Sie sind auf Seite 1von 70

bf];|f] ;+ljwfg;efdf lgjf{rgsf nflu PsLs[t g]skf -dfcf]jfbL_ sf] k|lta4tfkq cfb/0fLo g]kfnL lbbLalxgL tyf bfh'efOx?

xfdL km]l/ Psk6s csf]{ ;+ljwfg;efsf] r'gfjdf hfFb}5f}F . s'g} b]zsf] Oltxf;df ;+ljwfg;efsf] r'gfj k6sk6s x'g] s'/f xf]Og . t/ xfdLsxfF g]kfnL Oltxf;sf] klxnf] ;+ljwfg;efn] $ jif{df klg ;+ljwfg agfpg g;s]/ xfdL bf];|f] r'gfjdf hfFb}5f}F . cflv/ klxnf] ;+ljwfg;efaf6 lsg ;+ljwfg aGg ;s]g < o;sf] lglDt s'g kf6L{, JolQm / zlQm lhDd]jf/ 5 < km]l/ csf]{ ;+ljwfg;efaf6 ;+ljwfg aGg] s] Uof/]G6L 5 < ca klg ;+ljwfg ag]g eg] s] x'G5 < ;+ljwfg agfpg] csf]{ s'g} af6f] 5 ls < tkfO{F ;fj{ef}d hgtfnfO{ /fhgLlts bn / g]tfx?;Fu oL k|Zg ug]{ k"/} xs 5 . tkfO{Fn] r'g]sf] klxnf] ;+ljwfg;efsf] ;a}eGbf 7'nf] bn x'g'sf] gftfn] xfdL tkfO{Fsf] Tof] clwsf/sf] ;Ddfg ub{5f}F / cfkm\gf] efusf] uNtL sdhf]/Lsf lglDt tkfO{Fx?;Fu leqL x[bob]lv dfkmL dfUb} cfufdL lbgdf ;Rofpg] jfrf ub}{ cfkm\gf] tkm{af6 ;TotYo tkfO{Fx? ;fd'Gg] /fVg] cg'dlt rfxG5f}F . o; qmddf xfdL km]l/ Ps k6s g]kfnL hgtfn] cfkm\gf] ;+ljwfg cfkm} jf cfkm"n] r'g]sf k|ltlglwx?dfkm{t agfpg kfpg' k5{ eGg] nufotsf /fhgLlts / cfly{s;fdflhs kl/jt{gsf nflu ePsf ljut &)&% jif{b]lvsf cfGbf]ngx? / d'VotM tL cfGbf]ngx?sf] ;jf]{Rr ?k @)%@)^@ sf] dxfg\ hgo'4 / To;sf] hudf ePsf] @)^@)^# sf] ;+o'Qm hgcfGbf]ng, dw]; cfGbf]ng nufotsf ;a} qmflGtsf/L cfGbf]ngsf jL/ ;lxbx?, a]kQf of]4fx? / 3fOt] dxfg'efjx?;a}df pRr ;Ddfg k|s6 ub{5f}F . ;fy} pxfFx?n] b]vfPsf] af6f]df lg/Gt/ nflu/xg] / pxfFx?sf ;kgf k"/f u/]/} 5f8\g] jfrf ub{5f}F .

b]zsf] cu|ufdL kl/jt{gsf nflu cfh;Ddsf ePsf ;a} cfGbf]ngx?sf] ;jf]{Rr ?k dxfg\ bz a;]{ hgo'4sf] g]t[Tjsf/L zlQm, a[xt\ zflGt ;Demf}tfsf] k|d'v lx:;f / ;+ljwfg;efsf] cu|0fL jfxs zlQm x'g'sf] gftfn] xfd|f] kf6L{ PsLs[t g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ -dfcf]jfbL_ of] bf];|f] ;+ljwfg;ef lgjf{rgsf] ;Gbe{df cfkm\gf /fhgLlts, cfly{s, ;fdflhs / ;f+:s[lts k|lta4tfx? tkfO{F k|a'4 dtbftfx? ;dIf ;fj{hlgs ug{ rfxG5f}F . of] ;+ljwfg;efn] gofF ;+ljwfg ag]/ csf]{ lgjf{rg geP;Ddsf nflu Joj:yflksf ;+;bsf] ;d]t sfd ug]{ ePsfn] xfdLn] agfpg] ;+ljwfgsf cltl/Qm xfd|f] kf6L{sf] ;/sf/n] nfu' ug]{ gLlt tyf sfo{qmdaf/] klg xfdL tkfO{F dtbftfx? ;dIf k|:t't ug{ rfxG5f}F . xfdL xfd|f gLlt, of]hgf / sfo{qmdx? 3f]if0ff dfq ub}{gf}+, ltgnfO{ sfof{Gjog u/]/} 5f8\g] k|lta4tf jf jfrf ub{5f}F . kl/R5]b Ps ljutsf] lzIff / cfufdL sfo{ef/ ljutaf6 kf7 gl;sL eljiosf] ofqf to ug{ ;lsb}g . To;}n] klxnf] ;+ljwfg;efsf sfd / /fhgLlts zlQmx?sf e"ldsfsf] ;dLIff ub}{ csf]{ ;+ljwfg;efnfO{ ;kmn kfg]{ af6f] ;'lglZrt ug'{ cfhsf] xfd|f] ;a}eGbf dxjk"0f{ sfo{ef/ xf] . !=! klxnf] ;+ljwfg;efn] s] uof] < s] ug{ ;s]g < @)^$ r}q @* ut] ;DkGg g]kfnL Oltxf;sf] klxnf] ;+ljwfg;ef lgjf{rgn] g]kfn dfq xf]Og ljZj Oltxf;s} gd'gfof]Uo ;dfj]zL k|ltlglwTjk"0f{ ;efsf] hGd lbof] . ljkGg ju{, dlxnf, blnt, hghflt, dw];L, pTkLl8t If]q, cNk;\Vos wfld{s ;d'bfo cflbsf] cg'kd ljljwtfk"0f{ k|ltlglwTj To;df /x\of] . Tof] ;'Gb/ ;dfj]zL;dfg'kfltstfsf] ;a}eGbf 7'nf] ef/ xfd|f] kf6L{n] axg uof] . t/ lgjf{rg ljlwsf] ?kdf ckgfOPsf] ldl>t

k|0ffnLsf] sf/0fn] cfd|f] kf6L{n] k|ToIftkm{ k"0f{ ax'dt xfl;n u/] klg ;dfg'kfltstkm{ ;a}eGbf 7'nf] kf6L{sf] ?kdf @(=*% k|ltzt dt dfq k|fKt u/]sfn] ;+ljwfg;efsf] s'n ^)! ;b:o ;\VofdWo] xfd|f] kf6L{sf tkm{af6 hDdf @#& cyf{t #(=$ k|ltzt ;b:o dfq ;bgdf /x] . of] ;\Vof /fi6klt, pk/fi6klt, ;efd'v nufotsf /fHosf dxjk"0f{ kbflwsf/Lx?sf] lgjf{rg / ;/sf/ lgdf{0fsf nflu rflxg] ;dfGo ax'dteGbf sd lyof] eg] ;+ljwfg lgdf{0fsf nflu rflxg] b'O{{ltxfO ax'dteGbf emg} sd lyof] . kmn:j?k ;+ljwfg;ef, u0ftGq, ;\3Lotf, wd{lg/k]Iftf, ;dfj]zL;dfg'kfltstf h:tf dxjk"0f{ kl/jt{gsf Ph]G8fsf] d'Vo jfxs xfd|f] kf6L{sf] xftdf /fi6klt, pk/fi6klt, ;efd'v nufotsf s'g} klg lg0ff{os kbflwsf/L /x]gg\ . ;fy} cbfnt nufot /fHosf cGo c\ux? k'/fg} 9fFrfdf 5Fb} lyP . o;/L /fhgLlts Ph]G8f kl/jt{gsf/Lsf], /fHosf] g]t[Tj oyfl:yltjfbLsf] cGttM oxL cfwf/e"t cGt/lj/f]w g} klxnf] ;+ljwfg;efsf] c;kmntfsf] u'bL sf/0f /x\of] . !=!=! ;+ljwfg;efn] s] s] uof] < klxnf] ;+ljwfg;efn] s]xL klg ug{ ;s]g, rf/ jif{sf] ;do / /fHosf] 9's'6Laf6 = # cj{ #=$ s/f]8 TolQs} v]/ uof] eGg] egfO k"0f{ ;To xf]Og . ;+ljwfg;efsf] @)^% h]7 !% ut] a;]sf] klxnf] a}7sn] $ sf lj4 %^) sf] cTolws ax'dtn] c9fO ;o jif{b]lvsf] ;fdGtL zfxj+zLo /fhtGqsf] cGTo u/L u0ftGqsf] sfof{Gjog ug]{ P]ltxfl;s lg0f{o uof] . of] Pp6} lg0f{o klxnf] ;+ljwfg;efnfO{ o'uf}F;Dd :d/0f ug{ ;lsg] cToGt dxjk"0f{ sfo{ef/ lyof] . u0ftGqsf] sfof{Gjog g]kfndf k'FhLjfbL hgjfbL qmflGtnfO{ k"0f{tf lbg] Pp6f ckl/xfo{ sbd xf] / To;nfO{ Go"gLs/0f ug'{ uDeL/ j}rfl/s ljrng xf] eg]/ ;a}n] a'em\g' h/L 5 .

klxnf] ;+ljwfg;efsf] ul0ftLo ;+/rgfn] g} xfd|f] kf6L{ PsLs[t dfcf]jfbLsf] g]t[Tjdf cfd"n kl/jt{gsf/L zlQmx?sf] Pp6f w|'j / g]kfnL sfFu|];sf] g]t[Tjdf ;+;bLo oyfl:yltjfbL zlQmx?sf] csf]{ w|'j sfod x'g k'u]sf] :ki6 g} 5 . of] /fhgLlts zlQm ;Gt'ngsf] ljlzi6 l:yltdf ;+ljwfg;efsf !! j6f ljifout ;ldltx?n] sltko ljifox?df ;Demf}tf / cGo sltko ljifodf ax'dtsf cfwf/df cfcfgf] sfo{If]qleq k/]sf ljifosf] cjwf/0ff kq ;lxtsf] k|f/lDds d:of}bf ;+ljwfg;efsf] lgwf{l/t b'O{{ jif{sf] sfo{sfn ;dfKt x'g sl/a rf/ dlxgf afFsL g} /xFbf cyf{t @)^^ df3 @! ut]leq} ;+ljwfg;efdf k]; ul/;s]sf lyP . vfln /fHosf] zf;sLo :j?k lgwf{/0f ;ldltsf] k|ltj]bg dfq} ;fdfGo ax'dtn] klg kfl/t x'g ;s]sf] lyPg . o;/L ;ldltsf] txaf6 g} km/s dt cfPsf / ;+ljwfg;efdf ePsf] 5nkmnsf qmddf p7]sf ljjfbsf ljifox? ;d]t u/L sl/a @() ljjfbsf ljifox?nfO{ zLif{ g]t[Tj txdf ;xdltsf nflu lbOPsf] lyof] . tLdWo] /fHosf] ;\3Lo k'g;{+/rgf / zf;sLo :j?k ;a}eGbf k]lrnf d'2f lyP . k/Gt', To;kl5sf b'O{{ jif{ kl/jt{gsfdL / oyfl:yltjfbL b'O{{ /fhgLlts w|'jlarsf] nfdf] ;\3if{df laTof] . g]kfnL sfFu|];n] g]t[Tj u/]sf] k/Dk/fut ;+;bjfbL zlQm ;fdfGo cfn\sfl/s km]/abn u/]/ @)$& ;fnsf] ;+ljwfg g} sfod ug{ rfxGYof] eg] PsLs[t dfcf]jfbLn] g]t[Tj u/]sf] kl/jt{gsfdL zlQm /fHosf ;a} c\ux?sf] ;dofg's'n nf]stflGqs ?kfGt/0f rfxGYof] . o;}lar oyfl:yltjfbL zlQmx?n] klxn] ;]gf ;dfof]hgsf] sfd ;s]/ dfq ;+ljwfg lgdf{0fsf] sfd cl3 a9fpg] eGg] cQf] yfKg yfn] . ha ls a[xt\ zflGt ;Demf}tfsf] l:kl/6 eg]sf] ;dodf s]xL cl3kl5 eP klg ;]gf ;dfof]hg / ;+ljwfg lgdf{0fnfO{ ;Fu;Fu} / ;dfgfGt/ ?kdf cl3 a9fpg] eGg] lyof], Pp6fnfO{ csf]{;Fu ;f}bfjfhL ug]{ eGg] lyPg . xfd|f] kf6L{ PsLs[t dfcf]jfbLn] km]l/ Psk6s P]ltxfl;s lhDd]jf/Laf]w / Jofjxfl/s

nrstfsf] k|bz{g ub}{ @)^* r}q @* ut] ;]gf ;dfof]hgnfO{ 6'\UofOlbg]] o'ufGtsf/L lg0f{o uof] . o;sf ;fy} xfd|f] kf6L{sf cWoIf s= k|r08 ;+of]hs /x]sf] ;+j}wflgs ;ldlt cGtu{tsf] ljjfb ;dfwfg pk;ldlt dfkm{t ;+ljwfgsf sltko ljjfbsf ljifodf klg clwstd nrstf k|bz{g ub}{ c;xdltsf a'Fbf 36fpFb} nluof] . o;/L @)^( j}zfv % ut]sf] ;+j}wflgs ;ldltsf] a}7s;Dd k'Ubf ;+ljwfg;efn] cf}krfl/s ?kn] ;xdlt sfod ug{ g;s]sf ljjfbsf ljifo !!& j6f lyP, h;df /fHosf] ;\3Lo k'g;{+/rgf, zf;sLo :j?k, Gofo k|0ffnL, lgjf{rg k|0ffnL cflb k|d'v lyP . t/, ;]gf ;dfof]hg ePsf] rf}la; 3G6fleq ;+ljwfgsf afFsL ljifodf ;xdlt x'G5 eGg]x?n] ;]gf ;dfof]hg eO;s]kl5 km]l/ cg]syl/ axfgf agfP/ cfn6fn ub}{ uP / ;+ljwfg;efsf] 3f]lift Dofb ;lsg s]xL xKtf klxn];Dd g ;xdlt aGof] g t ;+ljwfg;efsf] k|lqmofdf nu]/ 6'\Uofpg] k|oTg g} ul/of] . !=!=@= ;+ljwfg;efsf] cj;fg lsg eof] < ;]gf ;dfof]hgsf] zt{ k"/f eO;s]kl5 ;+;bjfbL oyfl:yltjfbL zlQmx?n] cfkm\g} g]t[Tjsf] ;/sf/n] ;+ljwfg hf/L ug{ kfpg'k5{ eGg] csf]{ 3f]/ cnf]stflGqs cQf] cl3 ;f/] . d"v{b]lv b}j 8/f eg] em}F lgjf{lrt ;+ljwfg;efaf6 ;\3Lo nf]stflGqs u0ftGqfTds ;+ljwfg lgdf{0f x'g] ;'lglZrt x'G5 eg] c h'g;'s} Tofu ug'{ >]ois/ x'G5 eGg] ;f]r cg'';f/ xfd|f] kf6L{n] km]l/ Psk6s clwstd nrstf k|bz{g ug]{ lg0f{o uof] . @)^( j}zfv @! ut] xfd|f] kf6L{sf g]tf s= afa'/fd e/fO{ g]t[Tjsf] dGqLkl/ifb\af6 k|wfgdGqL afx]s ;a} dGqLx?n] /fhLgfdf u/]/ tTsfn sfFu|];, Pdfn] nufot ;a} k|d'v bnx? ;lDdlnt ;+o'Qm ;/sf/ lgdf{0f ug]{, ;+ljwfgsf afFsL /x]sf ljjfbsf ljifodf ;xdlt sfod ug]{, h]7 !$ ut] gofF ;+ljwfg hf/L ug]{ ;Fu;Fu} ;/sf/sf] g]t[Tj g]kfnL sfFu|];nfO{ x:tfGt/0f ug]{ ;xdlt eof] . ;f]xL

cg'?k g]kfnL sfFu|];, Pdfn] nufotsf bnx? xfd|f] kf6L{sf] g]t[Tjsf] ;/sf/df ;xefuL eP . s}of}F lbgsf] 3gLe"t 5nkmnkl5 @)^( h]7 @ ut] k|=d=lgjf; afn'af6f/df k|d'v /fhgLlts bnx? lardf ;+ljwfgsf afFsL /x]sf k|foM ;a} ljifox?df cgf}krfl/s ;xdlt eof] . h;df /fHo k'g;{+/rgfsf] ;DaGwdf k|b]zx? P3f/j6f x'g], gfdf\sg k|b]z ;efn] g} ug]{, zf;sLo :j?k k|ToIf lgjf{lrt /fi6klt / ;bgaf6 lgjf{lrt k|wfgdGqL ;lxtsf] ldl>t k|0ffnL x'g], lgjf{{rg k|0ffnL klg ldl>t x'g], k|wfgGofofwLzsf] g]t[Tjdf ;+j}wflgs cbfnt u7g x'g] cflb k|d'v lyP . k/Gt' of] ;dembf/L ag]sf] nuQ} kl5 d'VotM dw];L df]rf{ / cGo ;a} kf6L{x?leq lj/f]w ;' eP/ ;8s / ;bgdf ;d]t ljb|f]x x'g;Sg] b]lvPkl5 ;f] ;dembf/L j:t'tM e\u x'g k'u]sf] lyof] . o:tf] l:yltdf xfd|f] kf6L{n] pTkLl8t hflt/fli6otf / If]qx?sf] klxrfg / :jfoQtfsf] clwsf/ ;lxtsf] bz k|b]zsf] df]8]ndf ;xdlt sfod ug{ euL/y k|oTg uof] . t/ t'Gt} csf]{ ;xdlt gag]kl5 yk ;\s6 /f]Sg xfd|f] kf6L{sf] g]t[Tjsf] ;+o'Qm ;/sf/n] ;a} k|d'v bnx?sf] ;xdltdf h]7 ( ut] ;+ljwfg;efsf] Dofb ltg dlxgf yKg] lg0f{o uof] / ;f] ;DaGwL cf}krfl/s k|:tfj g]kfnL sfFu|];sf tkm{af6 pkk|wfgdGqL tyf sfg'g dGqL s[i0fk|;fb l;6f}nff/f Joj:yflksf ;+;bdf btf{ ul/of] . k/Gt' To;} lbg ;fFem *M)) ah] g]kfnL sfFu|];sf ;efklt ;'zLn sf]O/fnff/f PstkmL{ ?kdf kqsf/ ;Dd]ng dfkm{t To;sf] ;fj{hlgs lj/f]w ul/of] / cfgf dGqLx?nfO{ ;/sf/af6 lkmtf{ af]nfOof] . ef]lnkN6 Dofb ykaf/] ;jf]{Rr cbfntdf k/]sf] l/6df kl;{kN6 ;'gjfO ub}{ ;jf]{Rr cbfntsf] a]Grn] ;+ljwfg;efsf] Dofb yKg g;lsg] cfb]z uof] . o;lar h]7 !$ ut] ;fFem;Dd klg xfd|f] kf6L{ / ;/sf/sf] tkm{af6 cys k|of; ubf{ s'g} ;xdlt aGg ;s]g . xfd|f] kf6L{sf cWoIf s= k|r08sf] tkm{af6 ;+ljwfg;efsf] a}7s ;' ug{

/flvPsf] k|:tfj ;+ljwfg;efsf cWoIfaf6 c:jLsf/ ul/of] . xfd|f] kf6L{sf g]tf k|wfgdGqL s= afa'/fd e/fO{f/f ;\s6 sfn 3f]if0ff u/]/ eP klg ;+ljwfg;efsf] Dofb yKg] k|:tfj /fVbf c kf6L{x?af6 c:jLsf/ ul/of] . o;/L ;+ljwfg agfpg] / ;+ljwfg;ef arfpg] ;a} af6f aGb ePkl5 / ;jf]{Rr cbfntsf] @)^* d+l;/ ( sf] km};nfn] ;+ljwfg;eff @)^( h]7 !$ ut] /fltaf6 :jtM cj;fg x'g] ePkl5 /fhgLlts / ;+j}wflgs l/Qmtf /f]Sg / nf]stflGqs k|lqmofnfO{ hLljt /fVg xfd|f] kf6L{ g]t[Tjsf] ;/sf/n] csf]{ ;+ljwfg;ef lgjf{rgsf] ldlt @)^( d+l;/ & sf nflu tf]s]sf] lyof] . k/Gt', a'h'{jf nf]stflGqs d"No, dfGotf / k/Dk/fnfO{ ;d]t 7f8} nTofpFb} / /fi6klt h:tf] ul/dfdo / lhDd]jf/ ;+:yfsf] b'kof]u ub}{ cg]s Jojwfg v8f u/]/ Joj:yflksf ;+;baf6 lgjf{lrt ;/sf/nfO{ ;+ljwfg;efsf] csf]{ lgjf{rg ;DkGg ug{ lbOPg . o:tf] afWofTds cj:yfdf axfnjfnf k|wfgGofofwLzsf] g]t[Tjdf cGtl/d r'gfjL ;/sf/ agfP/ eP klg zflGt / nf]stflGqs k|lqmof hLljt /fVg] lg0f{o xfd|f] kf6L{ / xfd|f] kf6L{ g]t[Tjsf] ;/sf/n] u/]sf] xf] . cfgf] lgjf{lrt ;/sf/sf] jlnbfg lbP/ eP klg csf]{ ;+ljwfg;ef lgjf{rg ;'lglZrt ug]{ gofF kxn ug'{ xfd|f] kf6L{sf] zflGt, nf]stGq / kl/jt{gk|ltsf] k|lta4tfsf] cg'kd pbfx/0f xf] . o;/L b;f}F xhf/ jL/ ;lxb / a]kQfx?sf] jlnbfgaf6 k|fKt g]kfnL Oltxf;sf] klxnf] lgjf{lrt ;+ljwfg;ef ;+ljwfg gagfOsg} cj;fg x'g k'Ug' Hofb} b'Mvb s'/f xf] . bf];|f] ;+ljwfg ;efsf] lgolt klg To:t} x'g glbg / hgd'vL ;\3Lo nf]stflGqs u0ftflGqs ;+ljwfgsf] lgdf{0f ;'lglZrt ug{ k"jf]{Qm 36gf / tYox?sf] cfwf/df xfdLn] j:t';\ut lgisif{ lgsfNg} k5{ . klxnf] s'/f, xfdLn] s'g} klg 36gfnfO{ cd's JolQm jf kf6L{sf] lgot;Fu hf]8\g] xf]Og p;sf] ju{ b[li6sf]0f,

/fhgLlts k|lta4tf / tTsfn b]zdf ljBdfg /fhgLlts zlQm ;Gt'ngsf] kl/0ffdsf] ?kdf a'g' kb{5 . o;/L x]bf{ ;fdGtL PsfTds /fhtGqsf] cGTokl5 b]zdf nfdf] ;dob]lv sfod /xFb} cfPsf] lqsf]0ffTds /fhgLlts ;\3if{ b'O{{ kIfLo jf b'O{{ w|'jLo ;\3if{df kl/0ft ePsf] / g]kfnL sfFu|]; g]t[Tjsf] oyfl:yltjfbL w|'j / PsLs[t dfcf]jfbL g]t[Tjsf] cfd"n kl/jt{gsf/L w|'jlar g xf/ g lhtsf] /0fgLlts zlQm;Gt'ng sfod eP/ nfdf] lvrftfgLkl5 klxnf] ;+ljwfg;efsf] cj;fg x'g k'u]sf] P]ltxfl;s tYonfO{ ;a}n] l:jsfg'{ kb{5 . cGTodf klxrfg / clwsf/ ;lxtsf] ;\3Lotfsf] d'2fdf uP/ s'/f] c8\lsPsf] b]lvP klg ;f/df k'/fgf] ;fdGtL PsfTds /fHo;QfnfO{ k"0f{ ?kn] cu|ufdL ?kfGt/0f ug]{ ls To;nfO{ ;fdfGo 6fn6'n u/]/ sfod} /fVg] cyf{t kl/jt{g rfxg] / grfxg], oL b'O{{ ljk/Lt /fhgLlts ljrf/ / k|j[lQs} Gsf] sf/0f klxnf] ;+ljwfg;efsf] cj;fg ePsf] xf] . bf];|f] s'/f, ;+ljwfg;efsf] lgjf{rgsf] kl/0ffdn] xfd|f] kf6L{nfO{ ;+ljwfg;efsf] ;a} eGbf 7'nf] kf6L{ agfof] . o;/L xfd|f] kf6L{ ;a}eGbf 7'nf] kf6L{sf] x}l;otdf j}wflgs ?kdf g} b]vf k/]kl5 ljlIfKt ag]sf g]kfnL sfFu|]; / Pdfn] h:tf oyfl:yltjfbL kf6L{x?n] !@ a'Fb] ;dembf/Ldf cGt/lglxt / cGtl/d ;+ljwfgdf Joj:yf ul/Psf] ;xdtLo k|0ffnLnfO{ eTsfpg] sfd u/] . pgLx?n] ax'dtLo k|0ffnL :yflkt ug]{ u/L ;+ljwfg ;+zf]wg gu/] u0ftGq 3f]if0ff ug{ glbg] cL lnPkl5 ;xdtLo k|0ffnLsf] :yfgdf ax'dtLo k|0ffnLtkm{ ws]Ng] sfd eof] . ;xdtLo k|0ffnLsf] lj:yfkgn] ;+ljwfg;efnfO{ ;+;bdf hf]8 36fpf/f ;/sf/ kmfNg] / agfpg] v]ndf s]lGb|t u/fof] . o;/L ;+ljwfg lgdf{0fsf lglDt cfjZos ;xdltsf] k|lqmof cj4 x'g uof] / ;+ljwfg lgdf{0fsf] sfdn] ;kmntf k|fKt ug{ ;s]g . t];|f] s'/f, ;+ljwfg;efdf oyfl:yltjfbL zlQmx?sf] t'ngfTds ?kn] ;fgf] ;\Vof x'Fbfx'Fb} klg pgLx?n] a8f] rt'ofOFk"0f{ tl/sfn] ;'df g} /fi6klt / ;+ljwfg;efsf cWoIf -

