SVEUILITE JOSIPA JURJA STROSSMAYERA Filozofski fakultet Osijek JEDNOPREDMETNI STUDIJ Hrvatski jezik i knjievnost Metodika nastave (teorije)

!enja "rvatsko#a je$ika

ME%UJE&I'I (O(IRI I LE)SI)O POSU%IVA'JE* RA&LO&I I VRSTE LE)SI)O+ POSU%IVA'JA*

Pisana ,ri,rava $a nastavni sat "rvatsko#a je$ika

Mentori a! "na #e$e% asistenti a

Stu$enti a! Slavi a &r'i(

Osijek% )*+ sije,nja -)./+

IME I PRE0IME! Slavi a &r'i( N"DNE1"2! )*+ sije,nja -).3+ 'o$ine R"0RED! 3+ razre$ sre$nje 4kole PISA'A PRIPRAVA &A 'ASTAV'I SAT -RVATS)O+A JE&I)A N"ST"1N" 5JE6IN"! 6eksikolo'ija 26JU8NI POJMO1I! 9osu7eni e% leksikolo'ija% N"ST"1N" TEM"! Posu7eni e jezi,no 9osu7ivanje% 9rila'o$:a 9osu7eni a% jezi,ni 9uriza;

N"ST"1N" JEDINI5"! Me7ujezi,ni $o$iri i leksi,ko 9osu7ivanje+ Razlozi i vrste leksi,ko' 9osu7ivanja+

OD&OJNO<O#R"0O1N" POSTI&NU=">ISHODI U8ENJ" Usvojiti 9oja; 9osu7eni a i jezi,no' 9osu7ivanja+ U,eni i (e razlikovati i znati o9ri;jeriti vrste jezi,no' 9osu7ivanja+ U,eni i (e usvojiti 9oja; jezi,ne 9rila'o$:e 9osu7eni a te na 9ri;jeri;a znati 9re9oznati razli,ite vrste jezi,ne 9rila'o$:e 9osu7eni a! fonolo4ku% 'rafijsku i 9ravo9isnu% 'ra;ati,ku ?;orfolo4ku@ i zna,enjsku 9rila'o$:u+
N"ST"1NE METODE! ;eto$a 'ovorenja% ;eto$a 9isanja% ;eto$a ra$a na METODI82I SUST"1! analiti,ko<eks9likativni tekstu% ;eto$a 'le$anja% ;eto$a slu4anja% $ijalo4ka i ;onolo4ka 'ovorna ;eto$a% ;eto$a uo,avanja% ;eto$a zaklju,ivanja% ;eto$a istraivanja% ;eto$a raz;i4ljanja% ;eto$a 9o$ rtavanja

N"ST"1NI O#6I5I! ,elni% in$ivi$ualni% ra$ u 9aru

METODI82I POSTUP5I! 'roz$% t<ta:li a

)ORELA.IJA (SUO('OS)/ unutar9re$;etna ;e7u9re$;etna korela ija sa strani; jezi i;a ?latinski;% 'r,ki;% en'leski;% nje;a,ki;+++@ te s 9ovije4(u

'ASTAV'A SRE(STVA I 'ASTAV'I POMA+ALA I&VORI

9lo,a% kre$a% au$iovizualni u$:enik% rje,nik za9is% 9rojektor% ra,unalo% straniA iva rije, u,itelja i u,enika% e;isija nastavni listi(i jezika1 rije,i% Navrh

korela ija s knjievno4(u

LITERATURA/ #a$urina% 6+>Markovi(% I+> Mi(anovi(% 2+ -))B+ Hrvatski pravopis% 0a're:% Mati a Hrvatska+ Duj;ovi(<Markusi% D+ -))*+ Fon-fon 4% 0a're:% Profil+ 2lai(% #+ .*BC+ Rjenik stranih rijei, 0a're:% Nakla$ni zavo$ Mati e Hrvatske+ Peko% "+>Pintari(% "+ .***+ Uvod u didaktiku hrvatskoga jezika, Osijek% Pe$a'o4ki fakultet+

1 IZVOR: http://www.youtube.com/watch?v=EAz4q y!"a#

USTROJ 'ASTAV'O+A SATA

.+ PRIPR"1" -+ ISTR"DI1"NJE JE0I8NIH 8INJENI5" /+ PRO1JER" STE8ENIH SPO0N"J"

.+ PRIPR"1" a ;otiva ija : osvjeivanje 9otre:no'a 9re$znanja najava nao:raz:ene za$a(e $ 9ri9rava 9olazno'a teksta

