Ly Luan Day Hoc

TAI LIEU BAI GIANG
LY LUAN DAY HOC

Tac gi aTS. Nguyen Van Tuan

(LU HANH NOI BO)
TP. HOCH MI NH, THANG 9 NAM 2009

TRNG AI HOC S PHAM KY THUAT
TP. HO CH MINH

S
P
K
T
Trang 1
MC LC
CHNG I: GII THIU L LUN DY HC
1. KHI NIM V CC TRNG PHI L LUN DY HC
2. I TNG NGHIN CU CA L LUN DY HC
3. NHIM V CA L LUN DY HC
4. TNH HAI MT CA L LUN
5. CC LUN IM C BN CA L LUN DY HC
CHNG II. QU TRNH DY HC
I. KHI NIM CHUNG V QU TRNH DY HC
1. NH NGHA
2. CC DU HIU CA QTDH
3. HOT NG DY V HOT NG HC
4. MT S QUAN NIM V QU TRNH DY HC
II. THNH T CU TRC V BN CHT CA QU TRNH DY HC
1. THNH T CU TRC CA QU TRNH DY HC
2. BN CHT CA QU TRNH DY HC
III. NHIM V CA QU TRNH DY HC
1. GIO DNG HC SINH
2. GIO DC HC SINH
3. PHT TRIN HC SINH
IV. LOGIC CC KHU V NG LC CA QU TRNH DY HC
1. LOGIC CC KHU CA QU TRNH DY HC
2. NG LC CA QU TRNH DY HC
V. NGUYN TC DY HC
1. KHI NIM
2. CC NGUYN TC C TH
CHNG III. MC TIU V NI DUNG DY HC
I. MC TIU DY HC
1. KHI NIM
2. PHN BC MC TIU DY HC
3. PHN LOI MC TIU DY HC
4.
TNH C TH V CHNH XC CA VIC DIN T MC TIU DY
HC
II. NI DUNG DY HC TRONG TRNG THCN V DY NGH
1. KHI NIM
Trang 2
2. CC YU T C BN CA NI DUNG DY HC
3.
CC YU T NH HNG N VIC LA CHN V XY DNG NI
DUNG DY K THUT NGH
4.
NHNG NH HNG V NGUYN TC PHT TRIN CHNG
TRNH O TO TRONG H THNG GIO DC NGH
CHNG IV. PHNG TIN DY HC
I. NHNG C S CHUNG V PHNG TIN DY HC
1. KHI NIM V PHNG TIN DY HC
2. CHC NNG CA PHNG TIN DY HC TRONG QTDH
2.1. XT THEO MI QUAN H C BN CA QA TRNH DY HC
2.2. XT THEO CC KHU CA QA TRNH DY HC
3. PHAN LOAI CUA PHNG TIEN DAY HOC
4. TNH CHAT CUA PHNG TIEN DAY HOC
5. VAI TR CA PHNG TIN DY HC V CC HNH THC S DNG
5.1. VAI TR CA PHNG TIN DY HC TRONG GIO DC NI CHUNG
5.2. CC HNH THC HC BNG PHNG TIN DY HC
II.
VAI TR CA CC KNH THU NHN THNG V CC BIN PHP S
DNG PHNG TIN DY HC
1.
VAI TR CA CC KNH THU NHN THNG TIN V PHNG TIN
DY HC
2. MT S BIN PHP TNG HIU QU DY HC

CHNG V. PHNG PHP DY HC V HNH THC T CHC DY
HC
I. I CNG V PHNG PHP DY HC
1. KHI NIM PHNG PHP DY HC
2. PHN LOI CC PHNG PHP DY HC
3. MT S KIU PHNG PHP
3.1.
KIEU PHNG PHP DY HC THNG BO TIP NHN (THNG BO
TI HIN)
3.2. KIU PHNG PHP KHM PH V GII QUYT VN
II. NHOM CAC PHNG PHAP TRUYEN THU
Trang 3
1. PHNG PHAP THUYET TRNH
1.1. C S CHUNG
1.2. DIM MNH V HN CH CA PHNG PHP
1.3 PHN LOI
1.4. VN DNG
2. PHNG PHP DIN TRNH LM MU
2.1. NHNG C S CHUNG
2.2. CC BC THC HIN PHNG PHP DIN TRNH
III. NHM CC PHNG PHP I THOI
1. PHNG PHP M THOI
1.1. NHNG C S CHUNG
1.2. NHNG YU CU C BN TRONG VIC S DNG PHNG PHP
2. PHNG PHP THO LUN
2.1. NH NGHA V C IM
2.2. PHN LOI PHNG PHP THO LUN
2.3. U IM V HN CH
IV. T CHC DY THC HNH
1. C S L THUYT V PHNG PHP DY THC HNH
1.1. KHI NIM
1.2. NHIM V CA DY THC HNH
1.3. PHN LOI
1.4. QU TRNH HNH THNH K NNG
1.5. THC HIN BI DY THC HNH
2. CAC PHNG PHAP DAY THC HANH
2.1. PHNG PHAP DY THC HNH 4 BC
2.2. PHNG PHP DY THC HNH 3 BC
V. CC HNH THC T CHC DY HC V HNH THC T CHC HC
1. KHI NIM CHUNG V CC HNH THC T CHC
2. HNH THC T CHC DY HC
3. HNH THC T CHC HC
3.1. HC TON LP - TRC DIN
3.2. DY HC C NHN CHUYN BIT HA
3.3. DY HC THEO NHM
Trang 4
VI. PHNG PHP DY HC GII QUYT VN
1. KHI NIM
2. C TRNG CA DY HC GII QUYT VN :
2.1.
C TRNG C BN CA DY HC GII QUYT VN L XUAT T
TNH HUNG C VN .
2.2.
QU TRNH DY HC THEO PHNG PHP GQV C CHIA THNH
NHNG GIAI ON C MC CH CHUYN BIT.
2.3.
QU TRNH DY HC THEO PHNG PHP GQV BAO GM NHIU
HNH THC T CHC A DNG
2.4. C NHIU MC TCH CC THAM GIA CA HC SINH KHC NHAU
3. U IM V HN CH CA PHNG PHP
4. CC PHNG PHP C TH DY HC GII QUYT VN
4.1. PHNG PHP NGHIN CU TNH HUNG
4.2. PHNG PHP DY HC THEO D N (Projectmethode)
CHNG VI. KIEM TRA VA ANH GIA
I. AI CNG VE KIEM TRA VA ANH GIA
1. KHAI NIEM
2. MUC CH CUA KIEM TRA VA ANH GA
3. CAC TIEU CHUAN CUA MOT BAI KIEM TRA
4. CAC NGUYEN TAC ANH GIA
II. CAC PHNG PHAP KIEM TRA CH QUAN
1. KIM TRA VN P (KIM TRA MING)
2. KIM TRA VIT
3. KIM TRA THC HNH
III. TRC NGHIM
1. KHI NIM
2. CC LOI CU TRC NGHIM

CHNG VII. CC HOT NG T CHC THC HIN HA NG
DY HC I VI GIO VIN
1. LP LCH TRNH GING DY
2. SON GIO N

Trang 5
CHNG I: GII THIU L LUN DY HC
1. KHI NIM V CC TRNG PHI L LUN DY HC
L lun dy hc l mt b phn ca khoa hc gio dc. N c hnh thnh v pht
trin trong mt qu trnh lch s lu di v hin nay trng thnh mt mn khoa hc c
lp trong h thng cc khoa hc gio dc. L lun dy hc l:
- mt khoa hc ca hot ng dy v hc
- nhng qui lut, nhng mi quan h bin chng v nhng nguyn l cho ton b hot
ng dy v hc k thut ngh
Nhiu nh nghin cu l lun dy hc thuc trng phi khc nhau trn th gii
a ra nhng m hnh l lun dy hc khc nhau tng thch vi mc ch chnh tr, kinh t,
x hi, vn ha v quan im ca trng phi . Nhng tt c u nhm mc ch nghin
cu hnh thnh ln mt l lun phc v cho hot ng dy v hc. Mi m hnh l lun dy
hc c mt bn cht ring bit ca n.
Khong cui th k 18, trn th gii c 3 dng t tng v l lun dy hc chnh,
l trng phi theo ch ngha duy vt bin chng, ch ngha duy tm v ch ngha khoa hc
phn tch kim chng. L lun dy hc theo ch ngha duy vt bin chng c xut pht t
t tng ca Karl Marx (1818 -1883). Nhng nh l lun dy hc ni ting theo t tng ny
l: Lothar Klingberg, Hacker (c), Leontjew, Wygotski, Galperin (Lin X c),
L lun dy hc theo ch ngha duy tm c hnh thnh t t tng ca Ernst
Schleiermacher (1768 - 1834). Nhng nh l thuyt i din cho trng phi ny u tin l
Wilhelm Dilthey ngi c (1833 1911), sau Max Frischeisen Koehler (1878 1923),
Herman Nohl (1879 1963), John Dewey (1859 1952),
L lun dy hc theo ch ngha khoa hc phn tch kim chng c hnh thnh t t
tng ca August Comte (1789 1857) ngi Php. Nhng nh l thuyt i din cho
trng phi ny l Skinner, Bloom,
(1)
M hnh l lun dy hc l g?
1. M hnh l lun dy hc l mt l thuyt phn tch v m hnh ha hot ng dy
hc c tnh quy lut trong nhng mi quan h a dng ca hot ng dy hc
trong cng nh ngoi trng hc.
2. N a ra nhng iu kin, nhng kh nng v ranh gii ca vic dy v hc.
3. N i din cho mt trng phi l lun (cng c th kt hp ca nhiu trng
phi l lun).

Cui thp nin 70 n u nhng nm 80 xut hin nhng khng hong v mt m
hnh l lun dy hc c s cho mi mt trng phi. Khong u thp nin 90, nhng m
Trang 5
hnh l lun dy hc c s hc hi ln nhau v vn dng ca nhau nhng kt qu nghin cu
v kh phn bit c nu chng ta chiu theo 3 dng t tng v l lun dy hc
Hin nay trn th gii (c bit chu u v M) c nhng m hnh l lun dy hc chnh
sau:
- M hnh l lun dy hc bin chng (dialec)
- M hnh l lun dy hc l thuyt thng tin (Informativ)
- M hnh l lun quan im iu khin (Kybernetiv)
- M hnh l lun dy hc l thuyt hc tp (Learn Theorie)
- M hnh l lun dy hc thc dng (Pragmatismus)
- M hnh ly gio vin, hc sinh lm trung tm
-
Tnh cht c bn nht phn bit s khc nhau gia cc m hnh l lun dy hc l
mi quan h v cu trc c bn gia: hc sinh gio vin ni dung dy hc.
(1)
2. I TNG NGHIN CU CA L LUN DY HC
i tng nghin cu ca l lun dy hc l qu trnh dy hc, c th l nghin cu
cc i tng lin quan n qu trnh dy hc nh: bn cht, qui lut; mc tiu, ni dung,
phng php, phng tin nh gi trong hot ng dy v hc

Ngi hc
a im
Phng tin
Thi gian
Phng php
Ni dung
Mc ch
Ai
Didactic lun tr li cu hi: (hc?)

u
Bng
ci g
Lc
no
Nh th
no
Ci
g

lm g
Hnh 1. Phm vi i tng nghin cu ca l lun dy hc

3. NHIM V CA L LUN DY HC
Trang 6
Nghin cu qu trnh dy hc vi t cch l mt qu trnh s phm, nhm tm ra cc
bn cht v qui lut ca qu trnh ny.
Do s pht trin ca x hi cng nh do nhu cu dy v hc trong nhng iu kin v
c th ni dung khoa hc khc nhau, l lun dy hc c s chuyn bit ha thnh cc
khoa hc hp. Nhng tng th l lun dy hc ca hai b phn tri thc ch yu l L lun
dy hc i cng v l lun dy hc chuyn bit:
- L lun dy hc ph thng
- L lun dy hc k thut tng hp
- L lun dy hc i hc
- L lun dy hc b mn,
- L lun dy hc chuyn ngnh
- L lun dy hc chuyn nghip
Nhim v ca l lun dy hc i cng l nghin cu pht hin ra nhng qui lut,
bn cht chung cho tt c cc qu trnh dy hc, ng thi tm ra nhng iu kin thc
hin qui lut ny trong thc tin dy hc. Tuy nhin, nhng ni dung m l lun dy hc i
cng nghin cu cha thu tm c mi vn , kha cnh c th c th ca tng bc
hc, mn hc Vi s hp tc, thng nht gia ci chung v ci ring, da ln nhau v b
sung cho nhau, l lun dy hc i cng v l lun dy hc chuyn bit gip gii quyt cc
vn c bn ca l lun dy hc.
Ni dung nghin cu ca LLDH trong dy chuyn nghip gm:
- Mc tiu v nhim v ca qu trnh dy hc: mc tiu gio dc, mc tiu o to v
mc tiu dy hc ca tng ti(mc tiu hc tp);
- Ni dung dy hc;
- Quy lut dy hc: quy lut lnh hi tri thc, tm l, nguyn tc dy hc, quan h gia
gio vin v hc sinh,
- Nhng phng php v hnh thc t chc dy hc;
- T chc dy hc: k hoch dy hc, cc khu ca qu trnh dy hc
- Qu trnh dy l thuyt v thc hnh.
4. TNH HAI MT CA L LUN
L lun dy hc lun lun c tnh hai mt. Hai mt l hai nhim v nghin cu c
bn ca n song song i km vi nhau. Hai nhim v l:
- Nghin cu xc nh thc trng dy hc (thc t dy hc k thut ngh nghip ang
nh th no?)
- Nghin cu nh hng dy hc (dy hc cn phi nh th no?)
Xc nh thc trng l mt s nghin cu thc trng m cc nh s phm thng
dng nhng phng php nh: quan st, phn tch, kim chng,Leo Roth (1971) lm
Trang 8
mt cuc nghin cu so snh gia 3 lp hc bng 3 hnh thc t chc dy hc khc nhau:
dy hc ton lp, dy hc theo nhm v dy hc theo chng trnh. Sau nh gi thnh
tch hc tp thu c ca mi lp rt ra xem hnh thc t chc dy hc no tt hn. Vi v
d ny chng ta thy r l ngi nghin cu gp nhng kh khn nh th no. cuc
nghin cu c chnh xc ng ta phi xc nh so snh kin thc ca hc sinh 3 lp, phi
kim tra xem thi ca gio vin c nh hng n kt qu hc tp khng v v..v. Nh vy
hot ng s phm l mt hot ng c tnh tng th m trong c nhiu yu t nh hng.
Cho nn vic nghin cu ch hiu bit phn no mi quan h bin chng gia cc yu t hoc
tnh cht ca mt yu t ch khng th a ra c tt c cc mi quan h bin chng ca
n, c ngha l kt qu nghin cu ch gii hn trong mt phm vi nh nht nh. Kt qu
ny l c s cho vic tri thc thc tin dy hc v vic tc ng ngc li vo qu trnh dy
hc.
Nghin cu nh hng dy hc l mt phn nhim v quan trng ca l lun dy
hc. Vic nh hng c th hin bng vic a ra cc chng trnh nh hng hot ng
dy hc, cc m hnh dy hc, cc chng trnh dy hc, phng php o to, phng php
dy hc,
5. CC LUN IM C BN CA L LUN DY HC
Komensky (1592 1670)
ng l nh s phm li lc ca Tip Khc vo th k 16 t nn mng cho l lun
dy hc vi hai tc phm:
- Great Didactic: L lun dy hc v i
- Orbis Pictus: Dy hc bng tranh nh
Nhng tc phm ny c xut bn ti Nurmberg nm 1657. Sau y l mt s quan
im ca ng v dy hc:
- ng cho rng hc ch phi gn lin vi s vt c th, hc khng phi ch da vo sch
v m phi da vo thin nhin;
- Nguyn tc thch ng t nhin v m bo tnh trc quan;
- Qu trnh dy hc phi qua cc giai on: cm gic, tr nh, t duy v nng lc ph
phn sng to;
- Qu trnh dy hc phi ph hp vi ngi hc v s hiu bit l do cc gic quan em
li;
- Ngoi ra ng cn ng gp rt quan trng trong vic pht trin gio dc ngh nghip
trong mt s tng phng php dy hc ngh nghip (Method of arts)
Komensky c nh gi l nh s phm li lc v l ngi sng lp khoa s phm
mi. T tng s phm ca ng vn cn tc dng cho n ngy nay.
Jean Jacques Rousseau (1712 1778)
Trang 9
ng l mt trong nhng nh s phm v l nh x hi gy ra hai cuc cch mng
l: cch mng x hi v cch mng gio dc Php. ng cho rng:
- Dy hc l pht trin cc gic quan;
- Thc tin cuc sng em li kinh nghim tt nht;
- Hot ng dy hc phi trn c s hot ng;
- ng khuyn khch hc ngh;
Johann Heinrich Pestalozzi (1746 1827)
ng l ngi Thy S, quan im ca ng: dy hc l ngh thut nng cao lng kht
vng ca con ngi v phng php ca ng c tm tt nh sau:
- Thch nghi vic dy hc vi nhng vn tm l;
- Nn tng ca s hiu bit l trc gic v ngn ng: dy ton phi c th, dy hnh th
phi thng qua s quan st, dy ngn ng phi da vo cc gic quan, tp c phi da
vo ngn ng;
- Gio dc k thut l yu t cn thit v mang li gi tr thc tin;
- Gio dc l khoa hc v l ngh thut rn luyn tr tu v ci to x hi;

CHNG II. QU TRNH DY HC
I. KHI NIM CHUNG V QU TRNH DY HC
1. NH NGHA
Dy hc l hot ng c trng nht, ch yu nht ca nh trng, din ra theo mt
qu trnh nht nh t t
0
n t
n
gi l qu trnh dy hc (QTDH). l mt qu trnh x hi
bao gm v gn lin vi hot ng dy v hot ng hc trong hc sinh t gic, tch cc,
ch ng, t t chc, t iu kin v iu chnh hot ng nhn thc ca mnh di s iu
khin ch o, t chc, hng dn ca gio vin nhm thc hin mc tiu, nhim v dy hc.
Qu trnh dy hc l chui lin tip cc hnh ng dy, hnh ng ca ngi dy v
ngi hc an xen v tng tc vi nhau trong khong khng gian v thi gian nht
nh, nhm thc hin cc nhim v dy hc.
2. CC DU HIU CA QTDH
Dy hc l mt dng hot ng c th ca x hi, nhm truyn th v lnh hi kinh
nghim x hi, trn c s hnh thnh v pht trin nhn cch ca ngi hc. l s vn
ng ca mt hot ng kp, trong din ra hai hot ng c chc nng khc nhau, an xen
v tng tc ln nhau trong khong khng gian v thi gian nht nh: hot ng dy v hot
ng hc.
Trang 10
Hot ng hc, ch th l ngi hc, hng vo i tng hc, tip nhn v chuyn
ha n, bin thnh ca ring, qua pht trin chnh bn thn mnh.
Hot ng dy, ch th l ngi dy, hng vo i tng dy, lm cho n tr thnh
i tng ca s iu khin ca mnh. Vai tr v tnh cht ca hot ng dy cng nh v th
ca ngi dy tu thuc vo vic hot ng dy c i tng l g.
Hot ng dy v hot ng hc u phi c tin hnh trn bn th ca QTDH l
ni dung dy hc (NDDH). NDDH l yu t khch quan, quyt nh tin trnh v phng
php ca hot ng dy v hot ng hc.
Kt qu ca QTDH l lm bin i ngi hc nhng c tnh no c xc
nh t trc v tng ng vi NDDH. Ni cch khc, phi thc hin c mc tiu dy hc
ca chnh QTDH .
Mt QTDH bt k bao gi cng phi c tin hnh trong khong khng gian, thi
gian nht nh (mt tit dy, mt bi, mt kha o to bi dng,) v chu s ch c bi
cc iu kin kinh t - x hi vn ha nht nh. Ni cch khc, QTDH phi l mt qu
trnh hc tp c kim sot v iu khin c.
Tm li qu trnh dy hc hnh thnh v pht trin nhn cch ca ngi hc. l s vn
ng ca mt hot ng kp dy v hc an xen v tng tc ln nhau trong khong khng
gian v thi gian nht nh. Kt qu ca QTDH l lm bin i ngi hc nhng c tnh
no c xc nh t trc (xem hnh sau)
Gio vin Dy hc
nh hng
iu chnh
Kim tra
Trng thi ca ngi
hc thi im t(0)
c th hin bi:
- Hiu bit, kh
nng, thi
- Cc iu kin ni
tm khc
Trng thi ca ngi
hc thi im t(1)
c th hin bi:
- Hiu bit, kh
nng, thi
- Cc iu kin ni
tm khc

Hot ng hc tp
Hot ng hc tp ph

iu kin ngoi cnh (mi trng)
Hnh 2. Du hiu ca qu trnh dy hc.
Trang 11
3. HOT NG DY V HOT NG HC
Hot ng dy:
- Dy hc c hiu l mt hnh thc c bit ca gio dc (ngha rng), xem nh l mt
trng hp ring ca n (ca gio dc). Dy hc l con ng c bit quan trng trong
mi quan h bin chng v phi hp vi cc con ng, cc hot ng khc trong qu
trnh gio dc thc hin cc mc tiu v nhim v gio dc t ra.
- Dy hc l mt qu trnh truyn th, t chc nhn thc kin thc, kinh nghim x hi v
ngh nghip cho ngi hc nhm hnh thnh v pht trin nhn cch ni chung v nhn
cch ngh nghip ni ring. Dy hc bao hm trong n s hc v s dy gn b vi nhau,
trong s dy khng ch l s ging dy m cn l s t chc, ch o v iu khin s
hc.
- Dy hc l mt mt ca qu trnh dy v hc do ngi gio vin thc hin theo ni dung,
chng trnh o to nh nhm gip ngi hc t c cc mc tiu hc tp theo
tng bi hc hoc ton kha o to. Hot ng dy hc khng ch hng n yu cu
truyn th kin thc, hnh thnh k nng, k xo v thi ngh nghip ng n ngi
hc m cn gp phn pht trin tnh tch cc v t chc cc hot ng hc tp ca hc
vin.
- Dy l hot ng ca gio vin, khng ch l hot ng truyn th cho hc sinh nhng
ni dung p ng c cc mc tiu ra, m cn hn na l hot ng gip ch o
v hng dn hc sinh trong qu trnh lnh hi. Ch khi no nm bt c cc iu kin
bn trong (hiu bit, nng lc, hng th,) ca hc sinh th gio vin mi a ra c
nhng tc ng s phm ph hp hot ng hc t c kt qu mong mun.
Hot ng hc:
- Hc, theo ngha rng nht, c hiu l qu trnh c bn ca s pht trin nhn cch
trong hot ng ca con ngi, l s lnh hi nhng sc mnh bn cht ngi c
i tng ha trong cc sn phm ca hot ng con ngi. l hot ng phn nh
nhng mt nht nh ca hin thc khch quan vo thc ngi hc. Tuy nhin n ch
yu hng ngi hc vo lnh hi nhng chn l c loi ngi pht hin nhng
chng li l mi i vi h.
- Hot ng hc l mt hot ng nhn thc c o ca ngi hc, thng qua ngi
hc ch yu thay i chnh bn thn mnh v ngy cng c nng lc hn trong hot ng
tch cc nhn thc v ci bin hin thc khch quan.
Hot ng dy hc gm hai mt ca qu trnh l dy v hc lun i km bin
chng vi nhau. Hot ng dy - hc c cc c trng sau y:
- Th hin vai tr ch o ca gio vin
- L mt hot ng c mc ch r rng
Trang 12
- C ni dung, chng trnh k hoch c th
- Din ra trong mt mi trng nht nh (lp hc, xng thc hnh, phng th nghim)
- S dng cc phng tin a dng (ngn ng, thit b, ti liu)
- a dng v hot ng: nhn thc, tr tu, vn ng, thao tc,
- Kt qu hot ng dy c nh gi thng qua kt qu hot ng hc tp
4. MT S QUAN NIM V QU TRNH DY HC
Cho n nay c nhiu quan nim khc nhau v QTDH. Di y trnh by ngn
gn v mt s quan nim:
- Theo thuyt h thng, QTDH vi t cch nh mt h thng, gm c nhiu thnh t,
trong GV v hot ng dy, HS v hot ng hc l nhng thnh t c bn nht. Khng
c hai thnh t , c bit l khng c hc sinh v hot ng hc th khng th c QTDH.
Trong mi quan h dy hc trong QTDH, GV ng vai tr ch o vi t cch l ch th
tc ng s phm, HS khng ch l i tng chu s tc ng s phm m cn l ch th
nhn thc, ch th ca hot ng hc tp. Ch khi no thc s l ch th nhn thc th HS
mi tip thu mt cch c thc v c hiu qu s tc ng s phm. Vai tr ch th nhn
thc i hi hc sinh phi t gic, tch cc, c lp trong hot ng hc tp ca mnh.
- Theo quan im ca iu khin hc, ta c th coi QTDH l mt h iu chnh. Trong
h GV l b phn iu chnh, HS l b phn b iu chnh nhng ng thi t iu chnh
(xem hnh di). S iu chnh v s t iu chnh da trn nguyn l nn tng ca iu
khin hc, l lin h ngc, l s thu nhn thng tin v mc ph hp ca hnh ng
thc hin so vi hnh ng quy nh. C hai loi lin h ngc: lin h ngoi t HS n GV
ch yu gip cho s iu chnh ca GV v lin h trong bn thn HS ch yu gip cho s
iu chnh ca HS. Cc mi lin h ngc trong c to ra khng ch thng qua vic kim
tra, nh gi kt qu hc tp do GV tin hnh m cn thng qua s t kim tra, t nh gi
ca chnh bn thn HS. S iu chnh, s ch o ca GV phi lm sao cho s t kim tra, t
nh gi hnh thnh v ngy cng pht trin HS h t iu chnh v hc tp mt cch
t gic, tch cc v c lp, tc l lm cho hc tp tr thnh mt h kn iu chnh vi tnh
cht l mt h th cp trong h dy hc, HS va l khch th va l ch th ca QTDH.
V vy, QTDH di gc ny l qu trnh pht trin bin chng, trong c s thng nht
ca s iu chnh (dy), s c iu chnh v s t iu chnh (hc).
Trang 13

Hnh 4. iu chnh trong dy hc
- Theo thuyt thng tin, QTDH bao gm hai b phn l: b phn x l v truyn thng tin
(GV) v b phn thu nhn, x l, lu tr v vn dng thng tin (HS). Trong qu trnh , vn
rt c bn l lm sao kh c nhng thng tin, tn hiu nhiu khc nhau m bo cho
vic truyn v nhn thng tin c thng sut, t hiu sut v hiu qu cao.
Theo t tng cng ngh, v ang c vn dng ngy cng su rng vo lnh vc gio
dc. Theo , QTDH c coi l mt qu trnh cng ngh c bit.
II. THNH T CU TRC V BN CHT CA QU TRNH DY HC
1. THNH T CU TRC CA QU TRNH DY HC
QTDH vi t cch l mt h thng gm c nhiu thnh t c bn, trong GV cng
vi hot ng dy v HS cng vi hot ng hc l hai thnh t c bn nht. Mi ngi u
d dng thy rng nu khng c hai thnh t cng vi thnh t th ba l ni dung dy hc
th QTDH khng th xy ra.
Nh bt c hot ng no ca con ngi, hot ng hay QTDH cng c mc tiu,
cn s dng nhng phng php, phng tin v cui cng s t c nhng kt qu nht
nh. Tt c nhng thnh t trn tn ti v tc ng qua li ln nhau trong mt mi lin h
hu c cht ch v ton b qu trnh hay h thng dy hc li c t trong mt mi trng
kinh t x hi c bnh din v m ln vi m. Bt c lc no v u, h QTDH din ra l
cc thnh t c bn li tn ti v tc ng ln nhau trong mt cu trc xc nh ca
QTDH.
Nu ch xt cu trc ca chng dng gin n nht, th mt QTDH bao gm cc yu
t: mc ch (mc tiu dy hc), ni dung dy hc, cc hot ng dy hc, phng php
dy hc, phng tin dy hc v kt qu hc tp. Cc yu t trn c s quan h hu c vi

Chin lc dy, hc
Phn x ca
ngi hc
Gi tr tht
iu khin
Nhiu

MTDH
i tng
iu chnh:
Gio vin,
Mch chnh:
ND, PP,
o:
Kim tra
phng tin
T chp
hnh:
HS
Trang 14
nhau, ch c v chu s ch c ln nhau, trong mc tiu dy hc qui nh cc yu t
khc.
Mt khc, mc tiu dy hc ni ring v cc yu t khc ca QTDH ni chung c
xut pht t nhu cu ca x hi v chu s tc ng ca iu kin kinh t - vn ha x hi
khoa hc,... Ni cch khc, cc yu t x hi ny to nn mt trng x hi, trong din
ra hot ng dy hc. Ta c th m t mt cch n gin mi quan h gia cc thnh t c
bn ca QTDH nh s di y:

HOT NG DY HC

Hnh 3. Cu trc cc thnh t ca qu trnh dy hc

Kt
qu
dy
hc
Nhu
MI TRNG KINH T - X HI VN HA KHOA HC
dy
hc
gi
nh
MT DH
PPDH
PTDH
ND DH
cu
x
hi

2. BN CHT CA QU TRNH DY HC
Qu trnh dy hc l qu trnh tng tc gia con ngi vi nhau trong v s cc iu
kin nh hng nh chnh tr, kinh t, tm l, x hi, khoa hc gio dc, thc trng v trnh
khoa hc k thut,. Cho nn vic xem xt bn cht ca QTDH ny cng cn phi c
cch nhn tng th bao qut. Qu trnh dy hc c cc bn cht sau y:
a) QTDH l mt b phn ca qu trnh s phm tng th
Qu trnh s phm tng th hay qu trnh gio dc ngha rng l mt qu trnh c mc
tiu, c k hoch, c t chc, c hng dn nhm hnh thnh v pht trin nhn cch con
ngi p ng c cc yu cu ca x hi. Qu trnh thng bao gm hai qu trnh b
phn l qu trnh dy hc v qu trnh gio dc (ngha hp). QTDH l b phn chnh, c
ngha quyt nh n kt qu ca qu trnh s phm tng th, n ch yu nhm trau di hc
vn, hnh thnh v pht trin tri thc, k nng, k xo ngh nghip cho HS. Qu trnh gio
dc ch yu nhm hnh thnh l tng, nim tin v hnh vi o c cho HS
Trang 15
b) QTDH l mt qu trnh nhn thc
Mc tiu ca dy hc l, thng qua hot ng hc mt hot ng nhn thc c o
ca HS, lm cho hc lnh hi c nhng kinh nghim x hi m loi ngi tch ly c
nhm hnh thnh k nng, k xo ngh nghip.
Hot ng hay qu trnh nhn thc hc tp bc gio dc ngh nghip c nhng
c im ch yu sau:
Qu trnh nhn thc l qu trnh phn nh cc hin tng thc tin nhng khng phi
l phn nh tt c mi hin tng m l phn nh mt cch tch cc v chn lc. Ch nhng
g lin quan n nhu cu, hng th, n hot ng hin ti v s pht trin tng lai ngh
nghip ca c nhn mi c chn lc v phn nh.
Quy lut nhn thc ca loi ngi c W.I. Lnin nu ln trong cng thc ni
ting: T trc quan sinh ng n t duy tru tng, ri t t duy tru tng tr v thc
tin. Con ng bin chng ca s nhn thc chn l, nh vy bao gm hai giai on,
l giai on cm tnh v giai on l tnh. Tuy nhin, trong QTDH s nhn thc - hc tp ca
HS thng l nhn thc nhng iu m nhn loi bit, tc l nhng iu mi m ch i
vi chnh bn thn h. iu ng lu y l hot ng nhn thc ca HS khng cn phi
din ra theo nh trnh t v thi gian m loi ngi v cc nh khoa hc nhn thc ra chn
l . Ty thuc vo c im ni dung hc tp, kh nng v iu kin hc tp thc m HS
c th thc hin hot ng nhn thc hc tp i t c th n tru tng hay ngc li t
tru tng n c th.

