Sie sind auf Seite 1von 21

FANESE Faculdade de Administraes e Negcios de Sergipe Ncleo de Ps-Graduao e Extenso NPGE Auditoria e Controladoria

ANDRA BEZERRA G !"AR#E$

ASPECTOS TCNICOS E E!E"ANTES #A ATI"I#A#E #A A$#ITO IA INTE NA

Araca%u&$E

'( de )un*o de (+'(ANDRA BEZERRA G !"AR#E$

ASPECTOS TCNICOS E E!E"ANTES #A ATI"I#A#E #A A$#ITO IA INTE NA

Arti,o a-resentado co.o -r/-re0uisito -arcial -ara concluso da disci-lina "etodolo,ia dos 1ra2al*os Acad3.icos do Curso de Ps ,raduao e. Auditoria e Controladoria da 4aculdade de Ad.inistrao e Ne,cios de $er,i-e - 4ANE$E5

Araca%u&$E

'( de )un*o de (+'(Aspectos T%cnicos e

ele&antes da Ati&idade da Auditoria Interna


Andr/a Be6erra Gui.ares '

ES$'O 7 -resente arti,o 8isa de.onstrar a i.-ort9ncia das auditorias internas nas e.-resas: cu%as es-eciali6a;es cont<2eis so 8oltadas -ara testar a e=ici3ncia e a e=ic<cia do controle -atri.onial i.-lantado: tendo co.o o2%eti8o -ri.ordial ex-ressar u.a o-inio so2re deter.inado dado atra8/s de suas ati8idades de tra2al*o5 De.ais disso: ser8e > ad.inistrao co.o .eio de identi=icao de 0ue todos os -rocessos internos e -ol?ticas de=inidas -elas e.-resas: assi. co.o siste.as cont<2eis e de controle interno: esto sendo e=eti8a.ente se,uidos e 0ue as transa;es reali6adas esto re=letidas conta2il.ente e. concord9ncia co. os crit/rios -re8ia.ente de=inidos57 o2%eti8o do -resente tra2al*o / de.onstrar os ti-os de =erra.entas 0ue se 8ale a auditoria interna -ara auxiliar os ,estores na to.ada de deciso: 8islu.2ra-se a necessidade desta na .ateriali6ao e coleta de in=or.a;es con=i<8eis 0uanto a situao -atri.onial e =inanceira a n?8el ,erencial 8isando a to.ada de deciso5
Pala&ras(c)a&e* Auditoria5Gesto5E.-resa5Deciso5

A+ST ACT 1*is article see@s to de.onstrate t*e i.-ortance o= t*e internal auditin, in co.-anies:t*e accountin, s-eciali6ation is turned to test t*e e==iciencA and t*e e==ecti8eness o= t*e -atri.onial control i.-lanted Bit* t*e o2%ecti8e o= ex-ressin, an o-inion on certain data:t*rou,* its Bor@ acti8ities:it ser8es to t*e ad.inistration as a nea2 o= identication t*at all t*e internal -rocesses and -olicies de=ined 2A t*e internal -rocesses and -olicies de=ined 2A t*e co.-anA:as Bell as accoutin, and internal control suste.s:are 2ein, e==ecti8elA =olloBed and t*at t*e acco.-lis*ed transactions are re=lected accounta2lA accordin, to t*e criteria -re8iouslA de=ined51*e o2%ecti8e o= t*is Bor@ is to de.onstrate B*ic* t*e tA-es o= tools t*e internal auditin, -ossesses to*el- t*e .ana,ers .a@e decisions5 1*eir ad.inistrators need t*e aid o= t*e internal auditin, to t*e ca-ture o= relia2le in=or.ation o= t*eir -atri.onial and =inancial situation5

,e-.ords* Auditoria5Gesto5E.-resa5Deciso5

/ INT O#$01O
A auditoria interna 8e. sendo adotada -elas e.-resas 2rasileiras *< anos5 No transcorrer desse te.-o: a .es.a est< se trans=or.ando e se es-eciali6ando: deixando -aulatina.ente de adotar u.a -ostura =iscali6adora -ara adotar u.a -ostura t/cnica e de assist3ncia > e.-resa5 A ati8idade de auditoria / 2astante din9.ica: no sentido de -adroni6ar e esta2elecer os -rocedi.entos: 8isando u.a .aior -roteo do -atri.Cnio da e.-resa5 Assi. sendo: trata-se de u. i.-ortante co.-onente de controle das e.-resas na 2usca do .el*or resultado: na .edida e. 0ue atua -ara corri,ir os des-erd?cios: ne,li,3ncias e o.iss;es: 2uscando ,arantir os resultados -retendidos: al/. de destacar os i.-actos e 2ene=?cios5 As auditorias internas constitue. a 2ase -ara o desen8ol8i.ento cont?nuo da 0ualidade5 Para tanto: / i.-erioso 0ue o auditor ten*a descrio no car,o: esta2elecendo u. e0uil?2rio entre o atendi.ento -or ele e=etuado e a sua ca-acidade5 7s tra2al*os de auditoria interna so executados -or -ro=issionais ca-acitados e t3. co.o caracter?stica -rinci-al o assessora.ento di=erenciado > alta ad.inistrao da e.-resa: 2uscando a,re,ar 8alor na ,esto5 7 -ro=issional res-ons<8el -ela auditoria interna =a6 u.a a8aliao dos as-ectos rele8antes e os seus %ul,a.entos no de8e. ser in=luenciados -or interesses -articulares ou -or o-ini;es al*eias5 7s auditores internos utili6a. in=or.a;es -rodu6idas -elas e.-resas auditadas: de8endo re,istrar e. seus relatrios a =onte dessas in=or.a;es5 Al/. disso: de8e. esta2elecer e .onitorar os -lanos: -ro,ra.as de auditoria: crit/rios: a8alia;es e ./todos de tra2al*o: o2%eti8ando u.a .aior e=ici3ncia e e=ic<cia dos controles internos: corro2orando assi. -ara a reduo das -ossi2ilidades de =raudes: erros e eli.inao de ati8idades 0ue no a,re,a. 8alor -ara a e.-resa5

