Tractatus de miraculis Beati Francisci

Incipiunt Miracula beati Francisci

Caput I Quod ortus religionis suae mirabilis fuit.

1 1 In primo narrationis ordine, quo sanctissimi patris nostri Francisci miracula scribenda suscepimus, illud ante omnia solemne miraculum decrevimus adnotare quo mundus admonitus, quo excitatus, quo territus. 2 Hoc siquidem fuit ortus religionis, fecunditas sterilis, partus multimodae gentis. !ogitabat veterem mundum vitiorum scabredine sordescentem, ab apostolicis torpentes vestigiis ordines, nocteque peccatorum in suo cursu medium iter agente, silentium sacris disciplinis impositum, cum, ecce, repente in terram prosiliit "cfr. #ap 1$,1%.1&' novus (omo, subitoque novo exercitu apparente, miratae sunt gentes a signis apostolicae novitatis. % Mox in lucem producitur "cfr. Iob 2$,11' sepulta quondam perfectio )cclesiae primitivae, cuius legebat mundus magnalia, nec videbat exempla. & !ur proinde non dicantur primi novissimi "cfr. Mat 1*, +', cum iam corda patrum in filios et filiorum in patres mirabiliter sint conversa "cfr. Mal %,,- .uc 1,1/'0 , 1n contemnenda duorum 2rdinum tam celebris et famosa legatio, nec alicuius magni de proximo eventuri praesagium0 / 1b apostolorum tempore numquam tam insignis, numquam tam mirabilis monitio mundi. $ Miranda deinde fecunditas sterilis. * #terilis, inquam, et sicca paupercula ista religio, a qua procul abest omnis (umiditas terrenorum. 1+ #terilis sane, quae nec metit, nec in (orrea congregat "cfr. Mat ,,2,', nec praegnantem in via 3omini peram portat "cfr. .uc *, - 1ct 1$,2&'. 11 )t tamen contra spem in spem credidit "cfr. 4om %,1$' sanctus iste, ut (eres esset mundi "cfr. Iob %,1 ', non considerans corpus suum emortuum nec sterilem vulvam #arae "cfr. 4om %,1*', quin divina potentia gentem ex ea gigneret Hebraeorum. 12 5ui non refertis cellariis, non exuberantibus apot(ecis "cfr. .uc 12,2%- Is *,2', non possessionibus gubernatur amplissimis, sed eadem paupertate qua digna redditur caelo, mirabiliter nutritur in mundo. 1 2 infirmum 3ei, fortius (ominibus "cfr. 1!or 1,2&', quod et cruci nostrae gloriam applicat et paupertati copiam subministrat6 1% 7idimus denique vineam istam brevissimo tempore dilatatam, a mari usque ad mare propaginosos palmites extendisse "cfr. 8s /*,12'. 1& 9ndique concurrerunt gentes, profusae sunt turmae et ad mirabilis (uius templi structuram "cfr. Mar 1 ,1' egregiam quasi subito vivi lapides "cfr. 18et 2,&' adunati. 1, :ec modo multiplicatam in filiis brevi tempore cernimus, sed clarificatam, dum

multos iam ex iis quos genuit, mart;rii palmam noverimus assecutos, et pro totius sanctitatis confessione perfecta plures sanctorum catalogo veneremur adscriptos. 1/ #ed iam ad (orum omnium caput, de quo nunc intendimus, sermo vertatur.

Caput II De miraculo stigmatum et modus apparitionis Seraph ei apparentis. 2 1 :ovus (omo Franciscus novo et stupendo miraculo claruit, cum singulari privilegio, retroactis saeculis non concesso, insignitus apparuit, sacris videlicet stigmatibus decoratus, et configuratus in corpore mortis (uius "cfr. 8(ip ,1+- 4om /,2%' corpori !rucifixi. 2 3e quo quidquid (umana lingua dicatur, minus erit a laude condigna. :on est quaerenda ratio, quia mirabile, nec petendum exemplum, quoniam singulare. % Totum viri 3ei studium, tam publicum quem privatum, circa crucem 3omini versabatur- et a primaevo temporis quo !rucifixo coeperat militare, diversa circa eum crucis m;steria praefulserunt. & !um enim in principio suae conversionis vitae (uius illecebris valefacere decrevisset, orantem eum !(ristus de ligno crucis alloquitur, et ab ipsius ore imaginis vox ista dilabitur< , =Francisce>, inquit, =vade, repara domum meam, quae, ut cernis, tota destruitur>. / )x tunc profundo c(aractere impressa fuit cordi eius memoria dominicae passionis, et alta in sese conversione reducta, liquefieri coepit anima eius, ut dilectus locutus est "cfr. !ant &,,'. $ :onne etiam in ipsa se cruce recludens, (abitum poenitentiae sumpsit, crucis imaginem praeferentem0 * 5ui (abitus licet pro eo quod magis esset aemulus paupertatis, magis suo proposito conveniret, plus tamen in eo sanctus crucis m;sterium comprobavit, 1+ quatenus ut mens eius intro 3ominum crucifixum induerat, sic totum corpus eius crucem !(risti "cfr. ?al ,,1%' foris indueret, 11 et in quo signo 3eus potestates a@reas debellarat, in eodem suus exercitus 3eo militaret. 3 1 :onne frater #ilvester de primis fratribus unus, vir consummatae per omnia disciplinae, vidit ex ipsius ore crucem auream prodeuntem, quae brac(iorum extensione universum orbem mirabiliter consignabat0 2 #criptum est "cfr. Mat %,%' et fideli relatione probatum, qualiter frater ille Monaldus, vita, moribus et exercitiis clarus, cum beatus 1ntonius de crucis titulo praedicaret, vidit beatum Franciscum corporeo intuitu crucifixum. :onne< mos erat et primis fillis pia sanctione statutum, ut ubicumque crucis similitudinem cernerent, (onorem ei debitae reverentiae consecrarent0 % Familiare sibi signum T(au, prae caeteris signis, quo solo et missivas c(artulas consignabat et cellarum parietes ubilibet depingebat.

& :am et vir ille 3ei "cfr. 4e 1 ,1' 8acificus, inspector caelestium visionum, magnum signum T(au carneis oculis super frontem beati patris inspexit, quod varie depictum fulgore aureo renitebat. , 5uantum igitur et (umana suadibili ratione et cat(olica acceptione dignum, ut qui sic mirando crucis erat amore praeventus, mirando etiam fieret crucis (onore mirificus6 / 8ropterea ni(il de eo verius quam quod de crucis stigmatibus praedicatur. 4 1 Modus autem apparitionis (ic fuit. 2 3uobus annis antequam spiritum redderet caelo, in eremitorio quod 1lverna dicitur et est in provincia Tusciae, ubi devotae contemplationis secessibus iam iam totus caelesti gloriae "cfr. 2Tim 2,1+' intendebat, vidit in visione "cfr. )A $,2. ' #erap( in cruce positum, sex alas (abentem, supra se extensum, manibus et pedibus cruci affixum. 3uae alae supra caput elevabantur, duae ad volandum extendebantur, duae vero totum velabant corpus "cfr. Is ,,2'. % Haec videns ve(ementer obstupuit, sed quid sibi vellet (aec visio dum advertere nescit, mixtum moerore gaudium cor eius incurrit. & .aetabatur in gratioso aspectu, quo a #erap( conspici se videbat, sed crucis affixio terrebat eumdem. , #ollicita mente revolvit, quid posset (oc oraculum designare, et ad concipiendum aliquem intellectum spiritus eius anxius reddebatur. / 7erum dum extra se circuiens, ab inventione defluit intellectus, protinus in seipso sibi ipsi manifestatur sensus. $ #tatim enim coeperunt in manibus eius et pedibus apparere signa clavorum, quemadmodum paulo ante virum supra se viderat in aere crucifixum. * Manus et pedes eius in ipso medio clavis confixae videbantur, clavorum capitibus in interiore parte manuum "cfr. Ioa 2+,2&' et superiore pedum apparentibus, et eorum acuminibus exsistentibus ex adverso. 1+ )rantque clavorum capita in manibus et pedibus rotunda et nigra, ipsorum vero acumina oblonga et repercussa, quae de ipsa carne surgentia carnem reliquam excedebant. 11 3extrum quoque latus, quasi lancea transfixum, rubra cicatrice obductum erat, quod saepe cum sanguinem emittebat, tunica et femoralia respergebantur sanguine sacro. l2 :am et angelicae puritatis (omo 3ei "cfr. 2Tim ,1/', 4ufinus, eum semel filiali affectu scalperet sanctum patrem, manu illapsa plagam illam sensibiliter contrectavit. 1 1d cuius tactum sanctus 3ei non modicum doluit, et manum a se repellens, ut ei 3ominus parceret "cfr. ?en 1*,1,' acclamavit. 5 1 Tandem eum interiectu duorum annorum felici fine vallem miseriae beata patria commutaret, perlato ad aures (ominum rei (uius eximiae tam stupendo praeconio, factus est concursus populorum multorum laudantium et glorificantium nomen 3omini "cfr. .uc 2,1 .2+- 8s $&,*'. 2 !atervatim tota civitas 1ssisii ruit, et omnis accelerat regio "cfr. Mat $, %- ,&', novum illud sitientes videre spectaculum, quod noviter 3eus posuerat in (oc mundo "cfr. 2!or 1,12'. Miraculi novitas planctum vertebat in iubilum, et corporeum visum in stuporem et

ecstasim rapiebat. % !ernebant beatum corpus !(risti stigmatibus decoratum, in manibus videlicet et pedibus non clavorum puncturas, sed ipsos clavos ex eius carne virtute divina mirifice fabrefactos, immo carni eidem innatos, qui dum a parte qualibet premerentur, protinus quasi nervi continui ad partem oppositam resultabant. & .atus quoque videbant sanguine rubricatum. , 7idimus ista qui ista dicimus, manibus contrectavimus "cfr. 1Ioa 1,1' quod manibus exaramus, lacrimosis oculis delinivimus quod labiis confitemur, tactisque sacrosanctis, quod semel iuravimus "cfr. 8s $$, ,', omni tempore protestamur. / 8lures nobiscum fratres, dum viveret sanctus, id aspexerunt, in morte vero ultra quam quinquaginta cum innumeris saecularibus venerati sunt. $ :ulli sit ambiguitati locus, nulli sempiternae (uius largitio bonitatis dubia videatur6 * 1tque utinam illo amore serap(ico multa membra capiti co(aererent !(risto "cfr. 1!or 12,12- )p( 1,22', quo et in bello simili armatura invenirentur condigna, et in regno ad similem ordinem subve(enda6 1+ 5uis (oc sanae mentis "cfr. Mar &,1&' nisi ad !(risti gloriam diceret pertinere0 11 #ed iam poena inflicta incredulis satisfaciat indevotis et ipsos devotos efficiat certiores.

1 1pud 8otentiam, regni 1puliae civitatem, erat clericus quidam, 4ogerius nomine, vir (onorabilis et maioris ecclesiae canonicus. 2 Hic cum longa foret infirmitate quassatus, die quadam ecclesiam pro sanitate oraturus intravit, in qua erat imago beati Francisci depicta, gloriosa stigmata repraesentans. )t accedens, coram imagine supplex ad orandum tota devotione prosternitur. % 7erum oculos figens in stigmatibus sancti, cogitationes per inania tra(it, et reptim subintrantem dubitationis aculeum rationis studio non repellit. & :am illudente sibi (oste antiquo, dilacerato corde, coepit dicere apud se< =)sset (oc verum, ut tali claruisset iste sanctus miraculo, an suorum pia fuit illusio0 , #imulata>, inquit, =fuit inventio, et fortassis a fratribus inventa deceptio. / #ensum (oc (umanum excederet, et ab omni rationis iudicio procul esset>. $ 2 dementiam (ominis6 Tanto propterea, insipiens, divinum illud venerari debebas (umilius, quanto et a te minus poterat compre(endi. * #cire tuum erat, si ratione vigebas, quoniam facillimum 3eo est novis semper mundum innovare miraculis, semper ad suam gloriam operari in nobis "cfr. 2!or %,12', quae non est in aliis operatus. 1+ 5uid plura0 !ogitanti frivola durum a 3eo vulnus infligitur, ut discat ex iis quae patitur "cfr. Heb &,$' non blasp(emare. 11 #ubito in palma manus sinistrae percutitur, quia sinister erat, sonum audiens quasi cum spiculum prosilit de ballista. 12 Moxque tam vulnere saucius "cfr. 2Mac 1%,%&' quam sonitu stupefactus, c(irot(ecam de manu tra(it, quia c(irot(ecatus erat. 1 !umque nulla fuisset prius in palma percussio, conspexit in medio manus plagam quasi sagittae ictum, ex qua tanta vis procedebat ardoris, ut totus sibi videretur in ardore deficere. 1% Mirabile dictu6 :ullum in c(irot(eca vestigium apparebat, ut latenti plagae cordis latentis poena vulneris responderet.

! 1 !lamat exinde per duos dies et rugit dolore saevissimo stimulatus, et increduli cordis velamen explicat universis. 2 !redere se veraciter in sancto Francisco stigmata sacra fuisse fatetur, et iurat contestans omnis dubitationis abscessisse p(antasmata. 2rat suppliciter sanctum 3ei "cfr. Mar 1,2%' per sacra sibi stigmata subveniri, et multas preces multo impinguat sacrificio lacrimarum. % Mirum certe6 incredulitate proiecta, sanationem mentis sanatio sequitur corporalis. & 2mnis quiescit dolor, frigescit ardor, nullum remanet vestigium percussurae. , Fit (omo (umilis 3eo, devotus sancto, et fratrum 2rdini perpetua familiaritate subiectus. / Huius rei tam solemne miraculum iuramentis firmatum fuit et episcopi loci maxime roboratum. $ 8er omnia mirabilis 3ei benedicta potentia, quae in 8otentia civitate magnifica demonstravit6 " 1 Moris est 4omanarum nobilium matronarum, sive sint viduae sive nuptae, maxime quibus generositatis privilegium divitiae servant et !(ristus suum infundit amorem, in propriis domibus seorsum (abere camerulas aut diversorium aliquod orationibus aptum, in quo aliquam depictam (abent iconam, et illius sancti imaginem quem specialiter venerantur. 2 5uaedam igitur domina, morum claritate ac parentum gloria nobilis, sanctum Franciscum in suum elegerat advocatum. !uius imaginem depictam (abebat in secreto cubiculo, ubi 8atrem in abscondito exorabat "cfr. Iudt $,&- Mat ,,,'. % 3ie quadam cum orationi devota incumberet, atque intentissimis oculis signa sacra perquireret, nec aliquatenus reperiret, cum dolore coepit ve(ementer mirari. & #ed non mirum si in pictura non erat quod pictor omiserat. , 8er plures dies portat illud in corde suo "cfr. .uc 2,&1' et nulli dicit mulier, frequenter imaginem cernens et semper dolens/ et ecce, subito die quadam signa illa mirifica in manibus apparuerunt velut in allis imaginibus poni solent, virtute divina supplente, quod (umana fuerat arte neglectum. # 1 Tremefacta mulier et nimium admirata, confestim ad se filiam vocat, quae matrem sancto proposito sequebatur, et ei quod factum fuerat indicans, diligenter perquirit "cfr. .uc 1&,$', si absque stigmatibus usque nunc imaginem viderit. 2 1ffirmat puella et iurat sic olim sine stigmatibus fuisse, et nunc vere cum stigmatibus apparere. 7erum quia mens (umana semetipsam frequenter impellit ut cadat, et revocat in dubium veritatem, subintrat iterum cor mulieris dubitatio noxia, ne forte sic fuisset imago a principio "cfr. Ioel 2,2' consignata. % 1t 3ei virtus "cfr. 1ct $,1+', ne primum contemnatur miraculum, addit secundum. & !ontinuo namque disparentibus illis signis, nudata privilegiis imago remansit, ut per sequens signum probatio fieret praecedentis.

, 7idi maritatam (anc virtutibus plenam, vidi, fateor, sub saeculari veste animum !(risto 3omino consecratum. 1$ 1 In tantum ab ipso nativitatis exordio sensualibus rudimentis et grossis p(antasmatibus (umana ratio irretitur, ut imaginatione fluctivaga, quidquid credendum est, cogatur quandoque in dubium revocare. 2 8ropter quod non modo sanctorum gesta mirifica difficile credimus, sed plerumque in rebus salutis multos patitur obices ipsa fides. Frater enim quidam 2rdine Minor, officio praedicator, vita solemnis, cui firmiter erat de sanctis stigmatibus persuasum, dum vel consueta sequitur vel extra miratur, incipit de sancti miraculo dubitationis scrupulo titillari. % 7ideres pugnam in suo animo constitutam, defendente ratione veritatis partem, ingerente semper contrarium p(antasia. & 8onit ratio multis adminiculis coadiuta, sic esse ut dicitur, et cum caetera deficerent inductiva, creditae a sancta )cclesia innititur veritati. , !oniurant ex opposito umbrae sensuales adversus miraculum, quod et toti videatur naturae contrarium, et omnibus saeculis inauditum "cfr. Ioa *, 2'. / 5uodam sero fatigatus (ac lucta, cubiculum intrat, debilem secum perferens rationem, rigidam magis proterviam p(antasiae. $ 1pparuit dormienti sanctus Franciscus pedibus lutulentis, (umiliter durus et patienter iratus. * )t =quae sunt> ait, =ista in te conflictationum certamina0 5uae dubitationum sordes0 7ide manus meas "cfr. Ioa 2+,2/' et pedes meos6>. 1+ !umque ille manus videret confixas, lutulentorum pedum stigmata non videbat. 11 =4emove>, inquit, =lutum a pedibus meis et cognosce loca clavorum "cfr. Ioa 2+,2&'6 12 1ppre(endens ille sancti pedes, lutum sibi videtur abstergere, locaque clavorum manibus contrectare "cfr. 1Ioa 1,1'. 1 !ontinuo, ut evigilat frater, lacrimis irrigatur, et priores affectus quodammodo lutulentos publica confessione detergit. 11 1 :e non magnae alicuius fuisse virtutis sacra illa stigmata invictissimi !(risti militis "cfr. 2Tim 2, ', praeter illud specialis praerogativae signaculum et supremi amoris privilegium quod totus mundus admirari non desinit, reputentur, quantum sint illa signa arma potentia 3eo, per unum quod accidit in Hispania, in regno !astellae videlicet, evidentioris potest novitate miraculi compre(endi. 2 3uo siquidem viri erant ab invicem diu inimicissima contentione iurgantes, quorum nulla amaritudini quies, nulla fervidarum iniuriarum esse poterat sempiterna sedatio, nec vel ad (oram concepti doloris remedium quidem, nisi manu alterius alter morte crudelissima moreretur. .oricatus igitur uterque cum pluribus adverso frequentes ponebat insidias, cum non posset scelus in publicum exerceri. % 1ccidit sero quodam, iam profundo exsistente crepusculo, virum quemdam vitae satis (onestae, famaeque laudabilis, transire per viam in qua pro morte alteri inferenda alterius insidiae latitabant. & !umque (ic ad orandum, sicut solitus erat, post (oram completorii ad ecclesiam

fratrum festinus accederet, quoniam beato Francisco tota erat devotione substratus, insurrexerunt filii tenebrarum in filium lucis "cfr. 1T(e &,&', quem fore credebant aemulum illum suum dudum ad internecionem quaesitum. , 5uem ex omni parte letaliter gladiantes, seminecem reliquerunt. / #ed ultimo crudelissimus (ostis in illius gutture gladium profunde infixit, nec valens illum retra(ere, in vulnere dereliquit. 12 1 1ccurritur undique, et usque ad caelum clamoribus datis, innocentis mortem tota deplorat vicinia. 2 )t quia vitalis spiritus "cfr. #ap 1&,11' ad(uc erat in (omine, consilium invaluit medicorum, ne cultellus de gutture tra(eretur. Forte confessionis gratia id agebant, ut posset saltem vel signo aliquo confiteri. % :octe igitur tota usque ad matutinalem (oram ad sanguinem extergendum et vulnera colligenda medici laborantes, propter ictus multiplices et profundos, a cura, cum ni(il proficerent, destiterunt. & #tabant fratres Minores cum medicis circa lectum, nimio dolore completi, amici exitum praestolantes. , )t ecce, campana fratrum pulsavit ad matutinum. / 1udiens uxor illius campanam, gemebunda currit ad lectum< =Mi domine>, inquit, =surge velociter "cfr. 1ct 12,/', vade ad matutinum, quoniam tua campana te vocat6>. $ #tatim qui mori credebatur, ingeminato pectoris murmure, stridula utcumque verba balbutiens nitebatur emittere. * )t manum elevans contra infixum gutturi gladium, innuere alicui ut illum extra(eret, videbatur. 1+ Mirabile certe6 ?ladius a loco subito avolans, videntibus omnibus, usque ad ostium domus, quasi manu iactatus viri robustissimi, prosilivit. 11 )rexit se (omo et perfecta sanitate incolumis, quasi a somno surgeret, mirabilia 3omini enarravit "cfr. 8s 2&,/'. 13 1 Tantus namque stupor corda omnium appre(endit "cfr. .uc &,*- 1ct 1,2%',ut quasi sine mente omnes effecti, quae fiebant p(antastico visu crederent se videre. 2 1d (aec ille qui factus fuerat sanus< =:olite timere "cfr. .uc 2,1+'>, inquit, =nolite credere inane fore quod cernitis6 quoniam sanctus Franciscus, cui semper devotus fui, modo a loco recessit et me integre ab omni plaga curavit. #tigmata illa sua sacratissima meis plagis singulis superposuit, illorum suavitate cuncta vulnera delinivit- illorum contactu, ut cernitis, confracta omnia mirifice solidavit. % 3um enim murmurantis pectoris audiebatis impulsus, tunc caeteris plagis cum omni suavitate sanatis, videbatur pater sanctissimus, dimisso in gutture gladio, velle discedere. & !ui manu debili innuebam, quia non valebam loqui, ut gladium extra(eret, mortis imminentis singulare periculum. , 5uem statim appre(endens, ut omnes vidistis, valida manu proiecit. / #icque ut prius stigmatibus sacris vulneratum guttur demulcens et liniens, ita perfecte sanavit, ut eadem appareat caro et quae fuit incisa et quae semper mansit intacta>. $ 5uis igitur ad ista non stupeat, quis quod de stigmatibus praedicatur aliud quem totum

fuisse divinum confingat0

Caput III % De dominio &uod habuit super creaturis insensibilibus' et primo de igne. 14 1 Tempore infirmitatis oculorum, coacto viro 3ei "cfr. 14e 2,2/' ut mederi sibi pateretur, vocatur ad locum c(irurgicus. 2 7eniens igitur ferreum instrumentum ad cocturas faciendas defert, iubetque igni submitti, donec igniatur et ipsum. 1t beatus pater, corpus iam (orrore concussum confortans, sic alloquitur ignem< =Frater mi, ignis, caeteris rebus aemulandi decoris, virtuosum, pulc(rum et utilem te creavit 1ltissimus "cfr. #ir 1,$.*'. % )sto mi(i in (ac (ora propitius "cfr. ?en ,1+', esto curialis, quia olim te dilexi in 3omino6 & 8recor Magnum 3ominum qui te creavit "cfr. 8s %/,2- 3eut 2,,', ut tuum modo calorem temperet, quo suaviter urentem valeam sustinere>. , 2ratione finita, crucis signo ignem consignat, et deinceps intrepidus perstat. / #umitur in manibus torrens et candidum ferrum, fugiunt fratres (umanitate victilaetus et alacer ferro se subicit sanctus. $ 8rofundatur crepitans ferrum in tenera carne, et ab aure ad supercilium tractim coctura protra(itur. * 5uantum irrogaverit ignis ille dolorem, eius qui melius novit sancti verba testantur. 1+ :am reversis qui fugerant fratribus, subridens dixit pater< =8usillanimes et modici cordis, quare fugistis0 11 In veritate dico vobis "cfr. .uc %,2&', nec ignis ardorem sensi, nec ullum carnis dolorem>. 12 )t conversus ad medicum< =#i non est>, inquit, =caro bene decocta, imprime iterum6>. 1 )xpertus medicus dissimiles casus in simili facto, divinum (oc miraculum extulit, dicens< =3ico vobis, fratres, vidi mirabilia (odie "cfr. .uc &,2,'>. 1% Forte ad innocentiam primam redierat, cui, cum volebat, mansuebantur immitia. 15 1 7olens quandoque beatus Franciscus ad quamdam eremum pergere, ut ibidem liberius contemplationi vacaret, quia debilis erat non modicum, a quodam paupere viro ad equitandum obtinuit asinum. 2 !umque diebus aestivis virum 3ei "cfr. 4e 1 ,1%' sequendo montana conscenderet rusticus asperioris et longioris viae itinere fatigatus "cfr. Ios 2,1,- Ioa %,,', antequam perveniret ad locum, ardore sitis deficit et lassatur. !lamat post sanctum instanter, et ut sui misereatur "cfr. 3eut 1 ,1/' exorat- mori se asserit, nisi alicuius poculi beneficio recreetur. % #anctus 3ei "cfr. .uc %, %', qui afflictis semper erat compatiens, absque mora prosilivit de asino, et fixis in terra genibus, palmas tetendit ad caelum "cfr. 28ar ,,1 ' orare non cessans "cfr. !ol 1,*', donec se intellexit auditum.

