anders tegenkwam, zou je denken dat het een zwerver was. Speeltuin De eerste werklocatie is een grote speeltuin, er liggen een hoop bladeren. Het is koud maar droog en iedereen werkt behoorlijk snel door. Om tien uur wordt voor het eerst even pauze gehouden. Daarna is een groot grasveld aan de beurt. De meeste bladeren verdwijnen in een bladkorf. De rest wordt in blauwe vuilniszakken gestopt en later ergens anders weggegooid. Ger en Hans, de werkmeesters, spelen tussendoor als kleine kinderen. De kruiwagens met bladeren botsen tegen elkaar aan en ze racen wie het snelste bij de bladkorf is. Ondertussen vertelt Ger over wat speciale gevallen. De oudste die we hier hebben gehad was zevenentachtig. Die neem je niet meer mee naar buiten. Wat hij had gedaan om hier te komen? Geen idee, daar praten de meesten niet over. Ik herinner me wel een buschauffeur die per ongeluk een kind had aangereden. De meesten verdienen het gewoon. Al beweert negenennegentig procent onschuldig te zijn en bij Marokkanen tweehonderd procent. Mo Dan is het tijd voor de grote pauze. Pascal en Polat werken maar tot twaalf uur s middags en worden teruggebracht naar de loods. Daar krijgen twee jongens te horen dat ze na de pauze met Hans en Ger mee moeten. Fuad, een Marokkaanse jongen van een jaar of zesentwintig vindt het niet erg. Binnen zitten is toch niets voor mij, ik moet bewegen. Maar Mo, een grote kerel van Afrikaanse komaf en ongeveer even oud als Fuad, wordt boos. Ik heb een platina plaat in mijn been, van een groot ongeluk. Dus ik ga echt niet buiten werken. Ik kan amper lopen! En hier binnen is toch ook gewoon werk. Rob, de zwerver, besluit dat Mo in de loods mag blijven om oude cassettebandjes en computers uit elkaar te slopen. Platina been In het busje op weg naar de volgende speelplaats hebben Fuad en Ger het over het platina been van Mo. Ger grapt: Zullen we hem toch meenemen. Maar dan wel naar het bos. Ik heb nog wel ergens een zaag en een schep liggen. Ja, dat platina brengt wel wat op, vult Fuad aan. Hans gaat nog een stapje verder. Hier in dat bos zijn genoeg plaatsen waar ze hem toch nooit meer terugvinden. Inmiddels regent het een beetje. Alles voelt nat en vies aan. Maar de bladeren moeten toch uit de speeltuintjes, al spelen er volgens Fuad met dit weer geen kinderen buiten. Eerst is er een kleine speeltuin aan de beurt. Die is zo klaar. Toch begint iedereen al goed nat te worden. Leuk zon regenjas die je bovenlijf droog houdt; hij verplaatst het water gewoon naar je broekspijpen. Natte bilnaad Daarna is een gigantisch speelplein aan de beurt. Een aantal speeltoestellen wordt omringt door een grasveld ter grootte van een voetbalveld. Wat liggen er een bladeren. En dan ook nog die regen! De jongens pakken allemaal een hoek en de werkmeesters rijden met kruiwagens af en aan. Het schiet niet op. Iedereen raakt doorweekt. De gel loopt in je nek en het water in je bilnaad. Ger heeft een goed plan. Jongens, als we nu eens even de pauze verplaatsen naar straks en eerst deze bende afmaken. Dan kunnen we naar de loods terug om op te drogen en pauze te houden. Dat ziet iedereen wel zitten. Niemand heeft zin om met zijn natte plakbroek een kwartier lang in een koud busje te gaan zitten. Frank, een oudere Indonesische man, loopt er zelfs bij alsof hij in zijn broek heeft ge..en. De berg bladeren verdwijnt als sneeuw voor de zon.

Jointje Terug bij de loods heeft Mo een nieuwe discussie met de werkleiding. Hij heeft een jointje in zijn handen en zegt: De vorige keer naaide iemand me bij, dus ik zeg het nu gewoon. Ik ga effe een jointje roken. Dat moet van de dokter, het helpt tegen de pijn in mijn knie. De stomverbaasde werkmeester wil dat doktersbriefje wel eens zien. Maar Mo heeft het niet bij zich. Toch loopt hij naar buiten, met zijn jointje in de hand. Oh Oh Cherso Ondertussen vertelt Fuad aan de tafel bij de gesloopte computers openhartig over zijn verleden. Ik ben al wel vijf jaar bezig om allerlei taakstraffen te vervullen. De laatste kreeg ik voor het neersteken van een gozer. Lachend voegt hij er aan toe dat je met hem geen geintjes uit moet halen. Maar zonder gekheid, het ligt er gewoon aan hoe en met wie je opgroeit. Bijna al mijn vrienden zijn al bij de reclassering geweest voor een taakstraf of meer. Zijn vriendengroep? Oh Oh Cherso is er niets bij. Met een hele groep buitenlanders zitten we meestal in het huis van een oude Nederlandse man. Je wil niet weten wat daar allemaal gebeurt. Ze zouden het moeten filmen, dan loop je zeker binnen. Hij kan niet meer verder vertellen. Het is bijna vier uur en iedereen wil snel uittekenen en naar huis. Weg van deze rare plaats waar men elkaar automatisch vertrouwt en toch ook weer niet. Een plaats waar iedereen elkaar accepteert zonder vragen te stellen, maar waar de dag ook oppervlakkig en langzaam voorbijgaat.
Door Dave Wens