ARALIN 3: Part 1 Ang Tao bilang Moral na Nilalang.

Ano ang kaibahan ng ETHICS at MRAL!

* Ang Moral ay may kinalaman sa personal na pagkatao o kalikasan.
* Ang Ethics ay pumipilit sa sosyal na sistema kung saan ang mga moral ay ginagamit.
Moralidad (mula sa salitang Latin na Moralitas tamang pag-uugali) = Ang dapat na pag-uugali na nagbibigay ng kaibahan sa mga intension, desisyon, at gagawin sa
pagitan ng mga tama at mali.
Ang moral na alituntunin ay isang sistema ng moralidad (hal., Pilosopiya, relihiyon, kultura, atbp.)
Ang tao ay Moral kapag kanyang ginagawa at itinuturo ang mga alituntuning moral.
moralidad Ang kabaliktaran ng moralidad.
Amoralidad !apag ang tao ay walang kaalaman at may pagkakaiba" hindi naniniwala sa kahit anong itinakdang moral na pamantayan " paniniwala.
ANG MORAL NA ALITUNTUNIN
Ang moral na alituntunin ay ang daan kung saan ang isang tao ay pumapasok sa landas patungo sa ispiritwal na pagkagising at pag-unlad.
Ang Moralidad ay napakalawak na termino"taguri. to ay binibigyang kahulugan bilang doktrina ng mga tama at mali sa ugali ng tao# asal " pagsasanay na may kaugnayan
sa prinsipyong moral " kabutihang asal.
Ang mga moral na alituntunin ay hindi lang batas na basta basta gawa ng tao# ito ay ginawa hango mula sa walang hanggang katarungan at karunungan mula sa $iyos.
Ang paglabag sa mga moral na alituntunin ay magdadala sa masamang kaparusahan katulad sa mga maaaring mangyari pag hinamon mo ang batas ng kalikasan.
Ang malaking pagkakaiba sa pagitan ng tao at sa lahat ng mga hayop na may buhay at may mas mababang kaalaman, ang tao ay may moral at personal na responsibilidad
kung saan ang hayop ay wala.
Ang Moralidad ay batas na gumagawa ng pagkakasundo sa pagitan ng kaluluwa at mga paniniwala ng nilalang nito. Moralidad ay ang paraan kung saan ang
pagkakaugnay ay nabubuo sa pagitan ng tao at kapwa nito at ang mundong may kinalaman sa kanya.
AN" PA"I"IN" MRAL A# NA"PAPA$ITA N" ATIN" PA"$ATA
Ang tao na nagpapanatili ng mataas na pamantayan ng desenteng pag-uugali ay masasabing moral. %indi iginagalang ng mga tao ang mga &ulgar" kumikilos na immoral. Mas
pinakikitunguhan nila yung mga taong desente at may mataas na pamantayan. Ang taong may moral ay mabuti ang nararamdaman lalo pa't alam nyang siya ay ginagalang.
Mga tanong(
Ano ang moral na pag-uugali?
Ano ang immoral na pag-uugali?
Anu-ano ang mga pakinabang kapag ikaw ay isang moral na nilalang?
PA))*) M+,AL
Ang moral na tao ay mabuti ang kaasalan lalong lalo na kapag may kinalaman sa sekswal at -.thi/al0 na pag-uugali. big sabihin din nito ay ginagawa mo kung ano ang
tama at -.thi/al.0
Ang moralidad ay kadalasan naaayon sa mga alituntuning panrelihiyon katulad ng 12 kautusan ng $iyos. sa sa mga kautusan ay sinasabing huwag kang makikiapid sa
hindi mo asawa, kundi mabuhay ka ng desente at maayos. Ang dedikasyon sa iyong pamilya ay napakahalaga bilang isang moral na nilalang.
PA))*) M+,AL
Ang tao na nagsisinungaling at nandadaya ay masasabing hindi moral na nilalang. May katotohanan ito lalong lalo na sa mga nangloloko sa kanilang asawa at may mga
kalaguyo.
Ang opisyal sa gobyerno na tumatanggap ng suhol ay imoral at -unethi/al.0
Ang pangunahing bahagi sa moralidad ay pornograpiya. !adalasan ito ay mga bulgar at sekswal na mga larawan. ba pa katulad ng galit, diskriminasyon, at panghuhusga
ay mga moral na isyu.
PA!*A3A*)
Ang pagiging isang moral ay napakahalaga upang igalang ng iba.
to ay maaaring mag resulta sa ibang tao na mas ikaw ang piliin na pakitunguhan kaysa sa iba na kaduda-duda ang moralidad.
!apag ang isang tao ay immoral maaari siyang mawalan ng trabaho or trabahong may kinalaman sa negosyo.
Ang mga tao ay mas mababa ang paggalang sa mga taong immoral, kahit ano pa ang kanyang pinag-aralan.
Ang pagiging moral ay nagbibigay sa atin ng pag-galang sa sarili.
Mas maganda ang pakiramdam sa sarili kapag ang ginagawa mo ay nasa tama.
4a kabilang banda, ang isang babaeng bayaran na nagtatrabaho sa bahay-aliwan ay nabubuhay ng imoral. Madalas siyang naliligo dahil sa pakiramdam niya ay napakarumi ng
kanyang katawan at sinusubukan niyang hugasan ng tubig ang nararamdamang dumi na ito.
KABA!
"wasan ang sekswal or hin#i kaiga-igayang pag-uugali #ahil ang ibang tao ay mawawalan ng paggalang sa iyo. Kun#i$ makitungo ka ng bukas at maayos sa ibang
tao$ na may integri#a# at pagpapahalagang pamilya. "kaw ay igagalang at magiging mabuti ang pakiram#am mo sa iyong sarili.
ANG TAO BILANG ISANG MORAL NA NILALANG
%. Ang tao ay nilalang na may isip at tagapamagitang moral na may ka#ahilanan$ mulat at mulat sa sarili$ may personali#a#$ malayang loob at konsensya.
&. Ang tao ay isang moral na nilalang na kayang matukoy ang kaibahan nang tama mula sa mali at gumawa ng #esisyon hango sa kaalamang iyon at konsensya na
hango naman mula sa patnubay ng banal na ispiritu.
'. (ahil ang tao ay may isip na nilalang$ kahit na ang hin#i naturuang kaisipan$ ay gagawa ng batas or mga patakaran para sa sarili para sun#in upang mapanatili
ang kapayapaan at katiwasayan sa kanyang buhay.
). Ang mga batas or pamantayan ay tinatawag na Ethics$ kung saan ay isang sistema ng mga moral na paniniwala na pinangungunahan ng tamang kaasalan para
sa isang tao * grupo.
+. !ilikha man ng tao ang mga Ethics subalit may kalayaan parin ang mga ito na sun#in * hin#i ang mga paniniwala na ginawa.
,. Ang pagkilala ng tao na mayroong mas nakahihigit at makapangyarihang nilalang sa kanya ay naging gabay patungo sa pagkaunawa ng pagkakaroon ng moral
na obligasyon.
-. Ang Moral na .bligasyon ay ang tao na pinamamahalaan ng mga batas at pamantayan kung ano ang tama at mali at nararapat lamang na gawin kung ano ang
tama$ #ahil may #iyos na nakahihigit sa lahat.
/. (ahil sa Moral na obligasyon na ito$ ang tao ay napipilitang gawin ang kanyang gawain na maging isang moral na nilalang.
0. 1in#i makakaila na mayroon paring mga tao na walang pakialam kung sila ay sumusuno# sa tamang moral o hin#i at #ahil #ito sila ay tinatawag na mga taong
walang pakialam sa kanilang moral.
%2. Ang tao ay maaaring umunla# bilang isang moral na nilalang subalit pue#e parin siyang makapamili na gawin kung ano ang sinasabi ng kanyang konsensya na
tama sa pamamagitan ng kanyang kalayaang loob at kumilos ng boluntaryo.
M)A M+,AL *A !A5A*)A*
1. Pagiging tapat, makatotohanan, at mapagkakatiwalaan prangka at bukas, hindi nagsisinungaling, nagnanakaw or nandadaya.
6. Pagkakaroon ng ntegridad may sinusunod na paniniwala, maayos na moral na pagkatao, nagpapakita ng katapangan at paninindigan kung ano ang tama.
7. Pagigign Maaruga " Maawain"Mapagkawanggawa nagpapakita ng mabuting kalooban, pagiging mapagkawanggawa, at maalalahanin.
8. )inagawa ang obligasyon sa pamayanan sumusunod sa mga batas# patas na nakikibahagi# pakikibahagi sa kaunlaran ng pamayanan.
9. May katapangan ginagawa kung ano ang tama, kahit na nasa bingit ng personal na alalahanin, pagtuligsa o kapahamakan.
:. %andang mag-sakripisyo binibigay ang sarili or pag-aari para matulungan ang iba o para sa isang bagay na pinaniniwalaan ng isa.
;. Pagpapanatili ng kontrol sa sarili ay kayang panatilihin ang sarili na kalmado at nasa kaisipan, kahit na nasa ilalim ng kundisyon ng udyok, diin, " panghahamak ng iba (hal.,
inaasar or nilalaglag)
<. Pagigign Patas at Parehas pinakitutunguhan ang iba ng maayos katulad ng gusto mong itungo sa iyo# ginagamit ang mga patakaran ng pantay-pantay# walang diskriminasyon na
walang basehan.
=. Pagiging Matulungin maayos na pakikitungo sa iba, handing tumulong, bigay ang loob para sa pamayanan, lipunan, bansa at mundo.
12. May pagpuporsige " kasipagan ibinibigay ang lahat ng magagawa at nagtatrabaho ng masipag# hindi basta
basta bumibigay agad# patuloy ng sumusubok sa kabila ng kahirapan, sa sarili umaasa.
11. May isang salita sinusubukan na panatilihin ang pangako, maaasahan, masasandalan.
16. %indi nananakit tinitingnan muna kung makakasakit na pisikal"emosyonal sa iba at iniiwasan na magawa ito.
17. tinutuloy ang kagalingan" may pagmamalaki sa trabaho ginagawa ang lahat ng makakaya# hindi basta basta nagpapaimpluwensya sa ibang tao.
18. May personal na responsibilidad may obligasyon, maaasahan, handa# tanggap ang mga posibilidad ba puedeng mangyari sa mga gagawin, hindi isinisisi sa iba ang kanyang
mali.
19. Merong Malasakit kaya matukoy an gang nararamdaman ng isang tao or pananaw para mas maunawaan ito.
1:. Pakinabang ng iba mula sa iyo gumagawa ng desisyon na magkakaroon ng positibong epekto sa iba.
1;. May paggalang sa ibang tao !inikilala ang mga karapatan, kalayaan, at dignidad ng iba.
1<. Mapaghintay alam na ang magandang kalalabasan ng gagawin ay may panahon, maaaring iudlot ang pasasalamat.
1=. Mapagpatawad kayang isantabi ang mga kasakitan sa buhay, hindi naghihiganti.
&2. Mapayapa 3 kayang makipagnegosasyon$ tinatapos ang usapan sa mas mapayapang paraan na walang #ahas$ gumagawa ng magan#ang solusyon para sa
magan#ang interest ng lahat$ pinahahalagahan ang pagiging kalma#o at kaligtasan.
APA5 *A M)A M+,AL *A !A5A*)A*) MA%,AP -APLA>?
61. Mayroong katapatan (@idelity"loyalness)
66. Paggalang sa Awtonomiya paggalang sa mga karapatan ng indibidwal na makapag desisyon sa sarili nilang buhay.
67. Pagiging malawak ng kaisipan kinikilala at nirerespeto ang pagkakaiba ng mga tao at walang diskriminasyon.
&). 4aggalang sa sarili 3 may pagtingin sa reputasyon at magiging imahe bilang isang mabuting nilalang. At hin#i inaabuso ang sarili.
ARALIN 3: Part II Ang tao bilang I%&irit'al na nilalang
5ala kang kaluluwa. "kaw ang kaluluwa. Meron kang katawan. --- 6imulan mong tingnan ang iyong sarili bilang kaluluwang may katawan kaysa
isang katawan na may kaluluwa.
Ang linya na ito ng kaisipan ay nagpapahiwatig na ang kaluluwa ay pansamantala lamang sa pisikal na katawan ng tao, ginagamit niya lamang ito
upang dumanas ng karanasan, subalit ang katotohanan ang kaluluwa ay ang ating pinaka espiritwal na behikulo at natural na estado ng nilalang.
"64"7"85A9"6M. 3 Ang ugat ng pagkatuon sa sarili.
Ang "spiritu ba ay kumikilos sa tao at ano ang mga ispiritwal na nilalang?
Mga "spiritu sa ng tao: Mabuting ispiritu$ masamang ispiritu$ matalinong ispiritu$ salbaheng ispiritu.
Mga "spiritu ng kalikasan: "spiritu ng 1angin$ "spiritu ng (aig#ig$ "spiritu ng Apoy$ "spiritu ng 8ubig
"spiritu ng (iyos
"spiritu ng (emonyo
"spiritu ng Alak
Ang terminong "spiritwal ay ka#alasang ginagamit upang ilarawan ang isang tao na relihiyoso at inaaalay ang sarili para sa
pagmamahal sa (iyos.
Ang "spiritwal na tao ay malapit sa (iyos$ nagmamahal sa (iyos$ parating nasa isip ang (iyos$ inuuna muna ang (iyos$ at sinusuno# ang
utos ng (iyos. Ang mahahalagang aspeto ng buhay nito ay nakatuon sa (iyos.
Ano ang pinakamagan#ang katangian na gusto mo sa isang tao?
May itsura$ Matalino$ at Mayaman.---- Makalumang katangian
1in#i Makasarili ---- Kasalukuyang katangian
1in#i Makasarili ;nsel<ish= --- 6a bagong pag-aaral ay ito ang pinakamagan#ang katangiang gusto sa isang tao na kung saan ay
han#ang mag sakripisyo para sa iba.
Bakit may ilang tao na han#ing ibigay ang buhay para sa iba?
Bakit may mga tao na han#ang tumutulong sa iba ng walang hinihintay na kapalit?
Sagot: Ang sagot sa tanong na ito ay dahil ang bawat tao ay likas na ispiritwal. Kaya, sa puso ng bawat tao ay mayroong puwang ang Diyos. Sa
mga Kristiyano, ang banal na ispiritu sa mga nilalang ay itinuturing na ibang anyo ng Diyos. Sa madaling sabi, ang ugat ng pagkakatuon sa sarili
katulad ng pagsasakripisyo para sa iba ay ang pagkagising ng Ispiritwalidad.
M>A >A5A"!> MA>4A4A9AKA6 !> A8"!> "64"7"85A9 !A KA>A!(A1A! A8 5A9A!> 1A!>>A!> B1A?
8ahakin ang mga moral at tuwi# na lan#as$ huwag hayaang pumasok sa iyo ang kasamaan.
(isiplina sa sarili
Maging tapat sa mabuting >awain.
Alalayan mo ang iyong magulang at nakatatan#a kung kinakailangan.
Maging palakaibigan at mabait sa mga nakababata.
8umulong sa mga kapos pala# at nangangailangan.
Maging maawain sa mga taong may problema.
Maging masaya sa narating ng iba.
"ligtas ang mga tao sa kapahamakan.
9abanan ang kasamaan at tumulong para sa kabutihan.
8aimtim na pag#arasal
"ba pang mabubuting >awain@
( NA $ATAN"IAN N" ISPIRIT)AL NA TA * NILALAN"
%. 4agkakaugnay ng Kilos at 6alita. ---- 1al. Kung ano ang sinasabi ay ginagawa.
&. 4agkakaunawa sa 6arili.
'. 4ayapa --- 1al. Ang kaluluwa ng ispiritwal na nilalang ay nakipag-isa na sa (iyos.
). 4agkakaiba sa itsurang panlabas --- 1al. 1in#i materyal ang panlabas na itsura. A4aring muslim na may balbas.
+. 5alang kun#isyong pagmamahal --- 1al. Mahalin mo ang kaaway mo.
,. 4agkakapantay-pantay at 1ustisya --- 1al. 5alang #iskriminasyon
-. 4agkawala ng makamun#ong pagnanasa --- 1al. 1in#i mahalaga kung mahirap ka basta may pananalig sa (iyos
/. 4agpapakumbaba
0. 4agiging maawain at mapagpatawa#
* Konsensya 3 Ang kakayahan$ pan#ama$ at saloobin na humuhusga kung ano ang tunay na tama at mabuti.