Tc Gi: T Hoi CT BI CHN AI

CHNG IV
C mt thi, nhng ngi theo di bo ch, xut bn v pht hnh sch bo
c phong lm lnh gc. Lnh gc th phi c vic ca lnh gc, chng l n
lng ng khng. Nhng tht ra ngi ta ch c a dua ri nh n hi
ch. Cp trn h ngi y, bi y c vn . T nhin cm thy hnh nh c vn
tht v ngi ta d tm tng cu tng ch. Th no chng ra vn ! Bng
kh chu c cch din t khc nhau ca mi ngi bt, th l lm sao. Khng
bit v t chc t ra cng tc theo di lm cho ci ngi theo di bng nhin
c lm thy thng b (c) theo di. Hay l ti v thu nh i hc, nh
trng cha bao gi ging cho cc v y khi cn l hc sinh hiu bi vn mun
c ngha, trc ht bi vn phi hay. Khn thay, ngi ta vit vn tht bi
nhng vn lm cn b theo di c. Ci nhn s sng to c ln xung theo
thi tit. Nguyn Tun cu knh nh nhng v chua cht:
- C khi my bo chng n vit i, ng vi my i chi, th l bt c
thng cng tc theo di!
Ni vy, Nguyn Tun vn l Nguyn Tun th, khng c g khc.
- Ny, chng n n m ln ng mi ni, nu ng cn tr th ng cng b t
ny ng i.
Nguyn Tun thong th ni, nh cho mnh nghe:
- Bit ui theo a no m ci chnh by gi!
Nhng cu Nguyn Tun ni th, Nguyn Tun bo th n tai Nguyn Tun
qu nhm. Cng kh khn, cng gay go, khi c bui tay kh kh quyn s ng
vn cha ong c thng go. Mi hm mua b rau mung, rau dn, phi sp
hng di hn - may thay, nh vn gi, hay l nhu Nguyn Tun v ngc xng
vi Mng Tuyt: hn s , nh vn v cao tui y c b lo v c con
gi t cng cho nhng vt v v go nc m ng ch trng thy mt nhc
ri. Ci n in khng chao c nh n ba n chp ti th tt ngm. Th l
bung a th di ca cm, tng tng nh b th thnh u ng trc mt:
- y in kh ho thnh ph ca ng y y. Trong khi vn lng l vi tay
ln gi sch ly cy nn . V vn tun th, lm vic v c m mi. Na m
qua sng s tn sang huyn Qu V. Tang tng sng, vo qun ch ti ung
bn nc sm xem ngi ta n ph tht ch ra mn. Tr v thnh ph, bo
ng v my bay cn rn r trn u, Nguyn Tun p xe ln h Trc Bch.
Thy bo c thng gic li ri xung y, nhng b xch c i ri, cn thng
na nhy d xung ng Thy Khu ven h ng kia. Nguyn Tun i ci
m st khi Nato nng choen hon - do trc c ci m lnh cu ho c mo
ca Php, mi i c chic m Nato ny. Nguyn Tun n d m ci ca
www.phuonghong.com www.taixiu.com
38
Tc Gi: T Hoi CT BI CHN AI

i t v t chc trn trn a pho cnh cu Long Bin. Ri vit bi ng trang
nht bo Nhn Dn.
Th nhng, nhng cu Ngi ta bo ng ni th ny... th ny... vn vo ve
n. Cho hay cng l thi i. Cu ni mt m, x xin, cc th tiu lm thi
th u u hay qung n mn ting Nguyn Tun bt mn. Nhiu n
ngi n thi vo tai ngi kia, nu t m cng li, cng khng th tin ci ng
nh vn du c ting l ngnh tr y, nhng chc cng khng hi sc u ba
ra lm chuyn ng gi th. Nhng n th c n.
Nguyn Tun li ni:
- K ra mnh cng c ti. Ci ti hay ni b b, khng kn v c nh cu.
M t chng c v g c. Cng khng bit bi, khng bit ci nga. Bi th
mi sinh chuyn. Nhng cng khng bc mnh v mi th ngi ta ln u
u. Mnh khng ni th thng khc ni. Cc nh vn ho dn gian nn su tm
v nghin cu tiu lm tc ng, ca dao thi s, vn ho dn gian y ch.
ng ni vui th ch ng cng khng phi ngi a ngn. Cng nh nhng
thi quen khc, ci ni vn l, mt mnh mt tnh. Khi bc bi, chng k to nh,
ci g cng vc. ui mt ngi g nhm ca. Dng dng trc mt ngi
mnh khng a, d ngi ta gi tay nh bt tay. Li thy ci ng y vo cng
bung trong bnh vin, nht nh i sang bung khc. Phn nn ma ny H
Ni n cht sc v mi hoa sa. Ci nhng cn b cc tnh g vt i lng
cng, cng o cnh la m g phe phy ci qut giy, ci ci nh u vin b
chnh tr. Chi cc bo a phng lm mng xt ht bo Nhn Dn Trn bo
chng n phi lm th . Ri li kh chu vi c mnh. Mnh l ci ch g m c
thng cng bt chc. Ci tc ci ru, ci batoong khnh khng vo nh ht ln.
ln my bay.... i vui nhiu, cu nhiu qu, bc mnh qu.