-+ 8IT"NJE I 2R"T2" INTERPRET"5IJ" PO6"0NO&" TE2ST" /+ 0"P"D"NJE NO1IH JE0I8NIH 8INJENI5" ? na osnovi o:iljeja 9o koji;a se najlak4e ras9oznaju ;e7u 9oznati;a i sro$ni;a@ 3+ OT2RI1"NJE OST"6IH 1"DNIH O#I6JEDJ" ?na nizu 9ri;jera@ E+ UOP="1"NJE ?izvo7enje 9ravila% sai;anje ste,eniA s9oznaja@ F+ PRO1JER" STE8ENIH SPO0N"J" ?na novi; 9ri;jeri;a@ C+ UT1RGI1"NJE 0N"NJ" B+ D"1"NJE UPUT" 0" U8ENJE I DOM"=U 0"D"=U ?koja ;oe izostati@

N"ST"1NI N"ST"1NI 2OR"5I > ODSJE85I .+ PRIPR"1" a@ ;otiva ija Na 9o,etku sata 9oz$ravlja; u,enike te najavljuje; kako (e;o $ana4nji sat za9o,eti je$ni; 'roz$o;+ U,eni i;a 'ovori; kako (u na 9lo,i na9isati 9oja; jezino posuivanje, za;oli; iA $a i oni to isto na9rave u svoji; :iljeni a;a te $a se jave $izanje; ruke i kau svoje 9rve aso ija ije uz 9oja; jezino posuivanje+ Pret9ostavlja; $a su se u,eni i ve( ne'$je susreli s 9oj;o; jezinog posuivanja te $a (e navesti 9oj;ove 9o9ut interneta, turciza a i stranog jezika+ 2ako u,eni i navo$e svoje aso ija ije% tako iA za9isuje; na 9lo,u+ :@ osvjeavanje 9otre:no' 9re$znanja ?E ;inuta@ U,enike 9ita; 4to ;isle% 4to se sve ;oe jezino posuditi! Pita; iA 4to ;isle koje vrste rije,i se naj,e4(e i najlak4e 9osu7uju+ O,ekuje; o$'ovore 9o9ut i;eni a% 'la'ola% 9ri$jeva% 9rilo'a+ O,ekuje; $a (e u,eni i re(i @ najava nao:raz:ene za$a(e $a naj,e4(e 9osu7uje;o i;eni e+ ?. ;inuta@ U,enike 9oAvaljuje; za nave$ene 9oj;ove i o$'ovore+ U,eni i;a 'ovori; $a (e te;a $ana4nje' sata :iti jezi,no 9osu7ivanje te $a (e;o tijeko; sa$a o:jasniti neke o$ $@ 9ri9rava 9olazno'a teksta 9oj;ova koje su naveli+ ?. ;inuta@ U,eni i;a najavljuje; kako (u i; 9o$ijeliti o+ ,elni nastavne listi(e ?Prilo' .+@ koje (e in$ivi$ualno ;+ 'ovorenja $ o+ ,elni ;+ 'ovorenja o+ ,elni $ijalo4ka 'ovorna ;eto$a% ;+ raz;i4ljanja S"DRD"J N"ST"1NE SITU"5IJE O#6I5I% METODE% METODI82I POSTUP5I o+ ,elni% ;+ 'ovorenja% ;+ raz;i4ljanja% ;+ uo,avanja% $ijalo4ka 'ovorna ;eto$a% ;+ 9isanja 9+ 'roz$

