MEHANIKA TLA: Osnovni parametri tla

41

3. OSNOVNI POKAZATELJI TLA

Tlo se sastoji od tri faze: od vrstih zrna, vode i vazduha i njihovo relativno uee se opisuje odgovarajuim pokazateljima.

3.1 Specifina teina (Gs)

Definicija: odnos izmeu jedinine teine vrstih estica i jedinine teine vode. Ovaj koeficijent prokazuje koliko je puta estica tla tea od estice vode. Koristi se u proraunima poroznosti, zasienosti tla, u hidrometrijskoj i minerolokoj analizi tla.

Gs =

s Ws / V s Ws = = w w Vs w

Postupak odreivanja (metod sa piknometrom) izmeri se masa uzorka tla (m1) od 200 400 g u osuenom stanju uzorak se pomou levka ubaci u piknometar, pa se piknometar dopuni do vrha deaerisanom destilovanom vodom odredi se temperatura suspenzije (oko 20 oC da bude) i izmeri masa (m2) boica se ispere i napuni deaerisanom destilovanom vodom (temperature oko 20 oC) do vrha i izmeri masa (m3) m1 Gs = m1 + m3 m2 2.65-2.67 2.67-3.70 2.70-2.80 varira, moe biti i ispod 2.0

Uobiajene specifine teine (Gs) pesak prainasti pesak anorganske gline organska tla

3.2 Zapreminska teina vrstih estica (s)

Definicija: odnos izmeu teine vrstih estica tla i zapremine vrstih estica tla.

s =
Postupak odreivanja a) proraunom

Ws Vs

[kN / m ]
3

s = Gs w

[kN / m ]
3

Beleke:

MEHANIKA TLA: Osnovni parametri tla

42

3.3 Zapreminska teina tla ( )

Definicija: odnos izmeu ukupne teine uzorka i njegove ukupne zapremine.

W V

[kN / m ]
3

Postupak odreivanja za sitnozrno tlo a) cilindrom cilindar poznate zapremine (V) i mase (m1) utiskuje se u tlo i vadi se uzorak valjkastog oblika izmeri se masa cilindra sa uzorkom (m2) m m1 = 2 g = g kN / m 3 V b) parafinom c) ivom

Postupak odreivanja za krupnozrno tlo a) b) c) d) kalibrisani pesak gumena membrana plastini omot radioaktivni densimetar

3.4 Zapreminska teina tla u suvom stanju (d)

Definicija: odnos izmeu teine vrstih estica tla i ukupne zapremine tla.

d =

Wd V

[kN / m ]
3

Postupak odreivanja metodama kao kod zapreminske teine tla (samo se suvom uzorku meri masa i zapremina) izvoenjem iz drugih parametara tla

Beleke:

MEHANIKA TLA: Osnovni parametri tla

43

3.5 Zapreminska teina tla u zasienom stanju (z )

Definicija: odnos izmeu ukupne zasiene teine uzorka i ukupne zapremine tla.

z =

Wz V

[kN / m ]
3

Postupak odreivanja metodama kao kod zapreminske teine tla (samo se zasienom uzorku meri masa i zapremina) izvoenjem iz drugih parametara tla

3.6 Zapreminska teina tla u potopljenom stanju ( ' )

Definicija: zapreminska teina tla ispod nivoa vode (zasiena zapreminska teina tla umanjena za veliinu uzgona vode)

= z w
Postupak odreivanja izvoenjem iz drugih parametara tla

[kN / m ]
3

3.7 Poroznost (n)

Definicija: odnos izmeu zapremine pora i ukupne zapremine tla izraeno u procentima.
n= Vv 100 V

[%]

Postupak odreivanja izvoenjem iz drugih parametara tla

3.8 Koeficijent poroznosti (e)

Definicija: odnos izmeu zapremine pora i zapremine vrstih estice tla. V e = v 100 [% ] Vs Postupak odreivanja izvoenjem iz drugih parametara tla

Beleke:

MEHANIKA TLA: Osnovni parametri tla

44

3.9 Stepen zasienja (Sr)

Definicija: odnos izmeu zapremine vode u uzorku tla u odnosu na ukupnu zapreminu pora izraenu u procentima. V w S r = w 100 = 100 [% ] do tanosti 0.1 % Vv wz
Sr = 0 % suvi uzorak