Nguyn Tun ni:
- Th ny th mnh xin ra ng.
Nguyn Tun hay ni cu y khi bc bi. Nguyn Tun nh v ghi con s
khng thua Nguyn Cng Hoan thuc s. Ngy no nm no s Lim phng
Bc K cho mt thm gii t Ho L ln cng V Bn, chu Lc Sn vng rng
ni Ho Bnh, Ninh Bnh. B bt Vng Cc, tng v Si Gn, xung tu thu
ra Bc, tu Chantilly ngy my thng my. i hi ngh ho bnh th gii
Henxanhky qua Trung Quc li bao nhiu hm. Nhng ln ln Lai Chu, ln
H Giang, nm no ma no...
Chng ti Lo Cai v, t nghin cu 21 ngy va ht, cn bui sau cng.
Ting v tay b mc rm rm ngp ci sn thng. ng Phan Khi ngang nh
cua a chi tri, chng batoong bc ra v trc, cn quay li phang mt cu
th no y, dng nh bo l ngi i ch Hm sung sng mua c qu
chanh cm, hi ra mi bit chanh xut khu b . , ngi trng chanh phi
c n qu chanh ngon nht ch! Chng hiu lo chi bng hay ni v mt.
www.phuonghong.com www.taixiu.com
39
Tc Gi: T Hoi CT BI CHN AI

Nhng m cch nghnh ngo tn to ca ng th khng ai l. Yn D trn i
T, mt ln t lnh Nguyn Sn n chi, Nguyn Huy Tng mi anh em hp
mng ng tng mi khu 4 ra v nghe ng tng ni chuyn Kiu. Qu mi
gi m ri, Nguyn Sn vn ni v ht toang toang. Phan Khi nm trn nh
i khng ng c. ng xung, th u vo ca phng, qut:
- Ni to th m khng s t c a?
Ri quay ra, li ln chui vo mn.
Chng ti b kim im qua loa: b lp hc quan trng i n mng ng xe
la c khi phc, vic khng cn thit. Bo Nhn Vn ra n s 6 b tch thu
ti nh in. Cc bo hoan nghnh vic . Mt s vn ngh s chng ti chng
bit ai ch trng cng ra tuyn b tn thnh s tch thu bo Nhn Vn. Nh
xut bn Minh c t ng ca. Hi y, bo in cn t, ch tnh s nghn. Nhng
mt t bo b cm th m ngay. By gi, cui nm 1956.
Thnh ph vn ng m thm ci to t sn. Du cho thng c nghe
phn tch l ni hi, th dn ch c tiu th th giai cp t sn b bng con
mui mt.
Nhng lm sao khng ng chm n tng nh. Li thm bit bao nhiu
ngi h hng xa gn va b chm ni sng gi u t nng thn, t Ngh An,
H tnh ra, Hi Dng ln. Nhiu a ch c sa sai vn cha dt cn ht,
b qu v thnh ph. Cng thm nho nhc, nhn nho nhng n thi.
Cc on th t chc kim im v k lut ni b nhng cn b tham gia
vit v hot ng ch bo Nhn Vn v tp san Giai Phm ca nh xut bn
Minh c.
hi Nhc, ng nh Hng b khai tr ng. Vn Cao, phi cnh co, ch
c hi nhc khng c hi vn, hi v. Ho s Nguyn T Nghim v
Dng Bch Lin, tuy ch lm c ci ba sch cho nh xut bn n nhng chc
l khng kh st pht cc bui hp khin cc anh ngi, xin ra ng. Trn c
ngh quyt khng khai tr, m ng cho c thi. C l n by gi, Nguyn
T Nghim vn gi cun s tay ghi s n th bao nhiu ln nhng cuc mi
hp m Nguyn T Nghim khng i. Khoe vi ti nh th, anh c v th v
nhng con s t mn y. Khc Nguyn Sng, Nguyn Sng v k ho trn bo
Nhn Vn mt u ngi c c vt kha, nh ci l. Ngi ta bo y l chn
dung Trn Dn v ci so cn li khi anh nh t vn. Nguyn Sng khng c
bnh hun chng khng chin. Nhng nm sau, trong lc H Ni b my bay
M quy bo ng lin min, Nguyn Sng lo rt ng n. Ri gii phng
min Nam, tao v thm qu, h hng b con hi ch i lm Vit Minh, Vit
Cng bao nhiu nm th m trn ngc khng c ci m ay no? My bo tao
tr li ra sao? Tao bun lm. Hong Cm b ra khi ban chp hnh, phi thi
vic nh xut bn, chuyn cng tc v s Vn ho H Ni. Phng Qun nh c
ch Phng Th, chnh vn phng b Vn ho a ln lm v Vn ho qun
www.phuonghong.com www.taixiu.com
40
Tc Gi: T Hoi CT BI CHN AI

chng. Nhng ai cng bc bi khng yn. Hong Cm th m qun ru, Phng
Qun cu c h Ty, hiu ht, dng di, cho ti nm v hu non. i Bc Kinh d
k nim L Tn v, ng Phan Khi ho hng vit v chuyn i. Nhng ri nht
dn. ng ngi yn. ng vn c i ch nhn s lng cao v tiu chun c
ngi phc v, nhng chng ai hi ti. ng nm yn. My nm sau, lm bnh
mt. m ma bc Phan Khi, i sau xe tang, ch c bc gi v cc con vi mt
mnh ch Hng Phng - chu gi bng cu. Trn Dn v L t ra khi c
quan, chuyn dch khng k tn cho nh xut bn Vn Hc. Nh xut bn S
Tht thu Trn c Tho duyt dch sch l lun kinh in. Ban chp hnh Hi
Nh vn quyt nh trut ba nm hi tch Trn Dn, L t, Hong Cm, Phng
Qun ng tin trn bo Vn Hc, c quan ca Hi. Ti khng nh vic cc
hi ngh thut khc.
Nhng ng ng ba mi nm khng hi vn hc ngh thut no li ra xem
xt li. S st, php phng khng phi ch tm trng my ng Nhn Vn c
nc, m trn lan n nhng Nhn Vn ph, Nhn Vn xm, chng b k lut
g, nhiu ngi khng phi v bi vn cu th, m bi li ni bng lng, bc tri
chng hn, cng b quy chp lun. Hu Loan khng nhm no cng b lm
bo Vn Ngh v Thanh Ho. Nghe ni sinh nhai bng ngh i xe th v vo
ni p bn. Nhng cy bt tr, nh V Bo, nh L Bu, c my truyn in
sch, ng Vn ngh Qun i ti mt lm, cng cht lun. Trin min lng
lng b ngoi bnh thng nh xo i, nhng bn trong th khc. Ngi c
vn th lo i ph.
Ngi canh gc th cnh gic. Tp k ca Nguyn Tun a nh xut bn
Vn Hc ln no cng c tr li: Pht hnh ngi ta cha ly c s
lng. Nh xut bn c nh gi tc gi t tin ng trc, thnh thong li ng
trc. Nhng ri cng khng hn yn n. i khi li ti ra ng rc c, li Vo
i, li Ci gc, li chuyn Bc H i tm bi Titp ngoi H Long...
Nhng ngi theo di li vt, li nhn nhp. My nm u, i khi L t,
Phng Qun cng vit k tn khc cho sch bm s Vn ho, Cng Un, L
t hay Phng Qun truyn d thi v Lnin, truyn cho thiu nhi Tm Trc v
thm nh, nh xut bn Kim ng in, Trn Dn dch tiu thuyt Nhng ngi
chn t khng k tn. Ch vi ngi quen c bit. Sau c l cng bun, v tn
tui chng i n u, cc anh thi. Hong Cm th vn th. Ai bo th Hong
Cm hai mt, mt mt, khng, Hong Cm c th ct ngha thnh ba mt, bn
nm mt cng c. Ch c tm hn th v ci ging vng mi ht th trn i
Ting ni Vit Nam, l khng ai qun vi v p th lp lnh vng m trang
kim - nhn xt ca L t. ng nh Hng dch ti liu cho hi nhc, bun
ru lu v lm th. T do lm ci bi ht theo thi Nng dn l qun ch lc.
ng nh Hng chn nhc. Oi om nh Vn Cao ch c sinh hot hi
nhc, th li kim n bng v ba. Vn Cao lm ba c o, c nt ring. ng
nh Hng vit mt tp th Nhn, c ch bun tay lm my trang nh du
chm nh ma. Hin nay, tp th mai ca ng nh Hng cng nhiu bi
www.phuonghong.com www.taixiu.com
41
Tc Gi: T Hoi CT BI CHN AI

ly tp Nhn th u tay. ng c Hng - nh ngi lng gi, tng kit lm.
Xch b bun chuyn ru trong qu Chng M ra c ung gh vo y.
Nhng vn nhng tng bng bt thng. ng nh Hng r ti lo m Trn
Khnh ht. ng nh Hng bit ti thch ci ging sn sn ca Trn Khnh,
ngi ht hay m cha hc ht bao gi v ln n v l lch. m y, c bui
ti, mt mnh Trn Khnh ht. Hai a con lp nm, lp ba chi ngi chu
hu di ny ri ri rt gi tay nh nhp theo b ht. Ti tng Trn Khnh b
layn hng - Trn Khnh chng th bit ti khng chi hoa mua hoa bao gi.
ng nh Hng km vo b hoa mt chai ru. Chc ci b khoc vai eo
ru i bn ngoi ca. ng nh Hng m ti, th tho:
- Thnh cng, thnh cng, Trn Khnh!
Nh chuyn Kim Kiu ti hp, i ngi cng c hu, nhng nm sau ny
ng nh Hng c con trai gi tin nui. Mua mt cn h 23 thc vung,
thu mt my in thoi. C chp ti li nghe ging r r 44639, 201 C4 Hng
Ging V y ng nh Hng by ra chiu gia nh c chc h thu tinh ru
ngm tc k, rn, ba kch, di d, qut hng b, bn gm cht. Hm ny nm
ru nh ng nh Hng v ti cng b to tho ui. Khch gh gm ung
nhiu nhiu. ng ch nhng chai ru ch ra pha ngoi. Cho ngi ta
ung chc, ngi nhn m trong bng khinh. By gi ng nh Hng li bng
thy trong vn ngh th nht hi ho. ng nh Hng v la, sn du, sn
mi... ng nh Hng nguch ngoc xung giy ri thu ngi lm sn mi.
ng nh Hng bo ti:

- Em v ng anh ngi ung ru y.