& =Festina>, inquit ad rusticum, =et illic aquam vivam invenies, quam tibi (ac (ora misericorditer !(ristus de lapide bibendam produxit>. , #tupenda 3ei dignatio, quae servis suis tam facile se inclinat6 / Bibit rusticus aquam de petra "cfr. Is %$,21- 8s //,1,' orantis virtute, et poculum (ausit de saxo durissimo "cfr. 3eut 2,1 '. $ 1quae decursus "cfr. 8s 1, ' ibidem ante non fuit, nec, ut est diligenter quaesitum, deinceps potuit inveniri. 1 1 ?alianum castrum est populosum et nobile in 7alvensi dioecesi, in quo erat mulier quaedam Maria nomine, quae per difficiles (uius saeculi vias ad 3eum conversa "cfr. 1ct 1%,1%', sancto Francisco omni se subiecerat famulatu. 2 Haec cum in monte quodam omni aquarum ariditate damnato, una dierum accessisset, acera virentia purgatura, oblita secum aquam deferre, fervente nimium aestu, sitis deficere coepit ardoribus. 5uae cum iam operari nil posset, quasi exanimis in (umo iacens, patronum suum sanctum Franciscum coepit animo invocare. % #ic igitur fatigata paululum obdormivit. & )t ecce sanctus Franciscus adveniens eam vocavit ex nomine "cfr. Is %+,2,' =#urge>, inquit, =et bibe aquam, quae tibi divino munere et pluribus ex(ibetur6>. , 2scitavit mulier ad (anc vocem et somno repressa quievit. / 1d(uc semel vocata, gravata nimium (umo relabitur. $ Tertio vero, sancti mandato non modicum confortata surrexit. * )t accipiens filicem quae iuxta se stabat, extraxit eam de terra. !uius radicem cum totam madidam inspexisset, digito et parvulo ligno coepit fodere circumquaque. 1+ #ubito fossa repleta est aqua et parva stillula crevit in fontem "cfr. )st 1+,,'. 11 Bibit mulier et satiata oculos lavit, quibus longa aegritudine obumbratis ni(il clare poterat intueri. 12 Illuminati sunt oculi eius "cfr. 14e 1%,2/', et omni rugosa vetustate abolita, quasi nova sunt luce perfusi. 1 Festinat ad domum mulier et tam stupendum miraculum ad gloriam sancti Francisci denuntiat universis. 1% )xit fama "cfr. Mat *,2,' de miraculo, et usque ad alias regiones replet omnium aures. 1& !urrunt undique multi variis detenti languoribus, et praemissa in confessione animarum salute "cfr. 18et 1,*', ibidem a suis cladibus liberantur. 1, :am caeci recipiunt lumen, claudis redditur gressus, subtiliantur et turgidi, et variis aegritudinibus varia medicamina ex(ibentur. 1/ 8erseverat usque (odie fons ibi perspicuus, et in (onore sancti Francisci ibidem oratorium est constructum. 1! 1 Tempore quo apud eremum #ancti 9rbani aegritudine gravissima laborabat, cum vinum ore languido postularet, ni(il de vino quod sibi daretur respondetur adesse. 2 Iubet sibi aquam afferri, et allatam crucis signaculo benedixit. Mox in alterum usum transiens elementum, saporem proprium exuit, induit peregrinum.

% 7inum efficitur optimum quod fuerat aqua pura, et quod paupertas non potuit, sanctitas propinavit. & 1d eius gustum tanta facilitate convaluit (omo 3ei "cfr. %4e 1,1+', ut mirae sanationis mira illa conversio causa foret et mirae conversionis mira sanatio testis esset. 1" 1 In provincia 4eatina pestis invaluerat valde gravis, quae boves omnes sic crudeliter consumebat, ut bos in ea vix aliquis remaneret. 2 7iro cuidam timenti 3eum "cfr. Iob 1,1' nocte per visionem innotuit, ut ad eremum fratrum festinanter accederet, et loturam manuum vel pedum beati Francisci, qui tunc temporis morabatur ibidem, accipiens omnes de ea boves aspergeret. Mane surgens "cfr. Mar 1,,*' (omo ille, proprii commodi satis anxius, venit ad locum et, ignorante sancto, per fratres alios dictam loturam subripuit, quam super omnes boves iuxta mandatum ad se factum aspersit. % !essavit ab illa (ora, 3ei gratia "cfr. 4om &,1&', pestilens morbus, nec ultra in terra illa praevaluit. 1# 1 8er diversas regiones populorum multorum fervens devotio sancto Francisco panes et res comestibiles ad benedicendum saepius offerebat. 2 5uibus longo tempore divino munere sine corruptione aliqua reservatis, ad eorum gustum corpora morbida sanabantur. :am et probatum est pervalidas tonitruorum et grandinum tempestates (orum virtute repelli. % 4evera nonnullorum experientia protestatur qualiter per c(ordam qua cingebatur ipse et petiolas ab eius vestimentis dissutas, fugabantur morbi, fugiebant febres et diu cupita redibat salus. & !um enim die :ativitatis 3omini de ipso Bet(le(emitico puero praesaepii memoriam celebraret, et universa olim circa puerum Iesum facta colludia m;stice iteraret, inter plura magnalia quae ibidem a 3eo sunt ostensa, fenum de praesaepio illo sublatum, quam multis fuit ad remedium sanitatis, maxime cum difficultate parientibus feminis et contagiosis animalibus universis. , His de creaturis insensibilibus praelibatis, pauca de sensibilium obedientia inferamus.

Caput I( De dominio &uod habuit super sensibilibus creaturis. 2$ 1 :itebantur ipsae creaturae amoris vicem rependere sancto Francisco et gratitudine sua pro meritis respondere. 2 5uodam tempore, cum transitum faceret per vallem #poletanam, prope Bevanium ad quemdam locum applicuit, in quo diversi generis avium maxima multitudo convenerat. 5uas cum sanctus 3ei "cfr. .uc %, %' vidisset, ob praecipuum !reatoris amorem quo omnes creaturas amabat, alacriter cucurrit ad locum, et eas velut rationis participes more solito salutavit.

% !umque aves non surgerent, usque ad eas accessit, et inter eas vadens vel veniens, cum tunica sua capita earum tangebat et corpora. & Interim gaudio et admiratione repletus, ut verbum 3ei audirent sollicite admonuit, dicens< =Fratres mei volucres6 multum debetis laudare !reatorem vestrum et ipsum diligere semper, qui plumis vos induit et pennas tribuit ad volandum. , :am inter creaturas omnes liberas vos fecit, et aeris vobis contulit puritatem. / :on seminatis neque metitis "cfr. .uc 12,2%', et sine vestra sollicitudine vos gubernat> $ 1d (aec aviculae, suo modo plurimum gestientes, coeperunt extendere colla, protendere alas, aperire ora, et in illum attente respicere. * :on sunt motae de loco, donec signo crucis facto, ipsis licentiam et benedictionem dedit. 1+ 4eversus ad fratres, quod olim non praedicaverat avibus, coepit se negligentiae incusare. 11 1b illo ergo die, aves et bestias et etiam insensibiles creaturas ad laudem et !reatoris amorem sollicitus (ortabatur. 21 1 1d quoddam castrum, nomine 1lvianum, semel praedicaturus accessit. 2 !ongregato populo et indicto silentio, propter (irundines nidificantes in eodem loco multumque perstrepentes, penitus audiri non poterat. 1udientibus omnibus, locutus est eis dicens< =#orores meae (irundines, iam tempus est ut "cfr. Tob 12,2+' loquar et ego, quia vos usque modo satis dixistis6 % 1udite verbum 3ei, tenentes silentium, donec sermo 3omini compleatur "cfr. )A ,, 28ar ,,21'>. & 1t illae tanquam rationis capaces subito tacuerunt, nec motae sunt de loco, donec fuit omnis praedicatio consummata. , 2mnes qui viderunt stupore repleti glorificaverunt 3eum "cfr. 1ct ,1+- Mat *,$'. 22 1 In civitate 8armensi sc(olaris quidam (irundinis tam importuna garrulitate infestabatur, ut in loco sibi ad meditandum necessario penitus esse non posset. 2 5ui aliquantulum motus, dicere coepit "cfr. .uc %,21' =Haec (irundo una de illis fuit, quae, ut legitur, sanctum Franciscum praedicare aliquando, donec ei silentium imponeret "cfr. Mat 22, %', non permisit>. )t conversus ad (irundinem ait< =In nomine sancti Francisci praecipio tibi, ut a me te capi permittas>. % 5uae incontinenti in ipsius manibus advolavit. & #tupefactus sc(olaris pristinae libertati eam restituit, et eius garritum de caetero non audivit. 23 1 8er lacum 4eatinum beatus Franciscus ad eremum de ?raecio tendens, in quadam navicula residebat. 2 !ui piscator quidam unam aviculam obtulit fluvialem, ut de ipsa iucundaretur in 3omino. 5uam beatus pater gaudenter suscipiens, apertis manibus, ut libere abiret illam cum

mansuetudine invitavit. % 5uae cum ire nollet, sed velut in nidulo in illius se manibus reclinaret, sanctus, erectis in caelum oculis, diu in oratione permansit. & )t quasi aliunde post longam moram ad se reversus "cfr. 1ct 12,11', dulciter praecepit aviculae, ut absque timore pristinae libertati se redderet. , #uscepta itaque cum benedictione licentia, gestu corporis quoddam praetendens gaudium libere avolavit. 24 1 In eodem lacu alia vice navicula vectus, cum pervenisset ad portum, oblatus est ei piscis magnus et vivus. 2 5uem more suo fraterno nomine vocans, ipsum reposuit iuxta navem. 8iscis vero coram sancto in aqua ludebat, de quo plurimum incundatus !(ristum 3ominum collaudabat. % :on enim piscis discessit a loco, donec mandatum illi esset a sancto. 25 1 !um beatus Franciscus, aspectum et colloquium (ominum more solito fugiens, in quadam eremo commaneret, falco in loco illo nidificans magno se illi amicitiae foedere copulavit. 2 :am semper (oram nocturno tempore, in qua sanctus ad divina obsequia surgere solitus erat, cantu suo praeveniebat et sono. 5uod sancto gratissimum erat, eo quod tanta sollicitudine, quam circa eum gerebat, omnem ab eo desidiae moram excuteret. % !um vero sanctus aliqua infirmitate plus solito gravaretur, parcebat falco, nec tam tempestivas indicebat vigilias. & #iquidem velut instructus a 3eo "cfr. .uc %, %', circa diluculum vocis suae campanam levi tactu pulsabat. , !reatoris praecipuum amatorem non mirum si venerantur reliquae creaturae. 2 1 :obilis quidam de comitatu #enensi beato Francisco infirmanti p(asianum unum transmisit. 2 5ui cum alacriter illum susciperet, non appetitu edendi sed more quo in talibus laetari semper solebat ob !reatoris amorem, dixit ad p(asianum< =.audatus sit !reator noster, frater p(asiane6>. )t ait ad fratres< =Tentemus iam nunc, si frater p(asianus velit nobiscum morari, an ad loca solita et magis sibi congrua pergere>. % )t portans eum quidam frater de sancti mandato, longe illum in vinea posuit. 5ui statim concito gressu ad cellam reversus est patris. & Iterum eum longius poni praecepit- qui pernicitate maxima ad cellae ostium rediit, et quasi vim faciens, sub tunicis fratrum, qui erant in ostio, introivit. , Iussit proinde illum sanctus diligenter nutriri, amplexans illum et dulcibus verbis demulcens. / 7idens (oc medicus quidam, sancto 3ei "cfr. .uc %, %' satis devotus, petiit illum a fratribus, nolens eum comedere, sed illum ob reverentiam sancti nutrire.

$ 5uid plura0 3etulit eum secum ad domum- sed quasi inBuriam passus "cfr. #ir %,*', disiunctus p(asianus a sancto, donec sine eius praesentia fuit, manducare penitus noluit. * 2bstupefactus est medicus, et ad sanctum statim p(asianum reportans, quae acciderant per ordinem cuncta "cfr. )st 1&,*' narravit. 1+ Mox ut in terrra positus, patrem suum p(asianus inspexit, prolecta tristitia, manducare cum gaudio coepit. 2! 1 Iuxta cellulam sancti 3ei "cfr. Mar 1,2%' apud 8ortiunculam, super ficum cicada residens consueta frequenter suavitate canebat. 1d quem quandoque beatus pater manum extendens, ad se benigne eam vocavit dicens< =#oror mea cicada, veni ad me6>. 2 5uae velut rationis compos, statim super manum eius ascendit. )t ait ad eam< =!anta, soror mea cicada, et 3ominum !reatorem tuo iubilo lauda6>. % 5uae sine mora obediens, canere coepit, et tamdiu canere non cessavit, donec vir 3ei "cfr. %4e %,*.1,', eius cantibus suam laudem interserens, ut ad solitum revolaret locum ei mandavit. & In quo per octo dies continue quasi ligata permansit. , #anctus vero cum descendebat de cella, eam semper manibus tangens, cantare iubebat, cuius iussionibus parere semper erat sollicita. / )t ait sanctus ad socios suos< =3emus iam licentiam sorori nostrae cicadae, quae satis (ucusque sua laude laetos nos fecit, ne caro nostra vane pro (uiusmodi glorietur "cfr. 1!or 1,2*- 2!or 12,&'>. $ )t statim ab eo licentiata recessit, nec ultra ibidem apparuit. * !ernentes (aec omnia fratres perplurimum admirati sunt. 2" 1 In vase quodam terreo, vir sanctus in quodam paupere loco morans, bibebat2 in quo post eius discessum apes arte mirabili favorum cellulas fabricant, divinam contemplationem, quem ibi (auserat, mirabiliter indicantes. 2# 1 7ivus et integer apud ?raecium sancto Francisco fuit oblatus lepusculus. 2 5ui liber iterum depositus, cum posset quo vellet effugere, vocante se sancto, in sinum illius propero cursu saltavit. 5uem sanctus benigne suscipiens, et ne se iterum capi permitteret dulciter monens, benedictione data, redire illum iussit ad silvam. 3$ 1 #imile quiddam de quodam cuniculo contigit, quod est valde indomesticum animal, cum in 8erusini lacus insula morabatur vir sanctus. 31 1 Iter faciens aliquando vir 3ei de #enis ad vallem #poletanam, pervenit ad quemdam campum, in quo non parvus grex ovium pascebatur.

2 5uas cum benigne, ut erat solitus, salutasset, cucurrerunt omnes ad eum, levantes capita "cfr. .uc 21,2$' sua et magnis balatibus salutationis rependentes applausum. 7icarius eius attentiore considerationis oculo quod oves fecerant adnotavit, et cum aliis sociis tardiore vestigio sequens, dixit ad reliquos< =:um vidistis quid oves fecerunt sancto patri0 % 4evera>, inquit, =magnus est iste "cfr. Iob 1,1', quem bruta venerantur ut patrem, ratione carentia !reatoris sui recognoscunt amicum>. 32 1 1laudae, aves amicae meridianae lucis et crepusculorum tenebras (orrescentes, eo sero quo sanctus Franciscus de mundo transivit ad !(ristum, cum iam esset noctis secuturae crepusculum, venerunt super tectum domus 2 et diu cum magno rotantes strepitu, an gaudium an tristitiam suo modo cantando monstraverint, ignoramus. Flebilis iubilus et iubilans fletus resonabat ab eis, sive quod filiorum plangerent orbitatem, sive quod patrem innuerent aeternae gloriae "cfr. #ir 1,1+' propinquantem. % !ustodes civitatis, qui sollicitis vigiliis custodiebant locum, pleni stupore ad admirationem caeteros invitarunt.

Caput ( Qualiter desideriis sancti )rancisci praesto fuit semper di*ina clementia. 33 1 :on solum creatura viro isti serviebat ad nutum, sed !reatoris ubique providentia condescendebat ad placitum. 2 8raeoccupabat eius vota paterna illa clementia, et velut in se iactato praeventu sollicitudinis occurrebat. #imul erant rerum defectus et suppletio, simul desiderium et proventus. % #exto suae conversionis anno, desiderio mart;rii flagrans, ad partes #;riae voluit transfretare. & 5ui cum navem quamdam, ut illuc tenderet, intravisset, ventis contrariis flantibus, in partibus #clavoniae cum caeteris navigantibus se invenit. , 7idens autem. a tanto desiderio se fraudatum, facto modico temporis intervallo, nautas quosdam 1nconam tendentes, ut eum secum transve(erent, exoravit. / 7erum (oc agere pertinacius recusantibus propter defectum expensarum, sanctus 3ei, confidens plurimum de 3omini bonitate, navem latenter cum socio introivit. $ 1dfuit subito divina providentia quidam a nemine cognitus, secum necessaria victus ferens. * 5ui quemdam 3eum timentem "cfr. Iob 1,1.$' de navi ad se vocavit, et ait ad eum< =Tolle tecum (aec omnia et pauperibus (is in navi latitantibus, necessitatis tempore "cfr. #ir $,12' fideliter ex(ibebis>. 1+ #icque factum est, ut cum tempestate nimia exorta, per muitos dies laborantes in remigando "cfr. Mar ,,%$' cibaria omnia consumpsissent, sola pauperis Francisci cibaria superessent. 11 5uae in tantum divina gratia et virtute multiplicata sunt ut, cum ad(uc plurium

dierum forent navigationis itinera, ex sui copia usque ad portum 1nconae omnium necessitatibus subvenirent. 12 7identes itaque se nautae per servum 3ei Franciscum maris pericula evasisse, et per eum accepisse quod ei negaverant, gratias egerunt omnipotenti 3eo "cfr. #ir &+,1*', qui semper in servis suis mirabilem et amabilem se ostendit. 34 1 3e Hispania regrediens sanctus Franciscus, cum non potuisset iuxta votum Marroc(ium proficisci, aegritudinem incurrit gravissimam. 2 :am egestate cum languore afflictus et (ospitio (ospitis rusticitate pulsus, per triduum loquelam amisit. 7iribus tandem utcumque resumptis, per viam gradiens fratri Bernardo dixit se, si (aberet, de una avicula comesturum. % )t ecce, per campum quidam eques accurrit, avem portans peroptimam- qui beato Francisco dixit< =#erve 3ei, suscipe diligenter quod tibi clementia divina transmittit6>. & #uscepit cum gaudio "cfr. Tob /,1' munus, et !(ristum sui (abere curam intelligens, ipsum per omnia benedixit "cfr. Tob 1 ,1- 1T(e &,2 '. 35 1 !um in palatio episcopi 4eatini iaceret infirmus, tunicula vetusta contectus pauperum pater "cfr. Iob 2*,1,', dixit semel uni de sociis, quem suum constituerat guardianum< =7ellem, frater, si posses, ut pannum mi(i pro una tunica invenires> 2 4evolvit in mente sua frater (aec audiens, quomodo pannum tam necessarium tamque (umiliter postulatum acquirat. In crastino "cfr. Iac %,1 .1%' autem, summo diluculo, procedit ad portam, iturus in villam pro panno< et ecce (omo quidam "cfr. .uc 22,1+' iuxta ostium, volens loqui illi. % 5ui dixit ad fratrem< =1more 3omini, frater, accipe a me pannum pro sex tunicis, et una quidem tibi retenta, reliquas pro anima mea distribue, sicut placet>. & )x(ilaratus frater redit ad beatum Franciscum, et caelitus factam oblationem denuntiat. , !ui pater< =1ccipe tunicas, quia in (oc missus est, ut meae necessitati taliter subveniret. / ?ratias>, inquit, =illi qui solum de nobis videtur esse sollicitus "cfr. 14e *,&- 8s *,1$'>. 3 1 !ommorantem beatum virum in eremitorio quodam medicus pro cura oculorum quotidie visitabat. 2 5uodam vero die dixit sanctus ad suos< =Invitate medicum et date illi optime manducare>. 4espondit ei guardianus< =8ater, cum rubore "cfr. .uc 1%,*' dicimus, verecundamur ipsum invitare, tantum nunc pauperes sumus>. % 4espondit sanctus dicens "cfr. Ioa 1,2,'< =Modicae fidei, quid vultis ut iterum dicam "cfr. Mat 1%, 1- 2+, 2'0>. & Medicus, qui adstabat dixit "cfr. Mar 1%,/+'< =)t ego, fratres carissimi, penuriam vestram delicias reputabo>

, Festinant fratres, et omnem cellarii copiam mensae imponunt, panis scilicet modicum "cfr. 28ar 1$,2,', vinique non multum, et ut lautius ederent, parum leguminis coquina transmittit. / Interim mensa 3omini "cfr. Mal 1,/' servorum mensae compatitur- pulsatur ostium "cfr. .uc 1 ,2&', accurrit frater, et ecce mulier quaedam canistrum offert plenum pulc(ro pane, piscibus et pastillis gammarorum refertum, melle et uvis desuper cumulatum. $ )xsultat pauperum mensa (is visis, et vilibus in crastinum reservatis, pretiosa (odie sumuntur in cibum. * Medicus vero suspirando locutus est dicens "cfr. Mat 1%,2/'< =:ec vos, fratres, sicut debetis, nec nos saeculares (uius cognoscimus sanctitatem>. 1+ #atiati denique fuissent, nisi plus eos miraculum quem ferculum satiasset. 11 #ic paternus ille oculus nequaquam despicit "cfr. 8rov +,1/' suos, quin potius maiore defectu mendicos maiore providentia nutrit.

