Sie sind auf Seite 1von 55

digitized by www.sreyas.

in
1
\nPm\hnemkw
NnkzmanI
digitized by www.sreyas.in
2 \nPm\hnemkw
digitized by www.sreyas.in
3
{io inhmb ]c a Kp cth \ax
1
Ahm{Xb
tim[\mk{Zmb {]IcWw
injy: k I cp Wm aqnbmbpw ]c a Kp cp hmbpw
{]Im in p {]mW \mY! ASn b\v ]c a KXn AS bm \p
ams efnXambn a\n\v [cnhn[n D]tZin
cptfWta!
BNmcy: Poh tZtl{nbmxIcWtfbpw Ahbn
Ahm{Xbtfbpw Ahn {]Xn_nw_n ssNX\ytbpw
Chn[njvT\amb AkwtKmZmko\ \nXyipap ]cn]q
IqS {_ssNX\ysbpw hnthIm`mhtlXphmbnv, kzbw
shabmb kv^SnIw PhmIpkpakn[nhim ckv^SnI
sav ImWsSpwt]mse, Rm FtXv Fv Xncnv hn]coX
ambn IpsImpXns\ Xn D{]Icmw ]cammhmbn
Xs Zinm, AXp XsbmIpp ]caKXn.
injy: kzman, shabmb Hcp hkv{Xn \nPambnv
Idpv apXemb t`ZamIp Agpv ]nbm AXns\ asmcp
{InbmX{m FSpp ammw. kv^SnIn CmsX tXmn
At`Zambn Iep \n chsaXpt]mse tOZnm
]mSnmsX CcnpXns\ Fs\ ]ncnpIqSpw?
BNmcy: A{]Imcw CmXncpmepw tZtl{nbmxIc
WsNnZm`mkIqS apXembhn hnthIm\p`qXnbm ]ncn
sSpmw.
injy: B hnthIm\p`qXn F{]ImcapXmIpp?
digitized by www.sreyas.in
4 \nPm\hnemkw
BNmcy: tZlw, C{nbw, AxIcWw, Pm{Kv kz]v\w
kpjp]vXn Chbn hnjbamb `mhm`mhcq]ambncnp PKv,
khpw PUamIpp. Ahs {]Iminnp Nnv NnZm`mk
\mIpp. AXn\pw A[njvTm\ambncnp Nnv IqS \nXy
t_m[amb ]cammhmWv. Ahbn ]ncnsSppIqSm hn[
n Iep tXmp B Xz sf ]ncn p t\m p
hnNmcw:
Pm{Kn ]ncnp ImWnpp
DWnb Hcp Nmpn PeIWkw_w DmIp
tm B Nmen Fns\ Pehym]Iw (Cuw) ImWs
Sppthm A{]Imcw, mt\{nb It{nbtfSpIqSnb Cu
qe tZlw Pm{K Z h bn `mhm `m h cq ] amb LS ] SmZn
{]XyPKmbn ImWsSptm, \nhmXZo]w t]mse Ic
tW{nbsf hnt]nmsX Htc \nebn \ndpn inhs]
cpams IcpWtbmSpIqSnb, ]caKpcp{]kmZtmSpIqSnb, hnth
Im\p`qXnbm t\mpIn, k]vX[mXpkaqlamb tZlw, cp
hItbmSpIqSnb C{nbw, Ahn hnjbamb PKv, ChIsf
AXmXp \macq]tfmSv `n`nambn tXmnnv Ahsb Dpw
shfnbpw hym]np {]Iminnp Xs Bmhmbpw AhIsf
Zriyamb A\mmhmbpw A\p`hnmdmIpw.
Pekw_ap Nmqw DWnbm AXn Pekz
`mhw ImW s SmsX Pem hym ] Im `mhw A\p ` hn s Spw.
Atm B Nmqn\pw Pen\pw D t`Zw F{]Imcw
{KlnsSppthm AXpt]mse, qetZls hnv Pm{K
ZmZn hyhlmcn \np \on B BssNX\yw kz]v\tZ
ln {]thinptm, CXv qetZlw, CXv cp hItbm
Sp Iq Snb C{nbw CXv `mhm `m h cq ] amb LS ] SmZn PKv
Fp m\w Fns\ ChIsf Iv A\p`hnptm
tZlmZnIfn \np BssNX\yw thdmIppshp ]ncn
\p`hnsSpw.
kz]v\n ]ncnp ImWnpp
kz]v\mhbn kqaicocn Ccppw sImv B
digitized by www.sreyas.in
5
BssNX\yw {]Iminptmgpw, A{]Imcw Xm Iev]n
s Xs tZlmZn kIe PKnepw hym]np {]Iminp
tmgpw, taLaWvUew, \{XaWvUew, N{aWvUew ChI
fn hym]np Chsb {]Iminnp N{tPymXnv sNdpXv,
hepXv, hw apemb BIrXnItfmSpIqSnb B taLmZnIfn
\npw A\yamIppshp A\p`hnsSpXpt]mse, kz]v\
n I Xs tZlmZn kIe PKpw kzmssNX\yhym]
In Zriyambn ImWsSpIbm AhI A\mmshpw
AhIfn hym]np Ip Xs A\mhneW kz]v\{Z
jvSmhmb Bmshpw hnthIm \nZm\np t\mptm
A{]Imcw Xs A\p`hn hcpw.
AmsXbpw Cu BssNX\yhym]Iw AhnZybmbpw
kpjp]vXnbmbpw Ccnp ImcWicocn {]thinptm
ap]dbs kqvaicochpw AXns hyhlmcn I
kz]v\{]hpw Cu BssNX\yhym]Is hnp \onb
XpsImp Xmmsf D {]Imcw PUfmbnv Iev]nv ImW
hw `hnpw. AXpsImpw AhIfn \npw Bmhp
A\y\mIppshp A\p`hw hcmw.
kpjp]vXnbn ]ncnp ImWnpp
kpjp]vXnbn AhnZybmIp ImcWicocn BssN
X\yhym]Iw {]m]n kabv Xm A\yamIpp Fp t`Z
I]\ hnv At`Zambnpt]mepw Iev]nXmbn ImWsSmsX
iq\yw t]mse {]IminpsImncnpw. Xibnepw Ahs hne
WXsb I\p`hnbvWw.
injy: Pm{Kv, kz]v\w Cu chIfnepw qekq
afmIp cp icoctfmSpw IqSn kIePKpw Zriy
ambn ImWsXpsImv CXp BhkvXp, CXp A\mhkvXp
Fns\ hnthInv Adnbm Ignbpw. kpjp]vXyhbn
Zriyw, {Zjv Sm, Zi\w Fp t`Zw A\p ` hn s Sm
nXnp Bm\mhnthIm\p`qXn Fs\ LSnbvpw?
BNmcy: ZrjvSnbn ImWs Hcp cpsh CsXv kmam
\ym\m Ipdnptm AXop thdmbn Iev]\ tlXp
hmbnv tXmnb kw _pnhgnbmbn A\p`hnbvsSptm
Ahm{Xb tim[\mk{Zmb {]IcWw
digitized by www.sreyas.in
6 \nPm\hnemkw
Gdnb `btmSpIqSn B Ibnt hoWp aq ASnpw,
Atm Iphgnbmbn Ibns\n _pnbnepZn CsX
kmam\ym\hpw {`mn \naw cphn Iev]ns _pn
bn hgnsb kambn {]Imin km\hpw Xn sFIy
sp. Atm Ah thsd BIppshp hnthIn\p Ah
kcanmXncpp. Fnepw aq sXfnbptm CXv, kw F
cp m\hpw {]Xys apnp apnestmse _pn
bn hgnbneqsS cphn DZnbm B DZn Ahsb
smp hnthInn t`Z`mh\ Adpw. aqbpsS appw ]npw
Bbn DZn cp m\n, CsX m\m\p`hw hkvXp
X{amb Ibns\ tN hnthIm\sapw, km\w
Ir X { amb Btcm ]n X k hn j b hn th I m \ sapw
hnthIm\p`qXn DmIpamdpt]mse, kpjp]vXnbn ImcWico
ctmSv sFIysv t`Zmt`ZIev]\ IqSmsX ip\yw t]mse ImW
s m\kzcq]amb Bhym]Iw DWcptm, Rm Hp
a dn bmsX kpJ ambn Dd n sb p A\p `hw BI s, B
Bmhv kpjp]vXnbn nXnsNptm A\y\mepmb
Nne hmpI \nanw DWcp kz`mhamIs, Chs tim[n
m B Ahsb tN BhnthIw DZnmhpXmWv.
AXm bXv Dd p tm Nne sNmp I tI s Sm sXbpw
NneXp tIspw, Atm IctW{nbsf Hgnp iq\yw
t]msebncp B Bhym]Iw bmsXmcp Iev]\tbmSpw A`n
ap J s SmsX sXfn hmbn DZn v , A\ cw asmcp sNmm
AXns s]mcptfmSpIqSnb Iev]\tbmSp IqSp B Ahsb
hnthImA\p`hnp t\mpIn iq\ym Xs Ak
pt]mse IpsImp Ipdnpw, iq\yn\p thdmbn Iev]
\tbmsSXncnSmsX Nne i_vZhntijfm IctW{nbfpsS
kw_w IqSmsX kmam\yambn Dn Hcp DWp am{Xambn
DZnp {]Imin Ipdnpw A\cw Nne i_vZfm Dmb
AXns Aamb Iev]\tbmSpwIqSn {]Imin Ipdnpw \nZm
\ amb hnth I tm Sp IqSn A\p ` hn p t\m n bm iq\yw
t]mep Akz`mhamIs kmam\yamb DWns Ipdnm
Is, Iev]\tbmSpIqSn{]IminXmIs, Chn\pw, ChIsf Zriy
amb A\mhkvXpfmbn {]Iminnp {ZjvSmhmb m\
kzcq]amb X\npw Xnep t`Zm\m\p`qXn DmIpw.
digitized by www.sreyas.in
7
BIbm BImismcnSn ]Xnhmbncnp N{a
Wv Uew Zrjv Sn N e \ t`Ztm Sp IqSn t\m s Sp tm B
ev N{aWvUew CmXpt]msebpw Hcp \mep tImen
\Ieambn cp aWvUeambnv DZnp {]IminpXp t]mse
bpw Ahbnepw ZrjvSnbpsS Ne\t`Zm Hcp aWvUew Ipw
ImWmsXbmbpw asmcp aWvUew \t]mse hw XnIp
{]Im inpw ImW s Sp tm Ahs m\v Ahs
iq\yhpw asmcp ev aWvUens Ipdnp IqSmsXbp
Ahs DZbhpw thsdmcp ev aWvUew XnI hntij
amb DZbhpw Hcp ZrjvSnbn ImWsSpXpt]mse, IctW
{nb ASn Bm am{Xambn tijn ev iq\yw
t]msebp Ahs A`mhhpw AXn \nv t`Zambn hntijw
IqSmsX DWv am{Xamb kmam\y DZbhpw kev]tmSpIq
Snb hntij DZbhpw GXp BssNX\yhym]In t`Znv
ImWsSppthm, B BssNX\y hym]Is thdmbnp
Iv AXns\ hkvXpX{amb Alw]Zmambnv \nbam
b\p`hnv, Ah\p Zriyambntmnb iq\ykmam\yhntijp
dnpIsf IXrX{amb Iev]nXhkvXphmbnpw sXfnv B
Iev]nXfpw t`Zambn A\p`hnsSpw. hnthIm _m[n
sSpw, cp Imepw Xs A[njvTm\np thdmbncn
bnsv aXn cphn tXmnb ks cpkbm
hym]nt, B kbm kk Ime{Xbnepw thdmbn
msX hnp\on cphns hy]Ikm{Xambn{]Iminp
Xpt]mse m\kzcq]amb Bmhns kbm Cu iq\yw,
kmam\yw, kev]amb hntijw A{]Imcw kz]v\PKv, qe
tZltmSpIqSnb Pm{KXv{]]w, Chs hym]npXn\v km[
\ amb C{n b I c W , CXp Isf Fm h sbpw A\p ` hn
{]Imcw Hmbm Hcp Imev A`napJsSpIn Amev
BZyaa B{]Imikap{Zn \macq]fmb Ae, Ipanf,
\pc apXemb Cu {]]atijhpw CXn ASpXmbn
A\p`hn\p hcpw. BIbm Imv ian hym]Ikap{Znep
mb Ae\pcIpanfI AXmXp m\n Peam{Xambn
ASn hym]I kap{Zambn ImWpXpt]mse, At\I \ma
cq]hnNn{Xfmbn Zriyt`ZtmSpIqSnb Ft\I {_mWvU
aWvUefmbn `hn qekqvaImcWsf PU{]]
hmk\sb Iev]\bmIp Ne\hmbq ASth Ah
Ahm{Xb tim[\mk{Zmb {]IcWw
digitized by www.sreyas.in
8 \nPm\hnemkw
I XXvm\n Xs B[mchrnm\kap{Zam{X
ambnv ASnmWpw. Bhn[ hrnkap{Zs Dp t\mp
tm BZn a m iq \y ambn qe kq v a Im c WmZn t`Zw
IqSmsX GImImcambn, m\m\L\ambn, A\p`hnp
hcpw. B A\p`hhpw IcXemaeIw t]mse Xs m\ {]Im
in Zriyambn {KlnsSpIbmepw Zriyatijhpw A\m
mhmIbmepw AXp Alw]Zmsspw, AXns\ hym]np
{]Iminp kzcq]m\hnbn Zriyamb hrnpkpaw
`hnm ImcWansbpw \ntj[nptm AXpw A[njvTm
\mkzcq] `m\am{Xambn \ontmIpw. Cu Bkz`mhs
Alw Im c hrn kw_w IqSmsX Xm\mbn {]Im in p
{]Imcw A\p`hnmepw.
injy A{]Imcta qekqvaImcWfmbn tXmnb
{_mWvUaWvUesf kzm\p`hn I {]Imcw, _ln
cn{nbfm hym]ns ]Zmsf _lncn{nb hym]m
tcm]tbmKnbmb hnjbm[mc AJWvUhrnbnepw, Acn{n
b fm hym]np {]Im in s kqv a {] ] sf
kqvahnjb{KltWm]tbmKnbmb hnjbm[mc AJWvUhr
nbnepw, ImcW{]]s, AXns\ hym]nv {]Iminnp
ImcW{]]hnjb{KlWkma{Knbmb hnjbm[mc AJWvU
hrnbnepambnv ebnnv, apn hnt]hrnbm tXmnb
qekqva]`qXfpsS hnImcfmb qekqvaico
ctfmSpw IqSnb {]]m`mhamIs, AhnZybm tXmnb
`mhm`mh{]ImiI B{]Imis adbvp ImcW {]]
m`mhamIs, Chs X\nt`Zambn ImWn AJWvU]cn]q
hrn am{Xambnv X\X\p`hn h kabv AXns\bpw,
BNmcycpsS D]tZi{]Imcw AXnkqv aamb X\Xv {Xn]pSniq\y
kzcq]m\s B hrnbn Dpw shfnbpw CShnSmsX
\ndp {]Iminp `m\s hrnkw_w IqSmsX Xm\mbn
A\p`hnt, ap]dbs hrnbpw Ime{Xbnepw Cm
Xmbn \on `mhm`mhmIhrnIfnm kz{]Imiamb X\
Xmkz`mhs kzm\p`hn\m ASv, kzmm\kap
{Zn apgpIn, hmk\m{Xbah\mbn `hnp.
digitized by www.sreyas.in
9
2
KpWm[nIyP\y Btcm]
kqva \ncq]W {]IcWw
injy BNmcysc hnv hWtmSpIqSn tNmZnp.
C{]Imcw `mhm`mhhrnkw_w IqSmsX, kz{]Imi]c
amm Bhn`mhXntcm`mhw IqSmsX GIambn Fmepw
Fpw {]Iminbm, Aymtcm] A]hmZp BZchmbn
\n {]]mymkw B`mkambnsnepw hcm ImcWsav?
Rm HpadnbmsX kpJambn Ddn FXns\ ]cntim[np
hn[w Fs\? Chs AcpfnstWta!
BNmcy: Rm Fpw, kpJw Fpw, Hpw AdnbmsX
Ddn Fpw ImWsXn, CXp ksaXn {]Xyambn
A\p`nhns cphn CsX m\w kmam\ym\am
bncpp Fnepw km\p`hm\amIpXp t]mse, Rms\
m\w kmam\ym\ambncppshnepw {_m\p`hm
\ am Ipw. Ib n k sa m\w hn ti j m \ am bn cp
mepw hnthIm\p`qXnbm _m[nsSpIsImv A{]amW
m\amIpXpt]mse, HpadnbmsX Ddn F m\w
hntijm\ambncnnepw A{]amWm\m\p`hamIpw.
in: AsXs\?