Ri tr vo my chm vng v mt nt na ch V trn nn sn then. Trn
Lu Hu v Trng Kim gt gt, gi chn.
Tiu thuyt Ngi ngi lp lp v in Bin Ph ca Trn Dn, bt chc
ging nh tiu thuyt Trung Quc ng by bn cc hiu sch ca Triu Th
L, ca M phong, nhng Anh hai en ly v v nh la ng trc, cng
chng hi, cng: Li ni v ch cn thiu c cu hi sau phn gii. V ci kiu
nhn vt tn kp hai ba ch Hng Sinh, Trn Hong, Ng Thin L ca Trn
Dn c nhiu ngi bt chc theo. Trong khi, theo cch tng thi ca
vn ta, tn ngi ch mt ch v khi dng hai, ba ch u do nhng yu cu
ring. n thi vn chng T Lc dn li thnh Mai, Chng, Tuyt, cn
lm mi thm ch t, ch hai, hay hai ba ch ting lng. Nm S Gong, By
So... Tn hai ba ch l tr ngc li mt giai thoi vn hc qua. My nm
y, Trn Dn loay hoay vi mt tiu thuyt - m ti c c bn tho, khng
nh tn, hay l cha c tn. Kt qu cng phu Trn Dn i vng ph Khm
Thin lm quen vi nhng ngi thi php i lnh nguy v vit v h.
Cun tiu thuyt y nh tc phm ca cc nh vn phi tiu thuyt mi ca
vn hc Php hin nay, nhng tiu thuyt Nm ngoi Marinba ca A.R.Gri,
www.phuonghong.com www.taixiu.com
42
Tc Gi: T Hoi CT BI CHN AI

Ngi l mt ca N.Sart, Thay i ca M.Buto... Cc ng ny vit kh hiu,
mi quyn trn ng cui in thm mt trang hng dn ngi c Mi y, trn
mt t ph san vn ngh thnh ph H Ch Minh, Dng Tng c trao i
v mt bi bo ti vit v vn nhng ci du trong cu vn. Dng Tng
khng ng vi lun im ca ti. Vn ny chng ta cn tip tc bn
nhng ti c ca Gri, ca Buto loi in ph thng, tht c t ch dn cch xem
trang cui Ti khng ba dng ng ra u.
Li ta tiu thuyt mi ny ca Trn Dn i : Nng nghip nc ta
ng tin ln cng nghip, nhng cnh ng b vng b tha, vn ti cng
b vng b tha. Trang sch b vng b tha ca Trn Dn, mt chng ch
nh kin b u u t u ti cui khng xung dng. Nhn vt tr chuyn v
cu vn khng c du. Ngi ta ni c ngng li nh du u. Rt nhiu
ting lng hi, hi - Vn ting lng, vn hin i nht. Th vn tin phong
hng v tng lai, phi chn ht ci c ci mi xut hin. Trn Dn bo th.
Tun bo Vn ca Hi Nh Vn m Nguyn Hng ph trch vn ra u.
Nhng hu nh s no cng lt nhng bi m cc c quan trch nhim cm thy
n sao y. K c mt truyn ngn ca Nguyn Hng. Truyn rt ngn y, cu
chuyn mt con h ngi nui nh nh con ch. Phng sn kia bt c
trong rng mt con h b t to. Con h c em v nui trong nh, cho n
khi con h to ng. H hin lnh b bn vi con cn, con mo, con g. Nguyn
Hng c ln k cho ti nghe v ngun gc truyn ny.
M Nguyn Hng chp bt y. C l c thy t thu tr ti gi, ngi
con trai c inh ca c quanh nm vit cc truyn ri em bn c tin, d
qu. i chao, mt i c, ni nh v ming cm khin con ngi u sng
cui bn sm hm, thiu u chuyn, v khi chuyn, chn i vn nh, vn
khng ht. Nhng ti mt ni c khng bit ch. Mt hm, c k cho cc chu
chp li cu chuyn ti sao con h ho ra nh con ch vng nm hin lnh trong
x ca. H nh con ch ri, nhng c xm ai cng vn s. Bi v n l con
h ch khng phi con ch. Th l cc ng phng sn em h th ln rng.
Nh nh, h li lng thng v nh, li phi em th. C a ci chuyn cc
chu chp nh th cho Nguyn Hng. Nguyn Hng cm ci vit li, ng
trang cui bo Vn. Cu chuyn ngun gc con h, tc ci v thc bt u nh
th. Nhng vi cch c soi ln gch bt ch v suy din ra th li khng thy
th. i ngi thu no m ngi li nui h nh nui vt, d hn nui vt. ng
ny mun ni ci g, ni ai? X xin th no y, khng hiu. Khng hiu tc l
c vn .