Caput (I De domina Iacoba de Septem Soliis. 3! 1 Iacoba de #eptem #oliis, claritate et sanctitate pari in urbe 4omana, privilegium amoris praecipui meruerat apud sanctum. 2 :on mi(i ad (uius laudem repetendum genus illustre, familiae dignitas, amplae divitiae, non denique mira virtutum eius perfectio, longaeva continentia vidualis. !um itaque sanctus infirmitate illa decumberet, quae, omni languore concluso, felicem cursum exitu beatissimo consummavit "cfr. 2Tim %,/', paucis ante mortem diebus, voluit mittere pro domina Iacoba 4omam, ut si eum quem tam ardenter dilexerat exsulem, iam ad patriam redeuntem cernere vellet, festina sollicitudine properaret. % #cribitur littera, quaeritur nuntius pernicitate vigens, et inventus ad iter succingitur. & !onfestim ad portam sonus auditur equorum, militum strepitus, celebritas comitivae. , 8rocedens unus sociorum ad ostium, ille qui nuntium instruebat, quem absentem quaerebat, praesentem invenit. / Totus in admiratione factus, citissime currit ad sanctum, et non se capiens prae gaudio "cfr. .uc 2%,%1', dixit< =Bona tibi, pater, nova denuntio>. $ !ui protinus sanctus anticipa festinatione respondens< =Benedictus>, inquit, =3eus "cfr. 8s ,&,2+', qui dominam Iacobam fratrem nostrum direxit ad nos6 * 1perite>, ait, =portas, et intrantem eam conducite, quia non est pro fratre Iacoba decretum de mulieribus observandum6>. 3" 1 Fit inter nobiles (ospites exsultatio magna, et inter blanditias spiritus profusio lacrimarum. 2 )t ut nil desit miraculo, invenitur mulier sancta portasse quidquid ad patris portandum exsequias facta prius littera continebat. :am cinerei coloris pannum, quo recedentis corpusculum tegeretur, cereos quoque plurimos, sindonem pro facie, pulvillum pro capite, et ferculum quoddam quod sanctus appetierat detulit, et omnia quae viri (uius optaverat spiritus, suggesserat 3eus. % 8rosequar certae (uius peregrinationis eventum, ne sine consolatione dimittam

nobilem peregrinam. & )xspectat gentium multitudo, praesertim urbis populosa devotio, in brevi futurum sancti de morte natalem. , #ed romanae devotionis adventu sanctus fortior factus, plusculum auspicatur fore victurus. / 9nde et domina illa licentiare decrevit reliquam comitivam, sola ipsa cum filiis et paucis scutiferis remansura. $ !ui sanctus< =:oli>, inquit, =sed ego sabbato recedam, tu die dominica cum omnibus remeabis>. * #icque factum est< (ora condicta triump(antem introivit )cclesiam, qui in militanti fortiter militarat. 1+ Transeo populorum concursus, iubilantium voces, campanarum solemnia, profluvia lacrimarum- transeo filiorum fletus, carorum singultus, suspiria sociorum. 11 1d illud veniam quod peregrinam, patris solatio destitutam, valeat consolari. 3# 1 #eorsum igitur illa, tota madida lacrimis, clanculo ducitur, et proiecto inter brac(ia amici corpore< =Haeccine>, ait vicarius, =quem dilexisti vivum, teneas et defunctum6>. 2 !alidioribus illa super corpus lacrimis irrigata, flebiles voces et singultus ingeminat, et languidos iterans amplexus et oscula, solvit velamen ut videat revelatum. 5uid plura0 !ontemplatur pretiosum illud vas, in quo et t(esaurus "cfr. 8rov 2+,1&1 ,%%' latuerat pretiosus, quinque margaritis ornatum. % !ernit illas quas sola 2mnipotentis manus toto orbe mirandas fecerat caelaturas, atque insuetis plena laetitiis in amico mortuo reviviscit. & Illico non dissimulandum consulit, nec aliquatenus obtegendum inauditum miraculum, sed provido nimis consilio cunctis oculo ad oculum demonstrandum. , !ertatim proinde omnes ad spectaculum currunt, quodque non fecerat 3eus taliter omni nationi "cfr. 8s 1%/,2+' in veritate comperiunt, in stupore mirantur. / #uspendo stilum, nolens balbutire quod explicare non possem. $ Io(annes Frigia 8ennates tunc puer, postea 4omanorum proconsul et sacri palatii comes, quod illo tempore cum matre suis oculis vidit et manibus attrectavit "cfr. Iob 1 ,1- ?en 2/,12- 1Ioa 1,1' libere (oc ipsum iurat, dubiis omnibus confitetur. * 4edeat iam peregrina in patriam, praerogativa gratiae consolata, et nos post sancti mortem ad alia transeamus.

Caput (II De mortuis suscitatis per merita beati )rancisci. 4$ 1 Mortuos aggredior confessoris !(risti meritis suscitatos, attentos quaerens audientes pariter et legentes. 2 2mittam in eorum recitatione circumstantias multas, aemulus brevitatis, et solemnitatibus admirantium tacitis, res solum mirabiles adnotabo. In castro Montis Marani prope Beneventum, mulier quaedam stirpe nobilis, virtute nobilior, sancto Francisco peculiari devotione in(aeserat, et digno serviebat reverentiae famulatu.

% Infirmitate gravata et tandem ad extremum perducta, viam universae carnis intravit "cfr. Ios 2 ,1%'. & Mortua circa solis occasum, differtur in crastinum sepultura, ut carorum numerosa societas conveniret. , !onveniunt clerici nocte ad exsequias et vigilias cum psalteriis decantandas, circumstat utriusque sexus orantium multitudo "cfr. 28ar 1,1$'. / )t ecce subito, cunctis cernentibus, erigit se mulier super lectum, et unum de adstantibus sacerdotem et patrinum suum vocat, dicens< =7olo confiteri, pater, audi peccatum meum6 $ )go enim mortua sum, et duro eram carceri mancipanda, quoniam peccatum, quod tibi pandam, necdum ipsa confessa fueram. * #ed orante>, inquit, =pro me sancto Francisco, cui devotissima semper fui, redire ad corpus nunc indultum est mi(i, ut, illo revelato peccato, veniam merear "cfr. ?en %,1 '. 1+ )t ecce vobis videntibus, postquam illud tibi detexero, ad promissam requiem properabo>. 11 Trementer ergo sacerdoti trementi confessa, absolutione recepta, quiete se in lecto collegit et in 3omino feliciter obdormivit "cfr. 1ct /,,+'. 12 5uis igitur dignis laudibus !(risti pietatem extollat0 1 5uis confessionis virtutem et sancti merita dignis praeconiis valeat praedicare0 41 1 9t confessionis admirabile 3ei donum, totis ab omnibus amplexandum visceribus ostendatur, et quia, quod singularis meriti sanctus iste semper fuerit apud !(ristum dignissime praedicetur, referendum certe, quoniam dum in mundo viveret, et mire patuit, et post mortem !(ristus suus de ipso clarius demonstravit. 2 !um enim beatus pater Franciscus praedicaturus semel accederet ad !e1anum, miles quidam supplici eum devotione, omni cum instantia, secum ad prandium invitavit. 5ui multum renitens et renuens, coactione tandem vincitur importuna. % 7enit igitur (ora prandii et mensa splendide praeparatur. & )xsultat devotus (ospes et universa familia pauperum (ospitum iucundatur ingressu. , #tabat beatus Franciscus oculos levans ad caelum "cfr. 3an %, 1', et invitantem se (ospitem clanculo vocat. / = )cce =, inquit, =frater (ospes, tuis victus precibus, ut manducarem domum tuam intravi "cfr. .uc /,1%'. $ Meis cito monitis acquiesce, quoniam tu non (ic sed alibi manducabis6 * !onfitere peccata "cfr. 1Ioa 1,*' tua omni devotione contritus, nec in te remaneat quidquam quod vera confessione non pandas. 1+ 4eddet tibi 3ominus (odie vicem "cfr. Is &*,1$' quoniam tanta devotione suos pauperes suscepisti>. 11 1cquievit extemplo vir ille sermonibus "cfr. 1Tim ,, ' sanctis, et vocato sancti Francisci socio, qui sacerdos erat, universa ei peccata vera confessione detexit. 12 3isposuit domui suae "cfr. Is $,1', et verbum sancti complendum indubius exspectabat. 1 Intraverunt tandem ad mensam, et omnibus incipientibus manducare, post crucis signum pectori iam impressum, manum et ipse tremebundus extendit ad panem. 1% #ed antequam ad se manum extentam retra(eret, inclinato capite, spiritum "cfr. Ioa 1*, +' ex(alavit.

1& 2 quam amanda confessio peccatorum6 1, )cce, ut confiteri possit, mortuus suscitatur, et ne vivus perire valeat in aeternum "cfr. Ioa 1+,2$' confessionis beneficio liberatur. 42 1 !uiusdam urbis 4omae notarii puerulus vix septennis, matrem euntem ad ecclesiam #ancti Marci causa praedicationis puerili more sequi desiderans, dum a matre repellitur et pro repulsa spiritu anxiatur, per fenestram palatii, nescio quo diabolico instinctu, obruitur, et ultima quassatione collisus, communem omnibus mortis transitum experitur. 2 Mater quae nondum longe discesserat, ad sonitum corruentis praecipitium pignoris suspicata, dum celeri cursu domum revertitur, filium exanimem contemplatur. 8rotinus sibi ipsi ultrices inicit manus, vicinia properat ad lamentum, medici vocantur ad mortuum. #ed numquid mortuum suscitabunt "cfr. 1ct 2,,$' % !esserat tempus prognosticis et diaetis, et de foro 3ei factus iudicari a medicis poterat, iuvari non poterat. & !alore igitur et vita, sensu, motu et virtute privatus, mortuus a medicis indicatur. , Frater 4ao de ordine Minorum in omni 4oma notissimus praedicator, illuc se ad praedicandum conferens, propinquavit ad puerum, et fide plenus ait ad patrem< / =!redisne sanctum 3ei Franciscum posse filium tuum a mortuis suscitare "cfr. 1ct 1/, 1' propter amorem quem semper (abuit in Filium 3ei, 3ominum Iesum !(ristum "cfr. 1ct $, /- 11,1/'0>. $ 4espondit pater< =!redo firmiter et confiteor. )ro servus eius perpetuus et locum sanctum eius solemniter visitabo>. * 8rostravit se frater ille cum socio in oratione, ac omnes ad orandum commonuit. 1+ 5uo facto, coepit puer aliquantulum oscitare, levare brac(ia et sese erigere. 11 1ccurrit mater et filium amplexatur, pater non se capit prae gaudio "cfr. .uc 2%,%1', et omnis populus admiratione repletus altissima voce !(ristum magnificat et sanctum eius. 12 #tatim coram omnibus ambulavit puer et optime vitae redditus est. 43 1 !um fratres de :uceria peterent quoddam plaustrum a quodam viro 8etro nomine, quo aliquantulum indigebant, stulte respondit eis dicens< =)go potius excoriarem duos ex vobis cum sancto Francisco, quam accommodarem vobis plaustrum>. 2 8oenituit statim (ominem verbum tantae blasp(emiae protulisse, et percutiens os suum, misericordiam precabatur. Timebat enim ne ultio sequeretur, sicut et fuit protinus subsecuta. % :octe vidit in somnis "cfr. ?en 2$,12' domum suam plenam viris et mulieribus, c(oreas cum magna iubilatione ducentibus. & Infirmatus est statim filius eius, nomine ?ap(arus, et pauco spatio lapso, spiritum ex(alavit. , 7ersae sunt c(oreae, quas viderat, in funereos luctus, et iubilatio in lamentum. / 4ecordatus est blasp(emiae quem in sancto Francisco spiraverat, et poena docuit quam gravis fuerit culpa. $ 7olutabatur per (umum, et sanctum Franciscum invocare penitus non cessabat et dicebat< =)go sum qui peccavi "cfr. 24e 2%,1/', me flagellare debuisti. * 4edde, sancte, iam poenitenti, quem abstulisti impie blasp(emanti6

1+ Tibi me reddo, tuis me obsequiis semper expono. 11 :am et primogenita cuncta semper offeram tibi>. 12 Mira res6 1d (aec verba surrexit puer et planctum pro(ibens, causam retulit suae mortis. 1 =!um mortuus essem>, inquit, =venit beatus Franciscus, et duxit me per viam obscuram et longam valde. 1% 3einde posuit me in quodam viridario tam amoeno, tam delectabili, quod totus mundus ei comparari non posses. 1& 4eduxit me postea per eamdem viam et dixit mi(i< C4evertere ad patrem tuum et matrem suam- nolo enim te (ic amplius detinereD. 1, )t ecce, sicut ei placuit, sum reversus>. 44 1 In civitate !apuae, dum puer quidam circa ripam 7ulturni fluminis cum pluribus iocaretur incautus, de ipsa ora fluminis cecidit in profundum. 2 5uem fluminis impetus "cfr. 8s %&,&' celeriter vorans, sub sabulo mortuum sepelivit. 8roclamantibus pueris qui cum eo alluserant circa flumen, viri multi et mulieres ad locum velociter accesserunt, et de casu pueri edocti, flebiliter proclamabant< =#ancte Francisce, redde puerum patri et avo, servitiis desudantibus tuis6>. % 4evera pater et avus pueri in quadam ecclesia in (onore beati Francisci constructa pro posse suo deservierant. & !umque universus populus suppliciter et devote merita beati Francisci invocaret, natator quidam procul adstans, clamoribus auditis, accessit. , )t comperto post longam (oram puerum in flumine cecidisse, invocato !(risti nomine "cfr. 1ct 22,1,' et beati Francisci meritis, depositis vestibus, se nudum iactavit in flumen. / 5ui cum locum ubi puer ceciderat penitus ignoraret, ripas et fundum fluminis (uc et illuc coepit sollicite perscrutari. $ Tandem voluntate divina locum invenit, in quo limus in modum sepulcri pueri cadaver obtexerat. * 5uem effodiens et extra reportans, dolens defunctum inspexit. 1+ #ane, licet populus qui adstabat videret mortuum iuvenem, flens et eiulans ni(ilominus proclamabat< =#ancte Francisce, redde puerum patri suo6> 11 Hoc ipsum et Iudaei qui convenerant, provocati naturali pietate, dicebant< =#ancte Francisce, redde puerum patri suo6>12 Beatus Franciscus, sicut ex effectu apparuit, devotione populi et precibus provocatus, puerum mortuum continuo suscitavit. 1 5ui cum, omnibus laetantibus pariter et mirantibus, surrexisset, portari se ad ecclesiam beati Francisci suppliciter postulavit, cuius se iuraverat gratia suscitatum. 45 1 In civitate #uessa, in vico qui =1d columnas> dicitur, animarum perditor et corporum interfector diabolus quamdam domum diruit et subvertit. 2 :am cum multos pueros, qui circa eamdem domum puerilibus lusibus alludebant, perimere niteretur, unum tantum absorbuit iuvenem, quem ruens domus subito interfecit. 7iri et mulieres, ruentis domus sonitu excitati, undique cucurrerunt, et elevantes (inc inde ligna, miserae matri mortuum filium reddiderunt.

% 5uae faciem crinesque dilanians, amarissimis repleta singultibus, lacrimarum rivulos educens, sicut poterat acclamabat< =#ancte Francisce, sancte Francisce, redde mi(i filium meum6>. & :on solum autem ista, sed et omnes qui aderant, tam viri quam mulieres, amare flebant, dicentes< =#ancte Francisce, redde filium miserae matri6>. , Mater post (oram a tam gravi dolore respirans, in se reversa, tale votum emisit< =2 sancte Francisce, redde mi(i miserrimae meum dilectum filium, et ego cingam altare tuum filo argenteo, novaque sindone illud operiam, et candelis totam tuam ecclesiam circumcingam6>. / #icque ponentes cadaver in lecto, cum nox esset, ad sepeliendum eum diem crastinum exspectabant. $ !irca vero mediam noctem coepit iuvenis oscitare, et calescentibus membris, antequam illucesceret dies, totus revixit et in laudis verba prorupit. * 8opulus universus et clerus, sanum eum et incolumem intuentes, beato Francisco gratias persolverunt. 4 1 In castro 8omarico, in montanis 1puliae posito, patri et matri unica erat filia, in tenera aetate tenere praedilecta. 2 )t quoniam successionem non sperabant aliam affuturam, illa totius amoris materia, illa omnis causa sollicitudinis erat eis. Infirmata namque ad mortem, puellae pater et mater se mortuos reputabant. % 3iebus igitur et noctibus, sollicitis nimis vigiliis circa puellae custodiam insistentes, mane quodam illam mortuam invenerunt. & Forte subreptione somni vel vigiliarum labore aliqua negligentia intervenit. , 2rbata sic mater dulci prole, speque prolis amissa, videtur et ipsa mori. / !onveniunt parentes et convicini ad flebile nimis funus, et tumulare properant exanime corpus. $ Iacet mater infelix ineffabilibus completa doloribus, et absorpta suprema tristitia de iis quae fiunt ni(il advertit. * Interim sanctus Franciscus, uno tantum socio comitatus, visitat desolatam, et placitis affatur colloquiis. 1+ =:oli flere>, inquit, =nam lucernae tuae penitus iam exstinctae "cfr. .uc /,1 - 24e 21,1/' lumen, ecce, restituam6 11 #urgit extemplo mulier, et quae sibi dixerat sanctus Franciscus omnibus manifestans, non permisit exstinctum corpus alibi deportari. 12 )t conversa mater ad filiam, invocans sancti nomen, eam vivam et incolumem allevavit. 1 #tuporem qui videntium corda replevit et parentum gaudium inexpertum alteri relinquimus exprimendum. 4! 1 In #icilia quidam iuvenis ?erlandinus nomine, de 4agusia oriundus, vindemiarum tempore ad vineas cum parentibus exiit. 2 5ui cum in vase vinario, ut utres compleret, sub torculari se immitteret, repente praegrandes lapides, motis in se lignorum struibus, cum quibus uvarum vinacia premebantur, caput eius funebri percussione quassarunt.

Festinat pater ad filium et desperans obrutum non adiuvat, sed eum sub onere, sicut corruit sic relinquit. % 1ccurrunt expeditius vinitores, magni clamoris vocem lugubrem audientes, et patrem miserum miserantes, filium extra(unt a ruina. & )t ponentes seorsum, exanime corpus involvunt, ac de sui (umatione solliciti solum exsistunt. , 8ater vero ipsius Iesu pedibus obnixe provolvitur, ut filium suum unicum per sancti Francisci merita, cuius tunc dies celebris imminebat, sibi reddere dignaretur. / Ingeminat preces, vovet officia pietatis, et sancti viri ossa se promittit celerrime visitare. $ Interea sero mater occurrit, rabida nimis mortuum ruit in filium, et lugens ipsa caeteros movet ad luctum. * !ontinuo puer exsurgens plangentes obiurgat, et sancti Francisci suffragiis vitae se redditum allaetatur. 1+ 8orro qui confluxerant (omines, voces laudum efferunt in excelsis, qui per sanctum suum a fune funeris mortuum liberavit. 4" 1 5uemdam alium mortuum in 1lamannia suscitavit, de quo dominus papa ?regorius, tempore translationis beati Francisci, fratres omnes qui ad translationem et capitulum convenerant, per apostolicas litteras certos reddidit et gaudentes. 2 Miraculi (uius seriem quia ignoravi non scripsi, credens papale testimonium omnis assertionis excellere instrumentum. #ed iam ad reliquos transeamus, quos ab ipsa fauce mortis eduxit.

Caput (III De fis &uos a fauce mortis ad *itam redu+it. 4# 1 4omae civis quidam nobilis, 4odulfus nomine, turrini (abebat non modicae altitudinis et in turri ex more custodem. 2 :octe quadam in summitate turris custos profunde dormiens, cum iaceret super struem lignorum in ipsa muri crepidine positorum, soluta mox troc(lea, sive fracta deorsum, cum ipsis lignis alto praecipitio fulguratus, in tectum palatii corruit, et de ipso palatio super terram. ?ravi sono tota familia excitatur, et inimicitias suspicatus, miles surgit, armatus progreditur. % )ductum ensem super (ominem prostratum vibrat, volens percutere dormientem, quem non recognoscebat custodem. & 1t uxor militis pavens, ne forte frater suus esset, cum quo vir eius inimicabatur ad mortem, pro(ibuit ne feriret, super prostratum se prosternens et pia tutela defendens. , Mirabilis soporis absorptio6 :umquam ad casum iteratae ruinae, numquam ad clamosum strepitum evigilat dormiens. / 8ulsatus tandem sollicita manu vigil efficitur, et quasi dulci quiete privatus, dixit ad dominum suum< =5uae vobis causa, ut me nunc exturbetis a somno0 $ :umquam tam suaviter iacui, nam inter brac(ia beati Francisci dulcissime

dormiebam>. * !um vero de casu proprio edoceretur, ab aliis, et in imo se videret qui in alto iacuerat, stupet esse factum quod fieri non perceperat. 1+ Mox coram omnibus poenitentiam se facturum promittit, et a domino suo recepta licentia, peregrinationis iter arripuit. 11 3omina vero pulc(rum sacerdotale vestimentum fratribus in castro suo morantibus extra 9rbem transmittit, ob sancti reverentiam et (onorem. 12 Magnum (ospitalitatis meritum #cripturae praedicant, exempla confirmant. 1 4eceperat enim (ospitio praedictus dominus illa nocte fratres Minores duos, ob reverentiam sancti Francisci, qui etiam cum reliquis ad casum praedicti famuli cucurrerunt.