rije4iti+ Na listi(i;a se nalaze $etaljne u9ute% a 'ovori; u,eni i;a $a ukoliko tre:aju $o$atne u9ute% ;o'u se javiti $izanje; ruke+ -+ 8IT"NJE I 2R"T2" INTERPRET"5IJ" PO6"0NO&" TE2ST" ?. ;inuta@ Najavljuje; u,eni i;a kako (u i; 9ro,itati o+ ,elni% tekst koji su $o:ili na nastavni; listi(i;a te $a in$ivi$ualni ra$% nakon to'a ;o'u krenuti na rje4avanje ra$no' ra$ u 9aru listi(a+ Tekst koji se nalazi na ra$no; listi(u zasi(en je tur iz;i;a+ U,eni i;a 'ovori; $a ;+ ,itanja% ;+ tre:aju 9o$ rtati sve rije,i za koje ;isle $a 'le$anja% ;+ vuku 9orijeklo iz tursko'a jezika te $a se ne slu4anja% ;+ ra$a na za:rinjavaju ako 9o'rije4e% 'ovori; i; $a (e tekstu% ;+ i;ati 9riliku 9rovjeriti o$'ovore+ U,eni i;a uo,avanja% ;+ 'ovori; kako i;aju tri ;inute za rje4avanje zaklju,ivanja% za$atka te $a se nakon 4to rije4e za$atak ;o'u $ijalo4ka 'ovorna 9osavjetovati s u,eniko; $o se:e+ Nakon to'a ;eto$a% ;+ 9u4ta; au$iovizualni za9is iz e;isije Navrh 9o$ rtavanja% ;+ jezika te 'ovori; u,eni i;a $a 9rate vi$eo te 'ovorenja $a 9rovjere o$'ovore+ Nakon 4to je vi$eo zavr4io 9ita; u,enike je li 9otre:no $a 9onovo 9usti; vi$eo ako nisu sti'li sve 9o$ rtati+ O,ekuje; $a (e re(i $a ele 9onovo vi$jeti vi$eo jer se rije,i u tekstu nalaze nasu;i,ni; re$oslije$o; te vjerojatno nisu sti'li sve 9o$ rtati tijeko; 9rvo' 'le$anja+ Proziva; nekoliko u,enika koji re$o; ,itaju re,eni u i 'ovore o$'ovore+ Is9ravlja; u,enike ako su 4to 9ro9ustili 9o$ rtati+ Na kraju 9ita; u,enike jesu li o,ekivali $a (e u naiz'le$ o:i,no; tekstu 9rona(i toliko tu7i a+ O,ekuje; $a (e :iti iznena7eni :roje; tur iza;a u tekstu+

/+0"P"D"NJE NO1IH JE0I8NIH 8INJENI5"

?.) ;inuta@ Nakon 4to su u,eni i o$ra$ili 9ostavljeni o+ ,elni% za$atak% 9ita; iA znaju li iz kojiA sve jezika in$ivi$ualni posuuje o rije,i+ O,ekuje; o$'ovore 9o9ut ;+ 9isanja% tursko' jezika% latinsko'% 'r,ko'% talijansko'+++ $ijalo4ka i PoAvaljuje; u,enike za o$'ovore i 'ovori; $a ;onolo4ka 'ovorna je to to,no+ &ovori; i tu;a,i; 9oja; ;eto$a% ;+ 9osu7eni e te sve to za9isuje; na 9lo,u+ raz;i4ljanja% ;+ &ovori; u,eni i;a $a su 9osu7eni e rije,i zaklju,ivanja% ;+ strano'a 9o$rijetla koje su vi4e ili ;anje uo,avanja 9rila'o7ene jezi,no; sustavu+ Na 9lo,u 9i4e; i 9oj;ove jezik 9ri;atelj i jezik $avatelj% te o:ja4njava; 9oj;ove < jezik iz koje'a 9osu7uje;o rije, je jezik $avatelj% a onaj koji 9ri;a tu rije, ?u na4e; slu,aju Arvatski jezik@ je jezik 9ri;atelj+ &ovori; u,eni i;a $a 9ostoje tri vrste 9osu7ivanja% izravno% 9osre$no te kruno+ Na 9lo,u 9i4e; 9ri;jere za svaki o$ tiA na,ina te iA uje$no o:ja4njava;+ ?E ;inuta@ Nakon 4to

3+ OT2RI1"NJE OST"6IH 1"DNIH O#I6JEDJ" E+ UOP="1"NJE I PRO1JER" STE8ENIH SPO0N"J"

su

u,eni i

usvojili

9oja; o+ ,elni%

9osu7eni e% na 9ri;jeri;a na 9lo,i 9ita; in$ivi$ualni u,enike uo,avaju li nekakvu razliku ;e7u ;+ 9isanja% rije,i u jeziku $avatelju i jeziku 9ri;atelju+ $ijalo4ka i O,ekuje; $a (e re(i $a 9ri;je(uju razliku+ ;onolo4ka 'ovorna Pita; iA kakvu razliku 9ri;je(uju+ O,ekuje; ;eto$a% ;+ $a (e re(i $a uo,avaju fonolo4ku ili ;orfolo4ku raz;i4ljanja% ;+ razliku+ PoAvaljuje; u,enike za uo,ene razlike+ ,itanja% ;+ &ovori; $a 9ostoje ,etiri vrste 9rila'o$:e zaklju,ivanja% ;+ 9osu7eni a% a to su fonolo4ka% 'rafijska i uo,avanja 9ravo9isna% 'ra;ati,ka ?;orfolo4ka@ i 9+ t<ta:li a zna,enjska+ &ovori; i; $a otvore u$:enike "