0 % < Sr < 100 % vlaan uzorak Sr = 100 % zasien uzorak

Zadatak 3.1: Odrediti specifinu teinu tla (Gs) i zapreminsku teinu vrstih estica (s) na osnovu sledeih podataka:
Uzorak broj 1 2 Masa suvog Uzorka m1 ( g ) 41.82 32.51 Masa piknometra, uzorka i vode m2 ( g ) 176.79 169.13 Masa piknometra sa vodom m3 ( g ) 150.24 148.53

Proraun

G s1 = Gs 2

m1 = m1 + m3 m 2 m1 = = m1 + m3 m 2

G s1 + G s1 = 2 s = Gs w = Gs =

Zadatak 3.2: odrediti vlanost tla (w) na osnovu sledeih podataka:

Uzorak broj 1 2 Masa posude i vlanog uzorka m1 ( g ) 143.52 156.28 Masa posude i suvog uzorka m2 ( g ) 132.88 143.95 Masa Posude mp ( g ) 72.81 75.12

Beleke:

MEHANIKA TLA: Osnovni parametri tla

45

Proraun

w1 = w2 =
w=

m1 m 2 100 = m2 m p m1 m 2 100 = m2 m p

w1 + w2 = 2

Zadatak 3.3: odrediti stepen zasienja (Sr) uzorka tla iz Zadatka 3.2, ako mu je vlanost pri zasienju wz=20.8 %. w Sr = = wz

Zadatak 3.4: odrediti zapreminsku teinu tla ako su opitom pomou cilindra dobijeni sledei podaci:
Uzorak broj 1 2 Masa cilindra sa tlom m1 ( g ) 427.54 431.83 Masa Cilindra m2 ( g ) 222.42 225.64 Zapremina Cilindra V (cm3) 100.00 100.00

Proraun

m1 m 2 g = V m m2 2 = 1 g = V + = 1 2 = 2

1 =

Zadatak 3.5: na osnovu podataka iz prethodnih zadataka, odrediti:

zapreminsku teinu uzorka tla u suvom stanju (d )

d =

1+ w

Beleke:

MEHANIKA TLA: Osnovni parametri tla

46

n=

poroznost (n) i koeficijent poroznosti (e)

s d = s d e= s = d
zapreminsku teinu u zasienom stanju (z )

z =

Gs + e w = 1+ e

zapreminsku teinu u potopljenom stanju ( )

' = z w =
vlanost pri zasienju (wz)

1 1 wz = w = s d

Zadatak 3.6 Na osnovu rezultata standardnog Proctor-ovog opita datog u prilogu, nacrtati Proctor-ovu krivu d=f(w), odrediti optimalnu vlanost (wopt) i maksimalnu zapreminsku teinu u suvom stanju (maxd). Specifina teina tla iznosi Gs = 2.75 Odreivanje vlanosti (w) Broj opita Broj tare Bruto vlana masa (g) Bruto suva masa (g) Masa tare (g) Masa vode (g) Masa suvog uzorka (g) Vlanost (%)

1 12 151.50 145.85 73.42 5.65 72.43 7.80

2 32 150.63 142.01 68.24 8.62 73.77 11.70

3 13 144.98 135.89 71.53 9.09 64.36 14.12

4 19 145.47 133.63 70.08 11.84 63.55 18.60

5 27 157.79 141.48 71.77 16.31 69.71 23.40

Beleke:

MEHANIKA TLA: Osnovni parametri tla

47

Odreivanje zapreminske teine u suvom tanju (d) Broj opita 1 Bruto vlana masa (g) 3579.80 Masa cilindra (g) 1932.00 Masa vlanog uzorka (g) 1647.80 Zapremina cilindra (cm3) 950.00 3 Vlana zapreminska teina (kN/m ) 17.01 Vlanost (%) 7.80 3 Suva zapreminska teina (kN/m ) 15.78

2 3738.60 1932.00 1806.60 950.00 18.65 11.70 16.70

3 3839.40 1932.00 1907.40 950.00 19.69 14.12 17.25

4 3898.50 1932.00 1966.50 950.00 20.30 18.60 17.12

5 3847.00 1932.00 1915.00 950.00 19.77 23.40 16.02

Prilog 3.1: ,,Proctor-ov,, dijagram

18

Suva zapreminska teina d (kN/m3)

17

16

15 0 5 10 15 20 25

Vlanost w (%)
wopt
max d

= 16 % = 17.30 kN/m3

Beleke: