BAB 3

ANALISIS ITEM PEPERIKSAAN

3.0 Pendahuluan
Sebagaimana yang telah dibincang, matlamat utama sesuatu ujian / peperik-
saan adalah untuk mendiagnos pembelajaran pelajar. Melalui item peperiksaan,
guru dapat mengenal pasti sebarang masalah yang dihadapi pelajar dalam
proses pengajajaran-pembelajaran, seterusnya mengambil tindakan susulan
dengan cepat. Bermakna, bagi setiap ujian / peperiksaan yang dijalankan, guru
perlu menganalisis segala respon yang diberikan pelajar untuk mentaksir sama
ada (segala) fakta, konsep, pengetahuan atau kemahiran yang dipelajari telah
dikuasai oleh pelajar atau tidak.
Bagi membolehkan pencapaian pelajar ditaksir dengan tepat, alat pentaksir yang
digunakan perlu betul. engan kata lain, item ujian / peperiksaan yang
digunakan untuk mentaksir pembelajaran pelajar perlu sah dan mempunyai
darjah kebolehpercayaan yang tinggi. !tem ujian / peperiksaan yang berkualiti
memungkinkan guru mengesan sebarang masalah pembelajaran pelajar, sebe-
lum mengambil tindakan susulan yang sesuai, selaras dengan objektif penga-
jaran. Sesuatu ujian / peperiksaan yang dijalankan menjadi tidak bermakna jika
kedua-dua ciri terpenting ini tidak diambil kira semasa menggubal item
pentaksiran. Sebelum guru dapat mengambil tindakan yang sesuai bagi
mempertingkatkan pembelajaran pelajar, langkah pertama yang perlu diambil
adalah mempastikan alat pengukur yang digunakan adalah sesuai dan sah.
!tem ujian / peperiksaan yang digunakan hendaklah berkualiti" Mempunyai
kesahan dan darjah kebolehpercayaan yang tinggi.
#ualiti sesuatu item diukur dengan menggunakan indeks diskriminasi (D), di
samping nilai indeks kesukaran (p) dan kesan pengeliru pilihan ja$apan terha-
dap pokok soalan. %ntara tiga bentuk soalan peperiksaan di peringkat S&M"
Soalan objektif, struktur dan esei - soalan objektif mempunyai pelbagai kekuatan
untuk membolehkan guru mentaksir pembelajaran pelajar dengan cepat dan
berkesan. Meskipun sukar dibina dan respon pelajar hanya tertumpu kepada
pilihan ja$apan yang tersedia, item objektif berkemampuan mengukur pembe-
lajaran pelajar secara menyeluruh, dengan melibatkan semua aras pembelajaran
dalam 'aksonomi Bloom. Melalui item objektif, guru boleh menguji banyak
aspek pembelajaran dalam satu jangka masa yang pendek, di samping dapat
mengukur kualiti sesuatu item dengan mudah dan sah. (usteru, bab ini mem-
bincangkan prosedur untuk menganalisis item ujian / peperiksaan berbentuk
objektif, khususnya jenis aneka pilihan. &roses analisis item melibatkan akti)iti
mengumpul, mengira dan menghuraikan respon pelajar terhadap sesuatu item,
seterusnya menggunakan maklumat yang diperolehi untuk mempertingkatkan
prestasi mereka.
1
Setiap item ujian / peperiksaan yang dibina perlu mencapai aras kesukaran yang
optimum, di mana berkemampuan mendiskriminasikan pencapai pelajar yang
berbe*a" 'inggi, sederhana dan rendah. !tem yang berkualiti mempunyai
indeks diskriminasi (D) yang besar, di samping nilai sisihan la*im (sd) dan
indeks kesukaran (p) yang sesuai. #ualiti sesuatu item dapat dipertingkatkan
melalui proses analisis ini. !tem yang berkualiti boleh dimasukkan ke dalam
bank, yang dikenali sebagai bank item+ di mana item tersebut boleh digunakan
kembali oleh guru pada masa akan datang.
Sabagai panduan, bagi tujuan penjimatan tenaga, kos dan masa, jika sesuatu
ujian / peperiksaan diambil oleh ,- atau lebih pelajar, guru boleh menganalisis
sampel antara ./ 0 hingga 11 0 bagi setiap kumpulan pelajar (iaitu kumpulan
tinggi / atas dan kumpulan rendah / ba$ah). 2alau bagaimanapun, kebanyakan
guru atau penyelidik cenderung menggunakan sampel sebanyak .3 0 bagi
setiap kumpulan pelajar. Manakala, bagi sesuatu ujian / peperiksaan yang
melibatkan belinngan pelajar yang kurang daripada ,- orang, guru boleh
menganalisis sampel tersebut dengan melibatatkan keseluruhan pelajar+ atau
dengan menggunakan masing-masing .3 0 bagi setiap kumpulan pelajar.
%nalisis yang bermakna perlu mengandungi sekurang-kurangnya 4- pelajar
dalam setiap kumpulan. #uasa diskriminasi serta darjah kesukaran sesuatu
item tidak boleh diukur dengan tepat dan sah bagi sampel yang dianalisis kurang
daripada 4- orang. i samping itu, fungsi sesuatu pengeliru dalam sesuatu item
tidak dapat dikesan dengan baik jika bilangan sampel yang dianalisis kurang
daripada 4-.
3.1 Tujuan Analisis Item
'erdapat pelbagai tujuan mengapa item objektif dalam sesuatu ujian / peperik-
saan perlu dianalisis, antaranya"
i. Mengesan permasalahan pelajar.
ii. Menyemak kesesuaian pilihan ja$apan (options) serta perkaitannya
dengan pokok soalan.
iii. Menentukan indeks kesukaran (p) sesuatu item.
i). Menentukan indeks diskriminasi (D) sesuatu item.
). Menentukan darjah kebolehpercayaan (reability) sesuatu peperiksaan.
)i. Mengumpulkan soalan dalam bank item.
3.1.1 Mengesan Masalah Pembelajaan Pelaja
Sebagaimana yang telah dibincang, antara tujuan utama sesuatu ujian / peperik-
saan adalah untuk mentaksir pembelajaran pelajar, di samping mentaksir keber-
2
kesanan pengajaran guru. Melalui item ujian / peperiksaan, guru perlu mampu
mengesan sebarang masalah yang mungkin dihadapi pelajar, seterusnya
mengambil tindakan yang sesuai bagi mengatasinya+ misalnya, mengadakan
akti)iti pemulihan, peneguhan atau kengkayaan. (usteru, item pengujian perlu
selaras dengan objektif sesuatu pengajaran.
alam sesuatu akti)iti pentaksiran, seringkali berlaku tanggapan guru mengenai
pemahaman pembelajaran pelajar yang menyimpang daripada hakikat sebenar.
Seringkali sesuatu item ujian yang dianggap senang oleh guru sebenarnya ada-
lah sukar setelah pelajar menja$ab item tersebut. Melalui respon pelajar, guru
dapat mengesan sebarang masalah yang mungkin dihadapi pelajar dalam usaha
untuk memahami sesuatu maklumat yang dipelajari - fakta, konsep, pengeta-
huan atau kemahiran. Bermakna, analisis item adalah merupakan satu pende-
katan terbaik yang boleh digunakan guru untuk mengesan permasalah pembela-
jaran pelajar.
Bagi membolehkan guru mengesan permasalahan pembelajaran pelajar, setiap
item yang dibina perlu memenuhi syarat tertentu dan dapat berfungsi
sebagaimana yang diharapkan. Sehubungan dengan ini, setiap item yang
dibina perlu mempunyai ciri-ciri berikut"
i. Mempunyai aras kesukaran yang sesuai" 'inggi, sederhana dan rendah+
ii. Berkemampuan mendiskriminasikan pelajar yang berbe*a pencapaian+
dan
iii. #empunyai key (kekunci) yang betul serta pengeliru yang berfungsi,
selaras dengan kehendak pokok soalan.
3.1.! Men"ema# Kesesuaian Pilihan $a%a&an Seta Pe#aitann"a 'engan
P(#(# S(alan
#ualiti sesuatu item yang dibina boleh disemak melalui analisis respon pelajar
semasa menja$ab item tersebut. Melalui proses analisis, guru dapat mengesan
permasalahan pembelajaran pelajar, seterusnya mempertingkatkan kemahiran-
nya membina item ujian / peperiksaan. Semasa menganalisis sesuatu item,
guru perlu memberi perhatian terhadap kesesuaian pokok soalan dan pilihan
ja$apan.
5iri utama sesuatu item ujian yang baik adalah ia mempunyai pilihan ja$apan
(options) yang homogen, disusun secara logik, dan selaras dengan kehendak
pokok soalan. #esan bagi kekunci item (key) perlu seimbang dengan setiap
pengeliru (distractors) dalam pilihan ja$apan, di mana mempunyai daya tarikan
yan sama kepada pelajar. 5iri ini adalah sangat penting untuk mengelakkan
pelajar menja$ab secara menerka atau menja$ab melalui petunjuk (clues)
tertentu, dan dengan ini pemahaman sebenar mereka dapat diukur dengan
tepat.
3
Bermakna, sesuatu item ujian / peperiksaan yang baik perlu mempunyai ciri-ciri
pilihan ja$apan seperti berikut"
i. Setiap pilihan ja$apan (options) dija$ab sekurang-kurangnya oleh
seorang pelajar.
ii. (a$apan yang betul (key) dipilih oleh ramai pelajar daripada kumpulan
pencapaian tinggi berbanding dengan pelajar kumpulan rendah.
iii. &engeliru (distractors) adalah lebih popular di kalangan pelajar berpen-
capaian rendah berbanding dengan pelajar kumpulan tinggi.
i). Sebahagian besar pelajar (iaitu lebih /- 0) memilih ja$apan yang betul.
3.1.3 Inde#s Kesu#aan )p*
!ndeks kesukaan (p) merujuk kepada aras kesukaran sesuatu item. 6ilai indeks
kesukaran sesuatu item adalah nisbah bilangan pelajar yang menja$ab betul
item tersebut dengan bilangan keseluruhan pelajar yang mengambil ujian /
peperiksaan, atau
p 7 Bilangan pelajar menja$ab betul .
(umlah semua pelajar yang mengambil peperiksaan
engan kata lain, indeks kesukaran sesuatu item adalah sama dengan peratus
pelajar yang menja$ab betul bagi setiap item ujian / peperiksaan.
