Mehanika, uvod u mehaniku

Mehanika je dio fizike u kojem se prouavaju zakoni ravnotee i kretanja tijela. Prema problemu koji se prouava, dijeli se
na: Statika, kinetika, dinamika, elastostatika, teorija elastinosti, teorija plastinosti.
S obzirom na objekt prouavanja, mehaniku moemo podijeliti na: mehanika materijalne take, mehanika krutog tijela,
mehanika vrstog tijela, mehanika fluida, mehanika plazme.
Uvod u statiku
Statika je dio mehanike u kojem se prouavaju zakoni slaganja sila kao i zakoni ravnotee materijalnih tijela.
Osnovni pojmovi u statici
Sila je mjera mehanikog djelovanja izmeu 2 tijela. Sila je vektorska veliina jer je za njeno potpuno definisanje potrebno
poznavati pravac, smjer, intenzitet, a esto i napadnu taku.
Kao vektorske veliine moemo navesti i brzinu, ubrzanje.
Skalarne veliine su one za ije definisanje je potrebno poznavati samo intenzitet i predznak (npr. temperatura, masa itd.)
Sistem sila skup posmatranih sila koje djeluju na neko tijelo
Rezultanta sistema sila sila ije djelovanje moe da zamijeni djelovanje datog sistema sila.
Pod spoljanjim silama se podrazumijevaju sile kojima okolina djeluje na posmatrano tijelo (ili vie tijela).
Pod unutranjim silama podrazumijevamo sile kojima jedan dio posmatranog tijela djeluje na drugi dio istog tijela.
Prema rasporeenosti djelovanje, sile mogu biti koncentrisane i konetinualne.
Koncentrisana sila djeluje u jednoj taci, dok kontinualne sile mogu djelovati rasporeene po zapremini, povrini ili liniji.
U sutini su sve sile kontinualne ali ih ponekad radi jednostavnosti rjeavanja problema moemo smatrati koncentrisanim.
Ponekad skup koncentrisanih opteredenja moemo posmatrati kao jedno kontinualno ukoliko de nam na taj nain postupak
rjeavanja problema biti jednostavniji.

Aksiomi statike
Aksiomi statike su tvrdnje koje se mogu usvojiti bez dokaza i na kojima poiva statika. Nabrojati demo i objasniti sljedede
aksiome:
1. Ako na neko tijelo koje je u ravnotei djeluju samo 2 sile tada te dvije sile lee na istom pravcu, suprotnih su
smjerova i istog intenziteta. F
2
=-F
1

2. Ako na neko kruto tijelo koje je u ravnotei ili se krede dodamo uravnoteeni sistem sila, tada se stanje mirovanja,
odnosno kretanja nede poremetiti.
3. Rezultanta dviju sila iji se pravci sijeku jednaka je vektorskom zbiru datih sila a njen pravac proalzi kroz presjenu
taku pravaca datih sila (zakon paralelograma) Fr = F1 + F2
4. Dvije materijalne take ili dva tijela djeluju meusobno silama koje lee na istom pravcu, suprotnih su smjerova a
istih intenziteta (aksiom o akciji i reakciji) F
2,1
= F
1,2

5. Ako se neko deformabilno tijelo koje je u ravnotei uini krutim, tada se stanje ravnotee tog tijela nede poremetiti
(aksiom o ukrudivanju).
Aksiomi 1 i 5 vrijede samo za sluaj ravnotee dok su ostali aksiomi optevaedi.
Veze i njihove reakcije
Veze su prepreke kojima je podvrgnuto neko posmatrano tijelo i koje djelimino ili potpuno ograniavaju pomjeranje nekog
tijela.
Pomenut demo i objasniti sljedede vrste veza:
1. Idealna (glatka) veza
Glatka ili idealna veza je takva veza kod koje moemo zanemariti trenje izmeu dodirnih povri dva tijela. Reakcija
idealne veze je uvijek okomita na zajedniku tangentnu ravan u taki dodira 2 tijela.
2. Ue (konopac)
Ako se radi o idealnom gipkom(savitljivom) uetu i ako se njegova teina moe zanemariti u odnosu na sile koje
djeluju na njega tada ue moe biti opteredeno jedino na istezanje, a sila u dijelu ueta izmeu dva opteredenja je u
pravcu ueta.
3. tap
Ako se radi o tapu zanemarive teine tada pod uslovom da je tap optereden samo na svojim krajevima sila u tapu
moe biti i istezuda i pritiskajuda, a moe biti jednaka nuli.
4. Cilindrina
Cilindrinu vezu ini osovina sa ahurom pri emu se one mogu relativno okretati u odnosu jedna na drugu, a mogu
imati relativno aksijalno pomjeranje. Reakcija cilindrine veze je okomita na podunu osu. Reakcija veze de biti
odreena intenzitetom preko njenih projekcija na osu x i y, tj ose koje su okomite na podunu osu cilindrine veze.
5. Sferni zglob
Reakcija u sfernom zglobu je prostorna sila, koju je najjednostavnije predstavljati preko njenih komponenti(fx, fy i
fz)
6. Podupira
Ako se cilindrinoj vezi sprjei pomjeranje u jednom smjeru dobija se podupira kao veza. Reakcija u podupirau
kao vezi je takoe prostorna sila.
7. Ukljetenje kao veza
Ukljetenje kao veza u optem sluaju ima 3 reakcije: aksialnu silu x
A
, poprenu (transferzalnu) silu y
A
, i moment
ukljetenja M
A
.
Aksiom o vezama
Svako vezano (neslobodno) tijelo se moe posmatrati kao slobodno ukoliko ga oslobodimo veza i priloimo mu reakcije
veza.
Sistem sueljnih sila
Sistem sueljnih sila je takav sistem sila iji se pravci sijeku u jednoj taki (pravci se sijeku, smjerovi su nebitni)
Geometrijski nain slaganja sueljnih sila
Sueljne sile se slau u rezultantu po principu slaganja dvije sile iji se prvci sijeku po zakonu paralelograma koji moemo
svesti na zakon slaganja po trouglu.
Po ovom pravilu demo prve dvije sile sloiti u rezultantu Fr1 a zatim tako dobijenu rezultantu sloiti sa silom F3 u rezultantu
Fr2 i taj postupak nastaviti do kraja pri emu demo dobiti ukupnu rezultantu Fr. Na kraju kao rezultat dovijamo poligon sila
bez ucrtavanja meurezultanti, tako da se rezultanta dobija kada se spoji poetak prve sile sa krajem zadnje sile.
Pravac rezultante prolazi kroz taku sueljavanja zadanih sila (taka A)
Oito je da u sluaju ravnotee sueljnih sila Fr=0 odnosno da je poligon sila zatvoren.
Projekcija sile na osu i na ravan
Projekcija sile kao vektora na neku osu je SKALARNA VELIINA koja je jednaka proizvodu izmeu intenziteta te sile i
kosinusa ugla kojeg sila zaklapa sa tom osom. Fx = Fcos.

Projekcija sile na ravan je vektorska veliia pri emu taj vektor lei izmeu projekcija krajnjih taaka datog vektora na tu
ravan.
Veza izmeu pojedinih projekcija na ravan i ose de biti:
F
xy
= Fsin
F
x
= F
xy
sin = F sin sin
F
y
= F
xy
cos = Fsin cos
F
z
= F cos
Prikazivanje sila analitikim nainom
Silu je najpogodnije prikazati preko njenih projekcija na pojedine ose Dekartovog
pravouglog koordinatnog sistema.
F
x
= Fcos F
y
= Fcos F
z
= F cos . Ukoliko poznajemo pojedine projekcije sile tada je
intenzitet sile: F=(F
x
2
+ F
y
2
+ F
z
2
)