c) QTDH l mt qu trnh tm l
Kha cnh tm l ca QTDH c ngha ht sc quan trng i vi s thnh cng ca
dy hc. Di y l mt s yu t cn c ch c bit m trong mt vi thp k qua tm
l hc v dy hc pht trin xc nh:
- mi la tui, qu trnh pht trin din ra khng ging nhau v mi la tui c
mt hot ng ch o tng ng khc nhau.
- Giao tip l con ng khc bn cnh hot ng hnh thnh nhn cch.
- Vic pht trin ng c hc tp nh l kch thch bn trong nhm thc y HS tham
gia hc tp mt cch tch cc v vic pht trin hng th nhn thc din ra ngay trong
qu trnh nhn thc l nhng vn c bit quan trng tc ng n cht lng v
hiu qu ca QTDH.
QTDH khng ch bao gm cc qu trnh mang tnh cht nhn thc m cn c s giao
tip gia GV v HS, HS v HS. Trong hc tp, HS tip thu khng ch bng t duy m cn
bng c cm xc na. S ch , say m, xc ng u chim t nht mt na nhng iu kin
Trang 16
ca nhn thc. Giao tip trong QTDH c nh hng rt mnh n ng c hc tp, ti s
hnh thnh thi hc tp ca HS.
Gio vin say sa vi b mn mnh dy, s t nh trong quan h vi HS, s gip
kp thi HS trong hc tp, tnh khch quan trong nh gi, thi ca GV,u nh hng
n kt qu hc tp ca HS. S kho lo s phm trong tip xc s lm tng hiu qu dy
hc.
d) QTDH l mt qu trnh x hi
Dy hc l s tng tc gia ngi v ngi, ngi v x hi bao hm t nhm lp
HS, tp th s phm, x hi trong trng, x hi ngoi nh trng, thng qua cc hot ng
dy hc gio dc chnh kha v ngoi kha trong v ngoi nh trng.
Hot ng hc tp ca hc sinh c din ra trong mi trng lp hc, nhm hoc
sinh. S giao lu tng tc nh hng ln nhau trong qu trnh hc tp. Gio vin cn phi
to ra mi trng c tnh tch cc cho hc sinh.
Mc tiu dy hc do x hi t ra (tnh quy nh ca x hi!) v gio vin cng l
ngi i din cho x hi, c x hi phn cng lm nhim v gio dc o to th h tr
thng qua vic t chc, iu khin, ch o QTDH trong nh trng.
Cng tc dy hc gio dc ca nh trng cn n s tham gia ng gp nhiu mt
ca cc lc lng x hi khc nhau di nhng kha cnh quan trng nh:
- Qu trnh pht trin chng trnh GD T (theo quan nim mi) ca nh trng cn
c thc hin trong s phi hp cht ch gia cc nh GD T vi cc lc lng x hi
ngoi nh trng, c bit l cc chuyn gia thc tin v nhng i din ca cc c s s
dng ngi tt nghip.
- Huy ng v tng cng cc ngun lc, nht l ngun lc ti chnh m bo cht
lng dy hc gio dc.
e) QTDH l mt qu trnh HS va l khch th va l ch th
Hot ng mang tnh khch th ca ngi hc l hot ng din ra di s hng
dn, t chc v kim tra gim st ca GV nhm tip cn vi i tng lnh hi. N bao gm
mt s hot ng sau y:
- Tip nhn v thc hin cc nhim v v k hoch hot ng hc tp do GV ngh.
- iu chnh hot ng hc tp di s kim tra, gim st ca GV
Hot ng mang tnh ch th ca ngi hc l hot ng hc tp sau:
- T gic, ngha l t ginh ly kin thc, k nng, thi ng n, khng b g p bt
buc t bn ngoi.
- Tch cc, ngha l cng tham gia vo qu trnh ging dy ca GV nh chm ch nghe
ging, tham gia pht biu mt cch c ph phn bin kin thc thnh ca ring mnh,
Trang 17
t mnh i kim thm kin thc o su m rng ch khng ch chp nhn nhng g
GV truyn th.
- T lc, c ngha l c lp suy ngh, c gng tm ti cc phng n gii quyt vn .
- Cng hp tc a ra cc phng n ti u.
- T ln k hoch v thc hin nhim v hc tp ca mnh ra.
- T kim tra iu chnh hot ng hc tp ca mnh.
f) QTDH l mt qu trnh ng, va mang tnh n nh v bt n nh
Mang tnh n nh bi v GV v HS dy v hc theo mt k hoch c mc ch,
phng php r rng. Theo hnh di, hot ng GV l hot ng ch o bao gm hot
ng kim tra iu chnh v nh hng HS HS thi im t
1
t c mt kin thc, k
nng, k xo v ng c thi nht nh. tin hnh cc hot ng ngi GV phi c
mt k hoch chun b trc nh gio n, gio trnh, k hoch o to,
Mang tnh cht bt n nh bi v con ngi hot ng khng ch theo nhng kin
thc, k nng v mong mun ca mnh m cn hot ng theo nhng iu kin ni tm cng
nh ngoi cnh tc ng. V d nh hnh trn, HS trong gi hc cn c nhng hot ng
ph ngoi mun ca GV, hoc do nhng iu kin bn ngoi tc ng lm cho qu trnh
b nhiu khng theo k hoch.
g) QTDH chu s tc ng ca iu kin bn ngoi v iu kin bn trong
iu kin bn ngoi l iu kin c bn tc ng gin tip n QTDH nh ng li,
quan im chnh tr, chin lc gio dc ca nh nc v x hi, nhng quy lut v tm l s
phm v tri thc x hi. N b chi phi bi nhu cu x hi.
iu kin bn trong l iu kin tc ng trc tip n qu trnh dy hc v xy ra
chnh trong qu trnh nh c s vt cht ca c s o to, thi , nng lc ca GV, mi
quan h gia HS v GV, kh nng ca HS.
h) QTDH l mt qu trnh iu khin v iu chnh ca GV kt hp vi qu trnh t
iu khin v t iu chnh ca HS
Qu trnh ny i hi phi c qun l ca thy v t qun l ca HS nhm to nn
s phi hp nhp nhng gia cc ng lin h xui v ng lin h ngc. Lm cho
QTDH tr thnh mt chu trnh khp kn (xem hnh di).

Hnh5. iu chnh trong qu trnh dy hc
Mc tiu DH Ni dung
T chc dy hc
PP PT HTTC
Kt qu
iu chnh
Kim tra
Trang 18
Trong QTDH, thng qua vic kim tra ca thy ra v s t kim tra ca HS, h c
th pht hin c nhng u im v thiu st ca mnh t iu chnh nh t khc phc
thiu st v pht huy nhng u im. Ngoi ra khi tranh lun, trao i kin vi bn b, tp
th HS cng c th t kim tra li kin thc nm v t iu chnh vic hc tp ca mnh.
III. NHIM V CA QU TRNH DY HC
1. GIO DNG HC SINH
Lm cho HS nm vng h thng tri thc vn ha, khoa hc k thut, k nng k xo
lao ng ngh nghip (ngi ta cn gi l nhim v dy ngh)
Chc nng gio dng bao gm vic tip thu cc tri thc khoa hc, hnh thnh cc k
nng, k xo chuyn mn ngh nghip.
Tri thc khoa hc bao gm cc s kin, khi nim, quy lut, l thuyt lin quan
n ngh nghip. Cc k nng, k xo ngh nghip bao gm cc k nng, k xo c th ca
ngh tng ng. Kt qu ca gio dng l to ra cc nng lc hot ng ngh nghip cho
HS.
2. GIO DC HC SINH
ng thi vi gio dng, QTDH cn thc hin chc nng gio dc, hnh thnh cho
HS th gii quan, quan im o c, nim tin, lng mong mun, hnh vi ng x v hot
ng thch hp trong x hi. Ngha l mt tng th phm cht nhn cch tiu biu cho x
hi (ngi ta cn gi l nhim v dy lm ngi)
Thc hin chc nng gio dc bt ngun hu c t chnh ni dung, phng php,
phng tin, nhng ng thi cng t s giao tip, giao lu gia GV v HS.
Thc cht chc nng gio dc ca dy hc l chc nng lm cho qu trnh dy hc
mang tnh mc tiu v c tnh gi tr ca x hi nht nh.
3. PHT TRIN HC SINH
Dy hc l to iu kin cho s pht trin c nhn nh nng lc nhn thc v nng
lc hnh ng, nng lc gii quyt vn sng to, nng lc t hc, t thch ng (ngi ta
cn gi l nhim v dy phng php).
Nhim v pht trin s c hu hiu hn nu c phng hng r rng li cun HS
vo nhng loi hnh hot ng c tc dng pht trin s cm th v lnh vc vn ng tr tu,
ch, cm xc, ng c ca c nhn HS.
Cn nhn mnh rng dy hc bao gi cng mang tnh pht trin c th ngi hc
nhng chng ta cha nh hng r rt cc phng php v ni dung dy hc theo hng
cho nn phm vi nhng phm cht cn pht trin c phn no b thu hp. Vi ngha ,
vic qu sang dy hc theo hng pht trin c ngha l m rng phm vi cc nh
hng pht trin, tng cng cc yu t sng to trong hot ng hc tp.
Trang 19
c im ca nhim v pht trin l n khng tn ti t n m l kt qu ca hai
chc nng gio dc v gio dng. Nhng cng , mc a dng, chiu su ca s pht
trin ph thuc vo gio dng v gio dc.
Mi quan h gia ba nhim v
C ba c mi quan h mt thit vi nhau: ci ny i trc ci kia, ci kia l hu qu
ca ci ny, nhng ng thi l iu kin tch cc ha nguyn nhn ban u. Hai nhim v
gio dng v gio dc hp li thnh c s cho nhim v pht trin.
Nhim v th ba n lt mnh, sau tch cc ha hai chc nng u. Bi vy cn
xt n tnh bin chng thng nht ca ba chc nng y khi tip cn n mi quan h qua li
gia chng vi nhau.
Ba nhim v c bn ny c thc hin bng cch ln k hoch tng th cc nhim
v ca bi dy (gio dng, gio dc, pht trin), ri la chn ni dung hot ng ca gio
vin v hc sinh, kt hp vi cc phng php, hnh thc v phng tin dy hc gii
quyt ln lt cc nhim v mt cch thch hp trong mi giai on ca bi hc, cui cng
kim tra, phn tch kt qu, ng thi nh gi tin thc hin ba chc nng trn.

IV. LOGIC CC KHU V NG LC CA QU TRNH DY HC
1. LOGIC CC KHU CA QU TRNH DY HC
Logic ca QTDH l trnh t vn ng hp quy lut c hiu qu ti u ca hc sinh
di s ch o ca gio vin i t trnh tri thc v trnh pht trin ca hc sinh khi bt
u nghin cu vn n trnh nm vng hon ton vn . Vy cn phi la chn v
sp xp phi hp theo mt trnh t nh th no DTDH t hiu qu cao v s lnh hi tri
thc, k nng, k xo ti u.
QTDH l mt qu trnh din ra mt cch c logic, tn trng cc quy lut tm l nhn
thc ca HS, mt khc xut pht t trnh tri thc v trnh pht trin ca HS. Do ,
trong phm vi mt ni dung dy hc nht nh, QTDH c th din ra theo nhiu kiu, nhiu
cu trc khc. Cc thnh phn ca cc kiu l nhng giai on k tip nhau v gi l cc
khu ca QTDH. QTDH gm cc khu:
- Gy ng c, chun b tm l, thc cho vic hc tp.
- T chc gii quyt cc nhim v nhn thc
- Cng c, hon thin, vn dng tri thc, k nng, k xo
- Kim tra, nh gi tri thc, k nng, k xo.
a) Gy ng c, chun b tm l, thc cho vic hc tp
Trang 20
Hot ng ca con ngi l hot ng c thc, c thc hin bt u bi thc
c y nhim v hot ng v xut pht t hng th c ng c. i vi hot ng
nhn thc cng vy, trc ht HS phi thc c nhim v nhn thc.
Mc tiu chnh ca khu ny l gy mu thun, to hng th, nhu cu v ng c hc
tp HS nhm li cun HS vo hot ng hc tp, kch thch tnh tch cc, lng ham mun
gii quyt vn nhn thc.
b) T chc gii quyt cc nhim v nhn thc
Mc tiu:
- Truyn t ni dung tri thc mi;
- T chc nhn thc cho HS;
- Kch thch nh hng mc tiu dy hc;
- T chc cho HS tm thy tri thc mi.
Ni dung tri thc mi phi trnh by theo th t logic, kt hp vi phng tin dy
hc trc quan cng nh cc phng php thch hp.
t c mc tiu ny gio vin cn (yu cu):
- Chun b y cc ti liu v phng tin dy hc;
- Son gio n k lng;
- Vn dng nhiu phng php dy hc mt cch hp l;
- Kch thch HS tch cc tip thu, tham gia vo qu trnh tm n kt qu ni dung nhn
thc;
- Huy ng, gii phng cc nng lc ca HS.
c) Cng c, hon thin tri thc, vn dng tri thc
Hc sinh phi lu tr ghi nh nhng iu tip thu sao cho y , chnh xc v
bn vng, khi cn li c th ti hin chng c nhanh, y v chnh xc ng thi vn
dng n. Mun vy hc sinh phi c cng c nhng tri thc, k nng mi hc thng qua
s ghi nh c ch nh, c k hoch.
Mc tiu:
- H thng ha li nhm hon thin tri thc
- Cng c nhng im quan trng
- Hnh thnh k xo v nng cao nng lc nhn thc
- Vn dng nhng kin thc va mi tip thu
Yu cu i vi gio vin:
- T chc cho hc sinh luyn tp
- H thng ha
- Vn dng tri thc mi hc gii quyt vn lin quan
d) Kim tra vic nm vng tri thc v k nng, k xo ngh nghip ca HS
Trang 21
Trong QTDH, khu ny c ngha c bit quan trng trong vic to ra mi lin h
ngc ngoi v trong iu chnh v t iu chnh hot ng nhn thc ca HS.
Mc tiu:
- To iu kin n tp nhng g hc;
- Kim tra mc pht trin hc sinh;
- Gip hc sinh t nh gi;
- Gip gio vin iu chnh, nh gi ng trnh ca tng hc sinh;
Yu cu i vi gio vin:
T chc kim tra nhn xt cht lng, t chc cho hc sinh t kim tra nh gi v
iu chnh.
Cc khu ca QTDH va trnh by trn hp li thnh mt th hon chnh tng ng
vi mt giai on hay mt chu trnh vn ng trong nhiu giai on hay chu trnh k tip,
lin tc. Chng c th lp i, lp li v xen k nhau, thm nhp vo nhau mi giai on hay
chu trnh .
Trnh t cc khu trn khng phi v khng th l bt buc mt cch cng nhc v
khng nht thit tt c cc khu u phi thc hin trong mi tit, mt phn bi dy.

2. NG LC CA QU TRNH DY HC
ng lc l s mong mun, s thi thc, l yu t thc y hot ng, lm cho
hot ng t mc tiu v hiu qu.
Cng nh mi qu trnh khc, QTDH vn ng v pht trin l do n c nhng yu t
thc y hay cn gi l ng lc. Nh vy, theo cch hiu thng thng, ng lc ca
QTDH l nhng yu t thc y QTDH hay thc y hc sinh tin hnh hot ng nhn
thc trong QTDH.
Mi s vt, hin tng ca th gii khch quan u vn ng v pht trin khng
ngng. Mi s vn ng u c ngun gc l s u tranh v thng nht gia cc mt i
lp, tc l gii quyt cc mu thun c bn ca s vt, hin tng. QTDH vn ng v pht
trin l do cc mu thun bn trong v bn ngoi ca n lin tc xut hin v c gii quyt.
Vic nhn thc c cc mu thun v gii quyt c cc mu thun HS s to nn
ng lc cho QTDH.
Cc mu thun ca QTDH gm cc mu thun gia cc thnh t cu trc nh gia
mc tiu, yu cu vi trnh hin c ca HS to nn cc nhu cu (xut hin HS di nh
hng ca GV) tip thu kin thc k nng v k xo vi cc kh nng thc t tha mn cc
nhu cu .
iu kin mu thun tr thnh ng lc:
Trang 22
Trong QTDH, khng phi c c mu thun ny sinh l t nhin c ng lc xut hin
(hng th nhu cu) m phi trong nhng iu kin nht nh th ng lc mi c hnh
thnh t mu thun :
(1) Trc ht mu thun phi c HS ch c v cm thy c kh khn nht nh
trong nhn thc v t c nhu cu gii quyt kh khn nhm hon thnh nhim v
hc tp ra.
(2) Mu thun phi va sc vi HS, tc l nhim v hc tp mi phi mc tng
ng vi gii hn trn ca vng pht trin gn nht ca HS m h c th gii quyt
c vi n lc cao nht v tr tu v th lc. iu l rt quan trng v nu va
sc mc bnh thng khng c n lc th khng c kch thch c t duy, khng
gy c hng th hc tp HS. Ngc li nu vn mc kh qu th s dn
n cng thng v mt hng th.
(3) Mu thun phi xut pht t s tin trin hp logic ca QTDH, ngha l mu thun
ny sinh mt cch tt yu trn con ng vn ng pht trin ca QTDH cng nh
qu trnh nhn thc ca HS v ph hp vi logic ca ni dung bi dy.
Khi HS thc c mu thun th s xut hin h nhu cu v hng th gii quyt
mu thun . Chnh v vy, nhu cu v hng th l nhng thnh phn ch yu ca ng lc.
Khi hc sinh khng c nhu cu v hng th th rt th vi vic hc tp. Gy ng c hc
tp l mt bin php s phm vi mc ch khi dy nhu cu v hng th hot ng tch cc
ngi hc. ng c ha hc tp khng ch l iu kin cho s hc tp m cn l kt qu
ca s hc tp.
ng c hc tp ca ngi hc ph thuc vo cc yu t sau y:
- Trnh hiu bit v kinh nghim c
- Tnh lin thng gia ni dung dy hc mi v kin thc c ca ngi hc.
- Tnh hung dy hc v d nh: ni dung dy hc, phng tin dy hc gio vin s
dng.
ng c hc tp xut pht t hai loi ng c sau y:
(1) Ni ng c hc tp (ngi hc t c). ng c ny lun gn vi mong mun t c
khng chu s tc ng ca ngi khc, th d c HS th thch mn ton, cn em th
thch mn vn)
(2) Ngoi ng c hc tp (L chu s tc ng kch thch t bn ngoi, th d c khen
thng, c quyn li no )
Khi thc hin QTDH, GV phi ch n cc c tnh v ni dung ca tng loi ng
c tc ng s phm to ng lc cho ngi hc. i vi loi (2), GV cn gy c s t
m tm hiu ni dung dy hc mi v d nh:
Trang 23
- Khi dy tm quan trng ca n i vi hot ng ngh nghip sau ny, hay mi lin
h ca chng i vi ni dung hc hay s lin thng vi cc mn hc khc
- To ra cc tnh hung c mu thun lm tng nhu cu
- c nhng bin php kp thi ng n nhm tng ng lc ca ngi hc v d
nh li khen ngi, cho im khuyn khch.
V. NGUYN TC DY HC
1. KHI NIM
- Nguyn tc dy hc l lun im c bn cn phi da vo khi ging dy nhng vn
khoa hc. Lun im c bn: ch o trc tip vic la chn ni dung v cc hnh
thc t chc dy hc, vn dng trong tt c cc khu ca QTDH cng nh trong tt c
cc mn hc.
- Tc gi khc cho rng, nguyn tc dy hc l nhng phng hng chung c c
kt thnh nhng lun im c bn, c gi tr ch o ton b cng tc dy hc theo
ng quy lut ca QTDH
2. CC NGUYN TC C TH
Vic trnh by h thng cc nguyn tc cng c nhiu cch khc nhau ty theo quan
im ca tng tc gi, c tc gi chia thnh 7, hay 8 hoc 10,nguyn tc. Sau y l cc
nguyn tc dy hc c th
Nguyn tc 1: m bo tnh thng nht gia gio dc t tng, gio dc khoa hc v
gio dc ngh nghip
Nh trng chng ta l nh trng XHCN, t di s lnh o ca ng, m bo
s gio dc nhng con ngi XHCN
Nh trng l nhng trng dy ngh, khng phi l nh trng dy ngh chung
chung. Do vic dy hc phi m bo tnh ngh nghip, tnh nghip v.
Nh trng chng ta l nh trng m c nhim v rt quan trng l o to con
ngi theo hng pht trin ton din (c ti, c c)
Khoa hc c sn sinh ra trong cuc sng, c t kt v rt ra nhng vn c
tnh quy lut nn khoa hc phi mang tnh chn thc khch quan. Ngi dy v ngi hc
phi tun theo nhng yu cu ca khoa hc.
Khoa hc phi mang tnh hin i (c v l thuyt v thc hnh) v nhng kin thc
hin i khng phi ph lc chng minh cho kin thc khoa hc. R rng, yu cu v mt
khoa hc ca hot ng dy hc l cao: yu cu v kin thc phi c sp xp logic, nht
qun, c tnh k tha t i ny sang i khc.
Trong qu trnh dy hc, nhng kin thc quan trng nht, nhng im nt, nhng
im cha kha phi c tp trung vo thc tin v tc ng vo cuc sng.
Trang 24
Trong qu trnh dy hc, cn gim bt tnh m t ca gio trnh, tng tnh ch o ca
l thuyt v a l thuyt ch o cho ngi hc.
- Phng php thng nht t tng v khoa hc:
Truyn th cho ngi hc bng ngn ng r rng, cch trnh by logic, phn b thi
gian hp l, n np lm vic khoa hc, ch trng lm cho ngi hc c c phng php
khoa hc mang tnh cht nghin cu.
- Phng php thng nht t tng v ngh nghip
Ch trng nui dng cc nh hng ngh nghip ngay t u l iu kin cn. Hin
nay, nhu cu ngnh ngh t ra rt cp thit, c bit l trung cp ngh. Hot ng dy ngh
cn cha c ch trng.
Nguyn tc 2: m bo tnh thng nht gia l lun v thc tin
L lun v thc tin l hai mt ca mt vn , b sung, h tr, thc y nhau cng
tin ln. Xt di gc l thuyt ca Mac-Lenin, l l thuyt v thc tin l hai mt tinh
thn v vt cht ca qu trnh nhn thc v ci to t nhin, ci to x hi, ci to bn thn.
Thc tin l ton b hot ng ca con ngi nhm m bo s tn ti v pht trin
ca x hi trong cc lnh vc sn xut, vn ha, hot ng x hi v trong cng tc thc
nghim khoa hc.
Thng thng, l thuyt i trc, dng l thuyt ch o thc tin, nhng i khi
thc tin ra trc, sau mi c kt thnh l lun.
Nguyn tc 3: m bo thng nht gia dy v hc
Hai mt ny h tr ln nhau: nu hc m khng cn dy th c th s i vo ng
vng, khng hiu qu. Dy v hc l hot ng song hnh, hot ng dy hc l ch o, cn
hot ng hc l ch ng.
Tnh t gic ca HS trong hc tp biu hin ch hiu c mc tiu hc tp, c
hng th hc tp, c ch i su vo ni dung ch khng phi ghi nh my mc.
Tnh tch cc biu hin vic HS bit khc phc kh khn, tp trung ch , tng
cng s suy ngh tp trung kin thc v tm cch gii quyt vn .
Tnh tch cc biu hin ch yu trong hot ng tr tu, trong HS vn dng, phi
hp ton b cc chc nng tm l, t mnh tin hnh cc thao tc t duy lnh hi tri thc.
Tnh c lp biu hin ngi hc lun lun ng no suy ngh nm tri thc,
khng cng nhn mt cch c tin bt c iu g cha hiu bng hiu bit v l l ca mnh
hoc lun lun tip thu chn l vi c ph phn v tinh thn hoi nghi khoa hc, lt ngc li
vn theo nhn thc ca bn thn tm li vn v trn c s hot ng ca h mang
tnh sng to.
kch thch HS hc tp cng vic lm ny sinh nhu cu hiu bit vn , lun t
HS vo tnh hung c vn . Gio vin cn d kin nhng kh khn m HS gp phi v
Trang 25
ra nhng yu cu cao hn, trn c s h rt ra nhng khi nim, quy lut c c s t
phn tch vn . Gio vin cng nn v cn gip HS tip cn khoa hc bng nhiu con
ng khc nhau: sn xut, hc tp.
Nguyn tc 4: m bo tnh thng nht gia c th v tru tng
C th: thy bng gic quan. C th trong trng hc l: cc dng c, dng dy
hc vn dng trong trng hc.
Trc quan t nhin: gip ngi hc nhn thc d dng (ng vt, thc vt, my mc)
Trc quan thc nghim: l mt dng ca trc quan t nhin gip HS tm hiu cc
hin tng, cc qu trnh xy ra trong thc t thng qua nim v thc nghim.
Trc quan m thanh: gip HS hc tp qua cc hnh tng m thanh (a hay bng ghi
m, a CD,)
Trc quan tng trng v trc quan th: gip pht trin t duy tru tng cho HS.
Trc quan ny phn nh quy c khi qut qua t duy: th, s , bn , bn v, Ngoi
ra GV cn s dng loi ngn ng hnh tng gip HS hiu bi v d lin h vi thc t.
Nguyn tc 5: Kin thc vng vng v t duy sng to
Kin thc vng vng l yu t quan trng. HS c kin thc vng vng GV phi
lun lun cng c nh lu, nh su, cho HS ti hin kin thc v k nng trong qu trnh
ng dng chng vo thc tin.
Vic cng c kin thc v k nng bng cch GV phi tin hnh trong sut QTDH v
trong cc khu ca QTDH. c bit coi trng vic thc tp, h thng ha tri thc.
GV t ngi hc t th lun c vn , x l vn , nm vng vn (T duy
mm do, kin thc vng vng)
Nguyn tc 6: Tnh khoa hc v tnh va sc
Va sc l ph hp vi trnh pht trin ca HS trong nhng hon cnh v tnh
hung nht nh. mi trnh , ngi hc c nhng kin thc khc nhau, vic hc phi ph
hp vi nng lc ca mi ngi.
Nguyn tc 7: m bo thng nht gia c nhn v tp th
HS lun nm trong mt khun kh nht nh, trong mt nhm, mt tp th nht nh.
Cho nn vic hc trng iu chnh l nh tc ng ca tp th. Mun gii quyt cho c
nhn th phi ch n tp th.
Bn thn vic hc li mang tnh c nhn (khng ai hc thay cho ai), c bit trong lm
bi, thi hay kim tra.
CHNG III. MC TIU V NI DUNG DY HC
I. MC TIU DY HC
1. KHI NIM
Trang 26
Muc tieu c hieu la: cai iem, cai y nh, cai mau mat mnh trong vao, nham
vao
1
.
Theo t ien tieng Viet thong dung NXB Giao duc 1998, thuat ng muc tieu
c giai thch la: ch at ra can phai at ti.
Theo R.F Mager muc tieu day hoc la mot li phat bieu mo ta ve ket qua nhng s
thay oi co tnh mong muon ngi hoc sau qua trnh day hoc
2
.
Theo Chr. Moeller: muc tieu day hoc la s mo ta ve trang thai ngi hoc sau qua
trnh day hoc at c.
3
Theo S. Bloom: Noi en muc tieu day hoc (leaner object) la chung toi muon noi
en loi phat bieu ro rang ve cac phng thc theo o chung ta co the mong i tao nen
s thay oi hanh vi hoc sinh thong qua day hoc. Nh vay, ngha la cac phng thc theo
o hoc sinh thay oi kien thc (t duy), tnh cam, va ong c tam ly hoa (ky nang ky
xo).

Hnh 6. Cc lnh vc ca mc tiu dy hc
Nh vy mc tiu dy hc l m t trng thi ca HS v kin thc, k nng, thi
trong thi im tng lai c tnh mong mun c a ra trong thi im hin ti hoc mc
tiu dy hc l s m t trng thi ca ngi hc sau mt kha hc hay sau khi hc xong
mt mn hc hoc sau khi hc xong mt bi, mt on bi hc phi c c v c kin thc,
k nng v thi (xem hnh trn)
Mc tiu dy hc c nhng mc tru tng khc nhau. Mc tiu dy hc ca mn
hc trong chng trnh s tru tng hn mc tiu dy hc ca mt on bi dy. Mc tiu
dy hc nh l nhng thc o nh gi thnh tch hc tp ca HS sau khi h tri qua
mt QTDH. Mt mc tiu dy hc bao gm cc chc nng sau y:
Mc tiu
dy hc
Kin thc
K nng
Thi
Tng thm tr tu
Hnh thnh cc k
nng hot ng
Thay i cm xc, thi
, gi tr o c
- Chc nng nh hng: GV ly mc tiu dy hc lm tin cho vic la chn, thit
k ni dung v phng tin dy hc v ng thi thc hin hot ng dy hc. Cn
HS thc c mc tiu dy hc iu chnh hot ng hc tp ca mnh.