BNm: Pmcn iq{Z\mbncp Hcph asmcp P
n {_mW\mbncnptm, inJmbtm]hoXtmSp
IqSnb Xs tZls Iv AXns\ adv Xs {_mWs\p
\nbambn kzoIcnXpt]mse Pm{KZhbn caq{Xamw
kmZnIfmeqmbn peicocs Rms\`nam\n Ah
hnv kz]v\mhsb {]thinbm at\mam{Xm Iev]n
s Rm F _nphn hmk\bm tXmnb icocw
digitized by www.sreyas.in
10 \nPm\hnemkw
ImWsv, AXn\s Rms\v A\p`hnv, A\cw B
Ah hnv kpjp]vXnbn {]thinv AhnsS C{nb hmk\
at\m hm k\ Cu cpw Alw Im c am Ip _np hn \nv
ths]Xn\m qekqv apdnmIp hntijm`mhhpw Imc
Wkw_m`mhhpw \nanw AhnZymImcm hngpsv,
W am {X n AXpw ebnv , C \ an m An IWw
t]mse AlwImc{]Xn_nw_nXPohm\hpw X\Xv _nw_amb
IqSssNX \y n AXp am {X amb S n bn cp v , A\ cw
Ihmk\mhim \ncmImcamb hrn DZnv, AXn IqS
Pohcq]{]Xn_nw_ambn tXmn, B hrnbn {]Xn_nw
_{]Imim B AlwImcsa _np ]qw t]mse Alw
Fp {]Xn^env, B Almchrnbn \ncmImchrnbn
ap {]Xn_nw_n ssNX\yw Xs {]Xn_nw_nv, B B
{]ImitmSpIqSnb Almchpw AWn X\np hnj
b{KlWkma{Knbmbp tZtl{nbmZnIfpsS hmk\ Xnep
ZnmXpsImv Alw Alw Fp Xm {]IminnSpw.
AhnsS \nhnImk hntij IqS\mb Xs _n_ssN
X\yw X\nm{ibambn {]IminpsImncpnpw hnthIm`mhw
\anw AXns\bpw, Cu AlwImc hrnv kmnbmbn Ipdn
dnbpXn\v kmayanmsX, Cu AlwImchrnbn {]Xn
_nw_nv {]Iminp Xsbpw, AlwImchrnv NnU
hnthIanmbvIbm CXp AlwImcw, Xm AlwImcn Fdn
bpXn\v h`anmsX \nhnjbambncp \nhrnI \ncm
Imc IqS ssNX\yamIs, \ncmImcipkzhrn{]Xn_nw
_nX hntijIqS ssNX\yamIs, AlwImchrn{]Xn_nw
_nX AlmcnssNX\yamIs Cqpw AlwImchrnbn
hnjbhmk\ DZnmbvIbm \nhnjbamb AlwImcw Ccp
npw CmXpt]mse CsXp \nbnm ]mSnmXn
\m \ncmew_ambn hmSn abn, B kabv XneSnb
XtamKpWw B AlwImchrnbn {]Iminncnp Alw
ImcssNX\ysbpw AXn\p _nw_m\ambncnp IqS
ssNX\ysbpw m\ambn knnm hn[n ebcq]
ambncpp abn, B Ahbn ebcq]amb XtamKpWm
epmb AlwImcns tLmcamb abn\v AlwImc
n {]Xn_nw_n AlwImcssNX\yhpw {]m]nXpt]me
`hnv {]Imint, B AlwImchrnpSnb ctPmKpWw
digitized by www.sreyas.in
11
X\Xp inbm AXnkqvaamb hmk\mcq]amb qekq
v aIcphnImcfmIs, AhbpsS hnjbfmIs, AhbpsS
kv^qnsb {]mam{Xambn DZnn AWn B Alw
ImchrnpSnb kzKpWw AlwImchrnp hnth
Iteiw t]mepw CmXn\m ctPmKpWm tXmnb AXn
kqv afmb B hnjbsf AXnkqv afmbn ImWn
AhIsfs AXp Ahew_\ambnv A`nam\nncns, B
A\p`qXnbn B hn[ Ahew_\tmSpIqSnb AlwImcw B
kzKpWn klmbm AXnkqvaambn hmk\mcq]
t`mKt`mKyt`mr {Xn]pSnsb sImSpp IcphnIcWtfmSpw
IqSn, AXn \nv app A\p`htbpw ham\ns
A\p`hsbpw t`Zambn Iv, Cu ham\m\p`hns
tXmanmbva Xs `qXImem\p`hn m\ns A`m
hambn Iev]ns B Iev]\bm IqS]camssNX\y
amb X\X[njvTm\ssNX\yw Xs, Hcp mWp tNmc\mbn
tXmpXpt]mse, Am\ambn tXmn, A{]Imcw Xs
Xs kzcq]w klPambn adsv qekqv tam]m[nIfn
B_pn XSnv, B A\mhkvXphn XSn B_pn
bm Pm{KXv, kz]v\w, kpjp]vXn F aqhIfnepw Bh
cWw, hnt]w F cp inIfm kzcq]m\{]Imi
hnthIm\w IqSmsX {`ms\tmse Npgepp.
CXns\ hnthInv tim[np XpXn\p hnhcw:
qe hy m] Iamb A l sb q e op thdm bnpw,
A{]Imcw qeop thdmbn kqvas hym]nXmbn Ccn
p B Alsbs kqvan\p thdmn AXns\
s B kqvanp ImcWambpw, qekqva_oPamb
B ImcWs hym]n Alsb B ImcWop thdmbpw,
Alw]Zmsap ImWWw. A{]Imcw ImWpIn B Bh
c W hn t] in Ifpw Ah m tXmnb aq h Ifpw
Xn \np thdmbnp tXmn A\mhkvXpfmbn \ntj
[nsSpw. t{im{Xn\m cq]w ImWm IgnbmXpt]mse
BhcW hnt] hnp \onb Bm {ZjvSm am{Xambn
\nbm, ap ]dbs A\mhkvXp tXmmsX \ncm
KpWm[nIyP\y Btcm] kqva \ncq]W {]IcWw
digitized by www.sreyas.in
12 \nPm\hnemkw
[mcambn \inp t]mIpw. Amev ssZzXhkvXpfnmbvI
bm Alw ]Zmambn A\p`hn\p hcpw.
B A\p`qXnbn qe kqva ImcWamb kIe {]]
hpw IqS ]cam kzcq] ssNX\yhpw hym]I ssNX\y
am{Xambnv, Pe_pZv_pZXcwKmZnItfmSp IqSnb Hcp hnkvXmc
amb XSmIn klPambn CShnSmsX \nd hym]ImImiw
adp ImWpInepw XSmIs {]Xn_nw_n BImiw t\m
sSptm PehnImcamb t^\_pZv_pZXcwKmZnIfpw AXp
Iv B[mcamb Pehpw _nw_ImcWs adbvpXn\v h
` an msX, A\p `q Xn bn ImW s SmsX, {]Xn _nw _m Imi
ksb, X\np thdmbnp ImWnmsX, _nw_mImik
Xs Fns\ A\p`hnsSptm Ans\ Xs, A\p`hn
sSpXmWv. Cs\ A\p`hw hcpIn Aymkns hnh
chpw kpjp]vXnbn Bm\mhnthIapZnp hn[hpw efn
Xambn AdnbmdmIpw.
in: Al aqphn[ D]m[nIsf hym]n hn[sbpw,
AXns\ AhIfn \npw ApdsSpp amXncntbbpw, hnh
cambn hnkvXcndnbhw D]tZincptfWta!
BNm: kpjp]vXnbn \npw DZn Al X\Xp kzw,
cPv, Xav F aqp KpWfn, XtamKpWm Alw
s]mcpfns\ Am\ambnsmv ctPmKpWm AXnkqv
aambnv hmk\mabfmb IcphnIcWsf Iev]nv kzKp
Wm Ahsb Ahew_nv, B Ahew_{]Imcw AXn{]
Xn ^ en Alw ImcnssNX \yhpw A{] Imcw Xs {]Im
insXv aptXs \ncq]nsncnpXns\ C\nbpw hnNm
cnmw: AXmbXv, XtamKpWsaXv Xn {]Xn_nw_n ssNX
\ys sXfnhmbn ImWnmsX adXpt]mse ImWnp
h`tmSpIqSnbXmIpp. ctPmKpWw Xn {]Xn_nw_n
ssNX\ys adbmsXbpw ssNX\yambn ImWnmsXbpw \m\m
cq]fmbn tXmnv {]Iminnpw. kzKpWw ap cp
KpWpw Dspt]mbXn\m \macq]hnjbmImc {]Xn
^e\sfbpw PUw t]msebp Xax{]Xn^e\sbpw Alw
hr n bn {]Xn ^ en ssNX \y n\p Xn {]Xn ^ en
ssNX\ykm_em shtsdbmbn \t]mse ImWnv
digitized by www.sreyas.in
13
A{] Imcw {]Im in npw. Al, kz n _e m
Xn {]Xn_nw_n ssNX\y{]Imiw sImp Ahs sht
sdbmbn ImWnnepw, X\Xp kz`mhamb kznXn (X)
F XmZmykw_m Ahbn XmZmysp \nevpw.
Cu aqp KpWfm IevnsSp hnjbsfbpw
AhIsf Al XmZmysSppw amXncntbbpw ]dbmw: aqm
as Ahbn \npw Al DZnv, AXn {]Xn_nw_n
ssNX\y{]Imim XpSnb kz KpWns _e
m Albvp ham\n Alam\hpw, `qX
Imen Alam\m`mhhpw AXp Xs Am\hpw
Bbn t`Znv ImWsSpw. As\ Xs kv^qnt`Zambn
kzKpWm ImWns Xs kv^qy`mhm\cq
]amb Am\s Xs kz`mhamb X\XmXzm kw_
nv XmZmysv, Xibn Xs A`mhs XmZmyambn
{]m]nv, Xn {]Xn_nw_n ssNX\yhpw, AlwImcw \onb
X\Xp kv^qnp apmb X\Xp XmZmyn\p Ahew_
ambp X\Xp A[njvTm\hrnbn {]Xn_nw_n ssNX\yw
AhnsS {]Iminp \nbm B XmZmZibnepZn ebcq
]XtamKpWns B[nIym A[njvTm\hrn {]Xn_nw
_ nXssN X \y hpw, AXns\ XmZm y am b Sv Ahn Spv B
hrn{]Xn_nw_nXssNX\yhpw, Almhrnp Xibn
kzns klmbw Xam _m[ns B XtamKpW
n {]Xn_nw_n ssNX\yw {]Imicq]ambncnnepw AXpw,
B D]m[n_em PUw t]mse Xs {]Iminpw. Ans\
{]Imint, B D]m[nsbbpw AXns abamb Xsbpw Xm
X\Xv A`mhambn Iev]ns X\X[njvTm\hrntbbpw
At`Zambnsmv, CX[njvTm\w, CXp ebcq]XtamKpWw Fp
]ncndnbpXn\p hnthIanmsX ebcq]XtamKpWn ab
m abn \npw. CXmIpp Al XmZmysSp
hn[w. C\n CXns\ ApdsSpp hnhcw ]dbmw:
\o DWn cn p tm kpjp ]v XnZisb {]m]n m sX
{]m]nv, A\cw AXn \npw Albpw DZnnv, Fs\
LS]SmZnIsf C{nb kbm hy]n\p`hnptm LS
]SmZn \macq]tfmSpIqSn A\p`hnsSpXpt]mse Xs
Ahn \mep ]miz fnepw \macq]fnmsX \ncmImcam
KpWm[nIyP\y Btcm] kqva \ncq]W {]IcWw
digitized by www.sreyas.in
14 \nPm\hnemkw
sbmcp hym]IssNX\yw \nhnjbamb\p`hnsv AXn LS
] SmZn \ma cq ] ImW s Sm Xp sImv LS ] Sm Zy`mhw
Iev]nsv, B hym]IssNX\ym\p`hw Xs Ievns
B A`mhhrnbn {]Xn_nw_nv B A`mhhrnsb A`m
hambn {]Iminnv ImWsSppthm As\ Xs, B Alw
Imchrn{]Xn_nw_nX ssNX\y{]Imi_em B Al
mhrn kv^pcnp {]Iminnt AXns\ {]Iminnp
ssNX\yw AXn DSnbXmImsX B Almcw LS]
SmZnIsftmse PUambpw JWvUambpw D hn[tmSpIqSn
bXmIbm, JWvUamb PUs {]Iminnp ssNX\yw
AJWvUamIbm B AJWvUssNX\yw AlbpsS Dev]
np appw Dev]np ]npw Dev]n Zibnepw Bb kIe
]mizfnepw Adnv hym]n\p`hnXn\m A{]Imcw hym]n
\p`hnt Cu Al DZnXpsImv Cu AlbpsS A\p
`hhpw Cu Al DZnmXpsImv ap ep CXns
A`mhm\p`hhpw ImWsSpw.
LSm`mhw Iev]nsSWsan LSn Iev]ns
SpIbn; LSn\pw LSm`mhn\pw B[mcamb ]rYznbn
Xs Iev]nsSWw; C{]ImcamIn, DZn m\p Cu
AlbpsS Ccnpw DZbn\p apmb m\p Cu Al
bpsS A`mhhpw Iev]nsSWsan Hcm[mcsn Iev]n
Ww; AmsX \ncm[mcambn Iev]nsSpIbn; Fns\
A\p`hZrjvSnbn\m BtemNnv, B Almkv^qnsbbpw,
apnse Zibn B Al A`m h ambn ImW s Sp I bm
AXns A`mhtbpw A\p`hZrjvSnbn\m \nZm\nv, B Al
bpsS Ccnpw AXns A`mhhpw GsXmcm[mcn Iev]n
sp tXmppshv t\mpIn Cu cpw Xm[mc
amb `mhm `m h tm e iq\ys Imc W am bnp ImWn p
sImp \npw. Ans\, `mhm`mhtme iq\ym\p`h
m hym]nsSpIn, B iq\yhpw Xs {]Iminnp
A[njvTm\ {]Imiksbs X\nm[mcambn ImWnp
sImp \npsamsX \ncm[mcambncnpIbn. As\
`mhm`mhtme iq\ym\p`hamIs, AlwImcm`mhtm
ens A\p`hamIs, Almctmens A\p`hamIs Cu
aqpw ap ]d {]Imcw `n`n {]Imcambnv, AWp, tacp
digitized by www.sreyas.in
15
Ch t]mse, Zriyns t`Zs {]m]n Pm{KZhbn `mhm
`mhZriytm Xm\mbn ImWsSmsX X\n\yambn ImW
sSpXp t]mse, kpjp]vXnp t]mIptmgpw AXn \np
Wcptmgpw Zriycq]s {]m]n Al, XZ`mhw, Cu cp
tXmepanm iq\yw, Cu aqpw Xm\mbn ImWsSmsX X\n
\yambn A\p`hnsSpw. Fm Cu aqp tXmepw Alw
Imcn KpWhnImcsamsX, Cu aqns\bpw {]Iminn
B ssNX\yns hnImcsap hcpIbn. CXns\ A\p`
hn ]dbmw:
AlwImcw aqp KpWtmSp IqSnbXmIbm B aqp
KpWsbpw ]ncnpt\mnbm B AlwImcw kzcq]av B
ssN X \y am {X amb Alw ] Z ns ]c am sm cp fmbn
tijnpw. AXv Fns\sbm, tXmnbXns\ tXmm
hn [ n sNbv I, Cm Xns\ D Xp t]mse tXmn ,
tXmnbXnt\ ]cn]men, Cu aqns\bpw sh, sNav, Idpv
Cu aqns\bpw, Hcp arXvLSn KpWfmbn Iv Ahsb
_pn sImv ]ncn s Sp m KpW m [m c amb LShpw
\inv AXn Bt[bfmbncp KpWfpw \ncm[mcambgn
v, AKvKpWfmbpw arXvLSambpw {]Imin {]Imiam{X
ambn tijnv A\p`hn\p hcpw. AXpt]mse Cu KpWm
[mcambncp AlwImchpagnv, AXn Bt[bfmbncp
B KpWfpw B[mcw IqSmsX \inv, B[mcmt[bfmbncp
AlwImcw, Ahn KpWw , ChIfmbn {]Imin {]Imiw,
Xmt\bmbnv tijnv, `m\am{Xambn A\p`hn hcpw.
