Cool pa ba maging makabayan?

Tinanong ko sa mga estudyante ko kung cool o astig pa ba maging makabayan sa kasalukuyang panahon. Paano ba maging makabayan sa panahon ng globalisasyon? Pero bago ito, ano ba muna ang ibig sabihin ng pagiging makabayan? Sapat na ba ang pagsusuot ng mga damit na may nakatatak na "Proud to be Pinoy!" at pakikinig sa musika ni Francis M. para maipakita ang pagiging makabayan sa kasalukuyang panahon? Ito na ba ang depinisyon ng pagkamakabayan? Si Jose Rizal daw ang unang pumapasok sa isip ng mga estudyante ko kapag naririnig ang salitang makabayan. Siguro daw, noong panahon ni Rizal ay cool maging makabayan. Pero noon 'yon. Hindi na raw ngayon. Isang makalumang ideya raw ang pagiging makabayan. Para sa kanila, mahirap isiping o i-imagine na magkasama sa iisang lunan at panahon ang pagiging "moderno" (sa kanilang pagpapakahulugan, ang pagiging moderno ay tumutukoy sa paggamit ng iba't ibang porma at produkto ng mga bagong teknolohiya gaya ng cellphone, MP3 player, internet, atbp.) at pagiging makabayan. Sa panahon ng globalisasyon, ang pagiging makabayan daw (gaya ng nabanggit na nina Bienvenido Lumbera at Wilfrido Villacorta) ay pinaniniwalaang kailangang iwaksi nang sa gayon ay maging maunlad ang mga mamamayan at ang bayan. Sa madaling salita, hadlang sa pagiging matagumpay ng sambayanan. Ang kailangan ay maging "globally competitive" at isang malaking pader na dapat tibagin ang pagkamakabayan para maging ganap na "mamamayan ng daigdig" ang mga Pilipino. Itong baluktot na paniniwalang ito na pinaiiral ng naghaharing pwersa sa lipunang Pilipino ang dahilan kung bakit para sa mga kabataan ay tila wala nang saysay maging makabayan. Ano ba ang ibig sabihin ng pagkamakabayan? Sa panahon nina Rizal at ng Unang Kilusang Propaganda, malinaw na ang "maykapangyarihan" ay ang kolonyalistang Espanyol at patriyarkal/pyudal na paghahari ng Simbahang Katoliko. Malinaw na ang mga ito ang siyang tinutuligsa ni Rizal sa kanyang mga nobela. Makabayan si Rizal dahil sa kanyang mga nobela ay ibinunyag niya ang mapagsamantalang katangian ng naghaharing uri. Isang propagandang naglingkod sa interes ng mas nakararami ang ginawa ni Rizal at ng iba pang intelektwal. Kasabay nito ay inorganisa at inarmasan naman ng mga mamamayan ang kanilang mga sarili at samasamang kumilos laban sa uring mapagsamantala. Kaya't

tunay na makabayan din silang maituturing dahil ipinagtanggol nila ang kanilang lupa, buhay, at karapatan mula sa gahum ng kolonisador at ng Simbahan. Samakatuwid, cool at astig maging makabayan lalo na sa panahong ito. Sa kasalukuyang panahon ay may nagbago ba? Mula nang dumating ang Imperyalistang US at magtatag ito ng papet na pamahalaan para ganap na makontrol ang ekonomya, politika, at kultura, ang kondisyon ng lipunang Pilipino ay hindi nagbago at sa halip ay lalo pa ngang lumala. Sa kumunoy ng krisis na nararanasan ng Imperyalistang US ay pilit nitong hinihila papunta sa ilalim ang neo-kolonyang Pilipinas. Habang lalong umiigting ang krisis ay tumitingkad naman ang diwang palaban ng mga Pilipino, gaya ng ipinakita ng mga Pilipino lumaban sa mananakop na Kastila. Ito ang panahong dumarami ang hanay ng mga rebolusyonaryo, mga tunay na makabayang lumalaban para makamit at ipagtanggol ang soberanya ng bansa, para sa tunay na repormang agraryo, para agawin ang sentro ng kapangyarihang pampulitika. At para paralisahin, i-neutralize, kundi man tuluyang supilin ang diwang makabayan ng mga Pilipino, pinalalabnaw ng Imperyalistang US, katuwang ang mga burukrata kapitalista at mga panginoong maylupa, ang konsepto ng pagiging makabayan. Pinaniniwala nila na sa pamamagitan ng pagtangkilik sa mga produktong "nagpapahayag" ng pagkaPilipino ay maipapakita ang pagiging makabayan (halimbawa, pagsusuot ng jacket na parang bandila ng Pilipinas na mula sa Nike o Adidas, o kaya'y ang pagsusuot ng t-shirt na may nakalagay na "Pinoy ako!" mula sa Bench, o ang pagsuporta kay Manny Pacquiao sa tuwing siya ay may laban, atbp.). Sa ganitong paraan ay nakikinabang pa ang mga naghaharing uri sa klase ng pagkamakabayang ibinabandera nila sa pamamagitan ng fashion industry at mass media. Dapat lang na magkaroon ng at linangin pa ang diwang makabayan ng mga kabataan. Hindi ito natatapos sa pa-cool-cool lamang. Mayroon itong kaakibat na malaking responsibilidad at malalim na sensibilidad. Pwede kang magsuot ng t-shirt na nagsasabing "Ang mamatay nang dahil sa 'yo," pero hindi nito mababago ang lipunan.

