QUN L V I MI CNG NGH

I. Qun l v i mi cng ngh

1.1 Cng ngh v qun l cng ngh
Cng ngh l g:
4 yu t ca cng ngh: theo quan im ca APCCT/ESCAP
- Cng ngh khng ch l phn cng, my mc,thit b
- Nng lc cng ngh l k nng ca con ngi
- Nng lc cng ngh c tc dng duy tr th cnh tranh
Cc vn chung lin quan n cng ngh trong mt doanh nghip: to ra cng
ngh: mua (nhp hoc mua trong nc); t nghin cu, ci tin, tip nhn s dng cng
ngh; nng sut, hiu sut, cht lng; thay i cng ngh.
Qun l cng ngh v qun l hot ng
Cc hot ng qun l lin quan n cng ngh trong doanh nghip: to ra tri thc,
tng k thut nhm a ra cc sn phm, quy trnh mi, pht trin cc sn phm mu
th, chuyn giao sang hot ng sn xut, phn phi, qun l hot ng sn xut, kinh
doanh, trong lnh vc cng ngh l mt phn ca hot ng ny. Mc tiu chung l
duy tr kh nng cnh tranh, li nhun, th phn.v.v
1.2 Cng ngh v doanh nghip va v nh:
Mt s lnh vc/ch lin quan n cng ngh m cc doanh nghip va v nh
cn quan tm ( APCCT, 1998 ):
- Xu th pht trin cng ngh v phn ng ca cc doanh nghip.
- Qun l chin lc v mt cng ngh
- Thng tin, theo di, d bo v nh gi cng ngh
- nh gi la chn, m phn v mua sm cng ngh
- Quyn s hu tr tu
- Qun l i mi cng ngh, nghin cu - trin khai.
Qun l cng ngh nhm t kt qu hot ng tt hn trong sn xut ( c th c
trng tm nhiu hn vo cc ch nh tiu chun v cht lng )
Qun l cng ngh cho pht trin bn vng
Cng ngh nh v qun l cng ngh (tp trung nhiu hn vo vn nng cp
cng ngh, cc h thng h tr cng ngh, cc chc nng kinh t-cng ngh v thc thi
d n).
C th hn, cc doanh nghip va v nh thng v cn quan tm n nhng vn
sau:
Nng cp cng ngh:
- Thng tin v c hi th trng, cng ngh v sn phm.
- La chn v mua sm cng ngh, bao gm c vic tm kim ngun ti chnh.
- m bo sn xut, ci tin thng xuyn, nng cao nng sut, cht lng.
- Tip cn cc chuyn gia v c s o to.
- X l cc vn v mi trng.
Cc tho thun gia cng v thu ph
Cc h thng h tr v lin kt v mt cng ngh:
- Cc trung tm trin khai v t vn v mt cng ngh, cc c quan nghin cu v
t chc tip th (marketing) cng ngh
- Cc h thng cung cp dch v cng ngh.
- Cc khu cng nghip, nhm pht trin, khu cng ngh v vn m cng ngh.
- Cc trung tm i mi kinh doanh nh.
- Cc mi lin kt vi doanh nghip ln, h thng gia cng v thu ph.
Cc vn mi ca cng ngh:
- Cng ngh thng tin.
- Chuyn mn ho linh hot.
- Cc doanh nghip da vo tri thc.
- Cc doanh nghip nh cng ngh cao.
II. Pht trin cng ngh trong doanh nghip va v nh Vit Nam
2.1. Vi nt v thc trng cng ngh trong cc doanh nghip va v nh (
DNVVN) v cc c ch h tr i mi.
- Vai tr quan trng ca cc DNNVV, c bit trong khu vc t nhn, khng cn
bn ci nhiu. Cho n nay, i a s cc doanh nghip nh nc ( 60% ) thuc loi lm
n l hoc ch c li t (IMF, 1997; UNDP, 1999 ).
- Tuy vy cc DNNVV cn gp rt nhiu kh khn trong hot ng ca mnh, bao
gm c i mi cng ngh.
- Trnh cng ngh v k thut sn xut rt hn ch, cc doanh nghip siu nh
(h gia nh) nng thn thng dng li cng ngh thi loi ca thnh th c tui th
trn 20 nm hoc t ch. 50% doanh nghip nh nng thn ch s dng dng c cm
tay, 15.5% s dng cng c na c gii, 35.5% c s dng my chy in. Kinh nghim
qua nghin cu ca mt ngnh c th l ch bin c cho thy, ngnh ny ti Hoi c
sau gn 30 nm(1995) mi c mt h thnh lp x nghip ch bin c quy m ln hn h
gia nh s dng cng ngh c dng trong cc doanh nghip hng chc nm v
trc. c im ca ngnh l thiu vn v thng tin cng ngh, t c kh nng tip cn
cc ngun vn tn dng chnh thc v khng c ti sn th chp v th tc phc tp (ng
Lan,1996).
- Cc doanh nghip ln ca Nh nc thu ht hn mt mt na s tn dng
chnh thc v cc ngun Ngn sch Nh nc. Nh vy cc doanh nghip Nh nc
gy kh khn cho cc DNVVN( bi hin tng cn c gi l hiu ng b chn p), c
bit l t nhn trong lnh vc cng nghip, lm gim kh nng to cng n vic lm.
to c mt vic lm, doanh nghip Nh nc tn mt 18.000 la, khong 240 triu
ng. Trong khi , DNVVN ch cn mt 800 la, tc l khong 11 triu ng. Cc
DNVVN cng cn gp nhiu tr ngi v cc mc thu chnh thc v phi chnh thc, gy
ra cc chi ph hot ng cao hn cn thit (World Bank, 1998).