5$ 1 In castro 8op(is, quod in !ampania positum est, sacerdos quidam, T(omas nomine, ad reparandum molendinum ecclesiae suae accessit cum pluribus. 2 #ub molendino autem gurges erat profundus, et canalis prominens copioso meabatur influxu. !um igitur sacerdos incautus deambulat secus extrema canalis, subito casu decidit in canalem, moxque impetu celeri cavilloso ligno intruditur, cuius impulsu volvitur molendinum. % !onsertus iacebat in ligno, non valens aliquatenus se movere. & #uper os eius, quia supinus erat, aquarum impetus influebat, quo et auditus miserabiliter obtundebatur et visus. , !or tantum ei, non lingua remanserat, quo sanctum Franciscum flebiliter invocabat. / 8er magnum spatium sic illo iacente ac recurrentibus sociis de vita eius iam penitus desperatis< =7iolenter>, inquit molendinarius, =revolvamus in contrarium molendinum, ut sic a se cadaver excutiat>. $ 2bnitentes igitur contrario molam revolvunt et eiectum in aquam inspiciunt palpitantem. * 3um sic semivivus ad(uc per gurgitem volutatur sacerdos, adest quidam frater Minor, alba indutus tunica et fune succinctus, magnaque cum suavitate per brac(ium arreptum extra flumen educit, dicens< =)go sum Franciscus, quem invocasti>. 1+ Ille vero sic liberatus nimis obstupuit, et coepit (uc atque illuc currere dicens< =Frater, frater6>. 11 )t ad circumstantes< =9bi est ille0 5ua via discessit0> 127iri autem illi tremefacti ceciderunt proni in terram, glorificantes 3eum "cfr. :um 1%,&- .uc 2,2+' et sanctum eius. 51 1 In provincia !apitanatae, pueri quidam de burgo !elani ad (erbas metendas exierant sociatim. 2 )rat in campestribus illis vetus puteus, (erbis in summo ore virentibus obumbratus, qui aquarum altitudinem per passus quatuor continebat. #emotim igitur discurrentibus pueris, unus ex improviso decurrit in puteum. % 7erum dum terrestre naufragium patitur, caeleste suffragium deprecatur. =#ancte

Francisce>, inquit dum labitur, =adiuva me6>. & !aeteri (uc et illuc se vertentes, dum puer alius non comparet "cfr. 4e 1$,%&- ?en /, +', clamore, circuitu et lacrimis requirebant. , Tandem ad os putei venientes, (erbarum vestigio se tunc erigentium cognoscunt intro puerum fore lapsum. / Festinant gementes ad burgum, assumunt (ominum turbam, redeunt ad omnium iudicio desperatum. $ 3emittitur unus per funem in puteum, et ecce puerum respicit aquarum superficie residentem, ni(il passum penitus laesionis. * )xtractus vero de puteo puer, dixit omnibus qui convenerant< =5uando subito cecidi, beati Francisci patrocinium invocavi, qui corruenti mi(i statim praesentialiter adfuit, et manum porrigens leniter appre(endit, nec umquam deseruit, donec una vobiscum de puteo me eduxit>. 52 1 !essatum erat a cura cuiusdam puellae de 1ncona, letali aegritudine fatigatae, iam iamque ad eius transitum quaeque funerea parabantur. 2 1dest ei beatus Franciscus iam in ultimo spiritu constitutae, dicens ei< =!onfide, filia "cfr. Mat *,22', quia mei gratia es penitus liberata. )t (anc quem tibi restituo sanitatem nemini dixeris "cfr. Mat $,%' usque sero>. % !um sero factum esset, erexit se subito super lectum, stupentibus et fugientibus qui adstabant "cfr. Mat 2+,$- Mar 1%,/+'. & !redebant exspiranti corpus invasisse daemonium, et recedente iam anima, pravum accedere successorem. , 1udet mater accurrere propius, et contra daemonium, quod putabat, coniurationes multiplicans, nititur eam in lectulo reclinare. / !ui filia< =:e, quaeso, mater, putes esse daemonium, quoniam (ora tertia beatus Franciscus me ab omni morbo sanavit, praecipiens mi(i, ut nulli (oc dicerem usque modo>. $ Fit nomen Francisci causa stupendae laetitiae, quibus daemonium fuerat causa fugae. * !ogunt ipsa (ora puellam de gallina comedere, sed renuens illa, quia maior erat quadragesima, respuit manducare 1+ =:olite>, inquit, >timere "cfr. Mat 1/,/'6 :onne videtis sanctum Franciscum albis indutum0 11 )cce mandat mi(i ut carnes non comedam, quia quadragesima est, et funeream tunicam mulieri tali, quae sedet in carcere, praecipit ex(iberi. 12 7idete nunc, videte et aspicite recedentem6>. 53 1 1pud :eptunum tres mulieres erant in domo, quarum una devota fratribus nimis et sancto Francisco devotissima erat. 2 7ento concussa domus subruitur, duas opprimit "cfr. Iob 1,1*', interficit, sepelit. 1dest protinus tacite invocatus beatus Franciscus, et devotam suam in nullo laedi permittit. % Murus enim cui mulier co(aerebat, ad eius mensuram sanus remansit, cui trabes ex alto corruens se taliter coaptavit, ut omne pondus ruentis excidii sustineret. & Homines ad ruinae sonitum concurrentes pro duabus interemptis lacrimas, pro viva

fratrum amica sancto Francisco gratias persolverunt. 54 1 1pud !ornetum, 7iterbiensis dioecesis non ignobili sed praepotens castrum, cum in loco fratrum campana quantitatis non modicae funderetur, et multi convenissent fratrum amici tali operi auxilium impensuri, peracta iam fusione, cum exsultatione magna convivari coeperunt. 2 )t ecce, puerulus quidam octennis, Bart(olomaeus nomine, cuius pater et patruus fusioni devotissime insudarant, exenium quoddam convivantibus apportavit. #ubito ventus ve(ementissimus irruens, concusa domo "cfr. Iob 1,1*', ipsum domus ostium, quod magnae molis erat atque mensurae, in ipsum puerulum turbine tanto proiecit, ut quem immane pondus subtus oppresserat, crederetur funebri collisione quassatus. % #ic enim totaliter iacebat sub pondere tumulatus, ut ex eo ni(il exterius appareret. & Fusioni confusio et luctus moerentium succedit epulis convivantium "cfr. Iudas 12'. , 1volant omnes a mensa, et patruus cum reliquis sanctum Franciscum advocans, currit ad tabulam. / 8ater vero, qui rigescentibus membris se movere non poterat prae dolore "cfr. Is ,&,1%', votis et voce sancto Francisco filium offerebat. $ .evatur funestum pondus desuper puerum, et ecce, quem credebant mortuum, quasi suscitatus a somno, laetus apparuit, nullius signum afferens laesionis. * #uccessit confusioni refusio gaudiorum, et interruptis epulis exsultatio magna nimis "cfr. .uc 1,1%- ?en 1&,1'. 1+ Testatus est ipse mi(i, nullum vitae sensum remansisse in eo, donec sub pondere iacuit. 11 Igitur cum quatuordecim esset annorum factus est frater Minor, (omo postea litteratus et facundus in ordine praedicator. 55 1 8uerulus de eodem castro fibulam argenteam, quam ei pater in manu posuerat, deglutivit, quae sibi sic omnes meatus gutturis interclusit, ut non posset modo aliquo respirare. 2 Flebat pater amarissime, (omicidam filii se reputans et per terram volutabatur "cfr. Mat *,1*' ut amens. 3iscerptis crinibus, totam se dilaniabat mater miserabilem plorans eventum. % 2mnes amici tanti doloris participes efficiuntur, sanum iuvenem repentina morte sic rapi. & Invocat pater sancti Francisci merita, votum spondet ut filium liberet. , )t ecce, subito proiecit puer de ore fibulam, sancti Francisci nomen cum omnibus benedicens. 5 1 5uidam de castro !eperani, nomine :icolaus, in manus inimicorum crudelium incidit "cfr. Iudc 1&,1$' die quadam. 2 5ui ferali rabie dum vulnera vulneribus superaddunt, usque adeo super miserum saevire non cessant, donec vel exstinctum crederent vel protinus exstinguendum.

3enique semivivo relicto "cfr. .uc 1+, +', cruore madentes abscedunt. % !lamaverat autem praedictus :icolaus, cum primos exciperet ictus, altissima voce< =1diuva me, sancte Francisce6 succurre mi(i, sancte Francisce6>. & 5uam vocem plures a remotis audierant, et tamen auxilium ferre non poterant. , 4eportatus domum totus suo sanguine volutatus, clamat se mortem non incurrere, nec sentire dolores, quoniam sanctus Franciscus sibi succurrerat, et ut poenitentiam ageret "cfr. Mar ,,12' a 3omino impetrarat. / #ic revera lotus a sanguine, cito contra (umanam spem exstitit liberatus. 5! 1 Homines de .entino lapidem praegrandem absciderunt de monte, qui superponendus erat altari cuiusdam ecclesiae beati Francisci, iam in proximo consecrandae. 2 !um autem fere quadraginta (omines lapidem ve(iculo superponere niterentur, repetitis saepius viribus, super quemdam (ominem lapis cecidit et ipsum in modum sepulcri obtexit. #ed cum mente confusi, quid facerent ignorarent, maior pars (ominum desperata discessit. % 7iri decem qui remanserant lugubri voce invocabant sanctum Franciscum, ne in suo servitio sic desperate mori (ominem pateretur. & #emivivus sepultus iacebat (omo et vitalis spiritus "cfr. #ap 1&,11' qui inerat, ad sancti Francisci suspirabat auxilium. , 4esumpto tandem corde, viri illi lapidem tanta facilitate deponunt, ut nullus dubitaret manum adfuisse Francisci. / #urrexit (omo incolumis, et plene revixit qui quasi mortuusfuerat "cfr. .uc 1&,2%'$ lumen recuperat oculorum, qui prius (abuerat obscuratum, ut sic omnibus daretur intelligi, quid in desperatis rebus opera valent Francisci. 5" 1 1pud #anctum #everinum in Marc(ia simile accidit memoria dignum. 2 !um lapis maximus de !onstantinopoli ductus pro fonte sancti Francisci apud 1ssisium construendo, rapido cursu multorum viribus tra(eretur, cecidit quidam sub ipso, qui non solum credebatur defunctus, sed totaliter comminutus. !ui statim, ut sibi visum fuit et veritas prodidit, adstitit sanctus Franciscus, et lapidem sublevando, absque aliqua laesione proiecit. % #icque factum est, ut quod visu fuit (orribile, fieret omnibus admirabile. 5# 1 Bart(olomaeus, ?aietanus civis, cum ad constructionem cuiusdam ecclesiae beati Francisci nimium desudaret, et quamdam trabem vellet aedificio applicare, non bene locata trabes cecidit et cervicem eius graviter conquassavit. 2 :imio namque cruore manante, tenui spiritu palpitans, a quodam fratre viaticum postulavit. 5uod frater invenire ex instanti non valens, quia mori subito credebatur, beati 1ugustini verbum illi protulit dicens< =!rede, et manducasti>. % #equenti igitur nocte beatus Franciscus cum undecim fratribus illi apparuit, et inter ubera portans agniculum, ad lectum eius accessit vocavitque eum ex nomine dicens<

=:oli timere, Bart(olomaee, non praevalebit adversum te "cfr. ?en %,1/' inimicus, qui te pro meo servitio voluit impedire, quia ecce, sanus exsurges6 & Hic est agnus quem tibi dari petebas, quem et propter bonum desiderium suscepisti. , :am et frater utile consilium "cfr. 24e 1/,2%' tibi dedit>. / )t sic per vulnera manum ducens, ad opus quod coeperat eum redire praecepit. $ 5ui valde mane consurgens, et iis qui eum seminecem reliquerant incolumis et sanus apparens, admirationem intulit et stuporem. * 8utabant revera omnes propter insperatam salutem p(antasma "cfr. Mar ,,%*' videre, non (ominem, non carnem sed spiritum intueri. 1+ 7erum quia de construendis aedificiis ad sancti (uius (onorem mentio facta est, unum ponere (ic miraculum satis mirabile dignum duxi. $ 1 !um duo de Minoribus fratribus quodam tempore, pro fabricanda ecclesia in (onore sancti patris Francisci in castro 8raescriptii, dioecesis #ipontinae, fatigationem non modicam assumpsissent, nec suppeterent necessaria pro aedificio faciendo, nocte quadam cum ad reddendas laudes surrexissent a somno "cfr. Iudc 1,,1%' cadentium lapidum sonum< atque collusionem audire coeperunt. 2 )t cum se ad invicem (ortarentur, ut accederent ad videndum, exeuntes foras "cfr. Mat 1+,1%', cernunt (ominum maximam turmam qui certatim lapides congregabant. Ibant omnes cum silentio et redibant, universi albis vestibus candidati. % !oadunatorum lapidum magna congeries ostendit rem non fuisse p(antasticam, cum usque ad complementum operis indefectibiliter successissent. & :am et (ominum in carne viventium "cfr. ?al 2,2+' patrantium talia omnis fuit ablata suspicio, cum undique diligenter quaesito, nullus inventus fuerit qui talia cogitasset. 1 1 Filius cuiusdam nobilis, in !astro #ancti ?eminiani, valido languore detentus, omni ulterius desperata salute, ad extremum usque perductus est. 2 4ivus sanguinis ab oculis emanabat, sicut ex vena brac(ii assolet ebullire- caeterisque propinquae mortis veris indiciis in reliquo corpore apparentibus, visus est emigrasse. !ongregatis ex more ad planctum parentibus et amicis, ordinato funere, de sola agitur sepultura. % Interea pater lugentium turba circumdatus, cuiusdam prius auditae recordatus est visionis. & )t currens veloci gressu ad ecclesiam #ancti Francisci, quae in eodem castro constructa erat, cingulo suspenso ad guttur, cum omni (umilitate coram altari se prostravit in terram "cfr. Iudt 1+,2+'. , #icque vota vovens et multiplicans preces "cfr. 14e 1,11- Iob %+,22', suspiriis et gemitibus meruit apud !(ristum sanctum Franciscum (abere patronum. / 4eversus statim pater ad filium et sanitati restitutum inveniens, luctum in gaudium "cfr. .am &,1&' commutavit. 2 1 In #icilia, de vico 8latiae cuiusdam iuvenis anima ecclesiasticis debitis commendata, per sancti patris suffragium, dum ei a quodam suo avunculo voveretur, ab ipso mortis

introitu revocatur. 3 1 In eodem burgo, cum quidam Buvenis 1lexander dictus, super altam rupem cum sociis funem tra(eret, rupto fune de rupe praecipitatus, mortuus, ut putabatur, effertur. 2 5uem cum pater ipsius, lacrimis et singultibus plenus, sancto !(risti Francisco voveret, sanum et incolumem eum recepit. 4 1 )iusdem oppidi mulier, (ecticis passionibus laborans, ad extremum perducta, commendationis animae beneficio fungitur2 sed a circumstantibus pater sanctissimus invocatur, et continuo restituitur sanitati "cfr. Mat 12,1 '. 5 1 1pud 4ete, dioecesis !usentinae, contigit duos pueros castri eiusdem in sc(olis morantes rixari, et alterum ab altero in pectore vulnerari tam graviter, quod stomac(o valde laeso, cibus indigestus per vulnus exiret, et nullum posses idem puer nutrimentum tenere. 2 :am neque digerebatur cibus, neque aliquo receptaculo tenebatur, sed per dictum vulnus indigestus exibat. :ullo autem sibi medico suffragari valente, parentes una cum ipso, ad monitionem cuiusdam fratris, ei qui vulnus intulerat pepercerunt, et beato Francisco voverunt, quod si puerum vulneratum letaliter et a medicis desperatum a fauce mortis eriperet, eum ad suam ecclesiam mitterent, et ipsam candela in circuitu cingerent. % Facto autem voto, puer ita totaliter et mirifice liberatus est, quod iudicatum fuit a medicis de #alerno non minus miraculum, quem si esset a mortuis suscitatus.

1 1d Montem Trap(anum dum pro suis negotiis insimul duo accedunt, alter eorum usque ad mortis exitum "cfr. 8s ,/,21' infirmatur. 2 1d cuius solatium medici advocati concurrunt, sed ad eius sanitatem ni(il proficiunt. #ocius autem incolumis sancto Francisco (uiusmodi vota vovet "cfr. 8s 1 1,2', ut, si aeger eius meritis suscipiat sanitatem, festum ipsius annuum in missarum solemniis observaret. % )missis itaque votis, in domum regrediens, infirmum quem sine voce et sensu reliquerat et debitum dissolutionis putaverat iam subisse, pristinae saluti reperit restitutum. ! 1 8uer quidam de civitate Tuderti, per octo dies quasi mortuus in lecto iacens "cfr. Mat *,2', ore penitus intercluso et lumine oculorum sublato, cute vultus, manuum et pedum ad modum ollae totaliter denigrata, de sua salute ab omnibus desperatus, ad votum matris suae mirabili velocitate convaluit.

2 5ui licet infantulus loqui nesciret "cfr. Ier 1,,', a beato se liberatum Francisco tamen balbutiendo dicebat. " 1 Iuvenis quidam cum in quodam loco altissimo moraretur, ex eodem loco corruens, loquelam et omnia membrorum officia perdidit2 tribus quoque diebus non manducans, neque bibens "cfr. Mat 11,1$- 1ct *,*', neque aliquid sentiens, mortuus credebatur. Mater vero ipsius, nullorum medicorum requirens suffragium, a beato Francisco eius postulat sanitatem. % )t sic voto facto, vivum eum recipiens et incolumem, laudare coepit omnipotentiam !reatoris. # 1 8uer unus de 1retio, ?ualterius nomine, continuis febribus laborans et duplici apostemate cruciatus, ab omnibus medicis desperatur. 2 5ui, voto parentum beato Francisco ex(ibito, concupitae restitutus est sanitati.

Caput I, De h-dropicis et paral-ticis. !$ 1 In Fanensi civitate, quidam (;dropisis morbo detentus, per beatum Franciscum ab eadem infirmitate plene meruit liberari. !1 1 Mulier quaedam de civitate )ugubina, paral;tica in lecto iacens "cfr. Mat *,2', cum pro sua liberatione beati Francisci nomen tertio invocaret, ab infirmitate sua dimissa est et sanata. !2 1 8uella quaedam de 1rpino, #oranae dioecesis, a morbo paral;tico ita tenebatur obsessa, quod dissoluta in membris et per nervos contorta, omnibusque (umanis actibus privata, potius videbatur vexari a daemonio quem (umano spiritu vegetari. 2 Tanta namque ipsius morbi oppressa fuerat laesione, quod videbatur omnino ad prima cunabula rediisse. Tandem mater eius, divinitus inspirata, ipsam ad ecclesiam beati Francisci iuxta 7icum 1lbum positam, portavit in cunis, et fusis ibidem lacrimis et precibus multiplicatis, ab omni infirmitatis periculo liberata, priori aetati reddita est et saluti. !3 1 In eodem castro iuvenis quidam cum paral;si esset detentus, ita quod ei clauserat oris ostium et oculos fecerat indirectos, a matre ad iam dictam ecclesiam est portatus.

2 !umque modo aliquo iuvenis ille se movere non posset, matre pro ipso suppliciter exorante, priusquam veniret ad propria, redditus est pristinae sanitati. !4 1 In 8odio BoniAi puella quaedam, nomine 9bertina, cum caduco morbo tam graviter quam incurabiliter laboraret, parentes ipsius, iam de (umano remedio desperantes, beati Francisci obnixe suffragia flagitarunt. 2 8ari proinde consensu voventes beatissimi patris per annos singulos vigiliam ieiunare et in die solemnitatis ipsius aliquot pascere pauperes, si filiam suam a tam insolenti aegritudine relevaret, emisso voto, puella plene liberata convaluit, noxii morbi post (oc nullam sentiens laesionem. !5 1 8etrus Mancanella, ?aietanus civis, per paral;sis morbum brac(ium perdidit atque manum, os retortum gerens usque ad aurem. 2 5ui cum se consiliis exponeret medicorum, visum amisit pariter et auditum. Tandem beato Francisco suppliciter se devovit, et sic ab omni dicta infirmitate beatissimi viri meritis exstitit liberatus. ! 1 !ivis quidam de Tuderto in tantum art(ritica gravabatur, quod propter ve(ementiam passionis quiescere penitus non valebat. 2 Tandem cum ad ni(ilum redigi videretur, nullo iam medicorum remedio sublevatus, coram quodam sacerdote ad beatum Franciscum clamavit, et emisso voto, sanitatem pristinam impetravit. !! 1 5uidam nomine Bontadosus, cum in pedibus tam gravem sustineret dolorem, quod penitus se movere non posset, cibo perdito atque somno, a muliere quadam suasum est ei, ut beato Francisco suppliciter se voveret. 2 5ui nimio dolore correptus, cum eum non esse sanctum se credere diceret, muliere ni(ilominus pertinacius suggerente, vovit se in (unc modum< =7oveo me> inquit, =sancto Francisco et ipsum credo esse sanctum, si me infra trium dierum terminum ab (ac aegritudine liberabit>. % 5ui mox ipso mirante surrexit, reversa quae abierat sospitate. !" 1 Mulier quaedam per annos plures in lecto infirmitatis suae decubans, cum se aliquo modo movere non posset, a beato Francisco sanata implevit officia vitae suae. !# 1 Iuvenis quidam in civitate :arnii per decem annos gravissima est infirmitate detentus, ita totus tumidus factus quod nulla potuit medicina curari. 2 5uem mater sancto Francisco devovit, et statim ab eo suscepit commodum sanitatis.

"$ 1 In eadem civitate mulier quaedam per octo annos manum (abuit desiccatam, nil cum ea operis facere valens. 2 !ui beatus Franciscus in visione "cfr. 3an %,1+' apparuit, et manum eius extendens, in laborando reliquae adaequavit.

