1

1. Definiite pojam sistem!

Sistem je tvorevina koja u datoj okolini djeluje samolstalno saglasno nekoj svrsi(cilju).Sistem je skup
meusobno povezanih elemenata sa sledeim bitnim svojstvima: funkcionalnost(djelovanje) i
svrhovitost(podreenost cilju).
2. Definiite podsistem i nadsistem.
Podsistem je sistem koji je sastavni dio vee cjeline (sistema) i hijerarhijski je na niem nivou.
Podsistem je podskup skupa sistem.
Nadsistem je struktura (sistem) koja je sastavljena od dva i vie (relativno) nezavisnih sistema.
Nadsistem je unija skupova dva i vie sistema.
3. Definiite strukturu sistema.
Struktura sistema definie se kao oblik unutranje ureenosti (organizovanosti) sistema, odnosno kao nain
povezivanja podsistema i elemenata koji su sastavni dijelovi sistema. Svojstva sistema zavise od meusobnih veza i
odnosa izmeu elemenata koji ga ine.
4. Definiite ulaz i izlaz sistema.
Ulaz input-(ulazni signal) definie se kao svrhovito djelovanje okoline na sistem. Istovremeno se ulaz moe
shvatiti kao signal kojim okolina pobuuje sistem na eljeno djelovanje;
Izlaz-output-: (izlazni signal) definie se kao eljeni izlaz iz sistema, odnosno kao odgovor (odziv) sistema na
pobudu (ulazni signal);
5. Definiite stanje sistema.
Pod stanjem sistema se podrazumijeva njegov poloaj u prostoru i vremenu.
6. Definiite ravnoteno stanje sistema.
Ravnoteno stanje sistema definie se kao stanje dinamikog sistema koje nastaje u trenutku t kad je suma svih
unutranjih sila kojima sistem djeluje na okolinu jednaka sumi svih spoljnih sila kojima okolina djeluje na sistem i
traje tokom vremenskog intervala T(tT) sve dok se vrijednost pomenutog zbira ne promjeni.Tu moemo
razlikovati 2 sluaja :sluaj atatike i sluaj dinamike ravnotee.
7. Definiite pojam analiza sistema.
Analiza sistema je proces ija sutina jeste ralanivanje sistema na sastavne djelove,elemente,i u indentifikaciji
svojstava i funkcija svakog od njih.
8. Definiite pojam sinteza sistema.
Sinteza sistema (objekta) jeste proces povezivanja (kompozicije) elemenata identifikovanih tokom analize u
jedinstvenu funkcionalnu cjelinu svojstava.
9. Definiite sistem upravljanja.
Proces predaje/prijema materije energije i informacija na relaciji sistem-okruenje ne moe biti nekontrolisan i taj
proces kontrole odliva/doliva naziva se upravljanje. Mehanizam koji izvrava taj proces zove se sistem
upravljanja.

10. Definiite odluivanje.
o definisanje poslovnih i menadment problema;
o rjeavanje poslovnih i menadmnet problema;
o planiranje akcija i organizavianje subjekata poslovanja i mendmenta
o preduzimanje poslovnih i menadment mjera i radnji;
o kontrola sprovoenja odluka (aktivnosti)
o analiza poslovnih i menadment pojava

11. Definiite i objasnite dijagram toka?
Dijagram toka je grafiki prikaz koji se u sistemskoj analizi koristi za ilustraciju sloenih procesa i njihovih
aktivnosti to se odvijaju u razmatranom sistemu.
12. Definiite i objasnite model?
Model je pojednostavljeni prikaz znatno sloenijih struktura i funkcija, prirodnih i drutvenih zbivanja i odnosa,
ideja i sl.
13. ta se podrazumijeva pod pojmom sistemska analiza?
- Sistemska analiza je skup metoda odreene vrste pogodnih za izuavanje sloenih sistema.Sistemska analiza,kao
metoda,sastoji se od nekoliko sukcesivnih aktivnosti i to:
definicija zadatka
dekomponovanje izuavanog objekta
izrada modela objekta;
utvrivanje karakteristika pojedinih podsistema (elemenata) objekta itd.
14. ta se podrazumijeva pod pojmom sistemski pristup?
Sistemski pristup je nain izuavanja sistema kao integralnih funkcionalnih mehanizama koji djeluju pod
odreenim uslovima. Dakle,ovaj pristup trai da se pri prouavanju objekta isti posmatra cjeloviti.

2
I sistemska analiza i sistemski pristup kao metode imaju svoj teorijski i prktini znaaj.Praktino ne postoji
ovjekova djelatnost,proizvod ovjekovog uma,niti neki objekat u prirodi koji se ne mogu izuavati metodama
teorije sistema.
15. ta je prelazno stanje sistema?
Prelazno stanje sistema karakterie odvijanje prelaznih procesa koji sistem izvode iz jednog i uvode u neko drugo
ravnoteno stanje. Prelazno stanje sistema traje onoliko koliko traju iprelazni procesi.
16. ta je prelazni period sistema?
Uvoenjem nove tehnologije i odgovarajue organizacije u sistem A njegova produktivnost bie podignuta do
nivoa B. Evidentno je da se do tog nivoa produktivnosti ne moe stii trenutno, za to je potrebno vrijeme t
p
koje
nazivamo prelazni period. Prema tome sistem je u prelaznom stanju za vrijeme prelaznog perioda.
17. ta je stabilnost sistema?
Stabilnost sistema shvatamo kao svojstvo sistema da se on nakon izvoenja iz uspostavljenog stanja moe ponovo
vratiti u to stanje.
18. ta je relativna stabilnost sistema?
S obzirom da se dinamiki sistemi neprestano mjenjaju,nekorektno je govoriti o nekoj njihovoj apsolutnoj
stabilnosti;prikladnije je govoriti o njihovoj relativnoj stsbilnosti,odnosno o stsbilnosti sistema u odnosu na neka
njihova obiljeja. Jedno proizvodno preduzee, posmatrano sa stanovita njegove produktivnosti, moe se smatrati
relativno stabilnim tokom nekog vremenskog perioda ukoliko se tokom tog perioda nije izmjenila njegova
sposobnost da normalno funkcionie i da proizvodi proizvode po obimu i kvaliteti kao i u nekom prethodnom
periodu.
19. ta je funkcionalnost sistema?
Funkcionalnost je jedno od posebnih znaaja svojstava sistema. Njime se izraava stepen sposobnosti sistema za
realizaciju funkcija kojima se ostvaruju utvreni ciljevi.
20. ta su upravljake informacije?
Odgovarajua obavjetenja koja instruiu tokom izvravanja pojedinih aktivnosti odnosno informacije sadrane u
tim obavjetenjima su tekue, odnosno upravljake informacije.
21. ta su sintaksne greke obavjetenja?
Sintaksne greke manifestuju se kao deformacije structure obavjetenja zbog nedostakta podataka, loe
uspostavljenih veza ili usljed nedostatka logikih veza izmeu prezentovanih podataka, pogreno uspostavljenih
veza izmeu obiljeja objekata formalizacije i podataka do kojih se dolo postupcima identifikacije tih objekata .
22. ta su semantike greke obavjetenja?
Semantike greke nastaju usljed nepravilne interpretacije injenica do kojih se dolazi identifikacijom objekata ili
zbog nekorektnog tumaenja pojmova sadranih u primljenim obavjetenjima
23. ta su pragmatske greke obavjetenja?
Pragmatske greke obavjetenja najee su korisnike greke.Greke koje nastaju pri procjeni relevantnosti i
svrsishodnosti obavjetenja koja doprinose racionalnom odluivanju i dolaenju do optimalnih odluka nazivaju se
pragmatske greke obavjetenja.
24. Koje veza postoje kod povezivanja elemenata ili sistema meusobno i sa okolinom?
Postoje materijalne, energetske i informacione veze. Informacione se djele na veze upravljanja informisanja i
sadejstva.Materijalne veze definiu se kao kanali preko kojih elementi razmjenjuju materiju izmeu sebe ili sa
okruenjem sistema kome pripadaju(energetske razmjenju energiju a informacione informaciju).
25. Kako se definiu apstraktni, a kako realni sistemi?
Apstraktni sistemi nemaju realne elemente,odnosno njihovi elementi faktiki ne postoje u realnom svijet. Oni se
konstituiu identifikacijom i nabrajanjem promjenjivih veliina i njihovih vrijednosti u namjeri da se opie neto
to postoji ili to bi moglo da postoji.
Realni sistemi su sainjeni od elemenata materijalnog svijeta, od objekata. Realne i objektivne sisteme, stoga, ine
svi prirodni, tehniki i organizacioni sistemi. Oni imaju svoje podsisteme :geoloke,atmosferske,bioloke i
kosmike. ovjek je npr .realni,prirodni,bioloki sistem.
26. Kako se definiu adaptivni i neadaptivni sistemi?
Adaptivni sistemi su oni kod kojih je poredak veza i odnosa izmeu pripadajuih elemenata prilagodljiv uslovima
funkcionisanja, pa zbog toga oni pripadaju kategoriji upravljivih sistema. U njih spadaju i kibernetski sistemi.
Neadaptivni sistemi su sistemi kod kojih poredak veza i odnosa izmeu pripadajuih elemenata nije mogue
mijenjati u ritmu promjena to se deavaju u njihovim okruenjima. Zbog toga ti sistemi nisu u stanju da podnesu
znaajnije, naroito brze promjene uslova funkcionisanja; pod dejstvom takvih promjena skoro redovno dolazi do
njihovog raspada.
27. Kako se definie strateki nivo organizacije sistema?
Strateki nivo je onaj na kome se sintetizuju opte funkcije sistema i on je ujedno najvii nivo.
28. Kako se definie taktiki nivo organizacije sistema?
Taktiki nivo je onaj koji realizuje parcijalne funkcije sistema i on je ujedno srednji nivo.
29. Kako se definie operativni nivo organizacije sistema?
Operativni nivo je onaj gdje se realizuju elementarne funkcije sistema i on je ujedno najnii nivo.
30. Kako se definie optimalni sistem?

