Sie sind auf Seite 1von 258

1

ISN 1105-5960
: /
, , ,

, , , , ,
.
2121/1993
.

Carl von Clausewitz

()
3

........................................................ 8

..........................................................................11

..........................................................................21
* ................................................39
**
..................................................................44

.......................48
. ...........................48
. ...........................50
1. ...................................................................50
. ...................................................................50
. ................................................................54
2. .......................55
3. .................................55
. ..................................................................56
1. ...................................................................57
2. .................................................................................59
3. ..............................................................................60
IV.
.....................................................................61

...................................................................................69
1.

2.
3.
4.
5.
6.
8.
4

, .........................................................................69
( ) .................75
.........................................................77
.....................................................78
.........................................79
.......................................................80
...................................................84

9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.

......................................................87
..............................................88
........................................90
................................................91
................................................92
.............................................92
.................................................93
1812 .......................................95
(1810 11).96
........................................................................98
...........................................................101
................................................................103
...................................................108
...................................109



....................................................................111
.....126
1 ;..........................126
2 ..153
3 ........................173
4 ....200
5
...................................................................203
6 ..........206
7 .......................210
8 1 ..215

....................................................................................................218
1
...............................................................................................218
.......221
1 ............................................221
2 .......227
4 ............228
...........................230
5

3 -
........230
6O -
.........................247

..............251

256


:
,
.

, ,
.
, , . ,
, , .
,
. ,
,
.
,
,
,
, . (
) . ,
,
,
,
.
, .
.
,
, , 8

, , , ,
, .
11 2001 . ,
, ,
. !
, , ,
, ,
.

,
.
, ,
.( (950-1022),

, 11 . ).
,
, ,
,
. 19 .
,
,
Duden,
,

.

10



, ,
(17801831) .
,


, , 1832.
:
,
.
. 1
1780 (Burg bei Magdeburg), , - .

, ,


.

, (
),
.
- , ,
. , . ,
,
.

, 1792
11

34 ,
.
.

18 . , , .
,
,
. ,
,
,
.
1795
,
.

(Allgemeine
Kriegsschule),
. 1801,
. ,
, .

.

. , ,
.


,
.
, , , ,
12

,
1804
1804,
, ,

, . ,
, ,
.

.

.
,
,
. , , ,
,
.
, .
,
.
1805 , ,
( , )
, ( ,

, ).
,
, . (1804) , , 13

, ,
, , .
1806,

,
, -
, . , . ( ) , 14 1806,
, 25.000
.

.

,
.
. 1806
, 1807.

,

1806, .
1807
,
,
(7-9 ).
,

. ()

,
, .
,
.

,
14


.

, ( ,
, ),
, , .
, (
), . , , : ,
.
1810,
,
, (
), ,

.
.
,
, 17 1810.

.
1812,
, 20.000 , .

, . , ( , , ), 15

, , (
). ,
,

,

.
,
,
,
.
,
- .
, ( ) ,
,
,
, , .
,

.

, ,
( ),

. , , ,
.

1812.

16

, ( ) , . ,

,
,
,

, .

, .
,
, , .
, , ,
, ,
.
,

.
,
. 1812, ,
, , , , .
,
.
.

1813. 17


.
, 1814,
. , ,
.
1815,
, , .


1815, ,
. ( ), . ,
, ,

, -
.
1815, ,
.
( ) .
1818, , 38
(
) .
.
,


18

,
(!)
. 1820
,
. , .
1812,
.
- 1820 . 1823
1824
,
1806.
,
.
1827,

,
.
1830, , , .
,
.
,
.
, ,

.
, ,
1831,
( ) . ,
19

,
. , 16
1831, .
1832.

20


, ,

.
, , , .
' , ( ),

,
,
,
, ,

.
,
.
, ,
, 1831,
, . ,
,
, , , .

*,
.
, .

21


19 , ,

. , , - -
, ( 1871),
: ...
19 ;
. , ,
. 1846,
, ,
1,
, .
, 1849,

, 2.
,
, ,
, , , 3,
( ,
). ,
,
,
.
, 1853,
4,
,
,

, .
22

, 19 ,

- ,
: .
, ,
,
. , 1870
5
. . ,
,
1880.
1880 1905, , .
, (
), 6.
,
,
. ,
.. . ,
.
1914,
.
, ,
, .
, 1914,

1870
.
, ,
, ,
,

23

.
1880 -1900
,
, ,
,
.
,
. ,
.
.
,

,
- , . : ,

.
, ,
, .
, (
) , , . ,
,
.
, ,
.
, (1890) , ,
1914 .
,

,

24

,
1933 1934
,
, .


, ,
. , ( -
),
( 1923)
, 1936,
( ):
. .7.
. ,
,
, , 1939 1945 1943, .

, ,
. , ,
.
,
,
,
. ,

, .
25


. 1930,
,

.

.
O
8
,
. ,
, .

, .
9 .
,
,
. ,
.

,
.
,


,
. ,
, ,
,
.
26

, .

,

, .
, 10,
. ,

, . ( ), ,
,
, .
: ( ),
. , .( ).
, , ,
.
, .
,
..

( , )
, 1943,
11 (

27

).
(
, ),
. ,
,
.

.

,
,

. ,
, , ,
. ,
,
,
,
.

, ,
.

,

.
12,

, ,
, ,
.
28


, 13, 14, 15, 16 17, , (
),
,
:
' ,
12 51
, 1831. 35 , 5 , 1790
1820, 713
. ' ,
,
.
,
. ,
,

1820 ( : ,
,
).

:
,
, 20 .
, , . , , .


, , ,
18. 20
, , 29


1805. , ,
,
,

.


,
. ,
, .


. ,
,
. ,
,
1831.
'90 ,

. : 19 (1994), 20 (1991)
- 21 (1999).
, . ,
- .

,
,
30

,
,
. , .
,
, ,
,

.
,
,
, .
, , .
, ,
. ,
.
, . ,
.


.
,
.
.
, . , (1976 1984),
, 31

. ( 1943 1950 1953



1908 1911, 1918, 1940, 1962, 1966
1873)
, ,
.

( )
, ,
.
,
.
.
1914 , ,
,
, .


,
, ,

,
,

.

, ,
, ,
32


,

' (
).

, ,, . ,
, ,
.
, - ,
,

.
(
). ,
, , ,
,
.