5ontoh"
(ika ., daripada 18 pelajar menja$ab dengan betul item 4 dalam suatu ujian /
peperiksaan, maka indeks kesukaran bagi item 4 tersebut adalah"
p 7 ., 7 -.9. (atau 94./, 0)
18
#adang-kadang nilai indeks kesukaran sesuatu item dikira dengan hanya
melibatkan kumpulan pelajar pencapaian tinggi (iaitu kumpulan tinggi / atas) dan
kumpulan pelajar pencapai rendah (iaitu kumpulan rendah / ba$ah) sahaja,
tanpa melibatkan keseluruhan pelajar yang mengambil ujian / peperiksaan
tersebut. #aedah pengiraan sedemikian seringkali digunakan jika bilangan
pelajar yang terlibat dalam sesuatu ujian / peperiksaan adalah ramai (iaitu
melebihi ,- orang), dengan menggunakan formula berikut"
4
p 7
Bilangan pelajar
kumpulan tinggi
menja$ab betul
:
Bilangan pelajar
kumpulan rendah
menja$ab betul
(umlah pelajar
kumpulan tinggi
:
(umlah pelajar
kumpulan rendah
5ontoh"
alam peperiksaan di atas, guru telah menganalisis item ujian / peperiksaan
tersebut dengan melibatkan masing-masing .3 0 pelajatr berpencapaian tinggi
dan pelajar berpencapaian rendah. Bermakna, setiap kumpulan mengandungi
44 orang pelajar. aripada sampel ini, seramai 8 orang pelajar daripada
kumpulan tinggi / atas telah menja$ab item 4 dengan betul+ manakala, / pelajar
daripada kumpulan rendah / ba$ah menja$ab dengan betul. Maka indeks
kesukaan bagi item 4 adalah"
p 7 8 : / 7 49 7 -.91 (atau 91.9, 0)
44 : 44 ..
%ras kesukaran sesuatu item biasanya dikelaskan kepada tiga peringkat" Sukar,
sederhana dan mudah. #adang-kadang terdapat kecenderungan untuk
mengkelaskan indeks kesukaran ini kepada lima peringkat, dengan cara
menambahkan peringkat item yang paling sukar dan yang paling mudah.
!ndeks kesukaran (p) sesuatu item mempunyai nilai antara - hingga 4, dan tidak
boleh bernilai negatif. Secara umum, aras kesukaran sesuatu item ditentukan
oleh nilai indeks kesukaran (p) seperti berikut"
!tem &aling sukar" p 7 -.-
!tem Sukar" p ; -.1
!tem Sederhana" -.1 < p < -.3
!tem Mudah / Senang" p = -.3
!tem &aling Mudah" p 7 4.-
Bermakna, sesuatu item dikategorikan sebagai sukar jika kurang daripada 1- 0
pelajar dapat menja$ab dengan betul+ manakala, item dianggap mudah jika lebih
daripada 3- 0 pelajar dapat menja$ab dengan betul. !tem yang sederhana
terletak antara 1- 0 hingga 3- 0 yang dapat menja$ab dengan betul. !tem
ujian / peperiksaan yang baik mempunyai nilai p 7 -./+ manakala, sesuatu item
dianggap ideal jika nilai pnya terletak di antara -., hingga -.9.
Sebagaimana yang telah dibincang, antara matlamat kita menganalisis item ujian
/ peperiksaan adalah untuk memilih item yang berkualiti seterusnya disimpan ke
dalam bank item. &emilihan item yang berkualiti adalah sangat bergantung
pada nilai indeks diskriminasi (D) item tersebut. %ras kesukaran dan kesan
pengeliru adalah merupakan indeks penyokong terhadap kualiti sesuatu item.
5
3.1.+ Inde#s 'is#iminasi )D*
!ndeks iskriminasi (D) merujuk kepada setakat manakah sesuatu item ujian /
peperiksaan dapat membe*akan anara pelajar dalam kumpulan atas (iaitu
berpencapaian tinggi) dengan pelajar kumpulan ba$ah (iaitu berpencapaian
rendah). Bermakna, indeks diskrikminasi mengukur perbe*aan sebenar penca-
paian pelajar dalam sesuatu proses pembelajaran. &elajar yang dapat menja-
$ab sesuatu item ujian / peperiksaan dengan betul adalah disebebabkan dia
betul-betul faham mengenai maklumat yang dipelajari, bukan disebabkan oleh
kesalahan ra$ak seperti menja$ab item tersebut secara menerka.
6ilai indeks diskriminasi (D) sesuatu item dikira dengan menggunakan formula
berikut"
D 7
Bilangan pelajar kum-
pulan tinggi menja$ab
betul
>
Bilangan pelajar kum-
pulan rendah menja-
$ab betul
(umlah pelajar kum-
pulan tinggi
atau
(umlah pelajar kumpu-
lan rendah
aripada contoh di atas, nilai indeks diskriminasi (D) bagi item 4 ialah"
D 7 (8 - /) 7 , 7 -.19
44 44
!ndeks diskriminasi mempunyai nilai antara -4.- hingga :4.-, dan boleh mempu-
nyai nilai negatif. Sesuatu item mempunyai indeks diskriminasi yang sempurna
(iaitu D 7 4.-) jika ianya dapat dija$ab dengan betul oleh semua pelajar
kumpulan tinggi dan tidak dapat dija$ab langsung oleh pelajar daripada
kumpulan rendah. Semakin ramai bilangan pelajar daripada kumpulan atas
boleh menja$ab dengan betul sesuatu item ujian / peperiksaan, semakin tinggi
nilai D item tersebut. Bermakna, item tersebut dapat membe*akan dengan baik
prestasi sebenar pelajar. Sesuatu item akan mempunyai nilai D sifar jika
bilangan pelajar yang menja$ab betul adalah sama banyak bagi kedua-dua
kumpulan atas dan ba$ah. Bermakna, lebih ramai pelajar yang lemah boleh
menja$ab item tersebut dengan betul+ manakala, ramai di kalangan pelajar
daripada kumpulan pandai memberi respon yang salah. (ika keadaan demikian
berlaku bermakna ada sesuatu yang tidak kena pada item tersebut" Sama ada
item tersebut tidak dibina dengan betul atau pendekatan guru mengenai aspek
tersebut adalah sangat mengelirukan kepada pelajar kumpulan pandai.
#eadaan akan menjadi lebih teruk jika sesuatu item mempunyai nilai D 7 -4"
6
Semua pelajar kumpulan atas menja$ab salah+ manakala, semua pelajar
kumpulan ba$ah dapat menja$ab item tersebut dengan betul.
Secara umum, kemampuan sesuatu item untuk mendiskriminasikan pencapaian
pelajar daripada kumpulan yang berbe*a ditentukan oleh nilai D seperti berikut"
iskriminasi 'inggi" D ? -.,-
iskriminasi Sederhana" -..- < D < -.18
iskriminasi @endah" -.4- < D < -.48
iskriminasi Aemah" D < -.4-
Sesuatu item yang ideal mempunyai nila D ? -.1-.
#eputusan sama ada untuk menyimpan (ke dalam bank item), mengkaji (dan
memperbaiki sebarang kelemahan) atau membuang sesuatu item ujian /
peperiksaan adalah bergantung pada nilai indeks diskriminasi (D) item tersebut+
bukannya nilai indeks kesukaran (p). !tem yang mempunyai nilai indeks
diskriminasi tinggi akan disimpan terus ke dalam bank item, kecuali ia
mempunyai kesalahan yang ketara seperti ada antara pengeliru yang tidak
berfungsi (iaitu pengeliru tersebut tidak dipilih langsung oleh mana-mana
pelajar). Setiap item yang mempunyai nilai indeks diskriminasi yang sederhana
akan dikaji terlebih dahulu dan diperbetulkan kesilapannya, kemudian diuji
kembali sebelum disimpan ke dalam bank item. Manakala, item yang
mempunyai kuasa diskriminasi yang rendah dan lemah (terutamanya yang
mempunyai nilai negatif) akan dibuang terus. %dalah lebih mudah membina
item yang baru daripada memperbaiki item sedemikian yang mempunyai terlalu
banyak masalah dan kelemahan.
3.1., Keb(leh&e-a"aan .jian / Pe&ei#saan
#ebolehpercayaan sesuatu ujian / peperiksaan adalah merujuk sejauh manakah
perbe*aan markah ujian di kalangan pelajar boleh dianggap sebagai perbe*aan
sebenar pencapaian mereka, bukan disebabkan oleh kesalahan pengukuran
yang berlaku secara ra$ak. Sama ada sesuatu ujian / peperiksaan boleh
diragui atau boleh dipercayai hasilnya, ianya sangat bergantung pada dua nilai"
!ndeks diskriminasi (D), dan sisihan la*im (sd).
!tem yang mempunyai kuasa diskriminasi yang tinggi mempunyai darjah kebo-
lehpercayaan tinggi. Seterusnya, hasil sesuatu ujian / peperiksaan boleh
dipercayai jika lebih daripada /- 0 item yang terdapat dalam ujian / peperiksaan
tersebut mempunyai nilai D ? -.. (iaitu mempunyai kuasa diskriminasi yang
sederhana dan tinggi). Bermakna, markat yang diperolehi pelajar dalam ujian /
peperiksaan tersebut menggambarkan pencapaian sebenar mereka mengenai
aspek yang diuji. alam hal yang sama, sesuatu ujian / peperiksaan
mempunyai darjah kebolehpercayaan yang tinggi jika nilai sisihan la*im markah
7
pelajar terletak di antara 4- 0 ke .- 0 daripada bilangan item ujian /
peperiksaan. Semakin menghampiri .- 0 sisihan la*im, semakin tinggi
kebolehpercayaan susuatu ujian / peperiksaan yang dijalankan.
3.1.0 Ban# Item
Bank item ialah tempat menyimpan atau rekod senarai maklumat item-item
ujian / peperiksaan yang berkualiti, di mana item-item tersebut akan digunakan
kembali dalam akti)iti pentaksiran pada masa akan datang. Bank item boleh
berbentuk fail atau buku soalan+ atau disimpan dalam komputer. Sebelum
sesuatu item ujian / peperiksaan dimasukkan ke dalam senarai bank, item
tersebut perlu dianalisis terleih dahulu dengan mengira nilai indeks diskriminasi
(D), nilai indeks kesukaran (p) dan kesan pengeliru (sama ada berfungsi atau
tidak). Banya item yang mempunyai kuasa diskriminasi yang tinggi (D ? :-.,-)
sahaja akan disimpan terus ke dalam bank, kecuali item tersebut mempunyai
kesalahan yang ketara (misalnya terdapat pengeliru yang tidak berfungsi). Bagi
item yang mempunyai kuasa diskriminasi yang sederhana (iaitu nilai indeks
diskriminasinya ai antara -..- ke -.18), item tersebut akan disimpan ke dalam
bank selepas diperbaiki dan diuji semula. &roses memperbaiki dan menguji
semula ini perlu diulang beberapa kali sehingga kuasa diskriminasi item tersebut
mencapai nilai ? :-.,-. &roses ini adalah bertujuan untuk mempastikan hanya
item yang berkualiti sahaja akan disimpan ke dalam bank, di mana akan
digunakan secara lebih yakin untuk mentaksir pencapaian pelajar pada masa
akan datang. Sebaliknya, bagi item yang mempunyai kuasa diskriminasi yang
rendah dan lemah (D ; -..-), terutamanya yang bernilai negatif, akan dibuang
terus tanpa perlu diperbaiki.
