Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
Протодейксис
Протодейксис
muapcxnn
HPOTOEHKCHC KAK OHOPA KOMMYHHKATHBHOCTH
*
Hecxontxo ner nasa, n pasnnrne xonnennnn, xoropym C.I.Hntenxo ntcrpannana n re-
uenne necxontxnx ecxrnnern n xoropym n nrore oosnaunna xax ro++vuuramueuo-cmpvr-
mvpuoe onncanne cnnraxcnca |Hntenxo 2009|, tno npenoxeno cneymmee onpeenenne:
xouuynnxa1nnnoc1t - +1o cnonc1no nmcxasmnannn cnyan1t ennnnen omennn,
oecneunnaeuoe nannuneu xouuynnxa1nnnon nn1ennnn n coo1necennoc1tm cauoro
qax1a nmcxasmnannn c asonmun napaue1paun xouuynnxa1nnnon cn1yannn. Hpnne-
ennax ]opmynnponxa ornnuaercx or nepnonauantno (cp. |tmapcxn 2005: 323|); ona co-
epxnr axnenr na qarme eicrasieauu, ornnuammn ee or npexnero napnanra, re rono-
pnnoct o coornecennocrn eeuecmeeuuoeo cooeprauu ntcxastnannx c anno xommynnxa-
rnnno cnryanne. Heoxonmocrt +roro yrounennx oxcnxercx, no mentme mepe, nymx
npnunnamn: 1) nemecrnennoro (npemernoro, nomnnarnnnoro) coepxannx moxer npocro ne
trt (cp. moantno-cnryarnnnte ntcxastnannx npoe a uv? nnn Bom eue'); 2) yuacrne
nemecrnennoro coepxannx n +ro coornecennocrn nropnuno, nponsnono or ]axra ntcxa-
stnannx xax raxonoro; nonxrne ]axra ntcxastnannx mnpe, rax xax nxnmuaer n ero coep-
xanne. Kommynnxarnnnocrt +ro xauecrno, coomaemoe ntcxastnannm camnm ]axrom ero
ocymecrnnennx, xauecrno, nx nosnnxnonennx xoroporo ocrarouno nannunx xommynnxa-
rnnno nnrennnn n ne rpeyercx nnxaxnx cnennantntx xstxontx cpecrn, xpome nnrona-
nnn (xoropax xnnxercx ecrecrnenno n neoremnemo oonouxo uenoneuecxo peun)
1
.
Hmeer cmtcn nontrartcx ornernrt na nonpoc, nouemy nx peannsannn xommynnxarnn-
nocrn ne rpeyercx cnennantntx xstxontx cpecrn, xpome nnronannn: uro xe cnyxnr ono-
po xommynnxarnnnocrn?
B cranaprnom cnyuae (ne oopaunnammemcx xommynnxarnnno neyaue) yxasannax
ornecennocrt ntcxastnannx x asontm napamerpam rexyme xommynnxarnnno cnryannn
ocymecrnnxercx anromarnuecxn. Hepo]nsnonornuecxo onopo +roro ocymecrnnennx cny-
xnr mexannsm, xoropt noyxaer nocnpnnnmammero x mrnonennomy n esycnonnomy or-
necennm cnrnana x cnoemy axryantnomy nacroxmemy n x camomy cee, mexannsm, orpa-
orannt mnnnnonamn ner +nonmnnn n cncremax xommynnxannn xnnorntx, a sarem ynac-
neonannt uenonexom
2
. Hasonem +ror mexannsm npo1oenxcncou. Ouennno, uro +ro ne
ror excnc, xoropt ocymecrnnxercx npn nomomn nnuntx n yxasarentntx mecronmenn,
nocxontxy cpecrna ntpaxennx n annom cnyuae orcyrcrnymr, a cneonarentno, orcyrcrny-
mr n xaxne t ro nn tno npornnonocrannennx (ner nn npemenno
, nn moantno, nn nep-
*
Hccneonanne ntnonneno npn noepxxe uona Hpesnenra Pu, rpanr HB-1348.2012.6 Herepyprcxax
mxona ]ynxnnonantno rpammarnxn; Poccncxoro rymannrapnoro nayunoro ]ona, npoexr N 13-04-00380;
Mnnncrepcrna opasonannx n nayxn Pu (rocsaanne), npoexr N 7.8196.2013.
1
Cp., mexy npounm, y u.Hnpca: Hexoropte yrnepxamr, uro npenoxenne Hoem ooroi ne coepxnr nnxa-
xo npenxannn. Onaxo ecnn ono yrnepxenne, ro ono ne osnauaer, uro oxt ner n cxasouno crpane,
no cau ax1 ronopennn uero-nno c nnnmu ceptesnmu nauepenneu npecrannxer coo Hnexc, xoropt
nonyxaer apecara ornxertcx n ntxcnnrt, x uemy ornocnrcx ro, uro tno cxasano [Hnpc 1983: 151; n/x
mpn]r mo. M..].
2
B ontre nmoro uenonexa, xorx t pas nnnmarentno cnennmero sa noneennem xnnorntx, ocrarouno na-
nmenn, nornepxammnx ror ]axr, uro nx xnnornoro ne cymecrnyer n ne moxer cymecrnonart nno co-
ornecennocrn cnrnana or connemennnxa (no ne or +xcnepnmenraropa), xpome coornecennocrn c axryantntm
nacroxmnm n c cyexrom nocnpnxrnx. Xecroxocrt ecrecrnennoro oropa nosaornnact o rom, urot +ror
mexannsm ncera paoran mrnonenno n ecnepeono: rpyno npecrannrt cee, cxaxem, oestxny, xoropax,
ycntman xpnx coponua, npeynpexammn o onacnocrn, saymanact t o rom, e nn apeconan +ror xpnx,
ceuac npnnnxaercx onacnocrt nnn ona nmena mecro nuepa, n r.. (Hpnmep c ronocontm cnrnanom ntpan
xax nanonee ntpasnrentnt, no c panntm ocnonannem moxno ronopnrt n o xecrontx cnrnanax.) Vnomnna-
nne o +xcnepnmenrarope oxcnxercx rem, uro, xax yxastnaer A.I.Kosnnnen, ntcxastnannx oestxn, ocno-
nnmnx ncnomorarentnte xot, onapyxnnamr 'nepememaemocrt, ro ecrt moryr ornocnrtcx x uemy-ro, uro
orcyrcrnyer n momenr peun [Kosnnnen 2004: 39, co cctnxo na pa.: Savage-Rumbaugh, Lewin 1994]; no peut
ner o cnoconocrn, xoropym oestxnt onapyxnnamr rontxo n nenone n rontxo n pesyntrare nenenanpan-
nenno paort +xcnepnmenraropa.
conantno onnosnnn). B ro xe npemx peut ner o xnnennn nmenno exrnuecxo npnpot
(nnuem ne onocpeonannax pe]epennnx), npnuem nmemmem asncnt, ncxont xapaxrep.
Fyyun ynacneonanntm ns cncrem xommynnxannn xnnorntx, nporoexcnc ornocnrcx
x nepo]nsnonornuecxnm mexannsmam, ynpannxemtm nnmnuecxo cncremo mosra: neo-
xoprexc n nem ne yuacrnyer
3
(n ocotx cnryannxx, pasymeercx, nosmoxen cosnarentnt
xonrpont nocnpnxrnx, noannxmmn esycnonnoe ecrnne +roro mexannsma). Hporoex-
cnc ornocnr ]axr ntcxastnannx x rexymemy momenry, mnnyx axrnnnoe cosnanne n nce npn-
cyrcrnymmne n nem nonxrnnte (nnn ]ynxnnonantno-cemanrnuecxne) xareropnn.
Hporoexcnc nexnr n ocnone xommynnxarnnnocrn, no on ne panen e. Hocnenxx nos-
nnxaer rontxo rora, xora poxaercx xommynnxarnnnax nnrennnx. B conpemenntx nepo-
]nsnonornuecxnx nccneonannxx nmemrcx oomennx, yxastnammne na npemx noxnnennx
xommynnxarnnno nnrennnn. Onnpaxct na orxptrne rax nastnaemtx sepxantntx nepo-
non (mirror neurons) npexe ncero n npemoropnom xoprexce, ro ecrt n ro onacrn xopt
nonymapn rononnoro mosra oestxn n uenonexa, xoropax cnxsana c perynxnne xax nnra-
rentntx, rax n peuentx (y uenonexa) ]ynxnn, M.Apn ntcrpannaer nocneonarent-
nocrt ns 7 cran rnorrorenesa: or xnararentntx nnxenn o uenoneuecxoro xstxa. Hep-
nte rpn crann, no ero mnennm, tnn omnmn nx nperomnnnon, crann 46 ornnuann
nnnnm romnnnon or pyrnx npnmaron; nocnenxx, cetmax, cranx noxnnenne uenonexa
n ero xstxa. Bosnnxnonenne xommynnxarnnno nnrennnn anrop ornocnr x nxro crann
+noxe nporosnaxa (S5: Protosign) [Arbib 2005: 49]
4
, ro ecrt x nepnoy, xora romnnnt
orennnnct or nnxamnx pocrnennnxon, no eme saonro o nosnnxnonennx uenonexa
5
.
