Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
Oudaden
Udaden
Lahsen Oulhadj
Avant-propos : Pourquoi un livre de ce genre ? Pour trois raisons principales. La pre mi re est minemme nt pe rsonnelle. Je veux simple ment rendre hommage ce groupe dOudaden. Car il a jou un rle plus quimportant dans ma dcouverte du patrimoine musical amazi. titre personnel, et je le dirais sans ambages, si ce ntaient pas Oudaden, je ne pense sincrement pas que jaurais apprci autant tout ce prcieux hritage que nous ont lgu de grands hommes de notre Panthon potique de la trempe de He mmou Outtalb, Hajj Belid, Boubaker Anchad, Sad Achtouk, Mohamed Albensir, etc. vrai dire, Oudaden mont donn lenvie daller couter plus srieusement, plus rgulire ment et plus longue ment aussi, tous ces grands versificateurs devant lternel. Si simple que cela puisse tre exprim, ils mont grande ment aid renouer avec lincroyable richesse de notre art des vers. Je dis incroyable dessein. Car cest vraiment le cas de le dire. Sceptique ? Pas de problme ! Mais de grce, faites leffort dy jeter un coup dil et vous men direz des nouvelles ! Il est plus que certain, si vous tes un mordu de belles-lettres ou de la beaut tout court, que vous succomberez, aisment, sa magie dlicate ment envotante, son esthtisme firement sobre et sa profondeur fondame ntale ment th re. Dailleurs, Oudaden ont mille fois raison de se tourner ve rs cet immense patrimoine potique. Et ce, pour sy ressource r. Longuement. Continuellement. Toujours. ce propos, il faut leur reconnatre, comme nous le disait juste ti tre lun de mes professeurs au lyce de Biougra, une chose importante : ils sont excellents lorsquils crent et excellentissimes lorsquils reprennent le rpe rtoire classique des rways. Et cest justement l, mon humble avis, o rside lun des secrets les mieux gards qui a fait leur succs ininterrompu sur une priode de plus de 25 ans. Non seulement en matire de ventes dalbums, mais aussi en matire de concerts. Bien plus, et beaucoup de gens ne sont gu re au courant, Oudaden sont la troupe musicale nord africaine du terroir qui se reproduit le plus ltrange r. Juste derrire le trs clbre groupe touargue, Tinariwin. Cest vous dire que la russite de ses terribles prodiges de Bensergao, un quartie r p riphrique dAgadir longtemps victime de toutes les marginalisations, nest pas uniquement locale ou nationale, mais elle est aussi et surtout inte rnationale. De fait, Oudaden peuvent se prvaloir dtre, indiscutable ment, des ambassadeurs attitrs de la chanson amazie 1 du Souss dans le monde. Esprons juste que a dure et le plus longtemps possible ! En tous les cas, il ny a pas de raison que ce ne soit pas le cas. Quant la deuxime raison, je dirais quelle est plus objective. Dans le sens o elle est inhrente la carrire pour le moins extraordinaire de ce groupe. Disons -le
1
Pour en savoir plus, reportez-vous larticle consacr par Anir Bouyakoubi Oudaden que vous pouvez trouver facilement sur Internet.
franche ment, son exceptionnelle constance dans les annales de la musique amazi e est pour le moins unique. Nen dplaise leurs contradicteurs, rien que pour cela, il m rite toute notre reconnaissance. Dailleurs, je ne my suis pas tromp, lors que javais marqu dans une petite et minuscule note critique, il y a plusieurs annes dj, quOudaden ont quelque chose de particuli rement inoxydable . Et ce, dans toutes les acceptions possibles et imaginables du terme. En effet, les faits me donnent amplement raison. Il faut savoir que le groupe existe depuis plus de 30 ans, sans jamais subir le triste sort de groupes aussi prestigieux quIzenzaren et Ous man. savoir des dissensions, souvent pour des raisons futiles et gostes, suivies dune sparation fort regrettable. Avec la cl, parfois, un scnario pour le moins cauchemardesque : larrt immdiat de toute production crative comme ctait, hlas, le cas avec lorchestre non moins lgendaire dOusman et Titar, une troupe agadiroise pas trs connue mais incroyablement doue. Mme si je ne suis pas vraime nt sr que les raisons pour la disparition de celle-ci soient exactement les mmes. Au fait, pourquoi donc Oudaden ont-ils cette prennit dfiant presque le temps et les vicissitudes de la fortune ? Quel est donc leur secret quils cachent si jalousement ? Rassurez-vous, ce nest nulle ment en raison dun quelconque puissant gri-gri soussi concoct par un marabout tout aussi puissant, comme y croyait dur comme fe r lun de mes oncles musiciens. En fait, les choses sont extr mement simples. Daucuns lexpliquent par limme nse talent de la troupe, le professionnalis me toute preuve de ses membres, leur extrme maturit et, surtout, leur sens de responsabilit par rapport leur mission artistique et leur public fort nombreux. Pas seulement, mon humble avis. Il y a dautres paramtres beaucoup moins visibles. Entre autre, la trs bonne gestion financi re des recettes de la troupe, les amitis fort anciennes, remontant litt ralement lenfance, et mme les liens de sang (Abdellah El-Foua et ses deux frres cadets, Ahmed et Khalid, titre dexemple) entre tous les fondateurs dOudaden. Comme toujours, un peu comme si le success story musical dOudaden les dmangeait te rriblement, combien de fois les oracles du malheur nous ont-ils annonc, ex professo, quils sont finis, morts, enterrs et compltement oublis. Juste pour tre, lamentablement, dsavous la sortie de leur nouvel album, qui est toujours vcu comme un imme nse vnement culturel. Pendant des semaines, ils vont monopoliser rien qu eux seuls les radios cassettes et les lecteurs de CD de leurs aficionados fort nombreux. En effet, jusqu prsent, et cest tout l eur honneur, Oudaden sont des vendeurs massifs dalbums dans tout le Maroc et mme ailleurs. Mme si le piratage a fait et continue de faire des siennes, cest --dire des ravages incalculables. Sans oublier lamzighophobie rprhensible, abjecte et ignoble du rgime marocain et de ses mdias, financs quand m me par les contribuables marocains majoritairement amazighs.
Il faut savoir que malgr ses centaines de milliers de fans, au Maroc et un peu partout dans le monde, lon peut compter, aisment, sur les bouts des doigts les passages dOudaden dans les tlvisions marocaines. Alors que dobscurs artistes libanais ou gyptiens- dont le seul mrite est juste dtre arabes -, pays bien naturelle ment rubis sur ongle, y ont lu ad vitam aeternam rsidence . Cette aversion toute makhzenienne pour les Amazighs et leur culture continuera-t-elle avoir cours mme avec lofficialisation au rabais de la langue amazighe ? Quitte tre pessimiste et mme nihiliste, je parie que rien ne change ra. Je suis sr que, encore une fois, lavenir me donne ra ample ment raison. Pour la troisime et la derni re raison, la troupe Oudaden a dfinitivement cre un courant musical sui generis que je nommerai, sans aucune hsitation, le tawdadant. Lon qualifie bien le style dIzenzaren de tazenzart ? Pourquoi Oudaden drogeraient- ils donc cette rgle ? Nont-ils pas autant de mrite quIzenzaren ? Sans vouloir en aucun cas faire des comparaisons inutiles entre Izenzaren et Oudaden- car ils sont trs diffrents, trop diff rents m me-, je dirais que le style de ces derniers est, comme vous pouvez facile ment le constater, lger, joyeux et festif marqu par le mariage des plus heureux et des plus intelligents entre des instruments modernes et traditionnels. Dailleurs, Oudaden sont les premiers adapter et utiliser, massivement, la guitare lectrique dans les rythmes traditionnels amazighs. Pour rsume r les choses, et quitte tre par trop laudateur, ils ont fait, trs discrtement et trs tranquille ment, leur propre rvolution musicale. Mme si leur ruption sur la scne artistique soussie et mme nationale na pas donn lieu autant dergotages et darguties inutiles lorsquIzenzare n et Ous man ont vu le jour un peu plus quune dcennie auparavant. En effet, il faut savoir que le nombre de groupes qui sont apparus dans le sillage dOudaden est tout bonnement impressionnant. Cest tout simplement un succs qui a pris les allures dun phnom ne de socit. Pour preuve, il ny a pas un seul village dans le Souss, qui na pas eu sa troupe de tawdadnt. De mme que les villes marocaines, europennes et mme nord amricaines qui ont accueilli les migrs soussis. Nen dplaise certains, ce style trs oudadnien est jusqu prsent dominateur sans avoir, pour linstant, aucun concurren t srieux qui se pointe lhorizon. Et ce ne sont pas les tentatives qui ont manqu. Il y en a eu la pelle ! Il y en aura probable ment lavenir. Continuateurs des rways La posie oudadenienne est toujours lgre avec exactement les mmes th mes se ntimentaux : lamour, le bien-aim vnal, linconstance, la sparation, la dception, la rconciliation... Dailleurs, certains nhsitent pas, juste titre, compare r Abdellah El-Foua, le leader du groupe, avec feu Sad Achtouk. vrai dire, il faut tre aveugle pour ne pas voir que linfluence de ce dernier sur El -Foua
est pour le moins majeure. tel point que certains nhsitent pas le considre r comme un chanteur de charme. Exacte ment comme ltait Sad Achtouk, au fate de sa gloire et de sa jeunesse, dans les annes 60 et 70 du sicle pass. En ralit, le style musical dOudaden est simplement lart de tirrouysa, mais modernis, plus actuel et plus urbain galement. Except le ribab qui est mis au rang des oubliettes et lintroduction trs intelligente de la guitare lectrique, lon peut aisment dire que Abdellah El-Foua est un vrai rays, mais citadin. Car, quelques trs rares exceptions, les grands matres, anciens et actuels, de tirrouysa sont tous dorigine rurale abordant, dans la majorit des cas, ce qui est bien normal, des sujets trs imprgns par leur milieu social, savoir la ruralit et le monde rural. Dailleurs, dans plusieurs reprises dAchtouk par El -Foua, avec cette voix de stentor qui est la sienne, je suis sr que nos jeunes citadins, au mieux, auraient trouv has been la th matique aborde , au pire, ny auraient rien compris. Jen veux pour preuve les multiples descriptions faites de la femme et lvocation dvnements historiques bien prcis : le fait daborder, titre dexemple, les agriculteurs dAchtouken qui se sont rues sur les crdits agricoles pendant les annes 70 et 80 avec des rsultats catastrophiques que lon connait, nous, les enfants de ce m me coin du Souss. Mais, est-ce vraiment important pour Oudaden ? Je rpondrai volontiers par la ngative. Car ce quils cherchent le plus ce sont les rythmes qui font bouge r , comme dirait lautre. dire vrai, Oudaden ont toujours fait le choix de chansons extrmement bien rythmes. Et dans la majorit des cas, leurs reprises sont des russites totales. Ils ont m me donn des chansons tombes dans loubli une seconde vie. Atbir igan awal est un exemple pour les sceptiques qui ne partage raient mon point de vue. En toute sincrit, qui ne connait pas aujourdhui cette chanson de Sad Achtouk ? Personne, probable ment. Toujours est-il quil faut effectivement rendre Csar ce qui est Csar. Le dfunt Sad Achtouk tait imbattable dans les chansons rythmiques- feu Aouisar aussi nest pas oublier non plus. Do lusage excessif qui en a t fait par Abdellah El-Foua. Il ny a pas que lui dailleurs. Toute la vague de groupes modernes ou tiroubba qui a dferl sur le Souss depuis le dbut des annes 80 a fait de m me. Sans aucune ment vouloir rabaisser quiconque, Laryach, At El-ati et Izknwad de Tarrast, titre dexemple, nont fait que rpter, inlassable ment, jusqu lusure parfois, les chansons de Sad Achtouk. Il est extrmement rare quils aient produit quelque chose propre eux. Sauf Inddame n de Tamraght, Inerzaf et Iznkwad de Tarrast qui ont fait exception. Il faut quand m me dire quelque chose sur ces dernie rs : ils sont pourvus dun incroyable talent. Car par la suite, de laveu m me des professionnels et des dilettantes aussi, ils avaient russi crer un rpe rtoire propre pour le moins original. Net t un malencontreux accident de travail dont
a t victime leur leade r, Hafid Ezzaitouni, ils taient vraime nt deux doigts de dtrne r ou tout le moins dtre de trs srieux concurre nts dOudaden. En tous les cas, ce fait fcheux et mme tragique les a obligs mettre, hlas, le hol une carrire qui promettait beaucoup, norm ment. Che min faisant, si Inddame n de Tamraght ont malheuerusement disparu de la scne musicale, Inerzaf taient partis sur les chapeaux de roue. Et cest le moins que lon puisse dire. Leur pre mie r album la fin des annes 80 a t un norme succs. Il faut dire quils taient vraiment un trs bon groupe avec un norme potentiel. Mais malheureusement les conflits personnels ont mis fin cette belle exprience musicale. Si Lahsen Bi-Iznkwad a suivi son bonhomme de chemin, avec une grande constance, les autres membres fondate urs de la troupe ont sombr dans lanonymat le plus total. Mme si, de temps en temps, ils donnent ici et l signe de vie. Comme toujours; ce rtains ne vont pas manquer de me rappeler le cas de Hamid Inerzaf. En fait, il faut dire ce quil y a : ce grand musicien na fait que re joindre la troupe sur le tas. Aprs justement le dpart du premier banjoste de la formation dont le nom mchappe . Toujours en parlant des rythmes, il faut aussi savoir que le rpertoire d Ismgan ou dIgnawen a t aussi une grande source dinspiration pour Oudaden. Dailleurs, et permettez-moi de faire une petite digression, la prsence de cette tradition musicale trs spirituelle dans le Souss et, au-del, dans toute lAfrique du Nord, comme certains peuvent le croire, ne datent pas dhier. Mais depuis lantiquit. Il faut savoir que les caravaniers amazighs faisaient comme rce avec ces rgions depuis la nuit des temps. Par voie de consquence, ils nont ramen dans leurs bagages que lor, le sel et les esclaves. Ils ont aussi trimbal avec eux toute la richesse musicale de cette partie du monde qui sest marie, au fil des sicles, progressivement, fructueusement, avec nos rythmes typiquement amazighs. Il ne faut non plus omettre, pour conclure cette partie, lexploitation par Oudaden des rythmes dahwach de Houara. Et Dieu sait quils y ont excell merveilleusement bien. Je peux mme dire quOudaden les reproduisent la pe rfection. Mme les Houaris pur sucre en seraient incapables. Cest dailleurs pour cette raison que dans cette seule tribu majoritairement darijaphone du Souss, Oudaden sont, depuis belle lurette, des stars indtrnables et des artistes aduls. En fait, ils sont rgulirement des invits de marque de toutes leurs manifestations sociales et culturelles. Une preuve une fois de plus que la musique est, foncire ment, un langage de luniversalit, permettant aux gens de divers horizons et de diff rentes cultures de communier ensemble. Pour autant, lon ne peut pas passer ct de cette importante question : quelle est donc linfluence quont eue les groupes amazighs modernes sur Oudaden ? Lon peut facilement s upposer que lenfance des fondateurs dOudaden a t berce par les lgendaires Izenzaren. En ralit, jai beau coute r et rcouter Oudaden, mais le constat est toujours le mme : ils nont presque aucun impact sur eux. Sauf s ur deux
points formels : ladoption du banjo et laligne ment avec lequel les membres du groupe se prsentent sur la scne. Cest tout. Quant Ousman, l aussi, ils nont quasiment aucune empreinte sur eux. Mme la plus petite. Ce qui est quand m me, mon avis, trs trange. Surtout que lon sait quOusman et Izenzaren dominaient, eux seuls, majestueusement, la scne musicale amazighe durant lenfance et ladolescence des membres dOudaden. Posie oudadenienne Pour ce qui est de la chanson oudadenien proprement parler, il est facile de constater quelle a une forme particulire. Elle nest jamais trs longue comme celle des rways- sauf quelques rares exceptions. Mme lorsque Oudaden re prennent les chansons des rways, ce qui leur est souvent reproch, ils les escamotent, impitoyablement. Dans le sens o ils ne les reprennent jamais telles quelles sont lorigine. Parfois, ils se contentent juste de quelques vers quils rptent plus dune fois. Idem pour les rythmes. Parfois, ils les changent tel point quelles sont mconnaissables. coute z juste leur version dAtbir umlil de feu Hajj Belid pour en avoir le cur net ! Cela tant dit, la structure propre de la chanson oudadenienne se compose, dans la majorit des cas, de trois parties. Et l, m me si je ne suis pas vraiment sr, je souponne une petite influence dIzenzaren. Car ils ont adopt presque le m me schma. Si la pre mire partie est toujours inte rprte a cappella, la deuxime, la plus longue dailleurs, est chante individuelle ment ou collectivement avec un accompagne ment instrumental. Quant la troisime partie, si elle existe, elle est un peu plus courte que la deuxi me et est excute sur un rythme diffre nt, souvent plus rapide et plus vif. Elle peut facile ment tre considre comme une conclusion en quelque sorte. Ou ce que lon peut appeler dans le langage des pratiquants dajmak dAchouken, le tamssust . Pour la th matique, comme je lavais dit auparavant, il est dans la majorit des cas sentimentale. Do le procs de lgret que certains nhsitent pas faire au groupe. tel point quEl-Foua est considr comme un crooner invtr. Ce qui lui a valu pas mal de dboires surtout avec le public masculin. Lon ma racont qu Dcheira et m me chez lui, Bensergao, on lui a d j jet des pierres plus dune fois lorsquil se reproduisait sur scne. Et ce qui est tonnant, cest que le dfunt Sad Achtouk avait subi le m me triste sort Achtouken. Plus dune fois. Pour exactement les mmes raisons. Tel matre, tel disciple, si lon se permet de faire violence la fameuse expression fige. En guise de conclusion, je souhaite de tout cur que les jeunes amazi ghs- dans le Tamazgha ou dans la diaspora-, fort nombreux aime r et apprcier le rpe rtoire dOudaden, vont trouver dans ce mode livre la transcri ption de toutes les chansons quils ont tant chries. Et pourquoi ne pas les apprendre par cur. Et mme les chantonner ds quils en ont loccasion. Ainsi, la flamme de la culture amazi ghe
vivra ternelle ment en eux. Mais ce qui serait vraiment gratifiant pour moi, cest que livre donne des ides nos jeunes chercheurs pour faire de mme avec dautres chanteurs. Et Dieu sait que dans ce domaine tout reste faire. Surtout avec des potes comme Albensir, Bizmaouen, Amentag et des groupes comme Izmaz, Tita r, les deux Izenzaren, Archach En fait, il faut imprative ment immortaliser leurs uvres en les mettant sur papier. Hlas, il ny a pas dautre mthode plus efficace pour les garder pour la postrit. A vos plumes !
10
Il sagit bien sr du pronom possessif, inu . chaque fois que le mot auquel il est rattach finit par une voyelle, il devient nu . Cest le cas, co mme lon peut le voir, ultrieurement de tasa nu, imma nu, etc. Sinon, si vous voulez couter cette chanson, cliquez sur ce lien qui est lune des premires appa ritions tlvisuelles dOudaden : http://www.youtube.com/watch?v=VEIwLDM NhTo 3 On peut aussi dire : yuda k. 4 On peut tout autant dire : ura.
11
Walaynni bab n ja ur sar k un yat Meqqar ak i as sul siggilen ayt-ma-s Imt ebbi ur fell-asen afilen ! A ziedd, a (y) ixf inu, tteyagast, wa yyana, a zzin ! Is ka nni ma(d) gi isiggil yan ! A ittaremn, ar siggiln ma s a ikkat Ukan ar ea ; iald, netta, is nemun Allah t a ebbi ! Ma iga ay-ad tasa nu ? Ma iga ay-ad ? A ja-f-Llah Gan ixsan aman, ebbi issen ma g-igi *** Aylalayla, waylalayla Cahdentt lmalayk ula asul-Llah Ur gi aa inu lkiber ula nedrek as A glleb at d lxir a(d) d-ie ufuss n ljwad ! Imma gar amud ur t izziwwiz imurig *** Ifeka ebbi zzin i kra macc ia Ar ittader i wallen ad t ur nee Ixleqq ukan ebbi tammant Ixleqq as akccu ula ifr Tanna iran iga a(d) ifek aqqayen
Il existe deux versions de cette chansons. Celle-l cest la premire. Lreb se dit de Casablanca et Rabat et leurs rgions respectives.
12
Ili at a arrabu n7 a tefekam winun ! Ma f (i) kwen a udad askiwen ? Ma f ukan iada adrar ? Amr fell-a a(d) t ur asin *** Mad da isallan inkwa ? Atbir ur igi i ik-ad Atbir ur igi i mek-ad Ida bismi nebda da s ebbi, ar a immal Iarasen lli iga lxir ula laman A baba ula immi, eg at fell-a ti t nnun ! Ad ur neli s Lreb, ar t allam, ar alla ! Allah-ukba aadan, man cce illan Lli a(r) tewmma tudayt aa ula afuss ? Man za isan lli d nettecala umawal ? Ar idda kra inuba, kra tiwit lmutt A lawliyya n temazirt, tilila tinnun ! Ili at a arrabu n a tefekem winun ! Mad da isallan inkwa ? Atbir ur igi i ik-ad Atbir ur igi i mek-ad *** Uhuy a wi ! Uhuy a wi ! Inkwa, inkwa, ma a(r) tekellam ? I ebbi ayt ul inu, ma a(r) tekellat ? Utt, a tayri, ltubat ad utte f imwawen Ad d-iffa bab lubb is a akkw sul issen Uhuy a wi ! Uhuy a wi !