!tem yang disimpan dalam bank perlu disusun mengikut tajuk dan subtajuk.
#aedah penyusunan demikian memudahkan guru memilih item yang akan
digunakan dalam sesuatu ujian / peperiksaan. Selanjutnya, maklumat mengenai
setiap item yang disimpan dalam bank perlu dinyatakan dengan jelas" #ekunci
(key), nilai indeks diskriminasi (D) dan nilai indeks kesukaran (p). Misalnya,
hasil analisis item ujian / peperiksaan, maklumat berikut hendaklah ditulis pada
bahagian ba$ah setiap item (sila rujuk Bahagian ,.,)"
!tem 3" B, -.,/, -.3C
!tem 4-" , -.,9, -.,4
!tem 49" %, -.,9 -.9C
Berasaskan maklumat ini memudahkan guru membuat pertimbangan bagi
memilih item yang sesuai untuk digunakan dalam ujian / peperiksaan akan
datang+ sama ada item yang sukar, sederhana atau mudah.
Selaras dengan usaha pihak (abatan &elajaran 6egeri untuk menga$al akti)iti
pengajaran-pembelajaran dengan lebih berkesan, pembentukan bank item bagi
setiap mata pelajaran perlu dilaksanakan di setiap daerah. &ega$ai &elajaran
8
aerah perlu mengambil inisiatif untuk menubuhkan bank item di daerah masing-
masing agar keberkesanan proses pengajaran-pembelajaan dapat dipertingkat.
Semua pihak yang terlibat" &ega$ai &elajaran aerah, pengetua, guru bagi
setiap mata pelajaran, dan pakar pembina item ujian / peperiksaan perlu terlibat
secara langsung dalam usaha membina bank item tersebut. Malalui kaedah ini,
masa dan tenaga guru dapat dijimatkan dengan banyak+ di samping dapat
menjamin kebolehpercayaan sesuatu ujian / peperiksaan yang dijalankan.
3.! Kaedah Menganalisis Item .jian / Pe&ei#saan
'erdapat pelbagai kaedah yang boleh digunakan guru untuk menganalisis item
sesuatu ujian / peperiksaan, antaranya"
i. %nalisis dengan melibatkan bantuan pelajar di dalam bilik darjah.
ii. %nalisis yang dilakukan sendiri oleh guru.
iii. %nalisis dengan menggunakan komputer.
#aedah analisis (i) dan (ii) di atas boleh dilakukan dengna berkesan jika bilangan
pelajar yang terlibat dalam sesuatu ujian / peperiksaan adalah tidak ramai.
#aedah ini dilakukan secara manual, iaitu dengan menggunakan tangan, alat
menulis (seperti pen, pensil, kapur, marker, dan sebagainya), dan bahan untuk
menulis (seperti white board, transperensi, dan sebagainya). Sebaliknya, jika
bilangan pelajar yang terlibat dalam sesuatu ujian / peperiksaan adalah ramai,
maka penggunaan kaedah (iii) adalah lebih sesuai - mudah dan cepat.
3.!.1 Analisis 'engan Bantuan Pelaja
#aedah analisis item ujian / peperiksaan yang melibatkan semua pelajar di
dalam bilik darjah boleh dilaksanakan dengan mudah dan cepat, di mana dapat
menjimatkan banyak masa dan tenaga guru. i samping itu, kaedah ini dapat
menimbulkan minat pelajar serta membantu guru mengenal pasti masalah
pembelajaran mereka dengan cepat. Melalui kaedah ini guru dapat mengambil
tindakan segera terhadap masalah yang dihadapi pelajar+ misalnya membin-
cangkan kembali konsep yang bermasalah atau konsep yang masih tidak
dikuasai pelajar. 2alau bagaimanapun, kelas yang terlibat untuk membantu
guru menganalisis ini tidak semestinya kelas bagi pelajar yang menduduki ujian /
peperiksaan tersebut. Sebaik-baiknya kelas yang membantu guru menganalisis
hendaklah berbe*a dengan kelas yang mengambil ujian / peperiksaan. %dalah
lebih baik para pelajar tidak mengenali antara satu dengan lain, bagi mengelak-
kan perasaan malu di kalangan mereka.
9
#aedah analisis dengan menggunakan khidmat bantuan para pelajar melibatkan
langkah-langkah berikut"
i. Susun skrip jawapan mengikut markat
Setelah selesai memeriksa setiap ja$apan / respon pelajar dan diberi
markat, susun skrip ja$apan mereka mengikut urutan markat - bermula
dengan markah terendah (diletakkan di bahagian atas) hingga markah
tertinggi (diletakkan di bahagian ba$ah). Skrip ja$apan yang mempu-
nyai skor markah yan sama hendaklah disusun secara ra$ak.
ii. Bahagikan skrip jawapan kepada dua bahagian
Skrip ja$apan yang telah disusun mengikut urutan markat (secara
menaik) tersebut hendaklah dibahagikan kepada dua bahagian yang
sama. #umpulan skrip ja$apan yang pertama ini, di mana mengan-
dungi markah pelajar yang terendah, dinamaka sebagai #umpulan B
(iaitu kumpulan ba$ah / rendah). Manakala, kumpulan skrip ja$apan
kedua, di mana mengandungi markat pelajar yang tertinggi, dinamakan
#umpulan % (iaitu kumpulan atas / tinggi). 2alau bagaimanapun, nama
yang diberikan terhadap kumpulan ini tidak penting, asalkan guru dapat
membe*akan kedua-dua kumpulan tersebut" Satu mengandungi markat
tinggi+ manamala, kumpulan yang satu lagi mengandungi markat
rendah. Duru boleh membe*akan kumpulan tersebut dengan memberi
nama lain, misalnya sebagai #umpulan 4 dan #umpulan ..
(ika bilangan skrip ja$apan tersebut adalah ganjil (misalnya 18), maka
skrip yang berada di bahagian tengah susunan hendaklah dikeluarkan
(iaitu skrip ja$apan ke .-). alam hal ini, skrip ja$apan tersebut tidak
akan dilibatkan dalam analisis.
iii. Bahagikan kelas kepada dua kumpulan
Bahagikan semua pelajar dalam kelas tersebut kepada dua kumpulan
yang sama bilangannya. Misalnya, pelajar yang berada dalam tiga
barisan pertama kelas (iaitu di sebelah kanan guru) sebagai kumpulan
pertama (namakan sebagai #umpulan % atau 4)+ manakala, pelajar yang
berada dalam tiga barisan berikutnya (iaitu baris ke ,, / dan 9+ di
sebelah kiri guru) sebagai kumpulan kedua (namakan sebagai #umpu-
lan B atau .). #aedah ini adalah lebih mudah dan tersusun berbanding
dengan meminta pelajar berpindah tempat. (ika bilangan pelajar yang
mengambil ujian / peperiksaan tersebut adalah ganjil (misalnya 18
orang), keluarkan seorang pelajar. &elajar yang dikeluarkan ini tidak
memasuki mana-mana kumpulan, tetapi dia akan bertugas untuk
membantu guru mengira dan merekodkan hasil analisis yang akan
dijalankan (lihat langkah i)).
i). Dapatkan markat median ujian / peperiksaan
10
Markat median adalah markat yang berada di tengah-tengah apabila
skrip ja$apan disusun mengikut urutan (markah) menaik. Markat medi-
an ujian / peperiksaan boleh diperolehi dengan mudah dengan hanya
melihat markat pada skrip ja$apan yang berada di tengah-tengah
susunan. (ika bilangan skrip ja$apan adalah ganjil (misalnya 18),
markat median adalah markat pada skrip ja$apan yang dikeluarkan
daripada kumpulan yang akan dianalisis (iaitu skrip ja$apan ke .-).
Sebaliknya, jika bilangan skrip ja$apan adalah genap (misalnya ,-),
markat median diperolehi dengan mengira min markat pada skrip
ja$apan yang berada paling ba$ah dalam #umpulan B (iaitu skrip
ja$apan ke .- dalam kumpulan ba$ah / rendah) dengan skrip ja$apan
yang berada paling atas dalam #umpulan % (iaitu skrip ja$apan ke .4,
dalam kumpulan atas / tinggi).
). Edarkan skrip jawapan kepada pelajar
Skrip ja$apan yang telah disusun mengikut kumpulan diedarkan kepada
setiap pelajar dalam masing-masing kumpulan. Skrip ja$apan kumpu-
lan pertama (iaitu yang mengandungi markat rendah) diedarkan kepada
setiap pelajar dalam #umpulan B (iaitu kumpulan ba$ah / rendah+ yang
berada di barisan ,, / dan 9 di sebelah kiri guru). Manakala, skrip
ja$apan kumpulan kedua (iaitu yang mengandungi markat tinggi)
diedarkan kepada setiap pelajar dalam #umpulan % (iaitu kumpulan atas
/ tinggi+ yang berada di barisan 4, . dan 1 di sebelah kanan guru). (ika
terdapat pelajar yang tidak hadir dalam mana-mana kumpulan, berikan
baki skrip ja$apan tersebut kepada salah seorang pelajar dalam kumpu-
lan yang berkaitan. Bermakna, pelajar tersebut memegang dua skrip
ja$apan.
)i. Sediakan jadual analisis
Semua maklumat hasil daripada analisis bagi setiap item hendaklah
direkodkan ke dalam dua jadual khas yang berbe*a+ misalnya, sebagai-
mana yang ditunjukkan dalam (adual 1.4 dan 1...
#edua-dua jadual ini boleh ditulis sama ada di white board, transperensi
atau lembaran kertas. Duru atau pelajar pembantu (jika bilangan skrip
ja$apan ganjil) akan merekodkan segala maklumat analisis yang diper-
olehi ke dalam jadual tersebut.
(adual 1.4" 5ontoh rekod maklumat analisis item
6o.
!tem
Bil. #um-
pulan 'ing-
gi (a$ab
Betul (T)
Bil. #um-
pulan @en-
dah (a$ab
Betul (R)
' : @
!ndeks
#esuka-
ran (p)
' E @F
!ndeks
iskri-
minasi
(D)
5atatan
11
4
.
.
.
./
5atatan" p 7 ' : @ D 7 ' - @
G &elajar T atau R
F " !tem yang baik mempunyai nilai (' E @) sekurang-kurangnya 4-0 dari-
pada bilangan pelajar yang mengambil ujian / peperiksaan. Misalnya,
jika terdapat 18 orang pelajar yang mengambil ujian / peperiksaan, nilai
(' E @) hendaklah sekurang-kurangnya ,. 2alau bagaimanapun, bagi
item yang sukar (misalnya p 7 -.-/) atau item yang mudah (misalnya p
7 -.8/), nilai ini memadai setakat /0 sahaja.
(adual 1.." 5ontoh jadual untuk mentaksir kesan pengeliru sesuatu item
6o.
!tem
#umpulan &!A!B%6 (%2%&%6
A B 1 '
5atatan
4
'inggi
@endah
.
.
.
'inggi
@endah
)ii. engira respon pelajar bagi setiap item
Setelah setiap pelajar memperolehi skrip ja$apan dan jadual rekod
disediakan, bermakna guru dan pelajar telah besedia untuk mengana-
lisis item ujian / peperiksaan tersebut. Bagi setiap item, analisis yang
akan dijalankan merangkumi dua peringkat / bentuk" &ertama, respon
pelajar yang menja$ab betul+ dan kedua, respon pelajar terhadap setiap
pilihan ja$apan. Sebelum memulakan proses analisis, guru perlu
12
memberi penerangan yang jelas apakah yang pelu dibuat oleh setiap
pelajar dan tugas pelajar yang bertindak sebagai pembantu guru.
!nalisis peringkat pertama" Bilangan pelajar yang menjawab betul
%nalisis ini bertujuan untuk mengira nilai indeks kesukaran (p) dan
indeks diskriminasi (D) sesuatu item. Maklumat yang perlu dikumpul-
kan ialah bilangan pelajar yang menja$ab betul bagi setiap item, dalam
setiap kumpulan (tinggi dan rendah). Maklumat ini diperolehi dengan
mudah dan cepat, dengan meminta pelajar mengangkat tangan jika
respon yang diberikan oleh skrip ja$apan pada mereka adalah betul.
Mulai dengan item pertama, guru dan / atau pembantu, jika ada, akan
mengira bilangan tangan yang diangkat oleh setiap kumpulan pelajar.
@ekodkan maklumat yang diperolehi, masing-masiang dalam turus .
(bagi kumpulan tinggi / atas) dan turus 1 (bagi kumpulan rendah /
ba$ah) dalam (adual 1.4. Hlang langkah ini untuk item seterusnya,
sehingga kesemua item ujian / peperiksaan tersebut selesai dianalisis.
Setelah turus . dan 1 lengkap diisi, guru (atau pembantu) perlu meleng-
kapkan maklumat dalam turus , hingga 3 (iaitu dengan cara mengira).
Melalui nilai indeks kesukaran (p) dan nilai indeks diskriminasi (D) yang
diperolehi, guru boleh membuat pentaksiran kesesuaian setiap item
ujian / peperiksaan tersebut, seterusnya mengambil keputusan
(misalnya menyimpan item tersebut ke dalam bank item) dan mengambil
tindakan yang sesuai (misalnya mengadakan akti)iti peneguhan kepada
pelajar).
!nalisis peringkat kedua" #espon pelajar terhadap pilihan jawapan
%nalisis ini dikenali sebagai !nalisis $esan %engeliru, yang bertujuan
untuk memperbaiki, seterusnya mempertingkatkan kualiti sesuatu item
yang bermasalah. %nalisis ini dilakukan dengan cara melihat kesan
setiap pengeliru terhadap pokok soalan dalam setiap item ujian /
peperiksaan. Sebagaimana yang telah dibincang, antara ciri item ujian /
peperiksaan yang baik adalah setiap pengelirunya perlu berfungsi. !tem
yang baik mempunyai pilihan ja$apan yang sama kuat tarikannya untuk
dipilih oleh pelajar. &engeliru yang tidak dipilih langsung oleh pelajar
berkemungkinan mempunyai bentuk kesalhan yang terlalu ketara.
Maklumat yang perlu dikumpulkan dalam analisis ini ialah bilangan
pelajar yang menja$ab setiap pilihan ja$apan dalam setiap item, mengi-
kut kumpulan. Maklumat ini boleh diperolehi dengan mudah dan cepat
dengan meminta pelajar mengangkat tangan jika renspon yang diberi-
kan oleh skrip ja$apan pada mereka selaras dengan pilihan ja$apan
yang dibacakan guru. Misalnya, untuk item 4, apabila guru membaca
!, pelajar dikehendaki mengangkat tangan jika skrip ja$apan yang
dipegang menja$ab pilihan %. Mulai dengan item pertama, guru dan /
13
atau pembantu, jika ada, akan mengira bilangan tangan yang diangkat
bagi setiap kumpulan pelajar yang memilih ja$apan %. @ekodkan
maklumat yang diperolehi daripada setiap kumpulan ke dalam turus .
dalam (adual 1... Hlang langkah ini untuk pilihan ja$apan seterusnya,
sehingga kesemua respon pelajar bagi setiap pilihan ja$apan direkod.
Hlang langkah yang sama bagi item berikutnya, sehingga kesemua item
ujian / peperiksaan tersebut selesai dianalisis. 'andakan kekunci (key)
bagi setiap item, sama ada dengan menulisnya dengan menggunakan
tulisan tebal (bold) atau dengan menandakan (F).
5ontoh hasil analisis kesan pengeliru dalam sesuatu ujian / peperiksaan
(1C pelajar) adalah sebagaimana yang ditunjukkan dalam (adual 1.1.
(adual 1.1" 5ontoh analsisi kesan pengeliru bagi item ujian / peperiksaan
6o.
!tem
#umpulan &!A!B%6 (%2%&%6
% B 5
5atatan
4 'inggi
@endah
1,2 - 4 1
32 - / /
&ilihan ja$apan B tidak
berfungsi. Semak (eg
kesesuaian ayat dan
nahu terhadap pokok
soalan), seterusnya per-
baiki pengeliru B atau
diganti dengan penge-
liru lain.
. 'inggi
@endah
4 452 - -
/ 32 1 .
!tem ideal" 340 menja-
$ab betul+ nilai (' E @) 7
8 (melebihi 4-0 dari-
pada bilangan pelajar).
Setiap pengeliru ber-
fungsi.
Simpan dalam bank (ru-
juk p dan Dnya dahulu).
Duru tidak perlu melakukan analisis kesan pengeliru bagi setiap item ujian /
peperiksaan. !tem yang mempunyai nilai indeks kesukaran (p) yang sesuai dan
nilai indeks diskriminasi (D) yang tinggi tidak perlu dianalisis dengan kaedah ini+
kecuali terdapat bukti yang jelas menunjukkan item tersebut bermasalah. 2alau
bagaimanapun, item yang mempunyai nilai p dan D yang rendah boleh diperbaiki
dan dipertingkatkan melalui kaedah analisis kesan pengeliru. Seterusnya, item
yang terlalu senang atau mengandungi pengeliru yang tidak berfungsi boleh
14
dipertingkat dengan cara menggantikan pengeliru yang tidak berfungsi tersebut
dengan pengeliru lain.
%nalisis kesan pengeliru yang dijalankan di dalam bilik darjah dapat membantu
guru mengenali sebarang petunjuk (clue) yang mungkin menyebabkan sesuatu
item yang digubal kurang berfungsi sebagaimana yang diharapkan. 2alau
bagaimanapun, hasil analisis ini tidak menyatakan apakah yang salah atau
apakah perubahan yang perlu dibuat. aripada hasil analisis kesan pengeliru,
guru boleh menyoal pelajar mengapa mereka memilih ja$apan yang salah atau
tidak memilih ja$apan yang betul. Malalui respon pelajar, guru mungkin boleh
meminta cadangan bagaimanakah cara untuk memperbaiki item yang
bermasalah, bagi membolehkan guru mentaksir kefaham pelajar mengenai
konsep yang ditaksir dengan lebih berkesan. &ada masa yang sama, guru
berpeluang menjelaskan konsep tersebut, mungkin dengan cara mengajar
semula tajuk yang berkaitan. Malalui bantuan pelajar, guru dapat menjimatkan
banyak masa dan tenaga untuk menganalisis item ujian / peperiksaan, di
samping dapat membanu guru memperbaiki item yang bermasalah, seterusnya
membincangkan kembali segala konsep penting yang bermasalah kepada
pelajar. 'eknik analisis sedemikian memberi kesan yang sangat positif terhdap
proses pengajaran-pembelajaran.
3.!.! Analisis 6uu
isebaban oleh masalah tertentu, kadang-kadang guru terpaksa menganalisis
item sesuatu ujian / peperiksaan secara bersendirian, tanpa menggunakan
khidmat bantuan pelajar di dalam bilik darjah. i samping masalah kerahsiaan,
guru perlu mengambil kira perasaan pelajar yang menduduki sesuatu ujian /
peperiksaan, terutamanya bagi mereka yang mendapat markah rendah. &elajar
yang mendapat markah rendah seringkali merasa malu jika skrip ja$apan
mereka dilihat oleh pelajar lain. (Hntuk mengatasi masalah ini mungkin pelajar
diminta menulis kod tertentu seperti angka giliran, bukannya nama).
&rosedur yang perlu diikuti oleh guru untuk menganalisis item ujian / peperiksaan
ini adalah sama dengan prosedur yang dibincang di atas+ dengan menggunakan
jadual rekod maklumat yang sama ((adual 1.4 dan (adual 1..). &erbe*aannya,
semua akti)iti pengiraan dilakukan sendiri oleh guru. isebabkan oleh guru
terpaksan melakukan semua akti)iti pengiraan secara sendiri, maka terlalu
banyak masa dan tenaga yang terlibat. #esilapan pengiraan mungkin berlaku
semasa proses analisis. Bagi mengatasi masalah kekangan masa, tenaga dan
kesilapan ini, biasanya guru tidak melibatkan semua sktrip untuk dianalisis.
#ebiasaannya guru akan menggunakan sampel sebanyak .30 bagi setiap
kumpulan pelajar (atau antara ./0 hingga 110 skrip). 2alau bagaimanapun,
bilangan sampel minima bagi setiap kumpulan hendaklah tidak kurang daripada
4- orang pelajar.
15
Bagi mengelakkan daripada berlakunya sebarang kekeliruan atau kesilapan,
guru digalakkan menganalisis kesan pengeliru dengan mengikut kumpulan
pelajar. Aakukan analisis kesan pengeliru bagi setiap item dalam #umpulan %
terlebih dahulu, kemudian lakukan untuk kumpulan pelajar dalam #umpulan B.
Supaya lebih mudah, guru boleh meringkaskan (adual 1.. sabagai berikut"
4 152 - -
!tem 4
8 32 1 .
di mana, angka pada bahagian atas me$akili pilihan ja$apan bagi #umpulan
'inggi / %tas dan angka pada bahagian ba$ah me$akili pilihan ja$apan bagi
#umpulan @endah / Ba$ah.
3.!.3 Analisis Be#um&ute
(ika sesuatu ujian / peperiksaan melibatkan item yang banyak (misalnya mele-
bihi /- item), atau bilangan pelajar yang terlibat adalah ramai (misalnya melebihi
4-- orang), adalah mustahil untuk menganalisis item ujian / peperiksaan tersebut
secara manual di atas dengan mudah dan cepat. i samping melibatkan
banyak masa dan tenaga, kemungkinan banyak kesilapan yang mungkin terjadi
semasa proses pengiraan (misalnya bilangan tangan yang diangkat oleh
pelajar). Hntuk mengatasi masalah kekangan masa, tenaga dan hasil yang
bebas daripada sebarang kesilapan, proses analisis item tersebut boleh dilaku
dengan menggunakan bantuan komputer. Malalui penggunaan kompoter, hasil
analisis yang diperolehi adalah lebih efisyen dan dipercayai kesahan nilainya.