;efd'v_ h:tf dxjk"0f{ kb xft kfg{ ;kmn x'g' t/ kl/jt{gsfdL zlQmx?n] cfgf] k\lQmnfO{ ;'b[9 / Pstfa4 u/]/ tL lg0f{fos dxjsf kbx? cfgf] kIfdf kfg{ g;Sg' cGttM 3fts l;4 eof] . To;dfly ;jf]{Rr cbfntn] ;d]t oyfl:yltjfbnfO{ g} d2t k'Ug] u/L oxL df}sfdf ;+ljwfg;efsf] Dofb yksf] lj4df km};nf ul/lbg' c 3fts aGof] . cyf{t ljBdfg /fHosf lhDd]jf/ c\ux? g} kl/jt{gsf] Ph]G8fsf] lj4df plePkl5 klxnf] ;+ljwfg;efsf] cj;fg cjZoDefjL aGof] . rf}yf] s'/f, b'O{{ jif{leq} ;+ljwfg;efsf ljifout ;ldltx?n] sltko ljjflbt ljifox? ;lxtsf] k|f/lDes d:of}bf a'emfO;s]sf lyP . Tof] l:yltdf a]n}df ;xdlt x'g g;s]sf ljifox?df ;+ljwfg;efsf] k|lqmof cg';f/ dtbfgf/f 6'\uf] nufpFb} ;+ljwfg lgdf{0fsf] sfo{ cl3 a9fpg' kb{Yof] . t/ a8f] cfbz{jfbL tl/sfn] clGtd 38L;Dd ;xdlt sf] Psn dfu{df nflu/xg' kl/jt{gsfdL zlQmx?sf] klg eo\s/ uNtL / sdhf]/L /xg uof] . kl/jt{gsf/L v]dfsf] g]t[Tj ug]{ ;a}eGbf 7'nf] bnsf] gftfn] xfd|f] kf6L{ ;f] sdhf]/Lsf nflu uDeL/ cfTdfnf]rgf ub{5 / cfufdL lbgdf To:tf sdhf]/L x'g glbg b[9 k|lt1f ub{5 . km]l/ klg ;+ljwfg;efsf] ljsNk ;+ljwfg;ef g} xf] . kl/jt{gsf] ljsNk kl/jt{g g} xf] . g]kfnL ;dfhsf] jt{dfg P]ltxfl;s ljsf;sf] r/0fdf ;fdGtjfbsf cjz]ifx?sf] cGTo ub}{ k'FhLjfbL hgjfbL qmflGtsf afFsL sfo{ef/nfO{ k"0f{tf lbO{ ;dfhjfbL qmflGtsf] lbzfdf cl3 a9\gsf nflu ;+ljwfg;efaf6 cu|ufdL ;+ljwfg lgdf{0f u/]/ cl3 a9\g'sf] ljsNk 5Fb} 5}g . To;sf nflu sDo'lgi6 qmflGtsf/Lx?sf] g]t[Tjdf ;Dk"0f{ pTkLl8t ju{, hflt, If]q, ln\u / ;d'bfosf k|ltlglwx?n] ;+ljwfg;efdf b'O{{ltxfO ax'dt xfl;n ug}{ k5{ . cfufdL bf];|f] ;+ljwfg;efdf lgjf{rgsf] d'Vo cf}lrTo / cfjZostf oxL xf] . s'g} klg axfgfdf oyfl:yltjfbL zlQmx?nfO{ alnof] kfg'{ eg]sf] dxfg\ hgo'4, ;+o'Qm hgcfGbf]ng, dw]; cfGbf]ng nufotsf P]ltxfl;s cfGbf]ngsf

pknAwLx?nfO{ u'dfpg' / b]znfO{ km]l/ k/fwLgtf ul/aL, c;dfgtf / pTkL8gsf] vf8ndf ws]Ng' xf] . klxnf] ;+ljwfg;efsf] sdhf]/L ;Rofpg' / bf];|f] ;+ljwfg;efnfO{ ;kmn kfg'{ eg]sf] kl/jt{gsfdL zlQmx?nfO{ b'O{{ltxfO ax'dt lbg' / oyfl:yltjfbL zlQmx?nfO{ lg0f{fos ?kn] k/flht ug'{ g} xf] .

kl/R5]b b'O{ gofF ;+ljwfgaf/] xfd|f] k|lta4tf klxrfg ;lxtsf] ;\3Lotf / ;dfj]zL;dfg'kflts nf]stGq, gofF cu|ufdL ;+ljwfgsf] d"n dGq ;+ljwfg gofF /fHo Joj:yfnfO{ lbzfaf]w ug]{ b]zsf] d"n sfg'g xf] . ;fy} ;+ljwfg ;dfhdf ljBdfg ljleGg ju{, hflt, If]q, ln\u / ;d'bfosf hgtfsf] clwsf/ afF8kmfF8sf] b:tfj]h klg xf] . To; cltl/Qm ;+ljwfg tTsfn b]zdf ljBdfg juL{o /fhgLlts zlQm;Gt'ngsf] bk{0f klg xf] . klxnf] ;+ljwfg;efdf k'/fgf] oyfl:yltjfbL zlQm / gofF kl/jt{gsf/L zlQmlarsf] G b'a} kIfsf] g xf/ g lhtsf] cj:yfdf /x]sfn] sltko ljifodf ;xdlt / ;Demf}tf eP klg cGttM ;\3Lotf nufotsf afFsL /x]sf d'2fdf l5gf]kmfgf] x'g g;s]/ ;+ljwfg;efs} cj;fg x'g k'u]sf] lyof] . d"ntM ltg} afFsL /x]sf d'2fdf hgtfsf] gofF cledt lng bf];|f] ;+ljwfg;efsf] lgjf{rg x'Fb}5 . To;}n], ;j{k|yd xfdL klxnf] ;+ljwfg;efleq ;+ljwfgaf/] ePsf ;a} ;xdlt / ;Demf}tfx?sf] kfngf ug]{ k|lta4tf JoQm ub}{ ;+ljwfg lgdf{0f k|lqmof hxfF k'u]sf] lyof] ToxLFaf6 cl3 a9\g] / gofF

;+ljwfg 5f]6f]eGbf 5f]6f] ;dodf lgdf{0f u/]/ hf/L ug]{ b[9tf k|s6 ub{5f}F . bf];|f] s'/f, xfd|f] kf6L{n] g} d'VotM bz a;]{ hgo'4sf] qmddf ;+ljwfg;efsf] Ph]G8f :yflkt u/]sf] / To;}sf nflu g]kfn cfdfsf b;f}F xhf/ xf]gxf/ 5f]/f5f]/Ln] hLjgsf] cfx'lt lbPsfn] tL dxfg\ ;lxb / a]kQf of]4fx?sf] ;kgf ;fsf/ kfg]{ u/L gofF :jfwLg / hgd'vL ;\3Lo nf]stflGqs u0ftGqnfO{ ;+:yfut ug]{ ;+ljwfgsf] d'Vo cGt/j:t' k'gM Psk6s ;fj{hlgs ug{ rfxG5f}F . @=! k|ultzLn /fi6jfb ;fdGtL cGw/fi6jfb / bnfn a'h{'jf /fli6o cfTd;dk{0fjfbsf] ljk/Lt cfGtl/s /fli6o Pstf ;'b[9 u/L j}b]lzs x:tIf]k / pTkL8gsf ;f\nf r'8fNg] k|ultzLn /fi6jfbsf cfwf/df /fli6o lxtsf] ;+/If0f ug{ lgDglnlvt Joj:yf ul/g] 5 M g]kfnsf] /fli6o :jfwLgtf, ;fj{ef}ldstf / ef}uf]lns cv08tf cIf'00f /fVg] s'/f k|:tfjgfdf pNn]v ug]{ . ;+o'Qm /fi6;\3 j8fkq, k~rzLnsf] l;4fGt, c;+nUgtf, ;dfgtf, /fli6o lxt / kf/:kl/s nfesf cfwf/df l5d]sL nufot ;+;f/sf ;a} b]zx?;Fu d}qLk"0f{ ;DaGw /fVg] / o; ljk/Ltsf cGt/f{li6o ;DaGwx? sfg'g adf]lhd alh{t / bl08t x'g] . gofF ;+ljwfg k|f/De ePsf] Ps jif{leq ljutdf ePsf ;a} ;lGw ;Demf}tfx?sf] k'g/fjnf]sg u/L /fli6o lxt k|lts'n /x]sf ;lGw ;Demf}tfx? vf/]h ug]{ / /fli6o lxt cg's"nsf gofF ;lGw ;Demf}tfx? /fHon] ug]{ . s'g} ljb]zL /fi6 jf ;\3 ;+:yf;Fu ;lGw jf ;Demf}tf ug]{ clwsf/ ;\3Lo ;/sf/df lglxt /xg] / :jfoQ k|b]znfO{ k|ToIf c;/ kg]{ jf :jfoQ k|b]zsf] If]qflwsf/leqsf] ljifodf ;lGw jf ;Demf}tf ubf{ ;\3n] ;DalGwt k|b]zsf] k/fdz{ lng] . zflGt / d}qL, ;'/Iff Pj+ ;fdl/s ;DaGw, g]kfn /fHosf] ;Ldfgf / /fi6nfO{ Jofks, uDeL/ jf

bL3{sfnLg c;/ kg]{ k|fs[lts ;|f]t tyf To;sf] pkof]usf] afF8kmfF8 ljifosf ;lGw jf ;Demf}tfsf] cg'df]bg ;\3Lo Joj:yflksfsf] b'O{{ltxfO ax'dtaf6 ug'{ kg]{ . u}/cfjf;Lo g]kfnLx?sf] g]kfnL gful/stfnfO{ lg/Gt/tf lbg] . @=@= ;dfj]zL, ;dfg'kflts / ;xeflutfd"ns nf]stGq klxnf] ;+ljwfg;efsf] klxnf] a}7saf6 u0ftGq sfof{Gjog eO;s]sf] l:yltdf gofF ;+ljwfg;efdf nf]stGqsf ;fj{ef}d u'0fx? cltl/Qm g]kfn h:tf] juL{o, hftLo, If]qLo, n} \lus, wfld{s, hftkfthGo lje]b ePsf] d'n'sdf ;dfj]zL, ;dfg'kflts / ;xeflutfd"ns nf]stGqsf yk ljlzi6 u'0fx? ;d]t ;dflji6 ug{ lgDglnlvt Joj:yf ul/g] 5 M hgtfsf] ;fj{ef}d;Qf, ;+ljwfgsf] ;jf]{Rrtf, ljlwsf] zf;g, ax'bnLo k|lt:kwf{, aflnu dtflwsf/, cfjlws lgjf{rg, k"0f{ k|]; :jtGqtf, dfgjclwsf/ cflb ;fj{ef}d u'0fo'Qm k"0f{ nf]stflGqs k|0ffnL ckgfOg] 5 . ;+ljwfgdf hgtfsf] ;fj{ef}d;Qf / b]zsf] :jfwLgtf tyf ef}uf]lns cv08tf afx]s s'g} ckl/jt{gLo k|fjwfg /xg] 5}g . hgtfn] rfx]df ljwfg;Ddt 9\un] /fi6 / nf]stGqsf] lxtdf ;a} s'/f kl/jt{g ug{ ;lsg] 5 . k|To]s gful/snfO{ cleJolQmsf] :jtGqtf, zflGtk"0f{ e]nf x'g] :jtGqtf, /fhgLlts bn jf ;\3 ;+:yf vf]Ng] :jtGqtf, s'g} k];f jf Joj;fo ug]{ :jtGqtf, st} cfjfthfjt jf a;f]af; ug]{ :jtGqtf cflbsf] k"0f{ Uof/]G6L ul/g] 5 . ;a}nfO{ ;dfgtfsf] xs, zf]if0f lj4sf] xs, uf]kgLotfsf] xs, ;DklQsf] xs, ;"rgfsf] xs, 5'jf5't tyf e]befj lj4sf] xs, oftgf lj4sf] xs, k|sfzg k|zf/0fsf] xs, wfld{s :jtGqtfsf] xs, jftfj/0f ;DaGwL xs, b]z lgsfnf lj4sf] xs cflbsf] k|Tofe"lt ul/g] 5 . lzIff, :jf:Yo, /f]huf/, cfjf; / vfB ;Dk|e'tfdf ;a} gful/ssf] df}lns xs :yflkt ul/g] 5 . xhf/f}F jif{b]lv lkt[;QfTds lje]b / pTkL8gdf k/]sf dlxnfx?nfO{ Jojxf/tM ;a} If]qdf k'ifsf] a/fa/Ldf k'ofpg yk clwsf/sf] ?kdf

/fhgLlts, cfly{s, ;fdflhs, ;f+:s[lts If]qdf ljz]if clwsf/sf] Joj:yf ul/g] 5 . P]ltxfl;s pTkL8gsf] Ifltk"lt{sf] ?kdf blntx?nfO{ /fhgLlts, cfly{s, ;fdflhs, ;f+:s[lts nufotsf If]qx?df ljz]if clwsf/sf] Joj:yf ul/g] 5 . d'l:nd ;d'bfodflysf ;a}vfn] lje]b / pTkL8gsf] cGTo ug{ pgLx?nfO{ ljz]if clwsf/sf] Joj:yf ul/g] 5 . e"lddfly jf:tljs hf]tfxf ls;fgsf] clwsf/ ;'lglZrt ul/g] 5 . >lds / dhb'/x?nfO{ s'g} klg k|sf/sf] lje]b / zf]if0f pTkL8gsf lj4 dfu /fVg], ;fd"lxs ;f}bfjfhL ug]{, x8\tfn ug]{ xs x'g] 5 . ;a} afnaflnsfx?nfO{ kf]if0f, lzIff, :jf:Yo / ;fdflhs ;'/Iffsf] xs x'g] 5 . o'jfx?nfO{ cfgf] zf/Ll/s, dfgl;s / ;du| JolQmTj ljsf;sf] lglDt /fHoaf6 ;xof]u / ;+/If0f k|fKt ug]{ xs x'g] 5 . ;a} k|sf/sf ckf\ux?nfO{ klxrfg, ;Ddfg, k|ltlglwTj / ;fdflhs ;'/Iffsf] xs x'g] 5 . Ho]i7 gful/s, c;xfo Psn dlxnf / cfgf] x]/rfx cfkm} ug{ g;Sg] JolQmnfO{ /fHoaf6 x]/rfx / ;fdflhs ;'/Iffsf] xs x'g] 5 . ljutsf] hgo'4, hgcfGbf]ng, dw]; cfGbf]ng nufotsf /fhgLlts cfGbf]ngsf ;lxb kl/jf/, a]kQf kfl/Psfx?sf kl/jf/ / ckf\u tyf 3fOt]x?nfO{ /fHosf ;a} ;+oGqdf ;xeflutf, ;/sf/L / ;fj{hlgs ;]jfdf ljz]if ;'ljwf, lzIff, :jf:Yo, /f]huf/, cfjf;, ;fdflhs ;'/Iff, /fxt / lgj[lQe/0fsf] xs x'g] 5 . ul/aLsf] /]vfd'lg /x]sf ljkGg ju{nfO{ ;fdflhs ;'/Iffsf] xs x'g] 5 . nf]kf]Gd'v / ;LdfGts[t hflt / ;d'bfonfO{ cfgf] efiff, ;+:s[lt / k/Dk/fsf] ;+/If0f ug]{ / /fHoaf6 ;fdflhs ;'/Iff nufot cfjZos ;xof]u k|fKt ug]{ xs x'g] 5 . b'u{d, lk5l8Psf / pTkLl8t If]qsf hgtfnfO{ ljsf;sf] ;dfg cj;/, /fHosf c\ux?df ;dfg'kflts ;xeflutf k|fKt ug]{ xs x'g] 5 . of}lgs tyf n}\lus cNk;\Vosx?nfO{ kl/ro, ;Ddfg / ;dfg'kflts ;xeflutfsf] xs x'g] 5 . k|To]s JolQmnfO{ k|fs[lts ljkbaf6 ;'/Iffsf] xs x'g] 5 . dgf];fdflhs ckf\utf ePsf JolQmx?sf]

clwsf/ / dfgl;s :jf:Yo clwsf/nfO{ ;+j}wflgs clwsf/sf ?kdf ;'lglZrt ul/g] 5 . dhb'/, ls;fg nufotsf >dhLjL hgtfnfO{ /fHosf c\ux?df ;dfg'kflts / ;dfj]zL l;4fGtsf cfwf/df ;xeflutfsf] xs x'g] 5 . /fli6o dxjsf] s'g} ljifodf hgdt ;\u|xaf6 lg0f{o ug{ cfjZos 7flgPdf ;\3Lo Joj:yflksfsf b'O{{ltxfO ;b:ox?sf] ax'dtaf6 lg0f{o u/]/ To:tf] ljifodf hgdt ;\u|xaf6 lg0f{o ug{;Sg] k|fjwfg /flvg] 5 . /fHosf ;a} c\ux?dfly cfdgful/sx?sf] cg'udg, lgu/fgL / x:tIf]k ;'lglZrt ug{ ljleGg txsf gful/s nf]skfnsf] Joj:yf ul/g] 5 . @=# klxrfg ;lxtsf] ;\3Lotf klxnf] ;+ljwfg;ef cGttM klxrfg ;lxtsf] ;\3Lotfsf] k|Zgdf pTkGg ult/f]w lrg{ g;s]/ g} cj;fg x'g k'u]sf] lyof] . ;+ljwfg;efsf] /fHosf] k'g;{+/rgf / /fHozlQmsf] afF8kmfF8 ;ldlt/ cGtl/d ;+ljwfg adf]lhd g]kfn ;/sf/f/f ul7t /fHo k'g;{+/rgf ;'emfj pRr:t/Lo cfof]u sf k|ltj]bgx?n] ;j{;Ddt ?kdf klxrfg / ;fdYo{ nfO{ ;\3Lo k'g;{{+/rgfsf] d'Vo cfwf/sf] ?kdf :jLsf/ ul/;s]sf lyP . km]l/ klg d'VotM klxrfg s} k|Zgdf oyfl:yltjfbL / kl/j{tgsf/L zlQmx?sf] dte]b rs]{/ c;dfw]o aGg' ;f/tM ;\3Lotf ;DaGwL b[li6sf]0fs} cGt/sf] kl/0ffd lyof] . g]kfn ax'hftLo (multi-nationalities), ax'eflifs / ef}uf]lns ljljwfo'Qm d'n's eP/ klg nfdf] ;dob]lv /fHosf] rl/q PsfTds (unitary) x'g' / kxfl8of cfo{ v; hfltaf6 c hfltx?n] pTkL8gsf] dx;'; ug'{ tyf sf7df8f}F s]lGb|t /fHo;Qfaf6 e]/Ls0ff{nL / ;]tLdxfsfnLsf cfo{ v; hfltn] g} If]qLo pTkL8gsf] cg'e"lt ug'{ g]kfnsf] nf]stflGqs cfGbf]ngsf] Pp6f dxjk"0f{ cfofd xf] . To;}n] xfd|f] ljlzi6 ;Gbe{df PsfTds /fHosf] ;\3Lo 9fFrfdf k'g/{+;/rgf ug'{ k'FhLjfbL hgjfbL qmflGtsf] k"0f{tfsf] lglDt ckl/xfo{ cfjZostf xf] . To; lx;fan] oxL ;\3Lotfsf] k|Zgdf s'/f c8\s]/ ;+ljwfg aGg

g;Sg' laNs'n :jfefljs s'/f xf] . lsgls Tof] xn geO{ k'FhLjfbL hgjfbL qmflGtn] k"0f{tf gkfpg] ePkl5 kl/jt{gsf/LqmflGtsf/L zlQmx?n]] To;df c8fg lng' laNs'n hfoh s'/f xf] . cGoyf Tof] oyfl:yltjfbsf] ;fd'Gg] 3'F8f 6]Sg' / qmflGtkl/jt{gsf] Ph]G8fnfO{ lar}df 5f]8\g' x'GYof] . t/ of] PsfTds /fHosf] ;\3Lo 9fFrfdf k'g;{+/rgfsf] cfwf/ s] x''g' kb{Yof] t < o;sf] l;wf hjfkm s] xf] eg] ;DalGwt hgtfn] h'g cfwf/df pTkL8gsf] cg'e"lt u/]sf x'G5g\ ToxL cfwf/df k'g;{+/rgf ug]{ xf] . ;ldlt sf] l/kf]6{df klxrfgsf kfFr cfwf/x?df hflto;d'bfo, eflifs, ;f+:s[lts, ef}uf]lnsIf]qut lg/Gt/tf Pj+ P]ltxfl;s lg/Gt/tf nfO{ ls6fg ul/Psf] 5 . oL kfFr cfwf/dWo]] e]/Ls0ff{nL / ;]tLdxfsfnLn] sf7df8f}F s]lGb|t /fHo;Qfaf6 ef}uf]lnsIf]qut pTkL8g ef]u]sf] / c k|b]zx?n] hftlo;d'bfo pTkL8g dx;'; u/]sf] :ki6} 5 . s;}n]] klg 5'} eflifs;f+:s[ltsjf P]ltxfl;s pTkL8g dfq ef]u]sf] dx;'; u/]sf 5}gg\, h'g :jtM hftLo;d'bfo leq cGt/lglxt 5 . :d/0f /xf];\, hflt (nationality) eg]sf] s'g} hftkft(caste) jf gZn (race) jf k|hflt (ethnicity) xf]Og . hflt jf /fli6otf eg]sf] ;femf efiff, ;femf e"uf]n, ;femf cy{tGq / ;femf ;+:s[[ltdgf]lj1fg ePsf] P]ltxfl;s ?kn] ljsl;t l:y/ dfgj ;d'bfo xf] . km]l/ hflt cfkm} ax'cfoflds cjwf/0ff ePsfn] hftLo klxrfgn] s'g} kZrufdL gZnLo uGw lbFb}g . To;}n] d'VotM hftLo / If]qLo klxrfgsf cfwf/df ;\3Lo k|b]zx? jGg' g]kfnsf] jt{dfg ;fdGtjfbaf6 k'FhLjfbdf ;\qmd0fsf] P]ltxfl;s r/0fdf laNs'n :jfefljs dfq xf]Og, k|b]zx?sf] ljsf;sf] lglDt klg cfjZos / nfebfos s'/f xf] . cfly{s cGt/;DaGw, k"jf{wf/ ljsf;, k|fs[lts ;fwg;|f]t / k|zf;lgs ;'udtf h:tf

;fdYo{ sf cfwf/ klg Go"gtd ?kdf x'g} kb{5, t/ ;fdYo{ eGg] qmdzM ljsf; x'Fb} / ub}{ hfg] s'/f klg ePsfn] algagfp ;fdYo{ dfq eGbf klg ;Defljt ;fdYo{nfO{ xfdLn] x]g'{ kg]{ x'G5 . d'Vo s'/f pTkLl8t hflt / If]qx?nfO{ cfgf] klxrfg ;lxt clwstd ?kn] clwsf/ ;DkGg u/fpg' xf] . o; ;Gbe{df xfd|f] kf6L{] d"ntM ;ldlt / cfof]u sf k|ltj]bgx?df g} 6]s]/ /fHosf] ;\3Lo k'g;{+/rgfaf/] lgDglnlvt cjwf/0ff k|:t't ub{5 M ;\3Lo g]kfnsf] d"n txut ;+/rgf ;\3, k|b]z / :yfgLo u/L ltg txsf] x'g] 5 . ;\3 tyf k|b]zdf Joj:yflksf, Gofokflnsf / sfo{kflnsf /xg] 5g\ . :yfgLo txdf k|fb]lzs sfg'g cGtu{t ljwflosL, sfo{sfl/0fL / Goflos clwsf/ /x]sf] Ps lgjf{lrt kl/ifb\ /xg] 5 . d"n ;+/rgfsf cltl/Qm ljz]if ;+/rgfsf ?kdf k|b]z cGtu{t :jfoQ If]q, ljz]if If]q / ;+/lIft If]q /xg ;Sg] 5g\ . k|b]zleq :yfkgf ul/g] Ps hflt;d'bfo jf efiffsf] afx'No ePsf] jf ;3g pkl:ylt /x]sf] If]qnfO{ ljz]if :jfoQ If]q jf :jfoQ If]q elgg] 5 . k|b]zleq cltcNk;\Vos, nf]kf]Gd'v / clt ;LdfGts[t ?kdf /x]sf hflt, ;d'bfo / ;f+:s[lts If]qsf] ;+/If0f / ;Dj4{g ug{ :yfkgf ul/g] If]qnfO{ ;+/lIft If]q elgg] 5 . :jfoQ If]q / ;+/lIft If]qn] g;d]6]sf], ;DalGwt k|b]zleq lk5l8Psf] cfly{s / ;fdflhs cj:yfdf /x]sf] If]qnfO{ ljsf; ug{ agfOg] OsfOnfO{ ljz]if If]q elgg] 5 . :jfoQ If]qdf k|fb]lzs sfg'g cGtu{t ljwflosL, sfo{sfl/0fL / Goflos clwsf/ /x]sf] Ps lgjf{lrt kl/ifb\\ /xg] 5 . g]kfnsf] PsfTds /fHonfO{ k'g;{+/rgf u/L hflt, efiff / If]qsf klxrfg / cfly{s cGt/;DaGw, k"jf{wf/ ljsf;, k|fs[lts ;fwg;|f]t / k|zf;lgs ;'udtfsf ;fdYo{ sf cfwf/df !! :jfoQ k|b]zdf ljefhg ul/g] 5 -x]g'{xf];\ gS;f!_M != lnDa'jfg @= ls/fFt #= tfD;fln $= g]jfM %= td'jfg ^= du/ft &= e]/Ls0ff{nL *= ;]tLdxfsfnL (= yfjfg !)= dw]; !!= sf]lrnf . k|b]zx?sf] oyfy{ ;Ldf\sg /fHo k'g;+{/rgf cfof]usf]

