MEGATREND UNIVERZITET

FAKULTET ZA MEDJUNARODNU EKONOMIJU

BEOGRAD










SEMINARSKI RAD IZ PREDMETA EKONOMSKO POLITIKA
GEOGRAFIJA EVROPE


REPUBLIKA MAKEDONIJA








Mentor: Student:
Mr. Milena Joksimovi-Pajevi Savatovi Denis E100/10







Beograd, 2012.

Savatovi Denis Republika Makedonija
2

Sadraj:


UVOD .......................................................................................................................................................................... 3
OPTE KARAKTERISTIKE DRAVE ............................................................................................................... 4
GEOGRAFSKI POLOAJ DRAVE ..................................................................................................................... 5
Fiziko geografska svojstva .......................................................................................................................... 5
Saobraaj ............................................................................................................................................................. 5
Istorijsko geografska promenljivost poloaja ................................................................................... 5
FIZIKO GEOGRAFSKE ODLIKE I PRIRODNI POTENCIJALI ................................................................. 6
Reljef, zemljite ................................................................................................................................................. 6
Klima ..................................................................................................................................................................... 7
Hidrografija ........................................................................................................................................................ 7
Energetski potencijal, rudarstvo i industrija ......................................................................................... 8
DRUTVENO GEOGRAFSKE KARAKTERISTIKE ........................................................................................ 8
Politiki sistem .................................................................................................................................................. 8
Stanovnitvo i karakteristike naselja ....................................................................................................... 9
PROSTORNI RAZMETAJ PRIVREDE .......................................................................................................... 11
Privreda, turistike atrakcije .................................................................................................................... 11
Poljoprivreda, ribolov i umarstvo ......................................................................................................... 11
Saobraaj .......................................................................................................................................................... 12
POLITIKO-GEOGRAFSKA SVOJSTVA ........................................................................................................ 12
Pripadnost ekonomskim, politikim i vojnim grupacijama, savremeni politiki poloaj i
odnosi sa drugim dravama ...................................................................................................................... 13
ZAKLJUAK ........................................................................................................................................................... 14
Literatura: ............................................................................................................................................................. 15

Savatovi Denis Republika Makedonija
3

UVOD

Republika Makedonija je mala, lepa drava jugoistone Evrope, smetena juno
od Srbije, severno od Grke, zapadno od Bugarske i istono od Albanije. Makedonija je
jedan od relativno nepoznatih dragulja bive Jugoslavije, izvanrednog istorijskog i
geografskog nasledja, koji svojim posetiocima nudi jedinstven spoj nesvakidanjih
prirodnih lepota i kulture, kao i dugu tradiciju nedostine gostoljubivosti.
Prirodni raj Makedonije, njena jezera i reke, odakle ivot tee u razliitom ritmu je
i sredite bogate istorije i idilinih sela, koja su vekovima ostala praktino
nepromenjena. Makedonija prestavlja most izmedju Istoka i zapada, a njen geografski i
kulturni poloaj danas potvrdjuju njeni stanovnici dubokih duhovnih korena. Iako mala
zemlja, Makednija je kolevka kulture, koja obuhvata nekoliko antikih pozorita, hiljade
manastira i dobro ouvanih vizantijskih crkava i preko dve stotine otomanskih damija.
Prostor dananje Makedonije je inspirisao mnoge umetnike i naunike da stvore
velianstvena dela to dovoljno govori o lepoti ove drave.
Makedonija je zanimljiva turistika destinacija zahvaljujui svojoj jedinstevnoj i
posebno lepoj prirodi, kao i brojnim kulturnim i istorijskim spomenicima. Nacionalni
parkovi, zatiena podruja i ume Makedonije su poznate po svojoj lepoti i ouvanosti i
time su privlane turistima.
Makedonija je na sused i bliska je nama, ali ipak ne znamo mnogo toga o
njenim prirodnim lepotama, dugoj i bogatoj istoriji i kulturi i mnogim drugim
karakteristikama o kojim emo se baviti u ovom radu.

Savatovi Denis Republika Makedonija
4

OPTE KARAKTERISTIKE DRAVE


Slika 1 Karta Makedonije
1


Slika 2 Zastava Makedonije
2
Slika 3 Grb Makedonije
3


Zvanini naziv Makedonije je Republika Makedonija ili Biva Jugoslovenska
Republika Makedonija prema Evropskoj uniji. Ona je parlamentarna republika po
dravnom uredjenju. Nalazi se u jugoistonoj Evropi, na Balkanskom poluostrvu.
Zauzima povrinu od 25.713 kvadratnih kilometara i ima neto vie od 2 miliona (2003.)
stanovnika. Gustina naseljenosti iznosi 80 stanovnika po kvadratnom kilometru. Glavni
grad je Skoplje sa pola miliona stanovnika. Zvanini jezici u dravi su makedonski i
albanski jezik. Zvanina valuta plaanja je Denar. Himna Makedonije je
(Danas nad Makedonijom).
Zastava Republike Makedonije je usvojena kao zvanina zastava 1995. godine.
Zastava predstavlja radjajue uto sunce na crvenoj pozadini. Makedonsko sunce
predstavlja novo sunce slobode koje je opevano i u makedonskoj himni.
Grb Republike Makedonije usvojen je 1946. godine u Narodnoj skuptini. Grb se
sastoji od venca od klasja, ita, duvana i maka, povezan trakom sa narodnim
ornamentom. U sredini grba nalaze se planine, reka, jezera i sunce to predstavlja
bogatstvo ovo zemlje, borbu i slobodu.


1
http://frulafest-2010-page4.blogspot.com/2010/06/blog-post.html 10.12.2012.
2
http://mobi-wall.brothersoft.com/files/640480/m/1281438806941.jpg 10.12.2012.
3
http://www.bronzic.com/images/makedonski.jpg 10.12.2012.
Savatovi Denis Republika Makedonija
5

GEOGRAFSKI POLOAJ DRAVE
Fiziko geografska svojstva

Republika Makedonija je suverena, samostalna, demokratska i socijalna drava
jugoistone Evrope i gornjeg i srednjeg Povardarja. Granii se sa Srbijom na severu, sa
Albanijom na zapadu, sa Grkom na jugu i sa Bugarskom na istoku. Ukupna druina
makedonske granice je 766 km. Vei deo drave zauzimaju gromadne Rodopske
planine sa usamljenim planinskim uzvienjima, a krase je i mnoga jezera i reke.
Saobraaj

Republika Makedonija je kontinentalna drava Balkanskog poluostrva i
jugoistone Evrope i zbog toga ona poseduje glavne saobraajnice koje povezuju
razliite delove poluostrva, a najbitnija je veza od severa do juga koja prolazi kroz
Vardarsku dolinu i povezuje Grku sa drugim delovima Evrope. Glavni grad Skoplje
predstavlja sredinji saobraajni vor u zemlji. Makedonija ima razvijen drumski,
elezniki i vodeni saobraaj.
Istorijsko geografska promenljivost poloaja

Podruje dananje Makedonije je od 148. godine pre nove ere bilo rimska
pokrajina, a nakon podele Rimskog carstva postalo je deo Istonog rimskog carstva.
Poetkom 7. veka ovo podruje su naselila slovenska plemena koja su primila
hrianstvo pod uticajem vizantijske vladavine. Ovo podruje pripadalo je raznim
feudalcima i susednim dravama, a u jednom trenutku je dolo i pod vlast Bugarske. U
13. veku teritorija dananje Makedonije postala je sredinje podruje velike srpske
drave.
Ubrzo je dolo do slabljenja velike srpske drave, a teritorija dananje
Makedonije pala je pod vlast Turske i postala deo Turskog carstva. Postepeno je
uveden turski feudalni sistem, deo stanovnitva je prihvatilo islam, a u neke delove su
naseljeni doseljenici iz Male Azije.
Poetkom 19. veka poela je da se budi makedonska nacionalna svest. Neki
delovi teritorije ve su bili oslobodjeni, a daljim slabljenjem Turske susedne drave su
se dogovorile da podele Makedoniju na tri dela: Sredinja Makedonija pripala je Srbiji,
Egejska Makedonija Grkoj, a Pirinska Makedonija Bugarskoj.
U Kraljevini Srba,Hrvata i Slovenaca i kasnije u Kraljevini Jugoslaviji teritorija
dananje Makedonije bila je u okviru Srbije. Medjutim, u Drugom svetskom ratu, nakon
napada Nemake i njenih saveznika, deo Makedonije pripao je italijanskoj Albaniji, a
ostatak Bugarskoj. Nakon Drugog svetskog rata, Makedonija je postala jedna od
saveznih republika Federativne Narodne Republike Jugoslavije i kasnije Socijalistike
Federativne Republike Jugoslavije.
Proces demokratizacije krajem 80-tih godina 20. veka zahvatio je i Makedoniju i
pod tim uticajem donet je nov ustav i 17. novembra 1991. godine proglaena je
nezavisna Republika Makedonija.
Savatovi Denis Republika Makedonija
6

FIZIKO GEOGRAFSKE ODLIKE I PRIRODNI POTENCIJALI
Reljef, zemljite

U Makedoniji se mogu raspoznati sledee reljefne celine:
1. Zapadni deo koji ine arsko-pindske planine izmedju kojih se nalaze duboke
doline i vie planinskih kotlina.
2. Sredinji deo ili Povardarje koji ini prostor ispunjen rekama i jezerima.
3. Istoni deo koji ine pritoke reke Vardar,mnoge kotline i visokoplaninski pojas.


Slika 4 Fizika mapa Makedonije
4


Vei deo drave zauzimaju gromadne Rodopske planine, sa usamljenim
planinskim uzvienjima, zatim kotline ispunjene tercijalnim jezerskim sedimentima
(Strumika, Kumanovska, Ove polje). Najvii planinski vrhovi nalaze se na istoku
(Osogovske planine, 2252 m), u sredinjem delu (Solunska glava, 2540 m) i na granici
sa Grkom (Kouf, 2182 m, Nide, 2524 m). Izmedju njih se od severozapada ka
jugoistoku prua tektonski labilan vardarski pojas, gde su du Vardara nanizane kotline
ispunjene renim i jezerskim nanosima (Skopska, Veleska, Djevdjelijska kotlina i
Tikve) povezane ivopisnim suteskama (npr. Demir kapija). U zapadnom delu se od
severa prema jugu pruaju mlade nabrane arsko-pindske planine (ar-planina, 2747
m, Korab, 2764 m, Jablanica, 2256 m). Izmedju planina se nalaze duboke kotline Crnog
Drima i pritoka, kao i vie planinskih kotlina (Polog, Debarska, Ohridska, Prespanska
kotlina i Pelagonija). O danas prisutnoj tektonskoj aktivnosti svedoe mnogobrojni
termalni izvori i zemljotresi, od kojih je najvie upamen zemljotres iz 1963. godine u
Skoplju kada je uniteno oko 75 posto grada, 1000 ljudi je poginulo a preko 3000
povredjeno.

4
http://srpskaforum.com/printthread.php?tid=22368 13.12.2012.
Savatovi Denis Republika Makedonija
7

Klima

Karakteristika klime u Makedoniji jeste isprepletanost kontinentalnih i
sredozemnih uticaja. Zime su hlade i vlane, a leta vrua i suva. Vie padavina ima u
planinskom podruju (1000 1500 mm), u zavetrinskim kotlinama ima od 500 do 700
mm padavina uglavnom u oktobru i novembru, dok u Ovem polju ima ispod 450 mm.
Srednje godinje temperature kreu se opadajuim smerom od severa prema jugu, a
to se tie glavnog grada, Skoplje ima u januaru srednju temperaturu oko 1C, a u julu
oko 23 C.

Hidrografija

Najdua reka je Vardar sa svojih 388 kilometara (301 km nalazi se u Makedoniji)
i predstavlja najbitniji reni tok. Vardar tee prema jugoistoku u Egejsko more i tako
odvodnjava vei deo drave. Najvee desne pritoke su Treska (138 km) i Crna reka
(207 km), a leve Pinja (127 km) i Bregalnica (225 km). Reke iz jugoistonih delova
otiu u Strumicu, a zatim u Strumu, dok reke iz zapadnih delova otiu u Crni Drim i
njime u Jadransko more.

U medjuplaninskim kotlinama na zapadu nalaze se Ohridsko jezero i Prespansko
jezero, a na istoku u manjoj tektonskoj dolini nalazi se Dojransko jezero. Od
mnogobrojnih akumulacionih jezera najvee je Mavrovsko na reci Radiki (13,7 km).

Ohridsko jezero nalazi se na jugozapadu drave. Povrina jezera je 349 km (u
Makedoniji 230 km), a dubina iznosi 286 metara. Ovo jezero je jedno od najveih i
najdubljih u ovom delu Evrope. Nalazi se u dubokoj kotlini i okrueno je visokim
planinama. Iz jezera kod Struge istie reka Crni Drim. Na severoistonoj obali nalazi se
grad Ohrid koji je zajedno sa jezerom deo svetske batine pod zatitom UNESCO. Na
jugoistonoj obali nalazi se manastir Sv. Naum sa crkvom arhandjela Mihaila iz 17.veka.
Prespansko jezero nalazi se u jugozapadu drave, a sastoji se od dva jezera :
Velika Prespa i Mala Prespa. Velika Prespa zauzima povrinu od 273 km i ovo jezero
dele Republika Makedonija, Albanija i Grka, dok Mala Prespa zauzima povrinu od 47
i dele je Albanija i Grka. Makedoniji pripada 190 km jezera Velika Prespa koje je samo
10 kilometara udaljeno od Ohridskog jezera i sa njim je povezano podzemnim kanalima.
Najvea dubina jezera je 54 m. U junom delu nalazi se ostrvce Golem grad sa crkvom
Sv. Petra iz 14. veka.
Dojransko jezero nalazi se u jugoistonom delu drave i dele ga Republika
Makedonija i Grka. Jezero zauzima povrinu od 43 km, od ega Makedoniji pripada
67%. Ovo jezero zaobljenog oblika ima najveu dubinu svega 10 metara, a prosena
dubina je izmedju 3 i 5 metara.

Savatovi Denis Republika Makedonija
8

Energetski potencijal, rudarstvo i industrija

Makedonija je relativno bogata rudama, dok su fosilni energetski izvori skromni.
Lignit se eksploatie kod Kieva, Bitolja i kod naselja Negotin i uglavnom se iskoriava
u termoelektranama. Od ruda najvanije su rude olova i cinka iz rudnika Sasa kod
Makedonske Kamenice, Zletovo i Toranica kod Krive Palanke, zatim ruda bakra iz
rudnika Buim pored Radovia.
Instalirana snaga svih elektrana iznosi 1378 MW. Veina elektrine energije, oko
85%, dobija se u termoelektranama Bitolj (675 MW), Negotino (210 MW) i Oslomej (125
MW), a ostalo u hidroelektranama od kojih su najvee Globoica (42 MW) i pilje (84
MW) na Crnom Drimu, Vrutok na Radici (150 MW) i Tikve I i II (po 92 MW) na Crnoj
reci.
to se tie industrije, Makedonija je ostala industrijski najnerazvijenija republika
bive SFRJ. Prelaskom na trinu privredu velika preduzea bazne industrije zapala su
u velike tekoe i istovremeno je nastalo mnogo malih privatnih preduzea koja su
zasad vezana najvie za domae trite. Glavni industrijski centri su Skoplje, Veles,
Bitolj i Kumanovo. elezara se nalazi u Skoplju, u Velesu je topionica olova i cinka, u
Zletovu fabrika akumulatora, a u naselju Negotinu fabrika elektrinih kablova.
Elektrotehnika industrija je smetena u Skoplju, Prilepu (elektromotori), Bitolju
(friideri) i Ohridu. Na bazi domaih sirovina nastala je dobro razvijena hemijska
industrija, pre svega u Skoplju (organske hemikalije, plastine mase, deterdenti).
Farmaceutska industrija smetena je u Tetovu i Skoplju. Rafinerija Nafte nalazi se u
glavnom gradu. Tekstilna industrija je dobro razvijena,a pre svega to su prerada
pamuka i manje vune. Na osnovu domaih sirovina razvile su se duvanska i
prehrambena industrija koje su rasprostranjene po itavoj dravi. Od ostalih industrijskih
grana treba spomenuti jo industriju gradjevinskog materijala, te drvnu industriju i
industriju papira.
DRUTVENO GEOGRAFSKE KARAKTERISTIKE
Politiki sistem

Makedonija je parlamentarna republika po ustavu od 17. novembra 1991. godine.
Svi makedonski dravljani stariji od 18 godina imaju pravo glasa. Predsednik republike
se na optim izborima bira na pet godina i moe biti izabran najvie dva puta. Kandidati
moraju biti stariji od 40 godina i u poslednjih 15 godina bar 10 godina imaju stalno
boravite u dravi. Predsednik republike imenuje mandatara za sastav vlade i neke
visoke dravne funkcionere, vrhovni je komandant oruanih snaga i potpisuje zakone
koje je prihvatilo Sobranje (Skuptina Republike Makedonije), a moe ih poslati i u
ponovni postupak ako nisu prihvaeni dvotreinskom veinom. Jednodobno Sobranje
ima 120 lanova, koji se na optim izborima biraju na etiri godine. Parlament zaseda u
Skoplju i ovlaen je da menja ustav i donosi zakone i rezolucije itd.

Savatovi Denis Republika Makedonija
9

Stanovnitvo i karakteristike naselja

Republika Makedonija ima neto vie od 2 miliona stanovnika (2003.) Prosena
gustina naseljenosti je 80 stanovnika po km, najgua naseljenost je u veim
gradovima i industrijskim podrujima. U glavnom gradu ivi pola miliona stanovnika.
Za Makedoniju su karakteristini nacionalna arenolikost i velika
medjunacionalna napetost. Najvie ima Makedonaca (64,2%), a od pripadnika drugih
naroda najbrojniji su Albanci (25,2%), veinsko stanovnitvo zapadnog dela
Makedonije, Turci (3,9%), Romi (2,7%), Srbi (1,8%, grad Kumanovo) i Vlasi (0,5%). Do
unutranjih napetosti dovode pre svega zahtevi Albanaca da postanu drugi dravotvorni
narod. Makedonski jezik po ustavu je slubeni jeziku u dravi, a u optinama gde ivi
najmanje 20% stanovnika druge nacionalnosti pored njega su u slubenoj upotrebi i
jezici manjina. Jedini takav jezik je trenutno Albanski.


Slika 5 Etniki karta Makedonije
5


Po verskoj pripadnosti stanovnici Makedonije su uglavnom pravoslavci (64,7%),
a tu su i muslimani (33,3%) i znatno manje ostale hrianske verske grupe (0,37%).
Prema ovome, Makedonija je druga zemlja sa muslimanskom manjinom u celoj Evropi
(prva je Bosna i Hercegovina).


5
http://novitalas.com/wp-content/uploads/2012/04/etni%C4%8Dka-karta-Makedonije.png 13.12.2012.
Savatovi Denis Republika Makedonija
10

Vie od treine stanovnika ivi u glavnom gradu i okolini, a ostali u medjugorskim
kotlinama i u veim dolinama. Planinska podruja su se u poslednjih 30 godina skoro
ispraznila. Vei gradovi (2003.) su Skoplje (515.000), Kumanovo (104.000), Bitolj
(87.000), Prilep (74.000) i Tetovo (71.000).

Skoplje je glavni grad Republike Makedonije,koji je ujedno i najvei grad i u
njemu ivi neto vie od pola miliona stanovnika. Nalazi se u severnom delu drave na
obalama reke Vardar. Skoplje je kulturni, privredni, politiki i obrazovni centar Republike
Makedodnije. U skladu sa veliinom i vanosti za dravu, Skoplje je i glavno sedite
makedonske industrije. Takodje, ono je i najvea raskrsnica dva velika evropska
saobraajna koridora (Koridor VIII od istoka ka zapadu i Koridor X od severa ka
jugu).Poloaj grada poboljan je izgradnjom novih puteva i nove obilaznice,a u toku je i
modernizacija medjunarodnog aerodroma Aleksandar Veliki koji se nalazi u optini
Petrovec, 22 km istono od grada. Vei deo Skoplja ponovo je izgradjen nakon velikog
zemljotresa 1963. godine. Mnogobrojne lepe gradjevine razliitih naroda nalaze se u
glavnom gradu Makedonije pa nije ni udo to predstavlja kulturni i istorijski centar
drave. Neke od bitnih gradjevina jesu: Duanov most na reci Vardar koji povezuje stari
i novi deo grada, predstavlja simbol Skoplja i izgradjen je u 15. veku; tvrdjava Skopsko
kale koja je muzej savremene umetnosti; stara Skopska arija na airu; Mustafa-
paina damija koja je izgradjena 1492. godine i jedan je od najlepih islamskih
spomenika u Skoplju; Daut-pain amam koji je izgradjen 1484. godine, prelepa
gradjevina koja je nekada predstavljala kupalite, a danas je preuredjena u Nacionalnu
umetniku galeriju; pravoslavna crkva Sv. Spasa iz 1689. godine, a tu su i mnoge druge
kulturne i istorijske znamenitosti zbog kojih treba posetiti ovaj grad i njegovu okolinu.


Slika 6 Znamenitosti Skoplja
6



6
http://volanskopje.blogspot.com/2009/06/ 13.12.2012.
Savatovi Denis Republika Makedonija
11

PROSTORNI RAZMETAJ PRIVREDE
Privreda, turistike atrakcije

Republika Makedonija je u bivoj SFRJ bila najnerazvijenija republika, jer je
posle Drugog svetskog rata bila skoro potpuno bez industrije. Medjutim, ubrzanom
industrijalizacijom izmedju 1960. i 1987. godine industrijska proizvodnja se uveela
skoro tri puta. Jednim delom to je bila teka industrija, a delom preradjivaka industrija
koja se bazirala na domaim rudama i poljoprivrednim proizvodima. Osamostaljenjem, a
i zbog uvodjenja medjunarodnih sankcija protiv Jugoslavije,kao i zbog grke blokade,
Makedonija je zapala u teku privrednu krizu. Dolo je do smanjivanja Bruto domaeg
proizvoda, velikog rasta inflacije i poveanja nezaposlenosti. Iako se nalazila u tekoj
situaciji, Makedonija je uspela da sauva stabilnost valute i da sprovede strogu
budetsku politiku, pa i po cenu sporijeg prestrukturiranja privrede. Zatim je dolo do
ukidanja grke blokade, kao i deliminog ukidanja sankcija protiv Jugoslavije to je
dovelo do poboljanja privrednih prilika.
Makedonija ima velike mogunosti za turizam, pre svega na Ohridskom,
Prespanskom, Dojranskom i Mavrovskom jezeru, zatim u mnogobrojnim leilitima na
termalnim izvorima (Katlanovo, Kumanovo, Koani, Kosovrasti kraj Debra, tip i Bansko
kraj Strumice). to se tie planinskog turizma, Makedonija, zahvaljujui svom reljefu,
nudi prelepe planinske predele koji su i najposeeniji u zimskom periodu. Najbitniji
planinski centri su planine ar, Baba, Bistra i Kozuf, a najposeeniji skijaki centar je
Popova apka na ar-planini. Takodje, Makedonija se moe pohvaliti sa tri nacionalna
parka: Mavrovo, Galiica i Pelister. Prema podacima iz 2003. godine, Makedoniju je
posetilo 158 hiljada stranih turista, a taj broj se iz godine u godinu poveava.
Poljoprivreda, ribolov i umarstvo

Makedonija ima 540000 ha oranica i trajnih zasada (21% od ukupne povrine) i
609 livada i panjaka (23,7% od ukupne povrine). Poljoprivreda ostaje jedna od
najvanijih delatnosti, jer u izvozu uestvuje sa oko 10% i od nje direktno ivi etvrtina
stanovnitva. Zbog depopulacije brdskih predela udeo poljoprivrednih zemljita
poslednjih decenija veoma se smanjio. Glavna poljoprivredna podruja se nalaze u
kotlinama du Vardara, Pelagoniji i Strumikoj kotlini, a posebno na vetaki
navodnjavanim povrinama. Preovladava mali i usitnjen posed (46% poseda ima manje
od 1 ha obradive zemlje).
Glavni proizvodi su penica, jeam, kukuruz, pirina, a od industrijskih biljaka
duvan, suncokret, a u manjim koliinama eerna repa, pamuk i mak. Na vetaki
navodnjavanim povrinama u Djevdjelijskoj i Strumikoj kotlini i u Tikveu proizvodi se
mnogo ranog povra. U Makedoniji veoma zastupljeno ovarstvo, pre svega na
prostranim planinskim panjacima ar-planine, Bistre, Koraba i Deata. Vano je jo
samo govedarstvo i ivinarstvo, dok je uzgoj svinja skroman. Makedonija ima 27000
hektara vinograda i oko 20000 hektara vonjaka, pre svega u Tikveu, Pologu,
Strumikoj, Ohridskoj i Prespanskoj kotlini. Glavni proizvodi su jabuke, kruke, ljive,
breskve, kajsije, trenje i orasi. Grodje se veim delom preradjuje u vino. to se tie
ribarstva, ono je skromno i najzastupljenije je na Ohridskom, Prespanskom i
Savatovi Denis Republika Makedonija
12

Dojranskom jezeru, na reci Vardar koja je najbitniji reni tok ove zemlje kao i na njenim
glavnim pritokama. ume u Makedoniji zauzimaju 38,9% ukupne teritorije, a
preovladavaju degradirane ume i grmlje, dok su ume iskoristive za industriju samo na
viim poloajima. Pre svega, to su bukove i hrastove ume. Veina uma je u vlasnitvu
drave, a svega 10% je u privatnom vlasnitvu.
Saobraaj

Samim tim to je kontinentalna zemlja u sredini Balkanskog poluostrva,
Makedonija predstavlja veoma bitnu saobraajnu vezu izmedju razliitih delova
poluostrva, a najbitnija saobraajnica prolazi kroz Vardarsku udolinu i povezuje sever i
jug,tanije Grku sa ostatkom Evrope. Glavni grad Skoplje predstavlja sredinji i
najvaniji saobraajni vor u zemlji. Makedonija ima razvijen drumski, elezniki,
vazduni i vodeni saobraaj.
Ukupna duina puteva iznosi 8670 km, od ega je 133 km autoputeva.
Najznaajniji saobraajni put vodi dolinom Vardara prema Solunu. Makedonija ima 699
km eleznikih pruga, a od toga je 232 km elektrifikovanih. Glavna pruga je Beograd-
Ni-Skoplje-Djevdjelija-Solun-Atina. eleznicom upravlja dravnom preduzee
Makedonske eleznice. Razvijen je samo jezerski saobraaj preko Ohridskog i
Prespanskog jezera i to najvie u turistike svrhe. Za Makedoniju je vrlo vano
korienje bive jugoslovenske bescarinske zone u luci u Solunu, jer se preko tog grada
odvija veliki deo makedonskog uvoza i izvoza. U Makedoniji zvanino postoji 11
aerodroma, medjutim, dva su aerodroma medjunarodnog karaktera, a to su aerodromi u
Skoplju i Ohridu. Nacionalni prevoznik je Macedonian Airlines.
POLITIKO-GEOGRAFSKA SVOJSTVA

U prvom delu ovog rada itali ste o istoriji Makedonije i videli ste da je teritorija
dananje drave pripadala mnogim i uglavnom susednim dravama. Sada emo se
posvetiti savremenoj istoriji, a moe se rei da taj period poinje proglaenjem
nezavisnosti. Republika Makedonija donosi nov ustav i 17. novembra 1991. godine
proglaava svoju nezavisnost. Medjutim, zbog imena nove drave i dravnih simbola,
medjunarodno priznavanje nezavisne Makedonije usporavala je Grka i Ujedinjene
nacije su novu dravu priznale tek 1993. godine pod imenom Biva Jugoslovenska
Republika Makedonija. Grka i dalje nije bila zadovoljna i 1994. je uvela jednogodinju
trgovinsku blokadu, pa je Makedonija morala da promeni izgled svoje zastave i delove
svog ustava. Makedonija je jedina republika bive SFRJ koja je proglasila nezavisnost
bez rata. Ali se stanje u ovoj dravi destabilizovalo za vreme rata na Kosovu, kada je
veliki broj kosovskih Albanaca izbegao u Makedoniju. Nakon rata dolo je sukoba
izmedju makedonskih vlasti i albanskih separatista jer je albanska strana teila
ostvarivanju autonomije ili nezavisnih delova Makedonije naseljenih Albancima. Ovaj
sukob okonan je intervencijom NATO pakta i donoenjem Ohridskog sporazuma, kojim
se makedonska vlada obavezala da e dozvoliti vei stepen politike moi albanskoj
manjini, dok se albanska strana obavezala da e se odrei separatistikih zahteva i da
e priznati sve makedonske institucije.
Savatovi Denis Republika Makedonija
13


Pripadnost ekonomskim, politikim i vojnim grupacijama, savremeni
politiki poloaj i odnosi sa drugim dravama

Nakon proglaenja nezavisnosti 1991. godine, Makedonija se nala u tekoj
ekonomskoj i politikoj situaciji. Jedna od dodatnih prepreka u stabilizaciji ekonomskih
prilika bila je i suprostavljanje Grke za medjunarodno priznavanje Makedodnije zbog
spora oko imena, jer su Grci smatrali da je Makedonija iri geografski i istorijski pojam
koji obuhvata i deo grke teritorije. Dana 27. marta 1993. godine lanice Evropske unije
priznale su je pod imenom Biva Jugoslovenska Republika Makedonija, a 8. aprila
1993. godine pod tim imenom je postala i lanica Ujedinjenih nacija. Zbog
jednogodinje grke blokade granica 1994. godine i privrednih sankcija protiv
Jugoslavije makedonska privreda je mnogo pretrpela i iz godine u godinu se nalazila u
sve teoj situaciji.
Kako bi popravila teku ekonomsku situaciju, vlada Makedonije tei ostvarivanju
glavnog i najbitnijeg cilja, a to je ulazak u Evropsku uniju. Medjutim, Makedonija ima
mnogo problema i nereenih pitanja sa EU, a jedno od tih pitanja jeste spor oko imena
sa Grkom. Oteavajua stvar jeste ta, da i Evropska unija priznaje Makedoniju pod
imenom Biva Jugoslovenska Republika Makedonija i to je izmedju ostalog i jedan od
razloga zbog kojeg Makedonija nije zapoela pregovore sa Unijom.
Takodje, spor oko imena ima usporavajui efekat za Makedoniju i u pregovorima oko
ulaska u NATO pakt. Pored ulaska u EU, lansto u NATO predstavlja strateki prioritet
za spoljnu politiku Makedonije.
Kao zemlja duge istorije i raznovrsne kulture, Makedonija tei ouvanju
prijateljskih odnosa sa susednim zemljama i uspostavljanja novih odnosa prvobitno sa
zemljama Evropske unije i sve to u cilju ekonomske, politike i vojne stabilizacije.

Savatovi Denis Republika Makedonija
14

ZAKLJUAK

Makedonija je na sused i bliska je nama, ali ipak ne znamo mnogo o njenim
ciljevima i problemima. Od uspostavljanja nezavisnosti ima problem sa identitetom
drave, kao i sa reavanjem ekonomskih i politikih problema. Iako se danas nalazi u
nezavidnoj situaciji, tei ostvarivanju svojih ciljeva od kojih su najbitniji integracija u
Evropsku uniju i NATO, poveanje ivotnog standarda i kvaliteta ivota, suzbijanje
kriminala i poveanje investicija u obrazovanje, nauku i infrastrukturu. Makedonija je
mala balkanska zemlja, duge istorije i raznovrsne kulture, koja nudi jedinstenu i
nesvakidanju prirodu. Moe se pohvaliti prelepim planinama, jezerima i rekama, a
poto neguje dugu tradiciju nedostine gostoljubivosti, vredna je vae posete, a ja se
nadam da sam vam bar malo pribliio ovu lepu dravu koja vai za relativno nepoznat
dragulj jugoistone Evrope i bive Jugoslavije.

Slika 7 Ohridsko jezero
7


7
http://srpskaforum.com/printthread.php?tid=22368 15.12.2012.
Savatovi Denis Republika Makedonija
15

Literatura:

1. Karel Natek, Marjena Natek, Drave sveta, Beograd: Mladinska knjiga, 2008.
2. http://www.geografija.in.rs/drzave-evrope/makedonija 04.12.2012.
3. http://www.panacomp.net/makedonija 05.12.2012.
4. http://www.tkm.org.mk 07.12.2012.
5. http://www.vlada.mk 08.12.2012.
6. http://setimes.com/cocoon/setimes/xhtml/sr_Latn/infoCountryPage/setimes/resou
rce_centre/countries/macedonia?country=Macedonia 06.12.2012.
7. http://srpskaforum.com/printthread.php?tid=22368 06.12.2012.