^aeZÜ R‰ðûf-2009
aeMWÿ Ròfäûe ùfûK^ûUK - GK \éÁò_ûZ
ùfûK^ûUK iµKðùe @ûùfûP^û Keòaû icdùe GK
Zû•ßK
ò iciýû C_^úZ ùjûA[ûG û Zûjû ùjCQò ùfûK^ûUKe
iõmû ^òeì_Y û ùfûK iûjòZýe iõmû @^êiûùe Gjûe ùKjò
^òŸòðÁ iâÁû ^[û«ò û iâÁû iéÁò Keòaû _ùe @_ieò ~ûG Gaõ Zûjû
ùjûA~ûG icÁòe iûeÊZ iµ•ò û iêZeûõ IWÿgò ûùe aòùghZü
_½òc IWÿògûùe _âPkòZ ùfûK^ûUKe iõmû aj^ Keê[ôaû
ùKùZK ~ûZâû aýZúZ fúkû, iê@ûw, \Š^ûU _âbéZò _ûeµeòK
^ûUK ùfûK^ûUý _\aûPý ùjaûK[û ^êùjñ û Kò«ê GjòMêWÿòùe
^ûUK _â\gðZò Z[û iõù~ûRòZ ùKùZK ùg÷kú ùfûK]cðú _eµeû
@^êiéZ ùjûA[ôaûeê ùfûK^ûUK bûaùe i¸aZü MâjY
Keû~ûA@Qò û KûeY fúkû, iê@ûw Z[û \Š^ûU aû ùhûk iê@ûw
_âbéZò ^òŸðòÁ Kaòcû^u \ßûeû ePòZ ùjûA[ôùf ùjñ ùfûKRúa^e
iûcMâòK iõ_éqò jó GMêWÿòKê ùfûK^ûUK bûaùe _eòPòZ KeûAQò
û @ûùfûP^ûe ÆÁZû ^òc• ò _½òc IWÿgò ûe ùfûK^ûUK _eòù_âlúùe
aeMWÿ Ròfäûùe _âPkòZ ùKak ~ûZâû, fúkû I iê@ûw iµKðùe
Kò•Zò @ûùfûK_ûZ Keòaû ùjCQò Gjò _âa§e CùŸgý û cûZâ
aeMWÿ GK Ròfäû bûaùe ÊúKéZò _ûAaû ùakKê @ûùfûPý
ùfûK^ûUKMêWKòÿ _âûd @afê¯ @aiÚûKê _j•ò~ûG û ùZùa @aòbq
i´f_êeê Ròfûä e C_LŠ aeMWÿ @•k _eòù_âlúùe ùfûK^ûUKKê
aò·e Keû~ûA_ûùe û
aeMWÿ @•ke ùfûK^ûUý _eµeûùe cêLýZü ~ûZâû,
fúkû I iê@ûwKê @ûùfûP^ûe _eò]ôKê @Yû~ûA_ûùe û Gjò
_âiwùe ~ûZâû _eµeû _â[cZü aò·~ðý û ~ûZâû Kjòùf iûõ_âZòK
Navratna Journal 2009 www.navratnanews.com
n W. ^òcûAñ PeY _Šû
@ù_eûKê GVûùe MâjY Keû~ûA^ûjó û e[~ûZâû, ]^ê~ûZâû,
gúZkhÂú ~ûZâû, cKe ~ûZâû, aûfò~ûZâû, aGfþ~ûZâû, Kû¦êf
~ûZâû, cjêf~ûZâû, ùicò~ûZâû _âbZé ò ~ûZâû _\aûPý û IWÿgò û ^ûUKe
AZòjûi _~ðýûùfûP^û Kùf RYû~ûG ù~ ~ûZâûe _âPk^ _â[c
Gaõ fúkû I iê@ûw Gjûe _ea•úð eêPiò µ^Ü _eòcûRðZò ^ûUýeì_
û c¦òeeê aûjûeò @ûeû¤ VûKêe VûKêeûYú iû]ûeY ùfûKu
cû¤cùe ùfûK ijòZ iûcòf ùjaû bòZùe jó ^ûUKe @û\òeì_
ÆÁ ùjûA[ûG û akb\â, RM^Üû[ I iêb\âû ^@\ò^ cûCiú cû’
Nùe ejò ù`eòaû _ùe gâú c¦òeKê _âùagKûkú^ bòZeò aòùR