Nesse sentido: / 8<lido conceituar o 0ue 8e. a ser controle internoD Ee. todos os instru.entos destinados > 8i,il9ncia: =iscali6ao e 8eri=icao ad.inistrati8a: 0ue -er.ita. -re8er: o2ser8ar: diri,ir ou ,o8ernar os aconteci.entos 0ue 8eri=ica.os dentro a e.-resa e 0ue -rodu6a. re=lexos e. seu -atri.CnioF G) ND!: (++H: -5 IHHJ5 Portanto: a .isso do auditor interno / -rote,er e ser8ir as e.-resas e isso / alcanado atra8/s do aux?lio dos ad.inistradores e das e.-resas: e. ,eral: identi=icando-se as -erdas e as suas causas: 8isuali6ando-se as <reas onde a ati8idade -ode ser .el*orada: en=i.: u.a auditoria 8oltada -ara a -reser8ao tanto dos =atos co.o da inte,ridade das e.-resas5 7 -resente tra2al*o .ostra de =or.a clara: elucidati8a e sucinta os -ontos -rinci-ais da auditoria interna: 0uais se%a.D os seus o2%eti8osK sua ela2orao e re8isoK =or.as utili6adas -ela auditoria -ara ad0uirir con*eci.entos so2re a e.-resa auditadaK controle internoK -rocedi.entosK -a-el e tra2al*o e a =or.a ade0uada co.o ter< 0ue ser analisado o Balano Patri.onial5 Por derradeiro: as de.onstra;es do Resultado do exerc?cio ta.2/. sero a-resentadas -ela CL" GCo.isso de Lalores "o2ili<riosJ: 0ue / r,o relacionado aos auditores5 No desen8ol8i.ento do seu tra2al*o o auditor interno no de8e aceitar nada co.o 8erdadeiro: se. ter a certe6a da sua 8eracidade: isto /: de8e -ri.ar se.-re -ela 2usca da -ro8a: utili6ando-se de -rocedi.entos l,icos: estruturados e or,ani6ados5 A e.-resa 0ue utili6a a =erra.enta da auditoria interna / 2ene=iciada e. ter.os de e=ic<cia na .anuteno e criao de controle interno: dentre outros 2ene=?cios5 Assi. sendo: -ode-se a=ir.ar 0ue a auditoria interna / u.a =erra.enta i.-ortant?ssi.a co.o controle ad.inistrati8o: -osto 0ue 8eri=ica a exist3ncia dos controles internos e -rocura contri2uir -ara o seu a-ri.ora.ento5 Esse -recioso instru.ento: al/. de 8eri=icar se as nor.as internas existentes esto sendo se,uidas: -rocura a8aliar se existe necessidade da criao de no8as delas5 Desta =eita: e8idencia-se a =uno estrat/,ica da auditoria interna: u.a 8e6 0ue a .es.a

de8e estar ade0uada.ente sincroni6ada co. o .ercado: isto /: de8e estar -or dentro de tudo e se a-er=eioando constante.ente5

#ESEN"O!"I'ENTO
23/ Surgimentos da auditoria interna !nicial.ente: con8/. re,istrar a i.-ort9ncia 0ue a auditoria interna te.

e. suas ati8idades de tra2al*o: u.a 8e6 0ue a .es.a ser8e -ara a ad.inistrao co.o .eio de identi=icao dos -rocedi.entos internos e -ol?ticos de=inidos -ela co.-an*ia5 Co. o cresci.ento constante das e.-resas: tanto e. ta.an*o co.o e. di8ersidade da sua ati8idade econC.ica: =ica co.-licado -ara u. ,ru-o li.itado de -essoas controlar todas as o-era;es li,adas > sua ati8idade: -osto 0ue isto ,eraria e8idente.ente u.a so2recar,a -ara elas e conse0uente.ente as i.-ossi2ilitaria de -ro.o8er u. exa.e .ais .inucioso das rotinas e -rocedi.entos internos adotados -ela e.-resa5 %usta.ente nesse contexto 0ue sur,e: ento: a =i,ura do auditor interno nas e.-resas: isto /: u. t/cnico *a2ilitado: a 0ue. / con=iada a res-onsa2ilidade de analisar a situao =inanceira das e.-resas: 8eri=icar a exist3ncia ou inexist3ncia de erros ou =raudes e 0ue: de =or.a isenta: ri,orosa e =i<8el: a-resenta os resultados: 2e. co.o as -oss?8eis .edidas de correo > alta direo: atra8/s dos relatrios5 A t?tulo de exe.-li=icao: -ode.os citar u.a -e0uena e.-resa indi8idual co. no .<xi.o cinco e.-re,ados e u. e.-re,ador: 0ue desen8ol8e ati8idades de co.-ra e 8endas de .ercadorias: rece2i.entos e -a,a.entos5 Nesse cen<rio: o e.-re,ador ou encarre,ado conse,uir< desen8ol8er todas as o-era;es: -ois seu te.-o / 8oltado exclusi8a.ente -ara essa -e0uena e.-resa5 De .aneira di8ersa: se a e.-resa ti8esse cinco .il e.-re,ados e u. nico e.-re,ador: o controle inicial 0ue este dis-un*a so2re todas as o-era;es 0uando a e.-resa ainda era -e0uena: tendo ela crescido: de8e ser distri2u?do a

