prof.

tariel futkaraZe

ruseTis imperiuli interesebi,

kaTalikos-patriarqi ilia II da saqarTvelos simarTle

politika da strategiuli ekonomika urTierTganmsazRvreli movlenebia, amitomac

xSiria did geopolitikur moTamaSeTa dapirispireba geostrategiuli simZlavreebis gamo.
am TvalsazrisiT evraziis gzajvaredini - kavkasia - yovelTvis iyo mravalricxovani
dampyroblebis Sejaxebis areali, rac did problemebs uqmnida kavkasiis avtoqTon
mosaxleobas. uZvelesi droidan dRemde kavkasiis dapyrobis mosurne imperiebi
gansakuTrebuli sisastikiT ebrZodnen qarTvelebs, vinaidan qarTvelTa saxelmwifo
kavkasiis mTavar magistralebs moicavs.
miuxedavad amisa, me-19 saukunemde qarTvelobam SeinarCuna qarTveli eris identobis
ganmsazRvreli sami ZiriTadi maxasiaTebeli: dedaena, saxelmwifoebrioba da
marTlmadidebluri rwmena; me-18 saukunis dasasruls kavkasiis siaxloves erTmorwmune
ruseTis gamoCenam qarTvelebs garkveuli imedebi Causaxa, Tumca molodini gaucruvdaT:
ruseTis imperiam ufro didi safrTxe Seuqmna qarTvelTa dedaenasac,
saxelmwifoebriobasac da rwmenasac; kerZod:
me-18 saukuneSi amierkavkasiaSi marTlmadidebeli saqarTvelos moyvrad mosulma
ruseTis imperiam 1801 wlidan 1864 wlamde SeZlo iaraRis ZaliT gaeuqmebina qarTvelTa
saero da sasuliero xelisuflebebi: mxolod ruseTis agresiis pirobebSi gauqmda
(RmerTs madloba - droebiT) rogorc saqarTvelos saxelmwifoebrioba, aseve -
saqarTvelos eklesiis avtokefalia.
Cemi erT-erTi axlo naTesavi santpeterburgeli pedagogia; igi keTilSobili
adamiania da CemsaviTaa Sewuxebuli ruseTis agresiiT kavkasiaSi (CeCneTsa Tu
saqarTveloSi). masaviT ganaTlebulma yvela rusma icis, rom saqarTvelos arasodes
daupyria ruseTis teritoria, ruseTi ki bolo ori saukunea sisxliani nabijebiT moiwevs
samxreTiT: mefis ruseTma gasasvleli moipova Sav zRvaze, sisxlSi CaaxrCo rus
dampyroblebTan mebrZol CrdilokavkasielTa winaaRmdegoba, saqarTvelos kanonieri
xelisuflebebisa da xalxis nebis sawinaarmdegod, iaraRis ZaliTa da demografiuli
eqspansiiT saqarTvelos teritoriac guberniebis saxiT miierTa.
meoce saukuneSi saqarTvelos xalxma orjer gamoacxada damoukidebloba ruseTis
imperiisgan: 1918 wels da saerTo-saxalxo referendumis bazaze - 1991 wels. 1991 w. 9
aprilis "damoukideblobis aRdgenis aqtis" miRebis gamo ruseTis sabWoTa imperiam
saqarTvelo dasaja: prorusulad Tu komunisturad aRzrdil qarTvelTa, somexTa,
afxazTa da osTa erTi nawilis gamoyenebiT afxazeTsa da cxinvalis mxareSi moaxdina
patriotulad ganwyobil qarTvelTa, afxazTa, osTa genocidi; ruseTis imperiam Tavisi
aSkara agresia e.w. "qarTul-afxazur" da "qarTul-osur" eTnokonfliqtebad monaTla da
marionetul-kriminaliri reJimebis SeqmniT miiTvisa afxazeTi da Sida qarTlis didi
nawili - saqarTvelos miwa-wylis 1/3.
miuxedavad amisa, saqarTvelos mosaxleoba dRemde inarCunebs keTilganwyobas rusi
xalxis mimarT da saqarTvelos kaTalikos-partiarqis ilia meoris piriT mudam usvams
xazs rusi da qarTveli xalxebis saerTo sulier Rirebulebebs. paralelurad,
saqarTvelos kaTalikos-patriarqi cdilobs gaagebinos mTel msoflios, rom qarTveli
eri ar Seegueba romelime imperiis mier saqarTvelos kuTvnili miwa-wylis miTvisebas.