3
Optimalni sistem ostvaruje se adekvatnim izborom elemenata od kojih e biti graen, izborom veza izmeu njih i
izborom stemena decentralizacije njegovih hijerarhijski strukturiranih funkcija.
31. Kad je nastala i ko se smatra osnivaem teorije informacija?
Teorija inforamacija pripada nevelikom broju nauka iji se nastanak moe precizno odrediti.Nastanak je vezan za
objavljivanje lanka Kloda enona 1948god pod nazivom Matematika teorija komunikacija.
32. Kako se definie podatak?
Podatak je injenica za koju unaprijed ne znamo da e uveati znanje subjektu kojem se prezentira.
33. Kako se definie informacija?
Informacija je injenica ili skup injenica koje (odreenom) subjektu uveavaju znanje o materijalnom svijetu i o
procesima koji se u njemu odigravaju.
34. Kako se definie obavjetenje?
Obavjetenje je ureeni i prezentovani skup injenica (podataka).Obavjetenje sadri informaciju samo ako su u
njemu zastupljene injenice kojima se uveava znanje.
35. Kako se definie semantiko vredvnovanje obavjetenja?
Semantiko vrednovanju obavjetenja polazi od injenice da se informacija sdrana u obavjetenju moe shvatiti i
kao novo saznanje koje subjekt stie prijemom obavjetenja o sistemu na koje se to obavjetenje odnosi.
36. Kako se definie pragmatsko vrednovanje obavjetenja?
Pragmatsko vrednovanje obavjetenja je po pravilu veoma sloeno i temelji se na utvrivanju odnosa
obavjetenja prema ponaanju njegovih primalaca.
37. Koje se funkcije sistemske analize realizuju kroz svaku njenu fazu?
1. Identifikacija i definisanje problema;
2. Istraivanje u cilju prikupljanja relevantnih podataka;
3. Modeliranje, odnosno izrada koncepta odluka, metoda, organizacija analiziranog sistema, strukture i
funkcija projektovanog sistema;
4. Interpretacija i tumaenje dobijenih podataka i zakljuivanje o predmetu analize na osnovu modela;
5. Testiranje i verifikacija prethodnih zakljuaka pomou odgovarajuih eksperimenata;
6. Implementacija, odnosno realizacija uspjenih rjaenja.

