Borba protiv kriminaliteta na jednoj odreenoj teritoriji je pravo koje proistie iz same sutine suvereniteta, koje je formalno ureeno,

nekada neposredno, a nekada posredno, samim ustavom, najee konkretno Zakonom o unutranjim poslovima i drugim normativnim propisima. Tako se na osnovu sveukupnih bezbjednosnih potreba djelatnost kriminalistike operative organizuje na: teritoriji Bosne i Hercegovine; teritoriji Entiteta; teritoriji regija i optina.

Svakako da je neophodno posebno posmatrati i izuiti oblike i modalitete organizacije kriminalistike operative na podruju cijele Bosne i Hercegovine. S obzirom da ne postoji zakonska regulativa koja ovo regulie, ostaje da se na nivou entitetskih Ministarstava unutranjih poslova ,posebnim propisima urede oblici i forme operativne delatnosti, kao i oblici i forme saradnje entitetskih Ministarstava. Obaveza sektorskog naina rada organa unutranjih poslova, koja je usko vezana za vrenje pozornike i patrolne djelatnosti, proistie iz Zakona o unutranjim poslovima i podzakonskih akata, a donoenje odluka o sektorskom nainu rada treba da se zasniva na izuavanju ukupnog kriminogenog i opteg stanja na podruju pojedinih mjesnih zajednica, kao i na prikupljanju, obradi i sreivanju podataka koji su od znaaja za podjelu podruja na sektore.

Teritorijalni oblik operativne djelatnosti u borbi protiv kriminaliteta zasniva se na mikro-bezbjednosnom podruju koji nazivamo bezbjednosni sektor. Bezbjednosni sektor predstavlja mikro-teritorijalno podruje izgradnje organizacije borbe protiv kriminaliteta, na kome se vre osnovni poslovi organa unutranjih poslova. On predstavlja osnovni i opti oblik bezbjednosnog sistema uopte i organizacije operativne djelatnosti organa unutranjih poslova. S obzirom na njegov znaaj nuno je izvriti njegovu detaljniju analizu (Kosti, 1987;Matijevi, 2002).

Bezbjednosni sektor je dio teritorije jedne policijske stanice. On predstavlja mikro-teritoriju na kojoj se vre poslovi javne bezbjednosti. Kao takav, on je osnovni i opti oblik organizacije vrenja poslova bezbjednosti, pa samim tim i osnovni oblik organizacije borbe protiv kriminaliteta. Organizacija operativne djelatnosti obuhvata kako preventivnu tako i represivnu delatnost, kao i obezbeenje odreenih linosti i objekata, podrazumevajui u toj operativnoj djelatnosti, u prvom redu, ouvanje ustavom utvrenog poretka kao najveeg drutvenog dobra (Kosti, 1987; Matijevi, 2002).

Bezbjednosni sektor kao mikro teritorijalna organizacija izvrenja zadataka, koji su organima unutranjih poslova zakonom utvreni, ima svoju organizaciono-operativnu komponentu.

U analizi organizaciono-operativne komponente treba poi da je mikro-teritorijalna organizacija u borbi protiv kriminaliteta i ouvanja bezbjednosti poznata jo u XIX veku, jer se uvidjelo da se patroliranjem ne mogu efikasno da rjeavaju problemi bezbjednosti, a to je naroito izraeno u velikim urbanim mjestima. Zato je dolo do diobe takvih naselja na njegove dijelove koji ine izvjesne bezbjednosne logike cjeline.

Ti dijelovi prvobitno su predstavljali kvartove, po emu je i organizacija policije dobila naziv u jednom kvartu, kao policijski kvart. Sa sve veom urbanizacijom, koncentracijom velikog broja ljudi i materijalnih bogatstava na malim prostorima, poveanjem vrenja krivinih djela i uveanim ugroavanjem bezbjednosti uopte, kao posljedicom svega toga, nuno dolazi do podjele i samih kvartova na manje povrine na kojima se organizuje operativna djelatnost snaga bezbjednosti.

