U s t a v

Republike Bosne i Hercegovine

SLUBENI LIST
REPUBLIKE BOSNE I HERCEGOVINE

Godina II - Broj 5
Nedjelja, 14. mart/oujak 1993. SARAJEVO
Za svaki broj posebno se utvruje cijena
iro-raun 10100-603-1396

119
Na osnovu lana 5. Uredbe sa zakonskom snagom o provoenju Odluke Republikog
referenduma ("Slubeni list RBiH", broj 2/93) i lana 49. Poslovnika Predsjednitva
Republike Bosne i Hercegovine ("Slubeni list SRBiH", broj 37/91 i RBiH broj 5/92),
Predsjednitvo Republike Bosne i Hercegovine, na sjednici odranoj 24. februara 1993.
godine, donijelo je

ODLUKU
O UTVRIVANJU PREIENOG TEKSTA
USTAVA REPUBLIKE BOSNE I HERCEGOVINE

I
Utvruje se Preieni tekst Ustava Republike Bosne i Hercegovine.
II
Preieni tekst Ustava Republike Bosne i Hercegovine je sastavni dio ove odluke.
III
Preieni tekst Ustava Republike Bosne i Hercegovine objaviti u "Slubenom listu RBiH".

Broj 02-111-91
24. februara 1993. godine
Sarajevo
Predsjednik Predsjednitva RBiH, Alija Izetbegovi, s. r.

USTAV REPUBLIKE BOSNE I HERCEGOVINE
(Preieni tekst)
Dio prvi
REPUBLIKA BOSNA I HERCEGOVINA

lan 1.
Republika Bosna i Hercegovina je suverena i nezavisna drava ranopravnih graana, naroda
Bosne i Hercegovine -Muslimana, Srba, Hrvata i pripadnika drugih naroda koji u njoj ive.
lan 2.
Graani, narodi Bosne i Hercegovine - Srbi, Hrvati, Muslimani i pripadnici drugih naroda koji
u njoj ive ostvaruju svoja suverena prava u Republici Bosni i Hercegovini.
lan 3.
U Republici Bosni i Hercegovini zajamena je ravnopravnost naroda Bosne i Hercegovine i
pripadnika drugih naroda koji u njoj ive.
Narodima Bosne i Hercegovine - Hrvatima, Muslimanima, Srbima i pripadnicima drugih
naroda koji u njoj ive obezbjeduju se uslovi za afirmaciju nacionalnih vrijednosti i za
slobodno ispoljavanje nacionalnih osobenosti u skladu sa potrebama zajednikog ivota.
U skuptinama drutveno-politikih zajednica, organima koje one biraju, Predsjednitvu
Republike Bosne i Hercegovine i drugim dravnim organima obezbjeduje se srazmjema
zastupljenost naroda Bosne i Hercegovine i pripadnika drugih naroda koji u njoj ive.
lan 4.
U Republici Bosni i Hercegovini u slubenoj upotrebi je srpskohrvatski odnosno,
hrvatskosrpski jezik ijekavskog izgovora .Oba pisma, latinica i irilica su ravnopravna.
lan 5.
Teritorija Republike Bosne i Hercegovine je jedinstvena i nedjeljiva.
Granice Republike mogu se mijenjati odlukom Skuptine Republike Bosne i Hercegovine
samo u skladu sa voljom graana cijele Republike, izraenom njihovim prethodnim
izjanjavanjem putem referenduma, ako se za mijenjanje izjasne najmanje dvije treine
ukupnog broja biraa.
lan 6.
Za graane Republike Bosne i Hercegovine postoji dravljanstvo Republike Bosne i
Hercegovine.
lan 7.
Grb Republike Bosne i Hercegovine je titastog oblika, plave boje, podijeljen na dva polja
dijagonalnom gredom bijele boje sa po tri ljiljana zlatnoute boje u svakom polju.
lan 8.
Zastava Republike Bosne i Hercegovine je pravougaonog oblika sa grbom Republike Bosne i
Hercegovine u sredini na bijeloj podlozi. Odnos irine i duine zastave je jedan prema dva.
lan 9.
Glavni grad Republike Bosne i Hercegovine je Sarajevo.

Strana 86 - Broj 5
Nedjelja, 14, mart/oujak 1993

SLUBENI LIST RBiH
Dio drugi
DRUTVENO UREENJE
Glava I
DRUTVENO-EKONOMSKO UREENJE

lan 10.
1. Zajamuju se svi oblici svojine.
Svi oblici svojine su ravnopravni i uivaju zatitu. Nosioci prava svojine su fizika i pravna
lica. Slobodno je, u skladu sa Ustavom, obavljanje privredne i druge djelatnosti sredstvima u
svim oblicima svojine.
2. Svojinska prava i obaveze prema sredstvima u drutvenoj svojini i uslovi pod kojima se na
ta sredstva mogu sticati drugi oblici svojine ureduju se zakonom.
Ovlatenja i obaveze prema sredstvima u dravnoj svojini ureduju se zakonom.
Prirodna bogatstva i dobra u optoj upotrebi su u druStvenoj ili dravnoj svojini.
Na prirodna bogatstva i dobra u opStoj upotrebi moe se, pod uslovima utvrenim zakonom,
stei pravo koriSe-nja.
Sredstva privredne infrastrukture mogu biti u svim oblicima svojine pod uslovima utvrenim
zakonom.
3. Strano lice moe sticati pravo svojine na nepokretnosti pod uslovima utvrenim zakonom.
lan 11.
Drutveno utvrenim optim uslovima privreivanja, planovima drutveno-politikih
zajednica i mjerama ekonomske politike ne moe se naruavati Ustavom utvrena
samostalnost i ravnopravnost u sticanju dohotka preduzea koja obavljaju privredne
djelatnosti.
Ako se aktom organa drutveno-politike zajednice naruava Ustavom utvrena
ravnopravnost preduzea, drugih organizacija i zajednica u sticanju dohotka na tritu,
istovremeno se aktom te drutveno-politike zajednice utvruje i obezbjeduje odgovarajua
kompenzacija, pod uslovima i na nain koji su utvreni zakonom.
lan 12.
Izuzetno, prava drutveno-politike zajednice u pogledu nekretnina i pokretnih stvari i drugih
prava u drutvenoj, odnosno dravnoj svojini mogu se, istovremeno sa prenosom prava i
dunosti, bez naknade zakonom prenijeli na drugu drutveno-politiku zajednicu u Republici,
uz preuzimanje obaveza koje postoje na tim nekretninama.
Ako drutveno-politika zajednica na koju su prenesena prava iz prethodnog stava prestane
koristiti nekretnine i pokretne stvari u svrhu za koje su prenesene, prava na te nekretnine i
pokretne stvari preuzima drutveno-politika zajednica koja je prethodno bila nosilac tih
prava.
lan 13.
Svojina i rad su osnove upravljanja i ueu u odluivanju. Radnici imaju pravo na
samoupravljanje na osnovu zakona, kolektivnog ugovora i statuta.
lan 14.
1. Strano lice moe ulagati sredstva u preduzee, banku ili drugu finansijsku organizaciju,
zadrugu i druge oblike saradnje i zajednikog poslovanja.
Strano lice moe zajedno sa domaim licima osnovati mjeovito preduzee, banku ili drugu
finansijsku organizaciju, ugovornu organizaciju, a moe osnovati i sopstveno preduzee, ako
zakonom nije, izuzetno, utvreno da u odreenim djelatnostima ili poslovima, odnosno
podrujima, strano lice ne moe osnovati sopstveno preduzee.
2. Strano lice ima pravo da uestvuje u upravljanju zajednikim poslovanjem za vrijeme na
koje su sredstva uloena, pravo na transfer dobiti, pravo na povraaj uloga i druga prava
utvrena ugovorom.
Strano lice moe zadrati pravo svojine na uloena sredstva.
Kad je osnovalo sopstveno preduzee, strano lice zadrava pravo svojine na uloena sredstva i
ima pravo svojine na sredstva koja je to preduzee ostvarilo svojim poslovanjem.
Ova prava stranog lica ne mogu se umanjiti zakonom ili drugim propisom.
3. Prava i obaveze radnika u preduzeu, zajednikoj banci ili drugoj zajednikoj finansijskoj
organizaciji i ugovornoj organizaciji ureduju se kolektivnim ugovorom.
4. Pravni poloaj mjeovitog preduzea, banke ili druge finansijske organizacije, ugovorne
organizacije i sopstvenog preduzea i pravni poloaj stranog lica koje je samostalno, odnosno
zajedno sa domaim licima osnovalo te organizacije, kao i osnovna prava i obaveze radnika
koji su zaposleni u njima, ureuju se u skladu sa zakonom.
.lan 15.
Preduzea, druge organizacije i zajednice mogu, radi proirivanja materijalne osnove rada,
prikupljati novana i druga sredstva graana i obezbijediti im, uz povraaj vrijednosti tih
sredstava, i naknadu za njihovo korienje u vidu kamata, odnosno odreenih pogodnosti, u
skladu sa zakonom.
Graani mogu ulagati novana i druga sredstva u preduzee, drugu organizaciju i zajednicu uz
zajedniki rizik i po tom osnovu ostvariti pravo na povraaj vrijednosti tih sredstava i
naknadu za korienja tih sredstava, zavisno od rezultata koje ostvari io preduzee, druga
organizacija i zajednica, kao i pravo da budu obavjetavani o rezultatima korienja tih
sredstava i stiu pravo da uestvuju u odluivanju o odreenim poslovima u vezi sa
korienjem uloenih sredstava, u skladu sa zakonom.
Preduzee, druga organizacija i zajednica moe, radi prikupljanja, odnosno ulaganja sredstava
graana, izdavati vrijednosne papire, koji glase na ime ili na donosioca i po kojima imaoci tih
papira ostvaruju pravo na naknadu za korienje tih sredstava, odnosno i pravo na uee u
odluivanju, pod uslovima i na nain utvrenim zakonom.
Graani mogu zadrati pravo svojine na uloena sredstva, osim u sluajevima odreenim
zakonom.
lan 16.
Radniku koji nesavjesno ili neuspjeno ispunjava svoje dunosti i radne obaveze prestaje
radni odnos pod uslovima i na nain koji su utvreni zakonom.
Radniku ne moe prestati radni odnos ako usljed tehnolokih i drugih unapreenja kojima se
doprinosi poveanju produktivnosti rada i veem uspjehu preduzea, druge organizacije i
zajednice prestane potreba za njegovim radom u toj organizaciji dok mu se ne obezbijedi
drugo radno mjesto koje odgovara njegovim radnim sposobnostima ili mu se na drugi nain
ne obezbijedi ostvarivanje prava na rad ili zakonom odreena prava po osnovu rada.
Zakonom se za te svrhe moe utvrditi obaveza udruivanja sredstava ili obezbjedivanja
sredstava na drugi nain i propisati uslovi i nain upotrebe tih sredstava.
Zakonom se moe propisati obaveza udruivanja ili obezbjedivanja sredstava na drugi nain
za materijalno obezbjedenje nezaposlenih lica, prekvalifikaciju radnika i stvaranje povoljnijih
uslova za zapoljavanje uopte.
Zakon, kojim se utvruje drutveni interes za preduzimanje mjera za sanaciju preduzea,
drugih organizacija i zajednica koje dou u izuzetne ekonomske tekoe, moe se donijeti po
prethodno pribavljenom miljenju Privredne komore Bosne i Hercegovine i sindikata Bosne i
Hercegovine.

lan 17.
Radnici u preduzeima, drugim organizacijama i zajednicama uestvuju u obezbjedivanju
Ustavom utvrenih optih drutvenih potreba koje zadovoljavaju u optini i Republici,
plaanjem ovim zajednicama poreza i drugih dabina iz dohotka preduzea, drugih
organizacija i zajednica i iz svojih linih dohodaka, u skladu sa namjenom odnosno sa
ciljevima kojima slue sredstva dobivena od poreza i drugih dabina.


Strana 87 - Broj 5
Nedjelja, 14. mart/oujak 1993


SLUBENI LIST RBiH

Obaveze plaanja poreza i drugih dabina optini i Republici utvruju se zavisno od
sposobnosti privrede da, u skladu sa dostignutim stepenom produktivnosti ukupnog
drutvenog rada i sa potrebama materijalnog i drutvenog razvoja koje odgovaraju njenim
mogunostima i dugoronim interesima razvoju Republike, obezbijedi zadovoljavanje linih i
zajednikih potreba radnika i potreba proirene reprodukcije. Ove obaveze utvruju se i
zavisno od sposobnosti preduzea, druge organizacije i zajednice, da u skladu sa optim
obavezama privrede, rezultatima rada i uspjehom koje ostvare, obezbijede zadovoljavanje
ovih potreba.
Ova naela primjenjuju se i kad se zakonom privremeno ogranii raspolaganje sredstvima
kojima upravljaju radnici u preduzeima, drugim organizacijama i zajednicama ili se utvrdi
obaveza udruivanja tih sredstava.

lan 18.
Opte drutvcne potrebe za koje se mogu uvoditi porezi i druge dabine su: rad dravnih
organa, javnih ustanova i javnih fondova, odbrana i drutvena samozatila; obaveze optine
odnosno Republike u oblasti obrazovanja, nauke, kulture, fizike kulture, zdravstva, socijalne
zatite, socijalne sigurnosti i u drugim djelatnostima odreenim zakonom; posebna zatita bo-
raca, vojnih invalida i porodica palih boraca; zatila i unapreivanje ovjekove sredine;
otklanjanje posljedica elementarnih nepogoda; intervencije u privredi radi zatite ivotnog
standarda i kompenzacije; primarna poljoprivredna proizvodnja, korienje i zatita voda,
zatita od poplava; obaveze Republike u odravanju puteva; obaveza plaanja doprinosa za
beneficirane penzije; dopunska sredstva optinama; dopunska sredstva za finansiranje
programa aktivnosti politikih i drutvenih organizacija; dopunska sredstva za finansiranje
komunalnih djelatnosti u optini; druge potrebe koje su od znaaja za ostvarivanje prava i
dunosti Republike odnosno optine, utvrene zakonom, odnosno statutom opine.
Zakon kojim se utvruju druge potrebe koje su od znaaja za ostvarivanje prava i dunosti
Republike, moe se donijeti po prethodno pribavljenom miljenju Privredne komore Bosne i
Hercegovine i to dvotreinskom veinom glasova svih poslanika nadlenih vijea Skuptine
Republike.
lan 19.
Zakoni, drugi propisi i opti akti kojima se stvaraju obaveze za budete i fondove drutveno-
politikih zajednica ne mogu se donositi ako prethodno organ koji donosi odgovarajui
propis, odnosno akt, ne utvrdi da su za izvravanje tih obaveza obezbijedena sredstva.
lan 20.
Sredstva za ostvarivanje Ustavom i zakonom zajamenih prava i utvrenih potreba i interesa
drutva u oblastima obrazovanja, nauke, kulture, fizike kulture, zdravstva, socijalne zatite,
socijalne sigurnosti i u drugim oblastima koje su utvrene Ustavom i zakonom, obezbjeduju
se u budetu druitveno-politike zajednice, u fondu ili na drugi zakonom utvreni nain.
Sredstva za ostvarivanje prava iz zdravstvenog, invalidskog, penzijskog i drugih oblika
socijalnog osiguranja obezbjeuju se, na naelima uzajamnosti i solidarnosti, u skladu sa
zakonom.
Graani i privredni i drugi subjekti imaju pravo da se slobodno organizuju radi
zadovoljavanja svojih linih, odnosno zajednikih potreba i da obezbjeuju sredstva za
njihovo zadovoljavanje.
lan 21.
1. Banka je samostalna finansijska organizacija koja obavlja depozitne, kreditne i druge
bankarske poslove.
Banku osnivaju drutvena pravna lica usvajanjem osnivakog
Banka, zajedno sa drugim bankama ili drugim zakonom odreenim licima, ino?.e bili osniva
druge banke ili druge finan-sijske organizacije.
2. Banka posluje sredstvima uloenim u njene fondove i drugim pribavljenim ili
pozajmljenim sredstvima.
Osnivai banke odgovaraju za obaveze banke do visine sredstava koja su uloili u njene
fondove.
3. Bankom upravljaju drutvena pravna lica koja su je osnovala i uloila sredstva u njene
fondove, zavisno od visine tih sredstava, U skladu sa osnivakim aktom, odnosno statutom
banke.
Organ upravljanja bankom je skuptina banke, koju ine predstavnici osnivaa banke.
4. Druga lica koja uloe sredstva u fondove banke stiu svojstvo osnivaa banke sa pravima,
obavezama i odgovornostima utvrenim osnivakim aktom, odnosno statutom banke.
5. Dobit koju banka ostvari svojim poslovanjem rasporeuje se odlukom skuptine banke ti
rezerve, kao i na dio koji se isplauje ulagaima, odnosno ulae u druge fondove banke
srazmjerno sredstvima koja su uloili u banku.
6. Meusobni odnosi osnivaa banke, upravljanje bankom i poslovanje banke ureduju se
osnivakim aktom banke i njenim statutom.
lan 22.
Poslovanje finansijskih organizacija koje se osnivaju radi prikupljanja tednih uloga i
upravljanje tim organizacijama, kao i poslovanje banaka koje se odnosi na prikupljanje
tednih uloga, ureduje se zakonom, u skladu sa naelima kreditnog sistema.
Prava graana da na osnovu tednih uloga uestvuju u upravljanju poslovanjem tih
finansijskih organizacija i da, pored ugovorenih kamata, stiu i druge odreene pogodnosti,
ureduju se zakonom. . .
lan 23.
1. Organizacija za osiguranje je samostalna organizacija za osiguranje imovine i lica i za
obavljanje drugih poslova osiguranja.
Organizaciju za osiguranje osnivaju drutvena pravna lica i zakonom odreena druga lica
usvajanjem akta o osnivanju organizacije i ulaganjem sredstava u poetne fondove sigurnosti.
Osnivai organizacije za osiguranje odgovaraju za obaveze organizacije do visine sredstava
koja su uloili u fondove organizacije.
2. Organizacijom za osiguranje upravljaju njeni osnivai.
Pravo da uestvuju u upravljanju organizacijom za osiguranje imaju graani i drugi
osiguraniei u skladu sa aktom o osnivanju organizacije, odnosno statutom organizacije:
Organ upravljanja organizacijom za osiguranje je skuptina organizacije, koju ine
predstavnici osnivaa organizacije i osiguranika.
3. Dobit koju organizacija za osiguranje ostvari rasporeuje se u rezerve sigurnosti, kao i na
dio koji se isplauje osnivaima, odnosno ulae u druge fondove organizacije, srazmjerno
sredstvima koja su osnivai uloili u organizaciju.
lan 24.
Preduzea, druge organizacije i zajednice koje obavljaju djelatnosti ili poslove od posebnog
drutvenog interesa dune su da obezbijede trajno i neprekidno vrenje djelatnosti, kao i da, u
sluaju prekida ili neredovnog vrenja djelatnosti, naknade tetu korisnicima, ako je to
predvieno zakonom.
lan 25.
Preduzea koju obavljaju privrednu djelatnost i njihova poslovna udruenja udruuju se u
privredne komore ili druga opta udruenja radi zajednikog udruivanja rada i poslovanja,
radi usklaivanja posebnih, zajednikih i optih drutvenih interesa, radi dogovaranja o
planovima i programima rada i razvoja, za donoenje zakona za utvrivanje ekonomske
politike i radi razmatranja i rjeavanja drugih pitanja od zajednikog interesa

Strana 88 - Broj 5
Nedjelja, 14. mart/oujak 1993


SLUBENI LIST RBiH

Radi ostvarivanja ovih ciljeva mogu se i organizacije koje obavljaju drutvene djelatnosti
udruivati u udruenja za pojedine djelatnosti, odnosno oblasti rada, i u druga opta
udruenja.
lan 26.
Preduzeca koja kao jedinstveni tehnoloki sistemi obavljaju djelatnosti u oblasti
elektroprivrede, eljeznikog saobraaja i potansko-telegrafsko-telefonskog saobraaja
obavezno se udruuju za teritoriju Republike, u skladu sa zakonom.
Radnici u ovim preduzeima duni su da obezbjeduju tehniku funkcionalnost u radu i na toj
osnovi tehnoloko i ekonomsko jedinstvo procesa rada, racionalno i efikasno funkcionisanje
ovih preduzea i pojedinih njihovih dijelova na cijeloj teritoriji Republike.
Mogunost obaveznog udruivanja preduzea i u drugim oblastima, kad je tehnoloko
jedinstvo sistema u tim oblastima od interesa za Republiku, ureduje se u skladu sa zakonom.
lan 27.
Politike i druge zakonom odreene drutvene organizacije mogu sticati sredstva, odnosno
odreena prava na sredstva, i tim sredstvima se koristiti za ostvarivanje svojih ciljeva i njima
raspolagati saglasno statutu tih organizacija i zakonu. Ove organizacije mogu, pod uslovima
utvrenim zakonom, organizovati privrednu i drugu djelatnost u skladu sa svojim ciljevima i
uestvovati u dohotku ostvarenom takvom djelatnou radi ostvarivanja tih ciljeva.
lan 28.
Zemljoradniku i lanu njegovog domainstva koji se bavi zemljoradnjom, zajamujese pravo
da, radei sredstvima nakoja postoji pravo svojine, raspolae ostvarenim rezultatima svog
rada, da zadovoljava svoje line i drutvene potrebe i da, na osnovu svog doprinosa, ostvaruje
svoju socijalnu sigurnost na naelima uzajamnosti i solidarnosti.
lan 29.
Zemljoradnici mogu svoj rad, zemljite, odnosno druga sredstva udruivati u zemljoradnike
zadruge i druge oblike udruivanja zemljoradnika ili ih udruiti sa radnicima u' preduzeima.
2. Zemljoradnici osnivaju zemljoradniku zadrugu aktom o osnivanju, kojim utvruju uslove
udruivanja i zajednike interese i ciljeve i svoja pojedinana i zajednika prava i obaveze
koje ostvaruju, odnosno izvravaju u zadruzi.
Oblici organizovanja i odnosi u zadruzi ureduju se statutom zadruge, a meusobna prava i
obaveze zadrugara i zadruge ureduju se ugovorom.
3. Zamljoradnici zadravaju pravo .svojinena zemljite, sredstva rada, odnosno druga sredstva
koja udruuju u zemljoradniku zadrugu.
Zemljoradnici mogu ova sredstva ugovorom prenijeti u zajedniku svojinu zadrugara,
zadrunu svojinu ili drutvenu svojinu.
4. Dobit koju zadrugar ostvari svojim poslovanjem lanovi zadruge rasporeuju na sredstva
koja lanovima zadruge pripadaju prema doprinosu koji su svojim radom i sredstvima
udruenim u zadruzi dali ostvarivanju te dobiti, na sredstva koja se unose u fondove zadruge,
kao i sredstva za druge potrebe.
5. Zadrugar koji je svoj rad, zemljite, odnosno druga sredstva udruio u zadrugu ima, u
sluaju istupanja iz zadruge ili prestanka zadruge, pravo na povraaj zemljita, odnosno
drugih sredstava na koja je zadrao pravo svojine, odnosno pravo na povraaj vrijednosti
sredstava koja je udruio u zadrugu i pravo na dio sredstava u fondovima zadruge ostvaren
njenim poslovanjem, pod uslovima utvdenim ugovorom i statutom, u skladu sa zakonom.
Drutvenu zajednica stara se o obezbjedenju uslova za osnivanje i razvoj zemljoradnikih
zadruga, podstie i razvija saradnju zemljoradnika sa zemljoradnikim zadrugama i
preduzeima.
lan 30
Zakonom se moe propisati obaveza udruivanja zemljoradnika ili njihove suradnje sa
preduzeima radi izvoenja melioracionih radova radi boljeg korienja meliorisanog
zemljita, iskoriavunja voda i odbrane od voda, zatite zemljita od erozije i ureenja
bujica, ili kad to zahtijeva poseban drutveni interes u oblasti gajenja i iskoriavanja uma.
lan 31.
Zemljoradnike zadruge i drugi oblici udruivanja zemljoradnika udruuju se u odgovarajua
udruenja i privredne komore, u skladu sa zakonom.
lan 32.
1. Graanima se zajamuje pravo da samostalno obavljaju djelatnosti linim radom, odnosno
linim radom i sredstvima u svojini graana.
Zakonom se mogu izuzetno, kad to zahtijeva priroda tih djelatnosti ili poseban drutveni
interes, odrediti djelatnosti koje se ne mogu samostalno obavljati linim radom.
Zakonom se mogu utvrditi uslovi samostalnog obavljanja djelatnosti linim radom.


2. Graanima koji samostalno obavljaju djelatnost linim radom zajamuje se pravo da
ostvaruju Ustavom utvreni poloaj u drutveno-ekonomskim odnosima, da raspolau
ostvarenim rezultatima svog rada i na toj osnovi zadovoljavaju svoje line i drutvene potrebe
i da, na osnovu svog doprinosa,, ostvaruju svoju socijalnu sigurnost na naelima uzajamnosti i
solidarnosti.
3. Graani koji samostalno obavljaju djelatnost linim radom slobodno udruuju svoj rad i
sredstva, odnosno samo rad ili samo sredstva u razliite oblike udruivanja. Zakonom se
mogu utvrditi uslovi ovog udruivanja.
4. Graani koji samostalno obavljaju djelatnost linim radom mogu, neposredno ili preko
oblika svog udruivanja, udruivati svoj rad i sredstva, odnosno samo rad ili samo sredstva sa
preduzeima u razliitim oblicima kooperacije i trajnije saradnje.
Ovi graani, zajedno i ravnopravno sa radnicima u preduzeima u ovim oblicima kooperacije
i trajnije saradnje upravljaju zajednikim poslovima, odluuju o zajedniki ostvarenom
dohotku i uestvuju u njegovoj raspodjeli prema svom doprinosu ostvarivanju tog dohotka.
5. Graani koji samostalno obavljaju djelatnost linim radom mogli zapoljavati radnike u
granicama odreenim zakonom.
Ugovore o zapoljavanju zakljuuju ovi graani i radnici koje oni zapoljavaju u skladu sa
kolektivnim ugovorom, koji zakljuuju sindikat i odgovarajua privredna komora, odnosno
drugo udruenje i kome su predstavljeni ovi graani. Kolektivnim ugovorom se obezbjeuje
radnicima koje ovi graani zapoljavaju pravo na sredstva za zadovoljavanje linih i
zajednikih potreba, kao i druga prava utvrena zakonom.
Na ovim osnovama mogu zapoljavati radnike i zadruge i drugi oblici udruivanja rada i
sredstava graana, koji samostalno obavljaju djelatnost linim radom, kao i drugi graani i
graanska pravna lica.
lan 33.
I. Graani i radnici, meusobno ili sa:radom radnika u preduzeima, slobodno udruuju svoj
rad i sredstva, odnosno samo rad ili samo sredstva u zadruge ili druge oblike udruivanja.
Zakonom se mogu izuzetno, kad to zahtijeva drutveni interes, odrediti djelatnosti, odnosno
poslovi koji se ne mogu obavljati u ovim oblicima udruivanja.


Strana 89 - Broj 5
Nedjelja, 14. mart/oujak 1993,

SLUBENI LIST RBiH


2. Graani i radnici imaju pravo da osnivaju zemljoradnike, zanatske, stambene, tedno-
kreditne i potroake zadruge, zadruge za pruanje intelektualnih usluga, omladinske i druge
proizvodne ili uslune zadruge.
Zadruga je samostalna organizacija zadrugara.
Zadrugar zadrava pravo svojine na sredstvima udruenim u zadrugu, ako ih ugovorom nije
prenio u zajedniku svojinu zadrugara, u zadrunu svojinu ili u drutvenu svojinu.
O sredstvima koja zadruga ostvari svojim poslovanjem odluuju zadrugari samostalno, u
skladu sa statutom zadruge.
Zadruga moe, radi proirivanja materijalne osnove rada, prikupljati novana i druga sredstva
graana.
lan 34.
Graanin moe osnovati ugovornu organizaciju i u njoj udruivati svoj rad i sredstva sa
radom drugih lica.
Poslovoi i radnicima u ugovornoj organizaciji pripadaju, na osnovu njihovog rada, sredstva
za zadovoljavanje linih i zajednikih potreba.
Poslovoi pripada, po osnovu sredstava koja je uloio u ugovornu organizaciju, pravo na
povraaj vrijednosti tih sredstava i pravo na uee u dohotku kao i pravo da ponovo uloi
sredstva.
U ugovornu organizaciju mogu udruivati sredstva i drugi graani i radnici.
Graanin koji je u ugovornoj organizaciji udruio svoj rad i sredstva sa radom drugih lica ima
pravo da, kao poslovoa vodi poslovanje ugovorne organizacije i da, zajedno sa radnicima
odluuje o njenom radu i razvoju.
Poslovoa ugovorne organizacije zadrava pravo svojine na sredstva koja je udruio u toj
organizaciji. Povlaenjem odnosno isplaivanjem ovih sredstava, poslovoi prestaju prava
koja kao poslovoa ima u ugovornoj organizaciji.
lan 35.
Graani koji samostalno obavljaju djelatnost linim radom udruuju se, u skladu sa zakonom,
u privredne komore i druga opta udruenja.
lan 36.
Privredne i druge organizacije samostalno odluuju o planiranju svoga razvoja.
Zakonom se moe utvrditi obaveza organizacija koje obavljaju djelatnosti i poslove od
posebnog drutvenog interesa da planiraju svoj razvoj.
Organizacije koje obavljaju djelatnosti u okviru jedinstvenih tehnolokih sistema od interesa
za Republiku planiraju zajedniki razvoj.
Republika Bosna i Hercegovina utvruje razvojnu i ekonomsku poliliku i njom usmjerava
privredni i drutveni razvoj.
lan 37.
Drutvenim sistemom informisanja obezbjeduje se usklaeno evidentiranje, prikupljanje,
obrada, iskazivanje i razmjena podataka, injenica i informacija znaajnih za ivot, rad, razvoj
i odluivanje u svim oblastima drutvenog ivota, kao i dostupnost tih podataka, injenica i
informacija, na nain utvren zakonom.
Djelatnosti u oblasti drutvenog sistema informisanja su djelatnosti od posebnog drutvenog
interesa.
lan 38.
Evidenciju, analitike i informativne poslove o raspolaganju drutvenim i drugim sredstvima,
kontrolu ispravnosti podataka o raspolaganju tim sredstvima, zakonitost raspolaganja
drutvenim i drugim sredstvima i izvravanja obaveza preduzea i drugih organizacija i
zajednica i drutveno-politikih zajednica, kao i druge poslove utvrene zakonom, obavlja
Sluba drutvenog knjigovodstva Bosne i Hercegovine.
Sluba drutvenog knjigovodstva je samostalna u svom radu.
Sluba drutvenog knjigovodstva radi na osnovu zakona i drugih propisa i odgovorna je, u
okviru svojih prava i dunosti, za njihovo primjenjivanje.
lan 39.
1. Graanima se zajamuje pravo svojine.
2. Graanima se zajamuje pravo svojine na stambene zgrade i stanove, sredstva rada,
poslovne zgrade i poslovne prostorije.
Vlasnik moe stambenu zgradu ili stan, sredstva rada, poslovnu zgradu ili poslovnu prostoriju
dati na korienje drugom i po tom osnovu sticati dohodak, pod uslovima i na nain koji su
utvreni zakonom.
3. Zakonom se odreuju uslovi pod kojima udruenja graana i druga graanska pravna lica
mogu imati pravo svojine na nekretnine i druge stvari koje slue ostvarivanju zajednikih
interesa njihovih lanova i ciljeva zbog kojih su osnovana, kao i uslovi pod kojima oni njima
mogu raspolagati.
4. Uslovi i granice u kojima se moe sticati pravo svojine na ume i umsko zemljite
utvruje se zakonom.
5. Pravo svojine na stvari od posebnog kulturnog znaaja moe se na osnovu zakona
ograniiti, ako to opti interes zahtijeva.
lan 40.
Nekretnine na koje postoji pravo svojine mogu se, uz pravinu naknadu, eksproprisati ili se to
pravo moe ograniiti ako to zahtijeva opti interes utvren na osnovu zakona.
Zakonom se odreuju osnovi i mjerila pravine naknade. Odreivanjem ovih osnova i mjerila
i njihovom primjenom ne mogu se pogorati uslovi ivota i rada koje je vlasnik ija se
nekretnina eksproprie imao na osnovu korienja te nekretnine.
Pravina naknada ne obuhvata uveanu vrijednost nekretnine koja je neposredno rezultat
ulaganja drutvenih sredstava.
lan 41.
Pravo svojine graani i graanska pravna lica ostvaruju u skladu sa prirodom i namjenom
nekretnina i drugih stvari u njihovoj svojini i drutvenim interesom utvrenim zakonom.
Uslovi prometa zemljita i drugih nekretnina na koje postoji pravo svojine ureduju se
zakonom.
lan 42.
Renta koja nastaje na zemljitu ulaganjem drutvenih sredstava u svrhu njegovog korienja
za graevinske, komunalne ili privredne svrhe u naseljima pripada optini.
Renta se utvruje, zahvaa i usmjerava odlukom skuptine optine, u skladu sa zakonom,
Renta koja nastaje na zemljitu ulaganjem drutvenih sredstava u izgradnju saobraajnica,
hidroakumulacionih, hidromelioracionih i slinih objekata zahvata se i ureduje zakonom.
Zakonom se moe ureivati zahvaanje i drugih vidova rente koja proistie iz prirodnih
pogodnosti, ili koja nije rezultat ulaganja sredstava vlasnika ili korisnika nekretnina.
lan 43.
Zcmljite, ume, vode, vodotoci, more i morska obala, rudna blaga, divlja, ribe i druga
prirodna bogatstva, dobra u optoj upotrebi, kao i nekretnine i druge stvari od posebnog
kulturnog i istorijskog znaaja uivaju, kao dobra od opteg interesa, posebnu zatitu i koriste
se pod uslovima i na nain koji su propisani zakonom.
lan 44.
Svako zemljite, uma, voda i vodotok, more i morska obala, rudno blago i druga prirodna
bogatstva moraju se iskoriavati u skladu sa zakonom predvienim optim uslovima kojima
se obezbjeduju njihovo racionalno iskoriavanje i drugi opti interesi.
Zakonom se utvruje nain upravljanja umama, umskim zemljitima i nalazitima rudnog
blaga,kao i nain iskoriavanja uma,umskih zemljita i rudnog blaga.

Strana 90 - Broj 5
Nedjelja, 14. mart/oujak 1993.

SLUBENI LIST RBiH

Gazdovanjem umama mora se obezbijediti trajno odravanje i obnova uma.
Drutvena zajednica posebno se tara o poumljavanju goleti i kra.
Nain korienja i upravljanja putevima, kao dobrima u optoj upotrebi, ureduje se zakonom.
lan 45.
1. Radi obezbjedivanja materijainih i drugih uslova za zatitu, korienje i unapreivanje
dobara od opteg interesa, mogu se obrazovati drutveni fondovi, u skladu sa zakonom.
Zakonom se moe propisati obaveza plaanja doprinosa ovim fondovima, odnosno plaanja
posebnih naknada za upotrebu, korienje i zatitu dobara od opteg interesa.
2. Radi obezbjedivanja materijalnih i drugih uslova za izgradnju, korienje, obnavljanje i
zatitu stambenih zgrada i stanova u drutvenoj svojini i komunalnih djelatnosti od posebnog
drutvenog interesa, mogu se obrazovati drutveni fondovi, u skladu sa zakonom.
Zakonom se mogu propisati izvori prihoda ovim fondovima.
3. Zakonom o obrazovanju drutvenih fondova utvrdie se namjena, uslovi i nain korienja
sredstava, organi upravljanja i postupak odluivanja.
lan 46.
Graani, preduzea, drutveno-politike zajednice, mjesne zajednice i druge organizacije i
zajednice imaju pravo i dunost da obezbjeduju uslove za ouvanje i razvoj prirodnih i radom
stvorenih vrijednosti ovjekove sredine, kao i da sprijeavaju i otklanjaju tetne posljedice
koje zagaivanjem vazduha, tla, vode, vodotoka i mora, bukom ili na drugi nain ugroavaju
te vrijednosti ili dovode u opasnost ivot i zdravlje ljudi.
Prostornim planom usklauju se opti i posebni interesi i koordiniranje djelatnosti radi
ouvanja i unapreenja vrijednosti ovjekove sredine i sprijeavanja djelatnosti tetnih po
sredinu.

Glava II
DRUTVENO-POLITIKI SISTEM

lan 47.
Graani su nosioci vlasti koju ostvaruju putem predstavnika u skuptinama dutveno-
politikih zajednica, referendumom, na zborovima i drugim oblicima linog izjanjavanja.
lan 48.
Funkcije vlasti i upravljanja drugim drutvenim poslovima u drutveno-politikim
zajednicama vre skuptine i njima odgovorni organi.
Sudsku funkciju vre redovni sudovi i drugi sudovi utvreni Ustavom i Zakonom.
Zatita ustavnosti povjerava se Ustavnom sudu Bosne i Hercegovine. .
lan 49.
Skuptine drutveno politikih zajednica i njima odgovorni organi vre svoje funkcije na
osnovu i u okviru Ustava, zakona i statuta.
Dravni organi imaju prema preduzeima i drugim organizacijama i zajednicama samo prava
utvrena na osnovu Ustava.
lan 50.
Niko ne moe vriti samoupravne, javne i druge drutvene funkcije i javna ovlaenja ako mu
nisu,saglasno Ustavu,zakonu i statutu, povjereni od graana ili od skuptine drutveno
politike zajednice.
Svi organi i organizacije i drugi nosioci samoupavnih, javnih ili drugih drutvenih funkcija
vre svoju funkciju na osnovu i u okviru Ustava, zakona i statuta, i datih ovlaenja i
odgovorni su za njeno vrenje.
Svi nosioci samoupravnih, javnih i drugih drutvenih funkcija u vrenju svojih funkcija su
pod drutvenom kontrolom.
Svaki izabrani ili imenovani nosilac samoupravne, javne ili druge drutvene funkcije lino je
odgovoran za njeno vrenje i moe biti opozvan ili smijenjen. On ima pravo da podnese
ostavku i da je obrazloi.
Zakonom i aktima preduzea, drugih organizacija i zajednica utvruju se vrste i uslovi
odgovornosti nosilaca samoupravnih, javnih i drugih drutvenih funkcija, kao i nain i
postupak ostvarivanja odgovornosti nosilaca tih funkcija.
Radnik izabran, odnosno imenovan na samoupravnu, javnu ili drugu drutvenu funkciju ije
vrenje zahtijeva da privremeno prestane da radi, ima pravo da se, po prestanku funkcije koju
je vrio, vrati na rad na svoje ranije radno mjesto ili drugo radno mjesto koje odgovara
njegovim sposobnostima i kvalifikacijama.
lan 51.
Rad dravnih organa i organa upravljanja preduzea i drugih organizacija i zajednica i organa
politikih i drutvenih organizacija i udruenja je javan.
Nain obezbjeivanja javnosti ureduje se zakonom i drugim aktima.
Zakonom i drugim aktima odreuju se poslovi i podaci koji predstavljaju tajnu ili se ne mogu
objavljivati.
Ostvarivanje naela javnosti ne moe biti u suprotnosti sa interesima bezbjednosti i odbrane
Republike i drugim drutvenim interesima utvrenim zakonom.
lan 52.
Pravo i dunost graana u naselju, dijelu naselja ili u vie povezanih naselja je da se, radi
ostvarivanja odreenih zajednikih interesa i potreba, samoupravno organizuju u mjesnu
zajednicu.
U mjesnoj zajednici graani odluuju o ostvarivanju svojih zajednikih interesa i o
solidarnom zadovoljavanju zajednikih potreba u oblastima ureivanja naselja, stanovanja,
komunalnih djelatnosti, djeije i socijalne zatite, obrazovanja i vaspitanja, kulture, fizike
kulture, tehnike kulture, zatite potroaa, zatite i unapreivanja ovjekove sredine,
odbrane, drutvene samozatite, kao i u drugim oblastima ivota i rada.
Radi ostvarivanja svojih zajednikih interesa i potreba, graani, organizovani u mjesnoj
zajednici, mogu se povezivati sa preduzeima, drugim organizacijama i zajednicama, na
podruju i van podruja mjesne zajednice, koja imaju interes, odnosno dunost, da uestvuju
u zadovoljavanju tih interesa i potreba.
Graani u mjesnoj zajednici uestvuju u vrenju drutvenih poslova i u odluivanju o
pitanjima od zajednikog interesa u optini i irim drutveno-politikim zajednicama.
Statutom optine utvruju se nain i postupak obrazovanja mjesnih
zajednica. .
Zakonom se mogu utvrditi naela postupka obrazovanja mjesnih zajednica.
lan 53.
Svoje zajednike potrebe u mjesnoj zajednici graani zadovoljavaju: sredstvima iz
samodoprinosa, sredstvima koja radi zadovoljavanja zajednikih potreba udrue preduzea,
druge organizacije i zajednice, sredstvima koja optina ustupi mjesnoj zajednici za uee u
finansiranju zadataka predvienih programima razvoja mjesne zajednice i optine, naknadama
za usluge i drugim vlastitim prihodima, kao i drugim sredstvima.
Ako mjesna zajednica ne moe obezbjediti neophodna finansijska sredstva za obavljanje
svojih osnovnih funkcija utvrenih Ustavom i zakonom i za obavljanje, drugih poslova koji se
prenesu na njene organe, sredstva za te potrebe obezbjeduju se u budetu opirne.
lan 54.
Graani u mjesnoj zajednici donose statut mjesne zajednice.
Statutom mjesne zajednice odeduju se prava i dunosti mjesne zajednice, njena organizacija,
njeni organi i odnosi sa preduzeima, drugim organizacijama i zajednicama i ureuju druga
pitanja od znaaja za rad mjesne zajednice i ivot graana u njoj.


Nedjeijii, 14. mari/oujak 1993.
Strana 91 -Broj 5
SLUBENI LIST RBiH

Mjesna zajednica ima svojstvo pravnog lica.
lan 55.
Skuptina je najvii organ vlasti u okviru prava i dunosti drulveno-politike zajednice.
Sastav, organizacija, nadlenost i nain odluivanja Skuptine Republike ureduju se Ustavom,
a skuptine optine i skuptine gradske zajednice Ustavom, zakonom i statutom.
lan 56.
1. Graani, na osnovu opteg i jednakog birakog prava, neposredno i tajnim glasanjem
biraju predstavnike u skuptine drutveno-politikih zajednica.
Kandidate za predstavnike u skuptine drutveno-politikih zajednica predlau i utvruju
graani, politike organizacije registrovane u Republici i drugi oblici organizovanja i
udruivanja, na nain utvren zakonom.
Kandidacioni postupak za izbor predstavnika u skuptine drutveno-politikih zajednica
ureduje se tako da se obezbijedi slobodno izraavanje volje graana u predlaganju i
utvrivanju kandidata.
2. Izbori opoziv poslanika u Skuptini Republike odbornika u skuptinama optina i
skuptinama gradskih zajednica vri se po postupku utvrenom zakonom.
3. Mandat predstavnika u skuptinama drutveno-politikih zajednica traje etiri godine.
Mandat predstavnika u skuptini drutveno-politike zajednice moe biti produen odlukom
Skuptine Republike u vanrednom i ratnom stanju i dok takvo stanje traje.
Predstavnici u skuptinama drutveno-politikih zajednica za svoj rad odgovaraju graanima
koji su ih birali.
Nespojiva je funkcija predstavnika u skuptini drutveno-politike zajednice i zakonom
odreenih funkcija u organima iste drutveno-politike zajednice.
4. Predsjednici i potpredsjednici skuptina drutveno-politikih zajednica i predsjednici
izvrnih organa drutveno-politikih zajednica biraju se na etiri godine.
lan 57.
Predstavnik u skuptini drutveno-politike zajednice uiva imunitet u vrenju svoje funkcije.
Predstavnik ne moe biti pozvan na krivinu odgovornost, pritvoren ili kanjen za izraeno
miljenje ili glasanje u vijeu, odnosno skuptini u kojoj je predstavnik.
Predstavnik, ako se pozove na imunitet, ne moe na teritoriji drutveno-politike zajednice u
iju je skuptinu izabran biti pritvoren, niti se protiv njega moe pokrenutu krivini postupak
bez odobrenja vijea , odnosno skuptine u kojoj je predstavnik.

Predstavnik moe biti pritvoren bez odobrenja vijea, odnosno skuptine u kojoj je
predstavnik samo ako je zateen u vrenju krivinog djela za koje je propisana kazna strogog
zatvora u trajanju duem od pet godina. U takvom sluaju dravni organ koji je predstavnika
liio slobode duan je o tome obavijestiti predsjednika vijea, odnosno skuptine koji to
pitanje iznosi pred vijee, odnosno skuptinu radi odluivanja da li e se postupak nastaviti,
odnosno, da li e rjeenje o pritvoru ostati na snazi..
Vijee, odnosno skuptina moe uspostaviti imunitetsko pravo predstavniku koji se nije
pozvao na imunitet, ako je to potrebno radi vrenja njegove funkcije.
Ako vijee, odnosno skuptina nije na okupu, odobrenje za lienje slobode, odnosno za
nastavljanje krivinog postupka daje i o uspostavljanju imunitetskog prava predstavnika
odluuje mandatno-imunitetska komisija vijea, odnosno skuptine, uz naknadnu potvrdu
vijea odnosno skuptine.
lan 58.
Skuptina u okviru prava i dunosti drutveno-politike zajednice: utvruje politiku i odluuje
o osnovnim pitanjima od znaaja za politiki, privredni, socijalni i kulturni ivot i drutveni
razvoj; utvruje razvojnu i ekonomsku politiku, donosi budet, propise i druge opte akte;
razmatra pitanja od zajednikog interesa za preduzea i druge organizacije i zajednice i
usklauje njihove odnose i interese; razmatra pitanja iz oblasti odbrane, bezbjednosti i
drutvene samozatite; razmatra stanje i opte probleme ustavnosti, zakonitosti i pravosua,
organizuje i vri drutveni nadzor; utvruje osnove oganizacije i nadlenosti organa
drutveno-politike zajednice; osniva organe uprave; bira, imenuje i razrjeava odreene
funkcionere tih organa i sudije; stara se o sprovoenju utvrene politike, propisa i drugih
optih akata i obavezama organa i organizacija u vezi sa izvravanjem tih propisa i optih
akata; vri politiku kontrolu nad radom izvrnog organa, organa uprave i nosilaca
samoupravnih, javnih i drugih drutvenih funkcija odgovornih skuptini i svojim smjernicama
usmjerava rad tih organa.
lan 59.
Skuptina drutveno-politike zajednice moe raspisati referendum radi prethodnog
izjanjavanja graana o pojedinim pitanjima iz njene nadlenosti, ili radi potvrivanja zakona,
propisa i drugih optih akata. Odluka donesena na referendumu obavezna je.
Ian 60.
U drutveno-politikoj zajednici obrazuje se izvrni organ.

lan 61.
Skuptina drutveno-politike zajednice obrazuje organe uprave.
Organi uprave izvravaju zakone, druge propise i opte akte skuptina drutveno-politikih
zajednica i izvrnih organa, sprovode utvrenu politiku, sprovode smjernice skuptine,
odgovorni su za stanje u oblastima za koje su obrazovani u okviru svojih prava i dunosti,
prate stanje u odreenim oblastima i predlau mjere za rjeavanje pitanja u tim
oblastima,rjeavaju u upravnim stvarima, vre upravni nadzor i druge upravne poslove,
pripremaju i predlau propise i druge opte akte i vre druge, strune poslove za skuptinu
drutveno-politike zajednice i izvrni organ.
Organi uprave su samostalni u okviru, svojih ovlacenja i za svoj rad odgovaraju skuptini i
izvrnom organu,
Organi uprave svojim radom obezbjeduju efikasno ostvarivanje prava i interesa graana,
preduzea i drugih organizacija i zajednica.
Organi uprave saraduju meusobno sa organima uprave drugih drutveno-politikih zajednica
i sa preduzeima i drugim organizacijama i zajednicama po pitanjima od interesa za te
organizacije i zajednice i obezbjeduju uzajamno obavjetavanje.
Meusobni odnosi organa uprave pojedinih drutveno-politikih zajednica zasnivaju se na.
pravima i dunostima utvrenim Ustavom, zakonom i statutom.
lan 62.
U obezbjeivahju izvravanja zakona i drugih republikih propisa, republiki organi imaju
prema optinskim organima prava i dunosti utvrene Ustavom i zakonom.
lan 63.
Zakonom i na zakonu zasnovanom odlukom skuptine optine moe se preduzeima i drugim
organizacijama i zajednicama, fondovima, drutvenim organizacijama, udruenjima:, graana
i drugim organizacijama povjeriti da, u oblasti svoje djelatnosti, svojim aktima ureduju
odreene odnose od ireg interesa, da rjeavaju u pojedinanim stvarima o odreenim pravima
i obavezama i da vre druga javna ovlaenja.
Zakonom ili na zakonu zasnovanom odlukom skuptine optine utvruje se nain obavljanja
javnih ovlaenja koja se povjeravaju pojedinim organizacijama i zajednicama i prava
skuptina i drugih organa drutveno-politikih zajednica u pogledu

Strana 92 - Broj 5
Nedjelja, i4. mart/oujak 1993.