13
Cest la deu xime version de la mme chanson. Elle a t dailleurs interprte la p remire apparition dOudaden sur la tlvision marocaine en 1984. Vo ici le lien si vous voulez lcouter ou le regarder : http://www.youtube.com/watch?v=sjL2q0llrd Y 9 Les six deniers vers sont, moins de me tro mper, de rrays Lahsen Akhttab dans sa fameuse chanson : ikunt is -id illa zzin maf yalla yan ?
14
Ufi-d iknwad ikesa jjenb n wayya Inna nu, wa (y) inna, mad ri ad gwmmere ! Uhuy a wi ! Uhuy a wi ! Wa yyana, wa yyana ! Wa yyana, wa yyana ! Wa yyana, a lmutt, wa yyana ! Ul inu man za k ? Wa yyana ! Wa yyana, a zzin ! Ul inu man za k ? Asmun inu, man za k ? Wa yyana ! Wa udaden, ma s ukan tellim tama ijddigen ? Wa ame at ludud nnun, a(d) nn) ur teciem ! Allah ukba, ar immut lubb a (y) isafaren ! Ti t inu ka(d) yyi d-ittawin ayt umareg Mladd is ka lli tama n ugllid a(d) neg lqqayd ! A sir a sslam inu, ra(d) k azene, lkem at a ! illi llan labab inu, willi d(a) ttenwwase
15
Lllat tin id bab nnes, tammara tinnun Issggwassen ay-ad nedum tizi ar yyi ttirit Ur jju ei imndi ula kkan a afuss Telkem luqqt lqqelm ad d-iffa ar isawal Telkem luqqt am a a(d) g-is nessnwa tiram Lhemm a(d) igan imndi nnun, a lmsakin Ble i mek-nna gan tammara yusi tt Im awen ur a(r) ssndamen a wanna yallan I ira utbir a(d) isu, izzga tawada nnes I iswa, izgu tifrawin, ifel-d amareg *** Ihi, uhu Yak ajmil iga win le ? Nessen ma(d) teqqw adt, nessen lqqleb nnun is ikuf Yak ajmil iga win ttene ? Nessen ma(d) teqqw adt, nessen lqqleb nnun is ikuf Yak atbir iga k inn le ? Nessen ma(d) teqqw adt, nessen lqqleb nnun is ikuf Lubb iga win id, Nessen ma(d) teqqwadt, nessen lqqleb nnun is ikuf
5- Tibit !
Ekk at a sslam inu d ikallen s uaras ! Ar i nn-telkemt w-ad a mi kwen ri A winu i ak nn-uzen ti t issan ukan Is ur illi mani a isawal imi s-rek 10 A mani g-ik aenduq teea yat tusut ? Lli a ur sul telggert mek-lli kwen fele Necca k, ad a-k ig ebbi d l lal ixelf awen t ! Necca k, a bu-uskwri ixfawen n talayin A tamment, yan ua as kwentt ittarem yan Ar i nn-yufa tamimt, icel kullu s ufuss A tamment, hann tamimt ur tentt kullu tiwit Illa nit ma immimn tasa yuf(i) kwentt Alla-awen a (y) a i ur t nni i tamment Ula nni t i udi, naya ma mi tenni
10
16
Lxir ur t igi udi ula kemmi, a tamment, A(d) t igan d i mmeran ulawen d wiyya *** Ma(d) yyi terit ? Mad ak, a gwma, g-igi illan yak neba d-itun 11 ? Ma yyi terit ? Ma(d) terit l ib ad d-iffa yak neba d-itun ? Ma(d) yyi terit ? Waxxa gi tejit a nemun ur sul nemun Ma(d) yyi terit ? A (y) ayyur tillas-ad ur tentt g-ik myare Ma(d) yyi terit ? Ur k aca, ula sala k, ula usi id Ma(d) yyi terit ? Ma terit lib ad d-iffa yak neba d-itun ? Ma(d) yyi terit ? Nekki ur a(r) teaca midden ula nuf wiyya Ma(d) yyi terit ? Ma terit lib ad d-iffa yak neba d-itun ? Ma(d) yyi terit ?
6-Atbir umlil12
Iga wadat ur ixale, igllin Ma yyi imelan is ijla utbir Iga wadat ur ixale, igllin Iga wadat ur imun d yan A(x) utt atbir, n abib n yan A(d) t ukan la iqqan-d ad jlun
On peut aussi dire d-iwen . Cette chanson appartient a feu Lhajj Belid. Elle est plus longue que la version quen reprsente El -Foua.
17
Ur as isrik 13 lli nn-tensa ar ajddig ww-ad s ww-ad a(r) lli tentt issumm yyi *** Wa eqq ebbi ! Ullah ! Ar a tiwit laqqel inu, rar yyi t id a ma innan ! Inna nu wa inna, tanint, nega ik-ad Nega zund lbaz abuka Ur a(r) sul nekkat amya, ijla (a) a lreb Ad awen neer a lacyax n tammat (n) Ayt Sidi iyyad Ad yyi ur tili teawsa nu dar lmk uh Ad yyi inn-tili dar ubib nawi tt id Wa eqq ebbi, ullah, Ar a tiwit laqqel inu, rar yyi t id, a ma innan ! Inna nu wa inna, tanint, nega ik-ad Wa zund inbgi nna iun dar um lu Ig it lbit ur iskir nnil i iggig Asin ten waman, ismun akrram d la Wa eqq ebbi, ullah, Ar a tiwit laqqel inu, rar yyi t id, a ma innan ! Wa eqq ebbi, ullah, Inna nu wa (y) inna, tanint, nega ik-ad, a ma innan ! Wa eqq ebbi, ullah, Zund tazzwit lli f ie umdlu d ummi, a ma innan ! Wa eqq ebbi, ullah, Ur as isrik lli nn-tensa ar ajddig, a ma innan ! Wa eqq ebbi, ullah, ww-ad s ww-ad a(r) lli tt inn issumm yyi Wa eqq ebbi, ullah, Inna nu wa (y) inna, gi zund lbaz akuka, a ma innan ! Wa eqq ebbi, ullah, Ur a(r) sul nekkat amya, ijla (a) a lreb, a ma innan ! Wa eqq ebbi, ullah, Ad awen neer a lacyax n tammat (n) Ayt Sidi iyyad Wa eqq ebbi, ullah, Ad yyi ur tili teawsa nu dar lmk uh
13
18
Wa eqq ebbi, ullah, Ad yyi inn-tili dar ubib nawi tt id Wa eqq ebbi, ullah, Inna nu wa (y) inna, tanint, nega zund lbaz abuka Wa eqq ebbi, ullah, Ur a(r) sul nekkat amya, ijla (a) a lreb *** Ifeka ebbi zzin i kra, macc ia Ar ittader i iwallen a(d) t ur nee Ixleqq ukan ebbi tammant Ixleqq as akccu ula ifer Wa ta-nna iran iga a(d) ifek aqqayen Wa xt-anna iran iga a(d) ifek aqqayen
19
Ass nna tt itajja ar tt immala i ul Issggwassen a ccarij a(r) awen ukan nettesutul Ar ukan g-ik netteju yat tissin n waman Imlek a k um sad-ann alili ian I izzef uruku a(d) t id teacat Meqqar g-is id ur i li i yat Lmayda, lmkebbwl ka s a(r) tefuxurt Is d a titbirin -id a a(r) tekellamt ? Ira yyi laqqel ad dar-unt myure A mad d-issmun ebbi d isan lmel b ! Illa ma(d) ilan ssrej nnes ifulki s-rsen Illa ma f ka tewwuremt a tarigt A wa talluzin i ukan tenwamt ! Ad d-isahl ebbi ijmmalen nnuntt ! I ukan dusentt tuggwas n tarigt Idus umnay, ur iyyi hmman inuwwacen Taffa n gar amud meqqar tattuyt Mani yufa igigil l cu nnes ? Tanufi n gar amud meqqar ammeentt Mani yufa igigil a(d) isu, yagwem ? *** Ini d-ucki ad addere ma fell-a ikkan Assggwass ula sin ur kafan i wawal Nekka tt inn gi lbaz, layun a kella A, ig ubib aiyyad, yasi lbaud Yutt a(n) iggi ul, ifel a nettyagas Nawi-d ajuu n idammen ar iaif Issggwassen a ccarij a(r) awen ukan nettesutul Ar ukan g-ik netteju yat tissi waman Imlek a k um sad, analil ian Taggart n gar idammen a(d) stt yan ay-ad Yara tt lka n ljdid ibu tt akkw i ussan Ass nna tt itajja ar tt immala i ul Is d a titbirin -id a a(r) tekellamt ? Ira yyi laqqel ad dar-unt myure
20
A mad d-issmun ebbi d isan lmel b ! Illa ma(d) ilan ssrej nnes ifulki s-ersen Illa ma f ka tewwut, netta, a tarigt A mar igan lbaz a taskkurt ! Ad d ukan akwin ignwan, asin kem Ad d-issum adif nger tixsatin Ifel laryac i tagut ar tentt ttawi Ad d ukan akwin ignwan, asin kem Taffa n gar amud meqqar tattuyt Mani yufa igigil l cu nnes ! A wa talluzin i ukan tenwamtt Ad d-isahl ebbi ijmmalen nnunt !
11-Asar n lm abba 15
Ayt-ma d istt-ma, Sslam fell-awen igan win lm abba d inkwa
14 15
Ces deu x vers sont de Hemmou Outtalb. Il sagit dun texte et non pas dune chanson lue avant la chanson d Atbir igan a wral
21
Inkwa m iyinin lli f a(r) ittebbu lnna iu an Sslam fell-awen n tamment d udi d watay Tiyyni d lyaqqut d ljuhr d ujddig d lmsek Sslam fell-awen a(d) ig usar nnes win lm abba, Hayy-a nucka-d ar dar-un !
Ces quatre vers se trouvent dans la version originelle de feu Said Achtouk.
22
A ar yull g-igi tiwallin, ijlu yi erb Ie ssla s wakal, laqqel jlan, iab Ie ssla s wakal, laqqel jlan, iab Ur akkw sul sfawa aaras a(d) ten zzigiz *** A (y) atbir igan awal, hann lbaz ! Itteres fell-atun a(d) k nein, la azmez Lurma nnu ! Aa ad awen ur izreb ! Ad d-ik ur immiqqir kra gar azmez I awen ibbi rric n iaen, ifel k id Iqqan-d a kullu ta tegui kra (n) lbab Wi-lli k yad ssennin ar yaen lqqulub Iggwiz g-isen wa an, igllinen, d imurig A (y) atbir mla ka tellam lijab ! Imma imudal ula talatin, hann immnni ! I nn g-isen tellit ur rad ak la lbaz Iju murran ar ittelli ar ma iffred Nealeb i ebbi a(d) ten ismmaqar d ulgma A(d) t iqqes, ifel t id i wa an, a(r) t izziwiz Imma atbir ur asn ri a(d) immet, a(d) yafu Ur dil bla a(d) ten nettemnad i da ifred Afulki n utbir i ibidd ar k ittemnad I nn g-ik ilu asmmaqqel nnes ar ireg Usi d lqqur as inu ufuss d lbaud Asi yat jjwijja n lmli, negger i ubrid Nettaba la ert, ar nettulluy s inkwa A hak yan utbir-ann igan umlil ifred !
23
Ig yyi ils lkafer, gen iwaliwen tillas, Wa ad a wa Walaynni inna da wawal i wayya, Wa ad a wa I iga kra allab illa ma(d) s-is iqqeln, Wa ad a awa I kra akccu, lafit terat ukan, Wa ad a wa I i kra ajddig, isker ma ss-res issen, Wa ad a wa I kra uggug, neg fell-as lmutu, Wa ad a wa I akkw iga ajddig, ur fell-as yat, Wa ad a wa ebbi ka igan ljid, netta a(d) yakkan lxir, Wa ad a wa I iga kra allab, illa ma ss-res iqqeln, Wa ad a wa I iga kra asafar, iggut ma ss-res illan, Wa ad a wa I akkw iga ajddig, ur fell-as yat, Wa ad a wa
24
Allen inu zund lkisan Imi nu zund ubu Afuss, aferdi n watay Aa, lqqalb n sswkka Ya mmwi lalla ! Wa mmwi lalla ! I d ur iqqan bu-lfya 17 N bu-lfrizi ar akal Ma(d) t ri ula ad d-is nemun ! Yuf t ya(n) lbrrad n watay Ya mmwi lalla ! Wa mmwi lalla ! A yyih a (y) illi nna Is d(i)-tiwit lnna ? Is tewmit afuss nna ? Is tewmit aa nna ? Ar ixf n imana Ad am d-awi lmagana A(d) ur ttut ay-lli s nenna Ya mmwi lalla ! Wa mmwi lalla Wahli, wahli Iri a(d) nemun, uhu Wahli, wahli Iri a(d) nemun, uhu Wahli, wahli Lxir, if at id ebbi Wahli, wahli Ad ddu, inea a, uhu
16-Lfu, a yyana !
17
25
Lafu Wa lfu A yyana Ya Mulana A yyana A Sidi, Sidi A yyana Ur ri layat Ur ri lmamat A yyana Ur ri a(d) neddu Ajj yyi ik-ad Ur ri ljawab A yyana A Sidi, Sidi A nder, a tasa nne ! Ma s tennit a winu ? Bilal, Sidi Hak lamanafi ! Urri-d a tasa ! Urri-d a winna ! Ma s inna Sidi ? Ma s inna baba ? Wa ri a(d) neddu A Sidi, Sidi Ur rri lwada A(d) t ini ku-yan
Il sagit ici de la version orig inelle, car jai remarqu quAbdellah El -foua, co mme tout rrays qui se respecte, modifie systmatiquement les paro les de ses chansons. Il se peut donc que vous ayez une autre version compltement reman ie.
26
A(d) t ukan naer, nezri dar usmun inu Asi ssi r, a (y) abib, i ur aire ! Imma i neaer, nezza nit fell-awen Inna nu wa (y) inna, zbuben laryac inu Bennaqe n tayri, bennaqe n ssir *** la xir Ajj a wa la xir ! Ajj la xir a(d) yili gra-t-ne ! la xir A(d) necc udi (n) ljdid, necc tamment ! la xir Ullah am k ini yyi tehul temkilt ! la xir Is ka nni medden ran tassast la xir Ail umlil ie -d ar xemsint 19 la xir Ajj a wa la xir ! Ajj la xir a(d) yili gra-t-ne ! la xir A(d) necc udi (n) ljdid, necc tamment ! la xir Ma(d) tugwelt d ujjig a tammant ! la xir Walaynni labudd ma(d) am i an la xir I ukan gi ifrig i turtit inu la xir Ur nesad iga i a(r) temurruyn la xir Anwwac gan ifrig, ukwle fell-asen la xir A(d) t ukan naer, nezri-d dar usmun inu la xir
19
27
Asi ssi r a (y) abib i ur aire ! la xir Imma i neaer, nezza nit fell-awen la xir Ajj a wa la xir ! Ajj la xir a(d) yili gra-t-ne ! la xir A(d) necc udi (n) ljdid, necc tamment ! la xir Ullah am k ini yyi tehul temkilt ! la xir Is ka nni midden ran tassast la xir Ur akkw nesad iga i a(r) temurruyn la xir Anwwac gan ifrig, ukwle fell-asen la xir A(d) t ukan naer, nezri dar ismun inu la xir la xir Imma ail umlil ie-d ar xemsint la xir Bennaqe n tayri, bennaqe n ssir Bennaqe n tayri, bennaqe n ssir
28
Nemcawwa d lqqai nnan a d : ja nnun ebbi, lah d liman nnek Tealeb as lbab nnes ad ak irxu Ad d-ihaj lber ad d-ilu ! A(d) tasit s ufuss a(d) ur tem ant A(d) ur tem ant, a(d) ur tem ant ! I teea tit inu, tirit a ul inu, lurma a tasa Lubb, a (y) ie i nu, ur igi kra tufit a wa *** A tasa, ur am nessugwir amya Tasa nu, ur am nessugwir amya A tuumt n lber as nnan Illa g-is usafar s idda ja Amaun, igllin, icar yyi ten Nemcawwa d lqqai nnan a d ja nnun ebbi, lah d liman nnek Tealeb as lbab nnes ad ak irxu Ad d-ihaj lber ad d-ilu ! A(d) tasit s ufuss a(d) ur tem ant !
29
Ayyayyay, a tasa ur temimt Am a d usmmami f walli ttejumt *** Sidi ebbi, ssad n kra mani kkan ? Ar ukan allan Iggwiz asen urrig f iggi ul, ar ittamum, Ar ukan allan Asmun ur ten rin, ihul, ar ukan allan, Ar ukan allan Iga zund i yad ilkem lmme xemsi-am, Ar ukan allan Ayyis immut lqqleb nnek ula tasa nnun, Ar ukan allan Ar ukan allan Ar ukan allan Ayyis immut lqqleb nnek ula tasa nnun, Ad kkw ur tallat ! Ssir ifta, irwel g-ik, tusit tadallit, Ad akkw ur tallat ! Teqqbelt alays iggi nnek, telum ssrej nnun, Ad akkw ur tallat ! Issudu kwen umlmad, ar k isiki iuran, Ad akkw ur tallat ! Ad akkw ur tallat ! Ar ukan allan Ayliyyayli, a tasa ur temit Am a d usmmami f walli ttejumt Ayyayay Ma(d) kem a ta yan ? Wawwaw Ma(d) ss-rem iga lal ? Ayyayay Is d anab nnem Wawwaw A(d) iddan ifel kem id ?
30
Ayyayay Izzri ddunit Wawwaw ik-ann a(d) a ij an Ayyayay Neftu (??) Wawwaw Ad akkw ur tallamt ! Ayyayay Ma(d) kem a ta yan ? Wawwaw Ma(d) ss-rem iga lal ? Ayyayay Ma k a gwma yan ? Wawwaw Ma(d) kem a ta yan ? Ayyayay
31
Ma(d) k za yujjan A(d) t lu afuss nnek f yan k iran ? Afuss nnek F yan k iran ? Walli a iran Iwin, igllin, ar a an Igllin ar a an Maxx ma(d) ij an ? Iskwfe t wawal lli (a)s d-nnan Awal Lli (a)s d-nnan Ineza ccbab Iwin t bu-lmal meqqar gguran Bu-lmal Meqqar gguran I rad kwen fin i gar Ma igan is tera tasa a(d) neumu ? Is tera tasa A(d) neumu
32
Ar talla ti t am a f utbir ar-d itteres Yagwi walli t ibban ad gin aa nne Ar talla ti t am a f utbir ar-d itteres Yagwi walli t ibban ad gin aa nne Maxx ma(d) tufit, a winu, lli k akkw ur hmmi ? Ibla a ebbi s-retun20 , ladab ad ea Ur neear a(d) g-iwen bere a(d) k nee d wiyya Ibla a ebbi sretun, l adab ad ea Yat tegui ka(d) yyi gan tasa nu d waman Lli d lahd n ebbi tefekit t, ur g-isen teamat Alayalali alayalali, dalalali.. Alayalali alayalali, dalalali.. Ur neear a(d) g-igun 21 bere a(d) k nee d wiyya Ibla a ebbi sretun, l adab ad ea Yat tegui ka(d) yyi gan tasa nu d waman Lli d lahd n ebbi tefkit t, ur g-isen teamat Alayalali alayalali dalalali.. Alayalali alayalali dalalali..
20 21
33
34
Illa ma(d) ibern i tergit, illa ma yallan Iwa bu-lhawa, netta, iga willi yallanin Iwin as d akkw medden laxba, ur issentel yat Wa hann kra, aggas nnek yiwi ar lmutt ! Gin a aa i ul, ar itteddab rru *** Ma f yyi teflet ? Yak, keyyi a(d) innan a wa ? Ur g-ik bere ; ul inu, keyyi, ka iran Manik ar ad skere i le ira yyi kabab ? Gan win udad meqqar a(r) ten ttemnid Ur ne af sas, ur dar-ne illi wafud Nekrez lnna, ian d lwnbaz Ibadel yyi tafi, gen yyi ar af i Ccahwa, a(d) ur tallat, iwda kem inkwa A tasa nu, a(d) ur tallat, iwda kem imurig Lbaqq, a(d) ur tallat, innil ak lwnbaz Ma f yyi teflet ? Yak, keyyi a(d) innan a wa ? Ur g-ik bere ; ul inu, keyyi, ka iran Inna nu wa (y) inna, tanint, nega ik-ad Uccen-ad n tagant ur iri ya(n) ubib Inna ka izri ar s ua, awin l ib! Nekrez lnna, ian d lwnbaz Ibadel yyi tafi, gen yyi ar af i Ccahwa, a(d) ur tallat, iwda kem inkwa ! A tasa nu, a(d) ur tallat, iwda kem imurig ! Lbaqq, a(d) ur tallat, innil ak lwnbaz ! Ma f yyi teflet ? Yak, keyyi a(d) innan a wa ? Ur g-ik bere ; ul inu, keyyi ka iran
35
Aha, aywa Lubb, lubb, yan illa ra(d) t izziwiz i t ifel walli umenn, ider t Umenn, ider t Aha, aywa Lhemm, lhemm, yan illa ra(d) t izziwiz i t ifel walli umen, ider t Umen, ider t Aha, aywa Tayri, tayri, yan g-im ittamen, asif a(d) t iwin, iga bedda wadut Iga wadut Aha, aywa Lubb, lubb zund lmutt, mlad is illa usafar a(d) s-is nedawa tasa, wa laxba gguten ! ur d im Gguten, ur d imikk Aha, aywa Gguten, ur d imikk, zzin, zzin, zund ifis, ar ittawi yan d imun, ijlu t, ittu t, ur d-urrin Ttu t, ur d-urrin Aha, aywa Ttut ur d-urrin, zzin, zzin, zund ifis, ar ittawi yan d imun, ijlu t, ttu t, ur d-urrin Ttu t, ur d-urrin Aha, aywa Ttu t, ur d-urrin, lxir, lxir, yan t ikkrezn ra(d) t afin, ur g-is lib i iwin ajmil Iwin ajmil Aha, aywa Iwin ajmil, lxir, lxir, yan t ikkrezn ra(d) t afin, ur g-is lib i iwin ajmil Iwin ajmil Aha, aywa Iwin ajmil Aha, aywa
26-Addij a wa !