aû flàú-RM^Üû[u Kkò _âiw, cKe~ûZâûùe jeò I jeu
aò_eúZ \òMeê @ûMc^ I ùbU, gúZkhÂú ~ûZâûùe ùføKòK
eúZòùe gòa-_ûaðZú aòaûùjûiôa, ]^ê~ûZâûùe Ké¾-akeûcu
ùMû_fúkû, c[êeû Mc^ Z[û iùaðû_eò c[êeû]ô_Zò Kõie
\g\ò^ò@û gûi^, KcMûñe aGf~ûZâûùe ‘aêXÿúKcùMB’ I
eûcPŠòu ‘cGZeþ ùbUþ’ _âbéZò ~ûZâû Kû~ðýKâc MêWÿòK Mbúe
bûaùe @^ê¤û^ Kùf ~ûZâûKê ùfûK^ûUKe @û\òeì_ ùaûfò
^òaa ðò û\ùe Kêjû~ûA_ûùe û _ea•ðúKûkú^ fúkû I iê@ûw aû
@^ý ùfûK^ûUKMêWÿòKê ZRðcû Kùf Gjò aò·ee ÆÁZû
RYû_Wÿò[ûG û e[~ûZâû, cKe~ûZâû Z[û gúZkhÂú û ~ûZâû
_âbZé ùò e ùKøYiò aýqòaùò ghuê @ûeû¤ ù\a-ù\aúu bìcKò ûùe
@aZú‰ð ùjaûKê _Wÿò ^[ûG, aeõ aòMâjcûù^ ùfûKu\ßûeû
iÚû^û«eòZ ùjûA @^ýZâ ~ûZâû Keò[û@û«ò û Kò«ê ‘aGfþ~ûZâû’ùe
ùKøYiò aýqòe geúeùe ù\aZû aû ù\aúu Kûkòiú fûMòaû
_ùe ùi ‘aeê@û’ ùjûA~ûG Gaõ iû]ûeY R^Zûu Mêjûeú
gêYò bkc¦ Keò[ûG û Gjû ùfûKu bòZùe RûMeòZ ùjC[ôaû
ùfûK^ûUK iéÁò I _â\gð^e \éXÿ cû^iòKZû ^êùjñ Kò? ùZùa
aeMWÿ Z[û aeMWÿ @•ke aòb^ ò Ü iÚû^ùe @^êÂZò ùjC[ôaû
‘]^ê~ûZâû’ aûÉaùe ùfûK^ûUKe iû[ðK C\ûjeY û _ìùaûðq
~ûZâûMêWÿòK @ù_lû ]^ê~ûZâû GK ^òZû« @aûðPú^ ùfûK^ûUý
_eµeû ùjûA[ôùf ùjñ Gjû ^ò½òZ bûaùe ùfûK^ûUKe icÉ
MêY]cð elû Keò[ûG û @iúcòZ ewc• _eòKÌ^û C_iÚZò @iõLý
\gðK PeòZúâ bìZ ùjaû, \g\ò^ aýû_ú ~ûZâû @•k eûRû Kõie
gûi^û]ú^ ùjaû, icûRe MêYú, mû^ú, KkûKûe i´¡òðZ ùjaû,
aeMWÿ, @´û_ûfò, Rúeû^\ú ~[ûKâùc c[êeû, ùMû_ I ~cê^û
^\ú bûaùe MéjúZ ùjaû @\ò _âiw _â\gð^ i¸aZü iûeû
aògßùe ùfûK ^ûUKe GK aòek ^ò\gð^ û cêLýZü ‘Ké¾fúkû’
page . B 14
 ^aeZÜ R‰ðûf-2009
aû ‘@V·fòg fúkû’e aòhdaÉêKê C_Rúaý Keò ‘]^ê~ûZâû’e
@ûùdûR^ ùjûA[ûG ~ûjûKò iµì‰ð bûaùe ùfûK^ûUý _eµeû
_êÁ û PeòZâcû^ue ÊZüÇê•ð iõkû_, eûcKé¾u c[êeû
@ûMc^ùe _êe ^e^ûeúu \ßûeû ùicû^uê baý i´¡ð^û, GK
aòÉZé @•kKê _eòKÌòZ ewc•, eûRûKõiu @ûWÿ´e_ì‰ð ^Me
_eòKcâ û Z[û iùaûð_eò @ûagýKZû^êiûùe ewc•e iõùKûP^-
_âiûeY _âbéZò \éÁeê aò·e Kùf aeMWÿ Z[û aòbò^Ü iÚû^ùe
