F

tercme: Ebu AbdUllah

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

KTAB VE SNNETE DAVET YAYINLARI 1435

zgn ismi

Kur'n'
Nasl Tefsir Etmeliyiz?
telif eyh Muhammed Nsruddn el-Elbn

tercme Ebu AbdUllah

kapak tasarm ve sayfa dzeni Ebu Cuneyd bin Muhammed el-Muhacir

irtibat: kitabvesunnet@gmail.com

YAYIN HAKKI SLAM MMETNE VAKIFTIR, DLEYEN OALTABLR 1

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

Kur'n'
Nasl Tefsir Etmeliyiz?

eyh Muhammed Nsruddn el-Elbn

2

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

"Hadiste mtevatir artnn konulmas, Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in hadislerini iptal etmekten baka bir ey deildir."
(eyh el-Elbani, Sayfa: 19)

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

Hamd, lemlerin Rabbi Allah'ndr. Zlimlerden bakasna dmanlk yoktur. Salat ve selam, Nebmiz Muhammed'e, tm line ve ashabna, Din Gn'ne kadar onlara ihsan ile tbi olanlara olsun. Emm ba'du; Ey Kymetli Okuyucu,1 zlerek belirtmek isterim ki, gnmzde bir sapma olarak beliren ve belirli bir amaca bal olarak gelitirdikleri felsefi yntemlerle ve de Snnet'i reddetme gayretiyle, Snnet'den yoksun salt Kur'an ile yetinme abalar gdlen baz te'lif eserlerin raflarda ska grlmeye balanld bir zaman mnasebetiyle Kur'an- beyan ve tefsir ettiinden dolay sizlere ilmimizin nisbetinde, bu nemli konuda Allhu Tel'nn "Hayrda ve iyilikte yardmlan"2 emrinden yola karak bir eyler zikretmeyi uygun bulduk. Hepimizin slam'dan zaruri olarak bildii husus; slam'n temeli Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in kalbine Allhu Tel tarafndan indirilen Kur'n- Kerm'dir. nsanlardan bir ou Arapa'y biraz bilmekle Allhu Tel'nn kitabn -ne kadar hevalarna gre anladklarn sylemesek te- akllarna gre anlamakta kendilerini hr grebilmektedirler.
1 2

Bu giri eyhin baka bir eserinden alntdr, tercmede yoktur. Maide Suresi, 2. ayet
4

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

Bundan dolay kendinde ilimden bir ey olan kiilerin zerine, asrmzda oalmaya balayp kendisini gsteren, yarm asrdan beri kendilerini Kur'n'a nisbet eden, kendilerine Kur'niyyun3 ad veren ve slam'n sadece Kur'n- Kerm'den ibaret olduu iddiasna kalkan bu fasid sinsi gr iptal etme grevi dmektedir. Bugn de gemitekine benzeyen yeni bir iddia ortaya atlmtr ki; nceki grup gibi sadece Kur'n- Kerm ile yetinmeyi ortaya ak olarak atmasa bile, bu konuyu yeniden tartma gndemine sokmalar ve Mslmanlarn zihninde phe tohumlar ekmeye alanlar slam'n Kur'n- Kerm'den baka bir ey olmadn insanlara her frsatta alamaya kalkmaktadrlar. slam'n sadece Kur'n- Kerm'den ibaret olduu iddiasnn batlln ispat etmeye ihtiyacmz yoktur. Ancak baz insanlarn Kitab ve Snnet'e uyduklarn iddia etseler de akllar veya hevalar Snnet'i ehemmiyetsiz grp Kur'n- Kerm ile yetinme ynnde onlarn sapland batla saplanmaktadrlar. Bunun iin bu yoldan gidenlerin metodunun ne kadar tehlikeli olduunu sizlere beyan etmek istedim. Biz hepimiz Allhu Tel'nn Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'i muhatap olarak ald sz bilmekteyiz.

Yani Kur'anclar, lakin memleketimizde bu taife "Mealciler" olarak bilinir

5

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

"Sana zikri, insanlara indirileni (li tubeyyine) aklayasn diye indirdik."4 Kitab ve Snnet'e dnmenin gerekliliini savunan Snnet davetilerinin zikretmi olduklar yetler burada zikredilmeyecek kadar oktur. Bunlar burada zikretmek konumuzu uzatr. Ancak ben burada az nce zikretmi olduum yetin zerinde duracam . "Sana zikri, insanlara indirileni (li tubeyyine) aklayasn diye indirdik." Bu yet-i Kerime de apak ifade vardr ki; o da Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'e indirilen bu Kur'n- Kerm'i aklama greviyle de yine o mkellef klnmtr. yet-i Kerim'ede geen beyan kelimesi Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in temiz arndrlm Snnet'idir. Bu yetin manas udur: Brakn arapay sonradan renmi olanlar da fasih Arapa'y bilen Araplar dahi olsalar, Allhu Tel Kur'n- Kerm'in anlayn insanlara brakmamtr.5 Hi phesiz ki onlar Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in beyanndan (aklamasndan) mustani olamazlar. nk bu beyan Allhu Tel'nn Peygamber

4 5

Nahl Suresi, 44. ayet Mutlak olarak. (tercme eden)

6

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

(sallAllahu aleyhi ve sellem)'in kalbine indirdii ikinci vahiydir. Allhu Tel'nn hikmeti, okunmas ibadet olan Kur'n- Kerm'i gerektirdii gibi, dieri de Kur'n- Kerm gibi vahiy olup onun gibi okunmas ibadet olmayan, ancak muhafazasna gerek duyulan ikinci bir vahiy gerektirdi. nk aklanan eyi (Kur'n- Kerm'i) anlamann yolu ancak aklayan veyahut Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in aklamasyla mkellef tutulduu beyan anlamadan geer. "Arablarn arab, onlarn en aklls, ve fasihi de olsa Kur'n- Kerm'i anlamada hi kimse bamsz deildir" szmz belki bazlarna garip gelebilir. Ancak bunlar Kur'n- Kerm onlarn dilinde indirildii halde arapay anlamada Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in ashabndan da daha anlayl ve arap diline onlardan daha ok mu vakftrlar ki? Byle olmasna ramen baz yetleri anlamada baz sorunlarla karlatklarnda meseleyi Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'e arzederlerdi. Bunun ak rneini mam Buhari (rahmetUllahi aleyh)'in Sahih'inde ve mam Ahmed (rahmetUllahi aleyh)'in de Msned'inde AbdUllah b. Mes'ud (radiyAllahu anh)'tan rivyet ettikleri hadistir: Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem) ashabna Allhu Tebreke ve Tel'nn "man ettikten sonra imanlarna zulm bulatrmayanlar var ya. te gvenlik onlaradr
7

