- STUDIM I NIVELIT FILLESTAR MBI KUTUBIZMIN -

Prezantim i Prgjithhm rreth N!rma"e Theme#!re

t I$e!#!gji K%t&ijine
Burimi: Sa#a'iP%&#i(ati!n)*!m
Prktheu: A#&an Ma#aj
1
P+RMBA,T,A
PREZANTIMI I K+TI, STUDIMI)))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))- PREZANTIMI I K+TI, STUDIMI)))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))-
TERMA D.E P+RKUFIZIME))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))/ TERMA D.E P+RKUFIZIME))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))/
PARIME T+ R+ND+SIS.ME))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))0 PARIME T+ R+ND+SIS.ME))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))0
M+SIMI I PAR+1 M+SIMI I PAR+1 2A +S.T+ KUTUBIZMI N,+ P,ELL+ E
IMA3,INAT+S4))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))50
M+SIMI I D6T+1 M+SIMI I D6T+1 2T+ 3,IT.A S.78+RIT+ MUSLIMANE KAN+ DAL+
N3A ISLAMI D.E ,AN+ RIKT.6ER N+ 9.A.ILI,ET4)))))))))))))))))))))):;
M+SIMI I TRET+1 M+SIMI I TRET+1 2KUS.TRIMI I KUTUBIZMIT < EL-.AKIMI,E4))))):=
M+SIMI I KAT+RT1 M+SIMI I KAT+RT1 2L+S.IMI I N,+ 9.I.ADI S.KAT+RRIMTAR
KUNDRA S.78+RIVE MUSLIMANE4)))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))-/
S.+NIME P+RMB6LL+SE))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))// S.+NIME P+RMB6LL+SE))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))//
TEST P+RFUNDIMTAR))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))/> TEST P+RFUNDIMTAR))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))/>
S.T7,*+ 51 S.T7,*+ 51 E V+ +RTETA MBI SE,ID KUTUBIN)))))))))))))))))))))))))))))))))=; )))))))))))))))))))))))))))))))))=;
S.T7,*+ :1 S.T7,*+ :1 E V+ +RTETA MBI SEFER .AUALIN D.E SELMAN EL-
AUDEN???????????????????????????????)0/
S.T7,*+ + -1 N+ + LID.,E ME ADNAN ARURIN??????))???)?)))@5
2
Imam el-Lalikai (v.418 H) rahimehullah, ka thn:
Aj !"ar #ht m e $li%ue#hme &r nj 'u#liman: (ija
m$i a#&ektet e $e#imit t )e# *he !"ar Allahu ka $r
$li%im &r r$rit e +ij, &r"#hi ku&timin e +euhij*it t +ij
*he ,il#ive t +ij, t $e##h n t (r%uarin e +ij me
ar%umente *he $in*je, t arri#h tek e %jitha kj *he t
krk#h *#hmi &r t me ar%umente t -arta. (he n%a
thniet m t "u-i#hme *he ar%umentet *he ku&timet m t
-arta #ht:
.1/ Li$ri i Allahut, e 0rteta e 1art
.2/ Pa#taj +hnia e t (r%uarit t Allahut (sal-lAllahu alejhi
ue sel-lem)
.3/ (he e 4hkve t tij, t 5%je*hurit, t *evt#hmit
.4/ Pa#taj aj m$i t 6iln u &ajtuan nj5ri Selefus-Salih
.7/ Pa#taj ka&ja &a# kt8re *he t -n*r#h "rt m$i t, *eri
n (itn e 9j8kimit
.:/ Pa#taj t lar%he#h n%a $i*atet *he n%a *%jimi i t8re ;
n%a at %jra - i kan #h&ikur njer5it e *evijuar e t
hum$ur<
Sherh Usulul-Itikad (1=>)
PREZANTIMI I K+TI, STUDIMI
+ %jitha "aln*erimet jan &r Allahun *he salati *he
#elami -"#hin m$i t (r%uarin e +ij, m$i "amiljen e tij *he
m$i k* - n*jek u*h5imin e tij.
? m &a#:
@8 material #ht n%a #erit e &ara #tu*imre, -
n*ihmjn n &a#jen e nj i*eje t -art &r *i#a n%a
3
lvi5jet $a#hkkhre t Bi*atit. A4tu*im i Bivelit )ille#tar
m$i @utu$i5minC v#htrn men*imin *he i*el%jin e 4eji*
@ut$it *he &r&a%an*imin e tij n%a *i#a thirr# Dre"rmi#t
t *itve t #t#hme. (he n &r"un*im t ktij #tu*imi
#ht nj te#t i a"t#ive, - %arantn #e #tu*entt e kan
&rvet#uar &lt#i#ht ln*n.
Pr&ara #e t "illjm, k#hillhet - t %jith #tu*entt t
"amiljari5hen me termat *he &rku"i5imet - vijjn, &r
tu #i%uruar #e ata jan &r%atitur &lt#i#ht &r ta
&rvet#uar tek#tin *he ln*n - %jen*et n &rm$ajtjen e
ktij #tu*imi.
14 4htatr, 2EEE
Sa#a'iP%&#i(ati!n)(!m
TERMA D.E P+RKUFIZIME
.1/ @utu$i5mi: 'en*imi *he i*el%jia e 4eji* @ut$it, -
%jen*et n li$rat e tij m &&ullr, #i! jan DMaalim fijt-
Tarijk (4henja n Fru%), +e"#iri i tij i @uranit GFi Dhilali
Kuran (Bn Hijen e @uranit), Del-Adaletul-Ixhtimaije
((rejt#ia 46iale) e t tjer.
.2/ @utu$ijt, Kutubijun: 4ekti i njhur #i D@utu$i#tt.
.3/ @utu$i, @utu$i#t: : Per#ni - i atri$uhet men*imit *he
i*el%ji# # @utu$i5mit. ?k5i#tjn ek#treme t n*r8#hme,
#i&a# %ra*# *he #htrirje# - nj @utu$i e 6il#n veten me
men*imin *he i*el%jin e @utu$i5mit.
.4/ Hakimije: Bj term i #h&ikur n%a 4eji* @ut$i, -
&r"a-#n #vranitetin e Allahut n li*hje me !#htjen e
nHjerrje# # li%jeve. 4i&a# men*imit t tij, kj #ht e#en6a
e ku&timit t (#hmi# ALa ilahe il-lAllah.C
4
.7/ Uluhije: @8 term tre%n t *rejtn ek#klu5ive t Allahut
n t %jitha "rmat e a*hurimit *he *evt#hmri#, -"#hin
n*jenja t 5emr#, thnie t %juh# a& ve&ra t
%j8mt8rve. 4i&a# @utu$i5mit, Hakimija #ht elementi m i
&#a!m e m i ve!ant i Uluhijes.
.:/ Xhahilije: B%a ana %juh#re * t tht Injran6. @8
term &r"a-#n e&kn &ara-I#lamike *he #ht #innim i
m#$e#imit, i*hujtari#, &ra&am$etje# *he injran6#.
.I/ Hibije: Parti#hmri, %ru&im, "anati5m &artiak.
.8/ Teshrij: + ven*##h li%je.
.>/ Khauarixh: 4ekti i &ar - *li n%a Jhemati i
'u#limanve. @arakteri#tikat e t8re kr8e#re jan: #h&allja
-a"ir t 'u#limanve %j8nah-ar, #h&allja -a"ir t at8re
- nuk &ajthen me ta *he re$elimi kun*ra &rij#ve. Pr"eti,
sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, na ka in"rmuar #e k8 #ekt *
t va5h*j t ek5i#tj n !* %jenerat, *eri#a ata t
lu"tjn &rkrah (eHhallit.
.1E/ Murrxhia: Bj #ekt - nuk i kn#i*ern ve&rat &rej
Imanit, k#htu - &reten*uan #e t %jith 'u#limant,
-"#hin ata %j8nah-ar a& t *evt#hm, e kan Imanin e
t8re nj#j. Ata $e#nin, %jitha#htu, #e Imani nuk #hthet e
nuk &ak#het, &r#e i#hte n nj ek5i#ten6 kn#tante.
.11/ !afida: Ata - i re"u5jn 4hkt e t (r%uarit t
Allahut, i #hajn *he i mallkjn ata.
.12/ Kaderit": Ata - mhuan kaderin (6aktimin) e Allahut
*he &reten*uan #e ki#hte *i!ka n ek5i#ten6 -
kntrllhej n%a e ke-ja. Pr kt ar#8e, ata jan kraha#uar
me Mexhusit".
.13/ Tekfir: Akti i #h&allje# # 'u#limanit -a"ir, murted.
5
.14/ Istihlal: + #h&all#h *i!ka t lejuar (hallall), kur Allahu
e ka $r at haram.
PARIME T+ R+ND+SIS.ME
- MET7D7L73,IA E PR7FET+VE N+ T.IRR,EN P+R TEK ALLA.U
+ha 4hejkh 4alih el-)eu5an n &re5antimin e tij t li$rit, -
#ht $r hal n %urma5et e $i*at!injve, A'et*l%jia e
Pr"etve n +hirrjen &r tek AllahuC t 4hejkh Fa$ij I$n
Ha*ij el-'e*khalij:
A@#htu -, "illimi#ht, ai thrret &r krri%jimin e akij*e#,
*uke ur*hruar - krejt a*hurimi t $het i &a#tr &r
Allahun, *he n*alimin e #hirkut. Pa#taj, *uke ur*hruar
"aljen e Bama5it, *hnien e Kekatit, *he t 5$athen *et8rat
e $li%uara *he t #hman%en !#htjet e n*aluara. @j ka
-en mn8ra e ve&rimit - u n*- n%a t %jith
Pej%am$ert, #ikur#e Allahu, m i larti, tht:
ANe $rg%am teA B$! C!C%## t Drg%ar (*uke i
#h&allur): A$h%r!ni "etm A##ah%n (*uke e $r
a*hurimin t &a#tr &r +) $he hmang%ni Tagutit (!*
%jje - a*hurhet &rkrah Allahut).C .en-Bahl, 3:/
ADhe Ne n%A Aemi $rg%ar n$!nj Pejgam&er Cara
teje (L 'uhame*) e D t m! i Aemi hCa##%r atij (*uke
i thn)1 La ilahe il-la Ene (Buk ka t a*huruar tjetr
&rve! 'eje)E Aht% D m a$h%r!ni M%a t Vetm (e
a#nj tjetr))C .el-?n$ija, 27/
Pr m te&r, kur Pr"eti, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem,
*r%i 'ua*hin n Memen, ai i tha atij: A#"rtet$ ti %& shk&n
tek nj" %&%ull '" jan" n(a )jer"it e *ibrit +,hli-Kitab"t-$
k"shtu '" le t" jet" (j"ja e %ar" n" t" .il"n d& ti th"rras"sh
d"shmia *a ilahe il-lalAllah (nuk ka t a*huruar tjetr -
6
meritn a*hurim &rve! Allahut)/ )"se ata e %ran&jn" k"t"$
at"her" nj&ft&i se Allahu u ka b"r" &bli(im %es" namaet n"
0d& dit" e nat"1C
Pa#taj n rru%n *he met*n e tij, sal-lAllahu alejhi ue sel-
lem, #ht #hem$ulli m i mir *he met*l%jia m e
&r##ur *he m e &rkr8er ; n at #e ai, sal-lAllahu alejhi
ue sel-lem, -n*ri n 'ekke &r trem$*hjet vjet, *uke i
thirrur njer5it n +euhij* *he *uke i n*aluar ata n%a
4hirku, &r&ara #e ti ur*hrnte me Bama5, me Kekat, me
A%jrim *he me HaHh, *he &r&ara #e tua n*alnte
kamatn, vje*hjen *he vra#jen.C .Menhexhul-,nbija fid-
Daue Il-lAllah, "-.12/
- MET7D7L73,IA E 3RUPEVE T+ BIDATIT N+ T.IRR,EN P+R TEK
ALLA.U
+ha 4hejkh 4alih el-)eu5an: A@#htu - *aueti i 6ilit* -
nuk #ht n*rtuar m$i kt themele *he menheHhi
(met*l%jia) e t 6ilit nuk #ht menheHhi i
Pej%am$erve, ather aj * t jet e &a#h&re# *he * t
*#htj, *he * t jet rra#ka&itje &a *$i n t.
Ar%umenti m i -art &r kt jan kt Jhematet (9ru&et)
e *itve t #t#hme, t 6ilt ven*#in nj menheHh *he
&r%ram &r vett e t8re *he da2uen e t8re, e 6ila #ht e
n*r8#hme n%a met*l%jia e Pej%am$erve. @t %ru&e e
kan ln &a# *re rn*#in e Akij*e# (Be#imi i #akt) ;
&rve! nj &aki6e &rej t8re ; *he, n ven* t k#aj, ata
thrra#in &r n*re-jen e !#htjeve an#re. @#htu, nj
%ru& thrret &r n*re-jen e &rij#ve *he &litikave, *he
krkn ven*#jen e ma#ave n*#hkimre (hudud) *he
5$atimin e 4heriatit (Li%ji I#lam) n %j8kimin me# njer5ve.
@j vrtet - #ht *i!ka mja"t e rn*#i#hme, &r#e kj
nuk #ht m e rn*#i#hmja, #e&#e #i mun*et *iku#h t
krkj t ven*# e t 5$atj %j8kimin e Allahut m$i
haj*utin *he 5ina-arin, &r&ara #e t krkj ven*#jen *he
5$atimin e %j8kimit t Allahut m$i mu#hrikun, i 6ili a*hurn
t tjer &rkrah Allahut. 4i mun* t krkjm - t
7
5$athet %j8kimi i Allahut m$i *8 njer5 - *e$atjn &r
nj *ele a& *eve, &r&ara #e t krkjm - %j8kimi i
Allahut t 5$athet m$i ata - a*hurjn i*hujt *he varret,
*he m$i ata - mhjn a& - kan $e#ime t *evijuara
rreth ?mrave *he ,il#ive, *uke i 5hve#hur n%a ku&timi i
t8re i vrtet a& *uke i #htrem$ruar at. A nuk jan kta
njer5 kriminelt m t m*henj kun*ra njer5imit, *uke
&a#ur &ara#8#h - #hirku *he mhimi i ?mrave *he ,il#ive
t Allahut jan krime kun*ra @rijue#it, Ai i ,ili #ht i &a#tr
n%a !* man%#i, n*r#a e *rejta e @rijue#it vjen &r&ara t
*rejtave t krije#ave.C
4hejkhul-I#lam I$n +ejmije (v. I28 H) tht n li$rin e tij
el-Istikame (1=4::): A@t %j8nahe, $a#hk me nj +euhij*
t #akt, jan m mir #e nj +euhij* i &ri#hur &a kt
%j8nahe.C
Pa#taj nj tjetr Jhemat (%ru&) "utet n da2ue, &r
met*l%jia e t8re, & a#htu, nuk #ht n &r&uthje me
met*l%jin e Pej%am$erve. Ata nuk i ja&in rn*#i
Akij*e# # #akt, &r#e u ja&in rn*#i *i#a akteve t
a*hurimit *he $jn dhikr #i&a# rru%# # 4u"i#tve. Ata
&r-en*rhen n *aljen ja#ht (khuruxh) *he u*htimin
n&r tk, *he aj !"ar #ht e rn*#i#hme &r ta #ht
t arrijn ti trhe-in njer5it - tu $a#hkhen at8re, &a
*a#hur tia *in &r Akij*en e t8re. (he t %jitha kt jan
rru% t rinuara, *uke i marr #i &ikni#je t t8re !#htje t
6ilat i#hin ln t "un*it n thirrjen e Pej%am$erve. @j
#ht nj#j #ikur#e #hem$ulli me at, i 6ili krkn t kurj
nj tru& - i #ht &rer kka, #e&#e ven*i i Akij*e# n "e
#ht #i kka n li*hje me tru&in.
Pran*aj, #ht e *m#*#hme &r kt %ru&e - ti
krri%jjn kn6e&tet *he ku&timet e t8re, *uke u kth8er
&a# tek Li$ri (@urani) *he 4uneti, me -llim - t njhin
met*l%jin e Pej%am$erve n thirrjen &r tek Allahu.
4e&#e, me t vrtet, Allahu, Ai i ,ili #ht i &a#tr n%a !*
man%#i, lajmri #e %j8kimi i #akt *he &avar#ia, - jan
8
&je#a -en*rre e thirrje# # Hhemateve t m&ar#hme - i
&rmen*m, nuk mun* t arrihen, &rve! #e me krri%jimin
e Akij*e#, n mn8r - i tr a*hurimi t jet vetm &r
Allahun *he a*hurimi i !* %jje tjetr t $rakti#et. Allahu,
m i larti, tht:
AA##ah% % Aa Cremt%ar atFre nga mei j%aj D &e!jn
$he D C%n!jn miri e $rejti e AiE CatjetrE $! tG%
ig%r!j atFre "azh$imin (e "u-i# # ta#hme t
u*hhe-#ve) n t!AE aht% iB %a ig%r!i Ai At
atFre CrCara tFre $he e Ai $! tG% ig%r!j '%Din Cr
t z&at%ar e Crm&%h%r 'en e tFreE at t (i#n Ai e
Aa zgje$h%r Cr ta (I#lamin). Dhe Ca$Fhim D Ai $!
tG% jaC atFre n hAm&im ig%ri e r%ajtje Ca 'riA
tFreE (me ku#ht -) Ata &eimtar t m a$h%r!jn
"etm M%a $he t m! &ahA!jn gj tjetr (n
a*hurim) me M%a) P!rE A%h$! D n%A &e!n Ca AajE
Ata jan fasikun (kr8ene!, t &a$in*ur n*aj Allahut, t
&ri#hur, t li%j).C .en-Bur, 77/
Pra, kta njer5 krkjn t ven*#in 4htetin I#lam, &ara #e
ti &a#trjn tkat n%a $e#imet i*hujtare, t 6ilat marrin
"rmn e a*hurimit t t v*ekurit, &rku#htimit n*aj
varreve, #a- nuk $n *allim n%a a*hurimi i *atit *he Uas
*he t tretit t t8re, Menati, ma*je #ht akma m ke-.
Pra, ata & &r&i-en &r at - #ht e &amun*ur:
Dhe kushd& '" k"rk&n madh"shtin" %a mund e %a
%"r%jekje
D& ta harxh&j" jet"n e tij duke k"rkuar di0ka t"
%amundshme.
0rtet, ven*#ja *he 5$atimi i 4heriatit *he li%jeve
n*#hkimre (hudud), #i *he ven*#ja e 4htetit I#lam,
mnjanimi i !* %jje - #ht e n*aluar *he arritja e !*
%jje - #ht e $li%uar, t %jitha kt jan &rej t
*rejtave t +euhij*it *he !#htje t 6ilat e &r##in at *he
9
vijn &a# tij. @#htu - #i mun* tu ku#htjm vmen*je
a#aj - #ht an#re, n*rkh - lm &a# *re at -
#ht e nj rn*#ie &ar#reNC .Menhexhul-,nbija fi-Daue
il-lAllah, "-.14/
- PRIS.,A E PUS.TETAR+VE D.E E 3,6KIMIT +S.T+ DIHKA E
V,ET+R
I (r%uari i Allahut, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, ka thn:
AHallkat e Islamit d& t" shkat"rr&hen nj" e n(a nj" dhe sa
her" '" nj"ra %rej t3re shkat"rr&het$ njer"it d& t" ka%en
f&rt" tek aj& '" 4jen %as saj/ , %ara '" d& t" shkat"rr&het
"sht" (j3kimi +el-Hukm- dhe e fundit %rej t3re d& t" jet"
namai.C .Imam Ahme*i (7=271), I$n Hi$$ani (:I17) me
nj 5inHhir t mir tran#metimi./
(he I$n Hi$$ani e ka #jell kt ha*ith n ka&itullin me
titull: APrmen*ja e tran#metimeve #e th8erja e &ar e
hallkave t I#lamit - * #h"a-et n *rejtim t &rij#ve
(Umera) #ht &ri#hja e %j8kimit *he e u*hhe-#veO.
(Fesadul-hukm uel-hukam).C
(he nuk %jejm n #hem$ullin e 4ele"ve n*nj
met*l%ji - i n%ja#n met*l%ji# # %ru&it t
&rmen*ur m lart, (met*l%ji# #) at8re - thrra#in
&r ven*#jen e li%jit t Allahut *he %j8kimit e +ij n&rmjet
hibijes (%ru&imit *he &arti#hmri# # urr8er) *he
kun*r#htimin e met*l%ji# # Pr"etve.
- TIRANIA D.E MUN3ESA E LI3,IT T+ S.ERIATIT +S.T+
ND+S.KIM N3A ALLA.U
?l-Ha#en el-Ba#ri (v. 11E H) ka thn: AB t vrtet
HaHhaHhi #ht n*#hkimi i Allahut, k#htu - m# e
5m$ra&#ni n*#hkimin e Allahut me *uart tuaja, &r *uhet
t nn#htrheni *he t $in*eni, #e&#e Allahu i lart#uar
tht:
10
ANe i m&rthFem ata me n$hAimE C!r ata n%A i%
Cr%#n Z!tit t tFre $he a n%A i% #%tn Atij me
Cr%#je.C .el-'uminun, I:/
I$n 4a* rr"en n li$rin e tij Tabakatul-Kubra (I=1:3-1:7):
ABj %ru& 'u#liman#h er*hn tek el-Ha#en el-Ba#ri t
krknin nj "etva &r tu re$eluar kun*r HaHhaHhit. Ata
than:
AL ?$u 4ei*P Q"ar thua ti &r lu"timin e ktij tirani - ka
*er*hur %jakun *he ka marr &a#urit &a*rejt#i#ht *he ka
$r kt e atNC
el-Ha#en el-Ba#ri tha: ARn men*j #e ai nuk *uhet lu"tuar.
B#e k8 #ht n*#hkim n%a Allahu, ather ju nuk * t
jeni t a"t - ta lar%ni at me #h&atat tuaja. B#e kj
#ht nj #&rv n%a Allahu, ather $huni t *urue#hm,
*eri#a t vij ven*imi i Allahut, *he Ai #ht m i miri i
%j8kat#ve.C
Ata u lar%uan n%a el-Ha#eni *he nuk u &ajtuan me t *he u
re$eluan kun*r HaHhaHhit, k#htu - HaHhaHhi i vrau ata
- t %jith.
?l-Ha#eni th#hte: AB#e njer5it * t ki#hin *urim, kur
#&rvhen n%a #un*ue#it e t8re t &a*rejt, nuk * t
5%ja# #hum &ara #e Allahu tu ja&i at8re nj rru%*alje.
'e%jithat, ata %jithmn nHitjn &r tek #h&atat e t8re,
k#htu - lihen ata me #h&atat e t8re. Pa#ha AllahunP 1"t
e*he &r nj *it t vetme, ata nuk kan #jell n*nj
mir#i.C
4ele"t e kn#i*ernin HaHhaHhin #i n*#hkim n%a Allahu,
&r #hkak t %j8naheve *he m#$in*je# # t8re, kur#e #a
&r #t, #ht nj "atke-#i e tej#kaj#hme - %ru&e t
n*r8#hme, - kan ven*#ur met*l%ji t 6ilat jan n
kun*r#htim me met*l%jin e Pej%am$erve, jan t
11
ver$r n ek5i#ten6n e t8re n kt Rmet, &r at - #ht
m e ke-e #e thje#ht %j8nahet *he m#$in*ja, e 6ila #jell
mjerim n kt jet *he n jetn e Prtejme: 4hirku n*aj
Ktit t $tve. Pa#taj, ata -ahen &r kurthet *he &lanet e
t &a"eve *he &r AFen*in e Fi BtrrC.
A m# u kan #h&tuar *ije# # kt8re %ru&eve varret *he
t8r$et e ?%ji&tit, n t 6ilat njer5it %rum$ullhen *he
krkjn n*ihm, "urni5im *he m$rjtjeN At t Hu#ejnit,
Be*euiut, (u#ukit, Kejne$e#, 4inHharit e t tjerveN ? #i
#ht &una e at8re t Paki#tanit, In*i#, In*ne5i#,
Lmanit, Memenit, 4iri#, Mr*ani#, A"%ani#tanit, Pale#tin#,
'arkut, Al%jeri#, 'alaj5i#<N
Prkun*ra5i, aktivi#tt jan &lt#i#ht t vet*ij#hm &r
kt !#htje, &r, &r #hkak #e kan &r%ramet e t8re
&litike, ata jan t ver$r &r ku&timin e met*l%ji# #
vrtet t Pr"etve n thirrjen &r tek Allahu, met*l%jia
e l%jik# *he e urt#i#.