1
Xem Nguyen Thuy Ai, phng phap day ky thuat, HSPKT, 1983 trang 36
2
Robert F. Mager: 1994
3
Xem Decker: Grundlagen und neue Ansaetze in der Weiterbildung 1984 trang 45
Trang 27
- Chc nng kim tra: n nh l nhng thc o m GV cn c vo nh gi
thnh tch hc tp ca HS.
- Chc nng ng c: nu GV khu gy ng c hc tp cho HS tt nh h thc
c mc tiu dy hc th h s c nhu cu hc tp v hnh thnh ng c hc tp.
2. PHN BC MC TIU DY HC
Christine Moeller (ngi c) chia mc tiu dy hc thnh ba mc khc nhau
- Mc tiu tng qut: l nhng mc tiu khi qut cho ton b mt kha hc hay mt
chng trnh o to. V d: HS nm c k thut cng ngh gia cng kim loi.
- Mc tiu trung gian: l mc tiu tng i c th nhng cha ch r tng trng thi
c th. V d: HS c kin thc v k thut cng ngh tin.
- Mc tiu c th, chi tit: l mc ch c th r rng v trng thi, thi cui cng v
iu kin thc hin. V d: HS trnh by c cc bc tin mt chi tit no .
Mc ch th c suy ra t mc ch tng qut v mc ch tinh c suy ra t mc
ch th. Trong cc chng trnh o to, chng trnh mn hc phn ln ngi ta
thng trnh by mc ch th. Cn trnh by mc ch tinh l nhim v ca GV khi
son gio n trc lc ln lp.
Mc tiu tng qut c tnh tru tng l cao nht, cn mc tiu chi tit l c mc tru
tng thp nht (xem hnh):

cao Mc tru tng Thp
Mc tiu dy hc
Mc tiu tng qut Mc tiu nhm Mc tiu c th
Mc tiu mn
hc, chng
trnh
Mc tiu dy hc
ca chng,
modul
Mc tiu dy hc
ca bi dy
Hnh 7. Cc cp din t mc tiu
3. PHAN LOAI MUC TIEU DAY HOC
1
Theo Ben Jamin S. Bloom , muc tieu day hoc gom co 3 loai: kien thc (cognitiv),
tam van hay ong c ta ly hoa (psychomotorish), cam xuc tnh cam thai o (affectiv).
a. Muc tieu ve kien thc( cognitiv):

1
Bloom, Benjamin: Taxonomy of Education Objectives, Hanbook I and II, New York 1956/1964
Trang 28
La muc tieu ve hieu biet, giai quyet van e. Loai muc tieu nay xet theo mc o tong
quat gom 6 mc o:
(1). Biet: Nhan biet c cac tri thc qua qua trnh tri giac, hnh thanh bieu tng,
cac hai niem ban au s khai thu ong.
(2). Hieu: Nam c ban chat, moi quan he, noi ham va ngoai dien cua cac khai
niem, he thong tri thc. Khong ch trnh bay lai c cac thong tin a thu nhan
ma con giai thch c bang chnh ngon ng cua mnh.
(3). Van dung: ng dung c cac thong tin a thu nhan e giai quyet c tnh
huong cu the hay mot nhiem vu nhan thc.
(4). Phan tch: co the phan tch noi dung thanh nhng chi tiet, bo phan va tm ra
c moi quan he cua chung.
(5). Tong hp: co kha nang tong hp t tng chi tiet lai va a ra tnh chat tong the
cua chung.
(6). anh gia: anh gia nhan xet c noi dung hay thong tin nao o. Muc tieou
baoc di eu nam trong muc ch cua baoc tren. Phan bac muc tieou la mot c
s cho viec thiet ke xay dng chng trnh mon hoc
Do phan bac muc tieu ve kien thc cua Bloom qua nhieu bac nen qua trnh va
cung khong can phai co mot thc o chi tiet tinh vi nh vay cho nen co nhieu tac gia e
xuat phan chia loai muc tieu nay thanh 4 cap o la: biet, hieu, van dung, anh gia nhan
xet thong nhat cho viec dien at muc tieu day hoc.
b. Muc tieu ve ky nang (psychomotorish):
Phan loai nuc tieu day hoc ve nhan thc va ve thai o co gia tr rat ln trong viec
lap chng trnh va hoat ong day hoc ly thuyet. Tng t, muc tieu day hoc ve tam van
(ky nang) khong kem phan quan trong trong viec day thc hanh. Dave
1
chia loai muc
tieu nay thanh 5 cap:
(1). Bat chc co quan sat : Thc hien cac thao tac, ong tac, hoat ong theo mau.
(2). Lam lai theo cau truc noi tam khong co s quan sat na: Cac ky nang a bc au
hnh thanh tren c s ch dan va nhng kien thc, kinh nghiem a hnh thanh.

1
la thanh vien nghien cu cua Ben Jamin S. Bloom
Trang 29
(3). Chnh xac hoa hoat ong cua c bap, th t hoat ong bat au quen dan: Hnh
thanh cac kha nang, nanglc lien ket, phoi hp ky nang trong qui trnh thc hien
mot cong viec hoac mot san pham nhat nh.
(4). Hoan thien th t cac hoat ong: Cac hoat ong nay phoi hp vi nhau nhuan
nhuyen. Hnh thanh ky xao.
(5). T ong hoa cac hoat ong, sang tao ky nang ky xao mi..
c. Muc tieu tnh cam thai o (affectiv):
Nam 1968 Krathwohl la thanh vien nghien cu cua Ben Jamin S. Bloom a a ra
cac cap muc tieu cam xuc. Ong chia loai muc tieu nay thanh 5 cap:
(1) ong long, cam xuc
(2) Phan ng (bang long, san sang hanh ong)
(3) To thai o
(4) Quan iem
(5) The gii quan
Do viec dien at trnh bay cac loai muc tieu nay kho nen t khi phan biet ro trong
viec trnh bay muc tieu day hoc trong chng trnh. Phan ln ch s dung mot so t mang
tnh chat tong quat nh co ao c, quan iem, the gii quan,
4. TNH CU THE VA CHNH XAC CUA VIEC DIEN AT MUC TIEU
DAY HOC
Muc tieu day hoc khong ch la iem e hoat ong day va hoc hng en, ma no
con la thc o e anh gia thanh tch hoc tap cua hoc sinh. Moi mot thc o eu co
nhng thang o va cac thang o rat chi tiet va chnh xac. Do vay muc tieu day hoc co
nhng tnh chat sau ay: (SMART)
S = specific C th
M = measurable o c
A = attainable thc hin c
R = realistic thc tin
T = time bound c iu kin thi gian
1
Cung theo quan diem o, theo tien sy Dng Thieu Tong mot muc tieu day hoc
ro rang la nhng cau phat bieu :
- Phai cu the, ro rang .

1
Dng Thieu Tong Trac nghiem va o lng thanh qua hoc tap - Bo GDT 1995 trang 14, 16.
Trang 30
- Phai at ti trong khoa hoc trong bai hoc .
- Phai bao gom noi dung hoc tap thiet yeu .
- Phai qui nh ro ket qua cua viec hoc tap ngha la cac kha nang ma ngi hoc co
c khi at c muc tieu.
- Phai o lng c.
Tom lai :
Muc tieu day hoc ro rang (tot) la nhng phat bieu ma thong tin c chnh xac
(khong sai lam, m ho ) ve ket qua at c theo mong muon cua ngi e ra. No phai
khong gom nhng t mang y ngha chung chung, m ho vi y ngha qua rong hoac qua
tru tng. V du nh cac t : Hieu, biet, nam c, phat huy c vv. No nen c xac
lap bang nhng t cu the, ro rang t gay m ho hay nham lan.
Muc tieu chi tiet cu the cua mot bai day tuy vao nhiem vu day hoc ma phai co the
the hien ro ca 3 loai muc tieu: kien thc, ky nang ky xao , thai o tnh cam. No c
trnh bay chi tit c th.
II. NI DUNG DY HC TRONG TRNG THCN V DY NGH
1. KHI NIM
Ni dung dy hc (NDDH) l mt thnh t quan trng ca QTDH. Ni dung dy hc
chnh l ni dung hot ng ca thy v tr trong sut QTDH. N c quy nh thng qua
chng trnh o to.
N l tp hp, l h thng cc kin thc vn ha x hi, khoa hc cng ngh, cc k
nng lao ng chung v chuyn bit cn thit hnh thnh v pht trin cc phm cht nng
lc ngh nghip p ng c yu cu ca lao ng ngh nghip trnh mong i.
2. CC YU T C BN CA NI DUNG DY HC
(1) H thng nhng tri thc v t nhin, x hi, t duy k thut v hot ng ngh nghip
Yu t c bn u tin l tri thc. Nu khng c tri thc th khng c bt k mt hnh
ng c ch ch no. Con ngi ch c th tip thu c mt phn kho tng tri thc m
loi ngi tch ly bao gm:
- Cc tri thc s kin, cc khi nim c bn v cc thut ng khoa hc, cc quy lut,
cc quy nh, cc hc thuyt.
- Cc tri thc v cch thc hot ng, v cc phng php nhn thc v lch s thu
thp tri thc cng nh lch s khoa hc.
- Cc tri thc nh gi, cc tri thc v cc chun mc.
Trang 31
- Cc tri thc v thi i vi cc hin tng khc nhau ca cuc sng do x hi quy
nh
Cc dng tri thc ny c lin quan mt thit vi nhau, mc d chng c vai tr khc nhau
trong vic thc hin cc chc nng ca tri thc. Do , trong QTDH cn bi dng cho
HS cc dng tri thc mt cch ng b ph hp vi bc o to.
(2) H thng nhng k nng, k xo hot ng tr c v hot ng chn tay
Thc ra kin thc v mt ny cha ng trong nhng tri thc thuc v yu t th
nht ca NDDH. Nhng y ch yu ni n kinh nghim vn dng tri thc vo thc tin.
i vi mi nhn cch, kinh nghim thc hin cc phng php hot ng ch tr thnh gi
tr ring khi chng ta l k nng, k xo ca nhn cch , tc l khi ngi HS lnh hi
khng nhng hiu, nh m cn bit vn dng thnh tho nhng tri thc vo thc tin.
(3) H thng kinh nghim hot ng sng to
Chng c loi ngi tch ly trong qu trnh pht trin cc hot ng thc tin.
Thng qua dy hc, chng m bo cho HS c nng lc tip tc pht trin nn vn ha x
hi. Ni cch khc, n c tc dng chun b cho h tm kim cch gii quyt nhng vn
mi cng nh chun b tham gia ci to mt cch sng to hin thc khch quan. Nh vy
m HS s pht trin c tnh tch cc sng to, mt khc phng v khc phc c tnh
th ng, tnh my mc, tnh hnh thc trong hot ng nhn thc v hot ng ngh nghip.
Kinh nghip ch ra rng, nu khi lng tri thc c tip thu di dng chun b sn, nu
nhng k nng c nm theo mt mu c sn th con ngi khng th pht trin c nng
lc sng to. V vy, vn t ra l cn phi bi dng cho th h tr nng lc sng to.
Hot ng sng to c c im ring ca n. Trc ht, n gip ngi hc c lp di
chuyn c tri thc, k nng vo tnh hung mi, c ngha l khi gii quyt mt vn mi
no do thc t sn xut t ra, h c th vn dng tng hp nhng tri thc, nhng k nng
tip thu c t trc.
gii quyt mt vn k thut phc tp i hi ngi hc phi s dng tng hp
cc kin thc ca nhiu mn hc khc nhau. Khng c ng mn, li sn cho gii php m
h phi t tm ly trn c s phi hp cc kin thc tip thu c trong qu trnh hc. HS
s v cn c nng lc nhn thy vn mi trong tnh hung quen thuc nh thy c chc
nng mi ca i tng, c lp phi hp cc cch thc hot ng bit vo tnh hung
mi, nhn thy cu trc ca i tng, nhn thy cch gii quyt ti u trong hng lot cch
thc gii quyt, xy dng cch gii quyt hon ton mi, c o khng ging vi cc php
gii quen thuc m cng khng phi l s phi hp nhiu phng thc bit.
Hot ng sng to cn c nhiu nt c trng phong ph khc na. Ch c th rn
luyn k nng hot ng sng to khi GV c thc y v tin hnh vic ny trong ton
b QTDH, mi ni, mi lc v mi mn hc, c bit trong thc tp ngh nghip.
Trang 32
3. CC YU T NH HNG N VIC LA CHN V XY DNG
NI DUNG DY K THUT NGH
T yu cu phn trn chng ta thy rng la chn v xc nh ni dung dy hc
trong dy hc ni chung v dy k thut ngh ni ring l mt vic lm kh. Bi v n cn
phi tr li cc cu hi nh: ni dung dy hc cho mt ngh o to chng ta cn phi ly t
u? Kt cu cc ni dung dy hc nh th no cho hp l?
Tip cn Curriculum (xy dng chng trnh o to) ngi ta xc nh ni dung dy
ngh da trn ba ngun sau y:
(1) S pht trin khoa hc k thut v cng ngh lin hoan n hot ng ca ngh cn
o to ti thi im xc nh ni dung dy hc, cng nh xu hng pht trin v
khoa hc cng ngh trong tng lai gn.
(2) Nhu cu ca x hi. Ni dung o to ngh phi p ng c nhu cu pht trin ca
x hi nh: lin thng vi cc bc o to trong h thng gio dc quc dn, gn o
to vi gio dc pht trin ngi hc, p ng ngun nhn lc cho cng nghip ha
v hin i ha t nc.
(3) Nhu cu ca th trng lao ng v ngi lao ng. C ngha l p ng c cc
yu cu ca ngh nghip v bc ngh . lm c vic ny phi thng qua phn
tch ngh nhm xc nh cc lnh vc hot ng ngh t xc nh ni dung
chuyn mn k nng v kin thc chuyn mn lin quan cn o to.
4. NHNG NH HNG V NGUYN TC PHT TRIN CHNG
TRNH O TO TRONG H THNG GIO DC NGH
Chng trnh o to c tnh php lnh, do cc t chc c thm quyn yy dng v
qun l. Vic o to c thc hin cc c s o to khc nhau v di hnh thc loi
trng khc nhau.
Theo qui nh iu 25 ca quyt nh 212/2003, U ban nhn nhn cc tnh, cc
trung v cac c s o to ngh chu trch nhim t chc xy dng v thm nh ban hnh
chng trnh o to ngh (trong h thng qun l ca BLTBXH). Cc chng trnh c
xy dng trn c s ca chng trnh khung do b ban hnh. Theo qui nh sm c hiu lc
iu 35 ca lut gio dc sa i c hiu lc t ngy 1 thng 1 nm 2006: Th trng c
quan qun l nh nc v dy ngh phi hp vi B trng, Th trng c quan ngang b
c lin quan, trn c s thm nh ca hi ng thm nh ngnh v chng trnh dy ngh,
quy nh chng trnh khung cho tng trnh ngh c o to bao gm c cu ni dung,
s lng, thi lng cc mn hc v cc k nng ngh, t l thi gian gia l thuyt v thc
hnh, bo m mc tiu cho tng ngnh, ngh o to. Cn c vo chng trnh khung, c s
dy ngh xc nh chng trnh dy ngh ca c s mnh.
Trang 33
i vi cc trng trung hc chuyn nghip, xy dng chng trnh o to c qui
nh trong iu 35 ca lut gio dc sa i c hiu lc t ngy 1 thng 1 nm 2006 nh sau:
B trng B Gio dc v o to phi hp vi B trng, Th trng c quan ngang b
c lin quan, trn c s thm nh ca hi ng thm nh ngnh v chng trnh trung cp
chuyn nghip, quy nh chng trnh khung v o to trung cp ngh nghipbao gm c
cu ni dung, s mn hc, thi lng cc mn hc, t l thi gian gia l thuyt v thc
hnh, thc tp i vi tng ngnh, ngh o to. Cn c vo chng trnh khung, trng
trung cp ngh nghipxc nh chng trnh o to ca trng mnh.
Nh vy mi trng phi t xy dng chng trnh o to cho chnh trung minh
theo khung chng trnh o to ca B qun l chuyn mn.
Chng trnh khung giao duc THCN ban hanh theo quyet nh so 21/2001/Q BGD va
T ngay 06/6/2001 bao gom nhng thanh phan c ban sau:

Ra
trng
Cau truc noi dung
ao tao
Cac mon hoc chung
10%
Van hoa pho thong
30%
Ky thuat c s
10 15%
Chuyen mon (ly
thuyet chuyen
mon, thc hanh c
ban ) 40 45%
Thc tap
san xuat
10%
Quan he gian tiep
Quan he trc tiep
Hnh 8. Cu trc chng trnh khung gio dc trung cp chuyn nghip.
Sau y l mt s nguyn tc nh hng xy dng chng trnh o to ngh:
- Tun th theo Danh mc ngnh ngh o to ban hnh;
- m bo tnh ton din, khoa hc, h thng, ph hp v n nh;
- m bo thng nht ca cc nhm ngh trong nhm ngh v tnh c th ca tng
ngh;
- Nguyn tc nh hng nng lc thc hin;
- Nguyn tc thc tin: gn vi th trng lao ng v ph hp vi trnh pht trin v
k thut, cng ngh ca cc lnh vc sn xut;
- Nguyn tc va sc: ph hp vi i tng u vo v bc o to.
Trang 34
- Nguyn tc lin thng dc v ngang gia cc chng trnh o to v lin thng gia
cc bc o to v ngh trong nhm ngh.
5. QUI TRNH XY DNG CHNG TRNH O TO NGH
NDDH c xy dng theo quan im v pht trin chng trnh o to
(Curriculum Development). Xy dng v pht trin chng trnh o to gm by bc
trong ba giai on nh hnh v.
2. M t tnh hung (Kt qu l cn thit phi pht trin, xy dng chng trnh o to)
- Phn tch chng trnh c th (nu c)
- Phn tch nhu cu x hi v vic o to ngh ny cho vic pht trin x hi, vng,
- Phn tch thc trng v k thut cng ngh ca nn sn xutt.
3. Xc nh i tng u vo v u ra
- Trnh u vo, gii tnh ca HS trong mi quan h ca h thng gio dc quc dn
- Loi bng cp, chng ch trong h thng vn bng ca quc gia.
4. Phn tch ngh, phn tch cng vic
- Phn tch ngh theo kiu truyn thng hoc v theo phng php DACUM
- Lp danh sch danh mc cc nhim v v phn tch cc cng vic ca ngh v k nng
cn thit ng thi cc kin thc lin h.
5. Xc nh mc tiu ca chng trnh o to
- Xc nh trng thi cui cng ca HS sau khi thc hin xong qu trnh o to phi t
c (c th din t di dng tng qut hoc c th)
6. La chn v xc nh cu trc ni dung dy hc
- Xc nh cc n v ni dung v ni dung dy hc chi tit
7. Dy thc nghim
- Son, chun b bi dy; Tin hnh dy th
8. nh gi
- Kim tra v nh gi qu trnh dy hc
- nh gi chng trnh o to v s hp l gia mc tiu, ni dung v qu trnh thc
hin
Chng trnh o to ngh phi m v mm do trong mt khung chng trnh ph
qut mang tnh chun quc gia, c phn cng v phn mm ph hp vi c im, iu kin
ca tng a phng, vng a l.
Ni dung chng trnh o to c th cu trc theo ba kiu:
- H thng mn hc
- H thng cc mn hc kt hp vi cc modun
- H thng cc modun tch hp

Trang 35

CHNG IV. PHNG TIN DY HC
I. NHNG C S CHUNG V PHNG TIN DY HC
1. KHI NIM V PHNG TIN DY HC
Phng tin dy hc c nhiu nh l lun dy hc trn phm vi th gii, do nhng
quan im khc nhau cho nn a ra nhng nh ngha khc nhau v phng tin dy hc.
Phng tin dy hc theo ngha rng:
PTDH l ton b cc yu t s dng vo trong qu trnh dy hc nhm tc ng n s
chuyn bin ni dung t c mc tiu dy hc.
Nh vy da vo nh ngha trn ta thy phng tin dy hc bao gm cc yu t nh
cc vt liu dy hc cc cng c dy hc, my mc nguyn vt liu v k c kin thc, k
nng, k xo sn c ca gio vin v sinh vin cng nh k c ch hc tp.
Phng tin dy hc theo ngha hp:
PTDH l nhng i tng mang ni dung dy hc, c s dng trc tip vo qu
trnh dy hc chuyn bin ni dung hng n mc tiu dy hc.
Hay phng tin dy hc l:
- Phng tin truyn thng bao gm mt tp hp k hiu ca mt hoc nhiu ngn
ng (ngn ng vit, m thanh, k hiu, hnh nh...) c trnh by v lu tr trn gi
mang thng tin nhm mc ch dy hc t r u y n t mt ni thng tin t
i tng pht n n i tng thu (ngi hc)
- Cha ng mt ni dung dy hc nhm tc ng n i tng thu (ngi hc):

Phng tin k thut dy hc: l nhng phng tin my mc thit b nh l nhng cng c
ch to v l nhng phng tin trnh chiu, khuych i cc phng tin dy hc theo ngha
hp trong qu trnh dy hc.
Sau ay la v du ve phng tien day hoc theo ngha hp va phng tien ky thuat:

Trang 36

Ngi dng / ngi nhn (hc sinh)
Lu gi
PTDH
truyn t,
trnh by
ch to
ngi ch to / ngi gi (gio vin)
tp hp k hiu + ni dung
Gi mang hnh thc ti hin mc ch P. php
C. c trnh by
PT cng c

Hnh 12. Phng tien day hoc - gia mang thong tin - Phng tien k thut
2. CHC NNG CA PHNG TIN DY HC TRONG QTDH
XT THEO MI QUAN H C BN CA QA TRNH DY HC
Giao vien
Hoc sinh Noi dung day hoc

PTDH:
c quan Tr

Hnh 13. Moi quan he c ban cua qua trnh day hoc
PTDH:
Trc quan
iu khin
Luyn tp
T s ny ta chng ta thy r mi quan h gia gio vin v hc sinh phng tin
dy hc c chc nng s trnh by trc quan. Gia hc sinh v ni dung, phng tin dy
hc c chc nng iu khin, trc quan v luyn tp noi dung day hoc. T s nay ta
chung ta thay ro moi quan he gia giao vien va hoc sinh phng tien day hoc co chc
nang s trnh bay trc quan. Gia hoc sinh va noi dung, phng tien dy hc co chc
nang ieu khien, trc quan va luyen tap.
Chc nng trc quan ca phng tin dy hc:Trnh by ni dung l c th trnh by
cu to chc nng qui trnh no ca vt tht hoc qu trnh t nhin. Nhng nhng i
Trang 37
tng trnh by c khi lng ln hoc nguy him hoc v iu kin no khng th a
vo lp hc c th gio vin dng cc phng tin khc trnh by v d nh tranh, nh,
phim n chiu, phim tinh ng - tnh. C trng hp ni dung dy hc khng phi l mt
i tng nhn thy s thy c m nhng cu vn nhng cng thc... Khi phng tin
dy hc cng s lm chc nng trnh by trc quan ni dung.
Chc nng iu khin ca phng tin dy hc: Trnh by ni dung khng th qu
trnh dy hc ch gi l hon thin c, m cn phi iu khin hc sinh hot ng hc
tp nh khi dy tnh tch cc, gy s ch v t chc hc tp ca hc sinh. Nhim v ca
gio vin l la chn phung php trnh by v mc iu khin no cho ph hp vi
mc ch dy hc.
. c nng luyn tp, th nghim Ch
C mt s phng tin dy hc, hc sinh tng tc trn phng tin nh lm th
nghim, luyn tp. Thng qua m nm vng tri thc v k nng k xo.
XT THEO CC KHU CA QA TRNH DY HC
Qa trnh dy hc c thc hin qua cc khu. Mi khu m nhim mt chc nng
nht nh nhm t ti mc tiu dy hc. Phng tin dy hc c s dng vo cc khu
dy hc nhm thc hin cc chc nng ca cc khu . Nh vy phng tin dy hc gm
cc chc nng sau y:
(a) Gy ng c, chun b tm l, thc cho vic hc tp
Mi mt gi dy hc hay mt on bi hc gio vin phi bt u bng gy ng c
hc tp nhm gy s ch v to ng c hc tp cho hc sinh chun b tip thu bi mi
nh:
Khi dy nhng kinh nghim v kin thc ca hc sinh.
To tnh hung c vn .
Gy cm xc v tm quan trng ca ni dung bi hc i vi hot ng ngh
nghip ca hc sinh.
To mu thun vi nhng g hc sinh bit...
Phng tin dy hc lm chc nng ny c th l: phim, nh, phim video.
(b) T chc gii quyt cc nhim v nhn thc
Mc tiu dy hc phn ln c trin khai thng qua khu ny. Phng tin dy hc
lc ny lm chc nng trc quan v iu khin, luyn tp th nghim. Ni dung ca phng
tin bao gm nhiu thng tin khc nhau nh: S chuyn ng, hnh nh, m thanh, ch vit
hoc tng hp. Phng tin dy hc s dng trong khu ny c th l: phim n chiu; vt
tht, m hnh; tranh nh; chng trnh dy hc Mutilmedia; phim cc loi; phiu thng tin,
phiu giao bi...
(c) Cng c, hon thin tri thc, vn dng tri thc
Trang 38
Kin thc v k nng hc sinh va thu c trong khu trc gio vin phi kim
tra li xem hc sinh t c mc no so vi mc ch dy hc ra t
cng c li mt ln na. Phng tin dy hc cho khu nay thng l phiu giao bi, hoc
chng trnh dy hc theo kiu tr li c phn hi
(d) Kim tra
Cc hnh thc kim tra gm kim tra ming, kim tra vit, kim tra thc hnh v test.
Phng tin dy hc lm chc nng kim tra rt t v khng ph bin my. Thng thng
gm phiu kim tra hoc cc chng trnh kim tra.
3. PHAN LOAI CUA PHNG TIEN DAY HOC
Co rat nhieu cach phan loai khac nhau sau ay la mot so cach:
(1) Phan loai theo cac kenh thu nhan thong tin cua con ngi:
Phng tien nghe: bang am, CD am.
Phng tien nhn: loai hai chieu (ch viet va hnh anh) va loai ba chieu (mo hnh)
Phng tien nghe nhn: phim day hoc
(2) phan loai theo hnh thc lu tr:

Hnh 14. Phng tien day hoc, phng tien ky thuat day hoc va a phng tien
PTDH tng t (analog) PTDH s (digital)
a phng
tin
Phng tin
k thut
Tng tc
Lin kt
4. TNH CHAT CUA PHNG TIEN DAY HOC
Phng tien day hoc co nhng ac tnh sau ay:
(a) Tnh ngng gi: Tnh ngng gi c the hien cac yeu to nh bao ton, lu tr
hoac tai tao lai cac qua trnh, cac s kien, cac hien tng e phuc vu cho cong tac day
hoc.
Trang 39
(b) Tnh gia cong: ay la s bien oi cac yeu to nao o so vi noi dung hien tng
that nham thuc ay hoac km ham. Tnh gia cong cho phep chung ta co the bien oi, che
bien, bien tap lai e phu hp vi muc ch yeu cau trong viec s dung.
(c) Tnh phan phoi: Tnh phan phoi cua PTDH c xem xet nhng yeu to nh
truyen tai cho nhieu ni khac nhau trong cung mot thi iem hoac khuech ai len nhieu
lan e ap ng cho nhu cau so ong c trc tiep tham gia, bao am tnh kinh te ky
thuat va hieu qua cao.
5. VAI TR CA PHNG TIN DY HC V CC HNH THC S DNG
5.1. VAI TR CA PHNG TIN DY HC TRONG GIO DC NI CHUNG
a. vai tr ca phng tin dy hc trong vic dy
Phng tin c th ng nhiu vai tr trong qu trnh dy hc. Cc phng tin dy
hc thay th cho nhng s vt,. . hin tng v cc qu trnh xy ra trong thc tin m gio
vin v hc sinh khng th tip cn trc tip c. Chng gip cho thy gio pht huy tt c
cc gic quan ca hc sinh trong qu trnh truyn th kin thc, do gip cho hc sinh nhn
bit c quan h gia cc hin tng v ti hin c nhng khi nim, quy lut lm c s
cho vic c rt kinh nghim v p dng kin thc hc vo thc t sn xut. Phng tin
dy hc c cc c trng ch yu nh sau :
- C th cung cp cho hc sinh cc kin thc mt cch chc chn v chnh xc. Thng tin
hc sinh thu nhn c tr nn ng tin cy v c nh lu bn hn.
- Lm cho vic ging dy tr nn c th hn, v vy tng thm kh nng tip th nhng
s vt, hin tng mt cch chc chn hn.
- Rt ngn thi gian ging dy m vic lnh hi kin thc ca hc sinh li nhanh hn.
- Gii phng ngi thy gio khi mt khi lng ln cc cng vic tay chn, do lm
tng kh nng nng cao cht lng dy hc.
- D dng gy c cm tnh v s ch ca hc sinh.
- Bng vic s dng phng tin dy hc, gio vin c th kim tra mt cch khch quan
kh nng tip th kin thc cng nh s hnh thnh kin thc, k nng hc sinh.
Cng dng ph bin ca phng tin dy hc trong vic dy l h tr cho thy gio
trn lp. Cc phng tin dy hc c thit k tt c th nng cao v thc y vic hc ca
hc sinh v h tr c lc cho thy gio nh lm chc nng trnh by v chc nng iu
khin.
Ngy nay, nhiu phng tin dy hc c sn xut di hnh thc hng ha
thng mi, thy gio c th dng trc tip hay ci tin cho ph hp vi ni dung v phng
php ging dy ca mnh.
b. Vai tr ca phng tin dy hc i vi vic hc
Trang 40
Phng tin dy hc cng c s dng c hiu qu trong cc trng hp y hc
chnh quy khng c thy gio hay dng hc nhm.
Trong gio dc khng chnh quy (o to t xa), cc phng tin nh video cassette v
cc phn mm ca my vi tnh c cc hc vin s dng t hc ti ch lm vic hay nh
ring.
Vic hc theo nhm trn lp c lin quan cht ch vi vic t hc. Cc hc sinh hc
tp cng nhau trong mt nhm hay kt hp vi thy gio trong mt n h s c trch
nhim cao hn trong hc tp. Cc cng ngh dy hc mi nh phng tin a nng khuyn
khch hc sinh tin tng vo kh nng nhn thc ca bn thn trong hc tp. S dng cc ti
liu t hc to cho thy gio c nhiu thi gian chn on v sa cha cc sai st ca hc
sinh, khuyn bo cc c nhn hay dy km mt ngi hay mt nhm nh.
Thi gian m thy gio c c lm cc hot ng nh vy ph thuc vo chc nng gio
dc c giao cho cc phng tin dy hc. Trong mt vi trng hp , nhim v dy hc
hon ton c th giao cho phng tin dy hc.
Ngoi hai kiu dy hc trn, ngi ta cn ch ti hai dng dy hc c tnh cht ring
1a: gio c t xa v gio dc c bit.
c. Vai tr ca phng tin dy hc trong gio dc t xa
Gio dc t xa ang c pht trin rt nhanh trn phm vi th gii lm cho vic dy
hc c tin hnh khng cn ph thuc vo bin gii, thnh ph hay quc gia. cc nc
cng nghip pht trin, vic o to - hc sut i 1 mt yu cu bc bch v khoahc k
thut pht trin rt nhanh i hi ngi lao ng phi lun lun nng cao nghip v ca mnh
mi c th tip tc lm vic c.
Gio dc t xa c p dng rng ri trong cc lnh vc thng mi, k ngh, y t,
hnh chnh quc gia... Thng qua cc hc vin c nng cao trnh v c cung cp
cc thng tin mi nht v ngh nghip. Hin nay, nhiu trng p dng gio dc t xa
dy cc hc vin c trnh khc nhau cc vng xa xi ho lnh.
c tnh ring ca gio dc t xa 1 c s ngn cch gia gio vin v cc hc sinh
trong qu trnh dy hc. Nh th ni dung gio trnh ch c chuyn giao thng qua phng
tin dy hc. Phng tin dy hc t xa c th ch yu 1 cc phng tin in (cc loi sch,
phiu kim tra, phiu hng dn hay cc thut ton...).
Ngy nay, mt lot cc phng tin dy hc mi nh bng m thanh, bng video,
phn mm my vi tnh, i video, v cc video tng tc c gi ti cc hc sinh xa km
theo cc ti liu hng dn. Do s pht trin nhanh ca cc phng tin truyn thng nh h
thng thit b TV, Radio ging bi t xa, thit b hi ngh t xa(Video Konfrenz)...c p
dng to nn mt loi dy hc t xa "trc tip" v chng cho php gio vin v hc sinh c
th trao i vi nhau trong qu trnh dy hc. . .
Trang 41
d. Vai tr ca phng tin dy hc trong gio dc c bit
Phng tin dy hc ng vai tr lt quan trng trong gio dc cc hc sinh khuyt tt.
Cc tr em b khuyt tt cn c s x 1 gio dc c bit. Cc tr em chm pht trin tr tu
cn c cc kha hc c cu trc cao bi v kh nng tip thu v t hp cc thng ip vo
b nh c nhiu hn ch.
Cc hc sinh nghe km v nhn km cn nhiu t liu hc tp khc nhau. Phi tng
cng cc phng tin nghe cho cc em nhn km hn 1 cc hc sinh bnh thng. Cc sch
"ni" (bng m. thanh k chuyn, ging bi, hng dn...) rt cn cho hc sinh nhn km
h s dng trn lp hay ti gia nh.
i vi gio dc c bit, cc phng tin dy hc phi c la chon thch hp vi
cc yu cu kh nng ring ca tng loi hc sinh khuyt tt.
Ngy nay, c xu hng a cc hc sinh khuyt tt vo hc chung trong cc lp hc
ca hc sinh bnh thng cc em ho nhp vi cng ng, khng cm thy b phn bit
i x trong x hi. lm c vic d, phi thit k cc phng tin c bit cho cc hc
sinh c bit ny b cho cc khim khuyt v sinh 1 v tr tu ca h, m bo cho h c
th tham gia cc lp hc bnh thng.
5.2. CC HNH THC HC BNG PHNG TIN DY HC
Vi chc nng trnh by trc quan v chc nng iu khin ca PTDH, n c th s dng
trong nhiu hnh thc dy-hc khc nhau. Sau y l cc hnh thc dy-hc vi phng tin
dy hc:
(a) Hc qua s trnh by PT ca gio vin: Gio vin s dng phng tin da hc
trnh by ni dung trong gi ln lp nhm chc nng trc quan.
(b) Hc bng chng trnh: Cc ni dung dy hc c thit k thnh mt chng trnh
vi nhng s gia cng s phm th t logic cc bc (chng trnh ha) nhm gip hc sinh
t hc theo ni dung. Ni dung chng trnh c lu gi trn gi mang thng tin l a CD
hoc ci t ln mng.Cc chng trnh ca loi ny c thit k theo dng r nhnh hoc
v tuyn tnh). Hnh thc hc theo chng trnh bng da CD gi theo ting Anh l CBT
(Computter Based Traing) cn hnh thc hc qua mng gi theo ting Anh l WBT(Web
based Training).
(c) Hc bng ti liu in t (Script): Cc ti liu dng sch gio trnh trn giy c
chuyn thnh dng in t. V cu trc ni dung ti liu ny khng khc g vi ti liu di
dng sch thng. Nhiu tc gi gi loi ti liu ny l sch in t. Ti liu in t phn ln
lu di dng tp tin pdf hoc word trn a CD hoc trn Internet.
(d) Hc t t chc v t iu khin vi phng tin dy hc h phng tin dy hc -
Learnsystem. Phng tin dy hc dng h dy hc c thit k theo cc modul ring bit,
Trang 42
ngi hc c th t do chon cc Modul ni dung t hc theo nhng s thch ca mnh.
Kt cu ca mt modul c thit k theo nhng s phm hp logic vi qu trnh t
hc, t kim tra.
(e) Hc bng phng tin da hc dng h dy hc - Learnsystem c s tr gip
ca ngi hng dn (Tutor). Vic hc thng qua t hc v trao i thng tin qua mng
vi ngi tr hun v nhm bng E-Mail, Chat...
Cc hnh thc hc trn c biu th nh hnh di y:

Hc bng h PT kt hp vi
ngi tr hun,
Hc qua s trnh by
PT ca gio vin
Hc bng chng
trnh
T hc, t t
chc, c tr hun
o
Hc bng ti liu script
T hc bng h PT
Hc bng h PT kt hp
vi nhm
Hc qua s trnh din
ca thy
P
P
P
l
l
l
a
a
a
t
t
t
t
t
t
f
f
f
o
o
o
r
r
r
m
m
m

P
P
P
o
o
o
r
r
r
t
t
t
a
a
a
l
l
l

Hnh 15. Cac hnh thc hoc bang phng tien day hoc.

