Osnove marketinga

1. ta je trite prodavaa? Prvi u sluaju kada se promjene na tritu deavaju u vidu disproporacija kod kojih je tranja vea od ponude posmatranog proizvoda onda na tom tritu dominiraju prodavci koji prema svojim potrebama i zahtjevima odlikuju trite pa se po toj personalnoj dimenziji takvo trite naziva tritem prodavaca. 2. Trite kao ekonomska kategorija posjeduje nekoliko dimenzija: - personalnu (kupci i prodavci); - materijalnu (u osnovi lei razmjena); - prostornu (mjesto prostor obavljanja razmjene); - instrumentalnu (banke! pote...); - vremensku dimenziju (rokovi isporuke). 3. odjela trita: - potroako trite - poslovno trite - trite preprodavaa - trite dravnih nabavki. !. "oje su tri vrste trita? "elektivna #unkcija trita podstie privredne subjekte da prate tranju i da nabavlju i proizvode robu za koju postoji mogunost plasmana. $ime se spreava stvaranje zaliha robe i zamrzavanje obrtnih sredstava. $rea trina #unkcija je alokativna #unkcija koja usmjerava preduzea na ulaganje u one projekte i programe koji su trino atraktivni i koji omoguavaju poveanje pro#ita. #. $a osnovu te%niko&kvantitativne prirode' naje(e se nailazi na slede(u tipologiju trita: - prema vrsti robe; - prema koliini robe; - prema nainu prodaje; - prema geogra#skom prostoru. ). "arakteristike u odnosu na vrstu ro*e: - broj kupaca je ogranien; - kupci u naelu nisu geogra#ski koncentrisani; - vrijednost kupovina je relativno visoka; - kupuju se obino vee koliine; - kupovina se vri shodno tehnikim per#ormansama proizvoda; - trite je pod velikim uticajem tehniko tehnolokih unapre%enja i inovacija.

+. "oliina ro*e? Prema koliini robe koja se pojavljuje na preprodavakom tritu razlikuju se trgovina na veliko i trgovina na malo. ,. $ain prodaje? Prema nainu tj. $ehnici usluivanja kupaca! susree se klasian vid prodaje & runo preko tezge! u svijetu poznat kao ''($)'' vid prodaje! kada su kupac i prodava odvojeni tezgom! potom vid samousluivanja kada je kupcu dozvoljeno da za%e me%u robu! putem automata! posredstvom interneta... -. .eogra/ski prostor? *a osnovu geogra#skog kriterijuma mogu je itav niz podjela premda je najee navo%ena podjela na lokalno! regionalno! nacionalno! me%unarodno i svjetsko trite. 10. 1okalno trite? +okalno trite oznaava ui prostor na kojem se odvijaju odnosi ponude i tranje. ,a ovo trite vezani su pojmovi lokalna ponuda i lokalna tranja. 11. 2egionalno trite? -e skup lokalnih trita. .egionalna ponuda oznaava ukupnu ponudu jednog regiona. .egionalna tranja je skup lokalnih tranji i ona se podmiruje iz ponude u cjelini ili dijelom samo sa regionalnom ponudom. 12. $a3ionalno trite? -e trite jedne zemlje i iz njega proizilaze pojmovi domaa ponuda i domaa tranja. /omaa ponuda moe biti takva da se usmjeri ka domaoj tranji! a dio ka me%unarodnom tritu. ,bir domae tranje se ne mora u cjelini zadovoljavati iz domae ponude ve se moe veim ili manjim dijelom alimentirati i iz inostranih izvora. 13. 4e5unarodno trite? (snovna karakteristika me%unarodnog trita jeste da predmet prodaje ili kupovine prelazi granice jedne drave. 1!. 6vjetsko trite? .azmatra se vie kao globalna trina mogunost pred kojom stoji svaka organizacija koja eli iri nastup na tritu od lokalnog ili nacionalnog trita. 1#. 7rutveno 8 ekonomski kriterijum? - prema svojinskom tipu uesnika koji se pojavljuje na tritu! postoje trita sa pretenim ueem privatnog! drutvenog