terceiros: ou se%a: seria necess<rio di8idir os tra2al*os -elo =ato de 0ue a e.-resa cresceu: u.a 8e6 0ue o e.-re,ador no -oderia ter o .es.o controle de outrora5 E. outros ter.os: o encarre,ado: isolada.ente: no conse,uiria desen8ol8er e=iciente.ente todas as ati8idades de u.a ,rande e.-resa5 Dessa =or.a: o controle de terceiros ser< exa.inado -ara certi=ica-se de 0ue este 8e. sendo exercido -elo -r-rio dono e ade0uada.ente cu.-rido -elos su2ordinados5 Portanto: / nas ati8idades de co.-ra e 8enda de .ercadorias: rece2i.entos e -a,a.entos 0ue a auditoria to.a sua =or.a: -ara analisar se os -rocedi.entos internos e rotinas de tra2al*o esto sendo executados da .es.a =or.a 0ue o dono do exe.-lo anterior.ente citado5 Nesse toar: a auditoria interna executa seu tra2al*o co. o o2%eti8o de constatar 0ue estes dados cont<2eis .erece. con=iana e .ostra. real.ente a -osio econC.ica e =inanceira da e.-resa5 Portanto: a auditoria interna te. sua i.-ort9ncia co.o =erra.enta de tra2al*o da ad.inistrao -ara a identi=icao dos erros e de=ici3ncias existentes e suas -oss?8eis solu;es5 Nesse en=o0ue: con8/. conceituar a auditoria interna 0ue: e. sin,elas -ala8ras: consiste nu.a ati8idade inde-endente 8oltada -ara a8aliao dos siste.as de controle: co. o o2%eti8o 2asilar de analisar as <reas e. relao aos -lanos: .etas e -ol?ticas: contri2uindo so2re.aneira -ara o controle das e.-resas e. cresci.ento5 1oda8ia: insta ressaltar 0ue: e.2ora inde-endente: esta -ossui li.itao: u.a 8e6 0ue de8e su2ordinao a alta direo da e.-resa5 A auditoria interna te. o esco-o de assessorar a Ad.inistrao nas suas =un;es e res-onsa2ilidades: -ro-orcionando a re8iso das o-era;es e do controle interno 0ue / adotado -ara o intuito de re=orar os o2%eti8os e .etas esta2elecidos -ara sere. alcanados5 7 controle interno -er.ite -re8er e o2ser8ar os aconteci.entos de u.a e.-resa e a-resenta. as se,uintes classi=ica;esD Ea- Pre8enti8os G2usca. e8itar =atos indese%<8eisJK 2- Detectores GPara detectar e corri,ir =atos indese%<8eis %< ocorridosJK c- Diretivos (Para provocar ou encorajar a ocorrncia de um fato) ("anual de Auditoria !nterna: (++M: -5(NJ5

!ndu2ita8el.ente: o re=erido controle =unciona -ara a .el*oria das e.-resas: e. ter.os econC.icos de e=ici3ncia e e=ic<cia do dese.-en*o da or,ani6ao5 i.-ortante 0ue o auditor ten*a con*eci.ento dos itens a sere. analisados -ara deter.inar a lin*a de conduta 0ue ser< utili6ada5 Nesse dia-aso: / =unda.ental 0ue o .es.o ten*a acesso a todas as de-end3ncias da e.-resa: 2e. co.o aos docu.entos: 8alores e li8ros5 7 auditor de8e =a6er o -ro,ra.a da auditoria: ou se%a: o roteiro de -rocedi.entos: 0ue ir< orientar a e0ui-e5 7 -ro,ra.a do tra2al*o a2ordar< os se,uintes itensD '- Analisar a nature6a da entidadeK (- 4a6er u. estudo das in=or.a;es dos tra2al*os anterioresK I-Esta2elecer u. /-oca -ara ser e=etuado o -ro,ra.a: de -re=er3ncia no =inal do -ro%eto do tra2al*o de-ois de ter con*eci.ento e. .anuais de ser8iosK H- 7 auditor de8er< concluir o seu -ro,ra.a de tra2al*o: =a6endo co.ent<rios so2re a tare=a: destacando os -ontos analisados: d< as reco.enda;es co. o resultado o2tidoK

232 Plane4amento dos Tra5al)os de Auditoria 7s -rocedi.entos de auditoria e o .o.ento e. 0ue sero e=etuadas: as extens;es dos tra2al*os 0ue se considera necess<rio -ara 0ue o auditor conclua so2re eles: so al,uns dos re0uisitos 2<sicos 0ue todo -ro,ra.a de auditoria de8e ter5 A auditoria te. 0ue -assar -or eta-as 0ue so cu.-ridas -elo auditor -ara 0ue seu tra2al*o atin%a u. n?8el de excel3ncia: so as c*a.adas 8isitas de auditoria: 0ue -ossue. as se,uintes =inalidadesD 5Lisita de ?nteri.D

Consiste na -ri.eira 8isita do auditor5 1e. a =inalidade de testar e a8aliar o siste.a de controle5 Co. isso: -rocura-se detectar os -ro2le.as .ais cedo: e8itando-se: -or conse,uinte: o ac.ulo de tare=as: e.itindo o -arecer e. u. -ra6o -rxi.o do encerra.ento das de.onstra;es cont<2eis5 Esses -ro=issionais durante a 8isita executa. teste do siste.a de controle interno: de transa;es nas receitas: des-esas e co.-ras5 5 Lisita -r/ 2alanoD a se,unda 8isita5 7corre entre no8e.2ro e de6e.2ro5 Possui o o2%eti8o de -re-arar -a-/is de tra2al*o -ara o exa.e dos resultados =inais5 7 auditor =a6 solicita;es de an<lises de contas co. 8ista nos testes su2stanti8os: aco.-an*a.ento de in8ent<rios: co. 8ista no encerra.ento dos exerc?cios: circulao de contas ati8as e -assi8as5 5Lisita =inalD Decisi8a no -rocesso de =or.ao da o-inio do auditor acerca do 8erdadeiro e correto exerc?cio de de.onstrao cont<2il do cliente5 Co. o o2%eti8o de concluir os tra2al*os: o auditor =a6 a conciliao das res-ostas: teste nos resultados dos in8ent<rios e dos saldos =inais5 Assi. sendo: resta claro 0ue o -ro,ra.a su-racitado =acilitar< a ela2orao do tra2al*o e das decis;es5

236 #as !eis 73898:;7 e //376<:9; 7 auditor ter< de analisar e e.itir o seu -arecer con=or.e -re8isto nos arti,os 'OP a 'M( da Qei das $ociedades Por A;es GQei nR PH+H&OPJ5 Nesse sentido: con8/. analisar os -rinci-ais t-icos re=erentes a .es.aD
Art5 'OM5 No 2alano: as contas sero classi=icadas se,undo os ele.entos do -atri.Cnio 0ue re,istre.: e a,ru-adas de .odo a =acilitar o con*eci.ento e a an<lise da situao =inanceira da co.-an*ia5 S 'T No ati8o: as contas sero dis-ostas e. orde. decrescente de ,rau de li0uide6 dos ele.entos nelas re,istrados: nos se,uintes ,ru-osD ! ati8o circulanteK e (Includo pela Lei n 11. !1" de #$$ )

!! ati8o no circulante: co.-osto -or ati8o reali6<8el a lon,o -ra6o: in8esti.entos: i.o2ili6ado e intan,?8el5 (Includo pela Lei n 11. !1" de #$$ ) S (T No -assi8o: as contas sero classi=icadas nos se,uintes ,ru-os ! -assi8o circulanteK (Includo pela Lei n 11. !1" de #$$ ) !! -assi8o no circulanteK e (Includo pela Lei n 11. !1" de #$$ ) !!! -atri.Cnio l?0uido: di8idido e. ca-ital social: reser8as de ca-ital: a%ustes de a8aliao -atri.onial: reser8as de lucros: a;es e. tesouraria e -re%u?6os acu.ulados5 (Includo pela Lei n 11. !1" de #$$ ) S IT 7s saldos de8edores e credores 0ue a co.-an*ia no ti8er direito de co.-ensar sero classi=icados se-arada.ente5 Ati8o Art5 'OU5 As contas sero classi=icadas do se,uinte .odoD ! - no ati8o circulanteD as dis-oni2ilidades: os direitos reali6<8eis no curso do exerc?cio social su2se0uente e as a-lica;es de recursos e. des-esas do exerc?cio se,uinteK !! - no ati8o reali6<8el a lon,o -ra6oD os direitos reali6<8eis a-s o t/r.ino do exerc?cio se,uinte: assi. co.o os deri8ados de 8endas: adianta.entos ou e.-r/sti.os a sociedades coli,adas ou controladas Garti,o (HIJ: diretores: acionistas ou -artici-antes no lucro da co.-an*ia: 0ue no constitu?re. ne,cios usuais na ex-lorao do o2%eto da co.-an*iaK !!! - e. in8esti.entosD as -artici-a;es -er.anentes e. outras sociedades e os direitos de 0ual0uer nature6a: no classi=ic<8eis no ati8o circulante: e 0ue no se destine. > .anuteno da ati8idade da co.-an*ia ou da e.-resaK L! no intan,?8elD os direitos 0ue ten*a. -or o2%eto 2ens incor-reos destinados > .anuteno da co.-an*ia ou exercidos co. essa =inalidade: inclusi8e o =undo de co./rcio ad0uirido5 G!nclu?do -ela Qei nT ''5PIM: de (++OJ Par<,ra=o nico5 Na co.-an*ia e. 0ue o ciclo o-eracional da e.-resa ti8er durao .aior 0ue o exerc?cio social: a classi=icao no circulante ou lon,o -ra6o ter< -or 2ase o -ra6o desse ciclo5

238 +alano Patrimonial a de.onstrao 0ue retrata a -osio -atri.onial da entidade: 0ue / re-resentada -elos 2ens e direito GAti8oJ: o2ri,a;es: 2e. co.o -ela -artici-ao dos acionistas GPassi8oJ5n 7 Balano / di8idido e.D -Ati8o Circulante e no circulanteD so classi=icados nesse ,ru-o contas de 2ens e direitos Gcaixa: 2anco: a-licao =inanceira: contas a rece2er: esto0ue: des-esas anteci-adas: etcJ5

10

-Ati8o reali6<8el a lon,o -ra6o D so contas de 2ens e direitos 0ue iro reali6ar-se a-s o exerc?cio social se,uinte Gcontas a rece2er a lon,o -ra6o :des-esas anteci-adas a lon,o -ra6o: etcJ -!n8esti.entosD so contas de -artici-a;es -er.anentes no ca-ital social de outras e.-resas Gin8esti.entos e. a;es ou 0uotas: o2ras de arte: i.8eis -ara alu,uel: etcJ5 -Ati8o i.o2ili6adoD consiste nas contas destinadas > .anuteno das ati8idades da e.-resa Gterreno: .<0uinas e e0ui-a.entos: .8eis e utens?lios: .arcas e -atentes: o2ras e. anda.ento: etcJ5 -Ati8o intan,?8elD u. ati8o 0ue -ossue. 2ens e direitos e te. 8alor e -ode. a,re,ar 8anta,ens co.-etiti8as5 -Passi8o no circulanteD contas de 72ri,a;es 0ue iro 8encer no exerc?cio social se,uinte G=ornecedores: e.-r/sti.os: i.-osto a -a,ar: encar,os sociais a recol*er: etcJ5 -Passi8o exi,?8el a lon,o -ra6oD des-esas 0ue iro 8encer no exerc?cio social se,uinte G=ornecedores a lon,o -ra6o:e.-r/sti.os a lon,o -ra6o: etcJ5 -Resultado do Exerc?cio 4uturoD so contas de receita 0ue so di.inu?das dos custos e des-esas5 -Patri.Cnio Q?0uidoD contas ori,in<rias de recursos -ertencentes aos acionistas da co.-an*ia Grecursos rece2idos na =or.a de ca-ital: <,io na colocao de a;es: doa;es e su28en;es -ara in8esti.entos: lucros ou -re%u?6o a-urados: etcJ5 -Ca-ital $ocialD in8esti.ento inicial da entidade5 -Reser8a de ca-italD constitue.se de saldos e. din*eiro 0ue no -ode. ser distri2u?dos aos in8estidores na =or.a de lucros ou di8idendos5 -A%ustes de A8aliao Patri.onialD =uno de rece2er os 8alores 0ue -ertence. ao -atri.Cnio da entidade5