Analitiki nain slaganja sueljnih sila
Neka je zadan sistem sueljnih sila: F
1
, F
2
, ..., Fn. Vidjeli smo ranije da takav sistem ima rezultantu i da je ona Fr = F1 + F2
+...+Fn, odnosno Fr = Fi. Ona takoe prolazi kroz taku sueljavanja sila. Projektovanjem zadnjeg izraza na pojedine ose
Dekartovog koordinatnog sistema dobit demo: F
rx
= F
ix
; F
ry
= F
iy
; F
rz
= F
iz
.
Rezultanta de imati intenzitet: Fr = (: F
rx
2
+ F
ry

2
+ F
rz
2
).
Orjentacija rezultante u prostoru de biti odreena uglovima koje ona zaklapa u odnosu na pojedine ose:
cos <(x,Fr) = Frx/Fr; cos<(y,Fr) = Fry/Fr; cosy(z,Fr) = Frz/r
Uslovi ravnotee sueljnih sila i analitikom obliku
U sluaju ravnotee sueljnih sila polazimo od uslova da je Fr = 0. F
ix
= 0; F
iy
=0; F
iz
=0. Ako se radi o sueljnim silama u
ravni tada su uslovi ravnotee, pod uslovom da je ta ravan x,y: . F
ix
= 0; F
iy
=0.
Teorema o tri sile
Teorema o tri sile glasi: ako je tijelo u ravnotei pod dejstvom triju neparalelnih sila, tada su te sile sueljne i u istoj su ravni.
Dokaz: ako su 3 neparalelne sile u ravni, tada su u ravnotei i rezultanta prvih dviju sila, i treda sila. To znai da je
rezultanta Fr1 na istom pravcu sa silom F3. Prema tome, date 3 sile su sueljne i u istoj su ravni.

Statiki odreeni i statiki neodreeni problemi
Ako je prilikom nekog statikog problema broj raspoloivih jednaina jednak broju nepoznatih veliina, tada se radi o
statiki odreenim problemima.
Problem u ravni 2 uslova ravnotee
Ako je broj nepoznatih veliina vedi od broja raspoloivih jednaina ravnotee, tada se radi o statiki NEODREENOM
problemu. U tom sluaju dodatne jednaine se dobiju iz nekih drugih uslova (geometrijski uslovi, uslovi deformacija) i pri
tome se mogu koristiti ostale discipline kao to su elastostatika, teorija elastinosti...

Moment sile u ravni
Moment sile u nekoj ravni za neku taku O kao pol definie se kao proizvod izmeu intenziteta sile i rastojanja tog pola od
pravca sile sa odreenim predznakom. M = F h.
Znak + de vaditi ako je tendencija kretanja tijela na koje djeluje sila u smislu obrtanja oko pola O u smjeru suprotnom od
kazaljke na satu. (Ako je kao kazaljka na satu onda je minus). Prema tome, moment sile u ravni za neki pol je skalarna
veliina.
Oito je da je intenzitet momenta sile u ravni za neki pol jednak dvostrukoj povrini trougla trougla kojeg formira vektor sile
zajedno C.
Varinjonova teorema o momentu rezultante sueljnih sila u ravni
Neka je zadat sistem sueljnih sila u ravni F1, F2,...Fn.
Neka je njihova rezultanta Fr. Odabrat demo u ravni tih sila neki pol O. Na du OA povudi
demo okomito neku osu y. Moment proizvoljne sile Fi na pol O de biti:
M
0
Fi
= 2P
OABi
= P
OABiDi
= OA * OC
i
= OA * F
iy

Slino je i za moment rezultante za pol O
M
0
Fr
= OA * F
ry
= OA * F
iy
= OA * F
iy