- KR6EN3RIT,A P+R LAR3IMIN E TIRANIS+ S,ELL M+ TEP+R
S.ERR D.E D+M MBI UMETIN
I$nul-@ajim, Allahu e m#hir"t, ka thn: A@j #ht nj
tem ma*h#htre, - &rm$an #hum *$i *he, &r #hkak
t injran6# n*aj k#aj teme, nj ke-ku&tim i ma*h ka
rn m$i 4heriatin<C *eri at8 ku ai tht, &a#i &rmen*i #e
&arimi $a5 i 4heriatit n%rihet m$i mir-enien *he *$it e
njer5ve: A<Pr"eti, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, ven*#i
&r umetin e tij $li%imin e re"u5imit t # ke-e#, n
mn8r - me re"u5imin e #aj t arrihet mir#ia - e *
Allahu *he i (r%uari i +ij. (he kur re"u5imi i # ke-e# t
!n n at - #ht akma m e ke-e *he m e urr8er n%a
Allahu *he i (r%uari i +ij, ather nuk lejhet - t
re"u5het aj (e ke-ja), e*he n#e Allahu i urren *he nuk i
&l-en ata - e &unjn at (t ke-en). (he kj #ht
#ikur#e re"u5imi (inkar) kun*r m$retrve *he
12
&u#htetarve, *uke *al kun*ra at8re (me arm etj, *uke i
lu"tuar), #e&#e vrtet kj #ht $a5a *he themeli i !* #herri
*he !* "ineje, *eri n *itn e "un*it (*eri kur t vij
@ijameti). (he 4aha$t krkuan leje n%a i (r%uari i
Allahut, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, &r ti vrar &rij#it
(Umera) - e vnjn nama5in n%a kha e tij e 6aktuar,
*uke i thn: AA m# ti vra#im ataNC @#htu - ai tha: A5&$
%"r sa k&h" '" ata e falin namainC, *he ai %jitha#htu tha:
AKushd& '" shik&n di0ka t" .il"n e urren tek %rij"si i tij
+emir-$ at"her" le t" b"j" durim e t" m&s e he'" d&r"n e tij
n(a bindja ndaj %rij"sit.C
(he ku#h* - re"lektn m$i "itnet e m*ha *he t v%la -
i kan rn I#lamit, ather * t #hh #e at kan ar*hur
#i &a#j e ne%li5hen6# *he n&rkm$jen e ktij &arimi,
*he m#&a#ja e *urimit kur *#hmhet e ke-ja. @#htu -
ai krkn ti ja& "un* a#aj *he, #i &a#j, #illet nj e ke-e
akma m e ma*he. (he i (r%uari, sal-lAllahu alejhi ue
sel-lem, &a t k-ijat m t m*ha n 'ekke *he ai nuk -e
i a"t ti n*r8#hnte at. B "akt, e*he kur Allahu e ha&i
'ekken &r 'u#limant *he kur aj u $ Darul-Islam (+ka
e I#lamit), ai i#hte i ven*#ur - ta n*r8#hnte @a$en *he
ta kthente at n themelet ku e ki#hte n*rtuar I$rahimi
(alejhis-selam), &r, e*he &#e e ki#hte mun*#in &r ta
$r kt, ai u trh- n%a kj, n%a "rika #e m# *i!ka m e
ma*he #e kj mun* t n**hte, &r #hkak t &a*urimit t
@urej#hve, #e&#e ata i#hin t rinj n I#lam *he #a& e
ki#hin ln m#$e#imin. (he, &r kt ar#8e, ai nuk *ha leje
- t re$elhe#hin kun*ra &rij#ve (Umera) me &r*rimin
e "r6#, &r #hkak t &a#jave m t m*ha - * t vijn
m &a# <C .I$nul-@ajjim n Ilamul-Mu-uakiijn an !abil-
Alemijn/.
4hejkhu, Imami, A$*ul-Latij" $in A$*u-Frahman $in Ha#en
Alu#h-4hejkh, Allahu i m#hir"t ata t %jith, ka thn
"jal t "u-i#hme, t 6ilat i he-in *8#himet !r*it#e n
kt tem *he - e re"u5jn at - i &rha& kt *8#hime
me# injrantve: A<(he ata njer5 ; ata - jan n #&rvim
13
; nuk e *in #e, me &rja#htim t Rmer $in A$*ul-A5ij5it
*he 6ilin* n%a Beni Rmejt - *#hiri Allahu, n**hn
"atke-#i t m*ha, &atur&#i *he n%ritje e armve (kun*ra
njer5ve) *he #hkatrrim n%a ata - i#hin n kr8e t
njer5ve t I#lamit (6ul-lat), - n%a kha e Me5i* $in
'uauije# (e *eri m ta#h). Pr, $a#hk me kt, -n*rimi
*he #jellja e *ijetarve t #h-uar *he &rij#ve t "u-i#hm
me &u#htetart #ht e mirnjhur *he e "am#hme ; ata
nuk h-n *r n%a $in*ja n ve&rat e ur*hruara *he
*et8rat e $li%uara t I#lamit, &r t 6ilat ka ur*hruar
Allahu *he i (r%uari i +ij.
(he un & ju ja& nj #hem$ull, at t HaHhaHh $in Mu#u"
eth-+heka"ij, *he !#htja e tij *ihet mja"t mir n umet, at
t tirani#, #ht8&je#, tejkalimit n *er*hjen e %jakut (t
'u#limanve), &r*h#jen e t 4henjtave t Allahut, vra#je#
# t %jithve at8re njer5ve m t #h-uar t Rmetit, #i!
i#hte 4ei* $in Jhu$ejriS rrethimit t I$nu-Ku$ejrit, e*he &#e
ai ki#hte krkuar #trehim n Haram ('ekke), *he $rje# #
lejuar at - i#hte e #henjt (e n*aluar), vra#je# e I$nu-
Ku$ejrit, e*he &#e I$nu-Ku$ejri ia ki#hte *hn $e#n e
$in*je# atij *he njer5it e 'ekke#, 'e*ine#, Memenit *he
&je#a m e ma*he i Irakut ia ki#hin *hn $e#n e alean6#
atij (I$nu-Ku$ejrit), kur#e HaHhaHhi i#hte ve! 5ven*#i i
'eruanit, e m &a# i *jalit t tij A$*ul-'elik *he a#ku#h n%a
khali"et (e m&ar#hm) nuk i *han 'eruanit $e#n *he
a#nj n%a njer5it me in"luen6, me &u#htet, nuk ia *han
$e#n atij &r alean6. (he $a#hk me t %jitha kt, a#nj
n%a Bjer5it e (ije# nuk n%urri ti $in*ej n at - i#hte e
lejuar $in*ja n*aj tij, n #ht8llat e I#lamit *he $li%imeve t
tij.
I$n Rmeri *he ku#h* - i#hte n%a 4aha$t e t (r%uarit
t Allahut, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, - e takuan
HaHhaHhin, ata kurr nuk iu kun*rvun *he nuk e n*aluan
$in*jen n*aj tij n at me t 6iln "r6het I#lami *he
&lt#het Imani. (he e njjta %j i#hte e*he me ata n%a
me#i i ta$iinve, - i#hin n khn e HaHhaHhit, #i! i#hte
14
I$nul-'u#ejji$, Ha#en el-Ba#ri, I$n 4irrijn, I$rahim et-+ejmi
*he ata &rij# t umetit - i#hin #i &una e t8re.
(he !#htja va5h*i k#htu me# *ijetarve - i &rinin metit:
ata ur*hrnin &r $in*je n*aj Allahut *he t (r%uarit t
+ij *he $n Hhiha* n rru%n e +ij, $a#hk me !* &rij#
(imam), -"t ai i *rejt a& %j8nah-ar, #i! *ihet mja"t mir
n%a li$rat e &arimeve themelre *he $e#imeve t "e#.
(he, & a#htu, Benul-A$$a#t (A$a#i*t), ata i &u#htuan
tkat e 'u#limanve "r6ri#ht me #h&at, *he a#nj n%a
Bjer5it e (ije# *he )e# nuk i n*ihmi ata n kt. Ata
vran turma t tra njer5i#h *he #hum n%a Beni Rmejet
(?mevitt), &rij#it e t8re *he 5ven*#it e t8re. (he ata
vran I$n Hu$ejrin, emirin e Irakut, *he vran, & a#htu,
'eruanin, kali"in (#ht tran#metuar #e %jakatart vran
rreth tet*hjet njer5 n%a Beni Rmejet n nj *it t
vetme), &a#taj #htruan m$ule#at e t8re m$i ku"mat e t8re
*he u uln #i&r t8re, &a#taj krkuan t han e t &in.
Pr, me %jith kt #jellje t *ijetarve u*hhe-#, #i! i#hte
el-?u5aij, 'alik, el-Lejth I$n 4a*, DAta $in ?$ij Fa$ah, me
kta m$retr, nuk #ht e &a*itur &r at - ka nj &je# t
*ije# *he t t ku&tuarit (fikh). (he $re5i tjetr i Bjer5ve
t (ije#, #i! i#hte Ahme* $in Han$el, 'uhame* $in I#mail,
'uhame* $in I*ri#, Ahme* $in Buh, I#hak $in Fahauejh
*he vlle5rit e t8re< n**hn n khn e t8re at !"ar
n**hn n%a m$retrit e $i*ateve t m*ha *he mhimi i
Sifate4e (,il#ive t Allahut) *he ata u thirrn - ti &hnin
kt %jra (kt $i*ate) *he u #&rvuan n%a ata (n%a
m$retrit), *he ku#h* - nuk i &hi at, u vra, #ikur#e u
vra Ahme* $in Ba#r. Pr, $a#hk me %jith kt, nuk *ihet
- -"t e*he njri &rej t8re ta ket n%ritur *rn kun*r
$in*je# (n*aj kt8re m$retrve) *he - ta ket &ar t
&r#htat#hme #ulmimin e t8re<C .,d-Durarus-Sunije fil-
,xhuibetun-)exhdije (I=1II-1I8)/
15
(he, &a#i ti ke#h ku&tuar kt &arime t rn*#i#hme, ti
krkue# i hakut, ather va5h* m tej me #tu*imin e
m#imeve themelre t @utu$i5mit<
M+SIMI I PAR+1 A +S.T+ KUTUBIZMI N,+ P,ELL+ E
IMA3,INAT+SI
TeAti1
@a thn 4alah e#-4auij: A4a &r @utu$ijunt, ather
met*l%jia e t8re (menheHhi i t8re) #ht i $a5uar, n
ra*h t &ar, m$i !#htjen e li%jvnie# (teshrij), *uke
#h&je%uar li*hjen e tij me themelin e "e# *he *uke
#h&je%uar nj #r man%#i#h - i kan 5n #trukturat
li%jre n #h-rin tn $a#hkkhre, - e anuljn
kntratn e I#lamit *he e #hkatrrjn - n themel
+euhij*in. (ihet, %jitha#htu, #e li$rat - &r"a-#jn kt
rientim t ve!ant *he t 6ilt &r#hkruajn met*l%jin
e t8re jan li$rat e m#ue#it 4eji* @ut$ ; Allahu &a#t
m#hir &r t ; n "u#hn e da2ues *he "jalimit &u$lik.C
Burimi: Meda Sherijetil-Intima ilel-Ahab uel-Xhematul-
Islamije ("-. 1I1).
ShCjegim $he K!mente1
.1/ B tek#tin e m#i&rm #ht &himi ; n%a njri &rej
at8re, - e 6il#n veten me met*l%jin *he m#imet
@utu$i#te ; #e #ekti - njihet #i @utu$i5mi #ht nj realitet
i &rek#hm, i -art, *he nuk #ht thje#ht &jell e
ima%jinat#. @8 #ht nj re"u5im n*aj &arti5anve
@utu$i#ta t mirnjhur t Pern*imit, #i Ali +imimi *he
I*ri# Palmer, t 6ilt jan &r&jekur m kt n vitet - kan
kaluar, &r ta mhuar ek5i#ten6n e t8re *he *uke
&reten*uar #e termi D@utu$i#tat -e #h&ikur n%a ?hli-4uneti
#i ma#htrim &r t ma#htruar ma#at, n*n#e mhimi i t8re
16
n%a ana e ja#htme, n t vrtet, i#hte nj &r&jekje e
*#htuar &r t "#hehur $urimin e vrtet t m#imeve t
t8re.
.2/ +ek#ti i m#i&rm vrtetn, %jitha#htu, #e @utu$i#tat
kan nj DmenheHh (met*l%ji) t ve!ant, e 6ila #ht e
$a5uar rreth kn6e&teve t li%jvnie# (teshrij).
.3/ Pr #hkak t thek#imit t ma*h - i #ht *hn
!#htje# # li%jvnie#, #l%ani *he mtja e ktij #ekti #ht
Del-Hakimije *he, &r #hkak t ek5a%jerimit t ma*h -
#ht $r n kt !#htje (e 6ila #ht ku"i5uar vetm te
Pu#htetart *he 9j8kimi), krejt #h-rit *he #htetet e
'u#limanve jan #h&allur t *al n%a "eja. 4e&#e m#imet
"il5"ike t @utu$i5mit jan t &la#aritura n "u#hn e
li%jvnie# (teshrij), e anuljn marrve#hjen e I#lamit *he e
#hkatrrjn themelin e +euhij*it. @j #ht $a5a e D*aue#
# ktij #ekti *he kj #ht %jitha#htu $a5a &r tekfirin e
t8re kun*ra #h-rive *he #hteteve t 'u#limanve.
.4/ @#htu -, #i&a# "il5"i# # @utu$it, t %jitha #h-rit
'u#limane $a#hkkhre kan *al n%a I#lami *he jan
kth8er n DJhahilijetin e *ikur#hm, &r&ara ar*hje# #
I#lamit. Pran*aj, %jejm *eklarata n%a ata #i &una e 4eji*
@ut$it #e - t %jitha #h-rit m*erne jan n "akt at t
Jhahilijetit *he, & a#htu, n%a vllai i tij, 'uhame* @ut$, #e
- t %jith 'u#limant n "a-en e tk# #t *uhet t
thirren - t "uten n I#lam &r#riNP (he n%ja#hm me
kt, kn6e&te &aralele *he #u&lementare jan trum$etuar
n%a 'uhame* 4ururi, nj n%a kkat e @huariHhve t
#tm, & a#htu nHn#i i tij 4elman el-Au*e
1
, & a#htu n%a
4e"er Hauali (nHn#i i 'uhame* @ut$it), n ve&rat *he
ka#etat e t8re, & a#htu A$*u-Frahman A$*ul-@halik, i 6ili
&r*rte t njjtat #h&rehje #i at t *8 vlle5rve @ut$ n
Tekfirin e t8re kun*ra #h-rive ('u#limane) *he & a#htu
*i#a n%a hml%t e t8re #i Ali +imimi, i 6ili mri thje#ht
ek5i#ten6n e li%jeve #ekulari#te n #htetet e 'u#limanve
17
#i t mja"tue#hme &r ti #h&allur ata t *al n%a "eja *he
thrret &r re$elim t ha&ur *he rr5imin e -everive.
.7/ 'et*l%jia e da2ues # ktij #ekti ka *al kr8e#i#ht
n%a li$rat e themelue#it t #aj, 4eji* @ut$it, *he, n nj
"rm m t ra"inuar, n%a li$rat e 'uhame* @ut$it (vllait
t 4eji* @ut$it) *he 'uhame* 4ururit. Pa#taj, n nj "rm
akma m t ra"inuar e m t hll, n ve&rat *he ka#etat e
4elman el-Au*e#, 4e"er Haualit *he A$*u-Frahman A$*ul-
@halik. @utu$i#mi i *itve m*erne ek5i#tn n #hum *e%,
&r, #i*-"t, ne & ve!jm vetm kt m &#ht:
@utu$i5mi @la#ik, 4ururi5mi (me 'uhame* 4ururin),
+urathi5mi (me A$*u-Frahman A$*ul-@halik) *he Aruri5mi
(me A*nan Arurin). ' &a# * ti #hhim kt tri muta6ine
(t @utu$i5mit) me *etaj n m#imet e ar*h#hme, bi-idhnil-
lah.
.:/ '*eli #hkatrrimtar i t men*uarit, i 6ili n ri%jinn e
vet %jen*et n li$rat e 4eji* @ut$it, ka !uar n v*ekjen e
mijra 'u#limanve %ra, $urra e "mij t &a"aj#hm. (he
nuk #ht a#%j tjetr ve!#e i*el%ji e @hauriHhve,
i*el%ji - thrret &r revlu6ine, &r &u!e, &r vra#je
*he &r urrejtje t #h-rive 'u#limane, &r #hkak #e at
jan #htete - kan *al n%a I#lami *he #h-ri t kufrit
*he xhahilijetit. Bj #tu*im i &rm$le*hur i %ru&eve *he
&artive t #humta, - kan *al &a# 1>:E-# me $e#imet *he
i*et e @hauariHhve, *#hmn vrtet#in e at8re - kemi
&rmen*ur, &je#a m e ma*he e t 6ilve jan u#h-8er *he
e*ukuar me li$rat e 4eji* @ut$it.
.I/ @utu$i5mi *he da2ueti i tij i ve!ant ka n*ikuar n
mn8rn e t men*uarit tek nj numr i ma*h in*ivi*#h
*he r%ani5ata#h *he n nj ma# e nivel t 6aktuar.
4i*-"t, $a5a e men*imit *he e rientimit tek t %jith
ata #ht e njjt. Pr kt ar#8e, ne themi #e llji i
kun*r#htimit - kan tre%uar @utu$ijint kun*ra at8re -
18
nuk &ajthen me da2uen e t8re #hkatrrimtare e hibije,
n*r8#hn n%a njri in*ivi* tek tjetri. @#htu - %jejm
ek#treme t n*r8#hme, #i &una e 'uhame* 4ururit,
A$*ullah )ai#al (@hauariHhi i Britani#), Ali +imimi e t tjer.
+a#hm, %jejm #e aku5at - he*hin ata kun*ra at8re -
ka&en &a# 'et*l%ji# # Pr"etve n da2uen e t8re *he
&rmir#imin e Rmetit, jan t njjta: Murrxhi me
Pu#htetart, @hauariHh me thirr#at, !afida me Jhematet,
@a*erij me t &a"et, n&un#, #&iun, #kllevr, &rkrah#
t Fen*it t Fi Btrr, &rha&# t m#imeve kan6er5e e
#hum t tjera. @j *#hmn #e $a5a e da2ues # t8re $urn
n%a i njjti $urim.
Prm&#e$hje $he Pr'%n$im
B ket m#im kemi &ar #e @utu$i5mi #i i*el%ji, #i lvi5je
*he #i #ekt ek5i#tn *he #ht i vrtet e i &rek#hm.
Prmen*m, %jitha#htu, *i#a n%a ti&aret *he nrmat m t
#&ikatura t k#aj i*el%jie *he t 6ilat * ti 5%jerjm n
at - * t vijjn. B m#imet e ar*h#hme * t
nnvi5jm #hkatrrimin - $art da2ueti i @utu$i5mit *he *
t ilu#trjm #e #i e"ektet e k#aj met*l%jie e "il5"ie
mun* t &e#hhen me terma t vrtet "i5ik (n "akt n
termat e tru&ave t v*ekur t 'u#limanveP). 4i*-"t, *
t #htjelljm "illimi#ht temat m t rn*#i#hme t
@utu$i5mit *he "u#hat e n*r8#hme t aktivitetit t tij m tej,
- t mun* t kemi nj &rvet#im #a m t mir t nat8r#
# tij t vrtet, lljeve *he muta6ineve t tij, *he
rientimeve t tij, - t jemi t a"t &r ti njhur #henjat e
tij m t *uk#hme.
Shnim1
5
1e i riu 4elman el-Au*e - i $nte vi5it 'uhame* 4ururit, n*rkh -
k8 i "un*it i#hte n @uvajt, n "illim t viteve 8E. Ba#hk me t tjer (t
6ilt jan t njhur &er#nali#ht tek ne *he - e kan njhur &er#nali#ht
4elman el-Au*en *he e kan $rakti#ur $an*n e 4ururive t @utu$i5mit,
&r #hkak t u*h5imit - u *ha Allahu), el-Au*e an%a5hhej me #tu*imin
e *etajuar t li$rave t 4ururit *he i %jith %ru&i n tr#i e te#tnin njri-
19
tjetrin &r at - ki#hin m#uar. At kh, 4ururi & &r"un*nte &r6e#in
e tij t krijimit t nj Jhemati D#ekret, *uke rekrutuar in*ivi* n%a Lin*ja e
'e#me. @j #ht nj !#htje e mirnjhur, &a#i ai ka arritur tek #hum
n%a nHn#it e *ije#, t 6ilt ne i njhim &er#nali#ht *he u ka nnvi5uar
at8re $jektivat e tij. @ur 4ururi #hki n @a#im, n Ara$in 4au*ite, at8
&ati kntakte t mtej#hme me# tij *he at8re #i &una e 4elman el-Au*e#.
'e%jithat, kur 4ururi $ri hiHhret &r n tkat e 'u#hrikve *he t Pa"eve
(*he nuk $ri hiHhret n 4htetet I#lame t 4u*anit *he A"%ani#tanit), *he
"illi #ulmet e tij t ha&ura *he tekfirin kun*ra (ijetarve *he
Pu#htetarve, li*hja me 4ururin i#hte e "#heht, e mhuar *he nuk i#hte
#h"a-ur ha&ta5i. 4hum n%a r%ani5atat @ut$ijine n Pern*im, #i! i#hte
el-Munteda, #hta$i i &r%jith#hm i @ut$ijininve n $tn Pern*imre *he
"mij t 4ururit, e &rvet#uan kt taktik. 1 * t tht li*hje t
"#hehta, n*rli*hje *he kmunikim me 4ururin &r$ren*a rrethit t t8re,
*he mhimi e #hk&utja e t %jitha li*hjeve n &amje t ja#htme. P n t
njjtn kh, #trate%jia @ut$ijine u l#hua: thirrja &r kn"likte *he
&rte#ta 6ivile, ju#ti"ikim &r re$elim e k#htu me ra*h, t %jitha kt n
*uart e 4elman el-Au*e#, 4e"er Haualit, Ba#r el-Rmerit e t tjerve, me
*irektivat e 'uhame* @ut$it *he 'uhame* 4ururit.
M+SIMI I D6T+1 T+ 3,IT.+ MUSLIMAN+T D.E
S.78+RIT+ MUSLIMANE KAN+ DAL+ N3A ISLAMI D.E
,AN+ KT.6ER N+ 9.A.ILI,ET
TeAtet1
.A/ @a thn 4eji* @ut$i: AI tr njer5imi, &r"#hi ktu
e*he ata - &r#ri#in n&r minare 7*a ilahe il-lAllah, n
lin*je a& n &ern*im, &a &a#ur n*nj kn#i*erat &r
ku&timin a& realitetin e #aj, ata jan n%a njer5it m
5ullum-ar *he ata * t n*#hkhen m a#h&r n (itn e
9j8kimit, #e&#e ata kan *al n%a "eja *uke u kth8er n
a*hurimin e r$rve (t Allahut).C (Fij-Dhilali-Kuran
2=1E7I)
.B/ Ai ka thn %jitha#htu: A@ha u kth8e &a# n "rmn e
#aj ri%jinale, - n *itn kur kj "e er*hi tek njer5imi me
"ra5n 7*a ilahe il-lAllah, #e&#e njer5imi ka *al n%a "eja
&r n a*hurimin e r$rve *he &r n &a*rejt#in e "eve
t n*r8#hme, *he ata jan lar%uar (n%a *#hmia) D*a ilahe
20
il-lAllah. (@j #ht k#htu) e*he &rkun*r "aktit #e nj
&je# e t8re va5h*jn t &r#ri#in n&r minare 7*a ilahe
il-lAllah, &a e ku&tuar ku&timin e #aj *he &a &a#ur &r
-llim kt ku&tim t ve!ant, kur ata e &r#ri#in at, *he
&a e re"u5uar 4heriatin e Hakimijes t 6ilin krije#at e
&reten*jn &r vett e t8re.C (Fij-Dhilali-Kuran 2=1E7I)
.,/ @a thn 'uhame* @ut$i: A4i%uri#ht, !#htja krkn -
njer5it t thirren &r#ri n I#lam. M &r #hkak #e ata, n
kt kh, re"u5jn t thn me %jt e t8re 7*a ilahe il-
lAllah - Muhameden-!asulullah, a#htu #ikur#e njer5it
re"u5nin - ta th#hin at n *itt e her#hme t #h&allje#
(*methn n thirrjen e Pr"etit 'uhame*). Pr, #e&#e
ata, n kt kh, re"u5jn &arimin e krkuar n%a 7*a ilahe
il-lAllah$ *he ai #ht %j8kimi me 4heriatin e Allahut.C
(Uakiunel-Muasir, "-.2>)
.(/ @a thn 4eji* @ut$i: A4t ne jemi n Xhahilijet, #i ai -
m$i5trnte n "illimin e I#lamit, n "akt, akma m t
a#h&r. Q* %j &rreth ne#h #ht Xhahilijet<C (Maalim
fijt-Tarijk, "-.21, e*i6ini i 1I, 1>>1)
.?/ @a thn 4eji* @ut$i: ARmeti (I#lam) ka &u#huar #
ek5i#tuari ((abetul-Umme) *he nuk #ht n*jer &r nj
kh #hum t %jat.C (Maalim fijt-Tarijk, "-.8, e*i6ini i
1I, 1>>1)
.)/ Bj ka#et me titull A,l-Umetul-8aibeh ; (Rmeti -
mun%n) n%a 4elman el-Au*e, i 6ili &ara#htrn t njjtat
kn6e&te "il5"ike @ut$ijine *he #ht $a5uar m$i "jalt e
m#i&rme t 4eji* @ut$it.