SLUBENI LIST R B i H

Skuptina, u okviru prava i dunosti drutveno-politike zajednice, u vrenju drutvenog
nadzora pretresa opta pitanja u vezi sa sprovoenjem politike i izvravanjem zakona i drugih
propisa i akata, raspolaganjem drutvenim sredstvima i raspodjelom dohotka, kao i nainom
ostvarivanja prava i dunosti dravnih organa, preduzea i drugih organizacija i zajednica.
Skuptina vri drutveni nadzor u saradnji sa organima upravljanja u preduzeima, drugim
organizacijama i zajednicama i utie na razvijanje odgovornosti u poslovanju i raspolaganju
drutvenim sredstvima.
Skuptina drutveno-politike zajednice u vrenju drutvenog nadzora ukazuje na pojave koje
mogu imati tee posljedice i daje preporuke organizacijama odnosno zajednicama u pogledu
mjera koje treba preduzeti radi zatite drutvene imovine, uspostavljanja poremeenih odnosa
kao i otklanjanja drugih drutveno tetnih pojava i upuuje prijedlog nadlenim organima za
preduzimanje mjera za otklanjanje utvrenih nepravilnosti. Organi kojima je preporuka
upuena duni su da je razmotre, zauzmu svoj stav i o tome obavijeste skuptinu, graane i
radnike u svojoj organizaciji odnosno zajednici.
Drutvenim nadzorom ne mogu se oduzimati Ustavom, zakonom i statutom utvrena prava
organa, organizacija i zajednica, graana i radnika niti nanositi povrede njihovim pravima i na
zakonu zasnovanim interesima.

Glava III
SLOBODE, PRAVA I DUNOSTI OVJEKA I GRAANINA

lan 65.
Slobode i prava ovjeka i graanina, utvreni Ustavom, ostvaruju se u meusobnoj
solidarnosti ljudi i ispunjavanjem dunosti i odgovornosti svakog prema svima i svih prema
svakome.
Slobode i prava ovjeka i graanina ogranieni su samo jednakim slobodama i pravima drugih
i Ustavom utvrenim interesima drutva.
Svako je duan da potuje slobode i prava drugih i odgovoran je za to.
lan 66.
Graani su jednaki u pravima i dunostima bez obzira na nacionalnost, rasu, pol, jezik,
vjeroispovijest, politiko ili drugo uvjerenje, socijalno porijeklo, roenje, obrazovanje,
drutveni poloaj ili drugo lino svojstvo.
Svi su pred zakonom jednaki.
lan 67.
Neprikosnoveno je i neotuivo pravo graanina i radnika na samoupravljanje, kojim se
svakom obezbjeduje da odluuje o svojim linim i zajednikim interesima u preduzeima,
mjesnim zajednicama i drugim organizacijama i zajednicama i drutveno-politikim
zajednicama, kao i u svim drugim oblicima svog samoupravnog udruivanja i meusobnog
povezivanja.
Svako je odgovoran za samoupravno odluivanje i za sprovoenje odluka.
lan 68.
Graanin koji je navrio osamnaest godina ivota ima pravo da bira i da bude biran za
predstavnika u skuptini drutveno-politike zajednice.
Radnik u preduzeu, drugoj organizaciji i zajednici, bez obzira na godine ivota, ima pravo da
bira i da bude biran u organ upravljanja organizacije.
lan 69.
Graanin ima pravo da podnosi predstavke i prijedloge tijelima i organima drutveno-
politikih zajednica i drugim nadlenim organima i organizacijama, da dobije odgovor na
njih, kao i da preduzima politike i druge inicijative od opteg interesa.
lan 70.
Svako je duan da savjesno i u interesu drutva vri samoupravnu, javnu i drugu drutvenu
funkciju, koja mu je povjerena.
lan 71.
Zajameno je pravo na rad.
Radnik ima pravo na uslove rada koji obezbjeduju njegov Fiziki i moralni integritet i
sigurnost.
Prava steena na osnovu rada su neotuiva.
Svako po osnovu rada ima pravo na zaradu u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom.
Svi koji upravljaju ili raspolau drutvenim i drugim sredstvima i drutveno-politike
zajednice duni su da stvaraju sve povoljnije uslove za ostvarivanje prava na rad.
Drutvena zajednica stvara uslove za osposobljavanje graana koji nisu potpuno sposobni za
rad, kao i uslove za njihovo odgovarajue zaposlenje.
Zajamuje se, pod uslovima odreenim zakonom, pravo na materijalno obezbjedenje za
vrijeme privremene nezaposlenosti.
Radniku moe prestati rad protiv njegove volje samo pod uslovima i na nain koji su utvreni
zakonom.
Ko nee da radi a sposoban je za rad, ne uiva prava i zatitu koji pripadaju na osnovu rada.
lan 72..
Zajamuje se sloboda rada. Svako slobodno bira svoje zanimanje i zaposlenje. Svakom
graaninu su, pod jednakim uslovima, dostupni svako radno mjesto i funkcija u drutvu.
Zabranjen je prinudan rad.
lan 73.
Radnik ima pravo na ogranieno radno vrijeme.
Radno vrijeme radnika ne moe biti due od 42 sata u sedmici, u odreenim djelatnostima i u
odreenim sluajevima zakonom se moe propisati da radno vrijeme, za ogranieni period,
moe da bude due od 42 sata u sedmici ako to priroda posla ili izuzetne okolnosti
zahtijevaju.
Zakonom se mogu odrediti uslovi za skraivanje radnog vremena. .
Radnik ima pravo na dnevni i nedjeljni odmor, kao i na plaeni godinji odmor u trajanju
najmanje osamnaest radnih dana. .
Radnik ima pravo na zdravstvenu i drugu zatitu i linu sigurnost na radu.
Omladina, ene i invalidna lica uivaju posebnu zatitu na radu.
lan 74.
Pravo radnika na socijalno osiguranje utvreno Ustavom i zakonom obezbjeduje se
obaveznim osiguranjem, na naelima uzajamnosti i solidarnosti, u skladu sa zakonom.
Prava iz socijalnog osiguranja za graane i radnike koji nisu obuhvaeni obaveznim
socijalnim osiguranjem ureuju se, u skladu sa zakonom, na naelima uzajamnosti i
solidarnosti.
lan 75.
Radnici imaju pravo na trajk pod uslovima utvrenim zakonom.
lan 76.
Zajamuje se sloboda sindikalnog organizovanja i djelovanja.
lan 77.
Na stanu u drutvenoj svojini i dravnoj svojini moe postojati stanarsko pravo, pod uslovima
utvrenim zakonom.
Pravo graana na korienje stana na koji postoji pravo svojine ureduje se zakonom.
lan 78.
Obavezno je osnovno kolovanje u trajanju od najmanje osam godina.

Strana 93 -Broj 5
Nedjelja, 14. mari/oujak 1993.

SLUBENI LIST RBiH

Graani imaju pravo da, pod jednakim uslovima utvrenim zakonom, stiu znanja i strunu
spremu na svim stupnjevima obrazovanja, u svim vrstama kola i u dragim ustanovama za
obrazovanje.
Drutvena zajednica stara se o proirenju mree predkolskih ustanova, kao i drugih oblika
predkolskog vaspitanja djece.
lan 79.
Preduzea, druge organizacije i zajednice i drutveno-politike zajednice kreditiranjem i
stipendiranjem, u skladu sa svojim potrebama, pomau lica koja pokazuju sposobnost za dalje
obrazovanje.
Djeca iz porodica sa manjim prihodima, pod jednakim uslovima sa drugim, imaju prvenstvo u
stipendiranju.
Drutvena zajednica posebno se stara o obrazovanju i razvijanju sposobnosti izrazito
nadarenih lica.
lan 80.
Radi razvijanja linosti uenika i studenata i odgovornosti za njihov razvoj, u kolama i
drugim odgovarajuim vaspitnoobrazovnim ustanovama organizuju se, u skladu sa zakonom,
razni oblici samoupravljanja.
U upravljanju visokokolskim ustanovama uestvuju studenti na nain utvren zakonom.
lan.81.
Drutvena zajednica obezbjeduje materijalne i druge uslove za vaspitanje i obrazovanje djece
i drugih lica ometenih u fizikom ili psihikom razvitiku.
lan 82.
Zajamena je sloboda misli i opredjeljenja.
lan 83.
Zajamena je sloboda politikog organizovanja i djelovanja.
Zabranjeno je politiko organizovanje i djelovanje usmjereno na: nasilnu promjenu Ustavom
utvrenog ureenja, ugroavanje nezavisnosti, suvereniteta i teritorijalnog integriteta i
cjelokupnosti Republike, krenje Ustavom zajamenih sloboda i prava ovjeka i graanina,
raspirivanje nacionalne, rasne i vjerske mrnje i netrpeljivosti.
Sve politike organizacije koje se organizuju i djeluju na teritoriji Republike registruju se u
skladu sa zakonom kod nadlenog suda u Republici.
Nain ostvarivanja slobode politikog organizovanja i djelovanja ureduje se zakonom.
lan 84.
Zajamena je sloboda tampe i drugih vidova informisanja i javnog izraavanja, sloboda
udruivanja, sloboda govora i javnog istupanja, sloboda zbora i drugog javnog okupljanja.
Graani imaju pravo da putem sredstava informisanja izraavaju i objavljuju svoja miljenja.
Graani, organizacije i udruenja graana mogu, pod uslovima odreenim zakonom, izdavati
tampu i iriti informacije putem drugih sredstava informisanja.
lan 85.
Zajaniuje se pravo graanina da bude obavijeten o dogaajima u Republici i u svijetu, koji
su od interesa za njegov ivot i rad, kao i o pitanjima od interesa za zajednicu.
tampa, radio i televizija i druga sredstva javnog informisanja i komuniciranja duni su da
istinito i objektivno obavjetavaju javnost, kao i da objavljuju miljenja i informacije organa,
organizacija i graana koji su od interesa za javnost.
Zajameno je pravo na ispravku objavljene informacije kojom se nanosi povreda prava ili
interesa ovjeka, organizacije ili organa.
lan 86.
Nauno i umjetniko stvaranje je slobodno.
Stvaraoci naunih i umjetnikih djela, kao i naunih otkria i tehnikih izuma, imaju moralna
i materijalna prava na svoje tvorevine. Prava stvaraoca na vlastite tvorevine ne mogu se
koristiti protivno interesima drutva da se nova nauna dostignua i tehniki izumi
primjenjuju.
Obim, trajanje, ogranienje, prestanak i zatita prava stvaraoca na vlastite tvorevine, kao i
pravo preduzea odnosno organizacija i zajednica u kojima su te tvorevine stvorene kao
rezultat udruivanja rada i sredstava, odreuju se zakonom.
lan 87.
Graaninu je zajamena sloboda izraavanja pripadnosti narodu, sloboda izraavanja
nacionalne kulture i sloboda upotrebe svog jezika i pisma.
Graanin nije duan da se izjanjava kome narodu pripada, ni da se opredeljuje za pripadnost
jednom od naroda.
Protivustavno i kanjivo je svako propagiranje ili sprovodenje nacionalne neravnopravnosti,
kao i svako raspirivanje nacionalne, rasne ili vjerske mrnje i netrpeljivosti.
lan 88.
Ravnopravni su jezici naroda Bosne i Hercegovine i pripadnika drugih naroda koji u njoj ive
i njihova pisma na teritoriji Republike. .
Pripadnici naroda Bosne i Hercegovine i pripadnici drugih naroda koji u njoj ive imaju pravo
na nastavu na svom jeziku, u skladu sa zakonom.
Zakonom i statutom drutveno-politike zajednice i aktima preduzea, drugih organizacija i
zajednica obezbjeduje se ostvarivanje ravnopravnosti jezika i pisama pripadnika drugih
naroda koji ive u Republici, u slubenoj upotrebi na podrujima na kojima ive pripadnici
ovih naroda i utvruju se nain i uslovi primjene ove ravnopravnosti!
Pripadnici drugih naroda koji ive u Republici imaju, u skladu sa Ustavom i zakonom, pravo
na upotrebu svog jezika i pisma u ostvarivanju svojih prava i dunosti, kao i u postupku pred
dravnim organima i organizacijama koji vre javna ovlascenja.
Zajamuje se pripadnicima drugih naroda koji ive u Republici da, radi ostvarivanja prava na
izraavanje svoje narodnosti i kulture, slobodno upotrebljavaju svoj jezik i pismo, razvijaju
svoju kulturu i da radi toga osnivaju organizacije i uivaju druga Ustavom utvrena prava.
lan 89.
Odbrana Republike je neprikosnoveno i neotuivo pravo i najvia dunost i ast svakog
graanina.
lan 90.
Pravo je i dunost graanina da uestvuje u drutvenoj samozatiti.
lan 91.
Zajamena je sloboda savjesti i vjeroispovijesti.
Ispovijedanje vjere je slobodno i privatna je stvar ovjeka..
Vjerske zajednice odvojene su od drave i slobodne su u vrenju vjerskih poslova i vjerskih
obreda.
Vjerske zajednice mogu osnivati vjerske kole za spremanje svetenika.
Protivustavna je zloupotreba vjere i vjerske djelatnosti u politike svrhe.
Vjerske zajednice ne mogu osnivati politike organizacije.
Drutvena zajednica moe materijalno pomagati vjerske zajednice.
Vjerske zajednice mogu imati pravo svojine na nekretnine.
Vjerske zajednice mogu da se bave privrednom i drugom djelatnou pod uslovima utvrenim
zakonom.
lan 92.
ivot ovjeka je neprikosnoven.

Strana 94 - Broj 5
Nedjelja, 14. mart/oujak 1993.


SLUBENILIST R BiH

Smrtna kazna moe se izuzetno propisati i izrei samo za najtee oblike tekih krivinih
djela.
lan 93.
Zajamuje se nepovredivost integriteta ljudske linosti, linog i porodinog ivota i drugih
prava linosti.
Zabranjeno je i kanjivo svako iznuivanje priznanja i izjava.
lan 94.
Sloboda ovjeka je neprikosnovena.
Niko ne moe biti lien slobode, osim u sluajevima i u postupku koji su utvreni zakonom.
Lienje slobode moe trajati samo dok postoje zakonski uslovi za to.
Nezakonito liavanje slobode je kanjivo.
lan 95.
Lice za koje postoji osnovana sumnja da je izvrilo krivino djelo moe biti pritvoreno i
zadrano u pritvoru samo kad je to neophodno radi voenja krivinog postupka ili radi
bezbjednosti ljudi. Pritvor se odreuje odlukom suda, a samo izuzetno pod uslovima
odreenim zakonom, odlukom drugog zakonom ovlaenog organa najdue do tri dana.
Licu koje je pritvoreno mora se uruiti pismeno obrazloeno rjeenje u asu pritvaranja ili
najkasnije u roku od 24 sata od pritvaranja. Protiv ovog rjeenja to lice ima pravo albe o
kojoj sud odluuje u roku od 48 sati.
Trajanje pritvora mora biti svedeno na najkrae nuno vrijeme.
Pritvor moe trajati po odluci prvostepenog suda najdue tri mjeseca od dana pritvaranja.
Ovaj rok se moe odlukom Vrhovnog suda Bosne i Hercegovine produiti jo za tri mjeseca.
Ako se do isteka tih rokova ne podigne optunica, okrivljeni se puta na slobodu.
lan 96.
Zajamuje se potovanje ljudske linosti i ljudskog dostojanstva u krivinom i svakom
drugom postupku, u sluaju lienja, odnosno ogranienja slobode, kao i za vrijeme
izvravanja kazne.
Niko ne smije biti podvrgnut muenju ili okrutnom, neljudskom ili poniavajuem
kanjavanju ili postupanju.
Zabranjeno je da se na bilo kom licu, bez njegove saglasnosti, vre medicinski ili drugi nauni
ogledi.
lan 97.
Svako ima pravo na jednaku zatitu svojih prava u postupku pred sudom, dravnim i drugim
organima i organizacijama, koji rjeavaju o njegovim pravima, obavezama i interesima.
Svakome je zajameno pravo na albu ili drugo pravno sredstvo protiv odluka sudova,
dravnih organa i drugih organa i organizacija, kojima se rjeava o njegovom pravu ili na
zakonu zasnovanom interesu.
Pravna pomo obezbjeduje se putem advokature kao samostalne drutvene slube i putem
drugih vidova pravne pomoi.
lan 98.
Niko ne moe biti kanjen za djelo koje, prije nego to je uinjeno nije bilo predvieno
zakonom ili propisom zasnovanim na zakonu kao kanjivo djelo i za koje nije bila predviena
kazna.
Krivina djela i krivine sankcije mogu se odrediti samo zakonom.
Krivine sankcije izrie nadlean sud u zakonom propisanom postupku.
Niko ne moe biti smatran krivim za krivino djelo dok to ne bude utvreno pravosnanom
sudskom presudom.
Lice koje je neopravdano osueno za krivino djelo ili je bez osnova lieno slobode ima pravo
na rehabilitaciju i na naknadu tete iz drutvenih sredstava, kao i na druga prava utvrena
zakonom.
lan 99.
Niko ko je dostian sudu ili drugom organu nadlenom za voenje postupka, ne moe biti
kanjen ako po zakonu nije sasluan ili ako mu nije data mogunost da se brani.
Okrivljeni ima pravo da sebi uzme branioca kome se, saglasno zakonu, omoguava odbrana i
zatita prava i interesa okrivljenog. Zakonom se odreuje u kojim sluajevima okrivljeni mora
imati branioca.
lan 100.
Graanima se zajamuje sloboda kretanja i nastanjivanja.Ograniavanje slobode kretanja i
nastanjivanja moe se predvidjeli zakonom i to samo da bi se obezbijedilo voenje krivinog
postupka, sprijeilo irenje zaraznih bolesti ili zatitio javni poredak, ili ako to zahtijevaju
interesi odbrane Republike.
lan 101.
Stanje nepovrediv.
Niko bez rjeenja donesenog na osnovu zakona ne smije ui u tui stan ili druge prostorije, ni
u njima vriti pretresanje protiv volje njihovog draoca.
Pretresanju ima pravo da prisustvuje lice iji se stan iii prostorije pretresaju, ili lan njegove
porodice odnosno njegov zastupnik.
Pretresanje se moe vriti samo u prisustvu dva svjedoka.
Pod uslovima predvienim zakonom slubeno lice moe ui u tui stan ili prostorije bez
rjeenja nadlenog organa i vriti pretresanje bez prisustva svjedoka ako je to neophodno radi
neposrednog hvatanja uinioca krivinog djela ili radi bezbjednosti ljudi i imovine, ili ako je
oigledno da se drukije ne bi mogli obezbijediti dokazi u krivinom postupku.
Svako protivpravno ulaenje u tui stan i druge prostorije i njihovo pretresanje zabranjeni su i
kanjivi.
lan 102.
ovjekova privatnost je nepovrediva.
Tajna pisma i drugih sredstava optenja je nepovrediva.
Zakonom se jedino moe propisati da se samo na osnovu rjeenja suda moe odstupiti od
naela nepovredivosti tajne pisma i drugih sredstava optenja, ako je to neophodno za voenje
krivinog postupka ili za bezbjednost zemlje.
lan 103.
Zajamena je zatita linih podataka.
Prikupljanje, obrada i svrha koricenja linih podataka ureduju se zakonom.
Zabranjeno je koricenje linih podataka suprotno svrsi prikupljanja.
lan 104.
Svako ima pravo na zatitu zdravlja.
Zakonom se utvruje u kojim sluajevima graani koji nisu osiguram imaju pravo na zatitu
zdravlja iz drutvenih sredstava.
Svaka organizacija u zdravstvu duna je da, u okviru svog djelokruga i raspoloivih
kapaciteta, prua medicinsku pomo.
Svaki zdravstveni radnik i svaka organizacija u zdravstvu moraju graaninu pruiti hitnu
medicinsku pomo.
lan 105.
Borcima, vojnim invalidima i lanovima porodica palih boraca zajamuju se prava kojima se
obezbjeduje njihova socijalna sigurnost i posebna prava koja se utvruju zakonom.
Vojnim invalidima obezbjeduje se osposobljavanje za rad, invalidska prava i drugi oblici
zatite.
lan 106.
rtvama neprijateljskog djelovanja kojim se ugroava bezbjednost Republike ili Ustavom
utvreni poredak, rtvama faistikog terora i civilnim rtvama rata, kao i njihovim
porodicama, obezbjeduje se drutvena zatita.
Zakonom i odlukom skuptine drutveno-politike zajednice na osnovu zakona utvruju se
oblici i obim zatite, kao i nain i uslovi pod kojima se ona ostvaruje.
lan 107.
Majka i dijete uivaju posebnu drutvenu zatitu.

Strana 95 - Broj 5
Nedjelja, 14. mart/oujak 1993.
SLUBENI LIST RBiH

Pod posebnom drutvenom zatitom su maloljetnici o kojima se roditelji ne staraju, kao i
druga lica koja nisu u mogunosti da se sami brinu o sebi i zatiti svojih prava i interesa,
lan 108.
Graani koji su nesposobni za rad, a nemaju sredstava potrebnih za izdravanje, imaju pravo
na pomo drutvene zajednice.
lan 109.
Porodica uiva drutvenu zatitu. Brak i pravni odnosi u braku i porodici ureduju se zakonom.
Brak se punovano zakljuuje slobodnim pristankom lica koja sklapaju brak pred nadlenim
organom.
Roditelji imaju pravo i dunost da se staraju o podizanju i vaspitanju svoje djece, Djeca su
duna da se staraju o svojim roditeljima kojima je potrebna pomo.
Djeca roena van braka imaju ista prava i dunosti kao idjeca roena u braku.
lan 110.
Pravo je ovjeka da slobodno odluuje o raanju djece. Ovo pravo se moe ograniiti samo
radi zatite zdravlja.
lan 111.
ovjek ima pravo na zdravu ivotnu sredinu. Drutvena zajednica obezbjeduje uslove za
ostvarivanje ovog prava.
lan 112.
Svako ko iskoricava zemljite, vodu ili druga prirodna dobra duan je da to ini na nain
kojim se obezbjeduju uslovi za rad i ivot ovjeka u zdravoj sredini.
Svako je duan da uva prirodu i njena dobra, prirodne znamenitosti i rijetkosti i spomenike
kulture.
lan 113.
Zajameno je pravo nasljeivanja. Nasljeivanje se ureduje zakonom.
Nasljeivanje imovine lica koje je uivalo socijalnu ili drugu pomo drutvene zajednice
moe se zakonom ograniiti.
lan 114.
Svako je duan da, pod jednakim uslovima i srazmjerno svojim materijalnim mogunostima,
doprinosi zadovoljavanju optih drutvenih potreba.
lan 115.
Dunost je svakoga da drugom prui pomo u opasnosti i da solidarno sa drugim uestvuje u
otklanjanju opte opasnosti.
Svako je duan da uestvuje u spreavanju onih koji ometaju javni red i mir i u otklanjanju
opasnosti za miran ivot i rad graana.
lan 116.
Svakoje duan da se pridrava Ustava i zakona.
Zakonom se odreuju uslovi pod kojima je kanjivo proputanje da se vre Ustavom utvrene
dunosti.
lan 117.
Protivustavna i kanjiva je svaka samovolja kojom se povreuje ili ograniava pravo ovjeka,
bez obzira na to ko je vri.
Niko ne smije upotrebljavati prinudu ni ograniavati prava drugoga, osim u sluajevima i u
postupku koji su propisani zakonom.
lan 118.
Svako ima pravo na naknadu tete koju mu, u vezi sa obavljanjem slube ili druge djelatnosti
dravnog organa, odnosno organizacije koja vri poslove od javnog interesa priini, svojim
nezakonitim ili nepravilnim radom lice ili organ koji vri tu slubu ili djelatnost.
tetu je duna naknaditi drutveno-polilika zajednica, odnosno organizacija u kojoj se vri
djelatnost ili sluba. Oteeni ima pravo da, u skladu sa zakonom, zahtijeva naknadu i nepos-
redno od lica koje je priinilo tetu.
lan 119.
Stranci u Republici Bosni i Hercegovini uivaju slobode i prava ovjeka utvrene Ustavom i
imaju druga prava i dunosti utvrene zakonom i meunarodnim ugovorom.
lan 120.
Slobode i prava zajameni Ustavom ne mogu se oduzeti ni ograniiti.
Slobodama i pravima utvrenim Ustavom niko se ne smije koristiti radi ruenja demokratskog
ureenja utvrenog Ustavom, ugroavanja nezavisnosti, suvereniteta i teritorijalnog in-
tegriteta i cjelokupnosti Republike, krenja Ustavom zajamenih sloboda i prava ovjeka i
graanina, ugroavanja mira i ravnopravne meunarodne saradnje, raspirivanja nacionalne,
rasne i vjerske mrnje ili netrpeljivosti ili podsticanja na vrenje krivinih djela, niti se ovim
slobodama moe koristiti na nain kojim se vrijea javni moral. Zakonom se odreuje u kojim
sluajevima i pod kojim uslovima korienje slobodama protivno Ustavu povlai ogranienje
ili zabranu njihovog korienja.
Ove slobode i prava ostvaruju se, a dunosti se ispunjavaju na osnovu Ustava. Nain
ostvarivanja pojedinih sloboda i prava moe se propisati samo zakonom i to jedino kad je
Ustavom predvieno ili kad je nephodno za njihovo ostvarivanje.
Obezbjeuje se sudska zatita sloboda i prava zajamenih Ustavom.