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

ve doru yolda olanlar da onlardr."6 mealindeki kavlini okuduunda ashab bu yet-i Kerime altnda ezildi, ar geldi ve dediler ki: "Ey Allh'n Reslu! Bizden kim nefsine zulmetmez ki?" Buradaki zulmden kiinin nefsine zulmetmesi veya kiinin arkadana zulmetmesi veyahut ehline zulmetmesi gibi herhangi bir zulm anladlar. Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem) meselenin onlarn zihinlerinde artrd mana deil de bu zulmn byk zulm olup Allhu Tel'ya irk koma olduunu beyan etti ve Allhu Tel'nn Lokman Suresi'ndeki Salih Kul Lokman (aleyhisselam)'n szn hatrlatt. "Oluna: 'Ey evlatm! Sakn Allah'a ortak koma! irk gerekten byk bir zulmdr.' dedi."7 te onlar Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in ashab. Onlar ki arabn en fasih olanlar. Onlar yet-i Kerime'de geen bu lafz anlamada zorluk ekip ancak Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in beyanndan sonra mkilleri son buluyor. te Allhu Tel'nn geen yet-i Kerime'de zikrettii budur. "Sana zikri, insanlara indirileni (li tubeyyine) aklayasn diye indirdik." Bundan dolay hi bir kimsenin Snnet'e bavurmadan Kur'n- Kerm'i anlamada

6 7

En'am Suresi, 82. ayet Lokman Suresi, 13. ayet

8

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

mstakil olamayacan zihinlerimizde karar klp, bunu kde olarak kabullenip inanmamzdr. Gerekten Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem): "Size iki husus braktm, bunlara sarldnz mddete asla sapkla dmezsiniz: Allh'n Kitab ve Snnet'im."8 buyurmutur. Baka bir rivyette: "Allh'n Kitab ve akrabalarm. Onlar havuza gelene kadar ayrlmazlar." buyurmutur. Hadiste size iki ey braktm deniyor. ki vahiy, bir deil. Bu ikisine sarldnz mddete sapkla dmezsiniz: Allah'n Kitab' ve Snnet'im. Bu hadisin anlam: Bunlardan sadece birine tutunan taifeler sapktrlar. Kitab ve Snnet'in dndadrlar. Sadece Kur'n- Kerm'i alp Snnet'i terk edenin durumu aynen sadece Snnet'i alp Kur'n- Kerm'i brakan gibidir. Byle hareker eden topluluklar ak bir sapklk ierisindedirler. Hidyet ve nur bu iki nura birden sarlmaktr. Allhu Tel'nn Kitab ve Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in Snnet'i. Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem) bizlere bu sahih hadiste verdii mjde; Rabbimizin Kitab' ve Peygamberimiz (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in

Hakim Mstedrek'te rivayet edip sahih olduunu sylemi, Muhammed Nasruddin el-Elbani hadisi bir ka eserinde tahri etmi ve Sahih olduunu sylemitir. Mikat, 186. Silsiletu's-Sahiha, 4/261, El-Hadsu huccetun bi nefsihi, 6, Menziletu's-Sunne, 13, Et-Tevessul, 14.
9

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

Snnet'ine tutunduumuzda saptmayacamzdr.

hi

bir

zaman

Bunun iin Kur'n-, Kur'n ve Snnet ile tefsir etmek tefsir usl ve tefsir ilmi kaidesidir. Ve bunu zerine basarak sylyorum ki: Kur'n-, Kur'n ve Snnet ile tefsir etmek gerekli olup, baz kitaplarda okuduunuz gibi Kur'n- Kerm'i nce Kur'n- Kerm ile sonra Snnet ile edilmesi gerekir diyenler gibi demiyorum. Maalesef bu yaygn bir hatadr. nk grdnz gibi Snnet Kur'n- Kerm'i beyan, mcmelini tafsil edip, mutlak olan da kayda balar. Umumi olan hususiletirip, buna benzer Mslmann ihtiya duyduu beyyinatlar (aklamalar) ierir. Bunun iin Kur'n' tefsirde sadece Kur'n- Kerm ile yetinmek caiz deildir. Doru ve hak olan Kur'n-, Kur'n ve Snnet ile beraber tefsir etmek gerekir. Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem) bu gerei, "Onlar ikisi havuza yanma gelene kadar birbirinden ayrlmazlar." hadisiyle beyan etmitir. Bylelikle Kur'n- Kerm'den bir yet tefsir etmek isteyen mfessirin taknaca uslup; Kur'n- Kerm ve Snnet'i bir araya toplamas gerekmektedir. Tefsir edecei yet kde, ahkam veya ahlak ve sulka dair meselelerde olduunda bu ihtiya daha da iddetlidir. Neden byle diyoruz? nk Kur'n- Kerm'den bir yet Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in beyann gerektirebilir.
10

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

Bu mevzuyu tamamlama asndan ilim talebelerinin ve hasseten fkh usl okuyanlarn yakndan bildii bir hadistir. Bu hadis itihad ve kyasa dair delil olarak zikredilir. Bu baz Snen kitaplarnda Muaz bin Cebel (radiyAllahu anhu)'dan rivyet edilen hadisdir. Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem) Muaz (radiyAllahu anhu)'yu Yemen'e gnderdiinde ona yle sorar: "Ne ile hkm verirsin?" O da: "Allhu Tel'nn Kitab'yla." der. "Onda bulamazsan?" "Allah Rasulu (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in Snnet'iyle." "Onda bulamazsan?" "Kendi grmle hkm vermeye alrm." der. Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'de buna karlk: "Allhu Tel'nn Elisinin Elisini Allah Resulu'nun sevdiinde muvaffak klan Allhu Tel'ya hamd olsun." der.9 Bu hadis hakknda bilmemiz gereken bir husus bu hadisin ne nas olarak ne de fer' olarak hadis ulemas indinde sened ynyle sabit deildir. Nas dememden muradm: Hadis ulemas ounluk olarak bu hadisin senedine zayf olarak hkmetmilerdir. Hadisilerin imam mam Buhari ve dier bir ok hadis alimi bu hkme varanlardandr. nce ve sonraki hadis alimlerinin bu hadise zayf olarak hkmedenlerin says onu gemitir. Bunlarn en eskilerinden hatrladm
9

Tirmizi bu hadisi rivayet edip senedinin muttasl olmadn sylemitir.

