JOUW FIETSVAKANTIE.

JOUW NRW.
WWW.ACTIEF-NRW.COM
> 2
JOUW KORTE VAKANTIE.
JOUW NRW.
Noordrijn-Westfalen (NRW) is het actieve land
nummer 1 juist voor etsers. Wie op zoek is
naar ontspanning, hoeft het niet altijd ver te
zoeken. Vaak zijn het juist de korte uitstapjes
dicht in de buurt die de energie weer snel op
peil brengen. Dat Noordrijn-Westfalen zo ge-
liefd is voor korte vakanties, komt daarom niet
zomaar uit de lucht vallen. Want of je nu met
de auto, het vliegtuig of met de trein gaat, de
deelstaat is overal vandaan snel en probleem-
loos bereikbaar. Er is bovendien voor elk wat
wils met levendige en historische steden, een
F
o
t
o

s
:

T
o
u
r
i
s
m
u
s

N
R
W

e
.

V
.
> 3
Borken
Coesfeld
Warendorf
Steinfurt
Dsseldorf und
neanderland
subliem cultureel aanbod en afwisselende na-
tuurlandschappen. Daarbij is NRW ook al vroeg
ingesprongen op de trend dat mensen de auto
steeds vaker laten staan en er met de ets op
uittrekken: met een netwerk van etspaden
van ca. 14.000 km lang dat alle steden en ge-
meenten in de deelstaat met elkaar verbindt,
is Noordrijn-Westfalen etsland nummer 1 on-
der de Duitse deelstaten.
De grote geliefdheid bij etsers heeft Noord-
rijn-Westfalen beslist mede te danken aan de
aantrekkelijke etspaden die we in deze prak-
tische NRW-pocketgids aan je voorstellen. Met
de Ems-etsroute, de Ruhrdaletsroute en de
Lahntal-etsroute beschikt de deelstaat bij-
voorbeeld al over drie langeafstandsetsrou-
tes die door de Duitse etsersbond ADFC met
vier sterren zijn onderscheiden.
Wie het liever wat gemakkelijker aandoet, kan in
NRW van de ets ook overstappen op de e-bike.
De infrastructuur voor berijders van elektrische
etsen is de afgelopen jaren sterk uitgebreid.
Steeds meer etsstations verhuren elektrische
etsen of bieden gratis opladen aan.
Voor ritten van meerdere dagen vinden de ets-
vakantiegangers in de rond 650 Bett+Bike-
bedrijven het perfecte onderkomen voor elke
smaak.
Info
Tourismus NRW e. V.
Tel.: +49 (0) 211 / 91 32 05 00
info@dein-nrw.de
www.actief-nrw.com
MEER LEZEN?
Hier vind je gratis folders:
www.dein-nrw.de/prospekte
facebook.com/DeinNRW
twitter.com/DeinNRW
www.dein-nrw.de/newsletter
> 4
Burg Gemen in Borken
F
o
t
o

s
:

n
s
t
e
r
l
a
n
d

e
.
V
.
> 5
Onder de Duitse etsroutes is dit de onomstre-
den koningin. Met een lengte van ca. 960 km
slingert de 100 Schlsser Route zich majestu-
eus door het hele Mnsterland. Omgeven door
een sprookjesachtige natuur rijgen romanti-
sche kastelen, indrukwekkende burchten aan
het water en prachtige herenhuizen zich als
glanzende parels van een ketting aaneen. De
historische gebouwen met hun imposante
slottuinen vertellen over de tijden van de hoge
heren. Hier is een etstocht ook altijd een reis
door de tijd en door de architectuurgeschie-
denis van het Mnsterland. Sommige panden
zijn nog bewoond, andere herbergen stijlvolle
hotels, weer andere maken als museum het
verleden zichtbaar.
Bij deze geliefde route kunnen etstoeristen
kiezen uit het gehele traject, afzonderlijke
LANGS HET PARELSNOER
M n s t e r l a n d
Teu
to
b
u
rg
e
r
W
a
ld
R
h
e
i
n
E
m
s
Schloss
Mnster
Wasserschloss
Anholt
Schloss
Nordkirchen
Anholt
Nordkirchen
Nordhorn
Rheine
Ibben-
bren
Steinfurt
Gronau
Coesfeld
Borken
Dlmen
Haltern
a. See
Dorsten
Beckum
Amelo
Osnabrck
Mnster
Bottrop
Hamm
Dortmund
0 20 km
100 Schlsser Route
Op Pttkes (paadjes) naar droomkastelen
deeltrajecten of vier zelfstandige rondritten.
De noordelijke rondrit gaat van het vlakke land
rond Mnster tot het Tecklenburger Land. De
oostelijke rondrit gaat van Mnster tot het dal
van de Lippe. De westelijke rondrit voert door
het weidse landschap van het westelijke Mn-
sterland tot aan de Nederlandse grens even
overwippen is gegarandeerd de moeite waard!
Langs de zuidelijke rondrit staan grootse his-
torische bouwwerken vaak slechts een paar
kilometer van elkaar vandaan, waardoor de
etstocht een echte belevenis wordt.
Info
Mnsterland e. V.
Tel.: +49 (0) 2571 / 949392
touristik@muensterland.com
www.muensterland-tourismus.de
> 6
Het Bergische Land is een middelgebergte
ten oosten van de Rijn in het hart van Noord-
rijn-Westfalen. Het cultuurlandschap wordt
WATER EN BOSSEN
Waterkwintet
Uitzicht op de Bevertaldam
doorsneden door heuvels en bergen, bossen,
grote weiden en velden en idyllische dalen met
rivieren en beken. Schilderachtig opgenomen
in het landschap zijn overal talrijke meren en
stuwdammen te vinden. De regio wordt zowel
gekenmerkt door dorpen met vakwerk- en
leisteenhuizen als door grotere steden die
meestal kunnen bogen op een rijk industrieel
verleden. Boeren-, streek- en industriemusea,
kerken maar ook kastelen en burchten laten
het bewogen Bergische verleden herleven.
De etsroute Wasserquintett(waterkwintet)
bevindt zich in het noordoosten van het Ber-
F
o
t
o
:

K
l
a
u
s

S
t
a
n
g
e
,

w
w
w
.
a
v
t
t
e
n
t
i
o
n
.
d
e
F
o
t
o
:

V
o
l
k
e
r

B
a
r
t
h
e
l
> 7
Hist. Altstadt mit
Schloss Hckeswagen
Textilmuseum
Johann Wlfing & Sohn
Museum Haus Dahl
B
e
r
g
i
s
c
h
e
s
L
a
n
d
Wupper-
Talsperre
Bever-Talsperre
Neye-Talsperre
Ennepe-
Talsperre
Kerspe-
Talsperre
Brucher
Talsperre
Lingese-Talsperre
Rnsahl
Wipperfeld
Windhagen
Schwenke
Anschlag
Bergisch
Born
Breckerfeld
Hartegasse
Beyenburg
Kierspe
Marienheide
Wipperfrth
Hckes-
wagen
Radevormwald
Halver
Schalksmhle
0 5 km
Watersport op de Bevertaldam
gische Land aan de grens tussen Rijnland en
Westfalen. De route voert voornamelijk over
weinig bereden boerenwegen en voor een deel
over de onlangs voltooide route langs oude
spoorwegtracs. De naam Waterkwintet ver-
wijst naar de vijf stuwdammen in de regio. De
route gaat vlak langs drie van deze stuwdam-
men in de zomer een verleidelijke gelegen-
heid voor een verfrissende onderbreking.
De ca. 75 km lange route is gemakkelijk op te
splitsen in twee deelroutes. De lus langs de
Brucher- en Lingese-stuwdammen boeit met
name door de heerlijke uitzichten over het
Bergische Land en het beleven van de stuw-
dammen. De langere lus maakt de veelzijdig-
heid van het landschap duidelijk als de weg
langs de tracs door de Wupperaue gaat en
vervolgens langs de Wuppertal-dam omhoog.
De weg voert verder over de hoogten van het
Bergische Land, met fantastische vergezich-
ten, waarbij ook enkele bergen beklommen
moeten worden.
Gelegenheid om de inwendige mens te ver-
sterken vind je met name in de stadscentra
van Marienheide, Wipperfrth, Hckeswagen
en Radevormwald, evenals bij de Bruchertal-
stuwdam. Deze stadscentra zijn ook geschikt
als startpunt, en het is bovendien mogelijk om
met de trein naar Marienheide te reizen.

Info
Naturarena Bergisches Land
Tel.: +49 (0) 2266 / 46 33 77
info@dasbergische.de
www.dasbergische.de
www.wasserquintett.de
F
o
t
o
:

V
o
l
k
e
r

B
a
r
t
h
e
l
> 8
De in 2011 geopende PanoramaRadweg nie-
derbergbahn is een 40 km lange etsroute
door het neanderland in de regio Mettmann
die je van Heiligenhaus via Wlfrath en Velbert
PERFECT PANORAMA
Fiets over oude spoorwegtracs in het neanderland
Over bruggen door het dichte groen
tot aan Haan voert. Ondanks het heuvelachtige
landschap van het neanderland kun je op deze
route heerlijk ontspannen etsen. De Pano-
ramaRadweg niederbergbahn volgt namelijk
een oud spoorwegtrac, dat in de jaren twintig
van de vorige eeuw met een matige helling is
aangelegd voor gebruik door het personen- en
goederenvervoer.
Tegenwoordig vind je langs het trac indruk-
wekkende getuigenissen van de ingenieurs-
kunst uit de afgelopen 100 jaar, bijvoorbeeld in
de vorm van talrijke bruggen en als monument
erkende viaducten, evenals indrukwekkende
F
o
t
o
:

S
t
a
d
t

H
e
i
l
i
g
e
n
h
a
u
s

F
o
t
o
:

K
r
e
i
s

M
e
t
t
m
a
n
n
,

M
a
r
t
i
n
a

C
h
a
r
d
i
n
> 9
3
46
3
46
535
Mariendom
Neanderthal
Museum
Zeittunnel
Homberg
Dornap
Tnisheide
Wlfrath
Heiligenhaus
Mettmann
Haan
Erkrath
Essen-Kettwig
Wuppertal
Velbert
0 3 km
Sportief door het neanderland
uitzichten over het prachtige landschap. Daar
komt de voor Duitsland unieke verlichte wa-
gonbrug in Heiligenhaus nog bij.
Vanwege de aantrekkingskracht van het land-
schap en het culturele aanbod zoals concerten,
kleinkunst en grote evenementen in de stadjes
langs het trac is ook afslaan in de omgeving
langs de route de moeite waard. Dat geldt ook
voor een bezoek aan monumenten als de Abts-
kche in Heiligenhaus, de Mariendom in Vel-
bert, de tijdtunnel in Wlfrath of het dorp Grui-
ten in Haan.
Op hoger dan regionaal niveau is de Panorama-
Radweg niederbergbahn met andere etsrou-
tes, zoals de RuhrtalRadweg bij Essen-Kettwig
of de Korkenziehertrasse bij Haan, verbonden.
Op die manier maakt de route deel uit van het
in totaal 300 km lange bovenregionale net van
panoramische etsroutes.
Een folder over de PanoramaRadweg nieder-
bergbahn, inclusief routebeschrijving en tips,
is voor genteresseerden te bestellen via on-
derstaande internetsite. Hier vind je ook prak-
tische downloads voor de etsroute.

Info
neanderland/Kreis Mettmann
Tel.: +49 (0)2104 / 99 11 99
info@neanderland.de
www.neanderland.de/nl
www.panoramaradweg-
niederbergbahn.de
F
o
t
o
:

K
r
e
i
s

M
e
t
t
m
a
n
n
,

M
a
r
t
i
n
a

C
h
a
r
d
i
n
> 10
Burg Linn, Krefeld
F
o
t
o

s
:

N
i
e
d
e
r
r
h
e
i
n

T
o
u
r
i
s
m
u
s

G
m
b
H
> 11
De Rijn is Duitslands langste en meest water-
rijke rivier; het is tevens een mythe die tot op
heden zijn onmiskenbaar eigen aantrekkings-
kracht behouden heeft. De Rijnetsroute van
Bad Honnef tot Emmerich am Rhein is een
aantrekkelijke en geliefde etsroute. Of hij nu
over de linker of de rechter Rijnoever gaat, de
etsroute voert over grotendeels geasfalteer-
de en ruime etspaden.
In Krefeld nodigen het historische stadsdeel
Linn met zijn kasteel en het museumcentrum,
de dierentuin, de verschillende kunstmusea en
ruim opgezette parken en tuinen tot een uit-
stapje uit. Daarvandaan gaat de route verder
over de Rijndijk en over de sluis Friedrichsfeld
naar Wesel. In deze ooit belangrijke Hanzestad
is de geschiedenis van de stad van dichtbij te
volgen in het Preuen Museum. In Xanten no-
VADER RIJN PER FIETS
2
48
1
43
44
3
31
45
3
1 3
46
44
Burg Linn
Rheinpromenade
LVR-Archologischer
Park
k
M
a
a
s
Sieg
Lahn
R
h
e
i
n
Be
M
Dil
den
en
Andermatt 895 km
Emmerich
H
o
e
k

v
a
n

H
o
l
l
a
n
d

1
7
6

k
m
Xanten
G
Rheine
He
nk
ng
Neuwied
Wesel
K bl
ht
n
ede
Bonn
Neuss
Moers
Hamm
Mnster
Nijmegen
Aachen
Siegen
Maastricht
Krefeld
Dortmund
Dsseldorf
Kln
Duisburg
0 20 km
Rijnetsroute (RheinRadWeg)
Binnenhaven Duisburg
digen het LVR-Archeologisch Park Xanten en
het LVR-RmerMuseum je uit. In Rees, de oud-
ste stad van de Niederrhein, kun je de stads-
muren en de behouden kazematten bezichti-
gen, die nu nog getuigen van de middeleeuwse
geschiedenis. In Emmerich am Rhein nodigt
de Rijnpromenade je uit om te kijken naar de
levendige bedrijvigheid op de Rijn en op de
langste hangbrug van Duitsland. Je kunt ook
met de ets over de 1028 meter lange brug
rijden.

Info
Niederrhein Tourismus GmbH
Tel.: +49 (0) 2162 / 81 79 03
info@rijnetsroute.net
www.rijnetsroute.net
> 12
RIJN, ERFT EN AHR
Drei-Flsse-Tour
Alles stroomt
De Drei-Flsse-Tour (drie-rivierentocht) ver-
bindt de Rijn, de Erft en de Ahr. Je kunt de
rondrit op elke gewenste plaats beginnen. Bij-
voorbeeld in de Beethovenstad Bonn, met een
bezoek aan het Beethovenhuis of een blik op
het Zevengebergte. Aan de monding van de
Ahr bij Remagen gaat de weg verder over de
Ahr-etsroute. Het Dal van de rode wijn staat
bekend om zijn wijnfeesten en wijnherbergen.
Aan de bron van de Ahr wordt in het histori-
sche kasteeldorp Blankenheim aan de hand
van indrukwekkende bezienswaardigheden de
geschiedenis van de middeleeuwen verteld.
Op een afstand van slechts 10 km, in Netters-
heim-Holzmlheim, bevindt zich de bron van
de Erft.
F
o
t
o

s
:

N
i
e
d
e
r
r
h
e
i
n

T
o
u
r
i
s
m
u
s

G
m
b
H
,

R
h
e
i
n
-
E
r
f
t

T
o
u
r
i
s
m
u
s

e
.
V
.
,

K

l
n
T
o
u
r
i
s
m
u
s

G
m
b
H
> 13
Slot Paffendorf
De weg langs de Erft gaat langs stenen ge-
tuigen van de Romeinse tijd, sterke stedelijke
forticaties, prachtige burchten uit de bloei-
tijd van de Rijn-adel en machtige kastelen uit
de riddertijd. De omgeving van Bergheim en
Bedburg ziet er weer heel anders uit. Gigan-
tische dagbouwmijnen geven een beeld van
het industrile heden. Wie hierin genteres-
seerd is, kan in het slot Paffendorf terecht bij
de tentoonstelling over de bruinkoolwinning in
het Rijnland en vervolgens vanaf verschillende
uitzichtpunten de reusachtige graafmachines
aan het werk zien.
Aan het einde van de Erft-etsroute kan de
etser kiezen: doorgaan met het onderwerp
Romeinen of meer informatie krijgen over
kunst en cultuur. Voor beide kan gezorgd wor-
den. Zowel Slot Dyck als het Romeinse leger-
kamp in Neuss zijn een bezoek waard; daar-
naast toont het museumeiland Hombroich een
boeiend concept waarbij kunst gecombineerd
wordt met natuur. Op het punt waarop de Erft
in de Rijn uitmondt gaat de tocht verder door
de regio Rheinschiene.
Na een paar rustige kilometers langs het mid-
deleeuwse plaatsje Zons voert de route naar
de kloppende metropool Keulen. En natuurlijk
nog steeds met het prachtige uitzicht over het
water. Duwboten, rondvaartboten, roeiboten
en veren begeleiden de etsers op hun tocht
langs de Rijn. Oude stadjes en terrasjes langs
de Rijn lokken de reiziger met biertuinen en ca-
fs. Zo leidt de weg aan het eind van dit afwis-
selende traject na in totaal zon 300 etskilo-
meters weer terug naar Bonn.

Info
RadRegionRheinland e. V.
Tel.: +49 (0) 2271 / 99 4 99-50
info@radregionrheinland.de
www.drei-uesse-tour.de
> 14
Een van de meest afwisselende en contrastrij-
ke rivieren van Duitsland nodigt je met zijn oe-
verwegen uit om twee uiterst verschillende ge-
bieden te ontdekken. Verrassingen zijn daarbij
gegarandeerd: geen enkele andere rivier in
Duitsland verbindt cultuur en natuur binnen
zon beperkte ruimte.
Vanaf de kop van de Ruhr bij Winterberg rij-
gen de meest uiteenlopende belevenissen
zich langs de 230 km lange etsroute als een
CONTRASTEN LANGS DE OEVER
Ruhrdaletsroute (RuhrtalRadweg)
Ruhr-viaduct bij Herdecke
parelketting aaneen. Of het nu de Bike Arena
Sauerland is met zijn veelzijdige routes, de
Bruchhauser Steine, waarvandaan je een
prachtig uitzicht hebt op grote delen van het
Sauerland, de bergmijn Ramsbeck of het his-
torische stadscentrum van Arnsberg met zijn
classicistische wijk en het Sauerlandmuseum:
langs de Sauerlandse Ruhr vindt iedereen zijn
persoonlijke hoogtepunt.
Stroomafwaarts voert het etspad naar de
F
o
t
o

s
:

R
u
h
r
d
a
l

e
t
s
r
o
u
t
e
> 15
30
44
45
1
2
43
31
3
45
3
W e s t e
r
w
a
l
d
Kahler
Asten
841
Sieg
Ruhr
R
h
e
i
n
Schlossruine
Camera
Obscura
Zeche
Nachtigall
Ochtrup
Winter-
berg
F
b
Gieen
Rheine
B
M
a
Arnsberg
g
n
Mnster
Hamm
Bielefeld
n
d.
Siegen
Bonn
Pa
schede
Mhlheim
a. d. Ruhr
Witten
Dortmund
Dsseldorf
Duisburg
Kln
0 20 km
Industrile cultuur: de Henrichshtte
regio Ruhrmetropool. Daar wachten talloze
overblijfselen van de industrile cultuur de
bezoeker op. Zo leert de etser de geschiede-
nis van het Ruhrgebied kennen vanaf Witten,
waar de wieg van de mijnbouw heeft gestaan,
via de stilgelegde kolenmijnen in Hattingen en
Essen tot aan de haven van Duisburg, waar de
transformatie tot een modern centrum voor
dienstverlening reeds voltooid is. Langs mijn-
lifttorens, hoogovens en gashouders zorgen
talloze combinatiemogelijkheden van ra-
derboot, rondvaartboot, historische railbus
tot een tocht met een oude stoomboot voor
nog meer diversiteit, zodat je etstocht een
persoonlijke en onvervangbare belevenis
wordt.
Daarbij rijdt de etser, begeleid door een uit-
gebreide bewegwijzering en informatieborden,
voor het grootste deel over de voormalige jaag-
paden vlak langs de Ruhr, maar vaak ook door
oude bossen, over rivierweiden en langs spie-
gelgladde stuwmeren. Zo biedt het natuurlijke
landschap ideale mogelijkheden voor recreatie
en ontspanning, zowel in de vorm van dagtoch-
ten als meerdaagse ritten. De Ruhrdaletsrou-
te biedt afwisselende mogelijkheden voor et-
sende ontdekkingsreizigers van elke leeftijd.

Info
Ruhr Tourismus
Tel. +49 (0) 208 / 89 95 91 86
info@ruhrtalradweg.de
www.ruhrtalradweg.de
> 16
S
a
u
e
r
l
a
n
d
-
R
a
d
w
e
l
t

e
.
V
.

R
a
d
w
e
r
k
s
t
a
t
t

/

F
o
t
o
:

S
t
r
a
t
m
a
n
n
> 17
Door het hart van het Sauerland gaat de
Sauer landRadring (Sauerland-etsring): een
84 km lang circuit over voormalige spoorweg-
tracs. De perfecte rondrit voor touretsers
en sportieve gezinnen verbindt de plaatsen
Finnentrop, Lennestadt, Schmallenberg en
Eslohe met elkaar. En nog veel meer prachtige
vakwerkdorpen die uitnodigen om er even iets
te gebruiken of er te overnachten. Sinds 2012
verbindt de 40 km lange noordlus de etsring
met de RuhrtalRadweg. Als een van de hoogte-
punten gaat het traject ook langs de oostelijke
oever van de Hennesee.
Waar nu de etsers ontspannen en zonder
verder verkeer op hun etspaden onderweg
zijn, reden tot 1966 de treinen op het traject
Wennemen Finnentrop. Ook nu nog zijn de
overblijfselen van dit spoorwegverleden dui-
DROOMRONDRIT
DampfLandLeute
Museum Eslohe
Sauerland
Pyramiden mit
Gallileo-Park
Fledermaustunnel
S
a u
e
r
l
a
n
d
Hennetalsperre
L
e
n
n
e
Finnentrop
Eslohe
Remblinghausen
Oberhundem
Rahrbach
Fredeburg
Fehrenbracht
Oedingen
Meggen
Sundern
Schmallenberg
Lennestadt
Bad
Berleburg
0 5 km
SauerlandRadring
In de vleermuistunnel
delijk zichtbaar. Seinen, stootblokken, wagons
en een gerestaureerde stoomlocomotief staan
langs het traject. Een ander hoogtepunt van de
rondrit is de vleermuistunnel.
Helemaal zonder hellingen gaat het ook niet op
de SauerlandRadring je moet een hoogtever-
schil van 600 meter overwinnen. Fietsers met
een goede conditie doen dat in n dag, wie het
rustig aan wil doen, plant een overnachting.

Info
Sauerland-Tourismus e. V.
Tel.: +49 (0)2974 / 20 21 90
info@sauerland.com
www.sauerlandradring.de
> 18
EEN WEG MET KARAKTER
EmsRadweg
Langs de weiden van de Ems
De EmsRadweg begint bij het infocentrum
EmsQuellen in Hvelhof bij het Teutoburger-
woud en volgt de Ems over een afstand van
375 km tot aan de Noordzee.
Als een van de weinige langeafstandsetsrou-
tes heeft de EmsRadweg het predicaat ADFC-
kwaliteitsetsroute met vier sterren van de
Duitse etsersbond ontvangen. Informatiema-
teriaal is ook in het Nederlands beschikbaar.
Als een blauw lint verbindt de Ems vijf vakan-
tiegebieden met elkaar elk met zijn eigen F
o
t
o

s
:

I
G

E
m
s
R
a
d
w
e
g

> 19
30
33
33
2
2
E
m
d
e
n

1
6
6
k
m
Ems-Informations-
zentrum
Historisches
Rathaus
Flora
Westfalica-Park
E
m
s
E
m
s
L
ip
p
e
Glandorf
Versmold
Hvelhof
Rietberg
Herford
Gtersloh
Warendorf
Beckum
Ahlen
Delbrck
Rheda-
Wiedenbrck
Bnde
Paderborn
Bielefeld
Osnabrck
0 10 km
Langs de weiden van de Ems
Ontspannen in het Emsland
onmiskenbare karakter. Op bijzonder mooie
plekken zijn rustplaatsen ingericht, waar in-
formatieborden wetenswaardigheden over de
regio vertellen. De route langs de kortste rivier
van Duitsland begint direct bij de bron van de
Ems tussen Hvelhof en slot Holte-Stuken-
brock. Vanaf het bos- en heidelandschap van
de Senne voert de EmsRadweg eerst door het
Paderborner Land en de gemeente Gtersloh
aan de voet van het Teutoburgerwoud.
Daarna gaat het verder langs de paradijselijke
Emsweiden door het parklandschap van het
Mnsterland, voordat de route de groene ver-
ten van het Emsland bereikt. In Oost-Friesland
wordt het dan echt maritiem. Hier hangt al de
geur van de nabije zee. Over de dijken gaat het
naar Emden, waar de Ems uitmondt in de Dol-
lart en daarmee in de Noordzee.
Het devies: geniet van het veelzijdige land-
schap zonder te transpireren. Ook de culinai-
re verscheidenheid tijdens de etspauzes is
groot: Senne-forellen, Pickert (een soort pan- nenkoekjes) en asperges, pompernikkel, Oost-
Friese thee en nog veel meer dat er gewoon
om vraagt om geprobeerd te worden. Goede,
etsvriendelijke bedrijven verwennen je graag
na een indrukwekkende etstocht. Zo vormen
recreatie en genot een prachtige combinatie.


Info
Interessengemeinschaft
EmsRadweg
Tel.: +49 (0)5257 / 500 91 24
info@emsradweg.de
www.emsradweg.de
> 20
DOOR DRIE LANDEN
Vennbahn
Het viaduct van Reichenstein bij Monschau
De Vennbahn, een nieuwe ster onder de ets-
routes langs oude spoorwegtracs in Europa,
bestrijkt 125 km en gaat van Aken via Mon-
schau en het natuurpark Hohes Venn-Eifel
naar Troisvierges in Luxemburg. Meer dan
tien keer steekt het etspad de grenzen tus-
sen Duitsland, Belgi en Luxemburg over.
Het grensoverschrijdende traject behoort tot
de langste spoorwegetsroutes van Europa.
Oorspronkelijk diende de Vennbahn in de 19e
eeuw voor het vervoer van kolen en ijzererts
van Aken naar Luxemburg en terug. In de beide
wereldoorlogen werd het traject de slagader
Station Raeren F
o
t
o

s
:

w
w
w
.
v
e
n
n
b
a
h
n
.
e
u
> 21
Hohes Venn, Signal de Botrange
van het conict tussen de drie landen, maar
daarna raakte het in vergetelheid.
Nu kunnen etsers over het stilgelegde en tot
etspad gemoderniseerde spoorwegtrac en
langs de rond de spoorweg gelegen steden,
dorpen en hun bezienswaardigheden rijden.
Niet alleen de domstad Aken is een beziens-
waardigheid tijdens de tour, dat geldt ook
voor de linnenstad Monschau, St. Vith met zijn
streekmuseum en de burcht Reuland. Het af-
wisselende landschap onderweg is al even in-
drukwekkend. Het etspad gaat door heggen,
moeras- en heidelandschappen, door dichte
bossen en langs idyllische rivierdalen. Behalve
de historische air van de oude spoorweg en
de unieke landschappen langs de route kun-
nen de gasten in de Vennbahn-verhalen dui-
ken. Het traject kent vele verhalen, vanaf het
begin van de kofesmokkel, van de heggen van
rode beuken als karakteristiek cultuurgoed
van de regio tot aan de betekenis van de Venn-
bahn als verkeersader tot aan het begin van de
jaren 60.
De Vennbahn biedt plezier en afwisseling voor
sportief aangelegde etsers, maar ook voor
recreatieve etsers en gezinnen. Het is de
moeite waard om twee of drie dagen over het
traject te doen. Omdat de tunnel aan de Bel-
gisch-Luxemburgse grens gesloten blijft, moet
je op deze plek een kleine helling overwinnen.
Daarna gaat het weer rustig verder.

Info
Eifel Tourismus GmbH
Tel.: +49 (0)6551 / 96 56-0
info@eifel.info
www.vennbahn.eu/nl
> 22
VIERSTERRENTOCHT
LahntalRadweg
Door dichte bossen
De LahntalRadweg behoort tot de meest aan-
bevelenswaardige etspaden van Duitsland.
De Duitse etsersbond ADFC heeft deze gecer-
ticeerd met vier van de vijf mogelijke sterren.
De route begint op de plek waar de Lahn ont-
springt: in Netphen in het Rothaargebergte in
het uiterste zuidoosten van Noordrijn-Westfa-
len. Hiervandaan voert de weg langs de Lahn
tot aan de plek waar hij in de Rijn uitmondt. Op
de rond 240 km passeert hij daarbij kastelen,
sloten, historische oude steden en prachtige
landschappen. Tot de hoogtepunten langs de De bron van de Lahn
F
o
t
o
:

T
o
u
r
i
s
t
i
k
v
e
r
b
a
n
d

S
i
e
g
e
r
l
a
n
d
-
W
i
t
t
g
e
n
s
t
e
i
n

e
.

V
.
F
o
t
o
:

G
e
o
r
g
e

K
e
t
e
r
s
> 23
45
5
5
45
45
3
48
Lahnquelle
Kneipp-Heilbad
Schloss
Wittgenstein
7
Kahler
Asten
841
S
i e
g
e r l a n d - W i t t g e
n
s
t
e
i
n
T
a
u
n
u
s
Eder
Sieg
Lahn
M
o
s
e
l
R
h
e
i
n
Kappel
Meschede
F
n
Winterberg
Dillenburg
Limburg
a. d. Lahn
Altenkirchen
berg
Ldenscheid
Marburg
a. d. Lahn
Neuwied
Gieen
Wetzlar
Bad Laasphe
Feudingen
Wuppertal
g
Off b
Siegen
Koblenz
g.
Frankfurt a. Main
0 20 km
Lekker etsen in het Lahndal
route behoort de bezienswaardige oude stad
Bad Laasphe met zijn mooie vakwerkgevels,
evenals het landgrafelijke slot in Biedenkopf,
de universiteitsstad Marburg, de Goethestad
Wetzlar, de dom van Limburg en ook Bad Ems,
het gezondheids- en kuuroord uit de keizertijd.
Tevens passeert de weg bij Obernhof de enige
wijnplaats aan de Lahn. Hier wordt zowel Spt-
burgunder als Riesling verbouwd.
Vanaf de bron van de Lahn tot aan de monding
gaat het daarbij over een hoogte van 600 me-
ter bergafwaarts. Omdat er maar weinig steile
hellingen zijn, is de weg ook geschikt voor ge-
zinnen voor het grootste deel zelfs met aan-
hangers achter de ets en voor ongeoefende
etsers. Maar ook de steilere delen zijn de
moeite waard, want boven aangekomen heb je
een heerlijk uitzicht over het Lahndal met zijn
bezienswaardigheden. En wie het niet te zwaar
wil maken, stapt onderweg over op de trein of
de ets-shuttlebus. Wie de moeite neemt om het hele etspad
te rijden, zal zeker niet teleurgesteld zijn. Het
landschap verandert voortdurend. Terwijl het
beeld aanvankelijk wordt gedomineerd door
bonte weiden en groene heuvels, gaat de weg
later langs steile beboste hellingen. De Lahn
blijft voor de etser echter voortdurend in
beeld.


Info
Touristikverband
Siegerland-Wittgenstein e. V.
Tel.: +49 (0) 271 333 / 1020
tvsw@siegen-wittgenstein.de
www.siegerland-wittgenstein-tourismus.de
F
o
t
o
:

B

s
c
h
e
r
> 24
Gefrdert von: Mede mogelijk gemaakt door: