Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
2012
Ngy thi th nht 11/1/2012
Thi gian lm bi 180 pht
Bi 1. (5 im)
Cho dy s thc (xn) xc nh bi :
x1 = 3
n+2
xn = 3n ( xn 1 + 2)
vi mi n 2.
Chng minh rng dy s c gii hn hu hn khi n v tnh gii hn .
Li gii.
R rng ta c xn > 0 vi mi n nguyn dng. (1)
Ta s chng minh k t s hng th hai, dy s cho l gim.
Tht vy, xt hiu xn xn 1 =
2[(n + 2) (n 1) xn 1 ]
n+2
( xn 1 + 2) xn 1 =
. chng minh xn
3n
3n
10
5
= < 0 ng.
3
3
Gi s ta c (n + 2) (n 1) xn 1 < 0 th xn 1 >
xn =
n+2
. Khi
n 1
n+2
n+2 n+2
n+2 n+3
( xn 1 + 2) >
(
+ 2) =
>
3n
3n n 1
n 1
n
Suy ra (n+3) nxn < 0. Vy (2) ng n n+1. Theo nguyn l quy np ton hc, ta c
(2) ng vi mi n 3.
Nh vy, (xn) l dy s gim k t s hng th hai. Ngoi ra, theo (1), n b chn di
xn = a. Chuyn ng
bi 0. Theo tnh cht ca dy n iu, tn ti gi hn hu hn lim
n
thc xn =
n+2
1
( xn 1 + 2) sang gii hn, ta c a = (a + 2) . T suy ra a = 1.
3n
3
xn = 1.
Vy dy s cho c gii hn khi n dn ti v cng v hn na lim
n
Cch 2. V a12 4b1 < 0, am2 4bm < 0 nn theo nh l v du ca tam thc bc hai, ta c
x2 + a1x + b1 > 0 vi mi x v x2 + amx + bm > 0 vi mi x
Nhn bt ng thc u vi v nhn bt ng thc th hai vi (1) ri cng li, ta
c
x2 + (a1 + (1)am)x + (b1 + (1)bm) > 0 vi mi x
T y suy ra (a1 + (1)am)2 4(b1 + (1)bm) < 0 (pcm).
Tr li bi ton, do P1(x) v Pm(x) khng c nghim thc nn ta c 1 = a12 4b1 < 0.
m= am2 4bm < 0.
Cng sai ca cp s cng (a n) bng
am a1
b b
, cng sai ca cp s cng (b n) bng m 1 .
m 1
m 1
Do vi mi k = 1, 2, , m ta c
ak = a1 + ( k 1)
am a1 m k
k 1
=
a1 +
am
m 1
m 1
m 1
Tng t
bk = b1 + (k 1)
bm b1 m k
k 1
=
b1 +
bm
m 1
m 1
m 1
By gi p dng b vi =
mk
, ta c k= ak2 4bk < 0 vi mi k = 1, 2, , m, tc
m 1
Bi 3. (5 im)
Trong mt phng, cho t gic li ABCD ni tip ng trn tm O v c cc cp cnh
i khng song song. Gi M, N tng ng l giao im ca cc ng thng AB v CD,
AD v BC. Gi P, Q, S, T tng ng l giao im cc ng phn gic trong ca cc cp
MAN v MBN, MBN v MCN, MCN v MDN, MDN v MAN. Gi s
bn im P, Q, S, T i mt phn bit.
1) Chng minh rng bn im P, Q, S, T cng nm trn mt ng trn. Gi I l tm ca
ng trn .
2) Gi E l giao im ca cc ng cho AC v BD. Chng minh rng ba im E, O, I
thng hng.
Li gii. (Li gii v bnh lun bi 3 ca L Phc L)
1
1
1
= 180o C + B + D = 90o ( C + D )
2
2
2
Xt CDS , ta c:
1
1
1
QST = CSD = 180o ( SDC + SCD ) = 180o D + C + A = 90o ( C + D ) .
2
2
2
So snh hai ng thc trn, ta c TPQ = QST hay t gic PQTS ni tip. Ta c
pcm.
y vn cn nhiu cch bin i khc v hu ht, nu bit s dng gi thit t gic
ABCD ni tip cng nh cc ng phn gic th bi ton tr nn rt n gin.
2) phn ny, vn kh hn hn v vic xc nh v tr ca cc im E , I khin ta kh
nh hng hn trong vic chng minh cc im thng hng.
Tuy nhin, ta ch rng cc yu t ca mt nh l hnh hc quen thuc (nh l Brocard)
xut hin r rng trong bi ton ny. chnh l nu E l giao ca hai ng cho t
gic ABCD v cc im M , N th OE MN . Tuy nhin, nu dng th ta cn chng minh
li y li n.
n y, ch cn chng minh c thm OI MN th bi ton hon tt do c cc im
O, I , E cng nm trn mt ng thng vung gc vi MN .
Do O, I ln lt l cc tm ng trn ngoi tip cc t gic ABCD, PQTS nn mt
tng t nhin l ta s chng minh MN chnh l trc ng phng ca hai ng trn
(O), ( I ) ny.
Tuy nhin, thc hin iu ny khng qu kh! Theo cc xc nh cc im th Q, T ln
lt l tm ng trn bng tip ca cc tam gic BCM , ADM nn chng phi cng nm
trn phn gic ngoi ca gc AMB hay M , Q, T thng hng. Hn na, cng do cc tm
o
ng trn bng tip nn MQB = 90
BCM
BAD
= 90o
= BAT hay t gic ABQT
2
2
ni tip.
Suy ra MA MB = MQ MT hay M c cng phng tch n hai ng trn (O), ( I ) .
Hon ton tng t vi im N .
T suy ra MN chnh l trc ng phng ca hai ng trn (O), ( I ) v theo cc lp
lun trn th ta c d dng c c pcm.
Di y l pht biu v chng minh nh l Brocard:
Cho t gic ABCD ni tip ng trn (O) c M , N ln lt l giao im ca cc cp
cnh i AB, CD v AD, BC. Gi E l giao im ca hai ng cho. Khi , ta c
EO MN .
Tht vy, gi K l giao im khc E ca ng trn ngoi tip tam gic ABE , CDE .
Trc ht, ta thy rng K , E , M cng nm trn trc ng phng ca ( ABE ), (CDE ) nn
chng thng hng.
Ta cng c BKC = BKE + CKE = EAB + EDC = BOC nn t gic OKBC ni tip.
Tng t th t gic OKAD cng ni tip. Suy ra K cng chnh l giao im th hai khc
O ca hai ng trn (OBC ), (OAD) nn cc im O, K , N cng thng hng v cng nm
trn trc ng phng ca hai ng trn ny.
nh l c chng minh.
Bnh lun.
Cu a ca bi ton thc s l vn d nht trong thi ln ny. Cu b i hi phi dng
thm nh l Brocard nhng y li l mt nh l quen thuc nn vic chng minh n
khng phi l qu kh. Hn na, nu nhn ra c OE MN th suy ngh n yu cu
OI MN cng l mt iu kh t nhin!
1
n(n 2 1).
3
i =1
i =1
S = {(ai i )(n (ai i )) + (bi i )(n (bi i ))} ={n(ai + bi ) (ai2 + bi2 ) 2ni 2i 2 + 2i (ai + bi ))}
2n
i =1
i =1
(ai2 + bi2 ) = i 2 =
2n
2n(2n + 1)(4n + 1) n
2n(2n + 1)
, (ai + bi ) = i =
,
6
2
i =1
i =1
n( n + 1)(2n + 1) n
n(n + 1)
, i =
.
Ngoi ra i =
6
2
i =1
i =1
n
n(7 n 2 + 9n + 2)
.
3
T = i (ai + bi )
i =1
n(n + 1)(8n + 1)
6
Ta c an + bn 2n + 2n 1 = 4n 1
an + bn + an-1 + bn-1 4n 1 + 4n 5
an + bn + + a1 + b1 = 4n 1 + 4n 5 + + 3
p dng cng thc khai trin tng Abel, ta c
n
n(n + 1)(8n + 1)
6
(pcm).
Bnh lun.
Theo chng minh trn th du bng xy ra khi v ch khi a i + bi = 4i 1 vi mi i
= 1, 2, , n. Nu xt i = 1, 2, , n th t y ta s c {ai, bi} = {2i-1, 2i}
Bi ton ny cn c th gii bng cch s dng n bin.
y l bi kh nht ca ngy th nht v nu so vi bi t hp ca ngy th hai
th c phn kh hn.
Bi tp tng t (L Hng Qu ngh): Trn mt ng trn c 2n im, n im
xanh v n im . Mt im l tt nu n l giao ca hai dy cung: mt cung c
hai u mt xanh v dy cung cn li c hai u mt . Hy tnh s ln nht v
nh nht cc im tt c th.
Tr li bi ton.
nh s th t cc gh t tri sang phi l 1, 2, ,17.
Gi x1 l s chng trai c xp bn tri G1, x2 l s chng trai gia G1 v G2, x3 l s
chng trai gia G2 v G3, x4 l s chng trai gia G3 v G4, x5 l s chng trai gia
G4 v G5, x6 l s chng trai c xp bn phi G5. Khi b s (x1, x2, , x6) hon
ton xc nh v tr cc c gi v ta c
1) x1 + x2 + + x6 = 12
2) 3 x2
3) 1 x5 4
i bin y2 = x2 3 v y5 = x5 1 ta c
x1 + y2 + x3 + x4 + y5 + x6 = 8
Vi cc n khng m v c thm iu kin y5 3.
Tip theo, s dng bi ton chia ko ca Euler dng
x1 + y2 + x3 + x4 + x6 = 8 y5
ta c s cch phn gh cho cc c gi l
C124 + C114 + C104 + C94 = 1161.
= C135 .
5
Mt cch hon ton tng t, ta tnh c | C | = C9 . Vy s cch xp ch cho 15 c gi
a0 b0
2
+ +
= k (2). Do a0/b0 k/2, a0 b0 1 nn t
b0 a0 a0b0
y ta c k k/2 + 1 + 2. Suy ra k 6.
Mt khc, p dng bt ng thc AM-GM, a02 + b02 2a0b0, d thy k > 2.
Nu k 4 th (a0, b0) (1, 1), do a0b0 2. Li dng (2) nh gi, ta c k k/2 + 1 +
1, suy ra k 4. Vy cc gi tr k = 5, 6 b loi. Nu k = 3 th do a 02 + b02 + 2 = 3a0b0 nn
suy ra a02 + b02 + 2 chia ht cho 3, suy ra mt trong hai s a 0, b0 chia ht cho 3, s cn li
khng chia ht cho 3. Nu b0 = 1 th a0 chia ht cho 3, khi v tri khng chia ht cho 9
cn v phi chia ht cho 9, mu thun. Vy b0 > 1. T suy ra a0b0 6. Li s dng (2)
nh gi, ta suy ra
k k/2 + 1 + 2/6 => k < 8/3.
M k nguyn suy ra k 2, mu thun.
Nh vy ta chng minh c nu a, b l cc s t nhin l tha mn iu kin bi
th a2 + b2 + 2 = 4ab (3).
Ta s chng minh trong trng hp nh vy th tn ti s nguyn dng n sao cho {a, b}
= {vn, vn+1} vi vn l dy s c nh ngha bi.
Trc ht, ta c nhn xt : Nu a, b l nghim ca (3) th (4a b, a) v (4b a, b) cng l
nghim ca (3). T , do (v1, v2) l nghim ca (3) nn (4v2 v1, v2) cng l nghim ca
(3), tc l (v2, v3) cng l nghim ca (3). T y bng quy np suy ra (v n, vn+1) l nghim
ca (3).
