Sie sind auf Seite 1von 34

PYRAMUS ET THISBE

Adaptacin en castellano del relato de Ovidio sobre Pramo y Tisbe


Las hijas de Minias, las Minieides, estn trabajando en su casa mientras todos los dems, enloquecidos
por el dios Baco, por el vino que beben sin parar, se divierten. Ellas hilan, tejen, sirven a Palas. Para que el
tiempo les pase ms deprisa, cuentan relatos turnndose. La primera que tiene la palabra narra la historia de
los frutos del moral, que antes haban sido blancos y luego, manchados de sangre, ennegrecieron; es la
historia de dos jvenes bellsimos, Pramo y Tisbe.
En Babilonia, ciudad rodeada de murallas de ladrillo, vivan en dos casas vecinas Pramo, el ms apuesto
de los jvenes de la ciudad, y Tisbe, bella entre las bellas. Se queran, pero sus padres se oponan a su
boda. A escondidas, se hablan por seas, por gestos. El muro que separa sus casas tiene una pequea
grieta que nadie haba visto en aos; ellos, cuyo amor crece con la prohibicin, la descubren -qu no ver el
amor!-, y por la estrecha hendidura se hablan, se dicen palabras de amor. Maldicen la pared por separar sus
cuerpos, porque impide que los besos lleguen a su destino; pero a la vez la bendicen por haberles dado esa
rendija para que sus palabras vayan y vuelvan. Al llegar la noche, se despiden.
Al salir el sol, vuelven los dos a su lugar furtivo de charla. Deciden aprovechar la noche para burlar a sus
guardianes y salir de sus casas y de la ciudad. Se citan junto a la tumba del rey Nino y planean esconderse
bajo un rbol que all hay; es un moral, que bebe el agua de una fuente prxima.
Aunque tarda para los dos, llega al fin la noche. Tisbe abre lenta y silenciosamente la puerta de su casa;
tapada la cara para no ser reconocida, sale de la ciudad, llega al lugar convenido y se sienta bajo el moral. El
amor la hace audaz. Pero una leona, que tiene el hocico manchado de sangre de los bueyes que acaba de
matar, llega sedienta a la fuente. Con la luz de la luna, Tisbe la ve venir y asustada, huye y se refugia en una
cueva vecina. Al salir corriendo, se le cae un velo que llevaba en los hombros. La leona, despus de beber,
huele el velo y lo desgarra con la boca ensangrentada.
Pramo sale un poco ms tarde de su casa. Al acercarse al lugar de la cita, ve en el abundante polvo
huellas de una fiera, y su rostro se vuelve blanco del espanto; en seguida descubre el velo sucio de sangre:
no tiene ya dudas de lo ocurrido. Desesperado por la muerte de Tisbe, sus lamentos se esparcen por el aire.
Pide que las fieras le despedacen tambin a l. l fue quien tuvo la idea del encuentro nocturno en tal lugar!
Ella era la ms digna de los dos de gozar de una larga vida! l, adems, fue el ltimo en llegar, la dej sola
en sitio tan peligroso! Como desear la muerte es de cobardes, Pramo coge del suelo el velo de su amada, lo
abraza debajo del moral, donde hubieran tenido que reunirse, lo besa llorando y le dice: Ten ahora un trago
de mi sangre. Hunde la espada en su costado y moribundo ya, con sus ltimas fuerzas se la arranca.
Tendido en el suelo boca arriba, la sangre salta hacia el cielo como el agua al reventarse un tubo de plomo.
Los frutos del rbol, al salpicarles la sangre, se tien de oscuro, y la raz, que tambin se empapa, les da el
color rojo a las moras.
Al poco rato, todava con miedo, regresa Tisbe porque no quiere fallar a su amado. Lo busca con los ojos
y con el alma, est deseosa de contarle el peligro que ha pasado. Ve el rbol, pero casi no lo reconoce
porque sus frutos tienen otro color. Dudando, ve de pronto un cuerpo tendido en el suelo ensangrentado; se

queda plida y toda ella se estremece como lo hace el mar cuando una leve brisa roza su superficie. En seguida se da cuenta de que es su amado, su Pramo; abraza su cuerpo desesperadamente, se mesa los
cabellos, se golpea el pecho, llena de lgrimas la herida de su amado; la sangre se funde con el llanto. Besa
el rostro amado, fro, sin vida, y le llama, le pregunta si no la reconoce, si no ve que es ella, su adorada Tisbe.
Al or su nombre, Pramo abri una ltima vez sus ojos, y despus de mirarla, los cerr para siempre.
Tisbe ve el velo lleno de sangre que l abraza y lo reconoce; ve la vaina de marfil vaca y se da cuenta de
lo que ha ocurrido. Si l se ha matado por su amor con su propia mano, ella tambin har lo mismo; su amor
le dar tambin fuerzas para ello. Si slo la muerte se lo poda arrancar, ni ella lo conseguir. Pide, en un
ruego que formula al cielo, a los desdichados padres de los dos un nico favor: que no les nieguen compartir
la sepultura. Y al rbol que en ese momento da sombra a un solo cuerpo, pero que pronto la va a dar a dos,
le pide que conserve la huella de su desgracia y que d siempre frutos negros, de luto, en recuerdo de la
sangre de los dos, que va a unirse en la muerte. Tisbe coloca la punta de la espada debajo de su pecho y se
deja caer sobre ella, que todava estaba tibia de la sangre de su amado. Los dioses se conmovieron con sus
splicas, y tambin sus padres. Sus cenizas descansan en una nica urna; el moral da desde entonces frutos
negruzcos, del color de la sangre.

Texto de Ovidio:
Obstculos para el amor:
Pyramus et Thisbe, iuvenum pulcherrimus alter,

Interpretatio:
Pyramus et Thisbe, adulescentum
formosissimus alter, altera virginum, quae in Oriente habitabant,

altera, quas Oriens habuit, praelata puellis,


contiguas tenuere domos, ubi dicitur altam

formosissima conterminos lares incoluerunt, tempore quo Semiramis


dicitur excelsam urbem muris cum

coctilibus muris cinxisse Semiramis urbem.

excoctis lateribus instructis munivisse. Proximitas consuetudinem

Notitiam primosque gradus vicinia fecit,


tempore crevit amor; taedae1 quoque iure coissent,

inter eos conciliavit et primam


viam ad amorem stravit. Amor
tempore auctus est; nuptias etiam

sed vetuere patres: quod non potuere vetare,

legitimas contraxissent, sed prohibuerunt patres. Uterque tamen (id

ex aequo captis ardebant mentibus ambo.


Conscius omnis abest; nutu signisque loquuntur,
quoque2 magis tegitur, tectus magis aestuat ignis.

quod

parentes

prohibere

non

potuerunt) pari ardore exaestuant.


Omnis arbiter aberat; nutu et notis
colloquebantur. Et quo magis ignis
celabatur, eo magis obductus flagrabat.

Etimologa:
Antes de traducir el texto anterior de Ovidio lee la siguiente lista de palabras espaolas y trata de
encontrar en dicho texto que estn de algn modo relacionadas con ellas (no se trata
necesariamente de una relacin directa). Trata de entender las relaciones y las diferencias

1
2

Metonimia. Las antorchas se utilizaban antiguamente en las ceremonias nupciales.


Quo hace preveer una correlacin en cuyo segundo miembro aparecera eo, aunque aqu falta.

semnticas. Varias palabras espaolas pueden corresponder a una sola latina y a la inversa. Ten en
cuenta que la relacin etimolgica no implica identidad de sentido:

pulcritud
otro
Oriente, oriundo
preferir
pueril, puericultura
tangente, tacto, contiguo
domstico
cocer, bizcocho
ceir, cincha, cngulo

Pyramus, i, m.
Thisbe, es, f.
oriens, entis, m.
praefero,
tuli,
latum 3
praelatus, a, um
coctilis, e
cingo,
cinxi,
cinctum 3
Semiramis,
is
(idis), f. (ac. -in / idem; abl. -i / -ide)
gradus, us, m.

vicinia, ae, f. y
vicinitas, atis, f.

urbe, urbano, urbanidad


noticia, conocer
grado, progreso, regreso,
ingreso
vecino, vecindad
crecer
tea
justicia
vetar

poder
arder
conciencia, ciencia
ausencia
ensea, signo, seal
locutor, locucin
techo, teja
ignvomo

VOCABULARIO SELECTO
(en orden de aparicin)
Pramo (joven de Babilonia, amante de Tisbe); el Pramo (ro de Cilicia).
Tisbe, joven de Babilonia, amada por Pramo; ciudad de Beocia.
part. pres. de orior; [subst.] oriente.
llevar delante (faces praetoribus: de los pretores teas); poner delante; dejar ver,
mostrar, exteriorizar, manifestar; preferir (otium labori: el ocio al trabajo); aventajar;
[pas.] correr, vagar, cabalgar, etc., delante (hostes: de los enemigos,).
[part. perf. de praefero] preferido; anticipado; preferible, superior.
cocido; hecho de ladrillo cocido.
ceir; rodear; acompaar.
Semramis (mujer de Nino).

paso (gradum facere: andar; gradum inferre in hostes: avanzar contra el enemigo;
gradum conferre: venir a las manos, trabar combate o tener una entrevista; gradum
celerare: apresurar el paso; referre: retroceder; sistere o sustinere: detenerlo); paso;
avance, adelantamiento (primus gradus imperi factus est: el primer paso para
extender el imperio se dio); llegada, proximidad, trance, peligro (quem mortis timuit
gradum: qu trance de muerte temi?); posicin de los combatientes (aliquem gradu
movere: echar a uno de su posicin; de gradu: a pie firme); peldao, escaln;
dignidad, grado.
vecindad; vecinos; proximidad; semejanza.

coeo, ii, itum 4


veto, ui, itum 1
absum,
afuturus

nutus, us, m.
aestuo 1

afui,

ir juntos, juntarse; encontrarse; chocar; formar (societatem); cerrarse (una herida);


cuajarse, helarse.
[tr.] vedar, prohibir (delinquere: delinquir; ne quis con subj.: que nadie...) [construido
con or.inf. / con construccin personal / con quominus y quin].
estar ausente, estar lejos, distar (a re) (multum abest, ut: falta mucho para que; non
multum abest, quin: poco falta para que); no prestar asistencia (a alguien), no socorrer
(a alguien) (abesse alicui: no prestar asistencia a alguien, no socorrer alguien);
mantenerse lejos de, abstenerse, estar exento de (abesse a bello / bello: no participar
en la guerra; afuit a societate sceleris: no particip en el crimen; abesse a
reprehensione: estar libre de reproche).
signo de cabeza, sea, orden, voluntad; inclinacin (de la cabeza, etc.); aprobacin;
gravedad, gravitacin.
[intr.] arder, abrasarse de calor; hervir enardecerse, caldearse; espumear, ondear (el
agua); arder de amor / de celos (desiderio alicuius aestuare: consumirse de aoranza
por alguien; aestuare invidia: arder de celos; rex in illa aestuat: el rey arde de amor por
ella); estar agitado, atormentarse, inquietarse, estar inquieto; vacilar.

La pared cmplice; la cita:


Fissus erat tenui rima, quam duxerat olim,
cum fieret, paries domui3 communis utrique.
Id vitium nulli per saecula longa notatum

Murus medius inter utramque


domum fissus erat parva scissura,
quam quondam traxerat, cum
strueretur. Ille defectus, qui a
nemine per diutina tempora animadversus erat (quid non praesen-

(quid non sentit amor?) primi vidistis amantes

tit amor?) vobis amantibus primo


cognitus est. Et voci viam fecistis,

et vocis fecistis iter, tutaeque per illud


murmure blanditiae minimo transire solebant.

et securae per eam tenui susurro


blanditiae transire solebant. Saepe
postquam eo convenissent, hinc

Saepe, ubi constiterant hinc Thisbe, Pyramus illinc,

Thisbe, Pyramus illinc, et vicissim


suspirantes spiritum oris commu-

inque vices fuerat captatus anhelitus oris,


"invide" dicebant "paries, quid amantibus obstas4?
Quantum erat, ut sineres toto nos corpore iungi

nicaverint, 'Invide mure,' dicebant, 'Cur amantibus impedimento


es? Minimum esset, ut nos patereris toto corpore copulari! Aut si
hoc nimium est, saltem, ut nos

aut, hoc si nimium est, vel ad oscula danda pateres?

invicem basiare possemus, aperiri


deberes! Neque ingrati sumus.

nec sumus ingrati: tibi nos debere fatemur,


quod datus est verbis ad amicas transitus auris5."

Nos tibi obligati esse agnoscimus,


quod viam vocibus ad amicas
aures praebes.' Postquam verba

Talia diversa nequiquam sede locuti

eiusmodi frustra ex utraque parte


dixissent, adveniente nocte dixe-

sub noctem dixere "vale" partique dedere


oscula quisque suae non pervenientia contra.

runt 'Vale,' et suae parieti quisque


obtulerunt basia, basia quae ad
alteram partem non perveniebant.
Proxima aurora nocturna sidera

Recuerda que domus puede declinarse por la segunda declinacin y por la cuarta. Qu funcin sintctica desempea?
La personificacin de los objetos que se oponen a la realizacin del amor o que, por el contrario, son testigos de su
realizacin es caracterstica de la poesa amorosa. As ocurre con la puerta en el tema del exclusus amator, tan frecuente
en la poesa elegaca amorosa romana, o con la lmpara que como nico testigo contempla los gozos nocturnos de los
amantes. Aqu la pared cumple esta doble funcin.
5
Acusativo pl. en is, como es frecuente en los textos poticos.
4

Postera nocturnos Aurora removerat ignes,

fugaverat

atque

sol

rorantia

gramina suis radiis exsiccaverat,

solque pruinosas radiis siccaverat herbas:


ad solitum coiere locum. Tum murmure parvo
multa prius questi statuunt, ut nocte silenti

cum in familiarem locum convenerunt. Tum prius summissa voce


plurima

de

parentibus

suis

conquesti, constituunt, ut intempesta nocte ianitores decipere

fallere custodes foribusque excedere temptent,

conentur,

et

portis

exire;

et

postquam domo exierint, urbe

cumque domo exierint, urbis quoque tecta relinquant,


neve sit errandum lato spatiantibus arvo6,

etiam egrediantur; et ne illis in


vasto spatio agri ambulantibus
vagandum sit, coeant ad sepul-

conveniant ad busta Nini lateantque7 sub umbra

crum Nini, Assyriorum regis et


Semiramis coniux, et tegantur sub

arboris. Arbor ibi niveis uberrima pomis,


ardua morus, erat, gelido contermina fonti.
pacta placent; et lux, tarde discedere visa8,

umbra arboris. Ibi erat alta arbor


morus candidis pomis fecundissima, frigidissimo fonti vicina.
Conditiones probantur, et tandem
sol, qui sero transire credebatur,

praecipitatur aquis, et aquis nox exit ab isdem.

in oceanum ruit, et ab iisdem


aquis surgit nox.

Los amantes se dan cita en un lugar concreto para evitar perderse en medio de la noche. Qu construccin es errandum
sit?
7
Las oraciones de conveniant y lateant siguen dependiendo como la de temptent de statuunt.
8
Constituye un tpico caracterstico de la poesa amorosa antigua el que los amantes deseen la llegada de la luz cuando
estn separados de sus amados e inversamente que deseen que no amanezca cuando estn con ellos.

Etimologa:
hendidura, fisura
conducir, inducir,
deducir
pared
vicio
siglo
longitud
notar, anotar
itinerario
tutor, tutela, intuicin
murmullo
blando
trnsito
ubicacin
vez, viceversa
aliento, anhelar
oral
captar

findo, fidi, fissum


3
tenuis, e

rima, ae, f.

vitium, ii, n.

murmur, uris, n.
blanditia, ae, f.
transeo, ii, itum 4

consisto, stiti, - 3

vicis, is, f.

envidia
obstculo
desinencia
cuerpo
yugo
nimio
sculo
patente
confesar
verbo
amigo
oreja
rayo
querella
estatuto
silente
noche, nocturno
falaz

custodiar
exceso, deceso, receso
tentar
reliquia
umbro
errante
lato
busto
latente
nieve
ubre, ubrrimo
pomo
arduo
glido
placer
cabeza, precipitar
identidad

VOCABULARIO SELECTO
(en orden de aparicin)
hender, partir, dividir; abrir, trabajar (terras vomere: la tierra con el arado); cortar
(aera pennis: el aire con las alas); surcar (el mar); fissus, a, um: part. perf. de findo;
fissum, i, n.: fisura, incisin.
tenue, delgado, fino, delicado; flaco; estrecho; superficial, poco profundo; claro; llano;
sencillo; preciso, sutil; pequeo, pobre, dbil, escaso; bajo (de linaje) (tenui loco
ortus: de condicin humilde, de nacimiento oscuro).
abertura, hendidura, desgarradura, rendija, grieta, va de agua (rimis fatiscere:
abrirse (la nave), agrietarse; rimas agere / ducere: agrietarse; rimam aliquam reperire
[Plaut.]: encontrar alguna escapatoria, encontrar una salida).
vicio, defecto, falta (aliquid alicui vitio vertere / dare: criticar a alguien por algo como
si se tratara de una culpa / un defecto; in vitio esse: ser culpable, ser defectuoso, ser
censurable; vitio creatus: elegido de manera irregular); escoria (de los metales);
situacin (adversum castrorum: defectuosa, desfavorable, del campamento); culpa;
equivocacin, error; augurio desfavorable; deshonra.
murmullo, susurro, zumbido; rumor, ruido, sonido [palabra onomatopyica].
lisonja; halago; atractivo, aliciente.
pasar, ir (e suis finibus in Helvetiorum fines: de su pas al de los Helvecios, a Suiza);
pasarse (a Caesare ad Pompeium: del partido de C. al de P.); convertirse (in saxum:
en piedra); pasar, transcurrir; pasar por encima de (serpentem: una serpiente); pasar
al otro lado de (Alpes: los Alpes); adelantarse (equum cursu: a un caballo en
carrera); despachar (asuntos); pasar, exceder; pasar por alto (aliquid silentio transire:
pasar en silencio algo), no caer en la cuenta, no advertir.
detenerse; acampar; mantenerse firme; fijarse, avecindarse; consistir [in + abl.];
cesar; fondear, anclar; c. in causa: ganar un proceso; c. in dicendo: proseguir el
discurso hasta acabarlo.
vez, cambio, vicisitud (fortunarum humanarum: de la fortuna de las hombres; hac
vice sermonum: en estos dilogos); vuelta (grata vice veris: con la agradable vuelta
de la primavera); sucesin (nox peragit vicem: la noche sucede al da; mutat terra
vices: la tierra se renueva); per vices: sucesivamente, in vicem o invicem, in vices:
alternativamente, a su vez; suam cuique vicem: (a) cada uno a su vez, por turno; in
vices: sucesivamente; reciprocidad, recompensa, pago; cambio de la suerte, suerte;
peligro de la batalla, batalla (vitare vices Danaum: evitar los combates con los
Griegos); lugar, puesto, papel, vez (fungi vice lovis: hacer las veces de Jpiter; in
vicem: en lugar de, ocupando el puesto de).

anhelitus, us, m.
invidus, a, um
obsto,
stiti,
staturus 1
sino, sivi, situm 3
iungo,
iunxi.
iuazctuln 3
nimius, a, um
osculum, i, n.
pateo, ui, - 2
transitus, us, m.
nequicquam,
(quidquam
/
quiquam)
vale, valete

pervenio,
ventum 4

veni,

pruinosus, a, um
radius, ii, m.
sicco 1
solitus, um
coeo, ii, itum 4
queror, questus 3
statuo, ui, utum 3

custos, odis, m. y
f.
tempto 1

neve (neu)
spatior 1
convenio,
ventum 4

Ninus, i, m.
uber, eris

veni,

aliento, jadeo, respiracin difcil.


envidioso, celoso; desfavorable [dat.], contrario, funesto, enemigo.
[intr.] oponerse, impedir (quominus / ne: que); ser un obstculo (di deaeque, quibus
obstitit Ilium: los dioses y las diosas para quienes Troya fue un obstculo, un objeto
de odio, Virg.).
[tr.] dejar, permitir (importari vinum: que se importe vino; dar (arma viris: armas a los
hombres).
unir, juntar (aliquid cum aliqua re: una cosa con otra; dextram dextrae: la diestra con
la diestra); enganchar, uncir; trabar (amicitias), hacer, concluir (foedus: una alianza;
pacem: la paz).
demasiado, excesivo; inmoderado; soberbio; demasiado grande, demasiado
poderoso (nimio plus: ms que en demasa, extraordinariamente).
beso (oscula iacere: enviar besos; alicui osculum ferre: dar un beso a alguien).
estar abierto (alicui: a uno); estar libre, expedito (el camino), estar expuesto; estar
patente, manifiesto; extenderse; [impers.] patet: es claro, es evidente que.
accin de pasar, paso, va, conducto; trnsito, cambio.
[adv.] en vano, intilmente.

imper. de valeo] adis (supremum vale dicere [Ov.]: decir el ltimo adis; vale facere
/ valefacere: despedirse; valete, curae [Petr.]: lejos de m las preocupaciones,
adis, preocupaciones!).
llegar (in urbem: a la ciudad; ad portam: a la puerta); llegar a ser objeto (in odium, in
invidiam: de odio, de envidia); llegar (ad primos comoedos: a ser uno de los primeros
comediantes).
escarchado, cubierto de escarcha.
radio (de rueda); rayo (de luz, de rueda); lanzadera (del tejedor); especie de aceituna
de forma alargada; comps; radio (uno de los huesos del antebrazo).
[intr. y tr.] poner a secar, secar, desecar (paludes: las lagunas); vaciar, apurar
(calices: las copas); ordear; agotar; siccat [impers.]: el tiempo se pone seco.
[part. perf. de soleo] que tiene la costumbre; acostumbrado, ordinario.
ir juntos, juntarse; encontrarse; chocar; formar (societatem); cerrarse (una herida);
cuajarse, helarse.
quejarse (aliquid: de algo; de re: de una cosa; quod: de que; tambin, en lugar de
quod, ac. con inf.). questus, a, um: part. perf. de queror.
colocar, poner; levantar, erigir (signum statuere: plantar el estandarte; tabernaculum
statuere: levantar la tienda), construir, edificar, establecer (statuere [+ or. inf.]:
establecer (como la verdad) que); creer, juzgar (ut ego mihi statuo: a mi juicio;
statuere aliquem hostem: juzgar alguien enemigo); determinar, sealar, fijar (tempus
/ diem / locumque colloquio: el tiempo / el da y la hora / el lugar para la conferencia;
condicionem alicui statuere: fijar una condicin a alguien.); resolver, decidir (contra
aliquem: contra alguno; in aliquem aliquid gravius: tomar una grave resolucin
respecto de alguno); decidir, mandar, ordenar (ut o ne con subj.: que o que no;
statuere utrum an: decidir / resolver si... o s.).
guarda, vigilante; satlite; carcelero; [pl.] escolta, guarnicin (mil.).
[tr.] tocar, palpar, coger (tentare venas [Suet.]: tomar el pulso); tomar; tender, aspirar
a (caelestia: lo celeste, tratar de encumbrarse al cielo); poner a prueba; ensayar,
probar, intentar, tratar de; surcar (Thetim ratibus: el mar con las naves); atacar,
asaltar (moenia scalis: las murallas con escalas); buscar, investigar (tentare causas
latentes: buscar las causas escondidas); tantear, procurar ganarse el nimo de
(aliquem: alguno); excitar, sublevar.
[conj.] y no, o no, ni; neve... neve: ni... ni; para que ni... ni.
pasearse, recorrer un espacio, ir por todos los lados, ir y venir; extenderse.
reunirse, acudir; ir o venir con otro; encontrar; ir a casa de alguien, visitar; convenir,
ser apropiado; convenir en, ponerse de acuerdo [los que se ponen de acuerdo, en
dat.; aquello en que se ponen de acuerdo, en nominativo] (omnibus amicis idem
convenit: todos los amigos se pusieron de acuerdo en este punto; pax convenit: se
convino en la paz).
Nino (marido de Semramis).
rico, abundante, frtil, fecundo (quaestus uberrimus: ganancia muy lucrativa /

arduus, a, um
morus, i, f.
gelidus, a, um
conterminus,
um
pactum, i, n.

a,

placeo, ui, itum 2

provechosa); copioso; circunstanciado, detallado, prolijo, extenso, elocuente.


escarpado; alto; arduo, difcil; res arduae: desgracia, contrariedad.
moral, morera.
glido, helado; muy fro.
lindante, vecino.
pacto, convenio, compromiso (pacto / ex pacto: conforme al pacto; nullo pacto: de
ningn modo; alio pacto: de otro modo; nescio quo pacto: no s cmo) (stare pacto
/ manere in pacto: mantenerse fiel al tratado).
[intr. con dat.] placer, agradar (alicui: a uno); placet: parecer (ut doctissimis placuit:
como pareci a [como opinaron] hombres doctsimos; placet Epicuro esse deos
[Cic.]: Epicuro acepta la existencia de los dioses; placuit / placitum est: se decidi:
populo placuit ut: el pueblo ha determinado que; senatui placet ut..: el senado decide
que..).

La leona:
Callida per tenebras versato cardine Thisbe
egreditur fallitque suos adopertaque vultum9
pervenit ad tumulum dictaque sub arbore sedit.

Sollers per umbras Thisbe, foribus


apertis, erumpit et suos decipit, et
vultum

velo

pervenit ad sepulcrum, et sub


arbore,

sub

constituerant,

Audacem faciebat amor. Venit ecce recenti

coopertum habens

qua

convenire

substitit.

Amor

audaciam praebebat. Ecce adest lea


infectum os habens cruore boum

caede leaena boum spumantis oblita rictus


depositura sitim vicini fontis in unda;

nuper caesorum, ut sitim aqua


proximi fontis sedaret. Quam e
longinquo Babylonia Thisbe ad

quam procul ad lunae radios Babylonia Thisbe

lucem Lunae conspexit, et trepidis


pedibus

vidit et obscurum timido pede fugit in antrum,


dumque fugit, tergo velamina lapsa reliquit.
Ut lea saeva sitim multa conpescuit unda,

in

opacam

speluncam

dilabitur; et fugiendo a tergo lapsum


velum omittit. Post-quam ferox
leaena sitim multa aqua sedavit,
dum in nemus revertitur, cruentis
faucibus subtilem velum, quem a

dum redit in silvas, inventos forte sine ipsa

Thisbe amissum forte

invenerat,

laceravit.

ore cruentato tenues laniavit amictus.


Etimologa:
tiniebla
verter, versar
cardinal
ingreso, regreso
cubrir
bulto
tmulo
dicho
sede
audacia
reciente
homicida, parricida

buey
espuma
reir
deponer
sed
vecino
fuente
onda
luna
oscuro
temor, tmido

Qu tipo de acusativo es este? Observa que completa a un participio pasivo.

pie
huir
antro
postergar, tergiversar
velo
lbil, lapsus
sevicia
invento
fortuna
cruento
tenue

callidus, a, um
verso 1

cardo, inis, m.
egredior,
gressus 3
adopertus,
a,
um
sido, sidi (sedi),
sessum 3
ecce
recens, entis
caedes, is, f.
leaena, ae, f.
bos, bovis, f.
spumo 1
oblino,
litum 3

levi,

rictus, us, m.
depono, posui,
positum 3

sitis, is, f.
Babylonius,
um
antrum, i, n.

a,

VOCABULARIO SELECTO
(en orden de aparicin)
prctico, ejercitado, perito, hbil, prudente, ingenioso; astuto, maoso.
[tr.] dar vueltas, hacer rodar (se versare: revolverse, revolcarse); volver, torcer
(lumina: los ojos; lumina suprema: dirigir la ltima mirada); revolver; sinuosa
volumina: moverse formando roscas las culebras); desordenar (domum: la casa);
presentar (eadem multis modis: las mismas cosas de muchos modos); explicar
sutilmente; tratar de captarse (animum militum: el nimo de los soldados); examinar,
meditar (novas artes: nuevos ardides); agitar (pectora: los corazones); trastornar,
soliviantar.
quicio, gozne; eje del mundo; polo; regin; punto principal, circunstancia, coyuntura
favorable.
salir (ex: de; ad: a; in con ac.: para, hacia, contra); desembarcar (in terram: en tierra);
desviarse (a proposito de la cuestin); subir (ad / in), pasar (flumen: el ro).
[part. perf. de adoperio] cubierto, cerrado.
[intr.] [v. transf. vs. sedeo] sentarse, posarse (super arbore: en el rbol; imusne
sessum?: vamos a sentarnos?) [vs. sedeo: estar sentado]; sentarse en el tribunal;
fijarse, asentarse; quedarse, pararse.
[int.] he aqu.
reciente, fresco, moderno, joven (recens a: inmediatamente despus de; recens a
vulnere: con la herida aun abierta).
matanza, carnicera, mortandad; muerte, asesinato; los muertos, cadveres; la
sangre derramada; [Apul., Gell.] corte, accin de cortar.
leona.
buey o vaca.
[intr. y tr.] echar espuma; cubrir de espuma; [Cels.] hervir, fermentar; echar
espumarajos de clera; echar, vomitar.
manchar (caeno: de cieno; ungentis: perfumar; oblitus faciem cruore: con el rostro
cubierto de sangre), ensuciar; untar, recubrir, ungir, frotar, cubrir de pez (dolia: las
cubas); borrar, tachar; llenar, sobrecargar.
abertura de la boca, la boca abierta; garganta, fauces.
deponer, dejar; entregar (arma: las armas); dejar en el suelo; desembarcar
(legiones); renunciar a (spem: la esperanza); acabar (bellum: la guerra); apagar
(sitim: la sed); dimitir (provinciam: el mando de una provincia); perdido sin remedio;
dejar en depsito, confiar; depositus: muerto; apostar.
sed; sequedad, sequa, aridez, gran calor; ansia, avidez, afn (explere / depellere
sitim: apagar la sed).
de Babilonia, babilnico.
antro, gruta [poetismo].

tergum, i, n.

velamen, inis, n.
labor, lapsus 3

lea, ae, f.
saevus, a, um

compesco, ere,
ui, - 3
redeo, ii, itum 4

invenio,
ventum 4

veni,

forte
cruentatus,
a,
um
lanio 1
amictus, us, m.

espalda (a tergo: por la espalda, por detrs; post tergum: a la espalda, atrs; tergo ac
capite puniri: ser azotado y decapitado; terga dare : huir, cargar con algo; terga
vertere: huir, batirse en retirada; haerere in tergis [Curt.] apretar al enemigo de
cerca); cuerpo de animal; parte de atrs (scriptus in tergo: escrito en el reverso); piel,
cuero, cubierta; cosa hecha de piel, por ej., escudo, odre, (terga tauri cava [Catul.]
tambores; ferire terga taurea [Ov.], pulsare terga [Stat.]: hacer resonar el tambor).
velo, cubierta, vestido; piel.
deslizarse, caer; correr, difundirse (per artus: por los miembros); inclinarse (ad
opinionem); resbalar; desviarse, escaparse, engaarse; faltar, cometer una falta, un
desliz; estar prximo a caer, vacilar.
leona.
furioso, fiero, cruel, duro, terrible (saevus accusandis reis: acusador encarnizado;
saevum irridens: riendo con una risa siniestra); imperioso, poderoso, impetuoso,
violento, temible.
contener, refrenar, reprimir, atajar; domar; recortar.
volver (ab / ex: de; ad / in: a; ad se redire: volver en s, recobrarse; in gratiam cum
aliquo: a la amistad con uno, reconciliarse con l; redire ad rem: volver al tema);
sacarse, obtenerse (pecunia, quae ex metallis redibat: el dinero que se obtena de
las minas); llegar, echar mano (ad gladios: a las espadas); pasar, recaer (imperium
ad aliquem: el mando en uno).
[tr.] hallar, encontrar, topar con alg.; encontrar escrito; conseguir, alcanzar; descubrir;
hacer posible, realizar, establecer; enterarse, saber (ex captivis: por los cautivos);
idear, pensar; [pas.] parecer (ipsis durior inventus est: a ellos les pareci bastante
duro).
[adv.] por casualidad, por azar.
part. perf. de cruento; ensangrentado.
desgarrar, despedazar; criticar; torturar (el corazn).
vestido, capa, manto, abrigo, velo, vestido exterior, lo que cubre o envuelve; accin
de vestirse / de ataviarse.

El error:
Serius egressus vestigia vidit in alto
pulvere certa ferae totoque expalluit ore

Pyramus, qui tardius exierat, in


alto pulvere fixa vestigia ferae
aspexit, et toto vultu expalluit.
Postquam autem amictum etiam

Pyramus; ut vero vestem quoque sanguine tinctam

cruore aspersum invenit, 'Una


nox,' inquit, 'duos amantes confi-

repperit, "Una duos" inquit "nox perdet amantes,


e quibus illa fuit longa dignissima vita;

ciet, e quibus illa, quia promissis


stetit et longe ante me ad constitutum locum venit, fuit dignis-

nostra nocens anima est. Ego te, miseranda, peremi,


in loca plena metus qui iussi nocte venires

sima longa aetate. Mea vita culpabilis est. Ego tuae mortis,
misera, causa fui, qui te invitavi

nec prior huc veni. Nostrum divellite corpus

ut in loca pavore obsita noctu


venires, neque primus huc affui.

et scelerata fero consumite viscera morsu,


o quicumque sub hac habitatis rupe leones!

O Leones, quicumque sub hoc


saxo incolitis, impia praecordia
saevo morsu convellite.' Sed ig-

Sed timidi est optare necem." Velamina Thisbes


tollit et ad pactae secum fert arboris umbram,

navi animi est desiderare mortem. velum Thisbes colligit, et


secum portat ad umbram arboris

utque dedit notae lacrimas, dedit oscula vesti,

ad quam convenire decreverant.


Et postquam familiari amictui et

"accipe nunc" inquit "nostri quoque sanguinis haustus!"


quoque erat accinctus, demisit in ilia ferrum,

lacrimas et basia dedit, 'Habeas


nunc, ait, etiam meae sanguinis
undas,' et in sua viscera infixit

nec mora, ferventi moriens e vulnere traxit.


Ut iacuit resupinus humo, cruor emicat alte,

ensem, quo erat accinctus; Neque mora est: e calido vulnere


moriens eum eduxit. Cum stratus

non aliter quam cum vitiato fistula plumbo

fuit resupinus humi, sanguis


exsilit in altum, non aliter quam

scinditur et tenui stridente foramine longas

cum vitiato plumbo tubus finditur, et strepente parvo fora-

eiaculatur aquas atque ictibus aera rumpit.

mine longe eicit aquas, atque


emissione aerem penetrat. Arbo-

Arborei fetus adspergine caedis in atram


vertuntur faciem, madefactaque sanguine radix

ris fructus aspersione sanguinis


in nigrum colorem mutantur,
quia radix, cum imbuta cruore

purpureo tinguit pendentia mora colore.

esset, rubro colore inficit pendentia mora.

Etimologa:
sera (ital.)
vestigio
polvo
cierto
fiera
plido
vestido
sangre
teir
repertorio
perder
amante
ella
digno
vida
nocivo, inocuo
alma, nima
conmiseracin
pleno, lleno
miedo
convulso
cuerpo
consumir

egredior, gressus
3
pulvis, eris, m. (f.)
certus, a, um

fera, ae, f.
vero
tingo,
tinxi,
tinctum 3
reperio,
peri,
pertum 4
perdo, didi, ditum

vsceras
morder
habitar
rupestre
len
optar
tolerar
consigo
conferencia
rbol
dar
nota
lgrima
aceptar
sangre
exhausto
misin, dimitir, emitir
hierro
demora
hervir
morir
vulnerar
traccin

yacer
supino
humilde
vicio
fstula
plomo, plmbeo
escindir
tenue
estridente
romper
feto
aspersin
endrino
conversin
faz
raz
purpreo
teir
pender
mora
color

VOCABULARIO SELECTO
(en orden de aparicin)
salir; desembarcar (in terram: en tierra); desviarse (a propsito de la cuestin).
polvo; arena; ceniza; palestra, arena, campo de carreras; esfuerzo, fatiga (sine
pulvere palma [Hor.]: victoria ganada sin combatir (sin levantar el polvo de la arena)).
cierto, seguro (certum habeo / pro certo habeo: tengo por seguro); determinado,
decidido, resuelto (certa mori: resuelta a morir; certo die: el da fijado); verdadero;
veraz; bien informado (certiorem facere aliquem de aliqua re: informar a alguien de
algo).
fiera.
[adv.] en verdad, verdaderamente, de veras; (en respuestas) s, ciertamente; pues;
en fin, por fin; [conj. adv.] pero, ahora bien.
[tr.] teir; baar, mojar, humedecer (ora lacrimis: el rostro con lgrimas); [Tert.]
bautizar.
[tr.] hallar, encontrar; descubrir, darse cuenta, ver ([pas.] aparecer, mostrarse);
conseguir, alcanzar; idear, excogitar.
perder, arruinar, echar a perder, destruir; disipar, derrochar, despilfarrar, gastar

3
nocens, entis
nocens, entis, m.
perimo,
emi,
emptum 3
divello,
velli
(vulsi), vulsum 3
morsus, us, m.
quicumque,
quaecumque,
quodcumque
rupes, is, f.
haustus, us, m.

accingo,
cinctus 3

cinxi,

demitto,
missum 3

misi,

ile, is (ilium, i), n.


mora, ae, f.

ferveo, ferbui, - 2

traho,
tractum 3

traxi,

resupinus, a, um

humus, i, m.
emico,
micui,
micatum 1
aliter

vitiatus, a, um
fistula, ae, f.
plumbum, i, n.
scindo,
scidi,
scissum 3

intilmente; corromper, pervertir; olvidar.


[part. pres. de noceo] daino, nocivo, que perjudica, perjudicial; culpable; perverso.
culpable, criminal, malhechor.
quitar enteramente (sensum: el sentido); eclipsar, oscurecer (lunam); destruir,
aniquilar; matar; hacer fracasar.
separar, desgarrar, deshacer, destrozar; turbar (somnos: el sueo); arrancar (liberos
a complexu parentum: a los hijos de entre los brazos de los padres).
mordedura, mordisco, bocado; diente (del ncora); enfermedad; dolor; diente (de un
ancla); dolor, pena.
cualquiera que, cualquier cosa que, todo el que, la que, lo que.

roca, peasco (rupes cava: cueva); escollo; desfiladero de paredes rocosas;


precipicio.
accin de sacar o coger agua y el agua misma que se saca (h. arenae: puado de
arena) [se opone a ductus aquarum]; derecho de sacar agua; soplo, efluvio,
respiracin; trago, sorbo.
ceir (ense accingi: ceirse una espada); equipar, armar, dotar (aliquem re); se
accingere (o pas.) [+ inf. / alicui rei / ad aliquam rem]: prepararse para algo, armarse,
disponerse a (accingi in discrimen: disponerse a enfrentarse con un peligro).
echar, inclinar, dejar caer, enviar (imbrem caelo: del cielo la lluvia); d. se in Ciliciam:
ponerse en camino para Cilicia; derramar (lacrimas); poner (fundamenta: los
cimientos); meter (ensem: la espada); d. animum, mentem o se animo: abatirse; d.
aliquid in pectus: tomar algo a pecho.
[generalmente en pl. ilia, ium] ijar o ijada, costado; entraas.
dilacin, demora, tardanza, retraso (res habet moram: el asunto admite dilacin,
puede diferirse); parada, detencin, pausa; tiempo, duracin, intervalo; impedimento,
estorbo, rmora.
hervir, cocer; arder, calentarse, abrasarse; enfurecerse; realizarse un trabajo
febrilmente (fervet opus: se trabaja con ardor); iluminarse (flammis: con el resplandor
de las llamas); moverse vivamente, bullir.
[tr.] tirar, arrastrar (aliquem pedibus: a uno de los pies); atraer; inducir (in facinus: a
un crimen); atribuir (aliquid ad aliquem: algo a uno; trahere sibi / in se: apropiarse);
interpretar, entender (in duas aut plures sententias: en dos o ms sentidos; aliquid ad
religionem: tener escrpulo en algo); arrastrar o traer consigo o en pos de s, llevar
(ex puteis aquam trahere: sacar agua de los pozos); aspirar (auras ore: el aire con la
boca; animam / spiritum : respirar; odorem: oler); recibir, tomar (colores: colorearse);
contraer (vultus: el rostro; vultum trahere: fruncir las cejas); sacar, saquear; apartar
(ab incepto: del propsito); traer, derivar (ab: de); exhalar (suspiria penitus: suspiros
de lo ntimo); dividir, desunir; disipar (pecuniam: el dinero); repartir (sorte laborem: el
trabajo por sorteo); considerar, meditar; alargar (aures: las orejas); hilar, tejer
(lanam); cardar (lanam); prolongar, diferir; entretener (pugnam trahere: prolongar el
combate); pasar (noctem sermone: la noche en conversacin).
inclinado hacia atrs; tendido boca arriba; que se inclina, situado sobre la pendiente
de una ladera; que se echa para atrs, altivo, orgulloso, erguido orgullosamente;
indolente, muelle, afeminado; negligente, perezoso.
tierra (humi: en tierra; humo surgere: levantarse del suelo).
saltar, estallar; brotar, salir; brillar; avanzar el primero; palpitar (el corazn); subir,
elevarse.
[adv.] de otro modo (aliter ac / atque / et / quam: de otro modo que; tu aliter sentis
atque ego: piensas de otro modo que yo, no piensas como yo; haud aliter ac / atque /
quam: no de otro modo que, como).
[part. perf. de vitio] daado, perjudicado, viciado, corrompido; deshonrado (dicho de
una mujer).
tubo, fstula (can por donde pasa el agua; y flauta pastoril o pfano); fstula,
absceso.
plomo; bala de plomo; cao de plomo; lpiz.
[tr.] desgarrar, rasgar (vestes: las vestiduras); arrancar (crines: los cabellos); romper
deshacer (vallum: el vallado); partir (quercum cuneis: una encina con cuas); surcar
(aquas: las aguas); abrir (aequor ferro: el campo con la reja, arar); separar, dividir;
cortar, trinchar; interrumpir, entrecortar (verba fletu: las palabras con el llanto).

strideo 2 y strido,
stridi, - 3
foramen, inis, n.
eiaculor (-o) 1
ictus, us, m.
aer, aeris, m. (ac.
-em / aera)
arboreus, a, um
fetus (foet-), us,
m. (fetum, i, n.)
adspergo, (asp-),
inis, f.
ater, atra, atrum
madefacio, feci,
factum 3
madefacto 1
radix, icis, f.
pendeo, pependi,
pensum 2

morum, i, n.

[intr.] rechinar, crujir, silbar, mugir, zumbar.


agujero, orificio.
lanzar con fuerza, soltar con fuerza (un lquido); lanzar.
golpe, herida, picadura (serpentis); ictus calcis: patada; pollicis: pulsacin de las
cuerdas de un instrumento; foederis: conclusin de una alianza.
aire, atmsfera; niebla (aeres salubres [Vitr.]: climas saludables).
arbreo, de rbol; ramoso.
parto; producto, fruto, vstago; [pl.] pollada.
aspersin, rociadura, salpicadura, goteo; [fig.] mancha.
negro, oscuro [ater es el negro con implicacin simblica negativa, negro sin brillo,
vs. niger]; vestido de negro; triste; funesto; malo, cruel; venenoso.
humedecer, mojar, teir, empapar; remojar, ablandar, macerar. - 3 - llenar de vino,
embriagar.
rociar a menudo, empapar.
raz (capere radices: echar races; radices montis: parte baja del monte, pie del
monte, falda del monte; in radicibus Caucasi natus [Cic.]: nacido al pie del Cucaso).
colgar, estar colgado (in: en; ex, a / ab: de; collo: del cuello); cernerse (nubila: las
nubes); amenazar (alicui: a uno); inclinarse hacia adelante (in verbera: para fustigar
a los caballos); estar pegado, fijo (in limine: en el umbral); estar pendiente (narrantis
ab ore: de los labios del narrador); estimar (sua parvi: sus cosas en poco);
paralizarse, quedar suspendido (un trabajo; vacilar, estar incierto, dudoso; depender
(ex: de); salir, derivarse (a: de).
mora; zarzamora.

Tisbe:
Ecce metu nondum posito, ne fallat amantem,

Ecce illa, nondum timore deposito, ne

illa redit iuvenemque oculis animoque requirit,

oculis et mente quaerit, et quantum

amantem decipiat, regreditur. Iuvenem

periculum effugerit referre cupit. Et,

quantaque vitarit narrare pericula gestit;


utque locum et visa cognoscit in arbore formam,
sic facit incertam pomi color: haeret, an haec sit.

cum primum locum cognovit, et in


arbore, quam antea viderat, formam,
dubitat an haec sit arbor sub qua paulo
ante sederat; ita color fructus eam facit

Dum dubitat, tremebunda videt pulsare cruentum

incertam. Dum haeret, palpitantes

membra solum, retroque pedem tulit, oraque buxo

artus aspicit qua-tere sanguinolentam


terram; retrocessit, et vultus buxo

pallidiora gerens exhorruit aequoris instar,


quod tremit, exigua cum summum stringitur aura.

pallidiores habens, turbata est sicut


mare quod strepit, cum superficies
leviter vento impellitur. Sed ubi pau-

Sed postquam remorata suos cognovit amores,

lum remorata suum amantem agnovit,

percutit indignos claro plangore lacertos

plangit immerita brachia magno eiu-

et laniata comas10 amplexaque corpus amatum

latu; et, capillos discerpens et dilectum


corpus complexa, plagas inundavit la-

vulnera supplevit lacrimis fletumque cruori

crimis, et fletum sanguini miscuit; et

miscuit et gelidis in vultibus oscula figens

frigidam faciem morientis Pyrami


deosculans, 'Pyrame,' clamavit, 'quod

"Pyrame," clamavit, "quis te mihi casus ademit?


Pyrame, responde! tua te carissima Thisbe

infortunium te mihi eripuit? Pyrame,


reponde. Tua dilectissima Thisbe te
vocat. Exaudi, et languentem faciem

nominat; exaudi vultusque attolle iacentes!"


erige.' Ad nomen Thisbes oculos iam

Ad nomen Thisbes oculos a morte gravatos


Pyramus erexit visaque recondidit illa.

10

Qu tipo de acusativo es este?

morte oppressos Pyramus aperuit, et,


ea conspecta, clausit.

Etimologa
poner, deponer
joven
ojo
nimo
requerir, requisito,
requisicin, requisa
evitar
narrar
peligro
gestin, gestar
conocer
forma, hermosura
incierto
adherir, adherencia
dudar
tremebundo

pulsar
miembro
suelo
retroceder
boj
plido
horro
trmulo, tramoya
exiguo
sumo
estreir, constreir
aura
rmora
percusin
indigno, digno, decencia
claro

plaido
lagarto
suplir, suplemento, pleno,
lleno
mezclar, miscelneo,
mixto
fijar, hito
clamar, llamar
caso
caro, cario
nombrar
or
muerte
grave, gravar
erigir

VOCABULARIO SELECTO
(en orden de aparicin)
nondum
positus, a, um
requiro, quisivi,
quisitum 3

vito 1

[adv.] aun no.


[part. perf. de pono] puesto, situado, expuesto, depositado; erigido, fundado;
supuesto, admitido; dejado a un lado, dejado, abandonado.
buscar, volver a buscar; echar de menos (prudentiam: la prudencia); exigir, requerir
(virtus nullam requirit voluptatem: la virtud no necesita / requiere ningn placer);
investigar; examinar (rationes: las cuentas); preguntar de nuevo (aliquid ab / ex
aliquo: una cosa a uno).
[tr.] evitar, esquivar, huir de (aspectum hominum: la vista de los hombres; mortem
fuga: escapar, librarse de la muerte huyendo; vitare ne [con subj.]: evitar que).

gestio 4
incertus, a, um

haereo, haesi,
haesum 2

dubito 1
tremebundus, a,
um
pulso 1
cruentus, a, um
retro
buxum, i, n. (-us i,
f.)
exhorresco,
horrui, - 3
aequor, oris, n.
instar, n. indecl.

tremo, ui 3

exiguus, a, um
summus, a, um

stringo, strinxi,
strictum 3

aura, ae, f.
remoror 1

cognosco, gnovi,
gnitum 3
amor, oris, m.

regocijarse, alegrarse locamente, retozar (laetitia: de alegra); desear vivsimamente


(agere gratias: dar las gracias).
incierto, no cierto; inconstante, poco firme, inseguro; no enteramente visible, oscuro;
desordenado (cabello); turbado, confuso (vultus: rostro); indeciso; sin saber (socii an
hostes essent: si eran amigos o enemigos; in incerto esse: estar en la incertidumbre;
incerta belli / fortunae: las alternativas / vicisitudes de la guerra / de la fortuna.
estar adherido (radicibus: a las races); detenerse en un lugar (hic haereo: aqu me
quedo); h. alicui: pegarse a uno como una lapa, no apartarse de su lado; estar fijo,
clavado, perseverar, persistir (h. in oculis : tener siempre ante los ojos; h. in vultu
patris: no apartar la mirada del rostro del padre); quedarse cortado, suspenso;
paralizarse (lingua haeret metu: la lengua se paraliza de miedo; vox faucibus haesit:
la lengua se qued pegada al paladar); estar indeciso.
dudar (de re: de una cosa; d. utrum, an: dudar si; non d. quin: no dudar que); dudar,
vacilar, estar incierto o irresoluto (con inf. o subj. con quin).
tembloroso, trmulo, que tiembla, que tirita.
golpear, pegar (ostium pulsare: llamar a la puerta); azotar, maltratar; sacudir; mover,
excitar; pulsar (un instrumento msico); rechazar, arrojar, expulsar.
cruento; ensangrentado; sangriento; sanguinario.
[adv.] hacia atrs; detrs; al contrario.
boj; madera de boj; flauta (hecha de boj); trompo, peonza, peine, mesa (de boj).
[v. incoat.] estremecerse, encresparse; espantarse (in aliquo: de alguno; vultus: al
ver el rostro).
llanura, planicie; superficie del mar; el mar; [pl.] olas, agua del mar.
figura, continente, aspecto exterior (quantum instar in ipso est: qu continente tan
noble el suyo!; [generalmente con gen.] de la importancia de, del tamao de, tan
grande como, enteramente igual a (navis triremis instar: una nave tan grande como
una trirreme); instar alicuius rei esse / habere / obtinere: tener el tamao o la
importancia de, ser igual a, etc. (Erana, quae fuit non vici instar, sed urbis: E., que
tuvo la importancia no de una aldea, sino de una ciudad); instar putare / reri:
considerar como igual; [con numerales] aproximadamente (instar septuaginta: unos
setenta).
[intr.] temblar ([con ac. de relacin] tremit artus: tiembla en sus miembros, sus
miembros se estremecen); [tr.] temblar delante de algo, temer, temblar ante (aliquem
/ aliquid tremere: temer a alguien / algo).
exiguo, pequeo, escaso, insuficiente; breve; delgado, flaco; pobre; dbil; pesado
con exactitud.
el, la, lo ms alto; [como los otros adjetivos que indican posicin puede usarse de
otro modo con el sentido de: la parte ms elevada de]; s. iugum montis: cima ms
alta del monte; la parte superior o de arriba de una ciudad, de una calle, parte de
arriba (junto a la presidencia) en una mesa, etc. (summa aqua: superficie del agua).
[tr.] apretar [op. laxo / diduco]; estirar, tender; contraer (el fro una cosa); [agric.]
recoger con la mano (en particular la aceituna) (frondes: hojas), arrancar (folia ex
arboribus: hojas de los rboles); cortar (remos silvis: remos en los bosques), podar;
[milit.] sacar, desenvainar (gladium: la espada; ensis strictus: espada desnuda /
desenvainada; manus strictus: mano preparada para el combate); preparar, armarse
para (bellum: la guerra); [nautic.] pasar casi rozando; [poet.] tocar ligeramente, rozar
(undas summas: la superficie de las olas); herir ligeramente; ofender (nomen: el
buen nombre); conmover (animum: el nimo) [el sentido militar ("desenvainar") se
entiende fcilmente a partir del sentido de recoger con la mano la aceituna o las
hojas, as como el sentido nutico y los usos poticos del mismo] [cf. en esp.
estreir, constreir, estricto].
aura, soplo, viento; murmullo, susurro; aire, altura, cielo; luz del da, publicidad; favor.
detenerse, demorarse; causar retraso, retrasar, detener, demorar, estorbar, impedir
(quominus victoria uterentur: aprovecharse de la victoria); hacerse esperar (num
mors L. Saturninum remorata est?: se hizo esperar, se retras por ventura la
muerte de L. Saturnino?).
conocer, reconocer; experimentar, probar; saber, informarse de,
amor (amor quem erga te habeo: el amor que tengo hacia ti; meus erga / in te amor:

percutio, cussi,
cussum 3

clarus, a, um

plangor, oris, in.


lacertus, i, m.
lanio 1

coma, ae, f.
amplexus, a, um
suppleo, plevi,
pletum 2
fletus, us, m.
misceo, miscui,
mistum / mixtum
2
figo, fixi, fixum 3
adimo, emi,
emptus 3
exaudio 4
gravo 1
erigo, rexi, rectum
3

recondo, didi,
ditum 3

mi amor para ti; amor patriae / in patriam: amor para la patria; amor sui: amor propio;
amor habendi: avaricia; amor laudis: pasin por la gloria; respondere in amore:
corresponder al amor, devolver amor por amor; amore ardere / flagrare: arder de
amor; amore captus: prendado de amor; amori operam dare: consagrarse al amor;
amori indulgere: consagrarse al amor; in amore esse: estar enamorado; esse alicui in
amore: ser amado por alguien; habere aliquem in amore: tener afecto por alguien;
[abstracto por concreto] Nymphae, amor noster [Virg.]: Ninfas, mis amores; tui
amores: la persona que te gusta, tu amado).
[< quatio] percutir, golpear, herir (terram pede: la tierra con el pie); atravesar (rostro
navem: con el espoln la nave); abrir (venam: una vena, sangrar; fossam: un foso);
tocar, impresionar; matar (aliquem securi: a uno con el hacha, decapitarlo); imprimir
(un sello), acuar; concluir, pactar (alianza); pulsar (lyram); conmover, asustar;
engaar [cf. esp. percutir, repercutir, percusin].
sonoro; renombrado, famoso, ilustre, distinguido, sobresaliente; claro, brillante,
luciente; claro, inteligible [clarus se refiere tanto al sentido del odo como al de la
vista; a partir del sentido de "sonoro" (clarus est emparentado con clamo) se explica
el de "famoso", "renombrado"].
golpe como signo de dolor / luto; llanto [cf. en latn plaga y planctus > esp. llanto; cf.
esp. plair, plaidera, fr. plaindre]
[sobre todo en plural] msculos, msculos de la parte superior del brazo, brazo.
desgarrar, despedazar, dilacerar; criticar; torturar (el corazn) [cf. en latn lanius
(carnicero), lanista (entrenador de gladiadores); lanio es ms bien cortar en
pedazos, frente a dilacerare, hacer pedazos, discerpere, desmembrar y divellere,
desgarrar].
cabello de la cabeza; follaje.
[part. perf. de amplector] habiendo abrazado, abrazando; [sent. pasivo] encerrado.
[tr.] llenar; poblar (inania moenia: la ciudad vaca); completar; reforzar (naves
remigio: las naves con remeros); suplir.
llanto; prae fletu: por el llanto, por la emocin.
mezclar; unir (gravitatem modestiae: la gravedad a la modestia); turbar, perturbar
(rem publicam); revolver (caelum ac terras: cielo y tierra); llenar (domum gemitu: la
casa con sus gemidos; omnia flamma ferroque: llevarlo todo a sangre y fuego);
trabar (proelia: combates).
fijar, sujetar, clavar (aliquem in cruce: a uno en la cruz); colgar; grabar; detener
(vestigia: los pasos, pararse); atravesar; herir (columbam: a una paloma).
[tr.] quitar (aliquid alicui: algo a alguien; vitam alicui: la vida a alguien), robar; prohibir
[+ inf.].
or claramente; escuchar.
gravar, cargar; agravar, aumentar; pesar, molestar.
izar, levantar; aguzar (aures: los odos); natura hominem erexit: la naturaleza ha
formado al hombre derecho; se e.: levantarse, enderezarse; erigi in digitos / in
ungues: levantarse sobre las puntas de los pies; conducir a lo alto; erigir (turrem: una
torre); excitar (auditorem: la atencin del oyente); animar, alentar [erigo, vs. tollo,
levo, etc. (levantar), es esencialmente poner derecho / tieso, erigir cf. rego, y
cast. ereccin erguir, erigir, de donde el sentido de levantar, construir,
excitar, etc.].
[tr.] ocultar, esconder, meter, cerrar de nuevo, enterrar (gladium in vaginam
recondere: devolver la espada a la funda [op. gladium stringere]; se recondere:
retirarse aparte; quos fama recondidit: a los que la fama dej en el olvido).

Desenlace:

Quae postquam et velum suum


agnovit,

Quae postquam vestemque suam cognovit et ense


vidit ebur vacuum, "Tua te manus" inquit "amorque
perdidit, infelix! Est et mihi fortis in unum

et

gladio

carentem

eburneam vaginam vidit, 'Tua


manus,' inquit, 'et amor mei te
necavit, miser. Est etiam mihi
manus ad hoc unum (ut me
interficiam) strenua. Est etiam

hoc manus, est et amor: dabit hic in vulnera vires.

amor. Hic vires praebebit ad


vulnera mihi ipsi infligenda. Te

Persequar extinctum letique miserrima dicar


causa comesque tui: quique a me morte revelli

prosequar mortuum, tuae mortis


et infelicissima causa dicar esse
et socia; et tu, qui -heu!- a me

heu sola poteras, poteris nec morte revelli.

sola morte seiungi poteras, ne


quidem morte seiungi poteris.

Hoc tamen amborum verbis estote rogati,


o multum miseri meus illiusque parentes,
ut, quos certus amor, quos hora novissima iunxit,

Attamen, o patres nostri miserrimi, ego in nomine amborum


vos oro, ut, quos verus amor,
quos

hora

ultima

coniunxit,

sepeliri non prohibeatis eodem

conponi tumulo non invideatis eodem;


at tu quae ramis arbor11 miserabile corpus
nunc tegis unius, mox es tectura duorum,

sepulcro. At tu, arbor quae nunc


ramis corpus luctuosum tegis
unius, mox es tectura duorum,
indicia necis habe et nigros
fructus et luctibus idoneos, du-

signa tene caedis pullosque et luctibus aptos

plicis sanguinis memoriam perpetuo

semper habe fetus, gemini monimenta cruoris."


Dixit et aptato pectus mucrone sub imum
incubuit ferro, quod adhuc a caede tepebat.

serva.'

Dixit,

et

ad

infimam pectoris partem apposita cuspide immisit se in ensem,


qui adhuc a sanguine Pyrami
calidus erat. Preces autem et
deos et parentes commoverunt.

vota tamen tetigere deos, tetigere parentes;

Nam color in fructu mori, ubi ad


maturitatem pervenit, niger est;

11

Podras explicar esta construccin del relativo? Qu tiene de especial? Cmo puede traducirse?

nam color in pomo est, ubi permaturuit, ater,

et quod ex pyris reliquum est,


cinis et ossa, una compositum

quodque rogis superest, una requiescit in urna.'

est in urna.

Etimologa:
ebrneo
vaco
perder
infeliz
m
fuerte
violengia, vigor
perseguir, seguir, secta
extinguir
letal
msero, miserable,
conmiseracin
conde
revulsivo

poder
rogar
mucho
mo
parental, pariente
cierto
uncir
componer
ramas, ramo
cuerpo
proteger
retener
luto
apto, adaptar

siempre
haber
feto
gemelo
monumento
decir
pecho
incumbir
tibio
voto
maduro
quietud
urna

VOCABULARIO SELECTO
(en orden de aparicin)
ensis, is, m.
ebur, oris, n.
persequor,
secutus 3

exstinguo, stinxi,
stinctum 3
letum, i, n.
revello, velli
(vulsi), vulsum 3
novissimus, a, um
iungo, iunxi.
iunctum 3
compono, posui,
positum 3

invideo, vidi,
visum 2

espada.
marfil, objeto de marfil; premere ebur: sentarse en silla de marfil.
seguir obstinadamente; perseguir; atravesar, recorrer, proseguir; ir afanosamente en
pos de (voluptates: los deleites), tratar de conseguir, procurar alcanzar; cultivar,
ocuparse en (ac.); imitar; castigar, vengar (mortem alicuius: la muerte de alguno);
realizar, cumplir (mandata: los encargos); alcanzar, encontrar, representar, describir,
tratar un asunto (de palabra o por escrito), contar, referir.
extinguir, apagar (incendium); secar (aquam rivis: el agua en los arroyos); apagar
(sitim: la sed); matar (pas.: morir); oprimir, debilitar, destruir; ahogar, borrar el
recuerdo de.
muerte (eodem leto perire: perecer de la misma muerte); ruina, destruccin.
[tr.] arrancar, sacar por la fuerza, tirar fuertemente hacia s, arrancar, quitar a la
fuerza,
llevarse, raptar (a alguien); destruir, arruinar, borrar; abrir, romper,
descerrajar; profanar (cinerem manesve: el sepulcro).
novsimo, ltimo (novissimum agmen / -a acies: la retaguardia); el ms joven o
reciente.
unir, juntar (aliquid cum aliqua re: una cosa con otra; dextram dextrae: la diestra con
la diestra); enganchar, uncir; trabar (amicitias), hacer, concluir (foedus: una alianza;
pacem: la paz).
juntar, reunir; poner en frente; contraponer, oponer comparando; componer, formar,
construir, levantar; deponer (arma), desarrugar (supercilium: el entrecejo); reservar,
guardar (opes: riquezas); enterrar (ossa: los huesos); acostar, tender; calmar,
sosegar (fluctus: las olas); apaciguar, arreglar, reconciliar, poner trmino a (bellum);
colocar en la posicin debida, disponer, ordenar, preparar (insidias: asechanzas),
amontonar; apostar, poner; decidir, determinar, fraguar; inventar, fingir; concertar
(pacem).
mirar con envidia (aliquid: algo); envidiar (alicui in aliqua re: a uno algo; alicui
honorem: a uno el honor); negar, privar de (sepultura); escatimar (ciceris: el
garbanzo); impedir (componi tumulo eodem quos...: que sean enterrados juntos
aquellos a quienes....).

ramus, i, m.
tego, texi, tectum
3
mox
signum, i, n.

pullus, a, um
luctus, us, m.
monimentum
(monum-), i, n.
apto 1
mucro, onis, m.
imus, a, um
incumbo, cubui,
cubitum 3

adhuc
tepeo, ui, - 2
votum, i, n.

tamen
tango, tetigi,
tactum 3

permaturesco,
rui, - 3
ater, atra, atrum
rogus, i, m. (-um,
i, n.)
supersum, fui
requiesco, quievi,
quietum 3
urna, ae, f.

ramo, rama; rbol.


[tr.] cubrir (coriis: con pieles); cerrar (lumina somno: los ojos con el sueo); ocultar,
encubrir (commissa tegere: guardar un secreto); defender, proteger (aliquem: a uno);
acompaar.
[adv.] luego, en seguida, pronto; despus.
signo, seal (signum tuba dare: dar la seal con la trompeta), marca; huella; bandera
(signa ferre / movere / tollere: ponerse en marcha, romper la marcha el ejrcito; signa
relinquere / ab signis discedere: desertar, abandonar las filas; signa convelli iubere:
dar orden de marcha; signa inferre: lanzarse al ataque; signa conferre: reunir las
tropas; signa conferre cum hoste: trabar combate con el enemigo); pequea divisin
del ejrcito, como cohorte, manpulo; santo y sea (signum petere: pedir la
contrasea); indicio; imagen, figura artstica, estatua; sello, constelacin, astro.
de color negro, negruzco, oscuro.
manifestaciones de dolor, llanto; luto (erat in lucto senatus: estaba de luto el senado);
causa de llanto; ropa de luto / duelo.
monumento, memoria; estatua, galera, templo, sepulcro, construido en memoria de
una accin heroica u otra cosa singular; documento, actas; signo, seal.
adaptar, ajustar [dat. / ad + ac.]; preparar, aprestar, equipar, armar, proveer.
punta; espada; filo, corte.
el / la / lo ms bajo, ltimo, profundo, extremo.
inclinarse. echarse, apoyarse sobre (in gladium: sobre la espada; remis: sobre los
remos); lanzarse (in hostes: sobre o contra los enemigos); estar contiguo (arae: al
altar); aplicarse, dedicarse (in id studium: a ese estudio); apoyar (in Caesaris
cupiditates: las ambiciones de Csar); procurar con ahinco (haec: esto); decidir
(alicui rei: una cosa; fato: el hado, precipitarlo) [incumbo se opone a cubo e incubo
("estar acostado"), porque estos son verbos de estado, mientras incumbo es
transformativo ("acostarse", "ponerse a la mesa"). El perfecto incubui es comn a
incubo e incumbo como sedi lo es a sedeo y sido, que mantienen una oposicin
similar].
[adv.] hasta aqu; hasta ahora; aun ms, sin cesar; todava; adems.
[intr.] estar tibio / algo caliente (sol tepens: sol tibio, que calienta algo); inflamarse,
estar enamorado; entibiarse, enfriarse.
voto, promesa (a los dioses) (vota facere / suscipere / nuncupare / concipere /
vovere: hacer votos; votum facere aliquid: prometer ofrecer un objeto; votum solvere
/ persolvere / dissolvere / exsolvere / reddere: cumplir un voto; voto fungi / liberari:
cumplir un voto; votum debere: estar obligado por un voto; voto teneri: estar obligado
por un voto; voti damnatus: sujeto / obligado por un voto; vota exaudire: escuchar /
conceder los votos; votis annuere / adesse: otorgar los votos; ex voto: conforme a un
voto, a medida de su deseo; deos votis / in vota vocare: invocar a los dioses,
implorar a los dioses; voti compos / potens: que vio su voto realizarse); objeto
prometido o dado como ofrenda; plegaria que acompaa a un voto; deseo (ad votum:
a medida de su deseo); votos nupciales, matrimonio.
[adv.] sin embargo; a pesar de todo.
tocar; lindar, confinar, estar contiguo (viam: al camino; flumen: al ro); llegar, alcanzar
(terminum mundi: al confn del mundo); pulsar (chordas: las cuerdas); pegar, herir
(de caelo tactus: herido por el rayo); matar (aliquem: a uno); rociar, humedecer
(corpus aqua: el cuerpo con agua); excitar, conmover, impresionar; tocar, tratar
ligeramente, mencionar; hacer, emprender.
[intr.] madurar del todo.
negro, oscuro [ater: negro con implicacin simblica negativa, negro sin brillo, vs.
Niger, negro con brillo]; vestido de negro; triste; funesto; malo, cruel; venenoso.
pira, hoguera; [Prop.] tumba.
[intr.] restar, quedar; existir an; sobrevivir (dat.); abundar, sobrar; resistir (labori: al
trabajo); asistir, socorrer (dat.).
[intr.] descansar (ex / ab: descansar de), reposar; detener; dormir; hacer reposar,
detener, suspender.
cntaro para agua; urna para guardar dinero, los restos o las cenizas de los
cadveres humanos; urna electoral o para sorteos (omne movet urna nomen: todos
los nombres se revuelven en la urna).

EJERCICIOS
Traduce (sin diccionario) el siguiente texto:
Pyramus adolescens et Thysbe puella, incredibili amore flagrantes, cum impediente
parentum suspicione suis votis satisfacere nequirent, pepigerunt, ut certo die in
remotum locum se reciperent. Quo cum prior venisset Thysbe, metu leaenae ibidem
repertae profugit in latebras relicto capitis tegumento. Quod arripiens leaena venienti
post Pyramo coniecturam praebuit et argumentum devoratae amasiae, mortemque sibi
propterea conscivit. Thysbe paulo post reversa, ubi mortuum amantem conspicata est,
longioris vitae pertaesa, suo se gladio confodit.
Traduce (sin diccionario) el siguiente texto:
Pyramus, iuvenis pulcherrimus, et Thisbe, virgo formosissima, domos vicinas tenuerunt.
Parentes amorem iuvenum prohibere temptaverunt. Sed amor viam facit. Fissum erat in
pariete domuum quod nemo per multos annos viderat. Amantes hoc fissum primi
viderant (quid amor non sentit?) et iter vocis fecerunt. Pyramus stabat hinc, illinc Thisbe,
et per fissum verba mollia murmurabant. Nocte, "Vale," dicebant et utrimque oscula
dabant.
Deinde Pyramus et Thisbe consilium habent. Nocte fallere parentes et domos relinquere
temptabunt. Cum reliquerint domos et oppidum, ad tumulum Nini sub arborem
convenient. Arbor est morus, uberrima pomis albis, vicina fonti.
Primo Thisbe pervenit et sub arbore sedet. Ecce venit leo qui aquas fontis bibere
desiderat. Quia recens leo animal necaverat, cruor erat in ore. Procul Thisbe leonem

videt et in speluncam obscuram fugit. Ubi fugit, velamina relinquit quae leo ore cruento
laniat.
Nunc venit Pyramus; vestigia leonis et velamina cruenta Thisbes vidit. Miserrimus dixit,
"Una nox mortem duorum amantium viderit. Tu fuisti dignissima vita longa. Ego sum
causa mortis tuae. Ego iussi te venire nocte in loca periculosa nec ego huc prior veni. O
venite, leones, devorate meum corpus! Sed est timidum solum optare mortem!" Portavit
velamina Thisbes ad arborem, dedit oscula lacrimasque; clamavit: "Ego quoque mortem
quaeram"; itaque gladio se necavit. Sub arbore iacuit, et gladium e vulnere traxit. Cruor
in herbam emicat ut fons; ubi radicem arboris mori tangit, poma alba facit purpurea.
Ecce Thisbe ex spelunca venit. Amantem oculis quaerit quod ei de periculis narrare
desiderabat. Locum et formam arboris videt, sed color pomi eam incertam facit. Dum
dubitat, videt in herba sub hac arbore corpus Pyrami cruentum. Multis lacrimis ita clamat
virgo territa, "Pyrame, quis te a me rapuit? Pyrame, Pyrame, responde, tua te carissima
Thisbe nominat!"
Ad nomen Thisbes Pyramus oculos aperuit; tum iterum eos in morte clausit.
Ubi Thisbe velamina sua gladiumque Pyrami vidit, "Tua te manus," inquit, "amorque
tuus necavit. Mihi quoque sunt amor et manus. Me in mortem mittam; si causa mortis
tuae fui, comes quoque mortis tuae ero. O, parentes miseri!, date nobis hoc donum.
Ponite in hoc tumulo uno nos quos amor coniunxit, quos una hora coniunxit. At tu arbor,
habe semper poma purpurea, monumenta duorum amantium. "
Dum haec dicit, gladio Pyrami se necat. Et dei et parentes haec verba audierunt, nam
color pomi mori non iam albus est, sed purpureus ubi permaturuit. Cinis duorum
amantium in una urna requiescit.

Traduce sin diccionario; analiza desde el punto de vista sintctico los trminos en
negrita:
Pyramus et Thisbe, duo adulescentes aetate et forma pares, habitabant in Babylonia
urbe, quam Semiramis regina, magno mulier animo, quae, mortuo marito, regno
potita est, muro muniisse dicitur. Erat ille pulcherrimus iuvenum, illa formosissima
inter omnes puellas. Tenero amore sese amabant, sed parentes prohibuerunt ne
nuptiarum iure coirent, sed non potuerunt prohibere ne animis affectuque
copularentur. Paries amantibus impedimento erat et prohibebat quominus toto
corpore iungerentur, nam contiguas habuisse domos dicuntur. Sed murus parvam
rimam habebat, quae nemini per longa saecula notata erat. Iuvenes, quorum amor
prohibitione magis ardebat, eam comperti sunt. Per rimam parietis saepe
colloquebantur: Utinam, paries, pateres! Saltem, paries, ad basia iungenda aperiri
deberes! saepe dicebant. Amantes statuerunt ut nocte suos parentes fallerent et ne
sibi diu per agros errandum esset, ad tumulum Nini convenirent. Adventante nocte,
discesserunt. Thisbe, quam audacem amor faciebat, occasionem nacta ut ad
destinatum locum veniret, capite velo adoperto prior ad tumulum pervenit et sub
constituta arbore, cui alba poma erant, sedit.
Dum Thisbe ibi sedet, ferox leaena, ore cruentato, quia recens animal necaverat, ad
fontem, prope tumulum situm, venit, avida aquas bibendi sitim depositura. Thisbe,
leaena per tenebras visa, abiecto amictu, in silvam et in caecum antrum territa fugit.
Cum fugisset, velamina relinquit quae fera ore cruento laniavit. Venit tum Pyramus et
vestigia leonis atque velamina cruenta vidit. Ego, ait, profiteor me tuae mortis,
miseranda Thisbe, quae longiore vita digna eras, causam fuisse., et existimans a

fera puellam voratam esse ferro se interfecit. Iuvenis tepido e vulnere

acutum

gladium extraxit, quo celerius, sanguine emisso, exspiraret et sua sanguine terram
madefecit et arboris fructus aspersit. Arborei fructus sanguine aspersa in atrum
colorem vertuntur. Ecce Thisbe ex spelunca venit. Amantem oculis quaerit quod ei de
periculis narrare cupiebat. Vidit in herba sub hac arbore corpus Pyrami cruentum.
Arboris radix sanguineo colore madefacta erat. Puella infelix, laniata comas, fletum
cruori miscuit. Est mihi etiam manus strenua. Ego causa comesque tuae mortis fuisse
dicar. Clamat virgo et statim gladio Pyrami se ipsam necavit. Arbor mori, quae tristis
spectaculi conscia fuerat, iuvenum cruore aspersa, colorem mutavit et albos suos
fructus in sanguineum colorem convertit.

Traduce el siguiente texto (N. Mercier):


Transfossum ferro Thisbe cum corpus amantis
Vidit, transfodiens pectus et ipsa suum:
Haec mea plaga mihi, licet ingens, non dolet, inquit;
Sed mihi letalis, Pyrame, facta tua est.

REPASO DE SINTAXIS
Sintagma nominal
- Pyramus et Thisbe urbem Babyloniam incoluerunt.
Usos del acusativo:
- Puellam audacem amor faciebat.

Thisbe velo adoperta vultum ad tumulum pervenit.


- Lea cruore spumantes oblita rictus ad fontem, prope tumulum situm, venit.
- Pyramus sua sanguine arboris fructus aspersit.
- Pyramus sanguinem super arboris fructus sparsit.
- Sacerdos omnibus aqua aspersit.
- Arborei fructus sanguine aspersa in atrum colorem vertuntur.
- Puer terram sanguine madefecit.
- Sanguis madefecerat herbas.
- Arboris radix sanguineo colore madefacta erat.
- Thisbe, laniata comas, fletum cruori miscuit.
Usos del genitivo
- Pyramus amore Thisbes captus erat.
- Pyramus et Thisbe iuvenum pulcherrimi erant.
- Arbor mori, quae tristis spectaculi conscia fuerat, colorem mutavit.
Usos del dativo:
-

- Paries amantibus impedimento erat.


- Id vitium nemini per longa saecula notatum erat.
- Tibi ora pallida sunt.
- Est mihi etiam manus strenua.
- Nobis per agros errandum est.
Usos del ablativo:
- Semiramis Nini Asyriorum regis uxor fuit, magno mulier animo, quae, mortuo
marito, sexum mentita est et filium esse simulans regnavit.
- Pyramus et Thisbe adolescentes et aetate et forma pares erant.
- Adventante nocte, amantes discesserunt.
- Iuvenes domo exierunt.
- Arbor albis pomis ibi erat.
- Thisbe, abiecto amictu, in silvam fugit.
- Rictu cruentato in fontem leaena venit.
- Digna erat Thisbe longa vita.
- Pyramus existimans a fera puellam voratam esse ferro se interfecit.
- Puellae ora buxo pallidiora erant.
Participios y otras formas nominales:
- Pyramus et Thisbe cum contiguis aedibus habitarent, per rimam parietis saepe
colloquentes, amoris fundamenta iecerunt.
- Saltem, paries, ad basia iungenda aperiri deberes!
- Nobis multo tempore per agros errandum est.
- Abeunte die, prior Thisbe ad tumulum venit.
- Thisbe sub constituta arbore sedit.
- Dum Thisbe sedet, trux leaena, sitim depositura ad fontem venit.
- Ad fontem leo venit avidus aquas bibendi.
- Thisbe, leaena per tenebras visa, territa fugit.
- Thisbe, abiecto amictu, in caecum antrum fugit.
- Iuvenum cruore aspersa arbor albos suos fructus in sanguineum colorem convertit.
Infinitivo:
- Semiramis dicitur altam urbem muro muniisse.
- Pyramus et Thisbe contiguas habuisse domos dicebantur.
- Sol sero transire ab amantibus credebatur.
- Semper amantibus lux tarde discedere visa est.
- Pyramus existimavit Thisben a fera necatam esse.
- Pyramus putavit se illius mortis causam esse.
- Ego profiteor me tuae mortis, miseranda, causam fuisse.
- Ego causa comesque tuae mortis fuisse dicar.
- Dicent me tuae mortis causam fuisse.
Subjuntivo:
- Utinam, paries, pateres!
- paries, aperiri deberes!
- Utinam, paries, aperiri posses!
- Utinam possim te perrumpere, paries!
Conjunciones:

- Parentes vetuerunt ne nuptiarum iure coirent, sed non potuerunt prohibere ne


animis affectuque copularentur.
- Murus prohibebat quominus amantes toto corpore iungerentur.
- Amantes statuerunt ut nocte suos parentes fallerent et ad tumulum Nini
convenirent.
- Prima luce, Thisbe occasionem nacta est ut ad destinatum locum veniret.
- Cum ad tumulum Nini venisset, Thisbe, leonem venientem conspiciens, in silvas
territa fugit.
- Amor causa fuit cur tam audax esset puella, ut noctu sola in agro ambularet.
- Pyramus tepido e vulnere acutum gladium extraxit, quo celerius, sanguine emisso,
exspiraret.
EJERCICIOS DE TRANSFORMACIN
Transforma las siguientes frases en oraciones subordinadas de infinitivo,
hacindolas depender de un verbo de lengua. Qu hay que hacer con las
expresiones decticas? Traduce el resultado:
Frases
Dicebat
Puellam Pyramus amabat.
Amor viam faciet.
Parentes nostrum amorem
prohibere temptabunt.
Iuvenes oscula utrimque
dabant.
Hinc stabat Pyramus, illinc
Thisbe.
Amantes domos reliquerunt.
Pyramus prior non venit.
Leo huc in fontem non venit.
Thisbe procul leonem vidit.
Leo virgini non nocuit.
Pyramus hic velamina Thisbes
vidit.
Pyramus vestigia leonis vidit.
Ego sum causa tuae mortis
Ego prior huc non veni
Pyramus se necabit.
Pyramus quoque mortem
quaesivit.
Pyramus hic in herba iacebat.
Una hora duos amantes
coniunget.
Thisbe, gladium in herbam
videns, se necavit.

Cruor colorem pomorum


mutavit.
Cinis duorum amantium in una
urna requiescit.
Poma nunc sunt purpurea.
Poma non iam erant alba.
Transforma las siguientes frases en oraciones subordinadas hacindolas depender
primero de un verbo de lengua en presente y luego de uno en pasado. Redacta en latn
breves respuestas a las preguntas:
Frases
Ubi habitabant Pyramus
et Thisbe?
Qui amorem iuvenum
prohibuerunt?
Ubi fissum est?
Quid est consilium
iuvenum?
Ubi convenient?
Quis venit primo?
Quid facit Thisbe?
Cur color pomorum
mutatus est?
Cur Thisbe Pyramum
quaesivit?
Suntne poma adhuc
alba?
Quem Thisbe in herba
vidit?
Quid clamat Thisbe?
Quid fecit Pyramus, cum
nomen "Thisbem"

Quaerit

Quaerebat

audivit?
Quae Thisbe prope
corpus Pyrami videt?
Quod donum Thisbe
parentes oravit?
Podras componer una pequea redaccin en latn respondiendo a las preguntas
del apartado anterior ?
MS FRASES
1. Pyramus et Thisbe, Babylonii iuvenes fuerunt, quorum mors infelicissimi amoris
triste exemplum fuit. Horum sanguine mori poma adspersa nigrum contraxerunt
colorem. 2. Pyramus et Thisbe, iuvenes urbis Babyloniae, quam Semiramis regina
muro cinxerat, et aetate et forma pares, in propinquo habitabant. 3. Intra Babiloniam
Thysbem habuisse cum Pyramo, aetatis suae puero, contiguas domos creditur. 4. Egit
iniqua sors ut, crescentibus annis, cum ambo formosissimi essent, puerilis amor in
maximum augeretur incendium (Bocc.). 5. Thisbe, a parentibus in futuros hymenaeos
domi detineri coepta est (Boc.). 6. Quod cum aegerrime ferrent ambo quaererentque
solliciti qua via possent saltem aliquando colloqui, nulli adhuc visam comunis parietis
invenere rimulam (Boc.). 7. Tandem, excrescente incendio, de fuga inivere consilium,
statuentes ut nocte sequenti, quam primum quis posset suos fallere, domos exiret
(Boc.). 8. Constituerunt itaque ut matutino ad monumentum Nini regis sub arborem
morum convenirent (Lact.). 9. Thisbe prima suos fefellit et amicta pallio, intempesta
nocte, sola patriam domum exivit et, luna monstrante viam, in nemus intrepida abiit
(Lact.). 10. Cum celerius sub lucem Thisbe, nacta occasionem, ad destinatum locum
venisset, conspectu leaenae exterrita, abiecto amictu, in silvam refugit (Lact.). 11.
Leaenam venientem advertens, relicto inadvertenter pallio, aufugit in bustum (Boc.).
12. At fera a recenti praeda sitiens, cum ad fontem vicinum tumulo decurreret,
relictam vestem cruento ore laceravit (Lact.). 13. Leaena autem, siti posita, comperto
pallio, aliquandiu ad illud cruento ore de more exfricato atque exterso, unguibus
laceratum liquit et abiit (Boc.). 14. Post cuius discessum Pyramus cum ad eundem
locum venisset, et amictum sanguine aspersum invenisset, existimans a fera

consumptam, ferro se sub arbore interfecit (Lact.) 15. Interim tardior Pyramus; aeque
relicta domo, devenit in silvam (Boc.). 16. Cum comperisset laceratum cruentumque
pallium, ratus Thysbem a belua devoratam, plangore plurimo locum complevit, se
miserum incusans quoniam dilectissimae virgini saevae mortis causam ipse dedisset
(Boc.). 17. Summa tepido stringitur unda Noto (Ov.). 18. Hic summa levi stringitur
Thetis vento (Mart.).19. Thisbe leaenam abiisse rata, ne decepisse videretur amantem
aut diu expectatione suspensum teneret, pedetentim ad fontem regredi coepit (Boc.).
20. Palpitantem adhuc Pyramum sentiens, pavefacta fere iterum abiit (Boc.). 21. Quae
cum aspectu obstupuisset primo, maesta tandem ingenti cum fletu frustra praestare
subsidia et animam retinere osculis et amplexu aliquandiu conata est (Boc.). 22.
Deinde Thisbe, deposito metu, cum ad eundem fuisset reversa locum, et comperisset
se causam mortis adolescentis extitisse, ne diutius dolori superesset, eodem ferro se
traiecit (Lact.). 23. Et aspernans de caetero vitam, exerto, quem gesserat, gladio,
moribundus secus fontem pectori imo pegit suo (Boc.). 24. Quorum cruore morus
arbor, quae foedissimi spectaculi fuerat inspectrix, poma, quae gerebat alba, in
conscium vertit colorem (Lact.). 25. Et sic, quos amplexui placido invida fortuna iungi
minime passa est, infelicem amborum sanguinem misceri prohibuisse non potuit
(Boc.). 26. Sic reliquiae duorum iuvenum una requiescunt in urna.

ALGO DE LXICO
COLORES
albus a um: blanco; albatus- fulvus-a-um: rubio, leonado

puniceus-a-um (phoenicius,

a-um: vestido de blanco

furvus-a-um: negro, sombro

poenicius): rojo purpreo,

ater-tra-trum: negro sin brillo

fuscus-a-um: oscuro, negro,

cartagins

(negro con implicaciones

moreno

purpura-ae: prpura

simblicas negativas; cf. atrox

glaucus-a-um: verde

purpureus-a-um: purpreo

trocis: atroz

luteus-a-um: amarillento,

ruber-bra-brum: rojo (con

aureus a um: dorado

rosceo (entre amarillo y rojo)

brillo); rubeo ui (2): estar

caeruleus-a-um: azulado

niger -a -um: negro

rojo; rubor oris: rubor

candidus a-um: blanco con

ostrinus-a-um: de prpura

rufus-a-um: rojo, pelirrojo

brillo (implicaciones simblicas prasinus-a-um: color verde

russus-a-um (russeus,

positivas)

(verde puerro) (color de una de

russatus): rojo, rojizo

cereus-a-um: de color de cera

las facciones del circo)

violeus-a-um: violeta, violado

croceus-a-um: de color azafrn pullus-a-um: negro, de color

(< viola: violeta)

flavus -a -um - rubio

viridis, viride verde, vivaz

pardo o negruzco oscuro

Das könnte Ihnen auch gefallen