,

,
,
.
,
, ( 1813
,
). , ,
,
1811 1813
33

( ) .


.
, -
,
, - ,
(
1756),
.
, ,
.
( * *), ,
.

,
,

. ,
, ,
. , , ,
, ,
. ,
, .
, -
.
, ,
34

, , ,
,
( ),
, .
22 : ... ,
.
,
.
,

.

,
, , .
.

. , : , , .
, . , ,
. ,

, , .
,
.
.

,
35

, .. .

. , -
. ,
,
,
.

, .

.


,
. ,
,
, .
,
. , ,
,
.

: , , , . ,
'40.
. ,
.
,
36

.
,
,

, , ,
.
,
,
. , , (
)
.
, ,
,
(.. ).
,
20 . ,
( , ) .
, ,
.
21
,
,
. ,
,

,
.
37

, ,
.
:
,
,
, , , . , .

38

*
(1779-1869),
, 6 1779
. , (
), ,
.
,

. ,
1804-1805,
,
,
1805.


, .

, : .

19 ,
, ,
.

: , , , : , . : .
25 , .

39


1805 ,
,
1806,
, . ,

, .
,
,
.
,

. (!)
1814. , ,
, ,
, ,
.
,
, , .

( ,
),
,
.
,
, ,
.

,
40

, ,
.
,
1823,
.
,
, , ,
1828. 1829, , , (
,
1853-1856).
22 1869, ,
.

.
, ,
,
, (1838) magnum opus
. ,
,
. ,

.
,
,
.
,

.

. , 41

, (
) ,
( ), .

. ,
,

. ,
. ,
,
.
( , ), .
( ,
,

)

. ,
,
. , , , .
, , , .
,
.
, , . , 42


,
,
.
' , .
-,

, ,

.
,
. ,

. , ,
. (
) ( ,
),

.
,
.
, , 19 ,
,
,
. , ,
, .

43

**

( 1500 ), ( ), 365
, ,
. ( ) , ,
,
, ,
.
.
, (

)


, , .

,

.
,
,
,

.

,
,

,
,
.

,
44

,
, .
,
. .
.
: ,
, , .

. , ,
,
, .
,
(1852-1855),
(
) ( ). ,

.
, ,
,
. , , ,
, , . , ,
, ,
.
, ,
.

45

, , .
, ,
, ,
,
,
,
.


,
. ,
, . , ,
.

:
,
.

46


,
, ,
. , ,
. ,

,
.

1. ,
, :
.
,
: , ., , .
,

.
,
, ,
.
,
.
, , . , ,
48

,
, .
2.
, , , .
. ,
. ,
,
, .
, , ,
, , .

,
. ,
. .
, . , ,
,
,
, .
1
2 . , 5
, 3 4 .
3. , ,
, .
.
. ,
, 49

,
. ,
, ,
, .
, .


.
, ,
,
. . , .
. .

1.
.
1. (... )
' .
,
, .
2. .
.
.
6. :
,
50

, . ,
,
, .
, ,

,
.
. ,
, ,
,
.
9. , ,
, ,
.*
10.
:

. ,
,
.
.
11,
(
, ..),
.
. ,
,
. ,
,
,

(italics) ,
, ( ) 1936
51

,
. ,
. , ,
5 6
.
. 7. , , (... )
. ,
, ,
, .
12.
.

, :
.
13. ,
. .
, , , :

. :
, ,
, , .
,

.
, ,
,

, .
8, 9
,
52

, 10 , .
11
, .
12, .
,
.
13, 5 4 .

,
.
o , 14 , 5 6 .

,
, .
,
, , ( ), . ( ),
, .
.
, ,
.

,
,

. ' ,


53

1. , ( , ), ,

, ( ).

,
. ,

, .
,
.
3. , .
7.

,
.
12. .
, . ,
,
,
.
, .
,
,
,

.

54

2.

4.
,
, :

, , , ,

.
,
.
5. ,

,
. ,
. , .

, .
, , ,
.
,
. , , .

3.

17.
,
55

, , :


.
,
, ,
. ,
.
, (... : ).
,
,
. ,
, ,


,
.

.
,
, .
, ,
. ,

,
.
,
,
:

56

1.

1. :
()

() ,
() . .
2. ,


.
, ,
.
3. , , : , , .
, .
4.
.
5. ,

, : , . ,
.
,
,
,

.
, ,
, .

.
: .

57

6. :
, ,
, , . , .
7. :
. ,
. , .

' . . ,
, , ,
,
.
8. , :
.

.
9. . , , .

, .
,
,
.
10. .
, .
,
, ,
58

,

,
, ,
.
11. ,
.

2.

1. ,
. , , .
, .
2.
. ,
, ,
,
. ,

,
, . ,
:
' , , . , ,
. .. (1812) . 15
,
.
59

,
, , , .
, , , . ,
.
3. ,
,
. , ,

,
,
. 1810 1811
. 16
,
.
. ,
, , .

3.

1.
, ,
, .

.

60

IV.

,
,
' ,
,
.
,
. , , ,
, .
, , .
, .
,
, , . 17, 18, 19 , (... ), .
, .

.

(), .
, . :

61


. , ,
.
,
, .
,
, . ,
, ,

.
,
:
1.
,
. ,
, .
, , ,
, , , .
2.
, ( ,
, , )
.
,
. , ,
, , .

62


,
.

, ,
, ,
. , ,
, .

. ,
. ,

,
, ,
, , .
3.
, .
,
,
. ,
.

,
.
, ,
. ,

.
, , ,

63

4.
, ,
(
) ,
.
, , . , ,
, ,
.
, , . , ,
, .
5.
, ,

.

, .
.
.
,
.
, .

, ,

. , ,
,

.
7. ,
, , , .
64



.
, .
,
, , , , , , . ,
!
8. ,
:

. , , , .
.

,
,
.
,

,
.
.

, , . ,
.
, ,
,
65

, ,
.
,

, .

, ,
, , . , . .
. .
.

, ,
. ,
20 1794,
21. , ,
.

, ,
,
, , ,

.

, ,
, ,
.
. ,
, ,
66

,
,

.

67

68

1.
,

,
. 24 1712
.
.
, , . ,
, .
:
100 .
, , .


, ,
, .


.
, ,
. ,
, , ,

, (

),
.
,
,
.
18

.
, , (
).


.
,
.

:
6 1730, . , ,

.
(1740)
,
, .
, ,
, .
,
, ,
. ,
70

. ,
.
:
, , :
.
, ,
, .
:

, ,
;.
:
:

(1740-45), (1756- 63).
,

.
(Codex Fridericianus), ,
.
, .

,
.

,
.
71


,
1743,

.
, , ,
, .

,

(1756-1763). , , ,
,
, , , ,
. .


,
1757,
. , 1757, 22.000
170 12 , 165 ,
10.000 .
, 90.000
. ,

5 1757 ( ),
.
, 1759, .
2/5 ,
72

.

. ,
.
.
.
,
, 1760
1761 .

1761. ,
1762, . ,
1763, .
,
. ,
, (
), , , . , ,
, 400
.
, , . : ,
, , , : , ,
.
73

.
1747
: , . .
-
,

. :
, ,
.
,
,
, .
- . :
,
.
,
,
, ;
;
1786, , , , , ,
, ,
, .
.
, :

. :

74


.

. ,

, .
, . ,

.

2.

( )

1740,
, , , , , .
,
.
8 1741 , 22.000 18.000 , ,
.
,
, , ,
25 .
.

,
28.000 ,
18
75

12.000 , 6.000
.
28 1742
. 1744
,
, ,
.
,
30.000 .

, ,
1745, . , , 3 1745,
,
,
. 2.000
, , ( .. ).
, 30 1745,
(
) , ,
,
. , . , .

76

3.


5 1757,
( ).
(89.000 210
29.000 167 ),

,
.
, 3 , ,
, , ,
, ( ), : ,
,
. ,
. !

.
! ,
,
,
.
. . ,
. , .
!
,
. (
) 77

,
.
, ,
, -,
, ( ). (-) ,
. ,
, . 22.000 (12.000 )
6.400 .


. ,
,

:
!

4.

,


. ,

.
, , , , (371 . .),
, ( ).
78


.
, ,

. ,
. ,
, , .
,
1748,
:

. . ,
, .
. (
. ).

5.


, 19 23 1809 . , 65
,
. . ,

79

, .
6 . ,

.
,

.
, . ,

. , ,
:
!
,
. ,
,
.

.
, 150
. 37.000 2.000 26.000 6.000 .

, .
, ,
.

6.

(5-6 1809), , ,
.
,
80

- , .
,
300.000 . 80.000,

. .

1809,

, . , . ,
,
,
. ,

.

.
.
,
. ,
190.000 .
V , IX
, II III .
, .
,
140.000
.
81

, I
, II - , III
-, IV , VI
, E
. , ,
,
. , , .
, 5 ,
.

.

,
.
, , , . ,

,
. ,
, .
, .

. ,
9
. ,
, 112
, 82

, : .
200 . .. .


.
,
. ,
,
. , : , .

,
.
8.000
,
, ,
.

.

,
(13.000) , . ,

, .

.
34.000 , 20.000
, ,
.

, 83

, .
, ,
.

,
.
,
.

8.

, ( : ) (5 1771 - 30
1847) ,
.
. ,
,
(
, ,
) .
1797
,
. 1799
, , ,
.
84


,

. ,
.
, ,
1802,
, .
1805

,
,

. ,
1809.

.
1806 ( ) ,
.
, ,

18 . . , ,
1809,
. .
, ,
85

,
-
,
. 50.000 . .
, . (
) .
,

, (
1796).
,
,
, ( '
1809).
, ' .
.
. ,
,
,
.
,
,
, ,
.

86

9.

(6 ) , , ,

, ( , , ,
)
, , .
.
1 1759,
.
, .
(
!) 6 3 ,
, ,
,

, , . , ,
,
,
.
,

, ,
, -

87

10.

- , (12 1721 - - 3
1792), (1758-1766),
.
,
- ,

1740. .
1744 (
) ,


(1745). ,
1756, .
.
,
,
, .
, . ,
. ,
,
(1756). , .
1757 ,
. ,
88

.
,
, .

,
. ,

.

.
, ,

. ,
, ,
. 1758, ,
,
. 1759, (
) (13 1759).
.
,
. ,
,
, ( ),

.

1758,
: 89

. ,
,
.
,
. , ,
, .



.

1766,
,
,
1772, 1777, 1779 1782.
,
.
, . 3 1792.

11.

,
,
, ,
( , ).
. , ,
5 .. ,

90

, , ,
, , .

12.

, 5 1757, 22.000 , 54000


, ( ), , ,
.

, - , 6.000 .
, , ( : 548 - 5000 10.000 ).
.
: ,
.
, .
,
.

91

13.

,
,
,

,
.
,
,
100.000 ,
.
14-15 1760, ,
, 15 .


,
32.000 16.000 .
3.500 ,
6.000 4.000 , 83 .

14.

,
, . ,
18 , -
,
! - 2 1800,
. , ,

92

3 ,
,
.
,
20.000 50 ,
5.000 24 , ,
.

15.

(, 10
1770 - 1 1823, ,
, ,
,

.
,
, .

,
,
,
.
, ,

. , .

1800 ,
,
. 1801 .
1804
, .
93


, , ,

, .
, (
)
. , .
, , ( ). ,
,
.

, .
, 14 1806,
, 36 ,

(63.000 230 , 27.000 -24.000 , 1.500 44 )
, ,
.
, . ,
, , ,
.
1812 500.000
,

94

.
1813 ,
.
, ,
. ,
(
, ,

.
, , ,
3 1815,
.
,

,
1817
. 1822
- - .

, , ! ,

16.

1812


1812
,
, . , , ,
95

, -,
.
, .
17.

(1810 1811)

Wellesley, 1
1810-1811,
(1808-1813)
. ,
1812, ,
. , ,
.
1810,
.

: ! . (
, 16 ), 25.000
25.000 .
65.000 !

, ,

George F. Nafziger :
Napoleon's Invasion of Russia, 1812 Hippocrene Books (1984)

96

. ,


4.500 . - 1250.
,
,
, :
.


.

1809 1810,

1810. ,


.

.
,
,
, .
1811,

,
. ,
,
, .
1811,
. ,
, ,
,
.

97

18.

,
, (1621-86),

1640,
(1618-48). 1643

,
.