l;kmfl/;df ul/g] 5 . k|b]zx?leq lglZrt If]qdf afx'No ePsf jf ;3g pkl:ylt ePsf lgDg hflt;d'bfosf ljz]if :jfoQ If]q / :jfoQ If]q lgdf{0f ul/g] 5g\ M -s_= ljz]if :jfoQ If]q M != z]kf{ @= ef]6]nfdf -v_ :jfoQ If]q M != s'dfn @= /fhj+zL #= ;'g'jf/ $= dfemL %= bg'jf/ ^= r]kf&= ;Gyfn;tf/ *= wfFu8p/fpemfFu8 (= yfdL !)= lwdfn !!= ofSvf !@= b/fO{ !#= ysfnL !$= kx/L !%= 5Gt]n !^= a/fd !&= lh/]n !*= b'/f !(= d]r] @)= n]Krf @!= Jof;L @@= XofNdf] / cfjZostf cg';f/ cGo . To;/L g} cfjZostf cg';f/ ;+/lIft If]q lgdf{0f ul/g] 5g\ . :yfgLo txsf] ?kdf ufpFkflnsf / gu/kflnsf /xg] 5g\ . ufpFkflnsf / gu/kflnsfsf] ;\Vof / If]q lgwf{/0f ;\3Lo ;/sf/n] lglZrt u/]sf] dfkb08 adf]lhd k|fb]lzs ;/sf/n] ug]{ 5 . ;\3, k|b]z, :yfgLo tx / ljz]if ;+/rgfsf] clwsf/sf] afF8kmfF8 ;fdfGotof klxnf] ;+ljwfg;efsf] /fHosf] k'g;{+/rgf / /fHozlQmsf] afF8kmfF8 ;ldlt sf] k|ltj]bg cg'?k x'g] 5 . ;\3, k|b]z, :yfgLo tx / ljif]z ;+/rgflarsf] ;DaGw ;xsfl/tf, ;xcl:tTj / ;dGjosf] l;4fGtdf cfwfl/t x'g] 5 . ;\3Lo OsfOx?lar pTkGg x'g] ljjfb ;dfwfg ug{ ;\3sf sfo{sf/L k|d'vsf] cWoIftfdf ;\3Lo u[xdGqL, ;\3Lo cy{dGqL / k|b]zsf k|d'vx? /x]sf] Ps cGt/k|fb]lzs kl/ifb\\ /xg] 5 . k|b]z, :yfgLo tx / ljz]if ;+/rgf cGtu{tsf :jfoQ If]qnfO{ :jzf;g / :jfoQtfsf] clwsf/ k|Tofe"t x'g] 5 . cflbjf;L hghflt / dw];L nufotsf pTkLl8t hflt / If]qx?nfO{ pTkL8gsf] lj4 sbd rfNg /fhgLlts cfTdlg0f{osf] clwsf/ x'g] 5 . t/ ;f] clwsf/sf] k|of]u ubf{ b]zsf] ;fj{ef}d;Qf, :jfwLgtf / ef}uf]lns cv08tfnfO{ vnn k'ofOg] 5}g . hftLo / If]qLo klxrfg ;lxtsf] ;\3Lotfn] b]zdf hftLo / If]qLo ]if a9fpF5 eGg] s'/f ;To xf]Og . clwsf/

vf]l;Psfx?nfO{ clwsf/;DkGg agfpFbf b]zdf hftLo / If]qLo Pstf c ;'b[9 x'G5 . a pTkLl8t hflt / If]qx?n] cfkm'n] P]ltxfl;s ?kdf u'dfPsf] ;Ddfg / clwsf/ k|fKt ubf{ pgLx?df o'uf}Fb]lv blaP/ /x]sf] cfTdan / pmhf{ k|:km'l6t x'G5 / To;n] rf}tkmL{ hftLo / If]qLo ;b\efj km}nfpgsf ;fy} cfly{s ljsf; / ;fdflhs ?kfGt/0fdf 7'nf] of]ubfg k'ofpF5 . g]kfnL ;dfh olta]nf ;fdGtjfbaf6 k'FhLjfbdf ;\qmd0fsf] k|f/lDes r/0fdf 5 . k'FhLjfbsf] k|f/lDds ljsf;sf] r/0fdf p;sf] k|lt:kwL{ Ifdtf sdhf]/ x'g] ePsfn] p;nfO{ ;'/lIft /fli6o ahf/sf] cfjZostf x'G5 . k/Gt' nfdf] ;dob]lvsf] ;fdGtL PsfTds /fHo;Qfsf] hftLo, eflifs / If]qLo pTkL8gsf] sf/0fn] b]zsf] clwsf+z e"efu / hg;\Vof /fli6o ahf/sf] ?kdf ljsl;t / PsLs[t x'g ;ls/x]sf] 5}g . Tof] hftLo, eflifs / If]qLo pTkL8gsf] ;f\nf] r'8fn]/ ;a} pTkLl8t hflt, efiff / If]qx?nfO{ :jzf;g / :jfoQtf k|bfg u/]/ pgLx?sf] pTkfbsTj / dfu clej[l4 ug'{ / /fli6o ahf/sf] lj:tf/ ug'{ klxrfg ;lxtsf] ;\3Lotfsf] d'Vo cy{/fhgLlts cf}lrTo xf] . k'FhLjfbsf] lj:tf/ ;Fu;Fu} 7'nf] ahf/sf] cfjZostf kb}{ hfG5 / ;fgf hftLo, eflifs / If]qLo k|b]zx? :j]lR5s 9\un] PsLs[t x'Fb} hfG5g\ / ;dfh tyf /fHo gofF ;dfhjfbL ljsf;sf] r/0fdf k|j]z ub{5g\ . To;}n] g]kfnsf] jt{dfg k'FhLjfbL hgjfbL qmflGtsf] r/0fdf s]Gb|df /fhtGqsf] cGTo u/]/ u0ftGqsf] :yfkgf ug'{ clgjfo{ eP h:t} k|b]zx?df hftLo, eflifs / If]qLo pTkL8gsf] cGTo ug{ klxrfg ;lxtsf] ;\3Lotfdf hfg' ckl/xfo{ 5 . hxfF;Dd zf;s cfo{ v; hfltleq}sf zf]lift pTkLl8tx?sf] s'/f 5, pgLx?sf] pTkL8g hftLo jf eflifs geP/ juL{o xf] . To;}n] pgLx?n] juL{o d'2fx?sf cfwf/df ;\3if{ u/]/ cfgf] clwsf/ / d'lQm k|fKt ug]{ k|oTg ug'{ kb{5 . To; qmddf :jtM juL{o d'lQm cfGbf]ng /

hftLo d'lQm cfGbf]nglar ;fldKo k}bf x'G5, lsgls b'a}sf] ;femf b'Zdg pTkL8gsf/L k'/fgf] /fHo;Qf xf] . ;fy} ljZj Oltxf;n] k'li6 ub}{ cfO/x]sf] tYo s] xf] eg] >lds juL{o d'lQm cfGbf]ngsf] g]t[Tjdf g} cGttM hftLo d'lQm cfGbf]ngn] ;kmntf xfl;n ug{ ;Sb5 . To;}n] juL{o / hftLo d'lQm cfGbf]ngnfO{ Ps csf{sf] lj/f]wL xf]Og clkt' k"/s agfP/ n}hfg' kb{5 . @=$ hgd'vL, l:y/ / ;'zf;go'Qm zf;g k|0ffnL ;\3Lo nf]stflGqs u0ftGqfTds /fHoJoj:yf cg's"n hgd'vL, l:y/ / ;'zf;go'Qm zf;g ;~rfngsf nflu gofF ;+ljwfgdf Joj:yflksf, sfo{kflnsf, Gofokflnsf cflb /fHosf c\ux? / ltgsf] lgdf{0f tyf ;~rfng ljlw to ul/g] 5 . b]z ;\3Lo 9fFrfdf hfg] lglZrt eO;s]sf]n] s]Gb|, k|fGt / :yfgLo lgsfolar ;Gt'ng / ;xsfo{ sfod ug'{ kg]{ cfjZostf Psflt/ / csf{lt/ ;dfhsf] o'uLg kl/jt{gsf] of] 38Ldf /fhgLlts :yfloTj sfod u/]/ b]znfO{ tLj| ultdf ;fdflhs Gofo ;lxtsf] cfly{s ljsf; / ;d[l4sf] lbzfdf 8f]ofpg' kg]{ cfjZostfnfO{ dWogh/ ub}{ k|ToIf lgjf{lrt sfo{sf/L /fi6klt / ;bgaf6 r'lgPsf b}lgs k|zf;g x]g]{ k|wfgdGqL ;lxtsf] xfd|} 7f]; ljz]iftf cg'?ksf] gofF zf;sLo k|0ffnL ckgfpg' pko'Qm x'G5 eGg] xfd|f] kf6L{sf] wf/0ff 5 . Uft @@ jif{df @) j6f ;/sf/ ablnO;s]sf] g]kfndf hgtfaf6 k|ToIf lgjf{lrt / kfFr a;]{ sfo{sfn ePsf] sfo{sf/L /fi6ktLo k|0ffnLn] /fhgLlts :YffloTj lbP/ clxn]sf] o'uLg ;\qmd0f sfnsf] Joj:yfkg / tLj| cfly{s ;d[l4 tyf ;fdflhs ?kfGt/0fdf P]ltxfl;s e"ldsf lgjf{x ug]{ lglZrt 5 . klxrfg / clwsf/ ;lxtsf] ;\3Lo /fHo k|0ffnLn] nf]stGqsf] h/f tn;Dd km}nfpg of]ubfg ug]{ 5 eg] k|ToIf lgjf{lrt /fi6ktLo zf;g k|0ffnLn] /fli6o Pstf, :YffloTj / ;d[l4 ;lxtsf] nf]stGqnfO{ ;+:yfut ug]{ 5 . of] g} jf:tjdf Jofks hgjfb / dha't s]Gb|Lotf ;lxtsf]

g]kfnsf] jt{dfg P]ltxfl;s ljsf;sf] r/0f ;'xfpFbf] nf]stGqsf] ;'Gb/ gofF df]8]n x'g] 5 . @=$=! Joj:yflksf ltg txsf k|ltlglw;ef x'g] 5g\ . s]Gb|df ;\3Lo k|ltlglw;ef, k|fGtdf k|fGtLo k|ltlglw;ef / :yfgLo ?kdf gu/ufpF kl/ifb\\ /xg] 5g\ . ;\3Lo Joj:yflksf b'O{{ ;bgfTds x'g] 5 . tNnf] ;bgdf hg;\Vofsf] cfwf/df k|ltlglwx? r'lgg] 5g\ eg] pkNnf] ;bgdf ;a} k|fGtx?af6 a/fa/ k|ltlglw r'lgg] 5g\ . k|fGtdf Ps ;bgfTds Joj:yflksf x'g] 5 . ;a} txsf Joj:yflksfsf] ;\Vof ;s];Dd ;fgf] /flvg] 5 . ;a} txsf Joj:yflksfsf] u7g ax';b:oLo lgjf{rg If]q k|0ffnL cg';f/ ljleGg ju{, hflthghflt, dlxnf, blnt cflbsf] ;dfj]zL tyf ;dfg'kflts k|ltlglwTj x'g] u/L k|ToIf lgjf{rgf/f ul/g] 5 . ltgdf dhb'/, ;'s'Daf;L, ul/a ls;fg nufotsf pTkLl8t hgtfsf] k|ltlglwTj ;'lglZrt ul/g] 5 . hgk|ltlglwx?nfO{ hgtfk|lt pQ/bfoL agfO/fVg ;a} txsf Joj:yflksfx?df k|Tofx\jfg ;DaGwL Joj:yf ul/g] 5 . @=$=@ sfo{kflnsf s]Gb|df k|ToIf lgjf{lrt sfo{sf/L /fi6klt / Joj:yflksf ;b:ox?af6 lgjf{lrt k|wfgdGqL x'g] 5g\ . /fi6kltn] /fi6fWoIf, ;]gf k|d'v / sfo{sf/L k|d'vsf] e"ldsf lgjf{x ug]{ 5g\ / k|wfgdGqLn] b}lgs ;/sf/ / k|zf;g ;~rfngsf] lhDd]jf/L axg ug]{ 5g\ . /fi6klt / k|wfgdGqLsf] sfo{sfn b'O{{ k"0f{ cjlwsf] lglDt eGbf a9L x'g] 5}g . k|b]zdf k|b]z k|d'v -ueg{/_ / d'VodGqL x'g] 5g\ . /fi6kltn] ;DalGwt k|b]zsf] d'VodGqLsf] ;xdltdf k|b]z k|d'vsf] lgo'lQm ug]{ 5g\ . k|To]s :yfgLo lgsfodf sfo{sfl/0fL k|d'vsf] ?kdf k|ToIf lgjf{lrt cWoIf /xg] 5g\ . @=$=# Gofokflnsf hgtfnfO{ cf}krfl/s dfq} xf]Og jf:tljs Gofo ;/n / ;'ne 9\un] lbnfpgsf nflu / ljlwsf] zf;gsf] nf]stflGqs d"NodfGotf k|Tofe"t ug{sf nflu ;an, ;Ifd, :jtGq / hgpQ/bfoL Gofokflnsfsf] u7g ul/g] 5

. ;\3Lo ;+/rgf cg'?k ltg txsf cbfnt /xg] 5g\ . s]Gb|df ;\3Lo ;jf]{Rr cbfnt, k|b]zdf pRr cbfnt / lhNnf:yfgLo cbfnt x'g] 5g\ . ;+ljwfg / ;\3Lo sfg'gsf] JofVof ug]{ clwsf/ ;\3Lo ;jf]{Rr cbfntnfO{ x'g] 5 . ;fy} ;\3 / k|b]zlarsf] ljjfb, k|b]z / k|b]zlarsf] ljjfb, ;\3Lo ;+j}wflgs c\ux?larsf] ljjfb, /fli6o ;'/Iff / j}b]lzs dfldnf ;DaGwL ljjfb cflb ;\3Lo ;jf]{Rr cbfntsf k|f/lDes If]qflwsf/ x'g] 5g\ . k|To]s k|b]zdf k|b]z:t/sf] ;a}eGbf dflyNnf] :t/sf] c;fwf/0f clwsf/ If]qo'Qm Ps pRr cbfnt x'g] 5 . ;a} gful/ssf] Gofodf kx'Fr k'ofpg / ;fgfltgf d'2f dfldnf / ljjfb :yfgLo :t/d} l56f] 5l/tf] tl/sfn] 6'\Uofpg :yfgLo cbfntx?sf] Joj:yf ul/g] 5 ;fy} kfl/jfl/s ljjfb, dlxnfdflysf] 3/]n' lx+;f, blntx?dfly 5'jf5't, cflbjf;Lhghflt, dw];L, d'l:nd cflbsf ;+f:s[lts, wfld{s ljjfb OToflbsf] lg?k0f ug{ cfjZostf cg';f/ nf]s cbfnt jf d]nldnfk s]Gb| :yfkgf ul/g] 5 . cfjZostf cg';f/ vf; lsl;d / k|s[ltsf d'2f x]g{ ljlzi6Ls[t cbfnt, Goflos lgsfo jf Gofoflws/0fsf] u7g ug{ ;lsg] 5 . @=$=$ k|zf;g oGq ;\3Lo ;+/rgf cg'?k ;/sf/L k|zf;lgs ;]jfnfO{ s]Gb|, k|b]z / :yfgLo u/L ltg txdf Joj:yf ul/g] 5 . lghfdlt, h\uL, k|x/L / cGo ;]jfx?nfO{ hgpQ/bfoL, lgikIf, ;Ifd, kf/bzL{, e|i6frf/d'Qm agfpg / ;\3Lo ;+/rgf cg'?k k'g;{+/rgf ug{ pRr:t/Lo k|zf;g k'g;{+/rgf cfof]u u7g ul/g] 5 . e|i6frf/d'Qm ;'zf;gsf] k|Tofe"t u/fpg :jtGq, lgikIf / clwsf/ ;DkGg e|i6frf/ lg/f]ws ;+j}wflgs cfof]usf] Joj:yf ul/g] 5 . @=$=% /fli6o ;'/Iff / ;]gf dfcf]jfbL hgd'lQm ;]gf g]kfnL ;]gfdf ljlwjt\ ;dfof]hg eO;s]sf] l:yltdf g]kfnL /fli6o ;'/Iffsf] d'Vo jfxs zlQm g]kfnL ;]gf nufot ;du| ;'/Iff If]qsf] k'g;{+/rgf ug{ pRr:t/Lo ;'/Iff cfof]u u7g ul/g] 5 . dw];L, dlxnf, hghflt nufot ;a}sf] ;dfj]zL ;xeflutf ;'lglZrt ub}{

g]kfnL ;]gfsf] nf]stfGqLs/0f / cfw'lgsLs/0f ul/g] 5 . !* jif{eGbf dflysf ;a} :j:y gful/sx?nfO{ clgjfo{ ;}lgs tflndsf] Joj:yf ul/g] 5 . @=$=^ ;+j}wflgs c\ux? xfn ljBdfg ;+j}wflgs c\ux?cfof]ux? cltl/Qm dlxnf cfof]u, blnt cfof]u, d'l:nd cfof]u, cflbjf;Lhghflt cfof]u, ckf\utf ;DaGwL cfof]u, dhb'/ ls;fg cfof]u cflbnfO{ ;+j}wflgs c\usf] ?kdf u7g ul/g] 5 . @=% ;dfhjfb pGd'v /fli6o cf}Bf]lus k'FhLjfbsf] ljsf; ;fdGtjfbsf cjz]ifx?sf] cGTo / bnfn tyf gf]s/zfxL / k'FhLjfbnfO{ lgoGq0f ub}{ /fli6o cf}Bf]lus k'FhLjfbsf] ljsf; ug'{ / ;dfhjfbL ?kfGt/0fsf] cfwf/ tof/ ug'{ b]zsf] clxn]sf] ;a}eGbf dxjk"0f{ cfly{s ;fdflhs sfo{ef/ xf] . o;sf lglDt ;fdflhs Gofo ;lxtsf] tLj| cfly{s ljsf; / ;d[l4sf] gLlt cg';/0f ug'{ ckl/xfo{ x'G5 . ;f]xL cg';f/ gofF ;+ljwfgdf /fHosf] lgb]{zs l;4fGt / gLltsf] Joj:yf ul/g] 5 M cy{tGqsf ljleGg If]qdf /x]sf ;fdGtjfbsf ;a} ?kx?sf] cGTo ul/g] 5 . d'VotM ;fdGtL e"ld ;DaGwsf] cGTo ub}{ hldg hf]Tg]sf] l;4fGtsf] cfwf/df qmflGtsf/L e"ld;'wf/ ul/g] 5 . cy{tGqdf pTkfbs zlQmx?sf] tLj| ljsf;df hf]8 lbOg] 5 . b]zsf] cy{tGqdf j}b]lzs Psflwsf/ k'FhLjfbsf] jr{:jnfO{ Go"gLs/0f ub}{ /fli6o cfTdlge{/ cy{tGqsf] ljsf;df hf]8 lbOg] 5 . /fli6o cfjZostf / k|fyldstf cg'?k j}b]lzs k|ToIf nufgLnfO{ 5'6 lbOg] 5 . /fHo / lghL If]qlardf ;xof]ufTds ;DaGw /xg] 5 . ;fj{hlgs lxtdf k|lts'n gx'g] u/L lghL ;DklQdfly clwsf/sf] k"0f{ k|Tofe"lt ul/g] 5 . /fHon] bfloTj lng' kg]{ ljz]if If]qdf afx]s cGoq lghL If]qnfO{ k|f]T;fxg ul/g] 5 . nufgLsf If]qdf ;fj{hlgslghL ;fem]bf/L (public-private partnership, or PPP) k|0ffnLnfO{ k|>o lbOg] 5 .

cy{tGqdf ;fgf pTkfbgstf{ / Jofj;foLsf] afx'NonfO{ dWogh/ ub}{ ljleGg If]qdf ;xsf/L k|yfnfO{ k|j4{g ul/g] 5 . lzIff, :jf:Yo, /f]huf/L, vfB;Dk|e'tf / cfjf;dflysf] ;a} hgtfsf] df}lns xs :yflkt ub}{ ltgsf] Jofjxfl/s k|Tofe"lt ug]{ gLlt /fHon] lng] 5 . ckf\u, c;xfo, Ho]i7 gful/s, clt;LdfGts[t tyf nf]kf]Gd'v hflt cflbnfO{ ;fdflhs ;'/Iff k|bfg ug'{ /fHosf] bfloTj x'g] 5 . @=^ ljljw /fHo k"0f{ ?kn] wd{ lg/k]If /xg] 5 . s;}dfly klg wd{sf] cfwf/df e]befj ul/g] 5}g . ;a}nfO{ wfld{s :jtGqtfsf] k"0f{ k|Tofe"lt ul/g] 5 . ;a} wd{dfly ;dfg Jojxf/ ul/g] 5 . ;\3fTds k|0ffnL nfu' ePkl5 klg b]ze/ ;femf gful/stfsf] gLlt cjnDag ul/g] 5 . g]kfn ax'eflifs d'n's ePsfn] oxfFsf ;a} efiffx?nfO{ /fli6o efiffsf] ?kdf :yflkt ul/g] 5 .

kl/R5]btLg ;/sf/sf] df]rf{af6 ug]{ sfdaf/] xfd|f] k|lta4tf PsLs[t g]skf -dfcf]jfbL_ sf] kl/sNkgfM :jfwLg, ;d[4 / ;dtfd"ns gofF g]kfnsf] :yfkgf of] lgjf{rg ;+ljwfg;efsf] ;fy;fy} Joj:yflksf ;+;bsf] lglDt klg ePsfn] xfd|f] kf6L{ To;df :ki6 ax'dt xfl;n u/]/ Psdgf ;/sf/ u7g u/]kl5 ljleGg If]qdf ug]{ sfdaf/] cfgf] k|lta4tf klg k|:t't ug{ rfxG5 . g]kfnL hgtf olta]nf l56f]eGbf l56f] jt{dfg /fhgLlts ;\qmd0f sfnsf] cGTo u/]/ b]znfO{ tLj| cfly{s ljsf; / ;d[l4sf] af6f]df cl3 a9fpg rfxG5g\ . bz a;]{ dxfg\ hgo'4 nufot ljutsf ;a} /fhgLlts cfGbf]ngx?sf] k|d'v nIo g]kfnL ;dfh / cy{tGqsf] ljsf;sf] d'Vo afws ag]sf] ;fdGtL /fhtGqfTds /fHoJoj:yfnfO{ ;d"n gi6 u/]/ b]znfO{ ;d[4 / ;d'Ggt agfpg' / To;sf] k|ltkmn cfdg]kfnL hgtfnfO{

k|Tofe"t u/fpg' g} xf] . To;}n] ljutsf qmflGtsf/L cfGbf]ngx?sf] k|d'v g]t[Tjstf{ / zflGt k|lqmofsf] dxjk"0f{ lx:;f x'g'sf] gftfn] xfd|f] kf6L{ PsLs[t g]skf -dfcf]jfbL_ 5f]6f]eGbf 5f]6f] ;dodf zflGt k|lqmofsf afFsL sfd k"/f ug'{sf] ;fy} d'VotM gofF cu|ufdL ;+ljwfg lgdf{0f u/]/ /fhgLlts ;\qmd0f sfnsf] cGTo ug{ / :jfwLg, ;d[4 / ;dtfd"ns gofF g]kfn lgdf{0f ug{ k|lta4 5 . k'/fgf]sf] Wj+z / gofFsf] lgdf{0fsf] qmd lg/Gt/ / cGt/;DalGwt x'g' ljsf; k|lqmofsf] ;fj{ef}d lgod xf] . k'/fgf] /fHoJoj:yf / ;+/rgfsf] clgjfo{ Wj+;sf] cleofgdf cu|0fL e"ldsf lgjf{x ug]{ xfd|f] kf6L{n] g} ;d'Ggt gofF g]kfn lgdf{0fsf] cleofgdf g]t[TjbfoL e"ldsf v]Ng' clgjfo{ 5 . xfd|f] b[9 ljZjf; 5 ls b]zsf] k|r'/ k|fs[lts ;Dkbf / hgzlQmsf] plrt k|of]u / Joj:yfkg u/]/ of] b]znfO{ s]xL bzsleq} jt{dfg clt sd ljsl;t cj:yfaf6 ;+;f/s} ;DkGgtd d'n'sdf kl/0ft ug{ ;lsG5 . ;fy} ljsf;sf] k|ltkmn ljleGg ju{, hflt, If]q, ln\u / ;d'bfodf Gofof]lrt ljt/0f u/]/ b]znfO{ ul/aL, a]/f]huf/L, c;dfgtfsf] b'irqmaf6 d'Qm ug{ ;lsG5 . o;sf nflu j}b]lzs ;DaGwsf] Joj:yfkg / Gf]Q/ sfndf zflGt k|lqmofsf] Joj:yfkg / sfof{Gjog klg dxjk"0f{ /xg] 5 . To;} cg'?k xfdL Pp6f :jfwLg, ;d[4 / ;dtfd"ns gofF g]kfn lgdf{0fsf] vfsf k|:t't ug{ rfxG5f}F, lsgls afx\o / cfGtl/s :YffloTj / zflGt ljgf lbuf] ljsf; / ;dl[4 c;Dej x'G5 . #=! /fli6o lxtsf] ;+/If0f / cGt/f{li6o ;DaGw b'O{{ 9'\uflarsf] tn xf]Og, b'O{{ 7'nf cy{tGqlarsf] ultzLn k'n jt{dfg e"d08nLs[t ;fd|fHojfbsf] af]njfnf /x]sf] ljZjdf / tLj| ultdf gofF ljZjzlQm aGg] bf}8df cl3 al9/x]sf b'O{ 7'nf l5d]sLx?n] 3]l/P/ /x]sf] g]kfnsf] ljlzi6 e"/fhgLlts l:yltdf s'zntfk"j{s j}b]lzs

;DaGwsf] Joj:yfkg u/]/ /fli6o lxtsf] ;+/If0f ug{ lgDg adf]lhd ul/g] 5 M ;+;f/sf ;a} d'n's / d'VotM b'O{ 7'nf l5d]sL ef/t / rLg;Fu k~rzLnsf l;4fGtsf cfwf/df ;Gt'lnt / d}qLk"0f{ ;DaGw /fVb} /fli6o lxtsf] ;+/If0f ug]{ gLlt lnOg] 5 . k/Dk/fut b'O{ 9'\uflarsf] tn sf] ;f]rsf] ;f b'O{ 7'nf cy{tGq / zlQmlarsf] ultzLn k'n sf] gofF cjwf/0ff cg';f/ cGt/f{li6o ;DaGw ljsf; / kl/rfng ul/g] 5 . ef/t;Fusf] ;g\ !(%) sf] zflGt tyf d}qL ;lGw nufot /fli6o lxt k|lts'n b]lvPsf ;a} k'/fgf ;lGw ;Demf}tfx?sf] k'g/fjnf]sg u/L ltgnfO{ cfjZotf cg'?k k/dfh{g ug]{, vf/]h ug]{ / gofF ;Demf}tf ug]{ sfo{ ;DkGg ul/g] 5 . g]kfn / ef/tlarsf] v'nf ;LdfgfnfO{ /fi6sf] ef}uf]lns cv08tfnfO{ /Iff ug]{ u/L cfk;L lxtdf Jojl:yt / lgolGqt ug{ cfjZos sbd rflng] 5 . b'O{ b]zlarsf ;Ldf ljjfb / cltqmd0fsf ;d:ofx?af/] ;TotYosf cfwf/df / cfk;L lxtdf oyf;So l56f] s'6gLlts kxnf/f ;dfwfg ul/g] 5 . ljb]zdf /x]sf k|jf;Lu}/cfj;Lo g]kfnLx?sf] xslxtsf] /Iffsf nflu g]kfnL b"tfjf;x? dfkm{t ljz]if k|oTg ul/g] 5 / To;sf nflu b"tfjf;x?sf] cfjZos Ifdtf j[l4 ul/g] 5 . u}/cfjf;Lo g]kfnLx?sf] g]kfnL gful/stfnfO{ lg/Gt/tf lbOg] 5 . g]kfnL >ldsx?sf] ;\Vof 7'nf] ePsf b]zx?df clgjfo{ ?kdf >d ;xrf/Lsf] Joj:yf ul/g] 5 . g]kfnL b"tfjf; / lgof]ux?NffO{ cfly{s s'6gLltsf] If]qdf ljz]if ;lqmo u/fOg] 5 . ljb]zdf /x]sf g]kfnL gful/sx?nfO{ g]kfnsf /fli6o dxjsf lgjf{rgdf dtbfgsf] Joj:yf ul/g] 5 . g]kfnnfO{ ljb]zL C0fsf] b'irqmaf6 lglZrt cjlwleq d'Qm ug{ / /fli6o cfTdlge{/ cy{tGqsf] lgdf{0f ug{ r/0fa4 of]hgf nfu' ul/g] 5 . ;a} cGt/f{li6o u}/;/sf/L ;+:yfx?af6 k|fKt x'g] j}b]lzs ;xof]u /sd Psf/ k|0ffnLaf6 hfg] Joj:yf ldnfOg]

5 . ljb]zL s'6gLlts lgof]ux?n] ;Lw} cfly{s ;xfotf ljt/0f ug]{ sfo{nfO{ lgoGq0f u/L ;/sf/ dfkm{t dfq lbg] Joj:yf ul/g] 5 . #=@ zflGt ;Demf}tfsf] sfof{Gjog / lbuf] zflGt :yfkgf :yfoL zflGt / l:y/tf ljgf tLj| cfly{s ljsf; / ;d[l4 ;Dej x'Fb}g / Gofo / kl/jt{g ;lxtsf] zflGt dfq} lbuf] zflGt x'G5 . hgo'4sf] ?kdf ;~rflnt zf]lift pTkLl8t hgtfsf] bz a;]{ P]ltxfl;s ;z:q ljb|f]x kZrft @)^# d+l;/ % ut] ;DkGg a[xt\ zflGTf ;Demf}tfsf] k"0f{ sfof{Gjog g} g]kfndf lbuf] zflGt :Yffkgfsf] cfwf/ xf] . ;]gf ;dfof]hg nufotsf pQm zflGt ;Demf}}tfsf sltko kIfx? d"n ?kdf sfof{Gjog ePsf 5g\ eg] ;To lg?k0f tyf d]nldnfk cfof]u / a]kQf kfl/Psfx?sf] vf]haLg ;DaGwL cfof]u u7g, j}1flgs e"ld;'wf/sf] sfof{Gjog cflb s]xL cToGt} dxjk"0f{ / ;+j]bgzLn kIfx? cem} ;DkGg ePsf 5}gg\ . qmflGt / cfGbf]ngsf] g]t[Tjsf/L zlQmsf gftfn] xfd|f] kf6L{ b]zdf lbuf] zflGt :yfkgfsf nflu pQm a[xt\ zflGt ;Demf}tf k"0f{ ?kn] sfof{Gjog ug{ k|lta4 5 / ;f] ;DaGwdf lgDglnlvt sfo{x? pRr k|fyldstfsf ;fy ;DkGg ul/g] 5 M xfd|f] kf6L{sf] g]t[Tjsf] ;/sf/sf] clGtd ;dodf hf/L ul/Psf] a]kQf kfl/Psf JolQm / ;Tolg?k0f tyf d]nldnfk cfof]u ;DaGwL cWofb]z ;jf]{Rr cbfntdf ljrf/fwLg /x]sfn] ;f]sf] lg?k0f kZrft l56f]eGbf l56f] pQm cToGt} dxjk"0f{ cfof]u u7g u/L kGw| xhf/ eGbf a9L GkLl8t kl/jf/x?sf] hfoh ;/f]sf/ ;Daf]wg ul/g] 5 / b]zdf lbuf] zflGtsf] cfwf/ lgdf{0f ul/g] 5 . xfd|f] kf6L{sf] g]t[Tjsf] ;/sf/f/f k|To]s ;lxb / a]kQf kl/jf/nfO{ /fxt :j?k !)!) nfv lkofF -= % nfv gub / afFsL tfdfsf];L hnljB't cfof]hgfdf ;]o/_ lbg] u/L ePsf] lg0f{o tTsfn sfof{Gjog ul/g] 5 . hgo'4 / ;a} /fhg}lts cfGbf]ngsf 3fOt] / ckf\ux?nfO{ ;Ddfghgs cfhLjg k]G;gsf] Joj:yf ul/g] 5 .

;lxb, a]kQf, 3fOt]ckf\u of]4fx?sf 5f]/f5f]/L / kl/jf/sf] ;fdflhs ;'/Iffsf] ljz]if sfo{qmd NofOg] 5 . :j]lR5s cjsfzdf lg:s]sf k"j{ hgd'lQm ;]gfsf sdf08/ / ;b:ox?nfO{ ;Ddfghgs cfhLjg k]G;gsf] Joj:yf ul/g] 5 . k"j{ hgd'lQm ;]gfsf ck|dfl0ft n8fs'x?nfO{ ljz]if /fxt k|bfg ul/g] 5 . ;a} /fgLlts cfGbf]ngx?df h]n k/]sf, 3fOt]ckf\u ePsfx?nfO{ kl/rokqsf] ;fy} ljz]if ;Ddfg / ;fdflhs ;+/If0fsf] Joj:yf ul/g] 5 . ;lxb / a]kQf kfl/Psfx?sf] gfpFdf ;8s, lzIf0f ;+:yf, c:ktfn, ;fj{hlgs :yn cflbsf] gfdfs/0f ul/g] 5 . s]Gb|, k|fGt / :yfgLo :t/df ;lxb :df/sx?sf] lgdf{0f ul/g] 5 . hgo'4 / /fhgLlts cfGbf]ngx?df ljlzi6 e"ldsf lgjf{x u/]sf If]qx?sf] ljsf;sf nflu ljz]if Kofs]h sfo{qmd NofOg] 5 . #=# l:y/ ;/sf/ / e|i6frf/d'Qm ;'zf;g tLj| cfly{s ljsf;, ;d[l4 / zflGtsf nflu l:y/ ;/sf/ / e|i6frf/d'Qm ;'zf;g clgjfo{ k"j{zt{ x'G5 . t/ g]kfndf ut @@ jif{df @) j6f ;/sf/ / ut % jif{df % j6f ;/sf/ kl/jt{gn] r/d /fhgLlts cl:y/tf / ;+:yfut e|i6frf/nfO{ r/d pTsif{df k'ofPsf] 5 . of] l:yltdf xfd|f] kf6L{ k|ToIf lgjf{lrt /fi6ktLo zf;g k|0ffnL dfkm{t /fhgLlts l:y/tf sfod ug{ / ljljw zf;sLo ;'wf/ dfkm{t e|i6frf/d'Qm ;'zf;g sfod ug{ k"0f{ k|lta4 5 . /fhgLlts / k|zf;lgs pRr txaf6 e|i6frf/ lgjf/0f gul/P;Dd tNnf] tx / ;dfhaf6 e|i6frf/ lgd'{n ug{ g;lsg] x'gfn] gLltut, sfg'gL / ;+:yfut ;'wf/ dfkm{t dflyNnf] txdf x'g] e|i6frf/ lgoGq0f ug{ ljz]if cleofg ;~rfng ul/g] 5 . ;'zf;g sfod ug{ / e|i6frf/ lgoGq0f ug{ lgDglnlvt sfo{x? ;DkGg ul/g] 5 M lglZrt dfkb08 k"/f ug]{ /fhgLlts bnx?nfO{ pgLx?n] lgjf{rgdf k|fKt u/]sf] dtsf cfwf/df /fHon] cg'bfg lbg] Joj:yf ldnfOg] 5 / bnx?sf] cfoJoo kf/bzL{ u/fOg] 5 .

cfly{s tyf ;fdflhs If]qdf ;\ul7t ck/fw ug]{ jf e|i6frf/hGo sfo{ ug]{ lu/f]x tyf JolQmnfO{ kf6L{df ;+/If0f tyf k|f]T;fxg lbOg] 5}g . ;ef;b\x? / dGqLx?nfO{ kbef/ ;Dxfn]sf] / kbd'Qm ePsf] !% lbgleq cfgf] / cfgf kl/jf/sf] gfddf /x]sf] ;DklQ ljj/0f ;fj{hlgs ug{ nufOg] 5 . e|i6frf/ lgjf/0f P]g / clVtof/ b'kof]u cg';Gwfg cfof]u P]gdf cfjZos ;+zf]wg u/L e|i6frf/ ug]{ s'g} klg kbflwsf/L dfly d'2f rnfpg] clwsf/ clVtof/ b'kof]u cg';Gwfg cfof]unfO{ lbP/ cfof]unfO{ clwsf/ ;DkGg agfOg] 5 / 7'nf e|i6frf/LnfO{ xb};Ddsf] ;hfo x'g] Joj:yf ul/g] 5 . e|i6frf/hGo lqmofsnfk ;DaGwL ;"rgf lbg]nfO{ k'/:s[t ug]{ / ;"rgfbftf (whistle blower) sf] ;+/If0f ;DaGwL sfg'g NofOg] 5 . ;a} lgu/fgL /fVg] lgsfox? ;fj{hlgs vl/b cg'udg sfof{no, /fli6o ;ts{tf s]Gb|, /fli6o ;"rgf cfof]u cflbnfO{ clwsf/ / ;fwg;|f]t ;DkGg agfOg] 5 . zflGt ;'/Iffsf] k|Tofe"lt ljgf g t ;'zf;g sfod x'g;S5 g nufgLd}qL jftfj/0f aGg ;Sb5 . To;}n] ;'/Iff c\ux?df cfjZos ;+/rgfTds kl/jt{g u/L ;'/Iff k|zf;gnfO{ k|efjsf/L agfOg] 5, zflGt ;'/Iffsf] /fd|f] k|Tofe"lt u/fOg] 5 / ;a} k|sf/sf ck/fwhGo / e|i6frf/hGo lqmofsnfknfO{ s8fOsf ;fy lgoGq0f ul/g] 5 . ljsf; lgdf{0fsf] 7]Ssfkfdf Olal8 clgjfo{ ug]{ / ;a} ;/sf/L sfof{nox?n] j:t' vl/b ubf{ Olal8 sf] k|lqmof cjnDag ug]{ Joj:yf ldnfOg] 5 . hgtfnfO{ k|ToIf ;]jf k|jfx ug]{ lgsfox? ufpF ljsf; ;ldlt, lhNnf k|zf;g sfof{no, dfnkf]t sfof{no, gfkL sfof{no, cWofudg sfof{no, eG;f/ sfof{no, sDkgL /lhi6f/sf] sfof{no, j}b]lzs /f]huf/ ljefu, vfB tyf u'0f lgoGq0f ljefu, u'0f:t/ tyf gfktf}n ljefu, oftfoft Joj:yf sfof{no cflbsf] ;\u7gsf] k'g;{+/rgf ul/g] 5 . tL sfof{nodf Ifltk"lt{ ;lxtsf] gful/s j8fkqsf] Joj:yf k|efjsf/L agfOg] 5 . nfdf] ;dob]lv hgk|ltlglwljxLg ag]sf :yfgLo lgsfox? jf:tjdf cfh clgoldottf /

e|i6frf/sf] ynf] ag]sf 5g\ . hu sdhf]/ eP;Dd pk/L;+/rgf alnof] x'g ;Sb}g . To;}n] gofF ;+ljwfg ag]kl5 :yfgLo lgsfosf] ;+/rgf ;d]t gofF x'g] eP klg Tof] k|lqmofn] cem} s]xL jif{ lng;Sg] ePsfn] ;+ljwfg;ef lgjf{rgsf] 5 dlxgfleq :yfgLo lgsfox?sf] lgjf{rg ;DkGg ul/g] 5 / :yfgLo lgsfox?nfO{ hgpQ/bfoL / kf/bzL{ agfOg] 5 . ;fdflhs ;'/Iff sfo{qmd cGtu{tsf] eQf lglZrt ;dofjlw tf]sL ;f]xL ldltdf d'n'se/ Ps}rf]l6 pknAw u/fpg] / ;f] ldlt ;fj{hlgs ug]{ Joj:yf ldnfOg] 5 . ;Dk"0f{ gu/kflnsfx?, lhNnf ;b/d'sfdx? / jfl0fHo a}\s ePsf ufpF ljsf; ;ldltx?df ;fdflhs ;'/Iff eQfsf] /sd a}\s dfkm{t pknAw u/fOg] 5 . gful/stf, ljs; cfof]hgf / 3/hUuf ;]jf k|bfg ug]{ u/L k|To]s lgjf{rg If]qdf PsLs[t ;]jf s]Gb| :yfkgf u/L ;~rfngdf NofOg] 5 . /fli6o uf}/jsf cfof]hgfsf] Joj:yfkgdf ;+nUg dflyNnf b'O{ txsf kbflwsf/L, lghfdlt ;]jfsf ljlzi6 >]0fL / ;a} ljefuLo k|d'v;Ddn] clgjfo{ glthfd"ns sfo{;Dkfbg s/f/ ug}{ kg]{ Joj:yf nfu' ul/g] 5 . /fHosf ;+oGq / k|zf;lgs ;\u7gdf k'g;{+/rgf / Jofks ;'wf/ dfkm{t ;'zf;g kl/kf6L k|efjsf/L agfOg] 5 . ;\3Lotfsf] p2]Zo cg'?k clwsf/ afF8kmfF8 ljs]lGb|t ub}{ nlug] 5 . jt{dfg k|lqmofd'vL k|zf;gnfO{ kl/0ffdd'vL / hgpQ/bfoL agfOg] 5 . pk]lIft, pTkLl8t / ljkGg ju{nfO{ ;]jf ;'ljwf ljz]if ?kdf k|bfg ug]{ Joj:yf ul/g] 5 . Gofosf] If]qnfO{ nf]stfGqLs/0f ub}{ Gofo l56f] 5l/tf] lbnfpg] / ul/a tyf c;xfosf] Goflos clwsf/ ;'lglZrt ug]{ Joj:yf ldnfOg] 5 . k|To]s jif{sf] kmfu'g d;fGtdf cfufdL cfly{s jif{sf] jflif{s ah]6 k|:t't ul/g] 5 / ah]6sf] clglZrttfn] cfly{s ljsf;df kfg]{ k|lts'n c;/sf] lgjf/0f ul/g] 5 . #=$ tLj| cfly{s ljsf; / ;dtfd"ns ;d[l4 pTkfbg /

/f]huf/L s]lGb|t b'O{ c\ssf] cfly{s j[l4, !% jif{df cfTdlge{/tf / ;dtfd"ns ;d[l4 g]kfnL cy{tGq olta]nf k'/fgf] ;fdGtjfbL pTkfbg k|0ffnL d"ntM Wj+; ePsf] t/ gofF /fli6o cf}Bf]lus k'FhLjfbL k|0ffnL ljsl;t eOg;s]sf] ljlzi6 ;\qmd0fsfnLg cj:yfdf 5 . of] ;\qmd0fsfnLg cy{tGqsf] rfl/lqs ljz]iftf Go"g cfly{s j[l4 -sl/j $ _, r/d ul/aL, Jofks a]/f]huf/L, eLif0f ljifdtf -juL{o / If]qLo b'a}_ / wfGg} g;Sg] k/lge{/tf -cfotlgof{t cg'kft &M!_ /x]sf] 5 . kmn:j?k b]zsf] emG8} PsltxfO ;lqmo o'jf hgzlQm j}b]lzs /f]huf/Lsf] vf]hLdf ljb]z knfog x'g afWo 5 . b'O{ltxfO >dzlQm cfl>t s[lifIf]qn] b]zaf;L ;a}nfO{ vfBfGg ;d]t k'ofpg g;s]/ a;]{gL krf;f}F cj{ lkofF a/fa/sf] s[lifhGo kbfy{ ljb]zaf6 cfoft ug'{ kg]{ nHhfhgs cj:yf pTkGg ePsf] 5 . k/Gt' b]z k|fs[lts / dfgjLo ;fwg;|f]tsf] lx;fan] ;+;f/sf ;DkGgtd b]zx?dWo]df kb{5 . hn, h\un, hdLg, hl8a'6L, hnjfo' / hgzlQmsf] k|r'/tf b]zdf 5 . pko'Qm ljsf; gLlt / of]hgf cGtu{t oL ;fwfg;|f]tx?sf ;xL kl/rfng x'g] xf] eg] b]zn] s]xL jif{leq} rdTsfl/s cfly{s ljsf;sf] km8\sf] dfg{ ;S5 . To;}n] olta]nfsf] Pp6f clgjfo{ cfjZostf eg]sf] ;xL gLlt / g]t[Tj ;lxtsf] l:y/ ;/sf/ g} xf] . To;sf nflu xfd|f] kf6L{ PsLs[t g]skf -dfcf]jfbL_ lglZrt cjlwleq b'O{b'O{ c\ssf] cfly{s j[l4 b/ ;lxt ul/aL, a]/f]huf/L / k/lge{/tfsf] cGTo u/L ;dfhjfb pGd'v /fli6o cf}Bf]lus k'FhLjfbL cfly{s qmflGt ;DkGg ug]{ dfu{lrq ;lxt hg;dIf k|:t't ePsf] 5 . #=$=! cfly{s qmflGtsf] dfu{lrq s= cfdljsf; gLlt (i) ;dfhjfb pGd'v /fli6o cf}Bf]lus k'FhLjfbM nfdf] ;dob]lv g]kfnL cy{tGq cfGtl/s ?kdf d"ntM s[lif If]qdf s]lGb|t ;fdGtjfb / afXo ?kdf j}b]lzs Psflwsf/ k'FhLjfbsf] r]k'jfdf kb}{ cfPsf] 5 .

kl5Nnf] /fhgLlts kl/jt{gkl5 cfGtl/s ?kdf ;fdGtLcw{;fdGtL pTkfbg k|0ffnL sl/a sl/a Wj+z ePsf] 5 t/ afXo Psflwsf/ k'FhLjfbsf] jr{:j sfod} /x]sf] 5 / To;n] gjcf}klgj]lzs rl/q u|x0f u/]sf] 5 . o;/L b]zsf] cy{tGq k'FhLjfbL ;\qmd0fsf] r/0fdf 5, t/ ljb]zL Psflwsf/ k'FhLjfbsf] 5fofd'lg To;n] ;xh} /fli6o cf}Bf]lus k'FhLjfbsf] ?kdf ljsf; ug{ ;ls/x]sf] 5}g . s[lif, pBf]u / ;]jf If]qdf 5l/P/ /x]sf ;fgf /fli6o k'FhLsf] ;\ul7t cf8 / /fHosf] ;+/If0fdf dfq To;n] /fli6o cf}Bf]lus -pTkfbgzLn_ k'FhLjfbsf] ?kdf ljsf; ug{ ;Sb5 . To;}n] g]kfnsf] jt{dfg cfly{s qmflGt ;dfhjfb pGd'v /fli6o cf}Bf]lus k'FhLjfbL qmflGt x'g] lglZrt 5 / ToxL g} xfd|f] cfly{s qmflGtsf] dfu{lrqsf] d'Vo j}rfl/s cfwf/ ePsf] / x'g] :ki6 5 . o;sf] cy{ /fHosf] e"ldsf d"ntM lgodgsf/L / ;xhstf{sf] x'g], ;xsf/Ln] lghL If]qs} ;\ul7t zlQmsf] ?kdf ;xof]uL e"ldsf v]Ng] / cfly{s ljsf;sf] d'Vo jfxs lghL If]q / To;leqsf] /fli6o cf}Bf]lus k'FhLklt ju{ x'g] :jtM :ki6 5 . (ii) j[l4 / ljt/0fsf] plrt ;Gt'ng g]kfnL cy{tGqsf] cfsf/ / cfwf/ lgs} ;fgf] /x]sf] / j[l4b/ cToGt} Go"g ePsf]n] k'FhLjfbL ljsf;sf] of] k|f/lDes r/0fdf pRr j[l4b/ xfl;n ug]{ s'/fdf g} k|wfg hf]8 nufpg' kg]{ lglZrt / :jfefljs 5 lsgls gofF pTkfbs zlQmsf] ljsf; ljgf gofF pTkfbg ;DaGw klg ljsf; x'g} ;Sb}g . t/ cy{tGqdf ul/aL, a]/f]huf/L / c;dfgtf -juL{o / If]qLohftLo_ JofKt /x]sfn] cfly{s j[l4 ;Fu;Fu} ;d'lrt ;fdflhs ljt/0f ePg eg] ahf/ / dfu ;\s'lrt x'g] / To;n] cGttM cfly{s j[l4nfO{ g} k|lts'n c;/ kfg]{ x'G5 . csf]{lt/ pTkfbgn] wfGg} g;Sg] u/L ljt/0f eof] eg] pkef]u vr{ a9L eP/ k'FhL ;~rodf k|lts'n c;/ k5{ / 7'nf] cfly{s dGbLsf] vt/f k}bf x'G5 . To;}n] cfly{s qmflGtsf] k|f/lDes r/0fdf pTkfbg j[l4 tyf k'FhL

;~rodf a9L hf]8 lbg] / ;fdflhs ljt/0f tyf pkef]u vr{df plrt Wofg lbg] gLlt cg';/0f ug'{ g} ;xL / o'lQm;\ut x'G5 . of] g} ;dtfd"ns ;d[l4sf] d'Vo cfwf/ xf] . (iii) cfGtl/s / ljb]zL nufgLsf] ;Gt'ng s]xL jif{leq b'O{ c\ssf] j[l4 b/ xfl;n ug{ 7'nf] dfqfdf cyf{t s'n ufx{:y pTkfbgsf] $) k|ltzteGbf a9L k'FhL nufgL ug'{ kg]{ x'G5 . g]kfndf pTkfbgzLn cf}Bf]lus If]qsf] cfwf/ lgs} ;fgf] /x]sf] / s[lif If]qsf] ev{/} dfq} k'FhLjfbLs/0f x'g nfu]sf]n] cfGtl/s k'FhL ;~ro / nufgLsf] cfwf/ lgs} sdhf]/ 5 . To;dfly ;/sf/L If]qsf] nufgLsf] ;fdYo{ lghL If]qsf] eGbf cfwfhlt dfq} 5 . o; l:yltdf ljz]iftM 7'nf k"jf{wf/sf] If]qdf j}b]lzs nufgL leofpg' clgjfo{ / afWofTds cj:yf /xG5 . k/Gt' cy{tGqdf klxNo}b]lv ljb]zL Psflwsf/ k'FhLsf] jr{:j /xFb} cfPsfn] a]/f]s6f]s ljb]zL nufgL leofpFbf cy{tGqsf] k|fyldstf / rl/q g} ljs[t aGg] vt/f k}bf x'G5 . To;}n] d'VotM cfGtl/s nufgL lghL / ;/sf/L b'a}_ df hf]8 lbFb} ljb]zL nufgL klg ;d'lrt dfqfdf leofpg] s'/fdf Wofg lbg' kb{5 / lbOg] 5 . v= ;dtfd"ns ;d[l4sf] dfu{lrq xfd|f] kf6L{ PsLs[t g]skf -dfcf]jfbL_ sf] gLlt / g]t[Tjdf l:y/ / ;'zf;go'Qm alnof] ;/sf/ ag]sf] v08df g]kfnnfO{ kfFr, bz, la; / rfln; jif{sf] cNksfnLg, dWosfnLg / bL3{sfnLg ljsf;sf] 7f]; sfo{of]hgf sfof{Gjog u/]/ ;+;f/s} ;a}eGbf ;d[4 / ;dtfd"ns b]zdWo]]df ?kfGt/0f ug{ ;lsg] 5 hxfF ul/aL, a]/f]huf/L, c;dfgtf / k/lge{/tfsf] k"0f{ cGTo ePsf] x'g] 5 . hxfF s]xL dfG5] dfq} wgL / c ;a} ul/a xf]Og, ;a} wgL / ;'vL x'g] 5g\ . To;sf] 7f]; dfu{lrq xfdL oxfF k|:t't ub{5f}F M (i) b'O{{ c\ssf] cfly{s j[l4 g]kfndf cfly{s qmflGt ;DkGg ug{ wSsfd"ns / 5nf\do tl/sfn] pTkfbg / pTkfbsTj j[l4 ug'{ / To;sf nflu sd;]sd s]xL

bzs;Dd lg/Gt/ ?kn] b'O{ c\ssf] j[l4b/ xfl;n ug'{ clgjfo{ 5 / Tof] ;Dej 5 . Tof] P]ltxfl;s cfly{s p8fg (take off) eg{] pko'Qm cj;/ clxn] g} xf] . s[lif If]qsf] tLj| cfw'lgsLs/0f / Jofj;foLs/0f, hn;|f]t / pmhf{sf] /fli6o cleofgs} ?kdf ljsf;, ;8s, /]n, /f]kj], ljdfg:yn, gx/ nufotsf 7'nf ef}lts k"jf{wf/x?sf] tLj| lj:tf/, ko{6g / pTkfbgzLn pBf]u If]qsf] ljsf; / ;]jf If]qdf Jofks lj:tf/sf] dfWodaf6 b'O{ c\ssf] j[l4b/ xfl;n ug]{ sfo{of]hgf agfOg] 5 . ;f] adf]lhd klxn] kfFr jif{df cfly{s p8fgsf] tof/Lsf] ?kdf s'n &=( k|ltztsf] j[l4 xfl;n ul/g] 5 . To;kl5sf] bz, la; / rfln; jif{df s|dzM !!=), !@=$, !@=@ k|ltztsf] j[l4n] cf};t !!=( k|ltzt j[l4 xfl;n ul/g] 5 . -x]gf]{;\\ tflnsf!_ tflnsf M != cfly{s j[l4, k|ltJolQm cfo tyf dfgj ljsf; ;"rsf\s jif{ cfly{s j[l4b/ -_ dfgj ljsf; ;"rsf\s k|ltJolQm cfo -cd]l/sL 8n/df_s[lif tyf jg pBf]u, hn;|f]t / lgdf{0f ;]jf s'n jt{dfg 0.$^# &@! 5 5.1 9.1 9.1 7.9 0.552 1400 10 5.4 14.0 13.0 11.0 0.673 3300 20 5.5 15.0 13.5 12.4 0.781 10700 40 5.5 13.0 13.5 12.2 0.852 40000 cf};t 5.4 13.2 12.9 11.9 - If]qut ?kdf s[lif, jg tyf vfgL If]qsf] j[l4 cy{zf:qLo lgodsf] lx;fan] :jefj}n] ;fk]lIfs ?kdf Go"g x'g] ePsfn] To;sf] cf};t j[l4 %=$ k|ltzt x'g] 5 . ;a}eGbf tLj| j[l4 pBf]u, hn;|f]t / lgdf{0f If]qsf] x'g] 5, h'g cf};t !#=@ k|ltzt x'g] 5 . To;kl5 ko{6g, oftfoft, ;~rf/, ljQ nufotsf ;]jf If]qsf] x'g] 5, h;sf] cf};t j[l4 !@=( k|ltzt x'g] 5 . pko'{Qm pRr cfly{s j[l4af6 l:y/ cd]l/sL 8n/ ljlgdosf] cfwf/df xfdL g]kfnLx?sf] jflif{s k|ltJolQm cfo clxn]sf] &@! 8n/af6 a9]/ % jif{sf] cGTodf !$)), bz jif{sf] cGTodf ##)), la; jif{sf] cGTodf

!)&)) / rfln; jif{sf] cGTodf $)))) 8n/ k'Ug] 5 . o;/L cfhsf] la; jif{kl5 g]kfn ljZj dfglrqdf clxn]sf] clt sd ljsl;t /fi6sf] ;"rLaf6 pRr dWod :t/sf] ljsl;t /fi6sf] ?kdf / rfln; jif{kl5 ljZjsf] pRr ljsl;t /fi6sf] ?kdf ?kfGtl/t x'g] 5 . ;f]xL cjlwdf pRr cfly{s j[l4sf] ;fy} ;dfj]zL ljsf; jf ;fdflhs Gofosf] If]qdf ;Gt'ng sfod ub}{ uP/ g]kfnsf] dfgj ljsf; ;"rsf\s clxn]sf] )=$^@ af6 a9]/ )=&*! k'uL pRr dfgjLo ljsf; xfl;n u/]sf /fi6x?sf] :t/df k'Ug] 5 . of] em x]bf{ dxjsf\IfL k|If]k0f nfu] klg :ki6 b"/b[li6, b[9 ;\sNk / ;Ifd g]t[Tj ;lxtsf] l:y/ ;/sf/ ePdf / ;Dk"0f{ b]z tyf hgtf Ps l9Ssf eP/ cleofgfTds 9\un] /fi6 lgdf{0fdf xf]ldPdf of] nIo cjZo k|fKt x'g;S5 . dxfslj nIdLk|;fb b]jsf]6fn] p2]Zo s] lng", p8L 5'g" rGb| Ps eg] em}F dxfg\ p2]Zo lnP/ cl3 a9]df of] ;+;f/df k|fKt x'g g;Sg] s]xL 5}g . xfd|} hLjg sfndf rLg, blIf0f sf]l/of, l;\ufk'/ h:tf b]zx?n] xfl;n u/]sf] rdTsfl/s ljsf;af6 xfdLn] klg ug{ ;S5f}F eGg] cfTdan k|fKt ug}{ k5{ . (ii) nufgL / nufgLsf] ;|f]t pRr j[l4 / lbuf] ljsf;sf nflu k|fyldstf k|fKt If]qx?df pRr nufgL / To;sf] lg/Gt/tf clgjfo{ k"j{zt{ xf] . ;fdfGotof s'n ufx{:y pTkfbgsf] $) k|ltzt jf Tof]eGbf dfly nufgL gu/L b'O{ c\ssf] j[l4b/ xfl;n ug{ ;Dej x'Fb}g . g]kfnsf] k/Dk/fut lgjf{xd'vL s[lif cy{tGqdf jrtsf] Go"gtf x'g], ;Lldt jrt cfofltt ljnfl;tfsf] pkef]udf vr{ x'g], ljk|]if0fsf] /sd clwsf+ztM pkef]udf vr{ x'g], ;/sf/L /fh:jsf] 7'nf] lx:;f ;fwf/0f vr{df x/fpg], j}b]lzs nufgLsf] lglDt /fhgLlts cl:y/tf afws aGg] cflb sf/0fn] k|f/Dedf nufgLsf] ;|f]tsf] cefj v6\lsg ;S5 . k/Gt' b"/b[li6o'Qm l:y/ ;/sf/n] cfjZos ;+:yfut / ;+/rgfut ;'wf/ sfof{Gjog u/]/, pTkfbgzLn If]qdf nufgL s]Gb|Ls/0f u/]/, gofF k|ljlwsf] k|of]u dfkm{t pTkfbsTj j[l4df hf]8 lbP/,

pRr:t/Lo nufgL af]8{nfO{ c zlQmzfnL / k|efjsf/L agfP/, ljleGg b]zx?;Fu lkIfLo nufgL k|j4{g tyf ;+/If0f ;Demf}tf -ljKkf_ u/]/ ;/sf/L tyf lghL nfugL / :jb]zL tyf ljb]zL nufgL cleofgfTds ?kdf kl/rfng ul/g] 5 . kmntM klxnf] % jif{df l:y/ k'FhLsf] c+z s'n ufx:y{ pTkfbgdf #$=!, b;f}F jif{df $&=@, la;f}F jif{df $(=% / rfln;f}F jif{df %)=$ k|ltzt sfod u/]/ b'O{ c\ssf] j[l4b/ ;'lglZrt ul/g] 5 . -x]gf]{;\\, tflnsf@_ nufgL ;|f]tdf ;a}eGbf 7'nf] e"ldsf cyf{t, b'O{ltxfO c+z, lghL If]qsf] x'g] 5 . To;dWo]df cfGtl/s ufx{:y jrt ljk|]if0f, u}/cfj;Lo g]kfnL / k|ToIf ljb]zL nfugLsf] lx:;f dxjk"0f{ /xg] 5 . ;'sf] r/0fdf lghL If]q / ljz]iftM k|ToIf ljb]zL nufgL k|fyldstf k|fKt If]qx?df cfslif{t ug{ ljz]if 5'6 / /fxtsf] Joj:yf ul/g] 5 . afFsL sl/a PsltxfO nufgL ;/sf/L If]qaf6 kl/rfng ul/g] 5 . /fh:j ;\sng / k|zf;gdf ;'wf/ u/]/, ;/sf/L vr{ ;+/rgfdf cfjZos kl/jt{g u/]/, rfn' vr{sf] j[l4df lgoGq0f u/]/ / bIftfsf] cfwf/df nufgL ljlgof]hg u/]/ ;/sf/L nufgLnfO{ j[l4 ub}{ n}hfg] / pknAwLd"ns agfOg] 5 . ;fy} sltko If]qdf ;fj{hlgslghL ;fem]bf/L gLlt cGtu{t nufgL kl/rfng ul/g] 5 . b]zdf JofKt 5b\d a]/f]huf/L / cw{/f]huf/Lsf] l:yltnfO{ ;d]t dWogh/ ub}{ /fli6o :jo+;]jf cleofg dfkm{t b;f}F nfv cltl/Qm >dzlQmnfO{ kl/rfng u/]/ k'FhL nufgLsf] Go"gtfnfO{ k"lt{ ug]{ k|oTg ul/g] 5 . b]zdf l56f]eGbf l56f] jt{dfg /fhgLlts ;\qmd0f sfnsf] cGTo u/]/ cu|ufdL /fhgLlts l:y/tfsf] k|Tofe"lt ug{ ;s] cfGtl/s / afXo nufgL b'a} csNkgLo 9\un] j[l4 x'g] / pk/f]Qm nufgL k|If]k0f k"/} kmlne"t x'g] lglZrt 5 . vf;u/L l5d]sL ef/t / rLg h:tf ljzfn pbLodfg ahf/x?sf] ;xL ;b'kof]u ug{ ;s] cfufdL lbgdf g]kfn o; If]qs} cfsif{s

nufgL s]Gb| aGg ;Sg] k"/} ;Defjgf 5 . (iii) k/lge{/tfsf] cGTo b]zsf] cy{tGq nfdf] ;dob]lv j}b]lzs C0fsf] b'Zrqmdf km:b} uPsf] -k|ltJolQm C0f =!% xhf/eGbf a9L_ / Jofkf/ 3f6f a;]{gL wfGg} g;Sg] u/L a9\b} uPsf] l:yltdf :jfwLg / ;d[4 gofF g]kfn lgdf{0fsf lglDt xfdLn] of]hgfa4 9\un] of] eofjx k/lge{/tfsf] cGTo ug}{ k5{ . jt{dfg cfly{s ?kn] cGt/lge{/ ljZjdf cGt/f{li6o cy{tGq;Fu cfk;L lxtdf ;xsfo{ ug'{ Pp6f s'/f xf] t/ C0f / Jofkf/ 3f6fdf r'n'{Dd 8'Ag' laNs'n} leGg s'/f] xf] . To;}n] xfdL cfGtl/s nufgLsf] ;|f]t qmdzM a9fpFb} nu]/ / cy{tGqdf ;+/rgfTds ;'wf/ ub}{ uP/ ljb]zL C0fnfO{ la; jif{df Hofb} Go"g / rfln; jif{df z"Godf emfg{ k|lta4 5f}F . -x]gf]{;\\ tflnsf@_ tflnsf @ M nufgL cfjZostf / ;|f]t -s'n ufx{:y pTkfbgdf c+z_ nufgL kfFrf}F jif{ b;f}F jif{ la;f}F jif{ rfln;f}F jif{ s'n ufx{:y pTkfbgdf c+z 34.1 47.2 49.5 50.4 lghL nufgL 24.1 32.2 33.5 33.9 ;/sf/L nufgL 10.0 15.0 16.0 16.5 nufgLsf] ;|f]t lghL 24.1 32.2 33.5 33.9 cfGtl/s ufx{:y art 11.0 13.0 14.0 17.0 ljk|]if0fu}/cfjf;Lo g]kfnL 7.0 8.0 9.0 10.0 k|ToIf ljb]zL nufgL 6.1 11.2 10.5 6.9 ;/sf/L If]qsf] nufgL ;|f]t /fh:j art 2.5 6.5 9.5 12.5 ljb]zL cg'bfg 3.0 4.0 2.0 1.5 ljb]zL C0f 2.0 2.0 2.0 0.0 cfGtl/s C0f 2.5 2.5 2.5 2.5To;/L g} j}b]lzs Jofkf/ 3f6f lgof{t k|j4{g / cfoft k|lt:yfkgsf] sfo{of]hgf qmdzM sfof{Gjog ub}{ uP/ la; jif{df k"0f{ ?kn] cGTo ug{ / artdf abNg k|lta4 5f}F . -x]gf]{;\, tflnsf #_ lgof{t j[l4 klxnf] kfFr jif{df %=(, b;fF} jif{df !@=), la;f}F jif{df !*=# / cf};t !$=@ k|ltzt sfod ul/g] 5 eg]

cfoft j[l4 klxnf] kfFr jif{sf] (=# af6 la;f}F jif{df &=% / cf};t *=@ k|ltztdf emfl/g] 5 . tflnsf #M j}b]lzs Jofkf/ cjlw ufx{:y pTkfbg j[l4 k|ltzt lgof{t cfoft Jofkf/ ;Gt'ng % jif{ 7.9 5.9 9.3 3f6f !) cf}F jif{ 11.0 12.0 7.3 3f6f @) cf}F jif{ 12.4 18.3 7.5 art cf};t 11.3 14.2 8.2 lgof{t k|j{4g tyf cfoft k|lt:yfkgsf nflu lgDg adf]lhd ul/g] 5 M hl8a'6L nufot sRrf ?kdf lgof{t eO/x]sf j:t'nfO{ cw{k|zf]lwt / k|zf]lwt ?kdf lgof{t ul/g] 5 . d'n'sleq} pTkfbg ug{ ;lsg] j:t'x? k|lt:yfkg ub}{ nlug] 5 / k]6f]lnod kbfy{sf] ljB'tpmhf{df eO/x]sf] vkt 36fpFb} nlug] 5 . df};dL tyf a]df};dL t/sf/L tyf kmnk"mnx?, kz' / kz'hGo kbfy{, df5f, k'ik Joj;fo, k|zf]lwt vfBfGg cflbsf] b]zleq} pTkfbgdf hf]8 lbO{ cfoft k|lt:yfkg ul/g] 5 . d'Vo pkef]Uo j:t'x? / ltgsf] sRrf kbfy{ cfoft ug]{ b]zx?sf] klxrfg u/]/ To:tf sRrf kbfy{ cfoft u/L :jb]zd} tL j:t'x? pTkfbg ug]{ /0fgLlt ckgfOg] 5 . pRr d"No clej[l4 x'g] j:t'x?sf] klxrfg u/L ltgsf] pTkfbg / lgof{tnfO{ a9fjf lbOg] 5 . ef}uf]lns sl7gfO / pRr 9'jfgL nfutsf sf/0f j:t' lgof{tn] dfq Jofkf/ ;Gt'ng sfod x'g g;Sg] ePsfn] ;]jf If]qx? h:tf] ;"rgf k|ljlw, lzIff tyf :jf:Yo ;]jf, ko{6g cflb ;]jfx?nfO{ lgof{thGo agfpg] gLlt tyf sfg'gsf] Joj:yf ul/g] 5 . (iv) a]/f]huf/Lsf] cGTo o'jfx?nfO{ k"0f{ /f]huf/ / :j/f]huf/, Pg]skf -dfcf]jfbLsf] d'Vo ;/f]sf/ tTsfn b]zsf] Pp6} ;a}eGbf 7'nf] ;d:of eg]sf] a]/f]huf/L ;d:of g} xf] . ;dtfd"ns ;d[l4sf] ;a}eGbf 7'nf] dfkb08 klg of] ljs/fn a]/f]huf/Lsf] k"0f{

cGTo xf] . To;}n] xfd|f] kf6L{ tTsfn d'VotM o'jf a]/f]huf/L ;d:ofnfO{ ljljw sfo{qmd / cfjlws of]hgf cGtu{t xn ug{ / !% jif{df b]zleq} ;a}nfO{ /f]huf/Lsf] Joj:yf u/]/ a]/f]huf/Lsf] cGTo / g]kfnL o'jfx? ljb]zdf /f]huf/Lsf] nflu hfg'kg]{ afWotfsf] cGTo ug]{ j:t';\ut sfo{of]hgf k|:t't ub{5 . -x]gf]{;\, tflnsf$ / %_ tflnsf $M a]/f]huf/L] cGTosf] !% jif{] sfo{of]hgf jif{ s'n >d zlQm cfly{s j[l4 dfkm{t ul/g] /f]huf/L s'n a]/f]huf/L /f]huf/Lsf] ljz]if sfo{of]hgf ljz]if sfo{of]hgf kZrftsf] a]/f]huf/L l:ylt '000 '000 % '000 '000 % '000 % cfwf/ jif{ 14292 10519 73.601 3773 1363 9.54 2410 16.87 5 16334 12429 76.093 3905 1929 11.81 1976 12.10 10 19315 16009 82.884 3306 2446 12.67 860 4.45 15 22705 22705 100 0 0 0 0 tflnsf %M ljz]if /f]huf/L of]hgf -)))_ jif{ ljz]if sfo{qmdaf6 !*) lbgsf] /f]huf/Laf6 o'jf :j/f]huf/ tyf ;fgf Joj;foaf6 s'n s'n /f]huf/Lsf] c+zs[lifjg pBf]ulgdf{0f ;]jf cfwf/ jif{ 200 225 288 400 250 1363 9.5 5 200 300 350 829 250 1929 11.8 10 400 846 700 0 500 2446 12.7

s[lif tyf jg, pBf]uhn;|f]tlgdf{0f / ko{6g;]jf If]qx?sf] pRr cfly{s j[l4;Fu} pTkfbgzLn /f]huf/Ldf Jofks j[l4 ul/g] 5 / To;df ljBdfg >dzlQmsf] cTolws 7'nf] lx:;fnfO{ vkt ul/g] 5 . To; cltl/Qm a]/f]huf/ /x]sfx?nfO{ ljz]if /f]huf/L of]hgf cGtu{t /f]huf/L k|bfg ul/g] 5 h; cg';f/ ul/aLsf] /]vfd'lg /x]sf k|To]s kl/jf/sf] Ps ;b:onfO{ !*) lbgsf] /f]huf/Lsf] Joj:yf ul/g] 5 . ;fy} jif{df sDtLdf %) xhf/ o'jfx?nfO{ :j/f]hu/Lsf] Joj:yf ul/g] 5 . To:t} pTkfbg, k"jf{wf/ lgdf{0f / ko{6g nufotsf ;]jf If]qdf ljz]if sfo{qmd nuL a;]{gL yk nfvf}Fsf] ;\Vofdf pTkfbgzLn /f]huf/L l;h{gf ul/g] 5 . o;/L !% jif{df b]zdf ;a}nfO{ k"0f{ /f]huf/Lsf] Joj:yf ul/g] 5 / a]/f]huf/Lsf] cGTo ul/g] 5 . ;\If]kdf, k"0f{ /f]huf/L ;lxtsf] cfly{s j[l4 g} ;dtfd"ns ;d[l4sf] gofF g]kfnL cy{tGqsf] ljsf;sf] df]8]n xf], h'g ;Dej dfq xf]Og clgjfo{ / cfjZos 5 . (v) a[xQ/ ;fdflhs ;'/Iff / ul/aLsf] cGTo ;dtfd"ns ;d[4 g]kfndf sf]xL klg c;xfo / pk]lIft eP/ afFRg' kg]{ jf ef]s} / pkrf/ ljxLg eP/ dg'{ kg]{ l:ylt x'g ;Sb}g . To;}n] /fHosf] tkm{af6 ;a} c;xfo, j[4, ckf\u, s0ff{nL nufot lk5l8Psf] If]qsf afl;Gbf, ;LdfGts[t / nf]kf]Gd'v hflthghflt, blnt, Psn dlxnf, / ul/aLsf] /]vfd'lg /x]sf JolQmx?nfO{ ;d]6\g] u/L a[xQ/ ;fdflhs ;'/Iff sfo{qmd nfu' ul/g] 5 / !% jif{df k"0f{ ?kn] lg/k]If ul/aLsf] cGTo ul/g] 5 . ljleGg b]z / xfd|} cg'ejsf] cfwf/df /fli6o ;fdflhs ;'/Iff /0fgLlt th'{df ul/g] 5 / To;sf] sfof{Gjogsf nflu 5'} /fli6o ;fdflhs ;'/Iff sf]if :yfkgf ul/g] 5 . To;}sf cfwf/df ljleGg ;fdflhs ;'/Iff sfo{qmd PsLs[t 9\un] nfu' ub}{ uOg] 5 .

tTsfnsf] k|f/lDes vfsfsf] ?kdf ljleGg k|:tfljt ;fdflhs ;'/Iff sfo{qmdsf] ?k/]vf tflnsf^ df k|:t't ul/Psf] 5 . (vi) If]qLo ;Gt'ng b]zdf ufpF / ;x/lar tyf ljleGg ef}uf]lns If]qlar ;du| ljsf;sf] c;Gt'ng /x]sfn] /fHo ;\3Lo 9fFrfdf uO;s]kl5 Tof] c;Gt'ng cGTo u/L ;a}lt/ ;Gt'lnt ljsf; sfod ug{ ljz]if Joj:yf ul/g] 5 M s]Gb|df /fli6o ljsf; cfof]u / k|b]zx?df k|b]z ljsf; cfof]u x'g] 5g\ . h;n] ;Gt'lnt ljsf; of]hgf lgdf{0f ug]{ 5g\ . s]Gb|df Ps ljQ cfof]u x'g] 5, h;n] lglZrt dfkb08sf cfwf/df k|b]zx?nfO{ ;fwg;|f]tsf] Gofof]lrt ljt/0f ug]{ 5 . k|f/Dedf k|To]s k|b]zdf sd;]sd Ps d'Vo ljsf; s]Gb|sf] klxrfg u/L To;sf] ljz]iftf cg'?k ToxfF ef}lts, cfly{s / cGo k"jf{wf/x? s]lGb|t u/]/ ToxfF ef}lts, cfly{s gd'gf ljsf; s]Gb|sf] ?kdf cl3 a9fOg] 5 . -x]gf]{;\, gS;f@_ k|To]s gu/kflnsf / ufpFkflnsfsf] :yfgLo ljz]iftf / Ifdtfsf] klxrfg u/L ltgLx?sf] ljsf; ug]{ gLlt lnOg] 5 . s0ff{nL, ;]tLdxfsfnL, lxdfnL If]q, ;LdfGts[t / nf]kf]Gd'v hflthghfltx? a;f]af; ug]{ If]qdf s]Gb|n] ljz]if cfly{s Kofs]hsf] Joj:yf ug]{ 5 . tflnsf ^M ;fdflhs ;'/Iff sfo{qmd qm=;+=sfo{qmdx?xfnsf] Joj:yfklxnf] % jif{!) jif{!% jif{ !=Ho]i7 gful/s&) jif{ k'u]sfnfO{ dfl;s %)). -s0ff{nL c~rn ^) jif{_ ^% jif{ / ;f] eGbf dflysf nflu . k|To]s gu/kflnsf5flgPsf :yfgdf Ho]i7 gful/s cfjf; u[x lgdf{0f ug]{ . Ho]i7 gful/s eQf = @,))) agfOg] . lgMz'Ns :jf:Yo ;]jf .

;DkGg kl/jf/sf Ho]i7 gful/ssf] nflu sf7df8f}F+df ;'ljwf ;DkGg k};f lt/]/ a:g] cfjf; u[x lgdf{0f . dfl;s eQf =#))) . P]= @=Psn dlxnflg/Gt/tf ./f]huf/sf] k|fyldstf . juL{s/0f u/L Ho]i7 gful/s ;/x eQfsf] Joj:yf ug]{ . lgMz'Ns :jf:Yo ;]jf . lg/Gt/tf .P]= #=zf/Ll/s tyf dfgl;s ?kn] c;Ifd afnaflnsf . lg/Gt/tf . !@ sIff;Dd lgz'Ns cfjfl;o lzIffsf] Joj:yf . lgMz'Ns :jf:Yo ;]jf . lg/Gt/tf .P]= $=zfl/l/s ckftf ePsf JolQmx? lg/Gt/tf .k"0f{ tyf cflz+s juL{s/0f u/L Ho]i7 gful/s ;/x eQf tyf pko'Qm tflnd tyf /f]huf/Ldf k|fyldstf . lgMz'Ns lzIff / :jf:Yo ;]jf lg/Gt/tf .P]= %=6'x'/f tyf ;8s afnaflnsf lg/Gt/tf .xfd|f] 3/ sfo{qmd tyf lzIffsf] Joj:yf lgMz'Ns lzIff / :jf:Yo ;]jf . lg/Gt/tf .P]= 30 qm=;+=sfo{qmdx?xfnsf] Joj:yfklxnf] % jif{!) jif{!% jif{ ^=G kLl8t kl/jf/sf afnaflnsf

!) sIff;Dd lgz'Ns . !@ sIff ;Dd lgz'Ns k7gkf7g /f]huf/Ldf cf/If0f . lg/Gt/tf .P]= &=;'s'Daf;L kl/jf/ s]xL gePsf] . 7fpF7fpFdf jx'tNn] ejg lgdf{0f u/L jf:tljs ;'s'Daf;LnfO{ cfjf; Joj:yf . k|fljlws tflnd lbO{ :j/f]huf/sf] nflu ljgf lwtf] C0fsf] Joj:yf . lgMz'Ns lzIff / :jf:Yo ;]jf . lg/Gt/tf .P]= *=b}lgs Hofnfbf/L;fgf :j/f]huf/ Joj;fo, ;fgf tyf v'b|f k;nsf/vfgf;fgf s[ifs tyf c;\ul7t If]qdf sfd ug]{, dhb'/>lds . s'g} Joj:yf gePsf] . ;xeflutfd"ns hgtf k]G;g sfo{qmd ;~rfng . hgtf k]G;g sfo{qmd :yfkgf u/L dfl;s :j]lR5s ?kdf pgLx?af6 cfDbfgLsf] @ b]lv % k|ltzt /fVg nufpg] . ;DalGwt lgsfon] Tolt g} /sd yKg] / lglZrt pd]/kl5 dfl;s ?kdf k]G;gsf] ?kdf lbg] . To;sf nflu ;/sf/af6 ljz]if ;xof]u pknAw u/fpg] . lg/Gt/tf .P]= (ue{jtL dlxnf .s'g} Joj:yf gePsf] . ;'gf}nf] xhf/ lbg sfo{qmd . ul/aLsf] /]vfd'lg /x]sf kl/jf/sf dlxnfnfO{ ue{jtL ePb]lv cfdf / aRrf hGd]kl5 aRrf ;d]tnfO xhf/ lbg;Dd kf]if0fo'Qm vfgfsf] Joj:yf . -o:tf] ;'ljwf @ j6f aRrfsf nflu dfq x'g] 5 ._ lg/Gt/tf .P]= qm=;+=sfo{qmdx?xfnsf] Joj:yfklxnf] % jif{!) jif{!% jif{

^=G kLl8t kl/jf/sf afnaflnsf !) sIff;Dd lgz'Ns . !@ sIff ;Dd lgz'Ns k7gkf7g /f]huf/Ldf cf/If0f . lg/Gt/tf .P]= &=;'s'Daf;L kl/jf/ s]xL gePsf] . 7fpF7fpFdf jx'tNn] ejg lgdf{0f u/L jf:tljs ;'s'Daf;LnfO{ cfjf; Joj:yf . k|fljlws tflnd lbO{ :j/f]huf/sf] nflu ljgf lwtf] C0fsf] Joj:yf . lgMz'Ns lzIff / :jf:Yo ;]jf . lg/Gt/tf .P]= *=b}lgs Hofnfbf/L;fgf :j/f]huf/ Joj;fo, ;fgf tyf v'b|f k;nsf/vfgf;fgf s[ifs tyf c;\ul7t If]qdf sfd ug]{, dhb'/>lds . s'g} Joj:yf gePsf] . ;xeflutfd"ns hgtf k]G;g sfo{qmd ;~rfng . hgtf k]G;g sfo{qmd :yfkgf u/L dfl;s :j]lR5s ?kdf pgLx?af6 cfDbfgLsf] @ b]lv % k|ltzt /fVg nufpg] . ;DalGwt lgsfon] Tolt g} /sd yKg] / lglZrt pd]/kl5 dfl;s ?kdf k]G;gsf] ?kdf lbg] . To;sf nflu ;/sf/af6 ljz]if ;xof]u pknAw u/fpg] . lg/Gt/tf .P]= (ue{jtL dlxnf .s'g} Joj:yf gePsf] . ;'gf}nf] xhf/ lbg sfo{qmd . ul/aLsf] /]vfd'lg /x]sf kl/jf/sf dlxnfnfO{ ue{jtL ePb]lv cfdf / aRrf hGd]kl5 aRrf ;d]tnfO xhf/ lbg;Dd kf]if0fo'Qm vfgfsf] Joj:yf . -o:tf] ;'ljwf @ j6f aRrfsf nflu dfq x'g] 5 ._ lg/Gt/tf .P]=

qm=;+=sfo{qmdx?xfnsf] Joj:yfklxnf] % jif{!) jif{!% jif{ !)=nf]kf]Gd'v hflthghflt . s]xL eQfHo]i7 gful/s ;/x eQf ljz]if cfjf; sfo{qmd ljz]if sf]ifsf] Joj:yf lg/Gt/tf .P]= !!=b'3{6gf / Joj;fohGo cf;fWo la/fdL . xfn gePsf]ljz]if sf]ifsf] Joj:yflg/Gt/tf .P]= !@=:jf:Yo aLdf .s]xL ;' ePsf];a}sf] nflu :jf:Yo aLdf sfo{qmd ;~rfng .lg/Gt/tf .P]= !#=ul/aLsf] /]vfd'lg /x]sf] kl/jf/ . klxrfg / kl/rokq ljt/0f . lzIff, :jf:Yo, cfjf; tyf vfB ;'/Iff sfo{qmd nfu' ug{] . kl/jf/sf] Ps hgf ;b:onfO{ !*) lbgsf] /f]huf/L jf a]/f]huf/ eQf . lzIff, :jf:Yo, cfjf; tyf vfB ;'/Iff sfo{qmd ;DkGg ug{] . P]= !$=blnt .!@ sIff;Dd lgMz'Ns lzIff ;a} tx;Dd lgMz'Ns lzIff / :jf:Yo ;]jf .lg/Gt/tf .P]= !%=ul/aLsf] cGTo .cf+lzs ?kdf ;~rfng . PsLs[t ?kdf k|efjsf/L 9\un] sfof{Gjog . sfo{qmdsf] cg'udg / lj:tf/sf cfwf/df ul/aLsf] cGTosf lgldQ ljz]if hf]8 lbg] . ul/aLsf] cGTo .

#=$=@ If]qut gLlt / sfo{qmd s= s[lif tyf e"ld;'wf/ pRr:t/Lo j}1flgs e"ld;'wf/ cfof]]usf] k|ltj]bgnfO{ tbfstfsf ;fy sfof{Gjog ul/g] 5 . s[lif If]qdf cem} afFsL /x]sf] ljljw ?ksf] ;fdGtL e":jfldTjsf] k"0f{?kn] cGTo ub}{ hldg hf]Tg]sf] l;4fGtsf cfwf/df qmflGtsf/L e"ld;'wf/ ;DkGg ul/g] 5 . xbaGbLeGbf a9L hldg d'Qm sd}of, xlnof, x?jf rjf, ;'s'Daf;L / ul/a ls;fgx?nfO{ lgMz'Ns ljt/0f ul/g] 5 . s[lifnfO{ g]kfnL cy{tGqsf] k|d'v cfwf/sf ?kdf u|x0f ub}{ o;sf] Jofj;foLs/0f / cfw'lgsLs/0fnfO{ s]Gb|df /fv]/ pko'Qm s[lif gLlt th'{df ul/g] 5 . k/Dk/fut lgjf{xd'vL v]tL k|0ffnLnfO{ lgT;flxt ub}{ ;fgf ls;fgx?nfO{ ;xsf/Ldf ;\ul7t eP/ Jofj;flos v]tL ug{ k|f]T;flxt ul/g] 5 . hldgnfO{ dxjk"0f{ pTkfbgsf] ;fwgsf] ?kdf :yflkt ub{} afFemf] hldg /fVg aGb]h nufOg] 5 . s[lif pTkfbgnfO{ k|lt:kwL{ agfpg /fHon] ljz]if ;+/If0f / cg'bfgsf] Joj:yf ug]{ 5 . a}\s / ljQLo ;+:yfx?af6 Jofj;flos v]tL, kz'kfng, df5fkfng, kmnkm"n v]tLsf nflu @) shf{ k|jfx ug'{ kg]{ Joj:yf ul/g] 5 / ( eGbf a9Lsf] Aofh /sd cg'bfgsf] ?kdf ls;fgx?nfO{ pknAw u/fOg] 5 . t'ngfTds Pj+ k|lt:kwf{Tds nfe ePsf ljlzi6, cg'kd tyf pRr d"No, yf]/} jhg / sd cfotg ePsf s[lifhGo j:t'x?sf] Jofj;flos pTkfbg u/L lgof{t ug{ clek|]l/t ul/g] 5 . ls;fgx?nfO{ /f;folgs dnsf] ;xh cfk"lt{ ug{ b]zleq} Pp6f /f;folgs dn sf/vfgf :yfkgf ug]{ sfo{nfO{ tLj|tf lbOg] 5 / s[lif cf}hf/ sf/vfgf ;~rfngdf NofOg] 5 . h}ljs / k|f\ufl/s dnsf] k|of]unfO{ k|f]T;fxg ul/g] 5 . s[lif pkhx?sf] ahf/ / e08f/0fsf] nflu s[lif ;8s / zLt e08f/x?sf] lgdf{0fdf ljz]if Wofg lbOg] 5 . ls;fgx?nfO{ pgLx?sf pTkfbgsf] Go"gtd ;dy{g d"Nosf] Uof/]G6L ul/g] 5 .

s[lif aLdf / kz' aLdf sfo{qmdnfO{ k|efjsf/L 9\un] nfu' ul/g] 5 . s[lif k];fnfO{ cfsif{s / dof{lbt agfO{ o'jfx?nfO{ o;k|lt cfslif{t ug{ s[lif k];faf6 cjsfz kZrft ;fdflhs ;'/Iffsf] Uof/]G6L ug{ ls;fg / /fHosf] ;+o'Qm of]ubfgaf6 ls;fg k]G;g sf]if sf] Joj:yf ul/g] 5 . s[lif k];fdf k|ToIf ;+nUg ls;fgx?nfO{ ls;fg kl/ro kq sf] Joj:yf ul/g] 5, h;sf] cfwf/df pgLx?n] cfkm\gf juL{o k|ltlglwTj / /fHof/f k|bfg ul/g] ;]jf ;'ljwf k|fKt ug{ ;Sg] 5g\ . e"ldxLg / ul/a ls;fgn] hldg lsGg rfx]df vl/b ug]{ hldgnfO{ lwtf] /fvL Go"g Aofhb/df !) jif{;Ddsf] nflu C0f lbg] Joj:yf ul/g] 5 . ls;fgx?nfO{ lgMz'Ns / ;j{;'ne k|fljlws ;]jf pknAw u/fOg] 5 . x/]s ufpFkflnsfdf ;fd'bflos s[lif ;]jf s]Gb| :yfkgf u/L afnL k|fljlws / kz' k|fljlwssf] Joj:yf ul/g] 5 . s[lif dhb'/x?sf] Go"gtd Hofnf tf]sL ;do ;dodf cBfjlws ul/g] 5 . v= jg tyf jftfj/0f g]kfndf pknAw ;a} k|sf/sf jgx?sf] ;DefAotf / cfjZostfsf] cfwf/df j}1flgs Joj:yfkg ul/g] 5 . ;Dk"0f{ b]zsf] $) k|ltzt e"efu jg If]qsf] ?kdf sfod ul/g] 5 . t/fO{ / dWokxf8sf ;dy/ Onfsf afx]s b]zsf] clwsf+z e"efudf h}ljs ljljwtf cg's"nsf] jg tyf h8La'6L v]tL ul/g] 5 / To;nfO{ /fli6o pBf]usf] ?kdf ljsf; ul/g] 5 . t/fO{dw];nfO{ de"dLs/0faf6 hf]ufpg r'/]efj/nfO{ cf/If0f If]q 3f]if0ff u/L To;sf] ;+/If0f / ljlw;Ddt pkof]usf] lhDdf ToxfF klxNo}b]lv a;f]af; ub}{ cfO/x]sf hgtfnfO{ g} lbOg] 5 . ;x/L If]qdf xl/ofnL k|j4{g u/L :j:y jftfj/0f sfod ug{ ;x/L jg ljsf; sfo{qmdnfO{ k|fyldstfsf ;fy cl3 a9fOg] 5 . ;fd'bflos jgnfO{ Jojl:yt ug{ cfjZos gLltlgodsf] Joj:yf ug{'sf ;fy} jg k}bfj/sf] Joj;flos ljsf;f/f clwstd ;b'kof]u ug{ ljz]if hf]8 nufOg] 5 . lbuf] ljsf;sf nflu jftfj/0fLo ;Gt'ng sfod ug{ ljz]if Wofg lbOg] 5 / To; ljk/Lt x'g] ultljlwnfO{ s8fOk"j{s /f]lsg] 5 .

vf;u/L kxf8L If]qsf] jftfj/0fLo ;Gt'ng lau|g glbg cfjZos sbd rflng] 5 . ;x/L tyf cf}Bf]lus k|b'if0f lgoGq0fsf] nflu k|efjsf/L sfo{qmdx?sf] th'{df ul/g] 5 . g]kfn kIf ePsf jftfj/0f ;DaGwL dxf;lGwx?sf] k|efjsf/L sfof{Gjog ul/g] 5 . h}ljs ljljwtf ;DaGwL dxf;lGw cGtu{t cfg'j+lzs ;|f]tdf kx'Fr tyf cfg'j+lzs ;|f]tsf] pkof]u / nfesf] afF8kmfF8 ;DaGwdf Joj:yf ug{ ag]sf] ljw]os cljnDa kfl/t ul/g] 5 . u= ko{6g tyf pBf]u ko{6gnfO{ /fli6o k|fyldstf k|fKt pBf]usf] ?kdf xfd|f] kf6L{sf] g]t[Tjsf] ;/sf/n] cf}krfl/s dfGotf lbO;s]sf] l:yltdf ko{6g If]qsf] ljsf;nfO{ ljz]if dxjsf ;fy cl3 a9fOg] 5 . lxdfnLo tyf kj{tLo ko{6g, ;f+:s[ltswfld{s ko{6g, kof{ko{6g, u|fdL0f ko{6g, hnofqf ko{6g, ;fx;L ko{6g, kbofqf ko{6g, b[Zofjnf]sg ko{6g, :jf:Yo ko{6g, z}lIfs ko{6g, v]ns'b ko{6g cflb ljljw ?kx?sf] ljsf; u/L ljb]zL tyf :jb]zL ko{6sx? cfslif{t ug]{ gLlt lnOg] 5 . sf7df8f}F, kf]v/f, lrtjg, ;u/dfyfeGbf aflx/sf dxjk"0f{ ko{6sLo :ynx?sf] ljsf; u/]/ / Po/kf]6{, xf]6]n h:Tff cTofjZos ko{6sLo k"jf{wf/x?sf] tLj| ljsf; u/]/ cfufdL !) jif{df @) nfv ko{6s k|ltjif{ leofOg] 5 . lghu9df bf];|f] cGt/f{li6o ljdfg:ynsf ;fy} kf]v/f, e}/xjf, lj/f6gu/, wgu9Ldf If]qLo cGt/f{li6o ljdfg:yn lgdf{0f ul/g] 5 . cfufdL % jif{df yk % j6f 7'nf xjfO{hxfh vl/b ul/g] 5 . a'4sf] hGd:yn n'lDagLnfO{ af}4dfuL{x?sf] wfld{s ko{6g:ynsf] ;fy} cGt/f{li6o zflGt s]Gb|sf] ?kdf ljsf; u/]/ nfvf}F ljb]zL ko{6sx?nfO{ leofpg]] gLlt lnOg] 5 . P]ltxfl;s / wfld{s ko{6g :yn hgsk'/df ef}lts k"jf{wf/x?sf] ljsf; u/]/ 7'nf] ;\Vofdf wfld{s ko{6s cfslif{t ug]{ gLlt lnOg] 5 . clxn];Dd Tolt ljsl;t eOg;s]sf] t/ eljiodf ljsf;sf] cyfx ;Defjgf af]s]sf] ;'b'/klZrdsf] vKt8, s0ff{nLsf] /f/f If]q / klZrdf~rnsf] 9f]/kf6g If]qnfO{ dxjk"0f{ ko{6g :ynsf ?kdf ljsf;

ul/g] 5 . To;/L g} cfGtl/s wfld{sP]ltxfl;s ko{6g :ynsf] ?kdf k"j{sf] kflye/f, j/fxIf]q, xn];L / klZrdsf] dgsfdgfuf]/vsfnL, d'lQmgfy, :ju{f/L cflbsf] ljsf;df ljz]if Wofg lbOg] 5 . ko{6gsf] k|ltkmn ufpFufpF;Dd k'ofpg xf]d:6] / gofF gofF 6]ls 6x?sf] ljsf;df ljz]if Wofg lbOg] 5 . lxdfn cf/f]x0f nufot ko{6gaf6 x'g] cfosf] sDtLdf %) k|ltzt /sd ;DalGwt If]q / hgtfsf] ljsf;sf nflu vr{ ul/g] 5 . tLj| /fli6o cf}Bf]lus/0f ;d[4 gofF g]kfn lgdf{0fsf] Pp6f clgjfo{ k"j{zt{ xf] . o;}nfO{ dWogh/ ub}{ lghL, ;fj{hlgslghL ;fem]bf/L / ;/sf/L nufgLdf 7'nf, demf}nf / ;fgf tyf 3/]n' pBf]ux?sf] ljsf; ug]{ gLlt lnOg] 5 . d'VotM 3/]n' sRrf kbfy{ / >ddf cfwfl/t tyf cfoft k|lt:yfkg ug]{ jf lgof{t k|j4{g ug]{ pBf]ux?nfO{ ljz]if k|fyldstf lbOg] 5 . cfufdL bzsnfO{ /fli6o cf}Bf]lus qmflGt bzs sf ?kdf dgfOg] 5 . ljljw sf/0fn] U0f ag]sf pBf]ux?sf] k'g;{+/rgf / k'g;{~rfngnfO{ /fHon] ljz]if k|f]T;fxg ug]{ 5 . ef/t / rLgsf] 7'nf] ahf/nfO{ dWogh/ u/L vf;vf; blIf0fL / pQ/L ;LdfjtL{ Onfsfdf / ;Dej eP;Dd k|To]s k|b]zdf lgof{td"ns pBf]u :yfkgf ug{ ljz]if cfly{s If]q :yfkgf ul/g] 5 . pRr:t/Lo nufgL af]8{sf] Ifdtf / sfo{bIftfsf] j[l4 u/L /fli6o dxjsf, 7'nf tyf bL3{sfnLg nufgLsf of]hgfx?df nufgLd}qL jftfj/0f l;h{gf u/L sfof{Gjog ul/g] 5 . g]kfnsf k/Dk/fut x:tsnf, lrqsnf, d"lt{snf h:tf k];f Joj;fonfO{ k|j4{g ug{ s]Gb|Lo x:tsnf u|fdsf] Joj:yf ul/g] 5 . dlxnf pBdL Joj;foLx?nfO{ k|f]T;fxg ug{ k'FhL / ahf/sf] k|j4{gdf ;xof]u ul/g] 5 . k|ToIf j}b]lzs nufgL / u}/cfjf;Lo g]kfnLx?sf] nufgLnfO{ cfslif{t ug{ cfjZos kxn ul/g] 5.

o'jf tyf ;fgf pBdL Joj;foLx?nfO{ o'jf :j/f]huf/ sf]if dfkm{t shf{ k|jfx u/L /fli6o cf}Bf]uLs/0fsf] cfwf/ lj:tf/ ul/g] 5 . b]zdf pknAw ;|f]t ;fwg / k'FhL tyf ljk|]if0f cfo ;d]tsf] Jofks kl/rfng u/L cf}Bf]uLs/0fdf ljz]if 6]jf k'ofpg ;Dk"0f{ ;'ljwfx? Pp6} 8fnf]af6 pknAw u/fpg] Joj:yf ul/g] 5 . :jb]zL pBf]unfO{ k|j4{g ug{ ;/sf/L sfof{no, ;+:yfg cflbdf :jb]zL pTkfbgnfO{ clgjfo{ ?kdf k|of]u ug]{ gLlt lnOg] 5 . pBdL / >ldsx?sf] lxtdf ;fdf~h:o sfod u/L lgjf{w cf}Bf]lus zflGt sfod ug]{ jftfj/0f lgdf{0f ul/g] 5 . 3= hn;|f]t (i) hnljB't d'n'ssf] cfly{s;fdflhs ?kfGt/0fsf] Ps dxjk"0f{ cfwf/sf] ?kdf hn;|f]tsf] ljsf; ul/g] 5 . hnljB't pTkfbg, l;+rfO, 3/fo;L tyf cf}Bf]lus k|of]hgsf nflu cfjZos kfgLsf] jif{el/ g} ;'lglZrttf ug{ ax'p2]ZoLo hnfzoo'Qm hn;|f]tsf cfof]hgfx?sf] lgd{f0f ul/g] 5 . ljB'tLo pmhf{sf] pknAwtf / k|of]un] d'n'ssf] ;d'GgltnfO{ ;'lgZrt ub{5 . To;y{ hnljB't cfof]hgfx?sf] lgdf{0f, ;f}o{ Pj+ jfo' pmhf{sf] ljsf; Pj+ cGt/b]zLo k|zf/0f nfOgsf] lgdf{0f dfkm{t cfufdL # jif{df d'n'snfO{ nf]8;]l8af6 d'Qm ul/g] 5 . cfw'lgs s[lif, cf}Bf]lusLs/0f, oftfoft tyf ;~rf/, lj1fg tyf k|ljlw ljsf; cflbdf cfjZos ljB'tsf] /fli6o cfjZostfnfO{ k"/f x'g] u/L cfufdL !) jif{df !) xhf/ d]ufjf6, @) / $) jif{df qmdzM @% xhf/ / $% xhf/ d]ufjf6 hnljB't pTkfbg ul/g] 5 -x]g{'xf];\ lrq !=@, / tflnsf & / gS;f # _ . o;sf nflu hnfzoo'Qm tyf u}/hnfzoo'Qm cfof]hgfx?sf] ljsf; sDtLdf #)M&) sf] cg'kftdf ub{} nlug] 5 . u|fdL0f ljB'tLs/0fdf ljz]if hf]8 lbFb} cfufdL !) jif{df ;a} ufpFj:tLx?df lah'nL k'ofOg] 5 . Ps /fli6o pmhf{ Jofkf/ sDkgL :yfkgf u/L hu]8f ljB'tnfO{ k]6f]lnod kbfy{;Fu ;f6f;f6sf] Jofkf/ ug]{ Joj:yf ldnfOg] 5 . Ps /fli6o ljB't k|;f/0f sDkgLsf] :yfkgf

u/L k|;f/0f k|0ffnLsf] ljsf;df /fHon] ljz]if e"ldsf v]Ng]5 -gS;f#_ . lghL If]qn] lgd{f0f ug{] cfof]hgfdf !% lsdLeGbf nfdf] k|zf/0f nfOg jf k|j]z dfu{ agfpg' kg{] cj:yfdf o;df nfUg] nfut ;/sf/sf] a]xf]g]{ 5 . oL sfdsf nflu rflxg] hUuf k|flKtdf ;/sf/n] ;xof]u ug{] 5 . hnljB't cfof]hgfx?sf] ljsf; ub{f ;j{;fwf/0f hgtf, cfof]hgfdf sfd ug{] >ldsx?, :yfgLo hgtf tyf lgsfox?sf] Ifdtfg';f/ ;]o/ nufgL ug{] k|aGw ldnfOg] 5 . /fli6o pBf]uklt, Joj;foLf/f o; If]qdf ul/g] nufgLsf nflu ;xof]uL jftfj/0f tof/ ul/lbg'sf ;fy} cfjZos s/ 5'6, tf]lsPsf] ;do / If]qleq hnljB't cfof]hgfdf k'gM nufgL u/]df pQm cfodf cfos/ Go"g nfUg] Joj:yf ul/g] 5 . d'n'snfO{ cfjZos 7'nf kl/of]hgfx? lgd{f0fdf ljb]zL nufgL cfslif{t ul/g] 5 . (ii) l;+rfO tyf hnpTkGg k|sf]k lgoGq0f t/fO{df e"ldut l;+rfO cfof]hgfsf cltl/Qm 7'nf / demf}nf vfnsf tyf kxf8L Pj+ lxdfnL If]qdf demf}nf Pj+ ;fgf l;+rfO / gofF k|ljlwdf cfwfl/t cfof]hgfx? Dffk{mt l;+rfO qmflGt ul/g] 5 . e]/L, sfnLu08sL, lqz'nL, ;'gsf]zL cflb gbL 8fOe;{g -x]g'{xf];\, gS;f#_, ;fgf7'nf gbLx?df hnfzo jf afFw lgdf{0f, gx/sf] ;~hfn tyf 6'j]n k|0ffnL dfkm{t e"ldut hn;|f]tsf] clwstd pkof]u ub{} cfufdL !) jif{df t/fO{sf ;Dk"0f{ l;+rfOof]Uo hldgdf l;+rfO ;'ljwf k'ofOg] 5 . kxf8sf gbL lsgf/sf 6f/x?df jif{el/ e/kbf{] l;+rfOsf] Joj:yf ug{ s[lif kf]v/Lsf] lgdf{0f, gx/ jf ln6 l;+rfOdf hf]8 lbOg] 5 . jif{fofddf kg{] kfgLn] kxf8df klx/f] tyf t/fO{df af9Ln] k'ofpg] wghgsf] Iflt Go"gLs/0fsf nflu cNksfnLg tyf bL3{sfnLg of]hgf agfO{ sfo{fGjogdf NofOg] 5 . t/fO{df hg;xeflutfdf cfwfl/t hgtfsf] t6aGw dfkm{t :yfgLo hg;d'bfonfO{ /f]huf/Lsf] cj;/ ;d]t k|bfg x'g] Joj:yf ldnfOg] 5 . ljz]if u/]/ d'n'ssf 7'nf tyf demf}nf gbLx?df

cfufdL !) jif{df / cGo afFsL / cfjZos gbLx?df cfufdL @) jif{df t6aGw lgdf0f{ u/L af9LhGo k|sf]k Go"gLs/0f ul/g] 5 . ;fy} af9L klx/f]af6 a:tL, ;x/ ahf/ ;+/If0f ug{ ljz]if sfo{qmd NofOg] 5 . xfd|f] b]z, e"sDkLo hf]lvd, hnpTkGg k|sf]k, hnjfo' kl/jt{g cflb k|fs[lts Pj+ dfgj lgld{t ljkt hf]lvdsf b[li6n] cToGt ;+j]bgzLn cj:yfdf /x]sf] 5 . t;y{ k|fs[lts ljklQnfO{ of]hgfa4, Jojl:yt Pj+ k|lqmofut tj/n] ;fdgf ug]{ lbzfdf 7f]; kxnsbdL cl3 a9fOg] 5 . o; ;Gbe{df /fli6o ljklQ hf]lvd Joj:yfkg /0fgLlt @)^^ nfO{ cfjZostf cg';f/ kl/dfh{g u/L k|efjsf/L ljkb\ Joj:yfkgsf nflu s]Gb|Lo sfo{sf/L k|d'vsf] g]t[Tjdf /fli6o ljkb Joj:yfkg k|flws/0f (NMDA) u7g u/L sfo{ cl3 a9fOg] 5 . (iii) vfg]kfgL cfufdL % jif{leq ;a}nfO{ z'4 lkpg] kfgL ljt/0f ug{] Joj:yf ul/g] 5 . u|fdL0f Onfsfdf k|To]s g]kfnLn] % ldg]6sf] k}bn b'/L leqdf vfg]kfgL k|fKt ug{ ljz]if of]hgf NofOg] 5 . d]nDrL vfg]kfgL cfof]hgfnfO{ @)&@ ;fnsf] r}q dlxgfleq ;DkGg ul/;lsg] 5 . = j}slNks pmhf{ u|fdL0f If]qdf afof]UofF;, n3' hnljB't nufotsf j}slNks pmhf{ k|j4{g dfk{mt cfufdL # jif{leqdf g]kfnsf ;Dk"0f{ ufpFa:tLnfO{ w'FjfhGo k|b'if0faf6 d'Qm ul/g] 5 . dfOqmf]xfO8f], jfo' pmhf{ tyf ;f}o{ pmhf{ pTkfbgdf ljz]if hf]8 lbOg'sf ;fy} sf7df8f}+F h:tf 7'nf ;x/x?af6 lg:sg] kmf]x/d}nfaf6 klg ljB'tLo pmhf{ pTkfbg ul/g] 5 . o;/L cfufdL !), @) / $) jif{df oL ;|f]tx?af6 ljB'tLo pmhf{sf] qmdzM %, !) / !% k|ltzt pmhf{ lgsflng] 5 . -x]g'{xf];\, tflnsf&_ tflnsfM& ljB'tLo pmhf{ ljsf;sf] of]hgf

;do -jif{_ s'n Ifdtfhnfzo o'Qm cfof]hgfu}/hnfzo o'Qm cfof]hgfa}slNks phf{* -d]=jf=_ s}lkmot -d]=jf=_ Ifdtf -d]=jf=_gfdIfdtf -d]=jf=_gfd jt{dfg&%&(@s'n]vfgL !, @ (@_^^%sfnLu08sL, d:of{\bL, lqz'nL cflb # !())!)^s'n]vfgL # !$_lxpFbM ^)) jiff{M !%%) xfn ;~rflnt -^!^_, dflyNnf] tfdfsf]zL -$%^_, rd]lnof-#)_, n3' tyf ;fgf xfO8f] -#%*_, lqz'nL # P -^)_, /fx'3f6 -#)_ @))aiff{ofd -lgof{t_M %)) ;'Vvfofd -cfoft_M %)) Pjd\ yd{n Joj:yfkgM xfnsf] %# ;lxt !%$ cfufdL ltg jif{df d'n'snfO{ nf]8;]l8af6 d'Qm ul/g] !)!),)))#*!$klZrd ;]tL -&%)_, gn:ofpu9 -$))_, e]/L aaO{ -$*_, zf/bf aaO{ -()_, gf}d'/] -@$%_, sfnLu08sL -^^)_, dflyNnf] ;]tL !$)_, a'9Lu08sL -^))_, sGsfO{ -$)_, b"wsf]zL -#))_, ;'gsf]zL 8fOe;{g-%%_, tdf]/ -#*)_ %^*^lqz'nL # aL-$)_, dflyNnf] df]bL -$#_, c?0f t];|f] -$)@_, dflyNnf] s0ff{nL -#))_, tdf]/ d]jf!^)_, dflyNnf] c?0f-##%_ / hgtfsf] hnljB'taf6 @)), dflyNnf] ;f~h]g -!!_, ;f~h]g -#%_, dWo ef]6]sf]zL- &%_, dflyNnf] tfdfsf]zL P-!))_, /;'jfu9L-*)_, sfa]nLP-#)_ tyf /fli6o Pjd\ cGt/f{li6o lghL pTkfbsaf6 @@&@ . %))lgof{t M jiff{ ofd M $,))) ^,))) lgof{t M ;'VvfofdM %))!%))