Hnaue ronopx, nosnnxnonenne xommynnxarnnno nnrennnn, a nmecre c ne n xommynn-
xarnnnocrn, npemecrnonano ]opmnponannm xstxa n nocnyxnno rnorrorenesy cnntnemnm
crnmynom. Bosnnxnonenne xe xommynnxarnnno nnrennnn onxno cnxstnartcx c neoxo-
nmocrtm perynxnnn conmecrno exrentnocrn, npxmo ntrexamme ns xonnexrnnnoro
ynorpenennx opyn, xapaxrepnoro xax pas nx romnnnon: nmenno npn +rom ycnonnn ns-
nauantnax anromarnuecxax ornecennocrt cnrnana x axryantnomy nacroxmemy moxer trt
oyxornopena apeconannocrtm, nxnmuamme ocosnanne cex xax cyexra n pyroro
xax oexra xommynnxannn (uro n cocrannxer xommynnxarnnnym nnrennnm). Cnnres +rnx
]axropon yxe osnauaer xommynnxarnnnocrt.
3
Hu+ou:ecra cucme+a repmnn, nneennt n 1952 r. Honom . Maxnnnom (Paul D. MacLean) nx oosna-
uennx conoxynnocrn crpyxryp rononnoro mosra, ornercrnenntx sa oecneuenne pxa xnsnenno naxntx ]ynx-
nn oprannsma (perynxnnx ]ynxnn nnyrpennnx opranon, oonxnnx, nncrnnxrnnnoro noneennx, +monn, na-
mxrn, cna, opcrnonannx n p.). Hauano pasnnrnx nnmnuecxo cncremt ornocxr npnnnsnrentno na 150 mnn.
ner nasa. Heoropmerc nonte onacrn xopt rononnoro mosra, xoropte y nnsmnx mnexonnrammnx rontxo
nameuent, a y uenonexa cocrannxmr ocnonnym uacrt xopt n orneuamr sa ntcmne nepnnte ]ynxnnn cen-
copnoe nocnpnxrne, ntnonnenne moropntx xoman, ocosnannoe mtmnenne n peut. Pasnnrne neoxoprexca na-
uanoct, no onenxam naneoanrpononoron, necxontxo ecxrxon mnnnnonon ner nasa.
4
B onee panne paore x.Pnnnonarrn (no pyxonocrnom xoroporo n 80-e rr. ntnonnxnnct paort, npn-
nemne x orxptrnm sepxantntx neponon) n M.Apn ntnnramr ocrpoymnym rnnoresy, oxcnxmmym,
xaxnm opasom y npexon uenonexa morna nosnnxnyrt xommynnxarnnnax nnrennnx, a nmecre c ne n nporo-
nanor [Arbib, Rizzolatti 1998]. B nenxx +xonomnn mecra orctnaem unrarenx x +ro paore. Hoponee o sep-
xantntx neponax na pyccxom xstxe cm. [Pnnnonarrn, Cnnnrantx 2012].
5
pennemnmn romnnnamn cunramrcx pannne ancrpanonnrexn; nospacr nx ocranxon, naenntx n uae n
Kennn, naptnpyer or 6-7 o 4 mnn. ner [potmencxn 2013a]. Hepno cymecrnonannx apxanrponon (Homo
erectus), nepntx cpen nacroxmnx nme, no ntpaxennm n anntm roro xe ncrounnxa, naunnaercx npnnn-
snrentno 1 mnn. 800 rtc. ner nasa [potmencxn 2013]. Hmenno x +romy nepnoy naneoanrpononorn
cxnonnt ornocnrt noxnnenne peun (o uem cnnerentcrnymr paspacranne onacrn sont Fpoxa n ynennuenne
pasmepa xanana noxstunoro nepna na sartnouno xocrn) nmecre c conepmencrnonannem opyn, ncnont-
sonannem ornx n ycrpocrnom xnnnm [potmencxn 2013n]. Coornercrnenno, cranx nporosnaxa S5
M.Apna onxna pasmemartcx no npemennom npomexyrxe or 6 mnn. o 1 mnn. 800 rtc. ner nasa; ecnn xe
yuecrt, uro uerneprax cranx raxxe npnnncana romnnnam, a mexy nxro crane n nosnnxnonennem uenone-
xa n ero xstxa nmenact eme n mecrax cranx, ro nnxnmm n nepxnmm rpannnt +roro npomexyrxa cneyer
cnnnyrt n opnenrnponouno arnponart +noxy S5 nnrepnanom mexy 5 n 3 mnn. ner nasa. 3rn annte npnne-
ent c rem, urot nyume npecrannrt cee macmrat npemennt