Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
1,2
...
m
r
1,2
...
n
). am formulamde misvla SesaZlebelia Semde-
gnairad: v
1,2
...
m
aRniSnavs faqtobriv viTarebebis im klass, romelic samarT-
lis normis winapirobebs asrulebs (magaliTi: SemTxvevebi valdebulebis
vadis gadacilebiT SesrulebasTan dakavSirebiT); am normidan unda ga-
momdinareobdes samarTlebrivi Sedegi r
1,2...n
(magaliTi: zianis anazRaure-
bis moTxovna valdebulebis Seusruleblobis gamo). v
1,2
sim
...
m
aRniSnavs im
SemTxvevebs, romlebic pirveli klasis niSnebis msgavsia da masTan erTad
`msgavs wres qmnis. sakiTxavia, aris Tu ara dasaxelebuli samarTlebrivi
Sedegi gamoyenebadi, aseve, faqtobrivi viTarebis klasze v
1,2
...
m
(magaliTi:
xelSekrulebis pozitiuri pirobebis darRveva). pasuxi: Tu davuSvebT, rom
samarTlebrivi Sedegebi r
1,2
...
n
yvela im SemTxvevaze gamoiyeneba, romlebic
`msgavs wres ganekuTvnebian da Tu klasi v
1,2
...
m
am wres ekuTvnis, maSin sa-
marTlebrivi Sedegic r
1,2
...
n
am klasisaTvis igivea v
1,2
...
m.
206
Klug, 1982, S. 135.
141 19. monacemTa eleqtronuli damuSaveba samarTalSi
aq is wesi gamoiyeneba, rom arseboben faqtobrivi situaciis klasebi,
romlebic kanonSi mocemuli faqtobrivi viTarebis klasebis msgavsia, ke-
rZod, gadasawyveti samarTlebrivi sakiTxis aspeqtSi. faqtobrivi viTare-
bis mTeli am msgavsi (`msgavsi wris) klasis mimarT gamoyenebul unda iqnas
erTnairi sakanonmdeblo samarTlebrivi Sedegebi. aq, iseve rogorc sxva
SemTxvevebSi, gadamwyveti kiTxva mdgomareobs SefasebiT gadawyvetilebaSi:
SemTxvevaTa romeli tipebi warmoadgenen kanonSi mocemuli SemTxvevaTa
tipebis imdenad analogiurs, rom maTzec igive samarTlebrivi Sedegi iqnas
gamoyenebuli.
kvlav ismis Zveli, nacnobi kiTxva: Tu kanoniT mowesrigebul
da problematur SemTxvevaTa tipebs Soris gansxvaveba imdenad um-
niSvneloa, samarTliania Tu ara, SemTxvevaTa orive tipis mimarT
analogiuri samarTlebrivi Sedegis gamoyeneba? ( 11 II a). `kalku-
lirebuli samarTlis mimdevari iuristi mogvagonebs im kacs, ro-
melic Sarvals brtyeltuCas daxmarebiT icmevs.
19. monacemTa eleqtronuli damuSaveba samarTalSi
literatura: M. Bartsch, Datenverarbeitung und Recht, 1990; F. Haf, Einfhrung in die Recht-
sinformatik, 1977; ders., Computergesttzte Entscheidungsfndung, in: W. Hoppe u.a. (Hrsg.),
Rechtsprechungslehre, 1992, S. 589 f.; A. Kaufmann (Hrsg.), EDV und Recht, 1973; W. Kilian, Ju-
ristische Entscheidung und elektronische Datenverarbeitung, 1974; Klug, wie zu 18 S. 174 f.; L.
Reisinger, Rechtsinformatik, 1977; J. Schneider, in: Kaufmann/Hassemer/Neumann, 2004, S. 376 f.
adre iyo diskusia imis Taobaze, Tu ramdenad da ra moculobiT
aris SesaZlebeli samosamarTleo funqciebis gadatana monacemTa
damamuSavebel aparatebze. xandaxan Tavs iCens xolme kalkulire-
buli samarTlis gadaWarbebuli imedi, romelic Turme zusti eno-
brivi da logikuri elementebisagan unda Sedgebodes da monacemTa
aparatebis mier maTi damuSaveba SesaZlebeli unda iyos. Zvelma
iluziam, rom TiTqos mosamarTles SeuZlia, rogorc avtomaturma
xelsawyom miiRos gadawyvetileba, ganicada teqnologiuri cvli-
leba, romlis mixedviTac, TviT teqnikas, rogorc mosamarTles,
SeuZlia miiRos gadawyvetileba. magram cnebaTa iurisprudencias-
Tan diskusiam sakmarisad kargad daasabuTa, rom principulad
araswori iyo Sexeduleba, romlis mixedviTac, mosamarTles unda
emuSava rogorc avtomatur xelsawyos, rom igi mxolod mola-
parake kanoni unda yofiliyo da kanoni mxolod logikuri ope-
raciebiT gamoeyenebina.
207
igive safuZvlebiT da imave masStabiT,
rogorc es maSin araswori iyo, aseve, dResac SeuZlebelia, rom
207
Zippelius, 2003, 38 II.