Jose Rizal sa kulturang popular

Maging noon at ngayon, patok na patok sa madla si Dr. Jose Rizal. Sa kasalukuyan, malawak na ang nasasakop ng pagiging sikat ni Jose Rizal. Makikita natin ngayon sa iba't ibang lugar, pahayagan, babasahin o kaya naman sa

telebisyon o radyo ang anino ng bayani. Sa mga sumusunod Ang hindi paggamit ng dahas sa kanyang pag-aaklas laban na litrato ay ipapakita ang impluwensiya ni Dr. Jose Rizal sa mga Espanyol at ang kanyang katangian na inspirasyon sa iba't ibang aspeto. ng ilan nating kababayan. Ang hindi niyang matatawarang kontribusyon sa pagyabong ng kaisipang-kultura, panitikan Ang impluwensya ni Jose Rizal ay makikita sa pananalapi. at pampulitika ang naging batayan kung bakit siya ang Bukod sa pagkakalimbag nito sa piso, patok na patok rin itinanghal na pambansang bayani ng Pilipinas. ang kanyang litrato sa mga "credit cards" sa bangko. Inspirasyon ng lahat Maging sa mga negosyante, naging napalaki ng kanyang naitulong. Kasalukuyan siyang ginagamit bilang "icon" ng Inspirasyon ng mga Pilipino si Jose Rizal. Walang mga "merchandise" na mabentang- mabenta sa mga tao Pilipinong hindi iniidolo ang pagka-bayani ni Rizal. Dahil tulad ng Rizal Shirts at ng Rizal Pins. sa kanyang pagkamakabayan at pagtatanggol sa bayan, na naging sandata ng mga rebolusyonaryo noon at naging Pati ang mundo ng musika ay hindi pinalampas ng mitsa ng paglaya ng Pilipino. pambansang bayani. Noong dekado '90 naging patok sa kabataan ang "rap music" na kadalasang patungkol sa Makabayang Pilipino pagmamahal sa bayang sinilangan. Dahil sa tema ng mga Hindi niya iniwan ang Pilipinas at itoy bumalik sa tugtugin noon, si Jose Rizal pa rin ang napili nilang maging kanyang bansang sinilangan matapos ito makapag-aral sa imahe para sa mga makabagong tugtugin. Europa. Ipinakita niya ang pagmamahal niya sa bayan sa Lalong lalo na ngayon sa kasagsagan ng karera ni Manny pagsasalarawan ng problema sa lipunan at ang pagkakahati Pacquiao bilang pambansang kamao, hindi pa rin nawawala ng estado sa buhay. Sa kanyang paningin, walang mahirap o si Dr. Jose Rizal sa eksena. Isang patunay ay ang isang mayaman. Lahat ay pantay-pantay at purong Pilipino, sa imahe na kung saan ang ulo ni Manny Pacquiao ay isip, sa salita at sa gawa. ipinatong sa katawan ni Dr. Jose Rizal. Dito makikita na kahit may mga taong sumikat at maaaring ituring na bagong Si Rizal sa Modernong panahon bayani, nananatili pa rin sa puso ng mga Pilipino ang Hindi na nga ba maisabuhay ang mga katangian at kadakilaang ginawa ni Dr. Jose Rizal para sa Pilipinas. kontribusyon ni Rizal? Ilan sa atin ay hindi na matandaan ang naging papel ni Rizal sa kasaysayan ng bansa. Dahil sa Rizal @ 150: Haligi ng Bayan inuuna ang sariling kapakanan bago ang bayan, naging Isinilang noong ika-19 ng Hunyo 1861 ang batang problema na ng mga guro sa Filipino at Araling Panlipunan pinangalanang Jose Rizal. Lumaki sa marangyang pamilya ang ganitong sitwasyon na hindi na maalala ng kabataan si Jose Rizal. Pero ang iba nating kababayan ay patuloy na sa Calamba, nakapag-aral sa Ateneo de Manila University kinakampanya at isinasabuhay ang katangian ni Rizal sa at University of Santo Tomas at sa ilang kilalang paaralan modernong panahon. Ang pagkamakabayan at pagmamalaki sa Europa, isang manggagamot at isa ring bayani. sa sariling lahi ang naging alas ng ilang Pilipino upang Ipinaglaban ang karapatan at kalayaan ng mga manatili sa pusot diwa ng bawat isa ang ating pambansang Pilipino noong kapanahunan ng mga Kastila. Siya ang bayani. sumulat ng Noli me Tangere at El Filibusterismo na naglarawan ng kanser sa lipunan, di-pantay na pamumuhay Impluwensiya ni Rizal sa ibang lahi sa bansa at ang pang-aabuso ng mga Kastila sa mga Pilipino Dahil na rin sa pangingibang-bansa ng ating mga at ito rin ang nagpagising sa kamalayan ng mga kababayan at ang pag-aaral ng kasaysayan ng mundo, alam rebulusyonaryo upang supilin ang mga mananakop. Inialay na rin ng ibang lahi ang buhay at pakikipagsapalaran ng niya ang kanyang buhay para sa pagpapalaya sa Pilipinas at ating bayani. May mga monumento at plaque si Rizal sa ito ang nagpasimula ng rebolusyon laban sa mga ilang bansa katulad sa Hong Kong, Europe, United States at mananakop. Singapore na ipinagmamalaki ng mga Pilipino kapag nakikita nila ito. Ang pambansang bayani Siyay itinanghal na pambansang bayani ng ating lahi. Dahil sa kanyang sakrapisyo at pagmamahal sa bayan. Mga aral ni Rizal: Susi sa pagbabago

Ang mga katangian at pangaral ni Rizal sa atin ay isang inspirasyon sa ating lahat. Hindi lingid sa kaalaman ng iba na maaari nating gamitin upang matamasa natin ang pagbabago ang kanyang kontribusyon sa bayan. Kaunlaran ng bansa bago ang sariling kapakanan.

