Tc gi: Gill Rapley v Tracey Murkett

Nh xut bn Vermilion, London

Phng php n dm do b t ch huy

Gip em b ca bn bit yu thch n c li

Vy l phi v ca ti mnh cui cng hon thnh. Mnh xin gi li cm n chn thnh
ti tt c cc m, tht l mng ri nc mt v cui cng c ting Vit c, cm n
em gi Ngc po l m mua gip ch cun sch ny, li cn tham gia dch gip 3 trang
na :-p.
Cun sch ca chng ta c khong 250 trang, gm 8 chng v 1 phn m u, 1 phn
kt lun. Cc m tham gia dch theo cc phn nh sau:
Chng
Pages

Intro
1
2
3
4
5
6
7
8
Conclusion
11-14 15-44 45-77 78-112 113-145 146-174 175-200 201-219 220-239 240-248
4
30
33
35
33
29
26
19
20
9

M Mon
(hongnhung.1412) 11-14 15-44
M Ong Bng
be9shop
45-69
Em Ngc po
(anhngoc20111989)
Con gi Hoa nhn
(hoaentec)
M Bu
(phuongvnh.ddo)
M Mo xu nnh
(huongnguyen.envr)
M Hng
(hang84a1)
Bn Nguyn to
(nguyen.ftu)
M Phuongnguyen
(phuongnguyen)
M Thuy Anh
(thuyanh2502)
M Thng Hin
(thuonghien2503)
70-77
M Ting Thu
(hoaithugl)

92-95 124-128
78, 79,
86
96-112
113-123
129-134 146-169

232-235
175-194
201-215

170-174 194-200 216-219 220-231

236-239

240-248

135-145
80-85,
87-91

Phi v c thc hin bi phi i nghip d, nn qu trnh dch khng trnh khi sai st,
nu cc m trong qu trnh nghin cu thy dch sai lm thay i ni dung quan trng,
hy email cho mnh vo hongnhung.1412@gmail.com nh, mnh thng bo li cho cc
m kp thi sa cha :-D.
Nh mnh ni, ti liu ny l cng sc dch ca cc m, mnh s khng t public ln
mng, m dnh cho cc m t nghin cu v share cho bn b ngi thn.
Mt ln na xin cm n mi ngi. Cheers!!

Li gii thiu
Ln u tin b n thc n th l mt mc quan trng i vi rt nhiu cha m - l 1
chng mi trng cuc i b v n tht hng th. V khi b ln u tin ngm y thc
n trong ming, h cu nguyn v hi vng con mnh s tr thnh 1 good eater . H
mun b yu thch thc n, n 1 cch kho mnh, v nhng ba n gia nh s tr nn d
dng, khng stress.
Nhng rt nhiu cp cha m thy rng vic n dm trong vi nm u i khng c vui
v cho lm i vi h v cc con ca h. H phi chin u vi nhng vn thng
gp, d thun li khi b chp nhn thc n dng ming, hay i ph vi s kn c chn
canh, hay phi nh vt vi ba n ca a tr chp chng bit i. Cc gia nh thng
phi cho con n vo thi gian lch vi ngi ln, vi thc n ring.
Phn ln cc b bt u hnh trnh pht trin k nng n bng vic t tha v vi thc n
nghin nhuyn, vo thi im cha m quyt nh cho b n. Nhng iu g s xy ra nu
bn khng lm nh th? iu g s xy ra nu bn b t quyt nh khi no v khi no
bt u n n th? iu g s xy ra nu bn b t iu khin thc n ring thay
cho c t tha? Ni cch khc, iu g s xy ra nu bn b ch huy vic ?
Nh vy, nh nhiu gia nh, bn v b hu nh chc chn s tm thy trn vn cuc
phiu lu vui hn nhiu. B s cho bn thy khi no b sn sng bt u, v b s chia s
vi ba n ca bn ngay t khi bt u. B s hc c v nhng thc n gia nh lnh
mnh bng cch nm v th chng, v bng cch t n khng n ln cn hay nghin
nhuyn m l thc n thc s. V b s c kh nng lm tt c nhng vic y t 6 thng
tr i.
Vic n dm do b t ch huy (BLW) s pht trin k nng nhai ca b, s kho lo ca
i tay v s phi hp gia tay - mt. Vi s gip ca bn, con s khm ph ra 1 th
gii phong ph ca cc loi thc n tt cho sc kho, v hc c cc k nng x hi
quan trng. V con s ch n ng theo nhu cu con cn, gip con khng b chng bo
ph khi con ln hn. Nhng hn ht, con s enjoy vi n v kt qu l con s vui v v
t tin vi cc ba n.
BLW an ton, t nhin v d dng v, nh phn ln nhng tng tt trong vic nui
con, n khng h mi. Cc bc cha m trn ton th gii t mnh khm ph ra n, n
gin bng cch quan st cc con ca h. BLW p dng c d con n sa m, sa cng
thc hay n ln ln c 2. V, tu theo vic cha m th kt hp BLW v t tha, hy b
ch o theo cch d dng hn v c th khoi ch hn.
Tt nhin, chng c g l mi i vi vic cho n bc t 6 thng. iu khc bit BLW,
l b ch n bc, nghin nhuyn v t tha tr thnh d vng.
Cun sch ny s cho ban thy ti sao BLW l 1 cch hp l n dm v ti sao nn tin
tng vo k nng v bn nng ca con. N s cung cp cho bn nhng mo thc hnh
bt u v cho bn bit thc s b mong mun iu g. N s bt m cho bn mt b
mt su kn nht nui con khng cng thng.Vi BLW, chng c chng trnh no
phi theo, cng khng c cc bc phi hon thnh. Con bn khng phi tri qua 1 s ri
t mm nhuyn, gn hn v dng ming trc khi b c n thc n thc s - v bn
3

cng khng phi theo 1 thi gian biu cc ba n phc tp hng ngy. Thay vo bn
c th th gin v tn hng cuc hnh trnh khm ph thc n vi con.
Phn ln cc sch v n dm u c cc cng thc v thc n, cun sch ny th khc.
N thin v lm gh no con bn t n hn l cung cp cho b ci g. Cc ba n
c ln k hoch ca con c v nh khin b khng c n cc ba n thng thng
ca gia nh, v thc n phi c chun b ring. Nhng phn ln cc mn n trong
nhng cun sch nu nng lnh mnh u c th d dng chnh sa sao cho b 6 thng
nh bn c th n c. Ch cn bn n ung hp l v dng cht th khng cn thit
phi c cng thc ring cho b.
D sao, chng ti cng tng hp vi gi cho nhng thc n u tin nn dng, v
thc n cn trnh, gip bn bt u. V, bi v nhiu bc cha m thy BLW nh 1 c
hi xem li nhng g mnh n, chng ti cng cung cp nhng hng dn m bo
sc kho v ch n cn bng cho c gia nh. Nh th, nu bn thng n qu vt hay
n sn, bn c th dng cun sch ny gip mnh thay i.
BLW c th cc k vui vi bn v con. Nu bn cha bao gi nhn thy em b no khc
n dm nh th, bn c th kinh ngc khi thy con bn hc c rt nhanh cc k nng
v cch x l cc loi thc n khc nhau, v con dm liu lnh th nhng v mi hn
nhng a tr khc. Con vui hn khi c t mnh lm iu , v n gip con hc hi.
Rt nhiu cha m dng phng php BLW chia s kinh nghim ca h vi chng
ti gip chng ti vit cun sch ny. C ngi gp nhiu kh khn khi cho nhng
a con trc n kiu t tha, ngi khc th chuyn sang BLW sau khi tht bi do a
con 6 thng tui t chi vic b t tha. Vi ngi th mi lm cha m ln u nhng
cm thy b cun ht bi ting tm v s nh nhng v cch gii thiu n th trn c
s tun theo l t nhin ca pp BLW. Chng ti cng lc cng nhn thy l nhng a
tr yu thch BLW 1 cch tuyt i, chng tr nn vui v v l nhng thc khch d
gn.
Chng ti hi vng cun sch ny s gip bn khm ph ra rng s chuyn tip ca ba n
gia nh c th d dng nh th no, v phng php BLW c th mang n nn tng cho
sc kho, hng th n ung trong cuc i con bn nh th no.

Chng I: BLW l g?
i vi phn ln cha m, ba n ging nh cn c mng. Vi Emily l 1 trn nh
ln m chng ti khng phi i mt. Chng ti thc s enjoy cc ba n. Thc n
khng h l 1 cuc tranh ci.
Jess, m ca Emily, 2 tui
Cho con cng 1 loi thc n vi mi ngi khin mi vic d dng hn rt nhiu.
Chng ti thc s khng h lo lng d Ben c n g hay khng nh l chng ti phi
lo lng cho nhng a con trc n theo kiu t tha. Cm gic tht t nhin v tht
hng th
Sam, m ca Bella 8 tui, Alex 5 tui, v Ben 8 thng
n dm l g?
n dm l s thay i dn dn ca b t n sa m hoc sa bt sang n thc n hon
ton, khng sa m cng khng sa bt na. S chuyn i ny mt t nht 6 thng
nhng cng c th - c bit vi cc b n sa m - mt vi nm. Cun sch ny ni v
s khi u ca qu trnh, bt u vi nhng ming thc n u tin ca b.
Nhng n th u tin ny i khi c gi l thc n b sung khng c ngha l
n thay th cho sa m l thm vo ( b sung ), nh th ch n ca b s dn dn tr
nn bin i hn.
Trong nhiu gia nh, vic n dm do cha m ch o. Khi h bt u t tha cho con, h
quyt nh s cho con bt u n th khi no vo nh th no ; khi h ngng cho b
hoc n bnh, h quyt nh khi no cai sa. Bn c th gi l kiu n dm do cha m
ch o. BLW th khc. N tun theo s dn dt ca b i vi ton b qu trnh, nh vo
bn nng v cc kh nng ca b. B l ngi quyt nh khi no bt u v kt thc vic
n dm. Mc d iu ny nghe c v v l, nhng n c l 1 cch hon ho khi bn quan
st tht k xem b pht trin th no.
Ti sao BLW li khc?
Khi mi ngi ngh v vic bt u cho b n th, h thng tng tng ra 1 khung
cnh vi 1 chic tha v vi chc ml c rt hoc to nghin mn. i khi a tr hng hi
h ming n nhng c v ngay sau n nh ngay ming thc n ra, y ci tha ra xa,
khc hoc t chi n tip. Rt nhiu cha m nh n cc tr chi on tu n y!
trong n lc thuyt phc con chp nhn thc n - th thc n khc v vo thi im khc
so vi ba n gia nh.
phng Ty, ngi ta him khi nghi ng cch cho n ny, v phn ln lun cho rng
t tha l cch bnh thng n dm. V na, nh ngha trong t in cho vic n dm
bng t tha c on: Cung cp (cho ai ) rt nhiu s gip hoc thng tin m h
khng cn n, nhm mc ch h khng ngh n mnh 1 v la (ngi khc) bng
cch ngn cn suy ngh v hnh ng c lp ca h 2. Tri li, BLW li khuyn khch s
t tin v c lp ca b bng cch tun theo cc tn hiu ca b. Bt u cho n dm khi
5

b c cc biu hin rng b c th t n, v s tin b tu theo tc ring ca b. N

cho php b nghe theo bn nng ca mnh, bt chc cha m v cc anh ch v pht trin
k nng n 1 cch t nhin, vui v, khuyn khch s hc hi cng ging nh khi b tp i
vy.
Nu cho cc con c hi, hu ht tt c cc con s cho cha m thy rng chng sn sng
cho thc n khc ngoi sa, ch n gin bng cch tm ly 1 mu thc n v nht vo
ming. Chng khng cn cha m quyt nh h khi no nn bt u n dm, v chng
cng khng cn c t tha, cc b c th t lm iu .
y l nhng g s din ra vi BLW:
B ngi vi mi ngi trong gia nh vo ba n, v tham gia cng c nh khi b
sn sng.
B c khuyn khch khm ph thc n ngay khi b c hng th, bng cch nht
n ln bng i tay b bng d b c th n chng ngay t ln u hay khng.
Thc n c a cho b di dng ming, vi kch thc v hnh dng sao cho
b d dng cm c, ch khng phi dng nghin mn hay ln cn
-

B t n ngay t u, ch khng phi c t tha bi ai khc

B n bao nhiu, tc m rng phm vi thc n m b thch nh th no l tu

vo b
B tip tc c n sa n khi no b mun, v b quyt nh khi no b sn
sng bt u gim lng sa.
Nhng kinh nghim u tin v vic n th c th tc ng n cm gic ca b i vi
vic n ung trong nhiu nm, do vic lm cho b hng th vi n dm l iu rt c
ngha. Nhng n dm i vi nhiu b v nhiu cha m - khng h vui cht no. Tu
nhin, khng phi tt c cc b u khng thch b t tha nh cch n thng thng,
nhng nhiu b buc phi t b chnh kin ca bn thn ch khng phi b hng th vi
n. Ngc li, nhng b c t n v n cng gia nh c v yu thch ba n hn.
Khi Ryan khong 6 thng, ti i chi vi 1 nhm cc b m v em b cng tm tui.
Cc m rt bn bu t bt cho cc con v dng tha vt quanh ming b, chc chn
rng con n ht mi t bt. H c v lm cho cuc sng tr nn vt v, v bn c th thy
cc b khng h hng th vi iu
Suzanne, m ca Ryan, 2 tui
Ti sao BLW l hp l
Cc b b, i v ni khi chng sn sng. Nhng mc pht trin ny khng n sm hn
v h tr b chnh l cho b c hi cng khng mun hn thi im phi n i
vi b . Khi bn t em b s sinh ca mnh xung sn kch thch b, bn cho b
c hi ly. Khi b c th, b s ly. Bn cng cho b c hi ng dy v bc i.
iu ny c th din ra lu hn 1 cht. Nhng hy lun cho b c hi v cui cng ri b
s lm c. Vy ti sao vic cho b n li khng nh th?
6

Nhng em b kho mnh c kh nng t b sa ngay t khi sinh ra. Khi b c 6 thng
tui, b c kh nng a tay vi v tm ly nhng mu thc n ri a vo ming. Cc
con lun bit rng chng c th lm th v, trong nhiu nm, cha m khuyn khch con
tp n bc t khong 6 thng. Nhng hin nay hin nhin ta bit rng khng nn cho b
n bt c thc n th no trc mc tui ny (xem pha di). T khi b c th bt u t
n bng tay khi 6 thng, thc n nghin c v tr nn khng cn thit na.
D sao, mc d gi y chng ta bit rng cc b c c bn nng ln kh nng t n khi
n ng thi im, t tha vn l cch m phn ln cc b c n trong sut nm u
i v i khi cn lu hn nhiu.
Khi no b bt u n th?
tui c khuyn co bt u n dm l 6 thng tui. Trc , cc b rt kh tiu
ho c bt c thc n no ngoi sa. Cho b n thc n th sm hn 6 thng khng tt
cho b bi:
Thc n th khng c c mt dng cht v nng lng m c nh sa
m hay sa bt. D dy ca cc b cn rt nh nn b cn ngun dinh dng v nng
lng tp trung, d tiu ho pht trin kho mnh.; ch c sa m hoc sa bt c th
cung cp nhng th .
H tiu ho ca b cha th x l c ht nhng dng cht c trong thc n th,
nn n s b qua ch khng hp th c cc cht ny nui dng b.
Nu cho b n th qu sm, s ngon ming ca b i vi sa s gim xung, nn
b s thch cc thc n ny hn d chng t dng cht hn.
Nhng b c cho n th sm d b nhim khun hn v c nhiu nguy c b cc
bnh d ng hn nhng b c n sa hon ton n 6 thng, bi h min dch ca cc
b ny cn rt non nt.
Cho b n dm trc 6 thng cng l 1 nguyn nhn lm tng nguy c b cc bnh tt v
tim sau ny, v d nh bnh cao huyt p.
Su thng l mc tui ti thiu c khuyn co cho b bt u n dm Anh k t
nm 2003, 1 nm sau khi T chc Y t Th gii khuyn rng tt c cc b, nu c th, nn
c n sa m hon ton cho n khi trn 6 thng, v ch nn cho b thc n th sau la
tui ny.
Nhng hiu bit khi bt u n dm
Nhng tn hiu sai rng b sn sng
T nhiu nm nay cc bc cha m c khuyn hy quan st s thay i ca cc du hiu
bit khi no b sn sng n dm. i vi tr pht trin bnh thng, phn ln cha m
da vo thng tui ca con ch khng phi vo s sn sng ca con. V c vi ngi
khc li coi cc du hiu sn sng khng chnh xc nh l s ch dn bt u cho
con n dm. Rt nhiu ngi vn ngh rng nhng iu sau l du hiu cho thy b cn
thc n khc ngoi sa:
7

Thc dy vo ban m: nhiu cha m bt u cho n dm sm vi hi vng n s

gip cc con ng qua m. H cho rng con dy l bi con i; nhng cc b c cc
th loi l do dy ban m, v cho b n th hin nhin khng th gii quyt c vn
. Nu b thc s i, cc b di 6 thng cn c n sa ch khng phi n th.
Cn nng tng chm. y l l do ph bin khin cha m c khuyn nn cho b
n dm sm, nhng cc nghin cu ch ra rng chm tng cn thng din ra vo khong
4 thng tui, l iu bnh thng, c bit i vi cc b n sa m 4. khng phi
du hiu b cn n dm.
Quan st cha m n. T khong 4 thng, cc b b m hoc bi cc hot ng
hng ngy ca gia nh, nh mc qun o, co ru, nh rng v n. Nhng chng
khng hiu nhng iu ngha l g chng ch t m m thi.
Gy ra ting nh li : Nhng b ang hc cch s dng ming rt hng th
thc hnh nhng k nng ny, b ho hng hc ni cng nhiu nh hc n vy. Mt phn
trong b cng ang dn chun b sm cho vic tip nhn thc n th, nhng iu
khng c ngha l b sn sng.
Khng ng ngay sau khi n sa : Cc b khong 4 thng cnh gic v tnh to hn
cc b nh ; chng n gin l khng cn ng nhiu nh trc na.
Em b th hnh nh : Khi cc b c th hnh nh c ngha bm sinh b nh nhn,
hoc l b cn nhiu dng cht hn. Nhng nu b di 6 thng tui, ci b cn ln
ln l sa ch khng phi n th. Ngoi l i vi nhng b sinh rt non, mt vi b
c th cn dinh dng ngoi sm hn 6 thng (xem trang 73)
B c th hnh to : Nhng b sinh ra to (hoc cn rt nhanh) khngcn n thc
n ngoi. Chng to do gen di truyn, hoc trong 1 s trng hp (c bit nu b n sa
ngoi), bi v chng c cho n nhiu sa hn nhu cu thc t. H tiu ho v sc
khng ca cc b khng h trng thnh hn bt k em b no khc, do sc kho ca
b cng c nguy c b nh hng nu c cho n dm sm nh cc b khc. ngh
rng em b nng cn cn thc n sm hn b bc b t nhng nm 1950 n 1960, khi
ngi ta nhm ln tin rng nu b t c 1 trng lng nht nh (thng l
12lb/5.5kg), b cn thc n th. Sa l tt c nhng g b cn cho n 6 thng, d b nng
cn hay nh cn. iu chng lin quan.
Ti khng bao gi hiu ti sao ngi ta ni : i, n to qu, n cn n thm, cu cn
cho n n dm thi, bi thc n m phn ln mi ngi dng bt u l, b hun
khi v carrot, - l nhng th m bn cn khi ang n king
Holly, m ca Ava 7 tui, Archie 4 tui v Glen 6 thng.
Nhng du hiu ng cho thy b sn sng
Cch ng tin cy nht ni rng b sn sng sn dm l quan st cc du hiu xut
hin cng lc vi nhng thay i quan trng ca c th b, c th ng u vi thc
n th ( l s pht trin ca h min dch v h tiu ho, v s tng trng v pht trin
ca khoang ming). Nu b c th ngi khng cn hoc c thm cht xu tr gip thi ;
gi tay vi, chp vt ri a n ln ming nhanh v chnh xc; nu b gm chi v
c ng tc nh nhai chng, th l b sn sng khm ph thc n th.
8

Nhng tn hiu tt nht rng b sn sng l khi b bt u t nht thc n vo ming iu m b ch c th lm nu c cho c hi.
Khi a tr ngi trn i bn gi tay chp y 1 nm thc n t a thc n ca bn,
nhai v nut th hy y ci a li gn n .
Grabrielle Palmer, nh dinh dng hc v tc gi
Ti sao mt vi loi thc n tr em li ghi nhn l thch hp cho b t 4 thng
Tr li nm 1994, khi B Y t Vng quc Anh thay i khuyn co v tui ti thiu
n dm t 3 thng ln 4 thng, mt b lut c thng qua rt nhanh chng nhm ngn
cn vic sn xut thc n v ung cho cc b di 4 thng tui.
T khi khuyn co v la tui ti thiu thay i t 4 ln 6 thng vo nm 2003 (trang 20),
khng c s thay i no v mt lut php din ra c, nn cc nh sn xut n ung
cho tr t do tip tc qung co sn phm cho b t 4 thng. Kt qu l nhiu cha m b
nhm ln - h khng bit rng khuyn co chnh thc thay i, hoc nu c, h khng
thc s hiu ti sao vic khng c cho b di 6 thng n thc n ngoi sa li quan
trng n th. Do h tip tc mua thc n cho cc b, nhng em b qu non nt i
vi cc loi thc n ny.
Mt hng dn t nguyn (voluntary code of conduct) (Cng c quc t v Qung co
cc sn phm thay th sa m 5) hn ch vic qung co bt k loi thc n hay ung
no dnh cho b di 6 thng tui v hu ht tt c cc quc gia trn th gii k vo
. Nhng ti nhiu quc gia, bao gm c VQ Anh, nhiu Cng c quc t vn dng
t nguyn ni cch khc, ngnh cng nghip thc phm khng buc phi tun theo.
Nh vy, k t khi lut thay i, mt vi thc n cho b vn tip tc c nh nhn
thch hp cho b t 4 thng
Cu chuyn BLW
Max lun ln hn tui ca b, 98cm. Nn ti lun nghe thy mi ngi ni v cc b
nng cn, rng chng s i hn, v cn thc n th t 4 thng, v.v. Nhng ti c b
dn dt mnh.
Mc d l 1 em b nng cn, b khng c v sn sng vi thc n. Quan st bm ca b,
ti c th ni b bt u n c cht t t 8 thng, v n c nhiu t khong 10
thng.
Ti thc s thy rng 6 thng u ca qu trnh blw l b khm ph mi v v cu
trc ca thc n, do vy ti khng lo lng d khi so snh vi cc con ca bn ti (cc b
ny n n nghin nhuyn), ti khng th bit b n c bao nhiu. Ti ngh cho n
kiu ny thc s gip mnh vt b ht mi p lc. Ti th t bt cho cc chu mnh,
cc b phi n 1 lng cho nht nh trong t, v ti thy tht stress khi chng quyt
nh dng khng n na.
Vi BLW, lc u bn phi th gin 1 cht, v cc b t tin b theo tc ca ring
mnh. Cc bn c th d cm thy rng cc b chng n ci g c, v chng s b i
mt, v rng bn phi cho con n ci g . Ti ngh rng ti sao mnh phi lo lng
nh ? Sa m cha nhiu dinh dng hn na c c rt rt nhiu . Ti nhn thy b c
9

th nhn c bt c dng cht no b cn t sa m. M vn c th cho b b trc

hoc sau ba n. B c b bt c khi no b mun v it just all slotted together.
Charlotte, m ca Max, 16 thng
Baby-led Weaning khng h mi
Bn c th c cun sch v ngh rng Ti tng lm th, ch c g mi m c. Nu
th, bn ng BLW khng h mi, nhng ni v n li l iu kh mi m.
Rt nhiu cha m, c bit l cc cp c 3 a con tr ln, hu ht u tnh c khm ph
ra rng b t n khin cho cuc sng d th hn, v to hng th hn cho tt c mi
ngi. Hu ht, cu chuyn ca h u na n nh th ny: h thc hin ng nh mi
ngi khuyn khi chm sc a con u lng, v nhn thy vic n dm i hi s kin
nhn rt ln c c nhng bc tin nh. H bt u x hi 1 cht vi a con th 2,
ph v vo quy tc v khm ph thy n dm c v d dng hn m kt qu vn th.
Th ri, a tr th 3 ra i, h rt bn bu v ci g n t n.
a con u - c t tha theo tt c cc ch dn - tr nn kh cu k trong n ung.
a con th 2 bt kn c chn canh hn 1 cht, nhng a th 3 n tt hn anh ch ca
chng 1 cch ng k - bt cnh v hn v ho hng th cc mn mi hn. Cha m
khm ph ra BLW. ng tic l, do h lo lng mi ngi s ngh h l cha m ti thm
ch qu li bing - h khng ni cho ai bit.
Ti cng chia s vi nhiu ngi, th ti cng hiu rng y chng phi tng g mi.
Nhiu ngi ni rng: Thc ra, ti lm th, ti khng h rng v vic . Cc
bc cha m lm th t nhiu nm trc n ch cha c 1 ci tn c th m thi.
Clare, m ca Louise, 7 thng
Lc s vic cho b n
V mt lch s, chng ta c kh t thng tin v vic ngi ta cho con n dm nh th no
trc nhng nm 1850; cc k nng v kin thc chm sc con c truyn ming t m
sang con gi, cc k t kinh nghim c truyn li di dng vn bn. Nhng c v,
cng nh ngy nay, nhiu gia nh t mnh khm ph ra BLW. V mc d c nhng
giai thoi k li, rng sut th k 20, vn c 1 s gia nh cho con n dm theo cch ny,
th phng php ny c v vn rt khc bit i vi i a s cc em b.
Cui th k 19, cc em b khng c n thc n cho ti khi chng c khong 8 hay 9
thng tui; nhng vo nhng nm 1960 phn ln cc b bt u n dm rt sm khi c
2 hoc 3 thng, v n nhng nm 1990, phn ln cc b li n dm t 4 thng. Rt nhiu
thay i din ra do nhng thay i trong cch cho con b sa m; c kh t cc nghin
cu v vic cho b n v, cho n tn nm 1974, khng h c hng dn chnh thc no
v vic n dm c a ra.
B ti thy tht tuyt khi nhn Rosy t n. B l ch c trong 7 anh ch em, v theo nh
b nh, m ca b cng cho cc em n nh th. B khng th nh c bt k ln t
tha no. B ni b t tha cho m ti bi ngi ta bo b phi cho con n t 3 thng.
Linda, m ca Rosy, 22 thng
10

Na u th k 20, cc em b c n hon ton sa m - sa ca m hoc ca v em

(ngi ph n c cha m thu cho con b) - n khong 8 hay 9 thng, hoc lu
hn. Mc d vo khong 7 hay 8 thng, i khi h cho cc b n xng mm hoc lp v
cng ca ko hnh nhn, l cch duy nht pht trin k nng nhai hoc gip b
mc rng, ch n khng c xem nh n. Li khuyn v thc n u tin thng
l nc luc tht cu hoc b, c cho n bng tha.
Khi v em cng ngy cng t ph bin, cc bc s bt u thy h cn phi t vn cho cc
m v cch cho con b. Ri b nhng iu thuc v bn nng ca ngi m - hay k c t
hn, a con ca h - c cho l khng ng tin cy v c cho n di s kim tra k
lng ngay t khi sinh ra.
Mc d cho n sa m c xem l cch tt nht cho b n, th nhng h khng hiu
rng cc b cn c cho n thng xuyn m c th to sa cho b. Cc m c
khuyn phi theo 1 thi kho biu cht ch, gii hn thi gian mi ln b v mi ln b
phi cch nhau vi gi. Kt qu dn n nhiu s tht bi trong vic sn xut sa
v cc b tht bi trong vic tng trng. Khng ngc nhin, ngay sau , vi loi sa
thay th sa m nhanh chng tr nn ph bin v c khuyn dng bi cc bc s, trong
n lc m bo cho cc b c y cc dng cht cn thit.
Kiu cho n theo gi lan rng ra v cng c nhiu cc m quay sang dng cc loi sa
em b ny, lc ny cc bc s mi hiu rng nhng sn phm ny khng h tt cho cc b
nh nhng li khuyn ca h. Cc b n sa ngoi thng xuyn b m hoc thiu dinh
dng v vic cho n kh lch cch, nn cc s c cng hay xy ra.
T khi phn ln cc b m vn cn thch cho con b m ngay t u, k c khi (do cch
cho n theo k hoch nh sn) m h ch c kh nng cho con n trong vi thng, cc
bc s v tc gi nhng cun sch dy nui con mi ni tm thy cu tr li thay v
khuyn khch cho con b ngay t khi sinh ra th li l cho n thc n (tt nhin l thc n
kh long thi) ngay khi r rng sa m khng cn na - thng l khi b khong 2
n 4 thng tui. S mm mm c coi nh du hiu cho bit b mnh kho, v cc b
m b thc gic phi v bo cho con mnh. Th l phn ln nhng thc n u tin u c
ngun gc ng cc, c bit ph bin l cho v bnh m sy (k bik gi g cho ng, ci
loi bnh mnh vn thy bn trong siu th, ct lt v nng kh gin y).
Cng trong thi gian ny, cc loi thc n tp luyn xut hin trong cc shop v, vo
nhng nm 1930, thc n em b lm t rt nhiu loi hoa qu hay rau c c by bn
di dng hp hay l. Nhng th c hiu l dnh cho cc b t 6 thng tr ln
nhng ngi ta thy chng cng kh d n i vi cc b nh hn.
Mt khi cc b c cho n thc n c mt cch u n trc khi chng c th nhai,
vic luyn tp bng xng mm v v ko hnh nhn dn khng cn c p dng. V,
mc d nhu cu gii thiu thc n gn gi vi ba n gia nh vn c tha nhn, cc b
thng tin ti n thc n dng ming t vic t tha, hn l c cho n thc n m
chng c th cm c.
Vo thp k 60, ngi ta nhn ra rng cc b cn phi tp nhai thc n v di chuyn
chng xung quanh ming, nu chng tr nn thnh tho hn th cha m c khuyn
khch hy cho cc b n bc t khong 6 thng. D sao, bi v c v cc b cn c n
thc n rt mm trc khi chng hc nhai, phn ln mi ngi tin rng chng cn phi
11

bt u bng thc n nghin nhuyn trc 6 thng theo trnh t c kh nng tin ti
nhai thc n vo ng thi im.
Khi hng dn chnh thc u tin c ban hnh vo nm 1974, phn ln cc em b 3
thng tui sn sng c cho n thc n ngoi sa (thng l cho hoc bnh m sy).
Hng dn ni rng khng nn cho cc b n dm cho n t nht 4 thng tui, v nn
cho b n khng mun hn 6 thng. Li khuyn ny c khng nh nm 1994 v tr
thnh li khuyn chnh thc cho cc em b Vng quc Anh cho n 2003, khi li
khuyn hin nay v vic n sa hon ton (sa m hoc sa cng thc) cho n 6 thng
tui c cng b.
Cu chuyn BLW
Khi ti c con gi, theo bn nng, ti quyt nh s khng cho con n dm cho n khi
con sn sng. Ti c nhng kinh nghim kh s vi a con u, Jack, khi c gng
cho n n dm khi n c 4 thng. Nhng l theo hng dn vo thi k (by gi
n 21 tui). Tt nhin, hin gi ti thy lc n chng tin trin hn hay yu thch
hn. N rt ght n.
Anna tuyt i vui v khi ch n sa m, nn ti khng phi bc mnh cht no vi m
thc n nghin. Chng ti khng hay ti cc phng khm lm, nhng nu h hi ti, th
ti ni di h. Ti nh ln kim tra nh k khi con 8 thng tui, ti n: vng, n n
3 ba/ngy, n rt thch, trong khi thc t, n ch t n c vi ming hoc mu thc
n ly t n ca chng ti. N i thng t n sa m sang nht v n n. Khng c
cc bc; no c thc n nghin mn, ri n nt, ri dng ming.
16 nm tri qua - phn ln nhng a tr u n 3 ba khi chng 6 thng. Nhng
ngi bit ti khng t tha cho con kh bi ri, nhng h cng thy n n. H c th
ch ngh l ti li nhc. V khi Anna bt u n, khi n hn 8 thng 1 cht, tt c mi
ngi c th thy n x l thc n bnh thng 1 cch tuyt ho, v n rt vui sng.
Lizzie, m ca Jack, 21 tui, Anna, 16 tui v Robert 13 tui
Nhng rc ri khi t cho b n
Hy tng tng bn mi 6 thng tui. Bn thch bt chc bt c th g bn thy mi
ngi trong gia nh lm, v bn mun vi nhng vt mi ngi ang cm xem n
l ci g. Khi bn quan st b m n, bn b quyn r bi mi thm, hnh dng v mu sc
ca thc n. Bn khng hiu rng h ang n v h i; bn ch n gin mun th bt c
iu g h lm l cch bn hc hi. Nhng ng l cho php bn tham gia, b m li
khng khng i nht ci g mm mm vo ming bn vi 1 ci tha. Ci th mm
lc no cng nh nhau, ch c v th c v khc: i khi cng ngon, nhng c khi th d.
B m bn c th bn nhn n nhng him khi cho bn s vo. C lc th h c v t
1 cch vi v; lc khc th bn li phi ch mi h mi t cho 1 ming. Khi bn nh
thc n ra v bn khng thch n (hay ngay c ch v bn mun nhn xem n trng th
no), h vt n li v nhanh chng nht li vo ming bn nhanh nht c th! Bn cha
hc c rng ci mm mm c th gip bn no, nn nu bn i bn s c th cm thy
nn ch bi v ci bn cn l c n sa. C th nu bn khng qu i v ci mm mm
kia c v ngon, bn s n ht. Nhng bn vn rt t m v iu m tt c mi ngi cn
li ang lm v rt mun c cho php lm nh th.
12

t cho b n khng h xu, n ch n gin l khng cn thit. V, trong khi nhiu em

b c t tha hng ng ba n khng c vn g, cho b n bng cch c tim nng
dn ti cc vn m BLW khng c. Mt phn l do tnh nht qun ca n nghin
nhuyn hoc nt, v mt phn n t vic b c th kim sot c bao nhiu qua vic n
ung .
S ng nht ca thc n nhuyn hoc nt gip b d dng mt n t tha; b
khng cn nhai. Nu 1 em b khng c cho c hi luyn tp vi thc n cn nhai sm
sau khi b c 6 thng, cc k nng nhai s khng pht trin. Cc b khng c cho n
cc mu thc n n th chng c 1 tui (hay hn) c th khng bao gi hc c cch
n tt thc n dng ming. (iu tng ng vi vic khng cho a tr c hi c
bc i ti khi chng 3 tui). Cc k nng nhai rt quan trng v nhiu l do, bao gm s
pht trin kh nng ni, tiu ho tt v n ung an ton (xem trang 57)
Cc b hc c cch ng u vi thc n ming tt hn v nhanh hn nu
chng c cho php t n, bi v vic thao tc v nhai thc n s d hn nu n c
t vo pha trc khoang ming. Thc n t t tha c mt thng vo pha sau ca
khoang ming, ni m cc b khng th di chuyn chng quanh khoang ming d dng
v an ton c nh th.
Nhiu em b c t tha b o khi n thc n ln cn hoc nghin nt (c by
bn nh l loi thc n bc 2) khi chng c n ln u, bi v khi chng mt thc
n t tha vo pha sau khoang ming, s gy ra phn ng o (xem trang 62). i vi a
tr n kiu t tha, b s kh trnh vic o hn khi b t a thc n vo ming, v rt
nhiu b n gin quyt nh t chi ci tha.
B t tha bi ngi khc c ngha l a tr khng kim sot c n n bao
nhiu, v n nhanh th no. Thc n lng bng s c nut rt nhanh v iu thuyt
phc a tr n thm 1 tha na thi. Cc b s thng n nhanh hn v ni cch khc,
khi n xong cc b s n nhiu hn nhu cu thc t. Vic khng khng thuyt phc 1 a
tr n nhiu hn nhu cu thc s gy tr ngi cho kh nng t nhn bit khi no mnh no,
v c th dn ti vn n qu mc trong c cuc i sau ny ca b.
Sa l ngun dng cht n quan trng nht i vi 1 em b di 1 tui. Thc n
th c mt dng cht km hn nhiu. Nu 1 em b b cho n thc n qu nhiu (iu
d dng xy ra khi t tha), s ngon ming ca b i vi sa s gim xung. Kt qu l
b c th nhn c t dng cht hn nhu cu.
Cho n tha n gin l khng vui v i vi b bng t n. Cc b mun khm
ph v th nghim l cch chng hc hi. Ni chung chng khng thch th g
ngi ta lm h chng. Cho php cc b t n lm cho cc ba n thm hng th v
khuyn khch cc con tin tng vo thc n lm cho cc b mun th n v ho hng
vi cc loi v v kt cu ca thc n.
Nh th khng c ngha l BLW cc b khng bao gi cn n thc n nghin. Mt vi b
t n t ci tha pre-loeaded t rt sm, nhng b khc hc n tha trng kh nhanh, v
c nhiu cch khc b x l thc n lng (xem trang 154). Vn i t vic ch cho b
n thc n mm, v t khng cho b t n, ti vic b c th kim sot ba n.
Kim sot c nhng g n vo cho php b nm nhng thc n mi bng phn trc
ming v nh ra nu b khng thch n, tri li, mt tha y n nghin khin b mt
13

thng vo pha sau khoang ming v b phi i ph vi n kh khn hn nhiu. Tr khi

b chc chn l th b thch, cn khng b c th t chi n. D dng thy iu dn
ti vic cc b t chi tt c mi th tr nhng v ngon nht.
Cc ba n tr nn ging nh chin trn trong 2 tun khi ti cho Mabel n bt; n
chng mun th bt c ci g. Ti thy thc s nn. Ti khng bit l do t tha, hay do
kt cu thc n nghin hay do c 2. Nhng giy pht ti cho n th m n c th t n
v n t kim sot c, cc ba n tr nn vui hn vi n, v n mi chu th n bt c
th g. N khng ng ti ng ngt nghin, nhng khi ti cho n ng bao t, n n khng
bit chn
Becky, m ca Mabel 10 thng.
Ti nhiu t nc, tt c mi ngi u n bc. Thc ra, vi nn vn ho tin rng chm
vo v cm nhn thc n l iu quan trng tn hng n, v rng s dng bt k loi
dao ko s lm hng i s tri nghim; nhng nn vn ho khc, n gin ch l ngi
ta khng cm thy cn phi c dng c n ung. Thm na, ti phn ln cc t nc
phng ty, chng ta b thuyt phc rng ta khng th cho thc n vo ming tr nu
khng c tha.
Tt nhin, cho n bng tha c v nh khng th trnh khi khi ngi ta tin rng tr cn
n dm t 3 hay 4 thng tui, la tui m cc b cha th nhai hoc t cho thc n vo
ming. iu dn ti 1 gi thit rng t tha v thc n nghin l mt phn ct yu ca
n dm, chng cn xem xt n tui ca a tr.
Nh vy, mc d cc nghin cu hin nay ch ra rng cc b bt u n dm t 3 hay 4
thng tui (hoc thm ch nh hn) khng nn b cho n sm nh th, phn ln mi
ngi vn tin rng thc n u tin ca b phi c cho n bng tha. Nhng chng c
nghin cu no ni th c. Chng ai iu tra xem cho n bng tha th an ton hn hay
thch hp hn i vi b c - n n gin tr thnh cch ngi ta thng lm m thi:
th ri tin, ch khng h c kim chng thc s.
Khi ti t tha cho Ivan, ti phi la n ci to ln ri nht ci tha vo ming n
nhng thc n lp thc b y ra ngay. Nn ti v cng bc b v li nht ngay n vo
trc khi n quay u i. R rng l n chng mun n nhng chng ti c tin rng n
cn phi n thc n. Th l chng ti ngi , chn nn ton tp, nhn ng h ku tch
tc trong khi c gng nhi nht con n ht ci t y. Nhn li, ti c th thy c th n
khng cn nhng th y.
Pam, m ca Ivan 3 tui v Molly 18 thng
Nhng ch li ca BLW
Tht l th v!
Vic n ung nn l iu khin mi ngi u vui v - ngi ln v tr con cng u
nh th. c ch ng trong cc ba n, v c th kim sot vic mnh n ci g, n bao
nhiu v n nhanh hay chm khin vic n ung tr nn thch th hn; ngc li c th
lm cho ba n din ra tht kh s. Cc b BLW mong ngng c n ung; chng khoi
ch hc hi v cc loi thc n khc nhau v t mnh lm mi vic. Nhng tri nghim
sm ca nhng ba n vui v, khng cng thng ging nh ta cho cc con 1 thi lnh
mnh i vi thc n trong cuc sng sau ny.
14

Tun theo l t nhin

Cc b c lp chng trnh thc nghim v khm ph; l cch cc b hc hi.
Chng dng i bn tay v ci ming khm ph tt c mi vt, bao gm c thc n.
Vi BLW mt em b c th khm ph thc n theo nhp ring v bn nng n ca b
khi b sn sng - ging nh bt c con th non no khc.
Hc hi v thc n
Cc b c cho php t n hc v hnh dng, mi, v v kt cu ca cc loi thc n
khc nhau, v s kt hp ca cc mi v khc nhau; vi vic t tha, tt c cc v u
c nghin chung thnh 1. C th ni, cc b BLW c th khm ph ra nhng v khc
trong mn g nu ci xoong, v bt u hc c cch nhn ra thc n chng thch. V
chng c th n gin ch b i th chng khng thch, hn l phi t chi ton b mn
ci xoong trnh mn . iu lm cho vic lp k hoch d dng hn v c ngha
cc b khng b b st mt mn m chng thch. N cng c ngha rng c gia nh c
th chia s thc n, ngy c khi khng phi mi ngi u thch tt c cc v .
Hc cch n ung an ton
c cho khm ph thc n trc kh n chui tut vo ming dy cho cc b nhng bi
hc quan trng rng ci g c th nhai c v ci g khng. S lin h gia cm gic ca
chng ta i vi mt phn c th ny v cm gic i vi phn c th khc l iu ch c
th hc hi thng qua tri nghim. Nh vy, i vi mt a tr, cm nhn 1 mu thc n
trong tay v sau cho n vo ming gip b phn on ming thc n to c no th c
th nhai v dng li o n trong ming c d dng. y c th l 1 c im an ton
quan trng, ngn nga vic sau ny b nht vo ming cc ming qu to khng th nhai
c. Ngay t khi bt u, hc c cch lm sao gii quyt cc loi thc n vi kt cu
khc nhau cng c th khin b t b hc hn (xem trang 61)
Hc v th gii ca b
Cc b khng bao gi ch chi khng; chng lun lun hc hi. Vic x l thc n gip
cc b hc hi c nhiu hn nhiu so vi tt c cc loi chi gio dc tt nht (v
phn ln l kh t ). V d, cc b c th nm nhng n mm m khng bp nt
hay cm th g trn m khng lm ri v khi c g tut khi tay mnh, b s khm
ph ra trng lc. Chng hc c v cc khi nim t hn hay nhiu hn, kch thc,
hnh dng, nng v c kt cu na. Bi v tt c cc gic quan ca chng (th gic, xc
gic, thnh gic, khu gic v v gic) u c thu ht vo, chng khm ph ra cch lin
h tt c nhng gic quan ny vi nhau hiu r hn v th gii quanh mnh.
Khai qut tim nng :D
T n cho php cc b rn luyn cc phng din pht trin ca mnh trong sut ba n.
S dng cc ngn tay a thc n vo ming c ngha cc b BLW ang luyn tp s
phi hp tay-mt; nm cht cc loi thc n c kch c v kt cu khc nhau vi ln mi
ngy ci thin s kho lo ca b. iu c th gip cc k nng vit v v sau ny ca
b c tt hn. V nhai thc n (hn l ch nut chng n nghin) pht trin cc c
mt cn thit hc ni.
Tt c mi ngi ni cc k nng tay ca Emmanuel thc k diu so vi tui ca b
nhng ti ngh iu l bnh thng. Mi b u c kh nng lm nhng iu ; ch
15

l chng khng c c hi luyn tp lm iu nh khi chng t n vi loi thc

n mi ngy. Nhng khng ai tin ti khi ti ni b lm c th l v b c t n.
Antonietta, m ca Emmanuel 2 tui.
C lng t tin
Cho cc b t lm mi vic khng ch to iu kin cho chng hc m cn gip chng tin
tng vo nhng kh nng v phn on ca mnh. Khi mt em b nht ci g ln v
cho vo ming, ngay tc khc b nhn c phn thng l mt v hoc mt kt cu th
v. iu dy b rng b c kh nng khin nhng iu tuyt vi xy ra, t vun p
lng t tin v s trn trng bn thn. Khi kinh nghim vi thc n ca b nhiu ln, v b
khm ph ra ci g n c cn ci g khng, iu g c mong i mi loi thc n,
b hc c lng tin tng vo cc phn on ca mnh. Cc em b t tin ln ln thnh
nhng a tr t tin - nhng tr khng s hi khi th nhng iu mi v ngng li ngay
khi mi vic khng theo ng cch ca chng. Quan st cc b n gip cha m chng tin
tng vo kh nng v bn nng ca con. iu thng cho php h th gin hn vi
nhu cu khm ph th gii ca b, t b s c nhiu t do hc hi hn.
Tin tng thc n
Bi v cc b BLW c cho php s dng bn nng quyt nh n ci g b ci g,
chng him khi ng vc thc n - iu i khi ta thy cc b hoc tr ln hn. Cho
chng c t chi thc n chng cm thy khng cn, hoc c th c v khng an ton
(chn nu/cha chn hn, i thiu hay c c), c ngha cc b sn sng th thc n mi
hn bi chng bit chng s c trao quyn quyt nh cho d chng c n n hay
khng.
Ngay t u, Emma rt say m thc n khi c nhn xem n l ci g. N hi
thn trng hn mt cht vi bt c ci g trn ln, k c mn tht hm. N vn n mn
, nhng lc u n thng mt thm cht thi gian tp n nu n cm thy cn
phi kim tra.
Michelle, m ca Emma 2 tui
Tr thnh mt thnh vin trong ba n gia nh
Cc b BLW c tham gia vo ba n gia nh ngay t u, n cng loi th n v tham
gia vo nhng cuc chuyn tr. iu khin b vui v v cho php b bt chc tm l
n ung ca mi ngi, t , mt cch t nhin b s chuyn sang s dng cc cng c
n ung v chp nhn ngi n ti bn nh mong mun ca gia nh. Cc b c th hc
c rng cc thc n khc nhau th n nh th no, lm sao chia s, ch i ti lt
mnh c ly cm v lm sao giao tip. Vic ngi n vi nhau c tc ng tch cc
ti mi quan h trong gia nh, cc k nng x hi, s pht trin ngn ng v n ung
lnh mnh.
Kim sot c s thm n
Thi quen n ung c pht trin trong sut thi th u c th theo b n sut cuc
i. C v cc b c cho t chn s n mn no trong mt loi thc n dinh dng,
c t tin b theo nhp ca ring b, v c quyt nh khi no th n xong, s tip
tc n theo mc ngon ming ca mnh v c v t khi b n qu no khi chng ln hn.
c th l mt phn quan trng ngn nga chng bo ph.
16

