MERENJE KOEFICIJENTA PROLAZA TOPLOTE PROZORA WINDOW OVERALL HEAT TRANSFER COEFFICIENT MEASUREMENT

Projekat/Project NPEE !"#$"%!A &r Ve'()(r Ste*a+o,(-. &(/'0 (+10 )a20 M(rko Stoj('jko,(-. &(/'0 (+10 )a20 Mainski fakultet Univerziteta u Niu Ul. Aleksandra Medvedeva 14, 18000 Ni, Srbija i Crna G ra A34tract Buildings are significant heating energy consumers. Great amount of that energy is lost through windows. That means that there are big chances for improvement of thermal properties of buildings in this area. From the other side, improvement of windows is of great importance for human comfort. In the purpose of improving windows, windows thermal properties measurements are required. This paper is about measuring one of them-overall heat transfer coefficient. ctually this coefficient is determined from heat flu! and window surface temperature, and these two parameters are measured. Faculty of "echanical #ngineering of the $niversity of %i& has the appropriate 'eat Flu! "eter and the following equipment. lot of time, hard wor(, and money have been invested to complete the equipment for e!periments and adopt methodology of heat flu! measurements. "ethodology of measuring heat flu! using chambers with controlled temperature conditions, used equipment, and procedures of data acquisition and calculations are the topics of this paper. Ke5 6or&4 heat transfer coefficient, thermal flu!, measurements, energy saving. "0 UVOD

$ dana&n)e vreme, (ada )e cena energi)e sve vi&a, )avl)a se, vi&e nego i(ada pre, potreba *a o+uvan)em energi)e i n)enim racionalnim (ori&,en)em. -va(a, pa i na)man)a u&teda energi)e )e dobrodo&la. .eli(i udeo u u(upno) potro&n)i energi)e ima toplotna energi)a (o)a se (oristi *a *agrevan)e stambenih ob)e(ata. $tvr/eno )e da se *a prose+an stambeni ob)e(at (ro* pro*ore gubi o(o 012 energi)e potrebne *a *agrevan)e tog ob)e(ta. 3va su osnovna na+ina odavan)a toplotne energi)e (ro* pro*ore4 (ondu(ci)a (ro* sam materi)al pro*ora i infiltraci)a hladnog spol)a&n)eg va*duha (ro* procepe. 5ondu(ci)om se gubi o(o 662, a infiltraci)om va*duha o(o 782 energi)e. 9a stanove i*nad desetog sprata gubici energi)e (ro* pro*ore su o(o 8:2. .eli(i gubici toplote (ro* fasadnu stolari)u *bog malog otpora prola*u toplote pro*ors(og sta(la i lo&e *aptivenosti *na+a)no uti+u na potro&n)u energi)e *a gre)an)e posebno (ada su (uti)e *a roletne lo&eg (valiteta, pa se )avl)a)u dodatni procepi *bog lo&e ugradn)e.