@)@%,)))*,))) b]lv !),))) ;Dd k~r]Zj/-@&))_ tyf ;'gsf]zL @, # nufot cGo cfof]hgfx? !@,%)) b]lv !$,%)) ;Dd cfly{sk|fljlws ;+efJotf ePsf cfof]hgfx? @,%)) lgof{tM jiff{ofdM !),)))!$,))) ;'Vvfofd M$,)))^,))) $)$%,)))!%,))) b]lv @$,))) ;Dd sf]zL xfO8\ofd #,%)), s0ff{nL lr;fkfgL !),*)), cGo !@)) @),))) b]lv @%,))) ;Dd cfly{sk|fljlws ;+efJotf ePsf cfof]hgfx? %,))) b]lv&,))) ;Dd lgof{tM $,)))%,))) * dfOqmf] xfO8f], ;f}o{, jfo', lhcf]yd{n Pjd\ kmf]x/d}nf

cGt/f{li6o ahf/df k]6f]lnod kbfy{sf] d"No j[l4sf] rfk, cfoftdf ;Dk"0f{ ?kdf lge{/ /xg' kg{] afWotfnfO{ dWogh/ /fVb} k]6f]lnod kbfy{ dflysf] k/lge{/tf sd ub{} n}hfg ufpF3/df htftt} kfOg] ;lhjg -hf6f]kf_ af6 afof] l8h]n pTkfbg ug{ lghL If]qnfO{ k|f]T;flxt ul/g] 5 . ;lhjg v]tLnfO{ Jofks ?kdf lj:tf/ ug{ gbL lsgf/fsf ;fj{hlgs hUuf Pj+ v]/ uPsf] ;/sf/L;fj{hlgs hUufnfO{ bL3{sfnLg lnhdf lnO{ lghL If]qnfO{ pknAw u/fOg] 5 . r= ef}lts k"jf{wf/ ;8s, /]ndfu{, /f]kj], ljdfg:yn, 7'nf gx/ cflb 7'nf ef}lts

k"jf{wf/x? g} ;d'Ggt gofF g]kfnsf d]b08 x'g\ . To;}n] /fli6o uf}/jsf cfof]hgf 3f]if0ff ul/Psf k"j{ klZrd / pQ/blIf0f nf]sdfu{ / /]ndfu{x?sf] ;~hfnnfO{ pRr k|fyldstfsf ;fy l56f]eGbf l56f] ;dodf k"/f ul/g] 5 . Tof] ;~hfnn] ;\3Lo k|b]zx?nfO{ Ps csf{;Fu hf]8]/ pgLx?sf] ;fdYo{nfO{ clej[l4 ub}{ /fli6o Pstf sfod ug{ dxjk"0f{ e"ldsf v]Ng] 5 . -x]g'{xf];\, gS;f!_ 7'nf k"jf{wf/x?sf] lgdf{0fdf lghL If]qnfO{ ;d]t ;xefuL u/fOg] 5 / cfufdL bz jif{leq k|d'v k"jf{wf/x?sf] lgdf{0f ;DkGg ul/g] 5 . ;j{k|yd dWo kxf8af6 k"j{klZrd hf]8\g] dWo kxf8L nf]sdfu{ k"/f ul/g] 5 . t/fO{ dw];df k"j{b]lv klZrd;Dd hf]8\g] ljB'tLo /]ndfu{ lgdf{0f ul/g] 5 . To;}sf ;dfgfGt/df x'nfsL dfu{ k"/f ul/g] 5 . ef/t / rLglarsf] ultzLn k'nsf] sfd ug]{ u/L sf];L, u08sL / s0ff{nL nf]sdfu{ ;lxt cGo s]xL pQ/blIf0f nf]sdfu{x? klg k|fyldstf ;fy lgdf{0f ul/g] 5 . rLgsf] ltAataf6 cfpg] /]ndfu{ sf7df8f}F x'Fb} n'lDagL;Dd k'ofOg] 5 . To;n] cGt/f{li6o ko{6sx? NofP/ n'lDagLsf] ljsf;df 7'nf] of]ubfg ug]{ 5 . jf/fsf] lghu9df aGg] bf];|f] cGt/f{li6o ljdfg:yn / To;nfO{ sf7df8f}F;Fu hf]8\g] kmf:6 6fsn] sf7df8f}F / t/fO{dw];sf] b"/LnfO{ gf6sLo 9\un] 5f]6\ofpg] 5 / To; If]qsf] ljsf;df u'0ffTds c;/ kfg]{ 5 . oL 7'nf k"jf{wf/x?sf] cltl/Qm cfufdL % jif{leq ;a} lhNnf ;b/d'sfdx? Hff]8\g] ;8s sfnf]kq] eO;Sg] 5g\ . To;/L g} ;\3Lo k'g;{/rgfkl5 aGg] ;a} gu/kflnsf / ufpFkflnsf;Dd ;8s ;~hfn k'u]sf] x'g] 5 . 5= ;x/Ls/0f / cfjf; ;a} ;\3Lo k|b]zsf /fhwfgLx?sf] u'of]hgf tof/ u/]/ of]hgfa4 ;x/Ls/0f ul/g] 5 . k'/fgf cJojl:yt ;x/x?nfO{ klg qmdzM Jojl:yt kfb}{ nlug] 5 . sf7df8f}F pkTosfnfO{ ;'Jojl:yt /fli6o /fhwfgL If]qsf] ?kdf PsLs[t ljsf;sf] cjwf/0ff cg'?k ljsf; ul/g] 5 . pQm sfo{ k|efjsf/L ?kdf ;DkGg ug{

gjul7t sf7df8f}F pkTosf ljsf; k|flws/0f nfO{ ;an / ;'b[9 agfpFb} nlug] 5 . k|d'v nf]sdfu{, aGb} u/]sf nf]sdfu{ / cGo o:t} 7fpFx?df 5l/P/ /x]sf a:tLx?df gd'gf PsLs[t a:tL ljsf; sfo{qmd sfof{Gjogdf NofOg] 5 . nfdf] ;dob]lv cJojl:yt a;f]af; x'Fb} cfPsf a:tLx?nfO{ Jojl:yt ul/g] 5 / jf:tljs 3/wgLnfO{ nfnk'hf{ ljt/0f ul/g] 5 . ;a}sf] nflu ;'/lIft cfjf; sf nflu gofF /fli6o cfjf; gLlt lgdf{0f ul/g] 5 / cfjf;ljxLg ;'s'Daf;Lx?sf] nflu cfjf;sf] Uof/]G6L ul/g] 5 . Ps kl/jf/, Ps cfjf; sf] ljz]if sfo{qmd dfkm{t cfufdL kfFr jif{df kfFr nfv / bz jif{df bz nfv cfjf; OsfOsf] lgdf{0f lghL If]q ;d]tsf] ;+nUgtfdf ul/g] 5 . cfudL % jif{leq ;a}nfO{ z'4 lkpg] kfgL ljt/0f ug{] Joj:yf ldnfOg] 5 . cfufdL % jif{leq k"/} b]znfO{ v'nf lb;fd'Qm If]q 3f]if0ff ul/g] 5 . lzIf0f ;+:yf, ;fj{hlgs :yn, sf7df8f}F nufotsf 7'nf ;x/x? / t/fO{dw]; nufotsf If]qx?df dlxnf / k'ifnfO{ 5'f5'} ;fj{hlgs zf}rfnox? cleofgfTds ?kdf lgdf{0f ul/g] 5 . jfUdtL nufotsf ;a} gbLx?nfO{ k|b'if0fd'Qm /fVg ljz]if /fli6o sfo{of]hgf agfP/ s8fOk"j{s sfof{Gjog ul/g] 5 . h= ;xsf/L ;dfhjfb pGd'v /fli6o cf}Bf]lus k'FhLjfbsf] ljsf;sf] r/0fdf ;xsf/L cfGbf]ngsf] ljz]if P]ltxfl;s dxj x'g] ePsfn] ;fgf pTkfbgstf{ / Joj;foLx?nfO{ pTkfbg, ljt/0f, pkef]u / ljQLo ;xsf/Lx?df ;\ul7t eP/ cfly{s ultljlw ug{ /fHon] ljz]if k|f]T;fxg / ;xhLs/0f ug]{ 5 . ;xsf/L cleofgnfO{ Jojl:yt ug{ xfd|f] kf6L{ g]t[Tjsf] ;/sf/sf] kfnfdf u7g ePsf] ;xsf/L tyf ul/aL lgjf/0f dGqfnonfO{ ;an, ;Ifd / ;fwg ;|f]t ;DkGg agfOg] 5 . b]zJofkL ?kdf pTkfbg, ljt/0f / ljQLo ;xsf/Lx?sf] ;~hfn ufpFufpF;Dd lj:tfl/t u/]/ d'VotM s[lif If]qsf] Jofj;foLs/0f / cfw'lgsLs/0fnfO{ 6]jf k'ofOg] 5 . ljz]ifu/L ljleGg k|sf/sf j:t'ut s[lif pTkfbg ;xsf/Lx?sf] lj:tf/df hf]8 lbOg] 5 . k|To]s lgjf{rg If]qdf sDtLdf Pp6f gd'gf

;xsf/L ufpF lgdf{0f u/L cleofg qmdzM cl3 a9fOg] 5 . xfd|f] kf6L{ g]t[Tjsf] ;/sf/n] ;' u/]/ k|To]s uflj; / ;x/sf j8fdf :yfkgf ePsf ;'ky d"Nosf pkef]Qmf ;xsf/L k;nx?sf] ;dLIff ub}{ ltgLx?nfO{ gofF 9\un] cl3 a9fOg] 5 . ;fgf k'FhLsf] ;\sng / kl/rfng ug]{ ljQLo ;xsf/Lx?nfO{ /fHosf] tkm{af6 ljz]if ;+/If0f lbOg] 5 . ufpF ufpF / 6f]n ;Dd k'u]sf] ljk|]if0fsf] /sdnfO{ ljQLo ;xsf/Lx? Dfkm{t kl/rfng u/L k'FhL lgdf{0f ug]{ k|j[lQnfO{ k|f]T;fxg ul/g] 5 . k|ltl:kwf{df gd'gfof]Uo 7xl/Psf ;xsf/Lx?nfO{ x/]s aif{ pRr ;Ddfg ;lxt k'/:s[t ul/g] 5 . em= ljQ, jfl0fHo / cfk"lt{ b]zdf /fli6o cf}Bf]lus k'FhLjfbsf] ljsf;sf] k|f/lDes r/0fdf a}\ls k|0ffnLsf] ljz]if dxj / e"ldsf x'g] ePsfn] ljleGg k|sf/sf jfl0fHo a}\s, ljsf; a}s, k"jf{wf/ ljsf; a}\s, cf}Bf]lus ljsf; a}\s, pmhf{ ljsf; a}\s, cfoft lgof{t a}\s, s[lif ljsf; a}\s, ;xsf/L a}\s, u|fld0f a}\s cflbnfO{ ;Dj4{g / k|j4{g ul/g] 5 . k|To]s uflj;df sDtLdf Pp6f ljQLo ;+:yf ;~rfng ug]{ gLlt lnO{ ljQLo ;]jfsf] kx'Fr b]zJofkL ?kdf lj:tf/ ul/g] 5 . /fli6o k|fyldstf k|fKt If]q s[lif, hnljB't, ko{6g, k"jf{wf/ lgdf{0f cflbdf nufgL k|j4{g ug{ ljz]if gLlt / sfo{qmd th'{df u/L nfu' ul/g] 5 . k]6f]lno kbfy{ / cGo b}lgs pkef]usf j:t'sf] ;'ky / ;xh ljt/0fsf] cfjZos Joj:yf ldnfOg] 5 . lgoldt ahf/ cg'udgsf] Joj:yf u/L sfnf]ahf/L / s[lqd d"Noj[l4 ug]{ k|j[lQnfO{ lgoGq0f ul/g] 5 . dhb'/, ;'s'Daf;L / ul/aLsf] /]vfd'lg /x]sf hgtfnfO{ cTofjZos j:t'x? ;'ky d"Nodf ljt/0f ug]{ ;fj{hlgs ljt/0f k|0ffnLsf] Joj:yf ul/g] 5 . ljkGg ju{sf hgtfnfO{ /f;g sf8{ sf] Joj:yf u/]/ ;x'lnot b/df cTofjZos j:t' pknAw u/fOg] 5 . ;a} gu/kflnsf If]qdf cTofjZos j:t'sf] clwstd v'b|f d"No 6fF; ug]{ Joj:yf ldnfOg] 5 . b]zdf ;a}

lhNnfdf jif{df sDtLdf lt; sfo{lbg ahf/ cg'udg ug]{ Joj:yf ldnfO{ sfnf] ahf/L / gfkmfvf]/L lgoGq0f ul/g] 5 . k]6f]lnod kbfy{sf] cfk"lt{nfO{ cTofjZos j:t'sf] ;"rLdf ;dfj]z u/L 9'jfgL / ljt/0fdf cj/f]w cfpg glbg] Joj:yf ldnfOg] 5 . k]6f]lnod kbfy{sf] d"No ;dLsf/s sf]if v8f u/L hyfefjL d"Noj[l4 lgoGq0f ul/g] 5 . lxdfnL e]usf hgtfsf] cTofjZos j:t'x?sf] cfk"lt{df /x]sf] c;'ljwfnfO{ Wofg lbFb} ltAat -rLg_ ;Fusf gfsfx? vf]Ng ljz]if kxn ul/g] 5 . `= lzIff lzIffdf ;a}sf] df}lns clwsf/ :yflkt ul/g] 5 . cf7 sIff;Dd lzIff ;a}nfO{ clgjfo{ ul/g] 5 . !@ sIff;Dd ;a}nfO{ lgMz'Ns lzIffsf] Joj:yf ul/g] 5 . s0ff{nL nufot lk5l8Psf If]qsf afl;Gbf, blnt, ;LdfGts[t / nf]kf]Gd'v hflt / ul/aLsf] /]vfd'lg /x]sf ;a}nfO{ lzIff k"0f{?kn] lgMz'Ns x'g] 5 . b]zJofkL ;fIf/tf cleofg ;~rfng u/]/ kfFr jif{leq b]zaf6 lg/If/tf pGd'ng ul/g] 5 . /fHosf] s'n jflif{s ah]6sf] @) k|ltzt lzIffdf nufgL ul/g] 5 . ;fj{hlgs lzIffsf] u'0f:t/df cfPsf] x|f;sf] 5fgaLg u/L u'0f:t/ j[l4 ug{ k|efjsf/L sbd rflng] 5 . lzIff If]qdf a9\bf] Jofkf/Ls/0f / ljs[lt lj;\ultnfO{ lgoGq0f ul/g] 5 . jt{dfg lzIff k|0ffnLdf cfd"n kl/jt{g u/]/ sIff cf7b]lv g} 7fpF ;'xfpFbf] l;kd"ns lzIff lbOg] 5 / ljBfnokl5 ax'k|fljlws kf]ln6]lSgs_ / k|fljlws lzIffnfO{ Jofks agfOg] 5 . k|To]s lgjf{rg If]qdf sd;]sd Ps ax'k|fljlws ljBfno :yfkgf ul/g] 5 . k|To]s ;\3Lo k|b]zdf sd;]sd Ps ljZjljBfno :yfkgf ul/g] 5 / s]Gb|Lo / k|b]z ljZjljBfnosf] sfo{If]q :ki6 kl/eflift ul/g] 5 . ljZjljBfno lzIffnfO{ cg';Gwfgd"ns lzIffsf] ?kdf ljsf; ul/g] 5 . ljleGg sf/0fn] cf}krfl/s lzIffaf6 jl~rt 7'nf] ;\Vofdf /x]sf o'jf o'jtLx?nfO{ pRr lzIffsf] cj;/ k|bfg ug{ v'nf ljZjljBfno jf b"/lzIff ljZjljBfnosf] :yfkgfnfO{ tLj|tf lbOg] 5 . pRr lzIffdf lgDg ju{ / ;d'bfosf] kx'Fr :yflkt ug{

ljz]if 5fqj[lQ / 5fqfjf; ;'ljwfsf ;fy} ;/n / ;'ne z}lIfs C0fsf] Joj:yf ul/g] 5 . lghL If]q ;d]tsf] ;xeflutfdf s[lif tyf jg, OlGhlgol/, d]l8l;g, ;"rgf k|ljlw, Joj:yfkg cflb If]qdf cGt/f{li6o :t/sf ljlzi6 lzIf0f tyf cg';Gwfg s]Gb|x? :yfkgf u/]/ ljb]zL ljBfyL{ tyf cg';Gwfgstf{x?nfO{ ;d]t cfslif{t ug]{ gLlt lnOg] 5 . 6= :jf:Yo :jf:Yo ;]jfdf ;a}sf] df}lns clwsf/ :yflkt ul/g] 5 / ;a} g]kfnL gful/snfO{ cfwf/e"t :jf:Yo ;]jf lgMz'Ns pknAw u/fOg] 5 . s0ff{nL nufot lk5l8Psf] If]qsf afl;Gbf, blnt, ;LdfGts[t / nf]kf]Gd'v hflt, !% jif{d'lgsf afnaflnsf, &) jif{dflysf Ho]i7 gful/s, ul/aLsf] /]vfd'lgsf gful/s, hgo'4 / /fhgLlts cfGbf]ngsf 3fOt] / ckftf ePsf JolQmx?nfO{ ;a} k|sf/sf] :jf:Yo ;]jf / ;a} dlxnfx?nfO{ k|hgg :jf:Yo ;DaGwL ;]jf lgMz'Ns k|bfg ul/g] 5 . ;Dk"0f{ g]kfnLsf nflu k|d'v %) j6f /f]usf] :jf:Yo aLdf ul/g] 5 . ljZj :jf:Yo ;\u7gn] k|ltxhf/ hg;\Vofsf nflu @=# hgf :jfYosdL{ x'g' kg]{ atfP klg xfdLsxfF k|ltxhf/ )=#! :jf:YosdL{ dfq ePsfn] Tof] cGt/ k'g{ / k|ltxhf/ :jf:YosdL{sf] ;\Vof j[l4 ug{ ljz]if Wofg lbOg] 5 . :jf:YosdL{ pTkfbg ubf{ Pnf]k]lyssf] ;fy;fy} cfo'j]{lbs, xf]df]k]lys, o'gfgL, PSo'kGr/, PSo'k|];/, k|fs[lts lrlsT;f / of]u ;DaGwL :jf:YosdL{nfO{ klg plrt :yfg lbOg] 5 . x/]s uflj;ufpFkflnsfdf sd;]sd Ps :jf:Yo rf}sLsf] Joj:yf ul/g] 5 / Ps uflj; Ps 8fS6/ pTkfbgnfO{ ljz]if hf]8 lbOg] 5 . ufpF / ljs6 If]qdf ;]jf ug]{ 8fS6/x?nfO{ ljz]if ;'ljwfsf] Joj:yf ul/g] 5 . dfgl;s :jf:Yo ;]jfnfO{ :jf:Yo ;]jf;Fu} PsLs[t ?kdf ;~rfng ug]{ Joj:yf ul/g]5 . cfd gful/ssf] dfgl;s :jf:Yosf] kx'Fr ;'lglZrt ug{sf] nflu dfgl;s :jf:Yo ;]jfnfO{ cfwf/e"t :jf:Yo ;]jf ;dfj]z ul/g] 5 . dfgl;s c:j:ytfsf cfwf/df ul/g] s'g} klg e]befj, lx+;f, ;fdflhs jlxisf/nfO{

ck/fwsf] ?kdf lnFb} ;DalGwt ;a}sf nflu sfg'gL Gofo ;dfgtf / ;'/Iffsf] jftfj/0f lgdf{0f ul/g] 5 . lghL If]q ;d]tsf] ;xeflutfdf d'n'ssf ljleGg :yfgdf cfw'lgs ;'ljwfo'Qm ljlzi6Ls[t ;]jfo'Qm c:ktfn :yfkgf u/L ljb]zLx?nfO{ cf}ifwf]krf/ ko{6gsf] nflu cfslif{t ug]{ / g]kfnLx?nfO{ pkrf/sf] lglDt ljb]z hfg lgT;flxt ug]{ gLlt lnOg] 5 . 7= >d tyf /f]huf/L xfd|f] kf6L{sf] g]t[Tjsf] ;/sf/sf] kfnfdf lg0f{o ePsf] ljleGg 7fpFdf >d ljlgdo s]Gb| :yfkgf ug]{ sfo{qmdnfO{ k|efjsf/L 9\un] cl3 a9fOg] 5 / b]ze/sf z}lIfs tyf u}/z}lIfs a]/f]huf/x?sf] jf:tljs nfut tof/ ul/g] 5 . xfd|f] kf6L{sf] ;/sf/n] cl3 a9fPsf] /f]huf/L Uof/]G6L ljw]osnfO{ oyfzSo l56f] gofF ;bgaf6 kfl/t u/fP/ To;nfO{ sfof{Gjogdf nlug] 5 . b]zdf >lds / Joj:yfkglar ;f}xfb{k"0f{ ;DaGw sfod ub}{ >ldsx?sf] xslxt ;+/If0f ug{ ljz]if Wofg lbOg] 5 . b]zleq} ;Ddfghgs /f]huf/Lsf] Joj:yf geP;Dd j}b]lzs /f]huf/Ldf hfg]x?sf] xslxt ;+/If0f ug{ / pgLx?dfly x'g] 7uL / zf]if0fsf] cGTo ug{ ljz]if kxn ul/g] 5 . j}b]lzs /f]huf/ Joj;fodf b]lvPsf ljs[lt lj;\ult x6fpFb} pQm k];fnfO{ dof{lbt agfpg ;xhLs/0f ul/g] 5 . j}b]lzs /f]huf/Ldf hfg]x?sf nflu cGt/f{li6o ljdfg:yndf 5'} cWofudg 8]:ssf] Joj:yf ul/g] 5 . 8= ;"rgf tyf ;~rf/ ;+j}wflgs ?kd} ldl8ofnfO{ /fHosf] rf}yf] c\usf] ?kdf dfGotf k|bfg u/L /fli6o ldl8of cfof]usf] u7g ul/g] 5 . :jtGq / lgikIf k|];sf] k"0f{ ;+/If0f / ;Dj4{g ul/g] 5 . k|]; / cleJolQm :jtGqtfnfO{ s'g} klg ?kn] s'l07t / xgg ul/g] 5}g . >dhLjL kqsf/sf] xs, lxt / clwsf/sf] /Iff, j[lQ ljsf;, aLdfsf] Joj:yf, GkLl8t kqsf/nfO{ /fxt / ;DkfbsLo :jtGqtfsf] ;'lglZrttf ul/g] 5 . ldl8ofnfO{ /fli6o ;]jfd"ns pBf]usf] ?kdf dfGotf lbO{ ;~rf/

;fwgsf] vl/b, ljB't dx;'n nufotdf ljz]if 5'6sf] Joj:yf ul/g] 5 . ;fgf nufgLsf kqklqsf, ;fd'bflos /]l8of], b'u{d If]qsf ldl8of Pjd\ dlxnf, dw];L, blnt, hghflt nufot ;LdfGts[t ;d'bfoaf6 ;~rflnt ldl8ofnfO{ /fHoaf6 ljz]if /fxt / cg'bfg pknAw u/fpg] Joj:yf ul/g] 5 . xfd|f] kf6L{sf] g]t[Tjsf] ;/sf/n] /fHosf ;a} k|sf/sf lj1fkg ;a} ldl8ofn] kfpg] u/L ;dfg'kflts 9\un] ljt/0f ug]{ egL u/]sf] lg0f{onfO{ oyfzL3| sfof{Gjog ul/g] 5 . pRr:t/Lo ;"rgf k|ljlwsf] kx'Fr ;a} ufpF / JolQmx?df k'ofOg] 5 . 9= lj1fg tyf k|ljlw kl5Nnf j}1flgs cfljisf/ / ljsl;t k|ljlwsf] k|of]u ljgf pGgt cfw'lgs /fi6 lgdf{0f x'g ;Sb}g eGg] ;f]rsf ;fy lj1fg tyf k|ljlwsf] ljsf;nfO{ pRr k|fyldstf lbOg] 5 . To;sf nflu cg';Gwfg tyf ljsf; (Reasearch & Development) df s'n ufx{:y pTkfbgsf] sDtLdf Ps k|ltzt nufgL ul/g] 5 . cg';Gwfg, k|ljlw cfoft, dfgj ;+;fwgsf] ljsf; / k"jf{wf/sf] ljsf;df ljz]if hf]8 lbOg] 5 . ljleGg lgsfo cGtu{t ;]jf k|bfg ub}{ cfPsf k|of]uzfnfx?nfO{ ;'b[9 u/L /fli6o :t/sf cg';Gwfgzfnf agfOg] 5 / xfnsf] ;+:yfut ;+/rgfdf ;'wf/ u/L tL cg';GwfgzfnfnfO{ :jfoQ / k|fl1s ;+:yf cGtu{t Joj:yf ul/g] 5 . j}1flgsx?sf] :jtGq lrGtg / cfljisf/ IfdtfnfO{ k|j4{g / k|:km'l6t ug{ :jfoQ cfljisf/ s]Gb|x? (Innovation Centres) sf] :yfkgf / ;~rfng ug]{u/fOg] 5 . ck]lIft cfly{s qmflGtsf nflu cfjZos 7'nf] k|fljlws hgzlQm pTkfbgsf] lglDt k|To]s ;\3Lo k|b]z / b]z}e/L ljleGg k|s[ltsf k|fljlws cWoog s]Gb|x?sf] ;~hfn lgdf{0f ul/g] 5 / nfvf}Fsf] ;\Vofdf bIf hgzlQm pTkfbg ul/g] 5 . lj1fg tyf k|ljlw lzIffnfO{ k|fylds txb]lv ljZjljBfno :t/;Dd ljz]if k|fyldstf lbOg] 5 . 0f= o'jf tyf v]ns'b o'jfx?df cGt/lglxt l;h{gzLn Ifdtf / c;Lldt pmhf{sf] pkof]u b]z / hgtfsf] lglDt u/fpgsf nflu / g]kfnL o'jfx?sf