Iz ove dvije jednaine slijedi M
0
Fi
= M
0
Fr
(3)
Izraz (3) predstavlja Varinjonovu teoremu o momentu rezultante sueljnih sila u ravni iz koje
se vidi da je moment te rezultante za neki pol u istoj ravni jednak sumi momenata datih sila
za isti pol.
Uslovi ravnotee sueljnih sila u ravni preko momentnih jednaina
Uslovi ravnotee sueljnih sila u ravni mogu se izraziti preko relacija koje sadre momentne jednaine:
a) M
B
= 0; M
C
= 0 u ovom sluaju mora biti zadovoljen uslov da take A, B i C ne lee na istom
pravcu jer se moe desiti sluaj da su zadovoljeni navedeni uslovi, a da se ne radi o ravnotei.


b) F
x
= 0; M
B
= 0 u ovom sluaju mora biti zadovoljen uslov da AB nije
okomito na x jer se moe desiti sluaj kao na slici, gdje su jednaine ravnotee
zadovoljene a sistem nije u ravnotei.
Sistem paralelnih sila i spregova u ravni
Spreg sila dvije paralelne sile istog pravca i intenziteta a suprotnog smjera.
Slaganje dvije paralelne sile istog smjera
Neka su zadane dvije paralelne sile istog smjera F1 i F2. Potrebno je nadi njihovu rezultantu.

Da bismo to uradili dodat demo ovim silama uravnoteeni par sila F
1
' i F
2
' kao na
slici. Sile F
1
i F
1
' demo sloiti po zakonu paralelograma i dobiti silu F
1
''. Sloit
demo i sile F
2
i F
2
' i dobiti silu F
2
''. Poslije toga demo F
1
'' i F
2
'' pomjeriti po
njihovim pravcima do presjeka u taci 0 i tu ih rastaviti na komponente od kojih
su i sastavljeni. Silu F
1
' i F
2
' de se ponititi pa de kao rezultat ovog slaganja ostati
sile F
1
i F
2
na pravcu OC i njihova rezultanta de biti : F
r
= F
1
+ F
2
... (1)
Potrebno je odrediti poloaj take C.
Slinost trouglova OAC i OED kao i trouglova OCB i OHJ. Iz slinosti prva dva
trougla dobit demo: OD/OC = DE/AC
OD=F
1
i DE = F
1
'. F
1
/OC = F
1
/AC F
1
' OC = F
1
AC ... (1)
Analogno de se iz slinosti druga dva trougla dobiti: F
2
' OC = F
2
BC ... (2) F
1
' = F
2
'.
Lijeve strane (1) i (2) su jednake, pa su im jednake i desne strane F
1
AC = F
2
BC
AC/ F
2
= BC/ F
1

Direktno moemo pisati AC/ F
2
= BC/ F
1
= AB/ F
r
(3)
Izraz (3) predstavlja izraz iz kojeg se moe vidjeti kakav je poloaj rezultante ovih sila.
Slaganje dvije paralelne sile suprotnih smjerova i razliitih intenziteta
Neka su F
1
i F
2
dvije paralelne sile suprotnih smjerova i neka je F
1
> F
2
. U ovom sluaju
je rezultanta F
r
= F
1
F
2
. Taka C se nalazi na pravcu dui AB, izvan te dui sa strane
vede sile i za nju vrijedi isti izraz kao u sluaju slaganja dvije paralelne sile istog
smjera. AC/ F
2
= BC/ F
1
= AB/ F
r
.





Spreg sila u ravni. Moment sprega sila
Spreg sila ine dvije paralelne sile suprotnih smjerova i istog intenziteta. F
2
= - F
1

A i B su napadne take, a h najkrade rastojanje sila.
Moment sprega sila u ravni se definie kao skalarna veliina koja je jednaka momentu jedne sile sprega u odnosu na
napadnu taku druge sile sprega kao pol. M = F
1
h
Oigledno je da je moment sprega jednak momentu jedne sile sprega u odnosu na napadnu taku druge sile sprega kao pol.
M = M
B
F1
= M
A
F2
.
Potrait demo izraz za zbir momenata sila sprega za neki pol u ravni sprega.
M
C
F1
+ M
C
F2
= F
1
a + (-F
2
b) = F
1
(a-b) = F
1
h = M