3.3 Menta7si Ma#lumat 8asil Analisis Item
Sebagaimana yang telah dibincang, matlamat utama guru menganalisis item
ujian / peperiksaan adalah untuk memilih item yang berkualiti supaya ia boleh
digunakan kembali dengan lebih yakin dalam peperiksaan akan datang. &eng-
gunaan item yang berkualiti dapat meningkatkan kesahan dan kebolehpercayaan
sesuatu ujian / peperiksaan. Melalui item yang berkualiti, guru dapat mengesan
dengan cepat dan tepat sebarang masalah yang dihadapi pelajar dalam usaha
untuk memahami sesuatu konsep / maklumat yang dipelajari. Sebarang tinda-
kan lanjut yang sesuai untuk mempertingkatkan pembelajaran pelajar" Sama ada
untuk mengadakan kelas pemulihan, peneguhan atau pengkayaan, dapat dilak-
sanakan dengan lebih yakin dan berkesan.
&embinaan item objektif (aneka pilihan) yang berkualiti memerlukan kemahiran
yang tinggi, di mana melibatkan banyak tenaga dan masa. (usteru, melalui
16
analisis item, guru dapat menjimatkan banyak masa dan tenaga dengan cara
menyimpan item yang berkualiti ke dalam bank item. Masa yang terluang boleh
digunakan oleh guru untuk merancang pengajaran yang lebih berkesan.
#ualiti sesuatu item ditentukan oleh nilai indeks diskriminasi (D)" Sama ada ia
boleh mendiskriminasikan pelajar yagn berbe*a pencapaiannya atau tidak.
!tem yang berkualiti mempunyai kuasa diskriminasi yang tinggi (rujuk Bahagian
1.4.,), di mana ia dapat mengesahkan baha$a pelajar yang menja$ab item
tersebut dengan betul adalah disebabkan oleh dia betul-betul memahami konsep
yang diuji+ bukan disebabkan oleh kesalahan pengujian. Bagitu juga halnya, jika
pelajar menja$ab salah adalah disebabkan dia tidak menguasai konsep yang
diuji. !tem yang mempunyai nilai indeks diskriminasi (D) yang tinggi perlu disim-
pan di dalam bank item, untuk digunakan pada masa akan datang. Manakala,
item yang mempunyai nilai indeks diskriminasi yang sederhana perlu dikaji
kelemahahnnya dan perbaiki, seterusnya diuji kembali sebelum disimpan ke
dalam bank item (jika nilai indeks diskriminasi yang baru sesuai). Hntuk menji-
matkan masa dan tenaga, semua item yang mempunyai nilai indeks diskriminasi
yang rendah perlu dihuang terus, tanpa perlu diperbaiki. #onsep yang diuji
dalam item yang mempunyai kuasa diskriminasi yang rendah sebenarnya
mengelirukan pelajar, terutamanya pelajar yang pandai. !tem yang sedemikian
tidak dapat mengesan atau membuktikan prestasi sebenar seseroang pelajar.
#emungkin pelajar lemah dapat menja$ab item tersebut dengan betul adalah
secara kebetulan sahaja atau melalui petunjuk tertentu.
!tem yan terlalu sukar, di mana nilai indeks kesukarannya (p) menghampiri sifar,
mungkin mempunyai pengeliru yan dipilih oleh ramai pelajar daripada kedua-dua
kumpulan tinggi dan kumpulan rendah. (ika pengeliru yang popular ini dipilih
oleh ramai pelajar dari kumpulan tinggi, kemungkinan item tersebut mempunyai
lebih daripada satu ja$apan yang betul, atau arahan yang diberikan dalam item
tersebut gagal megeluarkan salah konsep yang popular di kalangan pelajar.
Sebaliknya, jika ja$apan bagi item tersebut adalah betul dan hanya
mengandungi satu sahaja ja$apan yang betul, keadaan ini jelas menunjukkan
baha$a pengeliru yang menjadi pilihan utama pelajar perlu dikaji semula" Sama
ada untuk diperbaiki atau dibuang terus+ atau, diperbaiki arahan (pokok) soalan
supaya konsep yang me$akili pengeliru tersebut betul-betul difahami pelajar
sebagai konsep yang salah atau tidak sesuai dengan pokok soalan.
#adang-kadang terdapat pengeliru yang tidak begitu popular bagi pelajar dari
kumpulan rendah tetapi ianya dipilih oleh ramai pelajar kumpulan tinggi.
#eadaan ini mungkin disebabkan oleh pengeliru tersebut menyangsikan
(ambiguous), di mana akan menghasilkan nilai indeks diskriminasi (D) yang
negatif. engan cara memperbaiki ayat pengeliru tersebut mungkin dapat
mengurangkan popularitinya di kalangan pelajar kumpulan tinggi. (ika cara ini
tidak mungkin dilakukan, penyelesaian terbaik adalah dengan menggantikan
pengeliru tersebut dengan pengeliru lain. 2alau bagaimanapun, sebelum kita
bertindak untuk membuang pengeliru tersebut, adalah lebih baik kita menguji
17
kesan pengeliru tersebut terlebih dahulu dengan menggunakan pelajar kumpulan
lain (iaitu peperiksaan lain). Mungkin kumpulan pelajar lain memberikan kesan
yang berlainan. engan erti kata lain, melalui bilangan pelajar yang kecil
mungkin kita tidak dapat mempastikan kesan sebenar sesuatu pengeliru.
#emungkinan, melalui bilangan pelajar yang lebih ramai, pengeliru yang tidak
dipilih oleh pelajar pada peringkat a$al (di mana bilanganya mungkin kecil) akan
turut menjadi pilihan, atau pengeliru tersebut menjadi pilihan kepada ramai di
kalangan pelajar kumpulan rendah berbanding dengan pelajar dari kumpulan
tinggi. 2alau bagaimanapun, jika hasil yang diperolehi dalam situasi yang baru
ini (di mana melibatkan lebih ramai pelajar) sama dengan keadaan pertama (di
mana melibatkan kumpulan pelajar yang kecil), pengeliru tersebut perlu diganti.
&engeliru yang tidak berfungsi merugikan masa dan tenaga untuk diperbaiki dan
ianya tidak memberi sumbangan dalam proses pentaksiran. %dalah lebih
mudah untuk membina item yang baru berbanding dengan memperbaiki sesuatu
item yang sangat bermasalah.
3.+ Mem&eting#at#an Kualiti Item .jian / Pe&ei#saan
!tem objeiktif aneka pilihan yang berkualiti adalah item yang mampu mengukur
seterusnya membe*akan prestasi sebenar seseorang pelajar (D ? -.,). &ilihan
ja$apan bagi sesuatu item yang berkualiti adalah homogen dan selaras dengan
pokok soalan (dari segi tugasan, idea, fakta, bahasa, ayat, nahu dan sebagai-
nya). Setiap pilihan ja$apan yang diberi mempunyai tarikan yang sama kuat
untuk dipilih oleh pelajar. i samping itu, setiap item yang berkualiti hanya
mempunyai satu sahaja kekunci (key) dan setiap pengeliru adalah berfungsi.
Bermakna, kualiti sesuatu item boleh dipertingkat dengan mengmbil kira semua
ciri yang dinyatakan di atas.
Banyak kajian menunjukkan penggunaan bahasa mempengaruhi pencapaian
pelajar. #adang-kadang pelajar gagal menja$ab sesuatu item dengan betul
bukan disebabkan oleh mereka tidak memahami konsep yang diuji, tetapi
mungkin disebabkan oleh penggunaan bahasa yang mengelirukan atau bahasa
yang kurang familiar di kalangan mereka. Sesuatu item ujian / peperiksaan
yang menggunakan bahasa di luar jangkauan pelajar tidak dapat mengukur
prestasi sebenar pelajar, dan dengan ini kesahan ujian / peperiksaan boleh
diragui. (usteru, semasa membina sesuatu item objektif aneka pilihan, guru
perlu memberi perhatian khusus terhadap bahasa yang digunakan - dari segi
ayat, nahu, bahasa teknikal, perkataan negatif, perkataan pengesahan,
ketaksaan (ambiguity), dan sebagainya. %yat yang digunakan hendaklah tepat
dan ringkas, tanpa melibatkan window dressing yang tidak perlu. Ilakkan
penggunaan perkataan negatif dalam sesuatu item.
5ontoh klasik mengenai kesan bahasa yang boleh mempengaruhi pencapaian
pelajar dalam sesuatu ujian / peperiksaan telah dibuktikan oleh 5assels dan
18
(ohnston
F
(4833), dalam kajian yang melibatkan 4,38. orang pelajar &'(e)el di
., buah sekolah menengah di Scotland. alam kajian tersebut, mereka telah
menggunakan dua bentuk item yang berbe*a dari segi penggunaan bahasanya"
Bahasa peperiksaan dan bahasa yang dipermudahkan. %ntara aspek bahasa
yang dikaji termasuk penggunaan bahasa teknikal, bahasa yang tidak perlu,
perkataan negatif dan perkataan kenyataan, ketaksaan (ambiguity), dan struktur
ayat. 5ontoh item yang menggunakan kedua-dua bentuk bahasa ini serta
peratusan pelajar yang menja$ab betul bagi setiap bentuk ditunjukkan dalam
bahagian berikut.
4. %enggunaan bahasa teknikal
Soalan %sal
0 Betul Soalan Jang ipermudah 0 Betul
Mana satukah yang ber-
ikut tidak merupkan gas
sengit K
A Sulfur dioksida
B Bidrogen klorida
1 #lorin
' Lksigen
C- Mana satukah yang berikut
tidak merupakan gas yang
menyesak K
A Sulfur dioksida
B Bidrogen klorida
1 #lorin
' Lksigen
8/
Das manakah yang mem-
punyai molekul d$iatom K
A #arbon dioksida
B Lksigen
1 %rgon
' Bidrogen sulfida
,. Das manakah yang mem-
punyai dua atom dalam
setiap molekulnya K
A #arbon dioksida
B Lksigen
1 %rgon
' Bidrogen sulfida
9.
.. %enggunaan bahasa yang tidak perlu
Soalan %sal
0 Betul Soalan Jang ipermudah 0 Betul
#enyataan manakah yang
betul mengenai ion-ion
14
C
1
Ai
:
dan
C
,
Be
.:
mempunyai
bilangan yang sama bagi
,1
*
Cassels, J. R. dan Johnstone, A. H., Langage !n Che"!st#$% !n Research of the Classroom and
Beyond: A Report of a Symposium. &n!'e#s!t$ o( Logh)o#ogh, Jl$ 1977.
19
C
1
Ai
:
dan
C
,
Be
.:
K
A Mereka mengandungi
bilangan neutron yang
sama
B %tom-atom mereka
mengandungi bila-
ngan proton yang
sama
1 Mereka akan berpadu
dengan bilangan ion-
ion M yang sama
' Mereka mengandungi
bilangan elektron
yang sama
A neutron
B proton
1 cas
' elektron
Berat atom klorin biasanya
dinyatakan sebagai 1/./.
Berat atom ini tidak ber-
bentuk angka bulat, mes-
kipun proton dan neutron
merupakan berat atom-
nya, kerana $ujudnya
A ion-ion
B kotoran
1 bilangan proton dan
neutron yang tak sa-
ma
' isotop
99 Berat atom klorin ialah 1/./.
6ilai ini tidak berbentuk
angka bulat kerana $ujud-
nya
A ion-ion
B kotoran
1 bilangan proton dan
neutron yang tak sama
' isotop
3C
1. $ewujudan perkataan negatif dan perkataan kerangan *misalnya +hanya,)
Soalan %sal
0 Betul Soalan Jang ipermudah 0 Betul
Suatu unsur hanya mem-
punyai tiga isotop dengan
/- Suatu unsur hanya mem-
punyai tiga isotop dengan
/C
20
nombor jisim 4,, 49 dan
43.
Manakah yang berikut
mungkin bukan berat atom
unsur tersebut K
A 4,..
B 4/.,
1 49.1
' 43.4
nombor jisim 4,, 49 dan 43.
Manakah yang berikut
mungkin berat atom unsur
tersebut K
A 44.3
B 41.8
1 4/.4
' 43..
,. -ujudnya ketaksaan *ambiguity)
Misalnya perkataan +satu sebatian, dalam pilihan ja$apan B soalan asal dalam
contoh di ba$ah, boleh memberi dua pengertian yang berbe*a" Sekurang-
kurangnya satu sebatian yang tidak ditetapkan, atau satu dan hanya satu
sebatian. engan cara mengeluarkan perkataan taksa ini didapati pencapaian
pelajar meningkat dengan banyak (signifikan pada aras 40).
Soalan %sal
0 Betul Soalan Jang ipermudah 0 Betul
%pabila serbuk kuprum
dan sulfur dipanaskan
bersama dengan perla-
han, didapati ia terbakar
dengan nyalaan merah
dan memberikan hasil
be$arna hitam. #esimpu-
lan manakah yang betul
bagi pemerhatian tersebut
sahaja K
A #uprum dan sulfur te-
lah berpadu memben-
tuk kuprum (!!) sulfida
B #uprum dan sulfur te-
lah berpadu memben-
tuk satu sebatian
1 Satu campuran kup-
rum dan sulfur terben-
tuk
' #uprum telah bertin-
,1 %pabila serbuk kuprum dan
sulfur dipanaskan bersama
dengan perlahan, didapati
ia terbakar dengan nyalaan
merah dan memberikan ha-
sil be$arna hitam. #esim-
pulan manakah yang betul
bagi pemerhatian tersebut
sahaja K
A #uprum dan sulfur telah
berpadu membentuk
kuprum (!!) sulfida
B #uprum dan sulfur telah
berpadu membentuk
hanya satu sebatian
1 Satu campuran kuprum
dan sulfur terbentuk
' #uprum telah bertindak
balas dengan sulfur
//
21
dak balas dengan sul-
fur
/. Struktur ayat
Soalan %sal
0 Betul Soalan Jang ipermudah 0 Betul
Berat atom bagi kebanya-
kan unsur-unsur yang $u-
jud secara sejadi adalah
tidak berbentuk angka bu-
lat. Manakah yang terbaik
bagi fakta ini K
A Bilangan proton dan
neutron dalam setiap
unsur adalah berbe*a
B %dalah sukar untuk
mengasingkan unsur-
unsur dalam keadaan
tulen
1 #aedah kimia yang di-
guna untuk menentu-
kan berat atom adalah
tidak tepat
' Hnsur-unsur yang $u-
jud secara sejadi ada-
lah merupakan cam-
puran isotop-isotop
,C Mengapakah berat atom
bagi unsur-unsur yang $u-
jud secara sejadi tidak ber-
bentuk angka bulat K
A Bilangan proton dan
neutron dalam setiap
unsur adalah berbe*a
B %dalah sukar untuk
mengasingkan unsur-
unsur dalam keadaan
tulen
1 #aedah kimia yang di-
guna untuk menentu-
kan berat atom adalah
tidak tepat
' Hnsur-unsur yang $ujud
secara sejadi adalah
merupakan campuran
isotop-isotop
/1
Sebagai kesimpulan bahasa yang digunakan dalam sesuatu peperiksaan sangat
mempengaruhi pencapaian pelajar. Basil daripada kajian yang dilakukan oleh
5assels dan (ohnston (op cit.) jelas menunjukkan baha$a dengan sedikit
perubahan bahasa dalam sesuatu item boleh memberikan kesan yang positif
terhadap prestasi pelajar. (usteru, semasa membina sesuatu item ujian /
peperiksaan, terutamanya item objektif, guru perlu memberi perhatian yang
khusus terhadap aspek bahasa yang digunakan.
Seringkali bahasa yang digunakan dalam sesuatu ujian / peperiksaan adalah di
luar jangkauan pelajar. Bahasa yang digunakan dalam bilik darjah - perkataan
dan bahasa yang digunakan oleh guru, buku teks dan rujukan, dan kemampuan
pelajar berkomunikasi - adalah berbe*a dengan bahasa yang digunakan dalam
22
peperiksaan (misalnya S&M). #esan penggunaan bahasa tidak hanya terbatas
kepada mata pelajaran kimia sahaja+ setiap mata pelajaran mempunyai pakar
bahasa masing-masing. &enggunaan bahasa dalam pembinaan sesuatu item
ujian / peperiksaan yang dibincang hanyalah merupakan sebahagian daripada
masalah kecil yang berlaku dalam peperiksaan yang melibatkan semua guru+
tanpa mengira mata pelajaan atau peringkat.
3.+ 1(nt(h Pela#sanaan Analisis Item .jian / Pe&ei#saan
&erbincangan berikut menghuraikan bagaimanakah cara guru boleh melaksana-
kan tugas menganalisis item aneka pilihan sesuatu ujian / peperiksaan di dalam
bilik darjah. Semoga perbincangan praktikal ini dapat memberi panduan yang
lebih jelas kepada para guru bagaimanakah cara untuk menganalisis sesuatu
item ujian / peperiksaan dengan lebih berkesan. Seterusnya, guru dapat menu-
buhkan bank item bagi mata pelajaran kimia di peringkat sekolah, daerah dan
negeri. Melalui penubuhan bank item ini, banyak masa dan tenaga guru dapat
dijimatkan dengan jaminan pengujian yang dilakukan adalah sah dan mempu-
nyai darjah kebolehpercayaan yang tinggi.
5ontoh hasil analisis item ujian bagi mata pelajaran #aedah Mengajar #imia
(S&S 1441) bagi Semester ., Sesi .--- / .--4 yang dikendalikan oleh Makulti
&endidikan H'M adalah sebagaimana dalam (adual 1.,. Soalan ujian yang
digunakan, beserta dengan maklumat penting yang berkaitan (kekunci, nilai
indeks diskriminasi dan indeks kesukaran) ditunjukkan pada bahagian ba$ah
sebelah kanan setiap item disertakan dalam Aampiran 4. Basil analisis item
ujian bagi mata pelajaran yang sama pada Semester ., Sesi .--4 / .--., adalah
sebagaimana dalam (adual 1./. Manakala, (adual 1.9 menunjukkan contoh
analisis kesan pengeliru bagi ujian pada Semester ., Sesi .--4 / .--., beserta
dengan ulasan lengkap mengenai setiap item dalam ujian tersebut.
(adual 1.," %nalisis item ujian S&S 1441+ semester ., sesi .--- / .--4
ITEM TINGGI RENDAH INDEKS
KESUKARAN
(p)
INDEKS
DISKRIMINASI
(D)
TINDAKAN
(Berdasarkan D)
1 9 7 0.73 *senang+ 0.18 *#endah+ ,atal - )ang
2 2 5 0.32 *sede#hana+ . 0.09 *le"ah+ ,atal - )ang
23
3 11 11 1.00 *senang+ 0.00 *le"ah+ ,atal - )ang
4 8 5 0.59**sede#hana+ 0.28 *sede#hana+ ,a!/! .... Bank
5 6 3 0.41 *sede#hana+ 0.28 *sede#hana+ ,a!/! .... Bank
6 0 2 0.09 *s/a#+ . 0.18 *le"ah+ ,atal - )ang
7 11 6 0.78 *senang+ 0.45 *t!ngg!+ 0!"1an .... Bank
8 7 3 0.45 *sede#hana+ 0.36 *sede#hana+ ,a!/! .... Bank
9 5 2 0.32 *sede#hana+ 0.27 *sede#hana+ ,a!/! .... Bank
10 10 5 0.68 *sede#hana+ 0.46 *t!ngg!+ 0!"1an
11 9 6 0.69 *sede#hana+ 0.27 *sede#hana+ ,a!/! .... Bank
12 10 7 0.78 *senang+ 0.27 *sede#hana+ ,a!/! .... Bank
13 8 4 0.55* *sede#hana+ 0.37 *sede#hana+ ,a!/! .... Bank
14 8 6 0.64 *sede#hana+ 0.18 *#endah+ ,atal - )ang
15 5 2 0.32 *sede#hana+ 0.27 *sede#hana+ ,a!/! .... Bank
16 7 2 0.41 *sede#hana+ 0.46 *t!ngg!+ 0!"1an
17 3 0 0.14 *s/a#+ 0.27 *sede#hana+ ,a!/! .... Bank
18 11 9 0.91 *senang+ 0.18 *#endah+ ,atal - )ang
19 11 8 0.87 *senang+ 0.27 sede#hana+ ,a!/! .... Bank
20 11 11 1.00 *senang+ 0.00 *le"ah+ ,atal - )ang
Analisis:
,!langan !te" 2 203 ,!langan 4ela5a# 2 393 27 6 7"1lan 8!ngg! - Atas dan 27 6
7"1lan Rendah - ,a9ah *"as!ng."as!ng 11 o#ang 1ela5a#+.
Indeks Kesukaran ( p ) Indeks Diskriminasi ( D )
:nde/s 7es/a#an, p 2 8) ; R)
8 ; R
d! "ana<
8 2 J"lah 1ela5a# 1e#1en=a1aa!an t!ngg!
R 2 J"lah 1ela5a# )e#1en=a1a!an #endah
8) 2 ,!langan 1ela5a# 8 "en5a9a) )etl
R) 2 ,!langan 1ela5a# R "en5a9a) )etl
:te" 4al!ng 0/a#< p 2 0.0 >Anal!s!s< 0 !te"?
:te" 0/a#< p @ 0.3 >3 !te"< 15 6+?
:te" 0ede#hana< 0.3 p 0.7 >10 !te"< 506+?
:te" 0enang< p A 0.7 >5 !te"< 256+?