.9/ T#ht #h&rehur 4eji* @ut$i: APrej at8re - h8jn n
#&ektrin e 4h-rive t Injran6# (el-Muxhtema el-
Xhahilije) jan t %jitha at #h-ri - &reten*jn #e jan
#h-ri 'u#limane. @t #h-ri h8jn n kt #&ektr j #e
ata kan $e#im n Uluhije &r *ik tjetr &rve! Allahut *he
21
a# &r ar#8e #e u ku#htjn kur$ane *he "rma t a*hurimit
t tjerve &rve! Allahut, &r#e, m #akt, at h8jn n
kt #&ektr (t Xhahilijetit a& Kufrit), &r #hkak #e
(me%jith#e) ata a*hurjn *uke ia *hn Uluhijen Allahut
t vetm n t %jitha !#htjet e jet#. (he me%jith#e ata
nuk e kan $e#imin e Uluhijes &r n*nj tjetr &rve!
Allahut, ata, &ra&#e&ra&, ia kan *hn ti&arin m t
ve!ant t Uluhijes t tjerve &rve! Allahut, k#htu - ata
a*hurjn *uke ua *hn Hakimijen t tjerve &rve!
Allahut<C (Maalim fijt-Tarijk, "-.1E3, e*i6ini 1I, 1>>1)
.H/ Ai ka thn %jitha#htu: A0rtet, -n*rimi i I#lamit
kun*rejt kt8re #h-rive t Injran6# (Muxhtematul-
Xhahilije) mun* t &rku"i5het n nj #h&rehje t vetme:
Ai (I#lami) re"u5n tu &ranj I#lamin a& ek5i#ten6n
li%jre (Sherijetiha) t !*njr# n%a kt #h-ri<C
(Maalim fijt-Tarijk, "-.1E3, e*i6ini 1I, 1>>1)
.I/ B ra#t #e n*nj &arti5an @ut$ijin &reten*n #e ne &
%njejm n kurri5 t 4eji* @ut$it *he @ut$ijinve, ather
ka thn )erij* A$*ul-@halik (nj n%a kkat e m&ar#hme
*rejtue#e t Ikhuanve): ABe kemi &rmen*ur m &ar #e
&rha&ja e i*el%ji# # tekfirit me# rini# # Ikhuanve -
i#hin $ur%#ur n%a "un*i i viteve &e#*hjet *he "illimi i
viteve %ja#ht*hjet, #e ata -en n*ikuar n%a i*el%jia e
4hehi* 4eji* @ut$it *he #hkrimeve t tija. Ata nHrn
&r"un*im n%a kt #hkrime #e #h-ria ka rn n
Xhahilijet (#e n Kufr), *he #e ai ka $r tekfir m$i
&u#htetart - e kan re"u5uar Hakimijen e Allahut, *uke
m# %j8kuar me at - ka #h&allur Allahu, *he %jitha#htu
tek"ir m$i ata nn #un*im (*methn m$i -8tetart), kur
ata jan t kna-ur me kt.C (Ikhuanul-Muslimijn fij
Mianil-Hakk, "-.117)
22
ShCjegim $he K!mente
.1/ @ut$i5mi &re*ikn #e, n -"t #e nj 'u#liman (#e nj
#h-ri a& nj #htet) nuk %j8kjn me 4heriat n t %jitha
!#htjet e tij, ather ai nuk mun* t jet 'u#liman n
terma a$#lut, &rkun*ra5i, ai #ht murted (e ka ln
"en) *he * t n*#hkhet a#h&r me *nim t &rjet#hm
n Kjarrin e Jhehenemit, e*he n#e ai e tht 4heha*etin
*he i kr8en ritualet e a*hurimit (nama5in, haHhin, 5ekatin,
a%jrimin). @8 mentalitet #hkatrrimtar *he @hariHhij u
#h"a-, #i! e &rmen*m m &ar, &r #hkak t ek5a%jerimit
t ma*h t !#htjeve t li%jvnie# (teshrij), i &rm$le*hur
n #l%anin *he mtn m t "am#hme t @utu$i5mit, Ael-
HakimijeC, #i! #ht &ara#htruar n li$rat e @ut$it *he t
at8re $a#hkkhrve me &reten*imet e tij.
.2/ Pr #hkak #e ek5i#ten6a e %j8kimit t &lt 4heriatik
#ht $r $a5a e vetme &r ek5i#ten6n e I#lamit, kj t
!n, #i&a# mn8r# @ut$ijine t ar%umentimit, n at #e,
&r*eri#a nuk ka %j8kim t &lt 4heriatik n !* &je# t
$t#, !* #h-ri e vetme 'u#limane *he #htet 'u#liman
#ht #h-ri Jhahilije, - * t tht nj #h-ri ku"ri - e
ka $rakti#ur I#lamin. @#htu - !* 'u#liman *uhet thirrur
&r ta thn &r#ri 4heha*etin e tij, #e&#e ai ka re"u5uar
&arimin e krkuar &rej tij, i 6ili, #i&a# men*imit @utu$i#t,
#ht Ael-HakimijeC. B t vrtet, k8 kn6e&tim i ve!ant i
Shehadetit (- #ht ku"i5imi i ku&timit t tij n Hakimije) e
ka 5inHhirin e tran#metimit, - 5 "ill me (hul-@huvej#ira et-
+emimi, $a$ai i khauariHhve, i 6ili e aku5i t (r%uarin,
sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, &r m#5$atimin e *rejt#i#
*uke m# %j8kuar me at - ka #h&allur Allahu. (he kj ka
-en tra#h%imia e @hauariHhve t !* e&ke e t !*
khe *he * t -n*rj a#htu, *eri#a ata t lu"tjn
&rkrah (eHhallit, #i! ka ar*hur n ha*ithet e #akta.
.3/ @j nuk *uhet t t ha$i#, #e n%a ek5a%jerimi i ma*h
- i #ht *hn !#htje# # Hakimije#, ata - jan helmuar
me @utu$i5min $ien n me*hhe$in e @hauariHhve, *uke
23
$r tek"ir m$i 'u#limant &r ll%ari t %j8naheve t t8re,
#i! ka n**hur n%a 4elman el-Au*e *he 4e"er Hauali (i &ari
nHn# - ka #tu*iuar nn kuj*e#in e 'uhame* 4ururit,
kur#e k8 i *8ti nHn# - ka #tu*iuar nn kuj*e#in e
'uhame* @ut$it).
.4/ B%a #a u h*h *rit m #i&r, ve&rimtarit e
*#hirue#hme - krkhen n%a @utu$i5mi jan: lvi5jet e
"#hehta e tin5ake, km&ltet *he intri%at, &u!et, vra#jet,
#hkaktimi i kn"likteve 6ivile, me -llim n%ritjen e njer5ve
t 5akn#hm kun*ra autriteteve, re$elimet *he
revlu6inet e k#htu me ra*h. 'e an t kt8re rru%ve,
#ht e mun*ur t lu"thet #i#temi i DXhahilijetit - n%a
"illimi, *he &a#taj t "u-i5het me "r6 m$i njer5it %j8kimi
I#lam. @8 rientim i ve!ant #ht A@utu$i5mi @la#ikC.
4i*-"t, ne thek#uam m &ar #e @utu$i5mi ri%jinal ka
evluar n "rma &ak#a m t n*r8#hme %jat kt8re tri
*eka*ave t "un*it. 1llimet *he $jektivat jan t njjt,
&r me *allimin e vetm &r #a i &rket mn8r# #e #i
*uhen arritur kt -llime. @utu$i5mi @la#ik &re*ikn nj
"rm #hkatrrimtare *he t tmerr#hme Jhiha*i. )rmat e
tjera, #i! #ht 4ururi5mi, +urathi5mi *he Aruri5mi kan &
t njjtat &aralele, &r m te&r "ku#hen n taktikat
hibije (&arti5ane) &r t arritur n & t njjtin &r"un*im.
'e "jal t tjera, %rum$ullimi i njer5ve, -, -"t me an
t 1) "r6# #e 2) vtimeve *emkratike, ata t mun* t
$hen #un*ue#it m$i njer5it *he k#htu ta "u-i5jn
4heriatin I#lam n%a "illimi e *eri n "un*. B m#imet e
ar*h#hme * t thek#jm *i#a n%a taktikat *he
mani"e#timet hibije, t 6ilat jan nj *e% e nevj#hme *he
#htrirje e "il5"i# # @utu$i5mit (*he *i#a &rej t8re kan
element t Benai5mit, &arimi kr8e#r i t 6ilit #ht
akm*imi i t %jithve &a *allim: $i*at!i, indijk, ka"ir,
mushrik. B t vrtet, *i#a ve&rimtari - ur*hrhen n%a
@utu$i5mi, nuk jan tjetr ve!#e aktivitete #hkatrrimtare,
- kan !uar n vra#jen e mijra 6ivilve t &a"aj#hm n
4iri, n "illim t viteve 8E, a& ata n Al%jeri, n vitet >E,
*he & a#htu n ?%ji&t &r *eka*a t tra, e lre m - at
24
jan n kun*r#htim me met*l%jin e Pr"etve n
thirrjen &r tek Allahu.
M+SIMI I TRET+1 SLL73ANI I KUTUBIZMIT1 EL-
HAKIMIJE
TeAti1
.A/ @a thn 4eji* @ut$i: A0rtet, nj !#htje e 6ila #ht e
#i%urt n kt "e, #ht #e nuk ka mun*#i - t ek5i#tj
n*nj akij*e n 5emr *he a# n jetn reale t k#aj $te,
&rve! kur njer5it t *#hmjn #e Aa#ku#h nuk meritn t
a*hurhet me t *rejt &r&# AllahutC, - * t tht: Buk
ka Hakimije, &rve! a#aj t Allahut. Bj Hakimije e 6ila
tre%het n ur*hrin e +ij (Kada) *he 6aktimin e +ij (Kader),
a#htu #i! tre%het n Li%jin e +ij *he n Ktrimin e +ij.C
(el-Adaletul-Ixhtimaijeh, "-. 182, e*i6ini i 12)
.B/ @a thn 4eji* @ut$i: A*a ilahe il-lAllah, a#htu #i!
ku&thet n%a nj Ara$, i 6ili e njeh ku&timin e #aj %juh#r
(#ht): Buk ka Hakimije$ &rve! a#aj t Allahut, *he nuk
ka 4heriat, &rve! #e n%a Allahu, *he nuk ka autritet (&r
a#nj) m$i a#nj, &a#i autriteti (sultan) #ht &r Allahun e
vetm<C (edh-Dhilal, 2=1EE:)
.,/ T#ht #h&rehur 4eji* @ut$i: APrej at8re - h8jn n
#&ektrin e 4h-rive t Injran6# (el-Muxhtema el-
Xhahilije) jan t %jitha at #h-ri - &reten*jn #e jan
#h-ri 'u#limane. @t #h-ri h8jn n kt #&ektr j #e
at kan $e#im n Uluhije &r *ik tjetr &rve! Allahut *he
a# &r ar#8e #e u ku#htjn kur$ane *he "rma t a*hurimit
t tjerve &rve! Allahut, &r#e, m #akt, at h8jn n
kt #&ektr (t Xhahilijetit a& Kufrit), &r #hkak #e,
me%jith#e, a*hurjn *uke ia *hn Uluhijen Allahut t
vetm n t %jitha !#htjet e jet# *he me%jith#e nuk e
kan $e#imin e Uluhijes &r n*nj tjetr &rve! Allahut,
25
&ra&#e&ra& ia kan *hn ti&arin m t ve!ant t
Uluhijes t tjerve &rve! Allahut, k#htu - at a*hurjn
*uke ua *hn Hakimijen t tjerve &rve! Allahut<C
(Maalim fijt-Tarijk, "-.1E3, e*i6ini 1I, 1>>1)
.(/ 4eji* @ut$i ka thn: A@ur#e &r ata i*huj, &r t 6ilt
*ihet #e ata (i*hujtart) i a*hurnin, a*hurimi i t8re nuk ka
-en kurr i n*rtuar m$i $e#imin #e ata i*hujt ki#hin (t
*rejtn &r) Uluhije #i Uluhija e Allahut, i &a#tr #ht Ai
n%a !* e met. (he @urGani )i#nik e ka #h&je%uar realitetin
i $e#imit t t8re i*el%jik n li*hje me kta i*huj *he
ar#8et e t8re, &r t 6ilat u *han at8re &rku#htim n
thnien e +ij, m t Lartit ABe i a*hurjm ata vetm - t
na a"rjn tek Allahu.C (Kumer, 3>:3)
@j i#hte #htrirja e $e#imit *he ku&timit t t8re kar#hi
kt8re i*hujve *he ata i#hin ve!#e n*rmjet# tek Allahu.
(he realiteti i 4hirkut t t8re nuk i#hte n%a k8
kn*v#htrim. I#lami i at8re - u nn#htruan (*he u $n
'u#liman) nuk u ilu#trua vetm n%a $rakti#ja - i $n ata
krkimit t kt8re i*hujve #i n*rmjet#< I#lami #ht
ilu#truar me $e#im (itikad), me &rku#htim (n*aj Allahut)
*he me nj#imin e Allahut me Hakimije n !* e&k *he
n !* ven*. Ata (t #i&r&rmen*urit) jan 'u#hrik *he
$e#imi i t8re thje#ht #e nuk ka t a*huruar - meritn t
a*hurhet me t *rejt &rve! Allahut *he thje#ht
&rku#htimi i t8re vetm &r At t vetm (me aktet e
a*hurimit ritual) nuk * t i#hin t mja"tue#hm - ti
lar%nin ata n%a k8 4hirk, #e&#e n kt ra#t ata * t
kn#i*erhe#hin #i Hunefa, t 6ilt a#ku#h nuk i ka
kn#i*eruar 'u#liman. Bjer5it kn#i*erhen 'u#liman
vetm kur ata t &lt#jn hallkat e 5inHhirit, *methn,
kur ata ti #htjn $e#imit t t8re (n shehadet) *he ti
ku#htnin aktet e t8re t a*hurimit Allahut t vetm,
nj#imin e Allahut me Hakimijen, *he re"u5imi n%a ana e
t8re t !* le%ji#la6ini, a& li%ji, a& rre%ulli, a& &arimi,
a& &a#imi (taklijd), t 6ilat nuk vijn n%a Allahu i vetm.
26
0etm kj #ht I#lami #e&#e vetm kj #ht ku&timi i
vrtet i *#hmi# 7*a ilahe il-lAllah<C (edh-Dhilal, 3=14>2)
.?/ @a thn 'uhame* @ut$i: A@u&timi i "jal# *a ilahe il-
lAllah #ht DBuk ka t a*huruar tjetr &rve! Allahut, nuk
ka Hakim (%j8kue#), &rve! Allahut.C (Haule Tatbijk esh-
Sherija, "-. 2E-21)
Ai ka thn %jitha#htu: A4i%uri#ht, !#htja krkn -
njer5it t thirren (- t "uten) &r#ri n I#lam. M &r
#hkak #e ata, n kt kh, re"u5jn t thn me %jt e
t8re D*a ilahe il-lAllah - Muhameden-!asulullah, a#htu
#ikur#e njer5it re"u5nin - ta th#hin at n *itt e
her#hme t #h&allje# (*methn n thirrjen e Pr"etit
'uhame*), &r #e&#e ata, n kt kh, re"u5jn &arimin
e krkuar n%a 7*a ilahe il-lAllah *he ai #ht %j8kimi me
4heriatin e Allahut.C (Uakiunel-Muasir, "-.2>)
.)/ @a thn 4e"er Hauali, *uke trum$etuar t njjtin
ku&tim #ikur#e *8 @utu$at: AB#e realiteti i a*hurimit kan
-en ve! thje#ht ritualet e *ev6init, ather a#nj &rej
kt8re nuk * ta ki#hte merituar *r%imin e karvanit t
Pej%am$erve *he 4h&alljeve. +euhij*i Uluhije, +euhij*i
!ububije, +euhij*i Kiuame *he +euhij*i Hakimije< k8 #ht
+euhij*i - e meritn *r%imin e t %jith Pej%am$erve.C
(Dhahiratul-Irrxha, "-. >:) 'e "jal t tjera, #ht +euhij*i
Hakimije ai, - e ju#ti"iki *r%imin e Pej%am$erve (PP)
.9/ 9jitha#htu, krejt li$ri i A$*u-Frahman A$*ul-@halik
AMenhexhul-Xhedijd li Dirasite-TeuhijdC ('enheHhi i Ri &r
t @u&tuar +euhij*in), n t 6ilin ai e ku"i5n +euhij*in n
!#htjet e li%jvnie# (teshrij) *he &riret *rejt #h&je%imit
@utu$i t *#hmi# *a ilahe il-lAllah, #i! u &rmen* m
#i&r.
27
.H/ 9jitha#htu, li$ri i 4elman el-Au*e# AHakedha Alemel-
,nbijaC (@#htu '#uan Pr"ett) i 6ili, n t vrtet, #ht
nj &rm$le*hje e li$rit t *rejtue#it t tij, 'uhame*
4ururit, AMenhexhul-,nbija fijd-Daue ilAllahC, n t 6ilin
%jejm t #htjelluar t njjtn &rm$ajtje, - * t tht #e
Pr"ett u n*e#hn me +irant e khve t t8re *he u
mrn me !#htje - ki#hin t $nin me &u#htetin, me
autritetin *he me #un*imin.
.I/ @a thn @utu$i i Pern*imit, Ali +imimi: A+ani, *iku#h
mun* t &8e# rreth katr lljeve t +euhij*it - &rmen*n
ata: +euhij*i !ububije, +euhij*i i Ibadetit, +euhij*i ,sma
ues-Sifat *he +euhij*i Hakimije/ Pr#e tre%uan ata ka-
#hume vmen*je n*aj +euhij*it Hakimije. Q"ar #ekreti ka
&a# k#ajN 4ekreti &a# k#aj #ht #e&#e ata, - n mn8r
"al#e ia atri$uuan kt i*e 4ele"i5mit, jan &r&jekur - t
tre%jn #e +euhij*i Hakimije nuk #ht &rej +euhij*it, *he
- t thn #e +euhij*i Hakimije - *i#a &rej t8re kan thn
#e k8 - #ht $i*at, *he *i#a &rej t8re kan thn #e k8
*uhet kth8er n &arimet e "ikhut.C (@#hill n*aj 4ele"ijve
n R@, @a#et e vitit 1>>:)
(he e vrteta e k#aj !#htjeje #ht #e jan (ijetart tan
#i Imam I$ni Ba5i, Imam Al$ani, 4hejkh I$n Rthejmin, t
6ilt e #h&alln at $i*at *he 6ilin* - "li#te me t $i*ati,
#e&#e aj #ht nj mjet &litik n *uart e aktivi#tve
&litikan. 'e%jithat, aj (Hakimija) h8n n +euhij*in
Uluhije *he !ububije/ Pr, &r*eri#a da2ueti i @ut$ijinve
#ht i &r-en*ruar kr8e#i#ht rreth li%jvnie# (teshrij),
ather #ht thel$#re - ata ta $jn at (Hakimijen)
kate%rin e katrt *he t &avarur (t +euhij*it), *he kj
#ht aj, kun*r t 6il# kan &aralajmruar Rlemat tan.
28
ShCjegim $he K!mente
.1/ @utu$i5mi ka inter&retimin e tij t ve!ant t *#hmi#
7*a ilahe il-lAllah ; &arimi i krkuar, n%a e 6ila #ht el-
Hakimije *he %j8kimi me 4heriat. @8 #ht *evijim n%a
ku&timi i mirnjhur tek ?hli-4uneti #e nuk ka mabud9t
a*huruar a& maluh$ &rve! Allahut. @t *8 terma
nnku&tjn nj $jekt a*hurimi, &rku#htimi, t 6ilit t
%jitha "rmat e a*hurimit *uhet ti *rejthen. @8 #ht
ku&timi %jith&r"#hir# i "jal# Dilah$ - njihet n %juh, n
&r*rimin e *uhur, *he - *ihet n%a *ijetart e ?hli-
4unetit &r 14 vjet ra*ha5i. (he e &r"#hir $ren*a ktij
ku&timi #ht *hnia e $in*je# Atij n t %jitha !#htjet *he
5$atimin e ur*hrave t +ij, &a#i kj #ht nj &je# e
a*hurimit *he e *evt#hmri#. 'e%jithat, n @utu$i5m
el-Hakimije #ht &arimi - krkhet (*methn %j8kimi
me 4heriat), *he #ht themeli &r t 6ilin u *r%uan
Pej%am$ert, *he kj -e &r #hkak t ku&timit #e
revlu6ine *he re$elime t m*ha u kr8en n%a *uart e
Pr"etve (#i! u #h&reh kj n%a 'eu*u*i, @ut$i, 4ururi, el-
Au*e, Hauali e t tjer).
.2/ 'e #h&je%imin e #i&r&rmen*ur t *#hmi# 7*a ilahe
il-lAllah, $het e leht kr8erja e tekfirit m$i t %jitha
#h-rit *he #htetet e 'u#limanve, #i! #ht e -art n
thniet - u &rmen*n n '#imin e *8t, &a#i kt
#h-ri *he #htete nuk kan nj %j8kim t &lt t 4heriatit.
(he k8 #ht ha&i tjetr i @utu$i5mit: &a#i e kan $r
inter&retimin e t8re t &a#hem$ullt t *#hmi# D*a ilahe il-
lAllah. Bj ju#ti"ikim i "u-i#hm #ht $r m &a# &r
kr8erjen e tekfirit m$i #h-rit *he #htetet 'u#limane, *he
&r &reten*imin #e Rmeti I#lam ka &u#huar # ek5i#tuari
*he Dmun%n (#i! #ht #h&rehur @ut$i *he e ka trum$etuar
4elman el-Au*e), *he #ht n $atakun e Xhahilijetit &ara-
I#lamik. @#htu - *el nevja &r %rum$ullimin e njer5ve
me an t taktikave hibije$ me -llim #hkaktimin e nj
revlu6ini Aren*i i ri $trrC, i 6li #ht m a"r rru%ve t
'u#linit *he t 4talinit #e#a rru%ve t Pr"etve.
29
.3/ Pr #hkak t ktij inter&retimi t ve!ant t
#htrem$ruar t *#hmi# 7*a ilahe il-lAllah, ri-inter&retimi i
met*l%ji# # Pr"etve n thirrjen &r tek Allahu #ht
%jitha#htu i ju#ti"ikuar. B kt mn8r, Pr"ett na #h"a-en
#ikur ata kan ar*hur &r t krijuar kn"likte 6ivile,
revlu6ine *he re$elime, *he t marrin kntrllin e
!#htjeve me "r6 e k#htu me ra*h. @t te5a jan
#htjelluar me terma t -art n%a ata #i @ut$i, 'eu*u*i,
4ururi, *he &a#taj n nj "rm m t hll n%a 4elman el-
Au*e me t tjer.
.4/ 4hejkhu i n*eruar, I$n Rthejmin, Allahu e m#hir"t,
n takimin e tij t ha&ur (lika el-meftuh) t *at# 2E
4heual, 141IH, n.17E, u &8et n li*hje me t njjtn tem.