kanyang buhay. Para sa kanila siRizal ay isang bayani na di dapat pamarisan o gawing modelo at halimbawa ng mgakabataan Pilipino. Ang buhay ni Rizal ay napalilibutan ng maraming kontobersyaat pinaliliwalaang ang iba sa mga ito ay nangyari at totoo. Hindi nila lubusangtinatanggap si Rizal na bayani dahil sa mga kadahilanang ito. Tulad Ating gunitain at alalahanin ang papel ni Jose Rizal ngpagkakaroon ni Rizal ng relasyon sa maraming babae at sa buhay ng mga Pilipino ngayong ika-150 na kaarawan pagkakaroon ng anak sa mgaito. At ang sa iba naman ay isa niya sa June 19. Ating ipagbunyi at ipagmalaki ang kanyang lamang siyang ordinaryong tao na may nagawangmalaking mga kontribusyon niya sa ating kasaysayan at ang tulong para sa ating bansa. pagkamakabayan. Nagbago ang aking paningin opagkakakilanlan kay Rizal. Sa mga palabas, dokyumentaryo, aklat at mgakontrobersiya na aking nasagap ukol sa kanya ang Bilib ka ba kay Rizal o wala kang pakialam? nagsilbing gabay sa akin namakilala siyang muli at magkaroon ng ibang pagtingin sa kanya. Nung Sa iyong mga nakita,nabasa at nalaman na mga impormasyon sa aming nailathala sa site na ito, bilib ka ba elemantaryahanggang hayskul, siya ay kinilala ko bilang bayani na dapat tularan at gawinghalimbawa para sa lahat. kay Rizal o wala ka pakialam? Maaari kang mag-pasa ng Nagbago ang lahat ng ito buhat ng mga iyong kasagutan sa anyo ng paglalagom at ipadala mo sa impormasyongnalaman ko. Higit ko siyang hinangaan alin man sa dalawang sumusunod na address: bilang isang ordinaryong tao ngunit bumabaang daremeghost@yahoo.com, albert_angelo_28@yahoo.com pagkakakilala ko sa kanya bilang isang bayani. KahangaNarito ang ilang halimbawa ng mga paglalagom hanga ang kanyangangking talino at mga abilidad. Siya ang taong di nagsasawang mag-aral attumulong sa iba. Ang mga bagay na nagawa at nakamit niRizal aytalagang nagpabilib sa akin. Lalo na sa nagawa niyang Ang mga pananaw at kaisipan ni Rizalna impluwensyasasangkatauhan. Ang kanyang mga pangaral, pinaniniwalaan ko at ng karamihan ay mga salitang: Ang pamana at mga obra na siya nganamingmaituturing na kabataan ang pag-asang bayan at Ang taong di marunong kayamanan ng ating bansa. Ito ang tumayong simbolo o magmahal sa sariling wika ay higit pa samalansang isda. hudyatnagumising sa mga kababayan natin na maghimagsik Naniniwala ako sa kasabihan ni Rizal ukol sa kabataan. Sila at makibaka para saatingkalayaan na ating tinatamasa angpag-asa ng bayan dahil sa mura nilang edad ay marami ngayon. Si Rizal ay nagsilbing inspirasyonpara salahat at na silang maaaring gawinpara sa bayan. Marami pa silang lalo na sa mga kabataangPilipino. maaaring matutunan sa ating mundo ngayon natuloy na Ngunit sino nga ba si Rizal? Sakaalaman ng nakararami, siya ay isang modelo na tinitingala at hinahangaan ngbawat Pilipino at mga dayuhan. Ang pagkakakilala ng mga kabataan sa kanya ayisang bantog na bayani at huwarang Pilipino na may pagmamahal sa bayan naitinuro ng kanilang mga guro sa paaralan. Si Rizal ay laman ng mga aklat, maymonumento, ginagawan ng pelikula at dokyumentaryo, nakasulat at kasali sakasaysayan ng ating bansa at ipinagdiriwang ang araw ng kanyang kamatayan. Angbuhay niya ay pinag-aaralan sa elementarya at isanali bilang kurso sa kolehiyo.Bilang bayani, ipinaglaban niya ang karapatan nating mga Pilipino at ang atingbansa upang maging malaya. Isiniwalat niya sa lahat ang pagmamaltrato ng mgaEspaol sa mga Pilipino. Ngunit meron ding mga tao na kinikuwestiyon ang kanyangpagkabayani at matiyagang sinasaliksik ang umuusad at sumusunod sa mga pagbabagong nagaganap. Pinaniniwalaan korin ang kasabihan ni Rizal ukol sa wika. Ang ibig sabihin nito ay mahalin natinang ating wika at tangkilikin natin ang ating kultura at sariling produkto.Karamihan sa atin ngayon ay nakalilimot rito. Mas tinatangkilik natin ng hustoang produkto ng ibang bansa kaysa sa sariling atin na siyang ugali na atingdapat iwasan. Ipakita natin ang pagmamahal natin sa bayan tulad ng ginawa niRizal. Sino nga ba si Jose Rizal? Nakilala ko siya bilang pambansang bayani ng Pilipinas. Kakaunti lamang ang alam ko sa kanya noon. Ang alam ko lang ay siya ang sumulat ng dalawang nobelang nakaimpluwensya sa maraming Pilipino noonang Noli MeTangere at El Filibusterismo. Marami akong naririnig tungkol sa kanya lahat halos ay magaganda. May katotohanan nga kaya ang mga ito? Siya nga ba ay