11

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

kadaryla mam Buhari, en sonuncularndan da mam bn Hacer el-Askalani olup, bunlarn arasnda bir ok hadis imam vardr. Bu hadis hakknda "Uydurma ve Zayf Hadisler Silsilesi ve mmet zerindeki Kt Tesirleri" adl kitabmda deindim. Bu konuda daha tafsilatl bilgi isteyen oraya mracaat edebilir. ahidimiz bu hadisin hadis imamlar indinde, onlarn deerlendirmesiyle sahih olmamasdr. Ve yine onlarn kaidelerine gre bu rivayetin temelinde cehaleti ile bilinen bir adamn bulunmasdr. Yani doruluuyla tannmasndan teye, hafza ynyle de itkan sahibi birisi olmayan, hadis rivayetiyle tannmayan birisi bu hadisi rivyet etmitir. Btn bu artlar o kii hakknda mehuldur. Mechlu'l-ayn olan bir kii bu hadisi rivyet etmitir. Hadis tenkidisi Dimak'l mam Hafz Zehebi "Mizanu'l-'tidal fi Nakdi'r-Rical" adl ma'ruf ve deerli eserinde bunu ifade etmitir. Bu hadisin, hadis alimleri indinde nas ve fer' olma ynnden, zikrettiimiz gibi zayf olduunu renmi olduun gibi, bu mnasebetle metin ynnden de bu hadisin mnker olduunu zikretmemiz gerekir: Bu Kur'n- Kerm'den sonra Snnet'i, Snnet'ten sonra da reyini sralad. Burada Snnet'i Kur'n mertebesine, reyini de Snnet mertebesine indirdi. Aratrc veya fakih ne zaman vurur?
12

kendi grne ba

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

Snnet'te bulamad zaman. Snnet'e ne zaman ba vurur? Kur'n- Kerm'de bulamad zaman. Bu gr slam'a uygun bir gr deildir. Hi bir imam ve fakih bu hadisin ierdii gibi bir sralamay uygulamaz. Daha fazla uzatmamak iin bir misalle bile olsa bu hadisin metninin mnker olduunu anlatmamz gerekir. Hepimiz Allhu Tel'nn u szn biliyoruz: "Size l eti ve kan haram klnd"10 Birisi bu iaret edilen sralamaya gre hareket eden bir fakihe (Muaz hadisinde ki sralamaya gre) denizin lsnden sorsa, ilk etapta Kur'n- Kerm'e bakacak, cevab yette ak olan hkm "Size l eti ve kan haram klnd" ayetine dayanarak baln lsn haram klacak. Ayn ekilde cier ve dalaktan sorulduunda yalnz ayet-i kerimeye istinad edersede cevab ayn olacak nk yette kann hkm l etiyle ayndr. "Size l eti ve kan haram klnd" Dalak ve cier kandr. O zaman sadece ayet-i kerimeye dayanarak vermi olduu hkm slami bir hkm deildir. nk slam dini sadece Kur'n- Kerm'den ibaret deildir, bilakis hem Kur'n- Kerm ve beyandr, hem Kur'n- Kerm ve Snnet'tir. Bu ayet-i kerimeyle ilgili olarak Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in beyan nedir?
10

Maide Suresi, 3. ayet

13

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'den senedi hakknda sz edilen ancak bnu mer (radyAllahu anhu)'dan sahih bir senedle mevkuf olarak gelen bir rivyette ki, bunun hkm hadis alimleri indinde merfudur. nk lafz yledir: "Bize iki eit l eti ve iki eit kan helal klnd: ekirge ve balk, dalak ve cier."11 Bu hadise gre, baz l etinin ve baz kann helal klnmasdr. Ayn ekilde mam Mslim'in Sahih'inde Cabir bin AbdUllah'tan konuyla ilgili dier bir hadis vardr: Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem) balarnda Ebu Ubeyde bin Cerrah' komutan tayin ettii bir seriyye12 gnderir. Deniz kenarna doru yol almlard. Azklar biraz hurmadan ibaret olup o da bitmeye yz tutmutu. Hurmalar azalnca her ferde birer hurma datmaya baladlar. ok uzaktan sahil kenarnda byk bir ey kendilerine belirdi, yaklatklarnda onun karaya vurmu anber denilen byk bir balk olduunu grdler. Ebu Ubeyde: "Bu bir ldr!" dedi, sonra da: "Hayr, muhakkak ki bizler Allah'n Reslu'nun elileriyiz ve Allah yolundayz. imdi de alk zaruretine dm haldesiniz. Binaenaleyh bundan yeyiniz." dedi. Sahabeler
bn Mace, Sayd 9, Et'ime, 31 ve Ahmed, 2/97 Be den yze kadar olan bir askeri birlik, drt yz kiilik atl olan askeri birlie de denilir.
12
14

11

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

ondan bir ay yz kii semizlenerek yediklerini, ondan paralar kestiklerini. Onun kz byklnde bykln de on kiinin gz ukuruna oturabilip, kaburga kemiklerinden birini alp diktiklerini, altndan deveye binmi bir insann kolaylkla getii eklinde tarif etmilerdir. Ve yine onun etini kaynatp kurutarak kendilerine yol az elde ettiklerini sylemektedir. Medine'ye dndklerinde olay Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'e haber verirler. Bunu zerine Allah Reslullah (sallAllahu aleyhi ve sellem): "O, Allhu Tel'nn sizler iin kard bir rzktr. Yannzda onun etinden bir ey var m ki bize de yediresiniz?" buyurdu. Mtekiben biz ondan Allah Reslu (sallAllahu aleyhi ve sellem)'e gnderdik o da bunu yedi."13 Bu hadis nceki bnu Umer (radyAllahu anhu)'nun hadisinin delalet ettii denizin lsnn helal olmas konusuyla balantldr. Sadece Kur'n- Kerm ile yetinen veya bunlarn phelerinden etkilenmi bir kiinin deniz lsnden veya buna benzer eylerden sorulduunda taknaca tavr sadece: "Size l eti ve kan haram klnd" yetini okuyup, bu da ldr demek olacaktr. Ancak Kur'n- Kerm'e dnp Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'e itaatin Allhu Tel'ya itaat olduunu isbat eden yet-i kerimeleri mracaat ettiinde o da Snnet'e dnme
13