11

De acordo co. o Art5 'MI: da Qei P5H+H&OP: as a-lica;es e. instru.entos =inanceiros: inclusi8e deri8ati8os: e e. direitos e t?tulos de cr/ditos: de8e. ser a8aliados -elo seu 8alor %usto: 0uando se tratar de a-lica;es destinadas > ne,ociao ou dis-on?8eis -ara 8enda5 -Reser8a de QucroD Para =ins da constituio da Reser8a de Qucros a Reali6ar: considera-se reali6ada a -arcela do lucro l?0uido do exerc?cio 0ue exceder da so.a dos se,uintes 8aloresD! o resultado l?0uido -ositi8o da e0ui8al3ncia -atri.onial Gart5 (HM da Qei das $&AJ: e !! o lucro: ,an*o ou rendi.ento e. o-era;es cu%o -ra6o de reali6ao =inanceira ocorra a-s o t/r.ino do exerc?cio social se,uinte5 A -artir de +'5+'5(++M: -or =ora da Qei ''5PIM&(++O: -ode constituir a Reser8a de Qucros a Reali6ar o lucro: rendi.ento ou ,an*o l?0uido e. o-era;es ou conta2ili6ao de ati8o e -assi8o -elo 8alor de .ercado: cu%o -ra6o de reali6ao =inanceira ocorra a-s o t/r.ino do exerc?cio social se,uinte5 -A;es e. 1esourariaD A;es ad0uiridas -ela sociedade5 i.-ortante destacar 0ue os 2alanos -atri.oniais sero analisados -elos se,uintes -ontosD - Ati8o Circulante e Reali6<8el a Qon,o Pra6oD Custo ou .ercado: o 0ue =or .ais 2arato5 No entanto: / ad.itido o au.ento do custo de a0uisio: at/ o 8alor de .ercado: -ara conta2ili6ar: 8ariao ca.2ial ou %uros acrescidos5 -!n8esti.entoD Custo de a0uisio: .ais correo .enos -ro8iso -ara -erda: 0uando a .es.a esti8er co.-ro8ada co.o -er.anente5 -Ati8o i.o2ili6adoD Custo de a0uisio .ais correo .onet<ria e rea8aliao .enos de-reciao: a.orti6ao ou exausto: ta.2/. corri,idos5 -Notas ex-licati8asD constitue. in=or.a;es so2re de.onstra;es cont<2eis: -ara 0ue os leitores ten*a. -er=eito entendi.ento so2re essas in=or.a;es5 A Qei nR P5H+H&OP =a6 u.a s/rie de exi,3ncias e. relao > ela2orao e > a-resentao dessas de.onstra;es: cu%as -rinci-ais soD

12

- As de.onstra;es de8ero ser ela2oradas no =i. de cada exerc?cio social nor.al.ente de u. anoK -As de.onstra;es de8ero ser ela2oradas de acordo co. os -rinc?-ios cont<2eis ,eral.ente aceitos5 Esses -rinc?-ios de8e. ser uni=or.es no te.-o e as transa;es re,istradas se,undo o re,i.e de co.-et3nciaK -As de.onstra;es de8ero re,istrar a destinao dos lucros se,undo -ro-osta dos r,os da ad.inistrao: no -ressu-osto de sua a-ro8ao -ela asse.2leia-,eral G-or exe.-loD u.a sociedade 0ue encerra o exerc?cio social e. I'&'(&(+V+ te. de re,istrar ainda (+V': 0uando da a-ro8ao -ela asse.2leia -ara re,istr<-losJK -A co.-an*ia o2ser8ar< e. re,istros auxiliares GQAQ R-Qi8ro de A-urao do Qucro RealJ as dis-osi;es da le,islao =iscal 0ue -rescre8e. ./todos ou crit/rios cont<2eis di=erentesK -7 Ati8o -er.anente e o -atri.Cnio l?0uido sero corri,idos .onetaria.ente: sendo o 8alor l?0uido dessa correo co.-utado co.o des-esa ou receita no resultado do exerc?cio G8edado -ela lei n U5(UHU&UNJK -As de.onstra;es -odero ser ela2oradas adotando-se co.o ex-resso .onet<ria o .il*ar de ReaisK -$ero assinadas -elos ad.inistradores da e.-resa GConsel*eiros de

Ad.inistrao e DiretoresJ e -or conta2ilistas le,al.ente *a2ilitadoK -$ero o2ri,atoria.ente auditadas -or auditores inde-endentes re,istrados na Co.isso de Lalores "o2ili<rios: 0uando -ertencera. a sociedades anCni.as de ca-ital a2erto5 1oda8ia: a Qei nT P5H+H&OP te8e al,uns de seus dis-ositi8os alterados -ela Qei nT ''5PIM&+O: 0ue esta2eleceu: dentre outras coisas: no8a disci-lina relati8a > ela2orao e di8ul,ao de de.onstra;es cont<2eis -elas sociedades -or a;es: estendendo-a as sociedades de ,rande -orte: ainda 0ue no constitu?das so2 a =or.a de sociedades -or a;es5