Dinh dng tt hn
Cc gi thuyt hin nhin mang tnh giai thoi rng nhng a tr c cha m chp nhn
BLW s khin khi chng ln hn, chng t khi chn cc loi thc n khng tt cho sc
kho ngay t u ba n v bi vy, chng s c cung cp nhiu dng cht hn, xt
v lu di. Nguyn do mt phn bi chng quen vi vic bt chc nhng vic cha m
lm, v quen vi thc n ngi ln d chng bt c u, v mt phn bi d sao chng
cng tr thnh mt thc khch liu lnh hn.
Sc kho lu di
Bi v nhu cu sa ca b gim rt t t, cc b BLW c cho n sa m c v carry on
getting a good intake of breastmil for longer. Sa m khng ch cung cp cc dng
cht cn bng mt cch hon ho, m cn bo v c a tr v b m, chng li rt nhiu
bnh tt trm trng.
X l cc kt cu khc nhau v hc nhai
Cc b BLW tri nghim cc hnh dng v kt cu thc n khc nhau ngay t khi mi bt
u, thc n ca cc b khng phi lc no cng l 1 dng ng nht. Khi cc b c c
hi luyn tp nhai v o thc n quanh ming, chng tr nn kho lo khi phi i ph
vi thc n nhanh hn cc b ch n kiu t tha. Hc nhai c hiu qu cng tt cho kh
nng ni v s tiu ho (xem trang 57). C c hi c i mt vi phong ph cc th
loi thc n t ban u c ngha l cc ba n s th v hn i vi b, v c th khin b
hp th c tt c nhng dng cht b cn.
C hi tri nghim vi thc n thc
BLW cho php cc b tri nghim nhng nim vui n ung thc s ngay t u. Vi
ngi ln, chng ta dn dn c t mc nh rng b thy ngon v qun mt rng nhng
mi v v kt cu ring bit trong mt ba n gp phn vo nim khoi tr ca chng ta
vi ba n nhiu nh th no. Thc n bc u truyn thng thng gm c mt vi
thnh phn, tt c c pha trn vi nhau thnh mt hn hp mm mn ng nht.
khng ch c ngha rng b ch tri nghim mt kt cu m cn c ngha b khng c c
hi khm ph thnh phn no th c v ring nh th no. iu nh hng ti ch
n ca b cng nh s ho hng ca b i vi n ung.
Ln u tin ti nhn thy 1 em b BLW n, ti thc s kinh ngc thy b tht t tin
bit bao khi n thc n thng thng ca ngi ln. !0 thng b nht nhng mu thc n
n, v r rng b bit phn bit cc thc n khc nhau v bit chn mn b thch. B
c v kh hi lng - v b hon ton khoi ch vi ba n ca mnh
Maryanne, nhn vin qun l nh tr
Thi tch cc i vi thc n
Nhiu s n ung khng hp l khi b ln hn, v c th n c lc thiu nin v thanh
nin bt ngun ngay t thi th u. Nu nhng tri nghim sm vi thc n ca b lnh
mnh v vui v, cc vn nh t chi thc n v s m nh s hi thc n chc s t
hn rt nhiu.
D dng hn, ba n t phc tp hn
17

Nghin thc n rt tn thi gian v t mn. Vi BLW, iu chng cn thit. Min l

ch n ca cha m lnh mnh, h c th d dng sa li 1 cht ba n ca mnh cho
ph hp vi con. V vi BLW bn v con bn n cng nhau, ch khng phi cho con n
ring trong khi ba n ca bn dn ngui ngt nh n kiu t tha.
Khng c chin trn trong ba n
Khi khng c p lc bt cc b phi n, s khng c c hi no cho cc ba n tr thnh
trn chin. Ngc li, c gia nh c th cng tn hng ba n khng cng thng, ngha
l cc b cng hnh phc v cha m cng hnh phc.
t b ma khi ti tui bit i
B ma v khng chu n c th t xy ra vi BLW. l bi v vic n ung din ra ht
sc thch th i vi phng php ny, bi b n thc n bnh thng ca gia nh ngay
t khi bt u, khng c s chuyn tip t thc n em b n n ln nhn v sau
mi n ba n gia nh, nhiu b gp kh khn vi s chuyn tip .
Ti thy cc b c khuyn khch n dm theo cch ny thch n rt nhiu kiu ch
khc nhau v c v sau c v t khnh n hn
Beverley, thanh tra y t
Khng cn tr chi hay cc mo la
Nhiu cha m cho con n t tha thy b khng chu n v h phi chuyn sang thuyt
phc con n thc n khc. Bi v BLW tn trng quyt nh ca cc b v vic n ci g
(hay khng n ci g) v khi no ngng n, nn cng chng cn phi thuyt phc. iu
ngha l khng cn n cc tr chi phc tp nh on tu ang ti hay my bay m
m c la cho b n thc n m n khng mun. V cng khng cn phi la cho
cc b bit i n cc thc n lnh mnh bng cch ch bin thc n di cc hnh dng
c bit (nh l cc kiu mt ci chng hn) hoc giu rau vo trong mn n khc.
B khng b ra ra
Khi cc b c cho n ring ch khng ngi cng vi mi ngi trong gia nh, phi
gi chng vui v trong khi mi ngi khc n ung c th l mt thch thc. Vi BLW,
mi ngi n cng nhau, nn mi ngi u l mt phn ca cc hot ng ang din ra.
Tht d dng khi i n ngoi
BLW c ngha l thng c g trong thc n ca phn ln cc nh hng m b c th
n c, c bit khi b c cho n dm kiu ny thng dm th sc vi thc n mi.
Cha m c c hi thng thc n ca h khi chng cn nng st. Trong khi y, con
ca h ang hc hi xem mt nh hng hot ng nh th no, hnh dng v mi v thc
n ca n khc vi nh th no v rng n phi i mt cht th n mi n. Tt c
nhng iu lm cho tri nghim ca b tr nn khng ging vi mt v c cho n
mt th thc n y nh lc nh, cng trong cng ci bt nh ca n nh lun. iu
t nhin khin cho vic ra ngoi tr nn thun tin hn : ch bin n cho b ngoi d
dng, khng lin quan ti my v xay nghin phc tp hoc un nng n cho con khi
bn i chi.
Ti khng th tin chng ti i chi d dng n th. Chu gi ti ch n nhng g
chng ti n. Khi con trai ti tui n, ti lun lun phi em theo my l hoc gi thc
18

n v tm cch un nng n ln. Con b th n mi th chng ti cho n v n cc k

nhiu loi. C v khc xa thi ca ti !
Anna, b ca Lily 9 thng
R hn !
B c chia s thc n vi mi ngi nn s r hn l mua v chun b ring cho b. V
s r hn rt nhiu so vi thc n em b lm sn.
C bt li no khng ?
Ba bn !
Okay, vng, tt nhin l ba mt t ! Nhng tt c cc b cn hc t n khi n mt thi
im no , v khi b cng vn ba bn. Ch th thi, vi BLW, s nhch nhc s
bin mt sm l khc. Tin tt lnh l thi k bn thu, i vi rt nhiu b, din ra kh
ngn ngi; bi v b c c hi c rn luyn t n mt cch thng xuyn, b s gii
ln rt nhanh. C rt nhiu cch khc phc ci bn ny (cng xem trang 100) v d
sao, t tha cng c th kh bn y ch !
S lo lng ca nhng ngi khc
i mt vi nhng ni s lc ban u v nhng nghi ng ca ngi thn v bn b khng
thc s l bt li, nhng n c th tr thnh vn i vi BLW. Bi v trc y ngi
ta khng ni nhiu v n, nhiu ngi khng bit v phng php n dm ny, hoc hiu
n din ra th no. iu c ngha h c th ng vc hay lo lng v n cho n khi
h thy c tc dng ca n.

19

Chng 2: Phng php BLW l nh th no ?

Tht tuyt khi nhn thy s sn sng ca con th hin mt cch r rng. Khi con bit
ngi, vi tay, nm ly v cho thc n vo ming, nhai v nut chng th tc l h tiu
ha ca con sn sng. To ha khng bao gi sai lm.
(Hazel - m ca Evie 8 tui - Sam 5 tui v Jacky 22 thng)
Pht trin k nng
Hc cch n th l k nng t nhin trong s pht trin ca 1 a tr - ging nh tp b,
tp i v tp ni. l k nng s ng b ln ln. D c mt s b pht trin nhanh
hn cc b khc, qu trnh ln ln ca cc b u tun theo mt kiu mu nht nh v
cc k nng mi s xut hin theo cng 1 trnh t cho mi a tr. V d, hu ht cc b
u s hc cch lm nhng hnh ng theo th t sau:
-

Ly (lt)

Ngi

B.

ng

i.

Nguyn tc ny ng vi hu ht cc mt trong s pht trin ca mt a tr - bao gm

c vic tp n. Cc b s t pht trin nhng k nng ny m khng cn ai phi dy d c.
Ni cch khc, cc b khng thc s hc" chng m ch tp luyn cc k nng m thi.
Mt vi k nng pht trin dn dn, mt s khc c khi li xut hin ch sau 1 m nhng
tt c chng u l kt qu ca mt qu trnh luyn tp v kt hp k nng ca cc b.
Cc k nng ny lin tc c pht trin ngay t khi a tr cho i. C rt nhiu hnh
ng l bn nng nhng khi cc b cng iu khin c th ca mnh thnh thc th chng
cng d dng thc hin cc hot ng c mc ch r rng.
Mc d tt c cc b u pht trin nhng k nng c th t n, nhng dng nh nu
chng c c hi c luyn tp cch cm nm thc n, chng s bit cch t n nhanh
hn nhng b c t tha. K nng n ung t nhin ca mt a tr pht trin
theo th t sau:
- B m.
- Vi tay v pha nhng vt th v.
- Cm ly vt v a vo ming.
- Khm ph mi th bng mi v li.
- Cn, rt thc n thnh ming.
- Nhai.
- Nut.
- Cm nm nhng vt nh bng gng km ( ngn ci v ngn tr).
20

Ngay t khi sinh ra, tr s sinh bit cch tm v b m. Tt c cc a tr bnh thng,

khe mnh sinh ra u c sn nhng k nng sinh tn ny. Chng cng c phn
x nut c bn. Hnh ng mt v m hoc bnh y sa vo trong ming ca a tr
ni m c ch nut c kch hot.
T khong 3 thng, cc b bt u tm hiu tay ca mnh, b pht hin ra bn tay mnh v
bt u vy vy chng trc mt ri khm ph chng. Nu bt c vt g chm vo lng
bn tay ca b, b t ng nm cht ly n. Dn dn, b s ch ng a tay mnh ln
mm. Vo giai on cc c bp ca b vn cha th phi hp tt vi nhau - cc b c th
v tnh t nh vo mt mnh hoc thy rt ngc nhin khi c vt g trong tay mnh.
Vo khong 4 thng tui, b c th tip cn vi nhng vt gy ch cho b. Khi b di
chuyn kho lo hn, b bt u c kh nng dng cnh tay v bn tay tm ly nhng
vt b thch v cho vo mm. Mi v li ca b rt nhy cm v b dng chng
khm ph mi v, kt cu, hnh dng v kch c ca cc vt xung quanh.
Khi c 6 thng, hu ht cc b c th tip cn ti nhng vt d cm, nm ly chng
v cho vo mm mt cch chnh xc. Nu mt a b c to c hi nhn thy, tip
cn v chp ly thc n (khng ch l chi) th b s cho vo ming. Nhn th tng l
a tr ang n nhng thc ra th b khng thc s nut nhng n , b ch khm
ph chng vi mi v li ca mnh m thi.
T 6 n 9 thng, mt vi k nng mi pht trin, ci n ni tip ci kia. u tin, a tr
tm cch cn hoc gm nhng ming thc n nh bng nu (hoc rng nu b mc
rng). Khng lu sau b s khm ph ra cch gi thc n trong ming trong mt
khong thi gian, v do lc kch c cng nh hnh dng bn trong khoang ming ca
b thay i nn b iu khin li tt hn v c th o thc n xung quanh ming v
nhai chng. Tuy nhin giai on ny, khi b ngi thng th phn ln thc n chc chn
s b ri ra ngoi hn l c b nut vo.
Khng ging nh sa s c mt t v m hay bnh vo thng bn trong khoang ming,
thc n th cn phi c di chuyn tch cc ming. l iu m b s khng th lm
c cho n sau khi b hc cch cn v nhai. Tc l tt c nhng thc n m b a vo
ming ri s li ri ht ra ngoi trong t nht 1 hoc 2 tun. B ch c th bt u nut
chng khi nhng c li, m v hm phi hp hon ho vi nhau hon thnh c
ch nut thc n. y c th l s bo v t nhin ca c th gim thiu ti a vic b
b hc. Nhng iu ny ch xy ra chng no t b a thc n vo ming mnh - b cn
phi t kim sot.
Khong tm 9 thng tui, b s pht trin k nng gng km" - t th s dng ngn ci
v ngn tr cm nhng vt nh (hoc thc n). Trc khi c k nng ny, b hu nh
khng th cm c nhng vt nh (v d nh nho kh hoc u H Lan) a
vo ming.
Nhng b c cho php t a thc n vo ming tt c cc ba n trong ngy c rt
nhiu c hi luyn tp nhng k nng ny v s nhanh chng tr nn t tin cng nh
thnh tho chng. B s t i khi b sn sng - dng nh vic b bt u n thc n th
cng nh vy - min l b c to c hi lm iu .
Hu ht cc nghin cu v vn cc b tp n dm u tp trung vo thi im b bt
u vic n dm v b nn c cho n ci g. Mi quan h gia cch b ln ln v cch
21

b bt u n th hon ton b b qua. Nhng khi Gill Rapley, ng tc gi ca

phng php BLW quan st cch b xoay s vi thc n (Ph lc 1, trang 242) th b
nhn thy rt r rng rng cc b lun c bn nng bit khi no mnh thc s sn sng
n th v nhng k nng cn thit cho vic t n s c b pht trin hon ton t
nhin.
Ngay khi c ngi ging gii cho ti v phng php BLW, ti ngh rng Tt nhin
ri - iu tht c l!. Ti thy mnh tht ngc khi khng th t nhn bit c nhng
iu khi ti c b u lng. V th, vi John, chng ti hiu rng con c th t n
c, chng ti chng kin 2 b khc v bit rng iu hon ton c th. Khng
phi cho con n bc l b tr thm cho vic t tha m con s tp n hon ton
bng cch ny.
Lid, m ca Heather 8 tui - Edwin 5 tui v John 20 thng.
BLW v cho con b
T n l bn nng ca tr,cho d chng b m hay b bnh. Tt c cc b u rt t m v
mi th xung quanh chng v t 5 thng tui tr i, tr bt u nht vt ln v cho vo
ming. Tuy nhin, vic cho con b ng mt vai tr c bit trong vn chun b cho
tr n dm. Sau y l nhng g xy ra:
-Cho con b tc l b t cho mnh n ti v m:
Ngi m phi b b t th ph hp nhng b lm nhim v b bng cch ngm vo
nm v sau nh chng ra khi b no. Thc t l khng th p mt a tr b - bn s
bit iu ny nu bn tng c gng lm th. Nh vy cho b b l cho b t n
trc khi b bt u t n th. Trong khi , mt a b c cho b bnh cn da vo s
tr gip ca m nhiu hn. B i m cho nm bnh vo ming v mong i m s
gi bnh cho mnh chng no b cn cn b.
- Nhng tr b m lun lun bit cch kim sot tnh th:
Chng c th thay i tc b v lng sa n vo da trn vic chng i hay kht
n mc no. Ngc li, tc b ca tr b bnh ch yu da trn kch c ca l hng
trn nm bnh. V cng c th d dng thuyt phc b b thm nhiu sa hn b mun
ch bng cch a y nm bnh trong ming b lm b mt thm (phn x mt l mt
phn x khng iu kin - ging nh phn x git u gi).
-B m s dng c ming khc vi b bnh:
C ng ca ming b trong khi b m gn ging vi c ng nhai, trong khi b bnh gn
nh l mt ng ht. V vy cc c ming ca tr b bnh s khng c chun b cho c
ng nhai nh tr b m. Tc l l tr b bnh c th s mt thi gian hn mt cht
khi hc cch a y hiu qu thc n bn trong ming.
- Hng v ca sa m thay i t c ny sang c khc da theo nhng mn m ngi
m va n: V vy ngay t u, nhng tr b m c quen vi rt nhiu hng v
khc nhau trong khi nhng tr b sa cng thc ch c tri nghim vi ng mt
v m thi. Tc l nhng tr b m s t b ngc nhin bi cc v khc nhau ca thc n
nn c th s hng hi vi tri nghim ny hn. Ngc li, ph huynh ca tr n sa cng
thc i lc s thy con ca h khng sn sng th qu nhiu hng v mi trong
22

cng mt lc. Tuy nhin ch bi v BLW l mt bc chuyn i t nhin t b m

khng c ngha l n kh i vi nhng tr b bnh - ch n gin l n c th lm b mt
nhiu thi gian hn mt cht thc tp v tr nn mo him nh nhng b b m. Cng
c mt vi kha cnh ca BLW s c nhn nhn hi khc mt cht nhng b b bnh;
v d; cch tp ung nc v cch gim c sa v tng c n th, nhng khi nim tng
th ca BLW s u c p dng tt i vi bt k a tr no.
Dng nh rt nhiu b m cho con b hon ton 6 thng u i u tin chn BLW
cho con n dm v h cng vn c th tip tc cho con b vi tt c nhng li th sc
khe ca sa m"
Nicky, chuyn gia v vn cho tr b m
Ngt qung vic t n
Ngay t khi sinh ra, tr nh c th t n bng cch b m v hu ht cha m u
khng mun phi bn cho con khi b c 2 n 3 tui - h mong con c th t n. Tht
khng logic khi ngt qung trnh t n theo bn nng bng bn tha lc b c 6 thng
tui v sau b m mi l ngi quyt nh khi no b c t n tr li.
T 6 thng tui b c th t n dm; chng cn phi gip chng n trong vi thng v
cng khng cn phi quyt nh khi no th ngng can thip. n gin v b hon ton c
th t n.
Cu chuyn BLW:
Ti khng chc l mnh c nn cho con n theo bn nng kiu BLW hay khng nu nh
Arne khng ch cho ti thy. Mt hm, khi c gn 6 thng, Arne ngi cnh con u
ca ti Evie, con b ang xem tivi v thng b tm ly chic sandwich Marmite ca ch
ri cn 1 ming nh. Marmite rt mn phi khng? Bn khng th tm c loi thc n
no chng ch nh lm thc n khi u hn n u. Nhng n g l la chn ca
con ch khng phi l mn ti chun b cho n; n thch th g th c th . Nn n
rt vui.
iu tht s rt khc so vi thi ti cho Evie n. Ti cho con n dm khi n c 5
thng v n din ra tht khng khip. Ti nh chc mnh khc khi cho con b n ln
u tin; con b khng th ngi thng nn n na nm na ngi trn gh rung v bt th
nhoe nhot trn mm. V ti thc s phi c gng khng khip c sa cho con.
V vy vi Arne, chng ti quyt nh l d th no cng s i thm mt thi gian na
v ngay sau khi thng b cm ly chic sandwich, chng ti c lm nhuyn mt vi
n cho con, nhng chu li khng thch b t n v chng ti ngh: , sao mnh khng
cho con mi mn mt t nh?
Thng b tp n sp l u tin, ri n c rt sau l tht hoc g khc chu cn
bng v quy c hn ch gi mnh rt nhiu. Vi con b, chc chn s c nhng giai on
m chu khng mun n v khng chu n rt nhiu thc n nghin nhuyn. Ton b qu
trnh n gin hn nhiu vi Arne nn chng ti ang tip tc p dng n vi George
Polly, m ca Evie 6 tui, Arne 4 tui v George 6 thng.
23

ng lc tp n
ng lc ca mt a b 6 thng tui cm ly thc n a ln ming chng lin quan g
n cn i c. Cc b mun bt chc li nhng g ngi ln lm, mt phn v chng t
m v mt phn l do bn nng mch bo vi chng rng lm th l an ton. V th chng
ta khng nn ngc nhin khi thy cc b mun cm ly thc n m b m mnh va n.
Hu ht - thm ch c th l tt c s pht trin ca chng ta khi l mt a b u lin
quan n kh nng sinh tn. Mt a b cn phi bit thc n no lnh v thc n no
khng tt v vy b quan st b m tht k tm hiu nhng th h cho vo ming.
iu s bt u xy ra vo khong cng thi gian khi b bit cch s dng cnh tay v
bn tay ca mnh ly vt.
S t m ca mt a b l v cng ln n ni nu b mun tm ly mt vt g th b s
khng ngng luyn tp nhng c ng cn thit c c n. V mt khi b xoay s
ly c mt mn g mi l, b gn nh s lun cho ln mm khm ph v th
nghim. Vy l khi ln u tin b a thc n vo ming th b coi thc n nh l
mt th chi hoc vt mi. B khng h c khi nim rng th c hng v
hoc th l n cho n khi b c c n. Nu b xoay s cn c mt ming,
b s thong th nhai n bng nu, khm ph cm gic v hng v ca n. B s
khng nut u, mt phn v b khng mun v cng l v b khng th na. B vn cha
th ch ng y thc n vo su bn trong khoang ming, min l b vn ngi thng v
khng b phn tm th thc n s khng b ri vo su bn trong do v tnh. Thay vo
hu ht chng s ri ra ngoi.
Mt a b c php a thc n ln ming sm bao nhiu th b c th tm hiu v
nhng kt cu v hng v ca mn n trc khi c th nut bt c th g sm by nhiu.
V dn dn b s khm ph c rng n c th lm b no. ng lc cm thc n
ca b ch thay i khi b hiu ra s lin kt gia thc n v cn i. Thng th iu
xy ra vo khong gia 8 thng n 1 tui hoc lu hn mt cht. Thi im ny l hon
ho bi v y mi l lc b thc s bt u cn n thc n b sung dinh dng cho
bn thn.
Nhng lu quan trng
- ng lc ca tr cho thc n vo mm l s t m v sao chp - khng phi do i.
- Trong khong 2 thng u hoc nhiu hn, thc n th ch l tm hiu m thi.
Nhu cu b sung dinh dng
C mt li n rng sa m bin i khi b c 6 thng tui v khng cn " cht
cho b. Trn thc t, sa ca mt b m c con 6 thng tui hay thm ch mt b m c
con 2 tui gn nh c chnh xc cng gi tr dinh dng nh n vn c; th thay i l
nhu cu dinh dng ca b. Sa lun lun l thc n duy nht c dinh dng cn bng
cho tr nh bt k tui no.

24

B c sinh ra vi ngun dinh dng c tch ly trong sut qu trnh ngi m mang
thai. Ngun d tr ny bt u c s dng t khi a tr cho i, nhng trong thi
gian b vn c b sa m nn chc chn ngun d tr ny vn cn di do. T 6
thng tr ln, s cn bng dn thay i, ch n sa m v sa cng thc s khng
cung cp dinh dng v vy a b dn dn bt u cn thm dinh dng t ch n
ca b.
Quan trng l phi nhn ra rng, n 6 thng tui, hu ht cc b u ch mi bt u cn
nhiu hn so vi ch dinh dng ton sa. V d, hu nh cc b sinh thng c
ngun d tr st y b c th pht trin trong mt thi gian na m khng xy ra
vn g - tr khng th mt ht dinh dng d tr ch sau 1 m c. Nhng chng
cn phi c gii thiu v n th khi c 6 thng tui, chng pht trin nhng k
nng cn thit n c nhng mn n khc nhau v quen vi nhng mi v mi,
sn sng cho thi im m chng thc s bt u ph thuc vo nhng thc n khc
nh l ngun dinh dng chnh ca mnh.
Mt a b t t pht trin nhu cu cn thm cht dinh dng dng nh ph hp vi s
pht trin dn dn k nng t n ca b. V vy khi c 6 thng tui, khi vn cn c
ngun d tr dng cht tt, hu ht cc b u bt u c th nht ly thc n v a
ln ming.
Vo khong 9 thng tui, khi nhu cu v dinh dng b sung tng ln, hu ht cc b
theo phng php BLW u pht trin xong nhng k nng cn thit n c nhiu
loi thc n thng dng, nhng th c th cung cp nhng dng cht b sung m chng
cn. y chnh l thi im (cho d s c s khc nhau 1 cht gia b ny vi b khc)
m cc b m theo phng php BLW thng bo rng con ca h dng nh n c ch
ch hn - c nh th bn nng mch bo b thc s cn phi n thc n b
sung cng vi nhng c sa ca mnh.
Dn dn gim c sa
Rt nhiu ph huynh thy p lc khi gim c sa ca con mnh b da vo thc n
nhiu hn nhng iu ny khng vi vng c. T 6 n 9 thng, lng sa m hoc
sa cng thc cho b nn mc bnh thng hoc nhiu hn trong khi lng thc n
th tng ln dn dn. Ch nn gim c sa t 9 thng tr ln v c n bt u l ba
chnh. Nu mt a tr c php quyt nh thi im bt u n dm v tc ca qu
trnh th b c th da theo bn nng ca mnh bit khi no cn thm c n v gim
c sa.
B bin i tc rt nhanh t vic thch nghi vi c n dm v sau l bt u b dn
dn c sa. Mt vi b bt u nut thc n gn nh ngay lp tc (lc 6 thng tui), v
n 9 thng tui chng kh nng t n bng cch bt u gim cc c sa ca
mnh.
Nhng b khc bt u t t, dng nh khng c hng th thc s no ngoi vic khm
ph n cho n tn khi chng c hn 8 thng v vn ch n rt t lc 10 thm ch 12
thng.
V tt nhin, c rt nhiu b lm quen vi thc n gia hai dng trn. C nhng b
khi u rt ho hng nhng dng nh li tin chm li trong mt vi tun. V c
25

nhng b dng nh phi mt rt lu c hng th vi n nhng mt khi chng

thch, th chng li pht trin k nng vi tc ng kinh ngc.
C nhng b li rt ng ngc nhin, xen k gia nhng tun m chng c g xy ra my
vi nhng tun m mi ngy chng li lm c mt iu mi. Tt c nhng iu ny
hon ton bnh thng v v cng khc bit vi nhng quy trnh u n hay s chuyn
i t giai on ny sang giai an khc m cc ph huynh c hng dn khi cho con
n n nhuyn.
Mt trong nhng vn ti gp phi vi phng php n dm thng thng l nhng
giai on" m a tr c cho l phi tri qua; BLW xa tan iu "
Helen, chuyn gia dinh dng
Pht trin kh nng nhai
Cc k nng s dng ming pht trin ng thi vi nhng k nng khc ca b. Nhai,
nut v ni u da trn nhng chuyn ng phi hp gia cc c trong ming, bao gm
c li. Tr s sinh c th phi hp cc c ny c th b m (hoc b bnh) nhng y
l tt c nhng g b lm c. l l do m nu cho cc b n t khi cn qu nh
th thc n phi mm v lng v cch duy nht b c th n c chng l nut chng.
Rt nhiu ngi cho rng b cn phi c bn tha trc khi chng thc s ng u
vi nhng thc n c cho l th nhng iu khng ng. a tr t khc s xoy
s c vi nhng thc n c th nhai c mt khi ming chng ln ln v pht trin.
Ni ring r, khi u bng b m pht trin nhng c ming c s dng nhai
v ni sau ny.
Trc kia mi ngi tin rng tr cn phi quen vi tha trc khi trc khi chng c th
n thc n ln nhn; iu cng khng ng. Tr nh c mt phn x c gi l y
li" m chng s dng (mt cch v thc) y mi th tr ti m hoc ti bnh ra khi
ming. c th l mt c ch an ton ngn cho nhng th rn b nut hoc ht vo.
Bn tha sm dn n vic b i phn x y li, l l do v sao n kh v ln xn.
Phn x y li t nhin s gim dn khi tr c 4 thng tui cho d tr c hay khng
c bn tha.
Tc l trong nhiu nm, s gi nh a tr quen vi chic tha" thc cht chnh l s
bin mt ca phn x y li.
Cng nh vy, khng phi b hc nhai m b ch pht trin kh nng lm iu nn
khng cn thit phi dy" cho b bng cch bt u cho n bt mn ri tip tc qu trnh
t xay nhuyn n thc n ln cn.
B vn c th nhai d cha c rng
Thng th cc b 6 thng tui s c t 1-2 ci rng, nhng khng phi b no cng vy.
Cho d c hay cha c rng th cng chng nh hng n kh nng cn hay gm thc
n ca b b ch cn dng li ca mnh. Chc chn l khng c s khc bit g v kh
nng nhai ca b. (Tuy nhin c th s phi i n khi c thm rng th b mi cn
c nhng thc n rn, v d nh c rt sng). Con vn c th dng li cn hoc
26

nhai tru tro rt tt - tt c nhng ngi m cho con b b con cn bng li s cho
bn bit iu .
Otis cha c mt ci rng no. 2 a ln cng tn hn 1 tui mi mc rng, nn ti
hiu con khng cn c rng cng c th nhai c khi c 1 tui chng u c th n
c nhng thc n ti nu
Sadie, m ca Ellen 9 tui, Thomas 5 tui v Otis 8 thng.
Ngi ln c xu hng coi thng cch chng ta s dng cc c ming. Nhng cch ta
di chuyn ko cao su t m ny sang m kia, cch nhn ht cherry hay liu hay cch bn
ly ming xng c hoc mu thc n dt trong k rng u l nhng c ng kh phc
tp. Hc cch o thc n xung quanh khoang ming l rt quan trng gi an ton v
v sinh rng ming tt cng nh vic n v ni cch tt nht hc nhng k nng
ny l luyn tp chng bng rt nhiu n vi cc kt cu khc nhau
Nhng kt cu khc nhau cng lm tng thm nim yu thch i vi n ung; khng
phi ch c hng v mi lm mn n tr nn th v. Tng tng xem ngi ln
chng ta s thy nhm chn th no nu tt c thc n u c cng mt kiu kt cu
(c bit nu chng u c xay hay nghin nhuyn). Tt c cc loi thc n gin, dai,
snh v lng to ra nhng cm gic khc nhau trong ming v cn c x l theo
nhng cch khc nhau. B cng c tri nghim nhiu kt cu khc nhau th cng thnh
tho hn trong vic x l chng v cng mong mun th nhng mn mi.
Ca s c hi
Vi ngi lin tng giai on t 4 n 6 thng tui nh l mt ca s ca c hi"
gip cc b lm quen vi hng v v kt cu mi. H lo lng rng, nu b qua ca s
ny, a tr s min cng chp nhn n th v kt qu l vic n dm tr nn kh
khn.
Dng nh s lo lng ny bt ngun t mt thc t l a tr khng c t bt cho
n sau su thng c v chng c vi vic t tha hn nhng b km thng.
Tht khng may, bi v bn tha tr thnh phng php c mc nh cho tr n
nn khng ai thc s nhn ra rng cch cho n mi chnh l iu m nhng tr ny t
chi ch khng phi l n. Thc t l nhng b 6 thng tui hoc ln hn c cho
php t n rt thch th khi th cc mn mi; chng l nhng cng dn nh tui ti nng
mun t mnh lm mi vic. Vy nn nu c mt thi k l tng cc b lm quen vi
mi v v kt cu mi th n s khng bao gi bt u trc khi cc b t cho thc n vo
mm theo bn nng, l vo lc b c khong 6 thng tui.
n nhng khng qu nhiu: Hc cch iu khin khu v
Bit khi no nn dng n l yu t quan trng phng trnh bo ph v gi gn vc dng
l tng cho bn; d bn bao nhiu tui th ngng n khi no l iu bnh thng.
Nhng nhiu a tr - v ngi ln - khng th lm th.
Nhiu bc phu huynh lo lng rng con ci h n cha no. Thc cht, thc n l cu ni
gia dinh dng v tnh yu; chng ta lun mun cho con mnh thy b m yu chng
27

n nhng no v cho con n l mt cch th hin iu . Cng lc chng ta

c th c cm gic b chi b tnh cm khi con khng n n mnh nu. Nhng
cm xc ny kt hp vi s mong i thiu thc t v lng thc n m tr nn n
khin cho rt nhiu a tr t b n ln thng xuyn b thuyt phc n nhiu hn
nhng g chng cn. N cng c ngha l tr s phi hc cch n qu no, hoc trong nhiu
trng hp cc oan, n c th khin b chn n hoc s n; ni cch khc s pht trin
ca kh nng kim sot khu v bnh thng b e da.
Khi n kiu bn tha, ta cc k d dng thuyt phc cc b n nhng th m chng khng
mun n. Ngc li, nhng b c t n s sp xp lng thc n a vo c th hon
ton t nhin - chng ngng n khi thy no. Tc l chng s tip tc n chng no chng
cn cn n v ch th thi.
Tc n ca chng ta cng rt quan trng. Nu mt a b c t n th b s c tc
n ca ring mnh, t sp xp thi lng cn c gii quyt xong mt ming thc n.
Cha m thng ngc nhin khi thy con mnh dnh kh nhiu thi gian nhai mt
ming nh. Kim sot lng v tc n khng ch gip cho ba n ca b tr nn th v
hn m cn gip b d dng nhn ra khi no mnh no. Ngc li nhng ngi bn cho
con n c th thc gic b n nhanh hn khi b t lm; can thip vo bn nng ca b
bng cch bo con mnh khi no chng n . n qu nhanh cng l mt kha cnh khc
ca hnh vi n ung c th dn ti bo ph tr em v ngi ln.
Thi ca Erin vi thc n rt tuyt. Con b c th kim sot khu v ca mnh con
b n gin l n khi i v ngng n khi no. Cch n ny ca chng ti tht ln xn i
vi mi ngi y v mt vi ngi kh m hiu rng cch n tt n th no"
Judith, m ca Erin, 2 tui
Bn tha lm ti thy kh m bit c c phi Tristan ngng n v n no ri hay khng
hay li l mt phn ca tr chi tranh nhau ci tha vi b ca n
Andrew, b ca Tristan 4 tui v Madeleine, 7 thng
B s khng hc ch ?
Rt nhiu ph huynh (ng b v nhng ngi khc) lo lng rng nhng tr t n s b hc
nhng min l b cn kim sot c bt k n no ang trong ming v b vn ngi
thng th kh nng b b hc khi theo BLW s khng cao hn khi c bn tha - thm
ch c th cn t xy ra hn.
Thng thng, s lo lng v vic b b hc xut pht khi ngi ln nhn thy b e ra
n v lm tng rng y l hc; 2 c ch ny c lin quan n nhau nhng khng h
ging nhau. e l hnh ng nn y thc n ra t ng h hp nu ming qu to
khng th nut vo. B h ming ra v y li v pha trc; i khi mt mu thc n
xut hin trc ming b v thm ch b nn ra 1 t. Dng nh nhng b t tp n
khng b vn lm phin v thng th cc b s tip tc n nh chng c g xy ra
c.
ngi ln, phn x e c khi ng phn cung li - bn cn phi cho ngn tay
vo trong hng th mi e c. Tuy nhin, i vi 1 a tr 6 thng tui th phn x ny
c kch hot ngay phn u li cho nn b khng ch e d hn ngi ln m cn
28

o ngay khi ming thc n cn rt xa ng h hp. Nh vy khi cc b 6 hoc 7 thng

tui e ra n khng c ngha l n qu gn ng h hp ca b v rt him
khi khin b b hc.
Phn x e c th chnh l im then cht cc b hc cch x l thc n an ton. Khi
mt vi ln b xut hin phn x e v cho qu nhiu thc n vo mm hay y chng
vo qu su, b s hc c rng khng nn lm th na. Khi b ln hn, cho d b c
hay khng c t tp, ni xut hin phn x di chuyn vo su bn trong li v e ch
xy ra khi thc n su hn trong ming. V vy b n gin b c khuynh hng
e ra thc n.
Tuy nhin, khi phn x e di chuyn v v tr ging nh ca ngi ln th n cng ngy
cng tr nn km hiu qu hn so vi du hiu cnh bo lc trc . V vy vi nhng
b khng c khm ph thc n ngay t lc u c th s b l c hi s dng phn x
e gip chng hc cch gi cho thc n cch xa ng h hp ca mnh. Nhng bng
chng xc thc ch ra rng nhng b c bn tha c nhiu vn vi e v hc"
khi chng lm quen vi thc n (vo khong 8 thng) hn l nhng b c php tri
nghim iu ny sm hn.
Tuy nhin, cn hiu e khng phi l vn cn tm m iu quan trng hn cn phi
nh l phn x ny l mt tnh nng an ton mu cht. n c hot ng hiu qu th
b buc phi ngi thng lng, c nh vy th thc n mi khng ri vo qu su bn
trong ming b y vo trong ch khng phi ra ngoi bi phn x e.
O, Hc v Bn tha
Trong thc t rt nhiu v d v vic b b o, b hc lin quan n phng php bn
tha, c bit l khi bn nhng thc n ln nhn cho b. hiu thm v l do ca hin
tng ny bn hy th tng tng cch bn dng tha n sp c chua ri so snh vi
lc bn n mn ng cc bui sng. Nu bn cng hp ng cc nh khi n sp, nhng ht
ln nhn s lp tc tri thng vo su trong hng v bn s nhanh chng bt u ho v
sc. Khi b c bn tha th chng s c xu hng hp thc n nn d b o v hc.
Hin tng hc xy ra khi ng h hp b bt ton b hoc 1 phn. Khi c th g bt
mt phn ng h hp th b s t ng ho loi b n; thng thng hnh ng ny
rt hiu qu. Nu nh ng h hp b tc nghn ton b - iu ny rt him khi xy ra
- th a b khng th ho v b cn ngi ln y mnh thc n ra cho b (s dng
phng php cp cu tiu chun).
Hnh ng ho v sc tng nh l rt ng bo ng th thc cht li l du hiu cho
thy b ang gii quyt c vn . Ngc li, mt a b thc s ang b hc thng
s im lng - bi v khng h c cht khng kh no c th lt qua khu vc b chn. Nhng
em b bnh thng c phn x ho rt hiu qu v chng no b cn ngi hoc da thng
v pha trc th tt nht l khng nn lm phin b khi b ang dn dp ng h hp
ca mnh.
Ban u, khi thy Izaack ho khi ang n, chng ti ngay lp tc chy ra, a con ra
29

khi gh v v lng cho con. Nhng khi chng ti dng li v thc s nhn nhn nhng
g b ang lm th chng ti nhn ra rng nu nh chng ti cho con thi gian
ho ra th ang vng bn trong th n lun chui ra ngoi c v thng b li tip tc
n vui v"
Lucy, m ca Izaak, 8 thng
2 yu t lm cho b d b hc hn:
-

Ngi khc ngoi b cho n (hoc nc ung) vo ming b.

T th ng ra ng sau.

Nu ai tip cn bn vi 1 ci bt v 1 ci tha bt u bn cho bn th bn nn ngn

h li c th kim tra xem thc n l g v lng thc n tha l bao nhiu. C l bn
s mun kim sot thi gian v cch thc n c a vo ming ca mnh. Nhng
kim tra cn bn ny s gip bn tnh c cch x l thc n khi trong ming; vic
lp k hoch i ph vi thc n s gip bn trnh b hc.
Nu bn ang ngi ng ra ng sau, c ngi khc bn cho n th cn ng s hn bi
trng lc s lm cho thc n ri vo su trong ming trc khi bn sn sng nut. Khi ta
lin h vi ngi ln, r rng theo bn nng, ngi n cn, v nn kim sot c qu
trnh cho n. i vi cc b cng tng t nh th.
Khi b t cho thc n vo ming, b ang kim sot n. Nu b c th nhai n, b s lm.
Nu b c th y ming thc n vo su trong hng, b s nut n. Nu b khng th
thc hin c nhng iu trn th min l b ang ngi thng, thc n s n gin l ri
ra ngoi. Cho b t n c ngha cho b quyn kim sot gip b an ton.
S lin kt gia nhng g b c th lm bng tay v bng ming cng s gip cc b
BLW c an ton.
Khi mt em b 6 thng tui ln u tin t n th b khng th no cm c nhng loi
thc n m c th b s kh m di chuyn chng bng li, v d nho kh v u H Lan,
v th chng s khng ri vo ming b. Ch n khi no b ln hn (khong 9 thng
tui), b bt u s dng ngn tr v ngn ci to thnh gng km" th b mi c th
cm c nhng vt nh xu. Vo thi im ny, min l b c luyn tp t n rt
nhiu loi thc n th k nng nhai ca b tin b kh nhiu. Tc l mt khi b
c th cm nho kh b vo ming th gn nh chc chn l b c th n n mt cch an
ton. S xut hin song song ca hai kha cnh then cht trong s pht trin ca b l mt
phn c bn gip BLW tr thnh mt phng php an ton
Nh vy, min l b c tr gip (nu cn thit) t th ngi thng, c kim sot tt
c nhng th c trong ming mnh, khng tip xc vi nhng thc n chc chn s lm
b hc th khng c l do g lo lng v vn hc khi p dng BLW hn bt k
phng php n dm no khc.
i khi Magnus (a c bn tha) cho qu nhiu thc n vo trong mm ri b e
v i khi sp hc. Hin tng thng xuyn xy ra khi chu n tht (mt ln chng
ti phi li my con mc trong mm thng b ra v 1 hay 2 ln g ti phi v rt
30

mnh vo lng chu). Cn Leon (c cho n theo BLW) th e 1 vi ln nhng khng

bao gi hc.
Joy, m ca Magnus 6 tui v Leon 3 tui
Liu cc b c thc s bit mnh cn n nhng g ?
Nhng em b BLW c php chn nhng th m chng mun (hoc cn) t nhng thc
n c sn trong ba n, v b m cc b thng ngc nhin v cng bi ch dinh
dng rt cn bng m con mnh t chn trong khong thi gian 1 tun hoc tng
ng. C rt t nhng nghin cu ng tin cy v vic theo bn nng, liu cc b c thc
s hiu chng cn n nhng g hay khng, nhng c mt th nghim l lng vo nhng
nm 1920 v 1930 ca bc s nhi khoa ngi M tin s Clara Davis khng nh rng
cc b chn n l c tnh ton.
Vo thi im nghin cu din ra, rt nhiu tr em khng chu n nhng n c coi
l tt cho chng. Hu ht bc s nhi khoa cho cc v phu huynh nhng ch dn nghim
ngt v ci g, s lng v s ln cho con n. Nhng bc s Davis nghi ng rng chnh s
khc nghit ny l nguyn nhn ca vn , v vic thuyt phc - thm ch l p buc con n nhng n nht nh lm mi vic tr nn ti t hn. B a ra 1 l thuyt
rng cc b bit chng cn n th g l tt nht cho chng.
B a ra thc n t chn cho tr s sinh v tr nh tm hiu xem iu g s xy
ra khi mt a b c t quyt inh xem mnh n g. B nghin cu 15 b t lc chng
6 thng n khi c 4.5 tui; tt c cc b u trong khong 7 n 9 thng tui khi bt
u th nghim v u b m hon ton cho n thi im .
Cc b c cung cp 33 mn n vi la chn khc nhau cht t mi ba n. Tt c cc
mn u c nu ring, nghin nhuyn v khng b gia v; khng c nu kt hp
kiu nh bnh m vi sp.
Cc b c quyn chn bt k nhng g chng mun t nhng n ny vi lng bt
k. Chng c th t n hoc ch vo mt mn c y t bn cho n v ngi ny
khng c php gy nh hng ti quyt nh ca cc b. Nu mt b n ht khu phn
n mn no th mn y s c cung cp thm cho n khi b hon ton ngng n.
Cc ba n c r sot cn thn cc nh nghin cu c th tm hiu chnh xc nhng
mn m tng b n. Cc xt nghim mu, nc tiu v X-quang c thc hin
gim st sc khe ca cc b.
Sau khi hon thnh cuc th nghim, bc s Davis pht hin ra rng mi b u chn
c nhng ch dinh dng v cng cn bng. Chng u rt giu dinh dng
v c li cho sc khe - cho d c nhng b khng chn nh th lc u v cc b u
n vi lng v chng loi thc n nhiu hn so vi nhng g c cho l bnh thng
tui ca chng. Chng tng cn vt chun v hon ton khng b nhim cc bnh v
suy dinh dng (nh bnh ci xng) v nhiu bnh khc rt ph bin thi k .
Tuy nhin, s kt hp n ca tng b li c o v khng th d on c khng
c bt c th g tip cn n ci c gi l ch n chun mc". V d, vi b chn
n nhiu hoa qu trong khi nhng b khc dng nh thin v tht hn; hin tng
nghin n hoc n qu nhiu xy ra ph bin (c mt b ang tui tp i hnh nh n
31

7 qu trng trong 1 ngy). Nhng tt c cc b u vui lng th n nhng mn mi. V

khng b no chn ch dinh dng da trn ng cc v sa m chng b cho l nn"
n vo tui .
Theo bc s Davis, mt phn l do tt c nhng b u pht trin tt l bi v ch
nhng thc n b dng, cha ch bin - khng c nhng n nhiu m, cht bo v
ng. Nhng ch n gin l a ra mt la chn nhng mn n c li khng bo m
mt ch dinh dng cn bng. Bt k b no c nghin cu vn c th quyt nh
gii hn ch n ca chng - v d nh trnh n tht, hoa qu hoc rau xanh - v kt qu
l b m. Nhng tt c cc b u n y cc loi thc n m bo mt ch cn
bng.
Tuy nhin, kt qu ca th nghim l cha tin cy khng nh l thuyt ca bc s
Davis l ng. (N l mt nghin cu nh v hu ht cc s liu b mt v n khng
bao gi c thc hin li v phng php ca b ngy nay b cho l phi o c).
Nhng th nghim ny c bit n rng ri vo thi im n thm ch cn
c xut hin trong mt vi tc phm n khch dnh cho cc v ph huynh ca bc s
Benjamin Spock trong nhng nm 1940 v 1950 v dn dn ch dinh dng
gii hn dnh cho tr s sinh m v cng ph bin li tr thnh li thi. Nhng
trong khi thng ip v tm quan trng ca vic cung cp cho tr nhiu loi thc n vn
cn hin hu th tng rng chng c php chn th mnh n dng nh bin mt
- c th l trong nhng nm sau cc b bt u b cho n dm vo khong t 3 n 4
thng khi m chng cha th chn c nhng g mnh nn n.
Cu chuyn BLW
B th 2 nh ti, Saskia, c ngi trn i m khi chng ti n v con b bt u tip
cn thc n trong a ca b m khi c hn 6 thng mt cht. Con b rt vui v cm
ly n v cho vo ming, nn chng ti kiu nh l p dng BLW theo trc gic khi
cha thc s tm hiu g v n. Ri sau ti nhn ra rng c nhng ngi khc cng
ang p dng PP ny v n c 1 ci tn. Phng php ny tht d dng, cc b m cn
phi p dng n; c bit l vi nhng b th 2, cho mt th h tip theo.
Ngh l th con u Lily ca chng ti cng tip cn n, nhng chng ti ch lm
theo nhng kinh nghim cho tr n c cng nhn l bn cho con bng tha.
Chng ti thay phin nhau, mt ngi cho n v mt ngi bn cho Lily.
BLW th nhanh gn v d thc hin hn - tuy nhin phng php ny th ba bi hn,
chnh l mt cht quan ngi khi p dng phng php ny, song cho n t tha th tht
phc tp.
V n tht nhm chn - chng ti hoc l chun b n, hoc cho con n, hoc dn
dp. n xay nhuyn ch tp trung hng n thc n, cn c l s tuyt vi hn nu
b c va chi a, va tn hng ba n
Suzzanne, m ca Lily 3 tui v Saskia 14 thng

32

Q&A
B s c nui tt khi p dng BLW?
Vic nui b tt hay khng ph thuc vo bn v b ca bn. D bn s dng phng
php no i na, trch nhim ca bn l cung cp thc n dinh dng v ch n ung
cn bng cho b, s khc bit ca BLW l nhng g b thc s n s do b t quyt nh.
Hu ht mi ngi u ngh rng nu cha m quyt nh vic n ung ca b th b s
c n ng v dinh dng cn thit, cn nu b t chn thc n th chng s ch
n bnh snack v s c la m thi. Th nhng iu ngc li mi c th l ng. Nhiu
cha m cho con n theo phng php t tha cho bit h rt kh khn khi cho b n
nhng thc n tt, nhng cui cng th h nh phi dng mo nh giu rau trong thc
n khc hoc va cho b n va xem TV ( b khng ch b ang n g), hoc ha
thng nu b chu n rau. Ngc li, nhng cha m p dng BLW cho bit cc b n rt
nhiu loi thc n m khng cn phi thuyt phc b, k c nhng thc n thng bn tr
khng thch nh bp ci.
C bng chng ca vic tr em s t chn thc n tt mt cch t nhin, ng s lng,
nu b c c hi c chn (xem trang trc v nhng nghin cu ca tin s Clara
Davis). iu ny cn nghin cu thm nhng nghin cu ny c cng c bi thc t
rt nhiu cu chuyn v nhng b b ri lon tiu ho thc n li n t nhng gia nh
m cha m quyt nh thc n dm cho b. Hu ht nhng ngi th c 2 phng
php u khng quay li phng php thng thng bi v b n theo phng php BLW
n tt hn nhiu nhng b cn li trong gia nh.
"B William khng cn n bt xay nhuyn nhng li kh thnh cng. B khng b ri
lon tiu ho mt s loi thc n nht nh nh anh trai Samuel c cho n t mung.
B thch nhiu loi thc n m hu ht nhng a tr khc s khng thm ng n. B
thch tiu en v thc n cay. Nhiu bn b ti ni rng s loi thc n m b William
c th n tht l ng kinh ngc nu so vi nhng b khc. Cu b s th n bt c th
g." _Pete, cha ca Samuel 5 tui, William 2 tui, v Edward 6 thng.
Chng phi l thc n xay nhuyn th d tiu ho hn v nh vy th d hp thu
dinh dng hn hay sao?
C v ng l nhng thc n n bao t trong th xay nhuyn th d tiu ho hn nhng
ming thc n ln. Nhng ming ca con ngi c thit k lm nhuyn thc n
bng cch nhai. Thc n c nhai k th bao t d lm vic hn so vi thc n c xay
nhuyn bi my bi v s trn ln nc bt vi thc n gip khi ng qu trnh tiu ho,
c bit tiu ho thc n tinh bt.
Nhng b c php t n c khuynh hng gi thc n trong ming lu hn trc khi
nut. Trong thi gian ngm ny, thc n s c lm mm vi nc bt v lm nhuyn
bi nu rng. Nhng thc n xay nhuyn th li kh tip xc vi nc bt. Thc n xay
nhuyn c cho bng tha, ri vo thng c hng v nut ngay m khng c nhai.
Xay nhuyn thc n, c bit l tri cy v rau, c th lm mt mt s dng cht. Khi
ct thc n, mt lng vitamin C phn b mt ct s b mt, do thc n xay nhuyn
trc s cn t vitamin C hn vi nhng ming ln. V d, c tri to s cung cp nhiu
33

vitamin C hn to xay nhuyn. Vitamin C l mt vitamin quan trng, c bit l n thc

y vic hp thu cht st. V c th chng ta khng th lu tr li vitamin C nn vic
cung cp vitamin C hng ngy l rt quan trng.
Thc n xay nhuyn thng d b cho l d tiu ho hn v nhng g thy c trong
phn ca b. Khng ging phn ca b n bt xay nhuyn, phn ca b n thc n "tht"
thnh thong c nhng mu rau nh. iu khng c ngha l thc n khng c tiu
ho, n ch chng t rng b ang hc nhai v c th ang thch ng vi thc n. Thc n
xay nhuyn c v c tiu ho hon ton v n khng c thy trong phn b.
Nhng b c cho n qu nhanh (thng d xy ra vi b cho n phng php t
mung) c th b l vic hc nhai. Nhng b c t n t khi bt u v nhng b
khng vi v khi n thng ly ming nh hn v nhai lu hn trc khi nut. iu ny
dn ti vic tiu ho v tng th l tt hn.
C b no khng nn n dm theo phng php BLW?
BLW da trn s pht trin nhng k nng bnh thng ca b cho nn phng php ny
c l khng ph hp vi tt c cc b. Nhng b b chm pht trin, b yu c hay c d
dng v ming, bn tay, cnh tay hay lng (nh hi chng Down, bi no hay gai i ct
sng (spina bifida) c l thch hp hn vi phng php t mung hoc kt hp n bng
tay vi t mung. Tuy nhin vi nhng b ny th b m cng khng nn loi b cch
n bng tay, bi v y c th l mt cch l tng gip cc b pht trin chnh xc cc
k nng chng cm thy kh. Nhng tr b ri lon tiu ho nn cn thc n th bit m
khng c sn trong cc thc n t nhin, nhng, mt ln na, iu ny khng cn tr b
c t n nhng thc n khc ca b.
Nhng b sinh non c th c nhng nhu cu khc nhau khi bt u n dm, nhng iu
ny ph thuc vo s tun sinh sm ca b. Thai 36-37 tun c th coi l thng nhng
27 tun th r rng l khng. Nhiu b sinh non khng ch l sinh sm m cn cc k
nh, hoc c bnh, hoc c nhiu nguyn nhn lm b sinh sm m nhng nguyn nhn
ny cn lm b chm pht trin sau ny. R rng mt li khuyn s khng th ph hp
vi tt c nhng b ny.
BLW hiu qu cho nhng b sinh thng bi v nhu cu dinh dng n dm v s
sn sng (hoc kh nng) pht trin t n ca b s xy ra ng thi, do vy b c th
t n thc n t nhin ngay khi b c nhu cu (thng sau 6 thng mt cht). S pht
trin tng th ca b sinh non tip tc vi tc gn nh khi gi s b ny sinh thng.
V vy gi s nu b sinh sm 6 tun, c kh nng b s khng thch th vi thc n hoc
khng c kh nng a thc n vo ming cho ti khi b c 7 thng ri. Nhng c
th b s cn thm nhiu cht b dng trc thi im n dm v b khng thi
gian trong t cung tch lu cc cht d tr.
Chng ta bit rt t v nhng nhu cu ca b sinh non thi im b bt u n dm. C
th l, i vi nhng b cn b sung cht dinh dng trc khi c th t n th chng ta
khng bit chnh xc nhng cht dinh dng b sung ny nn dng thc n xay (t
mung cho b n thc n xay mt thi gian ngn trc khi n thc n bnh thng) hay
dng thuc b sung dinh dng c ch nh ca bc s. Mi b sinh non cn c cho
n theo cch ring ca tng b. Tuy nhin, khng c l do g chng ta hn ch vic t n
34

i vi cc b khng cn cht dinh dng b sung (hoc cc b ang s dng chng di

dng thuc b sung dinh dng), ngay c khi vi phng php ny chng vn khng th
hin s thch th vi thc n khi qua 6 thng kh lu.
Tm li, cc b c 6 thng hoc hn nn c khuyn khch khm ph thc n bng
tay v c php t n ngay khi chng bt u thch. Tuy nhin nu b sinh non hoc c
iu tr ring hoc c vn v th cht, bn nn tham kho li khuyn t bc s nhi,
chuyn gia dinh dng v/hoc bc s tr liu ngn ng v ting ni trc khi quyt nh
c nn ch p dng duy nht phng php n dm BLW cho b hay khng.
"B Sean c sinh sm 4 tun v ti bt u cho b n theo phng php BLW, tt c
kh mi m vi ti v ch Lorna ca b c n bng phng php t mung. Ti
ngh b hi chm mt t so vi cc b sinh thng, nhng phng php BLW cho b
c hi th hin khi b sn sng." Rachel, m ca Lorna 14 tui v Sean 4 tui.
C thc s hp l khi b iu khin?
Hc n thc n l giai on t nhin ca s pht trin. Chng ta khng iu khin b khi
b bt u mun i, nn tht chng hiu ti sao chng ta li nn iu khin vic n dm
ca b. Khng c cha m no ch ng ngn cn b i khi b c du hiu mun i, vic
c xem l tn nhn v c rt c th gy hi cho b. Nhng nhiu cha m khng
nhn ra rng h ang v gy hi cho b khi iu khin bn nng n ca b, bng cch
ngn cn b t n hoc khng cho php b t quyt nh bt k iu g trong ba n.
L cha m, s kim sot cn thit trong vic n ung ca b ch duy nht l vic quyt
nh cung cp thc n no v mc thng xuyn ra sao. Min l bn cung cp cho b
thc n dinh dng, cn li b s quyt nh nhng g b n, n bao nhiu v trong bao
lu.
Cch tt nht m bo b b lng sa m (v gim thiu vn v sc kho
cho m) l cho php b iu khin vic b ngay t khi mi bt u b, bao gm mc
thng xuyn b, tc b v thi lng b. iu ny c gi l n theo nhu cu hay
n theo mun ca b. Vic chn phng php BLW s cho php b s dng chnh cch
iu khin ny b tin ti n c thc n thng thng. iu ny c ngha l b c
th tip tc p li nhng ch dn bn trong c th nh cm gic i hay no v n nhiu
hay t theo ng nhu cu ca b. y l iu c bn cho vic iu khin cm gic ngon
ming t nhin v thi n ung lnh mnh trong sut cuc i.
Nu b b bnh, thi im v lng sa cung cp cho b c khuynh hng do cha m
quyt nh. Nhng vic kim sot ny s phi ngng vo mt lc no . Vy khi no l
thi im ng? Ti sao khng phi l lc b bt u n dm? iu ny dng nh l c
hi l tng cho b c php pht huy bn nng n ung t nhin theo nhu cu ca b.
Nhiu cha m thch cho em b v tr nh n t mung ch n gin v nhanh hn l khi
cho php b t n. Nhng, l ngi ln th iu quan trng vi mi ngi l chng ta c
th quyt nh n trong bao lu. i khi chng ta mun th gin v thc s thng thc
thc n; c lc chng ta ch cn n tht nhanh. Khng ai mun iu c quyt nh
bi ngi khc, c bit nu h ang t mung cho chng ta! Vi v n ung c ngha
l chng ta khng c thng thc nhiu v thm ch cn nh hng ti vic tiu ho.
35

Cho php b t n s gip b thng thc thc n nhiu hn v gim ri ro au bng v

to bn.
iu khin vic b n nh th no chng gip g cho vic hp th cht dinh dng tt
hn hoc thi tt hn m thc t vic ny c th ch dn n nhng cuc chin u
trong ba n. Cc b dng nh c bn nng th thc n mi chm hn tu vo mi b.
Bng chng t nghin cu v chng ri lon n ung tr cho thy vic khng cho php
b iu khin vic n ung lm b s hi vi thc n mi, trong khi vic iu khin b n
theo cch khc nh nh la b (v d, lun phin cho b n nhng mung thc n ngt
v thc n mn), dy cho b khng cn tin tng vo vic n ung na.
Tng t, rt d thy l vic hi thc b khi b ang n c th dn ti vic b n qu
nhanh v khng nhai k, v c th khng n nhu cu ca b. Ngc li, vic d dnh
b n ung lm b n nhiu hn nhu cu ca b. Trong nhng tnh hung xu, vic iu
khin b n c th lm cho b tr hon hon ton vic n ung.
C nhiu vn n ung gy nh hng cho b ln v gia nh l ngun gc ca vic
ny. Thc t l, cc chuyn gia v sc kho lm vic vi nhng gia nh trn thng bt
u bng vic yu cu cha m "a quyn iu khin li cho b". C l nu chng ta
khng ly i quyn iu khin ny ca b ngay t u th nhng vn nh th s khng
ph bin.
"Vi BLW th ti rt thch vic b kim sot vic n ung. Ti thy nhiu b b ri lon
n ung v gn nh hu ht l do l do b khng c quyn kim sot." Helen, chuyn
gia dinh dng.

36

Chng 3: bt u
Lara ngi cng bn n vi chng ti trc ln nm thc n u tin ca c b vi
tun. C b di theo thc n trong ming chng ti v nhai khng kh theo chng ti.
Sau mt ngy, c b ly mt cht bnh m t tay ti, bt u ngay lc , chm ri
a chng vo ming. C b lm ri v dnh mt cht trn m. Ti phi u tranh
ni n c gip con b, v cui cng con b cng tm c ming n. Con b mt v
nhai mu bnh m - ti khng ngh con b thc s nut c ci g. Nhng s hng hi
v t ho ti cm thy kh bun ci.
Emma, m ca Lara, 7 thng
Chun b cho BLW
Mt khi baby c 6 thng, bn c th nhn thy chng mun tham gia cng gia nh
vo ba n, mc d chng khng thc s sn sang vi nhng rn. Tr con t m d
di la tui ny v hnh phc nht khi chng cm thy c tham gia. Hy con bn
ngi cng bn v a chng ci cc hoc tha chi cng, iu ny s lm chng cm
thy mt phn iu sp xy ra (phn x). Khi tr sn sang dch chuyn x l thc n,
chng cho bn bit.
Bn khng cn mua bt c thit b c bit no cho BLW, v cho d c rt nhiu sn
phm c th gip cuc sng ca bn d dng hn cht t, n khng cn thit. Mt ci gh
cao c th hu dng nhng rt nhiu cha m bt u cho tr tip xc vi rn bng cch
rt n gin l cng ngi vo long trong sut ba n v a thc n a ca h cho
tr chi. Bt c iu g bn quyt nh, mt khi con bn bt u khm ph thc n, hy
chc chn chng c an ton v tr c h tr t th thng ng. (xem li, khi n c
th xy ra nguy him, v th ng bao gi tr n gh l xo hay gh ngi t).
Thng thng, thc n gia nh tt cho sc khe c th hp th mt cch d dng, do
con bn c th xoay s vi chng, v th khng cn mua hay chun b bt c thc n g
c bit cho chng ( xem chapter 4 bit thm th khuyn dng v mt s thc n bn
khng c php s dng). V cng khng cn thit bt c dao ko g cho nhng thng
u tin v con bn s dng nhng ngn tay ca chng; ch cn m bo tay chng sch
s trc khi bt u.
Cui cng, bn c th mun chun b cho mt vi s hn n tr ang tp n c th v
cng ln xn vo nhng thng u ( xem trang 100 xem cc mo).
Sarah, m ca Jame, 2 tui: James thng xuyn ngi vo lng ti sut ba n, v thng
b bt u chp ly thc n a ln ming lc 7 thng. Mt trong nhng th u tin
thng b thc s l mu tht b. Ti hm v a thng b mt ming tht ln, n
ch mt v c th n ch dnh li mt vi th. Thng b trng nh th n thc s thch th
vs iu .
P80
Khi no bt u n
Mc d rt nhin sch gii thiu v n dm a ra thi kha biu cho tr n trong vo
tun u tin hoc vi thng, nhng n k cn thit vi PP BLW. Quan nim c cho rng,
37

khi bt u tp n, ch tin hnh 1 ba/ngy, sau tng ln 2 v 3 ba/ ngy trong vi

tun mc ch cc b 3-4 thng phi quen vi thc n, nhng tht s h tiu ha khi
cha hon thin. Tr em t 6 thng tr ln, khi cc m rut hon thin hn, mi c th
bt u tip nhn v tiu ha c thc n. Do vy phi ch n 6 thng tui, cc m mi
bt u tp n cho con theo cch m n g con n ny tc l c th cho b n cng m
vo ba sng, ba tra hay ba ti hoc khi m n ba ph, min lm sao b khng b
qu i, mt mi, quy ph.
Cn lu rng khng b b i khi tp n bi trong nhng tun tp n u tin, Ba
n khng phi l n, b ch chi v bt chc; khi chi vi n nh vy, b tin b
nhanh hn v nhn bit loi thc n (mu sc, mi v, kch thc, rn mm). PP ny
khc hn vi cch bn cai sa, b nhn tht i trc ba n. Khi m a thc n, nu
b b i, b s tr nn tht vng v chn, khng thch khm ph v do khng pht
trin cc k nng n.
Lc u, ti nh b cuc khi mi p dng BLW. Stephanie khng ch mt cht no
n thc n, ti ngh pp ny khng th thc hin. Nhng mt hm trc ba tra, con
b rt cu gt v quy, v th ti cho b b lng lng bng. Ti cho b ngi vo gh v
khng tin vo mt mnh na: con b cm ming c rt ln mm nhai. Ha ra t trc
n gi ti sai- ng ra l ch a thc n khi con khng b i.
Trch dn: Annabel, m Zoe 2 tui v Stephanie 8 thng.
p dng PP Baby-led weaning thnh cng nht khi m vn cho b b sa theo nhu cu.
C ngha l, nu b cn b sa th c b b, cn vic tm hiu thc n nh l mt tr
chi ring vy thi. Xin nhc li rng, b khng h bit thc n c th lm b no bng, v
vy nu m ngh cho b i trc ba n, b ch mun n sa m thi. Nu b bun
ng sau b sa, b cng khng mun tp n na, m s cho b tp n vo lc khc khi b
tnh to v tp trung hn.
Nu m qun cho b n mt vi ba cng khng sao v trong giai on ny n mt hai
thng sau, b khng h nhn inh dng t nhng thc n dm (b khng b i khi tp
n). Vy nn, m thoi mi cho b tp n pht trin k nng n tt nht cho b. Cn
nhn mnh rng khng nht thit ba no cng bt b tp n, c th ch cn b tnh to
tp n 1 ln vo ba ti. (Phn ln cha m thng con i khi vo ba n nhm mc
ch cho b quen vi gi n, nhng khi b cha n 1 tui iu ny l khng cn thitxem thm trang 97).
Em b thch tp n c l v mi ngy b khm ph thm nhiu th vui t thc n. Trong 3
ngy lin, b c th thch ngi n vo tt c cc ba nhng sang ngy th 4 c th b ch
mun b sa. Tin trnh tp n nh th gi l tin trnh 2 giai on, khng tun theo 1
thi gian biu c nh no, giai on tr li n sa thng khng nh b m trng i.
Min l m b t lp x l thc n, b s t tin b theo cch ring ca b. iu c
ngha l b vn cn n sa m hoc sa cng thc, dinh dng nhn c t thc n
dm l khng ng k, n nhiu hay t s do c th t iu chnh cho ph hp vi nhu cu
ca b.

38

LI KHUYN KHI M BT U P DNG BLW

- B khng b i khi ngi n- sa vn l thc n ch yu cung cp y dinh dng
cho b.
- Trong lc n, c gng b tp trung v th nghim n.
- Bt c lc no c th, m hy cho b tp n vo ng ba n ca gia nh (k c ba n
nh).
- Phi m bo b c th ngi thng lng, an ton khi ngi gh tp n hoc ngi trong
lng m.
N BC
p dng thnh cng pp BLW trong giai on u, l m phi cho b nhng ming
thc n sao cho b c th cm an ton v d dng a vo ming. Vy nn m c th ly
cho b hu ht nhng thc n c trn mm cm (xem c th ti trang 114-119), b s t
bc bi v d dng cm thc n nu m ch bin thnh nhng hnh c kch c va tay b.
cm cc vt, cc b 6 thng tui phi dng c bn tay; trong vi thng tip theo, b
rt t c kh nng cm c cc nh bng ngn ci v ngn tr. V b ch c th a
bn tay n gn cc ming thc n v nm tay li, nn cc ming thc n khng c qu
to.
Cc b trong tui ny cn cc thc n c dnh chng dnh ra pha ngoi lng bn
tay v cc b vn cha th xe tay ra. Nu con bn tp n ln u tin, tay b rt lng
ngng, nhng ming thc n di s d n hn nhng ming ngn. Ming hnh que hoc
hnh ging ngn tay di khong 5cm, b s cho ln ming c na ming cn mt na
chui trong lng bn tay.
Khng cn phi chnh xc ngay, chng my m m s thy b kho lo hn thi. Bng
ci xanh c th l la chn tt cho b khi bt u n bc, hay tt c cc tri cy, rau c,
hoc cc loi tht min sao m ch bin thnh nhng ming th va tay b. Ra sch tay
trc khi n, kim tra ngi an ton v a b vi ming thc n va tay, ri sau b
t tm hiu.
Nu m tp cho con n rau c, lu rng khng c qu nh (rau c khng b nt tot
khi b cm cho ln ming) hoc qu kh cho vo ming (b khng th gm thc n
mt cch d dng). Xem chng 4 bit thm thng tin v cch ch bin thc n cho
tr.
Mt em b 6 hay 7 thng tui c th gm hoc nhai nhng phn thc n dnh ln nm tay
ca b. Cng c th b cn mt ming thc n, bng dng lm ri phn cn li, ri li
nht ming khc ln. khng c ngha l b khng thch thc n, m ch l b cha th
m bn tay ra a thc n ln ming- lc ny b cha th tp trung lm 2 vic mt lc.
Cnh tng ny s din ra trong 2 thng hoc hn; n khong 8 thng tui, b mi c
th xe tay ly thc n t trong nm tay, v nh th k nng n ca b kh tin b, m
s thy rng b c th cm c nhng ming nh vn hn v khng cn thit phi n
bng tay na.
39

Lc u, ti ct mi thc n va ng 1 ngn tay nhng khng thy rng nhng ming

cha di. Lucy c th nhc tay v ly c thc n. Nhng trong nm tay b khng
c cht thc n no th ra b n c. Con b cm thy rt tht vng. L m m ti
chng bit con c th lm g v khng th lm g. Mt thi gian sau ti bit thc n cn
phi di b cm ln v n.
Trch dn: Laura, m Josie 10 tui v Lucy 17 thng.
LUYN TP NNG CAO S PHI HP
c th cm chnh xc nhng mu thc n v xe tay ly thc n trong lng bn tay
mt cch kho lo, mi em b u phi tri qua giai on t n bng c 2 tay. l mt
trong cc giai on pht trin kh nng t phi hp ca b. Ngha l nu b s dng tay
ly thc n, dn dn b s tm ra cch d hn cm nm n. M s thy cc ngn tay
b a thc n ln ming khng b trt nhiu ra ngoi na.
Lc u, khi a thc n ln ming, mt vi b c th va nhai va dng 1 hoc c 2 tay
gi. L v cc b cha bit cch nhai thc n m khng cn m ming. Nhng b s
rt nhanh hc c cch ngm mm nhai cn tay dng vi nhng ming khc tip tc
a ln ming m khng ming va ri b ri ra ngoi.
OUCH! Kim ch nang
i khi b va n va cho c ngn tay vo ming. Nu b khng cn mnh cc ngn tay
th chng sao c. Khi n m t nhin thy b khc, c ngha b nut phi ci g
kh nut. Nu kim tra khng thy vn g th m c mc k b, b t khc phc
c. Ch cn m v v v hn nh b ri b tip tc.
( trang ny c ng t dip, mnh hiu l ng tc ly tha mc thc n lng hoc
ly ming thc n cng mc thc n lng ln, nhng k bit dch th no)
B 9 thng tui s c th cm ming thc n nh bng ngn ci v cc ngn tay, do
kch thc thc n c th gim xung bng ht nho kh hay ht u. Kh nng dip ca
b kh chnh xc, nn m c th cho b n nhng th mm hn nh tht g bm trn
(hummus), sa chua khng ng (yoghurt) n cng vi nhng lt bnh m, bnh
go, nm cm hoc bc khng bng tay. (Nu mun tp cho b n lng trc khi b t
dip, m phi lm trc cho b xem- dng tha hoc cc ming thc n cng- mc
lng vo v a cho b lim lp. Xem trang 131 bit v cch la chn tha,
mung.)
Bi tr cn qu b nn vic tp cho con tht nhiu bng cch a cc ming thc n va
tay l cch tt nht gip b c nhiu kinh nghim x l chng (trong thc n, nhng th
c th gy hc nguy him l tt c cc loi ht- xem thm trang 114).Cha m ch bin
thc n theo nhiu kiu khc nhau s gip b thch hp vi mt ch n ung a dngv m s phi ngc nhin bi nhng tin b ca b.
Millie cm thc n gi kho lo hn nhiu ri; con b c th xoay bng ci xanh ch
n phn hoa thi, v b bit n phn d nhai nh hn. Con b cn bit cch n tri
cy v rau na, n m b li v.
Trch dn: Beth, m ca Millie 10 thng tui.
40

Bronwyn cm thc n a ln ming tin b hn so vi trc kia khi b ch gi cc

que thc n. Con b nm nhng mu nh trong c bn tay ri a tt c vo ming, v
mt t thc n ri ra. Sau khi b mt cc ngn tay, b li a tay vi ly nhng ming
khc
Trch dn: Faye, m ca William 4 tui v Bronwyn 7 thng.
Th yu cu cn hn a cho
Chng ta thng ni v vic a cho tr thc n nhng ci m bn tr thc s thc hin
vi BLW l s yu cu - bng vic t nhng mu thch hp trong tm vi ca tr - cng
tt nh t trn a ca bn, hoc trn bn hay gh khay sau hy mc tr quyt
nh xem chng s lm g vi thc n. Chng c th chi, , bi bn, a thc n vo
ming hoc ch n gin l ngi; vic chng n hay khng khng phi l nhim v ca
chng ta.
Rt d d c th a vt no vo ming tr, nhng khng ch lm chng thch th
trong s kim sot, n cn phi rt an ton na; a vt vo ming tr c th dn ti
nguy c b sc. iu ny cng rt quan trng khi tr quyt nh cm vt no hay
khng, v th tr c th la chn ci chng s khm ph hoc n, do ng c gng gt
i s hnh thnh la chn cho tr bng vic t nhng mu thc n. BLW thc hin tt
nht theo li hands off ngha l bn cng tin tng vo vic tr c th gii quyt
theo cch ca chng v trong thi gian ca chng, tr s hc v tr nn t tin cng nhanh.
Hy nh chc chn rng thc n khng c qu nng trc khi offer vic nm thc t
hn l bn th bng cch chm mi hoc dung ngn tay. Mt mo tt l t thc n cho
tr ln mt ci a, tr trong t lnh trong vng na gi - iu ny gip thc n ngui i
nhanh hn. Con bn gn nh s cm thy nh b ra ra khi chng phi i phn thc n
ca mnh ngui trong khi nhng ngi khc ang nh chn phn ca mnh.
NU NNG BNG L VI SNG
Nu m nu hoc hm thc n bng l vi sng, m phi nguy thc n cho chn u,
ng thi phi lun kim tra nng thc n trc khi mang cho b. Khng nn cn
th thc n, s an ton hn nu m th n bng cch n th 1 ming, bi v l vi sng
lm nng khng u, i khi c nhng ming nng n bng mm.
CHO B N BAO NHIU TH
Ln u tin thy nhng ming thc n, b gn nh khng n m chi l ch yu. Do
trong 1-2 tun u, hu ht thc n m mang cho u b b lm ri xung gh hay sn
nh, bi v hin ti b cha bit nut, b ch c th a ln ming gm thi. iu c
ngha l ngay c khi thc n trong ming b ri, b vn nh ra nh thng. Trong
nhng bui u tp n, c th b rt nhanh chn nn, mt mi hoc b ch mun nghch
41

 m khng n to no. Rt nhiu b tn thi gian chn ming thc n ny ti ming

thc n khc, nng ln ri li t xung. iu hon ton t nhin. M phi lun ghi
nh, ton b dinh dng ca b vn ch t cc ba sa m thi.
Ngay c khi bt u nut c cht thc n, b vn bi bn nhoe nhot v lm ri rt
nhiu n. iu , mt phn c tc dng b hc cch n, mt phn do cha ln
b c th cm gi n.
Bt u gi n, m c th by ra trn bn b 3 hoc 4 th n khc nhau- c th l 1
ming c rt, 1 ming bng ci xanh v 1 ming tht di (hoc bt c n g m m thy
n khi a cho b). Nu b lm ri hoc gt thc n qua 1 bn, m hy ly thm n
mi hoc nht n ln cho b.
li cun b vo ba n, trong nhng ba n u tin, m ng nn ch cho b mt
ming, nh th b khng n u. iu ny lm cho b chn nn, m s nhn ra rng
ming thc n lun b ri ra v c lin tc vi pht m phi cm n nht vo tay b. V
th tt hn l m a cho b vi ming thc n mu sc, mi v l mt, ng bn khon
b c n hay khng, hy b t tm hiu.
Ngc li, cng khng tt to no nu m li chng mt ni thc n trn khay ca
b bng v khi cc mn n khc nhau. Gii php tt hn c l bt u vi mt t
thc n, sau thm dn vo khay ca b. Khi mi tp n, nu c qu nhiu n, hu
ht cc b c th b la mt, khng bit chn ci no. Lc , phn ng mt vi b c th
l gt ht tt c thc n i, vi b khc tp trung vo mt ming, cn li qung c xung
sn, c b th quay mt nhn i ch khc. V vy trong nhng ba n u tin, hy quan
st cch x tr thc n ca mi b tm ra lng n ph hp cho b ca bn.
Ln u tp n cho con, ti cho Etta mt a y vi rt nhiu loi thc n, v th
xy ra mt chuyn ng nghnh th ny: b nht tng ming thc n ln, nm tt c v
pha sau cho n khi ch cn mt ming. Sau , b cm mt cch cn thn trn tay v
bt u n. Khi nhai ht ming , con b mi nhn xem cn ming no n tip.
Nhng ti khng mun y a cho b na v th no con b cng s li nm ht.
l bi v nu trc mt c qu nhiu th, b s cm thy tht kh hiu. Cui cng ti
nhn ra vic ti phi lm l ly 1 chic a khc v t ln ch mt hoc 2 ming mt
lc thi.
Julie, m ca Etta 3 tui.
Khi kh nng t n ca b tin b, m s thy thc n cng t b ri v b n cng c
nhiu hn, v m cng c th cm nhn c b yu thch gi n nh th no.
Nhng xin nhn mnh rng, y ch l bc tin nh ca qu trnh tp n, t m c
th xem b nn n bao nhiu, v hc n theo BLW khng ch c mi nh vy. Vic
khuyn khch hay p buc mt a tr n nhiu hn nhu cu l hon ton khng cn thit,
thm ch nu ko di s gy hi cho b. Tc hi nh l n c th lm b mt ht vui thch
trong cc ba n, t hi nht l gy ra thi quen n ung v khi ln ln. Do vy, lun
lun b t quyt nh n bao nhiu v l ci d dy ca b v b t bit mnh cn
th no.

42

LI KHUYN
Khng cho b qu nhiu thc n cng mt lc- nhng phi c d thc n cho b n
nu thy b cn n thm, vy nn m khng c ri khi b trc khi kt thc ba n.
Nu b thch n nhiu hn m m cho b t n, c kh nng b s khng lm ri n
nhiu- v th no m s sm nhn ra rng b mun n thm. Cho d l b khng i n,
th cng c nhiu cch m c th nhn ra lng n ca b bao nhiu l ph hp.
KHAY THC N HT SCH
Hu ht nhiu ngi trong s chng ta c nui dy bi chm ngn rng phi n ht
khu phn n trong khay v khng c lng ph thc n, tuy nhin phng php ny li
khng dy cc b nh vy- v cc b thng c cnh gic vi thi n ung v khi
ln hn. Do ng bao gi mong mun b n tt c nhng g m a cho hoc c
khuyn khch b n nhiu hn c th b c th dung np. Khi m mang n cho b, m
phi chp nhn vic b n nhiu (hay n t) bao nhiu l ty thuc b, cng nh vic b
chn la n no m b cn
Nu b n mi th m cho, k c khi m cho n thm (hoc thm vi n l) m b vn
n th m phi kim tra ngay xem thc s b n no cha; nu b nghch v nm i c
ngha l b no n ri. Mc du cc b thng n t hn so vi suy ngh ca m, lc
b cng khng cn m phi t thm bng tha cho no bng; m c th thy b vn n
thm- tuy nhin khng c ngha l b cn n.
Ti ln ln trong thi chin khi mi th c c u l phn phi. Ngi ta khng cho
php lng ph thc n. Nu ti khng n ht tt c nhng g ngi ta cho th ba n sau
ti b pht nhn i. T , thi quen phi n ht khu phn n (mc d khng thy
ngon) tr thnh tnh cch ti sut cuc i.
Tony, cha ca 3 ngi con v ng ca 5 a chu.
BING N
Nu b bing n mt loi thc n no , c ngha l ti thi im b khng cn n
(hoc khng thch) mn n . iu khng hn l do cch ch bin mn n ca m, v
khng phi c ln no cho b mn th b khng n. Tt nhin, nu ba no b cng
phi n nhng mn n ging nhau, thm ch mn n c chun b trong khay n th bit
chng na, m s thy nu cng chn n th b cng n mn t hn- y cng l l do
ti sao trong cc ba n gia nh, m nn bt mt phn thc n cho b trnh khi cng
thng cho c m v b trong vic hng ngy phi ch bin mn n ring.
LI KHUYN TRC KHI N
- Ra sch tay b trc khi b cm n.
- a cho b nhng ming thc n hnh que di khong 5cm- mt na cm, mt
na nhai, gm.
Trang 91
- Phi b l ngi duy nht quyt nh b ci g vo ming, hy thc n trong tm
tay b (trn khay n ca gh n hoc trn mt bn).
43

- Kim tra khng thc n qu nng (m n th 1 ming trc, ch khng nn

ch kim tra nng bng tay).
- By ra trc mt b vi ba ming thc n l mt khc nhau. Nu b thy qu nhiu, hy
b bt.
- Chun b sn thm n trong trng hp b mun thm.
- Nh rng n ht sch khay n khng phi l ch n- m iu quan trng
l b bit n bao nhiu cho b.
- ng bc mnh nu b khng n to no thc n m m mt cng chun b.
- Lun lun quan st b khi b n hoc chi vi n.
COI CHNG CC TR NGHCH CA B
Thnh thong, cc b cn gy ming thc n v lm n b kt m trong. Ni chung iu
ny xy ra trc khi cc b bit cch s dng li ly nhng ming b mc gia li
v m trong. m bo an ton, khi kt thc ba n, tt nht l bn hy kim tra
ming b trc khi cho b chi a hoc i ng. Khng cn phi mc khp ming b
hoc ghm b xung nhn cho r - ch cn chi mt tr chi yu cu b h ming tht
to (c th bng cch khuyn khch b bt chc bn), hoc khi b c th hiu nhiu hn,
hy dy b t dng ngn tay kim tra xem cn g trn trong ming khng.
Gip con bn hc hi
Cc b hc hi bng cch bt chc v chng thch c tham gia, nn quan trng l bn
phi n cng vi con ti bt k u c th, v cho con vi th thc n m bn ang n.
Thc ra, d th no bn cng c th thy b thch nhng mn n trong a ca bn hn l
nhng mn ca b, k c khi n chnh xc l cng mt mn! ( c th l do bn nng
mch bo b cch kim tra n no l an ton (xem trang 53). Ni vi b v nhng loi
thc n khc nhau, gi tn v miu t mu sc, kt cu ca chng, nh th b s hc c
nhng t mi cng vi vic pht trin cc k nng mi.
Meena bit ming c rt l th no; n khng ch l th bt nhuyn mu cam. Chng
ti ni vi con v thc n, v n bit c tn ca cc loi rau ca khc nhau. Ti s
ni: Ming sp l (bng ci) ca con u ri? v n s nht ming sp l ln. Tht
l tuyt. Cc b khng c c hi hc hi v thc n thc s khi bn nghin tt c chng
trong mt hn hp nhuyn
Deepti, m ca Meena 10 thng
Hc hi bng cch bt chc dn ti vic quan st v sau lm theo v mc sai lm.
Quan trng l phi con bn t tm ra cch ring x l thc n v khng gip con
nhiu hn mc con thc s cn. Gip qu nhiu (hoc gy phin phc), ph bnh con,
ci ch con hoc in ln vi con s lm con bi ri v c th khin con ngng c gng.
Mt khc, b ca bn cng khng cn c tn dng khi b lm ng. Rt cuc, b
khng h coi vic lm ri mt mu thc n l mt s tht bi hay n c thc n l
thnh cng - vi b, tt c ch l mt phn th v ca thc nghim.
C gip hay hng dn b cng c th lm b sao nhng. Hy nh rng, b ang tp
trung hc v thc n v lm sao n n. Nu b cn bn gip b s cho bn bit. Phn
ln cc b thc s ch mun hc cch t lm iu .
44

u tin, Jamal ang trong qu trnh nht vt ln v chng ri vi ly cc th

gip con khi con khng th lm c nhng bn c th thy, lc chng ti lm th n
b mt tp trung. N vui v hn nhiu nu chng ti n t lm.
Simon, cha ca Jamal 8 thng
Bn c th thy con mnh thi thong b o trong nhng ngy u khi b hc cch kim
sot thc n. Mc d iu trng tht ng s nhng n khng lm b lo lng v khng
cn phi c gng dng b li. Thc ra c th l mt phn quan i vi s hc hi ca
b, n dy b lm th no n mt cch an ton m khng nht thc n qu su hoc
qu y vo ming (xem trang 62). B s t ngng o sau vi tun, khi b hc cch
trnh khng b o.
Nu bn ngh rng nhng kinh nghim ban u ny khng phi l nhng ba n (ngha l
mc ch nhng hot ng ny l n) m coi n nh nhng c hi b chi v hc,
bn s thy rng chng c l do g gii hn chng trong 1, 2 hay 3 ngy, hay bm
theo mt thi kho biu chi tit. Thc ra, con bn cng c nhiu c hi tm hiu v
luyn tp vi thc n, b s cng nhanh chng khm ph c mi th v nhanh chng
pht trin cc k nng t n m sau ny b s cn n.
i mt vi s nn lng
Sau khi bt u tm hiu thc n th, mt vi b nhanh chng vt qua mt giai on th
li c v tr nn nn ch; l bi v cc k nng ca b khng pht trin nhanh. iu
dn ti vic ta tng rng b chm ln v tc in l b nn ch v i nhng trong
nhng tun u nu b i th hu nh chc chn l b i n sa, ch khng phi thc
n. Cc ba n l cho b tri nghim v con bn cha thc s hiu rng n thc n s
gip con no bng. Nn s nn lng ca b khng phi l du hiu cho thy b khng th
n v b khng cn cha m gip b bng cch nghin h n v t cho b n; sa
vn p ng cho nhu cu ca b. Cha m c th t cho b my tha c th gii quyt
vn nhng ch bi v b tm thi b phn tm. Nu b i hoc mt th tt hn l
bn hy cho con n sa, hoc khuyn khch con chp mt mt lt.
Cc b cng c th nn ch trong vi tun u mi n BLW n gin v chng khng th
lm mi iu chng mun vi thc n cng nh mt th chi mi c th l thch
thc mi. Thng vn s l thc n khng c hnh dng ng hoc qu trn nn con
khng cm c, nn iu quan trng l quan st nhng iu ny (xem trang 82 v
nhng cch chun b thc n sao cho d cm). Tin tt lnh l, mc d giai on nn
ch c v kh thng xuyn i vi cc b BLW, n li him khi ko di hn mt tun,
cng ging nh vic b nn ch vi mt mn chi mi khng th ko di mi.
Cho b thi gian
Cc b cn c thi gian hc hi, nn quan trng l khng hi thc b. Trong nhng
ngy u, rt c th b mt ti 40 pht n xong l tt c nhng g b cn rn
luyn mi k nng mi, lp i lp li n khi thnh tho cc k nng .
iu c bit quan trng l phi cho cc b thi gian nhai ht hon ton thc n bi v
iu tt cho tiu ho v v c th trnh bnh au d dy v to bn. Nu bn b n
45

theo nhp ca ring b, b cng s hc c cch nhn ra khi no mnh no. (Cng xem
trang 60-61 n qu nhanh dn ti bo ph tr ln v ngi trng thnh)
Mt vi b thch vt cc mu thc n i trong khi chng mi khm ph nhng th khc,
nhng sau chng c th mun quay li vi ch thc n y. Thi quen chn th ny
kh thng xuyn, nn bn c gng ngn chn s thch ny ca b bng cch dn dp qu
sm hoc t gm nt ch thc n ca con.
Ngi li v con tip tc nghch thc n c th l phn kh nht trong BLW nhng nu
bn c th th gin vi chng, bn s sm thy cui cng giai on ny cng khng din
ra mi mi. Thc ra bn cng cho con thi gian hc cch x l thc n - ngi ngi, cm
nhn v chi vi chng - th con cng nhanh tr nn t tin v thnh tho hn trong n
ung.
Ivor s sung sng c cho t n n khi no b thch. i khi n s ngi rt lu
m chng lm g nhiu, v sau t nhin n nhiu hn mt cht. V mt vi ngy n
n rt nhiu ri my ngy sau li chng n g ngoi sa. Chng ti thc s phi tin
tng con v khng quy ry n.
Amanda, m ca Ivor 8 thng
Cng n
C gia nh cng n l l tng nht v con bn s hc c nhiu hn ngoi vic cm,
nm n. B s c hc thm v th t, giao tip v x s trong ba n. Nhng iu
ny vi nhng gia nh bn rn c v thc s l mt kh khn th bit khi b/m hoc c
hai u khng lm vic nh. Tuy nhin iu quan trng nht l c gng ht mc trong
kh nng c th con bn khng phi n mt mnh. V vy, thm ch nu khng th c
mt ba n ca gia nh, hy chc chn l con bn s lun lun c n cng vi mt
ngi no . Nu con bn c n chm sc, hy gii thch iu ny cho ngi gi
tr m bo rng c y s chia s thi gian n cm cng con bn ngay c khi bn
khng c .
Ba n sng c th khng c ngha vi nhiu gia nh, c bit khi c 2 b m u i
lm hoc gia nh c tr phi i hc, i nh tr. Nhiu tr nh s khng n ba sng
trong nhng ngy u, nhng mt khi chng ch , chng c xu hng thch nghi rt
nhanh: chng khng quan tm liu c phi l gi thch hp n hay khng. Do
con bn c th n sng sau gi vo hc hoc khi b cng vi ngi gip vic. Nu bn
lm vic ti nh, ba tra c th l ba thch hp nht n cng con. Khng cn g qu
phc tp, min l dinh dng v a dng (xem trang 128).
Ba n ti cng nhau thng rt kh khn vi cc gia nh, c bit khi c b m i lm
c ngy. Thng ngi chm nom chnh ca gia nh (thng l ngi m) s phi c 2
ba cm ti: mt cng vi con v mt cng vi chng/v khi h i lm v.
Bn c th phi thay i gi i ng ca con (nu qu sm) hoc thay i gi n ti (nu
qu mun). Hy nh l con bn khng qu cn mt ba n cng nhc vo mt gi c
nh trong thi gian u v con bn khng cn ba n ny tha mn cn i. Ch khi
con bn bt u n nhiu hn v nhn ra rng n c th gip b ht i, khi bn s
cn lp mt k hoch cc ba cm gia nh ph hp vi nhu cu n ca con bn.
46

Ba n gia nh tt nht l din ra bn n nhng khng nht thit phi nh th. Nu bn

thng n ti trc Tivi, hy tt tivi b c th tp trung v y gh ca con li cnh
bn. Ti sao khng th cng n trn chiu hoc thm tri trn sn, hoc l trong nh hoc
l ngoi tri.
Hy i x vi con bn nh vi mt ngi bn trn bn n. iu c ngha l bn ng
bt con bn phi n g hay n nh th no, lau mt cho b hay ra bt khi b vn cn
ang n.
Lead s n v nhai b khi ti cng n bn vi b. B nhn ti sut v bt chc hnh
ng nhai ca ti. Thnh thong ti ng dy lm 1 ci g v b chc chn l s mt
tp trung.
Emily, m b Leah, 7 thng tui.
Mo nh:
- Trong kh nng c th, hy n nhng n ging nh con bn, cng con bn.
- Cho con bn nhiu thi gian b c th khm ph n v quyt nh b mun lm
g vi chng.
- Ni vi con bn v nhng n m b s khm ph
- ng c gng p con bn n nhiu hn lng b thc s cn
- Cho con bn cm nm n nhiu nht c th gip b pht trin cc k nng
- Hy chi cng con bn khi b khm ph chi nhng nh 1 iu rng: khng cn
hng dn con bn chi bng cch khen ngi hay la mng b.
Cu chuyn BLW
Khi Owen c th ngi c, ti cho b ngi trn lng mnh, ti bn n cng vi chng
ti. B ch mi hn 6 thng. B nht n ln nhng trong thi gian u b hu nh
khng th cho vo ming. Ti khng ngh b a c g vo ming trong my ngy
ny. Nhng kh nng phi hp tay v mt v cch b a n vo ming tht s
thay i, mc d b mi bt u c 1,2 tun. Th u tin ti a cho b l l loi
qu cc tr em khc cng n, v mi khi b tm ly ming l th n u trt ra khi tay
b. Ln tip theo, khi b c ming l, b c gi cht n cho n tn khi b thy khng
cn phi gi n trong tay na. Sau b nhn ra 1 iu l nht n bng tay tri, a
sang tay phi v cho vo ming s d dng hn. V by gi b bt u dng tay tri y
a tay phi ln gn ming hn. Tht l k diu.
n i s ba bn
Tr em khng hiu khi nim ba bn. Con bn s nh ri hoc nm chi ca b sut
ngy; l cch b hc v trng lc, khong cch v sc mnh ca bn thn. Ban u,
thc n n gin ch l chi, do b cng s lm v c nhng tri nghim nh th.
B s thch th nhn thy rng cho n lc b cha bao gi cm nm th g li c th
ku lp bp hay ko cng nh th (nhng tr chi nhem nhuc v bt nn thng dnh
cho nhng b ln hn v cc b nh hn s n chng).
i khi, c s ba bi l do k nng ca cc b cha thun thc. Cc b thng g ln
th g , t n sang 1 bn v c gng nht ln. V v cc b cha th nm m tay
47

mnh mt cch c thc, do cc b thng v tnh lm ri nhng th ang cm nm

khi b ch bi 1 th khc. iu quan trng nht cn phi nh khi bn trng thy con
bn vui v nm thc n ra khi gh ca mnh l b khng bit iu c ngha
l g.B khng bit rng cn phi dn dp, b ch mi bt u bi hc quan trng .Bn
cng thoi mi bao nhiu, b cng hc nhanh by nhiu.
Khi k nng ca con bn tng ln v b nhn ra nim vui thch tht s khi n thc n ca
m, lc s ba bi s gim i nhanh chng. Thc t, nhng ng b b m cho con n
dm theo kiu ny nhn thy giai on ba bi rt ngn cn k nng ca cc b th pht
trin nhanh hn nhiu so vi cc b khc. Ngoi ra, cng cn nh rng c th n dm s
ba bi hn l t cho b n bng tha trong cc ba n nhng s t ba bn (v cu k)
hn trong giai on chun b khi khng cn phi ra my trn hay ry.
Ba bn l mt phn quan trng, khng th thiu i vi vic hc hnh ca tr nh c gng chng li n khng khc g vic ng trn b bin v yu cu thu triu ng
ln. B mt ng u vi s ba bn l hy cho n n v chun b trc cho
iu v d nh hy ngh v vic bn s mc cho con bn v cho chnh bn nh th no
khi cho b n v lm cch no bo v tt nht khu vc xung quanh b, hy dnh nhiu
thi gian cho ba n v cho con bn tht nhiu c hi thc hnh (nh vy b c th
hc n mt cch gn gng hn) v dnh nhiu thi gian hn cho vic dn dp.
Cc ba n l thi gian cho cc tr chi ba bn ca Milo. B c hc v kt cu v
th tch v cc th khc ln cc mn n vi s kt hp thun thc ca tay v mt. B
thch chi vi cc mn n nhn h ln.Bn c th thy nh tr cc b thch chi vi cc
khay thch nhiu mu sc hoc m spaghetti nu nhng khng phi cho ba ti ca cc
b. l thi gian chi ca b. l mt cch c o cc b c hc hi sm.Tht
tuyt vi, phi khng?
Helen, m Lizzie, 7 tui, Saul, 5 tui v Milo, 2 tui.
o ym
Khng nh bn, b khng th ngi cao hn thc n v b c th phi vi bng c chiu
di cnh tay ly th b mun. Tay o di c th s b dnh thc n do tt hn l
dng o ngn tay. Mt chic o ym c th h tr bo v phn trc cho b. . Nhng
chic o ym dng b nng s gip ch trong vic hng thc n ri nhng li hn ch cc
c ng ca b, do trong thi gian u c th khng phi l mt hay.
Mt s ph huynh thch cho con mc ch 1 ci o lt mng hoc thm ch ch mc
t trong khi n nu thi tit m, lau ngi hoc tm th d hn l git qun o.(Nu
con bn c mt gi tm c nh, hy chc chn gi tm din ra sau khi b n).Khi b ngi
trn gh n, khng cn thit phi c mt cuc chin nu b khng thch eo ym thi
gian n cn phi lun lun tht vui v.Hy chp nhn rng con bn c th lm dy thc
n ln mt, tc v qun o.
Vt bn hoa qu
Bn cn coi chng cc vt bn t hoa qu. Khi cc b n hoa qu (c bit l n c qu),
cc b thng c xu hng mt v nhai rt lu; khi nc hoa qu v b qu s ri
xung cm, tay v qun o cc b. Bn c th khng lu iu vo lc ny nhng
mt s loi hoa qu v d nh chui hay to c th li cc vt bn mu en.
48

Ti dng nhng tm ga ph phong cch nhng nm 1950 khi Justin bt u theo

BLW v ti khng nhm. Nu b ngi trn lng bn vo ba n v bn ph cc tm
ga, chng s gi li ton b cc th ba bi.
Louise, m Justin, 23 thng tui.
Sau ba n, bn bt u vic lau dn vi mt ming vi sch: bn lau mt, tay b v t
b mt ch sch s. Sau bn r ming vi v lau bn: bn ht ton b thc n xung
sn, sau lau gh ngi n ca b v qut ton b cc th vng vi trn sn. Nh vy
bn thu dn c 1 ng bn, thc n vng vi trn sn. Bn gom tt c ng
bng ming vi, vt vo thng rc v git sch ming vi.Mi ba n dng 1 ln.Mi th
xong.
Hazel, m ca Hannah, 8 tui, Nathan 4 tui v Joe 17 thng tui.
Bo v sn nh
Nhng tm thm c th c bo v bng mt ming lt ln sng mu, sch s, nh vy
mi n khi b ri xung hay nm xung c th nht ln, dng tip cho con bn. Mt
chic khn tri bn bng nha hoc cotton, mt chic khn n ngoi tri hay mt chic
khn thm du (hoc thm ch l mt chic rm phng tm) cng u tt; nhng ming
lt nha cng nghip, mua theo mt c th l mt la chn r hn. Mt s ph huynh ch
dng giy bo, sau ba n h c th b i m khng mt thi gian lau ra n.
Chng ti th dng mt ming nha lt sng mu, nhng do ming nha kh mng
nn chng ti khng th lau chi n sch s, chng ti phi chng tay v qu xung
c th lau n. Cui cng, chng ti quyt nh dng mt ming khn tri bn cotton r
hn, sau ba n chng ti ch phi r n v nht n vo my git. Chng ti mua 2 hoc 3
ci, nh vy chng ti lun c 1 chic sch, tuy nhin do lun phi git gi rt nhiu vi
1 a tr nn dng nh cng khng c s khc bit no lm gia 2,3 hay 1 ci.
Ruth, m ca Lola, 19 thng tui.
Dng c
Gh ngi n
Gh ngi n c mi hnh dng v kch c. Mt chic gh ngi n c khay n c th c
ch trong thi gian u nhng mt chic gh ngi n c th dng cng vi bn n chnh
s gip tit kim din tch v quan trng nht l gip con bn cm thy l mt phn ca
ba n gia nh. Mt chic gh ngi c th dng vi bn n s gip con bn d vi thc
n hn. Mt chic m nh hay mt chic khn tm cun trn t sau lng b s rt hu
ch.
Nu bn la chn mt gh ngi c khay n, hy chn chic c khay ln, iu s gip
thc n t b ri xung sn hn. V chn mt chic khay c rim xung quanh mt chic
khay n khng c g nhn s p hn nhng s khng gi c thc n lu trn
khay.Mt iu khc cng rt quan trng l hy m bo chic khay khng qu cao so
vi gh ngi; nu ngc con bn ngang vi khay, b s khng th vi thc n mt cch d
dng. Mt chic gh ngi c khay n c th iu chnh l la chn tt nhng nu bn
khng c mt chic gh nh th hy gp mt chic khn tm t di mng con bn cho
n khi b ln hn, iu cng s gip ch cho b.
49

Mt chic gh n c th gn vo bn s c ch khi i n ngoi hoc i du lch, nhng

c th khng ph hp lm s dng hng ngy. Mt s gh n cng c th s dng
c nhng v tr thp, n s thun tin nu gia nh bn khng n ti mt chic bn
theo tiu chun. Mt chic gh c th iu chnh mc d ban u c th hi t nhng s
gip bn tit kim c vic phi mua mt chic gh cao hn khi con bn ln hn.Mt s
loi gh thm ch c th iu chnh v s dng nh gh thng thng cho cc b ln hn
v cho ngi ln.
Hy lu vi nhng chic gh c nhiu m lt chng nhn c th thoi mi hn
nhng chic gh trn bng g hoc bng nha nhng chng s kh lau git hn rt
nhiu. V phi ni tht l cc bn s phi thng lau chi n.
Mt iu quan trng na l gh ca con bn cn c ai bo v v bn cn s dng
n mi khi con bn ngi . C th b khng c tro ra khi nhng tai nn c th
xy ra khi b ng ngoy, vn vo trn .
Khng th ph nhn gh ngi n rt tin li, lu bn nhng nu b khng thch, ng p
b b c th ch n ngon khi ngi trong lng bn, nhng ri cui cng b cng quay li
vi gh n thi.
Nu ti c thm 1 a con, s khng c s khc bit no trong cc ba n tr vic qun
i chic gh n. Ch gn y Aidain mi ngi gh n m khng nhng x ln b 2 tui.
Do chng ti quyt nh s khng phin lng v b khng thch nh th, ti chp
nhn b s ngi n trn lng mnh thay v u tranh bt b ngi gh. C th hi kh
ct thc n khi b vn vo xung quanh nhng tr iu ra, chng ti u rt vui v.
a n
Nhiu bc cha m nhn thy rng s d dng hn nu lc u ko quan tm n a n.
Mt em b 6 thng tui s quan tm n a n cng ging nh s quan tm cho n
c bit nu l nhng chic a mu sc c thit k cho tr em - v khi iu thc
s khng ngha, iu c th kt thc vi vic tt c thc n trn a s ri xung sn.
V con bn s khng th nh t n tr li a sau khi b th chng, v vy khu
vc xung quanh a s y n.
Khng c l do g con bn khng th n trc tip trn khay n ca gh hoc trn bn
n min l chng sch s (lau sch chng vi loi cht ty nh nhng v mt chic khn
lau sch c th l tt c nhng th bn cn). Ngoi ra, bn c th t mt chic khay n
ln, vung vc trn bn n trc mt con bn, hoc mt ming lt cao su c gn lin mt
chic ti ng thc n ri vi. iu ny s gip bt ba bi v d dng lau dn hn.
Nu bn mun dng a, mt chic a hoc chic bt nng s kh con bn nhc ln
tuy nhin nu b c th nhc ln, thit hi s ln hn. Nhng chic a c nam chm
c th gn vo bn c th hu ch nhng khi bn nhc chng ln c th lm vng cc thc
n cn li trong bt/a.Tt c cc a, bt hoc cc bn s dng cn phi sch s tuy
nhin khng nht thit phi tit trng.
Nu bn mun bo v bn n, c th bn cn phi u t mt chic khn tri bn
c th thm du hoc mt chic khn nha. V chng rt d dng lau chi nhng tt
nht khng nn chn nhng chic khn c nhiu ho tit hoc mu sc v iu c th
khin con bn kh khn trong vic nhn v nhn bit n.Mt iu cng quan trng
50

l cn m bo con bn khng th ko khn tri bn (v mi th trn ) vo lng b

hoc ko xung sn.
Cu chuyn BLW
Cch y khong 1 thng, James bt u t ra mt cch r rng l b mun ngi n
cng chng ti b khng mun khi phi ngi v nhn chng ti n t gh n ca
b na. Mt s ngi cho rng khi b quan tm n cc ba n tc l b sn sng
n, tuy nhin ti khng ngh l b i, b ch mun c tham gia cng chng ti, cng
nh cch b c gng hc cch cc b khc b, trn.
Ban u, b quan tm n mi th c th lm trong ba n nhng khng phi n.
Nhng iu thc s thay i trong 2 tun gn y. By gi b c th ngi mt
cch vng chc, v b mun nhiu hn ch l mt chic tha hay mt ci g hay hay
mt mt b mun cm nm cc th.
B cm mt ming da chut cch y vi tun nhng b vn cha th nm
chc c, do b lm ri n. Nhng a tr khc rt nghch ngm v chng mun
a n cho b. B c a cho 1 ming c rt, mt ming chui v mt ming sa
chua t cc anh trai. V trong mt chuyn i pic nic ca chng ti sau , b c th
cm 1 ming to mt, b rt sung sng v iu . Khi ti cho b n bc c chua, b
cm mt v rt vui sng thng thc mi v. Ti cm thy b sn sng n t
by gi.
Do hm nay, ln u tin ti a cho b mt ming l chin v b thc s rt thch.
Ti ngh b rt vui khi cui cng c php n th b mun n thay v nghe ti ni
Oh, khng, con vn cha ln n n u.
Ti hm qua, ti lm mn g v u ninh, ti ngh James s n mn ny th no
nh? Nhng ti on b c th s bc chng hoc cm vi ming tht g. C th s v
cng ba bn nhng ti cn phi quen vi n. Ti ngh l th thch cho ti Nhng
th b c th n cng khng qu khc bit.
Jane, m Rose 7 tui, Edward 3 tui v James 6 thng tui.
B quyt thnh cng ca BLW
u tin hy ngh thi gian n cng chnh l thi gian chi. l thi gian hc v tri
nghim khng nht thit qu ch trng vo vic n. B ca bn vn s nhn c y
dinh dng t vic ung sa.
Tip tc cho b n/ung sa theo nhu cu, thc n th s b sung thm cho b ch khng
thay th sa. Dn dn b s t gim vic ung sa theo thi gian ca chnh b.
ng qu k vng con bn s n nhiu thc n trong thi gian u. B khng ngay lp
tc cn thc n b sung v b mi ch 6 thng tui. Khi b khm ph ra rng n rt
hp dn, b s bt u nhai v sau l nut. Rt nhiu b n rt t trong vi thng u.
C gng n cng con bn v a con bn vo cc ba n bt c khi no c th, nh vy
b s c rt nhiu c hi hc bn v thc hnh cc k nng mi ca b.
Hy n i s ba bn. Hy ngh v vic bn s cho b ca bn mc nh th no v bo
v khu vc xung quanh nh th no vic x l ng ba bi m khng qu stress, v
51

thc n ri c th dng li c. Hy nh l b ang hc ch khng phi ang c to

thm vic cho bn.
Hy lun vui v - v tt c mi ngi. Hy chc chn rng thi gian n phi lun vui v
v th gin, nh vy bn s khuyn khch con bn khm ph v tri nghim. Bng cch
b s thch th vi vic th nhng mn n mi v ch i n gi n.
6 iu bn nn lm
1.
Hy m bo b nh bn lun c ngi trong t th ngay ngn/thng ngi
trong khi n. Nhng ngy u b c th ngi trong lng bn, i din bn n. n khi b
ngi trn gh n, hy dng mt ming m nh hoc mt chic khn tm cun trn gi
b ngi thng v mc va tm vi khay hoc bn n.
2.
Hy bt u vi cc n b d nht. Nhng n hnh que dy dn l d nht.
Trong kh nng c th hy cho cho con bn chnh nhng n m bn n, nh vy b c
th cm thy b l 1 phn ca nhng g ang din ra. ng qun mt a b khng th n
nhng n ang nm trong bn tay, v vy ng k vng b s n ht c ton b
ming n, v hy sn sng a tip cho b khi b n gn ht.
3.
Cung cp cho b a dng n. Khng cn thit phi gii hn s tri nghim ca
con bn vi n. iu quan trng l ng a ra cho b qu nhiu trong 1 ba n
nhng hy cho b nhiu mi v v n khc nhau trong c tun, iu s gip b a
dng c v dinh dng cng nh gip b pht trin cc k nng v n ung.
4.
Tip tc cho b n sa nh bn lm trc v cho b ung nc trong ba n.
Khu phn sa dnh cho b s dn dn thay i khi b n nhiu hn.
5.
Hy tho lun v vic cho b n n th vi c vn sc kho ca bn nu gia
nh bn c nhng vn tin s v tiu ho, d ng hay khng chu c n no
hoc c bt k mt lo ngi no v sc kho hoc s pht trin ca con bn.
6.

Hy gii thch v BLW cho tt c nhng ngi chm sc con bn.

6 iu bn khng nn lm
1.
ng cho con bn n nhng thc n khng tt cho b nh n nhanh, hp
hoc nhng n c mui hoc ng. Hy trnh xa tm tay b nhng n c nhiu
nguy c khin b b nghn.
2.

ng cho con bn n n th khi b ang i v mun n sa.

3.
ng gic gi con bn hay lm con bn xao lng khi b ang cm nm n, hy
b tp trung v ch vo nhng g b ang lm
4.
ng t n thay b (v hy coi chng nhng b ln hn cng c th hay lm
vic ny). Hy b t kim sot, l mt c im quan trng ca BLW.
5.
ng c thuyt phc b n nhiu hn nhng g b mun. Khng cn thit phi d
dnh, d d, e do hay tru a b.
6.

ng bao gi con bn mt mnh vi n.

52

Gii p thc mc
Con ti c 5 thng tui, ti ang cho b n thc n nghin t 1 thng nay. Liu
by gi ti c th chuyn sang phng php BLW
C th ni b 5 thng tui chc chn vn cn qu b n thc n th thay cho sa, mc
d tui ny b c th nht n v cho vo ming. Tr phi bn bt buc phi
cho b n thc n th v l do sc kho no (trong trng hp ny bn cn tham kho
kin chuyn gia sc kho hoc bc s c li khuyn chnh xc), cn khng, b thc
s cha cn n thc n th tui ny. S tt hn nu bn cho b tip tc n hon ton
bng sa thm vi tun na cho n khi h tiu ho ca b hon thin hn.
Nu bn khng mun dng vic cho b n thc n nghin, bn cn tip tc cho b n cho
n khi b c th t n. Tuy nhin nu bn thc s mun chuyn sang phng php
BLW, hy cho b n sa thm vi tun na cho n khi b 6 thng tui, khi hy bt
u vi cc mn n bc ging nh b cha tng n thc n nghin trc . lm
c iu , bn cn phi tng cng vic cho b n sa t by gi (cho b n thng
xuyn hn nu bn cho con b hoc tng lng sa mi ln cho b n nu bn cho con n
sa bt) bng cch bn c th dng vic cho b n thc n nghin.
Con ti c 8 thng tui, hin nay ti ang cho con b n thc n nghin. Liu c
qu mun bt u vi BLW?
Khng bao gi qu mun bt u vi BLW! Ngay c khi con bn quen vi vic
c t cho n, b vn c th tn hng vic khm ph n khi c c hi v vn nhn
c nhiu li ch t vic . Tuy nhin b c th phn ng khc 1 cht so vi nhng b
c cho n theo phng php BLW ngay t u.
Vi cc b c cho n theo phng php BLW t thng th 6, cc b c c hi tri
nghim vic khm ph n v pht trin cc k nng n, cn dinh dng cho
b vn c cung cp y t vic cho b b hoc n sa bt. iu c ngha b c
th t thc hnh vic n ung trc khi b thc s c nhu cu vi n. Tuy nhin nu
b bt u phng php BLW khi c 1 thi gian c cho n t bng tha, s tin
trin c th chm hn v giai on tri nghim ny b b l.
Bn c th thy khi ln u tin bn cho con bn n bc, b s chn nn v kh chu
v b khng c cho n nh cch b vn quen. Cc b c t cho n vn thng quen
c cho n 1 lng ln thc n trong 1 thi gian ngn khi cc b i v thc n nghin
khng cn phi nhai.
Cho b c hi tri nghim k nng n khi b khng i c th gip bn trnh vn ny
v khi b s tp trung khm ph n v khng phi lo ngh v ci d dy trng
rng. Bn cnh cc ba n bng thc n nghin nh thng thng, hy cho b bt u
vi cc mn n bc vo thi gian n b pht trin cc k nng n ung. Bn s thy b
s dn dn bt thch th cc n nghin, v n cui b s khng cn n nghin na.
Mt s cha m nhn thy rng nhng b ln quen vi vic n t, thng c gng
nhi nht rt nhiu thc n vo mm khi b t xc n. iu ny c th do cc b khng
c c hi tp quen vi vic nhai thc n trc khi nut, hoc cng c th v cc b cha
c hc lm th no trnh nht qu nhiu thc n vo mm. Khuyn khch b t n
khi b khng i l mt cch tt gip b hc c nhng iu ny.
53

D con bn bt u BLW tui no, hy c gng cho con bn mi c hi c n cng

bt c khi no c ngi n. Bng cch ny, b s c khuyn khch hc theo mi
ngi v khm ph nhiu kha cnh khc nhau ca ba n. Khi con bn hn 1 tui, bn
c th c 1 chic ko dnh ring cho b b c th hc theo nhng g bn lm. Nu cn
thit, hy c tip tc vic t thc n nghin cho b cho n khi cc k nng t n ung
ca b p ng c nhu cu n ung ca b.

54

CHNG 4
Thc n u tin
Nguyn l c bn
Nu bn tng c bt k hng dn no khc v cch bt u vi thc n rn (th),
bn c th nhn ra rng hu ht u a ra nhng ch dn nghim ngt v th t m cc
loi thc n ln lt c gii thiu. Tuy nhin, phn nhiu nhng li khuyn thng
li thi gian bt u cho b n v t 4, thm ch l 3 thng tui. Thc t, h min dch v
tiu ha ca tr 6 thng tui hon thin hn nhiu, v vy, tr khi b d ng, s hn ch l
khng cn thit. y l s tht liu phng php tip cn baby-led c c s dng hay
khng.
Nh mt quy tc chung, nhng ba n ca bn s tt cho em b nu bn bt u vi
nhng thnh phn t nhin, s dng cng nhiu thc n ti cng tt v nu m khng
cho thm mui hoc ng. Nhiu ngi bt u vi vic hp rau v hoa qu, nhng,
mc d nhng th c th l d dng nht cho b cm nm lc ban u th khng c l
do g m b li khng th chia s mn tht hm, salad, m ng, nhng mn n chin,
nng hay bt c th g c hnh dng ph hp. Bn nn a ra:
-

Thc n b dng khng phi loi ch bin k hoc c mui, ng.

Thc n t mi nhm thc phm chnh t nht 1 ln mi ngy (trang 205) (mc d

iu ny t quan trng hn v vi b lc ny, vic khm ph l chnh, hn l vic n)

Mt phm vi rng cc loi thc n trong sut 1 tun, qua b s c c hi th
cc mi v v kt cu khc nhau
Kch thc v hnh dng thc n m b c th x l c (nh rng cc k nng
ca b s tin b mt cch nhanh chng)
Bn c th tm hiu chi tit hn v dinh dng v quy nh v sinh, cn bng ba n cho
c gia nh chng 7, v mt khi bn nhn thy em b ca mnh cm nm thc n, bn
s nhn ra rng tht d dng chnh sa ba n ca mnh sao cho b c th tham gia c.
Thc n nn trnh
Mi nguy nght th
55

Mt s loi thc n c th gy ri ro ring cho em b bi hnh dng ca chng. Cc loi

ht l v d ph bin nht ton b cc loi ht nn c trnh cho n khi b nh bn
c t nht 3 tui bi chng c th d dng b mc vo kh qun ca tr nh. Cc loi
hoa qu nh qu cherry cng nn c b ht trc khi cho b n v ct i cc loi qu
nh, trn nh nho, c chua bi cng l 1 hay. Hy nh cn thn vi cc loi bnh, tht
hm v salad, nhng mn n c th cha nhng ming thc n nh, cng. C nhiu
xng tt nht l nn trnh v xng sn cng nn loi b khi ming tht.
Mui
Mui c hi cho b; thn ca b cha pht trin v nu nh nnhiu mui qu c th
s gy ra bnh nghim trng. S tt hn rt nhiu cho sc khe lu di ca b nu bn gi
mn thp khi b cn nh, theo , s thch cc thc n mn s khng pht trin khi b
ln ln.
Mui c nm vo nhiu loi thc n lm tng hng v, c bit l thc n sn,
nc st mua ca hang, nc dng, nc chm v n c dng nh cht bo qun
trong thc n nh tht xng khi, gim bng v nhiu loi hp khc. Thc t, phn ln
mui chng ta n c giu trong n ca chng ta, khng phi c thm t l
mui trong qu trnh nu hay ti bn n, v vy trnh mui c ngha l phi ngh mua
nhng g cng nh nu chng nh th no.
B di 1 tui khng nn n nhiu hn 1g mui (0.4g natri) mi ngy. Thc n sn
thng cha hm lng mui cao hn rt nhiu i vi b. Thm ch 1 s loi pho mt,
nh Pamesan, Feta v ph mai ch bin sn (ph mai lt, pht, ph mai tam gic) c th
cha hn 1g mui trn 100g ph mai (mc d mt em b khng n nhiu ph mai trong 1
ngy) v mt s loi bnh m c th cha 1g mui trong 2 lt bnh. Do , mc d ph
mai v bnh m c th l nhng thc n tt, cng khng nn cho b trong mi ba n).
Cng nh vi tt c cc loi n, chng ta nn c k nhn mc cn thn trc khi
mua.Mt s nh sn xut ghi lng mui bng sodium (natri).
Mt s loi thc n mn c th n 1 hoc 2 ln mi tun, vi s lng t
(Nn cho b ung nc hoc sa m vi nhng thc n ny c th loi b lng mui
d tha t c th)
56

Ph mai cng (v d: Pamesan)

Xc xch (bao gm pepperoni v xc xch )
Gim bng
Tht hun khi
Ht u nng
Chit xut men
Pizza

Cc loi thc n mn nn trnh nu c th

Thc n ch bin sn
Ng cc n sang (kim tra nhn hiu)
Snack mn (v d bnh bch quy)
Cc loi bnh cay hoc mn
M ng lm sn hoc nc st cari
Nc st nh st c chua, st nu
Nc chm v nc dng lm t vin nc dng
Sp ng lon v gi hn hp
C v tht hun khi
C cm
liu (ngm mui)
Nc tng u nnh

Nhn lng sodium c a ra vi 2.5 s cho bn bit s lng mui tng ng. Nh
mt hng dn chung, mt loi thc n gi l hm lng mui cao nu n cha nhiu
hn 1.5g mui (0.6g sodium) trong mi 100g, trong khi mt loi thc n hm lng mui
thp cha t hn 0.3g mi 100g.
Nhiu cha m chn cch t chun b thc n khng c mui khi h c em b, v vy b
c th tham gia ba n m khng nguy hi g. Thng h nhn thy rng h c th gt b
s thch v thc n mn mt cch kh nhanh, ch bng cch thay i nhng g h n v
cch h nu. S dng tho mc v gia v i khi c th tha mn c yu cu v nhng
mn n m hng v v nhiu cha m rt ngc nhin nhn ra con ca mnh cng thch
mi v ca nhng mn n c hng liu nhng bn nn trnh t cay vo nhng ngy
u tin!
Ngi ln thng nm mui vo mn n ngay ti bn n, nhng nh rng khi em b ca
bn ln hn, n s mun bt chc mi hnh ng ca bn v vy mt ngy no , n
c th s v ly l mui v vo thc n ca mnh.
ng
57

ng c thm vo nhiu loi thc n nh mt cht to ngt nhng khng h cha

cht dinh dng thit yu no, v vy n ch cung cp nhit lng v ch. N cng c
th hi n hm rng ca b thm ch khi b cha mc rng. Bt u cho b ca bn b
sung thm thc n t nhin c hm lng ng thp s gip cho b trnh c s thch
n ngt sau ny.
Khng nht thit phi c ch n king khng ng hon ton cho b thnh thong
n bnh ngt, bch quy, bnh pudding cng tt. Nhng ko ngt v nc ung c ga th
khng c gi tr dinh dng v vy tt nht nn trnh chng. Thm ch mt s thc n tr
em ch bin sn cng c hm lng ng cao, n thng c n trong nhng sn
phm nh xc xch, ng cc n sang, sa chua c mi v v ht u nng. Cnh gic vi
nhng ci tn nh sucrose, dextrose, fructose, glucose syrup, corn syrup trn bao b, nhn
mc chng u l nhng th loi ca ng.
Bn c th thnh thong gim lng ng trong nu nng nh bng cch thay i
cng thc nu n v d: s dng to n ngt t nhin thay th cho to dng nu khi
lm bnh nhn to, hay thm chui nghin to ngt cho cc mn n. ng mt l
cht lm ngt t nhin b dng cng c th hu ch. Gim mt na lng ng trong
cc cng thc nu n cng khng to nn s khc bit rng liu c nh hng n mn n
hay khng.
Mt s thc n khng thch hp khc
Trnh c cng nhiu cht bo qun v cht lm ngt nhn to cng tt e numbers (gia
v cho vo thc phm), monosodium glutamate (MSG) (bt ngt), aspartame Ni
chung, cng t thnh phn c ghi trn bao b cng tt. Nhng nu bn c th, t nu n
vi nhng nguyn liu t nhin l tt hn c.
Nhiu cha m tng c khuyn rng nn trnh cho b n lng trng trng. Nay n
khng cn c xem l cn thit na m 6 thng l tui nh nht c khuyn i vi
tt c cc loi thc n rn, nhng trng nn c nu k (c lng ) bi chng c th
cha khun salmonella c th gy ra nhim trng d dy nghim trng.
Mt ong khng nn s dng cho n khi b c t nht 1 tui v n c ch ra l
nguyn nhn c th gy ng c mt dng nhim trng nghim trng khc.
58

Cm th v cc sn phm t cm (thng c bn vi tn ng cc hm lng cht x

cao) c th gy kch ng ng tiu ha v cn tr s hp th cc dng cht thit yu
nh st, canxi; chng khng nn c s dng cho b.
ung
Ngoi nhng ba sa thng thng, em b khng cn bt k loi ung no khc hn
sa m v nc (xem trang 166 v cc loi ung). Cn c bit trnh nhng loi sau:
-

C ph, tr v cola: Tt c chng u cha cafein mt loi cht kch thch nh

hng n b. Tr cng cn tr s hp th st.

-

ung ngt, ung c ga, nc tri cy khng pha long: nhng ung ny

u c lng ng cao v thng c tnh axit

-

Sa ti: sa ng vt thng lm gim cm gic ngon ming ca b i vi sa

m hay sa cng thc. Khng nn cho b di 1 tui ung sa ti (mc d c th s

dng trong nu n hoc n chung vi ng cc t 6 thng tui).
Ngoi nhng thc n v ung trn, em b ca bn c th n bt c th g bn ang n.
Nu khng c nghi ng g v d ng trong gia nh (xem trang sau), nn cho b mt tp
hp cn bng cc loi thc n tt hn nhng g bn ang n v b t la chn.
Thc t, cng nhiu loi mi v, kt cu ca thc n b c nm th (hay t chi) khi
cn nh th sau ny b s n c cng nhiu loi thc n.
D ng
Bng cch i n 6 thng mi bt u cho b n cc loi thc n rn, bn gip cho b
trnh khi cc nguy c d ng thc n. Tuy nhin, nu c s d ng no i vi lc, ng
vt c v, bt m, qu du, qu c mi, kiwi, cc loi ht, c chua, c, trng hoc cc sn
phm t sa trong gia nh, th nn thn trng khi cho b n. Cho b b m cng lu cng
tt cng s c ch c bit l khi bt u cho b n cc thc n rn hn. Khong cch 1
vi ngy khi bn th mi loi thc n s gip bn nhn ra nhng phn ng ca b. Nu c
g nghi ng, hy ni vi ngi kim tra sc khe ca bn hoc nu em b ca bn c
chm sc bi chuyn gia dinh dng hay bc s nhi khoa, hy hi h c cho kin.
Khng phi mi phn ng vi thc n u l do d ng mt s l kt qu ca s khng
dung np tm thi thc n. Nhiu tr nh c phn ng vi thc n ging em b c th
59

dung np nhng thc n ny khi ln 3 tui. V vy, nu em b ca bn c phn ng xu

vi 1 loi thc n th b c th khng phi trnh thc n mi mi.
Mt s b b pht ban ming khi n nhng loi qu c mi hoc qu du. y c th l
mt phn ng n gin vi axit cao trong thc n, hoc cng c th l d ng. Nu bn
khng chc chn hy tm kim nhng li khuyn v y t, v tin tng em b ca bn nu
n t chi mt loi thc n, mt s b m nh li, cng nh em b, con h trnh nhng
loi thc phm m chng b d ng khi gp li.
Oscar nm mt qu du khi n 8 thng tui v n b pht ban mt. Sau n khng
n du na. N vt chng nhng khng n
Natalie, m ca Oscar, 14 thng tui.

La m v gluten
C nhiu tranh ci v vic cho tr n nhng thc n cha gluten. Tt c nhng loi thc
n lm t la m (v d bnh m, bnh ngt, m ng) u c cha gluten ; nhng ngi
khng dung np gluten khng th n thc n cha kiu mch, la mch nhng la m l
th phm chnh. Mt s dn chng ch ra rng tip xc sm vi gluten s gim kh nng
bt dung np, trong khi mt s nghin cu khc cho rng nn n sau 1 tui. Nu tin
s gia nh bn khng dung npla m hay b d ng, tt nht l nn ni vi bc s trc
khi cho con bn n la m.
May mn thay khi khng phi l kh khn trnh la m khi bn mun. Hu ht cc
siu th c bnh m, m ng v cc sn phm khc khng c gluten, trong khi go, ng,
la mch en u c th thay nhau trong cc mn n. Bt lm t nhiu loi la m c hn
(spelt wheat and kamut) hoc t mm la m s thng c dung np tt hn so vi cc
loi khc. Qu hch xay c th c s dng nh mt loi bt thay th trong mt s cng
thc nu n, nh bt lm t u h lan, u xanh, u hi.
Cng nhiu cng tt, hy chc chn rng em b ca bn c ch n thc s a dng,
khng n mt loi thc n n gin vi s lng ln hng ngy. Ngh xem liu bn
pht trin c thi quen c th dn b c cng mt phm vi gii hn ca cc loi thc
phm hng ngy. V d : nhiu ngi UK n thc n t sa v bt m ti thiu 2 ln
60

mi ngy, mi ngy ; c hai u l nguyn nhn ph bin ca khng dung np v d ng

nc ny.
Cu chuyn BLW
Fern cha tng nhn bit c cc loi thc n lc 6 thng. Sang thng th 7 b bt
u nhn ra nhng g chng ta ang n, nhng nu ta ly thc n t a ca mnh ln
trc mt b, b cng ko ch nhiu lm. Ch gn y b mi c gng ly thc n. V
n 10 thng tui, thc s khng c quan im g khi a cho b tha thc n nghin
nhuyn, s d dng hn khi cho b nhng thc n ring l v b t x l ch n .
B s gm xng g v nu n c mt mu chui, b s cn mt t v nh ra ngoi ri
chi vi chng, m khng cn thit phi n chng. Nhng t nht b cng bit cho thc
n vo ming. mc d hu ht u nh ra ngay lp tc.
Gia nh ti b nhiu d ng vi thc n v Ferm cng c nhiu phn ng xu vi n
m ti n thng qua sa m. Chng ti pht hin ra l do tm, nho v tht ln, t
khi ti loi tr chng, Fern kh hn nhiu. Do ti ang c gng gii thiu cc thc n
c bn, ch xem n x l th no. N ch n chui, qu b, tht g, qu chui l v
khoai ty. Ti ngh chm bt u vi cc thc n rn c th lin h ti s d ng ca b.
Trong gia nh ca ti c mt a tr khc, ch hn Fern hai tun tui. N bt u n
thc n rn vo thng th t v n ba ba mi ngy cho thi k ny, thnh thong cng
c mt cht so snh gia chng. Tt c mi ngi c th nhn thy rng Fern khn lanh
nh nhng a tr khc. Nhng h vn tip tc hi N n cha?.Mt s thnh vin
ca gia nh cm thy khng vn g nhng mt s th ngh rng ti nn bt u p
Fern n. Ti cho rng h ngh n nn n nhng th mi ngi ang n. Nhng ti ngh
Khi no chng sn sng, chng s n.
Sandra, m ca Reuben, 3 tui, v Fern, 10 thng tui
D bn c quyt nh trnh mt thc n no hay khng, cng khng nn nh hng
n quyt nh cho b t n, min l bn cn thn nhng g cho b. Mt s b m bin
i mt cch n gin ba n ca mnh cho n khi b c khong 1 tui, b i nhng
mn n h ko mun b n.
Cht bo
61

Tr con cn cht bo nhiu hn trong ch n ung ca chng do chng t chy nng

lng d dng hn. V vy, nu trong gia nh bn n ung ch t cht bo th bn
cn m bo rng cung cp cho b nhng thc n di do lng cht ny. Khng cn phi
gp gp mc d trong nhng thng u tin ca n thc n rn, em b ca bn vn nn
nhn ch yu dinh dng t sa m hoc sa cng thc, c hai u cha nhiu cht bo.
Cht bo tt nht cho mi gia nh l cht bo khng t sa hay ng vt, v d nh: du
thc vt, du c, du ooliu v du t cc loi ht. Nhng nhng thc n c ngun gc t
sa nh pho-mt, sa chua li tt cho em b; khng ging nh ngi ln, chng cn loi
cht bo y (khng phi cht bo thp hay loi c tch kem).
Cht bo hydro ha (hay axit bo chuyn ha) c s dng trong nhiu thc phm ch
bin sn nh cc loi bnh quy, bnh ngt, bnh nng, n sn v b thc vt c
cho l cn tr nhng tc ng c li ca cht bo. Nhng thc n nh vy nn trnh cng
nhiu cng tt.
Cht x
Phn ln ch n nhiu cht x l tt cho cc b v n gip gi gn sc kho ng
rut. Tuy nhin, bn cng khng nn cho b n cht cm th hoc ng cc nhiu cht x
(xem trang 119). cng l mt tng hay gii hn tng lng n nguyn ht
(bnh m wholemeal1, go lt, m ng lm t bt wholewheat 2) ca b. l bi v
lng cht x trong nhng loi thc n ny lm cc b qu no, ngha l b c th khng
cn ch cha cho cc thc n b dng khc.
Tuy th, bn cng khng cn phi chuyn sang n bnh m trng nu bnh thng bn n
bnh m nguyn cm, hoc b hon ton khng n go lt na. Thc ra, cho con bn
quen vi thc n t nguyn ht sm cng c th l mt tng hay, nh th b s c
c khu v cho mnh, t b s hng ti n ung nhiu dng cht hn l cc loi
thc n theo giai on. Bn ch cn m bo cung cp cc loi thc n khc tht phong
ph b c th quyt nh n bao nhiu n nguyn ht. Mt s cha m nu lun
phin go lt v go trng, mfy ng v bnh m con c n a dng. (Xem trang 214
c thm thng tin v cht x)
Thc n thch hp trong nhng thng u
y chng ti a ra vi li khuyn gip bn chnh sa thc n thng thng cho
ph hp cc b cng c th n c.
1

M mi mi ra ci ny
Wholemeal: l Whole grain (nguyn ht) xay ra
2
Wholewheat: l wholemeal b ly bt mt phn mm ht bo qun c lu hn, gi tr dinh dng khng
bng whole grain nhng hn cc loi bt trng (bt t ht tch cm, ch yu ch c tinh bt ch cht x v
vitamin mt gn ht).

62

Rau qu
Nhng loi rau c cng th nn ct thnh dng que (ch khng nn thnh lt trn) v nu
(khng cho mui) n khi mm nhng khng b nhn (al dente - mm va c th i
vi bn l ngon nhng hy nh b cha c nhiu rng u nh!) Luc hoc hp cng
ngon, nhng c th xen thm v ca cc que rau nng bng l vi sng. Cch nu ny s
to cho que khoai ty mt lp ph mng v gip b d cm hn (hy nh rng vi loi
rau, nh c rt, khoai lang v c ci s co ngt khi nng ln, nn hy ct dng que ln
hn mt cht). Cc que rau mm, nh da chut, c th cho b n sng.
Ln u tin ti cho Callum my que c rt hun khi, ti nu hi sng nn b ch mt
mt, v chng dn dn trn nhn hn. Mt mt lc ti mi nhn rng rng ch cn ti
nu thm vi pht na l b c th nhai tp tp my ming ri.
Ruth, m ca Callum 18 thng
Cc hoa qu to nh da hu v u c th ct thnh dng que hoc hnh mi nhn, cn
nhng loi qu nh (nh nho) th nn ct i l cc b c th d dng x l v di chuyn
chng trong ming mt cch an ton. Nhng loi hoa qu nh to, l v xun o c th
cho b n c qu. Tt hn l nn lm mm to i mt cht, v cc b s d gm hn v
b cn phi ming to.
Tt nht l nn li mt t v i vi phn ln rau qu b d cm hn t nht cho
n khi con bn c kh nng cn t thnh tng ming. Tt c to, l, b, xoi v khoai
ty u d x l hn nu cha li t v. B ca bn s sm tm ra cch cm vo phn
v v dng rng cn vo phn tht qu (hoc nhai tru tro bng li)
Nhiu ng b b m cng cho con n chui vi t v cn cha li: trc tin hy ra sch
v (trong trng hp n c th nhai c), sau hy ta bt cn khong 1 inch
(2,54cm) hoc lm theo kiu que kem c qu vi phn rut th ra. Mt khi b thun thc
hn, hy con th n chui bc v, b hc c cch dng lc th no l m
khng lm nt hon ton qu chui.
Mo
Dao ct rng ca ( dng ph bin trong thp k 70 dng ct khoai ty chin
thnh hnh sng) c th hu dng ct hoa qu v rau c gip b d cm hn.
Cn 1 ming tri cy trc khi a c qu cho con th b s d n c phn tht
qu hn.
thun tin hn bn c th thm t mu rau c nu sn vo ngn ,
dng trong trng hp bn mun n g m con cha n c.
-

Rau c nghin s l mt loi st khng qu trn kh tt n km vi m ng.

Tht
bt u, tt nht l cho b n tht di dng ming to b d dng cm v mt hoc
nhai. Ban u, tht g l th b d x l nht, c bit khi bn cho b tht vn dnh trn
xng b gm. i g l tt nht bi v n d cm v tht khng b b nh tht c. Hy
chc chn l nht ht xng dm, v ni chung phi nht ht bt c ming sn no
trc khi cho b n.
63

Bn c th lm cho tht mm hn bng cch hm ch ng lm mn quay. Khng cn

phi lc no cng cho con c tng to, mc d - bn s sm nhn thy b c th dng ngn
tay x l tht bm nh ti tnh n ngc nhin. (Tht tr tru, lc u, chnh nhng
ming tht c kch c 1 ming cn li c th khin b kh i ph nht, bi v b khng
th n chng khi b nm cht chng trong tay)
Mo
Bn c th ch bin tht nh ln, b v cu cho b d nhai hn bng cch ct n ngang
th ch ng ct dc th. Tuy nhin, i vi gia cm (g, g ty, vt, v.v), tt nht bn
nn ct dc th, nu khng n s d b b ra v b khng cm c.
Mm n
Trong nhiu nn vn ho, ngi ta c truyn thng mm thc n cho tr, vic nhai mm
v trn ln n vi nc bt s lm chng d tiu ho hn. Sau thc n s i trc
tip t ming ca m ti ming con, ging nh mt kiu hn hoc m s dng tay a
cho b. a phn n t tht c mm nhiu nht, nhm lm t cc si th tht cc
b c th n d hn. Chng c l do no ni rng cc b m BLW khng nn lm th,
nhng iu c v khng cn thit. Mc d cc b cn nh khng th nhai tht d dng
(c bit l tht ), chng cng c th ly c nhiu dinh dng d ch mt mt ming
tht. C th hn, b c th mt nc tht (mu) - trong rt giu cht st. Nu cha m
nhai tht trc, b c th n c nhiu m hn nhng li c th b mt ch cht st
ny.
Nhng n bc u tin ca b
Tt c cc loi rau c hun khi (hoc luc s) nh ht u xanh, ng bao t, qu
u (loi u Sugar-snap, sp l xanh & sp l trng
Rau c ct dng que hun khi, nng hoc xo nh c rt, khoai ty, c tm,
khoai lang, c ci, b xanh, b .
Da chut sng ct dng que (Mo nh: vi que da chut trong ngn mt t
lnh trc khi cho con n c th lm du cn au li trong thi k con ang mc rng).
-

Qu b ct lt dy (ng chn qu chn qu v n rt d b nt)

G (cho b my di tht di di hoc tht cn dnh trn xng) n khi cn m (v

d nh va mi nu) hoc lnh.
Ct tht dng di mng vi tht b, cu hoc ln n khi cn m (mi nu) hoc
lnh
-

Hoa qu, nh l, to, chui, o, xun o, xoi n c qu hoc ct dng que

Ph mai mm ct dng que, nh ph mai Cheddar hoc Gloucester

Bnh m ct dng que

Bnh go hoc bnh m nng ngn tay - n khng hoc n cng mn pht t
lm, nh c mi st c chua, hay ph mai cottage (khng bit ci ny c phi pho mai
ti khng nh)
V nu bn mun phiu lu mt cht, hy th t tay lm my mn sau xem sao :
64

Tht vin hoc burgers b

Cu hoc g vin bc bt chin

Ch c chin hoc c ct dng que

Vin bt u rn (Falafels)

Ch u lng

Cm nm (nu t go lm sushi, hoc go basmati km dhal ci ny l mn n,

chu thui k dch ni)
Hy nh rng, bn khng cn dng cng thc nu n th bit no cho b c, min l bn
hy thn trng, nm thm ng v mui mc ti thiu thi nh.

65

Bnh m
Bnh m l mt mn n bc hay ho nhng vi nhng b di 1 tui li khng nn cho n
qu hai lt mt ngy v chng c cha nhiu mui. Hu ht cc loi bnh m nu khng
mm v c nng ln, u d n vi bn tr con hn. Bnh m trng tr nn mm
nho mt khi b dnh nc v kh m nhai nut, c bit khi n mi ra l. Bnh m dng
dt, nh bnh m dp n chapattis, bnh m kiu Trung ng pitta, bnh nan, thng
t gin nn c l lc u s d dng cho bn tr hn.
Bnh m que c th cm v chm vo nhng mn nh hummus; chng c nhng sn
v a cho b cho n khi b c th t nhng. Bnh go khng mui thng l mt thay
th tt cho bnh m, nht l khi n km vi mn lng hay sp c.
Nui (m) Pasta
Nui hnh xon, con s v hnh n khng my trn tut v d nm hn l nhng dng nui
thng. B ca bn lc u s thy hu ht n - trong c nui - d n hn nu khng
c t st no i km. Th a mt vi mn c st km v mt vi mn khng, ri b s c
th n c c 2 th thi.
Lc mi u ti nu nhiu loi rau c hp v ct chng va vn cho Matthew cm nm,
v chng ti s n ci g khc. Matthew dng nh khng vic lm, thng b
hi thch th vi ci a y rau ca mnh. By gi, bt k chng ti n ci g, ti u a
cho thng b mt t mc d ti vn nu vi mn ring cho n. Chng ti ni cch ti nu
cho Matthew n chng h ging nh nu cho anh y cht no. Ti hay lm mn tht vin,
mn c ct thanh, pizza v cng c cho thng b c nm nhiu mn c.
Carly, m ca Matthew, 14 thng.
Khi u ti a cho Maria vi ming c rt hp k, my ming to hay l, hoc mu
tht g hay cu, bt c th g c trong ba ti. Con b n c sp l t kh sm v n
thch mn . Con b ch mt ming sp l y nh vi ko mt vy - gi y Maria nhai
t pha trn xung v n c kh kh phn cung
Alison, m ca Maria, 7 thng.
Go
Go l loi thc phm c bn, c nhiu dinh dng v tt trong ba n nhng cc bc cha
m thnh thong nhn thy cn iu chnh li cch nu go hay loi go s dng b c
th n d dng hn.
Loi go ht ngn nh go Thi, go lm sushi ca Nht v go risotto (ca ) hoc thm
ch c loi go lm pudding, hin nhin lun lun dnh v d nm trong tay. Thng th
loi ht di t dnh hn nhng li d cho cc b cm nu nh c nu hi k mt cht
hoc c nu trc khi n khong 1 ngy (xem trang 246 bit nhng thng tin quan
trng v an ton thc phm).
Tuy nhin, tt c cc b cui cng cng s tm ra cch gii quyt vn thi; mt vi b
n gin gc mt gn vo a v xc cm vo; s khc s thch th thc hnh k nng
cm nhn (dng ngn tr v ngn ci cm gi ) bng cch chn tng ht mt - Kh
l chm, nhng rt l vui y ( v cng rt tt cho k nng phi hp tay - mt ca b)
Mn n vi chm i km
66

Hu ht bn tr c kh nng chm n t khi khong 9 thng tui nhng ging nh nhng

th khc, mt vi b c th lm c iu ny sm hn nhiu (hoc tr hn) so vi cc
b khc. n cng mn chm c th mang li nhiu nim vui cho b lm y. iu
c ngha l con bn c th n nhng mn mm v lng v d nh sa chua, sp m khng
cn phi dng tha, v cng l cch tt b t c nhng k nng cn thit cho
vic s dng tha sau ny. B c l s khm ph ra vic t mnh chm v nhng bt k
ming thc n no, u d thi m - b s sn lng th mt vi kiu kt hp nh dng c
ci ngt nng chm vo st trng sa.
tng cho nhng th b c th dng chm
- Bnh m que
- Mu bnh m chapatti, bnh m dp pitta hay lt bnh m nng.
- Bnh yn mch hoc bnh go (loi khng mui) - nhng th ny d chm hn nu b
i chng ra.
- Ming tri cy ct dng thanh nh to.
- Rau c cng ct dng thanh nh c rt, cn ty ( tc si), t chung hay vng, b
ngi, da chut, u c ve (u que), u H Lan (qu)
- Ng bao t hp c qu
- C c nng v ct dng thanh: c rt, b , c ci ngt, b ngi, khoai tay, khoai
lang v..v
Nhng mn chm ngon lnh d lm
Nhiu mn chm c th c bn sn nhng hu ht chng u d lm v lm nhanh ti
nh. Chng thng bao gm mt vi thnh phn c bn c trn chung vi du liu
hay sa chua trong my xay.
- Mn sp Hummus lm t u rng nga (chickpeak) nghin nhuyn
- B dm Guacamole
- Sp u hn hp
- u v khoai ty
- t chung v u ng
- Sp pho mai
- Pho mai (loi creamcheese), sa chua cng ht h thm (ht chive)
- Sa chua v u ph
- Sa chua v da chut
- Pate c (c sardine, c hi hay c ng u tt - trn cng pho mai (loi ricotta) v sa
chua)
- Pate lm t loi qu nh hch, hnh nhn...
- Sp dhal lm t u lng, c v cay
- St c bung

67

Cu chuyn ca BLW
Phi mt ti hai hoc ba thng ti mi cm thy t tin v chuyn ti c th t nim tin
ni Benjamin rng thng b s n ci m n cn. Bn nghe ngi khc hay ni kiu nh
Bn tr con cn cht st sau 6 thng tui... chng cn phi n ci ny v chng cn phi
n ci kia v v th ti tng lo lng khng bit thng b n nhng th tt cho n
hay cha. V d, ti ngh n u lng s tt cho Benjanmin, nhng li khng bit lm
th no thng b c th n c y. (ti hon ton qun mt mnh c th dng km mn
ny vi bnh nng hay bnh go)
Cho nn ti hi hong mt cht ri ngh : Nu mnh nu thc n theo kiu nhuyn v c
theo phng php BLW, t nht c kh nng chc chn rng thng b s c c dinh
dng t c nhng mn m n khng d bc v nhai. Ti nu nghin nhuyn thc n
trong vi thng, nhng vic khin ti mt 2 ting mi ti ch chun b thc n cho
ngy hm sau. Khi thng b c 10 thng, n n c nhiu hn mt cht th ti quay
li kiu nu theo phng php BLW. Ti c g ti khng mt i nim tin, tht y, bi
mi chuyn s d dng hn nhiu nu ti c tip tc kin tr.
V d nhin, chng ti khm ph ra Benjamin thch c kim sot xem n ang n ci g.
So vi vic b bn, b thch c t mnh n ly hn rt nhiu. N tr nn cnh gic vi
nhng g c sn trong tha. Nu chng ti c th cho mt t thc n ln y, c th n s
quyt nh n, nhng tht ra, chng ti ch lm th ch xem thng b c thch ci mn
n c xc trn tha hay khng thi - thnh thong thng b c thch, nhng thnh thong
li khng. Lc ban u s ch mang li cho bn cm gic trch nhim to ln rng cht dinh
dng phi vo c ngi thng b.
Jana, m ca Benjamin, 13 thng tui
Ba sng
Cc bc cha m mi bt u phng php BLW thng t hi h c th a mn g cho
con h vo ba sng. H nhn ra tht kh hnh dung bn nh s n nhng mn ging
nh h n vo bui sng. Tuy nhin, s c v vn nhng lc con bn chng h hng th
bt u mt ba sng - vo lc no trong ngy bn tr ch mun rc rch vo bn v tu
bnh sa m thi. Mt khi b bt u thch th, nhng mo v tng di y c l s
hu ch:
- Bn tr thng c kh nng dng tay c th xoay s tt vi nhng th mm v xp
nh ng cc v nhng sn phm t sa nu chng c php thc hnh. V vy b c l
s n c nhng th m ngi khc n c.
- Nh rng hy cho b tht nhiu thi gian - ba sng c th gp rt nhanh gn trong vi
gia nh v bn tr th cn thi gian cho c vic n ln vic th nghim.
- Hy thay i mn hng ngy trong tun (nhiu ngi ln c thi quen n hoi mt mn
n sng mi ngy)
- Hy c nhn ghi trn n cn thn: nhiu nhn hng ca cc loi ng cc (c bit
loi dnh cho tr em) cha mui v ng mc cao.
- Nn trnh cch loi ng cc ph s c la, mt ong hoc ng v nn dng ng cc
nhiu cht s, nguyn cm. (xem trang124-214)

68

 tng cho ba sng

- Tri cy ti.
- Sp t lm ti nh. Trong khi nu, bn c th thm to (l) hm hoc bo nhuyn,
vit qut, mm xi en, nho kh, o kh, ch v, nam vit qut hoc tri v. Tri cy
nghin vi u phng hay ht hng dng, du ty hoc mt t mt ng c th
thm vo khi mn n chun b xong. Mc d cho yn mch lun c lm t yn
mch, n cng c th lm t go, k, dim mch (quinoa) - vn thng c sn ca
hng thc phm dinh dng nhng gi c bn ngy cng nhiu cc siu th.
- Sa chua nghuyn kem n cng tri cy ti. (Bn tr thng yu thch b vo h sa
chua nhng loi tri cy ri trn v ngoy tt chng ln.
- Mn trng chin trn ri ( nu k).
- Ng cc - vi sa hay khng sa. Mt vi b m ng cc kh, s khc li thch mm
t. Ng cc v d nh loi la m c nghin v lm ng li, la m c mch
nha, bt ng v Rice Krispies s ph hp cho cc b bi chng khng cha nhiu
ng v mui.
- Bnh m nng, bnh yn mch hay bnh go c cht vi b u phng, pho mai
(loi cream) hoc ch tri cy thi.
- Bnh m nng cng u b l.
- Bnh m nng cng phomai.
Ba n nh d chun b v tin gn khi phi di chuyn nhiu
Vo lc con bn bt u cn mn n dm lm y bng mnh th s l kin hay khi
bn c th chc rng mnh chun b nhng mn n nh tt cho sc khe khi i ra
ngoi vi b, phng trng hp b i bng trc khi v n nh. Nhng iu di y
l mt vi tng cho nhng mn d mang i:
- Tri cy (nh to, l, chui v qut)
- Sa lt ( c chua, vi thanh da chut, t chung v cn ty tc si)
- Rau nu sn lnh (c rt, sp l, v..v)
- Ng luc sn lnh
- Bnh m san quch
- Vi ming pho mai
- Nui (m) pasta
- Sa chua loi khng ng, nguyn kem, men sng vi tri cy ti thm vo l ngon
nht (sa chua loi c v v pho mai ti thng cha nhiu ng)
- B nghin hay sp hummus vi bnh m que, c rt ct thanh v..v
- Bnh yn mch t mui, bnh go hay bnh m nng, c cht b u phng, pho
mai (loi cream) hoc tri cy khng ng nghin nhuyn
- o kh, nho kh v cc loi tri cy kh khc ( chng c th lm su rng nu n qu
thng xuyn). Tt nht khng chn nhng nhn hiu khng dng cht sulfur dioxide
(E220) - o khng cha E220 thng c mu nu m hn l mu cam.
- Sinh t tri cy ti
- Ng cc n sng t ng

69

Nhng mn n nh nn mang theo khi i ra ngoi

Mt khi con bn bt u n dm thc n bnh thng th bn nn lun em theo mt t
thc n nh tt cho sc kho khi ra ngoi cng b, trong trng hp b i trc khi bn
v ti nh. Di y l mt vi gi nhng thc n d mang i ra ngoi:
- Tri cy (c bit l nhiu loi khng qu kh n nh to, l, chui v qut)
- Salad (c chua, da leo ming, tiu v cn ty tc b phn x)
- Mt s rau nu sn lnh (c rt, bng ci)
- Bp ng nu sn lnh
- Bnh sandwich
- Ming ph mai
- Salad m ng (hoc m ng nu sn lnh)
- Sa chua (yoghurt) tch bo (sa chua lm ton bng sa cha 4% cht bo), sa chua
nguyn kem, sa chua men sng km tri cy ti l tt nht (cc loi sa chua c hng
liu v pho mt ti thng cha rt nhu ng)
- Qu b dm hoc xay, vi lt bnh m, ming c rt mng v di
- Bnh yn mch t mui, bnh go hoc bnh m nng (toast), pht b ht (v d nh
b lc y Nhung), pho mt kem hoc cc loi hoa qu ph bin khng ng.
- Mn kh, nho kh hay cc loi hoa qu kh khc (v nh n iu thui nh chng
c th lm h tn rng nu n thng xuyn). Nhng nhn hiu khng b cho thm
sulphur dioxide (E220) l tt nht. (M khng c sulphur thng c mu nu sm, ch
khng phi mu cam nht)
- Sinh t hoa qu ti
- Ng cc n sng loi kh, t ng
Bn nh c tht k nhn trn sn phm. Nhng loi bnh quy cho em b, bnh quy tp
cn v nhiu loi bnh n nh cho b thng cha ng v cht bo qun, tt nht l
nn trnh.
Thc n trng ming
Mt thi gian di trc y nhng a tr b bm c xem l c sc kho tt, v v vy
ngi ta thng tin rng thc n ngt trng ming l quan trng b hp th calories.
Cho b n no bng thc n ngt trng ming l kh ph bin trong nhiu gia nh trong
sut nhng nm chin tranh, khi nhng thc n b dng hn c bit l tht th khng c
sn hoc rt mc tin.
C nhiu loi thc n ngt trng ming b dng c th cho b n v thnh thong n
thc n trng ming ngt s khng gy bt k iu hi g cho b, nhng lun lun n
trng ming sau cc ba n (ngay c trng ming vi yoghurt ngt) cng lm b hnh
thnh s thch n ngt v b s ch i thc n trng ming ny sau mi ba n. V gic
ca b c hnh thnh trong vic n ung sut nhng nm u v bn c th gip b to
70

nhng thi quen n ung tt (hay xu) m nhng thi quen ny s theo b sut cuc i.
n trng ming thc n ngt mi ba c th dn n tnh hung nh 'hy n xong rau
xanh ri s c n ngt trng ming', c bit ng nu b ca bn thch vi v kt
thc ba n chnh.
Nu bn vn mun c thc n ngt trng ming, bn hy chn mn c li cho sc kho
(u tin nhng mn t lm) bt c khi no c th. Ngay c nhng sn phm thng mi
v sc kho cng thng c nhiu ng ho hc v cht bo qun. Nh rng nu mi
ngi ang n g th b ca bn cng s mun th n, nn nu bn khng mun b n
nhng thc n trng ming khng c li cho sc kho th bn hy n khi b i ng hoc
bn tm th tm xem c mn n g khc ging ht nh vy cho b n (iu ny khng
phi lun lun thnh cng). Tuy nhin nu bn c th lm mn trng ming nhiu dinh
dng nh thc n chnh th bn s khng phi lo lng qu nhiu nu thnh thong b ca
bn ch n thc n ny.
Nhng thc n trng ming c li cho sc kho:
- Tri cy ti
- Salad tri cy
- Sa chua men sng nguyn kem b thm hoa qu ti hoc hoa qu ngm
- Bnh pudding go t lm
- Bnh kem trng ( custard) t lm
- To dm nt (lm vi to chn ngt th bn s khng phi cho thm nhiu ng
nh l to nu chn)
- L nng hoc to nng
"Chng ti thng khng n nhiu ngt nh nhng nu chng ti ra ngoi n v c
thc n ngt trng ming th b Mila s cng n vi ti. Ti khng tin vo vic khng cho
b n nhng g ti n, v n hi ging nh l o c gi. Tt nhin thc s l ti cng
khng nn n nhng thc n ny. Nhng ti s khng ni "Khng, n ch dnh cho
ngi ln", bi v iu ny khng cng bng v cng lm b mong mun n c nhng
n ngt ny."
Carmen, m ca b Mila 2 tui.

71

Q&A
Chng phi nhng a b phi bt u vi 1 v ti 1 thi im?
Trc y, cha m thng c khuyn rng (v thnh thong hin nay vn cn c
khuyn nh vy) chng ta cn phi cho b th tng v mi v gi nguyn nh vy trong
vi ngy chc chn l b khng phn ng tiu cc vi nhng thc n ny, ri sau
mi cho b th thc n mi. Tr khi trong gia nh bn c ngi b d ng vi thc n
(xem li trang trc) th khng cn nghe theo li khuyn trn khi bn cho b n BLW. C
2 l do cho iu ny: th nht l h tiu ho ca b 6 thng tui trng thnh hn
nhiu so vi b 4 thng tui (thng l lc bt u n dm) nn nhng vn tiu ho l
rt t gp, v th hai l b c n BLW lc u s n mt cch t nhin mt lng rt
nh, v b c th th n mt hoc hai mn n mi ti mt thi im m khng gp vn
g.
Mt trong nhng kha cnh quan trng ca BLW l c hi cho b c nm trc khi b
n thc n. Nu b c cho n mt vi loi thc n khc nhau cng lc, b c th chn
mt mn b tp trung vo v s quay li thc n kia sau, hoc trong mt ngy khc. iu
ny c l tc ng tch cc cho sc kho ca b: mt vi cha m theo phng php BLW
pht hin ra rng mt loi thc n m b dng nh khng mun n lc u th sau
pht hin ra l nhng mn lm b b d ng. Nu b c bn nng trnh nhng thc n
c th gy d ng, th r rng l b s trnh nhng thc n ny d hn nu nh nhng
thc n ny tch ri nhau. V vy, s hp l nu nh chng ta b t tri nghim nhng
mn n, v d nh, ba n c tht v 2 loi rau hay ba n salad tri cy, dng tch ri
nh ngi ln chng ta vn n, thay v cng cng nhng loi thc n nhng li c
trn chung, xay nhuyn hoc bm chung. iu ny l iu lm cho BLW tr thnh mt
phng php n hiu qu cho b trong nhng gia nh c ngi b d ng.
B c cn b sung thm vitamin khng?
Nghin cu cho thy sa m hoc sa cng thc cung cp y dng cht cn thit
cho b 6 thng u v, theo l thuyt, b phi ly thm cht dinh dng t n dm t sau
mc tui trn. Tuy nhin, ng trn quan im an ton, B chm sc sc kho Anh Quc
(UK Department of Health) ngh chng ta cn b sung vitamin A, C v D cho nhng
b b sa m sau 6 thng, v cho b b sa cng thc nu b ang b t hn 500ml sa
cng thc 1 ngy (sa cng thc dnh cho tr s sinh v tr sau s sinh c b sung
nhng vitamin ny). Nhng cht b sung ny thng c cung cp cho b dng lng,
nh tng git.
Cho b b sung vitamin gip cung cp dng cht b sung cho nhng gia nh khng c
ch n tt hoc khng c iu kin tip cn cc thc n dinh dng. iu ny b sung
thm cho nhng thc phm c phng thc sn xut v bo qun thc n hin i bi v
a s thc n mua v u b mt mt phn dinh dng.
Nhng nhm tr nht nh (v c m ca b) c th thiu vitamin D. Hu ht vitamin D
ca chng ta c to ra t vic nh nng mt tri chiu n da, nhng nhng nc
pha Bc nh nc Anh th nh nng mt tri vo nhng thng ma ng khng mnh
to vitamin D. iu ny cn t hn i vi ngi da ti mu v da h c khuynh
hng hp th nh nng mt tri khng tt. Vic s dng kem chng nng qu thng
xuyn cng c th ngn cn da to vitamin D. Nhng ph n v tr em che mt v c
72

th hoc him khi i ra ngoi l d b ri ro nht. Vic b sung vitamin D thng c

khuyn ngh cho ph n c thai v b m ang cho con b trong nhng nhm ny, cng
nh cho con ca h.
Tm li, nn nh rng nhng b b ri lon tiu ho mt s thc n nht nh s c nhiu
nguy c khng c vitamin v khong cht hn nhng b c kh nng thng thc
nhiu loi thc n. Kinh nghim ca cc cha m th phng php BLW cho thy a s
nhng b c cho php t n dm v t la chn thc n th t b ri lon tiu ho mt
s thc n nht nh hn nhng b c cha m quyt nh chuyn n ung. iu ny
cho thy BLW l mt phng php tt gip m bo con bn c ch n cn bng vi
nhiu dng cht.
Nu bn chn khng cho b ung thm vitamin, th hy m bo bn cung cp cho b
thc n bao gm y vitamin v khong cht cn thit (coi thm phn sau). C gng
n thc n cn ti mi, v s dng nhng phng php nu n v bo qun thc n c
kh nng gi gn dng cht (xem thm phn sau).
Ti nghe ni sa b th quan trng cho b nhng cng c lin quan n hen suyn
(asthma) v chc l (eczema). iu ny c ng khng?
Sau chin tranh th gii ln 2, U ban Tip th sa Anh Quc (UK's Milk Marketing
Board) rt thnh cng trong qung co v nhng li ch ca sa b i vi tr em. Kt
qu l nhiu cha m vn tin rng tr s sinh v tr nh nn c mt lng sa b ti thiu
hng ngy. Nhng sa b chng th c nhng tc dng thn tin nh vy. Thc t, nhiu
cng ng hng ngy khng n hoc ung bt c sa ca ng vt hoc sn phm t sa
no v h hon ton kho mnh.
Sa ca tt c ng vt c v c thit k cung cp cho con ca loi ng vt vi
tt c dng cht, theo ng t l cn thit. Loi sa duy nht c th cung cp ng
dng cht cho b chnh l sa m. Nu tr nh ung qu nhiu sa b th c th lm nh
hng n khu v ca b, nn b c th khng n nhng thc n khc, t c th
lm b xanh xao (anaemic) hoc thiu cht. Do vy sa b khng c khuyn ngh nh
l thc ung cho b di 1 tui.
C kh nhiu ngi b d ng vi sa b v mn tt nht cn c loi b khi ba n
ca b chnh l sa b nu gia nh bn c lch s b d ng vi sa. (Sa d v sa cu
c th thay th cho sa b nhng chng cng gn nh c th gy d ng vi nhng ngi
ny.)
Mc d vy, sa b vn l ngun cung cp tt protein, canxi, cht bo v vitamin A, B, D,
v sa b th r v c nhiu, l l do sa b c dng chung vi nhiu thc n khc.
Thc t, nu tr khi bn qu thn trng, th rt kh trnh nhng thc n c lin quan
n sa. Sa b cng d nu vi cc thc n khc, v l nguyn liu c bn ca nhiu
loi thc n nh v nc st. V vy, sa b cng ng vai tr quan trng trong ch n
gip tr em pht trin. Nhng bn khng nn coi sa b tr quan trng hn bt c loi
thc n no khc.
Nu bn mun cho sa b vo ch n ca b:
- Coi sa nh l thc n hn l thc ung. S dng sa trong nu n hoc mt khi b
hn 1 tui th c th cho b n mt lng nh nh mt phn ca ba n nh (c th n
km vi mt t bnh m v tri cy), cho php b chn ung hoc khng ung.
73

- Bt u cho b thc n t sa c nhiu cht bo nh ph mai, b v yoghurt bt c lc

no sau khi b c 6 thng.
Nu bn mun trnh hon ton cc sn phm t sa, th:
- Chc chn rng con ca bn c c nhiu protein, canxi, vitamin A, B v D v cht
bo t nhng thc n khc ca b (coi chng 7).
- Bn c th th nhng sn phm thay th sa ng vt, nh "sa" lm t go, yn mch
hay u nnh. Nhng th ny khng phi l sa trong thc t nhng c th c s dng
tng t sa b trong mt vi cng thc nu n. (Tuy nhin chng cng c th gy d
ng).
- Bn c th tham vn kin ca chuyn gia dinh dng m bo l bn ang cung
cp cho b ch n cn bng. iu ny c bit quan trng nu bn ang trnh nhng
thc n v lo ngi d ng.
M ti c hi ti rng con trai ti c n ng cc cha. Ti sao ng cc rt quan trng
nh th? Hin nay th b dng nh rt vui khi th rau v tri cy. B c gn 7 thng
tui.
Go, bnh m kh cho tr em (rusk) hoc bt yn mch (porridge) l thc n cho tr em
Anh khi ln u n dm t nhng nm 1950, thng c t tha cho b n t khi b
c 3 hoc 4 thng tui tr i. Vic coi trng cho b n ng cc ny mt phn bi v ng
cc l thc n khng nhiu mi, nn mi ngi ngh l b c th chp nhn chng nhanh
chng v tiu ho chng d dng, v cng mt phn bi v nim tin rng b cn calo
"cao ln" v lm b kho mnh.
Tuy nhin, ngy nay chng ta bit l:
- B di 6 thng khng tiu ho tt tinh bt (m ng cc th cha nhiu tinh bt)
- Hu ht b di 6 thng khng cn g khc ngoi sa
- Tr s sinh v tr nh cn ch n cn bng, khng phi ch n cha qu nhiu
carbohydrate
Ng cc cha rt nhiu tinh bt. iu ny c ngha l chng c tiu ho rt chm v
lm no bng, nn cho tr nh n thm ch ch mt cht xu ng cc c th s lm hng
cm gic ngon ming ca vic b sa. Sa m (hoc sa cng thc) th rt quan trng
cho sc kho ca b nn khng th thay th bng thc n t dinh dng hn m b khng
cn. Nhng cho b n nhng thc n gip lm no bng th vn c cho l iu tt,
thng v mi ngi ngh rng n s gip b ng lu hn.
Tuy nhin, min l b khng n dm trc 6 thng, th ng cc s khng lm cn tr dinh
dng tng th ca b, vi iu kin b s l ngi t quyt nh n bao nhiu. Vn l
thng chng ta hay cho b n ng cc bng tha, v nh th s d dn n vic b n
nhiu hn mong mun ca b.
Khi b 6 thng ln u n dm, iu quan trng nht l cho b thc n b c th d x l
v d nhai nhm nhp. Rau nu chn v tri cy nu chn hoc tri cy ti l l tng.
Chng cng c hng v c trng, nhiu mu sc v y vitamin v khong cht quan
74

trng m khng lm b b no bng. Thnh thong cho b n mt t tht cng l hay v n

bao gm cht st v km nhng thc s khng qu cn thit n thc n nhiu tinh bt
thi im ny.
V vy, chng ta c th cho b n ng cc nh l mt phn ca ba n, c th l mt khc
bnh m hoc mt nm cm, nhng chng khng nht thit l thc n u tin. Tm li,
bn cn nh l cho b nhiu loi thc n v cho php b chn n ci g v n bao nhiu,
iu ny s gip b c c hi tt nht la chn tt c lng dinh dng b cn, v theo
ng t l.
Con ti c 8 thng tui v vn n rt t. Chu dng nh vn vui v v b tng trng
cng nh pht trin tt, nhng c ngi bo ti l nn phi "chc chn" cho b c
cht st, c bit l b vn ang b m. lm vic ny th chng ti p dng phng
php BLW nh th no?
ng l sa m khng cha nhiu st nh mt s thc n khc nh tht hoc thc n c
b sung st. Nhng st trong sa m th rt d hp th. (Sa cng thc bao gm nhiu st
nhng khng d hp th.)
Ngoi lng st b nhn t sa m th b cng c lng st d tr tch gp lc trong t
cung. Lng st d tr ny dn dn c a vo s dng, nn mt thi gian sau 6 thng,
b bt u cn thm st ngoi lng st b c th ly t sa m. Nhng s thiu ht ny
khng ln, sa m vn c th cung cp hu ht nhng dng cht b cn. V vy b ca
bn vn c th c thm dng cht t lng nh thc n b vn ang n hng ngy.
iu quan trng nht l con ca bn c nhiu loi thc n chn la, v iu ny s cho
b c c hi tt nht b c th n nhng g b cn. Tht v cc sn phm t tht l
ngun cung cp cht st tuyt vi. V tht cng vi nhng thc n c cha vitamin C s
gip bao t b hp th cht st t rau khi chng c b n chung vi nhau. Nhiu thc
n (v d cc ng cc n sng v hu ht cc loi bnh m) u c nhiu cht st. Bng
cch cho b c hi n tht, cng vi tri cy v rau v thc n cha nhiu st, bn s gip
b hp thu lng st t ba n ca b.
Th cho b tht nhiu dng khc nhau (bao gm c tht bm) gip b c c hi tt nht
n chng. Bn hy nh rng, a s cht st trong tht dng lng (nh trong mu), nn
mt mt lt mng s cung cp st cho b ngay c khi b cha th nhai c.
Ngun st tt cho ngi n chay bao gm trng, cc loi u nh u (bean), u
lentils v u h lan, tri cy kh nh qu m (apricot), qu sung (fig), v qu mn tm
(mn H Ni) (prune), v rau c l xanh. i vi nhng ngi n chay ny th iu c
bit quan trng l cn n thc n giu vitamin C gip hp th cht st (xem thm
chng 7).

75

CHNG 5: SAU GIAI ON LM QUEN

Qu tht th v khi c quan st con b x l nhiu loi thc n khc nhau v nhn
nhng k nng ca n pht trin. Trong tun ny, con b khng bit cch xoay s vi mt
nm cm th c l tun sau n s n, sau y bn s ch rng n c th dng tay bc
mt vi ht cm. V sau y khng c g thay i trong mt thi gian di ri t nhin
con b c th tht s nm ly chic tha v t vo ming mnh. Nhng chng ta khng
th dy con b bt c iu g - chng ta ch phi ngi pha sau v quan st b
Margaret, M ca b Ester, 21 thng
Bc i vi nhp ca ring b.
Khi m con bn n dm mt cch tin b, bn s nhn thy cc k nng ca b pht trin
bi b ang hc cch lm quen vi mt lot nhng mi v, hnh dng v th khc
nhau. Tuy nhin, nhiu cha m nhn thy rng s tin b ca con ci h khng d dng
nh h mong i. Mt vi a tr khi u nhit tnh nhng sau y tr nn t hng
th vi thc n trong mt hoc hai tun, nhiu a khc th phi mt mt thi gian c
th thc s n c nhiu. Tt c nhng iu ny l bnh thng vi phng php BLW
(phng php n dm tr t n). Vic mong i lm sao b n nhiu hn mt cch
nhanh chng thng khng thc t, v iu ny c da trn phng php n dm,
trong cha m - ch khng phi l b - l ngi ng vai tr chu trch nhim. Dng
nh khi b c php t ra quyt nh, mt cch t nhin, chng rt t khi chn i theo
mt kiu nh sn. V th, iu tt nht chng ta ng nn ngh qu nhiu v ci g
nn din ra v hy bn tr t tin ln theo nhp ca ring chng.
Nu bn cho b c tham gia vo ba n ca bn v b quyt nh b mun c ti
bao nhiu c sa, b s t nhin n ba ba chnh (v sau y l n ty thch n vt)
vo nhng thi im ca ring b. Nhng cng c th iu ny khng din ra nh bn
mong mun. Cha m thnh thong ni tt c bn tr nn n ba ba mt ngy t 8 thng
th nhng tui ny hu ht chng ch say m cm nm v chi a vi thc n ba
ln mt ngy trong khi nhiu a tr khc vn c th khng th n c nhiu, v thm
ch khng mun bt c th g ngai mt c sa vo bui sng. C gng hi thc con ca
bn s khng mang li c iu g - n s khin b khng tin b nhanh hn, c l b s
cm thy khng vui v v kh chu. S tt hn nhiu nu bn khin thi gian n ung ca
b tht vui v v b quyt nh khi no s sn sng n thm na.
Mt iu kh ph bin l bn tr s tri qua mt khong lng vo khong t thng th
7 n thng th 9. l lc chng c mt cht tin b no trong vic n ung v cn
nng ca chng tng chm li i cht. Min l b ca bn kho khon, ung c nhiu
sa v vn tham gia chung ba n vi bn th bn khng nn lo lng nhiu. iu ny s
din ra ngn v thng sau y l mt s tng t bin c v khu v ln k nng n ca
b. Nhiu cha m m t nh th khi con ca h bng nhin nh bi v bt u thc
s n.
D bn c phi tri qua giai on ny khng, th thnh thong bn c l s nhn thy con
bn t chi vi n ca chng v ch tm n ung hn. Vo bt c lc no trong
76

khong thng th 8 hay 9 cho n khong 1 tui, b bt u thc s n ung hn v

thng thng ( nhng khng phi lun lun) b s ng thi gim dn i hi v sa.
Cch tt nht vi bn lc ny l hy khu v v kh nng ca b dn dt bn. Tip tc
cho b nhng c hi c thc hnh k nng mi vi th loi n v c bt
chc bn. Hy b t do lm iu mnh mun. Bn c l s thy rng vo khong
thng th 9 hoc 10, b n c kh nhiu mt s n ging nh ca mi ngi trong
nh v rng bn khng cn phi mt mi ngh ngi lm sao chun b n cho b bi v
b c th x l hu ht mi th m khng c vn g.
Khi m Jake ln 1 tui, ti nhn ra b thc s n m n, hn l ch bit v thc
n. R rng c mt giai on mi, t chi vi n chuyn sang n ung - nh th b
cn phi lm y ci bng ca mnh
Vicky, m ca Jake, 3 tui.
Nhng n v3 thch mo him.
Khi m bn v con bn bt u vi phng php BLW th s l mt kin hay khi b
thc hnh vi nhiu loi mi v khc nhau. B cng bit n nhiu mi v phong ph th
b s cng sn sng th nhiu th mi m khi ln ln. Nhiu cha m c a cho con ci
h nhng mn lt nh rau c hp hay tri cy trong vi tun u tin, nhng i vi
nhng n sn dnh cho tr em, li khng thy cn thit gii hn b n bng nhng
mn c v nht.
Tt c bn tr u nm nhiu v khc nhau t trong t cung ca m bi chng nut
nc i, vn c ln mt t nhng hng v thc n m m chng n. Nhng a tr
c b sa m cng s bit n nhng v sa khc nhau ty thuc vo ch dinh
dng ca ngi m. Bn tr thng thch nhng v mi l, thm ch c nhng v m,
c bit nu ngui m n nhng loi thc n nh th thng xuyn. S tht th nhng
nghin cu a ra rng nhng a tr nui bng sa m c lp nh c th chp
nhn nhng mi v quen thuc vi chng thng qua sa m (v d nh ti) bi v y
chnh l cch khin chng bit rng nhng thc n ny an ton. Tuy nhin nhiu ngi tin
vic thc n dm hu nh khng c v g l cn thit. Thc ra mt vi ni, ngi ta tin
a tr khng nn n rau, tht v kt qu l chng s c khuynh hng b gii hn trong
cc loi ng cc nh go, cho n khi chng c 2 tui. y l vic khng khng cn
thit, nhng c l khin cho l tr cm thy nhm chn v dn n vic thiu dinh dng.
S dng tho mc, gia v v nhng rau c c mi v c trng trong nu n khng ch tt
cho v gic m cn tt cho sc khe gia nh bn bi v nhiu trong s nhng loi thc n
ny c nhng thnh phn dinh dng v tt cho sc khe. Nhng thc n tt cho sc
kho vi mi v a dng c l s cung cp cho con bn vitamin v khong cht phong ph
hn.

Trn b mt li c rt nhiu nt nh ni ln l nhng nh u, nhng nt nh ny phn b rng khp

li. Bn pha xung quanh nh u c mt s ht nh, chnh l chi v gic (n v) gip chng ta c th
phn bit c v chua, ngt, ng, cay, mn ca thc n.
3

77

Nhng b c th t n s th nhiu thc n mi l v c thm him vi nhiu mi v

hn nhng a tr c bn cho n bi v chng cm thy n ung tht ho hng v vui
v. Sau y l nhng mo tt nn ghi nh:
Lun gip con bn quyt nh b c mun n thc n no y khng - Khng cn
thit phi thuyt phc nu dng nh b khng mun lm.
Con ca bn s nm nhng thc n mi c t trc b v ph ra nu b khng
thch chng. iu quan trng l khng la mng b hay c gng ngn b lm nh vy.
c php b nhng th khng thch s gip b chc chn hc cch tin tng vo thc
n (y l l do ti sao qu nhiu b c bn thc n dng nhuyn bng tha khi t chi
n s kh ph ra )
Hy con bn cng n vi gia nh nh th b c th bt chc cch mi ngi
n - nu tt c ang n c ri v rt thch mn , chc chn s t m s khin b mun
th n.
To cho b c hi c th nhng n m bn v gia nh bn vn khng hay n
thng xuyn b c nm th nhng mi v mt cch phong ph nht.
Chng ti Isabella bit n rt nhiu mi v khc nhau ngay t khi bt u - nhiu
nh chng ti c th ngh ra - v by gi con b n c tt c mi th. iu tht
tuyt khi chng ti i du lch. Con b lun n nhng th nh mn gi heo vi bp ci
mui chua, t, g nng chua cay - ti ngh n c th n c nhiu mn cn hn c
ngi ln
Jenniver, m ca b Isabella, 4 tui
Mt vi cha m ca cc b ang ung sa cng thc ( v c nhng b ang ung sa m
trong 6 thng u) thy ban u con h t hng th khm ph v gic. iu ny
thng khng ko di lu, mc d ni chung hu ht cc b say m th nghim ngay c
vi nhng v mnh. Tuy nhin, b cng ngp ngng th b cng nhn c nhiu c hi
th nhng thc n khc nhau, v b c th bt chc cng nhiu ngi th b s t thn
trng hn.
Nhiu b theo phng php BLW lm cha m b ngc nhin bng vic nm th mt vi
mn v cay hay nng v sau y th i c n thm na. Thm ch c nhng mn bn
ch dng khi c dp hoc khi ra ngoi n, hy th b ca bn c nm chng. Min l
thc n c v khng qu nng, d nhin ng mong i b s thch Vindaloo - mn c ri
n c ch bin cay nht ! (Hu ht nn vn ha a thch nhng mn cay, bn tr
khi u bng nhng thc n c nu nht i cc mn n trong gia nh). S tht khng
cn thit thuyt phc b, nu b khng mun nm th mt vi n c mi mnh m b
cha tng c lm quen. Gn nh cc mn cay c i km cng th g lt nh go
hoc m, v th b s khng b i. Chun b nc hoc sa chua khng ng phng
trng hp b tm thy mt mn qu cay - v bn hy nh nm th thc n trc, ri b
i, tiu ra ngoi trc khi b bt u n.

78

 b lm quen vi cay
S dng mn sp u Dhal c lm t u lng l mt cch tt b lm quen vi
cay. Bn c th thm mt s loi rau v t t tng cay hoc th nhng kiu kt hp
khc nhau. u lng nhiu dinh dng vi protein v st. Bnh m dp pitta, chapatti
hay bnh m nng c th dng nhng vo mn sp ny hoc dng tay/bt dng
mn sp dhal km vi cm hoc a cho b mt tha mc sn b c th t n.

Khi Harriet c 9 thng tui, chng ti i n ngoi tim c ri. B ang n cm rt

gii th b bc ly mt vc t a ca ti, v n c mt cht st c ri dnh trong . Vn
l c ri rt nng - tht s qu nng vi ti. Trc khi ti c th lm g , con b ngn
ht mn vo ming. Ti i con b s cm thy rt kh chu. Nhng n ch c v hi
chn ch mt lt ri nut chng lun, sau y con b cn vi tay i thm na
Jen, M ca Harriet, 2 tui.
Khm ph cc dng thc n khc nhau.
Cng nh vic a cho con bn nhng mi v khc nhau, nh rng b cng cn bit n
c nhng thc n c dng khc nhau. Hu ht cc dng thc n nh lng, gin, do, mm
nho v.v u c l xut hin hng ngy trong ba n ca bn, nu bn c mt ch n
phong ph, th khng cn thit phi gii hn bn tr trong nhng mn m bn ngh chng
s c th bc d dng. Khm ph mt lot nhng mn c th khc nhau s gip b
pht trin k nng quan trng trong vic n ung, trnh b nghn (xem trang 61), v sinh
ming v thm ch c pht trin ngn ng. B cng s thch th tm hiu nhng hn hp
mn n khc nhau.
Con ca bn s a cc dng thc n khc nhau vo ming b mt cch sng to r rt
trc khi b hc cch s dng mung da. Bn s cn chic camera ca mnh y!. B (v
mi th xung quanh b) c l s dnh y bt c th g m b ang c n. B s ht cng
m , v cm hay tht bm vo ming, gm xng g, th c chn sch bt ht mt ln,
lim a sch hoc nhn tng ht u - c th thm ch b tt ht u v ming nhanh
khng ng (y l s luyn tp kt hp tay - mt tuyt vi). Tuy bn nu n dnh cho
mi ngi trong nh, nhng b s tm ra cch n chng y.
th khng n thun ch gm cng hay mm - c rt nhiu nh ngha lng
chng v thc s l kh phn bit chng. V d:
-

Mn rau c b l c b ngoi nhn gin nhng tht ra bn trong li mm.

V bnh m thng cng v kh trong khi tri to cng nhng li t.

Tri l c th cng hoc mm (v thc s nhiu nc!) ty theo chn, trong khi
rau c c th hoc cng gin hoc mm nhn ph thuc vo bn nu chng bao lu.
n nh bnh quy xp khi cn th gin nhng hu nh tr nn mm khi chm
n li bn.

79

Chui khi cn c cm gic cng, nhng li mm ra khi ta nhai chng - trong khi
khoai ty nghin khi nhai v cn u c cm gic mm.
Pho mai Cheddar cng v b mm sau mt thi gian. Pho mai Edam do. Feta va
Cheshire li d dng vn ra.
-

Tht th dai trong khi c mm v d vn.

lt.

Khoai ty nghin c th kh v cm gic bt, mm v dnh - hoc gn nh lng

Mt chic i g c c phn tht v phn xng cng ( tch 2 phn ny ra l mt

vic th thch v vui ra tr)
B u phng v nhiu loi pho mai mm nhng do nn b s cn tm cch lm
sao dng li o chng quanh ming b.
Nhng mu thc n gin tan trng tht vui v
Mt nghin cu nhn nh rng chng ta c c mt s ho hng c bit khi n
nhng n gin. Dng nh s pht ra cc ln sng siu thanh t nhng ming cn
u tin bt cng tc cho nhng t bo tip nhn s sng khoi trong no. T c
th nhn thy cc b vn ngay t u ch n thc n nhuyn s b l mt mt iu khin
b cm thy d chu - th m nhng b theo phng php BLW c th c c trong
ba n ca mnh.

Naresh u tin ly mt t cm t a ca ti khi thng b khong 8 thng ri - lc u

l mt nm cm, sau y n bt u nhn tng ht mt v rt cn thn a tng ht vo
ming mnh. T trc , ti cha tng a cho thng b n g ngoi vi cng rau c.
Ti lun lun ngc nhin v cch thng b c th x l tt nhng mn khc nhau
Rashmi, m ca Naresh, 10 thng tui.
Thc n dng lng
Mc d hu ht bc cha m u rt thch th xem con h sng to nh th no vi cc
mn c th khc nhau, h thng li v ra mt gii hn trong vic n cc thc n dng
nhuyn. Mt phn bi v h khng th hnh dung lm sao bn tr n n m khng th
dng tha v mt phn bi h s n pht khip ci ng hn n phi dn dp. Nhng
bn tr tht ra c kh nng thch nghi v s nhanh chng tm ra cch ring ca chng
x l nhng dng n lng st nh sp hay sa chua. Mt vi b gii dng ngn tay x
l c c nhng thc n long nht, mt s khc dng nh khng thch lim lp ngn
tay v nhn ra cch hiu qu nht, v d nh ung sa chua thng t hp.
Thnh thong trong mt khong thi gian lu, trc khi hiu ra cch dng tha, nhiu b
nhanh chng pht hin mt vt nhng (nh l mu bnh m) hoc mt ci tha dng
nhng vo nhng n dng lng (xem trang 131). Nhng b khc c th xoay x vi
chic tha khi n c mc sn v a cho b mc d b cha c kh nng t mc nu
khng c s gip . Thay vo , nu bn lm mn sp hay nc st c mt cht, bn
c l nhn ra b c th bc mt t vo ming mnh hoc nu n c, bn c th qut
80

ln mu bnh go, bnh yn mch hoc bnh m nng. Bn tr s pht hin ra sp d x

l hn nu c vi ming ln nhn c th vt ra ngoi. Nu sp long v mn th dng
bnh m chm, v dng cm hay mu bnh m lm c sp.
Cha kha thnh cng ca phng php BLW l nhn mi th theo cch ca b v c
gng qun i nhng quy tc n ung ca ngi ln. Khng cn phi lo lng v nhng thi
quen trong trn bn n by gi - v cui cng th b c th lm tt c thi - con ca bn
cn hoc cch lm ch cch x l n theo cch ca ring mnh trc. i vi ng h
ln do b gy ra, tht ra, bn chng nn lm g ngn n xy ra nhng bn c th chun
b mt s th sn t phi dn dp hn (xem trang 110). Nh rng bn khng cn phi
a cho b cc n dng lng hng ngy v cnh n ung ln xn ny khng din ra lu
u. Bn s nh khun mt d thng y sa chua khi b ln ln, tht y !
iu quan trng nht l ng bao gi la mng b v vy bn lung tung hoc khin b
bit bn v cng bc mnh v iu . bn tr cm thy s m nh l iu khng bnh
thng cht no, khi m thng qua mn n b lin h n ngay bu khng kh ngt ngt.
Tht d dng thy m thc n tung te, chy khp ni gy ra vn ra sao khi mt a
nh c n tng u tin y cng thng vi chng. Mt trong nhng cha kha thnh
cng ca phng php BLW l lun lun khin cho thi gian n ung tht hng khi v
vui v.
Ti thng lm mn sp c t u v v tht i v Fay thch mn r lun. Ti a
cho con b ci mung v n nhng vo trong bt ri hp t mt. Nhng cui cng con b
b tha ra v p lun mt vo ci bt. (Ti dng bt c ht nhng vn phi gi cnh bt
con b khng lt p bt xung) Sau n th tay vo bt v dng nh v c kh
nhiu sp. Thc s l chuyn ny l mt trong nhng th u tin gy stress cho ti.
Chng ti cng thc hnh mn vo giai on gn nh l u tin khi con b c l cn
cha c 7 thng tui,
Janice, M ca Alfie, 4 tui v Fay, 7 thng tui
Qu nhiu v qu t
Mt khi con bn bt u n dm c vi thng, bn c th mong i c nhn thy s
tin b v s lng thc n b tip nhn bi v b hc c rng thc n c th chm dt
cn i ca b. Tuy nhin, d b s n nhiu hn so vi thng u tin, bn c th ngc
nhin s thay i lng n ca b - ngy ny th n nh hm i n ngy sau th chng
mun ng ti ci g. Mt vi b c th r rng c ngy chng n cht g, sau y t
nhin chuyn qua n mi th. Min l bn cung cp cho b nhng thc n dinh dng,
bn n gin ch cn tin vo khu v v bn nng ca con mnh bit ci no v khi no
b cn n. Nu b vn i hi sa th b s khng b i u.
Ti c l s m t Robert nh l mt a tr in hnh khi lin quan n vic n ung:
thng b chng n g trong 3 ngy v sau n rt nhiu trong 3 ngy k tip. Chnh xc
th ti ging y nh m ti tng ni : Ti khng cm thy lo lng v ti bit sau mt s
ngy x no y, con b s n nh voi thi
81

Kath, M ca Euan, 3 tui v Robert, 18 thng.

Sn phm ca b
Mt trong nhng s thay i ln nht m bn s ch khi con bn lm quen vi n dm
l s thay i sn phm ca b. Phn ca mt a tr b m hon ton s mm, lng,
mu vng v mi rt du ( mt vi b m ni gn nh c v ngt). Trong nhng thng u
v sau y, nhng b b m s cho ra sn phm nhiu ln trong ngy nhng ch sau 4-6
tun chng t nhin ch i 1 ln trong t ngy. Mt vi b c bit l khng h c
sn phm trong 3 tun lin. Nhng b nh vy hon ton kho mnh. iu ny v cng
bnh thng v khng phi l do b b to bn.
Nhng a tr b sa cng thc c mu phn hi ti, c khun v kh t. Mi hi m
hn ca nhng b b sa m. Chng c th b to bn, c bit khi thi tit nng, l l
do ti sao cc bc cha m c khuyn phi cho cc b ung thm nhiu nc.
Khi b bt u n dm, b c l ch coi n ung l tr chi m thi. Du hiu u tin b
thc s nut c vi th g c l l khi bn nhn thy vi mu b b thc n trong
sn phm ca b (vi sn phm ca b b m vn mm cn d thy hn). Bn thm ch
nhn ra thc n trc y b va n hoc thc n ca ngay ngy hm trc (thnh thong
n chng ging bn ngh cht no, v d chui s ging y nh con su mu en vy).
iu ny khng c ngha b chng tiu ha c n, n ch ni ln rng c th ca b
ang iu chnh ph hp vi ch n mi v pht trin nhng enzym cn thit
tiu ha thc n. Chuyn ny s t xy ra mt khi b hc c cch nhai nh v k thc
n trc khi nut.
Dn dn phn ca b s tr nn rn v ti mu hn mc d i vi b cn ang b sa
m phn b lng vn l iu bnh thng. Nhng thay i ng ch nht s l mi! Tht
chng h mong i cht no khi m bn quen vi mi sn phm t ch n ton
sa nhng iu ny hon ton bnh thng. B ca bn cng c th hi x hi nhiu hn
bnh thng mt t - hoc ch v mi hi nng nn d pht hin hn.
Mt vi b b nh vng hu mn khi sn phm ca b bt u thay i. Nu iu
ny xy ra, bn cn ch v sn sng thay bm ngay khi b t y.
Phn ca b thay i kh sm vo khong tun th 5 hay th 6. Chng ti rt t ho -
ln u tin Camaron cho ra mt sn phm p. Trc y, thng b ch i ngoi vi
ln mt tun, by gi th hng ngy. V chuyn ny khng thay i ngc li - thng b
t hn l n nhiu hn chng ti ngh
Sophia, m ca Camaron, 8 thng
Alanna bt u a thc n vo ming t khong 6 thng ri nhng phn ca con b
dng nh khng thay i. Cho n 9 hay 10 thng m mi th i ra dng nh ging y
nh khi i vo - chng ti nhn thy mt t mnh c rt hay t chung v phn th lng
theo kiu do b sa m. Khi b bt u tht s n mt cch hng th, phn con b cng
dn dn tr nn thnh khun hn
82

Monica, m ca Alanna, 15 thng.

Hc cch tin b: Con n ri
i vi nhiu bc cha me, mt trong nhng phn kh nht ca n dm theo phng php
BLW l nguyn tc b cn n bao nhiu b s n by nhiu. Lng thc n cc b theo
phng php BLW dng nh l rt nh, thm ch ngay khi b bt u bit n thc s
(ch khng phi ch khm ph) v tht kh tin rng b bit b ang lm g.
Nhng ng b b m dng ung sa cng thc cho con ci h quen vi vic kim sot c
mc lng sa m bn tr ung v ni chung th c hng dn cn pha bao nhiu
da trn nhng khuyn ngh ca nhng nh sn xut sa hoc cc chuyn gia v sc
khe. V cng nh vy, mi ln b, cc b s ung mt lng sa kh ging nhau. Nu
bn quen dng sa cng thc cho b, c l s mt mt thi gian bn tin tng rng b
bit c b s cn n bao nhiu v bao lu.
Tuy nhin, thm ch nhng ng b b m quen vi vic cho b b m v tin tng b
n ung bao nhiu tu nhu cu ( v khng bit lng sa thc s b nhn c) c l
thy tht kh tin b ang n vi ng lng b cn.
Nu bn lo lng b ca bn n khng no, hy xem th nhng iu di y:
Suy ngh ca chng ta v vic b nn n bao nhiu c khuynh hng da trn
nim tin c rng mt a tr mp mp l mt a tr khe mnh.
-

Con ca bn l ngi hiu r nht khu v v nhu cu ca mnh.

Bn c th so snh khi lng thc n dm ca b n theo phng php BLW v

b n thc n dng nhuyn. Nh rng thc n dng nhuyn thng c trn vi nc
hoc sa, khin cho n trng c v nhiu hn trong khi vi phng php BLW th
khng h nh vy.
Thm ch nu nhng a tr cng tui, cn nng, chiu cao v mc vn
ng ging nhau c l c nhu cu v lng n khc nhau bi v kh nng tiu ha ca
chng l hon ton khc nhau (chng ta u bit ngi trng thnh khe mnh dng
nh khng cn tiu th nhiu thc n)
D dy ca bn tr kh nh (khong bng nm tay ca chng). Bn tr cn n t v
thng xuyn. Thng th chng khng th n mt lng ln thc n vo mi ba.
Nhng mn n dm u tin ca b c cho l thm vo (hoc b vo cho )
ba sa. Sa m hoc sa cng thc vn l ngun dinh dng chnh cho b vo nhng
thng u tin ca giai on n dm v tip tc l phn quan trng trong ch n ca b
cho n khi b t nht 1 tui.
Thnh thong mi vic n thun l bn t gt mnh cm thy n v vic n ung ca
b. Nu bn a cho b mt t thc n thi v b mun thm, bn s cm thy thoi mi.
Nu a cho b y mt bt to v b khng mun n ht, bn c l s cm thy tht vng.
Nhng c kh nng b n mt lng chnh xc ging nhau - theo nhu cu ca b - cho d
bn c lm cch no i na.
Tm li, nu con bn i t, i v kho mnh th bn nn t tin rng b n y .
83

 Khi ni v ba n ca Kaira, ba m ti lun hi: Th con tm cch p Kaira n

cha Nhng vn khng phi l p thc n cho con b. Con b t n c kha kh nn
n s khng b i; nu con b i v thc n y, n s n thi
Jennie, m ca Keira, 2 tui

Cu chuyn v phng php BLW

Khi Mia 3 hay 4 thng tui, ng b ngoi c b lun ni rng c b nn n dm c ri
y. Nhng Mia ch t ra h hng khng hng th - Ti tht s cm thy p lc.
Ti th cho b n dm vo thng th 6 nhng con b ch chi vi n - n thm ch
chng thm a vo ming bt c th g. Ti nh khi i ra ngoi chi cng vi ngi bn
trong nhm hc tin sn v tt c nhng a nh kh u bn tha mn chnh, mt bnh
pudding v mt t bnh m kh. V Mia th chng n g c - ti cho con b b m. V d
nhin ti bt u bn khon liu con b s n khng.
Vo lc y ti rt khng t tin - ti lo lng rng Mia s ch chi v khng thc s n
g c nhng ti c tip tc a cho con b vi th vo mi ba n - v con b dn dn bt
u n tht. Thm ch khi 90% thc n u ri xung sn; ti ngh con b con b n
c y ch, nhng l khi con b 8 thng tui cn trc th ti ngh ngc li.
N khin ti mt mt khang thi gian tin rng con b thc s c th t n. Ti
cn n s t tin bit c xem con b c vui khng, c ang ln ln khng v con b
c c c hi n v r rng l sau y n khng cm thy i na.
Hin ti, ti khng lo lng v iu ny cht no na. Mt vi ngy Mia s n nhiu v sau
y n c th chng n g trong vi ngy na. Nhng con b thc s hng th vi thc n.
N n nhng th m hu ht a tr khc thm ch cn khng c c hi th - nh qu
lu, sc xch cay chorizo v cc mn cay khc. Con b ho nhiu mn nh th l mt
iu tht tuyt. Hu ht mi ngi dng nh kh ngc nhin. Ba m chng ti v cng
nghi ng cch ti cho con b n dm - cho n khi chng ti cng n ung vi nhau v
Mia, thng th 11, c th n ht mt t y m pasta
Joanna, m ca Mia, 17 thng tui.

M i, con no ri
Bn tr bt u n dm theo phng php BLW c vi thng thng bit pht ra
nhng tn hiu r rng rng chng khng mun n thm bt c ci mn no na, hoc
ba n kt thc ri. Chng c th bc tng ming nh ri th tay cho tng ming ri
xung bn cnh gh - hoc chng c l s v ht khi khay. Mt s b s t biu hin hn,
b ch n gin bt u lc u hoc a thc n cho bn. Mt vi ng b b m dy bn
tr nhng ngn ng k hiu gip chng biu t nhu cu ca mnh. Cho d bng cch
no th thng ip cng rt r rng.
Tuy nhin, trong giai on u ca BLW kh kh ni khi no b no bi nm v lm ri
thc n s t c ch ch. May mn thay, vi tun u bn khng cn phi tm hiu xem
84

b n xong cha bi trong lc ny ba n khng thc s ch c n m thi - n cn

b tm hiu v mi v v khm ph v thc n.
Cha kha chc chn con ca bn n l lun lun a cho b thm thc n - c
l l mt vi th g khc hoc th g trong bt ca bn (thm ch nu nh n cng
ging nh b ang n) - m cn khng mong i b s n chng. Cch ny s khin
bn khng b tht vng nu b chng mun n thm na. iu ny tt hn l gi nh
rng b n no v b n ht bt thc n.
Finn ni vi chng ti rng thng b n no bng cch dn sch khay n - c cnh tay
v bn tay thng b vn ra y nh cn gt nc xe t. Tht l mt tn hiu rt hiu qu
v r rng. T khi chng ti a cho thng b 1 ci a hay ci bt, thng b t lm cn
gt nc hn v thay vo ti yu cu thng b mt t thc n ln a. iu ny c
tc dng phn tn tp trung kh hiu qu - nhng thnh thong nu thng b cm thy
nhm chn th ci a s i thng xung t
Maer, m ca Finn, 11 thng tui

Cu chuyn v phng php BLW

Ti thc s thch xem Madeleine chn xem con b s bc ci g ln. tht s l mt
hnh ng r rng. Ti dng tha t cho a u tin, Noah v nh rng giai on bn
bt tht nhm chn. Sau mt thi gian, t v ngm khng h ming din ra v cng
chn chng, ti nh mnh ngh tt hn l nn thay 3 ci bm thay v mt ba n.
Vi Madeleine th hon ton khc bit. Bi con b t bc n kh vui v, bn c th thy
lc u khi con b i, n nhai mi th nhanh v sau chm li. Khi bn thy con b
dn dn gim tc cho n khi n bt u chi v lm ri n xung cnh gh. l
s biu l r rng rng ba n kt thc, con no ri
Nick, cha ca Noah, 4 tui v Madeleine, 8 thng tui.

m thc hp thi
St bn nhng lo lng bn tr nn n bao nhiu l nhng mi quan tm chng nn n ci
g. Nhng b ln hn v chp chng i thng tri qua thi k n ung hi k cc khi
m tt c nhng g chng mun l mt loi n no t ngy ny qua ngy khc. Mc
d nghe c v kh hiu nu con bn vn ang theo phng php BLW, khng mun n g
ngoi mn chui, nhng s thch nht thi nh vy dng nh l mt hnh vi t nhin,
v khng nn nhm ln vi s i ln xn c thy cc b ln khi m chng dng
thc n l mt phn cuc chin vi cha m chng.
Bn tr mt cch bn nng bit c thc n no c cht dinh dng m chng cn v
nhiu bc cha m rng s hp thi ny din ra cng lc vi s pht trin chung v
pht trin sc khe, v d, nhng em b nh v em b chp chng i thng ch trng
vo tinh bt trong giai on pht trin nhanh v tp trung vo thc n nhiu m, tri cy,
sa khi mi m dy. Trong mt vi trng hp, c nhng bo co rng cc b khng
85

h chu n nhng thc phm m sau c pht hin ra gy d ng cho chng. Nu tht
s bn nng sinh tn khin chng c thi nh vy, th chng cn bn khon ti sao
chng li phi ng mnh m khi b p n nhng th chng khng mun !
Cho nn, dng nh khng ch vic nghin i nghin li ch mt mn (hoc mt nhm
thc phm) trong nhiu ngy - ri t nhin sau y khng h mun n mn thm t
no na - khng nhng l iu t nhin m thc s cn tt cho b na. V khng hn bn
tr s b thiu dinh dng bi v hu ht mi thc thm u cha nhiu cht dinh dng
(khng ch mt) v rt t trong s thc phm y cn phi n mi ngy.
Nhng b t n dm bc l nhng u tin - v c l l nhu cu ca chng - cho mt s
thc phm nht nh bng cch chn ci g n trc tin trong mi ba n. Mt vi bc
cha m con ci h mt ngay nhng thc phm giu cht bo khi thi tit lnh
(cht bo l ngun tp trung nhiu calo vn tiu hao nhanh chng hn khi c th cn gia
m) S khc thch tht, c hay rau c mu xanh m - c l khi chng cn thm lng st.
Ti lun cm thy mnh c th d bo thi tit chuyn lnh khi ti thy tay con nh ti
ngp trong ng b
Mary, b m 2 con v b ca 3 a nhc.
Nhng b m ni n c n mt loi thc phm nht nh no dng nh iu c lin
quan n nhu cu ca b. V vy tht quan trng khi tin tng vo bn nng ca b v
b t la chn. Cho php bn tr quyt nh mn n khng khuyn khch chng tr nn
kn c chn canh. Nh chng ta bit, ni chung bn tr cm thy chng khng c
quyn kim sot vic n ung ca mnh v kim sot ai s gii hn nhng mn chng n
v lu di.
Vic a thch mn n no nht thi tht kh on, v vy ng gi thuyt rng ch bi
hm qua con bn chng n g ngoi my ming xoi th hm nay tht v ch khi a cho
con b mn khc. Nhng b qu nh khng th ni c s khng th a ra i hi mn
m chng thch; thay vo b s ch cho chng ta ci b mun bng cch chn hoc t
chi mt s mn t nhng th m chng ta a cho b.
Ch khi no con bn nghin n nhng loi thc n nht nh, b c th cng qun hn mt
mn c th khc - thm ch c mn m b tng thch. Cch tt nht l chp nhn rng
mn n ny s b lng qun sau mt thi ngn thi. Khng cn lo lng v vic c nn bao
gm mn trong nhng ba n sau ny ca b hay khng; nu mn vn thng
xuyn trong thc n ca gia nh, hy ch cn tip tc a cho b (m khng p b).
Nu b thy bn n n v c c hi th li n th s c nhiu c may b s i . Nhng
nu bn khng a mn n cho b, bn s khng bit c khi no b s sn sng th
li ln na.
Trn tt c, nu con bn ang giai on ny, hy th th gin xem nhng mn b nghin
i nghin li trng c v qu khch th no v liu bao lu chuyn ny s kt thc y.
Ni d hn lm nhng nu bn lo lng v vic b t chi n mi th tr qu vit qut th
hy tm xem gii php thay th l g. Mt a tr t chi vic n ung khng phi l
ngi khi u hu ht cc cuc chin n ung m l chnh ng b b m nhng ngi
86

kin quyt lm theo mnh! Rt t cc cuc chin c ngi dnh phn thng l cc bc
cha m v ph tn cho cuc chin ch l mt mi quan h vui v hnh phc gia cha m
v bn tr. Ni cch khc, tham chin vi bn tr khng phi l cu tr li. Nu chng
c php lm theo mnh th hu nh tro lu m thc ny s khng ko di lu hn
mt vi tun.
Ti nh khi Charlotte b m v my con virt, con b ch n cht m khng. Tht k l.
V vo mt dp khi chng ti trong k ngh, con b khong 2 tui ri, n chng n g
ngoi tinh bt v con b cao ln khong 3cm trong vng vi tun. Tht s th v. Ti l
ngi v cng tin rng bn tr s n ci chng cn ph hp vi nhu cu ca chng.
Barbara, m ca Charlotte, 6 tui v David, 2 tui.
Jacob tng giai on nghin n chui, khi thng b ch n nguyn c chui cho
mi ba sng trong vng 2 tun l. V d nhin mt ngy n, chnh lc , thng b
chng n t chui no. N c th s n mt t nhng qu l khng ging nh trc
Steve, cha ca Jacob, 8 thng tui.
ung
Nu bn cho b n cng mnh, bn c th bt u t hi khng bit b c nn ung nc
trong khi n ging nh ngi ln khng. Nu mi ngi u ung nc th iu ny din
ra t nhin thi. Vo mt thi im no , con ca bn s t m v mun bt chc bn
ung bng ly, tch hay cc c quai. Min l bn khng a cho b nhng th d v (nh
ly ru vang) hoc ung nhng th khng thch hp (nh cht c cn) th hy cho b th
nh. Bn tr nhanh chng nm bt c cch ung bng cc nu chng c php thc
hnh (xem trang 180) . Tuy nhin, nh vi kinh nghim u tin ca b vi thc phm,
ch khi b thc hin vi ln th b s lm thnh cng v tha mn c cn kht ca
mnh.
Vic b cn ung thm nc sm ra sao ph thuc vo mc bn cho b b m hoc b
bnh. Mt b hon ton b m c th c mi th b cn n hay ung thm ch trong thi
tit nng bc, ch bng cch quyt nh xem cho b b bao nhiu v bao lu bi trong
mt c b thnh phn trong sa m s thay i. Qu trnh ny vn tip tc hot ng tt
trong c qu trnh n dm, cung cp cho b th b cn bt c khi no b i hi. Nu bn
cho b c hi ung nc trong ba n b s hc cch ung, tng t nh i vi mn n
vy.
Sa cng thc c qu nhiu cht dinh dng nn b khng thc s c tha mn cn
kht v sa c thnh phn cng c nh khng thay i trong sut c b, v vy b cn
c cho ung nc thng xuyn thm ch ngay c trc khi b bt u n dm. a
cho b nc thng xuyn (tt hn nn dng cc) s gip b (v c bn) nhn ra c
nhng lc b kht hn l i, trong khi bn chc b chng ln cn my (mt mi ri ro
xy ra nu b c cho ung sa cng thc nhiu calo lin tc trong khi tt c nhng g
b cn l nc). B khng phi ung nc m nn cho b c la chn.
87

Nc v sa m l thc ung tt nht cho cc b di 1 tui v cc b ln hn. Nc t

vi c cht lng tt - lc qua trc th tt hn - v khng cn un si nu con bn trn 6
thng 4. Nc p tri cy (hay rau c, c pha long vi nhiu nc: t nht l 10 phn
nc 1 phn ct) tt cho b d vi mt lng nh thi. Nhng n c th lm h rng b
(thm ch trc khi chng i qua rng b) nu ung qu nhiu v n c th to v ngt
trong thc ung ca b. Hy nh rng nc p tri cy khng nhiu cht dinh dng nh
khi n nguyn tri - n c th khin b no v khin b khng n thm nhng thc n dinh
dng khc c. Nu bn mun b ung nc p pha long, hy dng cc bnh
thng, s tt hn cho rng b hn l ung bng cc c vi ht hay bnh ti. Cch tt nht
l nc lun bn cnh b b c th ung khi b kht.
Nhng loi nc tri cy bn sn c khuynh hng cha nhiu ng v hu nh t cht
dinh dng nn tt nht l trnh xa chng. Tr khng tt cho b bi chng lm gim kh
nng hp thu mt vi cht dinh dng t thc n, c bit l st. C ph, tr v nc ngt
cng cha cafein vn s lm bn tr kh chu. Sa b c khuyn co khng phi l
thc ung cho bn tr di 1 tui (xem trang 141).
Vic gim lng sa
Trong nm u i, bn tr s ln nhanh cha tng thy so vi c cuc i v sau ny
ca chng. Bn tr cn sa m hay sa cng thc dinh dng, giu calo thc hin iu
ny; thc n dm - cho d l mn g - cng khng cha c nhiu cht dinh dng nh
vy. Vy ng ngc nhin nu con bn khng c du hiu no mun thay c sa ca b
bng n dm trong nhiu thng sau khi b nut thc n ln u tin.
Nh chng ta thy, khi bn tr bt u n dm, b ch thch khm ph nhng mi v v
dng thc n khc nhau, v cho php c th chng iu chnh t t tiu ha cc loi
thc phm mi. Bi b bt u n nhiu hn vo mi ba, nhu cu sa m hay sa cng
thc tr nn t i; iu ny xy ra nhanh nh th no v cng khc nhau gia nhng b
(xem trang 55).
Lm sao b v bn tri qua vic gim lng sa dn dn s khc nhau ty theo bn cho
b b m hay b bnh. Nu bn cho b b m v b ung nc qua sa m, bn c l
s khng thy bt k s thay i v cc c sa hng ngy d chng c th ngn hn.
Nu bn cho b b bnh, b s b ch 1-2 c sa hng ngy khi b c 1 tui.
Nu bn cho b b kt hp sa m v sa cng thc, c l bn c th gim sa cng thc
v gi nguyn c sa m. Thc hin iu ny s chc chc cho bn v con bn c c
li ch lu hn v sc kho, vn ch c trong sa m.
D bn ang cho b b m, b sa cng thc hay kt hp c hay th u tin, iu tt
nht l hy suy ngh c sa v ba n l hai th khc nhau. Trong thi gian u, nu b
i, b s mun (v cn) sa. B khng cho rng thc n s khin b no v b khng h
thch ngi trong gh v c cho chi nhng mu thc n trong khi ci b thc s mun
l sa ca b. Ngh rng c sa l ci g tch bit s c ngha: Vic gim c xung l
chuyn xy ra t nhin mt khi m nhu cu ca b dnh cho sa gim i.
iu ny ng vi mt s cc nc pht trin ( hoc c th ch mt s vng ca cc nc y), nc
cp t vi nc cng cng hay gia nh c th ung trc tip. Do cht lng nc x l ti nh my v ti
vi tha mn tiu chun nc ung.
4

88

Khi con bn bt u n nhiu hn vo mi ba n, b c th s i hi c sa tip theo

hi tr hn thng thng mt cht hoc b s ung t hn. Khi ba n ca b thnh mt
ba thc s v ung nc (hay c b m mt cht), b s n gin bt u b i mt
vi c sa chnh trong ngy. Bn hy lng nghe nhng g b ni vi bn (nu b mun
sa b s i sa theo cch thng thng ca b; nu khng, b s ch quay i khi c
a cho bnh sa hoc ti m), ng c khin b ung nhiu hn hay t hn lng sa b
mun v da vo khu v ca b khin c bn v b bit mnh phi lm g.
Trang 170-174: Sau nhng ngy u tin
Luke c l b mt ba n-nu khng phi hai. Nhng ln u tin b bt u n
thc n th, sau b vn thng mun ung sa, v ti nh ni rng N mun
ung nhiu sa hn c trc y. Nhng ti cho rng y l mt giai on sau khi
b th thc n mi. Nui con bng sa m th ph thuc vo cc vn khc b c
mt khng, c mc rng khng hay hoc b c khe khng. Nu b mt, b s thng
n ti mt t v b ht ti m.
Anna, m ca Luke, 8 thng
tui
Cch thc con bn ct gim s ln ung sa cng c th theo hng ngc li, v th
n kh linh hot. B c th khng thch thc n th trong nhiu ngy hoc khi m v l
do g , bn khng th cho b n nhiu ba nh mi ln. Hoc c th v b khng
khe hoc ang mc rng, v thy thoi mi hn nu ung sa. Vo nhng ngy ny,
khu v ca b vi sa s tng ln, v th b khng i. Nu bn cho b b sa cng
thc, n gin bn ch cn cho b ung nhiu hn. Nu b b m, hy cho b b bt c
khi no b mun, vic ny s kch thch to ra nhiu sa hn thm ch nu lng
thc n bn tiu th bt u t dn.
Ti khng ch thy c s thay i nhiu khi cho b b m. Thc n th c t
trn sa m v Austin dng nh thng xuyn tng lng calo hp th c t thc
n. Gi n l mt a to con. Ti khng bit c lin quan g n vic y hay khng.
Bryony, m ca Austin, 22 thng tui.
Khi chng ti bt u n dm, chng ti vn gi nguyn lng sa bt. Vic y c
v s khng thay i trong thi gian di v chng ti khng th lm g khc ngoi vic
cho b ung sa vi c sa bt v thc n th. Sau , khi Chloe c 9 thng tui,
mt ngy kia b qun khng i ung sa vo bui chiu, v ti cng khng nhc b.
B dng nh khng nh ln b v khng h i ung vo gi ny na. Ti rt
ngc nhin. Ti ngh ti s phi quyt nh cho b v chnh ti c nui bng
sa bt.
Helen, m ca Chole, 15 thng tui.
Cai sa
Kt lun vi BLW l cho cc b t quyt nh khi no ngng ung sa. Trn thc
t, cch hon thin s thay i i vi tt c ba n ca gia nh ny th ph bin
i vi cc b b m hn l cc b b bnh phn ln bi v cha m c khuyn
89

i t bnh sang ly khi b c 1 tui (b bnh trong thi gian di c chng

minh l gy ra su rng). Hu ht cc b ngng ung sa bnh cng lc.
Nu b t ng b b bnh trc khi c 1 tui l khng bnh thng. Nhiu
a tr (v m ca chng) vn thch ngun dinh dng v s an ton cho sc
khe t sa m cho n khi cc b i chp chng thnh tho, thm ch c khi sa
l th u tin vo bui sng v trc gi i ng.
Ngun sa m bo v b khi nhiu loi nhim khun khc nhau (v d nh
nhim khun ngc, tai v bao t) v b m cho con b cng lu th cng c nhiu
khng th chng li bnh tt nh bnh ung th v, ung th bung trng v chng
long xng. T chc Y t Th gii khuyn co rng cc b nn c b m
trong 2 nm u i hoc lu hn.
B b m s cho m bit khi no b sn sang ngng b m c th bng vic
khng i b hoc lin tc quay mt i khi m cho b. Nu b ln, b ch n
gin ni l khng mun b m na.
Ba sng, tra, ti v cc ba ph
Mt khi b ca bn quyt nh t ung sa hn, b c th b i gia cc ba. Em b l
nhng vt nui t nhin. C ngha l, v t nhin chng n t v n thng xuyn.
Ch khi ln hn, chng ta mi t rn luyn n nhng ba tht no t qung (mc d
ngi ta vn ang tranh nh th c tt hay khng ). Bao t ca cc b qu nh n 3
ba mt ngy, c bit l khi cc b ung t sa hn. Hu ht cc b n gin l khng
th n no hot ng trong 4 hoc 5 gi trong ngy m khng cn thc n.
V th, khi con bn tht s quen vi thc n th v b i ung t sa hn, bn c
th bt u cho b n cc ba n ph lnh mnh. Cho php b n cc thc n tt cho
sa khe t v thng xuyn cng c li ch l bn s bt lo lng khi lng thc n b
n vo cc ba chnh khng nhiu. Tuy nhin, hy nh rng ch cho b nhng th m
bn thy b mun n, ch ng p b n nu b ch mun ung sa.
i vi cc b di 18 thng tui, khng cn thit phi phn bit rch ri gia ba n
chnh v ph, cho d l u, lc no hoc lin quan n lng thc n, ch cn l
cc thc n cha nhiu cht dinh dng v gia cc ba ny, cc b c c hi c th
mn g t cc nhm thc n chnh hng ngy (xem trang 205). Nn tip tc cho cc
b nh n (c ba ph v ba chnh) t nht 6 ln trong mt ngy trong mt vi nm
u. Cho b n thng xuyn cc thc n b dng trong cc ba n ph cng l mt
trong nhng cch tt nht ngn b i n ko vt. Nhng hy nh rng, nu b t
chi n ba ph, th n gin l b mun ni rng b khng mun n.
Nhiu loi thc n c qung co l ba ph nhng khng tt cho sc khe. Thng,
ngi trng thnh v cc b ln tui thch cc loi thc n nh khoai ty chin gin,
thanh socola hoc cc loi nc c ga khi h cm thy i bng. Nhng loi thc n
ny khng tt cho bt c ai: em b, tr em hoc ngi trng thnh. Chng thng
cha rt nhiu mui hoc ng, cng nh cc cht gy nghin, v cung cp nng
lng trong ngn hn vi rt t cht dinh dng thc s. Nhng loi thc n c ng
khng tt cho rng tt c cc tui thm ch trc khi b mc rng.

90

V c rt t gi tr dinh dng trong cc loi thc n ng hp nn ch cho b n nu b

i m li khng c sn th g khc. m bo bn lun c thc n ph nh to, chui
v bnh go mi lc ra ngoi s gim thiu tnh hung ny xy ra (xem trang 135 vi
cc gi v ba n ph). Nu bn cn phi cho b n cc loi thc n c t gi tr dinh
dng, hy c gng gim lng thc n ny mc ti thiu b khng qu no m
khng n c ba n k tip. Mt gi y khoai ty chin gin c th khng nhiu
vi bn nhng li c th lm d dy con bn no cng.
Ba n ph an ton
Nhng ba n ph nn c chn la an ton nh cc ba n chnh. Hy b
ngi thng ng (chn thm cho b nu cn) khi b ang cm hoc ang n v
lun c ngi ln bn cnh b. ng cho b n ba ph (hoc ba chnh) khi
b ang xem TV, b cn phi tp trung an ton v nhn ra b n no.
Nhiu loi thc n bn cho b vo cc ba chnh c th ch nh mt ba ph, suy ngh
l tt cc ba ph nh mt ba n mini s gip bn chn thc n an ton cho b cho d
l thi gian no trong ngy. Nhng ba ph nhiu cht dinh dng s b sung thm
cho s pht trin khe mnh ca b ch khng phi l cc loi thc n khng b
dng.
D ngoi
Phng php BLW rt thch hp vi cc chuyn d ngoi. Hu ht cc thc n trong
cc chuyn d ngoi u c n bng tay v chnh l nhng th con bn cn. Khng
phi lo ngi s ba bn v thng khng phi gp rt nn i d ngoi s d dng hn
mt ba n quanh bn.
Bn khng cn phi i u xa d ngoi. Vn nh bn hoc cng vin cnh nh
cng l nhng ni kh l tng. Thm ch nu thi tit xu, bn c th d ngoi ngay
trong nh.

91

CHNG 6: BABY-LED WEANING (BLW) V CUC SNG GIA NH

Phng php BLW tt cho tr v cho c gia nh. Thi gian n va l n va l s
tng tc x hi v phng php BLW s thc y iu ny ngay t ban u. Ti lun
khuyn khch ba m c gng tp cho tr yu thch ba n (Alison, y t)
Khi Ellie 18thng ti ry la b v vic n ung. Nu khng c d ngt ng b
th b khng th n ht d ch l mt ming tht g nh, V ti bt u ngh b n
khng cht. Ti lun t nhc nh mnh rng b bit b cn g, c gng thuyt phc b
n d b n vi thi tt hay xu (Sharon, m Ellie, 22 thng)
Duy tr phng php BLW
Khi con bn pht trin quan trng nht l phi to cho b cm gic thch th cc ba n.
Nhng a tr mi chp chng bit i c ting li n, nhng iu ny khng th trnh
khi i vi tr nh - vic ny c xem l bnh thng. Nhng bn khng cn phi
hoang mang khi nghe cc cu chuyn kinh khng; BLW tht s c th gip bn ngn
chn nhiu vn chm tran v n ung gia ba m v nhng a tr mi chp chng
bit i.
Tr nh mun khng nh ch ca chng v mun t lc, c lp hn. Con bn s vui
khi b c th t mnh lm c, trong khi m cng c rnh rang. BLW l phng
php hon ho gip bn lm c iu ny. Ch khi b thm n, bn hy a thc n cho
b ng theo nhu cu tht s ca b v cho b t n.
B dao ko tp n
Khi b c th t n bn bt u ngc nhin v cch n ung ca b. Nhng khng cn
phi lo lng: b khng lun lun n bng tay; tr nh c chiu hng bt chc rt
nhanh. Khi bn cng ngi n vi b, v ngay khi b c khi nim c bn v n ung, hy
b ngi mt mnh vi b dao ko tp n.
Tt nht l khng nn mong i b n c nhiu qu sm. Lc bt u b s xem dao
ko nh mt phn ca tr chi bt chc, ch khng phi l cch ly thc n vo
ming. Trong chnh thi gian ny, b s ngh ra phi lm th no vi na hoc mung.
C gng khuyn khch, thc y hoc dy b s dng dao ko trc khi b chn.
Mt vi b ch thnh thong th s dng dao ko trong nhiu thng lin bi v chng
bit nu dng tay chng s ly c nhiu thc n hn; mt s khc th hiu r vic
s dng dao ko rt nhanh. Phn ln tr em bt u s dng mung hoc na khi c 1
tui. Min l bn cho b tp luyn nhiu vi cc kt cu v hnh dng khc nhau, b
s hc c cch s dng dao ko mt cch hiu qu bng cch ca chnh b.
Mc d hu ht b m cho b bt u s dng mung trc nhng nhiu b li thy
bt u s dng na d hn. Tt nht l nn s dng mung cng vi bt v thc n dng
lng. S dng mung ly thc n trn a c th kh khn, v cng rt kh gi yn
thc n trn mung trong khi bn a vo ming. S dng na ly thc n th d hn
mung rt nhiu v m thc n d hn xc, v thc n s yn trn na ngay c khi n
b quay ln ngc. V th lc u s dng na d hn mung. Bn c th chn cho b loi
na nh, rng na khng qu dy b c th m thc n, cng khng chn rng na qu
mng hoc nhn s gy nguy him cho b.
92

Ngh ra lm th no s dng mt vt nhng (nh c rt, mu bnh m kh hoc bnh

m que, xem trang 131) vo thc n ging nh sa chua thng gip b hc c cch
s dng mung. B c th dng ming ly thc n ra khi mung trc khi c
th t mnh xc ly thc n, v th a cho b mt ci mung c sn thc n cng
l mt cch hu ch ch cho b bit cch s dng mung nh th no. Mt vi ln u,
bn ng ngc nhin khi b quay ngc mung xung di v lm rt thc n hoc
b vy tay nm thc n i. B s khng bit c iu g xy ra cho n khi b thc
hin vic ny mt vi ln v thm ch iu ny s xy ra mt thi gian di trc khi b
hiu rng nm thc n i l mt vn nghim trng. S c tnh trng ln xn, bn thu
hoc khi thi tit tt, hy cho b th nghim n vi mung ngoi tri.
Oliver lun dng tha c ph trong ba n, thm ch trc khi n. Khong 11 thng ti
mua cho b b dao ko tp n v b bt chc chng ti. Lc u ti mt t
cho yn mch vo mung v a cho b. B a vo ming kh tt bi v lc b nhn
thy ti n cho yn mch. V b cng s dng tay kh tt. By gi b mun s dng b
dao ko to hn. (Carmel, m Oliver, 14thng)
Khi b bt u s dng dao ko tp n (kh hn l chi), b lm rt chm.
V th bn hy kin nhn. C th bn s thy ti b khi quan st b c gng ly thc n
bng na hoc mung khng bit bao nhiu ln v sau khi ly c ri th b li
lm rt thc n khi a vo ming. B s lm iu ny rt nhiu ln trc khi b s dng
dao ko thnh tho. C gng khng can thip hoc gip b qu nhiu, b s hc nhanh
hn khi b t mnh c gng.
Mason tp luyn rt chm ch c th s dng b dao ko tp n. B thng s
dng na m thc n v t n trc, sau mi cho m. Thnh thong b a thc n
vo ming kh tt nhng tht s b vn phi hc nhiu. Gn y cc ba n ca chng
ti nhn hn mt cht. Thnh thong b dng tay nhng ti tht sngc nhin vi s
kin tr s dng dao ko tp n ca b (Jo, m Mason, 16thng).
Cc im then cht/quan trng
Ban u na d s dng hn mung
a cho b mung c sn thc n s gip cho b hc c cch s dng n nh th
no.
Khuyn khch b s dng mt vt nhng vi thc n mm (xem trang 131) gii thiu
cho b tng s dng mung.
b ngi mt ch cng vi b mung v na tp n mi khi b n cng vi bn, iu
ny c ngha l b c th bt u s dng b dao ko tp n khi b sn sng.
Bn cn phi kin nhn khi con bn bt u s dng b dao ko tp n bi v qu trnh
ny chc chn s kh chm. (nu bn c gng dy b hoc khuyn khch b, chc chn
c hai s nn lng)
Tht khng tt nu can thip hoc gip b nu b khng yu cu bn.
Nu b bn nhn thy bn n vi dao ko, b s c chiu hng mun t mnh s dng
dao ko hn hy ng vai tr kiu mu tt.

93

By gi Rosie n rt gn gng, mc d lc u b n rt bn. B ngi ngay ngn v

tht s hiu rng ba n l khong thi gian thn mt gia nh (Stacey, m Grace, 4
tui v Rosie, 14 thng)
Tch chn
Chc chn b s hiu k v tch chn ngay khi b bt u bng thc n dng rn. V th,
khi b chia s thc n vi bn, chc chn l tng tt bt u cho b ung nc
bng tch ca b.
Cho b s dng cc loi tch c vi c th rt hu dng khi bn ra ngoi bi v chng
lm gim ri ro lm nc, cng l cch tt tp cho b thc hnh vi tch
thit hoc mt ci cc nha khi bn nh. Lc u c th rt ln xn bn thu nhng
b s hc nhanh thi.
B cn bit lm th no lm nghing mt ci tch va c th ung c, nhng
khng qu nhiu lm nc trong tch. Tch nghing (v d, tch Doidy) c thit
k dnh ring cho b hc cch nghing, chng c nghing t hn cc loi tch
thng v b c th quan st r c ci g trong tch v ci g s xy ra khi tch b
nghing. Tuy nhin, bn khng phi bt u vi loi tch nghing ny nhiu tr c th
s dng rt tt cc hoc tch thng ngay t u.
iu quan trng l rng ca tch bn a cho b. Mt tch tr nh hoc tch c ph,
mt dng c o lng y khoa hoc ly c nh th kh ph hp vi ming b.
B thng bt u hc cch s dng vi tch y nc d hn vi tch vi nc, bi
v khng cn phi nghing tch qu nhiu. Nu bn chn tch nh, ch cn mt lng
nh nc lm y n, t phi thu dn khi nc b tran ra ngoi.
B hc bng cch thm d v th nghim. Chng khng th bit iu g s xy ra khi
nghing tch nu chng khng c php th. V chng khng bit vn lm nc
ra bn. Hy cho php con bn thc hnh tr chi lm nc trong bn ra chn bt
hoc trong nh tm c th s gip b bit cch s dng tch chn v bit u b t th
nghim nc trn bn hn.
Phn th nghim ca b c th bao gm c vic b khm ph ra ci g trong tch cng
nh l ci g s i ra khi tch. B c th b cun ht khi pht hin ra thc n no ni thc
n no chm trong nc. Ngi ln khng thch thc ung ca h c mi rau hoc c,
iu ny cha chc b bn khng thch. (y l mt tng hay, tuy nhin, hy ly ra bt
k ming thc n nh no c trong ung, v d nh u, trc khi b ung gim
thiu kh nng hc). Khi b thc hin xong nhng vic khm ph trn th b cng
khng cn phi th nghim nhiu na.
Php tc n ung
Nhiu b m (v ng b) lo lng rng nu b c php chi a vi thc n v n bng
tay s khng bao gi hc c php tc n ung ng. Nhng thc t chng minh rng
nhng em b khng c php th nghim vi thc n hu nh c thi xu lc ngi
vo bn n khi b ln hn.
T n sm nn bao gm va th nghim va hc hi. B cn thi gian t c cc
k nng c bn trc khi chng bt u ngh v vic iu chnh tt hnh ng ca mnh
cho ph hp vi mun ca b m (c php tc n ung lch s). V nn cho b cng
94

ngi n vi gia nh cng nhiu cng tt b nhn thy thi n ung ca mi ngi
nh th no.
Bn ng vai tr quan trng nht trong vic lm mu cho b, v th bn cn chc chn
rng mnh l mt ngi chun mc vi b. Nu bn mun b c thi tt khi bn a
b i nh hng th bn cn lm mu thi cho b xem trc nh. Thm ch ngay
c khi bn nh, hy c gng nht qun thi n ung ca bn i vi mi loi thc n.
R rng l n bnh m sandwich bng tay rt tt, nhng nu thnh thong bn n bnh m
sandwich bng dao v na v thnh thong li n bng ngn tay, sau bn hy vng b
lm theo bn d bt c ni no. Bn khng th mong i nhng a tr nh hn 7
tui hiu c phi c thi n ung khc nhau trong cc dp hoc bi cnh khc nhau.
Khng cn phi tn dng khi b n tt hay ry la khi b c thi n xu. Mong mun
t nhin ca b l bt chc ngi khc v lm nhng g m chng ngh chng c mi
ngi mong i nu con bn cm thy rng b lm bn ngc nhin v thi n tt
th b s b nhm ln rng b c bn mong i lm nh th. Tt c nhng g bn cn
lm l hy tin tng vo b, cho b thi gian, v hng dn b tt th php tc n ung
ca b s khng c vn .
Lm th no khuyn khch php tc n ung tt
Bt c khi no nu c th, hy n vi con bn.
Hy ng vai tr lm mu tt v phi nht qun.
Khng tn dng hay la ry b ch l hy tin tng b s c thi tt.
Caroline lun l mt ngi n ha ng, b kh vui khi i nh hng vi chng ti v
ngi n bt k th g chng ti n. Ti nh b n monkfish v prawns lc b 1 tui. Ton
b kinh nghim chia s mt ba n dng nh kh quan trng i vi b (Bethany, m
Caroline, 6 tui v Daniel, 2 tui).
n ngoi
C gia nh i n ngoi l mt trong nhng iu ng mng nht ca BLW. Trong nhng
thng u bn khng phi lo lng vic phi mang theo bt nhuyn c chun b trc
v lin tc lm phin bi bn cung cp bt nc nng hm li n cho b v bn
cng khng phi lo thc n ca bn b ngui lnh trong khi bn ang cho b n. Hu ht
nh hng c sn mt s mn m b c th n c, mc d lc u chc chn bn
d dng chia s ba n vi b hn.
Nhiu qun c ph v nh hng cung cp phn n nh cho b nu bn yu cu. Thay v
bn ngh mt a n thm (hoc mang cho chnh bn) th bn c th la chn mt a
n ln v chia s n vi con bn. Nhiu a thc n l thch hp t khoai ty vi pho
mt n nhng mn n phc tp nht ca nh hng c bit khi b tri qua vi thng
u n dm. Bn s cm nhn c ngay b c th lm c g.
Sp xp mt lot cc phn n nh trn mt a ln (cc phn thc n nh ny c ly
ra t khu phn n ca bn) c th thu ht c b, cho b c hi th nhiu mi
v mi. Thc n Th Nh K v Ty Ban Nha thng n bng ngn tay d dng hn
v cng d chia. Pizza v m ng cng d chia v hu ht tr em u thch n. Hy cho
php b chn ly thc n t phn n ca ngi khc, iu ny d dng hn l gi cho b
mt phn n ring.
95

Ti v mt ngi bn i n tra vi cc con khi chng khong 10 thng tui. Chng

ti ku nhiu mn khai v m chng ti c th chia v bn tr c th d dng n bng
tay v sau chng ti bn tr ngi vo bn n. Tht tuyt, bn ti ngi ni chuyn
vi nhau trong khi 2 a tr th ang chp ly cc mu thc n v t chi. Chng ti
hon ton c thoi mi (Chantelle, m Abby, 2 tui)
Khi con bn ln hn bn s nhn thy khng cn phi lt tm thc n cho tr trong menu
ca nh hng hoc gii hn s la chn ni n ung ca mnh vi b. Con bn s c
dng th mn n gia nh bnh thng, b dng min l b c nm th nhiu mi v
khc nhau, chc chn b kh thch th. V th bn cng khng phi ch bin mn g rn
hoc khoai ty chin bi v ch cn b n c l . Hu ht nhng mn n dnh cho
b th nhiu mui, ng v cht ph gia, tt c nhng th ny khng tt cho b. Nhng
g b cn l nhng phn n nh b dng ly t thc n ca ngi ln, hn na bn c
th bo v b tt hn.
Khng phi tt c cc nh hng u lau sch cc gh n ca h, v th bn hy lau sch
bi bn trn gh trc khi cho b ngi vo c bit l khi b cha hiu c khng nn
n thc n rt ra khi a. Chc chn rng bn khng ch phi lau sch khay n b s
dng gh cui cng c th s lm bn ba n mi ni n c th chm ti. Mt s b m
mang theo ming vi lt a bn n (c cun li) ca b m h c th tin chc b n
trn mt b mt sch s. (xem trang 105)
Chnh ti, khi cn nh ti lun em theo khn tay tr em dng mt ln bt k chng ti
i u. Bn khng bao gi bit khi no bn cn s dng, lau nhng ngn tay bn hay l
bn bn hoc l mt gh d. Mc d th, khi bn tr lm ci g, chng lun hy vng
ti c em theo khn tay tr em (Diana, m Abigail, 14 tui v Bethany, 12 tui)
Nu bn i n ngoi nhiu th tt nht bn nn mua gh kp c th gn c vo hu ht
cc loi bn. iu ny rt hu ch khi mt nh hng c s lng gh cao gii hn
v c ngha l con bn phi ngi chung bn vi ngi khc. Mt a tr ch mi bit i
c th thch qu trn gh thng hn l ngi trn gh cao. Min l bn c th gi b an
ton th khng c l do g m b khng th n theo cch ny.
Ngi yn bn n
Quyt nh a b i n nh hng th kh d nhng khi b bit i th bn c th phi tm
mt s cch gi b vui v ngi trn gh cao bn n. Cc ba n nh hng thng
lu hn n nh v c th c thi gian trng gia cc mn n. Bn tr nhanh chn, c
bit l ba m bn tr chuyn nn khng ch nhiu n chng.
Nhng a tr mi bit i bn cht t m v mi trng xung quanh, con bn c th cng
b cun ht bi mi trng mi ny v mun khm ph. Nu khng c g cho b chi
th khng th mong i b ngi yn mt ch trong nhng khong thi gian di trc khi
mn n n hoc sau khi b n xong. Cui cng, thng thng bn khng th bt
b ngi i ba n 20 pht m khng cho b chi, v b khng th hiu c n ngoi
c cc nguyn tc n khc vi nh. Dn b i do quanh nh hng hoc bn ngoi s
lm cho b thch th v lm cho b t phn khng trong qu trnh n bi v b ang ch
vo iu g b mun khm ph.
Ngh xa hn, and quan st vic n ngoi t quan im ca b bn, s gip bn trnh c
nhng vn ph bin nht.
96

