Sie sind auf Seite 1von 10

Etimología. Selectividad I.E.S.

Fernando Robina

EVOLUCIÓN DEL LATÍN AL ESPAÑOL

El acusativo es el último caso latino que se perdió y debemos partir de él para aplicar
las reglas de la evolución fonética. La -m del acusativo se pierde. La –m de acusativo se
pierde: rosam > rosa.
La -u del acusativo de la 4ª y 2ª declinación se convierte en –o: manum > mano.
La -e final suele desaparecer. La evolución del verbo se hace a parir del infinitivo:
meliorem > mejor; clamare > llamar.
1.- Vocales.
Las vocales átonas suelen perderse, sobre todo en interior.

Latín ī ǐēĕ āă ŏō ǔ
Español i e a o u

Las vocales tónicas evolucionan de la siguiente manera.

Latín Castellano Ejemplo

A a pratum > prado, salem > sal, campum > campo

Ī i librum > libro

Ǐ e nigrum > negro

Ē e lentum > lento, plenum > lleno

Ĕ ie terram > tierra, templum > templo, speculum > espejo, sellam >
siella > silla, castellum >castiello > castillo

Ǒ ue forum > fuero, molam > muela, bonum > bueno, novum >
nuevo, porco > puerco

Ō o colorem > color horam > hora

Ǔ o lupum > lobo lupam > loba, pullum > pollo.lumbum > lomo

Ū u securum > seguro

1
Etimología. Selectividad I.E.S. Fernando Robina

Vocales tónicas
Latín ī ǐē ĕ āă ŏ ōǔ ū
Español i e ie a ue o u

Vocales finales
Latín īǐēĕ āă ŏōǔ
Español e a o

2.- Diptongos.

Latín Castellano Ejemplo

au o aurum > oro

ae e / ie > i praemuium > premio / caelum> cielo

oe oe poenam > pena

Latín au ae oe
Castellano o ie e

3.- Consonantes.

Latín Evolución Ejemplo

p, t, c, intervocálicas o b, d, g acutam > aguda


entre vocal y l, r, el capram > cabra
diptongo au impide el
cambio

f- inicial h- ficum > higo, fabam > haba


ue / ie lo impiden focum > fuego

pl, cl, fl ll plorare > llorar, plenum > lleno, clavem >
llave

mn, nn, gn, ni ñ damnum > daño, pugnum > puño

2
Etimología. Selectividad I.E.S. Fernando Robina

-ct- -ch- noctem > noche, lectum > lecho

li + vocal j filiam > hija

-cul- tras vocal j speculum > espejo

X j luxum > lujo

i- consonántica j, y iulium> julio, iacere > yacer

geminadas simplifican vaccam > vaca

ti + vocal ci patientiam > paciencia

c + e, i c, z licem > luz, veloces > veloces

consonantes finales desaparecen tenet > tiene

-m’n- -mbr- hominem > hombre

s- líquida vocal protética e- scutum > escudo

EJERCICIOS

abscondo alam annum


absǒl(ǔ)tum algam ansam
acuculam alienum antĕ annum
acūtum aliquod antīquum
ad lineare alium apĕrīre
adiucatum alligare apĕrtum
adiutare alterum aperturam
advĕntum altum apīculam
aedificium amaricare applanare
aedilem amavit apricum
aestīvum amicam aprīlĕm
aetatem amīcum aquam
affinem amōrem aquilam
agniculus annǐculum aranea

3
Etimología. Selectividad I.E.S. Fernando Robina

arcum caenum com(ǐ)tem


asǐnum campum complexum
audīre canicula computam
aurǐcǔlam capere computāre
aurum capistram computatum
aurǔndum capǐllum concilium
auscultare capistram conducĕre
aut capitia coniugem
autūmnum capram coniuratum
axem captāre consǐlium
babǔlari caput cōppam
balnĕum carpĕntarium cŏrnu
barbam carrariam cǒrpus
basium caseum corrǐgĕre
ben(e)factorem catēnam cǒvam
bĕne causam coxum
benĕdǐcĕre cautum credere
bǐbere cĕntum cruces
bǐbit cĕrtum crudelem
bǐbitum cĕrvum cubiculum
bīs(<z)cōctum cicŏniam cǔbǐtum
blandum cinctum cultellum
bonǐtatem cǐngĕre cum
bǒnum cǐppum cǔm mĕ cǔm
bracchium cǐrca cǔm tĕ cǔm
brevǐtatem civǐtatem cǔnǐculum
bǔccam clamare cǔppam
cadere clavem cǔrrere
caecare claviculam cǔrris
caecum clericum damnare
caelibem collǒcāre damnum
caelum cǒllum de ex pǒst
caementum comitātum de ex de

4
Etimología. Selectividad I.E.S. Fernando Robina

dĕcem falsitatem fǒrtem


dĕcǐmus farinam fǒrum
decollare fastidium frigǐdum
delǐcatum fatum fugacem
dĕntem fĕbrem fugĕre
depǒsǐtum fĕram fugio
desertum ferīre fumigare
dextram ferr(a)rium fǔmum
diabolum fĕrrum fundam
dīcit fĕrvĕntem fǔndum
dīco fervere fǔngum
dictum fĕstam fǔrcam
digǐtum fǐbram fǔstigare
directum fīcātum fusum
discipulum ficum gaudium
dissǒlutum fǐdelem gělu
dixi fǐliam generam
dīxisti fǐlium graculum
dǒm(ǐ)num fǐlum graecum
dominǐnum flammam gratiam
dubǐtare florescit grunnire
ductum fluĕre gulosum
dulcem fŏcum gǔttam
dǔplǐcare foedum hedera
eloquentia foenum hěrbam
exemplum foetorem Hǐspaniam
exercere foliam Hon(ǒ)rāre
fabam follem Hǒram
fabulatorem folliculum hǒrtum
facere fŏntem hospǐtalem
facis fŏram hǒspǐtem
factum formam hǒstem
faculam formicam hǔměrum