Glava IV
USTAVNOST I ZAKONITOST
lan 121.
Radi ostvarivanja Ustavom i zakonom utvrenih drutveno-ekonomskih i politikih odnosa i
radi zatite sloboda i prava ovjeka i graanina, svojine, prava preduzea i drugih organizacija
i zajednica i drutveno-politikih zajednica, obezbjeduje se zatita ustavnosti i zakonitosti.
lan 122.
Staranje o ustavnosti i zakonitosti je dunost sudova, organa drutveno-politikih zajednica,
preduzea i drugih organizacija i zajednica, kao i nosilaca samoupravnih, javnih i drugih
drutvenih funkcija.
Ustavni sud Bosne i Hercegovine, kao nosilac zatite ustavnosti, obezbjeduje i zakonitost u
skladu sa Ustavom.
Pravo je i dunost graana da daju inicijativu za zatitu ustavnosti i zakonitosti.
lan 123.
Zakoni i drugi propisi i opti akti organa drutveno-politikih zajednica, kao i opti akti
preduzea i drugih organizacija i zajednica, moraju biti u saglasnosti sa Ustavom.
Svi propisi i drugi opti akti organa drutveno-politikih zajednica, moraju biti u saglasnosti
sa zakonom.
Opti akti preduzea i drugih organizacija i zajednica ne mogu biti u suprotnosti sa zakonom.
Ako organ koji odluuje u pojedinanim stvarima smatra da propis i drugi opti akt nije u
saglasnosti sa zakonom, odnosno daje u suprotnosti sa zakonom, duan je da pokrene
postupak pred Ustavnim sudom.
lan 124.
Skuptina Republike moeukinuti ili ponititi uredbu, drugi propis ili opti akt Vlade
Republike koji nije u saglasnosti sa Ustavom ili zakonom.
Vlada moe ukinuti propis ili drugi opti akt republikog organa uprave koji nije u saglasnosti
sa Ustavom, zakonom ili propisom Vlade.
Skuptina optine moe ukinuti ili ponititi propis ili drugi opti akt izvrnog organa optine
ili optinskog organa uprave koji nije u saglasnosti sa Ustavom, zakonom, statutom optine,
odnosno propisom skuptine optine.


Strana 96 - Broj 5
Nedjelja, 14, mart/oujak 1993

SLUBENI LIST RBiH

lan 125.
Vlada Republike ima pravo da do odluke Ustavnog suda Bosne i Hercegovine, odnosno
drugog nadlenog organa, obustavi od izvrenja propis, opSti akt ili pojedinani akt ili radnju
skuptine optine i skuptine gradske zajednice, izvrnog organa optine, odnosno gradske
zajednice, organa uprave ili drugog organa, organizacije, zajednice i pravnog lica kojim se
oduzimaju ili ograniavaju Ustavom zajamene slobode, prava i dunosti ovjeka i graanina
ili se naruava Ustavom utvreno ureenje, za koje smatra da su protivustavni ili
protivzakoniti.
Republiki organ uprave ima pravo da zadri od izvrenja propis ili drugi opti akt optinskog
organa uprave koji nije u saglasnosti sa Ustavom ili zakonom i da predloi skuptini opstine
da ukine ili poniti takav propis ili opti akt. Ako nadlena skuptina kojoj je predloeno
ukidanje odnosno ponitavanje propisa ili opteg akta zadranog od izvrenja ne donese
nikakvo rjeenje u roku od 30 dana od dana prijema prijedloga, Vlada moe obustaviti
izvrenje tog propisa odnosno opteg akta do odluke Ustavnog suda.
Skuptina optine ima pravo da, do odluke Ustavnog suda, obustavi izvrenje opSteg akta
preduzea ili druge organizacije i zajednice, koji nije u saglasnosti sa Ustavom ili koji je u
suprotnosti sa zakonom.
Organ koji je obustavio izvrenje propisa ili drugog opteg akta duan je bez odlaganja
pokrenuti postupak za ocjenjivanje njegove ustavnosti odnosno zakonitosti pred Ustavnim
sudom.
lan 126.
Zakoni i drugi propisi i opti akti organa drutveno-politikih zajednica objavljuju se prije
nego to stupe na snagu.
Zakoni, drugi republiki propisi i opti akti objavljuju se u republikom slubenom listu.
Optinski propisi i drugi opti akti objavljuju se u slubenom glasilu odreenom statutom
optine.
Statutom optine moe se izuzetno odrediti da se objavljivanje odreenih propisa moe vriti i
na uobiajeni nain, s tim da se imaju naknadno u najkraem roku objaviti u slubenom
glasilu optine.
lan 127.
Zakoni i drugi propisi i opti akti organa drutveno-politikih zajednica stupaju na snagu
najranije osmog dana od dana objavljivanja.
Samo iz naroito opravdanih razloga moe se odrediti da zakon, drugi propisi ili opti akt
stupa na snagu u roku kraem od osam dana od dana objavljivanja ili istog dana kada je ob-
javljen. .
Opti akti preduzea i drugih organizacija i zajednica ne mrigu se primjenjivati prije nego to
se na odgovarajui nain objave.
lan 128.
Zakoni i drugi propisi i opti akti organa drutveno-politikih zajednica ne mogu imati
povratno dejstvo.
Samo zakonom moe se odrediti da pojedine njegove odredbe, ako to zahtijeva opti interes,
imaju povratno dejstvo.
Plan i budet i propisi za njihovo izvrenje primjenjuju se za vrijeme za koje su doneseni.
Kanjiva djela se utvruju i kazne za ova djela izriu prema zakonu, odnosno drugom propisu
koji je vaio u vrijeme izvrenja djela, osim ako je novi zakon, odnosno propis blai za
uinioca.
lan 129.
Svi pojedinani akti i mjere organa uprave i drugih dravnih organa koji vre izvrne i
upravne poslove, kao i pojedinani akti preduzea i drugih organizacija i Zajednica koje oni
donose u vrenju javnih ovlaenja, moraju se zasnivati na zakonu ili na drugom zakonito
donesenom propisu.
lan 130.
Dravni organi, kao i preduzea i druge organizacije i zajednice koje vre javna ovlaenja,
mogu u pojedinanim stvarima rjeavati o pravima i obavezama ili, na osnovu zakona,
primjenjivati mjere prinude ili ogranienja, samo u zakonom propisanom postupku u kome je
svakome data mogunost da brani svoja prava i interese i da protiv donesenog akta izjavi
albu ili upotrijebi drugo zakonom predvieno pravno sredstvo.
Organi uprave mogu nalagali obaveze pojedinim oganizaci-jama i zajednicama u pogledu
njihovog rada samo ako su za to zakonom izriito ovlaeni i u zakonom propisanom
postupku.
lan 131.
Neznanje jezika na kome se vodi postupak ne smije biti smetnja za odbranu i ostvarivanje
prava i opravdanih interesa graana i organizacija.
Svakome je zajameno pravo da u postupku pred sudom ili drugim dravnim organima,
preduzeima i drugim organizacijama i zajednicama koje u vrenju javnih ovlaenja
rjeavaju o pravima i obavezama graana, upotrebljava svoj jezik i da se u tom postupku
upoznaje na svom jeziku sa injenicama.
lan 132.
Protiv rjeenja i drugih pojedinanih akata sudskih, upravnih i drugih dravnih organa, kao i
protiv takvih akata organizacija i zajednica koje vre javna ovlaenja, donesenih u prvom
stepenu, moe se izjaviti alba nadlenom organu.
Zakonom se izuzetno, u odreenim sluajevima, moe iskljuiti alba ako je na drugi nain
obezbijedena zatita prava i zakonitosti.
lan 133.
O zakonitosti konanih pojedinanih akata kojima dravni organi ili organizacije i zajednice
koje vre javna ovlaenja rjeavaju o pravima ili obavezama, odluuje sud u upravnom
sporu, ako za odreenu stvar nije zakonom predviena druga sudska zatita.
Samo zakonom moe se izuzetno, u odreenim vrstama upravnih stvari, iskljuiti upravni
spor.
lan 134.
Dravni organi i organizacije i zajednice koje vre javna ovlaenja, pred kojima se vodi
postupak, duni su strankama ukazivati pomo u ostvarivanju njihovih prava.
U optini se organizuje pruanje pravne pomoi graanima i organizacijama radi zatite i
ostvarivanja njihovih prava i interesa zasnovanih na zakonu.


Glava V
SUDSTVO I JAVNO TUILATVO

lan 135.
Sudovi tite slobode i prava graana i prava radnika i organizacija i zajednica i obezbjeduju
ustavnost i zakonitost.
lan 136.
Sudsku funkciju vre redovni sudovi, kao organi dravne vlasti.
Redovni sudovi su u vrenju sudske funkcije nezavisni i sude na osnovu Ustava i zakona.
Redovni sudovi ustanovljavaju se zakonom.
Nadlenost, sastav i organi zacij a redovnih sudova i postupak pred tim sudovima utvruju se
zakonom.
lan 137.
Redovni sudovi: odluuju u sporovima o osnovnim linim odnosima, pravima i obavezama
graana i pravima i obavezama drulveno-politikih zajednica; izriu kazne i druge mjere
prema uiniocima krivinih djela i drugih kanjivih djela odreenih zakonom; odluuju o
zakonitosti pojedinanih akata dravnih organa, organizacija i zajednica koje vre javna
ovlaenja; rjeavaju sporove o imovinskim i radnim odnosima, ako rjeavanje tih sporova
nije povjereno drugim sudovima i rjeavaju o drugim odnosima kad je to zakonom
predvieno.
Redovni sudovi prate i prouavaju drutvene odnose i pojave od interesa za ostvarivanje
svojih funkcija i daju skuptinama odgovarajuih drutveno-politikih zajednica i drugim
dravnim
Strana 97 - Broj 5
Nedjelja, i4. mart/oujuk 1993.

SLUBENI LIST RBiH

organima, organizacijama i zajednicama prijedloge za sprijeCavanje drutveno opasnih i
tetnih pojava i za uvrivanje zakonitosti, odgovornosti i morala.
Redovni sudovi u svom djelokrugu imaju pravo i dunost da obavjetavaju skuptinu
odgovarajue drutveno-politike zajednice o primjenjivanju zakona i o radu sudova.
lan 138.
O krivinim djelima vojnih lica i odreenim krivinimdjelima drugih lica koja se odnose na
odbranu i bezbjednost Republike, kao i o drugim pravnim stvarima koje se odnose na
sporove u vezi sa slubom u Armiji Republike sude vojni sudovi.
lan 139.
Ako zakonom nije utvreno da odreene vrste sporova rjeavaju redovni sudovi, stranke
mogu povjeriti arbitrai, mirovnom vijeu, izbranom ili drugom sudu rjeavanje sporova koji
nastaju iz meusobnih odnosa stranaka koje one samostalno ureduju ili koji proizilaze iz
prava kojima slobodno raspolau.
Nadlenost, sastav i organizacija arbitraa, mirovnih vijea, izbranih i drugih sudova,postupak
pred tim sudovima i nain izbora i razrjeenja sudija utvruje se aktom o ustanovljenju suda,
u skladu sa zakonom. Pojedine vrste sudova za rjeSavanje odreenih vrsta sporova mogu se
ustanoviti i zakonom.
lan 140.
Raspravljanje pred sudom je javno.
Radi uvanja tajne, zatite morala, interesa maloljetnika ili zatite drugih posebnih interesa
drutvene zajednice, zakonom se odreuje u kojim se sluajevima u raspravljanju moe
iskljuiti javnost.
lan 141.
Sud sudi u vijeu.
Zakonom se moe odrediti da u odreenim stvarima sudi sudija pojedinac.
lan 142.
U suenju uestvuju sudije i graani kao sudije, sudije porotntci ili porotnici, na nain utvren
zakonom, odnosno aktom o ustanovljenju suda.
Zakonom se moe propisati da u odreenim sudovima i u odreenim stvarima u suenju
uestvuju samo sudije.
lan 143.
Sudije redovnih sudova bira i razrjeava Skuptina Republike.
Graane koji uestvuju u suenju u redovnom sudu bira i razrjeava skuptina odgovarajue
drutveno-politike zajednice, u skladu sa zakonom.
Sudije redovnih sudova biraju se bez ogranienja trajanja mandata.
lan 144.
Niko ko uestvuje u suenju ne moe biti pozvan na odgovornost za miljenje dato prilikom
donoenja sudske odluke, a u postupku pokrenutom zbog krivinog djela uinjenog u vrenju
sudijske funkcije ne moe biti pritvoren bez odobrenja nadlene skuptinedrutveno-politike
zajednice.
lan 145.
Sudija ne moe vriti slubu ili posao koji su nespojivi sa sudijskom funkcijom.
lan 146.
O albi ili drugom pravnom sredstvu protiv sudske odluke moe odluiti samo nadleni sud.
Zakonom, odnosno aktom o ustanovljenju arbitrae, mirovnih vijea, izbranih i drugih
sudova, odreuje se kad je i pod kojim uslovima protiv njegove odluke doputeno pravno
sredstvo.
Zakonom se odreuje pod kojim se uslovima odluka arbitrae, mirovnog vijea, izbranog i
drugog suda moe pobijati i
lan 147.
Javno tuilatvo je samostalni dravni organ koji goni uinioce krivinih i drugih zakonom
odreenih kanjivih djela, pre-duzima zakonom odreene mjere za zatitu interesa drutvene
zajednice i ulae pravna sredstva radi zatite ustavnosti i zakonitosti.
Javno tuilatvo vri funkciju na osnovu Ustava i zakona.
lan 148.
Javna tuilatva ustanovljavaju se zakonom. Nadlenost, sastav i organizacija javnih
tuilatava utvruju se zakonom.
lan 149.
Javno tuilatvo ima pravo i dunost da obavjetava skuptinu odgovarajue drutveno-
politike zajednice o primjenjivanju zakona i o svom radu.
lan 150.
Javnog tuioca imenuje i razrjeava Skuptina Republike, na nain, pod uslovima i po
postupku odreenim zakonom.
Javni tuilac imenuje se na odreeni period i moe biti ponovo imenovan u skladu sa
zakonom.
lan 151.
Javni tuilac ima pravo i dunost da niem javnom tuiocu daje obavezna uputstva za njegov
rad i moe, u skladu sa zakonom, preuzeti vrenje pojedinih poslova za koje je nadlean nii
javni tuilac.
Vii javni tuilac moe ovlastiti nieg javnog tuioca da postupa u pojedinom sluaju ili da
vri odreene radnje iz nadlenosti drugog nieg javnog tuioca.
lan 152.
Dravni organi, preduzea i druge organizacije i zajednice duni su pruati pomo sudovima i
javnim tuilatvima u vrenju slubenih poslova.
lan 153.
Vojno tuilatvo goni uinioce krivinih djela koji su u nadlenosti vojnih sudova i preduzima
odreene mjere za zatitu interesa drutvene zajednice i ulae pravna sredstva radi zatite
ustavnosti i zakonitosti na nain propisan zakonom.
Glava VI
ODBRANA REPUBLIKE
lan 154.
Neprikosnoveno je i neotudivao pravo i dunost graana, naroda Bosne i Hercegovine i
pripadnika drugih naroda koji u njoj ive da tite i brane slobodu, nezavisnost, suverenitet,
teritorijalni integritet i cjelokupnost i Ustavom utvreno ureenje Republike:
lan 155.
Niko nema pravo da prizna ili potpie kapitulaciju, niti da prihvati ili prizna okupaciju
Republike Bosne i Hercegovine ili pojedinog njenog dijela. Niko nema pravo da sprijei
graane Republike Bosne i Hercegovine da se bore proti vneprijateljakoji je napao Republiku.
Takvi akti su protivutavni i kanjavaju se kao izdaja Republike.
Izdaja Republike je najtei zloin prema narodu i kanjava se kao teko krivino djelo. .
lan 156.
Pravo je graana da aktivno uestvuju u izgraivanju politike odbrane, u pripremama za
odbranu Republike i da im se, u okviru sistema i planova odbrane, obezbijede potrebni uslovi
za osposobljavanje za odbranu i zatitu i za uee u odbrani Republike.

Sirana 98 - Broj 5
Nedjelja, 14. mart/oujak 1993
SLUBENI LIST RBiH.
lan 157.
Republika ureduje sistem odbrane i utvruje osnove planova i pripremnih mjera u Republici,
ureduje i organizuje odbranu i civilnu zatitu, ureduje i organizuje pripreme stanovnitva,
privrede, drutvenih slubi i dravnih organa, a za vrijeme rata organizuje openarodni otpor
u Republici i njime rukovodi.
lan 158.
Optina ureduje i organizuje odbranu i civilnu zatitu, organizuje i sprovodi pripreme
stanovnitva, privrede, drutvenih slubi i dravnih organa, usmjerava pripreme preduzea,
mjesnih zajednica i drugih organizacija i zajednica i obezbjeduje izvravanje drugih zadataka
odbrane utvrenih zakonom, a za vrijeme rata rukovodi optenarodnim otporom na svom
podruju. Svoja prava i dunosti u oblasti odbrane opStina ostvaraje u skladu sa Ustavom,
zakonom i sistemom odbrane i planovima odbrane Republike.
lan 159.
U mjesnoj zajednici graani se neposredno organizuju i pripremaju za uee u pruanju
otpora agresoru, zatiti i spaavanju od ratnih dejstava i za izvravanje drugih zadataka
odbrane Republike, u skladu sa Ustavom, zakonom i statutom optine.
lan 160.
Preduzea i druge organizacije i zajednice imaju pravo i dunost da aktivno uestvuju u
odbrani Republike i u vezi sa tim organizuju. i sprovode pripreme, obezbjeduju sredstva i vre
druge zadatke od interesa za odbrami, u skladu sa Ustavom, zakonom, planovima i
odlukamadrutveno-politikih zajednica. Ove organizacije i zajednice su odgovorne za
izvrenje tih zadataka.
lan 161.
Politike organizacije, drutvene organizacije i struna i druga udruenja graana uestvuju u
pripremama za odbranu i osposobljavaju svoje lanove za izvravanje zadataka u odbrani
Republike. .
lan 162.
Oruane snage Republike Bosne i Hercegovine tite nezavisnost, suverenitet, teritorijalni
integritet i cjelokupnost i Ustavom utvreno ureenje Republike.
Oruane snage Republike ini Armija Republike. U sluaju rata oruane snage, pored Armije,
ine i policija i naoruani sastavi koji se stavljaju pod jedinstvenu komandu oruanih snaga
Republike i ine jedinstvenu cjelinu.
Svaki graanin koji sa orujem ili na drugi nain uestvuje u otporu protiv agresora pripadnik
je oruanih snaga Republike.
U pogledu sastava starjeinskog kadra i postavljanja na vie komandne i rukovodee poloaje
u Armiji Republike primjenjuje se naelo to srazmjernije zastupljenosti naroda Bosne i
Hercegovine i pripadnika drugih naroda koji u njoj ive.
Ako se organizuju jedinice oruanih snaga Republike od pripadnika drugih naroda koji ive u
Bosni i Hercegovini, u komandovanju i obuci upotebljavae se jezik tih naroda.
lan 163.
Vojna obaveza graana je opta.
lan 164.
Civilna zatita je dio sistema odbrane Republike, a organizuje se na najirim drutvenim
osnovama radi zatite i spaavanja stanovnitva i materijalnih dobara od ratnih dejstava i od
elementarnih nepogoda.
Glava VII
OPSTINA, ZAJEDNICA OPSTINA I GRAD SARAJEVO
lan 165.
Optina je osnovna drutveno-politika zajednica, zasnovana na vlasti graana.
obezbjeduju usfove za svoj ivot i rad, usmjeravaju drutveni razvoj, usklauju i ostvaruju
svoje interese, zadovoljavaju zajednike potrebe i ostvaruju vlast i upravljaju drugim
drutvenim poslovima.
Funkcije vlasti i upravljanja drugim drutvenim poslovima, osim onih koje se prema Ustavu
ostvaruju u Sirim drutveno-politikim zajednicama, ostvaruju se u optini.
lan 166.
Prava i dunosti optine utvruju se Ustavom, zakonom i statutom optine.
U optini se naroito:
1) stvaraju i razvijaju materijalni i drugi uslovi za ivot i rad i za zadovoljavanje materijalnih,
socijalnih, kulturnih i drugih zajednikih potreba;
2) usklauju pojedinani i zajedniki interesi sa optim interesima; obezbjeduje ostvarivanje
solidarnosti;
3} usmjerava i usklauje privredni i drutveni razvoj, posebno u oblasti vaspitanja i
obrazovanja, kulture, fizike i tehnike kulture, zdravstva, socijalne zatite i komunalnih
slubi;
4) obezbjeduju opti uslovi za rad i privreivanje, za zapoljavanje, snabdijevanje graana i
za vrenje uslunih djelatnosi;
5) ureduju odnosi od neposrednog interesa za graane u optini;
6) organizuje vrenje poslova od zajednikog i opteg drutvenog interesa i obrazuju organi
za vrenje tih poslova;
7) obezbjeduje neposredno izvravanje zakona, ako njihovo izvravanje nije Ustavom i
zakonom stavljeno u nadlenost organa irih drutveno-politikih zajednica;
8) obezbjeduje ostvarivanje i zatita sloboda, prava i dunosti ovjeka i graanina;
9) obezbjeduje ostvarivanje ravnopravnosti naroda Bosne i Hercegovine i pripadnika drugih
naroda koji u njoj ive i uslovi m razvoj njihove kulture;
10) titi zakonitost i sigurnost ljudi i imovine i javni red i mir;
11) ureduje korienje zemljita i dobara u optoj upotrebi;
12) utvruje i sprovodi politika stambene izgradnje, stanarina i odravanja stanova i
stambenih zgrada; stvaraju uslovi za racionalnu stambenu izgradnju i za obezbjedenje stanova
odreenim kategorijama graana; ureuju odnosi u stambeno-komunalnoj oblasti;
13) utvruje i sprovodi politika ureenja prostora i odreuje njegova namjena; usmjerava i
ureduje izgradnja gradova i drugih naselja, kao i podruja s posebnom namjenom;
14) ureduje i obezbjeduje zatita i unapreivanje ovjekove sredine;
15) ureduje i organizuje odbrana i civilna zatita;
16) organizuje i obezbjeduje drutvena samozatita i drutvena kontrola;
17) vre i druga prava i dunosti utvreni Ustavom, zakonom i statutom optine.
Optina, u skladu sa Ustavom, uestvuje u utvrivanju i sprovodenju politike Republike.
lan 167.
Optina raspolae, koristi i upravlja zemljitem, umama, dobrima u optoj upotrebi i drugim
nekretninama u drutvenoj svojini ako ta prava ne Vre preduzea, druge organizacije i
zajednice i drutveno-politike zajednice ili druga drutvena pravna lica.
lan 168.
Optina se obrazuje za podruje koje ini prostornu i urbanu cjelinu, na kojem postoje
ekonomski i drugi uslovi za ostvarivanje zajednikih interesa i zadovoljavanje odreenih
zajednikih potreba graana i za ostvarivanje samoupravljanja i vrenja vlasti.
Obrazovanje i ukidanje optina i utvrivanje podruja optina, ureduje se zakonom.

Strana 99 - Broj 5
Nedjelju, 14, mart/oujak 1993.
SLUBENI LIST RBiH
Obrazovanje i ukidanje optina moe se vriti po prethodno prihavljenom miljenju graana i
skuptina zainteresovanih optina.
Izdvajanje naseljenih mjesta iz sastava jedne optine i ukljuivanje tih mjesta u sastav druge
optine vri se po prethodno pribavljenom miljenju zainteresovanih graana i uz saglasnost
skuptina zainteresovanih optina.
ian 169.
Radi zadovoljavanja zajednikih potreba u optini, radnici u preduzeima i graani u mjesnim
zajednicama i drugim organizacijama i zajednicama i u optini kao cjelini, referendumom, na
zborovima i drugim oblicima linog izjanjavanja, odluuju o udruivanju sredstava i o
njihovom korienju.
U okviru zakonom utvrenog sistema izvora i vrsta poreza, taksa i ostalih dabina, graani u
optini samostalno odluuju o obimu i nainu finansiranja optih drutvenih potreba u
Optini.
Optina koja svojim ukupnim sredstvima nemoe finansirati opte drutvene potrebe utvrene
Ustavom ima pravo na dopunska sredstva pod uslovima i mjerilima utvrenim zakonom.
lan 170.
Radi izvravanja svojih prava i dunosti optina samostalno donosi propise.
Ako se zakonom utvruju samo naela za ureivanje odnosa u odreenoj oblasti, optina
samostalno ureduje odnose u toj oblasti u skladu sa tim naelima.
U oblasti koje se ureduju zakonom, optina, u okviru svojih prava i dunosti, moe donositi
propise radi Ureenja pitanja i odnosa od neposrednog interesa za optinu, ako zakon nije
donesen. Stupanjem na snagu zakona, prestaje da vai opiinski propis.
U oblastima koje se ureduju zakonom, tim zakonom moe se ovlastiti optina da svojim
propisima ureduje odreene odnose i drugaije nego to su ureeni zakonom, u skladu sa
svojim osobenostima i potrebama.
Optina, na osnovu ovlaenja iz zakona, moe donositi propise za izvrenje zakona.
lan 171.
Skuptinu optine i skuptinu gradske zajednice ine odbornici iji se broj utvruje statutom.
Predsjednici i potpredsjednici skupStina optina, odnosno skuptina gradskih zajednica biraju
se iz reda odbornika u skuptinama optina, odnosno skuptinama gradskih zajednica.
Nain kandidovanja, izbora i opoziva predsjednika i potpredsjednika skuptina optina i
skuptina gradskih zajednica ureduje se zakonom i statutom.
lan 172.
Sastav, organizacija, nadlenost i nain kandidovanja, izbora i opoziva izvrnog organa
optine, odnosno gradske zajednice utvruje se zakonom i statutom.
lan 173.
Skuptina optine i njeni organi i izvrni organ optine u vrenju poslova iz svog djelokruga
donose odluke, naredbe, uputstva, rjeenja i zakljuke, kao i rezolucije i preporuke. Odluke i
rezolucije moe donositi samo skuptina optine.
lan 174.
Optina, u okviru svojih prava i dunosti i utvrene spoljne politike i meunarodnih ugovora
Republike, ostvaruje saradnju sa lokalnim zajednicama drugih drava i odgovarajuim
nacionalnim i meunarodnim organima i organizacijama.
lan 175.
Statutom optine, u skladu sa Ustavom, utvruju se: prava i dunosti optine i nain njihovog
ostvarivanja; odnosi izmeu graana, preduzea, mjesnih zajednica i drugih organizacija i
zajednica u ostvarivanju zajednikih interesa; organizacija skuptine optine i njenih organa i
izvrnog organa optine; oblici neposrednog uea graana u vrenju drutvenih poslova, kao
i druga pitanja, u skladu sa njenim osobenostima.
lan 176.
Za vrijeme ratnog stanja ili u sluaju neposredne ratne opasnosti obrazuje se predsjednitvo
skuptine optine koje odluuje
0 pitanjima iz nadlenosti skuptine, ako ne postoji mogunost da se ona sastane. Sastav
predsjednitva utvruje se zakonom.
Predsjednitvo je duno da odluke koje je donijelo iz nadlenosti skuptine optine podnese
na potvrdu skuptini im ona bude u mogunosti da se sastane.
lan 177.
Optine meusobno sarauju na principima dobrovoljnosti i solidarnosti, udruuju sredstva i
obrazuju zajednike organe, organizacije i slube za vrenje postova od zajednikog interesa
i za zadovoljavanje zajednikih potreba.
lan 178.
1. Optine, koje su prostorno i ekonomski meusobno povezane, mogu se, radi racionalnijeg
i efikasnijeg ostvarivanja zajednikih interesa i potreba graana i usklaivanja drutveno
ekonomskog razvoja, udruivati u zajednice optina.
Udruivanje optina u zajednicu optina vri se dogovorom koji zakljuuju skuptine optina.
2. Zajednica optina ima statut koji donosi skupStina zajednice uz prethodnu saglasnost
skuptina udruenih optina.
3. Skuptina zajednice optina donosi planove i programe razvoja zajednice i ureduje odnose
o pitanjima utvrenim statutom zajednice.
Zakljuci i stavovi skuptine zajednice optina obavezuju udruene optine kad ih usvoje
skuptine udruenih optina.
lan 179.
Zakonom se moe odrediti obavezno udruivanje optina u gradske odnosno druge zajednice
optina kao posebne drutvcno-politike zajednice na koje se prenose odreeni poslovi iz
nadlenosti Republike odnosno optine.
lan 180.
1. U gradu na ijem je podruju obrazovano vie optina, obrazuje se gradska zajednica kao
posebna drutveno-potitika zajednica u kojoj se, u zajednikom interesu graana,
obezbjeujc planiranje drutveno-ekonomskog razvoja, prostorno i urbanistiko ureivanje,
jedinstvenost sistema odbrane i drutvene samozatite i zadovoljavanje komunalnih potreba.
Optine mogu, u zajednikom interesu, povjeriti gradskoj zajednici i druga prava i dunosti.
Prava i dunosti optine na podruju gradske zajednice vre optine i gradska zajednica,
Zakonom se moe odrediti da se odreeni poslovi obavljaju u jedinstvenom organu uprave
gradske zajednice.
Zakonom se odreuju optine koje ine gradsku zajednicu.
Gradska zajednica samostalno ureduje odnose i donosi propise i vri druge poslove u
oblastima od zajednikog interesa za graane u skladu sa Ustavom, zakonom i statutom
gradske zajednice.
Republika moe zakonom odreene poslove iz svoje nadlenosti povjeriti gradskoj zajednici;
Organi uprave gradske zajednice imaju pravo nadzora nad zakonitou rada optinskih organa
uprave u pogledu izvravanja zakona, drugih propisa i optih akata iz nadlenosti gradske
zajednice, ako Ustavom i zakonom nije drukije ureeno.
2. Gradskoj zajednici i optinama pripadaju prihodi od poreza, taksa i drugih dabina koji su
po Ustavu i zakonu prihodi optina. Ovi prihodi rasporeuju se izmeu gradske zajednice i
optina srazmjerno njihovim pravima i dunostima po postupku utvrenom statutom gradske
zajednice. Za povjerene poslove iz svoje nadlenosti Republika obezbjeduje gradskoj
zajednici posebna sredstva.


Strana 100-Broj 5
Nedjelja, 14. mart/oujak 1993.


SLUBENI LIST RBiH

Grad Sarajevo je gradska zajednica optina kao posebna drutveno-politika zajednica.
lan 182.
Ako Republika gradskoj zajednici, odnosno drugoj zajednici optina prenese vrenje poslova
iz okvira svojih prava i dunosti, duna je da obezbijedi i sredstva za izvravanje tih
poslova.
lan 183.
Optine i gradske zajednice mogu se udruivali u zajednice optina i gradova i druge oblike
udruivanja optina i gradova u cilju razvijanja meduoptinske i meugradske saradnje i
unapreivanja komunalnog sistema.

Glava VIII
ODNOSI U REPUBLICI I PRAVA I DUNOSTI REPUBLIKE
lan 184.
Graani, narodi Bosne i Hercegovine i pripadnici drugih naroda koji u njoj ive, ostvaruju i
obezbjeduju razvoj drutveno-ekonomskih i politikih odnosa utvrenih Ustavom, nacionalnu
,slobodu, ravnopravnost i suverenost, teritorijalni integritet i cjelokupnost, odbranu,
bezbjednost i drutvenu samozatitu, razvijaju i jaaju zajedniki ivot naroda Bosne i
Hercegovine i pripadnika drugih naroda koji u njoj ive, ureduju, ostvaruju i osiguravaju
uslove za to uspjeniji drutveni razvoj, ostvaruju i obezbjeduju jedinstveno trite,
obezbjeduju demokratske slobode i prava ovjeka i graanina, solidarnost i socijalnu
sigurnost graana i radnika, ustavnost i zakonitost, utvruju spoljnu politiku, zalau se za mir
u svijetu, izgrauju i razvijaju odgovarajue oblike meusobne saradnje i vre sve druge
drutvene poslove od zajednikog interesa za politiki, privredni i kulturni ivot i drutveni
razvitak Republike.
Graani, narodi Bosne i Hercegovine i pripadnici drugih naroda koji u njoj ive, ostvaruju
svoje zajednike interese u preduzeima i drugim organizacijama i zajednicama, mjesnim
zajednicama, i u optinama, djelatnou sindikata, politikih i drutvenih organizacija i
slobodnim i svestranim aktivnostima graana, kao i preko republikih organa kad je to
odreeno Ustavom i zakonom.
lan 185.
Preduzea, druge organizacije i zajednice i njihova udruenja, bez obzira na njihovo sjedite,
posluju slobodno i ravnopravno na teritoriji Republike, u skladu sa propisima koji vae u
mjestu njihovog poslovanja.
Protivustavni su propisi i drugi akti i radnje kojima se pre-duzea, druge organizacije i
zajednice ili radnici stavljaju u neravnopravan poloaj zavisno od sjedita odnosno
prebivalita.
lan 186.
Zabranjeno je udruivanje preduzea, drugih organizacija i zajednica i svaka druga djelatnost
i radnja organizacija i dravnih organa koji su upravljeni na spreavanje slobodnog kretanja i
udruivanja rada i sredstava i slobodne razmjene robe i usluga, ili na stvaranje monopolskog
poloaja u Republici, kojim esticu materijalna i druga preimustva koja se ne zasnivaju na
radu i stvaraju neravnopravni odnosi u poslovanju ili naruavaju drugi ekonomski i drutveni
odnosi utvreni Ustavom.
lan 187.
Zapoljavanje graana je slobodno na teritoriji Republike podjednakim uslovima koji vae u
mjestu zaposlenja.
Prava po osnovu rada koja su od uticaja na ostvarivanje prava iz socijalnog osiguranja i druga
slina prava priznaju se na teritoriji Republike bez obzira na to u kojoj su drutveno-politikoj
zajednici steena.
Prava, dunosti i obaveze graana koji obavljaju djelatnosti u inostranstvu ili su zaposleni u
inostranstvu utvruju se zakonom.
lan 188.
Razvoj privredno nedovoljno razvijenih podruja od opteg je interesa za skladan razvoj
cjelokupne privrede i za svestrani drutveno-ekonomski razvoj Republike.
Republika se stara o obezbjedivanju materijalnih i drugih uslova za podsticanje breg
privrednog razvoja i za jaanje materijalne osnove drutvenih djelatnosti privredno
nedovoljno razvijenih podruja.
Razvoj privredno nedovoljno razvijenih podruja u Republici ostvaruje se prvenstveno
neposrednim povezivanjem sa privredno razvijenim podrujima, zajednikim programiranjem
razvoja i zajednikim ulaganjima u privredu nedovoljno razvijenih podruja.
Obrazuje se poseban republiki fond za kreditiranje breg privrednog razvoja nedovoljno
razvijenih podruja.
Zakonom se utvruju privredno nedovoljno razvijena podruja, stalni izvori finansiranja
fonda, posebni uslovi kreditiranja iz sredstava fonda, nain upravljanja i poslovanja fonda.
lan 189.
Ako se aktima organa drutveno-politikih zajednica kojima se utvruje ili sprovodi
zajednika ekonomska politika naruava ravnopravnost preduzea i drugih organizacija i
zajednica u sticanju dohotka i raspolaganju rezultatima rada, istovremeno sa utvrivanjem
zajednike ekonomske politike, odnosno sa donoenjem mjera za njeno sprovodenje, utvruje
se i obezbjeduje kompenzacija kao sastavni dio mjera zajednike ekonomske politike za
odgovarajui planski period.
lan 190.
1. Narodna banka Bosne i Hercegovine je ustanova jedinstvenog monetarnog sistema, koja u
skladu sa Ustavom sprovodi monetarnu, deviznu i kreditnu politiku i odgovorna je za
sprovodenje te politike Skuptini Republike.
Mjerama za sprovodenje monetarne, devizne i kreditne politike ne moe se niko dovesti u
neravnopravan poloaj u pogledu obavljanja djelatnosti i sticanju dohotka.
Narodna banka, u okviru svojih prava i dunosti, odgovorna je za stabilnost valute, za optu
likvidnost plaanja u Republici i prema inostranstvu i za sprovodenje i praenje sprovodenja
monetarne, devizne i kreditne politike.
Narodna banka samostalno, u okviru svojih prava i dunosti, izvrava zakonom ili drugim
propisom, odnosno optim aktom, utvrene mjere kojima se ostvaruju ciljevi i zadaci
monetarne, devizne i kreditne politike, a duna je da u spovodenju te politike postupa u skladu
sa odlukama i mjerama koje u okviru svojih prava i dunosti donosi Savjet Narodne banke
Bosne i Hercegovine.
Poslovne banke i druge finansijske organizacije dune su da se pridravaju odluka koje
Narodna banka donosi radi ostvarivanja monetarne, devizne i kreditne politike. Narodna
banka vri kontrolu nad radom poslovnih banaka i drugih finansijskih organizacija u skladu sa
zakonom.
Narodna banka ne moe se baviti djelatnou poslovnih banaka.
Status Narodne banke ureduje se zakonom.
Narodnom bankom upravlja Savjet Banke, a radom i organizacijom poslovanja Banke
rukovodi guverner Banke.
Savjet i guverner Narodne banke odgovorni su Skuptini Republike za odluke i akte koje, u
okvini svojih nadlenosti, donose iz oblasti poslovanja Banke.
U vrenju politike kontrole nad radom Narodne banke. Skuptina Republike moe ukinuti ili
ponititi propis i drugi opti akt Narodne banke koji nije u skladu sa Ustavom, zakonom i
drugim propisom ili dnigim opStim aktom koji je donijela SkupStina Republike.
Narodna banka podnosi Skuptini Republike najmanje jedanput godinje izvjetaj o svome
radu i poslovanju.



Strana 101 -Broj 5
Nedjelja, 14. mart/oujak 1993.
SLUBENI LIST RBiH
lan 191.
Sistem, izvori i vrste poreza, taksa i ostalih dabina ureduju se zakonom.
Radi zadovoljavanja opStih drutvenih potreba utvrenih Ustavom i drugih drutvenih
potreba graani plaaju poreze na prihode, imovinu i imovinska prava, takse i druge dabine.
Graani koji samostalno obavljaju djelatnost linim radom i zemljoradnici plaaju porez iz
linog dohotka.
Porezi iz dohotka, odnosno dobiti preduzea i drugog pravnog lica plaaju se prema
propisima i u korist drutveno-politike zajednice na ijoj teritoriji ta organizacija, odnosno to
lice ili njihovi dijelovi trajno obavljaju djelatnost.
Doprinosi iz dohotka preduzea i drugog pravnog lica plaaju se prema odluci i u korist fonda
ili drugog oblika organi-zovanja koji obezbjeduju zadovoljavanje potreba i interesa, odnosno
korienje usluga za koje se plaaju ti doprinosi.
Porezi iz linih dohodaka, odnosno prihoda radnika i graana, osim poreza na imovinu i
prihode od imovine, plaaju se, u skladu sa zakonom, prema propisima i u korist drutveno-
politike zajednice na ijoj teritoriji radnik ili graanin ivi.
Doprinosi iz linih dohodaka, odnosno prihoda radnika i graana plaaju se, u skladu sa
zakonom, prema odluci i u korist fonda ili drugog oblika organizovanja koji radniku i
graaninu ili lanovima njihove porodice obezbjeduju zadovoljavanje potreba i interesa,
odnosno korienje usluga za koje se plaaju ti doprinosi.
lan 192.
Poslove u oblasti izvravanja obaveza plaanja poreza i drugih dabina, odnosno doprinosa
obveznika, utvrenih zakonom, obavljaju slube drutvenih prihoda kao drutvene
slube.
lan 193.
Drulveno-politika zajednica ima budet. U budetu se utvruju svi prihodi i svi rashodi
drutveno-politike zajednice.
Radi podmirivanja opStih drutvenih potreba od znaaja za ostvarivanje prava i dunosti
Republike, odnosno optine ili gradske zajednice, dio prihoda iz poreza i drugih dabina,
moe se, prije unoenja u budet drutveno-politike zajednice, na osnovu zakona, koristiti za
namjene i na nain utvren zakonom.
lan 194.
Kad je to neophodno radi spreavanja i otktananja veih poremeaja u privredi ili kad to
zahtijevaju interesi odbrane ili druge vanredne potrebe Republike, zakonom se mogu
propisati:
- granice u kojima drutveno-politike zajednice mogu utvrivati svoje prihode iz dohotka
preduzea, drugih organizacija i zajednica i prometa proizvoda i usluga;
- obaveze preduzea, fondova i drugih oblika organizovanja osnovanih zakonom i drutveno-
politikih zajednica da obrazuju rezervna sredstva;
- privremena zabrana raspolaganja dijelom sredstava za potronju ili dijelom sredstava za
finansiranje proirene reprodukcije od strane preduzea, fondova i drugih oblika
organizovanja osnovanih zakonom i drutveno-politikih zajednica;
- nain raspolaganja vikovima prihoda budeta drutveno-politikih zajednica kao i
vikovima prihoda fondova i drugih oblika organizovanja osnovanih zakonom koji proizilazi
iz zakonom utvrenih obaveza.
lan 195.
Za izvravanje zakona i drugih propisa odgovorni su optinski organi, ukoliko to Ustavom i
zakonom nije stavljeno u nadlenost republikih organa.
lan 196.
Zakonom se mogu pojedini poslovi iz nadlenosti Republike prenijeti u nadlenost optinskih
organa, uz obavezu Republike da tim organima obezbijedi odgovarajua sredstva, odnosno
izvore prihoda za vrenje prenesenih poslova.
lan 197.
Ako optinski organi i organizacije, odnosno organi i organizacije gradske zajednice ne
izvravaju prava, dunosti i odgovornosti utvrena Ustavom, zakonom i drugim propisom,
Republika ima pravo i dunost da putem republikih organa neposredno obezbijedi
izvravanje Ustava, zakona i dragih propisa dok ih optinski organi i organizacije, odnosno
organi i organizacije gradske zajednice ne budu izvravali.
lan 198.
Zakonom se moe propisati obaveza optine da osnuje odreene organe za vrenje nadzora
nad izvrgavanjem zakona i drugih propisa, odnosno organe uprave za vrenje poslova od
opteg interesa za Republiku koji su preneseni u nadlenost optinskih organa.
lan 199.
Republiki organi koji vre poslove upravnog i inspekcijskog nadzora mogu, u skladu sa
zakonom, vriti ove poslove na cijeloj teritoriji Republike radi kontrole izvravanja zakona i
zatite zakonitosti i prava graana i radnika, preduzea i drugih organizacija i zajednica.
lan 200.
Republiku Bosnu i Hercegovinu predstavljaju Ustavom odreeni organi Republike.
lan 201.
Republika preko republikih organa, u okviru svojih prava i dunosti utvrenih Ustavom:
1) obezbjeduje nezavisnost i teritorijalni integritet i cjelokupnost Republike i titi njen
suverenitet u meunarodnim odnosima; odluuje o ratu i miru;
2) obezbjeduje Ustavom utvreni poredak Republike, ravnopravnost naroda Bosne i
Hercegovine i pripadnika drugih naroda koji u njoj ive, kao i ostvarivanje i zatitu sloboda,
prava i dunosti ovjeka i graanina;
3) utvruje spoljnu politiku Republike i stara se o njenom sprovoenju; odrava politike
ekonomske i druge odnose sa drugim dravama i meunarodnim organizacijama; zakljuuje,
ratifikuje i obezbjeduje izvravanje meunarodnih ugovora; obezbjeduje izvrgavanje
meunarodnih obaveza Republike; titi dravljane Republike i njihove interese i interese
domaih pravnih lica u inostranstvu; ureduje ostvarivanje meunarodnih odnosa; ureduje
organizaciju i djelatnost slubi inostranih poslova Republike;
4) titi ustavnost i zakonitost u skladu sa Ustavom i obezbjeduje jedinstvo pravnog sistema;
5) ureduje sistem odbrane i stara se o njegovom sprovoenju; ureuje sistem drutvene
samozatite; osnovna prava i dunosti graana, preduzea i drugih organizacija i zajednica,
politikih i drutvenih organizacija u oblasti odbrane; ureduje osnovna prava i obaveze
preduzea i drugih organizacija i zajednica u pogledu prioritetne proizvodnje i pruanja
usluga va potrebe odbrane i proizvodnje naoruanja i vojne opreme; ureduje usklaivanje,
prilagodavanje prostornih i urbanistikih planova i investicione izgradnje potrebama odbrane
Republike; utvruje planove i pripremne mjere za odbranu Republike; proglaava
mobilizaciju; ureduje rukovoenje i komandovanje oruanim snagama Republike i ostvaruje
vrhovno komandovanje oruanim snagama; ureduje i organizuje Armiju Republike i rukovodi
i komanduje njome; ureduje: upravljanje! raspolaganje sredstvima koja se koriste u Armiji
Republike i za njene potrebe; vojnu obavezu graana i zatitu lanova porodica lica na
obaveznoj vojnoj slubi; statusna i draga pitanja lica na slubi u Armiji Republike i vojnih
lica; posebna prava i dunosti vojnih lica u vezi sa slubom u oruanim snagama; ureuje i
obezbjeduje vojno kolstvo i nauno istraivaki rad za potrebe oruanih snaga; ureduje i
organizuje vojne sudove i vojno tuilatvo; ureduje i obezbjeduje socijalno osiguranje i zatitu
vojnih lica, odnosno vojnih osiguranika i njihovih porodica;
Strana 102 - Broj 5
Nedjelja, 14. mart/oujak 1993.
SLUBENI LIST R B i H
6) ureduje i organizuje slubu dravne bezbjednosti; ureduje slubu javne bezbjednosti i javni
red i mir;
7) podstie, usmjerava i usklauje razvoj privrede i drugih drutvenih djelatnosti;
obezbjeduje nslovc za Sto .skladniji razvoj Republike u cjelini, a posebno za bri razvoj
privredno nedovoljno razvijenih podruja;
8) ureduje: pravu radnika u preduzeima, drugim organizacijama i zajednicama kojima se
obezbjeduje njihov Ustavom utvreni poloaj i prava radnika i graana radi obezbjedenja
njihove socijalne sigurnosti i solidarnosti; zapoljavanje i zatitu na radu;
9) ureduje: prava i obaveze preduzea, drugih organizacija i zajednica i drutveno-politikih
zajednica u pogledu sredstava u drutvenoj svojini i drugim oblicima svojine;
10) ureduje: obligacione odnose, svojinsko-pravne i druge stvttrno-pravne odnose,
imovinsko-pravne i druge materijalno-pravne odnose;
11) ureduje: sistem planiranju i utvruje razvojnu i ekonomsku politiku Republike, utvruje
osnove dugorone politike drutveno-ekonomskog razvoja i dugoroni program razvoja za
pojedine oblasti od interesa za razvoj Republike; ureduje monetarni, devizni i kreditni sistem;
utvruje zakonska sredstva plaanja i politiku emisije novca i obezbjeduje njeno sprovodenje;
ureduje spoljnotrgovinsko i devizno poslovanje i drugo ekonomsko poslovanje-sa
inostranstvom i obezbjeduje izvravanje zakona u tim oblastima; carinski sistem, carinsku
tarifu i mjere vancarinske zatite i obezbjeuje njihovo sprovoenje; uslove za otvaranje i rad
carinskih zona; sistem osiguranja imovine i lica; obezbjeduje sprovodenje mjera kojima se
spreava naruavanje jedinstva trita; ureduje: odnose u oblasti prometa robe i usluga;
kontrolu cijena i obezbjeduje neposrednu kontrolu cijena roba i usluga od interesa za Repub-
liku; kontrolu prometa robe i usluga preko dravne granice i reim prelaska preko dravne
granice; ureduje i obezbjeduje republike robne rezerve; ureduje: ogranienje prometa robe i
usluga od interesa za Republiku u sluaju elementarnih nepogoda velikih razmjera i nestaice
dobara neophodnih za potrebe privrede i ivot graana; stavljanje u promet lijekova; promet
otrova, proizvodnju i promet opojnih droga; ureduje i obezbjeduje kreditiranje breg razvoja
privredno nedovoljno razvijenih podruja; ureduje: udruivanje preduzea, drugih
organizacija i zajednica i njihovih udruenja u privredne komore i druga opta udruenja;
obavezno udruivanje preduzea, drugih organizacija i zajednica u zajednice; obavezno
udruivanje preduzea u zajednice kad to zahtijeva tehnolokojedinstvo sistema u pojedinim
oblastima i kad je to od interesa za Republiku; organizaciju i funkcionisanje Narodne banke
Bosne i Hercegovine i Slube drutvenog knjigovodstva Bosne i Hercegovine;
12) ureduje: sistem finansiranja drutveno-politikih zajednica; ureduje i utvruje poreski
sistem i poresku politiku, sistem taksa i drugih dabina; odluuje o obimu i nainu
finansiranja optih i drugih drutvenih potreba u Republici; ureduje javne zajmove, igre na
sreu i naela o samodoprinosu;
13) ureduje: reim voda i reim obalnog mora koje je od interesa za meunarodne odnose
Republike, odbranu i bezbjednost Republike i jedinstvo trita, kao i nain korienja prava
koja Republika ima na mom; korienje poljoprivrednog zemljita, uma i umskog zemljita,
upravljanje Sumama i umskim zemljitem; zdravstvenu zatitu stoke i bilja; lov i ribolov;
rudarstvo i korienje drugih prirodnih bogatstava;
14) ureduje i utvruje granice Republike; zatitu i unapreivanje ovjekove sredine, prostorno
i urbanistiko planiranje, projektovanje i izgradnju investicionih i drugih objekata; naela o
korienju zemljita i dobara u optoj upotrebi; stambene odnose, naela u oblasti stambene
izgradnje i njenog finansiranja i upravljanja i gazdovanja stambenim zgradama i stanovima,
naela o stambenom zadrugarstvu; naela o ureenju i korienju graevinskog zemljita;
naela o komunalnim djelatnostima; premjer i katastar zemljita i evidenciju nekretnina;
15) ureduje sistem mjernih jedinica i obezbjeduje kontrolu mjera i dragocjenih metala;
ureduje zatitu pronalazaka, tehnikih unapreenja, igova, znakova kvaliteta, oznaka pori-
jekla proizvoda, uzoraka i modela, kao i standarde, tehnike normative i norme kvaliteta
proizvoda i usluga, i obezbjeduje izvravanje propisa u ovim oblastima kad je to u interesu
Republike, utvreno zakonom;
16) ureuje: naela za nain vrenja djelatnosti u zanatstvu, ugostiteljstvu i turizmu; odnose u
oblasti samostalnog linog rada sredstvima u svojini graana; drutveno-ekonomski poloaj i
udruivanje zemljoradnika;
17) ureduje: saobraaj i veze, bezbjednost saobraaja; kontrolu putnikog saobraaja preko
dravne granice; zatitu od poara i drugih elementarnih nepogoda; nabavljanje, noenje i
dranje oruja; promet i prevoz eksploziva i radioaktivnih i drugih opasnih materija; transport
zapaljivih tekuina i plinova; upravljanje i korienje puteva; meteoroloku, hidroloku i
seizmoloku slubu;
18) ureduje: sistem vaspitanja i obrazovanja, kulture, fizike i tehnike kulture; naela
organizacije naunoistraivake djelatnosti; zatitu i korienje kulturno-istorijskog i prirod-
nog nasljea; izdavaku i filmsku djelatnost; radio-televiziju, tampu i druge vidove javnog
informisanja i komuniciranja;
19) ureduje; zdravstvenu zatitu graana i radnika i organizaciju zdravstvene slube; zatitu
ivota i zdravlja ljudi od zaraznih bolesti koje ugroavaju Republiku; ureuje i obezbjeduje
posebnu zatitu boraca, vojnih invalida i porodica palih boraca, zatitu rtava neprijateljskog
djelovanja kojim se ugroava bezbjednost Republike ili Ustavom utvreni poredak, kao i
njihovih porodica; ureduje zatitu rtava faistikog terora i civilnih rtava rata;naela djeije
zatite, zatite starih i iznemoglih lica i drugih vidova socijalne zatite;
20) ureduje i organizuje prikupljanje, evidentiranje i obradu statistikih i drugih podataka o
stanju u pojedinim oblastima drutvenog ivota, o stanju i kretanju stanovnitva, o ekonom-
skim i drugim pojavama, kao i drugih podataka od interesa za Republiku;
21) ureduje: dravljanstvo Republike Bosne i Hercegovine, lino ime, matine knjige, line
karte, prijavljivanje prebivalita i boravita; zborove i druge javne skupove; udruivanje
graana u udruenja, drutvene organizacije i politike organizacije; utvruje himnu
Republike Bosne i Hercegovine; ureduje: upotrebu peata, grba i zastave Republike Bosne i
Hercegovine; naela o referendumu; pravni poloaj vjerskih zajednica; humanitarnih i drugih
organizacija koje na osnovu zakona i meunarodnih ugovora vre javna oviaenja;
utvrujepraznike. odlikovanja, nagrade i druga priznanja Republike; ureduje proglaavanje
nestalih lica za umrle i dokazivanje smrti; ovjeru potpisa, rukopisa i prepisa;
22) ureduje: poloaj, boravak i zatitu stranaca u Republici; pravni poloaj stranih pravnih
lica i predstavnika stranih drava, stranih i meunarodnih organizacija u Republici,
predstavljanje i zastupanje stranih privrednih i drugih organizacija;
23) ureduje: brak, odnose roditelja i djece, starateljstvo i usvojenje; nasljeivanje;
24) ureuje; krivina djela i privredne prestupe i sankcije za ta djela; izvrenje kaznenih
sankcija; sistem prekraja, prekrajni postupak i odgovornost i sankcije za prekraje kojima se
povreduju republiki propisi; ureduje sudski upravne postupke; amnestiju i pomilovanja;
25) ureuje: vrste, nadlenost, sastav i organizaciju redovnih sudova; nadlenost i
organizaciju javnih tuilatava; javno pravobranilatvo, advokatuni i druge vidove pravne
pomoi; arbitrae, mirovna vijea, izbrane i druge sudove;
26) ureuje: politiko-teritorijalnu organizaciju Republike i izbor odbornika i poslanika u
skuptine drutveno-politikih zajednica; birake spiskove;
27) ureuje: sistem dravne uprave i prava, dunosti i odgovornosti radnika u organima koje
obrazuju drutveno-politike zajednice