@^êÂòZ ]^ê~ûZâû ùfûK^ûUKe iû[ðK C\ûjûY û Gjò iaê KûeY
I ^ûUýùg÷kúee ùfûK_eµeû @^êieY ù~ûMêñ @ûRò Gjû aògß
\eaûeùe ùfûK^ûUKe cû^ýZû elû Keò_ûeòQò û ùKak
]^ê~ûZâû C_ùe GK MùahYûcôK ^òa§ _âÉêZ Keû~ûA_ûùe
û iêZeûõ G_eò GK gúhðKe _âa§ùe ]^ê~ûZâû iµKðùe ùKak
iìP^û cûZâ ù\aû _ûAñ iZKðZû @af´^ KeòaûKê jó _WÿòQò û
~ûZâû _ùe aeMWÿ Ròfäûe aòbò^Ü iÚû^ùe @^êÂòZ
ùjC[ôaû ‘fúkû’Kê ùfûK^ûUKe aûÉa Êeì_ Kêjû~ûA_ûùe û
iû]ûeYZü @ûeû¤ ù\aZû aû @aZûecû^ue MêYKú•ð^ ^òc• ò RYû_ùWÿ û ùfûKiûjòZýe iõmû \éÁòeê GMêWÿòK ùfûKiûjòZý
Z[û Kû~ðýKkû_ aû fúkûKê ùfûKu iáZ_ò Uùe a•ûA eLôaû
_ûAñ ^éZý, MúZ I @bò^de ZâòùaYú icûjûeùe _â\gðòZ
ùjC[ôaû ^ûUKKê fúkû Kêjû~ûA_ûùe û ù_øeûYòK C_ûLýû^
MêWK
òÿ Kê Gjò fúkû ^ûUKe aòhdaÉê bûaùe MâjY Keû~ûA[ûG
Navratna Journal 2009 www.navratnanews.com
û aeMWÿ @•kùe GK\û eûcfúkû, Ké¾fúkû aû @V·kògûfúkû,
gaeú fúkû Gaõ bûeZfúkû _âbéZò aòùgh ùfûK_âòdZû @Rð^
Keò[ôfû û ~ûjûKò KûkKâùc ùfû_ _ûAaûKê aiòfûYò û ùZùa
MùahYû _ûAñ Gjò _âûa§òK aòbò^Ü Mâûceê ùfûK iûjòZý iõ_KòðZ
C_û\û^ iõMâj ijòZ _âZýl\gúð bûaùe c¤ fúkû I iê@ûw
ù\Lôaûe iêù~ûM _ûA@Qò û iêZeûõ iõMéjúZ C_û\û^ I Êû^êbZì Kò ê
C_Rúaý Keò ùKak @Ì ùKùZûUò iÚû^e fúkû _eµeû
iõ_Kðùe Kò•Zò iìP^û _â\û^ Keû~òa û aeMWÿ @•kùe
eûcfúkûe _âPk^ _âûPú^ I ùfûK_âòd û KûeY Ké¾fúkû I
bûeZfúkû @ù_lû @ù^K Mâûcùe eûcfúkûe _eõ_eû G~ûaZþ
ejò@Qò û Gjûe KûeY Êeì_ Kêjû~ûA@Qò ù~ Ké¾ ùPZ^û
RûMeY _ìaðeê aû IWÿògû ùcûMfcû^u \ßûeû @]ôKéZ ùjaû
_ìaðeê eûc ùPZ^ûe ]ûeû IWÿògûùe _âaûjòZ ùjûA iûeò[ôfû û
ùP÷Zâ gêKä ^acú aû eûc^acúVûeê GùKûAg \ò^ aýû_ú
^òŸòðÁ MâûcMêWÿòKùe icMâ Mâûcaûiú gê¡_ìZ bûaùe eûcfúkû
@^êÂû^e @ûùdûR^ Keò[û@û«ò û _â[c \ò^ @]ôaûiû\ò iµ^Ü
Keòaû _ùe eûcfúkûe aòhdaÉê @^êiûùe aòb^ò Ü _âiwKê _âZýj
fúkû ^ûUK _â\gòZð ùjûA[ûG û ]^ê~ûZâû _eò fúkûùe c¤
ewc• _âiûeòZ Kò´û iõKêPZò ùjûA[ûG û C\ûjeY Êeì_