Nm 1956, bo Nhn Vn b nh bn. Ti c ci yu bm sinh thng
khng nh ngy thng ca s vic. By gi vit li nhng chuyn ny, nh u
vit y, ni c nm no, nm no, l t c gng lm ri. Ti thng cng
c ting l chu kh ghi chp, nhng thc chng bao gi ch n nm thng
v ghi u. Nm 1957, i hi thnh lp cc hi chuyn ngnh. Hi Nh Vn
www.phuonghong.com www.taixiu.com
43
Tc Gi: T Hoi CT BI CHN AI

Vit Nam ra i. Lin ngay, Hi t chc cc c quan: bo, nh xut bn (c
Trn Dn, Hong Cm, Nhn Vn vn lm vic y), ban nghin cu sng
tc, ban lin lc vn hc nc ngoi (c L t) cu lc b ( Nguyn Tun
ni v tpky v ci ct ma mai, c ny thnh cu lc b Ptphi lc
no khng bit), qu sng tc (chng khc nh trng gi ngi n lnh tin,
chia tin)... Trn cho l c quan Hi Nh Vn b x mi. nh xut bn Vn
Ngh ri chuyn thnh nh xut bn Hi Nh vn, ti cng lm vic vi Hong
Cm, Trn Dn... Nhiu ngi t co h lm c, T Hoi ch phng mi ln k
duyt. In Kim Tin (Vi Huyn c), Truyn ngn v tiu lun (Thch Lam),
Nc ging thi (Nguyn Bnh), Vang bng mt thi (Nguyn Tun), tp th
Hong Cm, Trn Dn, L t, Vn Cao... v qung co in nhiu tc phm
phc tp khc ca V Bng, ca V Trng Phng... Nhng tc gi y, ngi th
c vn ngi th di c vo Nam v hu ht vit trc cch mng, ti sao
cao nhiu nhng ci xp x n th. Tt nhin l khng bnh thng, ci
g y?
Bo Vn m Nguyn Hng ph trch in trong nhiu s c nhng sng tc
cn kh chu na. Kch ngn gi li vt thng ci cch rung t nhng v
kch ca Hong Tch Linh ( Cm mi), Nguyn Khc Dc (Chuyn tu xui),
Chu Ngc (Ngy gi u). Ca khc bun b v nhng pht biu lch lc v m
nhc ca T Phc, ca Nguyn Vn T. Ri th Phng Qun (Li m dn),
truyn k Phan Khi (ng nm Chut) v truyn ngn ng my ca mt cy
bt tr gi n. Truyn t mt nh my nhp thit b nc ngoi ri cht
ng ngoi tri n hng nt. Ngi ta truy ra ngi vit l mt k s v quy l
anh ni xu cng nghip ta v tnh hu ngh quc t.
Chng ti lo lng thc s. My bi x lun ca ti trn bo Vn nh T chc
pht trin lc lng sng tc trc nht v Gp kin v vn xy dng con
ngi u b nhiu bo v d lun nhn xt l lch lc th nht, phi l t chc
hc tp v i vo thc t i sng v khng phi xy dng con ngi chung
chung m l con ngi x hi ch ngha tin ln cng sn...
Li trc y, sau y, truyn ngn ng lo hng xm ca Kim Ln nghi
ng thnh tu ci cch rung t, nhng bi bt k yu ui tinh thn u tranh
thng nht, nh Thao thc ca on Gii, Mt ngy ch nht ca Nguyn Huy
Tng (*) (*Trong Nh vn Vit Nam hin i in nm 1992, k yu k nim 35
nm thnh lp Hi Nh Vn (1957- 1992), tun bo Vn xut bn 1957/1958
khng c nu tn k tn l t bo u tin ca Hi Nh Vn Vit Nam)
Nhn Vn vn s s ra y, ch u. Nhng ngi nh Nhn Vn va
qua khng nh th, cng vi nhng r ro sang tai nhau, khng kh nng n,
ngao ngn, trin min, thng hin ra nhng ch ny. Ci chuyn nui ng ba
mi trong nh, c thn sinh ra Nguyn Hng nghe c u t i thu no.
Ngi c tha h nghi, nhng m sng tc khng c c ao c ngi c
ngh ra mnh mng th cm bt lm g? Mt vng ngi hp t, nh cc c
www.phuonghong.com www.taixiu.com
44
Tc Gi: T Hoi CT BI CHN AI

trong lng ngy trc ngi xp bng quanh chiu t tm. Nhng li ao ba
truy dn. Th l Nguyn Hng khng ln, khc o.
Nm trc nghin cu c thng ri, by gi bo Vn li sa vo hu
khuynh t hi nh th. Bo Vn phi ngng xut bn. Hi ngh bt thng Hi
Nh Vn - nhim k m u ngoi ngp c hn mt nm, tt c cc c quan
ca Hi c chn chnh li, tun bo Vn ca Hi thay ngi ph trch v i
tn mi l tun bo Vn Hc. Chun b cho i hi bt thng, nh a im
trng tuyn gio di p Thi H, lm mt cuc tho lun v kim im di
ngy. Ci t 18 ca chng ti c Nguyn Tun, Nguyn Huy Tng, Nguyn
Hng, Nguyn Cng Hoan, Kim Ln... vi mt s nh vn vng vng lm nng
ct. Tru ngi ai, Kim Ln li mi in truyn ngn Con ch xu x. Con ch
cng nh con h hin lnh, khng ai tin con ch ch l con ch, li xu x na,
c khi tc gi m ch con ngi no cng nn. Nguyn Huy Tng v lm
nh xut bn Kim ng. ng b ti bi kim tra nhau my ci bn tho, trong
c mt truyn ng thoi ao c ao ra chi chi ca Sao Mai - li con c, con
ra, con ba ba, lm con qu. Cng chng ai bo m ngi vo t 18 y l mt
bn hay mt cnh, nhng c ang ng bit th, v ci kiu hiu nh bn Trung
Quc kim tho nhm inh Linh xut hin cm t u my cui mt th d
chng ni mt cu, cng l cnh, cng cho c vo xic mt bn ri.
Cng lin quan, lin quan mt ni bun m thi. Nhiu hm tan hp ti, p
xe v trong thnh ph, tt vo ci H Ni 36 ph phng n chi c, lng bng
khuy kho i cht, sng mai li lc cc xung lp hc di p sm. Chng ai
d dt, nhng thi y ng bc c gi, hm no cng ng vai khch hu ca
gnh cho g lo gii phng qun, gi cm rang bc l sen qun Tiu Lc vin,
ph Lm ri c ph lo Ca. Ci khu lc nhc ny vn ring mt phong v, du
cho nhng nm gn y tn t nhiu. Nhng cao lu ln ng Hng, Ty
Nam, Nht Tn khng cn ci no. Cc ch hiu sang trng ny trc kia hn l
c v Tng Gii Thch, l cnh Ung Tinh V l mt thm hai mang bn Tu
bn Nht. Hng qun v c con ngi b xo i theo ging bo ca lch s. Ch
cn li cao lu M Kinh mi m vi nm trc o chnh Nht, cng vi nhng
qun cm tm ca ngi c L, th nay M Kinh ho nh hng quc doanh,
c eo ci tn ca thi c, cn nh thi y trm cp nh ri, chic a ng
bnh ngt phi bt inh vt xung khay. My nm Ty va tr li, tu qun Siu
Nhin, Lc Quc v Nguyn Sinh mi m. Siu Nhin c sn mn c u
nhi, ngon c ting. Ch di c, cng nh nh Lc Quc ph Hu, cnh
nh bn nh bp ng ra hn vn. Nhng cng chng my khi vo Siu Nhin,
Lc Quc, chng ti ch ngi va h tng rp Chung Vng, nghe ting phng
la tch ci lng La M dim huyn. Nh cnh la c hng qun di ng su
dc Hng Kn m by gi m hm ngi qua li nhiu, khng ngi lan xung
lng ng c na, ng 81 tht hn vo trong nh, gnh cho bc Ch th
quy v cnh ca ch Hm, cng tan tr.
www.phuonghong.com www.taixiu.com
45
Tc Gi: T Hoi CT BI CHN AI

Nhng vng n chi lu nm trn ny, h v ng ln ln, ngi i dong
ng hn khch xem ci lng Kim Phng, cho Lc Vit. Tim c ph Phc
Chu nh m chi g. C Tu ngi kt vy en, tht lng to bn en bng
nhong mt i Loan ng thnh hnh. Khi thuc l la ra ca s nh ng
khi tu thu phun xanh m. Bn bn trong nh cng nh ngoi ph, la lit lao
xao, n so nh ro rt, c c, ting rao bt bo lng x, lc to x, ngi nm
np, nhiu nht cn b min Nam tp kt.
Ti nh ngy xa cng ng na n th. Nm ti su by tui, ngy Tt,
thng theo cc d ti ra K Ch xem ht bi tung u nm rp Qung Lc -
m ng Sm Cng, quen gi l ng Qung Lc, ci qun Tiu Lc vin by gi
trong hm ny. Mng hai, mng ba tt nm no rp Qung Lc cng din
tung tch Giang t cu hn cho ngi nm sm bi ly may. Trn ca vo
trong rp, bn th thn ti dn giy iu trang kim khi hng m en kt c
vnh khm. Tung c vai Quan Cng mt b qun, ru en tng chm tun
xung. Quan Cng ra, c rp im rng rn, thnh knh t vng hng vi ln
sn khu. Khi ln, ti mt mnh i xem phim kim hip Tu chiu rp Hip
Thnh, ri rp T Nh, by gi l Chung Vng Th , trc ca, gn tm
bng ghi chin tch i quyt t lin khu 1 c thnh lp y gia 60
ngy m H Ni chin u trong vng vy.
Pha Hng Da, ng Yn Thi, cng nh ng Sm Cng, nhng ph hm c
nh cha, khng hiu ti sao li gi l nh th, m ngi ta ni lng ting Ty
bi l medng te (nh t). Trn tng u ph treo hp n knh sn
nho nhot. Khch chi bit y l du hiu trong ph c gi im. i nh th
tr tin gi, na gi, tr tiu khin mt hng, ngi ng n khng dm bc
chn vo ci dy phn by bn ngi y. C no cng lng l co nhn, trng
nh nhi, hm ti lm. Bn cng, cnh th x, th n cng ch thm tht chc
lt, ch chng my may ham h, m ui. Chp ti, cc c nh th qun o
trng h l, mt bch trn chy tr, ngi mt lot trn ci gh di trc ca
ngng ra, vy vy i i ngi i qua. Thy quen th chy ra, ko li lng ti,
nhng anh th cn to tn, ngy phin c tin xung ph chi nh th, hm sau
v phi ngh dt, nm c ngy, con rui u mp khng bun xua. Ti khng
dm lng vng n nhng ci ng nhy nha y. Ch v s bnh. Nghe ni thuc
np xng ct t hiu nghim, nhng t. Cng cha thy bao gi, ch nghe ni
phi m mi tim vo di, au lm. Thi y, tim la, lu, giang mai, ai mc
nhng bnh xu h th ch mun cht.