?Fon<fon 3@ na E*+ strani i te uz 9o;o( 9ri;jera i o:ja4njenja razvrstaju 9osu7eni e s ra$no' listi(a+ ?Prilo' -+@ U9ozorava; u,enike $a ra$ni listi( rje4avaju in$ivi$ualno te na'la4ava; $a za rje4avanje i;aju .) ;inuta+ Nakon 4to je vrije;e isteklo% 9rovjerava;o o$'ovore+ U,eni i se javljaju $izanje; ruke+ Iako o,ekuje; $a :i u,eni i ;o'li znati rije,i iz jezika $avatelja jer u 9oslje$nje; razre$u sre$nje 4kole ve( znaju :are; je$an strani jezik% ukoliko ko$ neke rije,i nisu si'urni iz koje' je jezika 9otekla% 9o9ut 9osu7eni e pu"ka, 9o;ae; i; i 'ovori; rije, iz jezika $avatelja+ F+ UT1RGI1"NJE 0N"NJ" ?.E ;inuta@ &ovori; u,eni i;a kako (e;o sa$a ukratko o+ ,elni% 9onoviti i utvr$iti 4to s;o $anas nau,ili+ in$ivi$ualni 0a;oli; nekoliko u,enika $a se jave i ;+ 9isanja% 9oku4aju jo4 je$no; o:jasniti svaku o$ $ijalo4ka i 9rila'o$:i% i;aju(i na u;u 9ri;jere+ Moli; ;onolo4ka 'ovorna u,enike $a se 9oku4aju sjetiti je$ne ;eto$a% ;+ 9osu7eni e koju jo4 nis;o $anas s9o;enuli te raz;i4ljanja% ;+ $a ju za9i4u na 9a9iri(+ Nakon 4to su svi zaklju,ivanja% ;+ u,eni i za9isali 9osu7eni e% ;oli; iA $a iA uo,avanja 9roslije$e kole'i s lijeve strane+ Tako svaki u,enik $o:iva 9a9iri( s 9osu7eni o;+ &ovori; u,eni i;a $a na rije,i koju su $o:ili 9oku4aju zaklju,iti koja $o kojiA je sve 9rila'o$:i $o4lo te iz koji je jezik $avatelj+ Proziva; nekoliko u,enika $a 9o$jele s razre$o; rije, koju su $o:ili te $a na;

&

o:jasne 9rila'o$:e+ PoAvaljuje; u,enike na is9ravni; o$'ovori;a% ako su ne'$je 9o'rije4ili% is9ravlja; iA+ ?E ;inuta@ C+ D"1"NJE UPUT" 0" U8ENJE I DOM"=U 0"D"=U U,eni i;a $ijeli; nastavni listi( ?Prilo' /+@ s o+ ,elni% 9osu7eni a;a+ NjiAov je za$atak% koriste(i se in$ivi$ualni rje,niko; straniA rije,i i u$:eniko;% ;+ 9isanja% razvrstati 9osu7eni e s o:ziro; na jezik ;onolo4ka 'ovorna $avatelj+ O,ekuje; $a (e u,eni i :iti za9anjeni ;eto$a% ;+ :roje; tu7i a u Arvatsko;e jeziku koje raz;i4ljanja% ;+ svako$nevno iz'ovaraju% a ni sa;i to ne zaklju,ivanja% ;+ 9ri;je(uju+ &ovori; $a sa;i istrae koju uo,avanja% ;+ 9osu7eni u naj,e4(e koristi;o i koja je istraivanja% ;+ naj:olje 9rila'o7ena te $a to u nekoliko 9isanja% ;+ ,itanja re,eni a o:razloe te $a (e;o slje$e(i sat i;ati iz:or za Hnaj:olju 9osu7eni uH% ka$a (e;o nau,iti i vrste 9osu7eni a+ Poz$ravlja; u,enike i 9oAvaljuje; iA za ra$ na $ana4nje; satu+ ?- ;inute@

'

P6"N P6O8E

Posu7eni e -# rije,i strano'a 9o$rijetla koje su vi4e ili ;anje 9rila'o7ene jezi,no; sustavu

