SOS 501- Aratrma Teknikleri

Hazrlayan ve Dersin Yrtcs: Do. Dr. Koray Deirmenci

AKADEMK NTELKTEK MAKALELERN ANALZ N REHBER
Makale Bal

Makale bal okuyucunun ilgisini ekebilecek nitelikte mi?

Akademik dergiler fazla k balklardan ziyade amaca uygun ve
konuyu zetleyen balklar yelerler. Bal bu adan tartnz.
Balk yeterince spesifik mi?
zde (abstract) yinelenen kavramlar veya anahtar szckler (varsa)
balkta gemekte mi?
Balk tercihen u sorulara cevap vermeli, en azndan okuyucuda belirli
bir sezgi oluturmal:
o Aratrlan nedir?
o Konu nasl aratrld?
o Kimle aratrld?
o Aratrma balam neresidir?

z (abstract)

z makalenin 200-250 kelimelik bir zetidir. zlerde genel olarak yaanan sorun
ya zn ok mulak biimde yazlmas ve okuyucunun ilgisini karmas ya da
gereksiz ayrntlar barndrarak makaleyi temelsiz bir ekle sokmasdr. zde
dikkat edeceimiz hususlar unlardr:
z okuyucuyu makalede tartlan konuya ynlendirme amac tayan bir
temel tematik cmleyle balyor mu?
Makalenin temel amacn veriyor mu?
almann akademik/pratik nemini aklyor mu?
Makalenin yntemine ilikin bir bilgi veriyor mu?
almann temel bulgularn ya da teorik sonularn belirtiyor mu?
Makalenin sonucuna dair bir ipucu veriyor mu?

Anahtar Szckler

En ok 6-8 kelimeden oluan ve z takip eden szckler dizisidir. u hususlara

dikkat edilmelidir:

Giri

Potansiyel okuyucu kitlesinin dikaatini ekecek nitelikte mi?

Elektronik veritabanlarnda makalenin bulunmasn kolaylatrabilecek
bir takm kilit kavramlar ieriyor mu?
Anahtar szckler disiplini, altdisiplini, temay, aratrma yntem ve
teorik arkaplann yanstacak biimde seilmi mi?

nerilen uzunluu 500-1000 kelime olan giri okuyucuya birazdan ne zerine

dneceine ilikin belirli bir sezgi veren bir geni zet niteliindedir.
Okuyucunun ilgisini ve dikkatini ekecek nitelikte ve kendinden emin bir dille
yazlmaldr. Ksaca giri o makaleyi satacak niteliklere sahip olmaldr;
makalenin vitrinidir.
Giri genellikle u nitelikler asndan deerlendirilmelidir:
ncelikle almann genel anlamda temas ve konusundan bahsediliyor
mu?
Bu genel tema ve konu aklandktan sonra bu konunun akademik veya
pratik nemi yeterince iyi aklanm m?
Konuya ilikin ilgili literatr ve daha nce yaplan almalardan
bahsedilmi mi?
Bu literatr bilgisinden sonra bu almalarda eksik kalan ya da
makalenin kar kt perspektifler sralanm m?
Makalenin getirdii ya da daha belirgin hale getirdii teorik ya da pratik
konum belirtilmi mi?
Okuyucuya makalenin genel yaps veya plan hakknda genel bir izlek
verilmi mi?

Literatr Aratrmas/
Teorik Arkaplan

Literatr aratrmas makalenin teorik ekirdeini oluturan ve genellikle 10001500 kelimeden oluan blmdr. Bu blmn her zaman ayr bir balk altnda
bulunmas gerekmez; hatta giri iinde de oluturulabilir. Literatr aratrmasnda
zellikle bakacamz nitelikler unlardr:
Literatr aratrmas ilgili literatr sadece zetlemekle kalmayp
deerlendirme, yeniden anlama, sentezleme, eletirmeye tabi tutmu mu?
lgili aratrmalar alt alta sralanmak yerine dierleriyle ilikisi iinde
tartlm m?
Grece yeni (5 yl ierisinde) literatre zel bir nem verilmi mi?
Literatr aratrmas genellikle eski tarihli almalardan m seilmi?
Farkl almalarn alana ynelik rettii kavramlar yeterince ayrt
edilecek ekilde okuyucuya tantlm m?
Literatr aratrmasnda yer alan almalarla makalede tartlan
konunun balants yeterince organik bir biimde kurulmu mu?