dakila kaya maraming tumitingala sa kanya? Siya nga ba ay Pinaniniwalaan ko ang isa sa mga kaisipang ibinahagi tunay na dalubhasa sa maraming larangan o pinagtakpan ni Rizal, ito ay ang Ang kamangmangay kaalipinan, iilan ang kanyang mga kahinaan? Ilan lang yan sa mga sapagkat kung ano ang isip ay ganoon din ang tao; taong gumugulo sa aking isipan ng magsimula ang semestreng ito. walang sariling isip ay taong walang pagkatao; ang bulag na tagasunod sa isip ng iba, ay parang hayop nasusunod-sunod Katulad ko marahil ang ilan sa atin na mayroong sa tali. Tama lamang na isipin natin na ang kamangmangan mataas na pagtingin sa ating pambansang bayani. Sino nga ay isang kasalanan. Marami tayong maaaring gawin upang naman ang hindi nakakikilala kay Dr. Jose Rizalisang palawakin ang ating mga pag-iisip. Nasa sa atin na lamang magiting nabayani. Siguro nga noon ay ganoon na lamang iyon kung papaano natin ito mapapaunlad. Kung patuloy kataas ang respeto ko kay Rizal bilang bayani, pero ngayon, tayong magpapaalipin sa kamangmangan at patuloy tayo na hindi na. Hindi ko mapagkakailana nabawasan na ang magigingsunud-dunuran ng iba ay walang mangyayari sa pagtingin ko sa kanya, matapos kong malaman ang ilan sa atin. Walang kaunlaran dahil kapos sa kaalaman. mga kontrobersyang bumabalot sa kanyang pagkatao pati na sa kanyang pagkabayani. Hanggang ngayon ay hindi pa rin Marami man ang naging pagbabago sa pagtingin ko malinaw kung mayroon nga bang retraction letter si Rizal. sa ating pambansang bayani. Hindi parin makakaila na Kung ito ay totoo lalabas na nabalewala lang ang kanyang malaki ang naging ambag niya upang makamit natin ang pagsisikap na ipagtanggol ang ating bayan dahil sa huli ay kasarinlang tinatamasa sa ngayon. Hindi natin maitatanggi nagbalik loob pa rin naman pala siya sa simbahan. na bahagi na si Rizal ng buhay bawat Pilipino. Hanggat Tinalikuran niya ang kanyang ipinaglalaban para lamang sa may Pilipino, mananatili si Jose Rizal sa puso ng bawat isa. minimithing kasal kay Josephine Bracken. Isipin natin na Pagkat si Rizal ang simbolo ng ating pagka-Pilipino. Bahagi maaaring dahil sa pagmamahal sa isang babae ay tatalikuran siya ng buhay ng bawat isa sa atin. Si Jose Protacio Rizal y ni Rizal ang kanyang prinsipyo at ipinaglalaban. Isa pa sa Alonzo Realonda ang bayani ng ating lahi. Bahagi na siyang ikinagugulo ng aking isipan sa ngayon ay kung karapatkultura at kasaysayan ng isang magiting na lahiang lahing dapat ba talaga si Rizal na tawagin na pambansang kayumanggiang lahing Pilipino. bayaning Pilipinas? Batid ko na tinutulan niya ang planong Ipinanganak noong June 19, 1861 sa bayan ng rebolusyon nina Bonifacio. Totoo nga kayana kaya siya Calamba, Laguna. Pampito sa labing-isang magkakapatid (2 tumanggi ay dahilan sa hindi siya ang lider ng rebolusyon? lalaki at 9 na babae) at anak ni Francisco Mercado at Kungating iisipin, maraming pagkakataon sana na Teodora Alonzo. nakatakas si Jose Rizal sa Dapitan dahil sa tulong ng mga katipunero at ng ilang mga tao na naniniwala na ang Natutong magbasa sa taon na lima at nakapagsulat ng kanyang kaligtasan ay isang malaking bagay para sa tula, Sa Aking mga Kabata, sa edad na walo. Nagtapos sa kasarinlan ng ating bansa. Ngunit, tinanggihan niya itong Ateneo ng excellente at nag-aral sa UST. Nagpunta sa lahat, pinili niyang makulong sa Dapitan at tanggapin ang Espanya upang humingi ng reporma at nagbalik na bitbit kaparusahan ng mga Kastila sakanya. ang akdang Noli Me Tangere na nagpabago sa ating Ang ating pambansang bayani rin pala ay tulad natin na ordinaryong tao. Nakakaranas rin siya ng pagkalungkot at pagkabahala sa katayuan ng kanyang mga mahal sa buhay. Tulad natin, si Jose Rizal ay isa ring anak na iniisip ang kapakanan ng magulang at nalulungkot kung may nangyayaring masama sa kanila. Hindi natin makakaila na labis ang naging epekto ng pagkakakulong ni Donya Teodora Alonzo kay Jose noong siya ay bata pa. Apektado rin siya sa nangyayari sa kanyang pamilya. Hindi lang sarili niya atang kalagayan ng bayan ang kanyang iniisip pati na rin ang katayuan ng kanyang pamilya. Tulad natin, nakaranas rin pala ang pambansang bayani ng paghihirap pagdating sa pag-aaral. Nakilala ko siya noon bilang isang napakatalinong tao ngunit pinasubalian lahat ito ng mga natutuhanko sa talakayan. kasaysayan. Sumulat ng isa pang nobela, ang El Filibusterismo, at hayun namatay ng nakatihaya sa Bagumbayan. Sino ba talaga si Jose Rizal?? Pambansang Bayani, modelong estudyante, ulirang kapatid at anak, doktor, artist, isports-man, writer, teacher, chickboy?, piso, sigarilyo, ibat ibang uri ng insektot damo. Ilan lamang ito sa mga bagay at katawagan na nakilala si Rizal. Isang ordinaryong tao na ginawang higante ng mga Amerikanong mananakop. Sa simula ng aming pag-aaral di ko talaga gusto si Rizal. Palagi na lang siya ang magaling. Palagi na lang siya ang may pinakamalaking kontribusyon sa ating kasaysayan. Paano na ang ibang bayani?Ngunit di sinasadya na natutunan ko na di naman ginusto ni Rizal ang mga ibinigay

na mga parangal sa kanya. Bagkus ang talagang nais niya ay di ba sabi nila, kung may usok , may apoy, ibig sabihin, makatulong sa bayan dulot ng pagmamahal niya sa ating hindi magkakaroon ng ganitong mga isyu kung wala talaga bansa. silang pagbabatayan. Nagkaroon ako ng pag-aalinlangan kung nararapat o tama lamang bang siya ang maging Bilib ba ako kay Rizal? Oo, bilib ako. Bilib ako dahil pambansang bayani natin. nagawa niyang planuhin ang kanyang kamatayan (mahirap kaya bumagsak ng nakatihaya?), na nagawa niyang Bilang isang ordinaryong tao, bilib naman ako sa makapagtapos ng pag-aaral, na nagawa niyang baguhin ang kanya (ang daming naging babae sa buhay niya). Isa takbo ng kasaysayan. Ginusto man niya o hindi, ang talagang siyang pantas. Sadyang napakahalaga para sa kanyang mga ginawa ay nagsilbing inspirasyon, sa marami. kanya ang edukasyon, kaya nagtiis siya sa ibang bansa Hindi ba may sumasamba pa nga sa kanyang alal-ala? Sa (minsan kulang sa pera) upang maipagpatuloy ang kanyang mga artikulo na aming napag-aralan ay naging tao si Rizal pag-aaral.Nang makatapos naman siya, bumalik siya sa 'di na siya isang higanteng bayani na perpekto at di ating bansa upang gamutin ang kanyang ina at ang iba nagkakamali. Isang tao na ang hinangad lamang na niyang kababayan na nangangailangan ng kanyang tulong. makatulong sa bansa (talaga nga kayang planado ang Kung babalikan ko naman ang kanyang mga sinulat, kanyang kamatayan?). Makikita sa mga pag-aaral ng kanyang buhay ang pagpapahalaga niya sa edukasyon. Ang hanga pa rin ako sa kanya, maliban na lang sa sinulat niyang paniniwala niya patungkolsa kahalagahan ng nito ay tunay Mi Ultimo Adios at ang retraction letter. Napakahusay niya upang maisulat ang mga nobelang Noli at Fili. Nailarawan na aking sinasangayunan. Kahanga-hanga ang kanyang niya ang tunay na nagaganap sa ating bansa sa pamamagitan pagbibigay diin sa edukasyon ng lahat. Maging ang nga mga ito. Ang lawak ng kanyang isipan, dahil hindi ito, pagtanggi niya sa pagsali sa katipunan ay aking kayang isulat ng isang ordinaryong tao lamang nung hinahangaan dahil kanyang nakikinita ang maaringi dulot nito sa kalaunan. 'Di man sya nakibahagi, siya ay lumaban panahong iyon. sa paraan na kanyang nalalaman. Ang paggamit nya ng RIZAL: REPORMISTA OR kanyang panulat ay sing husay din ng pakikipagdigma.

REBOLUSYONARYO?

Kung tatanungin ako kung anu pa ang hinahangaan Isang malaking kontrobersiya ang lumabas sa dalawang ko kay Rizal ay marahil magdadalawang isip pa ako sa nobelang isinulat ni Rizal na marahil magkasalungat ang pagsagot. Di dahil wala akong hinahangaan sa kanya kundi karakter na ipinakita. Si Rizal nga ba ay repormista o dahil sa pagiging tao niya, napakaraming pwedeng hangaan. rebolusyonaryo? Iyan ang tanong na nais kong sagutin ngayon. Ang isang repormista ay siyang nagnanais lamang Si Dr. Jose Rizal ang ating pambansang bayani. ng pagbabago sa tahimik at maayos na paraan. Ang isang Gumamit siya ng mapayapang paraan sa paglaban sa mga rebolusyonaryo naman ang siyang naniniwala na sa marahas Kastila. Ginamit niya ang kanyang talento sa pagsulat upang iparating sa mga Kastila ang kaniyang mga hinaing at na paraan lamang masosolusyonan ang anumang suliranin. ang kaniyang mga nais mangyari. Sinulat niya ang Noli Me Sa nobelang Noli Me Tangere, isinulong ni Rizal ang Tangere at El Filibusterismo. Siyay isang dakila, matalino, reporma. Ang tanging nais lamang ni Rizal ay assimilasyon ekstra-ordinaryo at halos perpektong bayani. Ito lamang ang kung saan mabibigay sa mga Pilipino ang karapatang pagkakakilala ko kay Rizal bilang isang bayani, bago ko nararapat para sa kanila. Para din kay Rizal, hindi pa mapag-aralan ang kanyang buhay, ginawa at mga sinulat. Sa nararapat ang isang rebolusyon para sa ating bayan sapagkat madaling salita, masyadong limitado ang aking nalalaman hindi handa ang mga Pilipino para ditto. Hindi handa ang tungkol sa kanya at pulos positibo pa ang mga ito. Hindi ko mga Pilipino para sa isang rebolusyon lalung-lalo na kung pa alam ang naging buhay niya bilang isang ordinaryong laban sa Espanyol. Para kay Rizal, mauuwi lamang ito sa tao. kasawiam-palad para sa kanyang mga kababayan. Naipakita din ni Rizal dito na ang karunungan ang solusyon at Matapos kong pag-aralan ang kanyang buhay, masasabi kong medyo bumaba ang aking pagtingin sa kanya edukasyon ang daan tungo sa pag-unlad ng bayan Kung ang mga Pilipino ay may sapat na determinasyon, at kaalaman, bilang isang pambansang bayani. Medyo "disappointed" silay magigising sa lahat ng katotohanan at higit ng ako sa ibang mga ginawa niya. Lalo na nung tinalakay mahihikayatan ipaglaban ang bayan. namin ang mga isyu sa kanya. Oo nga, isyu lang ito, pero

Samantala, sa kanyang nobelang El Filibusterismo, nangingibabaw ang pagiging rebolusyonaryo ni Rizal sa kanyang karakter na si Simeon. Naipakita sa nobelang iyon na dahas lamang ang tanging solusyon sa pakikipaglaban sa mga mapang-api sa bayan. Subalit, sa huling bahagi ng nobela, bagamat nagingibabaw ang pagiging rebolusyonaryo ni Rizal, nakita sa paggamit ni Rizal kay Isagani ang kanyang pagsalungat muli sa rebolusyon. Binigo ni Rizal ang kanyang plano na pagpapasabog sa kasalan sa bahay ni Kapitan Tiyago. Kung titignan ang mga pangyayari sa buhay ni Rizal sa panahon na ito, ang pagbigo ni Rizal sa rebolusyon ay nagpapakita na para kay Rizal, hindi dapat manaig ang emosyon kaysa sa utak.

maaaring magbigay kasagutan at hangganan sa mga suliranin na hinaharap ng bayan. Ngunit kung pagmamasdan ang kabataan ngayon, makakaasa pa ba si Dr. Jose Rizal sa pagpapatupad ng kanyang paniniwala at adhikain. Kabataang Pilipino, pag asa ka nga ba ng bayan?

Magandang tanungin ito sa mga kabataan ngayon. Sa panahon ngayon marami nang nagbago. Iba na ang mga kabataan nung panahon ni Rizal at sa kasalukuyan. Kung noon ay hindi umaasa sa iba at sadyang masipag ang mga kabataan, iba na ngayon. Ngayon ang mga kabataan ay umaasa na sa iba. Ang mga kabataan ay hindi na kayang tumayo sa sarili nilang mga paa. Kahit mga tineyders ay Bagamat hindi sumangayon si Rizal sa rebolusyon, hindi malaki parin ang iniaasa sa kanilang mga magulang. nangangahulugan na siyay walang naitulong ditto. Ang Ngayon ang mga kabataan ay hindi na nakikitaan ng kanyang mga nobela ang kanyang paraan ng pakikipaglaban kasipagan. Telebisyon, computer, cell phone at iba pang sa mga Espanyol. Ito rin ang mga nagmulat sa mga Pilipino mga kagamitan ang kasama nila sa paglilipas ng oras. Hindi sa mga katotohanan ng mga pangyayari sa bansa. Dahil sa katulad dati na makikita ang mga kabataang naglalaro sa mga ito, nagpapatunay na si Rizal ay nananatiling tunay na kalsada at nakikipagugnayan sa iba pang mga bata. Sa repormista hanggang siyay namatay. paglipas din ng panahon unti unting nawawala ang wikang Filipino sa mga kabataan. Kung dati tagalog ang ginagamit Kabataang Pilipino, Pag-asa Ka nga ba ng Bayan? na wika sa pakikipag usap ng marami, ngayon ay ang salitang ingles na. Unti unting nakakalimutan na ang pagAng Kabataan ang Pag-asa ng Bayan ito ang bukang gamit ng sariling atin. bibig ng ating bayaning si Dr. Jose Rizal. Ito ang naging pananaw niya at kanyang inilahad sa kanyang mga tula at Kung buhay pa si Rizal nais ko siyang tanungin, Dr. Rizal, iba pang mga sulatin. Kanyang pinaniniwalaan na ang mga kakayanin pa kayang iangat nga kabataang Pilipino ang kabataan ang magiging dahilan ng pagbangon ng bayan. bayan natin ngayon? Naniniwala siyang ang mga kabataan ang pupuna sa mga Kabataang Pilipino, gumising ka sa iyong mahimbing na pagkukulang ng mga kasalukuyang mamamayang pagtulog. Ito ay simulan mo sa pagaalala sa responsibilidad Pilipinong nagsusumikap na iangat ang bansa. Ang mga mo bilang isang mamamayang Pilipino. Sana ay hindi mo kabataang Pilipino ang siyang matututo sa kamalian ng makalimutan ang mga sariling atin, ang ating kultura, kasalukuyan at gawan ng paraang lutasin sa hinaharap. paniniwala, kaugalian at sariling wika. Sana ito ay Itaas ang malinis na noo, pagyamanin mo pa upang tunay na umunlad ang bayan nating minumutya. Sa araw na ito, Kabataang Pilipino! Igilas mo na rin ang kumikinang mong Mayamang sanghaya Magandang pag asa ng Bayan kong Mutya! - Sa Kabataang Pilipino ni Dr. Jose Rizal Malaki ang binigay na responsibilidad ng ating bayani sa mga kabataang Pilipino. Sinangalang alang niya ang bayan sa kamay ng mga ito. Ang kahihinatnan ng Pilipinas ay ibinagay niya sa kanilang alaga. Naniniwala kasi siya sa pagunlad ng kanilang galing at talino, sila na lamang ang Kabataang Pilipino ikaw ay magsikap at mag aral ng mabuti. Kailangan mo ng talino at sapat na kakayahan para mapaunlad ang Pilipinas. Lumayo ka sa mga mamasamang bisyo na hatid ng panahon ngayon. Ikaw ay magsumikap para sa ika-uunlad mo at ng bayan. Kabataang Pilipino, inaasahan ka ng bayan, inaasahan ka ng ating bayani, sila ay huwag mong biguin.

Si Rizal Sa Ateneo; Pagkakalimot sa Sariling Kultura?

Ang bayani nating si Rizal ay nabuhay sa panahong pinapairal ang mga kulturang Kastila at iba pang mga dayuhang kultura sa ating bansa. Pinapairal sa mga Pilipino na mas maganda ang mga kulturang banyaga kaysa sa ating sariling kultura; noong panahon, sa Ateneo ay ginagamit nga ang mga katagang dayuhan katulad ng Emperor of Rome, Carthaginian,sobrasaliente, at iba pa sa pagtawag sa mga sistemang ginagamit nito. Pati na rin si Rizal ay nagpakita ng impluwensiya ng edukasyon Kastila sa kanya; sa kanyang tulang Sa Mga Kabataang Pilipino, nakasulat ang mga katagang Mount Olympus at nectar, na may kinalaman sa kulturang Griyego. Nakapagbasa rin si Rizal ng mga dayuhang sulatin katulad ng The Count of Monte Cristo at Travels in the Philippines. Nagsulat rin siya ng mga tula na nagbibigay-pugay sa mga ibat-ibang dayuhan katulad nina Magellan, Columbus, at iba pa dahil naimpluwensiyan siya ng mga gawa ng manunulang si Zorilla. Nakaikpluwensiya rink ay Rizal ang mga dayuhang kulturang nakilala niya, pero ibig bang sabihin nito ay talagang nawala na sa kanyang pusot-isipan ang sarili niyang kultura? Para sa akin, ang sagot dito ay hindi. Kahit maaring nahubog sa kanyang isipan noon ang paghahangad ng mga reporma at pagiging lalawigan ng Espanya ang Pilipinas dahil sa mga dayuhang impluwensyang ito, naisasaisip pa niya ang sariling bansa at mga kababayan. Ang tulang Sa Mga Kabataang Pilipino ay nagbibigay pugay sa mga kabataang Pilipino; inuusig niya ang mga Pilipino na yakapin ang mga ibat-ibang uri ng kaalaman katulad ng sining at agham at ipagmalaki ang mga kakayahan at ambisyong taglay nila. Para sa kanya, ang mga kabataang Pilipino ay ang pag-asa ng bansa. Sumulat rin siya ng isang pang tula na nagbibigay-pugay sa mga Pilipinong nasa larangan ng sining. Gumawa rin siya ng isang dula na namimintas sa mga kaugalian ng mga Kastila; isa sa mga tauhan dito ay ang Diyablo, na nagsasabi na ang Pilipinas ay unti-unting namamatay sa kamay ng Espanya. Nakapulot nga si Rizal ng mga dayuhan kultura at isipan, pero naisapuso pa rin niya ang kakayahan ng mga Pilipino at ang estado ng bansa dahil sa mga Kastila. Kahit maaring nangibabaw ang mga dayuhang kultura sa kanyang pag-iisip noong panahong ito, hindi niya lubusang nakalimot ang sarili niyang kultura.