13

Pelas no8as re,ras torna-se o2ri,atria a ela2orao das de.onstra;es cont<2eis -ara e.-resas 0uali=icadas no rol das deno.inadas sociedades de ,rande -orte 0ue -ossue. u. 8olu.e de ne,cios si,ni=icati8o: e& ou ati8os re-resentati8os Gati8o total su-erior a RW (H+ .il*;es ou receita 2ruta anual aci.a de RW I++ .il*;esJ: o 0ue -ro-orcionar< u.a -erce-o .ais trans-arente -or -arte do .ercado5 7 -rinci-al o2%eti8o da no8a lei =oi o de atuali6ar a le,islao societ<ria 2rasileira -ara -ossi2ilitar o -rocesso de con8er,3ncia das -r<ticas cont<2eis adotadas no Brasil co. a0uelas constantes nas nor.as internacionais de conta2ilidade G!4R$J e -er.itir 0ue no8as nor.as e -rocedi.entos cont<2eis se%a. ex-edidos -ela Co.isso de Lalores "o2ili<rios - CL" e. conson9ncia co. os -adr;es internacionais de conta2ilidade5 !nsta o2ser8ar ainda 0ue co. esco-o de neutrali6ar os i.-actos dos no8os ./todos e crit/rios cont<2eis introdu6idos -ela Qei nR ''5PIM: de (M de de6e.2ro de (++O: na a-urao das 2ases de c<lculos de tri2utos =ederais: o Go8erno 4ederal editou a "edida Pro8isria nR HHU re.o8endo assi. a inse,urana %ur?dica causada aos contri2uintes co. a edio da re=erida lei5 A "P HHU&+M criou o Re,i.e 1ri2ut<rio de 1ransio GER11FJ cu%a a-licao ser< o-cional -ara os anos de (++M e (++U5 7 o2%eti8o do R11 / -reser8ar o -rinc?-io da neutralidade =iscal das .udanas inseridas no -adro cont<2il 2rasileiro5 Assi.: e. casos de d8ida de inter-retao: -or =ora da dis-osio ex-ressa contida no S 'T do arti,o 'N da "P HHU&+M: de8er< se.-re -re8alecer a inter-retao 0ue asse,ure a neutralidade =iscal da adoo dos -adr;es internacionais de conta2ilidade5

23= Comiss>o de "alores 'o5ili?rios C"' A Qei nT P5IMN: de +O de de6e.2ro de 'UOP: dis-;e so2re o .ercado de 8alores .o2ili<rios e criou a Co.isso de Lalores "o2ili<rios: a 0ual deter.ina: e. seu arti,o (P: 0ue so.ente e.-resas de auditoria cont<2il ou auditores cont<2eis inde-endentes re,istrados na Co.isso de Lalores "o2ili<rios -odero auditar as

14

de.onstra;es cont<2eis de co.-an*ias a2ertas e de institui;es: sociedades ou e.-resas 0ue inte,ra. o siste.a de distri2uio e inter.ediao de 8alores .o2ili<rios5

237 Pap%is de Tra5al)o 4eitas essas considera;es: con8/. ainda re,istrar a i.-ort9ncia do -a-el de tra2al*o de -ro-riedade do auditor: u.a 8e6 0ue / nele 0ue o .es.o =unda.enta a sua o-inio5 7s -a-/is de tra2al*o consiste. na docu.entao -re-arada -elo auditor ou =ornecida a este na execuo da auditoria5 Destina.-se a =acilitar a re8iso do tra2al*o da auditoria: re,istrar as e8id3ncias do tra2al*o executado: -ara a%udar no -arecer do auditor inde-endente5 7s -a-/is de tra2al*o t3. as se,uintes =inalidadesD - Racionali6ar e auxiliar na execuo do tra2al*oK - Garantir o alcance dos o2%eti8osK - E8idenciar o tra2al*o =eito e as conclus;es e.itidasK - 4unda.entar e ser8ir de su-orte > .inuta do relatrio de auditoria ou nota t/cnicaK - 4acilitar e =ornecer u. .eio de re8iso do tra2al*o -or -arte dos ,erentes e do 1itular da nidade de Auditoria !nternaK

- Constituir u. re,istro 0ue -ossi2ilite consultas -osteriores: a =i. de se o2ter detal*es relacionados co. a ati8idade de auditoria reali6adaK - 4ornecer orientao -ara =uturos tra2al*os G"anual de Auditoria !nterna: (++M: -5 'MJ5 No intuito de resu.ir os tra2al*os reali6ados: o auditor utili6a o arti=?cio de codi=icar seus -a-/is: 0ue -ode. ser e=etuados e. -a-el: =itas: discos e dis0uetes5

15

$o exe.-los de -a-/is de tra2al*oD listas de 8eri=icao de -rocedi.entos: cartas de con=ir.ao de saldos: ter.os de ins-e;es =?sicas de caixa: de esto0ues e de outros ati8os: dentre outros5 E. ,eral: 8islu.2ra-se a codi=icao do tra2al*o co. a utili6ao de letras .aisculas: -rocurando se.-re resu.ir os tra2al*os e. -a-/is 0ue e. seu con%unto re-resentaro o ser8io executado5 Deste .odo: 0uando o auditor desco2rir as =ra0ue6as: concluir< o -a-el de tra2al*o: constatando 0uais as de=ici3ncias existentes e 0uais as -oss?8eis su,est;es de .el*oria -ara os -ontos exa.inados5 7s -a-/is de tra2al*o -ode. ser de nature6a corrente ou -er.anente5 $o exe.-los de -a-/is de tra2al*o correnteD caixa e 2ancosK contas a rece2erK esto0uesK a-lica;es =inanceirasK in8esti.entosK i.o2ili6adoK di=eridoK contas a -a,arK i.-osto de rendaK etc5 $o exe.-los de -a-/is de tra2al*o -er.anentesD estatuto social ou contrato socialK c-ias de contrato 2anc<rios de =inancia.ento a lon,o -ra6oK c-ias de contratos de assist3ncia t/cnicasK etc5