Cc mo gip trnh cng thng trong ba n

Hy gi mn n cho b ngay khi c th - nu bt u vi mn khai v th
c th b s vn vui v n khi n cc mn chnh. Hy bung lng v b t n, khng
quan tm ngi khc ang n mn g.
Khng cho b ngi bn cho n khi mn n sp ra (hoc ra v ngui bt), c l bng
cch dn b i do.
em theo mt t chi nh, hoc mt cun sch t mu v bt ch mu, gi tr ngi
yn bn.
Kim tra xem thc n c qu nng khng nn ngh bi bn t thc n ca
b gia bn hn l trc mt b, bn c th kim tra n trc khi b chp ly.
Hy b t n v chng li s cm d lm cho b n nhiu hn hoc nm
th nhng mn b khng thch, khng quan tm bn phi tn bao nhiu.
Mang theo tch ca b bn khng phi lo lng v vn lm th no b
c th s dng c ci ly to ca nh hng (hoc c th b s lm v n). iu ny tht
c ch khi b bn ung t.
Nu con bn thch s dng hoc chi vi b dao ko, hy cho b 1 b ca b.
Nu bn lo lng v s ba bn bn thu, hy em theo ym n hoc nht nhng mu thc
n trn gh cao v sn nh mi khi b n xong.
Chng ti tht s thch i ra ngoi n v Brendan n tt nh hng. Chng ti c gng
gi mn rt nhanh v sau mt trong s chng ti thng i lang thang vi b hoc l
xung quanh nh hng hoc l bn ngoi nh hng dc theo con ng, chng ti c gng
khng b ngi trn gh cao cho n khi thc n n. B khng d dng ngi chi
chi nh hng nhng b thng ngi rt ngoan khi thc n trc mt (Maxine, m
Brendan, 17 thng)
T phc v
Nhng em b ln hn v nhng a tr nh thng thch t phc v bn n, v t
mi th vo a n c th l mt trong nhng cch tt nht gip bn chng li s cm d
khi a ra quyt nh chn cho b thc n bao nhiu tin. iu ny cng khuyn khch
vic giao lu v chia s, thay v bn v b c th phi bc vo cuc chin n ung, v
y cng l cch tt gip bn cng thch th ba n.
Cho php b t phc v s gip b thm n, hu ht tr em u ngc nhin khi chng
c php quyt nh n bao nhiu. V th, nn t b ngi i din vi a thc n ca
b, c gng b t n. C th b cn mt t s gip khi s dng mung, nhng hy
b chn phi lm g v ly bao nhiu thc n. (nhng nh rng b s bt chc ci g
bn lm, v th hy l mui v tng t cay).
Cng nh vic gip b thm n, vic t dn thc n ca mnh cng cho b bi hc
gi tr trong vic kt hp tay v mt, iu khin c bp, vic o lng v phn on
khong cch v khi lng. iu ny cng em li cho b kh nng kim sot v cm
gic thnh cng, v s lm cho b t tin hn. Nn bt u vi cc mn salad v thc n
ngui khc. Nu thc n nng chc chn b c th b bng, c bit l nhng th qu
97

lng nh sp hoc mn tht hm. V bn cn phi l i s ln xn bn thu b to ra trong

mt vi ln u cng thc hnh nhiu b cng tr nn kho lo.
Sallyann mun tham gia nu n, b thch gt, ct v t mi th vo xoong cho v
quy chng, thm ch b cn lau bn n. B khng khng i t rt nc xt v thch vt
xoong cho cho phn thc n th hai. Nu chng ti nu mn tht hm, b s ly ra mt
t v ni vi chng ti n rt ngon. B s gi ln mt t b xanh v hi y c phi l b
xanh khng? ng cho chng ti bit rng b khng thch n (Anthony, b Sallyann, 3
tui).
Tr nh thng thch t mnh ly thc n nhanh trong t chn hoc t lnh. Nn c mt
khay nh thc n nhanh c li cho sc khe, ng trong hp m b c th m ra
d dng, hoc mt bt tri cy m b c th vi ti. Nu bn khuyn khch con bn
t mnh n thc n nhanh, dy b ngi xung v n thc n nhanh vi bn chy quanh
chi trong khi ang n c th b hc v tr nh khng bao gi c n khi khng
c ngi gim st.
Hayley i, b i vo bp v nhn vo t lnh hoc i n bt tri cy v ly to hoc
mt th g b khng i cho n ba tra. V chng ti khng c bt k mt thc n
nhanh no c hi cho sc khe nh v th b c th n bt c th g b mun
(Serena, m Hayley, 2 tui).
Nhng a tr mi chp chng bit i thng ch xem nhng a tr khc n ci
g cc nhm mu gio v nh tr v mun n ging h. Khng nn lm m ln, ngay
c khi l thc n c hi cho sc khe; bnh quy vn khng c hi v nu bn cm b
n s lm cho b thm thm (xem trang sau). Nu con bn thng n thc n tt cho sc
khe nh th hu nh b s chn thc n tt cho sc khe khi i ra ngoi hn.
Gn y Lexie i n tic v t n. B ly mt mu bnh socola v b gn ht. Sau
b chan y nc vit qut vo bt v khi b n ht, b quay li ly thm b
khng ng n tt c bnh ngt v bnh quy (Harriet, m Lexie, 22 thng)
Vt hi l, Phn thng v S trng pht
Khi b bn ln hn b c th b cm d n bi mt phn thng cho thi n tt,
mt vt hi l thuyt phc b lm iu b khng thch, hoc thm ch b pht khi nh
thc n ra. Nhng nu lin kt vic n ung vi thi n hn l s thm n s bp
mo s thm n ca b y l tai ha i vi thi n ung ca b lu di.
Vic chiu i v thi n tt khng c hi nhng n mang n cho b suy ngh rng
phn thng m bn (hoc cc thnh vin khc trong gia nh) cho b khng phi l mt
a rau qu hay mt qu chui l socola, bnh quy hoc ko. Con bn s bt u rt
nhanh chng nhn nhng mn n ny mt cch rt thm thung v b s mong i c
cho qu mi ln b c thi n tt. C 3 vn tim n y: con bn bt u xem
socola v ko tt hn cc thc n khc, n nhiu thc n ngt hn, v ch c thi n
tt khi b mun c n ko.
S dng thc n nh mt mn qu hi l hoc trng pht gp vn tng t nhau. Mi
ln bn bt u ni iu g, chng hn nh: nu con n c rt, chng ta c th ra sn
chi, hoc nu con khng n ci mm, con s khng c n bnh pudding, con bn
s rt nhanh chng tr nn nghi ng rau c qu, b tin rng chng ch tt th hai sau
bnh pudding, hoc xem vic n ung nh l mt vic phi lm nhanh c ly
98

thc n (qu bnh) tt hn. Khng c l do ti sao tr em khng nn lu gi mt t mn

trng ming phng ging nh ngi ln. Nu bn khng mun con bn thch n bnh
pudding hn l mt a thc n mn, tt hn l bn khng nn n trong ba n.
Vt hi l, phn thng v s trng pht lm xo trn vic n ung, chng tri ngc
vi nhng g BLW nh lm bi v chng can thip vo bn nng bit n cn g ca a
tr. V d sao s dng thc n theo cch ny khng lu di: tr em nhanh chng nhn
thy bn cht nhng mnh khe ny v ngh ra cch tr li vic t iu khin chnh
chng.
Tom gn 4 tui v b c nhiu bn m ba m chng vn phi cho n bng tha tui
ny. H lm g khi con h 6 thng tui chi tr chi ui bt, v ni con s c
vui chi ngoi tri nu con hon thnh cy bng ci xanh ny. S d dng hn nhiu
nu bn x l vn theo cch n gin :n gi n, ch n ci g bn mun n v
khng n ci g bn khng mun. (Phil, b Tom, 4 tui).
Thc n v S an i
S dng ko lm cho bn tr vui khi chng khc hoc bun, nhng thc t th tt
c nhng cch gii quyt ny l d b ngng khc. Mt ci vut ve v mt ci hn
l tt c nhng g chng tht s cn. Vic s dng thc n d tr lp i lp li nhiu
ln s nguy him - c th lm chng hay nm n v hn i bnh ko mi khi chng
cm thy bun.
Trnh xung t
Hu ht cc ba n u c xung t vi nhng a tr chp chng bit i, y l kt
qu ca s khng hiu nhau v vic b m ngh tr em cn ci g trong khi
b ngh b thc s cn ci g. Vi BLW iu ny s khng xy ra min l b m tip tc
tin tng vo s ngon ming ca con h.
Tr em c bn nng sinh tn mnh m, c bit l v vn n ung. Chng c thc
cc k ng tin cy v vic khi no chng cn n, n ci g v n bao nhiu. Ty thuc
vo s tin tng ca b m i vi chng. Thnh thong b m pht hin ra rng tht kh
c th tin mt a tr hiu ng 18thng tui ch cn n mt lng bng vi lc b
9thng tui (hoc thm ch l t hn) c bit l khi b 9 thng tui c th b n bt sa
nhiu hn by gi. Nhng cc b cn mt lng calo bt thng trong nm u i bi v
tc tng trng ca cc b qu nhanh. Dng nh l nhng a tr mi chp chng
bit i ang ln rt nhanh, chng khng tng trng cng tc nh khi chng tui
nh hn, v th chng khng cn thit phi cn nhiu thc n hn. Trn thc t, nu mt
a b 2 tui n nhiu bng khi b 1 tui, b hon ton c th to ln (bo ph).
Khng cn phi lo lng nhiu v vic n ung ca con bn by gi so vi khi b
tui nh hn, nu b vn khe v pht trin mnh, b bit b cn g. Ch cn chc chn
rng cc ba n bn cung cp u b dng v cn bng, ng mc, v b khng ung
no sa, nc tri cy hoc cc ba qu khng c cht dinh dng (c bit tt hn l b
nn bit nhu cu ca mnh). Quan trng nht trong tt c l nh gi cho cc ba n
thoi mi v th v. Rt d dng xy ra cuc chin ch gia b m v a tr, nhng hu
ht nhng cuc chin ny lun lun dn n vic a b n t thc n hn b m n
mong mun n n c.
Mo gi cho cc ba n ca tr chp chng bit i an ton, thoi mi v th v
99

Tip tc tin tng vo s ngon ming/s thm n ca con bn l d dy ca

b v b bit b cn g.
T nhc nh rng b n t hn lng b n c khi b l mt a tr s sinh bi v
tc tng trng ca b by gi thp hn.
Chc chn b khng ung no sa, nc p hoc cc ba qu khng c cht dinh dng
gia cc ba n.
Hy b t n nhiu nh c th bn n.
Nu bn cho php b t n, hy dy b ngi xung trong khi n.
Trnh s dng thc n nh mt phn thng, s trng pht hay s mua chuc.
Khng dng thc n d dnh, an i.
Cu chuyn BLW
BLW qu d. Lidia lun lun vui v ngi v t n, v b tht s thch cc ba n.
Gn y mt ngi bn hi ti cch cho mt a b gi nh m c y ang chm
sc n bng tha. Ti khng th lm c d l ti cho a con gi ln ca ti n
bng tha vi nm trc. iu ny lm ti tht s khng thoi mi sau khi ti thc hin
phng php BLW vi Lidia.
a tr 1 tui hon ton c kh nng t n v iu ny dng nh qu sai. Hu ht
c cm gic nh l b bt buc phi n ung.
Hy tin vo con bn v chng tin hnh. Cho Lidia n theo cch ny thay i ton
b ngh ca ti v cc ba n trong cc nm ti. Vi Jo, a con gi ln nht ca ti,
ti lun lun ni n ht ba n ca con v b nh iu . Tht s by gi ti cm
thy mun ni v iu ny. Bn khng th lm nh th vi BLW. l mt s thay i
ln v ngh; ti c nui nng v ngh rng khng c li bt
c th g trn a.
Ti cm thy thoi mi hn nhiu trong cc ba n vi Lidia v ti ngh rng iu ny
s ko di xuyn sut tui th ca b bi v ti chp nhn cho b quyt nh khi no
b i v b mun n ci g. Ti s khng lm cho cc ba n tr thnh cuc chin v
iu ny thc s l mt iu tch cc. (Lucy, m Jo, 16 tui v Lidia, 17thng)

Tr li lm vic
Qun l, sp xp vic chm sc b khi bn quay li cng vic sau thi gian ngh thai sn
c th l mt thch thc. Nhng BLW s khng gy thm vn nu bn lp k hoch
trc v s dng thi gian m bo ngi chm sc con bn - c th l h hng, c
gi tr - hiu r quan im BLW v tun th an ton.
Hu ht cc c trng tr v ng b u kh rng m vi BLW, c bit l khi hc chng
kin thc t din ra. Rt ph bin tnh trng ng b thy quan ngi v phng php ny
khi mi nghe qua v sau li ni rng h tic l khng bit v BLW sm hn trong lc
con ci h cn l nhng a tr. Tuy nhin, ngi chm sc con bn c th tri qua
nhiu nm cho cc b n bng tha v c th khng hiu rng bn khng thch h cho con
100

bn n theo cch thng thng khi b c h chm sc. Nu h cha h thy mt b

su hoc by tng tui t n, c kh nng h cm thy s khi cc b t xoay x vi
thc n.
"Nh li trc y, ti ngh mt li ch ln ca BLW l i vi cha m ti, ngi chm
sc Nataya trong khi ti i lm t lc cn b. Ti bit rng i vi h, iu c ngha
l khng c thm thc n m ch c thm lng thc n tha ra cho mt ming n na.
Ti ngh rng h ngc nhin v s n gin ca n."
Julie, m ca Natalya, 4 tui
Nu bn thn h cng c con nh, cng cn phi nhc nh h rng h cng nn khuyn
khch con ci mnh bt u n bc bng tay t khong 6 thng v cng s mong i cc
b bt u c th nhai trong giai on ny. Tt c nhng g bn ang lm (hoc yu cu
h lm) l b qua giai on n thc n nho.
"Mi ngi c hnh dung trong u v cnh a b bt u n thc n th v i vi
nhiu ngi, hnh nh l em b 16 tun tui ang nm. Nhng khi bn gii thch rng
bn khng ni v mt a b, bn ang ni v mt a b ln hn c th ngi thng,
nht v nhai thc n, iu c r rng hn vi h"
Katie, m Sammy, 5 tui v Elvis, 2 tui
Nu bn b cho ai chm sc ti giai on u tin thc hin BLW, vic quan trng
l phi m bo h hiu rng, giai on ny, thi gian n ung l hc hi v chi, v
rt t b n ht bt c th g trong nhng tun u tin. H c th thy rng con bn cn
mt lc lm quen vi thc n v t c kh nng t lo lng hn nu bn gii thch iu
ny hon ton bnh thng.
Em b tr em i khi tr nn t thch th vi thc n khi chng tri qua cc giai on cng
thng, v th c th l, trong mt vi tun u sau khi bn i lm li, con bn s ch mun
nhng thc n quen thuc. B thm ch mt khu v vi mi th ngoi tr sa. Mt khi
b thit lp c l trnh mi, b s li tr v l chnh bn thn b.
Mt iu quan trng na l hy m bo ngi chm sc con bn hiu rng hc khng
nn a cho b thc n th khi b ang kht sa.
Con bn nn c cung cp mt s la chn thc n gii hn v c cho php lm g
m b mun. Khng cn thit phi a thc n vo tay b - v cc ming nh chc chn
l khng cn phi t vo ming b. Hy gii thch rng lc bt u nhng on thc n
di hoc n bc bng tay l cch d dng nht b xoay x. (Rt nhiu chuyn gia chm
sc tr em gi thit rng h nn ct thc n thnh nhng ming c kch thc va n nh
h lm cho mt b ang chp chng bc i v ang s dng tha, na.) Mt tng hay
l bn chun b trc thc n cho b nhng ch ti lc ngi chm sc b nhn bit c
loi hnh dng v thc n no ph hp.
"i lc ngi gi Amy cho b nhng thc n qu b v Amy khng th cm ln c.
ch l thi quen. Nu bn cho 10 b n dm nh b y lm, theo phng php c,
bn s t ng ngh n thc n lng, theo sau l dng c hn v sau l ming nh.
tng cho b n nhng ming ln l cch thc hon ton mi i vi b y"
Alex, m ca Amy, 21 thng tui.
101

Hy m bo h bit rng h mun con bn c cho php ngi n bao lu tu b v

rng bn tht s c khi ni vic b n nhiu hay t khng h quan trng. a s ng
b v ngi gi tr cm thy h b qua nhim v c bn khi khng m bo l a b h
ang chm sc n c nhiu nh h ngh b nn n.
"Lc ti n n Kylie, c gi tr ni "B c n nhng n nhiu hn nu ti t cho b,
b c v khng thch". Ti lun ni vi c y l "B khng n c g cng khng quan
trng" - nhng c v khng hiu qu v c s lo lng l b khng n no."
Marcie, m ca Kylie, 2 tui
Tt nht l ngi trng con bn bit trc rng con bn s lm ri rt nhiu thc n
bn c th trao i vi c y vic x l ch thc n y - c trn phng din dn dp
ng ba bn v nhm m bo rng ch nhng thc n ri trn b mt sch s c nht
li cho b.
Ngi chm sc con bn cn hiu v vn nn o (xem trang 62), v cch nhn bit
(nhiu ngi lm nn o vi nghn v hong s mt cch khng cn thit). Hy m bo
h hiu ti sao vic cho b ngi thng ng v phi c ai bn cnh b khi n l rt
quan trng, v ti sao b mi c quyn kim sot th g cho vo ming. Nhng ngi
m chm sc cc b khc cng cn phi cnh gic khi cc b ln t thc n vo ming
em b nh. (Bt c ai chm sc em b v tr em cn nh nn c hun luyn c bn v
s cp cu).
Bt c ai chm sc con bn c th cao nhng li khuyn v BLW m bn khm ph ra.
Cng rt tt nu bn cp nht v s pht trin ca kh nng v khu v ca con bn - v
ngh h thc hin vic cp nht vic tng t cho bn.
Cho con b khi bn tr li lm vic
Mt vi ngi m vt sa ra con b trong khi h i lm, mt s khc nhn thy s d
dng hn nu con h ung sa bt khi cc b vi ngi gi tr. Quyt nh ca bn
cng c th ph thuc vo cc nhn t nh bn phi xa con bn bao nhiu gi mt ngy
v sp cng nh ng nghip ca bn c thng cm cho bn khng. Nhiu b m nhn
thy cho con b bui sng v ti khi h i lm v l cch tt nht lin kt li vi b
sau c mt ngy vng nh.
Hy nh rng trong khi con bn di mt tui, bn vn nn cho b b nhiu sa m. Mt
s b vn bnh thng khi c ngy khng ung sa m v bt kp vi nhp tiu th khi m
chng i lm v. Nhiu b m ngc nhin ch vi cch con h thch nghi v s uyn
chuyn ca b m. Tuy nhin, nu bn phi xa con mnh trong thi gian di v bn khng
mun li sa vt cho con, c l tt hn l bn a sa bt cho ngi trng tr h
cho b b cn hn l t nhin mong mun b n nhiu thc n th hn.
Nu cn li khuyn chuyn bit v cho con b v i lm, hy ni chuyn vi chuyn gia,
t vn hoc tnh nguyn vin v vn cho con b ti a phng ca bn.
"Ti thng vt sa cho con b khi i lm, v th ti thy c rng mnh t sa hn,
thng gim i mi thng. Khi Olivia c 11 thng, ti ch c th vt c hai ounce
mi ngy. V th ti ngh rng mnh c th ngng vt sa v cho b b b vo bui ti.
B vn kho - v vy ti ch cho con b vo mi bui sng v bui ti".
102

Farida, m Olivia, 2 tui.

Mc d bn c th i lm c ngy, bn c th mun m bo rng con bn n t nht mt
ba vi bn. Nu con bn ang giai on u tin ca BLW v c ngi gi tr
trng, bn li khng mun b l nhng tri nghim u tin ca b vi thc n, bn c
th c gng chia s ba ti v ba sng cng b, v b ung sa c ngy trong sut
tun u tin i lm li, cho n khi bn cm thy sn sng c gi tr cho b n. B s
cn phi c 3 ba n mt ngy trong mt vi thng v b s khng i ch cn bn cho
b b sa vi ln.
Mt s cha m c th lo lng khi cho con h "tip xc" vi thc n cng trc khi h tr
li lm vic v c gng bt u sm hn 6 thng hoc ct gim sa nhanh chng. y l
mt hay v dng nh khng thnh cng nu bn theo phng php BLW. Nu b cha
sn sng, b ch n gin khng thch th g vi thc n v nu bn c gng thuyt phc
b, b c th bt u ght ton b tng ny. Nhiu ng ch kh uyn chuyn v ngy
tr li lm vic nu h c thng bo y , v th bn c th sp xp tr li lm
vic chm 1 hoc 2 tun so vi k hoch nu bn tht s mun cng con bn trong
nhng tun u tin b lm quen vi thc n cng.
Nu ngi trng con bn khng mun thc hin BLW, bn c th phi tin ti mt tho
thun. Cc em b rt d thch nghi v khi b cm thy bi ri v mi th khng nh trc
khi b vi ngi khc, b s nhanh chng hc cch tip nhn s khc bit t nhng
ngi khc. Vic quan trng nht l ngi chm sc con bn tn trng kin ca bn v
vic cho b "ni" khi b n . Nu h thng xuyn khuyn khch b n nhiu hn b
cn, b c th bt u ct gim lng sa tiu th c qu sm v tr nn ph thuc vo
thc n th tho mn cn i. iu ny dn n vic b b phn tn khi n theo BLW
ti nh. Tuy nhin, dng nh ch cn mt hoc hai thng ngi trng tr cm thy t
tin con bn t n.

103

CHNG 7
CH N UNG LNH MNH CHO TT C MI NGI
BLW mang li mt c hi tuyt vi cng bn bc v ch n ung ca ton b gia
nh. Vic mong mun m bo cho con ci h c th hp thu dinh dng tt nht thc
y rt nhiu bc cha m cn phi thay i ch n ung ca mnh.
Elizabeth, chuyn gia chm sc sc khe
Nhng a tr bit khi no chng c cho n nhng n ging nh bn v khi no
chng khng. V bn nhn thc c r rng rng chng bit iu . Vy nn, nu bn
ang c mn kem vi hng trm v hng ngn th trong danh mc thc phm, th
chnh l nhng g tt cho cc con bn n. Chnh iu ny lm cho bn n o v nhng
g bn n.
Mary, m b Elise, 23 thng tui
TM QUAN TRNG CA VIC N UNG LNH MNH
Vic n thc n bnh thng ca gia nh v n b sung ba ph l trng tm ca BLW,
chnh v vy rt nhiu bc ph huynh quan tm k n hng dn s dng ca cc loi
n m bo rng ton b gia nh c th s dng tt. Vic cho con bn n thc
phm dinh dng ca gia nh mi ngy s mang li cho b c hi tt nht c la
chn n ung lnh mnh trong sut cuc i sau ny ca b.
Chng 7 ny khng c nh l mt hng dn chuyn su v dinh dng ca tr s
sinh, cng khng phi l hng dn c bn cho ch n ung lnh mnh ca ton b
gia nh. Cc b hc bng cch sao chp, bt chc, v vy, nu cc thnh vin trong gia
nh n theo mt ch n ung tt th con bn cng s mun n y nh vy. Cc loi
thc phm con bn hc n hon ton ph thuc vo bn - b khng chu bt k p lc no
t qung co hoc bn b khin b b km n v b cn qu nh c th t i mua n
cho mnh!
Tuy nhin, vic n lc c mt ch n ung lnh mnh khng c ngha l bn lun
phi lo ngi v dinh dng ca con bn hay phi c gng kim sot xem b n g. Min l
bn ang cung cp cho b mt ch n ung cn bng, bn c th ty thuc vo tnh
trng c th ca con bn cho b n nhng loi thc n khi b cn. Cn lu rng d
th no th trong vi thng u tin n thc n ngoi, b s hp th c rt t dinh dng
t thc phm ca gia nh bi sa m hoc sa cng thc s cung cp gn nh tt c
cc cht dinh dng m b cn. B vn cn ang hc v hng v, thnh phn v cu to
ca n. Khng quan trng l n b c cung cp l lnh mnh hay khc nhau; v
cc cht dinh dng b cn lun c sn cho b.
Khi con bn ln hn, bn c th thy b s tri qua giai on mun n mt loi n th
bit no v khng n bt k th g khc, ngay c khi bn cung cp cho b nhng ba
n hon ton cn bng mi ngy. V d nh vic b c th s n ung th ca
carbohydrates trong vi ngy, hoc c mt ngy no tt c nhng th b mun n ch
l chui. D rng s la chn thc phm ca b c v nh hi qui d, nhng y li l
hnh vi rt bnh thng ca tr s sinh v tr mi bit i (xem trang 163). V vy, khng
104

cn phi qu lo lng v vic con bn n g trong mi ba chnh hoc ba ph min l bn

cung cp cho b vi loi n trong mi nhm thc n chnh mi ngy (xem trang 205).
C nhiu thng tin trong chng 7 ny lin quan ti ngi ln v thanh thiu nin,
gip bn d dng ln thc n cho nhng ba n lnh mnh cho mi tui. Tuy nhin,
c 2 im rt quan trng cn ch lu tm khi chun b ba n:
Tr em cn nhiu cht bo hn ngi trng thnh v t cht x hn (xem trang
123 v 124)
C 1 s loi thc phm m tt hn ht l tr em khng nn n (xem trang 114119).
Nu bn cm thy ch n ung ca gia nh bn c th cn thiu mt ch dinh
dng c bit, bn c th tra cu bng trang 218 v 219 xem nhng loi thc n
thng thng no cha cc loi vitamin v khong cht dng cht c bit quan trng
i vi cc b.
CU CHUYN CA BLW
Ti c c cm rt khng khip vi nhng n m ti khng mun cho con gi ti Elinor
n li bt k ln no na. i gi m b c th trong s kim sot vi nhng n ngay
t ban u th ci bn n bui ti s khng tr thnh mt bi chin trng ca b i vi
ti nh vy.
Nh mt a tr mi bit i, ti phi ngi ti bn cho ti tn khi ti n xong ton b
phn thc n ca mnh. Ti thng phi bm ming v nn trong khi n. thc s l
mt cuc ging co kh chu, v ti lun lun ginh chin thng bi v khng c ai c th
bt ti phi n. Ngay c ti by gi, ti vn n nh mt a tr "v phi bm ming khi
tip xc vi rt nhiu hng v v thnh phn ca n.
Trung thc m ni, khi Elinor c 6 thng tui, ngh phi nu n (v nm) nhng mi
v khng khip ny thc s lm cho ti s hi vic bt u cho b tp n thc n ngoi.
Nu ti khng mun n chng, ti sao con ti li cn chng trn tri t ny? Ngi t
vn chm sc sc khe ca ti tht tuyt vi, c y thc s hng ng khi ti cp
n BLW. Sau ny ti mi pht hin ra c lm nhng vic tng t vi chnh cc con
ca c y, t nhiu nm trc.
V by gi, bn thn ti c th tr thnh mt v d tt trong vic s dng thc phm.
BLW thc s buc chnh ti phi n ung tt hn. Trc kia, ti thng ch n nhng th
nh m spaghetti, nhng by gi ti mun Elinor nhn thy ti n nhng thc n lnh
mnh. Chnh v th ngy cng c nhiu hn nhng thc phm tt cho sc khe trong t
lnh v iu to ra mt tc ng thc s tch cc i vi ch n ung ca chng ti.
Jackie, m b Elinor, 7 thng tui
HIU BIT C BN
Vy lm th no bn chc chn rng gia nh bn c mt ch n ung lnh mnh v
cn bng? iu thc ra khng kh nh bn tng ban u. Hu ht cc mn n truyn
thng ca nhiu nn vn ha trn th gii l kh cn bng, v mt ch n ung a
dng da trn thc phm ti sng vi nhiu rau qu chc chn s cung cp cho b v
105

nhng thnh vin cn li trong gia nh tt c nhng dinh dng thit yu. D sao, mi
ln bn s dng n nhanh, thc n sn v thc n qua ch bin trong ch n
ung ca mnh, cn cn c th d dng thay i vi qu nhiu cht bo bo ha, mui v
ng; trong khi li thiu cc vitamin v khong cht. Mt ch n nh vy c th
dn ti nguy c pht trin cc bnh tim mch, tiu ng v ung th sau ny, v thc n
mn cn c bit nguy him cho cc b.
Ch n ung cn bng l ch n vi y tt c cc dng cht cn thit cho sc
khe, da trn nhng nhm thc phm chnh theo mt t l hp l. Hoa qu, rau c, ng
cc v carbohydrates nn chim khu phn ln trong ch n ca gia nh bn, bn
cnh l mt lng nh nhng thc phm cha protein v giu canxi, cng vi mt
cht cht bo hoc du. Di y l cn cn t l hp l m ngi ln v thanh thiu nin
c khuyn khch lm theo (1 phn y c o bng s lng thc phm m mi
ngi c th gi c trong mt lng bn tay m):
Rau c qu: 5 phn (3 phn rau c v 2 phn hoa qu l l tng nht)
Ng cc v tinh bt (go, khoai ty, m ng, bnh m): 2 hoc 3 phn
Tht, c v cc thc phm giu protein khc: 1 phn
B, sa, sa chua v thc n giu canxi khc nh hummus (mn khai v lm t g,
u, du, vng, chanh, ti) v c nh nguyn xng (c mi): 1 phn
Cht bo c li cho sc khe (nh du o-liu, cc loi ht): ca 1 phn
Trong khi th tr s sinh c nhu cu protein v cht bo theo t l ln hn so vi ngi
trng thnh; cn tr mi bit i thng s n carbohydrates vi t l ln hn, bn vn
lu tm rng 1 phn trong cn cn ca b cng c tnh theo s lng thc phm tng
ng vi lng bn tay ca b. Lng thc n ny chc chn s t hn rt nhiu so vi s
lng m nhiu ngi thng thc p con h n. Hy nh: bn khng nn k vng rng
em b ca bn c th nhn c tt c nhng dinh dng cn thit t thc n ngoi cho
ti khi b c 1 tui, cng chnh v vy nn quy c v 1 phn n ca b s khng phi
l mt nh lng chun cho ti khi b y 1 tui.
Mt h qu tt yu ca BLW i vi kh nhiu gia nh m ti t vn, l h bt
u ci thin ch n ca chnh gia nh h, nh vic s dng cc thc n ti sng,
thc phm b dng cho cc b, hc cc k nng nu nng mi v quan tm thc s ti
sc khe ca c gia nh.
Julie, chuyn gia dinh dng sc khe cng ng
S PHONG PH L GIA V CA CUC SNG!
Cng vi vic lu tm n cn cn thc phm, hy chc chn rng b ca bn c cung
cp mt ch n phong ph, cng l mt trong nhng iu quan trng nht bn c
th lm m bo cho b c mt ch dinh dng tt. Mt ch n a dng bao
gm nhiu loi thc phm t tt c cc nhm khc nhau, cung cp cho b nhiu chng
loi vitamin v khong cht. Mt ch n n iu - d c th vn tt cho sc khe s
gii hn c hi ca b c hp th mi th b cn. Vic cho b n phong ph cc loi
thc phm cng s cho b nhng c hi c tri nghim nhiu hng v, thnh phn v
cu to khc nhau, to cho b tinh thn sn sng th nghim nhiu loi thc n mi khi
b ln hn.
106

Do vy, nu danh mc mua sm ca bn thng kh ging nhau trong mi tun, s rt

tuyt nu bn bt u th thm 1 vi thc phm mi. Hy suy ngh v bt k thi quen
no m bn s dng thc phm rt nhiu ngi thng n ng 1 mn cho ba sng,
lp i lp li hng ngy hoc ch c mt phm vi nh cc mn n a thch v h ch n
cc mn hng tun. Ch n nh vy khng hn l khng tt cho sc khe nhng
khng mang li c cho con bn s phong ph. V nu nh b khng thch tt c nhng
thc n m bn thch, th kh nng n c cc mn ca b s cc k hn ch khi b ln
ln.
Hy th nhng mo sau m bo c s phong ph:
Hoa qu v rau c
Nhm ti nhiu loi hoa qu v rau c nht c th, vi cc mu sc khc nhau: ,
vng, xanh l, cam, tm - bi mi loi trong s chng thng cha nhng loi dinh
dng khc nhau.
Th mua mt vi loi hoa qu v rau c m bn khng hay mua
Th s dng thm nhiu loi rau thm, nh rau mi, ng v hng qu - chng
cha nhiu loi vitamin v khong cht tt.
Ng cc v tinh bt (carbohydrates)
Nu bn thng s dng khoai ty nh l ngun carbonhydrate chnh, hy th
dng c go hoc nhng loi ng cc khc na (hoc ngc li).
Cc loi rau cho c, nh khoai lang chng hn, cng thng c s dng thay
th khoai ty
Ht k, la m, couscous (loi thc phm c sn ca Bc Phi) hay quinoa (loi
thc phm cng tng t nh go) tt c u c th dng thay th cho go trong nhiu
mn n; v chng u c mt trong rt nhiu siu th.
Nn tri nghim mt cht! Bng vic thay th ng cc n sng thng thng ca
bn vi cho, hoc nhng loi ng gc khc na.
Bt kiu mch v bt m c th c dng thay cho la m thng thng trong cc
mn nng hoc nu.
La mch en hoc bnh m t la mch en, hoc bt k loi bnh m- khng lm
t la m, by gi v sau na, c th c dng thay th cho bnh m thng thng.
Nu bn thng n m ng hoc m si c lm t la m, ti sao khng th s
dng loi thc phm vi nguyn liu khng phi la m thay i?
Thc phm giu protein
Khng phi tt c cc lt tht u c lng dinh dng ging nhau, v d nh chn
g s c dinh dng khc vi c g.
Gan v cc ni tng khc thng y cc cht dinh dng (c nui bng
phng php hu c l tt nht v chng cha c t t hn).
Tht g, tht b, tht cu v tht ln u l nhng loi tht giu m la chn;
cn nhng loi tht hoang d hoc gia cm nh: tht nai, tht chim, tht th, tht vt, tht
ngng cng rt b dng (nhng d sao chng cng thng t ).

Nhng thc phm h u, nh u tng, u lng, u H Lan li c nhng

cht dinh dng khc vi cc protein c ngun gc ng vt v chng cng l nhng
thc phm tuyt ho dnh cho nhng ngi khng th n chay. Hy th thm chng vo
mn tht hm hoc mn c ri.
Thc phm giu canxi
Bn khng cn thit phi nht nht s dng cc sn phm t sa hng ngy
m bo canxi c mi, c bin nh hay hummus u l nhng ngun cung cp di
do.
Hy s dng b. B rt a dng c lm t nhiu ngun khc nhau, nh b lm
t sa b, tt nhin l th, v c t sa cu, sa d v t sa tru na.
Hu ht cc loi bnh m u b sung canxi
Cht bo lnh mnh
Cc loi ht dng nguyn ht hoc ht mi nghin u c th cho vo cho hoc
trn cng cc loi ng cc.
Ht qu lanh hoc du qu c ch dng c trong mn rau trn hoc m ng.

THC N VT
Cc thc phm ch bin sn c thng mi ha thng c cha hm lng cao:
ng, mui hay cc cht bo bo ha (bnh ga-t, chocolate, bnh bch quy, khoai ty
chin, bnh ngt, bnh nng), v vy chng thc s khng phi n cn thit v ch
nn n trong mt gii hn chng mc tt hn ht l ch nn n nhiu nht 2 ln/tun.
Vi hm lng ln mui, cht bo chuyn ha thnh axit hoc cht bo hydrat ha, tt
nht l bn nn trnh xa chng hon ton.
Tt nhin, iu khng c ngha l bn cm tuyt i khng cho con bn ng vo mt
ming bnh ngt hay chic bch quy no, nhng nh lu tm rng chng khng phi
nhng thc phm tt nht, xt trn kha cnh dinh dng. Tuy nhin, s tht c bit v
nhiu dinh dng hn nu bn c th t lm ti nh nhng chic bnh ngt hoc bch quy
vi chui, hoa qu sy kh hay mt; thm ch thm c yn mch vo bch quy hoc n
gin hn l bn c th s dng lng ng t hn so vi cng thc hng dn v
chng ti tin rng con bn cng s rt ho hng gip bn vo bp.
C th p dng cng thc 80/20 y nh sau: nu bn chc chn rng t nht 80% trong
ch n ung ca con bn l m bo dinh dng, sau bn hy th mo him vi
mt cht n khng c li vi iu kin bn khng gy bt k tc ng no vi b.
Vic cm on nhng n ny (c bit khi con bn nhn thy nhng ngi khc n
chng) hay s dng chng nh l mt phn thng cho mi hnh vi tt s khin con bn
thm thung hn? (xem trang 190). Nhng nu nh bn li khng n nhng thc n
hng ngy, th sau b cng s khng cn hng th vi chng na.
CH N CHAY KHNG LOI TR SA V CH N CHAY THUN

Mt ch n ung nu loi tr mt s loi thc phm nht nh s c nguy c cha hm

lng thp i vi mt s cht. Ch n chay khng loi tr sa c th cha t st v
protein, trong khi mt ch n chay thun (c ngha l khng n tht, c, trng hay cc
sn phm t sa) c th thiu vitamin B, st, km, canxi v mt s amino axit. V vy,
cc bc ph huynh nu ang c k hoch cho con mnh n chay thun, th cn c bit
cn trng m bo cho con bn nhn c dng cht.
Ch n chay khng loi tr sa c th nhn c s lng ln protein trong cc sn
phm t sa nhng vic s dng b nh l mt ngun protein chnh trong mi ba n li
khng c khuyn khch, bi v chng cha hm lng cht bo v mui tng i cao.
Rt t cc proteins khng c ngun gc t ng vt c th cung cp c tt c cc amino
axit ch yu, nhng vic kt hp mt vi thc phm vi nhau vn m bo c vic b
p cc cht ny.
Nhng thc phm h u (nh: u tng, u lng, u H Lan), hoa qu kh (nh: m,
sung, mn kh) v cc loi rau c l xanh thm u l ngun cung cp st di do.
Vitamin C s gip tng kh nng hp th st, v vy, vic s dng nhiu hoa qu v rau c
cha nhiu vitamin C (hoc ung nc ct hoa qu pha long, hoc nc tri cy mi
vt) kt hp vi cc ba n s gip bn m bo lng st ti a c th hp th c
trong cc mn n.
Cng nh i vi gia nh, nu bn ng dng mt ch n ung cho tr nh, trong
trnh dng mt s thc phm nht nh, bn c th cn tho lun vi 1 t vn vin hoc 1
chuyn gia dinh dng v k hoch xy dng ch n ca chng, h s cho bn li
khuyn trong vic chn la cc cch kt hp cc loi thc n tt cho sc khe vi nhau,
v h cng s t vn cho bn nu vic b sung thm cc cht khc l cn thit.
CCH THC NHN C DINH DNG MT CCH TT NHT T
NHNG THC PHM BN MUA
Nhu cu sn xut thc phm gi thnh r vi thi hn s dng lu di khin cho hu ht
cc loi thc phm trong x hi pht trin ngy nay u c cha ha cht: cy thng
phun thuc tr su hoc thuc dit nm; cn hng liu nhn to, cht bo qun v phm
mu thng c thm vo trong qu trnh ch bin thc phm. Rt nhiu trong s cc
ha cht ny c kh nng gy hi, song li c rt t nghin cu v tc ng tng hp ca
chng i vi tr s sinh v tr em ni chung. ng tic l cc loi thc phm c sn
xut theo phng php hu c v khng cha bt k mt ha cht no thng kh t .
Nhng bn khng cn phi qun trit tuyt i hoc l n thc n hon ton hu c, hoc
l khng n g. Ngay c nu bn khng th kh nng (hoc khng th mua c) thc
n hon ton hu c, bn vn c th gim thiu s lng ha cht khng mong mun
trong thc phm bn mua, v c rt nhiu cch khc nhau m bo cho bn vn nhn
c nhiu dinh dng nht c th t nhng thc n , cho d chng l thc phm hu
c hay khng:
Hy s dng ti a cc sn phm hu c nu bn kh nng, c th u tin
nhng thc phm m b nh bn thng n nhiu nht (c bit ch , cc loi tht,
trng, cc loi c v ng cc nh la m thng cha lng ha cht cao hn rt nhiu so
vi nhng sn phm ny nhng c sn xut bng phng php hu c). Sau hy so

snh gi c - 1 s thc phm hu c, nh sa chng hn, cng khng t hn nhiu so

vi sn phm phi hu c.
Tm hiu dch v cung cp thc phm hu c ti a phng ca bn, chng
thng r hn so vi sn phm ti ca hng bn thc phm hu c v chng thm ch
cn gip bn tit kim tin v bn s khng b cm d mua nhng sn phm b sung
khng cn thit nh khi bn i mua siu th.
Mua cc tri cy hoc rau c c trng ti a phng ca bn theo mi ma
chng s ti hn so vi nhng sn phm nhp khu. (Sn phm nhp khu khng ch
c lu tr trong khong thi gian di, m chng cn c kh nng c thu hoch trc
khi chng thc s chn, tc l trc khi cc loi vitamin c pht trin thc s y ).
Nu bn mua cc sn phm hu c, hy n c lp v ngoi cng ca tri cy v
rau c nu c th - bi rt nhiu dng cht c tch t trn lp v . (V ca cc thc
phm phi hu c thng cha nhiu thuc tr su, v vy tt nht l bn nn gt v
chng).
Ra sch tt c cc hoa qu v rau c phi hu c (k c rau lm salad) vi mt
cht dm pha long hoc nc ra chuyn bit dnh cho rau c qu loi b cc ha
cht v thuc tr su trn b mt.
Hp cch thy cc loi rau c hn l un si chng, gim vic tht thot cc
dng cht.
S dng bt k loi nc no c tit ra t vic nu nng rau c cho mn st
hoc cc mn tng t, cc dng cht khng b lng ph.
Bt c u c th, bn nn ct gt hoa qu v rau c ngay trc khi n hoc ch
bin; hoc bc chng li v bo qun lnh. (Nhiu loi vitamin C trong thc phm b mt
i trn phn b mt ct gt, c bit iu kin nhit thng thng trong phng).
S dng thc phm sm nht c th sau khi ch bin.
Nu bn cn mt cch khc gi ti rau c qu, hy chn phng n lm ng
lnh chng hn l ng hp hoc sy kh bi cch ng lnh gip thc phm gi c
nhiu vitamin nht.
Nu bn mua thc phm ng hp, hy chn cc loi nc p, tinh cht hoc du,
trnh dng cc loi xi r hoc p mui (ngm nc mui). Bn cng nn c k trn
nhn ca sn phm xem hm lng mui v ng c thp hay khng.
Trnh ti a s dng nhng ba n nhanh hoc thc n ch bin sn.
HNG DN C BN I VI CC LOI DNG CHT
Tt c chng ta cn mt lng dng cht nht nh duy tr c th mnh khe. Di
y l vi nt ngn gn v nhng nhm dinh dng ch o m tt c mi ngi cn c
c t cc thc phm n c. Sa m hoc sa cng thc cha tt c nhng dng
cht theo t l hp l m con bn cn trong su thng u i. Cho ti khi b c
khong 1 tui, b mi c kh nng hp th c cc dinh dng t thc n ngoi.
Vitamin v khong cht
y l nhm dng cht cc k quan trng cu thnh mt sc khe tng th. Chng
tham gia vo qu trnh vn hnh ca hu ht cc c quan trong c th v m bo cho h
110

min dch hot ng tt. Rau c qu cung cp nhiu loi vitamin v khong cht m
chng ta cn, nhng mt s t cc loi dng cht ny li ly c d dng hn t ng
cc v cc sn phm c ngun gc ng vt.
Carbohydrates
Carbohydrates c dng ch yu sn sinh ra nng lng cho c th. Chng c to
thnh t 2 hnh thc chuyn ha: ng v tinh bt. ng cung cp loi nng lng
c gii phng ngay lp tc trong khi tinh bt c chia nh dn v cung cp nhiu
nng lng "chm gii phng". Hoa qu l ngun cung cp ng t nhin tuyt vi cho
c tr con v ngi ln tt hn nhiu so vi cc sn phm b sung nng lng theo
cch thm ng vo ung hoc bnh ko. Hu ht cc thc phm u cha t nht
mt lng carbohydrate no ; nhng ring ng cc v mt s rau nh khoai ty chng
hn li l ngun cung cp nng lng gii phng chm c bit di do.
Proteins
Proteins l ngun dinh dng thit yu cho qu trnh pht trin v ti to cc m trong c
th. C th ngi trng thnh cha mt lng ln protein trong cc c (c bp) v ni
tng; v chng cn phi c b sung ngay sau khi chng chuyn ha ra thnh nng
lng. Tr con li cn mt lng protein ln hn ca b m chng bi c th chng ang
cn pht trin.
Proteins c to thnh t cc khi phc hp c tn gi l amino axit nhng khng phi
tt c cc thc phm cung cp m u cha tt c cc loi amino axit m chng ta cn.
Nhn chung, cc proteins c ngun gc ng vt u l cc proteins hon chnh trong
khi cc proteins t nhm u (nh u xanh, u lng), cc loi nm v ng cc (nh
go v la m) u l proteins tng phn. V vy, n ng cc vi u hoc nm (khng
bt buc phi trong cng 1 mn n) vn cung cp c mt lng tng ng cc
proteins hon chnh. Ch duy nht 1 loi proteins khng c ngun gc ng vt nhng
vn cha tt c cc amino axit thit yu, chnh l: u tng (u nnh) (trong cc
hnh thc: bt u nnh, bnh u nnh, u h hoc sa u nnh) v quinoa (mt loi
ng cc c ngun gc Nam M, cng tng t nh couscous v hnh dng, vi hng v
nh nhng, hp dn mt thc phm thay th hu ch cho go).
Cht bo
Cht bo cn thit cho qu trnh vn hnh ca b no v cc h thn kinh. Chng cng l
ngun cung cp nng lng rt hu ch. Bi v chng thng tp trung, ch cn mt
lng nh. C 2 dng cht bo: cht bo bo ha v cht bo khng bo ha. Cht bo
bo ha ch yu c trong cc sn phm c ngun gc ng vt, t bn thn chng c
khuynh hng kt ng li nhit phng (v d nh: b hay m heo). Cht bo khng
bo ha thng xut hin trong cc loi rau c, cc loi ht v c trong du c na. Cht
bo khng bo ha thng tt cho sc khe hn, mc d cht bo bo ha cng khng
tc ng xu g cho tr nh i vi ngi ln.
Tr nh cn nhiu cht bo trong ch n hn so vi ngi ln. Cht bo tuyt ho nht
cho con bn (v c cho nhng thnh vin khc trong gia nh) l axit bo thit yu
(Omega 3 v Omega 6) v du khng bo ha n. Omega 3 c bit tt cho s pht trin
ca no b, n c tm thy trong du c nhng ngun cung cp hon ho nht cho b
vn l sa m!
111

Cht x
Ni mt cch cng bng, cht x khng phi l cht dinh dng, nhng vic b sung cht
x trong ch n ca chng ta li cc k quan trng; bi chng h tr ngn nga to
bn v m bo cho ng rut hot ng trn tru. Chng cng khin cho chng ta c
cm gic no lu hn. C 2 dng cht x c bn: cht x khng ha tan v cht x ha tan.
Cht x khng ha tan c tm thy trong nhng sn phm t bt m (nh bnh m hay
m ng) v cm la m. Cht x ha tan c trong yn mch, hoa qu, u H Lan, u
lng, u xanh v go lc.
Mc d c 2 dng cht x u tt cho ngi trng thnh v thanh thiu nin, nhng qu
nhiu cht x khng ha tan c th gy kch ng ng tiu ha cho tr nh, v khi
chng tn ti dng tp trung (nh trong cm th), chng cng c th gy c ch s hp
thu cc khong cht nh canxi v st. Nhng thc phm cha hm lng cao cht x nh
cm th ca cc loi ng cc khng nn cho tr nh n.
Thc phm t bt m cha nhiu cht x, iu c ngha rng chng ta cn n nhiu bt
m c dinh dng t chng. Tuy nhin, d dy tr s sinh li khng ln n
c nhiu th, v vy chng c nguy c s b thiu cc cht dinh dng khc nu chng
trt n qu nhiu loi thc phm ny. Vy bn nn chc chn rng bn cng cho tr n c
nhng thc phm dinh dng khc khi cho chng n bnh m hoc m ng, iu ny s
cho php b gii hn s lng cht x khng ha tan m b n mt cch hon ton t
nhin.

CC LOI HT
Cc loi ht rt giu dinh dng, chng l ngun cung cp di do protein v nng lng,
bi chng cha hm lng cht bo cao. Tuy nhin, cc loi ht li kh cn v nhai, v
nu chng may chng ri vo ng h hp, chng khng th mm ra v tan i ging
nh hu ht cc loi thc phm khc. Do , chng c nguy c gy ngt th nghim
trng cho tr em. Cc loi ht, c bit l u phng, li thng lin quan ti bnh d
ng. Nu gia nh bn c tin s d ng cc loi ht, c th bn s mun trnh cho b n
cc loi ht cho n khi b c t nht 1 tui v c th lu hn. Nu gia nh khng c
tin s d ng, cc loi ht c th rt tt cho con bn, nhng ch khi chng c nghin
nh hoc trong hnh thc ca b hoc mt. Ngi ta thng khuyn co rng tr em
khng c php n cc loi ht dng nguyn ht cho n khi chng hn 3 tui.

Tuy nhin, tr s sinh li cn mt lng ln cht x ha tan h tiu ha hot ng tt

v vy khng cn phi gii hn vic n cc loi thc phm nh: yn mch, hoa qu, u
H Lan, u lng, u xanh v go lc trong ch n ca b.
Trang 216 219: Ch n lnh mnh cho mi ngi
112

Nhng ngun dinh dng tt

Bng trang 218-219 cho thy nhng ngun dinh dng ph bin c bit quan trng vi cc
b. Rt d t c mt ch n lnh mnh, cn bng khi n mt trong s cc cht dinh
dng ny mi ngy. Thc n cng nhiu dinh dng loi no th cng c nhiu du stick ct
y. Nu thc n khng c du stick no th n vn c cht dinh dng nhng khng ng k.
Mt vi cht dinh dng (v d nh vitamin E v selen) rt kh trnh, v th chng ti khng
thm vo trong bng ny. Tuy nhin, chng ti c bit th hin vitamin A, B, C v D, cht st
(cn thit cho mu) v canxi (cho xng chc khe) v mt s loi thc n thiu cc thnh
phn ny. Km l mt cht khong rt quan trng nhng li d b thiu ht trong nhiu ch
n. Tuy nhin, bi v km rt d tm thy trong cc loi thc n c cha st, nn chng ti
khng lit k ring km.
Nh bn thy trong bng, rt nhiu loi thc n ring bit cha nhiu loi cht dinh dng
khc nhau. V vy, mt mn nh c hi hoc c thu nghin vi go, u v c rt s cung cp
tinh bt, cht m, st, canxi, cht bo tt cho sc khe v nhiu vitamin cng nh khong
cht. Mt ming nh tri cu trng ming s gip tng lng cht dinh dng c hp thu.
Bn c bit?