;d:of ;dfwfg ug{sf nflu Ps pRr:t/Lo o'jf cfof]usf] u7g ul/g] 5 . !^ jif{ pd]/ k'u]sf o'jfx?nfO{ dtflwsf/sf] Joj:yf ul/g] 5 . g]kfndf v]ns'bsf] ljsf;sf] /fd|f] ;Defjgf ePsfn] To;sf nflu /fli6o v]n /0fgLlt tof/ u/]/ of]hgfa4 9\un] sfof{Gjog ul/g] 5 . v]ns'bnfO{ kl/0ffdd'vL, ljBfno s]lGb|t / ufpFd'vL agfpg kxn ul/g] 5 . To;sf nflu v]n k|lzIf0f, k"jf{wf/ ljsf; / v]nf8Lsf] ;fdflhs ;'/Iffsf] Joj:yf ul/g] 5 . k|To]s lgDgdfWolds ljBfnodf Ps v]n lzIfssf] Joj:yf ul/g] 5 . s]Gb|df v]n dxfljBfno (Sports College) :yfkgf ul/g] 5 . v]ns'b k"jf{wf/ ljsf;sf] lglDt k|To]s uflj;df Ps v]n d}bfg, k|To]s lgjf{rg If]qdf Ps ;]dLse8{ xn, k|To]s k|b]zdf !! /\uzfnf / Ps cGt/f{li6o /\uzfnf lgdf{0f ul/g] 5 . cGt/f{li6o kbs ljh]tf v]nf8LnfO{ ;Ddfghgs ;'/IffeQf / /f]huf/Lsf] ljz]if Joj:yf ul/g] 5 . t= snf, ;flxTo / ;+:s[lt ;flxTo, snf / ;+:s[lt s'g} klg ;dfh / /fi6sf] bk{0f / ;Eotfsf] dfks ePsfn] g]kfnsf ;a} efiff ;flxTo, snf / ;+:s[ltsf] ;Dj4{g, k|j4{g / ljsf;nfO{ pRr k|fyldstf lbOg] 5 . df}lns g]kfnL snf, ;flxTo / ;+:s[ltsf] vf]h cg';Gwfg / ;+/If0f ug{ ljz]if Joj:yf ul/g] 5 . g]kfnsf ljleGg /fli6o efiffdf l;h{gf ul/Psf ;flxlTos, snfs[ltx?sf] g]kfnL efiffdf / g]kfnL efiffsf] cGo efiffdf cg'jfbsf] ;fy;fy} ;a} g]kfnL /fli6o efiffsf s[ltx?sf] ljb]zL efiffdf cg'jfb u/L k|rf/k|;f/ ug{ /fHon] ;xof]u ug]{ 5 . snf, ;flxTo / ;+:s[ltsf] If]qdf lg/Gt/ lqmofzLn JolQmTjx?nfO{ /fHon] k|f]T;flxt, ;Ddflgt / k'/:s[t ug]{ 5 . ;fy} pgLx?sf] hLjg aLdf, hLljsf]kfh{g / cf}ifwf]krf/ nufotsf] ;xof]usf] nflu Ps sNof0fsf/L sf]if :yfkgf ul/g] 5 . g]kfnL rnlrq If]qsf] ;di6Lut ljsf; / ;Dj4{gsf] nflu /fli6o rnlrq gLlt NofOg] 5 . rnlrq If]qnfO{ ;f+:s[lts dgf]/~hg pBf]u sf] ?kdf dfGotf lbOg] 5 .

cGt/f{li6o rnlrq ko{6g k|j4{g ug{ b]zleq Pp6f cTofw'lgs OG8f]/ ;'l6 :6'l8of] lgdf{0f ul/g] 5 . ;\uLt, rnlrq nufotsf If]qx?df k|ltlnlk clwsf/ xggsf] uDeL/ ;d:of /x]sfn] To;sf] lgjf/0fsf] nflu cfjZos sfg'gL / cGo Joj:yf ul/g] 5 . y= dlxnf tyf afnaflnsf dlxnfdfly x'Fb} cfPsf ;a} vfn] lkt[;QfTds zf]if0f, pTkL8g / lje]bsf] cGTo u/L ;a} If]qdf k'if ;/x ;dfg clwsf/sf] k|Tofe"lt ul/g] 5 . dlxnfnfO{ Joj:yflksf, sfo{kflnsf, Gofokflnsf / ;]gfk|x/L nufotsf /fHosf x/]s c\ux?df ljz]if clwsf/ ;lxt ;dfg ;xeflutfsf] Uof/]G6L ul/g] 5 . cfdfsf] gfdaf6 gful/stf k|fKt ug]{ / k}t[s ;DklQdf ;dfg clwsf/ k|flKtsf] ;+j}wflgs Joj:yf s8fOk"j{s sfof{Gjog ul/g] 5 / ;f] gug]{ clwsf/LnfO{ sf/jfxL ul/g] 5 . k|To]s dlxnfnfO{ k|hgg\ :jf:Yo / k|hgg\ ;DaGwL xssf ;fy} dft[Tj ;+/If0f, ;Dj4{g / ;'/Iffsf] Joj:yf ul/g] 5 . ;a} dlxnfnfO{ k|hgg\ :jf:Yo ;DaGwL /f]usf] pkrf/ lgMz'Ns ug]{ Joj:yf ldnfOg] 5 . ;a} If]qsf sfdbf/, sd{rf/L dlxnfnfO{ sDtLdf ltg dlxgfsf] ;'Ts]/L ljbf / kltnfO{ sDtLdf Ps dlxgfsf] ;'Ts]/L :ofxf/ ljbfsf] Joj:yf ul/g] 5 . dlxnfnfO{ k];f Joj;fodf lgaf{w 9\un] nfUg] jftfj/0f lgdf{0f ug{ lzz':ofxf/ s]Gb|x?sf] :yfkgf ul/g] 5 . dlxnfn] ug]{ 3/]n' sfdsfhsf] d"Nof\sg pTkfbs sfdsf] ?kdf ;dfj]z u/L /fli6o >d / cfodf u0fgf ug]{ Joj:yf ul/g] 5 . dlxnfdfly s'g} klg lgx'F / axfgfdf ul/g] 3/]n' / ;fdflhs lx+;f lj4 s8f sfg'g lgdf{0f u/L sfof{Gjog ul/g] 5 / To:tf d'2f x]g{sf] nflu cbfntx?df kmf:6 6fs 8]:s u7g ul/g] 5 . dlxnf, kfl/jfl/s tyf afncbfnt u7gsf] Joj:yf ul/g] 5 . Psn dlxnfnfO{ ljz]if ;fdflhs ;'/Iff Joj:yf ul/g] 5 . dlxnfnfO{ pRr lzIffsf nflu ljgf lwtf] ;x'lnotk"0f{

C0fsf] Joj:yf ul/g] 5 . /fli6o dlxnf cfof]unfO{ ;+j}wflgs cfof]u agfOg] 5 . !% jif{d'lgsf afnaflnsfnfO{ lzIff / :jf:Yo ;]jf lgMz'Ns pknAw u/fOg] 5 . b= blnt k"/} b]znfO{ 5'jf5'td'Qm Onfsf 3f]if0ff ul/g] 5 / blntx?dfly x'g] 5'jf5't e]befjnfO{ dfgjtf lj4sf] h3Go ;fdflhs ck/fwsf ?kdf ls6fg u/L bf]ifLnfO{ s8f ;hfo / kLl8tnfO{ Ifltk"lt{sf] Joj:yf ul/g] 5 . blntx?dfly ePsf] P]ltxfl;s e]befj / pTkL8gsf] Ifltk"lt{ :j?k pgLx?nfO{ yk clwsf/sf] ?kdf ljz]if clwsf/ lbg] gLltnfO{ /fhgLlts, cfly{s, ;f+:s[lts ;a} If]qdf s8fOk"j{s sfof{Gjog ul/g] 5 . ;+j}wflgs clwsf/ ;DkGg blnt clwsf/ cfof]u u7g ul/g] 5 . blnt ;d'bfosf k/Dk/fut k];fnfO{ cfw'lgsLs/0f, j}1flgsLs/0f / Jofj;flos agfpg] 7f]; gLlt tyf sfo{qmd agfO{ nfu' ul/g] 5 . blnt ljBfyL{nfO{ k"j{k|fyldsb]lv pRr lzIff;Dd 5fqj[lQ ;lxt lgMz'Ns lzIffsf] Joj:yf ul/g] 5 . ;a} k|sf/sf k|fljlws pRr lzIffdf 5fqj[lQ sf]6f a9fpFb} nlug] 5 . blntnfO{ lgMz'Ns :jf:Yo ;]jfsf] Joj:yf ul/g] 5 . 5'jf5't, e]befj / hftsf cfwf/df x'g] lx+;fsf] d'2f x]g{ cbfntx?df kmf:6 6fs a]Gr u7gsf] Joj:yf ul/g] 5 . e"ldxLg / cfjf;ljxLg blntx?nfO{ cfjf;, vfB ;Dk|e'tf / /f]huf/Lsf] ljz]if ;fdflhs ;'/Iffsf] Joj:yf ul/g] 5 . w= d'l:nd tyf cGo cNk;\Vos d'l:nd b]zsf] 7'nf] pTkLl8t cNk;\Vos ;d'bfo ePsfn] pgLx?nfO{ ljz]if clwsf/ ;lxt /fHo, ;dfh / cy{tGqsf ;a} If]qdf ;dfg'kflts k|ltlglwTj / ;xeflutfsf] Joj:yf ul/g] 5 . /fli6o d'l:nd cfof]unfO{ zlQm;DkGg ;+j}wflgs cfof]u agfOg] 5 . d'l:ndx?sf] ljlzi6 wfld{s, ;f+:s[lts, eflifs, z}lIfs klxrfg / clwsf/sf] ;+/If0f ug{ /fHon] ljz]if Joj:yf ug]{ 5 . af}4, O;fO{ nufot cGo

wfld{s cNk;\Vosx?sf wfld{s :yn, ;dflw:yn cflb ;d:of ;dfwg ug{ ljz]if Wofg lbOg] 5 . g= ckf\u ljleGg k|s[ltsf] ckf\utf ePsf JolQmx?nfO{ pgLx?sf] s'n hg;\Vofsf] cg'kftdf /fHosf ;a} c\ux?df k|ltlglwTj u/fOg] 5 . ckf\utf ePsf JolQmx?nfO{ lgMz'Ns lzIff / :jf:Yosf] Joj:yf ul/g] 5 . pgLx?nfO{ /f]huf/Lsf] ljz]if Joj:yf ul/g] 5 . ;a} k|sf/sf ckf\ux?sf] juL{s/0f u/L pgLx?nfO{ ;Ddfghgs 9\un] hLjg ofkg ug{sf nflu ;fdflhs ;'/Iff eQfdf qmdzM a[l4 ub}{ nlug] 5 . ;fj{hlgs :yn / sfof{nox? ckf\ud}qL agfOg] 5 . k= Ho]i7 gful/s Ho]i7 gful/sx?n] b]z / ;dfhnfO{ u/]sf] of]ubfgsf] sb/ ub}{ /fHon] lbFb} cfPsf] dfl;s eQfdf pNn]Vo j[l4 ul/g] 5 / pd]/sf] xb ^% jif{ sfod ul/g] 5 . Ho]i7 gful/sx?nfO{ lgMz'Ns :jf:Yo ;]jfsf] Joj:yf ul/g] 5 . Ho]i7 gful/sx?nfO{ ;fj{hlgs oftfoftdf ljz]if 5'6 lbOg] 5 / st} klg nfOg nfUg' gkg]{ Joj:yf ul/g] 5 . Psn, c;xfo jf kl/jf/af6 pk]lIft Ho]i7 gful/sx?sf] a;f]af;sf] lglDt k|To]s k|fGt / 7'nf ;x/x?df ljz]if cfjf; u[xsf] Joj:yf ul/g] 5 . Ho]i7 gful/sx?sf ljlzi6 cg'ej, Ifdtf / l;ksf] ;b'kof]u ug{ ljz]if sfo{qmdsf] th'{df ul/g] 5 . km= of}lgs tyf n}\lus cNk;\Vos of}lgs tyf n}\lus cNk;\Vosx?nfO{ pgLx?sf] jf:tljs kl/ro ;lxtsf] gful/stf lbg] Joj:yf ul/g] 5 . pgLx?dfly x'g] ;a}vfn] e]befjsf] cGTo ub}{ pgLx?nfO{ /f]huf/L nufotsf If]qdf ljz]if Joj:yf ul/g] 5 . of}lgs tyf n}\lus cNk;\Vosx?sf] nflu ljz]if 5fqfjf; jf cfjf;sf] Joj:yf ul/g] 5. kl/R5]b rf/

PsLs[t dfcf]jfbLnfO{ g} ef]6 lsg < cfb/0fLo lbbLalxgL tyf bfh'efOx? km]l/ Psk6s tkfO{Fx?n] km};nf ug]{ a]nf cfPsf] 5 . bf];|f] ;+ljwfg;ef lgjf{rgdf s;nfO{ ef]6 xfNg] < xf], xfdLn] klxnf] ;+ljwfg;efaf6 ;+ljwfg agfpg ;s]gf}F . xfdL xfd|f sdLsdhf]/Lsf nflu tkfO{Fx?af6 Ifdf rfxG5f}F . elgG5 uNtL ug'{ ck/fw xf]Og, uNtLaf6 gl;Sg' ck/fw xf] . xfdLn] xfd|f uNtLx?af6 l;s]sf 5f}F . xfdL clxn] g} tkfO{Fx? ;dIf k|lt1f ub{5f}F gofF ;+ljwfg;ef u7g ePsf] ^ dlxgfleq xfdL ;+ljwfgsf afFsL /x]sf d'2fx?df /fli6o ;xdlt sfod ug]{ sf]lz; ug]{ 5f}F . ;xdlt sfod x'g ;s]g eg] xfdL ;+ljwfg;efsf] k|lqmofdf nu]/ nf]stflGqs tl/sfn] d'2fx?sf] 6'\uf] nufpg] 5f}F / Ps jif{leq xfdL tkfO{FnfO{ gofF ;+ljwfg lbg]5f}F . of] xfd|f] eLidk|lt1f xf] . of] lgjf{rgdf d'Vo b'O{{j6f d'2f 5g\ h;sf cfwf/df tkfO{Fn] cfkm\gf] ef]6 xfNg' 5 . klxnf], ;+ljwfg lgdf{0f cyjf ;+ljwfgsf] d'Vo cGt/j:t'sf] d'2f . bf];|f], l:y/ ;/sf/ / cfly{s ljsf;sf] df]8]nsf] d'2f . ;+ljwfgsf] cGt/j:t'af/] 6'\uf] nfUg afFsL d'Vo ltgj6f ljifo 5g\ . Ps, nf]stGqsf] df]8]n s:tf] x'g] < k'/fg} df]8]nsf] cf}krfl/s nf]stGq, hxfF r'gfj t x'G5 t/ ;w}F Pp6} ;DkGg ju{, hflt, If]q, ln\un] lhT5 < cyjf ;a} ju{ hflt, If]q, ln\u, ;d'bfosf] ;dfj]zL, ;dfg'kflts ;xeflutf /fHosf ;a} c\udf x'g] ljsl;t k|sf/sf] nf]stGq <

xfdL ;a} ju{, hflt, If]q, ln\u, ;d'bfosf] ;dfj]zL;dfg'kflts ;xeflutfd"ns nf]stGqsf] kIfdf 5f}F . b'O{{, ;\3Lotfsf] df]8]n s:tf] x'g] < pTkLl8t hflt / If]qx?sf] klxrfg / clwsf/ ljgfsf] k'/fg} PsfTds /fHosf] k|zf;lgs ljs]Gb|Ls/0f dfq ug]{ gfpF dfqsf] ;\3Lotf ls P]ltxfl;s ?kn] k'/fgf] /fHo;Qfaf6 pTkLl8t hflt / If]qsf] klxrfg / clwsf/ ;lxtsf] jf:tljs ;\3Lotf < xfdL :ki6 ?kn] pTkLl8t hflt / If]qsf] klxrfg tyf clwsf/ ;lxtsf] jf:tljs ;\3Lotfsf] kIfdf 5f}F . ltg, /fHosf] zf;sLo :j?k s:tf] x'g] < ^^ dlxgfdf ;/sf/ km]l//xg] Joj:yflksf ;+;baf6 k|wfgdGqL lgjf{lrt x'g] k'/fg} ;+;bLo df]8]n cyjf b]z ;\3Lotfdf uO;s]kl5sf] l:yltdf /fhgLlts l:y/tf ;'lglZrt ub}{ tLj| cfly{s ;d[l4sf] k|Tofe"lt u/fpg ;Sg] hgtfaf6 k|ToIf lgjf{lrt x'g] sfo{sf/L /fi6ktLo k|0ffnL < xfd|f] kf6L{ ;'ljrfl/t 9\un] hgtfaf6 k|ToIf lgjf{lrt x'g] sfo{sf/L /fi6ktLo k|0ffnLsf] kIfdf b[9 5 . P]ltxfl;s ;\qmd0f sfnaf6 u'lh|/x]sf] xfd|f] b]zdf ;Dk"0f{ ju{, hflt, If]q, ln\u / ;d'bfonfO{ Pstfa4 u/]/ ;\3Lo nf]stflGqs u0ftGqnfO{ ;+:yfut ub}{ :jfwLg / ;d[4 gofF g]kfn lgdf{0fsf] lbzfdf cl3 a9\g] of]eGbf csf]{ af6f] 5Fb} 5}g . To;}n] xfdL tkfO{F k|a'4 dtbftfnfO{ gofF ;+ljwfgsf pko'{Qm k|d'v cGt/j:t'df ;xdt x'g] xfd|f] kf6L{sf] cu'jfOdf /x]sf] /fhgLlts zlQmnfO{ b'O{{ltxfO ax'dt k|bfg u/]/ ;+ljwfg lgdf{0fnfO{ ;'lglZrt ug{ ljgd| cfu|x ub{5f}F . hxfF;Dd of] lgjf{rgsf] bf];|f] d'Vo Ph]G8f l:y/ ;/sf/ lgdf{0f / b]zsf] pko'Qm cfly{s ljsf;sf] df]8]nsf] k|Zg 5, tTsfnLg lx;fan] of] lg0ff{os dxjsf] 5 . nfdf] ;dob]lv sfod cfly{s;fdflhs ult/f]w,

JofKt ul/aL, r/d a]/f]huf/L, eLif0f ljifdtf / eo\s/ k/lge{/tfsf] cGTo ub}{ :jfwLg, ;dtfd"ns, ;d[4 gofF g]kfnsf] lgdf{0f ug'{ cfh k|To]s g]kfnLsf] cGt/ x[bosf] rfxgf xf] . To;}nfO{ cfTd;ft ub}{ xfdLn] of] k|lta4tf kq df ;dtfd"ns ;d[l4sf] dfu{lrq g} k|:t't u/]sf 5f}F . j:t';\ut ljZn]if0f / k|If]k0fdf cfwfl/t xfd|f] dfu{lrq n] eG5 M @) jif{df g]kfnnfO{ ljZjsf] pRr dWod txsf] wgL / $) jif{df pRr txsf] wgL b]zdf ?kfGt/0f ul/g] 5, !% jif{df a]/f]huf/Lsf] cGTo u/L / b]zleq} k"0f{ /f]huf/Lsf] Joj:yf ul/g] 5, !% jif{df lg/k]If ul/aLsf] k"0f{ pGd"ng ul/g] 5, @) jif{df xfnsf] eofjx j}b]lzs Jofkf/ 3f6fnfO{ cGTo u/L cfTdlge{/ /fli6o cy{tGqsf] lgdf{0f ul/g] 5 OToflb . of] s'g} :j}/sNkgf jf ;kgf geP/ xfd|f] kf6L{sf] b"/b[li6 / ;\sNk, hgtfsf] rfxgf / b]zsf] ;DefJotfdf cfwfl/t j}1flgs k|If]k0f / xfd|f] /fhgLlts k|lta4tf xf] . o;sf] lglDt xfd|f] kf6L{sf] ax'dtsf] l:y/ ;/sf/, e|i6frf/d'Qm ;'zf;g, ;Gt'lnt cGt/f{li6o ;DaGw / ;fwg ;|f]tsf] clwstd kl/rfng clgjfo{ k"j{zt{ x'g\ . To;}n], cfb/0fLo lbbLalxgL tyf bfh'efOx? sltko sdLsdhf]/L / cfnf]rgfsf jfjh'b xfd|f] kf6L{ of] b]zsf] :j0f{o'udf k|j]zsf] cleofgsf] g]t[Tj ug{ ;Ifd / tTk/ 5 . ;dsfnLg g]kfndf xfd|f] kf6L{ PsLs[t g]skf -dfcf]jfbL_ n] dfq} of] P]ltxfl;s lhDd]jf/L axg ug{ ;S5, lsgls, Ps, xfd|f] kf6L{;Fu :ki6 b[li6sf]0f / qmflGtsf/L ljrf/ 5 . P]ltxfl;s hgo'4b]lv !@ a'Fb] ;dembf/L / a[xt\ zflGt;Demf}tf x'Fb} xfd|f] kf6L{n] g} ;+ljwfg;efdf, u0ftGq, ;\3Lotf, wd{ lg/k]Iftf, ;dfj]zL ;dfg'kflts;xeflutfd"ns nf]stGq, :jfwLg / ;d[4 gofF g]kfn lgdf{0f nufotsf /fli6o Ph]G8fsf] cu'jfO{ ub}{ cfO/x]sf] 5 / b]zsf]

/fhgLlt To;}sf] jl/kl/ 3'Db} cfO/x]sf] 5 . h;sf] ljrf/ p;s} g]t[Tj sf] lgod cg';f/ xfd|f] kf6L{n] g} of] ;\qmd0f sfnaf6 ;dfhjfb pGd'v /fli6o cf}Bf]lus k'FhLjfbsf] lgdf{0fsf] g]t[Tj ug{ ;S5 . b'O{{, xfd|f] kf6L{sf] klxrfg g} b]z / hgtfsf nflu lg/Gt/ Tofu / alnbfg xf] . dxfg\ hgo'4sf] k|lqmofb]lv clxn];Dd cfOk'Ubf xfd|f] kf6L{df nfvf}F TofuL, cg'zfl;t / h'emf g]tf / sfo{stf{x?sf] nfdaGbL 5 . kf6L{n] lg/Gt/ cEof; ub}{ cfO/x]sf] hggLltsf] kl/0ffd :j?k ;dsfnLg g]kfndf b]ze/ xfd|f] kf6L{sf] hgfwf/ g} ;a}eGbf 7'nf] / Jofks 5 . nfdf] ;dob]lv /fli6o /fhgLltsf] s]Gb|df x'g'sf] gftfn] cGt/f{li6o /fhgLlts ;DaGw / ;dy{g ;fk]If ?kn] xfd|} kf6L{sf] cg's"n 5 . ltg, ljrf/ / /fhgLltsf] cleJolQm cGttM g]t[Tjaf6} x'G5 / Jofjxfl/s ?kdf g]t[Tjsf] e"ldsf lg0ff{os x'G5 . kf6L{ cWoIf s= k|r08sf] rft'lb{s Ifdtfn] pxfFnfO{ kf6L{sf] dfq geP/ b]zs} lglj{jfb g]tfsf] :yfgdf :yflkt u/]sf] 5 . cWoIf s= k|r08sf] jl/kl/ plQs} ;Ifd / :yflkt g]tfx?sf] s]Gb|Ls/0fn] ;dsfnLg g]kfnL /fhgLltdf PsLs[t g]skf dfcf]jfbL_ ceGbf sf];f}F cufl8 5 . o;/L ljrf//fhgLlt, ;\u7ghgfwf/ / g]t[Tjsf] plrt ;+of]hgn] xfd|f] kf6L{ cWoIf s= k|r08sf] g]t[Tjdf ;Dk"0f{ /fi6nfO{ Pstfa4 u/]/ gofF ;+ljwfg n]Vg / l:y/ ;/sf/ lbg k"0f{ ;Ifd 5 . To;}n] xfdL eG5f}F M klxrfg ;lxtsf] ;\3Lotf kIfw/nfO{ b'O{{ltxfO dt, l:y/ ;/sf/sf nflu PsLs[t dfcf]jfbLnfO{ k"0f{ ax'dt h;sf] gLlt p;sf] g]t[Tj, /fi6sf g]tf cWoIf s=k|r08 of] k|lta4tf kq clxn];Ddsf /fhgLlts cfGbf]ngsf pknAwLx? u0ftGq, ;\3Lotf, wd{lg/k]Iftf, ;dfj]zL nf]stGq / cu|ufdL cfly{s;fdflhs ?kfGt/0fnfO{ ;+ljwfg;ef dfkm{t ;+:yfut ug]{ / :jfwLg, ;dtfd"ns /

;d[4 gofF g]kfn lgdf{0f ug]{ ;a} kl/jt{gsfdL zlQmx?sf] ;femf k|lta4tf xf] . To;}n] cfufdL d+l;/ $ ut] x'g] bf];|f] ;+ljwfg;ef lgjf{rgdf ls;fg / dhb'/sf] k|tLs xfd|f] kf6L{sf] r'gfj lrGx uf]nfsf/ leqsf] xFl;of xtf}8f df dtbfg u/L zfgbf/ 9\un] ljhoL agfpg xfdL ;Dk"0f{ g]kfnL lbbLalxgL tyf bfh'efOx?df xflb{s cfu|x ub{5f}F . tkfO{Fsf] ljZjf; ;fsf/ kfg{ xfdL k|lta4 5f}F . PsLs[t dfcf]jfbLnfO{ ljhoL u/fcf}F, cu|ufdL ;+ljwfg / ;fdflhs Gofo ;lxtsf] ;d[4 gofF g]kfn lgdf{0f u/f}F PsLs[t g]kfn sDo'lgi6 kf6L{ -dfcf]jfbL_ s]Gb|Lo ;ldlt @)&) sflt{s

xfd|f gf/fx? Uff]nfsf/leqsf] xFl;of xyf}8fdf dtbfg u/f}F cu|ufdL ;+ljwfg / l:y/ ;/sf/ Uof/]G6L u/f}F ha x'G5 Pdfcf]jfbLdf b'O{ ltxfO dtbfg ta aG5 b]zdf hgd'vL ;+ljwfg klxrfg ;lxtsf] ;\3Lotf kIfw/nfO{ b'O{ltxfO dt l:y/ ;/sf/sf nflu PsLs[t dfcf]jfbLnfO{ k"0f{ ax'dt klxrfg ;lxtsf] ;\3Lotf, ;\3Lotf ;lxtsf] ;+ljwfg ;+ljwfg;efaf6} ;+ljwfg, Pg]skf -dfcf]jfbL_ sf] cleofg klxrfg ;lxtsf] ;\3Lotf / ;dfj]zL;dfg'kflts nf]stGq cu|fufdL ;+ljwfgsf] d"n dGq gofF

PsLs[t g]skf -dfcf]jfbL_ sf] kl/sNkgf :jfwLg, ;d[4 / ;dtfd"ns gofF g]kfnsf] :yfkgf o'jfx?nfO{ k"0f{ /f]huf/ / :j/f]huf/ Pg]skf -dfcf]jfbL_ sf] d'Vo ;/f]sf/ h;sf] gLlt p;sf] g]t[Tj /fi6sf] g]tf cWoIf s= k|r08 PsLs[t dfcf]jfbLnfO{ ;a}sf] ef]6 oyfl:yltjfbLx?nfO{ bl/nf] rf]6 l:y/ ;/sf/, tLj| cfly{s ljsf; Pdfcf]jfbLnfO{ ax'dt, b]zsf] lgsf;

Das könnte Ihnen auch gefallen