bunebrivia, saqarTvelos damoukideblobisken swrafviT ruseTis imperiuli ambiciebi
ilaxeba, Tumca, wesiT, ruseTis patiosan moqalaqes unda uxarodes erTmorwmune
qarTvelebis Zlieri, damoukidebeli saxelmwifos aRorZineba.
 marTlac, bevr eTnikur russ uxaria dasavluri saxelmwifoebrivi Rirebulebebis
damkvidreba tradiciuli marTlmadidebluri kulturis mqone saqarTveloSi. samwuxarod,
rusi politikosebisa Tu geopolitikosebis nawili fsevdomecnieruli propagandiT
cdilobs daicvas Tavisi imperiuli Tu oligarqiuli interesebi kavkasiaSi. metic, isini
cdiloben, galanZRon, Crdili miayenon ara mxolod qarTvel politikosebs, aramed
imperiis mier politizebuli mecnierebis depolitizebis mosurne samecniero wreebsa da
saqarTvelos kaTalikos-patriaqs, ilia meores, romelic yovelTvis xazgasmiT saubrobs
saqarTvelos damoukideblobisa da saqarTvelo-ruseTis keTilmezoblobis aucileblobis
Sesaxeb.
rusuli imperiuli interesebis mesveurTagan saqarTvelos istoriis gayalbebisa da
kaTalikos-patriarqis ilia meoris diskreditirebis erT-erTi bolo mcdeloba iyo
"Сегодня_ру"-Si (17/06/2009) dabeWdili vinme valeri jeiraxovis werili "Совесть
Грузии прогнила?".
vimedovnebT, rus mkiTxvels ainteresebs simarTle saqarTvelosa da saqarTvelos
patriarqis Sesaxeb, amitom komentars gavakeTebT b-ni jeiraxovis saxeliT gamoqveynebul
werilSi warmodgenil ramdenime fsevdomecnieruli debulebisa da saqarTvelos
kaTalikos-patriarqisadmi ciliswamebis Sesaxeb:
1. amJamindeli kremlis propagandisti wers: Итогом правления трех
президентов Грузии - Гамсахурдиа, Шеварднадзе и Саакашвили стало то, что
чистейшей воды нацизм проник во все сферы грузинской жизни.
dasaxelebiuli sami prezidentis moRvaweobis erT konteqstSi ganxilva da maTi
moRvaweobis Sedegad qarTuli nacizmis warmodgena gulubryvilo mkiTxvelzea gaTvlili;
mizanic naTelia: rusi xalxisa da demokratiuli samyaros TvalSi mTeli qarTveli eris
gamocxadeba nacistebad.
sinamdvileSi, saqarTvelos neitralitetis momxre pirveli prezidentis zviad
gamsaxurdias xelisufleba ruseTis imperiam daamxo da fizikurad gaanadgura prezidenti
saqarTvelos damoukideblobis aRdgenis gamocxadebis gamo; elcinis ruseTmave
saqarTveloSi "prezidentad" dasva ruseTis moqalaqe eduard SevardnaZe; SevardnaZem
aRasrula ruseTis neba da saqarTvelo Seiyvana ruseTis meTaurobiT Seqmnil e.w. dsT-Si,
riTac ignorirebul iqna referendumiT gacxadebuli neba saqarTvelos mosaxleobisa;
Sesabamisad, ruseTsa da dasavleTs Soris gabneuli SevardnaZe qarTvelTa erovnuli
Rirsebis Semlaxveli ufroa, vidre saqarTvelos erovnuli interesebis damcveli (miT
umetes, qarTuli nacionalizmis amaRorZinebeli).
saqarTvelos mosaxleobis didi nawili Tvlis, rom ruseTis agresiisgan dasacavad
erTad erTi gzaa saqarTvelos gawevrianeba natoSi; oficialurad am gzas aqtiurad
mihyveba prezidenti saakaSvili, romlis saSinao politika zedmetad liberaluria;
Sesabamisad, verc mas daswamebs vinme ararsebuli "qarTuli" nacizmis lobirebas.
2. amJamindeli kremlis propagandisti cruobs: по утверждению Католикоса-
Патриарха абхазы и осетины, не что иное, как порождение коммунистического
режима.
msgavsi miniSnebac ki ar arsebobs uwmindesisa da unetaresis ilia meoris
gamonaTqvamebSi; es mosazreba b-ni jeiraxovis demagogiaa; Sdr.: jeiraxovis mier
'"damowmebul" mimarTvaSi (gaeros generalur mdivans) ilia meore samarTlianad wers:
«Надо отметить, что в Абхазии и Цхинвальском регионе всегда абсолютное
большинство населения составляли грузины, так как это наша древнейшая
территория, а автономные образования были созданы в двадцатые годы
прошлого столетия, когда коммунисты захватили независимую Грузию и на ее
территориях создали автономии Аджарии, Абхазии и Южной Осетии».
2
 faqtia, rom sabWoTa ruseTis mier saqarTvelos okupaciis Semdeg kremlis
maSindelma mesveurebma (leninma, stalinma...) saqarTvelos sam ganapira regionSi Seiqmnes
sami avtonomiuri warmonaqmni. maSasadame, realurad es avtonomiuri warmonaqmnebi
sabWouri produqtebia; b-ni jeiraxovi saqarTvelos kaTalikos-patriarqis obieqtur
Sefasebas usircxvilod amaxinjebs da mas miawers afxazebisa da osebis gamocxadebas
sabWoTa produqtebad.
amave werilSi b-ni jeiraxovi mkiTxvels atyuebs, rom samxreTi oseTi odiTganve
arsebobda da mas "qarTveli Sovinistebi" cxinvalis mxares uwodeben (iribad lanZRavs
saqarTvelos kaTolokos-patriarqs).
Sdr.: msoflioSi arsebuli yvela wyaro (maT Soris rusulic) cxadyofs, rom XX
saukunis dasawyisSi qarTvelTa qalaq cxinvalSi mxolod ramdenime osuri ojaxi
cxovrobda. cxinvalis mxare, anu Sida qarTli kavkasionis samxreTiT mdebareobs;
qarTvelebiT dasaxlebul am regions "samxreTi oseTi" daerqva sabWoTa diqtaturis
periodSi. esaa istoriuli realoba.
saqarTvelos kaTolikos-patriarqis gamocxadeba Sovinistad axali ambavi ar aris;
amgvari ciliswamebis gzas adganan e.w. qarTveli fsevdoliberalebic, romlebic ebrZvian
realurad arsebul erovnul da marTlmadideblur Rirebulebebs.
3. amJamindeli kremlis propagandisti sxva SemTxvevaSic demagogobs: Неужели
Илия II не знает, что в VI веке началось формирование Абхазского царства
со столицей в Лыхны, расцветшего при Леоне I (VII век) и добившегося
полной независимости от Византии в VIII веке при Леоне II. Что более того,
фактически в состав Абхазского царства входила не только Абхазия, но и вся
Западная Грузия. Что в Абхазском царстве существовали многочисленные
города, крепости и храмы, а население вело торговлю с соседними
государствами, странами Ближнего Востока и Средиземноморья. И что,
наконец, Абхазия вошла в состав Российской Империи в статусе суверенного
княжества.
saqarTvelos istoriis am da sxva gamyalbeblebs Sevaxseneb, rom saistorio
wyaroebis monacemebiT, winaantikur da elinistur xanaSi Tanamedrove afxazeTis
teritoria mTlianad moqceulia kolxeTis samefos SemadgenlobaSi da qarTveluri
modgmis tomebiTaa dasaxlebuli; mTeli civilizebuli samyarosTvis kolxeTi
saqarTveloa (gviandeli lazika, qarTlis didi nawili da mesxeTi); kolxuri
arqeologiuri kulturac ZiriTadad amJamindeli saqarTvelos teritorias moicavs.
sainteresoa is faqtic, rom ax.w. II saukunis avtorebi _ flavius ariane da
klavdios ptolemaiosi Savi zRvis CrdiloaRmosavleT sanapiroze (Tanamedrove qalaq
tuafses maxloblad) asaxeleben geografiul punqts _ lazikas (Sua saukuneebis qalaqi
nikofsia). sagulisxmoa, rom ariane am punqts ,,Zvel lazikas” uwodebs, rac Crdilo-
aRmosavleT SavizRvispireTSi qarTuli mosaxleobis gansaxlebis utyuari mowmobaa (T.
yauxCiSvili, 1976).