38. Navedite i objasnite bar tri razliita stanja sistema.
Stanje statike ravnotee sistema, stanje dinamike ravnotee sistema, prelazno stanje sistema, periodino stanje
sistema.
39. Navedite i objasnite vrste obavjetenja.
Poto ne postoji konaan broj vrsta obavjetenja treba se bazirati samo na ona koja su od interesa za identifikaciju
i upravljanje unutar sistema. Neka od obiljeja za klasifikaciju su: Objekt formalizacije (obavjetenja o licima,
dogaajima, predmetima), Svrha obavjetenja (operativna obavjetenja, taktika obavjetenja, strateka
obavjetenja), Vrijeme izrade i prezentovanja obavjetenja (apriorna, aposteriorna,realno vrijeme),Nain izrade
obavjetenja(izvorna i izvedena),Postupak formalizacije(intrna i eksterna),Dostavljanje obavjetenja(periodina i
neperiodina obavjetenja),Problemska obavjetenja.
40. Navedite i objasnite vrste informacija.
Bazne informacije-shvatamo kao nova saznanja do kojih svaki ovjek dolazi neprestanim prijemom obavjetenja.
Genetske informacije-one na neki nain utiu na psihofizika stanja,ponaanja i odlike ovjeka,pa se zbog toga
smatraju veoma znaajnim regulatorima selekcije vrste i broja obavjetenja to ih on prima iz svog okruenja.
Upravljake informacije-osim informisanja ljude treba zainteresovati za odreene aktivnosti i uputiti ih kako te
aktivnosti valja realizovati.Zbog toga se dostavljaju odgovarajua obavjetenja koja ih motiviu za
rad.Informacija sadrana u tim obavj.su upravljae informacije.
41. Navedite i objasnite svojstva obavjetenja.
Razumljivost, Informativnost, Potpunost, Kompaktnost, Tanost (istinitost), Blagovremenost.
42. Nevedite i objasnite nivoe komuniciranja.
Intrapersonalni-je nivo koji ukljuuje sve kominkacije unutar osobe,odnosno komuniciranje izmeu elemenata
ovjeka kao sisitema.
Interpersonalni-je novi komuniciranja koji objedinjuje komuniciranje izmeu dvije osobe u jednom sistemu.
Multipersonalni-je nivo komuniciranja koji se odvija izmeu nvie osoba jednog sisitema ili izmeu dva ili vie
sisitema.
43. Navedite i objasnite vrste dokumenata.
Dokumenta su materijalni objekti koji sadre (pamte, uvaju) obavjetenja.
Dokumenta se klasifikuju:
prema vrsti upotrebljene memorije (papirna, foto, magnetna)
prema nainu registrovanja obavjetenja (vizuelna, audio, audio/vizuelna)
prema vrsti obavjetenja(proizvodna, poslovna, nauno-tehnika, bezbjednosna)
prema vlasnitvu (lina, kolektivna)
prema vremenu uvanja(sa ogranienim i neogranienim rokom uvanja )
prema stepenu povjerljivosti (tajna, javna)