Mslim, Sahih, Kitbu's-Sayd ve'z-Zebaih; 1935

15

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

gereini duyacak ve onu Kur'n- Kerm'le birlikte ele alacaktr. Ve "Size l eti ve kan haram klnd" yet-i kerimesinin hkmne deniz hayvanlarnn lsn, kan olan cier ve dala bu hkmden ayr tutacaktr. Bunun ayr tutulmas gerektiini nasl karar veriyoruz? Tabii ki Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in beyannda buluyoruz ki, bu ok nemli bir husustur. Bunun iin eriat'n tm, Snnet'i Kur'n- Kerm'le birletirmeye dayanr. mam afii (rahmetUllahi aleyh)'den yle bir rivyet gelmitir: "Snnetin tm Allhu Tel'nn Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'e retisidir." mam afii (rahmetUllahi aleyh) sahih Snnet'in tmn Kur'n- Kerm ierir demek istemitir. Allhu Tel Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'e mslmanlarn beyanna ihtiya duyduklar eyleri ilham etmitir. Bu verdiimiz misal yeterlidir ineAllah. Kaide; Kur'n- Kerm ve Sahih Snnet'e birden dnmektir. Kur'n- Kerm'e sonrada Snnet'e diyemeyiz. nk burada Snnet'i ikinci mertebeye indirme vardr. Evet, Snnet bize ulamas ynnden mtevatir yolla gelen Kur'n- Kerm'e gre ikinci mertebededir. Ancak i grmesi ve ona duyulan ihtiya ynnden Kur'n- Kerm'le ayn sevidedir. Burada bu ikisinin arasn ayrt etmemiz caiz deildir. Baz mtehasss hadis alimlerinden
16

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

mulahaza edilen ayrm rivyet ilmiyle alakal olup, diryet ynyle veya fkh yahut Kitab' anlama hususuyla ilgili deildir. Bu hususlarda Allhu Tel'nn Kitab'yla Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in Snnet'i arasnda bir ayrm yoktur. Baz phecilerin Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in Snnet'i iin ortaya attklar pheler, bizi ister istemez onlarn Snnet'in rivyet yollarn bilmedikleri onun temel kaidelerinden cahil olduklar, ravilerin hal tercemelerini bilmedikleri iin baka bir aratrmaya gtrr. O pheleri hadisi ahad ve tevatr dedikleri ey deil midir?

17

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

MTEVATR VE AHADIN HKM Hadisu'l-ahad dedikleri bu terimlerden sadece istifade edecek olanlar bu mmetin alimlerinden Hadis ve Snnet baz fertlerdir. hususunda mtehasss olmu Mslmanlarn umumuna gelince bu tafsilattan hi bir kazan elde edemezler. Bilakis bu Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'den gelen ve iman edilmesi gereken bu hadisleri, ek ve phecilerin akllarnn kavramamasna bir sebeptir. Hadis, hangi yolla olursa olsun sahih olarak Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'den bize alimlerin tarif ettii ekilde rivyet edilen hadis demek olup bunun tafsili mslmanlarn umumunu ilgilendirecek bir konu deildir. Hadisin ksmlar olan; hasen, sahih, hasen li zatihi, hasen li ayrihi, sahih li zatihi, sahih li ayrihi, sahih garib, sahih mustafid, sahih mehur, sahih mtevatir, bunlarn hepsi ilim ehlinin sahas olup, Mslmanlarn umumunu ilgilendiren; hadisin ilim ehlinden sahih olmasn renip, ona iman ve tasdik etmeleri onlar iin yeterlidir. Mslmanlarn umumunu ilgilendirmeyen sadece ilim ehlinin sahas olan bu tafsilatlara girenler, mslmanlarn umumunu sahih olan bir ok hadise inanmama arsn
18

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

yapmaktadrlar. Niin? nk ahad hadislerdir de ondan. Ksa olarak: Ahadn manas mtevatir derecesine ulamayan hadis demektir. Burada tevatrden istedikleri; mtevatir olmayan ahad hadislerin ihtiva ettii aybi konularda alnmasnn caiz olamamasdr. Bunu kde olarak da tabir ederler. Ahkama dalalet etmeyen btn hadisler aybla balantldr. yleyse o mtevatir deilse o hadis alnmaz. te az nce yaplan tafsilata deinen insanlarn istedikleri budur. te bu tafsilat vakiamza uygundur, ancak bunu kim aa vuracak? Bunu aa karacak olan her asrda az da olsalar hadiste mtehasss olmu alimlerimizdir. Bu konuya alimler indinde ittifak edilen hadisle bir rnek verelim: Mtevatir hadise en ak misal Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in u szdr: "Her kim taammden/bilerek zerimden yalan uydurursa ateten oturan hazrlasn!"14 Bu mtevatir bir hadistir, nk bu hadisi rivyet eden sahabinin says yz gemitir. Ancak sizden imdi hanginizin gc yetecek de bu hadisin btn rivyet yollarna ulaacak ki; o insann indinde bu hadis mtevatir olsun? Bu hadisin mtevatir olduunu ben size dersem o zaman tevatr bende kesilmi olur. Ve sizin indinizde bu
14

Buh !" #i$ 3%" &e'i( 33" )'bi* 5+; ,-.#i$" Z-h/ 01; )b2 34u/" #i$ 5" 6i $i(!" 7i8e' 0+" #i$ 13" 6e9.! 1; b' ,:e" ,u;a//i$e 4.
19

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

hadisin tevatr bulabilmesi iin benim yaptm yapmanz gereklidir. Aynen bu hadisin btn yollarn aratrm ve onlarn indinde tevatr derecesine ulaanlar gibi. yleyse mslmanlarn umumunu ilgilendirmeyen felsefe gibi bu tafsilatn faydas ne olacaktr? Hadiste mtevatir artnn konulmas, Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in hadislerini ibtal etmekten baka bir ey deildir. Bundan dolay gnmzde bir ok insan bu konuda guruplam gryoruz. Bazlar daha henz guruplamam. Bunlar ahkama dair olmayp, kde ve aybiyatla ilgili sahih hadisleri, ahad hadis olmas hasebiyle reddedip aynen meyvann ekirdeini kartp frlattklar gibi reddedebiliyorlar. imdi Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in zamanna dnp, Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in sahabelerinin Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in hadislerini kendilerinden sonrakilere nasl rivyet ettiklerini grelim. Bunlar Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem) zamannda yaayp onun sohbetine nail olamayan Yemenliler gibi Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'e gelmeye imkan bulamayan ve Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in onlara deiik zamanlarda Muaz, Ali, Ebu Musa (radyAllahu anhum) gibi sahabeleri gnderdii insanlarda olsalar. Bunlara Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem) Muaz (radyAllahu anhu)'yu gnderdiinde sahihaynda da belirtildii gibi ona yle yapmasn emretti:
20