- Trnh v nng lc qun l l mt hn ch trong cc DNVVN do kh thu ht
i ng cng nhn c tay ngh cao v t kh nng o to nng cao tay ngh. Cc nghin
cu chung v chnh sch h tr DNVVN gia Vit Nam v Nht Bn cng i n cc
kt lun rng vn qun l l im yu nht ca cc DNVVN Vit Nam(MPI-JICA,
1999).
- C th im qua cc chnh sch h tr cc DNVVN trong vic ci thin tnh trng
cng ngh nh sau:
Chng trnh quc gia xc tin vic lm:
cp tng s vn ti 200 t ng theo Ngh nh s 120/HBT thng 4 nm
1992 nhm h tr o to k nng cho ngi lao ng, o to k nng qun l cho ch
doanh nghip v h tr v d n vay gn 110 t ng vi t l li sut vay thp. V o
to: c 137 trung tm c nhn ti tr ca Nh nc vi tng s vn trn 40 t ng
u t vo trang thit b cho ging dy v m cc kho o to. Tuy nhin cc kho hc
ny ch yu mang tnh cht o to ngh x hi ch khng hn l o to cho lao ng
trong DNVVN. Chng trnh cng h tr doanh nghip trong tuyn chn lao ng.
Chng trnh EC cho ngi hi hng:
Bt u t nm 1992, chng trnh cho vay vn thnh lp (c th n mc 2000
USD v thi gian thu hi vn l 6-18 thng) v pht trin doanh nghip c tin hnh
Vit nam. Chng trnh cng o to k nng cho ngi lao ng (n nm 1994 c
5222 kho o to v gn 50.000 hc vin) v o to k nng qun l v kinh doanh (22
kho o to cho trn 500 ngi).
Chng trnh Vit Tip:
Bt u nm 1993 cho ngi Vit Nam hi hng t Tip tr v nhm cho vay vn
m doanh nghip; o to k nng cho ngi lao ng ( 158 lp, 3446 hc vin, 3506
triu ); o to k nng qun l cho ch doanh nghip (n ht nm 1995 c 27 lp, 757
hc vin, vn l 640 triu )
Chng trnh Vit c:
Bt u nm 1992 vi s vn l 3,7 triu DM, chng trnh ny n ht 1996 c 80
lp cho ch doanh nghip, vi 2077 hc vin, kinh ph l 2704 triu ng, 221 lp dy
ngh, 5855 hc vin v 22800 triu ng kinh ph.
Cc chng trnh ni trn phn ln gip hnh thnh nhiu DNVVN trong cc
nm qua nhng cha tp trung c nhiu cho hot ng i mi cng ngh. Nh nc
cn c chnh sch h tr lu di cho DNVVN v cc mt: ti chnh v tn dng, o to,
c bit l ti chnh cho o to ti ch; t vn v h tr v chuyn giao cng ngh, v
thit k mu m sn phm; v h tr v thng tin.
Tr d n ca UNIDO SMELINK, cc c quan h tr DNVVN thng t c quan
h hp tc cht ch v khng c s chun b chin lc ton din cc chnh sch h tr
cc DNVVN. Cng theo nhng nh gi ny, cc B khc nhau thng a ra cc chnh
sch khc nhau, thiu s nht qun.
Cc B ngnh thiu cc chnh sch tng th pht trin ngnh(in t l mt v d:
bn chnh sch tng th pht trin ngnh cui cng trnh ln l vo thng 4 nm 1998,
n nay vn cha thng qua c).
V cc chng trnh pht trin nhn lc do DNVVN, mc d nhu cu o to rt
ln, cc chng trnh o to thng l c ni dung khng ph hp, do cc nguyn nhn
nh thiu ti tr ( kinh ph), phng tin, ging vin v t liu ging dy.
2.2 i mi v nng cp cng ngh
Nng lc cng ngh trong doanh nghip:
- Nng lc ca nhn lc trong doanh nghip.
- Su loi hnh nng lc cng ngh ca doanh nghip: nng lc u t, nng lc sn
xut, nng lc ci tin nh, nng lc marketing, nng lc lin kt, nng lc i mi ln.
Mt s cc nghin cu nh iu tra th trng cng ngh thnh ph H Ch
Minh(1999), tng quan v tnh cnh tranh cng nghip VN (Vin chin lc pht trin v
UNIDO 1998), iu tra nng lc ca 7 ngnh cng nghip (NISTPASS, 1997 v
1998),v.v cho thy bc tranh chung v thc trng cng ngh ca cc ngnh sn xut
ca VN kh yu km.
Mt nghin cu su hn ti mt s doanh nghip cng nghip VN cho thy nhng
kt qu nh sau (Trn Ngc Ca v L Diu nh, 1998 ) v mt s hnh thi pht trin ca
nng lc cng ngh ti cc doanh nghip. Trc ht, v mc pht trin ca cc nng
lc cng nghip, nng lc sn xut l loi nng lc pht trin nht. Sau l cc nng lc
ci tin nh, nng lc u t v lin kt. Hai loi nng lc marketing v nghin cu i
mi rt yu , nhiu doanh nghip thm ch khng tn ti. Ngay nng lc tng loi
cng ngh, mc nm vng rt khc nhau. C doanh nghip t c mc pht trin
cao nng lc ny, nhng li yu hn trong cc nng lc khc hoc hon ton khng c
mt vi nng lc cng ngh.
V trnh t pht trin ca nng lc cng ngh, kt qu nghin cu cho thy vic tch
lu nng lc cng ngh cc doanh nghip xy ra theo nhng trnh t khc nhau. Thng
thng nng lc sn xut c tch lu u tin. Nng lc ci tin nh thng thng
c pht trin hu nh cng thi gian vi nng lc sn xut. Nng lc lin kt v u t
c pht trin mun hn khi cc doanh nghip c nhu cu m rng sn xut, thc y
lin doanh lin kt. Cc doanh nghip bt u c nhng bc u tin trong vic tch lu
cc k nng v marketing hoc l nghin cu trong giai on m rng sn xut cho xut
khu.