eûcR^à, eûcûbòùhKe @ûùdûR^, Kò´û iúZû aòaûj, eûc-eûaY
~ê¡ _âiwùe ~[ûKâùc Mâûce c¦òe i¹êLiÚ ùLûfûiÚû^ Z[û Mûñ
aûjûe aòÉú‰ðiûÚ ^ c•ùe _eòYZ ùjûA[ûG û _ìaeð ê iìPZò ùjûAQò
ù~ fúkû I iê@ûw ^òŸòðÁ Kaòcû^u \ßûeû ePòZ ~ûjûKò bYòZûeê
_~ðýûdbêq ùjaû K[û ^êùjñ û \ßòZúdZü gûÈúd Kûùcû\ú, Kkiû,
c[êeûaòùR, bûMaZ _âbéZò eûM I PC_\ú PCZògû, ù\ûjû,
_dûe, XÿM _âbéZò ùg÷kú _âùdûM _ìaðK Kaò aòKcð, \ßòRùMû_ú,
Bgße \ûi, ùa÷gý i\ûgòa, ù_âcû^¦ ùMø«ò@û, ^¦fûfû, bûMòe[ú
page . B 15
 ^aeZÜ R‰ðûf-2009
\ûi, fL \ûi, \êZúdû _â]û^, \ßòR beZ Z[û ù_âcû^¦ \ûi
_âcêLu \ßûeû ePòZ eûcfúkû gòÁ iûjòZý @«bðêq ùjC[ôùfùjñ
fúkû _â\gð^Kûkú^ ùfûK]còðZû, ùfûKû^êÂû^, ùføKòK eúZò
(Rite) @û·e (Ritual) e iõù~ûR^û, Mâûcaûiúu iûcìjòK
ijù~ûM _âbéZò \éÁòeê eûcfúkû aû Ké¾fúkûKê ùfûK^ûUKe
iõmûbêq Keòaûùe ùKøYiò @iêaò]û ^ûjó û eûcfúkûùe
ùfûK]còðZûe G_eò GK aòek \éÁû« C_iÚû_^ _ìaðK Gjò
~êqòe _âûcûYòKZû _êÁ Keû~ûA_ûùe û aòõg gZû±úe _â[cû¡ðùe
_âûd 20ahð ]eò eûcfúkû @^êÂZò ùjûA[ôaû aeMWÿ Ròfäû«MðZ
c^û_Wÿû Mâûcùe ~[ûKâùc eûciúZû bìcKò ûùe @õgMâjY Keò[aô û
Gjò _âûa§òKe _òZû RM\úgße _Šû I eucYò _ûYòMâûjú K^ýû_Zò
bìcòKû ZêkûC[ôaû ùPeêKûùfûVûeê ù~øZêK Êeì_ KòQò Rcò I
@û´MQ ùbûM Keò @ûiò[ôaûe ^Ròe ejò@Qò û @agý ùicû^u
c¤eê a•ðcû^ @ûC ùKjò Aj]ûcùe ^ûjû«ò û GZ\þb^ò Ü MŠZêecê ,þ
K^aûe Z[û @ûjêeò @ù^K Mâûcùe c¤ aòbò^Ü bûaùe
ùfûK]còðZûKê aRûd eLô C_ùeûq fúkûKûe cû^u eûcfúkû
@^êÂòZ ùjûA @ûiê[ôfû û eûcfúkû @^êÂû^ _ûAñ Mûñe eì_a«
Z[û fkòZ KY×[ôaû _òfûuê aQû ~ûC[ôfû û KûeY _âùZýK PeòZâ
^òù^ ^òRe iõkû_ MúZ cû¤cùe _âKûg Keê[ôùf û ùKùZK
iÚû^ùe RùY iêKY× MûdK ù_û[ô aû _ûŠêf_ò ò ]eò _âùZýK PeòZeâ
MúZ Mû^ Keê[ôùf Gaõ PeòZâMêWÿòK @bò^d Keê[ôùf û
eûcfúkû _eò ‘Ké¾fúkû’e _âPk^ c¤ aeMWÿ Ròfûæ ùe
@_âZkê ^ [ôfû û ùZùa Ké¾fúkû aòb^ò Ü iÚû^ùe @^êÂZò ùjC[ôùf
iê¡û aeMWÿ ^òKUa•ðú ùZûeû Mâûce Ké¾fúkû aòùgh ùfûK_âd ò Zû
