Sie sind auf Seite 1von 13

Meiksins Wood, Ellen. Capitalismo e democracia. En publicacion: A teoria marxista hoje. Problemas e perspectivas Boron, Atilio A.

; Amadeo, Javier; Gonzalez, Sabrina. 2007 ISB !7"!"7##"$%7&" Disponible en la World Wide Web' (tt)'**bibliote+avirt,al.+la+so.or-.ar*ar*libros*+am),s*mar.is)t*+a). #".do+
///.+la+so.orRED DE BIBLIOTECAS VIRTUALES DE CIENCIAS SOCIALES DE AMERICA LATINA DE LA RED DE CENTROS MIEMBROS DE CLACSO (tt)'**///.+la+so.or-.ar*bibliote+a EL CARIBE!

biblioteca@clacso.edu.ar

PARTE QUATRO DEMOCRACIA E IMPERIALISMO EM TEMPOS DE GLOBALIZAO

Ellen Meiksins Wood

Capi alis!o e de!o"#a"ia

Professora de Cincia Poltica na Universidade de York, Toronto. Traduo de Rodrigo Rodrigues Recente ente inistrei u a conferncia sobre o novo i !erialis o e seus efeitos negativos !ara edida e "ue os #stados Unidos continua uito te !o, e tentando consolidar sua

a de ocracia na

$ege onia global unilateral. %essa ocasio, conclu sugerindo "ue a de ocracia estava se convertendo, co o no fa&ia $' tudo o "ue nos dissera de!ende ais do "ue nunca de u u a a eaa !ara o ca!italis o. (!esar de ,lti!los #stados locais. -e odo "ue as sobre a )globali&ao* e a decadncia do #stado+nao, o ca!ital global siste a global de udana do !oder de classe .

lutas locais e nacionais !or u a de ocracia real e u a verdadeira tanto no interior co o fora do estado. !ode (lgu/ de ocracia for al co

oferecer u a a eaa real ao ca!ital i !erialista. longo te !o no undo do oderna,

na !lat/ia !erguntou0 !or "ue o ca!italis o no !ode continuar tolerando este ti!o de a "ual esteve convivendo durante u !erigo real ao ca!italis o global1

ca!italis o avanado1 Por "ue esta deveria oferecer algu

( "uesto no era, de fato, irrelevante. Pelo contr'rio, a $ist2ria da de ocracia isto foi assi co

es!ecial ente na #uro!a 3cidental e #stados Unidos, foi inse!ar'vel do ca!italis o. #ntretanto, so ente !or"ue o ca!italis o criou u a relao inteira ente nova entre !oder anten$a coe5istindo !oltico e econ4 ico "ue torna i !ossvel "ue a do inao de classe se

os direitos !olticos universais. 6 o ca!italis o "ue tornou !ossvel u a de ocracia ti!o de de ocracia. 7eu ob8etivo nessa conferncia no era afir ar

li itada, )for al* antes "ue )substantiva*, algo "ue nunca foi factvel antes. # / !or isso "ue o ca!ital !4de tolerar algu "ue o ca!italis o no !ode tolerar a de ocracia for al .e bora no devsse os des!re&ar os ata"ues sobre as liberdades civis "ue esto tendo lugar !recisa ente agora nos #stados Unidos. ("uilo "ue !retendia e !retendo sublin$ar a"ui / "ue nas condi9es do ca!italis o global atual e do novo i !erialis o, a de ocracia !ode a eaar converter+se e era ente for al. Para e e5!licar, reto arei breve ente u algo ais "ue u regi e argu ento sobre a relao entre

o ca!italis o e a de ocracia "ue a!arece e final. inco !atvel co

eu livro Democracia contra o capitalismo. i , o ca!italis o / .e sua an'lise

:nteressa+ e dei5ar claro desde o co eo "ue !ara

a de ocracia, se !or )de ocracia* entende os tal co o o indica sua ca!italis o governado as condi9es

significao literal, o !oder !o!ular ou o governo do !ovo. %o e5iste u da acu ulao e, no "ual, os re"uisitos da !rinc!io, !ela ra&o $ist2rica

!elo !oder !o!ular no "ual o dese8o das !essoas se8a !rivilegiado aos dos i !erativos do gan$o e a5i i&ao do benefcio no dite ais b'sicas de vida. 3 ca!italis o / estrutural ente antit/tico e no ten$a sido atribudo ; ri"ue&a u relao ; de ocracia, e

ais 2bvia0 no e5istiu nunca u a sociedade ca!italista na "ual acesso !rivilegiado ao !oder. Ca!italis o e de ocracia ercado das condi9es de vida ais esferas da vida

so inco !atveis ta b/ , e !rinci!al ente, !or"ue a e5istncia do ca!italis o de!ende da su8eio aos dita es da acu ulao ca!italista e ;s )leis* do ais b'sicas e dos re"uisitos de re!roduo social ais ele entares, e esta / u a condio

irredutvel. :sso significa "ue o ca!italis o necessaria ente situa cada ve& res!onsabilidades. Toda !r'tica $u ana "ue !ossa ser convertida e

cotidiana fora do !ar< etro no "ual a de ocracia deve !restar conta de seus atos e assu ir ercadoria dei5a de ser o da nossos acessvel ao !oder de ocr'tico. :sso "uer di&er "ue a de ocrati&ao deve ir da #ssa / in$a !osio e "uero dei5'+la a"ui assentada co u clare&a. #ntretanto, e