(injy A{]Imcta B Almcn hym]mct`Zm
{]Imins B aqp KpWsfbpw Hcp Ibn\p tN ]ncn
Isf ]ncnsSppXpt]mse, aqp sXmgnepIsfbpw AXn
\np \oth \nhym ]m c am b Xn \m KpW fpw X\nsb
Hgnv, Almcambn tXm, CmsX adb, A{]Imcambn
{]Imin Cu aqp kz`mhhpanmsXbmbnv, Al \inv
A{]Imcta B[mcw IqSmsX KpWfpw \jvSambn Almchpw
KpWfpanm `m\mam{Xamb A\p`qXn ]pcmX\amb X\Xp
kzcq]ambncpnpw \qX\w t]mse \nclmcsa D]imn]
Zhnbn apgpIn \nv hnm]npp.)
KpWm[nIyP\y Btcm] kqva \ncq]W {]IcWw
digitized by www.sreyas.in
16 \nPm\hnemkw
{]mWm\mY\mb ]caKptcm! \Xpt]mse Adnv, Hcphs
\matbpw eWtbpw asmcph thjambn ]qp tamln
n t]mse, Alw F \mahpw Alw F {]Iminep
amb thjam {X m Cu Al B h kv Xp sh t]mse
tamlnnp. Ctm hnthInv A\p`hambn t\mpIn Hcp
hr n tXmnb {_ c p t]mse anYy bm bn tm bn.
A{]Imcta AlbpsS Xntcm[m\m AJWvUmm
\\ntcm[\amb Am\hpw Albmbn {]Imin hn]coX
m\hpw Cu cp hn[ambpw IqsS tXmmbvIbmb iq\y
m\hpw, CmXhbmb Cu {XnKpWfpsS kmaysshjay
fm tXmnbsXpw, Chbpw anYybt{XbmIppshpw,
Adnp Fnepw Cm Cu Al DXpt]mse tXmn,
Cm KpWfm qekqvafmb hnjbsf Iev]nv
Ahs kzambn ImWnp kz`mhsas\?
BNm: kpjp]vXnbn \npw {XnKpWfmepZn Al
Xm am{Xambn X\np \nptm Bm AZriy\mIbm
AXns\ XmZmaysSppXn\p D]ImcsSmsX hmSn\nevt,
ctPmKpWw apv Almcs tXmnnXpt]mse, AXnkq
vaamb hmk\bn\m B Albn i_vZ{KlW kmay
tm Sp Iq Snb t{im{X sap Hcp {] bmbn Iev ] \ s v ,
AXns\ B Al ctPmKpWns apnes qehmk\
kw_s XmZmysp ijvIpen (]Sw) t]mebp c
amwkmwZnIfmepmb sNhnsb A`nam\nv, AXns ayn
{ihWh`tmSpIqSnb t{imt{X{nbambn `hnv, AXn {]Xn
_nw_n ssNX\y{]Imiw AXn\p {ihWinbmbn {]Iminp
\np. A{]Imcw Xs, ctPmKpWw Albvp AXnkqv a
amb hmk\mhntijm cq]{KlW kmayap ZrjvSn
bmsI Iev]nsv, AXns\ ctPmKpWn ]qhmk\mcq
]amb qeamIp camwkmZnhnImcambp _pZv_pZXpey
amb t\{Xsf A`nam\nv, Rm ImWpp Fns\ {]Im
ins AXn {]Xn_nw_n BssNX\y{]Imihpw AXn\p
Zi\ h`ambn {]Iminp \np. Cs\ Xs cp hI
krjvSnIfmb C{nbfpw ctPmKpWn AXnkqv ahmk
\bm AlbpZnv Ahsb ]qw t]mse B Al XmZm
ysSpIbm AXXn {]Xn_nw_n BssNX\y{]Im
digitized by www.sreyas.in
17
ihpw AXXn\p AXmXp h`ambn {]Iminp \np. A{]Im
cta ctPmKpWn qehmk\sb apnv C{nbtKmfI
fn XmZmytmSpIqSnb Albvp ctPmKpWn kqv
ahmk\m hntijm Albn ctPmKpWw i_vZkv]i
cq]ckKmZnIfmbn Iev]nsp. Ah qeambn tKmfI
Zzmcm_lnapJambn hnjboIcnsp. Ahs B Al C{n
btKmfItfmSpIqSnb qetZln hym]nv, AXns\ Rm
F`nam\nXpsImv ]pdtabmbn tXmnb B hnjbsf
Xm hym]nncpv, Ahbn icotc{nbtKmfIpdnv ImW
sSmXn\m Fs hnjbsap XmZmysv, Ahbn {]Xn
_nw_n BssNX\y{]Imihpw Ahbvp BhI inI
fmbn {]Iminp \np. A{]Imcta, kz]v\mhbnsepw Adn
tbXmWv.
in: Am! mt\{nb kzKpWn hnImcfm
Ip p shpw, It {n b ctPm KpWhnIm c fm Ip p
shpw imkv{Xfn ImWsncns; Cu cp hI C{nb
tfbpw ctPmKpWhmk\mhnImcsfp AcpfnsbvXXv F
s\bmWv?
BNm: cp hI C{nbfnepw {XnKpW Ccnpp
v. Fnepw cp hI C{nbfmbn Iev]ns krjvSnI
am{Xw ctPm Kp W n hmk \m a b fm Ipw. tXmn b h Isf
AXmXp [tfmSpIqSn shtsd {]Iminn kzKp
Wns hmk\mabamIpw. AXp {][m\ambXpsImv, Ahsb
kzn hnIm c fmbn ]d b s Spw. B C{n b p
Htmcp Imen X XfpsS hym]mckv^qn Xntcm
[m\sSpw hw A\p`hn\p hcpIbm \nccambnm
XpsImv AXp A{][m\ambmepw AhIfn XtamKpWhpw
DXp XsbmIpw.
Cs\bmIn, AlbpsS aqp KpWsf ]ncnXp
t]mse, AlbnepZn aqp KpWfpsS shtsdbmb kq
vahmk\Isfbpw ]ncnn, _oPinbn ]rYznPemwisf
_pnsImp ]ncnp t\mptm _oPw, hrw F hnImcw
\inv, _oPambpw hrambpw {]Imin _oPinbmb B
ssNX\y {]Imiam{Xambn tim`npXpt]mse, B KpW
KpWm[nIyP\y Btcm] kqva \ncq]W {]IcWw
digitized by www.sreyas.in
18 \nPm\hnemkw
fmIs, Ahn hmk\IfmIs, hmk\mabfmb qekq
v a hIp tm Sp Iq Snb tZtl {n bmZn hnj b fm I s, Ch
khpw A`mhambn, ChIsfmambn {]Imin BssNX
\y{]Imiam{Xambn A\p`hnsSpw.
in: A{]Imcta, hnjbsf C{nbfneSn, B _ln
cn{nbfpsS inIsf Ahs hym]n AltbmSpw KpW
fpsS kqv ahmk \m am {X am b S n, B hmk \ I sfbpw
Ahbvp B[mcamb KpWfn Ne\hntijfneSn, B
Ne \ sfbpw Xp B[m c amb B KpW fn e Sn
\nevt, \ncmImcambn bmsXmcp, tXmnadh klPamb ZrK\p
`hs, `qanbnencpv kqcyaWvUes hym]nv {]Iminp
ZrK\p`qXnbm Duz`mKnep kqcyaWvUehpw At[m`m
Knep ZrjvSntKmfIhpw {KlnsSmsXbncpm B A\p
`qXn F{]Imcw {KlnsSptm A{]Imcw, {]m]n B A\p
`qXnbn \npw, sh tN Hcp `nnbn asmcp \nds
Cm B \ndw amdn Cu \ndambnp hcpXpt]mse, Zriyamb
apdhbpw, AtXXp kz`mhtmSpw Iev]\{]Imcw I
\macq]tmSpw IqSnb {]ImiamIp `nnbn X\X\p`h
ambn I ]hfpw, s\SnbXv IpdnbXv, sNdpXv hepXv,
\ofwL\w, ChI IqSmsX, {]XysSmsX Xm\mbn {]Im
innpw. m\m\p`hw F Bm\p`qXnbmIp \ndm
Agpn (Aan) hym]np t\mnbm B \macq] hnsm
gnv `m\am{Xambn, AJWvUambn {]Imin {]Imcw A\p`
hnv, Ans\ AJWvU{]Imim\p`qXn am{Xamb Xn Ime
{Xbnepw, ipnbn cPXsat]mse, {]]wbmhpw (Aev]
hpw) Cmsbp sXfnv, \n`bamIp ]cam\kap{Zn
apgpIn.
digitized by www.sreyas.in
19
3
{_tiPohPKZzntijW
\ncq]W{]IcWw
BNmcy: injys\ aqmhn Npw_nv BenwK\w sNbvXv,
\nPm\tmml]chi\mbn AcpfnsbvXp!
AJWvU ]cn]qmm\ kp[mkap{Zn CmsX
ASnb {]]tImemletmSpIqSnb, \n`hamIp amlm
ys AS ]pcpj[utcb! (]pcpjt{ijvT) \o IrXy
Ir Xy \mbn `hn p. Cu alm `m tKym Zbw asm cp pw
Zpe`wXsbmWv.
C{]Imcw ]pIgvp _lnapJ\mnsbvXtm Gdnb
hWtmsS ARvPen sNbvXv hm s]mn hnen \n B
injys\ t\mn BNmcy:
kwi b sat\y D {] Imcw {]Xy K `n {_ m \p `q Xnsb
{]m]nncnnepw bpnhntijfm B A\p`Xnsb Dknv
A\p`hnm hnNmcnpXn\v Cbpmbncpm hnNmcnmw.
in: taemb {]nbtmSpIqSnb `nklnXw C{]Imcap
amlmys tN {_m\p`hs ASbp amw m\
cq]amb Hp XsbmIpp. Fnepw m\km[\amb A\p
km\hpw AXns\ tN a\\hntijhpw _lpt`Zfmbn
cnpXn\m AXns\ GItZisanepw hnkvXcnp D]tZin
tWta!
BNm: {_w, Cui, Poh, {]]w Fns\ \mep
hn[ambnv imkv{Xfn ]dbsSpw. Ahbn {_saXp
\nXy\nhnImcmkwtKmZmko\ AJWvU]cn]q knZm\
kz `m h ambn {]Im in p \nKpW ssNX \y am Ipw. Cui
digitized by www.sreyas.in
20 \nPm\hnemkw
FXp khkkqkIeymWKpWm[mc kh
Imhmb tkm]m[nIssNX\yamIpw. Poh FXp ]pWy
]m]Ihmk\m an{iInnXzmZnKpWm[mc ]cX{tkm]m
[nI ssNX\yamIpw. {]]w FXv hnNn{XXcmt\I \macq]
t`Z`n PUmPU KpWm[mcZriyhkvXphmIpw. Cu Zriyamb
\macq]{]]w Zriyamb qe]`qX ]m`uXnI t`Zp
dnns\ tNncnptm B `mKs PUsapw, kqv a]
`qX ]m`uXnIt`ZeWs tNncpm B `mKs
AP U sapw, Cu PUm P U amb Ccp hIppw DZn
m\ambpw HSp m\ambpw HSpptm (AkvXan
ptm) {]]w, Poh, Cui, {_w Fp mt\m
Zbw IqSmsX alm iq \yw t]m se bp \ncm Im c e Ws
tNXmIptm, B `mKs amb Fpw ]dbsSpp. Cu
amb bn \nKpW {_ ssN X\yw {]Xn _nw _ns alm
iq\ywt]mebp khhym]I\ncmImcambn adncp B
amb ssNX\y{]Imi _ew sImv X\Xp eWtmSpIq
SnbXmbn {]Iminpw.
\nXyIeymWKpWioecmb Da\mbI\mbInI GIm
n knt B cp t]cpsS lrZbhpw {]nbam{Xambn
XSnp _npam{Xambn DcpIn \nev]Xpt]mse, krjvSnbmIp
BZy]cn]me\w, Acimn(cmPt\{Xw)bmb \mbIs ku
cyhSnhnabamb cXohnemkw {]nbambn XSn kwkvImcamb
_nphmbpcpIn \nt, XpcpnbneSs Imv AXn\Ip
{]thinp Ne\a BImiw t]mse Ne\w IqSmsX \ncm
Imcambn At`Zambn ImWsp Fnepw, Xpcnnbnse ho
m (lw_pX)BImin\p thdmbnp Ne\[tmSp
IqSnb Imn t`Zw A\p`hnsSpXpt]mse, B {]IrXn]p
cpjkn[m\n P\n B kwkvImcw {]IrXn]pcpjmsc
At`Zambn Iep \nevptmgpw AXn {]Xn_nw_np {]Im
in ssNX\y{]Imi_em ]mWn ]mZ akvXI Ducp apX
emb ]cnWmat`Zn\p ImcWamb K`pdnbmbn A\p`hnp
Xpt]mse, {]]amXmhmb {]IrXnbpsS DZcn Fn
eSm At\I ]mWn ]mZ akvXI Ducp apXemb ]cnWma
t`Zn\p ImcWambncp {]]mImcw K`pdnbmbnp {]Im
inncnpw
digitized by www.sreyas.in
21
Cu hn[ {]]mImcK`ambn `hn kwkvImcamb _np,
Hcp IppSns hnp K`ambn [cnsSptm Xpnep
mb Pphns icocambpw AXnmhcWamb AWvUambpw
`hnncnpw t]mse, hncm ]pcpjicocambpw AXnmhcW
amb {_mWvUambpw `hnncnpw, B {_mWvU icocn
{]Xn^en ssNX\yw {]]n ^et`mKZisb {]Zm\w
sN hnNn{XXcfmb Ihmk\sb apnv {]]cq
] amb hncm ico cs Ic W fn hnIm c tm Sp Zn n v ,
Ans\ DZnn {]]cq]amb hncm icocw hncnv At\I
Ahbhm hbhntbm Sp Iq Snb Imc W hn ImtkmZbs {]m]n
Ahs tIiambnv BImihpw, ]mZambn `qanbpw, t{im{Xambn
AjvSZnpIfpw, t\{Xambn kqcy\pw, hmmbnv sshJcn i_vZ
fpw, ck\bmbn Anbpw, DZcambn kap{Zfpw, AnI
fmbn ]hXfpw, \mUnIfmbn \ZnIfpw, tcmafmbn hr
fpw, apJ_mlqcpNcWfmbnv {_mW{Xnb sshiyiq
{Zht`Zfpw, ISnXen\p Iogv NcWw hsc AXe hnXe
kpXe ckmXe XemXe almXe ]mXmfw Fns\ Ggp
temIhpw, ISnXen\p taevt]mv incp hsc `q `qh kz
al P\ kvX] kXy Fns\ Ggp temIhpw, hoWmZWvU
ambn almtacphpw, a\mbn N{\pw, ap IctW{nbfm
bnv imkv{Xfn ]dbs Xzfpw, Ahs icocn
\nv `n`nambn hnIknncnpw.
B hn[amb almhym]Is tN hnNn{Xamb hncm
icocns kw_s {]m]nnsn hnNn{Xfmb hnj
b \ndncpnpw Ahsb {KlnpXn\p km[\
t]msebp, `qXhnImcfm sNs, tZhXncyMv a\pjymZn
cq] tfm Sp Iq Snb ]p{Xn Im Zn I, \nd B hnj b sf
Xp kpJnpXn\mbnp Fns\ inbhbmIptam
A{]Imcw Xs, \nd t`mKsf kpJnpXn\v inbn
msX \nevpXmbn `hnv, B hn[ {]]cq]amb hncm
icocn\v, t`mKImcWamb I X\Xp Imcyfmb ^e
sf sImSppXn\p ]Izs {]m]nncnbm B Imcy^
eZmXmhmb ambm{]Xn_nw_ Cuizc AXns\ Iv hnNn{X
fmb {]]sfs icocamsbSppmb Cu hncm
icocw ssIsmnpw {]tbmP\aXmbnncnpp, CXp {]tbm
{_tiPohPKZzntijW \ncq]W{]IcWw
digitized by www.sreyas.in
22 \nPm\hnemkw
P\sSpamdv sNntXv khintbmSpIqSnb \s Hgnv
asm n \m Ign bm Xp X s bm Wv , {]Ir Xn Ip ({] P
Iv) cmPmsht]mse Cu {]]cq]amb hncm icocn\p
\mw Xs \mY\mIWw, FmtemNnt B BtemN\bn
kwkvImcapZnv B Albn amtbm]m[ntbmSpIqSnb \nc
lmc khhym]I kmnssNX\yamIp B Cuizc {]Xn
_nw_nv, B AltbmSp XmZmysv, B hncm icocamb
{]]s A\p{]thinv hym]np \nt, B Alm{]
Xn _nw _ ssN X \y kw _ _ e m {]] hn e W ap
hncm icocw Rms\pZnp {]Iminpw.
B AlmssNX\yamb hncm icocn, B {]]cq]amb
hncm icocw GI ambn ImW s n cp tmgpw Np n
hym]n AlmssNX\yn _em Rm t\mn Fpw
A{]Imcta ap C{nbfn X\Xp hym]I kw_s
]n tIp, kv]inp Fpw `n`nm\w P\nv, Htcmtcm
tKmf tIm ]m[n sImv Ah n hym]n Al m ssN X\yw
AhnsS A\yin Xntcm[m\sv, A insb Cgpncn
(IogSnbncn) t]mse, kajvSn{]]amb hncm icoc
ns Ahbh t`Zfmbn DZn hrjvSnIfmb PmXnhm{i
a[ \oXntbmSp IqSnb icocfpsS XmZmykw_m
Ahn sS b hnsS DZn JWv U fmb in sImv AXmXp
ev AJWvUin adv, AXmXp D]m[nabambn `n
sSpIbm B hn[ `n D]m[nItfmSpIqSnb Alm]mi
fn {]Xn_nw_n B AJWvUssNX\yw Xs AXmXp D]m
[nIfpsS JWvUinIfm JWvUwt]mse {]Iminp \nevpw.
B D]m[nI JWvUfmbXpsImv XfpsS JWvUi
nIfm Xntcm[m\s B AJWvUin (h`w) B Poh
mp Xntcm [m \ s v In n sc t]mse `hn Xn \pw,
JWvUmJWvUfmb C{nbfn A`nam\tmSpIqSnb Al
m]missNX\ywAtXXp en (AhnsSbhnsS) JWvU
h`tmSp IqSnbXmbnncnnepw qekqvaImcWsfbpw
AXmXhIsfbpw kzbw Almam{Xamb D]m[ntbmSpIq
Snb ssNX\yw hym]n v , B kIe h ` tfmSpw IqSnb
AJWvUinambn ImWsSpXpt]mse, `n`n Poh
cminIfpsS hyjvSyp]m[nIsf Ahbhfmnsmncnp
digitized by www.sreyas.in
23
kajvSn{]]ambncnp hncm icocs Almam{Xamb
D]m[ntbmSpIqSnb ssNX\yw hym]nv Rms\v {]IminXp
sImv, B Albpw AXn {]Xn_nw_n ssNX\yhpw AJ
WvUintbmSpIqSnbXmbn `hnv, {ipXn sNmnb {]Imcw Cu
hn[amb {]]w C{]Imcw DZnsX krjvSnsbpw, {]fbw hsc
AgnbmsX ImsSpsX nXnsbpw, ]dbsSpp.
Hcp XSmIn \nd Pew DjvWImen timjn
sSpXpt]mse, Iev]mn {]]fpsS tNmIp
hncmicochpw hmk\mam{XtijnXambn Agnv B Ahy
n AXpam{Xambn HSpn\nt B Ahbn AJWvU
amb hncmUlbn JWvUfmb PohmlIfpw hmk\m
am{XtijnXfmbn ASn B hncmSlbpw Ahyn
At`Zambn ebnt Ahyhpw X\X[njvTm\{_ssNX\y
n\p thdmbnp tXmmsX A[njvTm\ {_ssNX\yam{Xambn
almiq\ywt]mse AShpncnpw. B AhbmIpp alm{]
fbsap ]dbsSpXv.
Cuhn[ {]f b n \npw, apt]mse Ahy n
\npw (apX) hyamb {]]cq] hncm icocw hsc DZns
JWvUfmb PohmlIfpw AJWvUamb hncmUlbpw
DZnp \nbm, PohmlI `n`nfmIbm AXXn
Pm{KZh t`mKkam]vXnsb {]m]nptm AhbpsS Al
Ifn kz]vt\m]t`mKn\p Xhbmb kz]v\{]]
hmk\Isfs cq]fmnsmp kv ^pcnp \npw.
Ahsb qekicocm`nam\w \onb B Pohm XfpsS
Almkw_m Alcnv B D]m[nabfmbn `hnp
\npw. B Ah bn B hncm U l bpw Htmcp
(Hphn[n) hncmssUizcywt]mep At\I hncmssU
izcyfmb JWvUPothm]m[nIfmIp AlIfpsS hmk
\Ifm `n`nfmbpZnv, kzm]v\nI{]]sf hym]nv,
Ahsb kajvSnkqv aicocambn sImv {]Iminp \nevpw.
A{]Imcw Xs B Pohm B kz]v\t`mK \optm
Xp B[mcamb AJWvUhncmUlsb Xp B[m
camb D]m[nbmbnp AdnbmXpsImv, AXns\bpw qe
kqvafmb XfpsS D]m[nI tXmmsX Xntcm[m\s
XpsImv, Ahsbpw Ahew_nbmsX \ncm[mcambn ebnv,
{_tiPohPKZzntijW \ncq]W{]IcWw
digitized by www.sreyas.in
24 \nPm\hnemkw
iq\yw t]mep kpjp]vXnsb hnthIm\w IqSmsX tNp
t]mIpw. B Ahbn AJWvU hncmUlmssNX\yw X\
Xp]m[nbmb AJWvUmlbvp hnjbfmIp, hyjvSnk
ajvSnIfmIp, PohmcpsS qekqvtam]m[nI {]Xy
sSmXpsImv, Xn hnIknp tXmp m\t
bamIp cp inIsf hnv mXram{Xambn tijnv, B
Poh m cpsS kpjp ]v Xyp]m [n I fmb hyjv Sn Im c W i co c sf
AJWvUambn At`Zambn hym]np {]Iminpw. Cs\ kpjp
]vXnam{Xambn ebn Pohm XfpsS Ifm sImSp
s Pm{KZvt`mKsf `pPnpw \nanw AlItfmSpwIqSn
DWcpIbm apnsetmse hnjbfpsS {]Xyw DZnv, Ah
bn Rm, FtXv F A`nam\hpw P\nv, ChIfpsS tXm
e aphsb {]Xysdnpw AhnsS Cu hnImcanm
\nhnImcamb X\Xp kv^qnm\s Ahew_nm
inbnmsX XfpsS A[njvTm\kv^qnIfmb kzcq]{]
Imin Adnbmbvatbbpw Btcm]n Almkw_m
B Poh m Innmcmbn `hn pw. B Ah bn
AJWvUmlm{]Xn_nw_ hncmssNX\yw, Cuis A\p
{] th i k a b n alm iq \ywt]mep \n cm Imc AJWv U
Ahy Xzn Aicocnbmbn A\lwImcnbmbn AXo{n
b\mbn kzbw {]m\L\\mb kkmnbmbn {]Imin
pw. B AhyXtzm]m[ntbmSpIqSnb k CuissN
X\yns almhnthIkwkvImctmSpw Cui\m Ahy
n DZnns B hnthIm\p{Kls knnncnsImv
Pohmctmse Inn\mbn `hnmsX, B Pohmsc Ah
cm AdnbsSm intbmSp IqSnbh\mbnv AhchcpsS
Ihmk\m{]Imcw ^eZmXmhmbn kintbmSpIqSn
{]thinp t{]cIambn {]Iminp \npw. kpjp]vXyh
bn B AlmssNX\yn\p Acyman Fpw, B Poh
mp B D]m[nIfn kw_m {]m Fpw \ma
amIpw. A{]Imcw Xs kajvSnkzm]v\nIkqvaicochym]Im
\p`qXnsb ]n B Ahbn B AJWvU Alm{]Xn
_nw_ hncm ssNX\yn\v lncWyK` Fpw, B Poh
mv B D]m[nkw_m ssXPk Fpw \maam
Ipw. kajvSn kvYqeicocs hym]nXpsImv B Ah
bn B hncmSv ssNX\yn\v hncmSv Fpw B Pohmv
digitized by www.sreyas.in
25
D]m[nkw_m hniz Fpw \maamIpw. C{]Imcw aq
hIpw apsmgnepIpw Dnembn tXmn adbp
qew apX Ahyw hscbp {]]s Al apX
emb D]m[nkm[\w IqSmsX IcXemaeIwt]mse kmnbmbn
\nv {]fbmw AdnbpIbm B Ahbn AJWvUssN
X\yn\v kh Cuis\pw \maamIpw.
Cu hn[ambn imkv{Xfm ktXnIs {_tiPoh
PKs bmhpw (Fmw) \obmIpp. AXns\ ]d hw
tim[nv A`b{_{]m]vXn ASmepw.
(C{]Imcw ISmnt, injy A{]Imcw Xs Xs NntZ
Ick A]mcalnasb Iv a\p \inp \np.)
{_tiPohPKZzntijW \ncq]W{]IcWw
digitized by www.sreyas.in
26 \nPm\hnemkw
4
ambmeW\ncq]W{]IcWw
injy: kzman, AJWvUamb hncmUlbpw AXn
{]Xn_nw_n Hcp hncmssNX\yhpw Xs PohmcpsS aq
hIpw B[mcw Fp t_m[np. Fm {]fbmh
bn am{Xw Cu Pohmv B[mcamb Cu hncmUlbpw
AXn {]Xn_nw_n ssNX\yhpw AXnm[mcamb Ahy
tmSpIqSn AXpam{Xambn ]camhkvXphn HSpn \nevt,
{]]atijhpw B[mcwIqSmsX Bt[bfmbhIfpw AXp
am{Xambn HSpn \npshpw, {]fbn\p aps] Ah
bn PKZm[mcamb AJWvUhncmUlbpw AXn {]Xn_nw
_n hncm ssNX\yhpw AXnm[mcamb Ahyhpw HSpm
Xncns Cu Pohm am{Xw kpjp]vXnbmIp ssZ\n\{]f
bs {]m]npshpw AcpfnsbvXXmbn ImWpp. AsXs\
tNcpw?
BNmcy: B[mcamb ImcWw \inptm Imcyhpw \in
pXpt]mse, ImcWw \inmXncns Xs Imcyw \inp
t]mIpXpw A\p`hn Incnpp. AXp hntcm[a.
arv, AXn Imcyamb LSw Chsb t\mnbm Adnbmhp
XmWv.
in: Poth i t` Z tm Sp Iq Snb PUm P U amb Cu PKv
ktm N hn Im k tm Sp Iq Sn bn cn bm Imcy h kv Xp hm Imw.
CXn\p ImcWsav?
BNm: Ahyamb ambXs ImcWamIpw. B ambbpw
Cuis Zrjv Sn bn kzcq ] m \ am bpw, Poh Zr jv Sn bn
Am\ambpw `hnv Ccnpw. BIbm krjvSn apX {]f
bw hscbp kajvSnPKn\p ImcWw ambbpw _w apX
tamw hsc bp Pm{K ZmZn Poh kr jv S P K np ImcWw
Am\hpw BIpw.
digitized by www.sreyas.in
27
in: Fm Ahyamb Hcp ambmXzw Xs CuiZr
jvSnbn kzcq]m\ambpw, PohZrjvSnbn Am\ambpw
`hnpsXs\?
BNm: Hcp mWp Xs Hcphs t\mn hrambpw
asmcphs t\mn tNmc\mbpw ImWsSpXpt]msebmIpw.
in: {]]n\p ImcWw GsXmmWv Fv inXn\p
amb Fpw, B ambbmIs CuiPohmcpsS ZrjvSnt`Zm
kzcq]m\ambpw Am\ambpw `hnmsapw Acpfnb{]
Imcw t_m[np. Fm CuikrjvSambpw PohkrjvSambpw
cp hn[ krjvSn ]dbsXn Cuis krjvSn am{Xw imkv{X
fn {]knambn ImWsSpp. PohkrjvSn Fns\ tNcpw?
Ahn ^efpsS t`Zw GXhtbmSv IqSnbXmbncnpw.?
BNm: Ahyw apX qew hsc PUmPUfmbn ImW
sSp Cu {]]w XsbmWv CuikrjvSsaXv. CXp Poh
mcpsS \nanw kpJamb ^es sImSppXmIpw. Bm
\mhnNmcW IqSmsX A`nam\wsImv Ahn em`mem`
sfn Imat{Im[tem`tamlaZamcymZnIsf _lnapJambpw
AapJambpw Iev]nv B AapJ hmk\sb kz]v\sapw
_lnapJhmk\sb Pm{Kv FpwCu cp hmk\bpw amdn,
X\X[njvTm\am{Xambncp m\kzcq]mmhn _lnap
Jambn hrn DZnptm hmk\IfpsS _oPmImcamb Xtam
hrn, AhnsS Xm Iev]ns B Xav PUambXpsImv
AXns\bpw ]ncndnbpXn\p inbnmsX, kz{]Imiamb
Bmhpw PUamb hmk\m_oPcq]Xapw GIhkv Xphmbn Ipdn
sp. B {`mnpdnn\m A[njvTm\amb Xn Adnbmbva
F Am\w Iev]nsv, AXn\v kpjp]vXyhsbpw,
Cu Ahmt`Zsfbpw ImamZnIsfbpw krjvSnv Ahn ^e
ambn ZpxJss Poh A\p`hnpw. A{]Imcta {ipXnbn
cp hI krjvSnbpw ]dbsncnpp.
in: Hcp Poh Xs Xm Iev]ns Am\w
sImv A\mbpw B Iev]\m[njvTm\amb hn\mbpw
`hnpsapXv Fs\ Hpw?
BNm: Hcph Xm Iev]ns kz]v\n Ahs\
adv, Ifhpt]mb hkvXpfncnptSw AdnbmsX At\zjn
ambmeW\ncq]W{]IcWw
digitized by www.sreyas.in
28 \nPm\hnemkw
ph\mbpw, A{]Imcw Xs Xs kinbm B
hkv Xp fn cn p tSw Adnp hcp n sm Sp p tbmKn
bmbpw XocpXpt]msebmIpw.
in: kzman, Acpfnb {]Imcw t_m[np. C\n Cu CuiPo
hmcpsS t\mn, m\mm\t`ZtfmSpIqSnb,
PKXvImcWambbpsS eWsbpw AXns Imcyamb PUm
PUcq]amb {]]ns eWsbpw AcptfWta!
BNm: ambbpsS eWamIpXv: AhnthIZibn ImW
sSpw {]]s ImcyhkvXphmbn \nbnXpsImv A\p
am\m CXn\p Hcp ImcWw Ccnmsav \nbnsSp
tm, AXns\ A\pkcnv imkv{X{]amWhpw A{]Imcw \n
bn B ImcWs ambsbp ]dbpw. A{]Imcw cp {]am
Wfmepw ambbpsp \nbnsXn\m k{Zq]ambpw,
Ans\Xs B \nbn {]Imcw ImcWambn {]Imin
phcpXpsImp Nn{Zq]ambpw, kpjp]vXnaqmZyhkcfn
ImcyZrjvSnIqSmsX ImcWambbn ebnptm ZpxJw ImW
sSmXn\m B\cq]ambpw Ccnmw. hnthIZibntem,
{ipXnbpy\p`hfm tim[nptm B ambbpsS nXn
PKXvImcWambn knnmXn\m AXv AkmWv. AhnsS
CmXpsImv, AkmbXn\m, CmXp {]IminpI
bpan. BIbm {]ImiaXv PUamIbm, AXp PUhpamWv,
kpjp]vXn, aq ChI hnSptm Rm kpJambpdn, Rm
ZpxJadnbmsX aqnncpp Fp A\p`hw Alas
tNXmbn ImWsSpIbm B Alaw {ipXnbpy\p
`hfm, Nn{Zq]mmhmbn ImWsSpIbm, ZpxJm`mhm`m
hhpw Bkzcq]hpamb B\hpw ambbptSXmIbn. taepw
Akmbpw PUambpw \nbnsSpIn B hkvXp B\
cq]amIpsXs\? \o Akv, \o PU Fv Ama
sf apJn t\sc {]tbmKnptm B {]tbmKs henb
Ipambnp [cnv, AlwImcmZnI apn, {]tbmKnph, B
{]tbm K n\p {]Xy am bn n cn p h, Cu cp t]cpw
ZpxJss A\p`hnpsImncnpp. A{]Imcw B\
anmXv ZpxJcq]amIbm ZpxJsapw BImw. Cs\bmIp
tm hnthImhnthIZiIsf ]n, knZm\bmbpw A\rXP
UZpxJbmbpw PKZvImcWamb B amb ImWsSpIbm kXn
digitized by www.sreyas.in
29
Fpw, AkXn Fpw, Cu cp kz`mhtmSpIqSnbsXpw,
\nbnsXSXm hneWeWtmSpIqSnb
sXpw ImWsSpw.
in: Ahn th I hn th I Z i I tlXp hm bnv A\r X PU
ZpxJam(\m)bpw knZm\\mbpw ImWsSp Bmhp am{Xw
\nbambnp knZm\eWtmSpIqSnbhs\p ]dbs
Sphms\v? Ah\pw Cu tZmjw hnSmXmbn `hnpatm?