Yntem (Metodoloji)

Metodoloji ya da yntem ksm genellikle 500-1000 kelime arasnda nerilen ve

almann yrtlesindeki admlar ve aratrma yntemini merulatran
bilgileri ieren ksmdr. Okuyucuyu uygulanan yntemin uygunluu ve tutarl
konusunda ikna etmek zorundadr. Genellikle temel ksmdan oluur:
rneklem (hedeflenen evrenin betimlenmesi, rneklemin nasl yapld, yant
vericilerin zellikleri)
Veri toplama (yntemleri, sreci)
lme (analizin nasl yapld)
Yntem blmn u alardan deerlendirmek gerekir:
Okuyucu yntemsel tercihler konusunda yeterince detayl olarak
bilgilendirilmi mi? Okuyucu izlenen admlarn neden ve nasl yapld
konusunda yeterince bilgi sahibi mi?
Alandaki nde gelen aratrmaclarn benzer yntemler kullandna
ilikin bir kant ya da destek ifadeleri kullanlm m?
Makalede kullanlan yntemin (rnein niteliksel, niceliksel, anket,
deneysel alma, vesaire) neden ve nasl kullanld konunun zgn
yanlarna dikkat ekilerek anlatlm m?
Farkl yntemsel tercihlerin ve tercih edilen yntemin teorik arkaplan
yeterince okuyucuya verilmi mi?

Sonular/Tartma

Sonular ya da tartma blm farkl balklar altnda birka bal da

kapsayabilecek nitelikte ve genellikle tartmann ana hattn oluturan 1000-3000
kelime aralnda olan blmdr. alma nicel bir alma ise bu blm
istatistiki veriler araclyla almann hipotezlerini deerlendirme ve saylarla
ifade edilebilen bir takm sonulara varma amacn tayan blmdr. Eer ala
nitel ise teorik arkaplann ve yelenen yntemin ardndan yaplan aratrmann
bulgular sralanr. Bu blm iin genel bir kaide yoktur. zellikle nitel
aratrmalarda aratrmac kendine zg bir slubu takip edip belirli bir formata
aykr bir tartma yrtme yolu seebilir. u hususlara dikkat edilmesi gerekir:

Istatistiki bulgular ya da tartma sonucunda elde edilen nermeler

detayl bir ekilde okuyucuya sunulmakta m?
Bu bulgular ya da nermeler ilgili literatr desteiyle belirli bir senteze
ulatrlm m?
Yazar belirli noktalarn stn kapatmay yelemek yerine okuyucuya
detaylca aklamay yeliyor mu?
Aratrmann konusuna has bu konuda uzman kiilerin anlayabilecei
belirli bir jargon/kavram seti kullanlm m?
Aratrmac basite vard istatistiki verileri yinelemek yerine bu
saylarn anlamn ve alma asndan nemini yeterince vurgulam
m?
zellikle nitel aratmalarda tartmann teorik ekseni ile

bulgular/nermeler arasnda dorudan bir ba kurulmu mu?

Sonu

Sonu blm giri blm kadar nemli bir blm olup genellikle 400-1000
kelime aralndadr. Sonu blmnde en sk yaplan hata almann tamamnn
zetlenmesidir. Sonu blm almann temel bulgularna dikkat ekmek ve
daha sonra yaplacak aratrmalar iin sorular sormak amacn tamaldr. u
hususlara dikkat edilmelidir:
Sonu blmnde yazar hala belirli bir tartmay ilgili literatr
yardmyla srdrmekte mi? (bu temel bir hatadr)
Aratrmann bulgular ve nermeleri ak bir ekilde okuyucuya
sunulmu mu?
Eer aratrma teorik ya da nitel bir aratrma ise sonu blmnde
okuyucu makaleye ekecek bir takm nermeler ya da bulgular verilmi
mi? (okuyucu genellikle makaleyi okumadan giri ya da sonuca bakar)

Bibliyografya/
Referanslar

Bibliografya ve referans arasnda belirli farklar vardr. Bibliografya alma iin

kullanlan tm materyalin bir dkm iken referanslar sadece alma iinde
referans verilmi almalarn dkmdr. Ayrca belirli bir referans format
(Chicago, MLA, APA, vs) kullanlyorsa o stil iinde referanslar m bibliyografya
m kullanlyor buna bakmak gerekir.