Bezbjednosti sektor je dio teritorijalne optine. Njega ine naseljena mjesta i prostor koji ih spaja.
Pri utvrivanju sektora, treba imati u vidu tri pravila: sektor treba da odraava posebne uslove za organizaciju operativne djelatnosti; sektor mora da se podudara sa teritorijom mjesne zajednice koja ne bi smjela da se dijeli na dva ili vie sektora i sektor se moe konstituisati od jedne, dvije ili vie mjesnih zajednica (Matijevi, 2002).

Poto je organizacija izvrenja bezbjednosnih zadataka organa unutranjih poslova na sektoru osnovni oblik i odraava sve nune specifinosti jedne teritorijalne celine kao dijela optine, to se bezuslovno moraju da potuju posebni uslovi u njihovom utvrivanju. Ukoliko je mjesna zajednica osnovna elija graana u naselju, dijelu naselja ili u vie povezanih naselja, to se i mikro teritorijalna organizacija borbe ouvanja bezbjednosti organa unutranjih poslova mora da podudari sa podrujem mjesne zajednice. Ali, ukoliko to nalau posebni uslovi, dvije ili vie mjesnih zajednica mogu da ine jedan bezbjednosni mikro-rejon tj. sektor.

Poslove kriminalistike operative na sektoru moemo da podijelimo na opte i posebne; Opte poslove moemo da definiemo kao poslove bezbjednosti koji su po svom vremenskom trajanju kontinuirani, te se kao takvi moraju da vre trajno i dugo; To su poslovi borbe protiv kriminaliteta u irem smislu, od ijeg pravilnog rJeenja zavisi posebno, a vrlo esto i neposredno, poveanje ili smanjenje kriminalne dJelatnosti, odnosno zavisi stepen otkrivanja krivinih djela, otkrivanje, pronalaenje i hvatanje uinilaca krivinih djela, kao i obezbjeenje odreenih objekata i linosti (Kosti, 1987; Matijevi, 2002).

Spreavanje vrenja krivinih djela je sloen proces koji se sastoji od neposredne djelatnosti ovlaenih slubenih lica organa unutranjih poslova koja je usmjerena u sama kriminalna arita i protiv konkretnih nosilaca kriminalne djelatnosti.

Posebni poslovi su oni koji nastaju kao posljedica konkretno prouzrokovanih situacija na bezbjednosnom sektoru ili izvan njega, i mogu da se individualiziraju jer svaki ima svoju specifinost i svoje poetno i zavrno vrijeme. Tako, na primjer, u posebne poslove u ovom smislu spadaju realizacija konkretne kriminalistike obrade u smislu otkrivanja i razjanjavanja krivinog djela, razotkrivanja uinilaca krivinih djela koji su nepoznati u momentu izvrenja krivinog djela, rad na realizaciji konkretne potrage, posebne preve- ntivne mere itd.(izvrenje krivinog djela po nepoznatom uiniocu) (Matijevi, 2002).

Kao to se vidi, vrenje poslova kriminalistike operative na sektoru je kompleksan i bazni posao u borbi protiv kriminaliteta i sprovoenja bezbjednosti uopte.
Najee ovdje mora da se vri kombi- novanje: policajac i kriminalistiki policajac u (civilu).

Na bezbjednosnom sektoru mogu se u principu vriti poslovi suzbijanja kriminaliteta u tri organizaciona vida:
pozornika djelatnost; patrolna djelatnost; posebna operativna djelatnost;

Pozornika djelatnost organizuje se na sektoru i objektu ukoliko veliina i specifinost bezbjednosti na sektoru, odnosno objektu to zahtijevaju.
Ona se odvija na dijelu sektora, cijelom sektoru, na dva ili vie sektora, to zavisi od bezbjednosne problematike i raspoloivog ljudstva.

Pozornika djelatnost je vezana za velika ili vea naseljena mjesta. U malim mjestima i na otvorenim prostorima izvan naseljenog mjesta, po pravilu nemamo pozorniku djelatnost.
Pozorniku djelatnost vri, po pravilu, jedan uniformisani radnik, u zavisnosti od bezbjednosne situacije ili zadataka, a djelatnost moe biti ojaana sa vie od jednog radnika (Krivokapi i Krsti, 1999).