)des ercantili&ao*. 7as des ercantili&ao !or definio significa o final do ca!italis o. dias esta os acostu ados a usar a !alavra )de ocracia* e e5!resso, e o ca!italis o / o "ue te odo "ue # e !er ita sentido diferente ao at/ a"ui

feito esta redefinio !ossvel na teoria e na !r'tica. -e ais

u as !alavras sobre este !rocesso de redefinio. os usos ais defeituosos .a"uele

!ri eiro lugar, si !les ente direi u a ou duas !alavras sobre o trata ento

usual do ter o de ocracia. #sta os todos fa iliari&ados co Pinoc$et co o u regi e

"ue, !or e5e !lo, ad ite "ue o governo dos #stados Unidos considera o C$ile de (ugusto ais de ocr'tico "ue o C$ile !residido !or =alvador (llende, co ent'rio a res!eito das defini9es ais a identificar !residente !o!ular ente eleito. >uero adicionar u de ocracia co

benignas sobre a de ocracia. ("uelas no9es convencionais "ue tende constitucionalis o, !roteo das liberdades civis, e u

governo li itado .a uito ais

classe de no9es "ue fre"?ente ente escuta os descritas co o direitos de ocr'ticos. 3ra, essas so todas conce!9es boas diante das "uais n2s, os socialistas, devera os estar atentos do "ue fre"?ente ente estive os no !assado. 7as as !essoas, o demos, co o !oder !o!ular esteve visivel ente ausente desta definio de de ocracia. %a verdade, no e5iste inconsistncia funda ental algu a entre o governo constitucional, as nor as do #stado de

direito e as regras das classes !ro!riet'rias. 3 !onto central desta definio de de ocracia / li itar o !oder arbitr'rio do #stado a fi de !roteger o indivduo e a )sociedade civil* das interven9es indevidas de este. 7as nada se as si no di& sobre a distribuio do !oder social, "uer di&er, a distribuio de !oder entre as classes. # realidade, a nfase desta conce!o de de ocracia no se encontra no !oder do !ovo, e seus direitos !assivos, no assinala o !oder !r2!rio do !ovo co o soberano, odo, esta conce!o de de ocracia focali&a es o te !o e as si

el$or dos casos a!onta !ara a !roteo de direitos individuais contra a ingerncia do !oder de outros. -e tal era ente o !oder !oltico, ti!o de cidadania !assiva abstraindo+o das rela9es sociais ao Por e5e !lo, considere tende "ue a!ela a u

na "ual o cidado / efetiva ente des!oliti&ado. os discursos dos governos das sociedades ca!italistas estar avanadas .@r+Aretan$a, #stados Unidos., sobre as refor as de ocr'ticas "uando estas a restringir os direitos dos sindicatos. 3s re!resentantes destes governos di&e defendendo os direitos de ocr'ticos dos indivduos contra a o!resso coletiva Be5ercida !elo sindicatoC. %este sentido le bro viva ente, co o durante a greve de eados dos anos oitenta, o Partido Trabal$ista atacou os da de ocracia essencial ente !or"ue suas a9es era algo "ue fa&e co !ro ete deveria !olitica ente s2 no o ento e ineiros brit<nicos a ini igos ineiros co o se eles fosse

)e5cessiva ente* !olticas. ( !oltica /

os re!resentantes eleitos no Parla ento. 3s indivduos !rivados se "ue vota . 3s trabal$adores e os sindicatos seus

a!egar+se a suas !r2!rias esferas de co !etncia e a suas lutas )industriais* e as si co o a e5ecuo de ais u direito !assivo.

lugares de trabal$o. %este -e u a

arco, ainda o direito de votar no / concebido real ente co o u a0

e5erccio ativo do !oder !o!ular, substituir a ao !oltica co se for co

aneira ou de outra, ento, as conce!9es do inantes de de ocracia tende cidadania !assivaD enfati&ar os direitos !assivos e

lugar dos

!oderes ativosD evitar "ual"uer confrontao co

concentra9es de !oder social, !articular ente

as classes do inantes, e final ente, des!oliti&ar a !oltica. Para contar co o isto

aconteceu tratarei de sinteti&ar o relato de u a longa $ist2ria. Co ece os, !or reto ar a id/ia original grega de )de ocracia*. To e os, !or e5e !lo, a definio do (rist2teles0 de ocracia / u a constituio na "ual )os nascidos livres e !obres controla be o governo .sendo ao es o te !o u a aioria*. 3 fil2sofo grego distinguiu inoria*. 3 crit/rio social . !a!el central e a bas as a de ocracia da oligar"uia, definindo a segunda co o o regi e de governo no "ual )os ricos e nascidos controla u o governo .sendo, ao es o te !o, u a u !obre&a e caso, ri"ue&a e nobre&a no outro. dese !en$a

defini9es e !re!onderante ainda e U B"ue !ode e5istia u

relao ao crit/rio nu /rico. enos !ara seus o!onentes o ter oC, a de ocracia significou algo an'logo ;

antigo $istoriador "ue con$eo sugeriu inclusive "ue, ao ter sido a"ueles "ue inventara u !roletariado no sentido