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

"Onlar ilk davet edecein ey, 'La ilahe illAllah ve Muhammedun ReslUllah' kelimesine ahitlik etmeleri olsun. Bunu kabul ederlerse be vakit namaz emret"15 ila ahiril hadis. ahidimiz; namaz ahkama mteallik bir ameldir, bununla beraber Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem) Muaz (radyAllahu anhu)'ya emri namazdan nce onlar tevhide davet etmesini emretmitir. Tevhid ise slam'n temeli ve asl olduu gibi slam kdesinin tmnn asldr. Grdn gibi Muaz (radyAllahu anhu) Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in emrini onlar tebli ettii bu haber mtevatir mi yoksa ahad myd? Hi phesiz akl sahibi bir kii bunun haberi ahad olduunu grr. Bununla Allhu Tel'nn ve Reslu (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in hcceti Yemenlilere ulatrlm oldu mu, olmad m? Ahad hadisin kdede hccet olmayaca felsefesini kabul edenlere gre, Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in arkada Muaz b. Cebel (radyAllahu anhu)'yu tek bana Yemenlilere slam' teblile grevlendirmesiyle Allhu Tel'nn ve Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in hcceti onlara ulam olamaz. Hccetin ulam saylabilmesi iin Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in tevatr adedince bir toplumu onlara gndermesi gerekirdi.
15

Buhari ve Muslim
21

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

Dolaysyla kdede haberi ahadn hccet olamayacan iddia edenlerden bazlarna unu syledim: Sizden biriniz kfr diyarndan herhangi bir lkeye gidip orada slam'a davet edecek olsa, onlar ilk davet edecei ey kdeye (imana, inanca) davet edecek. Ve slam'da ilk kde ehadet Kelimesi'dir. Ancak iaret edilen bu gurubun reisi hazrlam olduu bir kitabnda yle bir balk koymu: "mann Yolu" ve arlarn buna gre yapmaktadrlar. slam beldelerinde Mslmanlar slam'a armak, kafirleri de kfr diyarlarnda slam'a davet etmek (iin). Sizden biriniz gidip man Yolu'nu onlara anlatsa, bu yolun sonunda ahad hadisin kdede delil olamayaca gelse ve insanlar toplu halde sen iman yolunu anlatp bitirene kadar senin konferansn dinleseler, sonunda oradaki dinleyicilerden biri kalkp dese ki: "Ya stad! Ey hocam! Sen bize slam kdesini retiyorsun. rettiklerinin ierisinde ahad hadisin kde de delil olamayaca var. Sen bize slam inancn retmek iin o mslmanlarn yanndan gelen tek bir kiisin. Bu, senin bize rettiin usule, metoda gre Allhu Tel'nn hcceti bize senin anlatmanla ulam deildir. nk senin haberin ahaddr. Sen imdi lkene dneceksin ve oradan tevatr derecesine ulaacak adedde insan bulup bize getirecek, onlar senin anlattnn slam'dan olduuna ehadet edecekler, o zaman biz sana inanrz." slam bu mu?
22

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

Siz nerede, Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in Ali'yi, Muaz', Ebu Musa'y slam' retmek zere ferd ferd gnderdii insanlar nerede? Bundan renirsiniz ki; bu slam'a sonradan sokulmu bir fikir olup, Selefi Salihin hadisi ahad ve mtevatir gibi ayrma tabi tutmad bir konudur. Size, Nebi (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in hadisi, akllar kt olup, akllarn Kitab ve Snnet anlay ile temizlemeyen insanlardan deil (de), bu iin ehli tarafndan sahih hkm verilip ularsa yeterlidir. Takip edeceimiz yol, Allhu Tel'nn u ayetine imanmzn gerei olarak ayetin belirttii gibi olmas lazmdr: "Bir hususta ekiirseniz eer Allah'a ve ahiret gnne inanyorsanz onu Allah'a ve Reslune havale ediniz. Bu sizin iin daha hayrl olup sonu bakmndan en gzeldir."16 te Kur'n- Kerm tefsirinde takip edeceimiz yol bu olmaldr.

16

Nisa Suresi, 59. ayet

23

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

BR YET HAKKINDA PEYGAMBER (SALLALLAHU ALEYH VE SELLEM)'DEN BR HADS OLMAZSA NASIL BR YOL TAKP EDERZ? Burada unu mulahaza etmemiz lazmdr ki; o da baz yetler hakknda tefsir edecek bir hadisin bulunmaydr. Byle bir durumda tefsir usulmz ne olmaldr? Cevap: lim ehli indinde bilindii gibidir. Sahih Snnet'te herhangi bir yeti tefsir edecek bir ey bulamazsak, bundan sonra gerekli olan Selefi Salihin'in tefsirine bavurmamzdr. Bunlarn banda Allah Reslu (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in Ashab gelir. Bunlardan en nce bnu Mes'ud (radiyAllahu anhu) gelmektedir ki, Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'e arkada olma ynnden bir zellii olduu gibi, dier bir zellii ise Kur'n- Kerm tefsirinde Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'e soru sormasdr. Sonra Abdullah ibn Abbas (radiyAllahu anhu) gelir. bnu Mes'ud (radiyAllahu anhu) onun "Kur'n- Kerm'in tercman" olduunu sylemitir. Kur'n- Kerm tefsirinde nemli bir yeri olan bnu Mes'ud (radiyAllahu anhu)'nun bnu Abbas hakknda ki ehadeti budur.
24

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

Buna gre sahih Snnet'te bir yet-i beyan edecek bir ey bulamazsak, o zaman ashabn tefsirine mracaat ederiz ki bunlarn banda; bnu Mes'ud, bnu Abbas ve daha sonra dierleri (radiyAllahu anhum) gelir. Onlarn arasnda hilaf konusu olmayan bir yet tefsiri geldiinde bu tefsiri alp ondan raz oluruz. Eer onlardan da bir ey bulamazsak o zaman tefsiri Allah Rasulu (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in ashabndan alan tabiinden alrz. Bunlar; Said bin Cubeyr, Tavus (rahimehumUllah) vb. bunlarn bazlar tefsiri hususi olarak bn Abbas (radiyAllahu anhu) gibi sahabelerden aldklar mehur olmutur. Baz yet-i kerimeler vardr ki, bunlar reyle tefsir edilen yetlerdir. Bunlarn hakknda dorudan doruya Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'den hi bir tefsir gelmemitir. Sonradan gelen bazlar hi bir kayta bal olmadan bu yetleri mezheplerine uygun olarak tefsir etmektedirler. Bu mesele, yet-i kerimeyi kendi mezheplerini destekler mahiyette tefsir ettiklerinden dolay tehlikeli bir durumdur. Bir yeti tefsir alimleri baka bir ekilde tefsir ederken, bunlar mezhebi grlerini desteklemek iin bu yetleri tefsir ederler. Bir misal verecek olursak: "Kur'n'dan kolaynza geleni okuyun."17 yetini sadece yalnz Kur'n- Kerm okumak olarak tefsir ettiler. Yani bu konuda Peygamber (sallAllahu aleyhi ve
17