Du liu rt tt cho vic nu nng mu du liu cng m, th cng tt.

Mc d du c l mt trong s thc n c nhiu cht dinh dng nht, nhng hng dn

ca chnh ph Anh khuyn co rng phi n, bao gm c cc b gi nn n khng qu hai phn
du c mi tun, bi v lo ngi rng mc cht c thp c th lm hi cc b s c sinh ra
trong tng lai. Phi nam c th n bn phn mt tun.

C ng ti l ngun du c v cha lng cht bo Omega 3 cn thit. C ng ng

hp c t hn v quy trnh ng hp lm hao ht lng cht bo ny.

C mp v c marlin cha lng ln cht gy nhim (ch yu l v chng n cc loi

c khc), nn tt nht cn trnh n cc loi c ny.

n c qu th tt hn l ch ung nc p khng ch bi v c cha cht x m cn v

c cha nhiu vitamin C hn.

Qu b cha kh nhiu cht bo c ch, v th nn n nhiu hn hu ht cc loi qu

khc.

u nnh cha mt lng ln nhm v extrogen thc vt v th cc sn phm t u

nnh nh sa u nnh v cht m t thc vt khng nn n qu thng xuyn (c bit l
cc em b).

Gan l ngun cht dinh dng tt, c bit l st, nhng khng nn n gan nhiu hn 1
hoc 2 ln mi tun bi v gan cha mt lng ln vitamin A c th gy ng c nu hp th
nhiu. Gan cng l b phn lin quan n cc cht thi trong ng vt khi cn sng, v th n
tp trung lng cht ha hc v cc cht nhim khc mc d c th gim mc ti thiu
bng cch chn gan qua ch bin.
113


Rau bina khng cha nhiu cht st nh b phim Popeye lm chng ta tin tng. l
bi v n cha phytate gy cn tr qu trnh hp th st.

Tr cng cha nhiu phytate nn tt nht phi ung ring bit khi ba n v khng
c khuyn co s dng cho tr em.

114

Cht dinh dng

Loi thc n

Vitamin
A

Cc
vitamin
nhm B

Vitamin C

Vitamin
D

St

Cacbon
hydr

Cht
bo*

Cht m

Cht x

Tri cy h cam quit nh cam, bi, qut

Qu mng, qu l chua

Qu m, qu sung, qu mn chin

Cc loi qu khc, t Lt

(mu
cam v
mu
vng)

Cc loi rau l xanh

Cc loi c nh c rt, c ci

(mu
cam v
mu
vng)

Chui

Cc loi c cha tinh bt nh khoai ty, c t

Cc loi u nh u nhm, u H Lan, u

lng

(qu
b)

(qu
b)*

(mt
phn)

u nnh v cc sn phm t u nnh (gm

sa u nnh v u ph)

Cc loi ng cc (bao gm bnh m v m

ng) nh la m, bt m, kiu mch, go, la
mch, yn mch, ht dim mch (Quinoa) **

(nguyn
ht)

Tht mu nh tht b, tht cu

Gan

Tht mu trng v gia cm nh g, vt, tht

ln

(mt
phn)*

C cha nhiu du nh c thu, c mi, c mi

Cc loi c khc nh c bn, c tuyt, c bn

sao

115

Trng

Sa, yagout

B, kem, b thc vt

Ph mai

Cc loi ht ti nh qu c ch, hnh nhn,

Cc loi du n t rau, ht nh du olive, du
m

116

* y l cc loi cht bo lnh mnh nht cho c gia nh, cc loi cht bo
khc cng tt cho con bn bi v chng l ngun nng lng tng cng, nhng khng tt
cho mi ngi v tiu th qu nhiu cht bo ny s gy ra cc bnh v tim mch.
** Quinoa (ht dim mch) c nh gi l ngun cht m hon thin.
*** Cc loi ht v ng cc nguyn v (nh bnh m, m ng ch bin t ng
cc cn nguyn v v go mu nu) cha mt lng ln cht x khng ha tan v th cc
b khng nn n bt k ba no.

Chng 8
Nhng vn thng gp
i lc khi p dng BLW, bn s c tt c cc loi cu hi v mi bn tm v cch con bn
xoay x vi thc n. Mc ch ca chng ny nhm tr li cc cu hi hay thng gp
nht, t nhng lo lng v vic bt u BLW th no n vic ti sao b 10 thng tui ca
bn nm thc n t gh tp n v bn c th lm g vi vic ny. Tt nhin, nhng a tr
khng ging nhau, v vy mc d hu ht cu hi c sp xp theo tui ca b, cc cu
tr li li c p dng cho cc b bt c giai on no ca BLW.
Liu thc hin cng lc BLW vi cho n bng mung th c hi g khng?
Hu ht cc b cm thy t n vui thch hn l c t bng mung - chng thch thc khi
t lm mi vic v hc c nhng k nng mi. V rt nhiu cha m quay li s dng
BLW bi v con h t chi t tha.
Ngi ta n i rng tr em phi chp nhn t mung khi n. Mt s l do ph bin
h tin rng t mung l cn thit:
- Nim tin sai lm rng b phi "quen vi mung" khi mt tui nht nh.
- Nim tin sai lm rng b phi n yagout mi ngy v rng b s khng th t n c.
- Nhng lo lng v s ba bn xy ra khi b t t thc n lng.
- Nhng lo lng v vic b khng n thc n khi t n v rng b cn phi c t thc
n dng sp.
Mt s ph huynh mun con h quen vi vic b t thc n phng trng hp c nhng
lc h cn phi t, v mt s ngi n gin ch mun c la chn t thc n cng vi
bc bng tay.
Tuy nhin, con bn li ngh khc. Nhiu a tr c p dng phng php BLW nhanh
chng th hin r rng rng chng khng mun b ngi khc t. C rt nhiu cch chng
th hin iu ny - cch ph bin nht l vi ly mung t tay ca ngi khc. iu ny
dng nh c bit ng i vi nhng b ang b m m quen vi vic t kim sot khi
b. Hy nh rng nu i khi bn khng khng t mung cho con bn, trong khi i lc
vn con bn t n, b s nhn nhng thng ip ln xn v mc tin tng ca bn
i vi b v b c c lp bao nhiu.
Nu con ca bn c chp nhn tha, th khng c hi g khi kt hp cho n bng tha v cho
b t n. Tuy nhin, nu bn b hp dn bi BLW bi nhng tin ch i vi b (xem trang
34), chng ti khuyn co rng bn khng t tha cho b bt c ba no c bi v nu bn
lm vy, b s khng nhn c a dng cc tnh hung hoc nhng c hi b c th gp
pht trin k nng ca mnh. S c c hi bn c gng thuyt phc b n nhiu hn
b mun. Tt hn ht l bn t mung cho b vi mt s loi thc n th bit (nh yagout
v cho) hoc a cho b mt tha c sn thc n t lc ny tr v sau v b quyt nh

118

c n n hay khng. (Xem trang 154 vi nhng cch lm thc n lng d dng cho b t n
hn)
"Ti c gng t tha cho Sammy khi chng ti i ra ngoi bt ba bn, nhng b
khng thch vic ny. B khng ku la om sm nhng lun nh ra, nhn thc n, sau t
nht ln v t vo ming"
Claire, m Sammy, 10 thng tui
"Khi chng ti nu nhng mn n nh cho, i lc ti t tha cho Nicholas - nhng ch
nhng lc b mun ti lm nh th. Ti khng c p b. V khi b khng thch na th ti
ngng ngay".
Dan, cha ca William, 3 tui v Nicholas, 7 thng
Con gi ti tng t thc n y vo ming khi b bt u t n lc 9 thng tui.
Ti thy s khi con trai 6 thng tui ca ti t n trong trng hp b lm nh
th.
Vic nhng b ln t y thc n vo ming dng nh gy ra t vn hn vi BLW so
vi phng php tp lm quen vi thc n th. Cng c th gii thch rng cc b c cho
php khm ph thc n t ln tm hiu u tin s khng t qu nhiu thc n vo ming
bi v chng c rn luyn phn x hng nm kh xa v pha li khi b cn nh (xem
trang 62). Dng nh nhng b c cho php ly t cm thc n a vo ming ngay lc
b c th th c kh nng t t qu nhiu thc n vo ming hn nhng b khc.
Vic bn c th lm:

Hy con bn tri nghim vi thc n t lc b c 6 thng tui.

Hy m bo rng b ngi thng ng.

C gng khng lm b xao lng trong khi b ang n - hy b tp trung

Nu b o, ng qu lo lng - phn x ny s gip b nhn bit bao nhiu l qu

nhiu.
Nghe c v phng php BLWs to ra nhiu thc n b b ph. Chng ti ang c
gng chi tiu tit kim v khng p ng c vic nm thc n i. C cch no
trnh lng ph qu nhiu thc n khng?
y l mi bn tm chung ca ba m khi ngh v vic thc hnh BLW. Nhng s lun lun
c mt t thc n b i khi b bt u vi thc n th - thm ch vi cc loi st c st.
BLW c th lng ph t thc n hn t bng tha v thm ch li r hn l bi v:

Nhng b tp theo phng php BLW n kh nhiu loi thc n cng vi b m;

vic mua t rau hn chng hn s to ra t khc bit hn cho ho n khu phn thc n
mt tun so vi vic d tr ring thc n cho b.

119


Xay nhuyn chnh thc n ca bn c th rt lng ph - rt nhiu thc n dnh li
trong ry lc v my xay.

Mt s thc n s nm li trn gh hoc sn nh cho d l bn t thc n cho b;

nhng vn thc n ny d nht nhnh lm th khc hn l nhng ng nho nhot.

Nhng b c cho php t n t ngay khi bt u n dm th t kh nng tr nn

kn trn sau ny; nhng b kn chn thc n rt ph phm thc n.

Sau cng, nu bn nui mt con ch, bn thm ch c th tit kim c thc n ca

n v n s nhanh chng bit lim lp khu vc xung quanh b.
Sau y l mt s cch gi lng thc n b lng ph mc ti thiu:

Lp k hoch trc nhm chc chn rng thc n b nm hoc ri xung t ni

c b mt bng phng, nh l mt tm nm nha bn c th ly li thc n cho b hoc
cho chnh bn.

Hy lm cc ba n m con bn c th chia s (iu ny rt d dng ch cn thc

n ca bn kh lnh mnh, xem Chng 7)

Ch a cho con bn mt vi ming thc n chi trong mt ln, nu bn cho b

qu nhiu, b s mun "lm sch bn n" ch b c tp trung.

Hy th gin cng nhiu cng tt trong khi con bn ang hc cch xoay x vi thc
n, v b s dng thi gian ca mnh. S thc n b b i s sm t dn i theo thi gian
nhng k nng ca b pht trin,.

Hy cng li n lc khuyn khch con bn n nhiu hn. Vic khin b n nhiu

hn b cn c ngha l b b li t thc n hn nhng iu c th tc ng n cm gic
no ca b v dn n vic b tng nhiu cn hn cn thit - v vy vic ny cng khng tht
s l bt lng ph.
Con ti c 7 thng tui v ti khng r b cn phi n bao nhiu v nhng loi
thc n g ti nn cho b n. Ti lun cho b n nhng g b thch chc chn b s
ci g y.
Mt em b 7 thng tui kho mnh tht s khng cn g nhiu hn sa m hoc sa cng
thc, trong giai on ny, thc n th ch b khm ph, hc hi v luyn tp cc k
nng. i vi nhiu cha m, cho b n mt s loi thc n kh kh khn v cng khng d
dng tin tng cho b n nhng th b mun. Cc b rt khc nhau trong vic lm quen vi
thc n th, lc 7 thng tui nhiu b ch mi bt u tp lm quen.
Ban u, nhng b c tp theo phng php BLW n s lng t hn so vi mong i
ca cha m - c bit l so snh vi lng thc n cc b c cho n dng sp c th n.

120

Nhng dn dn lm quen vi thc n th v duy tr cho b ung sa trong giai on u tt

hn rt nhiu cho b hn l thc p b tng lng thc n th. (xem trang 55)
V th khng cn thit phi gii hn nhng loi thc n b thch ch m bo b n g
. Lc c 7 thng tui, b vn bit rng thc n ging nh tr chi v n c v ngon, v
th tt hn l cho b c hi th nhiu loi mi v khc nhau. (iu ny cng ti a ho
nhng loi cht dinh dng b nhn c - thm ch c khi b khng n nhiu) Cho b c
hi luyn tp vi nhiu loi hnh dng v kiu ch bin khc nhau cng rt quan trng, hn
l cho b nhng loi thc n b d x l, b c th pht trin nhng k nng t n ca
mnh. Nhng b khng cn phi n qu a dng cc loi thc n trong mi ba n. (Thc t
th b c th b ngp nu bn t qu nhiu thc n trc mt b, xem trang 88.)
Cha m thng xuyn cho rng b khng thch mt loi thc n no v b nh ra hoc
t chi khng n - nhng c th n gin ch v hm b khng thch hoc khng cn
n ny. Nhng b nh hoc tr em ni ting hay thay i khu v - chng s n mt th rt
nhiu trong mt ngy v hm sau li khng thch na. iu ny hon ton bnh thng.
Hy tip tc cho b nhng thc n bn thng n v m bo rng chng a dng. C gng
khng ni v thc n nh l "s thch" ca b hoc v nhng th b khng thch. Cc b c
xu hng hnh ng theo cch m chng ngh cha m chng mong i, v th nu bn c
ni bkhng thch mt loi thc n th bit no y th cui cng b s tin bn!
Nu con ca bn vn ung sa cng thc, b s chm chp nhn cc loi mi v hn trong
nhng ngy n th u tin v t trc n gi, tt c cc ba n ca b c v y nh nhau.
Mc d vi nhng a tr ung sa cng thc s mt nhiu thi gian hn lm quen vi
nhng thc n mi, nhng vic cung cp cho cc b a dng cc loi thc n rt quan trng
chng c th m rng s la chn khi chng sn sng.
Phng php tt nht l cho con bn mt t thc n bn ang n (ch cn c nhiu cht dinh
dng), b cm thy mnh c tham gia ba n v bit rng th n an ton (xem trang
53). Sau ngi xung v b lm nhng g b mun. Nu lc b khng mun n th
c ngha l b khng cn n - khng nht thit phi lc tung t lnh tm kim th g
thuyt phc b.
Vic bn c th lm:

Duy tr cho b nhng thc n thng thng trong thc n ca c nh.

Hy nh rng sa vn l thc n chnh cung cp dinh dng cho b.

Hy cho b th nhiu loi mi v khc nhau.

Hy cho b lm quen vi nhiu hnh dng v th mn khc nhau.

ng t qu nhiu thc n vo a ca b (hoc v khay thc n trn gh tp n)

Hy n nhng thc n nh b bt c khi no c th.

Hy ch i nhng th con thch n hoc ght n thay i t ngy qua ngy, tun qua
tun.
121

Hy tin tng b nu b khng mun n.

Mi ngi c hay hi ti b n c bao nhiu nhng ti tht s khng th ni c

v hon ton do b!
Cc chuyn gia sc kho, h hng v bn b c xu hng hi "B n c nhiu khng?"
v hc mong i cha m ni rng "3 mung y 2 ln trong ngy", hoc "Ht c hai hp 3
ln trong ngy". Nhng BLW lin quan n s a dng mi v, cch thc v hc hi, ch
khng phi l v tng v lng th n m hu ht mi ngi quen thuc trong phng
php cho n bng mung.
Lc u b t n c th s rt kh khn ni b n bao nhiu. Mt khi b vung vi thc
n khp xung quanh khay gh n, lm ri mt s di mng v ri mt t ln sn nh th
s l mt th thch khi nh gi lng thc n b nut. V khi chng ta a cho b loi
thc n c hnh di cm, chng ta khng o chng bng tha cafe. Tuy hiu rt c nhng
iu ny, chng ta vn c mun bit "bao nhiu".
Nhng hu ht quan nim ca mi ngi v lng thc n b "phi" n l khng thc t
(xem trang 159). Nhng quan nim ny l tn d t thi cc b m mun sn xut ra nhng
em b b bm nht (ngha l bo nht). "Mm mm" ng ngha vi "mnh kho", v mc
tiu l tng cn tht nhiu. V vy b n cng nhiu cng tt.
Chng ti quan nim v lng trn c s thc n dng sp. Nhng khi thc n c nu
dng st, phi thm nc vo to c, v vy trng c v nhiu thc n nhng thc t
li cha rt t thc n th. Hy nh rng, mc d b c cho n bng tha c th n c mt
h thc n, b cng gp tnh hung nh vy.
Thc s, vic con bn n c bao nhiu khng quan trng ch cn b kho mnh, c nhiu
c hi n nhiu nh b cn v c ung sa nh b mun.
Vic bn c th lm:

C gng khng b p lc o lng thc n b tiu th. Khi b c cung cp a dng

cc loi thc n nhiu cht dinh dng v ung nhiu sa, vic khng thnh vn .

Khi ai hi "B n c bao nhiu?", hy lit k tt c cc loi thc n b th v

ni b thch th th no vi vic n ung, hn l b hng vo vic chun on lng b
n.
"Mt ln b ngoi ti hi Leo n c nhiu khng. Ti ni "i, n n c ng! C rt, bng
ci, g, chui, b, cc loi u, bnh m nng, liu, ph mai - mi th." B ti khng
bit phi ni g na!"
Claire, m ca Leo, 8 thng tui.
Con ti c 8 thng tui v chng ti tin b rt nhanh vi BLW. Vn duy
nht l cn nng ca b ang gim dn. Ti sao li xy ra iu ny?
122

T l pht trin cn nng ca cc b thay i rt nhiu - c b ny vi b khc v c i vi

tng b. Tuy nhin, nhiu cha m ang theo phng php BLW thng bo mt giai on b
tng cn chm lc quanh thng th 8. iu ny dng nh ch xy ra trc khi con h bt
u n s lng ln thc n, khi cn nng s tng tr li.
S tng trng c s dng bi cc bc s dinh dng ch ra phm v cn nng bnh
thng trong cc tui, khi cn b, tin tng cn ca b c chm ln biu v to
thnh mt ng lin tc. Nhng rt t b gi mc cn nng u u hng tun, chng c
xu hng bc pht v th dng k s b lch hoc c nhiu on nm ngang khi b khng
tng cn trong mt vi tun. iu ny l bnh thng (v mt l do tt l v cc b t 6 n
8 tun tui, cn b nhiu hn 1 ln trong mt thng thng khng c ch li g). Nhng
ng cong trn biu d l hng dn chung gip cc chuyn gia sc khe theo di cc
b khng tng cn nh mc cn thit. Nhng ng cong ny khng c ngha l bt c b
no phi theo ng mt ng tng trng. Tuy nhin, nu con bn trng vn khe mnh
nhng li khng tng cn trong mt vi tun, th cng cn phi t vn vi chuyn gia sc
khe hoc a b i khm ch chc chn rng khng c g xu.
Ni tm li, nhng b b sa m c t l tng trng tng t nhau. Chng ln rt nhanh
trong 3 thng u v sau bt u chm dn khi c 6 thng tui. iu ny cn tip
din n khi chng khong 9 thng tui, khi chng n nh t l tng trng. Nhng b
nui bng sa cng thc c xu hng lc u tng cn khng nhanh nhng cng v sau
cng tng cn nhiu hn (tuy nhin, hin nay ngi ta cho rng t l tng trng ca cc b
b m l l tng).
Khng phi tt c lng cn nng tng u tt cho cc b s sinh v tr em. Tht ra, tng
cn qu nhiu cng khng tt nh khng tng cn. Nu con bn ang tng cn nhanh
hn trung bnh, th s c giai on t tng cn hn.
Hy nh rng thm ch nu con bn tng cn rt t, th b vn tip tc ln ln (v chiu di)
v pht trin. Khi cc b n v ung, tt c cc cht dinh dng v nng lng u tin
c chuyn n no v cc c quan hot ng v pht trin, sau mi cung cp nng
lng cho b di chuyn. Bt c nng lng d tha no c tch tr tr thnh cn nng
d tha. V th nu mt b khng tng cn nhiu th c th v b np lng thc n cn
thit cho sc khe v s pht trin, n gin l khng c nhiu lng d tha. Khng tng
cn khng c ngha l b ang i.
Vic bn c th lm:

Hy xem xt con bn ton din. Nu con bn trng khe mnh v nng ng th c

iu g phi lo lng.

Hy xem xt ton b chu k tng cn ca b, ch khng phi ch trong mt vi tun

gn nht. Lng cn nng b gim st th mi ng lo, cn ch mt giai on ngn tng cn
chm th khng c nhiu ngha.

Hy tho lun cn nng ca con bn vi bc s hoc chuyn gia dinh dng nu bn

lo lng.

123

Ti sao khi , b 8 thng tui ca ti thng phi rn?

Cc b thng ht v ma lung tung khi , thm ch khi phn kh mm. L do th khng r
rng nhng dng nh khng c lin quan g n thc n v cch b n. C mt gi thit
rng vic rn bt u xut hin khi b khm ph ra b c th tht s kim sot qu trnh v rng b thm ch cm thy vui th v vic ny. Cho d s tht l g th dng nh tt c
cc b u rn nh vy khi cng tui.
Tuy nhin, nu con bn rt kh , th c ngha l b khng nhn cht lng trong khu
phn n. Chng to bn rt t khi xy ra vi cc b b m, c bit khi tt c nhng g b
hp th l sa m v sa m c tc dng nhun trng t nhin gi mi th di chuyn theo
tc n nh. Nu bn cho b b sa cng thc, bn c th phi cho con bn ung tht
nhiu nc. i khi, phn rn l biu hin ca mt cn bnh tim n, v vy nu con bn
vn tip tc phn rn, s khng c hi g nu a b i khm bc s. (xem trang 156)
Vic bn c th lm:

Hy cho con b cng nhiu cng tt, hoc cho b ung thm nc nu b ung sa
cng thc.

Nu con bn vn phn rn, hy a b i khm bc s.

Con ti phn lng, iu ny c bnh thng khng?

Phn st hoc lng l bnh thng trong sut qu trnh n dm, cho d c phi l b t n
hay khng. ch l c trng h tiu ha ca b khi b bt u quen vi cc loi thc n
khc v phn s dn dn c hn. Nu b b m, phn ca b lun mm v s tip tc nh
vy trong mt vi thng, c bit nu b hon ton b m.
Khi phn ca b lng hn bnh thng th b mun ung nhiu hn. Nu bn cho b b
m, th hy tip tc cho b b bt c khi no b mun. Nu bn cho b b sa ngoi, hy
cho b ung nhiu nc nhng cng ng lo lng nu cc b t chi khng ung nc,
l cch b ni Cm n m, con vn n.
i khi phn lng c th l du hiu b khng th tiu ha c mt loi thc n no
hoc v b b nhim khun. Nu con bn khng pht trin hoc dng nh khng khe, bn
nn a b i khm. Phn lng th khng ng lo nhng nu km theo cc triu chng khc
nh nn ma, b ph hoc st cn th khng n. (xem trang 156)
Nhng th bn c th lm:
-

Cho b ti m thng xuyn hoc cho b ung nc nu b b sa cng thc.

Dng loi kem bo v ngn nga hm t, thay bm thng ngay khi b (phn
lng c th khin mng b ni mn
mt ti bt k du hiu no cho thy b m v a b i bc s nu bn ngh b
chc khng khe.

124

Con trai ti dng nh khng n th g trong nhiu ngy. B 9 thng tui ri. Ti nn
lm g by gi ?
Nu con bn trnh xa n ca b trong vi ngy, iu ny l bnh thng, c l khng c
g phi lo lng. Hon ton khng bt bnh thng cht no c vi b khi n rt t trong
nhiu ba lin tip nhau - v sau y c l s sm thi, b li n mi th (xem trang 156)
Thnh thong vn n thun ch l do rng; n khin b au khi n thc n v b c l
cn c xoa du bng vic b m hay b bnh (b m l ch c bit tt lm du cn
au rng). Cc b cng c khuynh hng n t v ung nhiu hn khi b cm lnh hoc b
nhim khun nh. iu ny l t nhin; tiu ha thc n cn mt lng nng lng ng
k v khng n g khin b c th dng nng lng ca mnh chin u li s nhim khun.
Mt khi cn cm lnh chm dt, mi th s tr li bnh thng. Mt a tr b bnh nng
hn s mt i cm gic n ngon nhng bn cn nhng triu chng khc na, v vy
nu b ca bn n khng ngn v ti xanh, l hoc khc nhiu, hoc c nhng du hiu
bnh khc th bn nn a b n bc s kim tra.
Nhng vn mang tnh cm xc thnh thong khin b khng mun n cht no - cc b
c th dng n dm trong mt n hai ngy khi m b quay li vi cng vic sau k ngh
thai sn, hoc nu ngi gip vic, v em ca b b thay i. Thnh thong, s cng thng
trong mi quan h gia cha m hay s thay i ln nh chuyn nh ( hoc thm ch i du
lch) c th nh hng n khu v ca b. C vi b vn thng b n vi ngy (v sau
n rt nhiu trong t ngy) bi khng mt nguyn nhn r rng no c.
Mt vi b mung ung sa nhiu hn trong nhng ngy b n dm rt t, nhng s khc
dng nh chng mng n c hai th . Mt a tr i hi nhiu c sa hn c th
ang trong giai on nghin ung sa (xem trang 163) hoc ch l ang cn c xoa du
mt cht. Tt c nhng iu ny l bnh thng. Quan trng l ng khin n lm bn lo
lng: gi n gy cng thng cho cha m hu nh lun lun cng lm iu tng t vi a
tr, v tht d dng khin nhng tn hiu thm n nhp nhy gia tng thnh mt cuc
u tr. Mt ba n cng thng s khng h vui v cho bt c ai trong nh - v n cng
khng gip cho b n ngon hn.
iu quan trng l ng c thuyt phc b n bng cch ni n hay thc p b. Vic ny c
l s ch lm b thm bi ri, kh chu - v cng c th c nguy c to nn mt thi
thiu vui v i vi thc n. Hy nh rng khng a tr no c nh bn thn chng
b i c - cung cp sn nhng thc n dinh dng v chng s n theo nhu cu ca chng.
V nu bn tr b n mt vi ngy th chng s n b khi chng cn.
Vic bn c th lm:
a cho con bn thc ung. Nu bn ang cho con b, vic b ti m thng xuyn
c th s ; nu bn ang cho b ung sa cng thc, hy a cho b c sa v nc.
125

Tip tc a cho b mt lng nh nhng mn n dinh dng vo mi ba.

Hy chc rng bn khng nn bt ca b qu y - mt vi b s y ra xa nhng

phn n y trn bi v n qu sc vi b. a cho b ch mt t thc n v hy b xin
thm nu b mun vy.
Con ti 9 thng tui, b khng mun n ti bn n nhng li thch sc so kim
nhng mu vn thc n di sn. iu ny c bnh thng khng ? Ti c nn hn
ch vic ny khng?
iu ny khng h bt thng hay t gp cc b khi yu thch nht nhnh nhng mu
thc n bt c u b tm c; dng nh y li l cch n kh t nhin v khng khc
my vi cch ngi ln n ti ba tic buffet hay tic d ngoi - ch l b s tm thc n
trn sn nh bi v b b v l lt khp mi ni. Nu bn c mt b con ang chp chng
i, kh l quen thuc khi vo mt lc no b s i ngang qua tri to cn d hay bnh
bch qui v ri nhiu bc cha m pht hin ra con h bt u lm quen vi thc n theo
cch khng chnh thc: chng tm thy nhng mu thc n ngon lnh vn ca cc anh
ch ca b b li.
Khm ph n bng vic tm kim c l l cch b hc lm sao nh gi n no th
an ton v n no th khng (xem trang 37). Tuy nhin, d c mt l thuyt cho rng
bn tr cn bn trong mc no y gip cho h min dch ca chng c pht
trin th nhng n b b li, c bit l trn sn, c th mang nhng vi khun c th
gy nn ng c thc phm kh trm trng, v vy n ung theo kiu ny tht s khng nn
khuyn khch.
Mc d b ch khm ph thi, rt c th gi n chng h hng th vi b cht no. Nu b
khng thch n ung trn bn, l do c th n gin ch l b khng thy thoi mi. Nhiu
loi gh n c thit k cho nhng b chp chng i v n th qu to cho cc em b
nh - khay n c l qu cao vi b v b cm thy b gii hn v khng m bo an ton
vi n. Thng th bn tr cm thy vui hn nhiu khi c ngi trong lng cha m trong
vi tun hay vi thng u tin, v ho hng nht nhng ming thc n t bt ca ai .
C th b ca bn khng thch th vi ba n v vi l do khc. iu ny d c th l
trng hp khi b ngi yn lng trong bn trong mt lc lu, n mt mnh hoc khng
c php t do chi vi n - c l b pht hin b c th t mnh khm ph n ty
lc b mun v theo cch ring ca b di bn, vi s gip ca khng ai c. Cng
nh vy, mt vi b c th y n ra xa nu b cm thy b bt phi c thc n ung
hoc cm thy p lc bi v cha m (hay ngi khc) c theo di tng ming n ca b.
(xem trang 95)
C mt cuc d ngoi trn tm bt sch s, trong nh hay ngoi tri, c th to nn s thay
i th v cho bn v b so vi ngi trong bn n. V l cch tt gip b ca bn ti
khm ph nim vui cng n ung vi nhau.

126

Vic b c th lm :
- n vi b mi lc c th
- Chc chn rng b thoi mi vi vic ngi bn n.
- Cho php b chi vi n v ln xn mt cht khi b n ung
- ng chm ch nhn b khi b ang n
- ng p b ngi bn n trong thi gian di khi b mt ho hng trong khi n.
- Chc chn khng n b b li ri vi xung quanh trn sn v gn .
- Th i d ngoi (trong hay ngoi tri) mng li nim vui khi c cng n vi nhau.
B 10 thng ca ti khng hng th vi thc n dm, c ng lo ngi khng ?
Mc d c nhiu b ho hng c n dm ngay khi c b m cho c hi ln u tin
khi va trn 6 thng, song cng c khng t b t ra th vi thc n dm d 8, 9 thng
hoc thm ch ln hn. T chc Y t th gii v Vng quc Anh khuyn co rng ch nn
cho tr n thc n dm khi b c 6 thng. Nhng iu khng c ngha l em b ca
bn phi i n thi im ny, cng ging nh khng phi a tr no cng bit i khi
c 1 tui.
Khi tr c 6 thng, khng phi sa m v sa cng thc bng dng khng cn dng
cht cho tr, m vn phi m bo cho tr ung sa thm vi thng na, nhng c km
thm thc n b sung. Vn ch cc b c c hi quyt nh mnh cn n thm g .
C nhng dn chng cho thy nhng b c sinh ra trong gia nh c tin s b d ng
thng c xu hng bt u n dm mun hn, iu ny c th lm gim nguy c d ng
trong khi b cn rt nh. Cc thc n b sung cung cp vitamin A, C v D v cht st c
th c bit hu ch vi nhm em b ny.
C mt s t b c th tng c bit (nh c bp b yu hoc b bt thng v c hng ) b
gp kh khn trong vic pht trin k nng t n. C vi trng hp kh him l nhng bt
thng ny vn cha c l r ngay c khi b c 6 thng tui. Khi vic b chm
pht trin kh nng t n c th l du hiu ca s bt thng. Nu nh bn c bt k bn
khon no, v d nh b khng c kh nng cm nm chi, hoc a chi vo ming,

127

th tt nht bn nn a b n bc s kim tra, phng vic b khng c hng th vi

vt li l nguyn nhn ca nhng vn khc nghim trng hn.
Bn c th lm nhng g:
-

Trnh gi con bn l li n, hoc ni b kn n. Tip tc cho b b hoc n sa

cng thc theo nhu cu ca b. B s n thc n khi b mun vic ny khng c g l

km c.
Tip tc b tham gia vo gi n ca c nh, cho b cm nm thc n, cho d
b khng c hng th. Bng cch b s bt u n ngay khi b mun.
Em b ca ti 7 thng tui, m ti lo lng v tt c nhng g b lm l ch nghch vi
thc n m thi, vic ny c ng lo ngi khng?
Hy dnh cho b s tin tng, cho php b cm nm hoc chi y l 2 yu t quan
trng nht ca BLW. y cng l kha cnh m b m (ng b) lun gp kh khn iu
chnh. Nhiu th h cha m lun khuyn khch con mnh n n ht ming cui cng, bt
k b c mun hay khng. H lun ly con tng cn l mc tiu hng u, cn vic chi
a vi thc n b xem l mt s lng ph, l hnh ng xu, nghch ngm.
Chng ta bit rng tr tng cn nhiu l iu khng tt, v thc t l tr cn phi n thc
n mt cch rt t t trong nhng thng n dm u tin. Sa m v sa cng thc vn l
ngun cung cp cht dinh dng ch yu, trong khi thc n l mt tri nghim mi vi b,
n gip b hnh thnh thi quen n ung lnh mnh sau ny.
Chi, nghch thc n l phng php b tm hiu mi th din ra th no, v t b s
t pht trin k nng mi, chnh v vy b chi cng nhiu vi thc n cng tt. Cn nt,
bi bn v vt thc n xung sn c th dy b v s lng, kch c, hnh dng v kt cu
ca cc loi thc n khc nhau, mi v chng ra sao v n chng nh th no.
B cng ln th s cng chi t i, v n nhiu ln, nhng thnh thong b vn cn c
nghch vi thc n. Cho b c t do chi a vi thc n, khng thc gic b n s m
bo k nng ca b c pht trin ng tc . Khi b cn n nhiu thc n hn, iu
c ngha k nng n ca b c pht trin. Nhiu b m cho con n dm theo BLW ni

128

rng khi b c 9 thng b cm nm thc n thun thc hn nhng b khc cng

tui, hoc so vi ch hoc anh ca b c n bng cch t tha.
Cm nm thc n trc khi b a vo ming cng gip b tm hiu cch lm th no
x l thc n khi n trong ming, v b x l tt hn cc b khc i vi nhng loi thc
n c hnh dng khc nhau. V b a nghch vi thc n s gip b c kh nng t n
c nhiu loi thc n a dng, v m bo dinh dng cho b.
Thnh thong nhng b ln hn cng nghch thc n v b cm thy chn mn n , c th
b vn i, nhng b mun ( hoc cn) c n th g mi. Cch n gin nht th l
cho b mt mn khc, hoc cho b th mt mn trong a ca bn.
Tin tng rng b n lng l mt vic kh khn, c bit khi mi bt u, nhiu b
m v ng b t ra lo lng v n gin h k vng vo nhng g b n c, l iu
khng tng, iu ny thng da trn vic n bt nhuyn, v thc n ny cha nhiu
nc.
Ni chung, min l em b ca bn c th dng tay n bc, v c nhiu c hi cm
nm nhiu loi thc n khc nhau, bn hon ton c th tin vo bn nng ca b, b s n
theo nhu cu ca mnh. Cho n khi b c t nht 1 tui th sa vn l ngun dinh dng
chnh. Nu b vn i ngoi u n, v pht trin khe mnh bnh thng, th c ngha l
b n theo nhu cu.
Bn c th lm g:
-

Khuyn khch m bn ni ra s lo lng ca mnh.

Ch cho b thy em b khe mnh v vui v nh th no v khuyn khch b nhn

nhn mi vic theo cch ca b.

t hi vng vo nim tin ca bn, thi gian s cho thy thc hin n dm theo BLW
l ng n, v cho thy khi b c th tr thnh mt thnh vin nhit tnh trong ba n th
b chnh l ngi yu thch nhng mn n do b nu
Khi bn chp nhn thc n l mt phn gii tr ca b, khng phi mt vic m b phi
tri qua th mi vic s tr nn th v hn.
Joanna, m ca Kaitlin, 2 tui.
129

130

Kt lun
Chng ti hi vng l cun sch ny s hu ch cho bn v kt qu l em b ca bn s c
nhng ba n vui v v y dng cht.
Hi vng bn s hiu r ti sao BLW li l phng php gii thiu thc n dm hiu qu v
ph hp vi s pht trin t nhin cc k nng ca tr, ging nh nhng g m tr t khm
ph trong nm u tin. BLW cng gip hn ch nhng cng thng thng xy ra trong
ba n gia cc bc ph huynh, v gip cho gia nh c nhng gi n vui v. Tm li,
phng php ny gip cho vic n ung tr thnh nim vui, nh vn d n phi th.
BLW c ngha thit thc trong vic tr ln ln mt cch t nhin. Kh nng t n ca
b khng ch ng mt vai tr quan trng trong s pht trin chung ca mt a tr m
nhng g chng hc c thng qua nhng ba n vui v cng gia nh s gp phn pht
trin nhn cch v nhng k nng khc ca b.
Rt nhiu bng chng cho thy cch m tr c cho n khi cn b s to ra nhng cm
nhn v thc n trong sut thi th u ca tr, v ngay c khi tr ln ln. Chng bo ph v
nhng ri lon v ng n ung xut hin kh ph bin, v li nhng hu qu ng
tic. Cn nguyn ca nhng ri lon ny l 1 trong 2 (c th c 2) l do c bn sau : s
thm n v vic kim sot. Vic pht trin lnh mnh c 2 cn nguyn trn chnh l ct li
ca phng php n dm BLW.
C rt nhiu ph huynh a ra nhng li khuyn v vic n dm ca tr da trn nhng
kh nng ca mt a tr 3 4 thng tui, v da trn gi thuyt rng tr s sinh phi c
bn n bng tha. Nhng li khuyn ny him khi tnh n bn nng t nhin ca tr 6
thng tui trong vic t chn thc n dm v t n. BLW s cho chng ta bit khi no b c
th bt u n dm v cho ta thy nhng g b yu c th lm trong tui ny.
Hi vng chng ti ch ra cho bn nhng g bn cn phi lm vi b yu khi p dng
phng php n dm BLW, lm th no to ra nhng ba n vui v v an tan, v hy
cng xem em b ca bn s pht trin nhng k nng g.

131

Cui cng, chng ti xin cm n tt c nhng ng b, b m cung cp cho chng ti

kin thc v thng tin c th vit nn cun sch ny. Hi vng nhng tri nghim ca h
v s thch th v ng yu ca cc b khi t khm ph thc n s truyn cm hng cho
bn ging nh h truyn cm hng cho chng ti. l nhng cu chuyn ca h, trn
ht, n cho thy phng php BLW c ngha th no.

Ph lc 1
Cu chuyn B t quyt nh n dm
Mc d thi quen t chn thc n ca b (BLW) lun tn ti, nhng l thuyt gii thch
ti sao v phng php cho n dm theo BLW li do ng tc gi Gill Rapley pht trin.
Trong vng 20 nm nghin cu, c chng kin rt nhiu gia nh gp phi nhng vn
au u trong vic tp n cho b; nhiu b ch chu n khi c t tha, hoc ch chp
nhn n mt vi loi thc phm hn ch. Nhiu b m phi cng p bt con n. Tr
thng xuyn b nn, tr. Gi n tr nn cng thng i vi c b m v con ci.
Gill nghi ng rng cc em b chng li nhng g m b m lm vi chng hn l vic t
chi thc n. Li khuyn n gin nht l nn i thm mt thi gian na (i vi tr di
6 thng), hoc tr t quyt nh (i vi tr hn 6 thng tui), v iu ny to ra s
khc bit ln i vi nhng phn ng ca b v vi mc cng thng ca b m. Tt c
ch l trao li quyn kim sot cho b. Cu hi t ra l : Ti sao chng ta li tc ot
ca b kh nng ny ?
Trong nghin cu ca mnh, Gill chn ra mt nhm cc b m c con khong 4 thng
tui ( tui sm nht cho b n dm) gip c quan st nhng phn ng ca tr khi
c b m cho c hi chm vo thc n v cm nm thc n, m khng phi bn n bng
tha. Khi bt u nghin cu, cc em b u c b no sa m v vn tip tc b sa sut
thi gian sau . Nghin cu kt thc khi cc b c 9 thng.
B m c yu cu ngi cng b ti bn n v cho php b c cm, nm cc loi thc
n khc nhau v n nu b mun. C u n 2 tun 1 ln, b m quay li nhng phn ng
132

ca b vo gi n, v hon thin nht k v kh nng tip nhn thc n v s pht trin

chung ca tr.
Nhng thc phim ngn v nht k cho thy, tr 4 thng tui cha th cm nm thc n,
nhng cc b bt u vn tay ra i thc n. Khi b c th cm c thc n (c mt s
b s pht trin sm hn nhng b khc), th cc b u a ln ming. Mt s tr gm v
nhai thc n ngay t khi 5 thng, nhng cc b u khng nut mt t no. Tt c cc b
u hp th nhng g cc b c lm trong gi n, mc d chng khng cn thit phi n
thc n.
n khong 6 thng ri, hu ht cc b u bit cch a thc n ln ming, sau khong 1
n 2 tun thc hnh nhai, cc b bt u hc cch nut thc n. Cc b bt u
nghch vi thc n t hn v vic n bt u c mc ch hn. Vi vic phi hp mt
tay, cng vi cc k nng pht trin, cc b c kh nng cm nm nhng ming thc n
nh hn.
n 9 thng, cc b c th n hu ht cc loi thc n cng gia nh. Phn ln tr vn n
bc bng tay, nhng c mt s b bt u s dng tha hoc da. B m cc b ni rng
cc b khng gp kh khn vi nhng ming thc n to v him khi b e lc n. Cc b
u mun c th n mi v chng c v rt thch th.
Cng vi khong thi gian Gill tin hnh nghin cu ca mnh, th mt nghin cu khoa
hc khc cho thy rng tr s sinh khng cn n g ngoi sa m trong vng 6 thng u
tin v sau dn chuyn hng ln n hn hp. Nhng nghin cu ca Gill v cu
chuyn ca cc ph huynh trn y cho thy rng mt a tr khe mnh, bnh thng
ging nh bt k mt loi ng vt c v no khi cn b - pht trin k nng, chng cn
phi bit t n vo ng tui thch hp.
Ph lc 2
Nguyn tc c bn n ung an ton
Vi khun c th thm nhp v pht trin nhanh chng trong thc n v em b c nhiu
nguy c b m v ng c thc n hn ngi ln. Cc ha cht trong thc phm cng c
133

th l nguyn nhn gy m. m bo an ton thc phm cho gia nh, hy tun th

nhng nguyn tc c bn sau :
1.

Bn (v gia nh bn)

Ra tay vi x phng :

Trc khi cm thc n

Trong khi ch bin thc phm th, v cm thc n n
Sau khi chm tay vo thng rc
Sau khi chm tay vo mt hoc tc ca bn
Sau khi s dng cc cht ty ra
Sau khi chm vo th nui, dn dp hoc bt n ca chng
Sau khi i v sinh

c bit lu ra tay khi bn b cm hoc b lnh bng

Ra tay cho b vi x phng nh v nc trc khi a cho b thc n, v khuyn

khch cc thnh vin khc trong gia nh ra sch tay trc khi n.
2. Cc b mt v thit b

Ra sch cc b mt v thit b trc v sau khi chun b thc n, v sau khi s

dng thc phm ti sng.

Ra sch tht v dao sau khi dng ch bin thc phm th. Nu c th, nn s dng

2 tht khc nhau : mt tht dng ch bin thc phm th, mt tht dng ct cc thc
n n sn khc.
3. Lu tr thc n

Bo qun thc phm theo hng dn c ghi trn bao b.

Cho cc thc phm ghi nhn s dng vo ngy (khc vi tt nht s dng

trc ngy) vo t lnh ngay khi bn mang v nh.

134

Cho thc phm r ng hoc ng lnh vo ngn mt hoc ngn ng ngay sau

khi s dng.

Thng xuyn kim tra thc phm lu tr chc chn khng b qu hn. Trc khi

ch bin, phi m bo thc phm c ghi nhn s dng vo ngy vn cn tt.

Bc hoc ng gi cc thc phm cha qua x l, c bit vi tht v c, v

ngn di cng ca t lnh sao cho chng khng ng hoc nh nc vo thc n khc.
(T lnh ca h ngn thng nm di. ND)

Thc phm khng n nng phi c gi cn thn, lm mt nhanh v cho vo ngn

mt hoc ngn ng lnh ngay khi cn mt. iu ny c bit quan trng vi cc loi tht,
c, trng v go hoc ng cc c th mc mm nhit phng. (Thc phm c chia
nh v trong a nng s nhanh ng lnh hn. Go c th ngm trong nc lnh
lm mt nhanh hn).

Hy u t mt ci nhit k t lnh, v trong ngn t lnh (thng l pha

trong cng ca ngn ) v kim tra nhit thng xuyn m bo nhit lun
mc 00 50C (320F v 410F). Nu nh nhit cao hn, hy nh l thc phm khng gi
c lu. bo qun thc phm trong t lnh sao cho ng nhit :
Khng m t lnh lu hn mc cn thit
Khng thc phm d b hng cnh t t lnh
Khng cho thc n nng vo t lnh v n c th lm tng nhit ca t lnh

C mt l thuyt cho rng axit trong rau v hoa qu c th phn ng vi giy bc

nhm, v to ra nhng ha cht nh hng n thc n. Tt nht l khng nn dng giy

bc bc gi thc n.

Nu bn dng mng bc thc n, hy chc chn rng loi ny an ton bo

qun thc n. Nu cn nghi ng, hy thc phm vo trong bt v bc li vi mng film

giy bc khng chm vo thc n.

Vi thc phm ng lnh hy kim tra hng dn ca nh sn xut.

135

4. Thc n nu

Ra k rau, hoa qu, tht, c v vo go trc khi nu.

R ng tht ng lnh trc khi nu. Tt nht nn tht t r ng trong ngn mt

hoc nhanh hn l cho vo l vi sng, hn l tht t r ng trong nhit phng.

m bo l thc phm c nu k. Trc khi ng gi bo qun, kim tra xem tht

c nu chn, v nc tht sng chy ra ht cha. Hy nu ng thi gian c

hng dn trn bao b ng gi.

Nu nu bng l vi sng, hy c k hng dn nu bng l v tun th nghim

ngt cc hng dn ny.

Hy m bo l trng lun c nu k. Trnh cc cng thc c s dng trng cha

nu k, nh maynonnaise.

Nu c th, hy dng thc n c nu chn k. Nu cn lm nng, m bo l thc

n nng trn 630C (1450F). Nu bn khng th gi nng c th thc n cn c n ngay

trong vng 2 gi ng h, hoc lm mt v vo t lnh ri lm nng sau . iu ny
c bit quan trng vi tht, c, trng v cm.

Thc n ng lnh hoc nu ch c th lm nng li mt ln. m bo l nu si

trc khi n.

136