BNm: ]meqdnscpIp apemn Hcp iniphn\m
]m\wsNsSpw cns cpNnsImp ]mens cpNnbpw A{]
ImcamIWsan. PKZpZv]nm\ambpw ebm\ambpw
D Hcp hkvXphns Ahsb \nZm\npXntep h
{ipXnbpy\p`hfpsS A`n{]mbw, BbXv A[nImcnIfpsS
A[nImct`Zs A\pkcnncpmepw, Dam[nImcnsb kw_
np h bYmamb Da{]amWhpw AXns eyamb
]camhkv Xphns kz`mhhpw Hcp Imepw t`Znbn.
kpjp]vXn, {]fbw Cu chtbbpw {ipXnbpy\p`h
fm tim[\ sNp Ah k c n A[n Im cn t` Zw sImv
hkvXp\nbw t`Znp ImWsSpXns\ ]cymtemNnm, `n
`nfmb hym[nIfpw AhIv icnbmb ]e]e Huj[
fpw AhbpsS ^efpw imkv{Xbpn A\p`hfm Dm
bmepw B hym[nIsf \op B D]mb, \ophm Ign
bm acWsa almhym[nsb ampXn\v D]mbfmbn `hn
mXpt]msebpw, B acWsa hym[n \opXn\p]mb
ambnv, Ghpw alm\mb amWvtUb F ap\nv arXyp
RvPb F ]cainhs\tmsebpw, ap A[nImcnIfpw B
A[nImcIsf tN {]amWfpw Ahn ^efpw Dam
[nImcnbpw Ahs\ kw_n {]amWhpw XXv^ehpambn {]Im
inpw. BIbm kv, Akv, kZkv Fv eWw ]d
bXm hneWXzw ambbvp am{XamsX Bmhn\p
tNcpIbn. kspw Akspw kZkspw \nbn
XmXp FXp Bmhns\ kw_nptm B
D]m[nbnm kzbw hkvXpshpw, D]m[nbn\memIs kzb
ambmIs, bmsXmcp kzcq]hpanmn\m ambsb kw_n
ptm kzcq]anm AhkvXpshpw \nbnsSpw.
ambmeW\ncq]W{]IcWw
digitized by www.sreyas.in
30 \nPm\hnemkw
in: hkvXpXzta ambbvnsn AXns\ PKXvImcW
sapw ]dbm ]mSnm hneIvjWhkvXpshpw {ipXnbn
Fn\mbnp ]dbsp?
BNm: {ipXn FmbnSpw AtmSpIqSnbXmbnp
Xs ImW s cn t, A sa Xp hkv Xp hm I bm, B
hN\w am{Xw Fns\ AtmSp IqSmXmbncnmw?
in: Ccnn AXp {ipXnp tZmjatbm?
BNm: B hN\fpsS Aw Xs DchpamIpw. ambm
Fm, bm =bmsXmv, am=CmtXm, km = AXv ambbmIpw.
in: Fm Hcp hn[ nepw kzcq ] kn n bn m Ah
kvXpsh PKXvImcWambn ]dXv Fp \nanw?
BNm: kzcq]anm ImcWw t]me Imcyhpw kzcq]anm
XmIpp FdnbpXntep XsbmWv.
in: Cs\bmsWn Im, Iw, {Inb, Chm Ae
cns hnNn{Xfmb _lphn[\macq]tfmSp IqSnb Cl
]csa AWvU]nWvUNcmNcamIp PKv ImcWamb amb
tbmSpw AhkvXpshmIn, hym]p{X hnkvXmcambmIs
NpcpambmIs ip`mip`p BZchmb KpWfm hN
\npXn\p hnjbambnp F{]Imcw Ctbm A{]Imcta, Cu
{]]hpw {ipXnp hnjbamIXmIbn. hmmepw a\
mepw {]m]n p Iq Sm sX p {]am W m ]c am h
kvXphpw B {ipXnp hnjbamIX. Cs\ cpw \nhn
jbsSptm {ipXn GXns\bmWv hnkvXcnp ]dXv AXn\v
Da{]amWsav t]cpsXs\?
BNm: {]]hpw ]camhkvXphpw \nhnjbambncn
tlXphmbnpXsbmWv {ipXn, hnkvXcnp ]dbpXmbpw D
a{]amWambpw `hnXv. {ipXn FXv D]tZicq]amIbm B
D] tZiw AXo {nb amb hkv Xp hn s\ s Ipdn p Xm bn
cnpw. {]Xyambncnp LSs Ihv B LtSm]tZiw
temIp In. Adnbm As Adnbpwhw t_m[n
npXt{X D]tZin\p amlmyw. B D]tZim
hyhlmcZibn AXo{nbfmb ]pWy]m]fpw, Ahn
digitized by www.sreyas.in
31
^efpw, ]camZibn knZm\amb ]cammhpw, D]
tZinsSpw;.
in: Fm hyhlmc]camt`Zfm D]tZins
Sp A cp hIbmbncnbm Ah {]]hpw ]c
ammhpw Bbncnmw. ]pWy]m]kw_w PKn\p tNc
XmbncnpXn\m Cs\ {ipXnbns ]pWy]m]
sf apnv {]]w D]tZinsncnt AXns\ AhkvXp
shp Fns\ ]dbmw? taepw ]cammhv hmMva\pIv
hnjbambnnmXpsImv {]tbmP\aXmIpatm? hnjb{]
tbmP\ hnp\onbnSv imkv{X{]hrn Fns\ tNcpw?
BNm: hyhlmcw FXv imkv{X{]amWSn Iev]nsv,
kz]v\n Hcp cmPIpamc\v B Ahbn cmP\oXn sNp
Xn\p D]Imcambn Ah\dnbm ]mSnm \oXnIsf Ahs
at\mcmPnsb A\pkcnv D]tZinXp t]mse, {`mnbm Iev]n
s hyhlmcsa {]]n Cl]csf ]cn]me\w
sNm Cn Ahs Csb A\pkcnv D]tZinXmIpw.
in: imkv {X fn {]am W m \ sapw {`mn m \
sapw cp hIbmbn sNmsp. Ahbn LSm\w {]am
Wm\sapw, iqncPXm\w {`mnm\sapw, LS
Xzs {]ImcambhtZapSb LSn B LSXzss
{]ImcambpSb B LSns m\w {]amWm\eW
sa pw, (L S Xz ap LS n LS sa m\w bYm
m\w) cP X zs {]Im c am bp S b Xm bn m AXns
`mhs DSb ipn bn cP X Xzs {]Im c am bp Sb cP X
m\w {`mnm\eWsapw ImWsSpp. (cPXzw
hntijWambnm ipnbn cPXzs hntijamn
bp cPXm\w XZ`mhhXn XZv {]ImcIw m\w {`mn
m\w) AXn\nXp hntcm[sSpatm?
BNm: hntcm[sSpIbn. B imkv{Xfn ]d {]am
WfpsS eWw amdnqSm FmsX B {]amWfm
Ipdns hkvXp t`ZnncppIqSm Fn. {]amW
{]tbmKnptm Ahn hnjbfmb hkvXp t`Zn
sSmXncpmepw {]amWfpsS hnthIZibn B hkvXp
t`Znsm AXp {]amWfn IpamIbn. arXvLSw F
ambmeW\ncq]W{]IcWw
digitized by www.sreyas.in
32 \nPm\hnemkw
ev arXv Fpw LSw Fpw cp t]cpIfpmIpw. Ah
bn LSw F m\w {]am W m \ am bn cp mepw B
LSs arm bnp hnth In dn bp tm ap] d LS
m\w {`mn m\w Xs bm Ipw. AsX n s\ sb m,
GsXnepw Hcp t]cpXmbnv {]amWm\n\p hnjbs
SWsaphcpIn B s]mcp kzcq]eWtmSpIqSnbXm
bncnWw. arnkzcq]n\v A\yambn LSn\v kzcq]w
ImWsSmXn\msbmWv. A{]Imcta CXv LSw F
Xn CZsb {]ImcambpSb CXv F Hctbpw LS
Xzs {]ImcambpSb LSsa Hcsbpw ]Ipp t\mn
bm LSXzs {]ImcambpSbXmbnm LSXzm`mhs DSb
CsX m\n LSXzs {]ImcapSbLSsa m\w
{]amWm\Xns eWamIbn. A{]Imcta PUmPUamb
GXp {]] hyhlmcm\hpw CsX m\s kw_
np Xs ImWsSpIbm hyhlmcm\atijhpw {`mn
m\w XsbmIpw. Bbmepw B Ahbn kmam\ym[n
ImcnIp hyhlmtcm]tbmKambn AhcpsS hnthIs A\p
kcnv B m\w {]amWm\sap ]dbsSpw. ]camm
hmw\pIp FmXpsImv hnjb{]tbmP\fnm
Xmbn {ipXn Fns\ {]hnmsaXp icnsbmepw,
PUmPUfmb Cu {]]w t]mse hnjbambnsnepw Cu
{]]sfmw Zriyambnp Xs Ghp hnjbamIppthm
Ah\o {]]n\p hnjbamIbn Fp am{XamsX Ah
kz{]Imi\mbXpsImv hnjbhnjbo`mhanm X\np Xm
A{]Imcw Xs hnjbambncnpw. {ipXnIfpsS D]m[nIsf
\on Ahs\ IcXemaeIw t]mse A[nImcnp Xm\mbn {]Im
innbmepw, B hn[w Xm\mb Bem`sqSmsX asmpw
{]tbmP\sap em`ambnp CmXn\mepw, XmXs X\np
{]tbmP\ambncnsImv A{]Imcta {ipXnbpw Bem`s
s]cpatbmSpIqSnbXmbn sNmpIbmepw, hnjb {]tbmP\fpw
Dv. {ipXnbpsS {]hrn tNcpIbpw sNpw.
(injy kzbwknambn B\\n[nbmbn ktZmZnXm
\mbn \np Xs AdnbmsX Dgep Pohmsc ambsbdnv,
Xsms\p Zinnp tIhew hkvXpX{amb thZa
lnamsh Bcdnbpp, BtcmXpp Fp B\\S\w sNbvXv
ambmhneWkzcq]nbmbn {]Iminp.)
digitized by www.sreyas.in
33
5
kZ\p`h \ncq]W {]IcWw
injy: ]c am mhp Hcp h Xs kn Zm \ kz cq ];
PUmPUfmbn ImWs ImcyImcWcq]amb {]]w anYy;
{]]s {ipXn {]Xn]mZnsbpXp AXns apJy A`n
{]m b a; {]] m XoX ]c am m hns\ {]Xn ]m Zn em Ipp
AXns apJyXmev]cyw Fcpfnb {]Imcw t_m[np. Fnepw
{`mnm\n\p hnjbamb {]]s qew apX Ahy
whsc anYybmIpp Fp A\p`qXnbpw, {ipXn sNmnb
{]Imcw hnjbhnjbnt`Zw IqSmsX nXnbn ]cammhp hnj
bamIp A\p`qXnbpw AcptfWta!
BNmcy: temIn LSancnpp, ]Sancnpp, aTan
cnpp, Fns\ ImWsSp A\p`hs tim[nm
A\p`qXnbpmIpw. LSsaXv Iw_p{Kohm(CSpnb Igpv)
Znambp hnImchkvXphmIpw. A{]Imcw Xs ]Sw FXp
HmXt{]mXamb Xphns hnImctmSpIqSnb hnImcnhkvXp
hmIpw. Cs\bmbm ]ckv]c`nfmb hncp hkvXp
fn ap]d{]Imcw kp ImWsSpIbm, AXp Chn\p
`ntam A`ntam? `nsap hcpIn B kns\ Ahbn
\np \on ImWpIn Ah CmhbmIpw. A`nsan,
kn \np `namImXpsImp Ah \macq]tfmSpIq
Snb hnIm cn I fm I bn . D` b cq ]tam knn bn . A{] Imcw
Xs {]Xyamb Hcp LSw CcnpXmbnp A\p`hns
Sptm B LSw hnImcn hkvXphmbncpmepw, Iep InS
p ISpIp PocIsf ]ncnp ImWpXpt]mse, AXn
kns\ ]ncnp ImWWw, kv Fhn sSbpw k{Zq ] ambn
ths]SmXpsImv hnImcnIfmb AhI Xs `nfmbn
`hnpw. Ah hnImcnIfmbm Ahnp `namb Cu kv
\nhnImcnbmIXmIpw. AXns [hpw \nnImcamIpw.
digitized by www.sreyas.in
34 \nPm\hnemkw
{]Xy m \p `q Xn cq ] amb LSs A\p ` hn p tm AXv
kXvkz`mhtmSpIqSnbXmIWsan, \ow IqSmsX Fm
bnSpw \nhnImcamb kXvkz`mhw Ccpv A\p`hnstS
Xm Wv . As\ A\p ` hn s Sp In, Hcncp p ZWv Uv
]rYznbn tImncnt AXns\ FSptp t\mptm
B ZWvUp Ccp ew apgph ]rYzn CcnmXpt]mse,
\nhnImcamb kv hym]nncp LSw apgph\nepw hnImctm
SpIqSnb LSns `mhw ImWsSpIbn. A{]Imcw ImW
sSmsX LShnImcw amdnbm hnImcs IqSmsX LSn\p
cq]w thdnmXn\m B cq]w IqSmsX, LSanmsX hnp
t]mIpw. C{]Imcw \onbm apv LSancp Fm epw
AXns A`mhw DXmbn `hnpw. B Akmb A`mhhpw
A`mhamb Hcp hkvXphmbncnWsan AXnepw ap\ncq
]n {]Imcw B Ahbn Cu kv Ahiyw A\p`hstS
XmWv. Ans\bmIptm {]Imin Ccp knnm
Xpt]mse kn Hcnepw Akv knnbn. C{]Imcw
LStbpw LSm`mhtbpw `mhm`mhmlwImcanm \nhn
Imcamb kv _m[nsSm hkvXphmIbm AXns\ \nhn
Imcambnp {]Xyn Ccnp {]Imcw A\p`hn Iv,
B A\p`h_em LSw, LSm`mhw Cu cns\bpw km
{Xamb\p`hnmepw
(A{]Imcta injy\pw, {]Xyambn ImWs IpSn
IpSn\p `namb B kns\ \ncmImcambn Iv, IpSnepw,
AXnp Hcp amdv Zqcnep ]Snepw, B cnsbpw A
cmfnepw hym]nncnp B kns Ccpns\ Adnv,
LSw, ]Sw CXp cpw {]XntbmKnbmbn {KlnsSm Imep
B cnsbpw hnImcamb `mhXzamIs, A`mhXzamIs, Ah
n [mc mfw A cm f am I s, t\m s SmsX Xm {X ambn
Fns\ A\p`hnsSptm A{]Imcta, LStbpw LSm
`mhtbpw Ahn km{Xamb A\p`hn\p thdmbnnmsX
A\p`hnv Pe]m\n\p t]mepw BZchnm Hcp Zcn{Z Xm\n
cnptSv almtacp \h\n[nbmbnp htm Ah\v F{X
B\apZnptam A{Xtmfw B\w A\p`hnv, kns\p
dnv Aev]w t]mepw AdnhnmsX AknabamIp hnjb
amIp Zmcn{Zyw \on kmIp almks {]m]nv, kpJ
hmcn[nbn apn, adp]Snbpw hnm]npp:)
digitized by www.sreyas.in
35
in: IcpWmcq]amb D]tZi hntijm ]ca\mkvXn
I\mb ASnb\pw BkvXnI\mbn `hnp. Cu A\p`hw sImv
PUm P U amb Cu {]] s t\mp tm Iqcae bn
Xo]nSnXpt]mse kbm\p`qXn tlXphmbnv, ]m`uXnIw,
]`qXw, ]hnjbw, FnhIfmIp qe{]]w, Zti
{nbw, Zihmbp, a\v, _pn, Almcw, Nnw, AIcWw,
Am\w, amb FnhIfmIp kqva{]]w, Fo PU
amb Atijhpw `mhm`mhhnImcclnX\nhnImckZ\p`qXn am{X
ambn A\p`hns, Pothit`Zv Ahkcanm, {Xnhn[
(Ime, tZi, hkv Xp)] cn t Z iq\y km {X ambn sXfn p.
Fm C i_v Z m C Aw t_m[n sSpw
Fp i_vZ in Cuizc\m \nbansncnbpw, A{]
Imcw Xs ]rYzn KhXn (]rYzn FXp KKpWapXv),
cq]w Npn\m am{Xw {KlnXmbpXv, Fns\
B i_vZinbm Ipdn s]mcpfpIfpsS eWhpw,
AXnhym]vXn, Ahym]vXn, Akw`hw Fo aqp tZmj IqSm
sXbncntWsav, AhbpsS eWhpw, imkv{Xfm \ncq
]nsncnbpw BIn `n`nfmb i_vZfpsS A
amb `n h kv Xp Xsf Ipdn p i_v Zin tbmSp
amsp (Hv) \np GImambn {]Iminp kmam
{Xambn AhI _m[nsSpXp {]amWhntcm[w Atbm?
BNm: Ipt, \o inXp icnXs, Fm {]amW
saXp imkv{XamIpw. B imkv{Xhpw i_vZcq]ambncnpw. B
i_vZhpw \mZ{_sap hylcnsSpw. A{]Imcap \mZ
{_sa XzamIs, ]cm, ]iyn, ayam, sshJcn Fn
s\ \mep ]ncn thm Sp Iq Sn bn cnpw; Ah bn ]cm FXp
m\nIfmepw, ]iyn tIhew tbmKnIfmepw, aya [ym\i
ntbmSpIqSnb D]mkIcmepw, sshJcn thZimkv{Xm
cmepw ]Wv Un X m cmepw A\p ` hn Xv . Ch bn aqp
`mKhpw AapJambpw sshJcnsb Hcp `mKw _lnapJ
ambpw Ccnpw. B sshJcnbmbXp _lphn[ thZimkv{X`m
jmhntijfmbn hnIknncnpw. A{]Imcw hnIknncnp
B sshJcn kzbw GImcambncnpw. D]m[nkw_fm
GIambpw aqmbpw ]Xn\mdmbpw A]Xmbpw AcfpsS
cq]ambn t`Znp ImWsSpw. B Acsf h Fp
kZ\p`h \ncq]W {]IcWw
digitized by www.sreyas.in
36 \nPm\hnemkw
]dbpw. Cu A]Xp hfnepw Ahw, Ihw, ehw
Fns\ hk GIambn ImWsSpImbm B GI
amb hk Z Xmep HmjvTmZn et`Zfn Cbm
Nen s Sp {Inbm in kw_ m, i c, ]pfn,
ehWw, Gew CXymZn kw_fm \nKambpw GIck
ambpw D Pew _lpckKt`ZtfmSpIqSn ImWsSp
Xpt]mse, A]Xp t`ZtmSpIqSnbXmbn ImWsSpw. A{]
Imcw Xs, hyhlmcn\mbnp ]Zw hmIyw Fns\ kt
XnsSpw. Cu hI ktXhpw Cuis Cminbm \nb
ansXp XsbmWv. A{]Imcw Cuis CmintbmSp
IqSnb sshJcocq]imkv{X{]amWambXv {]_ew, kmam\yw
Fns\ cp ]ncnhmbnv ]dbsSpw. {]_ehmIy Ah
m (kmam\ym) _m[nsSpIbn. kmam\yhmIy
_m[nsSpXpsImv Ahsb hN\np imkv{Xw A{]
amWamIbn. Cs\ imkv{Xn Xs {]_eamb GItZi
hmIyfm kmam\yamb GItZihmIy _m[nsSmsa
n B \ymbw sImv D]m[n kw_fm \m\mt`Ztm
SpIqSnbhbmbn ImWsSp ht`Zfpw, Xkw_hy
Xymkfm ]Zw, hmIyw Fp t`Zfpw, AhbpsS \ncq
]W t`Zfm imkv{Xt`Zfpw, Ahbm IpdnsSp
hkvXpt`Zfpw, {]_ew, kmam\yw F cp ]ncnthmSpIqSn
bXmbnv, Ahbn {]_ew F Hcp ]ncnhm kmam\yw F
Hcp ]ncnhp _m[nsSpw. Ime{Xbnepw _m[nsSmsX
D]m[nklmbclnXambn kzbw knnncnp hkvXp {]_
esamIpw. AXns\ kw_n imkv{Xw, B imkv{Xns
A`n {]m b tm Sp Iq Snb hmIy , AhbpsS A`n {]m b amb
A , Ch Ifpw {]_ e sa m Ipw. asmw kmam \y sa
mIpw. Fsm, kzbw knnm inbnm ImcWw.
C{]ImcamIptm, {]_eambpw kmam\yambpw {]amW
hmIy, hkwtbmKhntijambnp h hkvXpsf {]am
Wnp {]tbm Kn s Sp tm, \nhn Im c amb \mZ {_ sa
hk D]m[nIfpsS {Inbmt`Zfm AImcmZn t`Zfm
bnv hnImcsSptm, Ahsb \nhnImcambn hym]n h
k AhIsf AtXXp hfmbn `hnnp. B D]m[nI
fn {Inb ths]Sptm B hk am{Xambn tijnn
digitized by www.sreyas.in
37
cnpw. hk FXp m\ns kv^qnp h
fmbncnpw. hfn GIamb B hksb ]Ipp
ImWp hnhcw Fns\sbm, D]m[nIfpsS {Inbmkw_
m \mZw AXnkqvaambnv [z\nv B {Inbmt`Zm B
[z\nIfn am{XbpsS t`Z Dmn, B \mZtmSp At`Z
ambn Iev GImImcambn, AImcmZn hfmbn, ImWpamdp
knnpw. B {InbmhnImcfmb am{XI B kw_w \op
tm B \mZhpw X\Xp \mZamb hns kmam{Xambn
\on \npw. C{]Imcw kIe imkv{Xfpambn {]Iminp
hmIyt`ZtfmSpIqSnb AXp hsfbpw Dcnptm
AhIsfbpw, Hmtcmtcm hfnepap am{XIsfbpw \nZm\nv
Hmtcmtcm hfn Hmtcmtcm am{X IqpIbpw Ipdbvp
Ibpw B Ahbn B h am{XbpsS IqSpX Ipdhv
tlXp hm bnv Dmb h fpsS Dev ] n eb( Xz) kz`m h
sbpw Iv A{]Imcw DhnXmbpw \inXmbpw D am{Xm
t`ZtfmSp IqSnb AtXXp hw Ccnp kz`mhw t]mse
B hns kns\ BtemNn\p`hnn, LSambncn
p kv arntXpt]msebpw, ]Sambncnp kv Xp
hntXpt]msebpw, AImcmZn hfmbphn am{XIfpsS
kv \nhnImcamb \mZam{Xns kmbnp {]Iminpw.
Hcnepw {]IminncpfmImXpt]mse, B kp Hcnepw
AkmIbn. C{]ImcamIn Cu \mZXzw AImcmZn h
fmbn `hnptm am{XIfpsS kw_tmSpIqSnbXmbpw,
\mZam{Xambn `hnptm am{XIfpsS kw_w hnXmbpw
`hnXn B \mZw Aam{Xbmbpw kam{Xbmbpw am{XIfpsS
D]m[nbmb {InbminbpsS kwtbmKhntbmKfm `hnp
\npw FmsX X\Xp kzm`mhnIambns\ Ccnbn.
B {InbminbpsS kwtbmKw am{Xsb DZbhpw, AXns
hntbmKw Aam{Xsb DZbhpw BIpw. am{Xbmbpw Aam{X
bmbpw DZnpXn\p ImcWambn \n kwtbmKhntbmKsf
B {Inbmin hnp\on \mZam{Xambn kv^pcnpw en
B inam{Xambnv {]Iminptm B \mZXzw am{Xw
{]Iminp \npw. AXp {]Iminptm Xn am{XIfpsS
kz`mhamIs, Aam{XIfpsS kz`mhamIs, AhIfpsS hnImc
fmb AXp hfn kz`mhamIs, CmXpsImv
Ahbm Dmb t`ZtmSpIqSnb hnjbm\ kv^qn
bnmsX \nhnjbamb m\am{Xkv^qnsb sImSppw.
kZ\p`h \ncq]W {]IcWw
digitized by www.sreyas.in
38 \nPm\hnemkw
A{]Imcap \mZw X\Xp]m[nbmb ap]d {Inbmi
n, Cmin, ChbpsS kw_w sImv DZnkvXanbm,
Cmin hnjb m\kv^qnsb apnp DZnbm AXn
hnsS Cm Xn \m, B Cm in \mZ n\p B[m c amb
{Inbminsb hnp \npw. B {Inbmin B \mZns
kv^qnv BZchmb D]m[nes hnpt]mIpw. B Ah
bn B \mZw nXnXztmSpIqSnbXmbn hyhlcns
SpIbm CcpXpXs CcnpXmbn `hnWw, BIbm
\mZam{Xambn `hn B hs \nZm\tmSp A\p`hnv,
AXns kns\ ]ncndnv, B kv \nhncmIamIbm
B kn \m hnIm c amb {Inbm i n bpsS kw_ m
`hn D]m[nabamb \mZmwisbpw hym]nncp nXnt]mse
ImWpIn \mZw kv^qnncnptms D]m[ywi
hnv \nhnImcamb X\Xp kzbwkm{Xambn tim`np {]Im
inpw.
Cu kp \mianmbvI tlXphmbnv Acsap ]db
sSpw. B Acs Xs hsapw ]dbmw. \mZw DZ
bmkvXa\w sNp m\amIbm Cu Acksb ]c
sbpw, CXp Xs D]m[n kw_m \mZambn hnIkn
ptm ]iynsbpw, Cu \mZn am{XIfmbpZnp
tm aya Fpw B am{Xm kw _ m AIm cmZn
AXp h fmbn hnI kn p tm sshJ cn sbpw
]dbpw.
Cu sshJcn Xs thZthZmwKmZn kIeimkv{Xfmbpw
_lp hn[ `mj I fmbpw `hnv Cl ] c fmb hnj b sf
krjvSnv, hnthIs kv^pcnnbm AJneimkv{Xfmbpw
AXp hfmbpw AhbpsS kw_hntijfmbnpw
Iv, kw_s h am{Xambn ]ncnv, B hsf
am{XI am{Xambn ]ncnv, AhtbmSp Iep \n \mZXz
ns nXnsb X\np ImWpIn sshJcn ayabnepw, aya
]iynbnepw BbnSn \mZam{Xambn {]Iminpw. Atm
imkv{Xfpw Ahm ]dbs hkvXpfpw, LS]SmZnbmbn
ImWs ]rYohnImc ]rYzn am{Xambn ImWsSptm
B hnImccq] amdpXnt\mSp IqSn B \mafpw Ama
cq]sf ]ncnv t`Zm\ns kv^qnbpw amsv ]rYzn
digitized by www.sreyas.in
39
am{Xamb hym]I{]Imis {]m]nXpt]mse, kIe\macq]
fpw AhIsf tNv `n`nm\kv^qnbpw \on
hym]Iamb ]iyn F \mZXzhpw XZamb \nhnImc
hym ] I m \hpw Xs kv ^qn hn j b ambn A\p ` hn
sSpw. Ans\ At\I `n`n \macq]fmbn `hn AWvU
]nWvUNcmNcsf `n`nfmbn kv^pcnnm ImcWamb
sshJcn, aya, AhbpsS Aamb Cl]csa hnjbw Ch
HtmsSmp D]m[n \oens\ apnp X\np \nhnjbambn
Xm[mcamb ]iyn am{Xambn `hnpw.
]iyn \mZXzw BIbm \mZXzw Xs kzkz`mhw
t]mse m\s kv^pcnnpw. BIbm Xm t`Zw IqSmsX
\nhnjbambpw hym]Iambpw Ccn sImv A{]Imcw Xs
m\s kv^pcnnpw. Cs\ ]iynsbpdnp A\p
`hs \nZm\nm AXn AXns kns\ ap]d{]
Imcw ImWpIn ]iynsb \mZw tkm]m[nIhnImcsf
hnp \on X\Xp ImcWamb ]c F Acns km
am{Xambn tijnpw.
Cu hn[amb ]c kIe imkv{XmcwKamb k
in tbm Sp Iq Snb m\ \n [n bm Ipw. hyjv Sn k a jv Sn bmb
{]]w krjvSnsSptm Cui\p khhnZymm\eb
amb Cu ]c Xs khinbmbncpv, B Cuip
kzcq ] m \ tbpw {]] m \ tbpw Ic X em a eIw
t]mse Imn, Ah\p kzcq]m\n\v A\\yambn, Ahp
kmam{Xambn {]Iminp \npw. hyjvSnbn Pohmp
Ahs krjv Sn bmb Pm{KXv kz]v \ kp jp ]v Xn sb Ah
Ip BZn Im c W amb Am \ sa Bh cWkv ^qn
bmbpw B D]m[nbpSb Pohp Inninbmbpw, hnthI
m A]tcmkmmXvImckabn A[njvTm\kzcq]
m\n\p thdnm khinbmbpw `hnv Ahs
A[njvTm\ kzcq] kmam{Xambn \nv {]Iminp \nevpw.
BIbm \mZ{_sa ]cbmIp Ac k k{Zq]
amb A[njvTm\{_n\v thdmbncnn AkmbntmIpw.
{_tam AssZzXhkvXp. AXn [w tNcpIbn. BIbm
A[njvTm\{_ta hyhlmcs At]nv ]csb \mZX
kZ\p`h \ncq]W {]IcWw
digitized by www.sreyas.in
40 \nPm\hnemkw
zambn ]dbsSptm km Fpw, B hyhlmcs
hnp \optm kv Fpw ]dbsSpw. Cu hn[ambn GIm
camIp A[njvTm\ ]camhkvXp ]csb \mZ{_k
m am {X am bnv tijnv {]] s km {Xm [n jv Tm \ {_
n\p thdmbnnmsX km{Xambn ]d {]Imcsa\p`hn
mepw.
(injy A{]Imcw Xs kam[n_em sshJcn\mZ
sbpw AXns s]mcpfmb {]]tbpw aya F \mZk
bm hym]np Ahs AXnp thdmbnmsX AXp am{X
ambn \ntj[nv, B aya F \mZk ]iyn F \mZk
bm hym]nsv AXpw AXnp thdmbnnmsX \ntj[n
sv, ]iynbpw ]csb Ackbvv thdmbnnmsX
AJWvUamb ]cmam{Xamb\p`hnv, B ]csb Acs
A[njvTm\amb AchkvXphmb, km{X{_kzcq]ambn,
[[ot`Zw IqSmsX A\p`hnp. Bhn[ khnZym[njvTm
\k{Zq] Acsa {_w B A\p`qXnbn {]Xymb Xm\m
bnv {]IminXn\m, Xs khnZym[njvTm\amb Ac
{_ambnpw, kzkbm kIe imkv{Xfpw kmsf
BkvXnIypS t_m[nnp inbpSbhbmbXmbpw, B
imkv {X fpw Ah m t_m[n sSpw {]] hpw kzk
bvp thdmbnmXpsImv k{Zq]\mb X\npkzk
F{]Imcw thdmbnntbm A{]Imcta kzkmcq]amb Ah
I X\np thdmbnsbv, kakvXhpw k{Zq]\mb Xm\mbnp
{]Iminpw A\p`qXnsb {]m]nv B\Sen apgpIn.)
digitized by www.sreyas.in
41
6
NnZ\p`h \ncq]W {]IcWw
(injy adp]Snbpw taemb {itbmsS BNmcyNcWZzb
sf hWnbnv D{]Imcw ]cammhns kzkzcq]sp
dnv hnNmcnptm, kakvXhpw kzkzcq]ambns knnv
km{Xm\p`qXnsb {]m]nncpmepw NnZ\p`hsbpw Acpfn
stWsav {]mnp.)
BNmcy: {]Xyamb\p`hns {]]n\pw ]
`qXs Hgnp {]Xy{]amW{]Imcw thdmZchp ImWpn.
Cs\bncnp ]`qXpw imkv{Xfm eWw
]dbsSptm, ]rYzn, A]v, tXPv, hmbp, BImiw Fnh
I {Iaambn Kw, ckw, cq]w, kv]iw, i_vZw Fo KpW
tfmSpIqSnbhbmIpp. Ahbn ]rYzn X\np Hcp KpW
tmSp IqSn at \mep ImcWtfmSpIqSnbsXpw, ap `qX
fpw A{]Imcw XsbmIppshpw \ncq]nsSpw. Chs
tim[nn Cu ]rYzn KKpWtmSpIqSnbXv FXn K
KpWw eWambpw AtXmSpIqSnb ]rYzn eyambpw Ccnpw
(`hnp). Cu ]rYzn FXn\m CXp Xs ]rYznsbmIpw.
CsXmtem {]Xym\p`qXnhnjbamIpw. Cs\bmIptm
A]tcmambp ]rYznsbp ImWsSpIbm AXns\bpw
tim[\ sNbvXm ap]d{]Imcw Ap KpWtfmSpIq
Snb ]rYznbmbXv, CXp KKpWtmSpIqSnb ]rYznsb A\p
`hn {]Xytam A{]Xytam? KKpWw {LmtW{nb
mepw cq]KpWw \bt\{nbmepw ckKpWw ckt\{nb
mepw kv]iKpWw XzKn{nbmepw i_vZKpWw {ihtW
{nbmepw {KlnsSpw. Chs Hgnv {]Xym\p`qXnkm
a{Kn thtdbnmXn\m ]rYzn _lncn{nbfm ImWs
SmsX \nhnjbsSpw. BIbm {]XyhnjbamIbn. B
Ah bn CXp ]rYznsb hyh lm c _ew sImv ]rYo
Xzw _m[nsmepw CsX `m\w _m[nsSpIbn. A{]
digitized by www.sreyas.in
42 \nPm\hnemkw
Imcw ]rYzoXzw {]XynenmsX BIptm, Fmbn
Spw KpWn B[mcambpw KpWw Bt[bambpw, B[mcw IqSmsX
Bt[bw Ccn X m Xm bpw, kIe {]am W fmepw
ImWsSpIbm ]rYzoXzamIp KpWn F B[mcw {]Xy
n knnmbvI sImv B KpWfpw knn
Xmh XsbmWv. taepw ]rYzn {]Xyambn {]Iminn
B KpWfpw {]Iminpw. ]rYzn ap]d {]Imcw Cm
XpsImv hnjbsSmsX adpt]mbm B KpWfpw adI
Xs sNpw.
Fm KpWn A{]Xyambmepw KpWw {]Xyambncn
sImv KpWnbpw Ccnmatm Fn, CXp {]Xytam A\p
am\tam? {]Xysan A\pam\w tNcpIbn F {]amW
m, CXp ]rYzn F {]tbmKw \ntj[nsSpw. A\pam\
sap hcpIn {]Xym\p`qXnsb Cv (hn[n) ]t{nb
fmb Ap kmnIfn Hmtcmtcm kmnbm \nbn
smepw \mep kmnIfm KpWatijhpw _m[nsSp
IsImv KpWfpw kzbw knn IqSmsX KpWnbmbpw
km[nm inbnmhbmbntmIpw.
Fm KpWnbmb ]rYznbmbpw AXn KpWamb KmZn
bmbpw {]Iminp `m\w A\p`hnsSptm? B hn[ `m\w
GXp hkvXphntXmbncnmw? AXpw ]rYzn AXn KpWw, Ch
cpw _m[nsXpt]mse _m[nsSptam Fp t\mn
bm, Cu ]rYzn KapXmbn {]Iminpp Fp {]Xy
m\p`qXnbn {]Imi_ew sImp Hcp hkvXp {]Iminbpw
{]IminmXncnbpw sNtXmbncnbm ]rYznbpw XZvKp
Whpw _m[nsXn\m AhIfmbn {]Imin {]Imiw _m[n
sSpIbn. Fns\sbm kambn {]Imin cphn
CXp ksa hyhlmcw sImp kw {]Iminpshnepw
hnthI_em CXp kasp kw \ntj[nsmepw
CsX `m\w cpsh kw_np \ntj[nsSmsX {]Im
inXpt]mse, ChnsSbpw CsX {]Imiw _m[nsSmsX
{]Im in n cn pw. CsX Xp m\ cq ] am I bm epw, ]rYzn
FXpw AXn KpWsaXpw PUamIbmepw, kambn {]Im
in k`m\w B Btcm]nXks CShnSmsX hym]nv,
AXv _m[nsSptm CXp kasp hyhlmcm
`hn km`mhsbpw CShnSmsX hym]np {]Iminnpw
digitized by www.sreyas.in
43
{]XoXnbn\m AhIsf FXncnSmXncnn CsX {]Imiam
{Xambn {]IminXpt]mse, ChnsSbpw CsX NnXv{]Imiw
am{Xambn {]Iminncnpw.
Fm cp k sa t]m se, Kp Wn bmb ]rYznbpw
AXn KpWamb KmZnbpw {]Xym\p`qXnbn Btcm]nX
ambn ]dbpXv \oXnbmIptam Fm, {]Xyn _m[n
spw {]XoXnbn ImWspw D hkvXp Btcm]nXambn
pXmIpp FXp {]_e\ymbambncnbm B hn[ \ymbw
FhnsSbncnptm Ahsbmw Btcm]nXamIpp FXn
tZmjw knnbn. BIbm {]XoXn am{Xambn tXmnb `mhm
`m h fmb hnj b {]Im in p tmgpw \ntj [n s Sp
tmgpw Btcm]nXamb PUmwiw tXmn adbpw FmsX A{]
Imcw {]Imin {]Imiw CsX m\cq]ambncnbm _m[n
sSpIbn. Cs\bmIptm ]rYznbmbn {]IminWsa
nepw, \ntj[nsSptm XZ`mhambn {]IminWsap
hcpInepw ]rYznXzambXv X\n\\yamb {]Imin _ew
sImp Xs {]IminWw. B {]Imihpw \oanmsX Xs
hym]nncnWw. C{]Imcta ap `qXfpw {]IminWsa
n At\ym\yw hncpfmb hnImctfmSpIqSnbXmbncn
bm AhI hnImcnIfmb t`ZtmSpIqSnbhbmbpw AhtbmSp
Iep \np {]Iminn \nhnImcamb `m\w GIambpw Ccn
Ww.
A{]ImcamIbm, `m\w GIambpw \ncmImcambpancnpp.
`qX hnImcnIfmbpw `nfmbpw Ccnpp. AhI Fhn
sSbpw AWpam{Xsanepw Xmfn {]Imihym]Iw CmsX
t]mbm AhnSw {]Im in bn . An bpsS hym]I n
AXnp hncpamb Xtamhym]Iw knnmXpt]mse, PU
n \npw thdmbXpsImv k{Zq]amb NnXv{]Imiw PU
amb ]rYznsb \nccambn hym]nncnptm kzhnImcamb
PUXzamIp AImcw DZnm\nSanmsX hnp t]mIpw. PUXzw
hnm B PUXzs Hgnp X\np thsd cq]anmXn\m
]rYznbpw kzcq]w IqSmsX `m\ am {X ambn \nt j ambn hnp
t]mIpw. XZ`mhhpw A{]Imcw Xs \ontmIpw. XZvKpWhpw
A{]Imcta BIpw. Cs\ ]rYzoXzw `m\ambn A\p`hn
sm Ans\Xs ap `qXfpw BbntmIpw. Ahn
sSbpw CXv ]`qXw F hyhlmc{]Imi_em CsX
NnZ\p`h \ncq]W {]IcWw
digitized by www.sreyas.in
44 \nPm\hnemkw
m\{]Imiam{Xw ]`qXfmbn `hn hym]Isbpw, Ah
_m[nsSptm AhbpsS A`mhambn `hn hym]Is
bpw, XX\p hym]In\p thdnmsX kzhym]Iam{Xambn {]Im
inv, CsX m\{]Imiam{Xw AJWvUhym]Iambn A\p
`hn hcpw.
Cu hn[w CsX AJWvU NnXv{]Imim\p`qXnbn \npw
ap {]XoXn am{Xambn tXmnb Zriyamb ]`qXsfbpw
Ahn KpWsfbpw Iev]\bm FXncnSptm AhIfpw
CsX ]qNnXv{]Imin `hnncnpw. B hn[w {]Xo
Xnsb kev]m A`napJsSmXncnn Ah tXmmsX
{]Imiam{Xambn kzcq]w IqSmsX \ontmIpw. `hn Awiw
{`mnsb kw_nXmbpw {]Imin Awiw `m\s kw_
nXmbpw tim`npw. `m\w \nhnImc Nn{Zq]amIbm B
hI Nn{Zq]`m\sqSmsX ap Btcm]nXamb GXp hkvXphpw
cq]oIcnp {]Iminm ImcWanmbvIbm kIen\pw Nn{Zq
]`m\w XsbmWv hmkvXhamb kzcq]amIpXv. Cs\ {]Im
inp cq]w GXp hkvXphn\ntbm, AXp hym]p{Xs\
t]mse, AhkvXpshmbntmIpw.
C{]Imcw CsX AJWvU Nn{Zq]`m\n\v A\yamb
GXpw AhkvXphmbn `hnn AhkvXpsh hkvXpsht]mse
`hnnm ImcWambn \n {`mnsb tim[ntXmbn hcpw.
{`mnsbXp Hns\ asmmbn ImWnp intbmSpIq
Snb a\s Iev]\mhrnbmIpw. B hn[ a\p CsX
AJWvU NnZv`m\s Hgnv A\ytam AXpXs Xmt\m? AXp
FhnsS\np GXphn[w {]Iminpp? Cu `m\sqSmsX
AXnp thsd B{ibanmXn\m CXn \npw Xs {]Im
inWw. A{]Imcw {]Iminnepw `m\n\p A\ysap hcp
In PUambn ap]d {]Imcw AhkvXphmIpw. `m\w Xs
cq]san `m\w \nhnImcamIbm Iev]\bvp CSbmIn.
AXns\ Iev]\mhrnbmIp a\spw ]dpIqSm.
taepw AJWv U NnZv `m \ n, Dulnp t\mp tm,
CsXp Hcp D]m[n ImWsSpp. AXp `m\stNtXm a\
ns\ kw_ntXm? `m\s kw_nncnn AXns\bpw
]cntim[ntXmWv. CsXp {]IminXn CsXp Nqs
SpIbm NqsSp kz`mhw Zriyamb PUn\msX NnZv`m
\n\p knnbn. Fm NnZv`m\kw_m {]Imin
digitized by www.sreyas.in
45
pXmsWp hcnIn \nhnImcamb NnZv`m\w AkwKnbmI
bm Xw_hpw CXnp knnbn. Cs\bmbm AJ
WvUambn {]Iminp NnZv`m\n CsXp NqsSpXmb
Ipdnv AJWv Uam bn cn bm B AJ Wv U p dnp Xs
CsX D]m[nbmbn ImWsSpIbm, AXns\bpw kzbw NnXv {]
Imim hym]np t\mpIn CZwhrnbnmsX NnZv`m\am
{Xambn tijnpw. Ans\ \opIn kzbw `m\amb Nnv
AJWvUambnsnepw IpdnsSmsX almau\ambn {]Imin
pw. hyhlmcm ap]d CsX hrn {]XoXnam{Xambn
DZnpsXp hcpIn kzcq]n CsX hrnbnmbvI
bm CXns A`mhss kz{]Imins A`mhambnp
ImWnpw. AXns A`mhw kz{]Imins A`mhambn Ipdn
(\nbn)sSpIn AhnsS Alsa Hcp hrnsb `hnnpw
(D m pw). A{] Imcw DZnv Al m kw _ m Rm,
FtXp Fp cp hn[ am Ipw. Rm, FtXp Fp
Iev]\ hcWsap hcnIn AXp a\ns\t kw_nq.
BIbm \nbnm IgnbmsX iq\ywt]mep a\ns Hcp
`mKamb hrn AlwImcsapw _lnapJambn IpdnsSp
Hcp hrn CsXpw BIpp. apv CsX hrn NnZv`m\am{X
ambn \ntj[nsXpt]mse iq\yw t]mep CZwhrnbpsS
A`mhamb Alwhrntbbpw PUambnv B hn[ PUXzw
kz{]Imin DZnm AhkcanmbvIbm AXns\ Ime{X
bnepw AhkvXphmbn \ntj[nn CZw hrnbmbn `hnpw
ebsa Alwhrnbmbnp HSphpw Bbn ImWs a\v
kzcq]av. DXv]n\min\p AhkcanmsX Ime{Xbnepw
AhkvXphmbn `hnv, kz{]Imin\\yambnmsX \ontmIpw.
C{]Imcw A\p`hnmepw.
(C{]Imcw BNmcy AcpfnsbvXtm injy A{]Im
cta ]`qXsfbpw kzcq]anmsXbmnv, AXn Dpw
shfnbpw hym]n n cp kz{] Im i `m \s {]XyKv cq] \mb
Xm\mbn Iv, Xn CZsapw Alsapw D DZbn\p
ImcWambncp AJWvUhrnbmIp a\ns\ ebcq]ambpw
kv^qncq]ambpw DpXmbnp t\mn, AXnt\bpw kzkzcq
]m \ntj[nv, kzbw {]XyKv{_{]Imiambn {]Iminv,
Ime{Xbnepw JWvUmJWvUhn\napamb NnZvtPymXnbm
Ip Xssbmgnv cmw hkvXphnsp NnZm\kp[mknp
hn apnbh\mbn `hnp.)
NnZ\p`h \ncq]W {]IcWw
digitized by www.sreyas.in
46 \nPm\hnemkw
7
B\m\p`h \ncq]W {]IcWw
injy: A\ cw BNm cy ]m Z sf hWn ]dp:
\nncphSnbpsS A]mcalnabp IcpWmISmm Acp
fnsbvX {]Imcw IrXm\mtb. B\m\p`hsbpw D]
tZincptfWta!
BNmcy: Cu LSw F\np Ghpw {]nbambpXv F
Xpt]mse, ]p{Xan{XIf{Xt{XmZnIfn. CsX\npCjvSw
Fp Gdnb {]nbw ImWsSpp. AXns\ tim[nn Cu
{_mWvUw Atijhpw kzbw B\cq]ambmIth ImWs
Spw. Clw apX ]cw hscbp {]]n B\{]m]vXnbm
bXv hnjbcq]ambpw Bcq]ambpw cp hIbmbn ImWs
Spp. Ahbn hnjbm\ambXv Cln `mcy, ]p{X, [\w,
[m\yw, bu\w, cmPyw, {kIvN\w apXembhbpsS t`mKsf
apnpZnXpw A{]Imcw Xs kzmZn hnjbt`mKsf apn
pZnXpw BIpw. AXns\ ssZhm\sapw, Cln DZn
Xns\ a\pjym\w Fpw ]dbsSpw. hnjbt`mKsf \on,
IctW{nbtfbpw \innv, Zriyw hnpt]mb Bm]tcm
m\p`hs apnpZnpXv Bm\w FmIpw.
Chbn, AcWn Bm\w DZntWsan,
B B\w FhnsS\nv DZn p sXv t\m n bm, Hcp
hkvXpth GIImen Hcp\pw kpJP\Iambpw asmcp
\p ZpxJIm cn bmbpw Ccn sIm pw, W t` Z m Hcp
hkvXpXs Hcp ]pcpj\v kvt\ltZzjv ImcWamIp
Xn\mepw, hnjb ]qnbmbncpnpw Xm\nsn {]Im
inm t]mepw inbnmbvIbmepw, hnjbkw_anm
kpjp]vXnbn Xmt\ kpJambn A\p`hnbmepw, hnjbfn
\npw B B\w DZnbn; Bmhn \npXs DZnt
digitized by www.sreyas.in
47
XmWv. Fm ]camm FmbnSpw Ftmgpw GIkzcq
]\mbn \ndncnt Fmbvtmgpw B B\w tXmnsm
ncnmatm Fm, B B\cq]\mb ]cammhv kh{X
kZm GIcq]\mbn hym]nncpmepw, tKmhns ocw AXns
kmhbhfnepw hym]nncpmepw B ocns {]m]vXn
apeZzmcn IqsS am{Xw knnXpt]mse, Cu Bm\hpw
B\abtImiqsS lrZbn {]m]vXnbmIpw. BIbm
B\{]m]vXnmbnv B\abtImiw kmysapw hnm
\abtImiw km[\sapw BIpw.
Cl ] c fmb hnj b sf apnv B\w {]m]v Xn bm
IpXmbn {]Xy{]amWmepw imkv{X{]amWmepw ImW
sncns, B B\w Fns\ Bm\ambnp tNcpw? B
B\w Bm hn t Xm bm {]] n B\ {]m ]v Xnv
Irjn, hmWnPyw,cmPyw, X]v, bmKmZnI apXemb Isf
{iatmsS Fn\mbnp sNpp Fm, Bhn[w AhnthIw
tlXphmbnsmsX hnthIs ]n sNpX Fp t_m[
amIpw. AXmbXv, Hcp hkvXp cp kzcq]tmSpIqSnbXmbncn
bn. Hcp kzcq]tmSpIqSnbXmbnt Ccnq. cp kzcq]
tmSpIqSnbXmbn ImWsm Hv AhnthIw \nanamIpw.
Cu nXnv `mcy, ]p{X, kv{Xo, [\w Chn Ghpw {]nbap
Sb Hcph hgnt]mIptm AhtcmSp tNv \Zo{]hmls
knv, hepXmb {]mW`bw t\cnv, AhIsfbpw Xsbpw cn
pXn\mtemNnv, ssIn ]nSnncp Xs I\yIsb hntv
Aev]w Zqscstm ]npw {iaw Dmbn tXmfn Ccp
Ipns\bpw Xntbp t]mIptm ]noSpw {]hml_m[
bm asmcp ssIn ]nSn n cp `mcy sbbpw hnp I f v ,
]npw {iaw sImv Acbn sInbncp L\ap {Zhysbpw
icocancpm F{Xtbm [\w kmZnmsapdv Xntbp
t]mbn. C{]Imcw t]mbh\v BZyImen kpJs sImSp
ncp AhIfn kw_w, {]hml_m[bn {]mWlm\nsb
sN A\njvT]Zmfmbn IcpXn \osp.
taepw, N{Ihnbmb Hcp cmPmhp kmahcm Iw
hp ImWsSptm AhcpsS \akvImcmepw kvtXm{X
fmepw Ghpw KuchtmSpIqSn Ahcm kvXpXnsv _lp
t\cw AhtcmSpIqSn henb km]sfmw k]nv, B hn[w
B\m\p`h \ncq]W {]IcWw
digitized by www.sreyas.in
48 \nPm\hnemkw
ktmjtmSpIqSn A\cw Ax]pcn sNp AhtcmSp
{IoUv v , Xs N{I hn Xzs taemb kpJ hn em k ambn
\n\p kpJnncnptm kpjp]vXnsb {]m]np. ]nt Znhkw
Imem[nIyn FWoncpp. C{Xbpw t\cw N{IhnI
\n{Z sNmtam Fp CjvSmcm tNmZnsSth, Cse cmPy
`mcm A[nI{iaw t\cnXpsImv Ahsb \nhnp
Xn\p kpJamIpwhw A[nIw Ddnsbp ]dp. Fmh
cmepw Xmepw Ghpw {]nbsS N{IhnXzw Da
kpJs sImSppXmbm AXns\ \opXn\p kpJam
bpdn Fp N{IhnXzs \nnp ]dbms\v? B cmPm
hpdptm DZbamb kpjp]vXym\w, Hcp N{Ihn Hcp
Zcn{Zs\ aXnmXpt]mse, N{IhnXzs XpsSpn
ImWsan B kpjp]vXym\w taembXmbncnWatm. B
B\s At]nv N{Ihym\w ZpxJw Fmbnocpw.
N{IhnXzns kzcq]w B\cq]ambncpm Hcp ka
bpw ZpxJcq]ambn Ip IqSm. BIbm AhnthIm N{I
hnXzw B\w t]msebpw AXnmbvI ZpxJw t]msebpw
ImWsSpp FmsX hnthInn ZpxJcq]ta BIpw.
AXpv Fns\sbm, ISIaIpSIpWvUemZnIsf, [cn
incv apXemb Ahbhv ZpxJss Dmpw.
cmPy `m cs CS ] cym tem N\ _pnp {]bm k s s
Dmpw. Cunenqsf Nqsev A`nam\nXpt]mse,
ssk\yw, Bbp[w, hkv{Xw, B`cWw, [\w, [m\yw, hnkvXmc
amb `qan, [\tImiw ChIsf kw_n hn[n\ntj[fmb
A[nImcw, AXnm[mcamb, cw, amwkw, iqw, taZv, Rc
v, An, tXm, aew, aq{Xw, I^w, \Jw, tcmaw ChIfmIp
kzcq]tmSv IqSnb bu\tZlw Cu kIetbpw, NWvUm
ehoYnt]mse, hnthIw IqSmsX Iqntv, Rm N{Ihn
Fs cmPyw F`nam\np, Cu A`nam\m kpJw t]mse
tXmnbmepw hnthInm ZpxJcq]w Xsbmbncnpw.
kpjp ]v Xy h bn cm Pmhp acn h \mbn ImW s n.
AhnsS Ah Fns\bncpp Fp t\mnbm ISIaIpSm
Zym`cWamIs, Ahsb [cnp tZlamIs, Ahs Im\
n p Ic tW {n b fm I s, Ah bpsS A [n Im c am It,
AXnp hnjbamb cmPyamIs, Chs X\Xmbn A`nam\np
digitized by www.sreyas.in
49
alm lw Im c am I s, kI e sbpw hnv kpJ Im c W ambn
bmsXmcp ImcWhpw IqSmsX Xm Xs X\nv B\kzcq]
am bn cp p. Bhn[ B\ cq]w Xs kzkz cq]w Fp
hnthIw CmbvIbm DWcptm Rm kpJambn Ddnsb
X\Xp kpJkzcq]s AlwImctmSpIqSn tNpIv, B
Alw Im cn bmb Xs tZl kw _ m tZl kz cq ] ambn
t\mn, aIpSmZym`cW kw_m Xs IncoSnbmIpp
shm\nv, A{]Imcw Xs ap cmPysfbpw A`nam\nv,
Rm N{Ihn bm Ipp Fv Ahn thIw tlXp hm bnv
Ghpw {]nb hnem ks {]m]n p tm, Rmt\m Fs
cmPytam Fs A[nImctam Fv B hnjbcq]sf Iv,
NnhrnsImmsX Iv, \neambn Aev]t\cw \nevt
B Ahbn C{nbw, hnjbw ChI hgnbmbn AIcWw
kzmImcambn ]cnWanv, B Wn ActW{nb
kw_anm kzhrn B\abtImin B`mkam
Ibm AXn Bm\w B\abtImin hgnbmbn DZnp
\nevpw. B B\s Bm\w FdnbmsX B hnjb
amambpZnXmbn `mhnv AXns\ hnjbm\sav A`nam\n
pw. hnjbw \optmgpw hnjbw hntcm[Sptmgpw, Ahn
thIw sImp aqVhrnbpmbn, B aqVhrnbm kz
hrn Xntcm[m\sv, B B\hpw Xntcm[m\sv Rm
ZpxJnbmIppshv hyhlcnpw.
BIbm AhcpsS AhnthIs At]nv tZlkw_
ambpw at\mkw_ambpw D hnNn{Xamb Isf temI
gmepw imkv {X{]amWmepw hn[nsSpw. B hn[
Isfbdnp sNpXn\p km[\w _pnsb Hgnp
thsd CmXn\m AXns\smpXs Cl]cw cpw
_m[nsSpI tlXphmbnv hnm\abtImis km[\
sapw ClnemIs ]cnemIs B\w DZnWsan
B\ a b tIm i n \np Zn bm B B a b tIm is
kmysapw ]dp. Cu hnm\abtImiw kqvaambn
F{Xtmfw hnkvXmcsXmIptm A{Xtmfw B\hpw
hnkvXmcambn {]m]vXnbmIpw.
Cs\bmIbm ]`qX, XKpWamb i_vZmZnI,
XZznImcfmb LS]SmZn Cl]csb temI Ch ka
B\m\p`h \ncq]W {]IcWw
digitized by www.sreyas.in
50 \nPm\hnemkw
kvXhpw kzw, cPv, Xav F aqpKpWfn hnImc
fmIpw. hnjbm\p`qXnZibn hnjbsf C{nbfm _pn
hym]nptm hnjbsf Atijhpw hym]n B _pnsb
hnjbmImcfmbn t`ZsSpn, AhIfn tamlm ab
n, B abw sImv B hnjbsfbpw Xsbpw X\X[n
jv Tm \ amb Bm \ sbpw hnth In m in bn msX
Wam{Xw aqnp\nevpw. B Ahbn hnt]anm
Xp sImv kzKpWw A[nIcnp AXnhgnsb B\w
{]]vXnbmIpw. hnjbmImcambn _pnsb t`ZnnXv _pnbp
sSbpw hnjbfpsSbpw ctPmKpWamIpw. B hnjbsfbpw
Cu _pntbbpw tamlm t`ZsSpn t`Z`mhw IqSmsX
aqnXp _pnbptSbpw hnjbfpsSbpw XtamKpWfmIpw.
Fm ctPmKpWmepw XtamKpWmepw _m[ns
_pnv kzKpWm[nIyw knnm ImcWsasm, cp
KpWmepw _pn aqnpw. B Ahkcn Xs in
hnjbs \mpXn\p kmayanmsX kzImcWamb kz
hrnbn HSpn \nevpw. Atm B\abtImiamambn
B\w {]Xn^enpw. B B\m\p`hs hnjbambn `mhnv
apt]mse _lnapJambn DZnpw. A{]Imcw DZnt B B\
s _pntbmSpIep \nv XtamKpWhpw ctPmKpWhpw
X fpsS in bm Ie hnj bm Im c fmbn AXns\
_pnp ImWnpw. B B\s _pnbpw hnjbm\sap
aXnpw. BIbm ctPmKpWsbpw XtamKpWsbpw _pn
bnepw hnjbnepw Ccnp {]Imcw Adnv, Ahsb Xn
AhIfn adp\nv kzKpWtmSpw cp KpWfpw hnv
_pnsbbpw hnjbsbpw sFIysSpnbm B\ambtIm
iamambns _pnbpsS BZchm hnjbfn {]Xn
^en B\w A\p`hnmdmIpw. AhnsS hnjb`mhw Cm
Xn\m B B\w Bm\sap A\p`hnsSpw.
hnjbw, _pn Cu cn\pw cp kzcq] Ccnpp.
Ahbn Hp hnImchpw asmp \nhnImchpamIpw. XtamKpWw
hnIm c sf tNn cn pw. kz KpWw \nhn Im c cq ]s
tNncnpw. AXns\ Adnbpw {]Imcs hnNmcnn, Cu
\psS cmPyw \app Gdnb em`s XcXmbp CjvS
hkvXphmIpp F hrn DZnptm hnNn{Xfmb KpW
digitized by www.sreyas.in
51
t`Zsf DSb \m\mhkvXptfmSp IqSnb cmPyw B hrn
bn \np `nambn ImWsv, AXns\ Xs _pnbn D
{]Imcw Nqn, Atm CjvS hkvXphmbnv cmPyw {]Iminv,
Cs\ CXp \apv CjvShkvXpsh {]nbw \Snv B\nv
B {]nbm ap]d{]Imcw Wam{Xw aqnv hnjb
`mhw IqSmsX B\m\p`hw DZnv AtXmSv hnjbhnjbnbmbn
t`Z`mhw Iv, B B\s hnjbfn DWp ktm
jnpamdp ImWsSpIbm \m\mhnjbfmbn tXmnb cmPy
cq]amb `n`nhnjbfpw B hnjbmImchrnIfpw JWvU
JWvUfmbncpmepw Ahbvp B[mcambncp hnjbhpw
B hnjbmImchrnbpw AJvUambncnbm JWvUambpw
AJWvUambpw cp cq]sf hnjbhpw hnjbmImcambn ]cn
Wan hrnbpw DhbmIpw. A{]Imcw Xs AXns\ CXp
hnjbw Fp Nqnb hrnbpw JWvUambpw AJWvUambpw
]cnWanv hym]nv NqpIbm AXpw JWvUambpw AJWvU
ambpw cp cq]tfmSp IqSnbXmIpw. A{]Imcw Xs CXv
\psS Fv Bkmbm JWvUambpw AJWvUambpw
Almcw ]cnWanp hym]nv Ahsb kzambn `mhnbm
B Alw Im tcm ]m [n tbm Sp Iq Snb B k bpw cp cq]
tmSp IqSnbXmIpw. Chbn JWvUfmb cq] ctPmKp
WhnImcfmIpw. AJWvUfmb cq] kzKpWhnIm
cfmIpw. JWvUmJWvUsf ]ncnpImWm CSsImSpmsX
GImImcambn kzsSpn aqnXp XtamKpWhnImc
fmIpw.
BbXn\m AJWvUhnjbnepZn AJWvUfmb
hnjbsf \nZm\nv, Ahbn ImWsSp KpWsfbpw
\nbnv, B KpWsfbpw B KpWnIfmIp hnjbp
A\yambnp Iv, Ahsb ]t{nfm hnjboIcnsSp
tm AhnsS hnjbfmepZn B KpWnI ImWsSmsX
iq\yambnp \ontmIpw. KpWnIfmb hnjb \optm
B[mcav B KpWfpw hnpt]mIpw. B KpWnIfmb hnjb
fpsSbpw KpWfpsSbpw Afhpt]msebp hrnI am{Xw
JWv Um J Wv U fm bnv BIm i n Ipdn p tcJ I
Ft]mse `hnsSpw. A{]Imcw Xs ap JWvUmJWvU
fmbn `hn `uXnIfmb hnjbm[mcambn \n `qX
fmb AJWvU hnjbsfbpw CmsX Iv Xptm
B\m\p`h \ncq]W {]IcWw
digitized by www.sreyas.in
52 \nPm\hnemkw
AhIfpw \on AhIfpsS Afhpt]msebp cq]mZn hnImc
a hym]Ihrn am{Xambn ImWsSpw. B Ahbn JWvU
amb hnjbfpw Ahbvm[mcamb AJWvUhnjbfpw `qX
`uXnI hnImcsf hnv JWvUmJWvUhrn am{Xambncn
sImv Ahsb CsXp hym]n _pnhrnbpw `qX`uXnI
hnImcsf A`napJsSmsX JWvUmJWvUfmb hnjbmIm
cfmbn ]cnWanv hym]nv kzinbm CsXp Ipdnp
\nevpw.
A{]Imcw Xs B BktbmSpIqSnb AlwImchpw
Ahsb FtXp Fp hym]nptm JWvUmJWvUfmb
B BIrXnIfpsS Afhns\m ]cnWmas {]m]nv, Ahsb
hym]nv, kzkz`mhamb kzinbn\m t`ZsSpn \nevpw.
kzkz`mhamb AlwImcin BinbmIbm, Bmth
B\kzcq]ambncnbm, Fmhpw B\ta CjvShkvXp
hmbn ImWsSpIbm, B CjvShkvXpshs kzsap
]dIbm B Binbmb kzsa {]nbhrn B Alw
Imchym]ItmSpw kIeXpw Iep \npw, B hn[ {]nb
hrn B\kzcq]amb BinbmIbm AXn am{Xambn
B\hpw Ahbn {]Xn^enp Dnepw shfnbnepw \ncc
ambn ]qambn {]Iminpw.
Cu B\tbpw CsX _pnhym]Itbpw JWvUm
JWvUfmb hnjbhrnIsfbpw hym]nv At`Zambn Imn
{]IrXnm\s adv aqnXv Almcn XtamKpW
amIbm AXns\ \onbm JWvUmJWvUfmb Cu Al
mchpw AXn\m hym]ns CsX _pnhrnbpw AXn
\m hym]ns JWvUmJWvUfmb hnjbhrnbpw Ah
bpsS Dpw shfnbpw hym]nv Bm\s AhIfn ]cn
]qamnsbvXv {]Imin BinbmIp kzkz`mhsa
{]nb hr nbpw hnth I m \ tm Sp IqSn A\p ` h n\p
knnpw. AhIsf ]d{]Imcw \nZm\tmS\p`hnv ctPm
KpWtbpw \otXmWv.
AXnp]mbsans\sbm `n`nfmbn tXmnb
hnjbhrnI `uXnIfpsS Afhn\v XXmbn DZnbm
AhI \optm B Afhpw hnpt]mIpw. AhI hntSw
digitized by www.sreyas.in
53
AhbpsS A`mhambncnpw. AhIfpsS A`mhs AhnShnsS
A\p`hnptm AhbpsS Afhn\p X hrnIfpw A`mh
ambnsmv JWvUhrnIftijhpw hnpt]mIpw. A{]Imcw
Xs AJWvUhnjbhrntbbpw \opIn AhIsf hym]nv
_pnhrnbpw AXns\ hym]n AlwImchrnbpw JWvUm
JWvUhn\napfmbn \ontmIpw. Atm `mhm`mhhn
jbw IqSmsX, JWvUsapw AJWvUsapw \nbnpIq
SmsX AXnc BinbmIp {]nbhrn am{Xw B\L
\amb\p`hn\p knnpw. AhnsS B D]m[nsb \onbm
B\am{Xambn tijnpw. adp]Snbpw {]nbhrn DZnn BZy
s tmse kqv a {Xn ]p Sn tbmSv A\p `h n\p knnpw.
Xkz`mhs Adnv hnjbhrnIsf Iev]np hym]nt
Ahbn Cu B\ta \oap \ndp \npw. CXns\ Adn
bmsX AhnthIm hnjbm\sap `mhnpsImpw. BI
bm ap]d hnNmcWmhnthIm {_m\amb\p`hn
mepw.
(injy, ]d {]Imcw D]m[nIsf \on, tijn Bm
hmIp Xs B\cq]\mb\p`hnv, Xn Btcm]nXamb
kIetbpw Akspw PUsapw ZpxJsapw \nbnp
_m[n B\cq]\mb Xm, Ahsbmw _m[nsnpw _m[n
sSmXpsImv kspw, AhI AhkvXphmIbm
{]IminmsX PUambmepw Xm kzbw {]Iminbm Nns
pw, tijnnSv X\n\yambn thsdmcp hkvXphnmbvIbm
kpXs Nnv, Nnp Xs B\w, B\ta Xm\mIbm
kzbw kn Zm \ m J Wv ssU I c k sa Xm\mb X ln a sb
s Cjv S hkv Xp shp B\ nv kzbw B\ S en
apgpIn.)
B\m\p`h \ncq]W {]IcWw
digitized by www.sreyas.in

Das könnte Ihnen auch gefallen