Vn hc hi v cng ty hc hi
- Quan im v hc hi lin tc
- T chc hc hi v cng ty hc hi
- Cc c ch hc hi, ngun lc
- Cc yu t nh hng.
Qua kt qu nghin cu chuyn su hn v vn hc hi ti cc doanh nghip
(Trn Ngc Ca, 1999) c th thy tnh hnh hc hi ti cc doanh nghip nh sau.
V c ch v ni dung ca qu trnh hc hi:
Cc c ch hc hi (learning mechanism) c th bao gm:
- Hc qua o to chnh thc trc khi nhn cng tc
- Qua o to ti ch v qua cc chng trnh b tc trong khi cng tc
- Hc t cc i tc nc ngoi
- Qua vic thu thp thng tin v tip xc hp tc vi cc t chc t vn
- Hoc t tch ly qua vic va lm va hc.
C ch t hc qua lm c coi l c ch quan trng nht tn ti trong tt c cc c
gng tch lu nng lc cng ngh. Cc tri thc c tch lu ti ni khc bi nhn lc ca
doanh nghip t trc khi lm vic cho chnh doanh nghip cng ng vai tr quan
trng.Tuy vy cc kin thc ny ch yu l kin thc k thut c th, cc kin thc v
qun l, kinh t th trng cn rt yu km v l kt qu ca h thng o to. Cc c ch
hc ti ch v hc trn lp, hc qua thu thp thng tin, t liu u trong tnh trng
tng t v mang nng tnh k thut, yu v cc vn qun tr kinh doanh.
Cc mi quan h vi i tc nc ngoi v vic hc hi trong cc doanh nghip
Vit Nam tng i cn bng hn vi hm lng hc hi c cc vn k thut v
khng k thut. Tuy nhin c ch ny ch yu mi gip cc doanh nghip Vit Nam hc
hi cc nng lc v sn xut n gin ch cha c tc dng nhiu cho vic hc hi cch
bin i cng ngh.
Cc kt qu nghin cu thy rng cc doanh nghip Vit Nam trc ht hc
c cc kin thc, kinh nghim v s dng cng ngh v sau l ci tin cng ngh.
Cc kin thc, kinh nghim lm sao i mi mt cch cn bn cc cng ngh ny cn
cha nm trong tm vi ca cc doanh nghip Vit Nam.
S yu km ca cc doanh nghip trong hai loi nng lc marketing v nghin cu
i mi ln l h qu tt yu ca mt thi gian di hot ng trong mt mi trng
khng c sc p cnh tranh. Do vy, nhu cu tip th, hiu bit th trng v i mi mt
cch c bn c th a ra c nhng sn phm c sc cnh tranh l rt thp.
Vic s dng cc c ch hc hi tch lu nng lc cng ngh cho thy hc hi l
mt qu trnh phc tp i hi nhiu yu t tham gia.Qu trnh ny khng ch n thun
l hc th ng m l c mt s nghin cu nhiu cng phu v mt h thng hay mt
cng ngh, sao cho t c mc ch l h thng cng ngh ny hot ng c hiu qu.
R rng l trong iu kin nh vy, cc doanh nghip phi c chin lc ch ng ca
mnh nhm t c iu ny. Tt nhin, ton b qu trnh hc hi tch lu nng lc cng
ngh ca cc doanh nghip cng ph thuc rt nhiu vo cc yu t v m.
V tc ng ca mi trng chnh sch ti qu trnh hc hi v tch lu nng lc cng
ngh
Cc yu t bn ngoi tc ng ti hnh vi hc hi cng ngh ca cc doanh nghip c
th chia thnh mt s nhm yu t nh sau:
- Cc chnh sch kinh t v m ca chnh ph: ti chnh, thu, tin t, ngn hng, qun l
lao ng, thng mi,
- Cc yu t th trng ni a v xut khu
- H tng c s h tr gm cc c quan nghin cu- trin khai, tiu chun, s hu
cng nghip, thng tin,
- Cc yu t vn ho v x hi khc.
Cc yu t Chnh sch Th trng H thng h tr Vn ho-x hi
DOANH NGHIP DT MAY
DM1 + + + +
DM2 + 0 + +
DM3 + + + +
DM4 + + + 0
DM5 + + 0 0
DM6 + + + +
DM7 + 0 0 0
DM8 + 0 + 0
DM9 + 0 + 0
DM10 + + + +
DM12 + + + 0
DM13 + 0 + 0
DM14 + + + 0
DM15 0 0 + 0
TNG S 13 8 12 5
DOANH NGHIP IN T
T1 + + + 0
T2 + + 0 0
T3 + + + +
T4 + + + 0
T5 + + + 0
T7 + 0 + 0
T8 + 0 + 0
T9 + + + +
T10 + + + 0
T11 + 0 + 0
TNG S
10 7 9 2
Ngun: Trn Ngc Ca (1999).
Bng 1: nh hng ca cc nhm yu t ti hot ng kinh doanh ca doanh
nghip
+:c nh hng;
0:khng nh hng;
Yu t Chnh sch Th trng H thng h tr Vn ho-x hi
C CH HC HI
DOANH NGHIP DT MAY
t hc hi
3 1 1 3
tch lu trc
7 1 5 0
o to ti ch
9 3 5 5
o to ngoi
7 2 6 1
i tc nc ngoi
7 5 3 0
thu thp thng tin
7 4 12 0
TNG CNG
40 16 32 9
DOANH NGHIP IN T
t hc hi
5 3 3 1
tch lu trc
2 0 2 0
o to ti ch
7 2 5 2
o to ngoi
8 1 5 0
i tc nc ngoi
6 6 6 0
thu thp thng tin
3 4 7 1
TNG CNG
31 16 28 4
Ngun: Trn Ngc Ca (1999 )
Bng 2: nh hng ca cc yu t ti qu trnh hc hi.
Qua hai bng trn c th thy nh hng ca c kinh t, chnh sch v m l ln
nht ti hot ng kinh doanh v hnh vi hc hi ca cc doanh nghip.
Cc dch v o to:
o to l mt trong cc bin php ch yu nhm nng cao nng lc ca doanh
nghip. kin nh gi chung ca nhiu doanh nghip v cc dch v ny rt l phong
ph v s lng nhng khng mnh v cht lng. Cc doanh nghip ni chung rt
thiu cn b c k nng tay ngh cao c v cng ngh v qun l, v chi ph cho vic thu
mn chuyn gia nc ngoi thay th th li rt cao.
a s doanh nghip cho rng h khng th c c dch v o to m h cn, v
cht lng o to ca cc c quan cung cp dch v rt khc nhau. Cc doanh nghip
ph phn rt mnh cc t chc o to ca nh nc cho rng 2/3 thi gian o to khng
c dng cung cp cc k nng chuyn su m khch hng cn n.
2.3 Chuyn giao v mua sm cng ngh.
Mua, nhp cng ngh, th trng cng ngh
Chuyn giao quyn s hu: nhp my mc, thit b
Chuyn giao quyn s dng: mua bn (licence).
Bn giao v bn nhn
Qu trnh mua sm cng ngh c th bao gm cc giai on chnh nh sau:
- Xc nh nhu cu cng ngh ph hp vi mc tiu ca pht trin kinh t-x hi,
mc tiu kinh doanh.
- Thu thp thng tin v cc ngun cng ngh c th c, k c cc ngun trong nc
- Ph bin v trao i thng tin ti nhng b phn s s dng cng ngh ny
- nh gi v la chn cng ngh ph hp nht (khng nht thit l cng ngh lc
hu hoc km tin tin)
- M gi cng ngh (nghin cu k, xem xt chi tit) nhm nh gi c tnh ph
hp, chi ph v iu kin ca cc yu t cu thnh cng ngh
- m phn v cc iu kin ca hp ng mua sm cng ngh
- Thch ng ho v thu nhn cng ngh mi da vo (nhp) vo iu kin a
phng
- S dng cng ngh mt cch ti u nht
Vn s hu cng nghip
Vi phm v bo v quyn s hu cng nghip
Php lnh chuyn giao cng ngh nc ngoi vo Vit Nam
Php lnh s hu cng nghip
Gii quyt tranh chp
Mc d c mt h thng s hu cng nghip c thit lp kh sm t nhng
nm1980, hiu qu hot ng ca h thng ny cha cao. Bn thn cc c quan nghin
cu Vit Nam ch mi ng k c vi ba sng ch hoc gii php hu ch. Vic s
dng kho sng ch ca nc ngoi c hiu qu rt thp, trong khi t l ny ti cc
nc ln ti 30% nh Trung Quc. V d, ti kho sng ch ca Cc S hu cng
nghip c khong 60 triu bn, nhng thng c nhng nghin cu b lp li v nu r
sot c th tit kim c ti 25-50% kinh ph nghin cu (Cc SHCN, 1999).
Chuyn giao phi thng mi
- Cho, tng
- Du nhp thng tin, hi ch trin lm
- Di chuyn nhn lc cng ngh
- Tnh bo cng ngh
2.4 Thng tin v t vn cng ngh
Thng tin cng ngh v tm kim thng tin
- Vic thiu ht thng tin c v th trng v cng ngh cho cng tc kinh doanh
- Nhng c gng h tr cho doanh nghip ca cc c quan chuyn v thng tin, tip
th cng mi ch a li cc kt qu hn ch
- Trung tm h tr Doanh nghip Nh v va ca Phng thng mi v Cng
nghp Vit Nam
- Trung tm thng tin t liu khoa hc v k thut quc gia NACESTID
- Vn s dng Internet
S dng t vn cng ngh, trung gian cng ngh
- Nhu cu v thi quen s dng t vn trong kinh doanh
- Kh nng cung ng dch v t vn
- Vn gi v cht lng ca dch v t vn
- Vn p dng h qun l theo tiu chun: TQM, ISO
Nhiu kt qu nghin cu (Riddle & Hoai, 1998) khng nh thiu cc dch v
v cc loi hnh t vn cn thit.Trong mt cuc iu tra ca MPDF, mc d 69% ngi
c hi cho rng dch v t vn l cn thit cho vic nng cao tnh cnh tranh ca doanh
nghip,ch c t hn mt na s ngi c hi cho rng h c c cc dch v t vn
m h cn.Vic s dng cc dch v t vn tp trung vo cc vn sau: k hoch ho
chin lc ( 36 % ), tng li nhun ( 34% ), nng hiu qu ( 34% ), m bo cht lng (
33% ). Mt iu l th l theo kin cc doanh nghip, gi ca dch v t vn khng
phi l iu cn tr ln nht cho vic s dng dch v ny.
Dch v thit k:
Trc y trong mt thi gian di, cc nh sn xut VN khng phi quan tm nhiu
n thit k ca sn phm, ch trong thi gian gn y, h mi dng nhiu hn cc dch
v thit k v ng gi bao b cho sn phm.Tuy vy, hn 40% cc nh sn xut t nhn
nh gi cc dch v ny l t hoc rt t. Cc dch v ny c s dng nhm: nng
cao tnh hp dn ca sn phm(64%), nng cao tnh hu dng (34%) v tiu chun sn
phm (32%).
Mt nghin cu v iu tra nng lc cng ngh trong cc ngnh cng nghip VN (
NISTPASS,1998 ) a ra mt bc tranh chung v tnh hnh i vi MCN. kin
cc doanh nghip c xp theo cc thang im t 1 ( h tr rt km hoc khng tn ti
loi c quan ny) n 5( h tr mc tuyt ho v p ng mi nhu cu ca doanh
nghip), bng di y ch ra kt qu trong 7 ngnh cng nghip c iu tra.
Loi c quan t C kh NN C ph Thu sn Xy dng Dt may
NC-TK
3,0 2,5 1,9 1,9 - 2,0 1,5
th nghim
2,3 1,8 2,0 1,4 2,5 1,7 1,0
tiu chun
3,0 2,4 2,1 2,5 3,0 2,4 2,0
thng tin
2,8 2,0 2,2 2,6 2,6 2,3 1,5
o to
2,9 1,7 1,9 2,3 3,3 2,5 2,5
php l
1,9 1,4 1,9 1,7 2,5 2,4 1,0
Ngun: Bo co tng hp kt qu iu tra nng lc cng ngh.
Vin chin lc chnh sch khoa hc v cng ngh.1998.
Bng 3. m bo c s h tng t bn ngoi cho MCN ca doanh nghip
Kt qu bng 3 cho thy vic cc doanh nghip da vo cc c quan bn ngoi trong vic
cung cp cc dch v cn thit cho MCN l rt yu. Mc d mt s hot ng gn y
(nh Chng trnh h tr doanh nghip hin i ho vi chi ph thp, to u th cnh
tranh v y mnh xut khu) ca u ban nhn dn thnh ph H Ch Minh bc u
c kt qu v c cc doanh nghip nh gi cao, vn cn rt nhiu vic phi lm
xy dng mt mi trng h tr mnh cho cc doanh nghip trong hot ng kinh
doanh ni chung v i mi cng ngh ni ring.
III. V d mt s trng hp: i mi cng ngh v cc vn lin quan
3.1 Trng hp cng ty giy vi X
Thng tin chung:
Cng ty c thnh lp thng 1 nm 1957 nh mt x nghip ca qun i, n nay
c hn 40 nm . X nghip chuyn sn xut m cng, giy vi cung cp cho qun
i. Nm 1960, sn lng giy vi ngn c t khong 200.000 nghn i. Nm 1965, sn
lng giy vi ln n 320.000 i. Nm 1970, cng ty sn xut c hn 2 triu
i giy, trong ln u tin xut khu c sang Lin x c v ng u.
Sau chin tranh nm 1976, hi ng nh th th gii vin tr 2 triu la
cung cp thit b xy dng mt nh my sn xut giy vi. Nm 1986, sn lng giy vi
t 2,4 triu i trong c 1,8 triu i xut i Lin x c.
Trong cc nm 1990-1991, x nghip b mt th trng Lin x c v ng u. Ban
lnh o cng ty c s h tr ca chnh quyn thnh ph quyt nh phi chuyn
hng nhanh chng sang lm n vi cc khu vc th trng khc. Nm 1992, x nghip
c Ngn hng ngoi thng v Leaprodexim h tr cho vay nhp cng ngh sn
xut giy cao cp ca i Loan, bn i tc l cng ty K quc s bao tiu th trng
xut khu, gip v cng ngh, o to, hng dn k thut v cung cp nhng nguyn
liu chuyn dng.
Sau 4 thng k kt, 3 dy chuyn c lp t v cui nm 1992 l hng u
tin c xut i Php v c, nh du bc ngot trong kinh doanh ca x nghip
v nm 1993, x nghip c chuyn thnh cng ty. cng c cht lng sn phm,
nht l cho th trng xut khu trong cc nm 1993-1997, cng ty lin tc c nhng
MCN nh u t 250.000 la M mua thm cc thit b lm xp ty giy ( khong
70.000 la M) v mi giy, my zichzac, my khu chuyn dng. Kt qu kinh doanh
ca cng ty l minh chng cho s thnh cng v hiu qu ca hot ng MCN.
Sn lng ca cng ty trong cc nm t 1990 n 1997 nh sau:
Nm Tng sn lng Xut khu Doanh thu
1990 3 980 756 i 2 783 790 i 16,9 t ng
1991 2 537 550 808 769 15,0
1992 2 641 530 926 826 23,6
1993 3 528 770 2 003 005 44,2
1994 3 175 276 2 277 225 58,6
1995 3 294 213 1 536 443 69,0
1996 3 721 808 1 600 409 72,0
1997 3 500 000 2 000 000 79,0

Ngun: Bo co 40 nm xy dng v trng thnh ca cng ty giy X.1997
Trong nm 1998, cng ty bt u xy dng h thng cht lng theo tiu chun
ISO 9002. Cng ty c cp chng ch ISO 9002 vo thng 1 nm 1999. K hoch
trong cc nm 2000-2002 l gi c mc cht lng ny, kim ngch xut khu t 8-10
triu la M, m rng th trng sang cc nc Chu u , M v li nhun tng 30-
50% so vi 1998. Hin nay ,60% tng doanh thu ca cng ty l do xut khu, 40% t th
trng ni a v tng doanh thu t hn 100 t ng (cng ty l thnh vin ca cu lc
b 100 t ca thnh ph HN, gm cc doanh nghip thnh vin c doanh thu trn 100 t
ng ) i mi cng ngh v tc ng ca mi trng chnh sch:
Nm 1999, cng ty c ch trng chuyn t sn xut giy vi (sn phm truyn
thng ca cng ty trong nhiu nm) sang sn xut giy th thao. y l mt quyt nh
da trn nhng tnh ton v quan st hot ng ca cc cng ty cnh tranh. V d, x
nghip giy Nam Thng nh sn xut giy th thao vt qua c cc kh khn tng
nh phi gii th, tip tc tn ti v pht trin tt. Tnh hnh th trng cng cho thy,
nm 1996 l thi k nh cao ca sn xut giy vi cho xut khu (mc d th trng ni
a vn tng, nhng mc li nhun thp ) T nm 1997-1998, s lng khch hng n
vi cng ty X v sn phm giy vi gim hn v yu cu cht lng ngy cng kht
khe. Trn c s , cng ty quyt nh chn i tc mi, ln phng n kinh doanh v
xy dng d n vay vn. Mc tiu l gim s dy chuyn sn xut giy vi t 5 xung
cn 3 v ng thi nhy vo sn xut giy th thao.Cng ty u t hn 10 t ng
nhp dy chuyn sn xut giy th thao ca i Loan, trong pha i tc cho vay 1
phn, tr dn bng sn phm. Phn vn cn li,cng ty vay ca ngn hng khng c ch
u i. Pha i loan h tr bng cng ngh, o to chuyn giao cng ngh v bao
tiu sn phm. Chuyn gia c c sang 10 ngi v hai bn tho thun l h tr k thut
trong 5 nm. Bn cnh , cc hot ng kinh doanh giy vi vn tip tc vi cc i tc
Hn quc v Italia , vi i hi v cht lng giy cng cao v c chuyn gia gim st.
V cc vn lin quan n ti chnh, cng ty cho rng cc u i v khu hao
khng c tc dng g khi i vay ngn hng, khi cng ty tr n cng nhanh th th cng
chu li t. Vic vay vn ca cng ty vn phi chu cc iu kin thng thng v khng
c hng u i g, tr thun li chnh l vic xt duyt cc khon vay ni chung l
nhanh chng, khng phin h. Nhn chung, i vi cng ty giy vi X, vay tin
MCN l vn tng i d, do cng ty to c uy tn vi cc nh ti tr.
Mt trong cc mc tiu lu di ca cng ty l tin ti sn xut sn phm mang
thng hiu ca mnh, chuyn t gia cng thun tu sang sn xut theo phng thc mua
t bn on t gia tr gia tng tt hn. V th, vic m bo c c ngun nhn lc
vi nng lc cao l yu t quan trng c tnh cht sng cn v lu di ca cng ty. Hn
na, cng ty cn mun dn dn tin ti s t lc khng cn d vo chuyn gia nh trc.
m bo nhn lc cho mnh, cng ty tuyn ngi t cc trung tm o to v t
ngun nhn cng t do ( c u tin con em trong cng ty ) c phng t chc ng ra
o to theo quy trnh ISO. Cng ty nhn rng ang thiu nhn cng c tay ngh ph hp
c th p ng c cc nhu cu ca vic m rng sn xut sang lnh vc mi l giy
th thao. Do ch v lng v bin ch, cng ty ang chuyn sang s dng hp ng
di hn, ch c ba bin ch theo ng ngch bin chc l Gim c, ph Gim c v k
ton trng.
H thng h tr khng gip g c nhiu cho cng ty trong qu trnh xy dng
phng n kinh doanh mi, khng c h tr t vn no bn ngoi.Tuy vy, trong qu
trnh xy dng cc chun cho ISO 9002, cng ty nh mt trong cc c quan ca thnh
ph, cng c thnh ph h tr v kinh ph (60 triu) cho cc hot ng chun b cho
ISO. Cc dch v kim nghim khi cng ty cn dng li c gi rt t. Hn th na, trnh
ca cc c quan dch v nhiu khi thp hn ca bn thn cng ty, li cn thm thi
vi vnh, gy kh d nn cng ty khng mun s dng cc dch v ny nhiu. Theo quan
im ca cng ty, hot ng ca cc t chc nh hip hi giy da xut khu ch yu
mang tnh cht vui v, hi h, t thit thc v khng c tc dng nhiu cho cng ty. Bn
thn gia cc thnh vin ca hip hi vn c s cnh tranh v bn hng v th trng.
Nhng kh khn v vn nhn lc, nng lc hn ch cc c gng ca cng ty thm
nhp th trng Canada trn c s sn xut vi thng hiu ca mnh.
Nhn chung v hot ng ca h thng v mi trng h tr, cng ty cho rng mnh
phi t vn ng l chnh, khng nh c nhiu t bn ngoi. Cc chnh sch ti chnh
i vi cng ty khng phi l vn ln, nhng ng thi cng ty khng c hng
nhiu cc ch u i. Vn nhn lc i vi cng ty c lc tr nn bc sc hn.
3.2 Trng hp cng ty ch to my ch bin nng sn :
Thng tin chung:
Cng ty ny xut s l mt cng ty chuyn sn xut my may ca ch ngi Hoa
ti thnh ph H Ch Minh . Sau nm 1975, sau khi khi phc sn xut, gim c t
chc li lc lng lao ng nh cng nhn k thut c tay ngh cao nhng khng c
hc tip nh i hc (do chnh sch ci to vo thi im ). Lc lng ny c t
chc li v i vo sn xut trong mt thi gian ngn. Vic nhp vt t sn xut my
may (thp cao cp, sn) vo thi im cui nhng nm 1970, u nhng nm 1980 rt
kh khn. Sn phm my may c lm ra c mu m n iu, cht lng khng cao v
khng th cnh tranh c vi my may nhn hiu con bm nhp ca Trung Quc. Vic
sn xut may may do tnh hnh nh vy i vo b tc. Cng ty th chuyn sang lm
mt s my dt tay phc v cho chng trnh sn xut v ch bin ay nhng do nhu cu
c hn, c gng ny cng nh chm dt. Do kt qu sn xut kinh doanh km, cng ty
b a vo Danh sch mt trong su cng ty ngh gii th ca ngnh cng nghip
thnh ph H Ch Minh.
Bc ngot ca cng ty din ra vo nm 1988-1989, khi cng ty quyt nh th
chuyn sang sn xut mt hng mi l my say xt la go. T duy ny c a ra da
vo mt s tnh ton mang tnh chin lc nh sau: nng nghip l hng pht trin
chin lc ca nn kinh t, vic da vo sn phm go l c th trng v c ngun
nguyn liu di do. thc hin, cng ty cng quyt tm hc lm cng ngh ca cc
nh sn xut khc. Nm 1990, sn phm u tin l my lau bng go c sn xut v
a bn cho nng dn Vnh Long dng th theo iu kin nu my chy tt th mi thanh
ton. Kt qu my chy tt v ngi mua nng nhit n nhn n . Sau thnh cng
ny, trong cc nm 1991-1992, cc sn phm tng t c a ra rng ri ti cc tnh
min Nam. Cht lng ca sn phm cng c nng ln dn dn, t cng sut 600kg/h
ln 2,5 tn/h, v sn phm c bn rng ra c cc tnh pha Bc nh Thanh Ho,
Ninh Bnh, Hi Phng.
Nm 1993, ln u tin cng ty xut khu c sn phm v y c th c coi l
bc ngot mi trong hot ng ca cng ty. Cho n nay, cng ty xut c sn
phm i th trng nhiu nc nh i Loan, Thi Lan, Campuchia, Philippin, Mexico,
v mt s khch hng ca Php mua a sang chu Phi s dng. Hin nay, cc sn
phm chnh ca cng ty l:
- Dy chuyn hon thin go cho lin doanh Agrimex-Kitobu Vn
- Dy chuyn xay st v lau bng go c cn nh lng t ng, xut cho Royal
Rice Company, Batambang, Campuchia ( 2,5 tn la/h )
- Dy chuyn sy ht tiu cho cng ty lin doanh Man Spice Procesing, Bnh dng
VN
- Dy chuyn xay st la v lm bng go xut cho Cameroon (1 tn la/h )
Doanh s xut khu t hng nm t 200 n 250 nghn la. Hin nay doanh thu
ca cng ty l 27 t ng v nhn lc l 310 ngi, trong c 350 k s. Tuy nhin
cng ty cng ang phi i mt vi s cnh tranh ca nhiu cng ty trong nc.
Trong giai on sp ti v tng lai, cng ty c k hoch chuyn sang ch bin c
ph kh v t, sn xut l nu thp trung tn v cc thit b ch bin thc n gia sc.
Tuy vy, my ch bin go vn chim 80% tng gi tr sn phm ca cng ty v vn tip
tc xut khu c.Cng ty mong mun c c phn ho, nhng hin nay s cng
nghip cha c ch trng cho thc hin v xu hng mun thnh lp tng cng ty c kh
ca thnh ph.
i mi cng ngh v tc ng ca mi trng chnh sch:
V vn ti chnh cho MCN
MCN, cng ty chp nhn vay vn ca nh nc vi mc li 14% v tr dn
sau khi c thu nhp t sn xut my nh bng la go. T nm 1992, cng ty khng cn
cn phi vay vn nh nc na v ch yu da vo vn t c ca mnh. Trong vi nm
gn y, cng ty c ch trng chuyn sang mua thit b c iu khin bng s ( CNC )
vi gi r khong 1/3 v phc hi li nhng my c ny. Tuy nhin iu khin ca my
b hng, phn c ca my vn cn rt tt v cng ty ch cn tp trung phc hi b
phn iu khin l c th so vi my mi v tnh cnh tranh. Do nhu cu ca sn phm
my nh bng khng i hi my cng c qu chnh xc v ch cn nng cp my CNC
c t cp 4 ln cp 3 l qu tt, khng cn c cp chnh xc cao hn. thc hin cc
vn ny, cng ty c phng k thut vi 1 ngi chuyn v thit k my, dy chuyn
lin quan n phn c. V phn in t, x nghip in t chu trch nhim v vn
phc hi b iu khin CNC.
V chnh sch thu, cng ty cho rng thu gi tr gia tng c tc ng cn tr rt
nhiu do cng ty phi tng gi sn phm v lm mt nhiu khch hng. V cc bin php
thu thc y MCN , cng ty khng c gim thu trn thc t. Cng ty c yu cu
c quan thu xin cho gim mt mc thu, nhng khng c chp nhn. Theo cng ty t
nh gi, c l l vic xin gim thu c a ra cha ng lc. Theo kin ca cng ty,
nn p dng ch t ng tr thu theo ng lut ch khng cn phi i xin ri mi
c cho. Trong tnh hnh hin nay, c ch xin ri mi cho vn ang l c ch ch o
trong quan h gia cc c quan thu v doanh nghip. Ngoi ra, cng ty cn cho rng rt
kh bit c c nhng loi vn bn no ang tn ti v c nhng ch u i g c
th vn dng. Vic s dng t vn cho vn ny khng d hoc l khng c nhng loi
hnh t vn v cung cp cch khai thc li th hoc dch v t vn tng xng vi s tin
b ra.
V vn tn dng, mc d trong thc t s cng nghip ch ng ngh cho
cng ty X vay 1,5 triu la u t thit b MCN, cng ty t chi khng dm vay
do tnh ton thy rng khng c li, chnh lch gi qu ln v cng ty s rt kh tr ngay
c phn vn, cha tnh g n tr phn li. Nhn chung nh mt doanh nghip nh nc,
cng ty cho rng h vn b rng buc nhiu v khng c c linh hot trong vic ra
cc quyt nh kinh doanh.
V vn nhn lc cho MCN:
Cng ty o to cng nhn ca mnh l chnh v t nh vo cc c quan o to.
Ch gn y cng ty mi bt u pht trin hp tc vi c quan ngoi. Cng ty c mt
trung tm o to hp tc vi trng o to dn lp Vn Lang o to cng nhn k
thut bc 3/7 v c cp bng ca i hc Vn lang. Trc ht cng ty tuyn cc i
tng tt nghip lp 11 hoc 12 ri o to, hoc tuyn thng t cc trng trung cp,
dy ngh k thut nh trng trung cp cao ng hoc trng V Th Su. trnh k
s, cng ty tuyn ngi t i hc bch khoa thnh ph H Ch Minh. Ngoi ra, cng ty
cng ang chun b m lp o to trung cp k thut. Ngoi vic o to cho mnh,
cng ty cn o to ti ch cho c bn ngoi v c thu ph (cho i tng lm ch xng
ca doanh nghip t nhn ).
C mt s vn lin quan n nhn lc cho MCN nh sau: trong ch chuyn
ngch lng cho lao ng, b lao ng c a ra mt quy ch v nhn lc: nu mun
chuyn t ngch k thut sang ngch k s trc ht phi c bng k s v sau l 5
nm cng tc. Trong khi , mt cng nhn c th ch cn i hc ti chc, khi tt nghip
c bng k s ngay nhng thc t ny cha c quan tm thc hin v cn tr nhng c
gng hc hi vn ln ca nhiu cn b k thut ca cng ty.
Mt vn khc l rt kh gi c nhn lc c trnh lm vic n nh cho
cng ty. i vi nhiu ngi, cng ty ch l ch dng chn. Sau mt thi gian lm tm,
thu thp c nhiu kin thc v kinh nghim, h c th tm vic ni khc. Vn ny
ch yu xy ra vi nhn lc l ngi ca thnh ph, cn ngi t cc tnh th gn b hn
vi cng ty. Mt trong cc nguyn nhn chnh ca tnh trng ny l do ch lng cng
nhc, cng ty cha c ton quyn s dng cc ch khuyn khch c tnh cnh tranh
cao gi ngi.
V h thng cc c quan h tr, cng ty khng s dng thng xuyn v ch dng
n cc dch v v tiu chun, cht lng, h tr k thut khi c nhu cu ln.
Kt lun:
Theo nh nh gi v tnh hnh thc t ca cng ty X, mi trng ti chnh (c bit l
thu GTGT ) c nh hng khng theo chiu hng h tr cho hot ng ca cng ty.
Ngay c thin ch cho vay tn dng ca thnh ph cng khng c tc dng ln do bn
thn cc ch v iu kin tn dng khng ph hp. Ch tin cng, tin lng v
bin ch cng cng nh hng khng c li cho hot ng MCN. Hu nh cc quyt
nh v MCN ca cng ty c thc hin l do s sng cn v nhu cu cnh tranh ca
cng ty ch khng phi do cc chnh sch u i c li. Cng ty cng gp kh khn trong
vic tip cn nhng ngun thng tin v cc chnh sch u i c th c hng. Rt
nhiu vn bn chnh sch cng ty hon ton khng bit n v khng ngh n c th xin
c cc ngun ti tr no ..
IV. Kt lun:
Trong giai on m s cnh tranh ngy cng tng, vic da vo cng ngh l nhu
cu thit yu ca bt k doanh nghip no.
Cng ngh khng cn l vn c th pht trin hay khng, m l nhu cu buc
phi tin hnh.Doanh nghip d l va hay nh cn c chin lc ch ng trong vic
pht trin v nng cao nng lc cng ngh ca mnh.
Tuy khng li vo ch nh nc, c rt nhiu vn cc doanh nghip va v
nh cn phi c s h tr ca nh nc to mi trng chnh sch thun li cho i
mi cng ngh.
Cn phi xy dng cc c ch i thoi, din n chung gia doanh nghip v nh
nc nhm xy dng mt mi trng thn doanh nghip, h tr cho i mi cng ngh.
Xy dng h thng i mi cng ngh quc gia.
Ti liu tham kho
Ting Anh:
Asian Pacific center for technology Transfer, APCTT (1998) Technology
management education and training for developing countries. New Delhi.
MPI and JICA/Nomura Research Institute, Ltd, and The Materials Process
Technology Center of Japan (1999) Discussion paper for workshop on promotion of
small and midium scale industrial enterprises.
Riddle,-& Tran Vu Hoai (1998) Business Services in VN, Prepared for the Mekong
Project Development Facility (MPDF ) Ha Noi. December.
Tran Ngoc Ca & Le Dieu Anh (1998) " Technology dynamism and export performance:
the case of 2 indutries in VN" In Ernst, D.et al. (Eds) technologycal capability building
and export success in Asia. Routlege.
Tran Ngoc Ca (1999) Technologycal capability and Learning in Firms.
Vietnammese Industries. In Transition. Aldershot, England; Ashgate.
UNDP (1999) looking ahead. A United Nations common country assessment of
VN.
Webster,L, and Tausig, M. (1999) VietNam`s undersized engine: a survey of 95
larger private manufacturers, Mekong project Development facility. june.
World Bank (1998) Vietnam. Rising to the challenge. An economic report of the
Worlk Bank Consultative Group meeting for Vietnam. December 7 - 8.
Ting Vit:
Cc s hu cng nghip (1999) Bi pht biu ti to m v i mi cng ngh
trong cc c s sn xut. Hand Seiden Foundation v vin nghin cu chin lc v
chnh sch khoa hc v cng ngh H Ni.Thng 10/1999.
i hc bch khoa v SAV (1996) s pht trin cc doanh nghip VVN VN trong
giai on chuyn sang kinh t th trng.
ng Lan (1996) ci tin qun l v qun l cng ngh trong cc doanh nghip va
v nh VN trong HBK v SAV
NISTPASS (1996 v 1997) bo co iu tra nng lc cng ngh mt s x nghip
sn xut v ngnh kinh t. Vin chin lc v chnh sch khoa hc v cng ngh . H
Ni.
NISTPASS (1998) bo co tng hp kt qu iu tra nng lc cng ngh nm
1997. Vin nghin cu chin lc v chnh sch khoa hc v cng ngh. H ni. Thng
10/1998.
Phan Vn Thun (1996) o to cn b qun l cho cc doanh nghip va v nh
VN trong HBK v SAV.
S khoa hc cng ngh v mi trng thnh ph H Ch Minh (1999) bo co
ti kho st th trng cng ngh v cht xm thnh ph H Ch Minh.
UNIDO v DSI (1997) chin lc cng nghip trung hn.
UNIDO v DSI (1998) tng quan v cnh tranh cng nghip VN.