23; #o e@ercAcio proBissional da auditoria interna 8<lido =risar 0ue o auditor de8e ser u. -ro=issional de n?8el su-erior: *a2ilitado -erante o Consel*o Re,ional de Conta2ilidade5 !nsta .encionar 0ue o auditor: ao re-ortar u. -onto: de8e =a63-lo co. ra6o5 E. outros ter.os: de8e o .es.o ser i.-arcial e8itando 0ual0uer ti-o de in=lu3ncia ou senti.entos 0ue -ossa. inter=erir e. sua deciso5 7 si,ilo -ro=issional / o .ais i.-ortante -ara a o2teno do resultado5 $o2 nen*u.a *i-tese -oder< o auditor 0ue2r<-lo e. 2ene=?cio -r-rio5 De.ais disso: o .es.o de8e estar se.-re dis-osto a au.entar o seu con*eci.ento: -ara tanto: de8e se -re-arar -re8ia.ente -ara conse,uir o a-er=eioa.ento e. seu tra2al*o5 A execuo do tra2al*o do auditor e. relao > e.-resa ser<D -Parentes consan,u?neosK

16

-Relao co. e.-re,ados ou ad.inistradoresK -!nterresse =inanceiro5 7 siste.a cont<2il e o controle interno so de res-onsa2ilidade da e.-resa: entretanto: / reco.end<8el 0ue o auditor d3 seu -arecer o2%eti8o acerca dos .es.os: considerando as -articularidades o2ser8adas no decurso do seu exa.e5 Portanto: resta claro: 0ue a conta2ilidade ca-ta: re,istra e resu.e os =enC.enos 0ue a=eta. as situa;es -atri.oniais: =inanceiras e econC.icas da e.-resa5 Dentro dessa lin*a: con8/. ressaltar outro =ator de su.a i.-ort9nciaD o .edo da auditoria5 Por .ais 0ue os auditores se es=orce. -ara sere. 8istos co.o EconsultoresF ou a0ueles 0ue reali6a. o tra2al*o -ara atender a ad.inistrao nas suas atri2ui;es: os .es.os ainda so 8istos -elos aditados co. re%eio: u.a 8e6 0ue os e.-re,ados os te.e. de8ido > e8entual -ossi2ilidade de desco2ertas =raudes ou irre,ularidades -or -arte deles5 Al,uns auditores entende. a i.-ort9ncia das -essoas -ara dese.-en*ar satis=atoria.ente seu tra2al*o: u.a 8e6 0ue: a cada auditoria: eles -recisa. en=rentar u. con%unto de re,ras e =a6er 0uestiona.entos: co. isso: a%uda. a di.inuir a tenso durante o tra2al*o de auditoria e =a6er a coo-erao entre e.-re,ado5 7 -a-el da auditoria de8e ser til tanto > e.-resa 0uanto aos in8estidores: 0ue -or .eio da an<lise das de.onstra;es =inanceiras: aco.-an*adas do -arecer do auditor: -ode. o=erecer u.a .aior se,urana as e.-resas5 No tocante aos in8estidores: contri2ui -ara exatido das de.onstra;es cont<2eis: -ossi2ilitando .el*ores in=or.a;es so2re a real situao econC.ica: -atri.onial e =inanceira das e.-resas: etc5 A a=ir.ao su-racitada encontra ,uarida no =ato de 0ue os in8estidores: sendo a0ueles 0ue a-lica. din*eiro na e.-resa: esto interessados 2asica.ente e. o2ter lucro: -or isso se utili6a. dos relatrios cont<2eis -ara analisar se a e.-resa / rent<8el ou no5 Assi.: =ica claro: 0ue a .el*or =or.a dos in8estidores

17

o2tere. essas in=or.a;es so2re a e.-resa / -or .eio das de.onstra;es cont<2eis da .es.a: isto /: o 2alano -atri.onial: a de.onstrao do resultado do exerc?cio: a de.onstrao das .uta;es do -atri.Cnio l?0uido: a de.onstrao das ori,ens e a-lica;es de recursos e as notas ex-licati8as5 !ndiscuti8el.ente: o -lane%a.ento da auditoria -er.itir< a reali6ao de exa.e ade0uado: do desen8ol8i.ento do tra2al*o: 2e. co.o do c<lculo do te.-o dis-ensado nele5 Destarte: o -lane%a.ento de tra2al*o de8e ser 8isto co.o u. ,uia -ara reali6ao e ad.inistrao e no co.o u.a exi,3ncia =or.al5 7 -lano de auditoria de8e ser tratado co.o docu.ento de tra2al*o: .odi=icado a-enas 0uando necess<rio: no te.-o das ati8idades aditadas5 Nesse -asso: insta a8eri,uar as caracter?sticas ou circunst9ncias 0ue de8e. ser le8adas e. conta5 E. outros ter.os: de8e-se =a6er a ocasio ade0uada -ara ser e=etuado o -ro,ra.a 0ue te. no siste.a5 7s tra2al*os t3. 0ue ser re8isados e ada-tados durante a or,ani6ao e no contexto e. 0ue so a-licados -ara alcanare. seus o2%eti8os5 De8e. ser considerados o es=oro necess<rio aos 2ene=?cios 0ue tero 0ue -ro-orcionar a seus tra2al*os: usando-os -ara deter.inar .udanas5 Para 0ue se consi,a. os o2%eti8os de u.a =or.a e=iciente / necess<rio 0ue o -lane%a.ento se%a escrito: -osto 0ue tal -re.issa no consista e. u.a .era exi,3ncia: .as si. ,uia das reali6a;es do tra2al*o5 7 exerc?cio da auditoria interna de8e ser -er.eado -ela /tica -ro=issional: u.a 8e6 0ue o auditor te. o de8er de o2ser8ar: cu.-rir co. suas res-onsa2ilidades e o2ri,a;es -erante a e.-resa: os r,os: as entidades de classe e seus cole,as de -ro=isso5 De.ais disso: de8e. concentrar suas ati8idades -ro=issionais no exerc?cio da auditoria: nela co.-reendida as =un;es 0ue l*es so atri2u?das5 Desta =eita: o .es.o de8e a2ster-se de -raticar atos ou -artici-ar -or 0ual0uer =or.a de outras ati8idades inade0uadas5 5