Lila lalla dala aylalli, lila lalla dala aylalli Ara ma sul tesiggilt i ak inna yan ! Nega winnek ik-lli iga uduku win ua Ikut, a (y) ignwan, i nn-iwi wau yan Is ra(d) a(d) ig inbgi dar wayyur a(d) t iu Lqqleb inu a nn-ufi laman is immut
36
Ur isul ma mi taddert awal nnek ifis Mek-nna s ufan ad as zaydn kra n imikk I k id-izri le a(d) k sul ur ittamen yan Belaqq, hann ik-ad, nekkin, is a ile ! Nega bu-nniyt, neubbu walli tt ur issin Ar yyi tt iskar benadem s wawal innan Ad ukan ee benadem i ad d s-i essan Nni iubba a, ira a lxir Ukan ar as d-addere kullu mani kki A a tawda n benadem nekki kad s tt issinn ! Tesker a icerrigen tasa wala ul *** A mu d-ucki, a mu d-utte ukan aaras, addij a wa ! Ad d-nezayd lmaabba f ta-lli yad illan, addij a wa ! Ad d-nezayd lmaabba f ta-lli yad illan, addij a wa ! Ara ma sul tesiggilt i ak inna yan, addij a wa ! Nega winnek ik-lli iga uduku win ua, addij a wa ! Ikut, a (y) ignwan, i nn-iwi wau yan, a yyih a wa ! Is ra(d) a(d) ig inbgi dar wayyur a(d) t iu, a yyih a wa ! Ad d-nezayd lmaabba f ta-lli yad illan, a yyih a wa ! Ara ma sul tesiggilt i ak inna yan, addij a wa ! Nega winnek ik-lli iga uduku win ua, addij a wa ! I ebba, a flan, a (y) aa inu is sul necrek, addij a wa ! Zur at idammen d ixsan a(d) yyi awin, addij a wa ! Ar iggi l in n Wijjan, tinim i Mammas, addij a wa ! A Mammas, dar lqqai is ri a(d) yyi d-ttaram, a yyih a wa ! Imikk n lrez, a(d) izzri f ixsan inu temman, a yyih a wa ! Lail d lmufid, a(d) isllek yan ukan, addij a a wa ! Ad a is er ebbi gan ma(d) ittini yan ! Addij a wa ! Wanna is er ebbi zund i t ur ixaa yat, a yyih a wa ! Ad d-nezayd lmaabba f ta-lli yad illan, addij a wa ! Ikut, a (y) ignwan, i nn-iwi wau yan, a yyih a wa ! Is ra a(d) ig inbgi dar wayyur a(d) t iu, a yyih a wa ! *** A walli f kullu naddum, ma f nega ik-ad ? Ur ann-izray lubb nnes ayyur ikmmeln
37
Inna yyi, a gwma, ubib a(d) ak mele asafar nnek A tamment ka nn-illa i tentt tufit Feti, a flan, s tagant, kke-nn imalass Ufi agwlif tagant illa usulil A kullu iaifen bbin fell-as aaras A, utta tammara, ggale ar t id-awi Imalass a(d) neqqaz, nesker s-res aaras A ar iea t um sad ar as ittesutul Izri-d uwwam tergwa, iwin isleman nnes Iddu lwcim, netta, ibemen asen d ifalan Iftu lwcim, netta, ibemen asen d ifalan Iqqena ar i t id-yutt rri n waman Ur a(r) nn-izeray lubb nnes ayyur ikmmeln Ur a(r) nn-izeray lubb nnes ayyur ikmmeln
Dans une autre version de cette mme chanson, El-Foua emploie plutt le mot tanggift .
38
Id bu-taddarin lefen kullu anfrad Id bu-taddarin lefen kullu anfrad Mmaen ifassen f talxatemt ula ddeblij Ira tentt ufasi, iri tentt ulma Ira tentt ufasi, iri tentt ulma Ira tentt ufasi Iri tentt umla
29-Wa ebbi fu a !
Wa ebbi fu a ! Ur idil zzreb, icwa ya(n) icuwwen Wa halayali Alla-ukba kwti-d i wna a winu fell-a Wa halayali A illi nusi l dawt necuu fell-ak Wa halayali Aha laylala, aha laylala Aha laylala, aha laylala Wa ebbi fu a ! Inna yyi-d winu, hann keyyi kad dar-ne
39
Wa halayali Imil iggru-d is nega kra ur neg yan Wa halayali Immnna lubb i iga tasa win mennaw Wa halayali Aha laylala, aha laylala Aha laylala, aha laylala
40
Wayyana Ar yalla bab n teula Wayyana Yan i sadn, ma(d) g-i(n) ira ? Wayyana Iga Mulana bu-telila Wayyana Had afuss inu, necem g-is i kra Tamatart nnes : a(r) bedda g-igi isaqqsa Ma(d) kwen yan lli ka teshit a kra ? Iei nnun ar t ttemnada iksa Wayyana Wayyana, wayyana Wayyana, wayyana Temyart a tagui tasa Wayyana Ccawha d lubb ar yalla Wayyana Laqqel itajja wayya Wayyana Lm na tetajja s tayya Had afuss inu, necem g-is i kra Tamatart nnes : a(r) bedda g-igi isaqqsa
31-Lfu ya Sidi !
Lfu ya Sidi Nealeb ak a bu-telila Ayyay, a bab n telila Lfu netajja t il-a Ayyay, il-a Ddwa w ubib ur t nera Ayyay, ur t nera Ur idil zzreb yan illa Ayyay, yan illa Tisura nnes ar tentt d-ismuna
41
Ayyay, ismuna Wanna mu iqqes ulgma ar yalla Ayyay, ar yalla Wanna ismun l ib ur t ila Ayyay, ur t ila Nealeb ak a bu-telila Ayyay, a bab n telila
42
Cay-Llah, cay-Llah A lawliyya, ssadat n ebbi Cay-Llah, cay-Llah A lawliyya, ssadat n ebbi Cay-Llah, ri a(d) neur, iri a(d) netub Cay-Llah, ri a(d) neur, iri a(d) netub Cay-Llah, cay-Llah Laqqel, ad ur ig arib ! Cay-Llah, a(d) t ur yawi wau iab ! Cay-Llah, cay-Llah Lxir as nera a(d) t nekkrez Cay-Llah, ur nege yan, ur nesad Cay-Llah, cay-Llah Wanna igan gwma-t-un f ebbi Cay-Llah, ur a(d) g-itun inna lib Cay-Llah, cay-Llah Yutt unar, bi imm i-d Cay-Llah, yan iksan ulli, iuf tizi Cay-Llah, cay-Llah Ur tentil tegemmi (n) ljid Cay-Llah, llan bedda g-is ayt ebbi
43
Ma rad skere i tasa ? Ahalayli, wanna k iubban, irin ad tegem winnes, Ma rad skere i tasa ? Alalayli, ra(d) kwen bedda gen ufuss zund lxatem, Ma rad skere i tasa ? Alalayli Yih Alaylala Ah Yak a wa, Iwi-d sul ebbi d larzaqq abib lli d(a) negadda ? Yak, a awa, Ya(n) uzmez negara d laqqel, ur ssene ma nelha ? Yak, a awa, Iffa fell-a lubb, il-a(d) nefiss ira ad a yuda ? Yak, a awa, (I)ra(d) nekref aa inu, negawer, smea i tewada ? Yak, a awa, Necca lfaxer, necc ian, necca igwra, su tia ? Yak, a awa, A tayri tezri lli temmim, il-ad terwas tuga ? Yak, a awa, Ur a sul tehul, nezzri taea, issmi a haha ? Yak, a awa, Fre a ul inu, nufa lnna, ri a(d) t neg i tewnza Yak, a wa, Iwi-d sul ebbi d larzaqq abib lli d(a) negadda ? Alalayli Yih Alaylala Ah
34-Lanana
Lanana inea tt zzman-a(d) ulawen Lanana inea tt zzman-a(d) ger midden
44
Inea laman, im el t, inea nniyt Issmm i yyi d lasada ulawen Medden, yan iran a(d) yili rrat A(d) ur isawal yan, yajj imi nnes Ur illi ma rad ak yame lxa er A(d) iskar yan lxa er i ugayyu nnes T abla i g-im lkisan ur yaruden Manikk a(d) ra(d) teskert i watay ad yimim ? Wanna ten immen, a(d) t ukan im i, ifel t Is ka g-im ireg lbrrad liqqamt (??) Ya(n) igan arraw n llal, iher medden Ya(n) igan arraw n llal, iher udm I a(r) isawal ar itteccam, yader i wallen Turtit-ad illan tama Igafayen Is sul g-iwentt illa flayyu d liqqamt ? A(d) s-res imme yan atay, ichu g-is Ma(d) k iban a (y) aslal n tamment d lxale ? Ma(d) k iban a (y) ayyis umlil d lzuma nnek ? Lanana inea tt zzman-a(d) ulawen Lanana inea tt zzman-a(d) ger midden Ma(d) k iban a (y) aslal n tamment d lxale ? Ma(d) k iban a (y) ayyis umlil d lzuma nnek ?
45
A tutta tenzi, ma tta lhawa-ad illan ? 23 Ur nessin ma(d) k id isayn a ssnbel nemel ufuss A tutta tenzi, ma tta lhawa-ad illan ? Ur nessin ma(d) k id isayn a ssnbel ufuss Meqqar ak ma ele, ur a(r) ijllu wau nnun wa a(y)t a yan igan winu ! Ma(d) k ukan Issallan ? Tasa nu gantt yyi fell-ak aman A(d) k asi, asi baba-k ula ma-k, asi Asi adrar n uzzal f imi n unwwac Nega zund ljawi dar willi a ur irin A yan a yufan iqqwad s-i(tne) lkanun A tutta tenzi, ma tta lhawa-ad illan ? Ur nessin ma(d) k id-isayn a ssnbel ufuss Nega zund ljawi dar willi a ur irin A yan a yufan iqqwad s-i(tne) lkanun A walaynni ebbi nne ur fell-as ixfi yat A (y) inna ira s ismeg nnes isker s-is ttawil I ira kra ljibb nnek inna ak nera k24 Ar k emen lbiban kullu wi(n) lxir Ar i ismed le nnes iqqen ten d fell-ak Ad ur tinit iga kra iwi-s n mmi-k Ula tagwmat ; le nnes kad ifer ku-yan A tutta tenzi, ma tta lhawa-ad illan ? Ur nessin ma(d) k id-isayn a ssnbel ufuss
36-Agwlif
Illa-nn ugwlif tagant, issntel i tamment I walli igan amaun, ar ukan allan I neqqan d ujddig, ifsa kullu wakal I neqqan d lmaabba, tera tasa ku-yan Wa lxatem tella terei ur a(r) t ittawi yan !
23 24
Ces deu x vers ont t repris rrays Bihtti. Les vers qui suivent sont de feu Sid Achtouk.
46
Ar ittulwu ua acku ikka mennaw *** Agwlif illa-nn ia ifen Ar ten ttemnad, neggammi ten Tamment tella ugwnes nnek Neea tizzwa ma(d) usint Ar nettemnad iaifen Ur sul negi mad d-i un Ifa ebbi ma(d) ur nessen Yusi tamment ibuqqalen Ar ittelli s ijmmalen Ur gi lib i luqqt Ku-yan an agayyu nnes Le, lmutt ad d(a) imunn a !
37-Arraw n lfamila
Mani a kullu gaddan isan a tirigin ? Arraw n lfamila Illa kra uge n kra, mani telkemt ? Arraw n lfamila Medden ran ad gen yan, macc ur as ufin, Arraw n lfamila Ur a(n) issalla lhmum nnem a ddunit, Arraw n lfamila Ula win lixert, ula win taallit, Arraw n lfamila Men-dun keyyin a (y) abib lli a ittun, Arraw n lfamila I tella lanana ra(d) nemun, nekkwni dar-ne, Arraw n lfamilla Kullu ulla dar-un, a(d) ismed le nna ! Arraw n lfamila Ass nna d-ik bi, ie yyi ma(d) usi, Arraw n lfamila Inna ira ua, ittess ef limu, Arraw n lfamila Sir a lal a(d) t ig lwcim ! U eln ukan, Arraw n lfamila
47
Huhu Huhu
39-Sidi ebbi
48
Alalala adalyali wayli, wa yyih Lhemm, lhemm a an a(d) iga ! wa Llah Alalala adalyali wayli, wa yyih Sidi ebbi ka igan anin, wa ha Lhemm, lhemm a an a(d) iga ! Walli llan iea tawda Imi tammara ula tasga Walli icuwwn issen mad gan Walli icuwwn issen ma(d) nega Walli innan ur t akkw neea Walli innan as niwi ja
49
Wa-ll(i) a temelit ur iga win tamunt *** Yih wa haylalla Hann a kra, tabrat nnek neera tentt ! A walaynni ljawab nnes ur ten rure Ur illi uzmez nnes, nujja tirra, fisse I ittuktab ulmuqqar a(d) kwen ure Yih wa haylalla
41-Ur k ufi
Ur k ufi, ur sxi ad d-ik nebu Laqqel icuwwec a, iwiz iggut a(n) *** Wa (y) ayyis, ma(d) kwen yan ? Taddumt Is d l lef nedd lqqleb ihuwwel ? A winu, qqeddeme s-ik ebbi, ajj a(n) ! Ur sul idrek ua iarasen Ur k ufi, ur sxi ad d-ik nebu Laqqel icuwwec a, iwiz iggut a(n) Lubb nnek a kra ii yyi d idammen Tega kullu ddat a an, lqqleb ar ittaen A winu, qqeddeme s-ik ebbi, ajj a(n) ! Ur sul idrek ua iarasen Ur sul idrek ua iarasen Ur k ufi, ur si ad d-ik nebu Laqqel icuwwec a, iwiz iggut a(n)
42-if Llah
A nni ak a walli d(a) nemun ur a(d) kwen fle A (y) inna s tennit a(d) g-isen illan ar lmutt A (y) inna nera labudd ak fell-as nn-cawe e I ur ifi lqqleb nnek ur a(d) t inn-lkeme Nega yan, inna d-isker cce af nemun Ixaa a(n) a(d) nesslmad i l aqqel nna iat Ad a ur yawi wau s illi nn ur netam
50
*** if Llah, A tarwa n temazirt inu ! if Llah, Yak ur g-is lb i sawele ? if Llah, A(d) ten nezwur a fadd ad sawale if Llah, Ad da kullu gadda iwaliwen ! if Llah, Iffa-d lhemm iggi n ul inu if Llah, Ar izray uzmez n tekrrayt if Llah, A (y) atbir, lbej a d-temqqurt if Llah, Yuf awen a bedda g-is temyart if Llah, Tagut d ummi ur lkimen if Llah, Ttafukt ur jju g-is tellit if Llah, A (y) ajda lli d-isenimn if Llah, Ur nessen mad awen igan tarigt if Llah, Ajj lbeli i inkwa ittexiyyaren ! if Llah, Illa flilu iggi wafaten if Llah, A zzin walli k igan at if Llah, Nealeb i ebbi ad ak t ur ikkis if Llah, Yan icwan ur iga i tassast if Llah, Ula iga a(d) teregn im awen if Llah,
51
Yan ra(d) izzenza isafaren if Llah, Awi a d lnbe ri a(d) t su ! if Llah, A tarwa n temazirt inu ! if Llah, Yak ur g-is lb i sawele ? 25 *** Wa gammi sar a(d) k id-nessack, a lreb inu, Ur nessin manik 26 rad skere d ixf-ad inu Wa gammi sar a(d) k id-nessack, a lreb inu, Ur nessin manik rad skere d ixf-ad inu Ullah ar-d neawel i ber iga abib inu ! Ur illi usafar zund netta i ixf-ad inu A wanna dar turtit a(d) stt ikrez, a(d) iada anu Nekki ur dar-i i bra tirra lktab inu A kemmi, a lhawa, a dar-i labab inu Ur neli l ib i a(r) nettemuna d tegadda nu A gammi sar a(d) k id-nessack a lreb inu Wa gammi sar a(d) k id-nessack, a lreb inu, Ur nessin manik rad skere d ixf-ad inu
43- A bu-tayri
A bu-tayri, sme idammen n tasa nnek ! Ur igi sslam n lubb a(d) ka tesawalt Allah-ukba a lnbe, ma ra(d) k afe ? Nega lmeskin, ur negi yat ifassen A tafukt, illan ingwan, tattuyt A ha ya(n) ujda n leg ad illan rrat Iga wadut ur ta jju lan tarigt Ifre umnay i leg ufan tarigt Wawaw, alaylal, wa a(d) nemun a kra ad ili tama nnek !
25
la fin de cette chanson, dans une autre version, El-Foua a intgr deux vers de feu Sad Achtouk : Allah a yaman, manik ar diwen attu ! ibbid unsifa , tasa nu gantt aman ? 26 On peut aussi dire mamnek.
52
Wawaw, alaylal, A a (y) abib-ann f ebbi, ri tamunt Wawaw, alaylal, Ur igi lubb lib, illa ul inu Wawaw, alaylal, Nega tazzwit, neada ka iarasen Wawaw, alaylal, Ur ak nesmi a lubb ur a(r) ttema elt Wawaw, alaylal, A La if dima le illa tama nnek Wawaw, alaylal, Alla-awn a (y) ajjig illan f isaffen Wawaw, alaylal, Ula win lbur nera g-ik isafaren Wawaw, alaylal, Wawaw Ara afuss ! Hak afuss inu ! Wawaw Ur a(d) kwen zri, a winu Wawaw Rad ak nehdu tasa nu Wawaw Keyyi a mi eme ul inu Wawaw Meqqar ur dar-i walu Ayyis d urkkab, i ran amawal, Labudd n lbaud, a(d) t ukan issufe Labudd n umhmaz, labudd n tarigt A(d) as isker ccuru, a(d) s-is ur icmmet Wawaw Lkas irean ur illa Wawaw Ra(d) t nezri, ma ten nera ! Wawaw Atay ur ten sul nera Wawaw
53
Ayyis i gan cala Wawaw Ad as nedel tasila Wawaw Ula ssrej waxxa t ila Wawaw
54
45-Iwda k, a benadem, !
A wanna igan mnid nnek, Ur a(d) k inn-in lqqleb nnek Ur a(d) sar gan id nnek Ula a(r) adderan lib nnek alayalali Iwda k a benadem ! Isan ur kullu gaddan Ku-yan d mek-nna gan Alayalali, alaylali Iwda k a benadem ! Iwda k ! A wanna igan mnid nnek, Ur a(d) ak intil lqqleb nnek Alayalali, alaylali Iwda k a benadem ! Iwda k ! Ur a(d) sar gin id nnek Ula a(r) adderan lib nnek Alaylali, alaylali Iwda k a benadem ! Iwda k ! eri i kra a iubban Iga da ay-ad azal Alaylali, alaylali Iwda k a benadem ! Iwda k ! Ur ig ddheb aqqenar Ur a(d) t nesgadda d uzzal (??) Alaylali, alaylali Iwda k a benadem ! Iwda k ! Imikk ad iga lmizan Atig nnes iga gigan Alaylali, alaylali Iwda k a benadem ! Iwda k !
55
Asbbab, walli t igan Tuti tayri timuan Alaylali, alaylali Iwda k a benadem ! Iwda k ! Ana , a tuga, ar kwentt issm ay Hann gar ajjig ur t issen wakal ! Ana , a tuga, ar kwentt issm ay Hann gar ajjig ur t issen wakal ! Yak win lwed a(d) ilan asnnan ? Walaynni g-is nit asafar Imma alili gan ar akuay Ur g-is le, ur t isala yan T abla n ljdid a(d) iran lkisan I tufa wa-d issen i watay Ik u uggug a(d) t yawi wasif Lrib immuddan, sllem fell-as ! Isan ur kullu gaddan Ku-yan d mek-nna gan Alaylali, alaylali Iwda k a benadem ! Iwda k ! Meraw ad gan iuan Macc ur kullu gaddan Alaylali, alaylali Iwda k a benadem ! Iwda k ! A ebbi, fu f imuan ! Igigilen a(d) kullu gan Alaylali, alaylali Iwda k a benadem ! Iwda k ! Ik u uggug a(d) t yawi wasif Arib immuddan, sllem fell-as ! T abla n ljdid a(d) iran lkisan I tufa wa-d issen i watay Atay n zzreb i t imme yan
56
46-Msa-lxir
Afulki n wail i ur ta kullu tenwa talayt Nealeb i bab nnes a(d) ten ur isaka tassllit A(d) t ur gin lbi ar-d ukan inu s lxa er nnes Lurma n wa-d a(d) t isswan, iwala-nn isura nnes Rar at d s-res lbal a(d) asen ur isslkem yan ifassen ! Mma at d isdram, turtit a(d) s-res ur iarasen ! *** Yih Uh Msa-lxir a zzin, ur k nettu, laqqel tiwit Tuumt n waan a k id-kwti, ili a i es Ar alla, iggammi ufuss a(d) k ssreen tifawt I ebbi ma(d) g-igi teram a winna ? In(i )at a ! (I) rad ak hdu ixf inu, resa, nesme awen I a(r) ur issendam usmammi nu, keyyi, tasa nnek Zund au, zund ul nnek ; a a wanna k ur issinn ! Yih Uh Afulki n wail i ur ta kullu tenwa talayt Nealeb i bab nnes a(d) ten ur isaka tassllit A(d) t ur gin lbi ar-d ukan inu s lxa er nnes Lurma n wa-d a(d) t isswan, iwala-nn isura nnes Rar at s-res lbal a(d) asen ur isslkem yan ifassen ! Mma at d isdram, turtit a(d) s-res ur (ili) iarasen ! I ebbi ma(d) g-igi teram a winna ? In(i )at a ! I rad ak hdu ixf inu, resa, nesme awen I ur issendam usmammi nu, keyyi, tasa nu Zund au, zund ul nnek ; a a wanna k ur issinn ! *** Mad ak ij an ? Mad ak ij an ?
57
Mad ak ij an a ul inu ? Tegit ik-lli da 27 Iga ssad inu zund amddakwel, kull ba nei da Mad ak ij an ? Mad ak ij an ? Nekki saqqsa lqqai lubb, ur ta ten ada Mad ak ij an ? Mad ak ij an ? Neaqqel f ujmil, naqqel f la, nekwt-id, nemdudi Mad ak ij an ? Mad ak ij an ? *** Lu s imurig a ul inu ! Lu s imurig a ul inu ! Ajj lhemm ur igin winu ! Nekki era nella d ixf inu Nessa, a lubb, aebi f wanu Imikk s-res iggwiz iswi nu Lu s imurig, a ul inu ! Ajj lhemm ur igin winu !
Dans une autre version de la mme chanson, El-Foua disait : mad ak ijan a walli a ifeln ? Ha la inu da !
58
Ur ra(d) jju ili g-is saa A yan yutt ebbi, gin ufuss Lmal nnes, iddu ar s-is ittelli Hann ur telli ta-d irxan ! Necca tim ag, ureme alili Nefa ten, urmen ti-d iman *** Ur g-ik iber ul Nekki rad awen alla Ibidd a wawal Neggammi ad d akkw sul iffe Wa ssene a (y) inkwa Mani a a(d) d-ittemaqqarm Mladd is ka gi Aiyyad itteyyann
59
Ur a(r) tennut a (y) aiyyad i wnka Is a(r) kwen ireg lal i injem udad Ur a(r) tennut, a tayri ; ma terit lqqleb ? Allab nnem, a ta, iga zund lbaud T ul n zzman ikkis illayen i ddeblij Hati ula nettan a(d) ak immaln anab A hann ur a g-im nesame a talbrrat ! Iga lubb kra lli ur ittame ufuss Ula lkisan n aws ula lblla Tamunt, i tega tin f ebbi, tezwar a Tamunt, i tega ti (n) le neea tentt T ema-ad, sengaran a d medden delnin Ur a(r) tennut a (y) aiyyad i wnka Is a(r) kwen ireg lal i injem udad Ur a(r) tennut, a tayri ; ma terit lqqleb ? Allab nnem, a ta, iga zund lbaud T ul n zzman ikkis illayen i ddeblij Hati ula nettan a(d) ak immaln anab Is ifulki ik-a? Ti t inu a(d) igern ixf inu, aca itersawen Inna ka teea afulki tawit-id s tasa nu Ukan ar ka temmddu at, tayri temmennamt Ayyis am dar irwas yyi tisura n ur Yak ur nit lgere ixf inu, nasi tisura nnes ? Naf ten inn-emen, ittyakar yyi sul l aqqel Is ifulki ik-a? Naf-nn tiguiwin ka(d) sul illa tasa nu D umareg nnem, a ddunit, taufi nu s iqqenaren I ijla utbir ar fell-asen talla tasa nu Zund au n ljir i telkem takat ar assin
60
A neue ! A ur ugwi tasa ur ufi ! Neue a(d) k ur addere, tasa a yyi tellit Kullu lm abba da e i nesserxa tentt Amr tinnek a ur-a(d) a(d) iran a(d) tawi rru Ur jju ei lubb ikksen tiram i yan Ikkis as tawwuri d i es, ur a ten ean Ar ggawene ar yyi d-ismalay allen nnek Ula tiddi nnek ula awal nnun Nam a ddwa n tewwungimt, a gwma-s n yan Nam a lbabbu idrekn a(d) isswaki yan I yyi ur tiwit nega imensi n isleman I yyi ur tiwit nega imensi n isleman *** Cuf at d ik-ad d-ibbi umalu talatin ! Ad d-ibbi umareg d lhemm tasa nu fell-ak Ad d-ibbi umareg d lhemm tasa nu fell-ak Ar ggawne, igwn-d lhemm tama nu, mmatti Mmatti-d, immatti-d tamu nu, mmatti I neaqqel, i aqqel-d da, inna ra(d) nemun Llah ulam inid lqqlum as yyi turit ? Ini tayri tin ebbi, neseme ak ar lmutt Kullu lm abba da e i nesserxa tentt Amer tinnek a ur a(d) iran a(d) tawi rru Ur jju ei lubb ikksen tiram i yan Ikkis as tawwuri d i es, ur a ten ean Cuf at d ik-ad d-ibbi umalu talatin ! Ad d-ibbi umareg d lhemm tasa nu fell-ak Ad d-ibbi umareg d lhemm tasa nu fell-ak Ar ggawne, igwn-d lhemm tama nu, mmatti Mmatti-d, immatti-d dar tamu nu, mmatti I neaqqel, i aqqel-d da, inna ra(d) nemun Llah ulam inid lqqlum as yyi turit ? Ini tayri tin ebbi, neseme ak ar lmutt Kullu lm abba da e i nesserxa tentt Amr tinnek a ur a(d) iran a(d) tawi rru Ur jju ei lubb ikksen tiram i yan Ar ggawene ar yyi k id smalay yan lmlek
61
Wa ma-k ula awal nnun Nam a ddwa n tewungimt, a gwma-s n yan Nam a lbabbu idrekn a(d) issakwi yan I yyi ur tiwit nega imensi n isleman I yyi ur tiwit nega imensi n isleman Cuf at d ik-ad d-ibbi umalu talatin ! Ad d-ibbi umareg d lhemm tasa nu fell-ak *** A inu ssfeld a i kra lxba ! Ittut utbir, ar yalla walli ten ibban ar iffu-d ukan d lbej afin-d angwmar Ikkis asen rric da s lkkemn afa udrar Iwi t id s ufuss, yawi t a(d) s-resen ittehar Ar ak isfat n g-isen la ar t ittexzar Badelen lawaf, igllin is ima a wa Afuss ikufen ur iga a(d) yasi amzwar *** Wa tibtbirin, hann lbaz isawel ! iggi ua if, lun tiaf nnes, wa titbirin ! Hann lbaz isawel ! Ur a(r) tennun, g-isen la, ikufe, wa titbrin ! Hann lbaz isawel ! Macc, ur ta jju ufan a(d) tentt id-ssack Hann lbaz isawel ! Tellamt as nn lijab ur issen, wa titbirin ! Hann lbaz isawel ! Iggi l in ur g-isen tajmmat, wa titbirin ! Hann lbaz isawel ! Wanna d g-is iswan iada afaten, wa titbirin! Hann lbaz isawel ! Nnni uiyya, ankkid awi ten ! Wa titbirin ! Hann lbaz isawel !
62
yyi ur smen uzal, yan ur ifel yan Amud n benadem ka(d) jju ur ikkan aaras A a lmskin, ullah, ar nit kkan afuss ! ar ixdem dar medden s inna i asen fan Ur jju tegadda lijat nnes d tiremt nnes I isuqq zund igigil, ma(d) t akkw isalan ! Ur illi ma(d) issendam waxxa nit allan Idda s lksut a(d) tentt ise, a(d) issfre arraw Tanna mi iggern, tereg asen ifassen, luen tt Iddu s uqqdim a(d) t id-ise inna ra(d) t i le A(d) d-iffu dar medden zma ra(d) s-is ifre A ddunit ar tebadal walli tt ur issen Ukan isker lsab is ra(d) ten tt ur iffu Illa kra dar-s lmal, iqqen t inn Ur ad d-itteur elba, ur issen lmsakin Illa (y) as la iggi n wallen, ya La if ! A (y) inna e an irin ad dar-s ili ufuss Ira-d ixf ad agwrn kullu ma(d) t issen Ukan ikcem t lkiber, xlun, ttun lmutt A walaynni, azmez ixwcn, yusi akuay Ur issen yan i im iyn, ur a ssen meqqur A wanna ttejab tewada nnes a mi tt inn usi A walli ibemn iziker iri a(d) s-is ikref A uen-d ulli, walli ikesan a(d) nn-iaman Ur ak iwan i la, a kra, ar isleman Imma tiyyni d lluz, uxwsan a ra(d) ak ikkis A yan ik un ebbi, ra(d) ikk aaras Ajjin ayda n igigilen, ur a(r) t inn-lkkemn Nekki, alebe as, ad a isme i nele Nega yan d medden, tagant ikka tt i(d) kuyan Ikka tt inn yan uzmez, a laqqel, la yyi k Nedda s lxla, netajja ifis a(d) t nemmaqqar A(d) nissan man l reb iskar i yan iwi Ar ittik u lherdam waxxa nnan irec A yan ik un ka a(r) skaren tiremt nnes A yan ifhemn, ssfled at, ef at lbal nnek ! Ur igi ifis n tagant af ak nesawal A hann lber wanna g-isen ittarmn lum ! A ar is nufeln, igi ixf nnes lxa ar I idda ar ki ihaj, immna a(d) asen ffertteln
63
Ar ikkat s irubba ar ki lkemen akal A (y) iri kra netta a(d) g-isen afin aaras Nekki bda negwmer g-isen amr s uanim I neawel tawlit a(d) yyi lkemen waman A wanna iran lmujat, sir, kcem s-resentt ! Hati tayri a(d) nuqwad, is ka nutt lmatal ! Ar nettik u lubb acku irwas asif A (y) inna ra(d) d-tegwra ixf inu, smee as Ass nna g-igi la, neftu, necc tirufin *** Gi-nn s-rek afuss a kra, sllem d(itn) ! Gi-nn s-rek afuss a kra, sllem d(itn) ! A(d) k ihdu ebbi ! Eg at helli zund nekkin ! Wa(d) k ihdu ebbi ! Eg at helli zund nekkin ! Ur a(d) k yutt usnnan, tegit dar-i zund arraw Ur nemil l ib a(d) t g-iwen yadder yan Kullu kra k ur ihuln, ur yyi hmman A (y) asmun, i ur ifi lqqleb nnun Itti-nn helli gi, a(d) ne e ma rad nemun ! Yuf yyi wadu yyi a(d) t nege tiknnad nnun A yan s nemme nniyt, i el ka g-i(ne) Ur idel, ddunit a(d) g-is ikaber yan Meqqar g-is illa zzin, iga zud ayyur Ddunit ur tegi tizzla, nekkin hnna T em d le iggutn ur illi g(itn) Illi tera ka ra(d) telkem ur a(d) ten d-nerar Icca kra tiremt, ur g-is ireg afuss Ula brin, ula regn awddi g-isentt Yan iga ebbi d lwcim, ttazzal at ! Manik ra(d) teskert i le a(d) awen d-imun ? *** Illa yyi nn udad ufella i aifen Illa yyi nn udad ufella i aifen Anni abrid ur dar-i illi uduku nnes A wanna iran ad beddn umalu nnem A tallimt, eg ifrig i turtit nnem ! A i-nna s k ukan iwin larzaqq nnek A(d) ak isad ebbi, nefre, nega diqq nnek !
64
Nni ak a ul inu, ber yuf ad gen winnek Ufi-nn g-is asafar i ugayyu nu Ufi-nn g-is asafar i tasa nu Illa yyi nn udad ufella i aifen Anni abrid ur dar-i illi uduku nnes
65
A(d) k id-ismun ebbi d itran, a (y) amanar ! Allah, Allah, A(d) k d-ismun ebbi d lrir, a (y) acakuk ! Allah, Allah, Ad yyi ismun ebbi diwen, a yan innan ! Allah, Allah, ik-ad ismun udi d uslal temkilin Allah, Allah, ik-ad ismun lluz i tellit a (y) atay
66
Ad d-irar ebbi lxir nnes ula afulki i temazirt ! D lhna d l azz i Imuslmen ! A(d) tili lanana igguttn ! Ad giddin medden tamunt (i) ! Ad gen ussan isdiyen! *** Ur a(r) tennumt, a tayri, medden ! Ur a(r) tennumt, a tayri, medden ! Kemmin d lhemm d le Ikkis tamunt, lubb ur a(a) tema alen Ma ra(d) kun ittamn a ya(n) ur i afn ? Ma ra(d) kun ittamn a ya(n) ur i afn ? Bu-lmal hann ur isugwer wawal nnes, ma rad as ini ri k ? Afulki nnunt (i) a tallimunt Afulki nnunt (i) a tallimunt ! Hann afulki nnunt (i) a tallimunt ! As a(r) ttawit walli g-im ismuqquln, ur ad d-irar ifassen Ur a(r) teccwwat(i) a war-l aqqel ! Hann ur a(r) teccwwat a war-laqqel ! Iggut g-iwen zzreb ; a a nnun, iwi kwen d imi isulilen I ur temyart medden, umnen kwen I ur temyart medden, umnen kwen I ur temyart, rad awen nefk lxa er ; tajjit ismummuyen
67
A ssene a laqqel ! Ma ra(d) yyi d da tinit Azmez a(d) tega luqqt Yan iran tamunt, tinu ubbu tinnun Azmez a(d) tega luqqt Mlad is k ufi a bedda d-ik muna Azmez a(d) tega luqqt Lqqleb ifan, illa g-is ja n tamunt Azmez a(d) tega luqqt Illa mad ica ern imil ie f tawwunt Wayyani, Itbiren gan mennaw Wayyani, Man wa a ra(d) g-isen ur utte ? Wayyani, Itbiren gan mennaw Wayyani, Man wa a ra(d) g-isen ur utte ? Wayyani, Abib uene fell-awen Wayyani, Ma igan uhu eri awen ? A nekki, bismi-Llah fell-ak, a zzin, temyart Lxir, ebbi ad ak t iran a(d) g-is tilit A wanna iran ajda n ttebit, lefen t Ar as issirid azag, ig as tarigt Wayyani, Wa lmaabba n yumayen Wayyani, A(d) igan lhemm ulawen Wayyani, Wa gi aa rrat Wayyani, Ar t neea tassast A zi(edd), a lnna, ul inu a a(r) tearit (??) Ukan ar yyi k izzenza bu-teanut Ihnna lal ixf inu ka d nesawal Ura tayri ssne nit is nega asmun nnes Ihnna lal ixf inu ka d nesawal Wayyani, wa lubb igabel tasa nu
68
Wayyani, iga zund azreg ar sawaln Wayyani, ar uc a zzin, af ak ! Wayyani, ma terit lhemm ? Yuf ak ! Ur nessen, a kra, mani nn-ittan tasa nnes Yan iran tamment iddu s -id a tellamt Iddu dar ujddig, hann Imuzzar xeyyiren Lkem-d a ja nu illi a(d) ttema alt Wayyani ! Itbiren gan mennaw Wayyani ! Man wa a ra(d) g-isen ur utte ?
55-Ccahwa
Ajmu-ad iga lrib, iga ljdid Is d ad adere i ixf inu, a(d) ur nessflid ? Ajmu-ad iga lrib, iga ljdid Yuf ad adere i ixf inu, a(d) ur nessflid Ur ta tella, ayyis as meqqar lan lgid Ccahwa d ua ad asen neg win ldid ! Wa ul inu, ar d-ik ttei, ar k nessirid Ul inu, ar d-ik ttei, ar k nessirid Ur d aman, uhu, laman as ra(d) yarud *** Ur ta tella, ayyis as meqqar lan lgid Ur ta tella, ayyis as meqqar lan lgid Ccahwa d ua ad asen neg win ldid ! Wa ul inu, rad d-ik ttei, ar k nessirid Ul inu, rad d-ik ttei, ar k nessirid Ur d aman, uhu, laman as ra(d) yarud Ma(d) iga-d usi afasi nutt s ulma A(d) ur akkan lahd n ebbi, a(d) ur iskdub A(d) ukan ie zzin, ur a(r) sul issflid Isker da illi iran, a(d) teet lubb Yuf ad adere i ixf inu, a(d) ur nessflid *** Lfu li-Llah Ajj at yyi ik-ad a(d) nega Imikk n wawal i izga As a(r) ttilit, a tirrugza,
69
70
Alaylal, wa a(d) nemun a (y) au iarasen ! Alaylal, imma walli f nereg ur a sul issen
71
Tasselt a(d) d-yagwm l in Iea ankwe, itlef Ismmass rric nnes ger (i) Ifassen inu, man a Yayyel s ignwan, ar ttexmmame, Nekki, wakal Ad ur tennit, a lwcim, Aeu ka iberrin Ar iberri gar awal I t inna gwma-t-un Ula lm abba zund azreg A(d) tega lli iberrin Hi, wa ha laylala Hi, wa ha laylala U i ie i ad isfaw28 Wad ig angwmar A yak atbir innan As ra(d) izwar ? Ila yyi lubb akuay Ur ta neear Laqqel ihbel fell-as A (y) amdar Wanna iran amddakwel nnes iber as A(d) t ur adderan i wiyya Ig zund gwm-as Iwi-d i ei nu, a tasa nu, Kra n laxba Ljentt iggi wakal A(d) iga udrar A yan ibnan ur issen Ma s rad iddal Eg at as a aalim Izri unar A elba n Sidi Wassay N win Waday
28
Dans une autre version, Oudaden ont plutt fini cette chanson par ce morceau.
72
58-Lu-d ama !
Lu-d am a f lksut ad lkemen afud ! A(d) nn fell-am iba d ebbi, a tasa, am sad ! Ur a(r) isawal ufuss, issen nit mad ak d-iwin Ils a(d) t id-yuan Ma f ifta wayyur iada-nn itran i ignwan Ur d-iqqrreb akal ? Ar ittili yan yyi illa nit g-is, eg tillas Is t issiwed lal Ya(n) ur ica ern a(r) t id-ttawimt, a timdayin, Ma(d) ira ad as d-iwin A hann, ur sar illa ma(d) injemn i lhemm i d-ilul Ar ki iggwez akal ! Iqqan-d, a tammara, a(d) g-im i ic yan, izzri kwentt Iggru (y) as d lxir Lu-d am a f lksut ad lkemen afud ! A(d) nn fell-am, iba d ebbi, a tasa, am sad ! Lu-d am a f lksut ad lkemen afud ! A(d) nn fell-am, iba d ebbi, a tasa, am sad ! Bismi-Llah, ufi-d afuss inu yarud Ur a(d) s-is necc ibla tamment, ti(n) ljdid Mla iskar uu a (y) akal ajddig Freentt tizzwa, igut umcca Hann lnbe inza bedda zund ddheb Ur a(r) t ittawi bla afuss igan ljid Maxx asafar ur g-ik illa ya(n) uf i ? Waynni ttaman nnes a ur i af atig
73
Ur nebi yat, yan a(d) nega nekki d-itun29 Ur nebi yat, yan a(d) nega nekki d-itun Ur ij i yat, hann, a kra, tasa, jjin tt Winu bere ak, asi-d keyyi tuzzalt ! Alla(h) ihnnik, i a(r) kwen ur ssndame Ri ad hnna, tasa ur yyi tujjimt Yan i da ul, rad da siwen siggile *** Ad ur tallat a ul inu f yan k ur irin 30 ! Idda ur k akkw isala, is ka tuelt Ad ur tallat a ul inu f yan k ur irin ! Idda ur k akkw isala, is ka tuelt Ad ur tament, a tasa nu, ya(n) ur innan ar is helli ra(d) kwen tt ireg, ar kem ssallan 31 Lahd, ar ikkat ebbi walli kwen itterean Manik ra(d) teskert a(d) tehdut yan k ur iran ! Manik ra(d) teskert a(d) tehdut yan k ikw han ! Ajj (i) t ar i ddunit, iqadda t ar zzman Ur g-is l ib lubb a(d) t nebder, sawale Tayri n ebbi gan-d nit, a gwma, asafar Lfu dar ebbi ka rad a d-ikk lfre Wi-lli imunen f ebbi, iggut ujmil nnun *** Keyyi bedda kad ri Ur fell-ak nebadel ula neberra k Keyyi bedda kad ri Ur fell-ak nebadel ula neberra k Ur ufi a(d) kwen zri Ur a(d) g-ik nesame ula neberra k A hann is siwen nebli, ldert nni awen nehdi Necrek nnek d-ik lhemm d lfre
29 30
On peut aussi dire, diwen . Vous allez certainement vous en rendre compte. Il sagit part ir dici dune autre chanson : ad ur tallat a(y) ul inu. 31 Dans une autre version, El Foua a chant ces deux vers : Ad ur tennit is, a winu, ra(d) kwen ittu w ul Meqqar kwen la neqqel sertun ar ki nemun
74
Lhna n ebbi lli g-is Rda hann imun di Ajmil iga win willi bernin A inu kullu beri ! Lurma, nnu (y) at gi ! I g-iwen nniyt, nettat, d laman
60- Igider
Anni yan igider F wafa w uaif Ilu s i ula fulkinin d rric Iggut g-is lxuf, ekk wi sa ignwan Umne s ebbi, maxx ur d-nelul d rric ? Ad as helli ge asmun ar-d lkemn Anni yan igider F wafa w uaif A, nega yan igan bu-tawdiwin ! Nemyar inkwa, id bu-tazliwin A ssad, i illa dar yan ad igwmmern Ur itajja ad akkw isker timdayin Wanna tera ddunit a mi ttame afuss Anni yan igider *** Anni yan igider F wafa w uaif Anni yan igider F wafa w uaif Anni yan igider F wafa w uaif F wafa w uaif Ilu s i ula fulkinin d rric Anni yan igider F wafa w uaif , Ilu s i ula fulkinin d rric, Iggut g-is lxuf, ekk wi sa ignwan Umne s ebbi, maxx ur d-nelul d rric ? Anni yan igider
75
Ad as helli ge asmun ar-d d-lkemn Anni yan igider Ad as helli ge asmun ar-d d-bemn Anni yan igider Anni yan igider F wafa w uaif F wafa w uaif Ilu s i ula fulkinin d rric, Anni yan igider A nnek a ya(n) igan bu-tawdiwin ! Anni yan igider Nemyar inkwa, id bu-tazliwin Anni yan igider Ssad, i illa dar yan ad igwmmern Anni yan igider Ur itajja ad isker timdayin Anni yan igider Wanna tera ddunit a mi ttame afuss Anni yan igider F wafa w uaif *** Yih, Ah, Manik a(d) nn s-ik tega luqqt a walli ka ittexmmamn ? Manik a(d) nn s-ik tega luqqt a walli ka ittexmmamn ? Ur nebi tajmmat (i), mel yyi ma (d) kwen yaen ? Rar-d nit lbal a(d) k nuu, nefren ak iwaliwen ! Lqqen ka(d) idrusn, ur sul illa yan lxa er nnes Ur ittehnna bu-lawmal ula yan ur i afn Yih, Ah, Manik a(d) nn s-ik tega luqqt a walli ka ittexmmamn ?
76
Temmimt a tudert ; yan mi freentt, is as ur issen Ad akkw kullu gentt lmli a walli ittecwwan Mma at d lmizan a(d) ur ufun ula a(r) ttenaqqan ! Bu-ccahwa ad e i, meskin, immna ad yaf rrat Yan icwan ad ukan fell-as ilu asmmaqqel
61-Nesaqqsa ie i !
Amin a(d) kwen ig ebbi d lqqlum a (y) aanim ! Ad arme tirra s iaen imma afuss min ; Ur ssene walli f ubbi ma s a(r) yyi ttaran A(d) t ukan ee, ibbid ils inu, la awal Neama shi, immuddu laqqel, iama-nn Issen, a (y) ignna, mad da ittini wakal ! Ass nna g-isen fadd ar fell-atun allan Ur a(r) ttem ayentt tuga s waman n mmarur A lalalayli A lalalayli *** A winu, tefelt yyi dar-k a(r) fell-ak alla Laqqel ur k ittu, ebbi sfawn tasa nne, a lalalayli A lalalayli Wa lalalayli A(d) a ur ismun le, nejlu fell-ak ussan Bab n tayri, takndawt ur asen tt issen A lalalayli Wa lalalayli A(d) nit nezem f lubb, nefek ak, a winu, afuss Neem ak ul inu a(d) g-is tilit i nemun, a lalalayli A lalalayli Wa lalalayli A(d) a ur ismun le, nejlu fell-ak ussan Bab n tayri, takndawt ur asen tt issin, a lalalayli A lalalayli Wa lalalayli A walaynni azmez-ad gan kullu tikerkas A wanna iga ebbi d ufhim, ikk aaras, a lalalayli A lalalayli Wa lalalayli
77
Krefen ccahwa s lgid, isun, ikref afuss Meqqar zrin f lluz, a(d) ur irin ad a(d) ttikis, a lalalayli A lalalayli Wa lalalayli *** Nesaqqsa ie i ma f iawel ajddig Igan win lwur istitn ger wiyya Is ka nezri f urtan ar ten ttemnad Ur nn g-is ima ufuss acku yaggug Tazzwit ukan a(d) g-is igwmern azmez Illa g-is u w usafar ; tiwi t id 32 Ur nit terxam a (y) inkwa, tegam lerb Yan dar lmal a(d) ires, isker kabab Yan ur i afn yat ad as gin lgid Yan dar ur illa zher, yme luu A(d) ur ittelli s itbiren gar azmez Illa lxir tamunt a ya(n) iran lubb Gan win ebbi, tayri maxx f g-is lib Iba ebbi azal, iba yyi Iba ebbi azal, ittaba yyi
62- A a titrit !
A a titrit iger-d da usmra nnem ! Luen-d kullu imudal im awen A a titrit iger-d da usmra nnem ! Luen-d kullu imudal im awen Ayyis lu is iga win tarigt ebbi a(d) t ismun d ayt lhimma, ixyyer ten ! A bu-tayri, tin f ebbi, ma tellamt ?
32
Aprs ces vers, El-Foua disait dans une autre version de la mme chanson : A(d) k ihdu ebbi a yan ar i fer l e Ib a ebbi larzaqq, ib u ssibab
78
I ur im a benadem yat ra(d) k ifel Ma mi d-ittres udi, cuwwe at asen ! Ur ikkis la, ur igi ma mu tteawalt A a titrit iger-d da usmra nnem ! Luen-d kullu imudal im awen *** Ijud nit ebbi f ufgan, if asen tamaxirt Walaynni awddi ccukke ur illa, ma(d) kwen ka yaen ? Iued um ar a(d) ur icc akuay f tallut Walaynni agwmmay, lwcim ur as illa s lxa er
79
A bak-Llah a (y) ajda ! Ar k nettemnad, Afulki w uslal i sul iga ljdid I ur ta d-iffu agwlif ad lan atig I ima wau tizzwa felentt amcca A bak-Llah a (y) ajda ! *** Neea-nn ail umlil inwa, ra(d) ka hlekn la ebbi, a bu-(y)-urti, nnu g-i(n) ! Neea-nn ail umlil inwa, ra(d) ka hlekn la ebbi, a bu-(y)-urti, nnu g-i(n) ! awen a ebbi yan yutt usnnan tasa nnes ! Is d ad bern ? Is d ad allan, ar smummuyn ? Tayri tezri lli illa laman tamunt Is ka ixwla yan sul iran a(d) tt ssallant ! Lli ...33
Il est quasiment impossible de saisir ce vers en raison dun tr s mauvais enregistrement du son. Dans une autre version de cette chanson, A.El-Foua ajoute ces deux vers.
80
Keyyi bedda kad ri ! Ur fell-ak nebadel, ula nebrrak Keyyi d diq, ad ur neg ldu nnun ! A ya(n) ibern, aywa jjenjem awal ! Ur fell-ak nebadel, ula neberrak
El-Foua a prononc cette expression ainsi. Il est bien naturel que sa forme juste serait plutt ainis : ar k id-itteawal.
81
82
A (y) inna ira le nnes ka s ukan lddin A a udad, k ua sretun ingwmaren Amin ! A(d) kwen iqqil ebbi yan igan alm !
67-Tabrida
Ixwla wanna sul ikkan Tabrida, kkin aaif Iju sul ad d-urrin Tagwmert, nella bedda g-isentt Neggammi i illan Neea tiguiwin Laman a(d) sul ur illin Yan d tejmm at ar allan Benadem i iga a if Ya(n) innan, em i ie i nnek ! Hann keyyin ka f nesawal Ma(d) igan le nnun ? Is d a(d) fell-atun alla ? Is d a(d) nasi tadallit ? Is d ur g-iwen ama ? *** Ixwla wanna sul ikkan tabrida, kkin aaif Iju sul ad d-urrin Iju sul ad d-urrin Tagwmert nella bedda g-isentt, neggammi i i llan Neea tiguiwin Neea tiguiwin Ma(d) iga kki aaras, nni is illa lhna Ijlu yyi t ubalis Ijlu yyi t ubalis Laman a(d) sul ur illin, yan d(a) tejmm at ar allan Benadem i iga a if Benadem i iga a if Yan innan, em i i ei ! Hann keyyin ka f nesawal ! Ma(d) igan le nnun ? Ma(d) igan le nnun ? Is d a(d) fell-atun alla ? Is d a(d) nasi tadallit ?
83
Is d ur g-iwen ama ? Is d ur g-iwen ama ? *** Is d is ugwi ad bnnu, nega lm llem, nessen i nit ? Wa nefhem g-is nit ! Is a(r) ea menckk n yan a(d) igan sserbis lmuqqef Ur xdemn, igiwer Is d is ugwi a(d) neg agzzar ar neqqers i izammaren Sul nezzenz ten nit ? Is a(r) ea menckk n yan igat ifur t lkridi Zzenzn tamazirt Is d is ugwi a ddahab a(d) g-ik nezzenza, ar nessa ? Nesmed le inu Sidi ebbi ad ur yumen, maxx nekkin is kw hi ! Ne ef lmal iggutn Is d is ugwi a lxarij a(d) s-ik ftu, nexdem g-ik ? Neber temazirt ?
68-Uhuy a ul inu36
Uhuy a ul inu, uhuy a tasa nu Uhuy a (y) immwa nu Yan ifhemn ur itajja a(d) yyi jaadn I ebbi a talbrrat miyn imikk watay ! Nekka-d lma, ireg a ul inu s irafan Yan a issfren zund i da issfre lyatim Uhuy a ul inu ; uhuy a tasa nu Uhuy a (y) immwa nu Azmez-ad nella iga kullu ar lmal I ur ihbil yan, ig ixf nnes lxa ar A sul iem-d i ljibb nnes ar ten issugut Ur a(d) yaf, ur a(d) yaf, ur a(d) yaf lbrrad ur ta ikkin atay Uhuy a ul inu ; uhuy a tasa nu Uhuy a (y) immwa nu ***
36
84
U man a(g) tegit a (y) igider ? Rar ti t nnek ! Ielb ie i nnu tizza, ma ra(d) k afe ? U man a(d) tegit ? Ini bak-Llah, tengi ka temaxirt, u man a(d) tegit ? U man tegit ? U man tegit ? Is d atanan a(d) tegit ? Is d ii i nu a(d) tegit ? Is d amsggin a(d) tegit ? Is d aksim a(d) tegit ? Is d u teznit a(d) tegit ? U teznit a(d) tegit ? Abamran a(d) tegit ? Is d u umsnat a(d) tegit ? U man a(g) tegit a (y) igider ? Rar ti t nnek ! Ini bak-Llah, tengi ka temaxirt ! U man a(d) tegit ? I ur idim yan ad d-ibbi yat taqqayt Ihnna i isres ajnwi tasa nnes U man a(d) tegit ? U man a(d) tegit ? Is d atanan a(d) tegit ? Is d ii i nu a(d) tegit ? Is d amsggin a(d) tegit ? Is d aksim a(d) tegit ? Is d u teznit a(d) tegit ? Is d abamran a(d) tegit ? Abamran a(d) tegit ? Is d u umsnat a(d) tegit ? *** Aylalalay, a yan icwan rad k nefek luiyyt, Ad awen isad ebbi ! Alylalay, i ak ifeka ebbi zzin, awes at asn ! Ad awen isad ebbi ! Alylalay, ad a ur tegim l ib meqqar k ui ! Ad awen isad ebbi ! Alylalay, nekki nit hann ireg akkw ul inu, Ad awen isad ebbi ! Alylalay, imma yan illa lubb ur a(d) t sar iffe, Ad awen isad ebbi !
85
86
Maxx ur gi gwma-k ? *** Ar yyi talla f yan i hwweln , Tasa, ur yyi tujjimt Neea taduli n lb ej ar d-i ar, Tasa, ur yyi tujjimt Man za id bab nnes ad as d-urrin ? Tasa, ur yyi tujjimt Ar g-is tegllabemt, a titbirin, Tasa, ur yyi tujjimt Ad ur ittu yan ti-lli zrinin, Tasa, ur yyi tujjimt Azzel ar(-d) teemit, turri-d s-isent, Tasa, ur yyi tujjimt Azzel ar(-d) teemit, turri-d s-isent, Tasa, ur yyi tujjimt A(d) ur imil afentt tilli teawlt, Tasa, ur yyi tujjimt Ar yyi talla f yan i hwweln, Tasa, ur yyi tujjimt Ar yyi talla f yan i hwweln, Tasa, ur yyi tujjimt
87
A ha, umne s ebbi, lubb, kcme asen lbab ur issufun, iga her alma A ha, ma nufa ber i tasa nu ? A ha, ma nufa ber i ul inu ? Neer g-is, ur ufi ad neffe ula a(d) sul nekmmel, ibedd lxuf, ikref ul inu A ha, ma nufa ber i tasa nu ? A ha, ma nufa ber i ul inu ? Nni imil ufi i fad inu l in, nesu-d g-is, a tammara, s urawen A ha, ma nufa ber i tasa nu ? A ha, ma nufa ber i ul inu ? Is d ur illi rzeqq nnek, a (y) imi nu, bla tim ag ? Imma timmimin tender-d as A ha, ma nufa ber i tasa nu ? A ha, ma nufa ber i ul inu ? Ya(n) ur iqqedn aggas i ig ljdid, kra s ttema aln iuan ad ssususn A ha, ma nufa ber i tasa nu ? A ha, ma nufa ber i ul inu ? Nekki nit aggas tasa nu, is as ka nuder, najji t ar yyi tesususen A ha, ma nufa ber i tasa nu ? A ha, ma nufa ber i ul inu ? Usi lhemm n tebit n winu lli inna nef a, lkem tawwuri nnek ! A ha, ma nufa ber i tasa nu ? A ha, ma nufa ber i ul inu ? Mual is nettu tawwungimt, mla(dd) is a(r) tenzzant a lmutt, ul inu ra(d) asen tt nese A ha, ma nufa ber i tasa nu ? A ha, ma nufa ber i ul inu ? A(d) ig asulil lli ur ittakufn ; i inegi wasif n lubb, a(d) ten ur irrek A ha, ma nufa ber i tasa nu ? A ha, ma nufa ber i ul inu ? A(d) kem a tasa nu sul ur nerreg, ura tiwit a d a (y) ie i im awen A ha, ma nufa ber i tasa nu ? A ha, ma nufa ber i ul inu ? A(d) kwentt neg i ebbi ufuss, nealeb as a(d) yyi kwentt d-inil, a tammara nu A ha, ma nufa ber i tasa nu ? A ha, ma nufa ber i ul inu ? Acku ur a itteqqen ya(n) lbab ar-d emen mraw, yan ixwlan a(d) ittaaln A ha, ma nufa ber i tasa nu ? A ha, ma nufa ber i ul inu ? Tarwa n ddunit, A wanna dar llan, a gwma, izem nit
88
A waxxa iga zud ifis, izza nit A lmal a(d) igan lqqur as icddan A wa yan t ur i afn ijla ddunit A yan iffu le izwa nit I es i iab Lhemm a(d) igan ssibba nnes
89
A yan ifelan imndi ar k issa, a wayya, Is ira ad d-yawi akuz i xeti-lli nit isres
Normalement, ce nest pas iggut, mais gguten. Pu isque usawen est un pluriel. Mais jai prfr lexp ression garder comme il a t chante par Oudaden. Sans rien y changer.
90
Ad (...) ula ttibbi laqqel sul ixlef, Ajj yyi ukan A ya allah, ya allah(i), iggut usawen Ya(n) wawal ileb tazzit, i ak inna yan, Ajj yyi ukan A ya allah, ya allah(i), iggut usawen Ara afuss, ha wayya, ad nesslem, sme at a, Ajj yyi ukan A ya allah, ya allah(i), iggut usawen I ebbi mel a a walli f nuen, ma tufit, Ajj yyi ukan A ya allah, ya allah(i), iggut usawen Ur a sul si tesiggilt, nekki ka yallan, Ajj yyi ukan A ya allah, ya allah(i), iggut usawen A yak ur d lmhabba ad ikmmeln, ur nessin, Ajj yyi ukan A ya allah, ya allah(i), iggut usawen *** Ur a aggugn ignwan Illa ma ten d-ikkan Afgan ur igi yan Imel uggug aman Imel wamud akal
91
Zund nit gwma, zund walli d necrek lubb Yan dar yan, imel ten kullu lqqleb Labab, nessen nit mani s d-usi iaen Ucki-d dar-un, ur nejli tawada nu Ar bedda siggile anaw nnek, a ass-ad A(d) g-is nee yan mi ma el, a lbab Yan dar yan, imel ten kullu lqqleb Zund afasi, zund keyyi a (y) a lma Ur a(d) neber a(d) nelu ww-ad ula ww-ad Eg at kullu zund tizzwa idran ajddig ! Labab, nessen nit mani s d-usi iaen Ucki-d dar-un, ur nejli tawada nu Eg at kullu zund tizzwa idran ajddig ! Ha lxir, i ur ibir yan ur a(d) t ikkrez A(d) g-is nee yan mi ma el, a lbab Zund nit gwma, zund walli d necrek lubb Labab, nessen nit mani s d-usi iaen Ucki-d dar-un, ur nejli tawada nu Ucki-d dar-un Ur nejli tawada nu Ucki-d dar-un Ur nejli tawada nu
92
Ma(d) ak ij an a yan izrin, ini ar Alla(h)-awen ! Tuderm iei nnun fell-a, ur yyi sul issen Gi lwcim, jli ; ixf inu, nni ak ur neca er I neea amdlu, nni ra(d) s-is ntele i tafukt Mad ak za ij an, a laqqel ? Ma f a(r) ur texmmamt ? Kullu kra izrin ur sul ar fell-as t aqqalt Aaras immna yyi, ur ufi a(d) t lkeme Lmal, ix a yyi ; ur ufi a(d) t lkeme Aaras immna yyi, ur ufi a(d) t lkeme Lmal, ix a yyi ; ur ufi a(d) t lkeme Ur d ingwmaren a(d) sul ur issenen i lucat I yad gwmeren ur illi ma f a(r) tentt ttelwan I d-igwmer lbur, nni is asentt nessen Ur itajja ad yyi t sul mmalan iwwamen Lkme-d nit lbur, ur sul nessen ad tteyyane Ma(d) ak ij an a yan izrin, ini ar Alla(h)-awen ! Tuderm iei nnun fell-a, ur yyi sul issen Aaras immna yyi, ur ufi a(d) t lkeme Lmal, ix a yyi ; ur ufi a(d) t lkeme Ma(d) ak ij an a yan izrin, ini ar Alla(h)-awen ! Tuderm iei nnun fell-a, ur yyi sul issen Gi lwcim, jli ; ixf inu, nni ak ur neca er I neea amdlu, nni ra(d) s-is ntele i tafukt Mad ak za ij an, a laqqel ? Ma f a(r) ur texmmamt ? Aaras immna yyi, ur ufi a(d) t lkeme Lmal, ix a yyi ; ur ufi a(d) t lkeme Aaras immna yyi Ur ufi a(d) t lkeme Lmal, ix a yyi Ur ufi a(d) t lkeme
93
94
Mela ittennu benadem wayya(), ubbunt Ur sar inna yan i yan hati kw hi k Ur a(r) ittewala lxir a bla id bab nnes I wa, ara, mel at a ! I iga lubb amnzu, ma s ra(d) t nessen ? Imma yan k iran ar ak izzwur le, ifek ak s lxa er I wa, ara, mel at a ! I iga lubb amnzu, ma s ra(d) t nessen ? Imma yan k iran Ar ak izzwur le, ifek ak s lxa er Yan iran tamunt Amin ad ak d-isahel ebbi usmun nnek ! Imma yan ra(d) k issen Ar ak izzwur le, ifek ak s lxa er
95
Yan iran tamunt, amin ad isahel ebbi usmun nnek ! Imma yan ra(d) k issen ar ak izzwur le, ifek ak s lxa er
96
*** Walli ri Zund arraw, ur rad a d-is ibu ar lqqber d lmut, ul inu inna I ila lbaz rric, Ini as a(d) nn-aman ignwan zund ayyur, is as ur yufa ? I ikaber, igllin, I ittu lxir n lbej lli yad ilul, mani ra(d) iwala ? Walli ri, mad ufan ? A ar nefar t, ar si ia zund ifis, ur iaf tasa Yan igan zund nekkin I as ifta winnes, imma a(d) t id-irar, a(d) sul ur yalla Wa gar abib nessen t ! Hann ikufe, ur a(r) ten issalla abla aalim, ul-ann ur t ila Walli ri Zund arraw, ur rad a d-is ibu ar lqqber d lmut, ul inu inna Ar a ireg lal, Ra(d) t ini s imi nu, itemma ber g-i(ten), tammara f tayya() Is ur neber g-itun Ad a ur tajj(i) t, ik-ad a(d) tega ddunit, myara k a wa Wa mani s rad du ? Nessen nit mani illa, ili t ad d-urrin, sul ur a t inna Am a d teguiwin Ad d-iffal yan iftan, ili t a(d) d-urrin, ur yyi islla *** Nesam ak, ihnna lal, iber g-i(ne) Ul nnek, a wa-d a ifelan, ur temyart A (y) atbir igan umlil, ma(d) kwen yan ? Ur a(n) igerd, ur imyar, iftu/iddu, la t Liqqamt, izreb yyi ufuss, neswa atay Ur a sul iga win Suss, ur t myare Inna ulili : Gi asmun i tekrrayt. Inna uznbu : Gi asmun i tekuayt. A (y) ils ikwhan aslal, ullah Ar yuf mla ka g-is ixsan ! Ur t myare I neea lluz, ar nestay, a(d) nn ur neg Mad a d-ittrean uxwsan, ur t myare Nesam ak, ihnna lal, iber g-i(ne) Ul nnek a wa-d a ifelan, ur temyart
97
Ad gin ljid, ilin s lmal nnes ! Yan dar ur lgrec a(d) ak nit isame Ma k ufan ad ilin umalu nnek ? Intel ak, a (y) ail, ifer i tafukt Intel ak, a (y) ail, ifer i tafukt Yan k iran a(d) g-ik istay aqqayen Ad gin ljid ilin s lmal nnes ! Intel ak, a (y) ail, ifer i tafukt Intel ak, a (y) ail, ifer i tafukt Yan k iran a(d) g-ik istay aqqayen Ad gin ljid ilin s lmal nnes ! Yan iran udad a(d) t ur yutt nein t A(d) ig a iyyad awin t (i) s ifassen ! Ismai-d tajnwit nnes, illu ten Yujja t i tergin, issnu tasa nnes Ur giti fad, nekki, lin ufi t Ar yad-lli g-is nessa s urawen Nesswa ajddig nnunt, a liqamt Nesmed ler, nekkis-d tallimunt (a) Nesmed ler, a tayri, tamimt Nesmed ler, a tayri, tamimt Tere lmaabba, ssuffeen tt ulawen Adrar-ann d-issutl iarsen Men dun Labab lli tella nniyt (i) Ma f tugwelt, a bu-tayri, tasa nnek ? Ilkem yyi, ur awen immim ies Is tument tajmmat iggi ils ? Is tument tajmmat iggi ils ? Lmeskin, ber ka ra(d) tafit asafar nnek ar ie i n zzin, imnna fell-ak sslam nnes Niwi ja s walli nera, macc ur a tteyaman A(d) ka ber, nni ar ki neukku tt i tasa nu
98
A (y) ajda, im ebbi ad d-yawi walli serk iliqqn ! Ad ak d-ittawin irden s l lef, isres awen t Yan illa la , icc, islil imi nnes Bismi-Llah, ad is ismun nniyt ! A ur izreb i e-nn, imu fell-asen A ur izreb i e-nn , imu fell-asen (a) Is neea amcca ur g-iwen tt illa a tassllit Imma aslal, a tizzwa, mani s at(i) ttawimt ? I nit ur tegit usnad (??), yan ur tentt issen Illa kra izzri tt inn ik-lli nit ira, freen Illa kra izzri ar tammara layat nnes Iu t id lhemm, ur ta fell-as lkemn, issus ten Intel ak, a (y) ail, ifer i tafukt Intel ak, a (y) ail, ifer i tafukt Yan k iran a(d) g-ik istay aqqayen Ad gin ljid, ilin s lmal nnes ! I af atig nnek ur a(r) t ittakwr Fek asn a bab n turtit lxa er (a) A tera tegwmert, a(d) tissant lreb zwar (a) Ur d lbaud a walli igan angwmar (a) Anef utbir a walli ten ur ibban ! Ma terit ddnub nnes ! Ajj (i) t ar ad zrin Yume aaras n -illi iran as ddan Is g-is iqqadda ad d s-i, iu, ur jlan Yan dar ayyis, l lef nnes a mi iear Ar t issirid, if e, ar d-is ittehar (a) A tera tgwmert, a(d) tissant lreb zwar (a) Ur d lbaud a walli igan angwmar (a)
99
100
101
A tili tegui n lubb ur ittekmmaln A ssat ad, lubb ur a(r) ttema alt Walli k ifhemn ur a(r) disn temiqqirt Lmal a(d) igan agrzam, i ef lqqimt Kada d ubib inna, ha yyi tama nnek ! Ass lli ra(d) t netajja ili a t Azmez-ad immna a(d) g-is taft lxa er Ifel bu-teula iefan, win mars Ar imal, ikrez ; ebbi ra(d) ten iawen Fre a abla wataya, kemmi, d lkisan ! Illa sul g-im lxir, ik-lli t nemyar Hann, a tanbalin, ialeb lbrrad lkas ! Imma titratin ialeb awen -id ayyur I ebba a tal inin iwin-d ukan ijawwan ! Yan unkwe, igllin, a(d) isu ka(d) t ihmman Hann ur a(r) tennu tasa n yan i a(r) gwmmern ! A wanna f s-resn licat, ur a tentt d-irar Hann ifulki wawal i gan medden sin ! Imma kra, ixle ujmu, ur iga yat
83-Awi ccu !
Icca izem, issfe idammen, issxser la ert Iddu uccen ar ikkre ilem, ittewi fell-as A, illa g-ik wau n idammen, a uccen, tukert ! Yan ittemunn d tergwa, is a(r) ttafat aman ? Wa yan ittemunn d tergwa is a(r) ttafat aman ? Yak ur d-ikka fad i teula as-l in ? Wa man iei ra(d) k id-isnnu, a (y) asulil ? Waxxa yalla s idammen ur a(d) t tament Lkemnt takkw in a(y)-ad, ifta wass is iu I ebbi, kun la-balk a yan isafern ! I illa uaras iggutn, ukan awi ccur Wa kada n yan a(d) yuzzeln, imil akwin-nn Ur lkemn mani, lxla a iu
102
I ila lbaz rric, Ini as a(d) nn-aman ignwan zund ayyur, is as ur yufa ? I ikaber, igllin, I ittu lxir n lbej lli yad ilul, mani ra(d) iwala ? Walli ri, mad ufan ? A ar nefar t, ar si ia zund ifis, ur i af tasa Yan igan zund nekkin I as ifta winnes, imma a(d) t id-irar, a(d) sul ur yalla Wa gar abib nessen t Hann ikufe, ur a(r) ten issalla abla aalim, ul-ann ur t ila Is ur neber g-itun Ad a ur tajji t, ik-ad a(d) tega ddunit, myara k a wa Wa mani s rad du ? Nessen nit mani illa, ili t ad d-urrin, sul ur a t inna Walli ri Zund arraw, ur rad a d-is ibu ar lqqber d lmut, ul inu inna Ar a ireg lal, Ra(d) t ini s imi nu, itemma ber g-i(ten), tammara f tayya() Am a d teguiwin Ad d-iffal yan iftan, ili t ad d-urrin, ur yyi islla Nesam ak, ihnna lal, iber g-i(ne) Ul nnek a wa-d a iflan, ur temyart A (y) atbir igan umlil, ma(d) kwen yan ? Ur a(n) igerd, ur imyar, iftu, la t Liqqamt, izreb yyi w ufuss, neswa atay Ur a sul iga win Suss, ur t myare Inna ulili : Gi asmun i tekrrayt. Inna uznbu : Gi asmun i tekuayt. (...) ikwhan aslal. ullah Ar yuf mla ka g-is iksan, ur t myare I neea lluz, ar nestay, A(d) nn ur neg mad a ittrean uxwsan, ur t myare Nesam ak, ihnna lal, iber g-i(ne) Ul nnek a wa-d a iflan, ur temyart
103
104
Mani s-re ira ua ? Zund lua, zund adrar Zund lua, zund adrar Nniyt inu ar a(d) nn-nezwar Ira fell-ak, ira fell-atun ebbi a ya(n) igan ljid
105
106
Tasa nu, fiss, a(d) ur imil ! Isker da ebbi ttawil Walli k iran ur k ufin Walli tufit ur k ufin Walli igan tasa f tergin, Nni as lurm(a) manik a(d) gi Skeren zund i yyi ur sllan, Zaydn i takat ur nnan Hina-nn, nni, nega la-xir, Hann nugwel tt inn ar taqqayt ! Tasa nu, fiss, a(d) ur imil ! Isker da ebbi ttawil Walli k iran ur k ufin Walli tufit ur k ufin Walli igan tasa f tergin Is teeit lubb is temmimt ? Ti t, neggammi a(d) nall afuss Bli s-res, nekk, ur d imikk Sul neggami a(d) nall afuss Tasa nu, fiss, a(d) ur imil ! Isker da ebbi ttawil
90-Is a wa tesllat ?
Is a wa tesllat Mad nnan iwaliwen ? Is a wa tesllat Mad nnan iwaliwen ? ebbi a(d) k izzan, isfulki k zund lluban A wanna k iubban, yak ar siwen siggilen ? Inna nn ukan tellit ur a(r) ttaggugn A mreba sretun, a zzin, a bu-taccerbilt ! A laqqdam nnun, imt ebbi ad gin isdiyen ! A yan ikrezn tum in a(d) tentt izuzzurn A wanna imgern, isrut, asin imndi nnes
107
108
109
Izenaren a(d) tessugwat, netta la yyi t Haqqan titratin ad d(a) imun, kcemen aman ebbi a(d) k incan, ebbi a(d) k id-ixleqqn nnu Kada n itran, a wa, ad awen ukan issutlen A ku-yan ar itteju a(d) yili () tama nnun A walli illa laman, ack-id ad d-ik jjm a Ad ak mele aggas inu, mele ak illi d-nettut Ikcem fell-ati wa an, la ma yyi ittedawan I k id-kwti ar alla, ur g-igi ber nnun I k nettemjjad, iri lxir, iri a(d) teziyyint Ar fella-ti ttadert i tit, lurma n ebbi ger-at-ne ! Ar kwen ttemnada, ar alla ar wiss sa ignwan A walli illa laman, ack-id ad d-ik jjm a Ad ak mele aggas inu, mele ak illi d-nettut A walli illa laman, away-d ad d-ik jjm a Ad ak mele aggas inu, mele ak illi d-nettut
94-Ifa fell-ak le
Nega-nn acba n tiddukla, la lyaqqin Laylal la dala ylali Nega-nn acba n tiddukla, la lyaqqin Ur a(r) ttizifentt tuga i ur llin waman Wa bab lxir ! Zem nit, tessufut awal nnek ! Bab l a, ar tt iqqerm ass nna tt(i) ttun Nega zund islem i lemn i iffu aman Wa yan ar d-issujad lktet nnem a tisent A yan ar d-issujad l fit a(d) tentt issre Mek-nna ira ldu gint tuder asen d lint Acku ttem ar itt mu allen meqqar a(r) smuqqulunt Ik-nna ira wasif ig it ikka t uaras Ik-nna ira lber ig it ikka t uwwamn Ik-nna ira benadem gint tuumt a llan
110
Illa ddu nnes, illi nnig nnes, tuft yyi laqqel Ur igi laqqel tuga, yan s yan isu tt Wala tayyuga a(d) as yales yan ae f I ittutkab ulili f irgazen delnin Iber yan ukan isu t, izri zun(d) atay Walaynni awddi ifa fell-ak le, wahya a wa Walaynni awddi ifa fell-ak le, wahya a wa Wa bab lxir ! Zem nit, tessufut awal nnek, wahya a wa A bab la, ar tt iqqrem ass nna tt(i) ttun, wahya a wa Wahya wa, wa, wa, ya wa Wahy a wa, wa, wa, ya wa Walaynni awddi ifa fell-ak le, wahya a wa Walaynni awddi ifa fell-ak le, wahya a wa Immna lubb i ie tasa la lmal, wahya a wa Iga win yyi, azal awin ten waman, wahya a wa Zud alas i t id-ilu kra wasif, wahya a wa I ur isdid ifrig ra(d) t awin waman, wahya a wa Nega lmeskin, ur nedrek a(d) sul nesawal, wahya a wa Wahya wa, wa, wa, ya wa Wahya wa, wa, wa, ya wa
111
Walli nera A walli nera Ur a d-lkkemn Lkiber i illa urgaz, isdullut Inna nn-iga aa, yaf-nn asnnan Walli nera A walli nera Ur a d-lkkemn Awal, wanna t innan a(d) g-is aman Ad ur gin am dar ur illa laman ! Walli nera A walli nera Ur a d-lkkemn *** A ja-f-Llah, a wa ! Teemt, a tasa, lf ul mnnanin Neslla i ul inu zun(d) yutt ufuss anas Lmuibbt n il-ad zund tennit aanim Agwnes ixwa, bea gan ma(d) iqqway ufuss
96-Iggut wawal
Iggut wawal, iga lbur, ur t id-igeli ccuf Iri g-igi walli dar ur laxba ad sawele Gan-d igaderen ayt-maten wiss sa ignwan Lkemen-d ukan akal bun, aram a(d) iga em Illa uzmez a(r) yakka yan, illa uzmez a(r) iqqway yan, Illa uzmez yuff umddkwl f ebbi gwma-t-un Wa, wa, wa ebbi l fu ! A, ar nemi ixf inu ar nesawal ! Uhu, ad ini yan ebbi wadut ur igi sin Uhu, ad ini sin, ad d akkw ismass ebbi laman ! Uhu, ad ini kra, kra iiln af yalla yan Uhu, ad ini kku, tea g-ik ti t a (y) anwwac A, ar nemi ixf inu ar nesawal !
112
Cette chanson a t reprise dans lalbu m de 2011. Son auteur rel nest autre quun autre Achtouk moins connu, rrays Mouflih. 40 Ne cherchez pas trop, ce mot nest autre quun emprunt larabe. Il sagit de lad jectif dont le sens est simp lement frais.
113
Yan ixdemn lbi -u-cra (n) lksut ar tenakan Yan isan laja s miyya ar ittini mitayyn Ar ittgalla s ebbi ayni telkem lasmal nnes Awin g-ik uggar n mnaa a(d) ten ccin, i rem asen ! Neddu dar yan izzenzan tamment nni as, menckk ? Neddu dar yan izzenzan tamment nni as, menckk ? Inna m i bda lasrar a(d) tawim tamaxirt Aynna terit neggal ak fell-as awi tt ur tt nakee Xllee as lmnje n tamment nekki nni amumen ar ijen sanida waman iffi tt wa as Ig as tasrgwelt yan tentt iccan ine t unusm Idda fa, id bab nnes a(d) sur illan, mmutten Iga l in i medden fekan tt kullu i teci ant Ula lasada d lk et n cciki iskufe ten Wanna rad ean lmal a ann-smuqqulen I a(r) isawal ajjin ar isawal, tamen t Waxxa tt ka ibbi g-isen ar ttini inna at Ass-ann ra (d) asen ren s tiremt a(d) fell-as i iyyel Awin-d izimmer resn as n xemsa-alaf, isres t Awin-d ifullusen d iqqwlilen kullu issnwa ten Yawi-nn ar inm uren i ccan a(d) t ttenaren Yawi-nn s-is ebbi yan lxleqq ur i af imnsi nnes Ar isduqqur aggur, la mani tt wan Inna i asen-d : aggwa ten mad ittenaqqarn turrim-d I awen inna illa -inna felan ini at as ur iader Lger-nn aggur f umksa, ad yyi tt ur i iyyer Ad d ur ifel iggurdan lmaal inu d tellict A a ddriwec ! Mad ak sul innan a (y) amar ! Iffu k id le ur sul ira yan awal nnek I ebbi a (y) ifllaen, eg at yan ya(n) wawal ! Mun at i lhemm ar ttenamen limuat nnun ! Tafllat ur mgaddant a walli tt iran Ad nit iber ljibb nnes, i ef lalufat Aynna gan qqaddant i illa ttaman Ad ur isker ddin iggutn, ar ismrway Ad ur isker ddin iggutn ar ismrway Iwi ssalaf, ii-d lfya , ar ittelulluy
114
Inna (y) ak mek-ad nega ur illa wanaw nne Ma g-is isker cciki d uxmum a ccikkat alef A(r) lli iqqama ljibb xemsin n ryal Ad d nn-iu tigemmi, gwnen lkacca, Ar allan, ar nddern zund awi d unfus ar ittamum Tacaga n ay-lli dar-s illan ikmmel t A(d) t ihlekn, iggammi ad kkw sul i ay awal Igan aqqi n xizzu imlek t akkw umusay Ma ica gan ttin ihlek asen tt akkw lfil Axsay idi-d sin ifrawen iqqar Ig as lggwanu regen t ili as aman Yawi-d ayul s tugas iri a(d) t issanun ar s ijbed, ibbi ils, yawi t ulukaf, Ijjuu t s usggred, isri kullu, mmuttln Inna : wakk wakk, lkibber nne ifeka yyi i laku Iga (y) a d umlud, ur sul ne af lmal Ur jju nesuqq ula ad nekk mani, is akkw netelf Ljibb ixwa, id bu ddin kul yan iqqel si Ad d-is nesker lsab, nesmun t lkwnnac Lajal n ssalaf idda ikmmel, ma ufi Ma s nettexlla, ajj a yuf i akkw nerur Iwin tinfal n ssizi 41 , iwin a lmaal Awin lfya (Fiat, neggawer, neqqama ammal Nega aleb-macu, il ma yyi sul iran ? Ar neggwan lgaaj ar ki ifaw lal Lka i ra(d) iffu alle as lkuliyat Imma yan icuww n isber ig-nn timi ac nnes Inna ur lkemn, ebbi ad asen t ur isslkemn ! Ig-nn lx wt isrit, ar tt isusuy Ayyur wiss sin, inna rad asen telkem yawi tt Ig tt i lk ua win xemsa-alaf ryal Ig ten-inn ljibb idus ten s lfililat I ira rad ggeren i la, iftu, ar ittemciwwi Netta d ixf nnes is rad ikkes a(y)-lli iyyern Inna bark-Llah nejjaw, nesme i tiremt
41
115
Ad lkeme tigemmi g-is nit atay nesu t Netta d urum n tem in yuf a lkumir Ra(d) t necc, ne ber bezziz ar ki ne af lmal Laraa i teea a(d) ur ilan asafar Ass at alig s tuggas, murran, i isuqq ! A(d) ad kwen ur isdullu f ibawwen ula tinaffin Ula tiyyni ! Abbu, ad kwen ur isniccim ! Lxleqq i g-is ur lhemm, ul nnes is immut Ula ssir n tegadda nnes ad ismun lmal
partir dici, dans le nouvel album de 2011, El-Foua chante ces vers : Ullah, ullah, tagallit meqqurn Wa Llah ihnni kwen A yan igan a bib inu ur ten ffale
116
Allah a zzin-ad n ebbi yan k i afn ! Wa Llah-ihnni kwen Is ra(d) sul tenessa tegui ixsan nnes ? Wa Llah-ihnni kwen A Sidi Muammad n Ayt-ays, Wa Llah-ihnni kwen Allah a lxir ad n ebbi yan k i afn ! Wa Llah-ihnni kwen Yut-nn kullu tiflwin s ugwnes, Wa Llah-ihnni kwen Illa yyi nn winu illi nn ur tame, A wayh a wi A tasa, tegllint, nega tt inn f lfaxer, Wa wayh a wi A(d) g-is nesker kabab i yan d-iluln, A wayh a wi Baba d inna, qqen at i saa nu ! A wayh a wi
99-Larzaqq ban a
Ahh a (y) abib inu ! Larzaqq ban a 43 A a (y) abib inu ! Larzaqq ban a Wa walaynni lqqleb ur g-ik bern A(d) k nesaqqsa ussan is ak deln Walli k yiwin is g-ik tehllan Is ak isker layat zund nekkin Wa nni ak yad lxir iffu ddunit
Wa Llah ihnni kwen Ilu a ul inu () ad ur ttent (??) Wa Llah ihnni kwen Ur akkw ik u a(d) nee, ukan xi i t Wa Llah ihnni kwen A gud ayyis n teemt i ljam nnes ! Wa Llah ihnni kwen A(d) t igud walli ihmma lmal nnes Wa Llah ihnni kwen
43
117
Wa a wak-wak a tasa nu tebbit ! Iama-d ul inu zund anxdam Wa tera (y) asen takat, ar ka jddern Wa walaynni awddi ma f rad smammi Wa em ad iin laanana ger-at-ne A em a(d) iin laanana ger-at-ne Wa walli bedda tebbut, ar g-is tehllat Wa i ur issen s lxir, em as, tehnnat ! Wa walaynni lqqleb ur g-ik bern Wa walaynni lqqleb ur g-ik bern Wa walaynni lqqleb ur g-ik bern
Le premier qui a interprt cette chanson tait Lahsen Akhttab. Mais je ne peux pas affirmer ou pas sil lui appartient. En tous les cas, la reprise quOudaden lui ont fait a t excelletissime.
118
Ass lli nem i tamimt ad usi a an Neum i ddunit, neg arib, ar nesiggil Mad a ittedawan n a kmmeln ad hnna Ifa yyi ufuss i wayya, yan ur isslkemn Mad ri lbur n tayri a ten jjale Ma mu tena tudert i d-iqqan wa an ? Nesmun asmammi d wawal, neer ak a du-Ljalal A it a n tiwit rru inu s dar-un ! *** Ikut is -id illa zzin ma f a(r) yalla yan Nekka tt inn hnna Neg ixf inu illi ri Lli ur ta ssene ajjig is g-isen tamment Ass lli nem i tamimt ad usi a an Neum i ddunit, neg arib, ar nesiggil Mad a ittedawan n a kmmeln ad hnna Ifa yyi ufuss i wayya, yan ur isslkemn Mad ri lbur n tayri a ten jjale Ma mu tena tudert i d-iqqan wa an ? Nesmun asmammi d wawal, neer ak a du-Ljalal A it a n tiwit rru inu s dar-un !
45
Oudaden sont ainsi. Ils ne sont jamais fidles aux textes. Ici, par exemp le, El-Foua a interprt a cappella ikut is i-d illa zzin maf yalla yan avant de chanter ihnna l al, ihnna zzman .
119
Ihnna lal, ihnna zzman Mad d-iggwran ? Yak ur ixwcin ? Inna ira ebbi ka d-ittackan Allah-ukba a gar asmun A(d) t ukan tasit ihul kwen Allah-ukba i immut yan Ifel-d abib nnes iddulla ukan Ar tallat a tasa nu Zayd a tit inu f im awen ! Ur imkin ad ajjen yan i isle ad d-ik imun A ccahwa kemmi a gi iran ik-ad Ajj ati laxba-ann Lilali walalal Wa (y) immi, wa baba Ar alla, ur sul nessdem yan I nefiss tasa tagwm zund aman Imma tawla lli g illan, ur tt issen yan Ma yyi nn-tegit, tamaunt a (d) as nettara Ur illi ddwan nnes dar ubib ula agwrram Lubb ad imlek tasa, regn ul inu Wa (y) immi, wa baba Ar alla, ur sul nessdem yan
120
A (y) inna ira ebbi kad d-ittackan Allah-ukba a gar asmun ! A(d) ten ukan tawit, ihul kwen a A(d) ten ukan tasit, ihul kwen a Ay-lli d-igwran, yak ur ixwcin ? A (y) inna d-igwran, yak ur ixcwin ? Allah-ukba i immut yan ! Ifel-d abib nnes iddulla ukan Ar tallat a tasa nu, zayd a tit f im awen ! Ur imkin ad ajjen inwwacen yan i ile, ad d-ik imun Ccahwa, kemmi, a(d) gine iran ik-ad, ajj at(i) laxba-ann ! Aylali, walali, aylali. Wa (y) immi, wa (y) immi, wa baba Immi nu, wa (y) immi, wa baba Immi nu, wa (y) immi, wa tasa nu Ar alla, ur sul nessndem yan I nefiss, tasa taddum zund aman Mma tawla lli g-i illan ur tt issen yan Mla yyi tega tam unt rad asen d-ara Ur illi ddwa nnes dar ubib ula agwrram Lubb a(d) imlek tasa, regn ul inu Ana ider-d, freen kullu labab Acku ku-yan iga-nn ja nnes ebbi
121
Lfu Llah, a ma ism nnek ? Gal liya, gelna likum A (y) abib, a ssel an Ayyay a nbiyya Llah Kra benadem ar dar ebbi A ha ya Mulana Lafu a zzin, zzin Bilal axdim n nnebi Bilal, asi a wa l lam ! Bilal d asul-Llah
122
I ebbi a lmenca ibbin tasa, si il as ! A(d) g-is ur telkemt idammen ar yalla ul Wa zzin ifeka (y) ak ebbi lxir ula laman Meqqar isker tagui ur a(r) t ikkat ufuss Wa zzin ifek as ebbi lxir ula laman Meqqar isker tagui ur a(r) t ikkat ufuss Wi ebbi a lmujaibin ma s ittafa yan Lin idel uulid, ikk fell-asen wasif
123
Ad akkw ur tallat ! Ad akkw ur tallat ! *** Ayli yayli a tasa ur temimt, am a d usmammi f walli ttejumt Ayyyay, ayyay Ma kem a ta yan ? Ma ssrem iga lal ? Neea-nn anab nnem Idda nit, ifel kem izri Iswulu i ddunit ik-ann a(d) a ij an Ma(d) k a gwma yan ? Is d anab nnek ad iddan Ifel k id Is d ik-ann ad ij an Ayyay, a winu Ayyay, a (y) asmun
124
Kemmi a(d) nn-igan ajnwi tasa nu A kullu kra teeit ar yyi fell-as tallat Kada n yan a(d) t teubbit ur t akkw nessen Ar yuf i yan, a lubb, i ur ta k issen Ar iggwan, ili d ixf nnes, a(d) ur ittael U man a(d) tegit a lbaz ur k a kwen nessen ? Mani telit ladriss ur ten afe ? Sme yyi i s-i tuzent allen ur k lkime Nek u ad uee, ur k nexale A(d) a ur ig l ib i a(r) smummuye Tutt an lhawa tega id n tasa nu Mad ak nesker a walli gi ittejrramn ? Llah a mladd ur d ebbi lli a(n) ixleqqn A sar d-nett i ajda nnek nega as tarigt Ar s-is nettefuu ar-d mi, nefel ten
Les premiers vers de cette chanson sont dun groupe qui aurait pu tre une manace pour la do mination totale et durable dOudaden. Il sagit dIzn kwa de Tarrast . Une troupe qui avait du talent en revendre. Mais malheureusement un accident du travail dont a t victime son leader, Hafid El -zzaitouni, est venu mettre un terme son bref parcours. Cest tout simp lement dommage ! 48 Cette chanson non plus nest pas Oudaden. La premire fo is que je lai entendue, elle tait par un groupe tiznitois qui sappelait Ichlh iyen. Par la suite,elle a t repr is par le groupe agadirois, Laryach, et tant dautres. En fait, tout le monde la reprise.
125
Atbir igan lksibt ack-id ad d-ik nemun Ul inu tama n winun ar ki neggwiz akal Ra(d) k nasi zun arraw meqqar nemi ra(d) neber Ur neear ad k nefel i yan acku tasa a(d) k iran Wa rad neic ger ijddigen afuss inu d winun Ra(d) nemun s inna terit aa inu d winun Ri a ss-rek nesawal, ri ad d-ik nemun Macc inwwacen ur ujjan i yan a(d) sul imun Ul inu tama n winun ar ki neggwiz akal Ra(d) k nasi zun arraw meqqar nemi ra(d) neber Ur neear ad k nefel i yan acku tasa a(d) k iran
111-Gar ayt-ma-t-en49
Gar ayt-ma-t-en, ajj at awal i wiyya ! Yan dar gwma-s iu t, ddunit a(y)-ad Gar ayt-ma-t-en, ajj at awal i wiyya ! Yan dar gwma-s iu t, ddunit a(y)-ad Zund rrebat a(d) tega lmaabba il-ad Kra ur tefekit rryal, lram ad ak iga Lanwa as a(r) ttafen ijddigen wiyya Lamwal as a(r) ttafen isbbaben wiyya Awal as a(r) ttafen ijmmaen wiyya Tum arin, lhibbt as a(r) ttafen tiyya Lurma n ebbi, tire i tella yyi jjaj
Cette chanson est reprise par Oudaden. Mais il me semble quelle tait crite ou bien par Boubaker Anchad ou Boubaker Azri. 50 La mme chose peut tre dite de cet te chanson. Cest juste une reprise dOudaden.
126
Ilem Mulana issen nit ma g-igi A Llah at ebbi ma(d) iga ay-ad tasa, Ma(d) iga ay-ad, a ja f Llah Ilem Mulana issen nit ma g-igi Ixle umda mnid nne La as ldda (??) amya ur iffu *** Tuxsin gaddanin, A lu s unggab ! Ul inu rad d-akwin Wa ffu s ubaraz ! Ul inu rad d-akwin Wa ffu s usarag ! Ul inu rad d-akwin
113- Uggug n l in
Ad ur tallat, ar alla a (y) abib inu lli d-nemun Larzaqq lli a ismaqqaren ur ad negaran Ismun a ebbi llu ur d-is iaer yan Ya(n) iran lib inna t, ur imkin a(d) kwen berra Iei nu kad umne, imma benadem kw han a Ur d nekki ka a(r) ttinin lkdub a(d) yyi hmmun Lawliyya d lulama ar ka smuddun ijrman Ar sngirin arraw, netta, d lwalidayen nnes Ar sngirin imddukal, willi mmranin *** Uggug n lin, uggug n l in Uggug n lin a mi gi aa nnes Uggug n lin a mi gi aa nnes Uggug n lin, uggug n l in Uggug n lin a mi gi aa nnes Ur nekkis fad, ur g-is nessired ifassen Uggug n lin, uggug n l in *** I ebbi a (y) aflla ifhemn i jjnanat ! Mel a man ajjig ur issan ! U ene a (y) ijawwan
127
A hahay, mel a man ajjig ur issan ! I ebbi a (y) axwmmas ifhemn i jjnanat ! Mel a man ajjig ur issan ! U ene a (y) ijawwan A hahay, mel a man ajjig ur issan ! I ebbi a (y) a iyyad ifhemn i lbuur ! Mel a man azmez ifulkin ! A(d) g-is igwmer yan A hahay, mel a man azmez ifulkin ! I ebbi a (y) a wwam ifhemn i lbuur ! Mmel a man azmez ifulkin ! A(d) g-is igwmer yan A hahay, mel a man azmez ifulkin ! I ebbi a (y) axwmmas ifhemn i jjnanat ! Mel a man ajjig ur issan ! U ene a (y) ijawwan A hahay, mel a man ajjig ur issan !
114-Ayyis lu
ass-ad ka immaqqar watay lkisan51 ass-ad ka temmaqqart tasa walli ran I ebba a ayt-lmakan-ad, is illa laman ? Ad ur nebder labab n kra ili lyar Rad da nestara lmdayn ar inna ufi Liar umlil ilan tama n lrir Meqqar iswa iqqnaren ra(d) t id awi Ilan zarit mad a telessa irafan afa kwen a udad ia wawal nnun *** Is a wa terit a(d) k id nese a (y) ayyis lu ? 52 Alalayli Is a wa terit a(d) k id nese a (y) ayyis lu ? Alalayli Ad ak nesker ssrej igan kullu win lmlef, Alalayli Neg ak algamu n lhint, neqqen kwen f llef, Alalayli A tasa, lmaabba a g-im ri, imma tait,
51 52
128
Alalayli Ar ittixwcin lib, ixwcin wanna t innan, Alalayli Ur illi sslam f ebbi, ur a(d) kwen sul amne, Alalayli A walli s nni ad afe laman, ilu a, Alalayli A La if ! Ma tta ad da tennit a winna ? Alalayli Id s ak nnan medden, fi, ur illa yat ? Alalayli Illa swina (??) nu tuumt n ssuqq a ten si, Alalayli Ayyis i ten ri neg-nn fell-as lmal nne, Alalayli
129
Yan ifeln ayt-dar-s, ifel tagwmat Ifel labab, ullah ar-d ittendem ! *** A (y) ankwe, a (y) ankwe, A (y) ankwe, i ebbi cuwwe at i udrar ! A (y) ankwe, a (y) ankwe, A (y) ankwe, i ebbi cuwwe at i udrar ! A mani a ra(d) tenjemt i yan igwmern ? Yusi rra n ssla, iea kwen
116-Ttaxi n ljdid
Wa waywa urri-d ! A ttaxi ljdid tusi-d nit ifrexan Inna nera neftu s-res meqqar yaggug lal Illa mad dar ddunit ; illa ma f taggug Ar nit ssfraen akkw lli inker (??) umcca Zi(edd) ur dar-i laman, nni is dar-i yaggug Illa yan ilan atig, meqqar t ifel wafud A tuumt nnek a (y) asif a ra(d) ires i udad Allah ukba, ur tti bni i laman Illa mad dar l eg-ann igan ccbab Ass-ann lli ira amawal, i issin urkkab Illa ma dar urti, ayyay urti n lluz I sul ur i af afuss, ma s ra(d) ten sul irar Zi(edd) ur dar-i laman, nni is dar-i yaggug Allah ukba, ur tti bni i laman Aylala walaylala A tit, ad am adere n kem qqene ! A kemmi a(d) nn igan ajnwi tasa nu A kada n yan a(d) teubbit ur t akkw nessen U man a(d) tegit a lbaz ur k akkw nessen A mani telit ladris ur ten afe ? A same yyi i sri tuzent ur k inn-lkeme A nek ud ad uee hann ur nexale Ad a ur imyur lib i a(r) smummuye
130
117-Iqqan-d ku-yan
Hann a wa iqqan-d yan ! Iqqan-d yan i ku-yan Iqqan-d i ku-yan Id is tennit is ra(d) k ttu ? Id is tennit is rad ftu ? Iqqan-d ku-yan Yak zzin ira ar lgid Wanna t ka ilkemn yawi t id Iqqan-d yan i ku-yan Is d lnna isker sul amud ? Yak lnna isker sul amud ? Rad d sul g-is nett i lamu Yak ad d sul g-is nett i lamu ? Ra(d) t id nawi i ubib Ra(d) as ecem aa, afuss Iqqan-d ku-yan Id is tennit nera a(d) nebu ? A ma s tennit ur a(r) ifttu ? Iqqan-d ku-yan Hann a wa iqqan-d yan ! Iqqan-d yan i ku-yan Iqqan-d i ku-yan
131
Lxir d lmaabba Axuti ira t lxa er Atbir miyn ad myarn Afuss, telit lxatem Zzin -id illa Immi nu wa (y) immi
119-Lfu ya ebbi !
Lfu ya ebbi Lfu ya Mulana Wa lfu ya ebbi Lfu Lfu ya ebbi Lfu ya nbiyya Llah Wa lfu ya ebbi Lfu
Vous allez trouver cette chansons et les autres qui la suivent dans cette vido : http://www.youtube.com/watch?v=BbuM10KOpMA&feature=related
132
Nni as rad hdu lblad, inna (y) a, uhuy Nni as rad sa lksut, inna (y) a, uhuy Nni as, nekki, ubbi k, inna (y) a, uhuy Nni as, nekki, negara di(ne) k, inna (y) a, uhuy
121-Bu-tejmmalt walim
Hi, wa ha laylala A(d) yyi isut ebbi a bu-tejmmalt n walim ! Ira la luf ad iggutn, ira ticikert I ebbi a lbaz immuddan is, a gwma, temyart ? Is iffa umareg n dar-un tasa nnek ? Ad ini mit i za hati ur yyi xxaant A walaynni amareg n dar-ne ya a(ne) I ebbi a lbaz immuddan is, a gwma, temyart ? Is iffa umareg n dar-un tasa nnek ?
133
Tasa nu tera yyi ail Tasa nu tera yyi -id Ri lubb, ri nniyt Ri afuss sul d nniyt Ri zzin, ri lmubbe A tasa tera yyi -id
134
135
Yan dar illa ddrek ar as itterqqas Yan iafn tuumt nnes a ann-i ar Lfu ur a(r) a d-lkkemen
127-Gar amddakwel
Wa gar amddakwel ! Ar k ittawin ar illi illa ldu cahedn f ur Wa gar amddakwel ! Ifel k ur a(d) diwen imun, ittu kullu ay-lli tezzrim Wa gar amddakwel ! Ya Sidi ebbi, eg lwan i wanna ittutn s gar zzman Wa gar amddakwel ! A mi iea tagui ula tammara, ldab a izzray
136
Ya(n) ur icewwun ar-d isssu l sab Ad ur allan ass nna t(i) ttegwra ! I dar-i ur illa lmal, i u wafud Ini helli ma terit, illa, yujad Le a(d) nn-igan ifis lgriyaj Ula agrzam ukan iber bezziz Ur akkw ran a(d) ten inn-ier lbab Idel bedda ya(n) icewwun i wamud Ar ki ufan akal ian, ikrez
128-Ibadel zzman
Ibadel zzman ula awal, tebadel tejmmat Ur iban ma mi ttinit awal, ame imi nnek ! Ad ur nettemun d gar imddukkal, bennaqe A tamunt, i ur ifi bab nnes, ar jllunt Ssen, a kra, mani as ak ittawi ua nnek ! *** Ibadel zzman ula awal, tebadel tejmmat Ur iban ma mi ttinit awal, ame imi nnek ! Ibadel zzman ula awal, tebadel tejmmat Ur iban ma mi ttinit awal, ame imi nnek ! Ad ur nettemuna d gar imddukkal, bennaqe A tamunt, i ur ifi bab nnes, ar jllunt Ssen, a kra, mani as ak ittawi ua nnek ! Tasa, smammi f ebbi ! ik-ad a(d) tega luqqt Wanna mi tera ddunit, rad ilin d lxa er Kullu ma(d) ixleqq ebbi, yak illa s larzaqq nnes ? A wanna ur iqqenin ar ttiri ayda n medden Tasa, smammi f ebbi ! ik-ad a(d) tega luqqt A tasa, smammi f ebbi ! ik-ad a(d) tega luqqt Wanna mi tera ddunit, rad ilin d lxa er *** Yan ua ur inteln tafukt I a(r) sawale, ur a(r) ne ena I k id kwti, ilhu yyi laqqel, ddu dar-s ! Inna k id kwti, ilhu yyi laqqel, ddu dar-s ! Iffe, ar isiggil ma s a(r) t sul ttebadaln
137
129-Itti-nn, a lhemm ! 54
Zayd awddi, zayd ukan ! Imma tamaunt Ar tteziyyad, ur a(r) tenaqqa i yan ifel winnes A int a inna ! a int a baba ! Tuen tasa Ya(n) ul inu gan awen inwwacen tamaunt A la ebbi a (y) ixf inu ur telit yan laqqel ! I tella temda a(r) s-rs ur ttawit iaen Ur sul nessen ma tellit a ttene ula at Zayd awddi, zayd ukan ! Imma tamaunt Ar tteziyyad ur a(r) tenaqqa i yan ifel winnes A la ebbi a (y) ixf inu ttilit yan laqqel ! I tella temda a(r) s-rs ttawit iaen Ur sul nessen ma tellit a ttene ula at Zayd awddi, zayd ukan ! Imma tamaunt Ar tteziyyad ur a(r) tenaqqa i yan ifel winnes A int a inna ! a int a baba ! Tuen tasa Ya(n) ul inu, gan awen inwwacen tamaunt Zayd awddi, zayd ukan ! Imma tamaunt Ar tteziyyad ur a(r) tenaqqa i yan ifel winnes I k id-kwti, ilhu yyi laqqel, ddu dar-s A la ebbi a ccahwa nu kri-d le nnem ! Urd, a xuya, laryach nnek ad yyi ihuln Udm nnun a (y) atbir a(d) ilan izen aren Allah ukba ! Is d amsad issen ukan Is as rbbi tama nu ? (??) Allah ukba ! Ajda nna d-rbbi Ar-d iffertel, ikkis yyi t inn (a) Itti-nn a lhemm ! Ur awen gi ula tegit a(n) Ur ak nega asmmun nnek I awen bere,ur ufi ad ili d lxa er Ur negadda tamunt(a)
54
Je remercie infimiment M me Fatima El-Moutaoukil qui ma transcrit cette chanson, car je ne la trouve nulle part.
138
130-Bab n ujmil
Wa labab, ad d-ibayn ebbi azmez a(d) iri ku-yan gwm-as ! Ad gen medden yan, cerken ya(n) wawal, ad ur ttein ! Lbemm, i illa tasa zund lmuss i a(r) tt(i) ttebbin Ma(d) iga neber ass-ad, imma azekka kkan-d lguddam Lib ur ifulki ; wanna t innan iga iblis *** Alla(h)-awen, a netajja t, nekkin ula keyyin ! A wanna ka yugwrn ar s imikk ar ikkat I ur ifhem yan (??) laqqel, ca ern Wa sul ifhem ladit ik-ad ula ik-a(d) Iga mual lbiban a(d) fell-as rxun Ad rxun, ad rxun, ad rxun Ayyay a ddunit ! Ayyay a ddunit ! Ur ufi a(d) t ini Lbaz a(d) ig lbaz, a(d) g-isen ittili ul nnes Man ajda lli immuddan tuumin n yyi ? Nufa-nn tasila, tee asen uaras, Aaras, aaras... Ayyay a ddunit ! Ayyay a ddunit ! Ur ufi a(d) t ini Wanna mi tella tayri ar ulgma Iqqan-d ad asin allun ar t issl ab Wanna mi tella tayri ar ulgma Iqqan-d ad asin allun ar t issl ab Neea, nekki da icern aiyyad Ikcem bedda taganin d uulid Imma askkur ifhem kullu lrub Ur a(r) ten sul issiwid lbaud Amksa ur illi udrar, macc-ann ur as newan Ayliyayli, a zzman, neea g-ik ma(d) nn ur netam
139
Je remercie infimiment M me Fatima El-Moutaoukil qui ma t ranscript cette chanson, car l aussi je ne la trouve nulle part.
140
Imma yan ka ijlan ur issen ma(d) ij an Aman yanin a(y)-a(d) Ibu d usmun, ifel t, iga zund i immut Aman yanin a(y)-a(d)
141
Yak ur neba walu ? A (y) asmun inu, ahya ! Ira k ul inu, ahya ! Asi lhemm inu, ahya
142
135-Tafukt, ur tebudelt
Tafukt, ur tebudelt, kemmi, wala ayyur Tafukt, ur tebadelt, kemmi, wala ayyur Ignwan ur tebudelem, kwnni, wala akal Ignwan ur tebadelem, kwnni, wala akal A macc afgan sbadeln kullu limuat Imma i ur ri lubb ur t ixaa a(d) iri yan (??) Meqqar m iyen medden ca eren akkw Ajji bu-lnbe, tajjit walli ra(d) t issa Meqqar m iyen medden hann kullu ca eren as Neer a tt, ma f tt ur teerit ? Ma f tt(i) tebbit awddi ? Ma f tt(i) ur teerit ? Eg-d awal, nekk(i) ur k ri, ur g-is l ib Ad as nexwu ul inu, zund nni
143
Ad as nex(wu) tasa nu, zund nni Abib iwi yyi d atay ig as llwiza Ig as imikk n nnna, ig as cciba Isitti-d ufuss innan, isres t id f lmida
144
137-Amdar
Yak a (y) amdar ? Nekkin a(d) innan Nekkin ad ak imelan is nega winnek Wa yak a (y) amdar ? Nekkin a(d) innan Nekkin ad ak imelan, Ad ak imelan is nega winnek Lubb iga amzda, ur ila l ib Nekki ad as ifekan Ad as ifekan lqqleb imlek t Ul inu iga angwmar, Tasa nu tenna, ma rad as neskar ? Ad as nesslay lluz immimn Lubb iga am dar, ig lmendaf Ul iga au i an Au ian, ismed yyi kwen Wa ar anef i ian ! Akal ur ak iga a aa iwman A (y) aa iwman, a(d) k id ur utten Nelu ie i, neea udaden, nefta nexwla Ullah ar-d nesaqqsa, ur igi win kra A (y) inna wa inna, lubb nnes icqqa Waxxa ar necca, neswa, ur a(d) gi tasttwa A yan igwmern a wa udad ifek i lxla I i af bu-ebba, ullah ur t inqqa lqqleb i inna, lubb ar t ittekka I a(r) yalla f kra, ma rad asn islla ? Lnna ur a(r) issa, yak lbur ka illa ? Issen zzin ma(d) iswa lid i t ix a A (y) afarnu s (??), luqqid as t nessrea Ma rad awen iaa ? Temdim d-is i lma
138-Wanna iubba
Is d is ur telkemt, a tammara nu ? Rad da nesmammi f ebbi Zund igider i ikka ignwan Yader i ti t ikallen, ilu -d am a Smammin f ebbi lli ten ixleqqn
145
Ullah, ar-d ini s ubrra, wa winu ! Ddu wakal i yyi g-is ier winu Ra(d) as nesmer acku is as neqqawel Amddakwel n yan, amddakwel n yan, amddakwel i yan Amddakwel n yan zund lmuaf a(ig) A(d) t ukan uccun tagat a(d) ten ikkat *** Wanna iubban yan, iffu ar t isiggil Rad as isskwhu tarwa ula lwalidayen Lubb, i gan id ra(d) k bun d ayt dar-k Icqqa lxleqq nna teubbit () tasa ubbun k Imil iggru-d lfiraqq, ifel kwen i lbwayen Iwi, wa iwi nna, man za k a iwi nna ?
139- Tamunt
I ebbi a labab nne, yan ittejun tamunt ! In at ad d-i ay ebbi lqqleb n lkufe Idum a lhna ! Ire laraa i innwwacen ! Inwwacen d lmal d lasada d teci ant Ad awen ikkisen a(d) g-iwen lmaabba (n) Imuslmen Ddunit, a mmu lrur, le as teneamt Liman ula laman d lmaabba ulawen Urri at d a(d) sul ur ta um medden s wawal ! Ladit illa g-is is kullu gadda(n) Imsulmen Man lfiraqq a(d) illan ger labab a(d) ten a u ! Zund nekki, zund keyyi, zund ww-ad ula ww-ann *** Yih, Huhu Daleb i ebbi s ufulki ifekawen t Daleb i ebbi s ufulki ifeka k t Daleb i ebbi s lhna, a wa, ifeka wen t Daleb ebbi s lhna, a wa, ifeka k t I nna tegit ixef ka ra(d) t id taft Mad akkan ifek (i) t ad tehnnan Yan dar ur illi yall afuss, izem nit Mad a akkw(??) willi brnin Asafar imnna a(d) yyi d-lkemn
146
*** A Sidi, ber labudd a(d) yili A lalla, ber labudd a(d) yili A tasa, ber labudd a(d) yili Ajj at a ik-ad ur ri ddwa n yan ! ei k ukan awddi, a (y) asmun, tehnnat
147
Ma ra(d) sul tament ? Ma ra(d) sul tament ? Ma ra(d) sul tament ? Iggut usmammi Ma ra(d) sul tament ? Iggut usmammi Is a issndem ukan Is a issndem ukan Is a issndem ukan Yan ukan yallan Is a ilazem ukan Is a ilazem ukan Is a ilazem ukan Yan iffu laman ? I a ur ifhem yan, I a ur ifhem yan, I a ur ifhem yan, Najj(i) t ar-d ukan Hann i ur i ber yan, Hann i ur i ber yan, Hann i ur i ber yan, Ur ijjenjem awal
148
Uhuhu Yan dar ur illi yall afuss, izem nit ! Uhuhu ass-ad a ttakwin willi zrinin Uhuhu Mun d usafar ! Imnna a(d) yyi d-lkemn Uhuhu Yih Uhuhu Yih *** A Sidi, ber labudd a(d) yili A lalla, ber labudd a(d) yili A tasa, ber labudd a(d) yili Ajj at a ik-ad ur ri ddwa n yan ! Fre ukan a (y) asmun, ttehnnat ! Ajj at yyi ik-ad ur ri ddwa n yan ! Ajj at yyi ka ik-ad ur ri ddwa n yan ! *** Wa (y) aknwe ! Wa (y) aknwe ! A (y) ankwe, a bu-temggret iwman Wa (y) aknwe ! Inwwacen ur a ujjin a(d) nemun Wa (y) aknwe ! A(d) nin ja-f-Llah i luqqt Wa (y) aknwe ! A willi delnin midden mmuten Wa (y) aknwe ! Ad nessanef arrabu a(d) yuel Wa (y) aknwe ! Wa tainga n lber zamentt Wa (y) aknwe ! Ula rrays ur illi d l aqqel Wa (y) aknwe !
143- Same a !
149
Same a, ihnna lal, iber gi Ul nnek a wad a(n) ifeln, ur temyart A (y) atbir igan umlil ur temyart Ur a(n) igred, ur imyara, iftu la t Ur a sul igi win Suss, ur temyare
144-A(d) k ssirede
A(d) k ssirede a (y) abib inu s liqqamt A(d) k iffu wadu n wid ak itteyyarn Ullah, ullah tagallit meqqurn, ayyayay Neggalla k s () neggalla k s ufuss A yan igan ahbib inu ur ten ffale Ilu a winu tauri n tenkkust (??) Ur akkw iksud a(d) nere, ur a(n) issiel Utt ad, a (y) ignwan, s ibuqqalen n ur ! Ad tili lbaaka dar ayt ikallen Allah a lxir-ad n ebbi yan k i afn ! Allah a zzin-ad n ebbi yan k i afn ! Is ra(d) sul tenessa tegui ixsan nnes wa a(d) nemun i nedda, ma(d) yyi yan
145-Bismi-Llah
Bismi-Llah ad da yarem yan awal Areme abib is g-is tellit, a laman, Laman d lya d lhawa, wanna llan Labudd a(d) tennit, a tasa, ri t Izmaz, a(d) tella tayyuga, ilint lllat Saa bla tayyuga, ur illi ma llant Nekki, amareg, ur yyi g-is illi yat, nni ukan Is ukan gan, a baba, ttewinnis i yan Ad akkw ur tament ljir i illa f ut ! Ad ukan tasit ljir, telkemt amrsal ik-ann a(d) iga lqqleb nnek, a yan iuccan, *** Bismi-Llah ad da yarem yan awal Areme abib is g-is tellit, a laman, Laman d lya d lhawa, wanna llan
150
Labudd a(d) tennit, a tasa, ri t Izmaz, a(d) tella tayyuga, ilintt lllat Saa bla tayyuga, ur illi ma llantt Nekki, amareg, ur yyi g-is illi yat, nni ukan Is ukan gan, a baba, ttewinnis i yan Ad akkw ur tament ljir i illa f ut ! Ad ukan tasit ljir, telkemt amrsal ik-ann a(d) iga Lqqleb nnek, a yan iuccan, *** Ayyayay A walu ma(d) nek u Ayyayay A laman -id a illa Yak laman d lmaabba ? Walu ma(d) nek u Yak zzin -id a illa ? Walu ma(d) nek u
151
Ad ur tenkert d lint si injem id Gguten iiyyaen ban i ua if Ku-yan yusi aburi nnes iga t ufuss Ihul udad, illa, igllin, ufuss S umareg n walli d ittemun ijla (y) as Utt tentt ingwmaren i ad ig lal Ku-yan d mek-nna as njemn, kullu negaran A an n lm abba igaddan d lmutt Ikut ma yufa bu-lhawa, igllin, Ira ayda n midden s umammi d wawal Ikut ma yufa bu-lhawa, igllin, Ira ayda n midden s umammi d wawal Ikut ma yufa bu-lhawa, igllin, Ira ayda n midden s umammi d wawal Ijjdigen ar wanna tera ccahwa nnun Ur ixwcin meqqar nn s-is nega afuss Wa ddu s imi n yan urti, ar nesduqqur Yaggwi-d s i bab n jjnanat, ig-d afuss Inna : ddwa illa macc labudd n lmal
152
Ur rad ten lkeme ar d nee ma mu iga winnes I iga ljid is ra(d) yyi ini mreba s-ritun Anna mi tega luqqt isiwan iber, fissen Ad ur ifek awal i tilli yad (...)
148-Illa usafar
Illa yyi usafar nger si(n) iwaliwen Illa yyi nger yyih d uhuy, ma ra(d) namen ? Bab n l aqqel kad ur ittemrratn Ar as ittebayan iy lli ur iffun Ur a(r) nn-itteawal ignwan s ifassen Hann ian gaddan ad tera luqqt I ira ad ibidd uwrab a(r) f ak sawale Imikk n ber d lubb i illa lal Ad d-issimin tudert ula at *** Illa yyi usafar nger si(n) iwaliwen Illa yyi nger yyih d uhuy, ma ra(d) namen ? A talayt, iggut wau rad kem ssusen Ie-d ublu ur ta jju lan tamimt Azmez-ad, yukwi benadem lli ur isuqqn Ad ur ise ura zznezan, a(d) ur icemtt ! A taawsa-nna ixlen te aft lqqimt A ta-lli i fan atig nnuntt inuqqe Idda ur lli t nega icwariyen -illi s-res ira lmizan ur ten yarm Telkem luqqt lli ur igan ad texmmamt A walli ukan isiwingimn fek lxa er Ma rad d tejmm at? Medden kullu een Awi ccu a ya(n) siggiln s tifawt ! *** Wa ha wa ha wa lre a wa Ur g-igi ma a(r) ttilit, a lre a wa Ajj yyi helli tasa tereg a wa Allah a kra ma f tettut labab a wa ? Yan dar atres ur i af abib a wa Yan llan iga meskin arib a wa Ajmil iga win ebbi d lktab a wa Ur d-iwen jjmm a, nekkin, s lkdub a wa Ifa Mulana, afi, ra(d) netub a wa
153
154
Ass nna ffun s lrekt ur ra(d) yawi tasm urt Tarigt ur tega tinnes, ur ra(d) issen lqqima nnes Ur umune yan isawaln i a ifa taci ant Iga ul inu bu-nniyt ar ittamen tamatart A ccahwa lli d-iun, is tekmmelt lxa er nnem ? afi, temit ilulluyen ur a(r) ten sul teawalt Hann ifulki ujmil i t ifel yan ilan laqqel ! Mamenk rad izri ul yan ur ittun lxir nnek ? Ass nna a t ttemaqqart is a(r) yalla s lfre nnek *** ik-ad irxa ubib a(d) awen inna same at a ! I nn-iea wayya issen ma f kwen felen Kulllu yan k ur i im iyn i a(r) k issim ur A yiwi-d kullu ungi (??) kra issntel ul I ur ie i lmaabba ar fell-as nesawal ik-lli tega ik-ad ur fell-as ne iwwil A walaynni il-ad gan iwaliwen mennaw Hann a tayari, takndawt ad kwentt iwalan ! Ar nettik u temda ur llin waman Ass nna tengi rad as ifrek unafal Yan ur icern elba ur issin luruf A tallut i kem id isea, ma rad ttaran ?
155
Ira g-ik aman tennnit asen, igllin, Imma yan lubb i g-ik ilu s iuan A ul ittennun, mun at, ad ur tengaram ! Im ebbi ad d-yawi lxir i yan iman ! Netta d emt a(d) iga ad itteubbu yan *** A bu-tayri iga ur a(r) tefarrayen Ullah a mek nessen mad ukan tufamtt A tasa ifeln abib lli f tenwamtt A walli igan arib a mu teyyalt Walli k ibnan, a lbe, a sar kwen ffun Illa ma(d) iubban taduli ad ak tentt ikkes Illa ma iran ad k yajj, te eft lqqimt Ass nna ubban medden ma(d) ur immimn Hann a (y) ayt l aqqel iga yat tematart !
156
Ur ra(d) sul d-is nettegawar A Llah mamnek ! Illa yaman igan win lu Nekkin ur dar-i tebalat A Llah mamnek ! Lqqimt i watig nnek ad ak ur iqqway Yan rad k ig ufuss A Llah mamnek ! Nni awen, a (y) ixf inu, ur nessen Mad gi ira uzmez-ad lli A Llah mamnek ! Ureme tawada s lfa Inna a usnnan : Ha yyi mdi ak ! A Llah mamnek ! Lurma n ua ad ur tettut Is illa lxir ar-d ukan A Llah mamnek ! A yan dar kra n usmun Ad ur isiggil wayya ar-d itelef A Llah mamnek *** Mani teram, a (y) igaderen itteiyyalen ? Kullu tecrekem ignwan tamunt Wanna iran amuddu yawi ccu Zikk n ba ad mdin i tifawt Ullah ar yuf i iga yan win luqqt Ad ur yiri a(d) nn-iada inm uren Mla is ur llan ignwan f ikaliwen A tazzwit ur rad dar-untt lqqimt Man asar itajjan a(d) isu ifer A (y) ana lkem iuan kullu ten Wanna iran ad ka een ikwti lal Akal nit a(d) t igan i t ur issen Yak isti lnbe isafaren ? Wanna g-ik iswingimn i ef laqqel A (y) abrid n tewada lli ur iffun Hann ur li l ib i a(r) k nettanef A (y) aslal ittebadaln temkilt Tamimt ukan ad g-ik ife ils
157
*** A sslam, ifel-d ufuss la et nnes Ayt lmaabba ri ma(d) a immaln Ma s rad a iban usmun i len? Yan yufan ad ilin s lxa er nnes Yuf kullu mad dar-un ufuss nnek Iea umaun i nit imrret Ad gin imudal lflus, ifel ten Ilkem-d uzmez n taea tamunt Ur sul i ib i ur tella nniyt Bu-lxir ikrez lxir sul issu ten Ya(n) iran a(d) ten mgeren ur asen t ikkes
158
159
160
42-if Llah .......................................................................................................................... 49 43- A bu-tayri....................................................................................................................... 51 44-Fukku tentt, a tasa nu, ! .................................................................................................... 53 45-Iwda k, a benadem, ! ........................................................................................................ 54 46-Msa-lxir .......................................................................................................................... 56 47-Ur g-ik iber ul ................................................................................................................ 57 48-Ur a(r) te nnut a (y) aiyyad ............................................................................................. 58 49-Cuf at d ik-ad d-ibbi umalu !........................................................................................... 59 50-Tafukt ur a(r) tebadelt ...................................................................................................... 61 51- Ad akkw ur ta tegui ..................................................................................................... 64 52-Yih, wa Sidi ebbi, lfu ! ................................................................................................. 65 53- Aslal nnek iga isafaren .................................................................................................... 65 54- Azmez a(d) tega luqqt ..................................................................................................... 66 55-Ccahwa ........................................................................................................................... 68 56- A(d) k id ismun ebbi d lxaer !....................................................................................... 69 57- Lqqit inu, tin um ar ..................................................................................................... 70 58-Lu-d ama !................................................................................................................... 72 59-Ur ij i yat ........................................................................................................................ 72 60- Igider ............................................................................................................................. 74 61-Nesaqqsa ie i ! ............................................................................................................... 76 62- A a titrit !.................................................................................................................... 77 63- Bak-Llah a (y) ajda ! .................................................................................................... 78 64-Ad ur tallat a ul inu ! ........................................................................................................ 79 65- I ebba a lnbe !............................................................................................................ 80 66-Mad da isker yan i tasa nnes ? ......................................................................................... 81 67-Tabrida ........................................................................................................................... 82 68-Uhuy a ul inu................................................................................................................... 83 69-Ecc imikk ! Fel yyi imikk ! ............................................................................................... 85 70- Ma nufa ber i tasa nu ?............................................................................................... 86 71-Ida bismi nettua ........................................................................................................... 88 72- Iggut usawen .................................................................................................................. 89 73-Nessen nit mani s d-usi iaen ....................................................................................... 90 74- Ma(d) ak ijan a yan izrin ?.............................................................................................. 91 75-Nessen nit mani s d-usi iaen ....................................................................................... 93 76- Yak ur ttut a ul inu tilli janin ? ........................................................................................ 93 77- Yak ur ttut a ul inu ? ....................................................................................................... 94 78- Ajj yyi ukan ! ................................................................................................................. 95 79- I ila lbaz rric ................................................................................................................. 95 80- Intel k a (y) a il .............................................................................................................. 96 81-I yyi g-ik iga .................................................................................................................. 99 82-Iei nu, ma f a(r) tallat ? ................................................................................................ 100 83-Awi ccu ! ..................................................................................................................... 101 84- I ila lbaz rric ............................................................................................................... 101
161
85- Yan innan, izza.......................................................................................................... 103 86-Gi zund angwmar......................................................................................................... 104 87- Ur a(r) skduba ............................................................................................................. 105 88-Walu ma(d) sul immimn................................................................................................. 105 89-Tasa nu, fiss, a(d) ur imil !.............................................................................................. 105 90-Is a wa tesllat ? .............................................................................................................. 106 91-A(d) i lu wawal !........................................................................................................... 107 92-Yan ibern ifulki ............................................................................................................ 108 93- Walli illa laman ......................................................................................................... 108 94-Ifa fell-ak le ............................................................................................................ 109 95-A walli nera................................................................................................................... 110 96-Iggut wawal................................................................................................................... 111 97- Walli f a ibla ebbi ..................................................................................................... 112 98-Alla (y) amtt a ti wrbin ! ................................................................................................ 115 99-Larzaqq ban a ............................................................................................................ 116 100-Wa Sidi ebbi ! ........................................................................................................... 117 101- Ikut is -id illa zzin ma f a(r) yalla yan ?....................................................................... 117 102- Ihnna lal, ihnna zzman............................................................................................... 118 103- Ihnna lal, ihnna zzman............................................................................................... 119 104- A lfu ya Mulana ! ...................................................................................................... 120 105-Is ifulki ik-a(d) ? ........................................................................................................ 121 106-I ebbi a lmenca ibbin tasa !........................................................................................ 121 107- Ssad n kra ................................................................................................................. 122 108-A ti t inu, ad am d-adere ! .......................................................................................... 123 109-Udm n ebbi ya lalla, ma(d) tegit ? ............................................................................... 124 110-Atbir igan lksibt ........................................................................................................... 124 111-Gar ayt-ma-t-en ........................................................................................................... 125 112-A i a(r) ikkat lfsyan ! .............................................................................................. 125 113- Uggug n l in ............................................................................................................... 126 114-Ayyis lu .................................................................................................................. 127 115-A sir a sslam !.............................................................................................................. 128 116-Ttaxi n ljdid ................................................................................................................. 129 117-Iqqan-d ku-yan ............................................................................................................ 130 118-Ul a(d) ijdern ............................................................................................................... 130 119-Lfu ya ebbi ! ............................................................................................................ 131 120-A (y) a bib, ini at a yyi n uhuy ! .............................................................................. 131 121-Bu-tejmmalt walim ...................................................................................................... 132 122- Wa yyana, wa yyana................................................................................................ 132 123-A walu ma neku ....................................................................................................... 132 124-Iga benadem tillas ........................................................................................................ 133 125- Lfu ur a(d) a d-lkemen ............................................................................................. 134 127-Gar amddakwel............................................................................................................ 135 128-Ibadel zzman ............................................................................................................... 136
162
129-Itti-nn, a lhemm ! ......................................................................................................... 137 130-Bab n ujmil.................................................................................................................. 138 131-Aman ya nin ay-ad ...................................................................................................... 139 132-Ya La if ! kad ihrec !.................................................................................................... 140 133-Aan a(d) iga ubib ..................................................................................................... 141 134- mi , uhuy................................................................................................................. 142 135-Tafukt, ur tebudelt ....................................................................................................... 142 136- Gar azmez ! ................................................................................................................ 143 137-Am dar ....................................................................................................................... 144 138-Wanna iubba.............................................................................................................. 144 139- Tamunt....................................................................................................................... 145 140-Wa ebbi fu (y) a !................................................................................................... 146 141-Is a ilazem ukan ?....................................................................................................... 146 142- aleb Sidi ebbi......................................................................................................... 147 143- Same a ! ................................................................................................................. 148 144-A(d) k ssirede ............................................................................................................ 149 145-Bismi-Llah .................................................................................................................. 149 146-Ikut mad yufa bu-lhawa................................................................................................ 150 147-A a ccahwa tejlit! ..................................................................................................... 151 148-Illa usafar .................................................................................................................... 152 149-Hann ifulki ujmil ! ....................................................................................................... 153 150-Mek-nna iga yan .......................................................................................................... 154 151-Necrek d-ik sslam ........................................................................................................ 155