,
22 .
,
,
.

17 ,

.
, '
, ,

,
, ,
.
, 8 1621, ' ,
, .
,
. ,
.

, . ,

. , 98


.
,
,

.
.
, ( )
19 1643, ( 17000 , 6000
14 , 19000 8,000 18
-,
-,
)
,
,
.
,
,
.
.

. ,
,
20.000 ,
4000
,


.


.

,

.
,

. 1643,
,
. , ,
99


. ,
.
,

.
,
, .
1647,
,
,
.
,

.

, 20
1648.
, ,
.

, '
,
.

1648-1650,

,
.

. 1658,
,
.
, ,
. 1654
,
, ,
1659.

,

1668.
1672,
100

,
11 1674, .
( 30000 ,14200 60 10000 , 40000 , 22000 70
10000, 15000
5.000 . ,

,
. , 1765 ,
,
.
.
.


, ( ),
. ,

, ,
,
.
, 11 1686,
.

19.


_- , , ( , 15 1583- , 25 1634), , ,

.
, 101

,
. (1604-1606), ', ,
,
1617 ( ,
),

.


.

,
,
.
,
,

, .

, .

. ,
,
, . ,
, ,
, .
, ,
,
.

102




,
( ,
, ).

20.

(
- ,

), . ,
(24 1729 18
1800).

).
,

, ,
,
.
,
,
.
, ,

,
,
,
. , .

, ,
, ,
, !.
103


(1768-74, 1787-92). 1799,
.
1942
,

,
,
.

.

( )
, .
,


.
1754, ,
,
,

, .
.

,
(12 175. , (9 1760),
,
. 1761 ,
, .
1762 ,

. 104

,
. ,

.

,

.
,
,

.

.

,

.


.
,
,

.
,
,
.
1768 (
), , .
- 17681774,
1773,
,
. , .
,

.

105

,

,
,
. 1783

,
,
.
- 17871792,
o
, , 1
1787,

.


,
.

1789, ,
( ),
,
100.000
,
. ,
, ()

.

.
.
22 1790, , ( ).
,
.
, ,
( ) 106

26000 .
.
,

.


.
1793,

.
10
1794, ,
,
, 20.000
, 2000
,

.
,

.
,
, , ,
.

1796,
, : .
,
1798 , 1798 , .
, . 1799,
, .
,
107


, .
,
, ,
, . ,
,
- .
, . .
, '
,
, .
,

, , 18 1800,
.
,
,
.



.

21.


1794, 2.000 , ( ) , ( )
20.000 ,
108

.
, ,
, .

,
(30
),
,
,
.

22.


(12 1755- 28 1813),
.

, .

(1807)
. ,

, (
),

1794.
( ) (, 1803).
, .

109

110





, .
Bernard Brodie,


, War and Politics
(1973), : .

!
,

,
,
,
,
(
),
.
, ,
,
,
.

,
.
,
, (
) ,

.
, , ,
.
. ,
-

111


.
,

,

,


: ,
'
,

.

,


,
,
' '
.
H ()
,
6
8 .
,
, ,
,
,
3 8 ,
,
.
:

.
. ,
. ( ) :
,

112

,
.
, ' ,
,
, ,
.. . ,


,
.
,
, . ,
. (
,
:

,
. , .

,
,

.

,
.

.
.
, , .

113

. ,

. ,
:

(. )
.




. ,
.
,

.,

,
.

,
, . , , :
(1) ( ) (2) , , , ,
(3)
( , ),
(4) ,
, (5) , . :
(., ,
) ( 114

, ) ,
(, , ).
, ,


:

.

,
. ,
.
,
.
,

.,

,
:
,

,

. ' ,
.
,

.
:
:
.
,
, ,
( ,
, , -
,
,
).

115

. :
1

2.

3.

11

12 22..
,
23-24,




( ).
,
( ),
, .
27: , ' ,

. '
' ' .
. ,
. , , , ,
,

.
' .

116

,
, (
28).
,
, ,

' ,

, ,
,
,
,

, .
'
,

. , '
,
.

,
,

.
,
, ,
.
' ,
,
,
'
.
,
( ,
), (
)
( ,
). ,
,
:
117

Peter Paret
(
Sir Michael Eliot Howard - Princeton University Press 1976) (
-Princeton University Press - 1984), Christopher Bassford
,
, ( Clausewitz in English :
The Reception of in Britain and America, 18151945 - Oxford University Press, 1994). wunderliche dreifaltigkeit -
, (
dreifaltigkeit X
).
,
:
1. , ,
,
, .
2. ,


3.
,
.
,
. ( )
. ,
.
, ,
: , ,
.
,
, ,

118

( )
(.. , , ).
(
2 1 ).
,
,
, .
,

,
, ,
.
,
.
,
, ,
.
,
, ,
,
, .
4 1 :
. ' ,

, .
. '
.
,
,
. ,
-
,
- , .
119

,
,
.

.
. ,
, , , .
,

, .

, .
.
' . ,
, , .

:

1.
.
. ,
' .
.
2.

.

'
'
'
.
3.
.
, .
- 7
1 , ,

120

,
: ,



.
, , , , , , . , . ,
.

,
,

,
.


Murphy,
.

.


.
.
. , , .
,
,
. ,
,
'
. , ,
, '
, . 121


. , , , ,
. ,
,
.

.

,

. ,



.

,
, ,
.. ,
,

, ;
,
, .
, , . ,
, .
, ,
, ,
,
. 122

,
, , .

1

,
: ,
, .

, :
,
,
,

.
coup d'oeil ,
.
coup d'oeil ,

(situational
awereness):


.
:

,
.
X
, . ,
,
.

123

.

.
,
,
. , ,

. , -


.

( ,
)
. ,
.

.
, ,
,
,
, , ,
, ,
.

124

125

1
;
1. - .

,
,
.
, ,
,
, ,
.
2. - .
'
,
, .
.

,
.
,
.
,
.
,

.
,
.
, '
,
,
. ,
126

( ,
), , . , ,
. , , .

3. - .

,

,
. ' ,
.
,

.

,

,
( ). ( ),
( ),
,
,
.
. '
,
, ,
.
, ,
, . ' . , . '
127

,
, ' ,
.

:
. '

.

, ,


.
,
.

,
, ,
..
,
. ,

.