Ekvivalentnost spregova sila
Pretpostavimo da je u ravni zadan spreg iji je moment M. Taj spreg demo prikazati pomodu sila F
1
i F
2
iji je krak h. Izvrit
demo transformaciju ovog sprega tako to demo dodati par uravnoteenih sila F
1
' i F
2
' kao na slici. Sile F
1
i F
1
' de se sloiti u
silu F
1
'' a sile F
2
i F
2
' u silu F
2
''. Sada sile F
1
'' i F
1
'' predstavljaju novi spreg.
Moment tog sprega de biti: M'' = M
B
F1 ''
= M
B
F1
+ M
B
F1 '
(po Varinjonovoj
teoremi). Poto je M
B
F1 '
= 0. tada ke M'' = M
B
F1
= M. Iz ovog slijedi da de
pri transformaciji sprega u ravni nastati novi spreg iji je moment jednak
momentu poetnog sprega.
Pretpostavimo sada da smo dati spreg iz njegove ravni premjestili u neku
drugu paralelnu ravan. Postavlja se pitanje da li de se promijeniti
djelovanje takvog sprega na kruto tijelo?


Neka je u ravni a zadan spreg sila F
1
i F
2
. Neka je zadana ravan b paralelna ravni a. Na
ravni b demo odabrati take C i D koje sa takama A i B iz ravni a ine paralelogram. U
takama C i D demo dodati sile koje su meusobno uravnoteene, tako da je F
4
= F
6=
F
2
i F
3
= F
3
= F
1
. Sile F
1
i F
5
de dati rezultantu F
7
koja djeluje na presjek dijagonale
formiranog paralelograma (taka E) a sile F
2
i F
4
de dati rezultantu F
8
koja de se ponititi
sa silom F
7
. Kao rezultat svega ostat de sile F
3
i F
6
koje ine spreg koji je ustvari dati
spreg pomjeren iz ravni a u paralelnu ravan b. Spreg u ravni se oznaava ismjerenim
krunim krugom.



Slaganje spregova u ravni.
Pretpostavimo da su zadani spregovi u ravni M
1
, M
2
, ..., M
n
. Zadane spregove demo zamijeniti odgovarajudim parovima sila
takoda de po jedna sila svakog sprega prolaziti kroz pravac u taki A, a preostale sile de biti na pravcu kroz taku B. Pri tome
za svaku silu mora biti zadovoljeno Mi = M
B
Fi ''
= M
A
Fi''
. Sile koje prolaze kroz taku A de dati glavni vektor F
R
' = F
i
a sile koje
prolaze kroz taku B de dati glavni vektor F
R
'' = F
i
''. Te dvije sile de predstavljati rezultujudi spreg ili glavni moment.
Odredit demo njegovu vrijednost: M
R
= M
B
Fr'
= M
B
Fi'
= Mi
Prema tome, slaganjem spregova u ravni dobijamo rezultujudi spreg (glavni moment) ija vrijednost je jednaka sumi
momenata svih datih spregova. Oigledno je da je uslov ravnotee spregova u ravni M
R
= 0, odnosno M
i
=0.

Proizvoljni sistem sila u ravni. Redukcija sile na taku
Neka u taki A nekog rijela djeluje sial F.
Odabrat demo neki pol B u koji demo ucrtati uravnoteeni par sila F' i F'' tako da je F' = - F''. Sile F i F'' de formirati spreg M =
M
B
F'
. Rezultat ovakvog postupka (redukcije sile na taku) jeste paralelno pomjerena data sila F u pol redukcije B i spreg iji
moment je jednak momentu date sile za taku redukcije.
Redukcija ravnog sistema sila na datu taku
Neka je zadan proizvoljni ravni sistem sila F1, F2, ... Fn. Izvrit demo redukciju sila u ravni. Kao rezultat redukcije dobit demo
u taki I sistem sueljnih sila koji predstavlja paralelno preneene take date sile u pol O, kao i sistem spregova M
1O
, M
2O
,...,
M
nO
. Sueljne sile se mogu sloiti u glavni vektor F
R
= Fi ... (1) a sistem spregova de dati glavni moment M
O
= M
i,O
= M
O
Fi

...(2). Prema tome proizvoljni ravni sistem sila se moe svesti na glavni vektor dat izrazom (1) i glavni moment dat izrazom
(2).