4
Osim pomenutih klasa dokumenata postoji i klasa prema nainu nastanka dokumenata i to:
osnovna (izvorna dokumenta),
pomona (faktografska) dokumenta,
izvedena (faktoloka) dokumenta.
44. Navedite funkcije upravljanja.
- informisanje
- odluivanje
45. Navedite i objasnite tri znaenja sistemske analize.
1. Opta metodologija analize sistema kojoj je cilj da definie kljune probleme u sistemu i da pronae puteve
i naine za njihovo rjeavanje;
2. Primjena opte metodologije analize sistema pri koritenju ili izradi (matematiko-logikih) modela
racionalnog (naunog) odluivanja i operacionih istraivanja;
3. Primjena opte metodologije analize sistema na projektovanju, izgradnji i ocjenjivanju uspjenosti
funkcionisanja informacionih sistema sa raunarskom podrkom.
46. Opiite postupak organa upravljanja pri rjeavanju problema i odluivanju.
Problemom se oznaava odstupanje od neeg to je dogovoreno ili od neeg to se oekuje.Svaki organ
upravljanja treba biti u stanju da identifikuje problem te da ga izbjegne ili ga rjeava.Ako problem ima vie
rjeenja organ upravljanja mora biti osposobljen da donosi odluke.Odluivanje je proces izbora izmeu dav ili
vie rjeenja.Postoji intuitivni i racionalno odluivanje.
47. Objasnite razliku izmeu strukturnog i funkcionalnog razvoja sistema.
Strukturni razvoj sistema definie se kao proces promjena (prilagoenja) strukture sistema zahtjevima.
Funkcionalni razvoj sistema definie se kao proces promjena (prilagoenja) funkcija sistema zahtjevima okoline i
saglasno ciljevima sistema.
48. Objasnite razlike izmeu izolovanog, zatvorenog i otvorenog sistema.
Otvoreni sistemi:
- kod otvorenih sistema mogua je razmjena svih resursa sistema sa svojom okolinom, materija, energija i
informacija
Zatvoreni sistemi:
- sistemi koji sa svojom okolinom razmenjuju samo energiju .
Izolovani sistemi:
- kod izolovanih sistema nije mogua razmjena ni materije ni energije ni inforamacija
49. Objasnite razliku izmeu sloenog i prostog sistema.
Sloeni sistemi se definiu kao sistemi koji su sastavljeni od dva i vie elemenata postavljenih kako u direktnoj
grani tako i u grani povratne veze. Pod sloenim sistemima podrazumijevaju se i svi oni sistemi koje nismo u
stanju da analiziramo kao jedinstvene cjeline zbog kompleksnosti veza i odnosa izmeu njihovih elemenata, za
razliku od prostih sistema kod kojih je ovo mogue.
50. Objasnite razliku izmeu deterministikog i stohastikog sistema.
Deterministiki sistemi:- sistem ija se struktura ili parametri ne mijenjaju na sluajan nain i pod uticajem
sluajnih procesa u vremenu.Struktura i parametri deterministikog sistema unaprijed su odreeni bilo da su
nepromjenjivi ili se mjenjaju po unaprijed utvrenim zakonima.
Stohastiki sistemi:- sistem ija se struktura ili parametri mijenjaju na sluajan nain i pod uticajem sluajnih
procesa u vremenu.I struktura i parametri stohastikog sistema mogu se u toku vremena mjenjati na sluajan
nain.
51. Objasnite razliku izmeu kontinualnih i diskretnih sistema.
Kontinualni prostor stanja: Za prostor stanja kae se da je kontinualan, neprekinut, ako obiljeja kojima se
opisuju stanja sistema mogu poprimati bilo koju vrijednost iz intervala moguih vrijednosti pojedinog obiljeja
(stanja).
Diskretni prostor stanja: Za prostor stanja kae se da je diskretan ako obiljeja kojima se opisuju stanja sistema
mogu poprimati samo neke (diskretne) vrijednosti iz intervala moguih vrijednosti pojedinog obiljeja (stanja).
52. Objasnite razliku izmeu statike i dinamike ravnotee sistema.
Statike ravnotee sistema moemo shvatiti kao da je dinamiki sistem koji razmatramo izolovan sistem: u njega
nita ne pritie, iz njega nita ne otie.
Kada postoji razmjena resursa sa okolinom sistem se moe nai u stanju dinamike ravnotee u sluaju da priliv
materijalnih, energetskih i informacionih resursa odgovara njegovom odlivu, odnosno kad se suma vanjskih
djelovanja prema sistemu izjednaena i sa sumom unutranjih djelovanja sistema na okolinu.
53. Objasnite razlike izmeu centralizovanog i decentralizovanog sistema.
Ako se jedan hijerarhijski novi organizacije sistema uini dominantnim u odnosu na druge nivoe,sistem smatramo
centralizovanim. Kod centralizovanog sistema sve informacije o pripadajuim elementima, unutranjim procesima
i o spoljnim dejstvima na sistem i na pojedine njegove dijelove dolaze na jedno, centralno mjesto upravljanja.
Decentralizovani sistemi su oni sistemi ije se funkcionisanje temelji na relativno samostalnom funkcionisanju
sastavnih dijelova.
54. Objasnite strukturno - funkcionalni pristup analizi i sintezi sistema.