Mzzemmil Suresi, 20. ayet

25

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

sellem)'den sahih hadis olmasna ramen, namazlarda gerekli olan Kur'n- Kerm okunmas, uzun bir yet okunmas veya tane ksa yet okunmasdr diye tefsir ettiler. Bunu Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'den bu konuda sahih olarak: "Namazda Fatihay okumayann namaz yoktur."18 Baka bir hadiste ise: "Kim (namaznda) Fatihay okumazsa onun namaz noksandr, onun namaz noksandr, onun namaz noksandr, tamam deildir."19 gibi hadisler geldii halde yet-i kerimeyi byle tefsir ettiler. Bu iki hadisin iaret ettii mana bunlarn Kur'n- Kerm okumay sadece kaytsz olarak okumak diye tefsirlerini reddetmektedir. Baz muteahhirin mezhepciler Kur'n- Kerm'in tefsirinin sadece mutevatir Snnet'le olabileceini sylemektedirler. Yani mutevatir olan mutevatir olanla tefsir edilir. Ve bu iki hadisi "Kur'an'dan kolaynza geleni okuyun."20 yetini ilk okuyuta okuyana zahir olan anlaya itimad ederek reddettiler. Ancak tefsir alimleri ncekiler veya sonrakiler olsun aralarnda hi ihtilaf olmadan yet-i kerimedeki: "okuyun" kelimesini gece namazndan ne kadar kolaynza gelirse o kadar kln diye tefsir etmilerdir.
18

Buhari, Mslim, Nesai ve Ebu Davud 19 Mslim ve Ebu Avane 20 Mzzemmil Suresi, 20. ayet
26

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

nk Allhu Tel bu yet-i kerimeyi mzemmil suresindeki: "Senin, gecenin te ikisine yakn ksmn, yarsn, te birini ibadetle geirdiini ve beraberinde bulunanlardan bir topluluun da (byle yaptn) Rabbin elbette biliyor. Geceyi ve gndz lp bien sadece Allah'tr." yetinden "Artk Kur'an'dan kolaynza geleni okuyun."'a21 kadar, yani artk o gece namazndan kolaynza gelip klabildiiniz kadar kln. yet-i kerime sadece gece namaznda Kur'n- Kerm okumann gerekliliine has deildir. Sadece Allhu Tel m'minlere gece namazn kolaylatrm ve onlara ne kadar klabilirlerse o kadar klmalar iin bir kolaylk tanmtr. Onlarn Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in klm olduu on bir rekat klmalar vacip deildir. yetin manas budur. te arab dilinin hususiyetlerinden olan bir eyi cz'iyyete itlak edip, ondan istenilenin tm olmasdr. "Okuyun" yani namaz kln. Namaz talep edilen tm. Okuma ise cz (bir blm) dr. Arab dili alimleri bu cz'i zikredip, ondan maksadn o cz'n iinde bulunmu olduu eyi tmyle istenme uslbunun, o tmden bir cz o eyin ehemmiyetine delalet eder demilerdir. Allhu Tel'nn u kavli gibi:

21

Mzzemmil Suresi, 20. ayet

27

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

"Gnein kaymasndan gecenin kararmasna kadar namaz kl ve fecrin Kur'n'n (da). Muhakkak fecrin Kur'an' mehudtur (ahitlidir)."22 Sabah Kur'an- yani sabahleyin de ikame et. Sabah Kur'an' yani sabah namaz. Yine burada konu cz'e itlak edilmi olup ondan tamam istenmi. Bu arapada bilinen bir uslupdur. Bundan dolaydr ki, tefsir alimlerinin selefi ve halefi aralarnda hi bir hilaf olmadan bu yet-i kerimeyi bu ekilde tefsir ettikleri meydana knca, birinci ve ikinci hadisi ahad hadis diye ve ahad hadisle Kur'n- Kerm'in tefsir edilmesi caiz deildir denemez. nk, yet-i kerime Kur'n- Kerm'in dilini bilen alimler tarafndan tefsir edilmitir, bu bir. Ve Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in hadisi Kur'n- Kerm'e muhalefet etmez, bilakis bu konunun balangcnda de dediimiz gibi onu tefsir eder ve akla kavuturur. Nasl olurda yetin farz olsun nafile olsun Mslmann namazda okumas gerekli olanla alakas olmaz. Az nce zikrettiimiz dier iki hadise gelince; namaz klan insann namaznn sadece fatiha suresini okumasyla doru olaca konusunda aktr . "Fatihay okumayann namaz yoktur." "Kim (namaznda) Fatihay okumazsa onun namaz
22

sra Suresi, 78. ayet

28

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

noksandr, onun namaz noksandr, onun namaz noksandr, tamam deildir." Kim namazdan noksan olarak ayrlmsa namaz klmamtr. Namaz o zaman birinci hadis de: "Fatihay okumayann namaz yoktur." beyan edildii gibi namaz batl olur. Bu hakikatleri iyice anladktan sonra birinci olarak hadis kitaplarnda Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'den rivyet edilmi, ikinci olarak senedleri sahih olan hadisler hakknda asrmzda iittiimiz: "Ahad hadisler ahkam hususunda olmad mddete onlar kabul etmeyiz, kdede ahad hadisler delil olamaz." gibi felsefelere kulak asmadan bu hadisleri delil kabul eder, onlardan phe etmeyiz. Bu onlarn zanndr. Ancak, Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in ilk olarak tevhide davet etmeye gnderdii Muaz bin Cebel (radiyAllahu anhu) tek bir kiiydi. Bu kadaryla beyan etmek istediim Kur'n- Kerm'i nasl tefsir etmemizin gerekli olduu hususunda syleyeceim kelimeleri yeterli buluyorum.

29

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

SORULAR 1.Soru: Deerli eyh, kk bir kitapta "Kur'an'dan istediini istediin iin al" diye bir hadis okudum. Bu hadis sahih midir? Cevap: "Kur'an'dan istediini istediin iin al" baz insanlar tarafndan kullanlan mehur bir hadistir. Bununla beraber zntyle sylyorum ki, bu hadisin Snnet'te bir asl yoktur. Dolaysyla bu hadisi Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'e nisbet ederek rivyet edilmesi caiz deildir. Yine ayn ekilde bu kadar yaygn ve geni anlamyla bu hadis slam eriat'na da aykrdr. "Kur'an'dan istediini istediin iin al" istersem evimde oturur, sanatmla ve mesleimle ilgili hibir ey yapmam, rzkm Allah'tan isterim, O'da bana gkten indirir. nk bunu Kur'an'dan aldm. Byle diyen olabilir mi? Bu sz batldr. Belki de bu, Ribat olarak isimlendirdikleri yerlerde tembel tembel oturmaya alm sofilerin uydurmasdr. Ribat: Mslman'n tabiatna ters dtn bildikleri halde baz kiilerin oralara urayp, onlara Allahu Teala'nn tayin ettii rzk beklemeleridir.