Teritorija policijske stanice podjeljena je na pozornike rejone, koji ne moraju da budu teritorijalno podudarni sa administrativnim podjelama. Pozorniki rejon je epicentar kriminalistiko-operativne djelatnosti, preventivne i represivne, djelatnosti i funkcionisanja organa unutranjih poslova u cjelini, posebno u urbanim sredinama.

Opti dio plana u skladu je sa bezbjednosnim stanjem na samom pozornikom rejonu, a prema trajanju moe biti stalan, povremen i sezonski. U optem dijelu plana, neophodno je istai zatitne objekte od posebnog interesa, naine njihove zatite, preventivne mjere u odnosu na pojedina krivina djela, nain koordinacije sa patrolnom slubom, kontrolu recidivista, itd.

Posebni dio plana podrazumijeva razradu konkretnih aktivnosti, mjera i radnji na pozornikom rejonu. Vremenski gledano, radi se najee o tromjesenim i mjesenim aktivnostima, zasnovanim na prethodnom iskustvu i bezbjednosnom stanju pozornikog rejona. Neposredni izvrioci planiranih mjera i radnji moraju biti upoznati sa zadacima koji im predstoje u obavljanju kriminalistiko-operativne djelatnosti na pozornikom rejonu. Dominantan nain upoznavanja je grupno upoznavanje usmenim putem, a moe se jo biti i pojedinano upoznavanje, upoznavanje kroz pisanje forme i upoznavanje dostupnim sredstvima veze (Kosti, 1987; Matijevi, 2002).

Knjiga pozornikog rejona sadri podatke o zbivanjima na terenu i kriminaistiko-operativnu djelatnost policijske stanice. Ova knjiga obavezno obuhvata:
Osnovne parametre, podatke o objektima, a posebno onim od vitalnog znaaja, po mogunosti sa skicama; Planove: godinje, tromjesene, mjesene, a tamo gdje je neophodno i sedmine; Plan obrade posebnih elemenata; Konkretne aktivnosti na pozornikom rejonu; Procjenu bezbjednosti stanja; Nain kontrole izvrenja postavljenih zadataka; Nain postupanja u vanrednim prilikama i okolnostima, te prema konkretnim prilikama i okolnostima, i druge elemente (Krivokapi i Krsti,
1999).

Utvrivanje podruja na kome se vri pozornika djelatnost zavisi od optih uslova za organizaciju borbe protiv kriminaliteta. Ovom prilikom naveemo neke elemente koji predstavljaju odreenu objektivizaciju u utvrivanju podruja na kome se vri pozornika djelatnost.
Te elemente moemo da podijelimo na osnovne i dopunske.

Geofiziko jedinstvo podruja na kome se organizuje pozornika djelatnost, kao i njegova geofizika cjelina;
Saobraajno jedinstvo; Globalno jedinstvo funkcionalne jednorodnosti podrujastambeni rejon, poslovno-trgovaki, saobraajni, turistiki itd.;

Veliina podruja u smislu da odgovara fizikim i prosjeno radnim mogunostima, jednog radnika da ga opsluuje i
Gustina naseljenosti, broj stanovnika.

Priblino jedinstvo sa susjednim podrujem na kome se vri pozornika djelatnost;

Priblina jedinstvenost bezbjednosne problematike;

Broj i stepen osetljivosti objekata koje titimo i njihova rasporeenost;

Frekvencija ljudi na podruju pozornike djelatnosti i

Prisutnost snaga bezbjednosti drugih slubi bezbJednosti, kao i razvijenost slube obezbjeenja od strane organizacija udruenog rada, drugih samoupravnih organizacija i zajednica i dravnih organa (Matijevi, 2002).

Pozorniku djelatnost treba shvatiti kao dio operativnog rada na sektoru, pa zato poslove kriminalistike operative na sektoru treba shva- titi i kao poslove radnika koji vre pozorniku djelatnost na sektoru. Pozornika djelatnost je ukljuena u organizaciju sektorskog oblika organizacije kriminalistike operative.
Njena organizacija je u zavisnosti od posebnih uslova za organizaciju kriminalistike operative. Ona kao takva ima opte i posebne bezbjednosne zadatke koji se utvruju planovima rada na sektoru.