Gi s tn ti cp s (a, b) thoa mn (3) nhng khng tn ti n sao cho {a, b} = {v n, vn+1}.
Trong cc cp s nh th, chn (a, b) c tng a + b nh nht. Khng mt tnh tng qut,
gi s a > b (ch a khng th bng b v nu a = b suy ra a = b = 1, khi {a, b} = {v 1,
v2}). Theo nhn xt trn th 4b a, b cng l nghim ca (3). Nhng do 4b a =
a2 + b2 + 6
l s
ab
nguyn th k = 8.
2. Tm tt c cc s nguyn dng k sao cho phng trnh x 2 + y2 + 1 = kxy c
nghim nguyn dng v vi mi gi tr k tm c hy tm tt c cc nghim ca
phng trnh.
3. (VMO 1999) Cho hai dy s (xn), (yn) xc nh nh sau
x1=1 , x2=4 , xn+2=3xn+1 - xn vi mi n 1,
y1=1 , y2=2 , yn+2=3yn+1 - yn vi mi n 1
Chng minh rng cc s nguyn dng a, b tha mn phng trnh a2 5b2 = 4 khi v
ch khi tn ti s nguyn dng k sao cho a = xk , b = yk.
Bi 7. (6 im). Tm tt c cc hm s f xc nh trn tp s thc R, ly gi tr trong R v
tha mn ng thi cc iu kin sau:
1/ f l ton nh t R n R;
2/ f l hm s tng trn R;
3/ f(f(x)) = f(x) + 12x vi mi s thc x.
Li gii. (Theo chemthan Nguyn Ngc Trung)
Nu f(x) = f(y) th f(f(x)) = f((f(y)) nn t phng trnh hm ta suy ra 12x = 12y, suy ra x
= y. Vy f l n nh. Theo bi, f l ton nh t R vo R nn t y ta c f l song
nh. Gi f-1 l hm ngc ca f th f-1 cng l hm tng.
Thay x = 0 vo phng trnh hm, ta c f(f(0)) = f(0). Do f l song nh nn t y suy
ra f(0) = 0. Ly f-1 hai v ta suy ra f-1(0) = 0.
t f-n(x) = f-1(f-1(f-1(x))), n ln, d thy f-n l hm tng v f-n(0) = 0.
4 x f ( x)
3 x + f ( x) n
(3) n +
4 .
7
7
Xt vi x > 0, c nh. Khi f -n(x) > 0 vi mi n (do f -n la ham tng), 3x + f(x) > 0. Cho
n = 2k, 2k+1, ta thu c
2 k 1
4
3
2 k
4 x f ( x) 4
>
,
3 x + f ( x) 3
Cho k + ta thu c
0.
>
f ( x) 4 x
3x + f ( x)
Vi x < 0, c nh. Khi f -n(x) < 0 vi mi n, 3x + f(x) < 0. Hoan toan tng t ta cung
suy ra f(x) = 4x vi moi x < 0.
Kt hp cac trng hp ta c f(x) = 4x vi moi x R. Th lai ta thy ham nay thoa
man phng trinh ham ban u.
Vy f(x) = 4x la ham duy nht thoa man cac yu cu bai toan.
Binh lun.
Bai nay co le co xut x t bai toan Putnam 1988: Gia s R + la tp cac s thc
dng. Chng minh rng tn tai duy nht mt ham s f : R + R+ thoa man iu
kin f(f(x) ) = 6x - f(x) vi moi x. Y tng li giai la vi mi x c inh xet day x 0
= x, x1 = f(x), xn+1 = f(xn). Khi o xn > 0 vi moi n va xn+2 + xn+1 6xn = 0. T o
suy ra
3 x + f ( x ) n 2 x f ( x)
2 x f ( x ) 3
n
n 3 x + f ( x)
2 +
(3) = 2
+
xn =
. Nu 2x f(x)
5
5
5
5
2