Caput , De naufragis liberatis. "1 1 In magno maris periculo positi quidam nautae, cum per milliaria decem a portu Barelitano distarent, ingravescente nimium tempestate, iam de vita dubii ancoras submiserunt. 2 7erum spiritu procellarum "cfr. 8s 1+,/' mari ferventius tumescente, fractis funibus et relictis ancoris, incerto et inaequali cursu per aequora vagabantur. Tandem nutu divino mari placato, ad resumendas ancoras, quarum sarta superius enatabant, toto se conamine paraverunt. % Tentant proinde totis viribus laborare pro ancoris extra(endis. & 2mnium sanctorum invocato subsidio et multis iam sudoribus liquescentes, nec unam per totam diem resumere potuerunt. , 1derat nauta quidam 8erfectus nomine, nullo bono perfectus, contemptor omnium quae 3ei sunt "cfr. Mat 22,21'/ qui mente adversa cum derisione dixit ad socios< =#anctorum omnium invocastis auxilium et, ut videtis, nullus est qui succurrat. $ Invocemus istum Franciscum, qui novellus est sanctus, ut cum suo capucio in mari se mergat et ancoras perditas reddat. * 5uamdam auri unciam demus ecclesiae suae, quae de novo construitur in 2rtona, si ipsum senserimus adiutorem>. 1+ !onsenserunt irrisori caeteri cum timore, et irrisorem obiurgantes firmaverunt votum. 11 #tatim in momento, sine aliquo adminiculo nataverunt ancorae super aquas, quasi ferri natura versa foret in ligneam levitatem. "2 1 8eregrinus quidam, invalidus corpore nec mente sanus propter p(renesim quem fuerat passus, cum uxore navi residens, de ultramarinis partibus veniebat. 2 5ui cum, necdum perfecte liber a morbo, sitis anxiaretur ardoribus, deficiente iam aqua, coepit alta voce clamare< =Ite fidenter, (aurite poculum mi(i6 quia beatus Franciscus vasculum meum aqua replevit>. Mirum certe6 Invenerunt vas aqua repletum, quod vacuum et inane "cfr. ?en 1,2' dimiserant. % 1lia vero die post (aec, cum tempestate suborta operiretur navis fluctibus "cfr. Mat $,2%' et procellis quateretur pervalidis, ita ut iam naufragari timerent, coepit idem infirmus subito clamore vociferari per navem< & =#urgite omnes>, inquit, =et beato Francisco venienti occurrite6 )cce ad salvandum

nos adest>. , #icque cum voce magna et lacrimis in faciem procidens adoravit "cfr. Ioa *, $'. / #tatim ad sancti visionem omnem sospitatem resumpsit infirmus, et maris fuit tranquillitas "cfr. Mat $,2,' subsecuta. "3 1 Frater Iacobus 4eatinus, cum in navicula residens vellet fluvium transvadare, sociis primo positis super ripam, postremo se ad exitum praeparabat. 2 #ed modica illa navis rate per infortunium revoluta, rectore natante, frater submersus est in profundum "cfr. Mat 1$,,'. Invocabant fratres extra positi affectuosis vocibus beatum Franciscum, et ut filio succurreret lacrimosis precibus compellabant. % #ubmersus etiam frater, de ventre gurgitis nimis immensi, cum ore non posset, corde clamabat, ut poterat. & )t ecce, auxiliante sibi patris praesentia, per profundum sicut per aridam ambulabat, et demersam naviculam capiens, cum ea pervenit ad littus. , Mirabile dictu6 7estimenta eius madidata non sunt, nec aquae gutta proximavit ad tunicam. "4 1 8er lacum 4eatinum viri duo et totidem feminae cum uno puero navigantes, in alteram partem casu vergente navicula et subito aqua repleta, propinquare videbantur ad mortem. 2 !lamantibus omnibus et de morte iam certis, clamavit et illarum mulier una confidentia magna valde "cfr. Mat 2,1+'< =#ancte Francisce>, ait, =qui mi(i vivens in carne "cfr. 8(ip 1,22' familiaritatis beneficium indulsisti, confer nunc de caelo suffragium perituris>. 1dfuit extemplo vocatus sanctus, et plenam aqua naviculam cum omni salute devexit ad portum. % )nsem quemdam secum in navem portaverant, qui miraculosa supernatans inter undas naviculam sequebatur. "5 1 5uidam nautae 1nconitani, procellosa tempestate iactati, submersionis periculum iam videbant. 2 !umque sic desperati de vita, sanctum Franciscum suppliciter invocarent, lumen in mari magnum apparuit et cum ipso lumine tranquillitas concessa divinitus. 8ro voto nobile quoddam pallium obtulerunt et liberatori suo gratiarum innumeras actiones. " 1 Frater Bonaventura nomine, cum duobus viris per lacum quemdam navigans, confracta ex parte navicula, propter aquae influentis impetum submersi sunt. 2 5ui cum Cde profundo lacuD sanctum invocarent Franciscum, subito aqua plena navicula cum eis devenit ad portum.

#ic et quidam frater de )sculo, submersus in flumine, sancti Francisci meritis exstitit liberatus. "! 1 5uidam 8isanus, de paroc(ia #anctorum !osmae et 3amiani, sua confessione confirmavit, quod cum esset cum multis in quadam navi in mari, tempestate magna navis illa impulsa, cuidam monti appropinquabat frangenda. 2 5uod videntes nautae, pontem quemdam de antennis et tabulis compegerunt, et ibi se cum aliis qui erant in navi tamquam in quodam refugio susceperunt. #ed 8isanus praedictus, non bene se regens in ponte praedicto, ve(ementi unda percussus in mare iactatur "cfr. Mat 21,21'. % )t quia natare nesciebat, nec ab aliis iuvari valebat, profundum maris desperabiliter petiit. & !umque, loqui non valens, corde se beato Francisco devotius commendaret, subito de profundo maris quasi manu quadam levatur, et ad pontem reductus iam dictum, a naufragio cum aliis liberatur. , :avis autem monti collisa penitus est confracta.

Caput ,I De carceratis et *inctis. "" 1 In 4omania ?raecum cuiusdam domini servientem contigit de furto fallaciter accusari. 2 5uem dominus terrae in arcto carcere mandat includi et graviter vinculari, postmodum definitiva sententia pede truncandum. .aborat apud dominum uxor pro innocentis liberatione sollicita- sed non acquiescit precibus viri obstinata duritia. % 4ecurrit domina supplex ad sanctum Franciscum et eius pietati voto commendat insontem. & 8rotinus adest miserorum adiutor, et virum in carcere positum dum manibus appre(endit, solvit vincula, carcerem frangit, innocentem foras educit< =)go sum>, ait ille, =cui domina tua te devote commisit>. , !umque ille timore corriperetur magno et pro descensu altissimae rupis voraginem circuiret, subito, nesciens qualiter, se in plano invenit- mox reversus ad dominam suam miraculi retulit veritatem. / #tatim illa ceream fecit pro voto imaginem, quem coram sancti pictura suspendit omnibus intuendam. $ Turbatus propterea vir iniquus "cfr. 8rov 1,,2*', dum uxorem manu percutit, morbo ipse percussus graviter infirmatur, a quo liberari nullatenus potuit, donec culpam confessus sanctum 3ei Franciscum devotis laudibus extulit. "# 1 In Massa #ancti 8etri cuidam militi debebat pecuniae quantitatem pauperculus quidam- cumque prae inopia facultas non suppeteret persolvendi, captus est debitor a milite repetente.

2 Misereri sibi orat suppliciter, et dilationem quaerens amore sancti Francisci, precibus intermissis, credebat ut famosum sanctum revereretur miles. #pernit superbus miles preces oblatas, et sancti amorem velut inane quid inaniter vilipendit. % :am cervicose respondens< =Tali te>, ait, =loco recludam, et tali retrudam carcere, ubi nec Franciscus nec aliquis poterit te iuvare>. & Tentavit quod dixit. !arcerem adinvenit obscurum, in quo (ominem vinculatum coniecit. , 8aulo post adfuit sanctus Franciscus, et fracto carcere ruptisque compedibus, illaesum (ominem reduxit ad propria. / 8ortat denique (omo ille vincula supradicta ad ecclesiam beati Francisci apud 1ssisium, ut in quibus expertus fuerat patris clementiam, in eis potestatem mirificam demonstraret. $ #ic fortitudo Francisci, militem praedata superbum, captivum qui se sibi subiecerat, liberavit a malo "cfr. Mat ,,1 - 2Tim %,1$'. #$ 1 5uinque officiales cuiusdam magni principis, per suspicionem capti, non solum duris vinculis innectuntur, sed arctiori mancipantur custodiae carcerali. 2 5ui cum beatum Franciscum audirent ubique coruscare miraculis, ei se devotissime commiserunt. 1pparuit igitur nocte quadam uni eorum sanctus Franciscus et liberationis beneficium repromisit. % )x(ilaratus ille qui viderat visionem, repromissam gratiam indicat concaptivis. & .acrimantur et gaudent, licet in tenebris, vota vovent "cfr. 14e 1,11' et preces multiplicant "cfr. Iob %+,22'. , !oepit statim unus eorum quodam osse tutissimae turris murum impetere, cui tenax commixtio tanta facilitate cedebat, ac si cinerea compago fuisset. / 8erfosso iam muro tentat exire, et vinculis comminutis, unus post unum liber egreditur. $ 8raecipitium restabat immensum, si volebant evadere- sed dux eorum audax Franciscus dedit audaciam descendendi. * Igitur incolumes recedentes abierunt securi, magnis praeconiis (uius sancti magnalia praedicantes. #1 1 1lbertus de 1retio, cum in vinculis arctissimis teneretur pro debitis iniuste ab eo petitis, suam innocentiam sancto Francisco (umiliter commendavit. 2 2rdinem fratrum plurimum diligebat, et sanctum inter sanctos speciali venerabatur affectu. 3ixerat autem creditor suus voce blasp(ema quod nec 3eus nec Franciscus posset< eum de suis manibus liberare "cfr. 3an ,1/'. % Factum est itaque in vigilia sancti Francisci, cum vinctus ille ni(il comedisset, sed ob sancti amorem victum suum cuidam tribuisset egeno, nocte veniente, apparuit ei vigilanti sanctus Franciscus. & 1d cuius ingressum vincula de pedibus et catenae de manibus ceciderunt "cfr. 1ct 12,/'.

, #ponte aperta sunt "cfr. 1ct 12,1+' ostia et prosilierunt tabulae de solario, et liber abscessit (omo ad propria rediens. / Implevit ex tunc votum ieiunans vigiliam sancti Francisci, et cereo quem annuatim offert, annuatim unam unciam superaddidit. #2 1 Iuvenis quidam de contrata !ivitatis !astelli, de incendio accusatus, cum in carcere duro compeditus iaceret, suam causam (umiliter sancto Francisco commisit. 2 5ui cum nocte quadam et vinculis et custodibus iaceret adstrictus, vocem audivit dicentem sibi< =#urge velociter "cfr. 1ct *,%- 12,/' et perge quo vis, quia tua vincula sunt soluta>. 8erfecit absque mora mandatum, et e carcere foras eductus, versus 1ssisium iter arripuit, liberatori suo laudis sacrificium "cfr. 8s %*,1%' oblaturus. #3 1 4esidente in sede beati 8etri domino ?regorio papa nono, (aereticorum persecutio in diversis partibus necessario exorta est. 2 In qua quidam 8etrus nomine, de civitate 1lifia, de (aeresi accusatus, 4omae captus est inter eos. Hunc dominus papa ?regorius ad custodiendum tradidit episcopo Tiburtino. % 5uem sub poena sui episcopatus accipiens, cum compedibus alligavit. & 7erum quia simplicitas eius innocentiam praetendebat, mitiori custodiae datus erat. , 5uidam nobiles civitatis, ut fertur, poenam a domino papa indictam, episcopum incurrere cupientes, propter inveteratum odium contra eum, latenter dicto 8etro fugiendi consilium porrexerunt. / 5uibus ipse assentiens, nocte quadam evadens, longe cito fugit. $ 5uo comperto, episcopus graviter tulit, et poenam pavidus exspectans, non minus inimicorum impletum desiderium doluit. * 3iligentem proinde curam ad(ibuit, et circumquaque missis exploratoribus, illum miserum reinveniens, velut ingratum custodiae arctissimae de caetero mancipavit. 1+ !arcerem fecit parari obscurum, muris fortibus circumdatum- intus vero tabulis grossis eum fecit compingi et clavis ferreis colligari. 11 In compedibus "cfr. 8s 1%*, $' ferreis multarum librarum pondere gravibus illum misit, victum ei praebens in pondere et poculum in mensura "cfr. )A %,1,'. 12 Iam omni spe liberationis sibi de caetero interclusa, quia 3eus innocentiam perire "cfr. Iob %,/' non patitur, pietate sua 3eus illi cito succurrit. 1 !oepit (omo ille beatum Franciscum ad sui miserendum multis fletibus et precibus invocare, eo quod audierat solemnitatis eius vigiliam iam adesse. 1% Fidem magnam (abebat (omo ille in sancto Francisco, quoniam, ut aiebat, (aereticos audierat contra ipsum nimium oblatrasse. 1& Instante iam nocte suae festivitatis, circa diei crepusculum, beatus Franciscus in carcerem miseratus descendit, et illum suo nomine vocans, ut cito surgeret imperavit. 1, 5ui timore perterritus "cfr. 18ar 1+,%', quisnam esset interrogans, beatum Franciscum adesse audivit. 1/ 1t ille consurgens, custodem advocans, dixit< =:imio terrore "cfr. ?en %&, ' perturbor, quoniam adest quidam, qui me surgere iubet et sanctum Franciscum se esse dicit>.

1$ !ustos autem illi respondit< =Iace, miser, in pace et dormi6 Insanis enim, quia non bene (odie manducasti>. 1* 7erum cum sanctus 3ei ad(uc illi ut surgeret imperaret, adveniente iam meridie, vincula pedum suorum confracta super terram conspexit velociter cecidisse. 2+ )t conversus ad carcerem, videbat tabulas clavis ultro prosilientibus aperiri, et apertum iter sibi ad exeundum praeberi. 21 #olutus ille, obstupefactus fugere nesciebat, sed ad ianuam clamans custodes omnes perterruit. 22 5ui cum eum liberatum a vinculis episcopo nuntiassent, putans illum fugisse episcopus, nondum audito miraculo, de loco in quo sedebat, timore percussus, quia infirmus fuerat, cecidit. 2 #ed cum rei ordinem intelligeret, ad carcerem devotus accessit, et manifeste 3ei virtutem cognoscens "cfr. Mar &, +', ibidem 3ominum adoravit "cfr. ?en 2%,2,'. 2% 7incula denique coram domino papa et cardinalibus delata fuerunt- qui videntes quod factum fuerat "cfr. .uc 2 ,%/', plurimum admirati benedixerunt 3eum "cfr. 3an 1 ,,+'. #4 1 ?uidaloctus de #ancto ?eminiano falso accusatus fuit quod veneno interemerat quemdam virum et quod iterum de veneno eodem filium eiusdem viri et universam familiam eius proposuerat enecare. 2 !aptus proinde a potestate terrae, gravissimis vinculis aggravatus, in quamdam ruinosam turrim deiectus est. )xcogitante igitur potestate, qualibus poenis ipsum faceret interire, ut crimen obiectum eliceret per tormenta, equuleo volubili tandem illum suspendi praecepit. % #icque aggravans super eum multa pondera ferri, ad defectum usque perduxit. & 8luries eum iussit deponi et iterum elevari, ut poena poenae succedens citius ad confessionem criminis illum adduceret. , #ed spiritu innocentiae laetabatur in vultu, nullam moestitiam praetendens in poenis. / 3einde accensus est ignis sub ipso non modicus, nec propterea capillus eius laesus est, cum capite dependeret ad terram. $ Tandem bullienti oleo superfusus, quia innocens erat et se a principio commiserat beato Francisco, ridens (aec omnia superavit. * :octe enim illa, cum mane ad puniendum deberet adduci, sancti Francisci praesentia exstitit visitatus, et immenso fulgore luminis circumdatus, usque mane, repletus gaudio "cfr. 8s 12&,2' et fiducia multa, in illa claritate permansit. 1+ Benedictus 3eus "cfr. 8s ,&,2+', qui non sinit innocentes perire "cfr. Iob %,/' et in diluvio aquarum multarum "cfr. 8s 1,,' in se sperantibus praesto est "cfr. 14e 12,1 '.

Caput ,II De liberatis a periculo partus et de non ser*antibus eius festum. #5 1 !omitissa quaedam in #clavonia, sicut nobilitate illustris, sic et aemula probitatis, erga sanctum Franciscum devotione flagrabat, erga fratres vero sedula pietate. 2 Tempore partus duris pervasa doloribus, tanta fuit angustia circumventa, ut prolis

futurus ortus praesens videretur matris occasus. :on videbatur infantem eniti posse ad vitam nisi exspiraret e vita, nec tali nisu parere sed perire. % #ubvenit cordi eius Francisci fama, virtus et gloria "cfr. 1poc 1*,1'- excitatur fides, devotio inflammatur. & !onvertit se ad auxilium efficax, ad fidum amicum, ad devotorum solatium, refugium afflictorum. , =#ancte Francisce>, inquit, =pietati tuae supplicant omnia viscera mea "!fr. 8(im 12', et mente voveo quod explicare non possum>. / Mira celeritas pietatis6 Finis dicendi finis fuit dolendi, parturiendi meta, pariendi principium. $ #tatim enim omni cessante pressura, partum edidit cum salute. * :on fuit immemor voti, non propositi refuga. 1+ )cclesiam quamdam pulc(errimam construi fecit, et constructam ad sancti (uius (onorem fratribus assignavit. # 1 In partibus 4omanis Beatrix quaedam nomine, vicina partui, cum per dies quatuor foetum in ventre portaret exstinctum, multis infelix actitabatur angustiis et exitialibus doloribus urgebatur. 2 Mortuus foetus matrem cogebat ad mortem, et nondum partum abortivum publicum matris periculum pariebat. Tentat medicorum auxilium, experimentum fallax, sed omne (umanum remedium laborabat in vanum "cfr. 8s 12,,1'. % #ic de primis maledictionibus copiosius aliquid declinabat in miseram, ut sepulcrum facta conceptus "cfr. Ier 2+,1/', sepulcrum pro certo proximum exspectaret "cfr. Iob ,21.22'. & Fratribus tandem Minoribus per internuntios tota se devotione committit, et suppliciter aliquid de sancti Francisci reliquiis fide plena deposcit. , !ontigit nutu divino aliquantulum inveniri de c(orda qua fuerat sanctus quandoque praecinctus. / Moxque ut super dolentem posita c(orda fuit, omnis facillime solutus est dolor, mortis causa mortuus foetus emissus, pristina sanitas restituta. #! 1 !uiusdam de !arvio nobilis viri uxor, nomine Iuliana, pro filiorum morte annos tra(ebat lugubres et eventus plorabat continue infelices. 2 Filios quos pepererat omnes terra receperat, et novellos surculos festina fuerat secuta securis. !um igitur quatuor mensium conceptum (aberet in utero "cfr. Mat 1,2 ', plus moerori quam gaudio indulgebat, timens ne falsa de ortu laetitia sequenti frustraretur moestitia de occasu. % )cce autem nocte quadam dormienti sibi mulier quaedam apparebat in somnis "cfr. Mat 1,2+', formosum puerulum gestans in manibus, illumque laetissime sibi offerens, dicebat eidem< =1ccipe, domina, puerum istum quem sanctus Franciscus tibi transmittit6>. & 1t illa, quasi nolens recipere quem statim perdere oporteret, recusabat dicens< =5uare

puerum istum volo, quem statim ut caeteros mori scio0>. , !ui illa< =Tolle>, ait, =quia quem tibi mittit sanctus Franciscus vita vivet "cfr. )A 1$,$.1*'>. / Talia cum inter se iam tertio replicassent, oblatum puerum domina suscepit in manibus. $ )vigilat statim a somno et viro suo recitat visionem. * )x(ilaratur uterque gaudio magno, et pro suscipienda prole multiplicant vota sua. 1+ Impletur denique tempus pariendi, et peperit "cfr. .uc 1,&/' femina masculum, qui vitalibus florens aetatibus, mortuorum funera compensavit. #" 1 1pud 7iterbium partui propinqua mulier, morti propinquior, visceralibus tormentata doloribus et tota calamitosa infortuniis mulierum. 2 !onsuluntur medici, mulieres edoctae vocantur- sed ni(il proficientibus, desperatio sola restabat. Invocat afflicta beatum Franciscum, et inter alia festum eius celebraturam se, quamdiu vixerit, pollicetur. % .iberata confestim mulier partum cum gaudio terminat. #ed assecuta quod voluit, obliviscitur quod promisit. & 1d lavandum enim pannos die sancti Francisci vadit, (esterni voti non immemor sed contemptrix. , #tatim vero dolor insolitus irruit super eam "cfr. Iob 2+,22', et poena commonita domum revertitur. / #ed cessante dolore, quia de illis erat quae per (oram decies immutantur, dum cernit vicinas operibus datas, aemula temeritate peiora quam prius operari praesumit. $ #ubito brac(ium dextrum ad laborem extensum revocare non potest, sed inflexibile tenet et aridum. * #tudet cum reliquo illud erigere, sed simili maledictione illud arescit. 1+ !ibatur iam infelix a filio, nec per se ad reliqua potest assurgere. 11 #tupens vir eius, et causam percunctatus eventus, accipit fidem mentitam sancto Francisco causam esse tormenti. 12 #ed timore correptis "cfr. 1ct 1+,%' viro cum femina et sine dilatione reintegrantibus votum, misertus est sanctus, quia misericors semper fuit "cfr. Bar ,2', et membra poenitenti restituit, quae abstulerat contemnenti. 1 #ic poena peccatum vulgante, exemplum fit mulier omnibus qui vota non servant, et timor iis qui sanctorum festa violare praesumunt. ## 1 In civitate Tiburtina, cuiusdam iudicis uxor, cum sex filias peperisset, nimio furore "cfr. )st 1,12' turbata, decrevit a viro ulterius abstinere, nolens culturae insistere, cuius fructus penitus displiceret. 2 Horrebat mulier semper parere feminas, et virilis sexus desiderio fatigata, 3ei quoque placitum arguebat. :on est aegre ferendum iudicium, quod omnipotentis 3ei "cfr. 1poc 1,,1%' legibus fertur in (omines. % Itaque cum indignatione per annum se a viro proprio separavit. & 8aulo post poenitentia ducta, viro suo reconciliari "cfr. Mat 2/, - 1!or /,11'

praecipitur, suasa a confessore, ut a beato Francisco filium postularet, cui postmodum Francisci nomen imponeret, cuius eum meritis suscepisset. , !oncepit non multo post mulier illa et geminos ei parere dedit, qui pro uno solo fuerat exoratus. / Horum unus Franciscus, alter vero Blasius est vocatus. 1$$ 1 In civitate !enomanensi nobilissima quaedam ignobilem (abebat famulam, quam in festo sancti Francisci ad opus servile "cfr. .ev 2 ,/' cogebat. 2 1t illa mente nobilior, propter diei reverentiam facere recusabat. #ed praevaluit timor (umanus divino timori, et ad mandatum, licet invita, puella se subicit. % )xtendit manus ad colum, et digiti fusum accipiunt "cfr. 8rov 1,1*'. #ed statim manus rigent doloribus, et immensis ardoribus digiti cruciantur. & 8ublicatur culpa per poenam, dum doloris acerbitas silentium non admittit. , !urrit ad filios sancti Francisci famula, revelat offensam, poenam ostendit, veniam postulat. / 8rocessionaliter itaque fratres ad ecclesiam vadunt, et pro illius salute sancti Francisci clementiam deprecantur. $ Incolumis illa statim efficitur, filiis precantibus patrem- sed ad(aeret manibus vestigium combusturae. 1$1 1 In !ampania maiore simile quiddam evenit. 2 Mulier quaedam in vigilia beati Francisci, cum a convicinis mulieribus foret saepius increpata, quod propter festum tantum non quiesceret a labore, pervicacissime opus suum protraxit ad vesperum, laborare non cessans. #ed post opus repente debilitatis manibus et nullis iam aptis officiis, stupore ac dolore corripitur. % 8rotinus surgit et reverendum festum quod contempserat, solemne denuntians, in manu sacerdotis solemniter vovit festum sancti reverenter se perpetuo custodire. & 5uae, voto emisso, ad quamdam ecclesiam in (onore sancti Francisci constructam adducitur, et in ea pristinam multis fletibus recuperat sanitatem. 1$2 1 In villa 2leti mulier quaedam, cum a vicina moneretur, ut festum excoleret sancti Francisci, nec in eo aliquid operaretur, nimium procaciter respondit, dicens< 2 =#i de qualibet arte unus sanctus exsisteret, dierum numerum numerus sanctorum excederet>. 5uo verbo stulto prolato, ultione divina protinus insanivit, et per dies multos ratione et memoria caruit, donec precibus aliquorum ad beatum Franciscum fusis, illius insania conquievit. 1$3 1 In castro 8illei, de provincia !ampaniae, in festo sancti Francisci mulier quaedam