sakuTriv Tanamedrove afxazeTis teritoriaze, Zv.w. VI _ ax.w. II ss. Zvel berZnul
saistorio mwerlobaSi (hekataios mileteli, skilaqs kariandeli, klavdios ptolemaiosi
da sxv.), moxseniebulia Semdegi tomebi _ kolebi, koraqsebi, svano-kolxebi, kolxebi, _
romelTa qarTuli warmomavloba eWvs ar iwvevs. garda amisa, arc erTi wyaroTi ar
dasturdeba, rom istoriulad arsebuli sanigebi, afsilebi, misimielebi, abazgebi/afxazebi
mainc da mainc is xalxia, visi avtoeTnonimia "afsua"; Sdr.: misimielebi aSkarad svanebi
arian; sanigebi da sanebi ki - zanebi. niSandoblivia, rom VI-X saukuneebis afxazeTis
(abazgiis) mefe-mTavrebi qarTulenovani saxelmwifos - erTiani saqarTvelos -
amRorZineblebi arian (leon II, leon III, Tadeoz II, Teodos III, bagrat III, giorgi I...);
3
didi saqarTvelos aRdgenis gamorCeuli organizatori iyo afxazeTis erisTavi iovane
maruSis Ze (msgavsi masalisaTvis vrclad ix.: t. futkaraZe, qarTvelebi, 2005, gv. 131-
149). "qarTlis cxovrebidan" Tu sxva istoriuli wyaroebidan aSkaraa, rom Zveli
afxazeTi igivev egrisia; amas mowmobs somxuri wyaroebic; Sdr.:
Sua saukuneebis afxazeTs zogierTi somxuri wyaro "egriss" uwodebs, mis mefes _
"egrisis mefes", xolo samefos mosaxleobas _ "egriselebs" (ioane drasxanakerteli,
1965: 38, 64, 109, 111, 119, 257; vimowmeb b. xoravas gamokvlevis mixedviT). metic bevri
wyaro Tu akademiuri gamokleva cxadyofs, rom berZnul, bizantiur Tu sparsuli
wyaroebis afxazi da afxazeTi qarTvelisa (qarTulenovani mosaxleobis!) da saqarTvelos
aRmniSvnelia; mag.:
- ioane zonaras (XI-XII ss.) "msoflio qronikaSi" (georgika, 1966, gv. 233-239)
abazgiis mefe giorgi gaerTianebuli saqarTvelos mefe giorgi pirvelia; giorgi pirvelis
qarTvelobaSi eWvi dRemde aravis Seutania.
- me-12 saukunis moRvawis iovane italosis mixedviT, didi qarTveli moRvawe
iovane petriwi - qarTulenovani Semoqmedi - tomiT afxazia, abazgi gramatikosia;
- dediT abazguri warmomavlobis iovane ceces (1110-1180) abazgebi iberTa tomisani
arian (georgika, 1976, gv. 20-25);
- varlam da ioasafis" laTinurad mTargmnelis cnobiT, berZnuli Targmani
Seasrula cnobilma qarTvelma moRvawem eqvTime mTawmindelma, romelic, misi azriT,
tomiT abazgia;
- me-12 saukunis didi sparsulenovani poeti xayani Sirvaneli ki erT robaiaSi
wers: "xveulTmiani qristiani lamazis siyvaruliT afxazeTis mkvidri da qarTulad
mosaubre gavxdi" (n. barTaia); qoronim "afxazeTs" "saqarTvelos" sinonimad iyenebs
agreTve nizami ganjeli (1141-1209) da mravali sxva.
tomobrivad vinc ar unda yofiliyvnen Zveli afxazebi (qarTveluri Tu abazuri
warmoSobisa), isini sxva qarTvelur tomebTan erTad qarTveluri eTno-kulturuli da
saxelmwifoebrivi velis nawilni iyvnen.
afxazeTis uqarTvelebo, yalbi istoriis Seqmna Dda dasavleT saqarTveloSi
qarTvelebis dampyroblebad gamocxadeba ufro rusul imperiuli miznebs emsaxureba,
vidre amJamindeli afxazebisa: dRevandeli afxazebis (TvisTsaxelwodebiT: afsua) da
qarTvelebis erTi nawilis dapirispirebiT imperiulma ruseTma SeZlo afxazeTSi
ganelagebina Tavisi saokupacio jari; faqtia isic, rom am teritoriaze qarTvelTa da
afxazTa genocidi 100 welze meti xania grZeldeba; Sdr.: 1877 wlis anticaristuli
ajanyebis gamo 1880 wels afxazebs "damnaSave mosaxleobis" statusi mieniWaT. maT
CamoarTves miwaze sakuTrebis ufleba da aukrZales afxazeTis sanapiro zolSi dasaxleba
(b. xorava). qarTvelTa da antirusulad ganwyobil afxazTa ukanaskneli farTomasStabiani
genocidi afxazeTSi ganxorcielda 1992-2008 wlebSi. kremlis dampyrobluri politikis
Sedegad afxazeTi dRes ZiriTadad rusulenovani sivrcea da rusuli politikis mixedviT
imarTeba.