Radnici koji vre poslove pozornike djelatnosti pripadaju grupi radnika na sektoru ako ih je vie na jednom sektoru angaovano. Ukoliko bezbjednosna problematika nije veeg ili velikog intenziteta, radnik koji vri pozorniku djelatnost moe biti i jedini radnik na sektoru, koji vri i ostale poslove vezane za sektor.

U zavisnosti od posebnih uslova za organizaciju kriminalistike operative, radnik koji vri pozorniku djelatnost preduzima sve potrebne operativno-taktike radnje i druge mjere za izvrenje zadataka na sektoru, i to od povezivanja sa graanima, primanja i pruanja pomoi graanima, do legitimisanja, opservacije, postavljanja zasede i izgradnje taktike kretanja i mjesta zadravanja i osmatranja na podruju sektora na kome vri poslove pozornika.

Patrolna djelatnost ili sluba obilaska predstavlja najstariji i najei oblik policijske djelatnosti.
Ona ima prvenstveno preventivni karakter, koji se znaajnije ispoljava ako se sluba usmjerava sa sistematskim i studioznim praenjem bezbjednosne problematike, tj. na mjesta i u vrijeme gdje se na bazi analitikih pokazatelja moe oekivati vrenje krivinih djela i prekraja.

1. Sprijeiti kriminalne aktivnosti;

2. Istraiti prekraje i druge prijave; 3. Privesti ili na drugi nain predati prekritelje; 4. Pruati iz dana u dan usluge provoenja zakona;

Patroliranje je oduvijek bilo vezano za angaovanje unifromisanih lica. S ozbirom na to da uniformisana policija ini najbrojniji dio organa unutranjih poslova, te da je za vrenje poslova koji su joj stavljeni u zadatak snabdjevena ovlaenjima, da je struno obuena i tehniki opremljena, sigurno je da od njene organizacije i funkcionisanja zavisi, u znatnoj mjeri, ukupna aktivnost organa unutranjih poslova, posebno javne bezbjednosti. Patrolna djelatnost podrazumijeva unaprijed odreene pravce kretanja. Patrolu ine minimalno dva uniformisana policajca, koji u nedostatku pozornike djelatnosti, obavljaju sve kriminalistiko-operativne poslove na patrolnom rejonu.

Prema prostoru: kopnene, vodene i vazdune patrole; U odnosu na prevozna sredstva: pjeake, konjike, biciklistike, motociklistike, auto-patrole, patrolni amci, helikopterske, itd. Prema karakteristikama prostora i mjesta: na otvorenom prostoru, u naseljenim mjestima, na putevima, itd. U odnosu na trajanje: redovne i vanredne.

U urbanim sredinama, vie pozornikih rejona ine autopatrolni rejon, koji je ujedno dopuna pozornikoj djelatnosti. Poslovi patrolne djelatnosti su u osnovi taktiko-operativne mjere i radnje primjerene pozornikoj djelatnosti: legitimisanje, opserviranje patrolnog rejona, pregled prostora putnika i prtljaga,otkrivaka i potrana djelatnost, kao i poslovi iz domena javnog reda i mira (kontrola posjedovanja i noenja oruja, kontrola boravka stranaca, i dr.). Treba naglasiti da sve navedene mjere mogu biti pootrene, u sluajevima kada to nalae sigurnosna situacija.

Knjiga patrolnog rejona- direktno zavisi od vrste patrole, jer patrola na vodi i helikopterska patrola zbog svojih specifinosti moraju imati samostalne patrolne knjige. Izvjetaji auto-patrole zasnivaju se na podacima pozornikih rejona, pa proizlazi da je auto-patrola dopunjujua pozornikoj djelatnosti.

Zasniva se na uvjerenju da e osobe poiniti manje kriminalnih aktivnosti ako znaju da je policija prisutna.
A. Patroliranje se obavlja u uniformi, B. Vozila, ukoliko se koriste, su jasno oznaena, C. Patrola se provodi na nesumian nain (moraju se poduzeti napori da se izbjegne stvaranje eme patroliranja), D. esti kontakti sa zajednicom.