, Nguyn Tun hay do my ph ny li c th cng v nhng ci nh.
Nguyn Tun c sinh ra v nhn nhao ln Hng Bc. Ph Hng Bc, s nh
49, nm 1910 - Nguyn Tun ghi li nh th mp mt quyn sch Hng dn
du lch Ba Lan, c l v ng c cht ngh n mt k nim. Trong quyn
ng ph H Ni ca Nguyn Vinh Phc tng, ch ph Hng Bc v ng
Gch, Nguyn Tun bt ch nh C Lng ng s 28 n st Siu v cu ca
dao v ph phng y, d chng ng thuc t tui th.
www.phuonghong.com www.taixiu.com
46
Tc Gi: T Hoi CT BI CHN AI

Nn ra th ma t linh
Khng nn th li nm nh C Hng
Lo hng cho g gii phng qun, cng l ci tn ca Nguyn Tun t cho.
ng Tu y to cao, kh n, i ng ci m ka ki ca Bt l qun vt m
a vng mu nc da. Hng ng bn mun, nhiu ti di p v vn cn
gnh hng sng n gia my chic gh xp lng chng trn h. Lo gii phng
qun lm l chng my khi h rng. Cng hp, chng ti lng l. Chng ai ni
mt cu, th m lc ny t, gay go p cht nhau ra tr. V mt mi hin nn
nt mt tng ngi. Ti nhn ra Nguyn Tun n hng cho g ny cn v ng
gii phng qun c l xng xu Nam Ninh chnh hiu thm v bo ngy mi
vng. Bt cho lt ci cc ca Nguyn Tun c lo cm l xng xu vy lu
hn bt ca ti. Ri n n ci nh hng, lo t l xng xu vo trong ngn
ko - ai khng bit th thi ch chng phi ai cng c nh hng cho nm mi
u. Vn l chm ch ci mnh thch, mnh mun, mt git xng xu hp khu
v, mt cu vn hay gch t, mt chuyn i...
C hm, vo Tiu Lc vin n cm rang bc l sen. ng ch Tiu Lc vin
ny l tay nh bn ho hng. Khch ng cng v ci duyn lo ta. Hi cc mn
khch dng, ri nhanh nhanh a bt tha a v gia v ra by trc mt tng
ngi. i mt knh lp lnh, ci cu c ngay, c ngay lun ming nh ht.
Thc khch vo bn, tuy chng thy c ngay u, nhng c ci cm tng
mn n mn nhm sp bng ra.
Lo Tiu Lc vin tri k v chng ti bit thng thc mn cm rang bc l
sen lo khoe nht H Ni, khng nh no cn lm c ng kiu cch th. Lo
ch mi ngc knh, cha hi, Nguyn Tun gt u, a thng mt iu
thuc l Th him. Th l bit khch li xi mn quen. Lo h c ngay,
c ngay ri t bt a by ra bn. Nguyn Tun ni, va nghim va a:
- Ny, khng cn c ngay u nh!
Lo ci, nheo mt. Sang bn bn, hi khch xong, cha bc vo ca bp,
: C ngay! C ngay! C ngay!
Phi, cm rang bc l sen th c ngay sao c. Xong mt tun ru sung,
mn nhm mi ra - ch gi c mt mn n, cng nh nhm. K th ngi n x
b by gi chng my ai thit ch i cc thc lch kch ny. Go tm thi niu
t chn ri vo cho rang, c ri ly chic l sen kh lt x xu, vt quay
g xng cht ming ri cm rang vo, buc kho ci lt. Nh bn bng ra
tm l t trn a. M ra, hi cm, cc th x du, thc n to ln mi l sen
gi u thu. Mt nm, v Hng Yn, tham quan o knh thy sn kho cc hp
tc x phi y l sen, hi bo l sen kh xut sang Hng Cng (Nguyn
Tun xin v my cp l). Nhng chic l sen gi s c xut i Hng Cng
gi mn cm rang bc l sen cc hiu cao lu.
Cng c th y l nhng lc Nguyn Tun nh khi x tra vng khch ngi
trn lu nh ng Hng thang gc vng gia ph Hng Bum. Nguyn Tun k
www.phuonghong.com www.taixiu.com
47
Tc Gi: T Hoi CT BI CHN AI

giy ln bn n, nhng t giy trn gc in cnh bum Gi ln. Tiu thuyt
Thiu qu hng ng bo H Ni Tn Vn ca V Ngc Phan c vit tng
k mt ci bn y. Ngi tu phi n ly bi ng trc. Nh in Trung Bc
ph ny, bn kia ng. Vit xong ch cui, ngi tu phi cm t bn tho
xung khut, cng l lc nh vn gi ph ky em n ba tra, be ru b o
ung my chn ng v gi cm rang bc l sen. Li mt s mang mang hoi c.
Ci cm rang l sen thm ti nay Tiu Lc vin cn c th bt u t gi cm
rang thp cm nhng qun n c con trn ng Co o gia ci ph khc
khuu bc bn Cu Long Hng Cng m ba mi tt inh Su 1938.
