1.

Anaboliki androgeni steroidi (AAS)

a. Egzogeni* AAS, ukljuujui:
1-androstendiol (5-androst-1-en-3,17-diol ); 1-androstendion(5-androst-1-en-3,17-dion);
bolandiol (19-norandrostendiol); bolasteron; boldenon; boldion (androsta-1,4-dien-3,17-dion);
kalusteron; klostebol; danazol (17-etinil-17-hidroksiandrost-4-eno[2,3-d]izoksazol);
dehidroklormetiltestosteron (4-kloro-17-hidroksi-17-metilandrosta-1,4-dien-3-on);
dezoksimetiltestosteron(17-metil-5-androst-2-en-17-ol); drostanolon; etilestrenol(19-nor-17pregn-4-en-17-ol); fluoksimesteron; formebolon; furazabol (17-hidroksi-17-metil-5androstano[2,3-c]-furazan); gestrinon; 4-hidroksitestosteron (4,17-dihidroksiandrost-4-en-3-on);
mestanolon; mesterolon; metenolon; metandienon(17-hidroksi-17-metilandrosta-1,4-dien-3-on);
metandriol; metasteron (2, 17-dimetil-5-androstan-3-on-17-ol); metildienolon (17-hidroksi-17metilestra-4,9-dien-3-on); metil-1-testosteron (17-hidroksi-17-metil-5-androst-1-en-3-on);
metilnortestosteron (17-hidroksi-17-metilestr-4-en-3-on); metiltestosteron; metribolon
(metiltrienolon, 17-hidroksi-17-metilestra-4,9,11-trien-3-on); miboleron; nandrolon; 19norandrostendion (estr-4-en-3,17-dion); norboleton; norklostebol; noretandrolon; oksabolon;
oksandrolon; oksimesteron; oksimetolon; prostanozol (17-hidroksi-5-androstano [3,2-c]pirazol);
kvinbolon; stanozolol; stenbolon; 1-testosteron (17-hidroksi-5-androst-1-en-3-on);
tetrahidrogestrinon (18a-homopregna-4,9,11-trien-17-ol-3-on); trenbolon i ostale tvari sline
kemijske strukture ili slinog biolokog djelovanja.
b. Endogeni** AAS:
androstendiol (androst-5-en-3,17-diol); androstendion (androst-4-en-3,17-dion); dihidrotestosteron
(17-hidroksi-5-androstan-3-on); prasteron (dehidroepiandrosteron, DHEA); testosteron i slijedei
metaboliti i izomeri: 5-androstan-3,17-diol; 5-androstan-3,17-diol;5-androstan-3,17-diol;
5-androstan-3,17-diol; androst-4-en-3,17-diol; androst-4-en-3,17-diol; androst-4-en-3,17diol; androst-5-en-3,17-diol; androst-5-en-3,17-diol; androst-5-en-3,17-diol; 4-androstendiol
(androst-4-en-3,17-diol); 5-androstendion (androst-5-en-3,17-dion); epidihidrotestosteron;
epitestosteron; 3-hidroksi-5-androstan-17-on; 3-hidroksi-5-androstan-17-on; 19-norandrosteron;
19-noretiokolanolon.
2. Ostala anabolika sredstva, ukljuujui, ali bez ogranienja na slijedee:
Klenbuterol, selektivni modulatori androgenskih receptora, tibolon, zeranol, zilpaterol.
Anaboliki steroidi
Modifikacijom androgena poveavaju se anabolici,a smanjuju ostali uinci. Takvi anaboliki steroidi
poveavaju sintezu proteina i razvoj miine mase. Dijelimo ih na endogene (one koje tijelo samo
proizvodi) te egzogene (kemijskim postupcima modificirani prirodni spojevi). Ovi spojevi u
svakodnevnoj klinikoj praksi imaju svoje opravdane medicinske indikacije. Nadomjesno lijeenje
androgenima primjenjuje se u hipogonadalnih mukaraca kao i kod onih s poremeenim luenjem
hipofizalnih hormona. Za lijeenje raznih ginekolokih poremeaja koriste se androgeni u kombinaciji
sa estrogenima (smanjenje zaepljenosti kanalica u tkivu dojke kao i smanjenje endometrijalnog
krvarenja u postmenopauzalnom razdoblju).Anaboliki uinak na proteine ovih spojeva koristi se
prilikom pokuaja poveanja miine mase nakon traume,kirurkog zahvata ili dugotrajne
imobilizacije te u bolesnika s iscrpljujuim bolestima. U prolosti su se androgeni u visokim dozama
rabili za lijeenje refraktornih anemija meutim danas se za tu indikaciju koristi eritropoetin. Prilikom
lijeenja osteoporoze takoer se koriste androgeni sami ili u kombinaciji sa estrogenima.

Rabe se takoer za smanjenje svrbea prilikom kronine opstrukcije zunih vodova kao i u
terminalnim stadijima nekih bolesti kada poboljavaju apetit i ope stanje organizma. tetni uinci
ovih lijekova posljedica su njihovih maskulinizirajuih uinaka i najizraeniji su kod ena i djece prije
puberteta. Kod ena moemo zamijetiti pojaanu dlakavost, akne, amenoreju, poveanje klitorisa,
produbljenje glasa te poveanu sklonost aterosklerotskim bolestima. Retencija natrija i pojava edema
nisu uobiajeni al se mogu pojaviti te je nuan poveani oprez kod pacijenata s oteenjima bubrega i
srca.
Ovi lijekovi esto su povezani s jetrenim oteenjima koji se uglavnom pojavljuju na poetku lijeenja
dok sam stupanj oteenja varira izmeu pacijenata. Bitno je naglasiti da ovi lijekovi mogu biti
koriteni i od strane sportaa kako bi poveali snagu i atletska obiljeja,doze koje se uzimaju u te svrhe
nerijetko su od 10 do 200 puta vee od terapijskih te gotovo uvijek izazivaju gore navedene nuspojave
uz koje su jo opisani i psihotiki simptomi te agresivnost,kao i poveani rizik od koronarnih sranih
bolesti. Opisani su brojni sluajevi nagle srane smrti u atletski razvijenih mladih osoba u kojima je
postojala ozbiljna sumnja da je tome pridonijela uporaba anabolikih steroida.

Kortikosteroidi utjeu na metabolizam ugljikohidrata i elektrolita, ali imaju i drugih uinaka. Poeli su
se koristiti u biciklizmu, jer se smatralo da potpomau sportaima da izdre dugotrajne napore. Iako se
mnogi slau da recimo kortizon ne moe znatnije pomoi sportaima u postizanju boljih sportskih
rezultata, a moe stvoriti teke posljedice po zdravlje sportaa, on se i dalje koristio u sportu. Zbog
toga su se kortikosteroidi nali na listi .

Anaboliki steroidi su funkcionalno i kemijski srodni s mukim spolnim hormonom testosteronom.

Testosteron je prirodni androgen koji se stvara u sjemenicima i odgovoran je za nastajanje
sekundarnih spolnih osobina i razvoj genitalija u pubertetu.
Testosteron posjeduje i androgeni i anaboliki uinak. Do danas je sintetiziran velik broj steroida u
namjeri da se razdvoje anaboliki od androgenih uinaka. Potpuno razdvajanje ta dva uinka nije
postignuto, ali je proizveden veliki broj novih steroida s pojaanim anabolikim a

Raena su ispitivanja s primjenom anabolikih steroida s kratkotrajnim uincima, uglavnom izvedenih

iz 17 -alfa-metiltestosterona ili iz 17 -alfa-etiltestosterona (nerobol i sl), kao i s anabolikim steroidima
produenog uinka, koji su izvedeni iz 19-nortestosterona. Uzimanje navedenih anabolikih steroida
uz davanje hrane s visokim sadrajem proteina uz odreene vjebe dovelo je do promjene u brzini
sinteze miinih proteina, to su potvrdile promjene brzine ugradnje aminokiselina u miozinu, aktinu i
sarkoplazmatinom proteinu. Potrebne doze su bile znatno vee

Primjena veih doza ne ostavlja mogunost adaptacije organizma. Zbog toga sportai te poveane doze
anabolikih steroida uzimaju uz postupno poveanje, zatim odravaju odreenu razinu koncentracije, a

kada ele prekinuti onda postupno smanjuju doze. I osim toga, da bi se postigao eljeni uinak te se
doze moraju s vremenom poveavati

Primjena velikih doza anabolikih steroida u sportu, koji vie puta premauju terapijske doze ima niz
po zdravlje tetnih posljedica. Osnovna opasnost prijeti jetri, u kojoj nema enzima to mogu razloiti
te spojeve. To dovodi do naruavanja metabolizrna u stanicama jetre. Druga. posljedica primjene
steroida predstavlja funkcionalni poremeaj spolnog sustava, naruavanje funkcije spolnih organa
mukarca i ene. este su ozljede miinog aparata, naroito sveze ne mogu izdrati veliku napetost .
Sporta postaje agresivniji