ili dravnog vlasnitva. - prema tipu trinih veza & razlikuje se 0 tipova trita. 1). Tipovi trini% veza? - potpuno konkurentsko trite; - monopolsko trite; - ogranieno ili nepotpuno konkurentsko trite. 1+. otpuno slo*odno trite? Ponaanje jednih aktera trita prema drugima! tj. kupaca prema drugim kupcima! prodavaa u odnosu na druge prodavae moe da bude niim ogranieno & potpuno slobodno trite. *eki od uslova potpunog slobodnog trita su1 atomizirana ponuda i tranja; jedinstveno trite; idealna mobilnost svih #aktora proizvodnje. 1,. 4onopolsko trite? -e suprotno od potpuno slobodnog trita. *eki od uslova koje mora da zadovolje su1 da postoji jedan prodava ili jedan kupac; da nema supstitucije proizvoda ili usluge; potpuna kontrola nad koliinama roba i nad #ormiranjem cijena od strane monopoliste. 1-. Ogranieno ili nepotpuno trite? *alazi se izme%u potpunog i monopolnog trita. 2slovi su1 relativno mali broj kupaca i prodavaa; uticaj prodavaa i kupaca na cijene je znaajan; postoji mogunost supstitucije; postoji mogunost dogovaranja me%u kupcima i3ili prodavaima. 20. ta je makromarketing? /e#inie se kao drutveni proces koji u privredi usmjerava tok robe i usluga o proizvo%aa do potroaa na nain da e#ikasno uskla%uje ponudu i tranju i ostvaruje ciljeve drutva. 21. ta je mikromarketing? Podrazumijeva obavljanje aktivnosti kojima se ele ostvariti ciljevi preduzea na osnovu predvi%anja potreba potroaa ili klijenata uz usmjeravanje toka traenih roba i usluga od proizvo%aa ka potroau. 22. ta je marketing? Postoji mnogo de#inicija marketinga. *eke od njih su1 - 4arketing je proces utvr%ivanja potroake tranje za proizvodima ili uslugama i motivisanja njihove prodaje i distribucije krajnjim potroaima uz ostvarenje pro#ita. - 4arketing je kreacija vremena i prostora uz ostvarenje koristi.

23. 4arketing kao poslovna /unk3ija? 4arketing kao poslovnu #unkciju mogue je posmatrati sa mikro i makro aspekta. (va #unkcija predstavlja razvijenost i odgovarajuu organizovanost potrebnih aktivnosti kao to su1 - istraivanje trita; - planiranje proizvoda; - prodaja i distribucija; - promocija. 2!. 4arketing kao poslovna kon3ep3ija? 4arketing se moe posmatrati i kao poslovna koncepcija ili logika. 2 tom sluaju itav sistem poslovnih aktivnosti treba da bude orjentisan ka potroau jer to olakava poslovanje preduzea. 4arketing kao poslovna koncepcija upuuje na poseban nain kreacije! postavljanja i realizovanja poslovnih mogunosti preduzea. 2#. 4arketing kao nauna dis3iplina? 4arketing je podruje specijalnih znanja u domenu poslovne ekonomije koje ima svoje koncepcije i metode to znai da ima razvijenu svoju normativnu stranu. 4arketing je nauna disciplina jer1 - prvo sadri sistematski me%usobno povezan set postavki; - drugo sadri neke zakonomjerne generacije; - tree postoji mogunost provjere postavki i zakonomjernosti. 2). ro3es marketing istraivanja? Prema nivuo marketing istraivanja mogue je uslovno podijeliti na makro i mikro istraivanja. Prema marketing istraivanju mogue je razgraniiti najmanje 5 polja odluivanja1 - 6ksploratorno marketing istraivanje podrazumijeva traenje i otkrivanje #aktora to i istraiva dovoljno ne poznaje ali nazire postojanje i mogui uticaj kod donoenja marketing odluka. - 7vantitativno marketing istraivanje podrazumijeva prikupljanje kvantitativnih podataka i in#ormacija o odre%enim pojavama na tritu. - 7valitativno marketing istraivanje obuhvata prikupljanje podataka i in#ormacija o tome zato se potroai kao pojedinci! preduzee ili drava kao kupac! potroa ili korisnik na tritu ponaaju na odre%eni nain. - Prognostino marketing istraivanje ide korak dalje i podrazumijeva prikupljanje podataka i in#ormacija o buduoj tranji ponudi te istraivanja o buduim modelima ponaanja potroaa u procesu kupovine.