142 Tavi V. logikuri formalizmi da monacemTa damuSaveba samarTalSi
yvela samosamarTleo gadawyvetileba monacemTa damamuSavebeli
aparaturiT iqnas miRebuli. maSasadame, gaviazroT, Tu romeli
operaciebis Sesruleba SeiZleba iqnas mindobili aseTi teqnikuri
aparaturisaTvis:
a) monacemTa eleqtronuli damuSaveba farTo moculobiT em-
saxureba gadawyvetilebebis safuZvlebis (kanonis teqstebis, ga-
dawyvetilebebis da mecnieruli teqstebis) xelmisawvdomobas. sa-
qme exeba am informaciis damaxsovrebasa da miRebas. informacia
nawildeba baitebSi (Bits), romlis sainformacio Sinaarsic arCe-
vanis gakeTebaSi gamoixateba. es morzes anbanSi iqneboda arCevani
niSansa da _ niSans Soris. monacemTa eleqtronul damuSave-
baSi aris arCevani or gansxavavebul eleqtronul Zabvas Soris.
am ZiriTadi erTeulebis mravalferovani kombinaciebis gamo, Se-
saZlebelia, Zalian didi raodenobiT informaciis gadmocema. si-
tyvaTa ubralo JReradobis (e.i. asoTa Tanmimdevrobis) mixedviT,
SesaZlebelia, ara mxolod zusti, aramed, aseve, arazusti infor-
maciebis sistemaSi gadatana da damaxsovreba. SesaZlebelia, TviT
sasiyvarulo leqsis morzirebac.
amdenad, miTiTebuli iuridiuli gadawyvetilebebis safuZvle-
bis mopovebac warmoadgens sityvebis ubralo JReradobasTan
Semxeblobas. monacemTa damuSavebis aseTi gamoyeneba iZleva imis
garantias, rom Sesabamisi normebi da adre miRebuli gadawyvetile-
bebi mxedvelobidan ar iqnas gamorCenili da daviwyebuli da, rom
maTi swrafad xelmisawvdomoba iyos SesaZlebeli. SesaZlebelia
monacemebis etapobrivi mopoveba ise, rom operators nabij-nabij
miewodos gadawyvetilebebis safuZvlebi. monacemTa eleqtronuli
damuSavebis aseTi gamoyeneba hgavs dialogis formas. monacemTa
nebismier damaxsovrebas aqvs udao upiratesobebi, ara mxolod sa-
marTlis gamoyenebisaTvis, aramed, albaT, ufro metad kanonmde-
blisaTvis, romelsac amiT SeuZlia winaaRmdegobebi da ganmeore-
bebi Tavidan aicilos.
sasamarTlo praqtikaSi adre miRebuli gadawyvetilebebis swra-
fad mopoveba SeiZleba gansakuTrebiT im mizans emsaxurebodes,
rom kultivirebul iqnas tipiuri SemTxvevebis Sedarebisa da
tipebis diferenciaciis meTodi ( 12). am gziT, SesaZlebelia, ami-
saTvis aucilebeli, samarTlebrivad mniSvnelovani niSnebis kom-
pleqsebis (SemTxvevaTa tipebis) Segroveba, analizi da diferenci-
reba gaadvildes da gaumjobesdes. ase, magaliTad, SesaZlebelia,
rom arakeTilsindisieri konkurenciis sferoSi mopovebuli didi
SedarebiTi masala yoveli axali gadasawyveti SemTxvevis dros
143
gamoyenebul iqnas imisaTvis, raTa arakeTilsindisieri qcevebis
axali SemTxvevebi mikuTvnebul iqnen adreul gadawyvetilebebSi
mocemuli tipebisadmi.
aseve, samarTlebrivi SedegebisTvisac SesaZlebelia Sedarebis
masalis gamoyeneba (ix. 12 III). ase, magaliTad, SeiZleba gansazR-
vruli danaSaulebis mimarT gamotanili ganaCenebi iseTi niSnebiT
iqnas gaanalizebuli, romlebic mniSvnelovania sasjelis Sefar-
debisaTvis. am SemTxvevaSi, SesaZlebelia, dadgenili sasjelebis
Sedareba da, am gziT, sasjelis erTgvarovnad Sefardebis miRweva.
amis msgavsad, samoqalaqo samarTalSic SeiZleba moraluri zia-
nis gansazRvra garkveul kalapotSi moeqces: kerZod, SemTxveve-
bis sul ufro mravali tipis CamoyalibebiT (magaliTad, sxeulis
tipiuri dazianebebi da amisTvis gansazRvruli asanazRaurebeli
Tanxebi). am SemTxvevaSic, monacemTa eleqtronul damuSavebas
SeuZlia samarTlebrivi Sedegebis Sesaxeb normebis didi erTgva-
rovnebiTa da usafrTxod gamoyenebis garantireba _ Tumca, meti
araferi. amis mizezia is, rom, magaliTad, monacemTa damuSavebiT
ar aris SesaZlebeli absoluturad~, e.i. adre miRebuli gadawy-
vetilebebisagan damoukideblad, axal analogiur SemTxvevebSi ga-
nisazRvros, Tu ra raodenobis Tanxa unda iqnas anazRaurebuli
eqvsi wlis gogonasaTvis marcxena Tvalis dazianebis gamo. maSasa-
dame, monacemTa eleqtronul damuSavebas SeuZlia imis srulyofa,
rac manamde teqnikurad martivi saSualebebiT, moraluri zianis
anazRaurebis Sesaxeb tabelebiT keTdeboda.
b) SemTxvevaTa aseTi Sedareba, raTa ganisazRvros Tanxis rao-
denoba, SeiZleba mxolod momzadebul iqnas monacemTa eleqtro-
nuli damuSavebiT, kerZod, Sesadarebeli SemTxvevebis SerCeviT.
Semdegi sakiTxi, romelsac warmoadgens erTgvarovani Sefaseba,
rogorc wesi, SeuZlebelia, rom aparaturis mier iqnas Sesrule-
buli. aq saqme exeba imis dadgenas, Tu ramdenad umniSvneloa niS-
nebs Soris arsebuli gansxvaveba an maT mivyavarT Tu ara da ra
TvalsazrisiT Sedarebuli SemTxvevebis gansxvavebuli gadawyve-
tisaken. aseTi Sefasebebs ver Secvlis damaxsovrebuli monacemebi
da maTTan formaluri kavSiri. monacemTa eleqtronuli damuSave-
biT gadawyvetilebis miReba SesaZlebelia mxolod maSin, Tu misi
konstruireba SeiZleba zusti elementebiTa da zusti saoperacio
wesebiT. magram, am saxiT, SesaZlebelia samarTlebrivi Tvalsazri-
sebis mTlianobidan mxolod calkeuli nawilobrivi operaciebis
gamoyofa da maTi zusti danawevreba ( 18 II). ase, magaliTad, Se-
saZlebelia kalkulirebuli operaciebi, rogoricaa gadasaxade-
19. monacemTa eleqtronuli damuSaveba samarTalSi
144 Tavi V. logikuri formalizmi da monacemTa damuSaveba samarTalSi
bis, moxeleTa xelfasebis an pensiebis gamoTvla, ganxorcieldes
monacemTa damuSavebis Sedegad.