Koristi se kada ve postoji specifian problem u podruju, i policajci moraju poduzeti napore da eliminiraju taj problem.
A. Patroliranje se obavlja u civilnoj odjei, B. Vozila, ako se koriste, su neoznaena, C. Kretanje je obino ogranieno i usmjereneo na problematino podruje, D. Naglasak je na odreenim kriminalnim djelima.

Prednosti ove vrste patroliranja su:

- Policajci nisu vidljivi oima javnosti, - Policajci mogu bolje posmatrati izvravanje kriminalnih djela, - Lake je prikupiti informacije, - Lake je nadgledati sumnjive osobe. Ovdje je bitno naglasiti da povezivanje sa stanovnicima nije vidljivo.

Prevencija kriminala i nezgoda; Prepoznavanje opasnosti koje prijete javnosti; Odazivanje na hitne pozive; Istraivanje krivinih djela; Odravanje javnog reda; Razvijanje dobrih odnosa sa zajednicom; Izvjetavanje drugih policijskih jedinica i odjeljenja o informacijama ako je potrebno.

Potrebe i uslovi na patrolnom podruju, pored izvora koji su na raspolaganju, odluuju koja e se vrsta patrole upotrijebiti.
Pjeaka patrola, Patrola sa psima (policajci rade patrole u vozilima), Brodska patrola, Patrola sa vozilima za sve terene i patrola na biciklima, Patrola na motorima.

Posebna operativna djelatnost usmjerena je na otkrivanje i razjanjavanje konkretnih krivinih djela iji su uinioci nepoznati. Ti bezbjednosni problemi imaju svoje poetno i zavrno vrijeme. Ovakvi problemi u principu se reavaju u zajednici sa pozornikom i patrolnom aktivnou, a naroito je ovo prisutio kada se radi o preventivnoj djelatnosti i kriminalistikoj kontroli. Za realizaciju zadataka, potrebna je koordinacija sa pozornikom i patrolnom djelatnou u zavisnosti od problema i posebnih uslova za organizaciju kriminalistike operative. Upravo, nosioci aktivnosti posebne operativne djelatnosti u takvim sluajevima su i nosioci koordinacije.

U mnogim sluajevima, zavisno od uslova za organizaciju kriminalistike operative, posebna operativna djelatnost i patrolna ine jedinstvenu organizaciju. Ovo je naroito karakteristino za sektore kojima se pokrivaju seoska podruja sa manje izraenom kriminalnom i bezbjednosnom problematikom (Matijevi, 2002).

Odgovarajua i pravovremena informacija do koje policajac dolazi na pozornikom i patrolnom rejonu osnovni je uslov za adekvatno i blagovremeno suprotstavljanje kriminalitetu, bilo da se krivino djelo nalazi u pripremnoj fazi ili su posljedice ve nastupile. Stoga je neophodno da kriminalistiki istraitelj koristi informacije do kojih se doe putem patrolne i pozornike djelatnosti, s obzirom na to da djelatnost policije na sektoru obuhvata niz aktivnosti meu kojima su pozorniki i patrolni obilasci na prvom mjestu. Obilasci su usmjereni na mjesta gdje se najee vre krivina djela i prekraji, ili se ispoljavaju socijalnopatoloke pojave, kao i u odnosu na lica prema kojima je preduzeta mjera pojaanog nadzora, odnosno kriminalistikakontrola

Uniformisani policajci su u situaciji da, s obzirom na zadatke koje obavljaju, dolaze do saznanja kako o planiranim, tako i o izvrenim krivinim djelima, te da biljee i druge pojave koje mogu biti od velikog operativnog znaaja za rad kriminalistikih istraitelja. U tom kontekstu, neophodno je da istrailac razvija dobar odnos i saradnju sa uniformisanom policijom, te koristi informacije do kojih oni dou obavljanjem svojih aktivnosti na sektoru.