30

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

nk Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem) mslmanlar yce deerler ve erefli olarak yetitirmi ve yle demitir: "Yksek el alak elden daha hayrldr."23 Yksek el; veren el, alak el; alan el. Yeri gelmiken baz zahid sofular hakknda okuduum bir hikayeyi anlataym. Onlarn hikayeleri ok ve hayret vericidir. O sofulardan bir tanesi hazrlksz olarak bir yolculua kar. Bu yolculuk esnasnda alktan lmle kar karya geldi. Tam o esnada bir ky grd ve oraya geldi. Gnlerden Cuma idi. Zannnca Allhu Tel'ya tevekkl ederek yola kmt ya, bu tevekklne zarar gelmemesi iin kendisini kimseye hissettirmeden minberin altna gizlendi. Ama o iinden birisinin kendisini hissetmesini istiyordu. Bu ekilde mam hutbeyi bitirip, namaz klnnca (tabii ki o namaz da klmad) insanlar camiden kmaya baladlar. O zaman insanlar kp gidecekler, caminin kaps da kilitleneceini anlayp alktan orada leceini hissedince, esneyerek orada olduunu duyurmaktan baka aresinin kalmadn grd. nsanlar varln hissedince baktlar ki alk ve susuzluktan bir svari. Onu alp doyurdular ve kim olduunu sordular:
23

Malik, Buhari, Mslim, Ebu Davud ve Nesai rivayet etmilerdir.

31

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

"Allhu Tel'ya tevekkl etmi zahid birisi" dedi. Onlarda: "Nasl Allhu Tel'ya tevekkl, az kalsn lyordun. Eer gerekten tevekkl ettiysen insanlara varln hissettirmez ve onlardan istemezdin. Bylece kendi gnahnla lrdn" dediler. Hulasa olarak yukarda sorduunuz hadisin asl yoktur. 2.Soru: Deerli eyh, Kur'aniyyun (Kur'an'clar), Allhu Tel'nn: "Her eyi detayl bir ekilde geni olarak anlattk" ve "Kitapta hi bir eyi eksik brakmadk" yetlerini ve Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in de: "Bu Kur'an'n bir ucu Allhu Tel'nn elinde bir ucu da sizin elinizdedir. Ona smsk sarln ki saptmayasnz." buyurduunu sylyorlar. Bunlar hakknda aklama istiyoruz. Cevap: Allhu Tel'nn: "Kitabta hi bir eyi eksik brakmadk" yet-i kerimesindeki Kitab Levhi Mahfuz olup Kur'an- Kerim deildir. Tefsir kitaplarna bu yetin tefsirine bakarsa buradaki kitabn Levhi Mahfuz olduunu grr. "Her eyi detayl bir ekilde geni olarak anlattk" yet-i ise, daha nceki anlattklarmz Kur'an- Kerime ilave ederseniz (o da Snnet'tir) o zaman Allhu Tel her eyi beyan etmitir. Ama Snnet ile. Hepinizde biliyorsunuz ki; bazen detayl aklama umumi kaidelerdir. zet olarak zikredilir. Bir Mslman
32

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

bunu anlad zaman bunun altna cz'iyyattan bir ok hususun buna bal olduunu grr. okluundan dolay bunu snrlandrmak mmkn deildir. Hkm koyucu ve hikmet sahibi Allhu Tel bir ok detaylar bir yet-i kerimenin altnda birletirmesi, ite tafsilin (aklamann) bir baka eklidir. Bu yet-i kerimeden akla ilk gelen budur. Aynen mam afii (rahimehUllah)'n Snen'inde Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'den rivyet etmi olduu hadiste dedii gibi: "Sizi Allhu Tel'ya yaklatracak ve ateten uzaklatracak ne varsa hi birisini brakmadan hepsini emrettim. Yine sizi Allhu Tel'dan uzaklatrp, atee yaklatracak ne varsa hi birisini brakmadan hepsinden de sizi sakndrdm." Tafsil bazen altna bir ok cz'iyyatn girmesiyle olur. Bazen de ibadet ve ahkam mfredatnda olur ki, bu umum kaideye mracat gerektirmez. Altna bir ok detayn sokulabildii, slam dininin ycelii ve onun teri (hkm koyma) alannn geni olduuna dair Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in u szn misal olarak verebiliriz: "Zarar vermek yoktur."24
24

yoktur.

Zarara

uratlmakta

eyh el-Elbani, Silsiletu'l-Ehadisi's-Sahiha, 1/443, no: 250. Hakim, Mstedrek'te, 2/57-58. Beyhaki, 6/69-70, rivayet ettiklerini sylemitir.
33

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in u sz de buna bir rnektir: "Sarholuk veren her ey hamrdr, her hamrda haramdr."25 Yine Peygamber (sallAllahu aleyhi ve sellem)'in u sz: "Her bid'at dalalettir (sapklktr) her dalalet de atetedir."26 Nefse zarar olan herhangi bir hususta olsun veya mala zarar verecek cinste olsun zarar olan her ey bu birinci hadisteki kulli kaidenin dna kmaz . kinci hadiste zikredilen kulli kaide ise sarholuk veren herhangi bir ey yaygn olduu gibi zmden, arpadan veya dier maddelerden yaplsn. Sarholuk verdii mddete mayalam iki hkmndedir ve haramdr . "Sarholuk veren her ey hamrdr, her hamrda haramdr." nc hadiste de aynen byledir: "Her bid'at dalalettir (sapklktr) her dalalet de atetedir." okluundan dolay bid'at' snrlandrmak mmkn olmad gibi bid'atlar snflandrlamaz (da). Byle olduu
25 26

Sahihi Mslim, Hadis no. 2002 Nesai, Hadis no. 1578. eyh el-Elbani Sahihu Nesai'de der ki: Sahihtir
34

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

halde bu hadis i'caz ve btn aklyla btn bid'atlarn sapklk, btn sapkln da atete olduunu tasrih etmektedir. Bunlar tafsil etmedir. Ancak kaidesiyle. Bildiiniz hkmler mfredatlarn tafsilidir. Bunlarn tafsili ounlukla Snnet'ten gelmitir. Bazlar da Kur'an'da varid olmutur. Miras meseleleri gibi. Zikretmi olduunuz hadis ise sahihtir. Onu pratie koymak ise ona tutunmamzla olur. Aynen daha nce ki zikrettiimiz hadisin misali: "Kendisine smskca sarldnz mddete saptmayacanz iki ey braktm. Allh'n Kitab ve Snnet'im."27 Elimizdeki Allhu Tel'nn kitabna tutunmamz, sadece Kur'an- Kerim'in tafsili olan Snnet'i pratie dktmz zaman olur. 3.Soru: Shhat derecesi ne olursa olsun herhangi bir hadis Kur'an- Kerim'e zt olduunda reddedilmesi gerekir, diyenler var. Buna da "Yaknlarnn alamas sebebiyle lye azab edilir" hadisini rnek olarak verdiler. Bu hadisi reddetmede Aie (radiyAllahu anha)'nn bu hadisi