()
,

,
, '
,
.
,
. ,
.
' ,
, , ' .
128



,



.
,
, ,

,

.
:

.
( )
, ,
.

.
( ).
4. -
.

,
,
, .


, .
, ,
. ,
, 129

, ,
(), .
. ,
,
, '
.
, , .

, ,
,

,
, .
. '
,
.
, ,
( ).
, .
( ).
5. - .
,

.
,
, :

.

, ( )
,

,
.
,
130


,
, ( )
. ,
, ,
. , .
( ).
6. - .
,
,
,


, .

,
,
,
,

.
,
, ( )
,

,

.
, ,
,

.
,
,
' ,
.
131

.
( )
,
() ,
' .
;
, :
1. ,


2.

3. ,

7 -
.
,

, ' , . .
. ,
.

, ,

. ,
,
, .

132

8. -
.

.

,
,
,
.

, ,
, ,
,
' .
,
'
' . '

,
.
, '

, ,

.
(),
(), .
' '
()
.
, ,

. '
, ,
, .

133


. : , , .



. () ( )
,
( )
.

,
, , , , ..,
,
.
,
,
( )
,
.
,
, '
,
,
,
, .

.

,
,
,
,
().
,
134

, ,

' , . ,
, ' , , ' .

9. -
.


. ,
( ) ,



.
10. -

.


.
, ,

(), .
, . , ,
,
, , , , ' .
135

, ,



.

11

, .
,
, ,
.

,
.
,
,
, ,
.

,

. (
),
. ,
,

:

.
, , , ,
.
,
,
.
,
136

, . ,

.
.
, .
,
,

, .

,
,
,
.
'
.
()
,
.
.

,
.

' ,

, .
'
.
', ,

. , . ,
,
,
137

. ' '
, '
' .

12.
( ).

,
,
,
;
.
, ,
, .
,
.
' '
. .
,
' ,
,
.

.

, ,
,
,
, . '


,
.
13.-

.

138

,
.
, ,
.
,
,
.

, eo ipso (
) ' .
,
.

, ' ,
( )
, .


' , , '
, : '
, . , ,
. ,
.
:
,
. ' ,
,
, ' .
, , .
' .
.
' , , ,

139

. , .

14.
,
.

, .

'
,
,

.
, .
,
, , ,

.
.
,
.
( ).

15. .

,

,
. ' '
, ,
.

' ,
, , . ,
,
,
140

. '
, ,
'
.

16. -
,
' .
,

,

,
, '
'
,
.

:
,
.

, ,
.
,
,
.
, ,

. ,
.
.

17. .

, , '
141

, ,
. ,
'
.
,
,
' .
, ,
, '
,
.

' , ,
. '
( ) ,
' ,


. ' ,


,
,
.
18.
.

, . : .
.
,
, .
, ,
,
,
.

142

,
. ,
,
,
.

.
,

. '

,
.
,
. ,
,
.

19.


.
,
,
s.
, , ,
.
, .

143

20.
( ) ,
.


. ,
, ,
: .

.
,
, ( ).

21. ,
,
.

,
, ,

. , ,
; . , ,
,
,
.
, , , ,
,
,
.
, , ,
. ' , ,
,
'
.

144

22. ( )
.

,
. , '

,
, ,
,
,
.
,

,
,
.

' '
. '
.

,
, .
.
,
. , .

,
. , ' .

. ,
, ' , '
.
. '
.

145

23. - .
.
,

.
,
,
:
' .
,
,
, .
- -

. .
, ,
, ,
,
, '
, ,
, ' ' . ' ,

.
.
,
.
, , ,
.
,
146

.'
, ,
' ,
' '
,
, , .
,
, ,
. , ,
.
, .
. ' ,
.

24. -
.

, ,
,
.

.
, '

' ,
.
' ,
,
, ,
.

25. - .

,
147

,
.


,
.

,
, ,


.

, ,
,
,
,
,

.

,
.
,

, .
,

,
.

26.
.
, '
, '
,
. ,
, ' 148



.
, ,
, , ,
, ' ' .

27. -

.
, ' ,

.
'

.
. ,


.
, ,
,
,

,
,

.
'
. ,
.

,

.

149

28. - .

,
, ,

, ,

, ,
,
,

,
.
'
,

. , '
, .


,
,
.
,
,
.
'
,
,
, , '
, .

,
.
. ,
150

,
( ).

151

152



,

.
, -,

, '
,

.

,

(
).

,

,
. ,
,

,
.

, .

, ,
. : ,
.
.
,
153

. '

' .
, '
.
,
,
,
,


.
,
, .
, '

. '
,

,


-
. ,
'

.
.
, ,
,

,
. ,
' .
, ,
' .
, , . , ' ,
154

. ' ,
,
.
,
,
,
' ,
,


.
.


, '
. ,
,
,
'
,

.
,
,
,
,
.
, ,

, ,
.

'
,
,
.
,

.
,
, ' .
,
.
155

,
'

' .
,
,

. ,

'
. '

,

,
' '
, .
,

,
.

,
.
,
,


.
.

,

.
,
,
,

. ,
156

.

. ,

.


.
, , '
,

,
,

.
; .
' ,

, '
, .

,
' ,
,
. ,

.
, , ' .
' ,

. , .

,
157

,
, ,
, ,
,
.
' ,
,
,

.


' ,
'

'
.


, (
) .

,

,
.
, '
,
. ,
. .
,

158


.
,

.
, ,
' ,

,
,
.
,
,

.
,
, ,


. , '

,
, .
' ,
.
, , ,
.


,
.
,
. , , ,
,
, ,
'
. ,
,
159

. ,
' . , ,
, . ,
,
' .
.

, ' '
,
,
' .

, ,
. '


.
( );
,
.
,

, .

.
, , , . , ,
(). ,
, , . ,
,
,
160

,
.
,
, .

, '

,

-
,
.
.
,
,
,

, ,
-
,
,
. ,
,
' .
,
,

12, .

, ,

, ( ),
.

, ' ,
, , , ' ,
, ,
161

.
. '
,
,
ad hominem. , , ' ;
,
( ). , . '
, .

,
,
,

'

()
,
. ,
.
' ,
,
.

.
.
: .
,

,
' ,
,
'
.
162

' '
,
.

,
,
.
,
,
, ,
.

, .