Strana 103 - Broj 5
Nedjelja. 14. mart/oujak 1993.

SLUBENI LIST RBiH
28) utvruje politiku izvravanja zakona, drugih propisa i optih akata koje donosi Republika
i obezbjeuje njihovo izvravanje;
29) vri druga prava i dunosti utvrene Ustavom. Zakonom se mogu utvrditi naela i o
drugim pitanjima koja
su od zajednikog interesa za graane u Republici ili kad to zahtijeva interes razvoja
Republike u cjelini. Ovaj zakon donosi se dvotreinskom veinom glasova svih poslanika
nadlenih vijea.
Na inicijativu skuptina optina zakonom se mogu ureivati jedinstveno za cijelu teritoriju
Republike i odnosi iz okvira prava i dunosti optine. Ovaj zakon donosi se po prethodnoj
suglasnosti veine skuptina optina.
lan 202.
Republika Bosna i Hercegovina utvruje spoljnu politiku i zakljuuje meunarodne ugovore,
ostvaruje saradnju i uspostavlja, odrava i razvija odnose sa drugim dravama i sa
meunarodnim organima i organizacijama, i stara se o razvijanju politikih, ekonomskih,
kulturnih, sportskih i drugih odnosa sa drugim dravama i meunarodnim organima i
organizacijama koji su od znaaja za Republiku ili za prava i interese njenih graana, naroda
Bosne i Hercegovine i pripadnika drugih naroda koji u njoj ive, preduzea, drugih
organizacija i zajednica.
Republika se stara o svojim graanima koji ive u inostranstvu, a posebno o radnicima koji se
u inostranstvu nalaze na privremenom radu.
Republika Bosna i Hercegovina vodi brigu o iseljenicima iz Republike.
lan 203.
Saradnju sa drugim dravama ostvaruju Skuptina Republike i drugi republiki organi i
organizacije.
Republika podstie i pomae saradnju optina, preduzea i drugih organizacija i zajednica,
strunih i drugih udruenja sa optinama, preduzeima, drugim organizacijama i zajednicama
u drugim dravama.
lan 204.
Radi ostvarivanja saradnje i odreenih ciljeva od zajednikog interesa Republika, sporazumno
sa drugim dravama, osniva zajednika tijela, organe i organizacije, preduzima zajednike
akcije, udruuje sredstva, podstie naunu, kullurno-prosvjetnu, tehniku, sportsku i drugu
saradnju i razmjenu iskustava.
lan 205.
Ovlaeni predstavnici republikih organa i organizacija mogu, u odnosima sa organima i
organizacijama drugih drava preuzimati obveze u okviru djelokruga i ovlaenja organa i
organizacija koje predstavljaju.
Meunarodni ugovori primjenjuju se danom stupanja na snagu, ako aktom o ratifikaciji ili
ugovorom na osnovu ovlaenja nadlenog organa nije drukije odreeno.
Sudovi neposredno primjenjuju meunarodne ugovore koji su objavljeni.

D i o t r e i
ORGANIZACIJA REPUBLIKE
Glava IX
SKUPTINA REPUBLIKE BOSNE I HERCEGOVINE

lan 206.
Skuptina Republike Bosne i Hercegovine je najvii organ vlasti u okviru prava i dunosti
Republike.
Skuptina vri svoja prava i dunosti na osnovu i u okviru Ustava i zakona.
lan 207.
Skuptina Republike Bosne i Hercegovine: odluuje o promjeni Ustava Republike Bosne i
Hercegovine;
2) utvruje unutranju i spoljnu politiku i odluuje o drugim osnovnim pitanjima od znaaja
za politiki, privredni, socijalni i kulturni razvoj Repubiike;
3) donosi zakone, druge propise i opte akte; utvruje razvojnu i ekonomsku politiku
Republike, donosi republiki budet, republiki zavrni raun i prostorni plan Bosne i
Hercegovine; daje autentina tumaenja zakona, drugih propisa i optih akata koje donosi;
4) razmatra pitanja iz oblasti spoljne politike i meunarodnih odnosa; zakljuuje
meunarodne ugovore u sluajevima predvienim Ustavom; ratifikuje meunarodne ugovore
o politikoj i vojnoj saradnji i meunarodne ugovore koji zahtijevaju promjenu ili donoenje
novih zakona;
5) odluuje o ratu i mira;
6) odluuje o promjeni granica Republike;
7) utvruje sistem odbrane u Republici;
8) daje amnestiju za krivina djela utvrena zakonom;
9) odluuje o zaduivanju Republike i o raspisivanju republikih javnih zajmova;
10) razmatra pitanja od zajednikog interesa za preduzea, druge orgaizacije i zajednice i
usklauje njihove odnose i interese;
11) osniva preduzea, fondove, druge organizacije i zajednice;
12) raspisuje republiki referendum;
13) utvruje politiku izvravanja zakona, drugih propisa i optih akata koje donosi Republika
i obaveze organa i organizacija u njihovom izvravanju;
14) vri politiku kontrolu nad radom Vlade Republike Bosne i Hercegovine i republikih
organa uprave i organizacija i daje im opte smjernice za rad; vri politiku kontrolu nad
radom nosilaca javnih i drugih drutvenih funkcija odgovornih Skuptini;
15) razmatra miljenja i prijedloge Ustavnog suda Bosne i Hercegovine o ostvarivanju zatite
ustavnosti i zakonitosti;
16) razmatra izvjetaje republikih pravosudnih organa o primjeni zakona i o njihovom radu i
zauzima stavove o tim izvjetajima;
17) vri drutveni nadzor;
18) bira i razrjeava predsjednika i potpredsjednike Skuptine, lanove komisija, odbora i
drugih tijela Skuptine;
19) bira i razrjeava predsjednika i lanove Vlade, predsjednika i sudije Ustavnog suda Bosne
i Hercegovine, predsjednika i sudije Vrhovnog suda Bosne i Hercegovine i drugih sudova
utvrenih zakonom;
20) imenuje i razrjeava ministre i druge funkcionere republikih organa uprave i
organizacija koje vre poslove od interesa za Republiku; generalnog sekretara Skuptine, re-
publikog javnog tuioca, guvernera Narodne banke Bosne i Hercegovine i druge
funkcionere, lanove kolegijalnih tijela i lanove organa upravljanja organizacija za koje je to
odreeno Ustavom i zakonom;
21) odluuje o produenju mandata i prijevremenim izborima predstavnika u skuptinama
drutveno-politikih zajednica;
22) vri druge poslove utvrene Ustavom.
Skuptina moe donositi deklaracije, rezolucije, preporuke i druge akte.
lan 208.
U Skuptini Republike se obrazuje Vijee graana i Vijee optina.
Vijee graana ima 130 poslanika koje biraju graani na osnovu opteg i jednakog birakog
prava, neposredno i tajnim glasanjem, na nain utvren zakonom.
Graani svake optine i gradske zajednice biraju po jednog poslanika u Vijee optina,
neposredno i tajnim glasanjem, na nain utvren zakonom.

Strana 104 - Broj 5
Nedjelja, 14. mart/oujak 1993.

SLUBENI LIST RBiH
lan 209.
1. Vijea Skuptine odluuju o pitanjima iz nadlenosti Skuptine samostalno, ravnopravno i
na zajednikoj sjednici Skuptine.
2. Vijee graana samostalno:
- razmatra pitanja, donosi zakone, druge propise i opte akte: o osnovnim pravima,
obavezama i odgovornostima radnika iz radnog odnosa; o pravima i obavezama raspolaganja
sredstvima u svim obiicima svojine; o pen2ijskom i invalidskom osiguranju;
0 zatiti na radu; o rudarstvu i korienju drugih prirodnih bogatstava; o projektovanju i
izgradnji investicionih i drugih objekata; o drutveno-ekonomskom poloaju i udruivanju
zemljoradnika; o izdavakoj djelatnosti, tampi, radiju, televiziji i drugim vidovima javnog
informisanja i komuniciranja; o bankarskom i kreditnom sistemu; o Narodnoj banci Bosne i
Hercegovine; o odreivanju krivinih djela i privrednih prestupa i odgovornosti za njih; o
davanju saglasnosti na zakljuivanje, odnosno ratifikaciju meunarodnih ugovora u
sluajevima predvienim Ustavom; o korienju poljoprivrednog zemljita. Suma i umskog
zemljita, upravljanju umama i umskim zemljitem; o lovu i ribolovu; o zdravstvenoj zatiti
stoke i divljai i zatiti bilja; o naelima za nain vrenja djelatnosti u zanatstvu,
ugostiteljstvu i turizmu; o dravljanstvu Republike, o upotrebi peata, grba i zastave
Republike; o udruivanju graana u udruenja, drutvene organizacije i politike organizacije;
o nabavljanju, dranju i noenju oruja; o zborovima i drugim javnim skupovima; o
predstavkama i prijedlozima; o naelima refernduma; o pravnom poloaju vjerskih zajednica;
o sistemu dravne uprave; o pravima, dunostima i odgovornostima radnika u organima koje
obrazuju organi drutvcno-politikih zajednica; o redovnim sudovima, javnom tuilatvu i
javnom pravobranilatvu; o advokaturi i drugim vidovima pravne pomoi; o amnestiji i
pomilovanju, o izvrenju kaznenih sankcija
1 vaspitno-popravnih mjera; o sistemu prekraja i prekrajnom postupku i o odgovornosti i
sankcijama za prekraje kojima se povreduju republici propisi; o sudskim i
upravnimpostupcimau oblasti u kojima drutvene odnose ureduje Republika; o bezbjednosti
saobraaja; o prometu i transportu opasnih materija i o posebnoj zatiti boraca, vojnih invalida
i porodica palih boraca, kao i rtava neprijateljskog djelovanja;
- bira i razrjeava predsjednike i sudije redovnih sudova;
- imenuje i razrjeava javne tuioce i javne pravobranioce;
- imenuje i razrjeava, funkcionere koji rukovode republikim organima uprave, republikim
upravnim organizacijama, organizacijama koje vre poslove od interesa za Republiku,
predsjednika i sudije Republikog suda za prekraje, kao i druge zakonom odreene
funkcionere, osim onih koje imenuje Skuptina na zajednikoj sjednici Skuptine;
- vri i druge poslove iz nadlenosti Skuptine koje ne vri Vijee optina.
3. Vijee optina samostalno:
- razmatra pitanja i donosi zakone, druge propise i opte akte: o naelima samodoprinosa; o
postupku obrazovanja mjesnih zajednica; o arbitraama, mirovnim vijeima, izbranim ili
drugim sudovima koje obrazuju graani; o odnosima roditelja i djece; o starateljstvu i
usvojenju; o proglaenju nestalih lica za umrle i dokazivanju smrti; o evidenciji nekretnina; o
katastru zemijiSta; o linom imenu; o matinim knjigama; o linoj karti; o prebivalitu i
boravitu graana; o birakim spiskovima; o ovjeri potpisa, rukopisa i prepisa.
4. Vijee graana i Vijee optina ravnopravno:
- razmatraju pitanja: ostvarivanja ravnopravnosti naroda Bosne i Hercegovine i pripadnika
drugih naroda koji u njoj ive; ostvarivanja razvoja i zaStitc Ustavom utvrenog sistema;
opte stanje u Repubnci i ostvarivanje politike koju je utvrdila Skuptina sa stanovita
obezbjedenja jedinstva drutveno-ek-onomskog i drutveno-politikog sistema; ostvarivanja
ustavnosti
- razmatraju pitanja i donose zakone, druge propise i opte akte: o sistemu odbrane; o
drutvenoj samozastiti; o dravnoj i javnoj bezbjednosti; o sistemu planiranja; o javnim
zajmovima;
0 nasljeivanju; o drutvenom sistemu informisanja, o naelima organizacije nauno-
istraivake djelatnosti; o zatiti i korienju kulturno-istorijskog i prirodnog nasljea; o re-
publikim praznicima, o odlikovanjima, nagradama i drugim priznanjima Republike; o izboru
poslanika i odbornika u skuptine drutveno-politikih zajednica; o Vladi Republike Bosne i
Hercegovine; o osnovama dugorone politike drutveno-ekonomskog razvoja i dugoronim
programima razvoja za pojedine oblasti; o brem razvoju privredno nedovoljno razvijenih
podruja; o zapoljavanju; o sistemu finansiranja drutveno-poiitikih zajednica; o
finansiranju zajednikih potreba; o poreskom sistemu, doprinosima, sistemu taksa i drugim
dabinama; o sistemu osiguranja imovine i lica; o fondovima koji se obrazuju zakonom; o
dopunskim sredstvima optinama; o obligacionim, svojinsko-pravnim i drugim stvarno-
pravnim odnosima; o imovinsko-pravnim i drugim materijalno-pravnim odnosima; o prometu
robe i usluga; o kontroli cijena; o robnim rezervama; o sistemu vaspitanja i obrazovanja,
kulture, fizike i tehnike kulture; o bibliotekoj djelatnosti; o filmskoj djelatnosti; o
zdravstvenoj zatiti graana i o organizaciji zdravstvene slube; o saobraaju i vezama; o
zatiti i unapreivanju ovjekove sredine; o prostornom i urbanistikom planiranju; o reimu,
voda; o zatiti od poara i drugih elementarnih nepogoda; o statistici; o meteorolokoj,
hidroiokoj i seizmolokoj slubi; o naelima komunalnih djelatnosti; stambenim odnosima i
naelima u oblasti stambene izgradnje i njenog finansiranja i upravljanja i gazdovanja
stambenim zgradama i stanovima; o naelima stambenog zadrugarstva; o naelima korienja
zemljita i dobara u optoj upotrebi; o zatiti rtava faistikog terora
1 civilnih rtava rata; o naelima djeije zatite, zatite starih i iznemoglih lica i drugih
vidova socijalne zatite; o igrama na sreu; o organizaciji i radu slube Skuptine; o javnom
redu i miru; o politiko-teritorijalnoj organizaciji Republike,
5. Vijea Skuptine na zajednikoj sjednici Skuptine:
- odluuju o promjeni Ustava Republike Bosne i Hercegovine;
- proglaavaju Ustav Republike Bosne i Hercegovine, odnosno njegove promjene;
- odluuju o promjeni granica Republike;
- razmatraju i utvruju spoljnu politiku i ratifikuju meunarodne ugovore;
- odluuju o ratu i miru;
- odluuju o produenju mandata i prijevremenim izborima poslanika u Skuptini Republike i
odbornika u skuptinama optina i skuptinama gradskih zajednica;
- utvruju razvojnu i ekonomsku politiku;
- donose budet i zavrni raun budeta Republike;
- raspisuju republiki referendum;
- odluuju o raspisivanju republikih javnih zajmova;
- odluuju o zaduenju i drugim obavezama Republike;
- odluuju o povjeravanju poslova iz nadlenosti Republike gradskoj zajednici kao posebnoj
drutveno-politikoj zajednici;
- biraju i razrjeavaju: predsjednika i potpredsjednike Skuptine; predsjednika,
potpredsjednike i lanove Vlade; predsjednika i sudije Ustavnog suda Bosne i Hercegovine;
predsjednika i sudije Vrhovnog suda Bosne i Hercegovine; predsjednike i lanove radnih
tijela Skuptine;
- imenuju i razrjeavaju: ministre; guvernera Narodne banke Bosne i Hercegovine;
republikog javnog tuioca; republikog javnog pravobranioca i generalnog sekretara
Skuptine;
- donose Poslovnik Skuptine.
Vijea Skuptine mogu odluiti da na zajednikoj sjednici Skuptine razmatraju i druga
pitanja iz ravnopravnog djelokruga vijea Skuptine.


Strana 105 - Broj 5
Nedjelja, 14. mart/oujak 1993.