Hakim Mstedrek'te rivayet edip sahih olduunu sylemi, Muhammed Nasruddin el-Elbani hadisi bir ka eserinde tahri etmi ve Sahih olduunu sylemitir. Mikat, 186. Silsiletu's-Sahiha, 4/261, El-Hadsu huccetun bi nefsihi, 6, Menziletu's-Sunne, 13, Et-Tevessul, 14.
35

27

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

"Hi bir gnahkar, bakasnn gnahn yklenmez"28 yetiyle reddetmesini delil getirdiler. Bunlara nasl cevap verirsiniz? Cevap: Snnet'i Kur'an ile reddedenlerin sorunlarndan bir tanesi bu hadisi reddetmeleridir. Daha nce bunlarn dosdoru yoldan ktklarn geni olarak anlatmtk. Bu hadise ve hassaten de Aie (radiyAllahu anha)'nn hadisine temessk edenler iin cevap ise udur: Birinci olarak: Hadis usul ynnden bu hadisi reddetmek mmkn deildir. bnu Umer (radiyAllahu anhuma)'dan sahih bir senedle varit olmutur. bnu Umer bu hadisi rivyet hususunda tek kalmamtr. Babas da bu hadisi rivyet etmi olup ikisine Muire ibn u'be (radiyAllahu anhu)'da bu hadisi rivyet etmede bunlara uymutur. u anda hatrlayabildiim kadaryla bu rivyet Sahihu Buhari ve Mslim'dedirler. Bir aratrc bu hadisi derin bir aratrmaya tabi tutsa bu hadise baka yollarda bulunur. Bu rivayetin senedleri de sahihtir. Sadece Kur'an'a ters diye bu hadis reddedilmez. "Yaknlarnn alamas sebebiyle lye azab edilir." hadisini alimler iki ekilde tefsir etmilerdir.

En'am Suresi, 164. a*e8; sra Suresi, 15. a*e8; Fatr Suresi, 18. a*e8; Zumer Suresi, 7. a*e8; Necm Suresi, 38. ayet
36

28

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

Birinci Tefsir: Kendisi hayattayken yaknlarnn kendi lmnden sonra eriat'a muhalefet edeceklerini bildii halde onlara nasihat etmemitir. Onlara ldkten sonra alamalar halinde azab edileceini sylemedi de "Yaknlarnn alamas sebebiyle lye azab edilir." hadisinde ki el-meyyit kelimesinde ki el (elif lam) taks istirak iin deil belirlilik iindir. Yani btn lenlere yaknlarnn alamasyla azab edilmez. Burada bulunan belirlilik taks (elif lam) ahd iindir. Yani kendisinin lmnden sonra eriat'a muhalefette bulunmamalar iin nasihat etmeyen lye azap edilir. te bu kiiye yaknlarnn alamasyla azap edilir. Kendisine den nasihat yerine getirmi ve eriat'a uygun olarak kendisi iin gerekli vazifeyi yapp ardndan at yakmamalarn da tleyip, hasseten bu zamanmzda yaplan mnker ilerden de uzak durmalarn retmise bu kii hadisin hkm altna girmez. Eer bunlar yapmazsa bu hadisin hkm altna girer. Nevevi ve bir ok alimin yapt tefsirlerden bu tafsilat anlamamz gerekir. Bu tafsili anladmz zaman bu hadis ile Allhu Tel'nn: "Hi bir gnahkar, bakasnn gnahn yklenmez" sz arasnda bir ztlk olmad anlalr. Ancak buradaki el (elif lam) taks istirak ve umuliyet manasnda anlalrsa o zaman ztlk meydana kar. Yani her l azap grr diye anlalrsa anlama mkil olup yetle zt olur. Zikrettiimiz mana anlalrsa ztlk ve mkil bir durum olmaz. nk azap edilen vasiyet ve
37

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

nasihat ynyle zerine deni yapmad iindir. Bu ztl kaldrmak iin yaplan birinci tefsirdir. kinci Tefsir: eyhu'l-slam bnu Teymiyye (rahimehUllah)'n baz eserlerinde yapt tefsirdir. Buradaki azab kabirde veya ahiretteki azap deildir. Bu hznlenme ve acizlenme manasnadr. Yani l kendisine alayanlar duyunca zlr ve hznlenir. eyhu'l-slam bnu Teymiyye (rahimehUllah) byle demitir. Eer bu doruysa burada tamiri mmkn olmayan phe temellenir. Ancak diyorum ki; bu tefsir iki hakikatla ztlk tekil etmektedir. Bunun iin bizim birinci tefsiri almaktan baka kar yolumuz yoktur. Birinci Hakikat: aret etmi olduum Muire ibn u'be (radiyAllahu anhu)'nun hadisinde bulunan ziyadelik buradaki azabn yani hzn manasna deil de, akla gelen azap olup yani atete ki olan azaptr. Allhu Tel affettikleri mstesna. Allhu Tel'nn u buyruunda akland gibi: "Allah kendisine ortak koulmasn affetmez. Bunun dnda istediini affeder."29 Muire ibn u'be (radiyAllahu anhu)'nun hadisindeki ziyadelikte: "Kyamet gn yaknlarnn alamas sebebiyle lye azab edilir." bnu Teymiyye

29

Nisa Suresi, 48. ayet

38

kitabvesunnet.blogspot.com

Kur'n' Nasl Tefsir Etmeliyiz?

(rahimehUllah)'n dedii gibi kabrinde hzn ve zntyle deil kyamet gn yaknlarnn alamasyla azap edilir. Dier Hakikat: ster hayr, ister err olsun Kitab ve Snnet'in delalet ettii hakikatlara gre kii ld zaman etrafndaki olanlardan haberdar deildir. Sadece belirli mnasebetlere binaen eitli hadislerde zikri edilen husus durumlar mstesna.30 Salat ve selam mmi Nebi Muhammed'in, alinin ve ashabnn zerine olsun.31

Bu yaz Muhammed Nasruddin el-Elbani'nin szl olarak yapm olduu bir konferansn 26/1 nolu kasetten Arapa olarak yazya alnm, ayn yazdan Trke'ye Ebu AbdUllah tarafndan tercme edilmitir. 31 Bu biti eyhin baka bir eserinden alntdr, tercmede yoktur.
39

30