g) TviTon normatiuli da preiudiciuli gadawyvetilebebis sa-
fuZvlebis nebismier damaxsovrebasa da gamoyenebas aqvs sxva mxare.
daviwyebis keTili saqme~ ikargeba. adre miRebuli gadawyvetile-
bebis daviwyebasa da Zveli normebis gamouyeneblobas, zogadad,
xSirad aqvs samarTlis gamwmendi funqcia. igi SesaZleblobas
iZleva, rom mxedvelobis arealidan daikargon gadawyvetilebe-
bis garkveuli safuZvlebi. magram aseTi yoveldRiuri samarT-
lebrivi wmenda~, romelic iuridiul praqtikaSi ubralod yura-
dRebis gamaxvilebis gareSe xorcieldeba, ar efuZneba Segnebul
sulier diskusias. amis gamo, SeiZleba, zogjer, aseve, principSi
mniSvnelovani gadawyvetilebis safuZvlebic daviwyebas miecnen,
xolo meorexarisxovani moqmedebaSi darCes. magram, mTlianobaSi,
am procesSi, romelic iurisprudencias Tan sdevs, batonobs ten-
dencia, rom praqtikisaTvis umniSvnelo da epoqisaTvis Seusabamo
usargeblo xdeba.
magram, upirveles yovlisa, monacemTa eleqtronul damuSa-
vebas ar moaqvs is samarTal-dogmatikuri Sedegi, romelic ko-
mentarebisa da saswavlo literaturis saSualebiT xorcieldeba:
samarTlis ganviTarebis procesSi, normebisa da gadawyvetilebe-
bis simravlidan, mniSvnelovani da drois gamocdagamovlili iqnas
gamokveTili. am Sedegis gareSe, iuristi eweva risks, xeebis miRma
tye ver dainaxos~, Tavisi gadawyvetilebebis adgili samarTlis
mTlian sistemaSi ver gaacnobieros, gasaTvaliswinebeli intere-
sebis mravalferovneba ver gaiazros ( 10 IV) da umniSvnelo saki-
TxebSi daikargos.
administraciuli organos TviTda-
valdebuleba (Selbstbindung der Ve-
rwaltung) 17 b
analogia (Analogie) 11 II a, 12 I g, 18 II g
analogiis akrZalva (Analogieverbot) 11
I g
argumentacia, hermenoitikuli (Ar-
gumentation, hermeneutische) 10 II, 12 I
arsoba da jerarsoba (Sein und Sollen) 1
aRiareba, ix. agreTve konsensusuna-
rianoba (Akzeptanz s. auch Konsensfhi-
gkeit) 3 II g
aRmWurveli normebi (Ermchtigungen)
1 I, II, 17 a
gabatonebuli warmodgenebi samarT-
lianobis Sesaxeb (Gerechtigkeitsvors-
tellungen, herrschende) 3 II, 4 II g, 10 IV,
11 I g, 12
gabeduli gadawyvetilebebi (Gewagte
Entscheidungen) 3 II g, 10 VII
gageba (Verstehen) 4 I
gadawyvetilebis analizebi (Entschei-
dungsanalysen) 10 V
gadawyvetilebis sivrce, ix. inter-
pretaciis sivrce, diskreciuli
uflebamosileba (Entscheidungsspielr
aum s. Auslegungsspielraum, Ermesse n )
gadawyvetilebis stili (Urteilsstil) 6 a
gamamarTlebeli (marTlwinaaRmde-
gobis gamomricxveli) garemoebe-
bi, ix. sagamonakliso debulebebi
(Rechtfertigungsgrnde s. Ausnahmebes-
timmungen)
gamoyenebis Sansi ix. samarTlis
ganxorcielebis Sansi (Anwendungs-
chance s. Durchsetzungschance)
ganvrcobiTi debulebebi (Ergnzende
Bestimmungen) 1 III, 6, 9 I
gansakuTrebuli wesebi (Sonderregelun-
gen) 7 g
gansjis Zala (Urteilskraf) 14 II
garantirebuli samarTali, ix. gan-
xorcielebis Sansi (Garantiertes
Recht s. Durchsetzungschance)
generaluri klauzulebi, ix. agre-
Tve SefasebiTi samarTlebrivi
cnebebi (Generalklauseln s. auch wertaus-
fllungsbedrfige Rechtbegrife) 9 II, 18 II a
gramatikuli interpretacia (Gram-
matische Auslegung) 8, 9 II a
dadgena (distinguishing) 12 I a
daviwyebis keTili saqme (Wohltat des
Vergessens) 19 g
dasaSvebi gadawyvetilebebi (Ver-
tretbare Entscheidungen) 16 III
demokratiuli legitimacia da sa-
marTlis gamoyeneba, ix. Tval-
sazrisebi warmo mad genlobis Se-
saxeb (Demok ratische Legitimation und
Rechtsanwendung, s. Reprsentationsge-
danke)
definiciebi, sakanonmdeblo (Defni-
tionen, gesetzliche) 6 b, 9 I
diskreciuli gadawyvetilebebi ka-
no nis miznis mixedviT, ix. ag re-
Tve kanonmdeblis neba (Ermessen-
sentscheidungen nach dem Gesetzestweck s.
auch Wille des Gesetzgebers) 17 b
diskreciuli uflebamosileba (Er-
messen) 17
diskreciuli uflebamosilebis gan-
xorcielebis funqcionaluri da-
sagnobrivi saZiebeli _ Sachregister
ricxvebi miuTiTeben paragrafebs qveparagrafebiT
Die Zahlen verweisen auf die Paragraphen mit Untergliederungen
146 sagnobrivi saZiebeli
mokidebuleba (Funktionsgebunden heit
der Ermessensausbung) 17 b
efeqturoba, ix. ganxorcielebis
Sansi (Efektivitt s. Durchsetzungschance)
eqsperimentuli azrovneba (Experi-
mentierendes Denken) 12 I
zedmeti Zalis akrZalvis principi
(bermaverbot) 10 III g, V, 17 b
zusti samarTlebrivi ena (Exakte
Rechtssprache) 18, 19 b
Tanabari mopyroba (Gleichbehandlung)
3 II b, 11 I b, II a, d, 12, 13 II, 17 b
Tanazomierebis principi (Grundsatz
der Verhltnismigkeit) 10 V, 17 b
Tanamedrove interpretacia (Zeit-
geme Auslegung) 4 III
Teleologiuri (Teleologische)
- interpretacia, ix. kanonis mi-
zani (theleologische Auslegung s. Geset-
zeszweck)
- reduqcia, ix. reduqcia (teleologische
Reduktion s. Reduktion)
Tvalis devneba, ix. urTierTkavSiri
(Hin- und Herwandern des Blickes s. Wech-
selbeziehungen)
Tvalsazrisi warmomadgenlobis Se-
saxeb (Reprsentationsgedanke)
- da interpretacia (Reprsentationsge-
danke und Auslegung) 3 II b, 4 II g, 10 II
- da diskreciuli uflebamosilebis
ganxorcieleba (Reprsentationsge-
danke und Ermessensausbung) 17 b
indiciuri mtkicebulebebi (Indizien-
beweis) 15 II
inkviziciurobis principi (Inquisi-
tionsmaxime) 15 III b
instruqciis principi (Instruktions-
maxime) 15 III b
interesTa urTierTSefardeba (Inte-
ressenabwgung) 10 V, 11 II d, 17
interpretacia (Interpretation, Auslegun g)
- da xarvezis Sevseba (Interpretation
und Lckenergnzung) 9 II, 12 I
- da problemaze orientirebuloba
(Interpretation und Problemorientiertheit)
10 II
- Tanamedrove (Interpretation, gegenwarts-
bezogene) 4 III
- Tu subsumcia? (Interpretation oder Sub-
sumtion?) 16 II
- istoriuli (Auslegung, historische) 8,
10 II
- kanonis miznidan (Auslegung aus dem
Gesetzestweck) 10 II, 12 II
- subieqturi (Subjektive Auslegung)
4 II, 10 II
- `subieqturi da obieqturi (sub-
jektive und objektive Interpre tation) 4 II
- SemzRudveli (Einschrnkende Ausle-
gung) 11 II b
interpretaciis
- argumentebi, interpretaciis kri-
teriumebi (Auslegungsargumente, -krite-
rien) 10, 12 II
- legitimuroba (Legitimation der Ausle-
gung) 10 I, 13 III
- logikuri elementebi (Logische Aus-
legungselemente) 8, 9 I, 10 III b
- miznebi (Interpretationsziele) 4 II, 10 I
- sivrce, ix. agreTve mniSvnelobis
sivrce (Interpretationsspielraum s. auch
Bedeutungsspielraum) 9 II, 16 II, III
- sityvieri amosavali wertili
(Verbale Ausgangsbasis der Auslegung) 8,
9
- funqcionaluri damokidebuleba
(Funktionsgebundenheit der Auslegung) 3
I b, 10 I
kazuistika (Kasuistik) 12 I g
kalkulacia (Kalkl) 18 I
kanonebi, rogorc obieqtivirebuli
wesebi (Gesetze als objektivierte Regelun-
gen) 4
kanoni (Gesetz)
- axali (lex posterior) 7 v
- da samarTali (Gesetz und Recht) 11 I
g, 13 III
- ierarqiulad maRla mdgomi (lex su-
perior) 7 e
147 sagnobrivi saZiebeli
- specialuri (lex specialis) 7 g
kanoniT gaTvaliswinebuli iuri-
diuli Sedegi SeiZleba gavrcel-
des ufro naklebi mniSvnelobis
mqone urTierTobazec (argumentum
a maiore ad minus) 11 II a, g
kanoniT gaTvaliswinebuli iuri-
diuli Sedegi unda gavrceldes
ufro didi mniSvnelobis mqone
urTierTobazec (argumentum a mi-
nore ad maius) 11 II a, g
kanonis
- konkurencia ix. konkurencia (Ge-
setzeskonkurrenz s. Konkurrenz)
- mizani (Gesetzestweck)
- mizani, kanonmdeblis neba (Zweck
des Gesetzes s. Gesetzeszweck, Wille des
Gesetzgebers)
- mniSvnelobebis cvlileba (Wandel
der Gesetzesbedeutungen) 4 III
- mniSvnelobis cvlileba (Bedeu-
tungswandel von Gesetzen) 4 III, 10 II
- suli ix. samarTlebriv-eTikuri
konteqsti (Geist des Gesetzes s. recht-
sethischer Kontext)
- upiratesi Zala (Vorrang des Gesetzes)
17 b
- xarvezebi (Lcken im Gesetz) 3 I b, 11,
12 I, 18 II g
kanonmdeblis neba (Wille des Gesetzge-
bers) 4 II, 8, 10 II
kauzaloba, iuridiuli (Kausalitt, ju-
ristische) 5 I
kondicionaluri programa (Konditio-
nalprogramm) 5 I
konstituciis (Verfassungs)
- sawinaaRmdego konstituciuri
normebi (Verfassungswidrige Verfas-
sungsnormen) 7 e
- Sesabamisi interpretacia (Verfas-
sungs konforme Auslegung) 7 g, 10 III b
konstruqciaTa eqvivalenturoba
(quivalenz von Konstruktionen) 3 I b
konstruqciebi samarTalSi (Konstruk-
tionen im Recht) 6, 9 I
konteqsti, interpretacia konte-
qstidan, ix. agreTve samarTleb-
riv-eTikuri konteqsti (Kontext,