Kako se u okviru pozornike i patrolne djelatnosti obavljaju sljedei poslovi suzbijanja i spreavanja kriminaliteta: poslovi koji se odnose na otkrivanje krivinih djela i uinilaca; pronalaenje i hvatanje uinilaca krivinih djela; time ovlateno slubeno lice organa unutranjih poslova moe neku osobu liiti slobode ako postoji ma koji razlog predvien u lanu 146. ZKP-a FBiH (Razlozi za pritvor), te je duno takvu osobu bez odgode, nakasnije u roku od 24 sata dovesti tuiocu. U tom sluaju, ovlateno slubeno lice e obavijestiti tuioca o razlozima i vremenu oduzimanja slobode.

U sluaju lienja slobode, ovlateno slubeno lice duno je sainiti Izvjetaj o liavanju slobode.

(1) Ako postoji osnovana sumnja da je odreena osoba uinila krivino djelo, pritvor se protiv te osobe moe odrediti: 1) ako se krije ili ako postoje druge okolnosti koje ukazuju na opasnost od bjekstva, 2) ako postoji osnovana bojazan da e unititi, sakriti, izmijeniti ili falsifikovati dokaze ili tragove vane za krivini postupak ili ako naroite okolnosti ukazuju da e ometati krivini postupak uticajem na svjedoke, sauesnike ili prikrivae, 3) ako naroite okolnosti opravdavaju bojazan da e ponoviti krivino djelo ili da e dovriti pokuano krivino djelo ili da e uiniti krivino djelo kojim prijeti, a za ta krivina djela moe se izrei kazna zatvora pet godina ili tea kazna, 4) ako je u pitanju krivino djelo za koje se moe izrei kazna zatvora deset godina ili tea kazna, a usljed naina izvrenja ili posljedica krivinog djela odreivanje pritvora nepohodno je za sigurnost graana ili imovine. U sluaju

kad se radi o krivinom djelu terorizma, smatra se da postoji pretpostavka koja se moe pobijati, da je ugroena sigurnost graana i imovine.

Kontrola i analiza imaju vie ciljeva: 1. Utvrivanje stanja izvrenih zadataka, ocjena efikasnosti i opravdanosti primjenjenih operativnotaktikih mjera 2. Procesna, operativna orijentacija, utvrenih operativnih planova, primjenjenih operativnotaktikih mjera i saradnja sa graanima 3. Borba protiv zloupotreba i nerada, kako od strane neposrednih radnika koji izvravaju zadatke, tako i od strane starjeina.

Neposrednu-u odnosu na rad neposrednog izvrioca zadataka. Osnovna dva vida ove kontrole su opservacijom i neposrednim sprovoenjem kontrole na samom sektoru i razgovor sa izvriocem, kontrolom njegovog rada u stanici policije. Posrednu-koja se odvija putem praenja izvrenja zadataka, izvjetaja tuilatva o odbaaju krivinih prijava, pritubi graana, primjedbi drugih institucija, analize problema na sektoru (Matijevi, 2002).

Prema obimu kontrola moe biti: u cjelini, kojom se obuhvata cjelokupan rad, i prema konkretnom zadatku. Prema subjektu koji provodi kontrolu, moe biti sprovedena od: Neposrednog starjeine; Organizacija unutar javne bezbjednosti; Tuilatva i sudova; Graana.

Radi se o skupu pismenih podataka ili indeksa, registra koji ukazuju na podatke koji su relevantni za:
Sagledavanje bezbjednosnih problema na sektoru; Orjentaciju u operativnom radu na sektoru Sagledavanje rezultata odreenih aktivnosti u ostvarivanju bezbjednosti na sektoru.

Dosije sektora mora predstavljati svojevrsnu sliku bezbjednosnog stanja i problema, i karakteristika sektora. Uslov za njegovo formiranje je poznavanje istorijata sektora, odnosno podruje za koje se obrazuje, njegove individualne karakteristike, odnosno posebni uslovi, i procjena bezbjednosne situacije.

Geografske specifinosti: kao to su geofiziko, geosocioloko i saobraajno stanje sa karakteristikama koje predstavljaju poseban uslov za izgradnju kriminalistike operative, sa nunim sekcijama na kojima treba topoloki da se vide sve specifinosti koje treba oznaiti i legendirati. Istorijat sektora od interesa-sa posebnim osvrtom na kriminogenost podruja u prolosti, kao i sa nunim podacima o karakteristikama krivinih djela i drugih dogaaja iz prolosti (Matijevi, 2002).

U ovu grupu se ubrajaju osobe koje zasluuju panju javne bezbjednosti, a naroito: Osobe pod kriminalistikom kontrolom Osobe za kojima se traga
Pored navedenih osoba, interesantni su jo podaci o izvrenim krivinim djelima u toku godine i karakteristikama njihovog izvrenja, podaci o prekrajima, te podaci o poarima.

Planiranje rada na bezbjednosnom sektoru predstavlja metodoloko pravilo koje se temelji na prethodnoj analizi stanja na bezbjednosnom sektoru. U zavisnosti od izvjetajnih perioda, planovi rada mogu biti: Godinji sa svim svojim dijelovima i utvrenom metodologijom planiranja Tromjeseni ili posebni-operativni plan aktivnosti radnika na bezbjednosnom sektoru

Linijski rad u spreavanju i suzbijanju kriminaliteta moemo da definiemo kao oblik organizacije u odnosu na teritorijalni, koji je opti, i kao posljedica odreene nunosti predstavlja podjelu rada u borbi protiv kriminaliteta, ije modifikovane forme zavise od uslova u kojima kriminalna aktivnost egzistira, inei pri tom sa teritorijalnim i objektnim oblikom jedinstvenu organizaciju borbe protiv kriminaliteta (Kosti, 1987; Krivokapi i Krsti, 1999; Matijevi, 2002).

1. Ukupan broj krivinih djela i drugih protivpravnih ponaanja koja predstavljaju latentnu opasnost za kriminalnu djelatnost ili izazivanje negativnih posljedica od interesa za bezbjednost na teritoriji osnovnog-zajednikog organa unutranjih poslova.
Pod ovim treba shvatiti da je linijski rad posljedica iznalaenja, pored teritorijalnog, efikasnijih formi borbe protiv delinkventnih ponaanja i njihovog spreavanja. to su brojanost i intezitet, a u prvom redu drutvena opasnost vei, utoliko i oblici njegovog suzbijanja moraju biti raznovrsniji.

2. Osnova kriminalne djelatnosti mora da se posmatra jedinstveno i sa drugim drutvenim negativnim pojavama koje nemaju obiljeje krivinog djela ali predstavljaju radni problem;
Najee to su odreeni prekraji ili prijave koje predetavljaju latentnu opasnost proirenja kriminalne djelatnosti; Zato se u linijskom radu odstupa od krivino-pravne podele i sistematike krivinih dela; Osnova je cjelovito radno reavanje problema.

3. Jedinstveni nain vrenja krivinih djela, bez obzira na krivino-pravnu podjelu prema stepenu drutvene opasnosti; tako, na primjer, teke krae predstavljaju heterogenu problematiku sa stanovita preventivnog ili operativnokriminalistikog represivnog djelovanja u suzbijanju kriminaliteta.
4. Jedinstveno operativno zahtijevanje problema suzbijanja kriminaliteta koje zahtijeva poznavanje posebne metodologije borbe protiv kriminaliteta u pojedinim oblastima drutvene djelatnosti (nepri- vredne, proizvodne, prometne itd) (Krivokapi i Krsti, 1999; Matijevi, 2002).

Linijski rad prostorno ne poznaje utvrene granice to je posljedica uslova u kojima se kriminalna delatnost realizuje, i sve je dinaminiji kako u prostoru tako i u vremenu. Polazei od izloene karakteristike vrenja krivinih djela i njihovog intenziteta, moe se konstatovati da se organizacija linijskog oblika rada primenjuje na veem prostoru od sektora. Najnie podruje na kome se on sprovodi je stanica policije, to je mogue, ali je izuzetak. Drugi prostorni nivo je optina, trei je podruje Eniteta i etvrti-podruje Bosne i Hercegovine.

Pod odreenim uslovima linijski rad dobija meunarodno prostorno dejstvo, na primjer, kada je u pitanju meunarodni kriminalitet ili kada jedna zemlja ima potrebe da zatrai pomo, po osnovi bilateralnih ili multilateralnih sporazuma, od druge zemlje, odnosno preko Interpola od bilo koje zemlje lanice Interpola .

