Beruflich Dokumente
Kultur Dokumente
VE
TMMOB
(KASIM 2011)
ISBN: 978-605-01-0200-0
Kapak ve Sayfa Tasarm: Dijle Gksoy Konuk
Bask:
Mattek Matbaaclk Bas. Yay. Tic. Ltd. ti.
Tel: 0(312) 433 23 10
Faks: 0(312) 434 03 56
Trk Mhendis ve Mimar Odalar Birlii
Selanik Caddesi No:19/1
Yeniehir 06650 ANKARA
Tel: 0312 418 12 75
Faks: 0312 417 48 24
Web: www.tmmob.org.tr
E-Posta: tmmob@tmmob.org.tr
NDEKLER
SUNU..........................................................................................................5
1. YETK KANUNU VE AKPNN KHKLER............................................7
2. TMMOB AIKLAMALARI...................................................................23
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
3. ODA AIKLAMALARI.........................................................................41
3.01.
3.02.
TMMOB naat Mhendisleri Odas: 6223 Sayl Yetki Yasas ve 636 Sayl
KHK ile ilgili Basn Aklamas (22.06.2011).........................................45
3.03.
3.04.
3.05.
3.06.
3.07.
3.08.
3.09.
3.10.
3.11.
3.12.
3.13.
3.14.
SUNU
AKPnin iktidara geldii 2002 ylndan bu yana Trkiye neoliberalizmin
ekillendirdii hzl bir deiim srecine girdi. AKPnin her seimde oylarn artrarak
yeniden iktidara gelmesi ile bu dnm kendi ifadeleri ile raklktan kalfala,
kalfalktan ustala hzlanarak srd. Trkiyede ekonomiden siyasete, toplumsal
yaamdan kamu ynetimine yeniden yaplandrma politikalaryla, hayatn tm
alanlar emperyalizmin yeni dneminin gereklerine gre ekillendirildi.
AKPye bu da yetmedi. Genel seimlere 2 ay kala, Meclisi devre d brakan,
hkmete 6 ay sreyle Kanun Hkmnde Kararname (KHK) karma yetkisi
veren Yasa, TBMMnin 6 Nisan 2011 tarihli oturumunda kabul edildi.
Kamu Hizmetlerinin Dzenli, Etkin ve Verimli Bir ekilde Yrtlmesini Salamak
zere Kamu Kurum ve Kurulularnn Tekilat, Grev ve Yetkileri le Kamu Grevlilerine
likin Konularda Yetki Kanunuyla AKP 6 aylk dnemde 35 adet Kanun Hkmnde
Kararname (KHK) kararak, bakanlklar kurdu, kapatt, birletirdi, ayrd. Kamu
ynetimi batan aa yeniden ekillendirilirken meslek alanlarmz, mesleimiz ve
rgtmz zerine planlanan deiikliklere ilikin yasal zeminin oluturulmasnn
da ilk admlar atld.
Yaynladmz bu raporla, tarihe de not koymak dncesiyle; hem kanun
hkmnde kararnamelerin derli toplu ekilde bir arada bulunmasn, hem de
TMMOB ve odalarmzn konuya ilikin yaptklar aklama ve almalar bir araya
getirmeyi amaladk. karlan tm KHKleri alt alta yazdmzda Trkiyenin
yeni dnya dzenine eklemlenip, emperyalizme baml hale getirilmesi iin kamu
ynetiminin nasl yeniden dzenlendiini grebiliyoruz.
Bu tablo bizlere bir kez daha nasl zorlu bir sreten getiimizi ve mcadelemizi
birletirerek srdrmemiz gerektiini gsteriyor. nmzdeki sre mesleimiz ve
rgtmz iin de bir snav nitelii tayor.
Bunun gereklerinin emek ve demokrasi gleri ile ortaklatrlan bir mcadele
hatt ile yerine getirilebileceini de ok iyi biliyoruz. Kurtulu yok tek bana ya
hep beraber, ya hi birimiz szmz imdi her zamankinden daha anlaml hale
geliyor.
Hepimize kolay gelsin.
Mehmet Soanc
TMMOB Ynetim Kurulu Bakan
Kasm 2011
YETK KANUNU
VE
AKPNN KHKLER
KHK/632
KHK/633
KHK/634
KHK/635
KHK/636
KHK/637
KHK/638
KHK/639
KHK/640
KHK/641
KHK/642
KHK/643
KHK/644
KHK/645
KHK/646
KHK/647
KHK/648
KHK/649
KHK/650
KHK/651
KHK/652
KHK/653
KHK/654
KHK/655
KHK/656
KHK/657
10
KHK/659
KHK/660
KHK/661
KHK/662
KHK/663
KHK/664
KHK/665
KHK/666
Notlar:
6223 sayl Kanun ile kamu hizmetlerinin bakanlklar arasndaki dalmnn
yeniden belirlenerek; mevcut bakanlklarn birletirilmesine veya kaldrlmasna,
yeni bakanlklar kurulmasna, anlan bakanlklarn bal, ilgili ve ilikili kurulularyla
hiyerarik ilikilerine, mevcut bal, ilgili ve ilikili kurulularn ballk ve ilgilerinin
yeniden belirlenmesine veya bunlarn mevcut, birletirilen veya yeni kurulan
bakanlklar bnyesinde hizmet birimi olarak yeniden dzenlenmesine; mevcut
bakanlklar ile birletirilen veya yeni kurulan bakanlklarn grev, yetki, tekilat ve
kadrolarnn dzenlenmesine, tarada ve yurt dnda tekilatlanma esaslarna, kamu
kurum ve kurulularnda istihdam edilen memurlar, iiler, szlemeli personel ile
dier kamu grevlilerinin almalarnda etkinlii artrmak zere, bunlarn atanma,
nakil, grevlendirilme, seilme, terfi, ykselme, grevden alnma ve emekliye sevk
edilme usul ve esaslarna ilikin konularda dzenlemelerde bulunmak zere Bakanlar
Kuruluna Kanun Hkmnde Kararname karma yetkisi verilmitir.
6223 sayl Yetki Kanunu'nun 1. ve 2. maddelerinin Anayasa'ya aykr olduu
gerekesi ile Cumhuriyet Halk Partisi tarafndan ilgili maddelerin iptali talebi
ile Anayasa Mahkemesinde dava alm, alan dava Anayasa Mahkemesi'nin
27/10/2011 gn yaplan oturumunda grlm ve iptal talebi reddedilmitir.
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
TMMOB AIKLAMALARI
23
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
ODA AIKLAMALARI
43
44
45
46
29.06.2011
ELEKTRK MHENDSLER ODASI:
AKP HKMET, 636 SAYILI KHK LE MESLEK RGTLERN
HEDEF ALDI...
AKP Hkmeti, genel seimler ncesinde TBMMden geirdii Yetki Yasas
kapsamnda kard kanun hkmnde kararname (KHK) ile TMMOB ve
TMMOBa bal meslek odalarnn zerkliini yok edip, iktidara balamaya
almaktadr. Siyasal etik ve demokrasi anlay asndan zaten sorunlu olan
bu yaklam hukuka da aykrlklar tamaktadr. Sz konusu dzenlemenin Yetki
Yasasna ve Anayasaya aykr olduu aktr.
Resmi Gazetede 8 Haziran 2011 tarihinde yaymlanan KHKler ile mevcut
bakanlklar yeniden dzenlenip, yeni bakanlklar oluturulurken; 636 sayl KHK
ile evre, Orman ve ehircilik Bakanl kurulmutur. Bu bakanln grevlerine
ilikin dzenleme ile meslek rgtlerinin yetkileri yannda yasama yetkisi de gasp
edilmektedir. Sz konusu dzenlemede bakanln grev tanmlar ierisine meslek
rgtlerinin yetkileri yle dhil edilmeye allmtr:
... ilgili mesleki hizmetlerin ve bu meslek mensuplarnn kaytl olduklar meslek
odalarnn mevzuatn, norm ve standartlarn hazrlamak, gelitirmek, uygulanmasn
salamak, ilgililerin kaytlarn tutmak.
Yine ayn KHKde ad geen Bakanlk iinde kurulacak Mesleki Hizmetler Genel
Mdrlnn, yerlemeye ve yaplamaya ynelik mhendislik, mavirlik,
mteahhitlik hizmetlerine ilikin dzenleme yapmak, mesleki yeterlilik, yetkinlik
almalarnn yan sra mimarlk mhendislik meslek kurulularna ilikin mevzuat
dzenlemeleri yapmak, denetlemek grevlerini yerine getirmesi ngrlmtr.
ncelikle sz konusu dzenleme Anayasaya aykrdr. Anayasann 135.
Maddesinde meslek rgtlerinin kanunla kurulaca ve organlarnn da kendi yeleri
tarafndan kanunda gsterilen usullere gre seilecek kamu tzel kiilikleri olduu
belirtilmektedir. Yine Anayasann 124. Maddesine gre kamu tzel kiilikleri kendi
alanlaryla ilgili ynetmelik karma yetkisine sahip klnmlardr. Bu erevede
bir kamu tzel kiisi olan TMMOB ve bal odalar kendi mesleki dzenlemelerini
yapma konusunda Anayasal olarak yetkilidir. Bu Anayasal yetkinin hkmetin yetki
yasasna dayanarak kard KHK ile yok edilmesi mmkn deildir. Anayasann
yerinden ynetim kuruluu olarak tanmlad meslek rgtlerine ynelik olarak
iktidara tand snrl yetki sadece idari ve mali denetime ilikin olup, onu da
yasama organnn yapaca kanun dzenlemesi n kouluna balamtr. Anayasadan
aldklar yetkiye dayanarak meslek rgtlerinin tm dzenleme, karar ve ilemlerinin
hukuka uygunluk denetimi yine Anayasann 125. Maddesi gerei yarg organ
tarafndan yaplmaktadr.
AKP Hkmeti kard KHK ile kendisinin TBMMden geirdii Yetki Yasasna
da aykr davranmtr. Yetki Yasas ile yasama organ, bakanlklarn ve hiyerarik
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
MMARLAR ODASI:
MESLEK ODALARININ ZERK VE KAMUSAL KMLN YOK SAYAN
644 SAYILI KHK PTAL EDLMELDR!
Son yllarda, kamu ve toplum yararna almalarn srdren meslek Odalarna
kar iktidar ve kimi evreler, ilevsizletirme, etkisizletirme, sindirme ve tasfiye
abalarn sistematik biimde srdrmektedirler. Son olarak 4 Temmuz 2011
tarihinde karlan 644 sayl Kanun Hkmnde Kararname (KHK) ile kurulan evre
ve ehircilik Bakanlna verilen yetkiler, Odalarn zerk ve kamusal kimliini yok
sayan dzenlemeler, ayn srecin devam olarak gndeme getirilmektedir...
Gemite de Meslek Odalarna ynelik olarak kimi evreler tarafndan mdahaleler
sz konusu olmutur. 2002 ylndan sonra AKP iktidarlar dneminde ileri
demokrasi sylemi altnda anti demokratik giriimler kayg verici dzeye ulamtr.
Ancak, bu dzenleme ile Meslek Odalar, bu kez ok daha farkl bir boyutta otoriter
bir uygulama ile kar karya bulunmaktadrlar.
Odalarn demokratik ve mesleki haklarn kullanmasna tahammlszln asl
nedeninin, akarsular, gller, kylar, su havzalar, ormanlar, tarm arazileri gibi
doal kaynaklarn; kamu arazileri, okullar, hastaneler, devlet binalar gibi kamusal
varlklarn; kent meydanlar, dokusu, donat alanlar ve tarih yaplar gibi kentsel
deerlerin yamalanmasnn yan sra, bin yldr yaanan mahalleler, yerleik
kltrler ve sosyal dokularn yok edilmesi karsnda bu deerleri, kamusal haklar
ve demokrasiyi savunan duyarl kesimlerin engel olarak grlmesi olduunu,
kamuoyumuz yakndan bilmektedir.
Bu srete, anayasann eitlik ilkesine aykr olarak, yanda kurum ve kurululara
her trl destek verilirken, almalarn kamu ve toplum yarar dorultusunda
yrten meslek kurulularna, sendikalar ve sivil-demokratik rgtlere ynelik,
demokratik hukuk devleti anlay ile badamayan, bu saygn kurulular
itibarszlatrmay ve gzden drmeyi amalayan ok ynl giriimler sz konusu
olabilmektedir.
Cumhurbakan tarafndan 24 Mart 2008de Devlet Denetleme Kuruluna verilen
bir talimatla meslek kurulular hakknda yaplan aratrma ve inceleme sonucunda
hazrlanan rapor, bu giriimlerin somut bir rneidir. Devlet Denetleme Kurulu (DDK)
tarafndan bu raporda, basknn youn olduu 1980li yllarda dahi uygulanamayan
kimi talepler ve kstlamalar gndeme getirilmitir. Bu raporla, demokratik lkelerde
uygulanmakta olan meslek rgtlerinin kendi geliimlerini belirleme haklar
grmezden gelinerek, Odalarn dntrlmesi adeta dikte edilmitir.
zellikle, TMMOB ve bal Odalarn zerk ve kamusal kimliinin yok edilmesi
amacn gden almalar ve dzenlemeler, bu kez Anayasann 91. Maddesine
aykr bir biimde, hibir ivedilik ve zorunluluk sz konusu olmad halde, snrlar
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136