SLUBENI LIST RBiH
6. Vijeu Skuptine, u okviru svog djelokruga, utvruju politiku izvravanja zakona, drugih
propisa i optih akata koje donose, kao i obaveze republikih organa i organizacija u vezi sa
izvravanjem tih propisa, razmatraju izvjetaje Vlade, ministarstava i drugih republikih
organa uprave i republikih upravnih organizacija, vre politiku kontrolu nad radom ovih
organa i organizacija i svojim smjernicama usmjeravaju njihov rad; vre kontrolu nad
zakonitou rada Slube dravne bezbjed-nosti i u lom cilju obrazuju posebno radno tijelo;
utvruju odgovornost funkcionera koje biraju i imenuju; daju autentino tumaenje zakona
koje donose.
7. Vijea Skuptine u okviru svog djelokruga razmatraju obavjetenja Ustavnog suda Bosne i
Hercegovine o stanju i problemima u ostvrivanju ustavnosti i zakonitosti; miljenja i
prijedloge Ustavnog suda Bosne i Hercegovine za donoenje i izmjenu zakona i preduzimanje
drugih mjera radi obezbjedivanja ustavnosti i zakonitosti i zatite sloboda i prava graana i
organizacija i zajednica; rjeenja o pokretanju postupka za ocjenjivanje ustavnosti zakona,
drugog propisa ili opteg akta koji je donijela Skuptinu i o tome daju miljenje Ustavnom
sudu Bosne i Hercegovine.
8. Vijee Skuptine moe drugom vijeu podnijeti prijedlog za donoenje akta iz njegovog
djelokruga, razmatrati nacrt, odnosno prijedlog zakona, drugog propisa ili opteg akta, ili
drugo pitanje iz djelokruga drugog vijea i davati mu miljenje o tome.
9. Svako vijee vri verifikaciju mandata i odluuje o mandatno-imuniteskim pitanjima
poslanika u Vijeu.
Nakon izvrene verifikacije mandata, poslanici daju sveanu izjavu.
Svako vijee odluuje o svojoj unutranjoj organizaciji, izboru i razrjeenju predsjednika i
potpredsjednika vijea, predsjednika i lanova radnih tijela vijea i imenuje i razrjeava
sekretara vijea.
lan 210.
Pravo predlaganja zakona, drugog propisa i opteg akta ima svaki poslanik u svom vijeu,
radna tijela Skuptine i vijea Skuptine, Vlada Republike, Predsjednitvo Republike,
skuptine optina, skuptine gradskih zajednica i Privredna komora Bosne i Hercegovine.
Inicijativu za donoenje zakona, drugih propisa i optih akata mogu pokrenuti graani,
preduzea, privredne komore i druga opta udruenja i druge organizacije i zajednice,
politike organizacije, drutvene organizacije i dravni organi.
lan 211.
Vijea odluuju na sjednicama.
Svako vijee odluuje na sjednici kojoj prisustvuje veina poslanika i to veinom glasova
ukupnog broja poslanika ako Ustavom nije drukije odreeno.
Kada vijea uestvuju ravnopravno u odluivanju o odreenom pitanju, mogu na zajednikoj
sjednici vijea razmatrati to pitanje, ali o njemu mogu da odiue na odvojenim sjednicama,
ako Ustavom nije drukije odreeno.
Vijea Skuptine odluuju na zajednikoj sjednici Skuptine kojoj prisustvuje veina
poslanika svakog vijea. Odluke se donose veinom glasova ukupnog broja poslanika, ako
Ustavom nije drukije odreeno.
0 pitanjima izbora, imenovanja i razrjeenja vijee, odnosno vijea na zajednikoj sjednici
Skuptine odluuju veinom glasova prisutnih poslanika.
lan 212.
Ako nadlena vijea ne usvoje u istovjetnom tekstu zakon ije bi nedonoenje dovelo do
naruavanja stabilnosti trita ili bi prouzrokovalo znatnu tetu za drutvenu zajednicu,
prijedlog zakona iznosi se na zajedniku sjednicu Skuptine, a odluka se donosi veinom
glasova svih poslanika u Skuptini.
lan 213.
Svaki poslanik u vijeu Skuptine ima pravo da, u okviru djelokruga vijea, pokree pitanja,
da postavlja pitanja Vladi i funkcionerima koji rukovode republikim organima uprave, da
trai obavjetenja, da predlae vijeu da zahtijeva podnoenje izvjetaja o radu tih organa, da
trai strunu pomo i da bude informisan u vrenju svoje funkcije.
lan 214.
Poslanik u vijeu Skuptine ima pravo da trai obavjetenja od funkcionera Skuptine koji su
mu duni dati traeno obavjetenje.
Poslanik moe postavljati pitanja i traiti obavjetenja od organa upravljanja republikim
fondom odnosno preduzeem, organizacijom i zajednicom koji vre javna ovlaenja, a koja
se odnose na njihov rad.
Najmanje deset poslanika u svakom vijeu moe podnijeti interpelaciju za pretresanje
odreenih politikih pitanja u vezi sa radom Vlade.
lan 215.
U Skuptini se obrazuje Savjet za pitanje ostvarivanja ravnopravnosti naroda Bosne i
Hercegovine i pripadnika drugih naroda koji u njoj ive. Za lanove Savjeta bira se jednak
broj poslanika iz reda pripadnika naroda Bosne i Hercegovine -Muslimana, Srba i Hrvata,
odgovarajui broj poslanika iz reda pripadnika drugih naroda i drugih graana koji ive u
Bosni i Hercegovini. Savjet odluuje na osnovu saglasnosti lanova iz reda svih naroda Bosne
i Hercegovine i pripadnika drugih naroda koji u njoj ive. Sastav, djelokrug i nain rada
Savjeta ureduju se zakonom koji se donosi dvotreinskom veinom od ukupnog broja
poslanika u Skuptini.
Savjet razmatra naroito pitanja koja se odnose na: ravnopravnost jezika i pisma;
organizovanje i djelovanje kulturnih ustanova i institucija koje imaju poseban znaaj za
ispoljavanje i afirmaciju nacionalnih osobenosti pojedinih naroda Bosne i Hercegovine i
pripadnika drugih naroda koji u njoj ive i donoenje propisa kojima se obezbjeuje
ostvarivanje ustavnih odredbi kojima su izriito utvreni principi ravnopravnosti naroda
Bosne i Hercegovine i pripadnika dragih naroda koji u njoj ive.
Savjet obavezno razmatra pitanje ravnopravnosti naroda Bosne i Hercegovine i pripadnika
drugih naroda koji u njoj ive na inicijativu poslanika u Skuptini. Ako najmanje 20 poslanika
smatra da se predloenim propisom ili drugim aktom iz nadlenosti Skuptine naruava
ravnopravnost naroda Bosne i Hercegovine i pripadnika drugih naroda koji u njoj ive, prijed-
log o kojem Skuptina odluuje utvruje Savjet.
O pitanjima od interesa za ostvarivanje ravnopravnosti naroda Bosne i Hercegovine i
pripadnika drugih narod koji u njoj ive, na prijedlog Savjeta Skuptina odluuje po
posebnom postupku utvrenom Poslovnikom Skuptine, dvotreinskom veinom ukupnog
broja poslanika.
lan 216.
Za razmatranje i pripremanje prijedloga zakona, drugih propisa i optih akata i za prouavanje
i pretresanje drugih pitanja, vijea i Skuptina mogu obrazovati komisije, odbore i druga
stalna i povremena radna tijela.
Sastav, zadaci i nain rada radnih tijela utvruju se poslovnikom i odlukama vijea odnosno
Skuptine.
Poslovnikom Skuptine mogu se davati odreena ovlaSenja pojedinim radnim tijelima
Skuptine u vrenju njihovih zadataka.
Radna tijela mogu zahtijevati od dravnih organa i organizacija i zajednica potrebne
informacije, podatke i isprave.
Radna tijela ne mogu imati istrane i druge sudske funkcije.
lan 217.
Predsjednik Skuptine i potpredsjednici Skuptine biraju se iz reda poslanika u Skuptini.
Nain kandidovanja, izbora i opoziva predsjednika Skuptine i potpredsjednika Skuptine
ureuje se zakonom i poslovnikom Skuptine.

Strana 106 - Broj 5
Nedjelja, 14. mart/oujak 1993.

SLUBENI LIST RBiH

Predsjednik predstavlja Skuptinu, sazivu zajednike sjednice Skuptine, predsjedava im i
potpisuje akte koji sedonose na zajednikim sjednicama Skuptine.
Vijea Skuptine imaju predsjednika. Predsjednik predstavlja vijee, saziva sjednice vijea i
predsjedava im i potpisuje akte koje vijee donosi.
lan 218.
Skuptina ima poslovnik. Poslovnikom se ureduju pitanja unutranje organizacije i rada
Skuptine, nain obrazovanja radnih tijela, utvruju uslovi za rad poslanika, kao i druga
pitanja od znaaja za rad Skuptine.
Nain programiranja i usklaivanja rada vijea i radnih tijela Skuptine i vijea i ostvarivanja
odnosa i saradnje Skuptine sa drugim organima i organizacijama ureduju se poslovnikom
Skuptine.
Glava X
PREDSJEDNITVO REPUBLIKE BOSNE I HERCEGOVINE
lan 219.
Predsjednitvo Republike Bosne i Hercegovine:
1) predstavlja Republiku Bosnu i Hercegovinu;
2) razmatra pitanja o sprovodenju utvrene politike u oblasti odbrane, dravne bezbjednosti,
drutvene samozatite i meunarodne saradnje i predlae Skuptini Republike preduzi-manje
odgovarajuih mjera za sprovodenje te politike i u sluaju kad nastupe vanredne prilike koje
onemoguuju ili bitno oteavaju ostvarivanje Ustavom utvrenog poretka, predlae Skuptini
preduzimanje neophodnih mjera za otklanjanje nas-talih poremeaja;
3) utvruje plan odbrane Republike i u vezi s tim daje odgovarajue smjernice, u skladu sa
zakonom;
4) u skladu sa stavovima i predlozima Skuptine razmatra pitanja utvrivanja i ostvarivanja
spoljne politike Republike, te ostvarivanja meunarodne saradnje i meunarodnih ugovora;
5) postavlja i opoziva ukazom ambasadore i efove misija Republike; prima akreditivna i
opozi vna pisma stranih diplomatskih predstavnika koji su kod njega akreditovani i izdaje
isprave o ratifikaciji meunarodnih ugovora, u skladu sa zakonom;
6) postavlja, unapreuje i razrjeava vojne starjeine, u skladu sa zakonom;
7) utvruje, na osnovu obavljene prethodne konsultacije u Republici, prijedlog kanidata za
predsjednika i sudije Ustavnog suda Bosne i Hercegovine;
8) dodjeljuje odlikovanja i druga priznaja Republike, u skladu sa zakonom;
9) daje pomilovanja, u skladu sa zakonom;
10) proglaava ukazom zakone, najkasnije u roku od 15 dana;
11) donosi poslovnik Predsjednitva.
lan 220.
lanove Predsjednitva biraju graani neposredno, optim i tajnim glasanjem, u skladu sa
zakonom.
lanovi Predsjednitva biraju se na etiri godine i mogu biti birani jo jedanput uzastopno.
Predsjednitvo kome je prestao mandat ostaje na dunosti do izhora novog Predsjednitva
Republike.
Predsjednitvo sainjava sedam lanova
Predsjednika Predsjednitva bira Predsjednitvo iz reda svojih lanova na jednu godinu i
moe biti biran jo jedanput uzastopno na ovu funkciju.
U sluaju ratnog ili vanrednog stanja mandat lanova Predsjednitva i predsjednika se
produava dok ne budu stvoreni uslovi za izbor novih lanova Predsjednitva.
lan Predsjednitva ne moe biti predstavnik u skuptini drutveno-politike zajednice, sudija
Ustavnog suda Bosne i Hercegovine i drugih sudova, ni izabran, odnosno imenovan
funkcioner drugog dravnog organa.
lan Predsjednitva uiva imunitet kao i poslanik u Skuptini Republike.
O pitanjima imuniteta lana Predsjednitva odluuje Predsjednitvo.
lan 221.
Predsjednitvo za svoj rad odgovara graanima i Skuptini Republike.
Predsjednitvo je duno da na zahtjev Skuptine Republike izloi stavove o pojedinim
pitanjima iz svoje nadlenosti.
Predsjednitvo podnosi Skuptini izvjetaj o svom radu najmanje jedanput godinje.
lan 222.
Za vrijeme ratnog stanja sastav Predsjednitva se proiruje sa predsjednikom Skuptine,
predsjednikom Vlade i naelnikom taba Vrhovne komande oruanih snaga Republike Bosne
i Hercegovine.
Za vrijeme ratnog stanja Predsjednitvo je Vrhovna komanda oruanih snaga Republike
Bosne i Hercegovine.
Predsjednitvo u proirenom sastavu za vrijeme ratnog stanja organizuje i rukovodi odbranom
i svim oblicima optenarodnog otpora na teritoriji Republike.
Predsjednitvo za vrijeme ratnog ili vanrednog stanja na prijedlog Vlade ili po svojoj
inicijativi, donosi uredbe sa zakonskom snagom o pitanjima iz nadlenosti Skuptine i bira,
odnosno imenuje i razrjeava funkcionere koje bira, odnosno imenuje i razrjeava Skuptina,
ako ne postoji mogunost da se sazovu nadlena vijea. Predsjednitvo podnosi ove uredbe,
odnosno odluke o izboru ili imenovanju i razrjeenju na potvrdu Skuptini im ona bude u
mogunosti da se sazove.
Uredbom sa zakonskom snagom donesenom za vrijeme ratnog stanja mogu se, izuzetno, dok
to stanje traje, ili ako to zahtijevaju interesi odbrane Republike, obustaviti pojedine odredbe
Ustava koje se odnose na donoenje zakona, drugih propisa i optih akata i preduzimanje
mjera od strane republikih organa i na pojedine slobode, prava i dunosti ovjeka i graanina
i prava organizacija i zajednica, mijenjati sastav i ovlaenja izvrnih organa i organa uprave,
obrazovati oblasti, okrui, sre-zovi i druge drutveno-politike zajednice i utvrditi
organizacija njihovih organa.
Glava XI
VLADA REPUBLIKE BOSNE I HERCEGOVINE
lan 223.
Vlada Republike Bosne i Hercegovine, u okviru svojih Ustavom i zakonom utvrenih prava i
dunosti odgovara Skuptini Republike za predlaganje i sprovoenje politike i izvravanje
zakona, drugih propisa i optih akata za ije su izvravanje odgovorni organi u Republici i za
usmjeravanje i usklaivanje rada ministarstava i drugih republikih organa uprave i upravnih
organizacija.
Organizacija i nadlenost Vlade utvruje se Ustavom i zakonom.
lan 224.
Vlada Republike Bosne i Hercegovine:
1) prati stanje i ostvarivanje politike Skuptine Republike i predlae Skuptini utvrivanje
politike;
2) predlae zakone, druge propise i opte akte i ima pravo da daje miljenje o predlozima
zakona, drugih propisa i optih akata koje Skuptini podnose drugi ovlaeni predlagai;
3) utvruje prijedlog razvojne i ekonomske politike Republike, prostornog plana Republike,
republikog budeta, republikog zavrnog rauna i propisa u oblasti monetarnog, deviznog i
kreditnog sistema i kreditne politike;
4) donosi mjere za ostvarivanje utvrene razvojne i ekonomske politike Republike;
Strana 107- Broj 5
Nedjelju, 14. mart/oujak 1993.

SLUBENI LIST RBiH
5) stara se o sprovodenju politike i izvravanju zakona, drugih propisa i optih akata, akala
razvojne i ekonomske politike i republikog budeta;
6) donosi uredbe, odluke i druge propise za izvravanje zakona, drugih propisa i optih akata
koje donosi Republika;
7) stara se o izvravanju politike odbrane i o sprovodenju priprema za odbranu u Republici;
8) usklauje i usmjerava rad republikih organa uprave i daje im smjernice za rad radi
obezbjeenja izvravanja zakona, drugih propisa i optih akata, vri nadzor nad radom tih
organa;
9) utvruje opta naela unutranje organizacije republikih organa uprave; osniva strune i
druge slube za svoje potrebe i zajednike slube za potrebe republikih organa; postavlja i
razrjeava funkeoinere za koje je to odreeno zakonom;
10) ratifikuje meunarodne ugovore ije ratifikovanje ne upada u nadlenost Skuptine
Republike;
11) otvara diplomatska, konzularna i druga predstavnitva Republike u inostranstvu i imenuje
i opoziva diplomatske, konzularne i druge predstavnike Republike koje ne imenuje
Predsjednitvo Republike, u skladu sa zakonom;
12).vri i druge poslove utvrene Ustavom i zakonom.
lan 225.
Skuptina Republike bira tajnim glasanjem predsjednika Vlade na prijedlog Predsjednitva
Republike.
Predsjednitvo predlae Skuptini kandidata za predsjednika Vlade, na osnovu prethodnih
konsultacija sa politikim organizacijama iji su kandidati izabrani za poslanike u Skuptini,
vodei raunao stranakoj zastupljenosti.
Kandidat za predsjednika Vlade izlae svoj program Skuptini i predlae sastav Vlade.
Skuptina, na prijedlog predsjednika Vlade, tajnim glasanjem bira lanove Vlade.
Iz reda lanova Vlade, Skuptina imenuje, na prijedlog predsjedniku Vlade, lanove Vlade
koji e rukovoditi pojedinim ministarstvima.
lan 226.
Predsjednik i lanovi Vlade uivaju imunitet kao i poslanici u Skuptini Republike.
O pitanju imuniteta lana Vlade odluuje Vlada.
lan 227.
Svaki lan Vlade ima pravo da predlae razmatranje pojedinih pitanja iz nadlenosti Vlade, da
daje inicijative za pripremanje zakonu, drugih propisa i optih akata za ije je predlaganje
nadlena Vlada i propisa i drugih akata koje Vlada donosi, kao i da Vladi predlae utvrivanje
naelnih stavova i smjernica za rad republikih organa uprave i republikih upravnih organi-
zacija.
lan Vlade ima pravo i dunost da, u skladu sa stavom Vlade, predstavlja Vladu u Skuptini.
Svaki lan Vlade moe podnijeti ostavku.
lan 228.

ili na zahtjev najmanje pet lanova Vlade.
Predsjednik Vlade predstavlja Vladu.sazi va sjednice Vlade i predsjedava sjednicama Vlade,
potpisuje propise i druge opte akte koje donosi Vlada i stara se o njihovom sprovodenju,
stara se o primjenjivanju poslovnika Vlade i o ostvarivanju saradnje Vlade sa drugim
organima i organizacijama.
lan 229.
Vlada je dunu da izvjetava vijea Skuptine Republike o svom radu.
Vlada moe predloiti vijeu Skuptine da se odloi razmatranje prijedloga zakona, drugog
propisa i opteg akta Skuptine ili da se, radi razmatranja odreenog pitanja, obrazuje
zajednika komisija od lanova nadlenog vijea Skuptine i lanova Vlade, ili da se sazove
sjednica nadlenog vijea Skuptine na kojoj bi ono izloilo svoj stav.
lan 230.
Vlada je odgovorna za svoj rad svakom vijeu Skuptine u oblasti iz djelokruga tog vijea.
Vlada moe Skuptini podnijeti kolektivnu ostavku.
Ako smatra da nije u Stanju da obezbijedi sprovodenje utvrene politike i izvravanje zakona,
drugog propisa ili opteg akta Skuptine ije se donoenje predlae, ili da ne moe preuzeti
odgovornost te vrenje svoje funkcije ako se ne donese zakon, drugi propis ili opti akt ije
donoenje predlae, Vlada moe postaviti pitanje povjerenja.
Svako vijee moe, na prijedlog najmanje deset poslanika u vijeu, postaviti pitanje
povjerenja Vladi.
O pitanju povjerenja Vladi vodi se rasprava i odluuje na zajednikoj sjednici Skuptine.
lan 231.
Ako Vlada podnese kolektivnu ostavku ili joj Skuptina izglasa nepovjerenje, kao i u drugim
sluajevima kad Vladi prestane mandat, ona ostaje na dunosti, do izbora nove Vlade.
Ako se u roku od tri mjeseca ne izabere Vlada, predsjednik Skuptine donosi odluku o
rasputanju Skuptine i raspisivanju novih izbora.
lan 232.
Organizacije i zajednice mogu, po svojoj inicijativi ili na traenje Vlade iznositi pred Vladu
svoja miljenja i stavove o pitanjima iz njene nadlenosti.
Glava XII
REPUBLIKA UPRAVA
lan 233,
Za vrenje upravnih poslova u odreenim oblastima osnivaju se, u okviru prava i dunosti
Republike, ministarstva.
Ministarstva se osnivaju zakonom.
Zakonom se mogu osnivati i drugi republiki organi uprave i republike upravne organizacije
za vrenje odreenih upravnih, strunih i drugih poslova iz okvira prava i dunosti Republike.
Zakonom se ureduju.poloaj, prava i dunosti republikih organa uprave i organizacija i
njihova odgovornost Skuptini i Vladi.
lan 234.
Republiki organi uprave i organizacije samostalno vre poslove iz svoje nadlenosti na
osnovu i u okviru Ustava i zakona.
U vrenju poslova iz svoje nadlenosti republiki organi uprave i organizacije pridravaju se i
drugih republikih propisa i opStih akata, kao i smjernica Skuptine i Vlade.
Republiki organi uprave i organizacije duni su da obezbjeduju sprovodenje zakona, drugih
propisa i optih akata i politike koju je utvrdila Skuptina.
lan 235.
Republiki organi uprave i organizacije neposredno izvravaju zakone, druge propise i opte
akte kad je to Ustavom ili zakonom odreeno.
lan236.
Funkcioneri koji rukovode republikim organima uprave i organizacijama mogu donositi
pravilnike, naredbe i uputstva za izvravanje zakona, drugih propisa i optih akata Skuptine i
propisa Vlade ako su za to ovlaSeni tim propisima, odnosno aktima.
Funkcioneri koji rukovode republikim organima uprave i organizacijama i drugi funkcioneri
koje imenuje Skuptina imenuju se na etiri godine.
lan 237.
Funkcioneri koji rukovode republikim organima uprave i organizacijama, koje imenuje
Skuptina odgovorni su Skuptini i Vladi za svoj rad, za rad organa, odnosno organizacije
kojom rukovode, kao i za stanje u odgovarajuoj oblasti u okviru djelokruga organa, odnosno
organizacije kojim rukovode


Strana 108 - Broj 5
Nedjelja, 14. mart/oujak 1993.
SLUBENI LIST RBiH

Funkconeri u republikim organima uprave i organizacijama, koje imenuje Skuptina,
odgovorni su za svoj rad Skuptini i Vladi.
lan 238.
Funkcioneri koji rukovode republikim organima uprave i organizacijama duni su da vijea
Skuptine i Vladu izvjetavaju
0 stanju u odgovarajuoj oblasti uprave i o radu organa, odnosno organizacije kojom
rukovode.
Ovi funkcioneri su duni da vijeima Skuptine i Vladi, na njihov zahtjev, daju obavjetenja i
objanjenja o pitanjima iz djelokruga organa, odnosno organizacije kojom rukovode. Oni .su
duni davati i odgovore na pitanja poslanika u vijeima Skuptine.
lan 239.
Republiki organi uprave i organizacije imaju prema optinskim organima uprave i
organizacijama, u izvravanju zakona, drugih propisa i optih akata, i vrenju nadzora nad
izvravanjem tih propisa i akata, prava i dunosti utvrene Ustavom i zakonom.
Odnosi republikih organa uprave i organizacija i optinskih organa uprave i organizacija
zasnivaju se na uzajamnoj suradnji, razmjeni iskustava i strunoj pomoi, kao i na pravu
svakog organa uprave, odnosno organizacije da daje inicijativu i miljenje i dostavlja
prijedloge za organizovanje i vrenje slube.
I za unapreenje strunog rada i poslovanja organa uprave, odnosno organizacija u odreenoj
oblasti uprave.
lan 240.
Republiki organi uprave i organizacije staraju se o izvravanju zakona, drugih propisa i
optih akata ije izvravanje spada u nadlenost optinskih organa uprave i organizacija.
Republiki organi uprave i organizacije u staranju o izvravanju zakona, drugih propisa i
optih akata mogu traiti od optinskih organa uprave i organizacija izvjetaje o izvravanju i
primjeni zakona, drugih propisa i optih akata, a mogu u okviru propisa traiti i druge
izvjetaje i podatke potrebne za vrenje poslova iz svoje nadlenosti.
Republiki organi uprave i organizacije u staranju o izvrdavanju zakona mogu davati
instrukcije optinskim organima uprave i organizacijama. Zakonom se moe odrediti kad
instrukcija ima obaveznu snagu.
lan 241.
Ako optinski organi uprave, odnosno organizacije ne izvravaju zakone, druge propise i
opte akte za ije su izvravanje odgovorni, nadleni republiki organ uprave odnosno
organizacija upozorie na to nadleni izvrni organ optine i preduzec druge mjere u okviru
svojih pravai dunosti.
Republiki organi uprave i organizacije duni su obezbijediti izvravanje zakona, drugih
republikih propisa i optih akata za ije su izvravanje neposredno nadleni optinski organi
uprave i organizacije, ako i dok ovi organi, odnosno organizacije ne izvravaju te propise
odnosno akte.
Nadleni republiki organ u sluaju neizvravanja zakona i drugih propisa u optini ili
gradskoj zajednici obavjetava nadleni organ optine, odnosno gradske zajednice. Republiki
organ ima pravo i dunost da u nadlenom organu optine, odnosno gradske zajednice
pokrene postupak za utvrivanje odgovornosti funkcionera i radnika optinskog organa
uprave, odnosno organa uprave gradske zajednice, za neizvravanje zakona i drugih propisa,
pod uslovima i na nain utvren zakonom.
lan 242.
Republiki organi uprave i organizacije imaju pravo nadzora nad opfitinskim organima
uprave i organizacijama radi obezbjeivanja jedinstvenog izvravanja zakona, drugih propisa i
optih akata.
Republiki organi uprave i organizacije u vrenju nadzora mogu ukazivati optinskim
organima uprave i organizacijama na propise i druge opte akte koji nisu u saglasnosti sa
Ustavom, zakonom, drugim propisima i optim aktima i predloiti nadlenom organu
pokretanje postupka za njihovo usklaivanje sa Ustavom, zakonom i drugim propisom.
Republiki organi uprave i organizacije imaju pravo i dunost da ukazuju Vladi na nezakonite
akte skuptine optine i njenih organa, kao i na njihove akte za koje smatraju da su u
suprotnosti sa utvrenom politikom Skuptine.
lan 243.
U sluaju elementarnih nepogoda, epidemija i kad to druge vanredne okolnosti zahtijevaju,
Vlada moe republikim organima uprave i organizacijama dati posebna ovlaenja u odnosu
na optinske organe uprave odnosno organizacije. U vrenju tih ovlaenja republiki organi
uprave i organizacije mogu, dok vanredne okolnosti traju, neposredno organizovati odreene
akcije i odreivati ili neposredno preduzimati i druge mjere koje zahtijevaju vanredne
okolnosti na odreenom podruju.
lan 244.
Republiki organi uprave j organizacije saraduju sa preduzeima, drugim organizacijama i
zajednicama u pitanjima za koja su te organizacije, odnosno zajednice zainteresovane. O tim
pitanjima zainteresovane organizacije i zajednice imaju pravo iznositi svoje stavove,
miljenja, primjedbe i prijedloge i na drugi nain uestvovti u njihovom rjeavanju.
Glava XIII
USTAVNI SUD BOSNE I HERCEGOVINE
lan 245.
Ustavni sud Bosne i Hercegovine: !) odluuje o saglasnosti zakona sa Ustavom;
2) odluuje o saglasnosti drugog propisa i opteg akta organa drutveno-politike zajednice sa
Ustavom i zakonom;
3) odluuje da li su drugi opti akti u saglasnosti sa Ustavom odnosno u suprotnosti sa
zakonom;
4) odluuje da li je statut ili drugi opti akt politike organizacije, drutvene organizacije i
udruenja graana u saglasnosti sa Ustavom ili u suprotnosti sa zakonom;
5) rjeava sporove o pravima i dunostima izmeu Republike i drugih drutveno-politijdh
zajednica, kao i sporove izmeu drutveno-politikih zajednica, ako za rjeavanje takvih
sporova zakonom nije predviena nadlenost drugog suda;
6) rjeava o sukobu nadlenosti izmeu sudova i organa drutveno-politikih zajednica.
Ustavni sud moe ocjenjivati ustavnost zakona i ustavnost i zakonitost propisa i optih akata
organa drutveno-politikih zajednica i drugih optih akata koji su prestali da vae, ako od
prestanka vaenja do pokretanja postupka nije proteklo vie od jedne godine.
lan 246.
Ustavni sud prati pojave od interesa za ostvarivanje ustavnosti i zakonitosti, obavjetava
Skuptinu Republike o stanju i problemima ostvarivanja ustavnosti i zakonitosti i daje
Skuptini miljenja i prijedloge za donoenje i izmjenu zakona i preduzimanje drugih mjera
radi obezbjedivanja ustavnosti i zakonitosti i zatite sloboda i prava graana i organizacija i
zajednica.
lan 247.
Ako Ustavni sud utvrdi da nadleni organ nije donio propis za izvrenje odredaba Ustava,
zakona i drugih propisa i optih akata, a bio je duan da takav propis donese, obavijestie o
tome Skuptinu.
lan 248.
Ustavni sud moe, u toku postupka do donoenja konane odluke, narediti da se obustavi
izvrenje pojedinanog akta ili radnje koja je preduzeta na osnovu zakona, drugog propisa i