Auslegung aus dem, s. auch rechtsethischer
Konzext) 10 III
legitimacia, ix. definiciebi (Legiti-
mation s. Defnitionen)
- xarvezis Sevsebis (Legitimation der
Lckenausfllung) 11 II z, 13 III
- wina gadawyvetilebebis Secvlis
(Legitimation des Abweichens von Vo-
rentscheidungen 13 II
logikuri kalkulacia samarTalSi
(Logischer Kalkl im Recht) 18
mikuTvnebiTi azrovneba (Zuordnendes
Denken) 17 b
miTiTebebi samarTalSi (Verweisungen
im Recht) 6 b, g
miznobrivi programebi (Zweckpro-
gramme) 5 I
mniSvnelobis sivrce, ix. agreTve
interpretaciis sivrce (Beur-
teilungsspielraum, s. auch Auslegungss-
pielraum) 16 III
momijnave SemTxvevebi (Grenzflle)
- diskreciuli uflebamosilebis
(Grenzflle des Ermessens) 17 d
- interpretaciis (Grenzflle der Ausle-
gung) 10 VII, 12 I, 13 I, 16 II, III
- samarTlebriv-eTikuri (Grenzflle
rechtsethische) 3 II d, 10 VII
monacemTa avtomaturi damuSaveba
(Automatische Datenverarbeitung) 19
monacemTa damuSaveba (Datenverar-
beitung) 19
moraluri zianis anazRaurebis ta-
beli (Schmerzensgeldtabelle) 12 III, 19g
moTxovnis meTodi (Anspruchsmethode)
6, 14 a
mravalmniSvneloba, ix. mniSvnelo-
bis sivrce (Mehrdeutigkeit s. Bedeu-
tungsspielraum)
msubuqi saSualeba, ix. zedmeti Za-
lis akrZalva (Schonendstes Mitel s.
bermaverbot)
mtkicebis tvirTi (Beweislast) 15 III
mtkicebis wesebi (Beweisregeln) 15 III
148 sagnobrivi saZiebeli
nebadarTuloba (Drfen) 1 III
nebarTvebi (Erlaubnisse) 1 III
nebarTvebi, ix. jerarsobis normebi
(Gebote s. Sollensnormen)
nebarTvebi, rogorc preskrifciu-
li debulebebi (Gebote als Prskriptive
Aussagen) 1 I, 18 II b
normaTa dakonkreteba (Konkretisie-
rung der Normen) 12 I g, 16 II
normisa da faqtobrivi viTarebis
dialeqtika (Dialektik von Norm und
Sachverhalt) 14 g, 16 II
normis sfero, normis programa
(Normbereich, Normprogramm) 16 II
obieqturi interpretacia (Objek-
tive Auslegung) 4 II, 10 II
obieqturi suli (Objektiver Geist) 4 II b
ormagi zemoqmedebebi samarTalSi
(Doppelwirkungen im Recht) 5 I
praqtikuli konkordati (Praktische
Konkordanz) 10 III g
precendentuli gadawyvetilebebi
(Przendenzentscheidungen) 10 IV, 12 I a,
g, III, 13 II, 17 b
precendentuli samarTali (Fallrecht)
3 I a, 12 I a
principebi (Prinzipien) 10 III g
principebisa da interesTa konfliq-
tebis optimaluri kompromisi
(Op ti maler Kompromi in Prinzipien und
In ter essenkonfikten) 10 III g, IV
problemaTa gadawyveta, rogorc
samarTlis amocana, ix agreTve
funqcionaluri damokidebuleba
(Problemlsung als Aufgabe des Rechts s.
auch Funktionsgebundenheit) 3 I
procesis winapirobebi (Prozevoraus-
setzungen) 14 I b
rangireba (Rangverhltnis)
- interpretaciis argumentebs So-
ris (Rangverhltnis zwischen Auslegung-
sargumenten) 10 IV
- samarTlis normebs Soris (Rangve-
rhltnis zwischen Normen) 7 e
reduqcia (Reduktion) 11 II b
restriqcia (Restriktion) 11 II b
sagamonakliso debulebebi (Aus-
nahmebestimmungen) 7
sagamonakliso debulebebi, rogorc
kanonis xarvezis problema (Aus-
nahmebestimmungen als Lckenproblem)
11 I b, II b, 12 I g
sagamoZiebo principi (Ermitlungs-
grundsatz) 15 III a
sakanonmdeblo dokumentacia (Ge-
setzmaterialien) 10 II, IV
sakvanZo cnebebi (Schlsselbegrife) 3 I g,
10 III g, VII
sakuTreba, rogorc normatiuli
cneba (Eigentum als normativer Begrif)
1 III, 5 II
samarTali, obieqturi (Recht, objektive s)
- da kanoni (objektives Recht und Gesetz)
11 I g
- rogorc ganxorcielebuli wes-
rigi (objektives Recht als verwirklichte
Regelung) 2
- rogorc debulebebis wyoba (objek-
tives Recht als Gefge von Geboten) 1
- rogorc samarTlianobis proble-
mebis gadawyvetis gza (objektives
Recht als Lsung von Gerechtigkeitsfragen) 3
samarTali, subieqturi (Recht, subjek-
tives)
samarTlebriv-eTikuri konteqsti
(rechtsethischer Kontext) 3 II d, 10 III g,
11 I g
samarTlebriv-filosofiuri Sexe-
duleba (Dezision) 3 II d
samarTlebrivi
- gadawyvetilebebis konsensusuna-
rianoba (Konsensfhigkeit rechtlicher
Entscheidungen) 3 II, 4 II, 10 IV
- gadawyvetilebebis xasiaTi (Entwur-
fscharakter rechtlicher Entscheidungen) 10
VII
- ganviTareba (Rechtsfortbildung) 2, 11, 13
- morali, ix. warmodgenebi samarT-
lianobis Sesaxeb (Rechtsmoral, herrs-
chende s. Gerechtigkeitsvorstellungen)
149 sagnobrivi saZiebeli
- sakiTxi da faqtobrivi sakiTxi
(Rechtsfrage und Tatfrage) 15 I
- SegrZneba, ix. agreTve warmodgenebi
samarTlianobis Sesaxeb (Rechts gefhl
s. auch Gerechtigkeitsvorstellungen) 3 II
- Sedegi (Rechtsfolge) 5
- usafrTxoeba (Rechtssicherheit) 3 II b,
11 I g, 12 III, 13 II
- cnebebis ganusazRvreloba, ix.
interpretaciis sivrce, mniS-
vnelobis sivrce (Unbestimmtheit
der Rechtsbegrife s. Auslegungsspielraum,
Bedeutungsspielraum)
- wes-wyobilebis aqsiologiuri
daskvna, ix. agreTve samarTle-
briv-eTikuri konteqsti (Axiolo-
gische Konsequenz der Rechtsordnung, s.
auch rechtethischer Kontext) 11 I b
samarTlianoba, ix. agreTve calkeu-
li SemTxvevis samarTlianoba (Bi-
llig keit, s. auch Einzelfallgerechtigkeit) 11Ig
samarTlis
- (arsobrivi) urTierTkavSiri (Sinn-
zusammenhang des Rechts) 10 III
- erTianoba, ix. agreTve samarT-
lis sistema (Einheit des Rechts s. auch
Rechtssystem) 10 I
- gamoyeneba (Rechtsanwendung) 14
- ganvrcobis moTxovnileba, ix. xar-
vezebi, samarTlis ganviTareba (Er-
gnzungsbedrfigkeit des Rechts s. Lcken,
Rechtsfortbildung)
- ganxorcielebis Sansi (Durchsetzungs-
chance des Rechts) 2, 7, 13 I, IV
- dazusteba (Rechtsprzisierung) 6 b, 12 III
- istoriuli skola (Historische Rechts-
schule) 4 II b, 8, 13 I
- moqmedeba, ix. agreTve ganxorcie-
lebis Sansi (Geltung des Rechts s. auch
Durchsetzungschance)
- adaptaciaunarianoba, ix. agreTve
interpretaciis sivrce, xarveze-
bi, arsis cvlileba (Anpassungsfhig-
keit des Rechts s. auch Auslegungsspielraum,
Lcken, Sinnwandel) 18 II
- normaTa konkurencia (Konkurrenz
von Rechtsnormen) 5 I, 7, 11 I a
- normatiuli Teoria (Normative Teo-
rie des Rechts) 1
- normebis gamoyeneba (Anwendung der
Rechtsnormen) 14
- normebis qmediToba, ix. ganxor-
cielebis Sansi (Wirksamkeit von
Rechtsnormen s. Durchsetzungschance)
- principebi (Rechtsprinzipien) 10 III g
- Ria ganviTareba (Ofene Rechtsfortbil-
dung) 13
- zogadi principebi, ix. samarTlis
principebi (Allgemeine Rechts grund-
stze s. Rechtsprinzipien)
- funqcionaluri damokidebuleba
(Funktionsgebundenheit des Rechts) 3 I b,
11 I b
- cnebaTa fardobiToba (Relativitt der
Rechtsbegrife) 3 I b
samosamarTleo praqtikis Tanmim-
devruloba (Kontinuitt der Rechtspre-
chung) 13 II
samosamarTleo samarTali (Richter-
recht) 3 I a, 13
sasjelis Sefardeba (Strafzumessung)
12 III, 19 g
saqmis ganxilvis principi (Verhan-
dlungsmaxime) 15 III b
saWiroeba, rogorc interesTa xel-
yofis nebadarTuli sazRvari (Er-
forderlichkeit als Grenze zulssiger Interes-
senbeeintrchtigung) 10 V, 17 b
saxelmwifos filosofia da inter-
pretaciis Teoria (Staatsphilosophie
und Auslegungstheorie) 4 II b
saxelmZRvanelo SemTxvevebi, saxel-
mZRvanelo tipebi (Leitflle, Leitypen)
12 I b, III
semantika (Semantik) 4 I, 9 II, 18
sikeTeTa urTierTSefardeba, ix. in-
teresTa Sefardeba (Gterabwgung
s. Interessenabwgung)
silogizmi, iuridiuli (Syllogismus, ju-
rus tischer) 16 I
sistema (System)
- interpretacia sistemidan (Ausle-
gung aus dem System) 8, 10 III
- samarTlebrivi wes-wyobileba,
150 sagnobrivi saZiebeli
ro gorc aqsiomatuli sistema?
(Recht sordnung als axiomatisches System?)
14 I, 18
sistemis samarTlianoba (Systemge-
rechtheit) 10 III b, g, d, 11 I b, II d
sityvebi, rogorc niSnebi (Wrter als
Zeichen) 4 I
sityvebis mniSvneloba (Bedeutung von
Wrtern) 4 I
sityvebis mniSvnelobis sanimuSod
SemoReba (Exemplarische Einfhrung von
Wortbedeutungen) 4 I, 9 II
sityviTi mniSvnelobis areali, ix.
agreTve interpretaciis sivrce
(Bedeutungsspielraum von Wrtern s. auch
Auslegungsspielraum) 4 I, 9 II, 12 I, 18 II a
sityviTi mniSvnelobis sivrce, ix.
mniSvnelobis sivrce (Spielraum der
Wortbedeutungen s. Bedeutungsspielraum)
sityvis arsi (Wortsinn) 4 I, 9 II a
socialuri morali, ix. warmodgene-
bi samarTlianobis Sesaxeb (Sozial-
moral s. Gerechtigkeitsvorstellungen)
socialuri cxovrebis zne-Cveule-
bebi (Verkehrssite) 3 II d, 10 IV
specialuroba (Spezialitt) 7 g
standartebi (Standards) 10 IV
subieqturi interpretacia (Sub-
jektive Auslegung) 4 II, 10 II
subsumcia (Subsumtion)
- Tu interpretacia? (Subsumtion oder
Auslegung?) 16 II
- faqtebis subsumcia samarTleb-
rivi cnebebis qveS (Subsumtion von
Tatsachen unter Rechtsbegrife) 16 I
tipebi (Typen) 4 I
tipebis Sedareba (Typenvergleich) 11 II,
12, 16 II, 19 g
topika (Topik) 14 I a
ukan daxevis principi (Ausweichprin-
zip) 10 V
urTierTkavSirebi, hermenoitikuli
(Wechselbeziehungen, hermeneutische) 3 I
g, 10 III, IV, 14 II, 16 II
faqtebis dadgena (Tatsachefeststellung)
- sasamarTlos mier (gerichtliche Tatsa-
chefeststellung) 15 II, III, 16 III
- administraciuli organos mier (Tat-
sachefeststellung in der Verwaltung) 16 III
faqtebis subsumcia samarTlebrivi
cnebebis qveS (Subsumtion von Tatsa-
chen unter Rechtsbegrife) 16 I
faqtobrivi zemoqmedebebi (rechtstats-
chliche Auswirkungen) 10 V
faqtobrivi sakiTxi (Tatfrage) 15
fiqciebi (Fictionen) 6 g
formalizmi (Formalismus) 11 I g
formulirebis xarvezi (Formulierungs-
lcke) 11 I
funqcionaluri damokidebuleba
(Funktionsgebundenheit)
qmedebis sawyisi Semadgenloba, ix.
qmedebis ZiriTadi Semadgenloba~
(Ausgangstatbestand s. Grundtatbestand)
qmedebis (sakanonmdeblo) Semadgen-
loba, qmedebis Semadgenlobis
niS nebi (Tatbestand [gesetzlicher], Tatbe-
standsmerkmale) 5, 6, 16 I
qmedebis Semadgenlobis negatiuri
niS nebi (Negative Tatbestandsmerkmale)
6 b
`qmedebis ZiriTadi Semadgenloba
da ganmavrcobeli debulebebi
(Grundtatbestand und ergnzende Bes-
timmungen) 6, 14 I
qcevis primeruli normebi da (se-
kundaruli) normebi sanqciis Se-
saxeb (Primre Verhaltensnormen und
(sekundre) Sanktionsnormen) 2, 5 I, 14 I b
RirebulebiTi gamocdileba (Werter-
fahrung) 3 II
SedarebiTi samarTali (Rechtsverglei-
chung) 10 IV
SedarebiTi Sefaseba, SedarebiTi
mikuTvneba (Vergleichende Bewertung,
vergleichende Zuordnung) 11, 12, 16 II
Sedegze orientirebuli interpreta-
cia (Folgenorientierte Auslegun) 10 IV, V
151 sagnobrivi saZiebeli
SemTxvevaTa Sedareba, ix. tipebis
Se dareba (Fallvergleich s. Typenvergleic h)
Sesabamisi gamoyeneba, ix. analogia
(Entsprechende Anwendung s. Analogie)
Sesabamisi samarTlis normis moZeb-
na (Aufsuchen des einschlgigen Rechtssat-
zes) 14
Sefasebebi (Wertungen)
- samarTlebriv wes-wyobilebaSi, ix.
agreTve samarTlebriv-eTikuri
konteqsti (Wertungen in der Recht-
sordnung, s. auch Rechtsethischer Kontext)
3 II, 10, 11, 12 I b, 17
- da dakonkreteba (Wertungen und Kon-
kretisierung) 16 II
SefasebiTi cnebebi, ix. agreTve ge-
neraluri klauzulebi (Wertungsbe-
grife, s auch Generalklausel) 4 I, 9 II, 16 II
CveulebiTi samarTali (Gewohnheits-
recht) 3 I a, 11 I g, 13 I, II
calkeuli SemTxvevebis samarTlia-
noba (Einzelfallgerechtigkeit) 9 II b, 18 II a
cnebaTa eqstensionaluri ganviTa-
reba (Extensionale Begrifsentwicklung)
12 I g
cnebaTa intensionaluri ganviTa-
reba (Intensionale Begrifsbildung) 12 I g
cnebebi, cnebaTa ganviTareba (Be-
grife, Begrifsentwicklung) 4 I, 9 II, 12 I g
warmodgenis obieqturi Sinaarsebi
(Vorstellungsinhalte, objektive) 4 I
warmoSobis istoria, ix. agreTve
istoriuli interpretacia (Ents-
tehungsgeschichte s. historische Auslegung)
wesebi da principebi (Regeln und Prin-
zipien) 10 III g
wina gadawyvetilebebis savalde-
bulo Zala (Bindung an Vorentscheidun-
gen) 13 II, 17 b
winaaRmdegobebi SefasebebSi (Wer-
tungswidersprche) 10 III g
winaswari gageba interpretaciis
SemTxvevaSi (Vorverstndnis bei der Aus-
legung) 3 I b, d, 10 IV
wminda samarTlis moZRvreba (Reine
Rechtslehre) 1 I
xalxis suli (Volksgeist) 4 II b, 8
jerarsuli normebi (Sollensnormen) 1,
18 II b
hermenoitikuli wre, ix. agreTve
urTierTkavSirebi (Hermeneutischer
Zirkel s. auch Wechselbeziehungen) 10 IV
Sps germaniis teqnikuri TanamSromlobis
sazogadoeba (GTZ)
Cveni mizani
Sps germaniis teqnikuri TanamSromlobis sazogadoeba (GTZ)
aris msoflio masStabis mqone sawarmo saerTaSoriso TanamS-
romlobisa da mdgradi ganviTarebis dargSi. is mxars uWers ger-
maniis federalur mTavrobas ganviTarebis politikis miznebis
ganxorcielebaSi. GTZ sTavazobs globalizirebul msoflios aq-
tualuri politikuri, ekonomikuri, ekologiuri da socialuri
sakiTxebis gadaWris momavalze orientirebul gzebs, igi mxars
uWers kompleqsur reformebs da ganviTarebis procesebs rTul
pirobebSic ki. misi mizania, adamianebis cxovrebis pirobebis md-
gradi gaumjobeseba.