:te" 4al!ng 0enang< p 2 1 >2 !te"< 106?
Item Ideal: 0! p 0" > 5 !te"< 256?
>* :te" ,a!/< 1 2 0.5?
:nde/s B!s/#!"!nas!, B 2 >8) . R)?
8) ata R)
:te" 8!ngg! - ,a!/< D C 0.4 *2, 106+
:te" 0ede#hana< 0.20 D D D 0.39 *10, 506+
:te" Rendah< 0.10 D D D 0.19 *4, 206+
:te" Le"ah< D @ 0.10 *4, 206+
(adual 1./" %nalisis item ujian S&S 1441+ semester ., sesi .--4 / .--.
24
6o.
!
t
e
m
Bil.
#umpulan
'inggi Betul
(')
Bil.
#umpulan
@endah
Betul (@)
' : @ !ndeks
kesukaran
(p)
' E @ !ndeks
iskri-
minasi
(D)
5atatan
4 .C 41 ,4 -.9,
:
4/ -.,3 Bank
. .8 .1 /. -.C4
o
9 -.48 Buang
1 1. .C 9- -.8,
o
, -.41 Buang
, 8 4. .4 -.11
:
9 3 - -.-8 Buang
/ .. 41 1/ -.//
:
8 -..C %erbaiki
9 .8 43 ,9 -.3.
o
4. -.1C %erbaiki
3 .C .- ,C -.3/
o
C -../ %erbaiki
C .C 1- /C -.84
o
9 ! - -.-9 Buang
8 ./ ., ,8 -.33
o
4 -.-1 Buang
4- 1. 1- 9. -.83
o
. -.-9 Buang
44 .4 3 .C -.,,
:
4, -.,, Bank
4. 1- 4/ ,/ -.3-
:
4/ -.,3 Bank
41 1- .1 /1 -.C1
o
3 -... %erbaiki
4, .C 9 1, -./1
:
.. -.98 Bank
4/ .9 49 ,, -.98
:
C -../ %erbaiki
49 .C 4. ,- -.91
:
49 -./- Bank
43 .1 4, 13 -./C
:
8 -..C %erbaiki
4C 1. 1. 9, 4.--
o
- -.-- Buang
48 1- .. /. -.C4
o
C -../ %erbaiki
.- 14 .8 9- -.8,
o
. -.-9 Buang
Aas Kesu#aan:
F " !tem sukar
(p ; 1+ -0)
:
" !tem sederhana
(-.1 p -.3+ ,/0)

" !tem mudah
(p = -.3+ //0)
$esimpulan
Hjian boleh dipercayai" 9-0 (4. daripada .-
item+ ie /-0) item mempunyai nilai D -..
Hjian adalah mudah kerana //0 item pada aras
mudah (Hjian baik" -.1 sederhana -.3)
Bank" / item (D -.,)+ &erbaiki" 3 item
(-.. D -.18)+ dan Buang" C item (D; -..)
Bilangan &elajar" 9, orang
Bilangan #umpulan'inggi / @endah" 1. orang
Min Hjian" 4, / .- atau 3- 0
25
Analisis Item Peperiksaan
(adual 1.9" %nalisis kesan pengeliru item ujian S&S 1441+ semester ., sesi .--4 / .--.
N(mb( Kum&ulan PILI8AN $A;APAN 1atatan
Item A B 1 '
4
(-.,3, -.9,)
'inggi
@endah
.
9
.
41
!5
13
-
-
. &engeliru B (dan %) berfungsi dengan baik kerana dapat me-
narik pelajar kumpulan rendah memilihnya (mereka tidak me-
mahami dengan jelas konsep yang diuji).
. &erbaiki pilihan D dan diuji (sebelum masuk ban#).
.
(-.48, -.C4)
'inggi
@endah
.
9
!3
!3
4
-
-
1
. !tem ini tidak dapat membe*akan pelajar kumpulan tinggi
dengan rendah+ meskipun semua pengelirunya berfungsi.
. &erbaiki pilihan ja$apan (supaya tidak begitu ketara) dan diuji
semula. (ika nilai D nya masih rendah, item ini dibuang.
1
(-.41, -.8,)
'inggi
@endah
-
-
-
4
-
1
3!
!5
. !tem terlalu mudah - semua pelajar kumpulan tinggi dan ham-
pir semua pelajar kumpulan rendah menja$ab dengan betul.
. &erbaiki kekunci dan pengeliru %, seterusnya diuji semula.
(ika nilai D nya masih rendah, item ini dibuang.
,
(--.-8, -.11)
'inggi
@endah
4
.
48
4/
1
1
3
1!
. @amai pelajar menganggapkan pilihan B sebagai betul E se-
mak dahulu sama ada keadaan ini benar (seandainya kea-
daan ini betul, tapi nilai D nya, iaitu -.41, masih rendah).
. &erbaiki pilihan B dan dan diuji semula, sebelum dibuang.
/
(-..C, -.//)
'inggi
@endah
8
43
!!
13
4
.
-
-
. %ras kesukaran item ini adalah sederhana.
. @amai pelajar kumpulan rendah tertarik dengan pilihan %.
. &erbaiki pengeliru D yang tidak berfungsi dan diuji semula,
sebelum dimasukkan ke dalam bank item.
9
(-.1C, -.3.)
'inggi
@endah
!3
1<
-
1
1
4.
-
-
. Meskipun item ini mudah tetapi ia dapat mendiskriminasikan
pelajar kumpulan atas dan kumpulan rendah.
. &erbaiki pengeliru D dan diuji semula, sebelum dimasukkan
ke dalam bank item.
3
(-../, -.3/)
'inggi
@endah
-
-
1
8
4
1
!5
!0
. Meskipun item ini mudah tetapi ia dapat mendiskriminasikan
pelajar kumpulan atas dan kumpulan rendah.
. &erbaiki pengeliru % dan diuji semula, sebelum dimasukkan ke
dalam bank item.
C
(--.-9, -.84)
'inggi
@endah
,
.
-
-
-
-
!5
30
. Aebih ramai pelajar kumpulan rendah menja$ab betul ber-
banding dengan pelajar kumpulan tinggi.
. &erbaiki kekunci dan pengeliru B serta 5, seterusnya diuji
26
Analisis Item Peperiksaan
semula. (ika hasilnya tetap sama, buang item ini.
6ombor Kum&ulan PILI8AN $A;APAN 1atatan
Item A B 1 '
8
(-.-1, -.33)
'inggi
@endah
!,
!+
-
4
3
9
-
4
. Meskipun semua pengelirunya berfungsi tetapi item ini tidak
dapat mendiskriminasikan antara pelajar tinggi dan rendah.
. &erbaiki kekunci % dan diuji semula sebelum dibuang.
4-
(-.-9, -.83)
'inggi
@endah
-
4
-
-
3!
30
-
4
. !tem ini terlalu mudah dan tidak dapat mendiskriminasikan
antara pelajar tinggi dan rendah - (buang).
. (ika perlu, perbaiki kekunci dan pengeliru B, sebelum buang
44
(-.,,, -.,,)
'inggi
@endah
!1
<
/
43
4
4
/
3
. !tem baik - dapat mendiskriminasikan antara pelajar kumpu-
lan tinggi dan rendah+ semua pengelirunya berfungsi.
. Semak pengeliru B untuk mendapat kepastian.
4.
(-.,3, -.3-)
'inggi
@endah
30
1,
-
-
4
41
4
,
. &erbaiki pengeliru B dan uji semula sebelum masuk ke bank.
. Semak pengeliru 5 untuk mendapat kepastian.
41
(-..., -.C1)
'inggi
@endah
-
,
-
,
30
!3
.
4
. !tem baik - dapat mendiskriminasikan antara pelajar kumpu-
lan tinggi dan rendah+ semua pengelirunya berfungsi.
4,
(-.98, -./1)
'inggi
@endah
.
4C
!5
0
.
C
-
-
. !tem baik - dapat mendiskriminasikan antara pelajar kumpu-
lan tinggi dan rendah.
. &erbaiki pengeliru D dan semak pengeliru %, seterusnya diuji.
4/
(-../, -.98)
'inggi
@endah
4
/
!0
15
/
C
-
4
. !tem baik - dapat mendiskriminasikan antara pelajar kumpu-
lan tinggi dan rendah+ semua pengelirunya berfungsi.
49
(-./-, -.91)
'inggi
@endah
4
3
!5
1!
-
4
1
4.
. !tem baik - dapat mendiskriminasikan antara pelajar kumpu-
lan tinggi dan rendah+ semua pengelirunya berfungsi.
. Semak pengeliru D untuk mendapat kepastian.
43
(-..C, -./C)
'inggi
@endah
!3
1+
-
.
-
4
8
4/
. !tem baik - dapat mendiskriminasikan antara pelajar kumpu-
lan tinggi dan rendah+ semua pengelirunya berfungsi.
. Semak pengeliru D untuk mendapat kepastian.
4C
(-.--, 4.--)
'inggi
@endah
-
-
3!
3!
-
-
-
-
. !tem yang tidak baik - ja$apan terlalu jelas dan tidak dapat
mendiskriminasikan antara kumpulan pelajar - buang terus.
48
(-../, -.C4)
'inggi
@endah
-
4
30
!!
.
8
-
-
. !tem baik - dapat mendiskriminasikan antara pelajar kumpu-
lan tinggi dan renda.
. &erbaiki pengeliru yang tidak berfungsi dan diuji semula.
.-
(-.-9, -.8,)
'inggi
@endah
31
!3
-
-
4
-
-
1
. !tem lemah - tidak dapat mendiskriminasikan antara kumpu-
lan pelajar, di samping terdapat pengeliru yang tak berfungsi.
27
Analisis Item Peperiksaan
. Semak dan perbaik kekunci % dan diuji (sebelum dibuang).
28
LAMPIRAN 1
Soalan Hjian #aedah Mengajar #imia (S&S 1441) pada sem ., sesi .--- / .--4.
(a$ab semua soalan. Bagi setiap soalan, pilih hanya satu sahaja ja$apan yang
betul atau terbaik. Bulat#an pilihan ja$apan anda di dalam lembaan ja%a&an
yang disediakan.
1 Matlamat umum mengapa sesuatu mata pelajaran diajar di sekolah ialah
untuk
A melatih pelajar berfikir secara kritis dan menajamkan daya pemikiran
mereka
B melatih pelajar supaya menjadi $arga negara yang berdisiplin serta
bermoral
1 membantu pelajar mendapatkan pekerjaan, selaras dengan kebolehan
mereka
' menyediakan pelajar menghadapi sesuatu peperiksaan, misalnya di
peringkat S&M
E mempastikan pelajar memperolehi pengetahuan, sebagaimana yang
terdapat dalam sukatan pelajaran
A= 0.15= 0.<3
! #imia perlu dipelajari kerana ia
A membantu kita menyesuaikan diri dalam bidang pekerjaan
B merupakan mata pelajaran penyokong yang sangat penting
1 merupakan salah satu mata pelajaran dalam kurikulum sekolah
' mengkaji bagaimana perpaduan antara bahan-bahan kimia berlaku
E merupakan mata pelajaran $ajib di peringkat Sijil &elajaran Malaysia
B= 9 0.03= 0.3!