laboritium suum sollicite exercebat. 2 #ed a quadam nobili de (oc graviter redarguta, cum ab omnibus veneratione divina coleretur< =8arum>, inquit, =restat ut compleam opus meum- videat 3ominus "cfr. 28ar 2%,22', si offendo6>. #tatim in filia, quae prope sedebat, cernit grave iudicium. % 2bliquabatur os puellae usque ad aures, et oculi, velut exire compulsi, miserabiliter torquebantur. & 1ccurrunt undique mulieres, et matris impietati pro innocenti filia maledicunt. , Illico prosternit se (umi dolore completa, festivum spondens annuatim ducere diem, et in eo pascere pauperes ob reverentiam sancti (uius. / 5uievit sine mora vexatio filiae, postquam mater, quae peccaverat, compuncta est de offensa. 1$4 1 Matt(aeus de Tolentino filiam (abebat nomine Franciscam. 2 5ui pro eo quod se fratres ad locum alium transferebant, non modicum conturbatus, filiam suam, Francisci nomine spoliatam, Matt(aeam instituit appellari. 7erum spoliata nomine spoliata fuit protinus sanitate. % :am quia res in patris contemptum et filiorum odium agebatur, infirmata est gravissime filia et ad mortis perducta periculum. & Itaque cum acerbo dolore super filiae transitum torqueretur, increpatus ab uxore de odio servorum 3ei et nominis sancti contemptu, festina devotione primum recurrit ad nomen, et revestivit filiam quo primo eam titulo spoliarat. , Tandem ad locum fratrum cum paternis gemitibus delata puella pristinam recepit cum nomine sanitatem. 1$5 1 Mulier quaedam de 8isis, nesciens se esse praegnantem, cum fundaretur in ea civitate ecclesia #ancti Francisci, tota die laboribus insudavit ibidem. 2 !ui sanctus Franciscus, cum duobus fratribus cereos coram eo portantibus, nocte apparuit dicens "cfr. 28ar 1,/'< =)cce, filia, concepisti et paries filium "cfr. .uc 1, 1'. ?audebis de ipso, si meum sibi dederis nomen>. % 7enit ergo tempus pariendi et peperit filium "cfr. .uc 1,&/'. & =Henricus>, ait socrus, =pro tali consanguineo nostro vocabitur>. , =:equaquam>, ait mater, =sed vocabitur "cfr. .uc 1,,+' Franciscus>. / 3erisit socrus nobile nomen, quasi rusticum foret. $ 8aucis igitur elapsis diebus, cum esset puerulus baptiAandus, elanguit usque ad mortem. * !ontristata est domus et versum est eis gaudium in moerorem "cfr. Iac %,*'. 1+ :octe vero matre prae angustia vigilante, venit sanctus Franciscus cum duobus fratribus sicut primo, et quasi turbatus inquit ad feminam< 11 =:onne tibi dixi, quia non gaudebis de filio, nisi meum sibi nomen imponas0>. 12 1t illa clamare coepit et iurare nullum sibi aliud imposituram nomen. 1 Tandem et sanatus et baptiAatus puer, Francisci fuit nomine decoratus. 1% !ui data est gratia ne ploraret, sed innocenter puerilia iura transiret. 1$

1 Mulier quaedam in Tuscia, de partibus 1retinis, cum per septem dies partus discrimina sustineret, et iam in nigredinem versa foret, ab omnibus desperata, votum fecit sancto Francisco et eius coepit moriens auxilium invocare. 2 7oto emisso, celeriter obdormivit, apparuitque ei sanctus Franciscus et eam suo nomine 1delasiam vocans, utrum suam cognoscat faciem, sciscitatur ab ea. 5ua respondente< =7ero ego te, pater, agnosco>, subintulit sanctus< =#cis dicere< #alve, regina misericordiae0> % 4espondente< =#cio, pater>, =Incipe>, ait sanctus, =et antequam compleas, paries cum salute6>. & Haec dicens sanctus voce magna clamavit "cfr. Mat 2/,%,', clamando discessit. , 1d quam vocem evigilat mulier et cum timore coepit dicere< #alve, regina. / !umque Cillos misericordes oculosD precaretur, statim, necdum completa, pulc(rum infantem peperit cum gaudio et salute. 1$! 1 In #icilia mulier quaedam, cum beati Francisci diem solemnem adesse cognosceret, a servili opere "cfr. .ev 2 ,/' abstinere non curans, coram se vas pistorium praeparavit. 2 In quo cum farinam poneret et eam exsertis brac(iis coacervaret, mox farina conspersa cruore comparuit. Mulier (oc stupida cernens, convicinas clamare coepit. % 5uae quanto magis illuc ad spectaculum confluunt, eo in massa ipsa venae sanguinis plus accrescunt. & 8oenitet mulierem fecisse quod fecerat, et votum vovet "cfr. 8s 1 1,2', ut in festo eius de caetero servile opus facere non praesumat. , 8romissione itaque sic firmata, cruentatio sanguinis recessit a massa. 1$" 1 #ancto ad(uc in carne vivente, cum mulier quaedam in partibus 1retii gravida esset, et veniente tempore partus, incredibili occupata pressura, in pariendo diebus plurimis laboraret, accidit beatum Franciscum tunc temporis ad eremum quamdam, propter infirmitatem corporis equo deductum, transire. 2 )xspectantibus omnibus ut per locum illum (aberet transitum, in quo mulier torquebatur, iam ipso in eremo commorante, frater quidam cum equo, cui sanctus insederat per illam villulam repedavit. 7erum incolae loci, sanctum Franciscum non esse percipientes, contristati nimis "cfr. Tob 1+, ' coeperunt quaerere inter se "cfr. .uc 22,2 ' si posset res aliqua inveniri quam manu propria servus 3omini attrectasset. % )t invenientes freni (abenas, quas manu tenuerat ipse, frenum ab equi ore velociter extraxerunt. & !uius (abenas mulier supra se positas sentiens, omni remoto periculo, cum gaudio peperit et salute.

Caput ,III De ruptis reparatis. 1$#

1 Frater Iacobus de Eseo vir in 2rdine nostro satis celeber et famosus, de seipso testimonium "cfr. Ioa 1,1&' dicens, ad gloriam patris nostri, pro sanitatis beneficio agit gratias sancto 3ei. 2 Hic, cum puer esset tenellus in domo paterna, fracturam incurrit corporis valde gravem, defluentibus quae sunt abdita corporis et quae in arcanis natura locaverat ad loca non sua, cum durae molestia laesionis. 3olebant pater et sui qui noverant causam, et cum saepe medicorum iuvamenta tentarent, in nullo proficere videbantur. % !oepit tandem Buvenis, divino afflatus spiritu, de salute animae "cfr. 18et 1,*' cogitare, et 3eum studiosa mente requirere, qui sanat contritos corde et alligat contritiones eorum "cfr. 8s 1%,, '. & Itaque 2rdinem sancti Francisci devotus intravit, nulli tamen qua urgebatur infirmitatem detexit. , 7erum aliquantisper moram in 2rdine faciente "cfr. Mat 2&,&', cum ad notitiam fratrum Buvenis pervenisset infirmitas, moti fratres voluerunt eum, licet dolentes, remittere ad parentes. / #ed pueri constantia tanta fuit, ut coactionem vinceret importunam. $ !uram proinde (abuerunt fratres de iuvene, donec, gratia confortatus "cfr. .uc 2,%+' et probis moribus redolens bonum virum, curam animarum inter eos suscepit et laudabiliter regularem exercuit disciplinam. * Factum est autem cum corpus beati Francisci transferretur ad locum, adfuit tunc dictus frater translationis gaudiis cum multitudine caeterorum. 1+ )t appropinquans tumbae, in qua corpus quiescebat patris sanctissimi, pro iam inveterata infirmitate coepit orare diutius. 11 #ubito miro modo ad loca debita partibus revocatis, sanatum se sentiens, succinctorium deposuit et ex tunc ab omni dolore praeterito penitus liber fuit. 11$ 1 8isanus quidam, cum secreta ventris "cfr. 8rov 2+,2/' ad pudenda loca cuncta emitteret, per acerbo dolore et monstruoso pudore contra seipsum rem diabolicam cogitavit. 2 :am in ultimo desperationis gurgite devolutus, disposuit seipsum, ut ultra non viveret, laqueo enecare. Interim tamen, cum nondum exstinctae conscientiae pungeretur aculeo, coepit sancti Francisci nomen memoriae suae imprimere et ore, licet debiliter, invocare. % !ontinuo totius maledicti propositi celerem conversionem obtinuit, et enormis plagae curationem subitam impetravit. 111 1 Filius cuiusdam de castro !isternae in Maritima enormiter genitalium fractura gravatus, nullo artificio retinere poterat intestina. 2 :am lumbare, quod solet talibus obviare fracturis, novas et multiplicas fracturas effecit. !ruciabantur infelices parentes, et (orrendum (uius mali spectaculum convicinis et notis flendi materiam ministrabat. % Tentatis omnibus remediorum curis et ni(il proficientibus umquam, sancto Francisco mater et pater filium devoverunt.

& 8ortantes ergo illum die sancti Francisci ad ecclesiam suo (onore constructam apud 7elletrum, proiecerunt illum coram imagine sancti, et vota voventes cum reliqua populi multitudine multas pro eo lacrimas obtulerunt. , !um igitur evangelium cantaretur, et illud proferretur quod< absconsa sapientibus parvulis revelantur "cfr. Mat 11,2&', subito lumbare confringitur, remedia non proficientia dissolvuntur. / !onfestim cicatrix obducitur et omnis optata sanitas reparatur. $ Fit ibi clamor magnus laudantium 3ominum "cfr. .uc 2, ' et venerantium sanctum eius. 112 1 1pud !iccanum, castrum !ampaniae, cum :icolaus capellanus matutinali (ora ecclesiam introiret, repentino casu "cfr. )A 2,,1,' tam miserabiliter corruit, quod ad pudenda loca intestina omnia defluxerunt. 2 1ccurrunt clerici et caeteri convicini, et elevantes eum, ad lectulum reportarunt. 8er octo dies sic immobilis iacuit, ut nec ad requisita naturae surgere posset. % 7ocatis medicis et artis suae productis auxillis, augetur dolor, nec sanatur, sed exaggeratur infirmitas. & .ocum indebitum quem repleverant abominabilia monstra cum tanto viri dolore tenebant, quod per octo dierum numerum miser (omo non poterat manducare. , 3esperatus iam vir et adiudicatus morti, ad beati Francisci se convertit auxilia. / )rat ei filia quaedam religiosa et timens 3eum "cfr. 1ct 1+,2', quam pro se (ortatur sancti Francisci suffragium implorare. $ )xit ad modicum foras filia benedicta "cfr. Ioa 1$,2*- 4ut ,1+', et orationi incumbens, lacrimis plena, pro patre orat ad patrem. * Magna orationis virtus6 #tatim vocat eam pater ad(uc orantem, et nuntiat ei gaudium insperatae salutis "cfr. #ap &,/' 1+ 1d debitam sedem cuncta redierant, et melioris dispositionis se fore quam ante casum fuerit sentiebat. 11 7ovet igitur se beatum Franciscum semper (abere patronum, et annuatim festivum ducere diem eius. 113 1 In castro #pelli (omo quidam per duos annos rupturam adeo graviter passus est, quod per inferiores partes tota videbatur ventris congeries effluxisse. 2 :on enim per magnum temporis spatium fluxa reducere poterat, nec ad locum proprium medicorum studio revocare. 8ropter quod desperatus a medicis, ad divinum auxilium se convertit. % !um igitur devote beati Francisci merita invocaret, mira celeritate fracta prius et consolidata persensit et deformia reformata. 114 1 Iuvenis quidam nomine Io(annes, in episcopatu #orano, dissipatione intestinorum ita laesus erat, ut nullis posset medicorum medicaminibus adiuvari. 2 1ccidit die quadam uxorem ire ad quamdam ecclesiam beati Francisci. !ui oranti pro viri salute quidam de fratribus simplici spiritu dixit< =7ade, dic viro tuo,

ut voveat se beato Francisco et ruptionis locum crucis signaculo signet6>. % 5uae cum rediret, (oc retulit viro suo. & 5ui beato Francisco se vovens, laesionis locum signavit et intestina ad prima loca illico redierunt. , Miratus est vir in subitatione insperatae salutis "cfr. #ap &,2', et utrum esset vera sanitas, quae sibi subito sic arrisit, coepit per multa exercitia experiri. / )idem vero febre acuta laboranti beatus Franciscus in somnis apparuit "cfr. Mat 1,2+', ipsumque vocans ex nomine dixit "cfr. Is %+,2,'< =:oli timere, Io(annes, quia sanaberis ab infirmitate tua "cfr. .uc &,1+- 1 ,12'>. $ Huius miraculi maxima fides fuit, quod cuidam viro religioso, 4oberto nomine, beatus Franciscus apparuit* a quo cum interrogaretur quis esset, respondit< =)go sum Franciscus, qui quemdam amicum meum sanaturus adveni>. 115 1 In #icilia quemdam nomine 8etrum, pudendorum suorum ruptionem subitam patientem, cum se promitteret sua limina visitare, mirifice liberavit.

Caput ,I( De caecis et surdis et mutis. 11 1 In conventu fratrum de :eapoli, cum quidam frater, 4obertus nomine, caecus annis plurimis exstitisset, crevit in oculis eius caro superflua, motum et usum impediens palpebrarum. 2 !um igitur fratres forenses, ad diversas mundi partes tendentes, ibidem plurimi convenissent, beatus pater Franciscus, obedientiae sanctae speculum et exemplar, ut eos miraculi novitate (ortaretur ad iter, praedictum fratrem, ipsis praesentibus, tali modo sanavit. Iacebat nocte quadam frater 4obertus aeger ad mortem, iamque sibi fuerat anima commendata, % cum ecce adstitit ei beatus pater cum tribus fratribus omni sanctitate perfectis, videlicet sancto 1ntonio, fratre 1ugustino et fratre Iacobo de 1ssisio, qui sicut eum perfecte fuerant secuti, dum viverent, ita et ipsum alacriter comitabantur, post mortem. & 1ccipiens cultellum sanctus Franciscus, carnem superfluam resecavit, lumen restituit pristinum, a mortis eum fauce reduxit, , dixitque illi< =Fili 4oberte, gratia quam tecum feci, signum est fratribus ad remotas nationes euntibus, quod ego praecedam eos et ipsorum dirigam gressus "cfr. 8s *, '. / 7adant>, inquit, =gaudenter et iniunctam obedientiam alacri animo exsequantur6 $ ?audeant obedientiae filii, praecipue qui solum proprium relinquentes, terrestris patriae sunt obliti, quia ducem (abent industrium et sollicitum praecessorem6>. 11! 1 In Fancato, quod est castrum iuxta 1nagniam, miles quidam ?irardus nomine lumen ex toto perdiderat oculorum.

2 1ccidit ut duo fratres Minores, ab exteris partibus venientes, ad domum eius diverterent gratia (ospitandi. #uscepti itaque (onorifice a familia tota et cum omni benignitate tractati, de (ospitis caecitate ni(il advertunt. % 4ecesserunt postmodum ad locum fratrum per milliaria sex distantem, in quo per dies octo morati sunt. & :octe igitur quadam beatus Franciscus uni fratrum illorum in somnis apparuit dicens< =#urge "cfr. Mat 2,1 ', festina cum socio ad domum (ospitis vestri, qui me (onoravit in vobis, et propter me vobis tot impendit obsequia pietatis6 , 4ependite gratiam susceptionis incundae et (onorem reddite (onoranti6 / !aecus est enim et non videt, et (oc sua, quae nondum confessus est, meruere peccata. $ )xspectant eum tenebrae mortis "cfr. Iob ,&' aeternae et cruciatus interminabiles praestolantur. * 1d (oc enim ipsum ligant non ad(uc reiecta delicta>. 1+ 3isparente patre, filius surgit attonitus et mandatum cum socio festinus adimplet. 11 4evertuntur ad (ospitem ambo pariter fratres, narrat alter qui viderat cuncta per ordinem "cfr. )st 1&,*'. 12 #tupet vir ille non modicum, universa quae audit vera esse confirmans. 1 !ompungitur ad fletum, confitetur libens, correctionem promittit. 1% Interiore (omine taliter renovato, statim exterior lumen recipit oculorum. 1& Miraculi (uius magnitudo circumquaque diffusa omnes audientes ad (ospitalitatis gratiam animavit. 11" 1 1pud T(ebas in 4omania mulier caeca, vigiliam sancti Francisci in pane tantum et aqua ieiunans, ad ecclesiam fratrum summo mane festivitatis a viro suo perducta est. 2 5uae, dum missa celebraretur, in elevatione corporis !(risti oculos aperuit, clare vidit, devotissime adoravit. In ipsa vero adoratione voce magna proclamans< =?ratias>, inquit, =3eo et sancto eius, quia video corpus !(risti6>. % 2mnibus qui aderant in vocem exsultationis "cfr. 8s %,,2' conversis, post sacrorum expletionem reversa est mulier in domum suam "cfr. .uc 1,&,', propria luce duce. & !(ristus lumen fuit Francisco dum viveret, cui, sicut tunc omne suum mirificum deputavit, sic et nunc eius corpori omnem gloriam dari cupit. 11# 1 In !ampania puer quidam quatuordecim annorum de castro 8op(is, subita vexatus angustia, sinistrum oculum amisit ex toto. 2 8assionis acerbitas sic de loco suo propulit oculum, quod per octo dies extra per quamdam carunculam debilem longitudine digiti unius dependens, pene aridus est effectus. #ed cum sola superesset abscisio, et a medentibus fores penitus desperatus, pater eius ad auxilium beati Francisci tota se mente "cfr. Mat 12, +' convertit. % :on defuit ille indefessus miserorum adButor precibus supplicantis. & 2culum aridum mirabili virtute suo loco restituit, et cum virore pristino lucis optatae radiis illustravit.

12$ 1 In eadem provincia, apud !astrum, lignum immensum ex alto proruit, et cuiusdam sacerdotis caput gravissime quassans, sinistrum eius oculum excaecavit. 2 5ui (umi deiectus, coepit alta voce sanctum Franciscum luctuose clamare dicens< =#uccurre, pater sanctissime, ut ad festum tuum ire valeam, sicut fratribus tuis ire promisi6>. )rat enim vigilia sancti. % 5ui statim exsurgens, peroptime liberatus, in vocem prorupit laudis et gaudii, et circumstantes omnes, qui eius miserebantur eventum, in stuporem convertit et iubilum. & Ivit ad festum, narrans omnibus quam in se fuerat expertus sancti clementiam et virtutem. , 3iscant igitur omnes eum devote colere, quem sciunt se colentibus tam facile subvenire. 121 1 7ivente ad(uc beato Francisco, mulier quaedam de :arnio, oculorum caecitate percussa, signo crucis per eumdem virum 3ei super oculos suos facto, statim lumen perditum miraculosa recepit. 122 1 7ir quidam de Monte ?argano, 8etrus 4omanus nomine, dum in vinea sua laborans lignum quoddam ferro succideret, proprium percussit oculum et per medium sic divisit, ut pupilla partita exterius dependeret. 2 !umque in tam desperato periculo desperaret posse sibi per (ominem subveniri, ni(il se comesturum in festo sancti Francisci, si ei succurreret, repromisit. #tatim in loco debito viri oculum sanctus 3ei restituit, divisum reiunxit, lumine pristino decoravit. 123 1 Filius cuiusdam nobilis viri a nativitate caecus "cfr. Ioa *,1' meritis beati Francisci lumen accepit optatum. 2 5ui, nomen ab eventu sortitus, Illuminatus est dictus. 1ssumpsit postea, cum in aetate esset, 2rdinem sancti Francisci, et tandem sanctum initium fine sanctiore conclusit. 124 1 Bevanium, quoddam nobile castrum, in valle #poletana positum est. 2 In (oc (abitabat mulier quaedam sancta cum virgine filia sanctiore et nepte valde devota !(risto. Harum vero (ospitium sanctus Franciscus (ospitatu suo pluries (onorabat. % :am et filium (abuerat mulier (aec in 2rdine, consummatae perfectionis virum. & 7erumtamen una istarum, neptis scilicet, privata erat exteriorum lumine oculorum, cum tamen interiores eius, quibus 3eus videtur, mira conspicuitate clarescerent. , 4ogatus sanctus Franciscus quandoque, ut illius languorem commiserans, illarum

etiam labores attenderet, caecae oculos sputo suo in nomine Trinitatis tribus vicibus delinivit "cfr. Ioa *,,', et lumen ei restituit concupitum. 125 1 1pud !astrum 8lebis iuvenis quidam mendicus surdus erat et mutus a nativitate "cfr. Ioa *,1' sua. 5ui linguam adeo curtam et brevem (abebat, quod multoties exquisita a pluribus, praecisa penitus videretur. 2 7ir quidam, Marcus nomine, ipsum propter 3eum suscepit (ospitio. 5ui eum sibi benefacere cernens, coepit cum ipso assiduos demorari. :octe quadam praedicto viro cum uxore sua coenante et adstante puero coram eis, dixit uxori< =Hoc ego maximum miraculum reputarem, si beatus Franciscus (uic auditum redderet et loquelam>. % )t adiecit< =7oveo 3eo "cfr. 8s 1 1,2', quod si (oc sanctus Franciscus dignabitur operari, propter amorem suum (uic puero expensas conferam, donec vivet>. & Mirum certe6 #ubito lingua crevit et locutus est, dicens "cfr. ?en $,1&'< =7ivit sanctus Franciscus, quem superius stantem video et loquelam mi(i praebuit et auditum6 , 5uid ergo iam populo dicam0>. :utritius eius respondit< =.audabis 3eum et salvabis (omines "cfr. 8s ,$, 1- &,/' multos>. / Homines terrae illius, qui eum noverant, primo, admiratione maxima sunt repleti. 12 1 Mulier quaedam in 1puliae partibus diu loquelam perdiderat et respirationis liberae facultatem. 2 !ui, cum de nocte dormiret, apparuit 7irgo Maria, dicens< =#i vis fieri sana, perge ad ecclesiam #ancti Francisci apud 7enusium, et ibi optatam recipies sanitatem6>. #urrexit mulier et, cum respirare non posset nec loqui, parentibus innuebat velle se 7enusium properare. % 1ssensere parentes et cum ea gradiuntur ad locum. & Intrans autem mulier ecclesiam #ancti Francisci, dum pleno corde suffragia poscit, statim, massa carnis evomita, cunctis cernentibus mirifice liberatur. 12! 1 In 1retina dioecesi mulier quaedam per septem annos muta exsistens, continuis desideriis divinas interpellabat aures, ut ei 3eus linguam resolvere dignaretur. 2 )t ecce, dormienti sibi duo fratres rubea veste circumdati adstiterunt, et ut se sancto Francisco voveret, dulciter monuerunt. 5uorum monitis libenter obtemperans, corde vovit, quia loqui nequibat, moxque excitata, simul vigiliae redditur et loquelae. 12" 1 Iudicem quemdam, nomine 1lexandrum, beati Francisci miraculis detra(entem, per sex annos et amplius mirabantur (omines loquela privatum. 2 5ui cum in eo quod peccaverat torqueretur "cfr. #ap 11,1/' alta poenitudine revocatus, dolebat se contra sancti miracula delatrasse. Itaque non perstitit indignatio sancti, sed poenitentem ac se (umiliter invocantem,

restituta loquela, recepit ad gratiam. % )x tunc linguam blasp(emam beati patris laudibus consecravit, longe devotior redditus per flagellum. 12# 1 5uia de blasp(emo fecimus mentionem, occurrit quiddam utile recitatu. 2 Miles quidam, ?ineldus nomine, de Burgo in provincia Massae, beati Francisci operibus et miraculorum signis impudentissime detra(ebat. Inferebat multa opprobria peregrinis ad ipsius memoriam venientibus et contra fratres publica insania garriebat. % !um autem die quadam luderet ad taxillos, vesania et incredulitate plenus, dixit ad circumstantes< =#i Franciscus est sanctus, octodecim puncta veniant in taxillis6>. & Mox triplicatus senarius in taxillis apparuit, et usque ad novem vices quolibet suo iactu ter senos accepit. , :on quievit insanus, peccatum peccato addidit et blasp(emiam blasp(emiae cumulavit< / =#i verum est>, inquit, =quod Franciscus iste sit sanctus, gladio cadat (odie corpus meum- si vero sanctus non est, evadam incolumis6>. $ :on distulit ira 3ei "cfr. 8s //,21.2 ', quin divino iudicio fieret eius oratio in peccatum "cfr. 8s 1+$,/'6 * .udo finito, cum nepoti suo inferret inBuriam, accepit ille gladium et patrui visceribus cruentavit. 1+ )o die mortuus est sceleratus, inferni mancipium factus et filius tenebrarum "cfr. 1T(e &,&'. 11 Timeant blasp(emantes, nec putent cum aere verba transire, nec sanctorum iniuriis deesse ultorem. 13$ 1 Mulier quaedam, #ibilia nomine, caecitatem oculorum per plures annos perpessa, ad sepulcrum viri 3ei caeca tristis adducitur. 2 4ecuperato vero pristino lumine, gaudens et exsultans domum revertitur. 131 1 In castro 7ici 1lbi, #oranae dioecesis, puella quaedam a nativitate caeca, ad quoddam oratorium beati Francisci a matre perducta, !(risti nomine invocato, visum, quem numquam (abuerat, beati Francisci meritis meruit invenire. 132 1 In civitate 1retii mulier, quae per septem annos non viderat, in ecclesia beati Francisci prope civitatem constructa visum amissum recepit. 133 1 In eadem civitate filius pauperis mulieris a beato Francisco, cui eum voverat mulier, illuminatus est.