,
,
. ' :
,
. ' ,
,
, .
'
, . ,
,
.
' ,
, .



.

, , .

,
,
,
, , ,
,
.
163

,
, '
.
,

,
,
( ). ,

.

,

.

, ,
,

, .
, ,
,
,
'
.

,
,
,
. ' , ,
, ' , . ,

,
, , .
,
,
164


. , ,
' , ' , , .

, '
,
,
, '
.

,
,
. '

,
. ,
' ,
.

,
. '
,
.


,
' ,
, '
() .

. , , ; ' , '
; , .
165

.
:
.
,
,
.
,

,

.


,

.
, ,
( )
. '
,
.

.

.
,
. '

,
'
.
,
( ). ,
, . ,
, ( ) .
166


,
' ,
,
,
,
.
-
- ' ,
, , .


' .
,

' , '

. ,
'
.

,
.
,
.

, .
, , ,
.
( ) '
:
'
, . ' '
, . ' , (
) ' .
167


,


( ).
( )
,
,
.
() ,
, , ,
( ) , , ,
,

(), .
,
. ,
, '
, ' , . , , ,
. ,
,
,
' , '
.
,
.
,
, ' , ,
,
.
.
168

' .

,
.
,
,
,

.

,
.

, ,

,
.
,
,
.
;

, .
, , ' ,
' . '

,
.
, , ,
, , .
, ,
, . ,
169

,
. . ,
. ,
,
,
.
,
,
() ,

, ,
.

,
,
, , , '
' .
' ,
, , '
,
' ,
' , , ,
' , , .

,
. ,

.
,
,
.
,
,
170

(),
,
, , ( ). ,
.
,
. ()
,
'
.

, ,
,
,
, ' -

,

,

171

172

,
,
.

,
,
.

,

'
.
,


.
'
, ' ,

. ,
'
, ,
.


,
. ,

,
,


.
, ,
' .

173

, , ,
, ,
, .
,
' ,

' .
, ,
.
, ,
' '
,
' ,


.
' ,
' ,
,
' .

,
,

. '
,
,
.
, ,
' .


;
.
,
' .
174

:
, ,
,
, .
.
.
, ,
,
,
,
.
,
, ,
,
. '

.

.
,
, .
.
,
.
,
, .

.
. ' , ,
, ' . '
, ,
.

' ,
. .
175

. ' '
, '
,
.
,
,

,
,

.
.

' ,
,
.
.

, ,
,

.

' .
, '
.
' ' ,

, '
, .
,

, ' . ,
, .
, ,

,
.

176

,
: ,

, ,
'
. Coup d'oeil ().
.
,

. ,
,

, ,

.

.
,
.

'
,
, ...
,
, coup d' oeil.

, '
,

.

,
,

.

. , .
177

,
,
.
courage de l'esprit (
), ,
' , . ,
.
' , .


,
. ,
,
,
, .
,
, ,
,

,
.

, .
'
,

.
, ,
, , .

.
,
,

178

.
,
, .
, , .
, ,
.

, ' .
,
,
.
' .


.

, ,
,

.

' , '
' . ,
,

,
.
' ,

,
. ,

, ,
.

179

coup d' oeil


,
,
'
, ,

,
,

.

. '
.
,

,
,
.

.


;
,
.
'
. '
'
.


, : , , ,

' .
, ,

, , ,
.

180

,
. ,
.
,
, .
,
' , ,

' ,
,
, .

,
.
,
.
.
; !
,
,
,
. ' ,
,
. ' ,

, ,

.

, , .

, '
.
-
- ,
,
. ,
. ' 181

, '
.
,
,
' ,
, ,
.

,

,
- .
, ,
,
' .

,
. '
,
,
,
.

, .


, ' .

, . , , . '
, ' ,
,
, '
, Ehrgeiz ( ) Ruhmsucht
( ).
182

,


,
, ,

.
'
,
, -
, ,
, -
,
. ,
,
, '

' ,
,
, .
,
,
, ,
, .
, ' ,
-
, ,
-

. , , :
;
;

, .
' ,
,
,
, , , .
, , 183

' , '
.

,
: ' ;

,
.
'
, ,
.
; .

' ,
' ,


,
,
,
.
, , ,
, ,
.

,
,

.

.

,
,
.
, ,

184

, ,
,
.

,
,
.
, .
,
,

, '
,

. , '
, '
.

,

.

,

. , '
,
, ,
.
, ,
, ,
.
, .

,

.

185

, '
,
,
.
' .
, ,
,
.
, .

,
,


. ,
,
, ' .
, ! ,
,
,
.
,


,
. '
,
,
,
.
,
;
, '
.
,
. , , ,
, ,
,
.
186



, '
.
. ,
,
,
,
. ,
, ,
.

'
'
, ,
,

. ,
,
,
.

,
,
.


.
,
.
,
,
,
,
, , .
,
, 187

,
, , , .
' ' ' .
'
,
. ,
,
.

, ,
, '
,
,
. , , ,
, , '
, . ,
,
,

, ,


, '
.

, .
.
, .
' ' ,
,
188

.

, ,

,
' .

' ,

.
,

.

. , '
,
, .
, ,

' , '
.


, ,
.
, ' ,
, ,

.

.

.

, ,
,
,
' ,
.
189

.

,
, , '
,
.
. ,
,
, '
,

.
, .



,
.
,

, , , ,
,
,
, .



,
,
,

,
.

190


,
.

, ,
,
,
, .
,

. ,
,
.

, .
' - , , , , ,
, -
,
, . ,
, .
,
,
,
' , .
, ,
,
,
,
, .
, , '
, , ,
( )
' .

191

,
,
,
.

, ,
'
.
.

,
,
. ,
,
.
, ,
,

,
.

,

'
,
,
.
, ' . ,
,
. ,
,
;
,
' ' .

. *,
**, 192

, ' ,
,
.

,
.
,

'
'
,
, ,
,

.
, ,
, ' ,
,

. ,


' ,
,
.
,
,
,
.

,

.
, .

,
, '

.
193

,
,
, ,

.


,
, '
.



,

.


,
.
,
. , ,

, .
,
,
,
,
,
.

' '
.
, ,
,

, .
194

, .
, '
,
.
, , ,
,
,
'
,


. ,
,
,

.

, ,
, '
. '
, '
, , '

' .
,

, ,
,
,
.

' .
' , , ,

195

. ,
, .
12
,
,
,
. 4,


' '
,
'
.

'
,
. ,
.
,

.
, ,
,
. '
,
.

,
. '
, .
,
,
' '
,
.
' ;
, ,
196

,
, .
,
, ,
.
,
.

, .


,

, ,
, ,
,
.
,

, , .

.
,
'
. , '
,
'
,
, .

,
, ,
,
,
, '
.
,
, ,
197

, ,
,
, ' , ,
,
,
.

198

199

, '
.
, ,

;
,
-
, ; ,
() '
. ,
,
,
,
- , , .
. ' ,
, .
.
'
. ,
,
.
, -
,
-
,
.

, , .

.
. , , , 200

, .
, , . , .
.
' .
, ,
, .

'
'
'
.
, ,
,
' .

. , ' .

' ,
,

. , ,

, ' ,
,
,
.
,
. ,
' .
.

201

202



,
,

.
,

. ,

, ,
,
. , ,

.

, , , ' .
,
. - -

,

. , ' ,


. , . , (
) , ( )
203

,
.



, ,
'
, ,

,
,

.
,
, ,
,
,
, , .
'
,
,
. , . , , ' ,. ( ),
, ,
' . , ,
,
.

204

205


,

.
, , '

,
.


,
,
, ,
.

,
.
'
,
.
.
, '
'
.
, , ,
, , .

, , .
' , ,
( ),
206

' -
, , , ..

. ,
.

, , , . ,
, , .
.
'
,
,
'
,
.
.
,
,
' , .


. ,


. ,
,
.

, ,
.
,
.
,
.
,

, ' ,
207

, .

208

209

,

,

.
, ,
, ,

,
. ,
.
,
.
, ,
. ,
, .
,
,
, . ,
, , , .


. , , ,
,
. ,
,
.
'
. , ,
'
210

.
,


. ,
, ' ,
, .

, '
,
' .
:

'
,
' .
,
,
, .

, ,
,
.
,
,
.
,
, , '
,
- ,
. '
.
'
, ,
.
,
, ,
,
, .

211

' ,
,
,
' ,
' .


,
,
.
, .

' .
'
,
,

, .
,

,
.

,
, ,
,
, .
, , ,
,
.
, '
, ,
, -
. ,
, .
' 212

. ,

.
, ,
.
,
,
' ' ( ) ,
. , ,
, ,
, , ,
, , . , , : , .
, , .
, ,
, .
' .

,

213

214

8
1

, ,

,
. '

. ,
;
,

:
, .
,
,
- '
. '
,
, ,
.
, ,
-

'
'
.
,
.

,

. '
, , '
. '
,
,
215


, , ,
.
-
-
'
.
,
' .
.
' ,
. ,
,
,
,
. ' ,
, ,
' .
,
,

. '
' .
,

,
, ,
.

,
.
, ,
,
, .
, ,
,

.

216

217

, .

, '
.

( ).
' ,

.

,

,

. , ,
, ,

,
, ,
, .
.
,

.
.
.

, . ,
, ,
' , . 218

.
, '
. ,
'
, , ' . ,
, , ,
, .
.

,
, .

,
,

.

,
,

.

,
,
'
,

'
' ,
,
, , ,
.

219

220

2
2 .
.
, '

,

, '
.



.

.
,
' .

,
' .

.
, ,

,
(
) ,

(
) . ,

( ) .
221

,
, (
)
,

,
.
'
,
,

()
.
1
,
,
.
,

,

,

.

, ,
.

,
,
.

'
,
.

,
,
( )
'
222

. , , , () ,
.
;
,
,

,
.
- ()
, ,
. ' ,
,
.
:

.
.

. , ' , ' ,


,

,

( ) .
,
,
' .

,
.
( ) ,
. ,
,
,
,
223

. , , ,
,
,
, .
,
'



. ( )
,
, '

.
,

,

,
, .
,
,
,
,
.

.
1760,
,
, .
'
,
, ; ' ; , .
,
, 224


. ' ,
.

.
,
' '
' ()
, ,
12 , .

, ,
,


,
.

' ,

.

!
,
,

' .

225

226

, ,
: , , ,
.

,
, ,
, .. ,
,
,
-
, , ,
, , ,
, , ....
'
,
,

. , , '
.

,
,

.
' '
,
,
,
. ( )
!
,
227


, , '
.

4

:
,
,

,
,
.
,
,

.

228

229

3 -

'

.
,
. (
) , ,

.

, .
,

, .


, ,


.


, ,
,
,
.
, .
230

,
,
, , .
,

,


,

. ,


,

'

' .

,
,
, ,

(),
.

,

, '

.

,
.

,

, .

.

'
.

,
231

, , ,
,

.
' ,


.


,
,
,

,
.
,
,
,
,
.
,
,
,

,

,
,
, ,

,
,
, .
,
.
.

232

,
,
, 18 ,
,
, .

. ' ,
,
,
. ,
' ,
'
.
, '
, .
, , .
,
'
,
, ' .

,
.
,
. ,
, .

' , '
.
' ,
. ,
, .
, . .
,
. .

233

,
, . '
,
,
.
,
.
.
, , ,
Condottiero ,
.

.
.
'
.

().
,
.

,
, .
,
' ,
.

. .
, '
.
,
.
Condottieri.

, , .

,
. ,

, ' .
,
234


'
.
-
,
,
,

. Condottieri
,

.
,
,

,
.

, ,
.
4, ,
Condottieri
. Condottieri ,
,
18 .
' ,
,
. ,
,
,
,
.
.

,
.
' .
,
, 235

' , . , ,
, , ,

. ,
' ,
,
' .
, , .

,

,
. ,
,

.
11 ,
.
8,
14

.

, ,
. 5 ,
, ,
. '
,

. 5 ,
, 236

. , ,
,
,
.
18 ,
14 ,
,
18 , .

.
,
,
.

,
,
. '
200.000
.

.
.
' '
,
,
,

.
,

, .
.
, . ,
.

: -, 12
237

, ,
, .
' , , , ' , .

, .

,
,
.
, ,
,

.
.

, ' ,

.

,
(
, ,
), ,
, 18 ,
,
.
,
,
,
'
. ,
,
,

238

.
,
' .

,
,
.
.
,
,

.
,
.
,

.

.
,
. ,
,
.
.

, .

,
, , ,
. ,
,
.
.
, ,
, . , ,
, .
' , .

239

,
, ,
.
, -, 12
,
, '
,

, '
. ,

,
, ' ,
, ,
,
,

. ,

'

,
,
' .

,
,
.
' 14 '
,
18

,
,

,
.
,
,
,
. , ,
, , 240



. ,
. ,
,
, -
.
.
,

, ,

. , '
,

.
, ,

,
.
' , .
,
, . , , , ,
,
. ' , . ,
.

,



.
241



, '
.
, 18
,
,
. ,




. , ,
,

' ,
,
.
,
.
, . ,
,
,
1793 ,
.
, 30 ,
.
, ' . ,
,
. ,
.
, ' .
242

,

, ' '
,

, , ,
, .
, ,
, ,
,
, .
,
, .
, 1809,
, (Landwehr)
.
, 1812,
.

. , . . ,
, ,
, ' ,
1806. , ,
' 1809,
. ,
1813 1814 ,
' .
' , ,
243


, . ,
. , .
, ,
,
,
,
,
.
.

.
,
,
.
.

,
.

,
.
'
,


.
, ,

'
,

, ' , ,
' ' .
,
,
244

, , ,

.
,

,

,
.

, ,
, (
) .
,
,

,


,

.


,
, ,
.
, ,
' .
,
.
, ' ,
'
'
. ,
,
245

. ,
,
,
,

' .
,

,
.
, ,

. ,
,
.

246

6o -

,
,
.
.
,

.



.
,

,
,
,
. ' ,
'
,
'
. ,
, .

'
, ,

,
,
.
. ,
,


.

247


' ,

' .
.

30.000 40.000 ,


.


.
,
,
,



.
,
, ,
,
,
,
.
, ,
'
. ,
, '
,

.
,
,

.
,

248

. .
, ,
, , ,
, ,
, . ' , , ,
,
.
, ' ,

,

.

, ,
, ,
.
,
, .
, . .

, ,
,
. ,
.

249

250



1. Louis Szafraniec de Bystrzonowski, Resume
des Principes de la Guerre d' apres l'Ouvrage posthume de
Clausewitz, Le Spectateur Militaire, Paris, (1846)
2. Major Hubert Di etger G odel ief Neuens,
De La Guerre, Paris, 1849
3. Denise aville Levy-Kahn, De La Guerre Ed.
de Minuit, (1955),

Camille Rougeron
Pierre
Naville,

( )
.
4. Edouard de la Barre Duparcq, Commentaires
sur le Traite de la Guerre de Clausewitz, J. Correard, (1853)
5. Auguste Antoine Grouard, La Critique de la
Campagne de 1815. Paris Strategie: objet, enseignement,
elements, Librairie militaire Baudoin, (1895) La campagne
d'automne en 1813 et les lignes interieures, Librairie
militaire. Baudoin, (1897)
6. Lieutenant-Colonel de Vatry,Theorie de la
grande guerre -- Librairie militaire Baudoin (1886)
7. Erich Ludendorff Der totale Krieg , Mu nchen,
Ludendorffs Verlag, g.m.b.h., 10 (1935).
8. V. I. Lenin, Vypiski i Zamechaniia na Knigu
Klauzevitsa - Voine i Vedenii Voin - Leninskii Sbornik,
Volume XII, 389-452.
9. Leon Trotsky Report of Comrade Trotzky about
the Red Army, (The Communist International) Petrograd,
Vol. I, No. 3, (1919) he creation of the workers' and
peasants' red army - Report to the Fifth Congress of Soviets
at its session of July 10, 1918 - The Military Writings of
Leon Trotsky, Volume 1, Moscow, (1918).
10. Liddel Hart, Sir Basil
: The Napoleonic FallacyEmpire Review,
( 1925) Foch: The Man of Orleans, Boston: Little,
Brown, (1932), 23-26 Ghost of Napoleon New Ha251

ven, Yale University press (1934), III,


2 The Mahdi of Mass, Strategy, New York: Praeger,
(1954), 352-357.
11. Rothfels Hans Clausewitz, 93-113,
The Makers of Modern Strategy, Edward Mead
Earle, Gordon A. Craig Felix Gilbert, Princeton, N.J.,
Princeton University Press,(1943).
12. Smith Hugh A Study of Military and Political
Ideas, New York: Palgrave Macmillan, (2005)
13. Paret Peter
Makers of Modern Strategy from Machiavelli to the
Nuclear Age, Gordon Craig Felix Gilbert,
Oxford University Press, (1986) Understanding War,
Princeton University Press, (1993) Clausewitz and the
State: The Man, His Theories, and His Times, Princeton University Press, (2007)
14. Howard Michael Eliot Peter Paret,
On War, -
, Princeton University
Press, (1989) The Causes of Wars and Other Essays, Harvard University Press, (1983) The Theory and Practice of
War, Indiana Univ. Press, (1984) Studies in War and
Peace, Ashgate Publishing,(1991)
15. Brodie Bernard War and Politics, Longman,
(1974)From Crossbow to H-Bomb, Indiana University
Press (1973)
16. Handel Michael Masters of War: Classical
Strategic Thought, Frank Cass, (2000)
17. Bassford Christopher Clausewitz in English:
The Reception of Clausewitz in Britain and America, 18151945, Oxford University Press, (1994)
18. Rodger N.A.M. The Command of the Ocean: A
Naval History of Britain, 1649-1815, W.W. Norton, (2006)
19. John Keegan A History of Warfare, Vintage,
(1994)
20. Martin Van Creveld Transformation of War,
Free Press, (1991)

252

21. Mary Kaldor New and Old Wars, Polity Press,


(1999)
22. Lynn Montross War Through the Ages, Revised
and Enlarged Third Edition, Harper & Row, (1960)

253


() .
() .
1959. / 1983
. 1984
2 1985 120 , ( ) 1989. /
(1991-94 ), (1994 -96
), (1996 -97
- ), //3 (1997-2000
),
(2001-03), NATO Defence Group on
Proliferation 2003 National POC
(2004)
.
/ , ,
( ), NATO Oberammergau
School,

Camena Chalupka.

.
.

254

255

Das könnte Ihnen auch gefallen