nagtagal, siyay namulat sa mga karahasan ng mga Espanyol o kahit ang mga prayle lamang sa mga Pilipino. Nang kanyang ninais ilabas ang damdamin niya sa mga pang-aapi ng mga Espanyol sa mga Pilipino, hindi niya na inisip o pinansin ang kanyang sarili kung hindi ang kanyang mga kababayang Pilipino. Sa kabila ng pagiging may kaya sa buhay, matalino at isang kialalang doctor, nagawa niyang talikuran ang lahat ng iyon at pumunta sa ibang bansa para sa ikabubuti ng mga mamamayang Pilipino. Hindi siya gumamit ng dahas sa halip ay idinaan niya sa pagsusulat ang kanyang mga hinanakit at poot sa mga Espanyol. Walang takot niyang minulat niya ang mga Pilipino sa maling pamamalakad ng simbahan at hinarap ang mga parusang nakakabit dito. Pinaglaban niya ang kanyang bayan at hinikayat ang mga Pilipino na isaisip na kayang umunlad ng PIlipinas. Hanggang sa huli, hindi siya sumuko at binuwis pa niya ang kanyang buhay para sa bayan. Hanggang sa kanyang kamatayan, nananitili siyang matatag, may paninidigan at higit sa lahat, lubos ang pagmamahal sa bayan. Dahil sa lahat ng ito, nararapat lamang na tawaging bayani si Jose Rizal.

ANG HULING KAHILINGAN NI RIZAL SA KANYANG INA

Tapos na ba ang Rizal fever? hoho ang hirap kasi makitrend, kaya ngayon lang ako magsusulat tungkol kay Rizal. Nitong Linggo saktong ika-150 anniversaryo na nang pagkakaluwal ni Teodora Alonzo kay Jose Rizal. At sakto ding naipalabas sa GMA|NewsTV ang pelikula ukol kay Rizal. Hindi naman ako Rizalista pero nagagalak ako pag may mga palabas o dokumentaryo patungkol kay Rizal kaya pinapanood ko ito. Hindi naman ito ang una kong pagkakataon para mapanood ito pero ngayong ko lang naisip yung tungkol sa huling kahilingan ni Rizal sa kanyang Ina.

Nararapat bang tawaging Bayani si Rizal sa kamatayang kanyang natamo?

Ayon kasi sa pelikulang Jose Rizal ng GMA Films, sa Mula pa lamang sa kanyang pagkabata, nababatid na sa mga panulat ng idolo kong si Ricky Lee: kilos ni Rizal ang kanyang walang kapantay na pagmamahal Hiniling ni Jose Rizal sa kanyang Ina na kuhain agad ang sa bayan. Sumulat siya ng maraming tula na kung saan itoy kanyang bangkay at ibaon sa hukay. Natatakot kasi si Rizal inaalay niya para sa mga sariling kababayan. Hindi

na itapon na lang kung saan. Hiniling nya ding lagyan ito ng isang bato at krus kasama ang araw ng kapanganakan at kamatayan. Maaari din daw lagyan ng bakod at WALA NG ANIVERSARYO. Kung pagbabasihan natin ang kahilingan ni Rizal sa kasalukuyan nating kalendaryo, mukhang mas pinipili nating bigyang pagdiriwang ang kamatayan ni Rizal kaysa sa kanyang kapanganakan.

mas tanyag sa pangalang Jose Rizal na hinahangaan hindi lang sa ating sariling bayan kundi pati ng mga banyagang bansa dahil sa kanyang aking husay sa sining sa pagsusulat at sa kanyang tapang sa paglaban sa mga mananakop sa Espanyol.

Sa aspeto ng relihiyon, naging salungat ang kanyang paniniwala ukol dito. Mapapansin sa kantang mga nasulat na nobela, ito ay naka pokus sa pag-papahayag ng mga prayle. Unang-una hindi pabor si Rizal sa mga maling turo ng simbahan tulad ng pagbibigay ng indulgencia. Ang indulgencia ay ang pagbibigay ng mga tao sa simbahan Hindi naman talaga regular holiday ang June 19 o June 20 kung bakit nawalan tayo ng pasok, bagkus sa kadahilanang katulad ng mga pera o mga kagamitan upang sila ay special non-working holiday lang ito kumpara sa December mapatawad sa kanilang mga kasalanan at makapunta sa langit. Ang isa pang ikinaiinis ni Rizal ay ang hindi patas o 30 kung saan ito ang kamatayan nya. pantay na pakikitungo ng simbahan sa mga tao katulad ng ang mayaman lamang ang pwede mag simba at ang hindi Regular Holidays pwede magkaroon ng posisyon ang mga pilipino sa New Years Day January 1 simbahan. Araw ng Kagitingan April 9 Maundy Thursday April 21 Good Friday April 22 Labor Day May 1 Independence Day June 12 National Heroes Day August 29 Bonifacio Day November 30 Christmas Day December 25 Rizal Day December 30 Alam nating mahalaga ang kamatayan ni Rizal sapagkat dito namulat ang ang sambayang pilipino. Napapaisip lang ako, sakaling ako kaya si Rizal, saan ko kaya nais maalala ng tao: Sa buhay na ipinagkaloob sa akin? o sa buhay na kinuha lang sa akin? Dahil sa propesyon ni Rizal bilang isang doktor, masasabi natin na mataas ang pananaw niya sa siensya at teknolohiya. Malaki ang naging tulong sa kaniya nito sa paggagamot at pagtulong sa mga nangangailangan. Masasabi natin na ipinapahalagahan ni Rizal ang siensya at teknolohiya dahil inihahalintulad niya ito bilang isang hakbang upang umunlad ang isang bayan katulad ng kanyang natungahayan noong siya ay lumuwas patungong Europa, Amerika at iba pang mauunlad na bansa.Maihahambing natin ito sa ating kasalukuyang panahon ngayon na kung saan umuunlad ang mga bansang malakas o malikhain sa larangan ng siensya at teknolohiya na siyang nagpapaunlad at nagpapayaman sa isang bansa. Ukol sa ugnayan ng estado at simbahan, masasabi natin na ang simbahan ang may mas malaks na kapangyarihan kaysa sa pamahalaan o estado dahil ang simbahan ang nagkokolekta ng mga buwis at sila ang nagpapa-implementa ng batas dahil sila na rin ang nagpapataw ng parusa sa mga taong nagkasala. Masasabi natin na mali ang ginagawa ang simabahan dahil ginagawa nilang rason ang relihiyon at Diyos upang matakot ang mga tao at makuha ang kanilang mga loob para sa kaibubuti ng inang Espanya.