134 1 !aecus quidam de #pello, coram tumulo sacri corporis, visum diu perditum reinvenit. 135 1 In 8odio BoniAi, Florentinae dioecesis, mulier quaedam caeca exsistens, per revelationem coepit oratorium quoddam beati Francisci visitare. 2 5uae cum illuc delata coram altari miseranda iaceret, continuo visum recipiens sine duce ad propria remeavit. 13 1 1lia vero mulier de !amerino, cum esset dextri oculi lumine privata ex toto, pannum quem beatus Franciscus tetigerat, parentes eius supra praedictum oculum posuerunt, 2 et sic voto facto, de recuperato lumine 3omino 3eo et sancto Francisco gratias persolverunt. 13! 1 #imile aliquid cuidam mulieri de )ugubio accidit, quae, voto facto, lucem pristinam se re(abere laetatur. 13" 1 !ivis quidam de 1ssisio, per quinquennium perdito lumine oculorum, qui cum ad(uc viveret beatus Franciscus, familiaris fuerat ei semper, cum oraret beatum Franciscum, pristinam familiaritatem commemorans, ad tactum sepulcri eius exstitit liberatus. 13# 1 1lbertinus de :arnio, amisso lumine oculorum, palpebris usque ad genes dependentibus, beato Francisco se vovens, illuminari meruit et sanari. 14$ 1 Iuvenis quidam, 7illa nomine, ambulare non poterat neque loqui. 2 8ro quo mater, fidei voto ceream imaginem faciens, ad locum in quo beatus pater Franciscus requiescit, magna cum reverentia deportavit. 5uae domum regrediens, ambulantem reperit fi(um et loquentem. 141 1 Homo quidam, in episcopatu 8erusii, loquela et verbo privatus omnino, semper os ferens apertum, (orribiliter oscitabat. 2 Habebat enim guttur valde tumidum et inflatum. !umque pervenisset ad locum ubi requiescit sanctissimum corpus, et per gradus ad sepulcrum eius vellet attingere, sanguinem multum evomuit et peroptime liberatus coepit loqui et os claudere ac, sicut expedit, aperire.

142 1 Mulier quaedam, lapidem (abens in gutture, prae nimio ardore linguae ariditatem incurrit. 2 :on enim poterat loqui, non comedere, neque bibere. 5uae cum, multis medicamentis ad(ibitis, nullum sentiret commodum nec levamen, tandem beato Francisco in corde se vovit et subito, carne aperta, lapidem per guttur emisit. 143 1 Bart(olomaeus de castro 1rpini, #orani episcopatus, per septennium privatus auditu, ad invocationem nominis beati Francisci ipsum recepit. 144 1 In #icilia mulier quaedam, de burgo 8latiae, loquelae officio privata, cordis lingua beatum Franciscum oravit, et desideratae locutionis gratiam reinvenit. 145 1 In oppido :icosino sacerdos quidam ad matutinum ex more surrexit, et a lectore de benedictione solita requisitus, quid barbarum, nescio, respondens, infrenduit. 2 #ic mente captus, pertractus domum, loquelam per mensem unum penitus amisit. 5ui cum ad cuiusdam viri 3ei consilium se sancto Francisco voveret, loquelae officium, ab insania liberatus, assequitur.

Caput ,( De leprosis et sanguifluis. 14 1 1pud #anctum #everinum iuvenis quidam, 1cto nomine, totus leprosus erat. 2 !uius membris existentibus omnibus turgidis et protensis, (orrendo aspectu cuncta cernebat ipse. #ic miser in lecto aegritudinis assidue iacens, parentibus suis multam tristitiam ingerebat. % 5uem pater die quadam aggrediens, ut se beato Francisco voveret illi suasit. & 5uo gaudenter consentiente, pater fecit apportari candelae licinium, de quo ipsius longitudine mensurata, singulis annis (uius longitudinis candelam beato Francisco iuvenis portare se vovit. , 5ui, voto emisso, illico de loco consurgens, a lepra mundatus est. 14! 1 7ir alius, nomine Bonus(omo, de civitate Fani, paral;ticus et leprosus, ad ecclesiam beati Francisci a parentibus deportatus, utriusque morbi plenam consecutus est sanitatem.

14" 1 :obilis quaedam mulier, 4ogata nomine, in episcopatu #orano, cum per viginti tres annos fluxum sanguinis passa foret "cfr. Mat *,2+' audiens quemdam puerum 4omano sermone canentem miracula, quae 3eus per beatum Franciscum fecerat iis diebus, nimio dolore commota, tota prorupit in lacrimas, sicque intra se fide accensa dicere coepit "cfr. .uc 11, $'< 2 =2 beatissime pater Francisce, per quem tanta miracula coruscant, si me digneris ab (ac aegritudine liberare6 1d(uc tam magnum miraculum non fecisti>. % :am prae nimio sanguinis fluxu videbatur praedicta mulier saepius exspirare- et si quando fluxus restringebatur, toto corpore tumescebat. & 5uid plura0 8aucis elapsis diebus, sentit se beatissimi Francisci meritis liberatam. , Filium quoque eius, Marium nomine, qui brac(ium (abebat contractum, sanctus 3ei solo voto sanavit. 14# 1 Feminam quamdam de #icilia, per septennium fluxu sanguinis fatigatam, beatus Franciscus !(risti signifer sanam fecit. Caput ,(I De insanis et daemoniacis. 15$ 1 8etrus de Fulgineo, qui ad visitandum limina beati Mic(aelis quodam tempore properavit, cum fontis cuiusdam aquam gustaret, visum est sibi daemones imbibisse. 2 9nde et per tres annos obsessus, discerpebatur in corpore, pessima loquens et (orrenda praetendens. Tandem, mox ut sepulcrum beati patris manu contigit et sancti patris virtutem (umiliter invocavit, a daemonibus eum crudeliter discerpentibus mirifice liberatus fuit. 151 1 Mulieri cuidam de civitate :arnii daemonium (abenti praecepit in somnis "cfr. Mat 2,1 ' ut crucis se signaculo consignaret. 2 5uae cum, mente perdita, se signare penitus ignoraret, beatus pater ei signum crucis impressit et cunctam ab ea passionem diabolicam effugavit. 152 1 In Maritima mulier quaedam, mentis alienatione per quinquennium passa, visu et auditu privata est. 2 Indumenta dilaniabat dentibus, ignis et aquae periculum non timebat, et caduci morbi ad summum incurrerat (orribilem passionem. :octe quadam, cum disponeret sibi divina misericordia misereri, somno arripitur salutari. % 7idit enim beatum Franciscum super solium sedere "cfr. Is ,,1' pulc(errimum, ante

quem prostrata sanitatem suppliciter expetebat. & Illo vero nondum favente precibus, firmat mulier votum, promittens pro ipsius amore petentibus, donec (aberet, eleemos;nam non negare. , Illico sanctus pactum recognovit, quod olim cum 3eo simile fecerat, et signans eam crucis signaculo, integram sibi restituit sanitatem. 153 1 8uella quaedam apud :ursiam, languore diu pervasa, tandem daemonio vexata innotuit. 2 :am saepe stridens dentibus seipsam dilacerabat, nec praecipitia vitans, nec discrimina pavens, sicque loquela perdita et membrorum officiis destituta, ni(il rationale praetendebat. 8arentes eius, (ereditaria confusione obsessi, ligatam in grabato super iumentum 1ssisium detulerunt. % !umque in die !ircumcisionis 3ominicae coram altari sancti Francisci, dum missarum agerentur solemnia, proiecta iaceret, subito nescio quid evomuit maledictum. & !ontinuo super plantam se erigens, altare sancti Francisci deosculata est, et ab omni morbo plenarie liberata, in (anc vocem prorupit< =.audate 3eum et sanctum eius "cfr. 1ct 1+,1.2'6>. 154 1 !aduci morbi non minus (orrendo quem dolendo cruciatu cuiusdam nobilis filius tenebatur. 2 2re spumabat, truci aspectu cuncta cernebat, et membrorum abusu nescio quid diabolicum exspuebat. !lamabant parentes ad sanctum 3ei, poscentes remedium, et miserum filium pietatis eius affectibus offerebant. % 1pparuit igitur dormienti matri nocte quadam pietatis amicus, et ait ad eam< =)cce, nunc veni salvare filium tuum>. & 1d quem vocem expergefacta mulier tremebunda surrexit, et filium suum perfecte sanatum invenit. 155 1 In vita sua quam mirabili potestate contra daemones claruit, non arbitror esse silendum. 2 In castello #ancti ?emini tempore quodam vir 3ei, regnum caelorum evangeliAans "cfr. .uc $,1- Mat &,2+', apud quemdam timentem 3eum "cfr. 1ct 1+,1.2', cuius uxor, sicut omnibus notum erat, a daemonio vexabatur "cfr. Mat 1&,22', (ospitaturus intravit. 4ogatusque beatus Franciscus pro illa, (ominum timens applausum, (oc facere penitus recusavit. % Tandem multis precibus exoratus, in tribus angulis tres fratres qui cum eo erant ad orandum constituit, in quarto ipse oraturus secessit. & 2ratione completa "cfr. Iudt ,,1,', ad mulierem, quae miserabiliter torquebatur, confidenter accessit, in nomine Iesu !(risti "cfr. 1ct ,,' daemonio imperans ut exiret. , 5ui ad eius imperium tanta velocitate cum furore recessit, ut vir 3ei "cfr. %4e %,*.1,' putaret sibi fuisse illusum.

/ 8ropter (oc ideo de loco illo cum rubore recessit. $ 9nde cum alia vice per idem castrum transiret mulier illa foris per plateam clamabat post eum, vestigia pedum eius deosculans "cfr. )st 1 ,1 ', ut sibi eloqui dignaretur. * 5ui per multos tunc de liberatione illius certus effectus, vix tandem sibi loqui multis precantibus acquievit. 15 1 !um esset alio tempore apud !ivitatem de !astello, mulier quaedam daemonium (abens "cfr. .uc %, ', ad domum in qua ipse manebat, perducta est. 2 5uae, foris stans "cfr. Ioa 2+,11' et dentibus frendens, omnes latratibus infestabat. Multi vero sanctum 3ei pro illius liberatione suppliciter rogaverunt, gravatos se longo tempore illius insania conquerentes. % Beatus Franciscus misit ad eam fratrem qui secum erat, experiri volens, utrum foret daemonium, an deceptio muliebris. & 1t ipsa, sciens sanctum Franciscum non esse, eum derisit et pro modico duxit. , 8ater sanctus intus erat orans. 5ui oratione completa "cfr. Iudt ,,1,', ad mulierem foras exivit. / !uius praesentiam ferre non valens, volutabatur cum fremitu super terram. $ #anctus 3ei exire daemonem per obedientiam imperavit. * 5ui statim egrediens, incolumem mulierem reliquit.

Caput ,(II De contractis et confractis. 15! 1 In comitatu 8armensi natus est cuidam filius, qui pedem (abebat transversum, calcaneum scilicet ante et posterius digitos. 2 )rat (omo pauper, sed sancto Francisco devotus. !onquerebatur quotidie sancto Francisco de filio ad opprobrium nato, semper suam exaggerans paupertatem. % !umque mente tractaret tenelli pueri pedem ad decentem situm reducere violenter, concedente nutrice, tempore quo in balneo pueri membra mollescerent, (oc ipsum facere disponebat. & 7erum antequam foret tanta temeritas attentata, cum puer a fascia solveretur, sancti Francisci meritis ita inventus est sanus, ac si nullam enormitatem primitus (abuisset. 15" 1 1pud #copletum in 1miterno, vir et uxor, unicum (abentes filium, quotidie illum velut (ereditarium opprobrium deplorabant. 2 :on enim (omo, sed monstrum quoddam potius videbatur, cum, perverso naturae ordine, anteriora membra forent posterius devoluta. Brac(iis siquidem collo connexis, iunctisque genibus pectori, et pedibus natibus alligatis, globus apparebat, non bustus. % :am et a parentum atque vicinorum aspectibus, ne illum cernerent, amovebant, satis dolore sed plus erubescentia sauciati.

& 8roinde vir, dolore affectus, exprobrabat uxori quod non sicut caeterae mulieres filios procrearet, sed monstra quaedam, quae nec erant brutissimis comparanda, torquens 3ei iudicium ex peccato provenire uxoris. , Illa vero, moerore afflicta et rubore confusa, crebris gemitibus clamabat ad !(ristum, sancti Francisci auxilium invocando, ut infelici sibi et in tali opprobrio constitutae succurrere dignaretur. / :octe quadam cum propter (uiuscemodi tristitiam tristi somno arriperetur, apparuit ei sanctus Franciscus, piis eam affatibus mulcens< =#urge>, inquit, =et porta puerum ad locum propinquum meo nomini dedicatum, et ipsum in aqua illius putei balneabis. $ Mox enim ut tali aqua puerum superfundes, sanitatem integram consequetur>. * :eglexit mulier sancti mandatum adimplere de puero, et secunda vice sibi apparenti et (aec eadem replicanti minime acquievit. 1+ #ed eius simplicitatem pie sanctus commiserans, stupendo modo addidit misereri "cfr. 2s 1,,'. 11 Tertio namque cum 7irgine gloriosa et sanctorum 1postolorum nobilissimo comitatu sibi apparuit, et accipiens eam, cum puero ante ianuam dicti loci transtulit in momento. 12 !umque iam aurora inciperet apparere, omnisque corporea illa visio discessisset, obstupefacta mulier et ultra quem credi valeat admirata, pulsavit ad ianuam. 1 Ingessit fratribus de rei novitate non modicam admirationem, exspectans tota fiducia pueri sanitatem, tertio iam oraculo repromissam. 1% 1dvenere postmodum nobiles mulieres de eadem provincia causa devotionis, et quae contigerant audientes, admiratae sunt valde. 1& Hauriunt extemplo aquam de puteo, et earum nobilior propriis manibus puerum balneavit. 1, #tatim puer, omnibus membris ad sua loca productis, sanus apparuit, et magnitudo miraculi omnibus admirationem induxit. 15# 1 In castro !(orae, 2stiensis dioecesis, vir quidam crus perdiderat sic ex toto, ut nullo modo progredi vel movere se posset. 2 8ositus itaque in angustia ve(ementi et auxilio desperatus (umano, coepit nocte quadam, ac si praesentem cerneret beatum Franciscum, talem coram eo assumere materiam querelandi< =1diuva me, sancte Francisce, recolens meum servitium et devotionem tibi impensam6 :am in asino meo te portavi, sanctos pedes tuos et sanctas manus osculatus fuisemper tibi devotus, semper benevolus exstiti, et, ecce, morior doloris (uius durissimo cruciatu>. % His pulsatus querelis, statim adfuit beneficiorum memor, devotioni gratus, et vigilanti viro cum uno fratre apparuit. & 7ocatus ab eo venisse se dixit, ferens remedia sanitatis. , Tetigit locum doloris cum baculo parvulo, qui figuram T(au in se (abebat, et fracto mox apostemate, post consecutam sanitatem usque (odie signum T(au super locum remansit. / Hoc signo sanctus Franciscus suas consignabat litteras, quoties necessitatis vel caritatis causa scriptum aliquod dirigebat. 1 $

1 8uella quaedam allata est ad sepulcrum eius, quae per annum (abens collum monstruose plicatum et caput (umero adnexum, non nisi ex obliquo quemquam respicere poterat. 2 5uae dum sub arca, in qua reconditum erat pretiosum sancti corpus, caput immitteret, confestim collum erexit, et ex sua subita mutatione stupefacta, coepit fugere atque flere. Fovea quaedam apparebat in (umero, cui applicitum fuerat caput eius, propter situm quem fecerat infirmitas diuturna. 1 1 1 In comitatu :arniensi puer quidam tam enormi contractione tibiam retortam gerebat, quod nisi duorum baculorum suffragio, nullo modo poterat ambulare. 2 1b infantia (ac infirmitate detentus, mendicus effectus, patrem et matrem minime cognoscebat. 5ui meritis beati Francisci a dicto periculo liberatus, absque baculo, quo voluit, liber ivit. 1 2 1 :icolaus quidam de Fulgineo, cum (aberet crus sinistrum contractum, nimio dolore gravatus, ad recuperandam pristinam sanitatem tanta expendit in medicis, quod ultra velle ac posse se debitis obligavit. 2 Tandem cum eorum auxilium in nullo sibi penitus profecisset, dolore tam maximo sauciatus, in tantum quod geminatis clamoribus vicinos de nocte non permitteret obdormire, vovens se 3eo et beato Francisco, fecit se ad eius tumulum deportari. !umque per noctem orans coram sancti tumulo moraretur, extenso crure, magno ex(ilaratus gaudio, sine baculo ad propria remeavit. 1 3 1 8uer unus etiam crus (abens contractum, ita quod genu eius pectori et calcaneum natibus ad(aereret, ad sepulcrum beati Francisci portatus, patre ipsius carnem propriam macerante cilicio ac matre pro ipso se graviter affligente, plena et subita sanitate convaluit. 1 4 1 In Fanensi civitate quidam contractus erat, cuius tibiae ulceribus plenae natibus ad(aerebant, quae tantum ex(alabant foetorem, quod (ospitalarii nullo modo eum volebant in (ospitali recipere vel tenere. 2 5ui meritis beati patris Francisci, cuius misericordiam invocavit, se paulo post gavisus est liberatum. 1 5 1 5uaedam puella )ugubina cum, contractis manibus, omnium membrorum officium per annum penitus amisisset, ad obtinendam gratiam sanitatis, nutrix eius cum imagine cerea ipsam ad beati Francisci tumulum deportavit. 2 !umque ibidem per octo dierum spatium moraretur, die una ita propriis usibus

restituta sunt omnia membra eius, quod ad pristina officia idonea solita (aberentur. 1 1 1lius quoque puer de Monte :igro, ante fores ecclesiae ubi requiescit corpus sancti Francisci, per plures dies decubans, quia nec ire poterat nec sedere, a cingulo enim et infra omnibus erat viribus et membrorum officio destitutus, 2 quadam die intrans ecclesiam, ad tactum sepulcri beatissimi patris Francisci foras sanus et incolumis est regressus. 3icebat autem puerulus ipse, quod dum coram tumulo gloriosi sancti iaceret, adstitit ei Buvenis quidam, (abitu fratrum indutus, supra sepulcrum exsistens, qui pira in manibus portans vocavit eum, et praebens ei pirum unum, ut surgeret confortavit. % 5ui pirum de manibus eius suscipiens, respondebat< =)cce, contractus sum et nullo modo surgere possum>. & 8irum vero ex(ibitum manducavit, et ad aliud pirum, quod ei ab eodem iuvene offerebatur, coepit extendere manum. , 5ui dum iterum eum ut surgeret (ortaretur, infirmitate gravatum se sentiens, non surgebat. / #ed dum ad pirum manum extenderet, dictus Buvenis, ex(ibito illi piro, manum eius appre(endit, et foras educens eum, disparuit ab oculis eius. $ 5ui sanum et incolumem se videns, coepit alta voce clamare, quod factum in eo fuerat, omnibus manifestans. 1 ! 1 5uidam alius civis )ugubinus, cum filium suum in cista contractum ad sancti patris tumulum detulisset, sanum et incolumem recepit eum2 fuerat enim tanta enormitate contractus, ut tibiae natibus ad(aerentes forent penitus arefactae. 1 " 1 In dioecesi 7ulterrana vir unus, nomine 4iccomagnus, qui vix manibus per terram tra(ere se valebat, a matre propria propter monstruosam turgiditatem relictus, beato Francisco (umiliter se devovens, fuit continuo liberatus. 1 # 1 In eadem dioecesi mulieres duae, 7iridis et #anguinea nomine, cum sic essent contractae, ut penitus se movere non possent, nisi ab aliis portarentur, excoriatis manibus, quibus se movendo innitebantur, ex solo voto redditae sunt sanitati. 1!$ 1 7ir quidam Iacobus de 8odio BoniAi, cum adeo esset miserabiliter curvus atque contractus, quod ore genibus ad(aereret, mater eius mulier vidua ad quoddam oratorium beati Francisci ipsum portavit, 2 et oratione pro ipsius liberatione ad 3ominum fusa, sanum et incolumem ilium domum reduxit.