5
Strukturno-funkcionalni pristup analizi i sintezi sistema temelji se na izdvajanju elemenata pojedinih nivoa
strukture sloenog sistema i na prouavanju njihovih svojstava i funkcija.Akcenat se tom prilikom stavlja na
izuavanje strukture sistema ;njegova funkcionalnost je tada od drugorazrednog znaaja.
55. Objasnite funkcionalni - strukturni pristup analizi i sintezi sistema.
Funkcionalno-strukturni pristup analizi i sintezi sistema bazira na ideji o primarnosti funkcionalnog odreenja
sistema. Polazna pretpostavka je da skup funkcija koje realizuje sistem odreuje njegovu strukturu, pri emu
relacija izmeu funkcija i strukture nije jednoznana. Funkcionalno-strukturni pristup koristi dekompoziciju kao
svoj osnovni metod.
56. Objasnite razliku izmeu obavjetavanja i izvjetavanja.
Kod hijerarhijskih organizacionih sistema, obavjetavanje se jo naziva i izvjetavanje, ako se podaci upuuju sa
nieg hijerarhijskog nivoa ka viem nivo, a saoptavanje u obrnutom smislu.Obavjetavanje :razmjena
obavjetavanja izmeu subjekta.
57. Objasnite razliku izmeu obavjetavanja i informisanja.
Informisanje i obavjetavanje nisu pojmovi sa istim znaenjem.Kako je obavjetavanje razmjena ureenih
injenica (obavjetenja) izmeu subjekata, a informisanje je razmjena informacija (novih znanja),obavjetavanje
je, dakle, iri pojam od informisanja.Ako obavjetenje upuenom nekom subjektu ne sadri informacije ,o
informisanju nema smisla govoriti.Takvo obavjetavanje nije korisno.

58. Nacrtajte i objasnite serijsku strukturu sistema sastavljenog od n elemenata.

e
1
e
n
e
j
e
2
us = u1
i1
u2 ui
ii-1
ii
un in = is


59. Nacrtajte i objasnite paralelnu strukturu sistema sastavljenog od n elemenata.
e
1
e
n
e
j
e
2
u
s
u
1
u
2
u
j
u
n
i
1
i
2
i
j
i
n
i
s
.
.
.


60. Nacrtajte i objasnite strukturu sistema sa povratnom vezom.

e
pv
A +
us is
ipv
- upv

S
pv



61. Nacrtajte blok emu i objasnite proces razmjene obavjetenja.


6
IZVOR
OBAVJETENJA
KORISNIK PRIJEMNIK PREDAJNIK LINIJA VEZE
IZVOR
SMETNJI
OBAVJETENJE
SIGNAL SIGNAL + SMETNJE OBAVJETENJE
KANAL VEZE
BLOK EMA
KOMUNIKACIONOG KANALA

62. Nacrtajte i objasnite grubi algoritam sistemske analize.
FORMULACIJA
VALJA ?
ISTRAIVANJE MODELIRANJE
INTERPRETACIJA
VERIFIKACIJA
IMPLEMENTACIJA
VALJA ?
PROBLEM
(ZADATAK)
ne
da
ne
da



63. Prikaite grafiki i objasnite oblast radnih i dopustivih stanja sistema.

x
y
s
d
s
r