@Rð^ Keò[ôfû û gâúKé¾u aûfý, ù_øMŠ Z[û ù~øa^ûaiÚûùe
NUò[aô û _âûd @V·fògUò NUYûKê ù^A ePòZ Ké¾fúkûKê @ù^KZâ
@V·fògfúfû c¤ Kêjû~ûA[ûG û Ké¾R^àVûeê Kõi a] _~ðý«
aòhdaÉêKê C_^úZ Keò ‘]ù^gße cûjûe’, ‘aò_âgòa’, ‘\êZòdû
_â]û^’, ‘ùMøePeY’ ^ûcù¤d Kaòcû^u \ßûeû @^êÂZò Ké¾fúkû
MêWÿòK iû]ûeYZü cûiû]ôK icd ]eò aòbò^Ü Mâûcùe @^êÂòZ
Navratna Journal 2009 www.navratnanews.com
ùjûA[ûG û eûcfúkû i\ég Ké¾fúkû c¤ Mû^]cúð, aòbò^Ü
eûMeûMòYúùe ePòZ MúZMêWÿòK ù_û[ô MûdKu \ßûeû Mû^
Keû~ûC[ûG Gaõ aòhdû^êiûùe PeòZâMêWÿòK @bò^d _â\gð^
Keê[û@û«ò û _âiw @^êiûùe aòaûj-aâZû\ò @^êÂû^, Mòe-ò ùMûa¡ð^
]ûeY I _ìRû, aÈjeY, cû^b¬^, ^ûaùKkú, _êZ^û, h‹û,
aKû, gKUû, Kêakdû ^ò]^, @KîeMc^, Kõia] _âbéZò
fúkûbò^d Z[û ùføKòK eúZò @û·e @^êieYùe iõ_û\òZ
ùjûA[ûG û
Cbd eûcfúkû I Ké¾fúkûùe a‰òZð gaeúe ùKûkòaKò û
_âiwKê ù^A aeMWÿ @•kùe gaeúfúkû GK\û aòùgh
ùfûK_âòdZû @Rð^ Keò[ôfû û Kaò aò^ûdK, flàY _Zò, cûjûe
Kaò, Kaò Cza, Kaò MõMû]e Zâò_ûVú, ^Uae _âbéZò KaòMY
ùjCQ«ò ‘gaeú fúkû’e ePdòZû û aeMWÿ Ròfäû @«MðZ
c^û_Wÿ û , ùZûeû, ùK¦ê c ê Š ò , Lecê Š û _â b é Z ò Mâ û cùe
‘gaeúfúkû’e aòùgh _âPk^ [ôfû û ùZùa Kaò aò^ûdK I
flàY _Zòu ‘gaeúfúkû’ ~ù[Á ùfûK_âòdZû @Rð^ Keò[ôaû
RYû~ûG û @ûùfûP^ûe iêa]ò û ^òc•ò Cbd Kaò aò^ûdK I flàY
_Zòu gaeúfúkûùe \êAUò cûZâ PeòZâ gae I gaeú, @ûC
GK aýqò ‘ibûR^’Kê c¤iÚò bûaùe MâjY Keû~ûA@Qò û fúkûe
ù_û[ôMûd^ iÚû^ùe gaeúfúkûùe ‘ibûR^’e @aZûeYû ùag
iê_eòKÌòZ cù^jêG û \gðKcû^u ijòZ gae gaeú _eòPd
ibûR^ cû¤cùejó ùjûA[ûG û gaeúfúkûe iõkû_ iaê Mû^]cúð
Gaõ MúZ, ^éZý I aû\ýjòñ Gjò ùfûK _â\gð^Kûeú Kkûe cêLý
@ûKhðY û cSòùe cSòùe ibûR^e _ù\ @ù] K[û Gaõ gae-
gaeú iõlò¯ C•e jó ùKak M\ý]cðú iõkû_ iõù~ûRòZ Cbd
Kaòu gaeúfúkûeê ùKùZûUò _\ ^òcÜùe C\ûjéZ ùjûA_ûùe û
“ibûR^ - @ûùMû Éòeú eZ^
gaeú - K’Y Kò iû@ûù«?
ibûR^ - Zê ùKCñVûeê @ûAfê ?