18

4risa-se 0ue a 0uali=icao do auditor / indi8idual: no se estendendo a seus su2ordinados5 Assi. sendo: a,ir< e. no.e -r-rio: assu.indo inteira.ente a res-onsa2ilidade -elos ser8ios -or ele -restados5 Dentro desse contexto: / de 2o. to. a-resentar as t/cnicas de auditoria: 0ue so elasD -Xuestion<rio %unto ao -essoal auditada -ara o2teno de in=or.a;esK -Exa.es de -rocesso anteriores: 0ue -ossi2ilita le8anta.entos es-ec?=icos nas an<lisesK -Re8iso das .e.rias de c<lculosK -Leri=icao dos relatrios: .a-as e de.onstra;esK -1estar a e=eti8idade dos controles interno5 Co.o conse0u3ncias das t/cnicas: -odero sur,ir -ro8as de erros 0ue condu6iro o auditor a detectar =raudes ou =al*as nos -rocedi.entos de controle interno5 Al/. disso: ao deter.inar o ./todo de seleo de itens o auditor -ode e.-re,ar t/cnicas de a.ostra,e.: -ara tanto de8e o .es.o -ro%etar e selecionar u.a a.ostra da auditoria: a =i. de torna-se i.-ratic<8el: at/ .es.o e. ter.os de 2ene=icio e custo5 7 o2%eti8o da a.ostra,e. / con*ecer as caracter?sticas de u. ou .ais as-ectos do ,ru-o de ele.entos5 As in=or.a;es oriundas desse estudo -odero so.ente ser utili6adas de =or.a a concluir al,o a res-eito do ,ru-o5 0ualidade e 0uantidade5 No ./todo de a.ostra,e. existe. di=erenas: 0ue consiste. .a a.ostra: -ara ser ade0uada: de8e conter u.a -ro-oro de tudo 0ue o ele.ento -ossuir:

2asica.enteD na a.ostra,e. -ro2a2il?stica 0ue se =unda.enta na distri2uio a.ostral e seleo aleatriaK e na a.ostra,e. no -ro2a2il?stica 0ue te. crit/rios -essoais e con*eci.ento do setor e. exa.e5 Co. 2ase nesses ./todos o auditor de8er< 8eri=icar a exist3ncia: e=eti8idade e continuidade dos controles internos5

19

Considera;es 4inais
Diante da an<lise e=etuada: resta e8idenciar 0ue o tra2al*o de auditoria 8e. se ada-tando as necessidades .odernas: na .edida e. 0ue a,re,a u. a.2iente din9.ico: 2e. co.o siste.as de in=or.a;es inte,rados e estrat/,icos co. o esco-o de atender o tra2al*o5 Destarte: conclui-se 0ue a auditoria / u. instru.ento co.-ro8ada.ente indis-ens<8el e ade0uado -ara atender as exi,3ncias da e.-resa: u.a 8e6 0ue a .es.a consiste na con=ir.ao da e=ici3ncia dos controles e no =ator de .aior tran0uilidade -ara ad.inistrar: 2e. co.o se a-resenta co.o u.a ,arantia -ara os in8estidores5 De.ais disso: -ossui o =ranco o2%eti8o de 8eri=icar se as nor.as internas esto sendo se,uidas: al/. de e=etuar auditorias das di8ersas <reas das de.onstra;es cont<2eis e e. <reas o-eracionais5 !ndiscuti8el.ente: o -ro=issional da auditoria te. 0ue estar a-to na sua <rea de co.-et3ncia5 E. outros ter.os: o .es.o de8e estar -re-arado -ara auditar 0ual0uer ati8idade econC.ica ou e.-resarial5 De8e cu.-rir o encar,o de orientar e ,erenciar a alta ad.inistrao da e.-resa: de exa.inar cada ra.i=icao e. -er?odos re,ulares de te.-o -ara o2ser8ar as -ol?ticas: a le,islao: a e=ici3ncia o-eracional e os as-ectos tradicionais de controle e sal8a,uarda da e.-resa5 Por derradeiro: -ode-se a=ir.ar certa.ente 0ue a auditoria no -ro-orciona a soluo -ara todos os -ro2le.as existentes na e.-resa: toda8ia: / -or .eio de seus tra2al*os 0ue se =ornece u.a 2ase -ara ad.inistrao to.ar decis;es e condu6ir .el*or a or,ani6ao: corro2orando assi. -ara alcanar os o2%eti8os al.e%ados e ,arantir in=or.a;es se,uras5 Dessa =or.a: resta con=i,urado o rele8ante -a-el da auditoria interna -ara .el*oria de u.a e.-resa5

20

EFE CNCIAS
AQ"E!DA: "arcelo Ca8alcanti5 AuditoriaD u. curso .oderno e co.-leto5 I5 ed5 $o PauloD $arai8a: 'UMM5 A11!E: Yillia.5 AuditoriaD conceitos e a-lica;es5 (5 ed5 $o PauloD Atlas: 'UMH5 ) ND: $er,io5 AuditoriaD conceitos: nor.as: t/cnicas e -rocedi.entos5 P5 ed5 Rio de )aneiroD !.-etus: (++H5 $Z: Antonio Qo-es de5 Curso de auditoria5 I5 ed5 $o PauloD Atlas: 'UUP5 "AN AQ DE A D!17R!A !N1ERNA: C7 AD-C77RDENAD7R!A DE A D!17R !N1ERN7: (++M5 ([ LER$#75

Das könnte Ihnen auch gefallen