Evropska unija od svih drava lanica zahtijeva uspostavljanje subnacionalnih institucija koje e implementirati projekte regionalnog razvoja i upravljati

finansijskim sredstvima. Sa ciljem standardizacije kohezijske politike Evropske unije, Evropski ured za statistiku (Eurostat) je poetkom 70tih godina uspostavio jedinstven sistem za podjelu Evropske unije na regionalne teritorijalne jedinice sa ciljem prikupljanja statistikih podataka.

NUTS (Nomenklatura statistikih teritorijalnih jedinica) je hijerarhijski sistem podjele teritorija Evropske unije, koji ima svrhu prikupljanja, razvoja i harmonizacije regionalnih statistikih podataka. Na temelju tih podataka vri se socijalno ekonomska analiza stanja u regijama Evropske unije. NUTS sistem predstavlja osnovu za oblikovanje i standardizaciju regionalne politike Evropske unije

NUTS RAZINA
NUTS 1 NUTS 2 NUTS 3 LOKALNE ADMNINISTRATIVNE JEDINICE

MINIMUM
3.000.000 800.000 150.000

MAKSIMUM
7.000.000 3.000.000 800.000

U Evropskoj uniji teritorij svake drave je podijeljen na odreen broj regija NUTS 1 razine, a svaka od tih regija je podijeljena na odreen broj regija NUTS 2 razine koje obuhvataju regije NUTS 3 razine. Niim razinama, ispod 150.000 stanovnika, pripadaju lokalne administrativne jedinice. Iako je ovaj sistem imao svoju primjenu u Evropkoj uniji jo od 1988. godine, tek 2003. godine Evropski parlament i Evropsko vijee su donijeli posebnu Uredbu o NUTS klasifikaciji.

Poetkom maja 2004. godine u NUTS klasifikaciju su uvedene regije deset novih lanica Evropske unije, a 01. januara 2007. regije Bugarske i Rumunije. Subnacionalna podjela odreene drave na statistike regije moe biti izvedena na temelju razliitih kriterija. U pravilu ta podjela se vri na temelju normativnih ili analitikih kriterija. Regije uspostavljene po normativnim kriterijima su izraz politike volje. Te regije imaju upravnu funkciju i odreene nadlenosti a kod njihovog uspostavljanja uzima se u obzir broj stanovnitva, te kulturni, historijski i drugi faktori.

NUTS regije su omeene analitikim (funkcionalnim) kriterijima a uspostavljaju se na osnovu demografskih, geografskih, ekonomskih i socijalnih elemenata. To su analitike regije i nemaju upravnu funkciju. NUTS se u pravilu zasniva na normativnim kriterijima, odnosno postojeim upravnim teritorijalnim jedinicama unutar drava , pod uslovom da postojea administrativne podjela drave odgovara NUTS klasifikaciji. Razlog tome je u pouzdanom pristupu statistikim podacima i u mogunostima efikasnijeg provoenje mjera regionalne politike.

U gotovo svim dravama Evropske unije, na regionalnom nivou postoje dva nivoa teritorijalnih jedinica (ne uzimajui u obzir jedinice lokalne samouprave). Na primjer u Njemakoj to su Savezne zemlje (Bundeslnder) i okruzi (Kreise) u njihovom sastavu, u Italiji to su regije i unutar njih provincije, ili u paniji autonomne zajednice i provincije, u Francuskoj regije i departmani.

Za analizu ekonomsko socijalnog stanja u regijama u pravilu se koriste regije NUTS 2 razine (bazne regije). One su i glavni instrumenti provoenja regionalne politike Evropske unije. NUTS 2 klasifikacija predstavlja osnovu za utvrivanje kriterija raspodjele sredstava iz strukturnih fondova za prvi cilj regionalne politike Evropske unije: (konvergencija).

Regije NUTS 1 razine (vee socijalno ekonomske regije), koje obuhvataju vie regija NUTS 2 razine, se ukljuuju samo ukoliko se radi o specifinim regionalnim problemima. Regije NUTS 3 razine se koriste sa specifine privredne analize i za preciznije odreenje podruja u kojima postoji potreba za provoenje mjera regionalne politike.

One se koriste kao instrument provoenja najveeg dijela mjera regionalne politike Evropske unije koje ne provode na NUTS 2 razini. Drave koje su kandidati za lanstvo u Evropskoj uniji u dogovoru sa Evropskom komisijom utvruju posebne statistike regije, koje nakon prijema tih drava u punopravno lanstvo Evropske unije postaju sastavnim dijelom NUTS klasifikacije.

Promjenu NUTS klasifikacije Evropska komisija provodi svako tri godine, na temelju prijedloga EUROSTAT-a i statistikih ureda drava lanica. Promjene unutar nacionalnih upravnih regija direktno mijenjaju i NUTS klasifikaciju odreene drave.

RAZINA
NUTS 1 NUTS 2 NUTS 3 Lokalne administrativne jedinice

BROJ REGIJA
97 271 1303 120.000

Uprkos nastojanjima da se regije priblino jednake veliine svrstaju prema odgovarajuoj NUTS razini, mnoge regije se znatno razlikuju prema povrini i broju stanovnika, ali i poloaju u upravnoj hijerarhiji odreene drave. Ova heterognost unutar Evropske unije je odraz stanja i odnosa unutar drava lanica. Najvee regije prema povrini nalaze se u vedskoj i Finskoj. Dvije najvee regije prema broju stanovnika na NUTS 1 razini nalaze se u Njemakoj (Sjeverna Rajna i Vestfalija) sa 18. mil. i Italiji (Nord- Ovest) sa 15. mil. stanovnika.

Manje drave u cjelosti pripadaju NUTS -1 razini, a njihova teritorija se dalje dijeli na regije NUTS 2 i NUTS 3 razine. Tako, na primjer, Republika eka ima 9 regija NUTS 2 razine i 14 regija NUTS 3 razine.