Redukcija ravnog sistema na prostiji oblik
U zavisnosti od toga kakav je glavni vektor F
R
i glavni moment M
O
ravni sistem sila se moe svesti i na neke prostije oblike.
a) neka je F
R
0, i M
O
= 0, tada se sistem svodi na rezultantu F
r
= F
R
= F
i
.
b) neka je F
R
= 0 i M
O
0, u tom sluaju se sistem svodi na glavni moment M
O
= M
O
Fi
(suma svih momenata u taki O).
U ovom sluaju de i za izbor nekog drugog pola B glavni moment ostati nepromijenjen.
c) neka je F
R
0 i M
O
0, u ovom sluaju demo glavni moment M
O
rastaviti na dvije sile F
R
' i F
R
'' tako da je F
R
'' = - F
R
' = -
F
R
pri emu sila F
R
' lei na pravcu sile F
R
. Sila F
R
'' prolazi kroz neku taku B tako da je zadovoljen uslov M
O
FR ''
= M
O
.
U tom sluaju se vektori F
R
i F
R
' ponitavaju, pa kao rezultat ostaje vektor F
R
'' u taki B koji predstavlja rezultantu F
r
= F
R
'' = F
R
= Fi.
d) F
R
= 0 i M
O
=0, tada se radi o ravnotei ravnog sistema sila.
U sluaju ravnotee sistema sila u ravni polazimo od uslova F
R
= 0 i M
O
= 0. Ova dva uslova se svode na tri skalarna uslova
ravnotee, odnosno F
Rx
=0, F
Ry
= 0, M
O
Fi
= 0..... (a)
Vidimo da postoje tri nezavisna uslova ravnotee proizvoljnog sistema sila. Uslovi ravnotee se, osim u obliku (a) mogu
napisati i u sljededim oblicima:
1) F
ix
=0, M
A
Fi
= 0, M
B
Fi
= 0 .... (2). U ovom sluaju mora biti zadovoljen uslova da AB nije
okomito na x jer se moe desiti sluaj kao na slici, gdje su uslovi (2) zadovoljeni, a ne radi se o
ravnotei.
2) M
A
Fi
= 0, M
B
Fi
= 0, M
C
Fi
= 0 ... (3).
Ovdje mora biti zadovoljen uslov da take A, B i C ne lee na istom pravcu jer se moe desiti
sluaj da su uslovi (3) zadovoljeni a da se ne radi o ravnotei (kao na slici).

Gredni nosai
Gredni nosai (grede) imaju veliku primjenu u tehnici jer se koriste kao dio nosivih konstrukcija a
mnogi elementi u tehnici se mogu modelirati kao grede (mostovi, osovine, vratila itd). Ovdje demo posmatrati gredne
nosae u ravni.
Oblici grednih nosaa:
a) prosta greda b) konzola
c) greda sa prepustom
d) gerberova greda . Gerberova greda ima 1 ili vie gerberovih zglovoma (zglobovi unutar raspona
grede). Oni se dodaju u sluaju kada bi greda inae bila statiki neodreena. Dodatne jednaine ravnotee za takvu gredu
se dobiju iz uslova da je suma momenata za gerberov zglob sa jedne ili sa druge strane zgloba jednak nuli.
e) kombinovana greda
f) ram ram predstavlja konstrukciju od vie greda spojenih pod razliitim uglovima.