Pananaw ni Rizal sa mga Isyung Panlipunan

...Relihiyon/ Ugnayan ng Estado at Simbahan, at sa Siyensya at Teknolohiya

...Edukasyon Ayon sa aking pananaliksik tungkol sa buhay at pagkatao Bukod sa Espanya na ating tinuturing kalaban, ni Rizal, aking natunghayan ang kapanapanabik na mga kabanata ng ating pinakamamahal na pambansang bayani na kamangmangan ang isa pang kalaban na ating bigyang si Doktor Jose Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda o pansin. Base sa ekspiryensa ni Rizal ay kailngan mahubog

ang mga Piliino sa ilalim ng wastong edukasyon at opportunidad upang ito ay makamtan. Edukasyon sa Pilipinas noon ay hindi pasolong kundi paatras dahil gusto mapanatili ng Espanya ang kanilang pamumuno at dominasyon sa Pilipinas kaya pinanatili nilang watakwatak at maaring sabihin na "sapat" na edukasyon kundi sa mga Pilipino. Binigyan ng importansya ni Rizal ang pagbibigay ng edukasyon at isa ito sa hakbang na tinutungo ng mga Pilipino upang makamtan ang kanilang kina-aasam na kalayaan mula sa Espanya. Isa ito sa kanyang paraan upang ma-iumulat ang mga mata ng Pilipino sa nangyayari sa kanilang kapaligiran, konsepto ng liberalismo, kalayaan at pagkamtan ng kanilang mga pangarap. Upang tuluyang lumaya ang Pilipinas sa dominasyon ng Espanya ay kailangan ng mga Pilipino ng wastong edukasyon upang magkaroon tayo ng kaalaman sa iba'tibang aspekto ng lipunan, wastong pamamahala, pagpasan ng responsibilidad at mga natatanging solusyon sa mga

Kung ating maalala ang sinulat ni Rizal na si Salome ang kasintahan ni Elias ang nagaaya na lumisan at sumama sa kanya, ngunit ng malaman ni Salome na ayaw sumama ni Elias ay siya nitong iniwan at lumisan. Makikita dito ang pagdedesisyon ng babae para sa kanyang sarili at hindi nagpapaapekto sa kanyang kapaligiran. Ayon sa etikal na pilosopiya ni Rizal, tinuligsa niya ang tungkol sa pagpapakasal ng mga babae at lalaki ay hindi dapat sila nag-uugnay sa kadahilanan ng pera at kapangyarihan kundi pagmamahalan ang namamagitan sa dalawa. Isa isyu na tinuligsa ni Rizal ang pantay na pantay na pagtingin sa bawat kasarian, walang diskriminasyon dahil sa kasarian o pagiging "sexist", at pantay na karapatan sa pagitan ng babae at lalaki. ...Rizal sa Kabataan

Nakasalalay ang kinabukasan sa mga kabataan, sapat na edukasyon at kalayaan ang magiging gabay nila sa pagproblema, at ang pinakaimportante sa lahat ay ang konsepto usbong ng lipunan. Sila ang nasa likod ng bawat pag-unlad ng nasyonalismo. Nakasaad din sa kanyang mga kasulatan at pamamahala sa hinaharap. Sa kanila nakasalalay ang bagong henerasyon na magdadala sa ating lipunan. Kung ang pagbibigay halaga ni Rizal sa edukasyon, sa Noli Me ating susuriin, nirerepresinta ni Basilio ang kabataan sa El Tangere, isa sa mga hakbangin ni Ibarra ang makapagpatayo ng paaralan sa San Diego. Hindi lamang sa Filibustersimo na binigyan ni Simoun ng kayamanan upang magamit sa kanyang pagtutustos sa pag-aaral. Binigay niya kasulatan ni Rizal makikita ang kanyang pagpapahalaga ito kay Basilio dahil nakasalalay sa kabataan sa katauhan ni kundi sa kanyang pagbabalik ditto sa Pilipinas ay nagturo siya ng libre sa kanyang kapwa Pilipino. Para kay Rizal ang Basilio ang kinabukasan ng lipunan. Sila ang ilaw na magsisilbing gabay sa lipunan sa darating na panahon. edukasyon ang magiging "motivating force" or "driving force" na magdadala sa mga Pilipinong nag-iisip sa Ang kabataan ang pag-asa ng bayan ngunit hindi sila kaunlaran at pagkakaisa. nabibigyan ng sapat na kanilang pangangailangan. Hindi ...Kababaihan at Usaping Pangkasarian sila naaalagaan at karamihan ay hindi nakukuha ang karapatan nilang makapagaral. Sa karanasan mismo ni Rizal, makikita na hindi pantay ang pagtrato sa mga batang

Sa panahon nila Rizal kung ating mapapansin, pagdating sa mga kababaihan sila ay konserbatibo, mahinhin, mapanitili ang pagiging malinis sa pangangatawan at pananampalataya Pilipino. Tama ang pananaw ni Rizal na ang kabataan ang sa relihiyon, at kailngang sa bahay lamang ang mga babae. susi para maging maunlad ang kinabukasan ng bansa at Pagdating naman sa mga lalaki'y kailangan ang mapanatili dapat silang bigyang pansin. ang pagiging matipuno at ang pagbibigay ng respeto/paggalang sa mga kababaihan. Ngunit batikos ni Rizal na hindi dapat ganito ang maging imahe ng mga kababaihan dito sa Pilipinas kundi malakas, may paninindigan sa sarili at karapatan. Halimbawa nito ang mga "Women of Malolos" na ipinaglaban nila na dapat ang mga kababaihan din ay makatanggap ng wastong edukasyon at makapagsalita ng wikang Espanyol, sila'y nagwagi sa kanilang argumento laban dito. Dapat tularan din ang mga kababaihan ng mga dayuhan katulad ng Amerika, Europa, at ang mga kababaihan sa Sparta.