gaeú - iû@ûù« KjêQ gêYZ û
MúZ - ‘KjA gaeú ]úe KeòY / iûa]ûù^ gêY
ùMû_e R^ / gae @UA ùcûje _òZû / cêjó Zûjûe Kù^Á
\êjòZû
(Kaò aò^ûdK KéZ)
Kò´û
“G[ê @ù« gêY ^ùe gaeú R^à K‰ðùe
ZéZúd ~êM PeòZâ gêY icÉ ùj û
iúZýû jAeûY eûc aêfò \ŠKû @eYý
gaeú _êùe _âùag, ù\Lô jeh ù~ ûû
(Kaò flàY _Zò KéZ)
page . B 16
 ^aeZÜ R‰ðûf-2009
gaeúfúkû _â\gð^ _ûAñ Mû \ûŠùe ùKøYiò aòÉûe
iÚû^jó ewc• _ûAñ ~ù[Á û ·eò@ûùWÿ \gðK ùNeò aiò[û@û«ò
Gaõ ùicû^u ijòZ i¹êL bûMùe _ûkò@ûcûù^ aiò _ûkò@û
]e«ò û aû\ý~ªc¤ùe cŸðk I Mò^ò jó ~ù[Á û
C_ùeûq fúkû ^ûUK _ùe aeMWÿ @•kùe _âPkòZ
‘iê@ûw’Kê ùfûK^ûUK aòKûgùe ZéZúd Z[û cûRòðZ I iêPò«òZ
]ûeû Kêjû~ûA_ûùe û ùZùa iê@ûwe @ûe¸ icd C_ùe ajê
aòZKð ejò@Qò û ùKùZKu cZùe iê@ûw _ûYò^òu icde GK
aògÁò ùfûK^ûUý û _êYò P~ðýûMúZòKûe KûjÜë_ûu ùWû´ú P~ðýûùe
iìPòZ ‘Êûw’ g±eê iê@ûw @Ác / ^ac gZû±úùe ^úP RûZò
c]ýùe iúcòZ [ôfû ùaûfò c¤ cZ ejòQò û Gjò ~êqòMêWÿòK
@^êiûùe ‘iê@ûw’Kê IWÿò@û ùfûK^ûUýe iað_â[c ^ûUýeì_
ùaûfò Kêjû~ûA_ûùe û Kò«ê C^aòõg gZû±ú _ìaeð ê IWÿ@ò û bûhûùe
fòLôZ ùKøYiò iê@ûw ^[ôaûeê GjûKê fúfûe _ìaðeì_ ùaûfò
Kjòaû ^òeû_\ ^êùjñ û _êYò _•\g gZû±úe Kaò akeûc \ûiu
\ßûeû ePòZ ‘flàú_êeûY’Kê W. cûdû]e cû^iòõj iê@ûw ùaûfò
~ûjû KjòQ«ò; ZûjûKê MâjY Keòù^aû c¤ i¸a ^êùjñ û KûeY
akeûc \ûiu Cq lê\â _êÉòKû Nùe Nùe cûMðgúe cûie
Mêeêaûe \ò^ _ûV Keû~ûA[ûG ù~Cñ[ôùe Kò iê@ûw g±e
CùfäL c¤ ^ûjó Gaõ iê@ûwe @ûwòK c¤ ùi_eò ^êùjñ û
IWÿò@û bûhûùe C_f² iê@ûwMêWÿòK _êeûYe aòhdaÉê @û]ûeòZ
ùjûA[ôùfùjñ aòb^ò Ü eûM-eûMòYú ^òùŸðgZò M\ýcdú iõkû_ùe
icé¡ û iêZeûõ iê@ûwKê ~ûZâûe _ea•ðú I fúkûe iciûcdòK
^ûUýKkûe iùPZ^ _âdûi Kêjû~ûA_ûùe û
aeMWÿ Ròfûä e ùKùZK iÚû^ùe _âPkòZ iê@ûw bòZùe
Kaò Cceu \ßûeû ePòZ ‘flàú_êeûY iê@ûw’ I ‘P¦âûaZú jeY
iê@ûw’ aòùgh @û\éZ ùaûfò Kjòùf bêf ùja ^ûjó û @^ý
ùKøYiò iê@ûwe _âPk^ [ûA_ûùe ~ûjûKò Gjò @ûùfûPKe
\éÁK ò ê @ûiò_ûeò ^ûjó û C_ùeûq iê@ûw \êAUòeê G @•kùe
flàú_êeûY iê@ûw @ûùdûR^e GK \úNð _eµeû ejò@ûiò@Qò û
Navratna Journal 2009 www.navratnanews.com
Gjû _â[cZü ZûkgâúMòWÿû I _ùe c^û_Wÿû Mâûcùe @ûe¸ ùjûA