2+. lan trokova istraivanja i plan kadrova? ,a sprovo%enje plana i programa marketing istraivanja nakon de#inisanog problema i ciljeva istraivanja potrebno je planirati trokove jer ta aktivnost kota naruioca! a u #azi planiranja cjelokupnog posla neophodno je utvrditi koliinu potrebnih sredstava. *ita manje nije znaajno ni planiranje ljudskih potencijala koji treba da budu angaovani na tom zadatku. 2,. 9zvori podataka? 7valitet podataka s kojima se ulazi u #azu analize determinie mogunost dobijanja i upotrebe rezultata u toj #azi konkretnih istraivanja. $u postoje dva bazina pitanja na koja je potrebno odgovoriti1 - koje podatke prikupiti - kako doi do tih podataka. 8zvori podataka mogu se podijeliti na vie naina. /ominira shvatanje po kojem se izvori podataka dijele na1 - primarke - sekundarne "ekundarni podaci se dijele na1 - internog karaktera - eksternog karaktera Prednosti sekundarnih podataka su1 - oni predstavljaju akumulirana saznanja do kojih se dolo; - do njih se moe doi uz znatno manje ulaganje #inansijskih sredstava i rada; - do njih se moe doi u kraem vremenskom periodu nego ukoliko bi se neposredno prikupljali potrebni podaci; - objektivnost Primarni podaci se mogu podijeliti na1 - podatke o prolim ponaanjima; - podatke o buduim ponaanjima 9ko se uzme u obzir stepen pouzdanosti onda treba razlikovati primarne podatke koji se odnose na1 - injenice - miljenja - motive! odnosno pobude. 1. 4etod ispitivanja? "astoji se u postavljanju pitanja licima od kojih prikupljamo podatke i njihovom davanju odgovora u usmenom ili pisanom obliku. 9nkete se mogu podijeliti u dvije grupe1 - Prvu grupu ine prost sluajan uzorak i uzorci koji se biraju na bazi prethodnog razgranienja osnovnog skupa iz kojeg se uzimaju ili izabiraju po principu sluajnosti. - /rugu grupu sainjavaju ankete izabrane po metodu gdje je

rije o namjernom izboru. 4oe se podijeliti na1 +ino komuniciranje izme%u ispitivaa i ispitanika koje se dijeli na1 - strukturirano lino komuniciranje; - nestrukturirano lino komuniciranje; - komuniciranje dopisnim putem; - komuniciranje putem tele#ona; - komuniciranje putem raunara. 2. 6trukturirano lino komuni3iranje? -e takvo ispitivanje ispitanika kod kojeg on odgovara na unaprijed pripremljena pitanja. Prednosti su1 - prikupljene odgovore! s obzirom da su precizno dati na osnovu upitnika i prevelikog broja anketiranih ispitanika mogue je racionalizovati u obradi i analizi te se mogu dobiti bri i bolji zakljuci; - ispitiva ne mora biti strunjak to je od velikog znaaja jer je ispitivanje veoma esto geogra#ski dislocirano i zahtjeva istovremeno angaovanje veeg broja ispitivaa. 3. $estrukturirano lino komuni3iranje? (vim se vidom ispitivanja indirektnim putem & putem slobodnog razgovora izme%u ispitivaa i ispitanika! dakle bez upitnika! dolazi do potrebnih podataka to ne znai da se ispitiva ne koristi podsjetnikom. $ele#on kao sredstvo komuniciranja me%u ljudima se uveliko koristi za prikupljanje primarnih podataka u razvijenim zemljama. .azvojem raunara i kompjuterske tehnike istraivane su mogunosti njihove primjene u ispitivanju potroaa. (va tehnika ispitivanja je interesantna i zbog toga to ispitanik najee pojavom slike! crtea ili testa na ekranu svog raunara impulsivno reaguje. 2pitnik ili anketni list je instrument koji se primjenjuje u svrhu prikupljanja i registrovanja pri ispitivanju potroaa. Prilikom sastavljanja upitnika trebalo bi preuzeti sljedee akcije1 - s obzirom na cilj istraivanja sagledati koje sve primarne podatke treba prikupiti od ispitanika; - odluiti koji e biti nain komuniciranja sa ispitivaima; - sastaviti pitanja; - ustanoviti redoslijed pitanja u upitniku; - izraditi #ormu upitnika & raspored prostora! gra#ika rjeenja !. 4etod posmatranja? ,asniva se na tome to se posmatraju izvori podataka. "trukturirano ponaanje je kada posmatra posmatra tano de#inisane pojave i dri se unaprijed #ormulisane liste koju popunjava. *estrukturirano posmatranje je ''slobodno'' bez okvira & pisanog #ormulara & snimakog lista. Prednosti koje prua metod posmatranja su1 - mogunost relativno brzog dobijanja potrebnih podataka;