II. VAI TR CA CC KNH THU NHN THNG V CC BIN PHP S
DNG PHNG TIN DY HC
1. VAI TR CA CC KNH THU NHN THNG TIN V PHNG TIN
DY HC
Hoc tap la mot s quan sat co can nhac t nhng kinh nghiem cua mnh e hnh
thanh len nhng kien thc mi. S quan sat phai thong qua nhieu c quan cam giac. S
lu gi lai c nhng kinh nghiem (kien thc va ky nang) qua cac thu nhan khac nhau
c the hien nh sau:

Trang 43
Nghe
Nghe & nhn
ni
Nghe
& nhn
Nhn
lm

Hnh 16. S lu gi thng tin, kinh nghim qua cc knh thu nhn thng tin
Cac cau tuc ng sau cung the hien s so sanh cac kenh thu nhan thong tin: Tram
nghe khong bang mot thay, tram hay khong bang tay quen (tuc ng viet nam), ieu toi
nghe toi quen, ieu toi nhn toi nh, ieu toi lam toi hieu (tuc ng trung hoa)
Mot buoi day hoc co hieu qua tot nhat khi co s minh hoa ay u.
Vdu: rieng ngon ng noi cha co the lam sang to c tnh trang cua mot oi tng co
nhieu moi quan he, nh dien ta mau sac o am chang han hay giai thch nguyen ly hoat
ong cua may ma khong ket hp vi phng tien nhn.
1
Cung van e vai tro va hieu qua cua phng tien day hoc, Bruner a mo ta bang s o
sau ay:

1
BRUNER, J.S.: Learning Through Experience and Learning Through Media. In: Olson, Media and Symbols.
The 73rd Yearbook of the NSSE, I, Chikago (1974), trang. 120-150

Trang 44

Qu trnh hnh thnh kinh
nghim:
- Khi qut tru tng
- Hnh thnh biu
tng trc quan
Hot ng
gin tip
ch vit
ting ni
K hiu
K hiu
S
Phim kt hp vi am thanh
nh ng
(Film, Animation, ...)
Biu tng
nh tnh
(Foto, Grafik, ...)
M phng
(Modelle)
Th n

Hnh 17. Thap hieu qua s dung phng tien day hoc- qua trnh hnh thanh
kinh nghiem (hay con goi la thap kinh nghiem cua Dale)
Hnh tren c gi la thap hiu qu s dng cc loi phng tin dy hc. Mot so
tai lieu con goi la thap cac mc o trc quan ca Dale
1
. Truc ng cua thap mo ta viec
hoc bang hanh ong kinh nghiem i t hot ng trc tiep en gian tiep roi hnh thanh
bieu tng en khai quat tru tng, tc la i t cu the en tru tng. Truc ngang mo ta
s lnh hoi c cua hoc sinh sau khi hoc bang cac phng tien day hoc tng ng. Theo
thap nay, khi trnh bay mot van e nen s dung vat thc la tot nhat. Con trnh bay bang
li hoac ky hieu th mc o thu nhan c hoc sinh la t nhat. S dung cac phng tien
nhom ky hieu khi hoc sinh a co bieu tng ve cac oi tng o. Do vay khi day hoc
can ket hp s dung cac phng tien day hoc.

1
Dale s dng hnh ny ca Bruner c s ci bin.
ghim
Gi cch
ng vai
i tng tht
Tht
(i tng, qu trnh, ...)
Hot ng trc tip
Hiu qu s dng PTDH
Trang 45
2. MT S BIN PHP TNG HIU QU DY HC
Nh a phan tch phan tren, phng tien day hoc ong vai tro rat quan trong
trong qua trnh day hoc. No lam cho hoc sinh tiep thu tot noi dung bai day. Song moi loai
phng tien co mc ong tac ong nhat nh. Do vay ngi giao vien can phai:
(1) Ket hp tac ong nhieu kinh thong tin: nghe, nhn, mo phong, lam trong bai day;
(2) Tao ieu kien e hoc sinh co c s quan sat thc tien:
- a ra ch tiet that; Ket hp vat that vi cac phng tien khac;
- Ket hp gia ly thuyet va thc hanh;
(3) Tuan thu cac nguyen tac day hoc sau:
Nguyen tac trc quan
Noi dung day hoc phai hnh anh hoa
Lien thong lien he vi kien thc cua hoc sinh
Ngon ng trnh bay phai phu hp v hoc sinh
Hoat ong hoc phai thong qua nhieu kenh thu nhan thong tin
Tranh qua tai ve noi dung cho hoc sinh
Chu y mc o trc quan theo thap kinh nghiem cu Dale
Nguyen tac va sc
Gian lc hoa noi dung khoa hoc phu hp vi trnh o cua hoc sinh
S gian lc phai tuan thu theo nguyen ly khong co mau thuan
S gian lc noi dung sao cho hoc sinh phai co gang mi lam c

CHNG V. PHNG PHP DY HC V HNH THC T CHC DY HC
I. I CNG V PHNG PHP DY HC
1. KHI NIM PHNG PHP DY HC
Phng php:
- Phng php l hnh thc vn ng bn trong ca ni dung.
- Phng php l cch thc, con ng t ti mc tiu nht nh, gii quyt nhng
nhim v nht nh. Phng php bao gi cng c xy dng trn c s ca i tng nht
nh. Xut pht t mc tiu tm ra phng php hnh ng.
Phng php c mt s c im c bn:
- Tnh mc tiu l du hiu c bn ca phng php. Mc tiu no phng php ny
phng php gip con ngi thc hin c mc tiu ca mnh: nhn thc th gii v ci
to th gii v qua t ci to mnh.
Trang 46
- Phng php c tnh cu trc trn con ng i ti mc tiu con ngi phi thc hin
mt lot cc thao tc c sp xp theo mt trnh t logic, c h thng, c k hoch.
- Phng php gn lin vi ni dung. Phng php thay i theo tng i tng
nghin cu. Ni dung qui nh phng php, nhng bn thn phng php c tc dng tr
li ni dung lm cho ni dung pht trin ln mt bc mi.
Phng php cng c xc nh trn c s ni dung, c im ca i tng. Nh
vy i tng no, mc tiu no th c phng php . Khng c phng php vn nng
cho mi i tng, cho mi mc tiu. Ngc li khi c h thng phng php hon chnh th
bn thn n tc ng tr li ni dung lm cho ni dung t cht lng cao, mc tiu sng r.
Ni cch khc mc tiu ni dung qui nh phng php, phng php chu s chi phi ca
mc tiu, ni dung. Nhng n c tc ng ngc tr li gip t mc tiu, ni dung.
Phng php dy hc:
Trong qu trnh dy hc, phng php dy hc l mt nhn t c bn quan trng.
Cng vi ni dung m ngi hc c th chim lnh tri thc, k nng k xo theo nhng
phng php khc nhau v kt qu t c cng khng ging nhau.
Do tm quan trng i vi phng php v qu trnh dy hc, t lu phng php
dy hc lun lun l trung tm ch ca cc nh gio trn th gii v trong nc. Cho n
nay phng php dy hc vn ang l mt phm tr c cc nh l lun dy hc quan tm.
C nhiu kin khc nhau v khi nim cu trc s phn loi, xu th pht trin
Ni chung l lun v phng php dy hc c pht trin ngy cng hon thin
trn c s k tha c ph phn v chn lc nhng thnh tu v tm l s phm v l lun dy
hc, c bit l nhng t tng mi v dy hc v pht trin v tch cc ha,ti u ha qu
trnh dy hc.
Sau y l mt s nh ngha v phng php:
- Bch khoa ton th ca Lin x nm 1965: "phng php dy hc l cch thc lm
vic ca gio vin v hc sinh, nh m hc sinh nm vng kin thc, k nng, k xo, hnh
thnh th gii quan, pht trin nng lc nhn thc".
- Phng php dy hc theo theo Nguyn Ngc Quang:"cch thc lm vic ca thy v
tr di s ch o ca thy nhm lm cho tr nm vng kin thc k nng, k xo mt cch
t gic,tch cc t lc, pht trin nhng nng lc nhn thc v nng lc hnh ng, hnh
thnh th gii quan duy vt khoa hc...".
- Phng php dy hc l nhng cch thc, l con ng, l phng hng hnh ng
gii quyt vn nhn thc ca hc sinh nhm t c mc tiu dy hc.
Nh chng ta bit qu trnh dy hc l qu trnh nhn thc c o ca ngi hc sinh
di s ch o, t chc iu khin ca gio vin. Phng php dy hc c cc c trng
sau:
Trang 47
- Phng php dy hc vi c im l tng hp nhng cch thc hot ng ca thy v
tr,
- Hot ng ca hc sinh l tch cc, c lp, sng to bng chnh hnh ng tr tu ca
mnh nhm lnh hi tri thc, bin yu cu khch quan thnh nhu cu pht trin ch quan
ca bn thn h. Ni cch khc phng php dy hc nhm gip hc sinh thc hin c
cht lng v hiu qu nhim v v mc tiu dy hc.
- Hot ng dy hc lun c tnh hai mt l hot ng dy v hot ng hc. Hot
ng dy c tin hnh theo nhng phng php dy, cn hot ng hc c tin
hnh theo nhng phng php hc c t chc ca thy. Phng php dy hay phng
php hc l nhng hnh thc t chc ca thy. t c mt mc tiu dy hc no
gio vin khng ch t chc dy trong nh trng m c th t chc cho hc sinh
tham quan, hc ti xng trng, hay thc tp trong x nghip.
Nh vy phng php dy cn c ngha rng hn l nhng phng php dy trong
lp hc m cn l nhng hnh thc t chc gi hc ca thy. mt s nc XHCN (trc
y) cng nh TBCN v mt s tc trong nc s dng cc khi nim HTTCDH v phng
php dy hc nh nhng khi nim ng ngha. (Hnh thc t chc dy hc chng ta s tm
hiu k mc sau)
t c mc tiu dy mt gi hc gio vin cng cn phi xem xt l gi hc y
theo cc bc no v vic lnh hi tri thc ca hc sinh theo nhng con ng logic no.
Nh vy phng php dy hc l cc bc thc hin ca thy v tr trong gi dy v l cu
trc con ng lnh hi theo s vn ng ca ni dung dy hc.

2. PHN LOI CC PHNG PHP DY HC
Phng php dy hc rt a dng v hot ng dy v hc chu s chi phi bi nhiu
yu t, mc tiu, ni dung. Hn na bn cht, cu trc ca phng php dy hc cng rt
phc tp. V vy, vic phn loi phng php cn nhiu tranh lun, cn nhiu quan im
cha thng nht.
Nhn chung mi cch phn loi u da vo nhng quan im sau y:
(a) Cn c vo mc ch ca l lun dy hc
M.A anhilp v B.P Exipp phn ra cc nhm sau y:
-(1) Nghin cu ti liu mi, hnh thnh k nng, k xo. (2) Cng c, hon thin kin
thc, k nng, k xo. - (3) ng dng kin thc k nng, k xo. (4)- Kim tra nh gi kin
thc, k nng, k xo.
(b) cn c vo ngun kin thc v tnh c trng ca s tri gic thng tin.
Vi quan im ny E.I.Prpxki, E.I.Golant phn ra cc nhm phng php sau y:
- Phng php dng ngn ng. - Phng php trc quan. - Phng php thc hnh.
Trang 48
(c) Cn c vo c trng hot ng nhn thc ca hc sinh
I.A.Lerne M.N.Skatkin chia nh sau:
- Gii thch minh ha, ti hin.
- Trnh by nu vn .
- Tm ti tng thnh phn.
- Nghin cu.
(d) Cn c vo mc tch cc, sng to ca hc sinh
R.C.Sharmar phn loi phng php dy hc ra lm hai loi :
- Dy hc ly GV lm trung tm (teacher centred) tc l vai tr v hot ng ca gio vin l
ch yu. Hot ng ca HS l th ng.
Thy thuyt trnh ging gii, gii thch cn k ni dung bi hc, tranh th truyn th vn hiu
bit v kinh nghim ca mnh cho HS. Gio n c thit k theo mt ng thng chung
cho mi HS , GV ch ng thc hin theo cc bc chun b sn.
Hc sinh th ng tip thu, nghe, ghi chp, c hiu, c nh nhng iu gio vin dy. i
lc HS tr li nhng cu hi do GV nu ra v nhng vn n gin.
- Dy hc ly HS lm trung tm (pupil centred), y qu trnh dy hc hng vo nhu cu,
kh nng, hng th ca HS. Nhm mc ch pht trin nng lc t nhn thc, nng lc c
lp, pht trin t duy. GV v HS cng kho st nhng vn , tng kha cnh ca vn ,
GV ng vai tr ch dn, HS tch cc, ch ng t lc nm tri thc .
(e) Phn loi theo mt trong v mt ngoi
Mt h thng phn loi c gi tr c gng xy dng cht ch v mt logic xt t nhiu
phng din khc nhau gip gio vin nm c tng th v phng php dy hc,
Klingberg nh l lun dy hc ca CHDC c v Nguyn Kim B
1
v a ra m hnh
phn loi phng php dy hc xt v phng din mt ngoi v phng din mt trong theo
(hnh thc t chc dy hc v phng php dy ng khi nim). Phng php dy hc c
chia thnh 2 nhm: Xt v phng din mt ngoi v phng din mt trong (xem bng
trang sau). Th no l nhm phng php xt theo phng din mt ngoi? l cc
phng php c th d nhn thy xy ra trong qu trnh dy hc bng cch quan st hnh thc
t chc gio tip gia thy - tr - ni dung v d nh nhm phng php:
- Hnh thc t chc dy hc ( hc theo bi lp, tham quan, hc trong qu trnh lao
ng,)
- Hnh thc t chc cng ng hc tp (Dy hc ton lp, dy hc theo nhm, dy hc
c nhn - phn ha).

1
Nguyn B Kim: Phng php dy ton. Nm
Trang 49
Trang 50
- Cc hnh thc hot ng ca thy v tr: thuyt trnh, trnh by trc quan, din trnh
lm mu, m thoi, tho lun.
Cn nhm phng php dy hc xt theo phng din mt trong l da theo s vn ng
ca ni dung v tin trnh thc hin trong qu trnh dy hc, n gm 4 nhm sau:
- Cc chc nng l lun ca qu trnh dy hc ( Cc chc nng iu hnh qu trnh dy
hc)
- Cc phng php gii thiu ti liu mi; - Cc phng php cng c ti liu mi.
- Cc phng php vn dng kin thc, k nng, k xo
- Cc phng php h thng ho, khi qut ho.
- Cc phng php kim tra - nh gi kin thc, k nng, k xo.
- Cu trc con ng lnh hi tri thc n gin (phng php logic): Cc bc tin
hnh theo th t ca cu trc con ng lnh hi tri thc n gin ca con ngi nh
theo qui np, din dch, phn tch hay tng hp, k tha- pht trin (genetisch)
- Cu trc con ng lnh hi tri thc phc hp , chuyn bit: Gm cc phng php
nh dy hc theo chng trnh ha, dy hc gii quyt vn , dy hc theo Algorit..
Trang 51
Bng 2. H thng phng php dy hc.
Mc tiu chung v gio dc hay nhng nh hng chung v phng php dy hc
PP. dy hc tnh ton din, pp dy hc nh hng hnh nng (hot ng), pp dy hc nh hng gii quyt vn , PP dy hc tch cu..

Kiu phng php chung (Concept)
Kiu phng php dy hc m, kiu thng bo ti hin, kiu da hc pht hin, kiu dy hc kin to, kiu dy hc thng bo

CU TRC BN NGOI (Hnh thc t chc) CU TRC TRONG (Vn ng ca ni dung dy hc)
Theo con ng nhn thc Hnh thc t chc
HT. t chc gi
hc (dy hc)
HT. t chc
cng ng hc
tp
Hnh thc hot ng (kiu
hot ng)
Mc ch, chc nng l
lun
n gin
(PP lgic)
Phc hp
- Dy hc trn
lp (ln lp)
- Dy hc trong
qu lao ng
- Tham quan
- Trin lm
- Thc tp
- Thi, kim tra
- Dy hc ton
lp
- Dy hc theo
nhm
- Dy hc theo
c nhn

- Nhm pp truyn th:
Thuyt trnh, din trnh
- Nhm pp i thoi: m
thoi, tho lun
- Nhm pp nghin cu,
thc hnh: PP nghin cu,
pp thc hnh...
- PP gy ng c
- PP nghin cu ni
dung tri thc mi
- PP ng dng tri thc,
KN
- PP. cng c
- PP. kim tra nh gi
- PP phn tch tng
hp
- PPP qui np
- P din dch
- PP K tha pht trin
- PP h thng ha

- Phng php dy hc
gii quyt vn ,
- PP dy hc chng
ha,
- PP dy hc Algorit
...
Cc phng php a hp: Phng php dy hc theo d n, PP dy hc dnh hng hot ng, PP dy hc 6 bc, PP nghin cu tnh
hung, pp th nghim, pp sm vai, PP tnh hng in hnh (PPdy khi nim, P

3. MT S KIU PHNG PHP
3.1. KIEU PHNG PHP DY HC THNG BO TIP NHN (THNG
BO TI HIN)
Cu trc hot ng hc tp trong kiu dy hc ny ch yu l theo cc hnh thc dy
hc trong gio vin thng bo hc vin tip nhn tri thc. Thng thng c s thay i
thng xuyn gia cc hnh thc thng bo tri thc ca gio vin (exposition) v cc bi
luyn tp (practice) ca hc vin. Trong trng hp c t chc tt, giai on luyn tp
nhiu hn giai on thng bo tri thc.
GIO VIN HC VIN
a ra cu trc tri
thc sp xp
TCH CC HA NG C

Thy c tng quan v cu trc logic ca
ti liu hc tp Thng bo tri thc
(GV l ngun tri thc)
Bi tp luyn tp

Cng c/ ng dng
Luyn tp
TIP NHN TRI THC
Sinh vin lnh hi tri thc
HNH NG

Vn dng tri thc trong cc tnh hung,
Hnh 18. Cu trc hnh ng ca kiu dy hc thng bo tip nhn
Dy hc theo kiu phng php ny, tri thc c sp xp theo mt cu trc r rng,
cht ch. Thng qua gio vin, tri thc c truyn th ti hc vin di dng thng bo v
c tch hp vo vn tri thc sn c ca ngi hc. Hc vin tip nhn tri thc theo cu
trc c sp xp.
V mt ni dung, hc vin nh hng vo cu trc tri thc ca cc mn khoa hc. V
mt phng php, hc vin tp trung vo vic cng c v vn dng nhng iu hc trong
nhng mi quan h khc nhau. Tuy nhin nhc im c bn ca l thuyt dy hc ny l
hn ch tnh tch cc nhn thc v sng to ca hc sinh.
3.2. KIU PHNG PHP KHM PH V GII QUYT VN
Xut pht t lun im Tm l pht trin v th hin qua vn ng (S.L.
Rubinstein), t nhiu thp nin gn y, cc chnh sch gio dc cng nh khoa hc dy hc
lun i hi tng cng vai tr ch th ca ngi hc trong vic hc tp. Cc kt qu nghin
Trang 52
cu cho thy rng, dy hc thng bo tip nhn dn n nhng tri thc nng v m t, gii
thch nhng khng vng chc.
Mc ch quan trng ca kiu phng php dy hc tch cc sng to l nhm pht
trin nng lc gii quyt vn . V vy dy hc gii quyt vn l mt trng tm ca dy
hc tch cc sng to. Mt vn xut hin khi ngi ta nh t ti mc ch no ,
nhng li cha bit rng t n bng cch no, v nh vy khng th s dng nhng cch
thc, nhng k thut hay hnh ng quen thuc gii quyt vn . gii quyt vn ,
i hi phi nm c nhng qui lut ca phng php gii quyt vn vi t cch l
chin lc ca vic tm kim v pht hin. Trong dy hc gii quyt vn , vic hc tp cn
hng vo vic khm ph nhng mi quan h cn cha bit i vi ch th hc tp. Qu
trnh hc tp bao gm ba qu trnh din ra ng thi: lnh hi tri thc, ch bin tri thc v
nh gi tri thc.
Bn cht ca dy hc gii quyt vn l: hc vin nhn thc v hiu c vn , lp
k hoch gii quyt, thc hin gii quyt vn v thng xuyn t kim tra vic gii quyt
vn .
GIO VIN HC VIN
t vn

Gip qu trnh hc tp

Gip nh hng kt qu
NHN BIT VN
Phn tch vn v cc gi thuyt a ra
GII QUYT VN
Kim tra gi thuyt v tm cch gii quyt
vn
VN DNG
nh gi cch gii quyt vn
Vn dng cch gii quyt vn
Hnh 19. Cu trc hnh ng ca dy hc tch cc sng to
Cc vn xut hin trong nhng tnh hung xc nh. V vy bn cnh khi nim dy
hc gii quyt vn ngi ta cn dng khi nim dy hc theo tnh hung. Dy hc theo
tnh hung nhm gii quyt cc vn trong mt tnh hung c th. Trong dy hc theo tnh
hung, ngi ta c bit ch n nhng tnh hung gn gi vi lao ng ngh nghip hay
tnh hung ca cuc sng.
II. NHOM CAC PHNG PHAP TRUYEN THU
Trang 53
1. PHNG PHAP THUYET TRNH
1.1. C S CHUNG
Phng php thuyt trnh l phng php gio vin s dng ngn ng v phi ngn ng
truyn t cho ngi hc h thng thng tin v ni dung hc tp. Ngi hc tip nhn h
thng thng tin t ngi dy v x l chng ty theo tnh ch th ngi hc v yu cu
ca dy hc.
Phng phap thuyet trnh la cach thc giao vien dung li noi e trnh bay mot
noi dung nao o theo mot he thong chu ong trc lp hoc sinh b ong.
iem noi bat cua phng phap nay la tnh chat thong bao trong li giang cua thay,
con Hc sinh th tiep nhan mot cach thu ong nhng thong tin o ma khong can tac ong
g en oi tng nghien cu. Ho ch nghe, nhn theo li giang cua thay va ghi nh.
Phng phap nay cho phep hc sinh ch at ti trnh o tai hien cua s lnh hoi.
Muc ch s pham cua phng phap thuyet trnh:
- Thong tin truyen thu cho hoc sinh mot noi dung mang tnh khach the: bao cao, mieu
ta, ke chuyen, giang thuat va giang giai.
- Thong tin ve quan iem y kien trc mot van e noi dung mang tnh chu the: bnh
luan, nhan xet.
- Thuyet phuc, kch thch hoc sinh ve moi quan he cua mot van e nao o.
Vi mc ch s phm l thng tin truyn th, thng thng bi thuyt trnh bao gm
cc ni dung cn truyn t sau:
- Cc kin thc v chnh b mn khoa hc (cc biu tng ngh thut, cc khi nim,
cc quan h,;
- Kin thc v phng php lun, phng php nhn thc s vt;
- Kin thc v thi , v gi tr (nh gi, nhn thc v gi tr, xc lp gi tr,);
- Kin thc v hnh vi ng x (cc quy tc ng x, nhn thc v trch nhim, vai tr,).
1.2. DIM MNH V HN CH CA PHNG PHP
im mnh:
- Th nht: vi cch din t lu lot, r rng, d hiu, ph hp vi logic nhn thc v
trnh ngi nghe, phng php thuyt trnh chuyn ti n ngi hc mt
khi lng ln thng tin cn thit cho s lng ln hc sinh m gio vin cht
lc c t kho tng tri thc ca x hi.
y l im mnh ca phng php thuyt trnh m khng d g cc phng php
khc c c. Trong khong thi gian ngn (chng hn mt tit hc), gio vin c th
Trang 54
cung cp cho ngi hc mt khi lng thng tin rt phong ph, c cu trc theo mt
logic cht ch. Hoc sinh tiep thu tai lieu bang con ng ngan nhat.
- Th hai: cung cp cho ngi hc nhng thng tin cp nht, cha kp trnh by
trong cc ti liu gio khoa. Thng thng, cc tri thc c m t trong ti liu gio
khoa, gio trnh m nh trng yu cu ngi hc phi c thng lc hu hn s pht
trin hin ti ca lnh vc khoa hc . Bi thuyt trnh ca gio vin tt l ngun cung
cp nhng thng tin cp nht l thuyt v thnh tu v nhng ch ang nghin
cu.
- Th ba: bi thuyt trnh khc vi c hiu. Thuyt trnh l giao tip trc tip gia
ngi ging v ngi nghe. V vy, khi thuyt trnh, ging vin c th thng xuyn
thay i cc bin php, cc th thut thuyt trnh v hiu chnh li ni dung ti liu cho
ph hp vi trnh hin ti ca ngi nghe. Thi v s nhit tnh ca ging vin
khi thuyt trnh c vai tr quan trng trong vic tch cc ha hot ng hc tp v
nghin cu ca ngi hc, truyn cm hng v sng to cho h.
- Th t: cc bi thuyt trnh khng ch cung cp thng tin v i tng hc tp cho
ngi hc m cn cung cp cho h khun mu v phng php nhn thc, phng
php tng hp, cu trc ti liu hc tp; gip ngi hc phng php nhn thc.
Hn ch.
Thuyt trnh cng c nhiu hn ch. C th k ra kh nhiu hn ch ca phng php
ny khi so vi cc phng php dy hc hin i:
- Thu c rt t thng tin phn hi t pha ngi hc, do dy hc ch yu l truyn th
mt chiu. Ch y s dng c ch ghi nh v t duy ti to ca ngi hc.
- Mc lu gi thng tin ca ngi hc rt t. Do tr nh ngn hn v tr nh lm vic
ca ngi nghe thng xuyn b qu ti. V vy cn thit phi c cc phng tin h
tr ghi nh.
- Tnh c th ha trong dy hc thp, do ging vin phi dng mt s bin php chung
cho c nhm, lp hc sinh.
- t c s tham gia tch cc ca ngi hc. Mc khai thc v lin kt gia kinh
nghim c ca ngi hc vi ni dung mi rt thp. Ngi hc gn nh th ng
tip nhn thng tin t pha ngi thuyt trnh, t c c hi th hin v p dng cc
tng ca mnh i vi ti liu hc tp. Do , bi hc d dn n n iu, nhm
chn.
- Thi gian thu ht v duy tr s ch ca ngi hc vo ni dung bi hc thp hn cc
phng php khc.
Trang 55
1.3. PHN LOI
Mc ch chnh ca phng php thuyt trnh trong dy hc l truyn th cho hc sinh
mt ni dung mang tnh khch th. Trn c s ny, ty theo cch thc thuyt trnh ngi ta
phn thnh ba loi sau:
Ging gii Gii gii l phng php thuyt trnh m trong gio vin dng li v cc
phng tin gii thch lm sng t mt vn no ; to ra s lin kt gia vn
vi kinh nghim hin c ca ngi hc. Qua gip ngi hc lnh hi c n.
Gio vin gii thch, chng minh cc s kin, cc khi nim, cc t, cc thut ng, qui
tc, nh l, nh lut, cc nguyn tc hot ng bng cc lun c, s liu, th d c th.
Ging gii nu c cc thuc tnh cho th d ng - sai, tng t khc bit, dng khi nim
hc so snh khi nim mi, cha ng cc yu t phn on, suy lun nn c nhiu
kh nng pht trin t duy logic, sng to ca hc sinh. Vai tr ca gio vin rn luyn hc
sinh k nng chng minh vn mt cch ti u. Ging gii p dng ging cc khi nim
c bn mi, c bit khi hc sinh khng hiu bi hoc mc sai lm. Thi gian dy t 5 n
10 pht.
Ging thut: Ging thut l k li, thut li, m t li nhng hin tng, th nghim
hoc trnh by lch s qu trnh pht trin mt i tng no . Ni dung ging thut phi
c lin quan n bi hc, dn bi cu chuyn gm: nhp , thn bi, kt lun, c s liu,
hnh nh, ti liu minh ha c trch dn hay c th c chng minh trn c s khoa hc,
a thi s, thng tin mi vo lp hc. Cng c th s dng phng tin trc quan, phng
tin k thut minh ho cho vic trnh by ca mnh hoc t mt s cu hi nhm thu ht
s ch , nhm nh hng vic lng nghe hoc nhm kch thch tnh tch cc hoc kim tra
kt qu vic lnh hi tri thc ca hc sinh. Sau khi nghe ging thut hc sinh phi rt ra c
kt lun cu chuyn k.
Din ging: Din ging l gio vin thuyt trnh kt hp bng phn trnh by mt vn
hon chnh, c tnh phc tp tru tng v khi qut trong mt thi gian tng i di.
Khi din ging gio vin c th kt hp phng php dy hc khc nh ging gii, ging
thut, m thoi, s dng ti liu, algorit, nu vn phn tch, tng hp, so snh, h
thng ho, khi qut ho, nh gi cc lun im khc nhau, s dng ti liu khi cn thit v
chuyn tip r rng nhm rt ra kt lun vng chc c tnh thuyt phc cao to cho hc sinh
nim tin khoa hc k thut. Din ging trng ph thng, dy ngh gio vin trnh by ti
liu theo ni dung, mc sch gio khoa gio trnh v thnh thong t cu hi xen k, hc
sinh tr li. Din ging trng i hc chim t 40% - 60% thi gian dnh cho bi dy,
gio vin trnh by ti liu c th thu hp (b qua bt hoc i su) hoc m rng dn bi ca
gio trnh, gio vin t cu hi, sinh vin suy ngh v gio vin tr li. Nu cch y vi th
Trang 56
k, nhng gio s v bc hc ch c nhng cun sch dy v km theo li bnh lun trc
sinh vin trong nhng ging ng i hc, th ngy nay din ging l cng trnh sng to
bng li ca cc nh gio i hc. Do n lun c vai tr dn u trong cc hnh thc dy
hc i hc. Mt dng khc ca phng php thuyt trnh l thuyt trnh ca hc sinh: Gio
vin giao cho hc sinh (c nhn, nhm, tp th) mt ch , hc sinh thu thp ti liu, ghi
chp v trnh by kt qu t bc b. Mc ch gip hc sinh t tin, t gic tch cc, rn
luyn kh nng din t trc m 10 n 20 pht, sau cho hc sinh khc t cu hi
cng c, m rng hoc thc mc, ng, t duy ng trnh t, bit pht biu, bo v kin,
quan im ca mnh.
1.4. VN DNG
Nhng yu t chi phi bi thuyt trnh
C nhiu yu t nh hng ti hiu qu ca bi thuyt trnh. Di y l mt s yu t
ph bin
1
:
- Th nht: kh nng tp trung ch ca ngi hc vo bi thuyt trnh.
Ch l iu kin tin quyt ca vic hc tp. Vy ch ca ngi hc din ra nh
th no? Vic to ra v duy tr thi gian tp trung ch ca ngi hc vo bi dy ty thuc
rt nhiu vo cc th thut ca gio vin. Tuy nhin, thng thng trong mt tit hc,
khong t 3 n 5 pht u ngi hc cha tp trung ch vo bi ging ca gio vin. T
5 n 15 pht tip theo s ch ca ngi hc t n cao . Sau gim dn n pht
th 30; 15 pht cn li ca tit hc ngi nghe thng kh tp trung ch , nu khng c s
thay i cc bin php lm thc tnh h. Trong khong thi gian ny, nhiu hc vin
thng ng gt, ni chuyn, lm vic ring hoc git thi gian bng cc hnh ng khc. V
vy trong mt bui thuyt trnh, khong thi gian 5 pht u (vo bi) v 15 pht cui
thng l nhng th thch kh khn ca gio vin. i hi gio vin phi c nhiu th thut
dy hc vin ng.
- Th hai: ngn ng v phong cch ca ging vin trong thuyt trnh.
Hu ht mi ngi ni vi tc khang 100 200 t/ pht. Vi tc nh vy, mt
gi thuyt trnh c th ln n 12000 t. Trong khi tr nh ngn hn ca ngi hc ch c
th tip nhn khang 800 1000 t. iu ny vt qu xa kh nng tip nhn v ghi nh
ca ngi nghe. V vy, nu ging vin ni qu nhanh s dn n hin tng ngi nghe qu
ti khng h ng li iu g trong u ca h. Khng nn ni qu nhanh, hy ni chm, va
phi. Hy dnh mt thi gian im lng va sau mt cu quan trng, sao cho n kp ngm
vo ngi nghe. Nu quan st ngi ging bi gii ta s thy hiu qu ca bi ging khng

1
Phan Huy Ngo: Day hoc va phng phap day hoc trong nha trng. Nha xuat ban ai hoc S pham, Nam
2005, trang 192-194
Trang 57
phi ch h ging ci g m l do cch h ni v ci , do h thng xuyn thay i m
lng v cng , nhp ging ni. Mt ging ni u u ko di s l liu thc ng
tt cho hc vin trong bui thuyt trnh.
Phong cch ging bi ca ging vin cng nh hng khng nh n hiu qu bi
thuyt trnh. Nhiu ging vin c thi quen ngi yn mt ch sau bn hoc gh, c v gii
thch ti liu. Khng c g t nht hn th. Gio vin c kinh nghim khng lm nh vy. H
i vng quanh lp, qua tng bn, mt khng ngng quan st ngi hc (nu khng c s
tip xc bng nh mt gia ging vin vi hc vin th lp hc b ri vo khang trng
khng). Cng v m lng ngn ng lun thay i theo tng ni dung (nhn mnh, th
hin cm xc vui ni nhanh, ging cao v hng hn hn; bun ging trm v chm hn,),
kt hp vi nt mt, iu b, c ch v s hi hc. Nu c hc vin mun pht biu, h li
gn ngi v lng nghe, H trnh by nh ang ni chuyn, khng c, mt khng dn
vo gio n. Chnh phong cch ging ca h hp dn, thu ht s chu ca hc vin trong
sut gi hc.
Th ba: phng php nghe ging ca ngi hc v s chun b bi thuyt trnh ca
ging vin.
Nhiu hc vin c thi quen nghe ging m khng cn chun b trc v khng ghi
chp li ging ca ging vin. l thi quen khng tt. N to ra s th ng ngi hc.
Cn lu rng: vic kt hp nghe ging vi ghi chp mang li hiu qu cao hn nhiu trong
vic hiu bi v ghi nh ti liu so vi nghe n thun. Tuy nhin, vic ghi chp cng c
nhng kh khn nht nh. Nhiu ngi qu ch vo vic ghi chp nh hng nh hng
n vic nghe bi ging. Thm ch c ngi ghi tan b li ging ca ging vin, bin n
thnh bn copy bi ging, Cch tt nht l ging vin thng nht vi hc vin cch ghi bi
ging ca mnh v khi ging nhng vn mi, kh, cn ng vin ngi hc tp trung ch
nghe sau v khi phc li.
Vic chun b k hach v ti liu thut trnh ca ging vin cng nh hng ti
hiu qu bi thuyt trnh. Mt bi thuyt trnh c cht lng phi m bo tnh nht qun v
t tng v ni dung hc thut. Trong khi , iu ny rt kh thc hin, v trong khi thuyt
trnh thng c nhiu s kin ngu nhin. kim sat v lm ch c bi thuyt trnh,
ging vin v hc vin cn chun b trc cng cho mnh. Tuy nhin, cng cng
khng nn qu so si hoc qu chi tit. Hn na, khng nht thit tt c nhng iu hc vin
phi hc u c thuyt trnh; ch c nhng g ch yu, nhng iu ngi hc gp kh
khn th vic thuyt trnh mi c gi tr; cn nhng th khc, ging vin cn hng dn cho
ngi hc t hc. iu ny cng phi c th hin qua cng v ngi hc cn c
bit trc.
Trang 58
Th t: S h tr ca cc k thut dy hc khc.
Trong dy hc hin i, phng php thuyt trnh s khc phc c nhng hn ch, nu
c kt hp vi nhng k thut dy hc khc. Trc ht l s kt hp thuyt trnh vi cc
k thut gii thch, k thut t cu hi gi m, phiu ghi nh, s dng cc phng tin minh
ha: bng biu, my chiu qua u, m hnh v cc phng tin k thut khc,.
Gi chun b v thc hin bi thuyt trnh
Chun b:
Timiradep nha bac hoc Nga co phat bieu ve ngi can bo giang day s dung kien
thc chuyen mon nh mot nha hoa s ch khong nh nha nhiep anh va ngi can bo o
khong the t ha mnh xuong lam mot chiec loa phat thanh lai,... bi thuyt trnh c hiu
qu tt, bc chun b khng km phn quan trng. Sau y l mt s gi :
- Xc nh r mc tiu, ni dung v cu trc bi ging.
- c v hiu r ni dung cn truyn t (c nhiu ln, phn tch ti liu, t cu hi,
cu trc li ti liu, din t li ti liu theo ca mnh).
- Lp cng cho bi ging. Xc nh cc bc truyn t ti liu cho ph hp vi
ngi nghe (k hach, thi gian, phng tin truyn t v phng tin h tr).
- C k hoch tt v phng php kt hp cc phng php nhn thc logc nh phn
tch-tng hp, qui np, din dch... Khng nn s dng thuyt trnh l phng php duy
nht trong mt bi dy.
- Chun b nhiu v din t d hiu cc cu hi gi m kch thch t duy ngi nghe.
Thc hin bi thuyt trnh:
Thu ht v duy tr s ch ca hc sinh, gy c hng th hc tp, hng
dn t duy hc sinh:
- Gio vin phi c thi tch cc, nhit tnh v say sa i vi ni dung bi dy;
- Hiu bit hc sinh v duy tr s ch ca h. Gio vin tc ng tnh cm thi hc
sinh, to khng kh sinh ng hc sinh t nguyn nghe thy ging;
- Nhp , c tnh cch ng vin kch thch thu ht s ch v chun b ca hc
sinh.
- Trong khi ging bi, gio vin phi phn on cc phn ng ca hc sinh, gio vin phi
lun lun sn sng c th thay i th thut trnh by khi cn, mt cu chuyn vui
ng mc, cch t v gii quyt vn kt hp li ni, iu b nt mt, cch dng bn
v, biu , hnh nh v dng dy hc trc quan khc nhn mnh mt im no ,
thnh thong t cu hi nhn mnh im quan trng hoc kim tra s theo di bi
Trang 59
ca hc sinh. S chuyn tip ni dung thnh phn ny sang ni dung thnh phn khc
mt cch sinh ng.
- Khi ging bi nn dng th vn ni hn vn vit, dng cu n gin, d hiu v ng
ng php, dng nhiu cu ngn v t cu qu di, trnh by c logic, c h thng cc
kin. Li tip cn ny to khng kh thoi mi trong lp v t to nn mi lin h tt
p t nhin gia Thy v Tr.
iu b, phong cch, c ch ca gio vin:
Cng gp phn vo s thnh cng ca bi ging, yu t khch quan ca phng php
thuyt trnh l ni dung bi ging, yu t ch quan l phong cch din t ca gio vin.
Gio vin khng nn ngi yn mt ch ging bi, nn ng ngay ngn, dng iu t
nhin trc hc sinh mi ngi c th thy c. Thng thng nhng c ng chm, t
nhin khng lm xao lng hc sinh, i khi mt vi bc di chuyn qua bn ny hoc bn
kia gip nhn mnh, chm dt mt im trong bi chuyn qua im khc. Gio vin c
th i li trc lp nhng trnh nhng c ng khng cn thit nh tung phn trong tay,
chng tay nghing mnh trn bn. iu b, c ng cng gip vo vic truyn ngha ca
li ni, mt cch lc u nhn hc sinh ny mt lt ri nhn hc sinh khc lm cho c lp c
cm tng nh nhn thy tng ngi, mt ci gi tay ng lc truyn ngha nhiu hn li
ni. C ng cng c xu hng lm du s cng thng thn kinh ca lp hc v gip gio
vin ly li bnh tnh.
Ging ni, tc :
Cng ca ging ni phi ln hn mc nghe cn thit mi ngi trong lp u
nghe r. Nu lp ng, ngh mt hc sinh xa nht cho bit c nghe r khng? Khi ni
nn kt hp vi ghi chp lc ging ni dung bi hc v lu n phn ng ca ngi hc s
l trn nt mt nu khng nghe r, cng khng nn ni ln qu lm cho ngi ni cng
nh ngi nghe d mau mt. Ging ni cao thp cng nh hng n s ch , ging u
u cng mt m sc lm cho ngi nghe bun t, ngi gio vin cn bit thay i ging
cao thp mt cch kho lo ty theo ngha v tm quan trng ca mi cu, mi t.
Tc ni cng nh hng n s tip thu ca hc sinh, ni nhanh qu hc sinh
khng thi gian suy ngh v hiu. Thng thng nn ni nhanh i vi nhng ti liu
d hc v hc, ni chm khi trnh by mt vn kh hiu v mi. Thnh thong nn
dng li hc sinh nm c nhng im quan trng m gio vin mun lu .
Khi ging bi, mi phn c tm tt v cui bi c tm tt chung. Tm tt v kim tra
gip trnh nhng nhn thc sai v buc cht cc im chnh li, gip hc sinh d h thng
li cc tri thc va tip thu.
Hng dn hc sinh:
Trang 60
Cch ghi chp vo tp v ti liu pht tay bng cch kt hp bng phn, hc sinh nn
ghi theo cch hiu, tm tt, khng ghi nguyn vn tr nh ngha, cng thc. Ghi nhng
chnh c bn, trnh ghi trn lan, ghi nhanh bng k hiu, vit tt s , kt hp vi hnh v,
biu . m bo ghi chnh xc c h thng, c tnh logic va ghi va suy ngh kp thi
pht hin nhng im cha hiu, nh du l tp nhng ch quan trng.
2. PHNG PHP DIN TRNH LM MU
2.1. NHNG C S CHUNG
Ngi hc ch th hc thng qua s hng dn ca gio vin , nhng cng c th hc
qua vic quan st v bt chc hnh vi ca ngi khc. iu ny dn n k thut trnh din
trong dy hc.
Phng php din trnh l phng php dy hc trong gio vin trnh by cc
thao tc vi dng dy hc hc sinh trc tip quan st, nhm nhn thc ng n s
vt, hin tng, cc th nghim... hoc cc thao tc thuc k nng, k xo nghnghip, qua
hc sinh nhn thc, ghi nh v lm theo cc thao tc mu.
Mc ch ca trnh din l:
- Cung cp cc mu thao tc ngi hc lp li hay vn dng nhm b sung mt s kin
thc trc khi thc hnh
- Trnh din rt a dng bao gm t vic nu v d minh ha, dn chng cho bi thuyt
trnh, hay cho vic gii thch mt vn nht nh, n din t mt thc nghim, mt
quy trnh k thut nh thao tc trn cc thit b my mc, Ni dung trnh din c th l
cc hnh ng thc tin hay hnh ng tr c.
- Rn luyn k nng quan st, nhn thc v qui trnh, k nng
- Lm cho hc sinh hc ngh hnh dung c r rng tng ng tc ring l ca k thut
lao ng v nhn thc c trnh t cc ng tc y
- Lm mu l iu kin c bn nht cho vic luyn tp mang tnh mc ch ca hc sinh
hc ngh v l mt phn quan trng trong vic hng dn ban u ca bi thc hnh
nh ging gii v qui trnh, hng hc, sai lm no .
2.2. CC BC THC HIN PHNG PHP DIN TRNH
(a) Giai on chun b
Vic trnh din ca gio vin ch c hiu qu khi tt c hc vin trong lp u quan st
c y cc ng tc ca gio vin (.)
Th nht: B tr ch ngi cho hc vin trong lp. Thng thng cc bn trong
phng hc c b tr theo dy. iu ny gy kh khn cho vic quan st ca ngi hc,
nht l nhng hc vin ngi cui lp. V vy, cn b tr li ch ngi cho h. C th theo hnh
Trang 61
ch U, ch V ai cng quan st c. Trong iu kin cho php nn chia lp hc thnh
tng nhm nh. Vic b tr ch ngi cho hc vin cng cn ch n c im tm sinh l
ca tng ngi: chiu cao, c im v gic quan, thi quen, tnh cch,. Trong mi trng
hp, v tr gio vin ng trnh din khng nn qu xa hc vin, m cng gn cng tt.
Th hai: Tm hiu hc sinh, chun b cc bin php gy ng c hc tp, mc
tiu nhim v ni dung bi din trnh. Trc khi trnh din, gio vin cn bit ngi hc
sn sng tp trung quan st cha. y l vn quan trng, v trong phng php dng
li, nu hc vin sao nhng vic nghe trong vi pht, h c th xem v ghi ca ngi khc,
cn trong trnh din, iu ny kh thc hin c, do cc ng tc ca gio vin s tri qua.
Cch lm thng thng ca cc gio vin trc khi trnh din l a ngi hc vo trong
tnh hung c tnh khi ng (tnh hung c vn t duy, tr chi,). Mt khc, trc
khi quan st, hc vin cn c ph bin r rng v mc ch v ni dung trnh din; c
lu nhng im trng tm nh hng trc cho h tp trung ch vo nhng thao
tc chnh ca gio vin. Trong sut bui trnh din cn c s tham gia tch cc ca ngi
quan st. lm c vic ny, gio vin nn chun b trc cc cu hi gi m, cht vn
v ng vin s dng i vi hc vin; nhng yu cu m t, bt chc hay lp li hnh
ng quan st c. i vi nhng k thut trnh din phc tp hay cc th nghim, cn yu
cu ngi hc chun b ghi chp v m t chi tit bng li trc khi h t thc hnh.
Th ba: Chun b nhng bi trnh din mu in hnh: Mc tiu ca trnh din l
cung cp cho ngi hc cc thao tc mu h bt chc, p dng hay lnh hi tri thc. V
vy, gio vin cn la chn v chun b nhng bi trnh din mu in hnh (nhng v d,
cc bi ton, bi vn mu, cc m hnh, cc thao tc chun, Chng hn thao tc khm
bnh ca bc s lm mu cho cc hc vin trong bnh vin). Ngun bi mu c th do gio
vin v hc vin su tp, cng c th do chnh hc vin trong lp lm ra.
Th t: gio vin cn luyn tp k cc ng tc. Cc thao tc c trnh din ca
gio vin phi c th hin theo trnh t logic nht nh mt cch thun thc. Trong , c
nhng thao tc ch yu v thao tc ph. Nu cc thao tc c din ra ri rc, thiu logic
(thm ch sai), th hiu qu trnh din rt thp. V vy, trnh din thnh cng, gio vin
cn luyn tp k cc ng tc; ghi chp v chun b y cc thit b cn dng cho bui
trnh din (k c nhng thit b d phng); cn lu v nhn mnh cc thao tc ch yu,
quan trng ngi hc ghi nh. Phi tnh n cc yu t an ton cho c ngi trnh din
v ngi quan st, nht l i vi nhng trnh din trn thit b k thut, my mc hay th
nghim...
(b) Giai on tin hnh din trnh
Trang 62
Vic chun b rt quan trng, nhng quyt nh thnh cng bui trnh din l qu
trnh th hin ca gio vin trc ngi hc. Xoay quanh vn ny cn ch mt s yu
cu sau:
- Ch bt u trnh din khi ngi hc c b tr ch ngi hp l v sn sng quan
st.
- Sp xp cc thit b theo ng trnh t ca chng trong hnh ng trnh din. Nn gii
thiu s qua cc thit b cho ngi hc bit, trc khi s dng chng.
- Trnh din kt hp vi gii thch khng ch v cch lm (bt chc, lp li hoc vn
dng c) m cn phi gii thch ti sao li lm nh vy.
- Th hin chm tng ng tc, cn lp li nhng ng tc phc tp, kh. Nhng ln lp
li sau c th tin hnh nhanh dn.
- Va trnh din, va gii thch, va quan st ngi hc, va s dng cc cu hi gi m,
cht vn ngi hc. Vic gii thch c th di dng cu hi: Ti sao ti lm th ny?
Ti s lm g tip theo? iu g s xy ra nu ti s lm th ny?,. K thut phi hp
trn y rt kh, nhng nu thc hin c s mang li hiu qu cao.
- Thng xuyn thu nhn thng tin phn hi t pha ngi hc. pht hin nhng
thng tin ny, ngoi vic t cc cu hi v cu tr li ca ngi hc, gio vin c th
lp li cc thao tc di hnh thc ngi thc hin theo s hng dn ca ngi
hc. Nu c, ngi hc c th thc hin mt vi ng tc sai kim tra mc
hiu bit ca ngi hc.
- Cn lu n kha cnh ca trnh din l ngi hc hc qua bt chc, hc theo mu
hnh vi. Ngi hc ch nhiu hn n hnh vi ca ngi dy so vi li ging. V vy,
khng ch nhng hnh ng c thc m c nhng hnh ng khng ch , theo thi
quen ca ngi dy cng c gi tr dy hc. Do , mun m bo thuyt trnh thnh
cng th ngi dy cn ch c nhng hnh ng tng nh nh nht: sp t thit b,
tt cng tc sau khi trnh din,.
Cc bc tin hnh din trnh:
- Lm mu vi tc bnh thng: Hc sinh hc ngh nm khi qut v cng vic
y. Gio vin nu ra cc bc cng vic.
- Lm mu vi tc chm: Chia cng vic ra cc thao tc, ng tc ring bit,
trong phi phn bit r cc phn cng vic chng hn nh iu khin cng c, kp phi
liu... v nu bt cc bc chuyn tip gi chng. Trng tm y l vic ging gii. Nu
cn thit th phi dng li ging gii khi chuyn thao tc ng tc. Khi hc sinh phi
nm mt cch chnh xc tng ng tc ring r v ghi nh trnh t ca cc thao tc, ng
Trang 63
tc. Lp li vic lm mu nhng thao tc, ng tc mi hay c bit phc tp. Nht l i
vi nhng ng tc mi, gio vin phi ging gii cn k.
- Lm mu tm tt ton b cng vic vi tc bnh thng: nhm to hc sinh
n tng tng th v tin trnh cng vic. Khi lm mu, gio vin phi thc hin trong cc
iu kin y nh sau hc sinh s luyn tp. iu lm tng tc dng chun mc ca vic
lm mu. Phi sp xp sao cho tt c hc sinh u c th quan st c mi vic ghi nh
tin trnh cng vic. Gio vin phi lm mu trc y c nhm hc sinh hoc lm sao
phn phi u kh nng quan st cho c nhm. Vic giao nhim v quan st s lm tng s
ch ca hc sinh trong khi lm mu.
(c) Giai on cng c
Sau khi din trnh lm mu gio vin phi xem tt c hc sinh nm vng qu
trnh cng ngh vi nhng im chi tit ca n cha. Gio vin yu cu hc sinh c nhim
v nhc li v ging gii, lm mu li trc t, nhm qu trnh cng vic. Trong khi cc hc
sinh khc phi ch pht hin sai st v b sung. Nu nh kt qu kim tra cha tha mn
th gio vin phi lm mu li ln na trc khi cho hc sinh tin hnh luyn tp.
2.3. VN DNG
- Khi lm mu gio vin phi thc hin trong cc iu kin y nh sau hc sinh hc
ngh s luyn tp, iu lm tng tc dng chun mc ca vic lm mu. Phi sp xp sao
cho tt c hc sinh u c th quan st c mi vic ghi nh c tin trnh cng vic.
- Gi cc bc theo trnh t ph hp.
- Tm ngng li nhng im cht, t cu hi chc chn rng cc hc vin ang theo
di.
- Gio vin phi lm mu trc y cc t hp hc sinh hc ngh hoc lm sao c th
phn phi u kh nng quan st cho c t. Vic giao nhim v quan st s lm tng s ch
ca hc sinh trong khi lm mu.
- Din trnh trn vn mt ng tc hon chnh to s tin tng cho hc sinh.
- Trong khi gii thch v thit b th khng nn ni quay mt vo thit b m phi theo di
hc sinh.
- S dng cc phng tin trc quan lm sng t cc bc phc tp. Cc biu treo
tng l rt hu dng cho vic trnh din xng thc hnh, chng cn lu li trn tng
trong sut thi gian thc hnh.
- Bng cc cu hi nh: Ti lm g y?, Ti sao phi cn thit lm ci theo cch
ny?, Ci g xy ra nu ti lm iu bng cch khc?.

Trang 64
III. NHM CC PHNG PHP I THOI
1. PHNG PHP M THOI
1.1. NHNG C S CHUNG
Phng php m thoi l phng php hi p trong dy hc, trong gio vin
t ra cu hi, khch l v gi m hc sinh da vo kin thc hc m tr li nhm rt
ra nhng kin thc mi hay cng c hoc kim tra.
Phng php m thoi (hi p c hiu qu) l phng php m gio vin cn c
vo ni dung bi hc kho lo t cu hi hc sinh cn c vo nhng iu bit v kin
thc, kinh nghim c ca bn thn hoc sau khi hc sinh quan st hnh v, xem phim, c
ti liu, nghe bng ghi m, gio vin a ra nhng cu hi nhm sng t vn , tm ra
nhng tri thc mi t ti liu hc, nhm cng c, m rng, o su nhng tri thc tip
thu c hoc nhm tng kt h thng ha tri thc thu lm c, kim tra, nh gi vic
nm vng tri thc ca hc sinh.
c im ca phng php:
- Phng tin giao tip l li ni, c s i p gia gio vin v hc sinh, t cu hi -
tr li.
- C tnh kch l l vai t ch o ca gio vin, gip cho hc sinh hot ng c tnh t
gic, t lc, tch cc tham gia vo qu trnh m thoi.
Mc ch s phm ca phng php:
- Ti hin kin thc v cng c kin thc
- Pht trin kin thc mi
- Lin thng vi kin thc kinh nghim ca hc sinh
- Pht trin nng lc din t
Phn loi phng php:
- Da vo mc ch l lun dy hc c th phn loi: m thoi gi m, m thoi cng
c, m thoi tng kt, m thoi kim tra.
- Da vo tnh cht nhn thc ca hc sinh gm, m thoi ti hin, m thoi gii thch -
minh ha, m thoi kim tra.
Nhn chung phng php m thoi chia ra 2 dng chnh :
(1) m thoi ti hin
Gm nhng cu hi cng c, n tp cc ni dung hc hoc tng kt, kim tra
bi mi. Tc dng m thoi gip hc sinh rn luyn tr nh v to s tin tng cho hc sinh
trong vic nm vng tri thc (hnh nh, ng ngha, cng thc) trnh by, p dng cc ti liu,
s kin, nguyn tc. Cu hi ny d t v cu tr li d bit ng hay sai.
Trang 65
(2) m thoi gi m (m thoi pht trin)
Gio vin t ra mt h thng cu hi hc sinh suy ngh v tr li tng cu hi
tm ra tri thc mi t bn thn hc sinh cha c kin thc ny, hnh thc ny i hi cao
gio vin v hc sinh t mc ch hc tp, c 2 dng:
- m thoi gi m Algorit : cu hi t theo mt trnh t cho lot bi tng t , hc sinh
suy ngh s tm kt qu.
- m thoi gi mi nu vn : cu hi nu vn , cha ng iu bit v ci cha
bit, hc sinh phi t duy v phi c s gi dn dt ca thy khi cn thit th tm ra
c kt qu.
Ngoi ra cn c dng c bit ca phng php m thoi l m thoi ca hc sinh:
hc sinh t t cu hi cho gio vin v cho lp hc nhm gii p thc mc hoc lm
sng t vn .
u im v nhng hn ch ca phng php m thoi:
So vi phng php truyn th nh phng php thuyt trnh, phng php m
thoi c ch n vai tr ch th nhn thc ca hc sinh v nu vn dng tt phng php
s c nhng u im sau :
- l mt cch c hiu qu iu khin hot ng t duy ca hc sinh, kch thch tnh
tch cc hot ng nhn thc ca hc sinh.
- Bi dng cho hc sinh nng lc din t bng li nhng vn khoa hc mt cch
chnh xc, y , gn gng, nh lu ti liu.
- Gip gio vin thu c tn hiu ngc t hc sinh mt cch nhanh gn kp thi iu
chnh hot ng ca mnh v hc sinh. Thng qua gio vin va c vai tr ch o
nhn thc ton lp, va ch o nhn thc ca tng hc sinh.
Nhng hn ch ca phng php:
- Nu vn dng khng kho lo, m thoi ti hin chim nhiu thi gian th khng pht
trin tr tu ca hc sinh.
- Nu qu nhiu cu hi s mt nhiu thi gian, nh hng k hoch ln lp.
- m thoi c th tr thnh i thoi gia gio vin v mt vi hc sinh, khng thu ht
ton lp tham gia vo hot ng chung.
1.2. NHNG YU CU C BN TRONG VIC S DNG PHNG PHP
(a) t cu hi:
c im ca cu hi tt:
- Cu hi phi kch thch s suy ngh, i hi hc sinh phi gia cng tr nh v vn dng
tri thc, trnh cu hi c, khng? ng, sai? Nu c gii thch l do?
Trang 66
- Cu hi phi vn tt, r rng, d hiu v y , mi ln nn hi mt cu, nn dng ngn
ng n gin, va sc trnh hc sinh, trnh nhng cu hi hai ngha l m, hi k li
khi c nhiu cu tr li.
- Cu hi phi c mc ch, lin quan trc tip ti ti liu c bn trong bi v c t
ng v tr v ng lc trong bi nhn mnh im cht.
- Cu hi kch thch s quan st (t im, bin php).
- Cu hi vn dng phng php logc, hng dn kh nng khi qut ha, h thng ha
cc mi quan h nhn qu...
- i vi cu hi ti hin, gio vin i hi hc sinh phi tch cc a ra ni dung ti liu
c lnh hi trc y, vch ra ngha c bn ca tri thc hc, vn dng nhng
tri thc hc gii quyt vn mi. Cu hi phi nu c bn cht ca nhng
s vt, hin tng hnh thnh v pht trin t duy logic.
- Khi lng ca nhng khi nim trong cu hi ca gio vin khng c vt qu kh
nng tm ra cu tr li ca hc sinh (cu hi va sc v hc sinh c thi gian suy ngh
tr li).
Son cu hi: t cu hi nhiu dng khc nhau
- Loi xc nh : Ai? Ti sao? Th no? u? Bao gi? Cch no? Lm g?
- Loi la chn v gii thch.
- Loi gi m: lit k, m t, chng minh, gii thch, so snh, phn tch, tng hp.
- Loi nh gi: nhn xt, ph bnh, kin ring, th d.
- Loi gi m s ham mun hiu bit bi mi? in l g?
- Loi li cun s ch ca hc sinh l nh hoc th : Anh hy tm tt cc iu va
ni xong.
- Loi gi m bi ging mi, cu hi mch lc, c h thng, theo trnh t hoch nh
cn thn trc, i t iu bit, t d n kh, t nguyn nhn n kt qu hoc theo
phng php quy np hay suy din.
- Kch thch hc sinh suy ngh t lp theo mu trong sch hoc ca thy cn ai mun
ng gp kin, mun hi g, kin ring v vn ny, c th gii bng cch khc
hn.
- Cu hi phi c p n km theo nh gi cu tr li ca hc sinh.
K thut t cu hi v gi hc sinh tr li:
Gio vin t cu hi cho ton lp, nghe suy ngh (ni chm ri, ln mi ngi
cng nghe, khng lp li nhiu ln), ch nh cho hc sinh tr li. Khi hc sinh no tr li
xong, cn yu cu cc hc sinh khc nhn xt b sung cu tr li (ng, sai, thiu, tha, din
Trang 67
t r hn) nhm kch thch ch v kch thch hot ng chung ca ton lp. Gio vin
cng to iu kin cho hc sinh nh chnh, b sung. Sau gio vin nhn mnh cu tr li
ng ca hc sinh.
Vn gi hc sinh, nn trnh gi mt s hc sinh nhiu ln v b qun mt s khc.
Mun nh vy nn dng nhng th tn v dng cch no nh du s hc sinh tr li
trong gi hc. Cu hi phi va sc trnh ngi hc, duy tr nhp iu cn thit ca
phng php m thoi v bo m tnh c bit trong dy hc. Gio vin chun b nhng
cu hi kh v cu hi d, nn dnh cu hi kh cho hc sinh gii. Tuy nhin, vn ny
cn ph thuc vo tnh hung ca lp, i lc hc sinh kh cng theo di s pht biu ca
cu hi d v hc sinh km cng hiu c cu hi kh nh s dn dt tng bc ca gio
vin.
(b) Thi ca gio vin
Khuyn khch hc sinh tr li bng cu hi ph, nt mt vui ti, lng nghe, t nh,
khng ch diu cu tr li sai, khng kh thoi mi khng c s chng i, trnh i thoi
tay i gia gio vin v hc sinh hoc nhm ring. Gio vin nn lng nghe thc mc ca
hc sinh, phc tp nn cui bi ging hoc din trnh, gio vin s gii thch.
Thm d l mt k xo o xi suy ngh ca hc sinh tm ra tng, kin.
Cc kiu thm d nh :
- Im lng cho php hc sinh c thi gian suy ngh v c th ni vi bn nhiu hn
(c gii hn thi gian).
- Khch l xin c tip tc
- Chi tit ha hy cho ti bit r hn.
- Lm r bn nh ni g vi
- Thch thc nhng nu iu ng, th iu g s
- Bng chng bn c bng chng g cho thy rng.
- S lin quan phi, nhng phng php dng vo y th no.
- Nu th d : cho ti mt v d c th v.
Trong trng hp hc sinh khng tr li cc cu chng gio vin t ra, c th do cc cu
hi khng r rng hoc bi ging cha r trng tm. V th, gio vin phi tm cch t li
cu hi khc ph hp vi kh nng nhn thc ca hc sinh.
(c) nh gi cu tr li ca hc sinh
hc sinh bit cu tr li ng hay sai nhiu t bng cch hiu mt cch khc cu
tr li ca hc sinh hoc gi m thm nhng khng nn thnh thi quen lun nhc li cu tr
li ca hc sinh. Khi hc sinh tr li gio vin lu :
- Cu tr li phi r rng mi ngi c th nghe thy r.
Trang 68
- Nhng nhn thc sai lm hoc nhng tin tc khng chnh xc, cn c sa cha, b
sung ngay .
- Khng kh trong lp thoi mi, hp tc, khng c s chng i gia hc sinh.
- Vic quan trng nht phi lm l nghe cu tr li. Hy xem xt bn kh nng c th v
cc ng x ca hc sinh.
(1) Tr li ng: khen ngi, tha nhn hc sinh .
(2) Tr li ng mt phn : u tin khng nh phn tr li ng, ri ngh ngi
khc b sung, ci tin phn khng ng.
(3) Tr li sai:
- Ghi nhn ng gp ca hc sinh , sa cu tr li, khng phi sa hc sinh.
- ngh nhng ngi khc tr li.
- Nu cn lm r thm, thng bo vi hc sinh s quay tr li.
- Khng ph bnh hc sinh.
(4) Khng tr li:
- ng lm to chuyn, hi mt hc vin khc.
- t li cu hi di dng khc.
- Dng cc phng tin nhn lm sng t cu hi ri hi li.
- Ging li khi nim hoc yu cu hc vin tm trong cc ti liu tham kho.
2. PHNG PHP THO LUN
2.1. NH NGHA V C IM
Phng php tho lun l phng php dng li ni trong gio vin hoc trng
nhm gi m ng vin v t chc cho hc sinh tham gia kin v mt vn , trn c s
rt ra kt lun, kin thc mi, xc nh v lm sng t vn , trao i kin, tin tc lin
quan n bi hc, chun b cho mt k hoch tm ti hay nghin cu vn ...
c im ca phng php tho lun:
- y l phng php t chc vic hc tp mang tnh tch cc, t lc, t gic rt cao v
c tnh cht ch th.
- i hi ngi hc phi c kin thc, kinh nghim, c ti liu tham kho.
- Ngi hc tm ra kin thc mi di s gi m ca gio vin.
- Pht huy tnh tch cc, nhn vn nhiu gc cnh khc nhau.
- V mt x hi : tho lun to iu kin pht trin quan h x giao gia nhm hc vin,
nghe, ni, tranh lun, lnh o.
- V mt gio dc pht trin k nng suy lun, gii quyt vn .
Mc ch s phm ca phng php:
Trang 69
- To cho hc sinh c c hi lp lun bo v kin ca mnh.
- To cho hc sinh c c hi lng nghe kin ca bn v iu chnh quan im ca mnh
- a ra mt kin quyt nh chung ca mt nhm hoc mt tp th t nhiu kin,
kinh nghim khc nhau
2.2. PHN LOI PHNG PHP THO LUN:
(a) Tho lun c hng dn:
Ton lp hay nhm nh cng ti tho lun hoc khc ti tho lun, nhm a
ra nhiu kin kt qu khc nhau t thng nht chung li.
(b) Bo co Xmina c tho lun:
Sau khi bo co chuyn , ngi nghe s ng gp kin hoc nu thc mc, mt
hoc nhiu ngi s trao i kin vi ngi nghe, dn n kt lun.
(c) Ta m:
Theo cng mt ch , c nhiu kin c th mu thun, khng kh n ho, khng ph
bnh kin, t rt ra kt lun.
2.3. U IM V HN CH
(a) u im
- Tng kh nng giao tip hc sinh v gio vin hoc hc sinh vi hc sinh.
- Nhiu ngi trnh by c nhiu kin di gc nhn khc nhau. Vi thi hiu bit
v chp nhn.
- C kh nng x l thng tin, nhy bn vi cc quyt nh.
- Pht huy tnh t gic, tch cc, t lc ca hc sinh.
(b) Nhng hn ch
- S ngi tho lun nhm phi c gii hn.
- Hn ch ch mt s ni dung, mt s hc sinh.
- Tn nhiu thi gian chun b, tin hnh, c kt.
- Ngi tham gia phi c kinh nghim v ti liu tham kho.
- Ngi hc kh chu v phi suy ngh, ch nhiu, gp kin nhiu.
- Mt s ngi cn ch quan, thnh kin dn n bo th, ngy bin, lc .
IV. T CHC DY THC HNH
1. C S L THUYT V PHNG PHP DY THC HNH
1.1. KHI NIM
Dy hc c din ra di nhiu hnh thc t chc khc nhau nhm t c cc
mc tiu dy hc cng nh ph hp vi nhiu ni dung l thuyt hay thc hnh. bi ch
xt n cc phng php dy hc ch o trong vic t chc gi hc thc hnh.
Trang 70
Phng php dy thc hnh l phng php dy hc hc sinh lnh hi v hnh thnh
mt k nng, k xo (k nng tm ng c) hat ng ngh nghip no .
1.2. NHIM V CA DY THC HNH
Phng php dy thc hnh l phng php dy hc da vo s quan st gio vin lm
mu v thc hnh t lc ca hc sinh di s hng dn ca gio vin th hin bng li
ni, cu hi hay bi tp thc hnh, nhm gip cho hc sinh rn luyn k nng thc hnh.
- Hon thin v vn dng hiu bit k thut
- Hnh thnh v rn luyn k nng k xo lao ng
- Hnh thnh v pht trin t duy k thut, bi dng nng lc k thut
- Thc hin cc chc nng gio dc nh tc phong lao ng, hp tc, c lp sng to,
gii quyt vn , v sinh mi trng.
- Thc hnh kim nghim l thuyt
1.3. PHN LOI
Phng php dy thc hnh c phn loi theo ni dung v hnh thc.
Phn loi theo ni dung:
- Thc hnh nhn bit: L xc nh vt mu, i hi hc sinh phi c kh nng quan
st. Gio vin phi hng dn hc sinh quan st bng gic quan v kt hp cc phng
tin dy hc khc, cc bin php so snh, i chiu v hng dn hc sinh c k nng,
thi quen quan st.
- Thc hnh kho st: i hi hc sinh phi phn tch cc d kin c c s nm
vng ni dung.
- Thc hnh kim nghim: i vi mt ni dung hc sinh nm c v mt l thuyt
v thc hnh kim nghim l thuyt . hnh thc ny ta c th gi thuyt (gi
thuyt l nhng phng on hp l da trn c s khoa hc. Gi thuyt c th ng
hoc sai, ng khi kt qu thc hnh ph hp gi thuyt, sai khi kt qu khng ph hp
gi thuyt).
- Thc hnh theo quy trnh sn xut : Nhm rn luyn hc sinh c k nng, k xo nh:
thc hin mt sn phm, thit k, s dng dng c (o kim tra, vn hnh, cm tay, a
mc ch), sa cha, tho rp.
b. Theo hnh thc
Phng php thc hnh 4 bc, phng php thc hnh 3 bc, phng php thc
hnh 6 bc.
1.4. QU TRNH HNH THNH K NNG

Trang 71

nh hng, thng
tin k thut
Lm mu hnh ng
Hun luyn
Hnh nh, biu
tng vn ng
ng hnh vn
ng
K nng
Lnh hi hiu bit
k thut
Bt chc Luyn tp
HS
KQ
GV
1
Hnh 20. Qu trnh hnh thnh k nng - Hot ng ca gio vin v hc sinh
K nng c nhiu loi, nhng chng thng c hnh thnh theo nhng quy lut nht
nh, thng bt u t vic nhn thc v kt thc l biu hin hnh ng c th. C th
tm tt theo hnh trn.
Qua s trn cho ta thy, qu trnh hnh thnh k nng hc sinh gm ba giai on:
(1) Giai on hnh thnh ng c v lnh hi hiu bit cn thit cho hot ng.
Kt qu ca giai on ny l hnh thnh biu tng v hnh nh hnh ng, bao gm
nhn thc v mc ch, nhim v v trnh t cc ng tc cn thc hin. t c kt
qu ny gio vin phi nh hng to ng c hc tp v cc hiu bit cn thit cho hc
sinh.
(2) Giai on to dng ng hnh vn ng
Nhm chuyn biu tng vn ng thnh cc vn ng tay chn, hay cn gi l ng
hnh vn ng. ng hnh c c nh quan st v bt chc mt cch c thc nhng
ng tc ang v c trc y. h tr cho hc sinh ng hnh gio vin cn phi
lm mu, gii thch k lng cho hc sinh v hnh ng cn hnh thnh k nng.
(3) Giai on hnh thnh k nng:
giai on ny k nng c hnh thnh dn dn nh ti hin, lp i lp li nhiu ln
nhng ng hnh c kt hp vi vic phn tch, iu chnh vn ng. Do giai on
ny gio vin cn t chc hun luyn cho hc sinh.
T vic phn tch qu trnh hnh thnh k nng trn chng ta thy c rng trong
dy thc hnh cn kt hp s dng nhiu phng php dy hc n l khc nhau ty
theo mc ch v ni dung ca tng giai on nh phung php lm mu quan st,
hun luyn luyn tp. Cc giai on hnh thnh k nng l c s cho vic thit k cu trc
bi dy thc hnh (giai on hng dn ban u, hng dn thng xuyn, hng dn kt
thc) v cc m hnh v phng php dy thc hnh cp phn k tip.

1
Nguyn Vn Bnh, Trn Sinh Thnh v Nguyn Vn Khi: Phng php dy k thut cng nghip. Nh xut
bn Gio duc, H ni, nm 1999, trang 84.
Trang 72
1.5. THC HIN BI DY THC HNH
(a) Chun b:
Gio vin phi:
- Chn phng n thc hnh da vo nhiu yu t nh hc sinh, thi gian, ni dung,
phng tin m ta chn phng n c nhn, ng lot hay nhm.
- Chun b dng c: trong tnh trang s dng c v cho tng hc sinh.
- Da trn phng n thc hnh chn chia nhm, phn cng hc sinh.
- Kim tra v sp xp dng c, ch yu t an ton.
- Khi c y phng tin th gio vin c th chn phng n c nhn giao cho
tng hc sinh thc hin vi phng tin v thi gian tng ng nhau.
(b) Giai on tin hnh bi dy: Thng thng c tin hnh theo 3 giai on:
Giai on hng dn m u:
Gio vin phi s dng mt s phng php dy hc khc nh phng php thuyt
trnh trnh by r mc tiu bi hc v phng php din trnh hng dn cch thc
hin.
Gio vin s dng cc s v nhn mnh vic s dng dng c v lu cc mc
kim, im kha.
Gio vin kim tra hc sinh v bi l thuyt c tnh cht bt buc.
Giai on hng dn thng xuyn:
Sau khi hc sinh nm vng v cch thc hin bi thc hnh th cho hc sinh tin hnh
theo tng nhm, tng t hay c nhn. Trong lc thc hnh hc sinh ghi nhn nhng kt qu vo
phiu gio vin c th nh gi.
Gio vin phi theo di tng nhm hay tng c nhn hng dn kp thi v gii p nhng
thc mc bao gm c lp. Phi c s phn phi thi gian hng dn ng u tt c hc
sinh.
Giai on hng dn kt thc:
Yu cu v mt s phm l phi kt thc thc hnh trc gi qui nh gio vin
nhn xt:
+ Phn tch kt qu thc hin v gii p thc mc.
+ Lu nhng sai st m a s hc sinh vp phi
+ Cng c kin thc hc thng qua thc hnh.

Trang 73
2. CAC PHNG PHAP DAY THC HANH
2.1. PHNG PHAP DY THC HNH 4 BC
Mc ch chnh ca dy thc hnh l hnh thnh k nng cao hn l k xo. T cu
trc t chc bi dy thc hnh 3 giai on tin hnh bi dy trn, dy k nng ln u
ngi ta chia hng dn m u v hng dn thng xuyn thnh mt m hnh phng
php mi l m hnh phng php 4 bc.
Phng php 4 bc l mt phng php c xut pht t thuyt hnh ng v c ci
tin thnh 4 bc c s din trnh ca gio vin. N l mt phng php quan trng trong
dy thc hnh ngh m hc sinh pht trin c tr tu v k nng thc hnh. C nhiu tc
gi gi phng php ny l phng php dy thc hnh. Phng php ny c tun th
theo nguyn tc din trnh /lm mu v lm theo sau tin hnh luyn tp.

Bc 4: T luyn tp/ chuyn ha
- T thc hin cc cng on cng vic
- Can thip vo bng s gip nu cn thit
- Kim tra kt qu, kim tra cc tiu chun nh gi
- Hng dn cc k nng tip theo
Bc 3: Lm li v gii thch
- Lm li cc bc cng vic v gii thch lm ci g,
nh th no, ti sao
- Gio vin: t cu hi kim tra, sa li, em n s
chc chn, to ng c hc tp, khen ngi, kim
trch, ph bnh c th
Bc 2: Lm mu v gii thch
- Lm mu v gii thch ci g, nh th no, ti sao
(bc/cng on cng vic l g? Bc cng vic
lm nh th no? v ti sao thc hin cng on
?)
- a ra nhng im c bn
- Lp li nhng bc cng vic
Bc 1: gy ng c, vo bi
- To nn mi giao tip
- Khi dy s ch
- lm r nhim v, kin thc s b
T LUYN
TP
THNG
TIN
GV
LM
MU
HS LM
LI
1
Hnh 21: Cu trc phng php dy thc hnh 4 bc

1
Arnold R, Lipsmeier A, Ott H: Berufspaedagogik Kompakt. Cornelsen, 1998, trang 39.
Trang 74
Khi hc sinh c mt t k nng v hot ng ngh no , nhm luyn tp k nng
cao hn , hoc nhng k nng n gin th gio vin s dng m hnh phng php dy
thc hnh 3 bc.

1. Gy ng c
- Khi dy s ch -
- a ra nhim v bi thc hnh,

2. Trnh by- Lnh hi l thuyt v bi thc
hnh
- Ni dung l thuyt, qui trnh luyn tp
- Phn nhm, giao nhim v
- Lu v an ton lao ng
( Hnh thc t chc hc: ton lp)
3. T chc luyn tp
- Hc sinh luyn tp theo qui trnh hng
dn bc 2.
- Gio vin quan st, gip

T LUYN
TP
THNG
TIN
LNH HI
L THUYT
Hnh 22. Cu trc phng php dy thc hnh 3 bc
Phng php ny c tc dng to iu kin cho hc sinh tip thu cc qui trnh thao
tc thc hnh hnh thnh biu tng v chuyn ti nhng tri thc thnh k nng thao tc
thc hnh. Chnh v vy hc sinh hc tp cn b ng vo nhng g gio vin truyn v phi
lm theo.
Ngoi mc ch hnh thnh k nng thc hnh ngh, t chc dy thc hnh theo m
hnh phng php ny cn pht trin hc sinh nng lc hp tc, t thu nhn thng tin v
k nng lp k hoch lao ng.
Phng php 6 bc xy dng trn c s ca l thuyt hot ng kt hp vi chc
nng hng dn v thng tin ti liu kch thch hc sinh c lp gii quyt nhim v hc
tp, hnh thnh nhn cch.
Trang 75
Phng php 6 bc l mt phng php a hp, trong , hc sinh t thu nhn
thng tin, nhim v hc tp v tin hnh lp k hoch, qui trnh, thc hin chng theo cc
phiu hc tp.
Cc bc ca phng php 6 bc:

1.
Nhng hng thng tin
ban u: nhim v thc
hnh...
6.
Ci g phi c lm
tt hn ln sau?
Trao i chuyn mn
vi gio vin
4.
Hc sinh thc hin
nhim v theo k hoch
3.
Nhm trao i chuyn
mn vi gio vin i
n quyt nh k hoch,
qui trnh
5.
Kt hp vi phiu
kim tra
2.
Nhm hc sinh t lp k
hoch, qui trnh lm vic
1.
Thng tin
6.
nh gi
2.
K hoch
3.
Quyt nh
4.
Thc hin
5.
Kim tra
1
Hnh 23. Cu trc m hnh phng php dy thc hnh 6 bc

Mc ch ca phng
php
Nng cao nng lc hot ng nh thu nhn thng tin, t chc
thc hin cng vic;
Khi dy v vn dng nhng kinh nghim ca hc sinh;
Ch ng, tch cc ha ngi hc;
Hc sinh c lp thu nhn thng tin;
Hc sinh hp tc theo nhm t lp k hoch lm vic;
Chu trch nhim trc sn phm ca mnh;
T t chc lao ng;
T kim tra nh gi.
iu kin cho vic s
dng phng php
T chc hc theo nhm;
Phi c cc ti liu hc tp y ;
C khng gian v phng tin hc sinh hc theo nhm.

1
Arnold R, Lipsmeier A, Ott H: Berufspaedagogik Kompakt. Cornelsen, 1998, trang 40
Trang 76
Hc sinh tch cc, t gic, c lp v tinh thn hp tc (va l
iu kin va l mc tiu);
u im Tch cc ha hc sinh
t c cc mc tiu dy hc chin lc then cht nh chu
trch nhim cao, c lp sng to.
Hn ch Tn nhiu thi gian, phi c y phng tin dy hc nh
phiu dy hc.
Vai tr ca gio vin:
- To iu kin cho hc sinh hot ng c lp
- Quan st hc sinh v c vn khi c nhu cu
- Gio vin khng l trung tm ca qu trnh dy hc.

V. CC HNH THC T CHC DY HC V HNH THC T CHC HC
1. KHI NIM CHUNG V CC HNH THC T CHC
Cng tc dy hc bt k cp no cng c tin hnh trong nhng HTTCDH
nht nh. V vy, nghin cu cc HTTCDH trng hc l mt vn rt quan trng ca
l lun dy hc (LLDH), ng thi cng l mt vn c ngha rt thc tin i vi ngi
gio vin. Nhng cho n nay, nhiu kha cnh trong HTTCDH cn cha c nghin cu
y . Trong nhiu trng hp, mt s nc XHCN (trc y) cng nh TBCN ngi ta
s dng cc khi nim HTTCDH v phng php dy hc nh nhng khi nim ng ngha.
Tuy nhin mt s tc gi phn bit hai khi nim ny v a ra mt s nh
ngha v HTTCDH nh Nhikandrop trong cun Cc vn gio dc hc i hc a ra
nh ngha: Hnh thc t chc dy hc l phng thc tc ng qua li gia ngi dy
v ngi hc, trong ni dung, phng php dy hc c thc hin. nh ngha nh
vy ng nhng cha , v y tc gi ch mi cp n mt du hiu ca khi nim
ny l s tc ng qua li gia ngi dy v ngi hc. Chng ta iu bit rng ngoi du
hiu v s tc ng qua li ni trn, khi nh ngha HTTCDH cn ch n nhiu du hiu
quan trng khc nh tnh cht tc ng ca GV v HS, s lng HS trong bui hc, v tr v
iu kin tin hnh bui hc, V vy chng ta cn tip tc nghin cu tm ra nh ngha
tng i hon chnh hn.
Trong cc ti liu tra cu, thut ng hnh thc thng c gii trnh nh l v
bn ngoi, hnh dng l tt c nhng biu hin bn ngoi ca mt ni dung no , l
ch , h thng t chc, cch thc t chc. Bt c mt hot ng no ca con ngi cng
c HTTC ca n. V vy thut ng HTTC c s dng trong cc lnh vc hot ng khc
nhau: HTTC cng tc gio dc, HTTC cng tc hc tp, HTTC cng tc lao ng,

Trang 77
2. HNH THC T CHC DY HC
Vn dng vo hot ng gio dc, c th ni HTTC dy hc l cch sp xp, t chc
cc bin php s phm. T y, ta c th nh ngha hnh thc t chc dy hc l cch
thc t chc, sp xp v tin hnh cc bui dy hc.
HTTCDH thay i ty theo mc ch, nhim v dy hc, ty theo s lng ngi
hc. Cc nhim v dy hc, ni dung dy hc, phng php dy hc u c tin hnh
trong cc HTTCDH.
Cho n nay trong cc ti liu v HTTCDH nc ta cng nh nc ngoi cha
c c mt s phn loi r rng, cha c mi ngi tha nhn v cc HTTCDH. Tuy
nhin, da vo lch s pht trin ca cc HTTCDH, cch sp xp cc HTTCDH ca mt s
tc gi, cn c vo kinh nghim ca mt s GV, chng ta c th quy c chia cc HTTCDH
ra lm ba loi ty theo tnh cht, chc nng ca chng. l cc HTTC nhm tm ti tri
thc v rn luyn k nng, k xo; cc HTTC c tnh cht ngoi kha.
Loi 1: Cc HTTCDH nhm tm ti tri thc, rn luyn k nng, k xo bao gm:
ln lp (lp bi), xemina, cc bui thc hnh, cc bui hc phng th nghim, thc hnh
hc tp v thc hnh sn xut, bi tp nghin cu v lun vn tt nghip, cng tc c lp
ca HS (t hc).
H thng lp bi ( hay cn gi l ln lp) l HTTCDH c bn, c nhiu kha
cnh tch cc. N p ng c tt nht nhng yu cu ca gio dc hc v tm l hc,
nhng yu cu ny xut pht t quy lut ca qu trnh lnh hi ti liu hc tp.
c im ca h thng lp - bi:
- HS c chia thnh lp vi s lng v thnh phn n nh theo la tui, theo
trnh nhn thc.
- Mi lp HS hc theo mt ni dung c quy nh c th trong mt k hoch, mt
chng trnh dy hc.
- Thi gian hc c chia thnh tng tit, trnh t cc tit ln lp c sp xp theo
mt thi kha biu cht ch.
u im:
- Bo m cho dy v hc tin hnh c mc tiu, c k hoch, c h thng
- o to c hng lot HS theo yu cu ca x hi
- Bo m cng tc dy hc t hiu qu cao nht trong thi gian ngn nht
- To iu kin d dng cho vic lp k hoch, chng trnh mn hc; bo m s
thng nht trong c nc.
Nhc im: - GV t c thi gian ch ti tng HS c bit
- HS d th ng trong vic nm tri thc
Trang 78
Tho lun (Seminar) hnh thc ny i hi tho lun mt lot nhng vn c
chn trc phn tch su sc, thng thng hn c l nhng vn thuc ti ca bi
ging trnh by hoc l mt phn ca gio trnh.
y l hnh thc tp cho HS quen nhn nhn ti liu, nghin cu mt cch c suy ngh,
phn tch ngha ca n mt cch mch lc, cht ch, c l l, c dn chng. Seminar
thng l nhng cuc tranh lun trc tip, sinh ng cc vn , nhng cuc tranh lun lm
pht trin t duy v ngn ng ca HS. S thnh cng vic tin hnh gi hc Seminar ph
thuc vo hai yu t: chng trnh ca Seminar v s chun b ca HS.
Hc tp nh ca HS c xem nh l s tip tc ca hnh thc ln lp. cng c,
m rng kin thc trn lp, GV cn hng dn cho HS cc ti liu v ni dung cn tm hiu,
phng php n tp, lm bi nh.
Loi 2: Cc HTTCDH nhm kim tra v nh gi tri thc k nng, k xo bao
gm: kim tra, st hch, thi hc k, thi ln lp, thi tt nghip v bo v lun vn tt nghip.
Loi 3: Cc HTTCDH c tnh cht ngoi kha bao gm: cc nhm khoa hc ca
HS, cu lc b khoa hc ca HS, cc hnh thc t chc ph bin khoa hc ca HS, cc hot
ng x hi ca HS v hi ngh hc tp ca HS.
Tham quan l HTTCDH m bo cho HS lm quen vi cc s vt, hin tng
trong thc t. Tham quan c tin hnh khi cn nghin cu su rng mt ti liu hc tp
hoc nhng vn khng th thc hin c trong phm vi tit hc theo k hoch ca cng
tc ngoi kha.
3. HNH TH C T CHC HC
Hnh thc to chc hoc la mot pham tru cua phng phap day hoc. No co muc ch
s pham la nham vao cac muc tieu giao duc cong ong nh giao duc nang lc hp tac,
tinh than tng tr va tinh than hp tac hoc tap lao ong. e he thong hoa va phan loai
ve hnh thc to chc hoc, ngi ta can c vao moi quan he gia hoc sinh vi nhau va
gia hoc sinh va giao vien. Thng co ba hnh thc to chc hoc la:
(a) Hnh th hoc toan lp c t chc
(b) Hnh th hoc theo nhom c t chc
(c) Hnh th ho theo ca nhan c t chc
3.1. HC TON LP - TRC DIN
T chc hc ton lp l mt hnh thc t chc hc ph bin m trong mi quan h
gia gio vin v hc sinh c u th hn mi quan h gia hc sinh vi nhau v thm ch
khng c mi quan h . Trong hnh thc dy hc ton lp thng xut hin cc phng
php dy hc nh phng php thuyt trnh, m thoi, din trnh. u im ca hnh thc t
Trang 79
chc hc ny l truyn t c lng thng tin cho ton b hc sinh trong lp, chun b
bi t phc tp. Song cng c nhng hn ch l s tch cc v sng to ca hc sinh kh
c trin khai, mt khc cc mc tiu v cng ng kh c th thc hin. Trong hnh thc
t chc dy hc ny, gio vin lun l ngi ch th, cn hc sinh l khch th nh bng
sau:
Bng 3.1: Hot ng trong hnh thc t chc hc ton lp trc din
Hot ng ca gio vin Hot ng ca hc sinh
Lm mu, din trnh Lm li
V vit ln bng Chp, v li vo tp
Trnh by vi vt thc, m hnh, s ,
th...vv.
Quan st, theo di, ghi chp
Thuyt trnh, m t, gii thch... Ch lng nghe, theo di
Hng dn Thu nhn v thc hin

Hnh thc dy hc ton lp c s dng rng ri hn cc hnh thc t chc hc
khc v n t c mc tiu v kin thc cao v d t chc. Hn na cc nhc im ca
n c th khc phc bng cch gio vin xen k thay i cc hnh thc t chc hc khc.
3.2. DY HC C NHN CHUYN BIT HA
Dy hc c nhn l mt hnh thc ca hnh thc t chc cng ng hc tp m trong
s c th ha c cao. Hc sinh c th t t chc hc tp c lp theo tc ph hp
vi kh nng ca mnh. Trong thc t gio vin thng s dng khong 10 15 pht ngay
trong hnh thc dy hc ton lp nh t cng c bi hc, gii bi ton p dng,... Hnh thc
t chc hc ny khng phi l hnh thc t hc m l di s hng dn trc tip v theo k
hoch nh trc ca gio vin. Mc ch s phm ca n l:
C bit ha v kh nng hc tp: Hc sinh t t chc qu trnh hc ca mnh
C bit ha v tc hc: HS t xc nh tc hc ph hp vi c im ca mnh
Dy hc c nhn c th c t chc khi:
(a) Chun b bi hc mi: Hc sinh c nhn nhim v t hc no v bi hc mi.
V d: Hc sinh c ti liu v rt ra nhng c im ca cc phng php dy hc : thuyt
trnh, m thoi, tho lun, din trnh v trnh by trc quan chun b cho bi : Cc hnh
thc t chc dy.
(b) Tip tc pht trin: Hc sinh vn dng nhng kin thc hc t tm ra nhng
kin thc mi.
V d: Hc sinh t v cc hnh chiu ng, cnh sau khi bit cch v hnh chiu bng.
(c) Vn dng v cng c: Khi hc sinh c kin thc.
Trang 80
V d: Hc sinh vn dng kin thc v hnh chiu ng, cnh, bng th hin v ba hnh
chiu v mt chi tit khc.
Mt s cu hi nh hng cho vic t chc dy hc c nhn:
- Mc tiu dy hc no hoc phn mc tiu dy hc no thch hp cho vic dy hc theo
c nhn? mc kh ca bi hc c nhn hc sinh c th hc tp c lp c khng v
thi gian thc hin c tnh hiu qu hay khng?
- Hc sinh c nhng kin thc, k nng v phng php no thc hin vic t
hc? Hc sinh c thi quen hc tp c lp khng? Hc sinh cn nhng kin thc no
gii quyt vic t hc ?
- Nhng phiu giao bi, phng tin cn thit no phi chun b cho hc sinh? N p
ng c chc nng iu khin hc sinh khng?
- Nhim v, bi tp v s phn phi nhim v cho hc sinh phi nh th no? a im
thc hin nhim v hc tp c thc hin u?
- Ch no trong khi hc sinh thc hin c lp s gp kh khn v cn nhng bin php
no gip hc sinh?
- Vic tin hnh nh gi thnh tch, kt qu hc tp ca tng c nhn hc sinh phi
c tin hnh nh th no? Cng c kin thc cn phi gy c s ch ca hc sinh bi
mc ch ca hnh thc ny khng ch nhm mc tiu hc sinh hc tp c lp m cn pht
trin kin thc, k nng, k xo hc sinh. Vic nh gi c th t h hoc thng qua m
thoi hay kim tra vit hay lm tip bi hc di dng bi tp v nh.
3.3. DY HC THEO NHM
Dy hc nhm l mt hnh thc t chc cng ng hc tp m trong khong t 3
n 7 hc sinh cng thc hin mt nhim v hc tp mt cch c lp. Hc theo nhm hc
sinh c iu kin trao i kin ca mnh v ni dung v cng vi cc hc sinh khc trong
nhm tm ra mt li gii chung. Qui trnh t chc dy hc nhm c tin hnh theo cc
bc nh sau:
(a) Giao bi tp, hnh thnh nhm
Tuyn b mc tiu hot ng nhm;
Gii thch hot ng phi thc hin v kt qu mong i; Phn nhm (c nhm v
cch chia nhm)
Cung cp thng tin, thi gian;
(b) Cc nhm thc hin
Gim st tin cng vic; Thng bo thi gian cn li; Gi khi cn thit
(c) Trnh by kt qu
Cc nhm trnh by kt qu hot ng nhm;
Trang 81
c kt v rt kinh nghim.
Ty theo nhim v ca cc nhm, go vin c th t chc nhm theo hai kiu sau:
Tt c cc nhm cng c nhim v hc tp ging nhau v cc nhm khng c chung mt
nhim v hc tp. Sau y l s m t qui trnh t chc dy hc theo nhm (hnh 3.5)
Dy hc nhm, vai tr trung tm ca gio vin c gim i. Mi mt hc sinh c
th hot ng hc tp theo kh nng ca mnh mt cch c lp v c th trao i kin, lp
lun ca mnh trc nhm. Thng qua m t c cc mc tiu dy hc v kh nng
hp tc, kh nng ph phn v c lp, t gic hc tp. Cng nh cc hnh thc t chc hc
trn (ton lp, c nhn) c thc hin xen k vi nhau th tng hp c tt c cc u im
v lm gim i rt nhiu nhng hn ch.

Hnh 3.5: Cu trc t chc gi dy hc theo nhm
Giai on 1:
Nhn bit vn ,
phn tch vn thnh
cc mc nh.
Chia nhm, giao
nhim v.
Lp k hoch thc
hin
Giai on 2:
Lm vic theo nhm.
c kt cc thng tin
Tho lun cc li gii
Trnh by kt qu
Giai on 3:
Thuyt trnh v thng
nht kt qu nhm.
Ci tin v hon thin
kt qu
Hc kt qu va tm
c cho n khi
thnh tho
Vn / Nhim v
Ton lp
Cc nhm
Thng nht kt
qu
Ton lp
Cng c
1. Gy thc
2. Phn tch vn
3. Giao nhim v
4. Lp k hoch

5. Lm vic nhm
nh

6. Thng nht kt
qu

7. Cng c

Trang 82
VI. PHNG PHP DY HC GII QUYT VN
1. KHI NIM
Phng php dy hc gii quyt vn l cch thc, con ng m gio vin p
dng trong vic dy hc lm pht trin kh nng tm ti khm ph c lp ca hc sinh
bng cch a ra cc tnh hung c vn
Phng php dy hc gii quyt vn l cch thc t chc ca gio vin nhm
to ra mt chui tnh hung c vn v iu khin hot ng ca hc sinh nhm gii quyt
cc vn hc tp.
2. C TRNG CA DY HC GII QUYT VN :
Gm c ba c trng sau:
2.1. C TRNG C BN CA DY HC GII QUYT VN L XUAT T
TNH HUNG C VN .
- Tnh hung c vn lun lun cha ng ni dung cn xc nh, mt nhim v cn
gii quyt, mt vng mc cn tho g... v do vy, kt qu ca vic nghin cu v gii
quyt THCV s l tri thc mi, nhn thc mi hoc phng thc hnh ng mi i vi
ch th.
- Tnh hung c vn c c trng bi mt trng thi tm l xut hin ch th
trong khi gii quyt mt bi ton, m vic gii quyt vn li cn n tri thc mi, cch
thc hnh ng mi cha h bit trc . C 3 yu t cu thnh THCV: Nhu cu nhn
thc hoc hnh ng ca ngi hc; S tm kim nhng tri thc v phng thc hnh ng
cha bit; Kh nng tr tu ca ch th, th hin kinh nghim v nng lc.
- c trng c bn ca THCV l nhng lng tng v l thuyt v thc hnh gii
quyt vn ; n xut hin nh tnh tch cc nghin cu ca chnh ngi hc. THCV l
mt hin tng ch quan, mt trang thi tm l ca ch th, trng thi lng tng xut hin
trong qu trnh nhn thc nh mt mu thun gia ch th v khch th nhn thc trong hot
ng ca con ngi ng vi mt mc tiu xc nh. Nhng thnh phn ch yu ca mt tnh
hung hc tp gm:
- Ni dung ca mn hc hoc ch ;
- Tnh hung khi u;
- Hot ng tr lc ca hc sinh trong vic tr li cu hi hoc gii quyt vn ;
- Kt qu hoc sn phm ca hot ng;
- nh gi kt qu.
Tnh hung c vn trong dy hc l:
- Khi hc sinh mun t c mt mc tiu hc tp no , nhng h khng bit lm th
no t c mc tiu . Khi xut hin mt tnh hung c mu thun (mu thun
Trang 83
nhn thc), m hc sinh mun t c mc tiu bt buc h phi ng no vn cn gii
quyt;
- Vn nh l mt mu thun gia ci bit v ci cha bit
- Bao hm mt ci g cha bit i hi phi tm ti sng to, c hot ng ca t duy
- Cha ng mt iu g cha bit, l iu kin cho s suy ngh..
Tm li: c im ni bt ca tnh hung c vn l: Nhu cu, hng th; Cu hi hay
vn : cha ng ci bit v cha bit; c kh nng gii quyt c.
Tnh hung c vn c gio vin to ra nhng dng khc nhau nh: t bin, bt
ng, khng ph hp, xung t, bc b, la chn.
2.2. QU TRNH DY HC THEO PHNG PHP GQV C CHIA THNH
NHNG GIAI ON C MC CH CHUYN BIT.
C nhiu cch chia bc, chia giai on gii quyt vn . V d:
- John Dewey ngh 5 bc gii quyt vn : Tm hiu vn ; Xc nh vn ;
a ra nhng gi thuyt khc nhau gii quyt vn ; Xem xt h qu ca tng gi
thuyt di nh sng ca nhng kinh nghim trc y; Th nghim gii php thch hp
nht.
- Kudriasev chia 4 giai on: S xut hin ca chnh vn v nhng kch thch u
tin thc y ch th GQV; Ch th nhn thc su sc v chp nhn vn cn gii
quyt; Qu trnh tm kim li gii cho vn c chp nhn gii quyt, l gii,
chng minh, kim tra; Tm c kt qu cui cng v nh gi ton din cc kt qu tm
c
- Nh vy hc tp theo phng php GQV l hnh thc dy hc ta t chc c
THCV, gip ngi hc nhn thc n, chp nhn gii quyt v tm kim li gii trong qu
trnh hot ng hp tc gia thy v tr, pht huy ti a tnh c lp ca sinh vin kt hp
vi s hng dn ca thy gio.
- c trng c o ca dy hc GQC l s tip thu tri thc trong hot ng t duy sng
to.
Sau y l mt s v d v cc bc thc hin dy hc gii quyt vn :
C nhiu tc gi cp n vn ny, c tc gi trnh by tin trnh theo 3, 4 hoc
5 bc v c tc gi chia dy hc gii quyt vn thnh 4 giai on.
(a) Thc hin dy hc gii quyt vn theo 3 bc
Bc 1: Tri gic vn
- To tnh hung gi vn

Trang 84
- Gii thch v chnh xc ha hiu ng tnh hung

- Pht biu vn v t mc ch gii quyt vn
Bc 2: Gii quyt vn
- Phn tch vn , lm r nhng mi lin h gia ci bit v ci phi tm
- xut v thc hin hng gii quyt, c th iu chnh, thm ch bc b v chuyn
hng khi cn thit. Trong khu ny thng hay s dng nhng qui tc tm on v
chin lc nhn thc nh sau: Qui l v quen; c bit ha v chuyn qua nhng
trng hp gii hn; Xem tng t; Khi qut ha; Xt nhng mi lin h v ph
thuc; Suy ngc (tin ngc, li ngc) v suy xui (khu ny c th c lm nhiu
ln cho n khi tm ra hng i ng)
- Trnh by cch gii quyt vn
Bc 3: Kim tra v nghin cu li gii
- Kim tra s ng n v ph hp thc t ca li gii
- Kim tra tnh hp l hoc ti u ca li gii
- Tm hiu nhng kh nng ng dng kt qu
- xut nhng vn mi c lin quan nh xt tng t, khi qut ha, lt ngc vn
.. v gii quyt nu c th.
(b) Thc hin dy hc gii quyt vn theo 4 bc
Bc 1: a ra vn
a ra cc nhim v v tnh hung; a ra mc ch ca hot ng
Bc 2 : Nghin cu vn
Thu thp hiu bit ca hc sinh; Nghin cu ti liu
Bc 3: Gii quyt vn
a ra li gii; nh gi chn phng n ti u
Bc 4: Vn dng: vn dng kt qu gii quyt bi tnh hung, vn tng t.
2.3. QU TRNH DY HC THEO PHNG PHP GQV BAO GM NHIU
HNH THC T CHC A DNG
Qu trnh hc tp c th din ra vi nhng cch t chc a dng li cun ngi hc tham
gia cng tp th, ng no, tranh lun di s dn dt, gi m, c vn ca thy; v d:
- Lm vic theo nhm nh (trao i kin, khuyt khch tm ti...);
- Thc hin nhng k thut h tr tranh lun (ngi vng trn, chia nhm nh theo
nhng kin cng loi...);
Trang 85
- Tn cng no (brain storming), y thng l bc th nht trong s tm ti gii quyt
vn (ngi hc thng c yu cu suy ngh, ra nhng hoc gii php mc ti
a c th c ca mnh);
- Xp hng (ranking) (l mt cch kch thch suy ngh su hn v mt gy cn, v lm r
nhng u tin);
- Sm vai / tr chi ng vai (role play) (tp luyn cho ngi hc tng thm kh nng
ngh ra nhng hng khc nhau, v pht trin k nng gii quyt vn v gii quyt xung
t.);
- M phng (simulation) (c th coi nh m rng ca cch sm vai, thu ht c lp ng
thi tham gia, trn c s tt c hc vin hiu r gy cn gc, nhm gii quyt nhng vn
phc tp lin quan n nhng con ngi, nhng nhm ngi c nhng quan tm a
dng);
- Bo co v trnh by (thc hin nhiu cch lm, t c nhn vit, trnh by nhm nh,
bo co ca nhm trc c lp) ...
2.4. C NHIU MC TCH CC THAM GIA CA HC SINH KHC NHAU
Ty theo mc c lp ca hc sinh trong qu trnh gii quyt vn , ngi ta
cp n cc cp khc nhau, cng ng thi l nhng hnh thc khc nhau ca dy hc
gii quyt vn :

(1) T nghin cu vn
Trong t nghin cu vn , tnh c lp ca hc sinh c pht huy cao . Ngi
thy ch to ra tnh hung c vn , ngi hc t pht hin v gii quyt vn . C th
chm chc mt cht: Gio vin gip hc tr cng lm l khu pht hin vn . Nh vy
trong hnh thc ny hc sinh c lp nghin cu vn v thc hin tt c cc khu c bn
ca qu trnh nghin cu ny
(2) Tm ti tng phn
Trong cch t chc ny, hc sinh gii quyt vn khng hon ton c lp m l c
s gi dn dt ca thy khi cn thit. Phng tin thc hin hnh thc ny l nhng cu
hi ca gio vin v nhng cu tr li hoc hnh ng p li ca hc sinh. Nh vy c s
an kt thay i hot ng ca thy v tr di hnh thc m thoi.
Vi hnh thc ny, ta nhn thy dy hc gii quyt vn c th tin theo phng
php m thoi hoc t chc t nghin cu sau bo co li. Nt quan trng ca dy hc
gii quyt vn l tnh hung c vn ch khng phi l cu hi. Trong mt gi hc,
gio vin t nhiu cu hi nhm mc ch ti hin kin thc th khng phi l dy hc
Trang 86
nu vn . Ngc li, trong mt s trng hp, vic gii quyt vn ca hc sinh c th
din ra m khng c mt cu hi no ca ngi thy.
(3) Trnh by gii quyt vn
hnh thc ny, mc c lp ca hc sinh thp hn hai hnh thc trn. Thy gio
to ra tnh hung c vn , sau thy tip tc t vn v trnh by qu trnh suy ngh
gii quyt. Trong qu trnh ny c s m mm, d on, c lc thnh cng, c pha ln tht
bi phi iu chnh phng hng mi i n kt qu. Nh vy, kin thc c trnh by
khng phi di dng c sn m chng c khm ph ra bng cch m phng v rt ngn
qu trnh khm ph thc.
3. U IM V HN CH CA PHNG PHP
u im
- c bit pht trin t duy sng to gii quyt vn hc sinh.
- Vi tnh hung c vn ngi hc sinh thy c mi lin h gia kin thc c v
kin thc mi gip h cng c v vn dng kin thc. Mt khc hc sinh thy c nhu
cu v hng th trong vic tm kin thc mi.
- Trong qu trnh dy hc, hc sinh tht s tr thnh ch th .
Hn ch:
- Ty theo phng php c th, nhnh chung tn nhiu thi gian.
- Khng phi bi hc no cng to c tnh hung c vn .
- Dy hc nu vn i hi mc c nhn ha rt cao v gio vin c trnh cao.

4. CC PHNG PHP C TH DY HC GII QUYT VN
4.1. PHNG PHP NGHIN CU TNH HUNG
a. Khi nim:
Phng php nghin cu tnh hung l phng cch t chc nhn thc cho hc sinh
di dng nghin cu tnh hung v gii quyt tnh hung c vn .
Tnh hung trong phng php ny c m t v cu trc li tnh hung thc tin
ngh nghip, chuyn mn v c gii hn v phm vi ln ca s kin. Ngi hc thng
qua tnh hung v vi kinh nghim ca mnh hnh thnh quan im v nng lc quyt
nh.
Mc ch ca phng php
- Luyn tp nng lc quyt nh, nng lc nhn xt;
- T cc tnh hung c th hnh thnh tri thc tng th t ngi hc c th vn
dng gii quyt cc trng hp c th trong thc tin sau ny;
- Th sc tri thc kinh nghim ca ngi hc trn c s hnh thnh nhn cch mi.
Trang 87
iu kin thc hin phng php
- Chng trnh mn hc phi mn c th tin hnh c phng php ny;
- Tnh hung phi va sc, c ngha, c tnh khoa hc.
b. Cc kiu phng php tnh hung:
Phng php Nhn bit vn

Thng tin v
vn
Gii quyt vn

Nhn xt cch
gii quyt
im chnh: Case-Study-
Method
Thng tin cho
trc
Nhng bin th
ca li gii ca
vn c
kho st v chn
ci thch hp
So snh li gii
vi quyt nh
trong hin thc
(thc t)
Vn ang n
cn phi c
phn tch
im chnh: Case-Problem-
Method
Vn c
cho trc
Thng tin cho
trc
So snh li gii
vi quyt nh
trong hin thc
(thc t)
Nhng bin th
ca li gii ca
vn c
kho st v chn
ci thch hp
im chnh: Case-Incident-
Method
Tnh hung a
ra cha r rng
Nhng bin th
ca li gii c
kha st. Tnh
hung c
gii quyt xong

Thng tin phi t
tm ly
Stated-Problem-
Method
Vn c
cho trc
Thng tin cho
trc
Cc li gii hon
tt cho. N
c tm trong
nhng bin dng
ca li gii
im chnh:
Bnh lun li gii
cho trc
c. Cu trc ca qu trnh hc theo phng php tnh hung (gm 6 giai on):
a ra tnh hung (m u)
- xut, gy ng c v nhim v hc tp.
- Hc sinh nm bt tnh hung vn
Phn tch vn trng tm.
Hc sinh nghin cu, phn tch tnh hung trong ti liu vi kinh nghim v quan im
ca chnh mnh.
Trang 88
Tm ti v thu thp thng tin lin quan n gii quyt tnh hung (giai on giao
tip)
Tm ti, la chn cc ti liu v nhng kinh nghim lin quan n tnh hung
Trc din vi cc li gii
Hc sinh trnh by v tranh lun v cc li gii t di s i nghch nhau.
Bo v, thay i li gii.
nh gi v quyt nh li gii
Quyt nh li gii ti u, t iu chnh v nhn thc.
S sau m t cu trc hot ng ca gio vin v hc sinh trong phng php
nghin cu tnh hung:
Thc
tin
Gio
vin

Hc sinh
Tm li
gii,
phng n
Bo v li
gii

Hnh 21: Cu trc phng php nghin cu tnh hung

4.2. PHNG PHP DY HC THEO D N (Projectmethode)
Phng php dy hc theo d n l mt phng php dy hc thng qua d n, trong
hc sinh c xut, thc hin d n gii quyt nhng vn trong thc tin v
chuyn mn. Thng qua phng php dy hc theo d n khuyn khch hc sinh hot ng
tch cc, chu trch nhim gii quyt mt vn mang tnh tng th ton din lin mn. Qua
h hc c thi v cch thc thu nhn thng tin, t chc thc hin v tin hnh, kim
tra hot ng thc hin mt cch c lp. Trong qu trnh dy hc theo phng php ny
hc sinh lnh hi c nhng ni dung mang tnh lin mn, lin ngnh.
* c im ca dy hc theo d n :
Trang 89
D n lin quan n chuyn mn : chuyn mn; thc tin cuc sng hoc tc ng
x hi tch cc (lm thay i cch ngh, cch lm v c gi tr.)
Ni dung d n mang tnh tch hp nhiu lnh vc trong 1 mn hay nhiu mn hc
khc nhau.
Hot ng trong d n xut pht t nhu cu kinh nghim, s quan tm, hng th
ca hc vin v va sc gii quyt vn theo kh nng ca ngi hc .
Hot ng trong d n :l mt hot ng hc tp trn vn theo cu trc gii quyt
vn ca nh nghin cu khoa hc .
Hot ng trong d n : l sinh vin hoc nhm sinh vin t t chc t lc chu
trch nhim; sinh vin tham gia tch cc trong cc giai on ca d n, gio vin
v cc chuyn gia, nhm cng tc ng vai tr t vn gip h tr .
Hot ng d n ch yu l hot ng hc tp tp th, nhm cng tc, phn cng
cng vic gia cc thnh vin, s sn sng v nng lc lm vic gia cc thnh
vin tham gia .
Kt qu ca d n l l sn phm c to ra ( L thuyt hoc thc hnh) c gi tr
s dng mang tnh khch th hoc ch th, c cng b gii thiu .
Dy hc theo d n khc phc cc hn ch ca phng php dy hc truyn thng
nh : sinh vin thiu kinh nghim thc tin , sinh vin thiu kin thc chuyn
ngnh , sinh vin khng bit lm vic theo nhm , thiu k nng lm vic, khng
bit cch trnh by din t (vn ni vit) v thiu t tin, am m cng vic .
Mc ch s
phm ca
phng php
Gii quyt mt vn tng th lin mn;
Nng cao nng lc hot ng nh thu nhn thng tin, t chc thc hin
cng vic; Khuyn khch hp tc gii quyt nhim v tng th;
Khi dy v vn dng nhng kinh nghim ca hc sinh, ch ng, tch cc
ha ngi hc.
Bn cht ca
hot ng hc
tp trong d
n v bng d
n xt theo
phng din
ca l lun
dy hc
Phi c sn mt d n
Hot ng trong d n theo nhng cu trc gii quyt vn
Hat ng trong d n lun nh hng n nhng kinh nghim v nhng
quan tm ca hc vin
Hot ng trong d n l mt hot ng hc tp c tnh trn vn
Hot ng trong d n l t t chc v t chu trch nhim ca hc sinh
Hot ng trong d n ch yu l hot ng hc tp tp th
Hot ng trong d n lun lin quan n chuyn mn
Sn phm ca hot ng trong d n lun c gi tr s dng mang tnh
Trang 90
khch th hay ch th
iu kin cho
vic s dng
phng php
Nguyn tc ca phng php dy hc theo d n:
- Phi c mt d n (mt vn mang tnh tng th lin mn)
- Hc sinh tham gia tch cc vi vai tr l ngi ch th trong vic lp v
thc hin d n,
- Kt qu ca vic dy hc theo d n l to c mt thnh phm c gi tr
cho ch th hoc khch th.
T chc hc theo nhm,
Phi c cc ti liu hc tp y .
Phi l nhng quan tm ca hc sinh v d n
D n phi c gi tr o to
D n phi thc hin c
Sn phm ca d n phi c gi tr s dng.
u im Tch cc ha hc sinh
T duy lin mn, tng th ton din
t c cc mc tiu dy hc chin lc then cht nh chu trch nhim
cao, c lp sng to, gii quyt vn, hp tc, pht trin nng lc giao tip.
Hn ch Tn nhiu thi gian
Hc sinh kh t xc nh c d n dy hc
Phi c chng trnh o to ph hp

CHNG VI. KIM TRA V NH GI
I. I CNG V KIM TRA V NH GI
1. KHI NIM
Kim tra v nh gi l mt khu khng th thiu trong qu trnh dy hc. Kim tra -
nh gi c mi lin h khng kht vi nhau, trong kim tra l phng tin cn nh gi
l mc ch. Khng th nh gi m khng da vo kim tra. Thi l mt hnh thc kim tra
c tm quan trng c bit v cho im l dng nh gi ph bin xc nh bng nh lng
trnh ca hc sinh.
Kim tra l ccng c o lng trnh kin thc k nng, k xo ca hc sinh. nh
gi l xc nh mc ca trnh kin thc k nng, k xo ca hc sinh.
Kim tra v nh gi c mi lin h gia mc ch v phng tin, trong kim tra l
phng tin cn nh gi l mc ch.
Trang 91
Kim tra nh gi l khu cui cng ca qu trnh dy hc, n mang tm quan trng rt
ln v khng c kim tra v nh gi th qu trnh dy hc khng hon tt.
Chc nng ca kim tra v nh gi: Gm c 3 chc nng sau: So snh, phn hi, d
on.
- Chc nng so snh: Gia MYC ra vi kt qu thc hin c. Nu khng c
kim tra v nh gi th khng c d kin, s liu xc thc so snh kt qu nhn
c v MYC.
- Chc nng phn hi: Hnh thnh mi lin h nghch (trong v ngoi). Nh c chc
nng ny ngi gio vin dn dn iu chnh qu trnh dy hc ngy mt ti u.
- Chc nng d on: Cn c vo kt qu kim tra v nh gi c th d on s
pht trin ca ngi hc.
Mun thc hin c nhng chc nng trn th phi tm nhng phng tin kim tra v
nh ga chnh xc, ng mc v ng tin cy.
2. MC CH CA KIM TRA V NH GA
Mc ch c bn l xc nh s lng v cht lng ca s gio dc v hc tp.
Nhm kch thch gio vin dy tt v hc sinh tch cc t lc t kt qu tt trong vic
hc. Mc ch c the:
(1.) i vi hc sinh:
- Gip hc sinh o su kin thc, h thng ha khi qut ha nhng kin thc.
- Gip hc sinh pht hin nhng l hng v tri thc v kp thi b sung.
- Mc tri gic tch cc t lc c nng cao v rn c thi quen tm hiu su sc ti
liu v gii quyt vn phn tch.
(2.) i vi gio vin:
- Thy c tnh hnh hc tp ca tng hc sinh cng nh c lp.
- Pht hin c nhng ni dung ging dy thiu st cng nh cc phng php ging dy
cha ph hp b sung v sa i.
(3.) i vi nh trng, ph huynh v cc c quan gio dc:
- Da trn c s ca kim tra - nh gi c th theo di nh gi qu trnh ging dy ca
gio vin v tnh hnh hc tp ca hc sinh.
- Cn c vo m b sung hon thin v pht trin chng trnh ging dy.
- Qua kim tra v nh gi gip cho ph huynh bit r s hc tp ca con em mnh v vy
m c mi lin h gia nh trng v gia nh cht ch hn.
3. CC TIU CHUN CA MT BI KIM TRA
Nh chng ta bit kim tra l mt trong nhng cng c kim tra ca nh gi. Mun
nh gi chnh xc cn phi la chn phng tin nh gi thch hp. Trong trng hc,
Trang 92
kim tra c xem l phng tin thng dng nh gi kt qu hc tp ca hc sinh.
Kim tra cn c 3 tiu chun c bn sau:
C gi tr:
L khi nim cho bit mc m mt bi kim tra o c ng ci m n nh o.
Mt bi kim tra c gi tr l phi thc s o lng ng vi i tng cn o. chnh l
ni dung bi kim tra.
Mt bi lim tra c qu tr c xc nh 3 im sau: Ni dung kim tra, s nht tr
ni ti ca bi kim tra v s so snh cc tiu chun ngoi lai.
(1) Tnh cht hu hiu v ni dung kim tra: Cho bit bi kim tra c ph hp vi
sch gio khoa, gio trnh hay bi ging ca gio vin hay khng? Ni khc i
bi kim tra phi bao gm cc phn quan trng ca gio khoa, gio trnh.
(2) Tnh cht hu hiu v s nht tr ni ti ca bi kim tra: Ni ln mi quan h
nht qun ca cc cu hi trong ton bi kim tra. Cu hi c gi tr phi phn
bit c hc sinh c im cao v hc sinh c im thp.
(3) Tnh hu hiu trong s so snh cc tiu chun ngoi lai: Cho thy kt qu kim
tra c s ph hp vi cc kt qu nh gi khc c i tng tng t. V d:
Kim tra thng xuyn HSA t kh, nu kim tra hc k t gii th c th kt
lun bi kim tra tha mn tnh hu hiu trong s so snh cc tiu chun ngoi
lai. Hoc so snh kt qu kim tra ca nhiu mn hc mt HS.
ng tin cy:
L khi nim cho bit bi kim tra o bt c ci g m n o vi s tin cy c cn c,
n nh n mc no. Bi kim tra ng tin cy ni ln tnh cht vng chi ca im s.
tin cy ca bi kim tra ty thuc vo 3 yu t:
(1) Va sc vi trnh hc sinh, bi kim tra khng qu kh hay qu d.
(2) Cc nh hng ngoi lai khi hc sinh lm bi nh quay cp bi, b nhiu khi
lm bi
(3) S khch quan ca ngi chm. khc phc yu t ny gio vin cn c
thang im rt chi tit.
D s dng:
Bao gm 3 kha cnh : T chc kim tra, d chm v t tn km.
(1) T chc kim tra: Bi kim tra phi san k trnh nhng tr ngi khi hc sinh
lm bi, bi kim tra c hng dn r rng, ghi thi gian lm bi, cc im s
v ti liu c s dng (nu c).
(2) Bi kim tra phi thc hin sao cho vic chm bi c d dng, thang im
chnh xc nng cao mc tin cy ca bi kim tra.
Trang 93
(3) Phi tit kim thi gian v phng tin . V tiu chun ny lm nh hng
n tnh cht tin cy v c gi tr
4. CC NGUYN TC NH GI
nh gi phi khch quan:
Trong mi trng hp gio vin cng khng c c c cm hay thin cm chen vo
trong qu trnh nh gi. M nh gi phi khch quan, da vo kt qu m ngi gio vin
thu c ca hc sinh.
nh gi phi da vo mc tiu dy hc.
Dy hc nhm mc ch g th khi nh gi gio vin phi da vo mc ch ra
ban u .
nh gi phi ton din:
nh gi khng nhng ch ch trng vo kin thc ca hc sinh m cn c v mi
mt t t tng chnh tr, tc phong, thi n kin thc khoa hc, k thut.
nh gi phi thng xuyn v c k hach:
Kin thc , k nng, k xo cng nh mi hot ng ca con ngi u c qu trnh
vn ng v pht trin khng ngng, cho nn kt qu nh gi ch c gi tr thc s ngay
trong thi im nh gi. Do nh gi chnh xc, phi thc hin thng xuyn v c k
hoch trong qu trnh dy hc.
nh gi phi nhm ci tin phng php ging dy, hon chnh chng trnh
Qua cc k kim tra cng nh thi, gio vin cng nh cc c quan gio dc tm hiu
nhng tc nhn a n kt qu vch ra nhng u im pht huy, pht hin nhng nhc
im sa cha, ci tin phng php ging dy, sa i chng trnh hc cho thch hp
vi mc tiu o to
II. CAC PHNG PHAP KIEM TRA CH QUAN
Kim tra kt qu hc tp c thc hin tt c cc khu ca qu trnh dy hc. Do
cc phng php kim tra, nh gi cng l nhng phng php dy hc nhng chng
c s dng giai on ging dy khi gio vin c y cn c yu cu hc sinh bo
co li s lnh hi ti lu hc v nh gi trnh lnh hi ti liu ca tng hc sinh.
C hai hnh thc kim tra v nh gi l kim tra, nh gi hnh thnh v kim tra,
nh gi tng kt. Kim tra, nh gi hnh thnh l kim tra nh gi da trn c s s hnh
thnh kin thc, k nng, k xo trong hc tp v to ra ng lc pht trin. N l c s
c s phn hi nhanh kp thi sa cha mi giai on cn thit ca s pht trin trong
sut qu trnh hc tp.
Trang 94
Kim tra, nh gi hnh thnh l kim tra, nh gi tng bc mt cch chnh thc
cung cp s liu chng minh s mnh, yu v quyt nh lm g ph hp vi chng
trnh o to.
Kim tra, nh gi hnh thnh c th c thc hin mt cch thng xuyn ngay
trong qu trnh hc bi mi hay vn dng kin thc hc, mt cch nh k sau mi
chng, hc phn hay hc k.
Kim tra, nh gi tng kt c thc hin vo cui nm hc, cui mn hc.
C hai hnh thc kim tra, nh gi ny ngi ta thng dng cc phng php chung sau:
+ Phng php quan st thng xuyn v c h thng,
+ Phng php kim tra ming,
+ Phng php kim tra vit,
+ Phng php kim tra, nh gi nhng cng vic thc hnh.
C nhiu phng php c th v cng c tin hnh kim tra, nh gi trng a hc
nh lm bi tp, ghi nht k, vit n nh, tho lun vi c nhn, kim tra m sch, gii
quyt vn , trc nghim la chn a phng n, phiu thm d, phiu t nh gi...
1. KIM TRA VN P (KIM TRA MING)
CC TRNG HP S DNG KIM TRA VN P
Kim tra vn p c s dng bt c lc no trong dy hc.
u bui hc: n li bi c hay m u bi mi.
ang lc ging bi: t cu hi lin quan n kin thc c hay pht hin tnh hnh
kin thc ca hc sinh.
Cui bi hc: cng c ti liu hc hay trc khi thc hnh th nghim.
Kim tra nh k hay cui hc k.
PHN LOI KIM TRA VN P
Kim tra c nhn: l hnh thc kim tra m tng hc sinh c ni dung ring.
Kim tra ng lot: l hnh thc t cu hi chung v tt c hc sinh u c th tham
gia tr li c.
Kim tra phi hp: l hnh thc tin hnh kim tra c nhn v kim tra ng lot.
U V NHC IM CA KIM TRA VN P
u im:
Kim tra vn p gip cho gio vin d dng nm c t tng v cch suy lun
ca hc sinh kp thi un nn nhng sai st trong li ni ng thi gip hc sinh
s dng ng nhng thut ng v din t mt cch logc.
Hc sinh hiu r bi hn v nh lu ti liu nh trnh by qua ngn ng ca chnh
mnh.
Gip gio vin c th nhn nh c ngay v xc nh ng trnh ca hc sinh
nh hi thm nhng cu ph v cc chi tit hi b sung.
Trang 95
Kim tra vn p l phng tin gip cho hc sinh mnh dn pht biu kin, luyn
tp kh nng i p, din t tng c chnh xc v tp cho hc sinh quan st,
suy ngh phn on c nhanh chng.
Nhc im:
Kt qu tr li ca mt s hc sinh khng th xem l i din cho c lp. im s
ca vi hc sinh khng gip cho gio vin nh gi ng mc trnh chung cho c
lp.
p dng kim tra vn p cho c lp mt nhiu thi gian.
Cc cu hi phn phi cho cc hc sinh c kh khng ng u nhau.
Do nhng yu t ngoi lai c th dn n s ch quan ca gio vin.
VN DNG KIM TRA VN P
(a.) Kim tra vn p phi li cun c s ch ca c lp
li cun c c lp tham cng tham gia trong lc kim tra vn p, gio vin phi
tin hnh cc bc theo th t sau:
t cu hi cho c lp, ginh thi gian cho hc sinh suy ngh.
Gi hc sinh tr li.
Gi hc sinh b sung hoc c kin khc.
Gio vin b sung v nhn xt cu tr li.
(b). Tnh cht cu hi
Cu hi phi r rng, c th cht ch lm cho hc sinh xc nh ng mc ca cu
hi.
Cu hi phi m bo tnh lin tc v h thng.
Trnh t cu hi phi logc, cc cu hi phi lin h vi nhau theo mt th t nht
nh.
Lu n cu hi cn t duy ph phn hay t duy lin h. Nn trnh nhng cu hi
ch i hi tr nh.
(c.) Gio vin phi ch n tnh cht ca cu tr li
Cu tr li phi lm sng t trnh l gii, hiu v nm vng ti liu ca hc sinh.
Mi cu hi t ra phi c tr li y , gio vin phi b sung v cn phi nh
gi.
(d.) Thi ca gio vin
Khi kim tra ming, gio vin cn phi khuyn khch hc sinh bnh tnh nht l k thi
cui hc k hay cui nm bng bng thi hay cu hi ph.
Khng ct ngang cu tr li ca hc sinh tr trng hp hc sinh lc hay sai lm
nghim trng.
Gio vin phi theo di hc sinh tr li nht l ging dy trn lp.
Cc cu hi phi c chun b trc cu tr li v c k hoch phn phi cu tr li
cho hc sinh.
Trang 96
Gio vin c th chun b dng dy hc cn thit hc sinh s dng khi tr li
cu hi.
2. KIM TRA VIT
CC TRNG HP S DNG
Thng hn ch s dng v i hi phi c thi gian.
C th s dng ngay trong lc ging nhng trong thi gian ngn, v vy c ngha
kho st tnh chuyn cn ca hc sinh.
Kim tra nh k sau khi hc xong mt chng trnh hay mt phn, thi gian kim
tra l mt tit hay hn.
Kim tra cui hc k, thi gian 2-3 tit.
PHN LOI
Kim tra vit i hi hc sinh din t kin thc, k nng bng cch vit ra giy
trong thi gian nht nh. Thi gian n nh ty thuc vo tm quan trng v mc ch ca
bi kim tra vit.
Kim tra vit thng c 2 loi: loi lun v loi cc cu hi.
Loi lun
Thi gian kim tra di.
u l cu hi v mt vn ln.
Hc sinh trnh by phi c nhp vn , kt lun v cu trc.
Loi cu hi ngn
Mi cu tr li khong 20 - 15 pht.
Ch yu cu hc sinh tr li ngn gn, ng trng tm khng cn vit di dng nhp
, kt lun.
r rng, cc chnh c gch u dng.
U V NHC IM
u im
Trong mt thi gian ngn c th kim tra ton th hc sinh trong lp v mt s ni
dung nht nh.
Hc sinh c thi gian suy ngh, vn dng kin thc v trnh by y hiu bit
ca mnh, ng thi pht huy c nng lc sng to.
Qua bi kim tra vit gio vin nm c tnh hnh trnh chung ca c lp v ca
tng hc sinh, gip gio vin hon thin ni dung bi ging, phng php dy hc
t c k hoch bi dng hc sinh kh v ph o hc sinh yu km.
Nhc im
Ni dung kim tra d rng nhng cng khng bao trm ht ton chng trnh n
nh m thng tp trung vo mt s ni dung nht nh. Chnh v vy hc sinh d
hc t.
Nu mt ti qu rng i hi thang im phc tp th vic nh gi s kh khn.
Trang 97
Kt qu bi kim tra thng chu nh hng qua cch trnh by, ch vit v cch
hnh vn ca hc sinh.
VN DNG
Kim tra vit nh k phi c thng bo trc ngy gi v ni dung kim tra.
Bi kim tra phi va sc vi hc sinh v ni dung kim tra phi ph hp vi thi
gian lm bi.
Cu hi kim tra phi lu n kh v phc tp. kh gn lin vi trnh
trnh ca hc sinh. phc tp ty thuc vo bn thn ca cu hi.
hc sinh hon ton t lc khi lm bi, nn c nhiu phng n khi t chc kim
tra. Lc cn xc nh kh v phc tp ng u nhau gia cc phng n.
Chm bi kim tra phi km theo li ph bnh, gii thch nhng sai lm in hnh v
gii p cc thc mc.
Nn tr bi cho hc sinh cng sm cng tt, sau 1 - 2 tun.
3. KIM TRA THC HNH
CC TRNG HP S DNG
Rt hn ch ch dng i vi k nng, k xo ngh nghip: k thut thao tc s dng
cng c lao ng. Kim tra cch tin hnh cc bc lao ng sn xut hay cch tin hnh
mt thao tc.
PHN LOI
Kim tra thnh phm thc hnh
Mc ch kim tra l nh gi sn phm lm ra ca hc sinh da vo cc tiu chun
k thut c ph bin trc.
Cc tiu chun k thut bao gm cc yu cu v: hnh dng, kch thc, phm cht,
thi gian thc hin, s lng, nhng sai s cho php.
Kim tra thao tc thc hnh
Trong thi gian kim tra gio vin phi theo di quan st hc sinh thc hnh t u
n cui.
Trong vic kim tra thao tc thc hnh, gio vin cn c vo tiu chun sau nh
gi:
o Tiu chun thao tc: c tin hnh ng trnh t cc bc khng?
o Tiu chun k thut: s dng dng c lao ng c thch hp khng?
o Tiu chun ni quy: c p dng ng cc ni quy n nh khng, thi quen, thi
t chc trong khi thc hin cng tc.
U V NHC IM
u im
y l phng php kim tra hu hiu nht v khng loi kim tra no c th thay
th c nh gi k nng, k xo tay ngh.
Nhc im
i hi thi gian phi thc hin v i hi gio vin phi theo di sut qa trnh.
Trang 98
V phi theo di cng mt lc nhiu hc sinh nn gio vin khng th theo di mt
cch cn thn. hn ch im ny nn t chc thc hnh t 2 - 6 ngi cng mt
lc.
Kim tra thc hon chnh kho st mt s mn gii hn phm vi thc hnh m
thi.
im kim tra nh gi k nng, k xo ca hc sinh c khch quan, y , vic
t chc thc hnh phi c y cc phng tin, dng c trang thit b, my mc.
Khng phi trng hp no cng c y phng tin cho cng tc thc hnh.
VN DNG
Ch c kim tra thc hnh sau mt thi gian hc sinh luyn tp k nng, k
xo. Khi kim tra mi chnh xc.
Ni dung kim tra phi da trn phn tch ngh, da vo ni dung ca cc ng tc.
Nn kim tra cc ng tc thng xuyn xy ra trong ngh.
Ni dung kim tra phi da vo cc phiu ng tc. Nn kim tra ni dung c
rn luyn.
Khi son bi kim tra thc hnh, gio vin thng son theo cc bc:
o Xc nh mc ch yu cu.
o Chn la cng tc.
o Phn tch cng tc gm nhng ng tc hc.
o Lit k mt bng theo di hc sinh.
o Chun b y nguyn vt liu v dng c lao ng cho bi kim tra.
o Son cc ch dn.