5
Etimología. Selectividad I.E.S. Fernando Robina

humǐdǐtatem iustum malam


iacēre iuvenem maledicere
iam laborare malitiam
iam magis lacrimam manicam
ianuarium lactem mansionem
illaesum lactǔca manum
ǐmpactare lacum Martium
īmpǒsǐtum latinam Masculum
ǐmpregnare latum matrem
ǐn laudāre maurum
ǐncedere lectu maxillam
ineluctabilem lēgem meliorem
ǐnfǐrmum legere meliores
inflare leguminem mellem
ǐnǐmīcum lenticulam mendacem
īnītium leporem mensem
ǐnsǐgniam ligāre mercatum
ǐnsŏmium lignum metallam
insǔlam līmitāre mĕtum
ǐntĕgrum limitem micam
inventionem litigāre milium
iŏcum littĕram minus
Iǒvǐs (dies) lŏcālem minutum
Iovis lucrari mǐttere
Ipse luctam mollem
iram luminem montensem
iudicare lupam mǒrtem
iudicem lǔpum muliērem
iudicium lǔtum multum
iugum luxum mundum
iulium magistrum mǔscam
Iunius maiorem mutare
iurāre maium natare

6
Etimología. Selectividad I.E.S. Fernando Robina

nebulam paucum praegnare


nigrum paupĕrem praemium
nobilem pausare pratum
noctem pectum pretiosum
nominem pĕdem provectum
nostrum perdicem provinciam
nŏvem permeabilem proximum
novembrem pernam publǐcam
nŏvum pertinacem pugnum
nubilum petere pǔllum
nuntium petram punctum
octavum picare quadrum
octo pietātem quae
oculum pigritiam quaero
opera (< opus) pīlum qualem
opera pinea quantitatem
operari placĕre quem
oratioem plagam quo modo
oratorem plantam radiāre
otium planum ramum
oviculam plenum raphănum
ovum plicāre ratiōnem
pacare plorāre recipere
pacem pluviosum recitare
paene umbram poenam recludere
paeninsulam pǒntem recǔperāre
palumbam pǒpǔlum regalem
palumbum porcum rēgem
pannum pŏrtam regulam
paradisum portum retem
parietem possidere retes
passum pŏtes retinere
patrem praeconem ripariam

7
Etimología. Selectividad I.E.S. Fernando Robina

rŏgas sensum suspectam


rostram sĕntis syringam
rotam sĕptem taedam
rotellam serpentem taedium
rugitum sĕrvam tam
sacratum sextam tam magnum
sacrum sǐccum tangere
saec(u)lum sǐgnam taurum
sagacem silentium tectum
sagǐttam sinum tegulam
salutem soc(e)rum templum
sapui solem temporanum
sartaginem solidum temporarium
scaenam solitarium tempus
scamnum somnum teneram
scholam sortem tĕnet
scissionem sorticulam tĕnsam
scoriam speculum tepidum
scribere spicam tĕrram
scribo stabulum texere
scriptūra stagnam thesaurum
scrutinare stagnum timet
scutum stare tingere
securitatem stationem torctum
secūrum statum tornāre
sĕllam stephanum tōtum
semitam stratum tradere
seminare strictum traditorem
sēmǐtam studium tredecim
semitarium subtile tristiam
semper sūdāre tussem
senatum sup(e)rare uberem
seniōrem superponere umbilicum

8
Etimología. Selectividad I.E.S. Fernando Robina

undecim ventrem virtutem


urbanum ventum vitam
vacare veritātem vītem
vaccam vetare vitreum
vagina, vicem vivere
vagitum vǐcīnum vocabulum
vallem video vocem
varicem videre volatilem
velocitatem vindicare vostrum
Veneris virǐdem

9
Etimología. Selectividad I.E.S. Fernando Robina

Familias de palabras:
ager: agro, agricultor, agrimensor, agropecuario, peregrino.
annus: año, antaño, hogaño, anual, anuales, perenne, solemne.
aquila: águila, aguileño, aguilucho, Aguilar, Aquilino.
bellum: bélico, beligerante, rebelarse.
clamare: llamar, llamada, clamar, aclamar, declamar, exclamar.
columba: columbina, columbario, Colombia (a través del Italiano Colombo).
dico: decir, maldecir, bendecir, dicho, condición, interdicción, predicción.
doceo: doctrina, documento, docente, doctor, docto, ducho, dócil.
domina: dueña, doncella, dominar, domeñar, Dominica, Domingo, doñear.
duco: conducir, deducción, educación, inducción, introducción, producción, seducción.
filia: hija, ahijar, ahijada, hijuela, filiar, afiliar.
flamma: llama, llamear, flamar, inflamar, flamígero.
insula: isla, ínsula, península, isleño, aislar.
littera: letra, letrado, letrilla, literatura, literario, literal.
plana: llana, llanura, allanar, aplanar.
plena: llena, llenar, rellenar, plenitud, pleamar, plenilunio, pleno.
pugnus: puño, puñal, púgil, pugilato, empuñar, impugnar, propugnar, repugnar.
sagitta: saeta, sagitario, saetero.
via: vía, viaducto, ferrovía, viandante, obvio, desviar, enviar, viajar.

10

Das könnte Ihnen auch gefallen