- iskljuenje subjektivnih elemenata; - tanost i objektivnost pojava utvr%enih posmatranjem. #. :ksperimentalni metod? Primjena eksperimentalnog metoda izvodi se pomou svjesno podeene akcije mijenjanjem jednog #aktora na odre%enom tritu pri emu se na drugom ne djeluje promjenama tog istog #aktora tj. nita se ne mijenja. Pored niza prednosti! ovaj metod ima i odre%ene nedostatke! a oni mogu biti1 - 2 toku sprovo%enja eksperimenta na eksperimentalne jedinice pored kontrolisanih djeluje razliit broj nekontrolisanih varijabli. - 7ada se trini uslovi relativno brzo mijenjaju odluke se moraju donositi relativno brzo. - Primjena eksperimentalnog metoda u prikupljanju primarnih in#ormacija po pravilu zahtjeva velike izdatke. Prema mjestu izvo%enja eksperimenta razlikuje se1 - 6ksperiment koji se izvodi na tritu predstavlja najpodesniji nain testiranja postavljene hipoteze. - +aboratorijski eksperiment se izvodi na mjestu koje nije uobiajeno za kupovinu i potronju robe. ). Te%nike motiva3ioni% istraivanja? 7od motivacionih istraivanja u sutini se govori o metodi ispitivanja marketinga s tim da ova ispitivanja mogu da izvre samo struni ispitivau sa posebnim obrazovanjem uz koritenje odre%enih tehnika. *ajee se spominje dubinski intervju kao tehnika koja se bazira na slobodnom razgovoru izme%u ispitivaa i ispitanika. 8ma i test asocijacije! test nedovrenih reenica! tehnika igranja uloga! aperceptivni test... +. ;naliza i o*rada podataka? ,a obradu i analizu podataka mnogi smatraju da je najdelikatnija #aza marketing istraivanja jer obradom i analizom podataka treba da se do%e do odgovora na pitanja de#inisana ciljevima istraivanja! a potom treba sainiti izvjetaj za razliite rukovodne nivoe. Podaci dobijeni iz razliitih izvora sadre u sebi i eventualne greke. Prvi dio cjelokupne aktivnosti moe se svrstati u dvije grupe zadataka. Prvi dio je obrada prikupljenih podataka gdje spadaju kontrola! klasi#ikacija! tabeliranje. /rugi zadatak je analiza to podrazumijeva ralanjivanje elemenata primjenom kvalitativnih i kvantitativnih metoda. ,. 9zvjetavanje o rezultatima istraivanja? *eki osnovni principi kojih se treba pridravati prilikom sastavljanja izvjetaja1 - voditi rauna o tome za koga se izvjetaj pie;

imati uvijek na umu osnovne ciljeve istraivanja; potrebno je biti selektivan i objektivan; pisati jasno; izvjetaj uiniti upeatljivim; po mogunosti ukazivati na praktine akcije.

-. rednosti i ogranienja marketing istraivanja? 2loga marketing istraivanja ini nam se direktna! ali ona skriva u sebi najkomplikovaniji zadatak koji se moe ralaniti na dva dijela1 - prvi! ostvariti sposobnost kontinuiranog predvi%anja na postojeim i potencijalnim tritima; - drugo! omoguiti da se razvije i koordinira integrisani napor u preduzeu. 4arketing planiranje implicira poznavanje sadanjeg i budueg stanja trita u onoj mjeri u kojoj se za budunost moe prognozirati. 10. 6egmenta3ija trita? $rite je heterogeno kako sa stanovitva ponude! tako i sa stanovita tranje. :eterogenost ponude proizilazi prije svega iz1 - razlika u onome to se nudi; - razlika u nainima kako se proizvodi i usluge nude na tritu. Pri podjeli na segmente koriste se razliiti kriterijumi! jedni se pripremaju za trita robe iroke potronje! a drugi za trita proizvodne potronje. 11. "riterijumi 8 osnove za segmenta3iju? ,a podjelu trita robe i usluga iroke potronje koristi se vie kriterijuma1 geogra#ski! demogra#ski! psiholoki! socioloki! ekonomski... $radicionalni nain segmentacije trita koji koriste klasine kriterijume ne zasnivaju se na analizi uzronih #aktora ponaanja potroaa! a ukoliko se segmentacija vri samo na bazi jednog kriterijuma nisu uvijek pouzdani za predvi%anje ponaanja potroaa u budunosti. 12. <slov uspjene segmenta3ije? 4ora zadovoljiti etiri kriterijuma1 - mora biti homogen iznutra; - mora biti dovoljno heterogen izme%u segmenata; - trebao bi biti znaajan & dovoljno velik; - mora biti operacionalan. ;isok stepen homogenosti unutar trinih segmenata omoguava jasno i precizno povlaenje granica izme%u njih to doprinosi heterogenosti izme%u segmenata. 7arakteristike koje trini segmenti moraju odravati da bi bili maksimalno korisni1 - mjerljivost & stepen do kojeg se veliina i kupovna mo

segmenta moe mjeriti - dostupnost & stepen do kojeg je segmente mogue ustanoviti i uloiti - valjanost & stepen do kojeg su segmenti dovoljno veliki i donose dovoljno pro#ita - operativnost & stepen do kojeg je mogue radi povlaenja i opsluivanja segmenta! #ormulisati korisne programe.