Cveni damkveTebi
GTZ aris federaluri sawarmo, romlis saTao ofisi ganTavse-
bulia eSbornSi, mainis frankfurtTan. is Camoyalibda 1975 wels
rogorc kerZo samarTlis iuridiuli piri. misi mTavari damkveTia
germaniis ekonomikuri TanamSromlobisa da ganviTarebis federa-
luri saministro (BMZ). garda amisa, is muSaobs sxva federaluri
uwyebebis, aseve sxva qveynebis mTavrobebis, saerTaSoriso orga-
nizaciebis dakveTiT, rogoricaa evrokomisia, gaero an msoflio
banki, agreTve kerZo organizaciebis davalebiTac. GTZ Tavis amo-
canebs axorcielebs saerTo sargeblobisaTvis. zedmeti Tanxebi
gamoiyeneba mxolod sakuTarive proeqtebisaTvis, saerTaSoriso
TanamSromlobisa da mdgradi ganviTarebis mxardasaWerad.
msoflio masStabi
GTZ warmodgenilia afrikis, aziis, laTinuri amerikis, xmel-
TaSua zRvispireTisa da axlo aRmosavleTis regionebis, aseve
evropis, kavkasiisa da Sua aziis 120-ze met qveyanaSi. aqedan 92
qveyanaSi mas sakuTari ofisebi gaaCnia. mTeli msoflios garSemo
mas dasaqmebuli hyavs 12.000 TanamSromeli, aqedan 9.000 adamiani
adgilobrivi TanamSromelia. eSbornis centralur ofisSi da ger-
maniis sxva ofisebSi daaxloebiT 1.500 adamiani muSaobs.
153
samxreT/kavkasiis qveynebSi BMZ-is davalebiT GTZ sxvadasxva
proeqts axorcielebs samarTlisa da iusticiis reformebis mxar-
dasaWerad. am proeqtebis farglebSi muSaoben rogorc mokle-,
iseve grZelvadiani mowveuli eqspertebi, romlebic axorcieleben
sakanonmdeblo konsultacias da atareben kvalifikaciis asamaR-
lebel RonisZiebebs, aseve monawileobas Rebuloben specialur
konferenciebSi. publikaciebis - masalaTa krebulis - farglebSi
gamoicema moxsenebebi, aseve proeqtebis sxva masalebi. garda amisa,
gamoicema perioduli specialuri literaturac.
Die Deutsche Gesellschaf fr Technische
Zusammenarbeit (GTZ) GmbH
Unser Unternehmen
Als weltweit ttiges Bundesunternehmen der internationalen Zusammenarbeit fr
nachhaltige Entwicklung untersttzt die Deutsche Gesellschaf fr Technische Zusam-
menarbeit (GTZ) GmbH die Bundesregierung bei der Verwirklichung ihrer entwick-
lungspolitischen Ziele. Sie bietet zukunfsfhige Lsungen fr politische, wirtschafli-
che, kologische und soziale Entwicklungen in einer globalisierten Welt und frdert
komplexe Reformen und Vernderungsprozesse auch unter schwierigen Bedingungen.
Ihr Ziel ist es, die Lebensbedingungen der Menschen nachhaltig zu verbessern.
Unsere Aufraggeber
Die GTZ ist ein Bundesunternehmen mit Sitz in Eschborn bei Frankfurt am Main.
Sie wurde 1975 als privatwirtschafliches Unternehmen gegrndet. Ihr Hauptaufragge-
ber ist das Bundes-ministerium fr wirtschafliche Zusammenarbeit und Entwicklung
(BMZ). Darber hinaus ist sie ttig fr andere Bundesressorts, fr Regierungen anderer
Lnder, fr internationale Aufraggeber wie die Europische Kommission, die Vereinten
Nationen oder die Weltbank sowie fr Unternehmen der privaten Wirtschaf. Die GTZ
nimmt ihre Aufgaben gemeinntzig wahr. berschsse werden ausschlielich wieder
fr eigene Projekte der internationalen Zusammenarbeit fr nachhaltige Entwicklung
verwendet.
Weltweit ttig
Die GTZ ist in mehr als 120 Lndern Afrikas, Asiens, Lateinamerikas, in den Re-
gionen Mitelmeer und Mitlerer Osten sowie Europa, Kaukasus und Zentralasien ttig.
In 92 Lndern ist sie mit eigenen Bros vertreten. Weltweit beschfigt das Unterneh-
men knapp 12.000 Mitarbeiterinnen und Mitarbeiter; davon sind ber 9.000 einheimi-
sche Krfe. In der Zentrale in Eschborn und an weiteren Standorten in Deutschland
arbeiten rund 1.500 Personen.
In den Lndern des sdlichen Kaukasus fhrt die GTZ im Aufrag des BMZ meh-
rere Projekte zur Untersttzung der Rechts- und Justizreformen durch. Im Rahmen der
Projekte werden Lang- und Kurzzeitexperten eingesetzt, die beratende Ttigkeit bei der
Gesetzgebung ausben, Fortbildungsveranstaltungen durchfhren und Vortrge bei
Fachkonferenzen halten. Im Rahmen der Schrifenreihe der Materialiensammlung
werden Vortrge und Materialien der Projekte verfentlicht. Daneben werden regel-
mig Fachpublikationen verfentlicht.