Smatra se da je linijski rad nemogu bez teritorijalnog. Zato, umnogome, teritorijalni oblik predstavlja bazu za linijski rad.
Teritorijalni oblik rada koji se sprovodi u obliku pozornike, odnosno patrolne djelatnosti permanentan je na odreenoj teritoriji, za razliku od linijskog koji se primenjuje, po pravilu, u operativno- represivnom radu i zbog toga nema onaj kontinuitet kao teritorijalni. Stoga, svaki konkretni linijski oblik rada po pravilu, mora da bude koordiniran sa teritorijalnim. To praktino znai, da onaj ko odgovara za teritorijalnu-optu bezbjednost, mora biti u toku problema i rada linijskog oblika operativne djelatnosti, i da se aktivno ukljui u proces redovnih svojih poslova u razreenju problema koji se odvijaju u formi linijskog operativnog rada.

Da bi ovo moglo da se ostvari potrebno je sistemski, a ne parcijalno, rijeiti i zauzeti stavove po bitnim pitanjima organizacije i meusobnih odnosa linijskog i teritorijalnog oblika sprovoenja kriminalistike operative.
Osnovu za rjeavanje ine opti i posebni uslovi, od kojih zavisi organizacija kriminalistike operative. To znai, odnos izmeu linijskog i teritorijalnog oblika borbe protiv kriminaliteta je posljedica uslova kojima su izloeni.

Meutim, i pored specifinosti pojedinih lokaliteta i bogatstva formi, u posmatranju ovog problema treba poi od injenice da je teritorijalni oblik borbe protiv kriminaliteta osnovni oblik koji ne smijee da proturjei teritorijalnom obliku, ve mora da bude dopunjujui, a sve s ciljem da povea bezbjednost na jednoj konkretnoj teritoriji.
Linijski oblikom ne smije da degradira teritorijalni oblik. Ova dva oblika moraju funkcionalno da obezbjeuju potpunu efikasnost kriminalistike operative, na samom podruju djelovanja, u svakom bezbjednosnom zadatku (Matijevi, 2002).

Isto tako mora da se ima u vidu injenica da je teritorijalni oblik ogranien prostorno, i da van svog osnovnog podruja za akciju nije fleksibilan, jer je njegova pokretljivost relativio ograniena.
Zato je potrebno prethodno odrediti ciljeve koje treba ostvariti linijskim radom na odreenom podruju, pa u saglasnosti s ciljevima utvrditi: listu pojavnih oblika vrenja krivinih djela i drugih bezbjednosnih problema koji e biti predmet linijskog rada; podjelu i organizaciju linijskog rada; obavezu linijskog oblika rada prema teritorijalnom obliku koji je odgovoran za bezbjednost staninog podruja;

obaveze teritorijalnog oblika prema linijskom obliku u rjeavanju konkretnih kriminalnih sluajeva.
Linijski rad mora biti obavezan da saglasno uspostavljenim instrumentima informie o teritorijalnim problemima i svojim planovima u realizaciji kriminalnih sluajeva na sektoru. Takoer, da informie i o odreenim akcijama i mjerama koje preduzima na sektoru, kako bi se rad na sektoru mogao da sinhronizuje sa zadacima i akcijama koje proistiu iz linijskog rada.

Teritorijalni oblik prema organizaciji linijskog rada ima obaveze da svoj rad u konkretnim sluajevima usaglasi sa potrebama linijskog rada u rjeavanju konkretnog problema ili sprovoenju odreenog bezbjednosnog zadatka, a o tome informie odgovarajuu organizaciju linijskog rada (potujui pri tome izgraene instrumente informisanja) o injenicama i indicijama koje se odnose, ili mogu biti interesantne za jedan radni problem ili zadatak linijskog rada. Teritorijalni oblik, u pravilu, ne smije da preduzima akcije u odnosu na problem koji je predmet linijskog rada, ako to nije izriito predvieno ili pak ako postoje neodloni razlozi koji uslovljavaju neodlono preduzimanje odgovarajue operativne akcije i mjere (Matijevi, 2002).