Opteredenja greda
a) koncentrisana opteredenja

b) kontinualno opteredenje
Kontinualno opteredenje grede se definie specifinim opteredenjem q koje je jednako q= dQ/dx, gdje je dQ
opteredenje grede na duini dx. Prikazat demo najede oblike kontinualnog opteredenja grede:


i) pravougaono opteredenje
ii) trougaono opteredenje Q = q1*l


iii) trapezno opteredenje Q = l/2 (q2 q1)


Pored prikazanih oblika kontinualnih opteredenja koja se uglavnom pojavljuju u statikim uslovima, u dinamikim uslovima
opteredenja se pojavljuju i : paraboliki, trigonometrijski, eksponencijalni itd.

Moment savijanja, transverzalna sila i aksijalna sila
Pretpostavimo da je greda pod dejstvom odreenih sila u ravnotei. Pretpostavimo takoe da smo grede na proizvoljnom
mjestu presjekli poprenim presjekom. Poto su oba dijela grede u ravnotei, onda to znai da u optem sluaju jedan dio
grede djeluje na drugi, i obrnuto. Taj utjecaj se moe svesti na glavni vektor i glavni moment. Pri tome se glavni vektor tog
djelovanja moe razloiti na transferzalnu (poprenu) i aksialnu (uzdunu) komponentu.
Definisat demo i odreene statike veliine presjeka grede:
- moment savijanja: u presjek grede definie se kao suma momenata svih sila desno ili lijevo od presjeka za
presjenu tak kao pol sa odreenim znakom. Predznak momenta savijanja de biti u skladu sa sljededom skicom:
-
Transverzalna sila u nekom presjeku grede se definie kao suma projekcija svih sila sa jedne ili druge strane presjeka na
poprenu osu grede sa odreenim znakom kao na sljededoj slici:

Aksialna sila u nekom presjeku grede se definie kao suma projekcija sila sa lijeve ili desne strane presjeka na podunu osu
grede sa odreenim znakom kao na slici: .
Veza izmeu momenta savijanja, transverzalne sile i specifinog opteredenja
Neka je na nekom rasponu grede ona opteredena kontinualnim opteredenjem q(x) i neka je koordinata x usmjerena s lijeva
na desno. Posmatrat demo elementarni dio grede duine dx sa opteredenjima koja djeluju na njega:

Postavit demo momentnu jednainu ravnotee za taku A kao pol:
-M + (M+dM) (Ft + dFt)*dx dQ * dx/2 = 0
dQ = q dx
dM Ft*dx dFt*dx q*dx*dx/2 = 0
Veliine dFt*dx i q(dx)
2
/ se kao male veliine vieg reda mogu zanemariti u odnosu na preostale veliine, pa demo dobiti
dM Ft dx = 0. dM/dx = Ft (1)

Vidimo da je u sluaju orjentacije ose x u desno transverzalna sila jednaka prvom izvodu momenta savijanja po koordinati x.
Pretpostavimo da u nekom intervalu gdje je M promjenljiva u nekoj taki grede F
T
ima vrijednost 0. Tada na tom mjestu
krivulja momenta savijanja M ima ekstremnu vrijednost (max ili min).
Neka je na nekom konanom rasponu grede F
T
= 0. Tada je na tom rasponu i dM = 0, odnosno M = const.
U sluaju kada je koordinata x orjentisana s desna u lijevo vrijedit de izraz dM/dx = -F
T
. (2)
Ostale relacije izmeu momenta savijanja i transverzalne sile, kada su u pitanju pojedine ekstremne vrijednosti de u ovom
sluaju biti iste kao i u sluaju kada je koordinata x usmjerena u desno.
Postavit demo za elementarni dio grede i ravnotenu jednainu u obliku Fy = 0 za sluaj kada je x orjentisan udesno.
F
T
(F
T
+ d F
T
) dQ = 0
-d F
T
qdx = 0
d F
T
/dx = -q (3)
Vidimo da de u ovom sluaju iznad transverzalne sile po koordinati x biti jednak negativnoj vrijednosti specifinog
opteredenja q.
Ukoliko je koordinata x orjentisana u lijevo, tada je d F
T
/dx = q ... (4).