Analisis Item Peperiksaan
3 #eberkesanan program kimia #BSM boleh dipertingkat melalui langkah-
langkah berikut, #e-uali
A menggunakan segala maklumat yang sedia terdapat dalam buku teks
atau rujukan
B menggunakan analogi yang sesuai bagi menerangkan sesuatu konsep
yang abstrak
1 mengadakan pelbagai akti)iti pembelajaran, selaras dengan aras penca-
paian pelajar
' memperbanyakkan akti)iti penyelesaian masalah berkaitan dengan kon-
sep yang dipelajari
E memberi peluang pelajar mengembangkan kemahiran saintifik melalui
kaedah penemuan terpimpin
A= 0.00= 1.00
+ Berikut adalah antara kebaikan akti)iti pengajaran-pembelajaran berkelom-
pok, #e-uali
A membantu pelajar memahami sesuatu konsep dengan mudah
B memberi peluang pelajar mengembangkan potensi indi)idunya
1 membina pemikiran analitis, kritis, dan kreatif di kalangan pelajar
' melatih pelajar menganalisis dan mentafsir sesuatu data / maklumat
E melatih pelajar untuk mengenalpasti, seterusnya menyelesaikan masalah
A= 0.!5= 0.,3
, %ntara kemahiran manipulatif yang perlu dikuasai pelajar semasa melakukan
kerja amali ialah
A membuat pemerhatian, perekodan dan pengukuran dengan jitu
B menentukan jenis pengukuran dan data yang perlu dikumpulkan
1 membuat generalisasi dengan berdasarkan kepada hasil cerapan
' memilih peralatan untuk digunakan dalam menjalankan eksperimen
E meramal peristi$a akan datang dengan berasaskan pengalaman lepas
A= 0.!5= 0.+1
30
Analisis Item Peperiksaan
0 Semasa mengajar, guru perlu menggunakan model pengajaran tertentu bagi
membantu mereka
A mengingati isi pelajaran dengan mudah
B membimbing pelajar mempelajari konsep
1 merancang akti)iti pengajaran yang sesuai
' menyampaikan pengajaran secara bersistem
E merancang strategi pengajaran yang berkesan
1= 9 0.15= 0.03
< Model pengajaran manakah yang berikut sesuai digunakan untuk mengajar
mata pelajaran sains K
A Model &engajaran e5ecco
B Model &engajaran Bilda 'aba
1 Model &engajaran Dagn-Briggs
' Model &engajaran Merrill-'ennyson
E Model &engajaran (assal-'ennyson
1= 0.+,= 0.<5
5 Meskipun kelima-lima model pengajaran di atas (!tem 3) mempunyai
pendekatan yang berbe*a, tetapi mereka mempunyai ciri persamaan umum
dari segi
A definisi dan contoh konsep
B demonstrasi penggunaan konsep
1 aspek bimbingan pembelajaran pelajar
' latihan penggunaan pengetahuan baru
E penglibatan pengetahuan sedia ada pelajar
E= 0.15= 0.15
31
Analisis Item Peperiksaan
3 #ekuatan model pengajaran-pembelajaran konsep yang dicadangkan oleh
Dagn dan Briggs ialah dari segi
A merangsang pengingatan pengetahuan sedia ada pelajar
B aspek pengujian serta pentaksiran pencapaian prestasi pelajar
1 usaha menarik perhatian pelajar di peringkat a$al pengajaran
' pernyataan objektif pembelajaran di peringkat a$al pengajaran
E e)en pengajarannya selaras dengan proses Npembelajaran-dalamanO
E= 0.!<= 0.3!
10 Bagi membantu pelajar memahami sesuatu konsep baru dengan berkesan,
guru perlu
A menguasai isi pelajaran yang berkaitan dengan baik
B melibatkan pelajar secara aktif melalui akti)iti terancang
1 mentaksir pencapaian pelajar melalui soalan aras kognitif tinggi
' membimbing pelajar semasa menyelesaikan masalah berkaitan
E menggunakan model pengajaran-pembelajaran konsep yang sesuai
B= 0.+0= 0.05
11 'ugas pertama yang perlu dilakukan oleh guru semasa merancang sesuatu
pengajaran adalah
A memilih akti)iti pembelajaran yang berkesan
B menyediakan bahan dan peralatan pengajaran
1 menyenaraikan objektif pengajaran dengan jelas
' menyenaraikan segala isi pelajaran yang berkaitan
E memilih topik yang sesuai dengan sukatan pelajaran
1= 0.!<= 0.03
32
Analisis Item Peperiksaan
1! Manakah antara yang berikut bukan merupakan objektif tingkahlaku K
i akhir pengajaran pelajar dapat
A menulis perkaitan antara rintangan da$ai dengan panjangnya
B mentakrif serta memberikan sekurang-kurangnya tiga contoh asid
1 mengetahui kaedah untuk menyiasat perkaitan antara rintangan da$ai
dengan suhunya
' memperihalkan kaedah membuat jangkasuhu gas isipadu malar ringkas
di dalam makmal
E melakukan eksperimen ringkas di dalam makmal untuk beberapa logam
dalam siri elektrokimia
1= 0.!<= 0.<5
13 Duru perlu mencuba sesuatu eksperimen yang akan dijalankan oleh pelajar
terlebih dahulu bagi membolehkan dia
A mendapat hasil yang lebih baik atau lebih tepat, selaras dengan teori
B mendapat lebih banyak maklumat penting mengenai eksperimen ter-
sebut
1 melakukan eksperimen tersebut dengan lebih teliti tanpa diganggu oleh
pelajar
' lebih yakin mengajar setelah mengetahui segala masalah eksperimen
tersebut
E mempastikan segala peralatan untuk eksperimen tersebut berfungsi
dengan baik
'= 0.3<= 0.,,
1+ #esimpulan sesuatu eksperimen hendaklah dibuat berasaskan
A hasil cerapan dan teori yang berkaitan
B pengiraan yang terlibat daripada data cerapan
1 hasil cerapan dan objektif eksperimen tersebut
' hasil cerapan dan pengiraan daripada data cerapan
E setiap perubahan yang dicerap semasa eksperimen
1= 0.15= 0.0+
33
Analisis Item Peperiksaan
1, Semasa mengajar konsep mol, cikgu %li telah memulakan pengajarannya
sebagai berikut"
PBari ini kita akan mempelajari konsep mol .... Baiklah, %pa yang kamu
faham mengenai mol K Sebenarnya mol hanyalah merupakan satu unit
sahaja ...... unit untuk menyatakan sesuatu kuantiti, misalnya benda,
sebanyak 9.-.1 Q 4-
.1
. #amu tidak perlu bimbang kerana unit mol ini
adalah sama dengan unit-unit lain yang sering kita gunakan dalam kehidu-
pan harian. Misalnya, kita gunakan unit do*en untuk menyatakan suatu
kuantiti sebanyak 4. benda .... kodi bagi .- benda .... gross bagi 4,,
benda, ...... dan sebagainya ....R
Hlasan manakah berikut yang terbaik untuk PmentaksirR pengajaran cikgu %li
mengenai konsep mol K
A %nalogi yang digunakan adalah sesuai, selaras dengan pengalaman
harian pelajar
B &erkembangan pelajaran tidak jelas kerana guru tidak menggunakan
BBM yang sesuai
1 %nalogi yang digunakan tidak sesuai kerana contoh yang diberikan
adalah asing bagi pelajar
' &erkembangan pelajaran adalah jelas di mana guru berusaha mengait-
kannya dengan pengalaman harian pelajar
E &erkembangan pelajaran mengelirukan, tanpa mengambil kira pengeta-
huan sedia ada pelajar di peringkat permulaan
E= 0.!<= 0.3!
10 &ara pelajar telah diperkenalkan dengan PkonsepR asid sejak dari sekolah
rendah lagi, sehinggalah di peringkat uni)ersiti. Semasa mempelajari
konsep asid ini NpengkonsepanO pelajar (mengenai asid) telah dibentuk ke
arah konsep yang dipegang oleh ahli kimia. alam konteks ini, perkataan
konsep bermaksud
A suatu peraturan tingkah laku
B suatu unsur atau unit pemikiran
1 suatu cara menyusun pengalaman
' suatu idea yang dimiliki oleh seseorang
E sesuatu yang melibatkan perkaitan abstrak
1= 0.+0= 0.+1
34
Analisis Item Peperiksaan
1< Menurut teori konstrukti)isme, sesuatu pengajaran akan menjadi lebih ber-
kesan jika
A pelajar boleh mengingati segala fakta yang diberi guru
B guru berjaya menyampaikan pengetahuan kepada pelajar
1 guru sentiasa mentaksir pemahaman serta pencapaian pelajar
' pelajar berhadapan dengan tugasan yang telah biasa ditemui
E pelajar terlibat secara aktif dalam proses pengajaran-pembelajaran
'= 0.!<= 0.1+
15 &etanda jelas yang menunjukkan pelajar telah menguasai sesuatu konsep
ialah apabila mereka boleh
A membuat generalisasi mengenai konsep yang dipelajari
B membandingkan contoh dan bukan contoh sesuatu konsep
1 mentakrif serta memberi beberapa contoh konsep yang berkaitan
' menggunakan konsep tersebut untuk menyelesaikan sesuatu masalah
E memilih contoh dan bukan contoh konsep daripada senarai yang diberi
'= 0.15= 0.31
13 Menurut %usubel (489C), pembelajaran bermakna bermaksud"
A pelajar telah mempunyai idea atau kepecayaan sendiri mengenai se-
suatu fenomena
B kebolehan pelajar menghubungkaitkan pengetahuan baru dengan pe-
ngetahuan sedia ada
1 kebolehan pelajar mentafsir dan membina makna bagi setiap perkara
yang dilihat atau didengar
' kebolehan pelajar mengingati segala fakta yang diberi oleh guru semasa
proses pengajaran-pembelajaran
E melibatkan pelajar membuat sesuatu akti)iti secara aktif, bukannya
menunggu sesuatu perkara berlaku
B= 0.!<= 0.5<
35
Analisis Item Peperiksaan
!0 Semasa mengajar, guru perlu memberi perhatian kepada perkara berikut,
#e-uali
A menggunakan kaedah yang paling berkesan, selaras dengan aras pen-
capaian pelajar
B menggunakan segala fakta atau maklumat yang terdapat dalam buku
teks atau rujukan
1 diajar daripada perkara yang mudah / dekat kepada perkara yang sukar
atau rencam / jauh
' menggunakan bahan dan peralatan yang sesuai untuk membantu me-
mudahkan pemahaman pelajar
E mempastikan sesuatu konsep telah difahami pelajar terlebih dahulu
sebelum pindah kepada konsep baru
B= 0.00= 1.00
36