imperiuli kremlis propagandistebs Sevaxsneb, rom XIX s. dasawyisSi, rodesac
odiSis (samegrelos) samTavro ruseTis imperiis avtonomiuri erTeulad aqcies,
samegrelos samTavroSi samurzayanoc Sedioda; sazRvari samegrelosa da afxazeTs Soris
md. RaliZgaze gadioda. md. kodoris Sua da zemo wels _ webelsa da dals marSaniebis
feodaluri saxli marTavda, romelsac aseve md. bzifis saTaveebSi mdebare fsxus mxarec
emorCileboda. ase rom, afxazeTis samTavro, romelic 1810 wels, rogorc saqarTvelos
erT-erTi mxare, ruseTis imperiis avtonomiuri erTeuli gaxda, moicavda mxolod
SavizRvispireTs md. RaliZgidan md. bzifamde. Tanac, afxazeTis mTavris realuri
xelisufleba am teritoriaze mxolod zufuze vrceldeboda. afxazeTis mTavarma mixeil

4
SarvaSiZem (1823-1864) XIX s. 30-ian wlebSi ruseTis samxedro nawilebis daxmarebiT
moaxerxa Tavisi xelisuflebis md. bzifidan md. RaliZgamde SavizRvispireTze gavrceleba
(T. beraZe, k. Tofuria, b. xorava).
4. Tavisi ideolgizebuli paskvilis bolos, putinis suliskveTebis propagandisti
prozelitizmisken ubiZgebs ruseTis eklesias da Tan ironiulad kiTxulobs:
Примечательно, что Московский Патриархат пока продолжает рассматривать
Абхазию и Южную Осетию как часть канонической территории Грузинской
Православной Церкви. Не совсем понятно, как, по мнению руководства
Московской Патриархии Илия II, имея такой анамнез и такие взгляды, может
быть пастырем для абхазов и южных осетин?
cxinvalis mxareSi cxovrobs saqarTvelos moqalaqe osTa mxolod 1/3; 2/3 mSvidad
da uxifaTod cxovrobs Tbilissa Tu qarTlis sxva raionebSi; aseve, bevri afxazi
cxovrobs baTumsa Tu TbilisSi; saqarTvelos kaTolikos-patriarqi ilia meore
gansakuTrebulad zrunavs maTTvis. patriarqi aseve gamorCeul locvas aRavlens xolme
rusuli imperiuli wnexis qveS mcxovrebi afxazebis, qarTvelebisa (rusi samxedroebisgan
okupirebul galSi jer kidev darCnen kompaqturad mosaxle qarTvelebi) Tu osebisaTvis...
jeiraxovebis mcdelobis miuxedavad, amas isinic male dainaxaven.
imedi maqvs rusi xalxic aqtiurad SeewinaaRmdegeba im damRupvel politikas,
romelsac dRemde axorcieleben ruseTis xelisuflebaSi moqceuli imperiul-
oligarqiuli Zalebi.
dasasruls, sami kiTxviT mivmarTavT rus xalxs:
- saqarTvelos surs damoukidebloba da demokratiuli cxovrebis wesi; ruseTis
saukunovanma agresiam gvaiZula, mxardaWera evroalians vTxovoT. eris swrafva
damoukideblobis aRdgenis, teritoriuli mTlianobis SenarCunebisa da identobis (meobis,
TviTobis) dacvisken Tavisufali nebis gamovlenaa Tu nacizmi?
- uxsovari droidanve saqarTvelos CrdiloeTis sazRvaria kavkasionis mTagrexili.
CrdiloeTis xalxebTan (rusebTan, CeCnebTan, osebisgan, daRestnelebTan, abazebTan...)
saqarTvelos keTilmezobloba surs; rogor fiqrobT, kavkasions gadmoRma dampyroblad
gadmosul okupants saqarTvelos interesebis damcveli xelisufleba keTil mezoblad
miiRebs?
- saqarTvelos moqalaqe da saqarTvelos konstituciis pativismcemeli afxazebi,
osebi, rusebi, somxebi, azerbaijanlebi Tu sxva eTnikuri jgufebis warmomadgenlebi
dResac qarTvelebs gverdiT mSvidad cxovroben; saqarTveloSi arasodes yofila
eTnokonfliqtebi. ruseTis politikurma elitam rodemde unda gaagrZelos Tavisi
imperiuli agresiis SeniRbva e.w. qarTul-afxazuri da qarTul-osuri konfliqtebis
gamogonebiT da mis mierve provocirebul dapirispirebebSi e.w. Suamavlis Tu "daCagrul"
"afxazTa" Tu "osTa" damcvelis rolis TamaSiT? nuTu ar gawuxebT, rom
kavkasielebisTvis ruseTis jari okupantia, agresoria, da ara Suamavali?
movusminoT saqarTvelos kaTalikos-patriarqis ilia meoris Segonebas: qarTvel da
rus xalxebs erTmaneTTan mxolod keTilmezoblobis ufleba aqvT.

Tbilisi, 03.06.09