;davde se mo<e *a(l)u+iti da )e pro*or, u pogledu toplotne i*olaci)e, slabi)i deo omota+a *grada. Ta +in)enica *na+i da su prili(e *a pobol)&an)e termi+(ih performansi *grada i u&tede energi)e na ovom mestu relativno veli(e. -a druge strane, u dana&n)em potro&a+(om dru&tvu, (omfor l)udi )e parametar o (ome se posebno, a verovatno i na)vi&e vodi ra+una. 5valitetni pro*ori, dobro *aptiveni i veli(og otpora prola*u toplote, su ne samo energets(i efi(asni ve, i ne*aobila*ni (ada )e u pitan)u termi+(i (omfor l)udi u ob)e(tima u (o)ima <ive i rade. "oderna stolari)a sve man)e (oristi pro*ore sa drvenim o(virima, a sve su vi&e u upotrebi pro*ori od alumini)uma, (ao i (ombinaci)e alumini)um-drvo. %)ihove prednosti su vi&estru(e u odnosu na drvene pro*ore. 5onstru(ciona re&en)a i postupci same ugradn)e su *natno pobol)&ani. Treba pomenuti i pro*ore od polivinilhlorida, ta(o*vane =.> pro*ore, (o)i su ta(o/e danas dosta popularni. %a doma,em tr<i&tu posto)e pro*ori dobrog (valiteta doma,ih proi*vo/a+a i fabri(a, (ao &to )e %issal %i&. ;sta(l)en)e pro*ora *natno uti+e na n)egove termi+(e (ara(teristi(e. 3anas se na tr<i&tu )avl)a)u pro*ori na)ra*li+iti)ih vrsta osta(l)en)a, sa ra*li+itim termi+(im svo)stvima. $ ponudi su obi+na sta(la, vu+ena i foam, antirefle(sna, sta(la protiv $. *ra(a, termoi*olaciona sta(la, (ao i ra*li+iti tipovi sta(ala sa prevla(ama na povr&ini postavl)enim radi dobi)an)a bol)ih svo)stava u pogledu otpora prola*u toplote ili apsorpci)e -un+evog *ra+en)a. I*bor tipa pro*ora )e stvar (ompromisa i*me/u n)egovih (ara(teristi(a i cene. $ #vrops(o) $ni)i mnogo pa<n)e se po(lan)a (valitetu pro*ora i sman)en)u n)ihovih (oefici)enata prola*a toplote (ao )ednog od parametara n)ihovog (valiteta. ?asno )e da )e preovladala svest o tome da se ogromne (oli+ine energi)e mogu u&tedeti a(o se (oriste pro*ori dobrih termi+(ih performansi. $ #$ se ve, s(oro is(l)u+ivo (oriste pro*ori (oefici)enta prola*a toplote man)eg od 7,@ABm65. 5od nas su pro*ori (oefici)enta prola*a toplote 6ABm65 ili man)eg )o& uve( ret(ost. %i)e te&(o, ima)u,i u vidu gore navedene podat(e o gubicima toplote (ro* pro*ore, proceniti (oli(o se energi)e nepotrebno i*gubi samo (ondu(ci)om (ro* pro*ore. 9a(l)u+a( )e da )e neophodno stalno raditi na pobol)&an)u termi+(ih (ara(teristi(a pro*ora )er )e to veli(i potenci)alni i*vor u&tede energi)e. 3a bi se ne(e (ara(teristi(e pobol)&avale, potrebno ih )e stalno odre/ivati. I*u*etno veli(u i sve ve,u ulogu u ra*vo)u pro*ora ima)u sve preci*ni)i softveri *a simulaci)e pona&an)a pro*ora i odre/ivan)e n)ihovih performansi, ali se validnost dobi)enih podata(a mora potvrditi meren)ima, t). fi*i+(im testiran)em pro*ora. Be* odgovara)u,ih meren)a (o)a ,e ih potvrditi, (omp)uters(e simulaci)e *na+a)no gube na vrednosti. ;va) rad )e *bog toga posve,en meren)u )edne od glavnih termi+(ih (ara(teristi(a pro*ora- (oefici)enta prola*a toplote. 70 METODA MERENJA

70" O3() ( )eto& )ere+ja Ispitu)e se otpor prola*u toplote, t). (oefici)ent prola*a toplote pro*ora metodom meren)a pomo,u (omora sa regulisanim temperaturnim uslovima u s(ladu sa standardom ?$$.?@.C1C i (ori&,en)em standarda ?$- $. D.C@8 i ?$- $.F6.C6@. Ee*ultati ispitivan)a obra/eni su u s(ladu sa ?$- i I-; standardima, (ao i specifi+nostima toplotnog flu(smetra i odgovara)u,eg softvera *a obradu podata(a (o)i )e dat od strane proi*vo/a+a flu(smetra. 707 S/(4ak ( o/(4 )er+(8 9re:aja

=ri ovom ispitivan)u se (oriste slede,i merni instrumenti i oprema4 Toplotni flu(smetar 'F"-67@ proi*vo/a+a 5yoto #lectronics "anufacturing >o. Ftd, sa sen*orima tipa TE6-> i TE1->, (o)i slu<e *a meren)e nis(og toplotnog proto(a God 77,@ do 0@CCABm6H, ali i temperature povr&ine u*or(a God -8C do 7@C o>H na (o)i se montira)u. $ sebi sadr<e redno ve*ane termoparove tipa 5- hromel-alumel. ?edna grupa termoparova slu<i *a meren)e toplotnog flu(sa, a druga *a meren)e temperature. "ateri)al sen*ora )e sili(ons(a guma.

Slika 1- Deo merne opreme za merenje toplotnog fluksa =rate,i softver istog proi*vo/a+a- 3 I-T %3 E3, (o)i slu<i *a pri(upl)an)e i*merenih podata(a i n)ihovu obradu, t). (onvertovan)e i*la*nog napons(og signala (o)i &al)e sen*or u odgovara)u,e vrednosti toplotnog flu(sa i temperature. Termoparovi tipa 5- hromel-alumel, *a dodatno meren)e temperatura povr&ina u*or(a. Ba<dareni termometri sa stal(om, 6 (omada, *a meren)e temperatura va*duha u (omorama. $re/a) *a hla/en)e va*duha u hladno) (omori- split sistem, veli+ina 76, (o)i ima mogu,nost podhla/ivan)a va*duha unutar hladne (omore do 7Jo>. $re/a) *a *agrevan)e va*duha u toplo) (omori- (alorifers(a gre)alica snage 6(A ili gre)no telo odgovara)u,e snage. nemometar sa vrelom <icom i anemometar sa (rilcima i* mernog sistema T#-T; (o)i slu<e *a proveru br*ine stru)an)a va*duha u mernim (omorama, u bli*ini sen*ora.

70; O/(4 )er+o1 2ta+&a "eren)a toplotnog flu(sa se vr&e u dvema (omorama Gtoplo) i hladno)H dime*i)a poda 7,DJ!6,C7m, a visine 6,8:m. 9idovi (omora su i*ra/eni u obli(u sendvi+ (onstru(ci)e, od lima i stiropora, debl)ine :cm. ;be (omore ima)u i*la*na vrata prema pomo,no) prostori)i. 3imen*i)e vrata su 6,7C!C,JCm. .rata su sta(lena sa drvenim o(virima, pa se to(om i*vo/en)a e(sperimenta pre(ri)u stiroporom da bi se sman)ili gubici, odnosno dobici toplote (ro* n)ih. 9id i*me/u tople i hladne (omore, u (o)i se ugra/u)e ispitivani u*ora( )e debl)ine :cm i sasto)i se ta(o/e od lima i stiropora (o)i +ine sendvi+ (onstru(ci)u. %)egove dimen*i)e su 7,DJ!6,8:m. =od )e od iverice, a plafon od lima i stiropora Gsendvi+ (onstru(ci)aH, a ima i plafons(i d<ep *a odvodn)avan)e. %a spol)a&n)em *idu hladne (omore, 6,7@m od poda, postavl)ena )e unutra&n)a )edinica split sistema, a bli*u spol)a&n)eg *ida tople (omore, na podu, (alorifers(a gre)alica po*icionirana ta(o da se i*begne *ra+en)e (a ispitivanom u*or(u. ;tprili(e na sredinama (omora postavl)eni su ba<dareni termometri (o)i mere temperature va*duha u (omorama.

%a ispitivanom u*or(u nala*e se sen*ori *a meren)e toplotnog flu(sa i temperatura povr&ina u*or(a i termoparovi *a meren)e temperatura povr&ina u*or(a. -va pomo,na aparatura )e sme&tena u pomo,no) prostori)i, a tu se nala*e i osobe (o)e vr&e ispitivan)a.

Slika 2- Objekat u kome se nalaze merne komore

Slika 3- Raspored prostorija i merne opreme: gore- vertikalni presek, dole- pogled odozgo !orizontalni presek"# $rostorije: %%- pomo&na prostorija, %1- topla komora, %2- !ladna komora# 'erna oprema i doda(i: 1- grejno telo kaloriferska grejali(a", 2- ras!ladno telo unutra)nja jedini(a split sistema", 3- pregrani zid sa ispitivanim uzorkom, *- sto+i& za toplotni fluksmetar, ,- toplotni fluksmetar -.'-21,, /- senzori toplotnog fluksmetra i 0,1termometri za merenje temperature vazdu!a u !ladnoj odnosno toploj komori sa stal(ima# 70< Po4ta,'ja+je 9=orka ( )ere+je Ispitivani u*ora( se ugra/u)e i*me/u dve (omore ra*li+itih temperatura Gtople i hladneH u polo<a)u u (ome ,e biti primen)ivan u pra(si Ghori*ontalan, verti(alan, (osH, i n)egov otpor toplotnom proto(u se dobi)a (ao (oli+ni( sredn)e temperaturne ra*li(e i*me/u grani+nih povr&ina u*or(a i odgovara)u,e vrednosti gustine toplotnog proto(a (ro* u*ora( u stacionarnom stan)u. Gustina toplotnog proto(a se meri pomo,u mera+a gustine toplotnog proto(atoplotnog flu(smetra, +i)i se sen*ori lepe na povr&inu ispitivanog u*or(a. =o&to se u ovom slu+a)u sen*orima flu(smetra meri i temperatura povr&ine u*or(a, to )e potrebno da se ovi sen*ori postave sa obe strane ispitivanog u*or(a. =ored toga, treba voditi ra+una da se merna oprema postavi ta(o da se obuhvati u toplotnom pogledu repre*entativno podru+)e. To *na+i da sen*ore flu(smetra treba postaviti ne samo sa obe strane u*or(a, ve, i na o(viru i na sta(lu. Flu(smetar, *a dva sen*ora postavl)ena na suprotnim stranama istog dela u*or(a, treba da po(a<e po apsolutno) vrednosti )edna( toplotni proto(, a po *na(u suprotan. 5ada )e re+ o meren)u veli(ih iBili heterogenih povr&ina, (a(o u pogledu materi)ala, ta(o i u pogledu temperaturnog pol)a, potrebno )e postaviti sen*ore u vi&e (ara(teristi+nih ta+a(a sa sva(e strane u*or(a, pa dobi)ene podat(e o toplotnom flu(su i temperaturama osredn)iti po povr&ini. ;vo ni)e slu+a) (od ve,ine pro*ors(ih sta(ala ili o(vira.

Slika *- Raspored senzora toplotnog fluksmetra po povr)ini uzorka: 2"- senzor postavljen na okviru uzorka sa !ladne strane, 22"- senzor na staklu uzorka sa tople strane, 222"- senzor na staklu sa !ladne strane i 23"- senzor na okviru sa tople strane# Toplotni flu(smetar se na mernu povr&inu postavl)a ta(o da i*me/u n)ih ne bude va*du&nih )astu(a ili (anala. =risustvo va*duha uti+e na po)avu (onta(tnog otpora i dovodi do veli(e gre&(e u po(a*ivan)u flu(smetra. $(oli(o se temperaturno pol)e *natni)e naru&ava postavl)an)em toplotnog flu(smetra, potrebno )e o(o n)ega postaviti *a&titni prsten od materi)ala pribli<no istog (oefici)enta toplotne provodl)ivosti.

Slika ,- Senzori za merenje toplotnog fluksa na ispitivanom prozoru Temperature va*duha u (omorama odr<ava)u se stalnim, odnosno u toplu (omoru se dovodi (oli+ina toplote (o)a nado(na/u)e toplotne gubit(e, a i* hladne se odvodi (oli+ina toplote )edna(a toplotnim dobicima. Ta(o se uspostavl)a stacionarno toplotno stan)e. Temperature va*duha se mere ba<darenim termometrima, (o)i se postavl)a)u otprili(e na sredini (omore. ;ve temperature nisu podaci neophodni *a odre/ivan)e (oefici)enta toplotnog proto(a, ali odgovara)u,i standard predvi/a n)ihovo meren)e. Temperatura povr&ine u*or(a meri se pomo,u sen*ora toplotnog flu(smetra (o)i su na n)o) postavl)eni, ali i pomo,u termoparova. -en*ori toplotnog flu(smetra registru)u temperaturu na povr&inama u*or(a i toplotni flu(s (ro* u*ora( i osredn)ava)u vrednosti ovih veli+ina po povr&ini (o)u *au*ima)u. -tandard propisu)e posebne vrednosti sredn)e temperature u*or(a Garitmeti+(a sredina temperatura topli)e i hladni)e povr&ine u*or(aH (ada se u*ora( ispitu)e u neosu&enom stan)u, ali ta) slu+a) i*la*i i* o(vira ovog rada. 3odatna meren)a temperatura povr&ina u*or(a vr&e se radi provere termoparovima tipa 5- hromelalumel. Treba voditi ra+una da ispitivani u*ora( ne bude i*lo<en *ra+en)u gre)nog iBili rashladnog tela, (ao i da br*ina stru)an)a va*duha u bli*ini u*or(a ne pre/e 0-8mBs. $ tu svrhu slu<e anemometri (o)ima se meri br*ina stru)an)a va*duha u bli*ini povr&ina u*or(a. %)ihova upotreba ni)e predvi/ena standardom, ali )e (orisna. 5ada )e br*ina stru)an)a va*duha suvi&e veli(a, sen*or pravi veli(u gre&(u.

Vreme Slika /- 4agla pojava nepravilnosti u radu toplotnog fluksmetra nastala stvaranjem nemirne atmosfere

fluksToplotni

Slika 0- Stabiliza(ija signala na po+etku merenja Ta(o/e treba sa+e(ati da se uspostavi stacionarno stan)e u*or(a. .reme uspostavl)an)a stacionarnog stan)a u*or(a *avisi od n)egovog toplotnog (apaciteta i od temperaturs(e ra*li(e i*me/u (omora. $sled svo)e pasivnosti, sen*or toplotnog flu(sa ne da)e odmah ta+ne vrednosti, ve, treba sa+e(ati ne(oli(o minuta da signal pro/e pi( i stabili*u)e se. ;vde ,e biti ilustrovan prora+un (oefici)enta prola*a toplote *a )edan ispitivani u*ora(, pro*or dimen*i)a :CC!70CCmm i* proi*vodnog programa fabri(e %issal %i&. ;(vir pro*ora )e od vi&e(omornih alumini)ums(ih profila sa termopre(idom, a sta(lo )e dvostru(o, ravno, dimen*i)a @8C!778Cmm, debl)ine po 0mm i ra*ma(a i*me/u sta(ala 7@mm. ;0 PRIKUPLJANJE I O>RADA REZULTATA MERENJA

;0" Re=9'tat( koje o3ra:9je 4o*t,er Toplotni flu(smetar, +i)i se princip rada *asniva na termoparovima, generi&e i*la*ne napons(e signale sen*ora proporcionalne toplotnom flu(su (o)i se meri, (ao i signale (o)i se odnose na meren)e temperature. %apons(i signali (o)i se odnose na toplotni flu(s, 5sen, se dobi)a)u u m., pa ih treba prera+unati u ABm6. -ignali (o)i se odnose na temperaturu ispitivanog u*or(a dobi)a)u se dire(tno u o>. =rera+unavan)e napons(og signala datog u m. u toplotni flu(s dat u ABm6 vr&i se po formuli4
9 k = 5 sen G 8 + 7 H 7,710 6

Fa(tor 7,710 slu<i *a prera+unavan)e vrednosti flu(sa i* (calBm6h u ABm6.

Slika 1- Rezultati merenja dati grafi+ki -ignale sen*or mo<e da &al)e sva(e 6 se(unde ili re/e. -oftver ih sa(upl)a, (onvertu)e napons(e signale u vrednosti toplotnog flu(sa i pri(a*u)e grafi+(i ili prebacu)e u "icrosoft #!cel, oda(le se vrlo )ednostavno mogu is(oristiti *a dal)a prera+unavan)a. $ "icrosoft #!celu dobi)amo obimnu ba*u podata(a o vrednostima toplotnog flu(sa i temperatura povr&ina u*or(a na sva(e 6 se(unde. Treba ista,i da ovi podaci predstavl)a)u vrednosti toplotnog flu(sa i temperatura povr&ina u*or(a osredn)ene po povr&ini na (o)o) )e bio postavl)en sen*or.

Slika :- Rezultati merenja dati u 'i(rosoft ;<(elu ;07 Pr,a *a=a o3ra&e re=9'ata =rva fa*a obrade re*ultata se odnosi na i*ra+unavan)e ra*li(e temperatura topli)e i hladni)e povr&ine u*or(a i otpora toplotnom proto(u ispitivanog u*or(a. =rocedura se posebno sprovodi *a sta(lo, a posebno *a o(vir pro*ora. 9bog obimnosti ba*e podata(a, na)pogodni)e Gi )edino pogodnoH )e i*vr&iti prvu fa*u obrade re*ultata dire(tno u "icrosoft #!celu, +a( i u istom sheetu u (ome se nala*i dobi)ena
J

ba*a. 9a sva(i trenuta( vremena *a (o)i imamo podat(e i*ra+una,emo ra*li(u temperatura topli)e i hladni)e povr&ine ispitivanog u*or(a4
= t !

i otpor toplotnom proto(u ispitivanog u*or(a4

RM LK . 9k

5ada imamo vi&e (ara(teristi+nih mernih ta+a(a sa sva(e strane u*or(a, ra+unamo sredn)u ra*li(u temperatura, dobi)enu osredn)avan)em po povr&ini4 7 n sr = N GH i n i =7 i sredn)u vrednost toplotnog flu(sa, ta(o/e dobi)enu osredn)avan)em po povr&ini4 7 m 9 sr = G9 k H j , m j =7 gde )e n bro) vrednosti ra*li(a temperatura (o)e osredn)avamo, a m bro) mernih mesta toplotnog flu(sa. ;tpor toplotnom proto(u ispitivanog u*or(a dobi)a se i* relaci)e4 LK sr RM . 9 sr 3obi)ene vrednosti otpora toplotnog proto(a *a sva(e 6 se(unde sada ,emo osredn)iti po vremenu. %a ta) na+in se dobi)a <el)ena vrednost otpora toplotnom proto(u (o)i pru<a materi)al u*or(a. 9a sta(lo i o(vir u*or(a +i)e )e ispitivan)e ovde ilustrovano dobi)ene su vrednosti otpora toplotnom proto(u4 RS M C,6@ m65BA i RO M C,06 m65BA. 5ada )e re+ o neosu&enom u*or(u standard propisu)e (ore(ci)e ove vrednosti. ; tome ovde ne,e biti re+i. ;0; Dr91a *a=a o3ra&e re=9'tata 3ruga fa*a obrade re*ultata mo<e se i*vr&iti ta(o/e u "icrosoft #!celu, ali to ni)e nepohodno. $*ima)u,i dobi)enu vrednost otpora toplotnom proto(u, ali i vrednosti otpora toplotnom proto(u usled prela*a toplote, Ri i Re, (o)e propisu)e standard ?$- $.?@.1CC, i*ra+unava se vrednost (oefici)enta prola*a toplote *a ispitivani u*ora( (ao4
kM 7 . Ri O R O Re

Ri )e otpor toplotnom proto(u usled prela*a toplote sa unutra&n)e strane u*or(a Grecipro+na vrednost (oefici)enta prela*a toplote i*me/u u*or(a i va*duha u prostori)i u (o)o) u*ora( treba da sto)iH (o)a se *a verti(alne pro*ore se u*ima C,70m65BA, a Re )e otpor toplotnom proto(u usled prela*a toplote sa spol)ne strane u*or(a Grecipro+na vrednost (oefici)enta prela*a toplote i*me/u u*or(a i spol)a&n)eg va*duhaH (o)a se *a verti(alne pro*ore se u*ima C,C8m65BA. ;va(o dobi)ene vrednosti (oefici)enata prola*a toplote sta(la, kS, i o(vira, kO, u* po*nate povr&ine pro*ora, .$, sta(la, .S, i o(vira, .O M .$ - .S, da)u (oefici)ent prola*a toplote pro*ora4 k . + k O .O k= S S . .$ 9a ispitivani u*ora( po*nate su povr&ine pro*ora i sta(la4 .$M C,D7 m6 i .SM C,16 m6. %a opisani na+in ra+una)u se slede,e vrednosti4

7 7 M , k M 6,87 ABm65, Ri O RS O Re C ,70 O C ,6@ O C ,C8 S 7 7 kO M M , k M 6,C8 ABm65, Ri O RO O Re C ,70 O C ,06 O C ,C8 O kS M

.O M .$ - .S M C,6D m6. %a (ra)u se, prema *adato) relaci)i, odre/u)e (oefici)ent prola*a toplote u*or(a4 k . + k O .O 6,87 C,16 + 6,C8 C,6D k= S S = .$ C,D7 6 k M 6,6D ABm 5. <0 IZVE?TAJ O ISPITIVANJU

$ i*ve&ta) o ispitivan)u, prema *ahtevima relevantnog standarda, unose se4 I ;p&ti podaci 7. =redmet ispitivan)a 6. %aru+ilac ispitivan)a 0. I*vr&ilac ispitivan)a 8. 3atum ispitivan)a II =odaci o ispitivanom u*or(u 7. .rsta merne pregrade 6. -astav, opis masa, dimen*i)e, s(ice (ara(teristi+nih prese(a merne pregrade III -pisa( mernih instrumenata i opreme I. Ee*ultati ispitivan)a 7. =odaci o svim i*merenim i i*ra+unatim veli+inama . ;cena re*ultata ispitivan)a

#0 ZAKLJU@AK $ o(viru Faboatori)e *a termotehni(u, termoenergeti(u i procesnu tehni(u "a&ins(ig fa(ulteta u %i&u nala*i se opisani merni &tand i pomenuta merna oprema. ;prema neophodna *a meren)a toplotnog flu(sa )e (ompletirana, a metoda usvo)ena. ;va) segment pro)e(ta %=## J7@-71J )e uspe&no reali*ovan, a n)egovi cil)evi ostvareni. SPISAK MERNIH VELI@INA. OZNAKA I JEDINICA MERE $ ovom ispitivan)u se (oriste slede,e veli+ine, o*na(e i )edinice4 R- otpor toplotnom proto(u u*or(a, u m65BA, k- (oefici)ent prola*a toplote (ro* u*ora(, u ABm65, Kt- temperatura topli)e povr&ine u*or(a, u o>, K!- temperatura hladni)e povr&ine u*or(a, u o>, LK- ra*li(a temperatura topli)e i hladni)e povr&ine u*or(a, u o>, tvt- temperatura va*duha u toplo) (omori, u o>, tv!- temperatura va*duha u hladno) (omori, u o>, 9k- gustina toplotnog proto(a, toplotni flu(s, t). (oli+ina toplotnog proto(a po )edinici povr&ine (ro* (o)u ta) proto( prola*i, u ABm6 i .- povr&ina, u m6.

7C

.eli+ine (o)e se odnose na sen*or i (o)e figuri&u samo u ure/a)u *a pri(upl)an)e podata(a i u softveru *a n)ihovu obradu su4 5sen i*la*ni napon sen*ora, proporcionalan toplotnom flu(su, u m., 8- (onstanta datog sen*ora, recipro+na vrednost osetl)ivosti sen*ora na uslovima na (o)ima )e sen*or ba<daren, u (calBGm 6hm.HP vrednosti ove (onstante *a sen*ore TE6-> i TE1-> su o(o JC. 7- (onstanta datog sen*ora, mera *avisnosti osetl)ivosti sen*ora od temperature sen*ora, t). povr&ine u*or(a, u (calBGm6hGm.H6HP *a sen*ore (o)i nisu osetl)ivi na promenu temperaure 7MC, a to )e slu+a) i sa sen*orima TE6-> i TE1->, 6- (onstanta (onver*i)e temperatute u napons(i signal radi procene promene osetl)ivosti sen*ora usled promene temperature, 6M6@o>Bm., REFERENCE QC7.R -tefanovi,, .. i dr.4 =ro)e(at %=## J7@-71J , #laborat-i*ve&ta), "a&ins(i fa(ultet $niver*iteta u %i&u, %i&, -rbi)a i >rna Gora, 6CC8. QC6.R -to)il)(ovi,, ". ".4 "eren)e toplotnog flu(sa, -eminars(i rad i* predmeta -tru)notehni+(a meren)a, "a&ins(i fa(ultet $niver*iteta u %i&u, %i&, -rbi)a i >rna Gora, 6CC@. QC0.R ?$- $.?@.C1C4 Faboratori)s(e metode ispitivan)a prola*a toplote u gra/evins(im (onstru(ci)ama *grada, Beograd, -rbi)a i >rna Gora, 7DJ0. QC8.R ?$- $.?@.1CC4 Tehni+(i uslovi *a pro)e(tovan)e i gra/en)e *grada, Beograd, -rbi)a i >rna Gora, 7DDJ. QC@.R ?$- $. 6.C6C4 ;dre/ivan)e (oefici)enta provodl)ivosti toplote metodom gre)ne plo+e, Beograd, -rbi)a i >rna Gora, 7DJ0. QC1.R ?$- $. D.C8@4 =ro*ori i bal(ons(a vrata. =odela, obli(, veli+ine, Beograd, -rbi)a i >rna Gora, 7DD0. QC:.R ?$- $.F6.C6@4 -ta(lore*a+(i radovi. Tehni+(i uslovi, Beograd, -rbi)a i >rna Gora, 7DD6. QCJ.R 5yoto #lectronics "anufacturing, >o., Ftd.4 "ultiple =oints 'eat Flow "eter 'F"67@, ;peration "anual, 5yoto, ?apan. QCD.R 5yoto #lectronics "anufacturing, >o., Ftd.4 "ultiple =oints 'eat Flow "eter 'F"67@, $serSs "anual, 5yoto, ?apan. Q7C.R 5yoto #lectronics "anufacturing, >o., Ftd.4 General-=urpose Fow 'eat Flow -ensor TE6->BTE1->, ;peration "anual, 5yoto, ?apan. Q77.R 5yoto #lectronics "anufacturing, >o., Ftd.4 'F"-67@ 3 I -tandard -oftware, $serSs "anual, 5yoto, ?apan. Q76.R .u&(ovi,, I.4 ;snove tehni(e meren)a, "a&ins(i fa(ultet $niver*iteta u Beogradu, Beograd, -rbi)a i >rna Gora, 7D::. Q70.R Eisti,, B.4 "etrologi)a. -tru)no-tehni+(a meren)a, "a&ins(i fa(ultet $niver*iteta u %i&u, %i&, -rbi)a i >rna Gora, 7DJ7. Q78.R Ili,, G., Eado)(ovi,, %., -to)anovi,, I.4 Termodinami(a II. ;snovi prostiran)a toplote, "a&ins(i fa(ultet $niver*iteta u %i&u, %i&, -rbi)a i >rna Gora, 7DD1. Q7@.R "ilin+i,, 3.4 =rostiran)e toplote, %au+na (n)iga Beograd, Beograd, -rbi)a i >rna Gora, 7DJD. Q71.R http4BB(yoto-(em.comB Q7:.R http4BBsensormag.comB Q7J.R http4BBhu(seflu!.comB Q7D.R http4BBanalisystech.comB Q6C.R http4BBnfrc.comB

77