Strana 109 - Broj 5
Nedjelja, 14. mart/oujak 1993.
SLUBENI LIST R B i H

opteg akta organa drutveno-politike zajednice ili drugog opteg akta ija ustavnost,
odnosno zakonitost ocjenjuje, ako bi njihovim izvrenjem mogle nastupiti neotklonjive tetne
posljedice.
lan 249.
Rad Ustavnog suda je javan.
lan 250.
Ustavni sud sastoji se od predsjednika i osam sudija.
Sudije Ustavnog suda biraju se na osam godina i ne mogu biti ponovo birani na istu funkciju.
Predsjednik Ustavnog suda bira se iz reda sudija tog suda na jednu godinu i moe biti biran
jo jedanput uzastopno na istu funkciju.
Predsjednik i sudije Ustavnog suda ne mogu u isto vrijeme vriti funkcije u dravnim i
samoupravnim organima.
Predsjednik i sudije U.stavnog suda uivaju imunitet kao i poslanici-u Skuptini.
O imunitetu sudije Ustavnog suda odluuje Ustavni sud.
lan 251.
Predsjednik i sudije Ustavnog suda mogu prije isteka mandata biti razrijeeni samo ako sami
zatrae da budu razrijeeni, ako budu osueni za krivino djelo na kaznu lienja slobode ili
ako trajno izgube radnu sposobnost za vrenje, svoje funkcije.
Sudiji Ustavnog suda mandat prestaje i kad mu prestaneradni odnos po sili zakona zbog
sticanja uslova za penzionisanje.
Razloge za razrjeenje predsjednika i sudija Ustavnog suda prije isteka njihovog mandata,
utvruje Ustavni sud i o tome obavjetava Skuptinu.
Ako predsjednik ili sudija Ustavnog suda zatrai da bude razrijeen, a Skuptina ne donese
odluku o ovom zahtjevu u roku od tri mjeseca od dana podnoenja zahtjeva, Ustavni sud e,
na traenje predsjednika ili sudije Ustavnog suda, utvrditi da mu je prestala dunost u
Ustavnom sudu i o tome obavijestiti Skuptinu.
Ustavni sud moe odluiti da predsjednik ili sudija Ustavnog suda,protiv koga je pokrenut
krivini postupak, ne vri dunost u Ustavnom sudu dok taj postupak traje.
lan 252.
Ako Ustavni sud utvrdi da zakon nije u suglasnosti sa Ustavom, utvrdie to svojom odlukom
koju dostavlja Skuptini.
Skuptina je duna da, u roku od est mjeseci od dana dostavljanja odluke Ustavnog suda,
uskladi zakon sa Ustavom.
Na zahtjev Skuptine, Ustavni sud moe produiti rok za usklaivanje zakona najdue jo za
est mjeseci.
Ako Skuptina, u odreenom roku, ne usaglasi zakon sa Ustavom, odredbe zakona koje nisu u
saglasnosti sa Ustavom prestaju da vae, Sto e Ustavni sud utvrditi svojom odlukom.
lan 253.
Ako Ustavni sud utvrdi da propis, osim zakona, ili drugi opti akt organa drutveno-politike
zajednice nije u saglasnosti sa Ustavom ili zakonom, ponitie ili ukinuti taj propis ili akt,
odnosno one njegove odredbe koje nisu u saglasnosti sa Ustavom ili sa zakonom.
Ako Ustavni sud utvrdi da opti akt nije u saglasnosti sa Ustavom, odnosno daje u suprotnosti
sa zakonom, ponitie ili ukinuti taj akt, odnosno one njegove odredbe koje nisu u saglasnosti
sa Ustavom ili koje su u suprotnosti sa zakonom.
lan 254.
Zakoni za koje je utvreno da su prestali da vae i drugi propisi i opti akti organa drutveno-
politikih zajednica i drugi opti akti koji su poniteni ili ukinuti, nee se primjenjivati na
odnose koji su nastali prije dana objavljivanja odluke Ustavnog suda, ako do tog dana nisu
pravosnano rijeeni.
Propisi i drugi opti akti doneseni za izvrenje propisa ili drugih optih akata koji se vie ne
mogu primjenjivati, nee se primjenjivati od dana objavljivanja odluke Ustavnog suda, ako iz
odluke proizilazi da su ti propisi i akti protivni Ustavu i zakonu.
Izvrenje pravosnanih pojedinanih akata, donesenih na osnovu propisa koji se vise ne mogu
primjenjivati, ne moe se ni dozvoliti ni sprovesti, a ako je izvrenje zapoeto obustavie se.
lan 255.
Svako moe dati inicijativu za pokretanje postupka za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti.
Postupak pred Ustavnim sudom mogu pokrenuli:
1) Skuptina Republike i skuptina druge drutveno-politike zajednice;
2) Vlada Republike, osim za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti propisa koje donosi
Skuptina;
3) sud, ako se pitanje ustavnosti i zakonitosti postavi u postupku pred sudom;
4) republiki javni tuilac, ako se pitanje ustavnosti i zakonitosti postavi u radu javnog
tuilatva;
5) preduzee, mjesna zajednica ili druga organizacija i zajednica, ako je povrijeeno njihovo
pravo utvreno Ustavom ili zakonom;
6) ministar i drugi funkcioner koji rukovodi republikim organom uprave odnosno
organizacijom, svaki u svom djelokrugu, osim za ocjenjivanje ustavnosti zakona kao i
ustavnosti i zakonitosti propisa Vlade;
7) Sluba drutvenog knjigovodstva Bosne i Hercegovine, ako pitanje ustavnosti i zakonitosti
nastane u radu Slube;
8) organ koji je po Ustavu i zakonu ovlaen da obustavi izvrenje propisa i drugog opteg
akta organa drutveno-politike zajednice zbog njegove nesaglasnosti sa Ustavom i zakonom;
9) organ koji je po Ustavu i zakonu ovlaen da obustavi izvrenje opteg akta zbog njegove
nesaglasnosti sa Ustavom, odnosno suprotnosti sa zakonom.
Ustavni sud moe i sam pokrenuti postupak za ocjenjivanje ustavnosti i zakonitosti.
lan 256.
Svako kome je povrijeeno pravo konanim ili pravosnanim pojedinanim aktom,
donesenim na osnovu zakona, drugog propisa ili opteg akta organa drutveno-politike
zajednice ili drugog opteg akta, koji prema odluci Ustavnog suda nije u saglasnosti sa
Ustavom ili nije u saglasnosti odnosno koji je u suprotnosti sa zakonom, ima pravo da trai od
nadlenog organa izmjenu tog pojedinanog akta.
Predlog za izmjenu konanog ili pravosnanog pojedinanog akta, donesenog na osnovu
zakona, drugog propisa, opteg akta organa drutveno-politike zajednice i drugog opteg
akta, koji prema odlilci Ustavnog suda nije u saglasnosti sa Ustavom ili nije u saglasnosti
odnosno koji je u suprotnosti sa zakonom, moe se podnijeti u roku od est mjeseci od dana
objavljivanja odluke Ustavnog suda u republikom slubenom listu, ako od dostavljanja
pojedinanog akta do donoenja odluke Ustavnog suda nije proteklo vie od jedne godine."
Kad sud pravosnanom odlukom odbije da primijeni propis ili opti akt organa drutveno-
politike zajednice ili drugi opti akt zbog njegove nesaglasnosti sa Ustavom ili zbog njegove
nesaglasnosti odnosno suprotnosti sa zakonom, a Ustavni sud utvrdi da takva nesaglasnost
odnosno suprotnost ne postoji, svako kome je povrijeeno neko pravo moe zahtijevati
izmjenu pravosnane odluke suda u roku od jedne godine od dana objavljivanja odluke
Ustavnog suda.
Ako se utvrdi da se izmjenom pojedinanog akta ne mogu otkloniti posljedice nastale usljed
primjenjivanja propisa ili drugog opteg akta koji nije u saglasnosti sa Ustavom ili nije u
saglasnosti odnosno koji je u suprotnosti sa zakonom, Ustavni sud moe odrediti da se ove
posljedice otklone povraajem u predanjc stanje, naknadom tete ili na drugi nain.

Strana 110-Broj 5 _
Nedjelja, 14. mart/oujak 1993
SLUBENI LIST RBiH

lan 257.
Dravni organi, preduzea i druge organizacije i zajednice, kao i nosioci samoupravnih,
javnih i drugih drutvenih funkcija, duni su Ustavnom sudu, na njegov zahtjev, davati
podatke i obavjetenja potrebna za rad Ustavnog suda i preduzimati, po nalogu Ustavnog
stida, radnje koje su od interesa za voenje postupka.
lan 258.
Ustavni sud donosi odluke i rjeenja veinom glasova svih sudija Ustavnog suda.
Sudija Ustavnog suda koji izdvoji miljenje ima pravo i dunost da ga pismeno izloi i
obrazloi.
lan 259.
Ustavni sud donosi odluke, po pravilu, na osnovu javne rasprave.
lan 260.
Kad je u toku postupka zakon, drugi propis ili opti akt organa drutveno-politike zajednice
ili drugi opti akt doveden u sklad sa Ustavom ili zakonom, ali nisu otklonjene posljedice
neustavnosti, odnosno nezakonitosti. Ustavni sud moe odlukom utvrditi da zakon, drugi
propis iii opti akt nije bio u saglasnosti sa Ustavom ili zakonom, odnosno da je bio u
suprotnosti sa zakonom. Ova odluka Ustavnog suda ima isto pravno dejstvo kao odluka
kojom se utvruje da je zakon prestao da vai, odnosno kojom se ukida i ponitava drugi
propis ili opti akt.
lan 261.
Odluke Ustavnog suda su obavezne i izvrne.
U sluaju potrebe, izvrenje odluka Ustavnog suda obezbjeuje Vlada Republike.
Ustavni sud moe zahtijevati da se prema odgovornom licu preduzmu mjere zbog neizvrenja
odluke Ustavnog suda.
lan 262.
Odluke Ustavnog suda objavjuju se u republikom slubenom listu, kao i u slubenom glasilu
u kome je objavljen propis ili opti akt organa drutveno-politike zajednice, ili na nain na
koji se objavljuje drugi opti akt o kome je Ustavni sud odluivao.
lan 263.
Postupak pred Ustavnim sudom i organizaciju Ustavnog suda ureuje Ustavni sud.
Glava XIV
VRHOVNI SUD BOSNE I HERCEGOVINE I REPUBLIKO JAVNO TUILATVO
lan 264.
Vrhovni sud Bosne i Hercegovine:
1) utvruje naelne stavove i naelna pravna shvatanja radi jedinstvene primjene zakona u
sudovima;
2) odluuje o redovnim pravnim sredstvima protiv odluka sudova i u prvostepenom
postupku, kad je to zakonom odreeno;
3) odluuje o vanrednim pravnim sredstvima protiv pravosnanih odluka sudova u Republici;
4) odluuje u upravnom sporu, kad je to zakonom odreeno;
5) rjeava u sluajevima predvienim zakonom sukob nadlenosti izmeu sudova;
6) vri druge poslove odreene zakonom.
Vrhovni sud obavjetava Skuptinu Republike o zapaanjima u praenju drutvenih odnosa i
pojava i o ostvarivanju zakonitosti u radu redovnih sudova.
lan 265.
Funkciju javnog tuilatva, u okviru prava i dunosti Republike, vri republiki javni tuilac.

lan 266.
Republiki javni tuilac ulae pravna sredstva za koja je ovlaen zakonom u stvarima za koje
je nadlean Vrhovni sud i vri druge poslove odreene zakonom.

Glava XV
DAVANJE SVEANE IZJAVE
lan 267.
Sveanu izjavu prilikom stupanja na dunost daju poslanici u Skuptini Republike, lanovi
Predsjednitva Republike, predsjednik i lanovi Vlade Republike, ministri i drugi republiki
funkcioneri koje bira ili imenuje Skuptina Republike, predsjednik i sudije Ustavnog suda
Bosne i Hercegovine, predsjednik i sudije Vrhovnog suda Bosne i Hercegovine i drugih
sudova odreenih zakonom.
lanovi Predsjednitva Republike, predsjednik i lanovi Vlade Republike i sudije Ustavnog
suda Bosne i Hercegovine daju sveanu izjavu na zajednikoj sjednici Skuptine Republike.
Tekst sveane izjave glasi:
Sveano izjavljujem da u povjerenu dunost obavljati savjesno, pridravati se Ustava i
zakona, zalagati se za ljudska prava i slobode i da u u svim prilikama tititi interese Bosne i
Hercegovine kao nezavisne i demokratske drave ravnopravnih naroda i graana Bosne i
Hercegovine i pripadnika drugih naroda koji u njoj ive.

DIO ETVRTI
PROMJENA USTAVA REPUBLIKE BOSNE I HERCEGOVINE
lan 268.
1. Prijedlog da se pristupi promjeni Ustava Republike Bosne i Hercegovine mogu podnijeti:
svako vijee Skuptine Republike, Predsjednitvo Republike, Vlada Republike i najmanje 30
poslanika u Skuptini.
O prijedlogu da se pristupi promjeni Ustava Republike Bosne i Hercegovine odluuje
Skuptina na zajednikoj sjednici Skuptine.
2. Nacrt akta o promjeni Ustava utvruje Skuptina na zajednikoj sjednici Skupline.
Nacrt akta o promjeni Ustava Skuptina stavlja na javnu raspravu.
3. Nakon provedene javne rasprave o nacrtu akta o promjeni Ustava, Komisija za ustavna
pitanja Skuptine utvruje prijedlog akta o promjeni Ustava.
O prijedlogu akta odluuje Skuptina na zajednikoj sjednici Skuptine. Promjena Ustava
usvojena je ako za nju glasa dvije treine od ukupnog broja poslanika svakog vijea
Skuptine.
4. Akt o proglaenju promjena Ustava donosi Skuptina na zajednikoj sjednici Skuptine.
5. Ustav Republike Bosne i Hercegovine moe se mijenjati ustavnim amandmanima ili
ustavnim zakonom.
DIO PETI
PRELAZNE I ZAVRNE ODREDBE
lan269.
Pod izrazom u Ustavu "pripadnici drugih naroda koji ive u Republici" ili "pripadnici drugih
naroda koji u njoj ive" podrazumijevaju se narodnosti odnosno nacionalne manjine u Re-
publici Bosni i Hercegovini.

Strana 111 - Broj 5
Nedjelja, 14. mari/oujak 1993,
SLUBENI LIST RBiH

lan 270.
Za sprovodenje Ustava Socijalistike Republike Bosne i Hercegovine ("Slubeni list SRBiH",
br. 4/74) i obezbjeenje prelaska na njegovo primjenjivanje donesen je Ustavni zakon za
sprovodenje Ustava Socijalistike Republike Bosne i Hercegovine ("Slubeni list SRBiH".
broj 4/74).
lan 271.
Ustav Socijalistike Republike Bosne i Hercegovine stupio je na snagu danom proglaenja -
25.februara 1974. godine.
lan 272.
Preieni tekst Ustava Republike Bosne i Hercegovine obuhvata: Ustav Socijalistike
Republike Bosne i Hercegovine sa Ustavnim zakonom za sprovodenje Ustava Socijalistike
Republike Bosne i Hercegovine ("Slubeni list SRBiH", broj 4/74), Ustavni zakon o izmjeni
Ustavnog zakona za sprovodenje Ustava Socijalistike Republike Bosne i Hercegovine
("Slubeni list SRBiH", broj 9/76), Ustavne amandmane I do IV na Ustav Socijalistike
Republike Bosne i Hercegovine ("Slubeni list SRBiH", broj 21/76), Ustavni zakon o izmjeni
Ustavnog zakona za sprovodenje Ustava Socijalistike Republike Bosne i Hercegovine
("Slubeni list SRBiH", broj 23/77), Amandmane V-X1I na Ustav Socijalistike Republike
Bosne i Hercegovine sa Ustavnim zakonom za sprovodenje Amandmana V-X1 na Ustav
Socijalistike Republike Bosne i Hercegovine ("Slubeni list SRBiH", broj 21/81),
Amandmane XIII-XIX na Ustav Socijalistike Republike Bosne i Hercegovine sa Ustavnim
zakonom za sprovodenje Amandmana X]II-XVIII na Ustav Socijalistike Republike Bosne i
Hercegovine ("Slubeni list SRBiH", broj 10/84), Amandmane XX-LVIII na Ustav
Socijalistike Republike Bosne i Hercegovine sa Ustavnim zakonom za sprovoenje
Amandmana XX-LVIJ na Ustav Socijalistike Republike Bosne i Hercegovine ("Slubeni list
SRBiH", broj 13/89), Zakljuak o redakcijskim ispravkama u tekstu Amandmana XX do
LVHI na Ustav Socijalistike Republike Bosne i Hercegovine ("Slubeni list SRBiH", broj
2/90), Ustavni zakon o produenju mandata delegata u skuptinama drutveno-politikih
zajednica i funkcionera koje skuptine drutveno-politikih zajednica biraju ili imenuju
("Slubeni list SRBiH", broj 7/90), Amandmane LIX-LXXX na Ustav Socijalistike
Republike Bosne i Hercegovine sa Ustavnim zakonom za sprovodenje Amandmana LIX-
LXX1X na Ustav Socijalistike Republike Bosne i Hercegovine ("Slubeni list SRBiH", broj
21/90), Ustavni zakon o izmjenama i dopunama Ustavnog zakona za sprovodenje
Amandmana LIX-XXIX na Ustav Socijalistike Republike Bosne i Hercegovine ("Slubeni
list SRBiH", broj 29/90), Autentino tumaenje lanova 19. do 22. Ustavnog zakona za
sprovodenje amandmana LXX1X na Ustav SRBiH ("Slubeni list SRBiH", broj 34/90),
Uredbu o izmjeni naziva Socijalistike Republike Bosne i Hercegovine ("Slubeni list RBiH",
broj 1/92), Uredbu o ukidanju dosadanjeg Republikog taba teritorijalne odbrane i obra-
zovanju taba Teritorijalne odbrane Republike Bosne i Hercegovine ("Slubeni list RBiH",
broj 1/92), Uredbu sa zakonskom snagom o utvrivanju privremenog grba i zastave Republike
Bosne i Hercegovine ("Slubeni list RBiH", broj 4/92), lan 2. Uredbe sa zakonskom snagom
o oruanim snagama Republike Bosne i Hercegovine ("Slubeni list RBiH", broj 4/92),
Uredbu sa zakonskom snagom o izmjeni Amandmana LIV na Ustav Republike Bosne i
Hercegovine ("Slubeni list RBiH", broj 5/92) i Uredbu sa zakonskom snagom o dopuni
Amandmana LXX11I na Ustav Republike Bosne i Hercegovine ("Slubeni list RBiH", broj
9/92), Uredbu sa zakonskom snagom o provoenju odluke republikog referenduma
("Slubeni list RBiH", broj 3/93), u kojima je oznaen dan stupanja na snagu Ustava, ustavnih
amandmana, ustavnih zakona, uredbi sa zakonskom snagom i njihovih pojedinih odredaba.
IIHIIIlllIIfllHIlllIliIHIltllllllSlIBIIIBimilllll
120
Na osnovu Amandmana Li taka 5. stav 3. ha Ustav Republike Bosne i Hercegovine,
Predsjednitvo Republike Bosne i Hercegovine, na prijedlog Vlade Republike Bosne i Herce-
govine, donosi

UREDBU SA ZAKONSKOM SNAGOM
O PLATAMA I DRUGIM LINIM PRIMANJIMA
RADNIKA ZA VRIJEME RATNOG STANJA ILI U
SLUAJU NEPOSREDNE RATNE OPASNOSTI
lan I.
Ovom uredbom ureduje se nain utvrivanja i isplate plata i drugih linih primanja radnika u
radnom odnosu u preduzeu, holding preduzeu, ustanovi, fondu, banci i drugoj finansijskoj
organizaciji, organizaciji za osiguranje, zadruzi i drugom obliku saradnje i zajednikog
poslovanja sa stranim licem, komori, sindikatu, drutvenoj i politikoj organizaciji (u daljem
tekstu: preduzee ili drugo pravno lice) i radniku u radnom odnosu kod radnih ljudi koji,
samostalno obavljaju djelatnost linim radom, odnosno linim radom i sredstvima u svojini
graana, odnosno kod graansko-pravnog i fizikog iica u poljoprivrednom gazdinstvu,
predstavnitvu stranih firmi i diplomatskom i konzularnom predstavnitvu u Republici Bosni i
Hercegovini (u daljem tekstu: poslodavac).
Odredbe ove uredbe odnose se i na radnike u radnom odnosu u dravnom organu. Narodnoj
banci Bosne i Hercegovine i Slubi drutvenog knjigovodstva Bosne i Hercegovine, ako zak-
onom ili drugim propisom nije drukije odreeno.
lan 2..
Plata radnika utvruje se prema Vrsti i sloenosti poslova, izraeno po stepenima strune
spreme u okviru odnosa izmeu najnie i najvie plate.
Odnos izmeu najnie i najvie plate iznosi 1:5.
Vlada Republike Bosne i Hercegovine, na prijedlog Ministarstva rada i socijalne politike i
Ministarstva finansija, utvruje za svaki mjesec najniu platiu
Podatak o najnioj plati iz stava 3. ovog lana objavie se u "Slubenom listu RBiH".
lan 3.
Osnovicu za obraun plate radnika iz stava 2. lana 1. ove uredbe ini najnia plata utvrena u
stavu 3. lana 2. ove uredbe.
lan 4.
Plan pojedinog radnika u okviru odnosa iz stava 2. lana 2. ove uredbe utvruje direktor
preduea ili drugog pravnog lica odnosno drugi ovlateni radnik.
Platu direktora preduzea ili drugog pravnog lica utvruje u okviru odnosa iz stava 2. lana 2.
ove uredbe nadleni organ u preduzeu ili drugom pravnom licu odreen optim aktom.
Plata iz st. 1. i 2. ovog iana utvruje se zavisno od stepena strune spreme odnosno stepena
naunog zvanja utvrenog zakonom odnosno optim aktom preduzea ili drugog pravnog lica,
odnosno poslodavca za obavljanje poslova.
Plata radnika obraunata u skladu sa:st. 1. i 2. ovog iana uveava se za 0,5% za svaku godinu
penzijskog staa.
lan 5.
Kod utvrivanja plate iz st. 1. i 2. lana 4. ove uredbe direktor preduzea ili drugog pravnog
lica odnosno drugi ovlateni radnik, odnosno nadleni organ odreen optim aktom duan je
obezbijediti relativne odnose izmeu grupa poslova utvrenih optim kolektivnim ugovorom.
lan 6.
Preduzee ili drugo pravno lice odnosno poslodavac ako zbog nelikvidnosti ili drugih
okolnosti ne moe izvriti isplatu plata u novcu, isplatu ptata moe izvriti u naturi.
Ako preduzee ili drugo pravno lice odnosno poslodavac isplatu plate vrsi u smislu stava 1.
ovog lana duno je obraunati i platiti poreze i doprinose iz plata najkasnije u roku od sedam
dana od dana isplate plata.
Osnovicu za obraun poreza i doprinosa iz plate ini protuvrijednost plate isplaene u naturi,
obraunate u skladu sa ovom uredbom.