@ûC ùKùZK iÚû^ùe c¤ @^êÂòZ ùjûA@ûiê[ôfû û cûZâ @^ý
iaê Mûñùe KûkKâùc a¦ ùjûA~òaû ùaùk \úNð 60/70 ahð]eò
c^û_Wÿûùe @\ýûa]ô cûMðgúe cûiùe @«Zü_ùl ùMûUòG
Mêeêaûeùe @^êÂòZ ùjûA@ûiê@Qò û Kaò akeûc \ûiu
flàú_êeûYe aòhdaÉê C_ùe Kaò Cce I cûMêYú flàú_êeûY
iê@ûw eP^û Keò[ùô f û aeMWÿ @•kùe Kaò Cce I SûeiêMWê ûÿ
@•kùe Kaò cûMêYu ò flàú_êeûY iê@ûw aòùgh, ùfûK_âdò Zû
@Rð^ Keò[f ô û û Kaò Cce [ôùf ~ûR_êe ^òKUa•úð ~\ê_eê
Mâûce RùY cêifcû^ û Zûu _ìeû ^ûñ ùjQQò id\ Cce @fäú
û‘flàú_êeûY iê@ûw’ I ‘P¦âûaZú jeY iê@ûw’ ùjCQò Kaò
CceKéZ \êAUò iê@ûw û ùZùa flàú_êeûY iê@ûwjó G @•kùe
aòùgh bûaùe @û\éZ ùjûA[ôfû û Gjûe KûeY ÆÁ û ‘P¦âûaZú
jeY’ cjûbûeZe GK @ûLýûdòKûKê ù^A ePòZ Gaõ flàú_êeûY
iê@ûwUò RM^Üû[ iõÄéZò bò•K ò iaðR^aò\Zò K[ûaÉê @û]ûeòZ
~ûjûKò _âùZýK IWÿò@û _âûYùe aòùgh _âbûa aòÉûe Keò[ûG û
ùi ~ûjûùjC flàú_êeûY iê@ûwe iõkû_ ùg÷kú I _û\-_eòPd
ùKøgk aûÉaòK CùfäL ù~ûMý û fúkûe ù_û[ôMûdK aû gaeú
fúkûe ibûR^ Gjò iê@ûwùe @ûagýK ùjûA^ûjó û _â[c[e
_ûAñ ùfûK^ûUýe Gjò ]ûeûùe _âùZýK PeòZâ c•Kê @ûiòaû
iùw iùw Ê Ê _eòPd _â\û^ Keò[û@û«ò û `kùe \gðK _ûG
_eòPd _ûAñ @ûC ùKøYiò c¤iÚòe @ù_lû eL«ò ^ûjó û C\ûjeY
Êeì_ ùMûUòG/ \êAUò PeòZâ MúZòiõkû_ C\ûjéZ ùjûA_ûùe û
RM^Üû[ c•Kê @ûiò KjêQ«ò -
‘ù\L ù\L aûjûeòùf ^¦^¦^ ùj, ù\L ù\L
aûjûeòùf Kò a‰òðaò ùi @_ìað eì_ fûaYý ùjû...
aé¦ûa^e aòjûeú, gvPKâ M\û]ûeú
\ßûeòKû cŠ^Kûeú, aõgúa\^ ùjû... ù\L ù\L ...û”
Kò´û
“flàúù\aú @ûiêQ«ò ùjûA @û^¦òZ cZò,
Kò a‰òðaò Zûu eì_ @^ê_cû ùi @U«ò û
lúeiûMe Kêcûeú iê_aòZâû iêKêcûeú
@_iûeû _eòaûeú ùjùa GùWÿ ùgûbûaZú û”
Gjò eúZòùe _âùZýK PeòZâ c•Kê @ûiò ^òR ^òR _eòPd
_â\û^ _ìaðK @bò^d Keò[û@û«ò û Gjò iê@ûw MêWÿòKe iõkû_
cêLýZü _\ý]cðú û ùKùZùaùk ùKøYiò PeòZâ ÊZüÇê•ð bûaùe
_ù\ @ù] M\ý iõkû_ jêGZ Kjò[û@û«ò iò^û iê@ûwKûe ùi_eò
ùKøYiò M\ý iõkû_ iõù~ûR^û @ûù\ø Keò ^[û«ò û KûeY
ZKôûkú^ \gðKuê @ûKhòðZ Keòaû _ûAñ MúZjó C}éÁ cû¤c
ùjûA[ôaûeê KaòMY iùPZ^ bûaùe MúZ-^éZýe aýaiÚû Keò[aô û
cù^jêG û
page . B 17
 ^aeZÜ R‰ðûf-2009
\Š^ûPKê ùhûkiê@ûw c¤ Kêjû~ûA[ûG û \Š^ûP