1(

N"ST"1NI 6ISTI=I
Pri0o# 1* U slje$e(e; tekstu 9o$ rtaj rije,i za koje ;isli4 $a vuku 9orijeklo iz tursko' jezika! 2a$a sa; se 9ro:u$io% jastuk :ijele :oje :io je 9okraj kreveta+ Ta:ane sa;% 9ro;a4iv4i 9a9u,e% 9oloio na Ala$ni 9o$+ O$;aA ;e uAvatila elja za $uAano;+ No znao sa; $a ;e ;u4terije ,ekaju+ 0nao sa; $a se ;ora; 9ouriti u $u(an+ Navukao sa; ,iz;e i 9ojurio otvoriti ka9iju+ I tako sa;% Ao$aju(i sokako;% sa;o raz;i4ljao 4to (u jesti za ru,ak! sar;u% 9o,a'u s 9ek;ezo; ili 9ak :aklavu+ IO,ekivani o$'ovor! 2a$a sa; se 9ro:u$io% jastuk :ijele :oje :io je 9okraj kreveta+ Ta:ane sa;% 9ro;a4iv4i 9a9u,e% 9oloio na Ala$ni 9o$+ O$;aA ;e uAvatila elja za $uAano;+ No znao sa; $a ;e ;u4terije ,ekaju+ 0nao sa; $a se ;ora; 9ouriti u $u(an+ Navukao sa; ,iz;e i 9ojurio otvoriti ka9iju+ I tako sa;% Ao$aju(i sokako;% sa;o raz;i4ljao 4to (u jesti za ru,ak! sar;u% 9o,a'u s 9ek;ezo; ili 9ak :aklavu+J Pri0o# 2* Slje$e(e 9osu7eni e razvrstaj s o:ziro; na na,ine 9rila'o$:e+ I;aj na u;u $a se je$na 9osu7eni a ;oe nalaziti u vi4e stu9a a% tj+ ;orala je 9ro(i kroz nekoliko 9rila'o$:i+ Pri razvrstavanju se 9oslui u$:eniko; na E*+ strani i+ Na$alje% 9osu7eni e razvrstaj s o:ziro; na zna,enje% tj+ je li zna,enje 9osu7eni e ue u Arvatsko;e jeziku% je$nako ili 4ire o$ zna,enja u jeziku $avatelju+ &A 34/ Osvjei znanje straniA jezikaK Uz 9osu7eni u na9i4i rije, iz jezika $avatelja+ Ln9r+ tinej$er Ien'l+ teena'erJM Ra$vrstaj/ kau:oj% fiksirati% :alerina% kritizirati% :oksati% 9un,% 9u4ka% intervju% najlon +RA5IJS)A I PRAVOPIS'A PRILA+O(6A kau:oj Ien'l+ oN:oOJ kau:oj Ien'l+ oN:oOJ :alerina Ien'l+ :allerinaJ :alerina Ien'l+ :allerinaJ intervju Ien'l+ intervieNJ intervju Ien'l+ intervieNJ 9un, Ien'l+ 9un AJ 9un, Ien'l+ 9un AJ 11 :oksati Ien'l+ to :oPJ fiksirati Inje;+ fiPierenJ kritizirati Inje;+ kritisierenJ

5O'OLO)A PRILA+O(6A

+RAMATI)A PRILA+O(6A

9u4ka Inje;+ #Q AseJ kritizirati Inje;+ kritisierenJ 9u4ka Inje;+ #Q AseJ fiksirati Inje;+ fiPierenJ najlon Ien'l+ nOlonJ :oksati Ien'l+ to :oPJ najlon Ien'l+ nOlonJ &'AE'JS)A PRILA+O(6A zna,enje u jeziku $avatelju R zna,enje u jeziku $avatelju S zna,enje u jeziku $avatelju T zna,enje u jeziku 9ri;atelju zna,enje u jeziku 9ri;atelju zna,enje u jeziku 9ri;atelju najlon ?u en'lesko; ozna,ava o$re7eni ;aterijal% $ok ko$ u Arv+ jeziku ozna,ava ;no'e 9lasti,ne 9roizvo$e@ :alerina intervju kau:oj 9un, :oksati fiksirati kritizirati 9u4ka ?u nje;a,ko; #Q Ase ozna,ava i ;etalnu 9osu$i u@

Pri0o# 7* ?Do;a(a za$a(a@ Slje$e(e 9osu7eni e razvrstaj 9re;a jeziku iz koje' s;o 9reuzeli 9osu7eni u! 4a;9on% ;a'net% kolokvij% ;a'istar% tuli9an% ;etar% ,avao% frajer% 9laner% 4trajk% 9laAta% :oja% finale% fil;% $u(an% 4a;9ion% kolesterol% avion ?Pri razvrstavanju ;oe4 se 9osluiti rje,niko; straniA rije,i i u$:eniko;+@ JE&I) (AVATELJ &r,ki jezik 6atinski jezik Turski jezik Talijanski jezik Nje;a,ki jezik Fran uski jezik En'leski jezik
+

POSU%E'I.A ;a'net% kolesterol% ;etar ;a'istar% kolokvij% avion tuli9an% :oja% $u(an ,avao% finale 9laAta% frajer 9laner% 4a;9ion 4a;9on% 4trajk% fil;

12