Chng ti ch qu v chiu ni nh ca Nguyn Tun m chu kh bt chc k
c vi cc mn cu k y. Nguyn Hng sinh sng thnh ph cng c c
mt ph Khch, t v thnh tho khen mi l sen, on gi l nhng ci l sen
h Ty.
Mi m di p v, b dng Nguyn Hng cng chng khc i u ban
ngy. Trn ghi ng t ci cp p cha bn tho. Sau yn xe buc mt chng
bo Vn. Mi khi, ch k k cp bn tho, gi thm l bo Vn t s 1. Nt mt
hm h ln ln m chiu vi nhng t bo Vn nh mt l n trnh by
cc ni. Nhiu cuc ph Nguyn Hng, ti khng th nh xit ln no c th.
Ch nh bo Vn phi x v l hu khuynh, b lng on. u, hp t hay
lin t hay ln hi trng; Nguyn Hng t t, cn thn, trnh trng t tp bo
trc mt. Nguyn Hng ni:
- Ti lm bo khng k gi gic, khng qun thc m thc hm, ti b ht
sng tc, c lm cho kp. Sut tun ti bn bu v n hn con mn, b n b
ung v n... th th lm sao ti li c th sai... Ti u tranh thc hin ng li
vn hc ngh thut ca ng... Ti ht tm ht sc v n, ti khng th, ti
khng th sai...
Nh ngi p ng, khng bit ng cn tnh bay m, Nguyn Hng
mt bn tay ln chng bo, to ging n bt khc, va mu mo va ni tip,
nc mt rng rng, hai tay m mn xt xa vut mp tp bo. Ci l l cng
ng v nhng dng nc mt khin nhng ai ng ph bnh anh cng
khng bit tip tc phn tch th no na. Bo di tr th khng ai n, khng ai
dm h n y. Cuc no cng tng t, nhng ch 'boong ke, ngoan c, khng
ng vi quang cnh su no thit tha ca ngi b ph bnh.
Chng ti ngi gc bn ng kia. Lo Tiu Lc vin em bt a, tha vi
tng t n. Lo ny va l ch, va l t trong ci phng n con con k ba
chic bn nh. Chim quay Tiu Lc vin cng c ting. Chng bit nh hng
v tnh hay c nhng ci bn khp khnh tm b. Chc l c thi. Cc
hng qun ny c chp chn cha bit lc no b ng ca. Tr ni, tn t,
ngi ta ch by bin qua loa, ct lm ra th.
- C ngay! C ngay!
Lo Tiu Lc vin bc ra, bng im bt, quay li, nhn quanh, ri hi:
www.phuonghong.com www.taixiu.com
48
Tc Gi: T Hoi CT BI CHN AI

- Cc ng c ci mi...
Khng ai bo ai, mi ngi ch mc vo Nguyn Hng va t ln gc bn
m gi giy bo bc tht ch v lp cp ni:
- Nhm ci ny trc ! Nhm ci ny ! Thot trng cng bit khng
phi l gi nguyn: Chc tra nay Nguyn Hng nh chn ngoi p cn
tha th cm i nt. H ln tht luc, lng gan trn vi hng, ring, c m con
con mui tiu.
Lo Tiu Lc vin nhn r gi tht cy. Lo cau c hy mt ting, tan bin
c v hn h c ngay va ri. Lo chp tay, ru r nh khn:
- ng i, ng mang n ra ngoi kia, mang ngay ra ngoi kia...
Chng ti bit nhng ngi bun bn k ci tht hm ti ny - nht l ngi
Trung Quc.
Dng nh thy n th nh hi c ci mi con ma xi quy. Lo li
nhn nh:
- Git nh hng ri. Cc ng khng c, khng c l!
Lc y, hai bn bn cng quay sang. Ci nhn nh ri h li ci xung n.
Lo Tiu Lc vin n gc nh cm mt nm hng chm cm vo men tng
trong ch dn t giy iu trang kim xm xn mt nm chn hng. Khi
hng bc m cn phng cht chi. Ri lo bc li pha chng ti, xc knh,
mt hm hm, khng hiu lo nh lm g.
Nguyn Hng, ng ln, gi tay:
- Ph ky! Cm i!
Nguyn Hng lt t gi li bc tht ch, b vo cp. Nc mt lng trng,
ni:
- Lc ny t chng n i ui ng, by gi thng Tu ny li ui ng, tu
ci nh ma l!
Nguyn Hng cung cc bc ra, ly xe p. Cng chng ai bun gi li.
bit tnh nhau nhiu. My nm sau, mt ln Bi Hin, Nguyn Hng v ti chn
tht ch Ch Hng B ri vo qun c ph lo Ca. Vn Nguyn Hng cm bc
giy gi my ming tht ch tha, t ln gc bn. Ln ny, ci gi kn o,
nhng ti vn ngi ngi. Lo c ph Ca khng c nh. V lo trng hng. T
nhin, b y ng ln n ch ca nch chm nn hng vo khm th thn ti
dn giy iu. Linh tnh ti on ngi n b Tu nh hi thy mi l.
Nh cht nh ra, Nguyn Hng tinh b gi vo cp.
www.phuonghong.com www.taixiu.com
49