cêLýZü gòa @ûeû]^û C_ùe _~ðýaiòZ û G[ôùe ^òÂû I iõ~c
_ûk^ Keòaû ùjCQò cêLýK[û û \Š^ûP aû ùhûkiê@ûw C_ùe
ÊZª GK @ûùfûP^ûe @ù_lû eùL û \Š^ûP Kjòùf ~ûjû
aêSûG ùi _âKûe \Š^ûP aeMWÿ @•kùe _âPk^ [ôaû_eò
cù^ jêG^ûjó û afûwòe, aC\, ùiû^_êe, @ûVcfäKò @•kùejó
G _âKûe \Š^ûPe _eµeû ejò[ôaûeê GVûùe ùi iµKðòZ
@ûùfûP^û _eòiebêq ùjûA^ûjó û cûZâ \Š^ûUe @ûC GK eì_

iûõÄéZK
ò _eõ_eûe aû•ûð aj^ Keê[a
ô û ùfûK^ûUK Kâùc$_ò
fê¯ ùjaûKê aiòfûYò û GK[û iZ ù~ @ûRò \úNð icd ]eò
ùfûK^ûUK ù\Lôaû _ûAñ ùfûKu jûZùe icd ^ûjó û Nùe
aiò \ê^ò@ûñe iaêK[û RûYòaû i¸a ùjC[ôaûeê ùfûùK
_eµeûgúk ^ûUýRMZeê \ìùeA ~ûCQ«ò û ùfûK^ûUK AZòjûi
aû MùahYûe aòhd ùjûA~ûAQò ~ûjûKò gêbue ^êùjñ û
‘ùfûK^òùKZ^’
gâúeûc aòjûe, aêfûð
aeMWÿ @•kùe aòùgh bûaùe _âPkòZ ~ûjûKê ‘aûŠòaZê f’
Kêjû~ûG û @û´iXÿû I Uêwa ò §fòe aûñWa ò Zê f G @•kùe ùag
ùfûK_âd ò û eû]ûKé¾u ù_âcfúkûKê ù^A aûñWa ò Zê fe MúZ MêWK
òÿ
ePòZ û cûZâ eû]ûKé¾ ù_âc @ûkùe G[ôùe @gäúkZûe AwòZ
_ì‰ðcûZâùe ejò[ûG û eû]û, Ké¾, \ìZò, P¦âùiYû I aûñWò - Gjò
_û•Uò cêLý PeòZâ @bò^d Keê[ùô fùjñ iûcdòK bûaùe gòa-
_ûaðZú, MùYh, Kû•òðùKd PeòZâMêWK ÿò c¤ iûcòf ùjûA[û@û«ò
û \Š^ûP @ù_lû aûñWÿòaêZfe aòhdaÉê iúcòZ I ^òŸòðÁ û
eû]ûKé ¾ u cò k ^ùe aûñ W ò e bì c ò K û _â \ gð ^ Keò a û Gjò
ùfûK^ûUKe cêLý CùŸgý û ù~Cñ Kû~ðý iõ_û\^ Keòaûùe
\ìZò aò`k jêG Zjû aûñWò\ßûeû icû]ôZ jêG û MúZ, ^éZý, aû\ý,
@bò^d _âbZé ò \éÁeò ê \Š^ûP I aûñWa
ò Zê f c¤ùe aòùgh _û[ðKý
^ûjó û ùZùa \Š^ûU cêLýZü ]ûcòðK bûa]ûeû iõ_^Ü ^òŸòðÁ
icdiúcû c¤ùe @bò^úZ GK iaðR^û\éZ ùfûK^ûUK û cûZâ
aûñWòaêZf ùKak ùfûK cù^ûe¬^ _ûAñ ù~ ùKøYiò icdùe
c•iÚ Keû~ûA_ûùe û cûZâû]ôK géwûeeiûcôK MúZ, ^éZý ù~ûMêñ
Gjû elYgúk ùfûKu aýZúZ @^ý icÉu _ûAñ aòùgh
C_ùbûMý ùjûA[ôaûeê Gùa c¤ Gjò ùfûK^ûUK a•ò ejòQò û
aeMWÿ @•kùe _âPkòZ C_ùeûq ùfûK^ûUKMêWKòÿ
\òù^ iûõÄéòZK ùPZ^û RûMeY Z[û ùfûKu c¤ùe HKý elû
\òMùe aòùgh bìcòKû MâjY Keòaûe iûc[ðý eLô[ôfû û Kò«ê
iõ_âZò AùfKùUâû^òK còW@òÿ ûe ajêk _âiûe `kùe G @•ke

Navratna Journal 2009 www.navratnanews.com page . B 18