1!1 1 In 7ico 1lbo cuiusdam mulieris manus sicca meritis sancti patris reliquae similis est effecta. 1!2 1 In civitate !apuae mulier quaedam sepulcrum beati Francisci personaliter visitare se vovit- quae propter curam rei familiaris voti emissi oblita, dexterum latus subito perdidit. 2 !aput etiam et brac(ium, contractis nervis, in aliquam partem evolvere non valebat. #icque tota plena doloribus, vicinos suos ululatu continuo fatigabat. % Transeuntes igitur duo fratres ante domum illius, rogati a sacerdote quodam, ad miseram intraverunt. & 5uae de omisso voto confessa, benedictione ab illis recepta, eadem (ora sana surrexit, et per poenam sapientior facta sine mora quod voverat adimplevit. 1!3 1 Bart(olomaeus de :arnio, sub umbra cuiusdam arboris dormiens, diabolica correptione ex toto tibiam perdidit atque pedem, et (omo exsistens pauperrimus, quo se verteret nesciebat. 2 #ed amator pauperum, signifer !(risti Franciscus, ad quemdam locum, in somnis sibi apparens "cfr. Mat 2,1 ', eum ire praecepit. 1d quem cum ille se pertra(eret, sed a directo itinere declinaret, audivit vocem dicentem sibi< =8ax tibi "cfr. 1ct *,%- 3an 1+,1*'. )go sum ille cui te vovist>. % )t perducens illum ad locum, manum unam, ut illi videbatur, super pedem et aliam super tibiam eius imposuit, et membra sic arida restauravit. & Hic tunc provectae erat aetatis "cfr. Ios 1 ,1', et sex annorum spatio fuerat sic contractus. 1!4 1 Multa similia virtutum signa, dum ad(uc in carne viveret, operatus fuit. 2 Itaque per episcopatum 4eatinum quandoque transiens, ad quamdam villam pervenit, in qua mulier lacrimis plena, octennem filium brac(iis gestans, coram ipso deposuit. Iam etenim puer per annos quatuor sic enormiter exstiterat turgidus, ut nullo modo crura cernere posset. % 5uem sanctus benigne suscipiens, super ventrem eius illas vere sanctissimas manus deduxit. & 1d cuius tactum, detumescente tumore, protinus incolumis factus, cum matre iam laeta, 3eo et sancto eius copiosas gratias retulit. 1!5 1 In civitate Tuscanella miles quidam beatum Franciscum suscepit (ospitio- cui filius unicus claudus et toto corpore debilis erat "cfr. .uc /,12'. 2 5ui licet annos ablactationis transisset, ad(uc tamen in cunabulis decubabat. Hic pedibus beati viri (umiliter se prostravit, filii sui ab eo flebiliter postulans

sanitatem. % 5ui cum tantae gratiae se indignum cognosceret et clamaret, tandem precum illius instantia victus, oratione praemissa, puerum signavit et benedixit. & 5ui statim, cernentibus singulis et gaudentibus, surrexit incolumis et (uc atque illuc, prout voluit, ambulavit. 1! 1 Tempore alio cum apud :arnium devenisset, vir quidam eiusdem civitatis, 8etrus nomine, paral;ticus in lecto iacens "cfr. Mat *,2', audiens sanctum 3ei :arnium advenisse, rogari fecit episcopum civitatis, ut servum 3ei 1ltissimi "cfr. .uc $,2$' ad sanandum ipsum mittere dignaretur. 2 Ita erat omnium membrorum officio destitutus, ut solam linguam et oculos movere utcumque valeret. Beatus Franciscus ad eum accedens a capite usque ad pedes signum crucis super eum protraxit, et mox omni morbo fugato, eum pristinae restituit sanitati. 1!! 1 1pud )ugubium, mulier quaedam manus ambas contractas (abens, ni(il cum eis poterat operari. 2 5uae cum virum 3ei "cfr. %4e %,*.2&' !ivitatem intrasse cognosceret, dolens et moerens ad eum statim cucurrit, miseranda facie manus ei contractas ostendens. #uper quam pietate permotus, manus eius tetigit et sanavit. % Mulier autem, statim rediens domum, caseatam unam propriis manibus laetabunda paravit eamque obtulit sancto viro. & Ipse vero parumper ex ea suscipiens, ob devotionem intimam mulieris, reliquum iussit eam cum familia manducare. 1!" 1 1d civitatem 2rtensem aliquando (ospitaturus advenit, cum puer quidam, Iacobus nomine, conglomeratus diu iacens, coram eo sanitatem una cum parentibus expetebat a sancto. 2 3iuturna namque infirmitate caput genibus portabat applicitum et ossa nonnulla confracta gerebat. #igno itaque benedictionis a sancto Francisco suscepto, in instanti deglomerari coepit, et perfecte extensus, optime liberatus fuit. 1!# 1 1lius eiusdem accola civitatis, strumam ad magnitudinem magni panis inter scapulas gerens, signatus a sancto Francisco, sic fuit de subito plenarie liberatus, ut nec vestigium aliquod remaneret. 1"$ 1 In (ospitali !ivitatis !astelli, notus omnibus iuvenis, per septem annos contractus, per (umum quasi bestia se tra(ebat.

2 8ro quo mater sancto Francisco frequentius supplicavit, ut reptilem filium gressui repararet. !umque votum emissum sanctus exciperet, et precantis matris gemitus exaudiret, statim monstruosis vinculis resolutis, naturali restituit filium libertati. 1"1 1 8raxedis, religiosarum famosissima in 9rbe ac orbe 4omano, quae a tenella infantia sua, propter aeterni #ponsi amorem, carcere arcto se per quadraginta iam fere annos abdiderat, apud sanctum Franciscum familiaritatis gratiam commeruit specialem. 2 :am quod nulli feminae alteri fecit, ad obedientiam eam suscepit, pia devotione concedens ei religionis (abitum, tunicam videlicet atque c(ordam. !um (aec die quadam pro rebus sibi opportunis solarium suae cellulae ascendisset, impulsione p(antastica, crudeli casu corruit super terram- sicque pede penitus cum crure confracto, insuper a positione sua ex toto se (umerus sequestravit. % !umque per multos annos elapsos universorum virgo !(risti ignoraret adspectus, et semper se ignoraturam firmum (aberet propositum, quasi truncus super terram iacens et nullius solamen admittens, quo se verteret nesciebat. & !uiusdam cardinalis iussu et religiosorum consilio ad frangendum carcerem cogebatur, ut alicuius religiosae feminae solatio frueretur, mortis periculum cavens, quod per incuriam et neglectum accidere potuisset. , Ipsa vero (oc facere penitus renuens, modis quibus poterat resistebat, ne vel ad modicum votum suum contingeret violare. / Miserationis proinde divinae pedibus obnixe provolvitur, et piis querimoniis beatissimo patri Francisco, cum sero factum esset "cfr. Mar ,,%/', conqueritur< $ =#anctissime>, inquit, =mi pater, qui tantorum necessitatibus ubique benigne subvenis, quos in carne positus nesciebas, cur mi(i miserrimae, quae tuam dulcissimam gratiam utcumque te vivente promerui, non succurris0 * 2portet enim, ut cernis beate pater, aut mutare propositum, aut mortis subire iudicium>. 1+ !umque sermones (uiuscemodi corde atque ore revolveret, et miserandum affectum ingeminatis singultibus aperiret, subito capta sopore, venit in excessum mentis "cfr. 1ct 11,&'. 11 )t ecce benignissimus pater, vestimentis gloriae "cfr. Is &2,1' candidatus, carcere in obscuro descendens, dulcibus affatibus alloqui eam coepit< =#urge>, inquit, =filia benedicta, surge, ne timeas "cfr. 4ut ,1+- .uc ,,$- 1, +'. 12 #anitatis integrae suscipe signum et inviolabiliter tuum serva propositum6>. 1 )t appre(ensa manu eius, elevans eam "cfr. Mar *,2,', disparuit. 1% Ipsa vero per cellulam suam (uc atque illuc se convertens, nesciebat quid per servum 3ei in ea fuisset effectum. 1& 8utabat enim se visum videre "cfr. 1ct 12,*'. 1, Tandem veniens ad fenestram, solitum signum fecit. 1/ 1d quem citissime monac(us quidam accedens, et ultra quam credi potest admirans, ad eam dixit< =5uid factum est, mater, quod surgere potuisti0>. 1$ 1t ipsa ad(uc somniare se credens et ipsum non esse putans, ignem accendi poposcit. 1* 1pportato iam lumine, in se reversa "cfr. 1ct 12,11', nullum dolorem sentiens, cuncta quae acciderant per ordinem "cfr. )st 1&,*' enarravit.

Caput ,(III De &uibusdam di*ersis miraculis. 1"2 1 In #abinensi dioecesi vetula quaedam octogenaria erat, quae duas filias prius (abens, unius earum filium iam defunctae lactandum alteri commendavit. 2 5ua tandem et ipsa de marito concipiente, lac a mamillis defecit. :ulla igitur erat quae orbato infantulo subveniret, nulla quae sitienti puero lactis stillicidium erogaret. % !ruciatur pro nepotulo querula anus, et extrema paupertate infelix, quo se vertere posset ignorat. & 3ebilitatur puer ac deficit, et simul cum eo avia compassione commoritur. , !ircuit vetula per vicos "cfr. !ant ,2' et domos, et nemo est a clamoribus liber. / :octe quadam ad mitigandos vagitus arentia ubera in ore ponit infantis, et lacrimis plena beati Francisci consilium et iuvamen exposcit. $ #tatim adest innocentis amator aetatis, et solita pietate miseris miseretur< =)go sum>, inquit, =Franciscus, o mulier, quem tantis lacrimis invocasti. * 8one>, ait, =mammas in ore pueruli, quoniam abundanter tibi lac 3ominus dabit>. 1+ Implet anus sancti mandatum, et statim octogenariae mammae lactis copiam fundunt. 11 Fit notum omnibus, quia fidem oculi faciunt, et replentur omnes stupore, dum curva senectus iuvenili calore virescit. 12 1ccurrunt plurimi ad videndum- inter quos illius provinciae comes, quod rumori non credidit, experientia recognovit. 1 :am super adstantem comitem et de facto (uiuscemodi perquirentem rugosa vetula rivum lactis influxit et a se tali eum aspersione fugavit. 1% Benedicunt proinde omnes 3ominum, qui facit mirabilia magna solus "cfr. 8s 1+2,2+- 1 &,%' et servum eius sanctum Franciscum sedulo venerantur obsequio. 1& !revit cito puer nutrimento mirabili, et aetatis suae in brevi iura transcendit. 1"3 1 7ir quidam, Martinus nomine, cum longe a castro suo boves duxisset ad pascua, crus unius bovis casu quodam sic est desperate confractum, ut ni(il Martinus de remedio cogitaret. 2 3um autem pro decoriatione foret sollicitus et instrumentum aliquod non (aberet, domum revertitur, beato Francisco bovis curam relinquens, ne ipsum lupi ante suum reditum devorarent. #ummo mane ad bovem in silva relictum cum excoriatore revertitur, sed pascentem ita reperit bovem, quod nequaquam fractum crus ab altero discernebat. % ?ratias egit bono pastori "cfr. Ioa 1+,11' qui diligentem curam (abuit "cfr. .uc 1+, &' et medelam donavit. 1"4 1 7ir alter de 1miterno, cum iumentum suum furto sublatum per triennium perdidisset, ad beatum Franciscum suas convertit querelas, supplici se illi lamentatione prosternens. 2 :octe quadam, cum se sopori dedisset, audivit vocem dicentem sibi< =#urge "cfr. 1ct

11,/', vade #poletum, et inde iumentum tuum reduces>. )vigilans ille ad vocem obstupuit, et iterum obdormivit. % !umque iterum vocaretur, et similem denuo reciperet visionem, conversus ille interrogat quisnam esset< =)go>, inquit, =ille sum Franciscus, quem rogasti>. & Timens ad(uc ille, ne foret illusio, mandatum distulit adimplere. , #ed tertio iam vocatus, devotus pro quis commonitis obedivit- perrexit #poletum, et iumentum sanum repertum ac liberaliter restitutum domum reduxit. / 4em istam omnibus ubique narravit, et sancti Francisci servum se perpetuo fecit. 1"5 1 5uidam popularis (omo de Interdoclo catinum valde pulc(rum emerat, quod uxori tradiderat studiose servandum. 2 3ie quadam uxoris ancilla catinum accepit, et in eo pannos cum lixivio abluendos immisit. #ed tam solis ardore quam calore lixivii sic fuit usquequaque divisum, ut nulli usui deinceps aptum foret. % 4etulit catinum ad dominam suam famula tremebunda- plus lacrimis quem verbis indicat factum. & 8avens non minus illa, furore mariti perterrita, certissime verbera exspectabat. , 1bscondit illud interim diligenter et sancti Francisci merita invocat, deposcit et gratiam. / #ubito per sancti suffragia partes partibus coniunguntur, et divisum per scissuras reintegratur catinum. $ Fit gaudium convicinis, quae prius timenti compassae fuerant, et ad mariti notitiam rem mirandam uxor prima deduxit. 1" 1 In Marc(ia quidam de Monte 9lmi, cum die quadam vomerem in aratro mitteret, fractus est vomer totaliter et divisus in partes. 2 Tristis effectus (omo, cum tam de fractura vomeris quam de perdita diaeta lacrimaretur non parum< =2 beate Francisce>, inquit, =succurre mi(i de tua misericordia confidenti6 1nnuatim fratribus tuis frumenti mensuram reddam et ipsorum servitiis occupabor, si modo gratiam experiar suam, quem experiuntur innumeri>. % 2ratione completa, consolidatus est vomer, reiunctum est ferrum, nec ullius remansit vestigium fractionis. 1"! 1 !lericus quidam de 7ico 1lbo, nomine Matt(aeus, veneno mortifero bibito "cfr. Mar 1,,1$', in tantum gravatus fuit et manifeste laesus, quod aliquo modo loqui non valens, solum finalem exitum exspectabat. 2 #acerdos quidam, ut sibi confiteretur admonuit, et verbum unum ab eo extorquere non valuit. Ipse autem in corde suo "cfr. 8s 1 ,1' (umiliter !(ristum orabat, ut ipsum per beati Francisci merita liberaret. % Moxque, cum beati Francisci nomen flebiliter nominavit, coram testibus qui aderant venenum evomuit.

1"" 1 3ominus Transmundus 1nibaldi, 4omanorum consul, tempore quo apud #enas Tusciae civitatem potestatis officio fungebatur, :icolaum quemdam secum (abebat, dilectum nimis et ad curae familiaris obsequia promptum. 2 In cuius maxilla cum subito letalis subortus fuisset morbus, mortem vicinam medici praedicebant. #oporato aliquantulum 7irgo !(risti Mater apparuit, praecipiens ei ut beato Francisco se voveret et ipsius absque mora limina visitaret. % Mane surgens "cfr. ?en 2%,&%', cum domino suo recitat visionem, miratus dominus ille, ad rei experientiam festinus accurrit. & !um eo igitur usque 1ssisium veniens, ante tumbam sancti Francisci amicum extemplo sanatum recepit. , Mirabilis (uius restitutio sanitatis, sed mirabilior dignatio 7irginis, quae tam dignanter et infirmo (omini condescendit, et sancti nostri merita sublimavit. 1"# 1 #uccurrere novit (ic sanctus omnibus invocantibus "cfr. 8s 1%%,1$' ipsum, nec dedignatur (ominum qualescumque necessitates. 2 In Hispania, apud #anctum Facundum, vir quidam cerasum (abebat in (orto, quae uberes ex se fructus "cfr. .uc 12,1,' annuatim producens cultori proficiebat ad lucrum "cfr. .uc 2,&2- #ap 1&,12'. Tempore quodam desiccata est arbor et a radicibus arefacta. % 5uam dum vellet succidere dominus, ne terram ulterius occuparet "cfr. .uc 1 ,/', monitus a vicino ut eam beato Francisco committeret, concessit (oc ipsum. & Miro igitur modo contra spem "cfr. 4om %,1$' suo tempore viruit, floruit, fronduit, fructusque, sicut fuerat consueta, produxit "cfr. .uc 21, +'. , 9nde propter tanti miraculi gratiam annuatim fructus eius fratribus transmittit. 1#$ 1 !um apud 7illesilos quorumdam vermium peste vineae laederentur, a quodam de 2rdine 8raedicatorum incolae consilium pro (uiusmodi pestis remedio petierunt. 2 5ui cum duos sanctos, quales vellent, doceret eligere, ac sorte unum ex eis ad removendum pestem (abere patronum, sanctum Franciscum et sanctum 3ominicum elegerunt. Missa proinde sors cecidit super "cfr. 1ct 1,2,' sanctum Franciscum, et ad sua suffragia (ominibus devolutis, statim omnis pestilentia fugit. % Ipsum propterea speciali reverentia colunt et suum 2rdinem affectione multiplici venerantur. & :am et singulis annis pro miraculo vinearum transmittunt fratribus vini eleemos;nam specialem. 1#1 1 Iuxta 8alentiam sacerdos quidam (orreum (abebat ad triticum conservandum, quod in sacerdotis damnum quolibet anno gurgulionibus, vermibus scilicet frumentariis, replebatur.

2 !umque sacerdos, tanto conturbatus dispendio, remedium aliquod cogitaret, beato Francisco custodiendum (orreum assignavit. 5uo facto, post modicum extra (orreum omnes vermiculos congregatos et mortuos reperit, nec ultra pestem (uiuscemodi toleravit. % #acerdos vero, pro exauditione devotus et pro beneficio non ingratus, sancti Francisci amore praebet de tritico pauperibus annuam pensionem. 1#2 1 Temporibus illis, quando bruc(orum odiosa pestis regnum 1puliae devastavit, dominus cuiusdam castri, quod dicitur 8etramala, beato Francisco terram suam suppliciter commendavit. 2 5uae meritis sancti a maledicta peste penitus indemnis remansit, cum tamen in circuitu omnia essent praedicta pestilentia devorata "cfr. Ier 21,1%'. 1#3 1 3omina quaedam nobilis de castro ?alete inter mamillas morbum fistulae tolerabat, quae foetore simul et dolore afflicta, salubre nullum iuvamen invenerat. 2 Intravit (aec die quadam, causa orationis, ecclesiam Fratrum, ubi libellum cernens sancti Francisci vitam et miracula continentem, quidnam in eo contineretur, sollicite perquisivit. !umque de veritate instructa foret, librum lacrimis perfusa suscepit, eumque super morbidum locum expandit< % =#icut vera>, inquit, =sunt, sancte Francisce, quae de te in (ac pagina sunt conscripta, ita nunc tuis sanctis meritis liberer ab (ac plaga6>. & )t aliquamdiu flens et devotioni insistens protinus, submotis tegminibus, tam plena salute consolidata est, ut nullum posset deinceps cicatricis vestigium depre(endi. 1#4 1 1ccidit (uic simile in 4omaniae partibus, cum pater pro filio gravi ulcere sauciato sanctum Franciscum piis pulsavit precibus< =#i vera>, inquit, =sunt, sancte 3ei, mira quae de te toto orbe vulgantur, experiar in (oc filio ad 3ei laudem tuae clementiam pietatis>. 2 4epente fracto desuper opertorio, coram cunctorum oculis stuellum erupit de vulnere, caroque pueri sic exstitit solidata, ut sine signo morbi praeteriti remaneret. 1#5 1 Beato Francisco ad(uc in carne vivente, frater quidam infirmitate (orribili torquebatur, ex qua sic totus saepe allidebatur, ut membra eius omnia quasi in circulum verterentur. 2 :am quandoque extensus et rigidus totus, pedibus capiti coaequatis, quantum viri statura est, elevabatur in altum, subitoque ad terram resiliens, volutabatur spumans "cfr. Mar *,1*'. !uius languorem sanctus pater nimium miseratus, oratione super eum effusa, signo crucis ita eum sanavit, ut talis infirmitatis molestias nullas de caetero sustineret.

1# 1 8ost mortem beati patris alius quidam frater morbum fistulae in iliis adeo gravem (abebat, quod ab omni cura sanitatis omnino iam fuerat desperatus. 2 5ui cum a ministro suo visitandi locum beati Francisci licentiam postularet, et minister ei non daret licentiam, ne propter laborem itineris periculum maius incurreret, frater aliquantulum contristatus est. !ui beatus Franciscus adstitit quadam nocte, dicens< =:oli, fili, contristari de caetero, sed, proiecta pelle qua indueris, emplastrum depone de plaga, servaque regulam suam, et continuo liberaberis>. % 5ui mane consurgens "cfr. ?en 1*,2/', fecit quae sibi sanctus mandaverat, et subitam obtinuit sanitatem. 1#! 1 7ir unus, cum sagitta ferrea graviter esset vulneratus in capite, nullo poterat medicorum auxilio adiuvari, quia sagitta per oculi capsam intrarat et in capite remanserat interclusa. 2 5ui devotione supplici beato Francisco se vovens, dum aliquantulum quiesceret et dormiret, audivit beatum Franciscum sibi dicentem in somnis "cfr. ?en 1,2%', quod per posteriorem partem capitis faceret tra(i sagittam. #icque, prout in somnis audierat "cfr. #ir 1 ,1/', faciens die sequenti sine difficultate magna exstitit liberatus. Caput ,I, )inalis conclusio miraculorum beati )rancisci. 1#" 1 !um igitur immensa !(risti 3omini "cfr. .uc 2,11- 1ct 1&,11' pietas ea, quae de sancto suo et patre nostro scripta sunt "cfr. Ioa 2+, +' et vulgata, sequentibus signis vera esse confirmet "cfr. Mat 1,,2+', et absurdum merito videatur (umano subiacere iudicio "cfr. 1!or %, ' quod divino miraculo approbatur, 2 rogo supplex ego et (umilis dicti patris filius universos, quatenus ea dignanter suscipiant et reverenter auscultem. 5uae licet minus digne sint dicta, in se tamen dignissima omni sunt veneratione colenda. % :on enim despiciant imperitiam referentis, sed fidem, sed studium considerent, sed laborem. & :on possumus quotidie nova cudere, non rotundis quadrata mutare, non omnium temporum et voluntatum varietatibus tam multiplicibus, quod in uno accepimus, applicare. , Minime ad (aec scribenda nos vitio vanitatis ingessimus, nec in tanta diversitate dictorum propriae voluntatis instinctu immersimus, / sed rogantium fratrum extorsit (oc importunitas et nostrorum perfici iussit auctoritas praelatorum. $ 4etributionem exspectamus a !(risto 3omino "cfr. 4om 1,/', a vobis, fratres et patres, gratiam poscimus et amorem. Fiat igitur6 1men.

FI:IT2 .IB42, #IT .19# )T ?.24I1 !H4I#T2.