Ai, Allahu na *hnt *$i n&rmjet tij, na #-ari #e:
A@u#h* - &reten*n #e ka nj kate%ri t katrt t
+euhij*it me titullin +euhij*i Hakimije, *uhet t ll%aritet #i
$i*at!i. @j, &ra, #ht nj kate%ri5im i #h&ikur, - *el n%a
nj &er#n injrant, - nuk ku&tn a#%j n%a !#htjet e
akij*e# *he t "e#<C
Imam Al$ani, Allahu e m#hir"t, ka thn: A,l-Hakimije
#ht nj *e% n%a *e%t e +euhij*it Uluhije *he ata - i
"ku#jn vmen*jet e t8re tek kj thnie e #h&ikur n
khn e #t#hme, e &r*rin at #i nj arm, &r j &r tu
m#uar 'u#limanve +euhij*in me t 6ilin er*hn t %jith
Pr"ett, &r, &rkun*ra5i, #i nj arm &litike.C (el-
Muslimun, n. :3>)
.7/ B%a #a u tha m #i&r, ku&tjm %jitha#htu ma%je&#jen
e ma*he - ka @utu$i5mi &r aktivitetin &litik. @utu$i5mi
reklamn *he inkurajn !* 'u#liman - t &r"#hihet n
&litik, *uke &r*rur ar%umentin #e &litika #ht nj
a#&ekt themelr i "e#. Buk mun* t mhhet kj (-
&litika #ht &je# &r$r#e e "e#), &r kj #ht ather
kur ek5i#tn nj 4htet I#lam me nj Imam t &r%jith#hm
*he kj i &rket &u#htetarve *he (ijetarve, j !*
in*ivi*i. Pra, intere#imi &r !#htjet &litike t #htetit *he
30
m$arvajtja e tij. @j njihet #i Plitikat 4heriatike *he #ht
aj "rm e krkuar e &litik# *he - *#hirhet. @ur#e, #a
&r @utu$i5min, ai krkn t &r"#hihe#h me &litik n
mun%e# t 4htetit I#lam *he k#htu aktiviteti i tij #ht i
&r-en*ruar kr8e#i#ht n &litikat e '#$e#imtarve
(@u"arve), j n at t 4heriatit. Pr m te&r, ai i krkn
!* njeriu t thje#ht t &r"#hihet n aktivitetin &litik,
-"t me an t 5%je*hjeve &arlamentare #e me an t
*emn#tratave n&r #he#he, #i! * ta #hhim n #tu*imin
tn t ar*h#hm, @utu$i5mi 'e#atar. ? %jith kj -n*rn
lar% &rej &litik# 4heriatike *he, n "akt, nuk #ht tjetr
ve!#e nj #h&rehje e &litik# # t &a"eve.
.7/ (he m &a# * t arri#h ta ku&t#h &r#e @utu$i5mi i
&r$u5 !#htjet e 4hirkut n varret e ,ulija4e *he 4hirkut e
$i*ateve t tjera t n%ja#hme me kt !#htje.
@t !#htje n*rh8jn n rru%n e -llimeve *he
$jektivave t @utu$i5mit, #e&#e at jan t mr5it#hme
*he nuk i trhe-in njer5it *he nuk i $n *t &r vete.
@#htu, ata i &r$u5in kt !#htje *he i nnvler#jn. B
ann tjetr, anali5at &litike, "rmulimi i terive &r
km&lt, klek#inimi *he leHimi i revi#tave *he %a5etave t
ku"arve, ka&ja e em6ineve t njer5ve me an t
ek5a%jerimeve *he #entimentali5mave, kt jan aktivitetet
e *#hiruara. 4hikni &r #hem$ull talljen - i $n 4elman
el-Au*e nj khatibi - "let &r !#htjet e Ahiretit: A<(he ti
vjen tek Khatibi (*methn n Jhuma) *he e #hikn at
#ikur ti jen vul#ur ve#ht *he ai nuk *%jn a#%j
(*methn n%a !#htjet e aktualitetit). Ai "let &r nj tem
e 6ila #ht #hum lar% (*methn e &aven* &r #ituatn).
L#e ai * t "la#i &r nntkn, &r !#htjet - kan t
$jn me Ahiretin, varrin *he v*ekjen, #e ai * t "la#i &r
-iejt, &r !#htjet - kan t $jn me Jhenetin *he
Jhehenemin, Fin%jalljen, Ll%arin *he !#htje t tjeraO.
+ %jitha kt !#htje jan e vrteta, *he t "la##h rreth
t8re #ht e vrtet. 4i*-"t, #ht e *m#*#hme &r
31
nj &er#n - t &r*r !* mun*#i, kur #h&irtrat e
&ranjn k#hilln, u*h5imin *he *rejtimin, - t m#j
m#ime *he k#hillime n%a kt !#htje t aktualitetit, n
mn8r - 5emrat e njer5ve t jen t -eta. ? %jith kj
*uhet t jet $urimi i kthjellt#i# &r njer5it, $urimi i
-et#i# &r #h&irtrat e t8re, - u rikujtn ku&timet e
$e#imit n 5emrat e t8re ; #i! tha#h ; #e ai *uhet tu
#h&je%j at8re rre5i-et - * ti alarmjn ata, n*rkh
- ai "let &r !#htjet e aktualitetit. @#htu -, kur ti
&rjetjm t %jitha kt n%jarje (n jett tna), t 6ilat
jan #h-et#ue#e *he t 6ilat i &rekin 5emrat tna, vijm
tek khatibi #e tek ai - & "let *he e %jejm at n nj
ln*in tjetr (*methn n nj &lanet tjetr). B t
vrtet, kj #ht e !u*it#hme *he #ht nj llj hutimi, n
t 6ilin a#nj $e#imtar, a& *ijetar, a& thirr# nuk *uhet t
$jer n t<PPPC (@a#eta AHaule Ahdathul-XhedijdeC B.I8)
(he * t #hikjm, %jitha#htu, #e kta in*ivi* &reten*jn
#e +euhij*i mun* t #h&je%het &r *hjet (1E) minuta #e
m &ak, #i! %jen*et n li$rin AHakedha Alemel-,nbijaC (i
4elman el-Au*e#, i 6ili #ht &rkth8er e*he n 4h-i&,
#h.&.): A(he n%a leht#ia e I#lamit #ht #e ti mun* ta
#h&je%#h akij*en e +euhij*it &r *hjet minuta #e m
&ak.C ("-. 44)
@8 li$r #ht nj &rm$le*hje e li$rit t u*hhe-#it t tij,
'uhame* 4ururi A'enheHhul-?n$ijaC, i 6ili, n t vrtet,
#ht 'enheHhi i @hauariHhve. B kt mn8r, el-Au*e
ve! e *8"i#hn khn &rej &e# (7) minuta#h, - Ham5a
Mu#u" #&e6i"iki n lek#inin e tij (*uke thn: ARn mun* t
#hkj n #hkrettirat e 'auritani# *he ta m#j +euhij*in
&r &e# minutaC, *he & at8 ai tha: A@8 &reku&im me
akij*en #ht nj #mun*je n men*jet e 'u#limanveC,
*he n kt vi*e t ve!ant ai "let &r km&ltet *he
kurthet e ku"arve e k#htu me ra*h. +hniet e tija ni#in
n t njjtin kntek#t #i tek el-Au*e). (he ne & e &8e#im
at, a men*n ai #e 4hejkhul-I#lam 'uhame* I$n A$*ul-
Reha$ iu *e#hn *hjet minuta &r ta #h&je%uar +euhij*in
32
n li$rin e tij @ita$ut-+euhij*N (he a men*n ai #e
kmentue#it e ktij li$ri, #i! #ht autri i Fethul-Mexhijd e
t tjer, #e ata e !uan *m khn e t8re *he e kan
ek5a%jeruar n #h&je%imin e +euhij*it Uluhije, &r t 6ilin ju
&reten*ni #e mun* t #h&je%het &r *hjet minuta a m
&akN Allahu na ruajt n%a t tilla %jra t &aku&timta.
(he #ht tamam #ikur I$nul-@ajjim ti ket *%juar "jalt e
ktij aktivi#ti &litikan *he ia ka ve#hur atij n "8t8r, *he e
ka &rkujtuar at me m&reht#i: A(he, & a#htu, h3tbet e
tija, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, #Gi#hin ve!#e &him &r
#ht8llat e Imanit. + ke#h Iman n Allahun, en%jjt e +ij,
Li$rat e +ij, t (r%uarit e +ij, takimi me +, Jheneti *he
Jhehenemi, !"ar ka &r%atitur Allahu &r mi-t e +ij *he
ata t 6ilt i $in*en Atij *he !"ar ka &r%atitur Ai &r
armi-t e +ij *he ata t 6ilt nuk i $in*en Atij. @#htu (#i
re5ultat i k#aj), 5emrat m$u#hen me Iman, me +euhij*,
me *ije m$i Allahun, *he takim me At, &r #hkak t
h3tbe4e t tija, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem. B*r8#he n%a
h8t$et e t tjerve, t 6ilt trajtjn !#htje t 6ilat kan t
$jn me t %jitha krije#at ('u#liman, ku"ar, muna"ik <
etj.), #i! #ht vajtimi &r kt jet *he "rik#imi i njer5ve
&r v*ekjen. @j nuk #jell Iman n Allahun tek 5emrat *he
a# nuk #jell +euhij*in e +ij, a& n*nj m#im rreth +ij, #e
n*nj &rkujtim &r takimin me +. (he a# nuk i $n
5emrat - t ken *a#huri &r + #e ta *uan takimin me
+ *he, &r &a#j, *%jue#i lar%het *he nuk &r"itn
n*nj *$i, &rve! #e u $n - t ku&tjn #e * t
v*e#in, &a#uria e t8re * t n*ahet *he &luhuri * ti
#h&r$j tru&at e t8re. @#htu - #a * t *ja ta *ija #e
!"ar Imani #ht &r"ituar n%a t till njer5 *he !"ar
+euhij*i *he !"ar njhurie rreth Allahut *he !"ar *ije t
*$i#hme #ht &r"ituar n%a kjNC (:adul-Mead 1=423)
@#htu, &ra, nj n%a e"ektet an#re t &a#hman%#hme t
@utu$i5mit #ht &r$u5ja *he nnvler#imi i Akij*e# *he i
!#htjeve t 4hirkut *he $i*atit. (he #henja e -art e k#aj
#ht akm*imi - i $jn ata $i*at!injve *he tu$imi e
33
$a#hkimi i t8re n Hhemate, %ru&e *he r%ani5ata (&ak
rn*#i ka n#e at jan t 4unetit a& t Bi*atit), &r
arritjen e -llimeve t t8re hibije.
M+SIMI I KAT+RT1 L+S.IMI I N,+ 9.I.ADI
S.KAT+RRIMTAR KUNDRA S.78+RIVE MUSLIMANE
TeAtet1
.A/ Li$ri A*imadha AdemuniC (&j.:, "-. 7E-77) n t 6ilin
4eji* @ut$i thrret &r vra#jen (e "i%urave kr8e#re t
#h-ri#) *he #hkatrrimin e in"ra#truktur# # -8teteve,
#i! i#hte @ajr (n&rmjet ek#&l5ivve). Ai tht,
%jitha#htu, #e ata - *uhen 5%je*hur &r kt ve&rimtari,
jan ata - Ae kan ku&tuar akij*en e t8reC, *methn,
akij*en - e ka &r"ili5uar ai n li$rat e tij t tjer #i AMalim
fijt-TarijkC, Aedh-DhilalC, Ael-Adaletul-IxhtimaijehC e t
tjer, (akij*e) e 6ila #ht e &r$r n%a tekfiri, n%a lu"trat
*he n%a kn"liktet 6ivile, #i *he n%a thirrjet &r revlu6ine
e re$elime. @8 li$r -e i "un*it - ai #hkri *he tre%n #e ai
nuk u trh- n%a met*l%jia e tij #hkatrrimtare, t 6iln
e &re*iknte &r&ara ktij n li$rat e tij t tjer.
.B/ @a thn @ar*avi, nj n%a $i*at!injt e *evijuar t
Ikhuanve: A(he i#hte n kt &eriu*h, kur li$rat e
4hehi*it
2
4eji* @ut$ u #h"a-n, li$ra t 6ilt &r"a-#nin
i*et e tija &r"un*imtare. Ata (li$ra) t 6ilt ju#ti"iknin
tekfirin e (t %jitha) #h-rive< #hk&utjen e t %jitha
li*hjeve #entimentale n%a #h-ria, #hk&utjen e li*hjeve
me t tjert *he #h&alljen e nj Hhiha*i #hkatrrimtar
kun*ra tr njer5imit. (he #h"a-jen e &r$u5je# kun*ra
thirr#ve t 6ilt thrra#in &r $ut#i, *uke i aku5uar ata &r
i*it#i *he *i#"ati5m,
3
(*uke i thn t %jitha kt)
&r$all -8tetrimit &ern*imr. Ai e $ri kt ha&ur, n
mn8rn m t -art n te"#irin e tij AFij Dhilali-KuranC, n
e*i6inin e *8t *he n AMaalim fijt-TarijkC (4henja n
34
Fru%), *he &je#a m e ma*he e #aj #ht nHjerr n%a
Aedh-DhilalC *he n%a Ael-Islam ue Mushkiletil-HadarahC e t
tjer<C (Priritetet e Lvi5je# I#lame, "-.11E)
.,/ @a thn ?$u A$*ul-Barij A$*ul-Hami* $in Ahme*
el-DAra$i, *#hmitar kular i "atke-#i# Al%jeriane t viteve
>E: A(he n#e je injrant rreth @ut$ijinve ; *he nuk
men*j #e k#htu #ht ra#ti ;, ather eja me mua - ti
tre%j #h&ejt e #h&ejt, *he kj #ht n li*hje me @ut$ijint
e Al%jeri#, *he njer5it e 'ekke# i njhin m mir rru%t e
tij. @8 #ekt i *evijuar u #h"a- n vitet 8E, *uke -en t
n*ikuar n%a te"#iri Dedh-Dhilal i 6ili n at *it i#hte nj li$r
i n*eruar e i v8er ; *he a#njher nuk &u#hi # -eni i till
;, i 6ili knkurrnte me ata #i te"#iri i et-+a$eri *he i I$n
@ethir. R $ nj llj i ve!ant &r&a%an*e *he mja"t e ha&ur
&r kt li$r, *he, m &a#, ai u #hit n t %jitha li$rarit
*he u &ara-it n t %jith &anairet km$tare, *eri#a
n*nj #tu*ent - nuk e ki#hte at n #ht&in e tij
kn#i*erhej #ikur #vlente hi! "are.
Pa#taj, &a#i - rinia u m$u#hn me #hthurjen e 4eji* @ut$it,
- %jen*ej n DDhilalin e tij *he n t %jitha #hkrimet e tij,
#im&tmat e #mun*je# "illuan t #h"a-en tek ata &ak e n%a
&ak. Ata "illuan m &a# t m$li*hen $a#hk *he kj, #i&a#
men*imit t t8re, i#hte &r%atitja e t8re &r $rakti#jen e
#h-ri#. Pa# k#aj, ata i $rakti#n Hhamit *he "aljen e
nama5it &a# imamve, t 6ilt ata i -uanin Dimamt e
#htetit=hukumijin, #e&#e ata i#hin $i*at!inj ;, #i&a#
ar#8etimit t t8re, *he #e&#e ata i#hin imam t &r%atitur
n%a ,,B-ja.
? %jith kj i#hte n%a ma#htrimi %ra*ual i 4hejtanit, - i $ri
t $ien n at e 6ila #ht akma m e ma*he *he m
#eri5e. (he me5i #a muajt a& *i#a vite kaluan, %jer#a
#mun*ja lul5i &lt#i#ht, *he ata "illuan t $nin tekfir
m$i &u#htetart *he m$i !*kn* - i#hte i li*hur me ta.
4mun*ja u rrnj# akma m te&r tek ata, *eri#a aj
35
arriti kulmin e #aj, *he &a#taj ata $n tekfir m$i t %jith
#h-rin *he m$i !*njrin - %jen*ej $ren*a #aj.
' &a#, *e$atva me *i#a &rej t8re - i#hin n -8tetin tim
*he ua $ra t -art rre5ikun e k#aj i*el%jie, #e kj i
#hr$en vetm intere#ave t armi-ve t k#aj "eje *he #e
kj i*el%ji i #ht8n t rinjt - nuk *8#hjn t n*e#hen
me u*hhe-#in *he n kt mn8r reali5hen $jektivat e
Qi"utve *he t @ri#hterve, &r t #ulmuar thirrjen I#lame
mu n tkn e #aj, &ara #e aj t arrij &jekurin e #aj t
&lt. (he *#hmia m e ma*he e k#aj #ht aj !"ar ka
n**hur aktuali#ht .n Al%jeri/. ' &a#, i *rejtva tek li$rat
e 4hejkhul-I#lam I$n +ejmije#, nHn#it t tij, I$nul-@ajjim,
*he t %jith li$rat e 4ele"ve. (he &a#taj ata e &ranuan t
vrtetn, *uke u trhe-ur n%a *evijimi i t8re, *he e %jith
kj -e &r #hkak t $ujari# # Ktit tim *he "aln*erimet
jan &r Allahun, me an t ,ilit arrihen ve&rat e mira. (he
k8 #ekt, @ut$ijint, nuk ka &u#huar # -n*ruari n
men*imin e tij, *eri m #t, *uke tre%uar $e#nikri &r k*
- &ajthet me t *he *uke tre%uar armi-#i, *uke $r
tekfir *he *uke vrar - kur ata jan t a"t &r t vrar ;
k* - nuk &ajthet me ta. (he ata i#hin n kr8e t
"rak#ineve (Hhemateve) n*rlu"tue#e n Al%jeri.C (;arijus-
Saham, nj re"u5im n*aj @ut$i5mit t "#heht t A*nan
Arurit)
.(/ @a thn Ali +imimi, Ithtari @utu$ij i Pern*imit, n *itt
&ara #e $i*at!injt tia #hthurnin a"t#it e tij t t l%jikuarit
*he tia nHirrnin n%a 5emra *ritn e u*h5imit: A'e%jith#e,
at8 ka nj t ku&tuar t Jhiha*it n%a *i#a %ru&e I#lamike, i
6ili #ht nj ku&tim i %a$uar i Jhiha*it, t 6ilin ata e kan
#h&ikur. Pr "at t ke-, #hum vlle5r *he mtra, kur ha#in
ajetet a& ha*ithet e Pr"etit, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem,
t 6ilat *i#kutjn Jhiha*in *he virt8tet e tij *he #a #hum
- jan at, ata e n%atrrjn kt kn6e&t t ri #e
met*l%ji t re &r Jhiha* me kt ajete *he me kt
ha*ithe. (he kj met*l%ji e re #ht nj met*l%ji
#hkatrrimtare, *he #ht e rn*#i#hme - ne t jemi t
36
in"rmuar &r t *he t &aralajmrjm njri-tjetrin m# t
$iem n t, *he ta krri%jjm kt met*l%ji t %a$uar.
@j met*l%ji e %a$uar 5uri "ill n vitin 137IH (1>:7). Aj
#lli nj ku&tim t ri &r Jhiha*in, i 6ili #ht kun*r
m#imeve t 4heriatit. @j n**hi, &r #hkak t *i#a
#ituatave t ve!anta n Btn I#lame *he, %jitha#htu, &r
#hkak t i*eve t rrnj#ura t *i#a &er#nave, t 6ilt i
&r&a%an*nin at. Pikni#ja e k#aj i*eje t re t Jhiha*it
*he kn6e&ti i tij *atn at8 rreth vitit 1>:7, kur ia
&re5antuan Rmetit t 'u#limanve. @j i*e &r Jhiha* ni#i
me men*imin #e $ta I#lame ta#hm #ht e %jitha e
&r$r n%a #h-ri t Jhahilijetit *he !* njeri $ren*a
kt8re #h-rive #ht -a"ir, -"#hin #un*ue#it a& t
#un*uarit. (he ar#8e e k#aj i#hte #e 4heriati nuk
m$i5trnte m *he #e&#e li%jet #ekulari#te #un*nin m$i
njer5it. P a#htu, n kt #h-ri %jen*et #hum #hthurje
*he m#$in*je n*aj Allahut *he Pr"etit t +ij, sal-lAllahu
alejhi ue sel-lem. @#htu -, &r rrje*hj, !* njeri, -"t
ai #un*ue# a& i #un*uar, #ht murted (&ra, e ka $rakti#ur
"en I#lame, #h.&.). P a#htu, t %jitha a#&ektet I#lame -
%jen*en n kt #h-ri, -"#hin at #hklla, a& meHhli#et
ku m#het @urani n&r Hhamia, *he *ijetart, t %jitha
kt jan #im$le t hi&kri5i# (nifakut), - &r*ren &r
ti ma#htruar 'u#limant, n mn8r - t "u#in (me# t8re)
kt #i#tem Xhahilijeti.
Ata thn #e e %jith aj !"ar *uhet t $jm #ht t
l#hjm Jhiha* &r lar%imin e ktij #i#temi, #e&#e mjetet
&a-#re nuk kan a#nj *$i, &a#i nat8ra e #hteteve
m*erne #ht krejt $in*#e *he aj kntrlln %jith!ka.
Pa#taj, #a her - t &r&i-e#h ti n*r8#h#h %jrat *uke
&re*ikuar, ata e n*aljn kt, k#htu - e vetmja mn8r
#ht - ta n*re-im at me "r6n e armve.C
(@arakteri#tikat e ?hlu#-4unne uel-Jhema 1>>4 R@)
.4hnim: Ali +imimi u helmua n%a $i*at!inj, &r #hkak t
-n*rimit t tij t %jat *he an%a5himit me ta *he k#htu,
37
n%a "un*i i vitit 1>>7 (e m tutje), ai "illi ti lu"tnte & at
m#ime t 6ilat m &ar i &re*iknte, &ara 1>>7-#, Allahu
na ruajt. ? vrteta e k#aj !#htjeje i#hte #e Ali +imimi ua
ha&i 5emrn *he men*jen e tij %nje#htrave *he trillimeve
t A$*u-Fra5ak e#h-4hejiHhit, njri n%a Imamt e
@ut$ijinve t #tm. 1 ktu, ai "illi t trum$etnte at -
trum$ethe#hin n%a @hauariHhi i Britani#, A$*ullah )ej5al
*he - t *8 kta i merrnin m#imet e t8re n%a e#h-4hejiHhi
*he ve&rat e tij./
ShCjegim $he K!mente
.1/ B ra#tin - t %jitha #h-rit *he km$et 'u#limane
kan *al n%a I#lami *he jan kth8er n Xhahilijet, ather
@ut$i5mi &re*ikn #e 'u#limant - m$eten (t 6ilt nuk
jan tjetr ve! nj %ru#ht @ut$ijin#h) *uhet t lar%hen
n%a #h-ria *he t an%a5hhen n lvi5je #ekrete, me
-llim lu"timin e #i#temit t Xhahilijetit - i rrethn.
.2/ @8 rientim, m &a#, !n n lin*jen e Hibijes
(&arti#hmri#). @j "rm e ve!ant e &arti#hmri#
(Hibijes) #ht e#en6iale &r &rm$u#hjen e -llimeve *he
$jektivave t @utu$i5mit, *he &ran*aj ne #hhim #e,
&avar#i#ht n*r8#himeve - ka &#uar @utu$i5mi @la#ik n
3 *eri 4 *eka*at e "un*it, Hibija m$etet nj &je# e#en6iale
n t %jitha varia6inet e tij, -"t ai 4ururi5mi, +urathi5mi,
a& e*he n "rmn m t "un*it e t "#heht, Aruri5mi.
.3/ Pr #hkak t $e#imeve *he rientimeve, men*imi
m$i5true# i @utu$iut #ht #e !* %j &rreth tij #ht
ku"r *he #hthurje, *he &ran*aj @utu$iu $het i n*je#hm
*he rea%n n mn8r ek#treme n*aj %j8naheve *he
m#$in*je# (rea%im i 6ili *m#* nuk #ht nj %j e
ke-e). 'e%jithat, @utu$iu i &rku#htuar *he i 5jarrt ni#et
tu ja& "un* akteve t mkatimit *he m#$in*je#, t 6ilat
&r t jan #henja t m#$e#imit. @j n**h, &r #hkak t
men*imit t tij #e &u#htetart jan murted" *he #h-ria
38
a& km$i #ht n%a at #h-ri a& km$e ku"ar#h a&
murted"sh (*methn Xhahilijeti), k#htu - kj t !n n
i*en #e kta %j8nah-ar $ren*a k#aj #h-rie t ve!ant
jan t kna-ur me nj %j8kimi tjetr n%a ai i Allahut,
k#htu - miratimi i t8re n*aj kt8re !#htjeve - jan t
n*aluara #ht nj #henj #e ata i kn#i*erjn kt !#htje
#i t lejuara. Pa#ja e nat8r#hme e k#aj #ht me*hhe$i i
neverit#hm i @hauariHhve ; +ek"ir &r #hkak t %j8naheve
;, #i! n**hi n%a ata - i#hin helmuar me @utu$i5min n
*uart e 'uhame* @ut$it, 'uhame* 4ururit *he #hkrimet e
5triut (#eji*it) t t8re, 4eji* @ut$, *he e 6ila u $,
%jitha#htu, e &a&rm$ajtur n Al%jeri.
4elman el-Au*e ka thn n ka#etn e tij AXhelsetu 7ala-
!rasifC &r kn%tarin i 6ili $n %j8nah (fisk) t ha&ur:
AAllahu nuk * ta "al atP 0etm n#e ai &en*het, #e&#e
Pr"eti, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, ka %j8kuar #e ai nuk *
t "alet (*uke thn): AI (jith" Umeti im d& t" falet1CP @j,
&r #hkak #e ata jan murtedun"$ &r #hkak t ve&rimit t
t8re...PP @j #ht *alje n%a I#lamiPP @8 &er#n * t jetj
&rjet#i#ht n Kjarr ; *he #trehimi #ht tek Allahu ;
vetm n#e ai &en*hetPP P#eN 4e&#e ata nuk $e#jn n
thnien e Allahut Ae ue Xhel: A(he m# iu a"rni 5ina#,
#e&#e vrtet aj #ht nj %j e tur&#hme *he nj rru% e
ke-eC. Allahu #ht m$ik-8r# m$i juP Ai - e *i #e 5inaja
#ht haram *he %j e tur&#hme, *he e 6ila e 5emrn
Allahun. A * t m$urret ai (me %j8nahun e tij) &ara
njer5veNP Para milinave, a& mijra njer5veNP <Bj
$e#imtar nuk * ta $nte kurr kt<C (@a#eta: Xhelsetu
7ala-!rasif)
@ur#e &r kn%tart t 6ilt i #h&rn*ajn ka#etat e t8re
me# t rinjve *he i "tjn ata n ve&ra t ulta, ai (4elman
el-Au*e) tht: ARn jam &lt#i#ht i -et (n $in*jen) #e ai
- e $n kt, m e &akta - mun* t thuhet &r t #ht
#e ai e nnvler#n %j8nahun. (he nuk ka *8#him #e
nnvler#imi i %j8nahut ; e ve!anri#ht kur #ht %j8nah i
ma*h *he ka ixhma n n*alimin e tij ; #ht m#$e#im
39
(ku"r) n Allahun. Pra, nuk ka *8#him n li*hje me njer5
#i &una e kt8re #e kj ve&r e t8re #ht *alje n%a I#lami.
? them kt *he 5emra ime #ht e -et *he &lt#i#ht e
lir me kt.C (@a#eta: esh-Shebab$ ,siletu ue Mushkilat)
.4hnim: Pr"eti, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, na ka
lajmruar #e ata - i &u$likjn %j8nahet e t8re, nuk * t
"alen (&r kt %j8nahe n ve!anti). Pa#taj na vjen k8
tek"ir# i &atrem$ur e &reten*n #e ata nuk * t "alen n
terma a$#lut, *methn ata jan murted" ( kan *al
n%a "eja), *he Allahu na ruajt n%a nj *evijim i till. Allahu e
ruajt #h-rin n%a k8 llj @hariHhi5mi %uHimtar, i 6ili ve! e
#hkatrri Al%jerin *he !i n ka#a&han nj-in*mij (1EE.
EEE) 'u#liman./
4e"er Hauali tht: AB kt htel - n !* ha&#ir ; ka
&ije, *methn, at &ije jan #h"a-ur #i&a# a#aj - #ht e
mun*ur< k#htu - kj #ht nj "te# e -art &r
kn#umimin e alklit *he at8 ka kr6im (t &r5ier) *he
lakuri-#i, kraha# kn#umimit t alklit. Be krkjm
#trehim tek Allahu n%a k8 Kuf"r, #e&#e ta #h&all#h hallall
at - Allahu Tebarake ue Teala e ka $r haram, #ht
&a*8#him Kuf"r i &a#tr e i -art.C
(he ai tht %jitha#htu n nj n%a li$rat e tij: AKufri *he
here5ia (Ilhad) jan #h"a-ur me# ne#h, e ke-ja #ht
&rha&ur n krahinat tna, n*r#a n ra*it *he televi5inet
tna & $het "te# &r t $r 5ina, *he ne e kemi #h&allur
kamatn t lejuar.C .Uad Kissinxher/
.4hnim: Istihlal ;#h&allja e *i!kaje t lejuar, &a#i Allahu
Ae ue Xhel e ka #h&allur at t n*aluar ; #ht *8 llje#h:
aj - ka t $j me 5emrn *he aj me $e#imin. @j e
"un*it #ht aj - t nHjerr n%a I#lami *he j e &ara (kur
nuk ka t $j me ve&ra t 6ilat kn#i*erhen kuf"r i ma*h
kr8erja e t8re a& vet at). Q* %j8nah-ar $n istihlal me
%j8nahun e tij ; n ku&timin e ve&r# # tij, *he !*
40
%j8nah-ar e nnvler#n %j8nahun, &rn*r8#he, ai nuk *
ta ki#hte kr8er at. Pa#taj vjen k8 tekfirs %uHimtar *he i
%j8kn #i murted" ata, t 6ilt ai kurr nuk i ka takuar,
#e&#e, n &ininin e tij, t kna-urit e t8re me %j8nahun
*he m#&rm$ajtja #ht nj #henj - i nHjerr ata kin#e &
i kn#i*erjn kt !#htje t lejuara me 5emrat e t8re,
*methn, #i !#htje t $e#imit. Allahu e vra"t kt e&#h
t ver$r. @tij &er#ni t ve!ant, kur i ka $r kt
*eklarata, i #ht trhe-ur vmen*ja n &u$lik n%a 4hejkh
'uhame* Aman el-Jhami, *he k8 -rtim i #ht *r%uar
me ka#et, $a#hk me "te#n &r nj *e$at t ha&ur n
li*hje me "jalt e tij. 4treha e &ar &r kt tekfirs i#hte
&reten*imi #e "jalt e #i&r&rmen*ura -en #hkruar &a
miratimin e tij (*methn i#hin #h&i"ur n*aj tij). Pa#taj ai e
&rani "te#n &r *e$at (n Jhi**e), &r#e ai nuk arriti t
merrte &je#. Pa#taj atij i #ht krkuar va5h*imi#ht t
trhi-et n%a kt "jal #e ta *i#tan6j veten e tij n%a at,
n#e at i jan atri$uuar atij n mn8r t rreme (e*he
&rkun*r "aktit #e at ek5i#tnin n "un* t li$rit t tij t
tur&#hm). 4"i*at e 4hejkh 'uhame* Aman el-Jhami n*aj
ktij &er#ni *he #jelljeve t tija "#hnjarake i#hin t
va5h*ue#hme, &r#e nuk &atn a#nj re5ultat. Pr m
te&r, kthehu tek ka#eta A)asiha Ila Sefer el-HaualiC n%a
4hejkh 'uhame* Aman el-Jhami./
Ba#r el-Rmer tht: AIma%jinata #e t k-ijat e &rani#hme
n #h-rin tn jan thje#ht %j8nahe. 4hum njer5 tani
ima%jinjn #e (&r"#hirja n) kamat #ht ve! nj %j8nah
a& nj %j8nah i ma*h, *he #e alkli *he *r%at jan
thje#ht %j8nahe, #e r8#h"eti #ht %j8nah #e nj n%a
%j8nahet e m*ha< M, vlle5rit e miP Rn e kam #h-8rtuar
kt !#htje *he aj m #ht $r e -art ta#hm #e
#hum n%a njer5it n #h-rin tn e kan #h&allur
kamatn t lejuar, *he #trehimi #ht tek AllahuPP A e *ini
#e n $ankat me kamat n ven*in tn kan m #hum #e
nj milin njer5. Allahu #ht m$ik-8r# m$i ju. A e *in
%jith kta milina #e kamata #ht e haram *he #e ata ve!
e kan kr8er kt akt, n*rkh - ai #ht ve! %j8nahN M,
41
&a#ha AllahunPP Pr #hkak t &rha&je# *he te&ri# #
%j8nahut, rre5iku m i ma*h i &rani#hm #ht #e #hum i
kan #h&allur t lejuara (istehalu) kt %j8nahe t m*ha,
*he #trehimi #ht tek Allahu.C (@a#eta: Teuhijd ,uelen)
.4hnim: A e vrejte n%utjen e ma*he t ktij tekfirsi
%uHimtar e t &atrem$urN (uke ma#htruar men*jet e
*%jue#ve t tij *he *uke $r tekfir m$i milina
'u#liman, t 6ilt nuk i ka takuar n*njher e a# ka "lur
me ata, &a#taj ua ha& kraharrt *he i aku5n ata me
Istihlal Kalbi (#e e kan $r t lejuar, hallall kamatn me
$e#imin n 5emrat e t8re)P Allahu e vra"t kt e&#h t
ver$r e t &aku&timt, i 6ili nuk #ht %j tjetr ve! nj
&r*ukt i m#imeve kan6er5e t @utu$i5mit./
Prm&#e$hje
Pa#ja e nat8r#hme t mjerimit t @utu$i5mit, #ht
mjerimi *he *e%ra*imi i #h-ri#, &rte#tat 6ivile,
*emn#trata, vra#je, atentate *he "un*i i #henjtri# *he
#i%uri# # #h-ri#. A#ku#h nuk mun* ti mhj &a#jat e
@utu$i5mit m$i 4h-rin Al%jeriane *he $urrat, %rat *he
"mijt e &a"aj#hm 'u#liman, me &rja#htim t n*nj
hibiu, 5emra e t 6ilit #ht nHir n%a e"ektet e k-ija t
Hibijes. (he &rkrah#it e revlu6init Al%jerian, n t
vrtet, i#hin ata #i 4e"er el-Hauali, 4elman el-Au*e *he
ithtart e tjer t @utu$i5mit. @utu$i#tt e Al%jeri# e mrn
n *uart e t8re li%jin *he "illuan ti vra#in 'u#limant
%j8nah-ar, *uke i %j8kuar ata #i -a"ir *he re"u5ue# t
%j8kimit t Allahut, thje#ht me kr8erjen e %j8nahut. 4e&#e,
#i&a# men*imit t @utu$i#tve, nj#j #i ata - &rmen*m
m lart, t till %j8nah-ar i kan $r t lejuara ve&rimet e
t8re #i nj !#htje e $e#imit *he jan t kna-ur me nj
%j8kue# tjetr ve! Allahut.
I#hte &ikri#ht &r ll%ari t kt8re aktiviteteve - rrje*ha e
n%jarjeve !i n vra#jen e 4E.EEE 6ivilve n 4iri, n "illim
42
t viteve 8E, kur autritetet i %*itn Ikhuant, &r #hkak
t Dlvi5jeve t t8re t "#hehta, t 6ilat jan #hum lar% n%a
'et*l%jia Pr"etike &r re"rmim. (he, & a#htu, n
Al%jeri, kur @ut$ijint, @hauariHht e @h# 4n, luajtn
rlin e t8re n #hkatrrimin e #h-ri#, *he n mn8r t
n%ja#hme ka n**hur n ?%ji&t, &r%jat *eka*ave.
Shnime
5
Buk lejhet t thuhet A4hehi* )ilani *he )ilaniC &a i #htuar k#aj
AInshaAllahC, #e&#e kj #ht n kun*r#htim m 4unetin *he #ht rru%a
e 'urrHhiave. Imam Bukhari ka &r"#hir n 4ahijhun e tij nj ka&itull me
titull: AKaCit%##i1 N%A #ej!het t th%het 'i#ani e 'i#ani ht Shehi$C,
*he 4hejkh I$n Rthejmin ka *hn nj "etva n li*hje me kt !#htje,
*uke 6ituar Imam Bukharin *he *uke thn %jitha#htu: 2Buk lejhet t
*#hmhet &r nj &er#n t 6aktuar #e ai #ht #hehi*, e*he n#e ai
#ht vrar, n*r#a ka -en *uke lu"tuar n Hhiha* kun*ra ku"arve. @j,
&r #hkak #e nnku&timi i k#aj *#hmie #ht #e &r t #ht *#hmuar
Jheneti, *he *#hmia &r Jhenet nuk lejhet vetm #e &r ata, &r t 6ilt
ka *#hmuar i (r%uari, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem. 'e%jithat, mun* t
thuhet A4h&re#het - ai te jet &rej #hehi*veC <
B*r#a, kur *iku#h #ht i ven*#ur *he tht AAi #ht #hehi*C, kj nuk
lejhet, #ht haram. Buk lejhet &r ar#8e #e kj #ht n%a !#htjet e
9aj$it <C (el-Fad ue Mefahijm fij Mianil-Islam, "- 18)
2
4eji* @ut$i i -uante t %jith ata - nuk &ajthe#hin me t *he me
me#a5hin e tij &rej tekfiri *he #hkatrrimtar #i At $utC *he A*i#"ati#tC.
Buk *uhet t t ha$i# "akti #e ata - jan t helmuar me m#imet e tij t
neverit#hme, *uhet t $jn, %jitha#htu, t njjtat aku5a kun*r at8re t
6ilt re"u5jn ti &ranjn m#imet e t8re, #i! #ht 'uhame* @ut$, *he
A$*u-Frahman A$*ul-@halik.
4hejkh A$*ul-'alik $in Ahme* el-'u$arak el-Jhe5airi ka thn &r t
*r%uarin e Ali $in HaHh: AI *r%uari i Ali $in HaHh n )rntin Al%jerian, i
-uajtur el-Ha#himi 4ahnuni, i -uante t %jith ata - nuk $nin tekfir m$i
u*hhe-#it me kt emr -AMurrxhijC. @#htu -, kur e &8eta at ku#h
i#hte &ika e tij re"erue#e &r kt, ai tha: A'uhame* @ut$ *he A$*u-
Frahman A$*ul-@halik.C (Medarikun-)edhr, "-.11E, e*i6ini i *8t.)
B t vrtet, kj #ht tra#h%imia e vet 4eji* @ut$it, n at #e ku#h nuk
$n tekfir m$i u*hhe-#it, & tre%het Ai $utC me taPP Pr #t, kj aku5a
ka marr nj tjetr "rm: m#$rja tekfir m$i #h-rit 'u#limane
43
ather, i#hte nj -n*rim Di $ut *he D*i#"ati#t, kur#e #t, t m# n%ute#h
&r t $r tekfir m$i u*hhe-#it #ht #hn*rruar n IrrxhaPP @utu$i5mi
i khve m*erne i kn#i*ern n mn8r t *m#*#hme Imamt e ?hli
4unetit, Imam I$ni Ba5in *he Imam Al$anin, #e ata -en Murrxhi
ek#tremi#t ((ulat), *he Irrxhaja e t8re i#hte &aralele me at t Jhehm I$n
4a"uan, &a#i ata $jn tekfir m$i u*hhe-#in - %j8kn me *i!ka tjetr
ve! a#aj - ka #h&allur Allahu n le%ji#la6inin e &r%jith#hm, a& n li%j
#ekulari#t, n $a5 t $e#imit n 5emr (Itikad) #e *uke e $r t lejuar
at me 5emr, kur aj #ht e n*aluar (Istihlal Kalbi).
Shnime Prm&F##e
B kt #eri kemi he*hur nj v#htrim tek @utu$i5mi
)ille#tar, *uke nHjerr n &ah kn6e&tet *he i*ealet e tij
kr8e#re. )illuam *uke ar%umentuar #e @utu$i5mi ek5i#tn
#i nj i*el%ji *he #i nj #ekt. +hemeli i m#imeve t
@utu$i5mit #ht nj inter&retim i #htrem$ruar i 4heha*etit
A*a ilahe il-lAllahC, e &r&a%an*uar "illimi#ht n%a 4eji* @ut$i.
@8 inter&retim i #htrem$ruar #ht $a5a e $rje# #
Hakimijes$ &arimin e krkuar t a*hurimit, - * t tht
ka&ja &a# 4heriatit I#lamik n t %jitha !#htjet *he %j8kimi
me 4heriat n t %jitha !#htjet. (he #i e till, !* *evijim
n%a k8 i*eal (*he k8 i*eal, n "akt, nuk ka ek5i#tuar kurr,
- n%a &eriu*hat e her#hme t hi#tri# I#lame) i #hn*rrn
t %jitha #h-rit *he km$et n #i#teme t Xhahilijetit
Para-I#lamik. '$i kt n*rthet tekfiri i #h-rive *he i
km$eve, e*he n#e ata e thn 4heha*etin *he i kr8ejn
ritualet e a*hurimit. (he, &r &a#j, kj krijn "i%urat
revlu6inare, t 6ilt nHi#in i*et &r kn"likte, lu"tra
6ivile, re$elim, *he t %jitha kt n emr t ven*#je# #
A(rejt#i# 46ialeC.
@j #ht $rthama e @utu$i5mit @la#ik, *he *e%5imet e tij
t n*r8#hme (4ururi5mi, +urathi5mi, Aruri5mi e t tjer) i
kan #htuar kn6e&te t tjera #hte# *he mekani5ma, &r t
n*ihmuar n reali5imin e -llimit t &r%jith#hm.
B kur#in tjetr, - * t &r%ati#im A@utu$i#mi i Bivelit
'e#atarC, * t kaljm n m#imet e *r# # *8t t
44
@utu$i5mit, n*r8#he n%a m#imet thel$#re - *i#kutuam
n kt #eri, t 6ilat ek5i#tjn &r t vetmin -llim: - tua
leht#jn rru%n i*ealeve t @utu$i5mit.
T#ht e nj rn*#ie thel$#re - t rikujtjm urt#in
ma*h#htre e t &rjet#hme, - %jen*et n tran#metimin e
Ha#en el-Ba#rit, t 6ilin e kemi &rmen*ur n "illim t ktij
kur#i:
?l-Ha#en el-Ba#ri (v. 11E H) ka thn: AB t vrtet,
HaHhaHhi #ht n*#hkimi i Allahut, k#htu - m# e
5m$ra&#ni n*#hkimin e Allahut me *uart tuaja. Pr, *uhet
t nn#htrheni *he t $in*eni, #e&#e Allahu i Lart#uar
tht:
ABe i m$rth8em ata me n*#hkim, &r ata nuk iu &ruln
Ktit t t8re, *he a# nuk iu lutn Atij me &rulje.C .el-
'uminun, I:/
(Minhaxhus-Sunne, 4hejkhul-I#lam, 4=728)
I$n 4a* rr"en n li$rin e tij Tabakatul-Kubra (I=1:3-1:7):
ABj %ru& 'u#liman#h er*hn tek el-Ha#en el-Ba#ri t
krknin nj "etva &r tu re$eluar kun*r HaHhaHhit. (he
ata than:
AL ?$u 4ei*P Q"ar thua ti &r lu"timin e ktij tirani - ka
*er*hur %jakun *he ka marr &a#urit &a*rejt#i#ht *he ka
$r kt e atNC
el-Ha#en el-Ba#ri tha: ARn men*j #e ai nuk *uhet lu"tuar.
B#e k8 #ht n*#hkim n%a Allahu, ather ju nuk * t
jeni t a"t - ta lar%ni at me #h&atat tuaja. B#e kj
#ht nj #&rv n%a Allahu, ather $huni t *urue#hm,
*eri#a t vij ven*imi i Allahut, *he Ai #ht m i miri i
%j8kat#ve.C
45
@#htu - ata u lar%uan n%a el-Ha#eni *he nuk u &ajtuan
me t *he u re$eluan kun*r HaHhaHhit, k#htu -
HaHhaHhi i vrau ata - t %jith.
?l-Ha#eni th#hte: AB#e njer5it * t ki#hin *urim, kur
#&rvhen n%a #un*ue#it e t8re t &a*rejt, nuk * t
5%ja# #hum &ara #e Allahu tu ja&i at8re nj rru%*alje.
'e%jithat, ata %jithmn nHitjn &r tek #h&atat e t8re,
k#htu - lihen ata me #h&atat e t8re. Pa#ha AllahunP 1"t
e*he &r nj *it t vetme, ata nuk kan #jell n*nj
mir#i.C
@#htu - themi: @urr nuk kan tre%uar n*njher
nn#htrim *he &rulje @utu$i#tt e 4iri#, a& ata t
?%ji&tit, a& ata t Al%jeri#, &rkun*ra5i, ata kan
n%ulmuar n arr%an6n e t8re, ku &reten*jn #e ata
mun* ta n*r8#hjn ven*imin e Allahut me *uart e t8re, &a
u m$#htetur n 'et*l%jin e Pr"etve.
Ata u *han &a# @utu$i5mit t t8re *he k#htu u lan t
m$#hteten tek @utu$i5mi i t8re, *he kj nuk u vlejti a#%j.
@utu$i5mi nuk e n*ali *t ma#akrimin e 4E.EEE vetve n
-8tetet e Hale$it, Him#it, Hama#, n 4iri, n vitin 1>81 n
*uart e u*hhe-#it t t8re tiran. Pr "at t ke-, #ikur ata
ve! t i#hin tre%uar t *uruar *he t &rulur, *he t merrnin
'et*l%jin e Pr"etve &r re"rmimin e #h-ri#,
#e&#e vrtet ather Allahu * ti ki#hte ha&ur -iejt &r ta e
* tu #i%urnte !* llj m$#htetje, $a#hk me #i%urin
*he &a&rek#hmrin, #i! i &remti Allahu &&ullit t Buhut.
(he @utu$i#tt e Al%jeri#, ata u n%utn *rejt @utu$i5mit t
t8re *he 7Dhilalit t t8re *he k#htu u lan t m$#hteten
n @utu$i5min *he 7Dhilalin e t8re, - nuk #lli %j tjetr
ve!#e "atke-#i &a# "atke-#ie *he ma#akr &a# ma#akre.
(uhet ta *i#h, krkue# i t vrtet#, #e kj #ht nj
tra#h%imi e &rjet#hme: ku#h* - 5%je*h nj met*l%ji
tjetr ve! a#aj t Pej%am$erve, ather ai * ti lihet vete#
46
# tij *he met*l%ji# # tij. (he !"ar hajri #ht #jell
n%a kt %ru&e e &arti, t 6ilat jan n kun*r#htim me
Pej%am$ert *he 5%je*hin rru% tjetr n%a aj e t8reNN
1"t e*he &r nj *it t vetme, ata nuk kan #jell
n*njher hajrP Prkun*ra5i, ata u kan #jell vetm "itne
&a# "itneje &r I#lamin *he &r 'u#limant.
(he *ije #e re"u5imi - u $jm at8re nuk #ht tjetr
ve!#e m$rjtje e #h-ri# *he m$rjtje e $urrave, e %rave
*he e "mijve t &a"aj#hm, e jetve *he e &a#urive t
t8re, j m$rjtje e &a*rejt#ive t at8re - u #ht *hn
autriteti m$i ne. Be i kn#i*erjm ata #i nj #&rv *he
*nim, *he &ran*aj ne * t -n*rjm tamam #i n #&rv
*he n *nim, *uke tre%uar *urim. (he nuk * t jemi
njer5 - n%utemi, n*rkh - i nn#htrhemi Ktit tn,
*uke tre%uar &rulje n*aj +ij *he *uke iu lutur Atij me
&rulje, *eri#a Ai t na !j m tej n n*jekjen e
met*l%ji# # Pr"etve *he n at t Imam 'alik, n
&rmir#im *he rre%ullimin e #h&irtrave tan *he #h-ri#
&rreth ne#h.
Be i lutemi Allahut - Ai ta m$rj I#lamin *he 'u#limant
n%a ku&timet e $i*atit *he @ut$ijinve, t 6ilat e kan
&llak#ur Rmetin e 'u#limanve *he jan $r #hkak i
lu"trave t m*ha 6ivile, ma#akrimin e njer5ve t
&a"aj#hm *he #hkatrrimin e #ta$ilitetit t #h-rive, a#htu
#ikur#e i lutemi Allahut, m t lartit, - Ai ti ja& ktij
Rmeti *he t %jith thirr#ve *he &re*ikue#ve t tij #uk#e#
n ka&jen &a# 'et*l%ji# # vrtet t Pr"etve n
thirrjen &r tek Allahu, e 6ila nuk #ht tjetr ve!#e &a#trim
*he rre%ullim i $e#imeve t t8re n%a knetat e 4hirkut,
$i*ateve *he $e#t8tnive, *he e*ukim me "en e &a#tr, n
&r&uthje me thnien e mirnjhur t Imam 'alik:APje#a e
"un*it e ktij Rmeti nuk ka &r tu rre%ulluar, &rve! #e me
at - u rre%ullua &je#a e her#hme e tij.C
Amin.
47
Tet Pr'%n$imtar
1. Prm$li*h m#imet thel$#re t @utu$i5mit n nj
&ara%ra" t #hkurtr.
2. ,ilat jan men*imet kr8e#re t i*el%ji# #
@utu$i5mitN
3. ,ilt jan li$rat kr8e#r ku %jen*et i*el%jia e
@utu$i5mitN
4. ,ilt jan *i#a n%a "i%urat m t #h-uara me#
@ut$ijinveN
7. Q"ar inter&retimi kan *hn @ut$ijint &r
4heha*etinN @u -n*rn &r&la#ja me# k#aj *he
ku&timit t #akt *he %jith&r"#hir# - njihet n%a
Pa#ue#it e 4unetitN
:. @u#h jan *i#a n%a #htetet n t 6ilat u *#hmuan
&a#jat #hkatrrimtare t @utu$i5mitN
I. '$i 6ilat $a5a jan #h&allur murtedun" (t *al n%a
"eja) #h-rit *he #htetet I#lame, #i&a# mn8r#
@utu$i#te t t men*uaritN
8. Q"ar llj +euhij*i u #h&ik n%a @utu$i#tt, me -llim
&r"r6imin e inter&retimit t t8re t ve!ant t ku&timit
t 4heha*etitN
>. B !"ar *rejtime#h @utu$i5mi ka &araleli5ma me
m#imet e #ektit t &ar, - *li n%a Jhemati i
'u#limanve - @hauariHhtN
48
1E. @u n*r8#hjn m#imet e @utu$i5mit n%a 'et*l%jia e
Pr"etve n +hirrjen &r tek Allahu *he met*l%jia e
Imam 'alikN
11. +re% *i#a #hem$uj n%a &a#jat #hkatrrimtare t
@utu$i5mit n *eka*at e "un*it.
49
E "rteta m&i Seji$ K%t%&in
(&a#-8r e #ulmeve i*el%jike)
Ham*i i takn vetm All-llahut. Pa-a *he $ekimi -"#hin m$i
t (r%uarin e All-llahut, "amiljen e tij, 4h-rue#it e tij,
*he m$i t %jith ata - e &a#jn u*h5imin e tij. L vllaP
+i i 6ili e * rru%n e 4unnetit, *he e * #h&timin &rej
$i*atit *he %ru&a6ineveS ja, ktu, &r t8 jan &rm$le*hur
*i#a "jal, - t je#h #8-el, ta njh#h "en tn*e *he - t
ke#h kuj*e# - t m# $ie#h &re e ktij inva5ini i*el%jik
mkatar, me t 6ilin jan m$u#hur li$rat e at8re - njihen #i
men*imtar I#lamik, #i! #ht #hem$ulli i 4eji* @utu$it i 6ili
i m$#htetet Hhematit AIhvanul-'u#liminC - (*ijetari i njhur
A$*ul-A5i5 $in Ba5i, *8 vite &ara v*ekje# #e tij ka *hn
"etvan n li*hje me kt %ru&a6in *he ka thn #e
AIhvanul 'u#liminC *he AJhemat-ul-+e$li%C jan &rej
#htat*hjet e *8 %ru&eve t *evijuara #i! #ht
tran#metuar n ha*ithin e &r!arje# # Rmmetit - marr
n%a ka#eta C4herhul-'untekaC). ?, 4eji* @utu$i #ht &rej
at8re kun*r t 6ilve kan &aralajmruar *ijetart tn t
m*henj (Bin Ba5i, Al$ani, Rthejmini, 4alih )eu5ani) (&r
kt re"erju ka#et# A)jalt e Rlemave n li*hje me li$rat e
4eji* @utu$itC, in6i5imet A'inhaHhu#-4unnehC, 4uvej*i,
Fija*).
Prej #hem$ujve t $i*ateve *he *evijimeve te tij ne aki*e
($e#im) jan kt:
InterCretimi i 'ja# A##ah%t i m%ziAE me#!$i $he
enahi$e
1.4eji* @utu$i n li$rin e tij ABn Hijen e @uranitC ($timi i
27-te, viti 141IH.) te kmentimi i ka&tin# en-BeHhm
(:=34E4) tht: C@j ka&tin n &r%jith#i #ht #ikur nj
&em mu5ikre mel*ike, e - intna6inet e #aja
5hvillhen n $a5 t n*rtimit t "jalve, a#htu #i!
50
5hvillhen n ritmin (mu5ikr) t &a#uar me var%je te
rimuara.
2.@ur#e te kmentimi i ka&tin# en-Ba5iat (:=3811) tht:
C(Allahu) e ka rr"8er kt me ritm mu5ikrA. (he tht
&a# k#aj: C@#htu - n t -et#het ritmi mu5ikrC.
3.(he tht &r ka&tinn el-A*ijat (:=3>7I): CFitmi mu5ikr
n kt (ka&tin) #ht (i #h&rehur) me a#h&r#i,
murmuritje, rnkimPPC.
4.(he tht n A?*h-(hilalC (7=3E18): C'$reti *he
&ej%am$eri (au*, nj &je# t kh# # tij e ka n*ar &r
&unt e tija m$retrre *he &r
%j8kim me# njer5ve, n*r#a &je#n tjetr e ka kaluar n
vetmi *uke $r i$a*et *he *uke kn*uar ena#hi*e (ilahi)
n mihra$in e tij, #i *he *uke i $r te#$ih AllahutPPC.
Ka thn e K%rGani ht i Arij%ar
1.+ht n A(hilalC (1=38) kur "let &r @uranin: C(he
%jen*ja e k#aj mrekullie (@uranit) #ht #ikur#e e t %jitha
krije#ave tjera t Allahut. 1 * t tht #e #ht #ikur
&una (krijimi) e Allahut ne !* %j, e *he ne krijimin e
njeriutC.
2.(he ka thn n A(hilalC-in e tij (7=2I1>) &a#i ka "lur &r
#hkrnjat e n*ara: C'ir&, ata nuk kan mun*#i - t
#hkruajn *i!ka t n%ja#hme me kt Li$r, #e&#e k8
(@urani) #ht &r*him i Allahut, e j &r*him i njeriutC.
3.(he ka thn n kmentimin e ka&tin# 4a* (7=3EE:):
CAllahu i 'a*hruar $ethet n kt #hkrnj (4a*), a#htu
#i! $ethet e*he n @uran - Prkujtue#in. (he kj #hkrnj
#ht &rej krijimit t AllahutS - * t tht #e Ai #ht
#ajue#i i #aj, i ,ili e ka krijuar at #i nj 5 ne "8tat e
51
njer5veC. +ht 4hejh A$*ullah (uvej#hi - Allahu e
m#hir"t - n li$rin e tij A'evri*u5-Kilal "it-+en$ih ala
Ahtai +e"#ir e*h-(hilalC ("-.18E) kur e inter&retn kt
men*im (krijimin e @uranit) t 4. @utu$it: C)jala e tij (#e
kj #hkrnj #ht &rej krijimit t Allahut, e - * t tht
#e Ai #ht #ajue#i i #aj), #ht men*im i Jhehmive *he
'ute5ilive t 6ilt kan thn #e @urani #ht i krijuar,
n*r#a ?hlu#-4unneti thn #e @urani #ht )jal e 5$ritur
e Allahut, e j e krijuarC.
4.(he ka thn n li$rin e tij Ae*h-(hilalC (4=2328): C'e t
vrtet @urani #ht nj *ukuri nat8rre #ikur#e tka *he
-iejtC.
ShCi'ja e tij A%n$r Cejgam&erit t A##ah%tE M%ait
a#ejhi-e#am
@a thn n li$rin e tij A?t-+a#virul-)enniju "il-@uranC
"-.2EE: A+ marrim &r #hem$ull 'u#ainS ai #ht #hem$ull
i nj li*eri t vrull#hm, "anatik, t &a&rm$ajtur<C.
4hejh A$*ul-A5i5 $in Ba5i &r kt "jal t 4. @utu$it ka
thn: C+ tallurit me &ej%am$ert #ht ku"r (m#$e#im)
n veteC. (&rej ka#et# A)jalt e ulemave &r ve&rat e
4.@utu$it).
ShCi'ja e tij A%n$r Saha&"e - A##ah% D!'t i AnaD%r
me ta
1.@a thn n li$rin e tij A(rejt#ia 46ialeC "-.2E:: C(he ne
anjm kah &inini #e Hila"eti i Aliut - ra*ijaAllahu anhu -
ka -en nj va5h*im#i nat8rre e Hila"etit t *8 hali"eve
&ara tij (?$u Bekrit *he Lmerit), *he #e &eriu*ha e
Lthmanit ka -en 5$ra5tir n me# at8re *8ve (n me#
Hila"etit t ?$u Bekrit e Lmerit *he Hila"etit te Aliut)C.
52
2.@a thn n ALi$rat *he Per#nalitetetC "-.242: C'uaviu
*he #hku i tij Amri, nuk e kan mun*ur Aliun &#e ata kan
-en m t *itur &r at - n*ikn ne #h&irtra, *he #e kan
-en m t &ai#ur me #jellje t *$i#hme ne ra#tet e
*uhura, &r &r #hkak #e kta t *8 kan -en m
*rl#huar (t vrull#hm) n &r*rimin e armve, kur#e
ai (Aliu) ka -en i li*hur &r mralin e tij n 5%je*hjen e
mjeteve &r lu"t. (he kur 'uaviu *he #hku i tij i &rin
%nje#htr#, hile#, ma#htrimit, ni"akut, mit#, *he
#hit$lerje# #e -rtuar, ather Aliu nuk mun*i - t 5$ri#te
n kt nivel t ult. @#htu - nuk *uhet t ha$itemi &r
"itren e at8re *8ve, e &r hum$jen e tij. 'ir&, kj
hum$je #ht m e n*er#hme #e !* "itreC.
4hejh A$*ul-A5i5 $in Ba5i -Allahu e m#hir"t - n li*hje
me kt thnie t tij ka thn: C)jal t #hmtuaraP @t
jan "jal t #hmtuara. @j #ht "en*im i 'uaviut *he
Amr i$n A#itC. (he 4hejhu ka thn &r kt li$ra (t 4.
@utu$it): CAt *uhet t #h-8henC. (&rej ka#et# #
&rmen*ur m hert).
3.Ai & a#htu e ka $r &a$e#imtar (tek"ir) #aha$iun ?$u
4u"jan - ra*iaAllahu anhu - me !ra#t tht: C?$u 4u"jani
#ht njeriu &rej t 6ilit I#lami *he 'u#limant nuk kan
&r"ituar %j &rve! njll#je# # "a-eve t hi#tri#S njeri i
6ili e ka &ranuar I#lamin vetm &a#i - #ht vrtetuar
"itrja e I#lamit, e k8 (I#lam i tij) #ht I#lam i $u5ve *he i
%juh#, e j $e#im i 5emre# *he i n*r%je%je#, *he #e I#lami
nuk #ht reali5uar n 5emrn e ktij njeriuA. ('arr n%a
revi#ta: CFevi#ta e 'u#limanveC, numri i tret, viti 13I1H).
Miratimi n #i$hje me Panteizmin (0ah*etul-0uHhu* a&
Bj#hmria e ?k5i#ten6#)
@a thn n A(hilalC %jat kmentimit t ka&tin# # Ihla#-it
(:=4EE2): C0rtet, Ai (Allahu) #ht $ren*a !* #en*i. Buk
ka realitet tjetr &# +ij, *he #ka ek5i#ten6 t vrtet *he
53
reale &rve! +ij. (he !* %j tjetr - ek5i#tn #ht vetm
nj va5h*im#i e ek5i#ten6# # +ij, *he realiteti i +ij #ht
&rej vet -enie# # +ij t vrtet, e kj &a#taj #ht nj
ve&rim i &r$a#hkt. @j #ht aki*eja e n*r%je%je# *he
kmenti i tij m$i ?k5i#ten6nA.
(ijetari i ma*h 'uhamme* 4alih Rthejmini - Allahu e
m#hir"t - kur iu &r%ji%j &8etje# rreth te"#irit t A(hilalC-it
n revi#tn Ae*-(aevehC (nr.17>1 me *atn >=1=1418)
tht: C? kam leHuar kmentin e tij t ka&tin# AIhla#C, *he
&a#h #e ai ka thn n t "jal t m*ha - e
kun*r#htjn aki*en e ?hlu#-4unnetit *he Jhematit, #e
vrtet kmenti i tij i k#aj ka&tine alu*n n at #e ai e
miratn Pantei5min, *he & a#htu (#ht n kun*r#htim
me ?hlu#-4unnetin) kur ai e kmentn I#tivan (n%ritjen
*he -n*rimin e Allahut m$i Ar#h) me *minim *he
m$i5trimC.
InterCretimi i JIti"aG i D!minim
@a thn n kmentimin e tij t ka&tin# +a-Ha (4=2328)
li*hur me "jaln e Allahut, AI 9jithm#hir#hmi u n%rit lart
*he -n*ri m$i Ar#hC: C(he Ai #ht (minue#i i tr
%jith#i#. 'e I#tiva m$i Ar#h men*het n kulmina6in,
*minim *he m$i5trimC.
4hejh A$*ul-A5i5 $in Ba5i &r kt inter&retim t tij ka
thn: C@j * t tht #e ai e mhn I#tivan e njhur -
n%ritjen m$i Ar#h. (he kj (thnie e tij) #ht e kt *he
alu*n n at #e ai #ht nj njeri i mjer, - nuk ka
njhuri &r +e"#irin (e @uranit)C. (&rej ka#et#: C)jalt e
*ijetarve &r ve&rat e 4. @utu$it).
54
*i#imi i A##ah%t me Athim KA%htim "emen$je
njeri%tL
@a thn n A(hilalC (:=3>3:): C0rtet, Allahu Hhel-le
Hhelaluhu, i 'a*hri#hmi, Rr*hrue#i i Pa&r$allue#hm, i
Plt"u-i#hmi, me i Larti, '$i5true#i i !* #en*i #ht
n*eruar n Lart#in e +ij *he &a#taj #ht kth8er kah kj
krije# e -uajtur njeriC.
I Aa re'%z%ar ha$ithet aha$ ne aAi$
P a#htu ka thn n A(hilalC (:=4EE8): CHa*ithet aha* nuk
*uhet marr n kn#i*erim kur kemi t $jm me aki*e,
#e&#e $a5 #ht @uraniC.
(e"ini6ini i ha*ithit 'uteUatir *he aha*
'uteUatir i re"erhet ha*ithit tran#metue#it e t 6ilit n
#e6ilin nivel t 5in%jirit t vet t tran#metimit jan a- t
#humt, #a - ##ht e mun*ur - t %jith ata t ken
km&ltuar n*nj &avrtet#i - -"t -llimi#ht a& &a
*a#hje. Ha*ithi aha* nuk i &lt#n ku#htet e ha*ithit
'uteUatir.
0en*#ja e Be#imeve me aha*
B t kaluarn, *i#a t vnuar n *ituri (kraha#uar me
#ele"in e 4aha$ve *he *ijetart e m*henj t I#lamit) kan
&huar #e ha*ithi aha* #mun* t &r*ret &r ven*#jen e
!#htjeve t aki*e# ($e#imeve). ' &#ht jan *i#a
&r%ji%je t *ijetarve t ha*ithit &r t %jith ata -
&hjn nj %j t till.
@j #ht thnie e ri#uar ($i*at) e 6ila #ka $a5 n 4heriat
(Li%jin I#lamik)
55
@j thnie n veten e vet #ht nj !#htje e aki*e#. Ba5uar
n kt &arim, * t *uhej nj *#hmi 'uteUatir - t
ven*#et kj. 'e%jithat, nuk ka *#hmi &r kt n
@uran, a& 4unetin autentik - ma*je a# n%a ha*ithet aha*P
4ikur t ki#hte n*nj *#hmi &r kt &him, kj * tu
i#hte e njhur 4aha$ve t 6ilt * ta ki#hin 5$atuar kt.
(ijetart e *rejt t 6ilt i &a#uan ata & a#htu * ta ki#hin
*itur kt. etj/
T &rit teA'ir n h!Drit I#ame K$)m)th) i Aa
hCa##%r m!&eimtar M%#imantL
1.@a thn n A(hilalC (4=2122): (#t, a#kun* n tr "a-en
e *heut nuk ka #htet I#lam, e a# #h-ri I#lame e 6ila
-everi#et n%a 4heriati i Allahut *he "ikhu I#lam).
(he #i&a# "jalve t tija * t tht #e n *8 ven*et e
#henjta, n t 6ilat %j8khet me li%je te Allahut, nuk
ek5i#tn #hteti I#lamPP
2.(he ka thn n A(hilalC (3=1:34): C'u#limant e
#t#hm nuk lu"tjnP @j, n%a#e #t nuk ka
'u#limanP...?k5i#ten6a e I#lamit *he e 'u#limanve #ht
nj &rej !#htjeve - #t kan nevj &r #hrimC.
3.(he ka thn n A(hilalC (2=1E7I): CT#ht kth8er kha (e
injran6#) n t 6iln ka -en njer5imi &ara ar*hje# #
"e# *he &ara Ala ilahe il-laAll-llahC. Bjer5imi ka rene%uar
*uke u $r i$a*et njer5ve *he *uke e #hkatrruar "en,
*he jan lar%uar n%a ALa ilahe il-laAll-llahC e*he&#e nj %ru&
i t8re e &r#ri#in at (#haha*etin) n&r ven*thirrjet e
e5anit<C.
4.(he & a#htu ka thn n A(hilalC (4=2EE>): C0rtet kj
#h-ri injrante (e Hhahilijetit) n t 6iln & jetjm ne,
nuk #ht #h-ri I#lameC.
56
K%n$rhtimi i tij n raC!rt me $ijetart n
A!mentimin e $!methnie Ke 'razL La i#ahe i#-
#aA##-##ah
1.@a thn n A(hilalC (7=2IEI) n ka&tinn el-@a#a# te
"jala e All-llahut t Lart#uar: CAi #ht Allahu, nuk ka %j
- meritn t a*hurhet &# +ijC, ka thn: G* t tht #e
Ai nuk ka rtak n krijim *he 5%je*hjeGS - * t tht #e ai
e ka kmentuar at me +euhi* Fu$u$ijjeh *he ka ln t
ku&thet #e kj *uhet t kmenthet #e &ari me t, n*r#a
kj #ht +euhi*i Rluhije (i i$a*etit a& a*hurimit).
2.@a thn n A(rejt#ia 46ialeC "-.182: OBj %j #ht e
*itur n kt "e: nuk ka mun*#i - $e#imi t 5hvillhet n
n*r%je%je (t njeriut) e a# - ka mun*#i t n*rthet "eja
n jeten reale &rve! #e *uke *#hmuar #e nuk ka Kt
tjetr &rve! Allahut, e - kj (#heha*eti) * t tht #e:
9j8kimi i takn vetm Allahut, %j8kim i 6ili &a#-8rhet ne
li%jin e +ij *he ne !#htjen e +ij. Pra, ai e ka inter&retuar at
(#heha*etin) vetm #i +euhi* Hakimijeh (+euhi* t
%j8kimit).
Pr tE Te%hi$i R%&%&ijeh ht Bhtja me t (i#n
$%het Cre!A%C%ar Ke j! Te"hi$i U#%hije aC! i
a$h%rimitL
+ht n A(hilalC n kmentimin e ka&tine# Hu* (4=184:):
C@#htu - !#htja e a*hurimit nuk ka -en &reku&imPP B
t vrtet, !#htja e Fu$u$ijetit ka -en aj n t 6iln jan
intere#uar Pej%am$ertPP (he kj #ht aj me !ka #ht
&reku&uar e*he 4h&allja e "un*itC.
57
I#ami iCa tij ht nj Crzierje e Krihterizmit $he
A!m%nizmit
@a thn n li$rin e tij ABetejaC "-.:1: CI#lami #ht ai i 6ili
&atjetr *uhet t %j8kj, #e&#e ai #ht $e#imi i vetm
&5itiv 5hvillue#, i 6ili &r$het &rej @ri#hteri5mit *he
kmuni5mit, me nj &r$rje t &lt - &rm$an -llimet e
t *8jave, n*r#a $ara5ia, kr*inimi (harmnia) *he
*rejt#ia jan #htj6a (n I#lam) &# kt8re *8jave
(@ri#hteri5mit *he kmuni5mit)C.
4hejh Rthejmini - Allahu e m#hir"t - -e &8etur n li*hje
me kt thnie t 4. @utu$it, e ai u &r%ji%j: OBe i themi
atij: @ri#hteri5mi #ht "e e 5ven*#uar *he e n*r8#huar
&rej &ri"trinjve *he mur%jiveS kur#e kmuni5mi #ht nj
i*el%ji e kt, e 6ila nuk ka $a5 ne "et -iellre, n*r#a
"eja I#lame #ht "e &rej Allahut t Lart#uar, e 5$ritur n%a
Ai. Ai (I#lami) nuk #ht i n*r8#huar, e &r kt Ham*i i
takn vetm Allahut. Allahu i Lart#uar tht n @uran:
C0rtet, Be e kemi 5$ritur Prkujtue#in *he Be * ta
m$rjm atC. ?, ai i 6ili tht #e I#lami #ht nj &r5ierje
e k#aj *he k#aj, ai #e #ht injrant (Hhahil) n li*hje
me I#lamin (nuk e njeh at), #e #ht i ma#htruar me at
n !ka jan Rmetet tjera &a$e#imtare #i @ri#hteri5mi *he
kmuni5miO. (marr n%a li$ri Cel-Ava#imC "-.22, t *ijetarit
t ktij #hekulli Fe$i i$n Ha*i el-'a*khali - Allahu e ruajt).
SiCa tijE njerzit jan t #ir D t zgje$hin 'en e
tFre
@a thn n li$rin e tij C4tu*imet I#lameC "-.13: CPara-itja e
GLiri# )etareG n &amjen e #aj t ma*he ka -en nj
revlu6in kun*r t li%# - G"anati5mit "etarG. All-llahu i
Lart#uar tht: OB "e nuk ka *hun. 0rtet, Fru%a e
(rejt #ht $r e -art n%a rru%a e %a$uarO. (he ka
thn i 'a*hruari: O(he #ikur t ki#hte *a#hur Kti 8t, *
t ki#hin $e#uar t %jith ata - jan n tk. A m# * tGi
58
*et8r#h ti njer5it - t $e#jnO. 'e kt u #hkatrrua
ta%uti i "anati5mit "etar, *he n ven* t tij ka ar*hur
tleran6a a$#lute, ma*je kj (tleran6a) ka ar*hur - t
u#htrhet liria e $e#imit *he liria e a*hurimit, nj *et8r
$li%ative e 'u#limanit n*aj a*mirue#ve te "eve tjera n
ven*et I#lameC.
4hejh Rthjemini #ht &8etur &r ata - thrra#in n lirin
"etare: !Gthni &r ktN Ai u &er%ji%j k#htu: CPr%ji%ja jn
n li*hje me kt #ht #e ai i 6ili tht #e njeriu #ht i lir
t 5%je*h "en - *#hirn, *he tGi $in*et 6il#* "e -e
*#hirn, (k8 &er#n) #ht me t vrtet ka"ir
(&a$e#imtar). 4e&#e ku#h* - $e#n #e njeriu #ht i lir
- t &r-a"j "e tjetr &# "e# # 'uhamme*it alejhi#-
#elam, ai #ht &a$e#imtar *he &rej tij krkhet - t
&en*hetS B#e &en*het &r kt ($in*je te tij), atij * tGi
"alet k8 %a$im, &rn*r8#he kt &er#n *uhet m$8turC.
('arr &rej A'eHhmu-ul-)etavaO *he OFe#ailC t 4hejh
'uhamme* Rthejminit (3=>>).
T e$%A%arit me ArFengritje $he re"!#%(i!n
1.@a thn n A(rejt#ia 46ialeC "-.1:E: C(he m n "un*
u $ revlu6ini kun*r Lthmanit, *he u &er5ie e vrteta
me t ktn, #i *he e mira me t ke-en. 'ir&, ai i 6ili i
#hikn %jrat me #8 t I#lamit *he i &rjetn %jrat me
#h&irt I#lam, ai &atjetr *uhet t miratj at #e k8
revlu6in n &r%jith#i ka -en nj &r#&eritet, i 6ili ka
rrje*hur n%a #h&irti I#lamC.
2.@a thn n A(hilalC (3=1471): C(he n%ritja e nj -everie
t n*rtuar m$i themelet e I#lamit n ven*in e #aj, *he
n*rrimin e #aj<e kj #ht !#htje me rn*#i<rn*#ia e
#h&ikje# # revlu6init t &r%jith#hm I#lam, e j t
ku"i5uar n nj ven* e n tjetrin j. Pra, kj #ht aj !ka
I#lami *#hirn - t ven*# &ara *8 #8ve te tij - - t
n**h nje revlu6in %jith&r"#hir# n t %jitha
59
ven*$animet. @8 (revlu6in) #ht -llimi m i lart i tij
(I#lamit) *he 6aku m i ve!uar i tij, i 6ili %jithmn #hikn
n t, *he #e #ht nj im&erativ &r 'u#limant a&
antart e &arti# I#lame - ta "illjn kt %j t
rn*#i#hme &r ta - 'ani"e#timin e revlu6init t hum$ur
kaher *he nHitimin n n*r8#himin e #i#temeve me t 6ilat
%j8khet n ven*et e t8re ku ata jetjnC.
3.@a thn n A(rejt#ia 46ialeC "-.21E: OPatjetr *uhet
ku&tuar mtivet e#en6iale t #jelljeve t njer5ve %jat jet#
hi#trike I#lame, *he (*uhet ku&tuar) li*hjen e mtiveve me
n%jarjet, &r&arimet *he revl6inet. (he t %jitha kt
&atjetr *uhet li*hur me nat8rn e $e#imit I#lam *he me
at !Gka n t &rej #h&irtit I#lamO<@#htu &ra, li*eri i
Hhematit AIhvanul 'u#liminC i lav*rn vra##it e Lthmanit
- Allahu -"t i kna-ur me t - *he njkh#i#ht nHit n
ka# *he %jak*er*hje n ven*et I#lame. Paraar*h#it e tij
n kt jan HavariHht e *evijuar - e !"ar Hhemati na
-enka k8 atherNPP
A$h%rimi Cr t n%A ht $etFr jete
@a thn n A'eariketul-I#lami ver-Fe#malijehC "-.72:
CI#lami #ht armik i &a&un#i# n emr t a*hurimit *he
"etarllkut, - * t tht #e a*hurimi nuk #ht *et8r
jete, *he #e ai e ka khn e vet t 6aktuar (e j ne !*
kh)C.
Dhmit e Ca%e"e t Seji$ K%t%&it Cr ga&imet e
tij
1.4e 4eji* @utu$i ka $r tek"ir (i ka #h&allur &a$e#imtar)
n #h-rit 'u#limane, ka *#hmuar e*he Mu#u" @ar*avi
n li$rin e tij A9jrat &rimare t levi5je# I#lameC "-.11E ku
tht: CB kt &eriu*h jan #h"a-ur li$rat e 4eji* @utu$it,
n t 6ilat &a#-8rhen -n*rimet e "un*it i*el%jike t tija,
e - n t (-en*rimet e tija) ai #ht #h&rehur -arta5i n t
60
$rit tek"ir #h-rit<*he #h&alljen e Hhiha*it #ulmue#
kun*r tr njer5imitC.
2.@ur#e )eri* A$*ul-Halik njri &rej u*hhe-#ve t
AIhvanul 'u#liminC ka thn n li$rin e tij A0lle5rit
'u#liman n &e#hjn e *rejtC "-.117: C0rtet i*eja e t
$rit &a$e#imtar njer5it, ka "illuar n me#in e *i#a t
rinjve &rej DIhvanul 'u#limin n $ur%un e @antirit n vitet
e "un*it t t &e#*hjetave *he n "illim t %ja#ht*hjetave.
@ta kan -en t n*ikuar n%a i*et e 4eji* @utu$it *he
li$rat e tija, &rej t 6ilave kta t rinj kan ku&tuar #e kj
#h-ri #ht #h-ri e Hhahilijetit (injran6#, m#$e#imt),
*he #e ai (4.@.) i ka $r &a$e#imtar u*hhe-#it e #aj, t
6ilt e kan re"u5uar 9j8kimin e Allahut a$#luti#ht, *uke
m# %j8kuar me at - ka 5$ritur Allahu. (he i ka #h&allur
&a$e#imtar ata t 6ilt jetjn nn kta u*hhe-# n#e
jan t kna-ur me at me !ka %j8kjn u*hhe-#it e
t8reC.
3.A#htu #i! ka thn e*he Ali A#hmavi n li$rin e tij
CHi#tria e "#heht e 0lle5rve 'u#limanC "a-e 8E: C(he
er*hi njri &rej Ihvanul 'u#limin tek un *he m tha #e *
t re"u5j n%rnien &rej a#aj !ka therrin 'u#limant n
*itt e #tme. @#htu - #hkva t 4eji* @utu$i &r ta
&8etur n li*hje me kt, e ai m tha: Lri le t han *uke e
kn#i*eruar at (!ka therrin 'u#limant) #i therrje t ehlul
kita$it (t He$renjve *he t @ri#hterve), e 'u#limant e
#t#hm # &aku mun* ti kn#i*erjme #i ehlul kita$t -
He$renjt *he t @ri#htert.
4.(he ka thn Ali A#hmavi n t njjtn li$r n "a-en
112, *uke e &r#hkruar vi5itn - ia ki#hte $r 4. @utu$it
*he takimin me t: C(he kur er*hi kha e nama5it t
Hhuma#, un i tha#h 4eji* @utu$it: t n%rihemi *he t
"alemiP<i#hte $e"a#i kur ku&tva - &r her t &ar - #e ai
nuk e "alte nama5in e Hhuma#PP (he #e ai kn#i*ernte #e
nama5i i Hhuma# $ie ($li%ue#hmria e tij) n#e #ka
Hila"et, *he #e nuk ka Hhuma &rve! #e me Hila"etC.
61
@#htu - keni kuj*e#, L ju te rinj &rej i*el%ji# #
rre5ik#hme (- m# ti kn#i*erni 'u#limant
&a$e#imtar)S *he &erkujtni "jaln e Allahut t 'a*hruar:
AMa, ju jeni ata - i m$rjtt (%nje#htart) n jetn e k#aj
$te, e ku#h * t &lemi5j me Allahun &r ta n (itn e
9j8kimit, a& ku#h * ti marr n m$rjtjeN (Bi#a:1E>).
L &au#e# te 4unnetit *he thirr# t +euhi*itP @ini "rik
Allahun *he n*ihmni aki*en e 4ele"it - t #h&tni, *he
kini kuj*e# &rej $i*atit *he thirr#ve t tij ($i*at!ive).
(he n "un*, kta i#hin *i#a #hem$uj t $i*ateve *he
*evijimeve n li$rat e ktij njeriu<e -e ka e*he #hum t
tjera t 6ilat nuk i kemi &rmen*ur, e ku#h *#hirn - t *i
m #hum &r %a$imet e tij, athere le tu kthehet li$rave
t *ijetarit t ma*h t k#aj e&ke, Fe$i i$n Ha*i el-
'a*khali - Allahu e ruajt -. (ijetar k8 &r t 6ilin
'uha**ithi, 'uhamme* Ba#iru**in Al$ani ka thn #e
#ht: CAi i 6ili e m$an "lamurin e Hherh ve te*il - *allimin
*he ve!imin e ithtarve t 4unetit &rej $i*at!ive - n kt
#hekull #ht vllai 8n *ktr Fe$i, kur#e ata t 6ilt e
kun*r#htjn at (#i*m# &r li$rat n t 6ilat i ka vn
n &ah %a$imet e #hum $i*at!ive, e &#a!ri#ht at t 4.
@utu$it) nuk e kun*r#htjn me *ituri, kurr#e#i, n%a#e
*ituria #ht me tC. 4hejh Al$ani njkh#i#ht e ka
lav*ruar kt *ijetar &r %a$imet, $i*atet *he *evijimet t
6ilat i ka 5$uluar n li$rat e 4eji* @utu$it, ku e*he ia ka
*r%uar &rnn6imin e tij me #hkrim, ku thuhet #e: CQ*
%j - n t 6iln iu ke &r%je%jur 4eji* @utu$it #ht e
vrtet *he e *rejtS *he n%a kj i $het e -art !* leHue#i
'u#liman - ka vetm &ak kulture I#lame #e, 4eji* @utu$i
n t vrtet nuk e ka njhur I#lamin "are - a# &arimet e
#aja a# *e%t e #aja -S k#htu - t8, L vlla Fe$i, Allahu t
#h&r$le"t &r kt #-arim t $li%ue#hm - e ke $r,
*he - ke 5$uluar injran6n e tij *he *evijimin e tij n%a
I#lami. Ba#eriC. Allahu e m#hir"t *he e #h&r$le"t 4hejh
Al$anin i 6ili na ka tre%uar #e 6ilin &rej *ijetarve t
62
4unnetit *uhet ta &a#jm &a# tij, *he &rej kujt t krkjm
*ituri.
@8 #hkrim #ht marr n%a "a-ja e internetit n %juhn
ara$e UUU.#aha$.net<&rve! #htj6# # "jalve t 4hejh
Al$anit &r 4hejh Fe$in *he mun*in e tij n li*hje me
li$rat &r 4. @utu$in<e*he&#e &r *etajet n li*hje me
%a$imet e 4.@utu$it kemi e*he #hum li$ra t tjer n
$i$liteken tn, &r ata t 6ilt e krkjn t vrtetn.
<"rktheu n(a arabishtja= sh"rb"t&ri i Sunnetit dhe i %asues4e te saj$ :ejd
Hairi$ >? Dhul-Hixhe ?@>AH/ 8jilan/
63
E "rteta m&i Se'er .a%a#in $he Se#man e#-E%$en
Burimi: Khvillimi Hi#trik i 'et*l%jive t el-Ihuan el-'u#limin *he ?"ekti i
+8re n (auetin Ba#hkkhr 4ele"it
4a u &rket kt8re *8ve, kta jan mani"e#timi i &ar i
"8t8r# # re t el-Ihuan el-'u#limin, t "#hehur nn
m$ule#n e Aki*e# 4ele"ite (n*aj t 6il# ata vet i#hin
injrant *he n*aj t 6il# tre%uan &an*er#hmri t ma*he,
&#a!ri#ht n "u#hn e el-Iman *he el-@a*r, *he el-Rela
*he uel-Bera). (e$utimi i t8re "illi &a# Lu"t# # 9jirit. Para
k#aj, ata -en in"luen6uar n%a *rejtue#it e Ihuanve t
6ilt *e&rtuan n Ara$in 4au*ite, &r"#hir ktu 'uhame*
@ut$ *he 'uhame* 4urur. 'ir&, e"ektet e ktij e*ukimi u
#h"a-n vetm &a# Lu"t# # 9jirit, kur -llimet *he
$jektivat e vrteta t ktij Hhemati *ln n #he#h. I &ari
n%a ata - *etektuan hi5$i5min tek kta njer5, *he at #e
kta ki#hin #8nime *he $jektiva, *he #e kta &rha&nin
men*imet e ri#imtarve, #i! #ht @ut$, el-Bena *he
'eu*u*i, i#hin 4hejht e 'e*in# me n kr8e 4hejhun
'uhame* Aman el-Jhami (rahimehullah) *he 4hejh Fe$i
$in Ha*i. 'e- k#hillat &er#nale *he *r%imi i lajmrimit
&r %a$imet e t8re nuk u $n *$i at8re, *he *uke e &ar
#e ata i#hin n *i!ka me &lani"ikim &artiak *he n6ine t
hi5$i5mit, 4hejht "illuan t &aralajmrjn kun*r t8re. @j
$ri - t n%ja#hmit me 4e"erin *he 4elmanin *he ata -
i#hin n rru%n e t8re, #i Ai* el-@arni, Ba#ir el-Rmer *he t
tjert, t &rha&in tha#hetheme tek (ijetart #i 4hejh $in
Ba5 *he t tjert, me -llim - t nHjerrin "jal &r
m$rjtjen e vete# # t8re *he t 6ilat &a#taj * t mun* tGi
&r*rnin #i &er*e &r t "#hehur at n !ka i#hin ata. @j
&eriu*h (1>>1-1>>7) i#hte nje &eriu*h e kn"u5init, *he
%jat k#aj khe u #h"a-n #hum *eklarata n%a *ijetart
eminent t 6ilat &rm$anin k#hill t &r%jith#hme n*aj
rini# - - t $rakti#in n*jekjen e %a$imeve t njer5ve, #e
kj #ht #hum e *m#hme *he k#htu me ra*h. @j
i#hte n khn e kn"u5init kur #htrirja e vrtet *he reale
64
e a#aj n !ka i#hin kta Hi5$ijun nuk i#hte e -art, ma*je
e*he &r Bjer5it e (ije#, &rve! at8re t 'e*ine#S *he kta
Herakijin (Aktivi#t) i %njenin (ijetart *he i &r*re*hnin
*eklaratat e t8re K5L. B t vrtet, kt jan *eklaratat e
a#aj khe, (t 6ilat -8#h ather jan #h"u-i5uar) t 6ilat
#hum n%a kta Hi5$ijun i &rha&in #t (*eklaratat n%a I$n
Ba5, I$n Rthejmin, el-Al$ani *he t tjert) *he i &r*rin
kun*r &a#ue#ve t 4ele"it. @j #ht njra &rej a#&ekteve
t &an*er#hmri# e 6ila %jin*et tek kta njer5, n*r#a kur
u &ara#htrhen at8re *eklaratat e vna t kt8re *ijetarve,
ata "illjn t $jn te2uilat (inter&lim ; n*r#htnie) *he
n*jekin *#hirat e t8re.
'ir&, kur #hum n%a kt !#htje i -en &ara#htruar
@mitetit t (ijetarve ?minent (HejGeh @i$ar el-Rlema) me
n kr8e I$n Ba5 (rahimehullah), m 1414H (1>>4), @miteti
m$ajti #ean6a #&e6iale n t 6ilat ata anali5uan *he hetuan
lek#inet n ka#eta *he #hkrimet e 4e"erit *he 4elmanit.
1.4hem$ull kla#ik #ht aj !"ar $n me #-arimin e &r%jith#hm t 4hejh
A$*ula-A5i5 $in Ba5 (rahimehullah) i 6ili iu a*re#hej t %jith thirr#ve *he
*ijetarve, n k#hilln e tij t &r%jith#hme - e *ha *iku kah me#i i vitit
1412H. Pa#taj t n%ja#hmit me 4e"er el-Haualin, 4elman el-?u*an, 'uhame* el-
@ahtanin *he t tjert, e inter&retuan kt k#hill #&e6i"iki#ht &r *ijetart e
'e*ine#. ' &a#, 4hejh Bin Ba5i i &r#hkruajti ata #i %nje#htar *he alu*i n
ata t 6ilt e &r*re*hn k#hilln e tij *he %nj8en n li*hje me t #i O+hirr# t
Pavrtet#i#O. Ai tha m 28=I=1421H, O0lle5rit tan, *ijetart e mirnjhur
n 'e*ine, ne #Gkemi n*nj *8#him n*aj t8re. Ata jan &#e*ue# t aki*e# #
&a#tr *he ata jan &rej ?hl u#-4unneh uel-JhemaGah, #i! #ht 4hejh 'uhame*
Aman $in Ali, 4hejh Fe$i $in Ha*i, 4hejh 4alih $in 4aG* e#-4uhejmi, 4hejh )alih
$in Ba"i, 4hejh 'uhame* $in Ha*i el-'a*hkali ; t %jith kta jan t njhur
&r *ituri *he aki*e t #hn*#h. Be lutemi *he krkjm &r ta !* t mir
n%a Allahu *he #uk#e# n at - e kna- At. 'ir& thirr#it e &avrtet#i#
(*uGat ul-$atil) *he njer5it - %juajn n ujrat e tur$ullta, ata jan t 6ilt
#hkaktjn kn"u5in n me#in e njer5ve *he t 6ilt "la#in &r kt !#htje
*he thn: GBe ki#him tjetr %j &r -llim me ktG, *he kj #G#ht n rre%ull.
T#ht e *m#*#hme - "jalt t mirren n ku&timin m t mir t mun*#hm.
(he -llimi (&a# k#hillimit) i#hte $a#hk&unimi n mir#i *he *evt#hmri, *he
t &a#trhen 5emrat *he t &aralajmrhet kun*r &r%jimit - #hkaktn mlle"
*he armi-#i. (@a#eta: 4-arimi - 4hejh $in Ba5i i $ri *eklarat# # tij,
re"erju el-@ut$ije ".171-172, $timi i *8t).
65
Pa#taj *uke &ar #e ata ki#hin i*e revlu6inare, tek"ir,
#hkaktim t tra5irave *he nHitje t njer5ve kun*r
4un*ue#ve t t8re, #ulme t "rta kun*r *ijetarve
eminent *uke i nnvle"t#uar ata *he *ijen e t8re, @miteti
unanimi#ht ven*#i #e ata *uhet t &en*hen &rej %a$imeve
t t8re, *he n ra#t #e ata nuk e $jn kt, ather ata
*uhet &aran*aluar n%a aktiviteti thirr# ((aGueti), me -llim
- Ot m$rhet #h-ria n%a %a$imet e t8reO. (#htimi *he
arr%an6a e t8re &r tGu trhe-ur n%a %a$imet e t8re, i !i
ata n $ur% me kh5%jatje &rej &e# vite#h, n &ajtim me
rekman*imin e 4hejh I$n Ba5it, n letrn e tij &er#nale -
ia *r%i 'ini#trit t Punve t Bren*#hme m 1>>4.
)atke-#i#ht, &r #hkak t injran6# n*aj menheHhit 4ele"it
- %jin*ej n me#in e rini#, #hum &rej t8re i mrn kta
in*ivi* #i hernj, *he k#htu rinia u &r!a n *8#h: a) ata
- u m$ajtn me (ijetart e '*henj *he i n*eruan e i
re#&ektuan ata, *he $) ata - men*uan #e kta Hi5$ijin
jan *ijetar t vrtet (&a#i - -en ma#htruar n%a ata
*he met*l%jit "al#e Ihuanite), *he k#htu k8 %ru&
"a$riki #hum %nje#htra - *%jhen #t li*hur me
(ijetart ?minent: #e ata nuk i njhin !#htjet aktuale, #e
ata jan t kntrlluar (n%a &u#hteti), &untr t &a%uar,
&in (%ur #hahu), #e ata nuk n%ri#in 5rin, *he t
n%ja#hme m kt. 9ru&i i *8t, me%jithkt, #h&e#h
thirre#hin n "jalt e (ijetarve t '*henj n !#htje t
6aktuara *ktrinre *he "un*amentale, &r vetm kur kj i
&r#htatej &r%ramit t t8re, *he thn tr!, ata i#hin n
menheHhin Ihuani - u i#hte #jellur at8re n%a 4e"eri *he
4elmani.
Aj !ka #hhim #t #ht #e 4e"er *he 4elman e kan
hum$ur nj &je# mja"t t ma*he t &a#ue#ve t t8re n
"avr t "rak#ineve m ek#treme n%a me#i i @ut$ive, t
6ilt &r"a-#hen n%a &er#nat #i! #ht Ba#ir el-)eh*, ?$u
'uhame* el-'ak*i#i, 4ulejman el-RlUan *he Hamu* $in
Rkla e#h-4huGej$i, *he t tjer. B Ara$in 4au*ite %jin*en
e*he ata n%a me#i i @ut$ive - $jn tek"ir n 4elmanin *he
66
4e"erin. B*r#a t n%ja#hmit me Ba#ir el-)eh* *he &a#ue#it
e tij i &r%nje#htrjn ata. @j, n%a#e #hum n%a &a#ue#it
e t8re t m&ar#hm m$ajn -n*rimin #e kta e kan
tra*htuar *aGuetin (*.m.th. *aGuen n t 6iln %jin*e#hin m
&ar) *he #e jan trhe-ur n%a aj. B -ar-et ku kum$jn
*ktrinat @utu$ike, $rakti#ja e &aki6# elite (t 6ilt n
&re*ikimin ri%jinal t @ut$it jan O$e#imtart e vrtetO
n*r#a t %jith tjert jan n Jhahilijet), #ht i
$ara5vler#hm me m#$e#im. (he kj #ht aj - ka
n**hur me #hum n%a @ut$it ek#tremi#t - m$ajn
-n*rimin #e 4e"er *he 4elman jan tra*htar t *aGuetit
(*.m.th. *aGuetit t t8re @utu$ij). @ut$it n Ara$in
4au*ite, *he me #htrirje n ven*et tjera, jan *8 llje#h:
"rak#ini m i m*eruar (i $ut) i 4e"erit *he 4elmanit (t
6ilt me%jithat en*e kan i*e t HauariHhve *he
#entimentin HariHhi, i 6ili #h&e#h *el n #he#h %jat khve
t !rre%ullta) *he t 6ilt jan ma%je&#ur me t
a#htu-uajturn *ituri m$i !#htjet aktuale, 6ivili5imin *he t
n%ja#hmet me ktS *he "rak#ini m a%re#iv tek"iri-hariHhi,
i &r"a-#uar n%a emrat e #i&r&rmen*ur. @t *8
"rak#ine kan #hum %jra t &r$a#hkta n #hum
a#&ekte, &r kan e*he &ika t m#&ajtimit n *i#a a#&ekte
tjera.
4e"er el-Hauali & a#htu i#hte ai, i 6ili nn u*h5imin *he
*irektivat e 'uhame* @ut$it, vllait t 4eji* @ut$it, n*r#eu
aku5n &r IrHha kun*r ?hl u#-4unnetit me an t +e5#
# (ktratur# # tij. @j, kah "un*i i viteve t >E-ta, * t
n%rihej n%a "rak#ini ek#trem n%a me#i i @ut$ive, *he t
5hvillhej m tej me -llim t he*hje# # *8#himit *he
kn"u5init li*hur me aki*en e Imam Al$anit. 4i &a#j, n
vitet e "un*it #ht $r e -art #e 4e"er el-Hauali i#hte
njeriu m injrant n li*hje me !#htjet e Imanit *he
IrHha#, *he & a#htu &r#hki n&r $i*atin e @a*erive n
a*&timin e tij t met*l%jive t 4eji* @ut$it, *he at #e
ai %jitha#htu, # $a#hku me 4elman el-?u*an *he t tjert
&rej @ut$ive, i#hin n me#in "lamur-m$ajt#ve t IrHha# n
khn e #tme ; IrHha n*aj $i*at!injeve, *uke &huar (me
67
an t &5it# # t8re n*aj $i*at!injeve *he ve&rave t t8re,
#i *he mi-#imin *he armi-#imin e t8re) #e $i*atet, n
&rani t Imanit nuk $jn *m, *he #e ai &er#n, kraha#
$i*ateve *he mkateve, ma*je e*he kraha# thnieve t
ku"rit *he "emhimit (t 6ilat %jin*en tek 4eji* @ut$i), mun*
t jet 4hehi* *he i Imam i R*h5imit, *he mun* t
ven*#et n nj nivel me (ijetart m t m*henj I#lam
- kan kaluar &ara ne#h.
@ah "un*i i viteve 1>>E, realiteti i kt8re @ut$ijinve u $ i
-art, vijuar n%a *eklarata e Imam el-Al$anit #e k8 %ru& (ai
i 4e"erit *he 4elmanit) jan AHavariHht e ?&k#CS kj i#hte
&a#i - ai leHi li$rin e 4e"er el-Haualit, A(hahirat el-IrHha )i
)ikr el-I#lamiC. (ijetart e m*henj he*hen &#ht $i*atin e
+euhi* el-Hakimije - el-Hauali &re*iknte (n *ritn e
*ktrin# # 4eji* @utu$it), *he #h&je%uan #e kj #ht
rru% e injrantve t #hekullit t nj5et e njt, t 6ilt e
kun*r#htjn 4ele"in (#i! -e thn n%a 4hejh 4alih el-
)eu5an), *he #e kj #ht thnie e nj ri#imtari i 6ili #*i %j
n%a !#htjet e "e# *he aki*e# (#i! -e thn n%a 4hejh I$n
Rthejmin). Pa#taj n vitin 2EEE, 4hejh I$n Rthejmini
&aralajmri kun*r ka#etave t t8re, *he #-ari #e *allimi
me# at8re - "la#in &r tek"ir t &u#htetarve *uke &r*rur
!#htjen e t #un*uarit me tjetr &# a#aj - Allahu ka
#h&allur, #ht *allim n aki*e, *he #e njer5it e till
&araar*h# t t8re i kan HavariHhtS ai njherit k#hilli
e*he kun*r ka#etave t kt8re i*el%ve revlu6inar.
B khn e "un*it, 4hejh 4alih el-)eu5an & a#htu #h&je%i
tek"irin e &r%jith#hm - %jin*et n thniet e 4elman el-
?u*e# (i 6ili vetm imitn *ktrinn e 4eji* @utu$it), n*r#a
4hejh Kei* el-'a*khali n li$rin e tij t -uajtur Ael-Irha$C
(+errri5mi), u $ri krke# t ha&ur t %jith $tue#ve *he
li$rarive - ti n*aljn *he he-in li$rat e Herakijunve,
&r"#hir ktu li$rat e @ut$it, 'eu*u*it, 4ururit, 4e"erit *he
4elmanit *he t tjerveS 4hejh 4alih el-)eu5an #hkri nj
&re5entim &r kt li$r, %j - tre%n &ajtimin e tij me !*
%j - %jin*et n t, *he ai -arta5i &rmen* #e ka leHuar
68
#htj6n %jitha#htu, n t 6iln 4hejh Kei* el-'a*khali e $n
kt krke#.
'e%jithat &a#ue#it e ktij %ru&i n%a me#i i ?hl ul-Ahua, nuk
&u#hjn # nHjerruri *eklarata n%a *ijetart %jat
&eriu*h# n "illim t viteve 1>>E kur kj "itne u ha& *he
*ijetart n at kh, &r #hkak t mun%e## # -art#i#
- ta#h #ht #h"a-ur, $n *eklarat t k#hill# #
&r%jith#hme *uke tre%uar n at #e njer5it #*uhet t
"la#in &r njri-tjetrin *he t jen t $ut e t #jell#hm *he
k#htu me ra*h. 'ir&, kt *eklarata i#hin n kntek#tin
e t8re n at kh, kur e vrteta &r ne-@ut$ije nuk u
i#hte e -art n &r%jith#i, &rve! *ijetarve t 'e*in#.
Pr, ta#h, !#htja #ht ha&ur *he #hum mir e njhur,
*he k#htu kta njer5 - i &r*rin *eklaratat e vjetra t
*ijetarve, t 6ilat kntek#tuali#ht jan t li*hura me khn
n t 6iln at -en $r, #h"r8t5hen n%a Aktivi#tt *he
injrantt *he & a#htu ma#htrue#it me -llim - t
m$rjn @ut$it *he *evijimin e ma*h t 6ilin ata ia
n*r#8en Rmetit.
B khrat e tani#hme, kan m$etur vetm "ajtrt, rinia
injrante e 6ila ka nj"ar *a#hurie n*aj "rak#init t
m*eruar t @ut$ive ; *he t 6ilt va5h*jn t $jn
ar#8etime &r ta, *uke &huar #e ata vetm kan $r
IHhtiha* *he kan %a$uar, *he *uhet t ar#8ethen. Pe#
vite $ur%im nuk i#hin *nim vetm &r nj iHhtiha* t
%a$uar, kj n t vrtet i#hte &r #hkak t &re*ikimit t
me*hhe$it t HavariHhve *he nHitje# # tek"rit *he
kr8en%ritje#. 4 "un*i, #hum n%a &a#ue#it e 4e"erit *he
4elmanit u 5h%nj8en me *i#a letra t 4e"er el-Haualit
*r%uar 9jr%j Bu#hit, t 6ilave *uhet $r *i#a vrejtje,
*he %jitha#htu me nn#hkrimin e t8re t *eklarat# A4i
mun* t $a#hkjetjmC, e 6ila i#hte &r%ji%je n*aj
aka*emikve *he intelektualve j-'u#liman li*hur m
!#htjet aktuale, n *ritn e n%jarjeve t 11 4htatrit 2EE2.
69
Aj - e $ri t v#htir &en*imin &r kta in*ivi* i#hin
&a#ue#it e t8re. Bumri i &a#ue#ve injrant t 6ilt i kan
%rum$ulluar, e $ri t v#htir &en*imin &r ta, n%a#e #ikur
t i#hin &en*uar ata, kj n*jekje * t hum$ej, *he *uke
&ar #e *i#a n%a "rak#inet ek#treme t @ut$ive "la#in me
tek"ir &r 4e"erin *he 4elmanin &r #hkak t tra*hti# #
t8re n l#himin e kur#it t *auetit, n t 6ilin ata ki#hin
-en m &ar (&ara $ur%#je# # t8re), ather n#e ata *
t &en*he#hin, kj * ti #ht8ente elementet e m*eruara
t @ut$ive *rejt "rak#init m ek#trem. )rak#inet m
ek#treme kuj*e#en t jen m t 5#hme kur "la#in me
tek"ir t #un*ue#ve *he & a#htu kan ln t ku&thet
tek"iri n *ijetart (ve!anri#ht t Ara$i# 4au*ite) ; *i!ka
- ##ht $r, # &aku ha&ta5i, n%a "rak#ini i m*eruar.
4hkurt, kta in*ivi* #$n a#%j tjetr ve!#e #hr$8en #i
marineta &r 5trinjt Ihuanij, *he ia *ln m$an n
arritjen e *i#a n%a aj !ka 5trinjt e t8re Ihuanij
*#hiruan: &r!arjen e ?hl u#-4unetit, &rha&jen e
a#&ekteve t *ktrin# # 4eji* @utu$it *he Ha#an el-Bena#
n me#in e t8re, *he *uke i &lari5uar ata kun*r -everive
*he autriteteve, &#a!ri#ht n Ara$in 4au*ite (e 6ila
#ht n "ku# t urrejtje# t t %jith ri#imtarve,
&a$e#imtarve *he &a%anve t $t#), *uke i $r ata t
&r-en*rjn vmen*jen e t8re n ta *he #hum re5ultate
tjera t hi*hura. B "un* t tr k#aj, ata nuk arritn %j
n rra"#hin e *auetit n*r#a &r*huan nj %jenerat t
rini#, t 6ilt jan t ma%je&#ur me !#htjet aktuale *he t
6ilt nuk kan a$#luti#ht kurr"ar kriteri n li*hje me
met*l%jit e 4ele"it, a#htu - ata t va5h*jn n at n
t 6iln %jin*et #i%uria, u*h5imi, #h&timi *he &a#trimi i
vrtet. @ta ll t Ihuanve minuan li*hjen e rini# me
*ijetart e m*henj, *he n ven* t k#aj, ata i "utn n
i*el%jit e t8re *e#truktive, me t marrt *he injrantt #i
u*hhe-# *he u*h5ue#.
70
N #i$hje me A$nan Ar%Mrin
.Pr%5im: #hejh A$*ul'alik Fama*ani *he li$ri i tij i ri, O+ahli#ul-I$a*O/
)aln*erimi i takn All-llahut. At e "aln*erjm *he &rej
+ij "alje *he n*ihm krkjm. @rkjm m$rjtje n%a All-
llahu &rej t k-ijave t vetvete# *he t ve&rave tna. At
- e u*h5n All-llahu, a#ku#h #Gmun* ta hum$ *he at -
Ai e lar%n n%a rru%a e vrtet, a#ku#h #Gmun* ta u*h5j.
(#hmj #e #Gka h8jni tjetr &rve! All-llahut, i ,ili #ht
Bj, *he *#hmj #e 'uhamme*i #ht r$ *he i *r%uar i
+ij.
(eri#a un i#ha n nj vi5it t #hkurtr n 4ham, *uke u
mun*uar - tia leht#j vete# rru%t &r va5h*imin e
krkimit t *ituri#5, vi5itva *ijetart e 4hamit ; m#ue#it
e mi, nHn#it e #hejh Al$anit. B*rkh, &rve! - m#va
lajme t reja rreth rrje*have t hll#i#hme t *avetit n
$tn I#lame, *he &rve! - &r"itva *$i t n*r8#hme
"etare:, njherit m#va e*he &r *i#a ri#i n lmin e
$timeveS m#va &r tituj t n*r8#hm n tre%un e li$rit, e
&r kt Ham*i i takn vetm AllahutP
Prej titujve me vler *he rn*#i t ma*he n a#&ektin e
*avetit, .&#a!ri#ht &r#a i &rket &arimit ma*h#htr t
I#lamit e At thirrurit n t mir *he t n*aluarit n%a e
ke-ja,C e - nn kt &arim "utet nj $li%im i njer5ve t
ve!ant .*ijetarve/, e ai #ht: 5$ulimi i $i*ateve *he
thirr#ve t #aj n khn e #tme-/, &unim i 6ili i #jell
*auetit 4ele"it lajme t reja m$i %a$imet .*evijimet/ e
&er#nave .$i*at!injve/ t n*r8#hm t k#aj khe, t 6ilt
#hum t rinjve mu#liman .a& e*he krkue#ve t
*ituri#/ n #hikim t &ar u *uken #ikur 4ele"ij, &r #hkak
#e "#hihen &a# rr$ave t 4ele"ive, mir&, ata n t vrtet
n $ren*#in e t8re "#hehin men*ime *he met*l%ji
71
krejt#i#ht t n*r8#hme n%a aj e ehlu-#unnetitP Pra, kemi
t $jm me li$rin,O+ahli#ul I$aa* min Rah#hijjeti ?$il-
@ata*.O
Li$r k8 i 6ili n%a vet titulli i tij, t 6ilin e ka vn autri,
ku&tjm #e ka t $j me HavaraHhi5min .#ektari5min/ e
nj &er#ni #hum t rre5ik#hm &r mu#limant n m$ar
$tn i#lame. 'ir&, aj !ka mua #i *avet!i 4ele"i
.in#haAllah/ m intere#n t v n &ah &r t rinjt
mu#liman 4h-i&tar, #i *he &r krkue#it 4h-i&tar t
*ituri# n $tn Ara$e, #ht aj - #ht 6ekur n kt
li$r n li*hje me *evijimet, #htrem$rimet, n%atrrimet e
&er#nit t -uajtur, A*nan Arur. Autri i li$rit t
#i&r&rmen*ur .Allahu e ruajt/ n t njjtin li$r ka n*ar
m #hum #e .1EE/ nj-in* "a-e &r t vn n &ah
*hjetra/ *evijime t A*nan Arurit. @8 &er#n, me rre%ullat
e tija t &a$a5a *he me #h&i"jet e tija ka $r n%atrre#a t
#humta n me#in e 4ele"ijve anekn* $t#. Pr kt
n%atrre#tar kan "lur e*he *ijetart e m*henj #i #hejh
Rthejmini, rahimehullah, i 6ili i ka -uajtur rre%ullat e &a$a5a
t A*nan Arurit, O@auai* ArurijjehO .Fre%ullat e Arurit/. @j
%jin*et n ka#etn e in6i5uar.
1. +huhet #e Imam Ahme*i ka thn:O(#hira ime m e ma*he #ht - Allahu
t ma merr #h&irtin *uke -en un n krkim t *ituri#.O
2. Buk #ht tur& t &ranhet #e njeriu e*he &a# kr8erje# # "akultetit m#n
*i!ka t re, #i! men*jn #humi6a e hHhallarve n trevat tna, #a- kur u
tre%n at8re *i!ka n%a 4unneti, mun*hen #e ta mhjn, #e &#htjellen *i#i
vetm - t m# tht #e nuk e kam *%juar m hert kt %jPP Prkun*ra5i
krkimi i *ituri# va5h*n *eri n v*ekje, #e&#e #ht rru% e 6ila !n *rejt
*8erve t Hhennetit, #i! th#hte i *r%uari 8n n ha*ith, #hejh Al$ani, kur e
vi5itnim at, i 6ili &rkun*r tr *ij# # tij i thnte vete#, Akrkue# i
*ituri#SCe !ka m$etet &r hHhallart tan t mjer, t 6ilt en*e a# nama5in
nuk *in ta "alin me #unnetPP
3. L$li%im k8 t 6ilin nuk mun* ta marrin &r#i&r *he ta !jn n ven* vetm
#e *ijetart ek#&ert, - kan njhuri t thell m$i #heriatin e Allahut t
'a*hri#hm.
4. Prej -in*rave<
72
(he nuk #ht -llimi 8n me kt artikull - ti &rkthejm
t %jitha vrejtjet n kt li$r li*hur me kt &er#n, n%a#e
ne * 6ekim vetm *i#a &rej t8re, &r -llimi 8n #ht -
ti lajmrjm *a#hamirt e # vrtet# &r kt li$r
"enmenal=, *he #e k8 li$r #ht &je# e O(#je# #
Al%jeri#,O #i! e -uan e*he vet autri. Pr #hkak #e
n&rmjet k#aj *#jeje ua ka $r t -art mu#limanve
#e !"ar *emi t ma*h kan #hkaktuar HavariHht n
Al%jeri. ? n kt &rkujtim ka m#ime e*he &r
mu#limant e trevave tna: #e #i t ruhen n%a tek"iri5mi i
te&ruar, n mnFr D t m! "ij $eri te $er$hja e
gjaA%t t Ca'ajhmE D!'t me an t arm"e aC! me
an t hCrthime"eE iB C! n$!$h n h%m "en$e t
m%#iman"e) Pran*aj, mu &r kt #hkak, kt artikull e
kam -uajtur O&r%5im,O #e&#e k8 li$r #ht nj lajm i mir
&r ata - ja&in mun*in e t8re *eri n mak#imum, vetm e
vetm &r ta m#uar t vrtetn *he &r ta n*jekur at.
Prej nntitujve .&ikave/ t ktij li$ri, - kan t $jn me
%a$imet e A*nan Arurit, * i 6ekim *i#a - jan m me
rn*#iS e #i%uri#ht #e !* krkue# i *ituri# *he i #
vrtet# *eri *iku * t jet i vet*ij#hm - n leHim t &ar
- &r &rm$ajtjen e kt8re nntitujve. @#htu - nuk * i
6ekim *etajet *he hll#irat - &rm$ajn kt &ika. ? ku#h
*#hirn t *i m #hum *etaje, le ti kthehet li$rit.
- A*nani nuk k#hilln - t lihen armt .n Al%jeri, n%a ana
e HavariHhve (ek#tremi#tve)/
- A*nani ar#8etn tek"irin .e te&ruar/ *he #h&rthimet
- A*nani re"u5n - ven*et mu#limane ti -uan #h-ri
I#lame
- HavariHht, A*nani i kn#i*ern vlle5r
- 4jelljet .e &ahij#hme/ t A*nanit me #hkt e Pej%am$erit
alejhi#-#elam
- Pa#ue#it e 4ele"u#-4alihit nuk meritjn "itre, #i&a#
A*nanitPP
- 4i&a# A*nanit, 4ele"it nuk jan &rej t 4h&tuarvePP
- A*nani re"u5n - tu re"erhet 4ele"iveP
73
- A*nani *i#tan6het &rej 4ele"iveP
- 4i&a# tij, %jrat ne%ative t 4ele"ive nuk mun* t
numrhen, *he thirr#at e t8re nuk e ku&tjn *aGuen
- A*nani i !&#ig!n t tjert me li$rat e Hale"it, kur#e ua
Cre'er!n .PP/ li$rat e 4ele"it
- 4i&a# A*nanit, Talak .*ivr6i/ #ht m i rre5ik#hm #e
4hirkuPP
- .A*nani &#e*n/ Ihuanllk t -art .i*e t Ihuanul-
'u#limun/
- A*nanit, !#htjet e "ikhut i #hkaktjn &r$lemeP
- A*nani nuk ka *#hir t "la# &r !#htje t "ikhut, #e&#e
njer5it .#i&a# tij/ e *uan &litiknPP
@t i#hin *i#a &rej vrejtjeve t autrit rreth A*nan Arurit.
Rr*hrni, leHni *he $in*uni e*he vet #e k8 njeri, #i! e*he
m tha mua &er#nali#ht #hejhu im, Ali Ha#en Hale$iu -
Allahu e ruajt ; n takimin tim t "un*it me t n
$i$litekn e tij, %jat u*htimit tim t $ere-et#hm,
in#haAllah, n 4ham, ku m tha:O< Ai NA$naniO Aa nj
met!$ t ngatrr%arPA!n'%ze Nn t #igjer%arO $he e
# $gj%ein t h%t%arE $he n%A Aa $it%ri t gjer)Q ?
#hejhu, &ara #e t m th#hte,OAi nuk ka *ituri t %jer,C
m tha, Q? $he Aa h%m CaA nj!h%ri aC! $ije t
(eAtRQ0
7. A#htu #i! e -uajti e*he #hejh 4elim Hilali, n li%jeratn e tij n OPal-+alkO me
titull, OPr$lemet e (auetit 4ele"it Ba#hkkhr,O &a#i - un e &8eta at.
Pr, &a#taj krki n%a un - ta #hkruaj, Anuk ka *ituri t
%jer,C *uke tre%uar m#hir n*aj tij.
@8 #ht AHherhiC .kritika/ m i $ut n*aj A*nan Arurit.
Prn*r8#he & ta ki#hit *%juar #hejh 4elim Hilalin, kur e
&ata &8etur .n li*hje me A*nanin/ &ara *8 viteve n
#ht&in e tij, n &re5en6n e *i#a vlle5rve #tu*ent n
4ham, * t ki#hit men*uar #e #ht *uke "lur &r n*nj
llj t (eHhallit, e j &r G#hejhG A*nan ArurinP Allahu na
n*ihm"t &rej #herrit t ma#htrue#veP
74
'ir&, nuk #ht &r tu !u*itur me "jalt e *ijetarve rreth
ktij &er#ni, #e&#e k8 #ht e*he ma#htrue#, #i! * ta
*#hmjm.
Para *i#a viteve ; &a# v*ekje# # #hejh Al$anit *he #hejh
$in Ba5it, e &ara v*ekje# # #hejh Rthejminit - #ht $r
nj takim me# &er#nit n "jal *he nHn#ve t #hejh
Al$anit ; *ijetarve t 4hamit: Hu#ejn Auaj#he, 4elim Hilali,
Ali Hale$iut *he 'e#hhur Ha#enit. B kt takim #ht
$i#e*uar=*i#kutuar rreth %a$imeve t A*nan Arurit n *i#a
li$ra *he ka#eta t tij. Ai, n me#in e kt8re *ijetarve i ka
&ranuar %a$imet e veta, ku e*he i ka n*ar n %ja#ht &ika.
'ir&, "atke-#i#ht, k8 &er#n, &a#i i ka &ranuar %a$imet
*he ka #hkruar &en*imin e tij n %ja#ht !#htje
met*l%jike, ai &ra&#e&ra& nuk e ka nn#hkruar
*eklaratn. Pr, u ka thn *ijetarve n "jal #e ai vet *
ta rre%ullj at mir, e &a#taj * tua *r%j t
nn#hkruar. 'ir&, "atke-#i#ht - &r t, j &r t tjert -,
A*nan Aruri %jat kthimit t tij &r n #ht&i, i #ht
lajmruar kt8re *ijetarve *he u ka thn e ht
Cen$%ar Cr Cen$imin e tijRR
@t lajm e kam marr &er#nali#ht n%a #hejh Ali Hale$iu,
m 1:.12.2EE3, &a#i ia tre%va #hejhut #hkre#en e A*nan
ArGurit, me !Gra#t tha #e, O< ne * t ki#him -en t &art
- * ta lajmrnin *he #h&rn*anin kt #hkre# t tij,
&r<O (he tha@, O< mir&, mja"tn vetm - ti lajmrni
#hkt tuaj .4h-i&tar/ &r kt #hkre#, &a#i n t #hihen
%a$imet e tija, &r j e*he ta &u$likni=$tni.O
B*r#a, ih-Cen$imi i tij i #htrir n %ja#ht &ika, #ht
k8:
1/ 4 &ari: @a &huar #e met*l%jia e O'uUa5ane#O>
#ht met*l%ji *evijante, nuk #ht &rej 4unnetit "are,
*he *uhet &aralajmruar kun*r ktij $i*ati.
75
2/ @a thn,O4ejji* @utu$i nuk #ht &rej *ijetarve, &r
thje#ht nje #hkrimtar, t 5h8turit n 4heriat .&a *ije/ e t
6ilit #ht $r #hkak - ai t *evijj *he t tht "jal t
@u"rit *he %a$ime tjeraS a#htu #i! ka $r t *itur #hejh
Fe$i i$n Ha*i el-'e*halij, n li$rat e tij m$i %a$imet e
4.@utu$it.O
3/ @a thn,O'enheHhi 4ele"ij, t 6ilin e kemi m#uar n%a
*ijetart tan t m*henj, #i Bin Ba5i *he Al$ani, #ht
'enheHh i vrtet &r tek i 6ili .*uhet t/ thrra#im. @ur#e
*avetet e reja Hi5$ite .%ru&re/ #i: @ut$ije, 4ururije,
Ihvanijeh, e tjera< jan *avete - nuk thrra#in ne
4unnet< k#htu - *uhet "lur &r %a$imet, $i*atet e t8re
#i *he *uhet &aralajmruar kun*r t8re<O
4/ @a thn:O@ur#e &r#a i &rket *i#a rre%ullave t 6ekura
n li$rat *he ka#etat e mia, ku *i#a &rej *ijetarve te
m*henj m kan kritikuar &r at, un nuk kam &a#ur &r
-llim - ti kun*r#htj ata<O
:. ( t tht #e A*nan ArGuri &rve! - i l njer5it t hutuar, ai me *re*hit e
tija mun*het - ta "#heh injran6en e tij.
I. Pa#i krkva n%a ai - ta &u$likj kt.
8. Pr m #hum njhuri n li*hje me kt $i*at #hik artikullin tim, OBi*ati i
'uUa5ane# n @riti6i5min e Bjer5ve,O t &u$likuar m hert n
UUU.'$urja.net='enheHh=Per%enje#htrimi='uUa5eneh.html .&atjetr/.
>.4i #hejh Rthejmini, rahimehullah.
7/ 9jitha#htu #ht &en*uar &r *i#a %jra t &a-arta, t
6ilat kan *alur n%a ai, *he ka thn #e e#en6a ka -en -
ai tGi Dar!j at!)
:/ (he e "un*it, tht:OJherhet, %juajtjet *he kritikat - i
kam $r n li$rin tim Oel-BeraetuO *he n ka#etat e mia
Oel-Beraetu,O n*aj *i#a *ijetarve *he krkue#ve t *ituri#,
%n Cr t gjitha At! Cen$!hem te A##ah%E ArA!j
76
'a#je Cr at! i $he ArA!j 'a#je te A##ah% Cr t gjitha
At!)Q
@t i#hin t %jitha &en*imet e tija5; n ver#in t
#hkurtuar, n*r#a ri%jinali i k#aj "lete %jin*et tek un n
#ht&i, uelham*ulil-lahP
Pra, kj i#hte e tra n li*hje me A*nan Arurin *he le t
ken kuj*e# ata - #h-rhen me t *he krkjn &rej tij
k#hilla .-"#hin at n "ikh a& n *avet/, e &#a!ri#ht n
*avet, #e&#e ai me *avetin e tij ka &r!ar #hum
mu#liman anekn* $t#55P
1E. ?*he&#e ai ka &a#ur nevj - t &en*het e*he &r #hum %jra tjeraP
11. A& # &aku Aa n$ihm%ar n &r!arjen e t8re, #i! ka ve&ruar n me#in e
#tu*entve 4ele"ij t @#v# &ara *i#a viteve, kur n nj meHhli# ; n 'e*inen
Pej%am$erike ; n ven* - t mun*hej &r ti $a#hkuar 4ele"it 4h-i&tar, ai,
&rkun*ra5i %ru&in $jktue#=5ullum!ar e ka inA%raj%ar - t va5h*jn n
$jktin e t8re n*aj vlle5rve t t8rePP QE A##-##ah%t n%A m%n$ tGi 'hihet aj!
D "eCr!jn ata)Q .Bekareh:144/
(he lutja jn e "un*it #ht #e Ham*i i takn vetm
Allahut, Ktit t $traveP
Pr%atiti: Kej* Ha5iri, 9jilan, 2> 4heual, 1424H - 23=12=2EE3.
77