)ditadura do !roletariado*, e

sentido !e8orativo do ter o. 6 obvio, ele no "uis di&er "ue oderno na @r/cia antiga. #s!ecifica ente, o "ue a!ontava sobre os aristocratas. :sto i !licava a sub isso da elite

era sublin$ar "ue !ara os o!onentes da de ocracia esta for a do !oder do !ovo era u a for a de do inao, o !oder da gente co u ; assa. 6 obvio, nesta tra a, "ue deve os di&er "ue / co !le5o a!licar a !alavra de ocracia a u a sociedade co viverD e trabal$ava escravido e e grande escala e na "ual as ul$eres no tin$a direitos !olticos. 7as / i !ortante co !reender "ue a aioria dos cidados atenienses trabal$ava !ara co o vulgares e

ocu!a9es "ue os crticos da de ocracia considerava

servis. ( id/ia de "ue a de ocracia consistiu no i !/rio de u a classe ociosa do inando u a !o!ulao de escravos / si !les ente err4nea. #sse foi o !onto central da o!osio antide ocr'tica. 3s ini igos da de ocracia odiava este regi e sobre tudo !or"ue outorgava !oder !oltico ao !ovo for ado !or trabal$adores e !obres. %a verdade, !odera os di&er "ue o t2!ico "ue dividia os setores de ocr'ticos dos antide ocr'ticos era se a !essoas seria @r/cia antiga, as ta b/ ultido ou o !ovo trabal$ador devia ter direitos !olticos, se tais te a recorrente no s2 na aior !arte da $ist2ria as, al/ ser o ca!a&es de elaborar 8ulga entos !olticos. #ste / u

nos debates sobre a de ocracia ao longo da

ocidental. ( !ergunta constante dos crticos da de ocracia era basica ente a seguinte0 se as !essoas "ue deve trabal$ar !ara viver !ossue co o te !o !ara refletir sobre !olticaD disso, se a"ueles "ue nascera suficiente ente livres de a necessidade de trabal$ar !ara sobreviver !ode

ente ou inde!endentes de es!rito !ara reali&ar 8ulga entos !olticos. dos !rinc!ios !ri ordiais da de ocracia se 8ulga entos !olticos e de u a !alavra !ara isto,

Para os atenienses de ocr'ticos, !or outro lado, u falare sobre eles e

sustentava na ca!acidade e no direito de tais !essoas de reali&are asse bl/ias !,blicas. #les inclusive tin$a

isegoria, "ue significa )igualdade* e )liberdade de e5!resso Be no s2 esta ,lti a no sentido e "ue n2s a entende os na atualidadeC. #sta id/ia distintiva "ue transcendeu da de ocracia grega, entretanto, no encontra !aralelo e nosso !r2!rio vocabul'rio !oltico. %ote+se, !or e5e !lo, a diferena entre a antiga ais !assiva "ue ven$o desenvolvendo. :nclusive, a a ver co a ausncia de id/ia de cidadania ativa e a atual variante

noo de liberdade de e5!resso co o n2s a con$ece os te

interferncias e

nosso direito de difundir nossas o!ini9es. ( noo de igualdade de e5!resso, os atenienses, relacionava+se co o ideal de !artici!ao !oltica ativa de u a cidadania ativaD e seu reiteradas u a e odo "ue a id/ia grega de igualdade de e5!resso sinteti&a as

tal co o a entendia

!obres e trabal$adores. -e

!rinci!ais caractersticas da de ocracia ateniense0 a nfase e enfo"ue sobre a distribuio do !oder de classe.

(gora be , as ob8e9es feitas !elos antigos antide ocr'ticos fora

outra ve& nos ,lti os s/culos. %este sentido, a de ocracia continuou sendo si !les ente u a ' !alavra entre as classes do inantes. ( !ergunta / ento0 co o a de ocracia dei5ou de ser u a ' !alavra, ainda entre as classes do inantes1 # seguida ente0 co o se tornou !ossvel 3bvia ente u a das !rinci!ais res!ostas se relaciona co eventual ente fi&era tivera !odia eles era as lutas !o!ulares "ue assas, e o incio tanto co o necess'rio, ainda !ara essas classes dirigentes reivindicar+se co o de ocr'ticas1 i !ossvel continuar negando direitos !olticos !ri itivos ;s

!articular ente ; classe trabal$adora. U a ve& "ue isto aconteceu, as classes do inantes "ue ada!tar+se ;s novas condi9es, tanto !oltica co o ideologica ente. Co ser aberta ente $onestos e es os o "ue era o de ocr'ticos. #ntretanto, $' odificara assegurara ais nesta $ist2ria. 7uito ocorreu antes do s/culo E:E "ue $abilitou a udanas ateriais e estruturais "ue udanas el$or e das ca !an$as eleitorais de assas no final do s/culo E:E, os antide ocr'ticos dificil ente relao a seus senti entos anti!o!ulares. >ue candidato uito est,!idos e ignorantes !ara escol$er !or to absurdas co o !oltica e "ue suas de andas era

!odia di&er a seus votantes "ue os considerava

!erigosas !ara o futuro do !as1 Perguntava+se #ric FobsbaG . (ssi , re!entina ente, todos

!ossibilidade desta nova estrat/gia ideol2gica. #5istira "ue, "uando a de ocrati&ao

o significado e conse"?ncias da de ocracia. Precisa ente estas

oderna teve lugar .es!ecial ente sob a for a do es!erado. Co o tratarei de e5!licar, o e universais se afetar

sufr'gio universal. no re!resentasse tanta diferena co o a "ue !oderia ter !rovocado !revia ente, ou co o "ue lutou !or ela tivesse ca!italis o !ossibilitou "ue os direitos !olticos se convertesse funda ental ente ; classe do inante. Considere os as i !lic<ncias da de ocracia no undo antigo. # cada sociedade !r/via ao desenvolvi ento do ca!italis o, onde "uer "ue a e5!lorao ten$a e5istido foi alcanada !elo "ue 7ar5 c$a ou ) eios e5tra+econ4 icos*. # de e5trair direta e5ercida !ela su!erioridade outras !alavras, a ca!acidade uitas ais+valia dos !rodutores diretos de!endeu de u a for a ou de outra da coero ilitar, !oltica e 8urdica da classe e5!loradora. #

destas sociedades, os ca !oneses fora !osse dos ediante a

os !rinci!ais !rodutores diretos, e continuara ilitar, ;s ve&es

co

eios de !roduo, co o a terra. (s classes dirigentes os e5!lorava ono!oli&ao do !oder !oltico e

essencial ente

ediando algu a classe de ediante algu a outra confisco na for a de detin$a o ais+valia destes !or sua

estado centrali&ado "ue cobrava i !ostos aos ca !onesesD ou inclusive classe de !oder ilitar e 8urisdicional "ue l$es !er itia e5trair condio de!endente de serventes ou !e9es "ue l$es i !un$a aceitar u renda !ara seus sen$ores. # se !re u a diviso, ais ou

outras !alavras, o !oder econ4 ico e !oltico se fundia , e $ouve enos clara, entre dirigentes e !rodutores, entre "ue a sociedade trabal$adora.

!oder !oltico e os "ue co !un$a

7as na antiga de ocracia ateniense, os ca !oneses e outros !rodutores diretores participavam do !oder !oltico, e isto debilitava drastica ente o !oder de e5!lorao dos ricos ou classes a!ro!riadoras. %esta de ocracia, as classes !rodutoras no s2 tin$a !olticos se se !recedentes, as ta b/ , e !ela es o te !o e es a ra&o, u "ue !oltica. ilitar. Certa ente, os ais+valia so antecedentes. e Tudo isto relao ; e5!lorao !or direitos grau de liberdade .igual ente

eio de i !ostos e renda. #nto, a i !ort<ncia

da de ocracia era econ4 ica ao udou co

o desenvolvi ento do ca!italis o. ( ca!acidade de e5!lorao as seus !oderes de e5trao de

dos ca!italistas no de!ende direta ente de seu !oder !oltico ou ca!italistas necessita !ro!riedade de seus do sustento do #stado, u !ura ente econ4 icos. =ustenta+se e sal'rio !ara conseguir acessar a ditos econ4 ico no esto unidos da

fato b'sico0 os trabal$adores des!ossudos da

eios de !roduo esto forados a vender sua fora de trabal$o !or u /dios e !rocurar sua subsistncia. 3 !oder !oltico e o "ue estava anterior ente. seu !r2!rio siste a de es a for a e

(!2s e at/ agora e5iste u a esfera econ4 ica distintiva, co !or e5e !lo, controla o lugar de trabal$o, e te trabal$o. #, / obvio, e5iste as foras do trabal$o e os recursos. %en$u e u ane8o se

co !ulso e coero, suas !r2!rias for as de do inao, suas !r2!rias $ierar"uias. 3 ca!ital, !recedentes do !rocesso de ercado, ediante as "uais o ca!ital locali&a o

destes ele entos est' su8eito ao controle de ocr'tico ou

rendio de contas. ( esfera !oltica concebida co o o es!ao onde as !essoas se co !orta seu car'ter de cidado .antes "ue co o trabal$adores ou ca!italistas. est' se!arada do e5ercitar seus direitos co o cidados se sociedades ca!italistas co afetar uito o u a forte tradio ficar intactos !ela < bito econ4 ico. (s !essoas !ode

!oder do ca!ital no < bito econ4 ico. (inda e a !liao dos direitos !olticos.

intervencionista do #stado, os !oderes de e5!lorao do ca!ital costu a

-estarte, / 2bvio "ue a de ocracia nas sociedades ca!italistas significa algo diferente do "ue foi original ente .no si !les ente !or"ue o significado da !alavra as si !or"ue ta b/ o fe& o a!a social e do !oder !oltico e sua relao co (gora / !ossvel ter u o !oder econ4 ico, e a for a da !ro!riedade de ocracia for al. se

uito udou

sua totalidade. (s rela9es sociais, a nature&a udara .

novo ti!o de de ocracia "ue est' confinada a u a esfera !ura ente destruir os alicerces os do ca!ital, no s2 e ra&o de sua influncia aioria das

!oltica e 8udicial .a"uilo "ue alguns deno ina do !oder de classe. 3 !oder social !assou ;s direta na !oltica, recursos, assi as ta b/ co o ta b/

!or sua incidncia na fabrica, na distribuio do trabal$o e dos via os dita es do ercado. :sto significa "ue a

atividades da vida $u ana fica fora da esfera do !oder de ocr'tico e da !restao de contas. Todas estas transfor a9es, / obvio, no acontecera da noite !ara o dia, e o !rocesso ao final to irresolutos ou !roletariado no teve u a evoluo natural e inevit'vel. Hoi desafiado a cada !asso do ca in$o. %os dias iniciais do ca!italis o, no era to claro "ue os efeitos do !oder !oltico estaria li itados. %a"ueles anos iniciais, no s/culo EI:: e ainda no s/culo EI:::, b'sicos, es!ecial ente vinculados co era fervente ente desafiados. ( des!ossudo su8eito ao de!endia os direitos de !ro!riedade, ainda estava assa da !o!ulao no era ainda u uitos dos te as

ero !oder econ4 ico do ca!ital. 3s grandes !ro!riet'rios ainda

uito do controle do #stado !ara sustentar o !rocesso de acu ulao da terra, a

e5!ro!riao dos !e"uenos !rodutores, a e5tino dos direitos consuetudin'rios das gentes e a es a redefinio do direito de !ro!riedade. %a"ueles dias, a soberania !o!ular !oderia ter arcado u a diferena uito ais a !la "ue a "ue !ode obter na atualidade. %a"uele te !o, anter a antiga diferenciao ainda !arecia .e na verdade era. essencial !ara a classe dirigente e5!loradas, se ca!italis o foi direitos !olticos. eados do s/culo E:E, "uando o desenvolvi ento do ais uito ais avanado na @r+Aretan$a, a luta !elo voto foi u a !arte i !ortante

entre governantes e !rodutores, entre e5!loradores, !olitica ente !rivilegiados, e classes -e todas as for as, e

das lutas da classe trabal$adora .es!ecial ente !ara os Cartistas na :nglaterra. 7as o

interessante foi "ue de!ois da tentativa frustrada do Cartis o, a luta !elos direitos !olticos ou de ocr'ticos dei5ou de ser central !ara as lutas da classe trabal$adora. %o "uer di&er "ue o !ovo abandonou toda luta !oltica, edida desviara as os ovi entos da classe trabal$adora cada ve& e !arte !or eu entender, e5iste u a ra&o estrutural a!a social tin$a aior otivo da ais sua ateno ;s lutas de car'ter industrial. Certa ente e etade do s/culo E:E, o

re!resso e5ercida !elo #stado. #ntretanto, no !rofunda. Para a segunda

udado 8' o suficiente !ara

transfor ar as regras da !oltica. %esse conte5to, a "uesto da !ro!riedade tin$a se resolvido a favor do ca!ital e e5istia na :nglaterra u a (l/ assa !rolet'ria de trabal$adores, se !ro!riedade. disso, o ca!italis o industrial tin$a avanado o suficiente !ara "ue o ca!ital gan$asse outras !alavras, a confor ao de ais ou enos se!arada co seu !r2!rio siste a de !oder se reali&ou. -e o ento de anticl a5. Por neste ti!o de ca!italis o uito clara ente u

controle no local de trabal$o e no !rocesso trabal$ista. # u a esfera econ4 ica

odo "ue o te a !ri ordial !ara a classe trabal$adora !arecia estar concentrado na !roduo. >uando final ente a!areceu o sufr'gio, !odera os di&er foi u sua ve&, costu a+se di&er "ue as revolu9es a a!arncia de )neutralidade*, instru ento de e5!lorao. (t/ a"ui descrevi !rinci!al ente o caso brit<nico, co o !ri eiro siste a de ca!italis o industrial co u !roletariado assivo. 7as o caso dos #stados Unidos / es!ecial ente o conceito oderno de de ocracia. uito es!ecficas, os direitos !olticos fora !roletariado assivo. >uando a Constituio conscientes dos !erigos da singular e i !ortante !ara entender o "ue aconteceu co %os #stados Unidos, !or ra&9es $ist2ricas distribudos inclusive co ais a !la ente e antecedncia ao surgi ento de u as si e odernas no acontecera

industrial avanado, onde o centro da o!osio se transladou ao local do trabal$o e o #stado te lugares onde o #stado / ainda

uito antes no !rocesso de desenvolvi ento ca!italista

dos #stados Unidos foi redigida, as classes !ro!riet'rias era e5tenso dos direitos !olticos, no !odia ser utili&adas. ( e5istncia de u

as as vel$as estrat/gias usadas !or outras classes dirigentes 8' cor!o cidado ativo surgido do !erodo colonial e

da Revoluo tornava i !ossvel a o!o de l$es negar seus direitos !olticos na nova Constituio, no !odia anter+se nada !arecido ; antiga se!arao entre dirigentes e assa se o!o ao voto. u a estrat/gia diferente, u a estrat/gia ideol2gica e nossa !rodutores, entre u a elite !olitica ente !rivilegiada e u a (s classes !ro!riet'rias adotara constitucional "ue tornasse uito

ais factvel li itar o dano "ue ocasionaria a e5tenso dos

direitos !olticos. Precisa ente esta estrat/gia teve !rofundos e duradouros efeitos e oderna definio de de ocracia. 3s !ais fundadores Bfounding fathersC dos #stados Unidos redefinira #fetiva ente redefinira !oder. 3 demos !erdeu seu significado de classe e se converteu e "ue u a social. # o kratos foi tornado co !atvel co de escravos e

a de ocracia.

seus dois co !onentes essenciais .o demos ou o !ovo e o kratos ou o u a categoria !oltica antes a alienao do !oder !o!ularD "uer di&er,

o o!osto ao "ue significava !ara os antigos atenienses. (inda "ue dei5e os de lado a e5cluso ul$eres, a redefinio a ericana de de ocracia i !licou diluir o !oder !o!ular,

incluindo o !oder dos cidados var9es "ue constitua

o !ovo ou a nao !oltica. claro. %a verdade, a de ocracia construir

Per ita + e, nesta inst<ncia, dei5ar algo be u a. # rigor, diferenciava

desagradava aos !ais fundadores da Constituio norte+a ericana e estes no "ueria entendida convencional ente. #ntretanto, a ingerncia de ele entos !ressionou o debate e eles fora deno inava forados a u a utao ret2rica, assi e

clara ente sua )re!,blica* da de ocracia co o esta era ais de ocr'ticos certas ocasi9es eles

a sua re!,blica co o u a )de ocracia re!resentativa*. %esta nova conce!o de !ossvel dotar o )!ovo* de u as si u significado !ura ente

de ocracia, o demos ou )!ovo* era crescente ente des!o8ado de seu significado social. (s novas condi9es $ist2ricas tornara !oltico. 3 !ovo 8' no era a gente co u , os !obres, cor!o de cidados "ue go&a

de certos direitos civis co uns. =ua !articular conce!o de re!resentao !rocurou e5!andir a dist<ncia entre as !essoas e o !oder, atuar co o filtro entre as !essoas e o #stado e inclusive identificar a de ocracia co co erciantes era -e o governo ou andato dos ricos .co o !or e5e !lo, fe& "ue os (le5ander Fa ilton "uando argu entou contra a re!resentao )atual* e insistiu e os re!resentantes naturais dos artesos e trabal$adores. u cidadania !assiva, u a gru!o de indivduos assa de indivduos ato i&ados .no as si co o u odo "ue, os !ais fundadores norte+a ericanos criara

coleo de cidados .)o !ovo*. concebido co o u a co o u a categoria social co o o demos ateniense isolados co

u a identidade !oltica divorciada de suas condi9es sociais, es!ecial ente no "ue ter os de !rivacidade as ta b/ e

se refere a seu !ertenci ento de classe. (s elei9es transfor ara +se no )todo* .as elei9es aonde cada indivduo atua s2, no unica ente e isola ento co co relao a todos os outros. # "ual"uer ti!o de !oder coletivo. :sso / ta b/ , se for ados !or -e for ada !or lo e # algu/ e bros isolados, se tal circunst<ncia, o voto individual substitui d,vida, o "ue os governos tratara e5istir, / ve& de de obter seu el$or "ue este8a

suas !ro!ostas de refor as sindicais. =e os sindicatos deve contato entre si, e

e bros "ue e5erce

!oder co o coletivo. aneira "ue nos #stados Unidos se inventou u a nova conce!o de de ocracia uitos indivduos !articulares e isolados "ue renunciava u a seu !oder !ara deleg'+ ais e desfrutar de for a !assiva de certos direitos cvicos e liberdades b'sicas. conceito de cidadania !assiva, dissociali&ada e, u a categoria enos a de ocracia era definida ainda co o o governo do

outras !alavras, eles inventara

inclusive, des!oliti&ada. 7as !elo

!ovo Bgoverno )do, !or e !ara o !ovo*C, ainda "uando o !ovo se converteu e

social neutra e seu governo era e5tre a ente d/bil e indireto. %o s/culo seguinte, $averia outros

desenvolvi entos no conceito de de ocracia. 3 "ue observa os no s/culo E:E / a crescente identificao da de ocracia co liberalis o, a crescente tendncia !ara !oder !o!ular !ara os ti!os de li ites constitucionais e direitos !assivos 8' direitos e li ites so, co o disse, coisas boas e necessaria ente de ocr'ticos. (o "ue identificao da de ocracia co si es as, o udar o foco de discusso sobre a de ocracia da id/ia de encionados. #stes es as as no so !or si

e refiro a"ui / ; estrat/gia ideol2gica de reduo e esta estrat/gia lugar de traar o !rogresso do !oder

tais li ites e direitos liberais. Precisa ente co

a!arece toda u a nova $ist2ria da de ocracia "ue e

!o!ular orienta e convoca nossa ateno !ara algo distinto. %o s/culo E:E, a de ocracia foi tratada co o u a a !liao dos !rinc!ios constitucionais antes "ue co o u a e5!anso do !oder !o!ular. Tratava+se de u a dis!uta entre dois !rinc!ios !olticos e no do resultado de u a luta de classes ou entre foras sociais . sen$ores versus ca !oneses, ca!ital versus trabal$o. Por e5e !lo, o grande !ensador liberal, J. =. 7ill descreveu o !rogresso !oltico e ter os do conflito entre autoridade e liberdade ou be a"uilo "ue e ocasi9es ele deno inou o i !/rio da violncia versus o i !/rio da lei ou a 8ustia. %o se tratava da dis!uta entre ricos e !obres ou entre e5!loradores e classes e5!loradas. %estas $ist2rias, a nfase no est' !osta na ascenso da gente co u , o demos, a altos nveis de !oder social. Pelo contr'rio, o acento est' !osto na li itao do !oder !oltico e a !roteo contra a tirania e sobre a crescente liberao do cidado individual e relao ao #stado, das regula9es co unais e das identidades e laos te lutado !elo !oder das !essoas Bos seu lugar, nossos $er2is !ertence tradicionais. 3s $er2is nestas $ist2rias no so "ue ;s classes !ro!riet'rias "ue concebera

levellers, os chartists, os sindicatos, os socialistas, etc.C. #

!ara n2s nossa Carta 7agna .a to le brada Revoluo

@loriosa de KLMM na :nglaterra. e a Constituio dos #stados Unidos. 6 certo "ue, es!ecial ente desde a =egunda @uerra 7undial, as sociedades ca!italistas avanadas .algu as ais "ue outras. adicionara u a nova di enso ; id/ia de de ocracia, sobre o desenvolvi ento dos sob a for a de assistncia social. (lgu as !essoas ainda fala

direitos sociais e de u a )cidadania social*. (gora be , e bora este fato ten$a sido de grande i !ort<ncia !ara corrigir o dano causado !elo ca!italis o, no final de nossa e5!osio, interessa+nos assinalar "ue inclusive esta cidadania social / concebida e !assivos. %ova ente, todas estas udanas no conceito de de ocracia fora !ossveis devido ;s !ela caractersticas do ca!italis o, !ela relao !articular entre ca!ital e trabal$o e ta b/ ter os de direitos

es!ecfica relao ca!italista entre as esferas econ4 ica e !oltica. #nto onde esta os situados na atualidade1 Pois be , os ovi entos antica!italistas atuais instalara a de ocracia !arece sugerir "ue estes a de ocracia no ovi entos ve es o centro de seus debates de u a for a "ue no foi se !re verdadeira ente de es"uerda. # esta identificao do antica!italis o co !ara todos. -e u u !resta u a contradio funda ental entre ca!italis o e de ocracia, lado, !or e5e !lo, esto a"ueles !ara "ue as isto no significa o

a de ocracia / co !atvel co ais conscientes e

ca!italis o refor ado, no "ual as grandes cor!ora9es so social ente ercado, ou !elo

contas ; vontade !o!ular, e onde certos servios sociais so cobertos !or institui9es enos so regulados !or algu a agncia !,blica "ue deve enos antica!italista "ue antineoliberal ou "ue, ainda "uando / se !re crucial

!,blicas e no !elo

!restar contas. #ssa conce!o !ode ser

antiglobali&ao. -o outro lado, $' a"ueles "ue acredita essncia inco !atvel co

lutar !or "ual"uer refor a de ocr'tica !ossvel na sociedade ca!italista, o ca!italis o / e a de ocracia .!essoal ente situo+ e nesta ,lti a !ers!ectiva. "ue o 8ogo !or causa da globali&ao. 3 #stado+nao, #5iste outro !roble a adicional. 7uitos da es"uerda antica!italista acredita vel$o terreno das lutas !olticas 8' no est' e globali&ao, de ( variao

"ue estava acostu ado a ser a arena !rinci!al das !olticas de ocr'ticas, est' abrindo ca in$o ; odo "ue tera os "ue encontrar algu a outra !ossibilidade de nos o!or ao ais recente neste te a / a !ro!osta feita !or Fardt e %egri e "ue o !oder do ca!ital i !erial est' e todas !artes e e seu livro ca!ital .se / "ue cabe !ensar nesta !ossibilidade. Imprio. #les nos di&e : !/rio, di&e , / u nen$u a. 3

)no+lugar*. # devido ao fato de no $aver !ontos tangveis de contra!oder. %este sentido, / ter os diferentes, e bora os autores nunca

concentrao do !oder ca!italista, no !ode e5istir real ente u "ue te os "ue !ensar as !olticas de o!osio e dei5e de todo claro o "ue isto !ossa significar. Fardt e %egri so !ossveis e entre elas inclue uito

ais es!ecficos sobre o ti!o de lutas "ue no acredita ovi entos de Imprio u ovi ento antica!italista v e

os conflitos locais e nacionais, as lutas dos as no

trabal$adores e algu as outras. 7uita gente no anifesto oti ista !ara suas !olticas, in$a o!inio, !arece e5!ressar u e5ista

eu entender trata+se 8usta ente do contr'rio. %a

!rofundo !essi is o sobre a !ossibilidade de u a luta

de ocr'tica e antica!italista. (credito "ue esto e"uivocados. 6 si !les ente falso "ue no !ontos tangveis de concentrao do !oder ca!italista. %o / verdade "ue o estado declnio frente ; econo ia global. Pelo contr'rio, siste a de #stados locais "ue ais do "ue nunca de u territorial "ue con$ece os encontre+se e acredito "ue o ca!ital de!ende

ad inistre

o ca!italis o global. ais co !licado dado "ue o o ento #stado #stado internacional "ue o sustente e, at/ o

3 !roble a do #stado no ca!italis o internacional / ca!italis o global no !ossui u internacional, ca!italista e o as si uito u

ta !ouco acredito "ue construa tal #stado. ( for a !oltica da globali&ao no / u

siste a de v'rios #stados nacionaisD de fato, considero "ue a essncia

da globali&ao / u a crescente contradio entre o alcance global do !oder econ4 ico ais li itado alcance dos #stados territoriais "ue o ca!italis o necessita / !ossvel e !ara sustentar as condi9es de acu ulao. Precisa ente esta contradio ta b/ necess'ria .!or a"uela diviso !r2!ria do ca!italis o entre econo ia e !oltica. # resu o, eu argu ento sustenta "ue o "ue esta os !resenciando no novo esforo contnuo !ara lidar co !erigo !ara o undo e a contradio entre a esfera siste a global de as, !or sua esta seu con8unto, i !erialis o norte+a ericano / u #stados territoriais. :sto /, se ve&, est' nos di&endo algo co

de ao do !oder econ4 ico e a contnua de!endncia do ca!ital de u d,vida u

ais. ("ui estive e5!licando o "ue torna o ca!italis o co !atvel !oltica e econ4 ica. #ssa situao te tornado ter estado

certo ti!o de de ocracia e o "ue torna !ossvel "ue as classes do inantes aceite

circunst<ncia devido ; se!arao das esferas e nunca de acordo co esta id/ia. 7as, al/

!ossvel a toler<ncia dos !artidos da classe trabal$adora na !oltica, inclusive se desbaratada !or"ue o ca!ital internacional necessita do #stado talve& $o8e ais "ue nunca, de u

disso, sustentei "ue esta vel$a se!arao foi ais "ue nunca !ara organi&ar os

circuitos econ4 icos "ue o ca!ital no !ode dirigir !or si !r2!rio. Por"ue o ca!ital de!ende, siste a global de #stadosD as lutas verdadeira ente efeito uito aior "ue e /!ocas anteriores. de ocr'ticas .entendidas co o lutas !ara trocar o e"uilbrio de !oder de classe tanto dentro co o fora do #stado. !ode c$egar a ter u

Aibliografia
(ristotle NOOP Politics B:ndiana!olis0 Fackett Publis$ing Co !anQC. Fa ilton, (le5anderD 7adison, Ja es e JaQ, Jo$n The Federalist B:ndiana!olis0 Fackett Publis$ing Co !anQC Fardt, 7ic$ael e %egri, (ntonio NOOO Empire BCa bridge0 Farvard UniversitQ PressC. FobsbaGn, #ric KRMS A era dos imprios: !"#$ % & BRio de Janeiro0 Pa& e TerraC. Tood, #llen 7eiksins NOOU Democracia contra capitalismo B=o Paulo0 Aoite !oC.

Das könnte Ihnen auch gefallen