III. TRC NGHIM
1. KHI NIM
Trc nghim dch t ch Test. Test c ngun gc Latinh l testum vi ngha nguyn
thy l l t st dng trong thut luyn kim an th vng.
Ch test c xut hin vo nm 1890 do nh tm l hc Hoa K Mac K. Cattell
a ra. T trc nghim c hiu theo ngha m rng l dng c, phng tin, cch thc
kho st, o lng kin thc, s hiu bit nhn cch tr thng minh...
Sang th k 20, trc nghim pht trin mnh m vi nhiu cng trnh nghin cu.
c bit Binet v Simon ( Php) pht minh loi trc nghim tr thng minh tr em.
Sau th chin th nht, trc nghim ca Binet c tu chnh v p dng cho tt c
cc trng trung hc v i hc M. Ti y, thng k trong vng 20 nm t 1929 n 1949
c 2544 cng trnh nghin cu trc nghim. Ch tnh trong vng 3 nm 1959 - 1961 c
800 cng trnh. thng k ti M vo nm 1961 ti M cho bit c c 2126 trc nghim
tiu chun. Hng nm, trng i hc Michigan m hi ngh v trc nghim v c ghi
vo quyn sch mang tn: "Tear book of the National Council on Measur - men used in
education".
Trang 99
Php, ni pht xut trc nghim Binet (1905), nhng li khng pht trin c.
Mi n sau th chin th hai, trc nghim thnh tch thc tp mi c s dng v thc tp
ph bin rng ri vo thp nin 60.
Lin x, nm 1926 c s dng trc nghim. Thi y, trc nghim cha hon
chnh, gio vin cha thy ht c nhng nhc im ca trc nghim nn vic s dng
gp nhiu sai st. V vy t nm 1931, Lin X, trc nghim b nh ch. Mi n nm
1960 mi c nghin cu trc nghim tr li. n thp nin 70 th trc nghim mi c p
dng cc trng hc.
min Nam Vit Nam, nm 1964 c thnh lp mt c quan c trch v trc
nghim ly tn: Trung tm trc nghim v hng dn, c quan ny ph bin nhiu ti liu
hng dn trc nghim.
Ngoi ra cn c mt s ti liu khc nh:
Vit v phn tch trc nghim gio dc - Tc gi Hunh Huynh.
Trc nghim v o lng hnh thc hc tp _ Dng Triu Tng.
Trc nghim - Chu Kim Lang.
Nin hc 1995 - 1996, k thi trung hc nht cp cc mn S, a, Cng dn c
thi bng trc nghim. Nin hc 1973 - 1974, thi t ti tt c cc mn bng trc nghim.
C IM C BN CA TRC NGHIM
Trc nghim thnh tch hc tp vi tnh cch l mt cng c kho st trnh hc
tp ca hc sinh, c 2 c im c bn: tnh tin cy v tnh gi tr.
a. Tnh tin cy
Tnh tin cy ca trc nghim biu hin qua s n nh ca kt qu o lng. Chm
nhiu ln bng tr li trc nghim ca hc sinh, hoc do nhiu ngi chm, kt qa
im s khng thay i. im s trc nghim khng ph thuc vo ngi chm nn
cn gi l kim tra khch quan.
Tnh tin cy ca bi trc nghim cn th hin kt qa o lng phn bit c trnh
ca hc sinh.
b. Tnh gi tr
Mt bi trc nghim c gi tr khi n p ng c mc ch ra. Nu mc ch
nhm o lng trnh tip thu khi lng kin thc ca hc sinh v mt mn hc th
nhng im s t bi trc nghim ca hc sinh phi phn nh ng kh nng lnh hi ca
hc sinh v mn hc y. Ty mc ch kho st khc nhau m c nhng loi gi tr khc
nhau ca trc nghim: gi tr ni dung, gi tr chng trnh, gi tr mc tiu v gi tr tin
on.
2. CC LOI CU TRC NGHIM
a. TRC NGHIM NG SAI
Hnh thc
Hnh thc trc nghim ng - Sai l mt cu khng nh gm mt hoc nhiu mnh
, hc sinh nh gi ni dung ca cu y ng hay sai. Hc sinh tr li bng cch nh du
cho X vo phiu tr li cu thch hp vi ch (ng) hoc S (sai).
Trang 100
Th d:
1. Trong phng php kim tra thc hnh thnh phm, gio vin theo di v cho
im quy trnh hc sinh thc hnh.
2. Trc nghim l cng c, l phng tin dng kim tra nh ga thnh tch hc
tp ca hc sinh khch quan nht trong cc phng php kim tra.
(Cu 1 c ni dung Sai v cu 2 c ni dung ng. Hc sinh c th nh du cho
vo ch S ca cu 1 v ch ca cu 2 trong phiu tr li.)
i vi cu ng, mi chi tit ca ni dung trong cu trc nghim phi ph hp vi
tri thc khoa hc. Cn i vi cu sai ch cn mt chi tit khng ph hp vi tri thc khoa
hc th ton b cu trc nghim c nh gi l sai.
u v nhc im
u im
Trc nghim - S c dng nhiu v hnh thc n gin c th son nhiu cu trc
nghim cho tng bi hc, kho st bt k ni dung no nn hc sinh khng th hc t
c.
Hnh thc trc nghim gn gng, t tn giy, ngoi tr hnh v.
Thi gian tr li ca hc sinh kh nhanh. Mt pht c th tr li 3 -4 cu trc nghim.
Nhc im
Xc sut may ri ca tng cu trc nghim - S l 50%, hc sinh khng nm vng bi
cng hy vng tr li ng 50% cho mi cu trc nghim.
Gio vin thng c xu hng trch nguyn vn trong sch son cu v sa mt
vi ch tr thnh cu S. Hc sinh d dng nhn ra.
D c cc cu trc nghim khng c gi tr. V cu vn gy nhiu cch gii thch v
nh gi cng c th l cng c th l S, u c c.
D c mt s tit l kt qu trong cu trc nghim.
Quy tc bin son
Trnh trch nguyn vn cu hi t sch gio khoa hoc gio trnh.
Ni dung cu trc nghim S ch cn mt yu t sai. Khng nn c nhiu yu t sai v
hc sinh c c hi d dng pht hin ra cu S.
Ni dung cu hoc cu S phi chc chn da vo c s khoa hc, khng ph thuc
vo quan im ring ca c nhn.
Trnh dng cc t m h.
Trnh dng cc t tit l kt qu: cc t thng thng, i khi, c th, mt
vi thng l cu . Cn cc t : tt c, khng bao gi, lun lun thng l cu S.
Trnh cu c cu trc qu di gm nhiu chi tit phc tp lm ri hc sinh.
Trnh dng nhng cu ph nh nht l ph nh kp.
Trong bi trc nghim, s lng cu tng ng vi s lng cu S gi kt qu
ng u khi hc sinh on m.
Trang 101
Th t cu ng v cu sai c sp xp mt cch ngu nhin, khng theo mt quy
lut no.
kh ca cu trc nghim ph hp vi trnh ca hc sinh.
b. TRC NGHIM NHIU LA CHN
Hnh thc:
Cu trc nghim gm hai phn:
Phn tin cn gi l phn gc v phn gii p hay phn la chn.
Phn gc l cu hi, tip theo l phn la chn gm mt s kt qa tr li trong c
mt cu tr li ng.
Th d:
Cu 1: u im ni bt ca phng php dy hc nu vn :
a. Hc sinh kh qun, nh lu.
b. Hc sinh t gic, tch cc, t lc.
c. Hc sinh l ch th ca qa trnh o to.
d. Hc sinh pht trin c t duy.
Cu 2: Tiu chun ca bi kim tra:
a. C gi tr, c s n nh ca im s.
b. C gi tr, va sc, d s dng.
c. C gi tr, d s dng, ng tin cy.
d. C gi tr, d chm bi, khch quan.
Phn gc d l cu tr li hay cu lng phi l im ta cho cho vic la chn kt
qu tr li. Cc gii p trong phn la chn c sc hp dn tng ng i hi hc sinh
suy lun.
Trc nghim nhiu la chn c th t di dng hnh v.
u v nhc im
Trc nghim nhiu la chn l dng trc nghim khch quan c a chung nht.
u im:
Trc nghim nhiu la chn c xc sut may ri thp hn so vi trc nghim - S.
Nu cu trc nghim l 4 la chn th t l may ri l 25%, nu c 5 la chn th t l mai ri
l 20%.
Phn bit c mt cch kh chnh xc hc sinh gii v hc sinh km.
Trc nghim nhiu la chn l c s son tho ni dung dy hc chng trnh theo
kiu phn nhnh.
Nhc im:
i hi tn nhiu cng lao son tho, v phi tm nhng yu t tr li c sc hp dn
tng ng.
Tn giy v mt nhiu thi gian tr li so vi trc nghim - S.
Kt qu trc nghim nm sn phn tr li hc sinh c th nhn ra. Ti nhn bao gi
cng d dng hn ti hin.
Trang 102
Hc sinh no c c sng kin c th tm ra nhng cu tr li hay hn phng n ng
cho, nn h c th khng tha mn hay cm thy kh chu.
Quy tc bin son
Cc cu trc nghim phi hon ton c lp vi nhau.
Cc trc nghim gm phn gc v phn la chn c cu trc cu vn gn gng, trnh
cu qu di gm nhiu chi tit phc tp lm ri tr hc sinh.
Nu phn gc l cu lng, th phn gc v phn la chn phi n khp vi nhau theo
ng c php.
Phn tr li thng l 4 la chn, thng nht cc cu trong bi trc nghim.
Phn la chn ch c mt kt qu ng m thi. Trng hp xt cc kt qu u c
phn ng t nhiu, th trong phn dn phi ghi r "hn c", "nht".
Trong phn gc, trnh nhng t l kt qu . Trong phn la chn yu t la chn
ng c t v tr ngu nhin.
c. TRC NGHIM GHP HP
Hnh thc
Phn hng dn l mt cu cho bit yu cu ghp tng phn t ca mt tp hp cc d
liu th nht ( ct bn tri) ph hp vi 1 phn t ca tp hp cc d kin th hai ( ct
bn phi).
Hai tp hp cc d kin xp thnh hai ct c s lng cc phn t khng bng nhau.
Cc phn t ct bn tri l nhng yu t hi, cn cc phn t ct bn phi l nhng
yu t la chn tr li. S lng cc phn t ct bn phi bao gi cng nhiu hn s
phn t ct bn tri, thng thng nhiu gp i.
Th d:
Ghp ct bn tri (mc ch) vo ct bn phi (phng php) sao cho ph hp nht.
1. Kin thc

A. Din trnh
B. Thao tc
2. K nng C. Thuyt trnh
3. K xo D. Luyn tp
E. n tp
F.Thc hnh
u v nhc im
u im
Trc nghim ghp hp c th xem l mt dng ca trc nghim nhiu la chn. Trc
nghim nhiu la chn c yu t hi tng ng vi yu t tr li, cn trc nghim
ghp hp c nhiu yu t hi tng ng vi nhiu yu t tr li.
Xc sut may ri tr li bng cch t m rt thp, khng ng k.
Nhc im
Rt kh bin son cu trc nghim ghp hp.
Tn giy v thi gian cho c vic bin son v tr li.
Trang 103
Quy tc bin son
Mi cu trc nghim phi c phn ch dn r mi quan h. Mi tp hp cc phn t,
tc l mi ct u phi c tiu .
Cc phn t trong cng mt ct phi cng loi, hoc cng tnh cht. Cc phn t
trong mi ct c xp theo th t 1, 2, 3... ct phi nh k hiu A, B, C, D...
Mi cu ghp hp trung bnh c 3 phn t hi ng vi 6 - 10 phn t la chn tr li.
Mt phn t ct bn tri ch ghp vi mt phn t ct bn phi. Nu khng c
th iu ny phi ghi ch.
d. TRC NGHIM IN KHUYT
Hnh thc
Trc nghim in khuyt l cu pht biu trong c ch cha trng hoc hc sinh
in t hoc s hay cng thc cho ni dung c ngha nht.
Th d: Hy in vo ch trng trong cc cu sau y cho thch hp:
1. Dng n tp .......................... c tin hnh trong mi ln ln lp ca gio vin.
2. Tnh hung ng trc kh khn v tm l c nhiu phng n gii quyt l tnh
hung ............................
3. Ba cch phn loi phng php thuyt trnh: ...,.,.
u v nhc im
u im:
Trc nghim in khuyt i hi mc ti hin cao, hc sinh khng th on m.
T l may ri tr li ng khng t ra.
Trc nghim in khuyt thng kim tra tr nh cc khi nim, thut ng, tn
ngi, a danh, k hiu, cng thc, s liu, d kin, hin tng ...
D son.
i khi trc nghim in khuyt l bin th ca cu hi ngn hoc l phn gc ca
cu trc nghim la chn c dng cu lng.
Nhc im:
Ch kim tra c nhng kin thc ri rc, khng kho st c kh nng tng hp
ca hc sinh.
Kh chm bi hn v tn thi gian chm hn.
Quy tc bin son
Khng nn son cu trc nghim in khuyt c nhiu ch cha trng lm cho cu
vn ti ngha.
Ch in khuyt t gia cu hoc cui cu.
Ni dung in khuyt phi l kin thc c bn, trnh hi nhng chi tit vn vt.
Cc khong cha trng in khuyt nn c chiu di ng u.
Cu trc nghim khng qu di, li vn phi sng sa, t ng phi r rng, c cu
trc ng ng php v hp vi in khuyt cu vn c ngha.

Trang 104
3. U NHC IM CA KIM TRA TRC NGHIM
U IM
tin cy cao (im s khng ph thuc vo ngi chm).
Bi chm nhanh, chnh xc, c th kt hp chm bng my.
Kho st c ton b ni dung chng trnh mn hc, trnh vic hc t, yu t may
ri trong thi c.
NHC IM
Khng kho st c din bin t duy ca hc sinh khi lm bi, m ch nh gi
c kt qu t duy ca hc sinh m thi.
i hi gio vin nm vng chuyn mn v kin thc (kim tra) son cu hi trc
nghim.
Tn cng sc, tin ca, thi gian.
Hc sinh c khuynh hng on m khi lm bi test.
Kh son nhng cu c gi tr ng u.
Kim tra bng test phi c bi in sn, phi t chc cht ch trnh s thng ng ( c
ch - ting ni).
CHNG VII. CC HOT NG T CHC THC HIN HA NG DY
HC I VI GIO VIN
Ni dung dy hc c phn nh trong sch gio trnh, gio khoa, cc ti liu dy
hc lin quan, nhng thc hin c QTDH vi NDDH no th gio vin cn phi c
mt k hoch.
1. LP LCH TRNH GING DY
Lch trnh ging dy l k hoch dy hc mt mn hc ca gio vin. Trc lc tin
hnh ging dy mn hc mnh m nhim, gio vin phi lp ra k hoch dy hc. lp
lch trnh gio vin phi cn c vo k hoch o to ca trng v chng trnh mn hc
trn c s ca cc d liu c trong v d nh: tng thi gian, cc phn, cc ni dung v
mc ch dy hc. Hnh thc trnh by lch trnh ging dy ty theo yu cu ca tng trng
song n bao gm cc ni dung sau y:
- Cc mc bi hc l thuyt v thc hnh v/hoc cc bi luyn tp. N c sp xp theo
th t hp l nh trong chng trnh mn hc nhng mang tnh cht tng qut hn.
- D kin thi gian tin hnh dy hc cc mc bi trn. Thng thng n v tnh l
tun l.
- Tn mn hc v tn ngi thc hin k hoch
Lch trnh ging dy c mt s chc nng sau y:
- K hoch dy hc th ca gio vin; nh hng hot ng ca gio vin; Qun l.

Trang 105
2. SON GIO N
a) C s chung v gio n
Qu trnh dy hc c thc hin theo s di. Trc lc tin hnh hot ng dy
hc, gio vin phi tin hnh chun b nh son gio n v cc iu kin cn thit cho bi
dy. Gio n th hin k hoch thc hin tin trnh bi dy theo 5 bc ln lp.

Thc hin hot ng dy
hc (Gio n 5 bc)
- n nh lp
- Kim tra kin thc k
nng hc
- Dy bi mi:
t vn vo bi mi
Ging bi mi
- Cng c vn dng
- Gio bi
Chun b bi
hc mi
Chun b

- Gio n
- iu kin
nh gi
kt qu
dy hc
Hnh 24. Qu trnh t chc dy hc
b) Thit k gio n
- Xc nh mc tiu hc tp (kin thc, k nng, thi )
- Xc nh k hoch ln lp

Bng 3. Cu trc thit k gio n
Hot ng Thi
gian
(pht)
Phng
tin
dng c
STT Ni dung nh gi
Gio
vin
Hc
sinh
1 Kim tra bi c - - - - -
2 t vn vo bi mi - - - - -
3 Ging bi mi (hoc
hng dn ban u)
- - - - -
4 Cng c, vn dng - - - - -
5 Gio bi - - - - -

(Mu gio n v vit mc tiu dy hc xem phn ph lc )

Trang 106
Trang 107
TI LIU THAM KHO

[1.] Arnold R, Lipsmeier A, Ott H: Berufspaedagogik Kompakt. Cornelsen, 1998.
[2.] Benjamin S.Bloom v cc cng s (1994): Nguyn tc phn loi mc tiu gio
dc - lnh vc nhn thc (on Vn iu dch), Trng HSP Tp.HCM.
[3.] Bernhard Bornz, Bern Ott (1998): Fachdidaktik des beruflichen Lernens.
Franz Steiner Verlag Stuttgart
[4.] Bloom, Benjamin (1964): Taxonomy of Education Objectives, Hanbook I and II,
New York
[5.] BRUNER, J.S. (1974): Learning Through Experience and Learning Through Media.
In: Olson, Media and Symbols. The 73rd Yearbook of the NSSE, I, Chikago.
[6.] ng Thnh Hng (2002): Dy hc hin i : l lun bin php k thut,
[7.] Decker (1984): Grundlagen und neue Ansaetze in der Weiterbildung.
[8.] Dng Thiu Tng (1995):Trc nghim v o lng thnh qu hc tp. B GDT.
[9.] I.Ia.Lecne (1977): Dy hc nu vn , NXB GD.
[10.] L Th Hoi Chu, L Vn Tin, Nguyn Vn Vnh (1999): Hc tp trong hot
ng v bng hot ng, HQG TP. HCM.
[11.] Nguyn B Kim (1995): Phng php dy ton. NXB Gio dc
[12.] Nguyn K (1995), Phng php gio dc tch cc, NXB Gio dc, H Ni.
[13.] Nguyn Ngc Quang (1989), L lun dy hc i cng (2 tp), Trng o
to cn b qun l gio dc Trung ng.
[14.] Nguyn Thy Ai, phng php dy k thut, HSPKT, 1983.
[15.] Nguyn Vn Bnh, Trn Sinh Thnh v Nguyn Vn Khi: Phng php dy k
thut cng nghip. Nh xut bn Gio duc, H ni, nm 1999.
[16.] Phan Huy Ng (2005): Dy hc v phng php dy hc trong nh trng. Nh xut
bn i hc S phm.
[17.] Phan Trng Ng (2005): Dy hc v cc phng php dy hc trong nh
trng, NXB i hc s phm.
[18.] Robert F. Mager (1994): Lernziel und Unterricht. Beltz Gruene Reihe.
[19.] Werner Jank, Hilbert Meyer (1994): Didaktische Modelle 3. Auflage.
Cornelsen,.
(PH LC 1)
MU GIO N L THUYT

B/ S CNG HA X HI CH NGHA VIT NAM
c Lp T Do Hnh Phc
Trng.
GIO N DY L THUYT
Mn dy:
Lp dy:
Tn bi ging :
Gio n s :
S tit ging :
Phng hc :
Ngy dy :
A. CHUN B
1. Mc tiu dy hc:
2. Phng tin dy hc:
3.
B. TIN TRNH BI DY
1. N NH LP

Pht
a. im danh lp :
b. Ni dung cn ph bin :
2. KIM TRA BI C

Pht
a. Phng php kim tra :
b. S hc sinh d kin s kim tra :
c. Cu hi kim tra :
d. p n cu hi :
3. GING BI MI
Pht
Trang 108
a. Gii thiu bi mi :
b. Tin trnh ging bi mi
Ni dung v phng php trnh by chi tit theo bng sau :
Cch th 1
Hat ng Ghi ch
Thi gian Ni dung bi ging
Ca gio vin Ca hc vin

Cch th 2

Thi gian Ni dung bi ging Phng php Phng tin Ghi ch

Cch th n

4. CNG C BI
Pht
5. CU HI V BI TP V NH
Pht
Ni dung :
C. RT KINH NGHIM
V ni dung, thi gian v phng php :

Ngy thng nm Ngy thng nm
Trng b mn Gio vin

Trang 109

(PH LC 2)
MU GIO N THC HNH

B/ S GIO DC V O TO CNG HA X HI CH NGHA VIT NAM
Trng. c Lp T Do Hnh Phc

GIO N DY THC HNH
Mn dy: Lp dy:
Gio n s : S tit hng dn :
xng : Ngy dy :
Tn bi thc hnh :
Phn A: CHUN B
Mc tiu dy hc: Sau khi hc xong bi ny hc sinh:

Sn phm ng dng :

Phng tin dy hc, dng c v thit b cn thit :
Hnh thc t chc lp:
Phn B: QU TRNH HNG DN
I. n nh lp Thi gian
II. Kim tra, nhn xt bi c Thi gian
III. Hng dn bi mi Th i gian

Trang 110
1.t vn , gii thiu bi thc hnh

2. Tin trnh hng dn

Hot ng Ni dung
Thi
gian
Ghi ch
Gio vin Hc sinh
a. Hng dn ban u
(Ni dung l thuyt ngh, qui trnh thc hnh ....)

b. Hng dn thng xuyn
Theo di, un nn cc thao tc cho hc vin
Quan tm ti cc hc vin yu, c bit
Pht hin sai xt, hng dn khc phc
Nhc nh an tan lao ng thng xuyn
c. hng dn kt thc
Nhn xt bui thc tp
Thao tc ca hc vin
Chp hnh gi gic, qui nh xng
Nhng cng vic hc vin cn chun b cho hm
sau
Phn C: RT KINH NGHIM
I. V thi gian, ni dung
II. Phng php v cch t chc thc hnh

Ngy thng nm

Gio vin

Trang 111

Ly Luan Day Hoc

Hochgeladen von

Dokumentinformationen

Originaltitel

Copyright

Verfügbare Formate

Dieses Dokument teilen

Dokument teilen oder einbetten

Freigabeoptionen

Stufen Sie dieses Dokument als nützlich ein?

Sind diese Inhalte unangemessen?

Copyright:

Verfügbare Formate

Ly Luan Day Hoc

Hochgeladen von

Copyright:

Verfügbare Formate

TAI LIEU BAI GIANG

LY LUAN DAY HOC

Das könnte Ihnen auch gefallen